'

i^^JL^
r » o -"

te-

u- m)

'^fsl/Y
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/petriblesensisba01pete
 :

PATRES ECCLESLE ANGLICAN^

ALDHELMUS, BEDA, BONIFACIUS, ALCUINUS,
LANFRANCUS, ANSELMUS, S. THOMAS, JOHANNES
SARESBERIENSIS, PETRUS BLESENSIS,

ET EELIQUL
 ;

PETRI BLESENSIS
BATHONIENSIS ARCHIDIACONI

OPERA OMNIA
NUNC PRIMUM IN ANGLIA

OPE CODICUM MANUSCRIPTORUM

EDITIONUMQUE OPTIMARUM

EDIDIT I. A. GILES, LL. D.

ECCLESIJE ANGLICAN/E PRESBYTER ET COLL. CORP. CHR.

OXON. OLIM SOCIUS.

VOL. I.

EPISTOLJZ.

OXONII,
APUD I. H. PARKER;
LONDINI APUD T. RODD, GREAT NEWPORT STREET ; G. DOLMAN,
NEW BOND STREET ; D. NUTT, FLEET STREET
CANTABRIGIiE APUD DEIGHTON ET EIL.
PARIRSIIS APUD B. DUPRAT.

MDCCCXLVII.
MAY 6 -
1935
1S2.I
 VIRO REVERENDO ET SPECTATISSIMO

R. PHELPS, . S. T. P.

COLL. SIDNiEI-SUSSEXIANI CANTABRIGIENSIS MAGISTRO

HiEC EDITIO EPISTOLARUM PETRI BLESENSIS

DEDICATUR.
 BQ
>B5 AX

PREEACE.

Althougii the use of sumames began to be very general

about the period of the Norman conquest, yet it remained far

from universal for many generations after that time. The

reign of Henry II, so prolific in all kinds of literary and his-

torical records, furnishes abundant examples of eminent men

who neither possessed nor had yet assumed a specific appella-

tion to denote themselves or their families. This observation

applies to Peter the celebraied archdeacon of Bath, who is

known to us by the addition of Blesensis, a patronymic derived

from the city of Blois where he was born.

His history, like that of so many of our ancient worthies,

is known to us principally from his own writings. Thus in

his ninety-third letter he tells us that he was born in Erance,

whilst we may infer from several others of his letters, [76. 77.

90. 93.] and also from the inscriptions " Petrus Blesensis,"

that he was a native of Blois.

His parents were respectable inhabitants of Bretagne, well

known for their wealth and charity to the poor. A brother and

sister, besides other relations, are mentioned in different parts

of his works [see 36. 90. 93. 131. 123.] When Peter was of an
Vlll PREFACE.

age to begin his studies, he resided some time at Paris, which

was at that time the focus of all the literature of the west. Here

he gave his attention to Poetry, Jurisprudence, and all the

other branches of science, but apparently more especially to the

oratorical art, in which, if we may judge by his works, he

displays a most intimate acquaiutance with its principles.

He next passed some time at Bologna [8], but this was

after his studies were complete, though there is no doubt

that he availed himself of the facilities which that celebrated

university afforded, for adding to his stores of learning, and

improving the acquaintance which he had previously made.

Aiter his return to Paris, he followed the usual bent of

ecclesiastics, which was to resign all kinds of secular learning

and to devote themselves to the cause of the Church. This

pious resolution has deprived posterity of much historical and

literary information, which we should have been glad to pos-

sess : particularly in the case of a man of such profound

erudition and great powers of mind, who, like Julius Csesar,

could dictate, as he tells us, [Let. 90.] to four scribes at

once.

In the contest between Alexander III and Octavian for the

papacy, Peter sided vvith the former, and was made prisoner

by the partisaus of the latter on his way to Bologna, A. D.

1163. [Let. 48.] He also shewed his zeal in tlie cause of the

lloman Church by soothing thc angcr of Ilenry II, wlio

wished to withdraw IVom thc PapaJ Etevenue fche payment

of Pete/s Pence [See Envect. Con. Depravat.]

 PREFAOE. IX

The celebrated Jolm of Salisbury, afterwards bishop of Chartres,

was the preceptor of Peter, who on several occasions acknowledges

his obligations to that polite and able scholar.

In the year 1167 he set out for Sieily, where he accepted the

office of preceptor to the young prince, afterwards William II.

[Let. 181.]

On his return to Normandy, he passed some years at the court

of Henry II., with whom he was in great favour. But a desire

of tranquillity and retirement induced him to leave the court, and

attach himself to the household of Eichard, abp. of Canterbury, by

whom he was appointed to the office of chancellor. [Let. 38. 100.]

After the death of Henry II., Peter of Blois remained at the

court of Eleanor the queen dowager, for whom he wrote several

letters, as if in the capacity of her secretary. Although so eminent

both as a divine and as a scholar, Peter never rose to any great

elevation in the Church, and at the close of life found himself but

badly provided with many of the comforts of old age, which so

many less deserving Churchmen enjoyed in abundance. His arch-

deaconry of Bath was taken from him, and that of London, to

which he afterwards removed, barely furnished him with the

necessaries of life. In this strait, he addressed a letter [151] to

Pope Innocent III., entreating that he might be provided with

some other ecclesiastical benefice, by which he might better sus-

tain the dignity of the archdeacon's office.

It was always Peter's wish to end his days in Normandy, his

native country, and, after he had passed a long period of six and

twenty years in the archdeaconry of Bath, he expressed his wishes

in querulous language to the archbishop of Paris that he might,

at least, die in France, if he could not be allowed to live there.

b
X PREFACE.

This aspiration, however, was breathed in vaiu : the old man

died in England, in or soon after the year 1200.

In addition to these facts we learn from Harpsfeld [chap. 20]

that Peter of Blois was never raised to the priesfs office, bnt

remained all his life in the subordinate rank of deacon. The same
historian also informs us that he was successively archdeacon of

Bath, of London, and of Canterbury : and that he wrote lives of

Archbishop Wilfrid and of Saint Guthlac.

The Letters of Peter of Blois were first published in a folio

volume, (sine anno et loco,) which is now become very rare, and

the editor knows of no other copy than that which is preserved in

the Bodleian Library at Oxford. In the year 1519 the same

Letters were again published, together with the Sermons and cer-

tain of the Opuscula, at Paris, by Jacobus Merlinus, doctor of

theology, and in 1600 Joanncs Busreus published at Paris a third

edition, but in consequence of his never having seen the previous

publication of Merlin, he omitted the Sermons and portions of

the Opuscula. To supply this deficiency in part, the same Busseus

soon after published a small volume entitled Paralipomena, in

which some of the omitted Opuscula are contained. At length in

the year 1667 a most accurate and valuable edition of Petrus

Blesensis was published in folio by Goussainville at Paris, con-

taining 188 letters, 66 sermons, and 19 opuscula. But the earlier

editions contained about 20 additional letters, which Goussainville

omitted because there occurred no copies of them in the numerous

manuscripts which he had collated.

Such was the state of things when the present edition was first

projected. and very few words will suffice to explain what has

been accomplished towards rendering this edition superior to its

 —

KREFACE. XI

predecessor. The editor has seen and minutely examined about

fifty manuscript copies of this author, preserved in different libra-

ries in England, Erance, and Belgium, and though there are

nearly thirty more in the king's library at Paris, they would pro-

bably furnish little additional help towards the accuracy of the

text, because it is presumed that Goussainville, who published his

edition in Paris, and alludes to the large number of MSS. con-

tained in the Bibliotheque du Eoi, had already made as much use

of them as was necessary for the purpose.

The materials of these volumes have been arranged in the fol-

lowing order :

1. The 188 epistles previously published by Goussainville.

2. The epistles omitted by Goussainville, on account of their

doubtful authenticity, and now restored to the collection on the

authority of a valuable MS. preserved in Sidney Sussex college,

and kindly lent to the editor by the Master of that Society.

3. New epistles, never before published.

4. Opuscula, of which several are entirely new.

5. Sermones.

6. Poemata, in part now first published.

AU these works, as above enumerated, are now given complete,

except two which do not seem to merit a place in this edition.

They are, 1. Remediarium peccatorum, of which MSS. occur in

Merton college, Oxford, the public library at Cambridge, and

at Arras in Erance. 2. De arte diciancli, in the public library at

Cambridge. The former of these is omitted, because it professes

to be a compilation or abridgment of St. Augustine's work on the

same subject, and the latter, because it bears the same relation to

a work of St. Bernard.

Xll PREFACE.

In some of tlie catalogues of manuscripts a work is entered

under Petrus Blesensis bearing tlie title of Basiligerunticon,

but on inspection it turns out to be no other than the compen-

dium super Job.

In the library of Gray's Inn, London, is a short tract named

Breviloquium, ascribed in the catalogue to Petrus Blesensis, but

the MS. itself presents no indication whatever by which its

authorship can be determined. It is a mere fraginent, apparently of

some theological rhapsody, very badly written, imperfect in many

places, and evidently has nothing whatever to do with our author.

Besides the works here enumerated, and those which are

printed in these volumes, the editor is not aware that any other

works written by Peter of Blois are now in existence, for the con-

tinuation of IngulpVs Chronicle is now universally admitted to

have been falsely ascribed to our author.

For further information concerning the various treatises com-

prised in these volumes the reader is referred to the notices which

are given of them in the different volumes of the collection ; and

if the editor shoulcl appear to have repeated the same statement

more than once, and apparently to no good purpose, the reader

will excuse such tautology, as it has arisen from the irregular

order of publication, and from his wish to state accurately and

explicitly what has been attempted, with the view of rendering

this edition a faithful and complete copy of the text of Peter of

Blois.

J.A.G.
Bampton, Oct., 1847.
 TABULA EPISTOLARUM.
N.B. Index alphabeticus omnium epistolarum ad pag. 275
tomi secundi invenietur.

Ep. Incipit

1. Prologus ad Henricum II. - - - Rogatus

2. Ad eundem Henricum Regem - - Audivi
3. Ad G. Virum nobilem - - - Fletu
4. Ad R. Priorem Cisterciensem - - Lsetatus
5. Ad Ricardum Cantuariensem Archiepi-
scopum - Habebam
6. Ad Radulfum Bellovacensem - - Litteras

7. Ad Magistrum A. - - - - A domo
8. Ad quendam Priorem - Causaris
9. Ad quendam ludi litterarii desertorem - Missione
10. Ad G. Capellanum regis Sicilise - Diu
11. Ad R. Clericum jam setate provectum - Proposueras
12. Ad quendam Nepotem suum - - Infortunium
13. Ad Monachum novitium - Claustrum
14. Ad sacellanos aulicos regis Anglorum - Gratias
15. Ad Comitem Rainaldum electum in Epi-
scopum Carnotensem - Vocavit
16. Ad Episcopum quendam jam Grandse-
vum - - Veniens
17. Ad Clericum negotiatorem Si
18. Ad Magistrum quendam amicum suum - Scio
19. Ad amicum R. juris canonici studiosum - Nuper
20. Ad Dominum Crispinum et Magistrum
paganum - Promiserat
21. Ad H. Canonicum, quondam amicum - Solerter
22. Ad Magistrum Joannem Saresberiensem Quoties
23. Ad
dinalem ------
Octavianum Romanae Ecclesise Car-
O inanis
24. Ad Familiares
Cantuariensis ----- Thomse Archiepiscopi
Doletis
XIV TAtiULA EPISTOLARUM.

25. Ad Officialem Episcopi Carnotensis Quia

26. Ad Socium quendam suum - - In
27. Ad Canonicos de Bellovidere Decessit
28. Rotroci Epist. Ad Willelmum Senonen-
sem Archiepiscopum - Si
29. Ad Abbatem, et Conventum S. Albani - Nuper
30. Ad R. Bathoniensem Episcopum electum Quum
31. Ad Radulphum Abbatem de Fontanis - Audivi
32. Ad Priorem Cantuariensem Ea
33. Ad Henricum Tertium, Regem Angliae Quoniam
34. Ad P. Petragoricensem Episcopum Fortis
35. Ad Anselmam sanctimonialem Exultat
36. Ad Christianam sanctimonialem Magnificat
37. Ad Alexandrum Priorem Gemeticensem Promiseram
38. Ad Albertum Romanse Ecclesise Cardinalem Si
39. Ad Amicum quendam - Praefationibus
40. Ad Prselatum quendam Amicum suum Gauderem
41. Ad Henricum II. Regem Anglorum Diu
42. Ad Robertum Cameracensem electum - In
43. Ad Petrum Amicum medicum Nuper
44.

45.
pum ______
Ad Arnulphum Lexoviensem Episco-

Ad Anonymum quendam -
Quum
Arguitis
46. Ad Ricardum Syracusanum Episcopum Quod
47. Ad Henricum III. Anglorum Regem Si
48. Ad Willelmum Papiensem Cardinalem - Benedictus
49.

50.
Blesensem -----
Ad Decanum Carnotensem, et Archid.

Ad H. Baiocensem Episcopum
Patior
Auditur
51. Ad Jo. Sarisberiensem Episcopum Certissime
52. Ad R. Cantuar. Archiepiscopum - Me
53. Ad Episcopos Anglise - Licet
54. Ad L. Pictaviensem Archidiaconum Lamentabiliter
55. Ad Adelitiam Monialem - Gaudent
56. Ad Walterum RorTensem Episcopum Inter
57. Ad Amicum G. De Alneto - Ea
58. Ad Reginalduvn Bathoniensem Episcopum Vestrse
59. Ad R. Bathoniensem Electum Rogatus
60. Ad Magistrum R. Amicum et Socium - Causaris
 TABULA EPISTOLARUM. XV

61. Ad R. Saresberiens. Archidiac. Quia

62. Ad Magistrum R. Blondum - Quum
63. Ad Petrum Atrebatensem Episcopum - Liberalitati

64. Ad Celestinum Rom. Pontificem - Vulgariter

65. Ad Socium et Amicum - Quum
66. Ad Walterum Archiepisc. Panormitanum Benedictus
67. Ad Henricum Regem Anglise Licet
68. Ad Alexandrum III Papam Sicut
69. Ad Radulphum Andegavensem Epi-
scopum - Sicut
70. Ad Jo. Carnotensem Episcopum - Eam
71. Ad M. Ernaldum Blesensem Quum
72. Ad Amicum et Socium - Quuii
73. Ad Tres Episcopos Anglise In
74. Ad G. Archidiaconum - Preces
75. Ad Rogerium Decanum - Nullus
76. Ad M. Petrum Blesensem - Ssepe
77. Ad M. Petrum Blesensem - iEquivocationi
78.

79.
toris ______
Ad R. Decanum et Capitulum S.

Ad R. Amicum suum -
Salva-
Gratias
Credendum
80. Ad G. Amicum suum - Fama
81. Ad Simonem Carnotensem Canonicum - Animam
82.
ensem ------
Ad Abbatem et Conventum Cisterti-

83. Ad B. Exoniensem Episcopum

Licet
Quum
84. Ad Alexandrum Papam Romanum Detractores
85. Ad R. Sarisberiensem - Si
86. Ad Magistrum Alexandrum Monachum Si
87. Ad Willelmum Eliens. Episcopum Super
88. Ad Abbatem Theokesberiensem - Miserabilis
89. Ad Hugonem Episcopum - Livor
90. Ad M. Willelmum Blesensem Abbatem Quam
91. Ad Radulphum Lexovien. Episc. Si
Ad Reginaldum Bathoniens. Episcopum
'

92. Audio
93. Ad M. Willelmum Abbatem Magnanimitati
94. Ad I. Archidiaconum - Nepotum
95. Ad H. Anglorum Regena - Loqui
96. - - Inter
97. Ad Abbatem de Evesham - Invidiae
XVI TABULA EPISTOLARUM.

98. Ad Suffragan. Eccles. Cantuar. Ubi

99. Ad Urbanum Papam Romanum - Domus
100. Ad R. Amicum suum - Innocentem
101. Ad R. Archidiac. Nannet - Duos
Ad H. Radingensem Abbatem
102.
103. Ad H. Abbatem Rading ... Quoties
Breve
104.

105.
Ecclesise _____
Ad Decanum et Capitulum Sarisberiens.

Ad Priorem et Conventum de Fontanis -

Lsetatus
Cum
106. Ad R. Subdecanum Saresberiensem Constanter
107. Ad Amicum B. Monachum Dedisti
108. Ad G. Eliensem Episcopum Quia
109. Ad H. Cantuar. Archiepiscopum Habebam
1 1

111.
0.

syna ______
Ad Abbatem et Conventum de Eleemo-

Ad G. Canonicum Amicum suum

Sicut
Quodam
112. Ad R. Aurelianensem Episcopum Scriptum
113. Ad G. Eboracensem Archiepiscopum Dum
114. Ad J. Carnotensem Episcopum Benedictus
115. Ab H. Abbatem de Messender Acute
116. Ad H. Abbatem S. Dionysii Mitto
117. Ad G. Abbatem Majoris Monasterii Prior
118. Ad G. Archidiaconum Eboracensem Audivi
119. Ad R. Canonicum - De
120. Ad R. Decanum Turonensem Nepotem
121. Ad I. Rothomag. Decanum Quum
122. Ad Willelmum Rhemensem Archiepi-
scopum - Regi
123. Ad R. Londonensem Episcopum - Scio

mag.
125. Ad eundem -
----__
124. Ad Walterum Archiepiscopum Rotho-
Dum
Monueram
126. Ad R. Glocestriae Abbatem Qiiferitis

127. Ad Odonem Parisiensem Episcopum Inter

128. Ad Guillelmum Archiepiscopum Senon. Expectans
129. Ad R. Aurelianensem Archid. In
130. Ad Joannem Carnot. Episcopum - Audivi
131. Ad E. Priorem de Monasteriolo - Si
 EPISTOL^E

PETRI BLESENSIS
ET ALIORUM.

EPISTOLA I. — prologus ad henricum II.

[script. ante A. D. 1200.]

Argumentum. — Haec epistola vicem praefationis obtinet, ut auctor in

enim regi Anglorum Henrico II ex-
calce epistolae annotavit; in ea
ponit, cur hoc epistolarum opus, quantumvis stylo parum excultum
et elaboratum, in lucem venire permiserit.

Henrico Dei gratia illustrissimo Anglorum regi, duci Nor-

mannice et Aquitanice, et comiti Andegavensi, suus Petrus
Blesensis Bathoniensis archidiacpnus, salutem in eo per
quem reges regnant.

Rogatus a vobis epistolas, quas passim et variis direxi sfi.fn

personis, colligere, et quasi diversas species in unum
fasciculum comportare, rapior ad incertos affectus. Nam
inter occupationes varias, et tempestuoscs curise fluctus, et
mihi durum est aliquid scribere, et longe durius vestne
majestatis imperio contraire ;
preces siquidem vestras im-
perium voco quia,; sicut satis urbane scribit quidam
,'ifzl> magister meus,

Est orare ducum, species violenta jubendi,

Et quasi nudato supplicat ense potens.
B
 PETRI BLESENSIS A
Illud pro certo noveritis, quod si olim praescivissem
epistolas meas tantse dignitatis audientiam habituras, quic-
quid in eis erat quod aures delicatas offendere posset, lima f/y .zxd

diligentior, et exquisitior vigilantia correxisset. Nunc

autem in ea ruditate nativa, qua conditae sunt, vestris,
meticulose tamen, oculis se proescntant, censuram potius
expectantes, quam gratiam expetentes; et in hoc summam
praemii sui constituunt, si non rejiciantur, si non exspu-
antur : sed tandem, quod eis maximum est, indulgentiam
mereantur. equidem quod non semper ingenii vena
Scitis

respondet ad voluntatem et quandoque dicta laudabiliora

:

casualiter scribenti se offerunt, quae per studii vehementiam,

et indaginem laboriosae meditationis inveniri non possunt.
Illud etiam vestra, sicut reor, eminentia diligenter attendit,
quod omnes epistolse meae de alieno pendebant arbi-
fere
trio, et nunc propter ingruentium necessitatum urgentiam

incultius, nunc propter materiae tenuitatem recisius, nunc

propter insufficientiam personarum, quibus scribebantur, aut
quaB scribebant, inurbanius aut diffusius aut simplicius me
scribere oportebat. Imperfectum itaque meum videant et
indulgeant oculi vestri, et in libro memoriae conscribantur,
siqua inveneritis aedificantia ad salutem. Nam et quan-
doque revelat Dominus parvulis, quae a sapientibus abscon-
duntur. Leprosi nuntiaverunt salutem Samariae, et subju-

galis Balaam dominum suum avia illicita revocavit. Quod

si causa publicae eruditionis aliqua de libris Gentilium
fuerint interserta, vobis in fastidium non vertantur. Nam
£>-2
et David de diademate Melchom idoli Ammonitarum sibi
diadema composuit, et Paulus apostolus ad improperium
Cretensium quandoque versus pocticos eleganter aptavit.
Nec illud magnificentiae vestrae queeso sit oneri, si usque
ad personam vestram in aliqua epistolarum mearum stylus
devotae correptionis evaserit. Nam totum illud dictavit
affectio ; iEmulor enim vos Dei aemulatione ; zelans et
sitiens salutem vestram in Christi visceribus, et in caritate
non ficta. Nihil equidem vobis adulatorium scripsisse me
 epistol^e. 3

recolo, nec sum olei venditor.quod quum sal ££-' a °

Et scio,

correctionis in omni sacrificio acceptetur a Domino, mel in

omni sacrificio reprobatur. Teste etiam Salomone Qui Trw-ZA--^ :

dicit injusto, Justus es ; maledicent ei populi ; et super eos

qui arguunt, veniet benedictio. Primam claudo epistolam ;

nam quum sit quasi prasfatio aliarum, vitio ascribetur, si

abeat in immensum. Valete.

EPISTOLA II. AD EUNDEM HENRICUM REGEM.

[A. D. 118^.] tpzfiJh*"**'

Argumentum. —Solatur regem Henricum patrem, aequo gravius in filii

Henricilll obitu mcerentem : probatque morem quidem lugendi vita

defunctos pium esse, si moderatus sit : at nullam causam esse tam
acerbe deplorandi mortem filii : quum tantas ipse a se de anteactae
vitse lapsibus pcenas exegerit, ut minime dubium sit eum hanc vitam
cum aeterna commutasse.

Henrico Dei gratia illustri Anglorum regi, duci Normannice

et Aquitanice, comiti Andegavcnsi, suus Petrus Blesensis
Bathoniensis archidiaconus, salutem et spiritum fortitudinis
in adversis.

Audivi, et conturbatus est venter meus; a voce contre- Jfati.5-6

muerunt labia mea. Nam ex familiarium vestrorum rela-

tione cognovi, quod illa vestra magnanimitas celebri hac-
tenus opinione conspicua, in morte filii vestri mortificata
est, et quadam mollitie muliebri degenerans, gemitibus in-
dulget ac lacrimis, atque reverentia majestatis abjecta,
super vacuis doloribus pueriliter intabescit. Doloris affec-
tum in vobis non arguo, sed dolendi excessum. Scio quod
piuiu est flere mortuum, et hujusmodi moestuosos affectus

lex naturse indicit. Nam et Job, audita filiorum suorum^/. (yutucik

morte, vestimentorum scissione et aspersione pulveris vim

doloris expressit. Abraham, mortua Sara, venit ut fleret

eam et plangeret. Jacob existimans filium suum Joseph

 :

4 Pl TKI BLESENSIS £,

devoratum a bestia, multos dies continuavit in planctu.

Joseph etiam cum fratribus suis, et cunctis senioribus
domus Pharaonis patrem suum deferens mortuum, venit ad
aream Adab trans Jordanem, ubi septem dies super morte
Jacob in fletu et gemitu compleverunt. Sed et Josia rege
mortuo, scriptum est, quod universus Juda et Jerusalem
luxerunt eum, et prae omnibus rex Adadremmon ita quod :

in proverbium versum est, et populariter dicebatur: Plan-

ctus ejus, sicut planctus Adadremmon. In Ecclesiastico
etiam legimus, quod luctus mortui septem diebus legitime
celebratur, et ibidem hsec verba leguntur : Fili, in mortuum
produc lacrimas. Christus lacrimas produxit in Lazarum.
Ideoque non miror, tam deplorando funeri pietatis lacri-
si

mas exhibetis. Nec enim de numero illorum estis, de

quibus Dominus dixit per prophetam Percussit eos, et :

non doluerunt. Et ut verbis Job utar, Nec fortitudo t/./st

vestra fortitudo lapidis est, nec caro vestra senea est.

Sed sit, quaeso, hic dolendi modus, ne vos dolor rapiat
ultra modum. Temperantior debet esse apud vos erga
defunctum filium dolendi occasio, quia Christianissime
abiit, ne dicam, obiit : et dolendo poenitens dolores seternos
evasit. Nobis enim flentibus jam securissime dicit: Nolite
super me flere, sed super vosmetipsos flete. Planxit David
filium patricidam, Absalon mi Absalon
fili mi,Planxit
fili !

super Saul et Jonathan finem eorum deplorans, quos

dominium mortis involverat sine fine. Verumtamen si

circa filium vestrum pium est pium est et gaudere.

flere,

Si enim Petrus apostolus, si Magdalena suos defleverunt

excessus : iste, licet adolescens, et inter malitise incentores,
et ut ita loquar, tanquam lilium inter spinas, in omnem se
dejecit pcenitentia3 humilitatem, mundi gaudia convertens in
planctum, et delicias in dolorem. Conversus est planctus
ejus in gaudium: convertatur et vester. Cedat vobis ad
plenitudinem gaudiorum, talem filium de lumbis vestris
processisse, in quem naturse dotes universse confluxerant
quem timebant remotissimse nationes : quem vereri et dili-
 2^3 * epistol^:. 5

gere etiam inimicus et invidus tenebatur. Qui, quum prae

universis mortalibus obtinuisset gloriam et superemi-
nentiam militise ssecularis, tandem in abjectione tempora-
lium, et humilitate poenitentiae factus et defunctus est

Christi miles. Exemplum dedit vobis, ut et vos sequamini ^ l5 - ,s

~

vestigia pcenitentis. Nemo enim fuit in confessione hu-

milior, in sui accusatione contritior, in emendatione devo-
tior, in proprise carnis afflictione crudelior, in omni sa-
tisfactione ferventior. Consilio siquidem et suggestione
proditorise minus consulte contra vos erexerat
factionis
et direxerat arcum suum, sed Dominus adversus eum
tetendit arcum suum et m eo paravit vasa mortis, volens
'
:

vobis et aliis dare in eo significationem, ut fugiatis a facie

'rt[$j)t Quumigitur de salute ejus J * <-"/
arcus, et liberentur dilecti ejus.
spem certissiman habeamus: beati enim qui in Domino af^/^./3
moriuntur, ut voce apostoli utar, nolite contristari de dor- /%*+,. 4. rz.

micnte, sicut et illi quispem non habent. Omne judicium

jara evasit : judicavit enim seipsum, ne in posterum judi-
cetur. Utinam, amantissime princeps, dum hoc seeculum
manet, imo potius, dum hoc sseculum manat, judicemus
<v zz£ nosraetipsos : fallax enim est hic mundus, vita brevis, flnis
dubius, exitus horribilis, judex terribilis, pcena infinibilis. Jk*r£.&/*A z

Planctus itaque, quos impenditis mortuo, in arma pceni-

tentise convertatis: ut sicut turbato fatalitatis ordine &- f
filius y
vos prsecessit ad mortem, sic ordinato hujus mortalitatis
excursu cseteros praecedatis ad vitam.

EPISTOLA III. AD G. VIRUM NOBILEM.

Argumentum. — Graviter increpat virum genere nobilem, qui sacellano
suo vilitatem familise exprobrarat : ostenditque pluris paupertatem
quam natalium splendorem virtute destitutum faciendam : humi-
litatem sectandam, superbiam vero fugiendam.

Carissimo domino et, amico suo G. Petrus B!esensis Bathon.

Archid. salutem, et seipsum cognoscere.

Fletu singultuoso et anxio tuus mihi retulit capellanus

 6 PETRI BLESENSIS 3.

graves et enormes probrorum injurias, quibus eum citra

meritorum suorum exigentiam, sicut asserit, nimis inciviliter
affecisti. Scio quod superbus est Moab, et quod haec ipsa
correptio mea, quae ex amicitiae sinceritate procedit, te mihi
taciet mimicum. Memini me legisse : Corripe sapientem,
et diliget te : corripe fatuum, et pestilentior ent. Ideo et
praesenti epistolae titulum non praescribo : volens experiri,
quid in te valeat secreta et privata correctio : ferrum ab-
scissionis appositurus, si fomenta non senseris. Quid glorise
tibi quseso accrevit in eo, quod ipsi honesto et commendabili
viro sui vilitatem generis exprobrasti ? Quid jactitas genus
tuum ? quem teipsum facis ? vaga et incerta est hominum
generatio, et quandoque putatur filius principis, qui filius
est culinarii histrionis, testimonio poetfle:
'
tA^ireJeTies Quum tua multiplices exorneut undique eerae
J«zr. f*£Jt Atria, nobilitas sola est atque unica virtus.

tyie Mendaces sunt filii hominum in stateris, ut decipiant in

,/Sz vanitate in idipsum. Magnos se reputant, qui aut parvi,
aut omnino Quare te apud te majorem reputas,
nulli sunt.
quarn hominum reputetcommunis opinio ? Pondera teipsum
secretius nec te majorem vendas, quam te libra veritatis
:

./* V*- appendit. Verbum Domini est: Pondus et pondus abo-

minatio est mihi. Est in coelo, qui corda scrutatur et renes.
Vide quod nihil doli admisceas, sed temetipsum apud Deum
et homines rationabiliter sequilibres. Dolose, inquit, egit,
ut inveniatur iniquitas ejus ad odium. Quid profuit tibi,

miser, fictitiye nobilitatis magnificare jactantiam, et pauperi

amico notam quasi criminosae paupertatis objicere? Certe
apud pauperem Christum pretiosus est titulus pauper-
tatis. Christus pauper, et pauperis Virginis filius, pauperes
elegit in Apostolos. Nec domum reguli introire dignatus

fepZiif est, ne honorare divitias videretur. Nabuzardan, solis

pauperibus in terra promissionis remanentibus, omnes

divites captivavit. In superbia siquidem et in abusione
progenitorum tuorum virtutem tibi adscribis ad gloriam, sed
eorum famam turpi opinione contaminas, ct a tui generis
3 .
EPISTOLJE. 7

dignitate vel bonitate degenerans, turpi conversatione cele-

brem tuorum memoriam dehonestas. Quid jam abolitse
generositatis stipitem laudas ? solet equidem ramus radicem,
et fructus stipitem commendare. Et qua3 utilitas in veteri
trunco, si jam emarcuit si ab eo fructus commendabilis
;

non processit? audi, miser, audi successor veteris Adae, testa

fragilis, lutum solubile, pellis morticina, vas putredinis,
fomes tinese, cibus vermis. Quid tibi, et progenitoribus tuis ?
Sicut non portabit filius innocens iniquitatem patris, sic nec
filium reprobum decet de patris aetibus gloriari. Et quse
nobis argumenta prsetendis, ut ejus te filium probes, cujus
pomposam memoriam magnificas et extollis? Sane ideo
Dominus Abraham ex Sara et Agar, ex daubus etiam
uxoribus, et duabus ancillis voluit Jacob prolem suscipere,
ut universitatishumanse successio, de parentum conditione
incerta et ignara utrum a libera vel ancilla descenderit, se
de generositatis ambiguae gloria non extollat. Titulos enim
Sarse, aut Rachelis, quos sibi quandoque adscribit vaga et
vulgaris opinio, proscribit et abolet nequitia in moribus,
servitus in peccatis, ut se filios ancillarum conversatione
testentur, qui de aliorum virtute, quam apud se non no-
verunt, inflantur. Prseterea in domo Jacob spurii pariter
'
cum legitimis funiculum hsereditatis sortiti sunt, et com- ®- f**i '**)

muniter inter se familia? herciscundse judicium dictaverunt. ty-*

Quid inter parentelas hominum variando distinguis ? Ab
uno patre descendimus universi et singuli. Certe spe-
ciosus forma prse filiis hominum Christus Jesus, de quo
scriptum est, quia vir nobilis est in portis suis, cujus nobilita-
tem et generationem propheta non sufncit enarrare, et qui
unicus nostrae generositatis est auctor, de justis et injustis,

de magnis et humilibus carnem traxit. Nam et agnus

Paschalis, juxtaseptuaginta interpretes, de ovibus et capris
assumebatur quo manifestissime vides quod apud Chri-
: in
stum omnis fortuna, omnisque conditio acceptatur. Ut
quid ergo te in aliorum virtute commendas, et adversus
pauperem de tui generis extollentia gloriaris ? Qui gloriatur, /^* ,i
 :

8 PETRI BLESENSIS 3.

& 9 in Domino glorieturnon enini qui seipsum commendat, ille

;

probatus est, sed quem Deus commendat disperdet Do- :

minus omnia labia dolosa, et- linguam magniloqnam. Melius

ageres, si humilius saperes. Dei filius in beata virgine, licet
ipsa de sacerdotali et regali scbemate duxisset originem,
non nobilitatem scd humilitatem elegit. Respexit, inquit,
humilitatem ancillae suae. Scriptum est, quia Deus humi-
libus dat gratiam, et cum humilibus sermocinatio ejus.
Super quem, inquit, requiescet spiritus meus, nisi super
humilem et mansuetum ? Quid tibi et pauperi capellano,
superbe et fatue ? Tu eminentiam generis tui tua pravitate
deprimis et conculcas ; ille in medio suorum sancta et hone-
sta conversatione praeradiat. Scio, quia aegre fers, quod te
instruo, quod
...veteres avias tibi de pulmone revello : /<rsS^S-^L
sed me salus tua sollicitat. Vereor enim, ne superbia in
ruinam et praecipitium te devolvat. Nam scriptum est
,
£7. z/ Ante ruinam exaltabitur cor. Ille, qui in altis habitat, et
humilia respicit, superbiam super omnia detestatur. Haec
fM26./3o est enim illa sanguinaria meretrix, quae de calice Babylonis
aureo propinat hominibus spiritum vertiginis. Haec est illa
Athalia, quae fere omne genus regium exstirpavit. Haec
est lepra cicatricis in ulcere. Haec est bestia saltus, quae
devorat exercitum Absalon. Haec est aerugo et tinea, qua?
omnem mentis ornatum depravando consumit. Haec est
turris in Siloe, quae suos aedificatores interimit. Haec est
elephas in libro Machabaeorum, qui Eleazarum sua mole
occidit. Haec est Psychomachia Prudentii,
sicaria illa in
quae unam de virtutibus interfecit. Descendas igitur ad
conscientiam tuam, et vide, si qua est ibi materia gloriandi.
Gloria enim nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae.
Nc credas adulatoribus, qui te lactant. Certe populus, qui
te beatificat, in errorem te inducit. Ferant autem confcstim
confusionem suam, qui tibi dicunt, Euge, euge ! Inimici
enim hominis domestici ejus. Isti sunt, de quibus ad
Sedechiam loquitur Jeremias Seduxerunt, inquit, te viri:

^er, , P
 $,A- A EPISTOLiE. 9

tui pacifici : Molliti sunt sermones ejus super oleum, etipsi ^s '<- z

sunt jacula. Sic Joas, Abner et Amasam gladio leniter

fabrefaeto, id est verbo proditorise adulationis, interimit.
Excole igitur conscientiam tuam. Hic est enim ager, cui
benedixit Dominus : de quo scriptum est : Pulcritudo agri % 5-0(4-9).
mecum est. Planta igitur et semina ibi semen virtuturn,
unde fructus vitae, et odor sanctse opinionis erumpat. Nam
juxta prseceptum divin^e legis : Si dederis de semine tuo ^2.^.2.
idolo Moloch, id est regi superbise, morieris. Nec tuum
genus elegantius extollere potes, quam si abjecto fastu
eiationis humilibus te conformes. Vale.

EPISTOLA IV.— AD R. PRIOREM CISTERCTENSEM.

[circ. A.D. 1195.]

—
Argumentum. Gratulatuf monacho de progressu in religiosa vita,
suamque sortem in saeeulo degentis deplorat, ejusque precibus et
sacrificiis se commendat. Deinde dubitationem quandam dissolvit.

Carissimo socio et pracordiali amico suo R. Priori Cister-

ciensi, P. Blesensis Bath. Archid. salutem et continuos in
Cliristo profectus.

L^tatus sum in his quse dicta sunt mihi. Nam ex

fideli commeantium relatione cognovi, quia de die in diern,
de virtute in virtutern proficiens, claustralis militiae bravium //^.^ ^
meruisti. Ascendisti in montem sacrificii: ego autem adhuc fc* -23.

in valle ccenosa moror, et expecto cum asino. Tu pennas S^

contemplationis assumens haec mundana transcendis me :

glutinum terrenee habitationis adeo inviscavit, quod volarc

non possum. Heu mihi ! quia incolatus meus a Deo#^ fif&M
f*(f4) zprolongatus est. Et quis dabit mihi pennas sicut columbae,
et volabo, et requiescam? In omnibus requiem quaesivi, £cc/**.24 '(

et in omnibus dolorem et laborem inveni. Non est requies,

nisi in hereditate sanclorum, de qua scriptum est: ILec
requies mea in seculum seculi. E^o autcm carnalis homo,
 !() PETRI BLESENSI^ A
# 86.130 fr6y[6s*jz

et venundatus sub peccato, infixus sum in limo profundi.

et in libertatem filiorumDei respirare non possum. Ad-
juva me orationibus tuis, amice carissime, dies enim mei
transierunt, et juxta verbum Job per viam qua ingredior,
non revertar. Non longe sum ab illa communi meta, quse
praefixa est omni carni. Rugae meae testimonium dicunt
contra me, iam canos induimus, horae finalis prsenuncios.
ieste autem apostolo, omne quod antiquatur et senescit,
prope interitum est. Ora igitur, frater, ne me supremse
necessitatis articulus anticipet imparatum. Inter secretiores
lacrymas tuas ibi mei memoriam, ubi Patri Filius
offeras
immolatur. Scio, quod multum valet deprecatio Justi
assidua : et quod propria quandoque vota non obtinent,
facit intercessio aliena. Literas domini abbatis, et tuas
devote suscepi, et legi. Miror autem te in admirationem
ducere et stuporem, quare in libro, quem De P raestig iis
F ortun ae composui, hac frequenter expositione usus sum :

" contigit, id est, contingere potuit quandoque eveniet, id :

est, quandoque evenire continget." Veruntamen in his,

quse de fortunse insidiis pendent, et ad utrumlibet se ha-

bentia ambiguos sortiuntur eventus, secure hoc genus
expositionis induxi : quum et in his, quse certos, et quasi
necessarios habent exitus, hsec loquutio frequenter soleat
inveniri. Nam et in Levitico legitur: Si quis de victimis
pacificorum comederit die tertio, oblatio ei non proderit.
Comederit, inquit, id est, comedere voluerit. Et sic

intelligi necesse est : nam quum per diem tertium vita

futura signetuiy in quo operari non licet, per hanc comes-
tionem significari oportetnon opus, sed operis voluntatem.
Simile habes in Job Quis restitit Deo, ct pacem habuit?
:

restitit, id est, resistere voluit. De magis enim Pharaonis

recolis tc legisse : Fecerunt et Magi, sicut et Moyses, ut
educcrent ciniphes, et non potuerunt. Fecerunt, dicit,

id estj facere voluerunt. Si ergo in his, quae de contingenti

sunt, quandoque quasi positive et causa exempli, hoc
genus loquutionis admisi, non te moveat. Nam el in his.
-4^5^ EPISTOL.E. 11

qtias quatulam necessitateni veritatis important, hic loquendi

modus poterit frequenter inveniri. Adhuc precor, ut
preceris pro me : oneratus enim peccatis, mole corporis
aggravatus, curis involutus, desideriis immundis infectus,

infirmus, anxius, serumnosus, non levabo me super me, nisi

per eum, qui erigit elisos, et sanat contritos corde. Vale.

EPISTOLA AD RICARDUM CANTUARIENSEM

V.
ARCHIEPISCOPUM. [c. A.D. 1176.]

Aroumentum. — Ricardum, qui proxime post S. Thomam martyrem,

e monasterio ad archiepiscopatum Cantuariensem pervenerat, cumu-
landisque opibus, et sascularibus potius rebus, quam spiritualibus
curandis invigilabat, liberrime arguit, ac quae tum populi, tum regis
Henrici II de eo sint querimoniae, exponit.

Reverendo patri et domino Ricardo Dei gratia Cantuariensi

archiepiscopo, totius Anglicz primati, et apostolicce sedis

legato, Petrus BlesensisA archidiac. salutem, et in rnelius

expergisci. TUbt*. Js .&&.A. r- d r o+. &

Habebam in desideriis ad vos cum festinatione reverti,

sed auctoritas regia non permittit. Millies postulavi licen-
tiam recessurus, sed nec repulsam passus, nec licentiam
sum adeptus. Quoties causor moram, quam facio, et
allego vestrae revocationis instantiam, unica et quotidiana
est ejus responsio, Cras recedes. In omnibus diebus anni
Cras istud invenire non potui : dum quseritur, latet : et
fortasse, quando non queeretur, occurret; In eo autem
turbata est anima mea valde, et sicut araneaA tabescere me
fecistis, quia exprobraverunt qui me tribulant inimici mei,

dum dicunt mihi per singulos dies : Ubi est dominus tutts?
ubi latitat? ubi dormit? usquequo piger dormit? exsurgat v//..s~-/4-

qui dormit, et exsurgat a mortttis. Et jam hora esset a

somno surgere, et vigilare super commissum sibi gregem,
et attendere, qualem habuit decessorem. Nunquid Dei
gratiam accepit in vacuum, ttt gratiam sibi datam, et glo-
12 PETIU BLESENSIS >-

riam sui deccssoris evacuet? jani evacuavit ex parte, nec

vidcmus, quando restauret quod amisit quando redimat ;

quod commisit. Vobis igitur imputant, qnod ab allopbylis

arca Domini capitur, quod a laicis Ecclcsia Dei conculca-
tur, quod gladium Petri rubigo consumit, quod Christi

sacramenta vilescunt, quod terribile nomen Dei in vanum

assumitur, quod sub proetextu perjurii legitima conjugia
dissolvuntur. Vobis imputant, quod Malchus in Christum,
quod Phassur in Jeremiam, quod Balthasar in vasa Domini
manus extendit sacrilegas. Quoties autem gratiam inno-
centiae et humilitatis extollo in vobis non sufficit, inquiunt,
;

tantse praelationis homini, non facere malum, nisi adjiciat

facere bonum. Non solum enim arbor qiue fructus malos
facit, sed arbor quae fructus bonos non facit, excidetur, et

in ignem mittetur.
Repcrit, inquiunt, archiepiscopus tuus ecclesiam in
optimo statn, ipse vero eam destituit, ct dejecit. Can-
tuariensis ecclesiae dignitates, quas gloriosus Martyr nibri-
cavcrat sanguine suo, et quasi testamcntum aetcrnum morte
et cerebri effusione firmaverat, pusillanimitas ejus evacuavit,
eamque reduxit in antiquae servitutis opprobrium, quoe se
in gratiam plense libertatis erexerat. Ut quid, inquiunt,
terram occupat? quando morietur et pcribit nomen ejus?
cur saltem non expergiscitur? Nunquid qui dormit, non
adjiciet ut resurgat? In his omnibus verecundia mea tota
die contra me est, et confusio cooperuit faciem meam a
voce exprobmntis et obloquentis. Sunt itaque lacrymae
meae panes dic ac noctc, et ubi sub umbra vestri nominis
magnincari et extolli speraveram, ibi improperiura ex-
pectavit cor meum ct miseriam. Estis enim fabula in ore
hominum, studiumque omnium fere commune est, linguas
procaces laxare contra vos in dctcstandum susurrium.
Quod si vcstram vclira prsedicare industriam circa a^dificio-
rum mcliorationem, circa prsediorum culturam, et circa
hujusmodi cxteriorem administrationcm, quae inccssanter
exigit humana necessitas, ipsi universa depravant. Quae
 4fb EPISTOL-ffi. 13

gloria est, inquiunt, quod vivaria construit, quod claudit

feras indagine, si clerici imprecantur, si in omnem disso-
lutionem religiosorum claustrorum ostia relaxantur ? Quse
utilitas est quod fimo et creta ager sationarius impinguatur, n /r^xx/f

si Dominicee messis cultura nec spina evellitur, nec

in
extirpatur tribulus, nec verbum Domini seminatur ? Num-
quid Deo cura est de bobus et asinis, ut circa boves et
asinos ita sollicitus occupetur ? cur injunctag sibi legationis

officium non exercet? ligatus est potius quam legatus. &-/f6

Prophetse, inquiunt, cui Dominus legationem injunxerat,

prsecepit ut evellat ac destruat, ut dissipet et perdat, sedificet
et plantet. Dominus tuus officii spiritualis intelligentiam
convertit in literam, aut, ut verius dicatur, in lituram. Illud
mihi ad cumulum doloris accedit, quod dominus rex, qui ex
toto corde vos diligit, cuius erga vos dilectionem leoo assidue
. ,., . . . , ., • • -r» USt-ZW-HtZ.-'
rn Iibro expenentia3, qui turbatonbus vestris rn riomana ts/.fy
curia murum inexpugnabilem se opponit, ipse frequenter tyhfy+i-p-
incuriam et desidiam vestram, secreta tamen et modesta
correctione redarguit : ipse crebro vos excitat scriptis et
nuntiis, gravissime ferens, quod terrse suee maleficos ad
excessus enormes per impunitatis licentiam provocatis.
Quam amicabilia nuperrime vobis scripserit et mandaverit,
memorise, sicut credo, tenaciter affixistis. Inter quse ego,
qui conscius verbum illud confidenter
secretorum fui,

in communem deduco notitiam verbum enim memorabile :

est. Sciat, inquit, dominus archiepiscopus, quod si filius

meus electus, aut aliquis episcopus terrae, vel comes, vel ali-
qua persona illustris suee voluntati, aut dispositioni contraire
prsesumpserit, aut impedierit, quo minus sibi commissae
legationis munus adimpleat, inveniet in me sui contemptus
persequutorem et vindicem, ac si in coronam meam pro-
ditorie commisisset.
Scio quidem, pater, dominum regem diu habuisse et
adhuc habere in votis, ut consilio et auxilio vestro fiant
increpationes in populis, ut arripiat manus vestra judicium,
et arguat pro mansuetis terrae, Dura quidem retuli vobis,
 /

14 PETBI BLESENSIS /—

amantissimc pater, et forte hoc aliquis temeritati adseribet,

quod non blandior, quod non palpo, quod reverendum
praesulis caput peccatoris oleo non impinguo. Quicquid
immundissimae sues grunniant, ego in Christi visceribus, et
jugi beneficiorum vestrorum memoria vos moneo
monebo, et
quatenus cum ea diligentia impleatis pontificium, ut non
vituperetur ministerium vestrum. Legistis enim Male- ;

dictus homo, qui facit opus Domini negligenter. A

claustrali et spirituali militia elegit vos Deus in sacerdotem
sibi. Videte, ne quum spiritu cceperitis, carne consum-
memini ; et ne de vobis intelligatur illud ; Non permanebit
spiritus meus in homine in aeternum, quia caro est. Pu-
tatis quod de commissis vobis animabus, vos in districto
examine non oporteat reddere rationem? Propter hoc
irritavit impius Deum ; dixit enim in corde suo, Non
requiret.Sed certe requiret exactissime usque ad novis-
simum quadrantem et vereor, ne tempestivius aut durius,
:

quam credere aut timere velimus. Utinam velitis recolere

comminationes Altissimi, quibus apertissima visione nobis

terribilem suae indignationis sententiam revelavit. Hor-
rendum autem est incidere in manus Dei viventis. Ignis
enim succensus est in furore ejus, quem quandoque spiri-
tualiter vidistis, ipsum autein nunquam sensibiliter sensistis.

EPISTOLA VI. AD RADULFUM BELLOVACENSEM.

[c. A. D. 1177.]

Argumentum. — Respondet invectivae cnjusdam magistri vitam cleri-

corum in aulis episcoporum degentium acerbe insectantis ; et contra

graviteripsum coarguit, quod omnem aetatein in profanis litteris
consumat: hortaturque ut extremam saltem senectam in fneditatione
novissimorum suorum peragat.

Magistro Rad. Bellovaccnsi, Pctrus Blesensis Bathoniensis

archidiaconus, salutan ct sa.ltem in senio senem esse.

Litteras vestras, licct plurimum invcctivas, cum omni

iequanimitate ct gratiarum actionc suscepi. Quod me
j, EPISTOLvE. 15

corripitis affectio est ; ideoque mihi acceptiora sunt vestra

verbera, quam eorum ubera, qui me lactant. Utinam
semper corripiat me me
justus in misericordia, et increpet :

oleum autem peccatoris non impinguet caput meum. Cle-

ricorum curialium vitam damnatissimam reputatis, et in
ejus execrationem fere totam illam satyram Juvenalis
expenditis :

Si te propositi nondum pudet. J^t,.^./

Magister bone ! si puerilium derivationum nsenias, quibus

insenuistis, memoriter retinetis, quum curia a cruore di-
catur, clerici, qui cum praelatis ecclesiae conversantur,
curiales non sunt : nec enim apud eos judicium sanguinis
ri\ ^usjs
exercetur. Quumque institutio canonica clericos curiales ""-^,
\

or^tzzr
prohibeat promoveri, clericos pontificum frequentius elegit
Dominus in sacerdotes sibi. Improperatis nobis, quod
semper^quadra vivimus aliena. Si pontifices nos vocant m£**&*
partem sollicitudinis, ut in agricultura divinae messis, et in

tritura Dominicae areae pariter laboremus, quse injuria est,

si et nos bonis eorum pariter coutamur? iuxta divinae -

legis sententiam : Nemo os bovis triturantis obturat: teste /fcr-y-?***

?
Paulo, Nemo militat stipendiis suis. Quumque debeat de
^
altari vivere, qui servit non est absurdum, si ego, y.^.z^
altari,

aut alius, qui in mensa Dominica pontifici ministrat, fiat

ejusdem eommensalis in cibo. Causamini, quod inaniter
expendam dies meos, qui in castris scholaribus poteram
fructificare quam plurimis. Magister bone castra Dei !

sunt haec, in quibus habitamus, et sciatis, quia non est hic ^.2^/7
aliud, nisi domus Dei, et porta coeli. In domo domini mei
Cantuariensis archiepiscopi, viri literatissimi sunt, apud
quos invenitur omnis rectitudo justitiae, omnis cautela pro-
videntiae, omnis forma doctrinae. Isti post orationem, et

ante comestionem, in lectione, in disputatione, in causarum

decisione jugiter se exercent. Omnes qusestiones regni
difficiles et nodosae referuntur ad nos : quae quum inter
socios nostros in commune auditorium deducuntur, unus-
quisque secundum ordinem suum sine lite et obtrectatione
 PETRI BLESENSIS
16
L
ad bene dicendura mentem suam acuit, et quod ei con-
sultius vidctur et sanius, de vena subtiliore producit.
Quod Deus minori, quse potiora sunt, revelaverit, ejus
si

sententise sine omni invidia et depravationc universitas

acquiescit. Vos autem tumultuoso strepitu, et clamore
nautico de nugis assidue disputantes, inutiliter aera ver-
beratis: vos circa litteram et syllabam, et circa hujusmodi
elementares doctrinre primitias, vestrum adhuc ingenium
exercetis : ct, si dicere fas est, vos puer centum annorum,
et elementarius senex docetis sapientiam. Verecundum
siquidem et onerosum satis est mihi, quod omnes cosetanei
vestri in montem eminentioris scientise ascenderunt, et vos
in cceno crassioris intelligentiae cum asino remansistis.
Priscianus et Tullius, Lucanus et Persius; isti sunt Dii
vestri. Vereor ne in extremae necessitatis articulo vobis
improperando dicatur, Ubi sunt Dii tui, in quibus habebas
nduciam? Surgant ct opitulentur tibi. et in necessitate te
protegant. Semper circuitis montem Seir, nec ad terram
promissionis venire potestis.
Mag-ister, vobis et imitatoribus vestris convertit Dominus
tfju rlumina in Dat etiam ccelum
sanguinem, ne bibant.
seneum/^e? terram ferream, dum vobis convertit Dominus
carnalem scientiam, in qua obduruistis pertinaciter, in pec-
catum. Magister, nolite loqui sublimia gloriantcs ; recedant
vetera de orc vestro, quia Deus scientiarum Dominus ab-
horrct philosophiae gentilis errorem : cujus adhuc idololatra
estis : et acceptat in quoiibct Christiano conscientiss puri-
tatcm. Damnat enim apostolus ca, quae sunt rationem
&£.z.$3 quidem habentia sapientise secundura mandata et doctrinas

hominum, si non sedificant ad salutem.

o Utinam, magister, sapcres, et intclligcres, ac novissima

providcres. ilajc philosophia tibi jam decrepito pernecessaria

esset, qu?e frequenter in scholis describitur, scd frcquen-

tius proscribitur, cogitatio mortis scilicct assidua. Proplieta
dicit : I )omine, notum Fac mihi finem meum. Et Salomon :

;
J ili iui, recordare novissima tua, et non peccabis in aeternum.
 EPISTOL^). 17
47-
Lamentator ille Jeremias propheta deplorat animam pecca-
tricem, et sui finis immemorem : Sordes, inquit, in pedibus
ejus, nec recordataest finis sui. Et subjungit Deposita :

est vehementer, non habens consolatorem. Sit, magister,

cogitatio vestra dies mortis. Mors enim, qua3 junioribus

est in insidiis, vobis senioribus est in januis, vestrum ob-
servat calcaneum, nec cessabit, donec fodiatur fovea y^^ 03
peccatori. Rogo itaque, et in vera consulo caritate, ut qui
hactenus vanitatibus hujus sseculi militastis, Deo militetis
saltem ad modicum tempus, atque fseces vestrse senectutis

immoletis Altissimo, qui juventutis et adolescentige vestrse

florem in rebus nugatoriis expendistis.

EPISTOLA VII.— AD MAGISTRUM A.

c
/Jetx.. ?**#/* tya &** tr<v-<° * Bcr<ri. 42^
—
Argumentum. Magistrum quendam ex acutissimo disputatore egre-
gium potatorem factum, divinae Scripturae testimoniis ab ebrietatis
studio revocare conatur.

Magistro A. Petms Blesensis Bathon. archidiaconus,

salutem et continuam memoriam honestatis.

A domo et mensa vestra nuper egrediens magister P. mihi

via publica incedenti, laetus, et longe lsetior quam expe-
diret, occurrit. Vesania siquidem ferebatur : hauserat enim
apud vos spiritum vertiginis et furoris, vinoque aut cerevisia
totum ejus cerebrum sestuabat. Equum meum freno
rapuit, et tam equum quam equitem supinum fere in
terram dejiciens, in devium me retorsit. Avertebam manus
ejus et ipsum servientes nostri graviter increpabant ille :

autem lingua pra?cipiti, et confusa, atque clamore dsemo-

niaco intonabat: Venietcerte, veniet; veniet, velit nolit, et
bibet de Filio Dei magister meus carissimus. Ego autem
dolens eum sequebar, et trahebar invitus. Quum vero
servientes mei, qui ejus temeritati parcebant, manus ejus a
freno meo, cum multa tamen instantia, separassent et nos
ipse vidisset in viam, a qua nos abduxerat, equorum capita
D
18 PETRI BLESENSIS "7

reflexisse, nos diu persequens lapidibus et glebis, me

inaudita verborum turpitudine lacessivit.
Sane reputaveram eum semper virum industrium et
discretum et modestum : sed vobiscum ea vice biberat:
apud quem, sicut publice dicitur, in bibendo non est ratio
neque modus. Et quae vobis, amice, gloria est, ita potu
afficere hominem, ut hominem dediscat, et in desipientiam

omnino transeat bestialem? Non est tibi occasio magnae

laudis, quod sic vino fundis et infundis amicos, et infun-
dendo confundis. Scriptum est in Abacuc Vse qui potum :

dat amico, inebrians eum, ut videat nuditatem ejus. Testi-

monio sacri eloquii multiplicem sententiam maledictionis
incurrunt, qui ad calices sedent epotandos, et ebrietati con-
tinuae se impendunt. Dicit Dominus per Esaiam pro-
phetam ; Vse, qui potentes estis ad bibendum vinum, et viri

fortes ad miscendam ebrietatem. Subsequutiva ebrietatis

incommoda Salomon eleganti compendio enumerat dicens ;.

Cui vae ? cujus patri vse? cui vulnera? cui rixse? cui suffossio
oculorum ? nonne his qui morantur in vino, et student cali-
cibus epotandis? sane juxta verbum Sapientis: Potus iste
in vomitum, et hsec voluptas in nauseam convertetur.
Expergiscimini, ebrii, dicit propheta, et flete, et ululate
omnes qui bibitis vinum in dulcedine. Apostolus etiam
ebrietates multipliciter interdicit. Censura vero canonica
scntentiam depositionis dictat in clericos, qui ebrietatibus
assuescunt. Ubi enim regnat ebrietas, ratio exulat, intel-
lectus obtunditur, consilia deviant, judicia subvertuntur.
Si juxta apostolum bonum est non bibere vinum, non video
qualiter possit bonum esse contrarium. Ideo prudens illa
mulier filium suum instruens, in visione dicebat; Noli
regibus, o Lamuel, dare vinum, ne forte obliviscantur judi-
ciorum Dei, et subvertant populi aequitatem. Sed nec
ullum secretum est, ubi regnat ebrietas. Loth, quem
Sodoma non vicerat, vina Vinea quoque, quam
vicerunt.
Noe plantaverat, suo non pepercit auctori, et ex delicto
patris, usque hodie derivatur ad posteros macula servitutis.
 9
:

EPISTOLJE.
7^' 1

Titulis quoque plurimum commen-

beati Joannis Baptistae
dationis adjecit, quod vinum et siceram, et omne quod
inebriare poterat, non bibit. Aaron et filiis ejus prsecepit
Dominus, ut intraturi tabernaculum, a vino, et omni quod
inebriare poterat, abstinerent. Rechabitse, quia juxtaman-
datum Jonadab filii Rechab abstinuerant ab omni potu, qui
posset esse ebrietatis occasio, quum omnes tribus captivatse
essent, liberi remanserunt. Tu qui disciplinali militiee, et
libris quondam omnia posthabebas, nunc, sicut audio, codi-
ces ad calices transtulisti. Scribere in bibere convertisti
et, quod anxie doleo, nunc praedicaris egregius potator, qui
fueras prius nominatissimus disputator. Unum praedictis
adjicio; aut emendabiliorem te exhibeas in hac parte, aut
a corde meo te evomo: et amicitias socialis vinculum
rumpens, gratiam antiquse familiaritatis evacuo. Valeas.

EPISTOLA VIII. AD QUENDAM PRIOREM.

Argumentum. — Declarat ecclesiam Dei, instar lunae, varios habuisse

status : et dicta philosophorum gentilium, atque etiam juriscon-
sultorum recte usurpari in tradenda doctrina sacra.

Causaris et arguis vehementer, quod nuper in capitulo

fratribus tuis loquens de vario amictu sponsae, qusedam
interserui, quse potius philosophum gentilem et ethnicum,
sicut asseris, sapiebant, quam Christianse fidei professorem.
Teneo firmiter, quid dixerim, et hoc ipsum a tua memoria
non evasit, in quo nihil nisi Catholicum invenies; nisi sim-
pliciter dicta sinistra interpretatione, aut perversa recor-
datione depraves. Referens equidem varios militantis ec-
clesiae status, quia frequenter in sacro elqquio per lunam £fi-y

solet ecclesia prsesens intelligi, quasdam proprietateslunaris

cxcursus ecclesise coaptavi. Sicut enim in astrologia Mar- .W/^A^ 4 ^'

tiani luna in sua novitate menoides dicitur ; in augmento,

quum jam ad medium crevit diatonios ;
quum accedit ad
circulum, dicitur amplucyrtos ; quum vero in plenitudine
 ;

20 PETRl BLESENSIS
ffi.

sua tota est serena, panselenos sic Dei ecclesia, quse lunari
:

exemplo lumen suum mendicat a sole justitise, in Abel et

patriarchis, menoides ; in tempore prophetarum, diatomos
in adventu Christi, amphicyrtos ; in ejus resurrectione et
fidei confifmatione satis tolerabiliter poterat panselenos nun-
cupari. Quod enim ecclesia perfeeta et perfecte ordinata
tunc demum fuerit,quando Christus ccelos ascendit, pro-
pheta satis expresse exemplo consimiii manifestat: Elevatus
est, inquit, sol, et lunastetit in ordine suo ; id est, ascendit
Christus, et ecclesiam in ordine sanctitatis per apostolos
stabiiivit. Sane si scripturas sanctas diligenter attendis,
non censebis absurdum, quod verba philosophise vel scientise
civilis, quandoque in doctrina Christiana, maxime ubi ratio

postulat, admittantur. Audi quid dicat Job de Domino;

Praecepit, inquit, soli, et non oritur, et stellas claudit, quasi
sub signaculo. Qui facit Arcturum, et Oriona, et Hyadas,
et interiora Austri. Jeremias propheta quasi in jure civili

fuerit eruditus, emptionem prsedii patruelis, quam contra-

xerat, quorumdam verborum legalium urbanitate com-
memorat Emi, inquit, agrum ab Hanameel filio patrui mei,
;

qui est in Anathoth, et appendi ei argentum septem

stateres, et decem argenteos et scripsi in libro, et signavi,
:

et adhibui testes, et appendi argentum in statera. Et

accepi librum possessionis signatum, et stipulationes, et rata,
et signa forinsecus. Sane sicut in Deuteronomio legis,

aliena mulier capta in praelio, si decor ejus tibi placuerit, rasis

ejus unguibus, et capillis, atque veste captivitatis deposita,

licite ducitur in uxorem. Si qua enim scriptura gentilium
est, quaj in conflictu studiorum mihi placet, sublata super-
fluitate verborum possum illam mihi assumere, ut ex illa
filii spirituales genercntur in fide. In lcge enim prsecipitur
quod si in agro vel in arbore inveneris avem incubantem
ovis suis, aut pullis: ova aut pullos debes accipere, ma-
trcmque dimittere. Non etiam curandum est de littera,

ubi fructuosa3 invcniuntur scntentia?.

Increpas me, quia in cxhortationibus meis, quas rogatu
 EPISTOLiE. 21
Cf
q
conscholarium nostrorum quandoque Bononise feci, verba
posui, quae jus civile redolebant. Porro jus civile sanctum
est et honestum, atque sacrisorthodoxorum patrum con-
stitutionibus approbatum. Loquebar equidem legisperitis
in illis praedictis exhortationibus de terribili sententia dis-
tricti et extremi judicii, et dicebam, quod nec appellationis
remedio, nec supplicationis suffragio, nec actione in factum
subsidiaria, nec aliquo restitutionis beneficio poterat at-
tentari. Dicebam quod ille antiquus dierum inter filios

regni, quos quasi in funiculo distributionis, secundum

meritorum suorum exigentiam ad hereditatem vocabit
eternam, dictaturus erat familise herciscundse judicium. 9- 3

Dicebam, quod contritione duplici punirentur illi, qui

peccatorum suorum confessionem differebant per erubescen-
tiam, aut contemptum : nam et in jure civili lis per infi-

ciationem crescebat in duplum. Unum

quod nun- noveris,
quam super verbis faciam qusestionem, de qua facultate
sumantur, dummodo sedificent ad salutem. Nam nec de
herbis quseritur, in qua terra, vel cujus hortulani cura vel
cultura adoleverint, dummodo vim habeant sanativam.

EPISTOLA IX. AD QUENDAM LUDI LITTERARII

„ » , ,, ^DESERTOREM. , • /„-.,
V,
Argumentum. — Invehitur in quendam discipulum suum, qui cursu
liberalium artium confecto, non ante cogitabat theologia? operam
dare, quam biennium in otio consumpsisset : prolixeque probat
perniciosissimum esse omne otium.

Missione usus minus Witima et honesta, tanquam trans-

fuga et desertor castra scholaris militise dimisisti, et de #//*>&
labore quietissimo te in laboriosissimum otium contulisti.
Prasceperam tibi ut discipulo, consulueram ut amico, qua-
tenus continuata instantia studiorum imperfectum tuum #-/
perduceres in plenitudinem, et de discipulo ascenderes in
magistrum. Eespondes te in disciplinis liberalibus diutius
iaborasse, tuumque propositum esse, antequam theologicas
 :

22 PETRI BLESENSIS
q
difficultatcs expugnes, biennio respirare. Utinam huic dc-
siderio, aut potins desidiae, et defectui tuo vicennium aut
tricennium prrescripsisses. Defectui dico : nam defecit in
salutarc tuum animatua, mihique satius vidcretur, hominem
qui per semitam damnataeopinionis incedit, negotium hone-
statis prorsus omittere, quam differre. Sancti quidem et
n*/t.xi honesti propositi dilatio, magna ruina est. Nunc docibilis
in provcctiori aetate capax doctrinae non eris: ideoque in
quod
praesenti articulo, differtur, aufertur. Verbum Pro-
}h*.i*%~ phetaeest; Populus iste dicit ; nondum tempus est aedifi-
candi domum Domini. Miserrime, cur opus commendabile
in biennium differs? forsitan cras non eris. Sapiens dicit :

«~ * - Quicquid potest manus tua, cum instantia operare :

Qui non est hodie, cras minus aptus ent.

In litteris tuis legi :

" Vacabo mihi, ct libris meis, et in
camera mea ero mihi discipulus et magister nunquam :

quievi, semper laboravi nunc laborem convertam in

;

otium et quietem." Frater, utinam saperes et intelligeres,

et inter otium et quietem disccrneres. Audisti quietem

z.2 Vfijr. Domini : quievit enim ab omni opcre, quod patrarat
veruntamen ejus otium non legisti. Lcgitur, quod otio-
;*.v
ty.us sitas inimica est animae, animus namque qui ad otia
resolvitur, roditur inanibus curis : ac tcstimonio Salomonis .

/25 desideria rodunt pigrum. Eodem doccnte, stercoribus

%
-
boum, id est, turpi increpatione lapidandus est piger.

if.
Cernis ut ignavum corrumpunt otia corpus,
rskraUf^ ' J Et capiunt vitium, ni moveantur aqua\ ov^iA^J

Flaccus dicit
Si non
5£~ Ante diem poscas librum cum lumine, si non
Intendes animuin studiis et rebus honestis,
Invidia vel amore vigil torquebere. Sl*i-fy. > % l *r

An quaeris experimcntum hujus rei?

Quaeritur, ^Egisthus quare sit factus adulter,
'xrtjj. ukt*br* In promptu causa est: desidiosus erat.^-^ is-n» .t-m. UC.j.

Teste Hieronymo peccatum Sodomorum fuit satietas et

 ,

^ EPISTOL^E. 23

abundantia panis. Lex etiam de sacrificiis prsecipit Ut^-^^/^i,

bos offeratur in ostio tabernaculi : quia qui laborant in agro
Dominicae culturae, libere possunt cceleste tabernaculum
introire. Cur causaris studiorum laborem, et ad otium toto
corde suspiras ? Labor scholasticus otium est, sed otium
negotiosum, et quod animum reddit ad honesta solicitum.
Unde et scriptum est: sapientiam scribe in otio, et qui V
minorantur, actu invenient eam. Ideo discipuli esurientes
fricabant spicas in die sabbati : in quo notatur utilium
sententiarum discussio, quse mente quieta diligentius pro-
curatur. Sic ingreditur homo sepulchrum in abundantia,

quia absconditus a conturbatione hominum, foris quidem

minuitur, sed interius fructus spiritualis studii inaesti-

mabiliter reficitur et ditatur. Sic in Ezechiele porta atrii a^.^-.

interioris, quse respicit Orientem, clausa est sex diebus, in
quibus opus fit : die autem sabbati aperitur. Qui enirn a
terrenis vacant, spiritualium notitiam facilius assequuntur.
Vacate, inquit, et videte, quoniam ego sum Deus. Ideo -% 4*1+*)

Martha turbatur erga plurima. Liae oculus lippitudine

impeditur: Maria vero cum Rachele optimam partem
elegit. Et Jacob quum requiescit in Bethel, coelestium
mysteria comprehendit. Hoc est otium sanctum, otium
studiosum. Veruntamen otium vocas, non vigilare, non
legere, vacare comessationibus, resolvi ad carnis illecebras,
torpere somuo, et potibus indulgere. Timere debueras
vocem Domini super tali otio irascentis : Neomenias vestras, /&*/.&#. ***•

inquit, et sabbatum non feram. Otia et sabbata et festivitates

vestras odivit anima mea. Luget etiam super animamotiosam
propheta dicens : Viderunt eam hostes, et deriserunt sabbata
c
ejus. Verbum sancti Hieronymi est: Otium sine litteris '*
«£
,'

mors est, et vivi hominis sepultura. Miser, quicquid longo

tractu temporis didicisti, biennale otium exsufflabit, et illa
logices ventosa loquacitas, qua tumescis, sicut visio nocturna,
et sicut somnium avolabit. Putas, quod in pace et quiete
corporis sit pax mentis ? habebis forsitan pacem, sed ama-
rissimam. Pacem, scio, reputas te habere, in loci habita-
 :

24 PETRI BLESENSIS

tione solitudinem, in carnis exhibitione solicitudinern : et

ecce in pace tua amaritudo amarissima. Qui enim curam
carnis in deliciis agit, tormenta conscientiae accusantis
patitur, et semper hostem domesticum secum gerit, sicut

sapiens dicit : Solitudo, quam desideras, subversio est

virtutum. Yse. soli, quia, si ceciderit, non habet sublevantem.

Solitudo Amnon fratrem Thamar ad incestuosum sororis
suae concubitum provocavit. Solitudo est, quae virum
fortem fortissime prsecipitat in reatum : ea enim mediante,
honestas impudicitiee arma sua reddit, degenerat sanctioris
vitae propositum, et odoriferae opinionis gloria damnabiliter
evanescit. Dum Parisiis operam studiis dabas, publice
dicebatur, quod in hac humana conversatione te angelum
exhibebas : vereor, ne qui de homine in angelum transieras,
de angelo in hominem revertaris. Nam juxta sententiam
^/ veritatis, spiritus immundus ambulans per loca deserta et
non inveniens requicm (apud quiescentem in otio
arida, et
quietem invenit) assumensque septem spiritus nequiores
se, domum vacantem, et scopis disciplinalibus mundatam
invcnit, vacantem occupat, ac novissima hominis illius in
pejora convertit. Diu te invitavi ad scholarem militiam, diu
clamavi, et laboravi clamans, ne abhorreas hunc laborem,
vere laboravi. Suadere enim et non persuadere, hoc labor
est ante me. Sane laborem et duritiem Theologicse facul-
tatis non debebas abhorrere : scholastici namque hominis
labor non est in operibus, sed in verbis : et ut verbo Salo-
^ - monis utar: Omnis labor rmjusmodi hominis in ore ipsius.
Certe pra^cepta sua, et sciri et custodiri vult Dominus cum
labore : nam et ipse est, qui fingit laborem in prsecepto.
Unde et justus scire, atque custodire desiderans verba et
prsecepta, quae de labiis Altissimi processerunt, dicit Propheta
•
' * Propter verba labiorum tuorum ego custodivi vias duras.
Adhuc rogo te, ne timeas, aut differas hunc laborem. EfFe-
minari quidem otio, et torpere pigritia, nihil aliud est, quam
suffocare virtutem,nutrire supcrbiam, viamque construere ad
gehennam. De his dicitur : In labore hominum non sunt,
 Q iQ EPISTOL^E. 25

eos *7 OV
3
et cum hominibus non flagellabuntur ; ideo tenuit *?•

superbia, etc. Procul dubio, qui non flagellantur temporaliter

cum hominibus, in perpetuum flagellabuntur cum dsemo-
nibus : et qui cum hominibus non laborant, cum daemonibus
laborabunt. Vale.
~ . , cccc -4zr

EPISTOLA X. AD G. CAPELLANUM REGIS SICILIiE.

Argumentum. — Graviter queritur a rege Siciliae adolescentulo ad

ecclesiae Agrigentinae episcopatum evectum hominem prorsus inido-
neum : quem scribit, officio incum-
simulque ostendit capellani, ad
bere, de hoc lapsu regem non semel tantum, sed etiam secundo et
tertio serio commonefacere.

Diu est, quod rumor insonuit, et publice jam crebrescit,

quod dominus tuus rex Sicilise salutis suse, et paternse tra- w/. JV^a^
ditionis oblitus, cum comite Lorocelli in ruinam et desola- tr.7.<&e»*on>

tionem Agrigentinse ecclesise conjuravit. Intendit episco- ^/3*£>V«?,

pare fratrem comitis, et ipsum reclamante capitulo violenter
intrudit. Tu vero quum scias eum statuam esse, et truncum
inutilem, miror, quod non ascendis ex adverso, et te pro^e^./^-j-
douio Israel non opponis. Infelix ego homo, cur non habeo
copiam illius comitis, ut aliquid persuadeam homini inhu-
mano? annunciarem impio impietatem suam, et, si non
lucrifacerem eum Deo, perfecte saltem partes evangelizantis
^/^ implerem.
/c,
Zelus domus tuae, Deus, comedit me. Tabes- ?s ^((i&J-tej

cere me fecit zelus tuus, quia obliti sunt verba tua inimici
.kU^ tui. Vereobliti: verbum enim tuum est, Domine : Domus k«- .&~J
mea, domus orationis, non intrusionis, vocabitur. Domum Psytyty**
tuam, Domine, decet sanctitudo, non intrusio. Respice, %74C7-\? 5o
Domine, in faciem testamenti tui. Zelare honorem et deco- j^ <^fz.sii>
rem domus tuse, et locum habitationis glorise tuae : non
irruat in eam immundus et incircumcisus. Consoleris eccle-
siam, quae in conculcationem data est, et dicas ei : Noli ti-

mere, filia Sion, civitas Hierusalem, noli flere. Gloriosa

<9?C#£)<
dicta sunt de te, civitas Dei. Gloriam illorum humiliabo,
qui te humiliant et confundunt: ponam te in superbiam

~Jv
'
SarfoC****» tft*»^ *?*- ~J*-
U/./Uam J S.,.y-, : f«c,*J»3 £r/S ^^ /U*J"»* '/66

26 PETRI BLESENSIS
m.
sseculorum. detestanda operatio ; O adolescentia deplo-
randa. Filius ecclesise quare se erigit contra matrem ? cur
abjecit consilium pietatis, et abiit in consilio impiorum ? in
una die peribunt cogitationes eorum : consilium autem Do-
mini manet in aeternum.
Vse terra3, cujus rex puer est. Doleo, quod inter
primitias uommationis sua3, et rn recentia unctionis regiaj
hoc pmesumit. Virtus equidem consecrationis ab hujusmodi
violentiis eum utinam temperassct : magna enim est hujus
efficacia sacramenti. Nam de David, postquam a Samuele
unctus est, Scriptura testatur, quod directus est spiritus
Domini David a die illa, et in reliquum. Saul quoque
in
die illa, qua olei lenticula a Samuele perfusus est, mutatus
est in virum alium, et insiliente in eum Spiritu Domini,
quum accessisset ad cuneum prophetarum, cum eis prophe-
tare incepit. Caiphas, qui in illo consistorio, ubi de morte
Domini agebatur, sententiam protulit, dicens Expedit, :

quod unus moriatur pro populo, sicut ait Evangelista, hoc

a semetipso non dixit, sed quum essct pontifex anni illius
prophetavit. Verum nec virtus unctionis, nec religiosorum
crebra exhortatio, nec Dei timor, nec ecclesise reverentia,
nec sua3 famse dispendium, nec exemplum paternse mansue-
tudinis a sua pertinacia hunc reflectunt. Duorum mihi no-
mina expressisti, qui familiares et domestici ejus sunt, quo-
rum amicitias, licet ignobiles sint mentc et genere, gratan-
tissime acceptavit; hi ipsum in hanc temeritatem excitant
et incendunt. Sed certe inimici hominis domestici ejus.
Proditoria istorum consilia pra3tulit inconsultissimus adoles-
Domino Salernitano, et c6miti Avelini avunculis suis,
cens
quorum fidem et prudentiam necessitas regni frequenter
experta est : qui dedccus pueri sua morte redimerent ; nec
regni humiliationi usque ad effusionem sanguinis et perpe-
tuitatem exiiii consentirent. Sed populi peccatis exigen-
tibus, elongavit a se amicos et proximos, incedensque per
viam Roboam consilium venerandae maturitatis abjecit.
Porro honorem sponsae suse zelabit Dominus, et malos male
 EPISTOL^. 27
fy
perdens retribuet abundanter facientibus superbiam. Et
quia ille miserabilis adolescens in thesauros Ecclesise consilio
malignorum manus rapaces injecit, vereor ne in eum Domi- .

nus excandescat, et eveniat quod dicit Job : Thesauros, in- m zo-/s

quit, quos devoravit impius, evomet, et de ventre ejus ex-

trahet illos Deus. Luet quse fecit omnia, nec tamen
consumetur. Non decebat eum manus laicas ad sacra por-
rigere. Frequenter debueras ei suggessisse qualiter Oza fuit

percussus a Domino, eo quod in arcam Domini manus, de-

vote quidem, sed indigne porrexerit. Qualiter temporibus „' £ Xl

Jasonis ille perpetuus ignis, qui a tempore Jeremise usque

ad Nehemiam duraverat, exstinctus est, eo quod Antiochus
occasione Jasonis ad sacerdotalia manum misit. Qualiter
regnum Balthazar a Persis occupatum est, et vastatum, in-
dicio manus ultricis et scribentis, Mane, Thecel, Phares, eo
quod vasa Domini in convivio prophanasset. His et simili-
bus eum deterrere debueras, sed alligatum est verbum
Domini in ore tuo, nec moveris super contritione Joseph.
Times hominem, nec te zelus Domini aut ecclesise tangit
^ t -6

afBictio. Porro testimonio Job, qui timet pruinam, veniet,V 6./£

super eum nix. Gloriosum est cuilibet Christiano, si affli-
gatur, dummodo non sit turpis, sed in Christo commenda-
;
bilis afflictionis occasio. Nemo, inquit Petrus apostolus, „ \\ f
patiatur ut fur : sed si benefacientes et benedicentes susti-
netis, hsec est gratia apud Deum. Ideo ibant apostoli (?c/?jt-4i

gaudentes a conspectu concilii, quia digni habebantur pro

Christi nomine contumeliam pati. Si exhortationem tuam
contemptui habet, ipse contemptus tibi cedet ad gloriam.
Lampas, ait Job, contempta apud cogitationes principum,*^ ^
£
parata erit ad tempus statutum. Et quod est tempus illud,

nisi tempus, de quo dicitur : Quum accepero tempus, ego % 7*7/4} z &>
justitias judicabo ? Unum noveris, si non annuntiaveris im-
pio impietatem suam, ipse in impietate sua morietur, et ejus £?»!/*?. 3. /<f

anima de tuis manibus requiretur. Ovis tua est, et in peri-

culum tuum ipsius custodiam suscepisti. Vide ne aiios

imiteris, qui lac et lanam quaerunt in ovibus, non salutem.

 :

28 PETRI BLESENSIS
f-
Periculosum est tibi, si in tonsoris officium convertas minis-
terium pastorale. Tondet Absalon oves suas, et fratrem
suum interficit : sic animam proximi sui prselatus mortificat,
diim eo enormiter delinquente, aut tacet, aut dissimulat, aut

consentit, ut inde emolumentum temporale percipiat. In-

dubitanter quidem scio, quod si orasses instantius, peroras-
ses, et ab hac inhumana tyrannide hominem avertisses.

\fj 3 Diffusa est enim gratia in labiis tuis, vivusque et efficax

sermo imo Domini, et penetrabilior omni gladio anci-
tuus,

a /25- pi th Hic est vomer ille aratorius, quo Samgar sexcentos

Philistaeos occidit: mandibula asini, qua Samson mille de
suis hostibus interfecit : clavus Jahel : pugio Phinees : gla-
dius Gedeonis. Quod si ex corde ageres causam Christi,
daret voci tuae vocem virtutis, atque voluntaria oris tui
beneplacita faciens, cor regis ad tuum verteret arbitrium ille,

in cujus manu corda sunt regum. Non enim, sicut dicit

Dominus, vos estis, qui loquimini, sed spiritus patris vestri,
/o.zo verbum evangelizan-
q U j loquitur in vobis: ipse est, qui dat
tibus virtute multa. Ipse est, qui tibi opportune astaret, si

importune et frequenter instares.

Habet tuarum continentia litterarum, quod ipsum primo
blande et amicabiliter convenisti : ipse autem respondit, se
non esse in culpa, sed comitem Lorocelli quum vero eundem :

iterum convenisses, te, sicut asseris, reputavit insanum : ideo

ori tuo imposuisti silentium, proprioque ipsum arbitrio dimi-
sisti. Quod primo usus es blanditiis, prndcntiae adscribo
non enim litibus exasperandi sunt principes, sed temperatius
corrigendi, sicut Paulus apostolus ad Timotheum scribens
;.2 .«^ .!.*,-
Servum, inquit, Domini non oportet litigare, sed ad omnes
mansuetum esse, et patientem, corripientem cum modestia
eos, qui resistunt veritati. Sed qui semel, et secundo
verbum exhortationis proposueras, eandem exhortationem
debueras tertiasse : forte aliquid efficaciae contulisset nume-

:/y./f3 rus trinitatis. Goliath in tertio lapide prostratus est. Moy-

ses magos Pharaonis in signo tertio superavit. Doleo, quod
ad excusandas excusationes in peccatis culpam suam trans-
 /0 s EPISTOL^E. 29

fundit in alium, quam eum humiliter confiteri et devote

corrigere oportebat. Graviter offenditur Deus, quum quis
propriam malitiam dissimulando, eam ministerio prose-
quitur alieno: scriptum est enim, manus in manu non erit •&•"* -*' f

innocens manus. Sic dicebat Saul de David : Non sit manus

mea in eum, sed sit super eum manus Philistinorum. Sic
Judsei linguis crucifigentes Dominnm, dicentes tamen,
Non licet nobis interficere quemquam, tradebant eum occi-
dendum militibus, ut ab eis culpa in alios transferretur.
Quod insanum te reputat, non mirare non est mirum, si :

insanus alios existimet insanire. Certe quum quidam filius

prophetarum venisset et inunxisset Jehu in regem, qusesi-
erunt alii dicentes, Ad quid venit insanus iste ad te ? sic

apud eos, quorum interiores oculi ambitione, vel invidia

excsecantur, vilescit sermo Dominicus, et verba vitse sedifi-
cativa vesanise adscribuntur. Scio quid Dominus tuus
somniet, quid affectet in hac erectione sui Dagon, in hac
intrusione tyrannica. Utinam maturius saperet et intel-
ligeret, utinam prudentius inter spiritualia et mundana
discerneret peremptorium enim est in principe, vel auram
:

odorare munerum, vel favorem quserere personarum. Teste

siquidem propheta in quorum manibus iniquitates sunt, * *£&*)
:
,d

dextera eorum repleta est muneribus transibunt vero ini-

:

quitates in poenam, et munera in dolorem ;

quia testimonio
Job, ignis devorabit tabernaculum eorum, qui munera li- .V '*" -**

benter accipiunt. Benedictus autem Dominus, qui regem

Anglorum Henricum a talibus hactenus conservavit inno-
xium. Manus enim suas excussit ab omni munere nec : /s*..33./s-

& in praelatis ecclesiae promovendis ipsum unqnam reflectere

potuit, vel muneris oblatio, vel gratia personalis ideo :

magnificavit eum Dominus in conspectu regum, et juxta

7v?nomen magnorum, qui sunt in terra, thezaurisavit super &-4s .^.2,/
eum gloriam et honorem. Bene valeas, amice carissime, et
inceptae correptioni diligenter insistas, donec dominus tuus
ab invio erroris sui in viam justitise revertatur.
 :

30 PETRT BLESENSIS
//.

EPISTOLA XI. AD R. CLERICUM JAM ^ETATE

PROVECTUM.
Argumentum, Hortatur clericum quendam, qui Deo promiserat se
ingressum religionem, ut voto suo faciat satis; nec sinat se vel
disciplinae religiosee asperitate, vel parentum et amicorum querelis,
nisi se perditum ire velit, a proposito revocari.

Carissimo socio et amico R. Petrus Blesensis Batlion.

Archid. salutem, et rectum iter tenere.

Proposueras omnes sseculi pompas mundanae

et illecebras
conversationis abrumpere, ut 'pauper pauperem sequens
Christum divitias seternitatis acquireres. Verumtamen
inconsulta carnis affectio, proditorie blandiens et amica-
biliter fallens, in devium te retorquet, dum a pusillanimitate
spiritus conturbatus primitias religionis et introitum sanc-
titatis abhorres. Quia te mundi voluptatibus totum
hactenus immersisti, importabilia tibi omnino videntur
ciborum mutatio, vestimentorum asperitas, jugum obe-
dientiae, censura silentii, regularitas morum, et austeritas
disciplinse. Veritas, quas mentiri non potest, clamat
Jugum meum suave est, et onus meum leve. Si Christo
credis aut credis in Christum, cur grave reputas, quod ipse
judicat leve? Si Christo contrarius es, teipsum enormiter
gravas : Posuisti me, inquit, contrarium tibi, et factus sum
mihimetipsi gravis. Ethnicus dicit:
Quod male fers, assuesce, feres, O^arsam. Cz t\

Et tu, sijugo Domini assuescere velis, factus tanquam vitula

Ephraim, docta diligere trituram, affectabis quod times,
cupies quod vereris. Qui de obscuris egreditur, conniventi
palpebra et infirmiori oculo luci publice seexponit: qui si

aliquantulum lumini assuescat, quod prius erat oculi tor-

mentum, in delicias convertetur. Velle quidem tibi adjacet,
sicut dicis, sed perficere non invenis. Si enim velis onus
inolitae vetustatis abjicere, hoc labor est ante te. Sequere
eum, quem voveras sequi, et ipse votis tuis misericorditer et
efficaciter aspirabit. Venite, inquit, omnes qui laboratis, et
 ; :

EPISTOL^E 31

onerati estis, et ego reficiam vos, dicit Dominus. Incipias,

quaeso, et tuum Dominus prosperabit inceptum

Dimidium facti, qui bene ccepit, habet.-^x fy.? 2^0
Si te tentaverit timor ille nocturnus, qui solet inter pri-
mitias sanctse conversationis obrepere, faciet tibi Dominus /& /o 30
etiam cum tentatione proventum. Tentatio est vitahominis
super terram; ideoque si servire proponis ei, cui servire
regnare est, non eris a tentatione omnino immunis. Sa-
pientia enim dicit: Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in icc /t<s 2-1

justitia et timore, et praepara animam tuam ad tentationem.

Verumtamen ut ignis aurum tentatio virum probat. Ten-
tatio, prseveniente Dei gratia, te fortiorem faciet in adversis,
et in periculis circumspectum. Rogo ergo te, frater,

aggredere et ingredere viam vitae, qui per viam mortis

hactenus ambulasti. Vides quod non est nisi contritio et

infelicitas in viis nostris : et quicquid sub sole est labor

est et afflictio spiritus. Vitse praesentis excursus fumus
est, et vapor ad modicum parens. Scio quia parentes tui J^.4.15-
te retrahunt a proposito meliori. Non differat, quaeso, non
evacuet propositum tuae conversionis proditoria et seductrix
affectio parentelse. Noli eos diligere contra Christum, quos
teneris odio habere pro Christo. Multi pro parentibus suis
re animas perdiderunt, quorum occasione mundus, qui in eis
aruerat, denuo revirescit atque divitias, et caetera impedi-
:

menta salutis, quibus se exoneraverant, affectant aliis, tan-

quam eis prodesse credant ea, quse sibi esse nociva pro certo
cognoverant. Nunquid quod damnabile est uni, alii est
salubre? nunquid gaudia viventium,solatia sunt mortuorum?
Impius est, qui animse suae pro suis parentibus est crudelis
majoremque temeritatem hacnemo habet, quam ut animam JU./3.37
suam ponat ita periculose quis pro amicis suis. Tu qui
elegisti habitare humilis et abjectus esse in domo Domini, ^ 3s-.%6£i*
quomodo iterum in his, quae in seternae confnsionis vergunt
praejudicium, iterum gloriaris ? Gloria mundi fallax et
seductoria, decipit amatores suos. Quicquid enim vel in
futurum promittit, vel in prsesenti prsetendit, totum ad
32 PETRI BLESENSTS ..

nihilum deveniet, tanquam aqua decurrens. Non consentias

lacum gehen-
carni fatuse, quse se et te pariter trahit in
nalem. Sicut legitur de Zamri, qui se et domum regiam
pariter dedit in combustionem, et cibum ignis. Circum-
ferimus hostem nostrum, et juxta verbum Salomonis, ab ea ...

quse dormit m sinu tuo, custodi claustra ons tui. Nulla

pestis efficacior est ad nocendum, quam familiaris et
domesticus inimicus ; hic est ignis in gremio, serpens in
sinu, hsec est uxor hominis litigiosa, pessima caro nostra.
Quse licet sit vexata doloribus, repleta illusionibus, infecta
sordibus, afflicta infirmitatibus, obnoxia passionibus, flagellis
trita, plagis csesa, morti denique deputata: tamen adhuc
aculeis contradictionum hispida, rebellis, superba, mur-
murosa, querulosa, contumax, inquieta in suum et animae
conjurat exitium : nec posse satisfieri sibi putat, donec se
et animam prsecipitet in seternae damnationis abyssum.
Cur non attendit infelicissima caro, quam nobilem, et quam
necessarium sibi habeat hospitem, cujus beneficiis susten-
tatur, regitur et honestatur ? Quod audit, quod videt, quod
sentit, quod intelligit, quod loquitur, quod movetur, totum
hospiti suo debet : cujus auxilio destituta fieret quasi terra
sine aqua, immundum morticinium, vermium cibus, aeris
corruptela. Inventa est iniquitas ejus ad odium, dum
inique odit, quod totis visceribus debuerat dilexisse. Odit
dico ;
qui enim diligit iniquitatem, odit animam suam.
Redeas quseso ad cor, amice carissime, et quo te traxerit
caro fatua, non sequaris. Cseca est, et si tibi ducatum
praestiterit, secum in mortis foveam te devolvet. Nosti
quid feceris nam, ut verbo Salomonis utar, Defixisti apud
;

extraneum manum tuam, illaqueatus es verbis oris tui, et

captus propriis sermonibus. Irasceris mihi, quia te ad
viam vita3 arctioris tam instanter invito, quam tamen, sicut
asseris, pertinaciter fugio et evito. Sane alia est conditio

mea, qui nunquam alicujus voti vinculo me astrinxi: et

aliam judico tuam, qui sanctioris propositi votum solemniter

emisisti. Scriptum est enim, Vovete et reddite. Con-
 ,, epistolje. 33

vertisti in necessitatem tuse libertatis arbitrium, nec jam

sine animse periculo, et famae dispendio conversionem tuam
detrectare poteris, aut differre. Nam oblatum exigit, qui
non exegerat offerendum. Non est aliud votum pro-
/ 7^» . s~. ii

trahere,quam luxuriari in Christo. Nec enim promis-

sionem Dominus acceptat, nisi propter promissionis effec-
tum. Festinantius igitur exequutionem
age, ne voti tui
mors inopinata praeveniat. Relinquas sseculum, antequam
a sseculo relinquaris. Egredere de terra dissimilitudinis, de
medio pravae ac perversae nationis, de tenebris ad lucem,
de miseria ad jucunditatem, de labore ad requiem, de exilio
in patriam, de morte ad vitam. Maturius, quseso, tuse
saluti prospicere velis ne tunc timere velle incipias, quum
:

non possis. Qui opportunitatem deserit opportunitas eum

fugit. Rugae tuae jam testimonium dicunt contra te forte. ^.4-
Instat tibi hora undecima, et ad operandum Dominus te
invitat. Si non vis operari, dum potes, justo Dei judicio
non poteris, quando voles. Vide quomodo in hac valle
plorationis nos fere omnes nubes caliginosa involvit ubi :

Deo et angelis ejus spectaculum triste et lacrymabile facti

sumus. Alii spiritu vertiginis ducti titubando incedunt, et 6*. ja
in alios oberrantes ?

ofFendunt. Alii nubes et inania captant. #<*• 4- p -

23d>

Quidam in locis ccenosis et fcetidis se voluptuose volutant.

Alii in desideriis animse suse mortem sibi adsciscunt. Alii
ventum hauriunt. Alii in saccum pertusum congregant. -%' 6 ^
Alii quicquid apprehendunt, avidissime devorant. Alii
prunas ardentes in sinu suo colligunt. Alii in profundo
submersi sunt, quorum flnis interitus. Alii exeuntes de
nebula respirant in liberioris aurse gratiam, cum jubilatione
dicentes, Benedictus Deus, qui non dedit nos in puteum
interitus, qui nos eduxit de lacu miserige, et de luto fsecis.

Egredere, quaeso, de tenebris ad lucem, de labore ad re-

quiem, de perditione ad salutem. Arripe arma sancti-
monise, exercitium divinse militiae, studium disciplinse,
pacatissimum fructum justitiae, et primitias felicitatis seternse,
 34 PETRI BLESENSIS
//,/2
Dies tui transierunt, horrendumque est incidere in manus
Dei viventis, vitamque, quae non deficit, perdere, et se
scienter involvere doloribus sempiternis.

EPISTOLA
Salahio Jierir£i $i/fur riurle a fttttutlC i t*£
XII.
.
—AD
X
Orie-L
quendam nepotem; suum.
~~
fu)
1

<iw>f ,»,'^' -=^/X

Argumentum. — Consolatur nepotem plus nimio de avunculi sui obitu,

incendio domus, et pedis sui laesione dolentem ;
probatque hujus
vitae afflictiones divini in nos amoris esse signa, et mundi tantam esse
vanitatem ut minime lugendus sit, qui mundo per mortem defunc-
tus sit.

Infortunium, quod deploras, quodam compassionis

affectu sustineo : justum est enim, ut qui amicus eram in
prosperis, profitear amicitias in adversis. Nobis avunculum
tuum mors inopina prseripuit: qui si lacrymis redimi possit,
tota fere in lacrymas Aurelianis efflueret. Veruntamen,
quia mortis jactura restitutionis beneficium non admittit,
illud saltem adhibeas solatium, quod et honestas exigit, et
dictat affectio. Familiarissime dilexi avunculum tuum:
ego te familiaritatis illius successorem constituo, et dilec-
tionis haeredem. Mors avunculum tuum tibi abstulit : sed
.1(4. r$ fortis est ut mors dilectio, quse in me tibi avunculum
restauravit. Si materiam tuae promotionis mihi obtulerit
opportunitas, erit apud me dilectio fortior, quam mors. et
gratia, quam Veruntamcn sequanimiter tolerare
natura.
non possum, quod inconsolabiliter doles et quod super ;

dolorem vulnerum tuorum addidisse causaris Dominum,

jj.w casualem pedis extorsionem, et inccndium domus tuse. In
his tibi divina miseratio fidem certissimse dilectionis ex-
'U-/> hibuit. Qucm enim diligit, corripit Dcus : flagellat autem
omnem filium qucm recipit. Dulciora sunt justi et mise-
ricordis Dei verbera, quam verba adulantis. Utinam,
t^.s > inquit propheta, corripiat me justus in misericordia, et
incrcpet me, oleum autem peccatoris non impinguet caput
s- mcum. Si elisit, ct contrivit Dominus pedem tuum ; ipse
 EPISTOL.E. 35
!X.
est qui erigit elisos, qui sanat omnes contritiones eorum.
Quum simus omnes filii irge, cur causaris in Christo fla-

gellum misericordise ? Quum exarserit in brevi ira ejus, Ps.2.,'3

quis scit, si convertatur, et ignoscat Deus, et relinquat post W 2 /^

se benedictionem ? non obliviscitur misereri Deus, sed et

iratus misericordise recordatur. Si flagellum ejus cum
a^quanimitate sustineas, ira transibit in gratiam, atque
secundum multitudinem dolorura in corde tuo consolationes % $3 /? **+

ejus lsetificabunt animam tuam. Ideo forsitan temporaliter

te punit, ut seternas mortis ardores pcena redimat tem-
poralis. In sedificio templi omnes lapides prius malleis
tundebantur, ne in illorum positione sonus mallei audiretur :

sic et vivi lapides, qui ponendi sunt in illa ccelesti Hier-

usalem, quse aedificatur, ut civitas, variis infortuniorum
tunsionibus prius poliuntur, quam in sedificio ccelestis habi-

taculi collocentur. Sed nec in horreo Domini reponitur

granum, donec flagellis, aut triturantium pedibus sit ex-
cussum. Circa tui autem avunculi raortem, magna tibi

debet esse consolationis occasio, quod innocentissime vixit,

quod in sseculo nihil saeculariter egit, et pro diebus seternis

dies transitorios commutavit. Ille introivit in potentias
Domini, et in thesauros glorise, quse non transit, in pace
factus est locus ejus. Nos in labore et serumna vitam
miseram protrahentes dati sumus in opprobrium et derisum
his, qui habitant in civitate Domini virtutum. Nonne Ts^^j) P&J
spectaculum facti sumus civibus illis Hierusalem, cujus
'^^O^participatio in idipsum, cujus communicatio est in vinculo
caritatis, et unanimitate virtutum, quum tota conversatio
nostra in id, etAaliud tendat, et in universis actibus suis, + rrt 5&.AS*
non solum a proximis, sed etiam a seipsa tota dissentiat.
Considera singulorum judicia, studia, vota, consilia, offlcia,

dicta et merita, et videbis omnia quadam discolori, et

repugnanti varietate confusa.
Quidam, qui sine omni periculo et labore vivere poterant,
certa mortis pericula et labores importabiles amplectuntur,
ut vivant. Quidam more Tantalico in aquis sitiunt,dum inter
36 PETRI BLESENSIS
/Z.

opulentias inedia se affligunt. Quidam se voto continentise

astrinxeruntj et juxta prophetam, tanquam equi emissarii
ad uxores hinniunt alienas. Quidam, quum infinita con-
gregaverint, se nihil reputant congregasse. Quidam stud-
iose inquirunt, nec invenire sufficiunt, qualiter modicula,
quam habent, substantia consumatur. Quidam honores
appetunt, et eos assequi non possunt. Quidam honores
fugiunt, et ad eos trahuntur inviti. Quidam laudes homi-
num vilipendunt, et in hoc sunt laudabiles. Quidam
omni tempore venantur famam sseculi, et omni tempore
sunt infames. Quidam per labores requiem quserunt.
Quidam in requie requiem invenire non possunt. Quidam
apud alios vencrabiles, sibi apud se vilescunt. Quidam
plus de se linguse adulatrici, quam conscientise suae cre-
dunt. Quidam se tyrannica usurpatione magnificant.
Quidam se sua benignitate vilificant. Quidam ibi trepidant,
ubi non est timor. Quidam in periculo mortis certissime
sunt securi. Quidam non quiescunt, donec rem habeant
concupitam, quam quum habuerint, vilem reputant et
abjectam. Quidam rem, quam non concupierunt, adepti,
insestimabilem in ipsa concipiunt voluptatem. Quidain
simplicitcr vivunt, et in omnibus prosperantur. Quidam
versantur in dolis, et eis quselibet adversantur. Quidam
pro libitu suo vivunt, et semper sunt vegeti. Quidam a
regulis llippocratis non deviant, ct assidue sunt infirmi.
Quidam insipientiam simulando sapiunt. Quidam nimis
sapiendo desipiunt. Quidam a philosophias sinu ad arma
prosiliunt. Quidam a claustrali aut scholari quiete mi-
grantes quotidiana membrorum fatigatione se frangunt.
Quidam in litigiis et contradictionibus gloriantur. Quidam
si eos oportuerit litigarc, torquentur. Quidam in rebus

nugatoriis sunt plurimum circumspccti, in arduis autem,

atque seriis, et qu?e maturo indigercnt consilio, penitus

inconsulti. Quidam amicis ct domesticis suis graves, ini-
micos humiliter venerantur. Quidam verissimse amicitiaj
professorcs inimicos severissime pcrscquuntur. Quidam
 (Z, m epistol^:. 37

se superbe humiliant. Quidam humiliter se exaltant.

Quidam in suis mendaciis gratiosi sunt. Quidam semper
laborant esse verissimi, et mendacissimi reputantur. Qui- viuey^iil e?.

dam ea semper differunt, quse differre non expedit : ibique

sunt praecipites, ubi res saniore consilio indigeret. Quidam
in perniciem animse conjurantes, curam corporis in deliciis
agunt. Quidam zelantes salutem animse, corpori misero et
afflicto non parcunt. Quidam de crastino nunquam cogi-
tant. Quidam in universis oculos providentise dirigunt in
futurum. Quidam de proprio patrimonium Christi augent.
Quidam Christum sequuntur pauperem, ut de Christi patri-
monio suis nepotibus thesaurizent. Quidam interius sim-
plices, exterius sunt austeri, ut sic inter fratres vinculum
sociale concilient. Quidam exterius mansueti murmurant
interius, ut fraternse societatis unitatem dissuant. Quidam
irascentes ad horafn insaniunt. Quidam dissimulatorio
vultu palliant ad tempus injurias et abscondunt. Quidam
sub risu Quidam sub hypocrisi lamenta-
fictitio plorant.

tionis exultant. Quosdam ad damnosos honores inducit

ambitio. Quidam nihil honores reputant sine lucro. Qui-
dam libentius donant sernper ingratis. Quidam libentius
mutuant debitoribus nunqnam mutuum soluturis. Quidam
omnes libros revolvunt, et nihil addiscunt sed et quidam:

omnia promittentes, promissa non solvunt. Quidam omnia

imprudenter agunt, et ipsis pro voto succedit. Quidam
omnia consiliose disponunt et semper in contrarium eis

cedit. Quosdam nobilitas sua magnificat, quosdam humi-

liat, et quandoque apud principes acceptior est fatuus, quia
ignobilis, quam nobilis, quia prudens. Quidam omnem
sollicitudinem a se prorsus excutiunt. Quidam non solum
suis, sed etiam alienis negotiis se minus sufficienter invol-
vunt. Quidam omnia consilio alieno disponunt. Quidam
in omnibus sequuntur proprise voluntatis arbitrium. Quos-
dam negotia licet ardua nunquam solicitant. Quidam in
rebus etiam nugatoriis curiosc se torquent. Quidam, ut
alienis parcant expensis, seipsos evacuant. Quidam de
38 PETRI BLESENSIS 7/, -,

alicno prodigi, de proprio suntavari. Quidam satis tenues,

multa vestimenta faciunt et consuunt. Quidam, quod

deterius cst, multa sedificia incipiunt, ncc consummant,
Quidam comedunt, ut jejunent. Quidam jejunant, ut
comedant. Et quid per univcrsa excurram ? Si linguis
hominum loquar, aut angelorum, dissonantias habitantium
in hac terra dissimilitudinis, recensere non potero, quum
unusquisque non tantum a proximis dissentiat, scd dissideat
a seipso. Gaude igitur, si raptus est avunculus tuus de hoc
srcculonequam, ne malitia mutaret intellectum ipsius. De
mundo eductus est, quo mundus non erat dignus. As-
sumptus est de medio pravae ac perversse nationis, ut habi-
tet in splendoribus sanctorum ubi ad pacem et conso- :

nantiam universa componit harmonia virtutum ubi vivendi :

est invariabilis status et seternus gaudiorum. De incendio

autcm domus, aut pedis extorsione ne murmures. Nam si

animi dotes, quibus proecellcbat avunculus tuus, imiteris,

pes tuus stabit in directo, ct erit Dominus lucerna pedibus

tuis : et sic super semitas justia3 te deducet, ut pro domo

fragili domum habeas in ccelis non manu factam, salubrem,

jucundam, dccoris incomparabilis, et acternam. Mitte
mihi versus ct ludicra, quas fcci Turonis : et scias, quum
apud me transscripta fuerint, eadem sine dilatione aliqua
rehabebis.

EPISTOLA XIII. — AD MONACHUM NOVITIUM.

Argumentum. — Monachum novitium reprehendit, ante tempus prior-
atum, lioc est, liberam e monasterio egrediendi, et verbum Dei
praedicandi potestatem affectantem : monetque monachi novitii potius

esse doccri quam docere ; subesse, quain pra^esse : latere, quam in

publicum prodire.

Claustrum et custodiam posucram ori mco : sed illud in

amaritudinis vcrba rclaxarc compcllor, quum tu novitius ct
claustralis appctas prioratum. Dicis, quod in parochia prio-
ratus, qucm postulas, multos lucrifaccres Deo : de tuo
 :

A2 EPISTOLiE. 39

siquidem lucro dubius, de tua proditione sum certus. Nam

quid est claustralem redire ad sseculum, nisi cceli habita-

torem cadere in infernum ? Vis prseesse, antequam sub-

esse, aut coesse didiceris, et disciplinatum prsevenis
magistratu. Ordo hic praeposterus est, priusquam doceas
expedit te doceri. Apostolus Timotheum insfruens, qualem /«^ "' ^

deberet eligere in ministerium verbi Dei Non neo-

:

phytum,inquit,ne forte subito elatus in superbiam incidat et

in tentationem diaboli. Periculosum est neophytis, et
nondum in sancta religione firmatis, exire in publicum, et
usurpare officia perfectorum. Nam filius Sunamitides, i/

quoniam adhuc tener et puerulus egressus est ad messores,

revertens ad matrem, et clamans, Caput meum doleo, ex- 2&**fs4-'j
tinctus est. Dina filia Jacob, nisi in publicum exisset, # 3±
Sichem raptoris sui violentiam declinasset. Inter Jacob
mansuetudines computatur, quod domi sedebat, quando
Esau durus et hispidus exterius venabatur. Utinam desi-
derium tuum esset jugo Domini assuescere, et sedere in
claustro, maxime dum adolescentia est in cursu. Nam ^^ *£&£
teste sapientia, bonum est viro, quum portaverit jugum
Domini ab adolescentia sua sedebit solitarius et tacebit
;

levabit enim se supra se. Proni autem sunt sensus hominis, ,; % « ,

sicut dicit Scriptura, ab adolescentia in malum. Amplectere

igiturjugum Domini, et delectare in vinculis ejus jugum h*&ft-3» :

enim Domini suave est, et onus ejus leve. De sapientia, £CCJ^~ S.zs/
scriptum est: Injice pedem tuum in compedes ejus,et ne fM./j^Jt
acedieris vinculis ejus. Claustrum semel ingressus clausisti
te, et Christi vinculis alligasti. Clausisti sane et alligasti
te per obedientise jugum, per clausuram ordinis, per disci-
plinse observantiam, per timoris et reverentise ligaturam.
Clausuram hanc abjecerat ille, de quo Salomon impro-
perando decantat, dicens Per agrum pigri hominis transivi,
: %tu.24-*3of. %

et per vineam stulti, totumque repleverant urticae et spinae,

etj maceria lapidum ejus destructa erat. Scio equidem
quod scholaris es, et tecum aliquid de scholari scientia
attulisti in claustrum. Veruntamen non existimes te habere
 ::

40 PETRI BLESENSIS IZ .

spiritum Dei, donec draco Moysi devoret dracones Pha-

raonis : donec scientia caritatis evacuet scientiam vanitatis.
Adhuc novitius es, et ignoras, qualiter te in agricultura
Domini oporteat laborare. Scriptum quippe est in lege
Domini Non arabis in primogenito bovis. In Levitico
:

legis, si obtuleris munus primitiarum frugum tuarum Do-

mino de spicis adhuc virentibus, torrebis eas igni, et

confringes eas in modum quo vita novitiorum
farris : in
patenter exprimitur, quorum mentes adhuc desideriorum
carnalium humoribus gravidse et tumentes, non acceptantur
in sacrificio Domini, nisi prius igne tribulationis torreantur :

nec paleas priornm deponunt affectuum, nisi per laborem

et abstinentiam confringantur. Verbum Ecclesiastici est
Non te immittas in populum, nec alliges tibi peccata
duplicia : quod quidam faciunt, qui citra meritorum suffi-

cientiam officium docentis assumunt. Sicut asseris, caritas

ad magisterinm te compellit: cui putas illudere ? Apostolus
ad Corinthios loquens dicit Caritas non est ambitiosa, non
:

agit perperam nos autem scimus, quia perperam facis, et ad

:

hoc cseca ambitio te inducit. Si percussus fuerit incantator

a serpente, quis medebitur ei? Non fuerunt principi
Apostolorum commissse claves regni ccelorum, donec terna
confessione fidei probaretur. Utinam suscitaret Dominus
spiritum tuum, qui suscitavit ad liberationem Susannae
spiritum pueri junioris. Ipse suscitasse legitur spiritum

Othoniel, spiritum Delboras, spiritum Gedeonis, et aliorum

omnium, quorum ministerio ad liberationem populi sui
utebatur. Nescio, si forte cum Apostolo dicis, quod non
ab homine, sed a Deo duntaxat evangelium didicisti.

Utinam noveris, quia qui gladium accipit, gladio peribit

se namque interimit, verbum prsedicationis indigne
qui
prsesumit. Lex imperialis minorem viginti quinque annis
ad tutelse officium non admittit. Sed nec Ezechieli, donec
tricesimum annum compleat, aperiuntur cocli, ut visiones
Dei intelligat, nec Moyses ad libcrationem populi de
iEgypto mittitur, donec annos septuaginta transcendat.
 /£~a EnsTOL^:. 41

Doleo, quia prioratum desideras ;

prioratum tamen leviter
obtineres, si desiderares esse posterior. Ille, qui solus de
pulvere erigit pauperem, in schola evangelicee disciplinse nos
erudit non appetere prselaturam. Ardes desiderio lucendi
aliis : utinam arderes ardenti desiderio non lucendi. Erat,
*"
inquit Christus, Joannes lucerna ardens et lucens. Suffi- -

ciat tibi, si in claustro ardeas. Si enim velis lucere coram

hominibus, timeo ne lumen, quod in te est, tenebrae sint. ^-/.^-^ 3
Nam qui hominibus placent, confusi sunt, quoniam Deus
sprevit eos. Bonum est ardere, sed igne caritatis, non
imj
vanitatis. Dominus, veni mittere in terram, et
Ignem, dicit «A- '- '*?

quid volo, nisi ut ardeat ? Ardebat siquidem et lucebat ille,

quo major inter natos mulierum, veritatis testimonio, nemo
surrexit. Tu vero, quamdiu sub modio es, ardere tibi potes
et lucere, sed paucis: lucere autem publice non est tibi
datum, donec super candelabrum colloceris. Sustineas
igitur interim, et ardeas sapienter. Ardet enim reprobus,
sed sicut ignis in spinis. Exarserunt et iniqui, sicut legitur,
in concupiscentiis suis. Si vis exire de claustro, ut obtineas
libertatem, devias et aberras : recedens enim a claustro,
elongaris a Deo. Nec possum te videre liberiorem, quam
si pro Christo claustralem subeas et impleas servitutem.
liberrimum te facis, si ei servis ex corde, cui servire regnare
est. Dicis, quod si haberes prioratum, aut saltem liberam
egrediendi et praedicandi licentiam, fructum in Ecclesia Dei
faceres tempestivum. Faceres quidem, nisi, quia jam mun-
dus osculo Judse proditorio te vendidit : quum te fallaci
et
osculo alliceret, angelis Satanse dicebat: Quemcunque ^^.z6-4<P

osculatus fuero, ipse est, tenete eum. Nam te jam prae-

sentialiter tenent: et te desiderare compellunt, quod
spontaneus abjurasti. Vereor, ne quum spiritu cceperis,

carne consummeris. Renunciasti sseculo et pompis ejus, et

spiritualem in te Jericho subvertisti. quoniam adhuc

Scis,

durat imprecatio Josuae, Maledictus, qui reaedificat Jericho.J*^^ 6 .

Non decet ad saeculum redire monastici ordinis professorem.

Si prsedicare et docere affectas, prius docearis, quod docere
G
 :

42 PETRI BLESENSIS
/£ fo

te oporteat. Adhuc plangentis habes, non doccntis offi-

cium. Porro quidam de domo tua exierunt, occasione

alios instruendi, et ad sanctioris vitse propositum con-
vertendi, et per eos scandalizata est domus tua. Nemi-
nem palpat Dominus. Vse homini, per quem scandalum
venit. Vse, inquit Christus vobis, qui circuitis mare et
aridam, ut unum proselytum faciatis. Hi sunt, dicit Apo-
stolus, qui penetrant domos, et captivas ducunt mulier-
culas oneratas peccatis. Sane in claustro potes legere,
scribere, et docere. Sapientia dicit : Sapientiam scrioe in
otio, et qui minorantur actu, percipient eam. Nam
et Paulus in vinculis scribebat, et sedificabat alios ad
salutem. Jeremias clausus in carcere, scribit et prsecipit

Baruch, ut legat comminationes Domini. Ama qugeso

claustrum, et abscinde ab animo tuo desiderium exeundi
nam juxta sententiam cordis mei, si paradisus in hac vita
prsesenti est, vel in claustro est, vel in scholis. Quicquid
enim extra hsec duo est, plenum est anxietate, inquietudine,
amaritudine, formidine, sollicitudine et dolore. Tu vero
nescio quam sseculi dulcedinem somniasti in claustro, quam
si forte per insipientiam apprehenderis, avolabit ut somnium,
et inter nugatorias beatitudines, quas suspiras, invenies te
delusum. Fallax et seductoria illa evagandi voluptas
consumet claustralis innocentise fructus : quod nunc
et
reputas honorabile et lucrosum, in tuse famae dispendium et
periculum animse convertetur.

qr.£/o./Sb

EPISTOLA XIV. — AD SACELLANOS AULICOS REGIS

ANGLORUM.

Argumentum. — Fatetur se movbi gravis beneficio cognovisse vitae

aulicae pericula. Ejusdem multiplices vanitates et molestias prolixe
describit. Clericos doctiores aitapud Deum inexcusabiles esse, si aulas
sectentur, et sacellanos, ad quos scribit, hortatur, ut suo exemplo eas
deserant.

