BLMSEL ARATIRMA YNTEM VE TEKNKLER

AYDINLIKEVLER TCARET MESLEK LSES ANKARA ANADOLU LETM MESLEK LSES

ANKARA L MLL ETM MDRL AR-GE BRM N HAZIRLANMITIR. Aratrma teknikleri retmeni Sayn DERYA SOYLUya teekkr ederim.
etin Erturan Okul Mdr

A M A
Aratrma srecini inceleme, Bilimsel Aratrma Yntemlerini Gzden Geirme Konu Hakknda Aratrma Yapabilmek in Gereken Literatr Bulma, Veri Toplama, Verileri Deerlendirme, Rapor Yazma Tekniklerini Anlatmaktr.

KAPSAM
Aratrma Teknikleri sunuu, aratrma yntemlerindeki farkl anlaylar, yaygn olarak kullanlan aratrma tekniklerini, aratrma basamaklarn, veri toplama ve analizini, yorumlama, rapor yazma esaslarn kapsamaktadr.

TEMEL KAVRAMLAR
BLM SORU SORMAKLA BALAR

BLM

Yaadmz,hissettiimiz ortamlarda ortaya kan veya kabilecek durum ve sorunlar anlamak, vurgulamak, yorumlamak ve zm nerileri sunmak iin yaplan dzenli almalarn tmdr.

BLM ADAMI
Bir problemi, olay bilimsel yntemlerle aratrarak zme ulatran, insanln yararna sunan kiidir.

OLGU:Bir takm olaylarn dayand sebep veya bu sebeplerin yol at sonu

OLAY:Olgulardan meydana gelen btndr. GENELLEME:Benzer olgular arasndaki ilikilerin yarg trnden ifadesidir. KURAM:Soyut bilgi. Bir sorunu ilgilendiren dncelerin tmdr.

HPOTEZ:Aratrma konusuyla ilgili olarak ortaya konulan; doruluunun aratrlmas gereken nermelerdir. Hipotezler, aratrmaya yn veren temel dnceler.

KANUN:Doruluu ispat edilmi deimez genellemelerdir. VER:Aratrma srasnda elde edilen her tr ilk bilgidir. BULGU:Elde edilen verilerin ilenmesiyle ulalan sonu bilgilerdir.

B L G
renme, gzlem ve aratrma yoluyla elde edinilen gerek, nsan zekasnn almas sonucu ortaya kan zihinsel rn,

BLMN TEMEL LEV

Yaam kolaylatrmaktr. Yaamn her aamasnda karlalan veya karlalabilecek sorunlara zm bulmaktr. Gelecei planlamak, hazrlk yapmaktr.

BLMN TEMEL NTELKLER

FONKSYONELDR MANTIKSALDIR
Olgular ve olgular aras ilikileri aklar. Bunlara ilikin genellemeler yapar. Bilim her trl elikiden uzaktr. Mantksal nedenlere dayanr. Tek tek olgularla deil, olgu trleriyle ilgilenmektedir.

GENELLEYCDR

GZLEMSEL ve DENEYSELDR
Olgular ve olgular aras ilikileri gzlem ve deney yoluyla aklar.

BLMN TEMEL NTELKLER

DORULANABLRDR OLGUSALDIR
Bilimsel aklamalar; veri toplayarak, deerlendirerek dorulanabilmektedir. Bilimin konusu; varolan, geree dayanan ve gzlenebilen olgulardr. Bilim iledii konuda edindii olgu ve ilikileri sistemli bir ekilde incelemeye alr. Bilimde zel deerlendirmeye yer yoktur. Bilim adam hibir zaman yanl davranamaz.

SSTEMLDR

OBJEKTFDR

BLMN TEMEL NTELKLER

NETLKTR
Sonular ortaya koyan bilim adam, kavramlarda ak ve net olmaldr. Geerliliini kaybeden teorilerin yerine yeni teoriler gelitirilebilir. Uluslararas kabul edilir. Belli bir birikim rn olan bilim; yeni bulgu ve bilgilerle btnleerek, gelierek birikim oluturmaktadr.

DEME AIKTIR EVRENSELDR BRKMDR

BLMSEL YAKLAIM

Sorunlara belli bilimsel yntemlerle zm bulmay hedeflemektedir. YNTEM:Bir sonuca ulamak iin plana gre izlenen yoldur.

BLMSEL YNTEM AAMALARI

1-Sorunun tespiti iin deney ve gzlemlerle veri toplama, 2-Toplanan n veriler dorultusunda hipotez gelitirme 3-Hipotezleri test etme,(bu aamada kapsaml bir veri toplama faaliyeti sz konusudur.) 4-Sonuca ulap zm iin gerekli neri, kanun ve kurallar belirlemek.

