Bugarska 1878 – 1912

Ovdje ćemo dati samo pregled najznačajnijih događaja u periodu od Berlinskog kongresa do
Prvog balkanskog rata.

Iako je poslije Berlinskog kongresa Bugarska kneževina de facto bila neovisna država, on je
de jure, kao i Istočna Rumelija bila još uvijek dio Osmanskog carstva. U Bugarskoj se osjećao
jaki uticaj Rusije, a unutar države vlast je došla u ruke liberala. Najzančajniji dokument prvog
perioda jeste Trnovski ustav iz 1879. Godine, koji je bio djelo kako liberala, tako i ruskih
savjetnika. Ovaj ustav je bio među najnaprednijim u Evropi. Njime je formirana narodna
skupština od pismenih muškaraca, starijih od 30 godina, na čelu države bio je knez, lična
prava građana su zagarantovana, a kao državna vjera prepoznato je Pravoslavlje.

Za kneza je izabran Alexander von Battenberg, koji 1880. Imenuje liberalnu vladu na čellu sa
Draganom Cankovim. Njih dvojica će voditi bugarsku politiku slijedeće 4 godine.

Na izborima 1884. Pobijeđuju demokrati i za predsjednika vlade postavljen je Petko

Karavelov. Najznačajniji događaj za vrijeme njegove vlaavine jeste prisjedinjenje Istočne
Rumelije sa Bugarskom, septembra 1885. Kao reakcija na to, Srbija objavljue rat Bugarskoj,
ali o tome će biti više riječi kasnije. Avgusta i septembra 1886, zbačen je knez Aleksandar, a
za novog kneza izabran Ferdinand od Saks-Koburga. On za novog predsjednika vlade
postavlja Stefana Stambolova.

I na kraju, bitna je i godina 1911 kada vlada Ivana Gešova usvaja izmjene ustava kojim je
Ferdinand od kneza postao kralj Bugarske.

Bugarsko-srpski odnosi 19/20 toljeće

U ova turbulentna vremena, odnosi između dvaju tek nastalih, susjednih država, mogli su biti
samo – turbulentni. Bugarsko-srpske odnose na prijelazu 19 u 20 stoljeće pokušat ćemo
prikazati na tri najslikovitija primjera: Garašaninovo Načertanije, Makedonsko pitanje i
Bugarsko-srpski rat 1885.

1. Garašanin u svom Načertaniju iz 1844. Definiše kako bi se Srbija trebala odnositi

prema Bugarskoj i Bugarima. Četiri osnovna načela su: otvaranje srpskih škola za
Bugare, obrazovanje bugarskog sveštenstva u Srbiji, štampanje bugarskih crkvenih i
drugih djela i slanje u Bugarsku ljudi koji će promovirati Srbiju kao zaštitnicu i
prijateljicu bugarskog naroda.

2. Srpsko-bugarski rat 1885.

 Povod: sredinom septembra 1885 u Plovdivu, prijestolnici pokrajine Istočne Rumelije,
dolazi do prevrata i proglašenja njenog ujedinjenja sa kneževinom Bugarskom.

Objava rata: Srbija objavljuje rat Bugarskoj 14. novembra

Bugarska vojska: brojila je oko 60.000 vojnika kojima su komandovali oficiri iz Rusije –
Avram Gudžev, Danail Nikolaev i drugi.

Odlučujuća bitka: Bitka kod Slivnice 17 – 20 novembar; pobjeda Bugara

Potpisivanje mira: 03. mart 1886 u Bukureštu. Bugarskoj priznato nacionalno ujedinjenje.
Bugarski knez Aleksandar postaoguverner Istočne Rumelije.

Naravno da je između dvije države bilo još nerješenih pitanja, pogotovo oko granice kod
Vranja i Pirota, te oko Makedonskog pitanja, ali ova dva primjera su najupečatljivija.

Bugarska u prvom balkanskom ratu

Za Bugarsku rat počinje 17 oktobra1912. godine

Bugarska je članica Balkanksog saveza zajedno sa Srbijom, Crnom Gorom i Grčkom.

Glavnu riječ u Balkasnkom savezu vodi Bugarska, koja ima i najveću vojsku – preko 60.000
vojnika. Bugarska angažuje tri armije.

Prva pod komandom Vasila Kutinčeva, operira duž rijeke Tundže, druga armija pod Nikolom
Ivanovim napada Jedrene, a treća pod Radkom Dimitrievim za cilj napada ima tvrđavu Kirk
Kilisse.

Najveću uspjeh za Bugare u ovom rat je zauzimanje Jederna 11. marta 1913.

Prvi balkanski rat završava 30. maja 1913

Mirovni sporazum je potpisan u Londonu.

Po ovom ugovoru, Bugarska je dobila tek dio Trakije zapadno od linije Rnos – Midija,, što je
izzavalo veliko nezadovoljstvo kod Bugara jer su željeli Makedoniju.

To nezadovoljstvo će i biti uzrok raspada Balkanskog saveza i otpočinjanja Drugog

balkanskog rata
 Bugarska u drugom balkanskom ratu

Drugi balkanski rat traje od 29. juna do 10. avgusta 1913. godine.

Vođen je između Bugarske i saveza Grčke i Srbije.

Osnovni uzrok rata je nezadovoljstvo sve tri strane odredbama Londonskog ugovora od maja
1913, pogotovo oko makedonskog teritorija.

Bugari napadaju srpsku vojsku u blizini Skoplja. Iako su poraženi kod Bregalnice, uspijevaju
potisnuti Srbe i osvojiti Knjaževo.

Na grčkom frontu, sukobi su se dešavali u okolici Soluna. Grčka vojska je bila uspješnija i
uspjela je, nakon bitke kod Belasice, zarobiti bugarsko topništvo.

Uključenjem u rat Rumunije u Osmanskog carstva na strani Srbije i Grčke, značilo je kraj za
Bugarsku.

Mir je potpisan 10. avgusta 1913. u Bukureštu, njime se Bugarska odrekla svih spornih
teritorija u korist Srbije i Grčke, Jedrene je vratila Osmanlijama, a Dobružu Rumuniji.

Bugarska u prvom svjetskom ratu.

Bugarska u Prvi svjetski rat ulazi na strani Sila osovine, 15. oktobra 1915. godine.

Njen osnovni motiv bio je revanšizam prema Srbiji i Grčkoj za poraze u Drugom balkanskom
ratu, a od Njemačke obećana joj je skoro čitava teritorija Srbije, uključujući i Beograd.

Istovremenim napadom bugarskih i austro-ugarskih trupa na Srbiju, januara 1916, srpska

vojska se mora povući skroz na jug, gdje dobija pomoć od saveznika, Grčke i Francuske. Tako
se otvara Solunski front.

Dugotrajne rovovske bitke će se voditi sve do konačnog proboja ovog fronta u novembru
1918.

Prvi svjetski rat za Bugarsku zvanično završava sporazumom u Neuilly-u, novembra 1919.
njime je bugarska zvanično izgubila svoje posjede na Egejskom moru u korist Grčke, sve
makedonske posjede u korist Kraljevine SHS i Dobrudžu u korist Rumunije.