Γιπλυμαηική Δπγαζία

ΣΙΣΛΟ΢:

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΚΑΙ ΓΙΑ΢ΦΑΛΙ΢Η

ΠΟΙΟΣΗΣΑ΢ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ

Δπιβλέπυν Καθηγηηήρ: Υπ. Μακπήρ

Ονομαηεπώνςμο Φοιηηηή: ΢πύπορ Καηυπόδηρ

Ημεπομηνία: Μάπηιορ 2009

1
Δςσαπιζηίερ

Νηψζσ ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζσ κία ζεηξά αηφκσλ νη νπνίνη έπαημαλ πνιχ
ζεκαληηθφ ξφιν γηα κέλα θαη ε βνήζεηα ησλ νπνίσλ ππήξμε θαζνξηζηηθή ζε φιε ηε
δηάξθεηα ηεο δηπισκαηηθήο γηα ηελ επηηπρεκέλε νινθιήξσζε ηεο.

Αξρηθά, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαζεγεηή κνπ, θχξην Υξήζην Μαθξή γηα ηε
δπλαηφηεηα πνπ κνπ έδσζε λα αζρνιεζψ ζε βάζνο κε ηελ Πνηφηεηα Λνγηζκηθνχ,
έλαλ ηνκέα ν νπνίνο κνπ πξνθαινχζε πάληα κεγάιν ελδηαθέξνλ, θαζψο επίζεο θαη
γηα ηηο γλψζεηο πνπ δε ζα είρα απνθηήζεη ρσξίο ηελ εκπηζηνζχλε πνπ έδεημε
απιφρεξα ζην πξφζσπν κνπ ν θαζεγεηήο κνπ.

΢ηε ζπλέρεηα, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ Γεκήηξε Αλησλίνπ, δηδαθηνξηθφ

θνηηεηή, γηα ηελ κεγάιε βνήζεηα θαη ζπκπαξάζηαζε, ν νπνίνο κε ηηο γλψζεηο ηνπ θαη
ηηο ζπκβνπιέο ηνπ ζηάζεθε δίπια κνπ θαη κε βνήζεζε ζηε δηεμαγσγή ηεο
δηπισκαηηθήο κνπ.

Δπίζεο, ζέισ λα επραξηζηήζσ ηελ νηθνγέλεηα κνπ πνπ είλαη νη ζεκαληηθφηεξνη

άλζξσπνη ζηε δσή κνπ νη νπνίνη κνπ ζηάζεθαλ δίλνληαο κνπ φξεμε θαη αγάπε λα
ζπλερίζσ, ζηεξίδνληαο κε θάζε ζηηγκή.

Σέινο, δε ζα ήζεια λα μεράζσ ηνπο θίινπο κνπ νη νπνίνη κε ηνλ ηξφπν ηνπο ήηαλ
δίπια κνπ θαη κε ζηήξηδαλ φιν απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα.

2
΢ςνοπηική Πεπίλητη

Η Πνηφηεηα Λνγηζκηθνχ απνηειεί ζήκεξα έλα πνιχ ζεκαληηθφ θαη ελδηαθέξνλ

θεθάιαην ζηελ Δπηζηήκε ησλ Τπνινγηζηψλ. Με ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ, θαζψο
επίζεο θαη κε ηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ε αλάγθε γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο
πνηφηεηαο ζε πξψην ζηάδην, θαη αθνινχζσο ε αλάγθε γηα ζσζηή αμηνιφγεζε θαη
επηηπρή δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ γίλνληαη φιν θαη κεγαιχηεξεο θαη
απνηεινχλ βαζηθφηαηεο επηδηψμεηο επηρεηξήζεσλ, νξγαληζκψλ θαη πξνγξακκαηηζηψλ.
Ο φξνο Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ κπνξεί λα απνθηήζεη πνιιέο δηαζηάζεηο θαη
εξκελείεο, αλαιφγσο ηηο επηδηψμεηο, ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ηνπ θάζε ρξήζηε. Η
δηπισκαηηθή απηή επηθεληξψλεηαη ζηελ αλάιπζε ηεο αμηνιφγεζεο θαη ηεο
δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ, παξνπζηάδνληαο ηξφπνπο θαη κνληέια, κε ηε
βνήζεηα ησλ νπνίσλ είλαη εθηθηή ε απνηειεζκαηηθή αμηνιφγεζε θαη δηαζθάιηζε ηεο
πνηφηεηαο.
΢ην πξψην θεθάιαην αλαιχνληαη νη φξνη «αμηνιφγεζε» θαη «δηαζθάιηζε» ηεο
πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ θαη παξνπζηάδνληαη νη απαηηήζεηο ζηα πιαίζηα ηνπ ειέγρνπ θαη
ηεο εμαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ελφο έξγνπ. Δπηπξνζζέησο, παξνπζηάδεηαη ε
ζπνπδαηφηεηα ηεο αμηνπηζηίαο θαη ηεο αμηνιφγεζεο ινγηζκηθνχ, αλαιχεηαη ε
δηαδηθαζία ηεο επαιήζεπζεο θαη επηθχξσζεο θαηά ην ζρεδηαζκφ ινγηζκηθνχ θαη
πεξηγξάθεηαη ε δηαδηθαζία ειέγρνπ.
΢ην δεχηεξν θεθάιαην, παξνπζηάδνληαη ηα ππάξρνληα κνληέια αμηνιφγεζεο
ινγηζκηθνχ πνπ είλαη ηα πεξηζζφηεξν δεκνθηιή θαη γλσξίδνπλ επξεία εθαξκνγή.
Αλαιχεηαη ν φξνο «κεηξηθή», παξνπζηάδνληαη νη ζπρλέο ηάζεηο ζηελ Σερλνινγία
Λνγηζκηθνχ, ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ κεηξηθψλ ηεο Σερλνινγίαο
Λνγηζκηθνχ, ελψ ηέινο πεξηγξάθεηαη ε Γηαδηθαζία ηεο Δμαζθάιηζεο Πνηφηεηαο.
΢ην ηξίην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ην Γηεζλέο Πξφηππν ISO/IEC 9126, ην νπνίν
θαηέρεη δεζπφδνπζα ζέζε αλάκεζα ζηα άιια Πξφηππα Πνηφηεηαο, παξνπζηάδεη
κεγάιν ελδηαθέξνλ θαη είλαη απφ ηα δεκνθηιέζηεξα. Πεξηγξάθνληαη ηα
ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Πξνηχπνπ ISO/IEC 9126 θαη νη βαζηθέο ηνπ ιεηηνπξγίεο.
΢ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε ζπλνπηηθή πεξηγξαθή θαη ε ιεπηνκεξήο
αμηνιφγεζε ηνπ Γηεζλνχο Πξφηππνπ ISO/IEC 9126, παξνπζηάδνληαη ηα ηκήκαηα ηα
νπνία ην απαξηίδνπλ, αθνινπζεί κία επηζθφπεζε πεηξάκαηνο θαη γίλεηαη αλάιπζε ησλ
3
απνηειεζκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ χζηεξα απφ ρξήζε ηνπ πξνηχπνπ απηνχ. Αθφκε,
γίλεηαη αλαθνξά ζηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ κνληέινπ θαη ζηα πξνβιήκαηα πνπ
πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ηνπ, ελψ παξαηίζεηαη θαη ε πξνζσπηθή κνπ εθηίκεζε φζνλ
αθνξά ην Πξφηππν απηφ.
΢ην πέκπην θεθάιαην γίλεηαη παξνπζίαζε ηεο Αλαιπηηθήο Γηεξγαζίαο Ιεξαξρίαο θαη
ηεο Πνιπθξηηήξηαο Αλάιπζεο. Πεξηγξάθεηαη ε δηαδηθαζία ηεο επέθηαζεο ηνπ
Γηεζλνχο Πξφηππνπ ISO/IEC 9126 γηα ηελ αλάπηπμε ελφο γεληθεπκέλνπ κνληέινπ
πνηφηεηαο ε νπνία ιακβάλεη ρψξα κε ηελ εθαξκνγή ηεο Πνιπθξηηήξηαο Αλάιπζεο
θαη απνζθνπεί ζε πεξηζζφηεξν βειηησκέλε αμηνιφγεζε θαη θαιχηεξε δηαζθάιηζε ηεο
Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ. Αθνινπζεί ε αλάιπζε ηνπ κνληέινπ ηεο Αλαιπηηθήο
Γηεξγαζίαο Ιεξαξρίαο, ε ιεηηνπξγία ηνπ κνληέινπ απηνχ θαη ε επεμήγεζε ηνπ.
΢ην έθην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην παξνπζηάδεηαη έλα πξνηεηλφκελν απφ εκέλα
κνληέιν ην νπνίν έξρεηαη λα αληηζηαζκίζεη ηα κεηνλεθηήκαηα πνπ πξνζθέξνπλ ηα
παξαπάλσ κνληέια, ζπλδπάδνληαο ηα πιενλεθηήκαηα ηνπο. Πεξηγξάθεηαη ζε πξψηε
θάζε ν ζεκαληηθφο ξφινο ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ ,ν νπνίνο είλαη θαζνξηζηηθφο γηα ηελ
παξακεηξνπνίεζε ηνπ κνληέινπ, αλαιχνληαη ηα πιενλεθηήκαηα ησλ πξνεγνχκελσλ
κνληέισλ ηα νπνία ζπλδπάδνληαη ζην κνληέιν απηφ γηα ηελ αληηζηάζκηζε ησλ
κεηνλεθηεκάησλ θαη πεξηγξάθνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνηεηλφκελνπ κνληέινπ
αμηνιφγεζεο ηεο Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ. Σέινο, αθνινπζεί έλα παξάδεηγκα
εθαξκνγήο ηνπ κνληέινπ ζε θψδηθα ινγηζκηθνχ θαη ζρνιηαζκφο ησλ απνηειεζκάησλ
πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ απηνχ, ζπγθξηηηθά κε ηα
απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ Πξνηχπνπ ISO/IEC 9126.

4
Πεπιεσόμενα
Δςπεηήπιο ΢σημάηυν και Πινάκυν .......................................................................... 10

Κεθάλαιο 1ο ................................................................................................................ 11

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΚΑΙ ΔΞΑ΢ΦΑΛΙ΢Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ΢ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ ............... 11

1.1 Δηζαγσγή-Οξηζκφο Πνηφηεηαο ...................................................................... 11

1.2 Απαηηήζεηο ειέγρνπ θαη εμαζθάιηζεο πνηφηεηαο ελφο έξγνπ ........................ 13

1.3 ΢πνπδαηφηεηα αμηνιφγεζεο ινγηζκηθνχ θαη αμηνπηζηίαο .............................. 15

1.4 Δπαιήζεπζε θαη Δπηθχξσζε θαηά ην ζρεδηαζκφ ινγηζκηθνχ ....................... 21

1.5 Γηαδηθαζία Διέγρνπ ....................................................................................... 25

Κεθάλαιο 2ο ................................................................................................................ 30

ΤΠΑΡΥΟΝΣΑ ΜΟΝΣΔΛΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η΢ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ .......................... 30

2.1 Μεηξηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ Πνηφηεηα Λνγηζκηθνχ ...................... 30

2.2 ΢πρλέο Σάζεηο ζηηο Μεηξηθέο Σερλνινγίαο Λνγηζκηθνχ ............................... 32

2.3 Υαξαθηεξηζηηθά ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ κεηξηθψλ ηερλνινγίαο

ινγηζκηθνχ…..…………………………………………………………………..33

2.4 Μνληέια Δθηίκεζεο Πνηφηεηαο θαη Καηεγνξηνπνίεζε ................................ 36

2.4.1 Γεληθεπκέλα Μνληέια(Generalized Models).......................................... 36

2.4.2 Μνληέια Πξνδηαγξαθψλ Πξντφληνο(Product-specific Models) ............ 37

2.5 ΢χγθξηζε Μνληέισλ θαη Γηαζχλδεζε ........................................................... 38

2.6 Αλάιπζε ησλ Απαηηήζεσλ ζε Γεδνκέλα ....................................................... 38

2.7 Δμαζθάιηζε Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ (Software Quality Assurance – SQA). 40

2.7.1 Γξαζηεξηφηεηεο SQA ............................................................................. 41

2.8 Τπάξρνληα Μνληέια Αμηνιφγεζεο Λνγηζκηθνχ. .......................................... 43

2.8.1 Γηαδεδνκέλα κνληέια κε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. ................... 43

•Μνληέιν Software Quality Assessment Exercise(S.Q.A.E.) ..................... 43

5
•Μνληέιν Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ γηα ηελ Αμηνιφγεζε Κηλδχλσλ (Software
Quality Model for Risk Assessment). .......................................................... 43

•Μνληέιν Capability Maturity. .................................................................... 43

•Πξνζέγγηζε Goal Question Metric(GMU). ................................................ 44

•Μνληέια Πνηφηεηαο McCall,Droomey ...................................................... 53

•Μεηξηθέο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(Metrics for Object-Oriented

Design M.O.O.D.). ....................................................................................... 59

•Μνληέιν Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(Model for Object-

Oriented Design). ......................................................................................... 59

•Ιεξαξρηθφ Μνληέιν γηα ηελ Αμηνιφγεζε Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο

΢ρεδηαζκνχ (Hierarchical Model for Object-Oriented Design Quality
Assessment Q.M.O.O.D.) ............................................................................ 60

Αλαγλψξηζε ησλ Υαξαθηεξηζηηθψλ Πνηφηεηαο ΢ρεδηαζκνχ(L1) ..... 62

Αλαγλψξηζε ησλ Ιδηνηήησλ Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(L2) 63

Αλαγλψξηζε ησλ Μεηξηθψλ Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(L3) 63

Αλαγλψξηζε ησλ Σκεκάησλ ηνπ Αληηθεηκελνζηξεθνχο

΢ρεδηαζκνχ(L4) ............................................................................ 64

΢χλδεζε ησλ Ιδηνηήησλ Πνηφηεηαο ησλ Αληηθεηκέλσλ κε ηηο Ιδηφηεηεο

΢ρεδηαζκνχ(L34)........................................................................... 65

Δθαξκνγή Μεηξηθψλ ΢ρεδηαζκνχ ζηηο Ιδηφηεηεο ΢ρεδηαζκνχ(L23) .. 65

΢χλδεζε ησλ Ιδηνηήησλ ΢ρεδηαζκνχ κε ηα Υαξαθηεξηζηηθά

Πνηφηεηαο(L12) ............................................................................. 65

Δπηθχξσζε ηνπ Μνληέινπ QMOOD θαη Απνηειέζκαηα .................. 66

Δπηθχξσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ

πνηφηεηαο ..................................................................................... 66

Δπηθχξσζε ηεο ζπλνιηθήο απνηίκεζεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ. ........ 67

•Πξφηππε Οινθιήξσζε Ωξηκφηεηαο Ιθαλφηεηαο CMMI(Capability

Maturity Model Integration) ........................................................................ 67

6
 Αλάγθε γηα CMMI ............................................................................. 70

Πεξηγξαθή ησλ επηπέδσλ ηνπ κεραληζκνχ ηνπ κνληέινπ Capability

Maturity Model ............................................................................ 71

Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά κνληέινπ CMMI: ....................................... 74

Κεθάλαιο 3ο ................................................................................................................ 76

ΓΙΔΘΝΔ΢ ΠΡΟΣΤΠΟ ISO/IEC 9126-1................................................................. 76

3.1 Αληηθείκελν .................................................................................................... 76

3.2 Πξνζαξκνγή .................................................................................................. 78

3.2.1 Καλνληθνπνηεκέλε Αλαθνξά .................................................................. 78

3.2.2 ΋ξνη θαη Πξνζδηνξηζκνί ......................................................................... 78

Πιαίζην Δξγαζίαο Μνληέινπ Πνηφηεηαο..................................................... 78

Πξνζεγγίζεηο ζηελ Πνηφηεηα ....................................................................... 78

Πνηφηεηα πξντφληνο θαη ν θχθινο κεραλήο ................................................. 80

3.3 Σκήκαηα πξνο Απνηίκεζε ............................................................................. 84

3.4 Υξεζηκνπνηψληαο έλα δηαθνξεηηθφ κνληέιν πνηφηεηαο ................................ 84

3.5 Μνληέιν Πνηφηεηαο γηα Δμσηεξηθή θαη Δζσηεξηθή Πνηφηεηα ..................... 85

3.6 Μνληέιν πνηφηεηαο γηα Πνηφηεηα ελ ρξήζεη ................................................. 91

Κεθάλαιο 4ο ................................................................................................................ 93

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΚΑΙ ΢ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ISO/IEC 9126 ........... 93

4.1 Δηζαγσγή………………………………………………………..…………..93

4.2 Σκήκαηα ηνπ ISO/IEC 9126 .......................................................................... 95

4.3 Δπηζθφπεζε ηνπ Πεηξάκαηνο ......................................................................... 97

Γεδνκέλα Δηζφδνπ Πεηξάκαηνο ....................................................................... 97

Γεδνκέλα Δμφδνπ Πεηξάκαηνο ........................................................................ 98

Πξαθηηθά Πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ κε ην ISO/IEC 9126 ....................... 98

4.4 Αζάθεηα ζην ISO/IEC 9126 .......................................................................... 99

7
 4.4.1 Γπλαηφηεηα ρξήζεο(Υξεζηκνπνηεζηκφηεηα-Usability) ζην ISO/IEC
9126.................................................................................................................. 99

4.4.2 Λεπηνκεξήο Αμηνιφγεζε ηνπ ISO/IEC 9126 ....................................... 100

4.4.2.1 Αζαθείο Οξηζκνί Μεηξηθψλ .......................................................... 100

4.4.2.2 Τπνινγηζκνί-Αξηζκήζεηο θαη Κξηηήξηα Άζξνηζεο ........................ 102

4.4.2.3 Ιδηφηεηεο θαη αξηζκήζεηο πνπ νξίδνληαη ζηηο αθαηάιιειεο θάζεηο

θχθινπ ηεο δσήο ........................................................................................ 102

4.4.2.4 Διιηπείο Ιδηφηεηεο θαη Μέηξα ........................................................ 104

4.5 ΢πκπεξάζκαηα ......................................................................................... 105

4.6 Πξνζσπηθή Δθηίκεζε – Αμηνιφγεζε ηνπ ISO/IEC 9126 ........................ 106

Κεθάλαιο 5ο .............................................................................................................. 111

ΑΝΑΛΤΣΙΚΗ ΓΙΔΡΓΑ΢ΙΑ ΙΔΡΑΡΥΙΑ΢ ............................................................. 111

5.1 Δπέθηαζε ηνπ ISO/IES 9126 Πξνηχπνπ Πνηφηεηαο Πξντφλησλ Λνγηζκηθνχ

γηα ηελ αλάπηπμε ελφο Γεληθεπκέλνπ Μνληέινπ Πνηφηεηαο Κψδηθα
Λνγηζκηθνχ……….. .......................................................................................... 111

5.2 Γνκή ηνπ Μνληέινπ..................................................................................... 112

5.3 Αλάζεζε Βαξψλ ζην Μνληέιν ηεο Αλαιπηηθήο Γηεξγαζίαο Ιεξαξρίαο θαη
Δθαξκνγή ηνπ Μνληέινπ .................................................................................. 116

5.4 Δπεμήγεζε ηνπ Μνληέινπ ηεο Γηεξγαζίαο ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο ....... 120

6ο Κεθάλαιο ............................................................................................................. 126

ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΟΤ ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΟΤ ΜΟΝΣΔΛΟΤ ΓΙΑ ΣΗΝ

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ ............................................................................ 126

6.1 Ρφινο ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ ....................................................................... 126

6.2 Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνηεηλφκελνπ κνληέινπ αμηνιφγεζεο ινγηζκηθνχ .. 127

6.3 Δθηίκεζε θαη παξνπζίαζε ησλ Πιενλεθηεκάησλ ησλ πξνεγνχκελσλ

Μνληέισλ Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ .................................................................... 130

Σερληθή Software Quality Assessment Exercise............................................ 131

8
 Μνληέιν Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ γηα ηελ Αμηνιφγεζε Κηλδχλσλ (Software
Quality Model for Risk Assessment). ............................................................ 131

Μνληέιν Capability Maturity. ....................................................................... 132

Πξνζέγγηζε Goal Question Metric ................................................................ 132

Μνληέια Πνηφηεηαο Mc Call- Droomey ....................................................... 132

Μνληέιν Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(Model for Object-

Oriented Design) θαη Ιεξαξρηθφ Μνληέιν γηα ηελ Αμηνιφγεζε Πνηφηεηαο
Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ (Hierarchical Model for Object-Oriented
Design Quality Assessment Q.M.O.O.D.) ..................................................... 133

Μνληέιν Πξφηππεο Οινθιήξσζεο Ωξηκφηεηαο Ιθαλφηεηαο CMMI(Capability

Maturity Model Integration) .......................................................................... 133

Μνληέιν ISO/IEC 9126 ................................................................................. 134

6.4 Δπηινγή ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο γηα ηε ρξήζε ηνπ πξνηεηλφκελνπ

κνληέινπ θαη ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή
ηνπ κνληέιν ζε θψδηθα ινγηζκηθνχ κε απηψλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ Πξφηππνπ
ISO/IEC 9126………………………………………………………………….135

Βιβλιογπαθία ............................................................................................................ 144

9
Δςπεηήπιο ΢σημάηυν και Πινάκυν

΢σήμα 1. 1 Ένα ζύζηημα ζαν μία ανηιζηοίσηζη Διζόδος/Δξόδος ........................ 18

΢σήμα 1. 2 Ππόηςπα Υπήζηρ Λογιζμικού ............................................................... 19
΢σήμα 1. 3 ΢ηαηική και δςναμική επαλήθεςζη και επικύπυζη ............................ 22
΢σήμα 1. 4 Η διαδικαζία ηηρ Αποζθαλμάηυζηρ .................................................... 24
΢σήμα 1. 5 Σα ζηάδια ηος Δλέγσος........................................................................... 26
΢σήμα 1. 6 Η Γιαδικαζία ελέγσος............................................................................. 27
Πίνακαρ 1 Φάζειρ ηηρ Γιαδικαζίαρ Δλέγσος........................................................... 28
΢σήμα 1. 7 ΢ςζηαηικά ΢σεδίος Δλέγσος .................................................................. 29
΢σήμα 2. 1 Δξαζθάλιζη Ποιόηηηαρ Λογιζμικού ..................................................... 41
΢σήμα 2. 2 Γομή ηος GQM Μονηέλος ..................................................................... 46
΢σήμα 2.3 ΢ηόσορ ....................................................................................................... 48
Πίνακαρ 2 .................................................................................................................... 49
΢σήμα 2. 4 ................................................................................................................... 52
΢σήμα 2. 5 Παπάγονηερ Ποιόηηηαρ Λογιζμικού ηος McCall ................................ 54
Πίνακαρ 3 .................................................................................................................... 58
΢σήμα 2. 6 QMOOD .................................................................................................. 62
΢σήμα 2. 7 ................................................................................................................... 70
΢σήμα 2. 8 Capability Maturity Model .................................................................... 73
΢σήμα 3. 1 ................................................................................................................... 79
΢σήμα 3. 2 ................................................................................................................... 81
΢σήμα 3. 3 ................................................................................................................... 86
΢σήμα 3. 4 ................................................................................................................... 91
΢σήμα 4. 1 ................................................................................................................. 106
Πίνακαρ 4 .................................................................................................................. 107
΢σήμα 5. 1 Ιεπαπσία ηυν Ονηοηήηυν ζε ένα Γομημένο Λειηοςπγικό ΢ύζηημα . 113
΢σήμα 5. 2 Ιεπαπσία ηυν Ονηοηήηυν ζε ένα Ανηικειμενοζηπεθέρ Λειηοςπγικό
΢ύζηημα .................................................................................................................... 115
΢σήμα 5. 3 Iιεπαπσία ζηο Μονηέλο ηηρ Γιεπγαζίαρ ηηρ Αναλςηικήρ Ιεπαπσίαρ.118
΢σήμα 5. 4 Ιεπαπσική δόμηζη ηηρ διαδικαζίαρ λήτηρ αποθάζευν μέζυ ηηρ
μεθόδος AHP ............................................................................................................ 123
΢σήμα 6. 1 Υαπακηηπιζηικά και Τποσαπακηηπιζηικά Ποιόηηηαρ ..................... 136
Πίνακαρ 6. 2 Ανηιζηοίσηζη Υαπακηηπιζηικών ΢σεδιαζμού και Μεηπικών ...... 137
Πίνακαρ 6. 3 Αποηελέζμαηα πος πποκύπηοςν από ηη σπήζη ηος πποηεινόμενος
μονηέλος .................................................................................................................... 138
Πίνακαρ 6. 4 Αποηελέζμαηα πος πποκύπηοςν από ηη σπήζη ηος μονηέλος
ISP/IEC 9126 ............................................................................................................ 139

10
Κεθάλαιο 1ο

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΚΑΙ ΔΞΑ΢ΦΑΛΙ΢Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ΢ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ

1.1 Διζαγυγή-Οπιζμόρ Ποιόηηηαρ

΢ηε ζχγρξνλε αληαγσληζηηθή νηθνλνκία ε αμηνιφγεζε θαη ε δηαζθάιηζε ηεο

πνηφηεηαο ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη πιένλ έλλνηεο πςίζηεο ζεκαζίαο. Η επίηεπμε ηεο
αμηνιφγεζεο θαη ηεο δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ινγηζκηθνχ ζπληειεί ζηελ ηήξεζε ησλ
πξνδηαγξαθψλ πνηφηεηαο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο
παξαγσγήο, ελψ επίζεο, απνθέξεη πνιιά πιενλεθηήκαηα ζε επηρεηξήζεηο, πειάηεο, αιιά θαη
ηδηψηεο.
Η πνηφηεηα ινγηζκηθνχ ζεσξείηαη απφ πνιινχο έλα απξνζδηφξηζην ραξαθηεξηζηηθφ
γλψξηζκα ηνπ ινγηζκηθνχ ην νπνίν δελ κπνξεί λα κεηξεζεί θαη λα αμηνινγεζεί, θαζψο δελ
είλαη κία ρεηξνπηαζηή έλλνηα. Δπνκέλσο δελ είλαη εχθνιν λα ζπιιεθζεί απφ φινπο κε ηνλ
ίδην ηξφπν. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ε πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη κία
πνιπδηάζηαηε ηδέα, ε νπνία ζπκπεξηιακβάλεη ην αληηθείκελν ηνπ ελδηαθέξνληνο, ηελ νπηηθή
γσλία πξνζέγγηζεο θαζψο θαη ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηα νπνία εμεηάδνληαη. Γη απηφ θαη
ε έλλνηα ηεο πνηφηεηαο κπνξεί λα ζεκαίλεη δηαθνξεηηθά πξάγκαηα γηα θάζε άηνκν. Αμίδεη
αθφκε λα ζεκεησζεί φηη ε έλλνηα ηεο πνηφηεηαο δελ είλαη εχθνιν λα πξνζδηνξηζζεί
αληηθεηκεληθά, δεδνκέλνπ φηη θάζε επνρή ηεο απνδίδεη πνηθίια θαη δηαθνξεηηθά
ραξαθηεξηζηηθά. ΢ήκεξα, θαη κε φξνπο ηεο αγνξάο "Πνηφηεηα είλαη ην ζχλνιν ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο ππεξεζίαο ή ελφο πξντφληνο, πνπ ηθαλνπνηνχλ εθθξαζκέλεο ή
ζπλεπαγφκελεο αλάγθεο".
Η έλλνηα ηεο πνηφηεηαο μεθηλάεη απφ ηα αξραία θηφιαο ρξφληα κε ηνλ Αξηζηνηέιε, ν
νπνίνο μερψξηζε ην «πνηφλ» κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, θαη ζπλερίζηεθε αξγφηεξα απφ
θηινζφθνπο. ΢ηα ζεκεξηλά ρξφληα ν επίζεκνο νξηζκφο ηεο Πνηφηεηαο, φπσο απηφο
πηνζεηήζεθε απφ ηνλ Διιεληθφ Οξγαληζκφ Σππνπνίεζεο, είλαη ν αθφινπζνο: «Ποιόηηηα
είλαη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο νληφηεηαο πνπ ηεο απνδίδνπλ ηε ηθαλφηεηα λα
ηθαλνπνηεί εθθξαζκέλεο θαη ζπλεπαγφκελεο αλάγθεο».
Ο φξνο ηεο Ποιόηηηαρ Λογιζμικού πεξηιακβάλεη, εθηφο ησλ άιισλ, ηελ ππαθνή ζε
ζαθψο θαηαγεγξακκέλεο ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο θαη απαηηήζεηο απφδνζεο, ζαθψο
ηεθκεξησκέλα πξφηππα αλάπηπμεο, θαη έκκεζα ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία ζεσξνχληαη

11
αλακελφκελα απφ θάζε επαγγεικαηηθφ ινγηζκηθφ. Παξφια απηά ν πην πάλσ νξηζκφο ηεο
πνηφηεηαο σο ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ κηαο ππεξεζίαο ή ελφο πξντφληνο, πνπ
ηθαλνπνηνχλ εθθξαζκέλεο ή ζπλεπαγφκελεο αλάγθεο, κφλν νινθιεξσκέλνο θαη πιήξεο δε
κπνξεί λα ζεσξεζεί, απιά πξνζπαζεί λα δψζεη έκθαζε ζε ηξία ζεκαληηθά ζεκεία:

Οη απαηηήζεηο ινγηζκηθνχ είλαη ε βάζε κε ηελ νπνία κεηξάκε ηελ πνηφηεηά ηνπ.
Έιιεηςε ηθαλνπνίεζεο απηψλ ησλ απαηηήζεσλ ζεκαίλεη έιιεηςε πνηφηεηαο.

΢πγθεθξηκέλα πξφηππα νξίδνπλ έλα ζχλνιν θξηηεξίσλ αλάπηπμεο, ηα νπνία

νδεγνχλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν αλαπηχζζεηαη ην ινγηζκηθφ. Δάλ δελ
αθνινπζνχληαη ηα θξηηήξηα, ηφηε είλαη βέβαην φηη ζα επέιζεη έιιεηςε πνηφηεηαο.

Τπάξρεη έλα ζχλνιν αζαθψλ απαηηήζεσλ, νη νπνίεο δελ αλαθέξνληαη (π.ρ. ε

επηζπκία γηα εχθνιε ζπληήξεζε). Δάλ ην ινγηζκηθφ ηθαλνπνηεί ηηο άκεζεο θαη
ζαθψο δηαηππσκέλεο απαηηήζεηο αιιά απνηπγράλεη λα ηθαλνπνηήζεη ηηο έκκεζεο,
ηφηε ε πνηφηεηά ηνπ είλαη ακθηζβεηήζηκε.

Ωο Ππόηςπο νξίδεηαη κία ηεθκεξησκέλε ζχκβαζε πνπ πεξηέρεη ηερληθέο

πξνδηαγξαθέο, ή άιια αθξηβή θξηηήξηα ρξεζηκνπνηνχκελα σο θαλφλεο θαη θαηεπζπληήξηεο
γξακκέο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ηππνπνίεζεο ησλ θαηάιιεισλ πιηθψλ, πξντφλησλ,
δηεξγαζηψλ θαη ππεξεζηψλ γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηεζλνχο αληαιιαγήο αγαζψλ θαη
ππεξεζηψλ θαη ηεο αλάπηπμεο ζπλεξγαζίαο ζηε ζθαίξα ησλ επηζηεκνληθψλ, ηερλνινγηθψλ
θαη νηθνλνκηθψλ ελεξγεηψλ.
Ωο Γιαζθάλιζη ηηρ Ποιόηηηαρ νξίδεηαη ε δηαδηθαζία πνπ εκπεξηέρεη ηε δηαρείξηζε
ηεο πνηφηεηαο, δειαδή ηελ πξάμε πνπ εμαζθαιίδεη ή απνδεηθλχεη φηη έλα πξφγξακκα
παξαγσγήο είλαη ζπκβαηφ θαη ιεηηνπξγηθά απνδνηηθφ. ΋ζνλ αθνξά ηε Γηαζθάιηζε ηεο
Πνηφηεηαο πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη είλαη άκεζα ζπλπθαζκέλε κε ηελ έλλνηα ησλ
κεηξήζεσλ, ελψ σο μέηπηζη νξίδνπκε ηε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία άλζξσπνη ή ζχκβνια
αληηζηνηρνχληαη ζε ηδηφηεηεο νληνηήησλ ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ, έηζη ψζηε λα ηηο
πεξηγξάθνπλ ζχκθσλα κε ηνπο θαζνξηζκέλνπο θαλφλεο. Με ηνλ φξν "Γηαζθάιηζε
Πνηφηεηαο" ζπκπεξηιακβάλνπκε φιεο ηηο ζρεδηαζκέλεο θαη ζπζηεκαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, νη
νπνίεο εθαξκφδνληαη ζηα πιαίζηα ελφο ΢πζηήκαηνο Πνηφηεηαο θαη απνδεηθλχνληαη, φηαλ
απηφ απαηηείηαη, πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηνχληαη νη ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο γηα πνηφηεηα.
Σν αληηθείκελν ηεο Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ είλαη έλα αληηθείκελν πνπ βαζίδεηαη ηφζν ζηελ
απφ θνηλνχ εθαξκνγή ησλ ηερληθψλ δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ πιηθψλ αγαζψλ, φζν θαη
ζηελ εθαξκνγή ηερληθψλ ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ.

12
 Γεληθά ε πνηφηεηα ινγηζκηθνχ είλαη έλα πνιχπινθν κίγκα απφ παξάγνληεο, νη νπνίνη
εμαξηψληαη απφ ηελ εθαξκνγή θαη απφ ηνπο πειάηεο. ΢ηηο θάησζη ελφηεηεο ζα αλαιπζνχλ
απηνί νη παξάγνληεο θαζψο θαη νη απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα λα επηηεπρζνχλ απηνί. ΢ην
ζεκείν απηφ πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ε πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ πεξηιακβάλεη θάπνηεο
ηδηαηηεξφηεηεο. Δλψ νη βαζηθέο αξρέο ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ είλαη ίδηεο κε απηέο ηηο
πνηφηεηαο θάζε άιινπ πξντφληνο, ππάξρνπλ δηαθνξέο ζηνλ ηξφπν πξνζέγγηζεο ηεο πνηφηεηαο
ζην ινγηζκηθφ ζπγθξηηηθά κε ηελ πνηφηεηα φπσο απηή εθαξκφδεηαη ζηε καδηθή παξαγσγή
πιηθψλ πξντφλησλ. Οη ηδηαηηεξφηεηεο απηέο ζπλνςίδνληαη φπσο θαίλεηαη παξαθάησ:

 Αληίζεηα κε ηε καδηθή παξαγσγή φπνπ παξάγνληαη πνζφηεηεο ίδησλ πξντφλησλ, ην

ινγηζκηθφ παξάγεηαη κία κφλν θνξά θαη αλαπαξάγεηαη ζε αληίηππα πνπ είλαη
αληίγξαθα ηνπ πξσηφηππνπ.
 Έλα βαζηθφ πξφβιεκα ηεο δηαζθάιηζεο πνηφηεηα ινγηζκηθνχ είλαη ε έιιεηςε
κεηξήζηκσλ ζηφρσλ θαη δηαδηθαζηψλ κέηξεζεο.
 Αληίζεηα κε ηε καδηθή παξαγσγή, ζηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ, ε
πιεηνλφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ έρεη αλαπηπρζεί σο νιφηεηα θαη φρη σο ζπλαξκνιφγεζε
ήδε ππαξρφλησλ ζπζηαηηθψλ.
 Σέινο, ζηε δηαζθάιηζε πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ δελ ππάξρεη ηζηνξηθφ παξειζφλ
ζεκαληηθήο δηάξθεηαο ζην νπνίν κπνξνχκε λα αλαηξέμνπκε θαη λα αλαδεηήζνπκε
ελδείμεηο παξαγσγηθφηεηαο, έηζη ψζηε λα θαζίζηαηαη εθηθηή ε εθηίκεζε ηεο
απνηειεζκαηηθφηεηαο λέσλ εξγαιείσλ, κεζφδσλ θαη πξνηχπσλ.

΢ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη παξά ηελ πνιπδηάζηαηε έλλνηα ηεο
πνηφηεηαο, έρεη αλαπηπρζεί έλαο κεγάινο αξηζκφο ζεκαληηθψλ κνληέισλ αμηνιφγεζεο
ινγηζκηθνχ ηα νπνία πηνζεηνχλ κία ζεηξά απφ ραξαθηεξηζηηθά, ηδηφηεηεο θαη κεηξηθέο γηα ηελ
αμηνιφγεζε απηή. Παξαθάησ γίλεηαη κία πξνζέγγηζε παξνπζίαζεο ησλ πην ζεκαληηθψλ απφ
απηά , ελψ πξνεγείηαη κία εηζαγσγή πνπ απνδεηθλχεη ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο αμηνιφγεζεο
ινγηζκηθνχ

1.2 Απαιηήζειρ ελέγσος και εξαζθάλιζηρ ποιόηηηαρ ενόρ έπγος

Οη πξνδηαγξαθέο απαηηήζεσλ είλαη έλα απαξαίηεην αξρηθφ έγγξαθν γηα έλα έξγν, θαζψο
είλαη κηα ζπκθσλεκέλε δήισζε κεηαμχ ηνπ πειάηε θαη ηνπ πξνκεζεπηή γηα ην ηη πξφθεηηαη
λα θάλεη ην ζχζηεκα ινγηζκηθνχ. Παξαθάησ πεξηγξάθνληαη νη απαηηήζεηο γηα έιεγρν θαη

13
εμαζθάιηζε πνηφηεηαο πνπ πξέπεη λα θαιχπηνληαη ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ θχθινπ δσήο ηεο
έξγνπ.
Η απαίηεζε ζα είλαη ηεο κνξθήο «νη πξνκεζεπηέο πξέπεη λα πνπλ ηη πξφθεηηαη λα θάλνπλ
ζρεηηθά κε ..», αληί «νη πξνκεζεπηέο πξέπεη ..». ΢ηελ πην απιή κνξθή ηεο ε απαίηεζε ζα
είλαη φηη ν πξνκεζεπηήο ζα πξέπεη λα νξίζεη ηνλ Κψδηθα Πξαθηηθήο ηνλ νπνίν ζα
αθνινπζήζεη. Γηα λα απνθεπρζεί ε πηζαλφηεηα λα ιεθζεί κηα εληειψο γεληθή απάληεζε («ζα
θάλνπκε φηη θάλνπκε πάληα»), πξέπεη λα ηεζνχλ ζπγθεθξηκέλα ζεκεία ηα νπνία ρξεηάδεηαη λα
πξνζδηνξηζζνχλ ζπγθεθξηκέλα. Σα αθφινπζα είλαη κηα αληηπξνζσπεπηηθή ιίζηα πεξηνρψλ
πνπ αλακέλεηαη λα θαιχςεη κηα ηέηνηα απάληεζε:

Δνκή ηεο δηνίθεζεο ηνπ έξγνπ, ην επίπεδν εμεηδίθεπζεο πνπ ζα απαηηεζεί απφ απηνχο
πνπ ζα πξνζιεθζνχλ γηα ην έξγν- πψο ην έξγν πξφθεηηαη λα νξγαλσζεί φζνλ αθνξά ην
πνηνο θάλεη ηη, θαη πνηνο δίλεη αλαθνξά ζε πνηνλ.

Πξόγξακκα ζρεδηαζκνύ ηνπ έξγνπ - πφηε ζα ιάβνπλ ρψξα ηα δηάθνξα ζπκβάληα θαη κε
πνηα ζεηξά.

Δηαδηθαζίεο ειέγρνπ ηεο πξνόδνπ ηνπ έξγνπ - πψο ζα παξαθνινπζείηαη ε αλάπηπμε ηνπ
έξγνπ, πφηε, θαη πφζν ζπρλά.

Πξόγξακκα θαη ζηξαηεγηθή ειέγρνπ - πνηεο πιεπξέο ηνπ ζπζηήκαηνο ζα ειεγρζνχλ, ζε

πνην ζεκείν ηνπ θχθινπ αλάπηπμεο ηνπ ζπζηήκαηνο ζα ιάβνπλ ρψξα νη έιεγρνη, θαη ηη
ζα δείμνπλ.

Οξγάλσζε ηεο πνηόηεηαο, ησλ επζπλώλ θαη ησλ δηαδηθαζηώλ - πνηνη είλαη αξκφδηνη λα
επηβεβαηψζνπλ πνηνηηθά ην έξγν, θαη πνηεο δηαδηθαζίεο ζα αθνινπζήζνπλ.

Παξαθνινύζεζε/Δηαρείξηζε ζπζηαηηθώλ ηνπ ινγηζκηθνύ - πψο ζα εηζαρζνχλ θαη ζα

ειεγρζνχλ λέεο εθδφζεηο ινγηζκηθνχ θαη/ή ηεθκεξίσζε έηζη ψζηε λα είλαη πάληα
γλσζηή ε ηξέρνπζα θαηάζηαζε ηνπ θαζελφο.

Κάπνηεο πηζαλέο δειψζεηο, πέξα απφ θάπνηα απαίηεζε γηα έλαλ νξηζκέλν Κψδηθα
Πξαθηηθήο, ζα κπνξνχζαλ λα έρνπλ σο εμήο:

14
 Πξέπεη λα θαζνξηζηεί ζαθήο πνιηηηθή ζρεηηθά κε ηνλ επαλέιεγρν θαη ηελ επηβεβαίσζε
φισλ ησλ επηπέδσλ ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ ζα γίλεηαη κεηά ηελ εηζαγσγή ηξνπνπνηήζεσλ
θαη/ή δηνξζψζεσλ.

Πξέπεη λα δνζεί πξφγξακκα αλαζεψξεζεο ζρεδηαζκνχ ινγηζκηθνχ, θαη λα ζρεηηζηεί κε

ηνλ αλακελφκελν θχθιν αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ.

Θα πξέπεη λα νξηζηεί ελδηάκεζε ηεθκεξίσζε, αθνχ απηή είλαη ην αληηθείκελν αιιά θαη
ην εγθεθξηκέλν απνηέιεζκα ησλ πξνγξακκαηηζζέλησλ αλαζεσξήζεσλ ζρεδηαζκνχ.

Σν ζρέδην ειέγρνπ πξέπεη λα πεξηιακβάλεη νξφζεκα ειέγρνπ. Απηνί πξέπεη λα

ζρεηίδνληαη κε ηνλ θχθιν δσήο ηνπ έξγνπ, θαη κε ην πξφγξακκα ησλ αλαζεσξήζεσλ
ζρεδηαζκνχ.

1.3 ΢ποςδαιόηηηα αξιολόγηζηρ λογιζμικού και αξιοπιζηίαρ

Καζψο νη εθαξκνγέο ησλ ππνινγηζηψλ γίλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν δηαθνξεηηθέο θαη
εηζρσξνχλ ζρεδφλ ζε θάζε πεξηνρή ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, είλαη θαλεξφ έλα απφ ηα πην
ζεκαληηθά δπλακηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη ε αμηνπηζηία ηνπ. Αλεπίζεκα, ε
αμηνπηζηία ελφο ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ είλαη έλα κέηξν ηνπ πφζν θαιά παξέρεη ζηνπο
ρξήζηεο ηνπ ηηο ππεξεζίεο πνπ απηνί πεξηκέλνπλ, αιιά έλαο ρξήζηκνο ηππηθφο νξηζκφο ηεο
αμηνπηζηίαο είλαη πην δχζθνιν λα εθθξαζηεί. Μεηξηθέο ηεο αμηνπηζηίαο ινγηζκηθνχ, φπσο ν
―κέζνο ρξφλνο κεηαμχ βιαβψλ‖, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ, αιιά δελ ιακβάλνπλ ππφςε
ηελ ππνθεηκεληθή θχζε ησλ απνηπρηψλ ινγηζκηθνχ. Ο κε ηππηθφο θαη δηαηζζεηηθφο νξηζκφο
είλαη ζπρλά πεξηζζφηεξν θαηάιιεινο θαη ρξήζηκνο.
Οη ρξήζηεο δελ ζεσξνχλ φιεο ηηο ππεξεζίεο ίζεο ζπνπδαηφηεηαο θαη έλα ζχζηεκα κπνξεί λα
ραξαθηεξηζηεί σο αλαμηφπηζην αλ απνηπγράλεη λα παξέρεη κεξηθέο ρξήζηκεο ππεξεζίεο.
Η αμηνπηζηία είλαη έλα δπλακηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ζπζηήκαηνο, ην νπνίν είλαη ζπλάξηεζε ελφο
αξηζκνχ απνηπρηψλ ηνπ ινγηζκηθνχ. Μηα απνηπρία ινγηζκηθνύ (software failure) είλαη έλα
εθηεινχκελν γεγνλφο, φπνπ ην ινγηζκηθφ ζπκπεξηθέξεηαη κε έλαλ απξφβιεπην ηξφπν. Γελ
είλαη ην ίδην κε ην ειάηησκα ινγηζκηθνύ (software fault), ην νπνίν είλαη έλα ζηαηηθφ
ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Διαηηψκαηα ινγηζκηθνχ πξνθαινχλ απνηπρίεο
ινγηζκηθνχ φηαλ εθηειείηαη ν ειαηησκαηηθφο θψδηθαο κε έλα ζπγθεθξηκέλν ζχλνιν εηζφδσλ.
Σα ειαηηψκαηα δελ εθδειψλνληαη πάληα σο απνηπρίεο θη έηζη ε αμηνπηζηία εμαξηάηαη απφ ην

15
πψο ρξεζηκνπνηείηαη ην ινγηζκηθφ. Γελ είλαη δπλαηφλ λα παξαρζεί κία κνλαδηθή, γεληθή
δήισζε ηεο αμηνπηζηίαο ινγηζκηθνχ.
Σα ειαηηψκαηα ινγηζκηθνχ δελ είλαη κφλν ειαηηψκαηα πξνγξάκκαηνο. Με αλακελφκελε
ζπκπεξηθνξά κπνξεί λα ζπκβεί ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ην ινγηζκηθφ πξνζαξκφδεηαη ζηηο
απαηηήζεηο ηνπ, αιιά νη απαηηήζεηο απφ κφλεο ηνπο δελ είλαη νινθιεξσκέλεο. Παξαιήςεηο
ζηελ ηεθκεξίσζε ινγηζκηθνχ (software documentation) κπνξεί επίζεο λα νδεγήζνπλ ζε κε
αλακελφκελε ζπκπεξηθνξά, αλ θαη ην ινγηζκηθφ κπνξεί λα κελ πεξηέρεη ειαηηψκαηα.
΢ην ζρήκα 1.1 [1] παξνπζηάδεηαη έλα ζχζηεκα ινγηζκηθνχ ζαλ κία αληηζηνίρηζε ελφο
ζπλφινπ εηζφδσλ ζε έλα ζχλνιν εμφδσλ. Έλα πξφγξακκα έρεη πνιιέο πηζαλέο εηζφδνπο (γηα
απιφηεηα, ζπλδπαζκνί θαη αθνινπζίεο εηζφδσλ ζεσξνχληαη ζα κηα κνλαδηθή είζνδνο). Σν
πξφγξακκα αληαπνθξίλεηαη ζε απηέο ηηο εηζφδνπο παξάγνληαο κία έμνδν ή έλα ζχλνιν
εμφδσλ. Κάπνηεο απφ απηέο ηηο εηζφδνπο (παξνπζηάδνληαη κε ηε ζθηαζκέλε έιιεηςε ζην
΢ρήκα 1.1) πξνθαινχλ απνηπρίεο ζπζηήκαηνο, φπνπ παξάγνληαη απφ ην πξφγξακκα
ιαλζαζκέλεο έμνδνη. Η αμηνπηζηία ηνπ πξντφληνο ζρεηίδεηαη κε ηελ πηζαλφηεηα, ζε κηα
ζπγθεθξηκέλε εθηέιεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο, ε είζνδνο ζην ζχζηεκα λα είλαη κέινο ηνπ
ζπλφινπ ησλ εηζφδσλ πνπ πξνθαινχλ ιαλζαζκέλε έμνδν.
Ο Littlewood (1990) απνδεηθλχεη φηη δελ ππάξρεη έλα θαζνιηθά εθαξκφζηκν κνληέιν
αλάπηπμεο αμηνπηζηίαο. ΋ια ηα κνληέια κπνξεί λα είλαη ρξήζηκα ζε δηαθνξεηηθέο
πεξηζηάζεηο. Πξνηείλεη φηη νη πξνβιέςεηο αλάπηπμεο ηεο αμηνπηζηίαο πξέπεη λα βαζίδνληαη
ζην ηαίξηαζκα παξαηεξεκέλσλ δεδνκέλσλ ζε δηάθνξα κνληέια αλάπηπμεο. ΋πνην κνληέιν
παξνπζηάδεη ην θαιχηεξν ηαίξηαζκα ζα πξέπεη, έπεηηα, λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα πξνβιέςεη
ηελ αμηνπηζηία γηα απηφ ην ζχζηεκα.

16
 Είζνδνη πνπ
πξνθαινύλ
ιαλζαζκέλεο
εμόδνπο

΢χλνιν Δηζφδνπ

Πξφγξακκα

΢χλνιν Δμφδνπ

le

Λαλζαζκέλεο
17
έμνδνη
΢τήκα 1. 1 Έλα ζχζηεκα ζαλ κία αληηζηνίρεζε Δηζφδνπ/Δμφδνπ

Δίλαη πηζαλφ φηη ζα ππάξρεη έλαο κηθξφο αξηζκφο κειψλ ηνπ I e , ηα νπνία είλαη πεξηζζφηεξν
πηζαλά λα επηιεγνχλ απφ φηη θάπνηα άιια. Η αμηνπηζηία ηνπ πξνγξάκκαηνο ζρεηίδεηαη
ζπλεπψο κε απηή ηελ πηζαλφηεηα θη φρη ηφζν κε ηε κέζε πηζαλφηεηα επηινγήο κηαο
ιαλζαζκέλεο εηζφδνπ [2]-[5].
Η αμηνπηζηία εμαξηάηαη απφ ην πψο ρξεζηκνπνηείηαη ην ινγηζκηθφ θη έηζη δελ κπνξεί λα
πξνζδηνξηζηεί απφιπηα. Ο θάζε ρξήζηεο ρξεζηκνπνηεί ην πξφγξακκα κε δηαθνξεηηθνχο
ηξφπνπο, θη έηζη ειαηηψκαηα πνπ επεξεάδνπλ ηελ αμηνπηζηία ηνπ ζπζηήκαηνο κπνξεί λα κελ
εθδεισζνχλ πνηέ γηα θάπνηνλ ρξήζηε θάησ απφ δηαθνξεηηθφ ηξφπν εξγαζίαο (΢ρήκα 1.2). Η
αμηνπηζηία κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί κε αθξίβεηα κφλν αλ έρεη επίζεο πξνζδηνξηζηεί ην
θπζηνινγηθφ ιεηηνπξγηθφ πξνθίι ηνπ ινγηζκηθνχ (normal software operational profile).
Καζψο ε αμηνπηζηία ζρεηίδεηαη κε ηελ πηζαλφηεηα λα ζπκβεί έλα ιάζνο θαηά ηε ιεηηνπξγηθή
ρξήζε, έλα πξφγξακκα κπνξεί λα πεξηέρεη γλσζηά ειαηηψκαηα αιιά λα ζπλερίζεη λα
ζεσξείηαη αμηφπηζην απφ ηνπο ρξήζηεο ηνπ. Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηνχλ ην ζχζηεκα κε ηέηνην
ηξφπν έηζη ψζηε λα κελ επηιέγνπλ πνηέ ηε ιαλζαζκέλε είζνδν. Σν πξφγξακκα πάληα
εκθαλίδεηαη σο αμηφπηζην. Δπηπιένλ, έκπεηξνη ρξήζηεο κπνξεί λα παξαθάκπηνπλ γλσζηά
ειαηηψκαηα ινγηζκηθνχ θαη ζθφπηκα λα απνθεχγνπλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ραξαθηεξηζηηθά, ηα
νπνία γλσξίδνπλ φηη είλαη ιαλζαζκέλα. Η δηφξζσζε ησλ ειαηησκάησλ ζε απηά ηα
ραξαθηεξηζηηθά κπνξεί λα κελ πξνθαιέζεη ζεκαληηθή δηαθνξά ζηελ αμηνπηζηία ηνπ
ζπζηήκαηνο φπσο ηελ αληηιακβάλνληαη απηνί νη ρξήζηεο.
΢ην ΢ρήκα 1.2, ην ζχλνιν ησλ ιαλζαζκέλσλ εηζφδσλ, πνπ αληηζηνηρεί ζηε ζθηαζκέλε
έιιεηςε ηνπ ΢ρήκαηνο 1.1, είλαη επίζεο ζθηαζκέλε. Σν ζχλνιν ησλ εηζφδσλ πνπ παξάγνληαη
απφ ην ρξήζηε 2 ηέκλεηαη κε ην ζχλνιν ησλ ιαλζαζκέλσλ εηζφδσλ, θη έηζη γηα θάπνηεο
εηζφδνπο ηνπ ρξήζηε 2, ην ζχζηεκα ζα απνηχρεη. Οη ρξήζηεο 1 θαη 3, φκσο, δελ επηιέγνπλ
πνηέ εηζφδνπο απφ ην ιαλζαζκέλν ζχλνιν θη έηζη ζα βιέπνπλ πάληα ην ζχζηεκα ζαλ
απφιπηα αμηφπηζην.

18
 Πηζαλέο είζνδνη

Λαλζαζκέλεο
Δίζνδνη

Υξήζηεο 1

Υξήζηεο 2

Υξήζηεο 3

΢τήκα 1. 2 Πξφηππα Υξήζεο Λνγηζκηθνχ

Η αμηνπηζηία πξντφληνο είλαη δχζθνιν λα πξνζδηνξηζηεί πνζνηηθά θαη κπνξεί λα είλαη

δχζθνιν θαη αθξηβφ λα ειεγρζεί αλ ην ζχζηεκα ηθαλνπνηεί ηα απαηηνχκελα πξφηππα.
Δμαηηίαο απηνχ, θάπνηνη νξγαληζκνί ζέηνπλ πεξηνξηζκνχο ζηε δηαδηθαζία αλάπηπμεο
ινγηζκηθνχ κε ηελ ππφζεζε φηη ε πξνζθφιιεζε ζηα πξφηππα αλάπηπμεο (φπσο ηα πξφηππα
ειέγρνπ) ζα νδεγήζεη ζε ζπζηήκαηα ησλ νπνίσλ ε αμηνπηζηία είλαη απνδεθηή.
Μία θαιά δηαρεηξηδφκελε, πξσηνηππνπνηεκέλε δηαδηθαζία ζπκβάιιεη ζηελ παξαγσγή ελφο
αμηφπηζηνπ ινγηζκηθνχ. Ο θίλδπλνο είλαη φηη ε πξνζθφιιεζε ζηα πξφηππα κπνξεί λα γίλεη
πεξηζζφηεξν ζεκαληηθή απφ ηηο αληηθεηκεληθέο εθηηκήζεηο ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ. Γελ
19
ππάξρεη πνζνηηθή ζρέζε κεηαμχ ηνπ πξντφληνο θαη ηεο αμηνπηζηίαο ηεο δηαδηθαζίαο. Η
πξνζαξκνγή ζε κηα ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία δελ επηηξέπεη λα γίλνπλ θξίζεηο αμηνπηζηίαο ηνπ
πξντφληνο. Μηα θαιή δηαδηθαζία είλαη νπζηαζηηθή αλ πξφθεηηαη λα παξαρζεί αμηφπηζην
ινγηζκηθφ αιιά δελ εμαζθαιίδεη ηελ αμηνπηζηία ηνπ πξντφληνο.
Μπνξεί λα θαίλεηαη φηη ε ρξήζε ηππηθψλ κεζφδσλ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο ζα
νδεγήζεη απαξαίηεηα ζε πεξηζζφηεξν αμηφπηζηα ζπζηήκαηα. Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη κηα
ηππηθή πξνδηαγξαθή ζπζηήκαηνο είλαη ιηγφηεξν πηζαλφ λα πεξηέρεη αλσκαιίεο, νη νπνίεο
πξέπεη λα επηιπζνχλ απφ ην ζρεδηαζηή ηνπ ζπζηήκαηνο. ΋κσο, δελ ππάξρεη θακηά εγγχεζε
φηη ε πξνδηαγξαθή θαζνξίδεη έλα ζχζηεκα ην νπνίν ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε θαη
παξέρεη κηα πςεινχ επηπέδνπ δηαθξηλφκελε αμηνπηζηία. Πξάγκαηη, ππάξρεη πεξίπησζε ε
αδηαθάλεηα ησλ ηππηθψλ παξαζηάζεσλ λα θάλεη πην δχζθνιν γηα ηνπο ρξήζηεο λα απνδείμνπλ
εάλ έλα ζχζηεκα ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηνπο ή φρη.
Έλα αμηφπηζην ζχζηεκα πξέπεη λα ζπκκνξθψλεηαη κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ θαη, εάλ έρεη
παξαρζεί κηα ηππηθή πξνδηαγξαθή, ην ζχζηεκα κπνξεί λα απνδεηρηεί φηη ηθαλνπνηεί απηή ηελ
πξνδηαγξαθή. Μηα ηέηνηα απφδεημε απμάλεη ηελ εκπηζηνζχλε ζηελ νξζφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο
(αλ θαη νη απνδείμεηο κπνξεί λα πεξηέρνπλ ιάζε). ΋κσο, δελ πξέπεη λα ζεσξνχκε φηη έλα
ζχζηεκα πνπ έρεη απνδεηρηεί φηη είλαη ζσζηφ, ζα είλαη νπσζδήπνηε θαη αμηφπηζην. Η
απφδεημε ηεο νξζφηεηαο ελφο πξνγξάκκαηνο βαζίδεηαη ζε ππνζέζεηο πνπ γίλνληαη ζρεηηθά κε
ην πεξηβάιινλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Αλ ε βαζηθή αηηία ηεο αλαμηνπηζηίαο είλαη
πεξηβαιινληνινγηθή θαη φρη έκθπηε ζην πξφγξακκα, ε αληηιακβαλφκελε αμηνπηζηία κπνξεί
λα κε βειηησζεί.
Δπεηδή ε πηζαλφηεηα λα ζπκπεξηθεξζεί ην ζχζηεκα κε έλαλ κε αλακελφκελν θαη αμηφπηζην
ηξφπν είλαη κεγάιε, θάησ απφ νξηζκέλεο ζπλζήθεο, θαζίζηαηαη άθξσο απαξαίηεηε ε
αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ινγηζκηθνχ. Έλα κνληέιν αμηνιφγεζεο ηεο πνηφηεηαο
ινγηζκηθνχ είλαη έλα καζεκαηηθφ κνληέιν πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εθηίκεζε
ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ θαη ηνλ έιεγρν ηεο ηθαλνπνίεζεο φισλ ησλ απαηηήζεσλ θαη ησλ
πξνυπνζέζεσλ πνπ είλαη ζρεδηαζκέλν ην ινγηζκηθφ λα πιεξνί . Σν κνληέιν παξέρεη έλαλ
ηξφπν εθηίκεζεο ηνπ εάλ ε πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ βειηηψλεηαη κε ην ρξφλν ή φρη.
Δπηηξέπεη ζηνπο ειεγθηέο ινγηζκηθνχ ή ζηελ νκάδα δηαβεβαίσζεο ηεο πνηφηεηαο λα
απνθαζίζνπλ πφηε ην ινγηζκηθφ είλαη πηζαλφ λα είλαη ηθαλνπνηεηηθήο πνηφηεηαο γηα επξεία
θπθινθνξία (έθδνζε). Γηα ηνλ ιφγν απηφ έρνπλ εκθαληζηεί πνιπάξηζκα κνληέια
αμηνιφγεζεο ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ, ηα ζεκαληηθφηεξα θαη πην δηαδεδνκέλα θαη δεκνθηιή
εθ ησλ νπνίσλ θαίλνληαη παξαθάησ.

20
1.4 Δπαλήθεςζη και Δπικύπυζη καηά ηο ζσεδιαζμό λογιζμικού

Η επαιήζεπζε θαη ε επηθχξσζε ελφο ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ είλαη κηα ζπλερηδφκελε

δηαδηθαζία κέζα απφ θάζε ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο ινγηζκηθνχ. Η επαιήζεπζε θαη ε
επηθχξσζε είλαη έλαο γεληθφο φξνο γηα ηνλ έιεγρν ησλ δηαδηθαζηψλ, νη νπνίεο
δηαβεβαηψλνπλ φηη ην ινγηζκηθφ ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο θαη νη απαηηήζεηο ηθαλνπνηνχλ ηηο
αλάγθεο ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε ηνπ ινγηζκηθνχ. Η Δπαιήζεπζε θαη Δπηθχξσζε, είλαη κηα
δηαδηθαζία πνπ γίλεηαη θαηά ηε δηάξθεηα φινπ ηνπ θχθινπ δσήο ινγηζκηθνχ. Ξεθηλάεη κε ηελ
αλαζθφπεζε ησλ απαηηήζεσλ θαη ζπλερίδεη δηακέζνπ θαλνληθψλ θαη δνκεκέλσλ
αλαζθνπήζεσλ γηα λα νινθιεξψζεη ηνλ έιεγρν. Έρεη δχν αληηθεηκεληθνχο ζηφρνπο:

1. Σελ αλεχξεζε ησλ αηειεηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο.

2. Σελ εθηίκεζε ηνπ αλ ή φρη ην ζχζηεκα είλαη ρξεζηκνπνηήζηκν φηαλ βξίζθεηαη ζε
θαηάζηαζε ιεηηνπξγίαο.

Η ζεκαληηθή δηαθνξά κεηαμχ ηεο επαιήζεπζεο θαη ηεο επηθχξσζεο ζπλνςίδεηαη

πεξηιεπηηθά απφ ηνλ Boehm ζηα εμήο[6]-[9]:

Δπηθχξσζε : Υηίδνπκε ην ζσζηφ πξντφλ;

Δπαιήζεπζε : Υηίδνπκε ην πξντφλ ζσζηά;

Η επαιήζεπζε έρεη ζθνπφ λα δείμεη φηη ην πξφγξακκα ηθαλνπνηεί ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ. Η
επηθχξσζε έρεη ζθνπφ λα δείμεη φηη ην πξφγξακκα θάλεη απηφ αθξηβψο πνπ ζέιεη ν ρξήζηεο.
Η Δπαιήζεπζε πεξηιακβάλεη έιεγρν φηη ην πξφγξακκα ζπκκνξθψλεηαη κε ηηο πξνδηαγξαθέο
ηνπ. Η Δπηθχξσζε πεξηιακβάλεη έιεγρν ηνπ θαηά πφζν ην πξφγξακκα φπσο έρεη πινπνηεζεί
ηθαλνπνηεί ηηο πξνζδνθίεο ησλ ηειηθψλ ρξεζηψλ ηνπ ινγηζκηθνχ. Οη ηερληθέο ηεο επηθχξσζεο
ησλ απαηηήζεσλ, φπσο ε πξσηνηππνπνίεζε, βνεζνχλ απ‘ απηή ηελ άπνςε, αιιά κεξηθέο
θνξέο ειαηηψκαηα θαη ειιείςεηο ζηηο απαηηήζεηο, κπνξεί λα αλαθαιπθζνχλ κφλν φηαλ ε
πινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο έρεη νινθιεξσζεί.

Γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο δηαδηθαζίαο Δπαιήζεπζεο θαη Δπηθχξσζεο, κπνξνχλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ ηφζν ζηαηηθέο φζν θαη δπλακηθέο ηερληθέο ειέγρνπ θαη αλάιπζεο. Οη
ζηαηηθέο ηερληθέο αζρνινχληαη κε ηελ αλάιπζε ησλ αλαπαξαζηάζεσλ ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο
είλαη νη απαηηήζεηο, ην ζρέδην θαη ε ιίζηα ηνπ πξνγξάκκαηνο. Δθαξκφδνληαη ζε φια ηα
ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο δηακέζνπ δνκεκέλσλ αλαζθνπήζεσλ. Οη δπλακηθέο ηερληθέο ή ηα
21
 δπλακηθά ηεζη αθνξνχλ έιεγρν πινπνίεζεο. Σν ΢ρήκα 1.3 δείρλεη ην ξφιν ησλ ζηαηηθψλ θαη
δπλακηθψλ ηερληθψλ ζηε δηαδηθαζία ινγηζκηθνχ.

΢ηαηηθή Δπαιήζεπζε

Πξνδηαγξαθ ΢ρεδηαζκφο Σππηθέο Λεπηνκεξήο

έο Τςεινχ Πξνδηαγξαθ ΢ρεδηαζκφο Πξφγξακκα
Απαηηήζεσλ Δπηπέδνπ έο

Γπλακηθή
Πξσηφηππν Δπηθχξσζε

΢τήκα 1. 3 ΢ηαηηθή θαη δπλακηθή επαιήζεπζε θαη επηθχξσζε

Οη ζηαηηθέο ηερληθέο ζπκπεξηιακβάλνπλ επίβιεςε ηνπ πξνγξάκκαηνο, αλάιπζε θαη ηππηθή

επαιήζεπζε. Μεξηθνί ζεσξεηηθνί πηζηεχνπλ φηη απηέο νη ηερληθέο πξέπεη λα
αληηθαηαζηήζνπλ νινθιεξσηηθά ηηο δπλακηθέο ηερληθέο. Απηφ είλαη θάηη ρσξίο λφεκα. Οη
ζηαηηθέο ηερληθέο κπνξνχλ κφλν λα ειέγμνπλ ηελ ζπκθσλία κεηαμχ ελφο πξνγξάκκαηνο θαη
ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ (επαιήζεπζε). Γελ κπνξνχλ λα επηδείμνπλ φηη ην ινγηζκηθφ είλαη
ιεηηνπξγηθά ρξήζηκν.
22
Παξφιν πνπ νη ζηαηηθέο ηερληθέο επαιήζεπζεο γίλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν επξέσο
ρξεζηκνπνηήζηκεο, ν έιεγρνο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε επηθξαηέζηεξε ηερληθή
Δπαιήζεπζεο θαη Δπηθχξσζεο. Ο έιεγρνο θαλνληθά εθηειείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο
πινπνίεζεο θαη επίζεο ζε κηα δηαθνξεηηθή κνξθή, φηαλ ε εθαξκνγή έρεη νινθιεξσζεί. Ο
έιεγρνο πεξηιακβάλεη ην λα δνθηκάδεηαη ην πξφγξακκα ρξεζηκνπνηψληαο δεδνκέλα ζαλ ηα
πξαγκαηηθά δεδνκέλα πνπ ην πξφγξακκα επεμεξγάδεηαη. Η χπαξμε αηειεηψλ ή
αθαηαιιεινηήησλ ζην πξφγξακκα, θαίλεηαη απφ νπνηαδήπνηε αλσκαιία ζηελ έμνδν.