BLMSELLE HZMET EDEN YNTEMLER

TMEVARIM Tek tek olgulardan btne, zelden genele doru giden mantksal bir dnme srecidir.
TMDENGELM Bilgi edinme ve edinilen bilgiyi gerekletirmek iin genelden zele doru gidilen dnme srecidir.

ARATIRMA

Aratrma, problemin tanmlanmas ve probleme zm bulmak iin izlenen, planl alma srecidir.
BLMSEL ARATIRMA

Problemi doru tanmlayarak gvenilir zmler aramak amacyla; planl bir ekilde verilerin toplanmas, analiz edilmesi, yorumlanmas ve genellenmesi srecidir.

BLMSEL ARATIRMALARIN AMACI

Bilim alann tanmak, Olaylarn ardnda bulunan gerekleri ortaya karmak, Bunlar kanun ve kurallarla ifade etmek, Toplumu rahatsz eden sorunlar zme ulatrarak toplumun mutluluk salamak

ARATIRMA TRLER
Aratrma trlerini gruplamada ortak bir gr gelitirilememitir. Deiik isim ve snflamalara rastlanmaktadr.

ARATIRMA TRLER
I. ARATIRMA DZEYNE GRE; - Temel Aratrmalar (Kuram reten) - Uygulamal Aratrmalar (Teknoloji reten)

II. ARATIRMANIN AMACINA GRE; - Problem zme Aratrmalar III. VER TOPLAMA YNTEMNE GRE; - ANKET - TARAMA - GZLEM - BELGESEL TARAMA - GRME - DENEY - BLG TARAMA

ARATIRMALARDA EN OK YAPILAN HATALAR

Planlama hatalar Yntem hatalar Veri lme hatalar rneklem hatalar Yorumlama hatalar

VER VE KAYNAKLARI
VERNZN OLDUU KONUYU BLRSNZ

VER: Aratrmann kantlar olaca dnlen; aratrmann konusuna ilikin kaydedilmi, ilenmemi ham bilgilerdir.

VER TRLER
DREK KAYNAINDAN ELDE EDLEN VERLER Bu tr veriler yarg ve yorum iermediinden aratrmaclar tarafndan daha ok tercih edilir. BR BAKASINDAN AKTARIMINDAN ELDE EDLEN VERLER Bireylerin ve toplumlarn yapsal zelliklerinden etkilenerek gelen, bireylere ve toplumlara ilikin zel verilerdir.

VERLERN TAIMASI GEREKEN ZELLKLER

Veri; Fonksiyonel olmaldr. Yeterli olmaldr. Gvenilir olmaldr. Doru olmaldr.

VER KAYNAKLARI
1-SZL VER KAYNAKLARI Halk hikayeleri, masallar,trkler oyunlar vs. 2-YAZILI VER KAYNAKLARI Anlamalar haritalar, mektuplar, kitaplar, dergiler,gazeteler, istatistiki veriler vs. 3-GRSEL VER KAYNAKLARI Resimler,heykeller, arkeolejik eserler,film,fotoraflar vs.

ARATIRMANIN PLANLANMASI

ARATIRMANIN PLANLANMASI
Bilimsel aratrma; bilgi birikimine sahip bir aratrmacnn, bir dizi alma srecinde ulaabilecei bir sonutur. Her aamasnn, iyi dnlp planlanmas gerekmektedir. Planlama; sadece konu belirleme tayini deil, taslak olarak tm aratrma srecini ierir.

A- KONU SEM
Konu seiminde dikkate alnmas gerekenler: 1. Aratrma konusu ilgili bilim dal iin nemli olmal ve baz sorularn cevabn oluturmaldr. 2. Aratrma konusuna ilikin uygun koullarn salanp salanamayaca dikkate alnmaldr. 3. Konu herkes iin ilgi ekici, merak uyandrc olmaldr. 4. Konu bir soruna zm getirme iddiasnda olmamaldr. 5. Konuya ilikin verilere, ulalp ulalamayaca dikkate alnmaldr.

B- PROBLEM SEM Problem seiminde dikkate alnacak kriterler unlardr: 1. Yenilik Kriteri Bu kriteri tayan iyi bir aratrma, ayn zamanda anlaml, fonksiyonel ve gncel bir aratrma olmaktadr. 2. lgi Kriteri Bir konuya duyulan ilgi ve merak anlamndadr. Konuya duyulan ilginin, aratrmann niteliini de etkiledii grlmektedir.

