Sie sind auf Seite 1von 2392

The New Testament

in the Mongolian Language

Taken from:
Vertical script Mongolian Bible © by MUV 1989-2003
Contact: muv@mongolbible.com
Adapted to Microsoft Word format
by Luis J. Quirindongo
To view the Online Version, go here:
www.MongolBible.com
Prologue
(by Luis J. Quirindongo)

The New Testament

The New Testament is the second major part of the Bible, the Word of God, which
details the history of God's intervention with mankind. Specifically, the NT focuses on the grace of
God and his love for man expressed through the death and resurrection of his Son Jesus Christ,
and His coming return for His people. The main theme of the NT is that Jesus shed His blood and
dies on the Cross of Calvary to pay for our sins, and that by accepting Him as our Saviour and
Lord of our lives we are saved from the condemnation that our sins deserve.

The New Testament is composed of 27 books and can be divided into four parts. The
first four books, the Gospels, are accounts of the life of Jesus written by His apostles and
disciples, the men who ministered with him during his life. The second is the history of the early
Church, contained in the Book of Acts. The third, ranging from Romans to Jude, outlines Christian
doctrine and the moral and spiritual commandments that Christians should live by. The fourth is
the prophetic part, in the Book of Revelation, which explains the future of our world and Jesus'
Second Coming to establish His kingdom of peace over the entire world.

Version Comments
This version of the New Testament was made based on version 1.2 of the the text
translated by the folks at MUV and posted in their site, MongolBible.com, which, at the time of
compiling the Word version, was last modified on January 23, 2004. Due to the
possible inconvenience of browsing through the entire NT online for habitual readers,
I decided to make a version in Word. I believe this version will be easier for readers
to browse through and easier to print for missionaries and others who want to bring
the Gospel to the nearly 6 million Mongolians living to the north of China. If you print
it, however, please make sure to include the title page with the MUV copyright. (I
have no copyright over this document, I just changed the format)

I hope this document will allow more Mongolians to know the love of the Lord
Jesus Christ and the Word of God. For this reason, the document fromat is optimized
for printing several copies. For those who prefer to study the Word in their computer,
however, browsing is possible through the hyperlinks within the tables of contents.
Since Mongolian script is written vertically from the top left to the bottom right, non-
Mongolian readers may find the format strange, however, it will print properly. For
detailed printing instructions, see the next page.

Printing Instructions
This document is made to allow the user to print the NT book by book or as a whole,
with or without the Tables of Contents. If you want to print a specific book with or without TOC,
the table below will give you the page ranges you need to print. The document is optimized for
double-sided printing, but you can print single side as well, though in that case, you will
sometimes get a blank page before or after the TOC of the book.
.
Book TOC No TOC Book TOC No TOC
Matthew 7-144 9-144 1 Timothy 967-986 969-986
Mark 145-242 147-242 2 Timothy 987-1002 989-1002
Luke 243-396 245-396 Titus 1003-1012 1005-1012
John 397-526 399-526 Philemon 1013-1020 1015-1020
Acts 527-656 529-656 Hebrews 1021-1070 1023-1070
Romans 657-730 659-730 James 1071-1088 1073-1088
1 Corinthians 731-798 733-798 1 Peter 1089-1108 1091-1108
2 Corinthians 799-844 801-844 2 Peter 1109-1122 1111-1122
Galatians 845-872 847-872 1 John 1123-1140 1125-1140
Ephesians 873-898 875-898 2 John 1141-1146 1143-1146
Phillipians 899-918 901-918 3 John 1147-1152 1149-1152
Collosians 919-938 921-938 Jude 1153-1160 1155-1160
1 Thessalonians 939-956 941-956 Revelation 1161-1128 1163-1128
2 Thessalonians 957-966 959-966

Whole NT with title page, prologue, main TOC and contents: 1 - 1230
Whole NT, title page, main TOC and contents (recommended) : 1 and 2 + 5-1230
Whole NT, title and contents only: 1 and 2 + 7-1230
Only contents (ADD MUV COPYRIGHT SOMEWHERE!) 7-1230
TðseqprxXj xxk B

1079 1082 1085 1091


902

ecxtel ( TppNety SeeVceNemqpl


885

) Zpxtk xxk Becxtel


(New Testament Table of Contents)

Zpeeek y Becxtel
867
TðsqprxXj xxk Be
( gpNyej )
843
cxtel ( Tecety )

1052 1063
óqpsxXj xxk Becx Zpeeek y vpzetprr
817
tel eM Becxtel

774
ýxqxIeJ xxk Becx Zpeeek y ( Rxcej )

1034
709
tel RxcetpceM uxqpxj

638

1018
ExýspD pk Becxt iðTM pk Becxtel (

510

970
el TppNety )

383

965
íeqxTxcj xxk Bec IðTM pk Becxtel (

232

957
xtel Tecety )

137

943
ónxeTxXj xxk Bec ZeóU pk Becxtel

925
1
917
xtel ( TppNety ) E¡xyny xxk Becxt
xqpxj
61

qpxj pxj
134
53

qpxj xj

126
47

pxj pxj

117
43

M uxqpxj rreM uxqpxj

112
38

uxqpxj qpxj

107
33

M uxqpxj pxj

102
29

(Back to Table of Contents)