Γηα λα επηηεπρζνχλ νη δχν ζηφρνη ηεο δηαδηθαζίαο Δπαιήζεπζεο θαη Δπηθχξσζεο ππάξρνπλ
δχν εηδψλ έιεγρνη :

1. ΢ηαηηζηηθνί έιεγρνη: ηα ηεζη έρνπλ ζρεδηαζηεί έηζη ψζηε λα θαζξεθηίδνπλ ηε ζπρλφηεηα

ησλ πξαγκαηηθψλ δεδνκέλσλ ηνπ ρξήζηε θαη αθφηνπ ηξέμνπλ, κπνξεί λα γίλεη κία
εθηίκεζε ηεο ιεηηνπξγηθήο αμηνπηζηίαο ηνπ ζπζηήκαηνο.

2. Έιεγρνη αηειεηψλ: ηα ηεζη έρνπλ ζρεδηαζηεί γηα λα απνθαιχπηνπλ ηελ παξνπζία ησλ
αηειεηψλ ζην ζχζηεκα.

Ο έιεγρνο ηνπ πξνγξάκκαηνο κπνξεί κφλν λα δείμεη ηελ χπαξμε αηειεηψλ ζην πξφγξακκα
αιιά δελ κπνξεί λα απνδείμεη φηη δελ έρεη ιάζε. Με εληνπηζκέλεο αηέιεηεο κπνξνχλ λα
ζπλερίδνπλ λα ππάξρνπλ αθφκα θαη κεηά απφ ηνλ πην εθηελή έιεγρν. ΢χκθσλα κε ηνλ Myers
[10] σο εθ ηνχηνπ, σο επηηπρέο ηεζη εχξεζεο αηειεηψλ θαζνξίδεηαη απηφ πνπ απνθαιχπηεη
ηελ παξνπζία ησλ αηειεηψλ ζην ππφ εμέηαζε ινγηζκηθφ.

Απηφ δηαθέξεη απφ ηελ ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελε ζεκαζία ηνπ επηηπρνχο ηεζη αηειεηψλ, πνπ
είλαη έλα ηεζη πνπ δελ επηδεηθλχεη αλσκαιίεο ζηελ έμνδν. Ο ελαιιαθηηθφο θαζνξηζκφο
γνεηεχεη θαηά θάπνην ηξφπν (δειψζεηο φπσο "ην ζχζηεκα έρεη πεξάζεη φια ηα ηεζη» είλαη
δειεαζηηθέο) αιιά κπνξεί λα νδεγήζεη ζε πιάλε. Αλ ε αθνινπζία ησλ ειέγρσλ γηα έλα
πξφγξακκα δελ αληρλεχεη αηέιεηεο, απηφ ζεκαίλεη απιά φηη ηα επηιεγφκελα ηεζη δελ έρνπλ
εμεηάζεη ην ζχζηεκα έηζη ψζηε λα απνθαιπθζνχλ νη αηέιεηεο. Γελ ζεκαίλεη φηη ην
πξφγξακκα δελ έρεη αηέιεηεο.

Ο έιεγρνο ησλ αηειεηψλ θαη ε απνζθαικάησζε (debugging), κεξηθέο θνξέο ζεσξνχληαη σο

ηκήκαηα ηεο ίδηαο δηαδηθαζίαο. ΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα φκσο δηαθέξνπλ ιίγν. Ο έιεγρνο

23
 αλαθαιχπηεη ηελ χπαξμε ησλ αηειεηψλ. Σν debugging έρεη λα θάλεη κε ηνλ εληνπηζκφ θαη
ηελ δηφξζσζε απηψλ ησλ αηειεηψλ.

Τπάξρνπλ δηάθνξα ζηάδηα ζηελ δηαδηθαζία απνζθαικάησζεο (΢ρήκα 1.4). Οη αηέιεηεο ζηνλ
θψδηθα πξέπεη λα εληνπηζηνχλ θαη ην πξφγξακκα πξέπεη λα ηξνπνπνηεζεί γηα λα
ηθαλνπνηήζεη ηεο απαηηήζεηο ηνπ. Ο έιεγρνο πξέπεη κεηά λα επαλαιεθζεί γηα λα δηαβεβαηψζεη
φηη νη αιιαγέο έρνπλ εθηειεζηεί ζσζηά.

Δληνπηζκφο ΢ρεδίαζε Δπηδηφξζσζ Δπαλέιεγρνο

Λάζνπο Δπηδηφξζσζ ε Λάζνπο Πξνγξάκκαη
εο Λάζνπο νο

΢τήκα 1. 4 Η δηαδηθαζία ηεο Απνζθαικάησζεο

Ο κεραληθφο πνπ θάλεη ηελ απνζθαικάησζε πξέπεη λα παξάγεη παξαδνρέο ζρεηηθέο κε ηελ
παξαηεξνχκελε ζπκπεξηθνξά ηνπ πξνγξάκκαηνο, κεηά λα δνθηκάζεη απηέο ηηο παξαδνρέο κε
ηελ ειπίδα λα βξεη ην ιάζνο ζην ζχζηεκα. Πξνθεηκέλνπ λα ειεγρζνχλ απηέο νη παξαδνρέο
κπνξεί λα ρξεηαζηεί λα γίλεη εμέηαζε ηνπ θψδηθα ηνπ πξνγξάκκαηνο γξακκή πξνο γξακκή κε
ην ρέξη, ή κπνξεί λα απαηηεί λέεο πεξηπηψζεηο ειέγρνπ γηα ηνλ εληνπηζκφ ηνπ πξνβιήκαηνο.

Δίλαη αδχλαηνλ λα παξνπζηαζηεί έλα ζεη απφ νδεγίεο γηα ηελ απνζθαικάησζε ηνπ
πξνγξάκκαηνο. Οη εηδηθεπκέλνη ζηελ απνζθαικάησζε ςάρλνπλ γηα πξφηππα ζηελ έμνδν ηνπ
ειέγρνπ φπνπ εκθαλίδεηαη ην ιάζνο θαη ζηε ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηνχλ γλψζεηο πεξί ηνπ
ζπγθεθξηκέλνπ ιάζνπο, ησλ πξνηχπσλ πνπ κπνξεί λα εληνπίζζεθαλ ζηελ έμνδν θαη πεξί ηεο
πξνγξακκαηηζηηθήο δηαδηθαζίαο γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο αηέιεηαο. Η γλψζε ηεο δηαδηθαζίαο
εληνπηζκνχ αηειεηψλ είλαη πνιχ ζεκαληηθή. Οη εηδηθεπκέλνη ζηελ απνζθαικάησζε
γλσξίδνπλ θνηλφηππα πξνγξακκαηηζηηθά ιάζε (φπσο ε απνηπρία αχμεζεο ελφο κεηξεηή) θαη
ηα ζπλδπάδνπλ ζε αληηπαξάζεζε κε ηα παξαηεξνχκελα πξφηππα.

Αθφηνπ έρεη αλαθαιπθζεί κία αηέιεηα ζε έλα πξφγξακκα, πξέπεη λα δηνξζσζεί. Απηφ κπνξεί
λα ζεκαίλεη επαλαζρεδηαζκφ ηκεκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ζπλεπψο νιφθιεξν ην
ζχζηεκα πξέπεη λα επαλειεγρζεί. Έλαο ηέηνηνο επαλέιεγρνο ζπλεπάγεηαη κεγάιν θφζηνο,
24
έηζη ην λα ζρεδηαζηνχλ αλαζθνπήζεηο θαη ζηαηηθέο επηθπξψζεηο πξηλ αξρίζεη ε
θσδηθνπνίεζε, είλαη ηερληθέο εχξεζεο αηειεηψλ πνπ δελ είλαη δαπαλεξέο, κηα θαη βξίζθνπλ
αηέιεηεο ρσξίο λα πξνζζέηνπλ επηπξφζζεην θφζηνο.

1.5 Γιαδικαζία Δλέγσος

Δθηφο απφ κηθξά πξνγξάκκαηα, ηα ζπζηήκαηα δελ πξέπεη λα ειέγρνληαη ζαλ κηα απιή
κνλνιηζηθή κνλάδα. Μεγάια ζπζηήκαηα ρηίδνληαη απφ ππνζπζηήκαηα, ηα νπνία ρηίδνληαη
απφ modules, ηα νπνία ζπληίζεηαη απφ δηαδηθαζίεο θαη ζπλαξηήζεηο. Γη' απηφ πξέπεη ε
δηαδηθαζία ειέγρνπ λα πξνρσξεί ζε ζηάδηα φπνπ ν έιεγρνο εθαξκφδεηαη επαπμεηηθά απφ
θνηλνχ κε ηελ πινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο.

Η δηαδηθαζία ειέγρνπ απνηειείηαη απφ πέληε ζηάδηα (΢ρήκα 1.5) :

1. Έιεγρνο κνλάδαο (units): Μεκνλσκέλα ζπζηαηηθά ειέγρνληαη γηα λα δηαβεβαηψζνπλ φηη

ιεηηνπξγνχλ ζσζηά. Ο έιεγρνο απηφο αληηκεησπίδεη θάζε ζπζηαηηθφ ζαλ κηα αλεμάξηεηε
νληφηεηα θαη δελ ιακβάλεη ππφςε άιια ζπζηαηηθά θαηά ηελ δηαδηθαζία ειέγρνπ.

2. Έιεγρνο ελφηεηαο (module) : Έλα module είλαη κηα ζπιινγή απφ εμαξηψκελα ζπζηαηηθά
φπσο έλα αληηθείκελν, κία αθαηξεηηθή δνκή δεδνκέλσλ ή κηα ηπραία ζπιινγή απφ
δηαδηθαζίεο θαη ζπλαξηήζεηο. Έλα module εθθξάδεη ζπζρεηηδφκελα ζπζηαηηθά έηζη ψζηε
λα κπνξεί λα ειεγρζεί ρσξίο άιια modules ζπζηήκαηνο.

3. Έιεγρνο ππνζπζηήκαηνο : Απηή ε θάζε αθνξά έιεγρν ζπιινγψλ απφ modules ηα νπνία
έρνπλ νινθιεξσζεί κέζα ζε ππνζπζηήκαηα. Σα ππνζπζηήκαηα κπνξεί λα έρνπλ
ζρεδηαζηεί θαη πινπνηεζεί αλεμάξηεηα. Σα πιένλ ζπλήζε πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ
ζε κεγάια ζπζηήκαηα ινγηζκηθνχ είλαη κε ηαηξηάζκαηα ησλ ζεκείσλ δηεπαθήο (interface)
ησλ ππνζπζηεκάησλ. Η δηαδηθαζία ειέγρνπ ππνζπζηήκαηνο πξέπεη επνκέλσο λα
αζρνιείηαη κε ηελ αλαδήηεζε ησλ ιαζψλ ζηα ζεκεία δηεπαθήο, κε ην λα ηα εμεηάδεη
απζηεξά.

4. Έιεγρνο ζπζηήκαηνο : Σα ππνζπζηήκαηα νινθιεξψλνληαη ψζηε λα απαξηίδνπλ φιν ην

ζχζηεκα. Η δηαδηθαζία ειέγρνπ αζρνιείηαη κε ην λα βξεη ιάζε ηα νπνία πξνθχπηνπλ
θπζηνινγηθά απφ κε αλακελφκελεο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ππνζπζηεκάησλ θαη
ζπζηαηηθψλ. Αθφκα αζρνιείηαη κε ην λα επηθπξψλεη φηη ην ζχζηεκα ηθαλνπνηεί ηηο
ιεηηνπξγηθέο θαη ηηο κε ιεηηνπξγηθέο απαηηήζεηο ηνπ.
25
 5. Έιεγρνο απνδνρήο : Απηφ είλαη ην ηειηθφ ζηάδην ζηελ δηαδηθαζία ειέγρνπ πξηλ ην ζχζηεκα
γίλεη απνδεθηφ γηα ιεηηνπξγηθή ρξήζε. Αθνξά έιεγρν ηνπ ζπζηήκαηνο κε πξαγκαηηθά
δεδνκέλα (ηα νπνία παξέρεη ν ρξήζηεο ηνπ ζπζηήκαηνο) θαη φρη κε δεδνκέλα
πξνζνκνίσζεο πνπ αλαπηχζζνληαη ζαλ ηκήκα ηεο δηαδηθαζίαο ειέγρνπ. Ο έιεγρνο
απνδνρήο πνιχ ζπρλά θαλεξψλεη ιάζε θαη παξαιείςεηο ζηνλ νξηζκφ ησλ απαηηήζεσλ ηνπ
ζπζηήκαηνο. Οη απαηηήζεηο κπνξεί λα κελ απεηθνλίδνπλ ηηο πξαγκαηηθέο επθνιίεο θαη ηελ
απφδνζε πνπ απαηηείηαη απφ ηνπο ρξήζηεο θαη ν έιεγρνο κπνξεί λα δείμεη φηη ην ζχζηεκα
δελ παξνπζηάδεη ηελ απαηηνχκελε απφδνζε θαη ιεηηνπξγηθφηεηα.

Έιεγρνο Έιεγρνο Έιεγρνο Έιεγρνο Έιεγρνο

Μνλάδαο Module Τπνζπζηή- ΢πζηήκαην Απνδνρήο
καηνο ο

Έιεγρνο ΢πζηαηηθψλ Έιεγρνο Οινθιήξσζεο Έιεγρνο Υξήζηε

΢τήκα 1. 5 Σα ζηάδηα ηνπ Διέγρνπ

Γεληθά, ε αθνινπζία ησλ δξαζηεξηνηήησλ ειέγρνπ είλαη: έιεγρνο ζπζηαηηθψλ, έιεγρνο

νινθιήξσζεο (integration testing) θαη έιεγρνο απνδνρήο. ΋κσο, επεηδή νη αηέιεηεο κπνξεί λα
αλαθαιπθζνχλ ζε νπνηνδήπνηε ζηάδην, απαηηνχλ ηξνπνπνηήζεηο πξνγξάκκαηνο πξνθεηκέλνπ
λα δηνξζσζνχλ θαη απηφ ίζσο λα απαηηεί ηελ επαλάιεςε άιισλ ζηαδίσλ ζηελ δηαδηθαζία
ειέγρνπ (΢ρήκα 1.6). Σα ιάζε ζηα ζπζηαηηθά ηνπ πξνγξάκκαηνο, γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα
έξζνπλ ζην θσο ζε έλα κεηέπεηηα ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο ειέγρνπ. Γη' απηφ ε δηαδηθαζία είλαη
επαλαιεπηηθή, κε πιεξνθνξίεο νη νπνίεο αλαηξνθνδνηνχληαη απφ ηειεπηαία ζηάδηα ζε
λσξίηεξα ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο.

26
Έιεγρνο
Μνλάδαο

Έιεγρνο
Δλφηεηαο

Έιεγρνο
Τπνζπζηήκαην
ο

Έιεγρνο
΢πζηήκαηνο

Έιεγρνο
Παξαγσγήο

΢τήκα 1. 6 Η Γηαδηθαζία ειέγρνπ

Καηά ηελ επηδηφξζσζε αηειεηψλ ηνπ πξνγξάκκαηνο κπνξεί λα εηζαρζνχλ ή λα απνθαιπθζνχλ

λέεο αηέιεηεο θαη έηζη ν έιεγρνο πξέπεη λα επαλαιακβάλεηαη κεηά απφ θάζε ηξνπνπνίεζε ηνπ
ζπζηήκαηνο. Θεσξεηηθά, φια ηα ηεζη πξέπεη λα επαλαιακβάλνληαη κεηά απφ θάζε
επηδηφξζσζε θάζε αηέιεηαο. Πξαθηηθά απηφ είλαη πνιχ δαπαλεξφ. Έηζη, ζαλ ηκήκα ηνπ
ζρεδηαζκνχ ηνπ ειέγρνπ, ζα πξέπεη λα πξνζδηνξίδνληαη νη εμαξηήζεηο κεηαμχ ηκεκάησλ ηνπ
ζπζηήκαηνο θαη κε απηφ ζαλ δεδνκέλν, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κφλν έλα ππνζχλνιν απφ

27
φιν ην ζχλνιν ησλ δεδνκέλσλ ειέγρνπ γηα λα ειέγμεη φηη ε επηδηφξζσζε ελφο ζπζηαηηθνχ δελ
έρεη ραιάζεη άιια κέξε ηνπ ζπζηήκαηνο.

Μηα πεξηγξαθή ησλ θπξίσλ θάζεσλ ηεο δηαδηθαζίαο ειέγρνπ. Απηά κπνξεί λα είλαη
έηζη φπσο πεξηγξάθηεθαλ πξνεγνχκελα ζ‘ απηφ ην θεθάιαην.

Αλητλεσζηκόηεηα απαηηήζεφλ
Οη ρξήζηεο ελδηαθέξνληαη πεξηζζφηεξν γηα ην αλ ην ζχζηεκα ηθαλνπνηεί ηηο
απαηηήζεηο ηνπ θαη γη' απηφ ν έιεγρνο πξέπεη λα ζρεδηαζηεί έηζη ψζηε φιεο νη
απαηηήζεηο λα ειεγρζνχλ μερσξηζηά.

Αληηθείκελα προς έιεγτο

Σα πξντφληα απφ ηελ δηαδηθαζία ινγηζκηθνχ ηα νπνία επξφθεηην λα ειεγρζνχλ πξέπεη
λα ζπγθεθξηκελνπνηεζνχλ.

Υρολοπρογρακκαηηζκός ηοσ ειέγτοσ

Έλα ζπλνιηθφο ηνπ ειέγρνπ θαη δέζκεπζε πφξσλ γη‘ απηφλ είλαη απαξαίηεηνο. Απηφ
πξνθαλψο είλαη ζπλδεδεκέλν κε ηνλ γεληθφηεξν ρξνλνπξνγξακκαηηζκφ αλάπηπμεο
ηνπ έξγνπ.

Γηαδηθαζίες θαηαγραθής ηφλ tests

Γελ είλαη αξθεηφ απιά λα «ηξέρνπκε» ηα tests. Σα απνηειέζκαηά ηνπο πξέπεη λα
θαηαγξάθνληαη ζπζηεκαηηθά. Πξέπεη λα είλαη δπλαηφ λα ειέγρνπκε ηελ δηαδηθαζία
ειέγρνπ ψζηε λα εμαζθαιίδνπκε φηη έρεη εθηειεζηεί ζσζηά.

Απαηηήζεης σιηθού θαη ιογηζκηθού

Απηφ ην κέξνο πξέπεη λα θαζνξίδεη ηα απαηηνχκελα εξγαιεία ινγηζκηθνχ θαη ηελ
εθηηκνχκελε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ πιηθνχ.

Περηορηζκοί
Οη πεξηνξηζκνί πνπ επεξεάδνπλ ηελ δηαδηθαζία ειέγρνπ, φπσο ε αλεπάξθεηα
πξνζσπηθνχ, ζα έπξεπε λα πξνβιεθζνχλ εδψ.

Πίλαθας 1 Φάζεηο ηεο Γηαδηθαζίαο Διέγρνπ

28
Πξνδηαγξαθέο Πξνδηαγξαθέο ΢ρεδηαζκφο Λεπηνκεξήο
Απαηηήζεσλ ΢πζηήκαηνο ΢πζηήκαηνο ΢ρεδηαζκφο

΢ρέδην ΢ρέδην
΢ρέδην Διέγρνπ Διέγρνπ Αλάπηπμε
Διέγρνπ Οινθιήξσζ Οινθιήξσζ θψδηθα
Απνδνρήο εο εο κνλάδσλ,mo
΢πζηήκαηνο Τπνζπζηεκά dules
ησλ

΢ρέδην Έιεγρνο
Τπεξε Έιεγρνο Διέγρνπ Οινθιήξσζε
ζία Απνδνρήο Οινθιήξσζε ο
ο ΢πζηήκαηνο Τπνζπζηήκαη
νο

΢τήκα 1. 7 ΢πζηαηηθά ΢ρεδίνπ Διέγρνπ

29
Κεθάλαιο 2ο

ΤΠΑΡΥΟΝΣΑ ΜΟΝΣΔΛΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η΢ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ

2.1 Μεηπικέρ πος σπηζιμοποιούνηαι ζηην Ποιόηηηα Λογιζμικού

Ωο κεηξηθή νξίδεηαη κία εκπεηξηθή αληηθεηκεληθή αληηζηνίρεζε ελφο αξηζκνχ ή ζπκβφινπ ζε

κία νληφηεηα κε ζηφρν λα ραξαθηεξίζεη έλα ζπγθεθξηκέλν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο νληφηεηαο
απηήο. Οη κεηξηθέο είλαη κνλάδεο κεηξήζεσο θαη αμηνιφγεζεο. Ο φξνο «κεηξηθέο»
ρξεζηκνπνηείηαη ζπρλά γηα λα πεξηγξάςεη έλα ζχλνιν κεηξήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη
πάλσ ζε ζπγθεθξηκέλα ηκήκαηα ινγηζκηθνχ ή δηεξγαζίεο. Οη κεηξηθέο ηερλνινγίαο
ινγηζκηθνχ είλαη κνλάδεο κέηξεζεο θαη αμηνιφγεζεο νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη
πξνθεηκέλνπ λα ραξαθηεξίζνπλ:
πξντφληα ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ, ι.ρ. ζρεδηαζκνχο ινγηζκηθνχ, πεγαίνο θψδηθαο θα
θαηαζηάζεηο ειέγρνπ
δηεξγαζίεο ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ, ι.ρ. ηηο ελέξγεηεο ηεο αλάιπζεο, ηνπ ζρεδηαζκνχ
θαη ηεο ζπγγξαθήο θψδηθα
πξνζσπηθφ πνπ αζρνιείηαη κε ηελ ηερλνινγία ινγηζκηθνχ, ι.ρ. ηελ ηθαλφηεηα
θάπνηνπ ειεγθηή ινγηζκηθνχ, ή ηελ παξαγσγηθφηεηα θάπνηνπ ζρεδηαζηή.
Δάλ πξαγκαηνπνηεζεί νξζή θαη ζπλεηή ρξήζε ησλ κεηξηθψλ, ηφηε επηηξέπεηαη:
Πνζνηηθφο πξνζδηνξηζκφο ηεο επηηπρίαο ή ηεο απνηπρίαο θαη ηνπ βαζκνχ επηηπρίαο ή
απνηπρίαο γηα έλα πξντφλ, κία δηεξγαζία ή θάπνην πξφζσπν
Αλαγλψξηζε θαη Πνζνηηθνπνίεζε ηεο βειηίσζεο, ηεο έιιεηςεο πξνφδνπ ή ηεο
ππνβάζκηζεο ησλ πξντφλησλ, ησλ δηεξγαζηψλ θαη ησλ αηφκσλ ζηα πιαίζηα ελφο
έξγνπ ινγηζκηθνχ
Λήςε ζεκαληηθψλ θαη ζνβαξψλ δηνηθεηηθψλ θαη ηερληθψλ απνθάζεσλ
Αλαγλψξηζε ησλ επηθξαηνχλησλ ηάζεσλ
Πξαγκαηνπνίεζε ζεκαληηθψλ θαη ζνβαξψλ ππνζέζεσλ
Πνζνηηθφ θαζνξηζκφ ηεο επηηπρίαο ή ηεο απνηπρίαο θάπνηνπ αληηθεηκέλνπ,
δηαδηθαζίαο ή εξγαδνκέλνπ

Η πνηφηεηα ινγηζκηθνχ είλαη άκεζα ζπλπθαζκέλε κε ηελ έλλνηα ησλ κεηξήζεσλ. Ωο

μέηπηζη ζεσξείηαη κία δηαδηθαζία κε ηελ νπνία αξηζκνί ή ζχκβνια αληηζηνηρνχληαη ζε
ηδηφηεηεο νληνηήησλ ηνπ πξαγκαηηθνί θφζκνπ έηζη ψζηε λα ηηο πεξηγξάθνπλ ζχκθσλα κε
θαζνξηζκέλνπο θαλφλεο. Απαξαίηεηε ζηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ είλαη ε ρξήζε μέηπυν θαη

30
μεηπικών. Ο φξνο κέηξν ρξεζηκνπνηείηαη γηα ζπζρεηηζκνχο ηδηνηήησλ θαη γηα ηελ πξφβιεςε
πνιχπινθσλ ραξαθηεξηζηηθψλ. Ο βαζηθφο ιφγνο ρξήζεο κέηξσλ θαη κεηξηθψλ είλαη ε
επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ινγηζκηθνχ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ αδπλακία θαζνξηζκνχ
κεηξήζηκσλ πνζνηήησλ θαηά ηε ζρεδίαζε θαη αλάπηπμε ελφο έξγνπ.

Οη κεηξηθέο θαηεγνξηνπνηνχληαη σο αθνινχζσο:

α) αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ κεηξνχλ, νπφηε θαηεγνξηνπνηνχληαη σο
εζυηεπικέρ και εξυηεπικέρ μεηπικέρ, θαη
β) αλάινγα κε ην ζηφρν ηνπ ζπζηήκαηνο πνηφηεηαο κε ηνλ νπνίν ζρεηίδνληαη, νπφηε
ρσξίδνληαη ζε μεηπικέρ διαδικαζίαρ, μεηπικέρ πόπυν θαη μεηπικέρ πποφόνηορ.

Οη εζυηεπικέρ μεηπικέρ είλαη νη κεηξηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε κέηξεζε

ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ινγηζκηθνχ γηα ηα νπνία ππάξρεη απηή αληίιεςε γηα ηε θπζηθή
ζεκαζία θαη δπλαηφηεηα άκεζεο κέηξεζεο. Οη εζσηεξηθέο κεηξηθέο κεηξνχλ ραξαθηεξηζηηθά
φπσο γξακκέο θψδηθα, πνζνζηφ ζρνιίσλ ζηνλ θψδηθα, ην βάζνο ηνπ δέληξνπ
θιεξνλνκηθφηεηαο, θ.η.ι. θαη κπνξνχλ λα ππνινγηζηνχλ εχθνια. Μεγάιν ελδηαθέξνλ
παξνπζηάδεη ε εξκελεία ησλ κεηξηθψλ απηψλ, δειαδή ε ζχλδεζε ηνπο κε ηα εμσηεξηθά
ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ ζέινπκε λα κεηξήζνπκε θαη πην ζπγθεθξηκέλα, ν
θαζνξηζκφο ηνπ βαζκνχ ζπζρέηηζεο ηεο εζσηεξηθήο κεηξηθήο κε θάπνην ή θάπνηα απφ ηα
εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ. Αληηζέησο, νη εξυηεπικέρ μεηπικέρ εκπεξηέρνπλ
ην ζηνηρείν ηεο ππνθεηκεληθφηεηαο. Οη εμσηεξηθέο κεηξηθέο είλαη νη κεηξηθέο πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε κέηξεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ ραξαθηεξίδνληαη
απφ πςειφ επίπεδν αθαίξεζεο θαη ηα νπνία ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηελ πνηφηεηα ηνπ
ινγηζκηθνχ. Οη κεηξηθέο απηέο βαζίδνληαη θπξίσο ζε έξεπλεο γηα ηε γλψκε ησλ πειαηψλ θαη
ζε παξαηήξεζε θαη κειέηε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ρξήζηε, παξά ζηε κέηξεζε θπζηθψλ
πνζνηήησλ.
Οη μεηπικέρ διαδικαζίαρ καο δίλνπλ απαληήζεηο ζε εξσηήκαηα κε ην ρξφλν πνπ ρξεηάζηεθε
κία δξαζηεξηφηεηα λα νινθιεξσζεί, πφζν ζα θνζηίζεη θ.η.ι. Έλαο κηθξφο αξηζκφο ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο δηαδηθαζίαο κπνξεί λα κεηξεζεί άκεζα κε ηε ρξήζε εζσηεξηθψλ
κεηξηθψλ, ελψ έλαο αξηζκφο ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο δηαδηθαζίαο κπνξεί λα ππνινγηζηεί
έκκεζα. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά απνηεινχλ ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ
θαη ραξαθηεξίδνληαη απφ πςειφ επίπεδν αθαίξεζεο, ζπλζέηνληαο ηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ.
Οη μεηπικέρ πόπυν καο δίλνπλ απαληήζεηο ζρεηηθά κε ην πξνζσπηθφ, ηα πιηθά πνπ
ρξεζηκνπνηήζεθαλ, ηα εξγαιεία θαη ηηο κεζφδνπο αλάπηπμεο. Οη πεξηζζφηεξεο κεηξηθέο
πφξσλ κεηξνχλ εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία είλαη εχθνιν λα κεηξεζνχλ, ελψ

31
ππάξρνπλ θαη εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο πφξνπο θαη είλαη δχζθνιν
λα κεηξεζνχλ.
Οη μεηπικέρ πποφόνηορ ζρεηίδνληαη κε νηηδήπνηε ζα παξαδνζεί ζηνλ πειάηε θαη κπνξεί λα
είλαη ή εζσηεξηθέο ή εμσηεξηθέο.[11]-[103]

2.2 ΢ςσνέρ Σάζειρ ζηιρ Μεηπικέρ Σεσνολογίαρ Λογιζμικού

Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξνχληαη θάπνηεο ηάζεηο θαη θαηεπζχλζεηο ζηα πιαίζηα ηεο
Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ. Οη ζεκαληηθφηεξεο απφ απηέο ζπλνςίδνληαη παξαθάησ:
Μία κνλαδηθή κεηξηθή ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ απφ κφλε ηεο δελ είλαη ζπλήζσο
ρξήζηκε. Δλ ηνχηνηο, γηα κία δηεξγαζία, πξντφλ ή άηνκν, ην άλσ φξην ησλ κεηξηθψλ
πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ αμηφπηζηα απνηειέζκαηα είλαη 3 έσο 5 θαηάιιεια
επηιεγκέλεο κεηξηθέο.
Παξφιν πνπ πξνηείλεηαη ε πνιιαπιή ζπιινγή κεηξηθψλ, ην πην ρξήζηκν ζχλνιν
κεηξηθψλ γηα έλα δνζέλ πξφζσπν, κία δηεξγαζία ή έλα πξντφλ κπνξεί λα κελ είλαη
γλσζηφ ζηε αξρή ηνπ έξγνπ. Απηφ θαζηζηά απαξαίηεηε θαη αλαγθαία ηε ρξήζε ελφο
κεγάινπ ζπλφινπ δηαθνξεηηθψλ κεηξηθψλ (π.ρ. 20 κε 30 ή πεξηζζφηεξεο). Η αλάιπζε
ζηελ πνξεία ηνπ έξγνπ ζα θαηαζηήζεη ζαθέο πνηεο είλαη νη ρξεζηκφηεξεο εμ απηψλ.
Οη κεηξηθέο είλαη ζπλήζσο αιιεινζπζρεηηδφκελεο. Δηδηθφηεξα, νη πεξηζζφηεξεο
κεηξηθέο αζθνχλ επίδξαζε θαη ζε άιιεο κεηξηθέο γηα ην ίδην πξφζσπν, πξντφλ ή
δηεξγαζία.
Γηα λα είλαη ρξήζηκεο, νη κεηξηθέο πξέπεη λα ζπιιέγνληαη ζπζηεκαηηθά θαη ηαθηηθά,
ελψ πξνηηκάηαη ν απηνκαηνπνηεκέλνο ηξφπνο.
Οη κεηξηθέο ζπζρεηίδνληαη κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα. Η ζπζρέηηζε απηή πξέπεη λα
ιακβάλεη ρψξα πξηλ απφ ηε ιήςε ζεκαληηθψλ απνθάζεσλ, πνπ απνξξένπλ απφ
απηέο.
Η ιαλζαζκέλε αλάιπζε(ζηαηηζηηθή ή θάπνηα άιιε) ησλ κεηξηθψλ κπνξεί λα
θαηαζηήζεη ηηο κεηξηθέο άρξεζηεο ή επηθίλδπλεο
Γηα πξαγκαηνπνίεζε ζεκαληηθψλ ζπγθξίζεσλ βαζηδφκελεο ζε κεηξηθέο, πξέπεη λα
είλαη εθ ησλ πξνηέξσλ γλσζηέο ηφζν νη νκνηφηεηεο φζν θαη νη αλνκνηφηεηεο ησλ
πξντφλησλ, δηεξγαζηψλ θαη αηφκσλ.
Οη ππεχζπλνη γηα ηε ζπιινγή ησλ κεηξηθψλ πξέπεη λα είλαη ελήκεξνη ησλ
παξαγφλησλ πνπ κπνξεί λα επεξεάζνπλ ηηο κεηξηθέο.
Η ιαλζαζκέλε ρξήζε θαη εθαξκνγή ησλ κεηξηθψλ κπνξεί λα απνθέξεη
θαηαζηξεπηηθά απνηειέζκαηα, γη απηφ απαηηείηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή.

32
Οη αληηθεηκελνζηξεθείο κεηξηθέο ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ είλαη κνλάδεο κεηξήζεσο πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη κε ζθνπφ λα ραξαθηεξίζνπλ:
Αληηθεηκελνζηξεθή πξντφληα ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ, ι.ρ. ζρεδηαζκνχο ινγηζκηθνχ,
πεγαίνο θψδηθαο θα θαηαζηάζεηο ειέγρνπ
Αληηθεηκελνζηξεθείο δηεξγαζίεο ηερλνινγίαο ινγηζκηθνχ, ι.ρ. ηηο ελέξγεηεο ηεο
αλάιπζεο, ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο ζπγγξαθήο θψδηθα
Αληηθεηκελνζηξεθέο πξνζσπηθφ πνπ αζρνιείηαη κε ηελ ηερλνινγία ινγηζκηθνχ, ι.ρ.
ηελ ηθαλφηεηα θάπνηνπ ειεγθηή ινγηζκηθνχ, ή ηελ παξαγσγηθφηεηα θάπνηνπ
ζρεδηαζηή.

2.3 Υαπακηηπιζηικά ηυν ανηικειμενοζηπεθών μεηπικών ηεσνολογίαρ λογιζμικού

Οη αληηθεηκελνζηξεθείο κεηξηθέο δηαθέξνπλ απφ ηηο απιέο κεηξηθέο εμ‘ αηηίαο ησλ παξαθάησ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ δηαζέηνπλ:
 Δληνπηζκφο(localization)
 Δλζσκάησζε(encapsulation)
 Απφθξπςε Πιεξνθνξίαο (information hiding)
 Κιεξνλνκηθφηεηα(inheritance)
 Σερληθέο αθαίξεζεο αληηθεηκέλνπ(object abstraction techniques)

Παξαθάησ αθνινπζεί πεξηγξαθή γηα θάζε έλα απφ ηα πξναλαθεξζέληα ραξαθηεξηζηηθά:

Δνηοπιζμόρ(localization) είλαη ε δηαδηθαζία ηεο ηνπνζέηεζεο ησλ αληηθεηκέλσλ - ηκεκάησλ

ζε ζηελή θπζηθή εγγχηεηα κεηαμχ ηνπο. Η ιεηηνπξγηθή αλάιπζε ζε ζπλζεηηθά κέξε ησλ
δηεξγαζηψλ ζπκβάιιεη ζηνλ εληνπηζκφ ησλ πιεξνθνξηψλ γχξσ απφ ηηο ιεηηνπξγίεο. Οη
πξνζεγγίζεηο πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλεο ζηα δεδνκέλα εληνπίδνπλ ηηο πιεξνθνξίεο γχξσ
απφ ηα δεδνκέλα, ελψ νη αληηθεηκελνζηξεθείο πξνζεγγίζεηο εληνπίδνπλ ηηο πιεξνθνξίεο γχξσ
απφ ηα αληηθείκελα.
΢ηα πεξηζζφηεξα ζπκβαηηθά έξγα ινγηζκηθνχ, ν εληνπηζκφο(localization) βαζίδεηαη ζηε
ιεηηνπξγηθφηεηα (functionality). Δπνκέλσο, έλα κεγάιν κέξνο ηεο ζπιινγήο κεηξηθψλ είλαη
επηθεληξσκέλν θπξίσο ζε ιεηηνπξγίεο θαη ζηε ιεηηνπξγηθφηεηα(functionality). Αθφκε, νη
ελφηεηεο ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη εμαηξεηηθά ιεηηνπξγηθέο, κε απνηέιεζκα νη κεηξηθέο πνπ είλαη
επηθεληξσκέλεο ζηα αιιεινζπζρεηηδφκελα ηκήκαηα λα δίλνπλ κεγάιε έκθαζε ζηηο
ιεηηνπξγηθέο αιιεινζπζρεηίζεηο.
33
΢ηα αληηθεηκελνζηξεθή έξγα ινγηζκηθνχ, αληίζεηα, ν εληνπηζκφο(localization) είλαη
βαζηζκέλνο ζε αληηθείκελα. Απηφ ζεκαίλεη φηη παξά ην γεγνλφο φηη κπνξεί λα θάλνπκε ιφγν
γηα ιεηηνπξγηθφηεηα πνπ παξέρεηαη απφ έλα αληηθείκελν, ηνπιάρηζηνλ έλα κέξνο ηεο
πξνζπάζεηαο αλαγλψξηζεο θαη ζπιινγήο κεηξηθψλ πξέπεη λα αλαγλσξίζεη ην «αληηθείκελν»
ζαλ βαζηθή κνλάδα ηνπ ινγηζκηθνχ. Δπηπιένλ, ζε ζπζηήκαηα αληηθεηκέλσλ, ν εληνπηζκφο
(localization) αλάκεζα ζηε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ζηα αληηθείκελα, δελ είλαη κία ζρέζε έλα
πξνο έλα. Γηα παξάδεηγκα, κία ιεηηνπξγία κπνξεί λα πξνυπνζέηεη αξθεηά αληηθείκελα θαη
θάπνην αληηθείκελν λα κελ παξέρεη πνιιέο ιεηηνπξγίεο.

Δνζυμάηυζη (encapsulation) είλαη ην «παθεηάξηζκα» ή ε απφ θνηλνχ δέζκεπζε κίαο

ζπιινγήο αληηθεηκέλσλ. Σα παξαδείγκαηα ρακεινχ επηπέδνπ ηεο ελζσκάησζεο
(encapsulation) πεξηιακβάλνπλ εγγξαθέο θαη πίλαθεο. Σα ππνπξνγξάκκαηα(π.ρ. δηεξγαζίεο,
ιεηηνπξγίεο, ππνξνπηίλεο θαη παξάγξαθνη) είλαη κεραληζκνί ελζσκάησζεο κεζαίνπ επηπέδνπ.
Σα αληηθείκελα ελζσκαηψλνπλ:
Γλψζε κίαο ζηαηηθήο θαηάζηαζεο ή κίαο θαηάζηαζεο ππνινγίζηκεο χζηεξα απφ
αίηεζε
Λεηηνπξγίεο, δηεπαθέο κεζφδσλ θαη επηινγείο κεζφδσλ θαζψο θαη ηνπο
ζπζρεηηδφκελνπο αιγνξίζκνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ πινπνίεζε ησλ
παξαπάλσ
(ζε πεξίπησζε ζχλζεησλ αληηθεηκέλσλ) ζχλζεηα αληηθείκελα
(πξναηξεηηθά) εμαηξέζεηο
(πξναηξεηηθά) ζηαζεξέο θαη
Έλλνηεο

΢ηηο αληηθεηκελνζηξεθείο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ ε ελζσκάησζε ησλ αληηθεηκέλσλ (π.ρ.

θιάζεηο θαη ηα ζηηγκηφηππά ηνπο) ππνζηεξίδεηαη ζπληαθηηθά θαη ζεκαζηνινγηθά απφ ηε
γιψζζα. ΢ε άιιεο, ε έλλνηα ηεο ελζσκάησζεο ππνζηεξίδεηαη ελλνηνινγηθά, αιιά φρη
θπζηθά. Η ελζσκάησζε(encapsulation) έρεη δχν πνιχ ζεκαληηθά αληίθηππα ζηηο κεηξηθέο.
Απφ ηε κία, ε βαζηθή κνλάδα δε ζα απνηειεί πιένλ ππνπξφγξακκα, αιιά αληηζέησο ην
αληηθείκελν, θα απφ ηελ άιιε ζα πξέπεη λα ηξνπνπνηεζεί ν ηξφπνο ζθέςεο φζνλ αθνξά ην
ραξαθηεξηζκφ θαη ηελ αμηνιφγεζε ζπζηεκάησλ.

Απόκπςτη Πληποθοπίαρ (information hiding) είλαη ε ζπγθάιπςε ή απφθξπςε

ιεπηνκεξεηψλ. Η γεληθή ηδέα είλαη ε εκθάληζε κφλν ησλ ιεπηνκεξεηψλ πνπ είλαη
απαξαίηεηεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ καο. Τπάξρνπλ βαζκίδεο απφθξπςεο

34
πιεξνθνξηψλ, πνπ εθηείλνληαη απφ κεξηθή πεξηνξηζκέλε νξαηφηεηα, κέρξη νιηθή
ανξαηφηεηα, Δπηπξνζζέησο, ε ελζσκάησζε θαη ε απφθξπςε πιεξνθνξίαο δελ πξέπεη λα
ζπγρένληαη θαζψο δελ είλαη ηαπηφζεκνη φξνη. Η απφθξπςε πιεξνθνξίαο παίδεη άκεζν θαη
πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζε κεηξηθέο φπσο ην ηαίξηαζκα αληηθεηκέλσλ θαη ν βαζκφο ηεο
απφθξπςεο πιεξνθνξηψλ.

Κληπονομικόηηηα(inheritance) είλαη έλαο κεραληζκφο κέζσ ηνπ νπνίνπ έλα αληηθείκελν

απνθηά ραξαθηεξηζηηθά απφ έλα ή πεξηζζφηεξα άιια αληηθείκελα. Πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη
νξηζκέλεο αληηθεηκελνζηξεθείο γιψζζεο ππνζηεξίδνπλ κφλν ηελ κνλή θιεξνλνκηθφηεηα(ι.ρ.
έλα αληηθείκελν κπνξεί λα απνθηήζεη ραξαθηεξηζηηθά άκεζα απφ κφλν έλα άιιν
αληηθείκελν). Άιιεο αληηθεηκελνζηξεθείο γιψζζεο ππνζηεξίδνπλ ηελ πνιιαπιή
θιεξνλνκηθφηεηα(ι.ρ. έλα αληηθείκελν κπνξεί λα απνθηήζεη ραξαθηεξηζηηθά άκεζα απφ δχν
ή πεξηζζφηεξα δηαθνξεηηθά αληηθείκελα), ελψ ν ηχπνο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ κπνξεί λα
θιεξνλνκεζεί θαζψο θαη ε ζεκαζηνινγία ηεο θιεξνλνκηθφηεηαο πνηθίιιεη απφ γιψζζα ζε
γιψζζα.
Πνιιέο αληηθεηκελνζηξεθείο κεηξηθέο βαζίδνληαη ζηελ θιεξνλνκηθφηεηα, π.ρ.
Αξηζκφο παηδηψλ(αξηζκφο ησλ άκεζσλ εμεηδηθεχζεσλ)
Αξηζκφο γνλέσλ(αξηζκφο ησλ άκεζσλ εμεηδηθεχζεσλ)
Δλζσκάησζε επηπέδνπ ηεξαξρίαο θιάζεσλ(βάζνο κίαο θιάζεο ζε θιεξνλνκηθή
ηεξαξρία)

Αθαίπεζη(abstraction) είλαη έλαο κεραληζκφο εζηίαζεο ζε ζεκαληηθέο ή απαξαίηεηεο

ιεπηνκέξεηεο κίαο έλλνηαο ή αληηθεηκέλνπ, αγλνψληαο ηηο κε απαξαίηεηεο ιεπηνκέξεηεο. Η
αθαίξεζε (abstraction) είλαη κία ζρεηηθή έλλνηα. Καζψο πξνρσξάκε ζε πςειφηεξα επίπεδα
αθαίξεζεο αγλννχκε φιν θαη πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο, παξέρνληαο κία πην γεληθεπκέλε
άπνςε φζνλ αθνξά ηελ έλλνηα ή ην αληηθείκελν, ελψ φζν πξνρσξάκε ζε ρακειφηεξα επίπεδα
αθαίξεζεο, εηζάγνπκε φιν θαη πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο , παξέρνληαο κία πην εηδηθή άπνςε
φζνλ αθνξά ηελ έλλνηα ή ην αληηθείκελν.

΢ην ζεκείν απηφ πξέπεη λα ππνγξακκηζζεί φηη νη αληηθεηκελνζηξαθείεο ιχζεηο ζπγθξηηηθά κε

άιιεο ιχζεηο ζε επίπεδν ινγηζκηθνχ είλαη απινχζηεξεο, κηθξφηεξεο, θαίλεηαη λα είλαη
θαιχηεξα πξνζαξκφζηκεο ζε εθαξκνγέο πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ θαη απαηηνχλ ιηγφηεξν ρξφλν
ζρεδηαζκνχ[11]-[103].

35
2.4 Μονηέλα Δκηίμηζηρ Ποιόηηηαρ και Καηηγοπιοποίηζη

΢ηε ζεκεξηλή αληαγσληζηηθή αγνξά, ε πνηφηεηα κπνξεί λα πξνζδηνξίζεη ηελ επηηπρία ή

απνηπρία ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ. Παξαθάησ, αθνινπζεί κία θαηεγνξηνπνίεζε ησλ
κνληέισλ εθηίκεζεο πνηφηεηαο, ιακβάλνληαο ππ‘ φςηλ ηηο απαηηήζεηο δεδνκέλσλ, ελψ
αλαπηχζζεηαη επίζεο κία πξνζέγγηζε επηινγήο ηνπ θαηάιιεινπ κνληέινπ πνηφηεηαο, ην
νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ ζπληειεί ζηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ελφο πξντφληνο.
Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη ε ζσζηή επηινγή ελφο κνληέινπ πνηφηεηαο ην νπνίν ζέινπκε λα
εθαξκφζνπκε ζε έλα έξγν ινγηζκηθνχ, απαηηείηαη θαιή θαηαλφεζε ησλ κνληέισλ απηψλ, ησλ
κεηξήζεσλ πνπ απνξξένπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπο, θαζψο επίζεο θαη ησλ ζπζρεηηζκψλ πνπ
πξνθχπηνπλ. Σα κνληέια εθηίκεζεο πνηφηεηαο κπνξνχλ λα εθηηκήζνπλ θαη λα αμηνινγήζνπλ
πνζνηηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ππνραξαθηεξηζηηθά, πξνζθέξνληαο κία πην αληηθεηκεληθή
αμηνιφγεζε. ΋ηαλ εθαξκφδνληαη ηα πξφηππα γηα κεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα, ηα κνληέια
κπνξνχλ λα πξνβιέςνπλ ηε κειινληηθή πνηφηεηα θαη λα ζπληειέζνπλ ζηελ ζσζηή θαηαλνκή
θαη δηαρείξηζε πφξσλ. Αθφκε, νξηζκέλα κνληέια επηηξέπνπλ θαη ηε δηάγλσζε
πξνβιεκαηηθψλ πεξηνρψλ, ζηηο νπνίεο εηδηθέο ελέξγεηεο ιακβάλνπλ ρψξα γηα ηε βειηίσζε ηεο
πνηφηεηαο. Σέινο πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη κία απνηπρία, έλα ζθάικα ή έλα ιάζνο
ινγηζκηθνχ θαινχληαη ειιείςεηο ινγηζκηθνχ θαη φηη κία έιιεηςε ινγηζκηθνχ καξηπξά κε
ζπκκφξθσζε ζε ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο.
Αλαιφγσο ησλ κεηξήζεσλ πνπ εθαξκφδνπκε ζηα πξντφληα θαη ησλ απνηειεζκάησλ πνπ
πξνθχπηνπλ, κπνξνχκε λα θαηεγνξηνπνηήζνπκε ηα ππάξρνληα κνληέια αμηνιφγεζεο
πνηφηεηαο ζε δχν επξείο θαηεγνξίεο:

Γενικεςμένα Μονηέλα(Generalized Models)

Μονηέλα Πποδιαγπαθών Πποφόνηορ(Product-specific Models)

2.4.1 Γενικεςμένα Μονηέλα(Generalized Models)

Πνιιά κνληέια κπνξνχλ λα εθηηκήζνπλ ηελ πνηφηεηα ππφ κνξθή βηνκεραληθψλ φξσλ ή
γεληθψλ ηάζεσλ, ρσξίο λα απαηηνχληαη πνιιέο ραξαθηεξηζηηθέο ιεπηνκέξεηεο θαη δεδνκέλα
ηνπ έξγνπ ινγηζκηθνχ. Σα κνληέια απηά θαινχληαη γεληθεπκέλα κνληέια αμηνιόγεζεο
πνηόηεηαο ή γεληθεπκέλα κνληέια(generalized models). Τπάξρνπλ ηξεηο ππνθαηεγνξίεο ησλ
γεληθεπκέλσλ κνληέισλ:
 Έλα νιηθό κνληέιν(overall model) παξέρεη κία κνλαδηθή εθηίκεζε ηεο ζπλνιηθήο
πνηφηεηαο πξντφληνο.

36
  Έλα ηκεκαηηθό κνληέιν(segmented model) παξέρεη δηαθνξεηηθέο εθηηκήζεηο γηα
δηαθνξεηηθά βηνκεραληθά ηκήκαηα
 Έλα δπλακηθό κνληέιν(dynamic model) παξέρεη ηηο ηάζεηο πνηφηεηαο ή δηαλνκήο ζην
ρξφλν ή ζηα πιαίζηα ησλ θάζεσλ ζρεδηαζκνχ.

Δίλαη άμην ιφγνπ λα αλαθεξζεί φηη ηα ηκήκαηα ελφο πξντφληνο είλαη ηα αθφινπζα: λογιζμικό
κπίζιμηρ αζθάλειαρ(safety-critical software),φπσο γηα παξάδεηγκα ινγηζκηθφ γηα ηαηξηθέο
ζπζθεπέο ή ππξεληθνχο αληηδξαζηήξεο, εμποπικό λογιζμικό(commercial software), φπσο
γηα παξάδεηγκα ηειεπηθνηλσληαθφ ινγηζκηθφ θαη επηρεηξεζηαθέο εθαξκνγέο θαη βοηθηηικό
λογιζμικό φπσο παξαδείγκαηνο ράξηλ παηρλίδηα ππνινγηζηψλ θαη ρακεινχ θφζηνπο
ινγηζκηθφ ππνινγηζηψλ. [104].

2.4.2 Μονηέλα Πποδιαγπαθών Πποφόνηορ(Product-specific Models)

Σα Μνληέια Αμηνιφγεζεο Πνηφηεηαο ησλ Πξνδηαγξαθψλ Πξντφληνο ή Μνληέια

Πξνδηαγξαθψλ Πξντφληνο(Product-specific Models) παξέρνπλ πην αθξηβείο εθηηκήζεηο
πνηφηεηαο ρξεζηκνπνηψληαο ηηο πξνδηαγξαθέο ησλ πξντφλησλ. Σα κνληέια απηά ρσξίδνληαη
ζε ηξεηο ππνθαηεγνξίεο:
 Ηκηπξνζαξκνζκέλα Μνληέια (Semicustomized Models), ηα νπνία εμάγνπλ
ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ ηζηνξία ηνπ εθάζηνηε πξντφληνο γηα ην ηξέρνλ έξγν
 Μνληέια βαζηδόκελα ζηελ Παξαηήξεζε (Observation-based Models), ηα νπνία
εθηηκνχλ ηελ πνηφηεηα ζχκθσλα κε ηηο ηξέρνπζεο παξαηεξήζεηο ησλ πξντφλησλ.
 Μνληέια Πξόβιεςεο Πξνζαλαηνιηζκέλα ζηε Μέηξεζε (Measurement-driven
Predictive Models) ηα νπνία παξέρνπλ ζρέζεηο πξφβιεςεο αλάκεζα ζε πνηθίιεο
αξρηθέο κεηξήζεηο θαη ζηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο, θαη έπεηηα, ρξεζηκνπνηνχλ ηηο
ζρέζεηο απηέο γηα εμαζθάιηζε πνηφηεηαο θαη πεξεηαίξσ βειηίσζε.

Σα εκηπξνζαξκνζκέλα κνληέια (semicustomized models) ρξεζηκνπνηνχλ γεληθά

ραξαθηεξηζηηθά θαη πιεξνθνξίεο απφ ην ηζηνξηθφ ζρεηηθά κε πξντφληα, δηεξγαζίεο θαη ηηο
ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ γηα λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ πνηφηεηα.
Σα κνληέια βαζηδφκελα ζηελ παξαηήξεζε (observation-based models) ζπζρεηίδνπλ
παξαηεξήζεηο ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ
ζρεηίδνληαη κε ηηο ελέξγεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ψζηε λα παξέρνπλ πην αθξηβείο
εθηηκήζεηο πνηφηεηαο. Σα κνληέια απηά ρξεζηκνπνηνχλ δεδνκέλα απφ ην ηξέρνλ έξγν, ζε

37
αληίζεζε κε ηα γεληθεπκέλα κνληέια βηνκεραληθνχο φξνπο θαη ηα εκηπξνζαξκνζκέλα κνληέια
πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δεδνκέλα απφ ην ηζηνξηθφ.
Σα κνληέια πξφβιεςεο πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα ζηε κέηξεζε (measurement-driven
predictive models) παξέρνπλ ζρέζεηο πξφβιεςεο αλάκεζα ζηελ πνηφηεηα θαη ζε άιιεο
κεηξήζεηο πνπ βαζίδνληαη ζε δεδνκέλα ηνπ ηζηνξηθνχ, παξέρνπλ έγθαηξεο πξνβιέςεηο
πνηφηεηαο θαη αλαγλσξίδνπλ εγθαίξσο πξνβιήκαηα έηζη ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε βειηίσζε
ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ. Μπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηερληθέο ζηαηηζηηθψλ
αλαιχζεσλ θαη αιγφξηζκνη εθκάζεζεο γηα ψζηε λα πξνθχςνπλ νη ζρέζεηο πξφβιεςεο, θαη
ζηε ζπλέρεηα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κε ζθνπφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ηκεκάησλ
πςεινχ θηλδχλνπ ζηε δηαδηθαζία αλάπηπμεο.

2.5 ΢ύγκπιζη Μονηέλυν και Γιαζύνδεζη

΋ζνλ αθνξά ηε ζχγθξηζε θαη ηε δηαζχλδεζε δηαθνξεηηθψλ κνληέισλ πνηφηεηαο, απηφ κπνξεί
λα πξαγκαηνπνηεζεί παξαηεξψληαο ηελ ηθαλφηεηα παξνρήο ρξήζηκσλ πιεξνθνξηψλ, ηεο
πξνζαξκνγήο ησλ κνληέισλ ζε δηαθνξεηηθά πεξηβάιινληα, θαη ησλ αιιεινζπλδέζεσλ ηνπο.
Σα γεληθεπκέλα κνληέια παξέρνπλ γεληθή πεξηγξαθή πνηφηεηαο βαζηζκέλε ζε εκπεηξηθά
βηνκεραληθά δεδνκέλα. Σα κνληέια πξνδηαγξαθώλ πξντόληνο παξέρνπλ πην αθξηβείο
εθηηκήζεηο πνηφηεηαο ρξεζηκνπνηψληαο κεηξήζεηο ησλ πξνδηαγξαθψλ ησλ πξντφλησλ.
Αληηζέησο, ηα γεληθεπκέλα κνληέια είλαη πην επξέσο πξνζαξκφζηκα θαη ιηγφηεξν αθξηβά ζε
ρξήζε ζπγθξηηηθά κε ηα κνληέια πξνδηαγξαθώλ πξντόληνο επεηδή δελ απαηηνχλ κεηξήζεηο ησλ
πξνδηαγξαθψλ ησλ πξντφλησλ.
Σα γεληθεπκέλα κνληέια κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζε κνληέια πξνδηαγξαθώλ πξντόληνο
κφλν αλ είλαη δηαζέζηκα δεδνκέλα πάλσ ζηηο ραξαθηεξηζηηθέο πξνδηαγξαθέο ησλ πξντφλησλ,
ελψ ηα κνληέια πξνδηαγξαθώλ πξντόληνο κπνξνχλ λα γεληθεπηνχλ ζε γεληθεπκέλα κνληέια
εάλ είλαη δηαζέζηκα απνηειέζκαηα απφ κία κεγάιε πνηθηιία έξγσλ.

2.6 Ανάλςζη ηυν Απαιηήζευν ζε Γεδομένα

Γηαθνξεηηθά κνληέια αμηνιφγεζεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ έρνπλ δηαθνξεηηθέο απαηηήζεηο ζε

δεδνκέλα. ΋ια ηα παξαπάλσ κνληέια πνπ πεξηγξάθεθαλ ρξεζηκνπνηνχλ άκεζεο κεηξήζεηο
πνηφηεηαο. Οξηζκέλα, επίζεο απφ απηά ρξεζηκνπνηνχλ θαη έκκεζεο κεηξήζεηο ηεο πνηφηεηαο
γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο. Γηα ηε ζσζηή θαη απνηειεζκαηηθή αλάιπζε, πξέπεη ζπλερψο λα
αλαηξέρνπκε θαη λα θαηαγξάθνπκε ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ ζπλερψο. Γηα ην ιφγν
απηφ νη άκεζεο κεηξήζεηο πνηφηεηαο ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο έκκεζεο
38
κεηξήζεηο πνηφηεηαο νη νπνίεο πξνέξρνληαη απφ δηαθνξεηηθά κνληέια αμηνιφγεζεο. Απηέο νη
κεηξήζεηο αλαιχνπλ ηνπο παξάγνληεο ηνπ πεξηβάιινληνο, ηνπο εζσηεξηθνχο παξάγνληεο θαη
ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ελεξγεηψλ.

Μεηξήζεηο Παξαγφλησλ Πεξηβάιινληνο

Οη κεηξήζεηο ησλ παξαγφλησλ ηνπ πεξηβάιινληνο κπνξνχλ λα ζπζρεηηζηνχλ άκεζα κε ηα
γεληθά ραξαθηεξηζηηθά κίαο δηεξγαζίαο, ελφο πξντφληνο ή ηνπ ηκήκαηνο ηνπ πξντφληνο
ινγηζκηθνχ. Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δηεξγαζηψλ πεξηιακβάλνπλ ηηο ρξεζηκνπνηεκέλεο
δηεξγαζίεο, ηηο ελέξγεηεο θαη ηηο ζρέζεηο αλάκεζά ηνπο, φπσο επίζεο θαη ηηο ηερληθέο
ζρεδηαζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Σα αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά πεξηιακβάλνπλ ηηο
ηθαλφηεηεο θαη ηελ εκπεηξία, ηνπο ξφινπο θαη ηηο επζχλεο θαη ηελ νξγαλσηηθή δνκή ηεο
νκάδαο. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο πεξηιακβάλνπλ γεληθέο πξνζδνθίεο ησλ ρξεζηψλ,
ζπκπεξηιακβάλνληαο ηελ πςεινχ επηπέδνπ ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ πξντφληνο θαη ην
πεξηβάιινλ αγνξάο καδί κε ηε δηακφξθσζε πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ.
Οη κεηξήζεηο ησλ παξαγφλησλ πεξηβάιινληνο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηα
εκηπξνζαξκνζκέλα κνληέια γηα λα ραξαθηεξίζνπλ ην ηξέρνλ πξντφλ θαη ηνπο πξνθαηφρνπο
ηνπ, ψζηε λα κπνξνχλ λα εμαρζνχλ ζπκπεξάζκαηα. Τπνλννχληαη ζπλήζσο ζηα γεληθεπκέλα
θαη ζηα βαζηδόκελα ζηελ παξαηήξεζε κνληέια, ρσξίο λα ρξεζηκνπνηνχληαη άκεζα. Μεξηθέο
απφ ηηο κεηξήζεηο ησλ παξαγφλησλ πεξηβάιινληνο ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ζηα κνληέια
πξφβιεςεο πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα ζηε κέηξεζε, θπξίσο απηέο πνπ είλαη δηαζέζηκεο
απφ λσξίο.

Δζσηεξηθέο Μεηξήζεηο Πξντφληνο

Οη εζσηεξηθέο κεηξήζεηο ηνπ πξντφληνο ραξαθηεξίδνπλ δηάθνξα εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά
ησλ επηιεγκέλσλ έξγσλ ινγηζκηθνχ. Οη κεηξήζεηο απηέο ραξαθηεξίδνληαη απφ ηα παξαθάησ:
 Φαξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνύ πνπ ππνινγίδνληαη, ζπκπεξηιακβάλνληαο ηηο
δειψζεηο ησλ απαηηήζεσλ ινγηζκηθνχ, ην ζρεδηαζκφ, ηνλ πεγαίν θψδηθα ηνπ
πξνγξάκκαηνο, ηηο θαηαζηάζεηο ειέγρνπ, ηα ζρεηηθά έγγξαθα θαη άιια
ραξαθηεξηζηηθά ινγηζκηθνχ
 Εζσηεξηθά Φαξαθηεξηζηηθά ηα νπνία κεηξψληαη, πεξηιακβάλνληαο έιεγρν ,δεδνκέλα
θαη παξνπζίαζε
 Δνκηθέο Μεηξήζεηο, πνπ αληηκεησπίδνπλ δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ
ινγηζκηθνχ σο έλα αδφκεην ζσξφ ή σο δηαζπλδεδεκέλεο δνκεκέλεο νληφηεηεο.

Οη πεξηζζφηεξεο εζσηεξηθέο κεηξήζεηο ηνπ πξντφληνο είλαη δηαζέζηκεο πξηλ απφ ηνλ έιεγρν,
κε κεξηθέο απφ απηέο λα είλαη δηαζέζηκεο θαηά ηε δήισζε ησλ απαηηήζεσλ θαη ησλ θάζεσλ
39
ηνπ ζρεδηαζκνχ. Δλ ηνχηνηο, δελ κπνξνχκε λα θαηαγξάςνπκε ζηα αξρηθά ζηάδηα ηηο
πεξηζζφηεξεο κεηξήζεηο πνηφηεηαο άκεζα ή λα ηηο πξνβιέςνπκε κε αθξίβεηα ζηα γεληθεπκέλα
θαη ζηα εκηπξνζαξκνζκέλα κνληέια. Δμ‘ αηηίαο απηνχ ηνπ γεγνλφηνο, ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκε
ηηο εζσηεξηθέο κεηξήζεηο ηνπ πξντφληνο ζηα κνληέια πξφβιεςεο πνπ είλαη
πξνζαλαηνιηζκέλα ζηε κέηξεζε γηα ηελ παξνρή έγθαηξσλ αμηνινγήζεσλ ηεο πνηφηεηαο
πξντφληνο θαη ηνπ πξνζδηνξηζκνχ ησλ πξνβιεκαηηθψλ πεξηνρψλ, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε
εζηίαζε ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο.

Μεηξήζεηο πάλσ ζηηο ελέξγεηεο πνπ ιακβάλνληαη

Οη κεηξήζεηο πάλσ ζηηο ελέξγεηεο κεηξνχλ άκεζα ηελ αλάπηπμε ηνπ εθάζηνηε έξγνπ
ινγηζκηθνχ θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ζπληήξεζεο ηνπ, καδί κε ηε ζπζρεηηδφκελε πξνζπάζεηα,
ηνλ απαηηνχκελν ρξφλν, θαη άιιεο παξακέηξνπο. Πνιιέο απφ απηέο ηηο κεηξήζεηο απαηηνχλ
δπλακηθή κέηξεζε, κία ηερληθή πνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηηο ζηαηηθέο εζσηεξηθέο θαη
πεξηβαιινληηθέο κεηξήζεηο.
Σφζν νη άκεζεο φζν θαη νη έκκεζεο κεηξήζεηο πνηφηεηαο, ζρεκαηίδνπλ ηελ εκπεηξηθή βάζε
γηα ηα γεληθεπκέλα κνληέια, παξέρνληαο εθηηκήζεηο πνηφηεηαο γηα ηα ηξέρνληα έξγα πξηλ απφ
ηελ νινθιήξσζή ηνπο θαη πξηλ θαλ αξρίζνπλ. Οη άκεζεο κεηξήζεηο πνηφηεηαο κπνξνχλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ σο πξφηεξεο κεηξήζεηο ζε φια ηα κνληέια πξνδηαγξαθψλ πξντφληνο. Σα
κνληέια πξφβιεςεο πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα ζηε κέηξεζε επηρεηξνχλ λα εγθαηαζηήζνπλ
ζρέζεηο πξφβιεςεο αλάκεζα ζηηο άκεζεο κεηξήζεηο πνηφηεηαο θαη ζε άιιεο πξφηεξεο
κεηξήζεηο. Σα εκηπξνζαξκνζκέλα κνληέια ρξεζηκνπνηνχλ αξρηθά ηηο πεξηβαιινληηθέο
κεηξήζεηο γηα λα ραξαθηεξίζνπλ ην ηξέρνλ έξγν ινγηζκηθνχ θαη γηα λα εμάγνπλ πξνβιέςεηο
πνηφηεηαο απφ πξνεγνχκελεο εθδφζεηο πξντφλησλ. Σέινο, ηα κνληέια βαζηδφκελα ζηελ
παξαηήξεζε ζπζρεηίδνπλ ηηο άκεζεο κεηξήζεηο πνηφηεηαο κε ηηο κεηξήζεηο πάλσ ζηηο
ελέξγεηεο, ελψ ηαπηφρξνλα ιακβάλνληαη ππ‘ φςηλ θαη ηα πεξηβαιινληηθά ραξαθηεξηζηηθά
[105]-[119].