3. Yeterlilik Kriteri * Alanda Yeterlilik: Aratrc, konuya ilikin bilim alann, problemle ilgili daha nce yaplan hata ve baarlar, yaplan aratrmalar, retilen ilke ve kuramlar bilme yeterliliine sahip olmaldr. * Yntemde Yeterlilik: Aratrc, verilerin toplanmas ve deerlendirilmesinde gerekli yntem, lme ve istatistik bilgisine sahip olmak zorundadr. * Aratrc Yap Yeterlilii: Aratrc yap, sorumluluk alma, risk alma yeterliliini de gerektirmektedir. Bu yapdaki kiiler genellikle aratrmac bir yap kazanm durumdadr.

4. Kaynak Kriteri * Ekonomik Kaynaklar * Zamansal Kaynaklar * nsansal Kaynaklar

C- ARATIRMA PROBLEMNN YAZILMASI

Problemin aratrlabildii test edildikten sonra temel problem cmlesi yazlr.

Problem cmlesi yazmnda ak ve sade bir dil kullanlr. Aratrma problemleri soru cmleleri eklinde ifade edilmelidir. Problem cmlesi, zlecek problemi net bir ekilde ortaya koymaldr. Aratrmann snrlar ele alnan deikenler asndan kesinletirilmelidir. Aratrma sonunda elde edilen bulgularn genellenecei evren snr, kesin ve ak belirtilmelidir.

ARATIRMADA PROBLEM CMLESNN

YAZIMINDA DEKEN KAVRAMI

NEMLDR.

DEKENLER
Bir aratrmann olgularndan oluan, birden fazla deer alabilen, deiebilen her ey olarak tanmlanr.

DEKEN TRLER YLEDR.

1. NCEL DEKENLER Deiken bir durumun bir zelliin saysal deer alabilmesidir. 2. NTEL DEKENLER Bu deikenler; say veya l birimleri ile sylenemeyen, ancak eitli klara ayrlabilen deikenlerdir. 3. BAIMSIZ DEKENLER Bir aratrmada bir baka deikeni etkileyen, onu denetim altnda tutan deikendir. Aratrmann trn belirler. 4. BAIMLI DEKENLER Bir aratrmada bamsz deikene bal olarak deiebilen deikendir. Aklayc yada genelleyici bir aratrmada bir sonutur.

DEKEN RNE
Gelir ve eitim durumlar yksek olan ailelerde (Bamsz De.) bilgisayar ve videoya sahip olma oran (Baml De.) daha yksektir.

ARATIRMANIN PLANLANMASI
Aratrma probleminin zmne dnk yrtlmesi ve sonulandrlmas iin, btn aamalarn ok iyi ve detayl planlanmas gerekmektedir. yi bir planlama aratrma amacndan sapmadan, aratrc eleman, zaman, para vb. kaynaklarn en verimli ekilde kullanlmasn salamaktadr.

PLANLAMA AAMALARI
Problem Konusuna likin Kaynaklarn Taranmas Aratrmann Amac, Gerei Ve neminin Aklanmas Hipotez Kurma Aratrma Yntemini Belirleme Veri Toplama Yntemini Belirleme Ve Toplama Aracn Hazrlama Evren Ve rneklem Seimini Belirleme Verilerin Elde Edilmesi Verilerin Analizi Verileri Yorumlama Aratrma Raporunu Yazma

 R N E K L E M
RNEKLEME GENELLETRMEYE YARDIMCIDIR.

EVREN nedir?
Evren;
Aratrma sonularnn genellenmek istendii birimler btndr. Herhangi bir aratrma kapsamna giren obje, olgu, olay ve bireylerin tmdr. Evrenin niteliini, aratrmann amac belirler. Evreni temsil gc yksek bir rneklem gurubundan veri almak, edinilen bilgilerin genellenebilme dzeyini artrr. Evreni oluturan birimlere ait ltlere, deerlereEVREN DEERLER(PARAMETRE) denir. rneklem deerlerine de STATSTK denir.

EVREN TRLERNE GRE 2 EKLDE TANIMLANMAKTADIR.

ARATIRMA EVREN: Aratrma sonularnn genellenmek istedii btn elemanlar, bireyleri ve objeleri kapsamaktadr. (TK N yapt nfus saymlar gibi) ALIMA EVREN: Aratrcnn rneklem olarak belirledii aratrma evrenidir.

RNEKLEM
Belli bir evrenden, o evreni temsil yeterlilii olduu kabul edilen, belli kurallara gre seilmi kk bir rnek, kk bir ktledir. rnein; Deniz kirliliini aratrmak iin alnan Bir kavanoz su; RNEKLEM, Suyu alma ilemi; RNEKLEME Deniz ise; EVRENDR.