(Gospel of Matthew)

uxqpxj 25 xj

97
M uxqpxj xj
21

90
xqpxj uxqpxj

14

86
M uxqpxj pxj

81
11
M uxqpxj xqpxj

77
9
uxqpxj pxj

73
5
uxqpxj xqpxj

69
3
Exnpcel xj

65
1
WeTãðP xxk Exnpcel
Exyeceqty RpL
WeTãðP xxk Exnpcel
EerP Teuk Bpexl vpyxzebP uqpwpc .
uneeek P Encej Wetel pk Epxrek Zpspk X Bxrrek Spn
rreteeK uqec . Temk P Spnrrel X EerrpqekH yeM
Wpxk . Tenk ExrP uneeek Tecnc Bxk vepqc Zpspk X T
exxqunxqek Epxmqem Encej Tec . Tenk ExrP
TpD Exnpcel pk SptpM TpM Tewtec qek yxaxdek E
xspD uqyesP Rxcek EerrpP Zecej Bxqprrptpeeac
Tewtec qeyec .
ppk cxcepk Temk P Tprpqbxk Bxk Wptpkh veteeetee
1
esek yej Tecxk Eewxtpneeesek Bencej Bc TpD TpD
WpnteeeP BeL terrek Tpcxzeqtpeesek Epaenel ppk u
qpk EapD pk Rxcek geneeK TpM Emspdek EpaxM Zeutel
Epnaxkh Eyepeaxtek X EwrebP yexxeesek X Tewtecq
eyec . Seml tprc ExspD pk íeqxqc Eak ZðnpseqðL tpM
Temk P EpcxzeqekH mxntedek yej Teedeqtk mxqxze
k , RpL Rpwqek , Spnrrel Teqyxeesek uqpk íeqxqc Bxk
TpD SptpM X Renxk Reexnerrpqpeesek uqec , Em
k tpM ExspD pk Weetpqedek Eak Ecxqek ,
uxqpcej .
cxk tpM Epxnpsxzedek BxeM EpxqP yenek , Wpxk ux
m mxwpk Tpxnpqcxtek tpM Epxnpsxzedek Exnpcel
P Eenepk Exncepk Tecek Eeweqtpeesek Eeweqel Zpr
rek yezeqemqyec . Erem Exnpcel ExrP uqyesP Zððxnðc B
xk
Tpxnpqcxtek tpM Epxnpsxzedek Eeuneeeac EerP Wp
xk uxqpcej . uneeek EerP ExspD BxeM Tewbxk Temk
WeTãðP Bxk Exnpcel ExrP yxtk ReM TpM : << Exs
pD ExrP uqyesP Tenpc uneeek Tecnc Bxk mxwpk
Tpyac Teexqunc
2
TpqpekH . Ebek P Tecxk Eewxtpneeesek yej ExqeP
j Zpcek Epxbemqpdek ExrP ( 28,1—20 )
BxnrrpekH . EapD pk Rxcek geneeK TpM Zðnpseq
ðL yej Temk P EpnaxL Eeeesek EerP (21,1—27,66)
Teu . íeqxqc Eak ZðnpseqðL tpM Eptpeesek EerP (
19,1—20,34 )
Tpxnyej . ExspD pk íeqxqc tpM RpL Teqyxeesek Ee
rP ( 4,12—18,35 )
gpnyej . ExspD pk EpcxzeqekH yej Teedeqtk mxqx
zedek ExrP ( 3,13—4,11 )
3
vpzeM . EpcxzeqekH Epxnpsxzecac Zpeeek P Eeb
xl ( 3,1—12 )
Rxcej . ExspD pk EpeeseekH Tpxnpl pk Teedk yej T
emk P Weetpqedek ExrP ( 1,1—2,23 )
Tpyaxqel
vpnxk TeutprreM uxqpxj )
Teu . Erk Tpxnpl pk Temscel yej uneeek P Encej W
etel pk yezeqectem Tpeeec ( vpnxk Tpxnyej ,
Tpxnyej . FeyeJ uqeeP Bxk Eeac vpqueetel pk Tpe
eec ( Eenyek RexwetprreM uxqpxj )
gpnyej . uNeeek P Epnpk P Tpeeec Epxqxcenqel (
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj )
vpzeM . Eenyek vpzeM Eqac Bxk Emncej Tpsxzel (
