Sie sind auf Seite 1von 234

& '

rf &-.

3 *"


t

Y
»t^^.-A^
ANALECTA HYMNICA
MEDII AEVI.

XXI.

CANTIONES ET MüTETI.

Lieder und Motetten


des

Mittelalters.

Herausgegeben

Guido Maria Dreves,


S. J.

Leipzig.

0. R. R e i s 1 a n d.

1895.
CANT10NE8 ET MUTETE

Lieder und Motetten


des

Mittelalters.

Zweite Folge:
Cantioiies Festivae, Morales, Variae.

Hcrauwgegebon

Guido Maria Dreves,


S. J.

Leipzig.

o. R. I! eis 1 ao <I.

1895.
JUN ^ 8 1958

löfioi
VORWORT.

In der Einleitung zum XX. Teile dieser Analecta ist be.


reitsallesNötige auch betreffs der Lieder dieses Bandes be-
merkt worden welche, aus denselben Quellen geschöpft wie die
,

des vorhergehenden, nur deshalb ein besonderes Heft bilden,


damit der gleichmäßige Umfang der ein/einen Teile thunlichst
gewahrt bliebe.
Es ist der vorliegenden Sammlung ein doppelter Anhang
beigegeben worden, von denen der zweite eine Anzahl von Sing-
weisen, der erste eine Auswahl von Texten enthält, deren Form
und Bestimmung manches Rätsel hafte zu bieten scheint. Was
erstere betrifft, so ist keinerlei strophische Gliederung auch bei
den ausgedehnteren Beispielen dieser Art zu entdecken, ol »schon
es natürlich nicht unschwer wäre, namentlich an der Hand des

Heimes, diese Lieder in Strophen oder doch Zeilengruppen zu


zerlegen. Als ein Hindernis hierbei würde man nur die Un-
gewifsheit empfinden, welche Reime vorkommenden Falles als
Binnenreime betrachtet werden könnten, welche nicht.
Was die Bestimmung und den Gebrauch dieser eigen-
tümlichen Poesieen betrifft, so ist das einzige Licht, das ich zu
entdecken vermochte, in dem Umstand zu suchen, dafs am
Schlüsse derselben meist ein oder zwei Wolle mit langen neumen-
reichen Melodieen stehen, wie z. B. in odorem, et florebunt, et

exaltavi u. a. m. Diese Worte scheinen liturgischen Texten


anzugehören und unsere Lieder wären alsdann Tropen. So
lautet ein kurzes Lied dieser Gattung, das ich dem Codex
Laurentianus entlehne:
6 —
Locus hie terribilis, Per altitudinem
Sacratus, Erigitur spei,
Mundo venerabilis, Habens latitudinem,
Ornatus Qua diffunditur
Jubilis, Amore proximi et Dei,
Fundo petrae stabilis, Agitur,
Firmatus, Ut in hac ecclesia
Per longitudinem Beneplaceam ei,
Tenditur fidei, Deleani vitia et confitebor.

Hierauf folgt reich neumiert die Silbe Te, zu ergänzen jeden-


falls zu Terribilis. Mit diesem Worte beginnt aber der Introitus des
Kirch weih festes, auf welches auch der Inhalt obiger Verse deutet.
Diese scheinen also ein Tropus zum Introitus „Terribilis"
zu sein.

Fassen wir unsere Lieder als Tropen auf, so wird es aber


für uns beinahe rätselhaft , wie manche von diesen Texten
in der feierlichen Liturgie zur Verwendung kommen konnten,
weniger weil die meisten infolge einer uns unverständlichen
Heimsucht ebenso arm an Inhalt als überladen in der Form sind,
als vielmehr deshalb, weil der Gegenstand so mancher sich mit
dem Zwecke und der Würde des Gottesdienstes schlechterdings
nicht So lautet ein kurzes Lied der vor-
zu vertragen scheint.
beschriebenen Art, ebenfalls im Cod. Laurentianus, wie folgt:
Crescens incredulitas Sed nummoruin copia
Fidem domuit, Prodest super haec oinnia.
Jacens vilis Caritas Hodie peeuniae
Procul latuit, Gustos diligitur,

Rerumque eupiditas 0, e, o,

Os aperuit, Pauper homo spernitur,


Gentes sibi creditas 0, e, o,
Haec absorbuit, Regis curia
Nil valet prudentia, Nil sine peeunia
Nil probitatis gratia, Prodest morum copia.

Wenn wirklich die Beamten, die im Namen des Königs von


Frankreich Recht sprachen, derart der Bestechung zugänglich
waren, so würden wir eine Philippika gegen sie in einer Kanzel-

rede oder in einem Rügeliede, wie dieser Band deren manche


enthält, am Platze, jedenfalls begreiflich finden. Was dieselben
aber in einem liturgischen oder doch innerhalb der Liturgie ver-
wandten Stücke wollen und sollen, dafür haben wir heute kein
Verständnis mehr. Wurden dieselben wirklich — und daran
ist wohl nicht gut zu zweifeln — in der Kirche gesungen, so
— 7 —
rechtfertigen dieselben vollkommen die Anschauung des Durandus
(De Modo Gener. Concil. celeb. 19.): Videtur valde honestum
esse, quod cantus indevoti et inordinati Motetorum et similium
non fierent in ecclesia.

Peines dieser strophenlosen Lieder , No. VIII des Anhanges,


wird in der Engelberger Handschrift 314 als „De sancta Maria
Mute tu s" bezeichnet. Est ist damit nicht gesagt, dafs dieser
Name gerade dieser uns beschäftigenden Art von Gesängen eigen
sei. Es scheint im Gegenteile zweifelhaft, ob der Name Mutetus
im frühen Mittelalter überhaupt eine Dichtungsart oder aber
eine Kompositionsweise bedeutete. Ersteres scheinen die Verse
nahezulegen, die Du Cange s. v. Motetum ans einem alt-

französischen Romane de la Rose anführt:


Qu'il feist rimcs jolivottes,
Motes, flabiax ! et chansonettes,
Qu'il vueille ä sa mie envoier,

in denen das Motett augenscheinlich als eine Art von Gedicht


(rimes) bezeichnet und mit chansonettes und fabliaux auf eine
Linie gestellt wird. Letzteres scheint aus einer Stelle Pseudo-
Bedas bei Gerbert de Cantu et Musica Sacra II, 129 hervor-
zugehen, woselbst die Musik als die Wissenschaft de gravi,
medio et acuto sono definiert wird „et quoinodo ex Ins com-
ponuntur motelli (lies motetti) seu conducti vel Organa", wobei
der mutetus mit dem Organum, also einer Konipositionsart auf
gleiche Linie« gestellt wird. Letzterer Anschauung ist Gerbert
gefolgt, der ä. a. 0. S. 129 11'.
mehrere Beispiele von Motetten
aus einer San-lilasianer Handschrift anführt, welche seine eigene
S. 129 versuchte Definition Lügen strafen und darthun, dafs ein
Motett verschiedenartige pqetische, ja sogar prosaische Form
haben kann. Krsterer Ansicht ist Leon Gautier, der in seiner
Ilistoire de la, Poesie liturgique au nioyen ftge 1, 183 das
Motett definiert: Le mutetus est une piece ä une ou plusieurs
voi\ qui se chante, d'une fac,on independente, ä tel ou tel

moment de l'office. II laut ici se montier large et coniprendre


sous cette denomination
toutes lea pieces lyriques de langue
latine qui onl im earactere pieux Bans avoir de place d£termiuee
dans la jouinee liturgique. Dieser Definition zufolge winde sich
Mutetus und Cantio nur insofern nicht decken, als letzter Be-
griff auch jene selbständigen Lieder einschlösse, denen ihr
Inhalt einen bestimmten Flatz im Officium anweist, wie die
Conductus, als auch jene, die nicht beim offiziellen Gottesdienste,
sondern bei anderen Gelegenheiten
gesungen werden sollten.
Letztere Lieder dann mit den Leseliedern das gemein,
hätten
dafs sie wie diese für die Privatandacht eingerichtet, mit den
Cantiones, dafs sie zum Gesänge, nicht zur Lektüre bestimmt
waren.
Auffallend ist wie bei den Tropen so bei den Cantionen
eine Vorliebe für die Dreizahl der Strophen, sei es für drei
gleichen, sei es für drei verschiedenen Aufbaues. Diese Vorliebe
ist nicht genügend erklärt. Sollte sie sich darauf zurückführen
lassen, dafs der Tropus (so gut wie der Introitus), wie Durandus in
seinem Rationale mehrmals, so IV, 5 u. 6, hervorhebt, drei Teile
hatte: Unde tria continet, videlicet versum et
antiphonam,
gloriamV Es wäre dann das häufige Vorkommen dreistrophiger
Cantionen ein neuer Beweis für die Entwickelung dieser Gattung
aus den Tropen.

Wien, den 14. November 1894.

Guido Maria Dreves.


I.

FESTIVAE DE TEMPORE.
De ss. Trinitatc

1.

1. amor, Deus, deitas, Nee sensus intentio


Majestatis essentia, Fine deftinitur,
Trinitatis societas, Quae nunquam finitur,
Nexus et amicitia, Per te rex in solio
Sunimi boni laetitia. Sedens invenitur,
Tu sitiens societas, Si curras in stadio,
Vitae plena felicitas, Nullo praevenitur,
Ex cujus intiuentia amor, quo itur.
Sunt, vivunt, vigent oninia, vinarium,
5. Cellarium,
amor universitas.
Dives in omni gratia.
2. Tu sapor ineffabilis, Tu veritas et vita.
Föns debrians, quos reficis, Tu finis et prineipium
üulcor intolerabilis Cunctorum Providentia
Stringis, quos unis, pcrticis, Qua quaeque sunt praes< ita,

Incorporas nee sufficis; Per liberum arbitrium


Vita interminabilis, Currens et necessarium
Tu sola delectabilis, Disponis baec et alia
Impatiens paeificis, Certus sum, quod sit ita.

Dolor, qui nunquam deticis,


Ergo in prineipio
6.
Ignis inexstinguibilis,
Verbuni apud Deum,
amor inscrutabilis.
Quem idem cum filio
3. Personalis proprietas, Credo sed non euin
Nee te virtus exsuperat, Ell amorem meam.
Per te vivit aeternitas, Patria Bapieutia,
Quae nunquam te prae- Splendor et figura,
venerat, Per quem fecil omnia,
Sed osculum habuerat, Mira geoitora
Te lege, Bancta trinitas, Mein in natura,
Familiaris anitas, Candor Imis. Bpecalum
Quae caros vincit, carceral l'atris et speclanilnni
El aniversia imperat, Omnis creatara,
1 äbertatis securitas, \ ita ]"»st tuiiii.i.

amor, Dens, deitas. <» amor, me iura.

I. < > i
v
1 1 1 iiulla dimenaio 7. <) amor vincens omnia,
Termino metitur, Vincis invincibilem,
12 -
Nostra victus miseria Lignum vitae paradisi,
Deum facis hominera, Per te mea, me dimisi,
Qui non permutatur, Quem amisi;
miranda gratia, lux inaccessibilis,
Quae nescit consimilem In abyssum claritatis
Placans inimicitias Me immersum merge satis,

Per Mariam virginem Eja da gratis,

Salatis originem Quo lumini sim similis,


Culpa superatur, amor veni nobilis.
Amor buraanatur,
amor, qui datur. 11. Tu es circumferentia,
Centrum, tui positio
8. Tu virtutum meritum, Loci negat obsequia,
Decus et dulcedo morum, Alpha et. et unetio,
Vivum fers interitum, Virtus in omni medio.
Introitum et exitum, Tu gratia pro gratia,
Profectus es justorum. Quo languent desideria,
Tu sanetorum praeinium, Tuique sine socio
Tu gaudiorum gaudium, Fecunda haec possessio,
Tu qui euneta contines amor am ans omnia.
Et prineipatum obtines
Itegni coelorum, 12. Tu genus es in genesi,
Tu es Deus deorum. Moralibus si pateat,
Lux, arca, fons diluvii,
9. Tu qui es hiemalis
Se mare rubrum praebeat
Et vernalis amoenitas,
Profundum, me absorbeat.
Tu fervor aestivalis
Et es ignita Caritas,
Du et progressus Exodi,
Columna, virga Moysi,
Autumnalis feeunditas,
Tu jubilus mentalis,
Me terra mellis habcat,
Currus Eliae provehat,
Spiritalis festivitas,
Sacrae jungens synderesi
Amplexus nuptialis,
amor Hely, Heloi.
Suavitas, vivacitas,
Literalis faeunditas, amor, o sublimitas
13.
Finis initialis,
Me transfer ad sublimia,
Post moerorem serenitas, Cui vita, liberalitas
Virtus imperialis, Nee non omnipotentia,
Plena familiaritas Tu vera sapientia,
Scrutantium profunditas, Rex et regalis pietas,
amor, o jueunditas. Tu semper vigens novitas,
10. lladix immortalitatis, Nova me reple gratia,
Flos deliciositatis, Tibi sit laus et gloria,
Sanitatis fruetus, amor, Deus, deitas.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95. A. Clm. Mo- —
nacen. (ol. Diessen.) 5539. saec. 14. B. — Cod. Graecen. (ol. Lambrechten.)
258. add. saec. 13. C. —3, 6 De lege C. —5, 6 quaeque sunt perfecta
C. — Bis Str. 7 stimmen alle Quellen überein; Vor Str. 7 schaltet C ein:
- 13

Per to cuncta condidit, Dejicis belligerum


Quibus legem indidit, Portis ut mors Luciferun
l't vita. qua viverent, Cujus adversarius
Se inyicem amarent; De limo creatur,
En Thau signaculum, Amor Operator,
Luce decorans aemulum, Regnum et Imperium
T
l t to plus diligerent, Per verbum participium
Qoi firmandi starent. Sed bene adverbium.

Nudius vix tertius


Reclinans damnatur,
O amor, quo salvatur.

7, 2 in vincibilia C. —
7, 7 nescit. C. — 7, 8 inimicitiam A. — Str.

8 U.ff. fehlen C, welches dafür die folgenden Str. einstellt:

Per te virgo salutatur, Rex David infatuatur,


Flore, fructu fecundatur, Elisaeus ineui'vatur,
Fit parens maiiens rilia. Splendor patris obumbratur,
Per quem mater honestatur, Non noscitur, negatur
Inimicus amieatur, A propriis in saeeulo.
Datus omni gratia, Fortitudo fatigatur,
Coelum mundo figuratur. Panis verus fami datur,
Buper choros sublimatur Föns siccatur, vis lassatur,
Angelorum in gloria, Configitur, lanceatur
O amor, vincens orniiia. In crucis rex patibulo.
Quo majestas inelinatur, Per te vita infirmatur,
Dei virtus infirmatur Tottis mundus innovatur,
Cum jumentis deputatur, Paradisua irrigatur,
Deponitur, ligatur Vis moritur, mutatur
Omnipotens in stabulo. Decorus, fit spectaculo.

<> amor dulcis osculo.

In der Ils. 1! steht nocl ein anderer verwandter Conductus, der bei
Mone I, 237 gedruckt ist, und aus Mone bei Daniel V, 208 und Kein
ein 113.

2.

Salve, pater nominam Salve, lili virginis,


Omnium, Mariac
salus fidelium, tu primogenitns,
Tu suinma spes hominum, Ave, vietor daeinonis.
Miseris Dei pa-
dana solamen pium. tris uiiigcnitus,
Jesu, decor virginum, A eunetis nos mini
Scrvonun Eripe,
tuonim praemium, ie\ regum, penitu .

Monda sordes criminum, Cumqae nobi e il ftnis,

Tribnene Trahe dos


reiö remedium. ad te diviuitnj,
— 14 —
3. Salve, donum coelicum,
Spiritus
Dei qui diceris,
Juvamen mirificum,
Dulcoris
fons, cibus pauperis,
Remedium unicum,
Donans au-
xilium miseris.
Ave, carmen mysticuni
Quod nunquam
humiles deseris,
Fac, trinitas
nos frui superis.

Cod. Engelbergen. 314. saec. 14. — Vgl. Morel 79.

3.

1. Una triam deitas, Pater idem filio,


Non deorum colitur, Non idem, qui tilius,

Nam conformis unitas Alter idem filio,

Deitati noscitur, Non alter qui filius,


Non in esse trinitas, Unusquisque filio,

Sed extra discernitur. Non ut quisque filius.

R° Fides est in opcre, B Fides est in operc,


Munus est in focdere, Munus est in foederc,
Usus est in inunere. Usus est in munerc.

3. Alter idem alteri,

Quod adsistat alterat,


Alterum sie alteri
Mens et lingua conferat,
Ut sit idem alteri,

Sed in hoc non differat.

Cod. Parisin. (ol. Martialeu.) 3719. saec. 12.

4.

Salve, pater luniinum, Salve, tili virginis,

Omnium salus fideliuin, Mariae tu primogenitus,


Tu summa spes omnium Ave, victor daemonis,
Diceris daus solamen pinm. Dei patris unigenitus,
Jesu, decor virginum, A eunetis nos ruinis
Servorum tuorum praeminm Eripe, rex virginum, penitus,
Munda sordes criminum Dumque nobis est finis,
Tribuens reis remedium. Trabe nos ad te divinitus.
— 15 —
3. Salve, donum coelicum,
Spiritus Dei qui diceris,
Juvamen da nririticum
Donana auxilium miseris ;

Ave, Carmen mysticum,


Quod nunquam bumiles deseris,
Fac, trinitas, nos frui superis
In aeternum.

Cgm. Monaten, (ol. Teguriu.) 715. saec. lP.

5.

1. Föns, origo trinitatis 3. Pari gaudent bonitate,


Et totius deitatis Pari pollent dignitate,
Pater est principiurn, Pares sunt in gloria;
Attributa potestatc Patrem nullus procreavit,
Et conclusa veritate Natum pater generavit
Gignit ex se filium. Et spirat aequaliter.
2. Datur natus mundo gratus, 4. Sed ab bis amor spiravit,
Incarnatus, illustratus, Amor natum bumanavit
Plenus sapientia.
Hi sunt pares potestate, Per quem pater reparavit
Uniformes unitate, Hominem, quem sauciavit
Gubcrnantcs omnia. Ligni morbus graviter.
5. Hos distinctos in personis
Scd in esse et in donis
Idcm esse crcdimus,
Tu nos, Deus, cocli bonis
Bcatorum et coronis
Frui fac, cxposcimus.
Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343 anni 1351

(Jaiilii)iit*s (tiiailra^csiniales.

6.
Rubens rosa, .Icsu pie, 3. Consolalionis rorem
Fili patris et Afariae, Dona nobis et ainorrni
Sacratissimae Atquo saporem
Semper virginis, Tni nominis,
Qui pro nobis fundis Jabar fac aentire
Rivöa sanguinis. Tai luminis.
Nos a culpa serva puros, llostis noslcr vn:-i|ic||i
An us Bcrvare duroa
fac Non nos vincat suis belli
Poenitentiae Seil nri|iiiliis
Condigiiissiinnr, Am versatiifl,
Nc nos turpct nacvus Per quaa suis tradat
Inconstautiae. Nos supplicÜB.
16

5. Maria, rubens rosa, 6. Carnem mundum zabulumquc


Dulcis nimis et formosa, Subde, ne vincant quousque
Peccatoribus Tibi suppliccs
Tuis famulis Tuos famulos,
Precibus succurre Qui tres patiuntur
Nobis sedulis. Istos aemulos.

Cbori simul angelorum


Nee non tota beatorum
Coeli curia
Atque patria
Adjuvent nos secum
Frui gloria.

Cod. Beroliuen. Germ. 8° 190. saec. 15. ex. — 5, 3 und 4 umgestellt


gegen den Keim. —
6, 3 Tibi et.

7.

1. Christicola, recordare 5. Postquam nobis, quos dilexit,


Mortis trucis et amarae, Cornu salutis erexit
Que li douz rois de paradis En la chartre d'enfer vilaine
Gliscens suam reparare Atque praedam hinc evexit,
Plebem ab inferni lare Cum gloria resurrexit,
Volt soufrir en la croiz jadis. Tesmoig Marie Magdelaine.

2. Lingua non posset pandere, 6. In bac resurrectione


Neque manus describere, Omncs tenentur personae,
Ne euer pourpenser ne savoir, Qui en dieu croient esioir
Nee oculus inspicere, Ac magna devotione
Quantum pro nostro scelere Sic dicere: Jesu bone,
Jesu crist volt de peine avoir. Vueilles noz prierez oir.

3. Ob dolorem vitae ducis 7. quam felix et amoena


-

Morientis ligno crucis Et quam dulei laude plena


Les pierres et li mors Est ceste resurrection,
fendirent, In qua mundus carens poena
Sol radios suae lucis Deo eanit tensa vena
Texit hora mortis trucis, En signe de redamption.
Et li monuments aouvrirent.

4. Agnus misericors Dei, Ergo tali modo praesto


Quem nequissimi Judaei Actu sacro et tempesto
Crucifierent sanz raison, Soion entre nos pecheeur,
Vires hostis tartarci Ut possimus Pascbae festo
Frcgit et subtraxit ei Corde puro et honesto
Ceus, qui tenoit en sa maison. Reccvoir nostre sauveeur,
— 17 —
9. Rex, qui cum plnsma superna
Resurrexit die terna
Et nous restora aniitie,
Ab hujus mundi cisterna
Ad gaudia sempiterna
Nous moint per sa sainte pitie.

Cod. Parisin. (ol. Sandiouysian.) 15131. saec. 13.

8.

1. Forma poenitentium 2. Crux, salus, spes uuica,


In cruee monstratur, Lignum prctiosum,
Crucis sufferentia Lignum salutiferum,
Dum mors relegatur, lignum gloriosum,
Morte crucis aspcra Lignum fugans daemoncs,
Vita reparat ur, lignum virtuosum,
Dum in cruce moritur Mira Dei gratia,
vita, mors fugatur. lignum gloriosum.
3. Per te vitam ingredi
Det nobis mereri,
Qui te nostra voluit
peccata deleri,
In te, nostra gloria,
sit nostrum mederi,
In te, crux, vehicula
vectrix Dei veri.

Cod. Oxonien. Uodl. 832. saec. 15.

9.

Latex silice, 2. In suppliciis


Mel petra profluit, Haec suplex hostia
Mcdulla cortice, Dum stat in ostiis
Manna terram compluit, Petit haec stipendia,
In ardenti frutice Ut de beneficiis
Flamma nihil destuit, Recens sit memoria,
Ejicit veterna Quia pro te natus,
Kegulum caverna Pro te perforatus
Dextera superna, Manus, pedes, latus,
Spiritus emanat, Pro te se despexit,
Literam complanat. Pro te resurroxit,
Sputo caecum Banal Ilumeris rcvcxit
Lux de luminc, Ovem perditam,
Suo sanguino, St'(|iii sciiiitam
Qui librniD gratiae Per baec conviDcei I
.

Scripsit immolatus. Nc sis tot ingratos,


Drove», C'autioni's et Mulcti. II. 8
— 18 —
3. Quid, cor asperum,
Cor saxo durius,
Tot fructus opernm
Quid reddis melius?
Ne dolore vulnerum
Frangar Dei filius,
Vicem quam repeudisV
Quare non attendis,
Quis est, quem offen dis?

Ergo prudens ire,


Diem praevenire,
Judicem lenire
Cures, opere
Huuc amplectere,
Qui tibi brachia
Tendit immolatus.
Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —
Cant. ms. Petri de
Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Trnp. ms. saec. 13.
Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95. C. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien.
628 saec. 13. D. —
1, 6 nil destruit D, nil destituit A. —
1, 7 Eruit aeterna
A. — 2, 9 Manus fehlt B. —
2, 15 Per hoc D. —
.Str. 3 fehlt B. 3, 1 —
O cor asperum A. —
3, 5 Nee dolore A. —
Cfr. Milchsack 166. Die Auf- —
schrift giebt A.

10.
Planctus Christi morientis.

1. Homo, vidc, 2. Eja, liomo, quarc


quac pro tc patior, teipsum negligis?
Si est dolor Vultus adspectum
sicut, quo crucior, quarc non corrigis
Ad tc clamo, Et cur affectum
qui pro tc morior, ad nie non dirigis?
Vidc poenas, Erras, dum quempiam
quibus afticior, plus quam nie diligis.
Vide clavos, Nam creaturam
quibus confodior, te feci nobilcm,
Cum sit tantus Adspectu pulchrum,
dolor exterior, rationabilem,
Interior Natura mitem
planctus est gravior, et amicabilem
Tarn ingratum Summique boni
dum te experior. communicabilem.

3. Et tu serpentis
seduetus flatibus
Illaqueasti
te mortis nexibus,
— 19 —
Ilinc paradisi es
depulsus foribus,
Mox oecurristi
saevis latronibus,
• Qui te nudatum
sacris virtutibus
Vulneraverunt
in naturalibus.
Cumque non esset,
qui salvum faceret,
De manu mortis
nee qui redimeret.
Ad te descendi
de patris solio,
Vile velatus
carnis cilicio,
Te redempturus,
non autem pretio,
Sed, sicut cernis,
sanguine proprio.

Cant. ms. Fetri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Londinen. Egerton '274. saec. 13. B. —
Cod. Carnoten, 341. saec. 14.
C. — Cod. Parisin. (ol. S. Albini Andegaven.) 8433. saec. 13. D. Cod. —
Carolsruhan. Augien. 36. saec. ,4 /ir>. E. —
Aufsei- B nennt auch C Philipp
de Greves als Verfasser: „Prosa Philippi, Cancellarii Parisiensis" dagegen ;

achreibt C das Lied dem hl. Bernhard zu. Mit Ausnahme von C haben alle
andern Handschriften nur eine Strophe, die erste, die auch allein echt erscheint,
weil die folgenden wederden Stil des Kanzlers verraten, noch dasselbe Viers-
mafs bewahren, da die erste Hälfte jeder Zeile daktylisch statt trochäisch ist
Ungewifs bleibt, ob das echte Lied nur einstrophig war, oder ob die folgenden
Strophen verloren sind. — 1, 2 quid pro te CD. —
1, 4 tarnen planctus est C.

11.
Alias Planctus.

1. quotiens vos volui 2. Nunujuid inter vos vilui,


Blanda sub ala cogere, Quod crucem meam perdere
Q.uos jam natos regenui, Gentem pravam sustinui?
Eleperditia aperui Nonne scitis, qaod potni
Viain salutis terere, Mihi solus raföcere
Sed crucis fracto foedere,- El angelia praeeipere,
Me relicto contemptui Ne morerentur Gatni V
Causas vultis exquirere, Snl hoc crucis charactero
Ne sanetorum senatui Plus gloriaii volui,
Vos possitis adjungere, Qnoa ine scitis compollcre.

Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 62 3. 1


1, 1 vosfehlt 1. I i

Deperditis. — 2, 8 Sed homlni crucis charactere. Cfr, Milchsack 11


- 20 —
1».

Alius Planctus.

Homo, quam sit puia Myrrha, feile plena,


Mihi de te cura, Caesa gena, omnis vcua
Prout probant plura, Sanguine cruenta.
Dolor et pressura, Stupens haec tormenta
Verberuni tritura, Condolet natura,
Lanceae fixura. Veli fit scissura,
Vinctus in catena Solis lux obscura,
Nulla victus poena, Patent monumenta,
Potos in lagena Dum sum immolatus.
Cant. ms. de Medicis saec. 13. Cod. Laurentiaa. PI. 29. 1.
Fetri —
Vers 3 lies: Probe probant plura? —
Nach dem Zeugnisse Salimbenes ist
dies Lied von Philippus de. Grevia. Wahrscheinlich bietet die Hb, nur die
erste Strophe des Liedes, das mir aber anderweitig nicht vorgekommen

13.

Alias Planctus.

levis aurula, Gens niinis aspera,


Cur credula Considera,
Videbaris primitus, Quod adnector nexibus,
Quis vel qualis Sic in vestris
et cur erit exitus, cogor mori manibus,
Imprimi sedula, Per te florigera,
Cur vineula Sint prospera
Yelox fert interitus, Pro malorum mentibus
Mors extrema Et omine
quia mortis anhelitus. malum malo fruentibus.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

14.

Dialogus Virginia cum cruce.

1. Crux, de te volo conqueri, Cur pendet, qui non meruit,


Quid quod in te reperi,
est, Quid, quod te non abhorruit,
Fructum tibi non debitumV Cum reis patibulum?
sis

Fructus, quem virgo peperi Cur solvit, quod non rapuit.


Nil debet Adae veteri Cur ei, qui non noeuit,

Fructum gustanti vetitum, Es poenale piaculumV


Intactus fruetus uteri Ei, qui vitam tribuit
Tuus non debet fieri Mortique nihil debuit,
Culpae non habens meritum. Mortis propinas poculum?
- 21 -
3. Te reorüm suppliciis 7. Ulmus uvam non peperit,
To colparum fiagitiis Quid tarnen viti deperit,
Ordinavit justitia ;
Quod ulmus uvam sustinet?
Cur ergo justum impiis, Fructum tuum non genui,
Cur virtutem cum vitiis Sed oblatum non respui,
Sociavit nequitia? Ne poena culpam terminet ;

Redditur poena praemiis, A te mortalem habui,


Offonsa beneficiis, Immortalem restitui,
Honuri contumelia ? Ut mors in vitam germinet.
4. Reis in te pendentibus, 8. Tu vitis, uva filius ;

Homicidis, latronibus Quid uvae competentius


Inflicta maledictio, Quam torcular, quo premitur J
.

Justo pleno virtutibus, Cur pressura fit durius,


Omato cbarismatibus Nisi quia jucundius
Debetur benedictio; Vinum sincerum bibiturV
Ergo quid ad te pertinet? Quid uva pressa dulciusV
Cur vita mortem sustinet, Quid Christo passo gratius,
Habitus fit privatio? In cujus morte vivitur?
5. Virgo, tibi respoudeo, 9. Multi se justos reputant,
Tibi, cui totum debeo Filium a te postulant
Meorum decus palmitum ;
Et ad me non respiciunt,
De tuo flore fulgeo, Seilpostquam tibi creditus,
De tuo fructu gaudeo Est apud me depositus,
Redditura depositum, Extra me non inveniunt ;

Dulce pondus sustineo, Quaerant in meo stipite,


Dulcem fructum possideo, Sugant de meo palmite
Mundo, non tibi genitum. Fructum tuum. quem sitiunt.
6. Quodsi mortem non meruit, 10. Respondeas hypocritis:
Quid, si mori disposuit, Filiummcum quaeritis,
Ut morte mortem tollerei ? Quem cruci duduni tradidi,
LigDum ligno opposuit, Jam non peudet ad ubcra,
öolvit, quod nuuquam rapuit, rendct in crucc vcrbera
Ut dcbitorcs liberct; Corporis monstrans lividi ;

In Adam vita corruit, Eum in cruce quaerite,


Quam secundus restituit, Gruttas craentas bibite,
Ut vita mortem superct. Aemulatores perfidi.

Cant. ms. Petri


r
de Medicia saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
("Im. Monacen. <>7. >. saec. 15. B. Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.)
883. saec. u/ib. C. 1, 2 Quia -nunc in te C. 1, — non tibi C.
•'>
2, 2 -

Quid est quod te i bruit (1.: horruit) C. — 4—6 Fehlen


2, ('. - 2, 7
Quare qui vitam ('. - 2, 8 Mortisque B. — 3, 1— 3 fehlen I 8 cum
— —
I

ini|»iis C. Sociante ('. 3, 7— tf fehlen B. - 5, 2 Me tibi totam


:'-, •'>

debeo C. 6, Christus mortem non B.


1
6, 2 Quodsi C 6, 3 Liguo
lignum 15. — fi, 5 Bxsolvil c|iiuil non C. -- (3, 1—9 fehlen I! 7. '.? in —
vitam transeat C. 8, 7 uva passa B. - 2 Filium tuum n te. \ '.»,

fasser bezeichnet Salimbene den Pariser Kauzler ebenso C [fei 7'H.i: ob ;

memoriam crucifixi scribo hanc disputationem, quam oomposuil cancellarius


Philippus, inter matrera ipsius crucifixi et crücem." i. fragt ilcb nur.
— 22 —
wieweit der Text als autentisch anzusehen ist. A hat nämlich nur Str. 1,

3 und 5, C hat Str. 1 7, B den ausführlichsten Text. Für die Echtheit des.
Ganzen, mindestens der ersten acht Strophen, spricht im allgemeinen der
Stil, der sehr wohl zu den echten Liedern des Dichters stimmt; dagegen,
dafs die zweifellos echten Strophen nur zwei Keime kennen, eine Kegel, von
der einmal Ahstand genommen in 4, 7 und 8, in 7, 1 und 2, vollständig in
Str. 9 und 10; diese letzten beiden dürfen wohl sicher als spätere Be-
reicherung anzusehen sein. Die Melodie des Liedes, richtiger eine Melodie
des Liedes, hat nach Salimbene der Franciskaner Heinrich von Pisa gemacht.

15.

1. crux, ave, spes unica, 2. Ecce, crucem Domini,


Signum mitibus mite, Daemon cedat numini,
In paradisi chronica Fuge, pars adversa,
Te signat arbor vitae, Perversa, eversa
Ligna Abrahamitae, Hoc signo.
Jacob manus cancellans, Gigas fati gemini
Tau in liminari, Militavit homini,
Serpens in palo pari, Collegit dispersa,
Moyses orando bellans. Diversa, conversa
In ligno.
3. Ergo per Signum crucis,
Per Signum summi ducis,
Per ducem summae lucis
Libera nos, Deus.
Sit nobis crux tutamen,
Lorica, pax, solamen,
Sit scutum sine tarnen,
Annus jubilaeus.

Cant. ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23). A. —
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. Cod. —
Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. C. —
2, 6 fatis geminis C.

2, 7 hominis C. —
3, 7 lesen alle drei Quellen wie oben; dennoch dürfte
ein Verschreiben vorliegen; lies: scutum, linitamen (statt linitamentum)? —
Cfr. Milchsack 177.

16.

De clavo Christi

1. Clavus pungens acumine, 2 manuum confixio,


Dum carnem Christi perforat, pedum perforatio,
Ex vulnerum foramine Quibus Christus confoditur,
Passionem commemorat, Cujus dum caro scinditur,
Cujus dum madet sanguine, Et clavorum mysterio
Nos perfundens dulcedine, Regnum coelorum panditur,
Christo crucis imagine Coelestis fabri studio
Couforinatos incorporat. Clavus in clavem vertitur.
- 23 -
3. Vobis loquor pastoribus,
Vobis, qui claves geritis,
Vobis, qui vitae luxibus
Claves Christi rejicitis,

Vos lupi facti gregibus,


Membra Christi configitis
Et abutentes clavibus
Claves in clavos vertitis.
Caut. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PL 29. 1.

1Y.
Laus in Festo Palmarum.

1. Ecce, rex desiderabilis, 4. qualis haec mutatio,


Gloria patris altissimi, Dum crucis in patibulo
Factus homo visibilis Missus a regni solio
In asino venit humilis. Mundi fit abjectio.

2. tu Sion filia, 5. quam stupenda pietas,


Pia pande desideria, 0. quam fervens haec Caritas,
Exsulta satis et jubila. Per quam tibi, o trinitas,
Te vere decent gaudia. Tanta placet humilitas.
3. Ab Hebraeorum populo 6. qualis es, tu asine,
Jucunda fit processio, Qui regem portas gloriae
Clamatur: in altissimo Carnis tectum velamine,
Hosanna David filio. Quem coeli colunt curiae.
7. angelorum gloria,
Tibi grata sit haec familia,

A qua tibi pro raca


Datur laus et. gloria.
Grad, ms. Porcetense saec. 12
/i8. Cod. Darmstadien. 931. add, saec 14. —
1, 1 rex tuus desiderabilis. — 7, I5 pro r.uh.i.

18.
In Parasceve.

Fas legis priscac, typici tu victima Paschae,


Qui non solvisti, sed Adam novus onine novasti,
Teque quaternorom qui symbolo disdpnlorom
Ablueraa mentes Borde simulqae pedes.
Vere tu potus byperousion ipso cibattaa
Emnuuiucl vite oobis Bitientiboa vitae,
Mite salutare mundi, mora mortis amarac,
Non homo sed vermis, eremi Buspentfulus angois,
Qui in cruce BoWebaa moriens, quae non rapiebas,

Trop. ms. saec. L3. Cod. Stuttgartien. im [ iac. 05,


- 24

Cantiones Paschales.

19.

1. Lauriet laetus noster coetus 4. Orcum fregit et elegit


Viventem cum mortuis, Sanctorum consortia,
Qui nos emit et rederait Hos amavit, quos ornavit
Sanguinem per proprium. Immortali gloria.

2. De figura nulla cura, 5. Ita gessit, et recessit


Quia veuit Dominus, [Ululans] daemonium,
Venit Jesus sponte laesus, Videns, quia miseria
Ut deleret facinus. Versa est in gaudium.

3. Mortem passus, nunquam lassus 6. Ergo plaude, ergo gaude


Quievit per triduum, Laudans Dei filium,
Jam surrexit et erexit, Plebs, quam lavit et sanavit
Tempus habens cougruum. Gratia non merito,

Ore vero, corde mero


Benedicat Domino.

Grad. ins. Porceteuse saec. 12 /i3. Cod. Darmstadien. 931. add. saec. 14. —
1, 1Gandet. —
Als Kundreim wiederholt sich 1, 3 sq. Diese Verse ge-
hören aber von rechtswegen zu 6, 1 und 2, mit denen sie eine Strophe bilden.
Dann wäre entweder 1, 1 und 2 der Rundreim oder es sind hinter 1, 2 zwei
Zeilen ausgefallen. —
Die Aufschrift lautet in der Hs. Laus de resur-
rectione DN.

30.

1. Aeterni patris filius Ante tempora genitus,


Nostrum videns interitum Totius mundi Dominus,
Condoluit, Dum uascitur,
Quod nos tenuit Salus exoritur,
Satan atque videri Via vitae donatur;
Non renuit, Dum patitur,
Quod sie voluit Satan affligitur,

Nos ab hoste tuerj. Vita recuperatur.

2. Natus est nobis Dominus, Inferni portas spolia


Nostrum diluens facinus Die resurgens tertia,
llluditur, Qui voluit,
Alapis caeditur, Vivus apparuit,
Nudus expoliatur, Vitae dans documenta.
Couspuitur, Apparuit,
Ciucifigitur, Diu quod latuit,

Saeva inorte damnatur. Dragma vetus inventa.


- 25 -
5. Nos igitur ex debito
Benedicamus Domino,
Qui aethera
Nobis indebita
Nos amore reduxit,
Gaudia
Donans eximia
Dies nobis illuxit.

Cod. Cantabrigen. Ff I IT add. saec« 13. — 1, 2 lies: Nostros videns


Lntcritas? — 5, 6 fehlt eine Silbe.

31.

Alma dies, dulcis qui es, 4. Haec peccatum veteratum


Cum triumphi cumulo Fugat et interitum,
Leo fortis, victor mortis, Beatarum animarum
Qua surgit de tumulo. Pium servans meritum.
Felix dies, felix hora, dies beata,
Qua ad superiora Nulli comparata,
Victor redit sine mora. Qua mors est fugata.
Dies laeta sine meta, 5. Resurrexit et revexit,
dies victoriae, Quos sorbuit interitus,
In qua mortem vicit fortem Conlaetatur, comitatur
Rcx aeternae gloriae. Chorus hunc angelicus.
Mira peregit, dies magna Dei,
Tartara confregit Dies nostrae spei,
Et hostem subegit. Dies requiei.
Lux laudanda et ornanda (3. Nobis vitam infinitam
Omni reverentia, Dat vera resurrectio,
Quam sacravit, quam beavit Ista lux nostra dux,
Divina potentia. Sit salus et protectio.
dies amabilis, Christo sociemur,
Quae nunquam labilis, Cliristum contemplcmur,
Sed semper stabilis. Christo conlactcinur.

Orat ms. saee. 15. Cod. Mus. Ilildesbrimeii. 883: mit Xoumeu.

22.
1. Christus vicit resurgendo, 3 A tartaris nos redemit,
Sacvum hostem reprimendo, Culpam Adam qui peremit,
Alleluja, Alleluja, Allcluja, Allcluja,
Ey, surrexil rcx gloriae. Ey, surrexit rex gloriae.
2. Quasi lco in triduo 1. A pccoatis nos abluit,
Vivus redit de tumulo. Qui sc pro nobis olitulit.
Alleluja, Alleluja, Allcluja. Alleluja,
Ey, surrexit rex gloriae. Ey, surrexil rex gloriae,
— 26 —
Laudes dignas jubilantes, In hoc paschali gaudio
Voce laeta resonantes, Benedicamus Domino.
Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja,
Ey, surrexit rex gloriae. Ey, surrexit rex gloriae.

Grad. ms. Moshurgense armi 1360. Cod. Univ. Monacen. 157.

23.

1. Corde vero 5. Vita mundo


Ac sincero Moribundo
Nos condecet psallere Christi morte redditur,
Et psallentes Mors devicta
Nostras mentes Ut afflicta
Ad Christum erigere. Gemit et conqueritur.

2. Ecce certum 6. Hinc descendit,


Et apertum, Qui pependit
Qualiter hoc tempore Pro redimendis suis,

Actor lucis Ad inferna,


Sanctae crucis Die terna
Yicerit in arbore. Resurgens a mortuis.

3. Laude dignum 7. quam grata


Est hoc lignum, Et heata
Quo nos suo sanguine Est haec resurrectio,
Christus lavit Per quam vitae
Et purgavit Victo Dite
A noxae caligine. Datur reparatic.

4. Agnus Dei, 8. Fractis portis


Quem Judaei Domus mortis
Occidere perfidi, Rex triumphat aetheris,

Sua morte Cum dilectis

Claustra forte Hinc ejectis

Hostis fregit callidi. Rediit ab inferis.

9. Ergo toto
Cordis voto
Oremus, ut gaudium
Nobis caeli
Praeslet Heli
Per crucis mysterium.

Cod. Parisiu. (ol. Sandioirysian.) 15131. saec. 13. — 5, 1 Vitam.


lcddidit.
— 27 —
21.
1. Orthodoxe plaudite, Quisquis per exsilia
Spiritus immündi Mundi hujus viat,
Expurgato fonüte, Omni concidentia
Atque laetabundi Posttergata sciat,
'/r/<Deopsallite, Quod Cbristi dementia
Quia moribundi Noxae caedes piat,
Vera fides geniti Ut poena careat
purgavit criraina mundi. homo, purus crimine fiat.

2. Adam per consilium quam frugi passio


Propi'iae consortis Nostri salvatoris
Transgressus imperium Ac sui effusio
Regis summi fortis, Beati cruoris,
Ad nostrum exitium Dulci cujus pretio
Fructum dirae sortis Humani languoris
Hausit, eo cunctis Vulnera dum sanat,
miseendo pocula mortis. dolor est medela doloris.
3. Cbristus optans vincere Rex terrae et aetheris
Acherontis ducem Et qui cuDCta regit,
111 ius et frangere Qui pro nobis miseris
Pressionem trucem Occasum elegit
Atque suis reddere Atque regem sceleris
Paradisi lucem, Moriens subegit,
Probra pati voluit, Nobis surrexit,
sputa, flagella, crucem. qui nobis tartara fregit.
7. Christe propitie,
Qui tuae gravamen
Visitans familiac
Per mortis examen
Reddidisti gloriac
Aeternae solamen,
Unicus in trino
sis bencdictus, amen.

Cod. Pariain. (oL Sandionysian.) 1"'".1">. saec. L3. 1. :> lies: con-
Bcientia? — 4, 6 scaedes.

Corosca Sion inclitis Fractis tyranni viribus


Oroatibus com gloria, Bostiles portae pereant,
Post Christi, tni capitis, IX mortis tractoa fanoibna
Completa bene proelia Teneri snis aeqaeant,
Rednxil mira gratis Erepli laades evehunt,
Per protoplastom perditis V,\ com trophaei cantibni
Bea t ;i n o h i s ii.i ii <i i ;i. \ exilla regi i prodennt,
28 -
En remeans ab inferis 5. Declarat se discipulis
Truso triumphat funere, Pulso dolorum turbinc,
Tollens de domo carceris, Cor lenit in sub epulis
Quos facit fauste vivere, Et corporis indagine,
Laetos optatum cernere Quod sumpserat de virgine,
Tamquam post noctem oneris Princeps occasus" insulis
Jam lucis ortosidere. A solis ortus cardine.

Refloruit ut lilium 6. Surgente mundi domino


Caro pastoris fulgidi, Fit recens rerum series,
Grex plaudat ejus ovium Deinpto sopore pristino
Et convertuntur perfidi, Pubescit terrae facies,
Revixit junctus lapidi, Arridet una species
Sit vox melorura dulcium Tibi carenti termino,
Ad coenam agni pro- C briste, qui lux es et
vidi. dies.

7. Lota peccati macula


Conetur quisque penitus
Hac renovari formula,
Nee differatur aditus,
Ut des bic manna, coelitus
Ad nostrae mentis vascula
Veni, creator Spiritus.

Cod. Trecen. (ol. Claraevallen.) 990. saec 12. add. saec. 12 /i3.

36.

1. Cum rex Cbristus gloriac 4. Salve, nox optabilis,


Gebennae claustra penetiat, Paschalis nox nobilis,
Sanctos suos redimens, Quae beata diceris
Victor inde remeans, Meritis praeeipuis,
Diem istam consecrans. Christus in qua surrexit.

2. Angelorum exercitus 5. Gaudet solum hac die,

Exsultando progreditur, Qua surgit victor gratiae


Victoris boni gloriam Coelum replens gaudio,
Proclamando nuntiat, Hominem solatio.

Per quam mundo datur pax.

3. Portas vestras, prineipes, Christus, salus humilium,


Rex adest, dieunt, tollite, Devicit hostem saevissimum,
lntroibit potens rex, Regnum ejus destruens
Regum Dominus et rex, Hominemque liberans,
Desperatis factus spes. Paradisum reserans.
— 29 —
7. Coelum, terra jubilat
Et quod in eis habitat,
Et nos nunc cum gaudio
Benedicamus Domino
Alleluja psallendo.

Orat. ms. Baec. 15. Cod. Mus. Hildeshcinien. 380; mit Neumei

27.

1. Gratulemur, 3. Resurrexit
dies est laetitiae, agnus factus hoslia,
Resurrexit Morte sua
verus pastor hodie, nostra mundans vitia,

Qui nos dono Nos ad vitae


reformavit gratiae. revoeavit praemia.
R° Resurrexit et revexit R° Resurrexit et evexit
Hominem ad patriam, Hominem ad patriam,
Quem seduxit et perduxit Quem seduxit et perduxit
Hostis ad miscriam. Hostis ad miseriam.

2. Resurrexit, 4. Ergo pura


quique mori vencrat, nostra sit devotio,
Ut deleret, Ut redempti
quod hostis intulerat, a mortis supplicio,
Ne periret, Benedicat
quod prius ceciderat. tanto Dei filio.

Cod. Cantabrigen. Ff. I 17. add. saec. 13.

28.

Exsultemus 3. Ex Aegypto
et laetemur hodie, captivati fugiunt,
Dies ista Et ad vitam
dies est laetitiae, peccatores redeunt,
Alleluja, Alleluja,
resurrexit Dominus. resurrexit Dominus,

Exsultandi 4. Christus portas


tempus
et laetandi est, aeternales diruil
Pascha nostrum Et «aptivis
Christus immolatus est, liberfatem tribnit,
Alleluja, All.'lllj;..

resurrexit Dominus. resurrexit Dominus,


30

5. In hoc ergo
jubüaei termino
Servus über
benedicat Domino,
Alleluja.
resurrexit Dominus.

Cod. Graecen. (ol. Secovien.) 756. anni 1345.

29.
1. Jesu admirabilis, 7. quam felix miseria,
laude plus laudabilis, Quae quae gloria!
gratia,
gaudium mellifluum, En, qui cunctis dissimilis,
Amor cordis ..... Deus nobis fit similis
Irriguum, Et bumilis,
Totus desiderabilis. Quis unquam vidit talia?

2. lumen indeficiens, 8. Senex dierum nascitur,


Afficiens ? l'eficiens, Lux nova nobis oritur,
Sufficiens, alliciens, Rex habitat in stabulo,
Fruentes te perficiens, Aeternitas in saeculo,
Nos sitiens, Patibulo
Föns vitae indeficiens. Mors morte victa moritur.

3. Ab aeterno provideras, 9. Involvitur, fit habilis,


Praesciveras, nos noveras, Majestas et tractabilis,
Elegeras, dilexeras, Amplexus praebet, oscula,
Pravosque reprobaveras, Distentus expiacula,
Taxaveras, Dans pocula
Quae post daturus fueras. Vitae amor amabilis.

4. Dilexisti nos nimium, 10. Domus fortis diripitur,


Föns vitae, vita,gaudium, Scde potens dcjicitur,
Semperque tibi fuimus, Pax dcpracdatur inferos,
Qui nondum esse cocpimus, Captivos ducit miseros
Exstitimus Ad supcros,
Aute omne principium. Salus nostra perficitur.
5. Et, ecce, Christus aderat, 11. Cujus justum Judicium
Et quos praedestinaverat Inter justum et impium,
Creatrix sapientia, Supplicium vel gaudium.
Plasmatur in miseria Finis hie erit omnium,
Et gratia Per medium
Salvatur, quod perierat. Regressus ad principium.
6. Tota massa corrumpitur, 12. Angelorum et hominum
Placens inde eligitur, Te jueundum consortium
Abjicitur, quod displicet, Et unum necessarium
Hoc totum mundus continet, Nostrum, Mariae praemium
Sed indicet, Et gaudium
Nobis qui puer nascitur. Per Jesum Christum Dominum.
Clm. Monacen. (ol. Altahen.) 9624. saec. 13.
- 31 —
30.