RNEKLEM BYKLN ETKLEYEN DEK ETMENLER

1. Evrenin yaps 2. Deikenin says 3. rneklem hatas 4. Evrenin temsil nitelii 5. rnekleme yntemi

RNEKLEME YNTEMLER
OLASILIKLI RNEKLEME YNTEM GAYEL RNEKLEME YNTEM

Basit Olaslkl rnekleme Tabakal rnekleme Sistematik rnekleme bek rnekleme

Uygunluk rneklemesi Gnll rnekleme Kota rneklemesi Kartopu rneklemesi Zaman rneklemesi

VER TOPLAMA YNTEMLER

SORU KNN AYNASIDIR.

VER TOPLAMA YNTEMLER

1. ANKET YNTEM 2. DENEY YNTEM 3. GZLEM YNTEM 4. GRME YNTEM 5. TARAMA YNTEM

1. ANKET YNTEM ANKET; belli bir ama ve plana gre dzenlenmi soru listesidir. Bu yntem daha ok sosyal ierikli aratrmalarda kullanlmaktadr.

ANKET HAZIRLANIRKEN DKKAT EDLMES GEREKEN KURALLAR

A- GENEL KURALLAR

Anket formunu hazrlamaya balamadan nce aratrlacak konu ile ilgili n alma yaplmal, konuya hakim olunmal Aratrmann kapsam ve aratrmann hitap edecei kitle ile kiilerin profilleri mmkn olduunca doru belirlenmelidir.

B- BMSEL KURALLAR

Anket formunda anketi cevaplayan kiinin kimliini ortaya karmaya ynelik her trl sorudan zenle kanlmal Anket formunda sorular en az dzeyde eitim alm bir kiinin bile anlayp, cevaplayabilecei kadar; basit, sade ve anlalr olmal Anket formunda olabildiince ak ulu soru bulundurmaktan kanlmal

B- BMSEL KURALLAR
Soruya verilebilecek btn cevaplar, klar halinde verilmeli, son olarak dier kk mutlaka eklenmeli

Olabildiince evet-hayr-bazen gibi iki kk olan sorular sormaktan kanlmal Olabildiince dorudan sorular sormaktan kanlmal, daima dolayl sorular hazrlanmal

Deiik yerlere kontrol sorular konmal

B- BMSEL KURALLAR

30 en fazla 35 soru ierisinde llmek istenen btn sorular sorulmaldr. deal anket formu; 15-20 sorudan olumaldr. Tanmlanacak olan kitlenin her bir yesinin belli bir yntemle rneklem gurubunda yer almasna zen gsterilmeli Aratrma verilerinin, doruluk dzeyini salayacak sayda rneklem seilerek, evreni temsil etmesi salanmal

rneklemdeki herkesin sorular cevaplamas salanmal

SORU KAIDININ HAZIRLANMASI

Soru kad kendisinden bilgi edinilmesi planlanan denein yazl olarak cevaplayaca sorular iermektedir. O nedenle anket sorularnn hazrlanmasnda iki temel ilke dikkate alnmaldr. TEMEL LKE 1: Sorular aratrmann amacn belirlemeye aratrma problemindeki deikenlere uygun nitelikte olmaldr. TEMEL LKE 2: Her soru aratrmada ele alnan yalnz tek bir deikenin llmek istenen niteliini belirleyici olmaldr.

SORU TRLER
A- KAPALI ULU SORULAR Bu tr sorularda cevap seeneklerle verilir. Cevaplaycdan dncelerini en iyi yanstan seenek yada seenekleri iaretlemeleri istenir. RNEK: Hastalannca doktora gider misiniz? a) EVET b) HAYIR

KAPALI ULU SORULARIN

OLUMLU YNLER
rneklem gurubu arasnda karlatrma yaplmasn kolaylatrr. Dkmn yaplmas, bilgisayara girilmesi ksa zaman alr. Cevap seeneklerinin belli olmas abartsz, ilgisiz, unutulmu vb. cevaplarn gelmesini engeller Maliyet ve zaman ynnden daha ekonomiktir.

OLUMSUZYNLER
Cevap seeneklerinden biri rasgele iaretlenebilir.

rneklem gurubundaki farkllklar net bir ekilde ortaya konulamayabilir.

Sorularn deneklerce doru, anlalp anlalmad denetlenemez.

B- AIK ULU SORULAR Cevaplaycya istedii cevab yazabilme frsat verir. O nedenle; sorularda kullanlan szckler dikkatle seilmeli, objektif bilgi alabilme hedeflenmelidir. RNEK: renci temsilcisinden beklentileriniz nelerdir? Sizce kuaklararas atmada temel sorunlar nelerdir?

AIK ULU SORULARIN

OLUMLU YNLER Deneklerin grleri tutumlar ve kendileri hakkndaki alg ve yorumlamalar konusunda derinliine bilgi edinilmesini salar. Toplanan veriler aratrcnn dnceleri ile snrl kalmaz. Aratrcnn dnemedii, beklenmeyen veriler toplanabilir.