2.7 Δξαζθάλιζη Ποιόηηηαρ Λογιζμικού (Software Quality Assurance – SQA)

Η εμαζθάιηζε πνηφηεηαο είλαη κηα δξαζηεξηφηεηα πνπ απαζρνιεί γεληθφηεξα θάζε

επηρείξεζε πνπ παξάγεη πξντφληα πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηξίηνπο. Αλ θαη αξρηθά ε
εμαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ήηαλ απνθιεηζηηθή επζχλε ηνπ ίδηνπ ηνπ παξαγσγνχ, πιένλ
ππάξρνπλ ηππηθέο κέζνδνη γηα απηήλ. Ο ξφινο ηεο SQA θαίλεηαη ζην ΢ρήκα 2.1.

40
Η εκβέιεηα ηεο ππεπζπλφηεηαο γηα εμαζθάιηζε πνηφηεηαο κπνξεί λα απνδνζεί
παξαθξάδνληαο γλσζηφ δηαθεκηζηηθφ απηνθηλήησλ: «Η πνηφηεηα είλαη ε Νν1 δνπιεηά». Σν
απνηέιεζκα γηα ην ινγηζκηθφ είλαη φηη ππάξρνπλ πνιιά ηκήκαηα ζε έλα νξγαληζκφ πνπ
αζρνινχληαη κε ηελ εμαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο, φπσο αλαιπηέο ινγηζκηθνχ, ππεχζπλνη έξγνπ,
πειάηεο, πσιεηέο, θαη ηα άηνκα πνπ εξγάδνληαη κέζα ζηελ νκάδα ηεο SQA.

δρα ωσ QA
αντιπρόςωποσ
του πελάτη SQA
Σεχνολογία
Πελάτησ Λογιςμικοφ

Λογιςμικό Ανάπτυξη
Λογιςμικοφ

Ανεξάρτητοσ
Έλεγχοσ

Πωλήςεισ
Λογιςμικό
΢υντήρηςησ

΢τήκα 2. 1 Δμαζθάιηζε Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ

Η SQA νκάδα ιεηηνπξγεί σο ν εθπξφζσπνο ηνπ πειάηε. Απηφ ζεκαίλεη φηη αληηκεησπίδνπλ
ην ινγηζκηθφ απφ ηελ πιεπξά ηνπ πειάηε «Έγηλε ε αλάπηπμε ηνπ ινγηζκηθνχ ζχκθσλα κε
πξν-θαζνξηζκέλα πξφηππα;». Η νκάδα SQA πξνζπαζεί λα απαληήζεη ζε ηέηνηνπ είδνπο
εξσηήζεηο γηα λα εμαζθαιίζεη φηη ππάξρεη πνηφηεηα ινγηζκηθνχ.

2.7.1 Γπαζηηπιόηηηερ SQA

Η εμαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο εκπεξηέρεη έλα αξηζκφ απφ εξγαζίεο πνπ ζρεηίδνληαη κε επηά
βαζηθέο δξαζηεξηφηεηεο: (1) εθαξκνγή ηερληθψλ κεζφδσλ, (2) πξαγκαηνπνίεζε ηππηθψλ
ηερληθψλ επηζεσξήζεσλ, (3) έιεγρν ηνπ ινγηζκηθνχ, (4) επηβνιή πξνηχπσλ, (5) έιεγρνο ησλ

41
αιιαγψλ, (6) κεηξήζεηο θαη (7) δεκηνπξγία πξαθηηθψλ θαη αλαθνξψλ ζρεηηθψλ κε ηελ πνξεία
ηνπ έξγνπ.
Η πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ ζρεδηάδεηαη κέζα ζε έλα ζχζηεκα ή πξντφλ θαη δε κπνξεί λα
επηβιεζεί εθ ησλ πζηέξσλ. Γηα απηφ ην ιφγν ε SQA μεθηλάεη κε ην ζχλνιν ησλ ηερληθψλ
κεζφδσλ θαη εξγαιείσλ πνπ βνεζνχλ ηνλ αλαιπηή λα επηηχρεη πξνδηαγξαθέο θαη ζρεδηαζκφ
πςειήο πνηφηεηαο. Μέηξα γηα ηελ πνηφηεηα πξνδηαγξαθψλ θαη ζρεδηαζκνχ έρνπλ αλαθεξζεί
ζε πξνεγνχκελα θεθάιαηα.
Μφιηο δεκηνπξγεζνχλ νη πξνδηαγξαθέο (ή ην πξσηφηππν) θαη ν ζρεδηαζκφο, πξέπεη λα
ειεγρζνχλ γηα ηελ πνηφηεηά ηνπο. Η θεληξηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ επηηπγράλεη ηελ
εμαζθάιηζε πνηφηεηαο είλαη ε ηππηθή ηερληθή αλαζεώξεζε (ΣΣΑ) (formal technical review).
Η ΣΣΑ είλαη κηα ηππηθήο κνξθήο ζπλάληεζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην ηερληθφ
πξνζσπηθφ κε κνλαδηθφ ζθνπφ ηελ αλαθάιπςε πξνβιεκάησλ πνηφηεηαο. ΢ε πνιιέο
πεξηπηψζεηο έρεη θαηαδεηρζεί φηη απηέο νη επηζεσξήζεηο είλαη ηφζν απνηειεζκαηηθέο φζν θαη
ν έιεγρνο ζηελ αλαθάιπςε ειαηησκάησλ ζην ινγηζκηθφ θαη κάιηζηα γηα αξθεηέο θαηεγνξίεο
ιαζψλ ν έιεγρνο απφ κφλνο ηνπ, φζν θαιφο θαη εάλ είλαη, δελ αξθεί.
Ο βαζκφο ζηνλ νπνίν εθαξκφδνληαη ηππηθά πξφηππα θαη δηαδηθαζίεο ζηε δηαδηθαζία
αλάπηπμεο ηνπ ινγηζκηθνχ κεηαβάιιεηαη απφ εηαηξεία ζε εηαηξεία. ΢ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ηα
πξφηππα επηβάιινληαη απφ ηνπο πειάηεο ή απφ λνκηθέο δηαηάμεηο. ΢ε άιιεο
απηνεπηβάιινληαη. Δάλ ινηπφλ ππάξρνπλ ηππηθά (γξακκέλα) πξφηππα, ζα πξέπεη λα
εγθαζηδξχζνπκε θάπνηα δξαζηεξηφηεηα SQA ψζηε λα εμαζθαιίζνπκε φηη απηά
αθνινπζνχληαη. Η δξαζηεξηφηεηα απηή κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί είηε απφ ηνπο αλαιπηέο
ινγηζκηθνχ σο ηκήκα κηαο ΣΣΑ, ή γηα πεξηπηψζεηο φπνπ απαηηείηαη αλεμάξηεηε βεβαίσζε ε
νκάδα SQA κπνξεί λα πξαγκαηνπνηήζεη ηε δηθηά ηεο έξεπλα.
Μηα απφ ηηο βαζηθφηεξεο απεηιέο ζηελ πνηφηεηα πξνέξρεηαη απφ ηηο αιιαγέο. Κάζε αιιαγή
ζην ινγηζκηθφ κπνξεί λα εηζαγάγεη ιάζε ή λα πξνθαιέζεη παξελέξγεηεο πνπ ζα πξνσζήζνπλ
ηα ιάζε. Η δηαδηθαζία ειέγρνπ αιιαγψλ, πνπ απνηειεί ηκήκα ηεο δηαρείξηζεο ησλ
ζπζηαηηθψλ ηνπ ινγηζκηθνχ (software configuration management), ζπλεηζθέξεη άκεζα ζηελ
πνηφηεηα κε ην λα ηππνπνηεί ηηο αηηήζεηο γηα αιιαγέο, λα αλαιχεη ηελ θχζε ησλ αιιαγψλ, θαη
λα ειέγρεη ηηο επηπηψζεηο απηψλ.
Έλαο βαζηθφο ζθνπφο ηεο SQA είλαη λα βξίζθεη ηελ πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ θαη λα εθηηκά
ηελ ηθαλφηεηα κεζνδνινγηθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ αιιαγψλ λα ηελ απμήζνπλ. Γηα λα ην
επηηχρεη απηφ πξέπεη λα ζπγθεληξψλνληαη κεηξηθέο ινγηζκηθνχ (software metrics). Πνπ
εκπεξηέρνπλ έλα επξχ θάζκα ηερληθψλ κέηξσλ θαη κέηξσλ δηνίθεζεο ηνπ ινγηζκηθνχ.
Σν θξάηεκα πξαθηηθψλ θαη αλαθνξψλ γηα ηελ SQA παξέρεη δηαδηθαζίεο γηα ηε ζπιινγή θαη
δηάρπζε ησλ SQA πιεξνθνξηψλ. Σα απνηειέζκαηα ησλ επηζεσξήζεσλ, ησλ αθξνάζεσλ, ηνπ
ειέγρνπ αιιαγψλ, ησλ ειέγρσλ θαη άιισλ SQA δξαζηεξηνηήησλ πξέπεη λα απνηειέζνπλ
42
ηκήκα ηνπ ηζηνξηθνχ αξρείνπ γηα έλα έξγν θαη πξέπεη λα δηαρπζνχλ ζην πξνζσπηθφ αλάιπζεο
ψζηε λα ην γλσξίζνπλ[120].

2.8 Τπάπσονηα Μονηέλα Αξιολόγηζηρ Λογιζμικού.

Μέρξη ζήκεξα ππάξρνπλ δηάθνξεο πξνζεγγίζεηο θαη κνληέια γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ
ινγηζκηθνχ. Παξαθάησ θαίλνληαη ηα πην δεκνθηιή θαη πην δηαδεδνκέλα κνληέια πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη, καδί κε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο [121]-[146].

2.8.1 Γιαδεδομένα μονηέλα με ηα βαζικά σαπακηηπιζηικά ηοςρ.

•Μνληέιν Software Quality Assessment Exercise(S.Q.A.E.).

Σν κνληέιν απηφ παξέρεη κία ζεηξά απφ εξγαιεία ηα νπνία πξνζθέξνπλ επαλαιεπηηθή θαη κε
αμηφπηζηε κέηξεζε ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ θαη ησλ ζπζρεηηδφκελσλ ξίζθσλ. Σν κνληέιν
απηφ ζπζρεηίδεη ηηο κεηξηθέο πνπ πξνηείλεη κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ
ζπζηήκαηνο.

•Μνληέιν Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ γηα ηελ Αμηνιφγεζε Κηλδχλσλ (Software Quality

Model for Risk Assessment).

Σν κνληέιν απηφ πεξηιακβάλεη ηνπο ζηφρνπο, ηα ζπζρεηηδφκελα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηνπο

κεηξηθέο, ελψ ππνζηεξίδεη ηε δηαρείξηζε θηλδχλσλ θαη ηελ αμηνιφγεζε ησλ δηεξγαζηψλ θαη
ησλ πξντφλησλ πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηελ αλάπηπμε ινγηζκηθνχ. Ο βαζηθφο ζηφρνο ηνπ
κνληέινπ απηνχ είλαη ε πξφβιεςε ησλ θηλδχλσλ θάζε θάζεο ηνπ θχθινπ αλάπηπμεο
ινγηζκηθνχ θαη ε πξφβιεςε κειινληηθψλ θηλδχλσλ. Σν κνληέιν απηφ ζπζρεηίδεη ηηο κεηξηθέο
πνπ πξνηείλεη κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο.

•Μνληέιν Capability Maturity.

Σν κνληέιν απηφ βαζίδεηαη ζηελ παξαδνρή φηη ε πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο ή πξντφληνο
επεξεάδεηαη άκεζα απφ ηελ πνηφηεηα ηεο δηαδηθαζίαο πνπ εθαξκφδεηαη γηα ηελ αλάπηπμε θαη
ηελ δηαηήξεζε ηνπ πξναλαθεξζέληνο ζπζηήκαηνο ή πξντφληνο. Σν κνληέιν απηφ ζηνρεχεη
ζηελ βειηίσζε ησλ δηεξγαζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε έλαλ νξγαληζκφ, κε ηειηθφ
επηζπκεηφ ζηφρν ηελ ρξήζε βειηησκέλσλ θαη ψξηκσλ δηεξγαζηψλ βειηησκέλεο πνηφηεηαο,
43
ιεηηνπξγηθφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο. Βαζηθφ μειονέκηημα ηνπ κνληέινπ απηνχ είλαη
ην γεγνλφο φηη είλαη θπξίσο θαηάιιειν γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο δηεξγαζηψλ θαη φρη
ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ, ζε αληίζεζε κε ην ISO/IEC-9126, ην νπνίν πεξηγξάθεηαη
παξαθάησ.

•Πξνζέγγηζε Goal Question Metric(GMU).

Βαζίδεηαη ζηελ ππφζεζε φηη πξνθεηκέλνπ λα κεηξεζνχλ ηα πξντφληα θαη νη δηεξγαζίεο ελφο
νξγαληζκνχ-εηαηξίαο πξέπεη πξσηίζησο λα θαζνξηζηνχλ νη ζηφρνη πνπ ζηνρεχεη ε εθάζηνηε
εηαηξία-νξγαληζκφο.Μφιηο νη ζηφρνη θαζνξηζηνχλ, πξέπεη ε εηαηξία-νξγαληζκφο λα ηνπο
ηαμηλνκήζεη ρξεζηκνπνηψληαο κία ηεξαξρία ζρεηηθψλ εξσηήζεσλ πάλσ ζηα δεδνκέλα ηα
νπνία ζα αμηνινγήζνπλ ιεηηνπξγηθά απηνχο ηνπο ζηφρνπο. Υξεζηκνπνηείηαη έλα ζχζηεκα
κέηξεζεο-αμηνιφγεζεο πξνθεηκέλνπ λα εξκελεπηνχλ ηα δεδνκέλα πνπ πξνθχπηνπλ κε ζηφρν
ηελ πξνψζεζε ησλ επηζπκεηψλ ζηφρσλ [147] .

Η αμηνιφγεζε ηνπ κνληέινπ απηνχ δίλεη απαληήζεηο ζε φιεο ηηο εξσηήζεηο πνπ ζρεηίδνληαη
κε ηηο δηαδηθαζίεο ινγηζκηθνχ, επηηξέπνληαο ηελ ππνζηήξημε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ελφο
έξγνπ ινγηζκηθνχ (ι.ρ. Πφζν ζα θνζηίζεη έλα θαηλνχξην έξγν ινγηζκηθνχ;), ηνλ θαζνξηζκφ
ησλ δπλαηνηήησλ θαη ησλ αδπλακηψλ ησλ ηξερφλησλ δηεξγαζηψλ αιιά θαη ησλ πξντφλησλ
ινγηζκηθνχ(ι.ρ. Πνηα είλαη ε ζπρλφηεηα νξηζκέλσλ ηχπσλ ιαζψλ;), παξέρνληαο κία
νξζνινγηθή βάζε γηα ηελ πηνζέηεζε ή απφξξηςε ηερληθψλ(ι.ρ. Πνην είλαη ην αληίθηππν
θάπνηαο ηερληθήο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πάλσ ζηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπ έξγνπ;), επηηξέπνληαο
ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ζπγθεθξηκέλσλ δηεξγαζηψλ θαη πξντφλησλ θαη δίλνληαο ηε
δπλαηφηεηα ,ζηε δηάξθεηα ηνπ έξγνπ, αμηνιφγεζεο ηεο πξνφδνπ, αλάιεςεο ελεξγεηψλ πνπ
ζηνρεχνπλ ζηε ζσζηή αμηνιφγεζε, θαη εθηίκεζε ηνπ αληίθηππνπ ησλ ελεξγεηψλ απηψλ πάλσ
ζην έξγν. Η ζσζηή εθηίκεζε ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ παξέρεηαη απφ ην κνληέιν απηφ έρεη ηα
αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά:

1. Δπηθεληξψλεηαη ζε πξνθαζνξηζκέλνπο ζηφρνπο

2. Δθαξκφδεηαη ζε πξντφληα θχθινπ κεραλήο, δηεξγαζίεο θαη πφξνπο
3. Η εξκελεία ηεο εθηίκεζεο είλαη βαζηζκέλε ζηελ θαηαλφεζε ηνπ ινγηζκηθνχ, ησλ
ζηφρσλ πνπ έρνπλ πξνζδηνξηζηεί θαη ηεο ηζρχνπζαο θαηάζηαζεο ηεο αγνξάο.

Η Πξνζέγγηζε Goal Question Metric(GMU) βαζίδεηαη ζηελ ππφζεζε φηη γηα έλαλ
νξγαληζκφ πξνθεηκέλνπ ε αμηνιφγεζε ηνπ ινγηζκηθνχ λα γίλεη κε ηξφπν απνδνηηθφ, πξέπεη
πξψηα λα θαζνξηζηνχλ νη ζηφρνη ηνπ νξγαληζκνχ θαη ηνπ έξγνπ ινγηζκηθνχ, έπεηηα λα
44
θαηαγξαθνχλ νη ζηφρνη απηνί ζηα δεδνκέλα, θαη ηέινο λα γίλεη εθηθηή ε παξνρή ελφο
πιαηζίνπ εξγαζίαο πνπ ζα αληηζηνηρίζεη κε επηηπρία ηα δεδνκέλα κε ηνπο θαζνξηζκέλνπο
ζηφρνπο. Αθφκε, ν νξγαληζκφο πξέπεη λα θαζνξίζεη πνηεο ηηο αλάγθεο πιεξνθνξίαο, έηζη
ψζηε απηέο λα είλαη δπλαηφ λα πνζνηηθνπνηεζνχλ θαη λα αλαιπζνχλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα
δηαπηζησζεί αλ νη αξρηθνί ζηφρνη επεηεχρζεζαλ[148]-[158].
Σν απνηέιεζκα ηεο εθαξκνγήο ηεο πξνζέγγηζεο Goal Question Metric είλαη ν θαζνξηζκφο
ελφο ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο πνπ ζηνρεχεη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ ζεκάησλ θαη
θαλφλσλ γηα ηελ νξζή εξκελεία ησλ δεδνκέλσλ αμηνιφγεζεο. Έηζη ην κνληέιν αμηνιφγεζεο
πνπ πξνθχπηεη απνηειείηαη απφ ηξία επίπεδα:

Δννοιολογικό Δπίπεδο-Conceptual Level(΢ΣΟΥΟ΢). Κάζε ζηφρνο πξνζδηνξίδεηαη γηα

θάζε αληηθείκελν θαη γηα πνηθίινπο ιφγνπο, ιακβάλνληα ππ‘ φςηλ πνηθίια κνληέια, πνηθίιεο
νπηηθέο γσλίεο θαη ηηο εθάζηνηε ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ. Σα αληηθείκελα ηεο αμηνιφγεζεο
είλαη:
πξντφληα(πξντφληα, έγγξαθα θαη παξαδνηέα πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ
θχθινπ δσήο ηνπ ζπζηήκαηνο, π.ρ. ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά, ζρεδηαζκνί,
πξνγξάκκαηα θαη δνθηκέο)
δηεξγαζίεο(ελέξγεηεο ινγηζκηθνχ ζπζρεηηδφκελεο κε ην ρξφλν, π.ρ. θαζνξηζκφο,
ζρεδηαζκφο, έιεγρνο, αληαπφθξηζε)
κέζα(ηκήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηηο δηεξγαζίεο ψζηε λα παξαρζνχλ ηα
εμαγφκελα απνηειέζκαηα, π.ρ. πξνζσπηθφ, πιηθφ ππνινγηζηψλ- hardware, ινγηζκηθφ-
software, ρψξνο εξγαζίαο)

Λειηοςπγικό Δπίπεδο-Operational Level(ΔΡΩΣΗΜΑ). Έλα ζχλνιν απφ εξσηήκαηα

ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα ραξαθηεξηζηεί ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίνλ ζα επηηεπρζεί έλαο
ζπγθεθξηκέλνο ζηφρνο. Σα εξσηήκαηα ραξαθηεξίδνπλ ην αληηθείκελν πνπ ζα εθηηκεζεί
(πξντφλ, δηεξγαζία, κέζν) ζην ζπκθσλεζέλ πιαίζην πνηφηεηαο θαη πξνζδηνξίδνπλ ηελ
πνηφηεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ θάησ απφ πξνζπκθσλεκέλε νπηηθή γσλία.

Ποζοηικό Δπίπεδο-Quantitative Level(ΜΔΣΡΙΚΗ). Έλα ζχλνιν δεδνκέλσλ ζρεηίδεηαη κε

θάζε εξψηεκα έηζη ψζηε λα πξνθχςεη πνζνηηθή απάληεζε. Σα αληηθείκελα κπνξεί λα είλαη:
Αληηθεηκεληθά: Δάλ εμαξηψληαη απνθιεηζηηθά απφ ην αληηθείκελν ην νπνίν
αμηνινγείηαη θαη φρη απφ ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία εμεηάδεηαη. Π.ρ. ν αξηζκφο
ησλ δηαθνξεηηθψλ εθδφζεσλ ελφο εγγξάθνπ, νη εξγαηνψξεο πνπ δαπαλήζεθαλ, ην
κέγεζνο ελφο πξνγξάκκαηνο.

45
 Τπνθεηκεληθά: Δάλ εμαξηψληαη ηφζν απφ ην αληηθείκελν ην νπνίν αμηνινγείηαη θαη
απφ ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία εμεηάδεηαη. Π.ρ. ε αλαγλσζηκφηεηα ελφο
εγγξάθνπ, ην επίπεδν ηεο ηθαλνπνίεζεο ηνπ ρξήζηε.

Η δνκή ηνπ GQM κνληέινπ είλαη αξρηθή (΢ρήκα 2.2), μεθηλψληαο απφ έλα ζηφρν(
θαζνξίδνληαο ηελ αηηία ηεο αμηνιφγεζεο, ην αληηθείκελν πξνο αμηνιφγεζε, ην ηκήκα πνπ ζα
αμηνινγεζεί θαη ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία αληηκεησπίδεηαη ην αληηθείκελν). Ο ζηφρνο
δηαθιαδψλεηαη ζε νξηζκέλα εξσηήκαηα πνπ ζπλήζσο ρσξίδνπλ ην ηκήκα ζηα βαζηθά ηνπ
ηκήκαηα. Κάζε εξψηεκα ζηε ζπλέρεηα, δηαθιαδψλεηαη ζε κεηξηθέο, θάπνηεο απφ ηηο νπνίεο
είλαη αληηθεηκεληθέο θαη θάπνηεο άιιεο ππνθεηκεληθέο. Η ίδηα κεηξηθή κπνξεί λα
ρξεζηκνπνηεζεί έηζη ψζηε λα πξνζθέξεη απαληήζεηο ζε δηαθνξεηηθά εξσηήκαηα θάησ απφ
ηνλ ίδην ζηφρν. Οξηζκέλα GQM κνληέια κπνξεί λα δηαζέηνπλ εξσηήκαηα θαη κεηξηθέο απφ
θνηλνχ, έηζη ψζηε φηαλ αμηνινγνχληαη λα ιακβάλνληαη ππ‘ φςηλ νη δηαθνξεηηθέο νπηηθέο
γσλίεο νξζά(π.ρ. ε κεηξηθή κπνξεί λα έρεη δηαθνξεηηθέο ηηκέο θάησ απφ δηαθνξεηηθέο νπηηθέο
γσλίεο).

΢ηφρνο 1 ΢ηφρνο 2

Δξψηεκα Δξψηεκα Δξψηεκα Δξψηεκα Δξψηεκα

Μεηξηθή Μεηξηθή Μεηξηθή Μεηξηθή Μεηξηθή Μεηξηθή

΢τήκα 2. 2 Γνκή ηνπ GQM Μνληέινπ 46

Δηαδηθαζία ηεο Πξνζέγγηζεο Goal Question Metric(GMU)

Σν GQM κνληέιν αλαπηχζζεηαη θαζνξίδνληαο αξρηθά κία νκάδα ζηφρσλ πνηφηεηαο θαη/ή
ζηφρσλ παξαγσγήο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ θαηακεξηζκνχ εξγαζίαο θαη ηνπ
νκαδηθνχ επηπέδνπ, π.ρ. ηθαλνπνίεζε πειάηε, εκπξφζεζκε παξάδνζε , βειηησκέλε απφδνζε.
΢ηε ζπλέρεηα, κε δεδνκέλνπο απηνχο ηνπο ζηφρνπο, αληινχκε ηα εξσηήκαηα ηα νπνία
πξνζδηνξίδνπλ ζαθψο ηνπο ζηφρνπο φζν πην νινθιεξσκέλα είλαη εθηθηφ. Γηα παξάδεηγκα,
εάλ πξέπεη λα ραξαθηεξηζηεί έλα ζχζηεκα ινγηζκηθνχ(ι.ρ. έλαο επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ)
ιακβάλνληαο ππ‘ φςηλ νξηζκέλα ζέκαηα πνηφηεηαο (π.ρ. κεηαθεξζηκφηεηα ζηηο δηαθνξεηηθέο
αξρηηεθηνληθέο ππνινγηζηψλ), ηφηε ην κνληέιν πνηφηεηαο ηνπ πξντφληνο πνπ ζα επηιερζεί
πξέπεη λα δηαπξαγκαηεχεηαη απηά ηα ζέκαηα (π.ρ. ιίζηα ησλ ιεηηνπξγηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ
πνπ κπνξνχλ λα πινπνηεζνχλ ζε δηαθνξεηηθέο αξρηηεθηνληθέο). Σν επφκελν βήκα
πεξηιακβάλεη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ κεηξήζεσλ νη νπνίεο πξέπεη λα ζπγθεληξσζνχλ ψζηε λα
απαληεζνχλ ηα εξσηήκαηα πνπ έρνπλ πξνθχςεη, θαη λα θαηαγξαθεί ε ζπκκφξθσζε ησλ
πξντφλησλ θαη ησλ δηεξγαζηψλ ζχκθσλα κε ηνπο ζηφρνπο. Όζηεξα, πξέπεη λα αλαπηχμνπκε
κεραληζκνχο ζπιινγήο δεδνκέλσλ, νη νπνίνη πεξηιακβάλνπλ ηελ επηθχξσζε θαη ηελ αλάιπζε
ησλ κεραληζκψλ.
Η δηαδηθαζία ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ ζηφρσλ είλαη ζπλψλπκε κε ηελ επηηπρή εθαξκνγή ηεο
Πξνζέγγηζεο Goal Question Metric(GMU) θαη ππνζηεξίδεηαη απφ ζπγθεθξηκέλα βήκαηα
κεζνδνινγίαο .΋πσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα 2.3, έλαο ζηφρνο απνηειείηαη απφ ηηο ηξεηο
ζπληεηαγκέλεο:
1. Θέκα
2. Αληηθείκελν(Γηεξγαζία)
3. Οπηηθή Γσλία
θαη απφ κία πξφζεζε.

47
 ΢τήκα 2.3 ΢ηφρνο

Η πξψηε πεγή πιεξνθνξηψλ είλαη ε πνιηηηθή θαη ε ζηξαηεγηθή ηνπ νξγαληζκνχ πνπ
εθαξκφδεη ηελ πξνζέγγηζε GQM. Απφ απηήλ ηελ αξρή πξνθχπηνπλ ηφζν ην ζέκα-πιαίζην
φζν θαη ε πξφζεζε ηνπ ΢ηφρνπ, αλαιχνληαο ηε ζπληεηαγκέλε ηεο πνιηηηθήο ηεο εηαηξίαο, ηα
ζηξαηεγηθά πιάλα θαη θπξίσο παίξλνληαο ζπλέληεπμε απφ πνηθίινπο εξγαδνκέλνπο ζε
δηαθνξεηηθά ηεξαξρηθά πφζηα ζηελ επηρείξεζε.

Η δεχηεξε πεγή πιεξνθνξηψλ είλαη ε πεξηγξαθή ησλ δηεξγαζηψλ θαη ησλ πξντφλησλ ηνπ
νξγαληζκνχ, ή ηνπιάρηζηνλ κφλν εθείλσλ πνπ ζέινπκε λα αμηνινγήζνπκε. Δάλ, γηα
παξάδεηγκα, ζέινπκε λα αμηνινγήζνπκε κία δηεξγαζία, ηφηε ρξεηαδφκαζηε έλα κνληέιν γηα
ηε δηεξγαζία θαη ησλ ζπληζηψκελσλ ππνδηεξγαζηψλ. Απφ ηελ πεγή απηή ιακβάλνπκε ηελ
ζπληεηαγκέλε ηνπ αληηθεηκέλνπ ηνπ ζηφρνπ πξνζδηνξίδνληαο ηα κνληέια ησλ δηεξγαζηψλ θαη
ησλ πξντφλησλ ζην δπλαηφηεξν εθηθηφ επίπεδν.

Η Σξίηε πεγή πιεξνθνξηψλ είλαη ην κνληέιν ηνπ νξγαληζκνχ, πνπ παξέρεη ηε ζπληεηαγκέλε
ηεο νπηηθήο γσλίαο ηνπ ΢ηφρνπ. Πξνθαλψλ, δελ είλαη φια ηα ζέκαηα θαη νη δηεξγαζίεο
ζρεηηθά κε ηηο νπηηθέο γσλίεο ζε έλαλ νξγαληζκφ, αιιά πξέπεη κα πξαγκαηνπνηήζνπκε κία
βήκα ζρεηηθήο αλάιπζεο πξηλ ηελ νινθιήξσζε ηεο ιίζηαο ησλ ζηφρσλ, έηζη ψζηε λα
βεβαησζνχκε φηη νη ζηφρνη πνπ πξνζδηνξίζακε έρνπλ ηελ απαξαίηεηε ζρεηηθφηεηα.

48
 Με ηνλ ηξφπν απηφ πξνθχπηεη έλαο πξνζδηνξηζκφο ησλ ζηφρσλ, ν νπνίνο ιακβάλεη ππ‘ φςηλ
ηε δνκή θαη ηνπο ζηφρνπο θάζε νξγαληζκνχ. Απφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θάζε ζηφρνπ
απνξξένπλ πνιχ ζεκαληηθά εξσηήκαηα, ηα νπνία ραξαθηεξίδνπλ ην ζηφρν κε έλα πνζνηηθφ
ηξφπν. ΢ε γεληθέο γξακκέο, θάλνπκε ηνπιάρηζηνλ ηξία εξσηήκαηα. (Αθνινπζεί παξάδεηγκα
ζηνλ Πίλαθα 2)

Πίλαθας 2
΢ΣΟΥΟ΢ ΢κοπόρ Βειηίσζε ηελ επηθαηξφηεηα ηεο
Θέμα επεμεξγαζίαο αηηήκαηνο αιιαγήο
Ανηικείμενο(Γιεπγαζία) απφ ηελ νπηηθή γσλία
Άποτη-΢κοπιά ηνπ project manager.

ΔΡΩΣΗΜΑ Q1 Πνηα είλαη ε ηξέρνπζα ηαρχηεηα ηεο επεμεξγαζίαο αηηήκαηνο αιιαγήο;

ΜΔΣΡΙΚΔ΢ M1 Μέζνο φξνο θχθισλ κεραλήο

M2 Γεληθεπκέλε Απφθιηζε
M3 Αξηζκφο πεξηπηψζεσλ πνπ ππεξβαίλνπλ ην αλψηαην φξην

ΔΡΩΣΗΜΑ Q2 Δθαξκφδεηαη πξαγκαηηθά ε επεμεξγαζία αηηήκαηνο αιιαγήο:

ΜΔΣΡΙΚΔ΢ M4 Τπνθεηκεληθή αμηνιφγεζε απφ ηνλ project manager
M5 Αξηζκφο εμαηξέζεσλ πνπ εληνπίδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ησλ αλαζθνπήζεσλ

49
ΔΡΩΣΗΜΑ Q3 Πνηα είλαη ε απφθιηζε ηνπ ηξέρνληνο ρξφλνπ επεμεξγαζίαο αηηήκαηνο
αιιαγήο απφ ηνλ αλακελφκελν ρξφλν;

ΜΔΣΡΙΚΔ΢ M6

M7 Τπνθεηκεληθή αμηνιφγεζε απφ ηνλ project manager

ΔΡΩΣΗΜΑ Q4 Βειηηψλεηαη ε επίδνζε ηεο δηεξγαζίαο;

ΜΔΣΡΙΚΗ M8

ΔΡΩΣΗΜΑ Q5 Δίλαη ε ηξέρνπζα επίδνζε ηθαλνπνηεηηθή απφ ηελ νπηηθή ηνπ project
manager;

ΜΔΣΡΙΚΗ M7 Τπνθεηκεληθή εθηίκεζε απφ ηνλ project manager

ΔΡΩΣΗΜΑ Q6 Βειηηψλεηαη νξαηά ε επίδνζε;

ΜΔΣΡΙΚΗ M8

50
Άπαμ θαη έρνπλ δηαηππσζεί ηα εξσηήκαηα, αθνινπζεί ε ζπζρέηηζε ησλ εξσηεκάησλ κε ηηο
θαηάιιειεο κεηξηθέο. Οη παξάγνληεο πνπ ιακβάλνπκε ππ‘ φςηλ καο είλαη αξθεηνί. Αλάκεζα
ηνπο:
Η πνζφηεηα θαη ε πνηφηεηα ησλ δεδνκέλσλ πνπ ππάξρνπλ :ζα πξνζπαζήζνπκε λα
κεγηζηνπνηήζνπκε ηε ρξήζε ησλ πεγψλ ησλ δεδνκέλσλ πνπ ππάξρνπλ εάλ νη πεγέο
είλαη δηαζέζηκεο θαη αμηφπηζηεο
Η σξηκφηεηα ησλ αληηθεηκέλσλ αμηνιφγεζεο :ζα πξαγκαηνπνηήζνπκε αληηθεηκεληθέο
κεηξήζεηο ζε πην ψξηκα αληηθείκελα αμηνιφγεζεο θαη ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε
ππνθεηκεληθφηεξεο εθηηκήζεηο φηαλ αληηκεησπίδνπκε κε έγθπξα θαη αζηαζή
αληηθείκελα.
Γηαδηθαζία Δθκάζεζεο: Σν κνληέιν GQM ρξεηάδεηαη ζπλερψο βειηίσζε θαη
πξνζαξκνγή. Γηα ην ιφγν απηφ, νη κεηξήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχκε θαη
ρξεζηκνπνηνχκε πξέπεη λα καο δηεπθνιχλνπλ ζηελ εθηίκεζε φρη κφλν ησλ ηνπ
αληηθεηκέλνπ κέηξεζεο-αμηνιφγεζεο, αιιά θαη ζηελ αμηνπηζηία ηνπ κνληέινπ πνπ
ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ αμηνιφγεζε.

Άπαμ θαη ην κνληέιν GQM έρεη νινθιεξσζεί, κπνξνχκε λα επηιέμνπκε κε θαηάιιειε

ζπιινγή δεδνκέλσλ ηα θαηάιιεια εξγαιεία θαη ηηο δηαδηθαζίεο. Σα δεδνκέλα πνπ ζα
ζπιιερζνχλ ζα εξκελεπζνχλ ζχκθσλα κε ηα ζρέδηα ηεο εηαηξίαο.
΢πλνςίδνληαο, αμίδεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ε Πξνζέγγηζε Goal Question Metric(GMU) είλαη
έλαο κεραληζκφο πξνζδηνξηζκνχ θαη εξκελείαο ιεηηνπξγηθνχ θαη κεηξήζηκνπ ινγηζκηθνχ.
Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κφλν ηνπ ή ζηα πιαίζηα κηαο πην γεληθήο πξνζέγγηζεο ηεο
βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ινγηζκηθνχ. ΢ηελ ηειεπηαία πεξίπησζε, ε αλάπηπμε ησλ
κνληέισλ GQM είλαη κία απνζηνιή πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην εξγνζηάζην εκπεηξίαο ηνπ
νξγαληζκνχ, θαη σο είζνδνο ζηηο δηεξγαζίεο έρνπκε ηνπο επαγγεικαηηθνχο ζηφρνπο πνπ
πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπληεηαγκέλε ηεο δηνίθεζεο, θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πεξηβάιινληνο
πνπ απνξξένπλ απφ ηελ νκάδα ηνπ έξγνπ.(΢ρήκα 2.4).

Η Πξνζέγγηζε Goal Question Metric(GMU) ζπλδπάδεη ηηο πεξηζζφηεξεο απφ ηηο ηξέρνπζεο
πξνζεγγίζεηο κέηξεζεο-αμηνιφγεζεο θαη ηηο γεληθεχεη επίζεο, έηζη ψζηε λα ελζσκαηψλεη ηηο
δηεξγαζίεο θαη ηηο πεγέο, καδί κε ηα πξντφληα. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα, ε Πξνζέγγηζε Goal
Question Metric(GMU) λα είλαη εθαξκφζηκε ζε δηαθνξεηηθά πεξηβάιινληα.

51
 Δηαηξηθή Γηνίθεζε

΢ηφρνη
Πξνζαλαηνιηζκέλ
νη ζηελ Δπηρείξεζε Πνζνηηθνπνηεκέλνη
΢ηφρνη

Οκάδα
Πξνζδηνξηζκνχ Υαξαθηεξηζηηθά
Πεξηβάιινληνο Οκάδα Έξγνπ
GQM

Δηαηξηθή Αλάδξαζε

Αλάδξαζε Έξγνπ
Μεηξηθέο
θαη
Γηεξγαζίεο Γεδνκέλα
Βαζηθέο-Θεκειηψδεηο
Ιθαλφηεηεο

Δκπεηξηθφ
Τπφβαζξν Οκάδα
Αλάιπζεο
GQM ΟΡΓΑΝΩ΢Η ΔΡΓΟΤ

ΤΠΟΒΑΘΡΟ
ΔΜΠΔΙΡΙΩΝ- ΢τήκα 2. 4
ΙΚΑΝΟΣΗΣΩΝ

52
•Μνληέια Πνηφηεηαο McCall,Droomey

Οη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ κπνξνχλ λα ρσξηζζνχλ ζε δχν

θχξηεο θαηεγνξίεο: (1) ζε παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα κεηξεζνχλ άκεζα (π.ρ.
ιάζε\KLOC\unit-time) θαη (2) ζε παξάγνληεο πνπ κπνξνχλ λα κεηξεζνχλ έκκεζα (π.ρ.
επρξεζηία ή ζπληεξεζηκφηεηα). ΢ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ κεηξήζεηο.
Πξέπεη λα ζπγθξίλνπκε ην ινγηζκηθφ (έγγξαθα, πξνγξάκκαηα, θ.ι.π.) κε θάπνηα δεδνκέλα
θαη λα θαηαιήμνπκε ζε θάπνηα έλδεημε πνηφηεηαο [159] .
Ο McCall θαη νη ζπλεξγάηεο ηνπ πξφηεηλαλ κηα ρξήζηκε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ παξαγφλησλ
πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ. ΋πσο θαίλεηαη θαη ζην ζρήκα 2.5, απηνί νη
παξάγνληεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ εζηηάδνληαη ζε ηξεηο ζεκαληηθέο πιεπξέο ελφο ινγηζκηθνχ
πξντφληνο: ζηα ιεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, ζηελ ηθαλφηεηά ηνπ λα ππνζηεί αιιαγέο, θαη
ζηελ πξνζαξκνζηηθφηεηά ηνπ ζε λέα πεξηβάιινληα. Αλαθνξηθά κε ην ζρήκα έρνπκε ηηο
αθφινπζεο πεξηγξαθέο:
Οξζφηεηα (Correctness). Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν έλα πξφγξακκα ηθαλνπνηεί ηηο
πξνδηαγξαθέο ηνπ θαη ηθαλνπνηεί ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζηφρνπο ηνπ πειάηε
(θάλεη απηφ πνπ ζέισ;).
Αμηνπηζηία (Reliability). Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν έλα πξφγξακκα κπνξεί λα
αλακέλεηαη λα εθηειέζεη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ κε ηελ απαηηνχκελε αθξίβεηα
(ιεηηνπξγεί ζσζηά πάληα;).
Απνδνηηθφηεηα (Efficiency). Ο φγθνο ππνινγηζηηθψλ πφξσλ θαη θψδηθα πνπ
απαηηνχληαη απφ έλα πξφγξακκα γηα λα εθηειέζεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ (ζα ηξέμεη ην
πιηθφ πνπ έρσ, φζν πην απνδνηηθά γίλεηαη;).
Αθεξαηφηεηα (Integrity). Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν ειέγρεηαη ε πξφζβαζε ζε
ινγηζκηθφ ή ζε δεδνκέλα απφ κε εμνπζηνδνηεκέλα άηνκα (είλαη αζθαιέο;).
Δπθνιία Υξήζεο (Usability). Η απαηηνχκελε πξνζπάζεηα γηα ηε κάζεζε, ηε
ιεηηνπξγία, ηελ πξνεηνηκαζία ηεο εηζφδνπ θαη ηε κεηαγιψηηηζε ηεο εμφδνπ ελφο
πξνγξάκκαηνο (κπνξψ λα ην ηξέμσ;).
΢πληεξεζηκφηεηα (Maintainability). Η απαηηνχκελε πξνζπάζεηα γηα ηελ εχξεζε
θαη επηδηφξζσζε ελφο ιάζνπο ζε έλα πξφγξακκα (κπνξψ λα ην δηνξζψζσ;).
Δπειημία (Flexibility). Η απαηηνχκελε πξνζπάζεηα γηα ηε κεηαβνιή ελφο
ιεηηνπξγνχληνο πξνγξάκκαηνο (κπνξψ λα ην αιιάμσ;).
Διεγμηκφηεηα (Testability). Η απαηηνχκελε πξνζπάζεηα γηα ηνλ έιεγρν ελφο
πξνγξάκκαηνο έηζη ψζηε λα δηαζθαιηζηεί φηη επηηειεί ηελ πξνγξακκαηηζκέλε
ιεηηνπξγία (κπνξψ λα ην ειέγμσ;).

53
 Μεηαθεξζηκφηεηα (Portability). Η απαηηνχκελε πξνζπάζεηα γηα ηελ κεηαθνξά
ελφο πξνγξάκκαηνο απφ έλα πεξηβάιινλ πιηθνχ θαη\ή ινγηζκηθνχ ζε άιιν
(κπνξψ λα ην κεηαθέξσ ζε άιιν κεράλεκα;).
Δπαλαρξεζηκνπνίεζε (Reusability). Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν έλα πξφγξακκα (ή
ηκήκαηα απηνχ) κπνξεί λα επαλαρξεζηκνπνηεζεί ζε άιιεο εθαξκνγέο (κπνξψ λα
επαλαρξεζηκνπνηήζσ κέξνο ηνπ ινγηζκηθνχ;).
Γηαιεηηνπξγηθφηεηα (Interoperability). Η πξνζπάζεηα πνπ απαηηείηαη γηα λα
θάλνπκε ην πξφγξακκα λα δνπιέςεη καδί κε θάπνην άιιν (ζα κπνξέζσ λα ην
βάισ λα ιεηηνπξγήζεη καδί κε θάπνην άιιν ζχζηεκα;).

Μεηαθεξζηκφηεηα
Γηαηεξηζηκφηεηα Δπαλαρξεζηκνπνίεζε
Δπειημία Γηαιεηηνπξγηθφηεηα
Διεγμηκφηεηα

Αλαζεψξεζε Μεηαηξνπή
Πξντφληνο Πξντφληνο

Λεηηνπξγίεο Πξντφληνο-Γηαδηθαζίεο

Οξζφηεηα
Αμηνπηζηία
Απνδνηηθφηεηα
Αθεξαηφηεηα
Υξεζηκφηεηα

΢τήκα 2. 5 Παξάγνληεο Πνηφηεηαο Λνγηζκηθνχ ηνπ McCall

Δίλαη δχζθνιν θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο αδχλαην λα αλαπηπρζνχλ άκεζα κέηξα ησλ
αλσηέξσ παξαγφλησλ πνηφηεηαο. Γηα απηφ ην ιφγν, νξίδνπκε θαη ρξεζηκνπνηνχκε έλα

54
ζχλνιν απφ κνλάδεο γηα λα αλαπηχμνπκε εθθξάζεηο γηα θάζε έλα απφ ηνπο παξάγνληεο,
ζχκθσλα κε ηελ αθφινπζε ζρέζε:

fq= c1 * m1 + c2* m2 + … + cn * mn .

φπνπ fq είλαη θάπνηνο παξάγνληαο πνηφηεηαο, cn είλαη ζπληειεζηέο παιηλδξφκεζεο (regression

coefficients) θαη mn είλαη ηα κέηξα πνπ επεξεάδνπλ ηνλ παξάγνληα. Γπζηπρψο ηα
πεξηζζφηεξα απφ απηά ηα κέηξα κπνξνχλ λα ππνινγηζζνχλ κφλν ππνθεηκεληθά. Σα κέηξα
κπνξεί λα είλαη ζε κνξθή ιίζηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα βαζκνινγήζνπκε ζπγθεθξηκέλα
ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ. Σν ζρήκα βαζκνινγίαο πνπ πξνηείλεη ν McCall είλαη κηα
θιίκαθα απφ ην 0 (ρακειφ) έσο ην 10 (πςειφ) θαη ρξεζηκνπνηεί ηα αθφινπζα κέηξα:
Διεγμηκφηεηα (Auditability): Η επθνιία κε ηελ νπνία κπνξεί λα ειερζεί ε
ππαθνή ζε πξφηππα.
Αθξίβεηα (Accuracy): Η αθξίβεηα ησλ ππνινγηζκψλ θαη ηνπ ειέγρνπ.
Οκνηφηεηα Δπηθνηλσλίαο(Communication commonality): Ο βαζκφο θαηά ηνλ
νπνίν ρξεζηκνπνηνχληαη πξφηππα γηα ην interface, ηα πξσηφθνιια θαη ην εχξνο
δψλεο.
Πιεξφηεηα (Completeness): Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν έρεη επηηεπρζεί ε πιήξεο
πινπνίεζε ησλ απαηηνχκελσλ ιεηηνπξγηψλ.
Πεξηεθηηθφηεηα (Conciseness): Η ππθλή δφκεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο φζνλ αθνξά
ζηηο γξακκέο θψδηθα.
΢πλέπεηα (Consistency): Η ρξήζε εληαίσλ ηππηθψλ ηερληθψλ ζρεδίαζεο θαη
ηεθκεξίσζεο θαζ‘ φιε ηελ αλάπηπμε ηνπ ινγηζκηθνχ.
Οκνηφηεηα Γεδνκέλσλ(Data commonality): Η ρξήζε πξνηχπσλ δνκψλ
δεδνκέλσλ θαη ηχπσλ ζε φιε ηελ έθηαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο.
Αλεθηηθφηεηα ζε ιάζε (Error tolerance): Η θαηαζηξνθή πνπ ζπκβαίλεη φηαλ ην
πξφγξακκα ζπλαληήζεη έλα ιάζνο.
Απφδνζε Δθηέιεζεο (Execution efficiency): Η απφδνζε ηνπ πξνγξάκκαηνο θαηά
ηελ εθηέιεζε.
Δπεθηαζηκφηεηα (Expandability): Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν κπνξνχλ λα
επεθηαζνχλ ε αξρηηεθηνληθή, ηα δεδνκέλα ή ν ζρεδηαζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ.
Γεληθφηεηα (Generality): Σν εχξνο ησλ εθαξκνγψλ ζηηο νπνίεο είλαη δπλαηφλ λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα ζπζηαηηθά ηνπ πξνγξάκκαηνο.
Αλεμαξηεζία Τιηθνχ (Hardware independence): Ο βαζκφο αλεμαξηεζίαο ηνπ
ινγηζκηθνχ απφ ην πιηθφ ζην νπνίν εθηειείηαη.

55
 Instrumentation: Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν ην πξφγξακκα παξαθνινπζεί ηελ ίδηα
ηνπ ηε ιεηηνπξγία θαη αληηιακβάλεηαη ηα ιάζε πνπ ζπκβαίλνπλ.
Σκεκαηνπνίεζε (Modularity): Η ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ησλ ζπζηαηηθψλ ηνπ
πξνγξάκκαηνο.
Λεηηνπξγηθφηεηα (Operability): Η επθνιία ιεηηνπξγίαο ελφο πξνγξάκκαηνο.
Αζθάιεηα (Security): Η χπαξμε κεραληζκψλ νη νπνίνη ειέγρνπλ θαη
πξνζηαηεχνπλ πξνγξάκκαηα θαη δεδνκέλα.
Γπλαηφηεηα ηεθκεξίσζεο (Self-documentation): Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν ν
πεγαίνο θψδηθαο πξνζθέξεη θάπνην ρξήζηκν documentation.
Απιφηεηα (Simplicity): Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν έλα πξφγξακκα κπνξεί λα γίλεη
εχθνια θαηαλνεηφ.
Αλεμαξηεζία Λνγηζκηθνχ (Software system independence): Ο βαζκφο θαηά ηνλ
νπνίν έλα πξφγξακκα είλαη αλεμάξηεην απφ κε ηππηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ
γισζζψλ πξνγξακκαηηζκνχ, απφ ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο
θαη άιινπο πεξηνξηζκνχο ηνπ πεξηβάιινληνο εθηέιεζεο.
Αληρλεπζηκφηεηα (Traceability): Η ηθαλφηεηα λα πάκε πίζσ ζηηο απαηηήζεηο κηαο
ζρεδίαζεο ή ελφο πξνγξάκκαηνο.
Δθπαίδεπζε (Training): Ο βαζκφο θαηά ηνλ νπνίν ην ινγηζκηθφ βνεζάεη λένπο
ρξήζηεο λα εθαξκφζνπλ ην ζχζηεκα.

Η ζρέζε κεηαμχ ησλ παξαγφλησλ πνηφηεηαο θαη ησλ κέηξσλ θαίλεηαη ζηνλ Πίλαθα 3.Θα
πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη ην βάξνο πνπ δίλεηαη ζε θάζε κνλάδα εμαξηάηαη απφ ηνπηθά
πξντφληα θαη ελδηαθέξνληα.

56
 Ακπ Αξι Απ Ακ Γιαηη Δςελ Δλεγ Μεηαθ Δπανασπ ΓιαλειηοςπΥπηζιμόη
ί οπι οδο επα πηζιμ ιξία ξιμόη επζιμόη ηζιμοποί γικόηηηα ηηα
βεια ζηί ηικ ιό όηηηα ηηα ηηα ηζη
α όηη ηηη
ηα α

Δλεγξιμόηηηα x x
Ακπίβεια x
Ομοιόηηηα
Δπικοινυνίαρ x
Πληπόηηηα x
Πεπιεκηικόηηη x x
α
΢ςνέπεια x x x
Ομοιόηηηα
Γεδομένυν x
Ανεκηικόηηηα
ζε λάθη x

Απόδοζη
Δκηέλεζηρ x
Δπεκηαζιμό-
ηηηα x
Γενικόηηηα x x x X
Ανεξαπηηζία
Τλικού x x
Υπήζη x x x
Οπγάνυν
Σμημαηοποίηζ x x x x x x x
η
Λειηοςπγικόηη x
ηα
Αζθάλεια x
Γςναηόηηηα
Σεκμηπίυζηρ x x x x x x
Απλόηηηα x x x x

57
Ανεξαπηηζία x x
Ανισνεςζιμόηη x
ηα
Δκπαίδεςζη x

Πίλαθας 3

΢ην παξαπάλσ κνληέιν πνηφηεηαο ππνζέηνπκε φηη ηα εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ

παξαγφκελσλ πξντφλησλ πνπ απνξξένπλ απφ ην εθάζηνηε έξγν ινγηζκηθνχ επεξεάδνπλ ηα
εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο (πνηφηεηα ρξήζεο), θαη κε ηελ αμηνιφγεζε ησλ
εζσηεξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πξντφληνο κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ ζεκαληηθά
ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο (πνηφηεηα ρξήζεο).
Έηζη πξνθχπηεη κία αληηθεηκεληθή θαη αλεμάξηεηε ηνπ θψδηθα ινγηζκηθνχ άπνςε ηεο
πνηφηεηαο. ΢ην κνληέιν πνηφηεηαο ηνπ McCall πξνζδηνξίδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ
πξντφληνο ινγηζκηθνχ σο κία ηεξαξρία παξαγφλησλ, θξηηεξίσλ θαη κεηξηθψλ.

΋ζνλ αθνξά ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ κνληέινπ απηνχ πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην

κνληέιν ηνπ McCall είλαη αζαθέο ζηηο ιεπηνκέξεηεο θαη κεηξηθέο ρακειφηεξνπ
επηπέδνπ πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα λα πξνθχςεη κία πνζνηηθή αμηνιφγεζε ηεο
πνηφηεηαο ηνπ πξντφληνο. Έηζη, δελ παξέρεηαη κεγάιε θαζνδήγεζε ζηνπο
πξνγξακκαηηζηέο ινγηζκηθνχ νη νπνίνη ζα θαηαζθεπάζνπλ ελ πνηφηεηα ησλ
πξντφλησλ. Δπηπιένλ, δελ ππάξρεη αλεμαξηεζία κεηαμχ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο, κε
απνηέιεζκα κφλν έλα κηθξφ κέξνο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ λα είλαη ζρεηηθά γηα θάζε
δηαθνξεηηθή νπηηθή γσλία θαη αθφκε, νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ή θαη νκάδεο
απηψλ κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ γεληθή πνηφηεηα κε αληηηηζέκελνπο ηξφπνπο.
Δπηπξνζζέησο, ηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο δελ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα κε ηνλ ίδην ηξφπν
θαη ζην ίδην πνζνζηφ, αιιά πνιιέο θνξέο απαηηείηαη λα αιιάμεη ε επηξξνή ελφο
ραξαθηεξηζηηθνχ κέζσ ελφο παξάγνληα επηβάξπλζεο. Παξ‘ φια απηά ην πιαίζην εξγαζίαο
πνπ πξνζέθεξε ήηαλ άξηζην. [160]-[186].

Σν κνληέιν πνηφηεηαο ηνπ Droomey ρξεζηκνπνηνχζε σο πιαίζην εξγαζίαο κία κεζνδνινγία

γηα ηελ αλάπηπμε ησλ κνληέισλ πνηφηεηαο «απφ θάησ πξνο ηα επάλσ» παξέρνληαο έηζη κία
πξνζέγγηζε πνπ εμαζθάιηδε φηη νη ιεπηνκέξεηεο ρακειφηεξνπ επηπέδνπ είλαη θαιά νξηζκέλεο
θαη ππνινγίζηκεο. Σν πιαίζην εξγαζίαο ηνπ κνληέινπ απηνχ βαζίδεηαη ζηελ δηάζπαζε ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο ζε αληηιεπηέο ηδηφηεηεο πνηφηεηαο ησλ ηκεκάησλ ελφο

58
πξντφληνο(απαηηήζεηο, ζρεδηαζκφο θαη πινπνίεζε). Τπάξρνπλ ηξία ζεκειηψδε ζηνηρεία ζην
γεληθφ κνληέιν πνηφηεηαο ηνπ Droomey : ηδηφηεηεο πξντφληνο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνηφηεηα,
κία νκάδα ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο πςεινχ επηπέδνπ θαη έλα κέζν δηαζχλδεζεο ηνπο.

•Μεηξηθέο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(Metrics for Object-Oriented Design

M.O.O.D.).

Ο ζθνπφο ησλ κεηξηθψλ απηψλ πνπ πξνηάζεθαλ είλαη ε αλαγλψξηζε θαη ν πξνζδηνξηζκψλ
ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ ζρεδηαζκψλ κε ηελ πηνζέηεζε κεηξηθψλ γηα ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ
αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ, ηα νπνία είλαη ππεχζπλα γηα ηελ εζσηεξηθή πνηφηεηα,
θαζψο επίζεο θαη ε αλαπαξάζηαζε ησλ εμσηεξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο σο
ιεηηνπξγίεο ησλ κεηξηθψλ απηψλ. Σν αξρηθφ κνληέιν M.O.O.D. απνηειείηαη απφ νθηψ
κεηξηθέο : Method Inheritance Factor(MIF), Attribute Inheritance Factor(AIF), Coupling
Factor (CF), Polymorphism Factor (PM), Method Hiding Factor (MHF), Attribute Hiding
Factor(AHF), Clustering Factor (CLF) θαη Reuse Factor (RF). Απηνί νη παξάγνληεο είλαη
πνζνζηά ηα νπνία κεηξνχλ ηνλ βαζκφ παξνπζίαο ησλ επηζπκεηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ
αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ, κε ηηκή ε νπνία θπκαίλεηαη απφ 0 έσο 1[160]-[186].

•Μνληέιν Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(Model for Object-Oriented

Design).

Δίλαη έλα πιήξσο θαηαλνεηφ κνληέιν ην νπνίν εγθαζηζηά έλα επθξηλψο νξηζκέλν θαη
εκπεηξηθψο αμηφπηζην κνληέιν γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο θαη ηα ζπζρεηίδεη κέζσ καζεκαηηθψλ ηχπσλ κε δνκεκέλα
αληηθεηκελνζηξεθή ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ. Δπηπξνζζέησο, ην κνληέιν απηφ παξέρεη θαη
ηηο απαηηνχκελεο κεηξηθέο γηα ηελ πνζνηηθνπνίεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζρεδηαζκνχ. Σν
κνληέιν απηφ ζπζρεηίδεη ηηο κεηξηθέο πνπ πξνηείλεη κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ
ζπζηήκαηνο.

59
•Ιεξαξρηθφ Μνληέιν γηα ηελ Αμηνιφγεζε Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο
΢ρεδηαζκνχ (Hierarchical Model for Object-Oriented Design Quality Assessment
Q.M.O.O.D.)

Καζψο νη πεξηζζφηεξεο κεηξηθέο θαη ηα πεξηζζφηεξα κνληέια πνπ έρνπλ επηθξαηήζεη είλαη
δηαζέζηκα γηα αλάιπζε αληηθεηκελνζηξεθνχο ινγηζκηθνχ κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ κφλνλ
φηαλ ην πξντφλ είλαη έηνηκν θαη νινθιεξσκέλν, πξνθχπηεη ε αλάγθε γηα κνληέια ηα νπνία
δελ ζα εμαξηψληαη απφ πιεξνθνξίεο νη νπνίεο πξνθχπηνπλ απφ ηελ νινθιήξσζε θαη
πεξάησζε ελφο έξγνπ. Έηζη νη πιεξνθνξίεο πνπ ζα παξέρνληαη ζα κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ ηα
εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ πξηλ απφ ηελ νινθιήξσζε ησλ πξντφλησλ.
Δπηπιένλ, ππήξρε ε αλάγθε γηα κεηξηθέο θαη κνληέια πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εθαξκνζηνχλ
ζηα αξρηθά ζηάδηα ηνπ ζρεδηαζκνχ, παξάιιεια κε ηε δήισζε ησλ απαηηήζεσλ, έηζη ψζηε λα
εμαζθαιίδεηαη φηη ε αλάιπζε θαη ν ζρεδηαζκφο έρνπλ πξνλνκηαθέο εζσηεξηθέο ηδηφηεηεο πνπ
κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζην ζρεδηαζκνχ ελφο ηειηθνχ πξντφληνο πνηφηεηαο. Απηφ ζα έδηλε ηελ
επθαηξία ζηνπο ζρεδηαζηέο λα επηδηνξζψζνπλ ηπρφλ πξνβιήκαηα, λα αθαηξέζνπλ φζα
ηκήκαηα δε ζπκβάδηδαλ κε ηα πξφηππα πνπ έρνπλ πηνζεηεζεί θαη λα πεξηνξίζνπλ ηελ κε
επηζπκεηή πνιππινθφηεηα ζηα αξρηθά ζηάδηα ηνπ ζρεδηαζκνχ, κε απνηέιεζκα ηε κείσζε
ηεο επαλεμέηαζεο ηνπ πξντφληνο θαηά ηε δηάξθεηα θαη κεηά ηελ πεξάησζε θαη ην ζρεδηαζκφ
απνηειεζκαηηθψλ πιάλσλ ειέγρνπ θαη ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε θαη ζπληνληζκφ.
Δπηπρψο, ε αληηθεηκελνζηξεθήο πξνζέγγηζε νδεγεί ζε εθ ησλ πξνηέξσλ αμηνιφγεζε
θαη εθηίκεζε. Οη κεζνδνινγίεο απαηηνχλ ζρεηηθή πξνζπάζεηα ζηελ αξρή ηνπ θχθινπ
ζρεδηαζκνχ έηζη ψζηε λα αλαγλσξηζηνχλ νη θιάζεηο θαη ηα αληηθείκελα, ηα ραξαθηεξηζηηθά
θαη νη ιεηηνπξγίεο θαη ηέινο, νη ζρέζεηο. Η ελζσκάησζε, ε θιεξνλνκηθφηεηα θαη ν
πνιπκνξθηζκφο απαηηνχλ απφ ηνπο ζρεδηαζηέο πξνζεθηηθή δνκή ζρεδηαζκνχ θαη ζεψξεζε
ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ αληηθεηκέλσλ. Η πξνζέγγηζε απηή δίλεη ηηο απαξαίηεηεο
πιεξνθνξίεο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ θιάζεσλ, ηεο δνκήο θαη ησλ ζρέζεσλ ζε
έλα ινγηζκηθφ έξγν πξηλ ηελ νινθιήξσζε ηνπ.
΢ε αξρηθφ επίπεδν πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ ηα παξαθάησ εκπφδηα. Αξρηθά πξέπεη
λα βξεζεί ηξφπνο αμηνιφγεζεο ηεο πνηφηεηαο αληηθεηκελνζηξεθνχο ινγηζκηθνχ ζηα αξρηθά
βήκαηα ηνπ ζρεδηαζκνχ. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ κεηξηθέο ή λα
επηλνεζνχλ ηέηνηεο ψζηε λα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ εγθαίξσο θαη λα δψζνπλ αμηφπηζηα
απνηειέζκαηα. Πξέπεη επίζεο, λα ππάξρεη έλαο πνζνηηθφο ηξφπνο ζπζρέηηζεο ησλ
κεηξήζηκσλ αληηθεηκελνζηξεθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζηα επηζπκεηά ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο
ινγηζκηθνχ πςεινχ επηπέδνπ. Οη ζρέζεηο ινηπφλ πξέπεη λα είλαη θαζνξηζκέλεο θαη ηα
κνληέια πνηφηεηαο ζρεδηαζκέλα έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζε πνιιά

60
πεξηβάιινληα εθαξκνγψλ θαη πνηθίιεο νπηηθέο γσλίεο φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα λα κπνξνχλ
λα πνζνηηθνπνηεζνχλ. Η δηαδηθαζία ηεο εθηίκεζεο- κέηξεζεο απαηηεί κεγάιε
απηνκαηνπνίεζε θαη θαηαζθεπή κε ηξφπν κε παξεηζθξεηηθφ, ελψ απαηηνχληαη θαη εξγαιεία
ηα νπνία ζα εμάγνπλ δεδνκέλα απηφκαηα θαη ζα είλαη εχθνια πξνζαξκφζηκα.
Σν κνληέιν ην νπνίν πεξηγξάθεηαη δηαζέηεη ρακεινχ επηπέδνπ ζρεδηαζκνχ κεηξηθέο,
νη νπνίεο είλαη ζαθψο πξνζδηνξηζκέλεο κε φξνπο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο θαη ε
πνηφηεηα αμηνινγείηαη σο έλα ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο πςεινχ επηπέδνπ ηνπ
εθάζηνηε κνληέινπ. Σα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο πςεινχ επηπέδνπ αμηνινγνχληαη κε ηε
ρξήζε κίαο ζεηξάο ηδηνηήησλ αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ πνπ είλαη εκπεηξηθά
θαζνξηζκέλεο θαη έρνπλ κεηξεζεί ηα βάξε ηνπο, θαη πξνέξρνληαη απφ αληηθεηκελνζηξεθείεο
κεηξηθέο πνπ κεηξνχλ- αμηνινγνχλ ηηο δνκηθέο, ιεηηνπξγηθέο θαη ζρεζηαθέο ιεπηνκέξεηεο ελφο
ζρεδίνπ. Σν εξγαιείν ινηπφλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη ην QMOOD ην νπνίν δίλεη ηε
δπλαηφηεηα ζηελ αμηνιφγεζε ηνπ ινγηζκηθνχ λα ιακβάλεη ρψξα απηφκαηα, δεδνκέλσλ ησλ
παξακέηξσλ ηνπ ελδηαθέξνληνο γηα ηελ εθάζηνηε εθηίκεζε. Δπηπξνζζέησο, επηηξέπεη ηελ
γξήγνξε ηξνπνπνίεζε ηνπ κνληέινπ ψζηε λα ζπκπεξηιακβάλεη λέεο ζρέζεηο ή κεηξηθέο.
Σέινο, ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ αξρηθνχ κνληέινπ ζηελ πξφβιεςε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ
πνηφηεηαο ηνπ ζρεδίνπ έρεη επηθπξσζεί απέλαληη ζε άιια έξγα.
Η κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην ζρεδηαζκφ ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ Ιεξαξρηθνχ
Μνληέινπ γηα ηελ Αμηνιφγεζε Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(Q.M.O.O.D)
επεθηείλεη ηε κεζνδνινγία ηνπ γεληθνχ κνληέινπ πνηφηεηαο ηνπ Droomey, πξνυπνζέηνληαο
ηα βήκαηα πνπ θαίλνληαη ζην ΢ρήκα 2.6 θαη ηα νπνία πεξηγξάθνληαη παξαθάησ. ΢ην ζρήκα
2.8 θαίλνληαη ηα ηέζζεξα επίπεδα(L1- L4) θαη νη ηξεηο ζπζρεηίζεηο ησλ επηπέδσλ απηψλ (L12,
L23 ,L34) πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα ζπλδέζνπλ ηα επίπεδα ζην QMOOD. Ο θαζνξηζκφο
ησλ επηπέδσλ απαηηείηαη επηινγή ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ ζρεδηαζηηθψλ κεηξηθψλ, ησλ
αληηθεηκελνζηξεθψλ ζρεδηαζηηθψλ ηκεκάησλ θαη θαζνξηζκφο ησλ ζπζρεηίζεσλ, ν νπνίνο
πξνυπνζέηεη, ζχλδεζε-ζπζρέηηζε ελφο ρακειφηεξνπ επηπέδνπ κε ην ακέζσο επφκελν
πςειφηεξν.