1. In paschali gaudio, 3. Salvatoris vulnera


Coelum, terra plaudat, Thomas contreetavit,
Jesu namque passio Ejus cor et latera,
Evae mortem damnat; Fidem solidavit;
Christus cruce moritur, Gaudet de victoria
Caro busto traditur, Christide tribu Juda
Anima abyssum Quisque electorum,
Destruit et spoliat, Quibus mandat Dominus,
Vinctos inde liberal, Fidem fari gentibus
Reddit paradisum. Et regnum coelorum.

2. Ex inferno rediens 4. Voccs nostrae gloriam


Praeda secum pergit, Resurgenti Christo
Flatum carni uniens Suam ob victoriam
Gloriose surgit ;
Dicant corde toto,
Matrem tristem visitat, Alleluja jugiter
Liberum sc comprobat Resoncmus dulciter,
Mortis ab aerumnis, Qui sumus saluti
Edens cum diseipulis, Corporis et animao
Apparendo feminis, Ac coelestis patriae
Fidei alumnis. Viis restituti.

5. Surgcrc a vitiis
Fac nos ad virtutes
Sacrisquc deliciis
Rcplc hie degentes;
Jesu, coeli gaudium
Et Corona virginum,
Pacis fer solamen,
In extremo tempore
Tecum qooque vivere
Praesta nobis. Amen.

('Im. Monacen. (ol. Tegurin.) 19824. anni 1490. — 3, 3 cor et altera.


3, 4 Fide.

.11.

1. Qui passus est pridie, In manu polentiae


Resurrexil hodie, rXesarrezil hodie,
Novus gigas Redemit nos
geminae substantiae, de laca miseriae,
Resurrexit Resarrexil
hodic rex gloriae. hodie res gloriae
— 32 —
3. Morte carnis propriae 6. Perit vox tristitiae,
Resurrexit hodie, Resurrexit hodie,
Triumphavit Servituts
tyrannum nequitiae, perit vox moestitiae,
Resurrexit Resurrexit
hodie rex gloriae. hodie rex gloriae.

4. Agnus innocentiae 7. Verus sol justitiae


Resurrexit hodie, Resurrexit hodie,
Debellavit Hebraeorum
principem malitiae, transeunt reliquiae,
Resurrexit Resurrexit
hodie rex gloriae. hodie rex gloriae.

5. Radix stirpis regiae 8. Gaudeant ecclesiae,


Resurrexit hodie, Resurrexit hodie,
Vicit leo Haec est dies
leonem superbiae, aetcrnae raemoriae,
Resurrexit Resurrexit
hodie rex gloriae. hodie rex gloriae.

9. Sit laus regi gloriae,


Qui surrexit hodie,
Sit per cuncta saecula
Fax to dem nigen clostere.

Orat. ms. Caeciliae Hughen anni 1524. Cod. Stuttgartien. (ol. Miss.
Hamburgen.) lb 22. —
Cäcilia Hughen war Nonne in dem s. g. Neu-
kloster bei Buxtehude; daher 9, 3 sq.

32.

Choro jucundo Ave, Maria,


Atque laetabundo Rege nos hac via,
Grates solvaraus Nobis tu gratum
Christo Domino, sis remedium,

Qui nos benigne Voces exaudi


Redemit ab igne Miserorum, audi
Diri tyranni Ad te clamantes
Pharaonico, ut Theophilum
Bonitate propitia Poenitentem, qui gratiam
qui cunctos liberavit ;
a Deo impetravit,
Meritis nostris Per te donavit
nos non reparavit, veniam, salvavit,
Sed nos salvavit Quem perduxit
sua gratia. ad coelestia.
— 33 —
8. Sic DOS, Maria,
Maris Stella pia,
Ad paradisi
duc palatia,
Ut te laudemus,
Tecum jubilcmus
Gaudio coeli
cum laetitia;
Maria, tu remedium
eunetis adfuisti,
Tu liberasti,
quod Eva damuavit
Persuasione
diabolica.

Cod. Maihingen. (ol. Kircliheimen.) II 2. 8° 13. saec. 16. — 1, 7 Dire.


1, 9 Bonitate propria, bei welcher Lesart eine Silbe fehlt.

33.
1. Haec est dies triumphalis, Duce fraudis demolito
Mundo grata perdito, Terris pax indicitur,
Dans solamcn nostris maus Et exhausto aconito
Hoste jugo subdito, Salus aegris redditur;
Haec est Deo specialis, Morte mortis morsu trito

Tanto nitens merito, Vitae spes infunditur,


Quod peccati sit finalis Claustro pestis inanito
Mali malo irrito. Nefas omne pellitur.

3. Cum nos Christus feeundarc


Tanto vellet foedere
Et se morti gratis dare
Pro reorum scelere,
Jure decet bunc laudarc
Et ei consurgere,
Pascha novum celebrare
Corde, voce, opere.
Cant ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentiaa. PI. 29. 1. A.
Cant. ms. Toletanum aaec. L3. Cod. Matriten. Tolet. 980 (38— 23> B. Cod.
Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec 18. ('. 1, 7 fit A. 3, S mortia— —
15. — Cfr. Milchsack 190 Bq.

31.
Kja, Btematica Pronomen nemenon
Vocia liarmonia llypatc liypalon
Festa paschalia Elesonet commeson
Cclcbrentur, Tetrachordo
Musica melica, Nethesi hemeron
Rhythmica, metrica Cum die Eemeron
Jairj nova cantica Tos panganl meloron,
Modalentar. l'nscii ordo.
Drerus, C'iintioneB et Mutnti. II. 3
— 34 —
3. Absit sicraatica
Per diaschismata
Yarians Organa
Cantilena,
Sed diatonica
Teraperat neumata
Vox consonantia
Morum plena.
R° Sanctus sanctorum,
Festa festorum,
Resurrexit,
Plebs fidelis jubilet
Gaudeat ecclesia.

Cod. Cantabrigen. Ff. I 17. saec. 13. — 1,1 Lies thematica? — Die
zweite Strophe bleibt unverständlich, obschon man im allgemeinen errät, dafs
von inixTf], ptor] und vr\xr\ die Rede ist. — 7 vielleicht Vox pangat
2, ist
melodon zu lesen. —
3, 1 iies entweder sigmatica (von otypog) oder schismatica.

35.
1. Novum sibi texuit Prius tactu fimbriae
Dominus lumbare, Menstrua curatur,
Volens, quod computruit, Jairi quam filiae

In boc compensare; Sanitas reddatur,


Sterilis, laetare, Per acum intratur
Nam tot Cbristo paries, Camelus gentilium,
Ut Judaeum supplantare Nee Helias aspernalur
Tuus possit paries. Viduae tugurium.
3 Esau repudiat,
Jacob Christus gratis
Vocat et initiat
Fide trinitatis,
Cujus dignitatis
Signum dedit gentibus
Jacob natis cancellatis
Benedicens manibus.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Sequent. ms. Praedicatorum saec. 13. Cod. Sangallen. 383. B. Cod. —
Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. C. 2,6 Camelis A. — Cfr. —
Milchsack 201.

36.
1. Relegata vetustate 2. Nee te credas renovari,
Vetus homo renovetur, Nisi prius expurgari
Ut in saneta novitate Meutern velis a fermento,
Sanctum pascha celebretur, Quia verus
Et in malis deformatus Agnus sum momento
Christo psallat reformatus, Pro te passus
Ut eidein conformetur. Immolari.
— 35 —
8. Vera lucis matutino,
Non legali, scd divino
Agno decet resurgerc
Corde, ore et opere,
Sic benedicamus Domino.

Cant, ms. l'etri de Medicis saec. 18. Cod. Laiiren tian. PI. 29. 1.

Cant. n.s. Toletamini saec 13. Cod. Matriten. 930 (33 -23). B. Cod. Guel- —
fenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. C. 2, 4 verus fehlt C. Cfr. — —
Milehsack 196.

37.

Sion, gaude, duc choreas David Christus. Achis daemon,


praecine sodalibus, Sion est ecclesia,
Trepant pedes, eant niauus, Tympanistes fuit Christus,

modus gestibus,
nee sit dum sacrat jejunia,
Tuus David tympanizat Se portabat, dum in coena
et se portat manibus, suis datur hostia,
Sic rex Achis incantatar Hostis unde spoliatur,
captus novis fraudibus. Sion habet spolia.

3. Hie est David, qui prostravit


Philistaeum lapide,
Gloriantur et lactantur
turbae prius pavidae,
Solus reus rex Hebraeus
ut Saul fuit invide,
Placat illum intranquillum
pius pater Ididac.

Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 8719. saec. 12. A. —


Cod. Remen. 743
lll)):!) saec. 13. 6X. (daraus in: Neues Archiv Will, 518). B.
- I. Sion 1

plaude B. - I, :'>
Strepent pedes B. 1, — 7 ineurvatur I?. 2, 5 Sese
portat dum B. — 3, l\ Conlaetantnr, gloriantur 1$. — 8, (i Ut fehlt B,

:ih.

Tu deitati Tu pro mo mori


Carnem unisli, Non horruisti.
Tu pro me pati Reddi favori
Suslimiisli, Quid vald istiV
Nemo laula fieri Nihil polest iniiiicri

Pote&1 promereri, Tanto par censeri,


Sed in cordi miserl Tuae rnanaa operi
Da misericordiam, Da iiiisrricoiiliaiii.
— 36 —
3. Morte tu morti
Mortem dedisti,
Tartara forti
Manu fregisti;
Vitae suae merito
Nemo potest niti,

Ergo tuo militi


Fac raisericordiam.
Cant. ms. Toletanum saec. 13
lu. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33-32).

39.

Unicornis captivatur, Pelicano vulnerato


Aulae regum praesentatur Vita redit pro peccato
Venatorum laqueo, Nece stratis misera,
Palo serpens est levatus, Phos phoenicis est exusta,
Medicatur sauciatus Concremanturque vetusta
Veneno vipereo. Macrocosmi scelera.
R Alleluja canite R Alleluja canite
Aguo morienti, Agno morienti,
Alleluja paDgite, Alleluja paugite,
Alleluja promite Alleluja promite
Leoni vincenti. Leoni vincenti.
3. Hydrus intrat crocodillum,
Extis privat, necat illum,
Vivus inde rediens;
Tris diebus dormitavit
Leo, quem resuscitavit
Basileus rugiens.

Cod. Engelbergen. 314. saec. 14. — 3, 1 Idrus intrat cocodrillum.


Vgl. Morel 71.

40.
Veris ad imperia Suspirat luscinia,
Renascuntur omnia, Nostra sibi conscia
Amoris prooemia Impetrent suspiria,
Corda premuDt saucia Quod sequatur venia,
Quaerula melodia Dirige, vitae via,
Gratia praevia, Gratia praevia
Corda marcentia Viae dispendia
Media. Gravia.
Vitae vernat flos Vitae vernat flos

Intra nos. Intra nos.


Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.
— 37 —
41.
1. De patre principio, 3. Pro mortis exsilio,
Gaudeamus, eia, Gaudeamus, eia,
Filius principium. Venit in exsilium
Cum gloria. Cum gloria.
R° Novum pascha R° Novum pascha
Praedicat ecclesia, Praedicat ecclesia,
Gaudeamus, eia. Gaudeamus, eia.

2. Patris ex palatio, 4. Miserandi termini,


Gaudeamus, eia, Gaudeamus, eia,
Matria in palatium, Videns auctor terminum
Cum gloria. Cum gloria.

5. Toga carnis Dominum,


Gaudeamus, eia,
Tegit verbum Domini,
Cum gloria.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. Die —

Lieder 41 72 inklusive stellen in der XIII. Abteilung des Cod. Laurentianus
und sind nach dem in der Einleitung zu Heft XX bemerkten von einem
Verfasser, der vielleicht Philippns de Grevia ist.

43.
Felix dies et grata, 2. Dies porgans peccata,
Haec est dies optata. Haec est dies o)>ttt(<t.

Dies, nostri Dies purgans


doloris terminus, humanuni facinus,
Haec est dies, Haec est dies,
quam focit Dominus. quam focit Dominus.
3. Est romphea sublata,
Haec est dies optata,
Vires frangit
hostis serpentinus,
Haec est dies,
quam fecit Dominus.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 18. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. •".. 4
scheint verschrieben; lies: hostis haec protinus?

43.
Decct vox lactitiao, 2. Miseris miseriae,
Credendum est Marine, Credendum esi Mariae,
Restitutos patriae Christus gentis propriae
Postliminio ;
in oblatio;
Credendum est Mariae Credendnm es! Mariae
Testimonio. Testimonio.
— 38 -
Fermentum malitiae, Deo patri gloriae,
Credendum est Mariae, Credendum est Mariae,
Garens hujus hostiae Placeat ecclesiae
Fit refectio; Vox et actio;
Credendum est Mariae Credendum est Mariae
Testimonio. Testimonio.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

44.
1. In hac die Dei, Mater Salomei,
Dicant nunc Hebraci, Dicant nunc Hebraei,
Sepulchrum Judaei, Mater Zebedaei
Male servaverunt ;
Petrum praevenerunt ;

Quomodo Judaei Quomodo Judaei


Regem perdiderunt? Regem perdiderunt?
2. Ubi corpus Dei, Scribae, Pharisaei,
Dicant nunc Hebraei, Dicant nunc Hebraei,
Numquid Pharisaei Omnes erant rei,
Petram revolverunt? Omnes peceaverunt;
Quomodo Judaei Quomodo Judaei
Regem perdiderunt? Regem perdiderunt?
3. Scariothei, Donec Nazarei,
Dicant nunc Hebraei, Dicant nunc Hebraei,
Cum Juda Judaei Tunis nostrae spei
Male dormierunt, Portas recluserunt ;

Quomodo Judaei Quomodo Judaei


Regem perdiderunt? Regem perdiderunt?
4. In ortu diei, Vespere diei,
Dicant nunc Hebraci, Dicant nunc Hebraei,
Viri Galilaei Diem jubilaei
Dominum tulerunt; Nobis reduxerunt ;

Quomodo Judaei Quomodo Judaei


Regem perdiderunt? Regem perdiderunt?
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

45.
1. Filii Calvariae, Rex est iste gloriae,
Sonet vox lactitiae, Sonet vox laetitiae,
Filii Calvariae, Rex est iste gloriae,
Nostra est redemptio. Rex sine prineipio,
0, o, 0, o,
Cujus resurr ectio Principes superbiae
Omni plena gaudio. Exsufflat de medio.
— 39 —
3. Nos expurgat liodie,
Sonet vox lactitiae,
Nos expurgat hodie
A fermenti vitio;
0, o,
Ergo, Sion filiae,

Nova sit conspersio.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

46.
1. Luto carens et latere 4. Agnus occisus vespere,
Transit Hebraeus libere, Transit Hebraeus libere,
Novo novus charactere; Culpae solvit ab onere;
In sicco mente munda In sicco mente munda
Transit Hebraeus libere Transit Hebraeus libere
Baptismi mundus unda. Baptismi mundus unda.
2. Servus über ab opere 5. Josepb cisternam claudere,
Transit Hebraeus libere, Transit Hebraeus libere,
t'ulpae recluso carcere; Christum nequit mors premere ;

In sicco mente munda In sicco mente munda


Transit Hebraeus libere Transit Hebraeus libere
Baptismi mundus unda. Baptismi mundus unda.
3. Mare dum videt cedere, 6. Ergo sepulto scelere,
Transit Hebraeus libere, Transit Hebraeus libere,
Mergcns sequentes temere; Christum sequamur opere ;

In sicco mente munda In sicco mente munda


Transit Hebraeus libere Transit Hebraeus libere
Baptismi mundus unda. Baptismi mundus unda.

7. Ut cum Christo resurgere,


Transit Hebraeus libere,
Praestet ad sedem dexterac;
In sicco mente munda
Transit Hebraeus libere
Baptismi mundus unda.
Cant. ms. Petri de Medicia Baec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Londinen. Egerton 274. saec 13. B. —
Cod. Guelfenbyteran. Helm-
Btadien. 828. saec. 18. ( r> hat
'. nur die drei ersten Strophen, C nur die
erste. — 1, S Novus novo B. 2, Sortis triluituiu inisiriae A. —
1
''<. ''>

Alto se modo genere B. - Cfr. Blilchsach L66

47
1. Vivere quae triboit, 2, Saecola mors tcnuii,
Vita mori voluii, Villi mori voUtii,
Perdita restitoit, Solvere quam valnit
(iiatia non liiciituin. • iialia nun nieritum.
Vita mori voluit \ila mori voluit
Mortis ob interitnm. Bfortia oh interitum.
— 40

Romphea quae tenuit, Quod bomo non meruit,


Vita mori voluit, Vita mori voluit,
Omnibus exhibuit Omnibus emeruit
Gratia non meritum, Gratia non meritum,
Vita mori voluit Vita mori voluit
Mortis ob interitum. Mortis ob interitum.
Quos reus implicuit, Quisque ad hoc siluit,
Vita mori voluit, Vita mori voluit,
Casibus explicuit Dicat: id obtinuit
Gratia non meritum, Gratia non meritum,
Vita mori voluit Vita mori voluit
Mortis ob interitum. Mortis ob interitum.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

48.

A solis ortus cardine, 3 David fidelis carmine,


Matte nobiscum, Dominc, Mane nobiscum, Domine,
A solis ortus cardine, David fidelis carmine
Mundi luce fugata, Sunt haec praenuntiata;
Mane nobiscum, Domine, Mane nobiscum, Domine,
Dies est inclinata. Dies est inclinata.
Nubes legalis paginae, 4. Tanta culpae caligine,
Mane nobiscum, Domine, Mane nobiscum, Dominc,
Nubes legalis paginae Tanta culpae caligine
Nobis est declarata, Fit nox illuminata,
Mane nobis cum, Domine, Mane nobiscum, Domine,
Dies est inclinata. Dies est inclinata.

Cant ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

49.

Mors vitae propitia, 3. Fracta sunt imperia,


Sexta passus fcria, Sexta passus fcria,
Mortis a miseria Joseph a custodia
Nos erexit; Liber exit;
Die Christus tertia Die Christus tertia
Resurrexit. Resurrexit.
Ad vitae palatia 4. Novae legis gratia,
Sexta passus fcria. Sexta jiassus feria,
Mortis a miseria Veterum mysteria
Nos erexit; Jam detexit;
Die Christus tertia Die Christus tertia
Resurrexit. Resurrexit.
— 41 —
Surgens cum victoria, Ad coeli consortia,
Sexta passus feria, Sexta 2 assits fcria, }

Collocat in gloria, Nostra spes et gloria


Quos dilexit; Nos direxit;
Die Christus tertia Die Christus tertia
Resurrexit. Resurrexit.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

50.

1. In Domino confidite, Terrae lutum respuite,


Pascha novum rccolitc, Pascha novum rccolitc,
Vetus fermentum linite Virus antiquum vomite,
Nova conspcrsione, Calicis potione
Pascha novum rccolitc Pascha novum rccolitc
Voce et actione. Voce et actione.
2. Vetus fermentum linite, Virus antiquum vomite,
Pascha novum rccolitc, Pascha novum recolite,
Quae sunt in altum, sapite Domino conresurgite,
Mentis intentione; Cum exsultatione
Pascha novum recolite Pascha novum recolite
Voce et actione. Voce et actione.
3. Quae sunt in altum, sapite, Domino conresurgite,
Pascha novum rccolitc, Pascha novum rccolitc,
Terrae lutum respuite Surgant memhra cum capitc
Cordis erectione; Ilac resurrectione;
Pascha novum rccolitc Pascha novum recolite
Voce et actione. Voce et actione.

Cant. ins. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

51.

Rcx omnipotentiae 3. In humana speeie,


Triumphavit hodie, Triumphavit hodie.
Rex omnipotentiae, In humana Bpecie
Rcx magnificus Patria unicus
Triumphavit hodie, Triumphavit hodie,
Rcx pacifiCQB, Res paciticu8.
2. In manu potentiae, t. 1 1 \ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 canit gloriae,
Triumphavit Ik><Hi\ Triumphavit hodie,
In manu potentiae llvminini c;iiiit gloriae
Samson hcllicus Chorus ooelicos,
Triumphavit hodie, Trinmphavil hodie
I.Y\ jtaciticus. i;r\ padfions,
42 -
Caecos lucc gratiae, Verae cedit hostiae,
Triumphavit hodic, Triumphavit hodie,
Caecos luce gratiae Verae cedit hostiae,
Sanat medicus, Agnus typicus,
Triumphavit hodie Triumphavit hodie
Rex pacificus. Rex pacificus.

7. Comes est victoriae


Triumphavit hodie,
Comes est victoriae
Grex catholicus,
Triumphavit hodie
Rex pacificus.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

52.

Mundi princeps ejicitur, Vir innocens occiditur.


In ligno v'xta moritur, In ligno vita moritur,
Mundi princeps ejicitur Vir innocens occiditur
Christi victus victoria, Data latroni venia,
Salutis pandit ostia Salutis pandit ostia
Passa pro nobis hostia. Passa pro nobis hostia.

Legis figura tollitur, Mors jam non dominabitur.


In ligno vita moritur, In ligno vita moritur,
Legis figura tollitur. Mors jam non dominabitur
Legi succedit gratia, Resurgenti cum gloria;
Salutis pandit ostia Salutis pandit ostia
Passa pro nobis hostia. Passa pro nobis hostia.

5. Satan hämo suspenditur,


In ligno vita moritur,
Satan hämo suspenditur,
Tecto carnis substantia,
Salutis pandit ostia
Passa pro nobis hostia.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

53.

1. Exsultet plebs fidelium, 2. Mors mortis est excidium,


Planctum vertit in gaudium, Planctum vertit in gaudium,
Sacco passo discidium Morsus est locus tristium
Vestivit nos laetitia, Caesa pro nobis hostia,
Planctum vertit in gaudium Planctum vertit in gaudium
Summa Christi victoria. Summa Christi victoria.
43 —
Iota virtute cordium, 4. Purgemus ergo Vitium,
Planctum vertu in gaudium, Planctum vertit in gaudium,
Laudemus patris filium Ore sonet laus mentium,
Cujus nos salvet gratia ;
Sit trinitati gloria;
Planctum vertit in gaudium Planctum vertit in gaudium
Summa Christi victoria. Summa Christi victoria.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13 Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

54.
Christo psallat ecclesia, Quanta Dei potentia,
Mitis misericordia, Mitis miscricordia,
Redempta Sion filia Mortem mactat victoria
Det laudem regi gloriae. Caesae pro nobis hostiae,
Mitis misericordia Mitis misericordia,
Mortem destruxit hodie. Mortem destruxit hodie.
3. Laus, honor, virtus, gloria,
Blitis miscricordia,
Deo, cujus nos gratia
Emancipat miseriae,
Mitis misericordia
Mortem destruxit hodie.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

55.
1. Vetus purgans facinus, 2. Cedit dolor pristinus,
Resurrexit Dominus, Resurrexit Dominus,
Doloris est terminus Pietas patris sinus
Lux hodierna, Pandit aeterna,
Resurrexit Dominus, Resurrexit Dominus,
Salus aeterna. Salus aeterna.
3. Pacem dona protinus,
Resurrexit Dominus,
Qui es unus et trinus
In sempiterna ;

Resurrexit Dominus.
Salus aeterna.
Cant. ms. Petri de Medicia saec. Pi. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

50
Omnes gentes plaadite, SusjHMisus in Btipite,
Regi passo psallih, Regi jkisso psallite,
IImiiiiiiiii Deo (Meile. Oeeisus iimiKMlto
Viel iis est, (|ui nos vieeiat. l.'i lainat. <pi«xl ptM'iorat
Regi passo psallite, Uei'i pai BO |' illil<\

Passus vicit et Imperat. i' ii \ i<it ei Unperal


— 44 —
3. Laudem Deo canite,
Begi passo jisattite,
Libertatis perditae
Qai viam suis reserat,
Regi passo psallite,
Passus vicit et iraperat.
Cant. ms. Petri de Me<licis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29.

57.
Fidelium 3. Posterior
sonet vox sobria, dotatur filia,

Convertere, Convertere,
Sion, in gauclia, Sion, in gaudia,
Sit omnium Sit omnium
una laetitia, una laetitia,
Quos unica, Habet minor
redemit gratia, majorum praemia,
Convertere, Quia Jacob
Sion, in gaudia, cancellat brachia,
Tc liberat Tc liberat
paschalis liostia. paschalis hostia.
Accingitur 4. Ut nuntiet
Christus ad proelia, festa paschalia,
Convertere, Convertere,
Sion, in gaudia, Sion, in gaudia,
Sit omnium Sit omnium
una laetitia, una laetitia,
Hostilia Apostolis
confregit ostia, occurrit nuntia,
Dum pallium Angelica
tenet Aegyptia, fert testimonia ;

Te liberat Te liberat
paschalis hostia. paschalis hostia.
Pro filii

summa victoria,
Convertere,
Sion in gaudia,
Sit omnium
una laetitia,
Deo patri
sit laus et gloria,
Qui saecula
regnat per omnia:
Te liberat
paschalis hostia.

Cant. ms. Petri de Medicis saec 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.
— 45

58.

Christus patris gratiae Agnus innocentiae


Nos reconfoederat, Cum semet offerat,

Resvrrexit hodie, Rcsurrcxit hodie,


Sicut praedixerat, Sicut praedixerat,
Felix, qui pro miscro Sanguis ejus extero
Populo moritur, Poste diffunditur,
Mors illi de cetera Mors illi de cetero

Non dominabitur. Non dominabitur.

Mortis poena propriae Genti nos Aegyptiae


Mortuos liberat, Lignum subdiderat,
Rcsurrcxit hodie, Resurr exit hodie,
Sicut praedixerat, Sicut praedixerat,
Ligno salutifero Sed jam lignum altera
Mors morte vincitur. Ligno retunditur;
Mors illi de cetero Mors illi de cetero
Non dominabitur. Non dominabitur.

5. Laesis ut a sanie
Medelam conferat,
Resurrexit hodie,
Sicut praedixerat,
Serpens a presbytero
Turbis erigitur;
Mors illi de cetero
Non dominabitur.

Cant. ms. Petri de Medieis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

59.

A sinu patris mittitur, 2. Flagellatur. conspuitur,


Mundi salvator moritur, Mundi salvator moritur.
Et de Maria nascitur, Et ab bis crueitigitur,
Quem patcr promiserat ;
Quos liberarc venera i
;

Mundi salvator moritur, Mundi salvator moritur,


Ut morte mortem conterat. Ut morte mortem conterat

:3. Vctus hostis ejicitar,


Mundi sahator moritur.
Dum vita morti subditur
Et nos a morte liberal ;

Mundi salvator moritur.


Ut morte mortem conterat.

Cant. ms. petri de Medicis saec. 18. Cod. Laurentian. PI. '-"'• l.
46 —
60.

1. Vocis tripudio, 3. Salvamur pretio,


Psallat liaec concio, Psallat haec concio,
Vocis tripudio Salvamur pretio
Sed mente sobria Magna de gratia,
Psallat haec concio Psallat haec concio
Festa paschalia. Festa paschalia.

2. Non parcit filio, 4. Fit resurrectio,


Psallat haec concio, Psallat haec concio,
Non parcit filio Fit resurrectio
Patris dementia, Sub die tertia,
Psallat haec concio Psallat haec concio
Festa paschalia. Festa paschalia.

5. Nos replet gaudio,


Psallat haec concio,
Vocis tripudio
Christi victoria,
Psallat haec concio
Festa paschalia.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

3, 1 Salvantur Hs.

61.

1. Processit in capite, Suspensus in stipite,

Omnes gentes, plaudite, Omnes gentes, plaudite,


Processit in capite Suspensus in stipite,

Nostra resurrectio, Resurgit cum bravio,


Omnes gentes, plaudite Omnes gentes, plaudite,
Manibus prae gaudio. Manibus prae gaudio.

2. Regi nostro psallite, Aquas Marath bibite,


Omnes gentes, plaudite, Omnes gentes, plaudite
Regi nostro psallite, Aquas Marath bibite
Sensu tarnen sobrio, Ligni beneficio,
Omnes gentes, plaudite Omnes gentes, plaudite
Manibus prac gaudio. Manibus prae gaudio.

3. Qui dormitis, surgite, Aeneum opponite,


Omnes gentes, plaudite, Omnes gentes, plaudite,
Qui dormitis, surgite, Aeneum opponite
Mundi de naufragio, Serpentem Aegyptio,
Omnes gentes, plaudite Omnes gentes, plaudite
Mauibus prae gaudio. Manibus prae gaudio.
— 47 —
7. Laudes patri dicite,
Omnes gentes, plaudite,
Laudes patri dicite,
Flamini cum filio,

Omnes gentes, plaudite


Manibus prae gaudio.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. - 6, 1

apponite Hs.

62.

Culpae purgator veteris, 3. Qui cruccm tulit humeris,


Christus rcdit ab inferis, Christus recht ab inferis,
Quos filii Nos sanguine
redemit passio, mundavit proprio,
Laetificat Laetificat
nos resurrectio. nos resurrectio.
Auetor humani generis, 4. Prostrato rege sceleris.
Christus rcdit ab inferis, Christus rcdit ab infcris,
Nee proprio Nos a mortis
pepercit filio, solvit imperio,
Laetificat Laetificat
nos resurrectio. nos resurrectio.
5. Egressum pandeus niiseris
Christus rcdit ab inferis,
Revertitur
victor de proelio,
Laetificat
nos resurrectio.
Cant ms. I'etri de Medicis saec. 15. Cod. Laurentian. PI. '2U. 1.

63
Dies salutis oritur, 2, Adam seeundus patitar,
In ligno vita moritur, In ligno vita moritur,
Dies salutis oritur, Adam seeundus patitur,
In ligno vita moritur, In ligno vita moritur,
Ut morti dominetur. Ut primus suscilclur.

Cant. ms. Petri de Medecia Baec. LS. Cod. Laurentian. PI. 29. I

Vineam meara plantavi, Pacturam mearn amavi


Torcular solus calcavi^ Torcular Bolus calcavi,
Vinea non reddidit Queifl <'^<> nvavrrain,
Fructnm, qaem Bperavi, Ego recreavi,
Indnmentam sangaine Induninitmii s.intzuin«

Mcum inqoinavi. Mcum Inquinavi,


48

3. Qui mundi mala portavi, Flagella non recusavi,


Torcular solus calcavi, Torcular solus calcavi.
Unda mei sanguinis Ego sponte subii

Mundi culpas lavi, Crucem, quam expavi,


Indumentum sanguine Indumentum sanguine
Meum inquinavi. Meum inquinavi.

4. Acetum ego potavi, Infernum exspoliavi,


Torcular solus calcavi, Torcular solus calcavi,
Ego vitae poculum Qui ligabat hominem,
Mundo praeparavi, Ego relegavi,
Indumentum sanguine Indumentum sanguine
Meum inquinavi. Meum inquinavi.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

65.

1. Passionis aemuli 5. In decore vestium


Rei sub figura Crinium tonsura
Duo portant bajuli Joseph ad imperium
Botrum in scriptura. Transit de clausura
Det pia Det pia
Gaudia Gaudia
Sion mente pura. Sion mente pura.

2. odoriferum
Stillat 6. Res de fumo nascitur,
Botrus pro scriptura Jam lex abit dura,

Pro nostrorum vulnerum Veritas edicitur,


Solvitur laesura. Praeterit figura.
Det pia Det pia
Gaudia Gaudia
Sion mente pura. Sion mente pura.

3. Aquae potum exserit 7. Irascantur populi,


Silicis fractura, Doleat natura,
Quam in signum aperit Surgit auetor saeculi
Virgae percussura. Frangens mortis jura.
Det pia Det pia
Gaudia Gaudia
Sion mente pura. Sion mente pura.

4. Gazae portas arduae 8. Offerat ecclesia


Nocte sub obscura Pia precum thura,
Tollit proles Manuae Ad laudum officia

Civium jactura. Vigil instet cura.

Det pia Det pia


Gaudia Gaudia
Sion mente pura. Sion mente pura.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laureutian. PI. 29. 1.
— 49 —
66.

1. In agni convivio, 3. Cetera de medio,


Gaudeat haec concio, Gaudeat haec concio,
Triplex est refectio, Moveat combustio,
Triplex est alimonia. Da coelicis coelcstia.
Gaudeat haec concio Gaudeat haec concio
Festa colens paschalia. Festa colens paschalia .

2. Pcdum devoratio, 4. Da fidem mysterio,


Gaudeat haec concio, Gaudeat haec concio,
Capitis comestio, Cum vacillet ratio,

Intestina vitalia. Fides est necessaria.


Gaudeat baec concio Gaudeat haec concio
Festa colens paschalia. Festa colens paschalia.

Cant. ms. Petri de Medicis sacc. 13. Cod. Laurentian PI. 29. 1.

67.

1. Transite, Sion hliae, Magnae Deus potentiae,


Quis est istc rex gloriae? Quis est istc rex gloriae?
Transite, Sion filiac, Magnae Deus potentiae,
Transit nostra redemptio. Solus sine prineipio.
Quis est iste rex gloriae? Quis est iste rex gloriae.-'
Rex potens est in proelio. Rex potens est in proelio.

2. Jugum mortis Aegyptiae, Dragmam reduxit hodie,


Quis est iste rex gloriae? Quis est istc rex gloriae?
Jugum mortis Aegyptiae Dragmam reduxit hodie
Solvit cordis confessio. Mirabili comraercio.
Quis est iste rex gloriae? Quis est istc rex gloriae?
Rex potens est in proelio. Rex potens est in proelio.
3. Post luctus poenitentiae, Jonain de ventre bestiae,
Quis est istc rex gloriae? Quis est iste rex gloriae?
Jugum mortis Aegyptiae Jonam de ventre bestiae
Levis restat transitio. Local in patris solio.
Quis est istc rex gloriae? Quis est iste rex gloriae
Rex potens est in proelio. Rex potens est in proelio.
4. Thamar prostat egregie, 8. Nos de lacu mweriae,
Quis est iste rex gloriae? Quis est iste rex ghtia*
Thamar prostat egregie \<>- de lacu miseriac
Judae remisso pretio. Reddil coeli palatio.
Quis est iste rex gloriae? Quis est iste re\ gloriae?
\u-\ potens est in proelio. Li \ potens est in proelio,

Cant. ms. Petri de Medicis Baec 13. Cod. Laurentian. PI 29 I

Dreves, Cftstionei et Mutcti. II. 4


50 —
68.
1. Qui pro nobis 4. Nihil majus
mori non respuit, pro nobis potuit,
Jonam cetus Jonam cetus
de venire vomuit, de ventre vomuit,
Resurrexit Qui innocens
die, qua statuit, crucis sustinuit
Alleluja. Opprobria.
Resurgentis Resurgentis
caro refloruit caro refloruit
Cum gloria. Cum gloria.

2. Cum rugitus 5. Detineri


patris infrcmuit, morte non potuit,
Jonam cetus Jonam cetus
de venire vomuit, de ventre vomuit,
Monumenti Qui nos mortis
Christum non tenuit a poena eruit
Angustia. Morte pia.
Resurgentis Resurgentis
caro refloruit caro refloruit
Cum gloria. Cum gloria.

3. Oblatus est, 6. Christum videns


quia sie voluit, infernus fremuit,
Jonam cetus Jonam cetus
de venire vomuit, de ventre vomuit,
Solvit ea, Samson Gazam
quae nunquam rapuit. in multa diruit
Haec hostia. Potentia.
Resurgentis Resurgentis
caro refloruit caro refloruit
Cum gloria. Cum gloria.

Caut. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

69.
1. Offerat ecclesia, 3. Resurgit cum gloria,

Ad se traxit omnia, Ad se traxit omnia,


Offerat ecclesia Resurgit cum gloria
Laudis sacrificia; Christus die tertia;
Ad se traxit omnia Ad se traxit omnia
Christus, crucis hostia. Christus, crucis hostia.

2. De mortis angustia, 4. Nostra lavit vitia,

Ad se traxit omnia, Ad omnia,


se traxit
De mortis angustia Nostra lavit vitia
Redit cum potentia; Caro eulpae nescia;
Ad se traxit omnia Ad se traxit omnia
Christus, crucis hostia. Christus, crucis hostia.
— 51 —
5. Gaudct coeli curia,
Ad sc traxit omnia,
Gaudet codi curia
Christi de victoria-,
Ad se traxit omnia
Christus, crucis hostia.

Gant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

10.
Tempus adest gratiae, Christus gentis propriac,
Gratulentur Sion fdiac, Gratulcntur Sion fdiac,
Rcsurgit rex gloriac. Miscrtus est hodie.
Psallat ecelesia, Psallat ecelesia,
Gratulcntur Sion filiac Gratulentur Sion tiliac,
Pari coueordia. Pari concordia.
Resurgit rex gloriae, Miscrtus est hodie,
Gratulcntur Sion filiac, Gratulfntur Sion fdiac,
Tempus venit gratiae. Cujus instant nuptiac.
Psallat ecelesia, Psallat ecelesia,
Gratulentur Siou filiac Gratulentur Sion tiliac

Pari concordia. Pari concordia.


Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

71.
Gaudc, Siun, 2. De Libano
devoto gaudio, cedrus descenderat,
Fidelium Quac cypresso
exsultet eoneio, sc conformaverat,
Quia Joseph Joseph fratres
Kacheiis gremio a famc liberat,
Dum dormitat, Dum dormitat,
somnum somniavit, somnum sommavit,
Inclinatum Pro populo
solem consideravit. sc Christus inclinavit.

3. Quid facitis,

videte, praesides?
Quid marcetia
otio desides?
Qaare luxu
sie esiis resid
ihn» dormitat,
8omvmm somniavit,
Quia Christus
pro Qobia Laboravit,

Cant ms. Petri de M< <li< is saec. 18. Cod. Laurentian. PL "'•
I

I*
— 52 -
De Ascensione Domini.
72.

1. Ascendit Christus hodie Captivatam mortiferam


Ad thronum suae gloriae, Nostram ducens miseriam,
Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja,
Patris sedens ad dexteram. Patris sedens ad dexteram.

2. Adest praedignus jubilus Ergo psallenti gaudio


Cum laetatur in nubibus. Benedicamus Domino;
Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja,
Patris sedens ad dexteram. Deo dicamus gratias.

Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 157.

In Festo Pentecostes.

73.

1. Veni, creator spiritus, 3. Tu septiformis gratiae


Spiritus recreator, Dans septiforme donum,
Tu dans, tu datus coelitus, Virtutis septifariae
Tu donum, tu donator, Septem petitionum,
Tu rex, tu digitus, Tu nix non defluens,
Alens et alitus, Ignis non destruens,
Spirans et spiritus, Pugil non metuens,
Spiratus et spirator. Propinator sermonum.

2. Mentes tuorum visita, 4. Tu gratis data gratia


Mentium visitator, Et tu faciens gratos,
Visitando inhabita, Tu primo purgas vitia,
Visorum habitator, Post conservas purgatos;
Tu fons, tu rivulus, Absolve debita,
Frutex et surculus, Extolle merita,
Doctor, discipulus, Virtute solita
Servorum coronator. . Salvans praedestinatos.

5. Ergo accende sensibus,


Tu te, lumen et flamen,
Tu te inspira cordibus,
Qui es vitae spiramen;
Tu sol, tu radius,
Mittens et nuntius,
Persona tertius,
Salva nos, amen, amen.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29 1. A.


Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 1099. saec. 13. B. 1, 8 et spira A. —
5, 1 ascende A.
— 53 —
74.

qui fontem gratiae Legem foederis


Captivis regeneras, Imponis superis
Coelos endelechiae Conservans supera,
Foedere confoederas, Coelum innumeris
Ordinata serie Moves in numeris
Mundi motus temperas, Et coeli sidera;
Hyles in temperie Tu coelum circulis,
Effrenata cohibes Tu motus regulis
Et dissolvi prohibes, Stringis erraticos,
Ut leges, quas adhibes, Tu nexus musicos
Elementa teneant Innectis dissonis,
Et concordi coeant Ex quibus consonis
Dispositione. Tonis mellisonis
R summa potentia, Reddis harmonias,
Inter dissidentia Qui propriis
Firma firmans foedera, Ot'ficiis

Ut supera Signas hierarchias.


Sic infera, summa potentia,
Refraenas illicita, Inter dissidentia
Digna pensans merita Firma firmans foedera
Retributione. Ut supera etc.

3. Ergo qui tarn dissona


Cogis consonare,
Quae divinae consona
Legi, moderare
Melos, quod divinitus
Tuus spirat Spiritus,
Nobis missus coelitus,
Plenius inspiret,
Enormes cjiciat,
Concordcs efficiat
Quos cxpiat,
Sic puniat
Ut vires, quas variat
Altoniis sie aniat,
Ne lyra «Irliret.

Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —


Cant ms. Toletanutn
saec. 18. Cod. Matriten. Tolet. 930 (38 23). lt. —
Cant ms. Petri de M.
dicis Baec. L3. Cod. Laurentian. PI. 29. L. C. Cod Ouelfenbyteran. Helm-
Stadien. 628. saec. L3. D. 15 —
hal nur die erste stn>|iln mit dem Kund-
r. in.
i
1. endelichiae AD; endelitiae B, endelyehye C.
:'.
R", 6 refrane«
A. —2, 2 ei superis A. —
2, 8 Conservas D ". 4 coelum numeris
CD. 2, 16 fehlt J>. 3, 9 rejicial D. Cfr. MUchsack 199.
54 —
75.

1. Ecce, festura nobile, 3. Judaei ut subdoli


Quod dät anni reditus Spernentes oracula,
Mundo celebrabile, Quae dabant apostoli.
In quo sanctus spiritus Dixerunt, hos crapula
Praecordia Eximia
Replevit fidelium Vini debacchantium
Sua sancta gratia. Ritu loqui talia.

R° Alleluja, R° Alleluja,
Regi regum omnium Regi regum omnium
Concinat ecclesia. Concinat ecclesia.

2. Apostoli praediti 4. Judaeis fallacibus


Repente cbarismate Sanctus Petrus obviat
Spiritus paracliti Signis et virtutibus
Omni idiomate Et borum denuntiat
Magnalia Eloquia
Dei in gentilium Juxta testimonium
Vulgarunt praesentia. Joelis mendacia.

5. Deprecemur igitur
Omnes una Dominum,
Cui regnum subditur
Nullum habens terminum,
Ut ad pia
Supernorum civium
Nos perducat gaudia.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15313. saec. 13.

76.

1. Ecce orgium, 3. Gens incredula


Quo rex omnium Vini crapula
Corda fidelium Horum oracula
Replevit gratia. Reddebat vilia.
R° Mater ecclesia R° Mater ecclesia
Cantet Alleluja. Cantet alleluja.

2. Chorus sanctorum 4. Petrus, vir tbeos,


Apostolorum, Culpans Judaeos
Omnium verborum Esse probat eos
Fulsit notitia. Plenos perfidia.
5. Oremus Eli,
Quem archangeli
Laudant, ut ad caeli
Nos ducat gaudia.
Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15 131. saec. 13.
— 55 —
77.
1. Veni, redemptor gentium, 3. Tu, qui salvasti saeculum
Vcni, creator spiritus, Mirando partu virginis,
Veni, vita viventium, Ut confundas incredulam,
Nostros solari gemitus, Vires effunde numinis,
Verus nobis paraclitus, Ut contra virum sanguinis
In fide firma mentium, .
Tuum exaltent populum,
In fine morientium Qui gerit Christi titulum
Te laudat omnis exitus. Ad laudem tui nominis.

2. Nostrum regens exsilium 4. quam beata servitus,


Rorem infunde coelitus, Quae servit et est libera,
Quo furor persequentium, Qua mundi miserebitur,
Non nos seducat ambitus, Dum mutatur in prospera;
Sed amor tibi dcbitus quam libertas misera,
Fervens corde tidelium Per quam über fit subditus
Nobis ad vitae praemium Et dives inter prospera
Sit tibi soli deditus. Yivit gehennae perditus.
Trop. ms. Capit. Dertusen. s. n. saec 13. 2, 3 .
— Que furor. — 3, !

Et contra. —
4, 3 scheint (vgl. eleu Reim) verschrieben.

78.
1. Christus jam misit inclitum 5. Linguas suas variantes
Discipulis paraclitum ;
Eloquentes praedicantes.
Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja,
Veni, sanete paraclite. Veni, sanete paraclite.
2. Ipsius ut magnalia i. Ergo decenti gaudio
Per mundi ferrent climata, Benedicamus Domino ;

Alleluja, Alleluja, Alleluja, Alleluja,


Veni, sanete paraclite. Deo dicamus gratias.

Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 157.

79.
Descende coelitus, Solari solitus,
sanete Spiritus, sanete spiritus,
Renovetur penitus Sui det paraclitus
Facies terrestrium; Amoris incendium ;

Veni, sanete spiritus, Vcni, sanete Bpiritns,


Nostrum esto gaudiom. Nostrum esto gaudium.

:». Adslstal genitos,


Sande s/iirihix.

Genitor ingenitus,
Nos salvcl per tilium ;

Vcni, sanete spiritus,


Nostrom esto gandinm.
Cant. ms. Petri de Medicis saec, 18. <'"<1. Laurentian. PL 29. 1. kxu
diT KIII. Abteilung der Handschrifl und somit vielleicbl vonPbilippoid< Grevia,
— 56

80.
1. Veni, sancte spiritus, Puritatem mentibus
Spes omnium Fidelium,
Et emitte coelitus, Auge spem credentibus.
Veni, sancte spiritus, Veni, sancte spiritus,
Perserutator inclitus Da pressis languoribus
Es cordium, Remedium,
Veni, sancte spiritus, Veni, sancte spiritus,
Spes omnium, Spes omnium,
Confer lumen cordibus, Da salutis exitus,
Veni, sancte spiritus. Veni, sancte spiritus,
Coelestis exercitus,
Veni, sancte spiritus.

Cod. Egerton 274. saec. 13.


Londinen. —
Nach 2, 2 steht nochmals
Veni sancte spiritus, während 2, 8 fehlt; nach 1, 3 scheint eine Zeile aus-
gefallen zu sein. Die Melodie reicht nur bis 1, 10.

81.
Veni, creator spiritus, 2 Sit laus patri cum filio,

Et robur insere,
in nie Sit honor saneto flamini,
Robur, quo possim penitus Trinitatis confessio
Mala, quae gessi, luere Firmam spem iirmet homini ;

Et amodo sie vivere, Uni trinoque nomini


Kc sim peccato perditus; Sit semper dominatio,
Peccavi quasi licitus Salus et benedictio;
Et diu vixi temere, Perenni decus agmini,
Me servum tuum visere, Sit honor saneto flamini,
Veni, creator spiritus. Sit laus patri cum filio.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

83.
1. Lumen saneti spiritus Solatium sanetorum
Descendat divinitus, Et vita beatorum,
Nos illuminet bodie. Protector sperantium.
2. Plenitudo gratiae, Tu via peccatorum,
Tu solus lux justitiae, Tu semita justorum,
Exaudi nos in hac die. Latitudo fidelium.
3. Rex dulcis angelorum, Pater es orphanorum,
Salus arcbangelorum, Solamen miserorum,
Spes in te credentium, Plenitudo omnium.
7. Da solamen populo,
Da virtutem, in jubilo
Nos perduc ad solatium.

Cgm. Monacen. (ol. Tegurin.) 716. saec. 15.


— 57 —
De Corpore Christi.

83.
1. Dies est laetitiae 4. Ave, vivens hostia,
In domo mentali, Veritas et vita,
Nam advenit hodie In qua sacrificia
Vi sacramentali Cuncta sunt finita,
Jesus admirabilis, In quo se per saecula
Multum delectabilis Agnus sine macula
In humanitate, Offert patri Deo,
Qui est ineffabilis Mund ans suo sanguine
Et inaestimabilis Pium cor a crimine,
In divinitate. Quod fidit in eo.
2. Mortem Dei filius 5. Mane mecum, Domine,
Pro mundo passurus Ut pie venisti,
Et a terra longius Ne sine munimine
In coelos iturus, Sim in valle tristi;
Manere realiter, Sine te subsistere
Vere corporaliter Nequeo seu vi vere
Voluit in nobis, In vita mortali,
In se transsubstantians Multo minus gratiam,
Panem et cor satians Meritum vel gloriam,
In sanctis et probis. Quam non habent mali.
3. Gaudeat catholicus G. Qui gustant, esuriunt
In bac fide sana, In palato mentis,
Spernens, quod haereticus Et, qui bibunt, sitiunt.
Garrit verba vana, Sine velamentis
Dedignando credere, Aperte te cernere,
Cum non valet capere, Amplecli, constringere,
Quod fides ostendit, In quo salus tota,
Qui nee parvi flosculi Quorum nunquam aliter
Seu vilis vermiculi Possunt integraliter
Cuncta comprehendit. Adimpleri vota.
7. Aufer, Jesu Domine,
Pestes universas
Corporiset animae
Atque res adversas,
Defunctis fidelibus
Locum in coelestibus
Dona cum beatis,
In sanctis operibus
Da pacem hominibtu
1
Doiiat volnntatis.

Cod. Trecen, ("l. daraevallen.) 1012. saeo. 15. —


Die Hi. gk-M <li.'

Aufschrift: Hymnus sive oanticum «!« Bacramento altaria.


— 58 —
84.
1. Congratulare et laetare, 3. In tuo esu, bone Jesu,
Turba nunc fidelium, Nostra dele crimina,
Ab omni cura mente pura Nosque conserva et enerva
Cole Dei filium. Saeva mortis fulmina.
R° Alleluja, Alleluja, R° Alleluja, Alleluja,
Christo regi jubila, Christo regi jubila,
Qui se Jesum dat in esum Qui se Jesum dat in esum
Fertque cordis nubila. Fertque cordis nubila.