OLUMSUZ YNLER Aratrmann amac ile ilgili olmayan cevaplar yazlabilir. Elde edilen bilgilerin istatistik, analiz iin snflandrlmas gerekir. Bu tip sorular iin cevaplama sresi uzun olmaldr.

SORU TPLER
Demografik soru tipleri Cinsiyetiniz nedir? Ka yandasnz Olgusal soru tipleri - Bilgi sorular: Bebee ek gda vermeye ne zaman balanmaldr? - Davran sorular: Bebeinize ek gda vermeye ne zaman baladnz? Yargsal soru tipleri Okulunuzdaki eitim kalitesi dzeyi nasldr?

SORU YAZIMINDA TEMEL LKELER

Amaca cevap vermeli Ksa ve basit olmal Karmak ve farkl kavramlar iermemeli Bir soru yalnz bir konu iermeli Fonksiyonel olmal Geerli olmal Gvenilir olmal Evreni temsil etmeli Temsil gc zayflatlmamal Anket formunun grnm zenli hazrlanmal

ARATIRMAYA LKN TANIMLAMA BLGLER

Ankette kapak bulunuyorsa kapakta, bulunmuyorsa i kesimde sorulara balamadan nce bir ynerge yer almal. Aratrma yada projenin ad Aratrmay yrten kurumun ad Grmecinin ad ve soyad Grme sresi yer almal.

RNEKLEME LKN TANIMLAMA BLGLER

Aratrma sorularna giri niteliindeki bu blm; anketi cevaplayan bireyin, kiilik zelliklerine ilikin sorular kapsamaktadr. rnek: Eitim durumunuz nedir?
a) Lise b)n Lisans e)Dier c)Lisans d) Yksek lisans

SORU KAIDI DZEN

Monotonluu kracak ekilde, ayn sayfada farkl tip yazlarn kullanlmas Soru tipinin yumuak, dolgun ve kolay okunabilir olmas Soru sayfas btnnde soru kklerinin, seeneklerin, soru kalplarnn dzen ve yaz karakteri asndan birbirinden ayrt edilebilir nitelikte dzenlenmesi Sorularn yantlarn yazabilmek ve kodlayabilmek iin bo yer braklmas Grmecinin not alabilecei bo yer braklmas Soru sayfasnn, estetik adan ho bir etki yaratacak ekilde tasarlanmas deal soru formunun A4 byklndeki bir kadn ikiye katlanarak elde edilen lyle snrlandrlmas

ANKETR SEM VE ETM

Soru kad aratrc tarafndan uygulanabildii gibi geni kapsaml aratrmalarda grmeci (anketr) tarafndan da uygulanabilmektedir. ANKETR SEM KRTERLER o Aratrma konusu ve grlecek deneklerin yapsal zellikleri grmeci seiminde etkilidir. o Aratrma konusu ve deneklerin cinsiyeti, grmecinin cinsiyetinin belirlenmesinde etkilidir. o Grmecinin deneklerle benzer demografik zelliklere sahip olmalar bir avantaj olarak grlr. o Grmecinin aratrma konusuna kar bilgisi nemli bir seim kriteridir.

ANKETR ETM Aratrmann amac, Soru kadndaki her sorunun amac Sorunun nasl sorulaca grmeciye anlatlmaldr. Eitimin baz aamalar uygulamal yaplmaldr. Anketr Eitimi aamada ele alnmal *Aratrma Konusu *Grme Yntemi *Grme lkeleri

ANKET UYGULAMA YNTEM

Karlkl grme, gnderme, telefon, internet hangi yntem kullanlrsa kullanlsn, insanlar cevaplama konusunda ok istekli olmamaktadrlar. Cevaplayclarn katlmn salamak iin; aratrmann neminin ve yaam kalitesine katksnn iyi aktarlmas ve almann her aamasnn hatasz, zenle profesyonelce yrtlmesi gerekmektir.

ANKET UYGULAMA YNTEMLER YLEDR

Grme Yntemi Gnderme Yntemi Telefon Yntemi

2- DENEYSEL YNTEM
Bir aratrma konusuna ilikin veri elde etmek amac ile; Aratrcnn kontrolnde Neden-sonu ilikilerini belirlemeye dnk Toplanmak istenen verilerin retilmesi almalardr.

3- GZLEM YNTEM
eitli davran nedenlerinin tanmlanmasnda, karmak davranlarn (insan ilikileri) aratrlmasnda kullanlan bir veri toplama yntemidir. Gzlem younluu aratrma kapsamna gre deimektedir. Bir oluum iin tek bir gzlem yeterli deildir.