Dilectis dominis, et amicis omnibus clericis de capella domini

 /A^ EPISTOLiE. 43

regis, suus Petrus Blesensis Bath. Archidiac. salutem in

vero salutari.

Gratias ago gratise vestrse quantas possum, quia quamdiu

conversatus sum inter vos, me fraterno coluistis affectu : nec
minus mihi apud vos effecit gratia, quam apud alios diuturna
nutriturse conditio, aut natura. Si quando equitabamus,
/os
eratis lucerna pedibus meis, eratis mihi pro vehiculo in via.^ fljLJlSJ
Si autem nostris indulgebatur jumentis sabbatum (homines
enim in curia sabbatizare non vidi, unde et in ea parte
melior est conditio jumentorum) tsedium illud, quod fre-
quenter afficit curiales, vestra mihi dulcissima colloquia
furabantur : eratisque solatium et exultatio mea in via, in
camera, in Ductus equidem quodam spiritu
capella.
ambitionis, me totum civilibus undis immerseram Deumque :

et ecclesiam ejus, atque ordinem meum post terga rejiciens,

non quanta fecisset mihi Dominus, sed quantas possem
mihi aggregare divitias, anxius attendebam. Eorum ergo,
-2 /3 qua3 retro sunt, oblitus, me ad anteriora, sed non more
apostoli, veruntamen castigans castigavit mel
porrigebam : i//y)- /<?

Dominus, et morti non tradidit me quem lecto doloris :

affligens, in corpus parvum, abjectum, et miserum, spiritum ^ .3/

suae indignationis infudit. Anxiabar ad mortem, jamque
corporis et animse divortium certissime imminebat: sed
intelligens pater misericordiarum, quia datura esset mihi
vexatio intellectum, iratus, misericordiae recordatus est,

simulque spiritum irse suse cohibuit, et a me ambitionis

spiritum exsufflavit. Sane frequenter legeram verbum
illud Salomonis : Ire de hospitio in hospitium vita pessima &*£**,. ^j.si m

est, sciebamque quod vita curialis, mors est animse : reco-

lebam, damnabile esse in clerico, se curialibus aut srecu-

laribus negotiis immiscere. Nec a memoria mea exciderat

illud Ecclesiastici verbum, quod me, et consimiles a curia-

libus curis debuerat abstraxisse. Noli, inquit, ab homine &J*s -/-f/h

quserere ducatum, neque a rege cathedram honoris : penes o as
regem noli videri sapiens. Noli qua^rere fieri judex, nisi valeas
 44 PETRI BLESENSIS //

virtute irrumpere iniquitates populi. Non te immittas in

multitudinem civitatis, nec alliges tibi peccata duplicia.
Porro sic me inebriaverat ambitio, sic me blanda principis
promissa subverterant, ut sciens et prudens viderer in omne
discrimen animse, corporisque dispendium pertinaciter con-
jurasse. Veruntamen in flagello Domini gratiam paternae
correctionis intelligens, meditatus sum nocte cum corde
meo, et exercitabar, et scopebam spiritum meum. Sic
pallium cum Joseph, cum Matthreo telonium, sindonem
rv 2£>\ cum Joanne, cupiditatis hydriam cum Samaritana relinquere
et abjurare decrevi. Audivit me Dominus, et ambitionis
ardorem, quem prius in me torrentes auri et argenti
temperare non poterant, ros divinse miserationis extinxit.
Confirma hoc, Deus, quod operatus es in me : nec me redire
ad vomitum, nec me unquam, quod destruxi, Jericho
resedificare permitte. Ego putridissimus pulvis, et modico
flatu dispergendus in veutos, ut quid ad amphores divitias
anhelabam? Modicus venter meus quotidie uno modico
pane contentus est dederatque mihi Dominus, unde sin-
:

gulis diebus cum hilaritate animi, et quiete corporis, possem

pascere multos ventres. Nunquid infelix debui venari et
jejunare in castris in animae et corporis mei exitium, ut
pascerem multitudinem jumentorum ethominum? nunquid
gloria hominisest, et homines et jumenta pascere, eta verbo
Dei et a cibo animae jejunare?^Esca ventri, et venter escis,

dicit apostolus : Deus autem hunc et has destruet : porro

Sane servientes, de
panis vita3 duraturus est in seternum.
quorum numerosa multitudine magnates plurimum glo-
riantur, suorum venatores sunt et aucupes dominorum:
prsedam enim sequuntur non homines. Quod ex eo mani-
festissime liquet : quia illos, quos in divitias et honores
extulit fortuna clementior, ncc numerositas illa clientelse

sequuta est, dum adhuc pauperes essent, nec hodie seque-

retur, si in consimilem reciderent paupertatcm. Pro hac
vanissima vanitate militant hodie nostri curiales in labore
et serumna, in vigiliis multis, in periculis magnis, periculis

Jtrr./k-P. *4A
h^J-MSS HerLckin^ : <U .
^u fl
cV ,t ,/f^yu^c .
<f
Ur " '"*-{." '
/J"""'
J " V7- /""»-«« "-
*"*'"

A, epistol^:. 45

maris, periculis fluminum, periculis pontium, periculis

montium, periculis in falsis fratribus ; in mortibus fre-

quenter, in confractione et lassitudine corporis, atque in aliis

vitae discriminibus, in quibus gloriam martyrii mererentur,
si hsec pro Christi nomine sustinerent. Nunc autem sunt S
martyres sseculi, mundi professores, discipuli curise, milites
Herlewini. Per multas siquidem tribulationes intrant justi
in regnum coelorum hi autem per multas tribulationes pro-
:

merentUr infernum. Vse qui trahitis jugum iniquitatis, /s* $~J&

sicut propheta commemorat, in funiculo vanitatis. Quid

prodest homini, si totum mundum lucretur, animse vero suae
detrimentum patiatur? Longe melius foret esse justum, quam
divitem, quia testimonio Salomonis non proderunt divitise T^vuJf^ :

in tempore ultionis Dives enim quum interierit, non sumet

:

omnia, et non descendet cum eo gloria domus ejus, Justitia

vero liberabit a morte. Miserrimi, quando fruemur curn

quiete et gaudio, bonis, quae supra omnem nostrorum exi-
gentiam meritorum nobis gratia divinse miserationis indulsit?
Libenter siquidem frueremur ; sed domina ambitio non per- #t. #/
mittit, quae ad majorem divitiarum acquisitionem nos excitat,
etsemper hiatus aperit ampliores. Verumtamen juxta Salo-
monem, avarus non implebitur pecunia: et qui amat divitias,
fructum non capiet ex eis. Apud homines quidem vilis, sed
apudDeum et angelos ejus gloriosus est titulus paupertatis.
Scio, quia eos qui in curia domini regis morantur, aut potius
moriuntur, spes regise liberalitatis frequenter exhilarat, quae
quandoque in multos magnifice et munifice se effundit. ££./*?
Sperat autem unusquisque sibi eventurum, quod videt plu-
ribus aliis evenisse. Sub istius expectationis dulcis et
incertae solatio taediosa delectant, gravia levigantur, amara
dulcescunt, nostrique martyres labores, quamvis infirmi,
expensas etiam, quamvis avari, non sentiunt.
Sic, ut non perdat, non cessat perdere lusor.
Et revocat cupidas alea blanda manus. &l>. aj? a** /
.

Videntur mihi in verbis et desideriis illum Persii versare

versiculum.
46 PETRI BLESENSIS w
Jamdabitur, jam, jam: donec deceptus et exspes,

Nec quicquam fundo suspirat nummus in imo. viwc* i'&>

Porro juxta Sapientem, sera est in fundo parsimotiia. Illud

in curia detestabile est, quod qui magis diligunt, minus
diliguntur. Imperiti etiam, et omnino inutiles elegan-
tioribus beneficiis ampliantur, divitise accumulantur divi-
tibus: nec est qui respiciat ad inopem et mendicum.
Helizaeus implebat vasa vacua, et deficientibus vasis vacuis
oleum stetit. In curia autem vasa vacua contemnuntur, et
plena implentur, ligna in sylvas, et aquaein mariadeferuntur.
Ego sane dispendia enormium expensarum, et super omnia
jacturam perditi temporis, deplorarem : nisi, quia maximum
laboris mei reputo fructum, quod nostrum principem per
gratiam Dei et suam semper habui propitium, mitem, affa-
bilem, et benignum. Nunquam porrexi ei preces, quas non
admiserit liberaliter: praeparationem etiam cordis mei in
pluribusejus bonitatis beneficiis quandoque prsevenit. Dili-
gebam ipsum, et diligo, et semper diligam ex affectu nec :

me diligat Deus, quum ab ipsius dilectione desistam : gratia

namque ejus me perpetuo vendicavit in suum : suumque
semper erit, si quid cogito, si quid scribo, si quid sum, si

quid valeo, si quid possum. Hinc est, quod quamdiu

vestra usus sum comitiva, quselibet dies, in qua domini regis
alloquio non fruebar, mihi tristis et nubila videbatur dies :

in qua vero suo me dignabatur alloquio, mihi tota tanquam

dies nuptialis in gaudio ducebatur. Confidentissime dico,
majoremque partem mundi testem habeo, in hac parte a
tempore Caroli, nullum fuisse principem, adeo benignum,^
prudentem, largum et strenuum. Hsec pauca in ejus com-
mendatione perstrinxi, quia in his quatuor omnia bona
principum efficaciter concluduntur.
Illud autem noveritis, quod ad gloriam et magni-
ficentiam domini regis jam de actibus ejus librum ex
magna parte composui, qui vestrse fraternitati communi-
candus est : sed adhuc opus illud manus artificis corrigit et

elimat, ut quum in publicam audientiam venerit, nec obtrec-

 ;

EPISTOLiE. 47
/4-.

tatorum linguas, nec venenosos morsus invidiae pertimescat.

Porro quamvis obsequium et reverentiam debeamus prin-
cipibus, et maxime regi, juxta apostolum, tanquam prse- #/.4«-»s-

cellenti : tamen nostrae professionis homines efficacius

possent in ecclesiis deservire principibus, quam in castris.

Simpliciores equidem, et qui minus in divina pagina sunt
eruditi, si in obsequio regise majestatis militare proponunt,
*
non arbitror hoc absurdum. Verum, in sacris ordinibus
constitutus, et sacro jam tenetur
eloquio pollens, qui &?
fontes suos derivare foras, talentumque sibi a Domino
creditum cum lucro ad Dominum reportare, omnino inex-
cusabilis est, si secularibus negotiis se immiscet et vinculis
curialibus innectit. Audite quid de talibus dicat Dominus
per prophetam, Dedi eis, mquit, argentum et aurum meum :
^ „ j, rmY

ipsi vero de auro et argento meo operati sunt Baal. Nonne

fabricant Baal de auro et argento Domini, quibus sapientiam
et eloquentiam dedit Deus ad dandam scientiam salutis &>/$' 2?

plebi ejus: ipsi vero talentum Domini terrse infodiunt

atque Baal construunt, dum pro temporalium rerum qusestu,
quasi sub jactu alese, vitam et animam ponunt? Isti consti- # Za 2J4

tuunt arcam Domini in Azoto, quse interpretatur, ignis

concupiscentise : quia per ambitiosam concupiscentiam glo-
riam nostrse professionis evacuant. Convertit Dominus
flumina eorum in sanguinem, ne bibant : terramque ferream,
et coelumseneum dat eis^ ut pluvise ccelestis expertes fruc-
tum vit?e non faciant. Scienter equidem et prudenter
pereunt, quia immiscuit eis Dominus spiritum vertiginis,

eisque rotam malorum rex sapiens impiorum ventilator

immittit. Perditse vitse homines se laboribus torquent,
cruciant curis, expensis eviscerant: nonne figuram aranese
gerunt, quse de suis visceribus telam texit, ut capiat
muscam vilissimam ? Quid est inanis gloria, quam ve-
nantur, nisi musca murmurosa, sordida, pungitiva?
vilissima,

Quidam allegantes excusationem in peccatis, et veteris ^.5

Adse perizomata prseferentes, interrogantibus, quare curiam
sequantur, quam Deo et saluti suse non ambigunt esse
contrariam : ad colorem et tuitionem sme ambitionis
 :
:

48 PETRI BEESENSIS //

cxempla antiqui teraporis introducunt. Ad correctionem

et eruditionem regum, inquiunt, missi sunt, Moyses ad
Pharaonem, Jeremias ad Zedechiam, Helias ad Achab,
Joiadas ad Josiam. O clerice curialis, nunquid Dominus
misit te ad regem ? in obsequium ejus te misit, aut
potius intrusit ambitio. Certe post signa in rubo, in
serpente, in manu leprosa, ab injuncta legatione Moyses
se excusat. Si tibi legatio etiam impossibilis a rege
injungitur, sponte te offers, magna dicis, et majora pro-
mittis. Cupienti enim animo nil grave videtur, nihil
ambitioso difficile : ideoque ambitio est qusedam simia
caritatis. Caritas enim patiens est pro seternis : ambitio
patitur omnia pro caducis. Caritas benigna est pauperibus
ambitio divitibus. Caritas omnia suffert pro veritate
ambitio pro vanitate. Utraque omnia credit, omniasperat:
sed longe dissimili modo : hsec ad gloriam hujus vitse, illa

ad gloriam sine finc. Nam in igne aliter se habet aurum

rutilans ; et alitcr palea fumans. Caritas nunquam excidit:
ambitio nunquam surgit. Ambitio enim ipsa est iniquitas
r.r/T super talentum plumbi. Haec est oculus omnium curialium,
sicut Zacharias dicit. Haec est oculus eorum in universa
terra, non dexter oculus, sed sinister. Omnes enim, qui
militant in castris ambitionis, capti sunt a Naas Ammonite,
dextrosque oculos amiserunt. Pcrspicaces enim sunt in
acquisitione temporalium ;
jacturam vero vitse, quae pne-
terit, et immincntia mortis seterna? supplicia non attendunt:
caccutientes autem sunt ad bonum, sed perspicaces in

malum. Sapientes sunt, dicit prophcta, ut faciant mala

bona autem facere nesciunt, ipsi autem tanquam lapidcs
sanctuarii dispcrsi sunt in capite oinniura platcarum.
Rerum tcmporalium acquisitioni impendunt, quicquid
sciunt, quicquid loquuntur, quicquid faciunt. De uno
potissimum miror : qualiter curialis sustinere potest moles-

£f>
Mt$ tias, qui diu scholari militise, et castris disciplinalibus

assuevit. Ad curiales apud quos in accipicndo

redco :

cibo, in cquitatu, in vigiliis non cst ordo, non est ratio, non
cst niodus. Apponitur clerico, aut militi curiali panis non
 //. epistol^e. 49

elaboratusnon fermentatus, confectus ex cerevisise faecibus : ^373

panis plumbeus, loliatus et crudus vinum vero aut acore,:

aut mucore corruptum, turbidum, unctuosum, rancidum,

piceatum, et vapidum. Vidi aliquando vinum adeo fsecu-
lentum magnatibus apponi, quod non nisi clausis oculis, et
consertis dentibus, cum horrore et rictu, cribrari oportebat
potius, quam potari. Cerevisia, quae in curia bibitur, hor- t
renda gustu, abominabilis est aspectu. In curia, propter
frequentiam populorum animalia venduntur indifferenter,
sana et morbida : pisces etiam jam quatnduani : nec tamen
aliquid de pretio putredo aut foetor imminuit. Servientes
enim de infelicium convivarum morte aut languore non
curant, dummodo dominorum suornm mensis plenioribus
ferculis serviatur. Implentur morticiniis, fiuntque multorum
sepulcra mortuorum discumbentium ventres. Multi etiam
ex ciborum hujusmodi corruptela frequentius morerentur,
sed famelica ventris ingluvies, et illius exitialis abyssi

Scyllsea vorago ope laboriosse exercitationis omnia consu- f/>.#$~

mit. Hinc est, quod, si in aliquo municipio spacinm moree

productioris indulgeant, aliqui eorum semper manent
moribundi. Ut caeteras taceam, molestias mareschallorum
snstinere non possum. Hi siquidem blandissimi sunt v/
adulatores, detractores pessimi, improbissimi emunctores.
Importunissimi sunt, donec accipiant : quum acceperint,
sunt ingrati : et nisi manum suam donator continuet,
inimici. Vidi plurimos, qui Mareschallis manum porrex-
erant liberalem : qui, dum hospitium post longi fatigationem
itineris cum plurimo labore quaesissent, quum adhuc essent
eorum epulae semicrudae, aut quum jam forte sederent in
mensa, quandoque etiam, quum jam dormirent in stratis,
mareschalli supervenientes in superbia et abusione, abscissis
equorum capistris, ejectisque foras sine delectu, et non
sine jactura, sarcinulis, eos ab hospitiis turpiter expel-
lebant, amissisque omnibus ad quietis nocturnse solatium.
comportatis, non habebant miseri, divites tamen, ubi nocte
H
 :

50 PETRI BLESENSIS /#

illa capita reclinarent. Curialibus miseriis illud adjicio :

quod si rex alicubi perendinare promiserit, maxime si

regiam vox praeconia publicaverit voluntatem, certissime

scias, quod rex summo mane iter arripiet, et propositum
singulorum inopina subitatione deludet. Ideo frequenter
evenit, quod hi qui sibi in curia sanguinem minuunt, vel
accipiunt medicinam, omissa corporis cura, principem
-H> sequuntur; et ponentes vitam suam quasi sub jactu alese,
ne perdant, quod nec habent, nec habituri sunt, seipsos
perdere non verentur. Videas homines quasi furiosos ex-
currere, instare summariis, et quadrigas occursare quadrigis
omnes tumultuari ad invicem : ut ex ipsa rerum turbatione
tibi apertissime describatur facies inferni. Quod si prin-
ceps praedixerit, se ad certum locum summo mane in
crastino profecturum : sententia procul dubio mutabitur :

ideoque scias eum usque ad meridiem dormiturum. Vide-

bis summarios, sub oneribus expectantes, silere quadrigas,
dormitare praeambulos, mercatores curiae anxiari, omnesque
invicem mussitantes. Curritur ad meretrices, et taberna-
cularios curiales, ut inquiratur ab eis, quo princeps pro-
fecturus sit. Hoc enim genus curialium arcana palatii fre-
quenter novit. Regis enim curiam sequuntur assidue
histriones, candidatrices, aleatores, dulcorarii, caupones,
nebulatores, mimi, barbatores, =-
uA.C.f.c.15 '

balatrones, hoc genus omne.^r.iV /-2.-2.

Saepe vidimus, rege dormiente, dum medium silentium

tenerent omnia, quod sermo a regalibus sedibus veniebat,
non omnipotens, sed omnes excitans, et civitatem, ad quam
eundum erat, vel oppidum nominabat. Post longa taedia
expectationis incertae,cedebat nobis adsolatium, ibi hospitari,
ubi sperabatur hospitiorum et victualium copiam inveniri.
Tanta itaque et tam confusa, atque tumultuosa erat equitum,
peditumque discursio, ut crederes, abysso eversa, eruptionem
7- .- fieri ab inferno. Porro quum jam dietam illam, aut totam,
aut fere totam nostri prseambuliperegissent, mutatavoluntate
 1

/£, ,
epistol^e. 5

rex alio divertebat, ubi forte unicam domum, et sufficientiam

victualium, quae nulli communicabantur, habebat : et credo,
si hoc dicere audeam, quod voluptates suas de nostris
angustiis ampliabat.
Tribus ergo aut quatuor milliaribus per sylvas incognitas
et frequenter in tenebris oberrantes, credebamus nobis
successisse ad votum, si nos sordidum et vile contingeret

invenire tugurium. Erat autem ssepissime inter curiales

de mapalibus gravis et dura contentio : seque pro hospitio
gladiis appetebant, pro quo indignum esset litigium inter
porcos. Qualiter ea nocte nobis, aut evectionibus nostris
fuerit, aliquem vestrum hsesitare non credo : ego autem et
mei divisi eramus, vixque per triduum potui congregare
dispersos. Summe Deus omnipotens, tu qui es rex regum
et dominus dominantium, qui es terribilis apud reges
terrse, qui aufers spiritum principum, qui das salutem
regibus, in cujus manu cor regis est, et quocunque volueris,
vertis illud: verte et converte cor hujus regis ab hac \/
pestilenticonsuetudine,ut sciat seesse unum hominem,atque
hominibus, quos post eum, non ambitio, sed necessitas
trahit, discat et assuescat exhibere gratiam regise libera-
litatis, humanae compassionis affectum. Dimitte quseso
et
me, ut adhuc plangam paululum dolorem meum, ne
revertar in curiam laboriosam, et opertam mortis caligine,
ubi umbra mortis est, et nullus ordo. Nam, ut ad minis-
teriales curiee redeam : apud forinsecos janitores biduanam
forte gratiam aliquis multiplici obsequio merebitur, sed
usque in diem tertium non durabit : nisi continuatis mune-
ribus et obsequiis redimatur. Regem dormire, aut aegro-
tare, aut esse in consiliis mentientur: te, si honestus, aut
religiosus es, ut qui eis heri non dederis, diutissime foris in
luto et in pluvia stare cogent : et ut iniquius jecur tuum
ira ulcerent et crudelius anxient, ciniflones et furciferos ad JLr-.&t./.^-j*

primum verbum gratis intrare permittent. Ostiarios

camerse confundat Altissimus: faciem enim cujuslibet boni
 : ;
:

52 PETRI BLESENSIS n
viri confusione multiplici et rubore perfundere non veren-
tur. Evasisti terribiles virgas ; si nihil dederis ostiario,
nihil actum est

f cr S'-&/ ^ 1 n ihil attuleris, ibis Homere foras. 0v-*rs ojh.. //'

Post primum Cerberum, tibi superest alius horribilior

Cerbero, BriaYeo terribilior, nequior Pygmalione, crudelior
Minotauro. Quantacunque tibi mortis necessitas, aut
discrimen exheredationis incumbat, non intrabis ad regem
imo quod saepius accidit, ut gravius anxieris, et, ut ita loquar,
rumpantur ut ilia Codro, u&j. &./. vli 26

tuus introducetur adversarius te excluso. Domine Jesu

Christe, si sic vivitur, et in talibus vita et spiritus eorum,
qui castra sequuntur, nunquam quaeso in castra regrediar
jactura siquidem annorum, quos circa curiam in nugis
consumpsi, sestimationem non recipit. Saluto vos, et
t>' militiam vestram, ne dicam malitiam curialem. Alia mili-
tia est, ad quam Timotheo scribens apostolus me invitat
!'*'" Milita, inquit, militiam bonam^habens fidem et conscientiam
f
VJa. puram. Ubi dicit, militiambonam, patenter excludit
militiam tanquam male sibi consciam, inho-
curialem,
nestam, reprobam, perditam et damnatam. Vos etiam,
amici carissimi, quandoque recogitetis in amaritudine
animse vestrse dies, quos in curia perdidistis. Hora est jam
nos de somno surgere. Surgite postquam sederitis, ne
obdormiatis in morte. Vita nos fugit, mors instat, hostis
insidiatur, ut rapiat, et non est qui eripiat. iEmulor
quidem vos Dei semulatione, zelans et sitiens salutem ves-
tram in visceribus Jesu Christi: videtis, quia curia plena
est laqucis mortis: mors autem inevitabilis et incerta,
judcxque terribilis nos expectat. Horrendum est autem
$•* incidere in manus Dei viventis, illosque cruciatus incurrere,
quorum non est intermissio, neque finis. Scio me spiri-
tualem Jericho subvertisse Josueque Moysi successorem
dixisse recordor Maledictus, qui resedificat Jericho.
: Ego
siquidem processi in diebus meis : et, ut sermonibus Job
/a /^— epistol^e. 53

utar Ragae mese dant testimonium contra me. Et item:

; ^T. .."^3

Breves anni transeunt, et per semitam, qua ambulo, non

revertar: recogitabo ergo dies perditos in amaritudine /s*.&p-Gr
animas meae, residuumque annorum meorum studiis imrao-
labo et paci.
Bene valeant socii et amici nostri, et sciant me suum esse
universi et singuli.

EPISTOLA XV. AD COMITEM RAINALDUM ELECTUM IN

EPISCOPUM CARNOTENSEM [ A. D. 1178.]
Argumentum. — Instruit filium comitis R. in episcopum Carnotensem
electum, quibus virtutibus episcopus ornatus esse, et a quibus vitiis
abhorrere debeat.

Vocavit te nobilis ecclesia Carnotensis de subdito in

praelatum, de filio in parentem, de discipulo in magistrum.
Si vis esse, quod diceris, ut inter electos Domini censearis,
qui in electis suis mittit radices, qui quos elegit, hos et
praedestinavit : convertere a conversatione tua antiqua, ut
novum induens hominem, omnem vitae prioris exuas
vetustatem. Quum eras parvulus, sapiebas et loquebaris ut
parvulus : nunc autem quia in virilis aetatis plenitudinem
evasisti, evacuanda sunt, quae erant parvuli, ut nihil puerile,

aut tenerum sapiant opera tua, sed te per omnia exhibeas

virum in Christo perfectum. Super omnia humilitatem
amplectere, ut apud te nihil superciliosum appareat, in
verbo, vel in facie, vel in gestu. Principem te consti-
tuerunt fratres tui, dicit sapientia, esto in illis quasi unus
ex illis.: nihil singularitatis praetendas, nihil dominationis
exerceas. Estote, inquit beatus Petrus apostolus, non
dominantes in clero, sed forma facti gregis in populo. Ille,

qui vocat ea quae non sunt, tanquam ea quse sunt, vocavit

te, ut sacerdotio fungaris ei, ut in domo matris suse sis

fidelis et prudens dispensator, servus non dominus, sis

possessionum suarum custos, et populi advocatus. Posuit

te Dominus, ut sis principibus ad correctionem, plebibus
 :

54 PETRI BLESENSIS yg^

ad eruditionem, afflictis ad solatium, nocentibus ad timo-

rem, clericis ad liberationem, superbis ad humiliationem,
humilibus ad tutelam. Agnosce, qureso, vocationem tuam :

non enim vocavit te iterum Dominus in immunditiarn, ut

deducas in bonis dies tuos, et agas curam carnis in deside-
riis : omnia a mente futuri episcopi convenit exulare
haec :

scriptum est enim necesse est, ut munda sit manus, quae

;

sordes diluit alienas. Sane in Exodo legitur, quod quum

Moysesde mandatoDomini proposuisset Aaron in pontificem
consecrare, eum prius diligenter ablutum vestivit subucula,
et balteo cinxit in quo ostenditur quod in episcopum
:

consecrandus prius abluitur, ut de antiqua conversatione in

novam innocentiam reformatus suscipiat incrementa vir-
tutum. In subucula quidem vitae munditia designatur :

quae balteo constringitur, ut sub arctiore tutela pudicitia

nutriatur. Apponitur etiam tunica hyacinthina, ut sit con-
versatio ejus coelestis, ut jam non loquatur verba hominum,
aut sapiat nisi Christum. Superhumerali autem rationale
adjicitur, quo erat doctrina et veritas
in ut sit scriba :

doctus in regno Dei, et quum opportunum fuerit, producat

de thesauro suo nova et vetera. Haec a tuae administrationis
officio exactissime requiruntur, ut per omnia sit in te,

hunriiitas non vilescens, dignitas non praesuinens.

Hodie in promotione quorumdam prima quaestio est, quaa
sit summa redituum, non quae sit conversatio subjectorum
verumtamen Deus non irridetur. Ad honorem vocavit te
propter onera, non ad multiplicandum numerum familiae,
aut equorum non ad dandas parentibus dignitates, sed ad
:

dandam scientiam salutis plebi ejus. Majus gaudium Deo,

et angelis ejus, si convertatur peccator a via sua mala, prse-
lati officio, quam si per ejus industriam pompa episcopalis
eminentiae in evectionibus et familiis augeatur. Non est

in hoc gaudium angelorum, in quo pauperum domorum est

subversio, a quibus procurationes exigis importunas. Con-

queruntur et dicunt, quia multiplicasti gentem, et non
magnificasti lactitiam. Si te illius discipulum profiteris,
 /z- EPISTOL.E. 55

qui venit ministrare, non ministrari; sic ministrabis pau-

peribus, ut non vituperetur ministerium tuum, ut patri-
monium Christi et pauperum ejus, quod tibi commissum
est in egentium necessitates, non in usus extraordinarios
expendatur. Patrimonii hujus zelator est Dominus, ra-
tionem tecum districtissimam positurus, et usque ad
novissimum quadrantem exiget universa. Sane propter
hoc irritavit impius Deum. Dixit enim in corde suo, non
requiret. Sed certe requiret. Nec te poterunt excusabilem
reddere tuse generositatis eminentia, et numerositas clien-
telae. Si quia filius comitis, aut consobrinus regis es, manu
effusiore teneris expendere: necessitas hsec Christi patri-
monium non contingit. Expensas, quas de rebus mundanis
fecisses, alias fortassis enormes pro tua generositate, debet
in rebus ecclesiasticis episcopalis modestia cohibere. Elec-
tus es inepiscopum a Christo, ut ei fungaris sacerdotio, ut
reddas populum acceptabilem Domino, sectatorem bonorum
operum, ipsum verbo instruens et exemplo. Propter quod
omni antiqua vanitate deposita, studeas moribus implere
pontificem, et, ut sancto sanctorum devotae servitutis impen-
das officium, induas sanctitatem. Sis, quaeso, compositus
ad mores, fervidus in dilectione, mansuetus in societate,
stabilis in promisso, fortis ad patientiam, pronus ad concor-
diam, rigidus ad censuram. Sis in judiciis rectus, in
loquendo modestus, in jubendo discretus, in dispensatione
industrius, in agendo strenuus, in auxiliando sollicitus, in
consiliis fidus, in responsionibus circumspectus. Exhibe te
majoribus devotum, minoribus blandum, aequalibus man-
suetum, rigidum superbis, benignum humilibus, miseri-
cordem poenitentibus, inflexibilem obstinatis. Exhibe te
Joannem incestuosis, Jehu et Mattathiam apostatis, forni-
cantibus Phineem, Heliam idololatris, mentientibus Petrum,
blasphemantibus Paulum, negotiantibus Christum.
Brevissimus est hujus vitse temporalis excursus : finis

autem horribilis et incertus. Quanto est celebrior titulus

tuae nobilitatis, tanto gloriosius tibi cedit ad cumulum
 ;;

56 PETRI BLESENSIS /S.

laudis, si alios in Christi ministerio superas sanctitate, quos
generositate transcendis. In episcopali conditione nihil
est medium : vel ssecularis erit tua conversatio et probrosa
vel sancta, et tam apud Deum quam homines gloriosa.
Nihil est, quod adeo vitam hominis cito obtenebret, aut
illustret, sicut pontificalis auctoritas. Cito fit vel bonus
odor Deo, vel rumor in populo. Quaedam gemmae splen-
didiores sunt in obscuro, quam in luce. Quidam ante
dignitatis adeptionem satis commendabiles extiterunt; sed
super candelabrum Ecclesise constituti, lucem in tenebras,
et famam in infamiam converterunt.
Vulgariter dicitur quod honores mutant mores : sed raro
in meliores. Melius plerisque fuisset adhuc latere sub
modio, et sub umbra honestae opinionis, quam cum infamia
candelabrum Adhuc turpitudo
ascendisse. eorum sub
paupertatis obscuro lateret, nisi eam dignitas divulgasset.
Crevit honor, et cum honore infamia nam juxta satyricum ;

Omne animi vitinm tanto conspectins in se

Crimen habet, qnanto qui peccat major habetur.

Privato peccanti saepe parcitur : sed si praelatus deliquerit,
in ejus infamiam linguae omnium acuuntur. Multi ex aliena
persuasione credunt suum crimen prorsus esse absconditum,
sed periculose falluntur. enim omnis prselatus, ex
Sciat
aliquo semper se esse infamem, nisi veram operibus exhi-
beat sanctitatem. Scriptum est, quia vox populi, vox Dei.
Nec leviter juxta aestimationem meam opinio communis
aliquem praelatum extolleret, nisi quem effectus operum, et
jugis experientia commendasset. Si te igitur publicae com-
mendationis titulos habere delectat, Christo et hominibus
placere intendas, non in multitudine divitiarum, sed gratia-
rum, non in ornatu vestium, sed virtutum. Ulorum episco-
porum vitam detestabilem reputes, quorum habitus in veste
pompatili, quorum incessus erecta cervice, quorum facies
torva, truces oculi, minae terribiles, dominantes in clero, non
forma facti gregisin populo, quorum Deus venter est, quorum
vita in morte sepultaest, mendaces, vaniloqui, et superbi,
 />. epistoljE. 57

socii furum, non collegse Petri sed Simonis, non Christi

discipuli, sed Neronis. Isti dum pauperes spoliant, dum
monasteria gravant, dum extorquent a clero, dum in quse-
stum trahunt, venalem exponunt justitiam Dei: dum
et
Gieziticam negotiationem exercent, thesaurum irae et mortis
sibi accumulant, cum thesauro pecunise Christum habituri

vindicem, quem non timent judicem. Ulud certissime

teneas, quod si ad hos enormes actus manum semel prselatus
extenderit,
Ut canis a corio non absterrebitur uncto :

sed glutino malitiae inviscatus de csetero respirare non poterit,

et, nisi cum multiplici austeritate poenitentiae, adinnocentiam
non redibit. Prselatus siquidem rarissime invenitur, qui
collaterales non habeat assentatores sibi, qui eum lactant et
palpant, qui oleo peccatoris caput impinguant. Laudatur
peccator in desideriis animae suae, et iniquus benedicitur.
Isti sunt, quiquumvident domini suianimum in tentationibus
vacillantem, possentque eum verbo exhortationis imbuere,
et a peccato avellere et erigere in virtutem, mellitis sermo-
nibus spiritum in eo virtutis extinguunt : quum scriptum
sit: Spiritum nolite extinguere, atque adhuc imbecilles
sanctioris propositi conatus evacuant, et subvertunt. Si
continentiam vovet, si ad abstinentiam se conformat : Pro-
pitius, inquiunt, sis tibi, Domine ;
juvenis es, jejunia capiti
sunt importuna, nimia carnis morbos parit: sic
afflictio

debes chordam tendere, ne rumpatur. Haec omnia in annos

maturitatis differri oportet. Non sumus meliores quam patres
nostri. Ad solatium viri creata est foemina. Viro et foeminse
dictum est, Crescite et multiplicamini, et replete terram.
Nec virtus tua, virtus est lapidis, nec caro tua aenea est.

Delicta juventutis et ignorantias Dominus non attendit.

Somnus,et ludus,et sollicitudinum depositio amicissima sunt
naturae. Bonum custodit castrum, qui servat cum diligentia
corpus suum. Temerarium est se citra necessitatem affligere.

Religio in juvenibus, raro commendabiles sortitur eventus ;

setas provectior satis redimet lubricum juventutis. Satis

 ;

58 PETRI BLESENSIS /£}//>„

tempestiva est poenitentia, quae anticipat diem mortis : latro

in cruce poenitet : nemo sero poenituit, quem mors invenit
poenitentem. Tuae proprium est parentelse, motus adoles-
centiae sequi, atque ad tempus laxioribus indulgere desi-
deriis, et tandem tempore maturitatis odorem suavitatis
in
emittere. His et aliis modis superseminat zizania inimicus
homo : sed mentita est iniquitas sibi. Nam, ut novissimis
ejus verbis prius respondeam, magnus ille comes Theo-
baldus, et alii plerique progenitores tui, etiam ante ju-
ventutis ingressum, magnarum virtutum titulis effulserunt.

sed et avunculus tuus archiepiscopus Remensis senilem

induit ab adolescentia gravitatem, ex tunc ascensiones in
corde suo disposuit, atque per incrementa virtutum in
eminentiam vitse perfectioris ascendit. Certe populus
qui te lactat, in errorem inducit. Crede, amice carissime,
Paulo doctori gentium, non adulatori: Abstinete vos,
inquit, a desideriis carnis, quae militant adversus animam
si enim secundum carnem vixeritis, moriemini ; illa, scilicet,

morte, quae nec moritur, nec finitur. Sapientia carnis, quae

tibi suadet illicita, inimica est Deo. Attende suggestiones
adulantium tibi, et vide quem fructum ex eorum consilio
assequaris. Sane in voluptatibus carnis cito praeterit quod
delectat ; et permanet sine fine quod cruciat. Quem fruc-
tum habuistis, dicit apostolus, in his, in quibus nunc eru-
bescitis ? Hsec sunt, quae carnis opera comitantur, appetitus
anxietatis et vecordiae, actus abominationis et immunditiae,
exitus poenitudinis et verecundiae. De universis, in quibus
Deum offendimus, nihil residuum est, nisi conscientia im-
munditiae testis, et se crucians recordatione peccati. Teste
apostolo, fructus peccati mors: fructus autemjustitise, spes
et gaudium in Spiritu sancto. Factus es discipulus, non
Epicuri, sed Christi, ut crucem Christi circumferas in cor-
pore tuo, non ut curam carnis in desideriis agas. Si Christi
ministerium suscepisti, in omnibus exhibe te sicut Dei
ministrum, ut non blasphemetur in te nomen Dei. Ille,

cui ministrare proponis, sanctus est, innocens, impollutus,

/s;*. EPISTOL^E. 59

excelsior coelis factus. Sancti, inquit, estote, quia ego

sanctus tum. Hsec est, inquit apostolus, voluntas Dei, sanc-
tificatio vestra. Et subjungit : Ut abstineatis a fornicatione,
ut sciat unusquisque vas suum possidere in sanctificatione et
honore. homo, ut ministrum Christi, et
Sic te existimet
dispensatorem mysteriorum Dei. Bene qnidem dispensas,
si vivas ordinabiliter, socialiter, humiliter : ordinabiliter
tibi, socialiter proximo, humiliter Deo. Si onerosus tibi
videtur vitae melioris ingressus, erit tibi progressus accep-
tior, ipsamque propositi sancti duritiam certior retributionis
expectatio levigabit. Propheta dicit : Propter verba la-
biorum tuorum ego custodivi vias duras. Quod leve est,
dicit apostolus, et momentaneum tribulationis nostrae,
immensum glorise pondus operatur in nobis. Transibit
enim spes inrem, labor in prsemium, continentia in gloriam,
abstinentia incoronam: quodbreve est, inperpetuum, quod
mutabile est, in seternum. Inter caetera, tanquam domi-
num et amicum humiliter et obnixe te precor, quatenus
hanc exhortationem meam, quse procedit ex corde, patienter
admittas quodque per, s tu' et f tibi' et ' te' scribo moleste
:

non feras : pluralis enim loquutio, qua uni loquendo men-

timur, sermo adulatorius est, longe a sacro eloquio alienus.

EPISTOLA XVI. — ad episcopum quendam

JAM GRANDiEVUM.
Argumentum. —Episcopum multis negotiis et occupationibus distractum
serio hortatur, ut tranquilliorem vivendi rationem causa suae et
aliorum salutis procurandae ineat : et cogitet satis non esse, si culpae
nullius gravioris conscius sit, nisi bona multa opera innoxiae vitae

adjungat.

Veniens et inveniens vos tot negotiis implicitum, tot

circumvallatum turbis hominum, tot occupationibus ad tam
diversa distractum, condolui vobis, et concussa sunt viscera
mea pio compassionis affectu. Quis enim sustineat pati-
enter, ut tam nobilis anima spiritualibus doctrinis imbuta
 :

60 PETRI BLESENSIS

sub quodam velamine libertatis in opus servile degeneret ?

Animam siquidem, quse tot labyrinthis intricata est, necesse

est frequentius ancillari; non enim solummodo habitatio
terrena hanc deprimit, sed et ipsa ad terrenorum inquie-
tudinem se diffundit, ut cum Jeremia dicat; Effusa sunt
in terram viscera mea. Et cum Ezechiele : Terra erat
usque ad fenestras, et fenestrae clausae, sic coelum mutatur
in terram, aurum in scoriam, spiritus in carnem. Carnalis
homo deprimit spiritualem, et draconem Moysi dracones
Pharaonis absorbent. Loquar ergo, quia si tacuero, os
meum condemnabit me. Rogabo ut dominum, monebo ut
patrem: et si animam ejus ad notitiam suse conditionis
alias revocare non possum, utar cantico amoris, et dicam
O pulchra, si te ignoras, egredere post gregem sodalium
tuorum. Nemo enim se novit, donec dies suos recogitet,
eundo recordatione post gregem et multitudinem commis-
sorum. Loquar itaque, et de solicitudine vestra importa-
bili aliquid imminuam, aut eam omnino extinguam, et

aliquid eruditionis, et sedificationis infundam. Sunt enim

in candelabro tabernaculi, infusoria, extinctoria et emun-
ctoria. Ero autem transgressor Dominicae legis, si susti-
neam, quod nemus juxta altare Domini crescat, quod circa
ecclesiae rectorem solicitudinum multitudo silvescat. Ma-
jus est omni thesauro, quod in discrimine ponitur certo.
Impretiabile, et super omnem sestimationem quod quasi
est,

sub jactu alese seternse perditioni exponitur. Abigendae om-

nino sunt scenicae istae meretriculae, sirenes usque in exitium
dulces, muscae exterminantes suavitatem unguenti, mures
ebullientes de terra, ut corrodant extales eorum, qui ponunt
arcam Domini, id est, administrationem ecclesiasticam, juxta
Dagon ;
qui temporalia non minus quam spiritualia, et forte

diligentius administrant. Propheta dicit de hujusmodi,

Sicut araneam tabescere fecisti animam meam. Aranea
siquidem de suis visceribus telam texit, et texendo tabescit,

ut muscam vilissimam capiat. Quid aliud facit homo, qui

se eviscerat in expensis, et in curis, ut muscam, sive mustum
 EPISTOLJE. 61

odoriferae opinionis, et favorem linguse meretricantis ac-

quirat? In hujusmodi homines mittit Dominus spiritum
vertiginis, et errare facit eos in invio, et non in via. Sic
filii Israel quadraginta annos expenderunt in itinere trium
dierum circa montem Seir, nec terram promissionis intra-
verunt. Isti sunt lunatici, qui offeruntur Domino ad cu-
randum, modo cadentes in aquam solicitudinum, modo in
ignem cupiditatis, aut odii, aut iracundise, aut alicujus
extraordinariae voluptatis. Vix possum credere, ut in tanta
turbatione animae possit quis invenire orando rorem devo-
tionis, aut fluenta gratiae. Est enim tempestas valida, et
mirabiles sunt elationes maris in corde. Hi sunt, quibus
promisit Dominus coelum ferreum, ut coelestis pluviae vel
gratiae sint extorres; et terram seneam, ut circa terrena
interius obdurati fructum vitae non faciant. Absit, absit,
amantissirne pater, ut adversus innocentiam tuam aliquid
sinistre conjiciam vel prsesumam. Caritas tamen, qua medi-
ante gesto te in visceribus meis, timere me facit : utinam et
tu timeas. Beatus enim homo, qui semper est pavidus.
Circumspecti hominis est, omne opus suum habere sus-
pectum. Verebar omnia opera mea, dicit Job. Quum
omnia bene fecerimus, debemus dicere, quod servi inutiles
sumus. Breves dies hominis sunt: nescio quid statuerit
super nos terribilis in consiliis super hominum
filios : nes-
cimus, quid ventura pariat dies. Verbum prophetse est:
Ecce mensurabiles posuisti dies meos: in imagine enim
pertransit homo. Dies mei transierunt, dicit Job : et per
viam, qua ingredior, non revertar.
Singula de nobis anni praedantur euntes.
Qui non est hodie, cras minus aptus erit.

Non dicam, jam tuae mortis pars magna prseteriit.

vitse, sed
Clepsydra non tantum ultimum stillicidium exhaurit, sed
totum quod prius effluxit nec mors est in ultimo vitae ttiae,
:

sed in toto, quod de vita prsecessit. Noe, ut se suosque

salvaret, centum annis in arcse fabrica laboravit nos vero :

quantum laboravimus, quorum singuli dies momentanei

 62 PETRI BLESENSIS

sunt, transitorii et finales? Plurimum timendum est, ne

fuga nostra fiat in hyeme, vel in sabbato, quando operari
non licet. Ideo sexta die colligendus est gomor, quia in
hac sexta setate operandum est, ut in illa septima quies-
camus, quando dicetur, ut requiescant a laboribus suis.

Forte in corde tuo cum apostolo dicis, nihil mihi conscius

sum : et cum beato Job, non reprehendit me cor meum in
vita mea. Sed benignissime pater, munda conscientia sine
opere non sufncit ad salutem. Propheta dicit: Diverte a
malo, et fac bonum. Utrumque sine altero imperfectum
est. Dominus in evangelio, servum non solum male^ope-
rantem, sed a bono opere torpentem damnat. Non enim
solummodo arbor, quae malos fructus facit, sed et quae
bonos fructus non facit, excidetur, et in ignem mittetur.
Hujus modi ignis horrorem semper habeas in corde, dilec-
tissime pater, ut te premant et molant assidue metus aeternae
mortis, et desiderium interminabilis vitae. Istae sunt molae,
quibus molitur anima Christiana: quarum una sine altera
juxta praeceptum Domini in obligationem pignoris transire
non debet: omnes siquidem peccavimus. Vide, pater,
quantum pro teipso satisfeceris, ut scias, quid desit tibi.
Ut de tua taceam anima, vide quot animas de ore leonis, et
de faucibus infemi ejeceris: quantum lucri de talento tibi

commisso, opere, verbo et exemplo retuleris : qualiter sex

opera misericordiae, quae Dominus proponetin judicio,jugiter
impleveris; quam solicite carnem tuam purgaveris jejuniis
et disciplinis quam fortiter pro domo Domini ex
: adverso
ascenderis. Ad omnia haec factus es ex tua professione
obnoxius, et haec omnia, pater, a te exactissime requi-
rentur. Temeritati et praesumptioni forsitan ascribetur,
quod vos moneo, sed caritas me compellit. Scio, quod in
die tremendi judicii reddituri sumus rationem, etiam de
sermonibus otiosis. Nullos ibi excessus praeceptio regia, vel
hominum temporalis utilitas poterit excusare. Sed erit,

qui dicat : Quia quicquid deliquimus, confessionis beneficio

poterit aboleri: porro nemo de vitae diuturnitate securus
 epistol^. 63

est. Testimonio scripturse, quum dixerint Pax et securitas,

tunc repentinus superveniet interitus. Mors enim subita et
incerta remedium pcenitentise frequenter anticipat: morbi
etiam, qui ssepissime graves et invalescentes sunt angustia
sensuali spiritum devotionis extinguunt. Certissimum est

autem, quod non punit homo puniet Deus. Horrendum

vero est incidere in manus Dei viventis. Quis enim
habitare poterit cum igne devorante, aut quis stabit cum
ardoribus sempiternis ?

Hsec me movent, ut te moneam, pater, quatenus ex hoc

nunc quantumcunque poteris a turbatione ssecularium
sabbatizes. Miserere animse tuae placens Deo. Si teipsum
non habes, nihil habes. Sola pax Dei, quae exsuperat
omnem sensum, faciat, ut ab omni sensualitate et saecula-
ritate sis liber: haec occupationum turba mors animse est.

Ideo dicit Salomon : Fili, in paucis sint actus tui. Et ecce

plus quam Salomon, non ad pauca, sed ad unum duntaxat
docet esse solicitum : porro, inquit, unum est necessarium,
Deum scilicet diligere : quod sine animi sinceritate haberi
non potest. Non est qui faciat bonum, donec veniat ad hoc
unum. Scriptum est unam petii a Domino, et hanc :

requiram. In uno siquidem cubito consummata est arca.

Mandatum enim caritatis, consummatio est suramse pacis.
Ideo dicit propheta; Omnis consummationis vidi finem,
latum mandatum tuum nimis. Sane, quia ex abundantia
cordis os loquitur ; vereor ne filialis afFectio et zelus, quem
de salute vestra concepi, epistolam praesentem protrahat in
immensum : ideo, ne multiloquio aures delicatas offendam,
epistolam in verbo doctoris gentium claudo : Gratia sit vobis
et pax a Domino Jesu Christo.
64 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA XVII. AD CLERICUM NEGOTIATOREM.

Argumentum. — Ostendit clericum negotiationi operam dantem, non

differre ab usurario : ac studium omne cumulandarum opum vanum
esse et perniciosum.

Petrus Blesensis Bath. archid. dilecto socio et amico G.

salutem, et aterna salutis memoriam.

Si tuae professionis ordinem, et gratiam divinse vocationis

attenderes, te potius lectione, quam negotiatione, artibus
quam mercibus occupares. Periculosum siquidem est in

laico, sed perniciosum in clerico, negotiationibus augere

peculium, atque rerum ambitiosa venalitate seipsum diabolo
venalem exponere. Clericus, qui leviore comparat pretio,

ut vendat carius, filius est avaritise, idololatra pecunise,

servus mammonse, et venundatus sub peccato. Quum
enim species usurse minus proximo dare, et plus ab eo
sit,

accipere : non video clericum ab usurarum crimine, et a

nomine criminoso immunem, qui sibi cum alieno dispendio
lucrum quserit. Sane fcenerator, dum proximum mani-
feste spoliat, fure deterior est, et prsedone. Das pro
frumento vinum, pro vino equum : et sic sub colore per-
mutationis, aut dilationis obtentu recipis incrementum
in bursa, detrimentum in anima : longe deterior Judseis,
dum illi tantum proximo foene-
alieno, tu vero alieno et
raris. Congregabis divitias, et in novissimo non gau-
debis: et eveniet tibi, quod Dominus per Jeremiam figu-
raliter dicit: Perdix fovit, quse non peperit: fecit divi-

tias, et noninjudicio in medio dierum derelinquent eum,

:

et in novissimis suis reperietur insipiens. Foenerator enim

tristissimos habebit hujus vitise exitus, cujus finis inte-

ritus, cujus mors detestabilis, cujus damnatio sine fine.

Porro negotiationis crimen attenuas, et ad excusandas

excusationes in peccatis proponis tui laboris et providentiae
fructum esse, quod plus recipis, qui rem, dum vilius ven-
 EPISTOLiE. 65

debatur, emisti. Dicis, omnino non esse absurdum, si

laborem in qusestum, si in lucrum periculum convertisti.

Quicquid proponas, unum denuncio tibi, quod nego-
tiationem in tuse salutis periculum convertisti. Negotia-
torem clericum sacri canones execrantur. Quum enim
beatus sit qui miseretur et commodat, et qui
hc-mo,
pecuniam suam non dedit ad usuram, eum possumus
judicare ab seterna beatitudine alienum, qui quod accepit,
sicut accepit, non prsestat: qui juxta sacrse scripturse
consilium dati et accepti gratiam non observat. Porro tibi
adscribis ad gloriam, quod ad cumulum tuae damnationis
accedit, quia in negotiationibus publice jactitas te circum-
spectum ;
qui utinam damnabile tibi non novisses officium.
Propheta Quia non cognovi negotiationem, introibo
dicit :

in potentias Domini. Sciebat, quantum esset in nego-

tiatione periculum. Nam et Job, qui in potentias Domini
certum expectabat introitum, dicebat: Duae species diffi-
ciles et periculosse mihi apparuerunt; difficile exuitur
negotians a negligentia Dei, et caupo non justificabitur a
peccato labii. Sane famam ct animam perdis, ut perdenda
lucreris. Sententia Christi est, totum mundum nemini
esse lucrandum, ut quis suse patiatur animse detrimentum.
Tu contrarium sentis, qui de tua perditione non curas, et
saluti proprise perditionis pecuniam anteponis. Summam
reputas beatitudinem, imn^ensas et supervacuas opcs habere :

quarum partem decimam toto vitse tuae spatio non ex-

pendes. Utinam non fuisset hsec pecunia quae tibi non ;

solum Deum, sed et proximum abstulit, et teipsum. Sane

si beatitudo per divitias conferretur non compararet eas ;

Dominus spinis nec prsedicaret Dominus beatitudinem

;

paupertatis. Si divitise apud Deum commendabiles essent,

justis et timentibus Deum frequentius obvenirent. Nunc
autem eccc peccatores et abundantes in sseculo obtinuerunt
divitias. Fceneratores et violenti ecclesise persecutores,
isti sunt qui ampliorcs hodie divitias thesaurizant. Esau,
K
66 PETRI BLESENSIS

quem Dominus reprobaverat, incedebat cum quadringentis

viris, Jacob in baculo suo transeunte Jordanem. Nunquid
metuis, miser, quod tibi non sufficiant quse parasti? certe

prius tibi deficiet vita, quam victus. Ne Mul-

dicam de te :

tos facit avaritia inter divitias indigere. Judicium enim

Dei est, ut in eo, in quo quis deliquit, puniatur, ut semper
indigeat, qui semper indigentiam timet. Sicut scriptum
est, Qui metuit pruinam, veniet super eum nix. Unum
scio, quod in saccum pertusum congregas universa, nec

proderunt tibi in die ultionis. Quum enim interieris, non

sumes omnia, neque descendet tecum gloria domus tuee.
Succedet tibi forsitan inimicus, et qui cogitat hodie diem
mortis tuse, introibit in labores tuos, et in bonis tempora-
libus, quibus more Tantalico pepercisti, manu profusiore
congregata dispergens fructum capiet voluptatis : tu vero
dormies, et utinam cum patribus tuis : eritque sepulchrum
domus tua in seternum. Sufficeret mihi, si tibi sufficeret,
si a te vitium negotiationis auferres: Habentes alimenta,
dicit apostolus, et quibus tegamur, his contenti simus.
Nam qui volunt divites fieri, incidunt in tentationes et
laqueum diaboli. Porro, si opes congreges, ut plenius
habeas sufficientiam vitse hujus, teipsum decipis: auget
enim inopiam multiplicata rerum temporalium substantia.
Divites, inquit prophcta, eguerunt et esurierunt: inqui-
rentes autem Dominum non minuentur omni bono. Juxta
Poetam,
Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit.

Rogo igitur, et in vera consulo caritate, ut legitima

bonorum acquisitione contentus, ab enormibus lucris cesses,
ne de csetero tui ordinis reverentiam negotiatorio crimine
dehonestes. Quod si non acquiescis amici consilio, scias,
quod securis tibi posita est ad radicem. Qui enim faciunt
vindictam in nationibus, increpationes in populis, ipsi jam
in te crimen negotiationis et foenoris olfecerunt. Et nisi
pro te humiliter supplicassem, te tanquam damnatissimi
 EPISTOLiE. 67

fructus arborem succidissent. Quod si te ad emenda-

tionem supplicia seterna non movent, te saltem ignominia
hujus vitse, et temporalia damna sollicitent.

EPISTOLA XVIII. AD MAGISTRUM QUENDAM

AMICUM SUUM.

—
Argumentum. Gravissime perstringit mores, ingenium et vitam deter-
rimam cujusdam episcopi, ad cujus aulam ab amico invitabatur.

Magister P. Blesensis Bathon. archid. carissimo socio et

amico, magistro N. salutem.

Scio quod ex sincera dilectione procedit, quod me nunciis,

et litteris crebrius mones, ut revertar ad dominum tuum,
qui me familiarem consiliarium habere desiderat, et domes-
ticum commensalem. Quandoque facta est mihi mensa
ejus in laqueutn, in retributionem, et in scandalum : ideo
non revertor. Pro multiplicibus obsequiis, quibus eum
totum meruisse et emisse credideram, non beneficium, sed
maleficium, non gratiam, sed injuriam reportavi, ideo non
revertor. Claves regni coelorum accepit, non ad reditus
auferendos, sed ad corrigendos cxcessus. In omnibus
autem, quae cogitat, quse deliberat, quae agit aut dicit,

procurat lucrum, intendit ad qusestum, temerario ausu

omnia sua existimans esse, quae a subditis possideritur.
Sane testimonio apostoli parentes filiis, et non filii pa-
rentibus thesaurizant si tamen iste pater est, et non potius
:

vitricus suorum enim gravis est persequutor, exactor im-

:

probus,
torvusque Procrustes.
Odit honestos, prudentes opprimit, insidiatur incautis,
divites spoliat, pauperes gravat, nulli proflcit, officit univer-
sis. Ex omni causa per fas et nefas pecunias congregat,
congregatis applaudit, nec veretur suse aut alterius animse
detrimentum, dummodo qualitercunque possit assequi tem-
68 PETRI BLESENSIS

porale compendium. Longe dissimilis est doctori gentium,

qui fructum animae suse, non munera, sive retributiones
affectabat in subditis ideoque dicebat, non requiro datum,
:

sed fructum. Quoties ad eum venitur, non faciem, sed

manum adventantis attendit, quasi semper munera suscep-
turus. Attritae frontis est in petendo : ingratus, quum
acceperit : si non acceperit, inhumanus. Alieni sermonis
impatiens, rei aliense improbissimus exactor, suce avarissimus
dator, afflictis immisericors. ssevissimis mansuetus, instabilis,
intractabilis, incorrigibilis, nulli tolerabilis, cunctis odibilis,

inimicus pacis, contemptor fidei, adversarius unitatis, infidus

in consiliis, negligensin agendis, furiosus in ira, remissus in
misericordia, dissolutus in verbis, in conviviis gulosus, gar-
rulus, temulentus, tumidus in prosperis, timidus in adversis.
Dominus tuus nihil pro ratione, omnia vero pro libitu agit,
et quasi in bestialem degeneret sensum, a se omne con-
silium, judiciumque discretionis excutiens, proprium se-
quitur appetitum. Homo enim quum in honore esset, non
intellexit, comparatus est jumentis insipientibus, et similis
factus est illis. Juxta verbum Nathan prophetse, illius

hominis imaginem gerit, qui quum oves innumeras possi-

deret, unicam pauperis oviculam concupivit. Nec absimilis
est Achab, qui quum teneret summam rerum abundantiam,
injectis oculis in hortulum Naboth, vineam quam affec-

taverat morte possessoris obtinuit. Utinam sapcret, et

intelligeret ; sed intelligere noluit, ut bene ageret: ob-
duruit enim in malitia sua, et assiduitate peccandi decidit
in contemptum. Absorbuit eum vitiorum profunditas:
ideoque delicta non intelligit, nec vulnerata3 et periclitantis
animse morbum sentit. Certum est autem, membrum,
quod stupuit, periculosius laborare : et is, qui suos excessus
dissimulat, aut ignorat, longe est a salute. Cor domini tui
nunquam scindit compunctio, non movet affectio, pietas
non emollit. Non mansuescit obsequiis, beneficiis est in-
gratus, surdus ad preces, ad judicia sa^vus, infidus ad consilia,
inverecundus ad turpia, temcrarius in divina, in animse
 EPISTOLiE. 69

periculo securus, in damno temporali pusillanimis promptus

ad dissensiones, ad odia inhumanus. Gratiam sibi exhi-
bitam non recolit, ad solam injuriarum memoriam et
vindictam, omnes turbulentse mentis versutias circumducit.
Scriptum est,
Simia in tecto rex fatuus in solio sedens.

Honor fatui, gladius in manus

Et qui insipienti
insani.
dat honorem, sicut qui mittit lapidem in acervum Mer-
curii. Ascendit in eminentiam cathedrae pastoralis, non
vocatus a Domino tanquam Aaron. Ascensus enim ejus
nec Deo nec hominibus placet. Prophetae et apostoli
(quorum simulacrum gerit, quorum potius simia est, tan-
quam degener successor et haeres reprobus) fortes fuerunt
in bello, non molles in sericis, non gulse dediti, non superbi,
non invidi, non rapaces, non libidine subnervati. Ridi-
culum est in praelato, prseminere populis, et vitiis subjacere,
esse lingua magniloquum, opere vero esse pusillanimem,
remissum et infirmum, pompatice et vultuose incedere, et
integrse testimonium conscientise non habere.
Non bene conveniunt, nec in una sede morantur
generis jactantia et populi communis infamia, extollentia
oculorum et foeditas morum, vitse vilitas, et honoris auc-
toritas. Non attendit infelix propriae conscientiae testi-

monium, mentitur se majorem se, virtutem reputat digni-

tatem, et quum omni honore omnino sit indignus, credit se
obtinuisse meritis, quod eum permisit Dominus in locum
prsecipitii, et in occasionem damnationis seternee, et in
prsesentis vitae ignominiam sublimari. Periculosa est cel-
situdo, quse discrimen intendit. Sera querela est, Quoniam
elevans allisisti me. Melius erat illi non ascendisse in
eminentise gradum, quam in proximo cum rubore tenere
novissimum locum. Scio enim, quod hoc eveniet, atque
periculum prsecipitii prsesumptuosa elatio non evadet:
securis enim posita est ad radicem. Porro si hsec peri-
zomata maledictionis antiquse, et fucati ac fugacis honoris
gloriam umbratilem, si infames primitias sui ortus attendat,
 : :

70 PETRI BLESENSrS

se miserabiliorem cunctis inveniet, utpote qui ab ineunte

a3tate non nisi turpia didicit, atque nsu adolevit in vitiis

ab adolescentiae annis flagitiosa praesumpsit, et in cathedram

pestilentiae sublimatus, ab oppressionibus subditorum, ab
injuriis et exactionibus non cessavit. Evolat a se, et se
extra se quasrens ambulat in magnis et mirabilibus supra se.

Sic multis praeest, ut nulli prosit: sic dominatur, ut ei

omnis injustitia dominetur. Dominatio ejus superbiae indu-

cit cxcmplum, formamque malitiae : quum e contrario prin-
ceps apostolorum scribat, et dicat, non dominantes in clero,
sed forma facti gregis in populo. Aspice loquentem, aspice
ct incedentem
Quas gerit ore minas, quanto premit omnia fastu.

Semper incedit, oculos fastuose circumducendo, cervice

crccta, humerosque jactando,
Et multum referens de Msecenate supino.
Totum ejus studium, totus honor, tota gloria, tota et sola
usurpatae dignitatis auctoritas in eo est, protensio pectoris,
cervicis elatio, incessus pompaticus, oculorum distortio,
vultuositas, tonitrusque minarum : et, ut multa paucis
includam, apud eum totum datur elationi, ninil sanctitati,
nihil pudicitiae, nihil amicitiae, nihil tandem relinquitur
honestati. Antequam hanc ruinosse potestatis cxcelsiam
in
ascendisset, erat in eo quaedam liberalitatis species adum-
brata, erat quaedam hypocriticae humilitatis ostcntatio
colore simulatorio subornata: sed honores mutant mores.
Accidit circa eum, quod scriptum est : Omnis homo primum
bonum vinum ponit : quum autem inebriati fuerint, tunc
idquod deterius est. Factus pontifex statim convertit in
apertum odium simultates, quas, dum fuerat privatus, fuco
mendacisbenevolentiaepailiabat. Nam testimonio Scriptura?,
Est qui se humiliat nequiter, et interiora ejus plena sunt
dolo. Circa se habitare non patitur, nisi eviratos et molles,
qui cum palpent, qui eum post desidcrii passiones abire
permittant : omnc enim animal diligit simile sibi. Isti

sunt qui miserum beatificant, ct oleo adulationis caput

 EPISTOL^E. 71

peccatoris impinguant. Laudatur peccator in desideriis

animse suse, et iniquus benedicitur. Si enim vir honestus
accedat, ut eum instruat et informet, ut ad frugem melioris
vitse ipsum familiarius exhortetur ; irascitur, uritur, anxiatur.

Optime erit eum corripienti si illsesus evadat,

cum
Si liceat paucis dentibus inde reverti.
Instanter me revocas ad domum episcopi tui,et ad
execrabilem ejus mensam. Non tanti facio episcopum
tuum, ut pro eo me perdam. quod qui tangit picem,
Scio,
inquinabitur ab ea : suosque hospites male remunerant
serpens in sinu, ignis in gremio, mus in pera. Domum
episcopi decet sanctitudo : sed hac domo, ut cum familia
etiam dominum comprehendam, nihil est damnabilius ad
meritum, nihil seditiosius ad consortium, nihil inhonestius
ad mores, nihil sordidius ad conscientiam, nihil culpabilius
ad famam, nihil perniciosius ad exemplum. Leva, Domine,
manus tuas insuperbiasejus, et confringe cornuapeccatoris.
Aufer de domo tua idolum Moloch, adimpleas quod pro-
phetice promisisti non habitabit in medio domus mese, qui
:

facit superbiam. Superbus est Moab, et major est arrogantia

ejus, quam fortitudo ejus: ideo juravi, et statui declinare et

elongari ab eo. Filium enim superbiae, abominationis
idolum, oculos sublimes, labia dolosa, et linguam magni-
loquam non possum.
sustinere Fugio igitur, et elongor ab
eo, ut in me verbum prophetse impleam superbo oculo, et :

insatiabili corde, quum hoc non edebam.

EPISTOLA XIX. AD AMICUM R. JURIS CANONICI

STUDIOSUM.

Argumentum. — Duas quaestiones propositas diluit. Altera est, an

mulier quae existimans virum suum obiisse, monasticen professa est,

eo reverso, sua auctoritate virum repetere possit. Altera, an eadem,

viro deinde mortuo, teneatur monasticen repetere.

Petrus Blesensis Bath. archidiac. dilecto socio et amico

R. salutem, et si quid melius est salute.

Nuper in conflictu scholastico qusedam qusestiones, sicut

72 PETRI BLESENSIS

asseris, deductae in medium, tuum animum in dubio suspen-

derunt. Eas mihi proponis, earumque solutionem cum
instantia petis veruntamen quum sis in scholis, ego autem
:

in castris : et quum jam biennium in legibus et decretis

expenderis, vereor ne tentative hoc facias, ut sic me in
simplicitate mea callide comprehendas. Poteram tibi dicere,

quod prudens illa mulier Joab quaerenti caput Sibae legitur

respondisse : Proverbium est, inquit, ut qui interrogant,
intcrrogent in Abela. Qui interrogant, interrogent Parisiis,
ubi difficilium qusestionum nodi intricatissimi resolvuntur.
Quaestionum, quas proponis, solutionem apud cos facilius

invenire poteris, qui in talibus se exercent. Ego quidem,

quod scio, non invideo tibi : utinam voluntaria oris mei
bencplacita tibi faciat Deus, ut quaestiones quas proponis,
ctsinon ad rationem, saltem ad hominem possint solvi.
Mihi autem sufficere credo, si solutionem quam daturus
sum, unius legis, aut canonis auctoritate firmavero.
Quaeris de muliere, quae virum suum peregre profectum
ex verisimili bonorum virorum relatione credens concessisse
in fata, monasterium ingressa, et velata est, utrum viro ejus
rcdeunte, et eam non repetente, sua possit auctoritate exire,
ct virum repetcre ?

Quaeris etiam, si, postquam professa est propositum sanc-

titatis, restituenda sit viro ; utrum, eo postea mortuo, co-
genda sit ad observantiam voti sui ? sublata enim est causa,

quae ad tempus votum ipsius suspendere vibcbatur.

Primae quaestioni respondeo : quia votum continentiae,
quod emisit citra auctoritatem et licentiam viri sui, eam
obligare non potuit. Quod manifestissime liquet ex octava
synodo: ex synodo Eugenii Papae: ex epistola Gregorii
ad Urbicum : ex epistola Nicolai, et dictis Augustini.
Hieronymus etiam super cpistolam ad Titum idipsum con-
stantcr affirmat Ambrosius etiam in libro qusestionum novi
:

ct veteris Testamenti, mulieris votum reprobat, nisi con-

scnsus viri pariter voventis assistat. Idipsum autcm Au-
gustinus in quaestionibus Numcri manifeste declarat. Licet
autcm cx concilio apud Compcndium habito vidcatur, quod
 EPISTOL.E. 73

nisi vir eam revocaverit, exire non possit, intelligere debes

eam exire non posse, si vir continentiam vovere voluerit:
alioquin si vir pariter converti renuit aut uxorem revocare
contemnit, per ecclesiam cogendus est, vel uxorem suam
repetere vel se vinculo castitatis astringere, testificante hoc
Augustino super centesimum quadragesimum nonum psal-
mum. Quod si objicias, quia in suapotestate erat, nunquam

a viro debitum carnis exigere, et quod in hoc se potuit

obligare : respondeo, quod quum apostolus dicat quia vir
non habet potestatem sui corporis, sed mulier, et versa vice,
illa corpori suo, quod suse potestatis non erat, non potuit

citra licentiam viri legem castitatis indicere. Quod habes

expressum ex epistola Alexandri secundi Landulpho. Cae-
terum, quum errore inducta votum castitatis emiserit, votum
hoc obligatorium non videtur : cui etiam, ut verum fatear,

non consensit. Nam Juris assertione Civilis, nihil est quod

magis impediat consensum, quam error qui imperitiam
detegit. Si ergo mater esse desiderat, exeat in nomine Do-
mini, et repetat conjugales amplexus, si vir aut pariter con-
verti renuit, aut uxorem revocare contemnit. Quod si vir
postea vere mortis tributum exsolverit, ipsa liberata a lege
viri, nubat, cui vult, in Domino : nec votum, quod ab initio

non tenuit, observare cogatur. Nam expressa similitudinis

forma, servusquem dominus a monasterio extraxit, si postea
consequatur libertatis beneficium, et jam non sit, quod
impediat votum ejus, tamen ad vitae arctioris propositum non
cogetur. Hsec tuse inquisitioni communico, sicut ministrat
in dulcedine sua pauperi Deus. Si quid elegantius tibi
datum fuerit desuper, non invideas mihi : nam sicut a
magistro, sic a discipulo meo paratus sum erudiri. Dam-
natissima enim est illa erubescentia, quae sic a minore, sicut
a majore, doctrinse beneficium non acceptat.
Librummeumde Prsestigiis Fortunse, quem postulas, ad-
huc habere non potes : prius enim, quam exeat in publicum,
sentiet castigatioris lima? judicium, ne illic aliquid informe,
vel incivile remaneat,quod oculos aut aures legentis offendat.
L
 7 1 PETRI BLESEXSIS

Quod autem et per litteras, et per clericum tuum scire desi-

deras, quarc hoc novum opusculum meum de fortunse prae-
stigiis inscribatur, quum nihil in eo legatur, quod non sit de
Novo aut Veteri Testamento assumptum, hoc in causa essa
cognoscas. Primus liber sufficienter edisserit, nihil esse

fortunam, eorumque satis probabiliter reprobatur opinio, qui

ex quadam praistigiosa varietate fortunoe, rerum tempo-
ralium metiuntur eventus : quum hanc ipsam mutabilitatem
eventuum Dei providentia in se immutabiliter operetur.
Idcoque in capite libri scriptum est, De Prsestigiis fortunge,

non ut fortuna sit aliquid, vel ejus prcestigia, sed ut in magni-

ficentia, vel humiliatione hominum, quse a multis fortuita et
incerta creditur, cuncta proccdere convincantur ex dispen-
satione divina. Et, ut hoc oculata fide cognoscas, quinque
hujus novi operis quaternos tibi mitto, ut translegas, non
transcribas, ipsosque mihi per latorem prasentium cum
omni festinatione transmittas. Bene valeas, amice in Christo
carissime.

EPISTOLA XX. — AI) DOMINUM CUISFINUM ET MAGISTRUM

PAGANUM. [A.D. 1188.]

Argumentum. — Queritur se malevolentia aulicorum arceri a promissa

episcopi Carnotensis Reinaldi aula et consuetudine ; humanitatem et
liberalitatem ejus collaudat, et hortatur, ut ecclesiasticse libertatis
patrocinium contra exactiones regias intrepide suscipiat.

Carissimis amicis sais Domino Crispino, et Macjistro Pagano,

M. Petrus Blesensis. Bath. archidiac. salutem in auctore
salutis.

Promiseuat mihi dominus vester, quod imponeret exilio

meo finem, meque in terram meae nativitatis honorifice
rcvocaret. Utinam non esset apud eum Est et Non, neque
degcncrarct in eo gravitas pastoralis. Scio quia detractores,
sicut apostolus dicit, Deo odibilesmngnificaveruntsuper mc
 epistol^:. 75

supplantationem. Habitant siquidem in domibus Episco-

porum et regum ranae pestilentes, cynomyia, et ciniphes,
musca iEgypti gravissima, loquaces adulatores, garruli et
mendaces. De talibus scriptum est: Edidit terra eorum
ranas in penetralibus regum ipsorum: dentes eorum arma
et sagittae, et gladius in labiis eorum. Sic igitur mihi do-
mini vestri gratiam enormiter toxicavit linguae meretricantis
adulatio et invidia detractoris. Hic est aer ille pestilens, et

aura corrumpens, quae hodie generaliter palatinos inficit, nt

a magnatum lateribus viros approbatae honestatis aveliit :

pestis enim invidiae merita virtutum non ponderat, sed

tormenta conscientiae sustinet, dum ipsam praeeeps ambitio
et elationis propriaa appetitus excsecat. Benedictus autem
Deus, qui ad illius status moderantiam me reduxit, ut mihi
sufficiant ad voti plenitudinem proprise facultates. Nemo
mihi de csetero objiciet: Ego ditavi Abraham. Jam non
bibam de puteo Samariae, de quo qui plus bibit, amplius
sitit. Malo pauca cum puritate conscientiae, quam dignitates
innumeras cum verme, qui non moritur, possidere. Jam
per gratiam Dei me revocare non poterit illa proditoria et
faliax parentum affectio, quae me quasi sub jactu aleae

toties posuit, toties sub discrimine capitis transfretare coegit.

Elegi mihi latibulum, ut non videam mala gentis meae : quia
ut verbo Job utar, terra data est in manus impii.

Crede mihi, bene qui latuit, bene vixit : et intra

Fortunam debet quisque manere suam.
Abrahae dictum est : Egredere de terra tua et de cognatione
tua: et ego quare non egrediar, aut quareadparentes meos
regrediar: apud quos non inveni nisi manus harpyiarum,
consilia Achitophel, vulpium dolos, aculeos scorpionum ?
Licet parentibus debeam affectionem naturalem illud ;

tamen non debeo, ut pro eis me perdam, aut pro eis ab

honestatis proposito me reflectam. Vaccae siquidem quae
in Bethsames deferebant arcam Domini, licet eas traheret

naturalis quaedam affectio vitulorum, ad eos tamen colla sua

minime reflectebant. Multi pro parentibus suis animas
76 PETRI BLESENSIS

perdiderunt, dum in eis plus amantes carnem quam spiritum,

animas suas pro amicis suis temere et crudeliter posuerunt.
Levita, imo archilevita ego sum : scriptum est autem in
lege Domini, ut nemo in sacerdotalem ordinem, aut Levi-
ticum assumatur, nisi prius dicat patri et matri Vale ! id
est, nisi in eo penitus extinguatur affectio parentela3. Re-
Dominum vestrum, cujus familiaritatem, etsuavis-
vertor ad
simam comitivam perdidisse me doleo. Sperabam, quod
esset ex mea conversatione industrior, et quod nobile illius

ingenium, divesque memoria meis admonitionibus se in

virtutum culmen erigeret, fructumque in Ecclesia Dei faccret
tempestivum. Absentiam meam nunc suppleatis, amici
carissimi, dominumque vestrum adhortari salutaribus monitis
non cessetis, ut levitatejuvenilidepositapontificalem induat
gravitatem : me siquidem illius nobilis animce zelus et cura
sollicitat. Non enim inveni pontificem adeo socialem, adeo
manifestum, adeo in omnes munificentias et liberalitates

effusum. Omni petenti tribuit : munificentiam enim a

tenera prsenuntiavit infantia : misericordia cum ipso coa-
luit, ut cum beato Job fiducialiter dicat: Ab infantia mea
crevit liberalis affectio mecum, et de utero matris mese
mecum egressa est. Veliem tamen quod munificentiis ejus
ratio mensuram prsescriberet ; et donationes, quas militibus
aut histrionibus facit, modestia limitaret. Beneficiorum
enim, quse pauperibus conferuntur, mensura debet esse
immensitas. Quantum vero per adulationes mediantibus
donis ejus opinio ad inanem jactantiam crescit, tantum apud
bonos et graves,quasi in vaporem et fumum suse beneficentiae
titulus evanescit. Non militibus, sed pauperibus erogare
tenetur patrimonium crucifixi : cujusipse nondominus, sed
tutor est, ut misereatur et commodet ad usus egentium, tan-
quam testamentarius dispensator. eum quandoque sic Vidi
exinanitum liberalitatibus extraordinariis, quod eum invitum
et dolentem adigcbat necessitas exactionibus et rapinis
operam dare. Utinam memoriter et efficaciter observasset
verba Pauli in secunda epistola ad Corinthios : Non dico,
 EPISTOLiE. 7(

inquit, ut gratia vestra sit aliis remissio, vobis autem tribu-

latio : sed ut abundantia vestra sit eis inopiae supplementum,
ut fiat sequalitas, de qua scriptum est : Qui multum habuit,
non abundavit, et qui modicum habuit, non minoravit. In-
state, quseso, opportune, ut gloriam nobilis ecclesise Carno-
tensis non obscuret, sed eam supportet auxiliis, et consiliis
erigat, meritisque sanctse conversationis illustret. Si vult
salubriter ei servire, cui servire regnare est, et habere laudem
in nomine ipsius, ascendat ex adverso, et opponat se murum
pro domo Domini. Non enim potest esse prseclarior famae
titulus in praslato, quam si viriliter tueatur statum eccle-
siasticse libertatis. Si quid perperam fecit, si quid vitam
ejus aliquo tempore offuscavit, totum reformabit et redimet
zelus domus tuse, Deus, et justitise amor. Hsec duo faciunt
ut fama hominis mortua reviviscat : et, qui prius obnoxius
erat accusantibus linguis, postea in libertatem publici favo-
ris et gratise odorem suavitatis effundat.

Sane, sicut audivimus, exiit edictum a Philippo rege, ut

describeretur Gallicus orbis, et oneraretur ecclesia deci-
mationibus recidivis. Sic paulatim transibit decimatio in
consuetudinem, et prsesumpta semel abusio ignominiosam
ecclesiae servitutem infliget. Offertur domino nostro cce-
litus gratiae triumphalis occasio. In optione ipsius est, aut
degenerem et dejectum animum turpiter ad serviendum
submittere, et importabile jugum suis successoribus impor-
tare, aut coronse eminentiam obtinere.
immarcessibilis
Ilegise, quaeso, indignationis motus non timeat: quum
enim sit sequalis regi genere, non est eo inferior dignitate.
Ad ministrum Dei dicitur per prophetam Erunt reges :

nutritii tui et mammilla regum lactaberis. In hac autem

causa Deus, qui major est omnibus, causa finalis est. Bo-
nus autem pontifex in persequutione seminat, quod in
gaudio metet. Potens in terra erit semen ejus : pressura
enim libertatem, afflictio jucunditatem, amaritudo dulce-
dinem germinabit. Si se pro Christi ecclesia erubescentise
et confusioni opposuerit, scriptum est : quia pro confusione
78 PETRI BLESENSIS

duplici et rubore in terra sua duplicia possidebit. Quid

dubitet Christianus, cui vivere Christus est, et mori lucrum ?

Quicquid ei accidat, si Christum diligat, vita ejus ab-

scondita est cum Christo in Deo. Eum, quaeso, favor
aurae non moveat, nee turbo tempestuosus
blandientis
inclinet. Turbo quandoque motus est, ut Helias raperetur
in coelum. Certus est, quod morietur quando vero mo- :

rietur incertus. Debitor naturse est, ut ei mortis vectigal

exsolvat. Nescimus, quid ventura pariat dies : et quis de
die praesenti securus est? Quis scit, si mors ignominiosa,
mors turpis, mors subita eum rapiat, et non sit qui eripiat ?
Quum dulcior et jucundior est homini vita sua, tunc
separat amara mors. Teste scriptura : Quum dixerint, pax
et securitas, tunc repentinus superveniet eis interitus et
dolor, sicut in utero habentis, et non effugient. Job etiam
dicit : Deducunt in bonis dies suos, et in puncto horae ad
inferna descendunt. Horrendum est incidere in manus
Dei viventis. Sancta ergo et salubris est cogitatio, se pro
eo vitae aut famae periculo gratanter exponere, qui est auctor
vitae et glorise retributor. Tutius est homini pro Christo
animam suam perdere, ut eam custodiat, quam custodire,
ut perdat. Summa hujus exhortationis est, ut dominus
vester sibi circumspecte prospiciat : ut non terrense supel-
lectilis eum jactura deterreat ; non alliciat favor principum,
non enervet ambitio, nec ipsum spes vitae productioris fallax

et proditoria blandiendo seducat.

EPISTOLA XXI. AD II. CANONICUM, QUONDAM AMICUM.

Argumentum. — Insignem II. canonici quondam amici, fastum et

arrogantiam describit et insectatur.

Petrus Blesensis Bath. archidiac. quondam dilecto Jilio et

amico H. salutem et spiritum humiliorem.

Solerter inquirens, ct diligenter examinans universaqua?

habes ex beneficio naturro vel gratioe, ad plenum admirari.
 epistol^. 79

non sufficio : unde tibi obrepere possit elationis occasio, qui

ex pluribus causis in unum concurrentibus debueras in
oculis tuis esse humilis et abjectus. Quum nuper te Rotho-
magi invenissem, atque ad verba mutuae societatis et ami-
citise descendissem nec unum a te verbulum mansue-
:

tudinis, aut dilectionis extorsi. Quicquid humano cordi

suggerere potest humilitas, sive modestia, proponebam, ut
aliquod verbum mansuetudinis et humilitatis elicerem. Tu
vero in superbia et abusione, sublimes et infrunitos oculos
distorquens in fastum, quadam pomposa et superciliosa facie
despiciens universa, et omnia quasi pro imperio agens, ami-
cum, cui nunquam necessarius esse potes, et cujus auxilio
semper eges, vix, et tamen indignantissime respexisti, et
despexisti. Ideo enim respexisti, ut despiceres et, ut ab ;

eo, qui te diligebat ex animo, faciem tuam cum quadam

fastuosa oculorum extollentia declinares. Causam hujus
rei nescio, nisi quia magnus apparere desiderabas in oculis
tuis, qui in oculis aliorum forte abjectissimus reputaris.
Summam reputo insaniam, si mente captus prudentem se
judicet : nec minorem vesaniam censeo, si ignobilis et
imprudens arroganti elatione se inflet. Certe in filio regis
satis intolerabile esset supercilium quod prsetendis : publice
tamen scitur quod non es filius regis, licet is, qui te genu-
erit, fuerit coronatus. Miror unde tibi venerit pes superbise ;

unde conceperis superbiendi materiam, nisi quia forestariis

es addictus, ut tyrannicas exactiones, quibus pauperes oppri-
muntur, redigas in scripturam. Porro illi te scribunt et
proscribunt apud Dominum in libro mortis, quos apud
forestarios paginse damnationis adscribis. Quum esses
litteratorise artis omnino ignarus, scis, quia amici tui epistolae,
quas depravasti, te fecerunt canonicum : tuque per easdem
facile excanonicari posses, si significarent summo pontifici

cum aliis enormitatibus tuis damnatse usurpationis ofTicium

quod exerces. Porro dictum est Danieli: Daniel, claude
sermonem, et signa librum usque ad tempus statutum sic :

et ego cum patientia sustinebo, nec adversum te spiritum

 :

80 PETRI BLESENSIS

conceptse indignationis erTundam, donec experiar, quid in

te possit operari familiaris et amica correctio. Ego quidem
fatuitati adscribo, quod fatuum doceo et superbum quum :

Salomon dicat, Qui arguit impium, ipse sibi maculam gene-

rat : et qui docet fatuum, quasi qui conglutinat testam. In
eo enim est correctio supervacua, quem incorrigibilem
pertinacia sua facit : testimonio Salomonis : Si contuderis
stultum in pilo quasi ptisanas feriente desupcr pilo, non
auferetur ab eo stultitia ejus. Descende, quseso, in teipsum,
ct fode conscientiae tuse parietem, videbisque abominationum
genera, quibus te judicare poteris infelicem. Sic enim dicit
Dominus Ezechieli : Fili hominis, fode parietem quum
: et
fodisset, ecce multitudo reptilium, et abominationum. Hunc
parietem foderat, suseque miseriam conditionis attendens
alius propheta dicebat : Ego vir videns paupertatem meam.
Verumtamen non potes humiliter sapere, quia ambulans in
magnis ct mirabilibus super te, atque ventum elationis
magnse concipiens, ad nubes et impossibilia te extendis.
Disperdet Dominus labia dolosa, et linguam magniloquam.
Extollentiam autem oculorum ne dederis mihi, Deus. Cave
quseso,ne magnificentia cordis tui tibi occasio sit ruinse.
Scriptum est enim Ante ruinam exaltabitur cor.
: Vidi,
inquit, impium superexaltatum et elevatum. Et subjungit
Transivi, et eccenon era t. Unum noveris, quod cum hac
superbia tua nec Deo nec homini potes esse acceptus. Nam
nec avis acceptatur in sacrificio Domini, nisi plumae et
pulmonis vesicula deponatur.

EPISTOLA XXII. AD MAGISTRUM JOANNEM

SARESBERIENSEM [A.D. 1170.]

Argumentum. —Joannem Saresberienseni, cum S. Thoma archiepiscopo

Cantuariensi in exilio agentem, spe futurae remunerationis con-
solatur. Monottiue ut fortiter pro ecclesiastica) libertatis dcfensione,
 EPISTOL^E. 81

remoto tanien omni studio vindictce, certare pergat. Non dubitare

se gloriosum tandem fore hujus certaminis in Thoma exitum.

Carissimo amico suo magistro Joanni de Saresberia Petrus

Blesensis Bath. Archid. salutem in auctore salutis.

Quoties communes ecclesise Anglicanae pressuras, do-

minique vestri Thomse archiepiscopi Cantuariensis exilium
diligenter attendo, plurimum mihi cedit ad solatium, quod
pro justitia Dei, et pro ecclesiae libertate se murum
opponit, et ex ipsa persequutione^ hac finem merebitur
gloriosum. Video, quod positi estis inter malleum et
incudem; et assidue supra dorsum vestrum fabricant
peccatores. Verumtamen, si in Christo et pro Christo
pugnatis, ipse non permittet vos tentari supra id, quod
potestis ferre : sed faciet cum tentatione proventum, tol-
letque Dominus virgam peccatorum desuper sortem
justorum, ut non extendant justi ad iniquitatem manus
suas. Si veritas non mentitur, vestrse persequutionis exitus
beatitudo interminabilis erit. Beati, inquit, qui perse-
quutionem patiuntur propter justitiam. Petrus apostolus
dicit Nemo ex vobis patiatur, quasi homicida aut fur, aut
:

maledicus, aut alienorum appetitor. Martyrium enim facit

non pcena, sed causa sed et sicut apostolus ait Si quid
: ;

patimini propter justitiam, beati. Donum quidem Dei est

in eum credere, sed et donum optimum pro Christo con-
tumelias sustinere. Vobis, inquit apostolus, donatum est
pro Christo, non solum ut in illum credatis, sed ut etiam
pro ipso patiamini. Vobis itaque congratulor quiajustitiam
injudiciumconvertistis, quia quorumdam rebellionem atque
contumaciam suspensionis animadversione reprimitis: si

tamen hoc facitis rationis et justitise motu, non zelo

ultionis, aut aliense injuriae appetitu. Nihil qugeso faciatis
ex rancore vel odio, sed omnia vestra in caritate fiant:
nec enim ex persequutione hac salutis manipulos colligetis,
nisi tota intentio vestra procedat exintimo caritatis. Porro
quum per clibanum iracundia, sive persequutio in sacra
M
 :

82 PETRI BLESENSIS

pagina designetur, in Levitico docemur, sacrificium, quod

in clibanocoquendum est, prius aspergere oleo caritatis, ne
comburatur. Illius enim animus, qui ad tolerantiam
persequutionis se demulcendus est oleo
praeparat, prius
caritatis, ut nec in adversis a caritate deficiat, nec adversus

fratrem suum zelo ultionis, aut odio inardescat. Meritorium

igitur vobis est, atque apud Deum et homines commen-
dabile, si inobedientiam subjectorum justitia mediante
compescitis. Beati enim, qui custodiunt judicium, et
faciunt justitiam omni tempore. In exequutione quidem
justitise, non debet esse personarum acceptio, aut delectus.
Si sit frater, aut filius : si sit praelatus, aut subditus, semper

quaeratur fructus justitiae, semper juste judicent, qui judi-

cant orbem terrae. Nam quum Levitse, occidentes fratres
et filios suos, ulti essent peccatum idololatrise, ait illis

Moyses : Consecrastis manus vestras hodie unusquisque in

filio suo, et in fratre suo, ut detur vobis benedictio. Salo-
mon quoque Qui arguunt, laudabuntur, et super eos
dicit :

veniet benedictio. Piurimum quidem commendabile est

in domino vestro, quod sic solus ascendit ex adverso quod :

opponit se murum pro domo Israel, et arguit pro mansuetis

terrse. Istum habemus hodie, singularem et unicum inter
filios excussorum. Pro patribus nostris natus est nobis
filius, qui exemplo apostolorum solus hodie facit vindictam
in nationibus, et increpationes in populis. Et sicut illi

principes populorum, qui modo congregati sunt cum Deo

Abraham pro justitia Christi, tanquam Dii fortes terrae
vehementer elevati sunt : sic et honor istius, si in exhi-
bitione justitiae perseveraverit, elevabitur in immensum.
Quod enim nunc exulat, quod multa in ejus contumeliam
attentantur, ei totum hoc in gloriam bcneficio patientiee
convertetur. Quod leve est, etmomentaneum tribulationis
nostrae, dicit apostolus, immensum gloriae pondus operatur
in nobis. Exhibeatis vosmetipsos tanquam Dei ministros
in multa patientia
Nam viclua est virtus, quaui non patientia firmat.
 :

EPISTOLiE. 83

Et quis a primitivis ecclesise cunabulis sine patientia

triumphavit ? Sane, licet plurimum habeat de spiritu
fortitudinis dominus vester : dicitur tamen, quod propter
coronationem novi regis Anglorum ab Eboracensi factam,
atque ob quaedam privilegia, sicut dicunt, contra ipsum
subreptitie impetrata, adeo turbatus est, quod a pusilla-
nimitate spiritus et tempestate pene moti sunt pedes ejus,
pene effusi sunt gressus sui. Verumtamen vos, qui estis
manus archiepiscopi et oculus ejus, sanctis exhortationibus
vestris confortate manus dissolutas, et genua debilia robo-
rate. Non mirum, si turbetur tribulationibus
est et
pressuris : verumtamen, si totus innitatur et inhsereat ei,

qui in electis suis mittit radices, omnem ventum tentationis

et turbinis securus excipiet. Certe patres antiqui, quum,
essent quandoque inter argustias, frequenter tsedio sunt
affecti. Unde et fortis illa tolerantia passionum, qua ferve-
bant in Domino, tepere et torpere videbatur ad tempus,
donec virtute induti ex alto per gratiam divinae consolationis
in spiritu fortitudinis resurgebant. Helias fugiens a facie
Jezabel, et affectus taedio hujus vitse, projecit se subter unam
juniperum, petiitque animse suse, ut moreretur. Sufficit,

inquit, mihi: tolle animammeam. Apostolus etiam, simili

taedio intabescens, Supra modum, inquit, gravati sumus, ita
ut tsederet nos vivere. Propheta hsec tsedia frequenter
expertus dicit: A fortitudinemanus tuse ego defeci, et
tabescere fecisti, sicut araneam, animam meam. Porro
caritas in eis invalescebat ex taedio, et ex ipsa infirmitate
fortitudo crescebat : quod alicui forte incredibile videretur :

nisi apostolus, qui frequenter haec in libro experientiae

legerat, testimonium super hoc ferret : Quando enim,
inquit, infirmor, tunc fortior sum : sed et ei dictum est
quia virtus in infirmitate perficitur.
Si ergo propter ingruentiam malorum, quae sustin et
dominus vester, aut pro suorum desolatione, aut pro exilii
hujus diuturnitate, videritis ei torporem mentis obrepere,
sitis ipsi solatio, ne desperet, ne titubet: in proximo est
84 PETRI BLESENSIS

enim terapus visitationis suae. Nam si mirabiles sunt

elationes maris, mirabilis est et in altis Dominus : qui
procellara convertit in auram, et indignationem regis in
gratiam.
Per legatos sedis Apostolicse, cum quibus a Romana curia
usque ad Bononiam veni ; vel Anglorum regi in proximo
firmissime reconciliabitur, vel ad majoris patriarchatus
eminentiam transferetur. Sane, qualitercunque voluerit
Dominus negotium ejus disponere si talis perseverat, qualis :

est hodie, securus expectet exitum hujus pugnoe ideoque :

voces palpantium non attendat, sed sequatur spiritura Dei,

qui in eo est, et quocunque ibit spiritus, et rotse pariter
gradiantur. Scio enim, quod gloriosus erit sui certaminis
cursus, tantummodo perseveret in eo, quem ccepit, forti-
si

tudinis et constantiae casu. Qui enim legitime certaverit,

coronabitur quumque omnes virtutes currant ad braviura,
:

sola perseverantia coronatur. Rogo autem vos, tanquam

dominum et magistrum meum, ut me de vestro et ipsius
statu frequentius instruatis. Nam, quum aliud non possim,
oro jugiter pro vobis, ut prseveniente Altissimi gratia regis
Anglorum gratiam, vestrarum rerum liberam adminis-
trationem obtinere possitis.
Librum vestrum de nugis Curialibus legi, et mirabiliter

me refecit : nam et ibi optima forma eruditionis est, et

propter artificiosam sententiarum varietatera inaestimabilis
raateria voluptatis. Bene valete.

EPISTOLA XXIII. AD OCTAVIANUM ROMANjE ecclesle

CARDINALEM. [a.D. 1187.]

Argumentum. — Dolenter queritur passim indignos, sive scientiam, sive

virtutem, sive eetatem spectes, per summam ambitionem in episcopatus,
aliasque dignitates irruere obtestaturque Octavianum, Apostolicae
:

sedisLegatum, ut sua auctoritate interposita ambitiosos et simoniacos

omnes ab ecclesiae srubernaculis arceat.
 EPISTOL^E. 85

Carissimo domino et amico Oct. S. Romance ecclesice cardinali

presbytero, apostolicce sedis legato magister P. B. Bath.

Archid. salutem.
curas hominum, quantum est in rebus inane.

O inanis gloria! O ambitio cseca! O terreni honoris in-

explebilis fames ! O tineee cordium, animarum subversio,
cupiditas dignitatum ! Unde obrepsit hsec pestis ? Unde
invaluit hsec execranda prsesumptio, ut indigni digni-
tates ambiant: et quanto minus meruerunt ascendere ad
honores, tanto importunius honoribus se importent ? Hodie
per fas et nefas, hodie in animae corporisque discrimine
currunt infelices ad cathedram pastoralem ; nec atten-
dunt, quod sit eis cathedra pestilentise, dum sibi et
aliis sit occasio ruinse. In gregibus et armentis, teste
Hieronymo, aries et taurus corpore et animositate prse-
stantior alios antecedit: homo vero bestiis omnibus be-
stialior, tanto indiscretius et audacius melioribus anteesse
praesumit, quanto minus de virtutum titulis, aut consci-
entiae sinceritate confidit. Utinam saperent, et intelli-

gerent, ac novissima providerent, nec populi iniquitates

Verba sunt ecclesiastici Noli
suis excessibus aggregarent. :

quserere ab homine ducatum, neque a rege cathedram

honoris. Noli quserere fieri judex, nisi valeas virtute ir-

rumpere iniquitates populi. Non te immittas in populum,

nec alliges tibi peccata duplicia. Qui nihil didicit, aliorum
doctor efficitur, et quasi aes sonans aut cymbalum tinniens
usurpat prsedicantis officium, quum sit truncus inutilis et

idolum mutum. Apud veteres erat conditio sapientum in-

sestimabiliter venerabilis, hodieque prudentia tanquam vilis et

abjecta calcatur: quadam vero abominabili mutatione stultitia

ponitur in sublimi. Hoc est, quod Ecclesiastes deplorando
conqueritur : Vidi, inquit, malum, quod sub sole est, stultum
positum in dignitate sublimi, et sapientes sedere deorsum.
Sacrae Scripturse prorsus expertes onus importabile digni-
tatis usurpant : de aliena potius, quam de sua scientia prse-
sumentes. Alia erat apostoli sententia discipulum instru-
68 PETRI BLESRNSIS

entis: Tibi, inquit, commendo, fili Timothee,regere ecclesiam

Dei, secundum quod novi te scientiam habere sacrarum litte-

rarum. Scientia siquidem spiritualis gladius est in manu

potentis. Haec est pera, in qua David tres limpidissimos
lapides posuit, quibus Goliath prostravit. Haec est asini
mandibula, quae Samsoni mille hostium stragem fecit. Hic
est vomer ille aratorius, quo Samgar sexcentos Philistaeos
occidit. Episcopus illiteratus, praeco est mutus. Praelati
populum acceptabilem Deo,
est erudire subjectos, reddere
aperiendo mysteria scripturarum. Petro enim et succes-
soribus ejus praecipitur ducere in altum rete, id est, profun-
dam sacrae scripturae intelligentiam in capturam hominum
aperire. Verumtamen hodie sicut populus, sic sacerdos:
sicut tenebrae ejus, ita et lumen ejus. Erubesce Sidon,
ait mare ; erubescat, doleatque praelatus praeesse populo,
nec prodesse : docentis assumpsisse officium, et in doctrina
populi mutumesse. Verbum lamentatoris prophetae est:
Grex perditus, factus est populus meus: pastores eorum
seduxerunt eos : canes muti non valentes latrare. Lupos
a gregibus suis arcere debuerant, sed ipsi lupi sunt in suos ;

nec de sua suorumve salute curantes, se cum gregibus suis

in foveam mortis aeternae praecipitant. Hodie in episcopi
dignitatem adolescentuli promoventur, et molles. Sic ven-
ditur Joseph Putiphari eunucho, dum Christi magisterium,
dum dispensationem sacramentorum Dei sibi damnabiliter
usurpare praesumit infructuosus et mollis episcopus. Porro
dum ad eruditionem populi mittit Dominus Jeremiam,
quem sanctificaverat ex utero matris suae, propheta suum
considerans imperfectum, tanquam adhuc elementarius et
rudis in formatione verborum, respondit : AAA Domine
Deus, nescio Moyses etiam dum a Domino destina-
loqui.
tur ad liberationem populi Israel de iEgypto Obsecro, in- ;

quit, Domine, mitte, quem missurus es ab heri et nudius :

tertius, ex quo locutus es ad servum tuum, impeditioris

linguae factus sum. Et quis hodie a pontificali onere se

excusat ? quis hodie allegat insufficientiam suam ? quis
 EPISTOLJS. 87

hodie invitus trahitur, aut reclamat? Ubi hodie similis

Ammonio invenitur ? quem quum clerus et populus in

episcopum elegissent,electioni nullatenus consentire volebat;
praevalentibus illis et invitum trahentibus, aurem sinis-
tram cunctis videntibus sibi radicitus secuit, dicens Lex :

divina nullum prsecisa aure episcopari permittit. Quum-

que Timotheus patriarcha censeret hunc episcopatu dignum,
etiamsi nare et auribus truncatus esset, dummodo scientia et
virtutibus praeemineret: illis rursum Ammonium rapientibus,
et invitum trahentibus, Ammonius dixit : Linguam meam,
propter quam vobis placeo, nisi me citius dimittatis, abscin-

dam. Dignitatis equidem appetitus natione ccelestis est:

in coelo concepit, et peperit iniquitatem. Per hanc affec-
tabat sedere in lateribus Aquilonis, qui nondum laboraverat,
ut sederet. Sed et isti nondum laboraverunt, ut sedeant, ut
eminentiam cathedrae Nondum pro-
pastoralis ascendant.
positum perfectionis aggressi sunt. Nondum cum Petro
rete, cum Joanne sindonem, cum Matthaeo telonium, cum

Joseph pallium, cum homine evangelico sepulturam patris,

cum muliere Samaritana hydriam, id est, cupiditatem sseculi
reliquerunt. Peccato talium, quasi filiorum Heli translata
est hodie arca, sive gloria Domini de Israel in Azotum,
ignem, scilicet, concupiscentise. Ignis autem iste non
inflammat, sed infumat, non illuminat, sed excaecat, sicut
scriptum est : Supercecidit ignis, et non viderunt solem. De
Azoto transfertur in templum Dagon, id est, tristitise, vel
desolationis. Nonne idolum tristitise et mceroris est prae-
latus illitteratus et fatuus, qui in ira Dei, et populi deso-
latione eligitur, et quasi idolum erigitur, ut veniat quod
legitur in Matthseo : Quurn videritis abominationem desola-
tionis stantem in loco sancto, id est in ecclesia Dei : tunc
vae praegnantibus, et nutrientibus. Illi enim, qui spiritum
salutis conceperant, exemplo talium suffocantur. Qui vero
vitae ccelestis alimenta petebant, nullo verbi divini pabulo
sustentantur. Parvuli, inquit propheta, petierunt panem, et
non erat., qui frangeret eis.
 :

88 PETRI BLESENSIS

Tu igitur, amantissime pater, qui a latere summi ponti-

ficis missus es, ut legatione fungaris pro Christo, surge in ex-
tirpationem execratissimae pestis hujus. Ecce constituit te
Dominus super gentes et regna, ut evellas et destruas, ut
disperdas et dissipes, et aedifices, et plantes. Accendatur et
ignescat zelus tuae auctoritatis adversus ambitionis malum,
dissipa et evelle plantationes iniquas. iEdifica, et planta in
ecclesia Dei tales, quos humilitas, quos innocentia, quos
vita probatior et litteratura commendet ;
qui subjectos
doceant ; qui divites non palpent ;
pauperes non gravent ;

qui minas potentum non timeant ;

qui crimina corrigant, et
marsupia non emungant quorum sermo sit doctrina; quo-
:

rum conversatio sit justitia quorum auctoritas sit, non in

;

habitu, non in fastu, sed in eruditione et defensione fidei

quorum vita sit publice commendabilis quorum memoria :

in benedictione. Ad tuum, et collegae tui ingressum quaeso

laetetur ecclesia Christi, ut a simoniacis et ambitiosis
oppressa sub vestra consolatione respiret. Congaudeant
clerici, et exultent populi, se hodie in vobis suscepisse cives
apostolorum, et domesticos Dei : portantes pacem, et illu-
minantes patriam, nobis et aliis vitae aeternae poscentes
praemia, ut de labore et solicitudine vestrae legationis
immarcessibiles justitiae manipulos reportetis.

EPISTOLA XXIV. AD FAMILIARES THOJVLE ARCHIE-

PISCOPI CANTUARIENSIS. [A.D. 1169 70.]

Argumentum. — Reginaldus archidiaconus Sarcsberiensis in oflfensionem

Thomee archiepiscopi exulantis inciderat : eum ad satisfactionem et

reconciliationem paratum Petrus cupit in amicitiam, et, per eam, in
societatem persequutionis restitui.

Doletis, et causamini quod ad archidiaconum Saresbe-

riensem me contuli sed si culpa est, accessisse ad eum,
:

rcddit me necessitas excusatum. In verbo Domini dico

vobis, quod nec noveram, nec audieram, quod dominus
 EPISTOL^E. 89

vester adversus eum aliquid rancoris aut odii concepisset.

Nunc etiam certissime novi, quod vestro domino recon-
ciliari toto corde desiderat: et jam nisi inimicus homo
impedisset, per omnia satisfacturus se ipsius pedibus humi-
liter advolvisset. Adhuc etiam correctionem, et conver-
sionem ipsius expecto quotidie, et ad hoc operam adhibeo
diligentem. Sed sunt aliqui cum eo, qui seminant zizania,
et firmiter interdicunt, ne domino vestro reconcilietur, si

patris sui, quem super omnia diligit, ac totius generis sui

salutem et quietem desiderat. Scitis equidem, quia horao
circumspectus est et industrius, vobisque ac domino vestro
fructuosissimus esse posset, si staret vobiscum, si in se
partem vestrae persequutionis exciperet. Scio etiam, quod
ad hoc eum tenuissima exhortatio domini Cantuariensis
efncaciter inclinaret. Date operam, quaeso, ut ad eum a
domino vestro super hoc litterae dirigantur. Quod si non
facitis vestrse utilitatis intuitu ; hoc saltem suse
faciatis

conversionis et salutis obtentu. Certe Moyses, ut Hobab

ab errore gentilitatis averteret, volens ipsum tanquam
necessarium retinere, dicebat : Proficiscimur ad locum,
quem Dominus daturus est nobis : veni nobiscum, et bene-
faciemus tibi: Dominus bona promisit Israeli, noli
quia
nos relinquere tu enim nosti, in quibus locis castra po-
:

nere debeamus, et eris ductor noster. Si Moyses gentilem

postulabat sibi fieri ducem non erubescat quaeso Moyse
:

minor archidiaconum sibi adjungere dolorum et laborum

participem. Archidiaconus enim hoc prsecipue desiderat,
ut pro eo, et cum eo laborem et dolorem inveniat. Nuper
legebamus in libro Regum, et occurrit nobis verbum illud
Ethai Gethaei ad David egredientem nudis pedibus de
Jerusalem a facie Absalon, et dicentem, quod ille rever-
teretur : illeque respondit ; Vivit Dominus, quia non dere-
linquam te, neque in vita, neque in morte. Suspirans
ergo archidiaconus : Sic faciat mihi, inquit, Dominus, et
hoc addat, antequam moriar, ut sic possim domino Can-
tuariensi, et ex corde hoc dicere, et opere adimplere.
N
 ::

90 PETRI BLESENSIS

Suggerite, quaeso, domino archiepiscopo, ne clericum suum

verbis provocet, aut minis exasperet: ne dum ligna cum
proximo caeduntur in sylva, ferrum de manubrio securis
evadat, proximumque interimat. Ligna enim, teste Gre-
goria, csedimus, quum per increpationem proximi peccata
succidimus: sed ferrum securis elabitur, proximumque
occidit, dum contumeliosa correctio conscientiam proximi
vulneratam a dilectionis spiritu in mortale odium vertit.

Sane non est admonitio accepta in oculis Altissimi, quae

non fit ex caritatis intimo, et in spiritu lenitatis. Quod
liquido patet ex verbis Elise, dicentis ; Ecce spiritus Do-
mini subvertens montes, non in spi-
et conterens petras, et
ritu Dominus et post spiritum commotio, et non in com-
:

motione Dominus et post commotionem ignis, et non in

:

igne Dominus et post ignem sibilus aurse tenuis, et in

:

sibilo Dominus. Nam, quum per praedicta terribilis

increpatio exprimatur, per sibilum aurae tenuis blanda
et amica exhortatio designatur. Haec fit cum silentio,

illa fit cum iracundia et tumultu : sicut scriptum est

Quoniam aquse Siloes cum silentio currunt : aquse vero
Rasin transeunt cum tumultu. Porro dominus Cantu-
ariensis, qui, sicut mihi videtur, jam aggressus est arc-
tioris et altioris vitae propositum, non spiritum hujus
mundi accepit, sed spiritum qui ex Deo est. Caritas ergo
Dei, quae diffusa est in corde illius, usque ad proximum se
extendat, sicut decet sanctum. Unde, si Saresberiensis
archidiaconus perseverat in ea satisfactione et obedientia,
quam promittit, aperienda sunt ei viscera caritatis. Ego
autem magnum reputo, tantum lucrifacere virum: qui, si

vestigiis domini Cantuariensis inhaeserit, fructum in ecclesia

Dei faciet tempestivum. Si adhuc residet in animo ejus
adversus archidiaconum aliqua suspicionis occasio, ante-
quam eundem in sacrarium suee familiaritatis admittat,
fidem ipsius cxperiatur operibus. Josue quidem non prius
angelum amicum recepit, quam amicum esse cognoverit
sciscitans prius, suusnc esset, an adversariorum ? Illud
 : :

EPISTOLiE. 91

verbis assero confidenter, quoniam si conversionem ejus

procurare voluerit, in eo quod Saulum reperit, Paulum
inveniet. Super conversione siquidem et salute archi-
diaconi anxia solicitudo me tangit : non enim possum eum
non diligere, qui frequenter in suis benedictionibus me
prsevenit.

EPISTOLA XXV. —AD OFFICIALEM EPISCOPI CARNO-

TENSIS.

Argumentum. —Hortatur officialem, ut officium susceptum, obgraves

et multos abusus illi conjunctos deserat : unde et prolixe officialium

fraudes et technas describit.

Magister P. Blesensis Bath. archid. G. qfficiali episcopi

Carnotensis salutem, et salubre consilium.

Quia te affectuosissime diligo in visceribus Jesu Christi,

proposui te salutaribus monitis adhortari, ut de Ur Chal-
dseorum, et de medio Babylonis tempestivus exeas, et
ministerium damnatissimse villicationis omittas. Scio, quod
munerum cupiditas subvertit cor tuum, ut fieres officialis
episcopi. Quandoque verbum
legeras, sed forte negligebas
illud beati Job Ignis devorabit corpora eorum, qui munera
:

libenter accipiunt. Ideo beatus est, qui excutit manus suas

ab omni munere. Credo hujusmodi officiales non ab
officii nomine, sed ab officit, verbo, mutuasse vocabulum

Nam genus hoc hominum, quod dicitur Officiperdi

Officit est verbum crudele nimis et acerbum :

Dictio plena malis, hinc dicitur officialis.

Tota officialium intentio est, ut ad opus episcoporum

suae jurisdictioni commissas miserrimas oves quasi vice
illorum tondeant, emungant, excorient. Isti enim sunt
episcoporum sanguisug^e, evomentes alienum sanguinem,
quem biberunt.Quia testimonio Scripturse, Divitias, quas
congregavit impius, evomet et de faucibus illius extrahet
:

eas Deus. Isti sunt quasi spongia in manu prementis, et

quasi quaedam colatoria, divitias suis dominis influentes, et
92 PETRI BLESENSIS

execrandis acquisitionibus nihil sibi praeter peccati sordem,

et fasculentiam retinentes. Quod enim aggregant per
oppressionem pauperum, episcopis quidem ad delicias
cedit, officialibus ad tormentum.

Sic vos, non vobis, mellificatis apes.

Sic vos, non vobis, accumulatis opes.

Isti sunt secretiora illa ostiola, per quae ministri Belis

sacrificia, qua3 super mensam ponebantur a rege, clanculum
asportabant. Sic Episcopus quasi longa manu bona aliena
diripit, et notam criminis a se removens, suis officialibus
culpse et infamise discrimen impingit. Ideo quasi sub
umbra episcopi, et obtentu justitiae palliatse subditos oppri-
munt, ecclesias gravant, reditus alienos violenter inva-
dunt : oculos habent ad munera non ;
pupillo et viduae
intendunt. Verba sunt Jesu filii Sirach Concupiscentia :

spadonis devirginat juvenculam ita et qui facit per :

vim judicium injustum. Spado virginem opprimit, et

prolem in oppressione non quserens, sed suae libidini
tantum serviens, corrumpit, non gignit: sic praslatus ira-
cundiae, aut avaritise suse satisfaciens, nec fructum jus-
titise quaerens corrumpit, non corrigit; exasperat, non
emendat. Quod enim fit praetextu fucatae religionis, aut
simulatae justitise, non fructificat ad vitam, non sedificat ad
salutem. Parcit Saul optimis gregibus Amalec, quasi ea
sacrificaturus Deo, et Gedeon
divinam incurrit offensam.
de prseda Madianitarum facit Ephod et hoc ei, et domui :

suaB versum est in ruinam. Hanc administrationem, quam

tibi damnabiliter usurpasti, patientius ferrem : nisi sacrarum
litterarum scientia prseemineres. Causse et judicia, quibus
te imprudenter, ne dicam impudenter, immisces, potius
consuetudinario et saeculari jure quam ecclesiastico, deci-

duntur. Virum litteratum et ecclesiasticum non sic

decebat saecularibus negotiis implicari. Apostolus ad Co-

rinthios scribens dicit : Ssecularia negotia si habueritis,
eos qui contemptibiliores sunt inter vos constituite in
ecclesia ad judicandum. Officium officialium, quorum te
 epistol^e. 93

nuuiero aggregasti, hodie est, jura confundere, suscitare

lites, transactiones rescindere, innectere dilationes, sup-
primere veritatem, fovere mendacium, quasstum sequi,
sequitatem vendere, inhiare exactionibus, versutias con-
cinnare. Isti sunt, qui hospites suos gravant superflua
evectione, et multitudine clientelse. Quaerunt delicatos
et superfluos cibos, quum scriptum Comedentes et
sit:

bibentes, quse apud illos sunt. De alieno enim prodigi, de

proprio sunt avari, verborum insidiatores, et aucupes
syllabarum, tendunt laqueos et pedicas in capturam pecu-
nise: jura interpretantur ad libitum, et ea pro voluntate
sua,nunc abdicant, nunc admittunt bene dicta depravant, :

prudenter allegata pervertunt, rumpunt foedera, nutriunt

simultates, fornicationes dissimulant, matrimonia distrahunt,
adulteria fovent, penetrant domos, et mulierculas oneratas
peccatis captivas ducunt, diffamant innoxios, et nocentes
absolvunt: et, ut multa sub verborum paucitate con-
cludam : dum omnia venaliter agunt filii avaritiae, servi
mammonse, se diabolo venales exponunt. Dominus in
evangelio dicit: Gratis "accepistis, gratis date : et Salomon
in parabolis : Veritatem eme, et noli vendere sapientiam,
justitiam et doctrinam. Vereor, ne te rapiat spiritus
elationis et dominandi lidido ad vanitates et insanias falsas.
Utinam attenderes verba Sapientiae talibus comminantis:
O vos, qui placetis vobis in turbis, data est vobis potestas a
vestras, quoniam
Deo, qui interrogabit opera, et cogitationes
quum essetis non recte judicastis.
ministri regni illius,

Horrende autem apparebit Dominus, et judicium duris-

simum his, qui prsesunt, fiet : atque fortioribus instat
fortior cruciatus. Amice, in arena hujus sseculi pericu-
losissime pugnas : mors te sequitur, vita fugit, caro palpat,
mundus allicit, leo rugiens et quserens quem devoret,
circumcurrit. Omnis enim qui in agone contendit, ab
omnibus se abstinet : utinam ab hominibus hujusmodi
noxiis abstineres : ut nil in te, quod suum est, princeps
hujus mundi, et in palsestra, qua curritur ad bravium, nil
 :

94 PETRI BLESENSIS

haberet adversarius, quo te caperet, aut teneret, aut a

bravio retardaret. Si mihi credis, imo si credis in Deum,
relinque maturius officialis officium, ministerium damna-
tionis, rotam malorum, et spiritum vertiginis, qui te ad
inania circumvolvit. Miserere animse tuse placens Deo
cui placere non potes sine perditione officii.