2. Qui pro nobis atque vobis 4. Ne damnemur, sed salvemur


Necem duram sustulit Per tuum Judicium,
In crucis ara et amara Qui es cunctorum plasmatorum
Morte mortem repulit. Finis et initium.

Cod. Engelbergen. 314. saec. 14. — 3, 4 Leva mortis fimlea Hs.

85.

1. Ave, dulce tu irumentum, 2. Salve, calix vini meri,


In Maria quod inventum Quem non bibunt insinceri,
Crucis venit ad tormentum, mi Jesu, dulcis queri,
Cordis nostri pascementum. Fac te cito possideri.

Animarum corpus darum, Virginalis flos vernalis


Caro carens carie, Factus est angelicus,
Consecrata, sed velata Fructus vivus, eibus divus,
Stat sub panis specie. Ut pascatur coelitus.
Sanguis potus, Christus totus Miser homo, qui pro pomo
Hie sie praesens creditur, Factus est famelicus,
Ut de matre sine patre Hunc informat et innormat
Homo Deus editur. Cibus hie salviticus.

3. Vale, cibus salutaris,


Qui frequenter immolaris
Super tuis sacris aris,
Nunquam tarnen consummaris.
Tu dignare nos mundare
Criminum a sordibus
Et tu, bone, nos compone,
Jesu, nostris cordibus.

Veni, veni, corda leni


Tuo divo corpore,
Dans sincere immanere
Tibi omni tempore.

Grad. ms. Pragense anni 1410. Cod. Altovaden. 42.


- 59 -
86.
1. Ave, verbum incarnatum, 2. Manna roris coelici
In virgine humanatuni, Atque dulcoris mellici,
Tu panis mysterium. Tu panis vivificus.
Tu planas culpas debitas, Melcbisedecb te signavit,
Tu pandis caulas coclicas, Panem vinum dum obtulit,
Tua Unna acternitas Agnus paschalis sanxiit
Manet inviolata. Pro nobis immolatus.
Te Helias praemonstravit, Tu nos pascis hie carnales,
Typice dum te gustavit, Fac nos tibi commensales,

Panem subcinericium Cohaeredes et sodales


Petens Olympum Dei. Coelesti in patria.

Grad. ms. Pragense anni 1410. Cod. Altovaden. 42.

In Dedicatione Ecclesiae.

87.
Omnis saltus Libani 3. Perornantur floribus,
multo splendet decore, tiores paseunt odoi'e,
A duce praenobili Odor spirans naribus
regali facta more, nos ligat in amore,
Quam Tyrus et Babylon Scatent rivi fontium,
pari zelant livore, campi rident virore,
Hanc Juda et Ephraim Strepit cantus avium
tanto colunt ardore, multiplici canore,
Nee si Maro viveret, Ver ibi perpetuum,
digno referret ore. quies sine labore.

2. Pavimentum nitidum 4. Princeps domus inclitus


argenteo colore, omni carens rancore
Aureus est paries Laetus, pul eher, dapsilis,
non indigens pictore, nullo prudentiore,
Tectum cedro redolet Quem infundit coelitus
celatum omni fiore, pater superno rore
Margaritae renitent Et ditavit celsius
earumque splendorc omni imperatore,
Lucent domus intima Ad se traxit omnia
velut sol in fervore. suo pio cruore.
Hujus sponsa nivea
et.roseo rubore,
Duplici victoria
consimilis aurorae,
Lactat omnes populos
gratiarum vigore,
Implens haec palatia
nuptiali candore,
Quae suspirans gaudi;i
spero sed cum timure.
— 60 —
Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3719. saec. 12. —
1,1 resplendet. 1, 4 —
Judas. —
Diesem Liede auf die Freuden des himmlischen Jerusalems fehlt
augenscheinlich der Anfang, da der ersten Strophe ein Subjekt (weiblichen
Geschlechtes) abgeht, vermutlich domus, Jerusalem, Sion oder dergl.

88.
In rerum principio 3. Fructus Adam ederat
Fundatur ecclesia, Arboris exitii,
A parentis filio A morsu mors venerat
Mater habet praemia, Cum causa deeidii,
Exsul agat gaudia Sed Christus, flos lilii,
Restaurato praedio, Vitam reparaverat,
Nam purgato lolio Solvens dono gaudii
Pullularunt Hlia. Totum, quod perierat.
Zabule, die impie, 4. Pastor ovem perditam
Die, quid fraudes faciuntV Reportat ad patriam,
Quid prosnnt insidiae, Cbristus pesti deditam
Quid doli proficiunt? Serenat ecclesiam.
Kam regem respiciunt Expurgat versutiam,
In regne- laetitiae Confortat sollicitam,
Et bravium capiunt Dat dona per gratiam
llectores ecelesiae. Jusiis dari solitam.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. I.
Aus der XIII. Abteilung der Hs. Verfasser vielleicht Philippe de Greve.

89.
1. Pulsa noxae scoria 4. Urbis viridaria
Laudis sacrificia Grata reddant lilia

Regi regum immola. Et rosas cum viola.


Rn Pange cum laetitia, R° Pange cum laetitia,
Jerusalem incola. Jerusalem incola.
2. Urbis tuae moenia 5. Et illa seminia
Rccta conscientia Sequestrentur omnia,
Fultet et non subdola Quae non sunt benevola.
3. Super interstitia 6. Quibus patent ostia,
Amoris praenuntia Vitiorum conscia
Jubilet ruscinola. Mundet virtutum schola.

7 Sabaoth dementia
Nos post mundi taedia
Yenustct aureola.

Cod. Parisin. ol. Sandionjsian. 15131. saec. 13. —


2, 3 das Wort Faltet
(fulto?) hat sich unser Poet vermutlich mit derselben Unbefangenheit ge-
bildet, wie seminia u. a. —
3, 3 ruscinula == rossignol.
II.

FESTIVAE DE SANCTIS.
In Fest» onininm Sanctnrum.

90.

1. Universorum orgio I. Hie non est metus fremitus


Sanctorum et solemnio Ncquc languoris gemitus,
Sit laus, decus et gloria Sed securitas nimia
Uli, qui regit omnia. Et salus rinis nescia.
R° Snpernae matris gaudia \l Supemae matris gaudia
Repraesentct ecclesia. Rppraesentet ecclesia.
2. Nemo posset describere Illic saneti dispositi
Aut per sermonem pandere, Secundum formam meriti,
Quanta sit coeli curia Uua vocis sirurgia
Felicitatis copia. Dco fundit praeeonia.

3. Ilic est perpes festivitas In summitate ordinum


Atque pacis tranquillitas, Est juxta nostrum Dominum
Ilic est vera concordia Beata virgo Maria.
Et jugis amicitia. Advocata nostra pia.
7. Orcmus, ut ad civium
Supernorum consortiuni
Nos ab ista miseria
Christi producat gratia

CimI. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131« saec. 13.

91.
Eccc, sanctorum rX&aaa pandere
Kiiiinv orgium, NC(|uit penitas
Ad decus quorum Neque sapere
El Bolemniam Cor homanitus,
ltcgi eoclorum Qoanto foedere
Sit praccoiiimu Regnel coelilus
In exordio. Bxsoltatio.
i; Sion concio i; Sion concio
'Ava jubilet '
Ivh jubilet
Cum tripudio, Cum tripudio,
— 64 -
3. quam ayia Juxta merita
Est haec civitas, Illic agmina
Cujus curia Sunt disposita,
Est solemnitas 'Eni culmina
Lenchos nescia Quorum inclita
Et tranquillitas Coeli domina
Abs dissidio. Est cum filio.

5. Te nos cernere
Precamur, Eli,
Quem continue
Laudant angeli,
Nobis tribue
Post mortem caeli
Frui gaudio.
Cod. Parisin. Sandionysian.) 15131. saec. 13.
(ol. Vor dem Refrain, —
der vor Str. 1 steht, heifst es „Detele heure vi labiante madame guene buis
:

sanz li. Contra in Latino: Sion concio etc. —


1, 2 cenon orgium. 3, 5 —
Was mit Lenchos gemeint ist, bleibt mir zu dunkel, um eine Konjektur zu
wagen; man erwartet dem Sinne nach etwas wie finis nescia, oder allenfalls
ein Wort, das Leid, Klage oder ähnliches bedeutet. 4, 7 Est fehlt. —
92.
1. Praesenti solemnio 4. Absque molestamine
Orthodoxe jubilate, Ibi x«t« creatura
Noxae pulsa caecitate Sibi plaudit, carens cura
A cordis hospitio. Et hostis formidine.

2. Culto a fidelibus 5. Et omnis melodia,


Isto geras ergo festo, Clamor ibi praestat laudis,
Christo decus primum esto, Amor hie est expers fraudis.
Dein sanctis omnibus. Ac tvbv concordia.
Summa est felicitas 6. Regem cernunt gloriae
Peramoena domo,
coeli Coeli cives subjugati
Plena xkiwq cinnamomo, Heli, summae majestati,
Jugis est solemnitas. Hie constant in feria.

7. Ac eam salvifica
Assistentem tuae laudi
Gentem, Adonai, audi
Et eam purifica.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15 131. saec. 13.

93.
De saneto Antonio.
1. Aquae vivae dat fluenta 2. Vineam propaginat
Föns vivus Antonius, Cultoris industria,
Floret hortus, incrementa Dum in ramis germinat
Praestat Dei filius. Verae vitis gratia,
Viget fruetus copia
Verbi fusa pluvia.
- 65 —
Servi Providentia Vcritatis spcculum,
Talents multiplicat, Morum domicilium,
Dum divinae praemia Lux illustrans saeculum,
Virtutis amplificat, Fidei praesidium,
Nam verbum, quod seminat, Errores elimina,
In salntem germinat. Tenebras illuniina.

Cant. ms. Petri de Medicia saee. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

94.
I)e sancto Bernhardo.

Terit Bernardus terrea Vestitum stola gloriae,


Mente raptus ad supera, Christi transfert ad horrea
Bella retundit carnea Fructum vitac suscipiens.
Mundi contemnens prospcra. 3. Oliva fructifera,
In mandatorum arca Caritatis unctio,
Flagello poenitentiae Nardus odorifera,
Spicam carnis excutiens Salutis refectio,
Granum nudatum palea, Reatus extermina,
Pacis fove semina.

Cant. ms. Petri de Modieis saee. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

De sancto Dionysio.

95.

1. Jucundare, Gallia 4. Praeses urbis Gallicac


Illustris et martia, Fidei catholicae
Patre Dionysio, Pullulantc radio
Eructa propitia Praecepit tyrannice,
Laudis sacriticia Dei servos publice
In ejus solemnio. Exponi martyrio.
2. Hie Atheniensiam 5. Catasla et verbere,
Linqaens pontificium Crate, fune, carcere
Clementis imperio Et erueis sapplicio
In regnura egregium Superatis facere
Francorum rebellium l'Ysitiin coeperanl fere
Vcnit condnetu dio. Divino consilio,

3. Indc Christi nuntius, C). Lictor tandem inclitum


Cujus erat socius Seniorom, fraitum
Cum Eleutherio Coeleati ednlio,
Rusticus, vir hagius, Praesentia comitam
Replevit Parisius Per prae8idi8 tnonitura
Divino Beminio. Subjugavit gladio.
üreves, Cantionea et Untetii U.
— 66 -
7. Exoremus, socii,

Ut expulsa vitii

Sorde nobis passio


Sancti Dionysii
In hujus exsilii
Succurrat exitio.
Cod. Parisin. (ol. Sandionysian). 15 131. saec. 13.

06.

1. Ecce, festum egregii 4. Hie afliietus propter Deum


Martyris Dionysii, Catastam, lectum ferreum
Quo ab hujus exsilii Nee non clibanum igneum
Miseria Ac trucia
Migravit cum victoria. Devicit animalia.
R° Gallia cum laetitia R° Gallia cum laetitia

Eximia Eximia
'Ava pangat Alleluja. !Avä pangat Alleluja.
2. Beatus dictus pontifex 5. Post devictum patibulum
Galliae fuit opifex, Rex coeli suum famulum

Nam per eum peccati faex Transmissum in ergastulum


Cum dulia Sua dia
Cessit crescente latria. Refecit alimonia.

3. Signis fidei cognitis 6. Martyr tandem aeephalus


Nequam praefecti monitis Prout jussit praeses malus
Loris artatus fuit is Fuit, ubi regnat salus
Et alia Et gloria
Multa tulit supplicia. Receptus coeli curia.
7 Devotis ergo mentibus
Oremus, ut supplieibus
Dionysii preeibus
Ad gaudia
Perducamur coelestia.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13. Dem Rundreime, —


mit dem das Lied in der 11s. beginnt, geht eine altfranzösische Strophe
vorher, an die ersterer mit der Bemerkung gefügt wird: Contra in iatino.

9?.

Francigenae, radii 2. Hie deserens Graeciam,


Morum atque vitac, Cujus erat aegis
Dulcore praeconii Et pastor, per gratiam
Festum insignite Angelorum regis
Sancti Dionysii Accessit in Franciam
Areopagitae, Cum suis collegis,
Martyris egregrii Non verens insaniam
Et archimandritae. Populi exlegis.
— G7 —
3. Tandem Christi nuutius, Clibani incendia
Duliac caducae Fidei athleta
Versatilis gladius, Ac tormenta alia
Non obstante trucc Mente tulit laeta,
Populo, quantocius Famis animalia
Circumfusa luce Rabie repleta
Fidei, Parisius In ejus praesentia
Vcnit Christo duce. Fuere quieta.

4. Exstirpato duliae 6. Hinc pluribus aliis


Circumquaque feile Martyr trabeatus
Infusoque latriae Attritus suppliciis
Ejus loco melle, Et incarceratus,
Sator legis hagiae Tandem ex cibariis
Per praefecti vellc Coeli recreatus
Captus fuit impie Cum duobus sociis
Caesa virgis pelle. Fuit decollatus.
7. Te hoc in exsilio,
Sanctc Dionysi,
Corde rogamus pio,
Ut omnes provisi
Sic tuo suffragio
Simus, ne divisi
Post mortem a gaudio
Simus paradisi.
Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15 131. saec. 13.

98.
1. Seminavit Graccia, 2. Per defectura
Quod mcntis in horrea solaris luminis
Jam reponit Gallia, Illustratur
Granum sine palea, luminc nunüiiis
<
i>m»«l scnio non interit, Ilacrens Dionysius
Quod mundi mola non tcrit, In eclipsi dubius,
Quod nunc usquc dapibus Nequc clausas
Fidclcs coelcstibus Diu causas
Saginat. Aperirc sufficit.

3. Natura secum disputans,


Motus astrorum compatans
Non invcnit, quod quaoritur,
Sic ratio Bcrutinio
Deficiena compellitur,
Ut sc supra sc quaerat,
Dum, quod quaerit, attingere
Non temere desperaC
Cant. ms. I'ctri il<- Mi -iuris s;iir. 18. Cod. I ,;uin lili.in. PI, 29, 1. A. —
Cod. Guelfcnbyteran. Helmstadien. 628. saec. 18. B. Cfr. Milchaacli 201 »q
— 68 —
99.
De sancta Dorothea.

Par concentu rogito Tulisti memoriam,


Omnis clerus cogito Cum ad vitae gloriam
Dulce carrainari, Virgo properares,
Laudet servam Domini, Oppressorum facere
Laus sit ejus nomini, Atque preces fundere,
Studeat sie fari: Nos ut liberares;
Eja, linguam solvite, Ergo, pia domina,
Corde laeto canite, Vitae praestans omina
Dorotheam petite, Scribe nostra nomina
Puro purae quaerite, Post haec carnis somnia
Supplices instate, In perennem ritae
Ipsam adorate. Librum, via vitae.

3 Fore mater pauperum


Et bonorum operum,
Sancta, cupiebas,
Pro nobis ad Dominum
Interpellans omnium,
Dando dulces odas
Benedicamus Domnio,
Patri sine termino,
In supremo solio,
Sit laus ejus filio
Pneumati et almo
Corde, jubilo.

Cod. Oenipontan. (ol. Carthusiae in Schnalz) saec. 14. — 3, 12 ist

vielleicht verderbt; es fehlt eine Silbe und der Reim.

100.
De saneto Francisco.

In paupertatis praedio 2. In via purgat vitia


Franciscus plantat vineam, Corde mundus et operc,
Verae vitis propaginem Coruscet ut in patria
Äuget nova produetio, Culpae liber ab onere.
Evellens stirpem spineam,
Ficus alit dulcedinem, 3. Ad amoena pascua
Cedit spinetüm lilio. Vagas oves dirige,
Fac sequi proficua,
Mentes lapsas erige,
Da cum agnis eligi,

Da cum granis colligi.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.
— 69 —
101.
De sancto Georgio.

1. Gloriosus, fervidus 3. Gratus in ardoribus

fidei zelator, ignis cruciatur,


Christi miles nobilis Constans in laboribus
mundi supplantator, virgis fiagellatur,
Eloquens Georgius Justus ut in carcere
fidem protestatio, lumine privatur,
Gentis dii daemonia, Vulnus in doloribus
dicens vinculatur. sale confricatur.

2. Obediens spiritui 4. Fervidum hie plumbum, bis


carnem maceravit, rotam superavit,
Tormentorum genera Prece fusa sedula
multa toleravit, idola prostravit
Rectus in judicio Sanctus ac pro populo
hostes expugnavit, Deum exoravit,
Tortus in equuleo Cursum vitae gladio
palmam reportavit. felix consuniinavit.

Cant. ms. saec. lB /io. Cod. Mutiueu. IV D 5. — 4, 1 Verum hie


plumbum bis.

De Imioceutibus.
io».
Christi milites incliti, 3. felices infantuli,
Cunis faseiisque armati, Flores superni solii,

Matrum sugentes ubera Agnum sequentes undique


Sumpsistis triumpbalia. Laureati innocenti sanguine.
Rex acterni regis tilius, 4. praccelsi duces martyrum,
Cujus fuistis exercitus, Placate pium Dominum,
Exsul manens in Aegyptum Ut hoc nostrum collegiura
Pracmisit vos in gaudium. Jungatur coetui virginum.
5. Gloria tibi, Domine,
Q.ui nos ditasti maguifice
Rcliquiis sanetorum,
Qni tecum regnant per saeeulum.
Grad. ms. Poroetense saec. l8/i8. Cod. Darmstadien. 931. add. saec. 11. -
:'.
li.it
, 1mindestens zwei Silben zu viel,
r
-
eine v.u wenig.
>, •'> Auf- shrift: —
Laus de innocentibus.

io:i.

1. Ad infantum triumplianlum Rex insanus misit Dianas


Gloriosum tiansitum, Bethlehem per ambitum,
Quia polorum pervionun In rarore de craore
Mors paravil aditom, Inquinans exercitom,
- 70

3. Scd in vanum versat mauum, 5. Ut est scriptum, in Aegyptum


Quod facit, est irritum, Duxerat transpositum
Namque dire vult ferire, Joseph pater, virgo mater,
Non est ei licitum. Sicut erat creditum.

4. Lictor saevit nee implevit R° Sint infantes festivantes,


Furorem indomitum, Et sonorus psallat chorus,
Ferit, truncat et aduncat Nee desistat, sed insistat
Mo rem praeter solitum. Dulcem ferre sonitum.

Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3719. saec. 12. 3, 3 Lies: Nam quod
dire? — 4, 4 est fehlt.

104.

1. Eece, jam celehria 3. Ergo vos, o soeii.


Redeunt solemnia, Non est tempus otii,

Quibus Dei unicus Summa cum laetitia

Natus est humanitus Christi natilitia

Absque viri semine Celebrautes pariter


Ex illibata virgine. Jubilemus unanimiter.
R° Domiui nativitas R° Domini nativitas
Jure nostri est jueunditas. Jure nostri est jueunditas.

2. Pro cujus invidia 4. Et tu, lector inclite,


Herodis saevitia Jube domne ineipe,
Sunt infantum plurima Laudem hie in parvulis
Trucidata milia, Qui emerunt jugulis,
Quos divina gratia Ut transirent ad gloriam
Coeli duxit ad palatia. Terrenam per victoriam.

Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 157. Auf-
schrift: In die sanetorum innocentium.

105.
De s. Johanne Baptista.

la. Psallat Concors symphonia Ib. Euge ciuleis euphonia,


Laudem Christi praeconis, Pange rhythmos cum tonis.

2a. Laudat chorus organicus 2b. Et plaudat omnis lyricus


Per graves ab acutis In modulis argutis.

3a. Suavis sonet harmonia 3b. Sine doli laseivia,


Dulces melos, Sed gaudiis
Vocem jueunditatis, Ignitae caritatis.

4a. Accendat nos empyreum 4b. Cor et illustrans igneum


Pneuma sacro fulgore Divino sub ardore.
— 71 —
5a. Solvc polluti 5b. Baptista felix,
labü peccamina, pia per precamina.

6a. Ut pura sint mundati 6b. Fiantque tibi grata


oris famina nostra carmina.

7a. Salve, praecursor nobilis, 7b. Testis aeterni numinis,


pacis dograa per orbem agnum venturum mundo
seminasti, demonstrasti.

8a. Inter prophetas maximus, 8b. Martyrio sanetissimus


Apostolis praelatus, Triumphas laureatus.
9a. Tu trinitatis vernulus, 9b. Tu sanetitatis formula,
Baptismatis pincerna, Lucens lucis lucerna.

10a. Johannes, Dei gratia 10b. Coelestis regni gaudia


Divinitus vocaris, Scintillans tuis caris.

IIa. Doctorum fulges almo IIb. Praeclarae castitatis


privilegio, flores lilio.

12a. Quem angelus 12b. Praenuntiat


ab arce poli nuntius vitae futurae praeseius.

13a. quam felix nativitas, 13b. Nomen cujus immensitas


Quae meruit Digna foit
De coelis nuntiari, Per angelum portari.

Ha. Quam stupenda, quam benigna 14b. Quam saneta, quam laudabilis
Caritas jueunditas.

15a. Regem coelorum senscras 15b. Dum matris exsultaveras


Ventris obstruso Alvo resultans
positus cubili, motu pueril i.
16a. Confers loquelam genitus 16b. Et praestas isdem penitus
Sublatam Zachariac Veritatem prophetiae.

17a. Fugis mundanas tenebras, 17b. Subis deserti latebras


Spernis peccati morem, Christi propter amorem.

18a. Salve, mundi speculum, 18b. Baptizator gentium,


Nostrorum spectaculuin, (onsolator m enttarn,
Vera virtus omnium Salus et solatiuni
Credentium. Moercntium.
18c. Fidci vestigium,
Ei agro gentilium
Exstirpasti lolium
Errantium.

l'.ta. Tibi potum fons minist rat, 19b. Vox i-lainantis in d< l
I lo
Pasttun favufl nicllis, l'arans vitae viam,
Cujus vita nos magistral Cujus docena in aperto
Altior stcllis Matrem Mariam,
- 72

19c. Baptizari meruisti


Vivam formam panis,
Benedictum corpus Christi,
Rivo Jordanis.

20a. In columbae specie 20b. Vox auditur regiae


Spiritus prudentiae, Patris sapientiae,
Fides, vox laetitiae, Regis coeli curiae,
Spes gloriae. Vox gloriae.

21a. Hie est verus et electus 2 Ib. Hujus sanctae visionis


Rex perennis vitae, Testis comprobaris
Meus filius dilectus, Et paternae jussionis
Ipsum audite. Dicta sectaris.

22a. dulcedo luminum, 22b. Sator evangelii,


Johannes, summa legis, Propheta veritatis,
Lucens ante Dominum, Restitutor gaudii,
Miles superni regis. Destructor vanitatis.

23a. Verum mundi florem, 23b. Saevi regis feritas


Flore dulciorem, Insana decollavit,
Salutis auctorem, * Hinc Dei gratuitas
Puro puriorem, Te digne coronavit.
*
Trium centupliciter * Salve, beatorum
In coelis aeternarum Civis angelorum,
Fructuans solemniter Illustrator morum,
Triumpho coronarum, Gloria polorum.

23c. Trames rectitudinis,


Sanctorum fortitudo.
Laus beatitudinis,
Virtutum magnitudo,

Lux aeternitatis,
Favus pietatis,
Decus aequitatis,
Splendor claritatis.

24a. Tuis sacris precibus 24b. Purga sordes cordium


Adesto naufragatis, Origo bonitatis,
Ut completis laudibus Da salutis gaudium,
Solvamur a peccatis. Corona larsitatis.

Clm. Monacen.
(ol. Diessen.) 5539. saec. 14. —
15b, 2 sq. motu resul-
tans. — Coufers eisdem genitus.
16a, 1 —
22a, 4 Mille superni. Aufschrift: —
Cautileua de sancto Johaune Baptista.
— 73 —
106.
De s. Johanne Evangelista.

1. Christi sit nativitas 3 Virus hie mortiferum


Cum jubilo repleta, Incolumis potavit,
Cujus coelestis civitas Per quod binos miserum
In vita quieta Letum tunc prostravit,
Jolianncm collocavit Quibus vires tribuit
Epulisque pavit, Et vitam restituit
Vocavit Et diluit
Post senium. Exitium.
R° Johannes, te rogamus, R° Johannes, te rogamus,
Da nobis, ut bibamus, Da nobis, ut bibamus,
Ne hamus Ne hamus
Nos trahat in supplicium. Nos trahat in supplicium.

2. Praeceptoris in pectore 4. Custos nostri Domini,


Suaviter dormivit, Cum Dominus pependit
Bibens in coenae tempore In cruce, salus homiui,
Fluenta, quae scivit Quam bene defendit
Pectus, quod refecit Velut suam matrem,
Nos et mortem jecit Honorans nostrum patrem,
Et fecit Et matrem
Convivium. Et filium.

5. Virgini cum virgine


Nos cernui cantamus,
Nee tu, lector, desine
Laudes, quas sonamus.
Ut post hoc terrenum
Ducamur ad amoenum
Serenum
Palatium.

Qrad. ms. Mosburgense anni 11360. Cod. Univ. Monacen. 157.

107.

De bb. Johanne et Jaeobo.

lim» unuin genere, Duo sunt virginei,


Duo unum munere, Duo consanguinei
Unum sunt in gratia, Qnbernantis omnia,
Duo unum nomine, Duo sunt prophetici,
Duo unum lnmine, Duo evangelici
Unum sunt in gloria. Testes in eccll sia,
74

Ambo carnem macerant, Ambos Cbrislus visitat


Ambo pestem superant Ambosque nobilitat
Missam per daemonia, Magna per magnalia,
Ambo mundum abdicant, Johannes nos dirigat,
Ambo Cliristum praedicant Jacobus nos erigat
Sanctis dantem praemia. Ad regna coelestia.
Cod. Carnoten. 341. saec. 14. — „Prosa fratris Gemla, generalis ministri".

De sancta Katharina.
108.

1. Virgo, gemma Graeciae 3. Christus coram populo


Tribu, sensu, specie, Nequam et incredulo

Scribas eloquentiae Ulius oraculo


Vicit disputamine. Fregit rotas fulmine.

R° Ad sanctae Katharinae R° Ad sanctae Katharinae


Decus, Sion, concine. Decus, Sion, concine.

2. Maxen tius, scelere 4. Virgo post multa mala


Plenus, illam verbere Migravit acephala,
Caesam claudi carcere Quam sepelivit ala

Jussit absque lumine. Christi Sina culmine.

5. Rex et pater omnium


Per ejus suffragium
Nos Olympi civium
Collocet in agmine.

Cod. Parisiu. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13.

109.

1. Virgo Costi hlia 3. Rotarum supplicia


Expertos scientia Populi praesentia
Vicit disputamine Virginis praecamine
Praesente Maxenlio. Rupit fulminatio.
R° Militans ecclesia
11° Militans ecclesia
Beatae Katharinae Beatae Katharinae
Gaudeat solemnio. Gaudeat solemnio.

2. Inde sub custodia 4. Tandem virgo regia

Post verbera trucia Cum jugi victoria

Fuit in caligine Capitis privamine

Tyranni imperio. Migravit de medio.

5. Omnes una, eia,


Oremus voce pia,
Ut nos mundet haeccine
A noxae contagio.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13.


75 —
110.
1. Ecce, festum beatae 3. Haec hominum, disrupta
Katharinao, compagine
Quae scribas septiformis Rotarum pocnalium
disciplinae a fuhnine,
Convicit Quam multa
sua peritia. convertit milia.
R° Laetare, mater R° Laetare, mater
ecclesia. ecclesia.

2. Maxentii principis 4. Haec tan dem acephala


hortamine pro sanguine
Caesa loris, carceris Lac fundens, collocata
caligine in culmine
Inclusa Sinai
fuit virgo pia. fuit manu dia.

5. Rex, qui nunc et regnat


sine tine,
Nos sanctae Katharinae
precamine
Ad poli
perducat gaudia.
Cod. Parisin. (ol. Saiulionysian.) 15131. saec. 13.

111.
1. Costi regis filia, 6. Haec reginam instruit
Christo desponsata. Angclis injuncta,
Artis per subtilia Umbram lumen diluit,
Rutilans ornata. Turba Ueo juncta.
2. Sponsum cum doctoribus 7. Decollatur, funditur
Caesari probavit, Lacque benedictum,
Quem linquens erroribus Corpus Sina conditur
Illos ride pavit. Sanguine depictum.
3. Orant Christum mentibus 8. Cujus tumba Btillitat

Flamine colloti, Oleum suave,


Non crine vel vestibus Quo linitus valoat
Laesi valent toti. Quisquis languens a vae,
4. Tyranni libamina 9. Nexu solve criminis,
Irritat profana, Jesu, pastor bone,
Cujus nequit anima Ad honorem Virginia
Falli vi humana. Servos ratione,

5. Caeditur et carceri 10. Tua dante latria,


Caesa mancipatur, Virgo Katharina,
Subosse characteri Trahat nos in patria
Famis imperatnr. Pietas divina.

lantuale Trajectensia dioece Bis, Bcholaaticia pueria


„( non mlnun utile quam
necessarium" etc. imp. Qoudae str. 10 isi :\ls
1 Repetitio beaeichnet.
-To-
ll«.

De sancto Leodegario.

Ovans chorus scholarium 2. Fide firmatus triplici,

Almum Leodegarium Securus spe ruultiplici,

Psallendo Carmen varium Dilectione duplici


Pura colit mente. Floruit beatus,
Clara ortus prosapia, Bino felix charismate,
Nutritus aula regia, Mundum rigavit dogmatc,

Sacra perdiscens studia Corusco diademate


Didone docente. Fuit laureatus.
R trina de aureola R' trina de aureola
Gaudens, Leodegari, Gaudens, Leodegari,
Trina fortis areola Trina fortis areola
Laetarisque stoleola, Laetarisque stoleola,
Pro tuis preces cumula, Pro tuis preces cumula,
Ut queant beari. Ut queant beari.

3. De passionis rivulis
Bibens privatur oculis,
Lingua, labris, ne populis
Praedieet aeterna;
Nova fandi potentia
Refert Dei magnalia,
Caput exaltans gaudia
Meruit superna.

Cod. Engelbergeu. 314. saec. 14.

De s. Maria Magdalena.

113.

Ave purum vas argenti Pape, mulier, quid ploras,


;

Dccocta rubigine, Quem quaeris, quem visitas ?

Christi custos munimenti, Cur hie jaces per tot horas,

Nati sine semine Surge quid hie latitas?

De Maria virgine. Numquid hoc vult Caritas,


Tibi pie se quaerenti Quod in üendo sie laborasV
Nee non ad sepulchrum flenti Huuc timorem mitte foras,
Deitas in nomine Et tunc forte bonitas
Pandit sub velamine, Aderit et veritas,
Flere desine. Quam tu flagitas.
77 —
;{. Non mo possnm eontincrc 5. Maria, noli Acre
Ncc cessare debes, Nee tc plus affligere,
Semper volo Jesum Ücrc, Resurrexi vivens vere,
Nain amore languco, Sed noli nie tangere,
Ileus, sublatum video, Ad patrem ascendere
Qui solebat mc docere; Nondum potes, nie videre,
Jesu, bonc, miserere, Fides deest, illam quaere
Facerc quid debeo? Et sie Petro dicere,
Nunc, ut qnondam soleo, Quod me vides vivere,
Te non video. Vade propere.

4. Hortulane, si vidisti 6. Raboni, jam sunt exorta


lllum, post quem mussito, Vera nobis gaudia,
Aut hunc si tu sustulisti, Cum destrueta mortis porta
Mihi, quaeso, dicito; Vivis salvans omnia,
Gradu quaerens concito Pro tua dementia
Tollani,unde posuisti, Desolatos nos conforta
Sic nie moestam refovisti, Et fac tandeni, ut absorpta
Quem pro more solito Sit mors in victoria,
Ungarn more debito, Tecum ut ecclesia
Nulluni dubito. Sit in gloria.

Cod. Oxonien. Digby 2. saec. 13 /h. Mit Mel.

114.

1. Novum festum celebremus 4. Et assumens, quod non erat,


Novos cantus et cantemus Manens tarnen id, quod erat,
Facta rerum novitate Est Non-liomo factus bomo
In nova solemnitate. Deus, ut salvetur bomo.

2. Servus erat primus bomo 5. Vcnit ergo praedicarc


Factus pro comesto pomo, Cunctis et salutcin dare,
Ob hoc poenas est daturus, Regna dat aeternitatis,
Velit, nolit moriturus. Si desistant a peucatis.

3. Dolens ergo creaturam ti. Sed Maria Magdalena


IMunili Factor perituram Peccatorum labe plena,
Sola duetus pietate Ut audivit ejus verbum,
Sexta descendil aetate. Etea crimen Bei acerbum.

7. Flendo sua rigat ora


Jam Don esl in ulla mora,
iMumli linquens blandijnenta
Christum quaerens ferl anguenta.

Cod Parisin. (ol. Martialen.j 3549. Baeo, 12. A. <"'l Parisin. (


Martialen.) 7;tl'.». saec, 12. B, 2, I bomo primus A. — 2, 2 Facto AB.
- 78 —
115.

1. Alto corde gaudeamus 2. Rex, inquit, rex unice,


Ac in nullo doleamus, Miseram banc respice,
Nam peccatrix procumbendo, Mea dele crimina,
Christi pedes abluendo Dimitte peccamina
Veniam promeruit. Temperans justitiam.
Ante regem trepida Versus ad hanc medicus
Venit baec et pallida, Humilis, mirificus,
Facta pavens scelera, Ne desperent peccatores,
Commovendo viscera Septem criminum errores
Lacrimans ingemuit. Exstinxit in filia.

3. Pii patris pietas,


Summi regis deitas,
Hujus mota precibus
Se largitur omnibus
Sic quaerendo veniam.
Ergo cantus resonemus,
Resonando festivemus,
Istam diem tarn praeclaram,
Universo mundo caram
Cum summa laetitia.

Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3719. saec. 12. — 2, 10 in filiam Hs.

116.

1. Domum obedentiae Maria Magdalenae,


Dum intraret rex gloriae, Dum adhuc essent tenebrae,
Quaedam subintrat femina Festinas Christum quaerere,
Sua deplorans crimina. Cum amor nescit cederc.

2. Plangens actus daemonicos, Quem, dum fleret in hortulo.


Rigans pedes Dominicos Summo mane diluculo
Osculatur, amplectitur, Cum ceteris apostolis
Tergit, tergendo tergitur. Prima videre meruit.
3. Fudit nardum purissimum Gavisa viso Domino
Super caput Dominicura, Gressu festinans concito,
Ex odoris fragrantia Apostolos aggreditur,
Sacra fragrant convivia. Quos bis verbis alloquitur:

4. In bujus ergo laudibus Do vobis nova gaudia,


Culpis dejectis omnibus Rex, qui creavit omnia,
Laeti solemni gaudio Sua magna potentia
Benedicamus Domino. Surrexit.Deo gratias.
Cod. Parisien. (ol. Martialen.) 3237. add. saec. 13 in.
- 79 —
117.
1. Padore femineo 2. In cavernis latitat
deleto mocrorc, tamquam bcstialis,
Ticturato lilio Herbis et radicibus
roseoque flore, fames naturalis
Agni sponsa nascitur Sedatur, quae primitus
praemisso labore, fuerat localis,
Quam sumpsit cxtrauco Jam non comprebenditur
Magdalena more. angelis sodalis.

3. Sordidati crimine
veniam petamus,
Ad coelestem mcdicum
cito recurramus,
Ut consortes faciat
Mariae, petamus,
Dicat omnis populus:
Deo bcnedicamus.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95.

118.
Planctus )Iagdaleiiae ad pedes Jesu.

1 a. Flere libet 1 b. Fletus istc


ac flere debco, prodit ex intimis,
Flere libet, Dolor ingens
dum tempus babco, dat iter lacrimis,
Flere libet, Qui de causis
dum flctu valeo procedit plurimis
Fletum compesccrc; In corde miserae.

2 a. Jure fleo 2 b. Non apparet


conscia scelcrum, malorum cumulus,
Quibus pectus Omnis in nie
imbui tcncrum, caligat oculos,
Quibus corpus Plus commisi,
subjeci miscrum qoam credal populus
Vix genita; Illicita.

3a. Ad tc, Jesu 31». Tu figmeotnm


benigne, venio, expertoa hominis,
Ad medicum Laxa just
aegra confugio, pottdns examinia
Nc condenmes El dimitte
dignam supplicio, reatum criminis,
Täter pie. Föns veniae.
80

4 a. Secus pedes 4 b. Vitae meae


prostrata jacco, revolvens seriem
Mea mecum Non audeo
peccata lugeo levare faciem,
Et levare Mens infirma
vultum non audco non habet requiem
Prae pudore. Suo more.

5 a. Ad convivas 5 b. Kon te movet,


intravi flebilis, quod inter epulas
Dolens, gemens Fundo fletus
et miserabilis, et voces quaerulas?
Audi quaestus Terge, quaeso,
et preces humilis sordes et maculas
Poenitentis. Pravae mentis.

6 a. Plus me torquet 6 b. Plus peecasse


amissa gratia, quam pati timeo
Quam torquerent Et peccati
multa supplicia, pondus abhorreo,
Eia, Adeo,
Summa dementia Quod parum paveo
Data me venia Nee grave censeo
Redde libertati. Sine culpa pati.

7 a. Quibus pectus 7 b. Quod si tarnen,


vacet deliciis, digne poeniteo,
Satis certis Non est meum,
monstrat indiciis sed tibi debeo,
Pallor in facie Confirma foedera.
Confecta macie, Conserva munera.
Quae tantae gratiae Quae tua dextera
Nonnunquaro exstitit. Jam mihi praestitit.

8 a. Longo luctu 8 b. Tu me vides


consumptis lacrimis intus et deforis,
Dolor magnus Tibi patent
saevit in intimis, secreta pectoris,
Eoque miserae Da mihi requiem,
plus urit spiritum, Jesu piissime,
Quo foras libere Et leni rabiem
non habet exitum. dolentis animae.

9 a. Pharisaeus arguit 9 b. Sed qui ream reprobat,


Et profanam renuit, Cur non magis adprobat,
Quem peccatrix tangit; Quod reatum plangit. f*
81 —
10a. Cur inumlatus 10 b. An non audit,
a lepra corporis quod ei dicitur,
Mihi morbum Quod ab ea,
sanari pectoris cui plus dimittitur,
Indignatur ? Plus amatur?

IIa. Aequo libraniine IIb. Non est in scelerc,


Penset cum crimine Qui vult corrigere,
Poenitentis votum ;
Quod commisit, tolum.
12 a. Vulneris immodicum 12 b. Sana morbum vulneris,
Sentio dolorem, Medicina vitae,
Aegra quaero medicum, Et, pro quibus posceris,
Rea salvatorem. Crimina dimitte.

13 a. Jesu, fave supplici 13 b. Non me tradas inferi


Voto poenitentis, Poenis pro peccatis,
Nee me sinas aftici Sed clementer aperi
Poenis in tormentis. Sinum pietatis.

14 a. Pelle metum, 14 b. Fac me laetam


Tolle letum, Et quietam,
Terge fletum Pone metam
Placatus preeibus, Tantis doloribus.

Cod. Londinen. (Liber Cistercii) Add. 15 722. saec. 12 /i3.

119.
De saneta Margareta

Salve, virgo martyr Christi, 2. Dci, ob amorem cujus


Margareta, quac vicisti Spiel is regui mundi bujus
Olybrium martyrio ;
(unetisque ornatibus
Salve, tuo patri, rosa, sangoinem fadisti
Saecli,
Quae fuisti odiosa, Nee non totam tribuisti
Sed dileeta tilio. Te tortorum manibus.

3. Ergo, martyr Margareta,


Nobis confer regna laeta,
Hac yalle miseriae,
Consolare lagentem
Laudantem cleri mentem
Dono tuac gratiae
El concede conregnare
Nniiis tecum et amare
Cliristum regem gloriae.

Cod. Engelberten. 814. saec. 1 1.

Hrr res, Cantionee at Mutel u


I.
— 82 -
De sancto Nicoiao.

120.

1. Sancto Dei Nicoiao Pauper iste trium pater


Laus detur et gloria, Exsistebat virginum,
Istum namque dignum laude Egens pane lupanari
Recolit ecclesia, Destinautur omnium,
Omnis mundus sit jucundus Quem ditavit Nicolaus

Iu ejus praeconio. Propter regem omnium.

2. Caecis visum, claudis gressura Ergo Deum supplicantes


Mancis manus reddidit, Laudemus humiliter
Atque natura patri raptum Et nunc sanctum Nicolaum
Ei flenti reddidit, Operantem taliter
Aurum daudo relevavit Et ovantes ejus festum
Pauperem, qui credidit. Agamus solemniter.

Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3719. saec. 12.

131.

1. Iste puerulus 4. Beatus pontifex


Jacens cunabulis Tribus clericulis
Jam Christi famulus Permansit opifex
Fulgens miraculis, Atque puellulis
Quarta, sexta feria Pro patris inopia
Servabat jejunia. Paratis ad vitia.

R° Sancti Nicolai K° Sancti Nicolai


vacemus titulis, vacemus titulis,
Cum summa laetitia Cum summa laetitia

Pangentes Alleluja. Pangentes Alleluja.

2. Hinc expers criminis 5. Hie vitam reddidit


'
Placens in oculis Strato vehiculis,
Dei et hominis Judaeus credidit
Fuit ad praesulis Mox perpendiculis
Provectus fastigia Auri, quod in media
Divina dementia. Perfusum vidit via.

3. Oppresso populo 6. Ejus mausoleum


Famis articulis Diebus singulis
Ac in periculo Emittit oleum,
Nautis couquerulis Quod morbi maculis
Prae mortis angustia Infectis remedia
Donavit suffragia. Praebet salutaria.
83 —
7. Orcnius ideo
Mentibus sedulis
Supplicantes Deo,
Ut nos oraculis
llliusad gaudia
Perducat coelestia.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13. Das Lied beginn!
wie immer mit dem Refrain; vorher geht:
Joi te rossignol
Chantez de sus i rain,
Viar dinet namie
De sus laure florie.
Dann: Contra in Latino: Saucti Nicolai etc.

122.
1. Hie Dei plenus gratia 4. Tres pro patris inopia
Temptat a pueritia Praeparatas ad vitia
Quarta sextaque feria Virgines ab infamia
Se domare jejunio. Retraxit auri pretio.
R° Nicolai solemnio R° Nicolai solemnio
Laetetur cleri concio. Laetetur cleri concio.
2. Hinc praesul Myrac nuntia 5. In Dei fide hagia
Voce de coeli curia, Fultus defunetus in via
Puero in caldaria Revixit virtute dia
Profuit in auxilio. Et praesulis suffragio.

3. Pulsa famis angustia 6. Multa virtutum alia


Tritici abundantia Facit üeus insignia
Nautis ejus dementia lllius amicitia
Subvcnit in naufragio. Hujus mundi auxilio.

7. Oremus, ut ad gaudia
Nos poli finis nescia
Nicolai propitia
Perducat intercessio.
Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13. - -- 2, 4 Praefuit.

ir>:*.

1. lllc civis ratcrar, 2. Indc Myrae pontifes


Dei plenus gratia, Divino juvamine,
Mammae coepit parcere Plebi fuil opifex
Quarta, Bexta feria, Im famis gravamine
Scrvando jejunia Ac in maris turbine
Ab annis prioribas. Nautis conquerentibus
i; •

Laudibus l; Laudibus
Nicolai dulcibus Nicolai dulcibus
Vaceimis cum cantibus. VacemoB cum cantibus.
84

Hie tres auri munio 4. Ex ejus tumba fluit

Puellas a fornicis Incessanter oleum,


Ketraxit opprobrio Quod omnino destruit
Nee non atque clericis Doloris aculeum
In domo carnificis Horum, qui piis eum
Pie subvenit tribus. Deprecantur mentilms.

5. Exoremus Dominum
Atque regem omnium,
Qui non habet terminum,
Ut ad poli civium
Nos perducat gaudium
Nicolai preeibus.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13.

124.

1. Hie fulgens virtutibus Ejus puellis tribus


Ab annis prioribus, Fuit et juvenibus
Corde pio Compassio
Jejunio Praesidio
Incepit se donare. Carnificis in lare.

2. Inde placens omnibus Hie aliis pluribus


Vita,sensu, moribus Decoratus actibus
Myrae dio Obnoxio
Consilio Praeconio
Meruit antistare. Dignus est emicaic.

3. Hie esurientibus Ejus tumba gentibus


Ac nautis clamantibus Praebet confidentibus
In obvio In hagio
Naufragio Subsidio
Subvenit sedans mare. Oleum salutare.

7. Christus ergo dulcibus


Velit ejus preeibus
Egregio
Palatio
Nos coeli collocare.
R° Nicolai laudibus
Cum gaudio
Eximio
Nos decet convacare.

Cod. Parisin. (ol. Sandionysian.) 15131. saec. 13.


SO —

125.

1. Cantu miro, summa laude 4. Tres consortes liberavit,


Summo viro, vir, applaude, Quos oeculte trueidavit
Quem confortat, Hospes reus.
Cujus dextra largitatis Reddit furans, quod furatur,
Intus, extra desolatis Deum curans baptizatur
Opern portat. Hinc Judaeus.

2. Pietatis hie patronus 5. Jure parens fit jueundus,


Gravitatis fugat onus, Ter apparens auri pondus
Hoc quod gravat, Quem ditavit,
Praesens orbis consolator, Quo tres presto venumdari
Salus morbi et curator, Ab infesto lupanari
Quos vult lavat. Revocavit.

3. Sedat fluetus procellosos, G. Ergo, Christc, fili Dei,


Nautae luctus lacrimosos Per quem iste causa spei
Dum revisit, Ut sol micat,
Patri defert mersum natum, Hac in die plebs festiva
Quando refert vas auratum, Tibi pie mente viva
Quod promisit. Benedicat.

Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3719. saec. 12. A. —Cod. Cantabrigen.


Vl\ I 17. saec. 13. B. — 1, 1—3 fehlen B. — 2, 5 morbum I!. - 8, "- re-
visit B. -
3, 4 differt B. — Str. 4 und ">
umgestellt B. —
4, C> Hie
Judaeus AB. — 5, 1 Ille parens A.

136.

1. Nicolai praesulis 2. In tanto natalitio


Festum celebremus, Patrum docel traditio,

Concrepando modulis Ut consonet gaudio in

Laetitiae sonemus, Fidelium devotio,


Versibus almisonis, Est ergo superstitin,
Vocibus altisonis Vacare a tripudio.
Intcnti festinemus.

3. Nunc igitur justorum


Suavitas cantorum
Per tympanum chornm <'t

El oiniic mosicorum
Genua instniinentoruni
Psallat lifo deoram.

Cant. ms. Petri de M<(li<is Baoc L8. Cod. Laurentian. PI. 29. I.
- 86

137.
1. Fulget Nicolaus, 2. Nicolai praesuli
Gemma pontificum, Novi dentur moduli,
Praesul egregius, Qui post tot insignia
Decus angelicum, Virtutum magnalia
Ut sidus aureura Probatus in agone
In coeli solio, Non timuit
Solari radio Nee defuit
Axem aethereum Martyrii coronae.
Illustrans clarius.

3. Nicolae, pontifex egregie,


Decus cleri, speculum ecclesiae
Patriae solatium, .

Tuorum refugium,
Fac rogamus,
Ut cernamus
Judicem propitium.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. B. —
B, das hier ver-
stümmelt ist, beginnt 2, 4 mit dem "Worte [magjnalia. Cfr. Milchsaek 168.

138.
1. Intonent hodie 3. Parenti misero
Voces ecclesiae, Submerso puero
Dies laetitiae Mari pestifero
Refulsit in mundo, Dedit, quod petivit,
Ergo laetabundo Preces exaudivit,
Corde jubilemus Submersum puerum
Et ore jueundo. Patris custodivit.

2. Sanctus bic inclitus, Tribus virginibus


Domino subditus, Victu carentibus
In eunis positus
Ubera vitabat, Reddidit bonorem,
Corpus macerabat, Subtraxit errorem,
Et ter in sabbato Reddens virginibus
Puer jejunabat. Virgineum florem.
Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 157. 1, 6 —
und 7 werden nach den andern Strophen als Rundreim wiederholt, was nicht
ursprünglich erscheint. In Str. 3 und 4 ist die sechste Zeile Gesanges halber
erweitert: Submersum sum sum, Submersum sum sum, Submersum puerum.

139.
1. Exsultet baec concio 2. Olei compressio
In saneti Nicolai Multos curat a morbi
Praeconio ;
Supplicio ;
Nicolaus est cleri Nicolaus est cleri
Protectio. Protectio.
87 —
3. In maris pcriculo 4. Auri trina datio
Proceleama nautis lit Puellarum fuit
In jubilo ;
Relevatio.
Nicolaus est cleri Nicolaus est cleri
Protectio. Protectio.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

130.
1. Nicolaus pontifex 2. In sua infantia
Nostrum est refugium, Celebrat jejunium,
Clericis et laicis Föns et caput dicitur
Sit semper remedium; Confessorum omnium,
Clericorum est amator, Hie in eunis abstinebat,
Laicorum consolator Quod mamillas non sugebat
Omniumque confortator Nisi semel et edebat
In omni angustia. Quarta, sexta feria.
Nicolae. Nicolae.
3. Suscitavit clericos
Occisos invidia,
Quos oeeidit carnifex
Cum sua nequitia;
Tres puellas maritavit,
De peccatis observarit,
Paupertatem relaxavit.