GZLEM YNTEMNN LKELER

Gzlem; birok duyu organyla yaplr. Gzlem; olabildiince objektif bakla yaplmaldr. Farkl gzlemcilerin gzlem yapt durumlarda; bak standard oluturulmaya allmaldr. Gzlem formu ve kayt dzeni doru kullanlmal, verilerin geerlilii salanmaldr. Gzlenen nitenin gzlem sresince doal durumunu korumas amalanmaldr.

4- GRME YNTEM
Szel olarak bilgi toplama ve yz-yze deneklere soru sorarak veri toplama olarak ifade edilmektedir.

GRMEDE TEMEL LKELER

Konuya ilikin kesin ve kapsaml bilgiye sahip olunmal Grmeye balarken aratrmac kendini ve aratrmay tantmal Grme sreci iyi ilikilerle yrtlmeli Grlen gurubun gveni kazanlmal Tarafsz ve yorumsuz ekilde soru sorulmal Grlen kiiye ilikin bilgiler gizli tutulmal Grmenin son aamas her iki taraf iin de memnuniyet verici bir ekilde tamamlanmal

VERLERN ANALZ VE YORUMLANMASI

LENMEM VERLER HAM MADDE GBDR.

Verileri dzenlemek ve analiz etmekteki ama; daha anlaml, kolay anlalr hale getirmek ve bakalaryla yapacamz iletiimde yararlanabilmek iindir.

TASNF VEYA GRUPLAMA

Byklklere Gre Gruplama nsanlar Yalarna Gre Gruplama Corafi Blgelere Gre llere Gre Tabakalara Gre

TABLOLARIN HAZIRLANMASI

ok saydaki anket formlarndan veya baka dokmanlardan bilgilerin karlmas ve bunlarn dzgn ekilde sunulmas iin verilerin tabloya dklmesi zorunludur. Bilimsel raporlarda ve tezlerde tablolar birden balayarak numaralandrlr.

Tablo 27:Okul Trleri

Okul eidi
Ticaret Meslek Kz Meslek Endstri Meslek TOPLAM

Okul Says

renci Says

Kaynak:

GRAFKLERN HAZIRLANMASI

Grafikler verilerin irdelenmesinde uygulayclara etkin anlaml mesajlar veren aralardr. Grsel olmalar nedeniyle uygulayc ve okuyucuya ilk bakta ok anlaml bilgiler verirler. Doru seilmi bir grafik veriler hakknda en isabetli yorum yapmay salayan yegane aratr.

GRAFK ETLER

UBUK GRAFK

1. eyrek 2. eyrek 3. eyrek 4. eyrek

PASTA GRAFK

HSTOGRAM GRAFK

PRAMT GRAFK

ZG GRAFK

STATSTK ANALZLER
statistik yntemlerin verilere uygulanarak yaplan ilemlere STATSTK ANALZ denir. statistik Analiz yapmaktaki ama: Tezde veya raporda belirtilmi olan hipotezin test edilmesi, Mevcut durumu olduu gibi ortaya koymak ve daha iyi anlalmasn salamak, leriye dnk tahminler yapmak

BALICA STATSTK ANALZ RNEKLER

Aritmetik Ortalama: Tm rakamsal

verilere uygulanr Ortanca: Sraya konulmu verilerde tayin edilmi deerdir Korelasyon Katsays: ki deiken serisine uygulanr. Standart Sapma: Tm verilere uygulanr Deiim Aral (RANGE): Sraya konmu verilerde uygulanr.

BLG KAYNAKLARI
BLM TASNF DEMEKTR.

BLG TOPLAMADA BAVURULACAK KAYNAKLAR

3. ETL KURUMLAR BAKANLIKLAR, *TK BELEDYELR, (TRKYE STATSTK SVL KURUM RGTLER KURUMU) 4. BLMSEL *TBTAK TOPLANTILAR (TRKYE BLMSEL VE TEKNK TEZLER ARATIRMA KURUMU) ARATIRMA *TSE (TRK STANDARTLARI RAPORLARI ENSTTS) UZMAN GRLER 2. KTPHANELER, MZELER 5. DOA VE TOPLUM VE ARVLER 6. NTERNET *YK KTPHANES *NVERSTEKTPHANELER, *MLL KTPHANE *OSMANLI ARVLER
1. ARATIRMA KURUMLARI

LTERATR TARAMASI
Literatr taramas, aratrma konusunun seilerek anlalmasna ve aratrmann tarihsel bir perspektife oturtulmasna yardmc olur. Bir aratrmac aratrmasna balarken o konuda yaplan nceki aratrmalar ve kavramsal literatr bilmek zorundadr. Literatr taramas; veri toplama ve toplanan verinin neminin tartlmas, toplanan verilerin konuyla yada ilgilenilen problemle ilikisinin kurulmas ve bilginin snflandrlmas aamalarndan oluan bir sretir.

