ENGLESKOSRPSKI SRPSKOENGLESKI RENIK

priredili

Marija Kneevi Dragan Dakovi

tree izdanje

Beograd 2010

ENGLESKO-SRPSKI RENIK

ABout abhorrent [-@nt] a. gnusan, odvratan; koji se gnua abide [@-LbaId] v. abode [-LboUd] / abided abiding trpeti; povinovati se abiding [@-LbaI-dI] a. trajan, stalan ability [@-LbI-l@-ti] n. pl: abilities sposobnost, mo, vetina abiogenesis [MeI-MbaI-oU-LDE-n@-s@s] n. abiogeneza, samozaee abject [L{b-MDEkt] a. preziran, podao, ponizan; bedan abjuration [M{b-D@-LreI-S@n] n. odricanje abjure [{b-LDUr] v. abjured abjuring odrei se ablative [L{-bl@-tIv] a. ablativni ablaze [@-LbleIz] a. / adv. u plamenu, gorui; raspaljen able [LeI-b@l] a. abler [-b(@-)l@r] ablest [-b(@-)l@st] sposoban, vet; u stanju, sposoban abloom [@-Lblum] a. koji cveta ably [LeI-b(@-)li] adv. sposobno, veto (v. able) abnegate [L{b-nI-MgeIt] v. abnegated abnegating odrei se abnegation [M{b-nI-LgeI-S@n] n. odricanje abnormal [(M){b-LnOr-m@l] a. nenormalan, abnormalan abnormality [M{b-n@r-Lm{-l@-ti] n. pl: abnormalities nenormalnost, abnormalnost aboard [@-LboUrd] adv. / a. ukrcan abode [@-LboUd] n. boravite, prebivalite abolish [@-LbA-lIS] v. ukinuti, ponititi abolition [M{-b@-LlI-S@n] n. ukidanje, ukinue abominable [@-LbAm-n@-b@l] a. gnusan, odvratan; (colloq.) lo, rav abominate [@-LbA-m@-MneIt] v. abominated abominating mrzeti, gnuati se abomination [@-MbA-m@-LneI-S@n] n. gnuanje, oseanje gnuanja; uas, grozota aboriginal1 [M{-b@-LrID-n@l] a. uroeniki, domorodaki aboriginal 2 n. uroenik, domorodac aborigine [M{-b@-LrID-(M)ni] n. uroenik, domorodac; starosedelac Australije abort [@-LbOrt] v. prekinuti; pobaciti, pretrpeti abortus; (astron.) prekinuti vasionski let abortion [@-LbOr-S@n] n. pobaaj, prekid trudnoe, abortus abortive [@-LbOr-tIv] a. abortivan, nedovren abound [@-LbaUnd] v. obilovati about1 [@-LbaUt] adv. oko, otprilike, priblino skoro, gotovo, bezmalo; sad, odmah, ba, taman, oas; Brit. blizu

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

a1 [LeI] n. pl: as / as [LeIz] i atrib. a (1. slovo engleskog alfabeta) ocena odlian a 2 [@] neodreeni lan neki, jedan aback [@-Lb{k] adv. iznenaen, zapanjen abacus [L{-b@-k@s] n. pl: abaci [L{-b@-MsaI] / abacuses raunaljka abaft [@-Lb{ft] prep. (naut.) prema krmi abandon1 [@-Lb{n-d@n] v. napustititi; odrei se abandon 2 n. razuzdanost, raskalanost abandoned [@-Lb{n-d@nd] a. v. abandon; razuzdan, raskalaan, razvratan abase [@-LbeIs] v. abased abasing uniziti, poniziti abasement [-LbeI-sm@nt] n. ponienje abash [@-Lb{S] v. zbuniti abashment [-m@nt] n. zbunjenost abate [@-LbeIt] v. abated abating smanjiti, sniziti; smanjiti se, stiati se abatement [@-LbeIt-m@nt] n. smanjenje, snienje abbess [L{-b@s] n. opatica, igumanija abbey [L{-bi] n. pl: abbeys opatija, manastir abbot [L{-b@t] n. opat, iguman abbreviate [@-Lbri-vi-MeIt] v. abbreviated abbreviating skratiti abbreviation [@-Mbri-vi-LeI-S@n] n. kraenje; skraenica, abrevijacija, abrevijatura ABC [MeI-(M)bi-Lsi] n. pl: ABCs / ABCs [Lsiz] azbuka; (fig.) abeceda abdicate [L{b-dI-MkeIt] v. abdicated abdicating odrei se abdication [M{b-dI-LkeI-S@n] n. odricanje, abdikacija abdomen [L{b-d@-m@n] n. trbuh, abdomen; zadak (kod insekata) abdominal [{b-LdA-m@-n@l] a. trbuni abduct [{b-Ldkt] v. oteti abduction [{b-Ldk-S@n] n. otmica abductor [-Ldk-t@r] n. otmiar; (anat.) odmica abeam [@-Lbim] adv. / a. (naut.) popreko aberrance [-@n(t)s] n. nenormalnost, odstupanje (od norme) aberrant [{-LbEr-@nt] a. nenormalan aberration [M{-b@-LreI-S@n] n. nenormalnost, odstupanje (od norme) abhor [@b-LhOr] v. abhorred abhorring gnuati se abhorrence [@b-LhOr-@n(t)s] n. gnuanje

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

ABout about prep. o, oko, zbog, u vezi sa o neemu ; (v. around) oko, otprilike, u; po, oko above1 [@-Lbv] adv. gore above2 prep. nad, iznad, povrh, vie od above3 a. gornji aboveboard1 [@-Lbv-MboUrd] adv. otvoreno, iskreno aboveboard 2 a. otvoren, iskren; legalan abrade [@-LbreId] v. abraded abrading istrti, izjesti, nagristi abrasion [@-LbreI-Z@n] n. izjedenost, istrto mesto; abrazija, nagrizanje abrasive1 [@-LbreI-sIv] n. abraziv abrasive2 a. abrazivan abreast [@-LbrEst] adv. / a. jedan pored drugoga; u toku abridge [@-LbrID] v. abridged abridging skratiti, saeti; uskratiti, liiti abridgment / abridgement [@-LbrID-m@nt] n. kraenje, skraivanje; uskraenje abroad [@-LbrOd] adv. napolju, vani, izvan kue; u inostranstvu, u tuini abrogate [L{-br@-MgeIt] v. abrogated abrogating ukinuti, abrogirati abrogation [M{-br@-LgeI-S@n] n. ukinue, ukidanje, abrogacija abrupt [@-Lbrpt] a. iznenadan, nagao; osoran, odsean; strm; isprekidan, nepovezan abruptness [@-Lbrp(t)-n@s] n. iznenadnost; osornost; strmost; isprekidanost abscess [L{b-MsEs] n. pl: abscesses [L{b-MsEs@z] (med.) gnojni proces, ir, apsces abscond [{b-LskAnd] v. pobei od zakona absconder n. begunac absence [L{b-s@n(t)s] n. odsustvo; izostanak absent1 [L{b-s@nt] a. odsutan, neprisutan absent2 [{b-LsEnt] v. odsustvovati absentee a. odsutan absenteeism [M{b-s@n-Lti-MI-z@m] n. izostajanje s posla absentminded [M{b-s@nt-LmaIn-d@d] a. rasejan absentmindedness n. rasejanost absinthe / absinth [L{b-(M)sIn(t)T] n. pelin absolute [L{b-s@-Mlut] a. potpun, apsolutan; apsolutistiki absolutely [L{b-s@-Mlut-li] adv. potpuno, apsolutno absolution [M{b-s@-Llu-S@n] n. (rel.) oprotenje, oprost absolutism [L{b-s@-Mlu-MtI-z@m] n. apsolutizam absolutist [-Mlu-tIst] n. / a. apsolutista; apsolutistiki absolutistic [M{b-s@-(M)lu-LtIs-tIk] a. apsolutistiki
2