EenyetprreM uxqpxj )
uxqpxj )
Emncej venxrrpaeqekH , Encej uqpk Exnecetpc Bxk
BeL pk Tpeeec Epxmqedek ( Teu Eak TpqptprreM
Rxcej . Eerrpqek teceJ EncxL Spnrrel --- Tecnc Bxk
Epnpk P Eenepk Exncepk pk Beexj Spntel ,
WeTãðP Bxk Exnpcel
4
WeTãðP Bxk RxcetpceM uxqpxj
ExrP Weresc Bc TpxnpbP , Weresc EerP Eewpk X Tpx
npyec , Eewpk EerP ZpsxXj Bc Tpxnpk , 11 ZpsxXj
ZpãeL X TpxnpbP , ZpãeL EerP Eeeeeãc Bc Tpxnpye
c , Eeeeeãc EerP cðãðíxXj Bc TpxnpbP , 10 cðãðíxXj
TpxnpbP , ZðeepfeýeTJ EerP ZðeepneL X Tpxnpyec ,
ZðeepneL ExrP EpxãxXj Bc TpxnpbP , 9 EpxãxXj ExrP
NðeepyepL EerP EeyxXj Bc TpxnpbP , EeyxXj EerP E
esk Bc TpxnpbP , 8 Eesk EerP ZðeepfeýeTJ c
teðxtJ EerP EpxnxzeD pk cencec Qpcej Spqpwpk X T
5
pxnpbP , 7 Spqpwpk EerP NðeepyepL X Tpxnpyec ,
teðxtJ Eak Exsnðl pk Eenepk Epnprrptpl BxeM yey
xqpk tpM mxntelj Etpc Epqek EpxXj Epqewbxqeyec :
Tpxnpyec . EpyðtJ EerP Zðssc Bc TpxnpbP , 6 Zðssc
ExrP teðxtJ X Tpxnpbpmc .
EerP Feqwpk X TpxnpbP , 5 Feqwpk yej NeeeeU EerP
yepD X TpxnpbP , yepD yej NpxD ExrP EpyðtJ X
ExrP NeL X TpxnpbP , 4 NeL EerP EewxreteU X Tpxn
pbP , EewxreteU EerP vefpk X Tpxnpyec . vefpk
3 Zpxtk yej TewxM vpzeM EerP iðnðD yej ãðMj Bc Tp
xnpbP , iðnðD ExrP cxãnpk X Tpxnpyec . cxãnpk
TpxnpbP , Exseíej EerP ZeóU X Tpxnpyec , ZeóU Eer
P Zpxtk yej Temk P Eeekj TemP Bc Tpxnpbpmc .
2 EeyneeeeL Eak teðxtJ verrek tpM mxntelj Etpc E
pqek EpxXj Epqewbxqeyec . EeyneeeeL EerP Exseíej Bc
EeyneeeeL pk vpxxac EpxXj Bxk EpxMj mxyempk W
pxk uqec .
ExspD E¡nxsTpD uqyesP teðxtJ pk vpxxac EpxXj B
xk EpxMj mxyempk Wpxk , txðxtJ uqyesP
1 ExspD pk EpeeseekH Tpxnpl pk Teedk EerP Eex
6
wP uqec :
ExspD pk EpeeseekH Tpxnpl pk Teedk
RxcetpceM uxqpxj
SerebP yeexqpekH . 20 Exsxpýj Erk WetP utpqcxq
ek Eetelj , Ebek P Eqac Temk P Bemtpkh Exqenek Erk
WenxXj Bc Exqk yeM xxaecek gptprreeeP TpMj Ep
xcec venxk EpnpeK pk uqbpekH yek TeqterrpM TespqpXj c
ewek
uqpeesek Zprrek Wetebpmc . 19 Temk P ceqeqae
dek mxncek Expsxýj ExrP Axceac Sxqprrpk mxwpk Tpqk ,
cetpexyeM Expsxýj QpekH EpnpeK Tpeeteeesek u
qyeaP , EpxyeM Tecek Rxceetk vpyxqrrek SpxresP yeM Bx
nwpspk
7
18 ExspD E¡nxsTpD pk Weetpqedek EpxeVcene
qtk ExrP EexwP uxqpcej : Temk P Ecej WenxXj EerP
ExspD E¡nxsTpD pk Weetpqedek ExrP
mxntelj yesk Eenyek Tpxnyek EpxXj Epqenxbpeep
c.
cxk yeyxqpk tpM Epnprrptpk mxntelj Wpxk Eenye
k Tpxnyek EpxXj , Epnprrptpl Eak E¡nxsTpD pk Weetpqem