Nicolae.
Cant. ms. Petri de Medieis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
Nach 3, 7 fehlt eine Zeile; lies etwa: Auri data copia.
131.
1. Gaudeat ecclesia, Tenor in infantia
Praesulis solemnia Servavit jejunia,
Colens et praeconia; Non ineurrit vitia.
Nicolae, propera, Nicolae, propera,
Nos fove, nos libera, Nos fove, nos libera,
Purga cordis scelera. Purga cordis acelera.
2. Vita saneti praesulis Hie tribus virginibus
Claruit miraculis, Opibus carentibus
Vinctus in eunabulis. Subvenit muneribus,
Nicolae, propera, Nicolae, propera,
Nos fove, nos libera, Nos fove, dos Libera,
Purga cordis scelera. Turga cordis Bcelera.
r>. Ergo festuni colite,
Landes Deo (utile,

Deo benedicite,
Nicolae, propera,
Nos ama, nos libera,
Purga OOrdia scelera.
Cant. iii^. Petri de Medicis Baec. 13. Cod. Laurentian. VI. 29.
133.
1. Nicolae, praesulum 3. Clericorum praesidium,
Gemma, Sion speculum, Nostrum purgatorium,
Tuum rege populum, Tuum rege populura,
Daemones preme, Daemones preme,
Rector, vise saeculum Rector, vise saeculum,
Vitia deme. Vitia deme.

2. Clericorum concio 4. Tu solamen virginum,


Te rogat — — — — Pondus pelle criminum,
Tuum rege populum, Tuum rege populum,
Daemones preme, Daemones preme,
Rector, vise saeculum, Rector, vise saeculum,
Vitia deme. Vitia deme.

5 Ergo festum colamus,


üeo benedicamus;
Tuum rege populum,
Daemones preme,
Rector, vise saeculum,
Vitia deme.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

De sanctu Stepliano.

133.
1. Ortus summi 3. Qui dum j actus
peracto gaudio lapidum patitur
Levitarum Patiensque
resultet concio victor efficitur,
In levitae Stola duplex
Christi solemnio. ei conceditur.
R Eia et eia, R° Eia et eia,
Eia cum gaudio Eia cum gaudio
Proferat haec concio. Proferat haec concio.
2 Hie divino 4. Ergo tanto
repletus flamine regi, qui talia
Primus lavit Suis novit
in agni sanguine largiri praemia,
Stolam suam Benedicat
pro Christi nomine. plebs omnis, eia.

Cant. ms. Petri de Medicis ec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29.

134.
1. Dulces laudes tympano 2 Quem cum vellet vincere
Cum melodis organo Plebs devota Sathanae,
Referentes Domino Ejus sapientiae
Gratulemur Stephano. Nequivit resistere.
R A 3
et E, et I, R° A et E, et I,
Mira virtus Stephani. Mira virtus Stephani.
— 89

3. Qui virtute maxima, 4. A Judaeis Stephanus


IM onus Dci gratia, Lapidatur optimus,
Signa et prodigia Qui pro se torquentibus
Faciebat plnrima. Flexis orat genibus.
5. Ergo laudes Domino
Dicamus cum Stepbano,
Et nos omnes gratias
Dicamus innumeras.
Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 157. — 2, 2
Lex devota; v^l. Nr. 136, 3, 2.

135.
Martyr Stepbanus
fuit 3. Quem cum vellet vincere
Primus, postquam Dominus Plebs devota Satanae,
Natus est de virgine, Ejus sapientiae
Quem laudamus hodie. Nequit et resistere.
Mira virtus Stepbani. Mira virtus Stepbani.

In terram flexis genibus 4. Ergo nostra concio


Judaeis lapidantibus In cbordis et organo
Orat bis interritus Psallat cum tripudio:
Pro persecutoribus. Benedicamus Domino.
Mira virtus Stephani. Mira virtus Stepbani.
Cod. Engelbergen. 314. saec. 11.

136.
De sancto Theodolo.
Deo psallat gloriae 3. Olim in Vallesio
Plebs Vallesiensis, Fuerunt perusti
Seduni, Valeriae Botri, sed petitio
Clerus et burgensis, Praesulis venusti
Pcrquam fulgct bodie Facit, quod ex fluvio
Meritis immensis Sapor exit musti,
In aeterna requie Nam valet oratio
Praesul Sedunensis. Multum viri justi.

Tbebaeorum legio 4 Tc prccamur, Domine,


Martyrio strata, boni
Diutumo spatio Tbeodoli nomine
Jacens inbumata patroni
Tbeodoli studio Spiritus et animae
Sepolcbris est data, Coelestes et throni
Nunc cum Dci filio ... in coeli luminc
Regnat trabeata. Facias reponi.

Sequent, ms. Bedunenae Baec. II. Cod. Valerian. b. n. add, satc. LS.
Nach str. folgl eine Strophe, die so völlig abgerieben ist. dati dqi fan
1

wenige Worte mehr zu entziffern Bind. Sie begann: Hie M'' Theodoltu, cui
earta missa: im weiteren ist nur aoefa der Name Karolua leserlich, woraus
wenigstens der Inli.ilt der Strophe zu eruieren Ist.
— 90 —
De s. Thoma Cantnariensi.

137.
1. Novus miles sequitur 2. Opus erat medico
Viani novi regis, Mundo morienti
Bonus pastor patitur Et gregi Dominico
Pro salute gregis, Pastore prudenti;
Thomas agni sanguine Sanguis Thoraae raedici
Lavat stolae geminae Mundi paralytici
Purpuram rubentem ;
Vulnera sanavit,
Kes est satis evidens, Clamat grex dominicus,
Quod illustrat occidens Quod Anglorum medicus
Totum orientem. Mundum renovavit.

3 Thoma, nati parvuli


Miles triumphalis,
Sis cleri, sis populi
Pastor spiritalis,
Audi Legecestriam,
Clerum et militiam
Ejus ita rege,
Ut regnet in patria
Peracta militia
Cum aeterno rege.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A.

Cant. ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33-23) B. - B
hat nur die erste Strophe. —
1, 3 pastor fehlt A.

138.
Christi miles 3. Passum Thomas
Christo commilitat, compassus sequitur,
Christum sequens Passu firmo
Christo cohahitat. Corona capitur.
Christus crucis 4. Ergo fortis

est suae bajulus, attollat debiles,

Crucifixi Solvat vinctos,


crucem fert famulus. soletur flebiles.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.
III.

MORALES.
130.
De Miseria Hominis.
Homo, considera, 2. Culpa conciperis,
Qualis, quam misera Gemitu nasceris
Sors vitae sit raortalis; Victurus in sudore,
Vita mortifera, Mori compelleris,
Poenae puerpera. Certus, quod moreris,
Mors vera, mors vitalis ;
Incertae mors est horae.
Fomentum est doloris, Momentum est staterae,
Stadium vitae laboris, Dubius, quantum manere
Premit per onera, Potes in prosperis,
Sordet per scelera Qui cito praeteris,
Squaloris et foetoris, Qui foenum es in Höre,
Fermentum est dulcoris, Lamentum est ridere,
Soinniurn, umbra vaporis; Gaudio fletum augere,
Fallit per prospera, Nudus ingrederis,
Trahit ad aspera Nudus egrederis,
Moeroris et stridoris, Egressus cum pavore.
Figmentum est erroris, Portentum, lue gaudere,
Gaudium brevis bonoris, Gaudio coeli carere;
Mordet ut vipera, Cur non corrigeris,
Flebilis vespera Immemor carceris,
Algoris et ardoris. Plectendus a tortoreV
3. Vi de, ne differas,
Vide, ne deseras
Oblitus creatorem,
Culpam dum iteras,
Tuum exasperas
Ingratus redemptorem.
Cur offendis datoremV
Reprimas pravum pudorem,
Turpia corrigas,
Oculis erigas
Ad pium indultorem,
Cur defendis errorem,
Deprimas mentis tumorem,
llumilem -eligas
Vitam, te dirigas
I'cr viam aretiorem,
Dum attendis ultorem,
Redimas te per timoxi m j

Dominum diligas,
Totum te COlligM
Amantis in amorem.
— 94 —
Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. A. —
Cant. ms. Petri de Medicis
saec. 13. Cod. Laurent. PI. 29. 1. B. —
Cod. Parisin. (ol. S. Albini Ande-
gaven.) 8433. saec. 13. C. —
2, 10 cito peteris A. —
3, 12 Cur defendis da-
torem A. —
3, 15 Vitam quam dirigas C. —
B hat nur die erste Str.; die
Aufschrift giebt A. —
Verfasser des Stückes ist Philippus de Grevia. Ein
Faksimile aus C findet sich bei Leon Gautier, Histoire de la Poesi litur-
gique I, 185.

140.

Q,nod mundus sit transitorius.

Die, qui gaudes prosperis •1. Adae germen veteris


Et veste purpurea, Et proles viperea,
Homo, raassa cineris Quid frustra deeiperis
Et in agro lutea, Tendens ad erronea,
Taraquam palea Momentanea V
Sunt et momentanea Ad regna siderea,
Haec, quibus inniteris, Dives, non admitteris,
Et in fine fellea, Quae de juris linea
Caudam habent-viperis, Constant esse pauperis
Cum sint tibi mellea. Cum perenni laurea.

Qui natus coneiperis Coelum non ingrederis


In vulva feminea, Cum regali trabea,
Attende, quid fueris, Cum equorum faleris,
Es vel eris postea; Cum domo marmorea
Sperne terrea, Vel eburnea;
Nam cum mortis lancea Ab ignita romphea
Percussus egrederis Veniens repelleris,
Hac de domo carnea, Orci trusus spelea,
Signum monstrat funeris, Dum Christum non sequeris
Quod nil eras antea. In coroua spinea.

Si sub humo carperis Haec si cogitaveris,


Ut vestis a tinea, Quid in arca ferrea,
Et spiritus duceris Qui moriens deleris,
Ad loca tartarea Ut pereas per ea,
Loca flammea, Claudis aerea?
Vasa tunc argentea, Qui cras subitanea
Quae nunc amas, oderis; Forte morte moreris,
Benefac propterea, Da sponte spontanea,
Et eris, si feceris, Ut tibi cum superis
Ereptus a framea. Stola detur aurea.

Cod. Ebroicen. (ol. Liren.) 2. saec. 13. mit Mel. — 2, 8 Ac de domo.


3, 10 Erectus. —
4, 9 Constat. —
6, 3 Que moriens.
— 95 —
141.
De eodeni argumenta verba Pauli apostoli.

Breves dies hominis, 5. Corpus, quod corrumpitur,


Mundi vita, Mundi vita,
Humanae propaginis Animam persequitur ;

Quac sit vita, Quae sit vita,


Cogita. Cogita.

Nitimur in vetitum, 6. Et bonum propositum,


Mundi vita. Mundi vita,

Caro contra spiritum 5


Revocat in irritum ;

Quae sit vita, Quae sit vita,

Cogita. Cogita.

Teile morani, propera, 7. Alios quod doceo,


Mundi vita, Mundi vita,
Mora non est libera; Ipse docens iraplco;
Quae sit vita, Quae sit vita,
Cogita. Cogita.
Mundo nil immundius, 8. Christum ne exasperem.
Mundi vita, Mundi vita,
Quae facis, fac eitius; Pauper sequor pauperem ;

Quae sit vita, Quae sit vita,


Cogita. Cogita.

9. Corpus meum corrigo,


Mundi vita,
Et in servum redigo;
Quac sit vita,
Cogita.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
Gehört zur XIII. Abteilung der lls. und mithin vielleicht zu den litterarischen
Erzeugnissen Philipps de Greve.

Quod hacc vila spernenda.

14».
Cum sit omnis caro focnuin 2. Per aetatum incrementa,
Et post foenuin tiat coenum, liiinio im;i j^i ^ detrimenta

Homo, quid extolleris? Ad non esse trahei 1 .

Ccrnc, (juid es et quid eris, Sicul iiiiilu.i, cum declinat,


Modo Hos es, sed verteris Vita fugil «'i festinal
In favillam cineris. meta fam
Clau'lii
Terrarn tcris, terram geri Terram teris, terram geri .

Et in terram reverteris, El in terram reverteris,


Qui de terra sumeris. Qui de terra BUmeriS.
— 96

3. Homo clictus es ab humo, 4. sors gravis, o sors dum,


Cito transis, quia fumo lex dira, quam natura
Similis effectus es; Promulgavit miseris;
Homo nascens cum moeore, Homo, nascens cum moerore,
Vitam ducens in labore Vitam ducis cum labore
Et cum metu moreris. Et cum metu moreris.
Terram teris, terram geris Terram teris, terram geris
Et in terram reverteris, Et in terram reverteris,
Qui de terra sumeris. Qui de terra sumeris.
5. Ergo cum scis qualitatem
Tuae sortis, voluptatem
Carnis quare sequeris?
Memento, te moriturum
Et post mortem id messurum,
Quod hie seminaveris.
Terram teris, terram geris
Et in terram reverteris,
Qui de terra sumeris.

Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de Medicis
saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Miss. Aquilegiense imp. Venetiis
1508. C. —
A hat nur Str. 1, 2 und 3, B nur Str. 1. Str. 1 u. 2 unigestellt
C. — 2,6 Clausi A; metam C. —
4, 2 O lex dira fehlt C. Verfasser —
Philippus de Grevia.

143.

1. mira Christi pietas, 2. vanitatum vanitas,


quanta miseratio, Curarum occupatio,
Christi longanimitas, cur ambitur dignitas,
longa exspeetatio; Cur opum cumulatioV
cordis induratio, Quid prodest delectatio,
Quid differs, cur non cogitas, Aut quid valet cupiditas?
Homo, quae vitae brevitas, Est in sepulchro foeditas
Et mortis festinatio ? Et extra dealbatio.
R° Cernat meditatio, R° Cernat meditatio,
Quid primum fuerimus, Quid primum fuerimus,
Nil prodest elatio, Nil prodest elatio,
Terra tandem erimus. Terra tandem erimus.
3. quae mortis anxietas,
quanta trepidatio,
Cum jam cogit necessitas,
Ut hat reparatio !

Quid prodest delectatio,


Quid pristina jueunditas,
Cur veniam non flagitas?
sera recordatio!

Cod. Cantabrigen. Ee VI 29. saec. 15.


- 97 —
144.
1. mens, cogita, 5. Quanta vanitas,
Quod praeterit Sublimitas
Mundi ligura, Casura,
Fugit subita, Umbra fragil is

Sic interit Nee stabilis


Quasi pictura. Nequc secura.
2. Floret ut Cucurbita, (3. Quanta vilitas
Cum ingerit Est dignitas
Sc nox obscura, Mundana,
Brcvis orbita Spuma gracilis,
Cum steterit, Flos sterilis

Citro lapsura. Spes vana.


3. Dulccscit, 7. qualis,
Scd inserit Quam misera
Amara plura; Mors et quam dura,
Quis nescit, Poenalis
Quod laeserit Et aspera
Falla-x mixtum? Nee moritura.
4. Tabescit 8. Jam recogita
Et deperit De temporis
Tamquam litura, Jactura,
Vanescit, Sis sollicita
Cum fugcrit De corporis
Non rcditura. Fractura.
9. C ulpam caveas
Et veniam procura,
1 'remens paveas
De judicis censura.
Cant. ms.
de Medicis saec. 13.
J
*<
• Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A.
t ri

Cod. Londinen. Egerton 274. Sllcc 13. B. Durch B. ist die Autorscl Iiaft
.

Philipps de Qreve aufser Zweifel.

145.
1. labilis 2. Quid igitur
Sortis humanac Status, Aura te popularis,
Egreditur, Quid dignitas,
Ut flos conteritur Quid generositas
Et labitur Extulcril,
Homo labori natus. Ut gravius labaris?
Flens oritur, In laqueos,
Vivendo moritur, Quos tendis, laberis
In prosperia Dum crapnlis
luxu dissolvitnr, Bcortisqne traberia
Cum llatibus Et luxilnis
Fortunae quatitur, opum, quas coogeris
Lux Bubito Illicite,

menlis exstinguitur, miser, immoreris,


l) re vch ,
i '.mtinni'M «t Unteti. II. 7
- 98 -
Dum effugis His moriens
fecundam paupertatem, Christo sed vivis mundo,
Prae ceteris Non proficis,
Ditari niteris, Sed deficis,

Sed laberis Qui proximi


In suramam cgestatem, casu strides secundo,
Cum opibus Reatibus
mavis diffluerc, indignum afficis

Quam modicis Et salibus


honeste vivere, amaris inficis,
Quod quaestibus Cui detrahis,
foedis efficere, quem fictis allicis

Dum satagis Blanditiis


amans distrahere vultuque simplicis,
Vel autumans Huic balneum
tibi sufficere. moeroris conticis.
5. Dum diffluis
Hac labe labiorum,
Dum solito
Sordescis, subito
Adveniet
Ille sanctus sanctorum,
Qui duplices
linguas disjiciet,
A paleis
grana dejiciet
Et steriles
plantas effodiet,
Ha, miserum
te nunc excipiet
Et debitis
poenis te puniet.
R° Ha, moriens vita,
Luxu sopita,
Nos inftcis
fellitis condita.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

146.
Homo, qui semper moreris, Die, homo, res instabilis,
Qui diffluis quotidie, Die, universa vanitas,
Qui scis, quod heri fueris Tu, cum non sis mutabilis,
Malus et pejor hodie, Sed ipsa mutabilitas,
Cur oculos non aperis, Quid te pulvis sie stabilis,
Quid vitae viam deseris Ac si res esses stabilis?
Et ebrius efliceris Quid te dileetat fragilis
Inanis fumo gloriae? Carnis et vitae vilitas?
— 99

Non vides, quod praetereat Te brevis delectatio,


Mundus ei mundi gloria, Homo,mercator pessime,
Quod t'oenum camis marceal Aeterno privat gauilio
Hac die peremptoria ? Atquc punit justissiinc,
Sit nobilis vel sordeat Qui turpi nierciuionio
Homo, dives vel egeat, Rufae lentis edulio
Oportet, quod hinc transcat, Te fraudas patrimonio,
Nam res est transitoria. Vita curnis mors animac.
Cant. ms. Petri de Mcdicis saee. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

117.
1. Non sint vobis cura Omnis praelatura
Tcmporis futura, Est agri eultura,
Quando senex moritur Date, vobis dabitur,
Infans rursus oritur, Dum corpus corrumpitur,
Talis est natura. Sic docet scriptum.
Heu, quid diligitur Conforta nos igitur,
Haec res transitura, Mater Dei pura,
Cujus cito carpitur Contra nos arguitur
Status et statura? Quaestione dura.
2. Omnis ereatura Praecellens o figura,
Congregando plura, Tolle noscitura,
Timeo, quod perditur, Quia per te solvitur
Vae regno, quod regitur Omne, quod delinquitur,
Per infantis jura. virgo mater, cura;
Simonia colitur Finis vitac cernitur,
Jara sine mensura, Da gaudia futura,
Si est, sicut dicitur, Vitam, (piac non tollitur,
Nulla gens secura. In qua bona plura.
Cod. S. Ploriani XI 71. ss 14. 4, 9 bona Iura.

118.
1. Homo, cur degeneras, 2. Quid proderit, si feecrit
Cur Christum persequeris, Te fortuna divitem,
Per quem prius fueras Cum fragilem et labilem
Redemptus ab inferis? Vitae vides limitem ?
Miser, non consideras, Considera, quid prospera
Quod cinis es et cris? Prodcrunt divitibus,
Praevideas, Cum gaudia
Ne pereas Coelestia
Sub inferni latebris, Amiserunl pro opibus,
Ama Deum, Nee erogant,
Qui te mim Seil deroganl
l'jccii de tenebris. Ntnlis et pauperibu
Cant. ms. Petri de Medicia laec 18. Laurentian. PL 29.
Cod. I

Ob 'las Lied mit diesen /.wci Strophen /. u Ende, oder "ii wir mm n Toi i
io
haben, ist zweifelhaft.
— 100 —
149.
Vanitas vanitatum 2. Cur eaeca cor avarum
Et omnia vanitas, Distrahit ambitioV
Sed nostra sie malignitas Nescis, quod aquisitio
Cor habet induratum, Tibi divitiarum
Ut verbum seminatum Finis miseriarum
Suffocet mox cupiditas Non crit sed mutatioV
Operum et dignitatum, Quodsi habere parum
Licet sit nobis ratum. Est tibi tarn amarum,
Quam sit acerba proprio Vide, quid habent nimiae
Judicio Divitiae
Conditio Quotidie
Magnatum, Rixarum
Qui majori discrimine Propter tormenta propriae
Quam crimine Familiae
Et jugibus Et sauciae
Merentur cruciatibus Flagellum conscientiac,
Aeternum cruciatum. Quae est summa poenarum.
3. nondum intellecta
Nobis Dei munera,
Cur, cum avertant prospera
Multos a via reeta,
Paupertas, praeelecta
Christo, nobis est aspera?
Sed vanis mens illecta,
Disce tarnen et speeta,
Paupertatis quam dulcia
Sint otia
Pecunia
Neglecta,
Cum pauper expeditius
Et promptius
Ad bravium
Sarcina temporalium
Herum currat abjeeta.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PL 29. 1.

150.
Scribere proposui 2. Vita brevis breviter
de contemptu mundano, in brevi finietur,
Jam est hora surgere Mors venit velociter
de mortis somno vano, et neminem veretur,
Zizaniam spernere Cunctaque mors perimit
sumpto virtutis glano. et nulli miseretur.
Surge, surge, vigila, Surge, surge, vigila,
semper esto paratus semper esto paratus.
- 101 —
Ubi sunt, qui ante nos Hoc in mundo nascitur
in hoc mundo vixere, vir omnis cum moerore,
Venies ad tumulos, Atquc vita ducitur
si vis eos quaerere, humana cum labore,
Cinerea et vermes sunt, Post extremum clauditur
carnes computruere. cum funeris dolore.
Surge, surge, vigila, Surge, surge, vigila,
semper esto paratus. semper esto paratus.

Tela sie aranea Si conversus fueris


est mundi praesens vita, nunc quasi puer natus
Labitur et frangitur. Et a tuis vitiis
non est in tuto sita, animo purgatus,
Labilis et fragilis Tunc fruique poteris
nunc est inexauita. reguo Dei beatus.
Surge, surge, vigila, Surge, surge, vigila,
semper esto paratus. semper esto paratus.

7. Quam felices fuere,


qui cumChristo regnabunt,
Facie ad faciem
cum ipsum adspeetabunt,
Sanctus, sanetus, Sabaoth,
Hosanna conclamabunt.
Surge, surge, vigila,
semper esto paratus.

Trop. ms. Dublinen.se saec. 13. Cod. Cantabrigen. Add. 710.

151.
1. Scribere proposui 3. Nisi conversus fueris
de contemptu mundano, Et sicut puer factus
Ut degentes saeculi Et vitam mutaveris
Non muleentur inano, In meliorcs actus,
.Tarn est hora surgere Int rare non poteris
A somno mortis pravo. Regnum Dei beatus.
Ad mortem festinamus, Ad mortem festinamus,
Peccare desistamus. Peccare desistamus.

2. Vita brevis breviter l. Tuba cum Bonuerit,


in brevi Imidin-. dies eril e\lrem,i,
Mors vcnii velociter, Et judex advenerit,
quae neminem veretur, Vocabil sempiterns
Omnia mora perimit Eülectos in patria,
et nulli miseretur. praeacitoa ad infema.
Ad mortem festinamus, All mortem festinamus,
Peccare desistamus, Peccare desistamud.
102

Quam feliccs fucrint, . Cuncti reges saeculi


qui cum Christo regnabunt ! et in mundo magnates
Facie ad facie Advertant et clerici
sie eum speetabunt, omnesque potestates,
Sanctus, sanetus Dominus Fiant velut parvuli,
Sabaoth, conclamabunt. dimittant vanitates.
Ad mortem festinamus, Ad mortem festinamus,
Peccare desistamus. Peccare desistamus.
Et quam tristes fuerint, . Heu, fratres carissimi,
qui aeterne peribunt! si digne contemplemus

Poenae non deficient, Passionem Domini


non propter has obibunt, amare et si flemus,
Heu, heu, heu, miserrimi, Ut pupillam oculi
nunquam inde exibunt. servabit, ne peccemus.
Ad mortem festinamus, Ad mortem festinamus,
Peccare desistamus. Peccare desistamus.
9 Alma virgo virginum,
in coelis coronata,
Apud tuum filium
sis nobis advocata
Et post hoc exsilium
oecurrens advocata.
Ad mortem festinamus,
Peccare desistamus.

Cod. Montis Serrati s. n. saec. 15. Mit Melodie.

153.
Fortuna quam sit liiutabilis.

varium 2. Aedificat
Fortunae lubricum, Fortuna, diruit,
Dans dubium Nunc abdicat,
Tribunal judicurn, Quos prius coluit,

Non modicum Quos noluit,


Paras huic praemium, Iterum vendicat,
Quem tollere Haec opera
Tua vult gratia Sibi contraria,
Et petere Dans munera
Rotae similia, Nimis labilia;
Dans dubia Mobilia
Tarnen praepostere Sunt sortis foedera,
De stercore Quae debiles
Pauperem erigens, Ditans nobilitat
De rhetore Et nobiles
consulem eligens. Premens debilitat.
— 103 —
;>. Quid Dario 4. Subsidio
Regnasse protüit, Fortunae labilis

Pompeio Cum proelio


Quid Roma tribuit? Troja tunc nobilis,
Succubuit Nunc flebilis,

Uterque proelio; Ruit incendio;


Eligerem Quis sanguinis
Media tutius Trojani gratiam,
Nee peterem Quis nominis
Celsa sublimius, Graeci faeundiam,
Ne gravius Quis gloriam
A somno ruerem ;
Fregit Carthaginis ?
Fit gravior Sors lubrica,
Lapsus a superis Quae dedit, abstulit,
Et durior Haec unica,
Ab ipsis asperis. Quae fovit, perculit.

5. Nil gratius
Fortunae gratia,
Nil dulcius
Inter baec dulcia,
Si gloria,
Si staret longius ;

Sed labitur
Ut olus mareidum
Et sequitur
Agrum nunc Horidum,
Quem aridum
Cras cernes; igitur
Improprium
Non edo canticum
In varium
Fortunae lubricum.

Cod. Oxonicii. Kawlinson. (* .MD. saec. 18. A. Cant. ms. IVtri de —


Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. Carm. Bur. 45. ('. — —
K hat nur eine Strophe. —
1, 4 Judicium gegen den Reim ('. 1, LORotae
siinili.i A. —
1, 12 Tarnen praepostere A. 2, 18 sq. und 15 sq. um-
gestellt C. —
Str. :! hinter ('. •">, <i I —
Uterque gladio T Eligere (
'. .'!.

U. — ii Quam petere C.
•'!, —
8, 10 Rotae sublimia ('. - 3, 11 Et gravi ua
C. — 8, 12 ruere C. —
3, 18 Bqq. lauten in C mit schlechtem, beziehungsweise
mangelndem Reim und fehlende Cäsur:
< »rnnis qui Be exaltal hodie,
Cras humiliabitur misere.
4, '•) Cur proelio C. — 4, 4 Troja jam nobilis <
'. I, 6 Jacel incendio C. —
1, 8 Romani gratiam C. Btr. 5 fehlt C. — A giebl die Aufschrift: l><
inultitiidini' fortunae.
— 104 -
153.
Quod in rebus prosperis non sit gloriandum.

1. Luxuriant animi Exhaustis concipiunt


Rebus saepe prosperis, Viles virus viribus,
Vile jacent infimi Quod voraendo pariunt
Casibus in asperis, Secundis successibus,
Ingrati pro gratia Expost facto clarius
Grati sub inopia, Patet hoc et planius,
Inopes sunt humiles, Exbausta pecunia
Propter opes labiles Monstrat impotentia,
Inflantur superbia. Quod voluere prius.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. l::. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

Exhortatio ad Poenitentiam.

154.
Ad cor tuum convertere, conditio misera,
Conditionis miserae Considera, quam aspera
Homo, cur spernis vivere? Sit haec mors altera
vita,
Cur dedicas te vitiis, Quae sie immutat statum !

Cur indulges malitüs, Cur non purgas reatum


Cur excessus non corrigis Sine mora,
Nee gressus tuos dirigis Cum sit hora
In semitis justitiae, Tibi mortis incognita,
Sed contra te quotidie Et in vita Caritas,
Iram Dei exasperas? Quae non proficit,
In te sueeidi metue Prorsus aret et deficit
Ficus radices fatue, Nee efficit
Cum fruetus nullos afferas. Beat um.
3. Si vocatus ad nuptias,
Advenias
Sine veste nuptiali,
A curia regali
Expelleris,
Et obviam si veneris
Sponso lampade vacua,
Es quasi virgo fatua.
Ergo vide, ne dormias,
Sed vigilans aperias
Domino, cum pulsaverit;
Beatus, quem invenerit
Vigilantem, cum venerit.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A.
Carmina Burana p. 6. B. —
1, 12 Radices ficus B. —
2, 8 Mortis tibi B.
2, 9 Et invita B. — 3, 9 Ergo gaude ne A. —
3, 13 dum venerit B.
- 105

155.

Excutere de pulvere, 2. Homo vilis materiae,


Dum opus est remedio, Surge de mortis tumulo,
Qui turpiter ei temere Dum spes est adhuc veniae,
Jacea in sterquilinio ; Te subtrahe periculo ;

Surge, currc pro bravio, Metire cordis oculo


Dum potes apprehendere, Tuae statum miseriae,
Viam quaerens in invio Qui totus est in pendulo
Malorum reminiscere. Et langueat quotidie,
Ad patriam revertere, Fides jacens extrarie,
Cum poenitente filio. Quia caret cubiculo.
3. Ne vasa contumeliae
Reprobentur a figulo,
Dum sub obscura specie
Videmus ut in speculo,
In hoc vitae curriculo
Mundemur multifarie,
Sed in cordis latibulo
De sinibus scientiae
Procedat fumus liostiac,
Ne fiat coram populo.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. — 3, 7
totus es. —3, 8 De sinuus (sie).

156.

Laus sit ipsi soli, 3. Semel, bis, ter, quater


Qui dat lumen soli, Die, o Deus pater,
Centrum regit poli, Virgo, Dei mal er,
Praeest terrae moli, Delictis sum ater,
Machinator doli, Faex, lutum ut later,
Irritarc noli Raca meus frater
Regem superum. A me pertulit.

Si non vis errarc, 4. Quidquid est obscoenum.


llunc discas amare, Tu es arens foenum,
Dico tibi, quarc, Tendaa ad amoenum,
Quia te damnare Cor habens serenum,
Potest et salvare, Lande Dei plenum,
Disce, tili carc, lsiud da venenum
Dogma vetcrum. Foro pauperum,
Peccatoram spina
Me pnngil bis quina,
Praecepta divina
Scnsi atque bina,
— 106 —
In raundi sentina
Haec a mea ruina
Sensura propulit
Delictorum ignis
Solem oculit.

Cod. S. Ploriani. XI 35. saec. 13.

157.

1. Nitimur in vetitum 3. Sera parsimonia


Et negata cupimus, Est in fundo loculi,
Garne contra spiritum Sera poenitentia,
Luctante succumbimus, Cum clauduntur oculi,
Redimus ad vomitum Talis est ut vitia
Et retro respicimus, Fatentis latruneuli,
Quod erat abolitum, Cum instant stipendia
Libro mortis scribimus, Timore patibuli,
In pejorem exitum Quaerit male conscia
Error est novissimus. Mens fugam latibuli.

2. Qui plangit nee deserit 4. Virgines introitum


Majori se subjicit, Sero quaerunt fatuae,
Ut qui, quod promiserit, Clauduntur post perditum
In solvendo deficit, Equum sero januae,
Ut qui plantas inserit, Festines ad exitum,
Transferens nil proficit, Praeveniri metue,
Sic, qui mente conterit In inferno positum
Et promissum abjicit, Tamquam oves pascuae
Ut mater, quae peperit, Tritum et commolitum

Et partum interficit. Mors pascet assidue.

5. Quid ergo, miserrime,


Quid dices, quid facies,
Censetur, cum ultime
Venerit illa dies,
Cum paschalis victimae
Vulnera conspicies-,
Tunc inanes lacrimae,
Tunc nihil proficies,
Passiones animae
Foetor, ignis, glacies.

Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de Me-
dicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
B hat nur die erste
Strophe. —
2, 3 fehlt eine Silbe, quod ergänzt. —
4, 7 In inferno depositum
A; lies wie oben, oder Inferno depositum, oder te positum? A überschreibt —
das Lied De Beprehensione hominis. —
Verfasser Philippus de Grevia.
107 —
158.
1 . Quo vadis, quo progrederis, 2. Sed tu quis es qui mussita?,
Usque quo progressura? Qui contra me gannire,
Quo fugis, cur me deseris. Qui contra me non haesitas
Quo usque deserturaV Injuste superbire?
Mens levis, mens dura, Vas fumi, vas irae,
Tecum delibera, Tecum delibera,
Considera, Considera,
Quam facundum, Quam tumentem,
Quam jucundum, Quam foetentem
Quanto dispendio Raptum de lubrico
De gaudio Non modico
Subduxisti, Te coegi
Quod coepisti Summo regi
Non exsecutura, Prorsus obedire,
Stultum Christi Slulte feci,
Delusisti Quod adjeci
Justum proditura. Stulto subvenire.

Cant. ms. Petri de Medicis saec 13. Cod. Laurentiaii. PI. 29. 1. — 2, 3
nie fehlt.

159.
Ut a peccatis nostris convertamur.
Leniter ex merito 3. Poenis nostris totiens
Ferendum, quod patimur, Divina compatitur
Mcremur ex debito Clementia, quotiens
Poenas, quibus subdimur, Ferox esse cogitur;
Quia, dum deserimur Dolet et irascitur,
Deserentes Dominum Quia poenam irrogat,
Nee ad cor convertimur Et, qui .juste patitur,
Mole pressi criminum, D'ascenti derogat,
Poenae poenam addimus, Vice versa supplicat,
Longa reste trahimus Qui damnandum judicat,
Peccatum implicituni Ad poenas improperat,
A peccato genitum. Judicem exasperat.
Omne in praeeipiti 4. Pocna dolenda venit,
Cursu stetit Vitium Quac venit immerita,
Omne genus vetiti Quam nec culp;i praeveuit,
Prodiit in medium. Ncc pracceduut merita,
Subiit exsilium Wrum nos, qui vetita
Actus omnis licitus, Non verentea Bequimor,
Et suuni officium Poena non indebita
Exercet inhibitus; Jure <|ui percellimar,
Ob hoc ira Domini Per li;is poenas annaas
Comminatur homini, Vitemos perpetnas;
Poenas dolens reserat, Gaadeamns oorripi
Ut peccantem conterat. EiXspectantea reoipi
— 108 —
A patre, qui corrigit
Filium, quem diligit,
Castigato genito
Leviter ex merito.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. LA. —
Cod. Oxonien. Rawlinson C 510 saec. 13. B. —
Cod. Guelfenbyteran. Helm-
stadien. 628. saec. 13. C (daraus Milchsack 167). —
BC haben beide nur drei
Strophen; fassen wir die acht ersten Zeilen als Stollen, die vier letzten als
Abgesang, so hat die letzte Strophe, wie so oft, doppelten Abgesang. B —
giebt die Aufschrift.

Lamentatio animae peccata deflentis.

160.

R° Canticura laetitiae
Vertens in lamenta
Cano poenitentiae
Lugens monimenta.

1. Temporum memoria 5. Foeda gessi sensibus,


Me replet angustia, Abusus sum viribus,
Dum cerno. quod nescia Corpus dedi turpibus
Defluxit juventa, Viveus ut jumenta,
Fluxit ejus gloria Vinctus sum reatibus
Nulla spe retenta. Metens detrimenta.

2. En tempus exiguum, 6. Factorem deserui,


Datum ad proficuum, Factum mundum colui,
Elapsum estvacuum, Satanae me praebui
Elapsa momenta, Sequens temptamenta,
Restatque perpetuum In malis computrui
Tempus ad tormenta. Ut res caenulenta.

3. Deserta prudentia 7. Heu, miser, quid faciam,


Virtuteque socia Quando talis veniam
Erravi per devia Ad Christi praesentiam
Spernens documenta. Inter monumenta,
Lapsus sum ad vitia, Qui reddet justitiam
Mortis alimenta. Secundum inventa.

4. Facienda respui, 8. Dolens ergo doleo,


Feci, quae non debui, Tanta mala defleo
Caducis exposui Aeternaque timeo
Accepta talenta; Plus cruciamenta,
Unde miser merui Quae malorum video
Cocyti fluenta. Fore complementa.
109

9, Dcus piissime, 10. Dclc, pater, scelera,


Pater clementissime, Pensa, pater, pondera,
Inter luclus audi mc, Vidc, pater, vulnera,
Inter vexamenta, Fer medicamenta,
Captivomqne redime Monstra, pater, foedera
De manu cruenta. Ad tua ßgraenta.

Cod. Carnoten. 341. saec. 14.

161.

Cum animadverterem, Cum animadverteris,


Venerando Vcnerem In quibus deliqueris,
Mc lavare latcrem, Boni nihil operis,
Scnsi, quod sueumberem, Nihil,inquam, reperis,
Nisi eulpam veterem Ergo nisi falleris,

Cum animadverterem. Cum animadverteris.


Cum animadvertero, Cum animadvertero
Quae, quanta, quot egero, Te potes in scelere,
Kecte flere potero, Verterc, revertere,
Nisi declinavero, Dum potes, resurgere,
Nisi me de cetero Menüs bomo liberae,
Cum animadvertero. Cum animadverterc.

5. Cum animadvertitur,
Dum in carne vivitur,
Quid a nobis agitur,
Nihil si quis igitur
Katione regitur,
Cum animadvertitur.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 1 •">.


Cod. Laurentiaa. PI. 29. 1. A. —
Cod. Ozonien. Rawlinson C 510 saec. 13. B. —Cod. Guelfenbyteran. Helni-
ntadien. 628. saec. 13. C. — In Str. 2 ordnet C die /eilen: 1. 2.
r
->. I. 3.
6. — Str. 8 fehlt C. — Cfr. Milchsack 181 bq.

10*i.

la. Reminiscens Ib. Erubesco


patrati sceleris tevare faciem,
Post Becreti Nam oblundit
compactum foederis conapeetns aciem
Com vena veniae, Frons vereeundiae
2a. Pressas tarnen 2b. Anci aogrum
dolore vulneris «Ulis deformitas,
Ad medclam Seil medentia
nngnenti veteria alniii benignite
Cogor recurrere, Facil prai sann re
— 110 —
3a. Föns est vitae, 3b. Sitientem
nunquam deticiet, assumet ebria,
Semper fluens Et arentem
semper scaturiet rigabit pluvia
Se praebens omnibus. Lavans a sordibus.

4a. Si festinavero 4b. Misericordiae


Et properavero Flumen eximiac
Vas capax gratiae Non sinet vacuum
Flentis angustiae
Exorando .... Compassa nimie
Matrem cleraentiae, Dabit irriguum.
Devotis precibus Aquis coelestibus.

5a. Ingratitudinem 5b. Nam miserebitur


delebit gratia, Misericordia,
Mansuetudinem Nee continebitur
Praetendet tilia In iraeundia
Mansuetudinis. Torrens dulcedinis.

6a. Ergo, virgo pia, 6b. Sordes scelerum


Suscipe, Maria, Tergens vulneruni
Munus, cor amarum, Ac divisiones,
Non jam laudes condo, Sint ex oculis
Sed gemens effundo Aptae singulis
Rivos lacrimarum. Plagis unetiones.

7a. Ut salvatus 7b. Violare


de mortis manibus Pactum non verear,
Et mundatus Sed laudare
A eunetis sordibus Te semper mercar
Tua grandi gratia, Cum sanetis in gloria.

Cod. Londineu. Reg. 7 A VI. saec. u /i5.

163.

Suspirat spiritus, Natura duplici,


Murmurat ratio, Homo, componeris
Erumpunt gemitus, Ex parte simplici
Querelas audio; Deo conjungeris,
Die, bomo, praeditus Cum ergo subjici
Menüs arbitrio, Carni te pateris,
Cur taces subditus Sordibus affici,
Carnis contagio? Brutum efficeris.
— 111

3. Com Doi bonitas 6. Dei justitia


Formavit hominera, Intcr nos judicet,
Impressit trinitas Agar convitia
Suam imaginem, Pro Sara vindiect,
Tenet haec dignitas Et cui nequitia
Suprenium cardincm, Ismael displicct,
Sed tua pravitas Isaac gaudia
Pervcrtit ordincm. Risus multiplicet.
4. Cui rident pocula, 7. Quid in judicio
Cui splendcnt epulac, Dicere poteris,
Sindones, spccula, Cum fiet quaestio,
Purpura, gemmulae ? Qui nie contempseris ?
Cui paras singula, De tuo vitio
Mihi vel famulae? Quidquid responderis,
Recumbit famula, Deseret ratio,
Servitur aemulae. Quam modo deseris.

5. Ancilla pascitur, 8. Ad tui respice


Inops esurio, Sceptri dominium,
Potu reficitur, Tarn carnem subjice
Arida sitio, Quam carnis Vitium,
Purpura tegitur, A justo judice
Nuda deficio, Exit Judicium,
Ordo pervertitur, Ancillam ejice
Perit conditio. Et ejus filium.

Cod. Londiueu. Egerton 274 saec. 13 .


— Verfasser Philippus de Grevia

164.
1. Tetigit nie Dominus, 3. Urc, quod est lividum,
Tangere qui novit, Seca, quod est morbidum
Foris tangens protinus Infundcndo thura,
Totum mc commovit; Dele, quod est foetidum,
Est nam tactus Domini Lava, quod est sordidum
Tactus pietatis, Maternali cura,
Qui dat plcnam homini Sicca, quod est fluidum,
Limam pro peccatis. Tolle, quod est horridum
Totum cum mensura.
Tange, pietatis pater, Sum debilis,
Tange nie et ter et quater. Sum flebilis,
Modo sis propitius; Pie intaere,
Tange carnem, tange ossa, Sum fragilis,
Pone nio, si vis, in fossa, Sum labilis,
Tantuni sis propilius ;
Certe Bic est vero,
Fac ut lila, (juae sunt grossa, Sum gracilis,
Ei quae alta, fac sub fossa, Sum lictilis,

Durcnt hie perbrevius. Ergo miserere,


Cod. Patavin. (ol. S. Justinae) L828. saec, " ib,
— 112 —
165.
De Filio prodigo.

1» Non carnis est sed Spiritus 4. Quam prius demerucram


Hoc meum natalitium, Agendo perperam,
Per carnera prius editus Ad veniam devenio,
Collapsus sum in vitiura Nunc sentio
Et puteum interitus, Regressus ab exsilio,

Nunc verae vitae redditus Quae patri miseratio;


Feror ad matris gremium, Plus reddit, quam amiseram,
Solemne duco gaudium Sed per excelsi dexteram
Hoc gratiae natali, Haec facta est mutatio,
Me pater vocat filium Cujus est operatio,
Et ducit ad convivium Quod bumiles ac debiles
In veste nuptiali. In regum locat solio.
R° De successu glorior, R° De successu glorior,
Solito liberior, Solito liberior,
Solutus a tributo Solutus a tributo
Levor et excutior Levor et excutior

A paleis et luto. A paleis et luto.

2. Ut penitus me comperi 5. Ära porcorum foetida


Mortis hausisse poculum, Gregem immundum pavi,

Misertus pater miseri Farne compulsus rabida


Solvit peccati vinculum Me siliquis cibavi,

Mundans a sorde veteri Nee minus esurio,


Deditque dives pauperi Dum cum porcis capio
Stolam primam et annulum Pastum leguminis,
In fidei signaculum Sed me porriginis
Et veniam reatus Ulcerat transitio,
Et saginatum vitulum Nunc euneta secat valida
Dat dulce pater epulum, Dextra medentis vivida,
Quo vivo recreatus. Cui me subjugavi.

3. Cum in honore fuerara, 6. Audivit frater aemulus


Non intellexeram, Symphoniam et cboruni,
Quae vitae foret ratio, Cujus est nequam oculus
Sed a'io: De gratia donorum,
A patre detur filio, Aegre fert, quod veniam
Quae me contingit, portio ;
Ad misericordiam
Quam postquarn obtinueram, Superni numinis,
Mentis, quam dedit liberam, Quod sui seminis
Abusus sum arbitrio, Fructus usu capiam.
Me turpem omni vitio In jus bereditarium
Expositum et deditum Resignat pater filium
Longinqua cepit regio. Tn sede beatorum.

Cod. Londinen. Add. 15722. (Liber Cistercii) saec.


12 /ia. — 4, 12 reg-
mim Hs. —Die Strophen wechseln nach Art einer Sequenz.
— 113

166.

Lamentatio Filii Prodigi.

1. Vitae perditae 5. Dum considero,


Me legi Quid Dinae
Subdideram, Contigerit,
Minus licite Finem confero
Dum fregi, Rapinae
Quod voverani, Quis fuerit,
Et ad vitae vesperam Scio, vix evaserit
Corrigendüm legi, Mens corrupta fine,
Quidquid ante perperam Diu quam contraxerit
Puerilis egi. Maculam sentinae.

2. Rerum exitus 6. Praeter meritum


Dum quaero Me neci
Discutere, Non dedero,
Falsum penitus Si ad vomitum,
A vero Quem jeei,

Discernere, Rediero,
Falso fallor opere, Nee a verbo aspero
Bravium si spero Liberum me feci,
Me virtutum metere, Scrvus si serviero
Vitia dum sero. Vitiorum faeci.

3. Non sum duplici 7. Viae Veneris


Perplexus Iinmuto
Itincre Vestigia,
Nee addidici Irac veteris
Refiexus Refuto
A
Vcnere Per devia,
Nee fraudavi temerc Via namque regia
Conjugis amplcxus, Curritur in tuto,
Dalidam persequere, Si quis cedit ab ca,
Ne fraudetur sexus. Semper est in lato.

I . Famem siliqua 8. Croesi solium,


Porcorum Sinonis
Non abstulit, Astntiam,
Quac ad labrica Cotlfer Tullium,
Krrorum Zenonia
Non contulit, Pradentiam,
Seil acriptura consalit, Nil conforre aentiatn
Viani intrem morom, His abutens bonis,
Quae praelarga protulit Ni fogidndo fagtam
Pabula donorum. Dalidam Sarasonls.
I' ri> viis , Cantionea -'t. Mnteti, II.
- 114 —
9. Ergo veniam
De rei
Miseria,
Ut inveniam
De Dei
Clementia
Haec et his similia,
Quod peregi, Dei
Sola parcens gratia,
Miserere mei.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. enthält
nur die erste Strophe des Liedes; die weiteren sind ergänzt aus Carm. Burana
8 sq. B. —
2, 4 sq. Verum penitus a falso B. —
5, 2 sq. Dianae quid B.

167.
De triplici ininiico nos infestante.

1. Regnum Dei vim patitur, 3. In spiritus exitium


Nee illuc quis adraittitur, Caro, mundus, daemonium
Nisi se ipsum vicerit, Pari conspirant foedere
Quem judex, si advenerit, Parique certant scelere,
Invenerit Perrumpere
Victorem, coronabitur. Virtutis adjutorium.

2. Inter nos bellum geritur, 4. Sed armatura fortium


Quod vix aut nunquam vincitur, Superbi frangit gladium,
Dum caro vires exerit, Sumpta carnis ex opere,
Si mens in id, quod suggerit, Ut gressu mentis libere
Consenserit, Con fuger e
Statim captiva trahitur. Possit ad alta montium.

Cod. Oxonien. Rawlinson C 510 saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de Me-
dicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Cod. Guelfenbyteran. Helm-
stadien. 628. saec. 13. C. —
B hat nur die erste Strophe. 1, 4 Sed quem —
judex cum veuerit C. —
1, 5 Consumpserit C sumpserit A. 4, 1 Si ar- —
matura AC, —
Cfr. Milchsack 185. —
Die Aufschrift giebt A.
;

168.
Altercatio cordis et oculi.

1. Quisquis cordis et oculi Cor sie affatur oculum :

Non sentit iu se jurgia, Te peccati prineipium,


Non novit, qui sint Stimuli, Te fomitem, te stimulum,
Quae eulpae seminaria, Te voco mortis nuntium;
Causam nescit periculi, Tu, domus meae janitor,
Cur alternent convicia, Hosti non claudis ostium,
Cur procaces et aemuli Familiaris proditor
Replicent in se vitia. Admittis adversarium.
115 —
; (Tonne fenestra diceris, 5. Cur damnatur apertio
Qua mors iulral ad aiiiinani ? Corpori ncccssaria,
Nonne, qaod vides, sequcris Sine cujus obsoquio
Ut bos ductus ad vielimani V Cuncta languent oftieiaV
Cur nou saltem. quas ingeris, Si quae fiat irreptio,

Sordes lavas perlacrimam? Cum sim fenestra vitrea,


Aut quare non erueris, Si, quod recepi, nuntio,
Mentcm fcrnicntans azimam V Quae putatur injuria V

4. Cordi respondct oculus: 6. Addo, quod nullo pulvere


Injuste de me quaereris, Quem iniinittani pollueris,

Servus sum tibi sedulus, Nulluni malum te laederc

Exsequor, quidquid jusseris. Potest, nisi consenseris.