absolve [@b-LzAlv] v. absolved absolving oprostiti absorb [@b-LsOrb] v. priguiti, apsorbovati, upiti, usisati; zauzeti absorbability [@b-MsOr-b@-LbI-l@-ti] n. apsorpcijska sposobnost absorbable [@b-LsOr-b@-b@l] a. koji se moe apsorbovati absorbent1 / absorbant [-b@nt] a. koji lako apsorbuje, upija absorbent2 / absorbant n. apsorbent absorber n. priguiva (v. shock absorber) absorbing a. v. absorb; apsorpcioni absorption [@b-LsOrp-S@n] n. apsorpcija; udubljenost, zauzetost abstain [@b-LsteIn] v. uzdrati se abstainer n. apstinent abstemious [{b-Lsti-mi-@s] a. uzdran, umeren, tedljiv abstention [@b-LstEn(t)-S@n] n. uzdravanje abstinence [L{b-st@-n@n(t)s] n. samoodricanje, apstinencija; uzdravanje abstinent [-n@nt] a. koji se uzdrava abstract1 [{b-Lstr{kt] a. apstraktan abstract2 [L{b-Mstr{kt] n. rezime, saetak abstract 3 [{b-Lstr{kt] v. apstrahovati; (Brit., colloq.) ukrasti; saeti abstraction [{b-Lstr{k-S@n] n. apstrahovanje, apstrakcija abstractionism [{b-Lstr{k-S@-MnI-z@m] n. apstraktizam, apstraktna umetnost abstruse [@b-Lstrus] a. teko razumljiv, nejasan abstruseness n. nerazumljivost, nejasnoa absurd1 [@b-Ls@rd] a. apsurdan, besmislen absurd2 n. apsurd, besmislica absurdity [@b-Ls@r-d@-ti] n. pl: absurdities apsurd, apsurdnost, besmislenost absurdness n. v. absurdity abundance [@-Lbn-d@n(t)s] n. izobilje, obilje, in ~ u izobilju abundant [-d@nt] a. obilan, koji obiluje abuse1 [@-Lbjus] n. zloupotreba; zlostavljanje; psovanje, grenje abuse2 [@-Lbjuz] v. abused abusing zloupotrebiti; zlostavljati; grditi, psovati abusive [@-Lbju-sIv] a. koji zlostavlja; uvredljiv abut [@-Lbt] v. abutted abutting graniiti se abutment [@-Lbt-m@nt] n. granienje; podupira, potporni stub abysm [@-LbI-z@m] n. v. abyss abysmal [@-LbIz-m@l] a. bez dna; dubok abyss [@-LbIs] n. ponor, ambis, bezdan; pakao; prvobitni haos


Abyssinia [M{-b@-LsI-ni-@] Abisinija (v. Ethiopia) Abyssinian [-ni-@n] a. / n. v. Ethiopian, acacia [@-LkeI-S@] n. bagrem academe [L{-k@-Mdim] n. visokokolsko obrazovanje academic1 [M{-k@-LdE-mIk] n. profesor, nastavnik; student academic2 / academical [-mI-k@l] a. akademski; teorijski, apstraktan; kolski academician [M{-k@-d@-LmI-S@n] n. akademik, lan akademije nauka academy [@-Lk{-d@-mi] n. pl: academies akademija; srednja kola acarid [L{-k@-r@d] n. grinja accede [{k-Lsid] v. acceded acceding pristati, sloiti se; stupiti accelerate [-l@-MreIt] v. accelerated accelerating ubrzati; ubrzati se acceleration [Ik-MsE-l@-LreI-S@n] n. ubrzanje, akceleracija accelerator [Ik-LsE-l@-MreI-t@r] n. akcelerator, ubrzava; pedala za gas accent1 [L{k-MsEnt] v. akcentovati, naglasiti; akcentovati, oznaiti akcentima accent2 [L{k-MsEnt] n. (ling.) naglasak, akcenat; akcenat, nain izgovora; emfaza, jaina accentuate [Ik-LsEn(t)-S@-MweIt] v. accentuated accentuating akcentovati accentuation [Ik-MsEn(t)-S@-LweI-S@n] n. akcentuacija accept [Ik-LsEpt] v. prihvatiti, pristati (na), primiti; Brit. pristati, sloiti se acceptability [Ik-MsEp-t@-LbI-l@-ti] n. prihvatljivost acceptable [Ik-LsEp-t@-b@l] a. prihvatljiv acceptance [Ik-LsEp-t@n(t)s] n. primanje; (comm.) primanje odgovornosti, akcept acceptation [M{k-MsEp-LteI-S@n] n. uobiajeno znaenje (rei) acceptor [Ik-LsEp-t@r] n. primalac, akceptant access [L{k-MsEs / Ik-LsEs] n. pristup; prilaz; izlaz, izlazak; (pravo na) korienje; raspolaganje; nastup, napad accessibility [-MsE-s@-LbI-l@-ti] n. pristupanost accessible [Ik-LsE-s@-b@l] a. pristupaan; podloan accession [Ik-LsE-S@n] n. pristup, dolazak; dodatak, prirataj; prinova accessory1 / accessary [Ik-LsE-s@-ri] n. pl: accessories (legal) sauesnik, pomaga; sporedna stvar; v. option accessory2 a. sauesniki; sporedan, uzgredan, akcesoran

ACCordion accidence [L{k-s@-d@n(t)s] n. (gram.) fleksija accident [L{k-s@-d@nt] n. nesrean sluaj, nesrea, udes, nezgoda serious ~ took place dogodila se teka nesrea; sluaj, nepredvien dogaaj accidental1 [M{k-s@-LdEn-t@l] a. sluajan, neoekivan accidental 2 n. (mus.) akcidencija; nebitna osobina, sluajnost acclaim1 [@-LkleIm] v. aklamovati, klicanjem pozdraviti; proglasiti aklamacijom acclaim 2 n. v. acclamation acclamation [M{-kl@-LmeI-S@n] n. aklamacija, uzvikivanje acclimate [L{-kl@-MmeIt; @-LklaI-m@t] v. acclimated acclimating aklimatizovati, prilagoditi, naviknuti; aklimatizovati se, prilagoditi se, naviknuti se acclimation [M{-kl@-LmeI-S@n] n. aklimatizacija, prilagoavanje, navikavanje acclivity [@-LklI-v@-ti] n. pl: acclivities uzbrdica, uspon accolade [L{-k@-MleId] n. zagrljaj; priznanje accommodate [@-LkA-m@-MdeIt] v. accommodated accommodating udesiti, podesiti, prilagoditi; uiniti (nekome) uslugu; smestiti: to ~ for the night primiti na prenoite; prilagoditi se accommodating a. predusretljiv, usluan accommodation [@-MkA-m@-LdeI-S@n] n. podeavanje, prilagoavanje, akomodacija; sporazum, kompromis; usluga, pomo; (comm.) zajam, pozajmica accompaniment [@-Lkm-p@-ni-m@nt] n. praenje, pratnja accompanist [@-Lkmp-nIst] n. (mus.) klavirski saradnik, pratilac accompany [@-Lkmp-ni] v. accompanied accompanying pratiti; propratiti accomplice [@-LkAm-pl@s] n. (legal) saizvrilac (v. accessory) accomplish [@-LkAm-plIS] v. izvriti; svriti accomplished a. v. accomplish; vet, vian accomplishment [@-LkAm-plIS-m@nt] n. dostignue accord1 [@-LkOrd] v. odati, priznati; uskladiti; slagati se accord 2 n. sporazum, saglasnost accordance [@-LkOr-d@n(t)s] n. saglasnost accordant [-d@nt] a. u skladu according as conj. Brit. ukoliko accordingly [@-LkOr-dI-li] adv. dakle, prema tome, po tome according to prep. prema, po accordion [@-LkOr-di-@n] n. runa harmonika, akordeon