EPISTOLA XXVI. —ad socium quendam suum.

Argumentum. — Scribit se deserto juris civilis studio theologiae Pari-

siisoperam dare juris civilis studium et usum non convenire
;
clericis,

propter maximos advocatorum abusus.

Domino suo B. et carissimo socio suo P. Blesen. archid.

Bathon. salutem.

In epistolari salutatione ferventior extitisset nostra

devotio : nisi vel invida mihi locorum distantia, vel raritas
itinerantium contrairet. Vicarias ergo salutationes praesens
et nunquam intercisa suppleat affectio : quumque civilis

possessio corporalem assistentiam non mendicet : me ;

licet

remotum, propinquiorem habetis, et fortius possidetis

absentem : nec interstitium locale, corporumve remotio, vel
temporum intercursus robur dilectionis evacuat. Quod si

de verborum obligationibus, legem primam attenditis,

Intervallum medii temporis obligationem non vitiat.

Vester, vobisque devotissimus operam theologise Parisiis

indulgeo : Bononiensis castra militiae crebro suspirans, quse
vehementer amata citius et prsemature deserui. Legimus
tamen de usu et usufructu legato, quod fructuario liceat
maturitatem fructuum prsevenire : soletque ex olivis citra
maturitatis tempora uberior olei copia emanare. Currens
ergo ad oleum, quod Aaron cum laganis jubetur offerre,
leges saeculi saluto ad tempus, ne peccatoris oleum me
impinguet. Lex enim Domini, lex immaculata, convertens
 :

EP1ST0LJE. 95

animas : meque praevaricatorem legis divinae constituerem,

nisi cum qualiquali theologiae notitia, nisi cum pugillo
similse thus offerrem. Lex equidem ssecularis gloriosa
supellectili verborum, lepidaque orationis urbanitate lasci-

viens me vehementer allexerat et inebriaverat mentem

meam. Sed abhorret propheta aureum calicem Babylonis :

ubi designatus est lepor eloquentiae sedificans ad gehennam.

Adhuc tamen, quia nondum dilatavi gressus meos in lege
Domini, lectioni Codicis et Digestorum plerumque ad
solatium, non ad usum, tempus vacationis impendo.
Res plena discriminis est in clericis usus legum totum :

enim hominem adeo sibi vendicat, ut eum rei familiaris

providentia fraudet, suspendat a spiritualibus, a divinis
avellat. Ideo Joannes Chrysostomus, sicut tripartita refert

historia, licet scientia civili et facundia praeemineret, noluit

tamen ad instantiam amicorum gerere officium advocati.
Periculosum est ita se legibus humanis impedire, ut mens
per horulam a divinse legis meditatione jejunet. Nemo
simul potest precari, et orare, petere et postulare, exercere
Christi ministerium et officium advocati, ne, dum in utroque
neutrum bene peragat.
festinat,

Non inficior neque denego bonum est scire leges, sed

:

non ad quaestum, non ad iniquum juris compendium, sed

ad inquisitionem veritatis, et judicii sequitatem : si forte me,
aut alium, aliquando oporteat esse judicem, aut judicis
assessorem. Hodie soli avaritise militant patroni causarum
illudque quondam venerabile nomen, et gloriosa professio
advocati notabili venalitate vilescit, dum miser et perditus
linguam vendit, lites emit, matrimonia legitima dissolvit,
amicitias rumpit, sopitarum litium cineres resuscitat, pac-
tiones violat, detrectat transactiones, privilegia frangit, et
in capturam pecunise pedicas et retiacula tendens jura
omnia intervertit. Ideo constitutio imperialis ab officio
postulandi removet litium redemptores. Jure autem prae-
torio, atque interpretum, in praevaricantes vel alias delin-
quentes pcense extraordinarise statuuntur. Debuerat advo-
 :

96 PETRI BLESENSIS

catus, quod gratis acceperat, gratis dare, advocare pro

pupillo et vidua, pro utilitate reipublicae, pro ecclesiae
libertate, nil exigens, sponte oblata suscipiens, eripiens
inopem de manu fortioris, egenum et pauperem a diripi-
entibus eum. Fructuosius esset ei salarium modicum et
honestum, quam sinum inexplebilis avaritise per fas et
nefas extendere in immensum : nam melius est modicum
justo super divitias peccatorum multas. Si talentum sci-

entiae sibi aDomino commendatum sponte et gratis expen-

derit, non est abbreviata manus Domini, ut ei respondere

ad meritum, et ampliora etiam conferre non possit. Hoc

igitur secure commendet patri orphanorum, et judici vidu-
arum : ipse enim promissor est magnificus, et munificus
retributor.

EPISTOLA XXVII. AD CANONICOS DE BELLOVIDERE.

[A.D. 1171.]

Argumentum. — Docet obitum S. Thomae martyris Cantuar. archi-

episcopi non esse deflendum, utpote qui vitam terrenam cum coelesti,
miseram cum gloriosa commutarit. Virtutes ejusdem accurate de-
scribit ac monachos ejus cathedrales arguit, quod clanculum, con-
:

tempta communi episcoporum et abbatum electione, successorem

elegerint : optat denique ut summus Pontifex tam clericorum, quam
monachorum ambitionem coerceat.

Carissimis fratribus et amicis suis canonicis de Bellovidere

magister P. Blesensis Batho. Archi. salutem et dilectionem.

Decessit pastor animarum nostrarum, cujus obitum flere

decreveram sed recessit, non decessit abiit, non obiit.
; :

Mors enim per quam mirificavit Dominus Sanctum suum,

non est mors, sed dormitio : portus mortis, et porta vitse,

introitus in delicias coelestis patrise, in potentias Domini, in

abyssum claritatis aeternse. Peregre siquidem profecturus,
sacculum pecuniae secum detulit, in plenilunio reversurus
ejus enim anima, dives meritis, recedens a corpore, in
 EPISTOL.E. 97

resurrectione generali et antiquum hospitium

plena ad
revertetur. Quum multas virtutes quasi merces varias in
unum fasciculum comportaverit ad ccelestes nundinas
profecturus, plena dierum vetula, mors saeculi scilicet, anus
improba, litigiosa, querula, importuna, invida, inimica
et subdola, ccepit revolvere sarcinulas ejus, et scru-
pulosius explorare, si meritorum ih-
quid esset in illo

volucro, quod ad ipsius dominium pertineret. Ipse autem

tanquam vir circumspectus et prudens noluit vitse suae
sustinere dispendium. Diu enim desideraverat dissolvi, et
esse°cum Christo, et tunc permaxime suspirabat exire de
corpore mortis hujus. Modicum itaque pulveris projecit
in os vetulae, quasi vice tributi, et nomine vectigalis. Inde
ccepit falsus ille rumor populariter evagari et passim ple-
bescere, quia fera pessima devoravit Joseph. Tunica
siquidem, qua spoliatus est, fallax nuncia mortis erat. Jo-
seph enim vivit, et dominatur in tota terra iEgypti. Beata
ejus anima corruptibilibus exonerata exuviis de pulvere
hujus conversationis libera evolavit in ccelum. Assumpta
est ab eo, qui dicit Vado parare vobis locum iterum
: :

autem veniam, et assumam vos ad meipsum. Consum-

matus in brevi explevit tempora multa raptus est, ne malitia
;

immutaret intellectum ipsius. Vocatus est in ccelum, quo

mundus non erat dignus nec est exstincta lucerna hsec,
:

sed flatu transitorio percussa est, ut luminosius splendeat,

et jam sub modio non abscondita luceat omnibus qui in
domo sunt. Visus est oculis insipientium mori, sed vita
ejus abscondita est cum Christo in Deo : Mors eum vicisse
et absorbuisse visa est, sed absorpta est mors in victoria.
Desiderium cordis ejus tribuisti ei, Domine : diu enim
militaverat tibi propter verba labiorum tuorum custodiens
vias duras. Sane a primitivis adolescentise moribus, coepit
morum maturitate senescere, atque prurientes carnalis
insolentise motus, vigiliis, jejuniis, disciplinis, cilicio, ct
jugis continentiae balteo cohibere. Vocatus est itaque a
Domino tanquam Aaron ad dandam scientiam salutis plebi
o
98 PETRI BLESENSIS

populum acceptabilem Domino, sectatorem

ejus ut redderet
bonorum operum, et pararet Domino plebem perfectam.
Elegit eum Dominus in sacerdotem sibi, ut esset in po-
pulo ejus ductor et doctor, vitae speculum, pcenitentia3 forma,
et sanctitatis exemplum. Deus scientiarum Dominus de-
derat ei linguam eruditam, et infudcrat ei abundanter
spiritum sapientias et intellectus, ut esset inter doctos doc-
tior, inter sapientes sapientior, inter optimos melior, inter
lmmiles socius, inter maximos major. Erat preeco vcrbi
divini, tuba Evangelii, amicus sponsi, columna cleri, oculus
cseci, lingua muti, pes claudi, sal terra3, patria3 lumen,
minister altissimi, vicarius Christi, Christus Domini. Tota
conversatio ejus erat schola honcstatis, morum sedificatio, et

structura salutis. Erat in judicio rectus, in dispensatione

industrius, in pra3cipiendo discretus, in loquendo mo-
destus, in consilio circumspectus, parcissimus in cibo
recipiendo, in donando largissimus, in ira pacificus, in carne
angelus, inter injurias mansuetus, timidus in prosperis,
securissimus in adversis, in eleemosynis effusus, in miseri-
cordiis totus. Erat religiosorum gloria, delicia3 plebis, timor
principum, Deus Pharaonis. De isto possumus fiducialitcr
dicere, et cantare : quia post aurum non abiit, nec speravit
in thesauris pecuniae, qui nec acceptor munerum, nec
acceptator esse dignatus est personarum. Caeteri in
eminentire cathedralis apicem sublimati, statim curam carnis
propensius agunt, minus
circumspectius se dietant, non
timent corporis segritudinem, quam gehennam, et in omnibus
spatium vitae productioris affectant. Iste vero a primo sua3
promotionis ingressu, summo dcsiderio appetebat finem
vita3, imo ut verius loquar, vivendi principium. Nam,
sicut Salomon ait: Quum cousummaverit homo, tunc
incipit. Hujus enim vita3 transeuntis egressus, ingrcssus
est ad illam, qua? non transit nec desinit, vitam. A tene-
rioribus annis incipiens, singulis retatibus, quasi singulis
diei horis, tanquam diligens cultor et strenuus in vinea
Domini Sabaoth laboravit : et sic in consummationc Sanc-
 epistol^:. 99

torum vitse transitoriae cursum clausit. Sane jamdiu

conversatione coelestis, et a corpore peregrinans anhelabat
ad iilas coelestes delicias temporalis vitae transire com-
pendio. Ideo propositum et signum peregrinationis arri-

piens de torrente in via bibit : propterea exaltatum est

nomen ejus in patria. Sic domini, et fratres nostri mona-
chi cathedrales pupilli facti sunt absque patre. Deus
autem, qui eduxit de mortuis pastorem magnum ovium in
sanguine testamenti seterni Dominum Jesum Christum,
ipse, ut verbo Moysi utar, provideat virum, qui sit super
multitudinem hanc. Porro plurimi conqueruntur, et
impatientissime ferunt quod Christi tunica inconsutilis
inter eos et episcopos terrse scissa est: nec tantum vacca
et aries, sed turtur et columba divisse sunt, et altrinsecus
separatse. Ausa est irrumpere usque ad religionis pro-
fessores magistra illa discordiae, odii fomes, et occasio scan-
dalorum praesumptuosa, scilicet, usurpatio seorsim et sin-
gulariter eligendi: ut contempta et abjecta episcoporum
et abbatum deliberatione communi fieret electio clandestina

et furtiva, et consuetudini contraria, inimica legibus, dam-

nata decretis, et moribus reprobata. Omnes cseteri, qui
nunc injuriam et contemptum suum reputant, eam quam
monachi fecerunt electionem, in personam, quae nominata
est, sua vota libenter et unanimiter sine omni scissura et

scandalo contulissent. Nunc autem vereor ne hsec electio,

quod Deus avertat, sit ejus dejectio et hsec acquisitio :

umbraticse libertatis convertatur ecclesise Christi in mate-

riam servitutis. Sane pestis hsec, et alise innumerabiles
corpus ccclesiae generalis hodie inficiunt et corrumpunt.
Irruunt laici in sancta Sanctorum : sanctuarii vero lapides
disperguntur in capite omnium platearum. Convertuntur
hodie claustra in castra et fora : religiosi in ethnicos, pas-
tores in lupos, lilium in spinam, aurum in scoriam, fru-
mentum in lolium, vinum in acetum, oleum in amurcam.
Respiciat Dominus in faciem testamenti sui, ct non det in
conculcationcm vineam, quam plantavit dextera ejus,
100 PETRI BLESENSIS

ccclesiam, quam acquisivit sanguine suo. Suscitet spiritum

Moysi, et erigat cornu illius unicornis, episcopi illius unice
summi et singulariter generalis, quatenus arripiat judicium
manus ejus, ut cornu suo ventilet Syriam, intonet contra
Edom, fulminet contra vitulos Betliel, contra idola iEgypti,
contra pingues vaccas Samaria3, contra sacerdotes Baal,
contra pastores pascentes seipsos, contra judices, qui con-
dunt iniquas leges, contra canes mutos non valentes latrare,

contra amphoram Zacharise, contra vasa pastoris stulti,

contra ambitionem Simonis Magi, contra tyrannidem saeculi,

et ambitionem claustri, contra prsevaricantes, contra arro-

gantes, contra oppressores pauperum, contra turbatores
ecclesiasticse pacis, et fidei subversores.

EPISTOLA XXVIII. — rotroci epist. ad willelmum

SENONENSEM ARCIIIEPISCOPUM. [A.D. 1172.]

—
Argumentum. Rothrodus Archiepiscopus Rothornagensis implorat
opem archiepiscopi Senonensis, ut exitium ccclesiac Rothomagensi,
ejusque nobilissimac villac Andeliac, ex bello inter reges Anglorum et
Francorum orto impendens, sua industria amoliatur.

Willehvo Senonensi arckiepiscopo, et apostolica sedis legato R.

Rotkomag. salutem et spiritum compassionis qfflictis im-
pendcre.

Si ad memoriam reducantur ecclesiae nascentis exordia:

sicut inter credentes erat unitas in fide, in spiritu, in bap-
tismo : sic in unum facultatibus contributis, unum crat
omnibus votum, relevare paupcrum indigentias, et om-
nium necessitates tanquam proprias reputarc. Una siqui-
dcm et indivisa est Domini tunica ncc unquam passa :

est divortium sponsa Christi, nec contumclias pcllicis alicnaj

sustinuit, cujus unitatem sponsus in Canticis attcstatur,

T
dicens: l na est columba mea, dilecta mca. Noluit eam
numerosa pluralitate ccnscri. Licet cnim plures sint
 EPISTOL.^. 101

ecclesise, sic tamen in unius compagem corporis uni-

untur : ut sicut unius membri lsesione membra corporis
omnia quodam compassionis participio molestantur, sic

unius ecclesiae desolatio in communem gemitum con-

vertatur. Quum itaque in vinculo caritatis singularitas

locum non habeat, sed in dispendium commune redundet,

quicquid toleratur a singulis, quia ex prsesenti regum dis-
cordia exitialem ecclesise Rothomagensi videmus imminere
ruinam, advestram gratiam devolamus: de cujus dilectione
et prudentia pleniorem in Christo fiduciam reportamus.
Vos enim estis, in cujus consilio, et auxilio potissimam suae
salutis ancoram navicula B. Petri constituit : quum inter
schismaticse persequutionis fluctus periculosius scstuaret,
vobis contulit Deus in pueritia super senes intelligere, et
futuram naturse canitiem maturiore morum senio praevenire.
Fluxos adolescentise motus in vobis ratio magistra cohibuit,
ut omni lascivise libertate prsecisa, nec forma, nec nobilitas
nec opum exuberantia, nec potestas, nec csetera, quibus
pudicitia expugnatur, propositum interverterent castitatis ;

sed modesta in omnibus conversatio plus angeli quam

hominis exhiberet. Cseteras virtutes, quibus miraculose
fulgetis, sub silentio praeterimus : nec enim nostra prseconia
mendicatis, cujus honestatem et prudentiam fama latissime
promulgavit.
Ad nostras et ecclesise nostrae pressuras revertimur, quibus
nos hostilitas circumvallat. Scitis enim, qualiter in Nor-
mannorum perniciem Francia tota conjuraverit : nec immi-
nentis ruinse dispendium Rothomagensis ecclesia declinabit,
nisi vestrse celsitudinis ope et consilio fulciatur. Si ergo
ad prsefatam ecclesiae unitatem respiciatis, vestrum est aver-
tere quod timemus, vestrum est necessitates nostras omni
praevenire cautela, quatenus caritas non ficta, et amica
compassio se talem negotiis alienis impendat, qualem se
propriis exhiberet. Recordetur dominus rex Francorum,
Rothomagensem ecclesiam suam esse, quse pro illo assidue,
tanquam pro regc suo unico spccialiter interpellat, suasque
102 PETRI BLESENSIS

facultates omnino de ejus jurisdictione cognoscit. Rcgi?e

majestati non congruit depopulari quod suum est, aut illas
expugnare ecclesias, quarum tutor est, et patronus. S,i nos

alius infestaret, ab ipso, non aliunde remedium quaereremus.

Andeliacum ergo, et alias possessiones nostras ipsius et
vestrae protectioni committimus et tuteke. Sane quum de
discretione, et consilio vestro dispositio regni Francorum
tota pendeat, quum in manu vestra corda sint regum, et ad
vestrse ordinationis arbitrium populi inclinentnr, vobis
incumbit, quae ad pacem sunt, quaerere : vel, si hasc
dissentio ad pacem reformari non potest, saltcm res eccle-
siasticas, quas vestroe tuitioni commisimus, ab incursibus
bellicis liberare. Quumque Andeliacum nobis et commen-
salibus nostris unicum sit vivendi subsidium, villse nostrrc

parcite, si vultis parcere vita3 nostrre.

EPISTOLA XXIX. AD ABBATEM, ET CONVENTUM

S. ALBANI.

—
AiiGUMENTUM. Queritur de inhospitalitate prioris de Wallingford,
multaque in laudem hospitalitatis~affert, adclens ad ea jam olim prifi-
cos monachos et monasteria imprimis commcndata fuissc.

Revcrendis patribus ct amicis, abbati ct conventui S. Alban?\

Magister P. Dlesensis Dath. archidiac. salutem in vero
salutari.

Nuper de archidiaconatus mei visitatione redibam, pra>

mittcns scrvientes meos apud Wallingfordiam, qui milii

hospitium pr?epararent : ipsi vero quum a priore loci illius

domos ibi vacantes ad usum unius noctis mihi commodari

petercnt, et jam illuc omnia, quae nobis et jumentis
crant necessaria, comportassent : prior eis in multa su-
pcrbia ct abusione respondit, et pcnc usque ad vcr-
berum contumcliam prorumpcns, cos ignominiosa vcr-
borum turpitudine laccssivit. Domus cquidcm vcstra
 :

EPISTOLiE. 103

nominatissima quondam in observantia religionis et ordinis

in hospitalitatis etiam exhibitione longe lateque solet odorem
suavitatis, et fragrantiam gloriosse opinionis effundere.
Nunc autem in injuriam capitis membri inferioris putredo
refunditur, et ex particulari corruptione totius corporis
vitium sestimatur. Verbum apostoli est ad Hebrseos : Hos-
pitalitatem nolite oblivisci : propter hanc enim placuerunt
quidam angelis in hospitio receptis. Ubi est, quseso, illa
hospitalitatis gratia, quam olim vestri antecessores exerce-
bant in Scithim ? Mutius, Apollonius, Paphnutius, Ma-
carius, Antonius, Paulus: inter quos diutissime certatum
est pia contentione, quis alteri panem frangeret, quum
Dominus gratia hospitalitatis quotidianum annonse stipen-
dium duplicasset. Edictum principis apostolorum est
Estote hospitales invicem sine murmuratione. Princeps
etiam principum in judicio tremendo quibusdam dicturus
est Hospes fui, et non collegistis me. Hospitalitatis fuit
:

meritum, quod duo discipuli euntes in Emmaus, acrisia

sublata, in fractione panis Dominum cognoverunt. Pleri-
que etiam autumant beatum Gregorium fuisse illum patrem-
familias, qui in expositione ejusdem Evangelii legitur in
leproso Dominum suscepisse.
Prosapia regis Anglise, quia unus de antecessoribus ejus,
cuidam leproso, quem in hospitio receperat, gratiam of-
ficiosae humanitatis exhibuit, ab officio forestarii in emi-
nentiam regise dignitatis ascendit. Hospitalitatis gratia
Abraham de Sara sene et sterili filium, in quo
suscepit
Dominus benedictionem omnium gentium repromisit.
Angeli hospites liberaverunt Loth de subversione et in-
cendio Sodomorum. Raab ab hospitibus suis Caleb et
Josue in eversione Jericho salutem suse domus obtinuit.
Hospitalitas Sunamitidis dedit ei filium precibus Helissei,
eumdemque mortuum suscitavit. Pauperi viduae, quse
Eliam hospitio suscepit et pavit, coelesti gratia influente,
postea nec oleum, nec farina defecit. Expressa simili-
tudinis forma, dum in monasteriis florebat hospitalitas,
104 PETHI BLESENSIS

principes terrae loca religiosorum passim et certatim magnis

facnltatibus ampliabant : deficientibus autem vasis, oleum
stetit. Ex quo enim tempore in monasteriis deficere
cocpit Hberalitas hospitalis; stetit ac cessavit magnatum
largitio : vereorque ne pauperis viduse filii, quos propheta
liberaverat, iterum a creditoribus rapiantur in servos.
Sancta enim religio, quse monachorum mater est, datur
hodie in conculcationem : possessiones illius trahuntur in
direptionem et praedam : quod olim devota principum
et
munificentia contulit : modernorum avaritia, non sine
magno foenoris dispendio, revocare et auferre pracsumit.
Multos equidem a magnatum familiaritate et gratia separat
dcfectus hospitalitatis. Sic brachio contrito, humerus a
junctura sua cadit : dum reverenda olim religionis auctoritas
principum oppressione calcata vilescit, et evenit imprccatio
illa Job dicentis : Si comedi buccellam meam solus : quia
ab infantia mea crevit miseratio mecum, et de utero matris
meae mecum egressa est. Si foris stetit peregrinus : si

ostium meum viatori non patuit; humerus meus a junctura

sua cadat, brachium cum ossibus conteratur. Sane
et
prsefatus priora quandoque graviter occasione ejusdcm
delicti punitus est credebamque quod ei vexatio dedisset
.

intellectum, sed adhuc manus ejus extcnsa est nec a vestrse :

domus dehonestatione ccssabit, doncc humerus a junctura,

morbidum pecus a grege, membrumque putridum a corporo
pra^cidatur.

EPISTOLA XXX. AD R. BATIIONIENSEM EPISCOPUM

ELECTUM. [A.D.1175.]

—
Argumentum. "Pctrus semcl, iterum, tcrtio pcr quictem viderat
amicum suum, ad quem scribit, Episcopi oruari insignibus eam :

visiouem eidum patefacit ; optatque undecunque tandem orta sit,

ut suum couscquatur effectum.

 kpistoljE. 105

Carissimo domino et amico, R. Bathon. electo P. Blesen.

Bath. archidiac. salutem, et prosperos ad vota successus.

Quum humanae conditionis status motu multiplici vari-

etur, nihil in temporalibus invenio, praeter unum, quod
vitae coelestis imaginem repraesentet. Sola dilectio est,

quam non alterat casualis eventus, quam separatio corporalis

non dividit, quam temporis longitudo non abolet, quse
defectui non succumbit. Sola dilectio est, per quam
dominos et amicos absentes videmus, alloquimur, amplex-
amur quse sic quadam
: angelica agilitate et imaginario
commeatu transvolat et recurrit, ut nihil de damno cor-
poreae molis, aut distantise localis injuria conqueratur.
Vestram itaque prassentiam mihi imaginationibus dies,
visionibus noctes offerunt incessanter. Sed nunc in vobis
non prius aspectos titulos novae majestatis intueor: et
fortassemens mea anxia de vestra promotione, vel, quod
factum est, jam sentit vel quod in proximo futurum est,
:

voto certiori praesagit. Deo teste, et conscientia mea

loquor. Dominica diequa cantatur Ego sum pastor
illa, :

bonus, mihi videbatur in somno, quod te pontificalibus

indumentis ornabat quaedam praegrandis et admodum
reverenda persona, quse statura Ebroicensem episcopum,
Rothomagensem vero archiepiscopum referebat aetate.

Quumque illi operi hilaris et devotus assisterem : videbam

pedes tuos in caligis, et manum tuam nullo annulo insig-
nitam. Quserebam tacitus, Respon-quid hoc esset.

densque ille vir venerabilis : Annulum,

aureum non inquit,
habebit ad tempus, sed lapideum, id est, quem gemma una
circulata continuet pretiosiora vero sandalia, et majorem
:

annulum sua mater ei tandem datura est, per astutiam

adolescentis, cui a sacerdote corona promittetur : sed uter-
que sua expectatione fraudabitur. Iste cito transibit ad
patres : ille adversus et reversus donativis utetur. Unum
scias, quia receptis argenteis utraque sandalia extorquebis.
Dum hoc in somnis agerem, et inanis caperem delicias

p
 :

106 PETRI BLESENSIS

visionis, ad Matutinas pulsatum est ; et abstulit campanarum

improbitas, quod beata dormitio conferebat. Hanc visio-
nem secundo et eadem rerum serie nox secunda
tertio,

replicuit. Quumque curiositatis humanse sortibus, et

revolutione psalterii hujus visionis eventum diligentius
explorarem primum oculis meis versus ille se obtulit
;

Moyses et Aaron in sacerdotibus ejus. Ego quidem, quid

revelatio nocturna portendat, ignoro. Verumtamen quia
fidelitati et devotioni vestrae, quam regiae necessitatis expe-
rientia tot laboribus, tot examinavit periculis, non videbam
sequa lance responderi, jugiter longa voti expectatione
torquebar : et credo, quod de reliquiis cogitationum, quas
diutissime spes incerta protraxerat, anima dormientis sibi

prsefatae visionis imagines figuravit.

Faciat tibi Domiuus secundum cor meum, et in te
mirificans voluntates meas, suo non fraudet effectu dili-
gentis affectum.

EPISTOLA XXXI. AD RADULPHUM ABBATEM DE

FONTANIS.

Argumentum. — Gratias agit tum R. abbati, quod se graviter ex morbo

afflictum miseratus sit, tum imprimis Deo, quod misericorditer
flagellarit, fuseque ex sacris litteris ostendit iufirmitates, aliasque
hujus vitge afflictiones salutares, utiles et dulces esse, ac inter sin-

gularia Dei dona numerandas.

Reverendo patri, et domino R. Dei gratia abbati de Fontanis,

suus P. Blesensis Bath. archid. salutem in eo, sine quo
non est salus.

Audivi, quam pia benignitate condoletis meis doloribus,

et mala quse patior, communicatis vobis quodam sustinentiae
participio, et intimse compassionis affectu. Gratias ago
gratiae largitori, quia me misericorditer flagellavit : quum
enim ambularem in magnis et mirabilibus super me, et quasi
 : :

EPISTOLiE. 107

super ventum me continua prosperitas elevasset, elevans

allisit me Dominus, et humiliavit me, qui est ante ssecula.
Secundum duritiam meam, et cor impcenitens thesau-
risabam mihi iram in die tremendi judicii. Christus
iram mihi convertit in gratiam, infirmari me ne volens,
gravius infirmarer. Eram salutis mese neglector et im-
memor: sed desidem, et in via Domini lentescentem
infirmitatum multiplicitas stimulavit ad cursum. Verbum
prophetae est : eorum postea
Multiplicatse sunt infirmitates :

acceleraverunt. Adhuc tamen gravissime afHigor. Utinam

quse patior, sustineam patienter omnes enim cordis, aut :

corporis afflictio citra meritum et fructum salutis est sine

patientise condimento. Ipsse virtutes, nisi patientise ha-
beant fundamentum, nomen virtutis et officium perdi-
derunt
Nam vidua est virtus, quam non patientia firmat.

Quidam in prosperis fortes sunt, confitentes Domino,

quum benefecerit eis, sed in miseriis non subsistent.
Sane patientia saepissime periclitatur, lacessita injuriis: nec
enim fortitudo hominis aenea est, ut sustineat : sed tole-
rantia ipsius juxta divinse dispensationem gratise pro-
movetur aut deficit, minuitur aut grandescit. Quis mise-
riam et infirmitatem inter Dei dona non computet, quum
Christus apostolo dicat Sufficit tibi gratiamea namjsrirtus
; :

in infirmitate perficitur ? idem apostolus edoctus in

Idcirco
schola experientise, quod magister quandoque praedixerat
Quando, inquit, infirmor, tunc fortior sum et potens.
Quod enim apud sapientiam hujus mundi, quse stultitia est
apud Deum, videtur afflictio, consolatio est his qui recto
sunt corde. Unde apostolus : Pro me, inquit, nihil glo-
riabor, nisi in infirmitatibus meis. Job afflictione corporis

et substantise temporalis amissione mulctatus ; Qui afflic-

tus est, inquit, erit in gloria; et quod impatientia sup-

plicium reputat, humiliter patienti ad solatium cedit. Quum
enim patientise fructum consideratius pensat, levigatur onus,
et dulcescit afflictio dum in ipsorum pressura gravaminum
:
108 PETRI BLESENSIS

futuras consolationis primitias jam praegustat. Propterea

idem Job dicit : Tollat manum suam, et succidat me : et
haec sit consolatio mea, ut affligens me dolore non parcat.
Abacuc etiam in cantico suo cecinit, dicens : Ingrediatur
putredo in ossibus meis, et subter me scateat, ut requiescam
in die tribulationis, et ascendam ad populum accinctum
nostrum. Sciebat quod sequeretur vindemia post trituram,
post afflictionem laititia : cederetquc contumelia corporis
ad coronam. Apostolus ad Corinthios scribens dicit : Sicut
abundant passiones Christi in nobis, ita et per Christum
abundat consolatio nostra. Et ad Hebraeos Spectaculum :

facti opprobriis et turbationibus, rapinam bonorum nos-

trorum recepimus cum gaudio, cognoscentes nos habere

meliorem et manentem substantiam. Jacobus etiam sciens,
quam magna sit multitudo dulccdinis Dei in flagellis ipsius,

dicit : Omne gaudium existimate, fratres, quum in tenta-

tiones varias incideritis. Flagellat enim Dominus omnem
filium, quem recipit. Visitat eum diluculo, et subito probat
illum : visitat et probat, ut sic spiritum ejus a spiritu ma-
ligno custodiat. Et visitatio tua, inquit quidam segrotus,
custodivit spiritum meum. Flagello Domini pulvis excutitur,
quem ad deformationem animse iniquitas assiduata con-
gessit, et exteriori vulnere sanatur plaga intcrior. Nam
testimonio Salomonis livor vulneris absterget mala et plaga
in secretioribus ventris. Sic irascitur Dominus, ut man-
suescat, affligit ut parcat, prosternit ut crigat. Et quis,
Domine, novit potestatem irse tuae ? Plena est enim miser-
ationibus ira Dei ct indicia ; tuae animadversionis, quam
specialiter exerces in tuos, certa sunt pietatis indicia.
Justorum siquidem anima? in manu Dei sunt. Ideo inter
delicias et dolorcs, inter iram Domini et misericordiam
sapientes in flagellis agnoscunt specialiter : Exultaverunt,
inquit, filiae Judae propter judicia tua Domine. Omnis
disciplina in praesenti amarissima cst: in futuro autem
reddet fructum pacatissimum. Sane, qui in laborc homi-
num non sunt, ct cum hominibus non flagellantur, cum
 EPISTOLiE. 109

daemonibus flagellabuntur. Justo itaque melius est, hic

incidi, hic uri, ut seternos cruciatus absorbeat vexatio tem-
poralis. Transivimus per ignem et aquam, dicit quidam,
et eduxisti nos in refrigerium. Justus enim testimonio beati
Job, miseriae suae obliviscetur, et, quasi aquarum quae prae-
terierunt, non recordabitur. Sicut meridianus fulgor con-
surget ad vesperam, et quum se consumptum putaverit,
orietur ut Lucifer. Plane adhuc anxie affligor, adhuc
sagittae Domini in me sunt, quarum indignatio ebibit
spiritum meum. Scio tamen quod minor est poena, quam
prascesserit culpa. Donum Dei est, quod infirmor; Dei
gratia, quod affligor. Medicus non semper dulcia mini-
strat segroto, sed frequenter amaras porrigit potiones.
Cholera, cui cibus delicatior causam dedit, saspe purgatur
absynthio : et apostemata, quae ex otio et crapula suc-
creverunt, ustio sanat et purgat incisio. Pro purgatorio
mihi est vicissitudo febrilis, caloris et frigoris. Spero
autem in eo, qui spes nostra est, quod non consurget
duplex tribulatio: nec judicabit me Dominus bis in idip-
sum. Si praesentes carnis molestias patienter, et cum
sequanimitate sustineo, mortem interminabilem pcena redi-
met momentanea, et temporalis afflictio transiet cum
seterna. Patior quidem, pro iniquitatibus meis: Utinam
mihi desuper datum esset pro justitia pati : Beati enim, qui
persequutionem patiuntur propter justitiam. Nemo. inquit
Petrus apostolus, patiatur ut fur, aut homicida, aut avarus,
aut alienorum appetitor : sed, si bene facientes sustineatis,
hsec est gratia apud Deum. Ssepe legimus illustres viros,
authenticos senes, elegantes pueros, virgines etiam delica-
tas, pro Christo flagella, ignes, gladios, bestias, et caetera

suppliciorum genera pertulisse. Illi pro justitia torque-

bantur, ego pro iniquitate mea affligor. Sufficit mihi ad
sustinentiam Christi gratia, ut habeam patientiae illius

documenta : nec deficiat a pusillanimitate spiritus et tem-

pestate caro dcbilis et toties flagellata.
 :

J 10 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA XXXII. AD PRIOREM CANTUARIENSEM.

Argumentum. — Priori Cantuariensi, amicitia et caritate ejus fretus,
negotium quoddarn ad conventum Cantuariensem attinens com-
mendat.

Carissimo consanguineo suo Willelmo priori Cantuar. P.

Blesens. Batlwn. archid. salutem, et si quid pretiosius est

salute.

Ea est lex amicitiae, et conditio caritatis, ut amici in

mutuis necessitatibus suos interiores affectus exteriori
operum prosequantur effectu. Amicitias siquidem de re-
centi contraximus : quam crebra non extorsis-
et gratiam,
sent obsequia, quam longo temporum tractu non vendicasset
familiaritas senex, spatio recisiore firmavit ad plenum
exuberans et fervens affectio. Momentanea itaque collo-
quutio, et notitia brevis, sic me vobis in glutino caritatis
univit, ut vestrum omnino me censeam imo vos me
: alterum
reputarem, si tanta posset esse identitas corporum, quanta
est singularitas voluntatum. Fortasse decipior, nec meis
ex sequo respondetis affectibus : sed inurbanum foret vos
in amicitia claudicare, quem verba, quem opera, quem
facies, quem incessus, quem quaelibet alia, amicum efficacem
et stabilem pollicentur.
II. latorem prscsentium, et negotium, quod habet erga
conventum Cantuariensem, vestrae dilectioni mitto, et com-
mitto : rogans humiliter, ut in eo experiar, qualiter ad mu-
tuum amicitise vinculum respondere velitis. Quod enim
vestra ci gratia obtinuerit, mihi reputabo impensum
absentisque ac novi amici obsequium me ad uberiores
gratias obligabit. Valete.

EPISTOLA XXXIII. — ad henricum tertium, regem

ANGLIiE.

—
Argumentum. R. llothomagensis archiepiscopus Ilenricum tertium
Anglorum regem Henrico II patri bellum moventem ab instituto
revocare conatur, et Andeliacum illius tutelte commendat.
 ;
:

EPISTOL.E. 111

Henrico III, Dei gratia illustri Anglorum regi, archiepisc.

Rothomag. salutem in eo, qui dat salutem regibus.

Quoniam ex officio nobis injunctae administrationis

incumbit, animarum curam agere quarum exactissimam
rationem districtus judex in examine terribili postulabit

a nobis ; Excellentise tuse, quaesumus, non sit oneri, si te

deprecamur ut dominum, hortamur ut regem, docemus ut
filium nec enim alligatum est in ore nostro verbum Do-
:

mini sed in spiritu libertatis loquimur, quod salutem ani-

;

mabus, quod quietem populis, quod Ecclesige libertatem,

quod honorem Deo, et patriae liberationem conferat, atque
ab erroris invio ad viam veritatis et justitise te reducat.

Non attendis, fili carissime, quid inceperis: nec incepti

operis metiris exitum. Votis odientium te festinas satis-

facere, et in proprium caput provocas inimicum. Non

barbaras impugnas nationes, sed familiares et domesticas
non extraneas regiones, non hostiles munitiones invadis,
sed tuas : subjectumpopulum, non rebellem
tibi affligis

non hostem, sed patrem, imo non patrem persequeris, sed

teipsum. Pater siquidem tuus, posthabita corporis et animse
suse cura, se omni labori et discrimini exponebat, ut tuum
faceret, quod nunc vis facere tuum et, ut verius loquar,:

quod intendis facere ne sit tuum. Magis tuum pugnando

non facies, quod paterna tibi cessio, quod generale votum po-
puli, quod juramcnta principum, quod haereditaria successio
deferebat. Quod rex et princeps pacifice possidebas, hoc
tyrannus et invasor, spoliatione ecclesiarum, oppressione
pauperum, incendiis et homicidiis, et ad ultimum parricidio,
nunc usurpas. Parricidse siquidem censentur, qui in pa-
rentes armati insurgunt : quos et leges sseculi damnant, et
canones a beneficio successionis excludunt. Jus tuum in
injuriam convertisti, dum quod sequitas offerebat, per
iniquitatem extorquere intendis : quod sane puerile dicerem,
nisi quia hoc malitiam provectse aetatis excedit. Si cum
112 PETRI BLESENSIS

patre venias ad conflictum : dubium est, utrum tibi expe-

diat, aut vinci, aut vincere. Si pietas habitaret in terris,
gloriosius assereres, patri cedere, quam triumphare de patre.
Patri cedere, et subjici, hoc lex Moysi, hoc lex evangelii, hoc
censura canonum, hoc apostolorum institutio, hoc leges
imperiales, hoc ipsa hominum conditio, et lex naturalis
indicit. Dei et justitiae inimicum, omniumque legum te

transgressorem constituis, si patri non obedis, cui totum

debes, quod ipse es: de cujus carne etsanguine sementinse
originis et naturse beneficio carnem sanguinem mutuasti.
et
Quis tibi materiam existentiae prsebuit? pater tuus. Quis
te educavit ? pater tuus. Quis te in armis militaribus
instruxit ? pater tuus. Quis se exinanivit, ut te regem face-
ret ? pater tuus. Quis in omnibus laboravit, ut quiete omnia
possideres? pater tuus. Nihil in patre tuo invenis accu-
sandum, nisi quod exuberantem gratiam, tuamque devo-
tionem, quam forte remissior munificentia meruisset, sola
benigna Francorum igitur
et effusa liberalitate demeruit.
gentibus successit ad votum Normanniam enim eorum :

imminentem cervicibus, quam semper munitam, et inex-

pugnabilem invenerant, nunc ex omni parte te mediante
diminuunt : ut nec de csetero caput contra eos erigere,
nec incursus hostiles valeant sustinere. O levitas adole-

scentiae deploranda ! nec mirum. Si enim Deus cur-

tibi

sum vita3 longioris indulserit, flebis setate provectior, quod

committis impubes : nec erit tunc locus pcenitendi, quum
res in eam desolationem non
venerit, ut reformari possit.

Tibi, dilectissime fili, licet amare, tamen ex amore sic lo-

quor : inconsultosenim animi tui motus sequanimiter

tolerare non possum. Et utinam mors, quam me cogis
optare, prsevenisset hos dies, quibus te patris et patriae

persequutorem conspicio : quibus te amicum hostibus tuis,

et amicis hostem intueor : quibus in eo statute video, quasi

gladium tuo gutturi affixisses. Ad haec scias Andeliacum
unicum esse subsidium vitoe nostra? : ipsum tuae committo
 EP1ST0LJ2. 113

custodise, si prsedonibus et incendiariis Andeliacum expo-

sueris, mihi vivendi materiam adimes, qui das animum mo-
riendi. Valete.

EPISTOLA XXXIV. —ad p. petragoricensem

episcopum. [c. A.D. 1172.]

—
Argumentum. Purgat se apud Petragoricensem episcopum, qui eum
in suam aulam invitabat, se promissis veteris domini ita deliniri, ut
nunc expectationi illius facere satis non possit.

Reverendiss. domino et patri Petro Petragoricensi episcopo, P.

Blesen. suorum consanguineorum, imo servorum mlnimus,
salutem et continuos ad vota successus.

Fortis est ut mors dilectio : quum enim compagem

membrorum, animaeque et corporis foedus amicabile mors
abrumpat: dilectio e contrario diversas voluntates conflat
in unam, et in glutino caritatis diversarum animarum con-
solidat unionem. Dilectio absentias damna non sentit:
quumque diuturnitate temporum pleraque soleantinfirmari,
dilectio et temporis tractu et locali distantia convalescit.
Hoc in vobis experientia mediante cognosco, qui me in
vestrse magnificentise minimum, et quasi inter
parentela
cseteros abortivum benigniore tandem oculo respexistis.
Mandastis siquidem, si mandatum fideliter recolo; ut ad
vos festinantius venirem,tanquam domesticus et commensalis
vester penes vos moraturus. In verbo benignitatis vestrse
spiritus meus votivo exultabat applausu : et jam ad vos
festinare decreveram, jam ad procinctum itineris ferventius
anhelabam ;
quum dominus ille, quern scitis, promissionibus
immensis, et quibusdam blanditiarum praestigiis me minus
circumspectum conveniens et circumveniens, meum pro-
positum revocavit. Expectari sustinens, et multiplex in-
terim beneficiorum occasio se obtulit. Porrigebam preces,
mea etiam pro me necessitas allegabat, in nullo reperi

Q
114 PETRI BLESENSIS

munificam ejus manum. Adhuc benignioris eventus vota

concipio, et fortasse venturum cum Britonibus prsestolor
Arturum, et Mcssiam cum Judseis expecto. Nobiles et
magnificos decet nil promittere, sed quasi prsesagire de-
sideria hominum, et eorum petitiones largitionibus prse-
venire. Adhuc expedit mihi perdere modicum temporis,
ut voluntas ejus exactissime exploretur : cur scilicet tanta

promiserit, cur me voto longiore suspendit. Et utinam suae

famag discrimen attendat, nec de promotione mea, sed sua
opinione solicitus verbum illud Salomonis frequenter
attendat: Ventus et nubes et pluvise non sequentes, vir
gloriosus, et promissa non complens. Si infra paucissimos
dies munificentia sua mihi clementius non arriserit, ponam
in Domine, cogitatum meura, et tu me enutries.
te, De
tua enim potissime miseratione prsesumens, aliunde suffra-
gium non expecto. Memor esto verbi tui servo tuo, in
quo mihi spem dedisti. Si illius piae liberalitatis, et meae
vocationis affectio perseveret in vobis^; sit de beneplacito

vestro mihi maturiore nuncio vestram exprimere volun-

tatem. Patrem siquidem meum, et matrem meam de grege
hominum alea fatalitatis exemit: et quos mihi potissime
necessarios Eestimabam, mors amara prima facie depraedata

est, extremse calamitatis exemplum me faciens, et fortunae

ludibrium. Quum igitur fiduciam in vobis habeam sin-
gularem : facite ut sub manu magnificentiae vestrse de
longa infortunii tempestate respirem. Valete.

EPISTOLA XXV. AD ANSELMAM SANCTIMONIALEM.

Argumentum. —Anselmse nobilissimae virginis monasticem complexae
institutum mirifice laudat, eamque hortatur ut expugnatis omnibus
carnis mundique tentationibus, castitatis thesaurum fortiter tueatur.

Anselmce dilectce in Christo, P. Blesen. Bath. archid. sa-

lutem in eo, cui servire regnare est.

Exultat, et gratias refert gratise largitori communi voto

sancta Ecclesia, quod te ancillam humilem respexit Deus,
 EPISTOL.E. 115

quod inter voluptuosas palatinse dignitatis illecebras educa-

tam ad religionis propositum, et vitse pauperis appetitum,
spiritu consilii et fortitudinis animavit. Audi ergo, filia,
et vide, et inclina aurem tuam et, ne inter initiatae sanc-
:

titatis primitias te favor aurae popularis alliciat, obliviscere

populum tuum, et domum patris tui. Multi siquidem sunt,
qui de calice Babylonis tibi proditorise adulationis venena
propinant; qui pulcritudinem tuam, et generositatis tuse
titulum recensentes, quasi dolendo, et conquerendo sub-
murmurant, quod abjecta sis domo Domini, et non
in
habites in tabernaculis peccatorum. Verum recolere debes,
quod ei generositatem et pulcritudinem tuam dedicasti, qui
speciosus est prse flliis hominum ; cujus pulcritudinem sol
et luna mirantur ; cujus nobilitatem propheta non sufficiens
aperire, Generationem ejus, inquit, quis enarrabit ? Ei
florem adolescentise illibatum inter castitatis liliaconsecrasti:
quem adolescentulse dilexerunt nimis, qui de seipso dicit :

Ego flos campi, et lilium convallium. Cogitatus itaque

tuos, et inchoatse conversationis eventum illius committe
arbitrio, qui te ad immaculati thori nuptias, et desiderabiles
invitavit amplexus : cui quum servieris, libera es : quum
amaveris, casta: quum tetigeris, impolluta. Scio equidem
voto parentum tuorum ad hoc generaliter concurrisse, ut te
nepoti ducis Burgundiae matrimoniali commercio conjun-
gerent, quatenus cum eo contraeta affinitas, et mutuas
dilectionis occasio esset et potentise incrementum. Sane
adolescens ille, quantum ad dotes corporis, universis pro-
vincise illius magnatibus prseeminebat : strenuitate enim
armorum, et formae elegantia, in oculis hominum in stu-
porem, et miraculum vertebatur : et, quod poterat animum
virginis fascinare, nullus erat in verbis urbanior, nullus
uberior in rnuneribus, nullus ad omnes liberalitates effusior.

Verum, et prudentia consultiore, et arctiore custodia tibi

observantiam castitatis indicens, ibi gloriosius de libidine
triumphasti, ubi gravior conflictus, et pugna suspectior
imminebat. Jam
116 PETRI BLESENSIS

in portu navigas :

ct adhuc tamen de terra dissimilitudinis ventus tentationis

erumpens occulte tibi subsibilat. Si nunc esses in saeculo,
te inter matronarum cuneos virorum illustrium brachia

supportarent. Si nunc esses in saeculo, affluentia opum, et

varietate supellectilis conspicua incederes, parentum nume-
rositate, et fcecunditate sobolis gloriosa. Si nunc esses in
sseculo, universa nunc tibi exuberarent ad votum nunc :

claustrali angustiae mancipata es, ubi omnis evagandi licen-

tia prseclusa est unde omnis risus, omnis lascivia, omnes-
:

que voluptates sseculi, et mundi desideria relegantur; ubi

funereae vestes, ubi continuatse vigilise, ubi est potus aquae
vinique confusio, cibus vero legumina, et panis austerior.
humani generis inimicus, incom-
Sic tibi dilectissima suggerit
moda mundanae conversationis palliando versute. Taceo
enim de voluptate hominum, quam sit sterilis et incerta :

quae si plerumque placeat, pcenitudinem inducit et si :

delectat ad modicum, productiore spacio displicebit. Divi-

tias siquidem, et honores sollicitudo inseparabiliter conco-
mitatur. Mundi pompa, et favor populi, fumus est, et

aura subito evanescens. Adde, quod mulier in dolore et

discrimine maximo parturit: et quod frequentissime glo-
riam filiorum, nunc in valetudine, nunc captivitate, nunc
morte casus amarior interrumpit. Serva itaque cor tuum
omni custodia, ut possideas vas tuum in sanctificatione.
Thesaurus namque pudicitise incomparabilis est. Sola
pudicitia agnum, quocumque ierit, sequitur, sola vitam
reformat angelicam. In amissione pudicitiae voluptatem
virgines fatuae suspicantur: quum amitti non possit sine
erubescentia et dolore, jactura ejus non rccipit aestima-
tionem. £t, quum omni peccato per pcenitentiam medea-
mur, solus lapsus virginum restitutionis remedium non
meretur. Valete.
 EPISTOL.E. 117

EPISTOLA XXXVL—ad christianam

SANCTIMONIALEM.

Argumentum. —Laudat sanctimonialem quod castitatem Deo in reli-

gione consecratam servarit : hortatur ut virginitati jungat cari-

tatem, humilitatem et perseveran tiam.

Carissimce sorori suce Christiance suus P. Blesensis Batho-

niensis archidiaconus salutem in eo, sine quo non est salus.

Magnificat anima mea Dominum et exultavit spiritus :

meus in Deo salutari meo quia ambulans in spiritu :

salutari custodias vas tuum in sanctificatione et odore

suavitatis. Unde, et sicut unguentum effusum est nomen
tuum. Publice dicitur, atque apud Deum et homines
laudem plurimam meruisti quia ab eo tempore, quo :

vitam sanctimonialem professa es, ab observantia castitatis

et sanctimoniae non cessasti. Unde et secundum nomen

tuum, sic et laus tua in fines terrse. Quum esses nuptiis
mortalium destinata, te Filius Altissimi desponsare dignatus
est, sicut ipse per prophetam loquitur : Desponsabo te,

inquit, in misericordia et miserationibus, et sponsabo te

mihi in fide. Desponsantur siquidem virgines Christo, ut
suam ei offeraat castitatem. Despondi, inquit apostolus,
vos uni viro virginem castam exhibere Christo. Eas enim
sponsalitio amore sibi libentissime fcederat Deus, quas
sseculum non foedavit. Amator et zelator est virginitatis,
qui nasci de virgine praeelegit. Ideo autem specialiter de
virgine nasci voluit, ut matrem suam virginem pudicitiae
et humilitatis exemplo alise sequerentur virgines, atque
cohabitationis aeternse glorise fierent participes et con-
sortes. Adducentur, inquit, virgines post eam : proximae
ejus afferentur tibi. Afferentur in leetitia et exultatione,
adducentur in templum regis. Vide ergo, soror carissima,
ne in vacuum gratiam Dei acccperis. Gratiam siqui-
dem Christi acccpisti in vacuum, et lampadem defers
118 PETRI BLESENSIS

vacuam, non habes oleum caritatis, id est, si Christum ex

si

toto corde non diligis. Tunc enim pulcra est, et Christo

placet castitas, si ejus comes est caritas, juxta illud:
O quam pulchra est casta generatio cum caritate. Ca-
ritatem ergo habeas, soror, et humilitatem, quae illi accep-
tissima est, qui in ccelis habitat, et humilia respicit in ccelo
et in terra. Super quem, inquit, requiescet spiritus meus,
nisi super humilem, et mansuetum, et trementem verba
mea ? Mariam virginem respexit Dominus non : quia pulcra,
non quia nobilis, non quia sapiens, sed quia humilis erat.
Respexit, inquit, humilitatem ancillse suae. Sis ergo
humilis, quae pro Christo te humiliasti, et elegisti abjecta
esse in domo Dei, magis quam habitare in tabernaculis,
peccatorum. Non prodest humilitas, nisi finaliter per-
severet. Quum enim omnes virtutes currant ad bravium,
sola perseverantia coronatur. Omnis gloria ejus filiae

regis ab intus, inquit propheta, in fimbriis aureis. Fimbrise

sunt vestimenti extremitates. Est ergo gloria sanctimo-
nialis in fimbriis : nihil enim prodest gloria bonae con-
versationis in principio, nisi Spes
sit gloriosus et finis.

fructuum relevat agricolam a labore, fortemque pugilem

contemnere facit molestias ictuum spes coronae. Tibi
quoque furetur gravamina claustri, et grata3 servitutis obsc-
quium expectatio Jubilaei. Tunc columba septimo die
emissa ad arcam, iterum non redibit et juxta verbum Job, :

filii cervarum cuntes ad pastum nequaquam ad matres iterum

revertentur : quia tu et consimiles tui euntes in gloriam

filiorum Dei eritis in loco pascuse, nec redibitis ad molestias
hujus vitse. Haec te, dilectissima soror, breviter exhortari
et exorare decrevi, non ut admonitionc mea indigeas, sed ut
ad palmam et bravium animosius curras quia juxta Gen-
:

tilcm,
Non nocet adniisso subdere calcar cquo.
 epistoLjE. 119

EPISTOLA XXXVII. — ad alexandrum priorem

GEMETICENSEM.
Argumentum. —Purgat se, cur librum, quem restituturum se promiserat,
constituto tempore non restituerit.

Carissimo socio et amico Magistro Alexandro, priori de

Gemetico, suus P. Blesensis Bath. archid. salutem in

vero salutari.

Promiseram vobis librum vestrum die sabbati, quse jam

praeteriit, remittere : quod non
Sed et apostolus se in feci.

Hispaniam transiturum promiserat: suamque promis-

sionem, Domino disponente aliter, non implevit. Credi-
deram totum librum transcurrisse legendo infra diem prse-
scriptum ; qui postea legendi licentiam non habui per
momentum. De vestra itaque dilectione confisus, librum
adhuc retinere prsesumo : quumque alias accusabilem
prsesumptio faciat, hic excusabilem facit ipsa prsesumptio.

Nam et in jure civili, si quis equum sibi accommodatum

ultra tempus et locum sibi destinatum duxerit, furti actione
tenetur : qui tamen, si de confidentia dilectionis hoc fecit,

a furto, et a mendacio excusatur. Bene valeat, et oret pro

me amicus meus.

EPISTOLA XXXVIIL—ad albertum roman^e

ecclesle cardinalem. [A.D. 1176.]
Argumentum. — Cantuariensis archiepiscopi laudes describit, et a cri-

minibus objectis, ut quod ignarus sit juris, quod avarus, quod pro-
vehendae progeniei SU93 plus aequo deditus, eum vindicat.

Dilectissimo domino suo9 Alberto Dei gratia Rom. ecclesice

presbytero cardinali, et cancellario, suus P. Blesensis, mo-

dicus Domini Cantuariensis cancellarius, salutem in vero
salutari.

Si loquar ad dominum meum, quum sim cinis et pulvis,

quasi edicti venia impetrata : rogo, ut ejusdem officii
 :

120 PETRI BLESENSIS

participatio, sicut ad audaciam me compellit, sic ad indul-

gentiam vos inflectat. Gratias ago Deo, et vobis, quia in spi-
ritu mansuetudinis mihi more vestro blande, et quasi socia-
liter tetigistis ea, quse in domino meo notabilia videbantur.
Scio, quia spiritualis homo omnia dijudicat ipse autem a
:

nemine judicatur. Unde et increpationem vestram, sive

me, sive dominum meum tangat, cum gratiarum actione
recipio. Scriptum est enim, Ego, quos amo, arguo et
castigo. Et utinam corripiat me justus in misericordia, et
increpet me oleum autem peccatoris non impinguet caput
:

meum. Non dico dominum meum, talem esse, qui

peccatum non fecerit, nec inventum sit in ore ejus men-
dacium mentirer enim. Nam si dixerimus, quia peccatum
:

non habemus, nosmetipsos seducimus, et veritas in nobis

non est. Neque vos cum austeritate moveri oportet, si
quandoque ad vehementem tentationis impulsum cadit
humana fragilitas. Ecce qui Deo serviunt, non sunt sta-
biles, et in angelis suis reperit Verumtamen,
pravitatem.
ex quo placuit ei, qui vocat ea quae non sunt, tanquam ea
quse sunt, segregare dominum meum, ut in ecclesia patri-
non enim sumpsit sibi
archali sibi sacerdotio fungeretur:
honorem, sed vocatus est a Domino tanquam Aaron non ;

exuit monachum, factus vitula Ephraim docta diligere tri-

turam : nec fuit dominator in clero, sed forma gregis in
populo, vas suum in sanctificatione custodicns, et labia

consecrata ad vaniloquia non reiaxans. Victum vero et

habitum, omnesque actus suos sub arctioris censurae nodo
cohibuit : ut qui a primitivis adolescentiae motibus, in castris
monasticse religionis Deo militaverat, jam non monachum,
sed angelum in homine fateretur. Si ejus humilitatem
attenditis, nemo est in oculis suis dejectior, et, sicut de
Moyse legitur, mitissimus omnium, qui morantur super
terram, libenter intelligens super egenum et pauperem,
pressuras pauperum in visceribus misericordiae suas faciens
et quasi, prsesagiret necessitates viduae ct pupilli, praepara-
tionem cordis eorum beneficiis antecurrens. Quum de
 :epistol,e 121

Job legatur, quia erat simplex, ct rectus, ac timens Deum,

domino meo justo et timorato sua simplicitas imputatur ad
culpam. Sane Christus Jesus Petrum, et Andream, et
alios, per quos operatus est salutem in medio terrse, non de

foro Justiniani, sed de simplicitate piscatoria legitur as-

sumpsisse. Inflac enim sapientia hujus mundi, et legum
ventosa loquacitas : nec plus sapere, quam oportet sapere,
sed sapere ad sobrietatem. dominus meus humiliter
Si
sentit, si alta non sapit, si non ambulat in magnis et mira-
bilibus supra se, si praestigia versuti juris ignorat : eruditus
tamen in lege Domini, et in ea, quae desursum est sapientia,
ambulat super semitas justitiae nihil in causarum deci-
;

quod in commune auditorium, et publicam

sionibus statuens,
hominum notitiam non deducat. Educit enim quasi
lumen justitiam suam, et judicium suum tanquam meri-
diem.
Novi autem quosdam, quorum os maledictione et amari-
tudine plenum est, innocentiam Domini mei detractionibus
attentasse; ei notam avaritiae inurentes, quia bona pau-
perum, et patrimonium crucifixi venatoribus non effundit.
Talium gratiam non venatur, quorum laudem vituperium
putat neque gloriam mendicat ex alienae vocis officio,
:

cujus gloria haec est, testimonium conscientias suse. Ip?um

saepe monui, ut esset propitius famas suse, et donis obstrueret
os loquentium iniqua : et erat ejus responsio : Si talibus,
dicebat, placerem, Christi servus non essem. Si expedit
placere hominibus, laus measit in Domino aqud mansue-
tos et justos: ac si diceret cum propheta: In Domino
laudabitur anima mea, audiant mansueti et lsetentur.
Non enim, qui seipsum commendat, vel qui ab homini-
bus commendatur, ille probatus est, sed quem Deus com-
mendat. Imponunt ei alii, quod circa suse parentela3
promotionem nimis anxie versetur, et quod non spiritus
patris, sed caro et sanguis revelat hoc ei. Porro si suis
parentibus pietatis affectus impendit, non est hoc extra
ordinem caritatis : quum apostolus dicat : Qui suorum
R
122 PETRI BLESENSIS

et maxime domestieorum curam non habct, fidem negavit

et est infideli deterior. Veruntamen non adeo suo san-
guini se indulget, quin etiam extraneis, si honesti sunt,
munifice et magnifice provideat, eosque propinquioribus
consanguincis anteponat. Proccsserunt in sua malitia
detractores, sicut apostolus dicit, Deo odibiles, vestrseque
serenitatem gratise meo domino turbavcrunt, elongantes ab
eo amicum et proximum. Doleo, doleo : et ex quo po-
suistis eum contrarium vobis, factus sum mihimetipsi
gravis. Scio enim, quod extra suorum exigentiam merito-
rum vestram ei gratiam subtraxistis. Appones tamen,
Domine, ut complacitior sis adhuc, et iratus misericordiae
recordaberis. Revelabit enim Dominus titulos virtutum, et

gratiarum dotes, quas plantavit in eo : confundetque labia

dolosa, etmendaces ostendet, qui maculaverunt innoxium.
Vestrae autem intererit sanctitatis, ut Dominum meum, qui
in omni veritate et sinceritate vos diligit, foveatis in
Christi visceribus, et meam supplendo insumcientiam,
negotia ejus, quibus sequitas assistit et ratio, benigne et
efficaciter proponere et promovere velitis. Valete.

EPISTOLA XXXIX. — ad amicum quendam.

Petrus Bles. Bath. archid. E. amicoet socio suo salutem, etad

meliora processum.

Pr^efationirus coloratis, et picturato fastu verborum,

sincera non eget affectio : unde et certissimus de mutua
inter nos unione affectuum compcndiosse orationi dcservio,
atque ab epistola prsesenti, et venativas adulationum blan-
ditias, et omne teedium prolixitatis abscindo. Refero vobis
grates quia servientes vestri nos non pcrmiserunt ignorare,
quid in vestris promptuariis haberetur. Illud noveritis,
quod Romana curia more suo me multiplicitcr dcbitis
 EPISTOL.E. 123

obiigavit : sed si Scyllam semel evasero, per Dei gratiam

non recidam in Charybdin.

EPISTOLA XL. — AD PR^ELATUM QUENDAM AMICUM SUUM.

Argumentum. — Iuvehitur in H. praslatum detractorem principum.

Carissimo amico suo H. suus P. Blesensis Batlwn. archid.

salutem et circumstantiam labiorum.

Gauderem plurimum, si esset modestior et correctior

sermo vester, si lingua vestra in lubrico non sederet.
Multorum siquidem contra vos odium provocatis, dum non
cohibetis spiritum, dum labia incircumcisa in susurrium et
detractionem illicite relaxatis. Ut autem de ceeteris ta-

ceam : quae insania est domino regi detrahere, famamque

ipsius venenosis sermonibus lacessire ? Sane omne turpi-
loquium inhonestum est in praslato, et plerumque dam-
nosum. Nam quum detractionum injurias nullus aequa-
nimiter ferat ; principes, quibus reverentia debetur impen-
sior, eas impatientius ferunt, et plerumque animantur in

perniciem detractorum. Joannes apostolus detractorem

suum garrientem redarguens, dicit Is qui amat princi- :

patum gerere, Diotrephes, garriens in nos, non recipit

nos propter hoc, si venero, commonebo opera ejus.
: Ex
quo notatur linguam prurientem etiam sanctis et perfectis
in Doniino displicere. Istiusmodi homines ciniphes sunt
mordentes et pungentes occulte, dumque bona aliorum
detractionibus aeruginant et corrumpunt, comparantur seru-
gini et serpenti. Ideo Salomon dicit: Si serpens mordeat
in silentio, nihil eo minus habet, qui detrahit in occulto.
Et idem : Susurro et bilinguis maledictus : turbat enim
pacificos. Filii hominum, dentes eorum arma et sagittse.
Os eorum repletum est amaritudine et dolo : ipsorumque
 :

124 PETRI BLESENSIS

detractiones apud Deum et homines foetent; quia sepulcrum

patens et fcetens est guttur eorum ; venenum aspidum sub
Iabiis eorum. Ideo apostolus ad Corintbios scribens, His,
inquit, qui hujusmodi sunt, denunciamus et obsecramus in
Domino, ut sine querela, et sine rumusculis operantes pa-
cem invicem habeant. Verba siquidem, quibus vita prinei-
pum depravatur, occultari non possunt, atque in publicum
deducta magnatum suscitant indignationem, et auctoribus
suis convertuntur in malum. Salomon dicit: Ne detraxeris
principi in occulto aves enim coeli portabunt verbum
: et :

qui habet pennas annnnciabit sententiam. Et de principum

indignatioue non tacens, Indignatio, inquit, regis, nuntius
est mortis. Sed et in lege Domini, Filius est mortis, qui
principi maledicit. Certe absurdum est nimis in prselato,
scurrilitati operam dare, et labia Christi Evangelio conse-

crata, immunda et damnabili verborum procacitate polluere.

Quod si vobis tanta, et tam effrenis detrahendi libido est,
saltem in hominibus mediae manus malitiam linguae pru-
rientis exercere sufficiat. Non ponatis os vestrum in
coelum, et in terram lingua vestra non transeat : quum
juxta apostolum, Ilegi tanquam prsecellenti reverentia
debeatur: quum et vos ei vinculo fidelitatis astrinxeritis,
cautius quceso vobis prospicite, nec habeatis spiritum in
naribus, aut linguam in lubrico : sed sicut vestrae pro-
fessionis ordinem decet, sic apponatis linguae custodiam, ut
se in libertatem malitue non relaxet. Nam, teste Jacobo,
Si quis putat se religiosum esse, non refraenans linguam
suam, hujus vana est religio. Vir linguosus non dirigetur
in terra. Linguasiquidem modicum membrum est, totius-
que corporis gratiam plerumque contaminat. Nec spe-
randum est, quod ab ulla turpitudine se cohibeat, qui
immunditiam lin^uae non refraenat. Nam testimonio
Salomonis, Sicut urbs patens, ct absque murorum ambitu
sic vir, qui non potest cohibere spiritum in loquendo. Sic
et in lcgc Domini, vas quod coopcrculum non habet, repu-
tatur immundum.
 EPISTOL.E. 125

EPISTOLA XLI. AD HENRICUM II. REGEM ANGLORUM.

[A.D. 1177.]

Argumentum. — Queritur regem Anglise incertis vagari sedibus: legatos

ejus Romam missos revertisse ; adesse quoque legatos regum His-

panise commemorat.

Domino regi Anglm suus Petrus Blesens. Batk. archid.

salutem in eo, qui dat salutem regibus.

Diu queesivi, et non inveni, quem desiderat anima mea :

diu vos insequutus, sed non assequutus sum. Vanse

namque voces populi, de viis vestris varie sentientes, dum
pes meus staret in via recta, me in invium retorserunt.
Salomon equidem dicit, Tria investigabilia esse, et quartum
penitus inveniri non posse viam aquilae in ccelo, viam
:

navis in mari, viam colubri super terram, viam viri in

adolescentia sua. Ego quintuui possum adjicere Viam :

regis in Anglia. Cucurri, domine, hactenus in incertum >

etadhuc ignoro, quo veniam, aut quo vadam. Fatigatus

enim ab itinere, insuper et arreptus apud Neuportum
dysenteria gravi, cursores diversos vestrorum exploratores
itinerum ante faciem meam circumquaque praemisi. Man-
qua die inveniri possitis, benignissime
detis igitur, ubi, et
princeps, ut curram in via mandatorum vestrorum, et sit
lucerna pedibus meis verbum tuum. Quum enim reipub-
licae intersit injuncta mihi per vos negotia tempestivius
expediri, non parcam corpori misero et afflicto, donec
desideratissimam faciem. vestram conspiciam : tu vero dirige
in conspectu Domine, viam meam. Nuncii vestri a
tuo,
Romana curia redierunt, exonerati quidem argento, onerati
plumbo; non muitum indumentis aut evectionibus hono-
rati. Applicuerunt prgeterea in magno comitatu nuncii
regum Hispanise, deferentes ad vos illam antiquam, et
utinam antiquatam regnorum controversiam, quse tot civi-
tatumpopulos traxit in exterminium etruinam. Benedictus
autem Deus : nam sicut rcgina Austri venit a finibus terrse
120 PETRI BLESENSIS

audire sapientiam Salomonis : sic hodie remotissimi reges

in hac querela gravi et inexplicabili vestro judicio se
submittunt, postulantes instantius ut quaestio tam nodosa
sub vestrae discretionis examine resolvatur. Bene valeat
carissimus dominus meus, diuque ac feliciter vivat et
regnet.

EPISTOLA XLII. AD ROBERTUM CAMERACENSEM

ELECTUM. [A.D. 1173?]

Akgumentum. — Arguit R. pracpositum Areenseru, quod electus in

Cameracensem episcopum officio episcopi non fungatur, negotiis sa>
cularibus se implicet, causas sanguinis agat, tyrannice subditos
spoliet, nec moveri se a quoquam sinat.

Reverendo patri ac domino R. prceposito Areensi et Came-

racensi electo suus P. Blesens. Bath. archid. salutem, et

salutis eternce memoriam.

In litteris quas tibi mitto, antefertur electo praepositus,

quoniam apud reges terrse, et maxime in ore populi cele-
brius est Areensis praspositi noraen, quam Cameracensis
clccti : nec mirum. Nam et apud te adeo viluit divina

vocatio, quod et nomen et officium abhorres episcopi, ct

ingratus Altissimo oblatam tibi gratiam erubescis. Elegit
tc sibi Camcracensis ecclcsia in pastorem et episcopum
animarum tu vero episcopatus emolumenta percipiens,
:

adhuc praepositum electo praeponis, atque pastorale minis-

terium dedignanter accipicns episcopalcs reditus ad usus
extraordinarios usurpare contendis. Doleo quidcm, quia
tuae consecrationis gratiam dilatio tam longa et tam peri-

culosa suspendit. Episcopalis sane promotio semper cum

oncrc impartitur honorcm. Sed tu, impatiens oneris ct
laboris, in operc laborioso pnccipuam 'appetis voluptatem.
Scriptum est, quia indignuni Christo se facit, qui Christi
ministerium erubescit. Qui me, inquit Dominus, confcssus
 EPISTOL^. 127

fuerit coram hominibus, confitebor et ego eum coram patre

meo. Utinam minus esses sollicitus circa prudentiam
hujus mundi, quse inimica est Deo scientiam vero viarum
:

Doinini, et disciplinse ejus diligenter inquireres. Vereor

enim ne in proximo tibi dicatur a Domino Quia scientiam :

repulisti a te, ecce repello te, ne sacerdotio fungaris mihi.

Tuas damnationis sententia jam in ore omnium plebescit.
Noluit, inquiunt, benedictionem, et elongabitur ab eo.
Tui opinionem nominis enormiter gravat, quod causas
sanguinis agis, quod abjecta Ecclesiarum sollicitudine ne-
gotiis saecularibus te totum occupas et involvis. Verum-
tamen tui professio ordinis, nec degeneres sseculi curas, nec
soevitiam gladii materialis admittit. Apostolus dicit : Sse-
cularia negotia si habueritis, eos, qui contemptibiliores
sunt inter vos, ad judicandum eligite. Non decet ordinem
professionis tuse in alea tanti discriminis diutius ludere, et
salute animse spreta te adeo damnabiliter sgecularibus invol-
vere, montemque Seir vertiginoso spiritu circuire. Vide,
quid propheta talibus imprecetur: Deus meus, pone illos

ut rotam, et sicut stipulam ante faciem venti. Istos per-

cussit Dominus in posteriora, quorum finis interius, qui
fundunt semen in terram, qui manna et gomor in putre-
dinem vertunt, quorum numina mutantur in sanguinem,
scientia in errorem, quorum gloria transit in confusionem,
et vita seternatur in Salomon in parabolis dicit:
mortem.
Ventilator malorum rex sapiens immittet eis rotam malo-
rum. Hsec est rota, qua volveris incessanter, dum pub-
licis et laicis actionibus ambitiose te ingerens, Christi
sacramentaprophanas. Electus in pontificem sanguinolenta
conscientia exerces gladii potestatem. Gladium materi-
alem exerceat, qui accepit gladii potestatem potestates :

equidem a Deo constitutse sunt, ut accipiant gladium ad

vindictam malefactorum, laudem vero bonorum. De his
autem qui sibi usurpant usum gladii, scriptum est: Quia
omnis qui accipit gladium, gladio ;peribit. Nam et illi qui
potestatem gladii ex officio acceperunt, quia tamen sibi
 : ;

128 PETRI BLESENSIS

commissa abusi sunt potcstate, gladio pericrunt. Certe si

Romanorum principum fata seriatim consideres, nullum
eorum invenies sanguinis effusorem, cujus sanguis effusus
non fuerit. Julius Ceesar a Bruto et Cassio. Antonius
interemptus est a seipso, Claudius Csesar a Caio Caligula
Caius a praetorianis militibus est occisus ; Nero, beatorum
apostolorum Petri et Pauli occisor, sui ipsius factus est
interfector ; successit Neroni Galba : quem interfecit Otho :

qui etiam postea interemptus est a seipso. Successit ei

Vitellius, qui morte occisus turpissima humana caruit
sepultura. Domitianus ei proximus, qui B. Joannem Evan-
gelistam in Pathmos insulam relegavit, damnatus est a
senatu et in palatio interfectus. Aurelius Commodus,
Helvius Pertinax, Julianus quoque Helvii interfector,
Aurelius etiam Antoninus, Macer, Macrinus, Marcus An-
toninus, Alexander Romanus, Maximinus Julius, Gor-
dianus, Philippus et Decius, Gallus praeterea et filius ejus
Volusianus, Quintillus, Aurelianus, Probus, omnes hi et
alii, quos tam de Gentibus, quam de Judaeis alibi recen-
semus, quia praesumptuose et inique gladii exercuerunt
officium, in ore gladii corruerunt. Quia, sicut poeta com-
memorat
Ad generum Cereris sine cscde et vulnere pauci
Descendunt reges, et sicca niorte tyranni.

Verbum enim prophetse est : Viri sanguinum et dolosi non

dimidiabunt dies suos. Sane inter eos, quos modo nota-
vimus gladio animas exhalasse, fuerunt plerique, qui non
utebantur gladio, nisi ad fructum justitia^, vel ad rebel-
lionem gentis barbara3 expugnandam : et hi, completo
debito vitse cursu, naturali resolutione corporis tributum
conditionis humanae solvcrunt. Nerva cnim, qui beatum
Joannem ab exilio revocavit: iElius Adrianus, qui Hieru-
salem rcsedificavit, et eam suo nomine iEliam designavit :

Antoninus etiam Pius, et Antoninus Philosophus gladiorum

saevitiam evaserunt. Aurelius autem, et Julianus Apostata
Christiani nominis pcrsequutores pessimi ab ipso Christo
 epistol^:. 129

ccelesti j udicio sunt percussi. Vereor, ne velis sequi vestigia

Juliani, qui quum esset vocatus in Domini sortem, ut fieret

imperator, fecit se Christianse professionis exsortem.

Quid commodi tibi confert magnge in gentibus domi-
nationis ambitio ? Recole verba Christi, si te ejus disci-

pulum profiteris : Principes gentium dominantur eorum, et

qui potestatem habent super eos, benefici vocantur: vos
autem non sic : sed qui vult inter vos major fieri, sit mi-
nister vester. Si acceptas ministerium Christi, si jugum
Christi non detrectas, permane in ea vocatione, in qua
vocatus es, dimittasque laicis populi principatum. Certe
Philippusde Merlaico Canonicus Carnotensisjugum Domini
abjiciens, sicut scis, ad arma se transtulit: quumque magnis
populis nuper prseesset, in prselio sagitta percussus interiit.
Lex enim coelestis est, et regula divini judicii, quod exitus
hujus vitae infelices habebit, qui mundana? dominationis
obtentu Christi militiam derelinquit. Mors Philippi, et
aliorum plurimum deterrere te potest. Dedit tibi Dominus
in eis significationem, ut fugias a facie arcus. Scriptum
quippe est : quia mulctato pestilente, sapiens astutior erit :

justusque lavabit manus suas in sanguine peccatoris. Dici-

tur tamen, quod sic raperis ad vanitates, et insanias falsas, et
quod abjecta gratia divinse vocationis adeo ardenter affectas
potentiam, ut subjectos spolies, ut per oppressionem tyran-
nicam de spoliis pauperum tibi iram et furorem Domini
thesaurizes. Scriptum quippe est : Potentes potenter tor-
menta patientur. Plane, exactiones, quas sub prsetextu
comitis crebro facis, multorum, quos amicos et domesticos
tuos existimas, tibi suscitaverunt invidiam, ut sint, sicut
scriptum est, inimici hominis domestici illius. Detestabilis
quidem rapina est in clerico: Rapinas, inquit propheta,
nolite concupiscere. Certe actum rapiendi prohibuit ille,

qui projecit avaritiam ex calumnia, dum rapinae concu-

piscentiam interdixit. Gryphus, halisetus, accipiter, milvus
et vultur, quia rapaces aves sunt, reprobantur in lege
Domini, et a sacrificio prohibentur. Si ergo vis teipsum
s
 130 PETRl BLESENSIS

offerre sacrificium Deo acceptabile, nec rapinis inhies, nec

affectes potentiam, nec munus acceptes. Nam, teste pro-
pheta : In quorum manibus iniquitates sunt, dextera eorum
repleta est muneribus. Job etiam dicit quia ignis devo-
:

rabit corpora eorum, qui munera libenter accipiunt. Miror

equidem, nec ad plenum mirari sufficio, unde haec ambitio
maledicta adeo ardenter tibi obrepserit. Tribus enim
episcopis abundanter sufficeret, quod tibi soli usurpas de
patrimonio Crucifixi. Vereor autem ne te reprobaverit
Dominus, et abjecerit a facie sua, quia erubuisti ministerium
ejus, etjugum ejuscontumaciterabjecisti. Resipiscas igitur,
et iram Domini praevenias tempestive. Nam, si acuerit ut
fulgur gladium suum, si arripuerit manus ejus judicium,
vereor ne tunc poenitere desideres, quum non possis. Quum
enim exarserit in brevi ira ejus, succendentur inextingui-
biles flammae, quas tamen cum matura correctione, et

paucis lacrymis pcenitentialibus poteras extinxisse.

Quod asperius solito tibi scribo; quod numeri pluralis
adulatione non blandior, pertinacia tua facit. Nam et
exhortatorias, quas per abbatem Clarimarisci nuper tibi

porrexeram, antequam easdem perlegeres, combussisti, et

hominemDei, qui verba vitae attulerat, contumeliis affecisti:

quumque te pro posse suo a via mortis averteret, tu sanc-

tissimam exhortationem ipsius canino latratui, sicut dicitur,
comparasti. Dominus auferat cor lapideum de medio tui,
et te in observantia mandatorum tuorum stabiliat, ut ejus
minister esse desideres, qui venit ministrare pro nobis.

EPISTOLA XLIII. AD PETRUM AMICUM MEDICUM.

—
AitauMENTUM. Indicat Petro medicinse perito se ex itinere segrum
nobilem virum invisisse, et medicinam illi fecisse : rationem morbi
et medicinae exponit; ac de ccetero segrum illius curae committit.

Carissimo amico suo Petro, Magister P. Blesensis, salutem in

vero salutari.

Nuper ingrediebar Ambaziam, ubi vir nobilis Geldewinus

 ;

EPISTOUE. 131

graviter aegrotabat: occurritque mihidominus castri, rogans

humiliter et obnixe, ut diverterem ad infirmum. Assere-
bat enim, quod et si manum curationis ei non apponerem,
haberet tamen ex visitatione mea qualecumque solatium.
Ad instantiam itaque magnatum, qui pro infirmo devotis-
sime supplicabant, triduum ibi feci. Et quia propter occu-
pationes meas, quas ipse novistis, moram non poteram ibi
facere longiorem, consilium meum fuit, ut vocarent vos
pinguique retributione vestram circa infirmum diligentiam
excitarent. Licet autem sitis tanquam
circumspectus in his,

similia frequenter expertus quia tamen testimonio Hippo-

:

cratis est experimentum fallax, et quandoque uni revelat

Dominus, quod abscondit ab aliis: non tsedeat vos audire
hujus aegritudinis modum symptomata etiam, quae plenius
:

vos instruent ; et quibus auxiliis in aegritudine sit uten-

dum. Commune quidem medicorum vitium semper
est,

circa segritudines variare : unde si tres aut quatuor ad

infirmum veniunt, nunquam in assignatione causae, vel
exhibitione curae conveniunt. Porro, sicut nos duo sumus
conformes in votis, sic et decet, ut identitas sit in nostris
operibus, et in verbis. Ego siquidem primitias curationis
adhibui : certusque sum, quod assequetur de facili sanitatem,
si sit, qui prudenter continuet manum suam. Noveritis
autem certissime, quia medium hemitritjeum patitur quum :

enim patiatur continue de tertio in tertium, magis afHigitur.

Scitis autem quod si minor hemitritseus esset, quum habeat

generari ex phlegmate putrefacto in vasis, et extra, suos

nunquam tertiaret assultus. Quod si major hemitritaeus
esset, propter putrefactionem melancholise intus et extra in
motu materiae interioris, seger etiam motum et aptitudinem
membrorum amitteret : dentes etiam ipsius ad se invicem
clauderentur. Quae omnia quia in hac febre minime
accidunt, constat medium esse hemitritaeum provenientem
ex cholera in vasis stomacho putrefacta. Nam si in
et
hepate putrefactio esset, quod quandoque solet accidere,
urina rubea et tenuis minaretur adustionem, et ad nigre-
 :

132 PETRI BLESENSIS

dinem pertineret : quod, quia non accidit, videtis materiam

in vasis et stomacho residere. Ex quo igitur veni, quia
ipsa die eum febris invaserat, feci ei venam hepaticam
aperiri. Et quia, dum morbus in augmento est (quod ex
eo liquet, quia adhuc est urina rubea et tenuis) nondum est
purgatione utendum, usus sum repressivis, oleumque vio-
laceum super cor et hepar, ac fronti ejus apposui. Restat
igitur, ut quum urina spissior plenae digestionis tempus
nuntiaverit, detis ei frigidum cahonis, quod dare tutius est,
quam oximel, vel aliud : nam in illo scammoneae
tota malitia
beneficio decoctionis evanuit. Optima etiam ei esset decoc-
tio cassiae fistulae myrobalanorum citrinorum cum capillis
Veneris et seminibus citroli, et cucurbitse, et melonis : si

tamen infirmi vires haec videritis posse pati. Dietam, sicut

scitis, oportet esse pertenuem : ptisanam scilicet, et micam
panis ter in aquis, aut quater ablutam, fomentationesque
de malvis, et violis, et papavere, non deficiant circa pedes
nam ibi calor plurimum invalescit. Si vero vehemens calor
arcem capitis, sicut evenire solet, invaserit, radatur caput,
atque aqua rosacea, et succo solatri, ac semper vivae, cras-

sulae etiam, et vermicularis, atque plantaginis, pannorum

intinctione, caput, frons, et tempora mulceantur. Propter
ingruentiam sitis lingua lavetur, sicut scitis, cum persilio,

lignoque radatur. Ad insomnitates, papaveris nigri, malvae,

viola3, hyoscyami decoctio pedibus, herbaeque decoctae
capiti apponantur. Contra inobedientiam ventris fiat sup-
positorium, aut ctystrae. Haec ideo scribo vobis, non ut
indigcatis instrui, sed ut vobis securior, et aegroto acceptior
sit medicina, quae de nostra communi deliberatione procedit.
Frequenter enim ex aptitudine medici gratiosa, et ex quadam
confidentia, quam aegrotus inde concipit, natura jam de-
ficiens convalescit. Oportet igitur vos circa hunc circum-
spectum esse ac strenuum, de cujus convalescentia, et
magni titulus honoris vobis accrescet, et utilitas respondebit
ad votum.
 —

EPISTOL^E. 1 33

EPISTOLA XLIV. ad arnulphum lexoviensem

episcopum. [c. A.D. 1108.]

Argumentum. — Consulit A. Lexoviensi Episcopo, ne ob molestias a

principe, vel capitulo, vel ab aliis injuste illatas Episcopatu cedat,
sed tantum, si per ambitionis humanae suffragia ad eum pervenerit.

Reverendo patri, ac domino Arnulpho Dei gratia Lexoviensi

episcopo, P. Blesensis salutem, spiritumque consilii et forti-
tudinis.

Quum sitis vir alti consilii, et prudentiae approbatae, miror,

quod a me, et caeteris minoribus in re periculosa et ardua

consilium postulatis, nisi quia et hoc ipsum prudentia est,

in arduis rebus minorum explorare consilium. Frequenter

enim minori revelat Dominus, quae a majoribus abscon-
duntur. Habetis in desideriis episcopali administratione
cedere, et ad sanctum otium vos transferre, si super hoc
amicorum vestrorum habeatis consilium et assensum. Te-
merarium esset mihi in re tam periculosa et ardua praecipitare
sententiam, nisi prius omnes vestri status circumstantias
cognovissem. Scio, quia jam declinatis in senectam et
senium, corpusque confractum laboribus et setate, suum
prsenunciat imperfectum. Habet equidem sanctorum pa-
trum institutio, ut episcopis infirmis et senibus coadjutor
addatur. Nam et Valerio Hipponensi episcopo adjunctus
est Augustinus. Sic Ariminensi episcopo, auctoritate Gre-
gorii; sic Bonifacio Maguntino archiepiscopo auctoritate
Zacharia.' papse corporis incommoditate laborantibus, datus
est coadjutor. Quod si principis indignationem, aut capi-
tuli vestri vexationes, aut alias hujus vitae molestias formi-
datis, et ideo pacem eligitis et quietem, hominem dege-
neris et dejecti animi decet hsec facere, non vos quem
:

constat prae cseteris cor magnificum et munificum habu-

isse. Sane in hac requie non inveniretis requiem, et ecce
in pace vestra esset amaritudo amarissima; dum recole-
134 PETRI BLESENSIS

retis, cum angustia spiritus gementes, vos ibi defecisse,

ubi fortius erat standum; abjectoque spiritu consilii et

fortitudinis videretis vos a pusillanimitate spiritus et mo-
dica tempestate subversum. Ad resignationem episcopatus
nulla, si mihi creditis, vexatio vos inducet. Nam haec
omnia fortasse opcratur Dominus, ut det vobis vexatio
intellectum. Trituratur granum, ut reponatur in horreo :

quadratur lapis, ut sine sonitu mallei in templi aedificio

collocetur: movetur turbo, ut Elias rapiatur in ccelum.
Si vero vestri principis gratiam aifectatis, eam potestis
obtinere levissime : dummodo vos habeatis circa eum hu-
militer et devote. Tpse homo est, qui rebellionem et con-
tumaciam in Episcopis super omnia detestatur. Ipse
est, qui sola humilitate vincit et vincitur. Porro aliunde
subesse potest legitima resignationis occasio. Quum enim
scriptum sit, quia proni sunt sensus hominis ab ado-
lescentia in malum: quod ab adolescentia ccepistis
dicitur,
ecclesiasticos honores olfacere, et ad hunc honorem, qui
nunc onerosus est vobis, obsequiis atque intcrcessionibus
et aliis ambitionis humanae suffragiis aspirare. Currite
ergo ad conscientise vestrae testimonium, et si inveneritis
vos minus canonicum habuisse ingressum, sitis sollicitus de
egressu. Nam locum; Beato enim
hic resignatio habet
Gregorio teste, qui in ovile ovium, non per ostium, sed
aliunde ascendit, ad seternse salutis bravium in vanum
se fatigat, nisi honorem, in quo deliquit, penitus dere-
linquat. Sancta ergo et salubris est cogitatio, facta
episcopatus cessione, privatam eligere vitam, si recolitis

conscientiam vestram jam dictae promotionis obtentu fuisse

vel in modico vulneratam. Si mese parvitatis acceptatis
consilium, nihil omnino retinebitis penes vos, quod acqui-
sieritis per peccatum. Jam advesperascit vobis, et vitae
vestrae inclinati sunt dies : observat etiam inimicus cal-
caneum vestrum, et ad luctam vos expectat extrcmam.
Dissolvitc colligationes iniquas, et jugum exactoris abjicite.

Deponite sarcinas ambitiosae supcllectilis, ne vos luctator

 —

epistoljE. 1 35

occultus inveniat oneratum. Nudus athleta fortius dimicat.

Natator exuitur, ut flumen transeat. Viator exoneratur a
sarcinis, ut expeditius currat. In hac via torrentem
mortis nataturus estis, in proximo, pugnaturus cum eo, cum
quo semper est anceps congressus, periculosus casus,
difficilis reparatio, rara et nunquam secura victoria. Nihil,
quseso, in vobis reperiat suum sed qui vos in annis for-
:

tioribus quandoque devicit, ipse vosvictorem inveniat, licet

decrepitum et infirmum. Vale.

EPISTOLA XLV. ad anonymum quendam.

[c.A.D. 1174.]

Argumentum. —Negat Reginaldum Bathoniensem episcopum, fuisse aut

persequutorem aut oceisorem S. Thomge Cantuar. archiepiscopi : si

quid vero vel verbo vel facto in eum deliquerit, id ex ignorantia

accidisse, vel certe eleemosynis, lachrynris, poenisque sponte susceptis

expiatum esse.

Arguitis et damnatis R. Bathoniensem electum, tanquam

B. Thomae martjris persequutor fuerit et occisor. Scitis
equidem, quam periculosum homini innocenti notam
sit

tanti criminis inurere, et adversus innoxium detestabilem

infamiam quam quum abolere volueritis, ipsius
suscitare :

excursum non poteritis cohibere. Scio, quia Martyrem

dilexit ex corde, et inter desiderabilia hujus mundi fuit in

votis ejus quandoque prsecipuum familiaritati et obsequio

Martyris adhserere. Beatus siquidem Martyr suspenderat
patrem suum episcopum Sarisberiensem. Nec mirum eo
tempore videbatur, si filius afflicto patri compatiens, quan-
doque durius, aut minus consulte de sancto Martyre
loquebatur. Nam et nos insensati vitam ipsius putabamus
insaniam, et finem illius sine honore : sed computatus est
inter filios Dei, et sors illius inter electos. Quicquid facie-
bat, caritatis obtentu et zelo justitise, in crimen odii et
136 PETRT BLESENSIS

invidiae vertebatur. Sed e contra, quicquid machinabatur

ad ejus humana malitia, eidem convertebat
infamiam
Dominus ad coronam. De ipso capite nostro Jesu Christo,
dicit Isaias Nos putavimus eum leprosum, et percussum
:

a Deo, et humiliatum. Et nos quidem pretiosissimum

Christi membrum leprosum reputavimus et abjectum.
Hsec est lepra, quae in sanctos Domini se diffundit. De
hac lepra in Levitico memini me legisse : Si effloruerit
lepra discurrens in cute, sacerdos lepram mundissimam
judicabit. Quum omnis lepra immunda sit, lepra infamise,
quse Sanctorum afficit munda est nam quum
innocentiam, :

exterius excurrat sinistra opinio, quum exterius mentiatur

iniquitas sibi ; sanctorum animse in manu Dei sunt,
justique verba exterioris contumeliae contemnentes, de
thesauro conscientise sunt securi. Nota in Christo hujus
leprse vestigia, quae a capite in membra, a patre in filios

derivatur. Curabat Dominus languentes et violator sabbati

dicebatur. Non est, dicebant, hic homo a Deo, qui
sabbatum non custodit. Ejiciebat dsemones, et hoc male-
ficiis ascribebant. In Beelzebub principe dsemoniorum,
inquiunt, ejicit dsemonia. Nunc Samaritanum, nunc filium
fabri eum vocabant. Ideo describit eum Zacharias sordidis
vestibus indutum : quod ei, et imitatoribus ejus convenit,
ut in veste sordida sit decor mentis, et in cute leprosa sit

munditia cordis, et inter contumelias detractorum pura et

munda conscientia sit in sanctis. Propterea sponsa in
Canticis dicit : Nigra sum, sed formosa. Si ergo Batho-
niensis electus, sicut et nos omnes, vitam Martyris quando-
que habuit in derisum, si patri suo beneficium relaxationis
obtinere curavit, non est quod ei debeat imputari ad crimen.
Sed, et si adversus eum deliquit in aliquo, eum excusabilem
ignorantia facit. Ecclesiam Dei persequutus sum, dicit
apostolus, sed misericordiam consequutus sum, quia igno-
rans feci. Credo, quod si sanguis Abel clamat de terra
ultionem, sanguis mitissimi Martyris clamat remissionem
peccatorum, in his maxime poenitentiam qui agunt humilem
 :

epistol^:. 137

et devotam. Scio autem, quantum exterioribus signis

perpendere potest humana fragilitas, quod si prsefatus
electus aliquid attentaverit in contumeliam Martyris, illud
expiavit asperitate cilicii, largioribus eleemosynis, lacrymis
profusioribus, et austerioribus disciplinis. Res est plena
periculi, sinistra de homine innoxio suspicari. Ideo apo-
stolus ad Romanos scribens ait: Infirmum autem in fide
assumite, non in suspicationibus cogitationum. Nulli aut
pauci hodie sunt, qui conscientias alienas inspiciant, qui cum
Elisseo dicant ad Giezi : Nonne cor meum in praesenti erat,
quando accepisti argentum et vestes a Naaman ? Teme-
rarium est, si tuum delictum dissimulas et judicas alienum.
Verbum Satyrici est
Ut nemo in sese tentat descendere, nemo :

Sed praecedenti spectatur mantica tergo.

Nolite ergo hominem criminose arguere, nolite judicare
servum Domini: suo enim domino stat aut cadit. Ejus
est judicium, qui scrutatur corda et renes, qui scrutatur
Hierusalem in lucernis, cui cogitatio hominis confitetur.
Pro minimo mihi est, dicit apostolus, ut ab homine judicer,
aut ab humano die. Cui concordat, quod per Isaiam dicit
Dominus Nolite, inquit, timere opprobrium hominum, et
:

blasphemias eorum ne timeatis. Ei soli relinquatur judi-

cium, cui omne judicium dedit pater. Ipse licet nunc
multa sustineat patienter, judicaturus est tamen tempore
suo. Quum accepero, inquit, tempus, ego justitias judi-

cabo. Tunc boni discernentur a malis. Deus enim

Deorum Dominus loquetur, et vocabit terram habensque :

ventilabrum in manu sua. veniet, ut discernat populum

suum. Interim autem cum Hierosolymitis habitat Jebu-
sseus. Interim in horto patrisfamilias simul sunt saliunca
et abies, urtica et myrtus. In grege Jacob animalia alba
et nigra, agni et hcedi. In reti Petri pisces boni et mali.
In arca Noe animalia munda et immunda. In agro Do-
mini lilia inter spinas, et zizania inter spicas. In arca
Domini granum cum palea. In cella Christi vinum cum
T
 — ;

138 PETRI BLESENSIS

acinis, oleum cum amurca. Non est nostrum aliquem

judicare novit enim Dominus, qui sunt ejus.
: Consulo
igitur, frater, et exhortor in Christo, ut cessemus a verbis
etiam ad rem non pertinentibus : quumque futuri sint

primi novissimi, et novissimi primi, credo, quod vos prse-

cedet ad vitam, quem novissimum reputatis.

EPISTOLA XLVI. ad ricardum syracusanum epis-

copum.[A.D. 1173?]

Argumentum. — Causarn Ricardo episcopo reddit, cur in Siciliam reverti

nolit, videlicet propter aeris inclementiam : tum excurrit in laudes

B. Martyris Thomae Cantuariensis ; ac denique episcopum, ad quem

scribit, hortatur, ut in Anglia, patrio solo, reliquum vitse conficiat.

Carissimo patri ac domino Bicardo, Dei gratia Syracusano

episcopo, P. Blesens. salutem in vero salutari.

Quod me in Siciliam redire cupitis, et estis de mea revo-

catione solliciti, gratiarum actiones vobis refero, quantas
possum : verumtamen non sum adeo prodigus vitse meae,
ut velim requiem pro labore, securitatem pro periculis,
pro segritudine sanitatem, pro peregrinatione patriam, vitam
pro morte, delicias pro angustiis permutare. Terra si-
quidem vestra devorat habitatores suos nec parcit aetati,

nec sexui defert, nec personam considerat, nec favorem

conditionis, nec gratiam dignitatis acceptat. Triginta
et septem animse cum domino Stephano Siciliam sunt
ingressae,omnesque in morte conclusi sunt, praeter me et
magistrum Rogerium Normannum, virum litteratum, in-
dustrium et modestum. Nos solos eduxit Dominus per
misericordiam suam de medio umbrse mortis in fortitudinc
manus suse. Quumque vix aut numquam permittatur
egressus his, qui semel ingressi sunt: nolo ingredi
quia me vestigia terrent
Omnia, te adversum spectantia, nulla retrorsum.
 ;

epistoljE. 139

Contraxit ab aere suo Sicilia ; contraxit et a malitia in-

habitantium in ea, ut mihi odibilis, et quasi inhabitabilis

censeatur. Ipsam abominabilem mihi reddunt aeris distem-

perantia, et veneni distemperatio frequens, cujus immanis-

sima crudelitate ibi periclitatur assidue nostraturn incauta
simplicitas. Quis, quseso, ibi securus inhabitat, ubi praeter
cseteras passiones, montes ignem infernalem semper evo-
munt, et foetorem sulphureum evaporant ? Nam ibi procul
dubio est porta inferi, de qua dictum est A porta inferi :

erue, Domine, animam meam. Portse, inquam, mortis et

inferi sunt montes Trinacrise, ubi absorbentura terra homi-

nes, et descendunt in infernum viventes. Dulcedinem

nativi aeris vestri Anglici, omnemque escam terrse nostrse

abominata est anima vestra, et appropinquavit usque ad

portas mortis. Omnis quantuscumque cibus fuerit, sive
potus apud nos, salutaris est et acceptus. In tenuibus disetis

peccant vestrates : quumque vivant apio tantum et foeni-

culo, in quibus fere est totus victus vester : ex his tamen
generatur humor, qui semper in causam morbi acutissimi,
et mortis materiam computrescit. Illud autem adjicio,

quod assidue legitur in libro experientise quia quum scrip- :

tum sit, quod omnes insulares populi sint generaliter in-

fideles, Siciliae habitatores sophistici amici sunt, et occulti
atque perditissimi proditores. Vobis ista non scriberem,
nisi vos hsec eadem certo et frequenti experimento didicisse
novissem. Inde est, quod quum alios fideles sibi populos
nagellet Dominus in spiritu misericordise et mansuetudinis
plebem Sicilise flagellat, nunc in judicio Sodomse et Go-
morrhse, nunc in plaga Dathan et Abiron, nunc in spiritu
judicii et ardoris.
quod iEtna mons frequenter ignes suos in immen-
Scitis,

sum circumquaque diffundit et adhuc per spatium disetae

:

unius undique combusta et deformata est tota facies regi-

onis. Saevientis flammae procellosa vorago omnes incolas,
aut expulit, aut combussit. Haereditas miserorum data
est in combustionem et cibum ignis : et, ut expressius lo-
 ;

140 PETIU BLESENSIS

quar, ignis et sulphur, et spiritus procellarum pars calicis

eorum. In omnem terram, et in fines orbis terrae jam
exiit plaga illa, qua nuper in Sicilia percussi sunt Cata-
nenses in vigilia B. Agathes, quum Episcopus ille damna-
tissimus, frater Matthaei notarii, qui, sicut scitis, sibi sump-
sit honorem non vocatus a Domino, tanquam Aaron, et qui
ad sedcm illarn non electione canonica, sed Giezitica vena-
litate intravit quum, inquam, abominationis offerret in-
:

censum, intonuit de ccelo Dominus, et ecce terrae motus

magnus factus est. Angelus enim Domini, percutiens
episcopum in furore Domini, cum populo et universa civi-
tate subvertit. Patet itaque, quia beatissimae Agathes
offensam suis exigentibus peccatis incurrerant.
Non sic quaeso irascatur nobis benignissimus Martyr
noster B. Thomas. Si exarserit in brevi ira ejus, patien-
tiam quam semper habuit non dediscat, et iratus miseri-
cordiae recordetur. Spes equidem mea est, quod quoties
nobis Dominus flagellum suae indignationis intentat, stat
Martyr in confractione pro nobis, atque gemitibus inenar-
rabilibus misericordiam judicis interpellet. Exulta, An-
glia, exulta, occidens, quia visitavit nos oriens ex alto.

Thomam apostolum India et Oricntalis regio jactitabat:

sed occidentalem respexit Ecclesiam, qui in ccelis habitat
et humilia respicit. Dedit Dominus Angliae Thomam nos-
trum, non invidemus Indiae Thomam suum. Sit Thomas
apostolus in India : sit Thomas Martyr noster in Anglia, ut
per hos duos testes Christi ab ortu solis usque ad occasum
sit laudabile nomcn Domini. Eat, qui voluerit,in Indiam
ad suffragia beati apostoli : tam longa peregrinatio nimis
laboriosa est mihi : mihi sufficit Thomas meus. Ille pal-

pavit latus Domini, et fixuras clavorum ; illc, quia vidit,

credidit : beatus, qui non vidit, et credidit, nec dubitavit

atque holocaustum Christo, et pro Christo se obtulit.
Non laboro mart} 7
rem apostolo comparare, quum apostolus
sit major martyre. Sed gloriosum est nos habere mar-
tyrem, qui apostoli nomcn habeat, et apostolum miraculis
 —

epistol^. 141

aut imitetur, aut vincat. Non indignatur apostolus, quia

nec indignatur Dominus apostolorum et martyrum, si

quandoque Spiritus Sanctus in operatione virtutum plenius

et celebrius alicui se infundit. Et hsec, inquit Dominus,
facietis, et majora horum facietis. Amor martyris a pro-
posito meo aliquantulum me abduxit ; revertor ad propo-
situm. Sed ad vos, amantissime pater, in Siciliam non
revertar. Fovet Anglia me jam senem, quse vos fovit in-
fantem. Utinam relinqueretis terram illam, pater, mon-
tuosam et monstruosam, et ad nativi aeris dulcedinem
rediretis. Ad hoc vos movere debuerant diuturnitas et
securitas vitae, amor patrise, naturse lex, conditio nutriturae,

prsecipue autem, et prse omnibus amor domini Regis An-

glorum, qui vos brachiis sincerae caritatis amplectitur. Et
nisi gratiam respueritis oblatam vobis in terra nativitatis
vestrae, incomparabiliter praeparavit gloriam et honorem.
Vestrse quceso nativitati sepultura respondeat : velitis apponi
patribus vestris, et Anglia cineres vestros, quos produxit,
excipiat. Dulce est in amicorum amplexibus mori, carorum
lacrymis excipi, cum suis progenitoribus sepeliri. In cujus
rei observantiam, sicut legitis, sancti patriarchee plurimum
fuere solliciti. Fugite, pater, a montibus flammivomis, sus-
pecta sit vobis iEtnse vicinitas, nec vos morientem videat
regio infernalis.

EPISTOLA XLVII. ad henricum iii. anglorum

REGEM. [A.D. 1174.]

Argumentum. —Ricardus Cantuariensis archiepiscopus Henricum, Hen-

Anglorum filium, hortatur ut a bello, quod in paren-
rici II regis

tem suum moverat,absistat et, ni faciat, excommunicationem minatur.

:

Henrico tertio Dei gratia regi Anglice, et domini regis filio

Ricardus Cantuar. ecclesice humilis miriister, spiritum con-

silii cum salute.

Si quid durum tibi loquuturi sumus, illustrissime prin-

142 PETRI BLESENSIS

ceps, sustine patienter; nam ex abundantia cordis, et

vehementia doloris os loquitur. Non feras moleste, si

rogamus, quae ad pacem sunt, operam damus, ut conver-

si

tantur corda filiorum ad patrem. Dolemus, doloremque dis-

simulare non possumus, quia patrem tuum persequeris,
terramque ipsius, quam usque ad sanguinis effusionem
tueri debueras, tu ipse das in direptionem et prasdam.
Et unde hoc quod Brebantionum factus es ductor,
tibi,

gentique excommunicata? et perditissimse adhsesisti, ut per-

deres devotissimam tibi gentem ? In quo te offendit, in
quo gratiam tuam demeruit pater tuus ? Numquam tibi
exhibuit se dominum, sive regem, sed quasi procuratorem
regni tui, et in rerum tuarum administratione fidelissimum
servientem. Tibi, et non sibi vivit. Tuum est, quicquid
potest, quicquid scit, quicquid facit, quicquid congregat,
quicquid habet. Ubi est filialis affectio ? ubi est reve-
rentia patris ? ubi est lex naturce ? ubi est timor Dei ?

ubi sunt sacramenta illa, quse patri tuo coram nobis

corporaliter prsestitisti ? Ubi est intercessio illa, qua nos et

alios episcopos terrse patri tuo pro te fidejussionis vinculo

obligasti ? putas ita Deo illudere ? Ipse est Rex regum,
terribilis apud reges terrse, et qui aufert spiritum principum.
Dilige et honora, fili carissime, patrem tuum, ut, pro
honore exhibito patri, tibi sit longitudo dierum. Honora
patrem tuum et matrcm tuam, dicit Dominus, ut sis lon-
gsevus super terram. Filius qui maledicit patri aut matri,
in lege Domini lapidatur. Quum ergo male agere sit

longe gravius, quam maledicerc, merito poense subjacet

graviori, qui patrem aut matrem contumeliis afficit, et

molcstat injuriis. Teste Salomone, Gloria patris est filius

sapicns: Deo vero abominabilis est> qui contumeliarn facit

patri. Quam grata, quam favorabilis, quam suavis, quam
amabilis, quam Dco accepta sit erga parentes affectio fili-
alis; quam vero execrabilis et damnata, atque poenalibus

cxterminanda suppliciis irrevercntia in parentes, multis

doccmur exemplis. Mnlta lcgimus, quse tc et alios ad
 EPIST0L.E. 143

poternae reverentise observantiam efficaciter exhortantur.

Philippus inter Romanos principes primus fuit fidei Chris-
tianse professor. Philippum filium habuit ; qui quum esset
patre vivente et consentiente in imperialem apicem sub-
limatus, summse sibi glorige adscribebat, quod patrem
haberet superstitem, cujus imperio non minus humiliter
obediebat imperator, quam miles devotus, vivens in omni-
bus, quse habebat, ad patrem, non ut imperator, sed ut
filius. Hermes Agathoclsei regis filius, quum pater ejus
ageret in extremis, et a populo postularetur in regem,
respondit, se regni officium non debere prsesumere, quam-
diu pater ejus vivere speraretur: cujus prudentia erat in
administratione reipublicse approbata. Decius imperator
quum Decium filium suum imperiali diademate proponeret
minor Decius, dicens, Vereor, ne si fiam
insignire, renuit
Imperator, dediscam esse filius. Malo tamen non esse
imperator, et humilis filius, quam esse imperator, et filius
indevotus. Imperet pater meus : meum imperium sit

parere humiliter imperanti. Volusianus imperator Galli

imp. filius,cum patre suo imperaret, nihil tamen se
licet

commune habere cum patre proposuit nisi quod quum :

pater ejus occideretur ab hostibus, se pro eo et cum eo

permisit occidi. Valerianus imperator, de cujus tyrannide
beati martyres Sixtus et Laurentius felici triumphavere mar-
tyrio, quia patrem suum quadam die atrociter verberavit, a
Sapore rege Persarum captus, apud eum adeo ignominiosa
servitute consenuit,quod quoties rex erat ascensurus in
equum, Valerianus humi acclinis eum in sellam dorso, non
manibus attollebat, vitamque in hac probrosa servitute
finivit. De Absalon taceo, quia historia nota est universis.
Adramelech et Sarasar, filii Sennacherib, quia persequuti
sunt patrem suum, a regno expulsi dati sunt in captivitatem,
et in opprobrium, et in mortem. Demetrius filius Deme-
trii regis patrem suum crudelissime persequutus, vagus et
profugus super terram vitam miseram in exilio et opprobrio
terminavit. Aristobulus, quia matrem suam pregnantem
 ;:

144 PETRI BLESENSIS

vinculis carceralibus mancipavit, in morte et sanguine

fratris sui Antigoni, quem super omnia diligebat, misera-
biliter expiravit. His et aliis innumerabilibus exemplis
intelligere potes, fili carissime, quantum sit apud Deum et
homines commendabilis exhibita patri reverentia, quantum
sit execrabilis, et infaustis damnata eventibus injuria pa-
rentibus irrogata. Porro mihi videtur degenerare filius,

cujus voluntas a paterna voluntate dissentit. Nam ejus

caro et sanguis est, et de patris essentia suam essentiam
mutuavit. Avelle a sole solis radium, et non lucet rivum:

a fonte, et aresciti ramum ab arbore, et siccatur: mem-

brum a corpore, et putrescit. Separa filium a devotione pa-
terna, jam non est filius, sed frater et collega eorum,
et
quibus dicitur Vos ex patre diabolo estis.
: In principio
Isaiye legitur, Filios enutrivi et exaltavi : ipsi autem spreve-
runt me. Ultimum autem verbum ejusdem prophetse est
vermis eorum non morietur, et ignis eorum non extinguetur.
Probitatem tuam, prudentiam, liberalitatem, constantiam,
pulcritudinem, atque alias gratiarum dotes, quibus te natura
multipliciter illustravit, mundus praedicat universus. Ve-
rumtamen, si erga patrem tuum humilitatem et dilectionem
in veritate non exhibes, quanto celebrior est laus tua, tanto
in majus et communius opprobrium convertetur.
Novisti quia pater tuus, homo est, qui sola humilitate
sibi exhibita mansuescit. Sis ergo ei subjectus, et ipse suam
tibi .per omnia subjiciet voluntatem, Exhibe te patri in
vera humilitate filium, et ipse tibi se non solum patrem
exhibebit, sed famulum. Eris rex regis, et dominus do-
mini tui, qui ad hoc tibi vivit, et sibi moritur, ut post mor-
tem ipsius magnifice vivas, regnumque et solium tuum
cum multis laboribus et expensis corroborat et confirmat,
ut ipsum futuris temporibus barbarae hostilitatis persecutio
non subvertat. Hseres tui patris es, et successor in regno
de hsereditaria successione securus et certus, Sustine, non
festines; quia, teste Salomone, hsereditas, ad quam in
principio festinatur, in novissimis benedictione carebit.
 —

epistol,e. 145

Nimis damnabiliter te seducit adulatorum suggestio, qui

tibi submurmurant, et suadent, ut certam in regno tibi

vendices portionem isti non tantum honorem tibi,

: porro
quantum sibi honorum et bonorum distributionem deside-
rant, et ut in populum miserum suum exerceant domi-
natum. Nonne consultius tibi esset per prudentiam
fidelissimi patris in pace populum conservare, quam per
adulatores infidos quietem et pacem commissi tibi populi
conturbare ? Sane cum multis violentiis et peccatis non
posset de regno Francorum summa illa pecunise extorqueri,
quam nunc sine labore et crimine tuo tibi liberalitas paterna
largitur. Utinam scires, quam dulce, quam jucundum sit

habere, et habitos venerari parentes. Hsec suavissima ju-

cunditas et frequenter, dum parentes vivunt, ignoratur, et
ex sola parentum amissione cognoscitur. Adhuc, aman-
tissime fili, devote et humiliter supplicamus, quatenus facias,
et loquaris pacem in plebem tuam : et derelicta societate
iliius excommunicatse, et perditae gentis, quse te in devium
malitise trahit, revertaris ad patrem. Nos autem ita honori
et commoditati tuse studebimus providere, quod amplius
obtinebis pacis beneficio, quam possis per ignem
gladium et
extorquere. Quod si nostro et Suffraganeorum nostrorum
consilio, qui super hoc generaliter tibi scribunt, acquiescere
et consentire detrectes, scias nos recepisse a summo pon-
tifice in mandatis, ut te et omnes, qui pacem domini tui
turbant, sublato appellationis remedio, excommunicationis
vinculo innodemus, nosque mandatum nobis injunctum,
licet inviti et dolentes, prompto effectu, et debita reveren-
tia, nisi infra quindecim dies resipueris, plenissime prose-
quemur.

EPISTOLA XLVIII. ad willelmum papiensem car-

DINALEM. [A. D. 1178.]
Argumentum. — Gratulatur diuturnuin schisma in Alexandrum tertium
excitatum, prudentia et eloquentia Willelmi Papiensis cardin. apud
imperatorem Fridericum tandem extinctum. Deinde Octavianum
schismatis auctorem, ejusque electores, acriter perstringit.
U
146 PETRI BLESENSIS

Reverendo patri ac domino Willelmo Papiensi, sacrosancta Ro-

mano?, ecclesia presbytero cardinali, Petrus Blesensis devo-
tissimus ejusfilius salutem et sincerce dilectionis affectum.

