1

OTOPLOT KONTROLLU ARAC TASARIMI

Yrd.Do.Dr. Cihan KARAKUZU

brahim KARATA Kasm 2011

indekiler Mikroilemci temel kavramlar ............................................................................................................ 3 Mikroilemci: .................................................................................................................................... 3 Mikrodenetleyiciler ............................................................................................................................ 4 Mikrodenetleyici: .............................................................................................................................. 4 Mikrodenetleyicinin Avantajlar: ...................................................................................................... 4 PIC Mikrodenetleyicileri ...................................................................................................................... 4 PIC mikrodenetleyicilerinin tercih sebepleri .................................................................................... 4 PICin Kullanm iin Gerekli Aamalar ..................................................................................... 5 PIC mikrodenetleyicilerinin zellikleri ....................................................................................... 5 Vss (5) -Vdd (14) ular (Besleme): ........................................................................................... 11 OSC1/CLK IN (16) ve OSC2/CLK OUT (15) (Clock Giri ve klar): ................................ 11 Giri/k Portlar (RA0-RA3 ve RB0-RB7): ........................................................................... 12 Reset Devresi ve ucu (4): ............................................................................................................ 12 MikroC................................................................................................................................................ 12 MikroC derleyicisinin Kullanm .................................................................................................... 12 Proteus ISIS Devre Simulasyon Program .......................................................................................... 14 SS PROGRAM KULLANIMI : ................................................................................................... 14

Mikroilemci temel kavramlar

Mikroilemci: n belleine yazlan program ileterek istenilen klara ynlendiren birimdir. Mikroilemci veya saysal bilgisayarlar temel ksmdan ve bunlara ek olarak baz destek devrelerden oluur. i) ii) iii) CPU Merkezi ilem nitesi Giri / k Bellek

Her bir temel ksm en basitten en karmaa kadar eitlilik gsterir. Giri / k ( Input / Output ): Saysal, analog ve zel fonksiyonlardan oluur. Mikroilemcinin d dnya ile ilikisini salar. Mikroilemciye verilen ve ilemlerden alnan veriler bu hat zerinden salanr. CPU (Central Proccesing Unit Merkezi lem Birimi): Sistemin kalbidir. Bu birim hesaplar yapmak ve verileri idare etmek iin 4, 8 veya 16 bitlik veri formatnda alr. Bir mikroilemcide temelde kullanlan sinyal yolu vardr; a) Veri sinyal yolu: Bu yol, ilemci, bellek ve evre birimleri arasnda veri iletmek iin kullanlr. b) Adres sinyal yolu: Bu yol, ilemcinin program komutlarna ve veri saklama alanlarna eriimi salayan bellek adreslerini, ROM ve RAM belleklerine gndermek iin kullanlr. c) Kontrol sinyal yolu: Bu yol, RAM belleine veri yazld veya ondan veri okunduuna dair bilgi vermek gibi, denetim amalar iin kullanlr. Bu yol ayn zamanda kesmelerin kullanmna olanak tanyan balantlar da ierir. Tipik bir mikroilemci komutunun yrtlmesi her sinyal yolunun da kullanmn gerektirebilir. Bylelikle kullanlan ek devreler artarak maliyet ykselir ve tasarm ok karmak hal alr. lemci ilk olarak komuta, komut adresini adres sinyal yoluna koyarak eriir. kili kodlardan oluan bu adres, buna karlk gelen bellek konumu tarafndan tannr ve bu konum istenen komutu veri yolundan ilemciye gnderir. rnein eer bu komut, verinin ilemciden gnderilmesini ve bir RAM konumunda saklanmasn gerektiriyorsa ilemci, adres sinyal yoluna istenen konumu belirtmek, veri yoluna veriyi iletmek ve kontrol sinyal yoluna da RAMa yazyor olduunu belirtmek iin kullanlr.

Mikrodenetleyiciler Mikrodenetleyici: Bir yazlm olmadan hibir ie yaramayan bir plastik, metal ve temizlenmi kum yndr. Mikrodenetleyiciyi uygulamaya sahiptir. Mikrodenetleyicinin Avantajlar: olduka Mikrodenetleyicilerin mikroilemcilere olan stnlkleri bir sistem yapldnda mikroilemcinin yan sra kontrol eden bir yazlm olduundaysa neredeyse snrsz bir

fazladr. rnein mikroilemcili

hafzalar (RAM, ROM veya EPROM), Giri / k birimi ve buna benzer birok sistem kullanlmaktadr. Bu kark sistemin hem tasarlanmas hem de yapm zordur, ayn zamanda da maliyeti olduka yksektir. Mikrodenetleyicilerde ise bir sistemin altrlabilmesi iin yalnzca bir mikrodenetleyici ve osilatr devresi yeterli gelmektedir. Sistemde gerekli olan n bellek ve Giri / k birimi mikrodenetleyiciler iinde bir yonga halindedir.