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

ACCost accost [@-LkOst] v. prii account1 [@-LkaUnt] n. raun; izvetaj, opis; objanjenje account2 v. objasniti, opravdati accountable [@-LkaUn-t@-b@l] a. odgovoran accountancy [@-LkaUn-t@n(t)-si] n. raunovodstvo accountant [@-LkaUn-t@nt] n. raunovoa, revizor knjiga accounting [@-LkaUn-tI] n. raunovodstvo; raun accoutre / accouter [@-Lku-t@r] v. accoutred / accoutered accoutring / accoutering [-Lku-t@-rI] opremiti accredit [@-LkrE-d@t] v. akreditovati; pripisati; priznati, ozvaniiti accreditation [@-MkrE-d@-LteI-S@n] n. akreditovanje, punomoje; ozvanienje accrete [@-Lkrit] v. accreted accreting srasti; gomilati se accretion [@-Lkri-S@n] n. porast, uveanje; srastanje accrue [@-Lkru] v. accrued accruing nagomilati; nagomilati se acculturate [@-Lkl-T@-MreIt] v. acculturated acculturating modernizovati (primitivnu kulturu) acculturation [@-Mk@l-T@-LreI-S@n] n. modernizacija (primitivne kulture) accumulate [@-Lkju-m(j)@-MleIt] v. accumulated accumulating nagomilati, akumulirati; nagomilati se accumulation [@-Mkju-m(j)@-LleI-S@n] n. gomilanje, akumulacija; gomila; sneni pokriva accumulative [@-Lkju-m(j)@-MleI-tIv] a. akumulativan accumulator [@-Lkju-m(j)@-MleI-t@r] n. sakuplja; Brit. akumulator (v. battery) accuracy [L{-kj@-r@-si] n. pl: accuracies tanost, preciznost accurate [L{-kj@-r@t] a. taan, precizan accursed [@-Lk@rst] / accurst [@-Lk@rst] a. proklet accusation [M{-kj@-LzeI-S@n] n. optuba accusative1 [@-Lkju-z@-tIv] a. akuzativni accusative2 n. (gram.) akuzativ accusatory [@-Lkju-z@-MtoUr-i] a. koji sadri optubu, optuni accuse [@-Lkjuz] v. accused accusing optuiti, okriviti accused n. pl: accused optuenik, okrivljenik, okrivljeni accustom [@-Lks-t@m] v. naviknuti accustomed [@-Lks-t@md] a. v. accustom; uobiajen (v. customary)
1

10
ace [LeIs] n. kec, as ace2 v. aced acing (colloq) dobiti najviu ocenu acentric [(M)eI-LsEn-trIk] a. besredini acerb [@-Ls@rb] a. gorak acerbate [L{-s@r-MbeIt] v. acerbated acerbating dosaditi, uznemiriti acerbity [-b@-ti] n. pl: acerbities gorina, oporost acetate [L{-s@-MteIt] n. acetat acetify [@-Lsi-t@-MfaI] v. acetified acetifying pretvoriti u sire; pretvoriti se u sire acetone [L{-s@-MtoUn] n. aceton acetous [@-Lsi-t@s] a. siretni acetylene [@-LsE-t@l-@n] n. acetilen ache1 [LeIk] v. ached aching boleti; (colloq.) udeti, eznuti ache2 n. (neprekidan) bol achieve [@-LTiv] v. achieved achieving postii, ostvariti, stei achievement [@-LTiv-m@nt] n. dostignue, (postignut) uspeh achromatic [M{-kr@-Lm{-tIk] a. ahromatski achromatism [(M)eI-LkroU-m@-MtI-z@m] n. ahromatizam achromatize [(M)eI-LkroU-m@-MtaIz] v. ahromatizovati acid1 [L{-s@d] a. kiselinski; kiselkast; kiseo; jedak, zajedljiv acid2 n. kiselina; (colloq.) halucinogeno sredstvo acidic [@-LsI-dIk] a. kiselinski; koji tvori kiselinu acidification [-MsI-d@-f@-LkeI-S@n] n. pretvaranje u kiselinu acidify [-MfaI] v. acidified acidifying pretvoriti u kiselinu; pretvoriti se u kiselinu acidimeter [M{-s@-LdI-m@-t@r] n. kiselinomer acidity [@-LsI-d@-ti] n. pl: acidities kiselost; (fig.) jetkost, zajedljivost acid test n. (fig.) ispitivanje vatrom acidulate [@-LsI-D@-MleIt] v. acidulated acidulating v. acidify acidulous [@-LsI-D@-l@s] a. jedak, zajedljiv acinus [L{-s@-n@s] n. pl: acini [-MnaI] bobica; grozd; grozdasta lezda acknowledge [Ik-LnA-lID] v. acknowledged acknowledging potvrditi; priznati acknowledgment / acknowledgement [IkLnA-lID-m@nt] n. potvrda, potvrivanje; priznanje acme [L{k-mi] n. vrh, vrhunac acne [L{k-ni] n. bubuljice acolyte [L{-k@-MlaIt] n. svetenikov pomonik; pomonik, odan sledbenik

11
acorn [LeI-MkOrn] n. (hrastov) ir acoustic [@-Lku-stIk] / acoustical [-stI-k@l] a. akustiki acoustics [@-Lku-stIks] n. pl. akustika acquaint [@-LkweInt] v. upoznati acquaintance [@-LkweIn-t@n(t)s] n. poznantstvo; poznanik acquainted a. upoznat acquiesce [M{-kwi-LEs] v. acquiesced acquiescing pristati, pomiriti se acquiescence [-LE-s@n(t)s] n. pristanak, pomirenje acquiescent a. koji (odmah) pristaje acquire [@-LkwaIr] v. acquired acquiring stei acquisition [M{-kw@-LzI-S@n] n. sticanje, akvizicija; nabavka acquisitive [@-LkwI-z@-tIv] a. sklon sticanju acquit [@-LkwIt] v. acquitted acquitting osloboditi (optube); drati se, ponaati se, pokazati se acquittal [@-LkwI-t@l] n. oslobaajua presuda acquittance [@-LkwI-t@n(t)s] n. osloboenje (od duga, obaveze) acre [LeI-k@r] n. jutro (zemlje); u pl: posedi zemlje acreage [LeI-k(@-)rID] n. povrina u jutrima acrid [L{-kr@d] a. otar acridness n. otrina acrimonious [M{-kr@-LmoU-ni-@s] a. otar, jedak acrimoniousness n. v. acrimony acrimony [L{-kr@-MmoU-ni] n. pl: acrimonies otrina, jetkost, gorina acrobat [L{-kr@-Mb{t] n. akrobata acrobatic [M{-kr@-Lb{-tIk] a. akrobatski acrobatics [M{-kr@-Lb{-tIks] n. sg. u konstr. ili pl. akrobacija, akrobatske vebe; akrobatska vetina, akrobatika acronym [L{-kr@-MnIm] n. akronim across1 [@-LkrOs] adv. unakrst across2 prep. preko kroz; (~ from) preko puta acrosstheboard a. paualan, sveobuhvatan acrostic [@-LkrOs-tIk] n. akrostih acrylic [@-LkrI-lIk] a. akrilni act1 [L{kt] n. radnja, delo, akcija; odluka, dekret; (theater) in, akt act2 v. igrati, glumiti; postupati, ponaati se, raditi ; sluiti; napraviti se acting1 [L{k-tI] n. gluma; pretvaranje, simuliranje acting 2 a. glumaki; privremen actinic [{k-LtI-nIk] a. aktinski