17 Erk WetP utpyesP EeyneeeeL Eak teðxtJ mx


ntelj Eenyek Tpxnyek EpxXj , teðxtJ Eak Exsnðl pk
Tenpc WenxXj Eak Tpxnpdek uxqpcej .
EerP Expsxýj ExrP Tenpc WenxXj Bxk EMj uxqpcej
. Tenem mxwpD pk EðnxsTpD cewek Reneqecac ExspD Ex
rP
ExrP EðqxãeM X Tpxnpyec . EðqxãeM ExrP Weãek
X TpxnpbP , Weãek EerP ZeóU X TpxnpbP , 16 ZeóU
EerP ãetpíej xX TpxnpbP , ãetpíej EerP EeíxL X Tp
xnpbP , EeíxL EerP EðqxzptJ X TpxnpbP , 15 EðqxzptJ
EeyxzptJ X TpxnpbP , EeyxzptJ EerP EðqxzeíxL X T
pxnpyec . EðqxzeíxL ExrP EeãpM X TpxnpbP , 14 EeãpM
8
Zðeepzxíxk EerP FðqTxzel X TpxnpbP , FðqTxzel E
xrP ãðnpyeyðl X TpxnpbP , 13 ãðnpyeyðl ExrP
12 yeyxqpk tpM Epnprrptpk mxnpdek EpxXj Ea
k ExspD X Tpxnptelj Etpc Epqek EpxXj Epqewbxqeyec :
EerP Zðeepzxíxk yej Temk P Eeekj TemP ReM X Tp
xnpbpmc .
WeTãðP Bxk RxcetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk vpzetprreM uxqpxj
3 cxnptJ verrek Emk X Sprpsprrepk TptpMj yek ye
axwtek TpxU Epxcec uqyec . uxmc ZðnpseqðL
Eptpk X EpqbP veneeesek Tpqetk , Temkh Wpxnmm
yeM Exneqpcej . >>
Zððxnðc Bxk verrek uqeeP yeM Weetpqedek mxwpk
vewxekH uc ? yxtk Tpnpkh Bpxxj TpM Temk P
Eeexqepetpeeac ReM Tpnpkh Bpxxj Eak Erk Zðnpse
qðL vptekh Exneyec . 2 Tetk Eeserrpnpk : << Tenem
1 cxnptJ verrek P EpxXj , ExspD ExrP ZpxtxXj Bxk
9
yðãeqðcxL tpM Weetpqeyec . cetpk Tpxqcej
Tpnpkh Bpxxj pk Bpaxk
vpzetprreM uxqpxj
Rxcepecedek Epxcec . cepcepk Zpcek mxeVcebxdek
P vpexkh , Expsxýj ExrP Tenpc ExspD cewek Reneqeyec .
vpnxwqeyec . 25 cetelj WenxXj Bc cepcepk Zpcek m
xeVcebxm Eak ExrP Epnxpk Temk Qpcej ZenP TeMj yek
24 Expsxýj ExrP Bemtpk Eak yek Senxcepk , Ebek
P Eqac Bxk Bxrreeesek WetP yeM WenxXj QpekH
cewewpc . >> ( Exwwerxzpl cewecac Bxk Eppeekj E
erP uneeek Tecnc yxtk Qpcej vewtP Eewpc cewedek uqec
.)
c ceneaxqek Tptpqewpc : << 23 Rxcek cepcek Bxnw
pspqebP cepcepk mxeVcebxwpc , Temk P ReMj ExrP Exw
werxzpl
22 EteceM Eeqxyej uxmc Zeutel pk Emsm ExrP Eb
ek P TecetP Wencepk BxeM Tewbxk Eeexqepetpeesek
uqyesP Temk P Eenepk Exncepk Zpcek Rxml cxqxea
k Eak ExrP Eeunewpc . >>
Rxcek mxyemk mxeVcebxwpc , Tk Temk tpM ExspD
10
cewecac ReMj EpxVmtpcec . EpaxM EerP , Tenk ExrP
yerrpqrrek Eeurrenec . EpaxM EerP Temk P Bxnwpsp
qedek ExrP vpyxqrrek SpxresP uxqpcej , 21 Tenk ExrP
WetP Epxmqeyec : << teðxtJ pk EpxMj Expsxýj Ej , E
wxzem Bxk cenexj Epxcec , WenxXj Bc Wpxk cencec uqrr
ek
Yezenqeyec . 11 Tetk ceM TpM ExrP Epnprrepk yxaxe
eek cepcepk yej Ecej WenxXj Bc EerP EpqbP veneyec .
Ewpkh ExrP BeL Eptpnxtpk ceneqtpbP yeexqpekH . 1
0 Tetk ReM EerP Tenk Eptpk X venerrepk EpxreceM
EpqbP veneeesek Tenk Eptpk EerP yesk Exqenek , ce
pcepk pk Weetpqedek gebeMj mxnaP Exnetelj Tetek P
9 Tetk EteceM Epxcej Bc Sprpsprrepk Eppeapeepc
. Erk EpxXj tpM , Tetk ReM pk Tpnpkh tecxkh
Enxtpcec , Enxk EpqyesP Tenpc Retk tP Wetemqtpce
c , TeceyesP yeJ yesk yenerretek Wpxnmm yxsxP . >>
11
tpM Eppetprrec cebP Benqek Epxmqenpk : << Tk Re
M Teetk EppeaP , Tenk cepcepk X Rxeetk Spneeeqek
Tetk ReM Eak Tenem uzeetP Eptpk Exqenedek TptP T
ec EtpM AeeK X Eeserrprrepk , 8 Tetek X yðãeqðcxL
7 Tececepk cxnptJ ExrP Tpnpkh Bpxxj Eak Wpnxqe
k Exnedek TeteceM Tpxqceaxpk Qpcej Eerrpqbek ,
Exsnðl pk Eenepk X WxrP venxrrpqpk Tebxcewpc .
>>
EeVcej Rxcek Tenxmqecac Teetk WeetpqebP
ZenP Rc vewpeK pk yeekH vptk yxsc Ej ,
6 Zpxtk Bxk Epnpk teceJ yðãeqðcxL Ej
Wencepk Erk WetP Tewtecqek yxaxdek uqec :
5 Tetk venxrrP Epxaxnpk : << ZpxtxXj Bxk yðãeq
ðcxL tpM Weetpqedek yeexekj , EpaxM EerP , TecetP
uc ? >> cewek Eeserrpyec .
RpL pk yeeesc ReM X Terrptek ApeeqerrpqbP , Tetek
Eak : << E¡nxsTpD ExrP vewxekH Weetpqem ZpsP Tec
pk mxwpD AP Tpxysxk usP uqyec . 4 cxnptJ ExrP ux
mc TecxqekH Encxqecac yej Exncepk pk TpwteceJ
WeTãðP xxk vpzetprreM uxqpxj
12
WeTãðP xxk vpzetprreM uxqpxj
tpM mxwpk Tpwxqek vpzeM Respk P TptpneceJ Rxqe
kj mxyempk X uxM Eeqerrpqyec .
P ceneqtpdek EtpM vprrpaeekH Bc Spneeeqek Epqp
eesek TpxqpU BxeM Bxek yðãeqðcxL yej EpnaxL pk Epnp
k
16 cxnptJ ExrP Tpxqceaxpk TpM Weceqectedek te
cek Zecetk Eerrpnqek Tpxqceaxpk Eak uzeetP Eptpk
Rxqekj cepcepk X Eeqek Rxtpqeeesek EerP
Bc ceneaxqek Tptpqeeesek Eewpc .
13
P Wencepk pk Eewk yeM ceqemqpdek : << yeJ Zðcx
yðTJ Eak mxyemk Zpcek Terrptek genrrewpc >> cesek Ep
xcej
ZðcxyðTJ TpM Tpterrek EppeaP , 15 cxnptJ X Epxmte
lj Teetk Eewxtpnek Serrpyec . Erk Zeutel EerP Ebek
14 Tecedekh Expsxýj ExrP Tenk Spxrc tecek cepce
pk yej Ecej vpzerrpqk Bc EerP Terrerrpqpk WpntebP
cepcepk X Reecbxk EnxbP , Temk X EeqeeeP yeM Ep
npqtpwpc . >>
AxLj tpM Teetk Eak Zeutprrec cewek BenqxeK uqtelj
, Teetk Eewxtpnetprrec . EpaxM EerP , cxnptJ ExrP Erk
Epxmqeyec : << ustprrec ! cepcepk Zpcek Ecej Tec
ExrP vewtP Terrerrpqpk ZðcxyðTJ TpM TpterrebP , Rewexc

