27/02/2011

Dr. Banu Pekol

bpekol@gmail.com

09

NIPPOLITANO BR TASARIMCI:
nl tasarmc Isao Hosoe, Kale iin yeni bir projeye imza att. Origami adn verdii koleksiyonu iin stanbula gelen Hosoe tasarm yaklamn anlatt.

ISAO HOSOE

stanbul Moda Haftasnn tam ortasnda bulutuk sizinle, yeri gelmiken moda ile ilgili fikirlerinizi sorarak balayalm. Belki de bunu hanmlara sormak lazm, zellikle de tepeden trnaa simsiyah giyinmi olanlara. Siyah bluzun zerine siyah ceket, altna siyah pantolon ve siyah ayakkablar. Siyah, siyah ve yine siyah! Bu siyah merak ok ilgin gerekten. Biliyorsunuz aslnda tamamen siyah giyinmek din grevlilerine has bir tarz olarak ortaya kt, ayn zamanda da bu renk yas tutmann bir simgesi. Nasl oldu da byle ciddi ve hatta hznl, ac ile zdeletirilen bir renk modann merkezine baaryla yerleti ve yllardr orada duruyor, sorgulamak lazm bence. Peki, tasarm modann neresinde konumlanyor? Bu odann dnn u an tamamen moda ile dolu olduunu dnrsek, tasarm da aslnda bir tr moda. Moda bir iletiimdir aslnda. Her zaman ileriye doru da deil, bazen geriye doru iliyor bu iletme sreci. Eitiminizi Japonyada uzay/uak mhendislii zerine almsnz. Bu alandaki tasarmlarnz hangileri? Sadece insan bedeninin gcyle alan tek kiilik bir uak tasarlamtk o zaman, gerekten de uabiliyordu. Bu uak bir sergi iin Milanoya getirildi,

ama sergi sonrasnda nasl olduunu halen bilmediim bir sebepten- uak kendiliinden uup gitti ve kayboldu! Bu benim tasarmlarmn balang noktasyd diyebilirim. Tasarmn mhendislie katksn bugn nasl deerlendiriyorsunuz? Bir rnek vereyim: NASA iin alm bir Koryo Miura adnda astrofiziki var. Onun origaminin katlama mantn kullanarak gelitirdii ve imdi Miura katlamas olarak gelitirilen ekil, Japonyann 1995 ylndaki Uzay Uuu Biriminin uydularna bal byk gne panelleri kullanld. Bu tasarm sayesinde gne panelleri, uzaya tanma srasnda katlanm olduklar iin ok az yer kaplyor ve onu uzayda kurmak (veya tekrar kapatmak) iin sadece karlkl ulardan, tek bir hareketle ekmek yetiyor. Dolaysyla hem tanmas hem de kurulumu kolay bir gne paneli ortaya kyor. Bu tasarmdaki 90 derecelik katlamadan kanma ekli aslnda kartezyen dnce sisteminin dnda olmaktan kaynaklanyor. Bat dnyas ve modern toplum hep kartezyen eitiliyor, dnyor, tasarlyor. Japonyada origamide de greceiniz gibi en nemli derece 90 deil. Ara dereceler sayesinde zigzaglar ve kvrmlarn sunduu farkl zmler ortaya kyor. Seramik tasarmnda benzer bir esin kaynanz var m?

Seramik tasarmlarmzda da benzer ekilde origamiden esinleniyoruz. Seramiklerin ayn zamanda geleneksel bir zellii olmas da bunda etkili tabii. Bana zellikle seramiklerin piirildii ocaklar ok etkileyici geliyor. Belirli bir ekilde ieri giren bir malzeme, mthi bir scakla maruz kalyor ve bambaka bir ey olarak dar kyor. Ocaklarn bu deitirme ve dntrme kapasitesi bence byl bir zellik, bunu bir Disney filminde kullanmallar aslnda. Kartezyen dnce sisteminin dna kmann sunduu yaratc zmler ne olabilir? Bu noktada aklma New Yorktaki Broadway aklma geliyor. Birbirini 90 derecelik alarla kesen sokaklardan olumu, dzenli bir blge. Ancak burada bir yer var ki bu dik al sokak dzenini gremiyoruz, sokaklar eri br ve karmak bir geometriye sahip. Meer bu yollar, Kzlderililer orda yaad dnemde hayvanlarn yry patikalarnn geniletilmi ekliymi. Bu blge gnmzde tiyatro, bar ve kafelerin yaad yer. Ama sadece bu tr kvrml yollar grsek de ok heyecanl olmazd. Benim asl ilgimi eken bu iki sistemin beraber yaratt tezat. Bir tarafn kat, bir tarafn da deiken olmas lazm daima. Peki, siz kat msnz deiken mi? Bu konuda hep ayn cevab veriyorum:

duruma gre deiir. Batan cevab asla bilmiyorum, hatta rencilerime de bunu retmeye alyorum. Karlatklarm sayesinde bir deiim geirmeye am. Bir arkadam benimle ilgili Nippolitano demiti, yani ne Nippon, ne Napoliten, ama deiim geirmi biri olarak her ikisi birden! Filozof Charles Sanders Peircein gelitirdii abduction (tahmin etme) teorisinden etkilendiinizi ifade ediyorsunuz, aklar msnz? Bu teori aslnda hatalarn yaratc sonular veya zmlere yol aabileceini savunuyor. Ben de bu tr tahmin veya tesadflerin tasarmda yaratclk iin ok nemli olduunu dnyorum. Ama tabii bu sonularn baarl olup olmamas da duruma gre deiir. Tasarmlarnzdaki plastik kullanmn ekolojik/yeil erevesinde nasl deerlendiriyorsunuz? Plastiin neden yapldn dnmek lazm nce. Plastik, ham petrolden yaplyor, ham petrol ise bizden ok nce var olmu yaam formlarnn bakalam geirmi bedenlerinden oluuyor. Ama gnmzde plastik kullanmamak da mmkn deil. Dolaysyla plastikten yaplm rnlerin dayankl ve uzun sre kullanlabilir olmasna nem veriyorum, sonuta atalarmz abucak tketip atmak onlara saygszlk demek...