AdAptAtion action [L{k-S@n] n. radnja; (tech., chem., phys.) dejstvo; (legal) postupak, parnica; (obino mil.) borba, akcija, operacija; mehanizam, naprava; u pl: ponaanje, vladanje: ~s speak lowder than words rei lete, a delo pokazuje activate [L{k-t@-MveIt] v. activated activating aktivirati activated carbon n. aktivni ugalj active [L{k-tIv] a. aktivan, delatan; (gram.) aktivan, radni; (mil.) aktivan, kadrovski activism [L{k-tI-MvI-z@m] n. aktivizam activist [-vIst] n. / a. aktivista; aktivistiki activity [{k-LtI-v@-ti] n. pl: activities aktivnost, delatnost act on v. odazvati se actor [L{k-t@r / -MtOr] n. glumac; sauesnik actress [L{k-tr@s] n. glumica actual [L{k-T(@-w)@l] a. stvaran; aktuelan actuality [M{k-T@-Lw{-l@-ti] n. pl: actualities stvarnost; aktuelnost actualization [M{k-T(@-w)@-l@-LzeI-S@n] n. aktuelizacija actualize [L{k-T(@-w)@-MlaIz] v. actualized actualizing aktuelizovati actuary [L{k-T@-MwEr-i] n. pl: actuaries statistiar osiguravajueg zavoda actuate [L{k-T@-MweIt] v. actuated actuating staviti u pokret, ukljuiti actuator [L{k-T@-MweI-t@r] n. pokreta act up v. ponaati se nepristojno; funkcionisati, raditi ravo; raditi acuity [@-Lkju-@-ti] n. pl: acuities otrina acumen [@-Lkju-m@n] n. sposobnost, otroumlje acupuncture [-Mp@(k)-T@r] n. akupunktura acute [@-Lkjut] a. acuter acutest otar, iljat; otar, akutan, jak; kritian ad [L{d] n. i atrib. (colloq.) v. advertisement adage [L{-dID] n. izreka, poslovica adagio [@-LdA-D(i-M)oU] adv. / a. (mus.) adao, lagano; lagan adamancy [-m@n(t)-si] n. nepopustljivost adamant1 [L{-d@-m@nt] n. tvrd kamen, tvrda supstanca adamant2 a. tvrd adamantine [M{-d@-Lm{n-Mtin] a. v. adamant Adams apple n. (anat.) Adamova jabuica adapt [@-Ld{pt] v. prilagoditi, podesiti, adaptirati; preraditi; prilagoditi se adaptability [-Md{p-t@-LbI-l@-ti] n. prilagodljivost adaptable [@-Ld{p-t@-b@l] a. prilagodljiv adaptation [M{-Md{p-LteI-S@n] n. prilagoavanje, adaptacija

A A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

KRATKA GRAMATIKA ENGLESKOG JEZIKA

519

Gramatika

lan

LAN THE ARTICLE

U engleskom jeziku postoje dva lana: odreeni i neodreeni lan. Odreeni je lan the, a neodreeni a/an.

ODREENI LAN THE DEFINITE ARTICLE

Odreeni lan izgovara se (i) ispred samoglanika i nemog h. Ispred svih ostalih glasova izgovara se (). The (i): the apple (ipl) jabuka the hour (iau) sat

The (): the street (stri:t) ulica the park (pa:k) park Izuzeci: the university ( ju:niv:siti) the one thing (wn i) Odreeni lan ima isti oblik za jedninu i mnoinu -the: the answer, the answers the car , the cars the boy, the boys UPOTREBA ODREENOG LANA Odreeni lan se upotrebljava:

univerzitet jedna stvar

-Ispred odreenih imenica kada se govori o odreenom licu ili stvari: The woman you met is my mother. The answer is correct. I dont like the shirt you had on yesterday; - u prianju kada se neko lice ili stvar prvi put pomene, upotrebljava se neodreen lan, a zatim se ispred te imenice stavlja odreeni lan, jer su sad to lice ili stvar odreeni: I saw a girl in the street. The girl was very pretty;

lan

Gramatika

520

- ispred zajednikih imenica da oznai celu vrstu: The cow gives us milk. The rose is the most beautiful flower; - ispred superlativa: She is the best among them. The most interesting story ever written; - ispred rednih brojeva: Monday is the first day of the week; - ispred imenica koje oznaavaju jedinstvene pojmove na svetu: The earth zemlja The sun sunce The present sadanjost; - ispred prezimena kojima se dodaje s da oznai celu porodicu: The Browns The Smiths; - ispred imena reka, planinskih venaca, okeana, mora: the Thames the Black Sea the Alps the Lake of Ohrid ili Lake Ohrid. Izuzeci: 1. Rei sea i ocean se mogu izostaviti: The Atlantic, The Pacific 2. Uz imena naih reka upotrebljava se re river u cilju izbegavanja dvosmislenosti: The River Tara iliRiver Tara;

- odreeni lan se stavlja i ispred imena zemalja i ostrva ija se imena sastoje iz prideva i imenice: The United States The United Kingdom Ali! Great Britain;

521

Gramatika

lan

- ispred imena pripadnika narodnosti da oznai celu naciju: The English The French - ispred poimenienih prideva: The blind The rich; - ispred imena javnih zgrada, muzeja, galerija, pozorita i bioskopa: The Odeon The National Museum The Modern Art Gallery ; - ispred naziva muzikih instrumenata upotrebljenih u optem znaenju: Do you play the piano? I play the cello. ispred rei same: She told me the same thing. It was all the same. Za sve vreme Uzgred Na kraju.

u izrazima: All the time By the way At the end

IZOSTAVLJANJE ODREENOG LANA Odreeni lan se izostavlja: - ispred apstraktnih imenica upotrebljenih u optem smislu: Time is money. Vreme je novac. Life is short. ivot je kratak. Ali, ako se apstraktna imenica upotrebljava u posebnom smislu, odreeni lan se upotrebljava: The life of my mother was very hard. The music of Bach is beautiful. - ispred gradivnih imenica, osim ako se o njima govori u posebnom smislu: I will take soup and pork. Give me a glass of wine, please.

SRPSKO-ENGLESKI RENIK

643

ak n. 1. pupil; student, schoolboy, schoolgirl, schoolchild; 2. (fig.) disciple, follower akon n. deacon akonija n. dainty, delicacy aur(in) n. non-Moslem avo n. the Devil, Satan; devil, evil spirit; (fig.) devil, brute, imp avolan n. v. avolak avolast a. impish, naughty, rascally avolica n. she-devil; mischievous (devilish, fiendish) woman; little hussy avolija n. 1. devilry, deviltry, black magic; 2. mischief, mischievousness, naughtiness avolski I a. v. avolji avolski II adv. very, exceedingly, like the devil avolji a. diabolic, devilish, fiendish, satanic, demonic erdan n. necklace erdap n. rapids (on a river) eti n. youth, young man evir n. strainer evrek n. (cul.) round roll iko n. v. kisco inuva n. cheap jewelry, trinkets, glass bead, bauble ipnuti v. to jump (suddenly) on n. sole oniti v. to sole (shoes) ubre n. 1. trash, garbage; 2. manure; fertilizer; 3. v. gnoj; 4. (pejor.) scum, trash ubretar n. dustman, trash collector, garbage collector ubrite n. trash pile, rubbish heap ubriti v. to manure, fertilize, add a fertilizer to ubrivo n. fertilizer, manure, plant food, dung; ubrovnik n. shovel for garbage ule n. bullet, shell, cannonball umbir n. ginger urevak n. lily of the valley us n. I (fruit) juice us n. II (tennis) deuce uskati v. to bop, disco, shake a leg utur(ic)e adv. in bulk, all together, by the lump uve(e) n. (cul.) sautd rice with meat and vegetables

edicija n. edition, series edukacija n. education edukativan a. educative edukator n. educator, teacher, tutor edukovati v. to educate efek(a)t n. effect, result; impression; (comm.) ~kti effects, securities, stock, bonds efektan a. effective; operative, in force, in effect; effectual, valid; successful efektiva n. 1. (mil.) effective soldier; ~e (military) forces; 2. (comm.) banknotes, cash efektivan a. actual, real, effective efektnost n. effect, effectiveness, productiveness; actuality efemeran a. ephemeral efemernost n. ephemerality efikasan a. effective, efficient, efficacious, successful, potent, powerful efikasnost n. efficiency, effectiveness egipat n. Egypt egipatski a. Egyptian egipanin n. Egyptian egocentrian a. egocentric, self-centred, self-absorbed egoist(a) n. egoist, egotist, egocentric egoistian a. egoistic, egotistic, selfish, self-centred, egocentric egoizam n. egoism, selfishness egotist(a) n. egotist egzaktan a. exact; precise, accurate; ~tne nauke the exact sciences, science egzaltiran a. exalted, elated, exultant, jubilant, joyful egzaltiranost n. exaltation, elation, joy egzaltirati v. to exalt, extol, praise; to uplift, elevate, inspire, excite egzegeza n. exegesis egzekucija n. execution; capital punishment egzekutor n. executor egzemplar n. 1. model, sample; 2. copy egzemplaran a. exemplary egzibicija n. exhibition, display, show egzibicionist n. exhibitionist egzibicionizam n. exhibitionism egzil n. exile, expatriation, deportation egzistencija n. existence; being, existing; survival, continuation egzistencijalan a. existential egzistencijalist(a) n. existentialist egzistencijalizam n. existentialism