Nonne tu mihi praccipis De corde mala prodeunt,
Sicut et membris ceteris? Nihil invitum pateris,
Non ego, tu tc decipis, Virtutes non intereunt,
Nuntius sum, quo miseris. Nisi culpa m commiscris.

7. Dum sie uterque disputat


Soluto pacis osculo,
Ratio litem amputat
Definitivo calculo;
Reum utrumque reputat,
Sed non pari periculo,
Nam cordi causam imputat,
Occasionem oculo.
Cod. Londinen. Egerton 274 saec. 13. A. —
Cod. Pariain. (ol. S. Albini
Andegaven.j 8207 saec 13. B. —
Cant. ms. Petri de Medicia saec. 13. Cod.
Laurehtian. PI. 29. 1. C. —
C hat nur eine Strophe. 1,3 quid sint B.— —
1, 6 alternant BC. —
1, 8 Replieant B. —
3, 1 Numne B. 3, 3 videa quid —
sequerifi B. — 5,4 obsequia B. —
5,6 cum sit fenestra 15. 6,2 iminittani
pülveria I'.. — 7, 1 Cum sie. A. —
Aufser A nennt auch Salimbenc den
IMiil ippus de Grevia als Verfasser. Die Melodie wäre nach demselben
Salimlieue von llenrieus de Pisa. Es bleibt aber fraglich, ob die Melodie
des letzteren die in unseren Quellen enthaltene oder eine andere Bei. Weitere
Handschriften des Liedes vgl. Haureau, Notices et Extraita I, 366; Wright,
Walter Mapes 93.
169.
AJtereatio Animae et Corporis.

1. Homo natus ad laborem, 2. Me dum fecit Deus mundam,


Tui status, tuac morem Vas infecit faex imiiiundain,
Sortis coneidera Corrupit lutea,
Propensius, Dcsipio
Me parcius Nee sapin
Querelia aspera; Meuni Promethea;
Quaestns ergo reprirae, Nil in carnis caxcere
Nc animae, Fit libere,
Qnod misere commiseris, Parit enini contagiom
Quod pateris, Et Vitium
Miser impropera. Moles corporea
8*
— 116 —
In abyssum culpae ducis, 4. In abusum rationis
Quae commissura opus ducis, Vertis usum teque bonis
Procuras temere, Privas gratuitis,
Me perimis, Dum sensibus
Cum opprimis Assensibus
Peccati pondere; Faves illicilis ;

Tibi nomen aniraae Tibi cogor obsequi


Jam adime, Et exsequi,
Quia recte non aniraas, Opus rectum si judices
Cum perimas Vel claudices
Me mortis opere. A recti semitis.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. 3, —
7— 11 stehen in der Hs. hinter Str. 4. Dafs sie umzustellen sind, scheint
nicht blofs das Versmafs, sondern auch der Inhalt nahezulegen. Das Lied
ist uns nicht uuter dem Namen Philipps de Greve überliefert; dennoch trage
ich kein Bedenken, ihn als den Autor zu bezeichnen, so sehr zeigen Inhalt
und Form das ihm eigene Gepräge.

170.
Disputatio meuibrorum.

la. Inter membra singula Ib. Quod pro ventris crapula


De ventris ingluvie Membra carent requie,
Murmur est et quaestio, Jugis fit exaetio.

2a. Lugens dicit oculus: 2b. Venter cuncta devorat,


Cur vigil et sedulus Avidus incorporat,
Cuncta lustrans oxploro? Quidquid extra laboro.
3a. Auris dicit : cur baurio, 3b. Auditi soni pereunt,
Cur doctrinis inservio Ad ventrem cibi transerunt,
Nee satior auditis, Crescit fames et sitis.

4a. Nares dicit: cur explores 4b. Lingua fatur: quid doctrina
Cibi fumos et vapores? Mihi confertV dapes, vina,
A te frustra discernuntur, Ista mihi non parantur,
Quae per ventrem confun- Cuncta ventri comparan-
duntur, tur,
Ventris immun ditia Licet per me transeant,
Corrumpuntur omnia, Parum tarnen recreant,
Odor transit in foetores. Hie eiborum officina.

5a. Manus dieunt quid labores,


: 5b. Nulluni pascas, sed pascaris,
Nobis prosunt quid sudores, Neque pastu compescaris?
Cum tu, venter, cuncta vores, Nihil paras, immo paris
Cum tu solus implearis, Torsiones et dolores.
6a. Quaeritur pes cur fatigor,
: 6b. Sive curro, sive labor,
Discurrendo cur affligor? Meum onus, meus labor,

6c. Et dum venter eibis turget,


Me portantem pondus urget.
- 117 -
7a. Ergo restat nimm consilium, 7b. Labor noster nobis eststerilis,
Suspendamus omnes officium, Condemnetur servus inutilis,
Quicscamus a labore; Moriatur cum dolore.

8a, Dum sie a propriis 8b. Cibos non capiunt,


Cessant offieiis Omnes deficiuut
Interdieto communi, Sensus, quia jejuni.

9a. Stupent aures tinnulae, 9 b. Nutant manus tremulae,


Oculus caligat, Pedes error ligat.

10a. Lingua, quae loqui debuit, 10b. Omnibus dietat ratio,


Explicare non potuit Cordis uti consilio
Pro ceteris quaerelam, Et quaerere medelam.

IIa. Tunc aperit oraculum IIb. Docet, quanta temeritas,


Cordis secreta veritas, Quam damnosa praesumptio,
Increpat aurem, oculum, Quam caeca conspiratio.
1 2a. Quid est, inquit, quod facitis, 12b. Venter reeepta continet,
Cur vos stulte subducitis Sed nihil sibi retinet,
Ventri, cujus reeeptio Cujus est dispensatio
Communis est refectio, Lapsorum restauratio,
Communis est utilitas? Membrorum incoluini-
tas.

13a. Officia repetite, 13b. Si operas subtrahitis


Fideli servo credite, Nee alimenta quaeritis,
Quae singulis restituet ;
Nihil vobis distribuet.

13c. In vos ipsos irruitis,


Gladium in vos vertitis,
Qui vos et ipsum destruet.

14a. Sic repetunt officia, 14b. Reparatur lux oculis,


Venantur necessaria, Redit in membris singulis
Relegatur infirmitas ;
Virtus, opus et sanitas.

15a. Ilacc sub typo mysterii 15b. Cujus sunt actus varii,
Sub uno Christo capite Necessitatis debitae,
Gcruntur in ecelesia, Divcrsa sunt officia.

L6a. Hie est auris, hie oculus, 16b. Cujus tanta Bit Caritas,
Lingua, manus, pes ceteri, Uf nihil ei proprium,
Princcps communis bajulus Sed sil nt servus nimmim,
Communi vacans operi Ut sie servetur anitas,
Ventris habet officium. Dum rependil obsequium,

17a. Sicut perit res publica, 17b. Sic anitas catholica,


Si careat aerario, Si caret hoc officio.

Cod. Londinen. Egerton 27-1. saec. 13. — Verfaaser Philippua deGrevia.


118

171.

De Pusrna Vitiorum.

1. Vitia virtutibus 10. Fidei sinceritas,


Obvia cum omnibus Spei magnanimitas
Dimicant, Cecidit,
Implicant se varie. Excidit et Caritas.

2. Ictibus ac variis 11. Puritas munditiae,


Actibus contrariis Bonitas clementiae
Vulnerant, Vapulant,
Superant in acie. Exsulant justitiae.

3. Capulis concutiunt, 12. Pravitas spurcitiae,


Vinculis compediunt, Falsitas perfidiae
Stimulis, Stimulant,
Jaculis confodiunt. Pullulant injuriae,

4. Ira et pbylargia, 13. Humilis simplicitas,


Livor et acidia, Stabilis fidelitas
Gloria, Deperit,
Gula cum luxuria. Interit frugalitas.

5. Intonat superbia, 14. Perfida supplicitas,


Ingemit invidia, Invida malignitas
Odia Oritur,
Movet iracundia. Moritur benignitas.

6. Turget castrimargia, 15. Sobrietas vincitur,


Inquinat luxuria, Poculis immergitur,
Taedia Epulis,
Ingerit acidia. Crapulis obruitur.

7. Haec praedicta vitia 16. Timor et scientia,


Excitant ad proelia, Dona sibi socia,
Gloria, Vitia
Duo sunt principia. Fugiunt contraria.

8. Duo sunt principia, .


17. Pietas exsilium
Et ex eis omnia Petit, nee eonsilium
Alia Sufficit,

Oriuntur vitia. Deficit auxilium.

9. Mammas nudant lamiae, 18. Bonum fortitudinis


Coeunt in acie Quatitur a machinis,
Furiae, Laeditur,
Fugiuntque gratiae. Perimitur sarcinis.
IIP —
19. Lux intelligentiae 22. Sterilis contritio,
Palpal in meridie, Flebilis confessio
Dubiae Perditur,
Cedit imperitiac. Clauditur silentio.

20. Gustus sapientiae 23. Dolor poenitentiae,


Error fit stultitiae, Pudor vereeundiae
Fatue Pereunt,
Sapit et ambigue. Redeunt malitiae.

21. Septem septenario 24. Caro vincit spiritum,


Dona ruunt vitio, Nititur in vetitum,
Gladio Debitum
Excidunt in proelio. Trahit ad interitum.

25. Gebennac supplicia


Culpae sunt stipendia,
Gratia
Gloriae dat praemia.

Cod. Londinen. Egerton 274 saec. 13. 4, 1 — et fehlt. — G, 4 Ingemit.


7, 3 Lies Gravia? —
17, 4 De6eit fehlt. 20, 1 — Justiis. — 23, 1 Color.
25, 4 datur. —
Verfasser Philippus de Grevia.

De necessitate gratiae.

173.

1. Qui seminant in laerimis 2. Hominis est miscriac,


Et azimis Zi/aniae
Sincerae conscientiae, Semen granis interseri,
Fermentum culpae veteris Nee manus bostis invidi
Permntant et maliliae, Potest ad plenum conteri,
Hi gratiae Quin teneri
Sc praeparant, qua lateris Quiddam sementis sordidi
Luto projeeti soliti Culnms adjungal stipitis,

Emeriti Dum capitis


Maniplos portent gloriae. Nos timet esse liberi.
R" Per motus ergo singulos, R° Ter motus ergo Bingalos,
Vis, viri legis aemuli Vis, viri Legis aemuli
Cernens allidc parvulos Cernens allidc parvnlos
Ad petrac latus anguli, Ad petrae latus anguli,
Ncc faueibus adhaereat Nee faueibus adhaereal
Lingua Bed quem com veneria,
, Lingua, sed quem cum veneria,
Ut pravus motus pereat, Ut pravns motus pereat,
Jerusalem memineris. Jerusalem memineris.
— 120 —
3. Caro nil per se proficit,
Nee sufficit,

Etsi fortis sit, spiritus,


Nisi liquore gratiae
Perfusi fluant primitus,
Et penitus
Cum oleo laetitiae
Rorem misericordiae
Et veniae
Föns vivus pluat coelitus.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
2, 4 hostis invidiae. — 2, 6 Quin demum Hs., gegen Keim und Silbenzalil.

173.
1. Vcritas veritatum, 2. Omuia sub peccato
Via, vita, veritas, Clausit Adae meritum,
Per veritatis semilas Dum pronior in vetitum
Eliininans peccatum, Non paruit mandato,
Te verbum incarnatum De statu trabeato
Clamant fides, spes, Caritas, Nos dedit in interitum,

Tu primae pacis statum De morsu venenato


Reformans post peccatum. Fei inbaesit palato 5

Tu post carnis delicias Per hoc eulpae dispendium


Das gratias, In Vitium
Ut facias beatum. Nascentium translato
quam mira potentia, Mortis amarae poculum
Quam regia In saeculum
Vox prineipis, Transfunditur,
Cum aegrotanti praeeipis : Nil cui dulce, bibitur
Surge, tolle grabbatum. De vase vitiato.
3. Spiritus veritatis,
Spiritus consilii
Modo poenam supplicii
Non reddit pro peccatis,
Ut timor castitatis
Quo reverenter filii
Castiget in praelatis
Fermentum vetustatis.
Sed quando sponsus venerit,
Invenerit,
Quid faciet ingratis?
Non bic poenam abstulit,
Cum distulit,
Ad victimam
Sed nunc impinguat animam
Adeps iniquitatis.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

3, 14 steht hinter 16. —
Die erste Strophe findet sich auch Carm. Bur. p. 3.
- 121 -
174.

(iiii virtutem scquitur, beatus est.

1. Beatus, qui non abiit 3. Beatus, qui in prosperis


In malorüm consilio, Mentem non exaltaverit,
Peccatorum in invio Nee se nimis artaverit
Nee stctit nee appetiit Rebus artatus asperis,
Catbedram pestilentiae. Vincens in patientia;
Rcatas, qui non sequitur ;
Beatus; qui pauperibus
Quae Huunt stare nescia, Sua diftündens animum
Quae non sunt permanentia, Non clausit erga proximum,
Nee ambit nee amplectitur Se natum credit omnibus,
Instinctu vanae gloriae. Insignitum dementia.
R° felix, quem non crueiat, R° quem non crueiat,
felix,

Nee mordet, nee angustiat Nee mordet nee angustiat


Stimulus avaritiae, Stimulus avaritiae,
Nee fax uret invidiae. Nee fax uret invidiae.

Beatus, quem calcaneus 4. Beatus, qui contempserit


Non premit poenitentiae, Caduea mundi gaudia,
Beatus, conscientiae Adspirans ad coelestia
Quem non pungit aeuleus, Et pati praeelegerit
Nee turbant mentis proelia ;
Dolores et angustias;
Beatus, qui se noverit Beatus. cui divinitus
Dono coelestis gratiae Infuso rore gratiae
Neque vento superbiae Faecem fugit luxuriae,
Supra sc raptus fuerit Magister carnis spiritus
Sibi postponens omnia.

5. Beatus, qui in patriam


Fixo mentis acuminc

Mundanam spernit gloriam


Et marcescentem Mosculum \

Beatus, qui transierit


Ab bac vallc miseriac
Et ad verum justitiae
Solem translatus fuerit,
Vivet cnim in saeculum.

Cant. ms. Petri de bfedicia saec. LS. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

Kclilt bei Cheralier.


— 122 —
175.

Fnga saeculi beatos nos reddit.

1. Bonum est confidere Carnis ab ergastulo


In dominoram Domino, Liber eat spiritu?,
Bonum est spem ponere Quo peccati vinculo
In spei nostrae termino, Vinciatur
Qui de regum potentia, Et trabatur
Non de Dei dementia Ad inferni gemitus,
Spem concipis, Ubi locus flentium,
Te decipis Ubi Stridor dentium,
Et excipis Ubi poena gebennali
Ab aula summi principis. Affliguntur omnes mali;
Quid in opum aggere In die novissimo,
Exaggeras peccatum? In die gravissimo,
In Deo cogitatum Quando judex venerit,
Tuum jacta, Ut trituret aream
Prius acta Et exstirpet vineam.
Studeas corrigere, Quae fructum non fecerit,
In labore manuum Sic granum a palea
Et sudore vultuum Separabit, congregabit
Pane tuo vescere. Triticum in horrea.

3. beati mundo corde,


Quos peccati tersa sorde
Vitium non inquinat,
Scelus non examinat,
Nee arguunt peccata,
Qui Domini mandata
Custodiunt et sitiunt,
Beati, qui esuriunt
Et confidunt in Domino,
Nee cogitant de crastino.
non implicant
Beati, qui
Se curis temporalibus,
Qui talentum multiplicant
Et verbum Dei praedicant
Omissis secularibus.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

Die erste Strophe auch Carm. liurana p. 6.


— 123 —
176.
Utilitas quaedam detractionis.

Procurans odium 2. Insultus talium


Effectu proprio Prodesse sentio,
Vix detrahentium Tollendi taedium
Gaudet intentio, Fluxit occasio,
Nexus est cordium Suspendit gaudium
Ipsa detractio, Prono consilio,
Sic per contrarium Sed desiderium
Ab hoste nescio Äuget dilatio,
Fit hie provisio, Tali remedio
In hoc amantium De spinis hostium
Felix conditio. Uvas vindemio.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cant ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33— 23). B. Cod. —
Monacen. (ol. Diessen.) 5539. saec. 14. C. —
Carm. Burana 165. D. 1, 3 —
Jus detrahentium AB. —
1, 7 Sed desiderium D. —
1, 11 Contritio C. —
Str. 2 fehlt B. —
2, 5 Suspcndunt D. —
2, 6 Parvo consilio A, Pravo D. —
2, 7 Sic per contrarium D.

177.
Canticum sponsae depromtum ex Cantico caiiticorum.

1. Cum sponsa sponsum quaeritat Corvinus nigret crinibus


Percussa vulnere Ut palmae foliis,
Amoris, alte clamitat Columbae sed luminibus
Timens deficere: Ornatur lacteis,
Adjuro vos, o filiae Fluenta juxta maxima,
Jerusalem praecarae, Nam humilis pacator,
Sponso dilecto nimie Ut palma floret optima,
Velitis nuntiare, Et simplex praedicator
Quod /elo langueo. Nitet coram eo.
U° llespondent simul natac : Rcspondent simul natae:
Die nobis, petimus, Die nobis, petimus,
De sponsi qualitate, De sponsi qualitate,
Et tecum quaerimus Et tecum quaerimus
Affcctu igneo. Affcctu igneo.
2. Fort sponsa : sponsus candidus Dilcctus, quem sie quaerito.
Exstat et rubeus, Talis est, filiae,

Ex millc solus Bplendidos Num ipsum amo merito


Vertexquc aureus, In tali specie?
Nam Dei hie est filina Fuge, lue est carissimus,
Carena naevo peccati, \ i-i amicU|
iis Ulcus
Sed passionc rubeus, Nim qoaerena buno staltissimaa
Uramur nc danmati l>t totoi ei iniquus,
Igne tartareo. Ileus supplieio.
(!od. Berolinen. Genn. 8" 190. Baeo. L5. ex.
— 124 —
178.
De sponsa cum sponso quiescente.

Cur livet hostis impius, 3. Et caritatem ordinat


Quod sponsus amat sponsam ? In sponsa sponsus veram,
In vini cellam castius Quam duplicem determinat
Induxit haue abconsam. Semper servare meram.
Sub umbra sponsi sedula 4. Vult ergo sponsa floribus
Secure requiescit, Et malis constipari,
Nee gravia pericula Robustis et debilibus
Haec hostis pertiraescit. Desiderans ornari.
5. Ergo tabesce, invide
Hostis, nil curat sponsa,
Sub umbra sponsi placide
Quiescit jam absconsa.
Cod. Berolinen. Germ. 8° 190. saec. 15. ex.

179.
De Fi de et Veritate.

1. mores perditos et morum foedera,


Non curant superi, quod agant infera,
Sinistrae manui mentitur dextera,
Nee carent fraudibus fraterna latera.

2. A primi generis humani stipitc,


A solis cardine, a terrae limine,
A mundi finibus exempla sumite,
Nusquam tuta fides, experto credite.

3. Die, mater, filio die, sodes, unico,


Die ubi habitas in hoc exsilioV
An imo vallium, an montis cilio,
An casis pauperum, an regni solio?
4. Olim res fidei, nunc umbra colitur,
Olim sola fides, nunc et fraus fallitur,
Et doli machina dolus repellitur,
In dolo dolus est et dolus tollitur.
Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3549. saec. 12.

180.
(jiiod veritas odiam pariat.

Adulari nesciens 2. Magna mihi gloria,

Ab amicis deseror, Si 7 quae loquor, sentiam,


Quos movere cupiens, Salva consequentia
Nimis aegre toleror, Sequor amicitiam,
Vitae rite conqueror, Cujus volo gratiam,
Nam quod decet, operor Cujus per infamiam
Verba sale condiens, Comparatur gratia,
Ne favore deseror Salomonis gloriam
Spe vel metu blandiens. Nollem per infamiam
12!

'3. Scd tanta scvcritas


Movet mihi jurgium,
Nam scio, quod vcritas
Semper parit odium,
Et quod terrae solium
Tenet adversantium
Venenosa levitas,
Dum praetendit pallium
Triturata falsitas.
Licet adversantibus,
Quidquid volunt, dicerc,
Demum solent talibus
Plus quam sibi credere
Potestates miserae.

Caiit, ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentiaa. PI. 29. 1. 12
De solent.

181.
De Veritate exsnle.

Die, Christi veritas. 2. Rcspondit Caritas:


Die, cara raritas, Homo, quid dubitas,
Die, rara Caritas, Quid nie sollicitasV
Ubi nunc habitas? Non sum, quo mussita>.
Aut in valle visionis, Nee in Euro nec in Austro,
Aut in throno Pbaraonis, Nee in foro nec in claustro.
Aut in alto cum Nerone, Nec in bysso vel cuculla,
Aut in antro cum Theone, Nec in bello vel in bulla;
Vel in fiscella scirpea, De Jericho sum veniens
Cum Moysc plorantc, Plorans cum sauciato,
Vel in domo Itomulea Quod duplex Levi transiens
Cum bulla fulminante i Non adstitit grabato.

vox prohetica,
Nathan, praedica,
Culpa Davidica
Pate! nun modical
hii.it Nathan: non clamabo
Neque David planctum dabo,
Cum sit Christi rapta vestis,
Contra Cliiistuin Christus testis:
Vae, \ar vobis, ujpocritae,
<}\w culicem colatis,
Quac Caesaris sunt, reddite,
Ut Christo serviatis,
— 126 —
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. LA. —
Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95. B. —
Cod. Guelfen-
byteran. Helmstadien. 628. saec. 13. C. —
Cant. ms. Toletanuin s;iw. 13.
Cod. Matriten. Tolet. 930 (33-23). D. —
Cod. Guelfenbyterän. Heimstadien.
1099. saec. 13. E. —
CD haben nur die erste Strophe, B die erste und zweite,
zwischen welche es zwei Strophen des Liedes Bulla fulminante einschiebt. —
1, 3 Die cara B. —
2, 3 Qui me B. —
2, 7 und 8 umgestellt B. - 2, 9
Ploro A. —2, 10 Quem duplex. —
Das Lied ist wohl zweifellos von Phi-
lippus de Grevia, wenn es auch in der Egertou Hs. sich nicht findet. Cfr.
Milchsack 162; Carm. Bur. 51 (Str. 1 und 2) und 52 (Str. 3).

183.
De ( uria Romaiiii.

1. Bulla fulminante, Si quaeris praebendas,


Sub judice tonante Frustra vitam praetendas,
Reo appellante, Mores non commendas,
Sententia gravante Ne judicem offendas,
Veritas supprimitur, Frustra tuis literis
Distrahitur Inniteris,
Et venditur, Moraberis
Justitia prostante; Per plurimas Kalendas,
Itur et recurritur Tandem exspeetaveris
Ad curiam, nee ante A ceteris ferendas,
Quid consequitur, Paris ponderis
Quam exuitur quadrantc. Pretio nisi contendas.

2. Papae janitores Jupiter dum orat


Cerbero surdiores, Danem, frustra laborat,
In spe vana plores, Sed eam deflorat,
Nam, etiamsi fores Auro dum se colorat ;

Orpheus, quam audiit Auro nil potentius,


Pluton, Deus Nil gratius,
Tartareus, Nee Tullius
Non ideo perores, Faeundius perorat,
Malleus argenteus Sed hos urit acrius,
Ni feriat ad fores, Quos amplius honorat,
Ubi Protbeus Nihil justius,
Variat mille colores. Calidum crassus dum vorat.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. B. —
Trop. ms. saec. 13. Cod. Stutt-
gartien. HB. I Asc. 95. C. 1, 5— opprimitur C. —
2, 6 Pluteus B.

2, 10 Ni fehlt C. —
Str. 2 fehlt C. —
3, 5 tuis literis fehlt C. 3, 9 —
Tarnen exspeetaveris C. —
4, 2 Dampuem A, für Dauaen. —
4, 11 Mobil
justus A. —Str. 1 Carm. Bur. 51 die übrigen 52.
, —
Verfasser Philippus
de Grevia.
— 127

De imilitia temporum modernurum.


183.
Crimen avaritiae, 2. Omne gcnus vitii

Scclus idolatriac Nulla vis ingcnii


Nostra sciunt tempora, Explicaret, quantitas,
Furor contumeliae Nam si recte judicem
Pacis et concordiae A planta ad verticem
Violavit foedera. Non est orbi sanitas;
Est infusura posteris Et quia iniquitas
Odium Thebanum, Abundat modernorum,
Et reliquit posteris Ut testatur veritas,
Nobis Caiu Refrigescet
scclus inbumanum. Caritas multorum.

3. Jam crescunt zizania


Et messis triticea
Demolitur tinea,
Beati, qui in via
Sunt immaculati,
Pauci sunt in patria
Praeelecti,
sed multi vocati.
Trop. ms. saec. 13. (Jo<l. Stuttgartien. IIB. I Asc. 95.

184.
I.

1. Veritas, acquitas, 2. Vis, ultio, pracsumptio,


largitas corruit, Discordiac contentio,
Falsitas, pravitas Suspicio, detractio,
parcitas viguit, Calamuiae vexatio
Urbanitas evanuit. Nituntur patrocinio.
2. Caritas, castifas,
3. Fraus, fictio, scductio
probitas viluit, Justiliae sub pallio,
Vanitas, focditas, Ambitio, proditio
vilitas claruit. Sub cinere, cilicio
3. Semitas abditas Virtutis gaudent pretio,
novitas circuit,
Solitas cognitas III.
orbitas arguit, 1. Avarilia
Antiquitas qoaa tenuil. Qoaeril spolia,
II. (jtiii;! propria
1. Jus, ratio, discretio
Pacil commniiia.
Concordiar COmmODio, 2. De luxuria
Compassio, correütio, Torpor, <>tia,
Miseriac protectio Via de via
Proscribitur exsilio. Etepil veoordia,
128

3. De superbia VII.
Livor, odia,
1. Nulli custodiae,
Tria vitia
Familiae sed nimiae
Trabunt omnia.
Student, laseiviae
Cum ingluvie,
IV.
Procurandae cuti.
1. Latet dubie 2. Non stant in acie
Malitiae ferbura A facie, contrariae
Zeli specie, Cedunt potentiae,
Fraus, calumniae Patientiae
Justitiae figura, Scuto destituti.
2. Tristis facie 3. Nihil eximiae
Vultus macie Cönstantiae, sed propriac,
Hypocrisis pictura, Timent ignaviae,
Plus peeuniae
3. Amicitiae
Student quam saluti.
Sub effigie
Nequitiae structura.
VIII.

V. 1. Prece, pretio
Fit intrusio,
1. Jam praelati sunt Pilati,
Judae successores,
Nam praelatio
Venditur,
Pium rati, Christum pati,
Emitur,
Caiphae fautores.
Nee officio
2. Dum cognati praebendati Pudor est abuti.
Surgunt ad lionores,
2. Cleri concio
Pulsant dati paupertati
Ac religio
Ostia doctores.
Fit opprobrio,
3. Literati spe fraudati Sternitur,
Egent post labores, Spernitur,
Probitati ac aetati Privilegio
Desunt provisores. Dato servituti.

4. Non vocati nee creati 3. Nulla studio


Praesunt juniores, Fit protectio,
Vi mitrati, vi plantati, Jugo nimio
Merito minores. Premitur,
Laeditur,
VI. Quorum brachio
Solent esse tuti.
1. Canes impudicitiae,
Avidi, muti,
IX.
2. Sues immunditiae,
1. Omnis Status immutatus
Luto polluti,
Gregis et pastoris,
3. Tigres avaritiae, Conturbatus prineipatus
Quaestum secuti. Kegis junioris.
129 -r-

2. Niu.it throuus, dum patronus XI.


Nullus est honoris,
Nemo 1. Cocpit per odia,
lionus portal onus
Crcvit invidia,
Gratia minoris.
Frcniit militia,
Saevit malitia.
Vota plura, preces, thura,
Gemitas amari,
Pro secura regni cura XII.
Planctu pari Onincs quaerunt propria,
Fiunt in altari. Milites et cleri,
ISiout navis peritura Tinient hi de euria
Fluctuat in mari, Per hos amoveri.
lta gravis haee pressura
Nee sedari Uude palpant vitio
Potcst nee sanari. Subversores veri,
Sicut panni eonnnissura Dolent hi, negotia
Rupti reparari, Per ignotos geri,
Tanti dainni sie seissura
Reformari Primus ad consilia,
Ncquit sed deformari. Peregrinus heri.
XIII.
1. Die ergo, veritas,
Ubi nunc habitasV
Acquitas, largitas,
Ubi nunc latitasV
Quid profuit,
Quod praefuit
Malignitas V

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. IM. 29. 1. A. —
Cod. Londinen. Bgerton 274. saec. L3. B. —
II 2, 'A dejeetio A. III 2, — I

Rapit B. —\" 1 B, Tument B.


''<

Das Lied ist nach Art der Sequenzen
gebaut, nur mit dein Unterschiede, dafs auf jede Melodie nicht zwei, sondern
mehr (meist drei) Strophen kommen. Die lateinischen Nummern bezeichnen
die Singweisen, wobei nur zu bemerken, dafs auch liier manche Unregel-
mäfsigkeiten sieh zeigen, wie /.. B. dafs IV 1, 1 und 2, sowie XII 3, 1 und 2
alleinstehende. Weisen haben. Verfasser ist Philippus de Grevia.

185.

1. Partus semiferos Rcddit prosperitaa


Limas coneurrere, Soletnne vitium,
Nobis non Baperos I'Aspirat probitaa
Curam impendere, Virtutis pretium,
Sed solum inferos Gaadet antiquitas,
Velle disponere, Cum Brato Laeliam
Non miror miscros Ad res sollieitas
Velle sie vivere, Habere Bocium.
Dreres, C'antionos ot Mutet! II.
9
— 130 —
3. Prostat Judicium,
Alget justitia,
Sibidominium
Usurpant vitia,
Videntur omnium
Ex factis paria,
Virtus et vitium
Cum sint contraria.
R° Tantalizant singuli
Singulorum singula,
Ignorantes aemuli,
Quid sit virtus aemula.

Cant. ins. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PL 29. 1.

186.

1. PaDge melos lacrimosum, 3. Omnis tellus admiretur


Lacrinians elegia, Triste nubis pallium,
Tempus venit planctuosum, Sed sub nocte lamentctur
Tempus fraudans gaudia, Rheni supercilium,
Ad eclipsim nox mocroris Omnis virtus fundat fletus,
Obliquat spectacula, Pallas ploret Nestorem,
Regnet dolor, nam doloris Vatem plangat vatum coetus,
Causa stat in specula. Lugeat Mars Hectorem.

2. Rheni sidus in occasus 4. quam probans argumentum,


Latium praecipitat, Quae sit mundi falsitas,
Stella cadit, stellae casus Quid sit mundus, per cvcntum
Terras umbra limitat, Syllogizat veritas,
Latet vere Latialis Joculatur in jacturis
Plaga timens oculum, Constans inconstantia,
Nox est culpae socialis, Mors tremendi princeps juris
Crimen quaerit angulum. Regnat sine gratia.

Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de
Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1 B. —
Cod. Guelfenbyteran.
Helmstadien. 628, saec. 13. C. —
B hat mir Str. 1 und 2. 1, 8 Cauta —
stat A. —2, 1 Rea sidus A. —
2, 4 umbra fehlt C. —
2, 5 glacialis A,
satialis C. —2, 8 fehlt B. —
3, 3 lauietur C. —
3, 6 plorat AC. 3, 8 —
Luget et Mars C. —
Cfr. Milchsack 184 sq. —
A hat die Aufschrift: Planctus
cujusdam.
- 131 —
187.
Nobilitas anhni 2. Pro dolor, proditio,
Sola est et anica, Summa radix criminum,
Virtus dolet opprimi, Prodit in hoc proelio
l'uit, fuit publica, Vultum gerens geminum,
Modo sola relinquitur, Simulatrix justitiae
Suli tributo rcdigitur. Prima videt facie.

Sedcns gemit se contcri, Fovere quam non operc,


Se desolatam deseri, Sed verbo curat colerc,
Et gemitus Officio
Ejus non est abscouditus. Cum suis servat vitio.

Caut. ms. Putri de Medicis sacc 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

188.
1. In mundo degentium 3. Indulgentes plurimi
Multi sunt errores. Cibo delicato,
Multiplex afrlictio Toto nisu serviunt
Et corrupti mores, Ventri dilatato,
Matruni parientium Vivunt sine regula
Varii dolores, Ut pecus in prato,
Nutrices tolerant Est quibus in solo
fortuna urgente dolores. vivendi causa palato.
2. Proniores hominum 4. Terrarom possessio,
Sunt ad mala mentes, sacci magnitudo,
Quas divellunt undique Quibns visa fuerit
Peccatorum sentes, magna celsitudo,
Carnis petulantia, Rcrum sugunt copiam
Quos facil amentes, De fortunac ludo,
Sentit adhuc proles, Non missura cutcm
(piod commisere parentes. plcna cruorc liirudo.
,4
Cod. Palat. Vindubouen. (<>1. Campen ) SS.">. sacc. /in.

189.
Mundus cclipsim patitur Ira militat cum
Decoris et honoris, suis appendieiis,
Flos castitatis labitur, Gula regnat nunc
Laus cxsulat pudoris, potenter cum vitiis,

Tani tides cvanuit, Jam virent et Horcnt,


Caritas et modestia. Odium, invidia.

Benignitas non colitnr Non dormil avaritia,


Esl van;i pax amoris, Festinat acedia,
Qamilitasqne Bpernitur, Lis, discordia,
Nee sunt yerba dulcoris, Saperbia
Sed coluntur rixae, frandes, stat in gloria,
Dolus ac niohstia. Bob inni/.at luxuria.

— 132 —
5. Sic inter mundi noxia
Exspirant sine gratia,
Nam mundana lubrica
Plus placent quam coclestia.

Clm. Monacen. (ol. Teguriu.) 19604. saec. 15.

190.

De «Ullis Monachis.

1. Ego, mundi 3. Non hoc tarnen


timens naufragium dico, quod saeculi
Et mundanis Sint amanda
involvi fluctibus, cuiquam flagitia
Fugi tandem Nee ad morem
ad monasterium vivendum populi,
Quasi portum Sed ubique
salutis omnibus; pugna pro patria;
Heu Charybdis In mundo
elapsus faucibus sunt acroceraunia,
Et attractu Et hie latet
vitato Syrtium, caverna reguli,
Modo timens Sed non tiunt
majus exitium Christi diseipuli,
Circumfundor Nisi crucis
Scylleis canibus. ferant supplicia.
2. Monaclialem 4. Religio
assumens babitum fuit antiquitus
Evasisse Jejunium
putavi vitia, et contemplatio,
Sed, quod erat Modo non sie,

prius absconditum, sed regnat ambitus,


Modo patet, Fastus, livor,
fraus et malitia ;
murmur, detractio,
Nisi Dei Hypocrisis
succurrat gratia, et superstitio;
Factus ero Sed monachum
tamquam vas perditum non facit habitus
Et reversus Nee cervicis
canis ad vomitum, pronae cireuitus,
Sed retrorsum Sed Caritas
nulla vestigia. et conversatio.
— 133 -
r
, >. llaec est ficüs 6. Non Ebrei,
siccanda penitus, dico, sed ebrii
Fructu carens Redierunt
unibrosa folio, ad ollas carnium,
Vere fundi Hos affligunt
vasa interitus item Aegyptii
Inceperunt Redactos ad
a sanctuario ;
luti servitium ;

Naburzadan Plora, Rachel ,


jacet imperio noli solatium,
Hicrusalem Quia tibi

eversa funditus, jam non sunt tilii,

Ergo tantum Ceciderunt


dolor et gemitus in ore gladii
Restat bonis Sicut olim
et lamentatio. per adulterium.
Cod. Ebroicen. (ol. Liren. 2. saec. 13. Mit Mel.

191.
De Stabilitate.

1. Coelum non animum 3. Factum dimidium


Mutat stabilitas, Habet, qui coeperit,
Firmans id Optimum, Coeptum negotium
Quod mentis firmitas Si non omiserit,
Vovet cum animi Non tantum dcditus
Tarnen indicio, Circa principia,
Nam si turpissimi Verum sollicitus
Voti consilio Pro finis gloria ;

Vis scelus imprimi Nam rerum cxitus


Facto nefario, Librat industria,
Debet haec perimi Subit introitus
Facta promissio. Pracceps in curia.

2. Non erat stabilis 4. Coronat militom


Grad us, qui cecidit, Finis, non proelium,
Pcs ejus labilis Dat hoc ancipitcm
Domus, quae occidit ; Metam, is bravium;
Hin»', tu considera, Ist« quod tribuit,
1

Quid agi ccnseas, Dictat stabilitas,


Dum res est, libera, Istud quod nictuit,
llic ata, ne jaceas ;
Inducit lovitas-,
Prius delibera, Nam formam annuit
Quod factum sabeaa, Mentis [ntegritas,
Ne die postcra Quam dari respnil
Sero poeniteas. Vaga mobilitas.
— 134 —
5. Mutet cum Protheo
Figuram levitas,
Assumit ideo
Formas integritas,
Vultum constantia
Conservans intimum,
Alpha principia
Et novissimum,
Flectens fit media
Dans finem Optimum,
Mutans in varia
Coelum et animum.
Cod. Oxonien. Rawlinson C. 510. saec. 13. A. —
Cant. ms. Petri de
Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Cod. Guelfenbyteran.
Heinistadien. 628. saec. 13. C. —
C (daraus Milchsack 223 sq.) hat nur die
drei ersten Strophen; die Aufschrift giebt A. —
Vgl. auch Carm. Bur. 46.
D. — 1,3 his Optimum D. —
1, 5 Praebet cum D. 1,6 Tandem D, —
judicio CD. — 1, 7 Nam sie D. —
1, 9 Jam scelus D. 3, 1 Coepti —
dimidium D. — 3, 5 Nee tantum D. —
3,7 Nedum sollicitus A. 4,3 —
Dat hie D. — 4, 4 Metam id A, metam in 1). —
4, 5 Istud quod D. —
4, 9 Dum formam D. —
5,4 Formas sui cognitas D. 5, 5 Vultu D. — —
5, 10 Dat finem D.

193.
De Vitiis Curialium.

Rimatus omnes curias, Sublime tenent solium


Magnas, parvas et medias, Diplois adulantium,
Episcopales, regias, Jugis scissura cordium,
Curiarum ineurias Rancor, livor et odiurn,
Multiformes et varias Spes, ira, timor, gaudium
Dum video, Et alia
Irrideo, Flagitia
Nee ideo, Tarn varia
A curiis abstineo, Tamque detestabilia,
Sed ipsas semper adeo Et si quae sunt, similia,
Rimatus omnes curias. Sublime tenent solium.
In curiis sublimibus, Vitiis dudum deditus
In ipsis curialibus Et curiis implicitus,
Non est locus virtutibus, Dum curiarum aditus
Omnes putreseunt sordibus, Harumque graves exitus,
Pusilli cum majoribus Et quod casus sit subitus
In curia; De medio,
Malitia Concipio,
Palatia Deficio,
Obsidet tamquam propria, Cognito quoque vitio
Virtuti praesunt vitia Vitium nee effugio
In curiis sublimibus. Vitiis dudum deditus.
— 135 -
5. Ejectum te reperies
Forsan in die septies,
Ubi tarnen tu nescies,
Nee, ut surgas, adjicies;
Nam omnes in te senties
Irruere
Cum pondere,
Qui prospere
Vitam ducis in vespere,
Jam lucis orto sidere,
Ejectum te reperies.

Cod. Londiuen. Arundel. 201. saec. 13. add. saec. 13.

193.

De Ornamentis Ecclesiae.

1. Rex virtutum, cujus virtus 2. Inest quidem vis odoris,


simul potest omnia, liliis eximia,
Specieidomus suae Per quam carnis designatur
dividendo spolia candor et munditia,
Rosas ponit rubieundas, Rosae tarnen gratiosa
violas et lilia, redolent fragrantia,
Ut diversis ornamentis Habent enim potiora
fuleeat ecclesia. rnartyres commercia.

Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. Die Aufschrift — lautet in


der Quelle: Ut diversis ornamentis fulgeat ecclesia; vgl. 1, 7 sq.

194.
Do Dijrnitate Sacerdotnm.

1. Sacerdotcs Dei, Huic soli jubilate


Dcum benedicite, mentis cum laetitia,
Laudes ejus Uli vos omnes inclinate,
ei digne solvife, a quo procedit gratia,
Laudatc cum semper Eum exaltate
oriSj vocis studio. super Bidera,
In orlu diei Die ac nocte Darrate
ad laudandum Burgite-, ipsius mirabilia,
Non ab ejus Nam incessanter,
laude requiescite, sarerdiiies Doiiuni.
Cantate Deo novum Cantate, jubilate
carmen cum tripadio, 'ins aaneto oomini.
— 136 —
vos sacerdotes, Qui coelorum regem
Clara mundi lumina, tractas tuis manibus,
Universi Quem pro immundo
orbis sunt regimina saepe libas scelere,
In potestate vestra, Qui sumis carnem Christi,
terrena, coelestia. summa jungens infimis,
Quantae et quales dotes, Observare legem
gratiarum flumina stude totis viribus,
Vobis dantur, A mortali
dura coelorum agmina sis immunis vulnere,
Adsistunt, in altari, Sis mundus, ne te mundus
impendunt obsequia. suis damnet vitiis.

Gens saneta, janitores


vos coelestis patriae,
Vos praeelecti ab aeterno Dei sacerdos, universis
dispensatores gratiae, virtutis praebe speculum,
Angeli Dei, Ad plebis curam
largitores veniae, dignum monstres oculum,
Nulla resistit in inferno A te expulsis et extersis
vestrae clavis potentia ;
cunctis te redde sedulum,
quam miranda Nam si digne
sacerdolum dignitas, tractas hoc mysterium,
Quos exaltavit, confirmavit Tunc gaudebis, possidebis
summa deitas. vitae praemium.

Cod. Monacen. (ol. Diessen.) 5539. saec. 14. — 1, 6 voce.

195.

duales (lebent esse, qui volnnt praeesse.

1. Ut non ponam os in caelum, 3. Qui subjectis praesidetis,


In incertum mitto telum, Non de levi judicetis,
Qui protendunt Dei zelum Nam pensare vos debetis,
Post honoris apicem, Ulis esse similes,
Legis servant corticem Crealuras fragiles
Et colantes culicem Et ad lapsum faciles,
Glutiunt camelum. Licet modo stetis.

2. Manus munda debet esse, 4. Quibus sceptrum est suave,


Quae mundanis vult praeesse, Sibi dici quaerunt ave,
Vobis istud est necesse, Alligantes onus grave
Populum qui regitis, Hominum in humeris,
Facite, quod dicitis, Bene quidem egeris,
Si vobis et subditis Si, quae dicunt, feceris,
Quaeritis p rodesse. Sed quod agunt, cave.
- 137 —
Cod. Oxonien. Rawlinson (' 510 saec. 13. A. Cant Petri de Medicia —
-..hc.13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Cod. Guelfenbvteran. Qelmstadien.
628 saec. 13. G. 2, 1 Muuda manus B. 2, 2 nnmdandis A. — 2, 3 —
Istud vobis C. —
»Str. 2 stellt an vierter Stelle C. Str. 3 fehlt, C; dies —
bat statt dessen folgende Strophe:
•">.

Meutern tarnen deeimatis


Et divinum ponderatis,
Dum minora judieatis
. .ob gravi a,
.

Festucam in alia,
Non trabem in propria
Papilla enratis.
Str. 4 fehlt B, steht an zweiter Stelle C. — Cfr. Milchsack 173. — Die Über-
schrift bietet A.

In Laudeni I'raesulis.

196.

Excuset, quae vim intulit, 4. Quem diguatur affectibus


Virtutis praeminentia, Tuto potitur litore,
Si qua laudator obtulit, Nullis raptatur rluetibus
Quae factis sunt imparia, Fune retentus ancorae.
Non enim mihi detulit Beat amplis reditibus,
Affectus mei copia, Quos erexit de stercore,
Cum nie jaetarc compulit Et exsolvit laboribus
Contra torrcntein brachia. Sortem cum multo foenore.

Quae formae vitae congruit, 5. si facta discerneres,


Mores informat opera, Quorum metitur exitum.
Lingua subjeetos instruit, Non solum sibi crederes,
Egentes pascit dextera, Sed toti mundo genitum ;

Quam saneta vox elieuit, Quo plus suum disquireres,


Aurcm impregnat litera, IMus abundaret meritum,
Visus laseiva respuit, Kontern prius ebiberes,
Mens contemplatur supera. Quam inanircs spiritum.

Menüs
fugat a limine 1). Quia nee metu l'iangitur,
Fastus omnis rubiginem Ncc favorc, nee pretio,
Et in poenae libramine Cuiii soli sibi creditur
Serval liunc juris ordinem, Pastoria assignatio,
Quod dum pensat in homioe Virtus, non genus quaeritur.
Conditoris imaginem, Non census, sed religio,
Ex innata dulccdinc Nee ab eo praeficitar
Ciira jus punii hominem. \isi dignas oftieio.

Cant. ms. Petri de Medieis saec. 1:!. Cod. I.aui nitian. l'l. 29 1
— 138 -
197.
1. Ad honores et onera 2. Flos hie et forma praesulum
Corde promptum et corpore Membrum ad instar capitis,
Praesulem, plebs, considera, Virgam gestans et baculum
Virtutis septum robore ;
Pie praefertur subditis,
Vi tarn ducens sobriam Qui praelatus, non elatus
Honestatis est speculum, Se ministrum, non magistrum
Miram cujus constantiam Considerat,
Miretur omne saeculum, Qui ut bonus sit patronus,
Quem praeornatum moribus Plus prodesse quam praeesse
Diligendum praeeligant Desiderat,
Pusilli cum majoribus, Et siequoeunque graditur,
Cum pauci gressus dirigant Agnum gradatim sequitur,
Ad honores et onera. Flos hie et forma praesulum,
3. Tali tantoque praesule
Felix laetetur civitas,
Immo laetentur infulae,
Quarum per ipsum dignitas
Perscverat inconeussa,
Cleri nee non humilitas
Ad doctoris tanti jussa
Caput inclinet ferulae,
Manum et mentem porrigens,
Se felicem intelligens
Tali tantoque praesule.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PL 29. 1. 2, 11 —


sie quandoeunque. —
3, 3 laetentur insulae. —
Von einem anderen Liedc
zum Lobe eines Bischofes hat uns sowohl Laurentian. 29. 1 als Toletan. 33 23, —
als endlich Helmstadien. 628 und 1099 nur die erste Strophe aufbewahrt
Dieselbe beginnt: Praesul nostri temporis, patriae praesidium. Cfr. Milch -
sack 162; nach Vers 4 (vgl. ebenda) fehlt keine Zeile.

198.
Soli nitorem, aequori Columbae simplicitas
Pugillum addo laticis, Fei horret malitiae
Lymphis bumorem, robori Turturis et castitas
Frondes adjungo silicis, Foetorem luxuriae,
Dum praesuli, Et veritas immeritum
Qui saeculi Mendacem odit spiritum,
Nostri noctem illuminat, Sic decertat cum vitiis

Claro virtutum sidere, Virtus sibi contrariis,


Sul »jüngere Sed crimina
Laudis praesumo titulum. Majora dueunt agmina.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PL 29. 1. — Am
Schlüsse des Stückes steht Benedicamus Domino, woraus sein liturgischer
Gebrauch erhellt.
— 139

199.

Ad Coufessionem Episcopi.

la. Nulli bcneiicium Ib. Si confessus fueris,


Justac poenitadinis Ore fit confessio
Ampotatur, Ad salutem,
Nulli majus Vitium Corde si contereris,
Quam ingratitudinis Animi contritio
lmputatur. Dat virtutem;
Ergo, praesul confitens, Ut salutem habeas,
Esto vere poenitens, Ut virtutem teneas,
Quia nil confcssio Relictis prioribus
Iiavat, cui contritio Tuam orna moribus
Denegatur. Juventutem.

2a. Yirtute,non sanguine 2b. Tuum sit contemncre

Decet niti Contemnentes


Sub bonorum culminc, Et fovere munere
Corde miti Nil babentes,
Foveas innoxium, Relevato debiles
Reprime flagitium Et exaltes bumiles,
Superbi et impii, In te sit bumilitas,
Supremi judicii Cui mixta sit gravitas,
Memor juste judica, Ut lenc corripias
Praedicans non claudica. Et serene lenias.
8a. Cui magis committitur, 3b. Cum subjectis ne par eas,
Ab eo plus exigitur. Exempla mala cavcas
Quid Domino retribuis Tn subjectos transfundcre,
Pro tot, quac tibi tribuit V Nam quanto gradus altior,

Quid lac et lanam eruis Cum graviore pondcrc


Gregis, cujus constituit Tanto labeuti gravior
Te pastorcmV Lapsus datur;
Sed cavc, nc cum vencrit. Nc desperes, si criminis
Te districte tunc contcrat In latens praecipitium
Ut raptorem, Pes labatur,
Districtus judex aderit, Nam justac poenitudinia
Nunc sustinens considerat Nulli bcneficium
Peccatorem. Amputatur.

Cant. ms. Petri de Medicia saee. 18. ('"'I- Laurentian. PI. 29. 1. A.
Cant. ms. Toletanum saec. 18. Cod. Matritefc. Tolet. 980(88 23). I'..— Cod.
Quelfenbyteran. Helmstadien. 628. Baec. 28. ('. Aus letzterem bei Milch*
Back 1^'J s(|i|., aiicr in drei Lieder aufgelöst. Dafs wir es nur mit einem
Liede zu thun haben, beweisl der Umstand, dafs der Schluss des <;.
mit dem Anfange des Liedes gleichlautend ist. Die b-Strophen fehlen Alt.
die ungeraden finden sich auch Carm. Bur. p. 12 sq. 3a, 5 lac <.,> 1

BC. 3a, II l»istiictis B. 3b, 1° Nulli fehll zu ergänzen aus la, I.