61
 Ππώηο Γεύηεπο Σπίηο Δπίπεδο Σέηαπηο
Δπίπεδο L1 Δπίπεδο L2 L3 Δπίπεδο L4

Ιδιόηηηερ
Υαπακηηπιζηι
Ανηικειμενο- Μεηπικέρ Σμήμαηα
κά Ποιόηηηαρ
ζηπεθούρ Ανηικειμενο- Ανηικειμενο-
΢σεδιαζμού
΢σεδιαζμού ζηπεθούρ ζηπεθούρ
΢σεδιαζμού ΢σεδιαζμού

΢τήκα 2. 6 QMOOD

Αλαγλψξηζε ησλ Υαξαθηεξηζηηθψλ Πνηφηεηαο ΢ρεδηαζκνχ(L1)

Σα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην κνληέιν QMOOD είλαη ηα

αθφινπζα: functionality (ιεηηνπξγηθόηεηα) ,extendibility (επεθηαζηκόηεηα), effectiveness
(επεθηαζηκόηεηα), understandability( ηθαλόηεηα θαηαλόεζεο). Έλαο ζεκαληηθφο ιφγνο
πηνζέηεζεο ηεο πξνζέγγηζεο απηήο είλαη ε ηθαλφηεηα ζρεδηαζκνχ αμηφπηζησλ,
πξνζαξκφζηκσλ, θαη επέιηθησλ ινγηζκηθψλ ζπζηεκάησλ, γξήγνξα. Έλαο ηξφπνο λα
επηηεπρζεί απηφ είλαη ε επαλαρξεζηκνπνίεζε φισλ ησλ επηπέδσλ ζρεδηαζκνχ. Απηφο ν ιφγνο,
ινηπφλ απνδεηθλχεη ηελ επηινγή ηoπ ραξαθηεξηζηηθνχ reusability(επαλαρξεζηκνπνίεζε) σο
κία ζεκαληηθή ηδηφηεηα πνηφηεηαο ζηελ αμηνιφγεζε ηνπ αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ.
Η επειημία ησλ ζπζηεκάησλ ινγηζκηθνχ απνηέιεζε έλα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ
ηειηθνχ ρξήζηε. Γηα λα ελαξκνληζηεί ην ραξαθηεξηζηηθφ απηφ ζηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο
ζα πξέπεη λα θαζνξηζηεί ζηε θάζε ηνπ ζρεδηαζκνχ κε ηελ ελζσκάησζε ησλ αξρηηεθηνληθψλ
ινγηζκηθνχ πνπ ππνζηεξίδνπλ ην ζθνπφ απηφ ζην ζρεδηαζκφ. ΢πκπεξαζκαηηθά, πξνζηέζεθε
θαη ην ραξαθηεξηζηηθφ flexibility(επειημία) σο έλα ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο ζην κνληέιν
ζρεδηαζκνχ. Έηζη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ πξνθχπηεη είλαη εμαηξεηηθά επξχ
ψζηε λα επηηξέςεη ζηα επηζπκεηά ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ ζπζηεκάησλ λα
αλαγλσξηζηνχλ. Δλ ηνχηνηο, ε επηινγή ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ απηψλ δελ είλαη απφιπηε θαη
κπνξεί λα αιιάμεη εχθνια γηα λα αληηπξνζσπεχζεη δηαθνξεηηθνχο θαη πνηθίινπ ζηφρνπο θαη
62
ζθνπνχο. Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά ηεο πνηφηεηαο είλαη αθεξεκέλεο έλλνηεο θαη δελ είλαη
άκεζα παξαηεξήζηκα, ελψ δελ ππάξρνπλ θαζνιηθά απνδεθηνί νξηζκνί γηα θάζε έλα απφ ηα
ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ηνπ QMOOD.

Αλαγλψξηζε ησλ Ιδηνηήησλ Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(L2)

Οη ηδηφηεηεο ζρεδηαζκνχ είλαη αληηιεπηέο έλλνηεο πνπ κπνξνχλ λα αμηνινγεζνχλ άκεζα

εμεηάδνληαο ηελ εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή δνκή, ζρέζε θαη ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ηκεκάησλ
ζρεδηαζκνχ, ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ, ησλ κεζφδσλ θαη ησλ θιάζεσλ. Μία εθηίκεζε ηνπ
νξηζκνχ κίαο θιάζεο γηα ηηο εμσηεξηθέο ζρέζεηο( ηχπνο θιεξνλνκηθφηεηαο) κε άιιεο θιάζεηο
θαη ε εμέηαζε ησλ εζσηεξηθψλ ηκεκάησλ, ραξαθηεξηζηηθψλ θαη κεζφδσλ απνθαιχπηνπλ
ζπνπδαίεο πιεξνθνξίεο πνπ πεξηγξάθνπλ αληηθεηκεληθά ηα δνκηθά θαη ιεηηνπξγηθά κίαο
θιάζεο θαη ησλ αληηθεηκέλσλ ηεο.
Οη ηδηφηεηεο ζρεδηαζκνχ ηεο αθαηξεηηθφηεηαο(abstraction), ελζσκάησζεο(encapsulation),
ηαηξηάζκαηνο(coupling), ζπλάθεηαο(cohesion), πνιππινθφηεηαο(complexity), θαη ηνπ
κεγέζνπο ζρεδίνπ(design size) ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά σο αληηπξνζσπεπηηθέο ηδηφηεηεο ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πνηφηεηαο ζρεδηαζκνχ ηφζν ζε δνκεκέλα φζν θαη ζε
αληηθεηκελνζηξεθή πεξηβάιινληα. Η κεηάδνζε κελπκάησλ (messaging), ε ζχλζεζε
(composition), ε θιεξνλνκηθφηεηα (inheritance), ν πνιπκνξθηζκφο (polymorphism) θαη νη
ηεξαξρίεο ησλ θιάζεσλ(class hierarchies) αληηπξνζσπεχνπλ λέεο ζρεδηαζηηθέο έλλνηεο πνπ
εηζήρζεζαλ ζην κνληέιν θαη είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ πνηφηεηα θαη ηνλ
αληηθεηκελνζηξεθή ζρεδηαζκφ.

Αλαγλψξηζε ησλ Μεηξηθψλ Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(L3)

Κάζε κία απφ ηηο ηδηφηεηεο αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ ζην κνληέιν QMOOD
αληηπξνζσπεχεη έλα ραξαθηεξηζηηθφ ζρεδηαζκνχ πνπ είλαη απαξαηηήησο ζαθψο
πξνζδηνξηζκέλν ρξεζηκνπνηψληαο κία ή πεξηζζφηεξεο θαιά πξνζδηνξηζκέλεο κεηξηθέο θαηά
ηε δηάξθεηα ηεο θάζεο ζρεδίαζεο. Γηα αληηθεηκελνζηξεθείο ζρεδηαζκνχο, απηή ε πιεξνθνξία
ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλεη ησλ νξηζκφ ησλ θιάζεσλ, ησλ ηεξαξρηψλ ηνπο θαη ηηο
δειψζεηο ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ κειψλ ησλ θιάζεσλ. Τπάξρνπλ νξηζκέλεο κεηξηθέο πνπ
κπνξεί λα ηξνπνπνηεζνχλ ζηελ αμηνιφγεζε θάπνησλ ηδηνηήησλ ζρεδηαζκνχ φπσο ε
αθαηξεηηθφηεηα, ε αληαιιαγή κελπκάησλ θαη ε θιεξνλνκηθφηεηα. Ωζηφζν, ππάξρνπλ
θάπνηεο άιιεο φπσο ε ελζσκάησζε θαη ε ζχλζεζε γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ κεηξηθέο ζηνλ
αληηθεηκελνζηξεθή ζρεδηαζκφ. Αθφκε, παξφιν πνπ νη κεηξηθέο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο
63
πνιππινθφηεηαο, ηεο ζπλνρήο θαη ηνπ ηαηξηάζκαηνο έρνπλ ήδε πξνζδηνξηζηεί, απαηηνχλ κία
ζρεδφλ νινθιεξσκέλε πινπνίεζε θιάζεσλ πξηλ απφ ηνλ ππνινγηζκφ ηνπο, θαη γηα ηνλ ιφγν
απηφ δελ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην QMOOD.Απηφ νδήγεζε ζηνλ πξνζδηνξηζκφ πέληε λέσλ
κεηξηθψλ: κεηξηθή πξφζβαζεο ζε δεδνκέλα(data access metric DAM), κεηξηθή άκεζνπ
ηαηξηάζκαηνο θιάζεσλ(direct class coupling metric DCC), κεηξηθή ζπλνρήο κεηαμχ ησλ
κεζφδσλ κίαο θιάζεο(cohesion among methods of class metric CAM ), κεηξηθή κέηξεζεο
ζπζζψξεπζεο(measure of aggregation metric MOA), θαη ε κεηξηθή ηεο κέηξεζεο ηεο
ιεηηνπξγηθήο αθαηξεηηθφηεηαο( measure of functional abstraction metric MFA), νη νπνίεο
κπνξνχλ λα ππνινγηζηνχλ κφλν απφ ηηο πιεξνθνξίεο ζρεδηαζκνχ.

Αλαγλψξηζε ησλ Σκεκάησλ ηνπ Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ(L4)

Σα ζρεδηαζηηθά ηκήκαηα πνπ είλαη αλαγλσξίζηκα θαη πξνζδηνξίδνπλ ηελ αξρηηεθηνληθή ελφο
αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ είλαη αληηθείκελα, θιάζεηο θαη νη ζπζρεηηζκνί αλάκεζά
ηνπο. Σα αληηθείκελα ελζσκαηψλνπλ ηηο δνκέο ησλ δεδνκέλσλ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ηα
ραξαθηεξηζηηθά κίαο θιάζεο δεδνκέλσλ. Μία νκάδα ιεηηνπξγηψλ(κεζφδσλ) πνπ νξίδεηαη ζε
κία θιάζε κπνξεί λα δηαρεηξηζηεί ηα δεδνκέλα πνπ είλαη ελζσκαησκέλα ζε έλα αληηθείκελν.
Η πνηφηεηα ελφο αληηθεηκέλνπ θαζνξίδεηαη απφ ηα ηκήκαηα πνπ ην απαξηίδνπλ, ζηα νπνία
πεξηιακβάλνληαη νη ηδηφηεηεο, νη κέζνδνη θαη άιια αληηθείκελα. Έλα άιιν ηκήκα πνπ κπνξεί
λα αλαγλσξηζηεί ζε αληηθεηκελνζηξεθείο ζρεδηαζκνχο είλαη γεληθέο-εηδηθέο δνκέο ή νη
ηεξαξρίεο ησλ θιάζεσλ πνπ νξγαλψλνπλ ηηο ζπζρεηηδφκελεο θιάζεηο. Δπνκέλσο, έλα ζχλνιν
ηκεκάησλ ην νπνίν ζπληειεί ζηελ αλάιπζε, αλαπαξάζηαζε θαη νινθιήξσζε ελφο
αληηθεηκελνζηξεθνχο ζρεδηαζκνχ πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηδηφηεηεο, κεζφδνπο,
αληηθείκελα(θιάζεηο), ζπζρεηηζκνχο θαη ηεξαξρίεο θιάζεσλ. ΢πλήζσο, ε γιψζζα πνπ
ρξεζηκνπνηείηαη γηα ζρεδηαζηηθή αλαπαξάζηαζε είλαη ε C++ , γη απηφ θαη ε πνηφηεηα
ζρεδηαζκνχ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ αμηνιφγεζε ησλ απηφκαηα αληρλεχζηκσλ ηκεκάησλ,
ελψ ην QMOOD++ θαζηζηά εχθνιε ηελ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ ησλ κεηξηθψλ απφ ηα
ηκήκαηα ελφο έξγνπ ινγηζκηθνχ ζε C++.
Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζεκαληηθέο ζεσξήζεηο ιακβάλνληαη ππ‘ φςηλ θαηά ηελ αλαγλψξηζε
ησλ ηδηνηήησλ πνηφηεηαο γηα θάζε ζρεδηαζηηθφ ηκήκα. Οη πιεξνθνξίεο πνπ είλαη απαξαίηεηεο
γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηδηνηήησλ πνηφηεηαο πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκεο θαηά ηε θάζε ηνπ
ζρεδηαζκνχ θαη επηπιένλ, πξέπεη λα ππάξρεη πιεζψξα ηέηνησλ πιεξνθνξηψλ ζηελ
αλαπαξάζηαζε ησλ ηκεκάησλ πνπ απαξηίδνπλ ην έξγν ινγηζκηθνχ.
Σα ραξαθηεξηζηηθά είλαη ηα πιένλ ζεκειηψδε ζηνηρεία ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ελφο αληηθεηκέλνπ
θαη ε δήισζε ηνπο είλαη άκεζα ππνζηεξίμηκε ζηηο αληηθεηκελνζηξεθείο γιψζζεο
πξνγξακκαηηζκνχ. Σν ζχλνιν ησλ ηδηνηήησλ επεξεάδνπλ άκεζα ηελ πνηφηεηα ελφο
64
αληηθεηκέλνπ θαη θαη‘ επέθηαζε ηελ πνηφηεηα ηελ γεληθή πνηφηεηα ζρεδηαζκνχ, γη απηφ θαη
πεξηιακβάλνπλ ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: όλνκα, ελζσκάησζε, νξηζκνύο ηύπσλ
παξακέηξσλ, αξρηθνπνίεζε, κέγεζνο, ζπζρεηηζκνύο θαη δπλαηόηεηα απαξίζκεζεο.
Οη δειψζεηο κεζφδσλ είλαη επίζεο άκεζα ππνζηεξίμηκεο ζηηο αληηθεηκελνζηξεθείο γιψζζεο
πξνγξακκαηηζκνχ θαη επεξεάδνπλ άκεζα ή έκκεζα ηελ πνηφηεηα κίαο θιάζεο, γη απηφ θαη
πεξηιακβάλνπλ ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: όλνκα, ελζσκάησζε, ηύπνη παξακέηξσλ.
αξηζκόο παξακέηξσλ, κεραληζκόο πεξάζκαηνο παξακέηξσλ θαη αλάιπζε.
Οη θιάζεηο ζηηο πεξηζζφηεξεο αληηθεηκελνζηξεθείο γιψζζεο πεξηγξάθνληαη κε ηε ρξήζε
ζπληαθηηθψλ δνκψλ πνπ είλαη άκεζα αλαγλσξίζηκεο. Οη ηδηφηεηεο κίαο νκάδαο θιάζεσλ
κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηε ζπλνιηθή πνηφηεηα ελφο έξγνπ ινγηζκηθνχ, γη απηφ θαη
πεξηιακβάλνπλ εθηφο ησλ άιισλ ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά :όλνκα, ηύπνο
θιεξνλνκηθόηεηαο θαη ελζσκάησζε, αξηζκόο γνλέσλ θαη παηδηώλ, βάζνο θιεξνλνκηθόηεηαο,
κέγεζνο θιάζεο, αξηζκόο κεζόδσλ, αξηζκόο ηδηνηήησλ, αξηζκόο εζσηεξηθώλ ιεηηνπξγηώλ,
ηαίξηαζκα, ζπλνρή.

΢χλδεζε ησλ Ιδηνηήησλ Πνηφηεηαο ησλ Αληηθεηκέλσλ κε ηηο Ιδηφηεηεο

΢ρεδηαζκνχ(L34)

Οη ηδηφηεηεο Πνηφηεηαο ησλ Αληηθεηκέλσλ θαηεγνξηνπνηνχληαη βαζηδφκελεο ζηηο ηδηφηεηεο

ζρεδηαζκνχ πνπ επεξεάδνπλ. Έηζη, παξφιν πνπ ε νκάδα ησλ ηδηνηήησλ ησλ ζεκειησδψλ
ηκεκάησλ είλαη κεγάιε, είλαη επίζεο επηθαιππηφκελε.

Δθαξκνγή Μεηξηθψλ ΢ρεδηαζκνχ ζηηο Ιδηφηεηεο ΢ρεδηαζκνχ(L23)

Ο ζηφρνο ηεο εθαξκνγήο ησλ κεηξηθψλ ζρεδηαζκνχ ζηηο ηδηφηεηεο ΢ρεδηαζκνχ ήηαλ ε
εχξεζε ελφο κηθξνχ ζπλφινπ κεηξηθψλ πνπ πεξηέρνπλ επαξθή πιεξνθνξία έηζη ψζηε λα
επηηξέπεηαη ν αθξηβήο πξνζδηνξηζκφο ησλ ηδηνηήησλ ζρεδηαζκνχ.

΢χλδεζε ησλ Ιδηνηήησλ ΢ρεδηαζκνχ κε ηα Υαξαθηεξηζηηθά Πνηφηεηαο(L12)

Σν ζηάδην απηφ νινθιεξψλεη ηε κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην ζρεδηαζκφ ηεο

αμηνιφγεζεο ηνπ Ιεξαξρηθνχ Μνληέινπ γηα ηελ Αμηνιφγεζε Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο
΢ρεδηαζκνχ(Q.M.O.O.D).

Σν Ιεξαξρηθφ Μνληέιν γηα ηελ Αμηνιφγεζε Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο

΢ρεδηαζκνχ(Q.M.O.O.D) επηηξέπεη ηηο αιιαγέο εχθνια έηζη ψζηε λα κπνξεί λα

65
πξνζαξκνζηεί ζε δηαθνξεηηθέο αλαζέζεηο βαξψλ, θαηλνχξηνπο ζηφρνπο θαη θίλεηξα. ΢ε
ρακειφ επίπεδν, νη κεηξηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηδηνηήησλ
ζρεδηαζκνχ κπνξεί λα αιιάμνπλ, ή έλα δηαθνξεηηθφ ζχλνιν ηδηνηήησλ ζρεδηαζκνχ κπνξεί λα
ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο, θαη αθφκε ελδέρεηαη
θαη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο λα ππνζηεί αιιαγέο. Οη ζπζρεηηζκνί αλάκεζα
ζηηο ηδηφηεηεο ζρεδηαζκνχ θαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο , θαζψο θαη ε αλάζεζε βαξψλ
ελδέρεηαη λα ππνζηνχλ κεηαβνιέο έηζη ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ
ηξφπν ζηνπο ζηφρνπο θαη ζηελ πνιηηηθή ηνπ εθάζηνηε νξγαληζκνχ.

Δπηθχξσζε ηνπ Μνληέινπ QMOOD θαη Απνηειέζκαηα

Η επηθχξσζε ηνπ κνληέινπ πνηφηεηαο QMOOD πξαγκαηνπνηείηαη ζε δχν επίπεδα:

1. επηθχξσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο θαη
2. επηθχξσζε ηεο ζπλνιηθήο απνηίκεζεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ.

Δπηθχξσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο

Πξνθεηκέλνπ λα επηθπξσζεί φηη νη ππνινγηζκέλεο αμίεο - ηηκέο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ

πνηφηεηαο θπκαίλνληαη ζε επηηξεπηά φξηα, ζεσξήζεθε πξέπνλ λα ππνινγηζηνχλ νη ηηκέο γηα
δηάθνξνπο ζρεδηαζκνχο θαη ζηε ζπλέρεηα λα ζπγθξηζνχλ κε ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα,
θαη πην ζπγθεθξηκέλα νη ζπγθξίζεηο λα ιακβάλνπλ ρψξα αλάκεζα ζε ζρεδηαζκνχο γηα
παξεκθεξείο ζηφρνπο θαη απαηηήζεηο.
Πξηλ απφ ηε δηαδηθαζία ηεο επηθχξσζε, πξαγκαηνπνηείηαη ε επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ
κνληέινπ επηθχξσζεο. Σα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ζην κνληέιν πνηφηεηαο QMOOD
ζρεδηαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά είλαη πνιχ κεγάιεο ζεκαζίαο γηα ηα πεξηζζφηεξα ζπζηήκαηα
ινγηζκηθνχ θαζψο πξέπεη λα ππνδεηθλχνπλ επηζπκεηέο ηάζεηο, ζπλήζσο αλακελφκελεο ζηα
πιαίζηα εξγαζίαο ησλ εθαξκνγψλ.
Η έθδνζε λέσλ εθδφζεσλ ησλ ήδε ππαξρφλησλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ είλαη πνιχ ζεκαληηθή
γηα ηνπο παξαθάησ ιφγνπο: πξνζζήθε λέσλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ελζσκάησζε δηνξζψζεσλ
ζηα εληνπηζκέλα ιάζε. Σα λέα ραξαθηεξηζηηθά πεξηιακβάλνπλ ηξνπνπνηήζεηο ινγηζκηθνχ
έηζη ψζηε λα επηηξέπεηαη ε ελζσκάησζε λέσλ ιεηηνπξγηψλ, δπλαηνηήησλ θαη απαηηήζεσλ,
ελψ θαηά θχξην ιφγν ε ζπλνιηθή πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ είλαη ζπλήζσο θαιχηεξε.
Δπεηδή ζπλδπάδνληαη πξαγκαηηθέο κεηξηθέο δηαθνξεηηθψλ εκβειεηψλ ζην ππνινγηζκφ ησλ
δεηθηψλ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο, είλαη απαξαίηεηε ε θαλνληθνπνίεζε ησλ ηηκψλ
ησλ κεηξηθψλ ζε θάζε πιαίζην εξγαζίαο.

66
Δπηθχξσζε ηεο ζπλνιηθήο απνηίκεζεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ.

Σν δεχηεξν επίπεδν ηεο επηθχξσζεο ηνπ κνληέινπ QMOOD πεξηιακβάλεη ηελ επηθχξσζε
ηεο ζπλνιηθήο απνηίκεζεο πνηφηεηαο ελφο αληηθεηκελνζηξεθνχο έξγνπ ινγηζκηθνχ. Σα
εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο έξγνπ ινγηζκηθνχ κπνξεί λα παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθέο
δηαθνξέο βαζηδφκελα ζηελ πεξηνρή θαη ζηα θίλεηξα ηνπ ζρεδηαζκνχ. Καζψο ηα
ραξαθηεξηζηηθά ελφο ζρεδίνπ επεξεάδνπλ ηηο ηδηφηεηεο πνηφηεηαο θαη θαη‘ επέθηαζε ηε
ζπλνιηθή πνηφηεηα, θξίζεθε αλαγθαία ε ζχγθξηζε ησλ ζρεδίσλ ινγηζκηθνχ πνπ έρνπλ
ζρεδηαζηεί γηα παξεκθεξείο ή ζηελά ζπλδεδεκέλνπο ζθνπνχο. Η επηθχξσζε ηεο
πξνβιεςηκφηεηαο ηνπ QMOOD πξνυπέζεηε ηελ εθηίκεζε θαη ζχγθξηζε αξθεηψλ
αλεμάξηεησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ ζρεδηαζκψλ πνπ είραλ ζρεδηαζηεί γηα ην ίδην ζχλνιν
απαηηήζεσλ. Η αμηνιφγεζεο ηεο ζπλνιηθήο πνηφηεηαο έπξεπε λα ζπκθσλεί κε ηηο γεληθψο
παξαδεθηέο απαηηήζεηο ή ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπλνιηθψλ ζρεδίσλ πνηφηεηαο φπσο έρνπλ
νξηζηεί απφ αλαιπηέο, ζρεδηαζηέο θαη πειάηεο.

΢πλνςίδνληαο, ην ηεξαξρηθφ κνληέιν QMOOD, είλαη έλα κνληέιν αμηνιφγεζεο

ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο ζρεδηαζκνχ πςεινχ επηπέδνπ, ην νπνίν έρεη ζρεδηαζηεί θαη
επηθπξσζεί ρξεζηκνπνηψληαο δνκηθέο θαη ιεηηνπξγηθέο πιεξνθνξίεο απφ αληηθεηκελνζηξεθείο
ζρεδηαζκνχ δηαθφξσλ εθδφζεσλ δχν κεγάισλ θαη δεκνθηιψλ εκπνξηθψλ ζπζηεκάησλ
πιαηζίσλ εξγαζίαο(MFC,OWL). Η ρξήζε ηνπ εξγαιείνπ QMOOD++ έρεη απνδεηρηεί εχθνιε
ζηε ρξήζε θαη κε παξεηζθξεηηθή. Παξφιν πνπ ην κνληέιν ρξεζηκνπνηεί απιέο ππνζέζεηο, ην
κνληέιν απηφ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε επηηπρία ζηελ θαηαγξαθή ηεο πνηφηεηαο ελφο
πξντφληνο ινγηζκηθνχ θαη παξέρεη έλα εξγαιείν ην νπνίν επηηξέπεη ζε δηαθνξεηηθά κνληέια
θαη πξνζεγγίζεηο λα αμηνινγνχληαη γξήγνξα ζε πξαγκαηηθά έξγα, επηηαρχλνληαο ηε ζχγθιηζε
δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ πάλσ ζηελ πνηφηεηα.

•Πξφηππε Οινθιήξσζε Ωξηκφηεηαο Ιθαλφηεηαο CMMI(Capability Maturity Model

Integration)

Η Capability Maturity Model Integration είλαη κία πξνζέγγηζε βειηίσζεο δηεξγαζηψλ πνπ
παξέρεη ζηνπο νξγαληζκνχο ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία ησλ απνδνηηθψλ δηεξγαζηψλ. Μπνξεί λα
ρξεζηκνπνηεζεί σο νδεγφο ηεο βειηίσζεο δηεξγαζηψλ πάλσ ζε έλα έξγν ινγηζκηθνχ, κία
ππνδηαίξεζε-ηκήκα ινγηζκηθνχ ε αθφκα θαη ζε έλαλ νιφθιεξν κεραληζκφ. Σν CMMI
βνεζάεη ζηελ νινθιήξσζε ησλ παξαδνζηαθά απηφλνκσλ νξγαλσηηθψλ ιεηηνπξγηψλ, ζηνλ
θαζνξηζκφ ζηφρσλ βειηίσζεο πξνφδνπ θαη πξνηεξαηνηήησλ, ζηελ παξνρή θαζνδήγεζεο γηα

67
δηεξγαζίεο πνηφηεηαο θαη ηέινο, ζηελ παξνρή ζεκείνπ αλαθνξάο γηα ηελ εθηίκεζε ησλ
ηξερφλησλ δηεξγαζηψλ.
Η πξφηππε νινθιήξσζε σξηκφηεηαο ηθαλφηεηαο (CMMI) είλαη κηα πξνζέγγηζε βειηίσζεο
δηαδηθαζίαο πνπ παξέρεη ζηηο νξγαλψζεηο ηα απαξαίηεηα ζηνηρεία ησλ απνηειεζκαηηθψλ
δηαδηθαζηψλ. Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα θαζνδεγήζεη ηε βειηίσζε δηαδηθαζίαο πέξα
απφ έλα πξφγξακκα, έλα ηκήκα, ή κηα νιφθιεξε νξγάλσζε. Σν CMMI νη βνεζάεη ζηελ
ελζσκάησζε ησλ παξαδνζηαθά ρσξηζηψλ νξγαλσηηθψλ ιεηηνπξγηψλ, ζέηνληαο ζηφρνπο
βειηίσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ησλ πξνηεξαηνηήησλ, παξέρνληαο νδεγίεο γηα ηηο πνηνηηθέο
δηαδηθαζίεο, θαζψο θαη έλα ζεκείν ηεο αλαθνξάο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηξερνπζψλ
δηαδηθαζηψλ.
Αξρηθά, πξηλ γίλεη ε εθαξκνγή ηνπ CMMI ζε έλαλ νξγαληζκφ, πξέπεη λα πξνεγεζεί ε
ζπιινγή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε απηφλ. Η πεξηιεπηηθή ζχλνςε ηεο παξνπζίαζεο ηνπ
CMMI παξέρεη κία ηθαλνπνηεηηθή ζχλνςε ηνπ CMMI, θαη ε αξρηθή ζειίδα πξνζδηνξηζκνχ
είλαη έλα θαιφ ζεκείν εθθίλεζεο γηα ηελ αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζρεηηθψλ κε ηελ ηξέρνπζα
ηζρχνπζα θαηάζηαζε. Σν CMMI ζπληειεί ζηελ ιήςε απνθάζεσλ ζρεηηθά κε ηα πιάλα
βειηίσζεο ηεο πξνφδνπ θαη ησλ δηεξγαζηψλ. Σν CMMI παξέρεη ζχγρξνλεο πξαθηηθέο γηα ηελ
αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ. Αθφκε, ην CMMI κνληέιν
βειηηψλεη ηηο πξαθηηθέο ησλ πξνεγνχκελσλ κνληέισλ κε πνιινχο ζεκαληηθνχο ηξφπνπο. Σα
νθέιε ηεο πηνζέηεζεο ηνπ CMMI απφ ηνπο νξγαληζκνχο είλαη πνηθίια θαη παξνπζηάδνληαη
αθνινχζσο:
΢αθέζηεξε ζχλδεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο θαη δηαρείξηζεο ζηνρεχνληαο ζηνπο
επηρεηξεζηαθνχο ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ
Δπέθηαζε ηεο δηαθάλεηαο ησλ ζηφρσλ ζηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο θχθισλ δσήο
πξντφλησλ θαη εθαξκνζκέλεο κεραληθήο ψζηε λα εμαζθαιηζηεί φηη ηα πξντφληα θαη
νη ππεξεζίεο ηθαλνπνηνχλ ηηο πξνζδνθίεο πειαηψλ
Δλζσκάησζε ησλ παζεκάησλ πνπ γίλνληαη καζήκαηα απφ ηνπο πξφζζεηνπο ηνκείο
ηεο θαιχηεξεο πξαθηηθήο (π.ρ., κέηξεζε θαη δηαρείξηζε θηλδχλνπ)
Δθαξκνγή ησλ πην γεξψλ πξαθηηθψλ πςειήο σξηκφηεηαο
Πξφζζεηεο νξγαλσηηθέο ιεηηνπξγίεο δηεπζχλζεσλ θξίζηκεο ζηα πξντφληα θαη ηηο
ππεξεζίεο
Πιήξεο ΢πκκφξθσζε κε ηα ζρεηηθά πξφηππα ηνπ ISO, ην νπνίν παξνπζηάδεηαη
παξαθάησ.

Αμίδεη λα παξαζέζνπκε ηψξα ηα νθέιε θαη ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο ιφγνπο πινπνίεζεο ηεο
βειηίσζεο ησλ δηεξγαζηψλ:

68
 Η πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε θαη δέρεηαη επηξξνή απφ ηελ
πνηφηεηα δηεξγαζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απφθηεζε, ζρεδηαζκφ θαη
δηαηήξεζε.
Η βειηίσζε ησλ δηεξγαζηψλ απμάλεη ηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ
θαζψο νη νξγαληζκνί ηεο εθαξκφδνπλ κε ζηφρν ηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ
ηνπο ζηφρσλ.
Οη ζηφρνη ηεο βειηίσζεο ησλ δηεξγαζηψλ θαη ηεο πξνφδνπ είλαη άξξεθηα
ζπλδεδεκέλνη κε ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο ζηφρνπο.

Σν πξφηππν σξηκφηεηαο ηθαλφηεηαο αλζξψπσλ είλαη έλα πιαίζην σξηκφηεηαο πνπ εζηηάδεη
ζπλερψο λα βειηηψζεη ηε δηαρείξηζε θαη ηελ αλάπηπμε ησλ αλζξψπηλσλ πξνηεξεκάησλ κηαο
νξγάλσζεο. Πεξηγξάθεη κηα εμειηθηηθή πνξεία βειηίσζεο ζηνρεχνληαο ζηε ζπλερή βειηίσζε
ηεο αλάπηπμε ηεο γλψζεο, ησλ δεμηνηήησλ, θαη ηνπ θηλήηξνπ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πνπ
εληζρχεη ηε ζηξαηεγηθή επηρεηξεζηαθή απφδνζε. Οη άλζξσπνη CMM παξέρνπλ ηηο νδεγίεο
ζηηο νξγαλψζεηο ζηελ επηινγή ησλ άκεζσλ ελεξγεηψλ βειηίσζεο πνπ βνεζνχλ ηηο νξγαλψζεηο
πξνζδηνξίδνληαο ηελ σξηκφηεηα ησλ πξαθηηθψλ εξγαηηθψλ δπλακηθψλ ηνπο, θαζνξίδνληαο
πξνηεξαηφηεηεο γηα ηελ άκεζε δξάζε θαη ιήςε απνθάζεσλ θαη ελζσκαηψλνληαο ηελ
αλάπηπμε εξγαηηθψλ δπλακηθψλ κε ηε βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ . Με ηε βνήζεηα ηνπ
πξφηππνπ πξνηχπνπ σξηκφηεηαο νινθιήξσζεο (CMMI) θαη ηθαλφηεηαο σξηκφηεηαο
ηθαλφηεηαο γηα ην ινγηζκηθφ, πνιιέο νξγαλψζεηο έρνπλ θάλεη ηηο πνιχηηκεο βειηηψζεηο ζην
ινγηζκηθφ θαη ηηο δηαδηθαζίεο θαη ηηο πξαθηηθέο ζπζηεκάησλ ηνπο. Απηέο νη νξγαλψζεηο
επίζεο έρνπλ αλαθαιχςεη φηη ε ζπλερήο βειηίσζή ηνπο απαηηεί ηηο ζεκαληηθέο αιιαγέο κε ηνλ
ηξφπν πνπ δηαρεηξίδνληαη θαη αλαπηχζζνπλ ηνπο αλζξψπνπο ηνπο.
Καζψο είλαη εχθνια αληηιεπηή ε ζεκαληηθφηεηα ελφο παξαθηλεκέλνπ πνηνηηθνχ εξγαηηθνχ
δπλακηθνχ, αιιά γηα λα απνδψζνπλ φινη νη πφξνη ελφο νξγαληζκνχ πξέπεη ε πνξεία θαη ε
πξφνδνο λα έρεη γίλεη πιήξσο ζαθήο θαη θαηαλνεηή. ΋πσο θαίλεηαη θαη ζην ΢ρήκα 2.7 ε
πνξεία, ην πξνζσπηθφ θαη ε ηερλνινγία είλαη νη βαζηθέο νξίδνπζεο ηνπ θφζηνπο ηνπ
πξντφληνο, ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ηεο πνηφηεηαο.

69
 ΢τήκα 2. 7

΋ια ηα CMMI κνληέια πεξηέρνπλ πνιιαπιέο πεξηνρέο εμέιημεο(process areas PAs).Έλα PA

απνηειείηαη απφ 1 έσο 4 ζηόρνπο, θαη θάζε ζηφρνο πεξηιακβάλεη νξηζκέλεο πξαθηηθέο. Απηνί
νη ζηφρνη θαη νη πξαθηηθέο θαινχληαη θαζνξηζκέλνη(specific) ζηφρνη θαη πξαθηηθέο, θαζψο
πεξηγξάθνπλ δξαζηεξηφηεηεο πνπ είλαη ζπλπθαζκέλεο κε κία πεξηνρή εμέιημεο. Μία
επηπξφζζεηε νκάδα ζηφρσλ θαη πξαθηηθψλ εθαξκφδεηαη πάλσ ζε φιεο ηηο πεξηνρέο εμέιημεο,
θαη θαιείηαη γεληθή(generic)νκάδα ζηφρσλ θαη πξαθηηθψλ.

Ανάγκη για CMMI

αχμεζε ηεο πνιππινθφηεηαο,

πνιιά ηα ζηνηρεία πνπ επαλαιακβάλνληαη,
κεγάιν ην θφζηνο (ρσξίο ιφγν) απφ ηε ρξήζε πνιιψλ παξφκνησλ κνληέισλ,
δηαθνξεηηθή αλαπαξάζηαζε ησλ κνληέισλ.
Δπνκέλσο εχινγα πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη ηα παξαπάλσ ζα κπνξνχζαλ λα
ζπλδπαζηνχλ θαη λα ζπλππάξμνπλ θάησ απφ ην ίδην κνληέιν – πιαίζην εξγαζίαο.

70
Πεπιγπαθή ηυν επιπέδυν ηος μησανιζμού ηος μονηέλος Capability Maturity
Model

• Ιεξαξρηθά επίπεδα ηα νπνία ζπλππάξρνπλ θάησ απφ ην ίδην κνληέιν-πιαίζην

εξγαζίαο:
1. Initial-Αρτηθό Δπίπεδο
2. Repeatable-Δπαλαιακβαλόκελο Δπίπεδο
3. Defined-Καζορηζκέλο Δπίπεδο
4. Managed-Γηοηθούκελο Δπίπεδο
5. Optimizing-Δπίπεδο Βειηηζηοποίεζες

Initial Level-Απσικό Δπίπεδο

• Υάνο
• Οηθνλνκηθέο & Υξνληθέο απνθιίζεηο
• ΢πκβηβαζκφο ζηελ Πνηφηεηα
• Άηνκα θαη φρη νκάδα

Repeatable Level-Δπαναλαμβανόμενο Δπίπεδο

• Υξήζε εκπεηξίαο
• Οξγάλσζε θαη πεηζαξρία
• Έγθαηξνο εληνπηζκφο πξνβιεκάησλ
• Υξήζε Πξνηχπσλ (standards)

Defined Level-Καθοπιζμένο Δπίπεδο

• Καηαγξαθή δηαδηθαζηψλ
• Γεκηνπξγία SEPG (Software Engineering Process Group)
• Training Program
• ΢πλδπαζκφο SW Engineering & Management process

Managed Level-Γιοικούμενο Δπίπεδο

• Πνζνηηθνί ζηφρνη
• Γηαρείξηζε ξίζθσλ
• Τηνζέηεζε κεηξηθψλ ζε φιεο ηηο θάζεηο
• Βάζε Γεδνκέλσλ γηα θάζε δηαδηθαζία
• Αλαγλψξηζε νξίσλ

71
Optimizing Level-Δπίπεδο Βεληιζηοποίηζηρ
• ΢πλερήο εμέιημε θαη βειηίσζε
• Καηλνηνκίεο & λέεο ηερλνινγίεο
• Ρηδηθή αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ
• Διάρηζηε ζπαηάιε ρξφλνπ

72
 5.ΔΠΙΠΔΓΟ
ΒΔΛΣΙ΢ΣΟΠΟΙΗ΢Η΢
Γιασείπιζη Αλλαγήρ Γιεπγαζιών
Γιασείπιζη Αλλαγήρ Σεσνολογίαρ
Ππόλητη Δλαηηυμάηυν

4.ΓΙΟΙΚΟΤΜΔΝΟ ΔΠΙΠΔΓΟ
Γιασείπιζη Ποιόηηηαρ Λογιζμικού
Ποζοηικοποιημένη Γιασείπιζη Γιεπγαζιών

3.ΚΑΘΟΡΙ΢ΜΔΝΟ ΜΟΝΣΔΛΟ
ΔπγαζιακέρΑξιολογήζειρ
Ομαδικόρ ΢ςνηονιζμόρ
Δθαπμοζμένη Δπιζηήμη Πποιονηυν Λογιζμικού
Ολοκληπυμένη Γιασείπιζη Λογιζμικού
Ππόγπαμμα εκπαίδεςζηρ
Πποζδιοπιζμόρ Γιαδικαζίαρ Οπγάνυζηρ
Δζηίαζη Γιαδικαζίαρ Οπγάνυζηρ

2.ΔΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΔΝΟ
ΔΠΙΠΔΓΟ
Γιασείπιζη Γιαμόπθυζηρ Λογιζμικού
Γιαζθάλιζη Ποιόηηηαρ Λογιζμικού
Γιασείπιζη ηηζρ ανάθεζηρ και καηανομήρ Λογιζμικού
Δπίβλετη και Δποπηεία ηος έπγος Λογιζμικού
Οπγάνυζη ηος έπγος Λογιζμικού
Γιασείπιζη Απαιηήζευν

1.ΑΡΥΙΚΟ ΔΠΙΠΔΓΟ

΢τήκα 2. 8 Capability Maturity Model

73
 • Πιενλεθηήκαηα ρξήζεο :
– Καιχηεξε δηαρείξηζε, νξγάλσζε θαη πξνγξακκαηηζκφο ησλ έξγσλ
ινγηζκηθνχ.
– Μεγαιχηεξε σξηκφηεηα ζηηο εθηηκήζεηο, πνπ γίλνληαη πεξηζζφηεξν
ξεαιηζηηθέο.
– Γηεπθφιπλζε ζηνλ εληνπηζκφ ησλ δπλαηψλ ζεκείσλ θαη ησλ αδπλακηψλ ηνπ
νξγαληζκνχ θαη ζπλερήο βειηίσζε

• Μεηνλεθηήκαηα :
– Πξνζθέξεη γεληθέο νδεγίεο, αιιά φρη ιχζεηο ζε ζπγθεθξηκέλα θαίξηα
εξσηήκαηα (π.ρ. θξηηήξηα επηινγήο πξνζσπηθνχ, θίλεηξα, θ.ά.)
– Υξνλνβφξν : κεηάβαζε απφ ην έλα επίπεδν ζην άιιν κπνξεί λα δηαξθέζεη
πνιιά ρξφληα.
– Κφζηνο εθαξκνγήο (θπζηθά ζεκαληηθφ).

Βαζικά σαπακηηπιζηικά μονηέλος CMMI:

• Έλα Framework πνπ απνηειείηαη απφ :

 Απνζήθε δεδνκέλσλ,
 Καζνξηζκέλεο δηαδηθαζίεο εηζαγσγήο θεηκέλνπ ζηελ απνζήθε γηα :
1. Γηαρείξηζε ηεο απνζήθεο θαη
2. Παξαγσγή κνληέισλ σξηκφηεηαο αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο επηινγήο.
• Η απνζήθε πεξηέρεη components θνηλά γηα θάπνηα κνληέια θαη κνλαδηθά γηα θάπνηα
άιια.
• Σν Framework παξέρεη ηνπο απαξαίηεηνπο κεραληζκνχο γηα δεκηνπξγία κνληέισλ κε
επηιεγκέλα απφ ηνπο νξγαληζκνχο ραξαθηεξηζηηθά.
• Αξρηθά κνληέια πνπ ππνζηεξίδνληαη :
 Software Engineering (CMMI-SW)
 Systems Engineering (CMMI-SE)
 Systems Engineering + Software Engineering (CMMI-SE/SW)
 Systems Engineering + Software Engineering κε Integrated Product &
Process Development (CMMI-SE/SW/IPPD)

74
• Γηα θάζε κνληέιν ππάξρνπλ 2 επηινγέο σο πξνο ηελ αλαπαξάζηαζή ηνπ :
 Staged αλαπαξάζηαζε: πνιιά επίπεδα σξηκφηεηαο κε πεξηνρέο-θιεηδηά γηα
θάζε έλα.
 Continuous αλαπαξάζηαζε: είλαη ηζνδχλακε ηεο πξψηεο, παξέρεη πεξηνρέο
βειηίσζεο (ηξφπνπο) πνπ μεπεξλνχλ ηα φξηα ελφο επηπέδνπ σξηκφηεηαο.
• Δπηινγή αλαπαξάζηαζεο  αλάινγα κε ηελ εμνηθείσζε θάζε νξγαληζκνχ θαη ηνπο
ηνκείο-πεξηνρέο βειηίσζεο πνπ επηδηψθεη.
• Δπηινγή κνληέινπ αλάινγα κε ην πεδίν πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ν νξγαληζκφο.
• Γε ράλνληαη νη επελδχζεηο ζε ρξφλν & ρξήκα πνπ έρνπλ γίλεη, θαζψο ππνζηεξίδεηαη ε
staged & continuous αλαπαξάζηαζε.
• To CMMI θάλεη ηηο αιιεινζπλδέζεηο πην εκθαλείο  απαηηείηαη ζσζηή θαη
θαηάιιειε ππνδνκή – πιαίζην εξγαζίαο
• Πνιιέο πεξηζζφηεξεο νη πεξηνρέο-θιεηδηά πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζήζεη έλαο
νξγαληζκφο  δχζθνιν γηα φζνπο ην εθαξκφδνπλ γηα 1ε θνξά.

75
Κεθάλαιο 3ο

ΓΙΔΘΝΔ΢ ΠΡΟΣΤΠΟ ISO/IEC 9126-1

3.1 Ανηικείμενο

΢ην ηκήκα απηφ πεξηγξάθεηαη έλα κνληέιν γηα ην ISO/IEC 9126 ην νπνίν απνηειείηαη απφ
δχν ηκήκαηα γηα ηελ πνηφηεηα πξντφλησλ ινγηζκηθνχ: α)εζσηεξηθή πνηφηεηα θαη εμσηεξηθή
πνηφηεηα θαη β)πνηφηεηα ελ ρξήζεη( ή αιιηψο πνηφηεηα ρξήζεο). Σν πξψην κέξνο ηνπ
κνληέινπ θαζνξίδεη έμη ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ εζσηεξηθή θαη ηελ εμσηεξηθή πνηφηεηα, ηα
νπνία ζηε ζπλέρεηα ππνδηαηξνχληαη ζε πεξαηηέξσ ππνραξαθηεξηζηηθά. Απηά ηα
ππνραξαθηεξηζηηθά θαλεξψλνληαη εμσηεξηθά φηαλ ην ινγηζκηθφ ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ ηκήκα
ελφο ππνινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο, θαη είλαη ην απνηέιεζκα εζσηεξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ
γλσξηζκάησλ ινγηζκηθνχ. Σν ηκήκα απηφ πεξηγξάθεη έλα κνληέιν γηα ην ISO/IEC 9126 δελ
επεμεξγάδεηαη ιεπηνκεξψο ην κνληέιν γηα ηελ εζσηεξηθή θαη ηελ εμσηεξηθή πνηφηεηα θάησ
απφ ην επίπεδν ησλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ.
Σν δεχηεξν ηκήκα θαζνξίδεη ηέζζεξα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ελ ρξήζεη, αιιά δελ
επεμεξγάδεηαη ιεπηνκεξψο ην κνληέιν γηα ηελ πνηφηεηα ελ ρξήζεη θάησ απφ ην επίπεδν ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ. Η πνηφηεηα ελ ρξήζεη είλαη ην απνηέιεζκα ην νπνίν πξνθχπηεη απφ ην
ζπλδπαζκφ ησλ έμη ραξαθηεξηζηηθψλ γλσξηζκάησλ ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ γηα ην ρξήζηε.
Σα ραξαθηεξηζηηθά πνπ νξίζηεθαλ παξαπάλσ είλαη εθαξκφζηκα ζε θάζε είδνο ινγηζκηθνχ,
ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πξνγξακκάησλ ππνινγηζηψλ θαη δεδνκέλσλ πνπ εκπεξηέρνληαη
ζε ζηαζεξφ ηκήκα ινγηζκηθνχ Η/Τ (firmware.)Σα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηα ππνραξαθηεξηζηηθά
παξέρνπλ νξνινγία κε ζπλέπεηα γηα ηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ. Δπηπξνζζέησο,
παξέρνπλ έλα πιαίζην εξγαζίαο γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ απαηηήζεσλ πνηφηεηαο γηα ην
ινγηζκηθφ θαη γηα ηε δεκηνπξγία ησλ αληαιιαγψλ αλάκεζα ζηηο δπλαηφηεηεο ησλ πξντφλησλ
ινγηζκηθνχ.
Σν ηκήκα απηφ δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ λα θαζνξίδεηαη
θαη λα εθηηκάηαη απφ δηαθνξεηηθέο νπηηθέο γσλίεο απφ φζνπο ζρεηίδνληαη κε ηελ απφθηεζε,
ηηο απαηηήζεηο, ηελ αλάπηπμε, ηε ρξήζε, ηελ εθηίκεζε, ηελ ππνζηήξημε, ηε δηαηήξεζε, ηελ
δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηελ εμέηαζε γηα επαιήζεπζε ηνπ ινγηζκηθνχ. Μπνξεί
παξαδείγκαηνο ράξηλ λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ ζρεδηαζηέο ινγηζκηθνχ, απφ απνθηψληεο
ινγηζκηθνχ, απφ πξνζσπηθφ γηα ηελ εγγχεζε πνηφηεηαο θαη απφ αλεμάξηεηνπο εθηηκεηέο,
θπξίσο απφ φζνπο είλαη ππεχζπλνη γηα ηνλ θαζνξηζκφ θαη ηελ εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ
πξντφλησλ ινγηζκηθνχ. Σα παξαδείγκαηα ησλ ρξήζεσλ ηνπ κνληέινπ πνηφηεηαο ρξήζεσλ ηα
νπνία νξίδνληαη ζην ηκήκα απηφ ζηνρεχνπλ:

76
 ζηελ επηθχξσζε ηεο αθεξαηφηεηαο ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ απαηηήζεσλ
ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ απαηηήζεσλ ινγηζκηθνχ
ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ ηεο αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ
ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ ηνπ ειέγρνπ ινγηζκηθνχ
ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ θξηηεξίσλ ηεο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο
ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ εγθεθξηκέλσλ θξηηεξίσλ γηα έλα νινθιεξσκέλν πξντφλ
ινγηζκηθνχ

Σν κνληέιν πνηφηεηαο ISO/IEC 9126, ζχκθσλα κε ην δηεζλέο πξφηππν, φηαλ ζπλδπαζηεί κε

ηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ινγηζκηθνχ(ISO/IEC 15504) παξέρεη:
Έλα πιαίζην εξγαζίαο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ
ινγηζκηθνχ θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο ηξνθνδφηεζεο ζηνλ πειάηε.
Τπνζηήξημε γηα αλαζθφπεζε, επαιήζεπζε θαη ειέγρνπ ηεο αμηνπηζηίαο, θαη
έλα πιαίζην εξγαζίαο γηα πνζνηηθή εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο θαηά ηελ
ππνζηεξηθηηθή δηαδηθαζία.
Τπνζηήξημε γηα ηελ δηακφξθσζε ησλ ζηφρσλ πνηφηεηαο θαηά ηε
δηαδηθαζία ηεο δηνίθεζεο.

Σν κνληέιν πνηφηεηαο ISO/IEC 9126 φηαλ ζπλδπαζηεί κε ηε δηαδηθαζία πνπ αζρνιείηαη κε

ηνλ θχθιν δσήο ηνπ ινγηζκηθνχ(ISO/IEC 2007)παξέρεη:

Έλα πιαίζην εξγαζίαο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο πνηφηεηαο ησλ

πξντφλησλ ινγηζκηθνχ θαηά ηε δηαδηθαζία ην πξσηαξρηθνχ θχθινπ δσήο.
Τπνζηήξημε γηα αλαζθφπεζε, επαιήζεπζε θαη ειέγρνπ ηεο αμηνπηζηίαο
θαηά ηελ ππνζηήξημε ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπ θχθινπ δσήο.

Σν κνληέιν πνηφηεηαο ISO/IEC 9126 φηαλ ζπλδπαζηεί κε ηηο δηαδηθαζίεο δηαζθάιηζεο

πνηφηεηαο (ISO 9001)παξέρεη:

Τπνζηήξημε γηα ηελ δηακφξθσζε ησλ ζηφρσλ πνηφηεηαο

Τπνζηήξημε γηα αλαζθφπεζε, επαιήζεπζε θαη ειέγρνπ ηεο αμηνπηζηίαο

77
3.2 Πποζαπμογή

Κάζε απαίηεζε πνηφηεηαο πξντφληνο ινγηζκηθνχ, θάζε πξνδηαγξαθή ή εθηίκεζε πνπ

ζπκθσλεί κε ην πξφηππν ISO/IEC 9126 κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη είηε ηα ραξαθηεξηζηηθά
θαη ηα ππνραξαθηεξηζηηθά απφ ηα ηκήκαηα 6 θαη 7 πνπ αθνινπζνχλ επεμεγψληαο ηηο αηηίεο
θαη ηνπο ιφγνπο γηα φπνηεο εμαηξέζεηο πξνθχςνπλ, είηε λα πεξηγξάςνπλ ηε δηθή ηνπο
θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο πξντφλησλ ινγηζκηθνχ θαη λα
εμαζθαιίζνπλ έλα ζαθή ζρεδηαζκφ - ραξηνγξάθεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ησλ
ππνραξαθηεξηζηηθψλ ζηα ηκήκαηα 6 θαη 7.
Κάζε απαίηεζε ή πξνδηαγξαθή πνηφηεηαο πξντφληνο ινγηζκηθνχ πνπ πεξηέρεη κεηξηθέο νη
νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ζχγθξηζε ζα πξέπεη λα δηεπθξηλίδεη εάλ νη κεηξηθέο απηέο έρνπλ
φκνηεο ηδηφηεηεο κε ηηο κεηξηθέο πνπ ζπκθσλνχλ κε ην πξφηππν ISO/IEC 9126.[197]-[206]

3.2.1 Κανονικοποιημένη Αναθοπά

Γηα ρξνλνινγεκέλεο αλαθνξέο, δηαδνρηθέο ηξνπνπνηήζεηο ή αλαζεσξήζεηο γηα θάπνηεο απφ

απηέο ηηο δεκνζηεχζεηο δελ είλαη εθαξκφζηκεο. Δλ ηνχηνηο, ελζαξξχλεηαη ε εμέηαζε ηεο
πηζαλφηεηαο ηεο εθαξκνγήο ηεο πην πξφζθαηεο έθδνζεο ηνπ θαλνληθνπνηεκέλνπ εγγξάθνπ ην
νπνίν αθνινπζεί. Γηα κε ρξνλνινγνχκελεο αλαθνξέο, ε ηειεπηαία έθδνζε ηνπ θαλνληζηηθνχ
εγγξάθνπ πνπ αλαθέξεηαη είλαη ε ήδε ηζρχνπζα.

3.2.2 Όποι και Πποζδιοπιζμοί

Παξαθάησ αθνινπζνχλ νη θάπνηνη απφ ηνπο βαζηθφηεξνπο νξηζκνχο ηνπ ISO/IEC 9126

Πλαίζιο Δπγαζίαρ Μονηέλος Ποιόηηηαρ

Απηή ε ελφηεηα πεξηγξάθεη έλα πιαίζην εξγαζίαο κνληέινπ πνηφηεηα ην νπνίν
επεμεγεί ηε ζρέζε αλάκεζα ζηηο δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο ζηελ πνηφηεηα.

Πποζεγγίζειρ ζηην Ποιόηηηα

Οη αλάγθεο πνηφηεηαο ρξήζηε πεξηιακβάλνπλ αλάγθεο θαη απαηηήζεηο φζνλ αθνξά ηελ
πνηφηεηα ελ ρξήζεη ζε ζπγθεθξηκέλα πεξηβάιινληα ρξήζεο. Απηέο νη πξνζδηνξηζκέλεο
απαηηήζεηο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ φηαλ θαζνξίδεηαη ε εμσηεξηθή θαη ε εζσηεξηθή

78
 πνηφηεηα, ρξεζηκνπνηψληαο ραξαθηεξηζηηθά θαη ππνραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο πξντφλησλ
ινγηζκηθνχ.
Μία απφ ηηο δηεξγαζίεο ζηελ αλάπηπμε ηνπ θχθινπ δσήο ινγηζκηθνχ είλαη ε εθηίκεζε ησλ
πξντφλησλ ινγηζκηθνχ έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηεζνχλ νη απαηηήζεηο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ. Η
πνηφηεηα πξντφλησλ ινγηζκηθνχ κπνξεί λα εθηηκεζεί κεηξψληαο ηα εζσηεξηθά θαη ηα
εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά(ζπλήζσο ζηαηηθέο κεηξήζεηο ησλ ελδηάκεζσλ πξντφλησλ), ή
κεηξψληαο ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά(ζπλήζσο παξαηεξψληαο ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ
θψδηθα φηαλ απηφο εθηειείηαη), ή κεηξψληαο ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη. Ο
επηζπκεηφο ζηφρνο είλαη ην πξντφλ λα έρεη ηελ απαηηνχκελε επίδξαζε ζε έλα ζπγθεθξηκέλν
πεξηβάιινλ ρξήζεο.

Δπίδξαζε ηνπ πξντφληνο

Γηεξγαζίεο Πξντφλ Λνγηζκηθνχ Λνγηζκηθνχ

επεξεάδεη επεξεάδεη
επεξεάδεη

Πνηφηεηα Δζσηεξηθά Δμσηεξηθά Υαξαθηεξη-

Γηεξγαζηψλ Υαξαθηεξη- Υαξαθηεξη- ζηηθά
ζηηθά ζηηθά Πνηφηεηαο
Υξήζεο

εμαξηάηαη εμαξηάηαη εμαξηάηαη

απφ απφ απφ

Μεηξήζεηο Δζσηεξηθέο Μεηξήζεηο Δμσηεξηθέο Μεηξήζεηο Μεηξήζεηο

δηεξγαζηψλ Πνηφηεηαο Υξήζεο

΢τήκα 3. 1

Η πνηφηεηα δηεξγαζηψλ(ε πνηφηεηα απφ θάζε δηεξγαζία θχθινπ κεραλήο φπσο απηή
δηακνξθψλεηαη απφ ην ISO/IEC 12207) ζπκβάιιεη ζηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο πξντφληνο,
θαη ε πνηφηεηα πξντφληνο ζπκβάιιεη ζηελ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη. Οκνίσο, ε
αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη κπνξεί λα παξέρεη αλάδξαζε κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ηνπ

79
πξντφληνο, ελψ ε αμηνιφγεζε ελφο πξντφληνο ρξήζεη κπνξεί λα παξέρεη αλάδξαζε κε ζθνπφ
ηε βειηίσζε κηαο δηεξγαζίαο.
Σα θαηάιιεια εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη κία αλαγθαία πξνυπφζεζε
γηα ηελ απφθηεζε ηεο απαηηνχκελεο εμσηεξηθήο ζπκπεξηθνξάο, θαη ε θαηάιιειε εμσηεξηθή
ζπκπεξηθνξά είλαη κία αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ απφθηεζε ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη.
Οη απαηηήζεηο ηεο πνηφηεηαο πξντφληνο ινγηζκηθνχ ζα πεξηιακβάλνπλ γεληθά θξηηήξηα
αμηνιφγεζεο γηα ηελ εζσηεξηθή πνηφηεηα, ηελ εμσηεξηθή πνηφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ελ
ρξήζεη ψζηε λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο αλάγθεο ησλ ζρεδηαζηψλ. ησλ ζπληεξεηψλ, ησλ αηφκσλ
πνπ αγνξαζηψλ πξνγξακκάησλ ινγηζκηθνχ θαη φισλ ησλ ηειηθψλ ρξεζηψλ.

Ποιόηηηα πποφόνηορ και ο κύκλορ μησανήρ

Οη απφςεηο πάλσ ζηελ εζσηεξηθή πνηφηεηα, ηελ εμσηεξηθή πνηφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ελ
ρξήζεη κεηαβάιινληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θχθινπ δσήο ηνπ ινγηζκηθνχ. Γηα παξάδεηγκα, ε
πνηφηεηα φηαλ νξίδεηαη σο απαηηήζεηο πνηφηεηαο θαηά ηελ αξρή ηνπ θχθινπ δσήο, εμεηάδεηαη
θπξίσο απφ εμσηεξηθή άπνςε, θαζψο επίζεο θαη απφ ηελ πιεπξά ησλ ρξεζηψλ, θαη δηαθέξεη
απφ ηελ πξνζσξηλή πνηφηεηα πξντφληνο, φπσο ε πνηφηεηα ζρεδηαζκνχ ε νπνία εμεηάδεηαη
θπξίσο απφ εζσηεξηθή ζθνπηά θαη απφ ηελ πιεπξά ησλ ζρεδηαζηψλ ινγηζκηθνχ. Οη
ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ επίηεπμε ηνπ θαηάιιεινπ επηπέδνπ πνηφηεηαο ,
φπσο ν ιεπηνκεξήο θαζνξηζκφο θαη ε αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο, ρξεηάδεηαη λα ππνζηεξίδνπλ
απηέο ηηο πνηθίιεο απφςεηο. Δίλαη αλαγθαίν λα πξνζδηνξηζηνχλ, λα θαζνξηζηνχλ θαη λα
εξκελεπηνχλ απηέο νη απφςεηο θαη νη ζπζρεηηδφκελεο ηερλνινγίεο πνηφηεηαο, έηζη ψζηε λα
είλαη δπλαηή ε δηαρείξηζε ηεο πνηφηεηαο θαηάιιεια ζε θάζε ζηάδην ηνπ θχθινπ κεραλήο.
Ο ζηφρνο είλαη λα θαηαθέξεη ε θαηάιιειε θαη επαξθήο πνηφηεηα λα ηθαλνπνηήζεη ηηο
πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ ρξεζηψλ. Σν ISO 8402 πξνζδηνξίδεη ηελ πνηφηεηα ζηα πιαίζηα ηεο
ηθαλφηεηαο ηεο λα ηθαλνπνηεί θαζνξηζκέλεο θαη ζπλεπαγφκελεο αλάγθεο θαη απαηηήζεηο. Δλ
ηνχηνηο, νη απαηηήζεηο πνπ θαζνξίδνληαη απφ έλαλ ρξήζηε δελ αληηθαηνπηξίδνπλ πάληα ηηο
πξαγκαηηθέο αλάγθεο ρξήζηε, δηφηη:

1) έλαο ρξήζηεο δελ είλαη πάληα ελήκεξνο ησλ πξαγκαηηθψλ ηνπ αλαγθψλ.
2) νη αλάγθεο ελδέρεηαη λα αιιάμνπλ κεηά ηνλ θαζνξηζκφ ηνπο
3) δηαθνξεηηθνί ρξήζηεο ελδέρεηαη λα έρνπλ δηαθνξεηηθά ιεηηνπξγηθά
πεξηβάιινληα
4) κπνξεί λα είλαη αδχλαην λα ιεθζνχλ ππ‘ φςηλ φινη νη πηζαλνί ηχπνη
ρξεζηψλ, εηδηθά γηα ην εηνηκνπαξάδνην ινγηζκηθφ.

80
Οη θιίκαθεο κέηξεζεο γηα ηηο κεηξηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηηο απαηηήζεηο πνηφηεηαο
κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε δχν θαηεγνξίεο αληηζηνηρψληαο ζε δηαθνξεηηθέο βαζκίδεο
ηθαλνπνίεζεο ησλ απαηηήζεσλ. Γηα παξάδεηγκα, ε θιίκαθα ζα κπνξνχζε λα ρσξηζηεί ζε δχν
θαηεγνξίεο:
κε ηθαλνπνηεηηθή θαη
ηθαλνπνηεηηθή,
ή δηαθνξεηηθά ζε ηέζζεξηο θαηεγνξίεο:
ππεξβνιηθά απαηηεηηθέο,
αληηθεηκεληθνχ ζθνπνχ,
ειάρηζηα απνδεθηέο θαη
κε απνδεθηέο.
Οη θαηεγνξίεο πξέπεη λα θαζνξίδνληαη έηζη ψζηε ηφζν ν ρξήζηεο φζν θαη ν ζρεδηαζηήο λα
κπνξνχλ λα απνθχγνπλ άζθνπεο δαπάλεο θαη λα κπνξνχλ λα πξνγξακκαηίζνπλ ηηο πηζαλέο
ππεξβάζεηο ζηηο δαπάλεο.
Τπάξρνπλ δηαθνξεηηθέο απφςεηο ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ θαη ηηο ζπζρεηηδφκελεο
κεηξηθέο ζε δηαθνξεηηθά ζηάδηα ζηνλ θχθιν δσήο ηνπ ινγηζκηθνχ.

΢τήκα 3. 2
Αλάγθεο-
Απαηηήζεηο Πνηφηεηα Υξήζεο
Πνηφηεηαο Υξήζηε

Υξήζε θαη αλάδξαζε

΢πλεηζθέξνπλ ζηε δηεπθξίληζε
απαηηεί

Απαηηήζεηο
Δμσηεξηθήο Δμσηεξηθή
Πνηφηεηαο Πνηφηεηα

Δμαθξίβσζε
΢πλεηζθέξνπλ ζηε δηεπθξίληζε
απαηηεί

Απαηηήζεηο
Δζσηεξηθήο Δζσηεξηθή
Πνηφηεηαο Πνηφηεηα
81
Δπηθχξσζε
Οη ανάγκερ ποιόηηηαρ σπήζηη κπνξνχλ λα νξηζηνχλ σο απαηηήζεηο πνηφηεηαο απφ κεηξηθέο
ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη, απφ εμσηεξηθέο κεηξηθέο θαη κεξηθέο θνξέο απφ εζσηεξηθέο
κεηξηθέο. ΋ηαλ έλα πξντφλ ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε ζπλήζσο απαηηεί κία
επαλαιεπηηθή πξνζέγγηζε ζηελ αλάπηπμε ινγηζκηθνχ κε ζπλερήο αλαηξνθνδφηεζε απφ ηελ
πξννπηηθή ελφο ρξήζηε.