PIC Mikrodenetleyicileri PICin kelime anlam Peripheral Interface Controller, evre Arabirimlerini Kontroledici anlamndadr. lk olarak 1994 ylnda 16 bitlik ve 32 bitlik byk ilemcilerin, giri ve klarndaki yk azaltmak ve denetlemek amacyla ok hzl bir zme ihtiya duyulduu iin gelitirilmitir.

PIC mikrodenetleyicilerinin tercih sebepleri a) Lojik uygulamalarnn hzl olmas b) Fiyatnn olduka ucuz olmas c) 8 bitlik mikrodenetleyiciler olmas ve bellek ile veri iin ayr yerleik Buslarn kullanlmas d) Veri ve bellee hzl olarak eriiminin salanmas

e) PICe gre dier mikrodenetleyicilerde bulunmas, PIClerde

veri ve program tayan bir tek bus

ise veri ve bellek iin ayr buslarn olmas nedeniyle PICin

dier mikrodenetleyicilerden iki kat daha hzl olmas f) Herhangi bir ek bellek veya Giri / k eleman gerektirmeden sadece 2 kondansatr ve bir diren ile alabilmeleri g) Yksek frekanslarda alabilme zellii h) Stand-by durumunda ok dk akm ekmesi i) Kesme kapasitesi ve 14 bit komut ileme hafzas Kod sktrma zellii ile ayn anda birok ilem gerekletirebilmesi, PIC

mikrodenetleyicileri eitli zelliklerine gre PIC16C6X, 16C7X, 16C5X gibi gruplara ayrlrlar. PICin Kullanm iin Gerekli Aamalar Giri / k : Mikrodenetleyicinin d dnya ile ilikisini salayan, giri ve k eklinde ayarlanabilen balant pinleridir. Giri / k ounlukla mikrodenetleyicinin iletiim kurmasna, kontrol etmesine veya bilgi okumasna izin verir. Yazlm: Mikrodenetleyicinin almasn ve iletilmesini salayan bilgidir. Baarl bir uygulama iin yazlm hatasz olmaldr. Yazlm C, Pascal veya Assembler gibi eitli dillerde veya ikilik (binary) say sisteminde olarak yazlabilir. Donanm: Mikrodenetleyici, bellek, arabirim bileenleri, g kaynaklar, sinyal dzenleyici devreler, bunlar altrmak ve arabirim grevini stlenmek iin bu cihazlara balanan tm bileenlerdir. Simlatr: PC zerinde alan ve mikrodenetleyicinin iindeki ilemleri simle eden

PROTEUS gibi bir yazlm paketidir. Hangi olaylarn ne zaman meydana geldii biliniyorsa, bir simlator kullanmak tasarmlar test etmek iin kolay bir yol olacaktr. te yandan simlatr, programlar tmyle veya adm adm izleyerek hatalardan arndrma olana da salar. Staj boyunca kullandgmz devre similasyon program Proteus ISIS olmustur. Programlayc: Farkl yazlm dilleri yardmyla PIC in programlanmas iin kullanlan arayzlerdir.Staj boyunca MikroC diliyle programlama yaptk. PIC mikrodenetleyicilerinin zellikleri Gvenirlik: PIC komutlar bellekte ok az yer kaplarlar. Dolaysyla bu komutlar

12 veya 14 bitlik bir program bellek yerine yazlabilirler. Harvard mimarisi teknolojisi kullanlmayan mikrodenetleyicilerde de yazlm, programnn veri ksmna atlama yaparak bu verilerin komut gibi altrlmasn salamaktadr. Buda byk hatalara yol amaktadr. PICler de bu durum engellenmitir. Hz: PIC olduka hzl bir mikrodenetleyicidir. Her bir komut dngs 1 sn dir. rnein 5 milyon komutluk bir programn 20 Mhzlik bir kristale iletilmesi yalnzca 1sn srer.Ayrca RISC mimarisi ilemcisi olmasnn hza etkisi olduka byktr.