13 Tetek X Eppetpeesek P vpexkh , Ebek P Eqac E


xrP Expsxýj pk Bemtpkh Exqenek Erk WetP
ZðcxyðTJ TpM Tpterreeesek EerP
Tpqk , Tetk EpxceMj BeL BxeM RptpeK Terrek uaeyec
.
12 uneeek EerP Tetek tpM uaeeeP terrek yxtecec
14
cxnptJ Qpcej Eerrpqbetprrec cewek BemtP EpxVmdek
EpxrpntP Teyeneeec , Wxnk Bencej yeqexj pk EtJ Zpc
ek Temk tpM Enmyec .
Tececepk Tenpc gebeMj Spxmtpk Erk cepcepk TpM
WpxnmbP , Enterc Bxk veexnaeeK Zprrek Rececek Eeqtk ,
EpcxzeqekH cxcac Zpeeek RpL Teqyxeesek
gpnyetprreM uxqpxj
cewewpc . >> cesek Epxcej Bc ceneaxqedek Eewpc
.
vptekh Tpeetek Serrpnxsxyec . Emk ExrP Tenpc Tece
tP Wencepk pk : << Tenk ExrP ReãenxD pk mxwpk
BemtP EpxcaP Bxrreunxqeeesek Tpqetk , Tenk ExrP í
eqxqc Epnpkh yeXj Zpcek Teqteqek 23 ReãenxD cewecac
cewedek X Sprpsprrepk Teetk uaeeeP Eak yek Ewxze
bP yeexqpekH . Seml tprc , Ebek Wpxk Expsxýj TpM
15
22 Expsxýj ExrP EeníxqepD Eaxcej cxnptJ pk Zpce
k Serrpnxk X Beqrrewbxqek ZpxteXj Bxk verrek uqyec
uaeyec .
Epxmbpmc . >> 21 Tececepk Expsxýj ExrP cepcepk
Zpcek Ecej Tec ExrP vewtP Terrerrpqpk Exsnðl tecek
Terrek uaetprrec , EpaxM EerP , Erk cepcepk X Eeqe
Xj cewek utpbP yeexeesek mxwpk ExrP Rxceetk
Eexk Epxmqenpk : << 20 ustprrec ! cepcepk Zpcek
Ecej Tec ExrP vewtP Terrerrpqpk Exsnðl pk RptpeK
19 cxnptJ X Epxmdek P vpexkh , ZðcxyðTJ TpM Eb
ek P Eqac ExrP Expsxýj TpM BemtP EpxcaP
ZðcxyðTJ Eak uaek Exnedek ExrP
cepcepk ExrP uxM Eeqeeeteeesek Tpqetk cek P A
P Teexpeeepnel X Esk Sprpspwpc .
Neaðl EerP cepcepk pk Zpcek Tpxqpcej TerrP Teqy
xwpc .
18 NeLj tpM Epnxqek AxneqeeeP Terrpk Tprrpqte
wpc
17 Erk Zeutel EerP TecetP Wencepk ZðnðwxXj Bxk
Epxmqedek TppneceJ WetP Epxcej Bc ceneaxqeyec :
16
WeTãðP xxk vpzetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk gpNyetprreM uxqpxj
Epxcec Wety uxmk c uxM Epeetpqpk gel tpM vezew
pc . 11 yeJ Tk ReM TpM Epsy yeM EpcxzeqekH
Epxcay Axtewpc ! 10 Spxcej xc Wptpk y Epxetpspk T
eceMj Teexby yeexwpc , Seexk EpxMj xxwxD Serrpeey
ceqek Epxcspcec , uNeeek TecNc Exry EteceM Axqer
ry yeM EeyNeeeeL tpM EpxMj cepcepk c Exry uxtpcek
uqyesy Wek y TecetpD Tpqk Sxmk Sxpecem Eak Bee
xqeby mxapNpwpc cewek utptprrec . yeJ Tk ReM TpM
ReM EpxyeNsepk pk Epexqk EebxqqeekH yeM xxek
17
BeseNeyec cetexj Zpcek ceNeaxqetpcec . 9 yxtecec EeyN
eeeeL
Ej ! uNeeek y Sxmqtk Epteeey Epxcec ExNewpc , Tk
ReM Beexqek Axtewpc cewek utpby Eewpc py ? 8 Tk
mxsek FerreNteeepXj , Tenk Exry Tetekh Eexk Epxmq
eNpk : << TerpD pk EteceM vppNety Wprrec Rprrppk
7 Zpeeek Eery Eeqc Epqek ýeNxsxD pk cxk uqpk
SetpcxD pk cxpk ExNeby , EpcxzeqekH mxNtem yeM
Eery Tetk ReM TpM ZpNtek WpxNekh EpcxzeqekH cx
by Epxcmyec .
WpxNek y veyeJ Eak Temk y TeNcetk ExNeqaewpc .
6 Tetk EpxyeNsepk pk Rxml Zpcek WeteNewpc , Zpeeek
ceceMj xxk yel xxeM vprrpqk cxwpc . 5 EeNepk Epqe
k Eery ZðNpseqðL , ZpxtxXj xxk TeyxsceM yej ZpNtek