egzistencijAlizAm

A B C D d E e F G H I J K L LJ M N NJ O P R S T U V Z D

A B C D D E e F G H I J K L LJ M N NJ O P R S T U V Z

egzistirAti egzistirati v. to exist, live, be alive, be living; to be, have being, have existence egzotian a. exotic, foreign, non-native egzotika n. exoticism eho n. echo, reverberation ejakulacija n. ejaculation, ejection ejakulirati v. to ejaculate ekavac n. speaker of the ekavian dialect ekavica n. ekavian dialect ekavski a. ekavian ekcem n. eczema ekipa n. team, crew; spasilaka ~ rescue team; filmska ~ film crew, cast and crew eklipsa n. (astron.) eclipse ekologija n. ecology; environmental studies ekoloki a. ecological; ~ aktivist environmentalist ekonom n. business manager, steward, agent ekonomian a. economical, cut-price, cost-effective; budget-priced; good-value ekonominost n. economy, careful budgeting, economizing, saving ekonomija n. economics, business studies ekonomika n. economy; applied economics ekonomisati v. to economize, save (money); to husband, cut costs, budget ekonomist(a) n. economist ekonomski a. economic; financial; ~ fakultet school (faculty, college) of economics, school (college) of business administration, business school ekran n. 1. screen, T.V. screen, picture tube, tube; 2. monitor, screen, display ekranizacija n. filming, screening, film adaptation, screen version ekranizovati v. to film, screen, make a screen version of, adapt for film (screen) eks I ispiti na ~ to drink bottoms up, down, drink in one gulp, knock back, toss off eks- II (prefix) ex-, former ekscentrian a. eccentric; odd, queer ekscentrinost n. eccentricity; (fig.) oddness, weirdness ekscentrik n. an eccentric eksces n. excess, surplus ekscesivan a. excessive, immoderate, unrestrained; superfluous ekselencija n. excellency ekshumacija n. exhumation, disinterment ekshumirati v. to exhume, disinter, disentomb eksirati v. to drink bottoms up, down, drink in one gulp eksklamacija n. exclamation

644
ekskluzivan a. exclusive; excluding, not including, leaving out, excepting ekskomunicirati v. to excommunicate ekskomunikacija n. excommunication ekskrement n. excrement ekskurs n. digression, deviation, escursus ekskurzija n. excursion, tour, pleasure trip eksodus n. exodus ekspanzija n. expansion, enlargement ekspanzivan a. expansive, extensiv ekspedicija n. 1. expedition; 2. expedition, team, crew; 3. shipping, mailing ekspedovati v. to ship; (fig.) ~ koga to pack smb. off ekspeditivan a. expeditious, efficient, prompt eksperimen(a)t n. experiment, test eksperimentalan a. experimental eksperimentisati v. to experiment, conduct experiments, carry out an experiment ekspert n. expert, specialist, authority, pundit ekspertan a. expert, skillful, skilled, proficient ekspertiza n. expertise, experts opinion, experts report eksplicitan a. explicit, clear, plain, straightforward eksplikacija n. explication, clarification eksplikativan a. explicatory eksploatacija n. exploitation; use; taking advantage eksploatator n. exploiter, extractor; (fig.) slave-driver eksploatisati v. to exploit, utilize, use, make use of, capitalize on, benefit from eksplodirati v. to explode, go off, blow up, go up, burst eksplozija n. explosion, detonation, blowing up, boom eksploziv n. I (ling.) plosive eksploziv n. II explosive, incendiary (explosive) device, demolition charge eksplozivan a. explosive, volatile, incendiary; (ling.) ~vni suglasnik plosive eksponat n. display, exhibit eksponent n. 1. exhibitor; 2. champion, advocate; 3. (math.) exponent eksponirati n. 1. to display, exhibit; 2. to expose eksport n. export eksportovati n. to export ekspoze n. expose ekspozicija n. 1. exposition, exhibit; 2. exposition, explanation; 3. (photo.) exposure

645
ekspozitura n. branch, branch office, subbranch ekspres 1. n. express (train); 2. n. ~ restoran self-service restaurant; 3. n. ~-lonac pressure cooker; 4. a, adv. fast, rapid, express ekspresija n. expression, utterance ekspresionist(a) n. expressionist ekspresionizam n. expressionism ekspresivan a. expressive, eloquent, demonstrative, suggestive ekspresni a. ~ voz an express train; ~a pota express (special) delivery eksproprijacija n. expropriation ekstatian a. ecstatic, enraptured, elated ekstaza n. ecstasy, rapture, bliss, elation ekstenzija n. extension, expansion; (med.) traction, harness ekstenzivan a. extensive, expansive; comprehensive, thorough eksterijer n. exterior, outside, external surface eksterni a. external ekstinkcija n. extinction ekstra a. 1. extra, additional, supplementary; 2. extra, exceptional, special ekstrakcija n. extraction ekstrakt n. extract, excerpt, abstraction, essence ekstravagantan a. extravagant ekstrem n. extreme, opposite; ii u ~e to go to extremes ekstreman a. extreme; utmost; ~ stav extreme (radical, extremist) view ekstremist(a) n. extremist; (pol.) ultra, hardliner ekstremitet n. 1. limb; 2. extremity; farthest point ekstrovertan a. extrovert ekvator n. equator; (mar.) the Line ekvatorijalan, ekvatorski a. equatorial ekvivalent n. equivalent, counterpart, parallel, match ekvivalentan a. equivalent, equal, corresponding ekvivalentnost n. equivalence, equality, correspondence elaboracija n. elaboration elaborat n. report, proposal, (feasibility) study, project report (analysis), survey elaborirati v. to elaborate, go into details, work out (the details of) elan n. elan, ardour, enthusiasm elasticitet n. elasticity elastian a. elastic, flexible, supple, springy elastinost n. elasticity, flexibility

eliminAcijA elastik n. rubber band, elastic elegancija n. elegance, stylishness, refinement elegantan a. elegant, stylish, graceful elegian a. elegiac elegija n. elegy elektrana n. power plant (station), power (generating) station, powerhouse elektricitet n. electricity; nabiti ~om to charge with electricity, electrify elektrian a. electric(al); ~a struja (energija) electric current (power) elektriar n. electrician, electrical worker (repairman) elektrifikacija n. electrification elektrifikovativ. to electrify, supply with electricity elektrika n. electricity, electric power (current) elektrisati v. to charge with electricity, electrify elektroda n. electrode; lead elektrodinamian a. electrodynamic elektrodinamika n. electrodynamics elektroenergetika n. electric power supply, electricity supply elektroenergija n. electric energy (power) elektroindustrija n. electrical manufacturing industry, electrical equipment industry elektroinenjer n. electrical engineer elektromehaniar n. electromechanic elektromehanika n. electromechanics elektromotor n. electric motor elektron n. electron elektroniar n. expert in electronics, electronic engineer elektronski a. electronic; ~a pota electronic mail, e-mail elektroprivreda n. electrical power industry (supply) elektrook n. electric shock, electroshock elektrotehnika n. electrical engineering; electrical technology, electrotechnology elektroureaj n. electric appliance (device, unit), circuit elements elem v. dakle elemen(a)t n. element, component, constituent, part elementaran a. elemental; basic, elementary, rudimentary, fundamental elevacija n. elevation; altitude, height elevator n. 1. freight elevator; 2. v. dizalica eliksir n. elixir eliminacija n. elimination