Οη εξυηεπικέρ απαιηήζειρ ποιόηηηαρ θαζνξίδνπλ ην απαηηνχκελν επίπεδν πνηφηεηαο απφ

κία εμσηεξηθή πξννπηηθή. Πεξηιακβάλνπλ απαηηήζεηο νη νπνίεο απνξξένπλ απφ ηηο αλάγθεο
πνηφηεηαο ησλ ρξεζηψλ, πεξηιακβάλνληαο ηηο απαηηήζεηο ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη. Οη
εμσηεξηθέο απαηηήζεηο πνηφηεηαο γηα φια ηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ζα πξέπεη λα
θαζνξίδνληαη ζηηο πξνδηαγξαθέο απαηηήζεσλ πνηφηεηαο ρξεζηκνπνηψληαο εμσηεξηθέο
κεηξηθέο, ζα πξέπεη επίζεο λα κεηαζρεκαηίδνληαη ζε απαηηήζεηο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο θαη
ηέινο, λα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ θξηηήξην φηαλ έλα πξντφλ αμηνινγείηαη θαη
εθηηκάηαη.

Οη εζυηεπικέρ απαιηήζειρ ποιόηηηαρ θαζνξίδνπλ ην επίπεδν ηεο απαηηνχκελεο πνηφηεηαο

απφ κία εζσηεξηθή πξννπηηθή ελφο πξντφληνο. Οη εζσηεξηθέο απαηηήζεηο πνηφηεηαο
ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ελδηάκεζσλ πξντφλησλ. Μπνξνχλ λα
πεξηιακβάλνπλ ζηαηηθά θαη δπλακηθά κνληέια, άιια έγγξαθα θαη πεγαίν θψδηθα. Οη
εζσηεξηθέο απαηηήζεηο πνηφηεηαο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο κέηξα ειέγρνπ ηεο
αμηνπηζηίαο ζε δηάθνξα ζηάδηα ηεο αλάπηπμεο. Μπνξνχλ, επηπξνζζέησο, λα ρξεζηκνπνηεζνχλ
γηα ην ζρεδηαζκφ ζηξαηεγηψλ θαηά ηελ αλάπηπμε θαη θξηηεξίσλ θαηά ηελ αμηνιφγεζε θαη
επίζεο γηα επαιήζεπζε θαηά ηελ αλάπηπμε. Απηφ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ηε ρξήζε
επηπξφζζεησλ κεηξηθψλ. Πξνθαζνξηζκέλεο εζσηεξηθέο απαηηήζεηο πνηφηεηαο ζα πξέπεη λα
θαζνξίδνληαη πνζνηηθά ρξεζηκνπνηψληαο εζσηεξηθέο ,κεηξηθέο.

Η εζυηεπική ποιόηηηα είλαη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ

απφ κία εζσηεξηθή πξννπηηθή. Η εζσηεξηθή πνηφηεηα κεηξάηαη θαη εθηηκάηαη κε βάζε ηηο
απαηηήζεηο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο. Οη ιεπηνκέξεηεο ηεο πνηφηεηαο πξντφληνο ινγηζκηθνχ
ελδέρεηαη λα βειηηψλνληαη θαηά ηελ πινπνίεζε θψδηθα, θαηά ηελ αλαζθφπεζε θαη θαηά ηνλ
έιεγρν, αιιά ε ζεκειηψδεο θχζε ηεο πνηφηεηαο πξντφληνο ινγηζκηθνχ, ε νπνία
αληηπξνζσπεχεηαη απφ ηελ εζσηεξηθή πνηφηεηα παξακέλεη ακεηάβιεηα εθηφο εάλ
επαλαζρεδηαζηεί.

82
Η εκηιμώμενη (ή πποβλεπόμενη) εζυηεπική ποιόηηηα είλαη ε πνηφηεηα ε νπνία εθηηκάηαη
ή πξνβιέπεηαη γηα ην ηειηθφ πξντφλ ινγηζκηθνχ ζε θάζε ζηάδην αλάπηπμεο γηα θάζε
ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο, βαζηδφκελε πάλσ ζηε γλψζε γηα ηελ εζσηεξηθή πνηφηεηα.

Η εξυηεπική ποιόηηηα είλαη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ απφ
κία εμσηεξηθή πξννπηηθή. Οπζηαζηηθά είλαη ε πνηφηεηα φηαλ εθηειείηαη θάπνην πξφγξακκα
ινγηζκηθνχ, ε νπνία ζπλήζσο κεηξάηαη θαη εθηηκάηαη θαηά ηνλ έιεγρν ζε έλα πξνζνκνησκέλν
πεξηβάιινλ κε πξνζνκνησκέλα δεδνκέλα ρξεζηκνπνηψληαο εμσηεξηθέο κεηξηθέο. Καηά ηε
δηάξθεηα ηνπ ειέγρνπ, ηα πεξηζζφηεξα ζθάικαηα πξέπεη λα αλαθαιχπηνληαη θαη λα
εμαιείθνληαη. Ωζηφζν, νξηζκέλα ζθάικαηα κπνξεί λα παξακέλνπλ αθφκα θαη κεηά ηνλ
έιεγρν. Καζψο είλαη δχζθνιε ε δηφξζσζε θαη ε επέκβαζε ζηελ αξρηηεθηνληθή ηνπ
ινγηζκηθνχ ή ζε θάπνηα άιια ζεκειηψδε ζρεδηαζηηθά ηκήκαηα ηνπ ινγηζκηθνχ, ν βαζηθφο
ζρεδηαζκφο ζπλήζσο παξακέλεη ακεηάβιεηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ειέγρνπ.

Η εκηιμώμενη (ή πποβλεπόμενη) ποιόηηηα εν σπήζει(ή ποιόηηηα σπήζηρ)είλαη ε πνηφηεηα

ε νπνία εθηηκάηαη ή πξνβιέπεηαη γηα ην ηειηθφ πξντφλ ινγηζκηθνχ ζε θάζε ζηάδην ηνπ
ζρεδηαζκνχ γηα θάζε ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη, θαη βαζίδεηαη ζηε γλψζε γηα
ηελ εζσηεξηθή θαη ηελ εμσηεξηθή πνηφηεηα.

Η ποιόηηηα εν σπήζει(ή ποιόηηηα σπήζηρ) είλαη ε γλψκε ηνπ εθάζηνηε ρξήζηε πάλσ ζηελ
πνηφηεηα ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ φηαλ απηφ ρξεζηκνπνηείηαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν
πεξηβάιινλ ρξήζεο. Μεηξάεη ην βαζκφ ζηνλ νπνίν νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα πεηχρνπλ ηνπο
ζηφρνπο ηνπο ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ, θαη φρη ηηο ηδηφηεηεο ηνπ ινγηζκηθνχ
θαζεαπηνχ.

Σν επίπεδν ηεο πνηφηεηαο ζηα πεξηβάιινληα ησλ ρξεζηψλ κπνξεί λα δηαθέξεη απφ απηφ ζηα
πεξηβάιινληα ησλ ζρεδηαζηψλ ινγηζκηθνχ, εμ‘ αηηίαο ησλ δηαθνξψλ αλάκεζα ζηηο αλάγθεο
θαη ζηηο ηθαλφηεηεο ησλ δηαθνξεηηθψλ ρξεζηψλ, θαζψο θαη εμ‘ αηηίαο ησλ δηαθνξψλ αλάκεζα
ζην πιηθφ ησλ ππνινγηζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ζηα ππνζηεξηθηηθά πεξηβάιινληα. Ο
εθάζηνηε ρξήζηεο απνηηκά κφλν ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ινγηζκηθνχ ηα νπνία ρξεζηκνπνηεί
ζην εθάζηνηε έξγν ηνπ. Μεξηθέο θνξέο , ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηνπ ινγηζκηθνχ
φπσο θαζνξίδνληαη απφ έλαλ ηειηθφ ρξήζηε θαηά ηε θάζε ηεο αλάιπζεο ησλ απαηηήζεσλ,
δελ ηθαλνπνηνχλ ηηο απαηηήζεηο ηνπ ρξήζηε φηαλ ην πξντφλ βξίζθεηαη ελ ρξήζεη, εμ‘ αηηίαο
ησλ κεηαβνιψλ ζηηο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ θαη ζηε δπζθνιία ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ
ζπλεπαγφκελσλ αλαγθψλ.

83
3.3 Σμήμαηα ππορ Αποηίμηζη

Γηάθνξα ηκήκαηα ινγηζκηθνχ κπνξνχλ λα απνηηκεζνχλ κε άκεζε κέηξεζε, ή εκκέζσο

αμηνινγψληαο ηηο ζπλέπεηεο ηνπο. Γηα παξάδεηγκα, κία δηεξγαζία κπνξεί λα αμηνινγεζεί
έκκεζα εθηηκψληαο κε θξηηήξηα θαη απνηηκψληαο ην πξντφλ ηεο , θαη, επηπξνζζέησο, έλα
πξντφλ κπνξεί λα απνηηκεζεί εκκέζσο αμηνινγψληαο ηελ απφδνζε ηνπ ζηφρνπ ηνπ
ρξήζηε(ρξεζηκνπνηψληαο κεηξηθέο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη).

Σν ινγηζκηθφ δελ εθηειείηαη πνηέ κφλν ηνπ, αιιά πάληα σο ηκήκα ελφο επξχηεξνπ
ζπζηήκαηνο , ην νπνίν ζπλήζσο απνηειείηαη απφ άιια πξντφληα ινγηζκηθνχ καδί κε ηα νπνία
πεξηιακβάλεη δηεπαθέο ρξεζηψλ, πιηθφ, αλζξψπηλνπο δηαρεηξηζηέο θαη εξγαδνκέλνπο. Σν
νινθιεξσκέλν πξντφλ ινγηζκηθνχ κπνξεί λα απνηηκεζεί απφ ηα επίπεδα ησλ επηιεγφκελσλ
εμσηεξηθψλ κεηξηθψλ. Απηέο νη κεηξηθέο πεξηγξάθνπλ ηελ αιιειεπίδξαζε κε ην πεξηβάιινλ
θαη αμηνινγνχληαη παξαηεξψληαο ην ινγηζκηθφ ελ ρξήζεη. Η πνηφηεηα ελ ρξήζεη κπνξεί λα
απνηηκεζεί απφ ην βαζκφ ζηνλ νπνίν έλα πξντφλ ,ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη απφ
πξνθαζνξηζκέλνπο ρξήζηεο, ηθαλνπνηεί ηελ αλάγθε ηνπο λα επηηχρνπλ πξνθαζνξηζκέλνπο
ζηφρνπο κε απνηειεζκαηηθφηεηα, παξαγσγηθφηεηα, αζθάιεηα θαη ηθαλνπνίεζε. Απηφ
ζπλήζσο ζπκπιεξψλεηαη απφ κεηξήζεηο πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ
πνηφηεηαο πξντφληνο, ην νπνίν είλαη επίζεο εθηθηφ λσξίηεξα απφ ηε δηαδηθαζία ηεο
αλάπηπμεο.

΢ηα αξρηθά ζηάδηα ηεο αλάπηπμεο, κφλν νη πφξνη θαη ε πνξεία ηεο εξγαζίαο κπνξνχλ αλ
εθηηκεζνχλ. ΋ηαλ ηα ελδηάκεζα πξντφληα(πξνδηαγξαθέο, πεγαίνο θψδηθαο θιπ.)γίλνπλ
δηαζέζηκα ,ηφηε κπνξνχλ λα απνηηκεζνχλ απφ ηα επίπεδα ησλ επηιεγφκελσλ εζσηεξηθψλ
κεηξηθψλ. Απηέο νη κεηξηθέο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πξφβιεςε ηεο ηηκήο ησλ
εμσηεξηθψλ κεηξηθψλ. Μπνξνχλ επίζεο λα απνηηκεζνχλ-αμηνινγεζνχλ μερσξηζηά σο
αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο ηεο εμσηεξηθήο πνηφηεηαο.
Δπίζεο, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ηα ζεκεία ζηα νπνία νξίδνληαη θαη εθηηκψληαη ηα φξηα ηνπ
ζπζηήκαηνο, απφ ην ζθνπφ ηεο απνηίκεζεο-αμηνιφγεζεο θαη απφ ηελ ηαπηφηεηα ησλ
ρξεζηψλ.

3.4 Υπηζιμοποιώνηαρ ένα διαθοπεηικό μονηέλο ποιόηηηαρ

Η πνηφηεηα πξντφληνο ινγηζκηθνχ πξέπεη λα απνηηκάηαη ρξεζηκνπνηψληαο έλα

πξνθαζνξηζκέλν κνληέιν πνηφηεηαο. Σν κνληέιν πνηφηεηαο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη φηαλ
γίλεηαη ν θαζνξηζκφο ησλ ζηφρσλ πνηφηεηαο γηα ηα πξντφληα ινγηζκηθνχ θαη γηα ηα
ελδηάκεζα πξντφληα. Η πνηφηεηα πξντφληνο ινγηζκηθνχ πξέπεη λα κπνξεί λα αλαιπζεί
84
ηεξαξρηθά ζε έλα κνληέιν πνηφηεηαο ην νπνίν απνηειείηαη ραξαθηεξηζηηθά θαη
ππνραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζαλ κία ιίζηα ειέγρνπ ησλ
ζεκάησλ πνπ είλαη ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα. Σα ηκήκαηα 6 θαη 7 θαζνξίδνπλ έλα ηεξαξρηθφ
κνληέιν πνηφηεηαο (παξφιν πνπ άιιεο ηερληθέο θαηεγνξηνπνίεζεο ηεο πνηφηεηαο κπνξεί λα
είλαη θαηάιιειεο ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηζηάζεηο).
Γελ είλαη πξαθηηθά εθηθηή ε κέηξεζε φισλ ησλ εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ
ππνραξαθηεξηζηηθψλ γηα φια ηα ηκήκαηα ελφο κεγάινπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ. Οκνίσο, δελ
είλαη ζπλήζσο πξαθηηθή ε κέηξεζε φισλ ησλ πηζαλψλ ζελαξίσλ ζηφρσλ-ρξεζηψλ. Οη πφξνη
γηα ηελ αμηνιφγεζε πξέπεη λα θαηαλέκνληαη αλάκεζα ζηνπο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο
κεηξήζεσλ, εμαξηψκελεο απφ ηνπο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο θαζψο επίζεο απφ ηε θχζε ηνπ
πξντφληνο θαη ηηο δηαδηθαζίεο ηνπ ζρεδηαζκνχ.

3.5 Μονηέλο Ποιόηηηαρ για Δξυηεπική και Δζυηεπική Ποιόηηηα

΢ε απηφ ην ηκήκα νξίδεηαη ην κνληέιν πνηφηεηαο γηα εμσηεξηθή θαη εζσηεξηθή πνηφηεηα,
Καηεγνξηνπνηνχληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ ζε έμη ραξαθηεξηζηηθά
[ιεηηνπξγηθφηεηα (functionality), αμηνπηζηία (reliability), ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα - δπλαηφηεηα
ρξήζεο(usability), απνδνηηθφηεηα(efficiency), ζπληεξηζηκφηεηα (maintainability),
κεηαθεξζηκφηεηα (portability)] ηα νπνία ππνδηαηξνχληαη πεξαηηέξσ ζε ππνθαηεγνξίεο.Οη
ππνθαηεγνξίεο κπνξεί λα κεηξψληαη θαη λα αμηνινγνχληαη κε εζσηεξηθέο ή εμσηεξηθέο
κεηξηθέο.

85
 Δμσηεξηθή θαη
Δζσηεξηθή
Πνηφηεηα

Λεηηνπξγηθφ- Υξεζηκφηε- Απνδνηηθφ- Γηαηεξηζηκφ- Μεηαθεξζη-

Αμηνπηζηία
ηεηα ηα ηεηα ηεηα κφηεηα

Ιθαλφηεηα Πξνζαξκνζηη-
Καηαλφεζεο Αλαιπηηθφηεηα θφηεηα
Καηαιιειφηεηα Ωξηκφηεηα Υξνληθή
Ιθαλφηεηα ΢πκπεξηθνξά Σξνπνπνηεζη- Δπθνιία
αθξίβεηα Αλεθηθηθφηεηα κφηεηα
ζε ιάζε Μάζεζεο Υξεζηκνπνίεζε Δγθαηάζηαζεο
Γηαιεηηνπξγηθφηεηα ΢ηαζεξφηεηα
Αλαθηεζηκφηεηα Λεηηνπξγηθφηεηα ησλ πφξσλ ΢πλχπαξμε
Αζθάιεηα Διεγμηκφηεηα
Αμηνπηζηία Διθπζηηθφηεηα Απννδνηηθφηεηα Δπθνιία
Λεηηνπξγηθφηεηα Γηαηεξεζηκφηεηα Απεγθαηάζηαζεο
΢πκκφξθσζε Υξεζηκφηεηα ΢πκκφξθσζε
΢πκκφξθσζε ΢πκκφξθσζε Μεηαθεξζηκφηεηα
΢πκκφξθσζε
΢πκκφξθσζε

΢τήκα 3. 3

Γίλνληαη νξηζκνί γηα θάζε ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο, θαζψο θαη γηα ηα ππνραξαθηεξηζηηθά
ηνπ ινγηζκηθνχ πνπ επηδξά ζηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο. Γηα θάζε ραξαθηεξηζηηθφ θαη
ππνραξαθηεξηζηηθφ, ε ππνζηήξημε ηνπ ινγηζκηθνχ θαζνξίδεηαη απφ έλα ζχλνιν εζσηεξηθψλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ κπνξνχλ λα κεηξεζνχλ. Σα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηα ππνραξαθηεξηζηηθά
κπνξνχλ λα κεηξεζνχλ εμσηεξηθά απφ ηε ην βαζκφ ζηνλ νπνίνλ παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα απφ
ην ζχζηεκα ην νπνίν πεξηιακβάλεη ην ινγηζκηθφ.

Λειηοςπγικόηηηα(functionality)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα παξέρεη θαη λα ππνζηεξίδεη ιεηηνπξγίεο πνπ
ηθαλνπνηνχλ θαζνξηζκέλεο θαη ζπλεπαγφκελεο απαηηήζεηο φηαλ ην ινγηζκηθφ ρξεζηκνπνηείηαη
θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο.

86
Σν ραξαθηεξηζηηθφ απηφ αζρνιείηαη θπξίσο κε ηηο ελέξγεηεο πνπ θάλεη έλα πξντφλ ινγηζκηθνχ
γηα λα θαιχςεη ηηο απαηηήζεηο, ελψ ηα ππφινηπα ραξαθηεξηζηηθά αζρνινχληαη θπξίσο κε ην
πφηε θαη πψο ηθαλνπνηνχληαη νη αλάγθεο.

Καηαλληλόηηηα(suitability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα παξέρεη έλα θαηάιιειν ζχλνιν ιεηηνπξγηψλ γηα
θαζνξηζκέλεο εξγαζίεο θαη ζθνπνχο ηνπ ρξήζηε.

Ακπίβεια(accuracy)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα παξέρεη ηα ζσζηά ή ηα πξνβιεπφκελα
απνηειέζκαηα κε ηνλ απαηηνχκελν βαζκφ αθξίβεηαο.

Γιαλειηοςπγικόηηηα()
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα αιιειεπηδξά κε έλα ή πεξηζζφηεξα ζπζηήκαηα.

Αζθάλεια(security)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα πξνζηαηεχνπλ πιεξνθνξίεο θαη δεδνκέλα έηζη
ψζηε κε εμνπζηνδνηεκέλα άηνκα ή ζπζηήκαηα λα κελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ηα δηαβάζνπλ
ή λα ηα ηξνπνπνηήζνπλ ,αιιά εμνπζηνδνηεκέλα άηνκα ή ζπζηήκαηα λα κπνξνχλ λα έρνπλ
πξφζβαζε ζε απηά.

΢ςμμόπθυζη Λειηοςπγικόηηηαρ(functionality compliance)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπκκνξθψλεηαη κε πξφηππα, ζπκβάζεηο ή
θαλνληζκνχο ζε θαλφλεο θαη παξφκνηεο δηαηάμεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ιεηηνπξγηθφηεηα.

Αξιοπιζηία(reliability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα δηαηεξεί έλα θαζνξηζκέλν επίπεδν απφδνζεο
φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη θάησ απφ θαζνξηζκέλεο ζπλζήθεο.

Ωπιμόηηηα(maturity)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα απνθεχγεη ηελ απνηπρία χζηεξα απφ κία ζεηξά
ζθαικάησλ ζην ινγηζκηθφ.

87
Ανοσή ΢θαλμάηυν(fault tolerance)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα δηαηεξεί έλα θαζνξηζκέλν επίπεδν απφδνζεο ζε
πεξηπηψζεηο ζθαικάησλ ινγηζκηθνχ ή ζε πεξηπηψζεηο παξεκβάζεσλ ηεο θαζνξηζκέλεο θαη
δηεπθξηληδφκελεο δηεπαθήο ρξήζηε.

Ανάνητη από ΢θάλμαηα(recoverability)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επαλαπξνζδηνξίδεη έλα πξνθαζνξηζκέλν επίπεδν
απφδνζεο θαη λα μαλαθεξδίδεη ηα δεδνκέλα πνπ είλαη άκεζα πξνζβαιιφκελα ζε πεξίπησζε
απνηπρίαο.

΢ςμμόπθυζη Αξιοπιζηίαρ (reliability compliance)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπκκνξθψλεηαη κε πξφηππα, ζπκβάζεηο ή
θαλνληζκνχο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αμηνπηζηία.

Υπηζιμοποιηζιμόηηηα- Ικανόηηηα Υπήζηρ(usability)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα γίλεηαη θαηαλνεηφ, εχρξεζην θαη πξνζηηφ ζην
ρξήζηε φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη θάησ απφ θαζνξηζκέλεο ζπλζήθεο.

Ικανόηηηα Καηανόηζηρ(understandability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα θαηαλνεί εάλ ην
ινγηζκηθφ είλαη θαηάιιειν, θαη πσο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ζπγθεθξηκέλνπο ζθνπνχο
θαη θάησ απφ πνηεο ζπλζήθεο ρξήζεο.

Ικανόηηηα Δκμάθηζηρ(learnability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα θαηαλνήζεη ηελ
εθαξκνγή.

Λειηοςπγικόηηηα(operability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα ην ρεηξηζηεί θαη λα ην
ειέγρεη.

Δλκςζηικόηηηα(attractiveness)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα είλαη ειθπζηηθφ ζην ρξήζηε.

88
΢ςμμόπθυζη Υπηζιμοποιηζιμόηηηαρ - Γςναηόηηηαρ Υπήζηρ (usability compliance)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπκκνξθψλεηαη κε πξφηππα, ζπκβάζεηο, νδεγνχο
ζρεδηαζκνχ ή θαλνληζκνχο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα.

Αποδοηικόηηηα(efficiency)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα παξέρεη ηελ θαηάιιειε απφδνζε, ζπγθξηηηθά κε
ηνλ φγθν ησλ πφξσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο.

Υπονική ΢ςμπεπιθοπά(time behaviour)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα αληαπνθξίλεηαη θαηάιιεια θαη λα παξέρεη ηνπο
θαηάιιεινπο ρξφλνπο απφθξηζεο θαη πνζνζηά απφδνζεο φηαλ εθπιεξψλεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ
θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο.

Δκμεηάλλεςζη Πόπυν(resource utilisation)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ρξεζηκνπνηεί θαηάιιειε πνζφηεηα θαη ηχπνπο
πφξσλ φηαλ εθπιεξψλεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο.

΢ςμμόπθυζη Αποδοηικόηηηαρ (efficiency compliance)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπκκνξθψλεηαη κε πξφηππα ή ζπκβάζεηο πνπ
ζρεηίδνληαη κε ηελ απνδνηηθφηεηα.

΢ςνηηπηζιμόηηηα(maintainability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ηξνπνπνηείηαη. Οη ηξνπνπνηήζεηο κπνξεί λα
πεξηιακβάλνπλ δηνξζψζεηο, βειηηψζεηο ή πξνζαξκνγέο ηνπ ινγηζκηθνχ ζε κεηαβνιέο ηνπ
πεξηβάιινληνο, ζε απαηηήζεηο θαη ζε πξνδηαγξαθέο ιεηηνπξγίαο.

Ικανόηηηα Ανάλςζηρ(analysability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα δηαγηγλψζθεηαη γηα ειαηηψκαηα ή αηηίεο
ζθαικάησλ

Σποποποιηζιμόηηηα(changeability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ηελ νινθιήξσζε θάπνηαο
ζπγθεθξηκέλεο ηξνπνπνίεζεο.

89
΢ηαθεπόηηηα(stability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα απνθεχγεη κε αλακελφκελεο ζπλέπεηεο απφ
ηξνπνπνηήζεηο ηνπ ινγηζκηθνχ.

Ικανόηηηα δοκιμήρ
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ηελ επηθχξσζε θαη ηνλ έιεγρν ηεο
αμηνπηζηίαο ηνπ ηξνπνπνηεκέλνπ ινγηζκηθνχ.

΢ςμμόπθυζη ΢ςνηηπηζιμόηηηαρ (maintainability compliance)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπκκνξθψλεηαη κε πξφηππα ή ζπκβάζεηο πνπ
ζρεηίδνληαη κε ηελ απνδνηηθφηεηα.

Μεηαθεπζιμόηηηα(portability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα κεηαθέξεηαη απφ έλα πεξηβάιινλ ινγηζκηθνχ ζε
έλα άιιν.

Πποζαπμοζηικόηηηα(adaptability)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα είλαη πξνζαξκφζηκν ζε δηαθνξεηηθά
πεξηβάιινληα ινγηζκηθνχ ρσξίο λα πξνζαξκφδεη ελέξγεηεο ή ηξφπνπο ζπκπεξηθνξάο, πέξα
απφ απηέο πνπ παξέρνληαη γηα ην ζθνπφ απηφ γηα ην ινγηζκηθφ πνπ κειεηάηαη.

Ικανόηηηα Δγκαηάζηαζηρ
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα εγθαζίζηαηαη ζε θαζνξηζκέλν πεξηβάιινλ.

΢ςνύπαπξη(co-existence)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπλππάξρεη κε άιια αλεμάξηεηα ινγηζκηθά ζε
έλα θνηλφ πεξηβάιινλ δηακνηξαζκνχ θνηλψλ πφξσλ.

Ικανόηηηα Ανηικαηάζηαζηρ
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ρξεζηκνπνηείηαη ζηε ζέζε θάπνηνπ άιινπ
πξντφληνο ινγηζκηθνχ γηα ηνπο ίδηνπο ζθνπνχο ζην ίδην πεξηβάιινλ.

΢ςμμόπθυζη Μεηαθεπζιμόηηηαρ(portability compliance)

Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ζπκκνξθψλεηαη κε πξφηππα ή ζπκβάζεηο πνπ
ζρεηίδνληαη κε ηελ κεηαθεξζηκφηεηα.

90
 3.6 Μονηέλο ποιόηηηαρ για Ποιόηηηα εν σπήζει

΢ηελ ελφηεηα απηή νξίδεηαη ην κνληέιν πνηφηεηαο γηα πνηφηεηα ελ ρξήζεη. Σα

ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ελ ρξήζεη θαηεγνξηνπνηνχληαη ζε ηέζζεξα ραξαθηεξηζηηθά:
απνηειεζκαηηθφηεηα (effectiveness), παξαγσγηθφηεηα (productivity) , αζθάιεηα (security)
θαη ηθαλνπνίεζε (satisfaction).

Ποιόηηηα Υπήζηρ

Απνηειεζκαηηθφηεη
Παξαγσγηθφηεηα Αζθάιεηα Ιθαλνπνίεζε
α

΢τήκα 3. 4

H πνηφηεηα ελ ρξήζεη είλαη ε άπνςε πνπ δηακνξθψλεη ν ρξήζηεο ζρεηηθά κε ηελ

πνηφηεηα. Η επίηεπμε ηεο πνηφηεηαο ρξήζεο είλαη άκεζα εμαξηψκελε κε ηελ επίηεπμε
ηεο θαηάιιειεο εμσηεξηθήο πνηφηεηαο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο εμαξηάηαη απφ ηελ
επίηεπμε ηεο θαηάιιειεο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο. Σα θξηηήξηα είλαη απαξαίηεηα θαη
ζηηο ηξία επίπεδα αθνχ ε χπαξμε ησλ θξηηεξίσλ γηα ηηο εζσηεξηθέο κεηξήζεηο δελ
είλαη ζπλήζσο αξθεηή γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ επηηπρία ησλ θξηηεξίσλ ζηηο
εμσηεξηθέο κεηξήζεηο θαη ε χπαξμε ησλ θξηηεξίσλ γηα ηηο εμσηεξηθέο κεηξήζεηο δελ
είλαη ζπλήζσο αξθεηή γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ επηηπρία ησλ θξηηεξίσλ ζηελ πνηφηεηα
ελ ρξήζεη.

91
3.6 Ποιόηηηα εν σπήζει
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ζε θαζνξηζκέλνπο ρξήζηεο λα
επηηχρνπλ θαζνξηζκέλνπο ζηφρνπο κε απνηειεζκαηηθφηεηα, παξαγσγηθφηεηα,
αζθάιεηα θαη ηθαλνπνίεζε ζε θαζνξηζκέλα πεξηβάιινληα ρξήζεο.

Η πνηφηεηα ελ ρξήζεη είλαη ε άπνςε ηνπ ρξήζηε γηα ηελ πνηφηεηα ελφο
πεξηβάιινληνο ην νπνίν πεξηέρεη έλα ινγηζκηθφ θαη κεηξηέηαη απφ ηα απνηειέζκαηα
ηεο ρξήζεο ηνπ ινγηζκηθνχ ζην πεξηβάιινλ απηφ, παξά απφ ηηο ηδηφηεηεο ηνπ
ινγηζκηθνχ θαζεαπηνχ.

Αποηελεζμαηικόηηηα(effectiveness)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα εμαληινχλ
κεγάιεο πνζφηεηεο πφξσλ, ζε ζρέζε κε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα πνπ επηηπγράλεηαη
ζε έλα θαζνξηζκέλν πεξηβάιινλ ρξήζεο.

Αζθάλεια(Safety)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα επηηπγράλεη απνδεθηά επίπεδα θηλδχλνπ
ηξαπκαηηζκνχ ζηνπο αλζξψπνπο, ζηηο επηρεηξήζεηο, ζην ινγηζκηθφ, ζηελ ηδηνθηεζία ή
ζην πεξηβάιινλ ρξήζεο.

Ικανοποίηζη(satisfaction)
Η δπλαηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα ηθαλνπνηεί ηνπο ρξήζηεο ζε έλα
θαζνξηζκέλν πεξηβάιινλ ρξήζεο.

92
Κεθάλαιο 4ο

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΚΑΙ ΢ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΔΡΙΓΡΑΦΗ ΣΟΤ ISO/IEC

9126

4.1 Διζαγυγή

Η πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη ζεκειηψδεο γηα ηελ επηηπρία ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ.
Μέρξη ζηηγκήο, ε πνηφηεηα ζαλ έλλνηα είλαη δχζθνιν λα πξνζδηνξηζηεί, λα πεξηγξαθεί θαη λα
θαηαλνεζεί. Η πνηφηεηα έρεη έλα ηζρπξφ ππνθεηκεληθφ γλψξηζκα. Γηα παξάδεηγκα, έλαο
παξάγνληαο πνπ θάπνηνο ππνδεηθλχεη σο έλδεημε θαιήο πνηφηεηαο (ι.ρ. απιφηεηα θαη
θνκςφηεηα δηεπαθήο ρξήζηε), κπνξεί λα ζεσξεζεί απφ θάπνηνλ άιιν σο έλδεημε ρακειήο
πνηφηεηαο (ι.ρ. έιιεηςε ππνζηήξημεο γηα αξράξηνπο ρξήζηεο). Όζηεξα απφ εμέηαζε
δηάθνξσλ νξηζκψλ πνηφηεηαο, ελλνηψλ θαη απφςεσλ ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ,
πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε πνηφηεηα πεξηγξάθεηαη σο κία έλλνηα δχζθνια λα πξνζδηνξηζηεί,
λα εθηηκεζεί θαη λα κεηξεζεί, αιιά εχθνιν λα αλαγλσξηζζεί. Δλ ηνχηνηο, εκπεηξνγλψκνλεο
ηεο πνηφηεηαο ,ζηνπο νπνίνπο ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νξηζκέλνη κε ππφβαζξν ινγηζκηθνχ,
έρνπλ πξνηείλεη κνληέια ηα νπνία δελ πξννξίδνληαη γηα ηελ κέηξεζε ηεο πνηφηεηαο
θαζεαπηήο, αιιά γηα ηελ κέηξεζε νξηζκέλσλ ζπκπιεξσκαηηθψλ ηδηνηήησλ, νη νπνίεο φηαλ
ζπλδπαζηνχλ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ θάπνηα αληίιεςε γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο.
Πνιινί νξηζκνί έρνπλ πξνηαζεί γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο πνηφηεηαο. O International Standards
Organisation (ISO) θαζνξίδεη ηελ πνηφηεηα σο: «ην ζύλνιν ησλ γλσξηζκάησλ θαη ησλ
ραξαθηεξηζηηθώλ ελόο πξντόληνο ή ππεξεζίαο ηα νπνία έρνπλ ηε δπλαηόηεηα λα ηθαλνπνηνύλ
πξνθαζνξηζκέλεο ή ζπλεπαγόκελεο αλάγθεο». Η ΙΔΔΔ θαζνξίδεη ηελ πνηφηεηα σο «ηνλ βαζκό
ζηνλ νπνίν έλα ζύζηεκα, ηκήκα, ή δηαδηθαζία ηθαλνπνηνύλ ηηο απαηηήζεηο θαη ηηο αλάγθεο ή
πξνζδνθίεο ηνπ πειάηε ή ηνπ ρξήζηε». Οπζηαζηηθά, θαη νη δχν νξηζκνί εζηηάδνπλ ζηελ
ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ πειάηε γηα πνηφηεηα ινγηζκηθνχ. Έρνπλ θαηαγξαθεί φρη
ιηγφηεξνη απφλ 15 δηαθνξεηηθνί νξηζκνί γηα ηα κνληέια πνηφηεηα(Wong). Απηφ απνδεηθλχεη
φηη δελ ππάξρεη έλαο απφιπηα πεξηεθηηθφο νξηζκφο ή άπνςε γηα ηελ πνηφηεηα. Η εθηίκεζε γηα
ηελ πνηφηεηα ε νπνία γίλεηαη ζε θάζε δεδνκέλε θαηάζηαζε εμαξηάηαη απφ ην ινγηζκηθφ, ην
λφεκα πνπ πξνζδηνξίδεηαη απφ ηηο ηδηφηεηεο ηεο πνηφηεηαο θαη ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ
ηδηνηήησλ ζην ηκήκα ηνπ ινγηζκηθνχ.
Η έλλνηα ηεο πνηφηεηαο δελ είλαη κία έλλνηα πξφζθαηε. Γχν δεθαεηίεο λσξίηεξα,
δηαηππψζεθε απφ ηνλ Garvin ε νιηζηηθή άπνςε ηεο πνηφηεηαο γεληθά θαη ζχκθσλα κε ηελ
άπνςε απηή, ε πνηφηεηα εκπεξηέρεη ηηο παξαθάησ πέληε πξννπηηθέο πνπ ηελ ραξαθηεξίδνπλ :

93
αθεξεκέλε-ππεξβαηηθή, βαζηζκέλε ζην ρξήζηε, βαζηζκέλε ζην πξντφλ, δεκηνπξγηθή-
θαηαζθεπαζηηθή θαη απνηεινχκελε απφ ραξαθηεξηζηηθά πνπ βαζίδνληαη ζηελ αμία ηεο. Η
εθαξκνγή ηεο πνηφηεηαο ζην ινγηζκηθφ έγηλε απφ ηνπο Kitchenham θαη Walker. Παξαθάησ
εζηηάδεηαη ε άπνςε πνπ δηαηππψλεηαη γηα ηα πξντφληα ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε πνηφηεηα
είλαη εμαξηψκελε ησλ έκθπησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο πξντφληνο θαη κπνξεί λα
πνζνηηθνπνηεζεί βαζηδφκελε ζηελ χπαξμε ή ζηελ απνπζία ελφο αξηζκνχ ραξαθηεξηζηηθψλ. Η
ηδέα πίζσ απφ ηε κειέηε απηή βαζίδεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ηεο πνζνηηθνπνίεζεο-πνζνινγίαο κε
ζεκαζία ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πνηφηεηαο ελφο έξγνπ ινγηζκηθνχ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί,
φηη ε ηδέα απηή απνδεηθλχεηαη πνιχ ρξήζηκε ζηελ εμαζθάιηζε πςειφηεξεο πνηφηεηαο
πξντφληνο ινγηζκηθνχ, θαζψο ην ζρέδην ηνπ έξγνπ ινγηζκηθνχ είλαη ππνζχλνιν/ηκήκα ηνπ
ηειηθνχ πξντφληνο.
Ο ISO θαη ε International Technical Commission(IEC) έρνπλ αλαπηχμεη ην ISO/IEC 9126
Standards for Software Engineering – Product Quality γηα λα παξέρνπλ κία πεξηεθηηθή
πεξηγξαθή ησλ πξνδηαγξαθψλ θαη ηνπ κνληέινπ αμηνιφγεζεο γηα ηελ πνηφηεηα ησλ
πξντφλησλ ινγηζκηθνχ. Πξέπεη λα αλαθεξζεί, φηη επηθξηηέο ηνπ ISO/IEC 9126 αλαθέξνπλ
πσο ην ISO/IEC 9126 δελ είλαη πεξηεθηηθφ, εληνπίδνπλ δπζθνιία αλάγλσζεο θαη αλαθέξνπλ
φηη είλαη απζαίξεην φζνλ αθνξά ηελ επηινγή ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ,
νξηζκέλα εθ ησλ νπνίσλ δελ είλαη επαιεζεπκέλα θαη ίζσο επαιεζεχζηκα(πζηεξνχλ ζε
επαιεζεπζηκφηεηα). Δλ ηνχηνηο, ην κνληέιν αλαζεσξήζεθε ζεκαληηθά θαηά ην 2001 θαη
2002, γη απηφ θαη ζεσξείηαη ζεκαληηθφ απφ πνιινχο λα ρξεζηκνπνηείηαη σο ζεκείν εθθίλεζεο
έλα παγθφζκηα απνδεθηφ κνληέιν. Πνιινί νξγαληζκνί κπνξεί λα πηνζεηνχλ ην ISO/IEC 9126
κφλν θαη κφλν επεηδή είλαη έλα παγθφζκηα απνδεθηφ κνληέιν ην νπνίν παξνπζηάδεη πνιχ
ζεκαληηθφ ελδηαθέξνλ(ηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ). Δίλαη φκσο εμίζνπ ζεκαληηθφο ν έιεγρνο
θαη ε αμηνιφγεζε ηνπ ISO/IEC 9126. Δπηπξνζζέησο, είλαη εθπιεθηηθφ ην γεγνλφο φηη, ην
ISO/IEC 9126 δελ έρεη ππνβιεζεί ζε επίζεκε αμηνιφγεζε σο ηκήκα ηεο παξαγσγηθήο ηνπ
δηαδηθαζίαο φπσο ην SPICE.
Παξαθάησ πξαγκαηνπνηείηαη έλα πείξακα ην πάλσ ζηνλ νκαδηθφ ζρεδηαζκφ(pair-design). Σν
πείξακα απαηηεί απ‘ ηνλ θάζε εξγαδφκελν λα εξγάδεηαη κφλνο ηνπ ή ζε νκάδεο γηα ηελ
παξαγσγή ελφο έξγνπ-ζρεδίνπ ινγηζκηθνχ. Σν πείξακα απαηηνχζε ηελ πξνκήζεηα ησλ
εξγαδνκέλσλ κηαο ιίζηαο ειέγρνπ, ε νπνία ζα ηνπο βνεζνχζε λα παξάγνπλ πςειή πνηφηεηα
ζρεδηαζκνχ, θαη ηελ αμηνιφγεζε ησλ έξγσλ ησλ εξγαδνκέλσλ φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα.
Αξρηθά, ην πείξακα ζηφρεπε ζηε ρξήζε ηνπ ISO/IEC 9126 θαη γηα ηνπο δχν ιφγνπο.
Παξαθάησ, αλαθέξνληαη νη δπζθνιίεο πνπ ήξζαλ ζηελ επηθάλεηα θαηά ηελ πξνζπάζεηα ηεο
ρξήζεο ηνπ ISO/IEC 9126 γηα ηνπο παξαπάλσ ζθνπνχο [207]-[235].

94
4.2 Σμήμαηα ηος ISO/IEC 9126

Σκήκα 1. Σερλνινγία Λνγηζκηθνχ-Πνηφηεηα Πξντφληνο- «κνληέιν

πνηφηεηαο»: πεξηγξάθεη ην πιαίζην εξγαζίαο ηνπ κνληέινπ πνηφηεηαο,
επεμεγψληαο ηηο ζρέζεηο αλάκεζα ζηηο δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο ηεο
πνηφηεηαο, θαη θαζνξίδνληαο ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ππνραξαθηεξηζηηθά
πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ πνηφηεηαο.

Σκήκα 2. Σερλνινγία Λνγηζκηθνχ-Πνηφηεηα Πξντφληνο- Δμσηεξηθέο

Μεηξηθέο: πεξηγξάθεη ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη
γηα ηελ κέηξεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ φπσο
πξνζδηνξίζηεθαλ ζην Σκήκα 1.

Σκήκα 3. Σερλνινγία Λνγηζκηθνχ-Πνηφηεηα Πξντφληνο- Δζσηεξηθέο

Μεηξηθέο: πεξηγξάθεη ηα εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη
γηα ηελ κέηξεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ φπσο
πξνζδηνξίζηεθαλ ζην Σκήκα 1.

Σκήκα 4. Σερλνινγία Λνγηζκηθνχ-Πνηφηεηα Πξντφληνο- Μεηξηθέο Πνηφηεηαο

Δλ Υξήζεη (Πνηφηεηαο Υξήζεο) : πξνζδηνξίδνληαη νη κεηξηθέο πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε κέηξεζε ησλ επηδξάζεσλ ησλ ζπλδπαδφκελσλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο γηα ην ρξήζηε.

Σα πξψηα ηξία ηκήκαηα ζρεηίδνληαη κε ηελ πεξηγξαθή θαη ηε κέηξεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ
πξντφληνο ινγηζκηθνχ, ελψ ην ηέηαξην ηκήκα αζρνιείηαη κε ηελ αμηνιφγεζε ηνπ πξντφληνο
απφ ηελ απηηθή γσλία ηνπ ρξήζηε.
Γεδνκέλνπ φηη ην πξφηππν ISO/IEC 9126 απνηειείηαη απφ ηέζζεξα νπζηψδε ηκήκαηα,
παξαθάησ παξέρεηαη κία ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ ηκεκάησλ απηψλ. Σν ISO/IEC 9126
ζηνρεχεη ζηελ επίηεπμε ησλ παξαθάησ:

Παξνρή πεξηεθηηθψλ πξνδηαγξαθψλ πνηφηεηαο θαη κνληέινπ αμηνιφγεζεο γηα ηελ

πνηφηεηα πξντφληνο ινγηζκηθνχ.
΢αθήο θαζνξηζκφο ησλ αλαγθψλ ελφο ρξήζηε γηα έλα πξντφλ επηηξέπνληαο κία θνηλή
γιψζζα γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ρξήζηε, ε νπνία ζα είλαη θαηαλνεηή
απφ ηνπο ρξήζηεο, ηνπο πξνγξακκαηηζηέο θαη ηνπο εθηηκεηέο.
95
 Αληηθεηκεληθή εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ, ε νπνία βαζίδεηαη
ζηελ παξαηήξεζε, παξαθνινχζεζε θαη εμέηαζε θαη φρη ζε πξνζσπηθέο εθηηκήζεηο.
Δμαζθάιηζε φηη ε εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο κπνξεί λα αλαπαξαρζεί.

Σν κνληέιν πνηφηεηαο φπσο πξνηείλεηαη απφ ην ISO/IEC 9126 απνηειείηαη απφ ηα 2 βαζηθά
ηκήκαηα:1)ραξαθηεξηζηηθά εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο πνηφηεηαο θαη 2)ραξαθηεξηζηηθά
πνηφηεηαο ελ ρξήζεη.
Σν πξψην κέξνο θαζνξίδεη ηελ πνηφηεηα ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ κε βάζε έμη
ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο, ηα νπνία είλαη ηα αθφινπζα: ιεηηνπξγηθφηεηα
(functionality),αμηνπηζηία(reliability), δπλαηφηεηα ρξήζεο - ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα (usability) ,
απνδνηηθφηεηα (efficiency), ζπληεξηζηκφηεηα (maintainability), κεηαθεξζηκφηεηα
(portability).Κάζε ραξαθηεξηζηηθφ ππνδηαηξείηαη ζε ζπζρεηηδφκελα ππνραξαθηεξηζηηθά.
Κάζε ππνραξαθηεξηζηηθφ πεξηγξάθεηαη πεξαηηέξσ απφ θαηάιιεια εμσηεξηθά θαη εζσηεξηθά
γλσξίζκαηα, ηα νπνία αμηνινγνχληαη απφ ζπγθξηκέλεο κεηξηθέο. Οη κεηξηθέο απηέο
πξνζδηνξίδνληαη ζηα πιαίζηα ηνπ ζθνπνχ ηνπο, ηνπ ηξφπνπ εθαξκνγήο ηνπο, ηεο κέηξεζεο,
ηεο δηαηχπσζεο, ησλ ππνινγηζκψλ πνπ εθαξκφδνληαη ζηα ζηνηρεία δεδνκέλσλ, ηεο εξκελείαο
ηεο πνηφηεηαο, ηεο θιίκαθαο θαη ηνπ είδνπο ησλ κεηξήζεσλ, θαη ηέινο, ζηα πιαίζηα ησλ
δεδνκέλσλ εηζφδνπ θαη ησλ ηειηθψλ απνδεθηψλ(target audience). Σα εζσηεξηθά γλσξίζκαηα
ελφο πξντφληνο απνηεινχλ ηε βάζε γηα ηελ επίηεπμε ηεο απαηηνχκελεο απφδνζεο ηεο
εμσηεξηθήο πνηφηεηαο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο ζπληζηά ζηε βάζε γηα ηελ επίηεπμε ηεο
πνηφηεηαο ρξήζεο.
Σν δεχηεξν ηκήκα, ε «πνηφηεηα ελ ρξήζεη» πεξηγξάθεη ηέζζεξα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο,
ηα νπνία είλαη ηα παξαθάησ: απνδνηηθφηεηα (effectiveness), παξαγσγηθφηεηα (productivity),
αζθάιεηα (safety) θαη ηθαλνπνίεζε(satisfaction).Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά είλαη ελδεηθηηθά,
ζχκθσλα κε ην πξφηππν ISO/IEC 9126, ηεο γλψκεο ηνπ ρξήζηε πάλσ ζηελ πνηφηεηα,
βαζηδφκελε πάλσ ζηελ επίδξαζε ησλ γλσξηζκάησλ φπσο απηά θαζνξίζηεθαλ ζην Σκήκα 1
ηνπ πξνηχπνπ. Απηφ θαζηζηά αλαγθαίν ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ απαηηήζεσλ πνηφηεηαο ηνπ
ρξήζηε γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ γλσξηζκάησλ ηεο πνηφηεηαο ηνπ
πξντφληνο θαζψο επίζεο θαη ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο , αιιά
θαη ησλ ζπζρεηηδφκελσλ κεηξηθψλ.

96
4.3 Δπιζκόπηζη ηος Πειπάμαηορ

΢ην ηκήκα απηφ παξαηίζεηαη κία επηζθφπεζε θαη ζπλνπηηθή παξνπζίαζε ελφο πεηξάκαηνο. Σν
απνηέιεζκα ηεο κέηξεζεο πνπ επξφθεηην λα ρξεζηκνπνηεζεί ζην πείξακα ήηαλ ε πνηφηεηα
ησλ ελδηάκεζσλ πξντφλησλ ζρεδηαζκνχ. ΢ην πξνζσπηθφ πνπ απαζρνιήζεθε ζην πείξακα
είρε αλαηεζεί ε παξαγσγή εγγξάθσλ ζρεδίνπ πνπ ζα απνηεινχληαλ απφ DFDs,RDBs, θαη
ιεηηνπξγηθά Γηαγξάκκαηα Γηεπαθήο IDs(Interface Diagram IDs)γηα κία δηαδηθηπαθή
εθαξκνγή. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ρξεζηκνπνηήζεθαλ ραξαθηεξηζηηθά θαη κεηξηθέο απφ ηη
ISO/IEC 9126, γηα ηελ εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ ζρεδηαζκνχ.
Οη ζηφρνη ηνπ πεηξάκαηνο πεξηιάκβαλαλ εμέηαζε:
1. Δάλ είλαη εθηθηφ θαη έρεη λφεκα λα εμεηαζηνχλ ηα ελδηάκεζα πξντφληα φζνλ αθνξά
ηελ πνηφηεηα.
2. Δάλ ηα ραξαθηεξηζηηθά, ηα ππνραξαθηεξηζηηθά θαη νη κεηξηθέο φπσο πεξηγξάθεθαλ
ζην ISO/IEC 9126 πξφηππν ησλ Δλδηάκεζσλ Πξντφλησλ, είλαη εθαξκφζηκεο ζηα
πξντφληα ζρεδηαζκνχ, φπσο πξνηάζεθε απφ ην πξφηππν.
3. Με πνην ηξφπν ηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ηνπ ISO/IEC 9126 κπνξνχλ λα
ελζσκαησζνχλ, λα κεηξεζνχλ θαη λα αμηνινγεζνχλ γηα ηα πξντφληα ζρεδηαζκνχ.
Σν πείξακα δηεμήρζε ζαλ ηκήκα εξγαζίαο ηνπ καζήκαηνο Software Product Management ζην
School of Computer Science and Engineering ζην University of Wales. Οη 158 ζπκκεηέρνληεο
ήηαλ ζην ηειεπηαίν έηνο θνίηεζεο θαη ηνπο δεηήζεθε λα παξάγνπλ πξντφληα πνηφηεηαο, φπσο
επίζεο ππνζηεξηθηηθφ πιάλν θαη λα θαηαγξάςνπλ ηηο ελέξγεηεο ηνπο φζνλ αθνξά ηελ
Πνηφηεηα κε ην Microsoft Project. ΋ινη νη ζπκκεηέρνληεο δεηήζεθαλ λα ζρεδηάζνπλ δχν
ζρεηηθέο ελφηεηεο απφ έλα ξεαιηζηηθφ εξγαιείν δηαρείξηζεο πξνγξάκκαηνο δηθηχσλ, ην νπνίν
έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δηαρεηξίδεηαη απνδνηηθά θαη κε ζπλέπεηα έλα κεγάιν αξηζκφ
απηφλνκσλ ζπλεξγαδφκελσλ ζπλεηαίξσλ.

Γεδομένα Διζόδος Πειπάμαηορ

΢ηνπο ζπκκεηέρνληεο δφζεθε έλα Software Requirements Specification(SRS) ην νπνίν

πεξηέγξαθε ιεπηνκεξψλ ηηο πιεξνθνξίεο γηα ην πεξηβάιινλ ηνπ ζπζηήκαηνο, θαη πεξηείρε κία
νκάδα ζεκειησδψλ κνληέισλ δεδνκέλσλ ζε ERD format καδί κε κία πεξηνξηζκέλε νκάδα
πεξηπηψζεσλ ρξήζεο. Οη πεξηπηψζεηο ρξήζεο πεξηέγξαςαλ ηνλ ζθνπφ ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ
ζπζηήκαηνο πνπ πξννξηδφηαλ γηα ρξήζε ζην ιεηηνπξγηθφ ζρεδηαζκφ, θαη παξείρε επαξθή
πιεξνθφξεζε γηα ηελ παξνπζίαζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ ζπζηήκαηνο απνθεχγνληαο ηελ
πεξηγξαθή ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο δηεπαθήο ηνπ ζπζηήκαηνο.

97
Δπηπξνζζέησο, νη ζπκκεηέρνληεο εθνδηάζηεθαλ κε κία ελνπνηεκέλε νκάδα γλσξηζκάησλ θαη
κεηξηθψλ πνηφηεηαο, πνπ πξνήιζαλ απφ ηνπ πεηξακαηηζηέο απφ ην ISO/IEC 9126,
πξνθεηκέλνπ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο νδεγίεο θαη πίλαθεο ειέγρνπ ησλ θξηηεξίσλ πνηφηεηαο.

Γεδομένα Δξόδος Πειπάμαηορ

Οη ζπκκεηέρνληεο δεηήζεθαλ λα δεκηνπξγήζνπλ:

1) Μνληέιν Γηεξγαζηψλ ζε DFD format , ην νπνίν παξείρε κία αλαπαξάζηαζε ηεο δνκήο
επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ θαη ηε ινγηθή ηεο ξνήο ησλ δεδνκέλσλ-ζηνηρείσλ. Οη
ζπκκεηέρνληεο εθπαηδεχηεθαλ λα μεθηλήζνπλ κε έλα δηάγξακκα πιαηζίνπ, ζηε ζπλέρεηα λα
ζπλερίζνπλ κε ηε δεκηνπξγία ηνπ επηπέδνπ 0 DFD, έπεηηα λα θαηαγξάςνπλ ιεπηνκεξψο θαη
λα επεθηείλνπλ ηηο δηαδηθαζίεο κέρξη ην 3 επίπεδν DFD ζχκθσλα κε ηηο πεξηπηψζεηο ρξήζεο
θαη ηέινο, λα παξέρνπλ ςεπδνθψδηθα γηα ην 3 επίπεδν ηνπ δηαγξάκκαηνο.
2) ΢ρεζηαθή Βάζε Γεδνκέλσλ Απνζήθεπζεο ζε ηχπν πίλαθα, πνπ θαζφξηδε ηα
ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε θάζε νληφηεηα.
3) Μνληέιν Γηεπαθήο κε screenshots πνπ δηαθσηίδνπλ κφλν ηελ εμσηεξηθή ιεηηνπξγηθή
ζπκπεξηθνξά.
Σα δεδνκέλα εμφδνπ ηνπ ζρεδηαζκνχ ζα κπνξνχζαλ ,ζεσξεηηθά, λα παξαδνζνχλ ζε
ζρεδηαζηέο θαη πξνγξακκαηηζηέο γηα πινπνίεζε.

Ππακηικά Πποβλήμαηα πος πποκύπηοςν με ηο ISO/IEC 9126

Πξηλ απφ ηε ζπκκεηνρή ζην πείξακα, νη καζεηέο, πνπ πξννξίδνληαλ λα παίμνπλ ην ξφιν ησλ
ζρεδηαζηψλ ζην πείξακα ήηαλ εμνηθεησκέλνη κε κία άζθεζε πνπ ζρεδηάζηεθε γηα ηελ
αλαγλψξηζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ησλ κεηξηθψλ πνηφηεηαο απφ ηελ πξννπηηθή ησλ
ζρεδηαζηψλ. ΢ηελ εξγαζία απηή, παξνπζηάζηεθε ην ISO/IEC 9126 ζηνπο καζεηέο , νη νπνίνη
εξσηήζεθαλ λα αλαγλσξίζνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο πνπ ζεσξνχζαλ φηη κπνξνχλ λα
ελζσκαησζνχλ ζε έλα πνζνηηθφ φξγαλν πνπ ζα επηηξέπεη ηε κέηξεζε θαη ηελ εθηίκεζε ηεο
πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ ζρεδηαζκνχ. Η αξρηθή πξφζεζε ήηαλ ε πεξίιεςε ησλ ζθέςεσλ θαη
ησλ ηδεψλ ησλ παηδηψλ ζε έλα ζπγθεληξσηηθφ εξγαιείν κέηξεζεο. Δλ ηνχηνηο, απηφ δελ
απνδείρηεθε εθηθηφ. Σα πξνβιήκαηα πνπ πξνέθπςαλ ήηαλ ηα αθφινπζα:

1. Οη καζεηέο αληηκεηψπηζαλ δπζθνιία ζηε εξκελεία ηνπ ISO/IEC 9126 επεηδή

νξηζκέλνη φξνη ήηαλ δηθνξνχκελνη.
2. Οη καζεηέο ζεψξεζαλ ηελ έλλνηα ηεο δπλαηφηεηαο ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ
ISO/IEC 9126 δχζθνιε γηα θαηαλφεζε.

98
4.4 Αζάθεια ζηο ISO/IEC 9126

΋πσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, εμ‘ αηηίαο ηεο ππνθεηκεληθήο θχζεο ηεο πνηφηεηαο, ν φξνο
πνηφηεηα κπνξεί λα ζεκαίλεη δηαθνξεηηθά πξάγκαηα ζε δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο. Παξ‘ φια
απηά, πηνζεηψληαο κία ελνπνηεκέλε νξνινγία φπσο απηή ελφο πξνηχπνπ, ζεσξείηαη έλαο
ηδαληθφο ηξφπνο γηα ηελ απαινηθή ηεο αζάθεηαο. Κάζε ηέηνην πξφηππν παξέρεη κία θνηλή
γιψζζα κεηαμχ ησλ ζπκκεηερφλησλ, ι.ρ. κεηαμχ ρξεζηψλ, ησλ απαηηήζεσλ ηνπο, ησλ
εθηηκεηψλ θαη ησλ δηαρεηξηζηψλ. Έλαο απφ ηνπ ζηφρνπο ηνπ ISO/IEC 9126 είλαη ε παξνρή
κίαο ηέηνηαο θνηλήο γιψζζαο.
Παξαηεξήζεθε φκσο φηη ε «θνηλή γιψζζα» πνπ πξνηάζεθε απφ ην ISO/IEC 9126 δελ
πξνζέθεξε πξαθηηθφηεηα, θαζψο δελ είρε κία ζπγθεθξηκέλε εξκελεία. ΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα,
ην πξφηππν δελ πξνζθέξεη έλα γισζζάξην φξσλ. Απηφ θάλεη ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνηχπνπ πην
ππνθεηκεληθή αθήλνληαο παξάιιεια πνιιά πεξηζψξηα γηα αζάθεηα. Οη ζπκκεηέρνληεο ζην
πείξακα αληηκεηψπηζαλ δπζθνιία ζηελ εξκελεία κεξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη κεηξηθψλ ηνπ
ISO/IEC 9126 γηα ηα γλσξίζκαηα πνηφηεηαο εμ‘ αηηίαο ηεο ππνθεηκεληθήο εξκελείαο ηεο
νξνινγίαο ηνπ ISO/IEC 9126.

4.4.1 Γςναηόηηηα σπήζηρ(Υπηζιμοποιηζιμόηηηα-Usability) ζηο ISO/IEC 9126

Η δπλαηφηεηα ρξήζεο(ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα-usability)ζην ISO/IEC 9126 πξφηππν νξίδεηαη

σο «Η ηθαλφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ λα είλαη θαηαλνεηφ, λα απνκλεκνλεπηεί, λα
ρξεζηκνπνηεζεί θαη λα είλαη ειθπζηηθφ ζην ρξήζηε φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη θάησ απφ
ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο». Καζψο ην πξφηππν πξνζδηνξίδεη ηα ππνραξαθηεξηζηηθά ηεο
δπλαηφηεηαο ρξήζεο (ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα - usability) ζαλ εκθαλείο ιεηηνπξγίεο ζην ηκήκα
πνπ αλαιχνληαη νη εζσηεξηθέο κεηξηθέο, κπνξνχκε λα ζεκεηψζνπκε φηη νη ιεηηνπξγίεο απηέο
είλαη εκθαλείο ζην ρξήζηε. Έλαο πην ζπκβνιηθφο ηξφπνο εξκελεία ηεο δπλαηφηεηαο
ρξήζεο(ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα-usability, πέξα απφ ηε ρξήζε ηνπ ζην ISO/IEC 9126, ζα ήηαλ
ε ζεψξεζε φηη ε δπλαηφηεηα ρξήζεο δελ είλαη έλαο ζπλεζηζκέλνο παξάγνληαο εζσηεξηθνχ
ζρεδηαζκνχ, αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, είλαη γεληθά απνδεθηφ σο ηδηφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο
πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε. Αλαγλσξίδνπκε, φηη νη ζρεδηαζηέο
πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππ‘ φςηλ ηνπο ηε ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη φηη
ππάξρνπλ αξθεηέο εθαξκνγέο πνπ θαη εληζρχνπλ ηηο ζρέζεηο αλάκεζα ζηηο δηεπζχλζεηο ζε
δηαθνξεηηθά ηκήκαηα. Δλ ηνχηνηο, δε ζεσξνχκε φηη απηφ είλαη κία θαζηεξσκέλε εξκελεία ηεο
ρξεζηκνπνηεζηκφηεηαο. Αθφκα θαη φηαλ νη ζρεδηαζηέο πξέπεη λα ζπκκνξθσζνχλ κε ην

99
πξφηππν GUI, φπσο ην λα κελ επηβαξχλνπλ ηα πιαίζηα δηαιφγνπ, λα ρξεζηκνπνηνχλ ζηπι
θεηκέλνπ, ρξσκάησλ , φια απηά έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ εμσηεξηθή αλαπαξάζηαζε, ι.ρ. ηνλ
εμσηεξηθφ ζρεδηαζκφ ζηα πιαίζηα ηνπ «θαίλεζζαη θαη αηζζάλεζζαη» ηνπ ζπζηήκαηνο απφ ηελ
νπηηθή γσλία ηνπ ρξήζηε. Οη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο 158 ζπκκεηέρνληεο ζην πείξακα
αληαπνθξίζεθαλ κε δχν ηξφπνπο ζηελ πεξηγξαθή ηεο ρξεζηκνπνηεζηκφηεηαο φπσο νξίζηεθε
ζην ISO/IEC 9126 αλαθέξνληαο ηα αθφινπζα:

1. Δε γλσξίδσ ηη ζεκαίλεη ISO/IEC 9126.

2. Ννκίδσ φηη ISO/IEC 9126 ζεκαίλεη «…»

Παξφιν πνπ νη ζπκκεηέρνληεο ζην πείξακα ήηαλ καζεηέο, θαη νξηζκέλνη ζεσξνχλ φηη νη
καζεηέο δελ θαηαλννχλ πνιιά ρσξίο ηελ απαξαίηεηε εθπαίδεπζε, θαη εμνηθείσζε ,νη
ζπκκεηέρνληεο ζην πείξακα αληηκεηψπηζαλ πξνβιήκαηα ζηελ εξκελεία ηνπ πξνηχπνπ. Απηφ
ππνλνεί, φηη ε θαηάιιειε εθπαίδεπζε, εμνηθείσζε θαη θαζνδήγεζε γηα ηε ρξήζε ηνπ
ISO/IEC 9126 είλαη απαξαίηεηε. Σν κεγαιχηεξν κεηνλέθηεκα είλαη φηη έκπεηξνη ζρεδηαζηέο
ζα κπνξνχζαλ λα θαηαζθεπάζνπλ έλα ζχλνιν απφ δηαθνξεηηθέο εξκελείεο ηνπ πξνηχπνπ,
ππνλνψληαο φηη ην ISO/IEC 9126 δελ είλαη θαλ πξόηππν.

4.4.2 Λεπηομεπήρ Αξιολόγηζη ηος ISO/IEC 9126

Ωο απνηέιεζκα ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεηψπηζαλ νη καζεηέο παξαθάησ αθνινπζεί ε

αλαζθφπεζε ηνπ ISO/IEC 9126 απφ ηελ νπηηθή γσλία ησλ ζρεδηαζηψλ κε πεξηζζφηεξεο
ιεπηνκέξεηεο. Οη δηαπηζηψζεηο παξνπζηάδνληαη παξαθάησ.

4.4.2.1 Αζαθείς Ορηζκοί Μεηρηθώλ

Η ιεηηνπξγία ηεο εζσηεξηθήο κεηξηθήο νξηζκέλε σο Λεηηνπξγηθή Σπκκόξθσζεο (Functional

Compliance), πεξηγξάθεηαη ζην ISO/IEC 9126 σο «Πφζν ζπκκνξθψζηκε είλαη ε
ιεηηνπξγηθφηεηα ελφο πξντφληνο ζε εθαξκφζηκνπο θαλνληζκνχο, πξφηππα θαη θαλφλεο
ζπκπεξηθνξάο». Σα δεδνκέλα εηζφδνπ ζηε κέηξεζε απηή πεξηιακβάλνπλ έγγξαθα πνηφηεηαο,
ηα νπνία ζηελ αλσηέξσ πεξίπησζε ήηαλ ηα DFDs. Δλ ηνχηνηο, ε κέζνδνο ηεο εθαξκνγήο
αλαθέξεη: «Μέηξεζε ηνλ αξηζκό ησλ αληηθεηκέλσλ έρνπλ ήδε εληνπηζζεί πνπ απαηηνύλ
ζπκκόξθσζε, θαη ζύγθξηλε ηνλ ζπλνιηθό απηό αξηζκό πνπ πξνθύπηεη κε ηνλ αξηζκό ησλ
αληηθεηκέλσλ πνπ απαηηνύλ ζπκκόξθσζε, όπσο πεξηγξάθεηαη ζηηο πξνδηαγξαθέο». Πξέπεη λα
αλαθεξζεί, φηη δελ είλαη μεθάζαξν εάλ ην ISO/IEC 9126 αλαθέξεηαη ζε:

100
 1. ΢πκκφξθσζε ησλ πξντφλησλ πνηφηεηαο(π.ρ. DFDs) ζηνπο θαλνληζκνχο ηεο
ζπγθεθξηκέλεο βηνκεραλίαο κε ηελ εθάζηνηε πνιηηηθή ηεο
2. ΢πκκφξθσζε ησλ πξντφλησλ πνηφηεηαο ζηνπο θαλφλεο γηα ηελ παξαγσγή
ησλ πξντφλησλ απηψλ (π.ρ. πψο λα ζρεδηάζνπκε ζσζηά έλα DFD). Ή
3. ΢πκκφξθσζε ηεο ιεηηνπξγίαο(ή ησλ ιεηηνπξγηψλ) πνηφηεηαο φπσο
αλαθέξεηαη ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ινγηζκηθνχ.