4 Zpeeek Tewecek Rppspk vpyaesy Ewpspcepk Sp
M uxsk Zpcek uxseqeyec . Tenk Exry AeNaeeeec yej
Ebemc ceceMj Rxcek mxwpk vescxNpwpc !
Ebek y BeL c Ecak Sxqprrpk BeseXj cewek
3 Zpeeek Eery TeNpc ExsxXj xxk ceqedek TeNk m
xwpk Wpxk uqec , Tenk Exry Eexk EpxmqeNpk :
18
Exry Eexk EpxmqeNpk : << cewsxk BeseNetprrec !
EpaxM Eery , txðebek y EpNpk yezeqectem uqyec ! >>
1 TeNk EpxXj , EpcxzeqekH cxcac Zpeeek Eery Zp
txXj xxk mxtecej ExNeby RpL Teqyxyec . 2 Tenk
Temk X veexneqek yeeeenpwpc . >> cewem TerrP E
erP Terrpnxsyec .
veneyec . 17 TerreqtprreM Epeetenrrpc Bxk Weetel E
ak : << Erk uqyesP WxrP veexnetP mxyemk Wpxk , yeJ
ExrP uneeek P vpyxqrrek SpxresP ExrP ZeeK Teeetee
kH WetP Temk P yeXj TeceMj yerrpeeP Bc EpqbP
16 ExspD ExrP EpcxzeqekH mxntecepk Epspk Eak
genaP ExnemXj , Tecnc ExrP ceexneyec . Tenk
mxsel X mxqxzek Eeuyec .
ExeVcxbP yeexekH EerP uneeek P FerrenteqekH Bc y
19
ezeqemqpk yeexekH EpaxM yxqk . >> Tecedekh Zpeeek
EerP
15 Tecetelj ExspD ExrP Temk tpM Eexk venxrrP Ep
xaxnpk : << yeJ TpxM AeeK ExeVcxbP cxspcec ,
Enxwpc ! >>
Tpqk Eexk Epxmqenpk : << yeJ ApeepL Tek Eak Epc
xzeqekH mxntem ZpsP Tec Eetelj , Tk venxk Rewexc
Eak EpcxzeqekH mxntespcec cebP Ferrenteyec . 14
Zpeeek EerP Temk P utpqekH Bc vpyxnerrpqeeP Bxk
13 Tenk EpxXj , ExspD ExrP íeqxqc Eak Zpntek Wp
xnek P veyeJ mxnaP Zpeeek QpekH Bpqrrek Temk
ExspD ExrP EpcxzeqekH mxntedek ExrP
mxwpncej tecek cxwpc . EerreeK vpweepnP Bc EerP
WpxeVcej Bxk gel BxeM Sxterrewpc ! >>
Esk Teecaewpc . 12 Tenk ExrP geM Terrek TeyxmM ye
nxk EewP uteekH Zprrek Teyxmntek EenxqrrebP
Retk Eak vpqk EerrpP Zecej uxqpcej , yeJ Temk tpM
gptpl Feeeec Bc EerP Bpxcecem Benpak uqbP AP
Weetpqecac ExrP vpyxqrrek SpxresP yej gel BxeM Tk
ReM TpM EpcxzeqekH cxbP EpxVmwpc . Tenk ExrP
20
cxdek ExrP Tk ReM Rxceetk cewsxk Beseneyec cetex
j X ExqepecebP Eewpc . cetelj WxrP TeneekH Wpnxqek
WeTãðP xxk gpNyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk TpxnyetpceM uxqpxj
TeedebP Esk uqpwpc . cewek Epxmqeyec ceweyec .
>>
7 ExspD venxrrP tprc : << cetelj ExyeceqtP RpL tp
M yesk AxrP Ebek – AxrP uneeek Zprrek
mxl geM X EerP yxtecec mxM Axqerrpkh cewtpcet
pcec . >>
uxmteceM vewbxqaek Temk X geM BxeM Bxek Tp
stprrec ,
uneeek EerP Eqaxpk Tecek Eexk BenqxeK uqpnpk
21
ZpL Axrc Tpnpeesc Epxspnpk yerrptprrec , EpaxM Ee
rP ExyeceqtP RpL tpM Eexk Epxmqenpk :
P TeceMj Epnpc tpM BpeesprrebP , 6 Temk tpM Eexk
Epxmqenpk : << Tk uqyesP uneeek P mxyemk Wpxk
5 Eetk AxpemM ExrP ExspD X EeVcej Bxk vptekh T
errerrpqpk Exnecepk Temk X Wpxnml pk Epntpk
cewek Epxmqeyec . >>
vpsc Bc Tpxsxcqem yeM EpxqP yenek , uneeek P Ee
exqepetpeesek Spnrrel Epxcej uxnc Bc Tpxsxcqewpc . >
4 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << ExyeceqtP RpL
tpM : < mxwpk P Eewxtpnek EpnpsxeeP EerP vprrpqk
ZpL Axrc EteceM AxqerrP Bc BenqxeK yerrpqrrek vee