Benedictus Deus et pater Domini nostri Jesu Christi,

qui tandem respieiens in faciem testamenti sui vos elegit et
prseelegit, ut per gratiam prudentiae et facundiae vobis
divinitus datae scissura schismatis consueretur ad unitatem,
et ecclesia Dei de variis laboribus respiraret ad pacem.
Petri quippe navicula diutissime tempestuosis fluctibus
sestuavit : quumque mirabiles essent elationes maris, mira-
bilior in altis Dominus statuit procellam in auram. Effusa
enim contentione super principes, quum errarent in invio et
non in via, ille qui imperat ventis et mari, imperavit impe-
ratori: qui quum nuper in ecclesiam Dei efferata rabie
desseviret, hodie per gratiam Christi decrudescit in eo
severitas, et iracundia ejus mansuescit in gratiam. Hodie
per gratiam redemptoris, qui vos ad hoc specialiter fecerat
gratiosum in verbis, persequutor ecclesise factus est filius,

de lupo factus est agnus, de hoste amicus, de superbo devo-

tus ; humiliavit eum, qui est ante saecula, qui humiliat
omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei.
Nimis oppresserant, et in conculcationem dederant Christi
ecclesiam saeculares : sed hodie erecta est in superbiam
sseculorum, et amodo superborum et sublimium colla cal-
cabit, sicut dicit Dominus per prophetam Ponam te in:

superbiam saeculorum, non vocaberis ultra derelicta, sed

civitas sancta. Octavianus ille auctor schismatis toto tem-
pore vitx suse congregaverat opes et divitias, ut quietem
ecclesiae perturbaret. Suis igitur largitionibus ita infasci-
naverat sapientes hujus quod magnatum sibi conci-
saeculi,

liaverat favorem et gratiam, magnamque partem curiae

secum traxerat in errorem. Sed juxta verbum Jeremiae
prophetae, perdix fovif, quoe non peperit, fecit divitias, et
non in judicio, in novissimo tempore derelinquent eum, et
in fine suo apparebit stultus. Erectus fuerat Octavianus in
 epistol^:. 147

contumeliam ecclesiae Christi, et cecidit. Satanas enim

Satanam expulit, et abstulit eum primogenita mors, sicut
dicit Job : Superbia namque primitiva mortis generatio
est. Post hunc exaltatus est Guido Cremanus, et corruit.
Post ipsum elevatus est Joannes Struma, et dejectus atque
confractus evanuit. Ecce idolutn Dagon, quod juxta arcam
Domini fuerat elevatum prius, ceciditprostratum. Erectum
secundo corruit, ex magna parte confractum. Elevatum
vero tertio, tandem totum confractum inventum est, et
toto corpore dissipatum. Sic Octavianus in superbia et
abusione sibi summum usurpaverat sacerdotium, et propter
hoc vehementi schismate turbaverat urbes, et regna con-
cusserat, sortem habiturus cum Chore, Dathan, et Abiron,
quorum se imitatorem fecerat. Ecce, quod de ipso, et
consimilibus prsedixerat Isaias. Numquid non est iste vir,
qui turbavit terram, qui concussit regna, qui posuit orbem
terrse desolatum, et urbes ejus destruxit? detrahetur ad in-
feros superbia ejus, concidit cadaver ejus : subter eum
sternetur tinea, et operimentum ejus erit vermis. Adhuc
recolo, quam gloriosus erat in oculis suis, quam pomposus
in verbis. Fui prsesens, ubi se faciebat tanquam statuam
adorari. Nam et ego cum aliis in via ad Romanam curiam
a carnificibus ejus captus, et spoliatus, et ceesus sum : quum-
que socii mei conjecti compedibus remansissent,
in vincula in
ego, prseveniente Christi misericordia, nec flexi genua mea
ante Baal, nec in compedibus pedem fixi, sed relicta sindone,
et omnibus perditis per murum in sporta dimissus sum, et
sic effugi manus suas. Scit Deus, quia non mentior, et
ab ea die semper exoravi altissimum, ut ejus superbiam
dejiceret, qui superbos humiliat et tandem completum est
:

in eo verbum Job dicentis de rege superbise : Si ascenderit

in coelum superbia ejus, et si nubes caput ejus tetigerit,

quasi sterquilinium in fine perdetur, et qui eum viderint,

dicent, ubi est? velunt somnium avolans non invenietur,
transiet sicut visio nocturna. Ejus et omnium complicum
suorum memoria damnata est in aeternum. Isti sunt allo-
148 PETRI BLESENSIS

phyli, qui quum in arcam Domini irruere et eam capere

praesumpsissent, percussit eos Dominus in posteriora, oppro-
brium sempiternum dedit illis. Nonne isti in posteriora
percussi sunt, quorum quorum posteritas
finis interitus,
damnata est, ut successor eorum in Ecclesia Dei de caetero
non resurgat? Semper redibit in memoriam iniquitas pa-
trum, et peccatum Octaviani non delebitur in seternum.
Ipse enim erat, qui crudelius cseteris clericos affligebat,
persequutus homines inopes et mendicos, et compunctos
corde mortificans. O quam csecus et turbidus est invidise
oculus. Ubi quseso erant Cardinalium corda, quando filium
superbise, et idolum abominationis in apostolatus apicem
erigebant ? Ut de vobis taceam, ne videar adularr, quomodo
clausis oculis dominum Bernardum Portu-
transierunt
ensem, Henricum Pisanum, dominum Hyacynthum, do-
minum Humbaldum episcopum Ostiensem ? respuerunt
homines pacis, et hominem dissensionis et scandali erex-
erunt. Sane notare hic possumus problema Joathan de
filiis Gedeonis, de quibus sibi ducem eligere filii Israel
volentes, contemptis filiis legitimis, Abimelech spurium, et
crudelem judicem elegerunt juxta cujus verbum, ligna
:

sylvarum, non olivam, non ficum, non vitem, sed rhamnum

elegerunt sibi in regem, et egressus est ignis de rhamno,
et devoravit cedros Libani. Egressa est ab Octaviano
totum orbem tumultuose concussit, sed tandem
malitia, quse
manus Domini per ministerium linguse vestrae prseter spem,
et super vota omnium, omnia virtute ineffabili tranquil-
lavit. Vester sum, et utinam se offerat opportunitas, ut me
probetis per experientiam vestrum esse. Adhuc memoriter
teneo,quam pie, quam misericorditer me ab exilio rever-
tentem vagum et profugum apud vos exceperitis, nudum
cooperuistis, pavistis famelicum, et, ut multa paucis inclu-
dam, in me totum misericordiae senarium complevistis.
Ille pro me vobis retribuat, qui bonorum retributor est ope-
rum, et pauperum fidejussor.
 —

EPISTOLJE. 149

EPISTOLA XLIX. ad decanum carnotensem, et

ARCHID. BLESENSEM.

Argumentum. —Multis verbis deplorat Canonicorum quorurudam Carno-

tensium amicorum et collegarum suorum nequitiam, quod, ut ipsum
prgepositurge Carnotensis dignitate spoliarent, patrem suum etiam
infamare conati fuerint ; cujus innocentiam hic tuetur.

Carissimis amicis et sociis G. decano Carnoten. et G. archidi-

acono Blesensi, P. Bles. Bath. archid. salutem et viscera
compassionis induere.

Patior, patior vehementer, et non est, qui compatiatur,

qui misereatur afflicto. Miseremini mei, miseremini mei,
saltem vos amici mei, quia manus Domini me. Diu tetigit

laboravi in gemitu meo, sed nunc materiam gemitus deduco

in publicum : ideo et verba mea dolore sunt plena. Exitus
aquarum deducunt oculi mei, et torrentes effluunt lacry-
marum. Sagittse enim Domini in me sunt, quarum in-
dignatio ebibit spiritum meum ; et torrentes iniquitatis
aliense conturbaverunt me. Utinam aperiantur cataractse
miseri capitis mei, et totus in lacrymas fluam : multis
enim solatio sunt lacrymse, etex parte maxima magni-
tudinem doloris imminuunt. Dolor siquidem speciem ignis
gerit, quia dum plus tegitur, plus ignescit. Si me Do-
minus in amissione rerum temporalium, aut amicorum
morte, aut in afflictione proprii corporis flagellasset, totum
sequanimiter sustinerem ; sed plagam sentio, quse ad
interiora cordis mei penetrat : nec minus angustior, quam
si quis mea viscera a me violenter avellat. Nonne viscera
mea mei sunt, quos foveo, et qui me fovent in
amici
obsequiorum dulci commercio, in identitate affectuum,
sine quibus omnis cogitatio mihi esset taedium omnis
operatio labor, omnis terra peregrinatio, omnis vita tor-
mentum. Quibus vivo, nisi amicis ? sine quorum solatio
mihi vivere esset mori.
150 PETRI BLESENSIS

Hse sunt cruces, amici mei carissimi, quibus amicus vester

affligitur. Hse sunt angustiae, quas deplorat, quoniam
amici ejus conversi sunt in arcum pravum, ut sint inimici
hominis domestici ejus. Illi, de quorum dilectione confiden-
tius prsesumebat, et ad quos diligendos totam effuderat
animam suam, facti sunt hostes ejus in capite. Domini
nostri Carnotenses, quorum frater et concanonicus eram,
quos ex toto interiore homine diligebam, verbum iniquum
constituerunt adversum me. Posuerunt adversum me mala
pro bonis, et odium pro dilectione mea. In causa siquidem,
quam habebam adversus R. Saresberiensem super prsepo-
situraCarnotensi, quam adhuc mihi vendico tanquam meam,
judicibus nostris infames litteras porrexerunt, meique patris
vitam nequissime depravantes, sic nomen meum denigrare
conati sunt. Contra mortuum, et adversus innocentem
insurrexerunt in me testes iniqui, et mentita est iniquitas

sibi. Deum testor, et innocentiam Christi, patrem meum

vixisse innocenter et sancte ; fuit enim homo simplex et
rectus, ac timens Deum, sine querela et dolo, et mansuetus,
et mitis, et humilis. Quod quidem non adeo confidenter
assererem, nisi quia idipsum vos et tota provincia cognovis-
tis. Indubitanter scitis, quod si pater meus fuisset iitteris
imbutus, prudentia et sancta ejus conversatio copiosissime
suffecisset ad regimen eminentissimse dignitatis. Confi-
denter extollo et prajdico patrem meum, cujus me malo
filium extitisse, quam illius nobilis proditoris, a quo noster
semulus, sicut scitis, jactitat se fuisse progenitum. Nihil
equidem mihi conscius sum, nec vos apud vos aliquid inve-
nire possetis, unde posset esse notabilis pater meus, nisi quia
non fuit de ditioribus regionis. Certe virtus in divitiis non
consistit : nam ecce peccatores, et abundantes in sseculo
obtinucrunt divitias. Eum tamen satis judico divitem
exstitisse, cui et suis et pauperibus Christi, quorum se
ministrum devotissunum sempcr exhibuit, sua3 faculta-
tcs sufficerent abundanter. Satis commendabiliter dives
fuit, qui in a^dificiis, in terris, in pratis ct vineis abunda-
 EPISTOL^. 151

vit. Sane, et si pauperrimus exstitisset, nobilitatis tamen

titulos paupertas non adimit. Sicut publice notum est, pater
meus et mater mea de optimatibus minoris Britanniae
traxerunt originem. Nec istud ad jactantiam dico, sed
ut obstruatur os loquentium iniqua, qui de sua nobi-
litate satis degenere detrabendi sumunt audaciam. Veram
quidem etcommendabilem reputo nobilitatem, cum generis
claritate virtutem cujus omnino exortes sunt, qui patri
:

meo objiciunt sui exilii paupertatem. Nonne exulavit

Brutus ? Nonne exulavit iEneas ? in eorum tamen exilio

non degeneravit Trojana nobilitas. Illud pro certo com-

peri quod si quid turpitudinis, vel
: me, vel in patre meo in
cognovisset semulus, libentissime illud in publicum dedux-
isset. Ego autem bene conscius mibi, et nihil talium sus-
picatus,
Non expectato vulnus ab hoste tuli.

In domo Dei, in ecclesia beatse virginis Carnotensis, cujus

canonicus eram, amicus illius esse credebar, cujus erant
contra me omnes cogitationes in malum, qui sub lingua
blandienti, venenum aspidum nutriebat. Quod si inimicus
honio maledixisset mihi, sustinuissem utique : tu vero homo
unanimis, dux meus et mecum dulces ca-
notus meus, qui
piebas cibos, et in domo Dei ambulavimus cum consensu,
dilexisti me in ore tuo, et in lingua tua mentitus es mihi,
magnificans super me supplantationem, et proditoriis adin-
ventionibus commaculans innocentem. Vide, Domine, et
considera ; audi voces adversariorum meorum, et judica
causam meam. Tu omnia scis, tu nosti innocentiam meam,
et quia odio habuerunt me gratis. Tu scis improperium
meum et confusionem meam et reverentiam meam. In
conspectu autem tuo sunt omnes, qui tribulant animam
meam. Avertantur, quseso, retrorsum, et erubescant, qui
persecuti sunt me, hominem inopem, et mendicum, et
animam afflictam saturaverunt opprobriis. Proposueram
certe in ecclesia et obsequio B. virginis et morari et
mori. Desiderium mihi erat ecclesise necessitates in me
152 PETRI BLESENSIS

suscipere,meisque pro ea militare stipendiis, vivere omni-

bus, atque labore et incommoditate proprii corporis com-
moditates omnium procurare. Nunquid redditur pro bono
malum ? quia foderunt mihi amici mei foveam in praeci-
pitium atque in necessitate mea proximi mei adversum me
steterunt. Alienus factus sum fratribus meis, et peregrinus
filiis matris meae. Domus nativitatis meae juxta verbum
alterius prophetse facta est mihi sicut caverna lesense, et sicut
habitatio Quia vero nemo acceptus est
struthionura.
propheta in patria sua, Dominus in exilio mihi patriam
faciat, et qui deduxit me velut ovem Joseph, ipse in loco

peregrinationis mese, per semitas misericordise suse me de-

ducat. Bonus es Domine sperantibus in
animae quae- te,

renti te. Machinati sunt hostes mei domestici supplantare

me, et a praepositura Carnotensi omnino avertere.
Sed ne
averteretur humilis factus confusus, repulsam et opprobrium
meum majore et uberiore beneficio redemisti. Sic Jacob
pro Rachele data est Lia foecundior. Sic David pro
Merob, quse data est Hadrieli Malathitae, data est Michol

dilectior. Ego autem donum Dei altissimi, et quicquid circa

me benigne disposuit, gratanter accepto ; votis meis repu-
tans plenissime satisfactum, si eos humiliet, quorum superbia
semper ascendit, et mendaces ostendat, qui maculaverunt
innoxium. Vos autem, carissimi domini et amici, si
nostras non potestis injurias vindicare, patienti saltera animo
affectum compassionis impendite.

EPISTOLA L. AD H. BAIOCENSEM EPISCOPUM.

[A. D. 1170.]

Argumentum. —Henrico Baiocensi Episcopo persuadere conatur ut G.

Camerario abbatis, qui sui defendendi causa csedem fecerat, satisfac-
tionem offerenti, tum quia Christus poenitentes
ignoscat ; recipit ;

tum quia procceptum diligendi proximum ita postulet.

 EPISTOL^E. 153

JReverendo patri ac domino H. Dei gratia Baiocensi episcopo

suus P. Bles. Bath. archid. salutem, et visceribus pietatis

offluere.

Auditur hodie, quod non est auditum a saeculis, quia

desaevit in agno crudelitas, et in lupo ssevitia mansuescit.
Novit fere universitas orbis, quod prae cunctis mortalibus
praecipue et singulariter pietatis gratia et spiritu mansuetu-
dinis abundatis : ideoque et omnibus vertitur in stuporem,
quare G. carnerario abbatis Cadomensis, qui in multa cor-
dis contritione et humilitate poenitentiae omni satisfactioni
durum et inexorabilem exhibetis.
se offert, ita vos
Quod hominem interfecerit, non inficiatur; sed quia
hoc fecit provocatus ab hostibus, et ob tutelam proprii corpo-
ris, mortisque paternae vindictam, plurimum de quantitate
criminis reciditur. Nam et dominus rex, qui hujusmodi
excessus prse cunctis hominibus districte et terribiliter punit,
eum ad gratiam suam, et ad solum natale restituit. Porro
ubi materialis gladius misericors est, gladius ecclesise inhu-
manus esse non debet ; sanctorumque clamat auctoritas,
securius nobis esse, si propter misericordise humanitatem,
quam si propter districtiorem justitiam judicemur. Recipe,
quaeso, ad pcenitentiam hominem humiliatum, et corde com-
punctum, ne, si forte claudatur ei sinus misericordiae, incidat
in desperationis abyssum. Gratius siquidem acceptat Deus
poenitentiam peccatoris humilis et contriti, quam inno-
centiam justi tepidi et remissi. Sed et majus gaudium est
angelis Dei super uno peccatore pcenitentiam agente, quam
super nonaginta novem justis, qui non indigent pcenitentia.
Quum in sacro eloquio per ovem innocentia simplicis vitae,
per capram vero peccantis immunditia designetur; ovis
tamen in lege Domini longe ab ostio tabernaculi jubetur of-
ferri. Capra vero, quse pacifica hostia est, in ipso ostio, unde
ovis elongata est, immolatur. Sacra enim scriptura ubique
invitat et recipit ad poenitentiam peccatores. Elongantur au-
tem a sanctuario, qui vacuam et torpentem innocentiam
x
 :

154 PETRI BLESENSIS

ducunt : atque familiarius admittuntur in sinum matris eccle-

sise, qui malitiam per poenitentiam fortiter absterserunt.
Vides Dominum comedentem et bibentem cum peccatori-
bus, et publice protestantem : Non veni vocare justos, sed
peccatores ad poenitentiam.Habes David, habes Petrum,
habes publicanum, habes Paulum, qui primam meritorum
gratiam fructuosa pcenitentia transcenderunt. Christus
exurgens a mortuis, non suas matri virgini benedictse, sed
Mariae peccatrici, de qua septem ejecerat daemonia, prius
dignatus est apparere. Capra igitur non abjiciatur ab ostio
tabernaculi, sicut ovis, quia Deo et angelis ejus gratior est
peccatoris conversio, quam tepida simplicitas innocentis. Si
pcenitenti sinus misericordise preecludatur, vereor ne novis-
sima hominis fiant pejora prioribus, et anima ipsius propter
duritiam vestram a vobis durius requiratur. Tota die peti-
mus nobis peccata dimitti, sicut et nos dimittimus debitoribus
nostris. Periculosa est ei oratio Dominica, qui peccata
proximo non dimittit. Dimittite, inquit Dominus, et dimit-
tetur vobis. Mensura, qua mensi fueritis, inquit, reme-
tietur vobis. Idipsum docet poeta theologus Prosper dicens
Det peccatori veniam peccator, ut sequa
Conciliet Dominuni conditione sibi.

Quod si adversus praefatum G. Camerarium aliquid ran-

coris aut odii concepistis, benigne, quseso, et caritative
remittite. Caritas Neque ullus in vobis
enim benigna est.

caritatis est locus, si adversus proximum rancor vel odium

retinetur. Sed nec bene diligimus Deum, nisi diligatur

proximus propter ipsum. Dilectio quidem bipartito affectu
se dividit, quse a proximo incipiens in Deum se porrigit
uniens in eo diversitates affectuum, quem et in quo princi-
paliter causam totius dilectionis instituit. Quum autem
velit Dominus diligi propter proximum, non propter se :

bonorum enim nostrorum non eget ab ipsius tamen volun-

:

tate non recedimus, si diligimus proximum propter ipsum :

imo divinae resistimus voluntati, si proximum non diligimus

propter Deum, quum Dominus in eo diligi petat, et sit in
 :

EPISTOLiE. 155

negotio diligendi tanquam Christi vicarius. Ex dilectione

proximi nostros Deus metitur affectus. Quomodo enim
diligimus Deum, quem non videmus, si proximum non
diligimus, si proximo non compatimur quem videmus ? Sic
ergo Deus proximum in participium et societatem dilectionis
admittit, ut nec eum sine se, nec se sine illo diligi velit.
Nam dilectio nihil prodest nisi combinata sit, omnemque
singularitatiscalumniam evacuet. Hinc est, quod coccus,
qui in veste sacerdotali ponendus erat, bis tingi praecipitur.
Hinc est, quod Elisseus doctoris sui spiritum in se postula-
bat duplicari. Hinc etiam pars similae, quae offertur, concre-
matur Domino in altari, pars autem Aaron et filiorum ejus
usibus reservatur in quibus gemina notatur dilectio, ut
:

nec proximus sine Deo, nec Deus sine proximo diligatur.

Si ergo diligitis imo quia diligitis Deum, odium quod con-
cepistis erga prsefatum G. transferatis in dilectionem et gra-
tiam propter Deum. ,

Vos qui viam non

perfectionis et inceditis et docetis,
decet fovere odium, quod propheta commemorat:
nisi

Perfecto, inquit, odio oderam illos. Odium quidem per-

fectum, sive perfectorum peccatum in homine, non
est, si

hominem in peccato habeamus exosum. Publice dicitur,

et vos tamen idipsum forsitan ignoratis, quia quidam ex
vestris in res ejus hsereditarias oculos injecerunt, ideoque
contra eum animum vestrum turbant. Vulgo enim dicitur
Aqua turbida piscosior est: ipsique de vestra turbatione
fructum successionis expectant. Verumtamen quum nec
Deus nec ecclesia judicet bis in idipsum, multis absurdum
videtur, quod G. post satisfactionem pcenitentise in bonis
patrimonialibus puniatur.

EPISTOLA LI. AD JO. SARISBERIENSEM EPISCOPUM.

[A. D.1170?]
Argtjmentum. —Monet episcopum, ut liberet fidem suam in persolvenda
pecunia, si honori suo consultum velit. Deinde ne nepotes suos aequo
Mandius tractet.
 :

1 56 PETRI BLESENSIS

Venerabili patri, ac domino Jo. Dei gratia Saresberiensi epis-

copo, P. Blesensis Bath. Archidiac. salutem, et veritatem.

Certissime mihi promiserat vestra benignitas, quod

nepotes vestros infra natale Domini proximum erudiendos
mihi mitteretis Parisios, et per eos debitum, quod mihi
annuum
debetis, solveretis. Expectans expectavi domi-
num meum, nec intendit mihi. Adhuc etiam promissam
expecto gratiam, fortasse sicut Arcturum Britannia, sicut
Judaea Messiam. Donatia quidem gratuita prius fuit et

liberalis ; sed quia in promissione scripturse vinculum

intercessit, ut annuum fieret beneficium, gratiam in neces-
sitatem debiti convertistis. Utinam nunquam fuisset hsec

pecunia, cujus expectatio tamdiu animum meum torsit : in

cujus spe ego diffusiores expensas faciens me debitis usu-
rariis oneravi. Si simplex promissio prsecessisset, circum-
spectius expendissem, et usus fuissem leviter levi verbo.
Nunc in libro experientiae lego, quam sancta etefficax sit eru-
ditio evangelicse veritatis. Sit, inquit, sermo vester, Est, Est,
Non, Non nam quod amplius est, a malo est. Hoc
:

malum nunc sentio, cui charta episcopi, et vehemens

ipsius assertio causam dedit. Verba tamen episcoporum,
qui apostolorum sunt filii et haeredes, vim juratoriam in
se habent, ut in eis jusjurandum sit, quod est verbum
simplex in aliis et quod in aliis est simplex mendacium,
:

perjurium aut sacrilegium sit in illis. Attendite quid

dicat Doctor ecclesise: Nunquid, inquit, levitate usus sum,
aut quoe cogito, secundum carnem cogito, ut sint apud me,
Est et Non ? Promittentibus et non solventibus convenit
vox illa Isaise prophetae dicentis : Ecce vos ex nihilo, et

opus vestrum ex eo quod non est. Magna debet esse in

promissione discretio : inanis enim promissio multoties de
familiaribus amicis sibi comparat inimicos. Porro si
cogitatis vestris promissionibus stare, nec mihi accepta,
nec vobis honesta est ista dilatio, testimonio Poetae
Dilatio magna ruina est :

Et mora donandi non leve crimen haliet.

 ;

EPISTOL^. 157

Ne dicas amico tuo, dicit Salomon, Vade et cras revertere,

et dabo tibi, quum statim possis dare. Cras, cras, vox
corvina est : nec Deo, nec hominibus grata est promissionis
iteratio frequens. Et hoc ipsum credo Salomonem sen-
sisse, quum dicit Fili, ne iteres verbum in ore tuo.
: Date
igitur, reverende pater, voci vestrae vocem virtutis, et affec-

tus liberales effectus adimpleat, ne labia evangelio consecrata

possit arguere mendacii charta concepta in testimonium
veritatis. Illud autem vehementissime reprehendo, quod
nepotes vestros, qui se in castris scholaribus exercere
debuerant, fovetis in deliciis, palpatis blanditiis : sciatisque
quod hsec omnia exinanitio sunt virtutum, et subversio
honestatis. Adhuc vita eorum in incerto est, quia bivium
Pythagoricae nondum transierunt ideo magis expe-
litterae :

diret eos corripi, quam palpari. Scriptum est Qui parcit :

virgse, odit filium. Heli cum filiis suis percussus est a Do-
mino, eo quod filios suos minime correxisset : Dilexisti, dixit
Dominus, magis filios tuos, quam me. Hodie pro filiis quos
abstulit prselatis ecclesise Deus, habere nepotes in dissipa-
tionem patrimonii Christi, et in suae salutis dispendium
permittuntur. Perniciosa est minoribus blanda majorum
remissio. Ideo dicit Sapiens : Filise tibi sunt, vultum
hilarem ne ostendas eis. Vestra benignitas eis ad omnes
illecebras fraenum custodiae relaxavit. Ideoque vereor, ne
vita eorum in primo flore degeneret : sicut in Job legitur
Laedetur, quasi vinea in primo flore, botrus ejus, et quasi
oliva projiciens florem suum. Porro enormiter peccat, seque
vitae alienae reum constituit, qui pueros in aetate tenera nimia
familiantate et suavibus verbis emollit. Cyrus Persicus, de
quo ducentis et decem annis prius praedixerat Isaias, Christo
meo Cyro, cujus apprehendidexteram, utsubjiciam ante fa-
ciem ejus gentes et regna, Crcesum juxta Halym fluvium
vicerat : quumque multae illum fecissent victoriae gloriosum,
quia tamen gentem Lydorum prius bellicosissimam fecit va-
care comessationibus, ludis atque amplexibus, ut sicgentem
eviraret acerrimam, a regina Massagetarum Tomyri victus
158 PETRI BLESENSIS

et occisus est : quae quum illius caput in utrem sanguine

plenum misisset : Bibe, inquit, sanguinem, quem sitisti. Ap-
prehendite, inquit David propheta, disciplinam, ne quando
irascatur Dominus. Arguite et docete diligentius nepotes
vestros ; ne causam insolentise prsestet nimis blanda et fami-
liaris affectio. Informentur quaeso ad opera honestatis, ne
sciant experientia, quid sit peccatum, omnisque turpitu-
dinis occasio prsecidatur. Judas et Simon, sicut in libro
Judicum legitur, regi Bezec, sive Adonibezec, qui eos in-
festabat, summitates manuum absciderunt : sic et nos motus
pubertatis prsevenire oportet, atque iniquarum praescindere
primitias actionum. Isti sunt parvuli Babylonis, quos ad
petram, quse Christus est, oportet allidi. Beatus enim, qui
tenebit et allidet parvulos] suos, scilicet Babylonis, ad pe-
tram. Scriptum enim quia proni sunt sensus hominis
est :

ab adolescentia sua in malum. Amputetis igitur prurien-

tem in tenera setate malitiam: nam et spinarum plantaria
facilius evelluntur, antequam coalescant.

EPISTOLA LII. AD R. CANTUAR. ARCHIEPISCOPUM.

[A.D. 1178.]

Argumentum. —
Exponit Cantuar. Archiepiscopo, a quo erat ablegatus
ad regem, quantam tempestatem in mari sit perpessus indicat ob ;

beneficia ab eo accepta se nullum defugere laborem. Denique petit

orari pro se, ut negotia commissa prospere apud regem transigat.

Carissimo domino suo R. Dei gratia Cantuariensi archie-

piscopo, totius Anglia primati, et apostolica sedis legato P.
Blesens. Batlion. arclddiac. salutem in eo, sine quo non
est salus.

Me nuper ad obedientiam vestrae jussionis accinxeram,

jamque licentiatus, et accepta vestra benedictionis gratia

recedebam, quum propter negotia qusedam casualiter tunc

 :

epistol^:. 159

emergentia revocastis me, ac firmiter injunxistis, ut vos

frequentioribus nuntiis certiorarem de statu meo, et de his,
Descenderam ad mare, et
quse mihi in via contingerent.
navem ascenderam, quumque jam exposuissemus vela ven-
tis, et vitam periculis ; ecce nix, grando, imber ac spiritus
procellarum ccelos obduxerunt caligine, atque in terribiles
aquarum montes maris deformavere planitiem. Mirabiles
erant elationes maris, nuctus enim ascendebant in ccelos, et
descendebant in abyssos, et anima mea in ipsis tabescebat.
Omnes qui in navi erant, moti sunt et turbati sunt sicut
ebrius, et omnis sapientia eorum devorata est. Ille, qui
gubernaculo prseerat, et sedebat in puppi, abjecta arte, et

derelicta sede, navem fortuito commisit eventui. Uni-

versa patiebantur spiritum vertiginis, spiritum abominationis
et nauseae. Non erat, qui manus, aut oculos in ccelum
erigeret ; non erat, qui porrigeret Deo preces : qui satis-
factioni aut pcenitentise se offerret. Jacebant omnes des-
tituti officio membrorum, aut animo consternati, et facti
sunt velut mortui. Licet autem tunc sestivale solstitium
ad incrementum diei plurimum de noctis spatio recidisset
nunquam tamen nox aliqua adeo longa visa est mihi. Nam
a meridie nox ista incoepit, quae tempus alienum sibi qua-
dam tyrannide procellosa usurpans in suas tenebras lucem
vertit. O
nox damnatissima, nec in toto anni circulo com-
putanda, nox turbinis, nox irse, nox horroris et mortis.
Tota nocte hac pessima fuimus in corde maris, et quasi in
ventre inferni donec desideratissimus solis ortus nobis cle-
:

mentioris aurse gratiam nuntiavit, placavit mare, qui im-

perat ventis et mari, statuitque procellam ejus in auram, et
siluerunt fluctus ejus. Et laetati sumus, quia siluerunt, et
quia deduxisset nos Dominus in portum voluntatis nostrse.
Ego autem quasi resurgens a mortuis die illa cibum non
tetigi, omnem escam abominata est anima mea, ideo peren-
dinavi sequenti die : namque prse confusione soni-
turbatus
tus maris et fluctuum non potui ad plenum de facili respi-
rare. "
Hsec et his similia, quibus pro vobis vehementer
 —

160 PETRI BLESENSIS

affligimur, solicita deberetis cogitatione revolvere, et pro

quiete vestra durissimos labores patientibus affectum com-
passionis impendere. Verumtamen, sicut publice dicitur,
illi, qui in otio apud vos torpent, et qui dies suos in desi-
deriis et voluptatibus ducunt, hi apud vos fructum gratiaB
uberioris inveniunt, atque in labores eorum ingrediuntur,
qui pondus diei et aestus pro vestris necessitatibus portave-
runt. Porro ego absens et praesens, munificentiam vestram
semper inveni magnificam, vosque tanquam desideria mea
prsesagiretis, citra omnem postulationem, et supra omne
meritum meum me in vestris benedictionibus assidue prse-
venistis. Ea propter, quoties meam invitaverit operam
vestrae necessitatis articulus, non recuso laborem, pro vestro
honore paratissimus ire in carcerem et in mortem. Domi-
nus rex in Gasconiam tendit, ego autem diplomate utens
eum e vestigio sequor : utinam sic possim currere, ut compre-
hendam. Vos vero, pater, oretis Altissimum, ut gratiam
in oculis ejus inveniens negotiis vestris prospere et propere
consummatis, ad vos cum exultatione regrediar.
Bene valeant magni rustici nostri, Magister G. et archi-
diaconus Baiocensis: bene valeant et alii socii nostri,
quorum singulorum sum totus, et omnium.

EPISTOLA LIII. ad episcopos angli^:.

[A.D. 1178?]

Argumentum. — Ricardus archiepisc. Cantuar. suis coepiscopis rnandat,

ne exteros episcopos incertae ordinationis sinant episcopalia obire
munera, excommunicatosque denuncient, qui pontificis summi bul-
lam, vel episcoporum sigilla adulterant.

Ricardus Dei gratia Cantuar. Archiep. totius AnglicB pri-

mas, venerabilibus fratribus et coepiscopis in Cantuariensi
provinicia constitutis salutem in vero salutari.

Licet futura omnino vitare scandala non possimus : (ne-

cesse est enim, sicut legitur, ut veniant scandala) officio
 EPISTOLJE. 161

tamen nobis et vobis injunctse administrationis incumbit,

quantum possumus, scandalorum materiam praescidere, at-
que maturiore consilio periculisimminentibus obviare. Diu
est, quod angelus Satanse transfigurare se novit in angelum

lucis, et in vestimentis ovium, atque sub adumbrata simpli-

citate dessevit ab antiquo lupina rapacitas. Sed et diebus

istis quidam pseudoepiscopi Hibernienses, aut Scoticae lin-

guse simulantes barbariem, quum a nullo impositionem ma-

nus acceperint, episcopalia populis administrant. Teste qui-
dem apostolo, Nemo sumit sibi honorem, sed qui vocatur
a Deo tanquam Aaron. Illi vero non per ostium, sed aliunde
intrantes ecclesiam Christi commaculant, et, ut vituperetur
ministerium nostruim prsesumptione sacrilega dehonestant
episcopalis eminentiae sacramentum. Quum enim gratiam
sacrae unctionis nunquam acceperint, celebrant ordines, ec-
clesias dedicant, altaria consecrant, benedicunt abbates, et
sic victumet vestitum misere mendicantes,sacramentanostra9
redemptionis miserabilem et lacrimabilem convertunt in
quaestum. Quoniam igitur ex talium administratione in ec-
clesia Anglicanamultiplex occasio scandali jam emersit, eos-
que, quorum ordinatio dubia est, sacri canones non admit-
tunt, universitati vestrse mandamus atque pra^cipimus, qua-
tenus per vestras diceceses generaliter prohibere curetis, nc
tales ministrare permittantur episcopalia, qui barbaras na-
tionis sunt, atque ordinationis incertae. Sicut enim non intel-
ligitur prsecessisse dedicatio vel baptismus, ubi de talibus
dubitatur ; ita nec eos reputamus episcopos, quorum con-
secratio ignoratur. Prseterea, quoniam in his partibus
publica falsariorum pestis obrepsit, qui bullis adulterinis, et
litteris calumnias innocentibus movent, et statum juste
possidentium subvertere moliuntur, providentias vestrae dis-
tricte prsecipimus, quatenus solemniter denunciari faciatis

excommunicatos singulis festivis diebus eos, qui domini

papae bullam, vel nostra et vestra sigilla falsare praesumunt,
eisque consentientes, ut quos a sua malignitate non cohibet
Y
 :

162 PETIU BLESENSIS

proprise judiciurn conscientise, saltem frequens denuncia-

tionis iteratio valeat deterrere. Bene valeatis in Christo.

EPISTOLA LIV. AD L. PICTAVIENSEM ARCHIDIACONUM.

Argumentum. — Suadet archid. Pictaviensi ne Adelitiam neptem suam

invitam compellat ad monasticen. Ut matrimonii, ita monastices sta-
tum liberam exposcere animi facultatem.

Carissimo amico suo L. Pictaviensi arckidiac. P. Bles. Bathon.

Arcliid. salutem, et intimcE dilectionis affectum.

Lamentabiliter conqueritur, et causatur Adelitia nep-

tis vestra, quod eam in monasterium detrudere, et claus-

trali vultis invitam et renitentem custodia? mancipare.

Cogitabat equidem conjugales amplexus, fructumque poste-
ritatis de carnis operibus expectabat nunc autem com-
;

pellitur, sicut dicit, abjurare matris officium, et a primo

limine salutatis deliciis vitae et desiderabilibus hujus mundi,

se deplorat incurrereperpetusesterilitatis opprobrium. Sane
miror plurimurn de prudentia et modestia vestra. Nam
quum prsefata Adelitia jam setatem habeat, et ad annos dis-
cretionis evaserit ; non est, sicut mihi videtur, ad religionis
propositum violentcr urgenda, maxime quum Scriptura
testetur, Deo grata non esse coacta servitia. Sed et cano-
num clamat auctoritas, quia monachum, sive monacham
facit propria professio, vel paterna devotio. Propriae vero
professionis vinculo non ligatur, quia huic professioni, quan-
tum potest, renititur et reclamat. Nec astringit ipsam pa-
tcrna devotio, quia non est in laribus patris, sed quasi
emancipata per patris mortem, et in alienam potestatem
non recidens liberam animi sui adepta est facultatem.
Utriusque juris beneficio matrimonia libera sunt ideoque :

simatrimonium carnale gaudet libcrtate indulta, spirituale

matrimonium privilegiatum est plcniore gratia libertatis
 EPISTOL.E. 163

nam ubi spiritus, ibi libertas. Si neptem vestram filio

Altissimi desponsare disponitis, scitis, quod sponsus sibi

exhiberi desiderat mentem sanctam, spontaneam, non
coactam. Nam in Genesi legitis de desponsatione Rebeccae,
quia ejus voluntas diligenter inquiri prsecipitur. Sed et
Josue in optione populi Israel ponit, servire diis Mesopo-
Amorrhseorum, aut Domino Deo insinuans
tamiae, aut diis :

servitium non esse meritorium apud Deum, quod preeter

liberam arbitrii benevolentiam est extortum. Porro neptis
vestra publice protestatur, quod eam inutiliter fatigatis, et
ad ipsius conversionem laboratis in vacuum. Esset enim,
sicut asserit, ex ipsa conversione perversior, et si miilies
clauderetur in claustris, ipsa tamen in vestrum dedecus et
contemptum tempestivum sibi procuraret egressum. Tenent
igitur vos, sicut mihi videtur, labor inutilis, et cura super-
flua : vereorque ne vobis adaptet aliquis verbum illud
Domini: Va3 vobis, qui circuitis mare et aridam, ut unum
proselytum faciatis, et quum repertus fuerit, facitis eum

duplo gehennse filium. Desiste itaque ab incceptis, et si

neptis vestra jugum religionis abhorret, atque Deo immor-

tali desponsari detrectat, mortali homini desponsetur : ct

quae in monte salvari nonpotest, salteru in Segor modica

civitate salvetur. Quia tamen plurimum litterata est, ego
ipsam adhuc et litteris, et viva voce aggrediar, volens in ea
experiri, quid in talibus post gratiam Dei possit humana
facundia. Humana enim persuasio sine gratia Dei nihil
aliud est, quam aes sonans, aut cymbalum tinniens. Ille

solus donat os et sapientiam, qui dicit : Sine me nihil

potestis facere. Tu igitur, Domine, benignus aspira, et qui

de lapidibus suscitas filios Abrahae, tu auferas ab ea cor

lapideum, atque in spiritu timoris Domini immittas ei con-
versionis et sanctse conversationis affectum.
 (14 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA LV. AD ADELITIAM MONIALEM.

Aiigumextum. — Gratulatur Adelitiae, quod aspiret ad vitam monas-

ticam, et occulte voto se ad ingressum monasterii obstrinxerit.
Laudat virginitatem. Hortatur, ut perseveret, et perfecte sseculo
renunciet.

Dilectce et prcedilectce in Christo Adelitice Magister P. Blesen.

salutem in Domino Deo salutari nostro.

Gaudent omnes qui te diligunt : sed et gaudinm est

angelis Dei, quia in desideriis habes sanctioris vitae propo-
situm. Nam, sicut dicitur, renunciasti, occulte tamen,
fallaci huic sseculo, mundumque relinquere decrevisti pru-
denter, antequam relinquaris ab eo. Beata es, qua? spretis
filiis hominum, filium Altissimi tibi elegisti in sponsum.

Rex regum, et Dominus dominantium, ipse est, qui con-

cupivit decorem tuum, ad cujuscopulam propheta te invitat.
Audi, inquit, filia et vide, et inclina aurem tuam, et obli-
viscere populum tuum, et domum patris tui. Decor tuus,
non in corpore est, sed in mente omnis enim gloria filise:

regis ab intus. Tanto eris acceptior sponso tuo Christo,

quanto fueris in veste vilior, in cultu corporis tui abjectior,
in sermone rarior, in vultu dejectior, in aspectu verecundior,
in incessu maturior. Non est sanctus, ut est Dominus,
quoniam ipse est sanctus sanctorum, qui a tc r.ihil aliud
postulat, nisi pudicitia} sanctitatem. Scriptum est enim :

Gratia super gratiam mulier sancta ct pudorata.

Utinam ei, qui te per prophetam filiam vocat, dicas, sicut
scriptum est: Patcr virginitatis mea3 tu es, et ipse tibi illud

respondeat, quod alibi legitur Patrcm vocabis me, ct post

;

me ingredi non ccssabis ingrcdiens post virginem matrem

:

sponsi : ipsa est enim virgo virginum, quse prsecedit. Addu-

ccntur regi virgines post eam, proximse ejus afferentur tibi,

ct adduccntur in templum rcgis. Filisc hujus sseculi filiaj

Babylonis, quse de carnis immunditia sibi destinant succcs-

sorcs, in pcccato concipiunt, in dolorc pariunt, in timore
 EPISTOLiE. 165

nutriuntj de viventibus semper solicitse sunt, de morientibus

inconsolabiliter affliguntur. Si vis parere, vis perire : partus
enim in modum viperae maternos artus onerat et disrumpit,
mirumque est, quod foetus ille non laceratur et rumpitur :

prodiens autem in vallem plorationis et miserise hujus, a

ploratione incipit, et usque in finem hujus brevis et miserae
vitae continuat in doloribus dies suos. Sicut beatus Job
commemorat dicens : Homo natus de muliere, brevi vivens
tempore, repletur multis miseriis. O quanto beatior est
eorum earumve conditio, qui se castraverunt propter regnum
ccelorum, quorum laus est in evangelio, quibus dulcior est
amor Christi, quam numerositas filiorum. Audi quid dicat
de talibus Isaias : Non dicat, inquit, eunuchus, ecce ego
lignum aridum, quia haec dicit Dominus eunuchis Dabo :

eis in domo mea, et in muris meis locum et nomen melius

a filiis et filiabus. Eos vocat eunuchos tam propheticus,

quam Evangelicus sermo, qui se pro amore Christi voto
castimonise astrinxemnt. Olim dictum est: Crescite et
multiplicamini, et replete terram. Et: Maledictus, qui
non semen super terram. Ideo
reliquerit filia Jephte tan-
quam maledicto legis obnoxia exortem posteritatis suae
pudicitiam deplorabat. Verumtamen ex quo venit Domi-
nus legis legem adimpiens, non solvens, ex quo vox turturis
audita est, et prseco pudicitise Paulus consilium de virgini-
tate dedit, impleverunt nuptise terram, et pudicitia paradi-
sum. Prudenter egisti, quiapro amore Christi divitias hujus
vitae fallaces, et opes proditorias dimisisti. Ipse autem zelator
et custos casti cordis et corporis te sanctam, impollutam, et
angelicc-e puritatis sociam conservabit. Optime incepisti:
verumtamen non principium, sed flnem attendit, qui
judicat fines terrae. Sic igitur curre, ut comprehendas.
Gloria enim virginum est in fimbriis aureis, et se usque in
oram vestimenti unguentum benediclionis infundit. Nihii
quaeso sseculare in corde tuo resideat, sed te totam offeras,
ut sis coram Domino placabile holocaustum. Ananias et

Saphira in interitum dati sunt, quia qiuedam de oblatis

166 PETRI BLESENSIS

Domino recidere voluerunt. Renuncia omnino sseculo, et

ingredere claustrum. Utere habitu, quem familiariter
suscepisti, et cujus susceptionem jam dissimulare non
potes. Vota omnium jam tibi prsedestinant abbatiam, et
Eeternae felicitati divitiae temporales accrescunt. Maturius
igitur perfice, quod ccepisti nam si Christo illuseris, et
:

irritam feceris primam fidem, cum filiabus Babylonis habitura

es sortem, et infamia tua non delebitur in seternum.

EPISTOLA LVI. AT> WALTERUM ROFFENSEM

EriSCOPUM.

Argumentum. —Dehortatur Walterum episcopum octogenarium a ve-

nandi studio, multis rationibus ; et incitat ad imitandam vcnatiouem
spiritualem, quam apostoli exercuere.

Reverendo patri ac domino Waltero Deigratia Roffensi episcopo

P. Blesen. salutem et patientiam.

Inter angustias constitutus, nescio quo me vertam. Si

enim vobis dixero, quse dici oportet, incurrere vereor vestrse
indignationis ofTensam si autem tacuero, ut verbis Job
:

utar, os meum condemnabit me, maxime quum taciturnitas

mea sit vobis erubescentise materia, et subversionis occasio.
Malo tamen vos oflfendere, vestra3 opinioni consulendo,
quam tacere damnabiliter vobis, ignominiam vestram
et
dissimulare silentio. Certissime noveritis, domino papae
fuisse suggestum, quod neglecta commissi vobis populi cura,
et abjecta omnino gravitate pontificis, vitam vestram canum
venationi totam impenditis : nec temperat in vobis senectus
maturior delicata? pruriginem levitatis. Jam in vos ipse
dominus papa ct cardinales gravissimse animadversionis
sententiam promulgasscnt, sed legato, qui in proximo ven-
turus cst, et rei inquisitionem, et executionem sententiae
commiserunt. Non decet, amantissime patcr, virum octo-
gcnarium sc talibus immiscere, ncdum episcopum : quein
 EPISTOL.E. 167

nec etiam juventus a talibus excusaret. Legimus, quia

Nicolaus papa suspensionis et excommunicationis senten-
tiam in Lanfredum episcopum ferri censuit, quia venaticam
artem exercebat,licet illeexcusabilior essetbeneficio juventu-
tis. Ab exordio mundi patrum seriem.
percurrite sanctorum
Venite ad patriarchas, accedite ad duces, descendite ad
judices, vitam sanctorum regum et prophetarum atque
sacerdotum inspicite, nullumque eorum invenietis venationi
studium impendisse. Piscatorem sanctum legi, dicit Hie-
ronymus, venatorem non legi. Nam si beatus Eustachius
legitur quandoque fuisse venator : sed et Matthaeus quan-
doque telonearius fuit, et Paulus ecclesise persecutor.
Nemrod robustus venator ipse est, qui in terra Sennaar
sedificavit Babel, ubi linguarum schisma factum est, et con-
fusio labiorum. Esau, dum omcium venationis exequitur,
gratia primogeniturse et paterna benedictione fraudatus est.
Si curratur ad inventionem, et initia venaticse artis, patebit
ex ipsa inventione sua damnabilis. Hujus enim artificii,
aut potius maleficii legitur fuisse inventrix gens Thebana,
fceda parricidiis, detestanda incestibus, insignis fraude, nota
perjuriis. Deriserunt eos Athenienses, fingentes sub quo-
dam Dardanum venatorem raptum ad pocula, et
involucro
a poculis ad illicitos et infames amplexus. Ut de sanctis
patribus taceam, vix in numero virorum illustrium poterit
inveniri, qui exercuerit artem venaticam gratia voluptatis.
Fixerit aeripedeni cervam licet, aut Erymanthi
Pacarit nemora.

victor Alcides : si auctor Romani generis cervorum corpora

fudit : si Meleager aprum stravit Calydonise vastatorem : isti

in hoc non privatse voluptati sed utilitati publicse serviebant.

Quae tamen comparatio est gentilium ad sacerdotem Christi,

qui mortis cruciatus prseeligere debuisset, antequam ad
talia posset cogi ? Sane aliud venationis genus vobis ex
ofncio incumbebat, in qua subjectorum est salus et gloria
prsesidentis. Dicit enim Dominus per prophetam Ecce :

ego mittam venatores, et venabuntur in omni monte. Prselati

168 PETIU BLESENSIS

siquidem ecclesise omni monte, dum animas

vcnantur in

aberrantes quasiin prsedam ad obsequium Christi rapiunt in

eminentia scientise et doctrinae. Apostoli missi in orbem
terrarum increpabant feras arundinis, dum ad instar magis-
tri sui Pharisscorum hypocrisin, et figurativam cseremonia-
lium observantiam reprobantes una die multa millia homi-
num venabantur ad fidem. Utinam huic venationi velitis

operam dare, longique temporis jacturam, quod in vanitates

evanuit, fructu vitae melioris et eruditione populi compen-
sare. Agite quaeso, ut adventum legati castigatior in vobis
vita praeveniat : veniet enim in spiritu vehementi, non ut
aedificet, aut plantet, sed ut destruat et evellat. Noveritis
autem, quod in Ramis palmarum accepi licentiam a Domi-
no papa, et fratribus ejus: atque sequenti die iter arripui veni-
endi. Legatus autem ea, quae vise et legationi suse erant
necessaria cum omni instantia procurabat. Festino ad do-
minum regem post hujus viae pericula et labores, magnas
apud ipsum fatigationes expectans. Bene valcatis.

EPISTOLA LVII. AD AMICUM G. de alneto.

Argumentum. —Amico suo, existimanti se post monasterii ingressum a

tentationibus fore liberum, ostenclit Monachos magis esse tentatio-
nibus obnoxos quam saeculares, sed fortiter contra eas certandum. De-
inde cantilenam illi transmittit graphice luctam carnis et spiritus
exprimentem, ut ea tasdiuni fallat.

Carissimo socio et amico G. de Alneto Petrus Blesensis Ba-

thon. Ar cliidia.com! s salutem, et in Domino confortari.

Ea inter nos ab adolescentia coaluit dilectionis affectio,

quam in cognationibus nec vinceret sanguis, ncc natura
transcenderet. Hoc in magno rerum discrimine frequen-
ter expertus sum qui si corporis invaletudine,
: aut aliis

hujus vitae molestiis laborarem, astitistis mihi adjutor fide-

 EPISTOL.E. 169

lissimus, et officiosissimus consolator. Ego etiam tua sem-

per infortunia mea feci, atque inter casuales eventus sortem
meam tuo statui amica vicissitudine te communicatione
gratissima coaptavi. Dicis te sanctioris vitse propositum

ideo specialiter elegisse, ut hujus sseculi tentationes evade-

res : nunc autem lamentabili conquestione deploras, te in
ipso religionis ingressu longe miserius, quam prius, tenta-

tionibus circumseptum, tuamque carnem ex ipsa sui servi-

tute legi spirituali contumacius rcpugnare. Nonne lege-
ras, quia vita hominis tentatio est, et militia super terram ?

Sapientia dicit : Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in

justitia et timore et prsepara animam tuam ad tentationem.
Mundus adversus desertores suos fortius pugnat, et egre-
dientes vitae ssecularis illecebras gravior congressus ex-
pectat : nam et in exitu Israel de iEgypto Pharao vehe-
mentius excandescit, et Satanas egrediens ab homine, quem
ab infantia tenuerat, ipsum gravius affiigendo discerpit.
Turbo movetur, ut Elias rapiatur in ccelum nec adversus :

Benjamin prsevalet Israel, donec multorum millium occi-

sione purgetur. Communis cursus vitse praesentis est ten-
tationibus apprehendi. Nam ad virtutis exercitium Hiero-
solymitis relictus est Jebusaeus ; et apostolo spiritus Satanas
datus est, ne revelationibus extollatur. Arenam pugnae
ancipitis ingressus qua non apprehendes bravium,
es, in
nisi curras, non coronaberis, nisi pugnes. Dominus autem
fortitudo plebis suae, Dominus virtutum, Dominus fortis et
potens in prselio, ipsedoceat manus tuas adprselium, et digitos
tuos ad bellum. Ipse, si tentari te permittet, faciet cum ten-
tatione proventum pressurae tuse, quasi aquarum, quse prae-
:

terierunt, non recordaberis quumque te consumptum pu-

:

taveris,"orieris ut Lucifer, ac de infirmitate proficies ad coro-

nam, de pusillanimitate spiritus ad triumphum. Quod au-
tem amatoria juventutis, et adolescentiae vestrae ludicra
postulas ad solatium tsediorum, consiliosum non arbitror,
quum talia tentationes excitare soleant, et fovere. Omissis
ergo lascivioribus cantilenis, pauca quse maturiore stylo

z
170 PETRI BLESENSIS

cecini tibi mitto, si tc forte relevent a tsedio, et sedificent

ad salutem.

CANTILENA DE LUCTA CARNIS ET SPIRITUS.

Olim militaveram etc. [vide toinuni IV. pag. 337.]

Quihabet auresaudiat etc. [vide toinum IV. pag. 339.]

EPISTOLA LVIII. — AD REGINALDUM BATHONIENSEM

episcopum. [A. D. 1180.]

Argumentum. — Graviter expostulat cum Bathon. episcopo, quod contra

ordinem juris vicearchidiaconum suum ab oificio suspenderit : om-
nesque occasiones quccrat sibi nocendi ob £es alienum non dissolu-

tum.

Dilecto et pr&dilecto domino, et patri suo R. Dei gratia Ba-

thon. episcopo, P. Bles. Bath. archid. suus, cum salute
obedientiam devotissimam.

Vestra^ indignationis litteras, imo tonitruum legi, in qui-

bus anima mea turbata est valde, et cor meum dereliquit

me. Verumtamen, ut verbo prophetse utar, invenit ser-
vus tuus cor suum, ut oraret te. Oro itaque, quod quasi
impetrata edicti venia dimittas me prius ut glutiam salivam
meam, plangam paululum dolorem meum, non superbe
et
arguens, sed devote respondens, interdum tamen ex vehe-
mentia doloris aliquid durius interponens. Si ergo ex
abundantia cordis verba mea quandoque cursum devotse
humilitatis excesserint, indulgeat mihi liberalitas vestra :

quia, sicut sapiens dicit: Fervor iracundias, et indigna-

tionis impetus non est in hominis potestate. Ignoscite
misericorditer suum agnoscenti excessum, quia inter primi-
tiva legum cunabula didicistis, quod sanctitas episcopo dere-
linquit gloriam ignoscendi, Scio, quia quaeritis occasiones
adversum me, atque proditoria suggestione inductus con-
tentionis materiam suscitatis. Amantissime pater, ut verbo
 EPISTOL.E. 171

Job utar, nolo rnulta fortitudine contendas mecum, aut

magnitudinis tuse mole me premas. Proponas contra me
sequitatem, et appendantur in statera iniquitas mea, et ma-
lum, quod patior. Si aperires oculos tuos ad justitiam adver-
sus eum cujus delictum arguis, doleres te graviter deli-
quisse juxta testimonium Salomonis : Non est in litigio de-

honestandus amicus : nam ejus dehonestatio facile resarciri

non potest. Frequenter legistis in libro experientise, quot
pericula, quot labores pro vobis tulerim, quam sollicitam,

et quam efficacem promotioni vestrae operam dederim. Si

consilia nostra secretiora recolitis, scitis certissime, quod

neque mors neque gladins, neque ulla turbationis occasio a

vestra dilectione separare me debuit. Verumtamen, quum
fortis sit dilectio ut mors, fortior dilectione adulatio mihi
vos abstulit : si tamen eum mihi potuit auferre : quem pa-
tet, sicut ex prsesenti eventu constat, me nullo tempore
habuisse. In absentia mea citra omnem solemnitatem juris
prohibitiones vestras contra me fecistis minus synodales in
synodo, quse in eo dumtaxat mihi molestse fuerunt, quia ves-
trae iracundise impetum, et episcopalis eminentise intemper-
antiam monstraverunt. Vicearchidiaconum meum, quum
omni satisfactioni et justitisese offerret, in mei nominis con-
tumeliam suspendistis. Videte, si juste judicastis, quijudi-
catis orbem terrae : recolentes, quia et judices judicaturus
est, qui judicat fines terrae. Non ita in Lateranensi concilio
didicistis : ubi in omni sententia excommunicationis, aut
suspensionis ferenda prima et secunda, et tertia erat ad-
monitio preemittenda. Illa etiam privilegialis ecclesiae Ro-
manse protectio, quam sub tegmine alarum vestrarum impe-
travi, et quse tempore concilii Lateranensis longe plenius
et solemnius mihi roborata est, a vestrse benignitatis memo-
ria non debuerat excidisse : in qua mihi specialitcr est
indultum, ut nec archiepiscopus, nec episcopus, me aut meos
excommunicet, aut suspendat, nisi publice convictos, aut
in jure confessos. Ut tamen verbis Job utar: Si habuero
quippiam justitise, non respondebo, sed Dominum et judi-
172 PETRI BLESENSIS

cem deprecabor, etiamsi occiderit me, sperabo in eo. Illud

mihi ad cumulum doloris accedit, quod pro viginti solidis,

quos vobis debebam, suscitata est ista dissensio, qui tamen

solvendo eram per gratiam Dei, si ducentas marcas vel am-
plius debuissem. Nunquid quaeso fuisset ista pecunia, quse
a me elongavit amicum et proximurn ? accuso autem po-
tius adulatorum malitiam, quorum vencnosa suggestio gra-
tiamdominimei pervertere mihi potuit in odium et rancorem.
Illud autem pro certo noveritis, me dedisse in mandatis
Arnoldo Bathoniensi, et Azoni de Paterne, cujus promo-
tioni toto corde congratulor, ut vobis vice mea de debito
respondcrent. Sane, si me vinculo fidei aut obligatione
chirographi super hoc debito astrinxissem, suffecisset quod
feceram. Nam ex auctoritate Chalcedonensis concilii, et
Gelasii papse, atque Augustini, fidei suce aut promissionis
non incurrit periculum, qui ab eoquod debuit, ut liberare-
tur, effecit. Verumtamen, ut verbo regis Samariae utar,
quseritis adversum me occasiones. Occasiones autem in
promptu sunt. Ego qui reliqui, ne vos offenderem, quod
pretiosius et gloriosius habebam inter omnia quse mihi con-
tulerat fortuna clementior, antequam graviter offendamini
mihi, paratus sum Angliam, et omnia beneficia Anglicana
relinquere, atque omnes ambitionis nexus, qure utinam nec
in me, nec in vobis regnaret, abrumpere. Non abhorreo
paupertatem, in qua ditior fui et felicior, quam in divitiis
maledictis. Si me perdideritis semel, me perdidisse forsi-
tan dolebitis, et gravius feretis illius absentiam, cujus nunc
prrescnti obsequio uti, vel dedignamini, vel nescitis. Apud
vos omnia in contrarium mihi cedunt : dum enim honorifi-
centise et promotioni vestrse totus insudo, totus immorior, vos
super doloremvulnerum meorum addere non cessatis.
Ego autem omnia sequanimiter sustinebo, nec ponam os
meum in ccelum, nec loquar adversus Dominum mcum, nec
adversus Christum ejus : sed, ut in humilitate Job universa
concludam, qui flagellat, occidat me semel ;
qui ccepit, ipse
me conterat : solvat manum suam, ct succidat me, et haec
 —

epistoljE. 173

sit consolatio mea, ut affligens me dolore non parcat.

Vale.

EPISTOLA LIX. ad r. bathoniensem electum.

Argumentum. —Multis rationibus et exemplis inducere conatur R.

Bathoniensem electum, ut M. Henricum de se alias optime meritum,
gratiam a qua exciderat recipiat, et Simonem adulatorem et calum-
niatorem pessimum a sua societate arceat.

Reverendo domino et amico Re. Bathoniensi electo suus P. Ble-

sensis, salutem et temperantiam.

Rogatus vos rogare compellor. Verumtamen, etsi mille

preces meam instantiam praevenissent, teneor pro amico meo

apud vos humiliter supplicare : cujus merita si recoleretis,

nec mea nec aliense intercessionis deouerat suffragia mendi-

casse. Ipse est, qui se pro vestris necessitatibus toties periculis
maris exposuit, qui quandoque, quum montes Cyllenii clau-
si essent, pedesque nostros apud Terminium aeris intempe-
montium mortuorumcadaveribusplena
ries defixisset,et strata

essent, ipse quasi inter mortuos liber in Italiam pro mandato

nostro transalpinare non horruit, expletisque negotiis vestris
cum comite Maurianensi, ad vos in eadem tempestatis insa-
nia diplomate utens remeavit. Tanti obsequii memoriam,
nec diuturnitas temporis, nec offensse grandis enormitas ex-
sufflasse debuerat, nedum proditoria suggestio vestri Simo-
nis, cujus praecipua est intentio, ut vos sibi totum singulari-
ter vendicet, et auferat universis. Miror qualiter ad verbum
vilis aduiatoris potuistis ita excanckscere adversus hominem
gratissimse opinionis, et fidei approbatse, nisi quia lingua
omnia potest, cujus contagio semper est
adulatoris turbare
malum, verba autem oris ejus iniquitas et dolus. Ille olei
venditor, qui caput vestrum impinguat adulationibus ac
demulcet, Magistro Henrico non minus impudenter quam
imprudenter objecit, quod consilia vestra dolose publica-
 ;

174 PETRI BLESENSIS

verat. Magister vero Henricus mendacii eum redarguens

verbum suum pugno in ejus dentibus confirmasset, nisi
vestrae, qui praesentialiter aderatis, reverentise detulisset,
zelo etiam justitise potius, quam iracimdiae provocatus in
vos qusedam amaritudinis verba protulit, qui hominem re-
probatae opinionis in ignominiam vestrse domus, et commu-
nem omnium injuriam fovebatis. Ideo abjecistis eum a
facie vestra, longique merita temporis, et debitum retribu-
tionis fructum momentanea delevit offensa. Non sic de-
cuit facere virum, quem elegit Deus in sacerdotem sibi
quem oportet ex officii debito patientiam et misericordiam
polliceri. Si Magister Henricus ex motu animi minus cir-

cumspecte, aut durius forte loquutus est, scitis, quod motus

animi non sunt in hominis potestate : quodque fit, vel dici-
tur ex calore iracundiae, non prius debetis revocare ad ani-
mum, quam constiterit vobis ex animi judicio processisse.
Ponatur, virum approbatse opinionis aliquid dixisse intem-
perantius, aut lubrico linguse, aut facilitate consilii, aut
calore iracundioe, sive alio quolibet motu animi, vestra in-
tereratomnia sequanimiter dissimulare et pati. Sic enim
juxta apostoli doctrinam his, quae putamus ignobiliora
membra corporis abundantiorem honorem circundamus.
Sic mater infirmiorem filium tenerius diligit. Sic pater-
familias prodigum benignius recepit. Sic oleum
filium
caritatis, sic amor Dei plenius et exuberantius in vasa mise-

ricordiae se diffundit. Sacra imperatorum constitutio nihil

durum aut asperum in talibus constituit nam si hoc ex :

levitate processit, contemnendum : si ex insania, misera-

tione est dignissimum : si ex injuria, remittendum. Ju-
lius Ccesar primus et potentissimus imperator, quum iniquis-
sime ferret calvitium, ac deficientem capillum a cervice
revocaret ad frontem, ab irato milite dictum est ei, Facilius
calvum non esse, quam me in acie quicquam
cst, Csesar, te

egisse vcl acturum csse timidius quod et imperator patien-

:

ter admisit. Quum Augusto C;csari fuisset objcctum, quod

adoptionem avunculi sui Julii Cresaris ignominiosa corporis
 :

EPISTOL^E. 175

sui prostitutione meruerat, animi sui motum convertit in ri-

sum. Eidem quum objectum esset a quodam ob sui bre-
vitatem corporis, quod nanus erat ; ipse vero, grandiusculis

esse calceamentis utendum, cum animi tranquillitate re-

spondit. Aristippus a quodam sibi maledicente recedens,

Ut tu, inquit, aurium mearum sum
linguse tuse, sic ego
dominus. Antisthenes etiam cujusdam improperia vilipen-
dens, Auditus, inquit, debet esse lingua robustior, quum
singulis hominibus una sit lingua, sed aures binse. Si ergo
fidelissimus vester ex confidentia amicitise, aut forte correc-

tionis intuitu vobis spiritu liberiore loquutus est, totum,

quseso, aequanimiter supportetis, recolentes, quia testimonio
Sapientis, lubricum linguse non est facile trahendum in
poenam. Et quis, qugeso, in Graecia fuit potentior aut emin-
entior Alexandro ? Ei tamen Antigonus fregit citharam,
abjecitque dicens, iEtati tuse jam regnare convenit, pudeat-
que in corpore regio voluptatem luxuriae dominari. Scipio
Africanus in armis potentissimus, quum quidam eum minus
pugnacem argueret ; Imperatorem, inquit, genuit me mater
mea, non bellatorem. Nonne Magister Henricus justissime
adversus infamem illum motus est, quum ei notam prodi-
tionis inureret ? vix crederem hominem tam integri sensus

ad hanc ineptiam fuisse delapsum, ut secreta sibi commissa

detegeret, teste Ovidio
Eximia est virtus preestare silentia rebus,
At contra gravis est culpa tacenda loqui
Verumtamen secreta divitum occultari non possunt. Avis
enim cceli, sicut Salomon dicit, portabit verbum et qui :

habet pennas, annunciabit sententiam. Ideoque res dis-

criminis est divitum communicare consiiiis. Si quid enim
per incuriam evolaverit, secreti conscio imponetur, et quod
te solum scire credideras per mercatoria et tabernas circum-
quaque plebescet. Audi testimonium Aquinatis poetse

Corydon, Corydon, secretum divitis ulluni

Esse putas % servi ut taceant, jumenta loquentur.
Et canis, et postes, et marmora ; claude fenestras.
176 PETRI BLESENSIS

Vela tegant rimas, junge ostia, tollito lumen

E medio, clament omnes, prope nemo recumbat.
Quod tamen ad cantum galli facit ille secundi,
Proximus ante diem caupo sciet.

Si tonsor Midae terrae secretum suum latenter infodiat,

succrescet arundo ; quae cantando deducet in publicum,
quia
Auriculas asini Mida rex habet.

Pallas Erichthonium suum occultare non potuit, quin

ipsum cornicis garrulitas publicaret. Cur igitur suggestione
detractoris Deo odibilis prassumitis adversus hominem
innocentem, cujus fidem et industriam toties in libro
experientiae didicistis ? Probabilius est illum delatorem
vestrum malitiose divulgasse consilium, ut sic Magistro
Hcnrico, qui arcani conscius crat, crimen impingeret, et
inter vos zizania, atque scandalorum materiam seminaret.
Omni igitur rancore deposito, Magistrum Henricum in
vestram gratiam revocetis. Scitis enim, quod jucunda est
ejus societas, vita commendabilis, familiaritas fructuosa.
Jam alii domino adhaesisset, qui tempestivius, et uberiore
manu suis erat meritis responsurus sed eum : blando ser-
mone detinui, donec videam, utrum reprobata illorum
familiaritate, qui dicunt bonum malum, et malum bonum,
eos socialius velitis admittere, quorum fides integra non
vacillat. Scriptum quippe est: Qui tangit picem, inqui-
nabitur ab ea corrumpuntque prava consortia bonos mo-
:

res. Josaphat, qui de transacta vita multis prseconiis com-

mendatur, de societate Achab iniqui regis graviter a
Domino increpatur Impio, inquit propheta, praebes
:

auxilium, et iniquo amicitiis conjungeris: ideoque iram

Domini merebaris, sed bona opera inventa sunt in te, eo
quod lucos de tcrra Juda succideris. Idipsum objicitur
vobis : qui in vestrae familiaritatis sacrarium [hominem
admisistis, cujus os maledictione et amaritudine plenum
est, et qui veneno et malitia linguse suae jam multos eli-

minavit a vobis ct sicut publice dicitur, quibusdam non

:
 EPIST0L.E. 177

solum exitum, sed exitium procuravit. Certe figmenta

ipsius non debuerant vos movisse : sed nescio, qua de-
pravatione naturae delicatse aures divitum gratius accep-
tant mendacis et meretricantis linguae blanditias, quam
apertum testimonium veritatis. Nam juxta Satyricum
pravus adulator
quum facilem stillavit in aurem
Exiguum de naturse patriaeque veneno,
Continuo cunctos adigit, qui vera loquuntur.
Filii hominum, dentes eorum arma et sagittse, et lingua3
eorum gladius acutus linguis suis dolose agebant judica
: :

illos, Deus. Isti sunt range in penetralibus regum ipsorum,

id est, garruli et loquaces in domibus Magnatum. Isti

sunt cynomyise, et cinyphes, qui occulte pungunt. Video

quod lingua dolosa cor vestrum pessime depravavit. Sed
utinam ad dolosam linguam apponantur sagittse potentis
acutse, id est, judicia Domini, ut linguas vestrorum prohi-
beatis a malo, et labia eorum, ne loquantur dolum. Judi-
cium siquidem justissimum Dei fuit, ut primus homo exu-
laret a paradiso, quia divina jussione contempta inimico
adulanti consensit. Recolentes igitur, domine et amice
carissime, quia testimonio Salomonis, Meliora sunt amici
diligentis verbera, quam blanditise adulantis verba seu ver-
bera, Magistri Henrici referatis ad gratiam ; et juxta formam
eruditionis evangelicse, sic in vestra patientia possideatis
animam vestram, ut nullam in animo vestro de prseteritis
foveatis orTensam.
Nam vidua est virtus, quam non patientia firmat.

Promitto autem vobis, quod in Magistro Henrico inve-

nietis fidele obsequium, integram amicitiam, obedientiam
promptam, et salubre consilium. Bene valeat dominus
meus, et omnes qui diligunt eum ex affectu et in veritate !

a a
 ;:

1 78 PETRI BLESE NSIS

EPISTOLA LX. — AD MAGISTRUM R. AMICUM ET SOCIUM.

Argumentttm. —Amico conquerenti ab episcopis eoruni nepotes ex

patrhnonio Christi ditari, et non pauperes virtutis studiosos, declarat
veterem hanc esse querelani : paupertatem autem divitiis longe
praeferendam.

Carissimo socio et amico magistro R. P. Bles. salutem et

spiritum fortiorem.

Causaris et arguis episcoporum nequitiam, qui circa

parentum promotionem sunt adeo singulariter occupati
ut nihil aliud affectent, aut somnient; atque indigentiam
scholarium vel in modica visitatione non relevent. Pur-
purata incedit parentela pontificum, et elata de patrimonio
crucifixi in superbia, etin abusionead omnes vitae saecularis

illecebras se effundit. Non attendunt quid deceat, dum-

modo quid placeat, assequantur : quumque eis ad votum
omnia succedant et in contrarium succedant omnia his, qui
soli militant honestati, divinam in temporalibus providen-

tiam desipere, aut dormitare conquereris. Amice, vetus

querela est : et haec regis ac prophetse David animum quan-
doque concussit. Quum enim pressuras justorum aspiceret,
videretque iniquos ad omnes hujus vitse concupiscentias
licentius evagari, quserebat, si utique esset fructus justo
et si esset Deus dijudicans iniquos in terra ;
prius dubitat
et vacillat, et recurrens ad occulta judicia Dei tandem no-
dum qusestionis implicitae diligenter evolvit. Mei, inquit,
poene moti sunt pedes, pcene effusi sunt gressus mei, quia
zelavi super iniquos pacem peccatorum videns. In labore
hominum non sunt, et cum hominibus non flagellabuntur.
Ideo tenuit eos superbia. enim peccatores
Ecce ipsi,

et abundantes in saeculo obtinuerunt divitias. Et dixi,

ergo sine causa justificavi cor meum, etlavi inter innocentes

manus meas ? Et fui nagellatus tota die, et castigatio mea in
matutinis. Existimabam, ut cognoscercm hoc, labor est
 :

EPISTOL^. 179

ante me, donec intrem in sanctuarium Dei, et intelligam in

novissimis eorum. Verumtamen propter dolos posuisti
eis, dejecisti eos dum allevarentur. Quoniam facti sunt
in desolationem, subito defecerunt, perierunt propter ini-
quitatem suam. Singula possemus prosequi diffusiore
tractatu, sed publicse expositioni littera se exponit : in-
sinuans, qualiter divitise proditorise et fallaces decipiunt
amatores suos, quos dolose erigunt, ut cum dolore proster-
nant. Isti sunt, qui fines suos in infinitum producunt,
quorum finis interitus sine fine. Beatus Job eadem dubi-
tatione motus varios divitum successus enumerat, et in his
alti consilii judicium et justitiam divinse dispensationis
assignans, omnem scrupulum dubitationis elaqueat. Quare,
inquit, impii vivunt, sublevati sunt, confortatique divitiis ?
Semen eorum permanet coram eis, propinquorum turba et
nepotum in conspectu eorum domus securse sunt et pacatae,
et non est virga Dei super eos. Bos eorum concepit, et non
abortivit : vacca peperit, et non est privata foetu suo. Egre-
diuntur quasi greges parvuli eorum, et infantes eorum
exultant lusibus. Tenent tympanum et citharam, et gau-
dent ad sonitum organi. Ducunt in bonis dies suos et in
puncto ad inferna descendunt. Ecce quomodo dati sunt
in desolationem, et dejecit eos consilium Altissimi, dum
allevarentur. Datse sunt eis divitise in laqueum, et delicise
in capturam. Enormiter periculosum est transitorise volup-

tatis, et mortis seternse commercium, testimonio Ethici

nocet empta dolore voluptas.
Verumtamen plus quam nocere est, vitam in morte, et
mortem in doloribus eeternare. Audis David et Job multi-
plicem divitum gloriam recensentes, et momentanese felici-

tatis Unde et beatior in sua miseria

infelicissimum finem.
reputandus est pauper, quam dives in opibus sophisticis, et
gloria seductrice: cumulus enim deliciarum in cumulum
miscriarum transiturus est, quarum cruciatus ille impatien-
tius sustinebit, qui diutius et delicatius hujns vitse deside-
rabilibus assuevit. 111 i evangelico diviti, qui ad refrigerium
180 PETRI BLESENSIS

linguae ardentis digitum Lazari postulabat, dictum est:

Recordare, fili, quia recepisti bona in vita tua, et Lazarus
similiter mala. Nonne putas eum tunc habuisse in desi-
deriis multa sustinuisse aspera, ut vel in modico remis-
sius ei fieret gehennale incendium ? verumtamen post exi-

tum hujus vitse dolor seternus cum pcena temporali non

transibit : nam in inferno nulla est redemptio. Quumque
locus ille viam prsecludat ad meritum, compensationis etiam
beneficium non admittit. Noli, quseso, affectare divitias,
quse te fugiunt, et, ubi affluunt

plus aloes, quam mellis habent,

et in fine ad infinibilem mortem ducunt. Sit tibi pauper-

tas ipsa solatio, quse et viventem liberrimum facit, et
securissimum morientem. Pauci divites moriuntur, qui in
exitu hujus vitse non desiderent fuisse pauperrimi. Ideo-
que et plerique providentiae oculum dirigunt in futurum,
spiritualem ducentes in divitiis paupertatem. David in
regali solio sedeus, inquit : Domine, aurem tuam et
inclina
exaudi me, quoniam inops et pauper sum ego. Et alibi :

Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea. Elegans

et prseclarum Dei donum est paupertas, si tamen hanc
inter Dei dona computare dignetur impatiens et ambitiosa
temeritas. Hujus doni gratiam intellexerat ille Senecae
nepos Lucanus referens securitatem animse pauperis inter
bella civilia.

vitac tuta facultas,

Pauperis angustique lares, o munera nondum
Intellecta Deum : quibus hoc contingere muris,
Aut templis potuit, nullo trepidare tumultu
Csesarea pulsante manw.

Nabuzardan in subversione Hierusalem cunctis paupe-

ribus in pace dimissis, solos divites captivavit. Christus
domum reguli rogatus intrare noluit, ne videretur divitias
honorare. Tu qui in episcopos nunc desaevis, cito cpisco-
pabcris dante Domino, erisque, si bene te novi, scholaribus
 ;

EPISTOL/E. 181

illius temporis publicse detractionis occasio. Nam et illi,

qui dulce lignum jam adepti sunt, quandoque dum scho-

lariter militarent, linguas procaces acuerunt in episcopos,
et telam, quam hodie ordiris, longo tempore texuerunt.
Certissime autem scio, quod ex quo rapieris ad cathedram,
rapietur a corde tuo scholarisvitsememoria; subito nepotum
tuorum pullulabit affectio, de maritandis neptibus anxie
cogitabis nec in
: beneficiis attendes meritum, nec in
matrimoniis paritatem, atque in hac insania singulariter
aestimabis plenitudinem voti tui, si muliercularum dege-
nerum vilitate titulos alienae nobilitatis inficias, et personis

infamibus contamines domum Dei. Vale.

EPISTOLA LXI. AD R. SARESBERIENS. ARCHIDIAC.

Argumentum. —
Dehortatur R. Archidiaconum a vanitate aucupii
tum quia ratione officii non avium, sed ovium curam susceperit tum ;

quia brevi sit ad episcopatus dignitatem evehendus.

Carissimo domino suo R. Saresber. Archid. P. Blesen. salutem

in Deo salutari nostro.

Quia, teste Hieronymo, nescio quid latentis energiae

viva vox habet, prius viva voce, et devota supplicatione vos
monui, deinde litteris, ut parcius indulgeretis avium curia-
lium vanitati. Scio quia, teste apostolo, omnis creatura
subjecta est vanitati non Unde et propheta conque-
volens.
rendo exclamat : Filii hominum usquequo gravi corde ?
ut quid diligitis vanitatem, et quasritismendacium? verum-
tamen vos, qui jam induistis arma poenitentise, et arripu-
istis propositum sanctitatis, affectare non decet vanitates et
insanias falsas. Non bene conveniunt cilicium et accipiter,
afflictio carnis et exercitium voluptatis. Reges gentium,
et qui dominantur eorum, quia litteralis scientise solatio uti,
182 PETRI BLESENSIS

aut nesciunt, aut non possunt, per avium solatium de

immanium solicitudinum mole sibi aliquid quandoque
furantur : nam testimonio prophetae, hi sunt, qui in avibus
coeli Juxta veteres historias Ulysses aves armatas
ludunt.
intulit ad eorum solatium, quorum parentes iti
Graeciae
acie Trojana ceciderant noluit tamen vir prudens hac
:

vanitate filium suum Telemachum occupari. Qua igitur

audacia hoc in se prsesumet Christi discipulus et professor
quod in filio suo gentilis abhorruit ? A quibusdam dicitur
Machabaeus domesticasse accipitres in avium capturam ; sed
hac vanitate omnino abjecta, se bellis et morti exposuit, ut
paternas leges erigeret, eaeremoniasque innovaret, et mun-
daret sancta, debitum templo honorem redderet, et deco-
rem suae genti, et amissam restitueret libertatem. Hujus
equidem aucupii genus laboriosissimum est, sumptusque
quos exigit, suorum successuum commoditate non redi-
mit. Quum Marcellus nepos Augusti sollicite versare-
tur in avibus capiendis, quaesivit ab eo Virgilius, utrum
mallet avem armari in avium prsedatione, aut muscam in
exterminationem muscarum. Relata ad avunculum quae-
stione, praeelegit muscam, quae a Neapoli abigeret muscas
universas, cujus petitionem effectus implevit. Mallem vos
habere muscam Virgilii, quam has sumptuosas aves, quae
in lege Domini ab ejus sacrificio prohibentur: et quae ex
quadam degeneris naturse corruptela hoc habent, ut fortior
sit in eis sexus muliebris, quam masculinus. Si igitur es
Christi discipulus et professor, desinite, quaeso, currere et
clamare post voluptuosas aves. Currite et clamate post
eum, qui bene currentes dirigit, qui devote clamantes
exaudit: sine cujus gratia propositum religionis, quantum-
cumque meritum non habebit. Vi-
gravis et asperae vitae,

deo quosdam, quorum mentes avium delectatio totas occu-

pando consumit. Nonne isti imaginem gerunt Tityi, cujus
jccur poetae referunt jugiter ab avibus dcvorari? Nam satis

dcvorantur ab avibus, qui hac avium curiositate torquentur.

Sanc cum bcncficiis ccclesiasticis, quibus ampliavit vos
 ::

epistol^:.

Dominus vehementer, curam non avium, sed ovium susce-

pistis, in tremenda cornputandus in sinistra cum hoedis,
die
et extra gregem Domini faciendus, si non oves avibus- ante-
fertis. Licet ad episcopalis eminentise sedem nondum
ascenderitis, quod Domino dante in proximo fiet animabus ;

tamen, quarum in vos suscepistis periculum, officium pasto-

rale debetis, quarum curam requiret a vobis exactissimus ju-
dex, talentumque vobis creditum exiget, etiam cum usuris,
vos supra multa constituens, si fidelis supra pauca fueritis.
Abjecta itaque avium vanitate, vestrum ad libros studium
convertatis, ne vos Dominus ignarum suse legis inveniat
ignorans enim ignorabitur. Pastores erant, dicit Dominus,
et intelligentiam ignorabant. Nemo scientiam Dei perti-
nacius a se potest repellere, quam occupatione illiciti amo-
ris vel aucupii voluptate. Unde, vel ab hac temeritate
cessabitis, vel vereor, ne vobis a Domino quandoque dica-

tur, Quia repulisti scientiam meam a te, ecce repello

te, ne saeerdotio fungaris mihi. Volucres coeli, sicut et

pisces maris, non ad voluptatem concessae sunt homini,
sed ad usum : Si tamen hae volucres deprsedatorise et

rapaces aves coeli merito censeantur, quarum exercitio

coelum clauditur, aperitur infernus. Quia ergo juxta
communem cleri et populi sestimationem in proximo est
dies vestrse visitationis : praeparate vos ad suscipiendum et
ferendum jugum Domini, aviumque temeritatem, et ma-
litiam hujus vitae convertatis in Christi militiam, et exer-
citium honestatis.

EPISTOLA LXII. AD MAGISTRUM R. BLONDUM.

—
Argumentum. Gaufridus Lincolniensis electus clericum quenda
suum inobedientiaB arguit, quod se relicto cuidam abbati adhgeserit
monetque ne nomine abbatis se archiepiscopo Cantuariensi opponat.
184 PETRI BLESENSIS

G. Dei gratia Lincolniensis electus, domini regis Anglice filius,

Magistro R. Blondo salutem et humilius sapere.

Quum proponas in quod mecum velis dispu-

litteris tuis,

tare de pari, fines pacti transgrederis et utinam mecum :

de pari tantum, non de superiori contenderes. In eo enim

superiorem me, aut mihi contrarium te fecisti, quod mea
vocatione posthabita ad mandatum cujusdam abbatis rema
nere in Anglia decrevisti. Fortior quidem est disputatio
in contradictione, et contrarietate operum, quam verborum.
Quum ad me venire, et mecum esse debeas, et non velis,

contra me es : quia testimonio veritatis, qui mecum non

est, contra me est: et, qui mecum non colligit, spargit.
Quod autem ad otii reprobationem qusedam de Tibullo, et
monasteriis iEgypti tuis litteris adjecisti, otiosi hominis
fuit. Ad laborem enim, non ad otium te vocabam : non
esses otiosus, si meis insudares negotiis, quibus te citra om-
nem vocationem spontaneum impendere debuisti. Te ta-
men excusabilem facit, quia semper habuisti me socium,
nunquam dominum: et ideo novisti, qualiter socio, non
qualiter domino sit scribendum si habuisses dominum:

assuevisses obedientise, quam detrectas. Verumtamen in-

domita cervice ferox post vocationis meae litteras nunc agere
causas Parisiis, nunc reverti Bononiam, nunc Lincolniam
nunc morari Oxenefordise ordinas et disponis.
proficisci,

In hac tamen ordinatione magna est confusio, ubi mens tua

contrariis sestuat desideriis, et totus dissides a teipso. Si
bonum obedientiae acceptasses, vagos et dissolutos affectus,
qui te in varia fluctuare compellunt, devotus timor ad unius
voluntatis arbitrium alligasset. Nunc autem domina am-
bitio, quae novum tibi beneficium de praedicti abbatis largi-
tione promittit, ad crimen ariolatus, et idololatrise per inobe-
dientiam te compellit : quoniam sacrse scripturse testimonio
peccatum ariolandi est repugnare, et quasi scelus idololatrise
nolle acquiescere. Utinam erga me humilius te haberes, et

me ad benefaciendum tibi propensiore obsequio uberiore

 EPISTOLJE. 185

meritorum gratia provocares. Mundus enim in maligno

positus est; et sicut optime nosti, beneficium, quod de muni-
ficentia nostra obtines, facile posset occasione ingratitudinis
et inobedientiae revocari. Ingratitudo enim est ventus
urens et siccans fontem rorem amicitiae, fluenta
liberalitatis,

gratise. Illud obnixe te moneo, ut pro mendico et men-

dace abbate, sicut dicitur, te domino Cantuariensi in suis
negotiis non opponas. Quum enim meorum numero ad-
scriptus sis, eum per te impugnare viderer ideoque si ejus:

negotiis interesse, eique adesse, non potes, aut forte non

audes, ei tamen obesse in aliquo, sicut me diligis, non atten-
tes. Scio, quia ex affectu me diligit, atque in angustiis
meis experimento probavi sincerissimam ejus fidem : ideo-
que ejus amicitias amplecti desiderans et fovere, ipsius in-
jurias sequanimiter sustinere, aut dissimulare non possem.

EPISTOLA LXIII. AD PETRUM ATREBATENSEM

episcopum. [A. D. 1190.]

Argumentum. —Gratias agit Atrebatensi Episcopo pro munere misso.

Heverendo patri ac domino Petro Atrebatensi episcopo, Petrus
Blesen. Batlion. archidiac. salutem, et eum } qui in Christo

est, caritatis affectum.

Liberalitati vestrae gratias refero, quantas possum, super

cuppa, quam mihi per fratrem vestri ordinis transmisistis,
in qua circumscriptis omnibus, quse ad decorem et usum
communem pertinent, sincerse caritatis imaginem ad ocu-
lum depinxistis. Duo ibi metalla video conflata in unum :

duo ligna redacta in vasculum unum. Metalla per se, et

ligna seorsim, vas unum faciunt, separata singula sibi suf-

ficerent ; combinata vero statum veree caritatis informant.
Caritas combinari desiderat, et proximum sibi uniens in
Bb
 —

18G~ PETRI BLESENSIS

amoris amplexum omnem calumniam singularitatis evacuat.

Combinatur tinctura in cocco : et Elisseus sui magistri spi-
ritum in se postulabat duplicari. Omnia ergo ita sunt in
hoc vase duplicia, ut nemo in flgura ejus quicquam duplici-
tatis inveniat. Caritas enim, cujus typum manifestissime
gerit, ita in Deo una est, ut secum patiatur et proximum,
et sicut Dominus per se et pro se diligitur, ita servus Do-
minicee caritatis vicarius existat. De unione fidelium ad
Deum ad se loquitur per Ezechielem Dominus
et Faciam :

omnes in lignum unum, et erunt unum in manu ejus.

Hoc igitur munus in typo caritatis veneror, et in munere
donatoris amicitias devotus amplector.

EPISTOLA LXIV. ad celestinum rom. pontificem.

[A. D. 1193.]

Argumentum. — Rothomagensis archiepiscopus una cum suffraganeis

rogat pontificem summum, ut Ricardum Anglorum regem ab archi-
duce Austriac in reditu ex pcregrinatione Hierosolymitana in carcerem
conjectum, curet liberari.

Rcverendo patri ac domino Celestino Dei gratia summo

Pontifici G. ejusdem permissione Rothomag. Ecclesm liumi-
lis ministcr, ipsiusque sxffraganci, Baiocensis, Ebroicensis,
Sagiensis, ct Abrincensis, episcopi, salutem } et devotissima
servitutis affectum.

Vulgariter dicitur, quod nova et insolita morborum

genera nova indigent medicina. Ab usu siquidem nostro-
rum temporum prorsus credimus alienum, quod capiatur,
aut ad redemptionem aliquatenus compellatur, vel in eundo,
vel in reditu,quicumque Hierosolymitanae peregrinationis
prosequutor existit. Recolimus, quod illius vise sanctique
signaculi professores ecclesia Romana in sua custodia et tui-
tione suscepit. Nec dubium est, redundare in totius eccle-
siai caput, quicquid contra ejusdem ecclesia3 auctoritatem
in cjus filios attcntatur. Christianissimus princcps, rex
 —

epistoljE. 187

Anglise, illustrissimus dominus noster, et devotissimus eccle-

siae Romanae filius, quem specialiter in sua protectione sus-
ceperat in sua peregrinatione post sudores et pericula, post
angustias et discrimina vitse, quse pro amore et honore Dei
diu sustinuerat, revertendo captus est, et injuste detentus.
Plangimus dolores et anguslias nostras, quas utinam nobis-
cum communicare velletis paterno compassionis affectu, et
ostenderetis per experientiam in nostris angustiis, quantum
vobis teneri debeat affectio filialis. Docet publicus experi-
entiae liber uberiorem esse caritatis affectum parentibus ad
filios, quam ad parentes: ideoque pensata devotione
filiis

quam hactenus habuerunt Reges Anglise erga Romanam

ecclesiam, speramus in eo, qui spes nostra est, quod non
deficiet in hac angustia nostra illa exuberans et inexhausta
gratise plenitudo, quse se impertitur afflictis, lapsos erigit,

laesos reparat : et, ut quod multum est claudatur in modico,

se communicat universis: qui universorum et singulorum
totus est, qui se servum servorum publice profitetur. Quid
faciat pro tanto filio, pro tanto principe ; cujus injustissimam
captionem provincise lamentantur, dolent populi, plorant
ecclesise, et omnia jura tam moderna, quam vetera detest-
antur ? Exerat beati Petri gladium manus vestra, clemen-
tissime pater ;
quid et quantum tanto filio debeatis, exhi-
beatis in opere : ut experientia mediante addiscant minores
et inferiores filii, quantum a vobis auxilium in suis necessi-
tatibus debeant expectare. Valete.

EPISTOLA LXV. ad socium et amicum.

Argumentum. —Docet amicum, non esse licitum auguriis, somniis, vi-
sionibus, fortuitis eventibus, vel aliis modis vetitis, futurorum explo-
rare notitiam.

Petro carissimo socio et amico saus Petrus Blesensis salutem et

si quid melius est salute.

Quumnuper de hospitio suo egredienti Magistro G. pul-

chro, Magister Willelmus Blesensis monachus frater meus
 :

188 PETRI BLESENSIS

occurrisset,cgredientem rnonuit rcgredi, et instantissime,

ne progrederetur, inhibuit, magnum eadem die sibi renun-
cians imminere periculum, si prsesumeret proficisci. Ma-
gister vero G. in Christo perfectus, vaniloquium reputans,
quicquid non esset in fidei radice fundatum, securus iter
ingressus est, se comitivse domini Cantuariensis adjungens,
de cujus familia censebatur. Profectus itaque paululum in
fossatam profundissimam, et aquis concurreutibus exube-
rantem, cum equo minus caute incidit : quumque equus et

ascensor in profundo submersi palpitarent in aquis vehe-

&. mentibus, tandem Magister AWillelmu s convenientibus et
subvenientibus multis vix evasit. Haec vidisti, et universi,
qui tunc archiepiscopi consortio adhrerebant. Ccepisti ergo
scrupulose inquirere, et a me prae caeteris explorare, utrum
his fidem adhiberem, et quid sentirem de ejusmodi ominosis
occursibus, de somniis, et lemuribus, de volatilibus, de ster-
nutamentis. Ea siquidem vice pro capacitate mei ingenii
respondissem : nisi, quia tunc, sicut ipse recolis, mittebar
ad dominum regem, atque de his quse erant itineri meo
expedientia solicite cogitabam. Verumtamen, quse tunc
viva voce non potui, nunc scriptis expediam, verbique defec-
tum redimet diligentior explanatio per scripturam. Quum
in sacro eloquio legas, quod hoec est victoria, quse vincit
mundum, fides nostra, ut fidem nostram humani generis
inimicus expugnet, malitiam suam ad multiformes astutias
circumducit: multae enim sunt astutiae ejus, teste apostolo
Non ignoramus, inquit, astutias Satanse. Mentibus itaque
hominum phantasticas illusiones immittens, nunc in avium
volatu, nunc occursu hominum, nunc ferarum, somniisque
et aliis modis promittit scientiam futurorum, et sic rerum
eventus lsetos infaustosve denunciat, ut quietem cordium
vana curiositate sollicitct, atque ut aliquid paulatim dc fidei

sinceritate incrustet. Suggcstione siquidem diaboli quaedam

mulieres cercas sivc luteas formant imagincs, ut sic*hostes
vel amasios torqueant et inccndant, juxta illud Virgilia-
num :
 EPISTOLZE. 189

"
Linius ut hic durescit, et hsec ut cera liquescit, &c.

Qusedam habent oculos fascinantes, juxta illud Virgilii,

Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos.

Quidam in volatu avium futura conjiciunt, unde illud,

Quod nisi me quacumque novas incidere lites

Ante sinistra cava monuisset ab ilice cornix,

Nec tuus hic Moeris, nec viveret ipse Menalcas.

Legitur etiam quod in clypeo Hieronis proficiscentis ad

bellum aquila resedit, significans euin esse victorem futurum
et regem. Quidam quidam mathematicos,
genethliacos,
quidam ariolos, quidam pythonicos consulunt. Et quia
divinationi eorum quandoque respondet eventus, eis fides a
temerariis exhibetur. Nam mendacii pater veritatem exhi-
bet frequenter umbratilem, donec infidelitatis filios secum
prsecipitet in gehennam. Sic Saul, dum Pythonissam con-
sulit, cum filiis suis in montibus Gelboe meretur interfici.

Sic Ochozias, qui ceciderat per cancellos, dum de vitee diu-

turnitate scrutatur, vita ejus tanquam tela texenda succidi-
tur. Oraculo Apollinis circumventus est Alexander. Crce-
sus Halym transgressus in sequivocatione, perdendi, eventu
deteriore percussus est. Sit igitur sententia Christiani, ni-
hil de futuris inquirere, sed illius dispositioni humiliter obe-
dire, qui disponit omnia suaviter, cujus consiliarius nemo
fuit. Non enim possumus ei dicere, cur ita facis ? Dominus
est ; quod bonum est in oculis suis, faciat. Non laboremus
nosse tcmpora vel momenta, quse pater posuit in sua potes-
tate. Futurorum enim explorare notitiam auguriis, vel
aliis illicitis modis diabolica tentatio est, et seternse damna-

tionis occasio. Os enim Domini locutum est populum Is-

rael instruentis. Quum ingressus fueris, inquit, terram,
quam Dominus Deus tuus daturus est tibi, cave ne imiteris
abominationes gentium ; non inveniatur in te, qui lustret
filium suum, aut filiam suam, ducendo per ignem : non sit,
190 PETRI BLESENSIS

qui ariolos sciscitetur, et observet somnia et auguria : non

sit maleficus vel incantator: nemo perpythones autdivinos
quserat a mortuis veritatem omnia haec abominatur Domi-
:

nus. Si surrexerit, inquit, in medio tui propheta, aut qui

dicit se somnium vidisse, et praedixerit signum atque por-

tentum, et evenerit, quod locutus est, verba somniatoris, aut

prophetse non audias. Et frequenter evenir, amice caris-
sime, rerum prodigia certos exitus obtinere: eis tamen
nulla fides adhibeatur. Licet enim saepe vera pronuncient,
saepius tamen et periculosius mentiuntur nec te moveat,
:

quod quandoque ex dispensatione divina talia personae

commendabiles acceptasse leguntur. Nam et sanctus Da-
niel regem Nabuchodonosor visione imaginis consterna-
tum, peccata sua fecit eleemosynis redimere, et ad tempus
divinse animadversionis sententiam declinare. Joseph in
iEgypto magnificavit interpretatio somniorum. Ezechie-
lem, atque Joannem Evangelistam in sacro eloquio admira-
biles reddidit elegantia visionum. Jam vero in visionibus
sperare superstitiosum est et saluti contrarium : plerique
tamen qui talibus assueverunt, ab iis avelli non possunt.
Unde quidam ad negotia profecturi, si quo progrediuntur
interroges, revertuntur, verbum Judith forsitan advertentes,
quse quum egrederetur de Bethulia civitate, quam obsede-
rat Holofernes, sperans in manu Domini liberationem pa-
triae, et victoriam de tyranno, ne quis eam quo proficiscere-
tur interrogaret, inhibuit. Conjiciunt igitur interrogationem
aliquid ominis habuisse, quod itineris successum poterat
impedirc. Beatus etiam Marcus evangelista evangelizandi
causa navigio Alcxandriam petens, quum navem egredere-
tur, calceum rupit, atque Deo gratias agens iter suum ex-
peditum esse perhibuit. Quicquid tamen alii crcdant, ego
indubitanter credo sanctum Evangelistam hoc non ex su-
perstitiosa curiositate dixisse : cui etsi numquam calceus
ruptus esset, tamen sui expeditionem itineris et successum
ei

per Spiritum sanctum Dominus rcvelasset. Sane hujus-

modi pncstigiosa prognostica, se plcrumque in varios, aut
 ;

EPISTOL^. 191

forte contrarios eventus effigiant. Unde et Julius Csesar,

qui, numquam ulla superstitione, aut augurio deterreri po-
tuit ab inceptis, dum inAfricam proficisceretur, in egressu
navis prolapsus est : sed ad meliora omine commutato
Teneo te, inquit, Africa, eamque obtinuit. Rex etiam Wil-
lelmus Anglise acquisitor primo terrse ingressu equum
quem ascenderat excitavit ad cursum, qui cum equo lapsus
et prostratus in terram : Terra, inquit, mea est, quod even-
tus implevit. De visionibus et somniis propheta testatur,
et dicit : Senes vestri somnia somniabunt, et juvenes vestri
visiones videbunt. Si recenseam visiones et somnia anti-
quorum, epistolam onerabo exemplis. Joseph enim sponsus
beatse Virginis ssepius in somniis ab angelo eruditur. Ma-
gis interdicitur, ne redeant ad Herodem. Docetur Petrus
in linteamine reptilium plenitudinem gentium colligendam.
Constantinus ab apostolis visitatus est : orbisque majestas
publice professa est regnum et imperium Christi esse. Vi-
sio Africani, Apocalypsis Apostoli, Danielis et Ezechielis
oracula, somnia Pharaonis et Joseph legentibus frequenter
occurrunt. His et aliis modis aperit suis, prout vult suam
Dominus revelare voluntatem. Verumtamen, ut fidem
habeam somniis, nulla somnia me inducent. Non inficior,
quin anima frequenter ex ex in-
reliquiis cogitationis, aut

nata sibi perspicacia quasdam futurorum prsefiguret ima-

gines, sed crebro decipitur. Nam, sicut per experientiam
didici, ex ea visione, quse mihi gaudium quandoque nun-
ciaverat, postea contrarium reportavi. Somnia igitur ne
cures, amice carissime, nec te illorum errore involvas, qui
occursum leporis timent, qui mulierem sparsis crinibus, qui
hominem orbatum oculis, aut mutilatum pede, aut cucul-
latum habere obviam detestantur ;
qui de jucundo glorian-
tur hospitio, si eis lupus occursaverir, aut columba ; si a
sinistra in dexteram avis sancti Martini volaverit; si in
egressu suo remotum audierint tonitruum, hominem gib-
si

bosum obviam habuerint, aut leprosum. Opinio autemmea

 —

19.2 PETRI BLESENSIS

est Magistrum G. submersionis illius incurrisse periculum,

etsi nullus ei monachus occurrisset.

EPISTOLA LXVI. ad walterum archiepisc.

PANORMITANUM. [A. D. 1077.]
Argumentcm. —
Gratulatur Panorrn. Archiepiscopo, quod ex humili
locoad tantam dignitatem sit evectus. Henrici secundi Regis An-
glorum staturam, moresque breviter describit, et csedis S. Thomce
Cantuariensis archiepiscopi et martyris minime auctorem fuisse
demonstrat.

Quondam socio, nunc domino, et amico in Christo carissimo

Walterio Dei gratia Panormitano archiepiscopo P. Blesen.
salutem, et continuos ad vota successus.

Benedictus Dominus Deus Israel, qui visitavit et fecit

misericordiam suam vobiscum, de pulvere egenum vos eri-
gens, ut sedeatis cum principibus, et solium glorise tenea-

tis. Terribilis est Dominus in judiciis suis, et in suis mi-

serationibus magnus est, et laudabilis nimis nam misera- :

tiones ejus super omnia opera ejus. Miserationum itaque,

quas magnificavit in vobis, jugem habeatis firmamque me-
moriam, nec illud Judaicum opprobrium notetur in vobis :

Non fuerunt, inquit, memores beneficiorum ejus, et mirabi-

lium, quse ostendit eis. Nihil est, quod adeo provocet in-
dignationem Altissimi, sicut ingratitudo ipsa est malorum ;

provocatio,beneficiorumexinanitio, exterminatio meritorum.

Ob reverentiam illius, qui de contemptibili paupertate vos
extulit, plenioris exhibeatis humanitatis ofncium pauperibus
cisalpinis : illos enim qui eunt, aut redeunt a terra, in qua
steterunt pedes Domini, potestis affligere multipliciter : po-
testis et, sicut decessores vestri, necessitates eorum huma-
nioris gratise solatio relevare. Illud noveritis, quod pater
orphanorum et pauperum ipse est, qui exaltat humiles, et
potentes humiliat ; ipse pro suis pauperibus peregrinantibus
vos exerit, ut apud vos auxilium consuetse benignitatis invc-
niant. Ideoque timendum est vobis, ne clamor et querela
 EPISTOL.E. 193

eorum ad aures illius ascendat, qui est terribilis apud reges

terrae, qui judicat causam pauperum, et arguit pro mansu-
etis terrse. De zona aurea, et lumbari serico, et samito, et
aliis xeniis, quse per latorem praesentium de vestra largitione
suscepi non quantas volo, sed quantas valeo refero vobis
grates. Ex hoc enim patet antiqua liberalitatis vestrae
integritas, quam nec intervalla temporum, nec locorum
spatia, nec honoris assumptio, nec csetera amicitise destruc-
tiva subvertere potuerunt.
Quod autem a me cum omni instantia postulatis, ut
formam etmores domini regis Angliae vobis sub certa de-
scriptione transmittam, meas quidem facultates excedit ad :

hoc enim satis insufficiens videretur Mantuani vena ingenii.

Ego tamen, quod scio, vobis sine invidia et detractione
communico. De David legitur, ad commendationem de-
coris ejus, quoniam rufus erat vos autem dominum regem
:

subrufum hactenus extitisse noveritis, nisi quod colorem

hunc venerabilis senectus, et superveniens canities ali-
quantulum alteravit. Statura ejus mediocris est, ut nec
inter parvos magnus appareat, nec inter majores minimus
videatur. Caput ejus sphsericum est, tanquam sapientise
magnae sedes, et alti consilii speciale sacrarium. Ea vero
est capitis quantitas, ut collo et toti corpori proportionali
moderatione respondeat. Oculi ejus orbiculati sunt, dum
pacati est animi, columbini et simplices : sed in ira et
turbatione cordis quasi scintillantes ignem et in impetu
fulminantes. Caesaries ejus damna calvitii non veretur,
superveniente tamen artifici capillorum tonsura. Leonina
faeies quasi in quadrangulum se dilatat. Eminentia naris
ad totius corporis venustatem naturali est moderatione
propensa : arcuati pedes : equestres tibiae, thorax extensior,
lacerti pugiles virum fortem, agilem et audacem denun-
ciant : in quodam tamen articulo pedis ejus pars unguis
innascitur carni, atque in contumeliam totius pedis vehe-
menter increscit. Manus ejus quadam grossitie sua hominis
incuriam protestantur: earum enim cultum prorsus negligit;
c c
194 PETRI BLESENSIS

nec unquam nisi aves deferat, utitnr chirothecis. Singulis

diebus in missis, in consiliis, et aliis publicis actionibus regni
semper a mane usque ad vespcram Et licet
stat in pedes.
tibias habeat frequenti percussione calcitrantium equorum

enormiter vulneratas et lividas, nisi tamen equitet, vel come-

dat, nunquam sedet. Una die, si opus fuerit, quatuor aut
quinque disetas excurrit, et sic inimicorum machinamenta
praeveniens, artes eorum frequenter inopinata subitatione de-
ludit. Ocreis sine plica, pileis sine fastu, et vestibus utitur
expeditis. Vehemens amator nemorum : dum cessat a
prseliis, in avibus et canibus se exercet. Caro siquidem
ejus se mole pinguedinis enormiter onerasset, nisi quod
ventris insolentiam jejuniis et exercitio domat: atque in
ascendendo equum, etin excurrendo levitatem adolescentia3
servans potentissimos ad laborem singulis fere diebus itin-
erando fatigat. Non enim, sicut alii reges in palatio suo
jacet, sed per provincias currens explorat facta omnium,
illos potissime judicans, quos constituit judices aliorum.
Nemo est argutior in consiliis, in eloquio torrentior, se-
curior in periculis, in prosperis timidior, constantior in
adversis. Quem semel dilexit, vix dediligit: qucm vero
semel exosum habuit, vix in gratiam familiaritatis admittit.

Sempcr in manibus ejus sunt, arcus, enses, venabula et

sagittse: nisi sit in consiliis, aut in libris. Quoties enim

potest a curis et solicitudinibus respirare, secreta se occu-
pat lcctione, aut in cuneo clericorum aliquem nodum qua>
stionis laborat evolvere. Nam quum rex vester bene litte-

ras novcrit, rex noster longe Ego enim in

litteratior est.

litterali scientia facultates utriusque cognovi. Scitis, quod

dominus rex Siciliae per annum discipulus meus fuit, et qui

a vobis versificatoriaB atque litteratoriaB artis primitias ha-

buerat, per industriam et sollicitudinem meam beneficium
scientioe plenioris obtinuit. Quam cito autem egressus
sum regnum, ipse libris abjectis ad otium se contulit pala-
tinum. Vcrumtamen apud dominum regem Anglorum
quotidiana ejus schola est littcratissimorum convcrsatio
 :

EPISTOL./E. 195

jugis, et discussio quaestionum. Nullus rege nostro est ho-

nestior in loquendo, in comedendo urbanior, moderatior in
bibendo : nullus magnificentior in donis, nullus munifi-
centior in eleemosynis : ideoque quasi unguentum effusum
est nomen ejus, et eleemosynas illius enarrat omnis eccle-
sia sanctorum. Rex noster pacificus, victoriosus in bellis,
gloriosus in pace : super omnia desiderabilia hujus mundi
zelatur et procurat pacem populi sui. Ad pacem populi
pertinet quicquid cogitat, quicquid loquitur, quicquid agit
ut quiescat populus suus, labores anxios et enormes inces-
santer assumit. Ad pacem populi sui spectat quod concilia
vocat, quod firmat foedera, quod amicitias jungit, quod su-
perbos humiliat, quod preelia minatur, quod principibus
terrores immittit. Ad pacem quoque populi spectat im-
mensitas illa pecuniarum, quam donat, quam recipit, quam
congregat, quam dispergit. In muris, in propugnaculis, in
munitionibus, in fossatis, in clausuris ferarum et piscium,
et in palatiorum sedificiis nullus subtilior, nullusque magni-
ficentior invenitur.
Pater ejus potentissimus et nobilissimus comes fines
suos amplissime dilatavit : sed iste paternis facultatibus
superaddens in manus suae ducatum Nor-
fortitudine
manniae, ducatum Aquitaniae, ducatum Britannise, reg-
num Anglise, regnum Scotiae, regnum Hibernise, regnum
Walliee, paternse magnificentise titulos insestimabiliter am-
pliavit. Nullus mansuetior est afflictis, nullus afrabilior
pauperibus, nullus importabilior est superbis : quadam enim
divinitatis imagine semper studuit opprimere fastuosos, op-
pressos erigere, et adversus superbioe tumorem continuas
persecutiones et exitiales molestias suscitare. Quum autem
juxta regni consuetudinem in electionibus faciendis po-
tissimas et potentissimas habeat partes, habuit tamen semper
manus ab omni immunes. Has et
venalitate innoxias et
alias tam animi quam corporis sui dotes, quibus ipsum na-

tura egregie prse cseteris insignivit, tango suminotenus, non

describo meam cnim profitcor insufficientiam crcderemque
:
 ::

196 PETRI BLESENSIS

sub tanta sudare materia Tullium, aut Maronem. Illud

sane tantillum, quod de forma et moribus ejus ad instantiam
vestram breviter delibavi, mihi temeritati a pluribus ad-
scribetur : videbor enim, aut onus importabile suscepisse,
aut plurimum de magnificentia tanti viri per invidentiam
rescidisse. Ego tamen vestrse serviens caritati, quod pos-
sum, facio, et quod scio sine invidia et detractione vestrae
postulationi promptissima voluntate communico, atque inter
cseteros magnificos viros, qui de laudibus domini mei scri-
bunt, ego cum paupere vidua minutum devotionis in ga-
zophylacium mitto.
Quod autem de morte beati martyris Thomae quaeritis, in

verbo Domini et in ordine diaconi vobis dico, me nullo

modo habere in conscientia, ipsum hujus rei culpabilem ex-
titisse: hujusque fidem plenissimam vobis facient dominus
Theodinus Portuensis episcopus, et dominus Albertus can-
cellarius, qui propter hoc in partibus nostris legatione fun-

gentes exploraverunt, et innocentiam viri cognovcrunt

atque sub umbra illius hoc a quibusdam attentatum fuisse,
totamque hanc iniquitatem a sanctuario processisse. Ac-
cepta siquidem ab eis canonica purgatione illius, illi de
mandato summi pontificis publice sententiaverunt, eum ab
hoc crimine coram Deo et hominibus esse innoxium, et in
quosdam magnates, quorum malitiam in hac parte mani-
feste convicerant, notam infamice retorserunt.
Illud quoque noveritis, dominum regem, gloriosum mar-
tyrem in omnibus angustiis suis patronum habere prse-
cipuum. Eadem siquidem die, qua primo tumulum mar-
tyris regem Scotiae persecutorem, et impugna-
visitavit,

torem fortissimum captum vinculis carceralibus mancipavit.

Continuatoque dcinceps favore successunm ope martyris de
universis hostibus gloriosissime triumphavit. Sciatis igitur
certissime quod caritatem illam, qua se olim rex ct martyr
mutuo dilexerunt, neque mors, neque gladius abolevit
Fortis enim cst dilectio, ut mors: ct quum omnia transcant,

caritas nunquam excidit. ihcc est porta speciosa, quae in

 — :

EPISTOL.E. 197

subversione Hierusalem integra et intacta permansit

quumque omnia evacuentur in morte, dilectio in morte
non moritur, cujus fortitudini mors succumbit.
Regnum quidem Angliae, quod adversus regem Ste-
phanum armis strenuissimum sudoribus obtinuerat bellicis,
licet adolescentulus et contemptus, filii ejus consilio et aux-
ilio regum et principum circumjacentium gravi seditione
turbaverant. Ipse autem destitutus suis, et ab extraneis im-
pugnatus, illo succurrente, in cujus virtute unus fugat decem
millia, prsevaluit universis, deditque in manus ejus hostes
suos Dominus, ad alligandos reges eorum in compedibus, et
nobiles eorurn in manicis ferreis. Ille ergo, qui convertit
corda filiorum ad patrem, ipse in filiis nostri regis suscitat
ac mittat filiales et devotos affectus sedem patris in
: ipse
tempora longa stabiliat, et faciat pacem. Scio enim quod
si belia iterum suscitaverint in parentem, succidet eos Do-

minus. Nam Dei judicio et lege fatali sancitum est, ut

quicumque de consanguinitate illius bellis ipsum impugnare
prsesumpserint, non dimidiet dies suos. Hoc autem in
libro experientise jam de multis legimus, et fide oculata
cognovimus.

EPISTOLA LXVII. ad henricum regem angli^e.

[c. A.D. 1161.]

Argumentum. —Archiepiscopus Rothomagensis Henrico II Anglorum

regi multis rationibus, exemplisque regum tam profanis, quam sacris
persuadere conatur Henricum filium regni heeredeni litteris esse iin-

buendum.

Domino suo dilectissimo Henrico illustris. Anglorum regi,

duci Normannice et Aquitanice, et comiti Andegavice, suus

Rothrodus divina permissione Rothomagensis archiepisco-
pus salutem in eo, per quem reges regnant.

Licet prudentia vestra sibi sufficiat, ct eruditionis aliena3

suffragia non mendicet, quod tamen vobis ad utilitatcm

 :

198 PETRI BLESENSIS

cedere credimus et honorem, dissimulare non possumus,

nec debemus. Experimento siquidem didicimus, quantum
commoditatis accesserit terrae vestrse in eo, quod liberalibus

disciplinis vestrse primitias adolescentise imbuistis. Quum

enim aliis regibus fit rude et informe ingenium : vestrum,
quod exercitatum est in litteris, in magnarum rerum admi-
nistratione est providum, subtile in judiciis,
cautum in pfte-
ceptis, in consilio circumspectum. Ideoque omnium cpi-
scoporum vestrorum unanimiter in hoc vota concurruut, ut
Henricus filius vester et hseres litteris applicetur: ut quem
vestrum expectamus hseredem, habeamus tam regni, quam
prudentise successorem. Scitis, quod totius prudentise com-
pendium in litteris continetur: si respublica regenda est,
si prselia committenda sunt, si castra metanda, si machinDe
erigendse, si renovandi aggeres, si propugnacula facienda
denique, si quies libertatis, si justitise cultus, si reverentia
legum, si finitimarum gentium amicitiye sunt firmandse,
libri hsecomnia erudiunt ad perfectum.
Rex equidem sine litteris, navis est sine remige, et vo-
lucris sine pennis. Recensent historire, quantum Julio
Csesari contulerit littcras didicisse. In litterali studio tan-
tus fuit, ut quaternas simul dictaret epistolas. Quantus in
juris civilis peritia fuerit, leges Romanorum indicant. Vir-
tutem potentis ingenii, quam jugiter in philosophia exer-
cuit, proedicat subtilitas bissextilis. Doctrina Aristotclis, et
continuum sub eo virtutis exercitium magnum magnificavit
et extulit Alexandrum.

Atlde, quod ingenuas didicisse fideliter artes,

Emollit niores, nec sinit esse feros.

Teste Salomone, Melior est sapicntia cunctis opibus pre-

tiosis et omne desiderabile non potest ci comparari. Rcx
idcm pacificus se illam super salutem et omnem pulchritu-
dinem dilcxisse fatctur, et cum ca bona sibi paritcr evcn-
isse omnia gloriatur. Rex, cui omne judicium in populo
datum cst, quoniodo judicabit populum suum in lcgc Do-
 EPISTOLJE. 199

mini, si legem Domini non cognovit ? de rege scriptum est

in lege Domini in hunc modum
Postquam sederit rex
:

in solio regni sui describet sibi Deuteronomium legis in

volumine. In quo manifestissime liquet, quod in rege
scientia litterarum exigitur, ut sit in lege Domini voluntas
ejus, et meditetur in ea die ac nocte. Meditatio et exer-
citatio tota erat in lege Domini, in justificationibus et man-
datis. In lege, inquit, tua meditatus sum, et lex tua medi-
tatio mea est. Exercebar in justificationibus tuis, et in
mandatis tuis exercebar, et plurima in hunc modum. Pro-
cedant autem cum David alii reges, Ezechias, Josias, et
alii sanctissimi reges, qui custodiebant testamentum Do-
mini, et pra^ceptum, quod dedit illis. De Josia rege legitur,
quod quum in ejus prsesentia Deuteronomium lectum esset,
humiliavit se, et flevit coram Domino, eo quod legem Do-
mini non servasset percussitque fcedus cum Domino, quod
:

ambularet in viis ejus de caetero quod et fecit. Procedant

:

etiam de schola Evangelii, Constantinus, Theodosius, Jus-

tinianus et Leo, atque alii Christianissimi principes, qui
populum rexerunt in lege Domini, in fortitudine armorum,
nec minus militia litterarum. Non video, qualiter princeps
perseveret in regno, aut judicet populos in sequitate, nisi
consilio litteralis prudentice muniatur: Sapientia enim
dicit: judex sapiens judicabit populum suum, et princi-
patus sensati stabilis erit. Et ibidem rex, quijudicat in :

sequitate populos, et sapientiae pauperes, thronus ejus in

seternum manebit. Quia David postulat a Domino, ut ea-
pientiam, et scientiam doceatur, ideo se Dominus in eo
virum secundum cor suum invenisse testatur: quumque
eum postmodum in regale solium sublimasset, continua
temporum regnum ei perpetuum pollicetur.
successione
De fructu ventris tui, dicit, ponam super sedem tuam.
Item, Et ponam in sseculum sseculi semen ejus, et thronum
ejus sicut dies coeli. Si custodierint filii tui mandata mea,
et testimonia mea hsec quse docebo eos, ipsi et filii eorum

sedebunt super sedem tuam. Si autem dereliquerint filii

200 PETRT BLESENSIS

ejus legem meam, etc., visitabo in virga iniqnitates eorum,

et in verberibus peccata eorum. Ex praedictis manifeste con-
jicio, quod per imprudentiam filiorum regna fortium trans-
feruntur ad exteros. Nam juxta Sapientiae verbum, reg-
num a gente in gentem transfertur propter injustitias et in-
jurias, et contumelias, et diversos dolos. Percurre a primo
rege in Israel, et vide quomodo vita Saul et Jonathae, et
omnium succedcntium quasi tela aranese in brevi succisa
est: et quanto amplius intumuerunt adversus scientiam
Dei, tanto gravius dejecit eos, dum allevarentur. Non est
consilium adversus sapientiam Dei. Frustra curritur ad
munitiones et cuneos armatorum. Dominus est, qui judi-
cat reges terrse : qui aufert spiritum principum, et non est
qui de manu sua possit eruere. Loquitur Dominus per
prophetam : Erudimini, qui judicatis terram. Haec est
vox, ad cujus auditum beatus Job comminando reges in-
vitat. Si audierint, inquit, reges vocem Domini, comple.
bunt dies suos in bono, et annos suos in gloria. autem
Si
non audierint, transibunt per gladium, et consumenter in
stultitia.