Komut Seti: PICin 16C5X ailesinde bir yazlm yapmak iin 33 komuta ihtiya duyulurken 16CXX aralar iin bu say 35tir. PIC tarafndan kullanlan komutlarn hepsi kaydedici temellidir. Komutlar 16C5X ailesinde 12 bit, 16CXX ailesinde ise 14 bit uzunluundadr. PICte CALL, GOTO ve bit test eden BTFSS ve INCFSZ gibi komutlar dnda dier komutlar 1 saykl eker. Belirtilen komutlar ise 2 saykl eker. Statik lem: PIC tamamyla statik bir ilemcidir. Yani saat durdurulduunda da tm kaydedici ieriini korunur. Pratikte bunu tam olarak gerekletirebilmek mmkn deildir. PIC mikrodenetleyicisi program iletilmedii zaman uyuma moduna geerek microdenetleyicinin ok dk akm ekmesini salar. PIC uyuma moduna geirildiinde, saat durur ve PIC uyuma ileminden nce hangi ileminden nce ve hangi durumda olduunu eitli bayraklarla ifade eder (elde bayra, sonu sfr bayra vs.) PIC uyuma modunda 1 Aden kk deerlerde akm eker (stand-by akm). Srme zellii (Src Kapasitesi): PIC yksek bir kt kapasitesine sahiptir. Tek bacaktan 40 mA akm ekebilmekte ve entegre toplam olarak 150 mA akm aktma kapasitesine 2 A kadardr. Seenekler: PIC ailesinde her trl ihtiyalarn karlanaca eitli hz, scaklk, klf, Giri / k hatlar, zamanlama (timer) fonksiyonlar, seri iletiim portlar, A/D ve bellek kapasitesi seenekleri bulunur. ok Ynllk: PIC ok ynl mikrodenetleyicidir ve rnn iinde yer darl sahiptir. Entegrenin 4MHz osilatr frekansnda ektii akm alrken 2mA, stand-by durumunda ise

durumunda birka mantk kapsnn yerini deitirmek iin dk maliyetli bir zm bulunur. Gvenlik: PIC endstride en stnler arasnda yer alan bir kod koruma zelliine sahiptir. Koruma bitinin programlanmasndan itibaren, program belleinin ierii, program kodunun yeniden yaplandrlmasna olanak verecek ekilde okunmaz.

Gelitirme: PIC program gelitirme amacyla programlanabilip tekrar silinebilme zelliine sahiptir (EPROM, EEPROM). Ayn zamanda seri retim amacyla bir kere programlanabilir (OTP) zelliklerine sahip olanlar da vardr. Liste Dosyas: Assembler tarafndan oluturulan ve kaynak dosyadaki tm komutlar,

hexadesimal sistemdeki deerleri ve tasarmcnn yazm olduu yorumlaryla birlikte ieren bir dosyadr. Bir program hatalardan arndrrken aratrlacak en yararl dosya budur. nk bu dosyay izleyerek yazlmlarda neler olup bittiini anlama ans kaynak dosyasndan daha fazladr. Dosya uzants .LSTdir. Dier Dosyalar: Hata dosyas (error file: uzants: .ERR) hatalarn bir listesini ierir ancak bunlarn kayna hakknda hibir bilgi vermez. Uzants .COD olan dosyalar emlatr tarafndan kullanlrlar. Hatalar: Tasarmcnn farknda olmadan yapt hatalardr. Bu hatalar, basit yazlm hatalarndan , yazlm dilinin yanl kullanmna kadar uzanr. Hatalarn ou derleyici tarafndan bulunur ve bir .LST dosyasnda grntlenir. Kalan hatalar bulmak ve dzeltmekte gelitiriciye der.