Δπηπξνζζέησο, εάλ ε ζπκκφξθσζε αλαθέξεηαη ζηελ ηξίηε άπνςε παξαπάλσ, απηφ ζα έθαλε
ηελ ζπγθεθξηκέλε κεηξηθή πιενλάδνπζα ζπγθξηηηθά κε ηηο άιιεο κεηξηθέο ηνπ πξνηχπνπ; Γηα
παξάδεηγκα, ε Λεηηνπξγηθή Επάξθεηα(Functional Adequacy) πνπ είλαη «κέζνδνο εθαξκνγήο»
εζσηεξηθήο κεηξηθήο αλαθέξεη : «Μέηξεζε ηνλ αξηζκό ησλ ιεηηνπξγηώλ πνπ έρνπλ εθηειεζηεί
πνπ είλαη θαηάιιειεο γηα ηελ πινπνίεζε ησλ θαζνξηζκέλσλ δηεξγαζηώλ … Τα επόκελα
κπνξνύλ λα θαηακεηξεζνύλ ζπλνιηθά ή ζαλ ηκήκαηα ησλ πξνδηαγξαθώλ ζρεδηαζκνύ.»
Δπνκέλσο, κήπσο ε παξαπάλσ ηξίηε άπνςε ελλνεί ην ίδην κε ηελ πεξηγξαθή ηεο Λεηηνπξγηθήο
Επάξθεηαο; Απηφ ζπλεπάγεηαη φηη θαηακεηξνχκε ηηο ίδηεο πνζφηεηεο δηπιά; Η Λεηηνπξγηθή
Επάξθεηα δελ είλαη πιενλάδνπζα ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε; Δάλ ε Σξίηε ζέζε πνπ αλαθέξεηαη
παξαπάλσ απνθιεηζζεί ιφγσ πιενλαζκνχ, ζα πξέπεη νη ζέζεηο 1 θαη 2 λα ζπλδπαζηνχλ ή λα
κεηξεζνχλ μερσξηζηά;
Έλα άιιν παξάδεηγκα ηεο αζάθεηαο είλαη ε δηαθνξά αλάκεζα ζηηο παξαθάησ δχν κεηξηθέο:
Λεηηνπξγηθή Οινθιήξσζε Υινπνίεζεο(Functional Implementation Completeness) θαη
Λεηηνπξγηθή Κάιπςε Υινπνίεζεο(Functional Implementation Coverage).Η κέζνδνο ηεο
εθαξκνγήο ηεο Λεηηνπξγηθήο Οινθιήξσζεο είλαη ε κέηξεζε ηνπ αξηζκνύ ησλ ιεηηνπξγηώλ πνπ
ιείπνπλ πνπ εληνπίζηεθαλ θαηά ηελ αμηνιόγεζε θαη ζύγθξηζε κε ηνλ αξηζκό ησλ ιεηηνπξγηώλ
όπσο πεξηγξάθνληαη ζηηο πξνδηαγξαθέο ησλ απαηηήζεσλ. Η πεξηγξαθή ηεο Λεηηνπξγηθήο
Οινθιήξσζεο Υινπνίεζεο ππνλνεί φηη ε κεηξηθή απηή είλαη έλα ππνζχλνιν ηεο κεηξηθήο
Λεηηνπξγηθήο Κάιπςεο Υινπνίεζεο. Δάλ θαη νη δχν κεηξηθέο επξφθεηην λα ιεθζνχλ ππ‘ φςηλ ,
δε ζα ππήξρε πιενλαζκφο; ΢πλεπψο, θαη ε νινθιήξσζε θαη ε θάιπςε , ζηελ νπζία, ελλννχλ
ην ίδην πξάγκα. ΢ην πιαίζην ησλ ζεκειησδψλ κνληέισλ, πξνηείλεηαη απφ ηνλ Lindland φηη ε
νινθιήξσζε θαη ε εγθπξφηεηα κφλν είλαη αξθεηέο γηα ηελ εθηίκεζε ησλ ηδηνηήησλ ηεο
πνηφηεηαο πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ εθηίκεζε ελφο ζεκειηψδνπο κνληέινπ. Πξνηείλνπκε φηη ην
ίδην ηζρχεη γηα ην ζρεδηαζκφ. ΢ην πιαίζην ηνπ ζρεδίνπ , ε νινθιήξσζε ζεκαίλεη φηη θάζε
ζηνηρείν ζηηο πξνδηαγξαθέο ησλ απαηηήζεσλ εθπξνζσπείηαη θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη ε
εγθπξφηεηα ζεκαίλεη φηη θάζε ζηνηρείν θαηά ην ζρεδηαζκφ είλαη ζσζηφ.

101
Η νινθιήξσζε θαηά ην ζρεδηαζκφ ζπλεζίδεηαη λα ελλνεί φηη ν ζρεδηαζκφο πεξηιακβάλεη φια
ηα ζηνηρεία πνπ είλαη ζσζηά θαη ζρεηηθά, ελψ ε εγθπξφηεηα ζπλεζίδεηαη λα ελλνεί φηη φια ηα
ζηνηρεία ζρεδηαζκνχ είλαη ζσζηά θαη ζρεηηθά κε ηηο απαηηήζεηο-πξνδηαγξαθέο.

4.4.2.2 Τποιογηζκοί-Αρηζκήζεης θαη Κρηηήρηα Άζροηζες

Σν ISO/IEC 9126 βαζίδεηαη ζε κία ηερληθή αξίζκεζεο γηα ηελ κείσζε ηεο
ππνθεηκεληθφηεηαο. Δλ ηνχηνηο, απνδεηθλχεηαη ρξήζηκν λα ελζσκαηψζνπκε άιια πην
ζπκβαηηθά θξηηήξηα πνηφηεηαο ζρεδηαζκνχ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ηαίξηαζκα θαη ηελ ζπλνρή,
γηα παξάδεηγκα, παξά ην γεγνλφο φηη απηφ ζα απαηηνχζε ηελ παξνρή νδεγηψλ πάλσ ζηα
θξηηήξηα θαη φρη ζηηο κεηξήζεηο.
΢ε δηαθνξεηηθφ επίπεδν, ην ISO/IEC 9126 δελ είλαη μεθάζαξν σο πξνο ην γεγνλφο εάλ ΟΛΑ
ηα δεδνκέλα εηζφδνπ ζηηο κεηξήζεηο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη απφ θνηλνχ ή εάλ πξέπεη λα
ρξεζηκνπνηνχληαη σο θαηάιιεια ή δηαζέζηκα. Μάιηζηα, ην ISO/IEC 9126 δελ παξέρεη
θαζνδήγεζε, βνήζεηα επίιπζεο πνπ λα κελ απαηηεί θξηηηθή ζθέςε, θαλφλεο
εκπεηξνηερληθνχο, ή θάπνην άιιν κέζν πνπ λα δείρλεη πψο λα ζπγθξίλνληαη, λα
ηαμηλνκνχληαη, λα «δπγίδνληαη» θαη λα αμηνινγνχληαη κε θάπνην αληηθεηκεληθφ ηξφπν ηα
θξηηήξηα. Αθήλεηαη ζηελ θξίζε θαη βνχιεζε ηνπ θάζε αηφκνπ ην πψο ζα ρεηξηζηεί ηηο
θαηαζηάζεηο απηέο.

4.4.2.3 Ιδηόηεηες θαη αρηζκήζεης ποσ ορίδοληαη ζηης αθαηάιιειες θάζεης θύθιοσ
ηες δφής

Λακβάλνληαο ππ‘ φςηλ ηελ αθξίβεηα θαη ηηο κεηξηθέο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο, ηα ηεθκήξηα
ζρεδηαζκνχ ζεσξνχληαη δεδνκέλα εηζφδνπ ζηηο κεηξήζεηο γηα ηηο κεηξηθέο ησλ παξαθάησ:
Υπνινγηζηηθή Αθξίβεηα, Ελαιιαγή Δεδνκέλσλ θαη Σπλέπεηα Αιιειεπηδξαζηηθνύ Μέζνπ. Πξέπεη
λα ζεκεησζεί φηη ε κέζνδνο ηεο εθαξκνγήο απαηηεί αζξνίζεηο πινπνηεκέλσλ ιεηηνπξγηψλ. Η
εξψηεζε ε νπνία πξνθχπηεη είλαη πσο νη ζρεδηαζηέο κεηξνχλ απηέο ηηο κεηξηθέο γηα ηα
ελδηάκεζα πξντφληα γηα ηα ελδηάκεζα απνηειέζκαηα φηαλ ηίπνηα δελ έρεη πινπνηεζεί. Δδψ,
θαίλεηαη λα ππάξρεη ε ππφζεζε φηη ν ζρεδηαζκφο είλαη εθάκηιιεο ηεο πινπνίεζεο.
Απηέο νη εξκελείεο δείρλνπλ φηη ε γιψζζα θαη ε νξνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην ISO/IEC
9126 δελ είλαη αξθεηή. Σν γεγνλφο φηη ην ISO/IEC 9126επηδέρεηαη δηαθνξεηηθέο εξκελείεο
δείρλεη φηη απνηπγράλεη ην ζθνπφ ηνπ. Γηα παξάδεηγκα, ε δπλαηφηεηα ρξήζεο
(ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα-usability) πνπ πξνζδηνξίδεηαη ζην Σκήκα 3 ηνπ ISO/IEC 9126 σο έλα
εμσηεξηθφ ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο κε εμσηεξηθέο κεηξηθέο, ην νπνίν κπνξεί λα κεηξεζεί
102
θαη λα αμηνινγεζεί θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζρεδηαζκνχ, φπσο αλαθέξεη ην πξφηππν. Δλ
ηνχηνηο, φηαλ πξφθεηηαη γηα ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα, ζπλήζσο ιακβάλνπκε ππ‘ φςηλ ηελ
εξκελεία ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε ηνπ ζπζηήκαηνο. Δδψ, πξνθχπηεη φκσο ην εμήο εξψηεκα:
Θεσξεί ην ISO/IEC 9126 ηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο ηνπ ζπζηήκαηνο σο ηνπο
ζρεδηαζηέο/πξνγξακκαηηζηέο πνπ πινπνηήζνπλ ην ζρεδηαζκφ; Δάλ ηζρχεη απηφ, ηφηε δελ
ππάξρεη ζαθήλεηα. Δπηπξνζζέησο, ζην Σκήκα 4 ηνπ πξνηχπνπ, ζην νπνίν ε πνηφηεηα ρξήζεο
αμηνινγείηαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ ρξήζηε, ην ISO/IEC 9126 δελ αλαθέξεη ηελ
ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα θαζφινπ. Δπνκέλσο, ην λέν εξψηεκα πνπ πξνθχπηεη είλαη ην
αθφινπζν: Έρεη ηνπνζεηεζεί θαηά ιάζνο ε ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα ζην Σκήκα 3; Δάλ
δερηνχκε φηη ε απάληεζε ζηελ εξψηεζε είλαη θαηαθαηηθή, ηφηε ε ηππνπνίεζε θαη ε
δηαδηθαζία ηεο παξαγσγήο ηεθκεξίσλ είλαη θησρή θαη ειιηπήο.
Έρεη απνδεηρζεί φηη νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά θαη κεηξηθέο είλαη δχζθνιν λα
ρξεζηκνπνηεζνχλ σο ηεθκήξηα. Γηα παξάδεηγκα, ε Λεηηνπξγία γηα ηελ Ιθαλόηεηα Καηαλόεζεο
πεξηγξάθεηαη ζηελ ‗κέζνδν εθαξκνγήο‘ ηνπ ISO/IEC 9126 σο «άζξνηζε ηνλ αξηζκό ησλ
ιεηηνπξγηώλ ηεο δηεπαθήο ρξήζηε όπνπ νη ζθνπνί θαη νη πξνζέζεηο γίλνληαη αληηιεπηνί από ην
ρξήζηε θαη ζύγθξηλε ηνπο κε ηνλ αξηζκό ησλ ιεηηνπξγηώλ ηεο δηεπαθήο ρξήζηε’. ΋ρη κφλν ε
πεξηγξαθή απηή ραξαθηεξίδεηαη απφ θησρή θαη ειιηπή γξακκαηηθή, αιιά είλαη πξνθαλέο φηη
ν ζρεδηαζηήο ζα αληηκεησπίζεη δπζθνιία ζην λα θαηαιάβεη αλ ν ρξήζηεο ζα είλαη, ή φρη, ζε
ζέζε λα αληηιεθζεί ηνπο ζθνπνχο ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο δηεπαθήο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ζε
έλα ζηξαηεγηθφ ζχζηεκα ή ζε ζχζηεκα κεγάινπ νξγαληζκνχ, ζα ππάξρνπλ πνιιέο
ιεηηνπξγίεο γηα ηηο νπνίεο νη ρξήζηεο ζα έρνπλ πνιχ κηθξή ή κεδακηλή γλψζε επεηδή απηέο
ζηνρεχνπλ ζε πνιιέο δηαθνξεηηθέο νκάδεο ηειηθψλ ρξεζηψλ ζηα πιαίζηα ηνπ νξγαληζκνχ,
ηφζν νξηδνληίσο φζν θαη θαζέησο.
Δάλ ν «ρξήζηεο» ζηηο κεηξηθέο γηα ηε Λεηηνπξγία ηεο Ιθαλόηεηαο Καηαλφεζεο είλαη ν ηειηθφο
ρξήζηεο, πσο ζα δείμεη ν πξνγξακκαηηζηήο φηη ζέιεη λα απνθηήζεη πξφζβαζε κε ηνλ ηειηθφ
ρξήζηε; Δίλαη δεδνκέλν φηη, εάλ ζε φιν ην ινγηζκηθφ πνπ παξάγεηαη ρξεζηκνπνηείηαη XP ηφηε
ε εξκελεία ησλ κεηξηθψλ απνθηά λφεκα, αθνχ ζηελ ηδαληθή πεξίπησζε, πάληα ππάξρεη έλαο
αληηπξφζσπνο πειάηε/ηειηθνχ ρξήζηε δηαζέζηκνο ζηελ πξνγξακκαηηζηηθή νκάδα. Αιιά
δεδνκέλνπ, φηη απηφ δελ ηζρχεη ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο, έλαο πξνγξακκαηηζηήο ζα έρεη
πξφζβαζε ζηηο αλάγθεο ηνπ πειάηε/ηειηθνχ ρξήζηε αθνινπζψληαο ηα βήκαηα/ίρλε πξνο ηα
πίζσ γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ πξνδηαγξαθψλ θαη απαηηνχκελα ηεθκήξηα. Πξφζθαηε έξεπλα
επηβεβαίσζε φηη νη ρξήζηεο θαη νη ζρεδηαζηέο ινγηζκηθνχ έρνπλ εληειψο δηαθνξεηηθέο
νπηηθέο γσλίεο. Η νπηηθή γσλία ηνπ ζρεδηαζηή/πξνγξακκαηηζηή ζην project έρεη απνδεηρζεί
φηη είλαη δηαθνξεηηθή απφ άιια κέιε ηνπ ίδηνπ project θαη απφ ηε γλψκε ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε
φζνλ αθνξά ηελ επηηπρία. Έηζη ζπκπεξαίλνπκε γηα ην ISO/IEC 9126 φηη είλαη αξθεηά

103
ακθίβνιν εάλ ζα θαηαθέξεη έλαο ζρεδηαζηήο λα αμηνινγήζεη εάλ θάπνηνο ρξήζηεο ζεσξεί ή
φρη θαηαλνεηή κία ιεηηνπξγία.

4.4.2.4 Διιηπείς Ιδηόηεηες θαη Μέηρα

Σν ISO/IEC 9126 πεξηέρεη κία ζηήιε ε νπνία πεξηέρεη «δεδνκέλα εηζφδνπ πξνο κέηξεζε» θαη
αλαγλσξίδεη ηα παξαθάησ γλσξίζκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ην ζρεδηαζκφ ηνπ ινγηζκηθνχ. Σα
πξναλαθεξζέληα γλσξίζκαηα είλαη ηα αθφινπζα: ιεηηνπξγηθφηεηα (functionality) ,
δπλαηφηεηα ρξήζεο – ρξεζηκνπνηεζηκφηεηα (usability) θαη κεηαθεξζηκφηεηα (portability).
Δίλαη παξαδεθηφ φηη ππάξρεη έλα ζνβαξφ πξφβιεκα κε ην ISO/IEC 9126 , θαζψο δελ
αλαγλσξίδεη ραξαθηεξηζηηθά θαη ππνραξαθηεξηζηηθά φπσο ε ζπληεξεζηκφηεηα
(maintainability) θαη ε αμηνπηζηία (reliability), ηα νπνία ζα έπξεπε λα απνξξένπλ θαηά ην
ζρεδηαζκφ. Γηα παξάδεηγκα, ηφζν ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα αλνρήο ειαηησκάησλ ,φζν
θαη ε ζπλαξκνινγεζηκφηεηα (modularity) ζα έπξεπε λα αλαγλσξίδνληαη θαη λα ιακβάλνληαη
ππ‘ φςηλ θαηά ην ζρεδηαζκφ.
Η εκπεηξία ρξήζεο θαη ελαζρφιεζεο κε ην ISO/IEC 9126 απνδεηθλχεη φηη νξηζκέλα
ραξαθηεξηζηηθά είλαη αξθεηά αζαθή. Υξεηάδεηαη λα ιεθζεί ππ‘ φςηλ ηε θχζε ηεο θάζε
νληφηεηαο ε νπνία κεηξάηαη θαη απηφ νδήγεζε ζηελ πξνζζήθε παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθψλ.
Γηα παξάδεηγκα, ελψ θάπνηνο κπνξεί λα ζεσξεί ηελ εγθπξφηεηα(validity) θαη ηελ
ζπλαξκνινγεζηκφηεηα (modularity) σο ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ
ζρεδηαζκνχ, ην ISO/IEC 9126 δελ ηα ιακβάλεη θαλ ππ‘ φςηλ ηνπ.
Σν Σκήκα 4 ηνπ ISO/IEC 9126, νη Μεηξηθέο ηεο Πνηφηεηαο Υξήζεο, πεξηιακβάλνπλ
ραξαθηεξηζηηθά φπσο απνηειεζκαηηθφηεηα (effectiveness) θαη παξαγσγηθφηεηα
(productivity). Απηά είλαη θαη ηα ζεκεία ηα νπνία απαζρνινχλ θπξίσο ηνπο ζρεδηαζηέο, παξά
ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο πειάηεο, νη νπνίνη κπνξεί λα ελδηαθέξνληαη πεξηζζφηεξν κε ζέκαηα
φπσο ε επθνιία ρξήζεο, ε ζπλεπήο παξάδνζε θαη ην θφζηνο.

104
4.5 ΢ςμπεπάζμαηα

΢πλνςίδνληαο κπνξνχκε λα αλαθέξνπκε φηη παξαθξάδνληαο ηα ιφγηα ηνπ Jackson «ε

γεληθφηεηα κηαο κεζφδνπ είλαη αληηζηξφθσο αλάινγε κε ηελ ρξεζηκφηεηα ηεο»,
δηαπηζηψλνπκε φηη ε γεληθφηεηα ηνπ ISO/IEC 9126 είλαη αληηζηξφθσο αλάινγε κε ηελ
ρξεζηκφηεηα ηνπ. Σν ISO/IEC 9126 εκπνδίδεηαη απφ ηελ γεληθφηεηα ηνπ. Σν ISO/IEC 9126
ηφζν ζαθέο θαη ζπγθεθξηκέλν ψζηε λα κε ζεσξείηαη μεθάζαξν θαη λα είλαη παξαπιαλεηηθφ ,
ελψ είλαη αξθεηά γεληθφ ψζηε λα κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα πξντφληα ινγηζκηθνχ.
΢πκπεξαζκαηηθά, δελ είλαη ηφζν ζπγθεθξηκέλν ψζηε λα απνδεηθλχεηαη ρξήζηκν γηα φια ηα
πξντφληα ζρεδηαζκνχ.
Αλαθεθαιαηψλνληαο, ηα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ην ISO/IEC 9126 γηα ηελ πνηφηεηα
ζρεδηαζκνχ θαίλνληαη παξαθάησ:
Μεξηθνί νξηζκνί ελλνηψλ είλαη αζαθείο θαη δηθνξνχκελνη, π.ρ. Λεηηνπξγηθή
Σπκκόξθσζε(functional compliance).
Μεξηθνί νξηζκνί ελλνηψλ επηθαιχπηνληαη, π.ρ. Λεηηνπξγηθή Οινθιήξσζε
Υινπνίεζεο(Functional Implementation Completeness) θαη Λεηηνπξγηθή
Κάιπςε Υινπνίεζεο(Functional Implementation Coverage).
Δπηθαιππηφκελνη Οξηζκνί Δλλνηψλ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε πνιιαπιέο
αζξνίζεηο θαηά ην ζρεδηαζκφ-θαηαζθεπή ησλ κεηξηθψλ.
Σν πξφηππν αλαγλσξίδεη ηελ αμηνπηζηία(reliability) θαη ηελ
ζπληεξηζηκφηεηα (maintainability) σο ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο, αιιά δελ
αλαθέξεηαη ζε απηά θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ,
παξφιν πνπ νη πεξηζζφηεξνη κεραληθνί ινγηζκηθνχ ζα ζπκθσλνχζαλ φηη
θαη ηα δχν ραξαθηεξηζηηθά πνπ αλαθέξζεθαλ πξέπεη βξίζθνπλ εθαξκνγή
ζην ζρεδηαζκφ ησλ πξντφλησλ.
Σν πξφηππν αγλνεί άιια ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία κπνξεί λα είλαη
ζεκαληηθά γηα ηα πξντφληα ζρεδηαζκνχ, φπσο ε εγθπξφηεηα (validity) θαη ε
ζπλαξκνινγεζηκφηεηα (modularity).
Οη απιέο αξηζκήζεηο δελ επαξθνχλ γηα ηελ αμηνιφγεζε θαη εθηίκεζε ηεο
πνηφηεηαο ηνπ ζρεδηαζκνχ.
Οξηζκέλα θξηηήξηα απαηηνχλ πιεξνθνξίεο πνπ δελ είλαη δηαζέζηκεο ζηνπο
ζρεδηαζηέο φπσο ε Λεηηνπξγία ηεο Ιθαλόηεηαο Καηαλόεζεο(Functional
understandability).
Οξηζκέλα θξηηήξηα απαηηνχλ ηελ άζξνηζε αληηθεηκέλσλ πνπ δελ είλαη
δηαζέζηκα ζηα έγγξαθα ζρεδηαζκνχ ,φπσο ε ππνινγηζηηθή αθξίβεηα
(computational accuracy) θαη ε αληαιιαγή δεδνκέλσλ(data exchange).
105
 Κακία θαζνδήγεζε ή θάπνην πξσηφθνιιν δελ πξνζδηνξίδεηαη γηα ηελ
ζπζζψξεπζε ησλ κεηξηθψλ ζε κία γεληθή αμηνιφγεζε.

Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο κπνξνχκε λα πνχκε φηη ην ISO/IEC 9126 απνηπγράλεη θαηά έλα
βαζκφ ζηελ επίηεπμε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ απφ ηνπο ζηφρνπο ηνπ.

4.6 Πποζυπική Δκηίμηζη – Αξιολόγηζη ηος ISO/IEC 9126

΢χκθσλα κε ην πξφηππν ISO/IEC 9126 ε πνηφηεηα νξίδεηαη σο ην ζχλνιν ησλ ζηνηρείσλ θαη
ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ πνπ επηδξνχλ ζηελ ηθαλφηεηά ηνπ λα
αληαπεμέξρεηαη θαη λα ηθαλνπνηεί είηε δεδεισκέλεο είηε ππνλννχκελεο αλάγθεο. Αξρηθά ε
πνηφηεηα ρσξίδεηαη ζε έμη ποιοηικά σαπακηηπιζηικά. Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ην
πξφηππν πεξηέρεη έλα δείγκα δηάζπαζεο ησλ πνηνηηθψλ απηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζε έλα
ζχλνιν απφ ςπο-σαπακηηπιζηικά. Η εθιέπηπλζε απηή δελ είλαη δεζκεπηηθή θαη δειψλεη ηε
ζεκαζία πνπ απνδίδεη ην πξφηππν ζηελ πεξαηηέξσ δηάζπαζε ησλ πνηνηηθψλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πξνθεηκέλνπ λα κεηξεζεί ε πνηφηεηα. Παξαθάησ θαίλνληαη ηα έμη πνηνηηθά
ραξαθηεξηζηηθά πνπ απνηεινχλ ηελ πνηφηεηα θαη ζηε ζπλέρεηα ε δηάζπαζε ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ απηψλ ζε επηκέξνπο ππν-ραξαθηεξηζηηθά.

΢τήκα 4. 1
106
Πίλαθας 4
Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ζην πξφηππν ISO/IEC 9126 θαλέλα απφ ηα παξαπάλσ
ραξαθηεξηζηηθά δελ κπνξεί λα εθηηκεζεί ή λα κεηξεζεί άκεζα θαη γηα θάζε έλα απφ ηα
ραξαθηεξηζηηθά απηά απαηηείηαη λα πξνζδηνξηζηεί έλα πιήζνο απφ επηκέξνπο παξακέηξνπο,
νη νπνίεο ζα παίμνπλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αμηνιφγεζε. Οη παξάκεηξνη απηνί
εμαξηψληαη άκεζα απφ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θάζε ζπζηήκαηνο θαη ην πεξηβάιινλ
ζην νπνίν εθαξκφδεηαη γηα ηελ παξνρή ησλ ππεξεζηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ, θαη δελ κπνξνχλ
λα νξηζηνχλ κνλαδηθά ζηα πιαίζηα ηνπ κνληέινπ. Αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη ην κνληέιν απηφ
νξίδεη δχν ηχπνπο πνηφηεηαο, ηελ εζσηεξηθή θαη ηελ εμσηεξηθή. Ο νξηζκφο ησλ δχν απηψλ
πνηνηήησλ βαζίδεηαη ζην δηαρσξηζκφ κεηαμχ ζπζηήκαηνο θαη ινγηζκηθνύ. Γηα λα
αμηνινγήζνπκε ηε ζπλνιηθή πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο ζα εμεηάζνπκε ηφζν ηελ εζσηεξηθή
φζν θαη ηελ εμσηεξηθή πνηφηεηα.
Γηα ηνλ νξηζκφ ηεο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο πξέπεη λα εμεηάζνπκε ην ζπλνιηθφ αξηζκφ ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ απφ ηελ εζσηεξηθή φςε ηνπ ζπζηήκαηνο. Γηα ηε κέηξεζε ηεο εζσηεξηθήο
πνηφηεηαο θαζψο επίζεο θαη ηελ αμηνιφγεζή ηεο ιακβάλνπκε ππ‘ φςηλ ηηο απαηηήζεηο πνπ
θαιείηαη ην ζχζηεκα λα θαιχςεη απφ ηελ πιεπξά ησλ αξρηθψλ ηνπ απαηηήζεσλ, φπσο απηέο
έρνπλ πξνζδηνξηζηεί. Γηα λα βειηηψζνπκε ην ζχζηεκα, ζχκθσλα κε ηνλ νξηζκφ ηεο
107
εζσηεξηθήο πνηφηεηαο ζα ρξεηαζηεί λα θάλνπκε κεηαβνιέο ζηνλ πεγαίν θψδηθα ησλ
πξνγξακκάησλ ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ζηα ζηνηρεία ηεο βαζηθήο ηνπ αξρηηεθηνληθήο, εάλ απηφ
θξηζεί απαξαίηεην. Αληίζεηα, γηα ηνλ νξηζκφ ηεο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο πξέπεη λα εμεηάζνπκε
ην ζπλνιηθφ αξηζκφ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ απφ ηελ εμσηεξηθή φςε ηνπ ζπζηήκαηνο. Γηα ηε
κέηξεζε ηεο εζσηεξηθήο πνηφηεηαο θαζψο επίζεο θαη ηελ αμηνιφγεζή θαηά ηε ιεηηνπξγία ηνπ
ζπζηήκαηνο ιακβάλνπκε ππ‘ φςηλ ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ ζθαικάησλ
πνπ ζπκβαίλνπλ θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ πξνγξακκάησλ ζε πεξηβάιινλ πξνζνκνίσζεο.
Δίλαη γεληθψο παξαδεθηφ φηη ην ISO/IEC 9126 απνηειεί έλα απφ ηα πην δηαδεδνκέλα
πξφηππα πνηφηεηαο. ΢ηελ θαλνληθή ηνπ κνξθή πεξηιακβάλεη ηφζν ηα κνληέια πνηφηεηαο
φζν θαη ηηο κεηξηθέο. Δμ‘ αηηίαο φκσο ηεο γεληθήο θχζεο ηνπ, νξηζκέλεο απφ ηηο έλλνηεο
πνπ πξνζδηνξίδνληαη ζε απηφ πξέπεη λα ηξνπνπνηεζνχλ ψζηε λα παξέρνπλ κεγαιχηεξε
αθξίβεηα πξηλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνηχπνπ ζε έλα πξαγκαηηθφ έξγν ινγηζκηθνχ. Σν
πξφηππν ISO/IEC 9126 παξνπζηάδεη κία ζεηξά απφ πξνβιήκαηα ηα νπνία θαζηζηνχλ ηε
ρξήζε ηνπ επίπνλε ζε νξηζκέλεο ζηηγκέο απνθεχμηκε. Σα πξνβιήκαηα απηά καδί κε ηελ
πξνζσπηθή εκπεηξία πάλσ ζε απηά θαίλεηαη αθνινχζσο:

 Οξηζκέλεο έλλνηεο πνπ εκθαλίδνληαη ζην πξφηππν δελ είλαη επαξθψο

πξνζδηνξηζκέλεο. Καηά ηε ρξήζε ηνπ πξνηχπνπ, θαηέζηε δχζθνιε ε αλαθνξά ηεο
απφδνζεο θαη ε επαλαρξεζηκνπνίεζε ηνπ κνληέινπ πνηφηεηαο, ελψ ε αλάγθε γηα
ζαθή δηαρσξηζκφ θάζε έλλνηαο ηνπ πξνηχπνπ θαη ησλ ζπζρεηηζκψλ κεηαμχ ηνπο δίλεη
ηεο εληχπσζε ηνπ εμαλαγθαζκνχ θαη πξνθαιεί δπζαξέζθεηα.
 Δπηπξφζζεηα κε ηνπο παξάγνληεο πνηφηεηαο, ππάξρνπλ θαη άιινη ηχπνη παξαγφλησλ
πνπ είλαη πνιχ ζεκαληηθνί ζηα ζπζηήκαηα ινγηζκηθνχ. Έγηλε αληηιεπηφ φηη απηνί νη
παξάγνληεο κπνξνχλ λα δηαρεηξηζηνχλ κε παξφκνην ηξφπν φπσο νη παξάγνληεο
πνηφηεηαο, παξέρνληαο έλα ελνπνηεκέλν πιαίζην εξγαζίαο ην νπνίν απνδείρζεθε
αζθαιέο.
 Σα ζηνηρεία πνπ απνηεινχλ κία κεηξηθή ινγηζκηθνχ δελ ήηαλ μεθάζαξα ζηνλ
πξνζδηνξηζκφ ηνπ πξνηχπνπ. Γηα παξάδεηγκα, δελ ήηαλ μεθάζαξν πνηνο ηχπνο
θιίκαθαο κεηξηθψλ επηηξέπεηαη, νχηε επίζεο πνηα ηαμηλφκεζε- θαηεγνξηνπνίεζε
ρξεζηκνπνηεί ην πξφηππν. Γηα ην ιφγν απηφ απηή ε πιεξνθνξία έπξεπε λα θαηαζηεί
ζαθήο.
 Ο νξηζκφο ησλ πξνηεηλφκελσλ κεηξηθψλ δελ αθνινχζεζε κία δεδνκέλε δηαδηθαζία.
Αληηζέησο, ε παξνπζίαζή ηνπο θάλεθε λα αθνινπζεί κία δηάηαμε παξφκνηα κε ηελ
πξνζέγγηζε Basili‘s Goal-Question-Metric approach πνπ ζεσξνχκε πην θαηάιιειε.
 Η αλάπηπμε κνληέισλ πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ κε πινχζην θαηάινγν κεηξηθψλ είλαη
άθξσο δχζθνιε θαη επίπνλε εξγαζία θαζψο άιιεο έλλνηεο είλαη αζαθείο, άιιεο
108
 επηθαιχπηνληα λνεκαηηθά θαη άιιεο απαηηνχλ πιεξνθνξίεο πνπ γίλνληαη γλσζηέο ζε
επφκελα βήκαηα.

Έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζεκείν πνπ πξέπεη λα αλαθέξνπκε είλαη ην γεγνλφο φηη ην ISO/IEC
9126 θαζνξίδεη ηξεηο πξνζεγγίζεηο γηα ηελ πνηφηεηα(εζσηεξηθή, εμσηεξηθή θαη πνηφηεηα
ρξήζεο). Κάζε κία απφ απηέο ηηο πξνζεγγίζεηο ηεο πνηφηεηαο ζπληζηά θαη έλα ζχλνιν
ηδηνηήησλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ. Αθφκε, ην πξφηππν θαζνξίδεη σο ηειηθφ ζηφρν ηνλ
πξνζδηνξηζκφ ησλ παξαγφλησλ ή ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο ηνπ ρακειφηεξνπ επηπέδνπ,
καδί κε ηηο κεηξηθέο πξνο ρξήζε θαηά ηελ αμηνιφγεζε. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φκσο φηη ήξζα
αληηκέησπνο κε ηα παξαθάησ ζεκεία πνπ παξνπζηάδνπλ έιιεηςε αθξίβεηαο:

 Δπηηξέπνληαη φιεο νη ηεξαξρίεο ησλ ηδηνηήησλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ; Απφ ηε κία

πιεπξά, ηα ππνραξαθηεξηζηηθά κπνξεί λα δηαρσξίδνληαη ζε άιια ππνραξαθηεξηζηηθά
ή ελαιιαθηηθά ζε ηδηφηεηεο. Απφ ηελ άιιε κεξηά φκσο, νξηζκέλεο απφ ηηο ηδηφηεηεο
πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ ελδέρεηαη λα είλαη θαη βαζηθέο. Οη πξνθχπηνπζεο ηδηφηεηεο
κπνξεί λα δηαρσξίδνληαη ζε άιιεο ηδηφηεηεο, ελψ γηα ηηο βαζηθέο ηδηφηεηεο λα κελ
ηζρχεη θάηη αλάινγν.
 Μπνξνχλ ηα ππνραξαθηεξηζηηθά θαη νη ηδηφηεηεο λα ζρεηίδνληαη κε πεξηζζφηεξνπο
απφ έλαλ παξάγνληεο ζην αλψηαην επίπεδν ηεο ηεξαξρίαο; Μία θαηλνκεληθά ζσζηή
ελέξγεηα είλαη ν πεξηνξηζκφο ηεο ηεξαξρίαο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη
ππνραξαθηεξηζηηθψλ ζε ηέιεηα κνξθή ηεξαξρίαο. Πξνθχπηεη φκσο ην εξψηεκα εάλ
ζα επηηξαπνχλ νη επηθαιχςεηο ζηελ ηεξαξρία ησλ ηδηνηήησλ θαη ησλ ζρέζεσλ κε ηα
ππνραξαθηεξηζηηθά.
 Πξέπεη λα πξνζδηνξίδνληαη κεηξηθέο γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη
ππνραξαθηεξηζηηθψλ; Μία θαηλνκεληθά ζσζηή ελέξγεηα είλαη λα ζεσξήζνπκε ηα
ραξαθηεξηζηηθά ζαλ κε κεηξήζηκνπο παξάγνληεο θαη λα ηα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζαλ
έλα κέζν θαηεγνξηνπνίεζεο ηνπ αλψηαηνπ επηπέδνπ ησλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ. Απφ
ηελ άιιε κεξηά φκσο, ζα πξέπεη λα επηηξέπεηαη ηε κέηξεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ
ππνραξαθηεξηζηηθψλ, θαη απηφ κπνξεί λα θαηαζηεί εθηθηφ κε ηελ αλάζεζε ζε απηά
ππνθεηκεληθψλ κεηξηθψλ(ηξφπνη κέηξεζεο- αμηνιφγεζεο βαζηδφκελνη ζηελ αληίιεςε
ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηε δηαδηθαζία ηεο αμηνιφγεζεο).
 ΢ηελ πεξίπησζε πνπ έρνπκε ηεξαξρίεο ηδηνηήησλ, αμηνινγνχληαη φιεο νη ηδηφηεηεο κε
ηνλ ίδην ηξφπν; Μία θαηλνκεληθά ζσζηή ελέξγεηα είλαη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε
αληηθεηκεληθέο κεηξηθέο γηα ηηο βαζηθέο ηδηφηεηεο, αθνχ ε αμηνιφγεζή ηνπο πξέπεη λα
γίλεη αλεμάξηεηα απφ ηελ αληίιεςε ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηε δηαδηθαζία ηεο

109
 αμηνιφγεζεο, θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ππνθεηκεληθέο κεηξηθέο γηα ηηο πξνθχπηνπζεο
ηδηφηεηεο ιακβάλνληαο ππ‘ φςηλ ηηο ηδηφηεηεο ζηηο νπνίεο δηαρσξίδνληαη.

΢πλνςίδνληαο, πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ην πξφηππν ISO/IEC 9126-1 ζεσξείηαη σο ε βάζε γηα
ηελ θαηαζθεπή κνληέισλ πνηφηεηαο πξνζαλαηνιηζκέλσλ ηερληθψλ παξαγφλησλ
(ιεηηνπξγηθψλ θαη κε) απφ ηελ πιεπξά ηεο πνηφηεηαο. Οη κε ηερληθνί παξάγνληεο(δηνηθεηηθνί,
νηθνλνκηθνί θαη πνιηηηθνί) δελ ιακβάλνληαη ππ‘ φςηλ απφ ην πξφηππν. Παξά ην γεγνλφο απηφ,
φκσο, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο απηνί νη παξάγνληεο είλαη βαζηθνί θαη ελδέρεηαη λα είλαη
αθφκε πην ζεκαληηθνί απφ ηνπο ηερληθνχο. Έηζη, αγλνψληαο ηνπο παξάγνληεο απηνχο κπνξεί
λα ππάξμεη αληίθηππν ζηελ επηηπρία ηνπ έξγνπ. Μία βνιηθή θαη θαηαλνεηή ιχζε γηα λα
ρεηξηζηνχκε ηνπο κε ηερληθνχο παξάγνληεο είλαη λα ηνπο ηαμηλνκήζνπκε κε ηνλ ίδην ηξφπν
φπσο κε ηνπο ηερληθνχο παξάγνληεο ζην πξφηππν ISO/IEC. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα
πξνζδηνξίζνπκε έλα ζχλνιν ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ππνραξαθηεξηζηηθψλ πςεινχ επηπέδνπ, ηα
νπνία λα ζπλδένληαη κε ηεξαξρίεο κε ηερληθψλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ θαη ηδηνηήησλ. Με ηνλ
ηξφπν απηφ ζα κπνξέζνπκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε έλα κεγελζπκέλν κνληέιν πνηφηεηαο ην
νπνίν ζα πεξηιακβάλεη θαη ηνπο δχν ηχπνπο παξαγφλησλ πνπ πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ, κε
απνηέιεζκα λα γίλεηαη πην εχρξεζην, βνιηθφ θαη άκεζα εθαξκφζηκν, αληηζηαζκίδνληαο ηα
πξνβιήκαηα πνπ πεξηγξάςακε πάλσ.

110
Κεθάλαιο 5ο

ΑΝΑΛΤΣΙΚΗ ΓΙΔΡΓΑ΢ΙΑ ΙΔΡΑΡΥΙΑ΢

5.1 Δπέκηαζη ηος ISO/IES 9126 Πποηύπος Ποιόηηηαρ Πποφόνηυν Λογιζμικού

για ηην ανάπηςξη ενόρ Γενικεςμένος Μονηέλος Ποιόηηηαρ Κώδικα
Λογιζμικού.

Σα ζπζηήκαηα ινγηζκηθνχ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, είλαη θνηλψο παξαδεθηφ φηη γίλνληαη
νινέλα θαη πην ζχλζεηα ζηα πιαίζηα ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο, ηεο ρξεζηκφηεηαο, ηεο
απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο ζπληήξεζεο. Δπίζεο, παξαηεξείηαη ε ηάζε λα απμάλνληαη ζε
κέγεζνο, θαζηζηψληαο δχζθνιε ηελ θαηαλφεζε νιφθιεξνπ ηνπ ζπζηήκαηνο απφ έλα κφλν
άηνκν, ελψ ηα ιάζε ινγηζκηθνχ αληηζηνηρνχλ ζε πςειφ θφζηνο γηα κία επηρείξεζε ή έλαλ
νξγαληζκφ. Γηα ηνπ ιφγνπο απηνχο, ε ζσζηή θαη ζπλεπήο ζπκπεξηθνξά ηνπ ζπζηήκαηνο
ινγηζκηθνχ είλαη πςίζηεο ζεκαζίαο γηα ηηο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ. Λφγσ ηεο κεγάιεο
αλάγθεο γηα πνηφηεηα ινγηζκηθνχ θαη ηεο αλάγθεο γηα πνηνηηθά πξντφληα πνπ πξνθχπηεη απφ
ηνλ δηνγθσκέλν επηρεηξεκαηηθφ αληαγσληζκφ, ε ζσζηή θαη ζπλεπήο ζπκπεξηθνξά ηνπ
ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ ζεσξείηαη σο ν ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο πνπ ζπκβάιεη ζηνλ
εληνπηζκφ ηεο επηηπρίαο ή ηεο απνηπρίαο ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ, ραξαθηεξίδνληαο έλα
πξντφλ ινγηζκηθνχ σο επηηπρεκέλν ή φρη. Δπνκέλσο, ην ζέκα πνπ πξνθχπηεη είλαη πσο γίλεηαη
ε αμηνιφγεζε θαη εθηίκεζε ηνπ ινγηζκηθνχ θαη θαηά πφζν είλαη απηή αληηθεηκεληθή θαη
επηηξέπεη ηελ εμαγσγή θνηλψο απνδεθηψλ ζπκπεξαζκάησλ.
΋πσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ην Πξφηππν Πνηφηεηαο ISO/IEC 9126 ζρεδηάζηεθε ψζηε λα
αληηκεησπίζεη ηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα, θαη φπσο αλαθέξζεθε, ην πξφηππν απηφ
θαζνξίδεη ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ππνραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ πξντφληνο
ινγηζκηθνχ θαη πξνηείλεη κία ζεηξά θαηάιιεια επηιεγκέλσλ κεηξηθψλ γηα ηελ αμηνιφγεζε
ηνπο. Έλα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Πξνηχπνπ απηνχ είλαη ην γεγνλφο φηη είλαη
γεληθεπκέλν θαη κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε νπνηνδήπνηε ηχπν πξντφληνο ινγηζκηθνχ αθνχ
γίλνπλ επηηπρψο νη απαξαίηεηεο ελέξγεηεο πξνζαξκνγήο.
Αθνινχζσο ζα παξνπζηάζνπκε έλα γεληθεπκέλν κνληέιν πνηφηεηαο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηελ
πνηφηεηα ηνπ θψδηθα ησλ πξντφλησλ ινγηζκηθνχ επεθηείλνληαο ην Πξφηππν Πνηφηεηαο
ISO/IEC 9126, εζηηάδνληαο ζηελ ζηαηηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ θψδηθα ελφο ιεηηνπξγηθνχ
ζπζηήκαηνο. Με ηνλ φξν «γεληθεπκέλν» ελλννχκε ηνλ ηχπν ηνπ κνληέινπ πνπ έρεη ηελ
ηθαλφηεηα λα αμηνινγεί ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ φηαλ απαηηείηαη ειεγρφκελνο
αξηζκφο ζπγθεθξηκέλσλ δεδνκέλσλ, ν νπνίνο θξαηείηαη ζε κηθξά επίπεδα, ζηα πιαίζηα πάληα
ησλ επηθξαηνχλησλ ηάζεσλ.

111
Σν κνληέιν πνπ πεξηγξάθνπκε πηνζεηεί κεηξηθέο ηθαλέο λα αμηνινγήζνπλ ηκήκαηα ηνπ
πξντφληνο ινγηζκηθνχ πνπ ζρεδηάζηεθαλ κε ηε βνήζεηα ηεο δνκεκέλεο πξνζέγγηζεο (κέζνδνη
θαη ζπλαξηήζεηο) ή κε ηε βνήζεηα ηεο αληηθεηκελνζηξαθνχο πξνζέγγηζεο (θιάζεηο, παθέηα,
θ.η.ι.). Δπηπξνζζέησο , ην κνληέιν εθηηκά ηε ζηαηηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ πεγαίνπ θψδηθα ηνπ
πξντφληνο ινγηζκηθνχ, κε ηηο κεηξήζεηο λα ρξεζηκνπνηνχλ σο είζνδν απνθιεηζηηθά ζηνηρεία
πνπ πεγάδνπλ απφ ηνλ θψδηθα ηνπ ζπζηήκαηνο.
Οξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ην Πξφηππν Πνηφηεηαο ISO/IEC 9126
απνθιείζηεθαλ απφ ην κνληέιν πνπ πεξηγξάθνπκε, θαζψο δε ζπλάδνπλ κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ
πξνηχπνπ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε αμηνπηζηία θαη ε ρξεζηκφηεηα απνθιείζηεθαλ δηφηη
ζρεηίδνληαη κε ηελ εμσηεξηθή θαη δπλακηθή πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ. ΢πλεπψο,
ε εζσηεξηθή πνηφηεηα εθηηκάηαη ρξεζηκνπνηψληαο έλα κνληέιν πνπ απνηειείηαη απφ ηα
παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: ιεηηνπξγηθφηεηα, απνδνηηθφηεηα, δηαηεξεζηκφηεηα,
κεηαθεξζηκφηεηα θαη ηα ππνραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Σν επίπεδν ηεο πνηφηεηαο, ινηπφλ, ελφο
πξντφληνο γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ραξαθηεξηζηηθφ απφ ηα πξναλαθεξζέληα πξνθχπηεη απφ ηηο
ηηκέο κέηξεζεο ησλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ, θαη ζηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη ε
ζπλάζξνηζε ησλ ηηκψλ ησλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ ζε κία ηηκή θαη ηειηθά πξνθχπηεη έλαο
ζχλζεηνο δείθηεο γηα ην ραξαθηεξηζηηθφ απηφ. Σν ηειηθφ ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ
πξνθχπηεη είλαη αξθεηά γεληθφ, ψζηε λα ηθαλνπνηήζεη ηνλ απψηεξν ζηφρν καο πνπ είλαη ε
δεκηνπξγία ελφο κνληέινπ ηθαλφ λα ππνζηεξίμεη ηελ εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ηκεκάησλ
ελφο ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ. [236]-[240]

5.2 Γομή ηος Μονηέλος

Γηα λα νξίζνπκε ην κνληέιν πνηφηεηαο απαηηείηαη ν θαζνξηζκφο ησλ νληνηήησλ ελφο

ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ θαη ησλ αληίζηνηρσλ ραξαθηεξηζηηθψλ. Οη νληφηεηεο πνπ είλαη
απαξαίηεηεο γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ κνληέινπ είλαη άκεζα εμαξηεκέλεο απφ ηε κέζνδν πνπ
ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ θαη είλαη επηιεγκέλεο κε
ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη πξνζαξκφζηκεο ζε φια ηα είδε ινγηζκηθνχ. Δπίζεο, εμαζθαιίδνπλ
φηη νπνηαδήπνηε αλάιπζε θαιχπηεη έλα κεγάιν ηκήκα ηνπ ζπζηήκαηνο γηα εθηίκεζε,
απνηειψληαο έλα ζεκαληηθφ ηκήκα ηνπ θψδηθα ινγηζκηθνχ. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηηο
νληφηεηεο είλαη λα πεξηέρνπλ έλα ζχλνιν απφ ηδηφηεηεο - ραξαθηεξηζηηθά έηζη ψζηε λα είλαη
εθηθηή ε ζπλνιηθή θαη εμ‘ νινθιήξνπ εθηίκεζε. Ο αξηζκφο ησλ νληνηήησλ πξέπεη λα είλαη
αξθεηφο ψζηε λα απνθεχγνληαη νη άζηνρεο θαη παξαπιαλεηηθέο ζπγθξίζεηο. Οη επηιεγκέλεο
νληφηεηεο είλαη ηφζν πνζνηηθέο φζν θαη πνηνηηθέο.[241]-[265]
΢ην ζχζηεκα καο, ζην πςειφηεξν επίπεδν δνκψλ είλαη νη ππνξνπηίλεο (κέζνδνη,
ζπλαξηήζεηο, δηεξγαζίεο θαη κπινθ) νη νπνίεο απνηεινχλ ηελ πην ζεκαληηθή νληφηεηα

112
ζρεδηαζκνχ θαη επηηξέπνπλ ζηνπο ζρεδηαζηέο – πξνγξακκαηηζηέο λα γξάςνπλ ηηο δηθέο ηνπο
εθαξκνγέο κε αθαηξεηηθφ ηξφπν. Κάζε ππνξνπηίλα απνηειείηαη απφ ηα παξαθάησ ηκήκαηα:
παπάμεηποι ειζόδος, δεδομένα εξόδος και ζώμα δηλώζευν. Οη ππνξνπηίλεο
επεμεξγάδνληαη δεδνκέλα έηζη ψζηε λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο θαηάιιειεο ιεηηνπξγίεο, γη
απηφ θαη είλαη ζεκειηψδε ηκήκαηα ζε έλα δνκεκέλν ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα. Αθνινπζεί ην
΢ρήκα 5.1 πνπ απεηθνλίδεη ηελ ηεξαξρία ησλ νληνηήησλ ζε έλα Γνκεκέλν ΢χζηεκα.

Γομημένο Λειηοςπγικό ΢ύζηημα

Τποποςηίνα
(Μέθοδορ, Γιεπγαζία,
΢ςνάπηηζη, Μπλοκ)

Γεδομένα

΢τήκα 5. 1 Ιεραρτία ηφλ Οληοηήηφλ ζε έλα Γοκεκέλο Λεηηοσργηθό ΢ύζηεκα

113
Γηα ην ζρεδηαζκφ ελφο αληηθεηκελνζηξεθνχο ζπζηήκαηνο είλαη απαξαίηεηνο ν πξνζδηνξηζκφο
ησλ θιάζεσλ, ησλ παθέησλ θαη ησλ ζπζρεηηζκψλ κεηαμχ ηνπο. Μία θιάζε απνηειείηαη απφ
ηα δεδνκέλα ησλ ρξεζηψλ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο. Ωο κεζφδνπο
ρξήζηε νλνκάδνπκε κία νκάδα κεζφδσλ, δειαδή ιεηηνπξγηψλ, πνπ εθαξκφδνληαη ζηα
δεδνκέλα ηεο θιάζεο ηνπ ρξήζηε. Έλα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ αληηθεηκελνζηξεθψλ
ζπζηεκάησλ είλαη νη ηεξαξρίεο θιάζεσλ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ νξγάλσζε ησλ νκάδσλ ησλ
ζπζρεηηδφκελσλ θιάζεσλ. Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ηα δεδνκέλα ησλ κειψλ απνηεινχλ ηε
βάζε ελφο αληηθεηκελνζηξεθνχο ζπζηήκαηνο θαη ην ζχλνιν ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ
κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπο. Οη κέζνδνη ησλ κειψλ
αμηνινγνχληαη κε βάζε νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά. Οη θιάζεηο εθηηκψληαη κε βάζε ηηο
κεζφδνπο θαη ηα δεδνκέλα πνπ πεξηέρνπλ θαη ηηο αιιειεπηδξάζεηο ηνπο κε άιιεο θιάζεηο, ελψ
θαη απηέο κε ηε ζεηξά ηνπο επεξεάδνληαη άκεζα απφ κία νκάδα ραξαθηεξηζηηθψλ. Οξηζκέλα
ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα κεγάιεο θιίκαθαο πηνζεηνχλ κεγάιεο κνλάδεο αθαηξεηηθφηεηαο έηζη
ψζηε λα δηαρσξηζηεί ε αλάπηπμε ησλ μερσξηζηψλ ζπληζησζψλ. ΢ην ΢ρήκα 5.2 θαίλεηαη ε
ηεξαξρία ησλ νληνηήησλ ζε έλα Αληηθεηκελνζηξεθέο Λεηηνπξγηθφ ΢χζηεκα.

114
 Ανηικειμενοζηπεθέρ
Λειηοςπγικό ΢ύζηημα

Μησανιζμόρ για
μεγαλύηεπη
Αθαιπεηικόηηηα

Κλάζη

Μέθοδοι Μελών Γεδομένα Μελών

΢τήκα 5. 2 Ιεραρτία ηφλ Οληοηήηφλ ζε έλα Αληηθεηκελοζηρεθές Λεηηοσργηθό ΢ύζηεκα

΢ην κνληέιν πνπ πεξηγξάθνπκε, αξρηθά ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε κεηξηθέο κε ζθνπφ λα

αλαζέζνπκε ηηκέο φρη ζηα ππνραξαθηεξηζηηθά, αιιά ζηηο ηδηφηεηεο ζρεδηαζκνχ πνπ
ζπκβάιινπλ ζηα ραξαθηεξηζηηθά ζηα νπνία αλήθνπλ. Πξνζζέηνληαο έλα αθφκε επίπεδν ζην
ηεξαξρηθφ δέληξν δνκψλ ηνπ ISO/IEC 9126 έρνπκε κία θαιχηεξε εθηίκεζε θαη πνιπδηάζηαηε
εθηίκεζε γηα ην κνληέιν. ΢ηε ζπλέρεηα, πηνζεηνχκε κία ζεηξά απφ κεηξηθέο πνπ
αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο ησλ ηκεκάησλ ηνπ ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ πνπ αλαπηχρζεθαλ
κε ηε βνήζεηα είηε ηεο δνκεκέλεο είηε ηεο αληηθεηκελνζηξεθνχο πξνζέγγηζεο.

115
5.3 Ανάθεζη Βαπών ζηο Μονηέλο ηηρ Αναλςηικήρ Γιεπγαζίαρ Ιεπαπσίαρ και
Δθαπμογή ηος Μονηέλος.

Σν ηειεπηαίν ζηάδην ζηελ αλάπηπμε ηνπ κνληέινπ καο είλαη ε αλάζεζε βαξψλ ζηηο
ηδηφηεηεο ζρεδηαζκνχ έηζη ψζηε λα πξνζδηνξίδεηαη θαηά πφζν ζπλεηζθέξεη θάζε
ηδηφηεηα ζηελ εθηίκεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ISO/IEC 9126.
Δπνκέλσο, γηα ην ιφγν απηφ πηνζεηήζακε ην Μονηέλο ηηρ Γιεπγαζίαρ ηηρ Αναλςηικήρ
Ιεπαπσίαρ. Σν Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο είλαη κία ηερληθή ιήςεο
απνθάζεσλ πνπ επηηξέπεη ηελ αμηνιφγεζε ηφζν ησλ πνηνηηθψλ φζν θαη ησλ πνζνηηθψλ
απνθάζεσλ, πεξηνξίδνληαο ηνλ αξηζκφ ησλ πεξίπινθσλ απνθάζεσλ ζε κία ζεηξά έλα-πξνο-
έλα ζπγθξίζεσλ θαη ζπλζέηνληαο ζηε ζπλέρεηα ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ. Αμίδεη λα
αλαθεξζεί φηη ζπγθξηηηθά κε άιιεο ηερληθέο ην Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο Αλαιπηηθήο
Ιεξαξρίαο ζπλαγσλίδεηαη ηελ αλζξψπηλε ηθαλφηεηα ζηε ζχγθξηζε ρσξηζηψλ ηδηνηήησλ γηα ηηο
δηάθνξεο ελαιιαθηηθέο, δίλνληαο, παξάιιεια, ηε δπλαηφηεηα επηινγήο ηεο θαιχηεξεο
ελαιιαθηηθήο θαη παξέρνληαο κία μεθάζαξε νξζνινγηθή βάζε γηα ηελ θάζε επηινγή.
Σν Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο εθαξκφδεηαη ζε θάζε επίπεδν ηνπ
πξνηεηλφκελνπ κνληέινπ. ΢ε πξψηε θάζε, ζην αξρηθφ επίπεδν αμηνινγνχκε ηα
ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ γηα θάζε έλα απφ ηα ππνραξαθηεξηζηηθά ελφο θαζνξηζκέλνπ
ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ ISO/IEC 9126. Έηζη, θαηαζθεπάδνπκε έλαλ πίλαθα ινγηθήο ζχγθξηζεο
γηα θάζε κία απφ ηηο ηδηφηεηεο ζρεδηαζκνχ, πνπ αληηθαηνπηξίδεη ηε γλψζε καο ζρεηηθά κε ην
βαζκφ επηξξνήο ηεο θάζε ηδηφηεηαο ζην θάζε ππνραξαθηεξηζηηθφ.
΢ην επφκελν επίπεδν, αμηνινγνχκε θάζε ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ISO/IEC 9126 ζην πιαίζην ησλ
αληίζηνηρσλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ εθαξκφδνληαο πάιη ην Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο
Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο, θαη βξίζθνπκε ην βάξνο θάζε ηδηφηεηαο αζξνίδνληαο ηνπο βαζκνχο
πνπ έρνπλ πξνθχςεη γηα θάζε ππνραξαθηεξηζηηθφ.
΢ε πςειφηεξν επίπεδν θαηαζθεπάδνπκε έλαλ πίλαθα ινγηθήο ζχγθξηζεο πνπ αληηθαηνπηξίδεη
ηε γλψζε καο ζρεηηθά κε ην βαζκφ επηξξνήο ηνπ θάζε ππνραξαθηεξηζηηθνχ ζηα αληίζηνηρα
ραξαθηεξηζηηθά ην, ππνινγίδνληαο ηα πξνθχπηνληα βάξε.
Σν Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο έρεη ζρεδηαζηεί ψζηε λα πξνζθέξεη
επειημία θαη γελίθεπζε, επηηξέπνληαο ηελ πξαγκαηνπνίεζε αιιαγψλ έηζη ψζηε λα
επηηπγράλνληαη λένη ζηφρνη θαη λα επηηξέπνληαη πξνζεγγίζεηο δηαθνξεηηθψλ ελαιιαθηηθψλ
πιεπξψλ. Οη κεηξηθέο είλαη ζην ρακειφηεξν επίπεδν ηεο ηεξαξρίαο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα
ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηδηνηήησλ ζρεδηαζκνχ πνπ εθρσξνχληαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά θαη
ππνραξαθηεξηζηηθά ηνπ ISO/IEC 9126. Δπηηξέπεηαη θαη παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα πηνζέηεζεο
λένπ ζπλφινπ κεηξηθψλ θαη ε ρξήζε δηαθνξεηηθψλ ηδηνηήησλ ζρεδηαζκνχ, ή αθφκα θαη ε

116
αιιαγή ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ISO/IEC 9126 πνπ πξφθεηηαη λα αμηνινγεζνχλ.
Πξνθεηκέλνπ λα εθηηκεζεί εάλ ην Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο
αμηνινγεί θαη εθηηκά κε επηηπρία ηελ εζσηεξηθή πνηφηεηα ελφο ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ
βαζίδεηαη ζε κεηξηθέο πνπ απνξξένπλ απνθιεηζηηθά απφ ζηνηρεία ηνπ πεγαίνπ θψδηθα,
πξνηηκάηαη ηα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα λα είλαη ινγηθνχ κεγέζνπο, ψζηε ε αμηνιφγεζε ηνπο λα
έρεη λφεκα θαη λα παξάγνπλ φζν πην γεληθεπκέλα απνηειέζκαηα γίλεηαη. Παξαθάησ
αθνινπζεί ην ΢ρήκα 5.3 πνπ απεηθνλίδεη ηελ ηεξαξρία ζην Μνληέιν ηεο Γηεξγαζίαο ηεο
Αλαιπηηθήο Ιεξαξρίαο.[266]-[286].

117
 Υαπακηηπιζηικά ηος ISO/IEC 9126

Τποχαρακτη- Τποχαρακτη- Τποχαρακτη-

ριςτικό 1 ριςτικό 2 ριςτικό 3

Τποχαρακτη- Τποχαρακτη- Τποχαρακτη-

ριςτικό 4 ριςτικό 5 ριςτικό 6

Υαξθηεξηζηηθφ Υαξθηεξηζηηθφ Υαξθηεξηζηηθφ Υαξθηεξηζηηθφ Υαξθηεξηζηηθφ

Πνηφηεηαο 1 Πνηφηεηαο 2 Πνηφηεηαο 3 Πνηφηεηαο 4 Πνηφηεηαο…n

΢ύνολο Μεηπικών Δζυηεπικήρ Ποιόηηηαρ

Μετρική 1 Μετρική 2 Μετρική 3 Μετρική 4

Μετρική 5 Μετρική…n

΢τήκα 5. 3 Iηεραρτία ζηο Μοληέιο ηες Γηεργαζίας ηες Αλαισηηθής Ιεραρτίας.

118
΢πλνπηηθά ε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζακε ζπλνςίδεηαη φπσο αθνινπζεί. Αξρηθά, ηα αξρεία
ηνπ πεγαίνπ θψδηθα ηα νπνία κειεηάκε αλαιχνληαη έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε εμαγσγή
δεδνκέλσλ θαη ν ππνινγηζκφο ησλ κεηξηθψλ γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ
ζρεδηαζκνχ ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο πεξηγξάθεθε παξαπάλσ, θαη ζηε ζπλέρεηα, νη κεηξηθέο πνπ
πξνθχπηνπλ θαλνληθνπνηνχληαη ψζηε λα εθηείλνληαη απφ 0 έσο 1. ΢ην ζεκείν απηφ
ππνινγίδνληαη νη ηηκέο γηα θάζε νληφηεηα ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πνηφηεηαο ηνπ ISO/IEC
9126 ρξεζηκνπνηψληαο ηηο παξαθάησ ζρέζεηο:

U(Ci)= v(sc1) * w(sc1i) + v(sc2) * w(sc2i) + ...+ v(scn) * w(scni) φπνπ

v(scη)=v(d1) * w(d1i) + v(d2) * w(d2i) + ...+ v(dn) * w(dni) θαη
v(d1)= v(m1) * w(m1i) + v(m2) * w(m2i) + ...+ v(mn) * w(mni)

φπνπ

U(Ci)= ΢πλάξηεζε Γεληθήο Υξήζεο ηνπ i ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ ISO/IEC 9126

v(sci)= Σηκή ηνπ ππνραξαθηεξηζηηθνχ j
w(scjη)= Βάξνο ηνπ ππνραξαθηεξηζηηθνχ j γηα ην ραξαθηεξηζηηθφ i ηνπ ISO/IEC 9126
v(di)= Σηκή ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ ζρεδηαζκνχ di
w(djη)= Βάξνο ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ ζρεδηαζκνχ djη γηα ην ππνραξαθηεξηζηηθφ i
v(mi)= Σηκή ηεο κεηξηθήο mi
w(mjη)= Βάξνο ηεο κεηξηθήο mjη γηα ην ραξαθηεξηζηηθφ ζρεδηαζκνχ i

Σέινο, ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ αλαιχνληαη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ έιεγρν ηεο
ζπλνιηθέο δηαδηθαζίαο θαη ηεο πνηφηεηαο. ΋ηαλ πξνζηίζεληαη λέα ραξαθηεξηζηηθά ζην
ζχζηεκα ινγηζκηθνχ γηα λα κπνξνχλ λα παξέρνληαη λέεο δπλαηφηεηεο ή λα ελζσκαηψλνληαη
πεξηζζφηεξεο απαηηήζεηο ζην ινγηζκηθφ, ε ιεηηνπξγηθφηεηα θαη ε απνδνηηθφηεηα αλακέλεηαη
λα απμεζνχλ, ελψ ε δηαηεξεζηκφηεηα θαη ε κεηαθεξζηκφηεηα αλακέλεηαη λα έρνπλ αληίζεηε
ζπκπεξηθνξά απφ ηα παξαπάλσ 2 ραξαθηεξηζηηθά, δειαδή αλακέλεηαη λα κεησζνχλ. Απηφ
είλαη ινγηθφ θαζψο, φηαλ πξνζηίζεληαη λέα ραξαθηεξηζηηθά ζην ζχζηεκα απηφ γίλεηαη πην
πεξίπινθν ζην ζρεδηαζκφ θαη πην αζηαζέο ζηε δνκή.