Ecce quam terribilis est finis regum, qui eruditionem

Domini non admittunt. Ecce qualiter stultitia, sive illite-
ratura regum cedit eis in perniciem : ipsorumque praesi-

dentium temeritas frequenter subjectos prsecipitat in ruinam.

Temeraria David praesumptio in populi numeratione, fuit
illiusmagnse pestis occasio, quae septuaginta millia de po-
pulo interemit. Pro peccato Saul populus in monte Gel-
boe cecidit. Culpa Hieroboam inpopulum redundavit.
Religiosorum communis est opinio, quod de lumbis vestris
super solium non sedebit filius, nisi primitietur in litteris,

et lege Domini diligentius instruatur. Potentia Domini

non minor est in potentissimo rcgno transferendo, quam in
tugurio pauperis evertendo. Quis in Graecia potcntior fuit

Alexandro, et tamen ei successisse legitur, non suus, sed

saltatricis filius. Successorem Julio Ca^sari fecit adoptio,

non natura. Caesareae domus totum relege et revolve pro-

 —

EPISTOL.E. 201

gressum, et invenies, quia in brevi periit memoria eorum, et

ad inferos descenderunt, quoniam a se scientiatn Dei repu-
lerunt, et ipsi repulsi sunt, eisque aut hostes, aut ignoti
viri et extranei successerunt. Date igitur operam, aman-
tissime princeps, ut filius vester pueritise cursum litteralibus
disciplinis impendat, quatenus sic et malitiam dediscat inna-
tam beneficio litterarum, et laudabilium exemplis operum
assuescat. Bene valete.

EPISTOLA LXVIII. ad alexandrum iii papam.

[A.D. 1180?]

—
Argumentttm. R. archiepiscopus Cantuar. accusat abbatem Malmes-
buriensem, quod se ab obedientia sui episcopi subtraxerit. Deinde
fuse deplorat quanta mala secuta sint ex exemptionibus abbatum per
pontifices Romanos ob episcoporum quorumdam tyrannidem in-
dultis.

Sanctissimo patri et domino Alexandro Dei gratia summo pon-

tifici R.ecclesice Cantuariensis humilis minister devotissimum
subjectionis obsequium.

Sicut eminentiam apostolicse sedis magistram omnium

ecclesiarum profitemur: sic ab ipsaconsilia in ambiguis, in
angustiis solatia, responsa in judiciis expectamus. Monaste-
rium Malmesburiense, quod in Sarisberiensi dicecesi situm
est, nuper sibi abbatem elegerat: quumque Sarisberiensis

episcopus appellasset, atque ex parte vestra constanter inhi-

buisset electo, ne aliunde, quam a se, munus benedictionis
acciperet : ille nihilominus occulte profectus in Wallias ab
episcopo Landavensi clandestinam et furtivam benedic-
tionem adeptus sibi abbatis officium usurpavit. Nos autem,
querela episcopi et veritate rei diligentius inquisita, suspen-
dimus Wallensem episcopum et abbatem, donec ad excusa-
tionem tanti excessus libertatis aut dignitatis privilegium

allegarent.
Dd
202 PETRI BLESENSIS

Partibus itaque in nostra praesentia constitutis, et eccle-

siarum privilegiis productis in medium, nihil invenimus,
quare Malmesburiense monasterium episcopo Sarisberiensi
subesse non debeat, et humiliter obedire ; eo solo excepto,
quod abbas quasdam exemptionis suse litteras praetendebat,
quae in filo et bulla videbantur vitiosse, stylumque Romanae
curise minime redolebant ideoque et eas falsitatis episco-
;

pus arguebat. Abbas testibus nitebatur asserere decessores

suos benedictiones a quibus volebant episcopis pro suo li-

bitu citra professionis vinculum suscepisse. Episcopus e

contrario multas professiones abbatum Malmesburiensium
exhibebat, sibi et prsedecessoribus suis factas, quibus sibi
abbatis obedientiam et subjectionem monasterii vendicabat.
Productis itaque et receptis abbatis testibus, et redactis eo-
rum attestationibus in scripturam, quia secundam produc-
tionem postulabat abbas instantius, diem alium prsefiximus :

in quo, quum rogaremus more nostro quaspacis sunt : epis-

copus et paci et judicio humiliter se offerebat. Abbas vero
consilio cujusdam advocati diffugiens ad versutijuris prsesti-

gia, nec judicio acquiescere voluit, nec verbum pacis admit-

tere, asserens se de csetero nulli episcopo, vel archiepiscopo,
nisi soli summo pontifici super professione vel obedientia
respondere : recedensque contumaciter, Viles, inquit, sunt
abbates et miseri, qui potestatem episcoporum prorsus non
exterminant, quum pro annua auri uncia plenam a sede
Romana possint assequi libertatem. Ideo haec ad aures
eminentiae vestrae, reverende pater, communi deploratione
deferimus, quia pestis illa latissime se diffundit. Adversus
primates et episcopos intumescunt abbates, nec est, ma-
qui
joribus suis reverentiam exhibeat et honorem. Evacuatum
est obedientiae jugum, in qua erat unica spes salutis, et prae-
varicationis antiquse remedium. Detestantur abbates ha-
bere suorum excessuum correctorem, vagam impunitatis
licentiam amplectuntur, claustralisque militiae jugum relax-
ant in omnem desiderii libertatem. Hic est, quod monas-
teriorum fere omnium facultatcs datae sunt in direptionem
 epistoLjE. 203

et praedam. Nam abbates exterius curam carnis in deside-

riis agunt, non curantes, dummodo laute exhibeantur, et
fiat pax in diebus eorum : claustrales vero, tamquam ace-
phali otio vacant et vaniloquio : nec enim praesidem habent,
qui eos ad frugem vitae melioris inclinet. Quod si tumul-
tuosas eorum contentiones audiretis, claustrum non multum
differre crederetis a foro. Haec omnia, reverende pater,
vestrae [correctionis judicium postulant tempestivum. Nisi
enim huic malo maturius remedium adhibeatur, verendum
est, ne sicut abbates ab episcopis, ita episcopi ab archiepis-
copis, et a praelatis suis decani et archidiaconi eximantur.
Et quae est hsec forma justitise, aut potius juris deformitas,
prohibere, ne discipuli magistro consentiant, ne filii obedi-
ant patri, ne milites sequantur principem ; ne servi domino
sint subjecti ? Quid est eximere ab episcoporum jurisdic-
tione abbates, nisi contumaciam, ac rebellionem praecipere,
et armare filios in parentes ? videant, quaeso, ista, et judicent,
qui judicant orbem terrae, ne inde emanare videantur inju-
unde jura sumuntur.
riae, Arguemur temeritatis, et dice-
mur os nostrum posuisse in ccelum, qui non de superbiae
spiritu, sed de atramentario doloris haec scribimus : senti-
mus equidem familiares angustias, qui publicas deploramus :

nec fortitudo nostra fortitudo est lapidis, nec caro nostra

senea est, ut tam enormes injurias dissimulare possimus.
Post Uriae mortem et adulterium Bethsabese missus est ad
David propheta proponens ei paradigma de paupere, qui
unicam habebat oviculam, quam abstulit ei dives, qui oves
habebat innumeras. David vero de sententia requisitus,
judicium mortis dictavit in divitem, et per consequentiam
in seipsum. Et quis est hodie dives, qui habet oves innu-
meras, nisi Romanus pontifex, qui ecclesias orbis possidet
universas ? et quis pauperior, quam ecclesia Cantuariensis,
quae quum unam et unicam abbatiam haberet, monasterium
scilicet S. Augustini, quam sinu providentiae pastoralis et
paterno fovebat amplexu, eam dives ille propheticus, ne di-
cam Romanus pontifex, in suam specialem et propriam usur-
 :

204 PETRI BLESENSIS

pavit. Siaudeamus dicere quod sentimus, quum ex officio

justitise reddatur unicuique quod suum est, non multum
Romani pontificis justitiam promovet, si alicui in alienam
injuriam beneficium confert, si quod meum est aufert, si ea
committit in rebus ecclesiasticis, quse mundana potestas in
ssecularibus abhorret. Apostolus ad Romanos loquens
Omnis, inquit, creatura potestatibus sublimioribus subdita
sit. Si ecclesise Romanae sic apostolus scribit, quis in eccle-
sia Romana doctrinse apostolicse contraire praesumpsit ? Ad
llebrseos etiam scribens, dicit, Obedite prsepositis vestris.
In humano corpore, membrum unum servire alteri non de-
trectat. Quidam angeli aliis praesunt, nec inter se super-
biam emancipationis admittunt. Unus eorum quandoque
se eximere voluit a potestate divina, et de angelo diabolus
factus est. Hodie per hujusmodi extraordinarias libertates
multorum praecipitia machinantur. Adhuc replicamus, quia
de facto summi pontificis disputasse, et sacrilegium com-
misisse dicemur verumtamen non estsequa disputatio, ubi
:

sustinenti respondere non licet. Nec rixa est, ubi tu pul-

sas, ego vapulo tantum. Si ex turbatione spiritus et abun-
dantia cordis os loquitur, inconsuito calori misericorditer in-
dulgere velitis, clementissime pater ; dolor enim noster in
conspectu vestro est, et gemitus noster non est a vobis abs-
conditus. Utinam in caput meum manum animadver-
sionisUndignatio vestra extenderet, dummodo per opprobria
et dolores meos ecclesia Cantuariensis in antiquae dignitatis
gratiam respiraret. Quandoque per misericordiam Dei
cogitabit Romanus pontifex, ut complacitior sit adhuc.
Nam si ecclesiam S. Augustini specialem filiam vocat, filia

specialior, atque speciosior, et longe est dignior ecclesia

Cantuariensis, cui si monasterium S. Augustini subjiciat,

nihil subtrahit, nisi restituens alienum. Nam teste Gre-

gorio, nihil ecclesiasticis dcperit utilitatibus, si quse sunt
aliena reddantur. Scimus equidem, quod ob quietem mo-
nasteriorum, et episcoporum tyrannidem has exemptiones
plerumquc Romani pontifices indulserunt; verumtamen
 —

EPISTOLiE. 205

in contrarium res versa est. Monasteria enim, quse hoc

beneficium damnatissimse libertatis, sive apostolica auctori-

tate, sive, quod frequentius est, bullis adulterinis adepta

sunt, plus inquietudinis, plus inobedientise, plus inopise in-
currerunt: ideoque et multae domus, quse nominatissimse
sunt in sanctitate et religione, has immunitates aut nun-
quam habere voluerunt, aut habitas continuo rejecerunt.
Si ergo Malmesburiensis abbas, qui apud nos reputatur arbor
sterilis, ficus fatua, et truncus inutilis, ad vos venerit, vel
miserit, vitam et opinionem illius in libra justitiae appenda-
tis ; nec illius admittatis privilegia, donec manifeste liqueat
ex collatione scripturae et bullarum, quo tempore, et a qui-
bus patribus sint indulta. Falsariorum enim prsestigiosa
malitia ita in episcoporum contumeliam se armavit, ut fal-
sitas in omnium fere monasteriorum exemptione prsevaleat,
nisi in decisionibus et examinationibus faciendisjudex veri-
tatis exactor districtissimus intercedat. Conservet vos Do-
minus ad servandam debitam ecclesiis libertatem.

EPISTOLA LXIX. ad radulphum andegavensem

episcopum.— [A.D. 1182?]

—
Argumentum. Deplorat lapsum populi Andegavensis, qui Henricum
II Anglorum regem bellum gerentem contra rebellem filium Henricum
turpi fuga deseruerat hortaturque episcopum, ut eum vel in fidem
;

sui principis revocet, vel spirituali gladio corapescat.

Reverendo patri ac domino Radulpho Dei gratia Andegavensi

episcopo suus P. Bles. Bath. arch. salutem animce, et cor-
poris sanitatem.

Sicut de invaletudine vestra turbata est anima mea, sic

de convalescentia vestra vehementius exultat. Benedictus
autem Dominus, qui castigans castigavit vos, et morti non
tradidit vos, misericorditer reservans ad dandam scientiam
206 PETRI BLESENSIS

salutis plebi ejus. Tempus equidem est, accingi gladio et

arripere judicium ad faciendam vindictam in nationibus,
increpationes in populis. Enormiter peccavit populus
vester, cujus malitiam, nisi digna et tempestiva animad-
versione contuderitis, verendum est, ne vobis et populo
Dominus irascatur, et ne in caput vestrum aliena transgres-
sio refundatur. Et unde hsec proditorise factionis ini-

quitas, ut Andegavensis exercitus, tanquam transfuga et

desertor dominum suum in acie hostilibus cuneis fugiendo
exponeret? Excusabilior esset fuga, si deessent victualia, si

arma deficerent, si fortior hostis insisteret, si princeps

duceretur captus, aut in acie cecidisset. Nunc autem sine
timore, sine vulnere, sine periculo, sine hoste fugit exerci-
tus, ut hostium gratiam ex sui principis desolatione captaret.
Sane, quia benignitas regiae majestatis semper eos blande
rexerat, et mansuete tractaverat, prodiit quasi ex adipe
iniquitas eorum: atque beneficio indultee mansuetudinis
abutentes se in insolentiam contumaciter erexerunt. Scio,
quia dominationem filii malitiose desiderant, tantumque, ut
poetse verbo utar,
a principe vulgus
Dissidet, et qui mos populis venturus amatur :

Et sicut habet eorum communis opinio,

Regnorum sub rege novo mitissima sors est.

Milites quoque, qui contra prsestitum patri juramentum in

partem filii conjuratione clandestina transierunt, non minus
essent puniendi, quam populus, quoniam
Facinus quos inquinat a^quat.

Quia in filio vita diuturnior, et terribilior dominatio expcc-

tatur,
Degeneres trepidant animi, pejoraque versant.

Verumtamen sicut Moyses ob vitulum conflatilem zelo

succensus excanduit, atque viginti tria millia hominum
occidendo multorum culpam, teste Augustino, vindicavit in
paucis : sicut Julius Caesar militarem tumultum, qucm
adversus eum excitaverant multi, paucorum animadversione
 EPISTOLiE. 207

cohibuit ; sic expediret domino regi non dissimulare, aut

negligere hunc excessum, sed ita paucorum insolentiam
ferro ultionis abscindere, ut, terrore derivato ad posteros,
facinus non redeat in exemplum. Dominus loquitur per
prophetam Si Dominus, inquit, sum, ubi timor ? si pater
:

sum, ubi amor ? Nobilissimus siquidem rex, qui rigorem

dominationis paterna temperaverat lenitate in populo infideli
nec amorem reperit, nec timorem. In stratagematibus
Julii legitur Clearchum Lacedsemoniorum ducem dixisse,
principem exercitui magis esse timendum, quam hostem.
Faciat quseso timor humiles, quos fecit mansuetudo princi-
pis tumidos et rebelles. Leges equidem imperiales in eum
qui desertor est, vel transfuga, vel emansor, pcenam ordi-
nariam, ad furcam, scilicet, vel ad bestias dictaverunt. Ap-
pius Claudius eorum, qui a militari statione cesserant, deci-
mum quemque militem sorte ductum fuste legitur occidisse.
Fabius Rullus consul ex duabus legionibus, quse loco cesse-
rant, vicenos sorte ductos in conspectu omnium securi per-
cussit. Q. Fabius Maximus transfugarum dexteras praeci-
dit. Marcus Cato comprehensis in furto commiiitonibus
idem fecit. Nihil detestabilius est nota proditoris in milite.
Licet Joab omnia fortiter fecerit, non computatur tamen in
catalogo fortium David, quia fortitudinem ejus proditio in
Abner Amasa denigravit. Non dico, ut vestro consilio
et
vel hortatu Dominus rex in populum vestrum rigorem
gladii materialis exerceat: scio enim, quod in hac parte
vices exacti judicis exequetur, sed quod vestrum est agite.
Manus dissolutas, genua mentesque trepidas robo-
debilia,
rate, atque infideles animos, aut revocetis ad fidem sui
principis, aut spirituali eos gladio compescatis. Novum
siquidem a domino papa noveritis emanasse mandatum,
ut quicumque pacem domini regis turbant, appellatione
remota, excommunicationis vinculo astringantur. Hac
auctoritate dominus Cantuariensis omnes domini
fretus
regis impugnatores apud Cadomum nuper excommunicavit,
nec regi juniori, nec alii exceptionis gratiam fecit. Ulud
208 PETRI BLESENSIS

autem ipsum nunquam aliquem excorn-

certissime teneatis,
municasse, qui aut non morereturin proximo, aut cujusnon
operiret faciem subita et ignominiosa confusio.
Exeratis itaque gladium Petri, utaddebitae fidelitatis ob-
servantiam compellantur inviti, qui spontanea voluntate pro
salute principis se morti et carceri debuerant objecisse.
Sola fidelitas est, quae dilatat gloriam populi, quse pacem
firmat, et terrorem incutit inimicis. Adhuc in Annalibus re-
censentur fideles populi, et vivent nomina eorum in aeter-
num. Refert Frontinus Casilinos, obsidente eos Hannibale,
tantam fidem servasse Romanis, ut eos ad deditionem, neque
fames, neque gladius inclinaret tantaque illos afHictos
:

fuisse inedia, quod mus centum denariis venderetur;

venditoremque muris periisse fame, et emptorem mortis
periculum evasisse. Petilini a pcenis obsessi parentes et
liberos ob inopiam ejecerunt, ipsi autem, coriis madefactis

arborum vitam trahentes, obsidi-

et igne siccatis, foliisque
onem undecim mensibus contempserunt. Cyzicum in con-
tumeliam Romanorum obsederat Mithridates, urbisque
captivos produxit, et ostendit obsessis, arbitratus futurum,
ut miseratione suorum ad deditionem compelleret oppidanos.
At illi exhortati eos ad mortem fortiter excipiendam, fidem
servavere Romanis. Vestri autem Andegavenses, quorum
prse cseteris populis erat in actis bellicis fama celebrior, tan-
quam filii Ephrem intendentes et mittentes arcum, conversi
sunt in die belli ; et quasi degeneres et imbelles, ubi for-

tius et fidelius principi suo adesse debuerant, in fugam

ignominiosissimam sunt conversi. Verumtamen speramus
in eo qui spes nostra est, qui convertit mare in aridam,
quod convertet in proximo corda filiorum ad patrem, et
hanc dissensionis amaritudinem dulcorabit. Ipse quoque,
qui judicat fines terrse, dabit victoriam regi nostro, et subli-
mabit cornua Christi sui. Vale.
 —

EPISTOLJE. 209

EPISTOLA LXX. ad jo. carnotensem episcopum.

[A.D. 1175?]

Argumentum. — Conatur persuadere Carnotensi episcopo, rectius eum

facturum, si nepotes potius, pauperes tamen et konestos, quam
externos ad ecclesiastica beneficia promoveat.

Dilecto, et prce omnibus diligendo domino suo Jo. Dei gratia

Carnotensi episcopo suus canonicus Petrus Blesensis salu-
tem } et in ira misericordice reminisci.

Eam speravimus in vobis et de vobis maturitatis et pru-

dentiae gratiani, ut vos adulatio fallax facile non seducat.
Proverbialiter enim dicitur, quod
Stultum est vas incrustare sincerum.

Et testimonio Salomonis : frustra jacitur rete ante oculos

pennatorum. Scitis,quod Robertus Salebere caro et sanguis
vester est : tamen quorum os amaritudine et dolo plenum
illi

est, qui dicunt bonum malum, et malum bonum, elongant

a vobis amicum et proximum, et de linguae veneno confisi,

eum a visceribus vestris nituntur avellere, exterminantes
adulatione seductoria legem naturae, necessitatem sanguinis,
beneficium nutriturse. Nepoti vestro, dum honestus est,

et ecclesiasticis idoneus beneficiis, minus aptum aut dete-

riorem quseso non prseferatis extraneum nec ab eo vestrse :

liberalitatis gratiam avertatis, in quo ista duo concurrunt,

natura et meritum. Sane inomnifacultate fortius est, qnod

ex natura procedit, quam quod accedit extrinsecus semper- ;

que sincerior erga vos erit nepotis affectio, quse naturae

obsequitur, quam quse sequitur ex fortunae inconstantia.
Aristotelem dixissc recolitis, quia omne quod natura tale
est, magis tale est eo, quod non natura tale. Quid est, quod
in jure civili pactum stipulationem tollit, et a stipulatione
non tollitur ? nisi quia pactum vinculum naturale est,
stipulatio vero civilis est obligatio jus autem civile naturale
:

corrumpere non potest, quum jus civile a naturali aliquando

e e
 :

210 PETRI BLESENSI9

tollatur. Durum quidem, et nimis austerum est vos eis

non esse propitios, quos vobis natura conciliat. Nam et
apostolo teste, qui suorum, et maxime domesticorum curam
non habet, fidem negavit, et est infideli deterior. Bruta
foetus suos nutriunt, et eos, quum fuerint grandiusculi, dere-
linquunt. Non decet hoc hominem, quem ratio, quem in-
telligentia faciunt caeteris praeeminentem. Cavete quaeso
ab iis, qui hominibus placent, confusi sunt qui omnia dicunt
ad voluptatem, ad veritatem nihil. Adulatio quidem pestis
improbissima est, quae quum statim deprehendatur a pau-
pere, apud divites latenter obrepens etiam circumspectum
circumveniet et prudentem. Aut enim sub dilectionis
imagine, aut devotionis obtentu, aut alicujus simulatione
officii se adulatio prodigiosa palliat, ut gratius acceptetur
venena enim non dantur, nisi melle circumlita. Gloriosum
vobis est, dicit callidus adulator, quod in beneficiorum
collatione pauperes honestos vestris nepotibus antefertis :

opus Dei est hoc : caro et sanguis non revelat hoc vobis.
Et quis in hac exhortatione malitiam non deprehendat ?

sic adversus eum, in quo dolus non est, quandoque dolosus

tentator Pharisaeus et Herodianus accessit : Magister,
scimus, quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non
est tibi cura de aliquo, neque accipis personam hominum :

licet censum dare Caesari an non ? praecedunt blanditiae,

sed venenum est in sermone. Verumtamen omnes laquei
malitiie dissolvuntur, dum producto numismate census,
Deo, quod erat Dei, et Caesari, quod erat Csesari, assignatur.
Vestra etiam discretio non ignorat, quodextranei ethonesti
admittendi et beneficiandi sunt, sed nunquam honestis
nepotibus praeferendi. Summa nepotem
naturse injuria est,
pauperum et honestum abjicere, carnemque et sanguinem
suum opprobrio publicas mendicitatis exponere. Ursa et
leaena diligunt foetus suos alienos quoque, si eis impen-
:

derint beneficium nutriturae. Sed ct lamiae, juxta prophe-

tam, nudaverunt mammas, et lactaverunt catulos suos: homo
autem adeo efferatae inhumanitatis erit, ut, quem docuit,
 —

epistoLjE. 211

negligat, et abjiciat quem nutrivit ? Qui hoc vobis, reverende

pater, suggerunt, parietem sedificant, et dealbant. Verum-
tamen Dominus dedit vobis cor et sapientiam, ut non sedu-
cant vos spiritus mendacii specie et adulationis, ut adulatores
deprehendatis in astutia sua, debitumque naturae in vobis
non extinguat dolositas aliena. Porro Joannes evangelista,
licet consanguineus Domini, prse cseteris tamen est dilectus a
Domino, alterumque filium Zebedsei, et Jacobum minorem,
Joseph etiam justum, Judam et Simonem, linea consan-
guinitatis a Christi consortio non abscidit. Si nepos vester
honestus est et prudens,in viro prudente naturam, in consan-
guineo diligite honestatem. Si ei apud vos beneficium naturae
non sufficit, ei saltem honestas et litteratura sufficiat, ut vos
inveniat benignum et placabilemapud quem circumscripta
:

omni linea parentelse de suorum exigentia meritorum

gratiam vendicat et favorem.

EPISTOLA LXXI. ad m. ernaldum blesensem.

Argumentum. —Emerat Blesensis Parisiis libros legum, pretio numerato,

sed non abstulerat : quos alius, majori numerato pretio, abstulit.
Contendit ergo Blesensis libros illos, licet sibi traditi non sint, ab alio

emi non potuisse.

Carissimo socio et amico magistro Ernaldo Blesensi, Petrus

Blesens. Bathon. archidiac. salutem.

Quum dominus rex Anglorum me nuper ad dominum

regem Francorum nuntium destinasset, libri legum venales
Parisius oblati sunt mihi ab illo B. publico mangone libro-
rum : qui quum ad opus cujusdam mei nepotis idonei vide-
rentur, conveni cum eo de pretio, et eos apud venditorem
dimittens, ei pretium numeravi : supervenies vero C. Saxe-
burgensis prsepositus, sicut audivi, plus obtulit, et licitatione
vincens libros de domo venditoris per violentiam asportavit.
Quoniam igitur ad eum, qui me misit, redire maturius me
212 PETRI BLESENSIS

oportet, vosque moram facturus estis Parisiis, plenissimam

habens in vestra discretione fiduciam vobis praedicti procura-

tionem negotii committo : aut, si moram Parisiis aliqua

vobis necessitas interdicit, maoristro Hngoni Genuensi sub
litterarum mearum testimonio committatis. Quum enim
ratione civili alienis negotiis exactissima diligentia debeatur :

scio, quod si prsesenti causa?, cui plurimum assistit sequitas,

sollicite impenderitis procurationis officium, intentio vestra

cum honore et fructu veniet ad effectum. Nam, licet rei

venditre, aut donatse, aut ex causa relicti debitse non soleat

sine traditione transferri dominium, hic tamen habeo
utilem actionem in rem, per quam contendo libros mihi ex-
hiberi et tradi. Et ad hoc facit lex illa digestorurn ad muni-
cipalem, de jure omnium incolarum, et lex tertia digestomm
de liberis exhibendis. Sed et libertum meum, cujus pos-
sessionem nunquam habui, sic peto : item et filium meum
adjecta causa ex jure quiritum. Item civis, aut civitas de-
curionem suum, ut in institutionibus, de actionibus, prsejudi-
ciales, et digestis, de rei vendicatione, lege prima, para-
grapho, per hanc. Codice de agricolis et censitis, lege
quisquis et lege omnes. Ex habet de colonis Palsestinis, et

codice de colonis Thracensibus, codice de fugitivis colonis,

de agricolis etiam et mancipiis lege secunda et tertia. In his
omnibus mihi vendico rem, cujus possessionem nunquam
nactus sum. Sed nec in omnibushis traditionis aut posses-
sionis fit mentio. Nam et libertum petam non traditum auts

possessum. Alioquin, quid fiet, si statiin post manumis-

sionem se contendat ingenuum? Aut si jus patronatus
emerim a patrono, etsi non possederim, tamen ago. Nam
etsi pater mihi assignaverit libcrtum, citra omnem tradi-
tionem et possessionem patre mortuo ipsum peto. Itcm, si

dcbitor paratus erat solvere, deinde convenit, ut retineret

pecuniam in causam crediti, contrahitur mutuum, quia crcdi-
tor intelligitur recepisse, et illi dedisse, ut digest. de rcbus
creditis, lege singularia. Expressa similitudinis forma vidcor
libros ab emptore recepisse, et in causam ilcpositi dimi-
 —

EPISTOL.E. 213

sisse. Praeterea traditio alia est vera, quse fit interveniente

corporali actu unde dicitur
: ; traditionibns et usurpationi-
bus quibus rerum dominia acquiruntur, ut codice de
pactis, lege traditionibus. Alia fit per fictionem juris,
quse triplex est, fit enim per constitutionem, ut codice de
donationibus lege quisquis, et dig. de rei venditione, lege
mulier. Et digest. de acquirenda possessione, lege inter-
dum. Alia fit per celebritatem unius actus, qui alium oc-
cultat, ut dig. de donationib. inter virum et uxorem, lege
hsec ratio. §. sciendum, in medio paragraphi. Alia fit

ex appositione custodis, ut dig. de acquirend. posses.

lege quarundam. Plac brevi deliberatione usus sum,
non ut vos instruam, qui estis in jure civili prsecipuus,
sed ut ad subtiliora vos excitem. Informe principium
vos informabit ad optima : scriptum est enim : Da sapienti
occasionem, et sapientior erit: nam et rivulus ex cursu
continuo in magnum plerumque stagnum exuberat, et
scintilla incendii ventorum suffragio se porrigit in im-
mensum. Vale.

EPISTOLA LXXII. ad amicum et socium.

Argumentum. —Acriter invehitur in quendam olirn sociuni et arnicum,
qui per invidiam auctor fuerat, ut Blesensis in familiam arcliiepiscopi
Senonensis non adscisceretur, aliisque beneficiis ecclesiasticis exci-
deret. Epistola erudita est abundans versibus poetarum.

M. Petrus Blesensis G. quondam amico et socio suo salutem

quam meruit.

Quum dominus Senonensis me vocasset a scholari militia,

et sub certa expectatione tempestivi beneficii suae familise
adscripsisset, frequenti suggestione tuapropositum revocavit,
et sicut publice jactitasti, me
spem meam aliumilluso in

introduxit. Benedictus autem Deus, qui spem mihi abstulit,

et rem contulit, tuamque conscientiam cruciatu poenitudinis
affligere postea non cessavit. Nam juxta Ethicum,
 214 PETRI BLESENSIS

Exemplo quodcumque malo committitur, ipsi

Displicet auctori : prima est haec ultio, quod se
Judice nemo nocens absolvitur.
Illud autem mihi ad votum gratanteraccedit, quodpublice
scitur, hoc non ex culpa raea, sed ex tua invidia processisse,
mihique solatio est tuse conscientise cruciatus.

Invidia Siculi non invenere tyranni

Majus tormentum.
Poena quidem vehemens, ac multo saevior illis,

Quas et Caeditius gravis invenit, aut Rhadamanthus

Nocte dieque suum gestare in pectore testem.

Invidia qua instigante Cain fratricidium commisit:

est
Joab Amasam interfecit Saul persecutus est David Ju-
: :

daei Christum Pilato tradiderunt filii Jacob Joseph Is- :

maelitis vendiderunt. Nunquam sane invidisses pauperi, si

qua tibi inesset generis mentisve nobilitas : quia testimonio

poetse,
Livor, iners vitium, mores non exit in altos,
Utque latens ima vipera serpit humo.
Jam non reputabo me miserum, cui potest alius invidere.
Vulgo enim dicitur quia sola miseria caret
: invidia. Usque
in diem mortis non judicabo me a morsu invidise liberum
et immunem. Nam juxta Ethicum, ille qui monstra domuit
et evasit,
Comperit invidiam supremo fine domari.

Certe, si inimicus meus maledixisset aut nocuisset mihi, sus-

tinuissem utique : sed nunc
Non expectato vulnus ab hoste tuli.

Ideoque et ipsum impatientius fero. Nam teste Nasone,

Leniter, ex merito quicquid patiare, ferendum est.

Quse venit indigne, poena, dolenda venit.

111ud plurimum adauxit injuriam, et ignem indignationis

accendit, quia innocentiam meam tantse majestati reddidisti
exosam, quae solo nutu meam potest damnare et opprimere
parvitatem. Legitur, quod Augustus in Pollionem scripserat
Fescenninos: quumque respondere Augusto Pollio moncre-
tur: At ego, inquit Pollio, taceo, non est leve in eum scribere,
 : :

EPISTOLiE. 215

qui de levi potest proscribere. Longe quseso faciat a me

dominus arehiepiscopus manum suam, nec ejus fortitudo
me terreat.
A Jove percussus non leve vulnus habet.
Ipse suas quamvis vires inhiberet Achilles,
Missa graves ictus Pelias hasta dabat.

Mole quseso magnitudinis suee me non premat. Nam satis

sequanimiter fero dispendium, quod mihi hostis procuravit

occultus.
Flagrantior sequo,
Non debet dolor esse viri, nec vulnere major.

Adhuc retineo spei magnse solatium :

Nec sic mea fata premuntur,

Ut nequeam relevare caput : sors asqua merentes
Respicit.

Super omnia desiderabilia mea erat praecipuum, ut in terra

nativitatis mese aliquod beneficium obtinerem quia :

Nescio, qua natale solum dulcedine cunctos

Tangit, et immemores non sinit esse sui.
Nunc autem culpis meis exigentibus, vagus et profugus
super terram,
Quo me cumque rapit tempestas deferor hospes.

Verum quia innocentia mea per malitiam subversa est,

habeo consolationem in Christo, ut sapientia vincat mali-

tiam, et disponat omnia suaviter, quse graviter sustinere
compellor sub expectatione misericordise suae.

Omne solum forti patria est, ut piscibus aequor ;

Ut volucri vacuo quicquid in orbe patet.

Si me fortuna dejecisset in angiportum, ut ita loquar,

arctioris angustiae, non timerem. Poetae namque testimo-
nio,
Fortuna miserrima tuta est
Nam timor eventus deterioris abest.

Nunc autem de paupertate causari non possum

Pauper enim non est, cui rerum suppetit usus.
Quod satis est cui contingit, nihil amplius optet.
Si ventri bene, si lateri est, pedibusque tuis, nil

Divitias poterunt regales addere majus.

216 PETRI BLESENSIS

Eccc, qui in domibus regum sunt mollibus vestiuntur. Ego

tamen nec sanioribus cibis, ncc indumentis ornatioribus
uterer, si in regum palatiis habitarcm.

Sit mihi, quod nunc est, etiam minus : ut mihi vivam,

Quod superest sevi, si quid superest mihi vitas.

Nam neque divitibus contingunt gaudia solis,

Nec vixit male, qui natus moriensque fefellit.

Nihil prorsus habeo prcetcr patrimonium meum, illudquc

totum largior et distribuo in parentes : avarior forte futurus,
aut largior, si fortuna clementior arrideret. Arridebit equi-
dem Domino dante, et in caput tuum ignominiose refunde-
tur, quod curialis scholaram, versutus simplicem supplan-
tasti. Jamque tibi debitse ultionis vicissitudinem repen-
dissem, sed pro minimo mihi est, licet magnus sis in oculis

tuis, adversus vilem et abjectum expetere ultionem.

Quippe minuti
Semper et infirmi est animi, exiguique voluptas
Ultio.

Mihi sufficit ad vindictam quod processu temporis in me

promovendo misericordia Altissimi
videas, intabescasque videndo.

Mc quidcm non procurante in promptu est subvcrsio tua,

quia tcstimonio poetse,
Omnia sunt hominum tenui pendentia filo,

Et subito casu, quac valuere, ruunt.

Tu quoque fac timeas, et quae tibi grata videntur,
Dum loqueris, fieri tristia posse puta.

Putas te mihi exitialiter nocuisse, quia usus consilio

Jannes Mambres, atque consilio Achitophel, quorum
et
adhuc hasredes omnes fere curias obsederunt, a me dominum,
amicum et proximum elongasti. Recolo quantas insidias
rcmulorum in palatio rcgis Siculi Willelmi secundi
quando-
que expertus sum qui quum multipliciter mc a regis latere
:

studuissent, et non possent amovere, prius ad unum epis-

copatum ct alterum, demum ad Neapolitanam metropolim
postulari, et solemniter eligi me fecerunt. Ego autem ad
 — :

EPISTOLvE. 217

hoc nullo potui fraudis artificio inclinari : sciebam enim,

quod ad hoc hoc tota eorum versutia versabatur, ut
et circa
ab aulica conversatione remotum aperta persecutione obrue-
rent. Tu e contrario post unam et alteram praabendam,
quibus me fraudulenter emunxeras, mihi in prsepositura
etiam supplantasti. Porro terribilis in judiciis Deus inter
me et Siculos proditores terribiliter judicavit. Ipse parcat
tibi, ego enim nullam de te expecto ultionem.

EPISTOLA LXXIII. ad tres episcopos angli^e.

Argumentum. — R. Archiepiscopus Cantuariensis hortatur episcopos

ad tollendum e medio abusum, qui in Anglia invaluerat, ut sci-

licet interfectores ssecularium capitali pcena, clericorum vero ct

episcoporum tantum excommunicationis pcena plecterentur.

Ricardus Dei gratia Cantuar. archiepiscopus totius Anglice

primas, et apostolicce sedis legatus venerabilibus et dilectis

in Christo fratribus R. Wintoniensi, G. Eliensi, Jo. Norwi-

censi episcopis, salutem et salubre consilium.

In ecclesia Anglicana damnosa omnibus, et omnino

damnanda consuetudo invaluit, quse nisi per industriam
vestram fuerit omnino sublata de medio, in enorme totius
Cleri dispendium vehementer excrescet. Si Judseus aut
laicorum vilissimus occiditur, statim supplicio mortis ad-
dicitur interfector : si quis vero sacerdotem vel clericum
minoris aut majoris status occiderit, ecclesia sola excom-
municatione contenta, aut, ut verius loquar, contempta,
materialis opem gladii non requiret. Scitis quidem, quod
a Domino dictum est Moysi maleficos non patieris vivere.
:

Et apostolo teste, princeps gladium habet ad vindictam

malefactorum, laudem vero bonorum. Sed et Dominus
dicit : qui vos tangit, me
Et per prophetiam
tangit.
Nolite, inquit, tangere Christos meos. Ubi igitur posset
maleficium immanius et execrabilius inveniri, quam grassari
rf
 :

218 PETRI BLESENSIS

in Domini, et in populum acquisitionis libera

Christos
impunitatis audacia gladium exercere ? Accepta mihi esset
sententia excommunicationis in talibus, si timorem homicidis
incuteret. Sed culpis nostris exigentibus gladius Petri ru-
bigine obductus est, et quia non potest incidere, datus est in
contemptum. Si capra, si ovicula furto sublata sit vel occisa,
in hujus rei auctorem, si lateat, sententia excommunicationis
emittitur : convictus vero aut confessus furcarum patibulo
deputatur. Porro clerici vel episcopi occisores Romam
mittuntur, euntesque in deliciis cum plenitudine Apostolicae
gratiae, et majore delinquendi audacia revertuntur. Talium
vindictam excessuum dominus rex sibi vendicat, sed nos
eam nobis damnabiliter reservamus, atque liberam praebentes
impunitatis materiam, in fauces nostras laicorum gladios
provocamus. Ignominiosum est, quod pro capra vel ovicula
gravior, pro sacerdote occiso pcenaremissior irrogatur. Sed
his et deterioribus digni sumus, qui jurisdictionem alienam,
et nobis omninoindebitam ambitione temeraria usurpamus.
Nam et in corpore decretorum, et in epistola ad Romanos
haec verba nos legisse meminimus. Sunt qusedam enormia
flagitia, quse potius per mundi judices, quam per rectores
et judices ecclesiarum judicantur. Sicut est, quum quis
interficit Pontificem apostolicum, presbyterum, sive diaco-
num, hujus modi reos reges et principes mundi damnant.
Omnis equidem justitia ideo exercetur, ut debita quiete
gaudeat innocentia, et malignantium temeritas refrenetur.
Verumtamen in hac jurisdictione maledicta, quam ambitiose
et superbe pnesumimus, Deum ofFendimus, et dominum
regem, viamque in clericos malignandi tutissimam laicis

aperimus. Nuper apud Wintoniam sacerdos litteraturae

commendabilis et conversationis honestae malitiose occisus

est a Willelmo Frechet, et uxore ejus, nec illi maleficium
diffitentur. Prompti sunt ergo curiam adire Romanam
nam confidit in ea cor viri sui, atque in specie et pulchritu-
dine sua intendit prospere procedere, et de lenocinio uxoris
in via praeter absolutionis beneficium fructus uberioris
 EPIST0LJ3. 219

manipulos reportare. Vos ergo, dilectissimi fratres, huic

publicse pesti, dum in suo cursu est, maturiore consilio
studeatis occurrere : nam si liberius aliquantulum et
licentius evaserit, periculum quod inter pauperes nunc
versatur nostris in proximo cervicibus imminebit. Eccle-
siajurisdictionem suam prius exerceat : et si illa non suffi-
cit, ejus imperfectum suppleat gladius saecularis. Hujus rei
auctoritas e synodo Urbani papse, et decreto Gregorii, ex
epistola Nicolai ad episcopos Galliarum, ex concilio etiam
Martini papse, et ex concilio Carthagin. III, et ex multis
sanctorum patrum institutionibus emanavit. Nec dicatur,
quod aliquis puniatur propter hoc bis in idipsum nec :

enim iteratum videtur, quod ab uno incipitur, et ab altero

consummatur. Duo sunt gladii, qui mutuum a se mendi-
cant auxilium, atque ad invicem sibi vires impartiuntur
alternas, sacerdotium regibus, et sacerdotibus regnum.
Ideoque si ab altero suppletur alterius insufficientia,
non videtur duplex contritio, aut punitio combinata.
Nam et illi, qui ad mortis patibulum sunt damnandi,
juxta Moguntinense concilium, antequam ad tormenta
ducantur, per cordis contritionem et poenitentiam spiri-
tualiter puniuntur, nec duplicitatem contritionis inducit,
sed quaedam prseparatio est ad mortem poenitentia et satis-

factio quae pra^cedit. Reddentes igitur Deo, quse Dei sunt,

et Caesari, quae sunt Caesaris, juxta petitionem domini
regis, ei tantorum vindictam excessuum relinquamus : reis

autemin mortis articulo constitutis, quia sententiam lati ca-

nonis incurrerunt, si absolutionem postulaverint, et in hoc,
et in aliis, quantum possumus, sine scandalo et periculo
ecclesias, humanitatis consiiium misericorditer impendamus.
Publice namque interest, ut materiali gladio cohibeantur,

qui nec Deum timent, nec deferunt ecclesise, nec censuram

canonum reverentur. Bene valete.
220 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA LXXIV.—ad g. archidiaconum.

Argumentum. —Archidiacono saudet, ut Guidonem hospitem suum in

crimen adulterii relapsum, ac proinde incorrigibilem, non secundo
eum ab ineunte
puniat, sed patrem ejus, qui aetate ad lusum aleaj,

omnium malorum seminarium, assuefecerit.

Dilecto amico suo G. Archidiac. P. Blesen. Bathon. archid.

salutem, et continuos ad vota successus.

Preces vobis affectuosas porrigerem pro Guidone hospite

meo, sed nec precandi affectum invenio, nec preces oblatse
merentur effectum. Non excuso apud vos hominem, qui
enormi dehonestatione vitse publice se accusat, nam ut verbo
Nasonis utar,
Non est confessi causa tuenda rei.

Sperabam, quod esset ex vestrae novissimse animad-

versionis flagello correctior, et quod ei vexatio dedisset
intellectum : sed nunc reversus est ad vomitum et
et ;

pcenaa, quam passus est, immemor, adulteram quam abjece-

rat ad extraordinarios revocavit amplexus.
Saucius evitat, dicit poeta, pugnas gladiator, et idem
Immemor antiqui vulneris arma capit.
Qui post naufragium modo stagna lacusque timebat,
iEquore as iterum remige tentat aquas.

Pcnitus despero de correctione illius, qui forte emendabilior

erit, si usque ad satietatem suo arbitrio relinquatur.

Curando fieri qua;dam majora videmus

Vulnera, quoc melius non tetigisse fuit.

Vulneris hoc genus est, quod quum sanabile non sit,

Non contrectari tutius esse puto.

Videtur autem mihi patcr ejus longe damnabilior in hac

parte : nam quum filium suum in pueritia sua sanctis ct
honestis moribus informare dcbuerit, ingenium illius exerci-
lenociniorum turpitudine depravavit.
tavit in alea, variaque
Tunc equidem erudiendus crat, ct ad omnem formam sus-
cipiendam idoneus, tanquam
 EPlSTOLiE. 221

Udum et molle lufcum nunc nunc properandus, et acri

Fingendus sine fine rota : nam
Fingit equum tenera docilem cervice magister,
Ire viam qua monstrat eques.

Qui si in setatem venae durioris evaserit, ad mollitiem am-

bulatorii gressus non poterit erudiri. Morum siquidem
qualitas trahitur a convictu: et qui picem tangit, inquina-
bitur ab ea: corrumpuntque prava consortia bonos mores>
teste Satyrico,
Velocius et citius nos
Corrumpunt vitiorum exempla domestica, magnis
Quum subeant animos auctoribus.

Quid faciet filius, nisi quod viderit patrem facientem ?

Si damnosa senem juvat alea, ludit et hasres

Bullatus, parvoque eadem movet arma fritillo.

Juvenem vitiosum esse non miror, cujus pueritiam pater

alese dedicavit. Alea siquidem mendacii, perjurii, furti, sa-

crilegii mater est. Ideo filium instruens, fuge aleam, dicit

Cato. Ludum tesserarum et aleee legitur Attalus Asiaticus

invenisse, quem longe melius est ignorare, quam scire.

Chilon Lacedaemonius causa ineundae societatis et amicitise

missus ad Corinthum duces et seniores populi ludentes inve-
nit in alea. Infecto itaque negotio rediit, dicens gloriam Spar-
tanorum, quorum virtus noviter constructo Byzantio clares-
cebat, non esse hac infamia maculandam, ut dicerentur
societatem cum aleatoribus contraxisse. Regi quoque
Demetrio a rege Parthorum tali aurei dati sunt, ut notaretur
in eo levitas puerilis, qui in majestate regali levibus inten-
debat. Quia igitur filius in patre corruptus est, corripien-

dus est et in patre, ut poena patris doceat filium a turpibus

abstinere. Scriptum est, quia mulctato pestilente sapiens
sapientior erit, lavabitque justus manus suas in sanguine
peccatoris. Frequenter evenit ut uni membro per aliud
medeamur. Dolent aures, et scyphse humeris apponuntur :

delictum cordis fletus oculi purgat. Peccavit manus, et

pectus contunditur. Deliquerunt genitalia, et dorsum po-

 —

222 PETRI BLESENSIS

nitur ad flagella.Sane pater sententiam suspensionis, et

excommunicationis vinculum non veretur. Hsec omnia
verbalia qusedam sunt nec desistet a turpitudine inolita,

nisi bursse dispendio compescatur. Certissimam illius

emendationem vobis promitto in ablatione pecunia?. Sen-

sibilis est illa sententia, non verbalis, ideoque plus doloris
incutit et timoris. Nam juxta cthicum,

Ploratnr lachrymis amissa pecunia veris.

Non cohibent sacra verba manum, majore tumultu

Planguntur nummi, quam funera.

Duos igitur in uno lucrifacite : atque dispendio patris filium

ad honestatis compendium revocantes in dolore patris va-
gam et effrenem filii petulantiam cohibetc. Filium enim
iilius hac vice corrigere nihil aliud esset, quam stimulare
insanum, quam oleum adhibere camino, et ventis incendia
excitare.

EPISTOLA LXXV. ad rogerium decanum.

Ahuumentum. —Suadet Rogerio decano, ut quoniam dura quaedam regi

denuncianda haberet, tempus opportunum expectet, quum placatioris
erit animi. Deinde addit consecrationem electionis Lincolniensis a papa
in triennium prorogatam.

Pelrus Blesens. Buthon. urchidiuc. Rogerio decano sulutem, ct

sulubre consilium.

Nullus magister fidelior, aut efricacior est, quam qui

probavit per experientiam, quod impertitur aliis per doctri-
nam. Nuper ad dominum regem missus, ut Cantuariensis
ecclcsiaB negotia procurarem, morc solito leetabundus accessi.
Verumtamen legcns et intelligens in ipsius facie turbationem
animi sui, statim supprcssi labia, linguamque cohibui, veri-
tus, ne si loquerer, ejus vehcmentius irritaretur iracundia,
quam mihi fidelis interpres animi facies nunciabat. Nego-
tiuni itaque distuli, donec faveret hora felicior, ct vultus
serenior arrideret. Offensum cnim principem super gcrcn-
 EPISTOLJE. 223

dis negotiis convenire, nihil aliud censeo, quam explicare

retia in capturam sequore procelloso. Se quippe et retia sua
perdere properat, qui tempestati se ingerit, atque tranquil-
liorem maris faciem non expectat. Scio, quia missus es, ut
domino regi dura denuncies : unde et in hoc verbo te habere
cautius oportet. Nam et ea quse per se grata sunt, quando-
que ex inconsulta relatione displicent, et dura eo quandoque
artificio referuntur, ut placeant. Illud caveas, ne accedas
ad dominum regem negotium tuum propositurus, donec per
me, vel per alium, qui mores ejus noverit, introitus prseten-
tetur. Agnus enim dum placati est animi leo vero,
est, :

aut leone truculentior est, dum vehementius excandescit.

Non est ludus, illius indignationem incurrere, in cujus manu
honor est et confusio, hsereditas et exilium, vita et mors.
Teste Salomone, indignatio regis, nuntius est mortis. Aris-
toteles Callisthenem auditorem suum ad Alexandrum mit-
tens, hortatus est, ut cum eo aut nunquam, aut jucundis-
sime loqueretur, quo apud regias aures, vel silentio esset fcu-

tior vel sermone acceptior. At ille, dum Alexandrum Persica

salutatione exultantem objurgat, dum vitam ejus corripit et
componit, vita privatus est. Scio, quid afferas, atque ex
parte maxima injunctum tibi jam explevi negotium : ideo
circumspectius tibi cave, ne ex importuno accessu, aut
ex inconsulto sermone res quse ex voto procedit, in periculum
incidat, aut defectum. Totum siquidem negotium brevi-
bus verbis poteris intervertere, quod instanti vigilantia, et
propensiore cautela studui promovere. Scis, quia Lincol-
niensis episcopatus, pro quo specialiter missi sumus, quin-
decim annis, aut amplius, jam vacavit dominusque Can-
:

tuariensis recepit a summo pontifice in mandatis, ut com-

pellat electum consecrationis munus et ofncium Episcopale
suscipere, aut ibi alium, omni occasione et appellatione
remota, non differat ordinare. Res autem in contrarium
versa est: nunc enim de novo conserationem electi distulit
in triennium Romana ecclesia. Ideoque temerarium esset
vos rigore uti, quem evacuat dispensatio aliena. Porro
 —

224 PETRT BLESENSIS

quicquid differat Romanus pontifex, certissime teneo, quod

intensum domini regis desideriuni est, fixumque proposi-
tum, quod infra quatuor menscs ecclesia Lincolniensis
episcopum habeat consecratum jamque hoc ejus desiderium
:

desiderabilis consummasset effectus, nisi illi commune po-

puli commodum impedissent, de quorum manibus populi
perditio exactius requiretur. Queedam, quibus instructior
eris, habeo tibi prsesentialiter aperire, quae non committerem
nuntio, vel scripturse. Vale.

EPISTOLA LXXVI. ad m. petrum blesensem.

Argumentum. —Serio et erudite monet socium suum, qui totam pene

actatem in juris civilis, poeticarumqe fabularum studio consumpserat,
et adhuc pangendis canendisque amatoriis vejsibus, vacabat, tandem
se ad Theologia) studium applicet, et curandae animae saluti impen-
sius incumbat.

Carissimo socio suo mayistro Petro Blessensi P. Blesensis

Bathoniensis archidiac. salutem in auctore salutis.

S^epe scriptis, ssepe viva voce te monui et rogavi, quate-

nus a ludicris et scurrilibus abstineres : et, ut verbo apos-
toli utar, non subterfugi, quominus tibi annunciarem con-
silium Domini. Et quia locum apud te prsemissa correctio
non invenit, juxta consilium Pauli, mihi eadem scribcre
non est pigrum. Testimonio sane cujusdam sapientis,
nunquam nimis dicitur quod nunquam satis dicitur. Etsi
varia3 occupationes liberam mihi scribendi invideant facul-
tatem : zelo tamen caritatis accensus, paginam repentae
correctionis arripiam. Zelus Phinees coeuntes occidit.
Moyses zelo ductus idololatras, Samuel regem Amalech,
Elias quinquagenarios, Judseum sacrificantem Matathias,
Petrus Ananiam et Saphiram interfecit : Zelus domini de
templo vendentes et ementes ejecit. Zelus, inquit, domus
tuae comedit me. Vse mihi, quia tacui, quia tanto tempore
obmutui, ct silui a bonis. Vereor, ne sanguis fratris clamet
 EPISTOLiE. 225

ad Dominum dc tcrra contra me. Fratrem voco, quem

mecum filium Christi fecit divinse regenerationis adoptio.
Verbum prophetse est maledictus est, qui prohibet gladium
:

suum a sanguine, id est, verbum exhortationis a mortifica-

tione peccati. Gladius enim sub lingua corripientis : mel
vero et lac sub lingua meretricia blandientis. Non parco
tibi, ut mihi et tibi parcat Deus. Rex Achab pepercerat
regi Benadab, sicut in tertio regum libro legis, et locutus
Dominus per Michseam dicens: quia dimisisti virum
est ei
dignum morte de manu tua, erit anima tuapro anima illius.
Quia Saul pepercit regi Amalech, ab eo translatum est
regnum ejus. Doleo, quia me loqui oportet debito et
solito duriora ; unde et verba mea dolore sunt plena. Te
quidem summos eminentise titulos scientia scholaris ex-
in
tulerat quumque debuisses aliis esse virtutum forma et spe-
:

cuium honestatis, per scurriles nugas et fabulosa commenta

gentilium factus es mullis laqueus in ruinam. Quid tibi ad
vanitates et insanias falsas? quid tibi ad deorum gentilium
fabulosos amores, qui debueras esse organum veritatis ? O
bone Jesu, O vera veritas, quomodo diminutEe sunt verita-
tes a filiis hominum ? Domine, principium verborum tuo-
rum veritas : in circuitu tuo veritas et omnia mandata
:

tua veritas. Et quse insania est de Hercule et Jove canere

fabulosa : et a Deo, qui est via, veritas et vita, recedere ?
Narraverunt, inquit, mihi iniqui fabulationes, sed non ut
lex tua. Lex enim tua, Domine, lex immaculata, conver-
tens animas : ideo animas convertens, quia eas supplant&ri
non permittit. Scriptum est enim de justo : lex Dei in
corde ipsius, et non supplantantur gressus ejus. Posuerunt,
laqueum mihi, et de mandatis tuis non er-
inquit, peccatores
ravi. Quomodo non errasti? quia hsereditate acquisivi tes-
timonia tua, ut non peccem tibi. Me expectaverunt, in-
quit, peccatores ut perderent me, sed non praevaluerunt,
;

quia testimonia tua intellexi. Iri fabulis paganorum, in

philosophorum studiis, tandem in jure civili dies tuos usque

in senium expendisti, et contra omnium te diligentium vo~
Gg
226 PETRr BLESENSIS

luntatem sacram Theologiae paginam damnabiliter horruisti.

Audi prophetam respexisti ad majus, et ecce factum est
:

minus intulisti laborem tuum, et dixisti ecce de labore

: :

meo, et ego exsufflavi illud, dicit Dominus exercituum.

Jam canis respersus es, et adhuc puerilibus te impendis.
Sapientia clamitat in plateis, usquequo parvuli diligitis in-
fantiam, etstulti, ea quas sibi noxiasunt, amplectuntur? Ve-
reor, ne te verbum illud sapientis respiciat : comederunt
alieni robur ejus, et nescivit : sed et cani effusi sunt in eo,
et ignoravit : qui de Domino sentire in bonitate debueras,
et in Scripturis vitalibus degustare gloriam rnagnificentiae
suavitatis ejus, amatoria scribis, ct adinventionibus profanis
et in te, et in aliis passiones desiderii suscitans, indigna-
tionem provocas creatoris. Turpitudinem tuam publicas,
ut et sanguis sanguinem tangat, et qui in sordibus est, plus
sordescat. Peccatum suum, dicit propheta, sicut Sodomse
prsedicaverunt. Sed ex adverso clamat sermo propheticus,
ne ascendatis in Bethaven, aut in Galgala, id est, ne vestram
ignominiam publice prsedicetis. Insani capitis est, amores
illicitos canere, et se corruptorem virginum jactitare. Audi

quid dicat Job : pepigi fcedus cum oculis meis, ut ne qui-

dem cogitarem de virgine. Verbum sapientis est: tur-
pia ne dixeris : paulatim enim pudor per verba dilabitur.
Turpitudo etiam, inquit apostolus, nec nominetur in vobis.
Ipse vero de scurrilibus et curiosis hominibus loquens, in
secunda ad Thessalonicenses Denunciamus, inquit, vobis
:

fratres, et per Jesum filium Dei prsecipimus, ut non com-

municetis eis. Quse utilitas tibi quseso est, verba proferrc

in ventum, talentumque scientiae tibi commissum a Domino
figmentis impendere fabulosis ? talentum suum repetet cum
usuris. Homo austcrus est. Metit, ubi non seminavit.
Thesaurum siquidem, quem habes, in vase fictili hactcnus
quasi sub eventu aleae posuisti. Vide, si tangit te sermo
ille Domini per prophetam : argentum tuum versum cst in
scoriam : et ibidem : dedi eis aurum et argentum mcum :

ipsi vero de auro et argento meo operati sunt Baal. Quid

 EPISTOLiE. 227

tibi ad Jovem, et ad Herculem? contra legis prohibitionem

nemus Domini plantare prsesumis.
idololatrise juxta altare

Heu, heu, princeps hujus mundi ejectus fuerat foras, et nos

eum reducimus syrenum cantibus, et rhythmorum delira-
mentis. Te introducente venerunt gentes in hsereditatem
Domini. Ingressee sunt gentes, id est, gentilium mores in
sanctuarium Dei, de quibus prseceperat, ne intrarent in
ecclesiam suam. Ego quidem nugis, et cantibus venereis,
quandoque operam dedi, sed per gratiam ejus, qui me se-
gregavit ab utero matris mese, rejeci haec omnia a primo
limine juventutis. Dracones Pharaonis devoravit in me
draco Moysi, dum suavitatis Theologicae lepor evacuavit
scientiam vanitatis. Ipsa est aqua Jerichontina, cujus ste-
rilitatem Elisseus salis appositione sanavit: et egressus ad
fontes non erit in eis ultra mors, neque sterilitas. Sa-
ait,

pientia, quse desursum est, teste Jacobo, primum quidem

pudica est, deinde pacifica. Repudiatis ergo adulterinis am-
plexibus mundanae scientise, tu qui major es mundo, stu-
dium scientise salutaris amplectere, eamque studeas virgi-
nem castam exhibere Christo. Hanc sibi in sponsam et
amicam eligeret sapiens, qui dicebat Hanc exquisivi a
:

juventute mea hanc mihi assumpsi in sponsam, et amator

:

factus sum formae illius. Sane praecepit Dominus in lege

Moysi populo Israel, ne quis de genere Canaan sibi ducat
uxorem praeterea dicebat mater Jacob tsedet me vivere
: :

propter filias Heth. Si acceperit filius meus uxorem de

stirpe Canaan, nolo vivere. Ego, etsi non materna, fraterna
saltem dico affectione, quia taedet animam meam vitae mese,
nisi tempestivius ab ista destiteris vanitate. Porro omnia,
quse scribis, mirabiii artificio, et exquisitissima sententiarum
verborumque venustate componis. Sed damnat apostolus
ea, quse sunt rationem quidem habentia sapientise secun-

dum doctrinas hominum, sed non sedificant ad salutem.

Illud nobile ingenium fratris mei magistri Willelmi, quan-
doque in scribendis comcediis et tragcediis quadam occupa-
tione servili degenerans salutaribus monitis ab illa peremp-
 :

228 PETRI BLESENSIS

toria vanitate retraxi : qui in brevi praeeminens in exercitio

doctrinae coelestis fructuosa prsedicationis instantia perditi
jacturam temporis plenissime restauravit. Recedant itaque
vetera de ore tuo, quia Deus scientiarum Dominus est, et

ipsi praeparantur cogitationes. Ipse novit cogitationes

tuas, quoniam vanae sunt. quorum janitor esse con-
Illi,

tendis, quum cognovissent Deum, non sicut Dominum glori-

ficaverunt, sed evanuerunt in cogitationibus suis, et obscu-
ratum est insipiens cor eorum. Dicentes enim se esse sa-

pientes, stulti facti sunt. Porro sapientia Dei justificata est

a filiis suis reprobantibus sapientiam hujus mundi. Filii

autem hujus saxuli prudentiores sunt filiis lucis in genera-

tione sua, reputantes stultitiam prudentiam proedicationis,
per quam Deus disposuit salvos facere credentes. Sa-
pientiam hujus mundi, quse inimica est Deo, et mors
animarum, cum sapientia Dei simul habere non pote-
ris. Duabus viis ingredi, aut duobus dominis servire
non potes pallium quidem breve est
: duos operire ;

non potest. Usquequo igitur claudicas in duas partes ?

Unum precor, ut sicut exhibuisti cor et linguam tuam
servire immunditise, et iniquitati ad iniquitatem, ita ct nunc
eadem membra exhibeas servire justitise in sanctificationem.
Hora tibi jam sexta est quare stas tota die otiosus, quum
:

ad operandum Dominus te invitet ? Verbum sapientis est

Quicquid potest manus tua, instanter operare quia neque :

ratio, neque scientia, neque consilium apud inferos, quo tu

properas. Erit in proximo sabbatum, quando non erit tibi

licitum colligere gomor, aut alias operari. In studio et
labore perdito, subtiliter quidem, sed inutiliter te exerces.
Utinam Dei obsequio impendisses, quod in capturam hu-
mani favoris et gratise laborasti. Paulus se nihil scire
arbitratus praeter Jesum Christum, et hunc crucifixum,
dicebat sive mente excedimus, Deo sive sobrii sumus,
: :

vobis. Omne studium suum Deo attribuit in cjus obse- :

quium omnem intellcctum suum captivare non desiit. Et

tu quidem vcnerandc magistcr pnc omnibus cosetancis tuis
 EPISTOL^E. 229

sseculari scientia hactenus floruisti : sed hodie et in prover-

bium populi, et in opprobrium tuum versus est sermo pro-
phetae, qui dicit : ante messem totus effloruit, et inutiles
grossos immatura perfectio germinabit. Sane non solum
arbor, quse malos fructus facit, sed illa quoque quse bonos
non facit
fructus sententiam excisionis expectat r tibi ergo
tanquam inutili arbori imminent securis et ignis. Sed si te

transplantaveris super aquas refectionis, id est, studium

sacrse lectionis, florebis in atriis domus Domini, fructumque
facies desiderabilem et manentem. Beatus vir, dicit qui-
dam, qui in lege Domini meditatur die, ac nocte fructum :

suum dabit in tempore suo. Fructus autem spirituales,

teste apostolo, sunt : caritas, pax, patientia, longanimitas,
etc. Et quem nunc habes fructum in his, in quibus nunc
erubesceres et doleres, si Theologicse suavitatis delicias
degustares ? Exi, queeso, de fceditate porcorum, ut pascaris
in deliciis domus Dei : mensa enim sacrse scripturse contra

omnes spirituales nequitias tibi parata est. Ideo mensa

tabernaculi ad aquilonem posita memoratur. Propterea
scriptum est, Parasti in conspectu meo mensam adversus
eos, qui tribulant me.
Porro tuarum clausula litterarum graviter me turba-
illa

vit, in qua sermonem evangelicum vocas durum, insipidum,

infantilem. Singulis tribus sub paucitate verborum re-

spondeo. Non est durus sermo Domini, sed tu durus es,
terrenus homo, carnalis, animalis. Terrenus, et carnalis
cseci sunt. Animalis homo, judicio apostoli, non percipit
ea, quse sunt spiritus Dei, quia stultitia est ei, et non potest
intelligere. Quum Dominus loqueretur de sacramento cor-
poris et sanguinis sui, quidam retro abierunl apostatantes, et
dicentes, Durus est hic sermo. Dum sermonem Domini
durum vocas, istorum apostasiae deformiter te conformes.
Adamas et hyacinthus, et cseteree gemmae, lapides quidem
duri sunt, sed nihilominus pretiosi. Non Domini sermo,
scd tu potius durus es, qui terram aeneam, et ccelum ferreum,
juxta prophetae verbum, id est, duritiem rationis ct intelli-
230 PETRI BLESENSIS

gentise Dominus iratus immisisse videtnr. In eo autern,

quod verbum Evangelii insipidum vocas, multum distas ab
eo, qui dicit : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super
mel meo. Desiderabilia sunt super aurum et lapidem
ori

pretiosum multum, et dulciora super mel et favum. In-

fantilia vero et simplicia verba veritatis non inficior: nam
semper amica est veritati simplicitas. Hic est vomer arato-
rius Samgar, in quo sexcentos Philistseos occidit. Hse sunt
salivae defluentes per barbam David. Quod enim stultius
est Deo, sapientius est hominibus. Verbum autem Apo-
stoli est: Si vis esse sapiens in hoc sasculo fias stultus, ut
sis sapiens. Nam per stultitiam praedicationis operatus est
Dominus salutem in medio terrse. Renovare igitur spiritu
mentis tuse, ut, sicut portasti imaginem terreni hominis,
portes imaginem Omitte penitus cantus inutiles,
ccelestis.
et aniles fabulas, et naenias pueriles. Illud mihi maxime
vertitur in stuporem : unde tibi materia cantandi possit
erumpere, quem inter anxietates innumeras video constitu-
tum. Domini in te sunt, quarum indignatio ebi-
Sagittse
bit spiritum tuum quomodo ergo potes vacare jocosis,
:

cujus spiritum totum occupat vis doloris ? Tempus ridendi,

et tempus plangendi. A corde tuo non debuerat cxcidisse
plaga illa tam crudclis, et reccns mors Joannis primogeniti
fratris tui. Majoris tamen doloris memoriam renovat mors
Gerardi qui licet fuerit minoris aetatis, majores tamen in
:

visceribus tuis vendicarat affectus. Nepotem tuum Nico-

laum gloriosas indolis agentem primitias transeo, quem de
manibus tuis repente mors amara praeripuit. Claudo sub
silentio fratris tui Ammonis carcerales angustias, quas sum-
mo desiderio affectaret mortis terminare compendio. Quo-
modo in tantis luctibus cantandi materiam invenisti? Mu-
sica in luctu, importuna narratio. IIoc unum precor, ut
omissis inanibus cantilenis scribas, quse Theologicam sapi-
ant gravitatem : quse ad honestatem fructificcnt, et axlificent
ad salutem.
 —

EPISTOL.E. 231

EPISTOLA LXXVII. ad m. petrum blesensem.

—
Aroumentum. Gratulatur M. Petro Blesensi de communione nominis,
utpote jam toto orbe per scripta sua noti deinde ostendit scriptis
;

homines fieri immortales. Adulatores aulicos insectatur, et librum

suum de prsestigiis ejus censurse subjicit.

Dilectissimo magistro suo Petro Blesensi P. Blesens. Bath.

archidiac. salutem, et in amicitice sinceritate constantiam.

^Equivocationi vestrae toto corde congratulor : nec reor

hoc accidisse sine dispensatione divina, ut nobis esset uni-
formitas nominum, quos a pueritia fecerat uniformis iden-
titas voluntatum. Quod si homo segnioris vitse aut famge
humilioris huic nomini communicaret, tantum honoris su-
pererogare teneretur, quantum ille derogaret communibus
titulis, nunc autem quantum laudis addo communi vocabulo,
vel acquisitione redituum vel magnatum familiaritate, vel
populi favore, vel scriptis, tantum iisdem modis aut forte
elegantioribus ipsius ex parte vestra notitiam dilatatis.

Jam in omnem terram et in fines orbis terrse illud nomen

exivit. Nostra etiam scripta, quse se diffundunt et publi-

cant circumquaque, nec inundatio, nec incendium, nec

ruina, nec multiplex sseculorum excursus poterit abolere.
Sola scripta sunt, quse mortales quadam famse immortali-
tate perpetuant, et actibus veterum, quos traducunt ad
posteros, nullam permittunt obrepere vetustatem.
Ore legar populi, perque omnia ssecula fama,
Si quid habent veri vatum prcesagia, vivam,
dicit Ovidius. Quum Antonius linguam Ciceronis abscin-
deret, quse in ipsum dictaverat invectivas, dicitur ei Cicero

respondisse.
Nil agis, Antoni, scripta diserta manent.
Quis hodie Lucilium cognovisset, nisi eum Seneca suis
epistolis illustrasset ? Plus Csesaris laudibus addiderunt
scripta Virgilii et Lucani, quam omnes divitiae, quas de
diversis mundi provinciis adunavit. Prudentia Ithaci, et
232 PETRI BLESENSIS

Pelidse virtus sub tenebris ignorantiae usque hodie latuis-

sent, nisi eas divina Homeri mens carmine publicasset. Ideo
in principibus teme, et his qui res arduas mundi quae-
runt vel gerunt nihil ad laudis acquisitionem posset com-
modius inveniri, quam eos familiares et amicos habere,
qui scribendo scirent et possent res gestas ad posteros deri-
vare. Verumtamen, sicut nuper elegantissime cecinistis,

eliminat a palatiis adulatio veritatem. Illi soli in magna-

tum gratiam admittuntur, qui eos palpant blanditiis, et aures
famse bibulas calice Babylonis inebriant. Ampliant eos
beneficiis, quos torquere debuerant, et a praesumptione
adulandi suppliciis deterrere. Legitur, quod Athenienses
Timagoram inter officia salutationis Dario adulantem
capitali supplicio affecerunt. Lacedaemoniorum etiam Sc-
natus Caristolum interimi jussit, eo quod maluit viris detra-
here occulte quam publice et constanter arguere, atque in
his tam adulatoribus quam detractoribus silentium indix-
erunt. Porro laudatur hodie peccator in desideriis animse

suse, et iniquus benedicitur. Mordacissimus detractor in

absentia, nihil praesentialiter proponit, nisi quod placere
existimat : verba oris ejus iniquitas et dolus. Nam se
sententise Gnathonis addixit, cujus verba in Comico hsec
sunt.
Negat quis, nego. Ait, aio : postrerno
Imperavi egomet mihi, omnia assentari.
Natio conueda est, rides ? majore cachinno
Concutitur : flet, si lachrymas aspexit amici,
Nec dolet. Igniculum bruma) si tempore poscas,
Accipit Endromydem, si dixeris acstuo, sudat.
Non sumus ergo pares, {dicit Umbritius,) melior qui scmpcv
et omni
Nocte dieque potest alienum sumere vultum,
A facie jactaremanus, laudare paratus.
Si bene ructavit, si cactera fecit amicus.
Ut qui conducti plorant in funere, dicunt
Et faciunt prope plura dolentibus ex animo ; sic

Derisor vero plus laudatore placebit.

Bene cum magnatibus ageretur, si scirent intcr adulati-

 —

EP1STOL.E. 233

onem laudemque distinguere : sed cseca laudis ambitio, plus

credens aliis de seipso quam utrumque recipit indis-
sibi,

tincte. Illud etiam apud palatinos plurimum promovet con-

ditionis adulatoriae sortem, quia etsi non omnes laudem ap-

petant, nemo tamen renuit autcontemnit oblatam. Nescio
si quem principum nostrorum vobis in laudis materiam
elegistis. Ego in libro de Prsestigiis Fortunae (quem vestro

committo corrigendum examini) actus domini regis Angliae

Henrici secundi pro mea parvitate magnifico, confidens in
Domino, quod lector, si non fuerit invidus, gratanter hoc
opusculum acceptabit. Votum siquidem meum est, ut
dominus rex moriendo non moriatur, sed per laudem mor-
tuus vivat, quumqne omnes adulantium linguae evanuerint,
beneficio scripturae memorialis ejus gloria seternetur. Vos,
quseso, aliquid semper scribite, quod lectores erudiat, quod-
que nomen vestrum in memoriam sanctorum et odorem
suavitatis effundat. Libri mei siquidem prima pars a ma-
gistro Willelmo fratre meo correcta est; sed quia timeo,
ne sit indulgentior mihi, si quid in eo vitiosum invenerit,
precor, ut ab initio totum diligentiore cura recurratis, qua-
tenus nihil ibi quod lectorem offendat, quod
resideat,
inducat errorem, quod virtutem non exerceat, quod non
sedificet fidem, quod vitam non instruat, quod non sapiat

honestatem.

EPISTOLA LXXVIII. ad r. decanum et capitulum

S. SALVATORIS.

Argumentum. — Congratulatur decano et capitulo Blesensi de restituta

per nobilem quendam Gaufridum ecclesia, eosque ad unionem et
concordiam animorum, ac quotidianam divini ofiicii celebrationem
hortatur.

Dilectis dominis et amicis Magistro R. decano et capitulo S.

Sahatoris Blesensis, P. Blesensis Bath. arcliid. salutem, et

cum temporalium multiplicatione incrementa virtutum.

Gratias ago gratise largitori, quod secundum multitu-
ii h
 ;

234 PETRI BLESENSIS

dinem dolorum in corde veetro, consolationes ejus lsetifi-

caverunt animas nostras. Quum enim culpis nostris exigen-

tibus, nostrates vagi et profugi super terram reclinatorium
suo capiti non haberent, ille qui in ccelis habitat, et humilia
respicit, pater orphanorum et lugentium consolator, disper-
sos in gentes de regionibus congregavit. Legimus, quod
filiis Israel servientibus in tributo sub regibus Chusan-
rasathaim, Eglon, Moab et Amalech, suscitavit Dominus
Othoniel, et Aiod quijugum exactoris auferrent. Expressa
siquidem pietatis imagine dominum Joannem episcopum
Carnotensem misit Dominus pro salute nostra, ut resedifi-
centur muri terrense nostrae Hierusalem, quatenus ecclesia
Blesensis ruinis deformata veteribus in optatam redeat novi-
tatem. Vos totus orbis expuerat, et abjecerat a facie sua
non movebat vestra deploranda captivitas episcopos vcl
abbales ad compassionis affectum, ut vos ad aliquam ec-
cl^siolam, qualem qualem etiam cum quantolibet onere
servitutis admiltorent. Porro Gaufridus miles, faeultatibus
quidem tenuis, sed et sanguinis et animi generositate pne-
clarus, evangeiici Stimaritani fidelissimus imitator, miseri-

cordiam fecit in clerum Blesensem : cujus dolores sacerdos

et levita transeuntes contempserant. Ea propter mernoriale
nomen ejus in generationem et generationem, ipsiusque
erit

domus benedictionem hsereditabit aeternam. Argumentum

hujus rei trahimus ab exemplo. Nam in libro Regum legi-

mus, quod benedixit Dominus domui Obededom, eo quod

recepit apud arcam Domini. Convenienter ab eo arca
se
Domini accipitur, apud quem pauperibus Christi in disper-
sionem datis stabilis manbio providetur. Kevixit spiritus
meus in hac miseratione Altissimi, qui diu fuerat dolore et
mcerore conicctus. Vidontur mihi prophetarum tempora
rediisse. Occurrit animo mco communis et celebris illa
exultatio populorum, quum sub Dario rege per Zorobabel
reaedificatur templum, quum sub Artaxerxe bibliothecam
Esdras reparat, Nehemias muros resedificat, igncmque
absconditum scptuaginta annis erudcrans et effodicns in
 EPIST0L.E. 235

crassitudine aquse perficit holocaustum. Quadam imagina-

tione gratissima depingit in se animus meus, qualiter
Machabsei dispersos fratres suos revocant, leges lapsas eri-

gunt, renovant caerimonias, mundant sancta, coronis aureis

ornant templum, damna longse desolationis eximiae virtutis
compendio redimentes. Bene recolitis quod olim plures
ecclesise clericales et prsebendarise Blesis erant, sed anteces-
sores nostri propter enormitatem vitae dejecti sunt, atque
innumeras terrae ecclesias traxerunt in partem prsecipitii et
ruinae. Patres nostri comederunt uvam acerbam, et dentes
filiorum obstupescunt. Sed jam non erit hoc proverbium
in Israel, nec in vobis. Christus enimprimitise dormientium
resurgentium post illam clericorum ruinam publicam resur-
gendi primitias circa vos ordinavit, erigens lapsos, fractos
consolidans, liberans servos, pauperes ditans/ magnificans
humiles, vagos ^ongregans, revocans aberrantes. Quumque
satis adhuc novella plantatio vestra sit ecclesia, paci et quieti
vestras vigilantius provideri oportet. Nam plantse, quse non-
dum terrae radicitus adhseserunt, suspectam habent borealem
tyrannidem, et ventorum fortiores excursus. Habetis semulos,
qui vestros ortus impedire conati sunt, qui Christi gratiam
depravantes in vobis vestris profectibus intabescunt. Sane
coiigregaiio hsec nova, Christi opus est, sicut ipse locutus
est per p^ophetam : opus, inquit, manunm meavum haeredi-
tas mea Israel. Non ergo in vos dessevit invidorum mali-
tia, sed in Christum, sicut Moyses dicit ad populum incre-
dulum et rebellem : nosenimquid sumus, inquit, nec enim
contra nos est murmur ves(rum, sed contra Dominum ? sic

a Jebusaeo Israel, Abel a Cain, Jacob ab Esau, justus ab

injustO; innocens a nocente vexatur. Proficit autem lilium
inter spirus: et, dum supra dorsum jusli fabricant peccato-
res, dilatatur ecclesia. In omnem jam contra vos armatur
malitiam iniquitas superborum. Vos autem erga eos, qui
pacem vestram turbant cor habeatis pacificum, sicut pro-
phetade seipso commemorat quum his, qui oderunt pacem,
:

eram pacificus. Vincite in bono malum: nam et sapientia

 ;

236 PETRI BLESENSIS

vincit malitiam, confringetque Dominus cedros Libani: leva-

bit manus suas in superbias eorum, et humiliabit omnem
altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei. Adhuc
pauci estis, et vos multitudo expugnat. Nolite tamen ti-

mere, pusillus grex. Dominus enim Sabaoth venit, non

in multitudine, sed in paucis. Et vos quidem ereseore
oportet, illos autem minui qui etiam jam declinant mani-
:

festissime in defectum. Ille, qui vocat illa, quae non sunt

tanquam eaquaesunt: ille, qui infirma eligil, ut confundat
fortia, ipse Moab, vos in suo no-
ut reprimeret superbiam
mine benedicto congregavit. Verbum autem ejus est ubi :

duo vel tres congregati sunt in nomine meo, ibi ego in me-
dio eorum suni. Testimonio propheta?, bonum estetju-
cundum habitare fratres in unum. Sed non est in unum
habitatio vestra, nisi sit in vobis communiter unio volunta-
tum. Vos, quibus unicum ct praecipuum votum est initiatae
ecclesiae videre profectum, ceiliosime noveritis, quod non
nisi per unitatem habitura est incrcmentum. Recolamus
ecclesise nascentis infantiam, et videbimus, qualiterab uni-
tate ortum habuerit, et progressum : et in unitate etiam
complebitur. Nam in cubito uno consummata est arca
unus spiritus, una fides, unum baptisma, hsec tria ecclesiam
fundaverunt in eo, de quo scriptum est : audi, Israel, Deus
tuus unus est. Profecit etiam in melius beneficio unita-
tis. Legitur enim, quod multitudinis credeniium erat cor
unum, et anima una, et erant eis omnia communia. Hanc
unitatis gratiam Paulus in se et in aliis nutriebai. Om-
nibus, inquif, omnia factus sum, ut omnes in Christo
lucrifaciam. Et iterum Rogo vos fratres, ut idipsum sen-
:

tiatis, et non sint in vobis schismata. Petrus apostolus

eadem affectione et solicitudine ductus, ante omnia, inquit,
mutuam in vobis caritatem habcatis. Pacem, ait Paulus,
habete vobiscum et sanctimoniam, sine qua nemo videbit
Deum. Habeatis igitur unitatem spiritus in vinculo pacis.
Nec enim inveniri potest forma expressior conversationis
angelicse, quam unitas socialis. Illud etiam precibus devo-
 EPISTOL^E. 237

tis adjicio, ut in ecclesia vestra quotidie et solemniter cele-

bretur obsequium debitae servitutis. Sit in cantu, sit in
psalmis observantia jugis: hoc est enim sacrificium laudis,
quo Dominus postulat honorari. Sacrificium, inquit, laudis
honorificabit me. Angeli psalmodise libenter intersunt, si

ordinata sit, et ex devotione procedat. Praevenerunt, inquit

propheta, principes conjuncti psallentibus in medio juven-
cularum tympanistriarum. Et iilud : In conspectu ange-
lorum psallam tibi, Deus mens. Si autem murmuratis in
choro; si serpentina consilia sibilatis ad invicem, si patinae
animum a devotione subtrahunt et furantur, si obrepunt
cogitationes immundae psallendo, non est hic psalmus ju-
cunda decoraque laudatio huic psalmodiae angelus inimi-
;

cus assistit, elongatur autem amicus et proximus. Sic

igitur in psalmis, in canticis, et in sacramento altaris,

in eleemosynis etiam vestra exerceatur devotio, ut videant

homines opera vestra bona, et glorificent patrem vestrum,
qui in ccelis est. Sic enim plurimi societatis vestrse desi-
derio accendentur, et initiatse facultates ecclesiae continuum
in reditibus suscipient incrementum. Ergo primus inter
primos, qui Blesensem restituerunt ecclesiam, mihi satisfac-
tum fuisse crederem usque ad plenitudinem voti mei, si

viderem fabricam ecclesise vestrae consurgere ad perfectum,

domos ornamenta
claustrales disponi et erigi, utensilia et
multiplicari, numerum canonicorum usque ad octogenarium
crescere, et ordinabiliter in ecclesia ministrari. Hsec, ante-
quam moriar, videant oculi mei, ut magnificet anima mea
Dominum, claudamque diem novissimum cum exultatione,
et in Cantico Simeonis Nunc dimittis servum tuum Do-
:

mine secundum verbum tuum in pace. Bene valeatis

universi et singuli.
 —

238 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA LXXIX. ad r. amicum suum.

Argttmentum. — Irridet R. diaconum, quod quum ab ineunte aetate

summus fuerit muliehris sexus hostis, amore foeminarum etiam ad
sacnlegas nuptias se pertrahi passus sit. Valde autem exaggerat
matrimonii incommoda, ex lib. viii, Polycrat. Jo. Sarisb. cap. 11.

M. Petrus Blesensis Bath. arohid. dilerio ambio suo R.

salutem, et cautius negotiari.

Qctis ccelum terris non misceat, et mare ccelo ?

Credendum est de levi posse contingere, quicquid com-

munis usus abhorret ? quicquid natura prohibuit ? Is. qui
muliebrem sexum a pueritia detestatus est, qui in ejus ig-
nominiam semper detractionis linguam armavit, nunc in
foveam, quam semper evitarat, cecidit et qui in superbia :

et in abusione quondam mulieribus insultabat, sponte sua

jugulum laqueis muliebribus alligavit. Gaudeant itaque
mulieres, quia de persecutore suo triumphavere felicitei.

Captus est lupus ab ovibus, et a gallina simplici deprehensa

est vulpis astutia. hominum, quae te incan-
Perditissime
tavit Hecate, quse cerebrum tuum exturbavit Erinnys, ut
gutturi tuo laqueum inextricabilem injiceres, et abjecta ju-
cundissima libertate ignominiosam eligeres servitulem ? In
eo siquidem, in quo deliquisti, justissime punivit te Deus :

nam hodie obstruunt mulieres os loquentium iniqua, quse

toties a te sustinuerant linguse procacisinjurias, ut verbo B.
Augustini utar. Navigasti, uxorem duxisti; satius tibi fue-
rat in exilium duci, quam sic ducere : nam et haec ipsa duc-
tio nihil aliud est, quam a bono famse, et a tranquillitate
animi longius exulare. Non est sine plurima incommodi-
tate copula conjugalis, vixque posse obtineri credifur pax
animi cum uxore. Refert Valerius Maximus, quod Socrates
rogatus a quodam utrum uxorem duceret, an
adolescentulo,
a nuptiis abstineret, respondit, eum quodcunque eorum fa-
ceret pcenitere. Hinc tc, inquit, solitudo, hinc orbitas, hinc

-
 EPISTOLiE. 239

generis interitus, hinc hseres alienns excipiet. Illinc perpe-

tua solicitudo, contextus querelamm, dotis exprobratio, affi-

nium importunitas, garrula socrus lingua, succensoria alieni

matrimonii, incertus liberorum eventus. Phoroneus rex
ille nominatissimus in thesauris, distribulis potius quam re-
tentis, die qua decessit, legitur dixisse Leontio fratri suo,

nihil sibi defuisse ad plenam felicitatem, si defuisset uxor.

Leontio autem quserenti causam, respondit : Sciunt hoc
omnes mariti. Teste Hieronymo Aureiius Theophrastus
in libro de nuptiis quserit, an vir sapiens ducat uxorem : et
quum dehnisset, si pulchra esset, si bene morata, si hones-
tis parentibus, si ipse sanus ac dives, sic sapientem posse
ducere, statim infert : hsec autem in nuptiis rarissime con-
currunt universa. Multa sunt, inquit, quse matronarum
usibus necessaria sunt, ut pretiosae vestes, aurum, gemmse,
sumptus, ancillae, supellex varia, lecticse, et esseda deaurata.
Deinde per noctes totas garrulse conquestiones illa ornatior :

procedit in publicum hsec honoratur ab omnibus, ego in

:

conventu foeminarum misella despicior. Cur aspiciebas

vicinam ? Quid cum ancillula loquebaris ? De foro veniens
quid attulisti ? Non amicum habere possumus, non soda-
lem. Alterius amorem suum odium suspicatur. Pauperem
alere difficile est, divitem ferre tormentum. Quum Marius
filiam suam dote divitem, forma nobilem, fama celebrem,
genere illustrem Metello in conjugium obtulisset respon- ;

dens Metellus : Malo, inquit, meus esse, quam suus. Cui

Marius, Imo ipsa tua erit. Virum, inquit Metellus, oportet
esse uxoris. Nam ratione logicae,
Talia sunt subjecta, qualia prsedicata esse permiserint.
Sic urbanitate verborum divertit ab oneribus dorsum suum.
Adde quod nuila est uxoris electio: qualiscumque obve-
nerit habenda est ; si iracunda, si fcetida, si superba, si

fatua, si deformis. Equus, asinus, bos, canis, et vilis-

sima mancipia, sedile ligneum, urceoli et lebetes pro-

bantur prius, et sic emuntur : sola uxor non ostenditur, ne
ante displiceat, quam ducatur. Quoscunque dilexerit illa,
240 ~
*
> PETRI BLESENSIS

licet ingrati sint, tibitamen amandi et colendi sunt. Si

tolam domum ei regendam commiseris, serviendum est.

Si quid tuae dispositioni reservaveris, fidem te sibi non

habere putabit, sed vertetur in odium, et tibi si potest,
veneno exitium cogitabit, Anus, aruspices, ariolos, insti-

tores gemmarum et sericarum vestium si intromiseris, peri-

culum pudicitiae est: si prohibueris, suspicionis injuria.
Livia virum suum interfecit, quem nimis habebat exosum.
Lucilia suum, quem vehementissime diligebat hsec poculo :

amatorio, illa veneno. Dejanira monstrorum domitorem

veneno domuit monstruoso, dum in sanguine Nessi, quem
occiderat Hercules, sanguinem et vitam occisoris appetiit.
Ideoque Valentinianus Imperator eminentiorem eligens
vitam, pudicitiam vovit: nec unquam carnem suam ad
motus illicitos relaxavit. Unde quum jam octogenarius
moreretur, audiretque suorum recoli praeconia triumphorum,
quibus celeberrimus erat, dixit se in una sola victoria
gloriari : autem de illa victoria, hostem, inquit,
requisitus
meum pessimum, carnem meam semper oppressi et vici.
Porro liberorum causa uxorem ducere, ut vel nomen nos-
trum non intereat, vel ut habeamus praesidia senectutis,
certisque utamur haeredibus, stolidissimum est. Et qure
sunt hsec senectutis auxilia; quse namque dementia est
nutrire domi eum, qui aut prior te forte moriatur, aut
perditis moribus sit, aut, quum ad maturam aetatem per-
veneris, ei nimis vivere videaris? Haeredes meliores, et
certiores sunt, quos arbitrio tuo eligas, amici et proximi,
quam quos invitus habere cogaris. Mulier, quantumcum-
que honesta sit et pudica, quam citius potest deponere
vestem, solet abjicere honestatem. Unde et Herodotus ita

scribit : Mulier cum veste deponit verecundiam. Si illam

satyram Juvenalis, Credo pudicitiam etc, frequentius re-

legisses, nulla te proditoria mulierum malignitas in hanc
miseriam dejecisset. Canius poeta lenis facundise et ju-

cundae, reprehensus est a Livio Pceno gravi et uxorato,

quod multarum faeminarum gaudcrct amoribus : nostram,
 1

epistol^:. 24

inquit Livius, philosophiam participare non poteris, dum

a tot non enim Junonem eo jecore amat
participaris :

Titjus, quod multi vultures in multa divellunt. Cui

Canius Si quandoque labor, resurgo cautior: si oppri-
:

mor, aerem resumo alacrior, vices noctium dies exhilarant,

sed tenebrarum perpetuitas instar inferni est. Non arguo
nuptias, in quibus magnum est Christi et ecclesise sacramen-
tum, sed te nuptias contraxisse, et quod mirabilius est, te
nunc esse uxoratum, inasstimabiliter miror, eoque maxime,
quia vehementissimus eras in studiis, et nominatissimus
philosophiae professor. Legimus, quod quum Cicero rogare-
tur,ut post repudium Terentise, sororem Hirtii duceret, pror-
sus omne matrimonium renuit dicens,se philosophiae et uxori
pariter vacare non posse. Hieronymus, quod
Scribit beatus
totae Euripidis tragcediae, in mulieres maledicta sint et quod :

Epicurus, quum Metrodorus discipulus ejus Leontion duxis-

set uxorem, dixit, Sapienti rarissime ineunda conjugia, eo
quod plura etgravissima incommodabrevibus nuptiarumdeli-
ciis sint admixta. Pacuvius flens ait vicino suo, Amice, arbo-

rem habeo in horto meo infelicissimam a qua suspendit se pri-

ma uxor mea, quam habui ab eadem secunda uxor mea ele-
:

git suspendtum. Ab eadem suspendit se et tertia. Cui re-

spondit amicus : Miror te in tantis successibus lacrymas
invenisse. Et idem Dii boni, arbor illa, a quot dispendiis
:

te suspendit, da mihi surculos de arbore tua, ut in mortem

uxoris mese vivificetur et crescat. Haec arbor tibi necessaria
esset. Noveris autem contubernium istud, ne dicam matri-
monium, infaustos habiturum eventus. Quicquid enim in
eo factum est, contra Deum
prcesumptum est
et apostolicas

sanctiones. Eras equidem electus in sortcm Domini, atque

in ordinem diaconatus ascenderas, eoque forsitan prcetextu
ad vota matrimonialia convolasti, ut quum appetitum novaa
libidinis satiasses, ratione conjunctionis illicitae divortium
celebrares. Porro praeter aniinse discrimen periculosum est
tibi ita parentibus tuae uxoris illudere, qui sui generis titu-
los nimis humiliasse frequenter conquesti sunt, eo quod te
i i
 : :

242 PETRI BLESENSIS

in suse parentelse participium admiscrunt. Video te inevi-

tabilibus angustiis circumseptum ;
quia, sive in matrimonio
perseveres, sive ab uxore divertas, vitse aut famse pericu-
lum non evades. Valeas, et negotiare consultius.

EPISTOLA LXXX.— ad g. amicum suum.

Argumentum. — Monet G. amicum suum, ne ob invidiam vel malevo-
lentiam falsorum fratrum deserat monasterium : illam ad virtutem
multis profuisse : deinde videat ne prastextu malevolentiae aliena?
suam palliet malitiam.

Petrits Blesensis Batk. archid. carissimo amico suo G. salu-

tem, et immarcessibiles patientia fructus.

Fama quod velis interdictum ponere de migrando,

est,

atque salutata a primo limine congregatione sanctorum, di-

cis, quod invidiam tuse domus, et periculum in falsis fratribus

sustinere non potes. Vel nulla, vel frustratoria cst tui re-
cessus occasio, cui cedere debuisset ad gloriam, habere unde
semulus invideret. Nam solos miseros ignorat invidia: ve-
runtamen virum fortem excitat ad virtutis exercitium alieni
livoris aculeus, nec mentis oculos torpere permittit invidia
detractorum. Jacob, qui in baculo suo Jordanem transi-
erat,non rediisset quum duabus turmis,nisi eum invidiaEsau
agitasset. Joseph non imperasset iEgypto, nisi ipsum fra-
trum invidia vendidisset. Scriptum quippe est, Abel esse
non potest, quem Cain invidia non exercet. Invidebat
forte tibi aliquis, sed habebas vindicem tuum. Et qui ad-
versus innocentiam tuam erigebat tormenta invidise, suum
gerebat in mente tortorem. Nam juxta verbum Ethici
Justius invidia nihil est, quae protinus ipsum
Auctorem torquet, discrucians animum ?

Nonne tormenta sunt, ex bonis aliorum marcescere, segres-

ccre, deperire ? Audi poetam :

Invidus alterms macrescit rebus opimis.

Audi alium proprietatem invidise assignantem

Insultare malis, rebusque a?grescere loctis.

Audi etiam Job : Stultum, inquit, interficit iracundia, el

 EPISTOL.E. 243

parvulum occidit invidia pusillanimitas enim invidiam pa-

:

rit. In eo enim, quod alio inferiorem et minorem se repu-

tat, malitia in ipso ignem livoris inflammat. Sustine ergo,
quod invidi et semuli tui seipsos occidant, ut gladius eorum
intret in corda ipsorum. Sane Goliath interfectus est gla-
dio, quo David exitium intentabat. Aman suspensus est
in patibulo, in quo supplicium destinaverat Mardochaeo.
Verbum Salomonis est : Qui mittit lapidem in altum, super
caput ejus cadet.
Nec enim lex aequior ulla est,
Quam necis artifices arte perire sua.

Quum haec pestis tolerabilior sit invidioso, quam invido : ni-

mis delicatus es, si tui aemuli cruciatum ferre non potes.
Detractores Deo odibiles, sicut apostolus dicit, quantomalig-
nius tuam depravant innocentiam, tanto se probant inferio-
res, et magnificentius tuse virtutis titulos extollunt, teste
poeta :

Summa petit livor, perflant altissima venti.

Quorum vita favorabilior est ad gloriam, acriores invidiae

sentiunt morsus.
Urit enim fulgore suo, qui prsegravat artes
Infra se positas.
Legitur, quod quum Platoni ejus socii inviderent, qusesivit a
Socrate magistro suo, qualiter eorum invidiam declinaret.

Cui Socrates : Esto, inquit, ut Thersites in quo

: manifestis-

sime declaravit, ibi deesse invidiam, ubi virtutum gratia non

adesset. Innocentia Christi stimulos invidiae non evasit
Unde et Pilatus quandoque agnovit, quod per invidiam tra-
didissent eum. Nonne hic est fabri filius ? dicebant. Non
est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. In Beel-
zebub principe daemoniorum ejicit deemonia. Quem non
urerent verba hsec, quse de fornace invidise procedebant ?
sicut senex in Andria docet, Si velles humilitati etpatientise
militare, invenires laudem
sine invidia et amicos pares.

Legitur, quod Julius Caesar audita morte Catonis compassus

 —

244 PETRI BLESENSIS

est ejus morti, et egregium civem ademptum de medio, et

ablatum reipublicse deploravit professus est tamen, quod
:

Cato actibus ejus, et quod ipse gloriae Catonis inviderat.

Nihil in te gloriosius video, quam quod habes invidos, quod
odientes te affligis et uris, atque in deliciis tuis crucias ini-
micos. Vereor tamen, ne aliud, quam invidia fratrum, te
excludat a claustro : novi enim tui animi levitatem : et si
publicse voci creditur,non invidiam claustralium fugis, sed
saecularium sequeris voluptatem. Vide ne sub prsetextu
malevolentiae aliense tuam velis palliare malitiam, et egre-
diendo claustrum, ingressum tibi praeparare ad gehennam.

EPISTOLA LXXXI. ad simonem carnotensem

CANONICUM.
Argumentum. —Simonem canoiiicum deserto litterarum studio opibus
congerendis vacantem, hortatur ut studium litterarum, cupiditatc
opum rescissa, exemplo multorum philosophorum, prosequatur.

M. Petrus Blesensis Bathon. archidiac. Simoni Carnotensi ca-

nonico cum salute mentis et corporis desiderium honestatis.

Animam meam, quam plurimum contris-

tua invaletudo
taverat, tua convalescentia jucundavit. Nunc autem me
in plenam cxultationem animi reformares, si relictis pueri-
libus, maturioribus intenderes, qui fines pueritia? jam exce-
dis. Spcs equidem agricolae vehementius cxhilarescit, si
plantam, quam excolit, florere conspiciat, fructumque pro-
mittere tempestivum. E diverso
animo consterna-
graviter
tur, si planta nunquam turgescit in florem, si se tantum
difTundit in ramos, et in degenerem foliorum luxuriat
ubertatem. Sane tempus est, ut honestioribus studiis te
impendas, atque prurientis primitias pubertatis, sub arctiore
nodo custodiae, et prudentia vigilantiore cohibeas. Obre-
punt equidem desideria carnis, quse latenter exterminant
gratiam studiorum, et sub quadam setatis indulgentia
militant in dispendium honestatis. Si modicum delibasses
 epistol^. 245

de amore sapientiae et dulcedine studiorum, spes virtutis in

te mihi securior arrideret. Nam quum hactenus sub virga
disciplinse, et sub jugo fueris magistrali, te doctoris instan-
tia quasi quaedam sigilli violenta impressio informavit ad
mores. Sed certissima exhiberes virtutum indicia,
si ti-

morem amorem, si necessitatem in desiderium commu-

in
tasses. Quum studium sit vehemens animi applicatio ad
faciendum, meditandumve aliquid studiosus esse non
:

potest, cujus animum voluntaria discendi affectio non ac-

cendit. Qui autem in talibus negligens est, aut remissus,
non nmltum dissimilis est ab eo, qui languente appetitu,
atque insipiente palato cibum recipit, cibosque contradic-
torios gulae fastidienti stomacho violenter intrudit. Si
semel suavitatem sapientiae degustasses, omnia praeter illam
in fastidium tibi verterentur. Habet enim incomparabiles
thesauros deliciarum, atque omnium bonorum gratiam largi-
tur ad plenum et ad hsec forte verba illa Salomonis respi-
:

ciunt: Super salutem, inquit, et omnem pulcritudinem

dilexi sapientiam, et proposui pro luce habere eam. Vene-
runt, inquit, omnia bona pariter mihi cum illa. Amor
discendi admissus segre amittitur, atque in desiderium
transiens sua se voluptate perpetuat, et cum vita hominis
limitatur. Legitur, quod Solon temporibus suis apud
Athenienses prudentiae gloria singularis, quum in ultimis
laboraret, assidentibus suis amicis, et invicem conferentibus
caput erexit : et interrogatus, cur hoc fecisset : respondit,
Ut, quum istud, quicquid id est de quo disputatis, percepero,
moriar. Carneades philosophus, laboriosus sapientiae miles,
nonaginta annos continuavit et consummavit in studiis.

Tu vero vix in scholis quadriennium complevisti, et ab-

jectis studiis, temporalium rerum sollicitudini te immisces.
Rem tuam affectas disponere, quae procul dubio periclita-
bitur in manibus tuis, et insuper evolabit in ventos, quic-
quid hactenus didicisti. Scio, quia ut filius sseculi sitienter
appetis divitias, sed consultius et fortius ageres, si cum
Salomone sapientiam divitiis anteferres. Studiis equidem
 : : :

246 PETRI BLESENSIS

et divitiis pariter vacare non potes. Nec animam illam

dignatur inhabitare prudentia, quam videt infectam desi-
deriis, et curis temporalibus involutam. Scriptum est, quia
in malevolam animam non introibit sapientia, nec habitabit
in corpore subdito peccatis. Quondam philosophise profes-
sores execrabantur divitias, nec putabant cum earum solli-

citudine aliquam posse obtineri prudentiam, aut digne in

castris disciplinalibus militare. Verbum poetae est

Quis locus ingenio, nisi quum se carmine solo

Vexant, et dominis Cyrrhaj, Nysacque feruntur,
Pectora nostra duas non admittentia curas ?

Magnse mentis opus, nec de lodice paranda

Attonitce, currus, et equos, faciesque Deorum
Aspicere, et qualis Rutulum confundat Erynnis.

Ideoque quum pater Demctrii filio suo tantas reliquisset

divitias, quibus exercitum regis Xerxis poterat uno die
procurare, Democritus patrimonium suum donavit patrise:

et Athenis in discendo et docendo dies suos continuans

studiorum militiam consummavit in aurea paupertate.
Crates ille Thebanus projecto in mare non parvo pondere
auri, abite, inquit, pessum divitise pessimae ego vos submer- :

.gam, ne submergar a vobis. Anaxagoras, quum post longa

tempora studiorum in patriam rediisset, propriasque posses-
siones ex longa absentia sua invenissct enormiter dissipatas
Non essem, inquit, salvus, nisi istre periissent. Verbum So-
cratis fuisse dicitur ; neminem studiosum fieri nisi se medio-
criter pauperem opinetur. Nam sicut supervacuas opes rejici,
sic paupertatem, si tolerabilis et munda non sit, studium non
admittit. Haec enim urit animum, hae subvertunt, sicut
Ethicus dicit
Cui non conveniet sua res, ut calceus^olim,
Si pede major erit, subvertet : si minor, uret.

Quoniam igitur tibi copiose contulit Deus, ut scholarem

possis continuare militiam, rogo, moneo, consulo, ut lauda-
bile tuge indolis initium plcniore studio prosequaris, et ad
tempus divitiarum acquisitione suspensa, totum te impendas
 —

epistol^:. 247

amori sapientise, cujus accessoria et subsecutiva erunt

testimonio Salomonis bona temporalia pariter et seterna.
Vale.

EPISTOLA LXXXII. ad abbatem et conventum

CISTERTIENSEM.

Argumentum. — Ricardus Cantuar. archiepiscopus post laudes] magna

ordinis Cistertiensis, ostendit eum uno hoc nsevo plurimum obscurari,
quod consuetas decimas clericis et monachis subtrahant. Deinde
excommunicationem, et brachii sgecularis vim comminatur, nisi eas
persolvant.

Ricardus Dei gratia Cantuar. archiepiscopus, totius Anglice

primas, et apostolicce sedis legatus, dilectis in Christo fra-
tribus et amicis, abbati et conventui Cistertiensi salutem et
consilium salutare.

Licet vos diligamus in Christi visceribus, et in caritate

non ficta, gravem tamen et publicam ad vos et de vobis
querelam deferre compellimur. Nam quum per gratiam Dei
domus vestra nominatissima sit in observantia ordinis, et
perseverantia sanctitatis, periculosum est pro re modica
titulum et gloriam tantse opinionis perdere, atque convertere
in famse dispendium compendium temporale. Inter univer-
sas ordinum varietates, quibus decorata est sponsa Christi,
nullus ordo virtute fragrantior, nullus sancti nominis odore
suavior est in Christo quam vester si rem unicam amove-
:

ritis de medio, per quam hostis humani generis sinceritatem

vestram attentare prsesumit. Scitis, quod omnium malorum
radix est cupiditas : publice tamen dicitur, et nos idipsum
cum lacrymis recensemus, quod usque ad congregationes
vestras ausa est irmmpere illa transgressionis mater, magis-
tra nocendi, primipilaria iniquitatis, et auriga malitise, sica-
ria virtutum, seditionis origo, fovea scandalorum. Renun-
ciastis mundo, et cupiditatibus ejus, atque cum Josue ves-
tram in vobis spiritualem Jericho subvertistis. Senten-
tiam maledictionis incurrit, qui reaedificat Jericho, et cuni
248 PETRI BLESENSIS

Achap Charmi lapidibus obruitur, qui de anatheraate

filio

Jericho rapuisse convincitur. VerbumTobia3 est Videte ne :

furtivus sit. Furtum siquidem committitur, quoties res

aliena invito domino contrectatur. Sed et rapinae crimen
in jure civili furtum improbius definitur. Neminem prse-
donem vocamus, aut furem, sed veremur, ne vestram sug-
gillet opinionem, si rem concupiscitis, aut rapitis alienam.
Una omnium vox est, quia Cistertiensis ordinis profes-
sores, tanto differentius prse caeteris triumphales sanctitatis
titulos referent, quanto expressius religionis apostolicae
vestigiis inhseserunt ;
quum in tenuitate ciborum, in as-
peritate vestium, in vigiliis, in confessionibus in discipli-
nis, in psalmis, in humilitate, hospitalitate, obedientia, cari-

tate, et cseteris, quibus fructus vitae seminatur in terris,

deprimatis carnem, spiritum erigatis. Angelicae vitse

sinceritati vos homines compararent ubique, quum vobis in

favorem plenissimuui laus hominum communis assistat,

unum, nisi, clamat in contrarium, tantamque vestrae

gloriosre opinionis faciem decolorat. Et quse est ista

maledicta conjunctio, nisi, quae a Christi gratia, et favore

hominum vos disjungit ? Inviti et dolentes hoc dicimus,
sed ad dicendum murmur universale et communis que-
rimonia nos compellunt. Vota et linguse omnium in
vestrae sanctitatis prseconium laxarentur, nisi raperetis quod
alienum est, nisi monachis et clericis decimas auferretis.

Heec est conjunctio qusedam, et dictio satis modica, sed quse

vitam vestram non modice dehonestat. Testimonio sacrae

paginse, decimae tributa sunt Et quae

egentium animarum.
est hsec injuriosa immunitas, ut exempti sitis a dccimarum
solutione, quibus obnoxise terrse erant, antequam vestrae
essent, et quae solutae sunt hactenus ecclesiis,non personarum
obtentu, sed territorii ratione ? Si in vestram possessionem
terrae devolutse sunt, quare in hoc periclitatur alienum jus?
nam ad vos terrse juxta communem opinionem cum suo
onere transierunt. Ut quid in alienam injuriam terras et
nutrimenta vcstra privilegiari facitis, ut auferatis quod alie-
 EPISTOL.E. 249

num est ? Numquid Abel de nutrimentis suis Dominum non

respexit ? numquid justiores estis primo omnium justo ? ut
vos contra Dei justitiam crigatis? Per prophetam praecepit
Dominus decimas inferri in horreum suum vos ab : ejus hor-
reo jubetis auferri. Habet justitia divinae lcgis, ut in Levi-
tarum sortem cedant decimae: unde et justitiae Dei mani-
feste resistit, qui ministris ecclesiae nititur jus decimationis
auferre. Sane et ex his, et consimilibus satis liquet, quod si

virtus obedientiae est in solutione redituum, aut exhibitione

decimarum aut juris alicni, facile detrectaretis obedientise

jugum. Milites Galliarum sibi jus decimationis usurpant,

nec vestris privilegiis deferentes, eas a vobis potenter extor-
quent. Adversus eos deberetis insurgere, non adversus
clericos, aut ecclesias clericorum : dcberetis recolere vos
quandoque fuisse clericos, atque saeraincnta salutis in
eorum ecclesiis percepisse. Sed et Christianae professionis
vinculum, et devotio filialis affectus privignales induit, et
sub religionis praetextu transiitin contemptum. Non poni-
mus nostrum in coelum, nec de facto summi pontificis
os
disputamus. Sed si dominus papa quadam indulgentia
speciali quandoque privilegiavit vos, dum ordo vester in
paupertate gaudebat, dum in usus egentium suae tenuitatis
viscera liberaliter effundebat, potuit tolerari ad tempus, li-
cet in communem redundaret injuriam, quod causa neces-
sitatis fucrat introductum. Nunc autem, quando vestrae
possessiones multiplicatse sunt, etiam in immensum : privi-

legia haec potius ambitionis, quam religionis instrumenta

censentur. Quicquid indulgeant privilegia Romanae cccle-
siae, non credo, contra conscientiam vestram,
vobis expedire
quod alienum est, usurpare. Quid si a sede illa publicum
emanasset edictum, quod ubicumque inveneritis clericos,
aut alterius habitus monachos equitantes, vobis liceret eos
de suis evectionibus dejicere, et equos in usus proprios re-
tincre ? quid interest, equos rapiatis, an decimas ? nisi quia
decima res spiritualis est, et ideo enormius sacrilegium in
decimis committitur, quam in equis ? Quum Dominus praeci-
k k
250 PETRI BLESENSIS

piat decimas solvi, quis contra ejus praeceptum potuit dis-

pensare? ubi divina et humana jussio sibi invicem contra-
dicunt, obediendum estDeo magis, quam hominibus. Quum-
que sint duae leges, exterior et interior interior semper prse-
:

judicat: quodque puritas conscientise dictat mihi, exteriori

prsecepto fortius est, et omnem indulgentiam aliense dispen-
sationis evacuat. Si filii Israel de mandato Domini, et in
retributioncm longi obsequii, quod iEgyptiis impenderant,
eis vasa argentea et aurea abstulerunt : non expedit vos
haec ad consequentiam trahere nisi constet Dominum hsec
mandasse, et vos nobis tanquam iEgyptiis longse servitu-
tis obsequium impendisse. Consultius ergo et modestius
agentes, date operam, ut praedictse ambitionis nota, quae
vestrae sanctitatis titulos dehonestat, abscindatur a vobis,
nec pro rebus perituris commune in vos scandalum excite-
tis. Vse illis per quos scandalum venit. In restitutione
aliense rei non credatis conscientiam vestram in aliquo
laedi : nam, si quid utilitatibus vestris deperit in hac parte,
devotio populorum, quae nunc erga vos plurimum turbata
est, totum hoc pleniore munificentia restaurabit. Quod si

pertinaces vos, et inflexibiles exhibetis, vinculo anathematis

innodabimus universos, qui aliquid vobis dederint, aut ven-
diderint, unde jus decimationis obveniat, atque in ccelum
clamabimus, et ad thronum summi judicis appellabimus, ne
quis hujus vinculum excommunicationis absolvat. Prin-
cipum etiam favorem in hoc plcnissime obtinebimus, ut
gladio spirituali manus civilis assistat, et quicquid contra
principale oraculum, venditum aut donatum vobis fuerit,
confiscetur. Antequam ergo res in deteriorem vergat exi-
tum, vestrae famae maturius providentes, velitis assuescere
solutioni decimarum, illarum maxime, quas cum majore
omnium rancore et odio usurpatis, et quas clerici, sive mo-
nachi hactenus perceperunt. Nam si de novalibus tantum,
sicut beatse recordationis Hadrianus papa constituit, deci-
mas rctinetis, nobis in ea re damnum erit tolerabilius, cujus
emolumcnta non sensimus. Verum juxta philosophi sen-
 — :

epistoLjE. 251

tentiam, non sine dolore amittitur, quod delectabiliter et

commode possidetur. Valete.

EPISTOLA LXXXIII. ad b. exoniensem episcopum.

[A.D. 1167—1175.]

Argumentum. —
Walterus archid. monet Exoniensem episcopum, uti
judicem ecclesiasticum, ut matrimonium inter consanguineos illegi-
time celebratum ex mandato Romani pontificis dissolvat.

Carissimo domino et amico B. Dei gratia Exoniensi episcopo,

Walterus de Constantiis Oxeneforden. archidiaconus, sa-
lutem in eo, qui judicatjines terrce.

Quum plurima litteratura, ususque et experientia negotio-

rum, prudentem circumspectum vos fecerint in decisione
et
causarum : miror, et mirantur cseteri, qui sunt in utroque
jure periti, quare inter Robertum et Ismenem consangui-
neam suam celebrare divortium tanto tempore distulistis
maxime quum mandatum domini papee super hoc habeatis
expressum,et quum sacricanones detestabilereputent cohabi-
tationem talium sustinerc. Testes equidem legitimi, nulli-
que exceptioni obnoxii producti sunt, qui si in causa hac
vobis fidem non fecerint ad plenum, juxta clausulam illam
litterarum domini papse, ubi dicitur : et aliorum plurium :

auctoritate etiam Fabiani et Celestini, atque aliorum Sanc-

torum patrum, qui post eos propinquiores, et sanioris testi-
monii erant, admittendi sunt, ut sit lucerna pedibus vestris
ad convertendam justitiam in judicium, diligens inquisitio
veritatis. Quanto enim flagitiosius et immanius peccatum
est incestus, tanto scrupulosius certitudinem consanguini-
tatis exquiri oportet, ut in celebrando divortio sententia
judicis non vacillet. Nihil hic dissimulanter agere judici
licet, ubi vertitur periculum animarum. Ideoque amico-
rum parcite fatigationibus et expensis, qui jam alterutram
debuerant reportasse sententiam, qui etiam libenter se-
25:1 PETRI BLESENSIS

cundse et tertiae prodnctioni renunciant ; si secundum

testificata aliorum velitis expedire negotium. Si ad ple-
niorem notitiam rei alia productione opus est, ipsi judicio
et productioni secundse se offerunt utrum velitis, eligite,
;

dummodo ulterius non velitis, in eorum injuriam frustrato-

rias dilationes innectere. Porro unum in hoc negotio est,
quod prsecipuc nos molestat. Nam quum ille Robcrtus sit
primogenitus primogeniti fratris mei, et ab ipso ratione
patris quasi a capite series parentelae nostrae tota dependeat,
veremur ne conjunctionis incestse vitium transfundatur ad
posteros. Concipiet enim tota successio corruptelam, si a
capite membra, si a fonte rivuli, si rami a stipite legitime
non procedant. Sacra equidem scriptura testante filii in-
cestuosorum abominabilcs sunt Deo. Et sicut beatus Gre-
gorius asscrit, ex incestuoso concubitu proles legitima non
succrescit. Faciatis igitur, prudentissime pater, verbum
abbreviatum, et mandatum domini papae, quod hactenus
suspendistis, sine moratoria dilatione mancipetis effectui,
aut recurrentibus litteris nos velitis instruere, quare in
causa ista procedere non possitis. Valete.