eserreeesek upu uqrretprrec ! >>
3 Tenem Teedecac ExrP Epnpeesc Teysxk Temk tpM
Epxmqenpk : << Tk uqyesP uneeek P mxyemk Wpxk
SxwrpD pk Teedeqtk Bc mxqxzeyec . 2 Tpxac vprpeK
vprrpqk Aecenqedekh , ExspD ExrP Epxqpsapmc .
1 TerreqtprreM ExspD ExrP vpyxqrrek Spxrespk P T
errerrpqekH yeM Ebemc ceceMj EpaxbP AxpemM
ExspD pk Teedectedek ExrP
22
TpxnyetpceM uxqpxj
venc mxnpk P íeqxqc Ej !
Zpntek Wpxnek P Tentecej uc
Teqec Bxk mxyecek P TerreP BeL yej
15 ãðuqpk yej ReýTeqc Bxk Epnpk EerP
14 Erk ExrP TecetP Wencepk ExseXj Bxk TppneceJ
WetP Eeexqepeeeel X ceneaxqedek yeexekH uqec :
Ãðuqpk yej ReýTeqc Epnpk tpM uc , íeqxqc RerrpM E
ak Epexneeeek uc uxqpcej .
13 Tenk ExrP ReãenxD TpM yerrpteqqeeesek Epxcec
, venxk íeIðnrxzpL tpM yerrpteqqeyec . Tenk vptk EerP
23
12 ExspD ExrP Zpeeek P Fpnpexj tpM vpnxeeteee
sek X Sprpsprrepk BeL BeexqebP íeqxqc tpM mxnyec .
ExspD ExrP íeqxqc tpM RpL Teqyxeesek EerP
Eesenek mxetpqeyec .
11 Tececepk Eetk AxpemM ExrP Temk Eak Seqpk
EppeaP , uNeeek y Eqac ExrP Exnek Temk X
ceweyec . >>
Spxspcqetpcec – AxrP uneeek terrek Spxspcqetpcec
, geeeak m Temk X Enmk SpxspcqebP uqpwpc . >
10 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << WeecrrpD Ej ,
Beexqetprrec ! ExyeceqtP RpL tpM : < Ebek tpM
Ac WxrP Ewpkh Spxmpetpk WpxnmyesP , yeJ Etece
M uxmk X uxM AxwetpM EpxVmspcec . >>
pk Tpxwek mxnpk yej Tetek P EpxrxM yezeqxeK X Ep
xbemqyec . 9 Eetk AxpemM ExrP Epxmqenpk : << cenye
M
8 vewpeK EapD Tprc Eetk AxpemM ExrP ExspD X
Rxcek EpxetpM Eerrpqekh Terrerrpqpk genaP Epnaxqeexj
WeTãðP xxk TpxnyetpceM uxqpxj
24
WeTãðP xxk TpxnyetpceM uxqpxj
23 ExspD ExrP íeqxqc Bxk gebeM uqrrekh ZeubP ,
Elj gebeM pk SpxLj tpM RpL TeqyxbP , mxwpD
ExspD pk Spnrrel yej Eyepeaxk Ewredek ExrP
ExspD X Terrebpeepc .
TppM Zprrek TxcqebP yeexqpekH . ExspD ExrP Tetek
X Terrpteeesekh , 22 Tetk ExrP Eaxcej Eaecek SeqbP
mxyemk ZeóU yej Zpeeek X EpqbP veneyec . Tetk E
xrP Eaxcej Tec yek vewtP Epecrrpaek TeceMj yek
21 ExspD ExrP yesk Epnpeesc Bewrek Eetelj yek E
25
pxceMj Rxcek Eeekj TemP vpzerrpqk – ãðyðtðJ Bxk
EpxpetpM Bxrrespk P TppM Zprrek vezebP ExspD X T
erreyec .
Epxmqenpk : << ExnebP Rewexc Terretprrec ! yeJ Tk
ReM X mxetptec Bxrrespaxk uqrreXj . >> 20 Tetk
vpzerrpqk TppM vezek BxrresP EeecrebP yeexekH Bc
EpqbP veneyec . 19 ExspD ExrP Tetek tpM
18 ExspD ExrP íeqxqc RerrpM pk mxyecej yeM Ze
uekH terrek Sxwpk yej Temk P TemP EeetnðP
ExspD ExrP Tpxnyek Bxrrespaxk X Terrpteeesek
EerP
P Epnpk ExrP Eptel Epxcec yezeqectewpc ! >> cewe
m uqyec .
17 Tenk EpxXj Eak Ecxqek ExspD ExrP RpL Teqyxe
eP terrek ZenP : << cewsxk Besenetprrec ! txðebek
Tecnc Renek P WetP cenel ceexmqpwpc .
TewP Bxk Rpxcekh Eewxtpneeepc mxwpD X
vpnak cecek cenel X Epxbewpc ,
16 veneecrrpc tpM WpeVcxreeeac mxwpD ExrP
26
vpnwpstk Ebek TeterpD X Teexpeeepnerrpqpwpc !