<
'.
- 140 —
300.

De Admonitione Praelatoruin.

1. Non te lusisse pudeat, Ministros immunditiae


Sed ludum non incidere, A te repellas longius,
Et quae lusisti temere, Bonorum vitam fortius
Ad vitae frugem vertere, Pravus depravat socius
Magistra morum doceat Et afficit infamiae
Te ratio, Dispendio,
Ut dignus pontificio Sic trahitur praesumptio
Divini donum numinis A convictu similium,
Ad laudem Christi nominis Praelati vita vilium
Fungaris sacerdotio. Vilescit contubernio.

2. Sis pius, justus, sobrius, Caute dispone domui,


Prudens, pudicus, humilis, Pauca sed vera loquere,
In lege Dei docilis Verba confirmes opere,
Et non sis arbor steril is, Quia non decet temere
Tuo te regas aptius Os sacerdotis pollui
Officio, Mendacio ;
Ut pulso procul vitio Prudentium consilio
Manderis labe criminis, Te frui non displiceat,
In laudem mundae virginis Nee te sinistre moveat
Ministres in altario. Salubris exhortatio.

3. Non des ministris scelerum Teneris, ut abstineas


Non tua, sed ecclesiae, Ab omni mala specie,
Sub pietatis specie Sub freno temperantiae
Non abutaris impie Magistra pudicitie
Commisso tibi pauperum Sobrietate floreas,
Suffragio, Nee vario
Nil a te ferat histrio Vagoque desiderio
Et tibi non allicias Declines ad illecebras,
Infames amicitias Sed caecae mentis tenebras
De Christi patrimonio. Purga virtutis radio.

Pius protector pauperum


Omni petenti tribue,
Malos potenter argue
Manusque sacras ablue
A sordidorum munerum
Contagio,
Nullus te palpet praemio,
Quaesita gratis gratia
Largire beueficia,
Sed dignis beneficio.
— 141 —
Cant ihn- Petri de Medicia saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
sind ergänzt
Die Hs li.it um- ilic erste Strophe des Liedes; die folgenden
aus ('•um. Burana 10 a. f. B. —Die vier letzten /eilen der
zweiten Strophe
stehen in B in der ersten Strophe, die entsprechenden Zeilen dieser in
der
zweiten Strophe. Es ist nicht ZU erkennen, welche Stellung die richtige.
Das Lied trügt so sehr das Gepräge des Kanzlers Philipp de Grevia, dafs
man
an seine Autorschaft glauben möchte.

301.

Planctus Christi de maus praesulihns.

Quid ultra tibi faccrc, 4. Quid quod ipsa religio

Vinea mea, potui? Crucem fert in angaria.


Quid potes mihi reddcre, Et cum datur occasio,
Qui pro te caedi, conspui Recurrit cum laetitia
Et crucifigi volui? Ad pepones et alia
Et tu pro tanto muncrc Simulato negotio,
Baptismi fracto foederc A plangcntis officio
Praesumis vice mutui Redit ad saecularia,
Me rursus crucifigerc Qui derelicto pallio
Et habere hostem tui. Fugerat ab Aegyptia.

Existimasti temere 5. Quasi non ministerium


Et me et mundo perfrui, Creditum sit pastoribus,
Non possunt mihi vivcre, Scd rcgnum aut imperium,
Qui non sunt mundo mortui ;
Nondum praecinctis renibus
At tu, quas sperni docui, Vacuisque lampadibus
Non cessas opes quaererc Usuipant sacerdotinm
Relicto Christo paupere. Pensantquc lanae pretium
Et quam signari volui Et non curant de ovibus,
Paupertatis caracterc, De quorum sanguis ovium
Mundano vacas luxui. Rcquircndus est manibus.

Verum a sanctuario G. Meum ire vicarium


Prodit illa malitia, Meis deceret passibns,
Et a cleri contagio Mcumquc Patrimonium
Monstra creantur omnia, Mcis dari pauperibos,
Qui diffluit luxuria Non ignavis pamitibus;
Turpique marcet otio. At in ovüe ovium
In apparatu regio Ingressi non per ostiuni.
Facitque mutatoria Scd vel \i vel muneribus,
De meo patrimonio, Quaeaitie per flagitium
Qui sto nudatus hostia. Abutuntur honoribus.

Cant. ms. Petri de Medieis saec. 18. Cod. Laurentian. PI. 2'.». 1. —
3, 6 que fehlt.
- 142

303.
Lamentatio.

1. Quomodo sunt oculi 4. Heu. quod mensae Domini


Praelatorum obscurati, Offertur pro peccatis,
Stant in verbo Doniini. Vos in bora prandii
Sed facto sunt ingrati, Pauperibus negatis;
Non arguunt pro scelere, Nee nudus per vos tegitur,
Sed vario pro vellere, Nee vita vestra regitur,
Compellere Ut legitur,
Novis norunt moribus, Vos caeci caecos ducitis
Ipsique stant pro foribus In foveamque caditis
Nee oves dant intrare. Utrique per bunc morem.
2. Vae vobis, quid agitis, 5. Heu, quod sponsa Doniini
metropolitani, Jam sie adulteratur,
Abbates, praepositi, Et Adae costa pluribus
Canonici, decani? Plebanis copulatur,
Vos introistis atria In dote sunt ecclesiac,
Sion sub idolatria, Heu, Babylonis filiae
Pro patria Quotidie,
Contenditis in stadio, Nee pauperi quid dabitur,
Sed non aeeepto bravio Nee mensae mica labitur
Lugebitis amare. Ob inopis clamorem.
3. Vae vobis, qui vivitis vos, mei complices,
De substantiis viduarum, Qui terras pergyratis,
Plebani mercenarii, Una mecum plangite
Praedones animarum, Filios pravitatis,
Ut corvus in cadavere Qui vobis gratis nihil dant,
Spem ponitis in funere, Ut vita cito careant
Pro munere Et pereant,
Sic dona datis mystica, Largisque laus et gloria,
Sub specic sophistica Perennis sit memoria
Ncc vos pudet errarc. In saecula saeculorum.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Sluttgartien. HB. I Asc. 95. Dies ist eiu
richtiges Yagantcnlied vgl. 6, 1 sq.
;

6, 4 Super filios.

Contra eos, qui pastorali officio male fungnntur.

303.
1. Deduc, Sion, uberrimas Tui seeptrum imperii,
Vclut torrentem lacrimas, Fures et furum socii
Nam qui pro tuis patribus Turbato rerum ordine
Nati sunt tibi tilii, Abutuntur regimine
Quorum dedisti manibus Pastoralis offieii.
— 143 —
2. Ad corpus infirmitas 3. Vide, Dcus ultionum.
Capitis descendit, Vide videns omnia,
Singulosque gravitas Quod spelunca vispilonuni
Artus apprehendit, Facta est ecelesia,
Refrigescit Caritas Quod in templum Saloraonis
Nee jam se extendit \'c
>
nit prineeps Babylonis
Ad amorem proximi, Et excelsum sibi thronura
Nain videmus opprimi Posuit in raedio ;

Pupilluni a potente, Sed arrepto gladio


Nee est qui salvum faciat Scelus boc ulciscere,
Vel qui just um eripiat Veni, judex gentium,
Ab impio premente. Catbedras vendentium
Columbas evertere.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurent. PI. 29. 1. A. —
Cant. ms. Toletanum. saec. 13. Cod, Matriten. Tolet. 390 (33- 23). B.
Cod. Gneltenbyteran. Helmstadien. 628 saec. 13. C. Cod. Guelfenbyteran. —
Helmstadien. 1099. saec. 13. D. —
1, 1 Duce Sion A. 2, 4 Arctus A. — —
3, 3 vispellonum B; vespilonum C. - 3, 9 erecto gladio C. CtV. Milch —
sack 199 sq.; Carm. Bur. p. 11.

301.
1. Quo me vertam nescio. -1. Eii cedit in contrarium,
Dum stricto judicio Nam sanguisugae filiac
Praelatos cirenmfero, Visus caecant sublimium,
Dum pondero
vi it utes Mentes captivant hodie,
Patrum modernorum, Sunt eorum supplicium
Tanta subit raritas, Cura, metus, vigiliae
Quod vix unum veritas Praeter laborum taeilium
Probat meritorum. Et vernies conscientiae.
2. In praelatos rciluit, 5. Terrae, maris, aeris
Quod a Koma dctfuit. Cum metus evaseris
Romanis adscribitur, Et re salva fueris
Quod Komae connascitar Ereptis angustiis,
In eis natura, Ex quo Homam veneiis,
Notuni est de singulis, Nisi tc nudaveris,
Quod mens est in loculis Vix absolvi poteris
Et in quaestu cura. Guriae naufragiia
3. si Koma respicerel I). Simon cubal jamiis,
'
Patram suorum merita, Spem praoeidens vacui .

Salubrius disponerel Simon in assiduis


Talenta sibi credita, Laboral contractibus,
lliiiiiilitatcni coleret Argus circa loculos
Nube Castus deposita, Centum gyral oculos,
Nee spe lucri recederet Briareus saccaloe
A veritatis semita. Centum tollil tnanibu .

Cant. ms. IVtri de Medicis saec 18. Cod. Laurenttan. PL 29 I


— 144 —
305.

1. Quia venit Dei donum, 3. Dum conformat sc praelatis


Jam speluuca üt latronum Clerus, mundo, paupertatis
Christi tabercaculum, Dedignatur meritum,
Jam caveraa praesulum Diffinit ad libitum,
Profert inde oculura, Vertitur in habitum
Ac si deus ultionum Sequi motum voluntatis,
Sit pro malo reddens bonum. Gloriari de peccatis.

2. Praesunt fures, non pastores, 4. Comparati sunt jumentis,


Qui corrumpunt cleri mores, Cum vox clamet nos docentis
Clericorum gloria Mors in olla carnium,
Stat iu rerum copia, Mors in luxu vcstium,
Turpis lucri gratia Mors in lapsu plebium,
Sunt honoris contemptores, Jure vitae morientis
Ut ascendant ad houores. Mortis vivunt in tormenlis.

Cod. Oxonien. Rawlhison C 510. saee. 13. —


Die Hs. hat als Über-
schrift: De praelatis officium suuin minus bene prosequentibus.

206.

1. Mundus, a munditia 5. Sola simulatio


Dictus per contraria, Gaudet privilegio,
Sordet immunditia Simultatis bivio
Criminum, Currite,
Crescit in malitia, Fictionis studio
Culpa nescit terminum. Praevalent hypoeritae.

2. Omnis immunditiae 6. Nunc prece, nunc pretio,


Clerus fons est hodie, Nunc vi lit intrusio,

Capita malitiae Divitum conditio


Praesules, Potior,
Nee tot pestis variae Praeminet officio

Monstra vidit Hercules. Ditior, non dignior.

3. Sordium spurcitia 7. Caeca fit provisio,


Currit ad declivia, Caeci sedent solio,

Praesulum flagitia Ut caecorum regio


Plangite, Francia,
Quia fluunt vitia Habitu privatio
Ad membra de capite. Praestat in ecclesia.

4. Ubi nunc justitia, 8. Nihil prodest mathesis,


Ubi sanctimoniaV Nil logos, nil poesis,
Perit in astutia Aurum plus quam fronesis

Veritas, Ponderat,
Duplex est malitia Nisi trahat Lachesis,
Simulata aequitas. Clotho frustra ponderat,
— 145

9. Simoniae laqaeura,
Spoliorum puteam,
Falsitatis Proteum
Fugitc
Ncc talentum plumbeum
Auro plus appendite.
Cod. Londinen. Egerton saec. 274. saec. 13. A. Cod. Parisin. fol. —
S. Alhini Andegaven 8433. saec. 13. B. —
Cant. ms. Petri de Medicis

)

s.n r. 13. Cod. Laurent. PI. 29. 1. C. I! hat andere Strophenfolge, näm-
lich 1. 3. 2. 8. 5. 9. 4. 6. 7; C hat nur Str. 1. 2, 3 militiae A. 8,-5 — —
Clotho parum properat B. —
A führt, das Gedicht unter den Dictamina des
Philippas de Grevia auf, und 13 fol. 13b schreibt: Unde Philippus, cancellarius
Parisiensis, in prosa, quam fecit: „Mundus a munditia dictus per contraria" etc.
Cfr. Haureau, Notices et Extraits I, 369.

207.
1. Licet aeger cum aegrotis, 5. In diebus juventutis
Et ignotus cum ignotis, Timent annos senectutis,
Fungar tarnen vice cotis, Ne ut forma destitutis
Jus usurpans sacerdotis. Desit eis splendor cutis,
Flete, Sion tiliae, Et dum quaerunt medium,
Pracsides ecclesiae Vcrgunt in contra rium,
Imitantur hodie Fallit enim Vitium
Christum a remotis. Specie virtutis.
2. Jacet ordo clericalis Ut jam loquar inamoenum,
In respectu laicalis, Sanctum chrisma datur venum,
Sponsa Christi tit mcrcalis, Juvenantur corda senum
Generosa generalis, Nee refrenant motus renum,
Vencunt altaria, Senes et decrepiti
Venit cucliaristia, Quasi modo geniti
Cum sit nugatoria Nectaris illiciti
Gratia venalis, Hauriunt venenum.
r

3. Donum l)ci non donatur, \ os. praelati venerati


Nisi gratis conferalur; Et quam digne sublimati,
Nam qui vcndit vcl mercatnr, Si non portatis, beu, gratis
Lepra Syri vulneratur; Nomen frustra sanetitatis,
Quem sie ambit ambitus, l)icitis, non facitis,

ldolorum servitus, G-regi normam enormitis,


Templo Bancti spiritus Scandala porigitis,
Non compaginatur. Fontcin perturbatis.
I. si (|uis tenet nunc tenorem, Et quod placet, si non vacet,
Frustra dicil sc pastorem Actilarc non tinictis.
Nee sc regil ut rectorem Militari condonari
lienum mersus in ardorem ;
Rem communem non negatis;
Haec esl enira alia Quara non perpenditis,
Sanguisogae filia, Quod de k'Iius creditis
Quam venalis curia Rationem Domino
Duxit in uxorem. Ponere delictis?
Dreves. <
'anti el tfuteti II. 10
— 146 —
9. Vel si Deum non timetis,
Cujus vice praesidetis,
Saltem tarnen perpendatis,
Quia Christum detrectatis,
Qui se ipsum praebuit
Formam et exhibuit,
Quem dum vos confunditis,
Confundi non timetis.
Cod. Zwethalen. 49. saec. 12. add. saec. 12. A. — Carmina Burana

B hat zwei Strophen (2 und 8), welche A fehlen; dagegen
p. 41 sq. B.
hat A drei Strophen (7, 8, 9), welche A unbekannt sind.
— 5 Quam A. —
3,

3, 7 Templum A.

5, 3 Nee A. —
5, 8 Species A. — 2 vicem A.
9,

208.

L. Fontis in rivulum 4. Praelati munera


Sapor ut defluit, Praeponunt meritis,
Odor ut vasculum Opes, non opera
Infusus imbuit, Pensant in subditis,
Sic vita populum Judae vox libera
Regentis instruit, Clamat in compitis,
Sic testa figulum Honores dextera
Probat vel arguit. Dispensat divitis.

2. Doctor abutitur 5. A recto claudicant


Doctrinae regula, Triam adspectibus :

Cujus inficitur Vel saneta publicant


Subjectus macula, Emptorum manibus,
Defectu mergitur Vel ea vendicant
Nautae navicula, Suis nepotibus,
Dum caput patitur Vel, quibus supplicant,
Et membra singula. Cedunt prineipibus.

3. Omnis ambitio, G. Gemmarum hauruint


Radix malitiae, Fulgores oculis,
Manat ex vitio Aures emolluint
Romanae curiae> Lyris et ristulis,

Quo privilegio Electis condiunt


Nituntur hodie Palatum ferculis,

Matris contagio Tactum deeipiunt


Corruptae filiae. Blandis obstaculis.

II.

7. qui euneta prospicis, De sudore pauperis


Punies in clericis Ornant equos phaleris
Adipem superbiae, Et se veste varia,

Quos nee terror judicis Diffluentes prosperis


Nee legis aut gratiae Sui luxus gloria
Cobibent mandata. Pracdicant peccata.
147 —
9, Ha, cum judex veneril 10. Cicatrices vuluerum
Et cum ventilaverit Christi, clamor paupcrum,
Triticum in area, Sonics, quas non tersimus,
Fructum qui non fecerit, Accusabunt operum,
De cultoris vinea Primus et novissimus
Palraes excidetur. Quadrans exquiretur.
Laut. ms. Petri <le Medicis saec. 13. Cod. Laurentian PI. 29. 1.

209.
1. Heu, quo progreditur 3 In pontitieibus
praevaricatio, Regnant carnitices,
Virtus subtrahitur In carnifieibus
A sanetuario, Insunt pontifices,
Jam novo traditur Cum sacerdotibus
Christus practorio, Depilant vertices.
Cum Petrus utitur Et in abbatibus
Pilati gladio. Abbatant simplices
2. In loco praesulum 4. Cum Christi tunica
Pilatant consulcs, Partita scinditur,
Cum facta consulum Ovis dominica
Usurpent pracsulcs, Lupis exponitur,
Adorant vitulum, Et apostolica
Proscribunt exsulcs, Navis subvertitur.
Propinant poculum, Immo piratica
Quo, Christ e, proeul es. Puppis efficitur.

Cod. Oxonicn. Rawlinson C 510 sacc. 13. A. Cant. ms. Petri de Medicis
saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. - B hat nur rlie zwei erstei Str.
2, 1 In locis B. —
A überschreibt das Li ed De pontifieibus officiu i) suum
:

usurpantibus.

810.
1. Vehemcns indignatio 2. Altcrno profectui
Pacem perturbat spiritus, Student vice mutui,
Bilem ciet religio, Vcl favore divituin
Quam simultas et ambitus Non discernunt meritum
Sic decolorant hodie, Nee est gratis datum,
Quod fidei doctores Quod affectum distrahit
lmpudenter ecclesiae El ex dantia contrahil
Dcglutiunt honores. Vitio rcatum.

3. Exploranl sedulo,
Qoia praesul titulo
Majori gaudeat,
Cui mors immineal
Morbo vel aenio,
Ut c vestigio
Uli Buccedere
Sumopere laboreut.
Cant ms. Petri de Medicis saec. !•'•. <"<l. Laurentian PI. '-!'.•. 1

10*
— 148 —
»11.

1 Yae mundo a scandalis, 4. Vae, qui gregi deficiunt


Vae nobis, ut acepbalis Tempestatis articulo,
Quorum libertas teritur, Qui lupum non rejiciunt
Romae dormitat oculus, Latratu sive baculo,
Cum sacerdos ut populus Nee pensant, nee respiciunt,
Jugo servili premitur. Sub cujus peccant oculo,
2. Hie tollit fiscus hodie, Et animas subjiciunt
Suae Christus ecclesiae Graviorum periculo!
Quae crucis emit pretio, 5. Ha, quo se vertet vinea,
Nullis terretur casibus, Qua recondet in fovea
Cujus cubat in foribus Fructus suos colonus,
Ultor exserto gladio. Cum pari rnente sitiant,

3. Vae, quorum votis alitur Ut labores diripiant


Et pinguescit exaetio, Hinc pater, hinc patronus?
A quibus nulli pareitur, 6. Christus raisertus vineae
Ut suo parcant proprio ! Suae mucronem lanceae
Sed in eos revertitur In utrumque jam vibrat,
Sua tandem proditio, Ferrum ad ictum aeuit
Et fraus in se colliditur Neque dilatum minuit.
Justo Dei judicio. Sed aggravat, dum librat.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A.
Cod. Gnelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. B. 1, 2 Vae vobis B. —
B hat nur Str. 1. 3. 5. —
Cfr. Milehsack 207.

313.

1. Trinae vocis tripudio 3. Onus, quod nobis alligant.


Sonet Concors discordia, Nolunt movere digito,
Ut lingua, mens et actio Hinc est quod eos diligant,

Pari concordent gratia, Qui palpant in abscondito,


Triam dulcore concio Hos a secretis abigant,
Inebrietur sobria. Qui terrent vitae merito.
R° Praesens qui colit gaudium, R° Praesens qui colit gaudium,
Penset aeterni praemium, Penset aeterni praemium,
In eum conferat In eum conferat
Studium, Studium,
Facta qui ponderat Facta qui ponderat
Omnium. Omnium.
2. Trahunt in praeeipitia 4. Culpa meretur gratiam,
Qui nos tenentur regere, Quam demeretur meritum,
Si qua doceut salubria, Nam palponum fallaciam
Pravo deformant opere, Plus captant aures divitum.
Frui gaudent potentia Quam bonorum prudentiam,
Honoris sine onere. Qui dissuadent libitum.
- 149 —
5. Omnc cor moerens hodie,
Caput et omne languidum,
Clerus carapo licentiae
Vagus ut vulgus sordidum,
Seinen legis et gratiae
Solum condit in aridum.

(auf. ms. Petri de Medicia saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. B. —
Cod. Guelfenbyteran. Helm-
stadien. 028. saec 13. C. —
Str. 1 fehlt. A. Str. 2 fehlt C. —
K fehlt —
A. — Str. 4 fehlt C. —
Cfr. Milchsack 163.

213.
De Haeresiis.

Dogmatum falsas species 2. Sub praetextu decipiunt


Profaoa novitate Virtutis simulatae
Vulpes Samsonis ganniunt Quarura diversae facies
Deserta veritate. Sed caudae colligatae.
3 Tui status excidium
Sion, flere non cesses,
Ignis in caudis vulpium
Tuas combussit messes.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

211.
De Malo Peccuniac.

Si mundus viveret 3. Dantur ofticia


mundus peceunia, bnrsae consilio,
Regnaret int er nos Fit jam de moribus
pax et concordia, suprema quaestio,
Sed cum debilitel Dicetur omnibus:
nos avaritia, qui caret pretio,
Plantat et inseril Amen dico vobis,
Utes ei odia ()uia vos nescio
Duce discordia. Nee talea audio.
(,>uiil scirc exp<'dit 4. Prob dolor, artium
nova ei vetera, doctrina spemitur,
Niiiiiinus dal quaelibet, Quae praestanl redditus,
mollil ei aspera, bursia intenditur,
Nemo vane rogat, Cui res tenuia,
qui tendil munera nemo diligitur,
Preccs sunt vacuae In usu niniis est

vacaa dextera, illud, quod legitur:


Nil juvat litera. Habend dabitur,
- 150 —
5. Nemo tarn deneger,
tarn detestabilis,
Qui non sit gratia
nummorum habilis,
Qui plus habet, plus est
doctus, amabilis,
Ridentur inopes,
etiam nobilis
Pauper jacet vilis.

Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de
Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Cant. ras. Toletanum
saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23) C. 1 —
5 cum praecipitet ,

B. — 2, 1 scire proderit B. —
4, 4 bursas A. —
4, 8 sq. umgestellt A.

C hat nur eine (die erste) Strophe. —
A überschreibt das Lied De effectu :

numdanae peccuniae.

(|uod jus venale sit.

215.

1. Omni paene curiae Sedent in insidiis,


Praesident in curii, Pauperem ut rapiant,
Penes quos justitiae A tribus angariis
Tenor et judicii, Seminudos spoliant,
Pios ligant impie, Sed referti spoliis
Sed solvuntur impii, Precem magis inhiant,
Nee dant locum veniae Hydropis in mediis
Nisi sorte praemii. Sitim rebus ampliant.

Hodie jus emitur


Magno quidem pretio,
Judici tribuitur
Totique eollegio,
Tarnen haud perficitur
Jus sine dispendio,
Nisi rursus sequitur
Muneris oblatio.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A.
Cod. Oxonien. Rawlinson C. 510. saec. 13. B. —
3, 5 proficitur B.
— 151 -
216.
curas hominum, 2. Ab aula principis,
Quas curat curia, Si nihilhabeas,
quorum studia Oportet abeas,
Non habent terminum, Spem vanam concipis,
Talium si tidem Tenuis fortuna,
Incurreret, Omnimoda
Desereret Ad commoda
Pylades Atridem, Hominum mens una;
Alter enim Theseus A quo nihil emungitur,
Suum fastidit Thesea, Opus perdit et operam,
Ubi regnat Protheus Quod habenti dabitur,
Et fati ludit alea. Tenent omnes ad literam.
3 In lucrum vertitur
Censurae levitas,
Fracta securitas
Uanti remittitur,
Explicas decreta
Ad libitum,
Si sonitum
Dederit moneta;
Plenis aere sacculis
Rei poena minuitur,
Locum die a loculis
Unde, locus si quaeritur.

Cant ms. Petri <!<• Medicis saue. 13. Cod. Laurciitian. PI. 29. 1

De Simoiiia.

ai-y.

1. Frigescente caritatis 3. Martha foris oecupatur


In terris igniculo Quaerens lucri gratiam,
Universae vanitatis Soror Martbae contemplatur
Föns inundat saeculo, Nummos e1 peeuniam,
Brevi sub articulo [gitur ad perfidiam
Audietur vastitatis Auium Christi oecultatur,
Gemitus in populo. VerBum eal In scoriam,
2. Ecce, florenl renditores l. Hoc Bancivil mos Romanus,
Spiritalis gratiae, Boc decretum legitur,
Antichrist i praeenrsores, Quod sii praesul vel decanus
Pastores ecclesiae, Hie. b quo plus dabitur,
Fures encharistiae, i 1 < l
<
• recte dicitur:
Novi Jodae Buccessores Etoma quasi rodens manus,
Christum vendunl hodie. per quam mundus roditur.
— 152 —
5. Legcs silent, jura taccnt 6. Novitas signata mire
Nullo fulta stipite, Est in causa Romuli,
Luxus et rapina placent Si vis recte definire
In hoc mundi traraite, Circulum quadranguli
Errat plebs cum milite, Ratione calculi,
Lapidesque sancti jacent Romae potes invenire
In via cum capite. Quadraturam circuli.

7. Bursa quadrans est ngura,


Circulus denarii,
Quem dum bursat bursatura,
Signum est indicii,
Quod patres et filii

Solidantur hac usura


In fermento veteri.
Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95. 4, 3 Si sit
praesul. — 4, 4 His a quo. — 6, 1 Novitas sig mire.

218.
Qui seminant in loculis Beati, qui esuriunt
Per dandi frequens mutuum, Et arcessito Simone
Redituum Pro mammone
Gaudebunt de manipulis, Quaestum, praebendas rapiunt,
Nummus nunquam examinat, Qui dat, est potens omnium
Quos ordinat, Per medium,
Non enim servit numini, Et quia mundus eligit,

Sed homini, Qui porrigit,


Nummus claudit et aperit, Cur exlamare dubitem
Et quod non seminaverit, Super plenum et divitcm:
Metit in agro Domini. Beatus, qui intelligit.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

319.
Diogenis cnm Aristippo Dialogus.

la. Aristippe, quamvis sero, Ib. Diogenes, quid intendas?


Tuo tarnen tandem quaero Vis honores, vis praebendas?
Frui consilio. Id prius explices.
Quid Romae faciam? Praesunt ecclesiis
Mentiri nescio, Hi, quibus displices,
Potentum gratiam Nisi te vitiis
Dat adulatio. Ipsorum implices ;

Si mordaci nitar vero, Carus eris, si com en das


Verri carus nunquam ero, In praelatis vitac mendas,
Meretur histrio Culparum complices,
Virtutis praemium, Ministros sceleris
Dum palpat vitium Amant prae cetcris
Dulci mendacio. Sacri pontifices.
153

2a. Ncc pol ent um didici 2b. Ergo proeul exsules,


Vitiis applaudere, Si mentiri dubitas,
Nee favorera quacrere Simplex enim veritas
Corde loquens duplici; Multos facit exsules;
Veritate simplici Cole nostros praesules
Scmper uti soleo, Mollibus blanditiis
Dare famam doleo Nee insultans vitiis
Cuiquam praeter merita Verbis hos exasperes,
Nee impinguo capita Horum si desideres
Peccatoris oleo. Frui benifieiis.

3a. Ergo, sicut consulis, 3b. Culpae partieipio


Expedit, ut taceam Ne formides pollui,
Blandiensve placeam Si potentum perfrui
Mollibus auriculis Vis favore, vitio
Potentium ;
Participes ;

Quibus me vis sie placere, Gaudent a conjuneto pari


Adulari vel tacere, Suos sibi conformari
Nihil ponis medium, In Giezi participes,
Sicque, quasi faveam, In promissis Prothei
Alienae subeam Et sequaces Orphei
Culpae partieipium. Sacerdotum prineipes.
4a. Vade retro, Satana, 4b. Ergo vivas modicus
Tuas tolle fabulas, Et contentus modico,
Quidquid enim consulas, Nil est opus Cynico;
Falsitatis Organa, Si vis esse cynicus,
Voces adulantiuni Dicas vale curiis
Devoveo Et abeas
Nulliusque foveo Et nee te sie habcas,
Blandiendo vitium, Ut applaudas vitiis ;

Sed palponis nomen cavi, Cum perverso perverteris,


Cujus semper declinavi Si potentum gratus quaeris
Fraudis artiticium. Esse contuberniis.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. L3. Cod. Laurentian. IM. 29. 1. A.
(';inii.Barana 65 sqq. B. la,— Vere nunquam carua B.
'•' - 16, 3 1 i

prius A, id primum B. —
3b, 5 Potentum B. —
3b, (> Gaudenl a fehlt B,
eonvictu pari B. —
8b, 7 Debes tibi conformari B. 3b, s In Fehlt A .

Giezi zweisilbig, Jezi B. —


41», 3 Simul esse.

aao.
1. Omnes audiatis, 2. Allegatia ita,

Clerus cum praelatis, Quod vagorum vita


Multum doleatis, Non sit via trita,
Legis in mandatis Plus vestra sopita
Metara deeimatis, Jacel ei attrita,
Quae raajora sunt, Pravis moribna
Minime Bervatis. Nimis irretita.
— 154 —
Nos ex imperfecta, Quid praemeditaris,
Sed vos in objecto Quod tu confundaris,
Crimine detecto Qui de sacris aris
Tramite non recto Plus et plus lucraris,
Nostis de subjecto, Reditus mercaris
Quid hie causae sit; Et bydropico
Duo sunt in lecto. Semper coaequaris.

Rebus in humanis Turba laicalis,


Vani plaudunt vanis, Quae pro suis malis
Pontifex decanis, Exstat bospitalis,
Decani plebauis Vagos nutrit alis,

De suis arcanis; Ordo clericalis


Hoc est maximum, Elemosyna,
Quod non detur panis. Nescio, sit qualis.

Nil distat a vero, Duo regnant idem,


Quod in omni clero Jezi, Simon pridem,
Faex mixta mero,
est Qui fregerunt fidem,
Constantino Nero, Tu vel ego si dem,
Prob dolor, ut spero, Mucro ero quidem,
Quod a vineam Simoniacus
Omnes eant sero. Unus, alter idem.
9. Quid baec prodest fari!
Nolunt emendari,
Viles et avari
Currunt passu pari,
Jam vult naufragari
Heu navicula
Simonis in mari.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95. Nach 2 , 2
ein eigentliches Vagantenlied.

De Pugna contra Lnxuriam.

»81.

la. Olim sudor Herculis Ib. Hydra damno capitum


Monstra late conterens, Facta locupletior,
Pestes orbis auferens Omni peste saevior
Claris longe titulis Reddere sollicitum
Enituit, Non potuit,
Sed tarnen defloruit Quem puella domuit
Fama prius celebris Jugo cessit Veneris

Caecis clausa latebris Vir, qui major superis


Ioles illecebris Coelum tulit humeris
Aleide captivato. Atlante fatigato.
- 155 —
2a. Caco tristis halitus 2b. Jugo cessit tenero,
Et flammaram vomitos Somno qui letifero
Vel fuga Nesso duplici Horti custodem divitis
Non profuit, Implicoit,
Geryon Hesperius Frontis Acheloiae
«Tanitorque Stygius Cornu dedit Copiae,
Uterque forma triplici Apro, leone domitis
Non terruit, Enituit,
Quem captnm tenuit Thraces equos imbuit
Puclla risu simplici. Cruenti caede hospitis.

3a. Anthei Lybici 3b. Tantis Horuerat


Luctam sustinuit, Virtutum titulis,

Casus sophistici Quem blandis carcerat


Fraudes cohibuit, Puella vineulis,
Cadere non vetuit Dum lambit osculis,
Sed quae sie explieuit Nectar buic labellulis
Luctae nodosos nexus, Venerium propinat ;

Vincitur et vincitur, Vir solutus otiis

Dum labitur Veneriis


Magna Jovis soboles Laborum memoriam
Ad Ioles amplexus. Et gloriam inclinat.

4a. Sed Aleide fortior 4b. Dulces nodos Veneris


Aggredior Et carceris
Pugnam contra Venerem, Blandi seras resero,
Ut superem, De cetero
llanc fugio, Ad alia
In boc enim proelio Dum tradueor studia.
Fugiendo fortius Lycori, valeas
Et melius Et noveas,
Pugnatur, Quod novi,
Sicque Venus vincitur. Ab amore spiritum
Dum fugitur, Sollicitum
Fugatur. Removi.

R° Amor famae meritum


Dcilorat,
Amans tempus perditom
Non plorat,
Sed tenerc
DifHuere
Sub Vencre
Laboral

Cant. ms. IVtri de Mcdicis sacc. 1)'.. Cod. LamtMitiui P] 19 I


— 156 —
333.
Vitam duxi 2. Impendisse
jucundam sub amore, libet tempus amori,
Plus libitum Ne nesciam,
Quam licitum Cum cupiam
Attendens, Fugisse ;

Sed a vita Malis namque


resipisco priore, medela certiori
Plus studiis Occurreris,
Quam seriis Cum poteris
Contendens. Novisse.
Ut quae causa? Ergo sciens,
compellor unica, quid sit illicitum,
Ne me fama Redeunti
suo privet favore, non concedam furori,
Dum sub vita Sed vitabo
vivo pbilargica. malum praecognitum.
3. Potest namque,
ne damnemus amorem,
Vel veniam
Vel gratiam
Mereri,
Reddit enim
amantem minorem
Affabilem
Et docilem
Vereri,
Quidquid turpe
putat et amplius,
Non nihil est,

ne forte praeter morem


Dum carpitur
fructus Venereus.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13 . Cod. Laurentian. PI. 29. 1

7 minorem amantem. — 3, 10 Veri Hs

333.
1. Qui sub Dione militas, 2. Qui laboras sub Venerc,
Die, quaeso, quae utilitas, Tuo discussus opere
Quis inde surgit fructus V Finemque meditare,
Est fallax jueunditas, Ut valeas discernere,
Quam et dierum paucitas Quam sit amarum temere
Jugisque claudit luctus, Amari vel amare.
Doloris in absynthium Fies, rides, salis, aestuas,
Commutans mel Venerium Diffidis, speras, fluetuas,
Virusque voluptatum Mutabilis ignoras,
Aeternum in supplicium Quid velis quidve renuas.
Leneque lenocinium Inter curas continuas
In poenae gravitatem. Contendis et laboras.
— 157 —
3. Ad liacc intendens cogita
Quod ad radicem posita
Sit arboris sccuris,
Quod vitae brcvis orbita,
Quod mors incumbit subita
Nocturni moro iuris,
Et, dum licet, excutere
De voluptatum pulvere,
De jugo servitutis,
Ut vitiorum pondere
Calcato curras libere
Ad bravium salutis.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. IIB. II Asc. 95.

324.

1. Qui servarc puberem, Sub columbae specie


Vagam claudere Vulpes latuit,

Studet, lavat laterem, In praedulei facie


Litus colere Dolum texuit,

Tunc laborat, Linguam mclle,


Cum imploral Mentem feile

Yias viperae : Quae sie imbuit,


Novit enim carcerem. Arte quod pertidiae
Vincla solvere Tua sorbuit
Focdus caracterem
et Haccce, sed pueuniae
Firmatuin frangere, Profectum doluit,
Nova semper fallere, Cum spes luci defuit,
Novo gaudet veterem Munus reddil gratiae,
Amicum pellere. Cui magis debuit.

Cujus vexat meritura


Scorti Stimulus,
Salomonis exituin
Penset sedulus,
Praedicatur,
Qui praedatur
Famam, titulus,
Quia Bcorto subditum
Bidet populus,
Tamquam sil \as perditum,
Hie esl funiculus,
QUJ BUSpendil Bpiritum,
Hie praecedil tumulo
Virentia obitum.
— 158 —
Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —
Cod. Guelfentiyteran.
Helmstadien. 628. saec. 13. B. —
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13.
Cod. Laurentian. PI. 29. 1. C. —
Cant. ms. Toletanum saec. 13. Cod.
Matriten. Toletan. 930 (33 - 23). D. —
CD haben nur eine Strophe. 1, 12 —
Nata semper B. —
2, 9 Me ah sorbuit B. —
2, 10 nemo me sed li. - . . .

2, 11 tonuit B. —
2, 13 Minus solvit B. —
2, 14 Qui magis B. 3, — •">

Preditatus B. —
3, 6 Qui predatus B. —
3, 7 Famam titulum B. 3, 9 —
Ridet proprium B. —
Cfr. Milchsack 178 sq. —
A überschreibt: De eo, qui
lavat laterem.

225.
31 un das ad luxuriam hortatar.

1. Veneris prosperis 3. Jupiter arbiter


Usa successibus Rerum instituit,
Turba, nascentibus Nihil, dum libuit,
Floribus teneris Fieri turpiter,
Exsequaris priscum morem, Sic edixit sicque votis
Ad amorem Usus totis
Accingaris sceleris Suo vixit jugiter
Praetermissis ceteris. Edicto conformiter.
2. Solitum debitum 4. Vivere temere
Reddite Veneri, Satagam igitur,
Juvenes teneri, Qui Jovem sequitur,
Laudes et meritum Non agit temere,
Is enervat juventutis, Fixus telo voluptatis
Qui virtutis Utar natis
Formam servat, libitum Voluptatis sidere
Pueris est licitum. Navigans sub Venere.

Cod. Oxonien. Kawlinson C 510. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de
Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. 29. 1. B. —
B hat nur die erste
Strophe. —
Die Überschrift in A lautet: Prosa de lasciviis juventutis. —
Dem Stücke fehlt entweder die zweite Hälfte, eine Abmahnung der Gnade
enthaltend, oder wir haben es mit einer Stilübung zu thun, wie mau sie z. B.
in metrischen Traktaten des MA. nicht selten findet.

236.
De Virtatibus Cardinalibus.

1. A descrto veniens Per desertum gradiens,


Gravis ventus irruit, Quem devoret. circuit
Qui domum Job concutit, Satan, qui nos incutit,
Ut subversa jaceat, Nc mens lapsa pcrcat
Quatuor in angulis Victa suis aemulis,
Filios Job opprimit, Dum virtutes adimit,
Verum tarnen unicus Animi veridicus
Puer pedem retulit, Motus mentem consulit,
Qui damnum Job nuntiat. Ut bunc casum fugiat.
- 150 —
3. Palatium animae
Suos habet angalos,
Super quos erigitur
Tnrris fortitadinis,
Primum tenet angulum
Pradentia vigilaus,
Fortitudo alterum,
Justitia tertium,
Quart um temperantia.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurent, PI. 29. 1. A. -

Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. I!. B hat nur 2 Strophen. —
In den beiden ersten Strophen reimen die sich entsprechenden Zeilen. Da
Nr. keine Keime aufweist, ist zu vermuten, dafs mindestens eine weitere
'-\

Strophe verloren ist. —


Cfr. Milchsack 205.

337.
De Prole ingeniia e I ndulteriiia.

1. Vide, (juo fastu rumperis 3. sterilis feeunditas,


Ob parentum fastigium, Inops natorum copia,
Quantum famae pertuleris Sua quos aequat pravitas
Et honoris dispendium, Et parentum spureitia.
Cum certus nondum fueris, Quorum solet improbitas
Quod sis proles nobilium, Hie jaculari turpia,
Alienum, quo niteris, Quac collegit infirmitas
Qua fronte facis proprium. Ex turpi conscientia.

2. Ex corruptis arboribus 1. Quam felices ingenui,


Fructus sapores alterant, Vero produeti germine,
Matcrnis ex reatibus In quorum patres mortui
Haeredes sie degenerant, Redivivunt imagine,
Ilinc errant, qui nobilibus Tarn virtute conspicui,
Natulares connumerant, Quam generoso sangaine,
Adultcrinis moribus Tamquam rivi melliflui
Qui matrum probra reserant. Fontis fluunt dulcedinc.
Cant. ms. Petri de Medicis sae 13 Cod. Laurentian. PL 29. 1.

4, 4 Lies Keviviscunt?

De cireamspectione in (landis niiiiierihus.

i »8.

1. Debet se eiivumspieei e Quid juval gutta minima


Dator in ilamlo munere, stillaus de oube maxima?
Quis, quid, <'ui det ei qualiter, si i|nis Bcintillam adjicit,
in eunetis liberaliter Rogo quid, rogo, proficil '.-

Fiat, seil inoilis vaiiis. Nee oliest. cum suld rahitnr.


Plus isiis, minus aliis, Nee pindesl euiii adjieitui :

Pro meritorum pondere I ii. i


poteataa maxima,
Sit aequus inaequaliter, Si promiBsa non perficit,
Tn dandia benefieiis Nihil egisse creditur,
Nihil ageiis praepostere. Sed primum probanl ultima,
— 160 —
Accepta facit munera 4. Grata venit celeritas,
Largitoris mens libera, Ubi dispensat largitas,
.... considerat Quae circa beneticium
Ut gratura minus offerat, Mcntis gerit indicium,
Quod secus nequit tieri, Cujus favorem praedicat,
Nisi mens instet operi Qui velle vultus indicat.
Extra probante dextera, Has dandi servat semitas
Quod virtus intus generat, Largitatis officium;
Et ne mora sit oneri Qui secus agit Claudicat,
Sibimet dicit: propera. Nee est in eo veritas.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec 13. B. 1, 3 Quicquid B; —
cur det A. — 2, 7 potestas plurima. —
2, 8 proficit B. Str. 3 fehlt A. — —
Str. 4 fehlt B. —
Cfr. Milchsack 180 sq.

339.
Fas et nefas ambulant 3. Vultu licet hilari,
fere passu pari, verbo licet blando,
Prodigus non redimit Sis aequalis omnibus,
Vitium avari, unum tarnen mando:
Virtus temperantia Si vis recte gloriam
quadam singulari promereri dando,
Debet medium Primum videas
Ad utrumque Vitium Granum iuter paleas,
Caute contemplari. Cui des et quando.
Si legisse memoras 4. Dare, non ut convenit,
ethicam Catonis, Non est a virtute,
In qua scriptum legitur Bonum est seeundum quid,
ambula cum bonis, sed non absolute,
Cum ad dandi gloriam Digne dare poteris
animum disponis, et raereri tute
Supra cetera Famam muneris,
Primum hoc considera, Si me prius noveris
Quis sit dignus donis. Intus et in cute.

5. Si prudenter triticum
paleis emundas,
Famam emis munere,
sed caveto, cum das,
Largitatis oleum
male ne effundas,
In te glorior,
Quia Codro codrior
Omnibus abundas.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A.

Carmina Burana p. 2. B. —
1, 2 Passu fere B. —
2, 6 Assumi disponis
A. — 2, 7 Intra cetera B. —
Str. 3 u. 4 umgestellt B. 4, 4 Et non ab- —
solute B. — 4, 5 Dare dignis poteris B. —
4, 7 munere A. 5, 7 Mihi —
glorior A.
— 161 —
»30.
De A Hin m conditione.
Artiuin dignitas, Qui nunc infantiuni
quae primum viguit, more balbutiunt
Modernae vitio Et vulgi digito
doctrinae viluit, monstrari cupiunt,
Quae tot iuvolucris Colantes culicem
vorborum diftiuit, camelum glutiunt,
Tot circuit, Quae nesciunt ,

Quod sc dcstituit Vel quae non capiunt,


Et nihil certum construit Blasphemant veltranssiliunt.
3 Tales concelebrat
praeconuni copia,
Quibus innititur
doctrinae gloria,
Nee enim pretium
meretur propria
Scientia,
Nisi venalia
Mendicet per suffragia.

Cant. ms. Petri de Medicis sacc. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. B. —
Cfr. Milchsack 173.

Exhortatio ad bellum sacrum.

•-5:11.

Crucifigat oranes quam dignos luctus,


Domini crux altera, Exsulat rex omnium,
Nova Christi vulnera, Baculus fidelium
Arbor salutifera, Sustinet opprobrium
Perditum sepulchrum Gentis infidelis,
Gens evertit extera Cedit parti gentium
Violente, Pars totalis
Plena gente Jam regalis
Sola sedet civitas, In luto et latcre
Agni foedus Et laborat,
Rapit hoedus, Tcllus plorat
Plorat oves perditaa Moyaeo fatiscciT.
Sponsa Sion, immolator II onio, Dei misererc,
Ananias, ineurvatur Pili, patria jus tuen.
Cornu David, flagellatur In incerto certum qoaere,
Mundus, Ducis
Ab injustis abdicatur, Ducum dona promi
Per quem juste judicatui Et lncrare lncem verae
Mundus. i ,u eis.

, Cantiones et Mutdi. II. ii


— 162 —
3. Quisquis es signatus
Fidei caractere,
Fidem factis assere,
Rugientes contere
Catulos leonum,
Miserans intuere
Corde tristi

Damnum , Christi,
Longus Cedar incola,
• Surge, vide,
Ne de fide
Reprob eris frivol a,
Sudat martyr in agone
Spe mercedis et coronae,
Derelicta Babilone
Pugna
Pro coelesti regione,
Aqua vitae te componc
Pugna.

Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de
iMedicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Trop. ms. saec. 13.
Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95. C. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien,
628. saec. 13. D. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 1099. saec. 13. E. —
C hat nur die erste Strophe; D reiht an die erste Strophe zwei andere des-
selben Versmafses, aber völlig verschiedenen Inhalts. Man sehe diese
Strophen Anal. XX, 211. —
Alle drei Strophen rinden sich Carmina Burana
S. 25; daselbst folgen zwei weitere Strophen, die ebenfalls ein ganz anderes
Thema, wenn auch im gleichen Versmafse, behandeln, weshalb blofs auf
dieselben verwiesen sei. Die zweite dieser Strophen steht auch in dem
Stuttgarter Troparium HB. I Asc. 95, wo derselben folgende Zeilen unmittelbar
vorhergehen u. z. mit der Aufschrift: Conductum:
Olim fuit argumentum
Verbi signans indumentum
Nubes ferens adjumentum
Lucis et umbraculum.

33».

1. Homo, cur properas 2. Quid sperare relinquitur,


Mori tarn propere, Vas totius miseriae?
Cur non consideras, Quid cruci retribuitur
Quid matris sidere? Pro dato lacte gratiae?
Cur aufers tibi vivere, Pro meritis immeritis
Dum spreto crucis ubere Solos rependis gemitus,
Tibi casus exasperas Non meruit, quod tribuit
Et quaeris lac in scelere? Vox humanae caliginis,
Sed quaeritur
Indigno lac dulcedinis.
- 163 —
3. Etnerge fructibus,
Mus mundi, Gallia,
Nc ttos in sordibus,
Quem crucis gloria
Dedit, vilescat turpiter,
Sic breviter,
Si peccas inscia,
Prima crucis insignia
Transfer extollens altius,
Rependis crucis debitum,
Rependas tibi gratius.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. IM. 29.

333.
1. Nomon a solemnibus 2. Haec urbs nobilissima
traxit Solemuiacum, prima regem habuit,
Solemnizent igitur In bac urbe maxiina
omnes praeter monaclium, Domino complacuit,
Qui sibi virilia In hac propter hominem
resceavit serra cum, crucitigi voluit,
Ilic illum excipimus Ilic super apostolos
quasi daemoniacum, spiritus intonuit.
Ipse solus lugeat
ivus apud Aeacum.
Exsultemus et laetemur, Urbs insignis, ad quam ignis
Canticum laetitiae, Venit annis singulis,
Ac reddaraus, qnas debemus, Quo monstratur, quod amatur
Laudes regi gloriae, Omnibus in saeculis,
Qui salvavit urbem David Ilonoranda, frequentanda
A paganis liodic. Uegibus in populis.
R° Fesium agitur, R' Festum agitur,
Dies recolitur, Dies recolitur,
In qua Dagon i'rangilur In qua Dagon frangitur
Et Amalcc vincitur, El Amalec vincitur,
Natus Agar pcllitur, Natus Agar pellitur,
Jerusalem eripitur, Jerusalem eripitur,
Christianis redditur, < luistianis redditur,
Diem colamus igitur. Diem colamas igitur.

3. Urbs Bacrata coelitus,


adamata superis,
[legis tabernaculum,
templum arcae foederis,
Hospitale pauperum
et asyluin niiseris.
Nun timebis aliquid,
dum in tu manseris.
11
— 164 —
Tanta lucis claritate
Superatur sol et luna,
Tanta vicit sanctitate
Omnes urbes baec urbs una.
Non elegit frustra locura
Gebusaeus Areuna.
Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3549. saec. 12. A. —
Cod. Parisin. (ol.
Martialen.) 3719. saec. 12. B. —
Str. 1 bat zwei Zeilen mehr als die ent-
sprechenden Teile von Str. 2 und 3; ferner steht ihr Inhalt unerklärlich er-
weise in keinerlei Zusammenhang mit dem Vorwurf des Liedes. Vgl. Carmina
Burana S. 33 sq.

De Excidio Hierosolymae.

334.