EPISTOLA LXXXIV.— ad alexandrum papam

ROMANUM.

Argumentum. — R. archiepiscopus Cantuar. nomen episcoporum in aula

regia degentiiun a calumniis tuetur, ac ostendit exemplo veterum,

quanto cum fructu regni in ea versentur.

Alexandro Dei gratia summo pontifici Ricardus Cantuariensis

ecclesia humilis minister, devotum humilitatis et obedienticB

famulatum.

Detractores Deo odibiles serenitati vestrse de nostris

episcopis enormia suggesserunt, asserentes, quod venerabiles
fratrcs nostri R. Winton. et G. Elien. atque Joannis Nor-
vicen. Episcopi, sequcntes odorem munerum, et omnino
 epistol^. 253

abjecta sollicitudine pastorali, militise ne dicam malitise

curialis fluctibus se immergunt. Dicunt, quod judicia

sanguinis exercent: ideoque tanquam viri sanguinum a
sacris abstinent, et ad mensam Domini non accedunt. Ea
propter succensa est adversus eos indignatio vestra, nobisque
pcenam indicitis, si excessus hujusmodi canonice non puni-
mus. Inhonestum siquidem esset, gravique animadversione
dignissimnm, si esset in hac parte os loquentium iniqua
veridicum : sed mentita est iniquitas sibi. Nam, ut excer-
pamus pauca de multis, Wintoniensi episcopo nullus est
afflictis compatientior, nullus in oculis suis humilior, nul-
lus in altari devotior, nullus in beneficiis profusior. Unde
sicut unguentum effusum est nomen ejus, et eleemosynas
ejus enarrat omnis ecclesia Sanctorum. Eliensis autem,
ex quo juxta beneplaciti vestri formam, citra omnem infa-
miam tamen, et quasi de abundanti suam purgatione ca-
nonica innocentiam declaravit, plene et efficaciter implevit
episcopum, sanctaque et honesta conversatione mendaces
ostendit, qui maculaverunt innoxium. Ipse etiam et epis-
copus Norvicensis, cujus honestatem et prudentiam fre-
quenter, dum ad vos a domino rege mitteretur, diutina
conversatione et experientia didicistis, ecclesias suas pau-
peres invenerunt, sed possessiones earum prudenter et
strenue revocantes, et amplissime dilatantes, ipsas nunc in
statum optimum erexerunt. Non est equidem novum, quod
regum consiliis intersint episcopi : sicut enim honestate et
sapientia caeteros antecedunt, sic expeditiores et efficaciores
reipublicae administratione censentur. Quia, sicut scriptum
est, minus salubriter disponitur regnum, quod non regitur
consilio sapientum. Scriptum etiam legitis, vae terrae, cujus
rex puer est, et cujus principes mane comedunt. Beata
terra est, cujus rex sensatus est, et cujus principes vescuntur
tempore suo. In quo notatur, eos consiliis regum debere
interesse, qui sciant, et velint, et possintpatientibus compatL,
paci terrae ac populi saluti prospicere, erudire ad justitiam
rcgcs, et imminentibus occursare periculis, vitaeque matu-
254 PETRI BLESENSIS

rioris exemplis informare subditos, et quadam auctoritate

potestativa praesumptionem malignantium cohibere. Reg-
num Hebraeorum temporibus Roboam non fuisset divisum,

nec recessissent ab eo decem tribus, si prudentiores viros

sibi consiliarios elegisset. Quum esset Saul prophetans inter

eos qui invocabant nomen domini regnum tamen David
:

erexit et firmavit ejus solium institutio Samuelis. Rex

Ezechias oppressus a Sennacherib, et quasi in extremis
angustiis constitutus per Isaiam civitatis liberationem, et
beneficium consolationis obtinuit. Elisseus Acrisiam Syris
induxit, et ejus beneficio Samariae obsessores convertuntur
in fugam. Joiada sacerdos Joas filium Ochozise a facie
Athalise persequentis abscondit, quem quum erexisset in
regem, sanctis eum moribus Sed Joiada mortuo,
informavit.
coepit Joas a Dei quem quum Zacha-
legitimis declinare :

rias argueret, eum lapidibus obruit et contrivit. In quo

manifestissime liquet, quam utilis et necessaria sit conver-
satio et doctrina justorum his, qui populi regimen acceperunt.
Nam temporibus Sedeciae regis, non fuisset exterminatum
regnum Judseorum, nisi adversus Jeremiam, qui publicse
consulebat utilitati, prgevaluissent mendacia pseudo-prophe-
tarum. Unum noveritis, quia nisi familiares et consiliarii
regis essent prcefati episcopi, supra dorsum ecclesise fabri-

carent hodie peccatores, et immaniter ac intolerabiliter

opprimeret clerum pra3Sumptio laicalis. Nunc autem, si

quid in ecclesise attentatur injuriam, auctoritate pontificali

corripitur : aut si ad hoc ecclesiastica censura non sufficit,

spiritualis gladii defectus, civili suppletur: et ad eorum

arbitrium principalis animadversio exercetur. Si quando-
que ut fieri solet, adversus insontes regis indignatio vehe-
mentius excandescit, episcoporum precibus tempcratur.
Istis mediantibus mansuescit circa simplices judiciarius
rigor, admittitur clamor pauperum, ecclesiarum dignitas
erigitur, relevatur pauperum indigentia, firmatur in clero
libertas, pax in populis, et in monasteriis quies, justitia
libcrc excrcetur, superbia dcprimitur, augetur laicorum
 —

EPISTOL.E. 255

devotio, religio fovetur, diriguntur judicia, leges acceptantur

decreta Romana vim obtinent, et possessiones ecclesiasticse
dilatantur. Isti singulis prsecipuis solemnitatibus suis in-
tersunt ecclesiis, ubi eleemosynarum largitione, consolatione
pupillorum ac viduarum, subjectorum correctione, atque
aliis sanctitatis operibus plenissime redimunt dies, quos in
curia consumpserunt. Porro archiepiscopi vel episcopi,
qui in curia regis Siculi conversantur, per septennium
aut decennium a curia non recedunt : nec refert, vivant
aut decesserint, quantum ad ecclesiasticarum possessionum
custodiam, vel regimen animarum. Ab hac equidem
curialitate nostros quandoque voluimus episcopos prohi-
bere, sed consiliosis et prudentibus viris visa est ex-
pediens eorum cohabitatio circa regem : quos si extrahere-
mus a familiaritate illius, subtraheremus quietem monas-
teriis, oppressis solatium, ecclesiis libertatem. Unde licet

propter incommoditates varias, quas ibi sustinent, desiderio

desiderarent egredi tamen utilitatis obtentu com-
: publicse
muni fratrum nostrorum consilio, non solum in hac vita
castrensi tolerari, sed ad eam trahi debuerant et compelli.
Utilitatem quidem Anglicanse ecclesise, et malitiam detrac-
torum, qui vobis veritati contraria suggesserunt, velitis,

pater, in libra sequitatis appendere, et quod super hoc in

oculis vestris acceptum fuerit nostrse parvitati nuncio, vel
litteris velitis Rei veritatem prius vobis|decla-
intimare.
rari oportuit, ut ad hujus rei decisionem certius et confi-

dentius procedatis. Nos autem, quum receperimus vestrse

sanctitatis oraculum, apostolicae jussionis executores efrica-

ces erimus et devoti. Conservet vos Deus ecclesise suse per

tempora longa, sanctissime pater.

EPISTOLA LXXXV. ad r. sarisberiensem.

Argumentum. — Graviter reprehendit in R. Sarisberiensi ventris inglu-

viem, quantaque mala ex ea nascantur, veterumque exemplis declarat,
quanti facienda sit sobrietas.
 256 PETRI BLESENSIS

M . Petrus Blesensis Bath. archid. R. Sarisb. salutem in Deo

salutari nostro.

Si tibi increpatoria et solito duriora propono, facit hoc

insolentia tua, et iniquitas ex adipe prodiens, qua3 quum mul-
tis exhortationibus meis amicabiliter et blande sollicitata sit,

correctionis tamen beneficium non admisit. Si de salute

animae tuse, aut saltem de incolumitate corporis cogitares,
plus animae et minus corpori, minus ventri et plus spiritui
deservires. In animae tuae perniciem conjurasti, atque in
ipsius gravamen ventris imploras auxilium: cujus ingluvies,
durn omnia devorando vivere appetit, sua voracitate mor-
tificat animam, et interioris hominis lumcn obtenebrat.

Enorme tui ventris incrementum patientius sustinerem, nisi

ex eo gravissimum immineret tuis posscssionibus detrimen-
tum. Porro possessorem possessio tua imitatur et sequitur:
quia dum ventrem facis, ventrem faciunt domus tuae. Non
intelligis miser ruinam nobilium sedinciorum, quse magna-
nimitas tui decessoris extruxit ? dummodo sedifices ventrem
tuum,
Nugaris quum tibi, Calve,
Pinguis aqualiculus propenso sesquipede extat :

Sed ventrosi parietes prohibentur exstare, quorum altitudi-

nem et robur humiliat ventorum liber excursus et injuria

pluviarum. In domibus ruinosis non vetustatem, sed tuam
universi causantur inertiam ; dum te vident ad carnis deli-
cias resolutum in cute curanda plus aequo sollicitum,
Et rident omnes Epicuri de grege porcum.
Quicquid in te spirituale fuerat, totum evacuat et pervertit

carnalis ista curiositas, quae nec te dies tuos dimidiare per-

mittet, nec illud modicum vitae quod tibi superest, cum
jucunditate transigere. Nam in tanta mole corporis anima
quasi tenebris obscssa carceralibus in spirituale lumen
respirare non potest. Membra vero suis destituta officiis

ex longa desidia et torpore sonticas passiones expectant.

Multi cnim ex nimia gulositate morbescunt, suamque cra-
pulam vomitu remediantur, turpiter egerentes, quod turpi-
 :

EP1STOL.E. 2±> i

ter ingesserunt. Galenus equidem fidelissimus Hippo-

cratis interpres, teste Hieronymo, refert athletas, quorum
vita et ars sagina est, diu vivere, aut sanos esse non posse,
animasque eorum nimio sanguine et adipibus quasi luto

involutas, nihil tenue aut cceleste sapere, sed semper de

ructu et ingluvie cogitare. Testimonio Hippocratis crassa
et obesa corpora necessariam habent crebram sanguinis
demptionem, et alios attenuationis modos ; alioquin para-
lysis, podagra, et alii morbi pestilentes erumpent. Ideo
Galenus semper die decima vitse medicinalis auxilii
legitur sibi abstinentiam indixisse: nec facile aliquem in-
firmari, qui frequen er abstineat, aut regulam dietse modes-
tioris Legimus quosdam morbo articulari, aut
observet.
podagra laborantes, proscriptione bonorum, et simpliciore
mensa membrorum officio restitutos. Refert Pompeius
Trogus, quod teterrimus ille tyrannus Sicilise Dionysius,
dum gulse et edacitati vacaret, lumen oculorum perdidit.
Nihil enim magis praadatur oculos, quam ingluvies ventris,
et ut ait Pontinianus, edacitas cibos frangit, et oculos
vorat. Ideo Lucius Sylla, Lepidus consul et alii pleri-
que leguntur tulisse leges cibarias, quas alibi Cato censorius
vocat sumptuarias, in quibus vivendi modus et sufficientia
naturse depingitur. Nam quicquid epularum sumitur prae-
ter usum necessitatis, non est debitum naturse, sed vitium
voluptatis. Sumptuariis legibus se Paulus alligaverat, quum
dicebat: habentes alimenta, et quibus tegamur, his contenti
sumus. /Emilianus Scipio cum amicis ambulans pane vesci
solitus ne aliquam diei partem perderet otiosam.
erat,
Idipsum dicitur Alexander magnus in consuetudinem dux-
isse. Augustus cibo vulgari et modico vescebatur, qui pro
deliciis reputabat secundarium panem, et minutos pisci-
culos, caseumque bubulum, manu pressum ficus autem :

biferas virides vehementer appetebat. Socrates dicebat,

quosdam vivere, ut comederent et biberent, se autem come-
dere et bibere, ut naturae satisfaceret, et excursum vitse

fragilis sustentaret. Ethicus dicit

L 1

•
S : 57C, ZKUn. SUJ. utS OLfs$ GJo a/?/* -* V 'H
258 PETRT BLESENSIS

Summum crede nefas animam przeferre pudori,

Et propter vitam vivendi perdere causas.
Non equidem regnum Dei esca et potus. Esca ventri,
est
et venter escis. Deus autem et hunc et has destruet.
Quidam autem toti sunt in gutture, merito gurgulionibus
comparandi, quorum cogitatio tota de ventre, in ventre, et
sub ventre est quibus satisfieri omnino non potest, donec
:

ventre despumante in venerem delectatio gulre lumborum

excitet voluptatem. Abjecta siquidem reverentia et timore
tremendi judicii, relaxantur ad omnes illecebras, et in
cunctis extraordinariis voluptatibus se volutant.
Sed quum lapidosa chiragra
Fregerit articulos veteris ramalia fagi,
Tum crassos transisse dies, lucemque palustrem,
Et sibijam seri vitam ingemuere relictam.

Ita convertetur dulcedo in amaritudinem, in asperitatem

suavitas, delectatio in dolorem, eritque instar inferni, aut
pcenae infernalis initium, dolorum continuatio, et deside-
rium moriendi. Illud quoque ad cumulum doloris accedit,
quod ex intemperantia gulae quidam sibi nomen inane ve-
nantur, et gloriam sine fructu, putantes ex crapula et ebrie-
tatehominum sibi titulos gloriosae opinionis acquirere :

quum viros honestos, quibus viscera sua claudunt, omni de-

fectui vitse humanae subjacere videant, et publice mendicare.
In talibus liberalitatem pra^cipuam reputant : in quibus li-

bertas quidem peccandi est, sed animse servitus ad corporis

voluptatem. Sane, sicut Cicero et Apuleius, et quod ma-
jus est, Augustinuset Hieronymus testantur, plus est anima
quam corpus : isti autem damnum animae non curantes de-
votissimam carni miserae impendunt servitutem, sicut scrip-
tum est : sterilem pavit, et viduae non bene fecit. Porro
beatus ille Job plenissime nomen et officium liberalitatis
implebat, qui nihil indulgens ebrietati aut crapulse, nec se-
quens hujus vitse vanitates et insanias falsas se totum
pauperum necessitatibus impendebat. Non alebat leones,
ursos, aut simias. Non confluebant ad eum histriones,
dulcorarii, fabularum aut nugarum inanium concentores;
 —

EPISTOL^E. 259

sed ex purse liberalitatis conscientia, ex corde sincero, et

caritate non ficta, dicebat humerus meusa junctura sua ca-
:

dat, et brachium meum cum ossibus avellatur, si negavi pau-

peribus, quod volebant si oculos viduse expectare feci; si co-
;

medi buccellam meam solus, et non comedit pupillus ex ea :

si ostium meum viatori non patuit; si prsetereuntem despexi,

eo quod non haberet indumentum, et sine operimento

pauperem; si non benedixerint mihi latera ejus, et si de
velleribus ovium mearum non fuerit calefactus. O quam
melior, et per omnia commendabilior est modesta, et sobria
hsec liberalitas, quse ad vitam seternam fructificat, quam illa,
quse subvertit animum, rationem hebetat, corpus destruit, et
aedificat ad gehennam. Si te jejuniis afiTigeres, si jejunia
et afflictiones pauperum sublevasses, providisses tibi con-
sultius, nec baratrum ventris autgulae scyllsea vorago domos

tuas in prsecipitium devolvisset. Nunc vero post dispen-

dium animre tuae, specialiter illud plango, quod ventos et
pluvias circumquaque admittunt, quod vespertilionibus
sunt pervise, quod in horrorem solitudinis redactse sunt,
quod in preecipitium pendent, quod nec sedilia, nec alia
utensilia ibi sunt, nec serse, nec ostia, nec fenestrse. Ad-
huc tamen gloria sedificiorum antiqua resurgeret, si vora-
ginem gulse, et exitiaiem ventris ingluviem cohiberes.

EPISTOLA LXXXVL ad magistrum alexandrum

MONACHUM.

Argumentum. —Multis rationibus persuadere conatur Alexandro mona-

cho Carthusiano, ne ordinem suum id temporis celeberrimum, vel
quod quotidie in eo rem divinam facere non possit, vel aliis etiam de
causis, deserat, et ad laxiorem transeat.

M. Petrus Blesemis Bath. archid. magistro Alexandro mona-

cho salutem, et in salutari desiderio conslantiam.

Si conceptse indignationis spiritum possem dissimulare

siientio, mallem tacere, quam scribere. Sed, ut verbo Job
 260 PETRI BLESENSIS

utar, plenus sum sermonibus, et coarctat me spiritus uteri

mei : ego quasi mustum absque spiraculo, quod novas dis-
rumpit lagunculas. Me licet invitum, tua invitat et urget
temeritas scribere invectivam. Nam sicut cervus desiderat
umbram, et mercenarius finem laboris sui, sic in votis habe-
bam praecipuum cessare a verbis, quibus amicitia vulneratur.
Verumtamen jacturam tuae opinionis aequanimiter tolerare
non possum ; factus enim es fabula in clero et in plebe ludi-
brium,prurientium desaevit in telinguarum procacitas: et qui
te comedunt, non dormiunt. Si te laveris nitro, et multiplica-

veris tibi herbam non auferetur a te macula praevari-

borith,
cationis tuae. Verumtamen non reputas injuriam damnum
famae, qui bibis quasi aquam subsannationem : et. ut verbo
prophetico utar, frons meretricis facta est tibi, noluisti
erubescere. Dereliquisti fontem aquse vivae, et fodisti tibi
cisternam dissipatam, quse aquas continere non potest. Et
nunc quid tibi vis in via iEgypti, et quid tibi in via
Assyriorum, ut bibas aquam turbidam ? Cogitas de mi-
grando, atque in confusionem et in scandalum fratrum tuo-
rum succingis te ad exitum. Multum ei dissimilis es, qui cu-
piebat anathema esse a Christo pro fratribus suis. Coepisti
spiritu, carne consummandus : atque sicut Isaias dicit,

concepisti ardorem, et stipulam peperisti. Juxta verbum

alterius sapientis, abstulit ventus desiderium tuum, et
velut nubes pertransiit fides tua. Primam enim fidem
irritam faciens, sanctae conversationis novitate contempta,
per quam veterem in te hominem reformare debueras, sub
quodam religionis colore divitias appetis, et seminas inter
spinas, quum scriptum sit : novate vobis novale, et nolite
serere super spinas. Jam senuisti, rugseque tuae testimo-
nium dicunt contra te. Unde ergo obrepsit tibi haec incon-

stantia in aetate provecta, ut semper apud te, Est, et

sit

non; semperque dissideas a teipso? sed Dei judicio, qui

Christo non convenit, sibi convenire non potest. Posuisti
me, inquit, contrarium tibi, et factussum mihimetipsi gravis.

Status animi tui, sicut aurse inccrtitudo cst, sicut aeslus

 EPISTOL.E. 261

maris, fumusque pertransiens. Sane Dominus in populo

gravi laudari desideral. Unde tuam, et consimilium vitarn
sub typo Hierusalem propheta redarguens : peccatum, in-
quit, peccavit Hierusalem, propterea instabilis facta est. In
libro sapientise scriptum est, quia stultus ut luna mutatur.
Et in eodem legis, quod prsecordia fatui, sicut rota plaustri,

et quasi axis versatilis cogitatus illius. iEtas provectior

animum tuum maturitate aliqua debuerat stabilisse. Porro
si mutare potest iEthiops peilem suam, aut pardus varietates
suas ; et animus tuus poterit gravitatem vitse maturioris
induere. Ideo et verba mea dolore sunt plena. Cur sanc-
tum ordinem Carthusiensem praevari-
et gloriosae opinionis
cando depravas? Nunquid resina non est in Galaad, aut
medicus non est ibi? Ibi sane inveneras locum pcenitentise,
secretum solitudinis, pacem anima3,contemplationis arcanum
gaudium in spiritu sancto, munus salutis, et efficax benefi-
cium medicinse. Verum manna cceleste fastidiens, et sus-
pirans ad ollas carnium, domum illam appetis, quse de-
siderio tuo satisfaciet, quse tibi delicatius et indulgentius
ministrabit. Ideoque tumultum frequentise popularis, si-

lentio, et solitudini anteponis sollicitudinem : licet noveris

scriptum esse, quia quijugum Domini accipit, sedere debet
solitarius et tacere. Hoc in ordine Carthusiensi causaris et
arguis, quod singulis diebus missas non faciunt, atque hujus
religionis aut potius superstitionis obtentu, tuum machinaris
egressum. Tuae litterae faciunt te insanum. Sed juxta
verbum sapientise : melior est homo minoratus sapientia et
sensu deficiens in timore, quam qui abundat sensu, et
transgreditur legem Domini. Scis, monachorum pater,
quia
et sacri ordinis institutor, nec etiam sacerdotii gradum
attigit, expersque missarum multo tempore, etiam in die
Paschae, utrum Paschalis esset solemnitas ignoravit. Paulus
primus Eremita,et Antonius,Petrus et Paulus apostoli, atque
caeteri, quorum laus est in evangelio, non leguntur singulis
diebus salutis hostiam immolasse. Frequentia contemp-
tum parit, et ex ipsa raritate crescit reverentia sacramenti.
 :

262 rETJEtl BLESENSIS

Peccamus quidem assidue, et ubi continuantur peccata,

continuum oportet esse peccati remedium verumtamen :

mundi pretium impretiabile, communemque humanae salutis

hostiam, nisi in spiritu humilitatis, et corde contrito immo-
lare non licet. Mors in olla est, nisi Elisaei farinula condia-
tur. Olim anima, quse certis temporibus afflicta non erat, ex-
terminabatur de populo suo : nec celebrabatur agni Pascha-
lis sacrificium, nisi in amaritudine agrestium lactucarum.
Magnum est sacramentum, et nunquam nisi corde contrito
et humili est celebrandum. Magnum est, dicit aposto-
lus, sacramentum hoc pietatis, manifestatum quidem in
carne, justificatum in spiritu, apparuit angelis, prsedica-
tum est gentibus, creditum est mundo, assumptum in
gloria. Ambrosio nunquam nisi puro corde et
Teste
mundis manibus et contritione devota orferenda est
hostia, in qua est salus mundi. Tua vero sententia
est, ut tibi Christum incorpores singulis diebus, non dijudi-

cans corpus Domini. Propter hoc multi sunt imbecilles

et dormiunt multi in peccatis. Verbum sapientis est,
quum sederis ad mensam divitis, appone cultrum gutturi
tuo, ut inter coelestes cibos et laicos sive communes devota
veneratione discernas. Vide, ne Dominus dicat de te
ecce manus tradentis me mecum est in mensa. Et illud
dederunt in escam meam fel. Prohibet siquidem Dominus,
ne de ango Paschali comedat advena vel immundus. Nec
ponendus est Christus nisi in sindone munda, et in monu-
mento novo quia panis vitse non est recipiendus, nisi
:

conscientia munda et corde sincero. Hostia enim indigne

accepta suscipientem damnat, non salvat, inquinat non
emundat. Propheta enim dicit quid est, quod dilectus :

meus fecit scelera multa in domo mea? nunquid carnes

sanctse auferent malitias ejus, in quibus gloriatus est ? et
alibi : tu qui credis mundari per hostias, scito quod non
mundaberis, sed amplius pollueris. Tamen, ne in domo
tua fieres scandali generalis occasio, ut obstrueretur os
loquentium iniqua, tibi fraterna caritas singulis diebus
 epistol^e. 263

offerre hostiam speciali devotione indulsit. Sciens itaque

etprudens vitam declinas, et festinas in mortem, atque ad
excusandas excusationes in peccatis nullam de csetero
poteris prsetendere rationem. Si attendas domum Carthu-
siensem, quam relinquere desideras, consideres unde venias,
aut quo vadas. Hierusalem pro Babylone, terram promis-
sionis pro iEgypto, pro exilio patriam, ccelum pro inferno,
quietem et pacem pro labore et miseria derelinquis. Domus
siquidem Carthusiensis et locus habitationis illius situs est

in montibus et scopulis, et in petris : ut sit potius habita-

tio angelorum, quam hominum, ad dandam altissimo vocem
confessionis et laudis : sicut scriptum est : super ea volu-
cres cceli habitabunt : et de medio petrarum dabunt voces.
Sed et columba nidificat in foraminibus petrse : et vir
prudens aedificat domum suam supra petram : ubi nec maris
fluctus, nec ventus turbinis, nec pluviarum inundatio, nec
alluvio formidatur. Vere terribilis est locus iste, nec est
hic aliud, nisi domus Dei, et porta cceli. Et licet domus
illa sit in terra horroris et vastae solitudinis, nominatissima
tamen est in observantia religionis et ordinis. In omnem
terram per gratiam Dei exivit fama ejus, et in fines orbis

terrse suseodorem suavitatis effudit. Plantatio enim Dei

est, et vinea Domini Sabaoth. Ideoque jam excrevit in
immensum, et multiplices fructus fecit. Vide, si jam non
operuerit montes umbra ejus; si non extendit palmites
suos usque ad mare, et usque in Angliam propagines ejus.
Tu vero docuisti linguam tuam mendacium, ut inique
ageres, sanctaeque domus ordinem depravares. Scriptum
est, quia spiritualis homo omnia dijudicat, et ipse a
nemine judicatur. Tu vero, quum sis carnalis homo, et
venundatus sub peccato spirituales viros judicas, et in animae
tuae dispendium domum sanctissimam scandalizas. Ad
exemplar siquidem domus illius, de qua scriptum est : in
domo mei mansiones multae sunt, habet hic unus-
patris

quisque cellulam et mansiunculam suam, ut contemplationi

et orationi liberius vacet. Sic enim in schola evangelica
 264 PETRI BLESENSIS

veritas nos informat dicens autem quum oraveris,

: tu intra
in cubiculum tuum, et clauso ostio ora patrem tuum. So-
litudinem hujns cellulas propheta elegerat, qui, sicut ipse
commemorat, similis factus est pelicano solitudinis, et sicut
passer solitarius in tecto. Elongavi, inqnit, fugiens, et
mansi in solitudine. Qui Rachelis amplexus, et delicias
contemplationis affectat, juxta verbum Job, contemnit
multitudinem civitatis, et vocem exactoris non audit.
Unde et Jeremias : quis dabit me in solitudinem? aut in
diversorium viatorum ? si affectares vacare tibi, et appetcres
scribere, orare, legere, meditari et psallere, nunquam civita-

tem eremo, nunquam sollicitudinem solitudini praetulisses.

Nunc manifestissime liquet, quid multis diebus in corde
tuo nutrieris : diu dissimulasti, ac sub taciturnitate suspccta
concepisti dolorem, et peperisti iniquitatem. Juxta verbum
prophetse, ova aspidum eruperunt : qui comederit de ovis
morietur: et quod confotum est, erumpet in regulum. Nocuit
priori tuo, quod te nimis familiariter et blande tractaverat,
atque de ipsius humilitate superbiam concepisti. Egisset
prudentius, si cervicem onerasset insolentem, et se in multis
erga te austerius habuisset. Scriptum est in libro Sapientiae,

quia malitiam otiositas docet, servumque inclinant opera-

tiones assiduse. Et item servo malevolo debentur compe-
:

des, et tortura, ne vacet. Adhuc replico, quia scienter et

prudenter in interitum animae, et famce periculum, te de-
volvis. Scriptum quippe est : qui amat periculum, in illo

peribit. Non est religiosorum sapientia, ubi eam venaris et

quaeris: non enim invenitur in terra suaviter viventium.

Viamvitse perfectioris aggressus es, sed cito emarcuit religio

tua, quasi vinea in primo flore, et quasi botrus projiciens
flores suos. Vix adhuc mustum eras, quando corruptus
es in acctum.
Si per longam expericntiam didicisses ordinis illius dul-
cedinem, sapientius cogitasses. Nam testimonio sapientiae,
virinmultisexpertus cogitabit prudentiam,et qui multadidi-
cit, proferet intellectum. Possum tibi dicere, quod apostolus
 EPIST0L.E. 265

Timotheo : Ab infantia sacras litteras nosti, qiife te poterant

ad salutem instruere. Sed, sicut idem loquitur ad Hebrseos,
Quum deberetis, inquit, magistri esse propter tempus,rursum
indigetis, ut ad vos doceamini, et facti estis, quibus lacte
opus est, non solido cibo. In legibus et decretis quandoque
te habui conscholarem, sed te infatuavit is, qui juxta verbum
Job adducit consiliarios in stultum flnem, et judioes in stu-
porem. Et unde hoc tibi, ut recedas a loco, cui te reli-
gionis voto, et stabilitatis vinculo obligasti ? Disce quseso
negotiari cautius, ne tunc poenitere incipias, quando non
erit pcenitudinis locus. Hoc apud te deliberasse debueras,
antequam arbitrio alieno tuam subjiceres voluntatem prius :

enim in potestate tua erat, declinare Domini servitutem.

In manu consilii tui eras, tibique boni et mali, ignis et
aquae vitse et mortis erat oblata discretio. Porro nunc voti
vinculo necessitati adstrictus es : et exigit oblatum, qui
non exegerat offerendum. Quid quaeso tibi defuit, quam-
diu cum Incrementum non exigit
Carthusiensibus eras ?

quod satis est; opem extrinsecam sufficientia non mendicat,

et adjectione non indiget plenitudo. Nunquid, dicit Job,
rugiet onager, quum habuerit herbam, aut mugiet bos,
enim volo mortem peccatoris, sed ut convertatur et vivat.
quum ante plenum prsesepe steterit ? Brutorum animalium
natura te damnat, quia cum eis pabulum commune sufficiat
quiescunt. Ex adipe prodiit iniquitas tua, quem post labores
studiorum et scholares angustias otiositas instabilem fecit, et

sufficientia contumacem. Nam et poetse testimonio,

Luxuriant animi rebus plerumque secundis.

Nec facile est aequa commoda mente pati.

Ferrem patientius, si ad Cistertiensis ordinis observantiam

te transferres. Si enim in proposito religionem habes, ibi
probatissima religionis schola est, summus ibi modestise
usus,morum regularitas fraternitatis affectio, pax animi,
omnium communicatio, mutua obsequela, disciplinse vigor,
amor obedientise, vinculum caritatis, carnis servitus hospi-

talitatis exhibitio, lugendi libertas, nocturnse excubice,

m m
i
 :

266 PETRI BLESENSIS

quies meditationis, devotio psalmodiae. Quid quaeso

dulcedinis aut devotionis invenies apud eos, quibus versa
est innauseam murmurosa atque confusa iteratio et farsura
psalmorum. Paulus dicit, Psallamus spiritu, psallamus et
mente. Si psallentibus non adsit devotio, licet eumdem
psalmum millies repetant, non est hic psalmus jucunda de-
coraque laudatio. Doctrina Salomonis est: fili, ne iteres
verbum in ore tuo. Quumque alibi dicat, omnis labor
hominis in ore ipsius, vereor ne hoc eis nimis periculose
aptetur, labor labiorum ipsorum operiet eos. Ephraim
puer delicatus est: scioque quod carnis deliciae te a spi-
rituali studio retraxerunt. Te inter conversationis tuae
primitias forsitan terruerunt inexperta vitae asperitas, rigor
ordinis, lex obedientiae, solitudinis terror, et prse omnibus
austeritas disciplina?. Sane disciplina unica est clavis in-
nocentise, religionis anchora, custos ordinis, et per quam
specialiter motus animi revocatur a malo, et stabilitur ad
bonum : cum propheta nos moneat apprehendere disci-
plinam : apostolus prophetae succinit et concordat: si estis,

inquit, extra disciplinam, ergo adulteri estis. Certus es,

quod egressio tua multis scandalum generabit. Scriptum

est autem generaliter, nec ullus excipitur vae homini, per :

quem scandalum venit. Esses excusabilis, si ex simplici-

tate delinqueres, sed studiose hoc agis, ut tua iniquitas inve-
niatur ad odium. In Exodo primogenitum a sini vel in-
terflcitur, vel ove redimitur : in quo datur intelligi, quod
cuilibet religioso viro divina animadversio intentatur, si

pigritiam vel defectum boni operis animi simplicitate non

redimat. Quid expediat tibi, tu videris. Sed, ut verbum
apostoli exhortatione nostrse accommodem, si qua tibi con-
solatio est si quod solatium caritatis, si qua
in Christo,
qua viscera miserationis, imple gaudium
societas spiritus, si
meum, imple pollicitum quod fecisti, ne des animum tuum
in exterminium, et in opprobrium famam tuam. Fcedus
amicitiae contraximus ab antiquo, tuaeque salutem animae
zelo et sitio in visceribus Christi, et in caritate non ficta
 EPISTOLZE. 267

propterea tibi consulo, quod arbitror expediens et hones-

tum. Novi, recentesque venerunt, qui te sollicitant ad
egressum. Vereor autem, ne apud te praevaleant in con-
silio rationi voluntas et in amicitia novitas vetustati. Sapi-
entia dicit, si tamen verbum sapientise digneris audire :

amicum non derelinquas antiquum, novus enim non erit

similis illi. Vinum novum, amicus novus: veterascet, et
cum suavitate bibes illud. Considera quseso juxta verbum
prophetse semitas Theman, itinera Saba, et expecta paulis-
per, ut habito maturiore consilio, superfluctuante animi tui
statu fluxa vivendi remissio te colligationibus impietatis non
occupet ad terrena. Sis quietus apud te, et in ea vocatione,
qua vocatus es, negotio tuae salutis constanter insistas. Sic
ad Philippenses scribens apostolus: operam, inquit, detis,
ut quieti sitis, et vestrum negotium peragatis. Et in
prima ad Corinthios fratres mei dilecti stabiles estote et
:

immobiles, abundantes in opere Dei. Semperassuesce qugeso

jugo Domini injice sicut ccepisti, pedem tuum in compedes
:

illius, et ne accidieris in vinculis ejus. Si quid grave, aut

amarum in ordine Carthusiensi est, totum levigabit amor,
totum caritas dulcorabit. omnia
Caritas omnia suffert,

sustinet. Nihil difficile est amanti. Vides, quod omnis

creatura vanitati subjecta est. In imagine pertransit homo.
Dies ejus sicut umbra prsetereunt: totumque quod appetis,
cito ad nihilum deveniet tanquam aqua decurrens. Declina
ergo vagos excursus, quos desideras, et antiquse consuetu-
dinis libertatem, ne in domo laxioris vitae cum enormi
famse dispendio domum tibi sedifices gehennalem.

EPISTOLA LXXXVIL—ad willelmum eliens.

episcopum. [c. A.D. 1191.]

Akgumentum. —Consolatur G. Eliensem episcopum proditione quorum-

dam turpissime dejectum administratione regni Anglise, et graviter
in perfidos consiliarios regum invehitur.
268 PETRI BLESENSIS

Beverendo patri, et domino Willelmo Dei gratia Eliensi

episcopo, regis Anglice cancellario et apostolicce sedis

legato, Petrus Blesensis Bathon. archid. salutem, et in

adversitate constantiam.

Super lectum mei in infirmitate versabar, cum

doloris
doloribus dolores accumulans intermeantium crebra relatio
nuntiavit quam proditorie, et quam maligne vestram sup-
plantaverat innocentiam factiosa conjuratio invidorum. Ab
ea die sagittae Domini in me sunt,quarum indignatio ebi-
bit spirituin meum. Idcirco ego gemens, et oculus meus
deducens aquam, nullam invenit requiem compatientis af-
fectus. Nam, ut verbo beati Job utar si dormiero, dico, :

quando resurgam et rursus expectabo vesperam, replebor-

:

que doloribus usque ad tenebras. Sane antequam cum

domino rege Anglia exivissem, praesens eram, vobisque
praedixeram, qualiter semuli vestri jam contra vos arma
iniquitatis in invidise fornace conflabant. Invidia est, quae
Christum in mortem tradidit. Invidia Cain armavit in fra-
trem, Saul in David, Joab in Abner et Amasam. Per invi-
diam, dicit Salomon, mors intravit in orbem terrarum. Haec
est bestia saltus, quse devoravit exercitum Absalon. De illa

sapiens dicit : ne ambules, et ne comedas cum homine in-

vido. Comede et bibe dicet tibi, et mens ejus non erit

tecum. In oculis tuis, dicit ecclesiasticus, lachrymabitur,

et quasi adjuvans suffodiet plantas tuas. Filius ille perdi-
tionis, qui nunquam posuit Deum adjutorem suum, sed con-
fisus est in verbis mendacii, mel et lac habebat in ore, cau-
dam vero scorpionis abscondebat in corde. Ipse et com-
plices ejus, quorum plenum erat, qui os suum
os amaritudine
semper docuerunt loqui mendacium, linguis suis dolose
agcbant. Syrencs, usque in exitium dulces, eorumque
nequissimam simultatem prudentia vestra deprehendcrc
potuit, scd inter amicum et hostem prospcritas non distin
guit. Vidi, vidi, rcvcrendissime pncsul, quando illi dc-
tractores Deo odibiles, illi venditores olci diccbant tibi,
 EPISTOLiE. 269

euge, euge, hurailiantes se nequiter, et in tuum exitium

excubantes. Est enim qui nequiter se humiliat, dicit

ecclesiasticus, et interiora ejus plena sunt dolo. Eos qui-

dem domesticos et unanimes tibi fecerat linguse meretri-
cantis astutia ; nunc autem est gladius in labiis eorum.
Et in libro experientiae legis, quia inimici hominis domes-
tici ejus, sicut ignis in sinu, serpens in gremio, mus in pera
suos remunerant hospites. Quam cito malignandi occasio
se obtulit, ut verbo Isaise utar. ova aspidum eruperunt, et
quod confotum est in eis erupit in regulum. Si inimicus
tuus maledixisset tibi, sustinuisses nunc autem
utique,
homo pacis tuse, qui edebat panes tuos tecum ambulans
cum consensu, magnificavit super te supplantationem. Sic-
ut homo bonum vinumprimum ponit: quum autem inebri-
ati fuerint, tunc id quod deterius est, sic supplantatores im-
pii postvinum adulatorise lenitatis propinaverunt tibi vinum
de suburbanis Gomorrae, venenum aspidum insanabile. Et
te quidem, pater, usu et convictu novisse credideram illud
semen Chanaan, genimen viperarum generatio enim prava :

est, et exasperans, et quae nunquam direxit cor suum, nec

est rectus cum Deo spiritus ejus. Si potest iEthiops mutare
pellem suam, aut pardus varietates suas, et isti, qui quasi
aquam biberunt iniquitatem ab adolescentia sua, poterunt
oblivisci malitiee, quam a parentibus contraxerunt. Verbum
Salomonis est : Si impium contuderis in pila quasi ptisanas,
seriente desuper pilo, non auferetur ab eo nequitia ejus.
Heu, heu, ubi est timor Dei ? Ubi memoria mortis ? Ubi
gehennse terror? et horribilis illa expectatio tremendi ju_
dicii ? Quomodo non revo-
filium illum plorationis seternse
cavit a tanto scelere vinculum fidei, tot beneficiorum me-
moria, tanta fcederis promissio, et obligatio juramenti? Sane
juxta Jeremise verbum, frons meretricis facta est ei, noluit
erubescere, obduruit in malitia cor illius, et adhuc manus
ejus extenta. Domine Jesu Christe, qui es amator veritatis
aut potius amor et veritas, quomodo diminutae sunt verita-
tes a filiis hominum ? Corruerunt in plateis, dicit Isaias, ve-
270 PETRI BLESENSIS

ritas et justitia.Et Osee Non est veritas, non est miseri-

:

cordia in terra Maledictum et mendacium inundaverunt,

:

et sanguis sanguinem tetigit ideo maledictus, qui confidit

:

in homine pravum enim est cor hominis et inserutabile, et

:

quis cognoscet illud ? Sophisticae dilectionis faciem tibi

prsetendebat semulus, et de coenosissimo lacu conscientise

jam scatebant exhalationes inferni, ventus urens, aer pes-
tilens, et aura corrumpens. Porro testimonio Job, si ascen-
derit in coelum iniqui superbia, quasi sterquilinium in fine
perdetur : transibit enim sicut visio nocturna, et invenient
eum mala quse fecit. Verbum Salomonis est : Semper
homo perversus, angelus autem malus contra
jurgia quaerit
eum mittetur. Habe igitur, pater, sustinentiam, et in opus
fortitudinis te accinge. Si enim in spiritu mansuetudinis
hsec sustineres, propter mansuetudinem et justitiam tuam,
liberabit et exaltabit te, qui arguit pro mansuetis terrse, et
exigit mansuetos in salutem. Qui afflictus et humiliatus
est, dicit Job, erit in gloria. Et tu quoque frequentius
psallas et dicas Bonum mihi, Domine, quia humiliasti me.
:

Tanquam aurum in fornace probavit te Dominus. Non est

enim Jacob, quem Esau non persequitur nec est Abel :

quem Cain malitia non exercet. Justus septies cadit in

die, fortiorque resurgit. Multse enim sunt tribulationes
justorum. In sex tribulationibus, dicit Job, liberabit te
Dominus, non tanget te malum. Non de-
et in septima
seras quaeso patientiam patientia enim justorum non peri-
:

bit in finem. Non te moveant opprobria exprobrantium

tibi : quia testimonio Scripturse, Non justum
contristabit
quicquid acciderit ei. Docent nos exempla majorum, quia
viri magnanimi fortitudo gravioribus injuriis lacessita gran-

descit. Nihil arduum, nihil magnum est magno viro nec :

timendum est ei quicquam esse difficile, quum soleat diffi-

cultas ex solo timore procedere. Si rei familiaris dispendia,
jacturamque et pressuram tuorum aegre sustines, recole ver-
bum apostoli ad Ilebraeos : Spectaculum, inquit, opprobriis
ct tribulationibus facti rapinam bonorum nostrorum recepi-
 epistol^:. 271

mus cum gaudio, cognoscentes nos habere meliorem et

manentem substantiam. Erit, erit, quando " hsec meminisse
juvabit." Erit,quando respondebis exprobrantibus tibi ver-
bum. Erit, quando cum gratiarum actione cantabis et

dices : Ostendisti mihi, Domine, tribulationes multas et

malas, et conversus vivificasti nos. Secundum multitudi-
nem dolorum meorum in corde meo consolationes tuae lseti-

ficaverunt animam meam. Lampas, ait Job, contempta

apud cogitationes divitum parata erit ad tempus statutum.
Haec omnia peccator videbit, et irascetur te enim oportet :

crescere, ipsum autem minui. Princeps quidem, quse digna

sunt principe cogitabit, et ex tua restitutione plenior et ex-
uberantior gloria subsequetur. Tunc videbis et afrlues,

quia tuis remetieris semulis in mensura, qua mensi sunt tibi.

Tuli, dicit Dominus per Isaiam, calicem indignationis mese

de manu tua : non adjicies, ut bibas illum ultra: ponam
et
illum in manu illorum, qui te humiliaverunt. Deus enim,
dicit Job, non abjicit potentes, quum ipse sit potens, sed
causas intuebitur singulorum. Dominus
Scio, quia faciet
de persequentibus te judicium reposita est hsec spes mea
:

in sinu meo. Expecto, ut juguletur Goliath gladio, quem

paraverat in mortem David et Aman puniatur in cruce
:

quam paraverat Mardochseo. Tua vero circumspectio,

pater, de csetero fidem diligentius examinet singulorum,
quos decreveris admittendos in tuse familiaritatis sacrarium.
Nam sicut in Ecclesiastico legis, amico fideli nulla est
sestimatio, et non est ad comparationem illius ponderatio
argenti et auri. Causam tuam, dicit Salomon, tracta cum
amico tuo, et consilium tuum extraneo ne reveles. Et
Ecclesiasticus : Non credas inimico tuo in seternum, quia
sicutaeramentum semper aeruginabit nequitia illius. Bene
et diu valeas,benignissime pater. Et pax Dei, quae
exuperat omnem sensum, custodiat cor et intelligen-
tiam vestram, ut serviatis in sanctitate et justitia co-
ram omnibus diebus tuis.
ipso Ego autem ad Domi-
nam reginam me contuli, donec videam ultionem de in-
272 PETRI BLESENSIS

imicis tuis, et in statum pristinum cum gloria et honore

revertaris.

EPISTOLA LXXXVIIL—ad abbatem theokesbe-

RIENSEM.

Argumentum. — R. archiepiscopus Cantuariensis Theokesberiensem al>-

batem rogat, monet, multisque rationibus impellit, ut monachum or-

dinis desertorem, sed jam resipiscentem, in ordinem recipiat.

Dei gratia Cantuar. archiepiscopus, totius Anglia primas, et

apostolica sedis legatus, dilecto Jilio Theokesberiensi ahbati

salutem in visceribus misericordia et spiritu pietatis.

Miserabilis ac deploranda conquestio P. latoris prsesen-

tium commovit viscera nostra, et ad hoc efficaciter nos in-

duxit, ut de ejus salute solliciti simus ac perditionem illius
nobis imputemus de castero, nisi salutem ipsius cum exacta
diligentia procuremus. Verum est, nec inficiari vult, aut
potest,quod in ecclesia vestra religionis habitum sumens
tandem votum professionis emiserit; sed a stabilitate, quam
promiserat damnabili levitate resiliens, de cibo ad vomitum,
de ccelo in ccenum, de paradiso in infernum, de claustro ad
saeculum revolavit. Quaerenda erat errabunda ovis, ac pas-

torali diligentia reconcilianda ovili, si fugeret, si sanctorum

congregationem, si virgam disciplinse, si jugum Domini de-
trectaret. Porro qui vitio levitatis egressus est, devota
humilitate regreditur, ac per abjectioris habitus vilitatem,
et lacrymas uberiores sui crimen exitus redimit et compen-
sat, Non ergo praecludatur ei sinus misericordise, ne de-
speret. Scitis quia majus gaudium Dei superest angelis
uno peccatore poenitentiam agente, quam supra nonaginta
novem justis, qui non indigent pcenitentia. Nam et capra,
quse peccatoris imaginem gerit in ostio tabernaculi immola-
tur : quum ovis longe a tabernaculo jubeatur offerri. Miseri-
cordiam, inquit Dominus, volo, et non sacriMcium. Non
 epistoljE. 273

enim volo mortem peccatoris, sed ut convertatur et vivat.

De throno et cosequalitate patris descendit altissimi fllius in
hanc vallem plorationis, et conditionis humanse miseriam,
ut ovem centesimam reportaret ad caulas. Quum pauperes
in necessitatibus suis adire soleant divitem, ac potentem :

venit omnipotens ad infirmos, dives ad pauperes, beatus ad

miseros. Non expectavit, ut ad eum veniremus : quos
praevenit in benedictionibus dulcedinis suse. Si ejus imi-
tator, aut filius esses, ovis errabundse regressum, et pceni-
tentiam non oportuerat expectare ; sed eam sollicitudine
pastorali quserere, ac salutaribus monitis ab errore et invio
ad semitam revocare
vitse : salus enim illius et mors de
tuis manibus a districto et terribili judice requiretur. Ad
laboris itaque compendium quod regressus est,
tibi cessit,

quod januam pulsat, quod suum confitetur excessum, quod

devote et humiliter misericordiam petit, quod omni satis-
factioni secundum usum et regulam B. Benedicti se offert,
quod judicium a misericordia non excludit. Misericordiam
quam monastici ordinis institutor ad ternarium numerum
coarctavit, evangelicae mansuetudo gratise septuagies sep-
ties ampliavit. Ideoque sanctorum testimonio satius est,
ut pro exuberanti misericordia, quam pro exacto rigore
justitise judicemur. Si cecidit, Domino dante, adjiciet ut
resurgat. Si peccavit, et nos omnes peccavimus, et egemus
gratia Dei. Blasphemus fui, dicit apostolus, sed misericor-
diam consecutus sum ; ubi abundavit delictum, superabun-
davit et gratia. Quis in saeculo peccavit enormius Paulo ?
quis in religione gravius Petro ? illi tamen per poenitentiam
meruerunt assequi non solum peccatorum veniam, non
solum ministerium fidei, sed magisterium sanctitatis. Domi-
nus in Evangelio dicit Serve nequam, omne debitum
:

dimisi tibi, quia rogasti me : nonne oportuit et te misereri

conservitui, sicut et ego tui sum misertus ? Ubi est vincu-

lum Dominicae orationis, aut potius obligationis, qua dici-

mus Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus
:

debitoribus nostris? dimittite, inquit, et dimittetur vobis:

n n
274 PETRI BLESENSIS

quod si non dimiseritis ex corde, nec Pater meus ccelestis

dimittet vobis. Paulus ad Ephesios scribens, dicit : Omnis

amaritudo et indignatio tollatur a vobis, ut sitis misericor-
des, donantes commissa invicem. Verbum Salomonis est:
Homo homini reservat iram, et in homine simili sibi non
servat misericordiam. Jacobus vero dicit: Judicium sine
misericordia illi erit, qui non fecit misericordiam. Dicit
Dominus per prophetam Misericordiam volo, et non sa-
:

crificium. Lege misericordiam Joseph in fratres suos,

Moysi in populum incredulum ac rebellem, David in
Saulem et Absalon et Semei, et aliorum, qui fuerunt viri

misericordes, et nullum eorum, aut aliorum, qui miseri-

cordiam fecerunt, invenies periisse. Si deliquit monachus
tuus, humanum est delinquere ; sed inhumanum atque dia-
bolicum est, nec a peccato recedere, nec pcenitenti mise-
ricorditer indulgere. Culpa est totam persequi culpam.
Erubesce Sidon, ait mare. Audi et erubesce, Christiane,
facta gentilium, qui in exhibitione misericordiae celeberrimi
erant. Audi et poetam :

Tu piger ad pcenani princeps, ad proernia velox,

Quique doles, quoties cogeris esse ferox.

Memor esto misericordise^quam filio prodigo revertenti pater

evangelicus legitur impendisse, regressum filii gratanter ad-
mittas in visceribus pietatis. Nam si, quod absit, in hac
parte te durum et inexorabilem exhibueris : nos justitiam
in judicium, et misericordiam in necessitatem, non sine tuo
fortasse dispendio, convertemus. Vale.

EPISTOLA LXXXIX.— ad hugonem episcopum.

[A.D. 1192.]

Acriter in H. episcopum invehitur, quod prcecipuus auctor fuerit, ut

Willelmus episcopus Eliensis, per summam ignominiam officio ad-
ministrandi regni Angliae privaretur.
 epistol^e. 275

Quondam Domino et amico H. Covent. et Cestrensi dicto

episcopo, Dei memoriam et timorem.

Livor quo tendat, invidia» quo feratur, proditorise fac-

tionis hodie patefecit immanitas. Dilectus Deo et homini-
bus episcopus Eliensis, vir sapiens, amabilis, generosus, be-
nignus et mitis, et in omnes liberalitates effusus, juxta di-
vinse dispensationem suorum exigentiam merito-
gratiaB, et

rum reipublicae administrationem, et summam rerum fuerat

assequutus. Vidisti et invidisti : ex tunc ira tua. Ibi in-
vidia concepit dolorem et peperit iniquitatem. Ipse autem
ambulans simpliciter, te in suse familiaritatis sacrarium,
atque in unanimitatem amicitise, et vinculum fcederis
accersivit. Totus requiescebat super te spiritus ejus, et

erant adversus eum omnes cogitationes tuae in malum.

Vse, dicit Ecclesiasticus duplici corde, atque labiis scelestis,
et peccatori ingredienti duabus viis. Interioris conscientise
malum quondampraetextu amicitise facies hypocrita palliabat,
et tu exercebas occulte in hominem innocentem linguse
seditionariaB et procacis injurias. Maledictus, inquit Salo-
mon, susurro et bilinguis in populis, turbat enim pacificos.

Omnem conscientiam suam effundebat in sinu tuo : te enim

quasi se alterum reputabat: tu vero eum in occasionem
praecipitii proditoriis adulationibus impingebas. O de-
testanda proditio. Judas osculo filium hominis tradidit,

et tu verbo exhibebas exterius diligentis officium, et lingua

tua concinnabat dolos. Sedens adversus fratrem tuum lo-

quebaris, et adversus filium matris tuae ponebas scandalum.

Vae homini illi, per quem scandalum venit. Hoc equidem
facinus interminabilem tibi maculam sinistrse opinionis in-

ussit : et si quid commendabile de beneficio naturge perce-

peras, culpa hoc perenniter abolevit. Nimirum Joab multa
fortiter fecerat, sed proditio in Amasam et Abner omnes
in eo virtutum titulos denigravit. O labia detractoria, O
lingua maledica et dolosa. Quid apponetur, Domine, ad
hanc linguam dolosam ? Utinam apponantur sagittae, quae
276 PETRI BLESENSIS

eam transfodiant et carbones desolatorii hanc incehdant.

:

Utinam tu Seraphin, qui ccelesti carbone prophetse labia

emundasti, gehennali flamma totum os et linguam ejus
emundando destrueres : possimus cantare et dicere
et :

Destruxisti eum ab emundatione. Labia Evangelio con-

secrata nunquam desinunt effundere ventum in verba
mendacii. Totum vanitati datur, quod erat debitum veri-
tati. Porro, vir linguosus non dirigetur in terra. Ergo
qui stat, Ante ruinam enim exaltatur
videat ne cadat.
cor. Exultas infelix et jactitas, quod supplantaveris inno-
centem sed certe positus est in ruinam resurrectionemque
;

multorum in suam scilicet et suorum restitutionem. In

tuam vero tuorumque ruinam complicum, faba hsec recu-
detur in caput tuum. Omnis enim fraus in se reversa col-
liditur. De dolo non colliges, nisi fructum doloris, et or-
ditus es telam, ut diploide vestiaris. Verbum Isaise est:

Qui ordimini telam, in umbra iEgypti confiditis, diem

amaritudiuis expectate. Publice gloriaris et jactas, quod
hanc turbam moveris, quod incautam deceperis et indux-
eris plebem, ut armis inermem, et insidiis appeterent inno-

centem. Quid gloriaris in malitia qui potens es in iniqui-

tate ? Quid prsedicas malitiam tuam, quse in pluribus pro-
vinciis tua discurrcnte infamia jam plebescit ? Sed de te, et
consimilibus tuis dici potest: Lcjetantur, quam male fece-
rint, et exultant in rebus pessimis. Porro verbum Sapi-
entis est Qui lsetatur in ruina alterius, punietur. Salo-
:

mon, Quum ceciderit, etiam dicit alibi, inimicus tuus, ne

gaudeas, ne videat Deus, et in te iracundiam suam vertat.
Sanc semper familiare, et proprium suse prosapise fuit, dis-
sentionum materiam seminare, ramusque pestilens malitiam
suam de malae arboris radicc contraxit. O generatio prava,
O domus exasperans, O
genimen viperarum. Quis te do-
cuit fugere a ventura ira ? Putas quod non videat et re-
quirat hsec Dominus ? Propter hoc irritavit impius Deum :

Dixit enim in corde suo, non requiret. Sed certe requirct

Dominus. Kcquiret etiam illc, et de cujus nunc angustiis
 :

EPISTOL^E. 277

quandoque dante Domino respirabit. Sapientia

gloriaris,

enim justum venditum non derelinquet, et in tempore erit

respectus illius. Decebat ordinis tui gravitatem, pacem
conciliare in populis, sedare seditiones, maxime in Anglia
quse te satis pauperem suscipiens, magnificis honoribus am-
pliavit. Jeremias loquens ad eos, qui in transmigratione
Babylonica erant : Quaerite, inquit, pacem civitatis, ad
quam migrare fecit vos Dominus, quia in pace illius erit

pax vestra. Vice alia tibi scripsi, et ut cessares a talibus,

monitis salutaribus supplicavi. Verumtamen cithara David
nunquam Sauli vesaniam sedavit ad plenum et : adhuc
manus ejus extenta est. Memento igitur homo, si tamen
horno memento, inquam, tuee conditionis memento hujus
: :

vitae brevis. Memor esto districti et horrendi judicis.

Memor esto pcenae terribilis, horribilis, intolerabilis, inter-
minabilis, quse tibi in seternum parata est, si a tali maleficio
non desistis.

EPISTOLA XC. AD M. WILLELMUM BLESENSEM

ABBATEM. [c. A.D. 11(39.]

Prinio exponit qua de causa Siciliam cum concensu regis Siculi deser-
uerit. fratri suo abbati persuadere omnino conatur, ut in-
Deinde
signia pontificalia, ut mitram, annulum, sandalia a papa accepta re-
signet, vel administrationi abbatige renunciet.

Carissimo fratri suo M. Willelmo Bles. abbati Matinensi

Petrus Blesensis salutem, et Trinacriam salutarem.

Quam atrociter conjuraverint in exitium domini Ste-

phani Panormitani electi, et regii cancellarii Siculi pro-
ditores, relatione non indiget. His enim et aliis durioribus,
quae frequenter auditis, tinnierunt, aures vestrse. Ego
autem, qnum in illa turbatione et egressu domini mei
medio hemitritseo laborarem, de mandato domini regis
278 PETRI BLESENSIS

curae et custodiae Salernitani archiepiscopi commissus sum,

qui non minorem circa me diligentiam exhibuit, quam si

dominus, aut filius ejus essem. Ex quo autem convalui,

accessi ad dominum regem, petens ab eo et magnatibus
curiae licentiam recedendi. Rex autem Dominum
per
Salernitanum, et per R. electum Syracusanum me solici-
tari multipliciter fecit, ut in curia ejus, et in sigilli officio

remanerem : sed non potui ad hoc precibus, aut promissis,

aut muneribus inclinari. Terra siquidem illa devorat habi-
tatores suos, timensque a malitia inhabitantium in ea, in

hoc redegeram meorum desideriorum summam, ut haberem

licentiam, et cum securitate recessum. Quia igitur exire
Siciliam in equis, et proficisci per Calabriam mihi, et om-
nibus qui mecum erant, suspectissimum videbatur: ibi

quandam Genuensium navem, quam ceperant Siculi piratae,

cum hominibus et mercibus dedit mihi dominus rex, mu-
nitam omni genere victualium cum mattis, cum culcitris,

cum tapetis. Genuensibus juramento de

Praestito itaque a
exhibcnda mihi fidelitate, ac tutela mei corporis, et meorum
qui circiter quadraginta poterant aestimari, ut evaderem
mortem terrae, me morti maris exposui. Porro blandiente
suavitate vcrnali et languentibus ventis facta est stationaria
navis nostra nec mense integro potuimus viam peragere,
quam quinque dierum spatio melioris venti beneficio
debueramus percurrisse. Veniens itaque Genuam, et a
magnatibus terrae, et maxime ab his, qui apud Siculos in
palatina magnificentia me viderant, cum honore susceptus
sum, qui quantum obsequium et honorem impenderint
mihi, faeile verbis explicare non possem.
[In codicibus MSS., qui in Musceo Britannico asservantur [Reg. 14.
et Arund. 227] hcec epistoJa in duas divisa est. Quce hincsequuntur,
c. iv.

separata epistola est, prcefixa inscriptione, Cariss. fratri suo Magistro

W. Mathinensi abbati P. Bles. salutem.]

Retulit mihi quidam nuncius vester, qualiter dominus

papa vos mitra proprii capitis, et aliis ornamentis episcopa-
libus insignivit. Dc benedictione gaudco : sed insignia
I
epistol^e. 279

episcopalis eminentiae in abbate, nec approbo, nec accepto.

Mitra enim et anulus, atque sandalia in alio, quam episcopo,
qusedain superba elatio est, et praesumptuosa ostentatio li-

bertatis. Talium usus est in ecclesia dedicandis, in conse-

crandis virginibus, in ordinibus celebrandis. Quare igitur
his utitur, aut potius abutitur, qui uti talibus prohibetur ?
Homini non utenti, sunt potius oneri et
haec habenti, et
ludibrio, quam honori. Ambigenae non generant teste
Hippocrate quod igitur genitalia in mulo faciunt. hoc san-
:

dalia in abbate. Numquid emanavit haec abusio episcopa-

lium a regula B. Benedicti ? nunquid prsecipiuntur eman-
cipationes istae in evangelio et prophetis ? nolite quaeso,
carissime frater, detrectare obedientise jugum : nam per in-
obedientiam mors intravit : quae adhuc seminare non cessat
inter episcopos et abbates jurgiorum fomitem, et materiam
scandalorum. Adam per inobedientiam periit : Saul per
inobedientiam regnum perdidit. Nec blandiatur sibi aliquis,
quod per privilegium Romanse ecclesise ab inobedientia ex-
cusetur. Deus enim, apud quem melior est obedientia quam
victimae, quicquid emancipet, aut privilegiet homo, inobedi-
entiamdetestatur. Si unum praecipit Deus,et aliud indulget,
aut praecipit homo,obediendum est Deo potius,quam homini.
Scitis, quod Abdon missus ad Jeroboam a Domino, prohi-
bitus est ab eo, ne in via comederet, suggerente alio pro-
pheta ut comederet, et dicente se propter hoc missum a Do-
mino, comedit. Sed licet auctoritate alterius prophetae hoc
fecisset, propter inobedientiam tamen a leone devoratus
interiit. Quum enim speciale mandatum Domini susce-
pisset, ad suggestionem hominis non erat in praecepto
Domino dispensatio admittenda.
Si Romanus pontifex a jurisdictione vestri episcopi vos
exemit : quod materiam rebelli-
nolite, quaeso, uti privilegio,
onis inducat. Oza percussus est a Domino, eo quod in
arcam Domini manus temeritatis erexit. Maria percussa
est lepra, quia contra Moysen objurgavit. Terra Dathan et
Abiron absorbuit vivos, quia contra Moysen et Aaron se in
 :

280 PETRI BLESENSIS

superbiam erexerunt. Complices etiam eorum pcenalis

flamma combussit exarsit enim ignis in synagoga eorum,
:

flamma combussit peccatores. Quum detestabilis sit ubique

superbia; detestabilior est in professore humilitatis. Quod
enim rubigo est in ferro, quod in veste tinea, quod fel in
lacte, quod venenum in melle, hoc est superbia in habitu

monachali. Putatis in susceptione mitrse, sandaliorum et

anuli vestri monasterii dignitatem plurimum promovisse
in his tamen nihil video, nisi inobedientiae malum, semin-
arium odii, tumorem elationis, et superbise ventum. Su-
perbia natione ccelestis est, semper in altum nititur, ut
gravius cadat. Hodie autem in claustris imitatores ac se-
quaces suos invenit primus filius superbise, ille Lucifer, aut
potius tenebrifer, qui sibi sedem destinabat in lateribus
aquilonis, atque sibi similitudinem Altissimi usurpabat.
Ubi, et in quo laboraverat miser, qui jani sedere, et quies-
cere disponebat ? Omnes alii mittebantur in ministerium,
devoti et humiles ad imperium creatoris. Millia millium
testimonio Scripturse assistebant ei, et decies millies cen-
tena millia ministrabant ei. Isteautem erigebat sibi se-
dem, antequam laboraret. Ponam, inquit, sedem meam
ad Aquilonem, et ero similis Altissimo. Appetiit sequali-
tatem Altissimi, meruitque quod suum erat perdere, dum
rapuit alienum. Solus Filius Dei non rapinam arbitratus
est, esse se sequalem Deo, cui ex natura convenit sedere
non sub pedibus, sed a dextris. Prsecipitetur ergo ille

filius superbise, et cathedra pestilentise subvertatur. Au-

feratur ei stola jucunditatis, qua ipsum manus creatoris
induerat, spoliatusque gratuitis detrudatur in exteriores
tenebras, et interminabiles flammas : quibus et illi pariter
deputati sunt, qui in superbia et abusione detrectant
obedientiam prselatorum. Quid enim aliud est positio sedis
in Aquilone, et usurpatio similitudinis Altissimi, quam
emancipationis, et insignium episcopalium acquisitio in
abbate ? Per salutem itaque Patris qui nos genuit, et per
ubera quse suximus in eadem matre, frater unice, vos ad-
 :

EPIST0L.E. 281

juro et deprecor, ut in signum plenge humilitatis, pontifi-

calia resignetis insignia : aut, si hoc sine scandalo fieri ne-
quit, renuncietis in manu dominipapse monasterii adminis-
trationem, et substituto ibi ad instantiam vestram pastore
idoneo, vos ad claustrale otium et salubrem militiam con-
vertatis. Vale.

EPISTOLA XCI. AD RADULPHUM LEXOVIEN. EPISC.

[A.D. 1181—93.]

Argumentum. — Vehementer invehitur in episcopum Lexoviensem

ob avaritiam et foenerandi studium, ac imprimis quod annonae
tempore horrea non aperuerit pauperibus.

Carissimo domino et amico suo Radulpho Lexoviensi episcopo

suus Petrus Blesensis Bathon. archid. veram in Christi
resurrectione salutem.

Si resurrectionis seternse gloriam fiducialiter et indubita-

biliter expectares, modo non quod agis nec sic te
ageres, :

terrenorum fsecibus immergeres, qui in immundis avaritise

et ambitionis nexibus te totum implicas et involvis : quum
scriptum sit, quia gloria eorum in confusione, qui terrena
sapiunt : tu nihil nisi terrenum vis sapere aut amare. Qui
de terra est, de terra loquitur ; terram vides, terram diligis,

ac sicut talpa capta oculis, liberioris aeris beneficiumnon

admittis. Mundi lumen esse debueras, sed si lumen tuum
tenebrae factse sunt, tuae tenebrse quantae erunt ? lumen
coeli videre non potes quia infixus es in limo profundi, et
:

conglutinatus est in terra venter tuus. Scriptum est quia

oculi sapientis in capite ejus semper, oculi autem stulti in

flnibus terrse. Terram sapis, terram loqueris, terram lingis.

Non ab hac terrenorum fsece poteris exui, donec fodiatur

peccatori fovea, donec, qui terra es, et in terram revertaris.
Leva, quaeso, oculos tuos, et vide, et suspice lumen cceli

cogita, quia de terra exempti sunt amici Dei, quorum con-

o o
 :

282 PETRI BLESENSIS

versatio in coelis est. In hac habitatione terrena nihil est

nisi labor et dolor, et qusedam imago miserise infernalis.

In vita et operibus tuis, tota fere facies inferni depingitur.
Nec enim unda Tantali, Tityi jecur, rota Ixionis,
deest tibi

urna Belidum, saxum Sisyphi, dum inter divitias esuris,

dum solicitudinibus anxiaris, dum cupiditate torqueris, dum
ad illicita raperis, dum in saccum pertusum congregas, dum
congregando divitias labore continuo et supervacuo te affli-

gis. Quia segre audis historias, fabulosa intersero : sed et

de fabularum gentilium moralitate quandoque forma erudi-
tionis elicitur quoniam fas est et ab hoste doceri. Non
enim veretur apostolus ab ethnicis veritatem mutuari, quo-
niam a quocunque dicatur A Spiritu Sancto est, et
:

quando eam ex libris impiorum accipimus, non aliena rapi-

mus, sed quse sunt nostra, ab injustis possessoribus nobis
vindicamus. Dominus etiam populum suum peculiarem
auro et argento, et omni supellectili iEgyptiorum honorari
voluit et ornari. Posuit te Dominus, ut sis sal terrae : timeo
ne fias sal infatuatum, quia jam ab hostibus conculcaris.
Conditionem episcoporum enormiter laedis, atque ministe-
rium Christi das in opprobrium et contemptum. Utinam
non fuisset haec pecunia, quae te a via honestatis et salutis
abducit. Nam in hujus mortalitatis excursu nunquam ob-
tinebis vitse brevium sine divitiarum contemptu, et viatico
caritatis.

Hippodamia, quamdiu cursum procorum con-

Scis, quia
certantium, projecto auro retardabat, praevolabat ad palmam
quumque virgo triumphos obtinuisset multiplices, tandem
contemptor auri de virgine triumphavit. Dominus quidem
expeditissimam tibi viam salutis aperuit : fames enim valida
desaevit in pauperes, in quibus regnum suum Dominus
tibi

venale exposuit. Regnum Dei tanti est, quantum ex

afFectu compassionis pauperibus ejus exhibes. Pauper
Christi vicarius est : et sicut se in eo rejici dolet, con-
temni erubescit, ita se in eo recipi delectatur. Quamdiu,
inquit, uni istorum fecistis, mihi fecistis. Aperias itaque
 EPISTOL^E. 283

publice mendicantibus viscera et horrea tua, ne sententiam

illius damnationis incurras : Maledictus, qui abscondit fru-
menta in populis. Semina in benedictionibus, ut de bene-
dictionibus et metas. Effunde largiter, quod cupide con-
gregasti. Nam qui parce seminat, parce et metet. Hila-
rem enim datorem diligit Deus. Noli, quseso, ulterius tem-
porale foenus quod gravissime detestatur qui
amplecti,
omnia quse habes tibi commodavit et nunc in pauperibus
suis sibi postulat commodari. Beatus homo, qui miseretur
et commodat: non enim miseretur, qui lucrum sequitur
temporale. Qui autem miseretur pauperi, Domino fcene-
ratur. Sibi vero apud Deum pietatis januam claudit, qui
viscera misericordiee proximo mendicanti non aperit. Apud
eos, quibus in Christi ministerio successisti, erant omnia
communia, dividebantque singulis, prout unicuique opus
erat. Omnes sub uno capite unum corpus sumus, in uno
corpore alter alterius membra. Si ergo manus, pedes, aut
oculi, vel hujusmodi membra alterius membri lsesioni com-
patiuntur, tu erga pauperes viduas viscera pietatis et com-
passionis affectum impendere quando incipies ? Jam fame et
inedia perierunt infinita pauperum millia, nec adhuc uni
eorum manum misericordiae porrexisti. Unum noveris,
quod mortes omnium requiret a te districtissimus judex,
quia omnium factus es reus, quorum vitam annonae bene-
ficio redimere potuisti. Certe jam albescunt regiones ad
messem, nec adhuc in hac edulitatis clade unum pauperem
refecisti. Nunc etiam primum horrea tua reserare pro-
ponis : non ut releves afflictorum miseriam, sed ut vendas
carius, et commodes ad usuram. Infelicissime, pecunia et
frumentum quod commodas, Dei est, et non tuum proinde :

negotiare cautius. Ipse enim homo austerus est metit, :

ubi non seminavit superveniet autem tibi alius fcenerator

:

fortior te et exactior, qui diripiat labores tuos, et eveniet

tibi quod scriptum est: Scrutetur foenerator omnem sub-
stantiam ejus, et diripiant alieni labores illius. Verbum
Isaise est : Vse, qui praedaris, nam et ipse prsedaberis. Et
284 PETRI BLESENSIS

testimonio B. Job, thesauros quos devorasti evomes, et de

ventre tuo extrahet Lues quse fecisti omnia,
illos Deus.
nec tamen consumeris. Dolores enim mortis seternse evadere
non poteris. Nam sicut lana ovium tonsa permittitur
crescere, ut iterum tondeatur; sic moriendo vives, ut non
desines mori. Verbum prophetse est : Sicut oves in inferno
positi sunt, mors depascet eos.

Sic inconsumptum Tityi, semperque renascens

Non perit, ut possit saepe perire, jecur.

Dicit Dominus per Amos prophetam : Deficere sinitis ege-

nos terrse, quoniam transibit opulentia, et venun-
dicentes :

dabimus frumentum, ut possideamus in argento egenos, et

quisquilias frumenti vendamus. Sed tenebrescere vos fa-
ciam in die luminis, et festivitates vestras convertam in
luctum, dicit Dominus commovebuntur cardines et super-
:

liminaria. Avaritia enim in capite omnium, et usque ad

novissimum percutiam eos gladio. Gladius equidem Do-
mini bis acutus te, praesul, expectat, ut sine misericordia te
medium secet, qui cum Christo et ejus pauperibus miseri-
cordiam non Cur non erubescis, perditissime homi-
fecisti.

num, quod nomen tuum foetet in populis, quod avaritiam

tuam provinciee damnant, quod missam tuam nullus audit,
quod officium pastorale diffamas, dum gravissimum exac-
torem, et usurarium publicum te proclamant? Alii ponti-
fices nunc aliunde mutuantur, ut pauperum relevent eges-

tatem temporalia seminant, ut metant seterna tu ad tem-

: :

poralia occupatus, non cogitas de seternis. Tibi sufficit, ibi

collocare denarium, ubi plures faciat filios, et ad te non
sine multiplici progenie revertatur. Redeunt ad Dominum
multiplicati denarii, et quia de paucis multa lucrati sunt,
intrant ingaudium Domini sui. Gaudium siquidem avari,
thesaurus ejus est. Ubi est, inquit, thesaurus tuus, ibi est et
cor tuum. Ideo quoties quseritur, ubi est cor avari ? juste
respondetur, in arca.
Populus, dicit avarus, me sibilat at mihi plaudo
:

Ipse domi, sim ac nummos contemplor in arca.

 : ,

EPISTOL.E. 285

Isti sunt, avare, Dii tui quorum imaginem Crea-

: isti sunt,
toris tui imagini prsetulisti. Quandoque audivi ex ore tuo,
quod quasi ad excusandas excusationes in peccatis, tuam
munificentiam jactitabas, teque amplius una vice largiri,

quam omnes episcopos regionis. Sane quod domino regi

donas, sicut cseteri fceneratores, aut Judsei, quoddam tribu-
tarise functionis onus imago qusedam Judaicae ser-
est, et

vitutis. Si magnatibus terrae donas, non procedit ex liber-

alitate ista largitio, quae quasi in capturam mittitur, dum
vicem multse retributionis expectat. Audi quid de te, et
consimilibus canat poeta

Munera quod senibus, viduisque ingentia mittis.

Vis te munificum, Gargiliane, vocem ?

Sordidius nihil est, nihil est te spurcius uno,

Qui potes insidias dona vocare tuas 1

Sic avidis fallax indulget piscibus hamus :

Callida sic stultas decipit esca feras.

Quid sit largiri, quid sit donare, docebo,
Si nescis, dona, Gargiliane, nihil.

Decessor equidem tuus gratia hospitalitatis munificae, et

effusse liberalitatis magnificentia celeberrimos famse titulos
acquisivit quantum memoria illius ascendit in gloriam,
: sed
tantum damnatissimum tuum nomen in confusionem et op-
probrium te dejecit.

EPISTOLA XCII. AD REGINALDUM BATHONIENS.

EPISCOPUM.

Arqumentum. —Invehitur in Zoilum scriptorum suorum obtrectatorem.

Domino suo R. Bathon. episcopo P. suus archid. salutem, et
devotce subjectionis affectum.

Audio, quod apud vos detractor occultus opuscula mea

lacessere clandestina depravatione praesumit; in quo tanto
286 PETRI BLESENSIS

feliciorem me reputo, quanto gravius torquetur invidus meus,

et miserius intabescit. Omnia opera mea fundavi in lapide
adjutorii, in quo obstruetur os loquentium iniqua, et
dentes mordacis invidise contundentur. Me compilatorem
semulus vocat, eo quod omnia, quse in epistolis, aut sermon-
ibus meis scribo, historiarum exemplis, aut sacrse scripturse
auctoritatibus firmo. Hunc equidem modum a sanctis pa-
tribus mutuavi, qui in universis operibus suis novi ac veteris
testamenti verba frequenter interserunt, ut eorum artifici
junctura dictis suis robur adjiciant et ornatam. Et quae
invidia est, si, quod ex multiplici librorum lectione decerp-
si, ferventiore studio digerente, in materiam virtutis et ex-
ercitium prudentise coalescit ? Nam sicut in libro Saturna-
lium, et in libris Senecae ad Lucilium legimus, apes imitari
debemus,quae colligunt flores, quibus divisis, et in favum
dispositis, varios succos in unum saporem artifici mixtura, in
quadam sui spiritus proprietate transfundunt. Arguit semu-
lus, et temeritati adscribit, quod litteras meas passim et
varie dispersas in unum colligo : quod formam dictandi
prsescribo simplicibus, quod publicse utilitati munus devoti
laboris et ofncium caritatis impendo. Cesset eemulus a
verborum injuriis nam si pergit dicere quse
: vult, audiet

quse non vult. Plenus sum rimarum,

hac atque illac perfluo.
Qui me commorit, melius non tangere clamo,
Flebit, et insignis tota cantabitur urbe.

Utinam experiatur invidus meus ingenii sui vires, ac de

flosculis sacri eloquii compilatis, simile componat opusculum.
Si tamen hoc attentaverit, quod modo levissimum putat,

vereor, ne multum sudet, frustraque laboret

Infelix operis summa, quia ponere totum
Nesciet.

Incipere quidem poterit, sed si novi hominis facultatem, ig-

nominiose et consummabit.
infeliciter Quicquid canes
oblatrent, quicquid grunniant sues, ego semper aemulabor
scripta veterum in his erit occupatio mea
: nec me, si ;
 EPISTOL.E. 287

potero, sol unquatn inveniet otiosum. Nos, quasi nani

super gigantum humeros sumus, quorum beneficio longius,
quam ipsi, speculamur, dum antiquorum tractatibus inhser-
entes elegantiores eorumsententias, quas vetustas aboleverat,
hominumve neglectus, quasi jam mortuas in quandam
novitatem essentise suscitamus. In libro Saturnalium legi-
mus, quod Afranius togatarum scriptor in ea togata, quae
Compitalia inscribitur, suis respondens aemulis, qui eum
multa de libro Menandri depilando sumpsisse dicebant:
Fateor, inquit, sumpsi, sed ea quse melius me posse
invenire non Et in eadem; Quis fraudi Virgilio
credidi.
vertat, si ad sui ornatum carminis, qusedam ab Homero, vel
aliis mutuetur? imo gratia in hoc habenda est ei, quod in

opus perpetuo mansurum dicta eorum transtulit, quos jam

neglectui et risui habebamus. Et post pauca Denique et :

judicio transferendi, et modo imitandi consequutus est, ut

quod apud eum alienum legimus, melius ibi, quam, ubi na-

tum est, sonare miremur. Scimus apostolos a prophetis,

doctores ab apostolis, et a doctoribus alios doctores, sicut
Hieronymum de libris Origenis, Augustinum et Bedam de
libris Ambrosii, Ambrosium vero de scriptis Ciceronis et
Gregorium quoque de scriptis Augustini et Hiero-
Senecse,
nymi non solum sententias, sed verba ipsa in causam mutui
accepisse. Confidenter et sub testimonio plurium dico,
me semper dictare litteras solitum citius, quam posset ali-

quis exarare. Ipsa certe festinatio vitium et suspicionem

compilationis excludit. Ad veritatem, non ad jactantiam
dico. Vidit quandoque dominus Cantuariensis, et vos ipse
cum eo, multique alii me de diversis materiis tribus dictare
scriptoribus, et uniuscujusque calamo festinanti satisfacere:

meque quod de solo Julio Csesare scribitur, quartam episto-

lam dictare et scribere. Quod si alicui res ista in dubium
venerit, facti, quseso, experientia faciat dicti fidem. Scio,
unde spiritum elationis conceperit, et quare vester Cornifi-
cius intumescat. Verum sicut plena vento vesicula detu-
mescit, si acu modica perforetur, sic uno verbulo de follibus
 : :

288 PETRI BLESENSIS

imperiti gutturis ventum loquacitatis excutiam. Implebo

faciem ejus ignominia : nam in eo ad plenum materia ig-
nominiosae confusionis exuberat

Quum sit Socraticis notissima fossa cinaedis.

Si opuscula mea in manu aemuli quandoque sinistro devol-

vantur eventu : bona, inquit, haec essent, si auctoritates,
quas ipse adaptat, sederent competentius, aut materiae re-
sponderent. Si in scriptis veterum plerumque describitur
invidia et venenosa malitia detractorum.

Felix et nato, felix et conjuge Peleus,

Et cui, si demas jugulati crimina Phoci,
Omnia contigerant. 4

Et illud, Julium Fortunatum fateor virum fortem, qualiter

tamen judicium repetundarum evaserit, miror. Publius
Antonius elegantissime postularet, nisi quia praevaricatus
est in causa Lucilii. Ecce quomodo invidia mel intoxicat,
et dum aliena virtute torquetur, bonum quod apud se non
invenit malitiose depravat. Opinionis enim alienae dispen-
dium, suae famse reputat lucrum, totumque sibi detrahi
credit, quod ad titulos vicinae bonitatis accedit. Porro quod
Martialis suo imprecatur invido, hoc imprecor meo

Qui ducis vultus, et non legis ista libenter

Omnibus invideas, invide, nemo tibi.

EPISTOLA XCIII. AD M. WILLELMUM ABBATEM.

[A.D. 1170.]

Argumentum. — Gratulatur fratri suo abbati/quod consilio suo obsecutus

abbatiam in manus summi pontificis resignarit, et dignitati superioris,

subditi humilitatem, Franciam Siciliae anteposuerit.

Carissimo fratri suo Magistro Willelmo Matinen. abbati P.

Blesen. salutem et perseverantiam in virtute.

Magnanimitati vestrse congratulor, quia juxta parvitatis

mese consilium, rejectis insignibus, quae profusior Domini
 ::

EPISTOL^. 289

papse gratia vobis indulserat, curam Matinensis monasterii

sponte in ejus manibus resignastis. Nobilis et magnanimi
cordis est tantiemolumenti dignitatem relinquere, ad cujus
*
acquisitionem plurimos anxia sollicitabat ambitio. Honora-
bilior autem est in vobis contemptus honoris, quam illius

adeptio acquisisse enim fortunse fuit, fortitudinis con-

:

tempsisse. Venari honores, congregare divitias, et in eis

quserere voluptatem, commune vitium est, et publica ambi-

tionis viaest: insignis autem virtutum titulus est, trium-
phare de sseculi pompa, mundique divitiis conculcatis
se in paupertate sola divitem reputare. Dominus sseculo-
rum fugere nos docuit sseculi dignitates. Nam postquam
de paucis panibus quinque millia hominum refecerat, turbse
considerantes in miraoulo Domini majestatem testimonio
evangelistse voluerunt eum in regem eligere, ipse vero aufu-
git in montem. Quum in manu Gedeon Dominus Israel
liberasset, dicebant ei: Dominare tu nostri, et filius tuus,

et filii filiorum tuorum, quia liberasti nos de manu Madiani-

tarum. Quibus ille ait: Non dominabor vestri, nec do-
minabiturfilius meus in vos/sed Dominus. Refert Valerius

Maximus, quod quum viro cuidam approbatae virtutis vestis

imperialis cum diademate fuisset oblata, ille vestem respi-
ciens : O pannum, inquit, nobilem potius quam felicem
quem si quis attendat, quantis solicitudinibus et periculis,
et miseriis sit refertus, nec in luto jacentem tollet. Iste
anxia et occulta divitum tormenta cognoverat. Nisi enim
divitiae et honores variis anxietatum aculeis pungerent,
numquam Dominus comparasset. Mirabiliter
spinis eas
elusa est sapientia hujus mundi filiis hujus sgeculi assidue
:

convertuntur eorum divitiae in miseriam et tormentum

filii vero lucis experiuntur jugiter, quod carere divitiis
liberum facit et beatum. Confitebor tibi, Pater coeli et

tense, quia abscondisti hsec a sapientibus, et revelasti ea

parvulis. Pauper et justus contemnit divitias, et nihil ei
deficit, quia sufncit ei Deus. Dives autem, filius avaritiae,

cultor mammonse, servus pecuniae, majorem in eo solicitu-

pp
 : '

290 PETR[ BLESENSIS

dinem, et timorem, et miseriam invenit, in quo pleniorem

sibi constituerat voluptatem. Si vultis in sancta religione,
et aurea paupertate transigere dies vestros, felicitati vestrae

non poterit regum gloria comparari. Melius erit modicum

super divitias peccatorum multas. Perdidisti dies, quos in
operibus expendisti. Melior erit amodo dies una in atriis
Domini super millia. Quamdiu eratis in Sicilia, eratis
tanquam vas perditum. Nam illa regio infernalis, quse
devorat habitatores suos, vestrum faciebat reditum desperari,
nunc autem per gratiam Dei nativum aerem, et vina
Blesensia bibitis, cui Sicilia, si vos tenuisset diutius, more
suo vinum aspidum porrexisset. Modo, frater, in sepulchro
jaceretis marmoreo : ubi ad inanis gloriae quaestum forsitan
superscriptum esset, Willelmus Blesensis Matinensis
Abbas hic jacet. Frater, poeta3 testimonio,
Levis est jactura sepulcri.

Nomen vestrum diuturniore memoria commendabile red-

dent tragcedia vestra de Flaura et Marco, versus de pulice
et musca, comcedia vestra de alda, sermones vestri, et
csetera theologicae facultatis opera, quse utinam diffusius es-
sent ac celebrius publicata. Plus honoris accrevit vobis ex
vestris operibus, quam ex quatuor abbatiis, Species qui-
dem auri deceperat vos quidam nostratum Siculas
; unde et

opes vitse comparavere dispendio. Sed et Dominus cancel-

larius, sicut et Hierosolyrnitae referunt, in fata concessit

quum enim herpes estiomenus, qui vulgo lupus dicitur,

femur ejus enormiter occupasset, omnia in eo medicorum
instrumenta frustrata sunt, tandemque in sancta Dei civitate
inter brachia regis et in ccetu principum circumstantium et
plangcntium spiritum exhalavit. Veridica etiam comme-
antium relatione cognovi, quod in ultionem domini Stephani
Catanensis civitas tcrrae motu concussa est, et subversa: in
qua filius ille superbiae frater Matthsei notarii, qui vobis
episcopatum supplantaverat fraudulenter, ct adversus inno-
centes proditoriam suscitaverat factionem, interccptus et
obrutus animam ministram iniquitatis et ancillam Satanae
 EPISTOL.E. 291

ructavit. Sumus, frater, in dulci Francia, quae sola, teste

Hieronymo, monstra non habet. Bonum est nos hic esse.
Vivant in Sicilia, qui proditiones et venena procurant adu-
lationis officiarii, et qui aures magnatum vento inanis glorise
prurientes venenosa suavitate demulcent.
Vivant Arturius illic,

Et Catulus ; maneant qui nigra in candida vertunt.

Mihi sufficit, si illic vivam et moriar, ubi natus sum et nu-

tritus. Vita circularis mihi accepta est, ut cum nascendi
exordio vitae mese limitetur excursus. Vale.

EPISTOLA XCIV. AD I. ARCHIDIACONUM.

Argumentum. — Queritur apud archidiaconum de insolentia nepotum

ejus militum, quod sacrum clericorum ordinem impie proscindant,
otium sectentur, et a virtute veterum militum, quorum laudes depin-
git, longissime, ut et alii sui sgeculi, discesserint.

Carissimo domino suo Joan. archidiac. Petrus Blesensis sa~

lutem in auctore salutis.

Nepotum vestrorum militum fastuosam gloriam tolerare

non possum, qui vitse militaris eminentiam jactitantes cleri-
corum sortem multiplici detractione depravant: vitam et
opera eorum ducentes in opprobrium et contemptum. Sane
in depravatione ordinis nostri non multum eorum excel-
lentia promovetur qui si essent milites, aut quse militum
:

professio esset y cognoscerent, deferrent clericis : et se a

scurrilitate verborum quadam puellari modestia temperarent.
Porro ordo militum nunc est, ordinem non tenere. Nam
cujus os majore verborum spurcitia polluitur, qui detesta-
bilius jurat, qui minus Deum timet, qui ministros Dei vili-
ficat, qui ecclesiam non veretur iste hodie in ccetu militum
fortior et nominatior reputatur. Tolerabiiius mihi esset, si

alii, quam nepotes vestri in hanc superbise et abusionis au-

daciam prorupissent : maxime quum illi a pueriti?e cunabu-

 :

292 PETRI BLESENSIS

lis solam in vobis modestiam noverint, solam a vobis didi-

cerint honestatem. Verumtamen, quum omnis setas prona
sit ab adolescentia in malum, ex quo suis adhseserunt com-
railitonibus, ab eis mores perditos contraxerunt. Nam et

in rhetoricis argumentum trahitur a convictu : et, Qui tan-

git picem, inquinabitur ab ea

Uvaque conspecta livorem ducit ad uva.

Militaris hodie disciplina, quam Vegetius Renatus ac pleri-

que alii docuerunt, prorsus evanuit, et se in quandam delin-
quendi libertatem, et scurrilitatis speciem deformavit. Olim
se juramenti vinculo milites obligabant, quod starent pro
reipublicse statu, quod in acie non fugerent, et quod vitae
proprise utilitatem publicam prsehaberent. Sed et hodie
tyrones enses suos recipiunt de altari, ut profiteantur se filios

atque ad honorem sacerdotii, ad tuitionem paupe-

ecclesiae,

rum, ad vindictam malefactorum et patrise libertationem

gladium accepisse. Porro res in contrarium versa est nam :

ex quo hodie militari cingulo decorantur, statim insurgunt

in Christos Domini, et desaeviunt in patrimonium crucifixi.

Spoliant et praedantur subjectos Christi pauperes, et miser-

abiliter, atque immisericorditer affligunt miseros, ut in do-
loribus alienis illicitos appetitus et extraordinarias impleant
voluptates. Refert Lucas, quod milites accedentes ad
Joannem Baptistam, interrogaverunt eum dicentes : Ma-
gister, quid faciemus et nos? Neminem, inquit, concus-
seritis, neque calumniam faciatis, sed contenti estote stipen-
diis vestris. Qui contra inimicos crucis Christi vires suas
exercere debuerant, potibus et ebrietatibus pugnant, vacant
otio, marcent crapula, vitamque degenerem in immunditiis
transigentes nomen et officium militise dehonestant. Nihil
damnabilius est in milite, quam otium : per quod usus ar-
morum dediscitur, nutritur pusillanimitas, vires fatiscunt,
obrepit inertia, et ad immunditise actus animus occupatur.
Ideo P. Nasica quum exercitum in hibernis regeret, licet

usu classium non egeret, ne tamen miles corrumperetur de-

 EPISTOLZE. 293

sidia, seu crapula, vel per otii libertatem superbiret, naves

aedificari instituit. Legitur Trajanus imperator milites suos,
quoties vacabant a praeliis, exercuisse in cursu, in saltu, in
usu natandi, in studio caesim vel punctim feriendi, mittendi-
que lapides manu vel funda, et missilia jaciendi eos ad :

omnes modos erudiens, quibus bellum sustineri debeat, aut

inferri. De magno Pompeio refert Sallustius, quod cum
alacribus saltu, cum velocibus cursu, cum validis vecte cer-
tabat. Verumtamen, ex quo ipse, et Senatus, ac populus
Romanus otio et quieti vacare cceperunt, qui quandoque in
remotissimis nationibus hostiles insultus modico agmine
propulsabant, superveniente Csesarea paucitate reliquerunt
prsesidia fortissimse urbis, et in sola fuga sibi fiduciam pos-
uerunt. Sed et hoc preecipue Csesaris excitabat audaciam,
quia res ei erat adversus otiosum militem, ducemque eme-
ritum, et qui longa pace dedicerat ducem. Refert Trogus
Pompeius, quod novissimus rex Assyriorum Sardanapalus
propter otium et mollitiem vitse a regali solio turpiter est

dejectus. Quid Romanos extulit? aut unde habuerunt

super omnes populos principatum ? nomen eis et gloriam
acquisivit armorum usus et exercitatio prseliorum. Vegetii
Renati testimonio inutilis est omnino militkc nutritus te-
nere, et deliciis assuetus : eum autem ccnset prseliis ap-
tiorem, qui sub divo et sole nutritur, laboris patiens, umbrge
negligens, balneorum nescius, aeque ferens frigoris injurias
et caloris, rudis in causis, simplex in actibus, cibo inodera-
tiore contentus ;
qui non erubescit fossam ducere, reparare
aggeres, ferre lapides et csementum, lignorumque materiam
comportare. Ideo, teste eodem auctore, Romana juventus
quondam abluebat in Tiberi sudorem, quem cursu vel ex-
ercitio campestri collegerat : nec minus balnea, quam ef-
feminatrices aquas Salmacis abhorrebat. Sed etiam in tem-
poribus Judicum Jerobaal sive Gedeon, ut figuralium mys-
teria taceantur, Domino mandante, prohibitus est in multi-
tudine delicata atque inexercitata et timida Madianitis oc-
currere. Quumque clamaret Gedeon, cunctis audientibus:
294 PETRI BLESENSIS

Qui formidolosus est et timidus, revertatur, recesserunt ab

eo viginti et duo millia, et tantum decem millia remanserunt.
Sed et de illis tanquam ad bellum expeditiores dumtaxat
elegit, qui in siti sua velut canes lamberent, et festinantius
aquam ad os mitterent : illis prorsus abjectis, qui se ad
bibendum flexo poplite inclinabant. In trecentis itaque
facta est liberatio populi, quos non crediderim inter deli-
catiores epulas, et exquisita convivia didicisse aquam lam-
bere. Quos ideo Dominus, quia
prseelegit necessitati satis-
fecerunt in humilitate naturae. Hodie in deliciis nutritur,

et tota ad carnis delicias se relaxat philosymbola nostra

In cute curanda plus eequo operosa juventus.

Quod si milites nostros ire in expeditionem quandoque

oporteat, summarii eorum non ferro, sed vino, non lan-
ceis, sed caseis, non ensibus, sed utribus, non hastis, sed
verubus onerantur. Credas eos ire ad domum convivii, non
ad bellum. Clypeos deferunt optime deauratos, prsedam
potius hostium cupientes, quam certamen ab hostibus, et
eos referunt, ut ita loquar, virgines et intactos. Bella tamen
et connictus equestres depingi faciunt in sellis et clypeis,
ut se quadam imaginaria visione delectent in pugnis, quas
actualiter ingredi, aut videre non audent. Eleganter
Scipio Africanus, sicut in libro Stratagematum Julius Fron-
tinus refert, quum scutum cujusdam vidisset auro et gemmis
multipliciter ornatum, dixit se non mirari quod tanta dili-

gentia ornasset, in quo plus prsesidii, quam in ense haberet.

iEneas quidem gemmas a digitis ad ensem, Birro a digitis

ad pocula legitur transtulisse. Refert Pericles non pic-

turam, non aurum et lapides, sed scutum divulsum, fractam
galeam, hebetem gladium, faciem vulneratam cedere mili-
tibus ad ornatum. Porro quum nostri milites ab cxpe-
ditione sinc vulnere et cicatrice, sanis etiam et integris ar-
mis per Dci gratiam revertuntur, cnrritur ad bibendi con-
flictum.
 EPISTOL.E. 295

Crateras igitur laeti statuunt, et vina coronant,

Atque exhausta canunt praelia Marte gravi.
Illic ^Eacides, illic tendebat Ulysses,
Et pingunt fluido Pergama tota mero.

Garriunt igitur, et laxant procaces linguas in detractionem

hominum innocentium, desseviunt in Christos Domini, re-
feruntque et conferunt labores suos ad otia sacerdotum.
Datur itaque inter eos sententia, et communi lege sancitur,
ut decimas auferant, ut ecclesiae et clero non deferant, ut
excommunicationem non timeant, ut non revereantur
Deum, ut injuriis afficiant sacerdotes, et quicquid in usus
ecclesise cessit de largitione avitse aut paternse liberalita-
tis, evacuent. Verumtamen magnus Dominus, et terribilis
nimis, qui humiliat omnem altitudinem extollentem se ad-
versus scientiam Dei, ipse salvos faciet pauperum, et filios

humiliabit calumniatorem tollensque virgam peccatorum

desuper sortem justorum, arguet pro mansuetis teme, et ob-
struet os loquentium iniqua, dejicietque omnem extollentiam
superborum. Quum autem dicat Dominus sacerdotibus
suis, Qui vos spernit, me spernit : et Qui tangit vos, tangit
pupillam oculi mei : si nepotes vestros diligitis et zelatis ad
vitam, ne pereant cum Oza, dum ad arcam Domini manum
temerariam porrigit: Ipsos ad reverentiam ecclesise et Of-
ficialium Christi salutaribus monitis informate, Nam
quum eos receperitis in sortem familiaritatis et participium
mensse vestrse, non estis omnino immunis a culpa, si com-
mensales vestros permittitis passim garrire in clericos, et in

ecclesiam protervire.
Verum est, quia nepos vester S. in brachio et fortitudine
advocati Bethunice quandoque, forsitan semel, solemnes
militise titulos acquisivit: sed non propter hoc adversus
ecclesiam Dei superbise ventum debuerat concepisse. Nihil
enim est, quod magis laudis imminuat precium, quam suos
assidue jactitare successus, et singulis diebus anni vendere
diem unum. Legitur de Mario, quod quum plurima fecis-

set egregie, una sui jactitatione gloriam famse perdidit: et

296 PETRI BLESENSIS

quia sibi prsesumpsit adscribere, quod ex ore alieuo captare

debuerat, publicae commendatiouis vota demeruit. Ut ad
domestica jactantise et ostentationis veniamus exempla:
rex Ezechias, quem Dominus in umbra horologii, in appo-

sitione annorum, et fuga Sennacherib prae universis regi-

bus honoraverat, quia nuntiis Merodach filii Baladan regis

Babylonis pigmenta, unguenta quoque, et domum vasorum,
cellasque aromatum, et omne quod erat in thesauris suis ad
ostentationem et jactantiam demonstravit, juxta verbum
Isaise filii Amos, thesauri ejus ablati, et in Babylonem
translati sunt : filiique ejus captivati, et in palatio regis
Babylonis facti sunt eunuchi. Triplex quoque optio divinse
animadversionis proposita est David, eo quod ad jactantiam
Dei populum numeravit. Sed Nabuchodonosor, quia se
magnificavit in fortitudine et decore et gloria regni sui_, hu-
miliatus in animal brutum comparatus est jumentis insipi-
entibus, et similis factus est illis. Utinam non intumescant
adversus Christum, et Christos ejus; sed humiliter ac de-
vote recolant, qualiter per gratiam Dei, aut potius vestram,
de pulvere paupertatis, et de stercore sunt erecti. Nam et
Abraham electus et vocatus a Domino, memor tamen suae
conditionis, Loquar, inquit, ad Dominum, quum sim pulvis
et cinis. In Levitico etiam de sacrificio avium praecipitur,
ut plumse et vesicula pulmonis deponantur in pulvere, qua-
tenus is quem Dominus exaltat, humilietur, et inter di-

vina3 gratioa magnificentias se pulverem recognoscat. Bene

valeatis.

EPISTOLA XCV. AD H. ANGLORUM REGEM.

Akgumentum. — Quoniam rex Anglice conscius non poterat omniuni,

esse
quae in amplissimis provinciis agerentur, monet eum de variis vice-
comitum et aliorum inferiorum pra?fectorum abusibus, modumque
aperit,-quo emendari possint.
 EP1STOL.E. 297

Carissimo domino suo H. Dei gratia illustrissimo Auglorum

regi, duci Norman. et Aquitan. comiti Andegan. suus P.
Blesen. Bath. archid. salutem, in regno temporali regni
cozlestis memoriam et amorem.

Loqui vereor, et tacere non expedit : mihi tamen tutins

videretur sestuantis animi motum dissimulare silentio sed :

imminet animae meae magnum ex mea taciturnitate pericu-

lum. Loquar ergo, quia, ut verbo Job utar, si tacuero, os
meum condemnabit me. Loquar quod vobis ad honorem
et salutem cedere debeat, vestris vero subditis ad quietem.
Licet prae cunctis regibus terrse subjectorum mores, vestri-
que regni statum noveritis quia tamen humanum tran-
:

scendit ingenium omnium habere notitiam, quse in tot et

tam diffusis provinciis fiunt, audite pauca, quse nec ego sine
peccato possum silentio tenere, nec vos sine periculo igno-
rare. Multa siquidem Dominum quandoque latent, quae
subditis innotescunt. Nam testimonio Aquinatis,

Dedecus ille domus sciet ultimus.

Quum multa domibus privatorum, quse dominorum

fiant in
notitise subducantur, non est vestrse negligentiae aut incurise

adscribendum, si in tam spaciosis et diffusis regionibus, qui-

bus Dominus vos prsefecit, singulorum excessus non novistis
ad plenum. Ipsos enim justitiarios, quos vulgariter errantes,
vel itinerantes dicimus, dum errata hominum diligenter ex-
plorant, frequenter errare contingit. Excessus namque ho-
minum absconduntur, aut amore, aut timore, aut lege con-
sanguinitatis, aut pietatis officio, aut occultis muneribus
redimuntur. Admittitur enim vox redemptse miserationis,
et in injuriam senatusconsulti Turpiliani abolitio impetra-
tur. Forestariorum siquidem ac vicecomitum innumeri
officiales, dum avaritise et cupiditati suse satisfacere student,

deprsedantur pauperes, simplicibus insidiantur, fovent im-

pios, opprimunt innocentes, exultant in rebus pessimis,
laetantur quum male fecerint, peccata populi comedunt,

Q q
 :

298 PETRI BLESENSIS

luxuriantur in lachrymis viduarum, et in fame pupillorum,

in pauperum nuditate, in afflictione simplicium. Legitur
in libro Sapientiae, quia venatio leonis onager in eremo
sic et pauperes, vicecomitum aut nemoralium judicum, et

aliorum collateralium sunt esca et potus, ac publica deprae-

dationis occasio. Devorat justum impius, rusticum curialis,

exactor innocentem, simplicem fraudulentus. Ministeria-

lium siquidem tanta est multitudo, quanta est locustarum,

ut istis recedentibus illi succedant, et quod ex parte fuerat

devoratum, alii devorent exitialiter et consumant: imple-
turque in eis illud propheticum : residuum erucae comedit
locusta, et residuum loeustae comedit bruchus, et residuum
bruchi comedit serugo. Isti sunt merguli, rapina piscium
suam urgentes ingluviem, quos B. Mareinus abigens dicebat
hasc forma dsemonum est. Isti sunt sanguisugae principum,
sitientes assidue, et bibentes sanguinem alienum. De Sa-
muele quidem scriptum est, quia judicabat populum Israel,
circuiens Bethel et Galgala, et Masphat, revertebaturque in
Ramatha, ubi erat nativitas et habitatio ejus. In quo mani-
festissime prsesumitur, quod nec esculentum,nec poculentum
ex sua jurisdictione captabat. Unde loquens ad omnes
filios Israeh libera conscientia et secura dicebat : Ego ab
adolescentia mea vobiscum convcrsatus sum. Loquimini
dc me coram Domino, et coram Christo ejus, utrum bovem
alicujus tulerim, aut asinum si quempiam calumniatus sum,
:

si oppressi aliquem, si de manu cujusquam munus accepi,

et contemnam illud hodie, restituamque vobis. Consimile

est, quod B. Job dicit Si clamat adversum me terra mea,
:

quasi diceret subjectus meus contra me super aliquo gra-

:

vamine, aut oppressione non clamat. Accusatur hodie

simplex et innocens, quod siivam inciderit, quod ferarum
captioni consenserit, quod jura coronae tacuerit, quod pub-
licae functionis tributum non solverit, quod hundredo et ali-

moto defuerit, quod regios ministerialcs honorifice non exhi-

buerit: qui tamen nec habebat, undc sibi et uxori ministra-
ret ac filiis. Et hoc tamen tolerabilius esset, si eis respondere
 EPISTOL^. 299

liceret, ac suam allegare inopiam. Porro apud tales verba

pauperum leviora sunt vento, et quantumlibet firma jura-
menta vilescunt quia juxta verbum Ethici,
:

conteninere fulmina pauper

Creditur, atque deos, diis ignoseentibus ipsis.
Quantum quisque sua nummorum servat in avca,
Tantum habet et fidei.

Quum scriptum sit : Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam.

Hi qui judicant pauperes vestros, justitiam et prudentiam
ignorantes solam esuriunt et sitiunt pecuniam. Majores
enim vestri Officiales tales duntaxat sibi substituunt, quos
expectatio Iucri, vel affinitas, aut natura, aut nutritura com-
mendat. Ideoque sapientia miserabili lamentatione conque-
ritur: Tenentes, inquit,^ legem nescierunt me, judices ex-
titerunt, et ego ignorabam. Potestas equidem judicialis, et
sequitatis ministerium non ex carnis dilectione, sed ex sola
debet dilectione hominum aut Dei certa dispensatione pro-
cedere. Certe quum Moyses dnbitaret de filiabus Salphaad
judicio Domino ad paterme hsereditatis beneficium sunt ad-
missae. Successio siquidem sanguinis hseredem facit, electio

judicem. Sane illi constituendi sunt judices populorum,

quos vita purior, et eminentior prudentia prse cseteris illus-

travit: nam reverentia et auctoritate praesidentium vitia

temperantur in subditis. Scipionem Africanum tanta morum

gravitas, et austerse maturitas pudicitise commendavit, ut solo
exemplo publicum votum continentise firmaret
suse castitatis
in populis. Iste, sicut Titus Livius refert, quum a Pyren-

seis montibus usque ad columnas Herculis, et usque ad

Oceanum devicto Hannibale, et aliis Romanorum hostibus

provincias subjugasset, pueros captivos et puellas egregire
pulchritudinis restituit barbaris, nec passus est eas in suum
venire conspectum, ne vel oculus ejus aliquid de integritate
pudicitise deiibaret. Legitur Fronto tantam gravitatem
vitse operibus et facie pra^tendisse, et non solummodo actus,
sed affectus quoque hominibus cohiberet. De
illicitos in
seipso Job dicit : Quando procedebam ad portam civitatis,
300 PETRI BLESENSIS

in platea cathedram parabant mihi. Videbant me juvenes,

et abscondebantur, senes .assurgentes astabant mihi. Prin-
cipes cessabant loqui, et superponebant digitum ori suo. In-
dignantur viri nobiles et discreti, quia eorum jurisdictioni
subjecti sunt, quos sciunt esse plebeios, et qui nullos pru-
dentise aut virtutis titulospraeferunt ; nisi quod familiaribus
vestris parentela vel affinitate, obsequio aut muneribus ad-
hseserunt.
Haec in vestram notitiam, amantissime princeps, facile ve-

nire non possunt. Licet enim clamores pauperum benigne

et misericorditer exaudire velitis, pauper tamen veretur ape-
rire malitiam exactorum, ne graviora moliantur in eum, et
fiant posteriora hominis pejora prioribus. Quod sialiquis
compassione et misericordia ductus vobis pauperum pres-
suras, et tyrannicas ministrorum exactiones revelare attentet,
Domini eorum graviter movebuntur, atque in odium illius,
qui causam pauperum ad vos detulerit, omnes alios aulicos
excitabunt. Licet autem in plerisque curialibus simultates
et invidiae praecipue regnent, ubi tamen occasione talium
aliquis diffamatur, etiam hostes suos invenit defensores.
Quumque in omnibus eorum dissideant, in
fere voluptates

excusatione tamen ac defensione mutua socialis gratiae vin-

culum servant, et spiritum unitatis. Hi namque sunt
squammai Behemoth, de quibus in Job legitur, quia una
uni conjungitur, et spiraculum vitae non incedit per eas.
Si in auditorio vestrae Celsitudinis, aut in praesentia vestrae
justitiae principalis causarum negotia ventilantur, ibi nec
aura munerum locum invenit, nec acceptio personarum.
Ibi omnia procedunt in judicio et justitia, nec excedunt
statuta vestra vel in modico limites aequitatis. Porro si ad
Pedaneos et minores judices pauperum negotia devolvantur,
justificatur impius pro muneribus. atque in subversionem
judicii, et captionem pauperis, et syllabarum aucupationes,
et verborum tendiculse proponuntur. Quidam sunt, qui
super exhibitione, aut executione justitiae litteras non indul-
gent, nisi sub certa promissione pecuniae. Sed sciat, quis-
 EPISTOLiE. 301

quis hujusmodi litteras vendidit, quod Dei justitiam, cujus

debitor et]quam gratis exhibere tenetur, venalem ex-
est,

ponit. Sanctorum enim patrum auctoritate, qui unum

vendit, sine quo reliquum non provenit, neutrum inven-
ditum derelinquit. Certe acceptior est apud Deum jus-
titia, quam prsebenda : ideoque quum in utroque possit si-
monia committi, damnabilior tamen est apud eum omnis
venalitas in exhibitione justitise, quam in venditione decimse
aut prsebendse. Haec vos, justissime princeps, oportet dili-
genter inquirere, et inquisita corrigere, ne minorum exces-
sus de vestris manibus a /Domino requirantur. Frequenter
enim culpa populi redundat in principem, quasi de majorum
negligentia obveniant errata minorum. Legitur in libro
Numerorum quod fornicante populo Israel cum Madian-
itis, Phinees pugione perfodit Zambri et Madianitidem co-

euntes : quievitque ira Domini, factusque est sermo Domini

ad Moysen : Tolle, inquit, cunctos principes populi, et sus-
pende eos contra solem in patibulis. Principes non pecca-
verant, sed populus tamen pro peccato populi
: principes
puniuntur. Heli pro peccato filiorum suorum punitns est.
Sustinete patienter, invictissime princeps, quod vobis ex
sincera devotione propono. Zelo enim et sitio salutem
vestram ardentissimo caritatis affectu. Non est ludus in
oppressionibus pauperum, quse non expiantur muneribus,
nec eleemosynis redimuntur. Nam qui offert sacrificium
de substantia pauperis, teste Salomone, facit, sicut qui vic-
timat filium ante oculos patris. Ne dicas, dicit Sapiens, In
multitudine munerum meorum respiciet Deus, et offerente
me munera placabitur Altissimus. Certe bonorum nos-
trorum non indiget Deus. Et qui dat regibus divitias terrse

ab eis aurum non postulat, vel argentum, sed ut audiant

causam viduse et pupilli, et ut arguant pro mansuetis terrse,
Expedit vobis, illustrissime princeps, ista diligenter atten-

dere, talesque ministros publici juris instituere, qui vestro,

vestraeque justitiae principalis exemplo Deum timeant, qui
non sequantur retributiones, qui personarum gratiam non
302 PETRI BEESENSIS

acceptent, qui dc vestrorum familiarium parer.tela fiduciam

impunitatis, et audaciam saeviendi non habeant. Apud an-
tiquos, teste Cicerone, proverbialiter dicebatur, Exuit per-
sonam judicis, quisquis amicum induit. iEquitas enim,
cui judex obsequitur, sinistram odii vcl amoris dexteram
nescit. Talis debct esse minister juris, ut in ejus manu
nullius auctoritate personae titubet aut vacillet libra justitiae.
Magni quidem Alexandri causa in castrensi judicio a com-
militonibus ejus abjecto terrore damnata est. Nominatis-
simus eloquentiae doctor Pytbagoras in causa, quam habe-
bat erga discipulum suum, sententiam posti.labat instanter,
ejus tamen petitio audita non est. Nec terror Alexandri,
nec auctoritas Pythagorae justitiae lancem ab sequitate po-
tuit declinare. Nihil adeo gloriose lucet in principe, sicut
amare et exhibere justitiam sine omni acceptione personae.
Zaleucus, quum in urbe Locrensium filius ejus in adultcrio
deprehensus secundum legem civitatis, quam ipse condi-
derat, privandus esset utroque oculo : atque ob honorem
patris pcenam ei debitam populus remitteret universus, ille

aliquandiu repugnavit. Tandem prece et instantia populi

victus, sibi prius unura, et postea filio alterum eruit oculum,
et sic rclicto utrique usu videndi, mirabili aequitatis tempe-
ramento justitiam in patre, et raisericordiam servavit in prin-
cipe. Quod si ferre vultis manipulos justiiiae in conspectu
magni et districti judicis, oportet, quod vestri regni judices
districtissime judicetis, ut terror et reverentia regise majes-
tatis eos ad salutaria excitet, quos gehennale incendium, et
pcena infinibilis pravis deputata judicibus non deterret.
Vale.

EPISTOLA XCVI.

Akgumentum. — Ricardus e monacho Cistertiensi ad archiepiscopatum

Cantuaricnsem evectus commendat
;
se orationibus patrum Cistertii euii-

gregatorum.
 ::

EPISTOLjE. 303

Venerabilibus et sanctis patribus in Cistertiensi capitulo con-

gregatis R. Dei permissione Cantuar. ecclesia minister sa-
lutem in auctore salutis.

Inter desiderabilia hujus mundi, praecipuum apud me

versabatur in votis, vestrse sanctitatis conventui praesentiali-
ter interesse, sed novse vocationis occupatio, et incumbens
negotiorum prolixitas fructum optatse jucunditatis invidet
mihi, nec me castris felicibus ad tempus interesse permittit.
O castra optabilia: O congregatio veneranda ! O Cistertium,
quam magna domus tua, quam fcecunda in flliis, quam
est

magniflca in linguis, quam gloriosa in populis Leva ocu- !

los tuos et vide omnes isti congregati sunt venerunt tibi,

: :

linguarum apud te diversitates innuit unius vitse professio

et ex omni genere religio congregata miraculum Pente-
costes in emissione sancti Spiritus repraesentat, ut utar
verbo Apostoli : Testis est mihi Deus, quomodo cupiam
vos in visceribus Jesu Christi fovens affectionem invicem
in visceribus caritatis, non deserens collectionem vestram,
quam per prsesentiam spiritus amplector in Christo, memor
communionis vestrae, cujus oblivisci non possum. Vos
enim estis gloria mea et gaudium, honor cnpitis mei et co-
rona. Ille, qui juxta verbum Job ponithurniles in sublimi

ille, qui vocat ea quae non sunt, tanquam ea quse sunt, ipse

ad onus mihi importabile me vocavit. Ego autem vir vi-

dens paupertatem meam et insufficientiam meam, conside-
rans etiam qualiter ex simili causa gemant gigantes sub
aquis, et curvantur qui portant orbem, a pusilianimitate
spiritus et tempestate subverterer, nisi in lapide adjutorii, et
orationum vestrarum suffragio fiduciam concepissem. Nam
juxtaverbum Job,queeestfortitudomea,utsustineam. Ecce
non est auxilium mihi in me, sed infirmitas et defectus. Ve-
reor,neoffensus mihi Dominus hanc injunxerit mihi sollicitu-
dinem multorum, qui non sufficiebam proprise salutis procu-
rare negotium. Sed posuit mihi Dominus in vobis verbum re-
conciliationis, ut si offensus mihi est, se propitium vestra

8T .
michaelM c:

COU_£G£
304 PETUI BLESENSIS

oratione raihi exhibeat, meuraque suppleat imperfectum.