LTERATR NASIL TARANMALIDIR?

Literatr taramasna aratrma konusu ile ilgili anahtar kelimenin seilmesiyle balanr. Daha sonra ilgili veri tabanna ulalmaya allr. Anahtar szcklerin seilmesi taramann en nemli noktasdr.Bu szckler aratrmann konusunu oluturan DEKENLER dir.

LTERATR TARAMASI 2 EKLDE YAPILIR

ELLE MEKANK TARAMA BLGSAYAR DESTEKL BLG TARAMA

LTERATR TARAMASININ DZENLENMES

Aratrmalar snflandrlmal Birbiriyle karlatrlmal Birleen ve ayrlan ynleri gsterilmeli Bilgiye katklar ve yntemleri eletirilerek yazlmaldr.

Literatr taramas, aratrmacnn bilim adaml dzeyinin bir gstergesidir. Aratrmann niteliini, doruluunu ve gvenirliini yanstr. Literatr taramas tamamlandktan sonra bulunan tm aratrma makaleleri, dikkatle okunup zet bilgiler alnarak raporla ilgili yerlere kaynak gsterilerek bildirilmelidir.

RAPOR YAZMA
SZLER UAR, YAZILAR KALIR.

ARATIRMA RAPORUNUN YAZILMASI Aratrma Yazmndaki Genel Kurallar

Srekli okuma takvimi hazrlama Yazmak iin zel zaman ayrma Salim kafayla yazma Yazma mekann belirleme Yaz yazmaya younlama Blmler halinde yazma Yazlan ksmlar tartma Dnerek yazma i zamannda yapma En son teknolojiden yararlanma Motivasyon

ARATIRMA YAPISININ OLUTURULMASI HER ALIMADA BULUNMASI GEREKEN BLMLER Kapak Sayfas zet z indekiler izelgeler Dizini ekiller Dizini Ksaltmalar Giri
Kuramsal ereve ve Kaynak Bildirileri Materyal ve Yntem Bulgular ve Tartma Sonu ve neriler Kaynaka Teekkr Ekler

KAPAK SAYFASI
Aratrma raporunun ilk sayfasdr. Aratrmann konusu, aratrmay yapanlar, aratrmann yapld yer ve tarih gibi bilgilerin kapak sayfasnda yer almas asgari kouldur.

ZET
Aratrma hakknda, genel bir kannn en ksa srede oluturulabilmesi amacyla oluturulmu bir blmdr. Aratrmann hangi konuda yapld, hangi yntemin izlendii ve hangi sonulara ulald zet blmnde belirtilir. Her aratrmaya bir de YABANCI DLDE zet konmaldr. Aratrmay uluslar aras alana aar.

Z
Ksa zet olarak da bilinir. z; zetten farkl olarak, ok daha ksadr. Tek bir paragraftr Anahtar kelimeler ierir. z konan aratrmalara yabanc dili de eklenmelidir.

NDEKLER
Aratrmann balklarnn olduu bir fihrist karlr. Okuyucu; hem aratrmann ierisinde hangi balklarn olduunu hem de kanc sayfada bulunduunu grebilir.

EKLLER VE ZELGELER
Eer bir aratrmada 10dan fazla sayda izelge var ise; mutlaka izelgeler dizini hazrlanmaldr. izelgenin bal tam olarak yazlr. Karsna kanc sayfa olduu belirtilir.

KISALTMALAR
Ksaltmalar zaman ve yerden kazanmak iin kullanlr. Aratrmacnn ok sk kulland kavramlar ksaltmasndan veya lkenin kendi ulusal snrlar ierisinde gnlk yaamda kabul edip uygulad kendiliinden oluan szcklerdir.

GR
Aratrmann yaplmasna neden olan problemin ortaya konduu, zm iin neler yapld, problemin zm ile bilimin-insanlnyaamn neler kazanabileceinin belirtildii aratrmann amacnn, neminin kapsamnn belirtilerek, aratrmann gerekesinin ortaya konduu blmdr.

KURAMSAL EREVE VE KAYNAK BLDRLER

Kuramsal ereve blmnde aratrmann oturduu temeller hakknda bilgi verilir. Daha nce aratrma konusuyla dorudan ve dolayl olarak yaplm almalar esas alnarak, temeli oluturan kuramlar hakknda bilgi verilir. Kaynak bildirileri blmnde, aratrma konusu ile ilgili yaplm almalar kronolojik bir sra ierisinde zetlenerek verilir.

MATERYAL VE YNTEM
Materyal bir aratrmann yaplabilmesi iin toplanan her trl malzemedir. Yntem ise sz konusu malzemeyi elde etmek ve elde edilmi malzemeyi deerlendirmek amacyla izlenen yoldur. Bu nedenle materyal blmnde almann hangi malzemeden olutuunun yazlmas ile yetinilir. Malzemenin nasl toplandna ilikin bilgi verilmez.