Mikrodenetleyici ve PIC 16F877A Mikrodenetleyici, bir bilgisayarn temel zelliklerini ieren tek bir silikon klf ierisinde toplanm bir tmdevre olarak dnlebilir. Genel olarak bir mikrodenetleyici, bir mikroilemci ekirdei, program ve veri bellei, giri/k birimleri, saat darbesi reteleri, zamanlayc/sayc birimleri, kesme kontrol birimi, analog-dijital ve dijitalanalog eviriciler, darbe genilik reteci, seri haberleme birimi ve daha zel uygulamalar iin kullanlan dier evresel birimlerden meydana gelmektedir. Mikrodenetleyici temel olarak drt bileenden olumaktadr. Bunlar mikroilemci, bellek, giri/k birimi ve saat darbe retecidir[5]. Mikrodenetleyici Mimari zellikleri Mikroilemci ve mikrodenetleyiciler bellek kullanm asndan Von Neuman ve Harvard; komut ileme asndan ise RISC ve CISC olarak adlandrlan mimariler baz alnarak tasarlanrlar. Program bellei, program alrken kullanlacak kodun sakl tutulduu hafza alandr. Veri bellei, alma esnasnda saklanmas gereken verilerin tutulduu bellek alandr. Von Neuman mimaride, program ve veri bellekleri ayn yapnn iindedir. Harvard mimarisinde ise program ve veri bellekleri ayr yaplar olarak tasarlanmtr. Balangta

Von Neuman mimari yaps kullanlmasna ramen, gnmzde Harvard mimarisi yaygnlk kazanmtr. Karmak komut kmeli bilgisayar anlamna gelen CISC(Complex Instruction Set Computer) mimaride donanmn, her zaman yazlmdan daha hzl alt gerei temel alnmtr. CISC mimarisinde her ilem iin farkl bir komut oluturulmutur. Bu, programlayc asndan daha ksa programlar yazarak sonuca ulamak anlam tasa da karmak donanmsal yaps, mimarinin dezavantaj olmaktadr. Azaltlm komut kmeli bilgisayar anlamna gelen RISC(Reduced Instruction Set Computer) mimaride ise daha basit ve az sayda komutlar kullanarak tmdevre karmakl azalmtr. RISC mimaride kullanlan daha az, basit ve hzl komutlar, uzun, karmak ve daha yava CISC komutlarndan daha verimlidir. PIC16F877A zellikleri Microchip firmasnn retmi olduu PIC16F877A mikrodenetleyicisi, PIC16FXXX ailesinin bir yesidir. Komut ileme asndan RISC mimari, bellek kullanm asndan Harvard mimarisi tercih edilerek tasarlanmtr. Bu mikrodenetleyicinin genel zellikleri izelge 5.1den incelenebilir. izelge 5.1 PIC16F877A genel zellikleri. zellikleri alma hz Program bellei PIC16F877A DC-20 Mhz 8Kx14 words Flash bellek

Veri bellei(RAM) EEPROM veri bellei Giri/k port says Timer/Counter 2x Capture, Compare ve PWM Modlleri Seri evresel Arayz USART/SCI Parallel slave port Analog zellii

368x8 bytes 256x8 bytes 33 Timer0, Timer1, Timer2 16bits, 16 bits, 10 bits SPI(Master mod) ve I2C(Master/Slave) SPI port(senkron seri port) 9 bits adresli 8 bits, harici RD,WR ve CS kontroll 10 bits 8-kanal A/D evirici

Mikrodenetleyicide, 15 farkl olay iin interrupt(kesme) zellii tanmlanmtr. Ayrca 8 katl tasarlanm stack(yn) yaps i ie sekiz alt program arlmasn mmkn klmaktadr. PIC16F877A mikrodenetleyicisinin bellek yaps ayr bloktan oluur. Flash bellek, uzun mrl, fakat mikrodenetleyiciye yazma sresi uzun olan, programn kayt edildii bellektir. Programlarn kulland deikenler iin kullanlan bellek alan ise statik RAM bellektir. RAM bellek, enerji kesildiinde sahip olduu verileri kaybeder. Son bellek blou ise yazlmas ayrca bir programlama teknii gerektiren EEPROM bellektir[4]. Mikrodenetleyicide tm aritmetik ve lojik ilemlerin gerekletirildii kaydediciye akmlatr denilmektedir. PIC16F877A mikrodenetleyicisinde bu grevi W kaydedicisi yapmaktadr. Merkezi ilem birimi tarafndan yrtlecek komutun adresini tutan zel tanml kaydediciye program sayac denir. PIC16F877A Pin Tanmlamalar Mikrodenetleyici 33 adet giri-k pinine sahiptir. 40 pinli PDIP paketi ekil 5.1de grlmektedir.

PIC16F877A 40-pinli PDIP grnm[14].