Nam potens est omnia facere superabundantius, quam peti-
mus et qua ergo vobis consolatio est in
intelligimus. Si
Christo, si quod solatium caritatis, si qua societas spiritus, si
qua3 viscera miserationis, implete gaudium meum. Gaudii
namque mei plenitudinem post Deum in orationibus vestris
pono, ut vestrarum beneficio precum in hac administratione
mihi commissa velit misericordia Domini meum supportare
defectum. Nam apostolus, licct vas electionis factus, et
virtute indutus ex alto, sanctorum tamen orationes sibi ad
doctrinam gentium necessarias judicans: Obsecro, inquit,
vos per Dominum Jesum Christum, et per caritatem Spiri-
tus Sancti, ut adjuvetis me orationibus vestris apud Domi-
num. Nos igitur infirmi et fragiles, devote et humiliter
supplicamus, ut per pias affectiones vestras circa nos excitet
vinculum fraternalis professionis, comraunio caritatis, debi-
tum subjectorum, necessitas et devotio supplicantis.

EPISTOLA XCVII. AD ABBATEM DE EVESHAM.

Argumentum. — Ostendit monasticorum ordinum varietatem esse lau-

dandam, nec facile ab uno ad alium transeundum laborem autem
;

manuum in iis nec laudaudum nec improbandum.

Reverendo patri, et domino abbati de Evesham M. Petrus

Blesens. Bath. archid. salutem in auctore salutis.

Invidi^e proprium est laudem alterius suam reputare in-

juriam : sed probata in vobis religio, et nativse benignitatis
interpres, morum jucunda suavitas sibi ad contumeliam non
adscribet,quod Cistertiensium, aut Carthusiensium ordinem
visus sum prse caeteris commendasse. Nihil vobis in eorum
commendatione detraxi. Illos approbo, et vos laudo ip- :

sorumque titulos in vestroe famse praejudicium non erexi.

Christus divisus non est sive in alba, sive in pulla veste,
:
 epistol^:. 305

in omni professione et ordine, in orani gentequicumque

operatur voluntatem Domini aeceptus est illi. Inter album
et nigrum habitum non distinguit ille, apud quem non est
distinctio Judsei et Grseci. Attendit Dominus mentem non
vestem, merita non colorem. In monte Cassino schema
monasticum, quo B. Benedictus est usus, usque hodie, sicut
dicitur, perseverat. Quis audeat tanti patris habitum blas-
phemare in filiis? nam si delibatio sancta, etmassa: siradix
sancta, et rami. Sive cum Nazaraeis candidior nive sit ali-

quis, sive cum B. Job super carbonem denigrata sit cutis

ejus, uterque salutem in domo Domini operatur. Sane in
ovili Jacob sunt agni albi et nigri. In vinea Sorec sunt
uvse albae et nigrae. Sed et sponsa, quae liliis convallium
praealbescit, ipsa eadem dicit : Nigra sum, sed formosa.
Apud sponsam Christi non est absurda varietas, quum
ipsa circumamicta varietatibus describatur. Ipsa varietas
uniformitatis causa est. Nam ex diversitate
in cithara
chordarum fit uniformis modulatio ad concentum. Porro
juxta apostolum divisiones gratiarum, et divisiones ministra-
tionum, et divisiones operationum sunt, idem vero estDeus,
qui operatur omnia in omnibus. Legitur enim in libro
Numeri, qualiter diversa offlcia Dominus in ministerium ta-
bernaculi voluerit ordinari, ut essent aliiLevitae,alii Meratitae
alii Caathitae, alii Gersonitae, alii Aaronitae. Apostolo autem
teste, quosdam dedit Dominus apostolos, alios prophetas, alios
evangelistas, alios pastores et doctores. Non enim omnia
corporis membra eundem actum habent : ut ex multarum
personis facierum, ejus quae in nobis est donationis per
multos gratiae Deo agantur. Sponsae decorem videas in
varietate actuum, professionum, morum, opinionum, et or-
dinum. Ideoque describitur in sacro eloquio quasi cedrus,
quasi cypressus, quasi palma, quasi plantatio rosae, quasi
oliva, quasi platanus, sicut cinnamomum et balsamum, quasi
myrrha electa, quasi storax et galbanus, et ungula, quasi

terebinthus, quasi libanus non incisus. Hanc varietatem

per Isaiam insinuans, dicit Dominus Ecce ego sternam la-
:

r r
 :

306 PETRI BLESENSIS

pides tuos per ordinem, fundabo te in sappbiris, et jaspide,

et lapidibus sculptis. Teste Apostolo, in domo Domini sunt
vasa aurea et argentea, lignea et fictilia apta in ministerium :

sed et omnia membra corporis quum sint multa, unum

corpus sunt. Universa enim opera, studia et consilia redi-
guntur ad unum. Nam finis legis Christus ad justitiam
omni credenti. Sanctus est ordo Cluniacensium, sanctusque
Cistertiensium, et in utroque posuit Dominus ministerium
negotium salutis.
reconciliationis, et Nemo graviter ferat
diversitatem ordinum in hominibus : nam et in stellis ordo
est. Luna etiam, teste Abacuc, stetit in ordine suo : et di-
versiangelorum ordines distinguuntur. Videte itaque vo-
cationem vestram unusquisque in ea qua vocatus est vo-
;

catione permaneat. Quidam inconsulta levitate animi cum

enormi scandalo de domibus religiosis exeunt, et in aliena
regula gloriantes, eam contemptui habent, cuise professionis
vinculo astrinxerunt : nec advertunt verbum illud apostoli
non gloriantes in regula aliena. Propter hoc adversus
magistrum Alexandrum in epistola quadam nuper excandui,
et verba quae ipsum specialiter contingebant, passus sum in
quorumdam offensam licentius, quam oportuit, evagari.
Fateor, quod psalmodise prolixitas, si ex devotione procedit,
saluberrima est : si acediam habet sociam, occupatio tamen
est honesta : et si vagos excursus mentis omnino non repri-
mit, per eam saltem homo studiis honestioribus assuescit.
Labores autem manuales in monacho, nec arguere, nec
laudare prsesumo. Nam quum apostolus ad Corinthios di-
cat Laboramus manibus nostris et ad Ephesios, Magis
: :

autem laboret manibus suis et ad Thessalonicenses, Nocte

;

et die laborantes, ne quemquam gravaremus. Idem tamen

ad Timotheum scribens ait Exerce te ad pietatem nam : :

corporalis exercitatio ad modicum utilis est. De istis dicit

apostolus Qui non laborat, non manducet. Illis autem
:

per Isaiam mandat Dominus: stabunt alieni, et pascent pe-

cora sua: filii eorum agricolas, et vinitores vestri erunt.
Vos autem sancti Domini vocabimini, Ministri Dei. Istis
 :

EPISTOL.E. 307

per ecclesiam dicitar : Non oderis laboriosa opera, et rusti-

cationem a Deo creatam. Illis autem e contrario dicitur
Sapientiam scribe in otio, et qui minoratur actu, inveniet
eam. In Dominus qui sunt ejus.
hac diversitate novit
Sed et juxta verbum Job, Deus in manu omnium hominum
posuit signum, ut noverint singuli opera sua: ejusdemque
testimonio scriptus est liber monumenti coram eo timenti-
bus Deum, et recogitantibus nomen ejus. Item inter diver-
sos ordines ille solus judicio meo prudenter et feliciter
modum vitse suse dispensat, de cujus corde et manu Domi-
nus servitutis obsequium gratanter acceptat.

EPISTOLA XCVIII. AD SUFFRAGAN. ECCLES. CANTUAR.

[A. D. 1185.]
•

—
Argumenttjm. Archiepiscopus Cantuar. suffraganeis suis episcopis de-
clarat, quanta necessitas sit succurrendi terrse Hierosolymitanae, mo-
netque ut sedulo pecuniam secundum formulam praescriptam a sub-
ditis suis in eam rem colligant.

B. Dei gratia Cantuar. archiepiscopus Anglice primas, vene-

rabilibus et in Christo dilectis suffraganeis ecclesia Cantuar.
salutem in auctore salutis.

Ubi publica jactura est, et commune dispendium, sicut

dolor in universitatem se porrigit :ita communi consilio et

auxilio est utendum, ut verbis Jeremiae utamur : vox la-

mentationis audita est de Sion, et planctus de Hierusalem.
Facti sunt hostes ejus in capite, et inimici ejus locupletati
sunt. Peccatis enim nostris exigentibus inimici crucis
Christi adeo invaluerunt, quod terram sanctam, in qua ste-
terunt pedes Domini, hsereditatem et patrimonium crucifixi,
in superbia et in abusione demoliri conantur, atque juxta
querelam ejusdem lamentatoris prophetse, non est qui sus-
tentet eam ex omnibus filiis, quos genuit, et non est, qui
308 PETRI BLESENSIS

supponat manum ex omnibus filiis quos nutrivit. Clamat

itaque ad vos Hierusalem mater nostra : suas nobis exponit
angustias, et in remedium sui doloris postulat filiales affec-
tus. Quia ergo filii estis, dolores maternos excipite, et,

sicut dicit Isaias, tristamini cum Hierusalem, et dolete cum

ea omnes qui Veniunt enim gentes in haere-
diligitis eam.
ditatem Domini, ut polluanttemplum ejus. Qui oderunt
Dominum, extulerunt caput, et gloriati sunt omnes, qui
oderunt Sion. Dixerunt enim in corde suo cognatio eorum
simul, Quiescere faeiamus nomen Christi aterra: tollamus
locum et gentem. Venite et disperdamus in multitudine
gravi Christiani populi paucitatem. Speramus tamen in eo,
qui spes nostra est, quoniam respiciet in faciem testamenti

sui ;
quia urbs fortitudinis nostrae Sion, Salvator ponetur in
ea, murus et antemurale ; licet multa malignetur inimicus
in sancta, non est tamen abbreviata manus Domini, ut sal-

vare non possit: sed probat nos, ut appareat, si diligamus

domum Jacob et locum habitationis glorise sua3, quam ac-
quisivit sanguine suo, quam sua nativitate, conversatione,
prsedicatione, morte, et resurrectione multipliciter illustravit.
Juxta publicam juris civilis observantiam, rei proditionis
apud filium Dei erimus, si in terram, quam ex patris seter-
na donatione, et matris hsereditaria successione obtinet,
gens apostata violenter irruat, populusque redemptus ab eo
se ad tuitionem hsereditatis Dominicse non apponat. Quum
enim pater gentes in hsereditatem et possessionem terminos

terrse dederit, mater ejus, quae de Juda

tribu et stirpe
David recta linea duxit originem, regnum suum et filii sui
requirit de manibus nostris, et ad defensionem illius fideli-
tatem, quam promisimus in baptismo, sine dissimulatione
postulat exhiberi. Propter hoc missi sunt ad illustrissimurn
regem nostrum patriarcha Hierosolymitanus, et alii mag-
nates, quos nihil ad tanti laborem itineris, nisi prsegrandis

et urgentissima terrse necessitas induxisset. Sed et benig-

nissimus princeps noster, quae digna sunt principe cogitavit.
Videns enim sanctae civitati lamentabile periculum immi-
 EPISTOL.E. 309

nere, ad thesauros proprios magnificam et munificam manum

misit, atque communi episcoporum comitumque et
terrse,

baronum consilio collectam instituit, quam juxta formam,

quse subscripta est, per singulas parochias episcopatus vestri
faciatis diligenter et efficaciter observari, ut mater nostra
Hierusalem, quse gravissimo moerore coafecta est, sub offi-

ciosa filiorum visitatione respiret. Valete !

EPISTOLA XCIX. AD URBANUM PAPAM ROMANUM.

[A.D. 1185, 6.]

—
Argumentum. B. archiepisc. Cantuar. gratulatur Urbano papae, quod
post Lucium III, unanimi consensu electorum fuerit in pontificem
subrogatus, eique pro pallio recepto g ratias agit.

Sanctissimo patri Urbano Dei gratia summo pontifici B.

Cantuar. ecclesia minister humilis salutem, et debitum devo-
tionis obsequium.

Domus Dei, quse in lapide adjutorii super fundamentum

apostolorum et prophetarum stabiiita est, a Petro et succes-
soribus ejusformam semper eruditionis, et statum incolumi-
tatis accepit. Quod enim stipiti rami, quod capiti membra,
quod radii soli, quod fonti rivuli, hoc apostolicse sedis emi-
nentise debent ecclesise omnes, quas ubique terrarum reli-
gio Christiana fundavit. Inde est, quod beatae recordationis
Lucio tertio papa viam universse carnis ingresso (mortis enim
tributarii omnes sumus, mortisque responsum habemus in
nobis, et foedus cum ea percussimus) erant et lugebant apud
nos filii sine sponso. Quumque munus exequiale defuncto,
et pios affectus impenderent, electionis vestrse nuncius su-
pervenit, qui nubilum publici moeroris auferens corda om-
nium festiviore lsetitia serenavit. Communis enim fama est,
quod Dominus qui juxta verbum Amos suscitat de filiis
310 PETRI BLESENSIS

prophetas, et de juvenibus Nazarasos ; ipse in specula celsi-

tudinis apostolicae talem nunc de filiis suis per gratiam suam
collocare dignatus est, qui prodesse velit, et praeesse sciat,
qui prudentia et moribus praeeminens cathedram sanctorum
meritis implere sufficiat. In commune itaque desiderium
cedit, verboque celebri, et votiva gratiarum actione publice
recensetur, qualiter Dei sapientia suaviter universa disponens,
vos de gradu in gradum, de virtute in virtutem, de honore
in honorem promoverit. Nec illud deesse permittit ad ple-
nitudinem gaudiorum, quod tanta fuit eligentium vos una-
nimitas, nullumque sustinuit rete Petri scissionis, aut rup-
turae dispendium sed juxta verbum Isaise, quod Dominus
:

exercituum decreverat, quis poterit infirmare ? nec variat

casualis eventus,quod consilii ccelestis altitudo disposuit.
Quia ergo ex hominibus assumpti estis a Domino pontifex,
et pro hominibus constituti in his quae sunt apud Deum, ipsi,
qui vos elegit, cum multa gratiarum actione preces affectu-
osas offerimus, quatenus is, qui segregavit, et vocavit vos ad
dandam scientiam salutis plebi ejus, ipse in bonis dies ves-
tros continuet, atque in faciem testamenti, vel Christi sui
respiciat, ecclesiam ab omni errore purgatam sub vestra
provisione tranquiilet. Ad haec non quantas volo, sed
quantas valeo vobis gratiarum referens actiones, minorem
me profiteor cunctis miserationibus vestris : nam meorum
exigentiam meritorum multipliciter vestrorum beneficiorum
magnitudine prsevenistis. Non sufficio tantae gratiaa re-

spondere ad meritum. Ille pro me respondere dignetur,

qui secundum divitias bonitatis suae suorum insufficientiam
supplet. Ego enim vir videns paupertatem meam prse
munificentia et magnificentia indultse mihi gratiae vestrae
me vobis totum debere profiteor, quicquid debere servus
Domino, magistro discipulus, filius patri potest. Precor
igitur, ut imperfectum meum videant oculi vestri, et in ea
plenitudine potestatis, quse vobis ccelitus data est, meam in-
sufncientiam sustentare velitis. Juvate me, pater, orationi-
bus vestris, ut quod possibilitas nostra non obtinet, in hac
 :

EPISTOL.E. 311

administratione vestrse orationis et eruditionis suffragio

suppleatur. Vale.

EPISTOLA C—ad r. amicum suum. [A.D. 1176.]

Argumentttm. — Tuetur famam cujusdam archiepiscopi novi, qui de

nimia lenitate aecusabatur : ac fuse ostendit, quae lenitas laude,
quse reprehensione digna sit in episcopo.

Carissimo domino et amico R. suns P. Blesensis Bath.

arcliid. salutem et patientice fructum.

Innocentem arguis, virumque fortem vocas tepidum et

remissum : et utens verbo illo Levitici : nihil mellis adole-
bis in sacrificio Domini, hominem probata^ religionis per-
hibes a divinis sacrificiis alienum. Sane cum spiritus Dei
reddat testimonium spiritui ejus, ipsi pro modico est, ut ab
homine judicetur, aut ab humano die. Sed et tu quis es,
qui servum judicas alienum ? Domino suo stat, aut cadit
stabit autem. Nam si statum animi sui studio propensiore
attendas, nihil in eo variabile reperies, aut incertum, sed
quicquid in animo suo praevia ratione disponit, firmissima
invenies stabilitate subnixum. Mel, inquis, non acceptatur
in sacrificio Domini : nec accepta Domino, quae signi-
est a
ficatur in melle blanda et dissoluta lenitas prselatorum. Amice,
est lenitas, et est lenitas. Est lenitas necessaria,et lenitas dis-
soluta. Nam et mel licet prohibeatur a sacrificio, sicut assidue
improperando proponis, mellis tamen primitise offeruntur : et
ubi prohibetur mellis sacrificium, ibidem mellisprimitiaeju-
bentur offerri. Velles, vellentque omnes, qui tecum desipiunt,
quod dominus meus ex quolibet motu animi inter regnum
et sacerdotium fcedus, pacemque dissolveret, nec mellis pri-
mitias in oblatione prsemissse pacis offerret. Juxta omnem
legem; juxta omnium gentium ritus, pax prius offerendaest
312 PETRI BLESENSIS

etiam inimicis, maxime in fide Christi, in qua nihil pras-

cipitanter agendum est, inqua nemo repente sit sum-
mus. Attende igitur diligenter, quia est quaedam re-
missio cauta et necessaria, quae defertur potestatibus
hujus mundi, et maxime regi tanquam pra3cellenti. Nam
omnis potestas a Domino Deo est. Hsec lenitas regnum
et sacerdotium facit unum : unde hsec sua benignitate ob~
tinet, quod nunquam per minas aut violentias a principibus
extorqueret. In hac lenitate, nec Deus, nec homo offendi-
tur, in qua fides a praelato tam Deo, quam homini exhibetur.
De hac lenitate, et de hac fide scriptum est : in fide et in
lenitate ipsius sanctum fecit illum. Turpe quidem et ab-
surdum est in prselato cum ira et austeritate corripere, sicut

apostolus ad Timotheum scribens, ait : servum, inquit,

domini non oportet litigare, sed mansuetum esse et patien-
tem ad omnes, et cum lenitate corripere eos, qui resistunt
veritati. Legitur, quoniam aquse Siloes cum silentio cur-
runt, aquae vero Rasin transeunt cum tumultu. Quumque
sponsa in Canticis dicat: amicus meus bibit vinum cum
lacte, id est, rigorem exercet cum lenitate : ipse conversus
ad sponsam, et severitati mansuetudinem prseferens : meli-
ora sunt, inquit, ubera tua vino. Quum propheta diceret:
ecce spiritus grandis conterens petras, et non in spiritu
Dominus et post spiritum commotio et
: commo- ; non in
tione Dominus et post commotionem ignis et non in igne
: :

Dominus et adjungit: et post ignem sibilus aurse tenuis;

;

et in eo Dominus. Nam dum spiritus irse et commotionis,

ignisque et iracundiae Deo displiceant ipsi ; accepta est lenis
ac blanda correctio. Verumtamen in hac lenitate, aut po-

tius in hoc melle fel fructuosse correctionis absconditum est.

Nam in sua lenitate zelum, et in blanditiis suis aculeos ha-

bet : et ecce in suavitate et paces ejus amaritudo amaris-
sima est adversus eos, qui ignorant et errant. Ubi enim
verius diligit, severius corrigit, occulte tamen : et efficacior

est in eis ad emendationem principum lenitas columbina,

quam severitas exterior, et indignatio vultuosa: sicut in
 EPISTOL.E. 313

Jeremia notatur : Facta est, inquit, terra iniquorum in

desolationem a facie irse columbse. Hsec lenitas spiritum
fortitudinis habet. Et, ut verbo Job utar, haec est, quae
dicit Regi, apostata : quse duces impios vocat ; hsec non
accipit personas principum : nec agnoscit tyrannum, quum
disceptaverit contra pauperem. Attende igitur, quia dis-
tinctionem recipiunt, suasque vices utiliter et prudenter
alternant blanda et severa correctio. Nam de utraque in
Ezechiele scriptum est: Ignis erat in medio, et de medio
ignis quasi species electri ;
quum electrum sit genus metalli
temperatissimum, significat correctionis suavissimum blan-
dimentum. De severitate autem scriptum est ibi Ignis :

erat in medio animalium, et de igne fulgur egrediens.

Debet itaque mansuescere quandoque severitas. Nam et
in opere templi, ubi leones sculpti sunt, et lora depin-
guntur, in quo notatur necessarium esse, ut disciplinse se-
veritas refraenata loro mansuetudinis temperetur. Verum-
tamen remissio, quse os Prselati obstruit, quse mentem ejus
dejicit, quse adulatorem et venditorem olei facit, dum sibi

quietem et honorificentiam venatur in favore principum,

hsec miseros praecipitat in foveam scandalorum. In hac
fovea, sicut Propheta dicit, cubavit lamia, et invenit sibi
requiem. In hac, teste B. Job, bestia suum ingredietur
latibulum, et in antro suo morabitur. Haec est remissio,
per quam unus aedificat parietem, et alius linit : per quam
laudatur peccator in desideriis animae suae, et iniquus bene-
dicitur. Per hanc canes muti non valentes imo non volentes
latrare, per consensus uniformitatem, faciem et similitu-
dinem peccatoris assumunt, sicut scriptum est : usquequo
judicatis iniquitatem, et faciem peccatoris sumitis? Per
hanc Praelati miseri bonum pcenitentise, quod in principibus
vident, palpando, et usque ad canos uberiorem Christi
misericordiam promittendo evacuant. De quibus sub specie
Ephraim Propheta irascens, Comederunt, inquit, alieni
robur ejus, et nescivit: sed et cani efFusi sunt in eo, et
ignoravit. Hic est ventus adulationis, ventus pessimus,
s s
314 PETR[ BLESENSIS

ventus urens, multos erigens in superbiam, atque a propo-

sito et desiderio sanctitatis avellens, sicut in eorum persona
Job dicit : Abstulisti sicut ventus desiderium meum : ele-
vasti me, et super ventum ponens elisisti me. Sane certus
es, quod in Dominum meum nulla cadit adulationis aut
remissionis dissolutse suspicio : cujus vita est omni excep-
tione superior : cujus verba, ut testimonio Jeremise utamur,
quasi ignis, et quasi malleus conterens petram. Verum-
tamen ratio est, quare non habeat in ore suo redargutiones
ad tempus, Adhuc recens et novitius est injunctse sibi
administrationis officio : scitisque, quod non aratur in pri-
mogenito bovis, nec spicse virentes in oblationem veniunt,
donec ignibus torreantur. Tota itaque intentio ejus nunc
est : ut plantet Episcopos, ut habeat adjutorium simile
sibi : va3 enim soli. Nam non sufficit solus oneri, sub quo
curvantur, qui portant orbem. Si interim a quibusdam
sub praetextu amoris, sicut dicunt, arguitur: ipse de sua
apud Deum intentione securus cum B. Job respondebit, et
dicet: verbosi amici mei, ad Deum stillat oculus meus.
Illud equidem moris est, ut se in Prselatos linguae prurientes
exerceant : et ad hoc Prselati constituti sunt, ut linguse
meretricantis injurias modeste et patienter ferant. Sicut
Paulus inter blasphemos, Vos, inquit, scitis, quia ad hoc
positi sumus. Si ad caput nostrum Christum respicitis,

nullius innocentiam maledicus, aut detractor acerbius im-

pugnavit: nunc fabri filium,
quem Judaica superstitio,
nunc vinosum, nunc voratorem carnium, nunc ministrum
Beelzebub, nunc socium Ethnicorum, nunc destructorem
Sabbati vocans multipliciter in eum virus suae malignitatis
effudit.

EPISTOLA CI. AD R. ARCHIDIAC. NANNET.

—
Argumentum. Judicium suum Archidiacono exponit de ingenio ne-
potum duorum suae institutioni commissorum, simulque docet non
nisi jactis probe fundamentis Grammatices ad sublimiora studia
prosiliendum.
 EPISTOLuE. 315

Carissimo domino et amico suo R. Archidiacono Nannetensi

P. Blesens. salutem, et si quid melius est salute.

Duos e nepotibus tuis mihi erudiendos nudiustertius

commisisti : alterum pueritiae annos agentem, alterum plena
integrum pubertate. Nunc autem per litteras tuas vehe-
menter evehis commendas majoris ingenium,
et et asseris
te nunquam venae subtilioris hominem invenisse : ideo sup-
plicas, et hortaris, ut circa eum tempestivius vigilantia
magistralis appareat: leve namque sestimas illi aedificio
manum supremae consummationis apponi, cui aliena solli-

citudo contulit incrementum. Verumtamen res in contra-

rium versa est. Melius enim spero de illius eruditione, qui
ad me rudis et informis accessit, quam de alterius, cujus
jam ex parte induruit vena, sibique quasi effigiem alieni
doctoris impressit. Argilla et cera, atque hujusmodi quse
susceptioni formae et impressioni se offerunt, facilius et
fidelius effigiantur ad imprimentis arbitrium, si nulla prius
in se susceperint lineamenta formarum. Refert equidem
Quintilianus in libro de institutione oratoris Timotheum
quemdam celebrem in arte tibiarum solitum duplas ab his
mercedes exigere, quos alios docuisset. Duplex enim in
talibus labor est: alter, in eluenda doctrina minus com-
mendabili qua imbuti fuerant, alter in exhibenda scientia,
quse lucrum pariter generaret et famam : segre namque de-
discitur, quod didicit aetas tenerior: quia,

Quo semel est imbuta recens servabit odorem

Testa diu.

In jure etiam civili ex aedilitio edicto veterana mancipia,

quae ad alienos mores informata sunt, reprobantur: et
quandoque dubitabile fuit, utrum venirent in causam red-
hibitionis. Nova enim mancipia favorabilia visa sunt, eo
quod sint magis perceptibilia disciplinaa, et ad ministerium
aptiora. Willelmum praedicas subtilioris venae, et acutioris
ingenii, eo quod grammaticse, et auctorum studio prsetcr-
316 PETRI BLESENSIS

misso volavit ad versutias Logicorum : ubi non in libris,

sicut fieri solet, dialecticam didicit, sed in schedulis et
quaternis. Non est in talibus fundamentum scientise lit-
teralis, multisque perniciosa est ista subtilitas, quam ex-
tollis. Ait enim Seneca : Odibilius nihil est subtilitate, ubi
est sola subtilitas. Quid enim prodest illis expendere dies
suos in his, quse nec domi, nec militiae, nec in foro, nec in
claustro, nec in curia, nec in ecclesia, nec alicui prosint
alicubi, nisi dumtaxat in scholis? Seneca scribens ad Lu-
cilium, quid est, inquit, acutius arista, et in quo est utilis ?
Tale est, inquit, ingenium, quod sola subtilitate lasciviens
nulla in se residet gravitate. Icarus dum elevatus juvenili
levitate fertur in coelum, fluctibus marinis immergitur.
Tales etiam dum se in artibus temere elevant, alliduntur.
Quidam antequam disciplinis elementaribus imbuantur,
docentur inquirere de puncto, de linea, de superficie, de
quantitate animse, de fato, de pronitate naturse, de casu et
libero arbitrio, de materia et motu, de principiis corporum,
de progressu multitudinis, et magnitudinis sectione, quid
sit tempus, quid inane, quid locus, de eodem et de diverso,
de diviso, et de dividuo et individuo, de substantia et forma
vocis, de essentia universalium, de ortu, usuque et fine
virtutum, de causis rerum, de refluxione oceani, de ortu
Nili, de variis latentis naturse secretis, de variis figuris
causarum, quae in contractibus vel quasi-contractibus, male-
ficiis, vel quasi maleficiis oriuntur, de primis rerum initiis,

et aliis quampluribus, quse plenioris scientise fundamentum,

et eminentiores exigunt intellectus. Primitiva erat setas
tenera in regulis artis Grammaticae, in analogiis, in barba-
rismis, in soloecismis, in tropis et schematibus : in quorum
omnium doctrina Donatus, Servius, Priscianus, Isidorus,
Beda, Cassiodorus plurimam diligentiam impenderunt:
quod equidem non fecissent, si sine his posset haberi
scientise fundamentum. Nam et Quintilianus, qui hanc
doctrinam tradit, et tradendam asserit, tantis eam attollit

praeconiis, ut publice protestetur sine illa scientise nomen

 epistol#:. 317

non posse subsistere. C. Csesar de analogia libros edidit,

sciens sine hac scientia nec prudentiam, in qua perfectis-
simus erat, nec eloquentiam, in qua erat potentissimus,
posse a quoquam facile obtineri. M. Tullius, sicut ex ejus
epistolis frequentibus patet, ad artem grammaticam filium,
quem tenerrime diligebat, diligenter Et quseinvitat.
utilitas est, schedulas evolvere, firmare verbotenus summas,

et sophismatum versutias inversare, damnare scripta vete-

rum, et reprobare omnia quse non inveniuntur in suorum
schedulis magistrorum? Scriptum est, quia in antiquis est
scientia. Nec Jeremias de lacu educitur, donec in funibus
ei submittantur vestes veteres et attritse. Nam de tenebris
ignorantiae ad lumen scientise non ascenditur, nisi anti-

quorum scripta propensiore studio relegantur. Gloriatur

Hieronymus se scriptis Origenis operosius institisse. Ho-
ratius quoque jactat se relegisse Homerum,
Qui, quid sit pulchrum, quid turpe, quid utile, quid non,
Plenius ac melius Chrysippo et Crantore dicit.

Scio mihi plurimum profuisse, quod quum in arte versi-

ficatoria parvulus erudirer, prsecipiente magistro mihi ma-
teriam non de fabulis, sed de historiarum veritate sumebam.
Profuit mihi, quod epistolas Hildeberti Cenomanensis
episcopi styli elegantia, et suavi urbanitate prsecipuas fir-

mare, et corde tenus reddere adolescentulus compellebar.

Praeter cseteros etiam libros, qui celebres sunt in scholis,
profuit mihi frequenter inspicere Trogum Pompeium, Jo-
sephum, Suetonium, Hegesippum, Q. Curtium, Corn. Ta-
citum, Titum Livium, qui omnes in historiis quas referunt,
multa ad morum sedificationem, et ad profectum scientiae
liberalis interserunt. Legi et alios, qui de historiis nihil

agunt, quorum non est In quibus omnibus,

numerus.
quasi in hortis aromatum flores decerpere, et urbana sua-
vitate loquendi mellificare sibi potest diligentia modernorum.
Nolite ergo ulterius allegare subtile Willelmi vestri nepotis
ingenium : nec mihi imputetur ad culpam, modico tcm-
si

pore non proficit ad perfectum. Purgatur enim segrotus,

318 PETRI BLESENSIS

antequam sanetur : et juxta sententiam Timothei, qui de

aliorum discipulis retributionem laboris sui duplicem exi-
gebat, inutilia prius evellenda sunt, ut utilia inserantur.
Nam in Mercurialibus nuptiis Philologia inutilis scientiae
libros evomit, antequam in eminentiam dignitatis optatse
mereatur assumi. Vereor siquidem, ne nimis vera sit

assertio Timothei. Joannes quidem Willelmum quodam

discendi compendio jam praecedit ; caput in caudam ver-
titur : et si Joannes in proposito perseverat, minor primo-
genitum, et Jacob Esau supplantabit.

EPISTOLA CII. AD H. RADINGENSEM ABBATEM.

Argumentum. — Prolixam recenset querelam abbatis Rading. volentis

ob gravia pericula renuntiare assumptae dignitati. Deinde querelae
respondet, monetque ut diligenter consideret, num expediat illi

renuntiare.

Reoerendo patri, ac domino H. Dei gratia Rading. abbati

suus Petrus Blesensis Bat/wn. archid. salutem, et felices

ad vota successus.

Quoties recolo verba collationis illius, quam inter nos

nuper habuimus, concalescit cor meum intra me, et in
meditatione mea exardescit ignis. Ignitum enim eloquium
tuum vehementer, et spiritus vitse erat in verbis, aut potius
verba illa spiritus et vita sunt, quia non eratis, qui loque-
bamini, sed spiritus Patris, qui erat in vobis. Scio siquidem,
quod verba illa concepta in personam alterius vos specialiter
contingebant : ideoque, quasi scintillse ardentes ex cordis
abundantia procedebant. Amantissime Pater, quum inter
perfectos hujus temporis viros per gratiam Dei praecipua
sanctitate praeemineas certus sum tamen quod ad majoris
:

cumulum perfectionis aspiras, apostoli strenuus imitator,

qui dum in profectu est, non reputat se perfectum, non
quod jam apprehenderim, inquit, aut perfectus sim : omnium
 :

KPISTOLvE. 319

autem, quae retro sunt, oblitus, ad ea, quse anteriora sunt

me extendens sequor ad bravium supernse vocationis in
Christo. Et subjungit: quotquot autem perfecti sumus,
hoc sapiamus. Te, reverendissime pater, a tam felici pro-
posito non retraho, nec dehoitor: properantem enim a
terris in ccelum, qui vel modicum plurimum nocet.
detinet,
Affectas honorem relinquere, multis quidem concupisci-
bilem, quia ipsum multipliciter ampliasti, ut excessus, tan-
quam locusta, tibi vaces ad lsetandum in laetitia gentis,
quam Christus hsereditavit, ut laudetur cum hgereditate sua.
Sane ad hoc nulla saecularis occasio, sed sola Christi caritas
te invitat. Justo enim lex non est posita: nec accepistis
spiritum servitutis iterum in timore, sed spiritum adoptionis
filiorum. Veritas autem dicit: Ponite jugum meum super
vos. Ac si non impono, vos imponite. Vos tollite,
dicat :

si vestris animabus vultis requiem invenire. Dedisti pro-

fessioni Evangelicse manum : tibique alienum videtur a via
justificationum Dei sequi fallacias hujus mundi. In ama-
ritudine quidem animee tuae planctu anxio et lamentabili
gemitu tua tempora deplorabas. Tenorem vero querela?
illius, non expresse recolam verborum vestigio, ab
etsi

eorum tamen sententia non aberro. Suspirando dicebas

Infelix ego homo carnalis, et venundatus sub peccato, quid
mihi ad divitias et honores ? cur mihi magisterium et ca-
thedram super alios usurpavi? nonne sufficiebat mihi ini-
quitas mea, nisi peccarem in multitudine, et alligarem mihi
peccata duplicia ? Professor evangelicae paupertatis intra-
veram castra Dei, et me spirituali miiitise alligaveram
nunc :

vero per hujus maledicti honoris assumptionem tanquam

transfuga et desertor arma innocentice regularis abjeci.
Heu heu posuerunt me custodem in vineis, qui meipsum
custodire non possum. Qui me regere non sufficio, con-
stitutus sum ut alios regam, indoctus doctor, et csecutiens
se ductor. Complantaveram me similitudini mortis Christi,
et elongaveram fugiens ut a hominum, tanquam ab
viis

immunditiis abstinerem : nunc autem in medio populi

 320 PETRI BLESENSIS

polluta labia habentis ego habito: commixtus sum inter

gentes, et didici opera eorum. Immiscuit in me Dominus
spiritum vertiginis, et errare me fecit, sicut errat ebrius et
vomens, et vere vomens. Evenit enim mihi, quod Do-
minus per B. Job impio comminatur. Divitias, inquit,
quas devoravit evomet, et de ventre ejus extrahet eas Deus.
Sane judicio diligentium Deum terribile ejus possum ex-
pectare judicium : quum in libro sapientise legam, quia
horrende et cito apparebit Dominus, et judicium duris-
simum his qui praesunt fiet : Ego spiritus vadens et non
rediens, quomodo retro aspexi, qui apposueram manum
aratro? Qui mundum evomui, quomodo ad vomitum
redii ? Qui exueram veterem Adse tunicam, quomodo re-
indui eam? Qui laveram pedes meos, quomodo eos iterum
inquinavi? Quomodo ad portas inferi reductus sum, qui
jam in paradiso posueram pedem unum ? Quis ita quaesivit
animam suam ut perderet eam ? Quis ita impie cogitavit
repellere pretium suum, et hsereditatem illam prseclaram:
cujus jam arrham et pignus acceperam? Sed justo Dei
judicio, qui pacem ad Christum non habet, ad seipsum
pacem habere non potest. Posuisti me contrarium tibi, et
factus sum mihimet ipsi gravis. Animam meam quasi sub
jactu alese posui, dum ad incertum divitiarum sub certo
discrimine mortis aeternae me contuli. Et quid prodest
homini, si totum mundum lucretur, animse vero suae detri-
mentum patiatur ? in dispendio animae nulla est aestimatio.
Sciebam omnem honorem hujus sseculi esse impedimentum
grave, et quoddam peremptorium salutis seternae. Quem
enim legimus a saecularibus deliciis ad delicias seternas
demigrasse ? O quam fallax et vana est gloria, quam ho-
mines ab invicem petunt, et accipiunt, et gloriam quae a
solo Deo est non quserunt. Vere vana, quia vani filii
hominum. Monachus, si aliis vult prseferri, nonne collega
est illius, qui dicit : Ponam sedem meam ad Aquilonem, et
ero similis altissimo? Sed cujus ascendit cathedram, ejus-
dem timeat praecipitium et ruinam. Multi per honores
 EPISTOL^. 321

transitorios elongaverunt a Christo dicentes anathema Jesu.

Certe, qui prseesse aliis volunt, cor eorum vanum est, dum
a virtute vacui, spiritu elationis et vento gloriae volatilis
intumescunt. Elegeram abjectus esse in domo Dei, erat-
que mihi pro summo honore abjectio et contemptus: nunc
autem in ira Dei elatus in cathedram pastoralem, cujus
assumptionem etsi non procuraverim, eam tamen non sine
ambitiosa voluntate recepi. Sufficiebat mihi paupertas mea.
Sufficiebat mihi preeesse tantum corpori meo, ut non reg-
naret in me peccatum. Sufficiebat mihi servare thesaurum
Domini in hoc vase fictili animam meam dico pro qua
: :

ille magnus mercator sanguinem suum fudit. Video in

claustris coelestes homines, aut potius angelos terrestres,

quorum conversatio est in ccelis, qui quadam nobili superbia

despiciunt honores et divitias hujus mundi. Nos autem
peccatores et abundantes in saeculo obtinuimus divitias, quas
veritas in Evangelio damnat, cum quibus ventilator im-
piorum rex sapiens mihi rotam malorum immisit. Hae
sunt aquse de puteo Samarise, quse plus potae plus accendunt
concupiscentise sitim. Sed beatus vir, cujus est Dominus
spes ejus, cui nihil deficit, quia Christus ei sufficit. Hae
sunt muscse, quee exterminant suavitatem unguenti: aves,
quas abigebat Abraham : mures, qui de terra, id est, affec-

tione terrena ebulliunt, qui extales, id est, interiora eorum

corrodunt, qui arcam Domini ponunt juxta Dagon, qui
scilicet sacrse Scripturse scientiam mundanse sollicitudinis

abusione confundunt. Propter hoc Dominus dicit Dedi :

eis aurum meum, et argentum meum, ipsi vero de auro et

argento meo operati sunt Baal. Antequam hunc honorem,

aut potius hoc onus mihi imposuisset ccelestis indignatio, ad
hoc enim in ira Dei vocatus sum, sentiebam de Domino in
bonitate et simplicitate cordis mei, atque in memoria hu-
manee suavitatis jugiter exultabam. Frequenter in oratio-
nibus meis inter ignitas compunctiones, inter jubilationes
arcanas, inter pia suspiria, inter devota susurria, quadam
desiderii vehementia in Deum, meee devotionis ferebantur
t t
322 PETRI BLESENSIS

affectus. Ubi modo sunt illi divinae inspirationis aestus ?

illae supernse suavitatis experientiae, et quaedam delibationes

fruitionis aeternae? sed illos coelestis gratiae motus, mea
perdita, mea infelix anima jam non sentit, quos in die
Domini bona, et in hora beneplaciti ejus, de Christi
amore tanquam de ligno vitae fructus salutis et paradisi
delicias colligebat. Nunc autem omnem escam abominata
est anima mea, et appropinquavit usque ad portas mortis.
Defecit caro mea et cor meum conturbatum est. Defecit
gaudium cordis mei.Cor meum conturbatum est dere- :

liquit me virtus mea, et lumen oculorum meorum, et ipsum

non est mecum. Facta est, Domine, anima mea, sicut terra
sine aqua tibi. Aut enim obduratur ad lachrymas, aut ir-
ruentium sollicitudinum turbine quasi in ventos dispergitur
ad vanitates et insanias falsas. Aperiantur quseso cataractae
capitis mei, et cordis mei disrumpantur abjssi, ut super
faciem hujus terrae inundet diluvium aquarum multarum.
Dedisti mihi Domine ccelum ferreum, et terram aeneam, ut
super hunc montem Gelboe, qui per elationem honoris
intumuit, nec ros, nec pluvia cadat. Tempus itaque meum
perdidi. Defecerunt in vanitate dies mei, et anni mei cum
festinatione ; dives factus sum ut fierem miser. Honores
adeptus sum, ut perderem Deum, honoris enim sequela
perditio est. Sane honores et divitiae sibi habeant annexam,
vitse securitatem, vinum et pinguia, otium et saturitatem,

contemptum Dei et dispendium sui. Inter honorem et

paupertatem Evangelicus sermo manifeste distinguit : dum
Lazarum beatificat in sinu Abrahae, et divitem sepelit in

inferno. Qui debueram plangere dies meos quos perdidi,

quia perdite vixi, favorabilis factus aurae venator, sequor
curiam, intersum magnatum consiliis, inferiores judico, ma-
jores magis quam meae salutis auctorem veneror et adoro.
In his patrimonium Christi dilapidans et profligans falsae
largitionis obtentu me totum in capturam inanis gloriae,
et magnificentiam pompae saecularis eviscero. Quid enim
confert illa superflua numerositas evectionum, quas circum-
 epistol^:. 323

duco, et multiplicitas clientelag? Quid de hospitalitate

dicam? quae merito hostilitas potius, quam hospitalitas
censetur. Christus enim causam ei non praestat. sed inanis
gloriae obtentus divitibus quidem in hospitio cum honore
:

et reverentia susceptis in omni opulentia deliciae apponuntur

de patrimonio crucifixii Christus autem semel olim cruci-
:

fixus in ligno foris in pauperibus suis crucifigitur et tor-

quetur in luto. In quibus aut nudus omnino, aut in semi-
cinctiis tabescens fame, et frigore tremens de his quae
interius dantur canibus solatium angustiae suse postulat, et
non est, qui moveatur super contritione Joseph. Ecce
hospitalitas hodierna, in qua divites ad gloriam dsemonum
splendide epulantur : et Christus, qui caritas est, con-
temptu, inedia, et nuditate afficitur: ego autem oblitus
terribilium judiciorum Dei, et immemor animae meaa sedeo
tanquam Balthasar medio convivarum, vasis Domini
in
abutens et patrimonio pauperum ad contumeliam Christi.
Interim exeunt de domibus hospitum garsiones cibariis
onusti et ebrii, ut de superfluitate illorum pauperibus
ingeratur cumulatior doloris et tormenti materia. Sub
hujus falsae hospitalitatis prsetextu Vicecomitibus, Foresta-
riis, et caeteris officialibus, aut potius officiperdis hominibus,
tanquam Dominis et Magistris omne humanitatis officium
exhibemus. Proponetur tamen querela de inofficioso, to-

tamque hospitalitatis gratiam ingratitudo pervertet, nisi

architriclinus usque ad nauseam et vertiginem capitis cum
hospitibus suis bibendi bella continuet. Haec omnia judi-
cabit, cujus judicia occulta sunt, et ideo plus timenda.
Sumptus tam enormes non de labore aut
detestabiles et
patrimonio nostro fiunt, sed de eleemosynis fidelium, de
oblationibus atque decimis, et de tributis egentium ani-
marum, de exactionibus et oppressionibus pauperum, de
obventionibus etiam placitorum. Quique in sudore vultus
pane nostro vesci debuimus, labores miserorum nobis usur-
pamus ad delicias, atque in crapula et ebrietate sudorem
bibimus alienum. Scriptum est, Judicia ejus abyssus multa.
 :
:

324 PETRI BLESENSIS

Ille, qui intuetur abyssos, et sedet super Cherubim, terri-

bilis in consilii^ super filios hominum, judicabit causam

pauperum, quando stabunt in magna constantia adversus

eos, qui se angustiaverunt. Vindicabit hsec omnia pater
orphanorum, et judex viduarum : patientia veropauperum
non peribit in finem. Ubi est ergo quseso verbum illud
Prophetse : Dispersit, dedit pauperibus? Porro nec divi-
tibus dare, nec nos ligna ferre in sylvam, nec aquas in mare
effundere oportebat. Verbum B. Hieronymi est, Sacriie-
gium esse, res pauperum non pauperibus dare. Et idem
Paria sunt, peccatoribus dare, et daemonibus immolare : nec
minus turpe est conferre turpibus, quam ob turpia dare.
Ecclesiasticus dicit : bene fac humili, et ne dederis impio
da bono, et ne recipias peccatorem. Item Hieronymus:
Clericus, qui de bonis suis sustentari potest, si accipit, quod
pauperum est, sacrilegium profecto committit, atque per
abusiones talium, judicium manducat et bibit. Si hoc
sibi

de clerico statuitur, quid de monacho fiet ? qui si habeat

aliquid proprium, nihil habet commune ad Christum. Ple-
num est discrimine superbam familiam de pauperum spo-
liis exhibere : tutiusque mihi esset humiliari cum mitibus,
quam dividere spolia cum superbis. Nonne pauperum
spolia sunt oblationes et decima^, quas per Ecclesiasticae
sententise metum a pauperibus violenter extorqueo ? Scrip-
tum est : Sumite psalmum, et date tympanum. Qua fronte
temporalia recipio, qui spiritualia non impendo? Quid de
talliis et exactionibus, quid de obventionibus placitorum, et
caeteris Audio Dominum
improbis extorsionibus loquar ?

per Isaiam lamentabiliter conquerentem Populum, inquit, :

meum exactores sui spoliaverunt. Quare atteritis populum

meum, et facies egenorum confunditis? Vos enim cum
. • . .

austeritate et potentia imperatis, in domibus vestris rapina

pauperum invenitur. Detestabile quippe est in monacho,
ut sub quocunque honoris colore, aut titulo potestatis ha-
beat feuda, servos et ancillas, homagia et fidelitates, atque
ligantias, ut hominibus angarias, ct parangarias, cseteraque
 EPISTOL.«. 325

onera publicae functionis imponat ; ut ita in extraordinarios

usus, aut potius abusus, sicut eleganter proposuistis patri-
monium Christi dilapidet et profliget : damnabile est, ut sit

depilator pauperum, exactor improbus, torvnsque Procrustes,

Audi Hieronymum Monache, si eges, et accipis, das potius
:

quam accipias. Si autem non eges, et accipis, rapis porro :

non indiget monachus, si habeat, quod naturae sufficit, et

hanc sufficientiam Apostolus certa definitione praescribit.
Habentes, inquit, alimer^ta, et quibus tegamur, his contenti
simus. Quae ergo insania est, thesaurizare in laboribus
pauperum, et in sanguine alieno mihi et meis delicias pro-
curare ? Nunquid me apud districtum judicem poterunt
excusare, parentum sustentatio, falsae hospitalitatis fama,
numerositas evectionum, et multiplicitas clientelae ? Nun-
quid propter hoc me oportuit bona pauperum rapere?
Rapio enim, etsi non manu propria, sed aliena, et quasi
longa manu. Scriptum est autem: Manus in manu non
erit innocens malus. Non excusatur Saul a morte David,
nec a Christi morte Judaei, quamvis malitiam suam aliena
manu studuerunt adimplere. Et si longa sit manus, qua
rapio : sed non est abbreviata manus Domini, quominus
judicet in justitia pauperes, et arguat in sequitate pro man-
suetis terrse. B. Job dicit : Si adversum me terra mea
clamat : in quo clamorem pauperum adversus eorum do-
minos oppressores periculosum insinuat. Faciant haec, et
consimilia hi, quorum Deus non est memor amplius, et
ipsi de manu ejus repulsi sunt, quorum non est respec-

tus morti eorum, et firmamentum in plaga eorum. Sed

quse conventio mihi ad rapinam: qui omne quod habe-
bam proprium abdicavi. Certe nec milvus, nec accipiter,
nec vultur, sive herodius, aut alia rapax avis acceptatur in
Dei saerificium. Avaritiam enim ex calumnia, et obla-
tionem de rapina Dominus detestatur. Contra edictum
ccelestis Imperatoris est, non solum concupiscere aut rapere

aliena, sed sua etiam cum lite repetere. Apostolus ad

Timotheum dicit : Servum Dei non oportet litigare. Et
326 PETRI BLESENSIS

idein : Hoc ipsum delictum est in vobis, quod judicia

habetis, et non potius fraudem patimini. Nunquid accepi
damnabiles istas divitias, ut carni mese lautius indulgerem ?

Sciebam sane, quam terribiliter Apostolus comminetur his,

qui curam carnis in desideriis agunt. Testimonio Christi
caro non prodest quicquam. Nec regnum Dei caro, teste
Apostolo, possidebit. Hsec est sterilis terra et proxima
maledicto, quse non generat nisi spinas et tribulos : quam
Dominus veniet percutere spiritu oris sui. Si sterilem
pasco, et viduse non benefacio, testimonio Job sententiam
divinre animadversionis incurro. Contra animam, quae se
ad mundanas voluptates effundit, Dominus graviter excan-
descit, sui judicii executoribus dicens : Quantum exaltavit
se in deliciis, tantum date ei tormenti et luctus. Certe
sapientia non habitat in terra suaviter viventium nec :

est regnum Dei esca et potus, sed justitia, et pax, et gau-

dium in Spiritu sancto. Empti sumus pretio magno, ut
glorificemus, et portemus Christum in corpore nostro, ne
circa curam corporis indulgentius nos habentes, audiamus,
quod Dominus delicatis improperat per Prophetam Ab- :

jecistis me, inquit, post corpus vestrum. Nunquid immo-

labo carnem meam mensse dsemoniorum, quam offerre
debueram hostiam vivam, sanctam, Deo placentem, ratio-
nabile obsequium meum ? Si accepi divitias, ut parentum
meorum indigentia relevetur terret me B. Hieronymus
:

dicens, quod quum propinquitates corporum respicimus, cor-

poris et animse creatorem offendimus. Et adjungit: Multi
dum parentibus miserentur, animas perdunt. Hi sunt, qui
judicio meo animas suas pro amicis suis crudeliter et dam-
nabiliter ponunt. Legi epistolam Hieronymi ad Helio-
dorum, et inveni, quam gravi et austero rigore abscindenda
sit in his qui convertuntur ad cor omnis affectio parentelae.

Vaccae fsetse, qua3 deferebant arcam Domini in Bethsames

ad vitulos suos colla minime reflectebant nec in domo :

Domini sacerdos aut Levita eligitur, nisi dixerit patri et

matri nescio vos.
: Mortuus eram mundo, et mundus mihi.
 EPISTOL^. 327

Amor autem sseculi, qui in corde meo aruerat sub quodam

falsse pietatis obtentu per affectiones sanguinis revirescit.
Infelices autem, qui parentibus erogant, unde post illorum
gaudeant obitum, quum vana vivorum gaudia ssepe transeant
in supplicia mortuorum. Destruat igitur in me Dominus
omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei,
et in captivitatem redigat omnem intellectum meum in ob-
sequium Christi. Sane nunc demum sentio, quam fruc-
tuosus sit homini, et quam gloriosus apud Deum titulus
paupertatis. Nescit homo pretium ejus. Paupertas enim
sola est via secura et expedita ad vitam, caeterse vise ma-
lignis latronibus plenae sunt. Mundus enim in maligno
positus est, plenus periculis, plenus laqueis, plenus scan-
dalis, plenus colloquiis pravis, et exemplis malis, proditoriis
verbis, et iniquis consiliis. Sed quid differo, quid expecto,
forte hac nocte repetent animam meam. Quantulacunque
jactura temporis, dispendium est salutis. Extremse insa-
niae est, negotium animae in necessitatis differre articulum,
donec desidiam suam falsa expectatione foventem tonitruum
divinse indignationis absterreat. Vse, inquit, prsegnantibus
et nutrientibus in illa die. Heu mihi quia incolatus meus
prolongatus est. Quis ergo dabit mihi pennas sicut co-
lumbse, et volabo, et requiescam ? Tu autem Domine Deus
Sabaoth, Pater misericordiarum, et Deus totius consola-
tionis quando consolaberis me ? quando replebis in bonis
desiderium meum ? Tibi, dixi, cor meum, et gemitus meus
a te non est absconditus. Quid enim mihi est in ccelo, et
a te quid volui super terram? Deus cordis mei, et pars
mea Deus in seternum. Imperfectum meum viderunt
oculi tui et cui affectum suggeris, da effectum, qui omnia
:

potes, quia sine te nihil possumus.

RESPONSIO.

Tile conquestionis seriem, Pater, sicut sestimo, fida

recordatione collegi, collectamque recensui. Quia vero
 :

328 PETRI BLESENSIS

cousilium petis, audi cum aequanimitate, quod in caritate

non ficta tibi consulit filialis affectio, et amica simplicitas.
Video, quia faciem habes euntis in Hierusalem, sed vide, ne
in vanum accipias animam tuam, et ne te circumveniat, qui
frequenter se in angelum lucis transfigurat. Multae sunt,
teste Apostolo, astutise Satanae: cave, ne te a consilio jus-
torum et congregatione supplantet. Sed si spiritus potes-
tatem habens super te irruerit, locum tuum ne deseras.
Periculosa est locorum mutatio, et sijmurn animse seoro-
tantis. Qui locum mutat, quasi qui umbram corporis
fugit
sui, seipsum fugiendo circumfert. Regnum Dei intra vos
est: intra te est, unde possis placere altissimo. Uberioris
gratiae est, inter sseculares esse religiosum, inter impios esse
justum. David cum his, qui oderunt pacem, erat pacificus.
Loth justus habitavit in Sodomis. Joseph in iEgypto cum
Pharaone. Daniel in Babylone cum Nabuchodonosor.
Tobias in Ninive. Chusia in consiliis Absalon. Abdias
cum Achab et tamen de illorum merito
Jezabel, nihil
minuit aliena malitia: imo eorum adauxit meritum societas
impiorum. Quod autem omnia affectas relinquere pro
Christo, donum Dei perfectum est descendens a patre
luminum. Pro Christo siquidem omnia relinquentibus ju-
diciaria sedes in regeneratione promittitur: nec judicescum
Christo sedebunt, qui pro eo omnia non relinquunt. Bonum
est tamen fratribus praaesse nam et his, qui bene praesunt,
:

duplex corona, teste Apostolo, promittilur: diversae siqui-

dem vise sunt ad salutem, et divisiones gratiarum sunt
unicuique autem datur manifestatio spiritus ad utilitatem.
Noe, Daniel et Job diversis professionibus vitae aeternae
denarium mcruerunt. Si pro utilitatibus fratrum laboribus
te exponis, curis tc oneras, bonum est : sed melius forte
est, si juxta consilium Apostoli, teipsum ad pietatem exer-
ceas. Ipsius enim testimonio corporalis exercitatio ad
modicum valet : pietas vero ad omnia habens promissionem
:

vitae, quae nunc est, pariter et futurae. Bonum est solicitari

cum Martha, sed quietius sedere ad pedes Domini cum

 EPISTOLiE. 329

Maria. Dulcius est, providere Dominum in conspectu suo

semper, vacare et videre, quam
Dominus. Multi
suavis est
salutem fratrum saluti proprise anteponunt ego cum istis :

non sentio nemo enim me ipso rnihi germanior est pro

: :

fratribus meis libenter corpus expono periculis, sed non

animam nisi nomine animse voces vitam.
: Nam etsi
Moyses stans in confractione in conspectu Domini orat, ut
dimittat populo noxam, aut deleat eum de libro quem
scripsit; Si Job radicatus in caritate non dubitat esse
frater draconum, et socius struthionum si Paulus vult :

anathema esse a Christo pro fratribus suis isti quidem abun-

dabant oleo et frumento at ego pauperculus non habeo,
:

nisi modicum olei, quo ungantur ulcera mea. Illi prse

participibus suis uncti erant: vino enim, frumento, et oleo,

spiritualibus scilicet divitiis prse cseteris abundabant. Vis
audire eorum divitias? Audi Dominum loquentem de
Moyse, et dicentem : Si locutus fuero servis meis prophetis,
loquar eis in visione, vel per somnium, sed non sicut servo
meo Moysi, qui fidelis est in tota domo mea : ei enim
loquar facie ad faciem. De B. Job ait ad Satan : Numquid
vidisti servum meum Job, quod non sit ei similis in terra,
vir simplex et rectus, et timens Deum, et recedens a malo ?
Apostolus vero totus oleo misericordite affluebat, quum di-
ceret : quod neque mors, neque gladius, neque
certus sum,
vita, neque angeli, neque principatus, neque altitudo, neque

profundum, neque instantia, neque futura, neque creatura

alia poterunt me separare a caritate, quse est in Christo
Jesu. Qui ad tertium ccelum raptus, inter csetera Dei
arcana didicerat, quod non poterat a Christo separari, de
magna confidentia et certitudine vult pro salute fratrum
esse ad tempus anathema a Christo. Ego autem vir videns
paupertatem meam, habeo animam meam in manibus meis,
semper ipsam illi committens, qui potens est depositum
meum servare in illum diem. Etsi ego animalis sum, ter-
renus et carnalis, loquor tamen vobis, quantum prsevaleo
in doctrina spiritus spiritualibus spiritualia comparando:
u u
 :

330 PETRI BLESENSIS

vos autem qui spirituales estis, scitis, quae sit voluntas Dei
bona, beneplacens et perfecta. Nec sermo meus praejudi-
cium vobis facit. Spiritualis quidem homo omnia dijudicat,
ipse autem a nemine judicatur. Ubi enim spiritus Dei ibi
libertas. Qui vero spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei.
Ego quidem exercitium spirituale prsefero corporali, sicut
spiritum carni nec enim vir propter mulierem, sed mulier
:

facta est propter virum ipsa est, cui a Domino dicitur: Et

:

ad virum tuum erit conversio tua, ut animalitas ex se omnino

nihil praesurnat, sed spiritui tanquam viro subjecta sine mur-

muratione obediat. Habes prae oculis, Pater sanctissime,

caritatis ascensorios gradus, scalam Jacob, et exemplar,
quod Ezechieli ostensum est in monte visionum Dei. Nec
jam te moneo ad currendum in viam mandatorum Dei
eges enim fraeno potius, quam calcari. Te ad hoc dumtaxat
exhortor, ut in vigiliis, jejuniis, disciplinis, et caeteris exer-
citiis spiritualibus ita modestise regulam teneas, ne in jac-
turam ministerii Deo debiti langueat corpus, deficiat virtus,
subtrahatur affectus spiritui, effectus operi, ne tollatur tibi
conscientise tuae gloria, ne sis tibi domesticus homicida.
Ego autem, bone Jesu, a quo omnis gratia, tibi actiones
refero gratiarum, quia tantum tam venerabilem virum
et
sic afficis, sic inspiras. Scio tamen, quod mutatio haec,
quae sine dubio est mutatio dexterse excelsi, multis, et
maxime terrae magnatibus displicebit et erit scandali com-
munis occasio. Transibit eorum amor in odium, familiaritas
in contemptum. Sed testimonio B. Job, lampas contempta
apud cogitationes divitum parata est ad tempus statutum.
Satius est placere Deo, quam homini. Si hominibus pla-
cerem, dicit Apostolus, Christi servus non essem. Qui
enim hominibus placent, confusi sunt, quoniam Deus spre-
vit eos. Si facies tua confundatur ad tempus, confusio hsec
adducet gloriam, atque pro confusione hac et rubore in
terra tua duplicia possidebis. Scio, quod offendentur Prin-
cipes, nec te, quaeso, illorum offcnsio scandalizet. Certe
discipulis Christo dicentibus : scis, quia Pharissei scandali-
 ;

EPISTOL^E. 331

zati sunt in sermone isto, respondit dicens: Sinite illos,

cgeci sunt, duces csecorum. Qui ergo prohibet scandalizari

unum ex pusillis credentibus in eum, suaviter portat scan-
dalizari Pharisseos et Principes sacerdotum. Gloriosum
est apud glorise Dominum seipsum abnegare : potiusque
aliense voluntatis arbitrio subesse, quam prseesse : et est
majoris meriti minori vel compari exhibere obedientiam,
quam majori : hanc enim obedientiam informat caritas
illam vero extorquet imperiosa necessitas. Verum est
tamen, quod in administratione honoris vix unquam potest
plena perfectio inveniri. Certe B. Martinus celebrior in
miraculis antequam cathedram ascendisset eminentise
fuit,

pastoralis. Legimus, quod Gaufridus Perronensis Clare-

vallis Prior, electus in Episcopum Tornacensem, electioni

nullatenus acquievit. Qui postea defunctus et apparens

cuidam fratri inquirenti qualiter ei esset, respondit: Reve-
lavit mihi Trinitas sancta, quod si suscepissem Episcopatum,

fuissem de numero reproborum. Quid ergo facient infe-

lices, qui temporalium solicitudinum fluctibus se sponte et
gratanter immergunt, qui splendide epulando, dormiendo,
bibendo, sedendo ad telonium, fiscalem calculum dispen-
sando, quserendo quse sua sunt, aut potius quse sunt Cse-
saris, et non Dei, vitam suam in vanitatibus transigunt: se
tamen arbitrantur esse perfectos, quia furta, aut rapinas,
aut homicidia non committunt? A fructibus eorum cog-
noscetis eos. Isti dum in incentivo cupiditatis exasstuant,
dum trahuntur inanis glorise appetitu, omnes miserise, quas
sustinent, eis in delicias convertuntur. De talibus dicit

Job : esse sub sentibus delicias computabant. Isti sunt

gigantes, de quibus idem Job dicit, gigantes sunt qui por-
tant orbem, gemunt sub aquis, et qui cum eis sunt. His,
quibus voluptatem facit cupiditas in tormentis Osee pro-
pheta sub specie Ephraim insultat, et dicit : Vitula Ephraim
docta diligere trituram. enim anxietates eorum, aut
Sic
cupiditas levigat, aut inanis gloriae quaestus, quod eis a
talibus cessare non libet, etiam quando licet. Nimirum
332 IETRI BLESENSIS

calice Babylonis inebriati sunt, nec terribilia, et subita Dei

judicia, quse eis de proximo intentantur, attendunt. Propter
quod in Evangelio Dominus dicit: Attendite vobis, ne
graventur corpora vestra in crapula, et ebrietate, et in curis
hujus vilse, et veniat super vos repentina dies illa. Quum
enim dixerint, pax et securitas, tunc repentinus superveniet
interitus, et dolor, sicut in utero habentis, et non effugient:
prosperitas siquidem stultorum perdet eos. Quumque de-
duxerint in bonis temporalibus dies suos, testimonio Job,
in momento ad inferna descendent. Sane magnse arbores
diu crescunt, et in modico tempore succiduntur. Contem-
nunt itaque miseri habere, unde spiritualiter gaudeant, et
per temporales acquirunt angustias, unde temporaliter et
seternaliter gemant. Intelligentes ergo, in novissimis eorum
compatiamur his, qui ignorant et errant. Eis enim securis
posita est ad radicem, et tanquam infructuosse arbores, sen-
tentiam excisionis et combustionis expectant. Hanc ex-
hortatiunculam meam stylo recisiore exarare decreveram,
sed amor, qui finem nescit (caritas enim nunquam excidit)
vix finem potuit invenire scribendi. Evasit itaque brevitas
in immensum, schedula crevit in pellem, et epistola trans-
ivit in librura. Vale.

EPISTOLA CIII. AD H. ABBATEM RADING.

Argumentum. — Excusat se ob proecedentis Epistolse prolixitatem.

Reverendo patri et domino H. Dei gratia abbati Radingensi

suus Petrus Blesen. Bathon. archidiac. spiritum consilii

cum salute.

Breve vobis scribere inceperam : sed breve crevit in

longum. Exuberante enim dictandi materia, stylus licen-

tius debito evagatus est in immensum.

Scriptus et in tergo est. necdum finitus Orestes.
 EPISTOLZE. 333

Sane dictando et scribendo videbar mihi vobiscum praesen-

tialiter loqui : et sic decrescebat prolixitas ex affectu, to-
tumque scribendi laborem mihi devotio furabatur. Si igitur
aures vestras ccelestibus exercitiis occupatas sermo pro-
ductior onerat, dilectio, quse me trahit ad culpam, ad
veniam intercedat. Quum autem rotuli prsecedentis primam
faciem legendo transieritis, volvatis in tergum, et demum
excurratis a primo rotulo in secundum. Hanc vero exhor-
tatiunculam meam habuissetis, transacti sunt multi dies,
nisi me turba negotiorum multipliciter ingruentium re-
tardasset.

EPISTOLA CIV. AD DECANUM ET CAPITULUM

SARISBERIENS. ECCLESLE.

Argumentitm. —Congratulatur canonicis Sarisberiensibus, quod cogi-

tent Ecclesiam suam e monte in planitiem deducere.

Dilectis dominis et amicis, decano et capitulo Sarisberiensis

Ecclesice, Petrus Blesen. Bathon. archidiac. salutem in vero

salutari.

LiETATUS sum in his quse dicta sunt mihi, quod sedem

Ecclesise Sarisberiensis transferre disponitis. Ego autem
huic proposito tota devotione congratulor. Erat enim locus
ille ventis expositus, sterilis, aridus, desertus, angustus.
Erat ibi turris quasi in Siloe, quse habitatores loci onere
longse servitutis oppressit : sed qui suscitavit spiritum Otho-
niel, ut a populo Dei jugum tyrannica? oppressionis excu-
teret, ipse ad opus memoriale vestri Pnesulis excitavit
affectum. Sic olim filii prophetarum consilio Elisasi de
loco angusto et sterili descenderunt ad fluenta Jordanis, ut
ibi spatiosius sedificarent, aptioresque sibi facerent man-
siones. Captiva erat in monte illo Sarisberiensis Ecclesia,
sed et olim capta et captivata erat arca Domini ab allopbjlis
334 PETRI BLESENSIS

in nionte Gelboe, juxta quam turris illa quasi alter Dagon

in superbia, et in abusione erecta est : quse utinam cum
praedicto idolo confractionis et dejectionis sententiam ex-
cepisset. Certe arca Noe, quae generis humani residuum
quandoque salvaverat, postquam inter montes Armenise
resedit, nullis usibus apta fuit. Descendamus ergo felici

auspicio ad complana, ubi valles abundabunt frumento, ubi

campi speciosa pinguescent, ubi comedet quisque sub vite
sua, et sub ficulnea sua, eritque melior dies una in atriis
illis super millia. Dum sollicitus considero et perpendo
Episcopi vestri cor prudens, et magnificam manum, ho-
norem ipsius, quietem etiam clericorum, atque recorda-
tionem futuri temporis, et memoriale perpetuum, prae de-
siderio hujus temporis anima mea deficit, et liquescit.
Quadam enim grata imaginatione depingit animus meus
mihi quod quando dividebat
factum est a diebus antiquis,
quando separabat filios Adam, constituens
altissimus gentes,
terminos mansionum juxta numerum filiorum Israel: quo-
modo sub Josue, et Caleb duodecim tribubus data est in
sortem terra Chanaan in funiculum distributionis. Revixit
itaque spiritus meus, et reiloruisse mihi visa est caro mea,
quia diebus nostris video prophetarum tempora rediisse.
Occurrit animo meo communis et celebris illa exultatio
populorum, quum sub Dario rege aedificatur templum, sub
Artaxerxe muros reparat Nehemias, ignemque multis annis
in puteo absconditum eruderans et educens in crassitudine
aquae perficit holocaustum. Recolo virum in Ezechiele,
cujus species quasi species seris, et funiculus lineus in manu
ejus, et calamus mensurae in manu ipsius, et mensus est
longitudinem, latitudinem, et altitudinem sedificii, parietes,

portas, vestibula, superliminaria, altaria, mensas, et sancta

sanctorum, gazophylacia et fenestras. Videre mihi videor
Salomonem solicite anhelantem circa templi sedificium,
Ilirain ministrantem ligna, operosius adificio insistentes
latomos, ca3inentarios, biblios, et onerum portatores. Ex
quo igitur noster Darius, Dominus Rex huic mutationi,
 epistolje. 335

quse procul dubio mutatio dexterse excelsi est, prompto

favore consensit, operetur quaeso manus vestra instantius
quicquid potest: nescimus enim, quid futura pariat dies.
Mundus in maligno positus est, et diabolus inaestimabilem
translationis hujus fructum praesentiens ad omnes impe-
diendi artes suas versutias circumducit. Opus itaque quod
instantius et maturius urgeri oportet nulla dilatione frus-
tretur, ne vobis eveniat, quod populo infideli propheta im-
properans ait : Populus hic dicit, nondum tempus est
sedificandi domum Domini. Ego autem praecipuum ha-
bebam in votis huic distributioni mansionum praesentialiter
interesse, sed majoris praeceptio, et lex obedientise, invitum
et renitentem a proposito me reducunt.

EPISTOLA CV. AD PRIOREM ET CONVENTUM DE

FONTANIS.

Argumentum. — Consolatur monachos ob messis defectum desolatos.

Venerabilibus dominis et amicis priori et conventui de Fontanis,

M. Petrus Blesen. Batlton. archidiac. salutem, et si quid
melius aut fructuosius est salute.

Cum licentia vestra et benedictione recedo ab Ebora-

censi provincia, et vado ad eum qui me misit. Quod
autem circavos in obsequiis et visitationibus minus frequens
extiti, fecit domini Abbatis absentia, circa Ecclesiam nos-

tram jugis occupatio, studiosa lectio, quae dispendium tem-

poris otiosi cum patientia non admittit, et prsecipue vestrae
domus desolatio, cui totus quadam compatiendi, imo com-
moriendi affectione coanxior. Etsi ad tempus prsesentialiter
vos non video, praesens tamen spiritu vos in interioribus
meis circumfero. Quanto enim praecellit anima corpori,
tanto vobis sum vicinior in visceribus Christi, jacturamque
absentise corporalis anima longe ditior in suis affectibus
336 PETRl BLESENSIS

recompensat. Sane citra spem hominum vobis alimenta

hoc tempore defecerunt, et hsec est prsefatae desolationis
occasio : sed qui in deserto de paucis panibus quinque
hominum pavit, qui tempore siccitatis Eliam pas-
millia
cendum viduse corvoque commisit: ille potens est exhibere
uberiorem clementiara cceli. Et si de illo modico, quod
habetis, feceritis indigentibus misericordiam, nec hydriam
farinae, nec lecythum olei largitio minorabit. Fons miseri-
cordise, fons sapientiae, fons et abyssus exultationis aeternaB,
mihi et fratribus Fontaneis uberiores rivos suse miserationis
infundat, ut a torrente voluptatis iilius inebriemur, et hau-
riamus curn gaudio de fontibus Salvatoris.

EPISTOLA CVI. AD R. SUBDECANUM SARESBERIENSEM.

Argumentum. — Docet calamitates a Deo immitti, non solum ob Prin-

cipum, ut ille Subdecanus putabat, sed etiam ob populi peccata.

M. Petrus Blesensis Bath. archid. dilecto socio et amico R.

subdecano Sarisberiensi salutem in vero salutari.

Constanter asseris, quasi spiritum habeas prophetiae, et

Dei arcana praenoveris, ex delicto nostri Principis evenisse,
quod commissas sibi provincias tanta^ hostilitatis turbo con-
cusserit. Ille, qui aufert spiritum Principum, sicut terri-

bilis est in judiciis suis, ita inscrutabilis est in consiliis suis

super filios hominum. Quis enim novit sensum Domini,

aut quis consiliarius ejus fuit? Non minus delicta popu-
lorum, quam Principis, materiam malorum praesentium ar-

bitror extitisse. Legimus saepe populos, ssepe Reges, nunc

pro nunc pro se, divinae animadversionis sententiam
aliis,

incurrisse. Comedit Princeps uvam acerbam, et dentes

populi obstupescunt. De rhamno ignis egreditur, et cedri
Libani devorantur. Peccavit David populum numerando,
et septuaginta millia virorum de populo divina indignatione
 epistol^:. 337

percussi sunt. Frequenter propter membrorum immode-

rantiam caput affligitur, et propter iniquitatem plebis, poena
principibus irrogatur. Universitas enim plerumque affli-

gitur ob unius,paucorumve delictum nam peccante Achan, :

populus anathema incurrit. Quia Gad et Ruben, et di-

midia tribus Manasse in terra Chanaan sedificarunt altare
sacrilegum, ira Dei universaliter desa?viit in populum.
Ultionem suam ssepe inchoat Dominus a sanctuario et qui ;

potentes potenter punit, frequenter in eos, qui praesunt,

durius excandescit. Fornicatur Israel cum Madianitis, et
Principes ejus contra solem in patibulis suspenduntur.
Mo} ses7
et Aaron, qui in populo Dei merito et officio pree-
eminebant, propter multitudinis impetum demeruerunt
apud aquas contradictionis terrse promissionis introitum.
Heli pro peccato filiorum sella eversa, fractisque cervicibus
expiravit. Quis huic malo causam praestiterit, ego nescio.
Utinam tam Princeps, quam populus, se tanti reum discri-
minis arbitretur. Utinam cum rege David rex noster hu-
milietur, et dicat angelo percussori : In me converte
gladium, ego enim sum qui peccavi. Utinam subjecti cum
populo Ninivitarum se peccasse proclament, atque ccelestis

irae vindictam in planctu et gemitu, et in cilicii asperitate

declinent. Utinam plorent sacerdotes inter vestibulum et
altare dicentes Parce, Domine, parce populo tuo. Utinam
:

sit, qui suppleat Moysi vices, ut populus Dei contra Ama-

lech in manuum suarum erectione prsevaleat. Porro jam

non solum Amalechitse timendi sunt, nec jam solum ab
Aquilone panditur omne malum, sed ab Africa prorum-
pentes vastant Hispaniam duse caudse titionum fumi-
gantium. Respiciat Dominus in faciem testamenti sui,
et excitet nostrorum Principum fidem, (fides enim est
victoria quae vincit mundum :) qui si infideliter, aut dissi-
mulanter egerint negotium Christi, Christus contra eos, qui
blasphemant sanctum Israel causam propriam agat, eligat
de plebe sua humilem, ut vincat in humilitate superbiam.
Ipse enim est, de cujus beneplacito pedites expugnavemnt
x x
338 PETRI BLESENSIS

fortissimum Regem Syriae, Holofernem vidua, culices Pha-

raonem. Bene vale.

EPISTOLA CVII. — AD AMICUM B. MONACHUM.

Argumenttjm. — Reprehendit B. monachum, quod aulicam vitam, ejus-

que vitia, detractionem et adulationem sectetur.

Magister P. Blesen. Bath. archidiac. dilecto amico suo B.

Monacho salutem, et de medio Babylonis exire.

Dedisti professioni Apostolicae manum, et te specialiter

ejus servitio deputasti, cui servire regnare est: nunc autem

excusso servitutis illius jugo, quee te perducebat in liber-
tatem filiorum Dei, te undis immersisti curialibus, oppro-
brium ignominiosae servitutis incurrens ex ipsa libertate
peccandi. Testimonio quidem Apostoli, qui facit peccatum,
servus est peccati. Mores autem a convictu trahuntur, et
ex conversatione malorum vitae corruptela traducitur. Fac-
tus es de numero locustarum, quarum potestas in linguis
tota est, et in caudis, socius eorum, quorum os plenum est
amaritudine et dolo. Sed et caudae eorum caudae vulpium,
quibus Samson alligavit incendium, quorum finis interitus,
quorum poena ignis et vermis. Qui os tuum Evangelio
consecraveras, nunc illud venenis detractionum, et adula-
tionum spurcitiis dehonestas. Nimirum praeelegisti habitare
cum ranis, quoe sunt in penetralibus Regum, et inter aulicos
simulacrum religionis adumbratae praetendens magnatum
gratiam in magno discrimine animae tuae, et proprii corporis
afflictione venaris. Quod autem conquereris in te prorsus
assuetae devotionis lacrymas aruisse, non mireris, si Do-
minus ccelum suum tibi clauserit, si terram aeneam tibi

dederit, si super montes Gelboe non pluit. Quum enim sis

favorabilis aurae, et curialis gratise appetitor, appetitus hic

tanquam ventus urens rorem ccelestis misericordiae et gratiae
 E-PI8TOLJE. 339

fluenta siccavit. Quid tamen, si lacrymis affluas? La-

crymse in multis leviter profluunt, et eadem levitate ares-
cunt. Sunt fornicatores, et adulteri, ambitiosi et avari,

cseterique vitae nequioris homines, qui Deo suam eis gratiam

offerente torrentibus exuberant lacrymarum. Verumtamen
in diluvio aquarum multarum ad Deum non approxima-
bnnt. Compunguntur ad tempus, et in tempore tentationis
recedunt. De talibus autem scriptum est: Misericordia
eorum quasi nubes matutina, et sicut ros mane pertrans-
iens. Commissa plorant, et ploranda continuant. Porro,
etsi utrumque irriguum Axae filise Caleph obtinebant, hse

tamen lacrymse perditse sunt, nisi a pravis operibus resi-

piscant. Graviter ergo decipiuntur, putantes se aliquid
esse,quum nihil sint, et de oblata sibi gratia praesumentes,
dicunt cum uxore Manue : Si Dominus voluisset nos occi-
dere, non recepisset sacrificium de manibus nostris. Itaque
non superbiat servus, si de gratia Dei ad mensam filiorum
admittitur. De similibus enim scriptum est: cibavit eos
ex adipe frumenti, et de petra melle saturavit eos. Ipsi
autem se inter amicos Dei mendaciter sestimabant, sicut
notatur in versiculo, qui praecedit : Inimici Domini mentiti
sunt ei, tempus eorum in saecula. Vereor autem, ne
et erit
sicut abjecisti a te timorem Dei, et terribilium judiciorum
ejus, ita te abjiciat Deus. Cum sancto enim sanctus est,
et cum perverso pervertitur. Super omnia, quseso, illud
verbum Salomonis, aut potius divinse animadversionis toni-
truum pertimescas. Considera, inquit, opera Dei, quia non
est qui possit eum corrigere, quem ille abjecerit. Cain
vocem Domini audivit, sed quia abjecerat ipsum Deus, cor-
rectionis gratiam non suscepit. Et ut in verbo Poetse
epistola claudatur,

Tecuin habita, et uoris, quam sit tibi curta supellex.

Vale.
340 PETKI BLKSKNSIS

EPISTOLA CVIII. AD G. ELIENSKM EPISCOPUM.

Argumentum. — Implorat auxilium Cancellarii Regii contra tyran-

nidem vicecomitis.

Reverendo patri ac domino W. Dei gratia Eliensi episcopo

Apostolicce sedis legato, et domini regis Anglice cancellario,
Petrus Blesensis Bath. archid. salutem, et regale sacer-
dotium salubriter exercere.

Quia oleum effusum est nomen vestrum, atque

sicut
innata vobis largitas se in orbem terrarum magnificae libe-
ralitatis exhibitione diffudit: curro ego cum cseteris ad
oleum, ad fontem benignitatis et munificentiae inexhaustum.
Offero et ego cum caeteris vas vacuum, ut ei de vestro oleo
infundatur. Oleum enim stabit, nisi vasa frequentius offe-
rantur: vobis ex impendio nihil deperit. Sicut enim ca-
ritas ex infirmitate est fortior, sic exinanita plus crescit,

non sentit ex distributione dispendium, ex largitione recipit

vires, transitque ejus exinanitio in augmentum. Non au-
rum a vobis, non pecuniam peto, sed gratiam intercessionis
ad regem. Vos enim constituit Dominus inter columnas
regni, inter cardines cceli, inter gigantes qui portant orbem,
ut eorum onera, quos injuriatrix calnmnia premit, blando
compassionis humero supportetis, et tyrannidem Viceco-
mitis de Staffort, qua in meos homines pemiciose gras-
satur, juxta vestrse promissionis verbum potestate regia
comprimatis. Justitiam pauperum ad vos clamantium,
quseso, advertite, ut suum judicium nobis convertat in mi-
sericordiam, qui judicat fines terrae. Oppressi sunt prae-
dicti homines contra antiqua privilegia Ecclesise nostrae de
Wolverhampton, jugo gravissimse servitutis. Sed juxta
Isaiae verbum, jugum illud putrescat a facie olei, et de vultu

vestro judicium prodiens ab oppressis pauperibus virgam

exactoris avertat. Vale.
 EPISTQL.E. 341

EPISTOLA CIX. AD H. CANTUAR. ARCHIEPISCOPUM.

Argumentum. —Morbo impediri se indicat quo minus ad aulam redire

possit.

Reverendo patri ac domino H. Dei gratia Cantuariensi archi-

episcopo, totius Angliae primati, et apostolicce sedis legato

suus P. Blesen. Bath. archid. salutem, et sincerum obe-

dientice filialis affectum.

Habebam in votis post peregrinationem, quam feci, ve-

nire ad vos, et mandatum vestrum obedienter amplecti,
quicquid sustinere posset fllialis Verumtamen
affectio.

quartanae insidiantis et imminentis praeambulos aestus jam

praesensi ; et quia nunc biennio continuato expertus sum
ejus malitiam, vereor, ne in me ipsius malitia recidivet: si
vel tumultus curiales aggrediar, vel dietae transgrediar
legem, seu labori, aut frigido aeri me exponam. Moram
itaque meam excuset apud gratiam vestram, non timor
segritudinis, quam patior, sed potius mortis. Si tamen Ec-
clesise Cantuariensi, aut personae vestrae, quod absit, grave
discrimen immineat, meamque prsesentiam articulus ne-
cessitatis exegerit, nec morienti parcat oculus vester, nec
languenti. Circa periculum vestrum, aut status Ecclesiae
sine omni dissimulatione et subterfugio publice interest
obedire. Quisquis enim in talibus circa obedientiam am-
bigit, aut distinguit, lignum scientiae boni et mali in suam

perniciem gustare praesumit. Placeat Deo, ut sicut dis-

pendium patimur primae inobedientise, ita mihi claudat
obedientia cursum vitae. Vale.

EPISTOLA CX. AD ABBATEM ET CONVENTUM DE

ELEEMOSYNA.

Aroumentum. —jEger implorat auxilium orationum a monachis.

342 PETltl BLESENSI3

Venerabilibus dominis et amicis abbati} et conventui Elee-

mosyna M. Petrus Blesen. Bath. arckid. salutem in eo, qui
mandat salutes Jacob.

SrcuT domus vestra inter cseteras sanctae opinionis odore

prsecipua secundum nomen ejus, ita inventa est et laus
ejus. Ex tunc effudi animam meam in omnem affectum
dilectionis ad vos ;
proposuique locum illum mihi deside-
rabilem frequentius visitare, solatiari vobiscum, et mutua
aedificatione gaudere. Sane non fui sanus, ex quo recessi
a vobis. Prius passus in oculis, postea in acutam incidi.
Tertiana successit acutae, quae post varias et prsestigiosas
mutationes, quibus me diutissime torsit, transiit in quarta-
nam. Quoniam igitur miserum corpus meum miserabiliter
igne et frigore febrili, aut potius gehennali affligitur, nec
mihi salutis fiduciam corporalis medicina promittit, oratio-
num vestrarum suffragia devotus imploro. Quantum enim
aliena fides, vel oratio prosit, non solum experimento didici,

sed ex Evangelica relatione cognovi. Nam in Evangelio

Matthaei quibusdam paralyticum in lecto deferentibus, et
offerentibus Christo, Centurione pro servo, Chananaea pro
filia supplicante, Maria et Martha pro Lazaro, ille qui vita
est in morientibus, aut jam mortuis, jura mortis evacuavit:
quantumque sit alienae orationis beneficium opere manifes-
tavit. Frequenter per ignem et aquam febrilem transeo,
sed si pro me semel aqua devotionis inter vos et Deum
effusa fuerit, transibo in refrigerium, citoque veniam ad vos
redditurus debitum gratiarum. Moveat vos, dilectissimi,
conditio humanae communionis obligatio, quam
societatis,
in capitulo mutuo vobis fecimus, vinculum caritatis, pa-
tientis angustia, et devotio supplicantis. Valete.
 EPISTOL/E. 343

EPISTOLA CXI. AD G. CANONICUM AMICUM SUUM.

Argumentum. — Hortatur G. Canonicuni ut sacras litteras diligenter

perlegat, si velit tentationibus carnis resistere.

Carissimo socio suo et amico G. Canonico, M. Petrus Bles.

Bath. archid. salutem, et in desolatione solamen.

Quodam jure naturae in contractum amicitiae venit, ut

amici seipsos mutua consolatione praeveniant, et onera ten-
tationum, quae alterutrum nimis premunt, communicatae
caritatis beneficio patientius ferant. Exieras de vana con-
versatione hujus saeculi, ut in deserto immolares Domino
abominationes. iEgyptii siquidem oves abominantur, sed in
malignis spiritibus detestabilis est omnis simplicitas. Cre-
debas itaque carnales concupiscentias penitus evasisse, sed
nondum deferbuit malitia Pharaonis, et adhuc manus ejus
extenta. In deserto enim invenisti labores iEgyptiae ser-

vitutis, in solitudine tumultum, in pace bellum, in portu

naufragium. Nam sicut conquerendo deploras, desideria
carnis et terreni afFectus, qui in corde tuo penitus aruerant,
quodam recidivo venenosse propaginis revirescunt. Hujus
mali exhibet incentivum et causam, quod studio sacrse
scripturae et exercitio militise spiritalis omisso, cibum animse
et manna cceleste fastidis. Necesse est enim animam ad
carnalia et terrena dejici, quae a spirituali vita degenerans
ad ccelestia non aspirat. Propterea misit tibi Dominus
coturnices, et pluit circa te, sicut pulverem, carnes. Co-
turnices equidem modicum elevantur a terra : hi sunt
terreni affectus, et desideria carnis, quse militant adversus
animam. Vide, ne terrena sapias, ne carnibus, quas cce-
lestis indignatio pluit, id est carnis afTectibus, Angelorum
panem posthabeas. Sacram tibi Scripturam apposuit Do-
minus, in omni tentatione solatium. Haec est mensa, quse
reficit, juxta illud: Posuisti in conspectu meo mensam,
 — ::

344 PETRI BLESENSIS

adversus eos, qui tribulant me. Haec est cithara David

psallentis in ea, per quam spiritus nequam recedit a Saul
et ea reticente, eundem rursus exagitat. Lectioni igitur et
orationi vigilanter intende, ne te tentatio inimica subvertat.
Vale.

EPISTOLA CXTI. ad r. aurelianensem episcopum.

[c. A.D. 1190.]

—
Argumentum. Vehemeuter pugnat pro immuuitate ecclesiastica,

nempe ut a rege Frauciae in bellum Hierosolymitauum contra Sara-

cenos a clericis non pecuniarum, sed orationum tantum exactiones
fiant.

Reverendissimo patri et domino R. Dei gratia, Aurelianensi

episcopo M. Petrus Bles. Bath. archid. salutem et sincerce
dilectionis affectum.

Scriptum est, Est tempus tacendi, tempus loquendi.

Diu autem obmutui, et silui a bonis, sed jam nequeo fidei
Christianse injuriam dissimulare silentio. Jam circa con-
finia terrae vestrae barbaries efFerata desaevit, et in exter-

minium Christiani nominis gentium grassatur immanitas.

Quid ergo hic statis tota die otiosi ? Vibratur in cerviccs
vestras gladius hostilis, nec est, qui ex adverso ascendat,
qui exprobrantibus nomini agminum Dei Israel zelo fidei
se opponat. Tu quuminter cse-
ergo, reverendissime pater,
columnas quodam statu digniore prseemineas,
teras ecclesiae
redde testimonium fidei tua3, et in Christi negotio ulterius
non lentescas, non sit alligatum apud te verbum Domini
sed sicut magnificavit te Dominus in conspectu regum, ita

officium magnificentiae pontificalis exerceas. Clamat ad

te Dominus per spiritus sui organum Hieremiam Sta, in- :

quit, in atrio domus Domini, et loquere ad omnes civitates

Juda sermones, quos locutus sum tibi. Et sermones illos
exprimendo, subjungit : Vade et clama, revertcre adversa-
 EPISTOLjE. 345

trix Israel, dicit Dorninus, et non avertam faciem meam a

te. In eodem spiritu clamat Ezeclriel dicens Si specula-
:

tor viderit gladium venientem, et non insonuerit buccina,

veneritque hostis, et tulerit animam unam de populo, san-
guinem ejus de manu speculatoris requiram. Noli ergo
otiari in talento Domini, sed evangelicam Domini negotia-
tionem exerceas, ut talentum tibicreditum Dominus cum
fcenoris accessione recipiat. Insta ergo opportune, impor-
tune, opus fac evangelistse, ministerium tuum imple. Noli
regem tuum
semulari in malignantibus, Episcopis dico, qui
blandis adulationibus palpant, canes muti, non valen-
tes latrare. Acceptissima quidem est in episcopis apud
Deum professio veritatis. Animam pro veritate ponere
non formides, ut videas dies bonos, quia sanguinem pere-
untis Dominus de manu muti sacerdotis exquiret. Arca si-
quidem Dei capitur, et populus gladio ruit, dum sacerdos
in filiorum correctione torpescit. Nec motum, aut vultuo-
sitatem regis extimeas, sed in omni libertate eum salutari-
bus monitis aggredere, quia, ubi spiritus Dei, ibi libertas.
Maluit Joannes Baptista periclitari apud regem, quam clis-
simulare legem Domini, qui ad Herodem, et Herodiadem,
sicut Elias ad Achab et Jezabel legati officio fungebatur.
Vos ergo, qui reminiscimini Deum, ne taceatis, et ne detis
silentium ori vestro. Joannes in Herodem, Phinees in Ju-
dseum et Madianitidem, Samuel in Agag regem, Petrus in
Ananiam et Sapphiram, Paulus in Elyuian magum zeli

gladium exercuit, atque correctionis exemplum eorum tibi

vita prsescribit. Lex Dei, et fides Christi omni supellectili

mundanre superaestimanda est, honori etiam, et famse, pro-
priseque saluti. Kex Achab quum regi Syrise eum graviter
opprimenti servos et ancillas, filios et filias, et uxorem, om-
nemque supellectilem obtulisset, postquam ventum est ad
iolandum legem Dei, licet reprobus esset in aliis, tamen
r

pro lege Dei pugnee discrimen inire non timuit. Melius

est incidere in manus hominum, quam derelinquere legem
Dei. Si regis Francorum faciem revereris, adhibe tibi de
 :

346 PETRI BLESENSIS

Coepiscopis tuis, qui spiritu Dei aguntur, ut tanta verborum

moderatione utaris, ut si fortis est sermo, nihilominus sit

suavis. Nam et sapientia, quae attingit a fine usque ad

finem fortiter, suaviter universa disponit. Super omnia,
quaeso, notam adulatoris, et officium palponis evites. Mel
enim adulationis a sacrificio Domini relegatur. Frequenter
in palatiis conversantur, qui mollibus et delicatis auribus
principum, etiam in turpibus blando lenocinantur applausu,
ponentes cervicalia sub capite, et pulvinaria sub omni cu-
bito manus.Vix invenitur in curiis, qui non vendat oleum,
qui caput peccatoris oleo non impinguet. Laudatur enim
peccator in desideriis animse suse, et iniquus benedicitur.
Sed timeat, quod per Jeremiam dicitur Sedechiae : O Se-
dechia, seduxerunt te viri tui pacifici. Quum in exercitu
Xerxis esset navium et curruum innumerabilis multitudo,
eique ab aulicis adulatoribus diceretur, quia nec mare tantse
classi sufficeret, nec aer tot populorum tela, nec terra tot
currus sua caperet vastitate, in tanto exercitu unus fuit
Demaratus, qui in spiritu libertatis auderet dicere Xerxi
Victus eris a te ipso, et te opprimet tui exercitus multitudo.
Ab exhortatione, quseso, non cesses, licet ille suorum con-
silio assessorum ad tuam instantiam se obduret. Scio enim,
quod adhuc Jannes et Mambres apud Pharaonem Moysi re-
sistunt, etsuccessoresAchitophel justorum Qonsiliamalitiose
pervertunt. Circa meretricantium linguarum malitiam
patet campus orationis latissimus sed ad alia festinantes
:

haec omnia sub dissimulatione transimus. Quid expediat

tuae famse, tu videris. Tu vero diligentiam adhibe studio-
sam, ut consanguineus tuus tanquam primipilarius eccle-
sise vexillum fidei ferat ante reges et principes terrae, ut
sicut vigilantior fuit in bellicis actibus, modo non sit in
Christianae fidei defensione retrogradus. autem pro- Si
posuit iterum iter hujus percgrinationis arripere, non de
spoliis ecclesiarum, non de sudoribus pauperum viaticum

sibi et suis exhibeat, sed de reditibuspropriis, aut de praeda

hostili bella Christi conficiat. Non est enim abbreviata
 EPrSTOL.E. 347

manus Domini, ut qui magna fecit in Israel, etiam in po-

pulo acquisitionis brachium suse magnificentiae non exaltet.
Certe in exitu Israel de iEgypto Doniinus de spoliis iEgyp-
tiorum ditavit Hebrseos. Ingressus autem populus terram
Chanaan de prsedis hostilibus innumerabiles sibi divitias
aggregavit. Imo bellorum lex publica est ; ut munificentia
principalis suis commilitonibus de castrensi obventione sti-
pendia largiatur. Quee ratio est, ut qui pro ecclesia pug-
nant, ecclesiam spolient, quam inimicorum spoliis et donis
triumphalibus ampliare debuerant? Putantne insipientes,
et miseri, quod Christus, qui summa justitia est, velit sibi
de injuriis et sacrilegio exhiberi sacrificium, aut sustineat
commissa ex his spolia prosperari ? Si enim testimonio
veritatis in ignem seternum mittitur, qui sua pauperibus
non dedit ubi, quseso, mittendus est, qui bona pauperum
:

vel ecclesiae rapuit, aut fraudavit ? Pro his et consimili-

bus filii Ephrem intendentes et mittentes arcum conversi
sunt in die belli. Numquam pauperum, numquam ecclesiee
spolia prosperum habuerunt eventus auspicium. Ideo in
ultima peregrinatione eflPusa est contentio super principes, et
errare fecit eos Dominus in invio, et non in via. Euerunt con-
tritio et infelicitas in viis eorum, quia viam pacis non cogno-
verunt. Patrimonium Christi, et ecclesise suse hodie vertitur
in occasionem scandali, et materiam servitutis. Certe sub
Pharaone quum ex omnes ad solutionem
principali decreto
quintse partis generaliter urgerentur, sacerdotes tamen fu-
erunt ab observantia et onere illius constitutionis immunes.
In libro etiam Numeri ad figuram perpetuae libertatis
praecipit Dominus Leviticam tribum ab omni publica
functione liberam esse, summique Pontificis dumtaxat
arbitrio subjacere. Quid aliud a Pontificibus, vel a clero
potest vel debet Princeps exigere, quam ut incessanter
fiat oratio ab Ecclesia ad Deum pro eo? Omnis Pontifex

ab hominibus assumptus, pro hominibus constituitur in

his quae sunt ad Deum, ut offerat dona et sacrificia pro
rege et populo : et si iratis est eis Dominus, sacerdos
 :

348 PKTRI BLESENSIS

medius intercedat, et in tempore iracundise fiat reconcilia-

tor. Dominus populum suum Israel delere decre-
Iratus
verat stetitque Moyses in confractione in conspectu ejus,
:

motumque divirise indignationis oratione placavit. Flamma

divinae animadversionis de saeviebat in populum, et Aaron
arrepto thuribulo medius inter viventes et mortuos se
flammse objecit, cessavitque quassatio. Item contra Ama-
lech Israel praevalebat Moyse orante et erigente manus suas
ad Dominum. Et postea temporibus Josue sacerdotibus
ministrantibus muri Jericlio corruerunt. Scio, quod si
Rex tuus angariis, parangariis, exactionibus, capitationibus,
caeterisque sordidis et extraordinariis muneribus Ecclesiam
decreverit prsegravare, quamplures Episcopos hujus rei

fautores inveniet. Ipsi enim Evangelicae libertatis obliti,

quse non solum filios Dei, sed amicos facit, in ignominiam
servitutis perpetuae sibi permittent aurem subula perforari.
Sic olim rege Antiocho jura templi et sacerdotii subver-
tente multi de Israel egressi sunt, qui solius adulationis,
aut vani timoris intuitu in consensum illius tyrannidis
transierunt. Tu vero, reverendissime pateiv, pro domo
Israel ex adverso ascendas, et pro testamento Dei murum in-
expugnabilem te opponas. Enorme namque famye et animse
discrimen incurres si hanc injuriam Christi silentio aut
neglectu dissimules. Doctrina et exhortatione tua recolat
dominus rex se non ad oppressionem pauperum, sed ad tui-
tionem Ecclesise potestatem gladii ab Ecclesia suscepisse.
Et qui nunc vivens Ecclesise suffragia jugiter experitur,
etiam post mortem ejusdem beneficiis longe amplius indi-
gebit. Morietur enim, et utinam incertos mortis eventus
attenderct, ac novissima sua memorans per prsesentes divi-
tias futuram miseriam compensaret. Ecclesiasticus dicit
Rex hodie est, et cras morietur : quum autem fuerit mor-
tuus, hsereditabit serpentes, bestias et vermes. Spiritus
pertransibit in non subsistet, et non cognoscet am-
illo, et
plius locum suum. Agnoscat itaque locum suum et officium,
in quo posuit eum DominuSj nec de thesauris Ecclesise qui
 EPISTOL.E. 349

solis debentur pauperibus, sed de fiscali serario bella Do-

mini prselietur, neque confidat in fortitudine aut multitu-
dine armatorum, sed in Domino. Quia testimonio Salo-
rnonis, Nomen Domini plurima fortitudo. Dominus for-
titudo plebis suse est. Quod apertissime liquet in prseliis
antiquorum. Quomodo enim persequebatur unus mille et
duo fugabant decem millia? nonne ideo, quia Deus vendi-
dit eos, et Dominus enim in gladio suo
conclusit illos? nec
possederunt terram, et brachium eorum non salvabit eos,
sed dextera tua et brachium tuum, Domine, et illuminatio
vultus tui, quoniam complacuisti in eis. Sibi autem com-
placebit Dominus in eis, qui fideles fuerint in testamento
ejus. Sine fide autem impossibile est placere altissimo.
Haec est enim victoria, quse vincit mundum, fides nostra.
Et quia fere universos regni Magnates video in via Domi-
ni quodam taedio laboris et pusillanimitate lentescere : vos,
quaeso, jugi prasdicationis instantia manus remissas, et ge-
nua debilia roborate. Plane, quia eis in praecedenti pere-
grinatione non successit ad votum, credunt abbreviatam
esse manum Domini, et inexhaustum fontem gratise cceles-
tis aruisse. Porro tunc in superbia et in abusione profecti
sunt, nec ex defectu suae fidei, sed ab eventu dumtaxat
divinse dispensationis judicium metiuntur. Fides quidem
eorum semel probata est, et inventa est minus habens.
Adhuc experietur eam Dominus : nam ex eorum fide et
humilitate victoriae calculus pendet, ac de his speciali-
ter expetendus et expectandus est praeliorum triumphalis
eventus. Peccaverat tribus Benjamin in uxore Levitae, et
se reliquae tribus in ultionem sceleris accinxerunt. Erat
causa eorum justior, et exercitus longe numerosior atque
fortior. Et quum eis Ducem praelii Dominus adsignasset,
ipsiusque natu in prselium descendissent, terribilis in con-
siliis super filios hominum Deus, justos ab impiis, plures a
paucioribus superari permisit : et ceciderunt ea die viginti
duo millia de Israel. Iterum ad conflictum veniunt ex
praecepto Domini, et succumbunt, decemque et octo millia
350 PETRI BI.ESENSIS

de Israel occisi sunt ; nimirum quia de sua fortitudine et

multitudine praesumebant, primo et secundo victi et humi-
liati denuo vincerent, qui per su-
sunt, ut per humilitatem
perbiam victi erant. Fides autem eorum ex prima et se-
cunda frustratione non torpuit, sed ex geminato discriminc
crescens denuo ad conflictum, quanto humilius, tanto for-
tius se accinxit. Tertio autem congressi sunt, et tanta
sanguinis effusione purgati fere totam tribum Benjamin
deleverunt. Scias, quod secundum populi fidem secundse
peregrinationis metiemur eventus. Instrue ergo in fide et
timore Dei populum, et populi Ducem et ut multa paucis
:

includam, Reverendissime et dilectissime Pater mi, tuse

committo religiosorum quietem, pacem simpli-
discretioni
cium, causam Christi, et Ecclesise libertatem.

EPISTOLA CXIII. AD G. EBORACENSEM

ARCHIEPISCOPUM.

—
Argumentum. Hortatur Archiepiscopum, ut resistat haereticis, eosque
ex communi consensu cleri, tam gravi multet pcena, ut coeteri ab
haeresi absterreantur.

Reverendo patri Domino G. Dei gratia Eboracensi Archi-

et

episcopo, suas P. Blesen. Bath. archid. sentire de Domino

in bonitate, et impugnatores catholicce fidei expugnare.

Dum in rebus humanis ageret pater vester, dum ei fallax

mundi gloria, et proditoriahujus vitas prosperitas arrideret;
diu fuistis dubius, quid expediret, aut deceret vos agere,
clericale officium prosequi, aut exercitiis scholaribus mili-
tares titulos anteferre. Vidimus, et preesentes fuimus, ubi
regnum regnum etiam Italise patri vestro, aut
Palestinse,
uni filiorem suorum, quem ad hoc eligeret, ab utriusque
regni magnatibus et populis est oblatum. Quidam vero
attendentes probitatem et industriam vestram, vobis mul-
 :

EPISTOL.E. '351

tiplicium honorum eminentiam communi desiderio destina-

bant. Porro quum-rex junior, Duxque Britanniae, fratres
vestri, qui temporibus suis pra3 cseteris mortalibus obtinue-
runt gloriam militiee triumphalem, sublati essent de medio,
tandemque genitor vester beatae memoriae rex Henricus
tributum mortis naturae solvisset, vidistis, quia universa
vanitas omnis homo vivens. Nam in imagine pertransit
homo : ideoque reliquistis vanitates et insanias falsas, usi-

que maturiore consilio illius servitium elegistis, cui servire

regnare est. Quia ergo multa est messis quse vobiscom-
missa est, suosque palmites latius extendit vinea Domini Sa-
baoth,cujus vosipse custodemconstituit, circumspectius pro-
videre et agere vos oportet, ne degenerent propagines vinese
in labruscam, frumenta in lolium, aurum in scoriam, oleum
in amurcam. Surrexerunt enim temporibus vestris fal-

sorum dogmatum praedicatores, doctores mendacii, hostes

veritatis et fidei subversores. Blandi et simplices sunt, ut
agni, sed ut vulpes astuti sunt, et rapaces ut lupi. Isti

sunt hseretici, qui in vestimentis ovium veniunt. Isti sunt

lupi, quos mercenarius fugit. Isti sunt vulpes, quae demo-
liuntur vineas. Quia igitur estis successor et vicarius
Petri, qui oves Domini custodiendas et pascendas accepit
plurimum vestra interest prsevidere, et praecavere illorum
versutias, qui legem Domini praevaricantur occulte, qui
laqueos et pedicas tendunt in capturam simplicium, seque
cum aliis in praecipitium damnationis aeternae devolvunt.
Zelus itaque domus Domini accendatur in vobis. Ascendite
ex adverso, et opponentes vos murum contra inimicos crucis
Christi, reddite testimonium fidei vestrse, et pro testa-
mento Dei viriliter et efficaciter state. Accite clerum, con-
gregate populum, ut ex eorum communi deliberatione qui
spiritum Dei habent, terribilis constitutio in vestra pro-
vincia promulgetur, quatenus tam gravi animadversione
plectantur, qui hac peste laborant, ut ex eorum pcena cse-

teri terreantur. Vale.

352 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA CXIV. AD J. CARNOTENSEM EPISCOPUM.

[c. A.D. 1179.]

Argumentum. — Gratulatur Joanni Sarisberiensi, quod in episcopum

assumptus sit, quod Petrum Blesensem cognominem suum promoverit,
quod vitam D. Thomae martyris eleganti stylo scripserit.

Dilectissimo domino suo et patri J. Dei gratia Carnotensi

episcopo P. Bles. Bath. archid. salutem, et si quid melius
est salute.

Benedictus Dominus, qui erexit vos in titulum, et glo-

riam suse laudis, plantans vos quasi olivam fructiferam in
domo Domini, ad dandam scientiam salutis plebi ejus, ad
redimendum, juxta verbum prophetye, dispersosin gentibus,
et reducendum filios de longinquo. Clerus Blesensis cceles-
tis arbitrii dispensatione proscriptus, vagus erat et profugus
super terram, donec eis datus est episcopus animarum sua-
rum, qui posset compati patientibus, et ex longa experientia
exulandisciret quam humanum sit exulibus misereri. Vocatus
ergo a Domino tanquam Aaron, non acquievisti statim carni
et sanguini, non episcopalis munificentiae gratiam a paren-
tibus inchoastis, non sedificastis Sion in sanguinibus, sed
primitias beneficiorum vestrorum consecrastis in eo, quem
me alterum sentio, qui me totum gerit animo, vultu, no-
mine, cognomine et statura. Ille juxta suorum exigentiam
meritorum, si ad vitam, si ad mores, si ad litteraturam re-

spicias, dignus est, ut ei plenioris gratise oleum infundatur.

Manus vestrae myrrham primam distillaverunt, spero futu-
rum iri, quod balsamum uberioris gratise redundabunt.
Recole auteiu, quid de promotione nostratum auribus meis
instillaverit secretius, os illud veritati et Evangelio conse-
cratum. Secretum meum mihi, secretum meum mihi.
Dabitis voci vestrae vocem virtutis : nec invenietur apud
 EPISTOLiE. 353

vos, est, et non : sed in campis Geth, et in compitis Asca-

lonisnominis vestri gloria prsedicabitur ; ubi nuper igno-
minia exilii vestri infamise publicse palpebris versabatur.
Bene valete. Illud autem. noveritis, quod de mandato
Domini mei Archiepiscopi scribere triumphum B. Thomae
martyris attentassem, nisi aliud mihi scriptum fortuitus
obtulisset eventus, in quo elegantia styli ingenium Ma-
gistri Joannis Sarisberiensis exprimebat et linguam. Ad-
mirans ergo gratiam, quse diffusa est in labiis vestris,
substiti, ne laudes, quas lingua erudita dictaverat, indoctis
humanse sapientise verbis, et stylo degeneri deturparem, et
injurius fierem martyri, qui per insufficientiam rudis in-
genii tantae magnificentia3 prseconia decurtassem. Valete.

EPISTOLA CXV. AB H. ABBATEM DE MESSENDER.

Argumentum. — Quaestionem propositam de gradibus affinitatis, quando

conjugium vitient, exponit.

Carissimo domino suo, et amico H. Dei gratia abbati de

Messender, Petrus Btesens. Bathon. archid. salutem in
auctore satutis.

Acute moveris et quseris instantius, utrum matrimonium

stare possit, quod inter Robertum et Adelitiam contractum
est, eo quod quodam affinitatis genere se contingant. Sicut
autem memoria fideli recenseo, processum affinitatis illius
tali serie et computatione disponis. Joannes, frater Mariee
uxoris Andrea?, duxit Agnetem. Agnes vero mortuo Joanne
nupsit Eliae : processit ex his Robertus, qui sibi Andreae
filiam Adelitiam desponsavit. Si bene recolo, quid super
hac qusestione canonum censura definiat, Joannes, frater
Maria3 uxoris Andrese, et Andreas in primo affinitatis ge-

nere convenerunt. Agnes vero uxor Joannis fratris Marise,

z z
354 PETRI BLESENSIS

et Andreas affinitatem secundi generis contraxerunt. Jus

enira regulare est, quod persona addita personae per carnis
copulam mutat genus, et non gradum. Et hujus defini-
tionis obtentu matrimonium relictae Joannis initum cum
Elia tertium genus affinitatis manifeste confecit. Robertus
ergo Elise filius, et filia Andrese Adelitia in secundo gradu
tertii generis affinitate conjuncti sunt. Gradus enim inter
affines, non secundum matrimoniale vinculum, sed secun-
dum consanguinitatis gradus computare solemus, juxta
tenorem illius regulse doctrinalis : Persona adjuncta per-
sonae per carnis propagationem mutat gradum, et non
genus. Ego autem, ut summatim tuae inquisitioni re-
spondeam, si tales invenirem in tam dispari et remoto
affinitatis genere conjugatos, vinculum inter eos matrimo-
niale non solverem. Disciplinalia quidem sunt haec, et
quodam exercitio scholaris militiae ad cautelam majoris
observantiae introducta. Dominus equidem in lege Moysis
duodecim duntaxat personas excepit, inter quas
circiter
conjugium cum domestica carnis suae, et illegitima revelatio
turpitudinis inhibetur. De secundo autem, aut tertio ge-
nere affinitatis testamenti veteris serie, aut Evangelio citra
exceptiones duodecim personarum nihil memini me
illas

legisse. Quod enim Joannes Baptista dixit Herodi, Non

licet tibi habere uxorem fratris tui, viventis subintellige,

primum genus affinitatis insinuat. Publico siquidem legis

edicto praecipiebatur frater semen fratri suo, non viventi,
sed mortuo suscitare, si tamen sine liberis decessisset.
Nos autem hunc legis articulum spiritualiter intelligimus,
et tenemus. Christo enim, qui primogenitus est in multis
fratribus, qui pro salute nostra mortuus est, et primoge-
nitus mortuorum, qui dicit Mariae, Vade ad fratres meos,
per verbum praedicationis semen fidei suscitamus, et nihil-
ominus divinae legis oraculum tam in vivo, quam in mortuo
fratre de non ducenda iilius uxore generaliter observamus.
Inveniuntur autem canones, ex quorum intelligentia triplex
affinitatis genus, et in eis diversorum distinctionem gra-
 :

epistoljE. 355

duum industria scholaris explicuit. Sed juxta conscientise

mese judicium, nova hsec adinventio et traditio magistralis
matrimonio non praejudicat, cui certos limites, sicut prse-
notavimus, lex divina prsescribit.Sane in primorum pa-
rentum conjugio duse tantum personse pro raritate homi-
num, pater et mater videlicet, a lege conjugali exempta3
sunt, ubi dicitur Propter hoc relinquet homo patrem et
:

matrem, et adhserebit uxori suse, id est, nec patri filia, nec

matri filius, matrimonialiter adhserebit. Processu tempo-
ris excepit legislator matrem, novercam, sororem, neptem,
amitam, materteram, uxorem patrui, nurum, uxorem fratris,

subaudi viventis, privignam privigni, privignseque filiam,

et uxoris sororem. Ex quo autem vox turturis audita est

in terra nostra, et his qui se castraverunt pro regno Dei
beatitudo promissa est, multa salubriter introduxit ad ob-
servantiam continentise ratio publicae honestatis, quse ver-
suum paucitate conclusi

Votum, conditio, violentia, spiritualis

Proximitas, error, dissimilisque fides,

iEtas, turpe scelus, sanguis, conjunctio, tempus,

Hsec si canonico vis consentire rigori,
Te de jure vetant jura subire thori.

Vale.

EPISTOLA CXVI. AD H. ABBATEM S. DIONYSII.

Argumentum. —Mittit H. abbati librum quemdam a se compositum

examinandum, et simul eum consolatur in afliictione quam habebat
a Rege.

Carissimo domino suo et amico H. Dei gratia abbati S.

Dionysii M. Petrus Bles. Bath. archid. salutem et pri-

mitias novifructus.