BULGULAR VE TARTIMA
Aratrcnn konuya olan hakimiyetini gstermesi bakmndan bu blm nemlidir. Aratrmada bir tek blmde toplanabilecei gibi, birka blmde de verilebilir. Aratrc bu blmde objektif olarak bulgular yorumlamaldr. Yorumlarken son derece ak ve net olmaldr.

SONU VE NERLER
Bulgu iin en azndan bir adet sonu oluturmak gerekir. Sonular hibir zaman zorlama olmamal fakat bulgulara dayal olmaldr. Aratrc bu blmde ulat yargya da dayal olarak, neriler gelitirmelidir.

KAYNAKA
Baka aratrclar tarafndan yaplm bulunan ve aratrmada yararlanlan

fikir, dnc, teknik bilgi ile aratrma sahiplerinin haklarn teslim etmek, o konuda yaplm almalar derli toplu bir araya getirmek, bylece bu konuda alacak olanlarn daha nce bu konuda yaplm olan almalardan haberdar olmalarn salamak

amacyla yararlanlan tm kaynaklar alfabetik bir dzen ve belirli sistem ierisinde verilir.

EKLER
Metin ierisinde btnl ve ak bozaca gerekesiyle tablolarn, ekil, resim, harita veya belgelerin raporun en sonunda bir arada verilmesidir.

TEEKKR
Aratrmada her trl yardm, destek ve ibirlii salayan kii ve kurumlara teekkr edilmesidir.

ARATIRMA YAZIMINDA KULLANILACAK SLUP

Bir aratrmann yazm hereyden nce bilimsel bir almann okuyucuya duyurulma aracdr. Bu nedenle bilimsel bir slup kullanlmaldr.

YAZIM SIRASINDA DKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR

1. Aratrmada birinci tekil ahs ve birinci oul ahs hibir zaman kullanlmamal, daima nc tekil ahs kullanlmaldr. 2. Aratrc mmkn olduunca objektif olmaldr. 3. Aratrmada mutlaka elde edilen bulgulardan bir sonu karlmaldr. Bulgulardan kan sonu ne ise doru odur. 4. Anlatmda ak, basit, dolaysz ve yaln bir ifade kullanlmaldr. 5. Aratrc aratrmay yazd dile hakim olmaldr. 6. Aratrmada imla kurallarna mmkn olduunca uyulmaldr. 7. nternet gnmzde bir yaam biimi olmutur. Internetten yararlanlrken ok dikkatli olunmaldr.

KAYNAKA
1. ARIKAN, Rauf (1995) Aratrma Teknikleri ve Rapor Yazma.TUTBAY Ltd.ti.Ankara _______ (2002) Aratrma Teknikleri. Gazi Kitapevi. Ankara ARLI, Mine ve NAZK.M.Hamil (2004) Bilimsel Aratrmaya Giri. Gazi Kitapevi. Ankara. AZZ, Aysel (2003) Aratrma Yntemleriletiim. Turhan Kitapevi. Ankara BAYKUL, Yaar ve GELBAL, Selahattin, KELECEOLU, Hlya. (2006) Aratrma Teknikleri. M.E.B Yaynlar. Ankara KARASAR, Niyazi (2005) Bilimsel Aratrma Yntemi. Nobel Yayn Datm. Ankara. 2.

3.

4.

5. 6.

KAYNAKA
7. OKAN, Kenan(2003) Aratrma Yntemleri. M.E.B. Yaynlar. stanbul. 8. YAZICIOLU, Yahi;ERDOAN, Samiye(2004) SPSS Uygulamal Bilimsel Aratrma Yntemleri. Detay Yaynclk. Ankara. 9. AKL TEMEL, Mehtap(2007) Aratrma Yntemleri Dersi Ders Notlar. 10. YILMAZ, Vildan. G..Rektrl Bilgi lem Dairesi Bakanl. Etkili Sunum Hazrlama Teknikleri 11. GLER CAN, Nejla. Bilimsel Aratrma Yntemleri. AB Uzman.

SONU
Aratrma yntem ve tekniklerinin verildii bu almada amacn hangi bilim dal ile yada toplumsal aratrma ile uralrsa uralsn belirli noktalara dikkati ekmek olduu bilinmelidir. Verilen bilgilerin yol gsterici olduu bunlarn ie yarar duruma getirilmesinde aratrmacnn kendisinin nemli olduu unutulmamaldr. Her eyden nce aratrma bir takm almasdr. Bu bakmdan iyi bir aratrmacnn iyi bir iletiimci olmas gerektii gerei her zaman anmsanmaldr.