10

Giri-k pinleri dndaki pinler besleme gerilimi, osilatr, reset(MCLR) gibi mikrodenetleyicinin almas iin gerekli donanma ayrlmtr. PIC16F877A mikrodenetleyicisinin MCLR balants, reset ve programlama anlarn normal almadan ayrmaya yarar. Mikrodenetleyici, bu pinine 5V verildii andan itibaren iindeki program altrma moduna girer. 13V verildiinde iine yeni program yklenmeye hazr hale gelir, topraa balanrsa mikrodenetleyici resetlenir. Vss baca toprak giriidir, Vdd baca 5V besleme giriidir. OSC1 ve OSC2 pinleri mikrodenetleyicinin alma frekansn belirleyen kristal veya RC osilatr balants iin ayrlmtr. PORTA 6 bitslik hem giri hem k zelliine sahip bir porttur. TRISA kaydedicisinde, 1 olarak belirlenen bitlerin karl olan port pinleri giri, 0 olarak belirlenen bitlerin karl olan port pinleri k olarak tanmlanr. PORTA, yeni bir veri gnderilene kadar eski veriyi zerinde tutar. Mikrodenetleyici portlar birka ama iin kullanlabilmektedir. RA4 pini, TMR0 sayacna giri olabilecek ekilde seilebilmektedir. Bu utan, dier PORTA pinlerinden farkl olarak analog giri yaplamamaktadr. Ayrca bu pin, open-drain yapl olmasndan kaynakl k olarak koullamak istenirse, 5-10K arasnda bir diren ile besleme gerilimine pull-up yaplmaldr. Mikrodenetleyici resetlendiinde porta analog girii olarak kurulur. Dijital giri olarak kullanlmak istendiinde ADCON1 kaydedicisinde gerekli deiikliin yaplmas gerekir. PORTA giri olarak seildiinde darya 20mA verebilmekte veya 25mA ieriye akm akmasna olanak salamaktadr. PORTA pinleri, 1A akm ekerken, RA4 pini 5A akm eker. PORTB hem giri hem k zelliine sahip 8 bitslik bir porttur. RB3/PGM, RB6/PGC ve RB7/PGD pinleri programlayc veya devre zerinde hata ayklayc ular olarak da seilebilir. PORTBnin en nemli zellii RB0 kesme girii ve RB4-RB7 arasnda pinlerin deiikliinde oluan kesme durumudur. RB0 kesme girii olarak kurulduunda istee gre, ykselen kenarda veya den kenarda bir kesme retebilmektedir. Portun dier bir zellii ise giri srasnda seenee bal olarak entegre ierisinden pull-up direnci kullanlabilmesidir. Bylece dardan diren balamaya gerek kalmamtr. PORTB k olarak ynlendirildiinde bu direnler kendiliinden iptal olur. PORTB ular programlama ve hata ayklama dndaki amalarda kullanldklar srece PORTAda olduu gibi TTL gerilim seviyelerinde alr. Giri olduunda ektii akm, k olduunda verebilecei akm PORTA ile ayndr. PORTC, mikrodenetleyicinin en ok zelliine sahip olan portudur. Tm giriler schmitttrigger tampona sahiptir. Bunun sebebi, tm pinlerin deiik seri haberleme fonksiyonlarna sahip olmasdr. Seri haberleme, eer TTL devrelerle yaplrsa kararsz blge olduka geni bir blgeyi igal ettii iin yanl veri aktarm daha olasdr. Bu portun TRISC kaydedicisi evresel zelliklerin doru kullanlabilmesi iin dikkatli bir ekilde koullandrlmaldr. PORTD ve PORTE genelde birlikte kullanlan iki porttur. Mikrodenetleyici veri yollaryla 8 bit paralel iletiim iin kullanlr. PORTD, 8 bit veri ve adres yolunu olutururken, PORTE kontrol ular olarak ayrlmtr. Tm giriler, paralel iletiim srasnda TTL seviyelerde, giri-k olarak kullanldnda schmitt-trigger seviyelerde alr. PORTE ayn zamanda PORTA gibi analog giri olarakta seilebilmektedir.