Mitto vobis opus novum, sed imperfectum, et penitus

incorrectum. Placeat itaque vobis, quum ipsum legeritis,
 :

356 PETRI BLESENSIS

lectum ad artificis sui limam remittere, ut si id vestra dig-

natio acceptaverit, emendatius ad vos redeat cum aliis

opusculis meis, ex quibus elegantior stylus, materia gratior,

fructusque suavior et uberior invenitur. Rogo autem, qua-
tenus tractatum, quem de
statu, aut potius de casu vestro
in communicetis mihi, si fieri potest
Sicilia descripsistis,

ut cortina cortinam trahat, unus Cherubin alterum respiciat,

et inter veteres amicos mutua scriptorum missio grata vicis-
Novi vestras angustias, novi cruces,
situdine intercurrat.
novi rapinam bonorum vestrorum, audivi regise commina-
tionis tonitruum ; atque praesentialiter aderam, ubi vestros
domesticos excitabat contra vos in tumultum. Positus estis
in conflatorio Domini, sed magnanimitatem vestram, quse
se in tam arctis rebus frequenter exercuit, finalis patientia

declarabit. Ob immensas pecunias promittit vobis pacem,

et vulpina? reconciliationis osculum, qui aures suas per-
tinaciter obturaverat ad preces Summi Pontificis, et ad
comprovincialium episcoporum et abbatum instantiam, ad
clamorem sacrarum virginum, ad lachrymas monachorum.
Foeda est confoederatio hsec venalis, et gratia hsec mercalis

Deo et hominibus Honestiorem pacem vobis

est ingrata.

provideat, qui aufert spiritum Principum, ac sublimium

colla propria virtute conculcat. Multis equidem simulata
pace melior fuit persecutio manifesta. Iniit quandoque

rex Israel cum Benadab pacem, sed in scandalum versa est

ei, et populo in ruinam. Sint ergo oculi vestri semper ad
Dominum : ponite cor vestrum super vias vestras, ut eas
acceptet Dominus, et faciat pacem. Scriptum est enim in
Proverbiis: Quum placuerint Domino visehominis, inimicos
ejus convertet ad pacem. Et pax Dei, quse exuperat omnem
sensum, custodiat cor et intelligentiam vestram, atque hunc
agonem vobis consummet ad gloriam et triumphum. Vale.
 E2I8T0LJE. 357

EPISTOLA CXVII. AD G. ABBATEM MAJORIS

MONASTERII.

—
Argumentttm. Reprehendit Gr. abbatem, quod priorem S, Cosmae oc-
casione cujusdam terrse et pascuorum traxerit ad judicium.

Dilectissimo domino suo et amico G. Dei gratia abbati

majoris Monasterii, Magister Petrus Blesens. Bathon.
archidiac. quietem animi pro salute.

Prior Sancti Cosmae lachrymabiliter causatur et con-

queritur,quod eum occasione cujusdam terrse et pascuorum
ad Ecclesiam suam longo prsescriptionis titulo, sicut asserit,
pertinentium in judicium trahis, et eum modis omnibus,
quibus potes, infestare praesumis. Verumtamen, si votum
professionis illius, cui obligatus es, diligenter attenderes,
qua3 sursum sunt, non quae super terram propensiore studio
procurares juxta doctrinam Apostoli : Servum Dei non
oportet litigare : quum ipse alibi dicat : Hoc ipsum delictum
est in vobis, quod causas habetis, et non potius fraudem
patimini. Ipse bonorum suorum rapinam cum gaudio
sustinet, ut ad similem a^quanimitatem verbo et opere te
invitet. Non decebat tanti ordinis virum litigare pro terra,
cujus conversatio jam erat in coelis, sicut se opinio commu-
nis habebat. Absit, absit, ut spiritualis homo sic terram
appetat, quod famae dispendium, aut animse suae discrimen
incurrat. Sed hoc suggerit tibi ille triplex Geryon, ille
triformis et monstrosus homo, terrenus, carnalis, animalis,
cujus contra te sunt omnes cogitationes in malum, qui
utinam ita crucifigatur in vobis, ut destruatur corpus pec-
cati, et jam non serviamus peccato. Quique terrigense et
hominum, ut quid litigatis pro terra, quibus prope est,
filii

ut Dominus de terra vos perdat, ut terra vos absorbeat, et

consumat ? De vobis scriptum est Fructum eorum de :

terra perdes, et semen eorum a filiis hominum. -Filii ho-

358 PETB.I BL3&ENSIS

minum usquequo gravi corde, ut quid diligitis vanitatem et

quaeritis mendacium ? Mendax enim est, et transitoria
possessio hujus mundi ubi non est nisi concupiscentia
:

oculorum, concupiscentia carnis, et superbia vitse. Verbum

Prophetse est : O terra, terra, terra, audi sermones meos.
Terra est homo, quia de terra sumitur, in terra conversatur,
in terram revertitur : terram sapit, terram lingit, terram
sitit. Conglutinatus est in terra venter ejus, descendit in

inferiora terrse, et coelestium oblitus, pro terra litigat, pro

terra pugnat : nec cessabit a talibus, donec in terram, qui
de terra est, revertatur.Tunc ei septem vel octo pedes
terrse sufficient, cui modo non sufficit camporum latitudo,

et vastitas regionum. Ibi O homo gleba corporis tui quse

est terra, de terra ad id, unde sumpta est reducetur. Hic
est funiculus haereditatis tuse, qui nunc pro terra litigas,
quasi hsereditate possideas terram, qui in proximo futurus
es portiuncula terrae, serpentum possessio, et vermium
cibus. In auditorio Turonensis Archiepiscopi nuper te pro
hac terra et pascuis litigare vidi, et doleo me vidisse, ita

totius religionis et honestatis oblitum, ut qui vultu, gestu

et habitu monasticam exhibere debueras gravitatem, omnia
in abusum omnibus fieres in derisum. Jacta-
verteres, et
bas manus, prosiliebas in medium, torquebas oculos, dis-
trahebas labia, et pauperi Priori quodam vultuoso fastu et
probris insultans, cerebroso spiritu, et clamore nautico in-
tonabas. Porro ille, qui in ccelis habitat, et humilia re-
spicit, ipse liberavit pauperem a potente, et inopem a
diripientibus eum : quia in odium dissoluti et inquietissimi
status tui Prior ea die ab instantia litis absolutus est, et
quantum ad praesentem controversiae illius articulum con-
trarium sententise calculum reportasti. Tibi tamen im-
niinet judicium gravius, et suspectior dies, qui finem im-
ponet litibus tuis, quas nunc in omni praetorio notus ad
injuriam, scandalum monasticae professionis exerces.
et
Quia igitur contra inopem et mendicum, tantam membro-
rum dissolutionem, tantam exercuisti linguae procacis in-
 EPISTOLiE. 359

juriam, dies mortis, qui cano capiti tuo imminet, debitam

istorum exiget ultionem. Caro congelascet, crura rigescent,
manus et brachia decident, pectus anhelabit, cervix lan-
guescet, spumabunt labia, obtenebrabuntur oculi, facies, ut
testa, pallescet. Sic in modico terrae fodietur peccatori
fovea, et erit sepulchrum domus ejus in seternum, donec
veniat dies ille terribilis, qui unicuique retribuet juxta
suorum exigentiam meritorum. Cessa igitur, imo cessent
omnes religiosi a talibus, quibus conscientise sanctorum
vulnerantur, denigratur bonorum opinio, scandalizatur
Ordo, animae jugulantur. Qui enim pro terra litigant,
aut pro pascuis, indigni sunt in terra viventium, aut loco
pascuse collocari. Vale.

EPISTOLA CXVIII.— AD G. ARCHIDIACONUM

EBORACENSEM.

Argumentum. — Reprehendit archidiaconum qui de sua innocentia

gloriabatur, quum tamen multa in eo essent reprehensione digna.

Carissimo socio et amico G. Archid. Eborac. Petrus Blesensis

Bathon. archid. salutem, et temperantiam tabiorum.

Audivi te nuper inter Abbates et Archidiaconos, atque

alios magnas honestatis viros de puritate tuse conscientise
gloriantem, coepique mirari, unde tantae innocentise secu*
ritas obvenisset. B. Job veretur omnia opera sua. Et
Isaias Propheta omnes justitias suas panno comparat men-
struatse. Si in tuis infirmitatibus gloriaris, non eris in-
sipiens. Si teipsum commendas, non est commendatio
hsec secura non enim qui seipsum commendat ille pro-
:

batus est, sed quem Deus commendat. Illa autem perfecta

et consummata commendatio judicanda est, quando erit
unicuique laus a Deo. Utinam de te sentires humilius,
et, si quid boni habes, illud non habere te crederes. Nemo
360 PETRI BLESENSIS

hominum novit, quae sunt in homine, nisi spiritus hominis,

qui in ipso est, sed nec ipse ad plenum sua interiora cog-
novit. Cor enim hominis pravum est, et inscrutabile.
Job, quem Dominus prae caeteris commendabat, quod non
esset ei similis in terra, vir simplex, et rectus, ac timens
Deum, ipse poterat dicere, Non reprehendit me cor meum
in vita mea. Et Paulus, quem Christus sibi vas electionis

effecerat, licet diceret, nihil mihi conscius sum non tamen

:

arbitrabatur se justificatum. Et quis confidat se habere

cor mundum, qui de immundo conceptus est semine, et
qui conversatur in mundo pleno spurcitiis peccatorum ?
Qui stat, videat, ne cadat, aut potius, ne jam ceciderit.
Petrus de sua stabilitate prsesumens, ubi stare fortius con-
fidebat, infirmius cecidit. Si dixerimus, quia peccatum in
nobis non est, dicit Joannes, nosmetipsos seducimus, et
veritas in nobis non est. Hoc ipsum grave peccatum est,

et obstinatse mentis signum, quod nullo peccato intelligis

te gravatum. Membrum enim, quod ita stupuit, ut sen-
tire non possit, longe est a salute. Totus insensibilis
factus es, non cogitas timorem Dei, si te eruditis cogi-
si

tationibus non exercet expectatio futuri judicii. Sane vix

unum transigimus diem, in quo non offendamus Deum aut
proximum, irascendo, detrahendo, murmurando, invidendo,
scandalizando, cupiendo, garriendo, sequendo gulam, ob-
sequendo carni, contradicendo spiritui, appetendo quae
sunt sseculi, contemnendo quse sunt Dei, obliviscendo
quam enormia fecimus, quam dura meruimus, quam mise-
ricorditer Deus nos ad pcenitentiam dissimulando expectat,
quam terribilia comminetur, quam incerta mors, quam
intolerabilis et interminabilis poena nobis immineat. Novit
autem Dominus, qui sunt ejus ; et eos Apostolus certa
definitione declarat, dicens : Qui Christi suut, crucifixerunt
carnem suam cum vitiis et concupiscentiis. Tu videris,
cujusmodi crucem feras, propter verba labiorum ejus cus-
todiens vias duras. Neminem judico, sed, sicut asserunt
plurimi, suavius est tibi jugum mammona3 jugo Christi.
 :

epistol^:. 36 L

Sunt, qui se justissimos quod crimina

arbitrantur, eo
damnabiliora non committunt, sed cor eorum vanum est
Non enim justificabitur iri conspectu ejus omnis vivens.
Vide ne solvas Jesum. Jesum solvit, qui verbis eum con-
fitetur, operibus autem negat. Verbum autem Joannis
est :Omnis spiritus, qui solvit Jesum, ex Deo non est.
Video te ad negotia mundana circumspectum et anxium,
circa salutem vero animae desidem et remissum. Tua opi-
nione es sanctus, innocens, impollutus, sed supellex varia,
delicatior cibus, vestitus cultior, uberes reditus, ambitio
ad majora, aedificia ampla, multiplices clientelse, circa de-
sideria carnis cura impensior, tuse opinioni multipliciter
obloquuntur. Porro ignis opus uniuscujusque probabit,
quum Dominus quasi ignis conflans et emundans
sederit
argentum, quum Dominus laverit sordes filiarum Sion, et
sanguinem Hierusalem de medio ejus in spiritu judicii, et
spiritu ardoris. Si iniquitates observaveris Domine, Do-
mine, quis sustinebit ? O quam periculosum est incidere
in manus Dei viventis. Quum exarserit in brevi ira ejus,
beatus cujus opus non ardebit ? Felix, qui sedificaverit
aurum et argentum, et lapides pretiosos. Sufficit mihi
servo inutili, si, crematis lignis, fceno, stipula, quse mihi
coacervavi ad gehennam, de illo igne semiustus evadam.
Jam undecima mihi hora est, et inclinata est dies, et adhuc
tamen ad operandum Dominus me invitat. Delicatus,
infirmus, impatiens, perfectam hactenus pcenitentiam dis-
tuli. Consiliosum mihi est, ut fructus pcenitentise, qui
exigitur ame, perditi jacturam temporis recompenset.
Humiliabor ergo sub potenti manu Dei, observabo me ab
iniquitate mea, ponam in pulvere os meum, si forte sit
spes. Cur timebo in die mala? nonne melius est timere
in die bona? Ecce nunc tempus acceptabile, in quo pos-
sum operari et fugere de medio Babylonis, ne fiat in hor-
rendo discrimine, in hyeme, vel in sabbato, fuga mea. Tu,
qui ambulas in magnis et mirabilibus super te, securus es
de divinse praedestinationis arcano, certus quod neque mors,
3 A
362 PETRI BLESENSIS

neque gladius, neque aliud te poterit separare a Christo.

Bonum certamen certasti, cursum consummasti, qui per
delicias adeptus es regnum Dei. Sed vide, quid ei re-
spondeas, qui de omni verbo otioso exacturus est rationem,
qui non solum peecata, sed justitias judicabit. Video,
quod csecus es, et teipsum non vides claudus es, nec am-
:

bulas in via recta. Time quseso vetus illud proverbium,

quia csecus et claudus non intrabunt in templum.

EPISTOLA CXIX.— AD R. CANONICUM.

Argumentum. — Arguit R. Canonicum, quod contumeliis affecerit eos

ad quos mittebatur, detractionesque eorumdem in bonam interpre-
tatur partem, idque multorum exemplo facere ostendit.

Magister Petrus Blesens. Bathon. archidiac. R. Canonico,

salutem et circumstantiam labiorum.

De facundia et discretione tua magna conjiciens, tibi

negotia mea mandaveram apud Principem peragenda: ea
enim pro maxima parte expedieram sed eadem enormiter
:

impedisti. Quumque jam vota mea navigarent in portu,

me tua temeritate in pelagus rejecisti. Excessisti man-
dati limites, quia commotus ad modicum unius hominis
verbum et calore iracundise ductus temperantise frsenum
in verba contumelise relaxasti. OfFendisti omnes, qui ad-
erant, et ut attritse frontis homo, et verecundiae prodigus,
nec pepercisti ordini tuo, sed nec Episcopis assidentibus,
nec ipsi Principi detulisti. Porro etsi aliquis eorum contra
te, aut etiam contra me, sicut asseris, aliquod verbum
amaritudinis protulisset; non tamen excanduisse de-
sic

bueras, ut tuse mentis impetum in publicam eorum contu-

meliam retorqueres. In secundo libro Valerii Maximi
legimus, quod Legati Romanse Reipub. missi a Senatu
Tarentum, quum graves injurias accepissent, ita ut unus
 :

EPISTOL.E. 363

eorum respergeretur urina, legationem tamen suam per-

agentes de illatis injuriis nihil conquesti sunt, ne ultra,
quam mandatum eis fuerat, loquerentur. Sane illi, quos
asseris mihi publice detraxisse, et ideo te contra eos fuisse
commotum, amici mei sunt, de quibus nulla mihi suspicio
est, quod proposito detrahendi hoc dixerint; nam multi-
plici experientias argumento probavi, quod affectuose me

diligant nec aestimare debeo, neque possum, quod eorum

:

dicta vel facta mihi cedere debeant in adversum. Dilectio

ergo, qua3 vicissitudine alterna ssepius probata est, notam
suspicionis aliquam non admittit. Quidam asserebat Pla-
toni, sicut Valerius Max. scribit, Xenocratem discipulum
ejus eidem multipliciter detraxisse, et dum hoc ipsum offe-
rebat juramento firmare, subjecit Plato non est credibile, :

quod me non amet fideliter, quem tam efficaciter amo.

Quumque criminator instaret, Plato adjecit : etiamsi hoc
dixerit, et hoc ipsum mihi expedire cognovit. Alexandro
segrotanti de communi medicorum Philippus
sententia
medicus et amicus ejus medicinam suis confectam manibus
porrigebat. Supervenerunt litterse Parmenionis hortantis,
ut rex insidias Philippi caveret, utpote quem Darius pe-
cunia corrupisset, quibus lectis ille hausit incunctanter, et
tunc tradidit litteras Philippo, ut legeret. Secure amico
se credidit, mortisque timorem in ipso mortis nuncio virtus
dilectionis exclusit. Pone autem, quod mihi malignandi
affectu dixerint : respondeo tibi, quod Suetonius refert
Csesarem Augustum respondisse nepoti suo Tiberio per
epistolam conquerenti, quod multi de perperam loque- illo

rentur. Ita enim rescripsit mi Tiberi, non magnum est,

:

si nobis maledicant homines, dum non male faciant. Uti-

nam posuisses ori tuo custodiam, nec misisset meum ne-
gotium in discrimen inconsulta loquacitas. Scriptum est
Yir linguosus non dirigetur in terra. Ideo B. Serapion
dicere consuevit, non est membrum in meo corpore, quod
timeam sicut linguam. Pro levi et modico verbo ad in-
jurias blasphemise convolasti, nec famse, nec animae tuse
364 PETRI BLESENSIS

parcens, nec ccetui Prsesulum, aut magnatum deferens, sed

nec regiae majestati. Sic olim Callisthenes Aristotelis
auditor missus ad Alexandrum, quia praescriptos sibi fines
obedientise non servavit, fructum injunctse legationis per-
didit, et seipsum. Graviter de tua legatione offensus,
epistolara claudo, recolens verbum B. Jacobi verum esse,
dicentis : Si quis putat se religiosum esse, non refrsenans
linguam suam a malo, sed seducens cor suum, hujus vana
est religio. Tu ergo, qui religionis habitura prsetendis,
religiosius te habeas, loquaris parcius, et modestius mo-
vearis. Ego autem, qui te arguo, potius arguendus sum.
Calicem, quem nunc bibo, mihi miscui, quia nolui audire
Salomonem dicentem Claudus est pedibus, qui verba
:

mittit per nuncium imprudentera.

EPISTOLA CXX. AD R. DECANUM TURONENSEM.

Argumentum. — Rogat decauum, ut nepotem suum simoniace uinlta ec-

clesiae beneficia venantem, maximoque aere alieno obstrictum, corrigat.

Carissimo domino et amico R. decano Turonensi M. Petrus

Blesensis Bathon. archidiac. salutem in auctore salutis.

Nepotem vestrum P. libenter vivse vocis officio conve-

nirem, nisi ipsius et vestram praesentiam mihi localis dis-
tantia invideret. Mihi autem ei litteras destinare non ex-
pedit, quia quum fere sit non litteratus, litteras aut non le-
geret, aut non intelligendo negligeret. Nam testimonio
sapientis, Legere et non intelligere negligere est. Vos
quaeso temeritatem ipsius, quae nimis publica et notoria est,
et quse non mediocriter denigrat gloriam famse vestrse, in-
stanti studio reprimatis, ne delinquat in facie communis
notitiae, sed aut cesset a Simoniae commerciis, aut ipsum a
conversatione vestra, tanquam putridum membrum a cor-
pore praecidatis. In triviis Geth, et in compitis Ascalonis
 ;

EPISTOL.E. 365

publice praedicatur, quam multiplici venalitate venetur in

diversis ecclesiis dignitates, et quam obstinatus in ambi-
tione sua nec perditionem Simonis, nec lepram Giezi refor-
midet. Nuperrime autem factus est populi sibilus, et com-
mune ludibrium quia mane mercatus archidiaconatum
:

eumdem sero perdidit. Ipsum enim enormibus obligatum

debitis, et ideo non esse solvendo, venditor intellexit. Jo-
candum est de archidiaconatu istius Vatinium unius ; sicut
diei consulem Cicero in libro Tusculanarum legitur delu-
sisse :Magnum, inquit, ostentum anno Vatinii factum est,
quod illo consule, nec bruma, nec ver, nec aestas, nec
autumnus fuit. Quaerenti deinde Vatinio, quare ad eum
Cicero non venisset respondit; Volui in consulatu tuo
:

venire, sed nox me comprehendit. Nepos vester in diversis

ecclesiis diversos adeptus est turpi commercio personatus.

Non enim intravit per ostium quandoque auditurus ver-

;

bum illud terribile Quomodo huc intrasti, non habens ves-

:

tem nuptialem ? Scitis quia vestis nuptialis est caritas, hu-

militas et honestas. Hunc autem non promovet honestas,
sed cupiditas, non moralitas, sed venalitas, non scientia,
sed pecunia, non electio, sed ambitio, non meritum, sed
pretium, non virtus aut sanctitas, sed contractus. Verbum
prophetae est : Vae his, qui aedificant Sion in sanguinibus :

vae qui congregant non sua, usquequo aggravant contra se

densum lutum ? Quum sit persona, vel potius bellua mul-
torum capitum, hydram tamen et Briareum, caeteraque
monstruosa prodigia multarum facierum numero aut po- ;

tius personarum multiplicitate transcendit. Detestanda

quidem praesumptio est quod insufficientiam suam non
;

considerat, quod vires suas, et dignitatum, quas usurpat,

onera non compensat. Quum Dominus mitteret Moysen
in iEgyptum pro liberatione populi, Quis, inquit, ego sum,
ut vadam ad Pharaonem liberare populum de iEgypto ?
Licet eum elegisset Dominus tanquam dignum, ipse tamen
tanta legatione se humiliter reputabat indignum. Qua
fronte, quaeso, praeesse praesumit, qui prodesse non novit?
 :

366 PETRI BLESENSIS

Teste Hieronymo, non taurus degener, sed qui cseteros for-

titudine superat, praecedit armentum. Elephantorum etiam
gregem ille qui omnibus excelsior est antecedit et ducit.
Nonne tibi videtur insanus, qui omnino navigationis ig-

narus in discrimine tempestatis peritissimos nautas contem-

neret : ipse autem in suam et aliorum perniciem temeritate
sua navis magisteriumusurparet? In Matthaeo scriptum
est : Quum videritis abominationem desolationis sedentem
in templo, tunc vae praegnantibus et nutrientibus ; ac si

diceret : Quum videritis in ecclesia ambitiosum et fatuum

melioribus praeeminentem : vae his ; qui per praelati pru-
dentis industriam a spiritu timoris Domini conceperant
et quum coepissent facere vitae fructum, per malitiam succes-
soris foecunditas versa est in aborsum. Ideo conqueritur
Ecclesiastes, et dicit: Vidi malum,quod est sub sole,stultum
positum in dignitate sublimi, et sapientes sedere deorsum.
O negotiatio detestanda, pro honore transitorio animam
perdere,tantumque pecuniae numerare pro reditu, quan-
tum de obventionibus ejus non possit per quinquennium
obvenire. De animse perditione, aut salute taceo : nam de
anima ultima quaestio est apud eum. Non attendit miser-
rimus, quid super eum cogitet terribilis in consiliis super
filios hominum Deus. Quis scil, si hodie vel cras su-
bitatio mortis eum rapiat, et non sit, qui eripiat ? Sicne
illum dementavit ambitio, ut per fas et nefas ecclesiarum
personatus acquirat, nec proponat Deum ante conspectum
suum, nec vereatur judicia Dei, nec illud saltem tonitruum
divinae indignationis attendat: Stulte hac nocte repetent
animam tuam, et quae parasti cujus erunt ? Infelix ob
inanis gloriae ventum suam animam jugulat, et insuper
se infinitis et insolubilibus debitis obligare non cessat.
Certe publica omnium aestimatione tota Turonensis archi-
episcopatus subventio vix sumceret eum ab aere alieno
cximere. Miror, nec ad plenum mirari sufficio, si vel ad
unius horae dimidium possit ei somnus obrepere sub tanto
pondere debitorum, inter tot fcenorum cruces, quibus a
 EPISTOL^. 367

Judseis torquetur, inter tam multiplices et urgentes mo-

lestias creditorum. Cicero in libro Tusculanarum refert,
quod Augustus Csesar audiens quendam Romanum equi-
tem decessisse, qui sestertia ducenta seris alieni vivendo
celaverat, culcitram bicubitalem, quae in bonis defuncti
reperta est, petiit. Quserentibus, quare hoc ageret, cul-
citra hsec, inquit, ad somnum habenda est, in qua potuit
dormire, quem tanta debitimoles jugiter debuerat anxiasse.
Credo autem, quod nepos vester suorum angustias debito-
rum solatietur, et relevet illo Epigrammate Martialis :

Sexte nihil debes, nil debes Sexte fatemur.

Pebet enim si quis solvere Sexte potest.

Debita ejus sunt utique poma illa in Sodomis, quse sicut

B. Augustinus libro vicesimo primo de civitate Dei refert,
speciosa quandoque sunt et matura, sed attentata morsu
in fumum et favillam subito evanescunt. Vana equidem
et inanis est contra eum actio creditorum, quam evacuat
inopia debitoris.

EPISTOLA CXXI. AD I. ROTHOMAG. DECANUM.

Argumentttm. — Hortatur Rothomag. Decanum ne occasione Hierosoly-

mitani belli Ecclesias sinat opprimi exactionibus : ac ne profectio,
ut alias, diutius differatur.

Carissimo Domino et amico I. Rothomagensi Decano M.

Petrus Blesensis archicl. salutem et sincerce dilectionis
affectum.

Quum in coutractu bonse fidei exactissima diligentia re-

quiratur, rogo vos in ea fide sociali, et amicitia, quam
contraximus ab antiquo, quatenus in Domini nostri
negotio, de quo alias vobis scripsi, vigilantia vestra sic ex-
cubet, ut non solum corporis commoditatem sed et salu-
 :

368 PETIU BLESENSIS

tem animse, vestra in eo cautela procuret. Magnificavit

vos Dominus in conspectu regis, et caeteris in ducatu suo
post vestrum avunculum vos prsefecit. Geratis ergo vices
Aioth fortissimi judicis Israel ainbidextri, qui erat tam in
dextra quam in sinistra expeditus. eum per Et vos sic
temporalia deducatis, ut non amittat seterna. Verbum
Salomonis est Da partes septem, necnon et octo nam
: :

non solum oportet et agere ea quse expediunt, ad prsesen-

tem hujus septenarii vitam, sed ea quse respiciunt ad octa-
vam. Insta ergo, et instantius eum mone, ut in timore
et humilitate se per omnia divinse subjiciat voluntati nam :

vita in voluntate ejus. ne transeat

Sit sollicitudo vestra,
in afFectum cordis, ne sequatur concupiscentias mundi, ne
in vano accipiens animam suam pro ratione voluntatem
;

habeat, et omisso venerandae maturitatis consilio impru-

dentioribus acquiescat. Certe regnum Roboam filii Salo-
monis divisum est, quia spretis senioribus juniorum consi-
lium prseelegit. Imprimis viriliter state pro domo Domini,
ne per vestram incuriam humilietur status Ecclesiasticse
dignitatis. Ecclesia quidem a diebus antiquis libera est,
et filii ejus, qua libertate Christus nos liberavit, dicens in
Evangelio, quia filii liberi sunt. Si autem angariatur ex-
actionibus et oppressionibus potentium, cogitur ancillari
jam ipsa est Agar, quse servit cum filiis suis. Sed quid
dicit Scriptura? Ejice ancillam et filium ejus : Si principes
vestri novse peregrinationis obtentu volunt orbem descri-
bere, et Ecclesise Christi tributariis functionibus characte-
rem servitutis inurere : qui filius Ecclesise est ex adverso
ascendat, mori potius eligat quam servire. Arguuntur a
Seneca, Catilina et L. Sylla, quia pax eorum fuit bello de-
terior, subjectumque sibi populum plus exactionibus tyran-
nicis, quam hostes prseliis afflixerunt. De collectis igitur
faciendis, et de ducendo exercitu princeps vester non suum
sequatur arbitrium, sed semper animum ejus prsecedat, et
omnia ejus gesta prseordinet studiosa deliberatio sapientum.
Paneetius in libro Tusculanarum asserit : neque ducem
 :

EPISTOLiE. 3C)9

bello, neque principem domi posse salubriter magnas res

agere, si eat post impetum cordis sui, si non omnia ejus ne-

gotia depingat ante rei adventum maturioris causa consilii.

Unum rogo, et consulo, ne opus Dei, sicut alia vice, frus-
tratoriis dilationibus protrahatur. Scriptum est Male- :

dictus, qui facit opus Dei negligenter. Csesar audita re-

bellione Ponticse regionis, illuc armatas acies sine dilatione
direxit, fuitque tanta festinatio victoria3, ut in pompa tri-

umphali tria hsec verba diceret, Veni, vidi, vici. Assyri-

orum regina Semiramis erat circa cultum capitis sui occu-
pata: et nunciatum est ei Babyloniam rebellare. Ipsa
vero adhuc soluta una parte crinium ad bella cucurrit
nec prius composuit incultam capitis partem, quam urbem
et cives illius in suam redigeret potestatem. Inducere
possemus exempla multorum, sed sufficiat pro exemplo bi-
ennalis illa ditio novissimse peregrinationis, qua3 toti Chris-
tianitati versa est in singultum. Ulud etiam, quod viam
suam ab exactionibus incceperunt, et viaticum sibi de rapi-
nis pauperum et ecclesiarum spoliis confecerunt. Fuit prop-
terea hsec via illorum scandalum ipsis. Verbum quidem
Salomonis est : Initium viae bonse facere justa. Inter
justorum autem et impiorum vias sententia divina distin-
guit. Quoniam novit Dominus viam justorum, et iter im-
piorum peribit. Vale.

EPISTOLA CXXII. AD WILLELMUM RHEMENSEM

ARCHIEPISCOPUM.

Argumentum.— H. Cantuar. archiepiscopus Rhemensem archiepiscopum

laudat a caritate praestita S. Thoma? martyri, quum in exilio esset,
eumque rogat ut suse famae detractoribus non facile credat, et veterem
erga seamorem conservet.

3 B
370 PETRI BLESENSIS

Venerabili patri et domino Willelmo Dei gratia Rhemensi ar-

chiepiscopo apostolicce sedis legato Hubertus divina mise-
ratione Cantuar. archiep. totius Anglice primas et apost.

sedis legatus, salutem in auctore salutis.

E-egi glorise et gratiae largitori gratiarum refundimus ac-

tiones, quia juxta verbum Job pacem faciens in sublimibus
suis, in terris etiam principes nostros ad pacem vestro la-
bore, vestra mediante industria reformavit. Propterea et
apud homines publici favoris gratiam obtinetis, et in terra
sanctorum, pacem Dei, quae exuperat omnem sensum, fidu-
cialiter expectatis. Ab eo siquidem die, quo me in sinu
vestrse dilectionis et gratise suscepistis, jugiter in praecordiis
meis erga vos devotio sincera coaluit : illudque inter desi-
derabilia nostra reputavimus praecipuum, si oblata occa-
sione quod habemus in votis, possemus operibus exhibere.
Ad omne tamen dilectionis et obsequii debitum nos emi-
nentiae vestrae fortius obligavit, quod amici nostri, scilicet
B. Thomae martyris, vices nobis, licet non sufficientibus,
dispensatio divina commisit. Non excidit a communi
memoria, quantis et quam piis humanitatis officiis vobis
innata liberalitas relevavit ejus exilium : adhuc eleemo-
et
synas vestras enarrat omnis ecclesia sanctorum. Proposu-
erat autem vobis ad meritum respondere, sed vitam et propo-
situm ejus mors intempestiva praescidit. Profitemur veronos
gratiae martyri exhibitae perpetuo debitores, tanquam suc-
cessores illius et utinam ejus, quam habuistis ad ipsum,
:

dilectionis hseredes. Sane audivimus, quod frater ille vester,

de quo mihi quandoque scripsistis, in sugillationem nostraB
opinionis eminentiae vestrae quaedam de nobis sinistra sug-
gessit :verumtamen non est credendum omni spiritui, sed
probandi sunt spiritus, utrum ex Deo sint. Illud etiam
quodam jure naturae in contractum amicitise venit, ne ad
delatorum suggestiones adversus amicum alicujus nota sus-
picionis obrepat, donec eum evidentia facti deliquisse con-
vincat. Scitis equidem, quod odio quodam quasi haeredi-
 :

EPISTOL.E. 371

tario decessores illius a diebus antiquis contra Ecclesiam

nostram contentiose egerunt. Iste etiam a primordio su?e
promotionis in contumeliam nostram omnes conatus suos
studuit experiri. Quod si nobis detrahit, si nos apud ho-
mines judicat, ut verbo utamur Apostoli, pro minimo est,
ut ab illo homine judicemur. Novimus suse mentis impe-
tum, et vos quandoque a fructibus ejus cognoscetis eum.
Novit scrutator cordium Deus, nos vexationibus, quas
sustinet in praesenti fraternae compati caritatis affectu
promptumque apud nos invenisset de sua tribulatione so-
latium, si se dirigi, si consuli sibi permitteret, si modestiam
prsescriberet actionibus suis, si denique ullum dedisset ei

vexatio intellectum. Claudemus epistolam, et ut ejus

prolixitas ad compendium redigatur, in Christi visceribus,
in recordatione martyris, et in ea caritate, qua nos mutuo
dilexistis, nos et Ecclesiam nostram devote et humiliter
vobis ad gratiam commendamus.

EPISTOLA CXXIII. AD. R. LONDONENSEM EPISCOPUM.

Argumentum. —Declarat
ad Sacerdotalis eminentioe gradum ex dia-
se
conatu progredi non ex contemptu
nolle, sed ex reverentia.
;

Deinde ostendit neminem cogendum ad sacerdotium.

Reverendo patri et Domino Dei gratia Londonensi Episcopo

suus Petrus Bles. Bath. archid. salutem in eo, sine quo non
est salus.

Scio quia ex intima dilectione, et caritate non ficta pro-

eedit, quod vultis et petitis me induci, aut si oportuerit,
attrahi et compelli ad ulteriorem divini mysterii gradum.
Imprimis sanctitatem vestram indubitanter scire desidero,
quod insestimabiliter me deterret sacerdotalis eminentise
gradus ; et quod illum differo, vel recuso, facit reverentia,

non contemptus. Magna est ; et supereminens coelestis

 ;

372 PETRI BLESENSIS

dignitas Sacramenti : et quis poterit ad eam ! Scio, quia

liostia haec singulariteranimas ab aeterno interitu salvat,
dum unigeniti Dei mortem salubre mysterium repraesentat.
Sane Christus, qui surrexit a mortuis jam non moritur :

mors illi ultra non dominabitur, et tamen in seipso immor-

taliter et incorruptibiliter vivens pro nobis iu mysterio
altaris quotidie immolatur. Scioque et aperte profiteor
tempore immolationis in ipsa hora incensi coelos ad vocem
sacerdotis aperiri, angelos praesentes assistere, unum et

idem ex visibilibus et invisibilibus fieri, et operatione sancti

Spiritus terrena coelestibus jungi. Magnum itaque hoc est
Sacramentum supra omnem oestimationem, supra omnem
intelligentiam, supra omnem eminentiam, in quo salus est
mundi, pretium sseculi, pretium sine pretio, pretium im-
pretiabile. De ipso Apostolus loquens : Magnum est,

inquit, sacramentum hoc pietatis, manifestatum in carne,

justificatum in spiritu, apparuit angelis, praedicatum genti-
bus, creditum mundo, assumptum in gloria. Verbum pro-
phet?e est : Mundamini, qui fertis vasa Domini, quanto
mundiores esse oportet, qui in manibus, et in corpore por-
tant Christum? Quibus Apostolus dicit Empti estis pretio :

magno glorificate et portate Christum in corpore vestro.

:

Sacerdotem hoc sentire oportet, quod et in Christo Jesu

non solum, ut se per humilitatem exinaniat, sed ut cruci-
fixionem Domini repraesentans stigmata ejus portet in cor-
pore suo, et in ara cordis seipsum Domino crucifigat.
Verbum Salomonis est : Sedisti ad mensam divitis, scito,

quia eadem te praeparare oportet. Nam et in Levitico sa-

cerdos pellem hostiae retinet : quia ordo sacerdotalis ex-

postulat, ut dum in mensa altaris hostiam immolat salu-
tarem, quadam contritionis cruce hostiae se conformet.
Olim Paschalis agnus non comedebatur, nisi cum lactucis

agrestibus et amaris : preecingebantur etiam renes : in quo

et amaritudo poenitentiae, et continentiae munditia desig-
natur. In utroque etiam poste sanguis agni ponebatur, ut
sacerdos sacramentum Dominicae passionis non solum ore
 :

EPISTOL.E. 373

ad redemptionem, sed corde ad imitationem suscipiat :

quia tuuc demum ei hostia proderit, si seipsum hostiam

faciens velit humiliter et efficaciter imitari, quod agit. Ver-
bum Apostoli est Probet autem seipsum homo, et sic de
:

pane illo edat, et de calice bibat. O quam felix, qui proba-

tus inventus est. Proba me Domine, et tenta me : ure
renes meos, et cor meum, ut tanto sacramento dignus in-
veniar ! Terribile enim est, quod sequitur : Qui manducat
meam carnem, et bibit sanguinem meum indigne, judicium
sibi manducat et bibit. Domine Jesu Christe sacramentum
corporis et sanguinis tui, quasi pignus et obsidem coelestis
gratiae dimisisti, et in eo constituisti nobis, non mortem,
sed vitam, non judicium, sed salutem. Quam perditus
ergo est qui redemptionem in perditionem, qui sacrificium
in sacrilegium, qui n^sterium in parricidium, qui vitam
convertit in mortem. Prohibet Dominus in lege Moysi.,
ne de agno Pasehali comedat peregrinus, advena, vel
immundus. Quanta ergo, et quam damnabili temeritate
sacerdos indignus ministrare prsesumit, qui, ut verbo utar
Apostoli, filium Dei conculcat, et sanguinem testamenti
pollutum ducit, in quo sanctificati sumus, et spiritui gra-
tise contumeliam facit ? Sacerdotibus dicitur per prophe-
tam Vos;
Domini vocabimini, ministri Domini, di-
sancti
cetur vobis. Et subjungit Omnes, qui viderint eos,
:

cognoscent illos, quia isti sunt semen, cui benedixit Do-

minus. Video autem hodie, quod et flens dico, innumeros
illiteratos, aut potius idiotas, et nihilominus carnaliter
conversantes, usurpare tanti officii gradum : ita quod sa-
cramenti dignitas ex indigna numerositate vilescit, et
evenit quod Osee propheta conquerendo deplorat, et dicit
Multiplicavit populus altaria ad peccandum, factse sunt eis
arse in delictum. Ideo raro sacrificat Carthusieusis Ordo.
Sicut enim solet generari ex assiduitate contemptus, sic

accenditur ex ipsa raritate devotio. Sane non habent po-

testatem edere de coelesti altari, qui tabernaculo carnis
deserviunt. Illis eniiu, qui carnalibus desideriis insumun-
374 PETRI BLESENSIS

tur, calix Domini vertitur in fel draconum, angelorum

panis aufertur et eis manna cceleste putrescit, pluitque
super eos Dominus sicut pulverem carnes. Notandum
autem, quod eodem sole carnes indurantur, et manna
liquescit, quia juxta diversorum exigentiam meritorum
quosdam Deus in sua malitia obdurari permittit, alios ad
salubres lacrymas pia devotione resolvit. Quumque ille

quasi languente et fastidiente stomacho tanquam furfur et

corticem sacramenti recipiat ; anima istius ex ccelesti adipe,
ex divini tritici medulla pinguescit. Spiritus illius est,
sicut mons Gelboe, super quem nec ros nec pluvia cadit.
Isti vero quasi haereditati suse Deus pluviam voluntariam
segregavit. Ex inordinata et indisciplinata multitudine
sacerdotum hodie datur ostentui nostrae redemptionis ve-
nerabile sacramentum. Nam qui debuerant esse vicarii
Apostolorum, et filii Petri, facti sunt socii Judae, et prse-
ambuli Antichristi. Yerbum quippe Gregorii est : Qui
Christi corpus indigne conficit, Christum tradit, ut Christus,
dum traditur, dicat Ecce manus tradentis me mecum est
:

in mensa. Augustinus super illum versiculum, Dederunt

in escam raeam fel : Gravius, inquit, peccant, offerentes
indigne Christum regnantem in ccelis, quam qui eum cru-
cifixerunt ambulantem in terris. Et idem Magis peccant,
:

qui tradunt Christum peccatoribus membris, quam qui

tradidit ipsum crucifixoribus Et adaptat sacer-
Judaeis.
dotibus pravis illud lamentabile verbum Christi Dederunt :

in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto.

Dominus equidem salutem nostram sitit et esurit : et ideo
damnabiliter peccat, qui ad corpus ejus cum felle con-
scientiae pravse, et cum aceto iniquitatis accedit. Verbum
B. Hieronymi est : Perfidus Judseus, perfidus Christianus :

ille de latere, iste de calice sanguinem Christi fundit.

Porro Joseph piis manibus corpus Christi bajulavit, iste
vero pollutis manibus, et quibus paulo ante scorti pudenda
tractavit. Salutem hominum tangit, et recipit ore, quo
paulo ante basia meretrici impresserat. Ille qui fuerat
 EPISTOUE. 375

Christi membrum, tollit membrum Christi, dicit Apostolus,

et facit membrum meretricis. Qui enim adhseret mere-
trici, unum corpus, unumque membrum efficitur cum ea.
In hoc membro abominabiliter ponitur et detestabiliter
corpus Christi. Repositum fuit illud pretiosissimum cor-
pus in sindone munda, et in monumento novo : iste autem
in ore adhuc potu hesterno fsetente, et in sentina ventris
adhuc praecedente crapula aestuante demergit eum, quem
angeli prospicere concupiscunt, quem prospiciendo delec-
tationes aeternas accipiunt. Nonne potius Antichristianus,
quam Christianus judicandus est, qui quantum in se est,
Christum jam factum impassibilem ita tractat indigne, ita

probris afficit, ita crudeliter interimit, et sepelit inhoneste?

Verum, quia ccelestis animadversionis sententiam, sicut
Dathan et Abiron in ipsa sui sacrificii usurpatione non
sentiunt, divinum putant evasisse judicium, Jdicentes cum
uxore Manue, si Dominus voluisset nos occidere, non sus-
cepisset sacrificium de manu nostra. Certe Maria, quam
Christi caritas vehementer accenderat, prohibetur Domi-
num tangere.Joannes etiam Baptista, quo major inter
.

natos mulierum, testimonio Christi, non surrexit, vertici

Salvatoris angelicis potestatibus tremendo manum veretur
apponere : et filius plorationis seternae, manu sacrilega, et
ore polluto Sacramentum, in quo vita aeterna est, recipit,

ipsumque sibi damnabiliter incorporare, aut potius incar-

cerare praesumit. Prius per pcenitentiam, et iongum usum
erat expianda omnis iniquitas, ut perveniretur ad cornu
altaris, id est, ad tanti gratiam sacramenti. Lavabo, in-
quit propheta, manus meas, id est, opera, et sic circumdabo
altare tuum Domine. Et idem Emitte lucem tuam, et
:

veritatem tuam ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in

:

montem sanctum tuum, et in tabernacula tua et sic in- :

troibo ad altare tuum Domine. Lavandi sunt equidem

omnes interiores affectus. Nam in Levitico, antequam
offeratux hostia, diligenter omnia ejus intestina lavantur.
Apparuit Dominus Moysi, apparuit et Josue, praecipiens
376 PETRI BLESENSIS

utrique~ut solveret calceamenta de pedibus suis : calcea-

menta quippe fiunt de pellibus mortuorum animalium.
Terribilis vero locus est, in quo Deo Patri ejus unigenitus
immolatur : ideo quisquis accedit ad tantae sanctificationis
ministerium, necesse prius habet deponere omnem immun-
ditiam operum mortuorum. Res difficilis et ardua est,
ministrare in sacerdotio, animas regere, et juxta verbum
Salomonis, mittere se in turbam populi, et alligare sibi
peccata duplicia. Verbum enim Domini est Sacerdos :

meus, qui unctus est, si peccaverit, delinquere faciet popu-

lum meum. Super quem locum B. Gregorius dicit : Scire
sacerdotes debent, quod si perversa perpetrant, tot mor-
tibus digni sunt, quot subditos ad suse perditionis exempla
transmittunt. Et quis novit opera sua ? quis scit, utrum
amore, an odio dignus sit ? Delicta quis intelligit ? Pra-
vum est cor hominis, et inscrutabile, abyssus profunda,
tenebrosa et inexplorabilis est conscientia peccatoris. Nam,
ut de creteris taceam, si discussero et scopavero spiritum
meum, si lavero me nitro, et multiplicavero mihi herbam
borith, sordibus intingit me Dominus. mortuo perit
Sic a
lavatio, sic lavo laterem, et dum plus sordes excutio, plures
excessus inveniens, quos nondum plene, sicut debui, planxi,
mihi ex ipsa criminum recordatione sordesco. Ideo tanti
sacramenti majestate deterritus, insufficientiam sanctitatis,
quam ille gradus exigit, meticulosus allego. Certe Moyses
jam electus in Ducem populi, et ad Pharaonem mittendus :

Jeremias etiam vocatus a Domino, ut populum rebellem

erudiat, humiliter se excusant. Nec dubium est, quin
tantum prseemineat sacerdotalis dignitas officio veterum
Patrum, quantum res spei, substantia umbrse, quantum
promissionibus exhibitio veritatis. Isaias vero, Domino
quserenti quem mitteret, ministerio praedicationis se ofFe-
rens, prius calculo purgatur altaris. Nemo enim aptus est
ministeriis spiritualibus, donec sancti Spiritus ardore pur-
getur. Ob reverendam hujus ministerii eminentiam, B.
Marcus, cujus cor et linguam Dominus sancti Spiritus
 :

EPISTOL^E. 377

igne purgaverat, quasi tamen adhuc imperfectum suum

sentiens pollicem sibi abscidit, ne ad sacerdotium coge-
retur. Legimus, quod quum B. Ammonius ad regimen
populi traheretur invitus, aurem sinistram ferro sibi radi-
citus secuit, dicens : Lex divina neminem prsecisa aure
permittit fieri sacerdotem. Reversi sunt ergo clerus et
Timotheum tunc temporis Patriarcham, qui Am-
populi ad
monium, non solum si auribus mutilatus, sed si naribus
truncatus esset, propter sanctitatem ipsius censuit promo-
vendum. Revertentibus illis, et iterum trahentibus virum
Dei, atque cogentibus : linguam, inquit, meam, propter
quam vobis placeo, si me ulterius cogitis, propriis dentibus
amputabo : et sic tandem sibi relictus est. Ad hsec Paulus
eremita, Antonius, Apollonius, Mutius, Hilarion, Paph-
nutius, et uterque Macharius, et Arsenius, beatus etiam
Benedictus, cseterique viri nominatissimae religionis, quo-
rum memoria in benedictione est, nunquam gradum sa-
cerdotii attigerunt : in sua tamen simplicitate salvati sunt.
Sicut enim B. Odilo Cluniacensis Abbas in exhortationibus
scribit, istorum singuli una hora diei, Dominicse Passionis,

nostraeque redemptionis beneficia quasi in fasciculum me-

moriae devote ac fideliter colligebant, et sic in timore et
humilitate, hsec ad fruendum suaviter, firmiter in sua
conscientia recondentes, corpus Domini spiritualiter man-
ducabant. Sic Dominus praecipit Apostolis dicens : Hoc
facite in meam commemorationem. Et adjungit Abbas
Sicut enim sacramentum quandoque indignus, sic rem
sacramenti non recipit, nisi dignus. Voce humana expli-
cari nou potest, cum quanta devotione confici, cum quanta
cautela dispensari, cum quanta reverentia suscipi debet
corpus Christi. Conficere vereor, quod affecto suscipere
nam quum utrobique pura conscientia exigatur, tamen vita
perfectior, et conversatio eminentior propter varias illius
Ordinis circumstantias a sacerdote requiritur. Utinam
modernorum sanctitas tanta esset, ut semulandae virtutis
exemplo nobis desiderabilem appetitum sacerdotalis gradus
3 c
378 PETRI BLESENSIS

immitteret. Praeterea Leviticus ordo non omnino immunis

est ab onere, nam districte ad exactissimam tenetur obser-
vantiam honestatis. Unde Apostolus in epistola ad Timo-
theum : Diaconos, inquit, oportet esse pudicos, ut Epis-
copos, non bilingues, non multo vino deditos, non turpe
lucrum sectantes. Ex quibus aperte colligitur, quod con-
tinentia, quod sobrietas, et circumspeetae vitae custodia
diaconis indicta sit : quod prgecidenda est ab eis omnis
ambitio, et omnia; in quibus temporalis lucri turpitudo
versatur. Loquitur Dominus ad Moysen dicens : Non
eligatur sacerdos, aut Levita, nisi qui dixerit patri suo et
matri suas : nescio vos. In quo amputatur non solum oc-
casio culpae, sed affectio parentelae. Ideo et ego elongavi
fugiens a parentibus meis: nondum tamen in hac peregri-
natione mea valeo ad plenum oblivisci populum meum, et
domum patris. Quum juxtainstitutionem Apostolicam per-
tineat ad Ordinem Leviticum ministrare mensis; et nihil-
ominus annunciare verbum Dei: magnum mihi est, et
super conatus meos sufficienter implere Diaconum. Saepe
a juventute mea me Domini mei Cantuarienses archiepis-
copi monuerunt instantius, ut promoveri ad sacerdotium
consentirem. Ego autem sollicitus expectabam, ut vel op-
portuna exilii, vel martyrii occasio se offerret, quatenus
exemplo B. Thomae in arena hujus mundi pugnantibus
devotus assisterem : beatique Laurentii vestigia humiliter
adorans, Levitici gradus officium publice profiterer, et di-
cerem Domino, ac Patri, si forte ad pugnam sine me fes-

tinaret: Quo progrederis sine quo sacerdos

fllio Pater?
sine ministro properas ? experiere certe utrum idoneum
ministrum elegeris, cui commiseris Dominici corporis et
sanguinis consecrationem. Nobis cnim diaconis consecratio
illius salvatricis hostiae committitur, non ut conficiamus, sed

ut conficientibus humiliter assistamus. Et quae absurditas

est, si Diaconi, et maxime Archidiaconi in suo ordine per-
severent ? Nam
hunc ordinem Archidiaconatus canonica
censura praescribit. Et sicut episcopatui presbyteratus an-
 EPISTOLiE. 379

nexus est, sic et Archidiaconis Diaconatus ordo quadam

consequentia inseparabili counitur. Ideo simplices Dia-
coni, urgente necessitatis, vel utilitatis instantia juxta Car-
thaginense concilium ad eminentiores ordines possunt cogi:
sed quod ad hoc de jure arctari possit Archidiaconus, nim*
quam legi. Imo e diverso B. Gregorius praecipiendo de-
crevit Natalem Episcopum Salonitanse ecclesiae, et usu, et

honore pallii destitui, quia Honoratum ejusdem ecclesise

Archidiaconum invitum fecerat in presbyterum ordinari.
Inter csetera vero, quse circa similem casum scribit Simpli-

cius Papa Joanni Ravennati Archiepiscopo, hsec verba

leguntur : Privilegium dignitatis meretur amittere, qui
permissa sibi abutitur potestate. Ideoque denunciamus,
quod si posthac aKquid tale praesumpseris, et aliquem, seu
episcopum, seu presbyterum, vel diaconum invitum facere
posse forte credideris, ordinationes Ravennatis Ecclesiae,
vel iEmilise tibi noveris auferendas. Salva vero pace et
reverentia Gelasii Papse, hi qui in sacro eloquio exercitatos
habent sensus, vel non approbant, vel reverentia filiali ex-
cusant, quod ab eo scriptum est, ut videlicet illis, qui sacer-
dotium differunt, aut a susceptione illius ordinis se excusant,
minores honoribus et stipendiis praeferantur, ut honorem,
quem fugerant, appetere nitantur, et quaestum. Sane non
honor, aut quaestus debet esse ordinis occasio, sed Christi
caritas, et animse salus. Gregorius in registro quendam
Episcopum comminando redarguit, eo quod Archidiaconum
suum reclamantem ad sacerdotium promovisset. Iili vero
epistolae quaedam interserit, dicens : Sicut justum est, ut
nemo credere compellatur invitus, ita censendum puto, ne
quis a sui ordinis gradu desistere compellatur. Porro dig-
nitatis turbato ordine, Archidiaconi hodie sacerdotibus
praeeminent, et in eos vim et potestatem suae jurisdictionis
exercent. Ea propter Archidiaconum in presbyterum pro-
moveri non est honorem ejus augeri, sed minui. Licet enim
in adeptione potioris gradus possit in quibusdam, sicut teti-

gimus, locum habere coactio, tamen quod quis a superiori

 :

380 PETRI BLESENSIS

statu descendere compellatur, expresso scimus contraire

decreto. Sicut apertissime liquet ex epistola Gregorii Papse
ad Joannem Syracusanum Episcopum, quse sic incipit:
Quorumdam ad nos relatione pervenit. Et ex illo noto et
solemni capitulo Augustini : Displicet tibi. Quomodo ergo
destituetur quis a gradu, quem canonice adeptus est, maxi-
me quum ex ipsa destitutione decrescat? Nam in Cabi-
lonensi Concilio jure communi sancitum est, ne quod aliquis
legitime obtinuit, nisi gravi culpa interveniente, amittat.
Hic vero quaedam honoris amissio est nam : si diligentius
attendatur Archidiaconorum prseeminentia, et depressio
simplicium sacerdotum, qusedam degradationis species est
in Archidiaconis ista promotio. Ut autem de jure civili

quaedam ad propositum a similibus inducamus Ulpianus :

disputans de curatore bonis dando, refert Cassium scribere,

neminem invitum cogendum fieri curatorem: et subjungit:
Voluntarius ergo quaerendus est. Credo autem, quod sacer-
dotes animarum curatores sunt. Unde et Ambrosius dicit
Necesse est, ut munda sit sacerdotis manus, quse salutem
animse curat. Et Salomon : Maxima peccata cessare faciet
curatio. Item compellere aliquem ad tyrocinium, Justinia-
nus inter turpitudinis causas enumerat nam et hoc ipsum :

crimen concussionis importat. Quae ergo ratio est, ut Ar-

chidiaconus sub tanto discrimine animae sic ascendere aut
potius descendere coarctetur ? Apostolus quidem monet,
ut unusquisque in sua vocatione permaneat. Et ad Ephe-
sios loquens juxta distributionem S. Spiritus in Ecclesia
Dei officia diversae professionis assignat, ut regina stans a
dextris sponsi multiplici varietate ordinum sit ornata. In
figura hujus rei Dominus in libro Numeri circa tabernaculi
ministerium diversa distinguit officia, ut sint alii Levitre,
alii Meraritse, alii Gersonitse, alii Caathitse, alii veroAaron-
itse. Nec erat ibi ordinum alteratio, ut unus ordo ad al-
terum transiret, nisi hoc urgentissima ratio dispensationis
exigeret. Postremo nullus sumit sibi honorem, sed qui
vocatur a Domino tanquam Aaron et ideo forte adhuc :
 :

EPISTOL^. 381

inter Levitas, et non inter Aaronitas sors et conditio vestra

esset, nisi Dominus dixisset vobis Amice, ascende superius,
:

et sic vos Pontificalibus infulis induisset. Benedictus autem

Dominus, qui elegit vos in sacerdotem sibi, sufficientem et
idoneum ad dandam scientiam salutis plebi ejus, ad prsedi-
candum annum placabilem Domino, ad benedicendum po-
pulis in monte Garizim, efficacem convertere incredulos ad
prudentiam justorum, et parare Domino plebem perfectam.
Vidimus quamplures in Ecclesia Romana in ordine Diaco-
natus usque ad aetatem decrepitam, et exhalationem ex-
tremi spiritus ministrasse. Certe dominus Coelestinus, qui
hodie sedet, sicut ex ipsius ore frequenter accepi, in officio

Levitas sexaginta quinque annos expleverat, antequam

ipsum Dominus in summi pontificatus apicem sublimasset.
Quare invitamur ad sacerdotium inviti ? Certe Josue ponit
in optione populi Israel servire diis Mesopotamiae, sive
Deo. Et nos quidem liberi sumus : non enim accepimus
spiritum servitutis, sed spiritum qui ex Deo est, in quo
clamamus Abba Pater. Ubi autem spiritus Dei, ibi libertas.
Si in hoc spiritu Deus Pater est, et nos ergo fllii. Siautem
filii sumus, et liberi testimonio Christi vocati per Christum
in libertatem glorise filiorum Dei, ut simus filii et hseredes
filii quidem Dei per Christum hseredes autem Christi per
Deum. Nemo igitur quaeso archidiaconos invitos ordinare
prsesumat : coacta enim servitia Dominus non acceptat.
Nimirum obsequia, quae Deo impendimus, non ex opere
sed potius ex voluntate pensantur. Scio autem, quis dix-
erit, Voluntarie sacrificabo Et ego quidem homo sum,
tibi.

non asinus, ut spontaneus inviter ad onera, non compellar

invitus. Solet quidem gentilium tyrannorum profana et
efferata crudelitas sacrificandi necessitatem violenter indi-
cere Christianis. Ego vero Christianus ad sacerdotium
forte cogi potero, sed citra liberae ac devotse voluntatis ar-
bitrium nullis unquam altaribus immolabo. Vale.
 —

382 PETIU BLESENSIS

EPISTOLA CXXIV. ad walterum archiepiscopum

ROTHOMAG. [A.D. 1195.]

Argumentum. —W. Rothornag. archiepiscopum, exulantern ah ecclesia

sua consolatur, ejusque fugam justam fuisse contra obtrectatores

tuetur.

Reverendo patri et domino Waltero Dei gratia archiepiscopo

Rothomag. suus Petrus Blesen. Bathon. archidiac. salutem
et inter adversa constantiam.

Dum inter principes nostros grassaretur iraraanis hos-

tilitas, vos tanquam mediator, tanquam angelus pacis,

varios inter meatus et laboriosos, frequentissime fecistis

excursus. Eo tempore de pace, aut turbatione vestrae

ecclesiae, nec etiam tenuissimus sermo erat. Trium-
phastis tandem de proposito, et per industriam vestram
in tempore iracundise fuistis reconciliatio. Tunc primura
rumor insonuit, quod adhuc ecclesia vestra tempestatis an-
tiquse turbinibus vexaretur. Supervenerunt alii firmiter

asserentes, quod dominus rex ad omnem unguem dis-

sensionis illius scrupulura complanasset. Fuerunt etiam,

qui dicerent ; vos deRothomagensi egres-
provincia
sum in Alemaniam transmigrasse. Postremo retulerunt
mihi secretius quidam de familiaribus vestris, quod do-
minus rex vos de partibus illis revocarat, et ad vestrse vo-
luntatis arbitrium pacem Deo, et vobis honorabilem devo-
tissimus offerebat. Tanta rumorum varietate suspensus
inter eventus ambiguos anxius sestuabam. Scriptum est
enim, rumoribus credi oportere, et non oportere. Quic-
quid autem coelestis dispensatio de vestra peregrinatione
decrevit, mihi accessisset ad votorum plenitudinem, si sola-
tium vobis in hoc vestrse desolationis itinere preestitissem.
Scio quam meritorium et commendabile sit apud Deum et
homines, comitivam praestare amicis afflictis, et maxime
 EPISTOLAS. 383

Dominis, ut quibus in prosperis communicavimus, compa-

tiamur et in duris. Peregrinante Noemi, Ruth Moabitis
ab ejus latere non recessit. Quserit Hieronymus, quid
propter hoc retribuerit ei Deus ? et subjungit : Christus ex
ea nascitur. Experimento noverunt ecclesise nostrae nuncii
missi frequenter ad dominam reginam, penes quam eo tem-
pore conversabar. Vos etiam scire credideram quanto ze-
lo, quantaque industria vestrorum ssepius gemulorum machi-
namenta frustrassem. Teste Petro Capellano ejus, et con-
canonico nostro, quia vos et causam vestram multiplici ra-
tione tuebar, ita quandoque excanduit in me, ut verecun-
diae muliebris oblita in spiritu Hecates vel Tisiphones
contra me probris et contumeliis intonaret. Nunc etiam
dominus Cantuariensis segre fert absentiam meam, gra-
tanter acceptat consortium meum, eique videtur honesta
et utilis mea conversatio circa eum. Sive cum eo sum,
sive cum domino cum
rege, vel alio sum, anima mea vobis-
cum est. Sane Jonathas cum patre suo Saul corporaliter
versabatur, et erat anima ejus cum David. Quum autem
Chusi Arachites David fugienti a facie Absalon, vellet prae-
stare comitivae solatium, remisit eum cum Sadoch et Abia-
thar sacerdotibus, sciens, quod residentia eorum circa Ab-
salon fructuosior esset sibi, sicut postea rei exitus declara-
vit. Viderit prudentia vestra, quid expediat vobis, et mihi.
Ego in vespera vitae meae sum. Votivum mihi est, novissi-

mos dies meos offerre altissimo, qui dies antiquos perdidi,

quia perdite Utinam sic curratis, non quasi in incer-
vixi.

tum sic pugnetis, non quasi aera verberans sic cor ves-
; ;

trum stabiliatis in Domino, ut sitis inter filios excussorum.

Diligenter deliberate vobiscum, et juxta evangelicam para-
bolam sedentes, prius computate sumptus, et videte, si ei
possitis cum decem millibus occurrere, qui cum viginti mil-
libus venit ad vos. Qui ergo arripuistis opus fortitudinis,
fundate intentionem vestram in lapide adjutorii, stabilite
vos in fundamentis Sion, et animum vestrum adversus om-
nes persecutidftes et injurias ad solidum conquadretis. Vi-
384 PETRI BLESENSIS

dete, quod solus Christus, qui summa justitia est, sit in

causa tanti propositi. Verbum enim B. Petri est Si pro :

Christo patimini, beati. Et adjungit: Nemo ex vobis

patiatur, ut fur, aut alienorum appetitor. Mortem siqui-
dem pretiosam facit in confessoribus vita, in martyribus
causa. In omnibus ergo vexillum Christi, et titulum inno-
centiae praeferatis. Novi magnanimitatem vestram : et scio,
quia vestro magno cordi uihil est magnum, nihil grave vel
arduum. Ecclesia quidem, quae est mater nostra, libera
est, sed hodie cogitur ancillari cum Agar. Ideoque migra-
tis, ne videatis ecclesise vestrse mala, sicut propheta lamen-
tatur, et dicit : migravit Judas propter afflictionem et mul-
titudinem servitutis. Sed quum Dathan Abiron turbse
et
populares absorbeantur a terra, et descendant in infernum
viventes, qui irritarepresumunt Aaron sanctum Domini,
qui insurgunt adversus Dominum, et adversus Christum
ejus. Jam per ipsos operatur antichristus mysterium ini-
quitatis. Vos autem viriliter agite, et confortamini, reco-
lentes, quod in Proverbiis legitur, quia nomen Domini
maxima fortitudo autem de angustia liberabitur, et
: justus
tradentur impii pro eo. Ipsi nunc jactitant se prsevaluisse
in vanitate sua, quorum gaudium, ut verbo Job utar, est
adinstar puncti,quorum finis interitus,quorum sepultura se-
pultura asini, quorum retributio ignis et vermis. Inauditum
est, quod ecclesise persecutores ultricem illius manum evase-
rint,qui potentes potenter punit, qui semper superborum et
sublimium colla propria virtute calcavit. Nam si ad tempus
supra dorsum justi fabricare peccatores permittit, ei coro-
nam glorise ex ipsa impiorum malleatione componit. De
his autem, qui sacerdotibus Domini sunt rebelles scribit

Amos propheta, et dicit : Uxor tua in civitate fornicabitur,

filii ac filise tuse in gladio cadent, terra tua in funiculo me-
tietur. In terra polluta morieris, et populus tuus de terra
sua captivitate migrabit. Quidam de familiaribus nostri
principis fugam vestram detractorie arguunt, et ea quae
vobis dictat amor justitiae elationi mentis adscribunt. Sic
 ::

EPISTOLiE. 385

de suorum dentium sanitate gaudeant, sicut ista ex affectu

filiali pronunciat. Certe nemo sapiens vestrum causatur
egressum : docet enim Dominus de una civitate in aliam
fugere. Ipse quandoque a Judseorum facie se abscondit,
et ejus imitator apostolus persecutores suos in sporta de-
missus evasit. Sancta vero est et Deo accepta elatio, con-
tra malitiam superbiae, divitias et honores, atque principum
familiaritatem propter justitiam contemnere : nobilis super-
bia est, nobilissima vero, si ipsa confusio contemnatur in-
confusibiliter propter Christum, qui sicut apostolus scribit,
proposito sibi gaudio crucem confusione con-
sustinuit
tempta. Apostolis et apostolicis viris a Domino dictum
est, Fortitudinem gentium comedetis, et in gloria eorum

superbietis. Sapientia etiam in libro sui nominis dicit

Apud me sunt opes superbae, et gloria. Vos autem hanc
habere superbiam quibusdam viva voce respondi, et quia in
transitu festinabant, ego eos persecutus sum litteris, quse
adhuc extant, in quibus animi vestri dotes aperte de-
scripsi, et qualiter vobis olim lenocinante dignitatis fas-
tigio, et prosperitatis aura statum conscientise vestrse ven-
movere non potuit sed eratis, sicut
tosse laudis extollentia ;

Petrus apostolus docet, forma gregis in populo, vestrisque

subditis secure cum Paulo dicere poteratis Non, quia :

dominamur fidei vestrae, sed adjutores sumus gaudii vestri

Non ambuletis in magnis et mirabilibus super vos quo- :

dam enim eleganti artificio ministrandi in divitiis et hono-

ribus sensistis humiliter, et omnem in potestate gloriam re-
pressistis. Si ergo detractores, sicut apostolus dicit, Deo
odibiles vos depravant : verbum Isaise, dicentis
recolite :

Opprobria et blasphemias eorum ne timueritis, in proximo

est, ut obstruatur os loquentium iniqua. Adhuc responde-
bitis exprobrantibus vobis verbum : Non est servus major
domino suo. Christus pro nobis opprobria non erubuit :

nec vobis erubescenda sunt pro Christo. Si perversa ma-

lignitas subvertere cogitat ecclesiae dignitatem ; cogitat
e contrario Deus eam in statum erigere meliorem : nec du-
3 D
386 PETRI BLESENSIS

bium est, quin cogitatio divina praevaleat. Juravit enim

Dominus exercituum dicens Si non, ut cogitavi, ita erit, et
j

quomodo mente tractavi sic eveniet Si totum mare hujus ;

saeculi contra ecclesiam fervens ebulliat et feratur in im-

petu, Christus ambulat super aquas : ventique et mari obe-
diunt ei. Quod si Christus in navi dormiat, excitetur ora-
tionibus clamantium : Exurge, quare obdormis Domine ?

Tempore diluvii concussa inundationibus arca erecta est in

sublime. Ejus enim concussio, ipsius erectio est : quia
sicut B. Hilarius dicit, proprium est ecclesiae, ut tunc vin-
cat,quum laeditur tunc intelligat, quum arguitur, tunc se-
;

cura sit, quum deseritur,tunc obtineat, quum superata vide-

tur. Arca fcederis quandoque ab allophylis capta et posita
juxtaDagon a virtutibus non cessavit, tandemque in Hi-
erusalem cum multa exultatione reducta est. Rogo igitur,

ut non deficiat nobilis conscientise vestrae status, sed ponite

cor vestrum super vias vestras. Si audieritis superbiam
Moab, scitote, quia major est superbia ejus, quam fortitudo
ejus. Sane, in quo judicio quis judicaverit, judicabitur, et
mensuram recipiet pro mensura. Spiritus sapientis est,
qui dicit : Per quse peccavit quis, per hsec et punietur.

Pharao submersus est, qui submerserat infantes Hebrseos.

Goliath occisus est gladio, quo David appetierat. Aman
in cruce suspensus est, quam paraverat Mardochseo. Si
vestra spes in Christo radicata est, convalescet ad palmam,
fructificabit ad gloriam. Deus autem, qui vos virtute prae-
cinxitad bellum assistendo, instruendo, confortando vos
promoveat ad triumphum. Vale.

EPISTOLA CXXV.— ad eundem.

Argumektum. — Monet eundem, ut in exilio suo otium sedulo fugiat,

lectionique divinarum htterarum et orationibus, quarum utilitates hic
describit, vacet.
 ::

epistoltK. 387

Reverendo patri et domino Waltero Dei gratia Rothomag.

archiepiscopOy suus Petrus Blesen. Bathon. archidiac. salu-
tem y et desolationis solatium.

Monueram vos frequentibus epistolis ab occupatione

curiali desistere, et redimere tempus, quia dies mali sunt
nescio tamen, si commonitorias illas receperitis : mihi enim
non nisi semel, et breviter respondistis. Benedictus autem
Dominus, quia tandem extorsit necessitas, quod non pote-
rat obtinere devota supplicantis humilitas. Detinebant
vos, administratio dignitatis, Regisque familiaritas, et
caetera, sicut Apostolusimpedimenta hujus mundi,
dieit,

quse, quasi compedes aurei, etsi minus displiceant, magis

nocent. Non sustinet Dominus tempus poenitentise debi-
tum curiositati ulterius indulgeri, et quem lectioni et ora-
tioni vacare divina mansuetudo monuit, coactio ejus vio-
lenta induxit. Sic loquitur Dominus per prophetam
Vivo ego, dicit Dominus, quia in manu forti, et brachio
extento, et in furore meo regnabo super vos, et subjiciam
vos sceptro meo, et inducam vos in vincula foederis mei.
Donum quidem Dei perfectum est, et descendens a Patre
luminum, quacunque ex causa vacare et videre, quam sua-
vis est Dominus. Quia ergo exercitatum habetis in sacro
eloquio intellectum, habeatis in tribulatione malorum et
dolore sacrae Scripturse solatium. Scriptura est cithara
David, per quam Saulis insania temperatur. Scriptura
est vomer Samgar aratorius, quo terra nostri cordis excoli-
tur, quo sexcenti sternuntur Philistsei, et in fugam alii
convertuntur. Hsec est maxilla asini, in qua Samson si-
tiens reficitur, et mille allophyli occiduntur. Sit ergo
sacra lectio vobis cibus, gladius, medicina, requies. Cibus,
quia non in solo pane homo, sed in omni verbo quod
vivit

procedit de ore Dei nec tantum cibus, sed vita et spiritus,

:

sicut veritas dicit Verba quse ego loquor, spiritus et vita

:

sunt. Haec est mensa tabernaculi contra Aquilonem posita,

 388 PETRT BLESENSIS

ut quisque dranes tentationes in ea securas excipiat, sicut

scriptum est : Posuisti in conspectu meo mensara adversus
eos, qui tribulant autem consistant adversura vos
me. Si
castra, si exurgat adversum vos prselium, sit in raanibus

vestris gladius Spiritus sancti, quod est, verbum Dei. Si

infirmantur genua vestra, si dissolutae sunt manus, si moti
sunt pedes, si effusi suut gressus vestri, confidite quia
verbo Domini cceli firmati sunt> Si anima obdurescit ad
lachrymas, et coelum aeneum dederit Deus, ut ros spiritualis,
aut pluvia non descendat, emittet Dominus verbum suum
et liquefaciet ea, et in verbo eraittet spiritum, et fluent
aquae : imo iluent aromata ipsius, ut conversatio vestra, et

vestrorum odorem suavitatis effundat. Non sitis in exilio

otiosus, nisi negotium animae otium censeatis. Otium
enim sine litteris, Hieronymo teste, mors est, et vivi homi-
nis sepultura. Vacatioasollicitudinibussaeculi, otium est,
de quo Salomon dicit : Sapientia scribitur in otio, et qui

minorantur actu percipiunt eam. Ideo discipuli Domini

in sabbato, in die scilicet otii transeuntes per sata fricabant
spicas, et vescebantur eis. Subtiliores enim sententize de
occultis educuntur in tempore cessationis, quibus animae
saginantur. Porta, quae in Ezechiele respiciebat ad Orien-
tem, non aperiebatur, nisi in sabbato. Anima enim sab-
batisante a concupiscentiis saeculi, sapientia Dei liberius
inquirenti se aperit, familiariusautem pariter conversantur
contemplatio et oratio. Urgente namque necessitatis in-
stantia, viriliter ad orationis arma currendum est. Nam
Israel miseriarum cumulo ingruente ad tabernaculum
foederis properabat. Orationis efficacia magna est. Iratus
erat populo suo Dominus, stetitque Moyses in confractione,
et placatus est Dominus. Pugnabat Israel contra Ama-
lech, Moyse erigentemanus praevalebat Israel, eo autem
reraittente manus Amalech obtinebat. Quidam justus
credens se orationibus a malignitate detrahentium liberari
dicebat : me diligerent, detrahcbant raihi ego
Pro eo, ut :

autem orabam/ Quam multum valeat deprecatio justi,

 —

EPISTOL^E. 389

manifestat Elise oratio, qui coelum pro arbitrio suo ad bene-

ficium pluvise claudit et aperit. Oratio, qu?e assidue fiebat
ab Ecclesia pro Petro, eum a vinculis liberavit. Et Christus
Apostolis dicit : Vigilate, et orate. Vidua ab aliquo judice
de adversario suo, mediante orationis instantia obtinuit
ultionem. Amicus Evangelicus importunitate tres panes
obtinuit. In Ecclesiastico de oratione scriptum est : Ora-
tio humilis penetrat nubes, et non discedet, donec aspi-
ciat eum altissimus. Oratio autem suas circumstantias
habet, instantiam, humilitatem, jejunium, et csetera muni-
menta virtutum. Propterea Propheta dicit : Sicut pullus
hirundinis, sic clamabo, meditabor ut columba. Unura
non nisi in oratione ejicitur daemonium, quo
noveritis, quia
vexamur. Vos ergo sicut Apostolus dicit, sine inter-
missione orate, quamdiu persecutio non est intermissa.
Invalescente enim oratione cessabit quassatio, Publicanus
justificatus deseendet, absolvetur peccatrix, et Chananese
dicetur : Fiat tibi sicut vis. Ego autem in omnibus Ec-
clesiis, quibus vinculo fraternitatis, aut familiaritatis con-
strictus sum, orationum suffragia vobis devotus imploro.

EPISTOLA CXXVI. ad r. glocestri^ abbatem.

Argumentum. — Odonis nobilissimi viri in episcopum Parisiensem ex

Cantore Bituricensi electi vitam moresque, quod R. abbas peti-
verat, describit.

Reverendo patri domino R. Dei gratia Glocestrice abbati

et

P. Blesensis Bath. archid. salutem in eo, sine quo non est

salus.

Qu^ERiTis, utrum novum hunc Parisiensem Episcopum

noverim, et quid de vita et moribus ejus sentiam, et quid
de ipsius electione audiverim, vobis scripto petilis aperiri.
Curiosi hominis est ista inquirere: sed scio, quod vestri
390 PETRI BLESENSIS

Domini Henrici, beatse memoriae, nuper Wigorniensis Epi-

scopi amor et devotio, ista inquirere vos compellunt. Scitis
enim, quam placide, quam devote totus spiritus ejus re-
quiescebat super Odonem Cantorem Bituricensis Ecclesise,
eratque in votis et deliciis ejus ipsum cum fratre suo Bitu-
ricensi Archiepiscopo, quoties se offerebat opportunitas
multiplici prseconio recensere. De vita ipsius, quod novi,
de ipsius autem electione referam quod audivi. Mauritio
pise recordationis exempto de corpore mortis hujus, Pari-

siense capitulum de alterius substitutione tractabat. Erant

quidam filii, et hseredes Simonis Magi, qui licet religionis

professores, multorumque inveterati dierum, cum pecuniis

tamen, quas congregaverant, propter hoc a diebus antiquis
se ad nundinas illius electionis accinxerant, et per quosdam
Giezi successores titulum de contrahenda emptione fre-

quentius iterabant. Porro in tam electa congregatione

prudentum, versutia mercalis elusa est, et illis qui sola lici-

tatione obtinere sperabant, et tanquam stipitibus veternosis,

sterilibusque rejectis ducti odore Odonis, quasi agri pleni,
cui benedixit Dominus, eum sibi communi assensu ponti-
ficem rapuerunt in exultatione universse terrse. Conglorior
ejus glorise, si qua tamen gloria ejus intelligi potest, quem
ad cathedram traxit invitum publicus favor communisque
devotio. Electus quippe est votis omnium, sed non suis, et

commendabili quadam intrusione adeptus est dignitatem,

quae tanto eum sequebatur instantius, quanto eam humilius
fugiebat. Circa primitias studiorum ejus, et tyrocinia mi-
litise scholaris adhuc infirma et rudia novi eum, et devote
dilexi Parisios, ubi magis spirituali unctione, quam eru-
ditione magistrali puer litteras rapiebat. Nam inter exer-
citia liberalium facultatum doctrina ccelestis meliora ei cha-
rismata influebat. Propterca super senes intelligens, pue-
ritiae dies antiquabat moribus, tempora prseveniebat meritis,
et quod deerat setati, virtutibus compensabat. Ssepe re-
tulit mihi secretius Petrus quidam de Verno paedagogus
ejus, discipulus autem et familiaris meus, quam sollicite,
 EPISTOLJS. 391

quam devote, occulte tamen, et raptim se in operibus pie-

tatis adhuc puerulus exercebat. Eleemosynas vero fre-

quenter condiebat lachrymis, et pietatis adipe, holocausta

misericordiae impinguabat. Pueritiam salutaverat, quumque
jam in ejus facie pubescentis adolescentise lanugo vernaret,
sedem Apostolicam visitavit, eo, scilicet, tempore, quo Gre-
gorius octavus successit Urbano. Eram tunc in curia, et
vidi, nec invidi, quod honor ei a summo pontifice, patri-

busque conscriptis exhibitus non multum inferior episcopo-

rum reverentia videbatur. Sane spiritus sanctus bonarurn
mentium institutor, virtutum plantaria in eo multiplicabat
usque in virum perfectum. Videns autem, quse a Deo
donata sunt ei, coepit supererogare collatis. Quumque vas
suum in sanctificatione et honore ab infantia possedisset,
insolentiam tamen carnis, et extraordinarios ejus motus,
quadam praeeminentiae auctoritate cohibens, ipsam vigiliis,

jejuniis, disciplinis ancillari cogebat. enim

Sciebat conti-
nentiam optimam esse balsami speciem, quse carnem a cor-
ruptione conservaret. Alii currentes ad diripiendam prse-
dam hujus sseculi, qusestum reputant pietatem : iste vero
uberem reditum. quem in Anglia possidebat, prudenti
consideratione dispersit, dedit pauperibus, tresque scholares
indigos quidem, sed industrios et honestos propria exina-
nitione ditavit. Caeterum fidejussor pauperum Deus aliud
ei beneficium tempestivum non sine magna fcenoris acces-
sione redhibuit: et quia super pauca fidelis fuerat, eum
supra multa constituit. Qui ergo, sicut lignum quod ad
humorem mittit radices, in Ecclesia Bituricensi fructificari
coeperat, nunc Parisios a Domino transplantatur, ut fructum
plus asserat, ut lucerna super candelabrum posita gloriosius
cunctis irradiet, cujus lumen sub modio sollicitus
humilitatis
a communis famse palpebris abscondebat. In episcopum
denique consecratus nomen suum, sicut publice dicitur,
operibus interpretari non cessat, fidelisque sequester inter
Deum et homines vota populi offert, et populo gratiam Dei
refert, vigilantia jugi reducens in viam justitise, quos inde
 —

392 PETRI BLESENSIS

versutus impostor abduxerat. Bituric. Archiepiscopi frater

est, atque de illustrissimis principibus originem trahens,
hinc regis Anglise consanguineus, inde Francorum Regem
linea generis propinquiore contingit: suse tamen fastigium
parentelse nobiliore quadam animi generositate fastidit, et
ex ipsius contemptu, judicio eorum, qui rectius sapiunt, sui
generis eminentise plurimum superaddit. Vale.

EPISTOLA CXXVII. ad odonem parisiensem

episcopum. [A.D. 1197.]

Argumentum. — Petit amicitiam cum Odone novo episcopo a pueris

contractam confirmari, eumque hortatur, ut suo officio episcopali
faciat satis.

Reverendo patri, et domino Odoni Dei gratia Parisiensi

Episcopo, suus P. Bles. Bath. archid. salutem, et si quid
dulcius aut desiderabilius est salute.

Inter desiderabilia hujus mundi quadam speciali affec-

tione versatur in votis meis ire et videre desideratissimam

mihi faciem vestram. Credo enim, quod conscientia secura
Deo cantare possitis cum Propheta David: Qui timent te,
videbunt me, et lsetabuntur. Sed distantia interveniente
locali, clausura etiam maris, et prohibitione majorum, co-

arctatur propositum sestuantis affectus citra limites facul-

tatis. Teste Apostolo, caritas nunquam excidit: ideoque
confidentius peto, ut illa dilectio, quam mihi tenerior setas
primitiavit in vobis, a suse originis integritate non claudicet,
sed aspirante dignatione vestra in commercium mutuae ca-
ritatis, contractum amicitise fortius convalescat. Sitis
et

quaeso successor et continuator illius gratise, quam proximi

et intimi vestri mihi super omnem meritorum meorum
exigentiam consueti sunt exhibere. Rex Angliae Henricus
 EPISTOL.E. 393

II. consanguineus vester, me primus in Angliam traxit,

cujus munificam et magnificam manum frequenter expertus

ex ipsius amissione didici, quanta mihi obvenisset commo-
ditas ex diuturnitate viventis. Surrexit autem novus Pha-
rao, qui non cognovit Joseph, et utinam in tam longa
peregrinatione mea nullus me hominum cognovisset. Eram
quandoque de morte illustrissimi regis consternatus animo,
et mcerore confectus, atque Anglia salutata prae taedio animae
alias transmigrassem, nisi Domini Wigorniensis, et Domini
Dunelmensis, et Archidiaconorum ejus tunc viventium
grata et amplectenda familiaritas me ab illa et omnium de-
solationum molestia relevassent. Quae enim pressura ita

gravis et importabilis esse posset, quam suo colloquio,

auxilio, consilio et solatio tanti viri non levigarent, qui mihi
tranquillabant omnes infortunii motus, et in terra peregri-
nationis meae patriam faciebant ? Sed praecisa est velut a
texente vita eorum, et crudelis sicaria mors me perimere
credidit, in eis mihi surripiens vivendi solatium. Gratias
autem ago Deo, qui adversus necessariae fatalitatis urgentias
benigne pro afflictis verbum Amos
excipiens suscitat juxta
de filiis prophetas, et de juvenibus Nazaraeos. Pro patribus
nascuntur filii, pullulatque de novo seges gloriosa nepotum,
et evanescentibus amicis veteribus novorum progenies adul-
tiores et dulciores fructus amicitiae coalescunt. Quia igitur
secundum nomen magnorum, qui sunt in terra, magnificavit
vobiscum Deus misericordiam suam, qui fuistis magnus in
minimis, sitis major in magnis nunquam vestra nobili-
:

tas ab avita magnanimitate degeneret. Cordi magno nihil

est magnum. Quaerite non datum, sed fructum : nec vo-

bis vos, sed omnibus vivere cogitetis. Testimonio Pauli,
Christus heri et hodie, ipse et in aeternum. Qui vos ad
magna provexit, ad majora servavit. Expedit tamen, ut
sitis indefessus exhibitor gratiarum, ut Deo detestabilis in-

gratitudo, nec etiam in modico circa vos praesumat irrum-

pere, sed ei semper vos offeratis obnoxium, cujus beneficiis
etiam angeli se impares recognoscunt. Vale.
3 E
 —

394 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA CXXVIII. ad guillelmum archiepiscopum

SENON.

Argumentum. — Queritur promissa ab archiepiscopo Senonensi sequo tar-

dius praestari. Proniiserat autem se eum in familiam suam recep-
turum, et beneficio ecclesiastico ornaturum.

Venerabili patri et domino Guillelmo Dei gratia Senonensi

archiepiscopo, Petrus Blesensis salutem, et se totum ad
pedes.

Expectans expectavi Dominum meum diu, nec intendit

mihi. Sperabam quod daret effectui verbum suum, et
gratiam, quam mihi M. Gerardus ex parte ipsius nunciave-
rat operibus exhiberet. Eram in amaritudine inulta, sed
magister G. mihi grata et dulcia nunciavit, ita quod secun-
dum multitudinem dolorum in corde meo consolationes
ejus laetificaverunt animam meam. Morosa quidem et in-
certa voti mei completio me quasi in frixorio decoquebat,
et si diutius sic mecum viveretur, et in talibus esset vita
spiritus mei, longe dulcius esset mihi mori, quam morte
continua vivendo torqueri. Verumtamen si non es oblitus
misereri, si cogitas, ut complacitior sis adhuc, assigna tuis
obsequiis mese residuum senectutis. Recordare quia venit
tempus miserendi, quia venit tempus. Jam advesperascit
mihi, et vitae mese inclinati sunt dies : ut verbis Job utar,
rugse niese testimonium dicunt contra me, et canities an-
nunciat senectutem. Me ad obsequium suum plerique
Magnates promissionibus suis et donis alliciunt, sed vestra
promissio, et nativi dulcedo aeris me fortius trahunt, et
maxime prsebendse Carnotensis desiderium, in quo mihi
spem dedistis, et ideo uberes et certos reditus vestrse
nudae pollicitationi posthabui. Nam, ut verbo Gedeonis
utar, melior est mihi racemus Ephraim, super vindemiis
Abiezer. Melior est mihi dies una in atriis tuis super
millia. Melior est mihi et acceptior apud vos medio-
critas, quam apud alios divitiarum effusa infinitas. Quo-
 —

EPISTOLZE. 395

niam igitur impendistis hactenus animam meam, nec ullam

per nuncium meum de vestra voluntate certitudinem re-
portavi, ne cor meum ulterius fluctuet in incerto, ibo et
visitabo, quem anima mea. Dominus autem qui
diligit

pascit me a juventute mea prosperum faciat iter meum, et

adimpleat me lsetitia cum vultu tuo quia vultum tuum,:

Domine, requiram. Yale.

EPISTOLA CXXIX. ad r. aurelianensem archid.

Argumentum. —
Graviter invehitur in R. Aurelianens. archid. quod
pestem Simoniacam in Ecclesiam induxerit, eamque multis exemplis
ostendit esse execrabilem.

Carissimo domino et amico R. archid. Aurelian. magister

Petrus Blesensis salutem in auctore salutis.

In te, dum esses parvulus, generosae indolis primitias

admirabar verumtamen in agro, quem exactissima dili-
:

gentia colueram, inimicus homo superseminavit zizania,

unde et injecta semina diligentise doctrinalis, de quibus in-
crementa frugum justitise fiducialiter expectabam, inlolium
tribulosque degenerant. Hanc quaeso exhortatiunculam
meam amice carissime cum sequanimitate sustineas. Mo-
neo enim te, si forte exaudias, si forte velis avellere iniquas
plantationes. radicesque vipereas, quas non plantavit pater
meus ccelestis, ideoque tanto fortius explantandse sunt,
quanto enormius sunt plantatae. Non parcam tibi, ut par-
cat tibi Deus licet sis major me, et eminentior dignitate,
;

frater tamen meus es. Nolo, ut vox fraterni sanguinis cla-

met ad Dominum contra me. In tertio regum dicit Do-
minus ad filium Prophetse Quia dimisisti virum dignum
:

morte, erit anima tua pro anima illius. Ad omnes etiam

se porrigit verbum istud Jeremiae dicentis Maledictus qui :
396 FETllI BLESENSIS

prohibet gladium suum a sanguine, id est, ab interfectione

peccati. Solebas tibi consuere perizomata de foliis, id est,
de lenitate adolescentise tuse, et setatis lubricum allegare ad
excusandas excusationes in peccatis, sed jam in setatis vi-

rilis plenitudinem Aruerunt folia, quse vitae tur-

evasisti.

pitudinem obtegebant, imo quod deterius est in palpebris

famse communis tuos enormes actus publice et patenter
exponis, ut tibi conveniat, quod scriptum est peccatum :

suum sicut Sodoma prsedicaverunt. Verbum autem Pro-

phetse est Nolite ascendere in Galgala, et ne ascenda-
:

tis in Bethaven in quo prohibemur nostrum publicare

:

peccatum, ne simus aliis ruinse occasio, et perditionis

exemplum. Osee propheta sub typo Israel adloquitur
ad animam publice delinquentem dicens Si deliquisti Is- :

rael, non delinquat saltem Juda. Utinam lectioni assues-

ceres frequens enim lectio mores eliminaret incultos, et
:

regulam debitse correctionis induceret. Certe Josias rex

Juda, quum in ejus pr^esentia Deuteronomium legeretur,
licet puer esset, audiens comminationes legis, timore percus-
sus est, scissisque vestibus sedit, et flevit coram Domino, eo
quod non observasset prsecepta ipsius. Percussit itaque
fcedus coram Domino, quod ambularet in omnibus pra>
ceptis ejus, ejecitque omnia vasa immunda de domo Do-
mini, altaria etiam lucosque destruxit. Tu vero sordes
avaritiae, et immunditias simoniae ab ecclesia Dei non ejicis,

sed inducis : quum scias Dominum adversus venalitates hu-

jusmodi graviter excanduisse, et tanquam abhorrendas abo-
minationes in animalibus ejecisse flagellis. Etnunc acuit,
ut fulgur, gladium suum, ut carnes devoret gladius ejus,
ignisque consumat usque ad inferni novissima. Tetendit
arcum suum, et in co paravit vasa mortis adversus eos,
quos posuit capita et cardines aliorum. Verbum Amos
prophetae est Vidi Dominum stantem super altare, et
:

dixit Percute cardinem et amoveatur subliminare ejus.

:

Avaritia enim in capite omnium et ego interficiam eos :

gladio. Avaritia hsec Simoniaca ipsa est vermis, et inter-

 EPXSTOLJi'. 397

ficiens, bruchus pessimus, aerugo et tinea cordis, quae bona

omnia seruginat et consumit.
"

Nobilis ecclesiae quondam venerabile nonien

Prostat, et in quasstu pro meretrice sedet.

Et unde tibi amice carissime obrepsit hsec pestis ? Quis

te fecit discipulum Simonis, et Giezi successorera ? Quis
te constituit emptorera leprse, et spiritualis olei vendi-
torem ? Non poterant tibi sufficere reditus canonice ac-
quisiti, et ecclesiasticae facultates, nisi sedificares Sion in
sanguinibus, atque venalitate execrabili, et damnabili quse-
stu divitias congregares ? Usu et experientia quotidiana
cognoviraus spiritualium venditores, quanto
.
Plures opes accumulant, tanto
majori semper egestate confundi.
Non habet eventus sordida praeda bonos.
Et ideo quandoque
Qusecunque maligne
Traxit avaritia luxu pejore refundit.

Achan de anathemate Jericho tulit, et lapidatus est.

Chore spirituale officium usurpavit, et igne ccelitus misso

consumptus est. Jason ab Antiocho sacerdotium emit, et
extinctus est ignis quem accenderat Jeremias. Saul mu-
nera detulit ad Prophetam, et in ira Dei constitutus est.

Jeroboam omnibus, qui manus ei implebant, sacerdotium

conferebat, et domus ejus subversa est. Balthasar, quia
vasis tabernaculi abutebatur, captus et occisus est. Da-
than et Abiron a terra absorpti sunt, quia spirituali officio
sunt abusi. Deterreat te quseso lapidatio Achan, incendium
Chore, lepra Giezi, et pecunla Simonis, reprobatio Saulis,
subversio domus Jeroboam, ruina Dathan et Abiron, ex-
tinctio ignis sub Jasone. Ille ignis est Spiritus sanctus,

qui per malitiam in vobis extinguitur ; ideoque scriptum

est : Spiritum nolite extinguere. Cedat tibi ad documen-
tum discrimen alterius, et non tuum. Aliorum pcena te
instruat, ne similiter puniaris. Mulctato enim pestilente,
sapiens sapientior erit : lavabitque justus manus suas in
sanguine peccatoris.
 —

398 PETRI BLESENSIS

EPISTOLA CXXX. ad joannem carnot. episcopum.

Argumentum. — Furgat se caluninia quorundam, qui divulgarant eum

contra Joan. episcopum Carnotensem, pro pra>positura Carnotensi
subsidia regum, comitum, et papae implorasse. Nepotem episcopi in
gratiam receptum gaudet, et se ei deditissimum ob beneficia accepta
declarat.

Dilectissimo Patri suo et unico redemptori suo post Deum

Joanni Dei gratia Carnotensi episcopo Petrus Bles. Can-
tuar. archiepiscopi cancellarius salutem in vero salutari.

Audivi, et turbatus sum vehementer, quia quidam de-

tractores Deo odibiles, sicut dicit Apostolus, vestrae gratise
serenitatem mihi obnubilare conati sunt, ex bonitate vestra
sumentes occasionem malitia3, ut quia vos altissimi miseri-

cordia votis meis quandoque facilem et benignum exhibuit,

imo longe, dissimili facilitate vos contra me possint
simili,

ad odium inclinare. Ausus est susurro et bilinguis mihi

turpitudinem negotiationis imponere, existimans inique
quod essem sui similis. Si enim in rebus ecclesiasticis
cognovi negotiationem, non in potentias Do-
introibo
mini memoreturque injustitise meae solius et non mise-
ricordire suae. In ccelis Christum, in terris habeo con-
scientiam innocentise nieae testes, ut in ore duorum aut
trium testium stet omne verbum. A prgeposito domino
Roberto nepote vestro, prseter cujus conscientiam nihil
factum est, veritatem diligentissime inquiratis, cujus testi-

monium me invoco, quia sicut publice dicitur, citra

contra
tamen meritorum meorum exigentiam, gravissime offensus
est mihi. Nomen enim meum multipliciter attentavit lingua
dolosa, et elongavit a me amicum et proximum. Verum-
tamen salvum faciet Dominus nlium pauperis, et humi-
liabit calumniatorem, et mendaces ostendet, qui macula-
verunt innoxium. Illud in stuporem mihi vertitur, et

supcr omnia in dolorem, quod circumspectissimse prudcn-

 EPISTOL^. 399

ti&e vestrse potuit persuadere liumana versutia, me vel contra

honestatem aliquod contraxisse commercium vel contra vos
a Romana curia litteras impetrasse. Nunquid gloriabitur
securis contra eum, qui incidit in ea? quomodo se elevet
contra elevantem se baculus, qui utique lignum est?
Sic esset, si ego carnalis et venundatus sub peccato insur-
gerem adversus Deum, et adversus Christum ejus, et adver-

sus eum qui ab opprobrio et exilio me redemit. Scio, et

recolo incessanter, quee et quanta feceritis mihi. Unde
cantabiles mihi sunt et erunt semper miserationes vestrse in
terra peregrinationis mese. Non enim dilexistis me, quia
prior dilexerim vos : sed dilexi vos quia dilexistis et prae-
venistis me in benedictionibus vestris. Scio, quid boni
feceritis mihi, scio quid feceritis toti terrse, scio quid feceri-
tis domesticis hostibus vestris, et meis, qui certe securissime
possum cum propheta dicere de vobis: Dominus Sa-
nisi

baoth reliquisset nobis semen sanctum, sicut Sodoma facti

essemus, et sicut Gomorrha similes fuissemus. Ego interim
sustineo patienter, donec consilia eorum, qui dicunt bonum
malum, et malum bonum, exsufflet et dissipet Dominus;
evertet enim impios, et non erunt. Sapientia autem vestra
vincat malitiam : et si ad voces adversariorum meorum
exarserit in brevi ira vestra, cogitetis, ut complacitior sitis

adhuc, nec vestras a me servo vestro misericordias abscin-

datis. Ego enim omni censurse et correctioni vestrse me
offero, si in aliquo vos offendi. Utinam corripiat me
justus in misericordia et increpet me. Quod si in me
corripiendo etiam excederitis terminos sequitatis, hoc ipsum
satis desiderabile reputarem, quia juxta verbum Job : etiam-
si me occideritis, sperabo in vobis. Testimonio enim
Sapientise, Melior est iniquitas quam mulier bene-
viri,

faciens. Dulciora sunt equidem mihi verbera vestra, quam

ubera eorum, qui lacte lamiarum vos pascunt, et qui quan-
doque propinaverunt mihi de calice Babylonis. Illud autem
suavissime fero, et meis etiam annumero votis, si vestrum ne-
potem recepistis in gratiam, dummodo mea conditio non
400 PETRI BLESENSIS

laedatur. Etenim,quod nepoti vestro propitius estis,hoc et na-

tura3 conditio,et ordo postulat caritatis: Apostolo dicente: qui
suorum, et maxime domesticorum curam non habet, fidem
negavit, et est infideli deterior. Imo preces addo devo-
tissimas, si tamen vestri servi preces acceptare dignemini,

ut non revocetis ad animum prseteritos vestri nepotis ex-*

cessus ; in quo enim displicuit, placebit vobis, et ubi super-

abundavit delictum, superabundabit et gratia. Summam

precum et desideriorum meorum sub ea verborum paucitate
concludo, ut me vestrum, imo vestrissimum reputetis. In
proximo enim, Deo dante, me totum Beatae Virginis obse-
quiis deputabo, et vestris, futurus vitula Ephraim docta
diligere trituram, thesaurum et gloriam meam constituens
in eo, qui potens est depositum meum servare in diem
illum, et in vobis, cujus vita, cujus conversatio, cujus verba
mihi pretiosissima. Quis enim thesaurus pretiosior esse
potest, quam prudentia verba et sermones illius audire, qui
sermone et opere semper ad vitam sediflcat, cujus verba,
spiritus et vita sunt, juxta verbum thesaurus
Sapientise :

desiderabilis requiescit in ore sapientis. Ad hunc thesau-

rum sitio et desidero, sicut cervus ad fontes aquarum ad :

hunc veniam, et in eo vivam et moriar, quicquid frendeant,

aut grunniant immundissimae sues, quicquid venenose con-

fingant nequissimi detractores. Ibo in proximo, duce
Christo Jesu, et vincam in simplicitate versutiam, impa-
tientiam mansuetudine, veritate fraudem, humilitate super-
biam, malitiam bonitate. Secundo, aut tertio quaeso hanc
relegatis epistolam, quae de atramentario doloris scripta est,

et de angustia spiritus emanavit. Valeat carissimus Domi-

nus meus, et omnes qui eum diligunt ex affectu. Valete.
 — :

EPISTOL.E. 401

EPISTOLA CXXXI. ad e. priorem de monasteriolo.

Argumentum. —Arguit nepotem monachum, quod neglecto studio sa-

crarum litterarum et solitudinis, ambiat amicitias principum et
mundi.

M. Petrus Bles. Bath. archid. dilecto et prcedilecto nepoti

suo E. Priori de Monasteriolo, salutem in auctore salutis.

Si ea quae scribo, austera tibi videntur et dura, tu tamen

cum sequanimitate sustineas : nam hsec omnia dictat exube-
rans dilectionis affectio, et ex abundantia cordis os loquitur.
Zelo et sitio salutem tuam in visceribus Christi. Unde et
hujus series exhortationis tota emanat de medullis animae,
et ex adipe Diu obmutui, et siiui a bonis. Eram
caritatis.

enim apud te tanquam vas perditum, quasi mortuus a

corde, utpote, qui tuum dedignabaris avunculum scripto
vel nuncio salutare. Utinam a corde tuo sis mortuus et
vita tua abscondita sit cum Christo in Deo. Super senes
intelligis, et sicut Apostolus ad Timotheum scribit, ab in-
fantia sacras litteras nosti, quibus te et alios potes instruere
ad salutem. Tu vero abjecto prorsus exercitio militise
litteralis magnatum venaris amicitias, et ut placeas principi-
bus ambitiosis curiarum fluctibus te involvis. Porro litte-

ratus, qui non exercet, quasi domus

se lectione assidua
deserta est, in qua juxta verbum prophetse, pilosi clamant
alter ad alterum, et dsemones onocentauris occurrunt. Im-
mundus etiam spiritus domum vacantem invenit, et fre-
quenter ad habitandum in ea septem spiritus nequiores se
assumit. Propter hoc ambis honores, auram gratiae popu-
laris adoras, atque magnatum consiliis te officiose immisces
et omnia gentes inquirunt. Displicet mihi, si, ut
hsec
mundo placeas, Deo displicere non times. Qui hominibus
placent, confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos. Si homi-
nibus, inquit Apostolus, placerem, Christi servus non essem.
3 F
402 PETRI BLESENSIS

Non potes placere Deo et mundo. Qui vult amicus esse

hujus mundi, inimicus Dei constituitur. Quae enim col-
latio spiritus Dei ad spiritum mundi ? sicut lucis ad tene-
bras, sicut Christi ad Belial. Si gloriam, quse ab homine
est quaeris, gloriam illius, qui dat gratiam et gloriam, perdis.
Verbum Christi est: Gloriam ab invicem quseritis, et glo-

riam, quae a solo Deo non vultis. Ipse Dominus gloriae

est,

dicit: Si quaero gloriam meam, gloria mea nihil est. Sit

gloria tua testimonium conscientiae bonae, cui nunquam
communicabit, qui curru superbiae vectus per campum ela-
tionis excurrit. Vereor autem, ne in errore tuo te foveant
sermones adulatoris. Sunt enim qui te palpant dicentes
tibi, euge euge, et addunt cornua peccatori. Isti sunt, qui
in hypocrisi te salutant, habentes osculum in labiis, jaculum
in corde, et in occulta dilectione venenum. Sedechiae Regi
quandoque dictum est : Viri tui pacifici seduxerunt te, et

qui te glorificabant, in errorem inducunt. Utinam corripiat

te justus in misericordia, et increpet te, tuumque caput
peccatoris oleum non impinguet. Dedisti manum monas-
ticae professioni cursum quaeso tuae conversationis attende.
:

Vide, quantum vitae tuae perdideris et quem fructum ha- ;

beas, in quibus nunc forsitan erubescis. Verbum Jeremiae

est Bonum est viro quum portaverit jugum Domini ab ado-
:

lescentia sua: sedebit solitarius, et tacebit, quia levabit se

supra se. Vereor, ne sensu contrario et perverso levaveris
te supra te, non humiliter sentiens, sed exaltans te, am-
bulans in magnis et mirabilibus supra te. Nam a primitivis
adolescentiae motibus jugum Domini quod acceperas, a tuis
cervicibus excussisti, relictaque via, quse ducebat ad civi-
tatem habitationis, secutus es juvenilis devia levitatis. Ex-
traordinariis motibus lasciviae prurientis stimulos addidit
indisciplinata vivendi libertas, et impunitas delinquendi,
quumque sint proni sensus hominis ab adolescentia inmalum,
cujusdam consuetudinis violentia et licentior impetus te

rapuit, tuumque obscurans, et obruens intellectum, ut con-

sentires malitiae, nec sentires : sed quadam assiduitate pec-
 epistol^:. 403

candi velles etiam praecedere quadam semulatione temeraria

malignantes. Ita cor tuum paulatim negligentise subver-
terunt. Mens enim paulatim animus usu conti-
defluit, et
nuato ad deteriora prolabitur. Navis equidem, in sentinam
ejus aqua guttatim influente, latenter et repente submer-
gitur. Novimus autem, quod in terra tua multi sunt
perversores simplicium : unde et a malitia habitantium in
ea multiplicem morum scoriam contraxisti. Erat autem
tolerabilius non arripuisse propositum pcenitentise, quam
post pcenitentiam retro Res magni discriminis est
ire.

ignominiam sEeculi sub religionis habitu circumferre, impie-

tatem sub pietatis umbraculo, et Antichristum sub Christi
vestibus occultare. Utinam vero gustasses, quam suavis
est Dominus, et misericordias ejus experientia didicisses.
Nam si veritas, imo, quia veritas verum dicit, jugum ejus
suave est, et onus ejus leve, sed quibus? non servis, sed
filiis, his, scilicet, qui aguntur spiritu Dei. Isti sunt, qui
spiritu facta carnis mortificant, quorum membra templum
sunt Spiritus sancti. Hi empti sunt pretio magno, id est,
pretioso sanguine Christi portantes et glorificantes eum in
carne sua. Sunt autem qui mortificationem Jesu circum-
ferre decreverant in corpore suo, et quodam torrente malitise
irruentis impulsi, conversi sunt in arcum pravum, facientes
membra sua arma iniquitatis peccato, et exsufflato a se
spiritu Dei, susceperunt in se spiritum hujus mundi, di-
centes anathema Jesu. Quandoque in arbitrio fuit, jugum
Domini non recipere ; semel autem susceptum non licebat
abjicere. Deus ergo nunc exigit oblatum, qui non exegerat
offerendum. Voluntas in necessitatem translata est : et
vinculo professionis arctaris reddere vota, quse distinxerunt
labia tua. Desiderio itaque desiderarem te permanere in
ea vocatione, qua vocatus es secundum mensuram regulse,
qua mensus est tibi Deus. Quod si eam custodire non
potes, impotentia te excusat : si potes eam implere, et non
vis, superbia te condemnat. Si vero alleges te per abbatem
tuum a monasticae legis observantia relaxatum, scias, quod
 ;

404 PETRI BLESENSIS

licet abbati dispensatio credita sit, ea tamen statuere, aut

sustinere non permittitur, quse lucrum impediunt caritatis.

Nulli praelato, aut subdito voluntatem propriam sequi licet.

Nam et monachorum legislator quasi edicto prsecipit ge-

nerali, ut omnes magistram regulam sequantur, et ab hac
lege, nec abbas, nec prior excipitur. Ubi est obedientise
cautio, quam emisisti ? ubi professio, cui manum dedisti ?
Ubi est, quod in regula vestra dicitur, ut omni obedientia
monachus se majori subjiciat ? Verbum Apostoli Petri est:
Castificantes, inquit, corda vestra in obedientia caritatis

ut scilicet subjectus voto alicui, obediat, et affectio filialis

paternam reverentiam semper prse oculis habens, nullis

arctata limitibus se currenti desiderio in latitudinem cari-

tatis infundat. Quod si prselatus injungat, quae saluti

animae obviant, et praecepto Domini adversentur, consilium

in expedito est, ut B. Petri sententia observetur. Deo,
inquit, magis obedire oportet, quam hominibus. Et hoc
ex verbo Samuelis elicitur: Si peccaverit, inquit, vir in
virum, poterit illius propitius esse Deus : si quis autem in

Deum peccaverit, quis orabit pro eo ? Quicquid ergo tibi

prselatus inunxerit, quod animae saluti non obviet, sic illud

amplecti debes, ac si Deus ipse prseceperit. Nam etsi

etiam impossibilia injungantur juxta Regulae tenorem, con-

fidens de adjutoria Dei, ex caritate obedias. Ad prselatos
loquens Dominus dicit : Qui vos spernit, me spernit: et

qui vos audit, me Beatusque Benedictus protestatur

audit.

Deo impendi obedientiam, quse majoribus exhibetur. Per-

niciosum est suum qualitercunque scandalizare prselatum.
Nam super scandalo pusillorum terribilem pcenam statuit
si

"Deus, quid erit de scandalo prselatorum? Sane, in om-

nibus, quae a praelato jubentur, generaliter damnabilis est
contemptus. Et sicut caritas commendat obedientiae me-
ritum, ita rebellio accumulat inobedientise malum. Species
contumaciae est de modo mandati inquirere, hsesitare, dis-
cernere, aut differre. In contractu enim obedientise non
habet disputatio, aut disceptatio locum. Nam si in discus-
 :

EPISTOL^. 405

sionem, seu suspicionem ea quse tibi sunt mandata dedux-

eris, ad lignum scientise boni et mali manum praevarica-
tionis extendis. Nimis delicata est haec obedientia transiens
in deliberativum genus causse. Non est hoc in auditu
auris obedire. Non est hsec regularis obedientia sine mora,
sed astutia tergiversatrix, et aperta superbia. Si autem
vitse nequioris est abbas, ei tamen ex caritate obedire
oportet. Scriptum est enim : Quse dicunt, facite ;
quse
autem faciunt, nolite facere. Contemptum igitur super
omnia cave. Nam etsi Dominus quandoque pro peccato-
ribus, et transgressoribus, testimonio prophetae, rogaverit,
ne perirent, licet pro suis crucifixoribus oraverit; licet ec-
clesia oret pro Schismaticis et Judseis : nec Deum tamen,
nec ecclesiam pro contemptoribus unquam intercessisse re-
peries. Super contumacia tamen et contemptu Sanctorum
Patrum prudentia dispensavit, et contra inobedientise malum
proposita est transgressoribus medicina. Gratias autem ago
Deo, quia, sicut ex quorundam relatione audivi, delicta ju-
ventutis tuse, et honoris ambitiosi nundinas, a primo vitae
maturioris limine salutasti, longique temporis jacturam
fructuoso pcenitentise compendio redemisti. Nunc autem
verbum illud Sapientis a tuse sinu memoriae non excidat
Fili de indulto et propitiato peccato semper sis sollicitus.

Sunt enim plerique, qui ad profectum poenitentiae sibi suf-

ficere credunt, quod a sua turpitudine destiterunt, nec re-
colunt excessus veteres. Quasi spatio temporis evanuerint,
et sola oblivione credunt se cum Domino ad plenum de
suis iniquitatibus transegisse. In persona hujus pcenitentis
Job ad Dominum loquens dicit: Signasti quasi in sacculo
peccata mea. Et Moyses in Deuteronomio Nonne haec :

condita sunt apud te, et signata in thesauris tuis? Non

tam facile sine fletu et gemitu, et cordis acerbo dolore
sanantur, quse coaluerunt in medullis praecordiorum : nec
leviter culpa remittitur, nisi cum quantitate peccati hu-
militas pcenitentise compensetur. Mihi ergo ad votorum
plenitudinem cedit, quod elationis fastus, et ambitionis
406 PETRI BLESENSIS

hiatus sub modestise censura cohibueris. Recolo enim

te olim causari et arguere Deum, quod nullum de tribu
nostra erigebat in cathedram seniorum. Quicquid autem
nunc Deus omnem intellectum meum et tuum
desideres,
in suse obsequium servitutis humiliet et captivet. Tu vero
frequenter ex ipsius papse, qui nunc sedet, ac plerorumque
cardinalium ejus, qui in diebus meis legatione functi sunt,
fratris etiam mei, et abbatis S. Dionysii, aliorumque Mag-
natum, qui in terra sunt, relatione cognoscere potuisti, quod
quum in Sicilia essem Sigillarius, et doctor regis Guillelmi
secundi, tunc pueri, atque post reginam et Panormitanum
electum, dispositio regni satis ad meum penderet arbitrium,
quidam mei aemuli machinantes me a familiaritate regis ex-
cludere, procuraverunt, ut ecclesia Neapolitana me in archi-

episcopum eligeret, ac per majores capituli ordinationem

meam communi decreto et voto unanimi postularet. Vo-
catus autem non ivi : rogatus et tractus multipliciter, non
consensi. Episcopatus quoque Roffensis bis mihi oblatus est,
oblatumque renui, et honorem ex onere metiens motus am-
bitiosos ad sobrios mediocritatis terminos limitavi. Aman-
tissime nepos, utinam modestia vestra nota sit omnibus ho-
minibus. Dominus prope est. Prope est, ut veniat dies
tuus. Et, ut utar testimonio Salomonis Cito et horrende :

fiet judicium his, qui praesunt. Horrendum quippe est in-

cidere in manus Dei viventis, accumulare sibi peccata du-
plicia, flammas gehennales pro iniquitatibus incurrere alie-

nis. Propterea tutius reputem latere et fumare sub modio,

quam ascendere super candelabrum, measque tenebras oculis
intrudere aliorum. In divitiis enim mea lux esset obscuri-
tas, et illuminatio mea in deliciis meis. Multorum siquidem
turpitudo latuit, donec honoris assumptio palpebras vulgaris
famas aperiens in publicam deduxit notitiam, quod status
humilior occultabat: nam dignitas indignos ostendit. Adde
etiam,quod multorum dominatio, est eorum damnatio.
Quot enim paupertas ad ccelum promovet, tot cum dignitati-
bus suis infernus absorbet. Cave igitur, ne absorbeat te
 :

EPISTOL7E. 407

profundum neque urgeat super te puteus os suum. Dies

tuae mortis incertus est : senesque pariter et juvenes mors
amara involvit. Quid facies, quum te a carorum tuorum
consortio resolutionishumanae conditio separabit ? Quum
igitur nigrescere et horrescere cceperit nox aeterna, quum
extra diem te traxerit importunus et crudelis exactor per
irremeabiles semitas tenebrarum, ut te in illud immane et
horrendum chaos in regionem mortis aeternae praecipitet
Qualiter tibi erit, quum ab ecclesia sanctorum perpetua ex-
communicatione praecisus, videbis filium Dei suis militibus
donativa gloriae largientem, tibi cedere ad miseriae cumulum
alienae plenitudinem voluptatis ? O quam lugubre erit vi-

dere, et perdere Deum, atque ante sui Salvatoris perire con-

spectum ! Ubi tunc erunt animositates, et deliciae tuse,
de quibus sola remansit recordatio in tui accusationem, et
obligatio in tormentum? Tota hominis miseri substantia
devorabitur inextinguibilibus flammis, nec erit suppliciorum
modus, vel intermissio, sive finis. Nam ibi finis semper
incipiet, mors non morietur, nec defectus deficiet, ut dam-
nati hominis conditio semper in doloris materiam, et mortis
aeternae pabulum recidivet. Carissime, hsec recole, hsec lo-
quere, et exhortare, teque fratribus tuis amabilem et imita-
bilem exhibens, eos ad vitae bravium coram Deo in justitia
et sanctitate praecede. Coxi pulmentum tibi, et qui tecum
sunt filiis prophetarum: si vero colocyntidas sapiat exhor-
tatiominus blanda, farinam patientiae et devotionis Elisaeus
apponat. Quia vero nulla te salutatione a longo tempore
visitavi, in campum orationis se latius efFudit affectio, ut
litterarum intercurrentium raritatem prolixior epistola re-
compenset. Bene vale.
 •

Pag. 398, 1. 16. Pro Ausus est susurro, &c. usqne ad

et proximum editio Paris. habet h&c qua sequuntur.
Ausus est susurro et bilinguis vestrae discretioni con-
sulere, me ad obtinendam Carnotensis ecclesia? praepositu-
ram subsidia regum et comitum contra vos implorasse.
Credo, si eorum auxilia postulassem, petitioni meae gra-
tanter assisterent. Sed de justitia mea, et vestrae con-
scientise puritate securus emendicata hominum suffragia
non requiro. Placet mihi, si tamen beneplacitum est in
oculis vestris, ut causa mea in aleam controversiae, et even-
tum judicii deducatur. Quod si misericordiam, et non
judicium erga me cogitatis, scripto vestro, quod de praepo-
situra mihi fecistis, authentico, abbatibus etiam qui adfue-
runt, et vestrae conscientiae committo.
Tkfc~^ &&y

mwmm
ELMSLEY
10
of MftttMMi studies
PLACE
TORONTO 6, CANADA.
r
W
(t

m/u

* 7
/1/