A B C D D E e F G H I J K L LJ M N NJ O P R S T U V Z

A B C D D E e F G H I J K L LJ M N NJ O P R S T U V Z

eliminisAti eliminisati n. to eliminate, remove, exclude; (sport) eliminate, disqualify elipsa n. ellipse elipsast, eliptian a. 1. elliptical; 2 brief, concise elisa n. v. propeler elita n. elite, (often pejor.) elite, cream, creme de la creme, elect elitan a. elite; ~tna divizija crack division; naj ~nije jedinice the toughest units eloksiran pp,a. anodized elokvencija n. eloquence, fluency elokventan a. eloquent, fluent emajl n. enamel emajlirati v. to enamel emancipacija n. emancipation, liberation, freeing emancipovati v. to emancipate, free, liberate embargo n. embargo; staviti ~ to embargo, impose an embargo, lay and embargo emblem n. v. amblem embolija n. embolism embrio(n) embryo; u ~u in embryo, in embryonic form embriolog n. embryologist embriologija n. embryology emfatian a. emphatic, forceful, forcible emfaza n. emphasis; ictus emigracija n. emigration; migrs; otii u ~u to emigrate emigrant n. emigrant, migr, exile, political refugee emigrirati v. to emigrate eminencija n. eminence, fame, celebrity; (title) Eminence eminentan a. eminent, renowned, esteemed, pre-eminent emirat n. emirate emisar n. emissary emisija n. 1. broadcast, transmission, show, program, screening, production; 2. (comm.) issue, printing; 3. (phys.) emission, discharge emitovati v. 1. to broadcast, transmit; 2. (comm.) to issue; ~ novac to issue bank notes; 3. (phys.) to emit emocija n. emotion, feeling, sentiment emotivan a. emotional, sensitive, sentimental; emotive, touching, moving emotivnost n. (strong) emotion, emotionality, emotionalism empirian a. empiric(al) empiriar n. empiricist empirizam n. empiricism emulgovati v. to emulsify emulzija n. emulsion

646
enciklopedija n. encyclopedia enciklopedist(a) n. encyclopedist energent n. energy (power) source energetiar n. energetics experts (specialist), power-supply engineer energetika n. energetics; sources of energy (power); power-supply (system) energetski a. ~a mrea power (electricity) grid; ~a potronja energy consumption; ~ objekti power plants, power projects; ~ potencijali energy resources energian a. energetic, active, lively, dynamic, vigorous, forceful energinost n. energy, vitality, liveliness, strength, stamina, forcefulness, power energija n. energy; power; vitality, vigour; atomska ~ atomic energy; proizvodnja elektirne ~e power generation engleska n. (geog.) England engleski a. English englez n. Englishman enigma n. enigma enigmatian a. enigmatic enorman a. enormous, huge enormnost n. enormity enterijer n. interior, inside, inner parts entitet n. entity; (phil.) entity, existence, being entropija n. entropy entuzijast(a) n. enthusiast, devotee, admirer, follower entuzijastian, entuzijastiki a. enthusiastic, eager, keen, zealous; excited entuzijazam n. enthusiasm, eagerness, keenness, zeal, zest, gusto, energy; interest enzim n. enzyme eon n. aeon ep(os) epic (poem), epos epicentar n. epicenter epiar n. epic poet, epicist epidemian a. epidemic epidemija n. epidemic epidemiologija n. epidemiology epifanija n. Epiphany, epiphany epifenomen n. epiphenomenona epigon n. epigone epigraf n. epigraph epigram n. epigram; pisac ~a epigrammatist epika n. epic poetry epikurejac n. Epicurean; epicure, epicurean epilepsija n. epilepsy epileptian a. epileptic epileptiar, epileptik n. epileptic epilog n. epilogue

647
episkop n. episcope; (usu. Orth.) bishop epitaf n. epitaph epitet n. epithet epizoda n. episode; event; period, phase epizodan a. episodic; ~dna uloga supporting role, bit (supporting) part epizodian a. episodic epizodist(a) n. bit player epoha n. epoch, era, age, period epohalan a. epochal, epoch-making, eraopening, world-shattering epoleta n. epaulet, shoulder-board epopeja n. epic poem epruveta n. test tube; beba iz ~e test-tube baby epski a. epic era n. era, period, epoch; pre nae ~e B. C.; posle nae ~ A. D. eratian a. erratic, wondering erekcija n. erection, elevation, exaltation; (physiol.) erection ergela n. 1. stud farm, horse farm; 2. herd of horses eritrocit n. (physiol.) erythroyte erodirati v. 1. to erode, wear away, abrade; 2. to eat away at, dissolve erotiar, erotik n. 1. eroticist, erotic artist; 2. erotic (person) erotika n. 1. eroticism, erotic; 2. erotica, erotic literature erotski a. erotic, sexually arousing, sexually stimulating, sexual, sexy, sensual erozija n. erosion, wearing away, abrasion, attrition erudicija n. erudition, learning, scholarship erudit n. erudite, learned person erupcija n. eruption; (fig.) eruption, outbreak, flare-up, upsurge, outburst, explosion eruptivan a. eruptive escajg n. silverware, cutlery; srebrn ~ sterling silver esej n. essay; paper, article esejist(a) n. essayist, essay-writer esejistika n. essay literature, essays (pl.), the essay genre, essayistic approach esencija n. essence, quintessence; (tech.) extract, essence; (pharm.) essential oil eskadrila n. (air force) squadron; (fig.) flight; (mar.) flotilla eskadron n. (cavalry) troop, squadron eskalator n. escalator eskim n. Eskimo eskivirati n. to escape, avoid, evade; (box) to dodge, duck eskont n. discount

euforiAn esnaf n. craft espadrila n. espadrille; canvas shoe esperanto n. Esperanto espreso n. espresso (coffee); espresso bar establiment n. establishment; the Establishment estet(a) n. aesthete esteticizam n. aestheticism estetian a. aesthetic; (fig.) artistic estetiar, estetik n. aestheticist, aesthetician estetika n. aesthetics; aesthetic quality estetizam n. aestheticism estetski a. aesthetic, aesthetical estrada n. estrade, podium, stage; (fig.) entertainment business earpa n. 1. sash; 2. (mil.) dress belt etapa n. stage, phase; (sport) lap, leg, section; po (u) ~ama by stages, in steps etapni a. phased, by stages etar n. ether; (radio, TV) air (waves); poslati vest u ~ broadcast a news item etaa n. etage etaer n. bookshelf, bookstand, set of bookshelves eter n. v. etar eterian a. ethereal; celestial, heavenly, spiritual; ~na ulja essential oils etiar n. ethicist etiki a. ethical, moral, morally correct etika n. 1. ethics; 2. ethics, moral code, morality etikecija n. etiquette, code of manners etiketa n. label, sticker; ~ s cenom price tag, price ticket etiketirati v. to label, stick (pin) the label etil n. ethyl etimolog n. etymologist etimologija n. etymology etimoloki a. etimological etiopija n. Ethiopia etiopljanin n. Ethiopian etniki a. ethnic, ethnical etnocentrizam n. ethnocentrism etnocid n. ethnocide etnograf n. ethnographer etnografija n. ethnography etnografski a. ethnographic(al) etnolog n. ethnologist etnologija n. ethnology etnoloki a. ethnologic(al) etos n. ethos eufemistian a. euphemistic eufemizam n. euphemism eufonija n. euphony euforian a. euphoric; elated, ecstatic, rapturous