119
5.4 Δπεξήγηζη ηος Μονηέλος ηηρ Γιεπγαζίαρ ηηρ Αναλςηικήρ Ιεπαπσίαρ

Η κέζνδνο ηεο ηεξαξρηθήο αλάιπζεο απνθάζεσλ (Analytic Hierarchy Process –AHP)

πξνηάζεθε απφ ηνλ Saaty ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ ‘70 θαη έθηνηε έρεη θαζηεξσζεί σο κηα
απφ ηηο πεξηζζφηεξν εθαξκνζκέλεο ηερληθέο αλάιπζεο απνθάζεσλ. Η δηάδνζε ηεο AHP
νθείιεηαη ηφζν ζηελ απιφηεηα θαη ηε ζαθήλεηα ηεο φζν θαη ζηελ επθνιία πινπνίεζήο ηεο.
Η επίιπζε ελφο πνιπθξηηήξηνπ πξνβιήκαηνο κέζσ ηεο κεζφδνπ ΑΗΡ επηηξέπεη ζηνλ
απνθαζίδνληα λα κνληεινπνηεί ζχλζεηα πξνβιήκαηα απφθαζεο κε ηεξαξρηθφ ηξφπν έηζη
ψζηε λα θαζνξίδεη ην ζηφρν (goal) ηνπ πξνβιήκαηνο, ηα θξηηήξηα θαη ππνθξηηήξηα θαη ηηο
ελαιιαθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο.
Η κέζνδνο ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξάξρεζεο (AHP) είλαη κία πξνζέγγηζε ζηε δηαδηθαζία ιήςεο
απφθαζεο πνπ ζπκπεξηιακβάλεη ηελ θαηαζθεπή θξηηεξίσλ πνιιαπιήο επηινγήο ζε κία
ηεξαξρία, εθηηκά ηε ζρεηηθή ζπνπδαηφηεηα ησλ θξηηεξίσλ απηψλ, ζπγθξίλεη ηηο ελαιιαθηηθέο
γηα θάζε θξηηήξην θαη θαζνξίδεη κηα ζπλνιηθή θαηάηαμε φισλ ησλ ελαιιαθηηθψλ. Η κέζνδνο
ηεο Αλαιπηηθήο Ιεξάξρεζεο (AHP), απνηειεί κηα πξνζέγγηζε ζηε δηαδηθαζία ιήςεο
απνθάζεσλ, ζπκπεξηιακβάλνληαο ηελ θαηαζθεπή θξηηεξίσλ πνιιαπιήο επηινγήο ζε κηα
ηεξαξρία, εθηηκψληαο ηε ζρεηηθή ζπνπδαηφηεηα ησλ θξηηεξίσλ απηψλ, ελψ παξάιιεια
ζπγθξίλεη ηηο ελαιιαθηηθέο γηα θάζε θξηηήξην θαη θαζνξίδεη κηα ζπλνιηθή θαηάηαμε φισλ ησλ
ελαιιαθηηθψλ. Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ε έλλνηα AHP (Analytic Hierarchy Process),
πεξηγξάθεη ηελ ηερληθή γηα ηε δηεξεχλεζε δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε θάπνηα
ζπζηεκαηνπνηεκέλε απφθαζε πνπ πξέπεη λα παξζεί, θαη έρεη ηηο βάζεηο ηηο ζε ηξείο αξρέο:
δφκεζε ηεο ηεξαξρίαο, θαζνξηζκφο πξνηεξαηνηήησλ θαη ινγηθή ζπλέπεηα. Η κέζνδνο AHP
πεξηγξάθεη επίζεο ηνλ ηξφπν επίιπζεο πξνβιεκάησλ πνπ αθνξνχλ ηε ιήςε απνθάζεσλ θαη
ραξαθηεξίδνληαη απφ αβεβαηφηεηα θαη πνιπθξηηεξηαθά ραξαθηεξηζηηθά. Έλα πνιχπινθν
πξφβιεκα ιήςεο απνθάζεσλ, δνκείηαη θαη παξάιιεια αλαιχεηαη ζε ππφ-πξνβιήκαηα ζε έλα
ηεξαξρηθφ πιαίζην, ζχκθσλα κε ηελ αξρή ηεο δφκεζεο ηεο ηεξαξρίαο. Καζνξηζκφο
πξνηεξαηνηήησλ γίλεηαη γηα θάζε ζηνηρείν ηεο ηεξαξρίαο ζχκθσλα κε ηε ζπλεηζθνξά ηνπ
θάζε ζηνηρείνπ-θξηηεξίνπ ζηελ έξεπλα. ΢ηελ κέζνδν AHP, ε ρξήζε ηεο πνιιαπιήο
ζχγθξηζεο, βαζίδεηαη ζε κηα ηππνπνηεκέλε ζπγθξηηηθή θιίκαθα 9 βαζκίδσλ:

120
 ΔΝΣΑ΢Η
ΟΡΙ΢ΜΟ΢
΢ΗΜΑΝΣΙΚΟΣΗΣΑ΢
1 Ίζεο ΢εκαληηθφηεηαο
2 Αδπλακίαο
3 Μέζεο ΢εκαληηθφηεηαο
4 Άλσ ηνπ Μεηξίνπ
5 Ιζρπξήο ΢εκαληηθφηεηαο
6 Άλσ ηνπ Ιζρπξνχ
7 Πνιχ Ιζρπξήο/Δπηδεηθηηθήο ΢εκαληηθφηεηαο
8 Πάξα πνιχ Ιζρπξήο
9 Τπεξβνιηθήο Ιζρχνο ΢εκαληηθφηεηαο

Η νπζία ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ε απνδφκεζε ηνπ πεξίπινθνπ πξνβιήκαηνο ζε κηα ηεξαξρία
κε ηνλ ζηφρν (αληηθεηκεληθφ) ζηελ θνξπθή ηεο ηεξαξρίαο, θξηηήξηα θαη ππν-θξηηήξηα ζε
επίπεδα θαη ππνεπίπεδα ηεο ηεξαξρίαο θαη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο απφθαζεο ζην θαηψηαην
ζεκείν ηεο ηεξαξρίαο. Σα ζηνηρεία ζε δεδνκέλν επίπεδν ηεξαξρίαο ζπγθξίλνληαη αλά δεπγάξηα
γηα λα αμηνινγεζεί ε ζρεηηθή ηνπο πξνηίκεζή φζνλ αθνξά ζε θάζε έλα απφ ηα ζηνηρεία ζην
επφκελν πην πςειφ επίπεδν.

΢πγθεθξηκέλα, ε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζεί ε κέζνδνο απνηειείηαη απφ 4 βήκαηα:

1. Ιεπάπσηζη ηυν επιπηώζευν ηηρ απόθαζηρ και ιεπαπσική δόμηζη ηος πποβλήμαηορ.
΢ην βήκα απηφ ν απνθαζίδσλ πξέπεη λα δνκήζεη ηεξαξρηθά ην πξφβιεκα. ΢ηελ θνξπθή
ηεο ηεξαξρίαο ηνπνζεηείηαη ν γεληθφο ζηφρνο ηνπ πξνβιήκαηνο. ΢ην δεχηεξν επίπεδν
ηνπνζεηνχληαη ηα θξηηήξηα απφθαζεο, θαζέλα απφ ηα νπνία αλαιχεηαη ζε επηκέξνπο
ππνθξηηήξηα. ΢ην ηειεπηαίν επίπεδν ηνπνζεηνχληαη νη ελαιιαθηηθέο ελέξγεηεο ηνπ
εμεηαδφκελνπ πξνβιήκαηνο απφθαζεο. Η δνκή θαη ην κέγεζνο ηεο ηεξαξρίαο εμαξηάηαη
απφ ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ην βαζκφ αλάιπζεο πνπ επηζπκεί ν
απνθαζίδσλ ή ν αλαιπηήο απνθάζεσλ.

2. Διζαγυγή ηυν δεδομένυν. ΢ην δεχηεξν βήκα ν απνθαζίδσλ πξέπεη λα εηζάγεη ηα

δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο, εθθξάδνληαο ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ κέζσ δηκεξψλ
ζπγθξίζεσλ φισλ ησλ ζηνηρείσλ ελφο επηπέδνπ ηεο ηεξαξρίαο πνπ θαζνξίζηεθε ζην
πξψην βήκα, ππφ ην πξίζκα θάζε θνξά ελφο ζηνηρείνπ ηνπ πξνεγνχκελνπ επηπέδνπ

121
 ηεο ηεξαξρίαο.. Ξεθηλψληαο απφ ηε ξίδα ηνπ δέλδξνπ, γίλεηαη γηα θάζε ζηνηρείν
ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε αλά δεχγε ησλ ζηνηρείσλ ζηα νπνία αλαιχεηαη. Γηα θάζε δεχγνο ν
απνθαζίδσλ εθηηκά ππνθεηκεληθά ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπ άιινπ. Απηφ γίλεηαη κε αλά δεχγε
ζπγθξίζεηο ηεο κνξθήο «πφζν πην ζεκαληηθφ είλαη ην ζηνηρείν 1 απφ ην ζηνηρείν 2, φηαλ
ζπγθξίλεηαη κε βάζε ην πην πάλσ ζηνηρείν;». Η δηαδηθαζία απηή ηεξκαηίδεηαη κε ηηο
ζπγθξίζεηο φισλ ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ ηνπ ηειεπηαίνπ επηπέδνπ ηεο
ηεξαξρίαο, ζε ζρέζε κε ηα ζηνηρεία ηνπ ακέζσο πξνεγνχκελνπ επηπέδνπ.

3. Δκηίμηζη ηυν ζσεηικών βαπών ηυν κπιηηπίυν απόθαζηρ. Γηα, θάζε έλα απφ ηα
ζηνηρεία ηνπ ηειεπηαίνπ επηπέδνπ, απηά δειαδή πνπ δελ κπνξνχλ λα αλαιπζνχλ
πεξηζζφηεξν, αμηνινγνχληαη, αλά δεχγε, νη δπλαηέο επηινγέο ηνπ πξνβιήκαηνο κε
ηε βνήζεηα ηεο πξναλαθεξζείζαο πνηνηηθήο θιίκαθαο. Γειαδή, γλσξίδνληαο ηηο
πξνηηκήζεηο ηνπ απνθαζίδνληνο, φπσο απηέο εθθξάζζεθαλ κέζσ ησλ ζπγθξίζεσλ
πνπ έγηλαλ ζην πξνεγνχκελν βήκα, ε κέζνδνο ππνινγίδεη ηα ζρεηηθά βάξε ησλ
ζηνηρείσλ ελφο επηπέδνπ, ζε ζρέζε κε ηα ζηνηρεία ηνπ ακέζσο πξνεγνχκελνπ
επηπέδνπ, βάζεη ησλ νπνίσλ έγηλαλ νη ζπγθξίζεηο

4. ΢ςνδςαζμόρ ηυν ζσεηικών βαπών ηυν κπιηηπίυν, ώζηε να γίνει η αξιολόγηζη

ηυν εναλλακηικών ενεπγειών. Οη παξαπάλσ πιεξνθνξίεο (ζρεηηθή βαξχηεηα ησλ
θξηηεξίσλ κεηαμχ ηνπο, ζπγθξηηηθή επίδνζε ησλ επηινγψλ ζε θάζε θξηηήξην)
εθθξαζκέλεο ζε δηαλχζκαηα πξνηεξαηνηήησλ ζπληίζεληαη ζε έλα ηειηθφ δηάλπζκα
πξνηεξαηνηήησλ πνπ πξνζδηνξίδεη ηε δηάηαμε ησλ επηινγψλ ηνπ πξνβιήκαηνο.
Δπνκέλσο, γίλεηαη ν ζπλδπαζκφο ησλ ζρεηηθψλ βαξψλ ησλ ζηνηρείσλ φισλ ησλ
επηπέδσλ ψζηε λα ππνινγηζζνχλ ηα βάξε ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ ηνπ
ηειεπηαίνπ επηπέδνπ ηεο ηεξαξρίαο. Σα βάξε ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ πνπ
ππνινγίδνληαη απνηεινχλ έλα ζθνξ γηα θάζε ελαιιαθηηθή. Η ηειηθή αμηνιφγεζε
γίλεηαη βάζεη ηεο θαηάηαμεο ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ απφ ηηο θαιχηεξεο πξνο ηηο
ρεηξφηεξεο.

΢ην ΢ρήκα 5.4 θαίλεηαη ε ηεξαξρηθή δφκεζε ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο απνθάζεσλ κέζσ
ηεο κεζφδνπ AHP

122
 ΢ΣΟΧΟ΢

ΚΡΙΣΗΡΙΑ

ΤΠΟΚΡΙΣΗΡΙΑ

ΕΝΑΛΛΑΚΣΙΚΕ΢

΢τήκα 5. 4 Ιεραρτηθή δόκεζε ηες δηαδηθαζίας ιήυες αποθάζεφλ κέζφ ηες

κεζόδοσ AHP

΋πσο πεξηγξάθεθε παξαπάλσ, ε κέζνδνο ππνινγίδεη θαη αζξνίδεη ηα ππνδηαλχζκαηα κέρξη

λα πξνζδηνξηζηεί ην ζχλζεην ηειηθφ δηάλπζκα. Σν ηειηθφ δηάλπζκα ησλ ζπληειεζηψλ βάξνπο
απεηθνλίδεη ηελ αλάινγε ζεκαζία (αμία) θάζε ελαιιαθηηθήο ιχζεο φζνλ αθνξά ζην ζηφρν
πνπ δειψλεηαη ζηελ θνξπθή ηεο ηεξαξρίαο. Σν δηάλπζκα κπνξνχκε λα ην ρξεζηκνπνηήζνπκε
αλάινγα κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο καο. Γηα ηηο ζπγθξίζεηο αλά δεχγε πνπ εθηεινχληαη
ζε δεδνκέλν επίπεδν, Γεκηνπξγείηαη έλα κεηξψν Α κε ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ απνηειέζκαηνο
ησλ ζπγθξίζεσλ αλά δεχγε ηνπ ζηνηρείνπ i κε ην ζηνηρείν j ζηε ζέζε aij .

a11 a12 . a1n

a21 a22 . a2 n
A
an1 an 2 . ann

Μεηά ηε ιήςε ηνπ δηαλχζκαηνο βάξνπο, απηφ πνιιαπιαζηάδεηαη κε ην ζπληειεζηή βάξνπο

ηνπ ζηνηρείνπ ζε πην πςειφ επίπεδν. Η δηαδηθαζία επαλαιακβάλεηαη πξνο ηα πάλσ γηα θάζε
επίπεδν, έσο φηνπ επηηπγράλεηαη ε θνξπθή ηεο ηεξαξρίαο. Ο ζπλνιηθφο ζπληειεζηήο βάξνπο,
φζνλ αθνξά ζην ζηφρν γηα θάζε ελαιιαθηηθή ιχζε απφθαζεο ιακβάλεηαη έπεηηα. Η
ελαιιαθηηθή ιχζε κε ηελ πςειφηεξε αμία ζπληειεζηή βάξνπο πξέπεη λα ιεθζεί σο θαιχηεξε
ελαιιαθηηθή ιχζε.

Η κέζνδνο AHP ρξεζηκνπνηείηαη γηα ζπγθξηηηθέο αμηνινγήζεηο ελαιιαθηηθψλ project ή

εηεξνγελψλ κεηξήζεσλ. Πνηθίια θξηηήξηα ιακβάλνληαη ππ ‗φςηλ γηα κία πνιχπινθε
θαηάζηαζε. Η κέζνδνο απηή επηηξέπεη ηελ ελνπνίεζε δηαθνξεηηθψλ νπηηθψλ,
123
αληηθαηνπηξίδνληαο ηηο απφςεηο ησλ εκπιεθνκέλσλ ζην πιαίζην ηεο εξγαζίαο. Η ζπκκεηνρή
ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηε δηαδηθαζία απηή είλαη πςίζηεο ζεκαζίαο γηα ηελ πξνζέγγηζε απηή.
Σα απνηειέζκαηα ζπλήζσο πξνζαλαηνιίδνληαη ζην λα παξέρνπλ ιεηηνπξγηθέο ζπκβνπιέο ή
πξνηάζεηο γηα κειινληηθέο ελέξγεηεο.
Ο ζθνπφο ηεο Πνιπθξηηήξηαο Αλάιπζεο είλαη ε ζχλζεζε θαη ν ζπλδπαζκφο δηαθνξεηηθψλ
αμηνινγήζεσλ θαη εθηηκήζεσλ γηα ηε ιήςε ηεο απφθαζεο. Η Πνιπθξηηήξηα Αλάιπζε
ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα επηζεκάλεη θαη λα θηιηξάξεη ηνπο ζπιινγηζκνχο θαη ηηο ππνθεηκεληθέο
πεπνηζήζεηο θαη γλψκεο, ζπλζέηνληαο ηαπηφρξνλα ηηο εθθξαδφκελεο απφςεηο, έηζη ψζηε λα
θαζνξίζεη ηηο δνκέο πξνηεξαηνηήησλ γηα ηελ αλάιπζε ησλ αληηκαρφκελσλ θαηαζηάζεσλ ή
γηα ηε δηακφξθσζε πξνηάζεσλ.
Γηα ηελ απνηειεζκαηηθή ρξήζε ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη πξνηεηλφκελν λα
ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηηο εθαξκνγέο ηα αθφινπζα:

 Παξνρή πξνηάζεσλ γηα ηνλ επαλαπξνζδηνξηαζκφ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαηά ηε

εθηέιεζε θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο. Οη βαζηθέο απνθάζεηο ιακβάλνληαη
ζην επίπεδν ησλ κεηξήζεσλ, Οη ιηγφηεξν επηηπρεκέλεο κεηξήζεηο πξέπεη λα
επαλεμεηάδνληαη ζηα πιαίζηα ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπο, θαη
λα ελζαξξχλεηαη ε επαλαμηλφκεζε ηνπο.
 Δληνπηζκφο ησλ πεξηνρψλ επηηπρίαο θαη πην απνδνηηθψλ κεηξήζεσλ ηνπ
πξνγξάκκαηνο.
 Αλάδξαζε πάλσ ζηηο κεζφδνπο επηινγήο. Η επηινγή ησλ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο, ηνπ
αθξηβνχ νξηζκνχ ηνπο θαη ηεο βαξχηεηαο ηνπο ζπληζηνχλ κία ζεκαληηθή ζπλεηζθνξά
ζηελ πνιπθξηηήξηα αλάιπζε.
 Δκπινπηηζκφο ηεο δηαδηθαζίαο επηινγήο. Η κεηαβίβαζε θξηηεξίσλ θαη ν ππνινγηζκφο
ησλ βαξψλ ζην ζχζηεκα επηινγψλ ηνπ έξγνπ είλαη ζρεηηθά εχθνιεο δηαδηθαζίεο εάλ
ην ζχζηεκα είλαη νξγαλσκέλν κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν.

Η κέζνδνο AHP εμεηάδεη ηα δεδνκέλα, ηελ εκπεηξία, ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία
αληηκεησπίδνπκε ην εθάζηνηε έξγν, ηνπο απψηεξνπο ζηφρνπο καο θαηά έλα ινγηθφ ηξφπν,
δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ηεο αλάζεζεο βάξνπο. Με ηνλ ηξφπν απηφ ελζαξξχλεη ηελ εξγαζία
ησλ ππεπζχλσλ γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ δίλνληαο ηνπο ηε δπλαηφηεηα λα ζπλζέζνπλ ηελ
πνιππινθφηεηα θαη λα ελζσκαηψζνπλ ηφζν ππνθεηκεληθέο φζν θαη αληηθεηκεληθέο
εθηηκήζεηο θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο απφθαζεο.

Η AHP είλαη κηα ζσξεπηηθή κέζνδνο αζξνηζηηθνχ ηχπνπ. Ο ζσξεπηηθφο ραξαθηήξαο ηεο
κεζφδνπ, δεκηνπξγεί ην πξφβιεκα ηεο ηαπηφρξνλεο ζπλχπαξμεο πςειψλ θαη ρακειψλ

124
βαζκνινγηψλ κεηαμχ ησλ θξηηεξίσλ, ελψ παξάιιεια ειινρεχεη θαη ν θίλδπλνο λα ραζνχλ
ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο. Η κέζνδνο AHP έρεη ην πιενλέθηεκα λα κπνξεί λα δηαζπά έλα
ζχλζεην πξφβιεκα ζε ππνπξνβιήκαηα, θαη λα ηεξαξρεί ηα θξηηήξηα κε απνηέιεζκα ηελ πην
εχθνιε αληίιεςε ηεο ζεκαληηθφηεηάο ηνπο. Σα βάξε θαζνξίδνληαη απφ έλα ραξαθηεξηζηηθφ
δηάλπζκα. ΢εκαληηθφ κεηνλέθηεκα ηεο κεζφδνπ AHP είλαη ν πεξηνξηζκφο απφ ηε ρξήζε ησλ
9 βαζκίδσλ πξνζδηνξηζκνχ ηεο ζρεηηθήο ζεκαληηθφηεηαο, ιφγσ ηνπ φηη θάπνηεο απνθάζεηο
κπνξεί λα ρξεηάδνληαη κεγαιχηεξε θιίκαθα πξνζδηνξηζκνχ. Η κέζνδνο AHP έρεη ηα
πιενλεθηήκαηα ηεο ππνδηαίξεζεο ελφο ζχλζεηνπ πξνβιήκαηνο ζε ππν-πξνβιήκαηα, ηεο
ηεξάξρεζεο ησλ θξηηεξίσλ, θαζψο θαη ηνπ θαζνξηζκνχ ηνπ βάξνπο ηνπ θάζε θξηηεξίνπ.
Σέινο, έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ηεο «AHP» είλαη ν ππνινγηζκόο ηνπ δείθηε
αζπλέπεηαο πνπ είλαη πνιχ ζεκαληηθφο γηα ηνλ απνθαζίδνληα γηα λα δηαζθαιίζεη φηη νη
θξίζεηο ηνπ ήηαλ ζπλεπείο θαη φηη ε ηειηθή απφθαζε ιακβάλεηαη θαιά. Ο δείθηεο αζπλέπεηαο
πξέπεη λα είλαη ρακειφηεξνο απφ 0.10. Αλ θαη κηα πςειφηεξε αμία ηνπ δείθηε αζπλέπεηαο
απαηηεί ηελ επαλαμηνιφγεζε ησλ αλά δεχγε ζπγθξίζεσλ, νη απνθάζεηο πνπ ιήθζεθαλ ζε
νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζα κπνξνχζαλ επίζεο λα ιεθζνχλ σο θαιχηεξε ελαιιαθηηθή ιχζε.

125
6ο Κεθάλαιο

ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΟΤ ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΟΤ ΜΟΝΣΔΛΟΤ ΓΙΑ ΣΗΝ

ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ
΢ην θεθάιαην απηφ ζα παξνπζηαζηεί ην πξνηεηλφκελν κνληέιν αμηνιφγεζεο ηεο πνηφηεηαο
ινγηζκηθνχ κε βάζε φζα έρνπλ πξνεγεζεί παξαπάλσ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζα γίλεη κία
ζπλνπηηθή αλαθνξά ησλ πιενλεθηεκάησλ πνπ παξνπζηάδεη ην θάζε κνληέιν απφ απηά πνπ
έρνπλ πεξηγξαθεί θαη ζα παξνπζηαζηεί ε ηδέα ηνπ πξνηεηλφκελνπ κνληέινπ ην νπνίν ζα
ρξεζηκνπνηεί ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ θάζε κνληέινπ κε ζθνπφ λα αληηζηαζκίδεη ηα αληίζηνηρα
κεηνλεθηήκαηα ηνπο, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ πνιπθξηηήξηα αλάιπζε θαη βαζηδφκελν ζηελ
δηεξγαζία ηεο αλαιπηηθήο ηεξαξρίαο.

6.1 Ρόλορ ηος λήπηη αποθάζευν

΢ην κνληέιν πνπ πξνηείλεηαη θαη παξνπζηάδεηαη ζην ηξέρσλ θεθάιαην δίλεηαη κεγάιε
πξνηεξαηφηεηα ζην ξφιν ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ. Ο απνθαζίδσλ δελ πεξηνξίδεηαη ζηνλ
παζεηηθφ ξφιν ηεο απιήο παξαθνινχζεζεο θαη εθαξκνγήο ησλ απνηειεζκάησλ πνπ
πξνθχπηνπλ απφ ηα καζεκαηηθά κνληέια θαη απφ ηα κνληέια ηεο αμηνιφγεζεο ηεο πνηφηεηαο
ινγηζκηθνχ, αιιά επηβάιιεηαη ε ελζσκάησζε ηεο εκπεηξίαο θαη ησλ πξνηηκήζεσλ ηνπ ζηε
δηαδηθαζία ηεο ιήςεο απνθάζεσλ, ψζηε λα ηθαλνπνηνχληαη νη ζηφρνη θαη νη εθάζηνηε
απαηηήζεηο πνπ θαζηζηνχλ αλαγθαία ηε ρξήζε ηνπ θαηλνχξηνπ κνληέινπ. Σα πξφηππα πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη δελ πεξηνξίδνληαη ζηελ απιή ζχλζεζε φισλ ησλ παξακέηξσλ ηνπ
πξνβιήκαηνο αιιά κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο ιακβάλεη ρψξα ε αλαγθαία ζχλζεζε
θάησ απφ ην πξίζκα ηεο πξνζσπηθήο ιήςεο απνθάζεσλ θαη ηνπ ζπζηήκαηνο πξνηηκήζεσλ
θαη αμηψλ ην νπνίν ρξεζηκνπνηεί ν απνθαζίδσλ. Γίλεηαη ζπλεπψο κεγάιε έκθαζε ζηελ θξίζε
ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ θαη ζηελ νπηηθή γσλία πνπ ηνπ ρξήζηε. Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε ζην
ζεκείν απηφ φηη ε έκθαζε δίλεηαη ζηε δηαδηθαζία ηεο ιήςεο απνθάζεσλ θη φρη ζηελ
απφθαζε θαζεαπηή.
Μία ζσζηή απφθαζε πξέπεη λα αληαλαθιά ζε κεγάιν βαζκφ ηηο αμίεο ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ.
Έηζη πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπκε αλ έλα άηνκν έρεη απνθαζίζεη ζσζηά πξέπεη λα
εμεηάζνπκε ηε δηαδηθαζία πνπ αθνινχζεζε γηα λα νδεγεζεί ζηελ επηινγή. Οη παξάκεηξνη
πξνηίκεζεο θαη ζχλζεζεο ησλ θξηηεξίσλ κε ηελ πνιπθξηηήξηα αλάιπζε απνηεινχλ ηηο
πιεξνθνξίεο ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ θαη ελζσκαηψλνληαη ζην κνληέιν ππνζηήξημεο ησλ
απνθάζεσλ ην νπνίν κε ηε ζεηξά ηνπ αλαπαξάγεη απηφ ην ζχζηεκα αμηψλ θαη πξνηηκήζεσλ.

126
Η δηαδηθαζία πιεξνθφξεζεο είλαη απηή πνπ ηειηθά πξνζδηνξίδεη ηηο θαηεπζχλζεηο επίιπζεο
ηνπ πξνβιήκαηνο. Η δηαδηθαζία απηή αθνξά ηα παξαθάησ:

Καζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ-θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο πνπ πξέπεη λα

ηθαλνπνηεζνχλ-βειηησζνχλ
Παξαρσξήζεηο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ ζηνπο ππφινηπνπο ζηφρνπο
Αμηνιφγεζε ησλ ππφινηπσλ ιχζεσλ

Αλαγθαία πξνυπφζεζε είλαη ε ζπλερήο επαθή ηνπ απνθαζίδνληα κε ηνλ εμεηδηθεπκέλν

αλαιπηή κέζα απφ θαζνξηζκέλεο ηερληθέο αιιειεπίδξαζεο θαη αλαδξάζεηο ή
επαλαπξνζεγγίζεηο ηνπ πξνβιήκαηνο, νη νπνίεο είλαη πςίζηεο ζεκαζίαο γηα ηελ εμάιεηςε ησλ
αζπλεπεηψλ, πνπ πξνθχπηνπλ είηε απφ ην πξφγξακκα ινγηζκηθνχ είηε απφ ιαλζαζκέλε θξίζε
θαη εθηίκεζε ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ. ΢ε θάζε πεξίπησζε πξνθεηκέλνπ λα νδεγεζνχκε ζε κία
απνδεθηή ιχζε ζην πξφβιεκα, πξέπεη λα έρνπλ θαζνξηζηεί ηα πνηνηηθά θαη ηα πνζνηηθά
ραξαθηεξηζηηθά ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ κπνξεί λα αληιήζεη ν αλαιπηήο απφ ην ιήπηε
απνθάζεσλ, ιακβάλνληαο πάληα ππ‘ φςηλ ην δηαζέζηκν ρξφλν, θαζψο θαη ηε ζσζηή επηινγή
ηεο θαηάιιειεο πνιπθξηηήξηαο κεζνδνινγίαο.

6.2 Υαπακηηπιζηικά ηος πποηεινόμενος μονηέλος αξιολόγηζηρ λογιζμικού

Σν κνληέιν καο ζα παξέρεη ηερληθέο θαη γλψζεηο γηα ηελ βειηίσζε ηεο ιήςεο απνθάζεσλ ζε
θαηαζηάζεηο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ πνιππινθφηεηα θαη ζε ζπλζήθεο αβεβαηφηεηαο φπνπ
ηα απνηειέζκαηα ησλ πξνεγνχκελσλ κνληέισλ ήηαλ ακθηιεγφκελα. Δπεηδή νη
αληηθξνπφκελεο αιιειεπηδξάζεηο θαη επηδηψμεηο κεηαμχ ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ θξηηεξίσλ
είλαη αλαπφθεπθηεο ιφγσ ηεο ρξήζεο ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο, πξνβιέπνληαη νη
απαξαίηεηεο παξαρσξήζεηο απφ έλα ζηφρν πξνο φθεινο ηνπ άιινπ, νη νπνίεο ζα δψζνπλ
ιχζε ζηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ. ΢ηφρνο θαη επηδίσμε ηνπ λένπ κνληέινπ είλαη λα
δηαηεξεζνχλ ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη δηαηήξεζεο ζε ρακειά επίπεδα θαη λα εμαιεηθζνχλ -
αληηκεησπηζηνχλ νη θίλδπλνη πνπ επηβαξχλνπλ ην θφζηνο κίαο επηρείξεζεο. Σν κνληέιν
παξέρεη κία ζεηξά εθηθηψλ ιχζεσλ νη νπνίεο ηθαλνπνηνχλ ηηο επηδηψμεηο θαη ηνπο ζηφρνπο
ψζηε ν ιήπηεο ησλ απνθάζεσλ λα έρεη ηε δπλαηφηεηα επηινγήο αλάινγα κε ηηο
πξνηεξαηφηεηεο πνπ ζέηεη θαη ηηο αλάγθεο πνπ έρεη. Σα απνηειέζκαηα ηεο δηαδηθαζίαο ζα
ιακβάλνπλ ππ‘ φςηλ αξθεηά πνζνηηθά θαη πνηνηηθά θξηηήξηα ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ γηα
κία πην αληηθεηκεληθή θαη αζθαιή εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο, νδεγψληαο ζε πξνζεγγηζηηθά

127
βέιηηζηεο πξνζεγγίζεηο. Ο φξνο πξνζεγγηζηηθά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε νθείιεηαη ζην γεγνλφο
φηη νη ιχζεηο δελ είλαη απιά ζπκβηβαζηηθέο αιιά είλαη νη θαιχηεξεο ιχζεηο πνπ πξνθχπηνπλ
κε ρξήζε ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο. ΢ηελ πεξίπησζε ησλ αιιεινζπγθξνπφκελσλ
θξηηεξίσλ πνπ ζα νδεγνχζαλ ζε δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα, γίλεηαη αλάζεζε κεγαιχηεξνπ
βάξνπο ζε απηά πνπ θξίλνληαη πην ζεκαληηθά απφ ην ιήπηε απνθάζεσλ, ελψ ζε νξηζκέλεο
πεξηπηψζεηο είλαη δπλαηφο θαη ν απνθιεηζκφο θξηηεξίσλ αλάινγα κε ηελ θξίζε ηνπ
απνθαζίδνληα πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηεζνχλ νη επηζπκεηνί ζηφρνη. ΢ε πνιχπινθα κνληέια,
ην πξνηεηλφκελν κνληέιν ην νπνίν φπσο αλαθέξακε ρξεζηκνπνηεί ηα πξναλαθεξζέληα
κνληέια ζπλδπάδνληαο ηα πιενλεθηήκαηα ηνπο θαη αληηζηαζκίδνληαο ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπο,
πξνβαίλεη ζε νξηζκέλεο απινπζηεχζεηο θαη παξαδνρέο νη νπνίεο δελ είλαη επηθίλδπλεο γηα ηελ
εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο αιιά βνεζνχλ ην κνληέιν λα αληαπνθξηζεί ζηηο αλάγθεο θαη
απαηηήζεηο ηνπ πξνβιήκαηνο. Έηζη κεηψλεηαη ην ράζκα πνπ παξαηεξείηαη αλάκεζα ζηελ
πνιππινθφηεηα ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ θαη ζηελ απιφηεηα ησλ ζεσξεηηθψλ ππνδεηγκάησλ
επίιπζεο.
Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ην κνληέιν παξέρεη θαιχηεξεο ιχζεηο απφ ηα ππάξρνληα κνληέια
αμηνιφγεζεο ινγηζκηθνχ αληηκεησπίδνληαο ηα πξνβιήκαηα θαηαλφεζεο ησλ ππνδεηγκάησλ,
αθνχ ν ρξήζηεο-ιήπηεο απνθάζεσλ επηιέγεη ηα θξηηήξηα πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηελ
εθηίκεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ινγηζκηθνχ. Δπηπξνζζέησο, αληηκεησπίδεηαη ην
πξφβιεκα ηεο εχξεζεο θαηάιιεισλ δεδνκέλσλ, αθνχ δίλεηαη κεγάιε ειεπζεξία ζην ρξήζηε
ζηελ επηινγή ησλ δεδνκέλσλ θαη παξέρνληαη αμηφινγεο ιχζεηο κε ηελ αθξίβεηα πνπ είλαη
δπλαηή ζηελ εθάζηνηε πεξίπησζε, αθνχ ν ιήπηεο απνθάζεσλ είλαη απηφο πνπ απνθαζίδεη
πνηα θξηηήξηα ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ζηα θαηάιιεια δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο ελφο
δνζέληνο πξνγξάκκαηνο ινγηζκηθνχ. Σν κνληέιν καο βαζίδεηαη ζηνπο πην αμηφινγνπο
παξάγνληεο θ φρη ζηνπο δεπηεξεχνληεο. Απνηειεζκαηηθά, επηηπγράλεηαη αχμεζε ηεο
απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ κνληέινπ επηθεληξψλνληαο έλα ππφδεηγκα ζηνπο πξσηεχνληεο
παξάγνληεο. Μπνξνχκε ινηπφλ λα αλαθέξνπκε φηη ην κνληέιν καο ραξαθηεξίδεηαη απφ
κεγάιε παξακεηξνπνηεζηκφηεηα αθνχ δίλεη ζε θάζε ρξήζηε ηε δπλαηφηεηα λα πξνζαξκφζεη
ην κνληέιν ζηηο δηθέο ηνπ αλάγθεο, απαηηήζεηο, ζηφρνπο θαη επηδηψμεηο. Σν κνληέιν δειαδή
απνθηά πξνζσπηθφ ραξαθηήξα αλάινγα ην ιήπηε απνθάζεσλ δίλνληαο έκθαζε ζηελ ελεξγφ
ζπκκεηνρή ηνπ ιήπηε απνθάζεσλ ζηελ δηαδηθαζία γηα ηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ. Σν κνληέιν
κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο ζπλζέηεη φιεο ηηο παξακέηξνπο ηνπ πξνβιήκαηνο
ππνζηεξίδνληαο ηε δηαδηθαζία ιήςεο νξζνινγηθψλ απνθάζεσλ.
Αθφκα, πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη γηα ην κνληέιν απηφ ζα εμεηάζνπκε ηα πξνεγνχκελα
κνληέια πνπ πεξηγξάθεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο δηπισκαηηθήο κε ζθνπφ λα κπνξέζνπκε λα
ελζσκαηψζνπκε ηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ αληηζηαζκίδνληαο ηπρφλ πξνβιήκαηα
θαη αζάθεηεο ζην πξνθχπηνληα απνηειέζκαηα πνπ απνξξένπλ απφ θάζε έλα κνληέιν
128
μερσξηζηά. Έπεηηα ηα απνηειέζκαηα ζα επεμεξγαζηνχλ κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο
γηα λα πξνθχςνπλ ηα ζπκπεξάζκαηα καο. Απηφ πνπ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ, είλαη ην
πξνηεηλφκελν κνληέιν λα πεξηέρεη κία επξεία γθάκα κεηξηθψλ ψζηε λα θαιχπηνπλ φιν ην
θάζκα ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ, κε ζθνπφ ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα πξνθχςνπλ γηα ηνλ θψδηθα
– πξντφλ ινγηζκηθνχ λα είλαη φζν ην δπλαηφλ πην ηθαλνπνηεηηθά, αληηθεηκεληθά θαη αζθαιή.
΢ην ρξήζηε ζα δίλεηαη κεγάιε έκθαζε. Γειαδή, κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο ν
ρξήζηεο ζα παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ αλάζεζε βαξψλ πάλσ ζηηο κεηξηθέο, θαη απηφ είλαη
ην ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ πνπ θαζηζηά ην κνληέιν παξακεηξνπνηήζηκν. Ο θάζε ρξήζηεο-
ιήπηεο απνθάζεσλ ζα κπνξεί λα ην πξνζαξκφδεη ζηηο πξνζσπηθέο ηνπ αλάγθεο επηιέγνληαο
ην πνζνζηφ ζπλεηζθνξάο ηεο θάζε κεηξηθέο ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Δπνκέλσο, αλ
θάπνηνο ζεσξεί φηη δηαηεξεζηκφηεηα (maintainability), ηφηε ζα γίλεη ε θαηάιιειε αλάζεζε
βάξνπο ζηε κεηξηθή απηή θαη κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο ζα πξνθχςνπλ ηα
θαηάιιεια απνηειέζκαηα γηα ηνλ θψδηθα ν νπνίνο είλαη αληηθεηκελνζηξαθήο.
΢ην ζεκείν απηφ πξέπεη λα αλαθεξζνχλ ζπλνπηηθά ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνιπθξηηήξηαο
αλάιπζεο. ΢ε πξψην επίπεδν γίλεηαη ε αμηνιφγεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζρεδηαζκνχ ηνπ
πξνγξάκκαηνο γηα θάζε έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ελφο ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ κνληέινπ.
Γειαδή έρνπκε ηε δεκηνπξγία ελφο πίλαθα ινγηθήο ζχγθξηζεο γηα θάζε κία απφ ηηο ηδηφηεηεο
ζρεδηαζκνχ πνπ αληηθαηνπηξίδεη ηε γλψζε ηνπ ρξήζηε ζρεηηθά κε ην βαζκφ επηξξνήο ηεο
θάζε ηδηφηεηαο ζην θάζε ραξαθηεξηζηηθφ. ΢ηε ζπλέρεηα ιακβάλεη ρψξα ε αμηνιφγεζε θάζε
ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ κνληέινπ ζην πιαίζην ησλ αληίζηνηρσλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ θαη
αλαζέηνπκε βάξνο γηα θάζε ηδηφηεηα, ιακβάλνληαο ππ‘ φςηλ καο θαη ηα ππνραξαθηεξηζηηθά.
΢ε ηειεπηαίν επίπεδν, ππνινγίδεηαη ν βαζκφο επηξξνήο θάζε ππνραξαθηεξηζηηθνχ ζην
αληίζηνηρν ραξαθηεξηζηηθφ ππνινγίδνληαο ηα αληίζηνηρα βάξε. Με ιίγα ιφγηα ζεκεηψλνπκε
φηη αξρηθά γίλεηαη ν θαζνξηζκφο ησλ παξαγφλησλ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ηηο απαηηήζεηο
πνηφηεηαο. Έπεηηα θαζνξίδεηαη ε ζρέζε ησλ παξαγφλησλ πνηφηεηαο κε ηνπο ππν-παξάγνληεο
πνηφηεηαο, θαη ζε ηειεπηαίν ζηάδην πξαγκαηνπνηείηαη ε αλαγλψξηζε ησλ κεηξηθψλ πνπ
ζρεηίδνληαη κε ηνπο παξάγνληεο θαη ηνπο ππν-παξάγνληεο πνηφηεηαο.

Καιφ ζα ήηαλ ζην ζεκείν απηφ λα παξαζέζνπκε κία ζεηξά απφ ελέξγεηεο πνπ κπνξνχλ λα
εθαξκνζηνχλ ζε έλα θψδηθα ινγηζκηθνχ ψζηε απηφο λα γίλεη θαηαλνεηφο, γηα λα κπνξέζνπκε
λα ηνλ ρξεζηκνπνηήζνπκε ζην κνληέιν καο. Οη ελέξγεηεο απηέο πνπ κπνξεί θάπνηνο λα
εθαξκφζεη ζην πξντφλ ινγηζκηθνχ πξηλ ρξεζηκνπνηεζεί σο είζνδνο ζην πξνηεηλφκελν
κνληέιν παξαηίζεληαη παξαθάησ:
Καζνξηζκφο ησλ ηκεκάησλ/ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ πξέπεη λα ειεγρζνχλ
Δμεξεχλεζε ησλ θξίζηκσλ ηκεκάησλ ηνπ ζπζηήκαηνο

129
 ΢πιινγή ηνπ θαηάιιεινπ documentation
Καζνξηζκφο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην
πξντφλ ινγηζκηθνχ
Απαξίζκεζε ησλ εηζφδσλ θαη εμφδσλ θάζε ρξήζηε ζηα πιαίζηα ηνπ πξντφληνο
ινγηζκηθνχ.
Καηαγξαθή ησλ ζπλζεθψλ θάησ απφ ηηο νπνίεο έρνπκε απνθξίζεηο ζπζηήκαηνο. Μία
απφθξηζε ζπζηήκαηνο είλαη κία έμνδνο ζε έλαλ απφ ηνπο ρξήζηεο ή κία αιιαγή ζηα
εζσηεξηθά δεδνκέλα πνπ επεξεάδεη ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ θψδηθα ζε θάπνην ζεκείν.
Μειέηε ηεο αθνινπζίαο ησλ εηζφδσλ πνπ πξέπεη λα κνληεινπνηεζνχλ
Καηαλφεζε ηεο δνκήο ησλ εμσηεξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ
Καηαλφεζε ησλ εζσηεξηθψλ αιιειεπηδξάζεσλ θαη ππνινγηζκψλ
Γηαηήξεζε ηνπ κνληέινπ

Πξνθεηκέλνπ ην κνληέιν λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ ζα πξέπεη λα είλαη

ζχληνκν, ρσξίο λα ζπζηάδεη απαξαίηεηε πιεξνθνξία. Δπίζεο, δελ πξέπεη λα ζπκπεξηιακβάλεη
πιεξνθνξίεο πνπ δελ είλαη ζρεηηθέο κε ηνλ ζθνπφ θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ εθάζηνηε ρξήζηε θαη
ζα πξέπεη λα απνθιείεη πιενλάδνπζεο ή άρξεζηεο πιεξνθνξίεο. Ωζηφζν, ζα πξέπεη λα είλαη
θαηαλνεηφ, αλνηρηφ ζε αιιαγέο θαη κειινληηθέο πξνζζήθεο κε ζηφρν ηελ βειηηζηνπνίεζή ηνπ
θαη λα θάλεη ζσζηή ρξήζε ησλ κεηξηθψλ.

Παξαθάησ ζα αλαιχζνπκε ηα πιενλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ ηα κνληέια πνπ έρνπκε

πεξηγξάςεη πξνθεηκέλνπ λα νδεγεζνχκε ζηηο θαηάιιειεο κεηξηθέο ηηο νπνίεο ζα
ρξεζηκνπνηήζνπκε ζην πξνηεηλφκελν κνληέιν, κε ηειηθφ ζθνπφ ην κνληέιν απηφ λα παξέρεη
αμηφπηζηα απνηειέζκαηα θ λα είλαη ειθπζηηθφ θαη ρξήζηκν γηα θάζε ρξήζηε.

6.3 Δκηίμηζη και παποςζίαζη ηυν Πλεονεκηημάηυν ηυν πποηγούμενυν

Μονηέλυν Ποιόηηηαρ Λογιζμικού

΋πσο εηπψζεθε θαη παξαπάλσ ζηελ ελφηεηα απηή ζα εμεηάζνπκε ηα πξνεγνχκελα κνληέια
πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηε δηπισκαηηθή, παξνπζηάδνληαο ηα πιενλεθηήκαηα ηνπο κε ζηφρν λα
ζπλδπαζηνχλ απηά ηνπο ψζηε λα επηιέμνπκε ηηο θαηάιιειεο κεηξηθέο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο
θαηλνχξηνπ κνληέινπ ην νπνίν ζα πξνζθέξεη κέζσ ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο ηα βέιηηζηα
απνηειέζκαηα απφ ηα νπνία ζα κπνξνχκε λα εμάγνπκε ζπκπεξάζκαηα θαη λα εθηηκήζνπκε

130
ηελ πνηφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ, επηθεληξψλνληαο πάληα ζηελ αμηνιφγεζε θαη δηαζθάιηζε ηεο
πνηφηεηαο ηνπ ινγηζκηθνχ.

Σεσνική Software Quality Assessment Exercise

΢ηελ ηερληθή απηή επηιέγεηαη έλα ζχλνιν εξγαιείσλ θαη κεζφδσλ εθηίκεζεο κε ζθνπφ ηελ
παξνρή επαλαιακβαλφκελσλ θαη ζπλεπψλ κεηξήζεσλ ηεο πνηφηεηαο θαη ησ πξντφλησλ. ΢ηελ
ηερληθή απηή ε πξνζέγγηζε αληηκεησπίδεη ηελ εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο σο ηκήκα ηεο
δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο, επηδερφκελε ζπλερείο βειηηψζεηο κε ζθνπφ ηελ θαηαλεκεκέλε
αμηνιφγεζε θαη ηελ ηθαλνπνίεζε επηπξφζζεησλ αλαγθψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ εθαξκνγέο ή
αλάγθεο ρξεζηψλ. Σν απνηέιεζκα είλαη ε δεκηνπξγία ελφο ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο πνπ
νδεγεί ζηελ παξαγσγή αμηφπηζησλ θαη ρξήζηκσλ απνηειεζκάησλ ζε φια ηα ζηάδηα ηνπ
θχθινπ δσήο ησλ ζπζηεκάησλ ινγηζκηθνχ.

Μονηέλο Ποιόηηηαρ Λογιζμικού για ηην Αξιολόγηζη Κινδύνυν (Software

Quality Model for Risk Assessment).
Σν κνληέιν απηφ απνηειεί ηελ εμέιημε ηνπ παξαπάλσ κνληέινπ, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα
δηαρείξηζεο θηλδχλσλ, πξνβιέπνληαο ηνπο θηλδχλνπο ζε θάζε θάζε ηνπ θχθινπ αλάπηπμεο
ινγηζκηθνχ, ελψ παξάιιεια παξέρεη ηε δπλαηφηεηα πξφβιεςεο κειινληηθψλ θηλδχλσλ. Σν
κνληέιν απηφ ζπζρεηίδεη ηηο κεηξηθέο πνπ πξνηείλεη, κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ
ζπζηήκαηνο. Σα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην κνληέιν απηφ είλαη
ηα αθφινπζα:
• Γνκή/Αξρηηεθηνληθή πξνθεηκέλνπ λα πξνβιεθζνχλ ελ δπλάκεη πξνβιήκαηα ζηα
πιαίζηα ηεο ρξεζηκνπνηεζηκφηεηαο θαη επαλαρξεζηκνπνηεζηκφηεηαο.
• Δπαλαρξεζηκνπνίεζε
• Γηαηεξεζηκφηεηα αλαδεηθλχνληαο ηελ επθνιία ηνπ κνληέινπ ζηνλ εληνπηζκφ θαη ηε
δηφξζσζε ιαζψλ
•Σεθκεξίσζε θψδηθα

΢ην κνληέιν απηφ απνθεχγνληαη νη πνιχπινθεο κέζνδνη θαη εθηηκάηαη ε πνιππινθφηεηα ηνπ
θψδηθα πνπ κεηξάεη ηνλ αξηζκφ ησλ γξακκηθά αλεμάξηεησλ κνλνπαηηψλ. Κάζε ππνζχλνιν-
κέζνδνο πξέπεη λα έρεη κέγεζνο κέρξη 100 γξακκέο, ψζηε λα δηεπθνιχλεη ηελ θαηαλφεζε, ηελ
δηαηεξεζηκφηεηα θαη ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε.

131
Μονηέλο Capability Maturity.
Σν κνληέιν απηφ βαζίδεηαη ζηελ παξαδνρή φηη ε πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο ή πξντφληνο
επεξεάδεηαη άκεζα απφ ηελ πνηφηεηα ηεο δηαδηθαζίαο πνπ εθαξκφδεηαη γηα ηελ αλάπηπμε θαη
ηελ δηαηήξεζε ηνπ πξναλαθεξζέληνο ζπζηήκαηνο ή πξντφληνο. Σν πιενλέθηεκα ηνπ
κνληέινπ απηνχ είλαη φηη παξέρεη βειηησκέλεο δηεξγαζίεο κε ηειηθφ ζηφρν ηε βειηησκέλε
πνηφηεηα, ιεηηνπξγηθφηεηα θαη απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δηεξγαζηψλ, ελψ πζηεξεί ζηελ
εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ.

Πποζέγγιζη Goal Question Metric

΢ην κνληέιν απηφ θπξίαξρν πιενλέθηεκα είλαη ην γεγνλφο φηη δίλεηαη κεγάιε ζεκαζία ζηνλ
θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ θαη ε ηαμηλφκεζε ηνπο κε βάζε έλα ηεξαξρηθφ ζχζηεκα ζρεηηθψλ
εξσηήζεσλ πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε επηηπρεκέλε επίηεπμε ηνπο. Έπεηηα ηα εξσηήκαηα
απηά ζπλδένληαη κε κεηξηθέο. Σν κνληέιν απηφ εθαξκφδεηαη ηφζν ζε δηεξγαζίεο φζν θαη ζε
πξντφληα. Πξνζδηνξίδνληα ηα πξντφληα, νη δηεξγαζίεο θαη ηα κέζα ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη
απφ ηηο δηεξγαζίεο ψζηε λα παξαρζνχλ ηα εμαγφκελα απνηειέζκαηα. Παξφιν πνπ πνιιέο
θνξέο νξηζκέλεο κεηξηθέο ζην κνληέιν απηφ παξνπζηάδνπλ δηθνξνχκελα θαη πνιιαπιά
απνηειέζκαηα θαη ην γεγνλφο φηη ην κνληέιν απηφ ρξεηάδεηαη ζπλερή βειηίσζε θαη
πξνζαξκνγή, ε Πξνζέγγηζε Goal Question Metric(GMU) λα είλαη εθαξκφζηκε ζε
δηαθνξεηηθά πεξηβάιινληα.

Μονηέλα Ποιόηηηαρ Mc Call- Droomey

΢ηα παξαπάλσ κνληέια ρξεζηκνπνηείηαη κία αληηζηνίρεζε παξαγφλησλ πνηφηεηαο θαη κέηξσλ
ψζηε λα απνθεπρζεί ε ππνθεηκεληθφηεηα ησλ απνηειεζκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ηελ
εθαξκνγή ησλ κνληέισλ. Υξεζηκνπνηψληαο ηελ ππφζεζε φηη ηα εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά
ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ πνπ απνξξένπλ απφ ην εθάζηνηε έξγν ινγηζκηθνχ επεξεάδνπλ
ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο (πνηφηεηα ρξήζεο), θαη αμηνινγψληαο ηα
εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ ζεκαληηθά ζπκπεξάζκαηα
ην ζρεηηθά κε ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο (πνηφηεηα ρξήζεο). Έηζη
πξνθχπηεη κία αληηθεηκεληθή θαη αλεμάξηεηε ηνπ θψδηθα ινγηζκηθνχ άπνςε ηεο πνηφηεηαο.
Δπηπξφζζεηα, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντφληνο ινγηζκηθνχ πξνζδηνξίδνληαη σο κία ηεξαξρία
παξαγφλησλ, θξηηεξίσλ θαη κεηξηθψλ. Παξά ηε κεγάιε θαη εθηεηακέλε ρξήζε ηνπο θαη ην
άξηζην πιαίζην εξγαζίαο πνπ πξνζθέξνπλ, ηα κεηνλεθηήκαηα ησλ κνληέισλ εζηηάδνληαη ζηελ
αζάθεηα ησλ κεηξηθψλ ρακειφηεξνπ επηπέδνπ, ζηελ έιιεηςε αλεμαξηεζίαο κεηαμχ ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο

132
Μονηέλο Ποιόηηηαρ Ανηικειμενοζηπεθούρ ΢σεδιαζμού(Model for Object-
Oriented Design) και Ιεπαπσικό Μονηέλο για ηην Αξιολόγηζη Ποιόηηηαρ
Ανηικειμενοζηπεθούρ ΢σεδιαζμού (Hierarchical Model for Object-Oriented
Design Quality Assessment Q.M.O.O.D.)
Σν Μνληέιν Πνηφηεηαο Αληηθεηκελνζηξεθνχο ΢ρεδηαζκνχ είλαη έλα πιήξσο θαηαλνεηφ
κνληέιν ην νπνίν αμηνινγεί ηα αληηθεηκελνζηξεθή ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο θαη ηα
ζπζρεηίδεη κέζσ καζεκαηηθψλ ηχπσλ κε δνκεκέλα αληηθεηκελνζηξεθή ραξαθηεξηζηηθά
ζρεδηαζκνχ. Δπηπξνζζέησο, ην κνληέιν απηφ παξέρεη θαη ηηο απαηηνχκελεο κεηξηθέο γηα ηελ
πνζνηηθνπνίεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζρεδηαζκνχ θαη ζπζρεηίδεη ηηο κεηξηθέο πνπ πξνηείλεη
κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πνηφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Με ηε κεηεμέιημε ηνπ κνληέινπ ζε
ηεξαξρηθφ δφζεθε ε δπλαηφηεηα ηεο αλάιπζεο θαη βειηίσζεο ινγηζκηθνχ πξηλ απφ ηελ
νινθιήξσζε ηνπ πξντφληνο. Σα κνληέια απηά κπνξνχλ λα πξνζαξκνζηνχλ ζε πνιιά
πεξηβάιινληα εθαξκνγψλ θαη πνηθίιεο νπηηθέο γσλίεο, παξνπζηάδνληαο κεγάιε
απνηειεζκαηηθφηεηα θαη γξήγνξε πξνζαξκνγή ζε λέεο κεηξηθέο θαη αλάγθεο. Έηζη
πξνθχπηνπλ αμηφπηζηα, πξνζαξκφζηκα θαη επέιηθηα ινγηζκηθά ζπζηήκαηα. Η ρξήζε ησλ
κνληέισλ απηψλ έρεη απνδεηρηεί εχθνιε ζηε ρξήζε θαη κε παξεηζθξεηηθή. Παξφιν πνπ
ρξεζηκνπνηνχληαη απιέο ππνζέζεηο, ηα κνληέια κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε επηηπρία ζηελ
θαηαγξαθή ηεο πνηφηεηαο ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ θαη παξέρνπλ έλα εξγαιείν ην νπνίν
επηηξέπεη ζε δηαθνξεηηθά κνληέια θαη πξνζεγγίζεηο λα αμηνινγνχληαη γξήγνξα ζε
πξαγκαηηθά έξγα, επηηαρχλνληαο ηε ζχγθιηζε δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ πάλσ ζηελ πνηφηεηα.

Μονηέλο Ππόηςπηρ Ολοκλήπυζηρ Ωπιμόηηηαρ Ικανόηηηαρ CMMI(Capability

Maturity Model Integration)
Σν κνληέιν απηφ είλαη κία πξνζέγγηζε βειηίσζεο δηεξγαζηψλ, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο
νδεγφο ηεο βειηίσζεο δηεξγαζηψλ πάλσ ζε έλα έξγν ινγηζκηθνχ, κία ππνδηαίξεζε-ηκήκα
ινγηζκηθνχ ε αθφκα θαη ζε έλαλ νιφθιεξν κεραληζκφ θαη επηπιένλ, βνεζάεη ζηελ
νινθιήξσζε ησλ παξαδνζηαθά απηφλνκσλ νξγαλσηηθψλ ιεηηνπξγηψλ, ζηνλ θαζνξηζκφ
ζηφρσλ βειηίσζεο πξνφδνπ θαη πξνηεξαηνηήησλ, ζηελ παξνρή θαζνδήγεζεο γηα δηεξγαζίεο
πνηφηεηαο θαη ηέινο, ζηελ παξνρή ζεκείνπ αλαθνξάο γηα ηελ εθηίκεζε ησλ ηξερφλησλ
δηεξγαζηψλ. Αθφκε, βνεζάεη ζηελ ελζσκάησζε ησλ παξαδνζηαθά ρσξηζηψλ νξγαλσηηθψλ
ιεηηνπξγηψλ, ζέηνληαο ζηφρνπο βειηίσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ησλ πξνηεξαηνηήησλ,
παξέρνληαο νδεγίεο γηα ηηο πνηνηηθέο δηαδηθαζίεο, θαζψο θαη έλα ζεκείν ηεο αλαθνξάο γηα

133
ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηξερνπζψλ δηαδηθαζηψλ, παξέρνληαο ζχγρξνλεο πξαθηηθέο γηα ηελ
αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ. ΢εκαληηθά νθέιε είλαη ην
γεγνλφο φηη ε πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε θαη δέρεηαη επηξξνή απφ
ηελ πνηφηεηα δηεξγαζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απφθηεζε, ζρεδηαζκφ θαη δηαηήξεζε,
ην γεγνλφο φηη ε βειηίσζε ησλ δηεξγαζηψλ απμάλεη ηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη
ππεξεζηψλ θαζψο νη νξγαληζκνί ηεο εθαξκφδνπλ κε ζηφρν ηελ επίηεπμε ησλ επηρεηξεκαηηθψλ
ηνπο ζηφρσλ θαη ηέινο ην φηη νη ζηφρνη ηεο βειηίσζεο ησλ δηεξγαζηψλ θαη ηεο πξνφδνπ είλαη
άξξεθηα ζπλδεδεκέλνη κε ηνπο επηρεηξεκαηηθνχο ζηφρνπο. Παξά ην κεγάιν θφζηνο θαη ρξφλν
πνπ απαηηεί, παξέρεη θαιή δηαρείξηζε, νξγάλσζε θαη πξνγξακκαηηζκφ ησλ έξγσλ
ινγηζκηθνχ, ψξηκεο εθηηκήζεηο πνηφηεηαο θαη επθνιία ζηνλ εληνπηζκφ ησλ θξίζηκσλ ζεκείσλ
ζε έλα πξντφλ ινγηζκηθνχ.

Μονηέλο ISO/IEC 9126

΋ζνλ αθνξά ην κνληέιν πνηφηεηαο ISO/IEC 9126 πνπ έρεη πεξηγξαθεί εθηελψο παξαπάλσ,
αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη ην κνληέιν απηφ νξίδεη δχν ηχπνπο πνηφηεηαο, ηελ εζσηεξηθή θαη
ηελ εμσηεξηθή. Ο νξηζκφο ησλ δχν απηψλ πνηνηήησλ βαζίδεηαη ζην δηαρσξηζκφ κεηαμχ
ζπζηήκαηνο θαη ινγηζκηθνύ. Γηα λα αμηνινγήζνπκε ηε ζπλνιηθή πνηφηεηα ελφο εμεηάδεηαη
ηφζν ε εζσηεξηθή φζν θαη ε εμσηεξηθή πνηφηεηα. Σν κνληέιν απηφ απνηειεί έλα απφ ηα πην
δηαδεδνκέλα πξφηππα πνηφηεηαο. Παξά ηηο νξηζκέλεο αδπλακίεο ηνπ, ζεσξείηαη ε βάζε γηα
ηελ θαηαζθεπή κνληέισλ πνηφηεηαο πξνζαλαηνιηζκέλσλ ηερληθψλ παξαγφλησλ
(ιεηηνπξγηθψλ θαη κε) απφ ηελ πιεπξά ηεο πνηφηεηαο. Οη κε ηερληθνί παξάγνληεο(δηνηθεηηθνί,
νηθνλνκηθνί θαη πνιηηηθνί) δελ ιακβάλνληαη ππ‘ φςηλ απφ ην πξφηππν θαη έηζη απηφ
θαζίζηαηαη εχρξεζην, βνιηθφ θαη άκεζα εθαξκφζηκν θαη πξέπεη λα ππνγξακκηζζεί φηη ην
κνληέιν απηφ πεξηέρεη έλα δείγκα δηάζπαζεο ησλ πνηνηηθψλ απηψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζε έλα
ζχλνιν απφ ςπο-σαπακηηπιζηικά. Η εθιέπηπλζε απηή δελ είλαη δεζκεπηηθή θαη δειψλεη ηε
ζεκαζία πνπ απνδίδεη ην πξφηππν ζηελ πεξαηηέξσ δηάζπαζε ησλ πνηνηηθψλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πξνθεηκέλνπ λα κεηξεζεί ε πνηφηεηα. Σν κνληέιν απηφ έρεη επξεία
εθαξκνγή ζηελ εθηίκεζε ηεο πνηφηεηαο, είλαη εππξνζάξκνζην, ηδηαίηεξα θηιηθφ ζην ρξήζηε-
ιήπηε απνθάζεσλ, ηθαλφ λα αληαπνθξηζεί ζηηο αλάγθεο ηνπ θαη λα παξακεηξνπνηεζεί
ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ εθάζηνηε ρξήζηε.

134
6.4 Δπιλογή ηυν σαπακηηπιζηικών ποιόηηηαρ για ηη σπήζη ηος πποηεινόμενος
μονηέλος και ζύγκπιζη ηυν αποηελεζμάηυν πος πποκύπηοςν από ηην εθαπμογή
ηος μονηέλο ζε κώδικα λογιζμικού με αςηών από ηην εθαπμογή ηος Ππόηςπος
ISO/IEC 9126

΢ην ζεκείν απηφ ζα επηιέμνπκε ηα ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηεί ην

κνληέιν καο ψζηε λα αμηνινγεί ηελ πνηφηεηα ινγηζκηθνχ ελφο πξντφληνο ινγηζκηθνχ. Οη
κεηξηθέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζα εθηηκνχλ ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ φπσο: κέγεζνο,
πνιππινθφηεηα, αθαηξεηηθφηεηα, ελζσκάησζε, ηαίξηαζκα, ζπλνρή, πνιπκνξθηζκφο,
κεηάδνζε κελπκάησλ, θιεξνλνκηθφηεηα. ΋πσο ηνλίζακε, ην κνληέιν ραξαθηεξίδεηαη απφ
έληνλε παξακεηξνπνηεζηκφηεηα, επνκέλσο ν εθάζηνηε ρξήζηεο ζα κπνξεί λα επηιέγεη ηα
ραξαθηεξηζηηθά πνηφηεηαο πνπ ζέιεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ην κνληέιν γηα ηελ
αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ινγηζκηθνχ.
Πξνθεηκέλνπ λα ζπλδπαζηνχλ ηα πιενλεθηήκαηα ησλ πξναλαθεξζέλησλ κνληέισλ κε ηνλ
θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν θαη λα έρνπκε ηθαλνπνηεηηθή θαη βέιηηζηε ρξήζε ηεο πνιπθξηηήξηαο
αλάιπζεο ε νπνία ζα αζρνιεζεί κε ηελ αλάζεζε βαξψλ γηα λα πξνθχςνπλ ηα ηειηθά
απνηειέζκαηα, ζην παξάδεηγκα καο επηιέγνπκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε κεηξηθέο νη νπνίεο ζα
εθηηκνχλ ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά:
– Λεηηνπξγηθφηεηα
– Απνδνηηθφηεηα
– Γηαηεξεζηκφηεηα
– Μεηαθεξζηκφηεηα
Σα ραξαθηεξηζηηθά φκσο απηά απνηεινχληαη απφ ηα αθφινπζα ππνραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία
ζα εθηηκεζνχλ ζην παξάδεηγκα καο, θαη απηά είλαη ηα αθφινπζα:

135
 Πνηφηεηα

Λεηηνπξγηθφ- Γηαηεξηζηκφ- Μεηαθεξζη-

Απνδνηηθφηεηα
ηεηα ηεηα κφηεηα

Αλαιπηηθφηεηα Πξνζαξκνζηηθφηεηα
Καηαιιειφηεηα Υξνληθή
΢πκπεξηθνξά Σξνπνπνηεζη- Δπθνιία
αθξίβεηα κφηεηα Δγθαηάζηαζεο
Γηαιεηηνπξγηθφηεηα Υξεζηκνπνίεζε
ησλ πφξσλ ΢ηαζεξφηεηα ΢πλχπαξμε
Αζθάιεηα Δπθνιία
Απννδνηηθφηεηα Διεγμηκφηεηα
Λεηηνπξγηθφηεηα Απεγθαηάζηαζεο
΢πκκφξθσζε Γηαηεξεζηκφηεηα
΢πκκφξθσζε Μεηαθεξζηκφηεηα
΢πκκφξθσζε ΢πκκφξθσζε

΢τήκα 6. 1 Υαραθηερηζηηθά θαη Τποταραθηερηζηηθά Ποηόηεηας

Πξνθεηκέλνπ λα ππνινγηζηεί ην επίπεδν πνηφηεηαο γηα θάζε έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά απηά
ζα πξέπεη λα ππνινγηζηνχλ νη ηηκέο κέηξεζεο ησλ ππνραξαθηεξηζηηθψλ θαη λα αζξνηζηνχλ
έηζη ψζηε λα πξνθχςεη έλαο δείθηεο γηα ην θάζε ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο πνπ κειεηάκε.
Πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη ηα ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ επεξεάδνπλ άκεζα ηα
ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπζηήκαηνο, ηα νπνία απνηεινχληαη απφ επηκέξνπο ππνραξαθηεξηζηηθά.
Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά ηα επηιέμακε εκείο θαζψο είλαη απηά ηα νπνία καο απαζρνινχλ θαη
αληαπνθξίλνληαη ζηηο πξνζσπηθέο καο αλάγθεο. Κάζε ρξήζηεο κπνξεί λα επηιέμεη ν ίδηνο ηα
ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία ζέιεη λα κειεηήζεη. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη απφ ηελ επηινγή ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο θαίλεηαη φηη απνθιείζακε ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία ζρεηίδνληαη
κε ηελ εμσηεξηθή θαη δπλακηθή πνηφηεηα ελφο ζπζηήκαηνο ινγηζκηθνχ.
Η αληηζηνίρεζε ησλ κεηξηθψλ κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχκαη
θαίλεηαη παξαθάησ:

136
ΥΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΟ ΢ΥΔΓΙΑ΢ΜΟΤ ΜΔΣΡΙΚΗ
Μέγεζνο Μέγεζνο Πξνγξάκκαηνο ζε Κιάζεηο, Αξηζκφο ΢ρνιίσλ,
Αξηζκφο Γειψζεσλ, Αξηζκφο Καζνιηθψλ Μεζφδσλ
Πνιππινθφηεηα Κπθισκαηηθή Πνιππινθφηεηα
Αθαηξεηηθφηεηα Αξηζκφο ησλ Παηδηψλ
Δλζσκάησζε Πξφζβαζε ζε Γεδνκέλα
Σαίξηαζκα Σαίξηαζκα κεηαμχ αληηθεηκέλσλ, παθέησλ,
Πνιππινθφηεηα Ρνήο Πιεξνθνξίαο
΢πλνρή Έιιεηςε ΢πλνρήο ζηηο Μεζφδνπο
Κιεξνλνκηθφηεηα Βάζνο Γέληξνπ Κιεξνλνκηθφηεηαο
Μεηάδνζε Μελπκάησλ Αξηζκφο Μελπκάησλ
Πίνακαρ 6. 2 Ανηιζηοίσηζη Υαπακηηπιζηικών ΢σεδιαζμού και Μεηπικών

Αξρηθά νη κεηξηθέο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ψζηε λα αλαζέζνπκε ηηκέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά

πνηφηεηαο πνπ επεξεάδνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ζηα νπνία αλήθνπλ, θαη ζηε ζπλέρεηα
πηνζεηνχληαη νη παξαπάλσ κεηξηθέο. Κάζε ρξήζηεο κπνξεί λα επηιέμεη ν ίδηνο ηηο κεηξηθέο
πνπ επηζπκεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ην ζχζηεκα αλάινγα ηηο αλάγθεο θαη ηνπο ζηφρνπο
ηνπ. ΢ε ηειηθφ ζηάδην γίλεηαη ε αλάζεζε βαξψλ ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζρεδηαζκνχ, θαη εδψ
είλαη ην ζεκείν πνπ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ε κέζνδνο ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο.
Αξρηθά, ηα αξρεία ηνπ πεγαίνπ θψδηθα ηα νπνία κειεηάκε αλαιχνληαη έηζη ψζηε λα είλαη
δπλαηή ε εμαγσγή δεδνκέλσλ θαη ν ππνινγηζκφο ησλ κεηξηθψλ γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ ζρεδηαζκνχ ηνπ ζπζηήκαηνο φπσο πεξηγξάθεθε παξαπάλσ, θαη ζηε
ζπλέρεηα, νη κεηξηθέο πνπ πξνθχπηνπλ θαλνληθνπνηνχληαη ψζηε λα εθηείλνληαη απφ 0 έσο 1.
΢ην ζεκείν απηφ ππνινγίδνληαη νη ηηκέο γηα θάζε νληφηεηα ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο
πνηφηεηαο ρξεζηκνπνηψληαο ηηο παξαθάησ ζρέζεηο:

U(Ci)= v(sc1) * w(sc1i) + v(sc2) * w(sc2i) + ...+ v(scn) * w(scni) φπνπ

v(scη)=v(d1) * w(d1i) + v(d2) * w(d2i) + ...+ v(dn) * w(dni) θαη
v(d1)= v(m1) * w(m1i) + v(m2) * w(m2i) + ...+ v(mn) * w(mni)
φπνπ
U(Ci)= ΢πλάξηεζε Γεληθήο Υξήζεο ηνπ i ραξαθηεξηζηηθνχ ηνπ ISO/IEC 9126
v(sci)= Σηκή ηνπ ππνραξαθηεξηζηηθνχ j
w(scjη)= Βάξνο ηνπ ππνραξαθηεξηζηηθνχ j γηα ην ραξαθηεξηζηηθφ i ηνπ ISO/IEC 9126
v(di)= Σηκή ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ ζρεδηαζκνχ di
w(djη)= Βάξνο ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ ζρεδηαζκνχ djη γηα ην ππνραξαθηεξηζηηθφ i

137
 v(mi)= Σηκή ηεο κεηξηθήο mi
w(mjη)= Βάξνο ηεο κεηξηθήο mjη γηα ην ραξαθηεξηζηηθφ ζρεδηαζκνχ i

Σέινο, ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή αλαιχνληαη θαη

ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ έιεγρν ηεο ζπλνιηθήο δηαδηθαζίαο θαη ηεο πνηφηεηαο.
Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ εκθαλίδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα φπνπ θαίλεηαη ε
ζπζρέηηζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ πνπ
ρξεζηκνπνηνχκε γηα ην παξάδεηγκα καο.

ΥΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΟ Λειηοςπγικόηηηα Αποδοηικόηηηα Μεηαθεπζιμόηηηα Γιαηηπηζιμόηηηα

΢ΥΔΓΙΑ΢ΜΟΤ
Μέγεθορ 0,18 0,15 -0,16 -0,16
Πολςπλοκόηηηα 0,08 0,17 -0,18 0,18
Αθαιπεηικόηηηα 0,1 0,08 0,08 0,07
Δνζυμάηυζη 0,07 0,09 0,07 0,08
Σαίπιαζμα 0,11 0,12 -0,16 -0,15
΢ςνοσή 0,11 0,1 0,14 0,14
Κληπονομικόηηηα 0,18 0,12 0,1 0,12

Μεηάδοζη 0,17 0,17 -0,11 -0,1

Μηνςμάηυν

Πίνακαρ 6. 3 Αποηελέζμαηα πος πποκύπηοςν από ηη σπήζη ηος πποηεινόμενος

μονηέλος

΋πσο παξαηεξνχκε ην άζξνηζκα ησλ απφιπησλ ηηκψλ θάζε ζηήιεο είλαη 1. Σν ινγηζκηθφ πνπ
ρξεζηκνπνηήζακε είλαη αληηθεηκελνζηξεθέο θαη κάιηζηα είλαη γξακκέλν ζε C++ πνπ είλαη κία
αληηθεηκελνζηξεθήο γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ. Πξφθεηηαη γηα έλα απιφ πξφγξακκα ην νπνίν
έρεη ζπλνιηθφ κέγεζνο 100 γξακκέο θαη πεξηγξάθεη ηνλ αιγφξηζκν ελφο γλσζηνχ παηρληδηνχ
δαξηψλ, ην νπνίν απνηειεί έλα παηρλίδη πηζαλνηήησλ.
΢πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ παξαηεξνχκε φηη ζην κνληέιν καο είλαη εθηθηή ε εθαξκνγή ησλ
ηερληθψλ ηεο αλαιπηηθήο δηεξγαζίαο θαη ηεο πνιπθξηηήξηαο αλάιπζεο, αλεμάξηεηα ησλ
ραξαθηεξηζηηθψλ πνηφηεηαο πνπ ζέινπκε λα κειεηήζνπκε θαη ησλ κεηξηθψλ πνπ ζα
επηιέμνπκε γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ.
Πξέπεη ζε απηφ ην ζεκείν λα αληηπαξαβάιινπκε ηα απνηειέζκαηα πνπ ζα πξνέθππηαλ αλ
ρξεζηκνπνηνχζακε ην κνληέιν πνηφηεηαο ISO/IEC 9126 πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί ε

138
βειηίσζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ρξήζε ηνπ πξνηεηλφκελνπ κνληέινπ,
ζπγθξηηηθά κε απηά πνπ απνξξένπλ απφ ην ISO/IEC 9126, κε ηε βνήζεηα ηεο Πνιπθξηηήξηαο
Αλάιπζεο γηα αθφκα κία θνξά. Υξεζηκνπνηψληαο ηα ίδηα δεδνκέλα, ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά
πνηφηεηαο, ηηο ίδηεο κεηξηθέο θαη ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ πξνθχπηνπλ ηα
αθφινπζα:

ΥΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΟ Λειηοςπγικόηηηα Αποδοηικόηηηα Μεηαθεπζιμόηηηα Γιαηηπηζιμόηηηα

΢ΥΔΓΙΑ΢ΜΟΤ
Μέγεθορ 0,16 0,14 -0,14 -0,14
Πολςπλοκόηηηα 0,1 0,19 -0,19 0,19
Αθαιπεηικόηηηα 0,09 0,07 0,06 0,09
Δνζυμάηυζη 0,12 0,12 0,06 0,06
Σαίπιαζμα 0,1 0,15 -0,18 -0,18
΢ςνοσή 0,14 0,08 0,15 0,16
Κληπονομικόηηηα 0,16 0,11 0,12 0,11

Μεηάδοζη 0,13 0,14 -0,1 -0,07

Μηνςμάηυν

Πίνακαρ 6. 4 Αποηελέζμαηα πος πποκύπηοςν από ηη σπήζη ηος μονηέλος

ISP/IEC 9126

Δμεηάδνληαο ηε ιεηηνπξγηθφηεηα παξαηεξψληαο ηφζν ηα απνηειέζκαηα ηνπ δηθνχ καο

κνληέινπ φζν θαη απηά απφ ηε ρξήζε ηνπ ISO/IEC 9126 ζπκπεξαίλνπκε φηη ζηα πιαίζηα ηνπ
κεγέζνπο, ηεο πνιππινθφηεηαο, ηεο αθαηξεηηθφηεηαο, ηνπ ηαηξηάζκαηνο, ηεο
θιεξνλνκηθφηεηαο θαη ηεο κεηάδνζεο κελπκάησλ έρνπκε βειηίσζε. Πξέπεη λα αλαθέξνπκε
φηη ζην πξνηεηλφκελν κνληέιν ππνζηεξίδεηαη ε κεγάιε ρξήζε ζρνιίσλ πνπ απνζθνπνχλ ζηελ
επεμήγεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ελφο θψδηθα, επνκέλσο φπσο θαηαιαβαίλνπκε είλαη ινγηθφ λα
έρνπκε βειηίσζε ζηα πιαίζηα ηνπ κεγέζνπο. Αθφκε, έρνπκε κείσζε ηεο πνιππινθφηεηαο ζην
κνληέιν καο, θάηη πνπ είλαη ηδηαίηεξα επηζπκεηφ. Σν θέξδνο καο επίζεο εζηηάδεηαη ζηελ
ρακειφηεξε θπθισκαηηθή πνιππινθφηεηα θαζψο επίζεο, θαη ζην κεγάιν ηαίξηαζκα κεηαμχ
αληηθεηκέλσλ θαη παθέησλ, ελψ δελ πξέπεη λα παξαιείςνπκε φηη βειηηψζεηο παξαηεξνχληαη

139
θαη ζηα πιαίζηα ηεο θιεξνλνκηθφηεηαο θαη ηεο κεηάδνζεο κελπκάησλ. Ωζηφζν, φζνλ αθνξά
ηε ζπλνρή θαη ηελ ελζσκάησζε ηα απνηειέζκαηα ηνπ ISO/IEC 9126 είλαη θαιχηεξα
ζπγθξηηηθά κε απηά ηνπ κνληέινπ πνπ παξνπζηάδεηαη ζην θεθάιαην απηφ.
Δμεηάδνληαο ην επφκελν ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο ην νπνίν είλαη ε απνδνηηθφηεηα,
παξαηεξνχκε φηη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ κπνξνχλ λα εμαρζνχλ γηα ηα ραξαθηεξηζηηθά
ζρεδηαζκνχ είλαη ζρεδφλ ίδηα κε απηά πνπ πξνθχπηνπλ ζηελ πεξίπησζε ηεο
ιεηηνπξγηθφηεηαο, ηελ νπνία αλαθέξακε παξαπάλσ. ΋πσο παξαηεξνχκε, νη βειηηψζεηο ζην
κνληέιν καο ζην πιαίζην ηεο απνδνηηθφηεηαο εληνπίδνληαη ζην κέγεζνο, ζηελ
πνιππινθφηεηα, ζηελ αθαηξεηηθφηεηα, ζηε ζπλνρή, ζηελ θιεξνλνκηθφηεηα θαη ζηε κεηάδνζε
κελπκάησλ, κε ην κνληέιν ηνπ ISO/IEC 9126 λα ππεξηεξεί απφ πιεπξάο ηαηξηάζκαηνο θαη
ελζσκάησζεο.
Δμεηάδνληαο ην ηξίην θαηά ζεηξά ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο ην νπνίν είλαη ε
κεηαθεξζηκφηεηα παξαηεξνχκε φηη νη βειηηψζεηο ηνπ κνληέινπ καο εληνπίδνληαη ζην
κέγεζνο, ζηελ πνιππινθφηεηα, ζηελ αθαηξεηηθφηεηα, ζηελ ελζσκάησζε θαη ζηε κεηάδνζε
κελπκάησλ, κε ην κνληέιν ISO/IEC 9126 λα πξνζθέξεη θαιχηεξα απνηειέζκαηα ζηα πιαίζηα
ηεο ζπλνρήο, ηεο θιεξνλνκηθφηεηαο θαη ηνπ ηαηξηάζκαηνο αληηθεηκέλσλ.
Σέινο, εμεηάδνληαο θαη ην ηειεπηαίν θαηά ζεηξά ραξαθηεξηζηηθφ πνηφηεηαο ην νπνίν είλαη ε
δηαηεξεζηκφηεηα κπνξνχκε λα ζπκπεξάλνπκε κε αζθάιεηα φηη ην θέξδνο ηνπ κνληέινπ πνπ
παξνπζηάζηεθε ζην θεθάιαην απηφ εζηηάδεηαη ζην κέγεζνο, ζηελ πνιππινθφηεηα, ζηελ
θιεξνλνκηθφηεηα, ζηελ ελζσκάησζε θαη ζηε κεηάδνζε κελπκάησλ, ελψ ην κνληέιν
πνηφηεηαο ISO/IEC 9126 πξνζέθεξε θαιχηεξα απνηειέζκαηα γηα ηελ αθαηξεηηθφηεηα, ην
ηαίξηαζκα αληηθεηκέλσλ θαη ηε ζπλνρή.
Μπνξνχκε ινηπφλ λα αλαθέξνπκε φηη ην κνληέιν πνπ παξνπζηάζηεθε θαηά θχξην πξνζθέξεη
θαιχηεξα απνηειέζκαηα απφ απηά ηνπ ISO/IEC 9126, ελψ ζηα ραξαθηεξηζηηθά ζρεδηαζκνχ
γηα ηα νπνία ππεξηεξεί ην ISO/IEC 9126, νη απνθιίζεηο απφ ηηο ηηκέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε
ρξήζε ηνπ ISO/IEC 9126 είλαη πνιχ κηθξέο. Δπνκέλσο, ην κνληέιν πνπ πξνηείλνπκε,
παξαηεξνχκε φηη πξνζθέξεη ηθαλνπνηεηηθφ απνηειέζκαηα, απνθεχγνληαο ηα κεηνλεθηήκαηα
ηνπ ISO/IEC 9126 θαη ηξνθνδνηψληαο ηνλ εθάζηνηε ρξήζηε κε έλα πνιχ ζεκαληηθφ
εξγαιείν, ην νπνίν είλαη ε ηθαλφηεηα ηεο πξνζαξκνγήο ηνπ ζηηο αλάγθεο ηνπ.

140
Σν πξντφλ ινγηζκηθνχ θαίλεηαη αθνινχζσο [287]:
#include <iostream>

using std::cout;
using std::endl;

// contains function prototypes for functions srand and rand

#include <cstdlib>

#include <ctime> // contains prototype for function time

int rollDice( void ); // function prototype

int main()
{
// enumeration constants represent game status
enum Status { CONTINUE, WON, LOST };

int sum;
int myPoint;

Status gameStatus; // can contain CONTINUE, WON or LOST

// randomize random number generator using current time

srand( time( 0 ) );

sum = rollDice(); // first roll of the dice

// determine game status and point based on sum of dice

switch ( sum ) {

// win on first roll

case 7:
case 11:
gameStatus = WON;
break;
141
 // lose on first roll
case 2:
case 3:
case 12:
gameStatus = LOST;
break;

// remember point
default:
gameStatus = CONTINUE;
myPoint = sum;
cout << "Point is " << myPoint << endl;
break; // optional

} // end switch

// while game not complete ...

while ( gameStatus == CONTINUE ) {
sum = rollDice(); // roll dice again

// determine game status

if ( sum == myPoint ) // win by making point
gameStatus = WON;
else
if ( sum == 7 ) // lose by rolling 7
gameStatus = LOST;

} // end while

// display won or lost message

if ( gameStatus == WON )
cout << "Player wins" << endl;
else
cout << "Player loses" << endl;

142
 return 0; // indicates successful termination

} // end main

// roll dice, calculate sum and display results

int rollDice( void )
{
int die1;
int die2;
int workSum;

die1 = 1 + rand() % 6; // pick random die1 value

die2 = 1 + rand() % 6; // pick random die2 value
workSum = die1 + die2; // sum die1 and die2

// display results of this roll

cout << "Player rolled " << die1 << " + " << die2
<< " = " << workSum << endl;

return workSum; // return sum of dice

} // end function rollDice

143
Βιβλιογπαθία

[1] Littlewood, B. (1990). Modelling Growth in Software Reliability. In: Software

Reliability Handbook. Elsevier,London, New York 1990 (Edt: Paul Rook), pp. 137-
153, 401-412

[2] Adams, N.E. (1984). Optimising preventive service of software products, IBM
Journal of Research and Development, 28(1), p. 2-14
.
[3] Hatton, L. and Roberts A. (1994) How accurate is scientific software ?, IEEE
Transactions on Software Engineering, 20(10), p. 785-797.

[4] Hatton, L. (1997). The T experiments: errors in scientific software, IEEE

Computational Science and Engineering, 4(2), p. 27-38.

[5] Hatton, L. (2001) Exploring the role of diagnosis in software failure, IEEE
Software, July.

[6] Barry Boehm, J.R. Brown, H. Kaspar, M. Lipow, G. McLeod, and M. Merritt,
North Holland. (1978). Characteristics of Software Quality

[7] Barry Boehm (1981). Software Engineering Economics. Englewood Cliffs, NJ :

Prentice-Hall

[8] Barry Boehm (1989). Software Risk Management. IEEE Computer Society Press.

[9] Barry Boehm (2007). Software engineering: Barry Boehm's lifetime contributions
to software development, management and research. Ed. by Richard Selby.
Wiley/IEEE press

[10] Myers, G.J. (1979). The art of software testing, John Wiley & Sons.
IEEE Software, 6 (3), May 1989.

144
[11]ANSI/IEEE, 1984. ANSI/IEEE Std 729-1983: Glossary of Software Engineering
Terminology, IEEE, New York, New York, 1984.

[12]Albrecht and Gaffney, 1983. A.J. Albrecht and J.E. Gaffney, "Software Function,
Source Lines of Code, and Development Effort Prediction," IEEE Transactions on
Software Engineering, Vol. SE-9, No. 6, November 1983, pp. 639 - 647.

[13]Arthur, 1985. L.J. Arthur, Measuring Programmer Productivity and Software

Quality, John Wiley and Sons, New York, New York, 1985.

[14]Baker, 1991. M.D. Baker, "Implementing an Initial Software Metrics Program,"

IEEE Proceedings of the National Aerospace and Electronics Conference, Vol. 3, pp.
1289 - 1294.

[15]Baker et al, 1990. A. Baker, J. Bieman, N. Fenton, A. Melton, and R. Whitty, "A
Philosophy of Software Measurement," Journal of Systems and Software, Vol. 12,
No. 3, July 1990, pp. 277 - 281.

[16]Barnes and Swim, 1993. G.M. Barnes and B.R. Swim, "Inheriting Software
Metrics," Journal of Object-Oriented Programming, Vol. 6, No. 7,
November/December 1993, pp. 27 - 34.

[17]Basili, 1980. V. R. Basili, Editor, Tutorial on Models and Metrics for Software
Management and Engineering, IEEE Computer Society Press (catalog number EHO-
167-7), New York, New York, 1980.

[18]Basili and Reiter, 1979. V. Basili and R. Reiter, "Evaluating Automatable

Measures of Software Models," IEEE Workshop on Quantitative Software Models,
Kiamesha, New York, 1979, pp. 107 - 116.

[19]Basili and Hutchens, 1983. V.R. Basili and D.H. Hutchens, "An Empirical Study
of a Syntactic Complexity Family," IEEE Transactions on Software Engineering, Vol.
SE-9, No. 6, November 1983, pp. 663 - 672.

145
[20]Basili et al., 1983. V.R. Basili, R.W. Selby, Jr. and T.-Y. Phillips, "Metric
Analysis and Data Validation Across FORTRAN Projects," IEEE Transactions on
Software Engineering, Vol. SE-9, No. 6, November 1983, pp. 652 - 663.

[21]Beane et al., 1984. J. Beane, N. Giddings, and J. Silverman, "Quantifying

Software Designs," Proceedings of the Seventh International Conference on Software
Engineering, 1984, pp. 314 - 322.

[22]Behrens, 1983. C.A. Behrens, "Measuring the Productivity of Computer Systems

Development," IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. SE-9, No. 6,
November 1983, pp. 648 - 651.

[23]Berard, 1983. E.V. Berard, "Engineering Ada: Halstead's Metrics and Ada," Ada
Letters, Vol. 3, No. 3, November/December 1983, pp. 33 - 44.

[24]Berard, 1984. E.V. Berard, "Engineering Ada: Halstead's Metrics and Ada -- Part
II," Ada Letters, Vol. 3, No. 5, March/April 1984, pp. 44 - 49.

[25]Berard, 1993. E.V. Berard, Essays on Object-Oriented Software Engineering,

Volume 1, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 1993.

[26]Bieman et al, 1988. J. Bieman, A. Baker, P. Clites, D. Gustafson, and A. Melton,

"A Standard Representation of Imperative Language Programs for Data Collection
and Software Measures Specification," Journal of Systems and Software, Vol. 8, No.
1, January 1988, pp. 13 - 37.

[27]Bieman and Schultz, 1989. J. Bieman and J. Schultz, "Estimating the Number of
Test Cases Required to Satisfy the All-Do-Paths Testing Criterion," Proceedings of
the Software Testing and Verification Symposium, TAV3-SIGSOFT89, December
1989, pp. 179-186.

[28]Bieman and Ott, 1994. J.M. Bieman and L.M. Ott, "Measuring Functional
Cohesion," IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. 20, No. 8, August
1994, pp. 644 - 657.

146
[29]Boehm et al., 1980. B.W. Boehm, J.R. Brown and M. Lipow, "Quantitative
Evaluation of Software Quality," Tutorial on Models and Metrics for Software
Management and Engineering, ed. V.R. Basili, IEEE Computer Society Press, Silver
Spring, Maryland, 1980, pp. 218 - 231.

[30]Boehm, 1981. B. W. Boehm, Software Engineering Economics, Prentice Hall,

Englewood Cliffs, New Jersey, 1981.

[31]Bouldin, 1989. B. Bouldin, "What Are You Measuring? Why Are You Measuring
It?", Software Magazine, Vol. 9, No. 10, August 1989, pp. 30 - 39.

[32]Brooks, 1987. F.P. Brooks, Jr., "Essence and Accidence of Software

Engineering," IEEE Computer, Vol. 30, No. 4, April 1987.

[33]Calvano and McCall, 1985. J.P. Calvano and J.A. McCall, "A Framework for the
Measurement of Software Technology," Tutorial on Software Quality Assurance A
Practical Approach, ed. T.S. Chow, IEEE Computer Society Press, New York, New
York, 1985, pp. 46 - 52.

[34]Card et al., 1985. D.N. Card, G.T. Page, and F.E. McGarry, "Criteria for Software
Modularization," Proceedings of the IEEE Eighth International Conference on
Software Engineering, August 1985, pp. 372 - 377.

[35]Card et al., 1986. D.N. Card, V.E. Church, and W.W. Agresti, "An Empirical
Study of Software Design Practices," IEEE Transactions on Software Engineering,
Vol. 12, No. 2, February 1986, pp. 264 - 271.

[36]Card and Agresti, 1988. D.N. Card and W.W. Agresti, "Measuring Software
Design Complexity," Journal of Systems and Software, Vol. 8, pp. 185 - 197.

[37]Card and Glass, 1990. D.N. Card and R.L. Glass, Measuring Software Design
Quality, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 1990.

[38]Cherniavsky and Smith, 1991. J.C. Cherniavsky and C.H. Smith, "On Weyuker's
Axioms for Software Complexity Measures," IEEE Transactions on Software
Engineering, Vol. 17, No. 6, June 1991, pp. 636 - 638.
147
[39]Chidamber and Kemerer, 1991. S.R. Chidamber and C.F. Kemerer, "Towards a
Metrics Suite for Object-Oriented Design," OOPSLA '91 Conference Proceedings,
Special Issue of SIGPLAN Notices, Vol. 26, No. 11, November 1991, pp. 197 - 211.

[40]Chidamber and Kemerer, 1994. S.R. Chidamber and C.F. Kemerer, "A Metrics
Suite for Object-Oriented Design," IEEE Transactions on Software Engineering, Vol.
20, No. 6, June 1994, pp. 476 - 493.

[41]Conte et al., 1986. S.D. Conte, H.E. Sunsmore, and V.Y. Shen, Software
Engineering Metrics and Models, Benjamin/Cummings, Menlo Park, California,
1986.

[42]Curtis et al., 1981. B. Curtis, S.B. Sheppard and P. Milliman, "Third Time
Charm: Stronger Prediction of Performance by Software Complexity Measures,"
Tutorial on Programming Productivity: Issues for the Eighties, Edited by C. Jones,
IEEE Computer Society Press, New York, New York, 1981, pp. 81 - 85.

[43]Dale and Van Der Zee, 1992. C. Dale and H. Van Der Zee, "Software
Productivity Metrics -- Who Needs Them?", Eurometrics '92 Proceedings, April
1992, pp. 31 - 43.

[44]Daskalantonakis, 1992 M.K. Daskalantonakis, "A Practical View of Software

Measurement and Implementation Experiences Within Motorola," IEEE Transactions
on Software Engineering, Vol. 18, No. 11, November 1992, pp. 998 - 1010.

[45]Dreger, 1989. J.B. Dreger, Function Point Analysis, Prentice Hall, Englewood
Cliffs, New Jersey, 1989.

[46]Duhl and Damon, 1988. J. Duhl and C. Damon, "A Performance Comparison of
Object and Relational Databases Using the Sun Benchmark," OOPSLA '88
Conference Proceedings, Special Issue of SIGPLAN Notices, Vol. 23, No. 11,
November 1988, pp. 153 - 163.

[47]Dunn, 1990. R. H. Dunn, Software Quality: Concepts and Plans, Prentice Hall,
Englewood Cliffs, New Jersey, 1990.

148
[48]Ejiogu, 1987. L. O. Ejiogu, "The Critical Issues of Software Metrics, Part 0:
Perspectives on Software Metrics," SIGPLAN Notices, Vol. 22, No. 3, March 1987,
pp. 59 - 64.

[49]Ejiogu, 1991. L.O. Ejiogu, Software Engineering With Formal Metrics, QED
Technical Publishing Group, Boston, Massachusetts, 1991.

[50]Fenton, 1991. N.E. Fenton, Software Metrics: A Rigorous Approach, Chapman

and Hall, New York, New York, 1991.

[51]Fenton, 1994. N. Fenton, "Software Measurement: A Necessary Scientific Basis,"

IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. 20, No. 3, March 1994, pp. 199 -
206.

[52]Fichman and Kermerer, 1992. R. Fichman and C. Kermerer, "Object-Oriented

and Conventional Analysis and Design Methodologies: Comparison and Critique,"
IEEE Computer, Vol. 25, No. 10, October 1992, pp. 20 - 39.

[52]Gilb, 1977. T. Gilb, Software Metrics, Winthrop Publishers, Inc., Cambridge,

Massachusetts, 1977.

[54]Gill and Kemerer, 1991. G.K. Gill and C.F. Kemerer, "Cyclomatic Complexity
Density and Software Maintenance Productivity," IEEE Transactions on Software
Engineering, Vol. 17, No. 12, December 1991, pp. 1284 - 1288.

[55]Goodman, 1992. P. Goodman, "Implementing Software Metrics Programmes: A

Project-Based Approach," Eurometrics '92 Proceedings, April 1992, pp. 147 - 151.

[56]Gotterbarn, 1991. D. Gotterbarn, "A Distributed Compilation Environment --

Lessons Learned," Proceedings of the Ninth Annual National Conference on Ada
Technology, March 4-7, 1991, pp. 120 - 127.

[57]Grady, 1992. R.B. Grady, Practical Software Metrics for Project Management
and Process Improvement, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 1992.

149
[58]Grady, 1994. R.B. Grady, "Successfully Applying Software Metrics," IEEE
Computer, Vol. 27, No. 9, September 1994, pp. 18 - 25.

[59]Grady and Caswell, 1987. R.B. Grady and D.L. Caswell, Software Metrics:
Establishing a Company-Wide Program, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New
Jersey, 1987.

[60]Halstead, 1977. M.H. Halstead, Elements of Software Science, Elsevier, North-

Holland, New York, 1977.

[61]Harrison et al., 1982. W. Harrison, K. Magel, R. Kluczny, and A. DeKock,

"Applying Software Complexity Metrics to Program Maintenance," IEEE Computer,
Vol. 15, No. 9, September 1982, pp. 65 - 79.

[62]Henderson-Sellers, 1992. B. Henderson-Sellers, "Modularization and McCabe's

Cyclomatic Complexity," Communications of the ACM, Vol. 35, No. 12, December
1992, pp. 17 - 19.

[63]Henry and Kafura, 1984. S. Henry and D. Kafura, "The Evaluation of Software
Systems' Structure Using Quantitative Software Metrics," Software--Practice and
Experience, Vol. 14, No. 6, June 1984, pp. 561 - 573.

[64]Hetzel, 1993. B. Hetzel, Making Software Measurement Work: Building an

Effective Measurement Program, QED Technical Publishing Group, Boston,
Massachusetts, 1993.

[65]Horgan et al., 1994. J.K. Horgan, S. London, and M.R. Lyn, "Achieving Software
Quality With Testing Coverage Measures," IEEE Computer, Vol. 27, No. 9,
September 1994, pp. 60 - 69.

[66]Hufnagel and Brown, 1989. S.P. Hufnagel and J.C. Brown, "Performance
Properties of Vertically Partitioned Object-Oriented Systems," IEEE Transactions on
Software Engineering, Vol. 15, No. 8, August 1989, pp. 935 - 946.

150
[67]Jenson and Bartley, 1991. R. Jenson and J. Bartley, "Parametric Estimation of
Programming Effort: An Object-Oriented Model," Journal of Systems and Software,
Vol. 15, 1992, pp. 107 - 114.

[68]Jones, 1978. T.C. Jones, "Measuring Programming Quality and Productivity,"

IBM Systems Journal, Vol. 17, No. 1, 1978, pp. 39 - 63.

[69]Jones, 1986. C. Jones, Programming Productivity, McGraw-Hill Book Company,

New York, New York, 1986.

[70]Jones, 1991. C. Jones, Applied Software Measurement: Assuring Productivity and

Quality, McGraw-Hill, Inc., New York, New York, 1991.

[71]Kemerer and Porter, 1992. C.F. Kemerer and B.S. Porter, "Improving the
Reliability of Function Point Measurement: An Empirical Study," IEEE Transactions
on Software Engineering, Vol. 18, No. 11, November 1992, pp. 1011 - 1024.

[72]Keyes, 1992. J. Keyes, "New Metrics Needed for New Generation," Software
Magazine, Vol. 12, No. 6, May 1992, pp. 42 - 56.

[73]Khoshgoftaar and Oman, 1994. T.M. Khoshgoftaar and P. Oman, "Software

Metrics: Charting the Course," IEEE Computer, Vol. 27, No. 9, September 1994, pp.
13 - 15.

[74]Kolewe, 1993. R. Kolewe, "Metrics in Object-Oriented Design and

Programming," Software Development, Vol. 1, No. 4, October 1993, pp. 53 - 62.

[75]Lanning and Khoshgoftaar, 1994. D.L. Lanning and T.M. Khoshgoftaar,

"Modeling the Relationship Between Source Code Complexity and Maintenance
Difficulty," IEEE Computer, Vol. 27, No. 9, September 1994, pp. 35 - 40.

[76]Laranjeira, 1990. L. Laranjeira, "Software Size Estimation of Object-Oriented

Systems," IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. 16, No. 5, May 1990,
pp. 510 - 522.

151
[77]Li and Henry, 1993. W. Li and S. Henry, "Maintenance Metrics for the Object-
Oriented Paradigm," Proceedings of the First International Software Metrics
Symposium, Baltimore, Maryland, 1993, pp. 52 - 60.

[78]Li et al., 1991. W. Li, S. Henry and C. Selig, "Measuring Ada Design to Predict
Maintainability," Proceedings of the Ninth Annual National Conference on Ada
Technology, March 4-7, 1991, pp. 107 - 113.

[79]Lieberherr and Holland, 1989. K.J. Liberherr and I.M. Holland, "Assuring Good
Style for Object-Oriented Programs," IEEE Software, Vol. 6, No. 5, September 1989,
pp. 38 - 48.

[80]Lieberherr and Riel, 1988. K.J. Liberherr and A.J. Riel, "Demeter: a CASE Study
of Software Growth Through Parameterized Classes," Journal of Object-Oriented
Programming, Vol. 1, No. 3, August/September 1988, pp. 8 - 22.

[81]Lohse and Zweben, 1984. J.B. Lohse and S.H. Zweben, "Experimental Evaluation
of Software Design Principles: An Investigation Into the Effect of Module Coupling
on System Modifiability," Journal of Systems and Software, Vol. 4, No. 4, November
1984, pp. 301 - 308.

[82]Londeix, 1987. B. Londeix, Cost Estimation for Software Development, Addison

Wesley, Reading, Massachusetts, 1987.

[83]Lorenz and Kidd, 1994. M. Lorenz and J. Kidd, Object-Oriented Software

Metrics, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 1994.

[84]McCabe, 1976. T.J. McCabe, "A Complexity Measure," IEEE Transactions on

Software Engineering, Vol. SE-2, No. 4, October 1976, pp. 243 - 245.

[85]McCall et al., 1985. J. McCall, D. Markham, M. Stosick and R. McGindly, "The

Automated Measurement of Software Quality," Tutorial on Software Quality
Assurance A Practical Approach, ed. T.S. Chow, IEEE Computer Society Press, New
York, New York, 1985, pp. 388 - 394.

152
[86]Miller, 1956. G. A. Miller, "The Magical Number Seven, Plus or Minus Two:
Some Limits on our Capacity for Processing Information," The Psychological Review,
Vol. 63, No. 2, March 1956, pp. 81 - 97. Reprinted in [Yourdon, 1982], pp. 443 - 460.

[87]Möller and Paulish, 1993. K.H. Möller and D.J. Paulish, Software Metrics: A
Practitioner's Guide to Improved Product Development, Chapman and Hall, London,
United Kingdom, 1993.

[88]Myers, 1975. G. J. Myers, Reliable Software through Composite Design, Van

Nostrand Reinhold Company, New York, New York, 1975.

[89]Paige, 1985 M. Paige, "A Metric for Software Test Planning," Tutorial on
Software Quality Assurance Practical Approach, Edited by T.S. Chow, IEEE
Computer Society Press, New York, New York, 1985, pp. 70-75.

[90]Paulish and Carleton, 1994. D.J. Paulish and A.D. Carleton, "Case Studies of
Software-Process-Improvement Measurement," IEEE Computer, Vol. 27, No. 9,
September 1994, pp. 50 - 57.

[91]Pfleeger et al., 1994. S.L Pfleeger, N. Fenton, and S. Page, "Evaluating Software
Engineering Standards," IEEE Computer, Vol. 27, No. 9, September 1994, pp. 71 -
79.

[92]Pfleeger and Palmer, 1990. S.L. Pfleeger and J.D. Palmer, "Software Estimation
for Object Oriented Systems," Fall International Function Point Users Group
Conference, San Antonio, Texas, October 1-4, 1990, pp. 181 - 196.

[93]Pfleeger and Fitzgerald, 1991. S.L. Pfleeger and J.C. Fitzgerald, Jr., "A Software
Metrics Database: Support for Analysis and Decision-Making," Proceedings of the
Ninth Annual National Conference on Ada Technology, March 4-7, 1991, pp. 114 -
119.

[94]Putnam and Myers, 1992. L. Putnam and W. Myers, Measures for Excellence:
Reliable Software on Time, Within Budget, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New
Jersey, 1992.

153
[95]Rains, 1991. E. Rains, "Function Points In an Ada Object-Oriented Design?",
OOPS Messenger, Vol. 2, No. 4, October 1991, pp. 23 - 25.

[96]St. Dennis et al., 1986. R. St. Dennis, P. Stachour, E. Frankowski, E. Onuegbe,

"Measurable Characteristics of Reusable Ada Software," Ada Letters, Vol. VI, No. 2,
pp. 41 - 50.

[97]Stark et al., 1994. G. Stark, R.C. Durst, and C.W. Vowell, "Using Metrics In
Management Decision Making," IEEE Computer, Vol. 27, No. 9, September 1994,
pp. 42 - 48.

[98]Symons, 1991. C.R. Symons, Software Sizing and Estimating: Mk II FPA, John
Wiley and Sons, New York, New York, 1991.

[99]Troy and Zweben, 1981. D.A. Troy and S.H. Zweben, "Measuring the Quality of
Structured Designs," Journal of Systems and Software, Vol. 2, No. 2, June 1981, pp.
113 - 120.

[100]Weller, 1994. E.F. Weller, "Using Metrics to Manage Software Projects," IEEE
Computer, Vol. 27, No. 9, September 1994, pp. 27 - 33.

[101]Weyuker, 1988. E. Weyuker, "Evaluating Software Complexity

Measures," IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. 14, No. 9, September
1988, pp. 1357 - 1365.

[102]Whitmire, 1994. S.A. Whitmire, "Object-Oriented Measurement of Software,"

The Encyclopedia of Software Engineering, Volume 2, J.J. Marciniak, Editor, John
Wiley and Sons, New York, New York, 1994, pp. 737 - 739.

[103]Wild, 1991. F.H. Wild, III, "Managing Class Coupling," Unix Review, Vol. 9,
No. 10, October 1991, pp. 45 - 47.

[104]J. Tian, "Quality-Evaluation Models and Measurements", IEEE Software,

Vol.21, No.3, pp.84-91, May/June, 2004.

[105]ISO/IEC 9126-1:2001 Software Engineering—Product Quality—part 1: Quality

154
Model, ISO, 2001.

[106]C.K. Prahalad and M.S. Krishnan, The New Meaning of Quality in the
Information Age,Harvard Business Rev., vol. 77, no. 5, 1999, pp. 109-118.

[107]N. Fenton and S.L. Pfleeger, Software Metrics: A Rigorous and Practical
Approach, 2nd ed., PWS Publishing, 1996.

[108]S.H. Kan, Metrics and Models in Software Quality Engineering, Addison-

Wesley, 2002.

[109]JEEE Standard Glossary of Software Engineering Terminology, IEEE STD

610.12-1990.

[110]M.R. Lyu, ed., Handbook of Software Reliability Engineering, McGraw-Hill,

1995.

[111]N.G. Leveson, Safeware: System Safety and Computers, Addison-Wesley, 1995.

[112]L.H. Putnam, A General Empirical Solution to the Macro Software Sizing and
Estimation Problem, IEEE Trans. Software Eng., July 1978, pp. 345-361.

[113]A.L.Goel, Software Reliability Models: Assumptions, Limitations, and

Applicability, IEEE Trans. Software Eng., vol. 11, no. 12, 1985, pp. 1411-1423.

[114]J.Tian, Risk Identification Techniques for Defect Reduction and Quality

Improvement, Software Quality Professional, vol. 2, no. 2, 2000, pp. 32-41.

[115]V.R. Basili and H.D. Rombach, The TAME Project: Towards Improvement-
Oriented Software Environments, IEEE Trans. Software Eng., vol. 14, no. 6, 1988,
pp. 758-773.

155
[116]R. van Solingen and E. Berghout, The Goal/Question/ Metric Method: A
Practical Method for Quality Improvement of Software Development, McGraw-Hill,
1999.
[117]J. Tian, Reliability Measurement, Analysis, and Improvement for Large Software
Systems, Advances in Computers, Vol. 46: The Engineering of Large Systems, M.V.
Zelkowitz, ed., Academic Press, 1998, pp. 159-235.

[118]R. Chillaregc ct al., Orthogonal Defect Classification—A Concept for In-Process

Measurements, IEEE Trans. Software Eng., vol. 18, no. 11, 1992, pp. 943-956.

[119]J. Tian and J. Troster, A Comparison of Measurement and Defect

Characteristics of New and Legacy Software Systems,and Software, vol. 44, no.
2,1999, pp. 135-146.

[120]Dourdounis B.,The Evolution Path for Industrial Software Quality Evaluation

Methods Applying ISO/IEC 9126:2001 Quality Model:Example of MITRE’s SQAE
Method.

[121]Abreu, F.B and Carapuca, R. 1994, Object-Oriented Software Engineering:

Measuring and Controlling the Development Process, 4th Int'l Conf. on Software
Quality.

[122]Al Kilidar, H., Cox, K. and Kitchenham B 2005, The use and usefulness of the
ISO/IEC 9126 quality standard. In IEEE 2005 Int'l Symposium on Empirical
Software Engineering (ISESE 2005), Noosa Heads, Australia, pp: 126-132

[123]Ambler, S.W. 2004. The Object Primer: Agile Model-Driven Development with
UML 2.0. NewYork: Cambridge University Press

[124] Bansiya, J and Davis, C.G. 2002. "A Hierarchical Model for Object-Oriented
Design Quality Assessment", IEEE Transactions on Software Engineering, 28: 4—19.

156
[125] Basili, VR and Rombach, HD 1988, The TAME project: Towards improvement-
oriented software environments, IEEE Transactions on Software Engineering 14(6),
pp: 758-773

[126]Chidamber, S.R. and Kemerer OF. 1994. A Metrics Suite for Object Oriented
Design. IEEE Transactions on Software Engineering, 20: 476-493.

[126]CMMI Product Development Team: SCAMPI v1.2, Standard CMMI Appraisal

Method for Process Improvement, Version 1.2: Method Definition Document
(CMU/SEI-2006-HB-002). Pittsburgh,PA: Software Engineering Institute,
Carnegie Mellon University, July 2006.
http://www.sei.cmu.edu/publications/documents/06.reports/06hb002.html.

[127]Cote, M.A, Syryn, W., Martin, A.R. and Laport, Y.C. 2004,Evolving a
Corporate Software Quality Assessment Exercise: A Migration Path to ISO/IEC-
9126, SQP, 6: 4-17

[128]Geronimo, 2007, Hyatt, L.E. and Rosenberg, L.H. 1997. Software Metrics
Program for Risk Assessment. Elsevier Acta Astronautica, 40: 223-233. IEEE Std
1219-1998, IEEE Standard for Software Maintenance: IEEE, 1998

[129]Ishikawa, K. 1989. Guide to Quality Control. New York: Quality Resource.

ISO/IEC 9126-1

[130]JBoss,2007,Jung, H.W., Kim, S. and Chung, C. 2004. Measuring Software

Product Quality: A Survey of ISO/IEC 9126. IEEE Software, 21: 88-92.

[131]Juran, J.M. 1992. Juran on Quality by Design: The new steps for Planning
Quality into Goods and Services. New York: Free Press.

[134]Kan, S.H. 2003. Metrics and Models in Software Quality Engineering. Boston:
Addison-Wesley.

157
[135]Kernighan, B.W. and Dennis, R.M. 1988. The C Programming Language, New
Jersey: PrenticeHall.

[136]Lehman, M.M. 1980. Programs, Life Cycles, and Laws of Software Evolution.
Proc. IEEE, 68:9, 1060-1076.

[137]Lehman, M.M. and Belady, L.A. 1985. Program Evolution - Processes of

Software Change.London: Acad. Press.

[138]Martin, R.A. and Shaffer, L. 1996. Providing a framework for effective

software quality assessment. Bedford: MITRE Corporation.

[139]McCabe, T.J. 1976. A Complexity Measure. IEEE Transactions on Software

Engineering, 2:308-320.

[140]Munson, J.C. 2002. Software Engineering Measurement, Florida: CRC Press Inc.
NIST (National Institute of Standards and Technology).

[141]S.R. 2005. Software Engineering, A Practitioner's Approach, McGraw – Hill

International Edition

[142]Saaty, T. 1990. Multicriteria Decision Making: The Analytic Hierarchy

Process, RWS Publications.

[143]Software Engineering Institute. 1995. The Capability Maturity Model:

Guidelines for Improving the Software Process. Boston: Addison-Wesley.

[144]Spinellis, D. 2006. Code Quality: The Open Source Perspective. Addison-

Wesley.

[145]Tian, J. 2004. Quality-Evaluation Models and Measurements. IEEE Software,

21: 84-91.
158
[146]Wakil, M.E., Bastawissi, A.E., Boshra, M. and Fahmy, A. 2004. Object Oriented
Design Quality Models - A Survey and Comparison.

[147]Basili V.R.,Caldiera G.,Rombach H.D., Goal Question Metric Paradigm,

Encyclopedia of Software Engineering-2 Volume Set.

[148]V. R. Basili, "Software Modeling and Measurement: The Goal Question Metric
Paradigm,'' Computer Science Technical Report Series, CS-TR-2956 (UMIACS-TR-
92-96), University of Maryland, College Park, Md., Sept. 1992.

[149]V. R. Basili and H. D. Rombach, The TAME Project: Towards Improvement-

Oriented Software Environments," IEEE Transactions on Software Engineering, SE-
14(6), 758-773 (June 1988).

[150]V. R. Basili and R. W. Selby, "Data Collection and Analysis in Software

Research and Management," Proceedings of the American Statistical Association and
Biomeasure Society, Joint Statistical Meetings, Philadelphia, Pa., August 1984a.

[151]V. R. Basili, D. M. Weiss, "A Methodology for Collecting Valid Software

Engineering Data," IEEE Transactions on Software Engineering, SE-10C6), 728-738
(Nov. 1984b).

[152]W. Boehm, J. R. Brown, and M. Lipow, "Quantitative Evaluation of Software

Quality," Proceedings of the Second International Conference on Software
Engineering, pp. 592-605, 1976.

[153]M. Kogure, Y. Akao, "Quality Function Deployment and CWQC in

Japan,"Quality Progress, 25-29 (Oct. 1983).

159
[154]J. A. McCall, P. K Richards, and G. F. Walters, "Factors in Software Quality,"
Rome Air Development Center, RADC TR-77-369, 1977.

[155]R. B. Grady and D. L. Caswell, Software Metrics—Establishing a Company-

wide Program, Prentice Hall, 1987.
[156]V. R. Basili, "Data Collection, Validation, and Analysis," in Tutorial on Models
and Metrics for Software Management and Engineering, IEEE Catalog No. EHO-
167-7, 1981, pp. 310-313.

[157]V. R. Basili, "Quantitative Evaluation of Software Engineering Methodology,"

Proceedings of the First Pan Pacific Computer Conference, Melbourne, Australia,
Sept. 1985.

[158]V. R. Basili, "Software Development: A Paradigm for the Future," Proceedings

of the 13th Annual International Computer Software & Applications Conference
(COMPSAC), Keynote Address, Orlando, Fla., Sept. 1989.

[159]Bansiya J.,Davis C.G.,2002,A Hierarchical Model for Object-Oriented Design

Quality Assessment.

[160]J. Bansiya, A Hierarchical Model For Quality Assessment Of

Object-Oriented Designs, PhD Dissertation, Univ. of Alabama in
Huntsville, 1997.

[161]J. Bansiya and C. Davis, Automated Metrics for Object-Oriented Development,

Dr. Dobb's J., vol. 272, pp. 42-48, Dec. 1997.

[162]J. Bansiya and C. Davis, Class Cohesion Metric For Object-Oriented Designs,
Object-Oriented Programming, vol. 11, no. 8, pp. 47-52, Jan. 1999.

160
[163]B. Basili, L. Briand, and W.L. Melo, A Validation of Object-Oriented Metrics
as Quality Indicators, IEEE Trans. Software Eng., vol. 22, no. 10, pp. 751-761, Oct.
1996.

[164] B.W. Boehm, Characteristic of Software Quality. TRW Inc., 1978.

[165]G. Booch, Object-Oriented Analysis and Design, second ed. The

Benjamin/Cummings Publishing, 1994.
[166]L.C. Briand, S. Morasca, and V.R. Basili, Property Based Software
Engineering Measurement, IEEE Trans. Software Eng., vol. 22, no. 1, pp. 68-86,
Jan. 1996.

[167]S.R. Chidamber and C.F. Kemerer, A Metrics Suite For Object-Oriented

Design, IEEE Trans. Software Eng., vol. 20, no. 6, pp. 476-493, June 1994.

[168]P. Coad and E. Yourdan, Object-Oriented Analysis and Design, New Jersey:
Yourdan Press Computing Series, 1991.

[169]G.R. Dromey, A Model for Software Product Quality, IEEE Trans. Software
Eng., vol. 21, no. 2, pp. 146-162, Feb. 1995.

[170]G.R. Dromey, Cornering the Chimera, IEEE Software, vol. 13,

no. 1, pp. 33-43, 1996.

[171]G.R. Dromey and A.D. McGettrick, On Specifying Software Quality, Software

Quality ]., vol. 1, no. 1, pp. 45-74, 1992.

[172]N.E. Fenton and S.L. Pfleeger, Software Metrics: A Rigorous and Practical
Approach. PWS Publishing, 1997.

[173]E. Gamma, R. Helm, R. Johnson, and J. Vlissides, Design Patterns; Elements of

Reusable Object-Oriented Software. Addison-Wesley, 1994.

161
[174]M. Hitz and B. Montazeri, Chidamber and Kemerer's Metrics Suite: A
Measurement Theory Perspective, IEEE Trans. Software Eng., vol. 22, no. 4, pp. 67-
271, Apr. 1996.

[175]S.H. Kan, Metrics and Models in Software Quality Engineering. Addison

Wesley, 1995.

[176]B. Kitchenham and S.L. Pfleeger, Software Quality: The Elusive Target, IEEE
Softxvare, vol. 13, no. 1, pp. 12-21, 1996.

[177]B. Kitchenham, Towards a Constructive Quality Model, Software Eng. J., pp.
105-112, July 1987.

[178] B. Kitchenham, S.L. Pfleeger, and N. Fenton, Towards a Framework for

Software Validation Measures, JEEE Trans. Software Eng., vol. 21, no. 12, pp. 929-
944, Dec. 1995.

[179]W. Li and S. Henry, Object-Oriented Metrics that Predict Maintainability, The

J. Systems and Software, vol. 23, pp. 111-122

[180] J.A. McCall, P.K. Richards, and G.F. Walters, Factors in Software Quality,
vols. 1, 2, and 3, AD/A-049-014/015/055, Nat'l Tech. Information Service,
Springfield, Va., 1977.

[181] M. Paulk, B. Curtis, M. Chrissis, and C. Weber, Capability Maturity Model,

Version 1.1, IEEE Software, pp. 18-27, July 1993.

[182] S.L. Pfleeger, R. Jeffery, B. Curtis, and B. Kitchenham, Status Report on

Software Measurement, IEEE Softxvare, vol. 14, no. 2, 1997.

[183] J. Rumbaugh, M. Bhala, W. Lorensen, F. Eddy, and W. Premerlani, Object-

Oriented Modeling and Design. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall, 1991.

162
[184] A. Snyder, Encapsulation and Inheritance in Object-Oriented Languages, Proc.
Object-Oriented Programming Systems, Languages, and Applications Conf, pp. 38-45,
Nov. 1986.

[185] Software Product Evaluation—Quality Characteristics and Guidelines for Their

Use, ISO/IEC Standard ISO-9126, 1991.

[186] J. Vincent, A. Walters, and J. Sinclair, Softxvare Quality Assurance, vol. 1.

Prentice Hall.

[187]IEC 60050-191, International Electrotechnical Vocabulary— Chapter

191:Dependability and quality of service.

[188]IEEE 610.12-1990, Standard Glossary of Software Engineering Terminology.

[189]ISO/IEC 2382-1:1993, Information technology— Vocabulary— Part 1:

Fundamental terms.

[190]ISO/IEC 2382-14:1997, Information technology — Vocabulary — Reliability,

maintainability and availability.

[191]ISO/IEC 2382-20:1990, Information technology— Vocabulary— Part 20:

Systems development.

[192]ISO 8402:1994, Quality management and quality assurance — Vocabulary.

[193]ISO 9001:1994, Quality systems — Model for quality assurance in design,

development, production, installation and servicing.

[194]ISO/IEC TR 9126-2, Software engineering — Product quality — Part 2:

External metrics.

[195]ISO/IEC TR 9126-3, Software engineering — Product quality— Part 3:

Internal metrics.

163
[196]ISO/IEC TR 9126-4, Software engineering — Product quality— Part 4: Quality
in use metrics.

[197]ISO 9241-10:1996, Ergonomic requirements for office work with visual display
terminals (VDTs) — Part 10: Dialogue principles.

[198]ISO 9241-11:1997, Ergonomic requirements for office work with visual display
terminals (VDTs) — Part 11: Guidance on usability.
[199]ISO/IEC 12207:1995, Information technology— Software life cycle processes.

[200]ISO 13407:1999, Human-centred design processes for interactive systems.

[201]ISO/IEC 14598-2, Software engineering — Product evaluation — Part 2:

Planning and management.
[202]ISO/IEC 14598-3, Software engineering — Product evaluation — Part 3:
Process for developers.

[203]ISO/IEC 14598-4:1999, Software engineering — Product evaluation — Part4:

Process for acquirers.

[204]ISO/IEC 14598-5:1998, Information technology— Software product evaluation

— Part 5: Process for evaluators.

[205]ISO/IEC 14598-6, Software engineering — Product evaluation — Part 6:

Documentation of evaluation modules.

[206]ISO/IEC TR 15504 (all parts), Information technology — Software Process

Assessment.

[207]B.Kitchenham and J.Walker, Aquantitative approach to monitoring software

development, Software Engineering Journal, pp.1-13, 1989

[208]L.Brathall and C.Wohlin, Understanding Some Software Quality Aspects from

Architecture and Design Models, presented at 8th IEEE International workshop on
Program Comprehension(IWPC 2000),2000.
164
[209]D.Budgen, Software Design. Essex, UK: Pearson Educational Limited,
2003.

[210]P.Crosby, Quality is Free. Maidenhead: McGrawHill, 1978.

[211]D.Galin, Software Quality Assurance, From theory to implementation:

Pearson education Ltd., 2004.

[212]ISO, "ISO 8402 Quality Vocabulary," in International Organisation for

Standardization. Geneva, 1986.

[213]J. C. Munson, Software engineering Measurement: Auerbach Publications,

2003.

[214]S. L. Pfleeger, Software Engineering Theory and Practice: Prentice-Hall, Inc.,

2001.

[215]R. S. Pressman, Software Engineering, A Practitionar's Approach, 2nd

ed: McGraw-Hill Inc., 1987.

[216]I. Sommerville, Software Engineering, 4th ed: Addison-Wesley Publishers Ltd.,

1992.

[216]I. Sommerville, Software Engineering, Sixth ed: Addison-Wesley, 2001.

[217]J. Tian, Quality-Evaluation Models and Measurements, IEEE Software, pp. 84

-91,2004.

[218]D. Wallace and L. Reeker, Software Quality, in Guide to the Software

Engineering Body of Knowledge SWEBOK, A. Abram and P. Bourque, Eds.:
IEEE, 2001, pp. 165 - 184.

165
[218]B. Wong, An Investigation of the Cognitive Structures used in Software Quality
Evaluation; PhD Thesis, in Information Systems, Technology and Management,
Sydney: University of New South Wales, 2002.

[219]IEEE, IEEE Std 1074 -1997 - Standard for Software Life Cycle Processes,1998.

[220]D. Garvin, What Does Product Quality Really Mean?, Sloan Management
Review, vol. 24,1984.

[221]B. Kitchenham and J. Walker, The Meaning of Quality, presented at Software

Engineering, Southampton, England, 1986.

[222]ISO/IEC, "ISO/IEC 9126-1 Software engineering- Product quality- Part 1:

Quality model," 2001.

[222]ISO/IEC, "ISO/IEC 9126-3 Software engineering -Product quality- part3:

Internal metrics," 2002.

[223]ISO/IEC, "ISO/IEC 9126-2 Software engineering -Product quality- part2:

External metrics," 2002.

[224]ISO/IEC,"ISO/IEC 9126-4 Software engineering -Product quality- part4:

Quality In Use metrics," 2002.

[225]B. A. Kitchenham, S. G. Linkman, A. Pasquini, and V. Nanni, The SQUID

approach to defining a quality model, Journal of Software Quality, vol. 6, pp. 211-
233, 1997.

[226]B. Kitchenham, Software metrics. Measurement for software process

improvement. (Chapter 4), NCC Blackwell, 1996.

166
[227]T. Punter, R. Solingen, and J. Trienekens, Software Product Evaluation,
presented at 4th IT Evaluation Conference (EVIT-97), Netherlands, Delft, 1997.

[228]H. Al-Kilidar, R. Jeffery, A. Aurum, and C. Kutay, Planning an Empirical

Experiment To Evaluate The Effects Of Pair Work On The Design Phase Of The
Software Lifecycle, University of New South Wales, Sydney 2003.

[229]H. Al-Kilidar, R. Jeffery, and A. Aurum, Description of an Empirical

Experiment to Measure effects of Pair work on the Design Phase, presented at
International Association of Science and Technology for Development (IASTED)-
Software Engineering, Innsbruck, Austria, 2004.

[230]A. Cockburn, Writing effective Use Cases: Pearson Education Corporate Sales
Division, 2001.

[231]O. V. Lindland, G. Sindre, and A. Solvberg, Understanding Quality in

Conceptual Modeling, IEEE Software, pp. 42-49, 1994.

[232]K. Beck, eXtreme Programming explained, Embrace Change: Addison-

Wesley, 2000.
[233]J. M. Verner and W. M. Evanco, In-house Software Development: What
Software Project Management Practices Lead to Success?, IEEE Software, vol. 22,
pp. 86-93, 2005.

[234]J. M. Verner, K. Cox, S. Bleistein, and N. Cerpa, Requirements Engineering and

Software Project Success: An Industrial Survey in Australia and the US, Australian
Journal of Information Systems (inpress), 2005.

[235]M. A. Jackson, Software Requirements and Specifications: Addison Wesley,

1995.

167
[236]Saaty T.L. (1984), Décider face à la complexité, Paris: Entreprise Moderne
d'Edition, 231 p.

[237]Schärlig A. (1990, 2ème éd.), Décider sur plusieurs critères, panorama de l'aide
à la décision multicritère, Lausanne: Presses polytechniques et universitaires
romandes, 303 p.

[238]Roy B. et Buyssou D. (1993), Aide Multicritère à la décision: Méthodes et Cas,

Paris: Economica, 695 p.

[239]Γεζπφηεο Γ, Γηδαθηηθέο ΢εκεηψζεηο «΢πζηήκαηα Τπνζηήξημεο Απνθάζεσλ» ,

2002

[240]Ablovatski Alexandr, VB.NET implementation of 5 MCDA Methods

[241]Blin M.J., Tsoukias A.,Contribution of Multi-Criteria Methodology to Software

Quality Evaluations

[242]E. E. Anderson, Yu-Min Chen, (1997), Microcomputer software evaluation: An

economic model. Decision Support Systems 19, pages 75-92,1997

[243]K. Arrow , (1951), Social Choice and Individual Values, J. Wiley, New York.

[244]B. W. Boehm, (1978), Characteristics of Software Quality, North Holland

Publishing Company

[245]M.-J. Blin, A. Tsoukias, Evaluation of COTS using multi-criteria methodology,

in Proceedings of the 6th European Conference on Software Quality, pages 429 -
438,199,9.

[246]I. Erikkson, F. McFadden, (1993), Quality function deployment: a tool to

improve software quality. Information and Software Technology, Volume 35, number
9, September 1993, pages 491 -498

168
[247]N. Fenton and N.F. Schneidewind, (1996), Do Standards Improve Quality?,
IEEE Software, January 1996, pages 22-24

[248]N. Feuk, R. Whitty and Y. Ilruka, (1995), Applying the Goal/Question Metric
paradigm in the experience factory, International Thomson Computer Press, London,
pages 23-44

[249]The Institute of Electrical and Electronics Engineers, (1992), Standard for a

Software Quality Metrics Methodology, December 1992

[250]International Organization for Standardization, (1991) ISO 9126: Information

Technology -So ftware product evaluation - Quality characteristics and guidelines
for their use

[251]R. Keeney, H. Raiffa, (1976), Decision with multiple objectives: preferences

and value trade-offs, J. Wiley, New York.

[252]B. Kitchenham, S.L. Pfleeger, (1996), Software Quality: The Elusive Target,
IEEE Software, January 1996, pages 12-21

[253]L. le Blanc, T. Jelassi, (1994), An empirical assessment of choice models for

software selection: a comparison of the LWA and MAUT techniques, Revue des
systemes de decision vol. 3 - no.2, pages 115 - 126

[254]J. A. Mac Call, (1977), Factors in Software Quality, Journal of General Electric,
no. 77, C15-OL, June 1977}

[255]N. Meskens, (1994), A knowledge-based system for measuring the quality of

existing software, Revue des systemes de decision vol. 3, no. 3, pages 201 - 220

[256]M. Morisio, A.Tsoukias, (1997), lusWare: a methodology for the evaluation and
selection of software products, IEE.-Softw. Eng. Vol. 144, pages 162 – 174

[257]E. Paschetta, A. Tsoukias, (2000), A real world MCOA application: evaluating

software, Journal of Multiple Criteria Decision Analysis, vol. 9, pages 205 - 226.

169
[258]R. M.C. Paulussen, (1995), The Quint Approach to the Specification of Software
Quality, 1st World Congress for Software Quality, San Francisco, June 20-22,1995

[259]F.S. Roberts, (1979), Measurement Theory with Applications to Oecision

Making, Utility and the Social Sciences, Addison Wesley, New York.

[260]B. Roy, (1991), The outranking approach and the foundations of ELECTRE
methods, Theory and Decision, vol. 31, pages 49-73

[261]B. Roy, (1996), Mult/criteria Methodology for Oecision Aiding, Kluwer

Academic Publishers, Dordrecht

[262]J. Stamelos, A. Tsoukias, (1998), Software evaluation problem situations, cahier

du LAMSADE No 156, Universite Paris Dauphine, submitted.

[263]J. Verner, T. Moores, A.R. Barrett, (1996), Software quality: perceptions and
practices in Hong Kong, Working Paper Series, City University of Hong Kong,
Faculty of Business Department of Informations systems, WP96/02, April 1996.

[264]Ph. Vincke, (1992), Exploitation of a crisp relation in a ranking problem.

Theory and Decision, vol. 32, pages 221-240.

[265]D. Von Winterfeldt, W. Edwards, (1986), Oecision Analysis and Behavioral

Research, Cambridge University Press, Cambridge MA.

[266]National Institute of Standards and Technology (NIST), The Economic

Impacts of Inadequate Infrastructure for Software Testing., Washington D.C.
2002.

[276]Tian J., "Quality-Evaluation Models and Measurements", IEEE Software, pp:

84-91,2004

[268]Jung H.W., Kim S., Chung C, "Measuring Software Product Quality: A Survey
of ISO/IEC 9126", IEEE Software, pp.88-92, 2004

170
[269]ISO/IEC 8402, Software Engineering - Product Quality International Standard,
Geneva 1994

[270]SO/IEC 9126, Software Engineering - Product Quality International Standard,

Geneva 2001

[271]Lehman M.M., "Programs, Life Cycles, and Laws of Software Evolution", Proc.
IEEE, Vol. 68, No 9, 1980, pp. 1060 - 1076.

[272]Motor Industry Software Reliability Association (MISRA): www.misra.orq.uk

[273]IEEE Standard For Software Maintenance

[274]Purao Sandeep, Vaishnavi Vijay, "Product Metrics for Object-Oriented

Systems", ACM Computing Surveys, Vol. 35, No.2, June 2003, pp 191-221

[275]McCabe, T.J., "A Complexity Measure", IEEE Transactions on Software

Engineering, Vol. 2, No. 4, December 1976, pp. 308-320

[276]Kan H. Stephen: "Metrics and Models in Software Quality Engineering", ISBN

0-201-72915-6, Addison-Wesley 2003

[277]Welker, Kurt D., & Oman, Paul W.: /Software Maintainability Metrics Models
in Practice", Crosstalk, Journal of Defense Software Engineering 8, 11
(November/December 1995)

[278]Spinellis D: "Code Quality: The Open Source Perspective", Addison-Wesley,

2006.

[279]Pressman S. Roger: "Software Engineering, A Practitioner's Approach",

McGraw- Hill International Edition 2005

[280]Chidamber S.R., Kemerer C.F.: "A Metrics Suite for Object Oriented Design",
171
IEEE transactions on Software Engineering, Vol. SE-20, no 6, June 1994, pp 476-493

[281]Whitmire S.: "Object-Oriented Design Measurement", Wiley 1997

[282]Ambler W. Scott: "The Object Primer: Agile Model-Driven Development with

UML 2.0", Cambridge University Press 2004

[283]Zuse H.: "A Framework of Software Measurement", De Gruyter 1997

[284]Kemighan W. Brian, Ritchie M. Dennis: "The C Programming Language",

ISBN 960-209-053-7, Prentice Hall 1988

[285]Bansiya Jagdish, Davis G. Carl: "A Hierarchical Model for Object-Oriented

Design Quality Assessment", IEEE Transactions on Software Engineering, Vol. 28,
No 1, January 2002, pp. 4-19

[286]Saaty T.. Multicriteria Decision Making: ―The Analytic Hierarchy Process, Vol.
1‖, AHP Series, RWS Publications, 502 pp., 1990

[287]H.M. Deitel,P.J. Deitel :‖C++ Πξνγξακκαηηζκφο,Web Πξνγξακκαηηζκφο κε

CGI θαη Αληηθεηκελνζηξεθή ΢ρεδίαζε κε UML‖ , 4ε Έθδνζε, Δθδφζεηο Γθηνχξδαο,
ζει. 187-191, 2003

172