1. Sede, Sion, in pulvere, 4. Forsan scrutator cordium


Caput adsperge cinere, Generali Judicium
Induere cilicio, Particulare praetulit,
Quo stetit spei tirmitas, Spem raulti fructus area
Caret vexillo Caritas Multa dedit in palea,
Et fides privilegio. Sed vix pauxillum retulit.

2. Cordis potentes ferrei 5. Divinae nutu gratiae


Sic in vindictam fidei Solus comes Campaniae
Mentes et manus continent, Spei favillam suscitat,
Quod urbem sanctam pollui, Fidelis Sion filius
Quod loca sancta conspui Velut alter Heraclius
Pari defectu sustinent. Fide ferroque militat.
3. Sion in sinu lamiae 6. Certat aetati tenerae
Catulos lactant bodie, Mentis robur imprimere,
Lapides sanctuarii Corpus indurant aspera,
Per plateas dejiciunt Reges docet stirps regia,
Et labores diripiunt Quod victrice constantia
Hebraeorum Aegyptii. Coronanda sunt opera.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
Die Handschrift enthält über denselben Gegenstand noch ein anderes Lied,
von dem indes nur eine Strophe vorhanden:
Venit Jesus in propria,
Quem sui non recipiunt,
In Dei patrimonia
Perversae gentes saeviunt,
Diis alienis ostia
Salomonis aperiunt
Et saltare daemonia
Per templum Dei faciunt;
Sion, Judaeae gloria,
Fit pomorum custodia,
Ejus amici fugiunt,
Nee alieni veniunt
Ad sepulchri solemnia.
— 165 —
»35.

1. Quomodo cantabimus 2. Thalamus puerperae,


Sub iniqua lege? Thronus Salomonis
Oves, quid attendimus? Pressus est charactere
Lupus est in gregc; Novae Babylonis,
Decisis panniculis Regalis ecclesia
Nostris offert oculis Sedet in tristitia,

Jesus inconsutilis Rex eustodit atrium


Tunicae scissuram. Ut fortis armatus,
Suam judex humilis Tendit in exsilium
Sustinet pressuram. Sanctorum senatus.

quando discutiet Hoc fornace purius


Spcluncam latronum, Aurum se purgabit,
Quam tremendus veniet Et confractus melius
Deus ultionum. Justus germinabit.

3. Ecce, sanctuarium
Nostrum profanatur,
Mariae praesepium
Prave spoliatur,
Gloriosa Domina
Sua clausit limina
In Aegyptum fugiens

In praesepe pariens
Nunc est denudata.

Monstrat Evae filiis

Mater salvatoris,
Quibus clamant labiis:
Alma redcmptoris.

Cant. ins. Petri de Medicis Baec. 13. Cod. Laurentiaii PI. 29. 1.

236.

Lugent Sion et Judaea, 2. Infidelis gens e1 rca


Plangant, quotquot sunt in c;i, Christi scrvis est Medaea,
Quod triumphal Idumaea [Hos vendil in platea,
El Aegyptns fort trophaea.

Amalecfa invalnit, Probitaa evanuit,


Hierusalem corruit, Nostra virtus arnit,
Loch saiul;i polluit Aiv.iin Dei rapnil
ricbes Chananea. Procax Philista« a.
166 -
Plebs pagana debachatur, 4. Pie Deus, cesset ira,
Legem Dei detestatur, Verberasti, jam respira,
Racbel tristis lamentatur, Si sit manus adbuc dira,
Eara nemo consolatur. Quis narrabit Christi miraV
Christiauus populus Interfectis fratribus,
Mactatur ut vitulus, Captivatis ducibus
Virgo, senex, parvulus Pendent in salicibus
Ut bos immolatur. Organum et lyra.

Cod. Zwethalen. 262 saec. 12. adcl. saec. 12.

337.
De Bello sacro contra Albiffenses.

Anni favor jubilaei Stilla mellis totum Evae


Poenarum laxat debitum, Dulcoravit absyntbium,
Post peccatorum vomitum poenarum compendium,
Et cessandi propositum dulce purgatoriuin,
Currant passim omnes rci, Tantas poenas tempus breve
Pro mercede regnum Dei Et exstinctum lumen leve
Levi patet expositum. Reformat emunctorium.
3 Ad amplexus redi Christi,
Fili tarn diu prodige,
Crucis vexillum erige
Et A 1 bigeo s abige,
Totum uno redemisti,
Qui vix granum intulisti,
Messern in grano collige.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.
IV.

V AR I A E.
£38.
De clavo Christi.

Clavis clavo rctunditur, 2. Clavis figens tentorium


Dum peccatorum mcritis Gallicanae militiae,
Christi clavus remittitur, Tarn regalis ecclesiae
Amissum frustra quaeritis Quam regni firmans solium,
Cum planctibus hypocritis, Mystici damni specie
Si pro culparum debitis Signans prioris gloriae,
Mens, quasi clavis visitis, Prioris excellentiae
Dolore non compungitur. Dissolvendum fastigium.
3 Quid est, quod diu latuit
Et laticem exhibuit
Christus die parasceves?
Sic in die, qua doluit,
Te condolere monuit,
Amissum dum restituit,
Gaudio fletum miseuit,
Ut sie dolorem releves.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
Bezieht sich auf den Verlust des hl. Nagels von Saint- Denis 1233.

989.
Planctns Samsnnis.

Samson, dux fortissime, 2. Samson, dux mirabilis,


Victor potentissimc, Modo miscrabilis,
Quid facis in carcere, Quid facis in angulo
victor omnium? Taetri carecris?
Quis tc quivit vincerc Tc dedit ergastulo
Vel per somniumV Kraus nmlioris;
Victus es, o victor Avulsis oculis
hostium, «•accus es,
Captus es, o capto Jam tonsis crinibus
omnium, Calvus i

victor omnium, Sed si recreverint.


Captus es. Salvus es.
— 170

3. Sponsa mihi placuit 8. Post amavi Dalidam,


Alienarum Virginem pulcherrimam,
Et amavi virginem Corpore juveneulam,
Philistinaram, Fraudibus vulpeculam.
Favum mihi reddidit Cum libaret poculum,
Rex bestiarum, Porrigebat osculum
Junxi caudas vulpium Serviens ad oculum,
plus quam trecentarum, Seducebat populum.
Dissipavi palmites
tot vinearum Balicia clixit:

Et combussi segetes
9. Die mihi, bacissime,
agricolarum.
Victorum fortissime,
4. Mille rupi vincula,
Ubi polles viribus
Propter te, juvencula, Prae eunetis mortalibus V
Feci tot miracula, Ubi vires corporis,
Post in solitudine Ubi robur pectoris V
Gravi fortitudine Utrum divo numine
Magna multitudine
Praevales an carmineV
Constipati veniunt,
10. Si nerveis fustibus
Capere me cupiuut,
Vinciar aut restibus
Pauci vix effugiunt.
Circumplexis crinibus
Circumdor ab hostibus
Et armis et fustibus.
Cum linteo,

Instant totis viribus,


Par ero mortalibus,
Sic aio.
Solus ego viribus
Praevalebam millibus. ll.Quidquid egit perfida,
5. Mille viros mortibus Temptat arte callida,
In proelio Sed rumpuntur laquei
Meis dedi manibus Quasi funes stuppei.
Et gladio, Feminae ter restiti,

Mille viros mortibus Tandem victus exstiti,

Mandibula Qui vincebam omuia,


Tuis dedi morsibus, Victus sum a femina.
Asellula. 12. Prob dolor, prob dolor,
6. Vach tibi Philistiim Detegor miraculo:
Sub tributis Nephtalim, Prope rasis crinibus
Cui sie allophyli Rasorio,
Reputantur nihili, Par ero mortalibus
Optimates Ismael Calvitio.

Servierunt Israel. 13. Voluptatis praemio


7. Urbem vallaverant, Meretricis gremio
Me quasi vicerant, Jam privatim dormio,
Fidenter, lilamordax vipera,
Nocte dilueulo Agna prius tenera,
Surrexi claneulo Furtim rapit forfices
Silenter. Et clamabat prineipes:
171 —
14. Philistini, Philistim, Perfero ludibria,
Surgite, Risus et opprobria;
Clipeos et lanceas Sed, si crines crevcrint,
Arripite, Reddam, quidquid fecerint.

I et e, a et o,
18.Quando festa veniunt,
Hostem victum teneo.
Ludere me facinnt;
Crines creverunt,
15. Idomaei, Gebusei Vires venerunt.
Veniunt,
19. Dies festus aderat
Gergesaei, Pheresei
Capiunt,
Et senatus sederat,
Philistei verberant.
More dicunt solito:
Nobis ludos facito,
Plaude.
1 6. Orbavcrunt me luminc
Consccratum crimine, 20. Ludens ludebam,
Tanto perit fulmine, Lugebam lugens,
Qui se credit feminae. Columnam arripui,
Totam domum subrui,
17. Nolunt mihi Fere tria milia
Nolunt mihi parcere, Observabant atria.
Crucior, vincior, Pro tali victoria
Morior in carcere. Samson sit in gloria.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. IIB. I Asc. 95. — 4, 12 lies totis
nisibus? —
9, 1 lies carissimeV

De s. Gaillelmo Bituricensi.

340.

felix Bituria, Per hunc mors conteritur,


Caput Aquitaniae, Prcmitur natura,
in qua viget gloria. Dum lux caecis redditur,
Lux et Bplendor Galliae, Dum lucent obscura,
In qua splcndct gratia, Dum actus ingreditur,
Christi rcgis gloriae, Perdil sua jura,
Qui sua dementia Quod Dens prosequitur,
l'rovidit ecclesiae. Mclior natura.

2. In te viget incliti Pocnas hie sustinuit,


Pastoris potentia, Ne noenas ineurreret,
Qui sancti paracliti Sibi mortem intnlii.

Semper plenus gratia Mortem q1 eflfugerel ;

Gregis Bibi aubditi Eum mundo abstolit,

Corripil vestigia, Ut in mundo nveret,


Pro mercede meriti jMiiinlus carnem domnit,
Ilcgnat in rodest ia. Ne carni Bubcumberet,
- 172 —
5. Mundus hie a crimine
et in mundo,
Vixit
Honores a limine
Salutavit, mundo
Corde vixit, munere
Mundus, in profundo
Non submersus remige
Christi fuit. Fundo
Tibi preces, inclite,
Pro me funde Christo,
Ut sub recto tramite
Cursu curram isto.

Cant. ms. Petri de Medieis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Guelfenbyteran. Helm Stadien. 628. saec. 13. B. —
Str. 2 fehlt B. —
3, 5 regreditur B. — Str. 4 fehlt B. —
4, 5 Cum mundo A. —
Das Lied
feiert den Erzbischof Wilhelm von Bourges, f den 10. Januar 1209.

341.
1. Regi regum omnium 2. Praesul venerabilis
Grates ago gratiae, Et dignus memoria,
Qui Bituricensium Pius, castus, humilis,
Providit ecclesiae Disponens per omnia
Pastorem egregium, Sequi Christum, mundum istum
Qui pavit egregie Fugit et coelestia
Gregem oberrantium Concupivit et ambivit
A via justitiae. Sobrie mens sobria.
3. Vita justi gloriosa,
Ut moro esset pretiosa
Apud Deum, meruit,
Et qui sibi viluit,

A datore gratiarum
Cum fine miseriarum
Gloriam obtinuit
Et decorem induit.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. In —
derselben Handschrift befindet sich ein Lied auf den Tod des Pierre le
Chantre (f 1197), von dem leider nur eine Strophe vorhanden ist; diese
lautet:
Ecclipsim passus totiens
Mundus dolores iteret,
Praeclarae lucis patiens
Occasum luctum reseret,
Kadiabat Parisius
Fulgens Cantoris radius,
Quem mors videt et invidet.
Dum toti mundo providet,
Dum verbum vitae seminat,
Dum lucet non sub modio,
Sublatus sol de medio
Felicem vitam terminat.
— 173

J54B.

De liinoceiitio Papa III.

1. Pater sanete, Imitaris


dictus Lotharius, patris potentiam,
Quia lotus Quia solus
baptismi gratia, potens es omnia,
Appellaris Et filium
nunc Innoccntius, per sapientiam,
Nomen habeus Qui praeminet
ab innocentia, omniscientia,
Divinitus Pietatis
vocaris tertius, per affluentiam,
Ternarii Septiformis
signant mysteria, praeditus gratia,
Trinitatis Gerens in te
quod sis vicarius. personam tertiam.
2. In numeris A potente
primus respergitur peto praesidium,
Et in fine Ut infirmum
nota binarius, firmet potentia,
Quod binatim A prudente
arcam ingreditur verum consilium.
Animal Illuminet
nulluni immun dius$ nie cum prudentia,
Prae ceteris A benigno
felix ternarius, pium remedium,
Hoc impare Indulgeat
Deus exprimitur, misericordia
Hie numerus Cordis, oris,
Est Dei proprius. operis Vitium.

Cod. Londinen. Egerton. 214. saec. 13 A. —


Cant ms. Petri <!>' Medicia

saec. L3. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. — II hat nur die erste Strophe.
I'>. -

2, 7 fehlt i'ine Silbe; lies Animale, animalum \ erfasser Philippus de Qrevia.

343.
De OttODe IV. Imperatore

1. Rcx et. sacerdos praefait 2. Otho, qui'l ad te perünet,


Christus atroqae gladio, Quae te rapil praesnraptio
Kegnuin in ipso floruil Ce8sa, .iain casus Lraminet,
Conjunctum Bacerdotio, Jana vicina Bubveraio,
Utile dnlci miseuit Quae reprobum exterminet,
Et sab figura latuii in Sanlera eliminet,
llujus jnneturae ratio. i»;i\i,i fiel inonetio,
— 174 —
3. Exclamat Innocentius :

Laedor, quem feci, baculo,


Conversus in rac gladius,
Cujus cingebar capulo.
Vas est collisum tigulo,
Fortior ille vasculo,
Franget ergo fragilius.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laureutian. PL 29. 1.

344.

De Guillelmo Eliensi.

la. Divina Providentia Ib. Quem polo terra providet,


Rectoris in absentia Et terrae polus invidet,
Tuo praesentat, Anglia, Cunctorum, quibus praesidet,
Guilermum patrocinio, Semper metitur exitus.
Rector et auctor gloriac Helias, hie si vivere',
Vim multiformis gratiae Helisaeum eligeret,
Multiformis potcntiae In quo duplo transfuuderet
Declarat exercitio. Suae virtutis Spiritus.

2a. In hora sacri canonis 2b. En sua noster Simeon


Cum soli Deo loquitur, Consummat desideria,
Tot lacrimarum rivulis, Revelat nostrae üdei
Tanto sudore spargitur, Typum rei scientia,
Quod in baptismo duplici Visu carnali fruitur
Renovatur, renascitur, Vera Christi praesentia,
Et ut digne capiti Cujus prece Moysi
Membrum uniatur, Dominus placatur,
Hostiam dum immolat, Pax servatur Israel,
Vivus immolatur. Amalech fugatur.

3a. Post mensam dominicam 3b. Celebrato prandio,


Translatus ad publicam, Quas indulget otio,
Condescendit omnium Breves sunt induciac,
Votis commensalium, Tarn mente quam facie
Plusque dulciloquio Nunc gravi, nunc liilari
Quam ciborum pretio Sic Deo, sie Caesari
Reficit et ferculis Pariter obsequitur,
Alterum, sie singulis Quod utrique redditur
Praestat condimentum. Foenebre talentum.

Cant. de Medicis saec 13. Cod. Laureutian. PI. 29. 1.


ms. Petri —
Das Gedicht William Longchamp Bischof von Ely der während des
feiert , ,

dritten Kreuzzuges Kegent war.


- 175 -
215.
In Fiiniis sancti Alberti Episcupi Leodiensis.

1. Tarmas arment Christicolae, Plagis ubiquc gentium


Devotae Sion tiliae Gentilium
Coetus cicnt coclicolas 25. Percellat persecutio,
Triumphantis militiae, Declinans tarnen obvium
5. Insurgant ignominiae Naufragium
Matris dentis ecclcsiae, Transsilio,
Quae concussa barbarie Quod eminet, ccrtaminum
Languet occiso praeside 30. Et ad portus refugium
Proditoris tyrannide Refugio,
10. Et perfidae Sed cum impendo labio
Gentis mersa discriminc Lactans palpat proditio,
In hac mundi voraginc Decolorata nimio
Mcmbrisquc mutilata 35. Fraudis trador raartyrio
Clamat: vindica, Domine, Consilio,
15. Clamat respersa sanguine Quem satanac satellitum
Natorum et contamine Et velitum
Mortis contaminata ;
Condita feile bctio
Nunquam talis geniminc ](). Praeripuit de medio,
Vitis inebriata, Cujus ut solis radio
20. Licet nie Jerosolymis Et lilio convallium
Accrrimis Leodiura
Pressuris et quam plurimis Praefulsit pontificio.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. L3. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

Allint von Löwen, Bischof von Lüttich, ward 11112 bei Reims ermordet

In Mortem Philipp] Angnsti,

Regia Galliae, 1223.

316.
1 Alabastrum frangitur Dccalvare, tilia,
El lampas exstinguitur, Lugeat ecclesia
Dum Philippus exspirat, Justitiae eultorem,
Oleum effunditur, Lugeal militia,
Bethlehem inungitur, Lugeant el Btudia
Jerusalem respirat, Suae pacis anetorem,
Cometcs praesagium Vultus cujus dispares,
Regni mutans solium Nunc graves, nunc hilares
Mundi Bolem obscurat, Pro tempore faerunt,
Ortus hie excidium Null«.- ei coinpares
Et coma calvitium Karoloi au1 « aesares,
Tuum, Bion, figurat. Omncs ii cet erunt.
— 176 —
3. Gaudet Dionysius
Et mater Parisius
Non invidet honorem,
Jure suum militem
Martyr habet hospitem,
Quem fecerat victorem ;

Augetur in munere
Foenus hoc in funere
Ecclesiae eultori,
Quod regalis dignitas
Et legati sanetitas
Non defuit honori.

Caut.ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —


1, 1Alabaustrum. —2, 11 Karulos. —
Dieselbe Handschrift enthält auch
ein Lied auf den Regierungsantritt Ludwig VIII., leider nur die erste Strophe ;

diese lautet:

Beata nobis gaudia


Keduxit proles regia,
Philippi primogenitus,
Qui patris actis inclitus
Nee laude carens propria,
Post tot laborum taedia,
Post tot felices exitus
Tibi debetur, Gallia;
Regni cujus initia
Tua, Dei tu digitus,
Adspirare dementia
Veni, creator spiritus.

247.

1. mors, quae mordes omnia, 2. De te male conquaeritur
Nulli dignaris parcere, Nee sine causa Gallia,
Nam eunetos sine venia Quae tarn dolenda patitur
Tuo prosternis vulnere, Sui regis dispendia,
Non se palpet plus paupere Dum Philippi praesentia
Dives pro sua gloria, Tua sorte suhtrahitur,
Non te vi vel peeunia Qui si regum deducitur
Possunt reges evadere, In communi victoria,
In omnes pari pondere Mactae virtutis gratia
Tua fertur sententia. Super omnes attollitur.
177

3. Plange, raater occlcsia,


Indue te cilicio,

Qaae sedes in tristitia


Tanto privata filio,
C»?ui suo forti brachio
Te fovit in concordia,
Sed jam luctum in gaudio
Pro bono muta, ratio,
Nam Romae testimonio
Securus est de venia.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laureutian. PI. 29. 1. 2, 2
<* Voce sine causa. —
2, 9 virtutis gratiae.

248.

In Funus Hcnrici II, Angliac Regis.

Anglia, planctus itera 2. Parisius sol patitur


Et ad luctum convertere, Ecclipsim in Britannia,
Duplex damnnm considera Generaliter cernitur ;

Duplici merso sidcrc, dies mundo noxia,


Mors in te saevit aspere dies luctus nuntia,
Nee jam mortis insultui Solem involvens latebris
Facta potens resistere; dies, noctis filia,

Ergo luctus ingredere dies carens venia,


Scmpcr intenta luctui. dies plcna tenebris.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laureutian. PI. 29. i-

Das Vorhandene ist augenscheinlich nur ein Bruchstück des Ganzen.

In Richard um, I Angliae Regem.

349.

Etedit aetaa aurea, Dens regem contulit


Mundua renovatur, Nnliispraeoptatum,
Divea nunc, deprimitar, Terra cornu potulit
Pauper exaltatur, Copiae ditatum,
Onmis suo prineipi Murmur omne pnpuli
Plebs congratulatur, Prorsus est Bedatum,
Nee es! locus sceleri, Plebs suli pace regia
Scelus datur runeri, Gaudet, pax, justiüa
Scandalum fugatur. Sesc osculantur.
i' rev ''s ,
« lanti b! M utel 1. 1 12
— 178 —
Pius, potens, humilis, Gaudeat Pictavia,
Dives et maturus Jam rege ditata,
Aetate, sed docilis Tumescat Norrnannia
Et rerum securus Auro coronata,
Suarum, praeficitur Vasco, Scotus, Britones
Angliae, daturus Obtinent optata,
Rapinis interitum, Sine dolo Cambria
Clero juris aditum, Servit et Hibernia
Locura veritati. Nostrae potestati.

Cod. Oxonien. Kawlinson C 510. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de
Medieis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Cod. Guelfenbyteran.
Heinistadien. 628. saec. 13. C. —
Str. 2 fehlt B. —
2, 9 sese osculatur C.

3, 9 veritatis B. —
4, 5 Scottus A. —
Cfr. Milchsack 175.

350.

1. In occasu sideris Novus haeres Hectoris,


Cadis in moerorem, Primus probitate,
Anglia, prae ceteris Vir maturi pectoris,
Germinans dolorem, Juvenis aetate,
Viduata principe Tibi rex promittitur,
Rerum vices suscipe, Jactura remittitur,
Tui fletus taedium Spe salubris gratiac
Terminet solatiura, Gaudeas militiae
Meta sit dolori, Florem susceptura,
Post hanc tibi vesperani Cujus verbi veritas
Facto laetiori Mente proditura,
Dabit diem prosperam Indefessa largitas
Casu repentino Nescit fatigari,
Novus surgens lucifer Sed cum multa dederit,
Ortu raatutino. Pauca putat dari.

3. Comes comis nuntiat


Parem sibi fore,
Tibi suos sociat
Amor cum timore,
Richardus Pictaviae,
Rex futurus Angliae,
Dignus est imperio,
Plus bonoris regio
Conferens bonori.
Nulla sit de cetero
Natio timori,
Fulgur babens hostibus
Hercules laboris,
Qui refraenat reprobos
Turbine timoris.
— 170 —
Cod. Oxonien. Rawlinson C 510. saec. 13. A. —
Cod. Guelfenbyteran.
Helmstadien. 628 saec. 13. B. —
Cant ms. Petri de Medicis saec. 13 Cod.
Laurentian. PI. 29. 1. C. —
Letzteres hat nur die erste Strophe. Cfr. —
Milchsack 181.

351.

In Obitum Ferdinandi, Regis Legionensis.

1. Sol eclipsim patitur Dum Fernandos, Hispaniae


Ex mortis objeetu, Laus, decus, apex gloriae,
Mundi lux exstinguitur Sol virtutum, fons gratiae,
Solis in defectu, Qui regni seeptrum tenuit,
In coclum sol justitiae Quem nee potestas domuit
Raptus, dura terras deserit. Nee Martis horror terruit,
Orbem nube tristitiae Heu mortis jugo subditur.
Solis occasus operit. Sed mors in mortc moritur,

Dura mors in vitam vertitur,


Dum pro superno bravio,
Imino mutato solio,
In regis regum regia
Stola fulget rex regia.

Cant. ms. Petri de Medieis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
Ferdinand von Leon starb 1188.

:5i.

In Funus Gedefredi, ducis Britanniae.

1. Eclipsim patitur 2. Virtutis fomitem,


Splendor militiae, Fontem irrigoam,
Solis exstinguitur Jam Christi militein
Radios hodie, Mundo residuum.
Lux mundi labitor, Mors rapil comitera,
Dum Hos Britanniae Fit regnum vidoom,
De via mittitor Dom vitae Limitem
In sedom patriae Linquil ambigoum,
R° Mors sortis asperae, R° Mors sortis aspi
Conctis aeqoa, Conctis aeqoa,
non novit parcere. non povil parcere,
12*
— 180

Conics, qui tenuit Morum maturitas


Mundi dominium, Comiti nupscrat,
Qui fortes domuit, Vultus simplicitas
Piis suftragium, Gratiam hauserat,
Fatis occubuit, Dandi serenitas
Ergo solatium Sedem elegerat,
Absit, nam adfuit In eo largitas
Fatale taediuin. Omnibus praeerat.
E Mors sortis asperae. ß Mors sortis asperae,
Cunctis aequa, Cunctis aequa,
non novit parcere. non novit parcere.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. B. Ct'r. —
Milchsack
175. — Das Lied bezieht sich auf Geoffroi, Herzog der Bretagne, gestorben
zu Paris 1186.

353.

In OMtuni Henri ci, Campaniae Comitiis.

la. Omnis in lacrimas Ib. dies funebris,


Uberrimas Quae tenebris
Solvatur oculus Mundum sie induit,
Fundantque paria Orbis deliciae,
Suspiria Föns gratiae
Clerus et populus, Totius aruit,
Par sit dolor, par est causa, Largitate vir serenus,
Mors licenter nimis causa Gratiarum donis plenus,
Nube tristitiae Comes flos comituin,
Terras operuit, Non impar regibus,
Dum nobis rapuit Fatis crudelibus
Solem Campaniae. Exsolvit debitum.

2a. dies lapide 2b. Pax regni moritur,


Nigro notabilis, Sepulto comite
Qua suo flebilis Furens de fomite
Privatur praeside Rancoris oritur
Campania, Discordia,
Lugeat ecclesia Proeliorum Francia
Vidua praesidio, Turbine civilium
Clerus patrocinio, Suis ipsa gladium
Milites stipendiis, Agit in visceribus,
Pauperes suffragiis, Cujus totis urbibus
Francia consilio. Fit pressura gentium.
— 1SI -
3a. si regem puerum 8b. Largitatis corruit
Regeret avunculus, Dulec doraicilium,
Fidus regni bajulus, Gloria Trecensinm,
Taut os motus scelerum Qui donandi tenuit
Non sentiret populus, Solus Privilegium,
Belli hanc sedaret
sitim Largus erat absque pare,
Föns virtutum, qui non aret, Cui datum erat dare
Quo nunc gemens orbis caret, Quasi suum singulare
Comes mundi titulus. Proprieque proprium.
4. Quid, bomo, vanis deditus,
Quod nisi vanum jactitas,
Quid opes, quid nobilitas,
Quid gloria, mundana,
Cujus te torquet ambitus,
Quod vanitatum vanitas
Sit tota sors humana,
Henrici probat exitus.
ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29 1.
Cant. —
Das Lied, welches Sequenzenform einhält, gilt dem Tode Heinrichs des
Freigebigen, Grafen von Champagne, f 1181.

354.
De Obitu Henrici II, Campaniae Comitis et matris ejns.

1. Jerusalem, Jerusalem. Et pio planctu plangimus,


Quae oeeidis et lapidas, gratiosa domina.
Quamdiu gentos perfidas 3. Mira loquor, cecidit
Lactabis, matcr libera; Sol in Oriente,
Contra promissum literae Causa solis coneidit
Regnat haeres adulterae, In hoc oeeidente,
Ridet Agar adultera lilalampas Campaniae,
Legis improperium, Mater Maria gratiae,
Quia risus tidelium In qua tot luminaria
In luctum mundo vertitur, Noctis et umbrae nescia,
Dum lapsu gravi labitur Tot stellae laudis luxerant,
llenricus, baeres liberae. Quod oculi mortalium,

pessima Tantae virtutis radium


2.
In vidua non videianl.
Conditio mortalium,
Dum lacrimantur tilium, 4. Quid est bomo, quod jactitas

Nondum repente lacrima El tjuibus mundo militas?


Resolvit Q08 aberrima Forma, genus, divitiae

Mors, in mocroiis tlumiiia Valenl ad epithaphium.


In lapsu matris labimur. Coipns. quod nutris hodie,
Ad Mariam convertimur, ( ras fiel eibua vermium,
Stella de qua tot lumina Ecce, uostra conditio;
Nostiis s«int i 1 laut Baeculis, \ ide, oe vacel dextera,
Quod virtutum carbuneulis Quia decurso Btadio
Obtusi hob excedimus. Murtciu Bequuntur opera.
— 182 —
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. —
1.

2, 7 In lapsum. — 3, 8 O mater Maria. — 4,4 In epithyphium. — Heinrich


starb 1197, seine Mutter 1198.

355.

De Urbe Turonensi.

la. In ripa Ligeris Ib. Asylum miseris,


Est Martinopolis, Parem apostolis
Urbs orbem temperans, Patronum venerans,
Orbis gemma, Urbs suprema.

2a. Polis est civitas, 2b. Haec polis civitas,


Polis pluralitas, Poleon deitas,
Pubs jucunditas, Cuilibet veritas,
Polis distractio, Magistra, ratio.

3a. Multiplex loci titulus 8b. Patronus, clerus, populus,


Laudis captat praeconium, Ubertas temporalium,
Scd titulorum cumulus Ceres, Liber, fons, hortulus,
Vincit styli officium, Amnes, prata convallium.

4a. Aeris dementia, 4b. Turonis vernantia


Coeli constellatio, Uno quasi gremio
Solis redundantia, Colunt domicilia,
Morum compositio, Exsulat seditio
Largitas et bonestas, Et guerrarum tempestas.

5a. Ergo sicut carbunculus 5b. Gallus, Hispanus, Apulus


Et flosculus Et Graeculus
Turonis micat urbibus Invident Turonensibus
Et sedibus Cum urbibus
Fecunde Profunde.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. 1, 1
Est .Martinopolis. —
5, 1 Ergo sicut Hs.

356.

De caede scholarinm Aurelianensinm.

la. Aurelianis civitas, Ib. Annus, qui prius aureus,


Te replevit iniquitas Factus torrens sanguineus
Novo pollutam scelere, Ex innocentum funere.
— 183 —
2a. Sanctae crucis exaltata 2b, Plange, civitas sanguinuin,
Triumphal] nomine, Indigna crucis titulo,
Passione renovata Pro gravitate criminum
Fuso clcri sanguine Digna crucis patibulo,
Sanctum nomen polluisti, Nomen perdis sanctae crucis,
Occidisti servos Christi, Digna cruce poenae trucis,
Quos servare debuisti
A turbarum turbine. Capitali piaculo.
3a. Urbs beata Parisius, 3b. Studio locus proprius,
In qua si peccet impius, Civis clero propitius,
Ultione redimitur, Ad quam redire cogitür,
Quidquid inique gesserit. Quisqnis ab ea fugerit.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
Bezieht sich auf die Unruhen in Orleans, 1236, in denen an 100 Studenten
den Tod landen.

357.
Laus Palliar.

De rnpta rupecula 2. Pictavorum idolum


Grata rluunt pocula, Non expavit Carolam
Cirrhae propinat Nysa, Et tremit Ludovicum.
Ad Cirrbaeum verticem Damnat eivem subdolum,
Nysa Bacchi calicem Dcsertorem dyscolum,
Küpe mittit excisa; Accusat Savaricum,
Deo sapientiae Dicens, castrum nobile,
Deus placet copiae, Forte, firmum, fertile
Phoebus Bacclm laetatur, Quid potuit timere?
Nihil congruentius, Castrum nulli simile
Quam quod sie Parisius Fecit expugnabile
Parnassium mutatur. Varietas pantherae.

3. Terra Bacchi Francia,


Moysis est Anglia;
Quid.de rupe vinosa
Attiint ad Angliam?
Flnat haec ad Franciam,
Ad hanc rapes aquosa.
Qoidquid ipsa maria
Limitat.it confinia
Magnnm chaos firmatur,
Angliae cervisia
Lyaei laetitia
Franciae snperatur.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. LS. Cod. Laurentian. PI 29 I

('irre propinat nisa. 1, 12 Parnasiutn.


— 184 —
358.
De Calamitatibus Galliae.

Mundus vergens in defectum, Mundus florens diu pace


Casum probans per effectum Jam accensus belli face,
Se fallacem exuit, Gallia praemoritur,
Nam remota fraudis arte Et jam navis mari data
Nos delere vi vel arte, Portu carens desperata
Quod jam patet, adstruit, Procellis concutitur
Et dum bis se applicat, Et confracta turbine
Quod explicit, explicat. Non eset regimine.

Caiit. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. —
2, 7 Et fracta. — Das Stück ist augenscheinlich Fragment.
ANHANG I.
1.

Ave, Marin. Vox ecclesiac.


Föns laetitiae, Haec solvit semia
Virgo pura, pia, Jam Isaiae,
Föns munditiae 15. Reserans ostia
5. Te voce varia Clausae patriae
Sonet sobrie Dans suavia,
Gens laeta sobria. Regem gloriae,
Gaudens varie Qui sola gratia,
Promat ecclesia 20. Plenus gratiae,
10. Laudes Mariac, Factus est bostia,
Sonet in Maria Finis bostiae.

Cant ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23).

II.

Virginis in gremio Nee immerito


Manet lux infinita, Hoste perdito
Nascitur in medio 25. Plus gaudemus solito
Terrae salus et vita. Plausu laudis inclito.
5. Ejus in obsequio Invincibilis traetatur,
Vox patris est audita. Iinpalpabilis palpatnr.
Nam subditur infantiae Jam naturae debitum
Nostrae gigas potentiac 30. confunditur,
Et geminae substantiae. Jam, qui nos devicerat,
10. Nobilitanda, devincitur,
Clariticanda, Jam. quod eral perditum,
Haec dies est amanda, redimitur.
Ilacc dies conlaudanda. 35. Maxima gloria
Haec dies recitanda. Multaquc gratia
15. In qua nobis patent Coclestium, terresl rium
coeli palatia. El (ininium
In qua Christi clarel Aeterno sit auetori,
misericordia, id. <>ui(
proprium
dementia, Per tiliuni
2o. Potentia, l'.t omnium
Unde novantur Nostro medel lau
Et congaudenl omnia. Sanatur el dolori.
— 188 -
Cod. Parisin. (ol. Martialen.) 3549. Baec. 12. —
3, l'Hec Lmmerito. -

3, 4 Plausus. —
5, 9 medet lauguori, falsche Form mit richtigem K;isus;
5 10 Sanatur et dolori, unrichtige Form mit unrichtigem Kasus.
, Zwei von
drei Fehlern liefsen sich durch Umstellung hehehen;
Nostro sanat languori,
Medetur et dolori ;

es bliche dann nur der unrichtige Dativ bei sanare, den der Reim schützt.

III.

Veni, doctor praevie, Corda sana saucia


Spiritus scientiae, 30. Ut pari concordia
Dono cujus gratiae Sonet oris gloria.
Laudes scmant sobriae Fidem da cum opere,
5. Christo regi gloriae, Ne sit vanum credere,

Qui nutu potentiae Ex oliva fidei


Clausas transit hodie 35. Ut fons fluat olei,
Portas matris filiae. Et tui praecipui
Per bunc datus, adveni Mitis ac perpetui
10. Et nos semper praeveni, Amoris vinculo
Sancte sanctis debite, Et pacis osculo
Clemens et paraclite, 40. Adstringe sedulo
Per te fiant cognitae Clerum cum populo,
Veritatis semitae, Ut tandem quaerulo
15.Spes et dator praemii Transacto saeculo
Et veri consilii. Sit in propatulo,
Reple sacro flamine 45. Quod mentis oculo
Congregatos, Domine, Cernunt in speculo
Sub illius nomine, Et in munusculo

20. Qui natus de virgine Torpescat aemulo


Homo fit pro bomine, Vis amoris.
Ut mundum a crimine 50. In eorum pectore,
Mundo mundet sanguine. Dum adhuc in corpore
Tu patri, tu filio Brevi manent tempore,
25. Compar in imperio, Spe metuque famulis
Commune solatium, Alimenta sedulis
Cujus ad auxilium 55. Ignem accende.
Vota pendent omnium,

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

IV.

Beatis nos adbibe Modul an clo cantica


Beans vita coelibe, Fide vocum mellica
Rex coelorum Domine, Tibi benedicamus,
Ut sumnio cum agmine 10 Tibi laudes solvamus,
5. Stolis albis candidi, Dona cantu placido,
Caritate fervidi Throno cujus fulgido
— 189 —
Adstal cum praeconio Annulum cum pallio

Angelorum concio Poenitenti tilio

15. In coelesti solio, 30. Pasto in exsilio


I.audat cum tripudio Parcorum eibario,
Carentem principio, Pascat cum solemnio
Quorum nos collegio Vultus tui visio
Tua miseratio In summo coenobio,
20. Jungat et vestigio 35. Ubi pari gaudio
In codi palatio, Cum laeto consorüo
Ne morae dispendio Effuntlamus vario
Scelerum collectio Carminis indicio
Nostra sit contritio Pia sine termino
25. In arcto judicio, 40. Vota cordis intimi
Scd qui more proprio Ac medullas animi
Donas in convivio Domino.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. Der —
dreistimmige Tonsatz dieses Stückes ist dadurch besonders von Interesse,
dafs, während die zwei oberen Stimmen vorstehenden Text singen, die dritte
Stimme in langen gedehnten Noten nichts singt als die Worte Benedicamus
Domino, wohl eines der frühesten Beispiele eines s. g. festen Tenors.

In salvatoris nomine, Deitati pallium,


Qui sanguine Velatur divinitas
Mundo mundum abluit, 25. Carnis fragilis velo,
Exactoris eruit Jam nova progenies
5. Nos voraginc. Delabitur
Ejus piae El mittitur
Gcnitrici Maria A supremo caelo
Studeamus psallere. 30. Spcciosa facies,
Ergo, virgo virginum, Sed attrita species
10. Culpis pone terminum l'assionis zelo.
Et nos tibi fac placere. Qui pugillo continet
Dum silcrcnt Coelum, terram sustinet,
Et tenerent 35. Expers omnis criminis
Cuncta medium Mittitur
15. In terris silentium, El clauditur
Melliiluus In sinu inatiis virginis.

Sermo tuus, O lilium, praesidium,


Pater, a regalibus 40. Ora natum proprium
.Mundo venit Bedibus Ut tollena reatum
20. o quantum mysterium, Nos revocel ei collocel
Cum carni nupsil deitaa In parte sanctniuin.
El fecil humauitas

Cod. Londinen, Egerton -71. aec. !•'•


Das Lied ist wahrscheinlich
von Philipp <\r •<<\ ia. <
190

VI.
Salve, raater, fons hortorum. 15. Pronos tuis sonis,
Vellus Gedeonis, Lilium
Porta coeli, spes reorum, Convallium,
Thronus Salomonis, Florens rosa,
5. Virga rlorens florem florum, Fragrans sicut lilium.
Quam vis aquilonis 20. Speciosa
Nunquam laedit, unguentorum Virgo, promens filium
Cella plena bonis, Generosa,
Nescia praedonis, Deo prodis genitum,
10. Virgo, scala peccatorum, Lux mundo jocosa,
Per quam Babylonis 25. Pro te Christo
Jugum cessit et laborum Sit laus explosa,
Lexque Pharaonis, Tibi cum mentis
Septem reple donis Dulci prosa.
Cant. ms Petri de Medieis saec, 13. Cod. Laurentiau. PI. 29. 1.

VII.

Ave, virgo regia, Tibi coelestia,


Mater clementiae, Coeli luminaria
Ave, plena gratia. 30. Stupefiunt
Regina gloriae, De tua specie,
5. Genitrix egregia Sol et luna
Prolis eximiae, Cunctaque
Quae sedes in gloria Polorum sidera.
Coelestis patriae, 35. Virgo regens supera.
Regis veri regia Te laudant angeli
10. Mater es et filia, Super aethera.
Castrum pudicitiac Ave, cleri
Stellaque praevia, tutum praesidium
In throno justitiae 40. Pauperisque
Resides, obvia verum subsidium.
15.Agmina militiae Tu es pura
Coelestis omnia lima malitiae
Occurrunt laetitiac Et allatrix gratiae,
Tibique propria 45. Mite refugium
Cantica sympboniae Aegrotantium,
20. Dant multifaria. Stabile solatium,
Tu tantae potentiae, Nobis adsis post obituin.
Tantae victoriae, Post istius saeculi
Formae tarn egregiae 50. Vitae vilis transitum
Mater et filia, Per gratiam.
25. Lux inunditiae non per meritum
Genitrixque pia, Ducas nos ad
Obediunt patrem et filium.
Cod. Monti.s Pessulani H 196. saec. 14. A. — Cod. Bambergen. Ed. IV 6.
saec. 13
/u. B. — 17. Occurrunt militiae B. — 18. Quae tibi praevia B. —
20. Tarn multifaria AB.
— 101 —
VIII.

Gamantare 30. , Laus operis,


Me per solfare, Cordis, oris,
Virgo, dignare Flos decus honoris
llt decantare Coeli thoris.
5. In tuo nomine Pelle, pelle vitia,
Laudes tibique promere 35. Supplicia
Mater da gloriae Saevitia.
In carmine laetitiae. Virtutum dans initia,

Tu quia es Laetitia
10. Mundi spes, Sit atque socia.
Salutis res, 40 .
Maria,
Siniul labe cares, Juva pia,
Coelum habes. Tu nulli gravis,
Eja, mater Domini, Esto pravis
15. Sancti robur auxilii. Sed suavis,
Preces attende miseri 45 Coeli clavis
.

Ac inferi Reserabilis,
Exsilii Placabilis
Et exaudi Et debilis,
20. Ad te clamantes Ut tua natio.
Corde pulsantes, 50 Purgatio,
.

In te lidentes, Assumptio,
Spcm habentes Annuntiatio
Et egentes, Palatiis throni,
"25. Noxam flentes. Hoc est in caclis,
Mentis tenebras 55 Justos locet, quod tu veliSj
.

Tu conteras Simul Johanne debiles


Et scorias. Conjungerc perpetuis
Tu vere mater luininis, Sine zelis.

Cod. Eingelbergen. 314. saec. 14. — 56 . Johannem. — 57. Debilitetur.


Aufschrift: De saneta Maria mutetus.

IX.
Sercna virginum, 15. Mater pia.
Lux plena hominnm, Stella maris
Templum trinitatis, Singularis,
Pnritatis Stella, cujus radius
5. Specialis thalamus, Nubem prosit.
Area novae legis, 20. Quam impressit
Thronus novi regis, Evac culpa prius.
Vollus, quod riga\it, Ifltud nulla Caritas
Qtti nostrum portavil Meroit aul castitas,
10. Saecum nostram Sed simples humilitaa
caraem veatiens. 25. Ancill ae,
Nesciciis () niainillar.
Vinini Dcuni paris, Qaanun venae
Maria, Fluunt plene
- 192 -
Mundo lac et mella. Torrens Babilonis,
30. Gens misella, Dalida Samsonis,
Tollite 50. Hostem, mundum,
Vas fellitum. Vas immundum,
Vas mellitura Bellica,
Bibite, Pacifica,
35. Ecce, lac infantium, Spes reorum,
Ecce, manna mundo pium, Lux coelorum,
Ecce. piae 55. Virgo regia,
Flos Mariae Maria,
Virginis. Caecis via,
40. Scminis Nostra tympanistria,
Abrahae stirps inclita, In boc salo
Balsamus mellita, 60. Nos a malo
Calamus condita, Salva, Stella praevia,
Nardus myrrba trita; Ut concordis
45. pia, Vocis, manus, cordis
Trabunt nos ad varia Plausu laeti trino
Laquei praedonis, 65. Benedicamus Domino.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cant, ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23). ß. —
Cod. Guelfenbyteran. Helmstadien. 628. saec. 13. C. —
2. plena fehlt A. 23. ad —
castitas B. —
36. pium fehlt C; Ecce magna B. —
Cfr. Milchsack 222 sq.

Flos de spina rumpitur. Per cuncta mundi climata


Spina caret Civium
Flos et aret, Consortium
Sed non moritur. 25 Coelestium
5. Vitae florem Laude resolvitur,
Per amorem Oritur
Flos complectitur, Fidelibus
Cujus bacc solatio Dies jubilaei,
Sic reficitur 30. Dabitur
10. In vigore proprio, Amplexibus
Quod non patitur. Mariae quies Dei.
Virgo de Judaea Non ero
Sursum tollitur, De cetero
Testea 35. Jactatus
15. Fit aurea A procella,
Corporea Ecce, maris Stella
Sancitur, Aurem pii filii

Laurea Precibus impraegnat,


Redimitur 40. Quae stellato solio
20. Mater beata Cum filio

Glorificata. Regnat.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1 A. —
Cant. ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23). B. —
Cod. Montis Pessulani H
196 saec. 14. C. —
3. Et flos aret B. 8. haec —
ex solatio B. —
17. Sanctitur B. —
33. Anime ero B.
— 193 —
XL
Maria, 45. Confortativa divina.
Mater Christi, virgo pia, Salve, filia Sion,

Moestorum consolatrix, Da gerale^odion


Pauperum adjutrix Confortando corda
5. Lapsorumque relevatrix, Dyacameron,
Langaentiura curatrix, 50. Quod intulit emplastrum
Nostrae salntis amatrix; Vulneri Tryphon.
Ave, Domina, Apothecaria,
Deitatis cellula, Da electuaria

10. Inter omnes Aegrotantibus


Feminas castissima, 55. Cunctis ob nefaria
Te petimus, oostra Ac unguentorum
Dele peccamina, Aperi cellaria,
Quae es coelo altior, Per sagittas spoliantum
15. Terra latior, Mortem nos inibimus,

Stellis purior, 60. Ni nos inungas,


Abysso profundior. Vulnere peribimus.
Maria, cunctis Summa natio,

Sanctis es sanctior, Nos inungas oleo

20. Omnes virtutes Rosaceo


Omniumque lapidum 65. Ac tua nos inebriet
In te eontinens Potatio.

Atque cunctarum Eja, domina,


Herbaruin lnunge vulnera,
25. Vim retinens. Intirmos visita,
jucunda, 70. Nobis confer tua
Tu es Aaron virgula, Medicamina,
Quae nobis fructum vitae Ut tecum laetemur
Christuni protulit. Tis per precaniina,
30. dulcissima, Virgo Maria.
Dele peccamina,
Reprinie noxia, 75. Ach,
Sensus nbstros visita, Me dignarc te laudare,
Flagita, Digna
35. Ut gaudia Virgo virginum, benigna,
Possideamus coelica Tuo nato nos consigna,

Post carnis exsilium. 80. Ne sis aobia ut praevigna,


Sed crucia pelle maligna.

Eja, Vulf. virgo Maria,


Pyxis apothccae, Codi oatiaria,

40. Mellicatum Christi regia

Cyropum propina 85. Archicancellaria


Confectuin et vina Atque Bummi
Sincibratum, roiitititi> vicaria.

Medicina Vale, pulcbrum lilium,

Dreves, Gantionei et Mutrli. II. LS


— 194 —
Placa tuum filium, Es vere,
90. Ut claraorem Tua me dignitas
Audiat huniilium, Cogit canere.
Ut tecum laetemur virgo, tiorum flos,
Post hoc exsilium, io; Canentes audi nos
Virgo, prudens, ad coelorum Ac diligcntes hos,
95. Dirige nos limina Ne zelantum nobis
Ae venenosa Ingruat chaos.
Terge mortis crimina. Salve, rcgina,
Stella maris, 110 Fove tisque clericos
Lux solaris Et perduc nos
100. Singularis Ad tuum natum.
Trop. ms. Lubicense s. n. saec.
u /i5.

XII.

Associa Nube remota


Tecum in patria 30. Tersa eulpae nota,
Et satia Solvat ut vota
Perenni gloria. Tibi mens devota.
5. Vitae brevis . Tenes lustra,
Peritura Cor illustra,
Praeterit ob. Unda
Figura, Gratiae feeunda.
Umbra levis Lava carnis crimina,
10. Ut pictura Animam illumina,
Interit Holocaustum anima,
Litura. 40. Caro victima
Fides plana, Munda,
Quod mundana Mens lucida
15. Cuncta vana. Sit Candida.
Late patet area Saucte Deo praecare,
Palea, 15. Deum precare,
Nulla grana, Ut hodie
Sors humana Ros et lux gratiae
20. Tamquam lana Mundans instillet,

Teritur a tinea, Lucens scintillet.

Laesae mentis vulnera 50. Eligi,


Sana, Da cum agnis eligi,

Ut a cura Da cum granis colligi,


25. Sit sccura, Da cum justis diligi,

Jugo libera, Via vitae dirigi,

Procura, 55. Alis virtutum erigi,


Luceant sie opera, Eligi.

Cant. ms. Petri de Medicis saec. Io. Cod. Laurentiau. PI. 29. 1.
195

XIII.
Laqueus conteritur Quorum sanguis funditur,
Venautium, Anima difl'unditur,
Dum quaeritur In gaudium ploratus.
Rex omniuin, 20. Rachel in solatium
5. Jesus nasci dignatus, Vertitur, beatus
Frustra rete jacitur, Chorus innocentiuni,
Quod praevidet pennatus, Una vox laetantium
Argenteus rumpitor Efficitur oblatus
Fumus, dum persequitur 25. Deo sacrificium,
10. Herodes rex iratus. Ad gaudia translatus
Quorum pes avellitur Et agui sequitur,
A laquco reatus, Quocunque vertitur.
Vita recurrit aurea, In gloria vestigia,
Puei' nobis est natus, 30. Cujus gratia
15. A quo donati laurea liherati sumus.
Sunt pueri bimatus.
Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. —
Aufschrift: De Innocentibus.
Das Lied ist wahrscheinlich von Philippas de Grevia.