A B C D D E e F G H I J K L LJ M N NJ O P R S T U V Z

RENIK INFORMATIKIH TERMINA

1145
* - zvezdica V: asterisk. *.* - zvezdica-taka-zvezdica V: star-dot-star. .. - dve take DOS i UNIX sintaksa za roditeljski direktorijum. / - kosa crta 1. Znak za razdvajanje delova putanje direktorijuma u UNIX-u ili FTP-u ili delova Internet adrese u pretraivaima Weba. 2. Znak za obeleavanje argumenata ili parametara za kontrolu izvravanja programa pozvanog sa komandne linije. // - dve kose crte Notacija koja se koristi sa dvotakom za razdvajanje URL protokola (kao to je http ili ftp) od imena URL matinog raunara, kao kod http://www.yahoo.com. V: URL. : - dvotaka Simbol koji se koristi iza imena protokola u URL adresi. < > - uglaste zagrade 1. Par simbola za isticanje kontrolnog koda u HTML dokumentu. 2. Skup simbola u IRC-u ili MUD-u za oznaavanje neke akcije ili reakcije, na primer, <smeh>. 3. Par simbola za isticanje povratne adrese u zaglavlju e-pote. > - desna uglasta zagrada 1. Simbol u DOS-u i UNIX-u za usmeravanje izlaza neke komande u datoteku. 2. Simbol u porukama e-pote koji se obino koristi za oznaavanje teksta koji potie iz druge poruke. ? - znak pitanja V: question mark. @ - et, dosl. na Znak za razdvajanje imena naloga od imena domena u Internet adresama e-pote. \ - obrnuta kosa crta V: backslash. 0 wait state - nulto stanje ekanja V: zero wait state. 101-key keyboard n. - tastatura sa sto jednim tasterom Raunarska tastatura, modelirana prema poboljanoj tastaturi, primenjena prvi put za IBM PC/AT. 12-hour clock n. - 12-asovni sat Sat koji izraava vreme u opsegu od 12 asova, vraajui se na 1:00 posle 12:59, pre podne ili posle podne. 14.4 n. - 14,4 Modem sa maksimalnom brzinom prenosa podataka od 14,4 kilobita u sekundi (Kbps). 1.44 M adj. - 1,44 M Skraenica za 1,44 megabajta. 16-bit - 16-bitni V: 8-bit, 16-bit, 32-bit, 64-bit. 16-bit application n. - 16-bitna aplikacija Aplikacija napisana za rad na raunaru sa 16bitnom arhitekturom ili operativnim sistemom, kao to je MS-DOS ili Windows 3.x. 16-bit color adj. - 16-bitna boja Odnosi se na displej koji moe da prikae 216 (65 536) razliitih boja. 24-bit color n. - 24-bitna boja RGB boja kod koje je nivo svake od tri primarne boje u pikselu predstavljen 8-bitnom informacijom.

RENIK INFORMATIKIH TERMINA

24-hour clock n. - 24-asovni sat Sat koji pokazuje vreme u opsegu od 24 asa, od 00:00 (pono) do 23:59 (minut pre sledee ponoi). 256-bit adj. - 256-bitni Odnosi se na putanju podataka irine 256 bitova. 32-bit - 32-bitni V: 8-bit, 16-bit, 32-bit, 64-bit. 32-bit application n. - 32-bitna aplikacija Aplikacija napisana za rad na raunaru sa 32bitnom arhitekturom ili 32-bitnim operativnim sistemom, kao to je Mac OS ili Windows 95. 32-bit color n. - 32-bitna boja RGB boja, slina 24-bitnoj boji, sa 8 dodatnih bitova koji se koriste da omogue bri prenos boje slike. 32-bit machine n. - 32-bitni raunar Raunar koji jednovremeno radi sa podacima u grupama od po 32 bita. 32-bit operating system n. - 32-bitni operativni sistem Operativni sistem koji jednovremno obrauje 4 bajta ili 32 bita. 3.5 inch floppy disk n. - 3,5-inna disketa Proirenje imena datoteke za drajvere virtuelnih ureaja pod Windowsom 3.1. V: virtual device driver. 3-D adj. - 3-D, trodimenzionalni 1. Skraenica za trodimenzionalni. 2. Odnosi se na utisak dubine ili promenljive udaljenosti, kao kod 3-D zvuka. 3-D audio n. - 3-D zvuk Skraenica za trodimenzionalni zvuk (audio). 3-D graphic n. - 3-D grafika Svaka slika koja prikazuje jedan objekat ili vie njih u tri dimenzije - visina, irina i dubina. 3-D sound n. - 3-D zvuk V: 3-D audio. 400 n. - 400 HTTP statusni kd - Bad Request (pogrean zahtev). 401 n. - 401 HTTP statusni kd - Unauthorized (bez ovlaenja). 402 n. - 402 HTTP statusni kd - Payment Required (zahteva se plaanje). 403 n. - 403 HTTP statusni kd - Forbidden (zabranjeno). 404 n. - 404 HTTP statusni kd - Not Found (nije pronaeno). 56 K adj. - 56 K Koji ima na raspolaganju brzinu od 56 kilobita u sekundi (Kbps) za saobraaj u komunikacionom kolu. 64-bit - 64-bitni V: 8-bit, 16-bit, 32-bit, 64-bit. 64-bit machine n. - 64-bitni raunar Raunar koji jednovremno radi sa podacima u grupama od po 64 bita. 6800 n. - 6800 Osmobitni mikroprocesor, razvijen od strane kompanije Motorola poetkom sedamdesetih godina. 68000 n. - 68000 Originalni Motorolin mikroprocesor iz porodice 680x0. 68020 n. - 68020 Mikroprocesor firme Motorola, iz porodice 680x0, koji se pojavio 1984.

RENIK INFORMATIKIH TERMINA

68030 n. - 68030 Mikroprocesor firme Motorola, iz porodice 680x0, koji se pojavio 1984. 68040 n. - 68040 Mikroprocesor firme Motorola, iz porodice 680x0, predstavljen 1990. 68 K n. - 68 K V: 68000. 6x86 n. - 6x86 Mikroprocesor korporacije Cyrix koji je kompatibilan sa 8086. 80286 n. - 80286 Intelov 16-bitni mikroprocesor, koji se pojavio 1982. 80287 n. - 80287 Intelov koprocesor aritmetike pokretnog zareza koji radi sa porodicom mikroprocesora 80286. 80386DX n. - 80386DX Intelov 32-bitni mikroprocesor, koji se pojavio 1985. 80386SL n. - 80386SL Intelov mikroprocesor, namenjen za korienje sa leptop raunarima. 80386SX n. - 80386SX Intelov 32-bitni mikroprocesor, koji se pojavio 1988. 80387 n. - 80387 Intelov koprocesor aritmetike pokretnog zareza za rad sa mikroprocesorima 80386. 80387SX n. - 80387SX Intelov koprocesor aritmetike pokretnog zareza za korienje sa mikroprocesorima 80386SX. 80-character line length n. - red duine 80 znakova Standardna duina reda za prikaze u tekstualnom reimu. 80x86 n. - 80x86 V: 8086. 8.3 n. - 8.3 Standardni format imena datoteke u MS-DOS-u/Windowsu 3333. 88000 n. - 88000 Skup ipova firme Motorola sa smanjenim skupom instrukcija (RISC), uveden 1988. i zasnovan na Harvard arhitekturi. A: n. - A: Identifikator koji se koristi za prvu ili primarnu disketnu jedinicu u Windowsu i nekim drugim operativnim sistemima. abort vb. - prekinuti, iznenada okonati esto se koristi u vezi sa programom ili procedurom koja je u toku. AC n. - AC, naizmenina struja Videti: alternating current AC adapter n. - adapter za naizmeninu struju Spoljanji izvor elektrinog napajanja koji pretvara naizmenini napon od 110 V ili 220 V u domainstvima (mreni napon) u nii jednosmerni (DC) napon, potreban za rad elektronskih ureaja (kao to je leptop raunar), koji nemaju unutranji izvor napajanja. accelerator n. - pokretaki taster; akcelerator 1. Taster ili kombinacija tastera u aplikacijama koja se koristi za obavljanje definisane funkcije. 2. Hardverski ureaj koji ubrzava ili poboljava rad jednog ili vie podsistema, to dovodi do poboljanja performansi programa accelerator board n. - akceleratorska ploa Videti: accelerator card