11

ekil 2.1 PIC mikrodenetleyicisinin blok diyagram

Vss (5) -Vdd (14) ular (Besleme): Sink akm gerilim kaynandan k portuna doru akan akma, Source akm ise ise GND (toprak) ucuna doru akan akma denir. PIC16F84 n ektii akm, besleme gerilimine, portlardaki yke ve clock giriine uygulanan saat sinyalinin frekansyna gre deiir. Besleme gerilimi +5 Volt olarak, 5 numaral Vdd ucundan, toprak balantysn ise 14 numaral Vss ucundan girilir. PIC 'e ilk kez enerji verildiinde, meydana gelebilecek gerilim dalgalanmalar nedeniyle oluabilecek arzalar nlemek amac ile, Vdd ile Vss arasyna 0.1f lik bir dekuplaj kondansatr balamakta fayda vardr. OSC1/CLK IN (16) ve OSC2/CLK OUT (15) (Clock Giri ve klar): Clock sinyali, sra gnderilen lojik "1" ve "0" darbelerinden oluur. Bu darbelerin aral, clock sinyalinin frekansn belirler. Bu sinyali retmek iin osilatr devreleri kullanlor. Bu devrelerin en klasii RC devreleridir. Bir RC devresi adndanda anlalaca gibi, bir diren ve kondansatrden oluur. Bu tip osilatrler, zamanlamann ok nemli olmad durumlarda kullanlr. Sinyal retme mant ok basittir. +5 Volt deeri, kondansatr doluma ulaana kadar topraa akmak isteyecektir. Kondansatr dolduu anda gerilim OSC1 giriine akar. Kondansatr tekrar boalr ve ilem baa dner. Bylece kondansatrn dolup boalmasna dayanan peisra bir darbe sinyali retilmi olur.

12

OSC1 ucuna uygulanan bu frekansn drtte biri OSC2 ucundan kar. Bu sinyalle de dier bir eleman srlebilir. Clock sinyalli RC osilatr devrelerinin dsnda kristal kontroll osilatrler yada seramik resonatrler kullanlabilir.

Giri/k Portlar (RA0-RA3 ve RB0-RB7): PIC16F84 te 13 adet giri/k portu vardr. Bunlardan 8 tanesi B portu (RB0-RB7) dier 5 tanesi de A portudur (RA0-RA4). Bu portlar giri veya k iin programlanabilir. Bu portlardan geebilecek sink yada source akmlar bir LED i srmek iin yeterli enerjiyi verecektir. k akmnn az geldii durumlarda ykseltici devreler kullanlabilir. B portunun 8 ucu sanki 50K ohm luk direnlerle Pullup yaplm gibi etki gsterir. Bu port ularndan bir tanesi k olarak ayarlandnda o utaki pullup direnci iptal edilir. Bu ksmlar uygulama srasnda daha rahat kavramak mmkn olacaktr. Reset Devresi ve ucu (4): PIC16F84 e gerilim uygulandnda, programn balang adresinden itibaren almasn salayan bir reset devresi vardr. Terslenmi olan MCLR (4) ucu ile, programn kullanc tarafndan kesilip batan balatlmas salanabilir. Bunun iin MCLR ucuna +5V 'luk gerilim uygulamak gerekir. Bu ilem bir buton ile yaplabilir.

MikroC MikroC derleyicisinin Kullanm

ekil 3: MikroC Derleyicisinde Yeni proje

13

ekil 4: MikroC Derleyicisi New Project Sihirbaz

ekil 5: Kullanlacak Denetleyicinin Seimi

ekil 6:Frekansn Belirlenmesi

14

Proteus ISIS Devre Simulasyon Program Proteus program isis ( ema izim ) ve ares ( bask devre izim ) alt programlar olmak zere iki programdan oluur. siste elektronik devre izim ilemini gerekletirirken, bunun yannda devrenin analizi de yaplabilmektedir. siste izilmi olan bu devre ayn zamanda arese aktarlmak suretiyle izimleri otomatik olarak bask devre izimi gerekletirilir. SS PROGRAM KULLANIMI : sis ilk alta ekil 7 deki isis alma ekran karmza gelir. siste yeni bir ema izmek iin eleman paket yaplarn toplu olarak grmek iin ekil 8de gsterildii gibi P butonuna baslmaldr.

ekil 7 : Pretous Simulasyon AraYz P butonuna baslmak suretiyle alan pencereden kullanacamz eleman zerine gelinerek mause ift tklanmak suretiyle o elemann ismi devices (aygtlar) blmnde grntlenir. Bu ilem devre emasnda kullanlacak olan tm elemanlar iin tekrarlanarak bu pencere kapatlarak alma ekran mensne geilir. Eer eleman ismi biliniyorsa klavyeden P tuuna basmak suretiyle ekil 9da grld gibi istenilen eleman veya elemanlarn ismi yazlarak almalarda kullanlmak zere listeye eklenebilir.

15

ekil 8:Proteus sis Programnda kullanlacak Elemann Seimi