XIV
Agmina militiae Christi hostiae
Coelestis omnia Patent ostia.
Martyris victoriae Sapientum Graeeiae
Occurrunt obvia, 20. Facundiae,
5. Virginis eximiac Sophismatum
Laudant praeconia, Et dogmatum
Rosam patientiae, Argutiae
Pudoris lilia, Silent et studia.
Donum sapientiae, 25. Post haec stadia
10. Legis eloquia. Gaudet regiae.
Virgo regia, Carnis habet spolia
Regis filia, Apex Arabiae,
Christum regem hodie Caro caret carie,
In coeli regia 30. Mens immunditia,
15. Revelata facie Oleum baec gratiae
Videl in gloria. Dat et precum suffragia.
Cant. ms. Petri de Medicis saec 13. Cod. Laurentian. PL 29. 1. A. -
Cod. Londinen. Egerton 274. Baec. 13. B. — Coil. Guelfenbyteran. Hein
Stadien. L099. »aec. L3. C. 24. Silentes et I'.. 32. Dal haec precum I'..

Aufschrift in l>: !>> Bancta Katharina. Verfasser ist wahrscheinlich


Philippus de Grevia.

XV.
De Stephani roseo Banguine Legis obscurae,
Martyrum vernanl primitiae. trradial pagioae
Eliminat pristinae Lux gratiae,
Muliem scripturae, l'.rinit futurae
Patent figüTae 10. Signa, pressurae,
18'
— 196 —
Quod Abel jure Tuos cum virtute
Fracto naturae 35. Ilostes contere,
Fratris obiit aeie. Surge libere
Culpa non est sub caligiue, Pulsa Servitute,
15. Clamat sanguis fusus hodie. Agnum sequere,
Non celatur, 40. Hie rex gloriae,
Quod monstratur, Stolara cursus,
Ulli dubie bravium victoriae
Culpae turpitudine. Hinc pie complectere,
20. Indices Non permittat
Et vindices Deus te suecumbere.
De crimine 45. Nullus Pharisaeus,
Clamant anxiae Nullus Philistaeus,
Sion filiae: Nullus Jebusaeus
25. domina, sede in pulvere, Nullusque Hetheus
Pro filio, Sion, conquaerere. Contra Stepbanum
Querelae planctus 50. Poterant praevalere
Asperae et ploratus Eique nocere;
Audio, Sede ruunt et devicti
30. Voces et loquelae Sunt afflicti,

Mixtae sunt suspirio, Manserunt esurientes


Plauguntur a Rachele. 55. Et sitientes,
Surge, pugna tute, Omnes perierunt.

Cod. Graecen. (ol. Secovien.) 756 aimi 1345. Bezeichnet als „Tropus in
die beati Stephani".

XVI.

Minor natu tilius 15. In amplcxus venerat,


Est gentilis populus Perditus,
Caecus et incredulus, Qui perierat,
Qui recesserat, Ecce, redditus.
5. Qui dissipaverat Saginatus caeditur
Prodigus 20. Vitulus,
Partem quam funiculus Digitis inseritur
naturae dederat ;
Annulus,
Factus indigus Dolet frater aemulus,
10. In desertum fugerat Affligitur
Et porcos paverat, 25. Ex odio,
Poenitens redierat, Suus quod fraterculus
Gaudet pater sedulus, Recipitur
Quia parvulus Cum gaudio patris.

Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de Medicis
saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Das Lied ist gewifs von Philipp
de Grevia; die Aufschrift in A lautet: De filio prodigo.
197 -
XVII.
Homo natus ad laborem Prote natum, morti datum,
Et avis ad volatum, 10. Provocas ad furorem.
Cur sequendo mundi Hörern Vi de latus et cruorem,
Spernis Dei mandatum? Lege zelum et amorem
5. Bonum perdis increatum In plagis, cor ingratum,
Et post hujus vitae statum Christo passo gere morem,
Thesaurizas dolorem? 15. Verte risum in moerorem
Verbum patris iiicarnatum, Et corrige reatum.
Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. — Das Lied ist vermutlich von
Philippas de Grevia.

XVIII.

Anima : 25. Vetitum licitum


Jugi lacrima Putes ad libitum,
Difflue, De via
Dilue Curans, non de patria,
5. Sauciae Da naturae
Sordes conscientiae, 30. Debita eulturae,
Fac tibi tutum Laetos age dies,
Luteum vas, exue lutum, Leves requies
Subitus Cura, taedium
10. Exitus Sit, quod juvet pium.
Pium ne propositum 35. Lis haec, ratio,
Perimat, Tuo judicio
Meritum Finem subeat.
Redimat Cohibeat
15. Vitae damna perditae. Carnis impetus
Caro: spiritui 40. Judicis metus,
Quid subderis? Expietur anima
Quid tenui Carnis victiina,
Flatu suspenderis? Libere
20. Ad solita Servitutis opere
Revertere, 45. Spe salutis vigeat,
Via trita l'oenitentia
Curritur libere, Gratiae pateat
Stes lege divitum, Patriae via.

Cant. ms. Petri de Medicis saec 18. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

XIX.

Doccas hac die Jesu pie,


Viam patriae, Me d(> smtis vanae
Föns gratiae, S.ilv.is ei liuiiian.i

Bpes veniae, Carnis carcere,


5. Terminus viae, 10. Rege,
— 198

Quem sub lege Cujus abunde


Jubes degere, Effluaut undae,
Sine luce Unde
Tua duce 25. Sint animae
15. Nihil prospere Fide mundae,
Possuni agere, Spe jucundae,
Vitae Da gratiae rore
Des fructum de vite Sancti spiritus amore
Elicere, 30. Proficere,
20. Fecunde Me qui docebit.
Gratiam funde,
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

XX.
Doce nos bodie Sit ut virgo fatua,
Viani prudentiae Vacua
Stabilem, Liquoris
Christi veritas, 25. Et exstineta vasa gerens,
5. Et qui lucem habitas Frustra quaerens
Inaccessibilem, Aditum
Pelle gratia Jam clausa janua.
Splendoris Igitur te vocibus
Noctis taedia, 30. Supplicibus,
10. Remedia Pie rex gloriae,
Moeroris Petimus,
Gentibus Per quem fugimus
Intus gementibus Tenebras erroris,
Tribue, 35. Ad te suspirantibus
15. Tuac gregi pascuae Da spiritum,
Da spiritum timoris, Paraclitum,
Ut te diligat Cujus unctio
Et eligat Vitium arcebit
Arduae 40. Et excluso vitio
20. Vitae semitas, De virtutibus
Ne foris Nos docebit.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

XXI.
Doce nos optime, 10. Vitam distribue,
Vitae fons, salus animae, Sint ut assiduae
Mundo nos adime, Duae manus Liae,
Rex unigenite, Mens Mariae,
5. Vena divite Sint mutuae
Cor imbuc, 15. Plebi tuae,
Os instrue, Perpetuae
Opus restitue Vitae spem tribue,
Manus strenuae. Quae nos docebit.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.
100

XXII.
Mens fidem seminat, Fide, spe maritat,
Fides spem germinat, Miscet harmonias,
Caritas oxterminat Parit varias
Metnm et eliininat. Melodias.
5. Gönnen fit de semine, 25. Caritas est bonum,
Florem germen propinat, Quod mentem justificat
Fructum rlos propaginat, Per gratias,
Virtus fit hoc online: Verae lucis donum,
Fides spei, Quod tenebras purificat.
10. Spes est ei 30. Hanc sitias,
Radix et initium, Vanas scias
Quae sola major omniuin ,
Linguas, prophetias,
Extrema ligans medium, Rerum copias,
Quae vitium Hanc ni capias,
15. Declinat, odium 35. Hanc ni sapias ;

Vitat, Vias devias


Nos invitat Per hanc fugias,
Cursus ad Stadium, Arbor fias,

Vitae bravium, Ut bonum parias


20. Mentem ditat, 40. Fructum in odorem.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. A. —
Cant. ms. Toletanum saec. 13. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23j B. 21. —
Fides B. —
26. Mentem quod.

XXIII.
Homo quo vigeas Speciose
Vi de, Valeas,
Dei Virtuti,
Fidei 25. Salut
5. Adhaereas, Omnium studeas,
In spe gaudeas >«'oxias
Et in fide Delicias
Intus ardcas, Detesteris,
Foris luceas, 30. Opera
10. Tui'turis retorqueas Considera
Os ad aBellas, Qnae si non feceris,
Docens ita Damnaberis,
Verbo, vita, 11 ic in via
Oris vomere 35. Milita
15. De cordibus fidel ium Gratiae
Evellas loliom, Et praemia
I/ilium Cogita
Insere Patriae,
Rosae, 40. El sie tuuni
20. Ut alitiui Cor in perpeluum
Per hoc corripere Gaudobit.
('.int. ms. Petri de Medicis Baec. 13, Cod. Laurentian PI. 29. 1. A.
Cant. ms. Toletanum Baec. 13 13. Cod. Matriten, Tolet, 930 [33 23j B
— 200 —
XXIV.
Veste nuptiali In sede speciali,
Splendore figurali, Caveas,
Non tarn corporali 10. Ut habeas
Quam habitu mentali In habitu te tali,
5. Nuptias introeas, Quod non exeas
Sic fulgeas, De domo
Ut sedeas pulsus regali.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29.

XXV.
Frater, jam prospicias, Ut non corrumpare.
Ut abjicias Si res vis servare,
Has delicias, • 20. In causas non impias
Quae te varias Debes erogare,
5. Trahunt ad ineptias. Nam te dispensare,
Frater, ne lascivias Non luxuriare
Ob divitias Vult, qui affluentias
Immo recordare, 25. Rerum seit donare.
Christus inops anxias Frater, sane praescias,
10. Quot tulit angustias Istas opum copias
Et memento quare. Christus multis sole', dare
Res si resignare Ad experientias ;

Nondum velis proprias, 30. Ergo si sufficias,


Caute contemplare, Ut per hoc proficias,
15. Ut ad immunditias Igitur ineipias
Rebus non utare, Fratrum supportare
Discas abundare, Miserias.

Cant. ms. Toletan. saec. 13 /u. Cod. Matriten. Tolet. 930 (33—23). A —
Cant. ms. Petri de Medicis saec 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. -- 4.
Quo te. —7. Ob delicias A. —
10. tulerit B. —
26. sane pretias B.

XXVI.
In omni fratre tuo Odii sermonibus,
Non habeas fiduciam, Nullo modo credas te talibus,
Quoniam Quia mors est
Livor est in pluribus in linguae manibus,
5. Dolum acuentibus 15. Vestiti sunt enim duplieibus,
Ut novaculum, Pace foris et intus fraudibus,
Servient ad oculum In oecultis adstant divitibus,
Et s'ub verbis dulcibus Ut noceant nugis fallacibus.
Tuis ponent gressibus A fructibus
10. Offendiculum. 20. Et non vestibus
Linguae solvunt jaculum Chaym tribus
— 201 —
Notae sunt honiinibus. Per quos patet omnibus
Ut caveaa 30. Lucidius,
Tibi, Joseph, habeas, Nulluni erit gravius,
25. Ne doleas, Periculum
In speculum >uam in falsis fratribus
(v

Jndae fallax osculum, Per saeculum.


Remum, Romuluin,
Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13. A. Cod. Montis Pessulani II
196 Baec. 14. ]{. —
Das Lied ist wahrscheinlich von Philippua de Grevia.

XXVII.
Velut stellae iirmamenti 20. Reos solvunt
Fulgent sacra praelatorum, clave prudentiae
Bases sacri fundamenti, Ad praemia
Föns virtutum, via morum, Non nectunt
5. Decor ornanienti, Retia
Nubes mel stillantes, 25. Nee oculos
Sunt venu fecundantes Ad loculos
Terrain, agrum, vineam, Flectunt,
Exstirpantes tineam, Agni niitis eligunt
10. Spinas, lolium, Vestigia,
Inserentes liliuni 30. Ad amoreni dirigunt
In cordibus tidelium, Gregem, vitae pascua,
Grana pura Cum gloria
separant a palea, Lampade non vacua
15. Pro supernis Ad regias
spernunt terrea, 35. Nos dueunt nuptias,
Irradiant Nos per pia
clave scientiae, Sublevant suffragia.
Culpas piant,
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

XXVIII.
Error popularis Praesulum rcpcllitur,
Palani ponitur, Papalardalis
Sedes praesularis Presbyteralis
Facta pupillaris Frans plcna malis
Venditar, 20. Occulitur ;

Dare sub avaris Plebs vivit talis,


Dum Bospeuditur, Praesea est qiulis
El Ares ab aris Qui fastua alis
Dum eliditur, ErigituT.
10 Laeditur 25. A quo fas pervertitur,
Vir raralis, Saporalia
Curialis Doctrinalifl
Ex numiiKi renascitor, Terrain Bapit
Magist ralia El conteritur,
15. Laus a Bcalis 80. Bubttloa cxtollitur,
— 202 -
Praesuli collateralis Committitur,
Asinus eonsulitur, Spiritalis
Uli creditur, 45. Cibus exigitur,
Cardmalis, Qui cum sepultura
35. Vir Latialis Venum traditur.
Donis emitur, Ergo nummis
Exstinguitur llonor impenditur
Lux sacerdotalis 50. Et realis
Et grex oberrans Et vocalis,
40. Offenditur. Et destituitur
Capricorno pastoralis Lex, quam dederat
Honor hodie Dominus.
Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

XXIX.
Hypocritae, pseudopontifices, Artifices, diminuunt
Ecclesiae duri carnifices, Pondera staterae
In crapulis 35 Judiciis opprimunt pauperes,
.

Epulis II i paleae luteres lateres


5. Calices Inficiunt
Geminant, Yias bonas veteres,
In lacrimis O
misera conditio magnatum,
Fruticcs 40 Tot capita phantasmatum
.

Seminant, Obumbrant cineres,


1 0. In cathedris cum Jove fulminant, Triste sabbalum,
Ut judices Pallor climatum
Et vindices In facie
Hypocritae supplices 45 Patet
Et simplices Et macie
15. Nominant, Simplicitas,
Sed duplices, In animo latet
Qui divinant, Duplicitas ;

In sedibus munerant, 50 O veritas,


Ad oculos Quae sub nube lalitas,

20. Loculos O bonitas,


Singulos Possidcat
Ruminant, Timor hypocritas,
Aculeum 55 Ne noccat
,

Felleum Duplex iniquitas,


25. Mel propinant, Duplex falsitas;
Lubriticant, O Caritas,
Fabricant Semitas
Errorum Codices G0. Abditas,
Et facies Vitas
30. Suas exterminant, Debitas
Libidinum, Cognitas
Criminum Doceas et habitas.

Cant. ms. Petri de Medieis saee. 13. Cod. Laureutian. PI. 29. 1.
- 203 —
XXX.
In veritato comperi, Simulata sanctitas,
Quod scelcri Ut Thamar in bivio
Cleri studet unitas, 25. Turba marcens otio
Livor regnat, veritas Totum orbem inficit
5. Datur faneri, Nee deficit
Haeredes Luciferi Nee proficit
Sunt praelati, Data libertati,
Jam clati 30. Castitatem polluit,
Gloria, Caritatem respuit,
10. Membra domat alia Studens parcitati
Capitis insania; Sedet in insidiis
Caeci ducesque caecorum Hominum prae filiis,
Et caecati terrenorum 35. Pauperum ut rapiat
Idolatria, Et linguarum gladiis
15. Quacrunt oinnes propria, Justum ut interficiat ;

Manns patent Non est, qui bonum


Et jam latent Paciat istorum,
Crucis beneficia; 40. Quorum
Luge, Sion filia, Conscientia
20. Fructus urit messium Spelunca latronum.
Ignis in caudis vulpium, Haec vide videns omnia,
Tristes per liypocritas Dcus ultionum.

Cod. Londinen. EgertoD 274. saec. 13. A. —


Cant. ms. Petri de Medieis
saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1. B. —
Cod. Moutis Pessulani II 196
saec. 14. C. —
Cod. Bambergen. Bd. IV f> saec. is /u. D. 10. domant ACD. —
-

13 Excaecati HC. —
17. Sed jam B. —
25. marcet 15; oseio A. '27. Et —
deficit D. —
28. Sed perficit B. —
37 sqq. fehlen B. —
Wahrscheinlich von
Philippus de Grevia.

XXXI.

Venditores labiorum Stantes causis procerorum,


Fleant advocati, Jus pervertunt decretorum,
Qui plus Student praemiorum Sanctas leges anti quorum,
Dandae qnantitati, 15. Nummis obligati,
5. Quam causae qualitati. Duplices probati,
Ad consulta praelalorum Mala fovent perversorum
Multi sunt vocati, Scelus operati,
Sed clecti quorum
pauci, . Qui attendet, oecultorum
Adqaiescal animorum 20. .Iudex Christus nee forum
10. Virtus aequitati ;
Parcal falsitati
Parcunt feritati

Cod. Londinen, Egerton 274. saec 13. Wahrscheinlich i >i Philippus


de Grevia Verfasser des Liedes.
— 204 —
XXXII.

Audi, chorus, organicura Ista, ne praetereas,


Instrumentum musicum, Diligenter caveas.
Modernorum artificum His praehabitis
Documentum mellicum 35. Cantum pertice,

5. Ludentem Doctis digitis


Canere Sonum musicae
Laudabiliter, Neumis placitis.

Docentem Gravis chorus succinat,


Ludere 40. Cui sonorus buccinat,
10. Amabiliter. Choro chorus accinat
Docens breviter, Daphnitico
Leniter, subtiliter, Modo et organico.
Dulciter, habiliter. Nunc acutas moveas,
Scio, persuadeo, 45. Nuuc ad graves redeas
15. Hoc amplectere, Saltu lyrico,
Jubeo, commoneo, Nunc per voces medias
Hoc attendere, Transvolando salias

Menü tigere. Saltu nobili,


Musicae milites, 50. Manu mobili,

20. Te habilites, Delectabili,


Usum exercites, Laudabili,
Artem visites. Cantabili.
Docilem Tali jubilo,
Pectore 55. Mellis aemulo,
25. Te praebeas, Placens populo,
Agilem Qui miratur
Corpore Et laetatur,
Te exhibeas, Tunc cantatur
Follibus pendeas, 60. Et laudatur
30. Bene flatites, Deo sedulo,
Habeas Qui regnat per saecula.

Trop. ms. saec. 13. Cod. Stuttgartien. HB. I Asc. 95.


ANHANG II.

MELODIEEN.
I.

Cant. ins. Petri de Medicts sacc. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

-o— ^—
^S :t=: E=H=trf--f^
«stf
t-1=

Mun-dus vor - gens in de - fcc - tum Ca - sum pro - bans

5— ^— •TT-^r
-f_- = ±H r-t

>•— ^— [ 1- *- »-^ I-
= 1
I— g-#-g.

I 1 = — *
— j—pS —<©— m-ß— $-*-•— * » » m =
,|

per ef - fec - tum Se fal - la - com ex - u - it.

I
= rr- gjEfe^ ,, -: - . , j |

=h=1:
i
-
^=1—
=ö:<_,-• * J g
^ö^^päis = I
— 208 -

:t=t
Nam re
m mo -
I

ta
1

frau-dis
1
—M
:[=S
1

ar
±
E

=^m
te Nos de
t=t:
:zt:

n—
- le - re

|— ^=j=r^3:
H 1 ß-0 -= 3— O— — ;— 3— ^

*J — ^"
^fcH ±=|z=t:
-H i

=p

Ltf=t1l t
,

t=(tÄ
S=-

=ÖÖ?3=tE
vi vel ar te, Quod jam pa - tet, ad - stru - it,

— — •-*-

—J— =— =
#-^ — i
1
—— j i 1
— =t i-w 1

zz«: =tq
==ö= £=£

r= =n= :q=^: -#-^ — #-^ — — i


3=^=:

:t= ^=ir=^i
Et dum his se ap - pli - cat, Quod ex-pli - cit, ex - pli - cat.

:==!=T-
J ?. g,-^ — — rt:
^— ^fc pzj-E— pE—:t== =tt
3
I

zziz^zfcs
— 209 —
II.

Cant. in-. Toletanum saec. 13 Cod. Matriten. Tolet. 930 (33-23;.

-m—ß-
rf^yi^
Mor-te tu mor-ti mor-tem de-dis-ti, Tar-ta-ra for-ti

£=£ *=!
E=£j==^=t=|==l= :|=

Ma - nu fre - eis - ti, Ju - re su - i nie - ri - ti

=1 h—= =1=1 H— -.— S


d=q P=-
=1
=j: i=4=^=h =: —

3=t q=t= :s:


£= :t:
=|=|::
Ne-mo pot-est ni - ti, Er - go tu - i mi - li - ti

— ^— C—
mfS
: £— E I
— [

e£==E :r:

EÖ3=iE5&E —ö=d: = ?Ez==J

:p=j=> IgsipEEg
=r=r= II

Fac mi sc - ri - cor - di - am.

m^ R as-
SS
-f^r
._
r :

i^i
0-0-

p=3 J i = = i -J-'j =
n reret, Cantiones ol Muteti. II. II
210 —
III.

C'ant. ms. Petri de Medicis saec. 13 Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

Ec clip - sim pa ti - tur

§£=*=*=*

zd: " * 3=1—*-£-*_,_*—ffäzzjä


i :K

Spien - dor mi - H ti - ae, So - lis

, Ö=^ :_!_.__. .^

'—m-m-
-d
-J

— *«.
l-H
i— p~#-=^^
1
— I
*
— »-»
-- — ^=ä
»-*-
—& —
"*-»— ——
still gui - tur Ra di - us ho di - e,

^=£ u£=l= F^ft"5--=^3ie?v


:^ttEtX: t=t=l=— 1=:
zip

^ -~-

Lux man
-0
=1=1= t=l=tr=
- di la - bi -
:|£EtE=E^^Ei:»-
tur,
=1=
Dum flos Brit-tan
S
fe t====^=g=? 0-ß—\ 1 F-#— F—

4=5q=l=1==4=^=:
^r=t: i
De vi - a mit - ti - tur In se dem pa - tri - ae,

=4=
mmmwMW€-\FE=£f?ß-&-tttE===3 stzztit
^.—1
211

-0-0.-0
l

=1-.
a^E -J
J
£3 -O-

Moi s sor -tis as - pe-rae

l=|iE
«3 -t

3=F^ 3=3:

Cime - tis ae - qua non no - vit par - ce

CV— es-

— — F — F^—
=d 1
ß-m
F-l— f— ^-- 1~ I— *-»-*— s— ^—
f F ^'•^IfcJ \~ h-
^Eh
! 1 1

tt
\—\

^:- — F^r-ß-f— e=5-


* —

==t= :Ps

-*=£E£ F
9iz^g=:g=£= _ HI
P^^E^ESßß^ESE^H

IV.

Ciiui. ms. Petri de Medicia saec. 18. Cod. Laurentian. PI. 29. l.

3=
:£— ö _,—
4=+= =1=3=
=S=|=t: _.r^ # _ ^_ =tej^-ö
Ut non po - Dam 08 in cae - 1 um, In in -
CM -tum

=t=
;=j J — J~i-
I

^J^F — ' er- _ _'

14
212 —
— 1~
— ö— L- — — •— =t

mit - to te - lum, Qui pro - ten - dunt De - i ze - lum,

=t=}:
:t=t=
: -|-j
h—T~ 3:

tzp: _ 1 \—± td—€3


Post ho - no - ris a - pi - cem Le - gis ser-vant car - ti - cem

—j—^
S=t
=t- =j— 1

M
Et co-lan-tes cu - li - cem Glu - ti - unt ca - me-lum.

==M==J d=t
: -.-o-

Cant. ms. Petri de Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

:j:
=t=z==±=|==i:
---[z:
Ex - sul - tet plebs fi - de - li
Sl ^bg^
- um, ^ Sac-co pas-so
Plane tum ver-tit in gau - di - um, Planctum ver-tit

=t=
~ Ä| ___j_.l_(^i 1 1 1 — T^i _
dis - ci - di - um Ves - ti - vit nos lae - ti - ti

in gau - di - um, Sum - ma Chris-ti vic - to - ri


— 213

VI.

Cant. ms. Petri de Medicis saec P5 Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

Chris -to psal - lat ec - cle - si - a, 1

Mi - tis mi - se - ri - cor - di - a, } Det lau -dem re-


Re - dcm-ta Si - on fi - li - a

:Ä :^z=q=^
^ -J ,» *-J H-| ^s — —
tt -J 1

gi glo - ri - ae, Mi - tis mi - sc - ri - cor - di - a

Ä=
s—Ko
mmmm
Mor-tem de - stru-xit lio - di - e.

VII.

Cant. ms. Tetri de Medicis saec. 13. ,, ^ Cod. Laurentian. PI. 29. 1.

^— ,—- 1— 3=3
1 :ö-J:
ffl

Ve - tus pur - gans fa - ci - nus, \ Do - lo - ris est


Re - sur- rex- it Do-mi-nus, J Rc - sur- rex- it

3~
ter -
:=j-

ni i
iS
- nus Lux
:a
ho
Siil^
— F~^:=^=
- di - er - na,
Do - mi - nus, Sa - Ius ac - ter - na.

VIII.

Cant. ms. Petri (!<• Medicis saec. 13. Cod. Laurentian. PI. 29. I.

(^ ^ — o — ,— — _ , — ^»

Oin - ncs gen tes, plau - di - te,


Re -
n'\ p;is- so paal- 1 i - te, ViC tlls est , i|lll

llyiii-iiiiin De - i) di - ci - te,
214

33 *
nos vi - ce - rat, Re - gi pas - so psal - li - te,

to
:p:=rp=p
£
—— r T:
Pas - sus vi - cit et im - pe - rat.

IX.

Cod. Londinen. Egerton 274 saec. 13.

:
^— © —3 — —q-3— i
'

T —— — i
-< -1
-F -©>— ©> —d 1-

Ve - ni, sanc-te spi - ri - tus, Spes om - ni - um, Et e - mit - te

=^Eig :Jr— - =g^^=p4=1=: :J=z—


B=H:
coe - li - tus, Ve - ni sanc-te spi - ri - tus, Fer-scru-ta - tor


IfüüII^—
in - cli - tus Es cor
z\

- di
zj

- um,
1_
£=£:
Ve -
,_ —
—es —^_ *rpEzsy==:
ni, sanc-te spi - ri - tus,

-j :=i==i=
1

=£ -©5 1
Ä f

Spes om - ni - um, Con - fer lu - men cor - di - bus,

T-
z=^_ Ä
Ve - ni, sanc - te spi - ri - tus.

Cod. Londinen. Egerton 274 saec. 13.

z^zä=dzd:
^sy=öz«
Z}=^:ö:r—
H —J— ^-(— -—*—
-•*• ?-r- : :
j:
= -^£
Cum sit om - nis ca - ro foe - num Et post foe - num
- 21!

— s= — g>j —^— £±
t~^ ~ & — es »^ — ~cä~
— =t
HsY)
i

fi - at coe - num, Ho - mo, quid ex- toi- le - ris?

fr b

Cer-ne, quid es et quid e - ris, Mo-do flos es

3=Q=q5s^=
et ver - te - ris In fa - vil - lam

i =t==J=
_4 — o — •— —-d —1= i
=t ^=a=H:
1

Et in ter-ram re - ver - te-ris; Ter- am i te - ris,

—__ ^ —s i^j_^j_J _o_ö—,^ _—,^___, _q_^_jJ


ter - ram ge - ris, Qui de ter - ra su - nie - ris.

XI.

Cod. Londinen. Egerton 274 saec. 13.

f=£ ^T^Ö — ^3 — "" — er =—


Pa - ter sanc - te, die - tus Lo tlia - ri - us,
Ap - pel -la - ris nunc In - no cen - ti - us,

Qui
No -
-
3=3=& :£:£=
a
inen
lo
ha
-

-
tus
bens
bap
ab
-
(h

tia
in
-

-
=1

mi
no -
gra
cen
:q=-_-^--1?s—
---1 ——

-

-
ti

ti -
-
0)

a,
a:
Ü ;

-j - —= — m — ö-Zt-cr6 —_ = -V«.

nm Di - vi - ni -
:

tue
|-

vo -
_.j—
|~

ca
-P
-
ris
er

ter -
ti

US
~ '

Ter - na - ri - i Big -
nanl ui\ - te n tt,

*) >
ppk:
I i S

Tri - ni -
H-
^
la
!|
1

-
CT — _

tis
1

--- i

j
5
(niud sis
=
_— —
~
vi -
fcs|

ca -
SäB=
ri
3 II
— 216 —
XII.

Cod. Londinen. Egerton 274. saec. 13.

m 3— CS —-9— SS-
Bul-la ful-mi -nan-te,
EU Sub ju - di - ce to - nan-te

— -zd —zd
=t=l —zd — ^
1

=4= ^z^&S=5::
Re - o ap - pel - lan - te, Sen - ten - ti - a ;ra - van - te

- -J —— as— ss— o— *-'— ss-^p— es— äs— ^^F'p^ ss — ss


(fr)

— -^ ~|

Ve - ri - tas sup -pri -mi - tur, Dis -tra -hi - tur et ven - di - tur

— i
— ' —
'

Jus-ti- ti - a pro- stan -te, I - tur et re - cur - ri - tur

fr
— q
(fr) (fr)

-I— sä—
-P P S5 — =-
Ad cu - ri - am nee an te Quid con - se - qui - tur,

_jfr)_ (b) fr

zt
£3= I
Quam ex - u - i - tur qua - dran te.

XIII.

Cod. Londinen. Egerton 274 saec. 13.

2J=±
Quis - quis cor - dis et o cu - li
iü Non sen-tit
~P=
in

_ ss-— — —«^ — i

\ *$r
3=t
se jur gi - a, Non no-vit, qui sint sti - mu - li,

:t
Quae eul - pae se - mi - na - ri - a, Cau - sam ne - seit
217

=1=±=|
:fcslbp —^— gg« — gs — = —
pe - ri - cu - li, Cur a\ - ter - nent con - vi - ci - a,

===*
CSE s: f- S3 _3C5_ J=! _r:_ =3 3±
Cur pro- ca - ces et ae - mu - li Re - pli - cent in

K|Ei=^§^=S=l
se vi - ti

XIV.
Cod. Loudinen. Egerton
^ 274 saec. 13.
(b) _ _
_ip=:jz^z::^^iz^iiicr— p— g—es)_^ — ~j
t>
1
-

§5=t
Vi - ti - a vir - tu - ti - bus Ob - vi - a cum oiu - ni - bus

_00 Jb)__
zzz:r=qz=r:qz=;

r I zrl
I1H
Di - nii - cant, Im - pli - cant se va - ri

XV.
Cod. Parisin. (ol. S. Albini Andegaven.) 8433 saec. 18
(?) b
-g —= s — '—=- -H CS » !

:p
Ho - mo, vi - de guae pro tc \mi - ti or,

— ö—
_—
-es
— —z-z^ss^ziil—
— 3 ss"
b--=— =: = = —
I

c3: '.
=•

Si est do - lor, si - cut quo ein - ci or,

iE =51==: =1=3=
-7f5= >* =4= S
[

Fffi J— g— eag£g— r-^g^g 5 = == ®=


All tc cla - ni", i|uj pro te mo - ri -
or.

I
:
SS_ - = ~- - -3=^=—- = = = -=
Vi - de poe - nas, qui bus af - li -
ci -
or,
— 218 —
r=\-.

iW- Vi - de cla - vos, qui - bus con - fo - di - or,

r===^==^ ^-^—J=^=^^^_======z
Cum sit tan - tus do - lor ex - te - ri or,

~l 1

z=nz
=t

In - te - ri or Plane -tus est gra - vi - or,

Tarn in - gra - tum dum te ex - pe ri

XVI.
Cod. Parisin. (ol. S.
—— —
Albini Andegaven.) 8433 saec. 13.

i—
m=== i
i
i

Mun-dus a mun-di - ti - a, Dic-tus per con-tra - ri - a

::— 3.

Sor-det im - mun-di - ti - a Cri - mi - mim Cres-cit in

ma - li - ti - a, Cul-pa nc - seit ter - mi - mim.

XVI!.
Cod. Parisin. (ol. S. Albini Andegaven.) 8433 saec. 13.

Ho - mo, con - si - de - ra, Qua - lis, quam mi - se - ra


Vi - ta mor - ti - fe - ra Poe - nae pu - er - pe - ra,

=l=J3=i, 3=!—
Sors vi - tae sit mor - ta - lis,
£ Fo-men-tum est
Mors ve - ra, mors vi - ta - lis,
210

do - lo - ris, Sta - di - um vi - tae la - bo - ris;

aie
Pro - mit per o - ne - ra, Sor - det per sce - le - ra
Kai - lit per pros-pe - ra, Tra - hit ad as - pe - ra

Foe - to - ris et squa - lo - ris, Fer - men - tum


Moe - ro - ris et stri - do - ris, Fig - men - tum

fe)=Ä — —,— iS —-3 — _ — ^ |S? t-^I

ffil! JQn
est dul - co - ris, Som-ni - um, ura-bra - va - po - ris; ^
est er - ro - ris, Grau- di -'um bre-vis bo - no-ris;

Mor-det ut vi - pc - ra, Fle - bi - lis vos -


pe - ra

^tt
—s— 1:

AI - go - ris et ar - do - ris.

XVIII.

Grad. ms. Mosburgense anni 1360. Cod. Univ. Monacen. 157.

=1=1=
"vT
As - cen - dit Chris -tus ho - di - e Ad thro lllllll Sil-

ae glo - ri - ae, AI - le - In - ja, :il - le - In -


ja,

ptEä^^S^fes;
——— "•o O" il

l'ii - tiis sc -dena ad dex te ratu.


— 220 —
XIX.
Grad. ms. Porcetense sacc. 12/13. Cod. Darmstadien. 931. add. saec. 14.

Lau-det lae-tus nos-ter coe - tus Vi - ven-tem cum mor-tu-is,

Qui nos e -mit et re-de-mit San-gui-nem per pro-pri-um.

XX.
Grad. ms. Porcetense saec. 12/13. Cod. Darmstadien. 931. add. saec. 14.

:=)=; -j%

:ti—-- j= -S5- T-S-| P:


1

Chri-sti mi - li - tes in - cli ti, Ca - nis fas - ci-

— p— — Q(j — — H 1— V— F^
::=i=1=z=tzzq! — — I
— F^—

is - que ar - ma - ti, Ma-trum su - gen - tes u - be - ra

£=R=^=q:
Sump-sis - tis tri - um pha- - li -
H
a.

XXI.
Cod. Montis Serrati s. n. saec. 15.

->— -—.— -trl-

Scri-be-re pro - po - su-i De con-temp-tu mun-da no,


Ut de - gen- tes sae - cu-li Non mul-cen - tur in - a no,

:}=|=!=ü=!
Jam est ho - ra sur-ge-re A som-no mor-tis va - no.
Ad mor-tem fes - ti - na - mus, Pec-ca - re de - sis - ta - mus.
Inhalts- Üb er sieht.

Realindex.
i.

Cantiones de Tempore.
Seite
De sanetissima Trinitate 11 — 15
De Quadragesima 15 — 24
Planctus Christi morientis 18—20
Dialogus virgrnis cum cruce 20
De clavo Christi 22
In die Palmarum 23
In die Parasceves 23
De Paschate 24—51
De Ascensione 52
In die Pentecostes 52 56
De Corpore Christi 57— 59
De Dedicatione Ecclesiae 59 60

II.

Cantiones de Sanetis.
In l'cstd Oninium Sanctorum 63—64
De saneto Antonio i<|

De saneto Bernhardo 65
\)r saneto Dionysio i>

De saneta Dorothea 6fi

De saneto Francisco I

De saneto Geörgio 69
I >e sanetis Innocentibus 69 70
1 )c saneto Johanne Baptista . - 7o
De saneto Johanne Evangelista 7;!

De sanetis Johanne et Jacobo 7:'.

De saneta Katharina 71
De saneto Leodegario 7f>

De saneta Maria Magdalena 7<1 7'.i

Planctus sanetäe Blariae Magdalenas 79


De saneta Margareta 81
— 222 —
De sancto Nicoiao 82 — 88
De sancto Stephano 88—89
De sancto Theodolo 89
De sancto Thonia Cantuariensi .....,,, . 90

III.

Cantiones Morales.
De Miseria Hominis 93
Quod mundus sit transitorins 94
De eodem argumenta verba Pauli apostoli 95
Quod haec vita spernenda 95 —102
Fortuna quam sit mutabilis 102
Quod iu rebus prosperis non sit gloriandum 104
Exhortatio ad poenitentiam 104 —
107
Ut a peccatis convertamur 107
Lamentatio animae paccata deflentis . 108 — 111
De filio prodigo 112
Lamentatis tilii prodigi 113
De triplici inimico nos infestante 114
Altefcatio cordis et oculi 114
Altercatio animae et corporis 115
Disputatio membronim 116
De pugna vitiorum 118
De necessitate gratiae 119
Qui virtutem sequitur, beatus est 121
Fuga saeeuli beatos nos reddit 122
Utilitas quaedam detractionis 123
Canticum sponsae ex cantico canticorum 123
De sponsa cum sponso quiescente 124
De lide et veritate 124
Quod veritas odium pariat 124
De caritate exsule 125
De Curia Romana 126
De malitia temporum modernorum !27 — 182
De malis monachis 132
De stahilitate 133
De vitiis curialiiun 134
De ornamentis ecclesiae 135
De dignitate sacerdotum 135
Quales debent esse qui volunt praeesse 136
In laudem praesulis 137 — 138
Ad confessionem episcopi. 139
De admonitione praelatorum 140
Planctus Christi de malis praesulibus 141
Lamentatio 142
Contra eos qui pastorali officio male funguntur 142 — 149
De baeresiis 149
De nialo peeuniae 149
Quod jus venale sit 150 — 151
De Simonia 151 — 153
223

Seile

Diogcnis cum Aristippo dialogus 152


Do pugna conti;» luxuriam 154- 158
Muiulus ad liixiiriain hortatur 158
De virtutibus cardinalibus 158
De prole ingenua et adulterina 159
De circumspectione in dandis muneribus 159 -160
De artium conditione 161
l'.xhortatio ad bellum sacrum 161 -164
De excidio Hierosolymae 164- -166
De hello saoro contra Albigenses 166

IV.

Cantiones Variae.
De clavo Christi 169
Planctus Samsonis 169
De saneto Guilelmo bituricensi 171 172
Du [nnocentio paga tertio 173
De Ottone IV. imperatore 17::

De Guilelmo Eliensi episeopo 174


In t'inius saneti Alberti episcopi Leodiensis 175
In mortem Philippi Augusti regis Galliae 175 -176
In fuuus Ilenriei II Angliae regis 177
In Richardum 1 Angliae regem 177 178
In obitum Ferdinandi regis Legionensis 179
In fnnus Godefredi ducis Britanniae 179
In obitum Henrici Campaniae comitis 180
De obitu Ilenriei II Campaniae eomitis et matris ejus 181
De ui'lie Tiironensi 182
I )o caede scholarium Aurelianensium 182
Laus Galliae l-::

De calamitatibus Galliae . IM

Verbal-Indcx.
Seitu Seite
Ad cor tiiiiin revertere .... KU Artium <li»-nitas . . . 161
r
\ deserto veniens ]. >S Ascendit Christus hodic 52
Allhonores ei onera 138 A sinu patris mittitnr . 45
Ad Infantum triumphantum . . (>'.) Associa tecum in patria 194
Ailnlari neBCi I'_'| A solis ortus cardine .
In
Aeterni patris ßlius 24 Audi chorua organicum 204
Agmina militiae 195 Aureliania <-i\itas . . . L82
Alabastrum frangitur ....'. 17ö Ave dulce tu frumentura
Alma dies, iluleis quiea .... 25 Ave Maria fona laetitiae 187
\lio corde gaudeamua 7s Ave purum vaa argenti 76
Anglia planctua itera 177 Ave rerbum inoarnatuin 5g
Aiiima jii^i lacrima 197 Ave irgo regia
\ . . . L90
Ann! favor jubilaei Kiii lieata uobia gaudta . , 176
Aquae vivae dal flutmta .... 61 Beatia noa ndliibe . . I-

Aristippe quamvia sein .... 152 Beatus <|ni aou abiil 121
— 224

Seite s,-it..

Bonuni est confidere 122 Ecee festum egregii 66


Bieves dies hominis 95 Ecee festum nobile 54
Bulla fulminante 126 Ecee jam eelebria 70
Canticum laetitiae 108 Ecee orgium 54
Cantu miro summa laude ... 85 Ecee rex desiderabilis 28
Choro jucundo 32 Ecee sanetorum y.oivhv orgium . 63
Christicola recordare 16 Eeclipsim passus totiens . . . 172
Christi miles Christo 90 Eeclipsim patitur splendor . . . 179
Christi sit nativitas 73 Ego mundi timens naufragiuin . 132
Christo psallat ecclesia .... 43 Eja stematica 33
Christus jam misit inclitum . . 55 Error popularis 201
Christus patris gratiae .... 45 Excuset quae vim intulit . . . 137
Christus vicit resurgendo ... 25 Excutere de pulvere 105
Clavis clavo retunditur .... 169 Exsultemus et laetemur .... 29
Clavus pungens acumine. ... 22 Exsultet haec concio 86
Coelum non animum 133 Exsultet plebs fidelium .... 42
Congratulare et laetare .... 58 Fas et nefas ambulant .... 160
Corde vero ac sincero 26 Fas legis priscae 23
Corusca Sion inclitis 27 Felix dies et grata 27
Costi regis filia 75 Fidelium sonet vox sobria ... 44
Crescens incredulitas 6 Filii calvariae 58
Crimen avaritiae 127 Flere libet ac flere debeo ... 79
Crucifigat omnes 161 Flos de spina rumpitur .... 192
Crux de te volo conqueri ... 20 Föns origo trinitatis 15
Culpae purgator veteris .... 47 Fontis in rivulum 146
Cum animadverterem 109 Forma poenitentium 17
Cum rex Christus gloriae ... 28 Franeigenae radii 66
Cum sit omnis caro foenum . . 95 Fiater jam prospicias 200
Cum sponsa sponsum quaeritat. 123 Frigescente caritatis 151
Cur livet hostis impius ....
124 Fulget Nicolaus 86
Debet se circumspicere ....
159 Gamatare me per solfare . . . 191
Decet vox laetitiae 37 Gaudeat ecclesia 87
Deduc Sion uberrimas 142 Gaude Sion devoto gaudio ... 51
Deo psallat gloriae 89 Gloriosus fervidus 69
De patre principio 37 Gratulemur dies est laetitiae . . 29
De rupta rupecula 183 Haec est dies triumphalis ... 33
Descende coelitus 55 Heu quo progreditur 147
De Stephani roseo sanguine 195 . . Hie Dei plenus gratia 83
Die Christi veritas 125 Hie fulgens virtutibus 84
Die qui gaudes prosperis ... 94 Homo considera qualis .... 93
Dies est laetitiae in domo. 57 . . Homo cur degeneras 99
Dies salutis oritur 47 Homo cur properas 162
Divina Providentia 174 Homo natus ad laborem .... 197
Doceas hac die. ....... 197 Homo quam sit pura 20
Docc nos hodie 198 Homo qui semper moreris ... 98
Doce nos optime 198 Homo quo vigeas 199
Dogmatum falsas species .149 . . Homo vide quae pro te patior . 18
Domum obedientiae 78 Hypocritae pseudopontifices . . 202
Dulces laudes tympano ....SS Ille civis Paterae 83
Duo unum genere 73 In agni convivio 49
Ecee festum heatae 75 In Domino confidite 41
225

Seite Seite

In hac die Dei 38 () t'elix Biturica 171


In mundo degentium 131 Offerat ecclesia 50
In occasu sideris 178 () Jesu admirabilis 30
In omni fratro tuo 200 O labilis sortis lmmanae ... 97
In paschali gaudio 31 O aurula
levis 20
In paupertatis praedio 68 Olim sudor Herculis 155
In rerum prineipio 60 <) Maria matcr Christi .... 193
In ripa Liberia 182 O mens cogita 97
In salvatoris nomine 189 O mira Christi pietas 96
biter membra singula 116 Omnes audiatis 153
Intonent hodie 86 Onines gentes plaudite .... 43
In reritate comperi 203 Omni paene curiae 150
Istc puerulus jacens eunabulo . 82 Omnis in lacrimas 180
Jerusalem, Jerusalem 181 Omnis saltus Libani 59
Jucundare Gallia 65 O mores perditos 124
Laqueus conteritur 195 O mors quae mordes omnia . .176
Latex silice mel petra profluit . 17 O qui fontem gratiae 53
Landet Iaetus noster coetus . . 24 <> quotiens vos volui 19
Laus sit ipsi soli 105 <»rthödoxe plaudite 27
I-eiiiter ex merito 107 Ortus Bummi peracto gaudio . . 88
Licet aeger cum aegrotis . . . 145 i
>vans chorus scholarium ... 76
Locus hie terribilis 6 () varium fortunae lubricum . . 102
Lugent Sion et Judaea .... 165 Fange melos lacrimosum . . . 130
Lumen saneti spiritus 56 Par concentu rogito 68
Luto carens et Iatere 39 Partus semiferos 129
Luxnriant animi 104 Passionis aemuli 47
Marhr fuit Stephanua .... 89 Pater sanete dictus Lotbarius . 178
Mens fidera seminat 199 Praesenti solemnio 64
Minor natu tilius 196 Processit in cajiite 46
Mors vitae propitia 40 Procurans odium 128
Mundi prineeps ejicitur .... 41 Psallat Concors Bymphonia ... 70
Mundus a munditia ...... 144 Pudore femineo 79
Mundus ecelipsim patitur 131 . . . Pulsa noxae scoria 60
Mundus vergens in defectum 184 . . Quia \eiiit Dei donum 144
Nicolae praesulum 88 Quid ultra tibi t'aeere 141
Nicolai praesulis 85 (,)ui passus est pridie 81
Nieolaus pontife* 87 < )ui
(
pro nobis mori non respuit 50
Nirimur in vetitum 106 ( >ui
(
seininant in lacrimis . . ll'.t

Noliilitas animi 181 Qui seininant in loculis .... 152


Nomen a solemnibus 168 ( )ui
t
servare puberem 157
Non carnis est sed Bpiritua . . L12 Quisquis cordia ei oculi .... 114
Non sint vobis eura 99 Qui suli Dione militaa 156
N'on te lusisse pudeal 140 Quo me vert.im nescio ... 1 18
Novum t'estum celebremus ... 77 Quomodo cantabimus 165
Novuin silii texuil :!| Quomodo sunt oculi 142
Novus miles sequitur 90 Quo vadis quo progrederis . , L07
Nulli beneficium 189 Bedil aetaa aurea 177
amor Dens deitas 11 Regi regum omnium 172
< > ( 'hristi milites incliti .... 69 in i »ei vim patitur . . Hl
O crux ave Bpes M 1 1
<
' ; 1 .... 22 R< [< ; 1 . i \ etustate
< t
curas hominum IM LYmnn •' i äs patrati Bceleri -
109
li rei es, ( 'ftnti ei Mutet i II 15
— 226 —
Seite
Rex et sacerdos praefuit . . . .173 Una trium deitas 14
Rex omnipotentiae 41 Unicornis captivatur 36
Rex virtutum cujus virtus . . . 135 Universorum or»io 63
Rimatus omnes curias 134 Ut non ponam os in coelum . . 136
Rubens rosa Jesu pie 15 Vae mundo a scandalis .... 148
Sacerdotes Dei Deum 135 Vaiiitas vanitatum 100
Salve mater fons hortorum . . . 190 Vehemens indignatio 147
Salve pater luminum 14 Velut stellae firmamenti .... 201
Salve pater noininum 13 Venditores labiorum 203
Salve virgo martyr Christi . . 81 Veneris prosperis usa 158
Samson dux fortissime .... 169 Veni creator spiritus 52
Sancto Dei Nicoiao 82 Veni creator spiritus 56
Scribere proposui 100 Veni doctor praevie 188
Scribere proposui 101 Veni redemptor gentium .... 55
Sede Sion in pulvere 164 Veni sancte spiritus 56
Seminavit Graecia 67 Venit Jesus in propria 164
Serena virginum 191 Veris ad imperia 36
Si mundus viveret 149 Veritas aequitas largitas .... 127
Sion gaude duc choreas .... 35 Veritas veritatum 120
Sol eclipsim patitur 179 Veste nuptiali 200
Soli nitorem aequori 138 Vetus purgans facinus 43
Suspirat spiritus 109 Vide quo fastu rumperis .... 159
Temporum memoria 108 Vineam meam plantavi .... 47
Tempus adest gratiae 51 Virginis in gremio 187
Terit Bernhardus terrea ... 65 Virgo Costi filia 73
Tetigit me Dominus 111 Virgo gemma Graeciae .... 73
Transite Sion filiae 49 Vitae perditae me legi 113
Trinae vocis tripudio 148 Vitam duxi jucundam 156
Tu carnem unisti ...
deitati 35 Vitia virtutibus 118
Tunnas arment Christicolae . . 175 Vivere quae tribuit 39
Vocis tripudio 46

Corrigenda.
Seite 25 Zeile 11 v. o. lies dulcis quies statt qui es.

„ 125 No. 181 lies De Caritate exsule statt De Veritate.


„ 191 Zeile 2 v. o. ist vielleicht zu lesen Me per sol fa re.

äfc=€>=^

I'ierer'sche HofbucMruckerei. Stephan Gciliel .t Co. in Altenburg.


O
CO
o
H

rH

O
>

fh . OF MEDIAEVA.
59 QUEEN'S PARK CRESCENT
TORONTO -- 5, CANADA

/ 1 * o 1
'

i

'.
.

• * * * J>
fr . ^

•V *

X—»,^r

.... I

J
• *» „+ -sy>

1 2i H

*a* " .C
v
j.

^
v rvr •

A-

Das könnte Ihnen auch gefallen