1146
accelerator card n. - akceleratorska kartica tampana ploa koja zamenjuje ili funkcionalno pojaava glavni mikroprocesor raunara, to za rezultat ima bri rad. access n. pristup 1. Oitavanje podataka iz memorije ili upisivanje u memoriju. 2. Prikljuivanje na Internet ili drugu mreu ili sistem. access vb. pristupiti Dobiti ulaz u memoriju u cilju oitavanja ili upisivanja podataka. access code n. - pristupna ifra, pristupni kd Videti: password. accessory n. - pomoni ureaj Videti: peripheral. access path n. - putanja pristupa Put koji sledi operativni sistem u pronalaenju lokacije memorisane datoteke access privileges n. - pristupne privilegije Operacije koje su dozvoljene datom korisniku za odreeni sistemski resurs iz mree ili na serveru datoteka access rights n. - prava pristupa Dozvola za pregled, unoenje ili menjanje datoteke, direktorijuma ili sistema. access speed n. - brzina pristupa Videti: access time. access time n. - vreme pristupa 1. Vreme potrebno da se, posle izbora adrese podataka, podaci iz memorije predaju procesoru. 2. Vreme potrebno da glava za itanje/pisanje disk jedinice pronae stazu na disku account n. - nalog, raun 1. Nain voenja evidencije od strane isporuioca onlajn usluge koji omoguuje identifikaciju pretplatnika i odravanje protokola korienja za pretplatnika radi naplate usluga. 2. Evidencija koja se vodi u lokalnim raunarskim mreama i viekorisnikim operativnim sistemima za svakog ovlaenog korisnika sistema radi identifikacije, administriranja i bezbednosnih mera. account policy n. - politika naloga, politika rauna 1. Skup pravila u lokalnim raunarskim mreama i viekorisnikim operativnim sistemima koji odreuje da li je novom korisniku dozvoljen pristup sistemu i da li su prava postojeeg korisnika proirena na dodatne sistemske resurse. 2. Skup pravila u Windowsu NT za kontrolu upotrebe lozinki od strane korisnikih naloga domena ili pojedinanog raunara Acrobat n. Acrobat Komercijalni program firme Adobe koji pretvara potpuno formatiran dokument, izraen na Windows, Macintosh, MS-DOS ili UNIX platformi, u PDF (Portable Document Format) datoteku, koja moe da se pregleda na nekoliko razliitih platformi acronym n. - akronim, verzalna skraenica Re izvedena od prvih slova ili grupa slova u opisnoj sloenoj imenici ili izrazu, koja esto slui za lake pamenje, kao to je RAM (random access memory) i AUTOEXEC.BAT (automatically executed batch file).

1147
active adj. aktivan Odnosi se na ureaj, program, datoteku ili deo ekrana koji se trenutno koristi. Kursor pokazuje na aktivan element na ekranu, ili je taj element istaknut. active content n. - aktivni sadraj Informacije na Web stranici koje se menjaju na ekranu tokom vremena ili kao posledica akcije korisnika active file n. - aktivna datoteka Datoteka na koju utie tekua komanda - po pravilu, datoteka podataka. active-matrix display n. - displej sa aktivnom matricom Displej sa tenim kristalima (LCD), sainjen od velikog broja elija tenih kristala (LC) korienjem tehnologije aktivne matrice. active program n. - aktivni program Program koji je trenutno pod kontrolom mikroprocesora. active window n. - aktivni prozor Prozor u okruenju sa mogunou prikaza vie prozora koji sadri prikaz ili dokument na koji deluje trenutno pomeranje kursora, komanda i tekstualni unosi. ActiveX n. - ActiveX Tehnologija koja omoguava interakciju softverskih komponenata u mrenom okruenju, bez obzira na jezik kojim su komponente napisane. adapter ili adaptor n. - adapter tampana ploa koja omoguava personalnom raunaru da koristi periferijske ureaje, kao to su CD-ROM jedinica, modem ili dojstik, za koje raunar inae nema neophodne prikljuke, portove ili tampane ploe. A-D converter n. - analogno-digitalni konvertor, analogno-digitalni pretvara V: analog-todigital convertor. add-in n. - dodatni modul, dodatak V: add-on. add-on n. - dodatni modul, programski dodatak 1. Hardverski ureaj, kao to je ploa za proirenje ili ip, koji se dodaje u raunar radi poveanja njegovih mogunosti. 2. Dopunski program koji poveava mogunosti aplikativnog programa. address n. - adresa 1. Broj koji odreuje lokaciju podataka u memoriji. 2. Ime ili simbol koji odreuje posebno mesto na Internetu ili drugoj mrei. 3. Kd koji se koristi za oznaavanje odredita e-pote. address vb. - adresirati Ukazati na odreenu memorijsku lokaciju. address book n. - adresar 1. Deo sa referencama u programu za e-potu u kome se navode adrese e-pote i imena osoba. 2. Nezvanini (telefonski) imenik elektronskih ili URL adresa. ADJ n. - ADJ, susedni Skraenica od ADJacent (susedni). Adobe Type Manager n. - Adobe Type Manager Softver firme Adobe Systems Inc. ADP n. - automatska obrada podataka V: data processing.

RENIK INFORMATIKIH TERMINA

ADSL n. - asimetrina digitalna pretplatnika linija V: asymmetric digital subscriber line. Advanced Power Management n. - napredno upravljanje potronjom energije, APM Interfejs za programiranje aplikacija koji su razvili Microsoft i Intel za nadzor i utedu energije na PC sistemima, posebno na leptop raunarima koji se napajaju iz baterija, omoguavajui programima da saopte svoje zahteve u pogledu energije, tako da sistem moe da preusmeri energiju sa komponenata hardvera koje se ne koriste. AFK adv. - AFK, udaljen od tastature Skraenica za Away From Keyboard (udaljen od tastature). agent n. - agent 1. Program koji u pozadini izvrava zadatak za korisnika i izvetava korisnika o zavretku zadatka ili pojavi oekivanog dogaaja. 2. Program koji pretrauje arhive ili druga skladita informacija traei temu koju odreuje korisnik. 3. Proces u klijent/server aplikacijama koji posreduje izmeu klijenta i servera. 4. Program u Simple Network Management Protocolu (SNMP) koji nadgleda saobraaj u mrei. AI n. - vetaka inteligencija V: artificial intelligence. alarm n. - alarm Vizuelni ili zvuni signal iz raunara koji upozorava korisnika na greku ili opasnost. alert n. - upozorenje 1. Zvuni ili vizuelni alarm koji signalizira greku ili predstavlja neku vrstu upozorenja na Macintoshu i mnogim grafikim korisnikim interfejsima. 2. Asinhrono obavetenje u programiranju koje jedna nit alje drugoj. alert box n. - okvir sa upozorenjem Okvir na ekranu u grafikom korisnikom interfejsu koji se koristi za davanje poruke ili opomene. algorithm n. - algoritam Konaan niz koraka za reavanje logikog ili matematikog problema. alias n. - pseudonim; lano ime ili signal 1. Alternativna oznaka nekog objekta, kao to je datoteka ili skup podataka. 2. Ime koje se koristi za usmeravanje poruka e-pote osobi ili grupi osoba na mrei. 3. Lani signal koji proistie iz digitalizacije analognog audio uzorka. aliasing n. - nazubljenost linija U raunarskoj grafici, iskrzanost krivih ili dijagonalnih linija na ekranu, koja je posledica niske rezolucije ekrana. align vb. - poravnati 1. U aplikaciji kao to je program za obradu teksta, postaviti otkucane redove u odnosu na neki reper, kao to je margina stranice. 2. Podesiti neki ureaj tako da se nalazi unutar zadatih tolerancija, kao to je poloaj glave za itanje/pisanje u odnosu na stazu na disku. 3. U radu sa podacima smestiti viebajtne jedinice podataka tako da se odgovarajui bajtovi nau na odgovarajuim lokacijama memorije.