4 cxqxeak Rxml tecek cewsxcaxpk ceaxrek uzek T


ec Eebec
uneeek P Epnpk P Eenepk Exncepk Wpxk uxqpcej
Tetk !
3 yxterrpqxeK Zprrek Wetenecaxpk ceaxrek uzek
Tec Eebec
uzek P Tpeeec Epxmqedek ExrP
Spnrreyec .
27
FeyeJ ReM EerP Bemk yenerrpk Telj yeM ExrP mxnxz
eqek Serrpyec . 2 ExspD ExrP Tetek X Ecxqek
1 ExspD ExrP Rxcek Zecej uxqpxj mxwpD X Epxbe
cepk Tenpc Eerrpqekh genaP Serrpbpeepc . Temk P
Eerrpqek TeceneceJ EncxL Spnrrel
TeutprreM uxqpxj
ZpxtxXj yej Zpntek Wpxnek P Tentecej Eak uxqpxj u
xqpxj BxeM ExnebP , ExspD X Terrebpeepc .
ExrP Tetk ReM X uxM Ewrek Etecenemqpdek Tpqk u
qec . 25 mxwpD íeqxqc , Eenyek vptk , ZðnpseqðL ,
Telj yeXj Bxk Eyepeaxk tpM Renyectedepk X uxM Te
mk P Tencetk EeyaP Exnek Ewremqpdekh , ExspD
gesxrrpk Bpyeqeexj Eewseeeaxpk Bxfxzeqeyel Axpe
mM Epnpsxeesek yej EpreteeK Eyepeaxk tpM Renyectede
pk ,
EpaxM EerP , TeeteceJ Bxk Serrprreqc Eenepk EqteU
Bpexl pk Eyepeaxk tpM Renyectedepk , Elj Bpexl pk
pk Eyepeaxk X Ewrek BesebP Exqenc uqrreyec . 24 T
emk P EeqteM ApP Spxnxzk tpM ReexteL Teneeeyec ,
X Bxrrek SpnrrebP , txðebek P Epnpk P Exnpcel X Ep
28
ecsxk TeexqunxqebP , Eenepk Exncepk pk EqteU Bpexl
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
uxqpcej .
EpxcaP yeexwpc , EpnxtP Bxk TecetP Wencepk ReM
AP usppk mxwpD pk vppnqel X EewsebP EpxeVcenedek
yezenqek mxcenpqtptpcec , EpaxM EerP , Tecnc Tec
eMj Tk ReM TpM Eqyexj Teqyexj cesxxj Feexj X veterreqek

EqteU pk ExnPj Tec Epxcej yeM Werrpqek mxpecem


uqyesP , Tk ReM ceaxrek uzek Tec Eebec . 12 Tk ReM
11 Tk ReM Rewexc Terreeesek P EpaxMj usppk mx
29
wpD Tk ReM X Tpnpwbxqek , cxeeek vppnqebP ,
Tetk uxmteceM txðebek P Epnpk P Eenepk Exncep
k Wpxk uqpwpc !
10 Ebek uneeek P BenqxeK X yezeqemqm Bxk Tp
qk vppnqel Eewseeeac EerP ceaxrek uzek Tec Eebec
Ebek uNeeek ExrP Tetek X EpxMj cepcepk WxrP ce
wewpc !
9 EU Reexnewtel X Eecxrrpqpeeac ceaxrek uzek T
ec Eebec
EeaxqeqtP uneeek tpM yenerreteeeP Beysxzek Te
c Tetk !
8 Eenxrrpk SererretP mxwpD ceaxrek uzek Tec Ee
bec
Ebek ueetk EerP Tetek tpM Wpxk ErenxeVmc veet
pwpc !
7 ErenxeVmc Sepecxl BxeM usppk TpM veetpeeax
pk ceaxrek uzek Tec Eebec
Ebek uNeeek ExrP Tetek P mxsel X mexaepk veecr
rewpc !
6 uneeek P BenqxeK X yezeqemqm Bc mxsecaxpk
30
ceaxrek uzek Tec Eebec
TecetP Ebek P Epxnpsxzel mxnpeVcej Bc mxqxzek
Eeuwpc !
5 TenpP cxaxzeeVmc mxwpk ceaxrek uzek Tec Ee
bec
TptpneceJ vewpeK pk yeekH Rxcek BpnuD Bpxnxaed
ek uxcepk usppk TpM yesk ExeVcxtpcec cewek Bxrreeese
pk
X Temstelj Rxcej Axxj Rxcej BxnprresP EpncxbP uqee
P Epxcec . 19 EexwP Bxk Tpqetk , Tenem Aecenqel pk
ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec , geeeaem Tecn
c gebeM Epnpsxk EeyesP , vepqc Zpspk X Tpxwek Zeutel
usP , venxk Tetek P Epxrek ZpsP BxnpL X TemD Tem
qteM uqrreeeP Bxk Tpxqpcej uqec . 18 yeJ Tk
Epxcec uqrreeeP Bxk Tpxqpcej cebP yxtecec utprren
31
ec . yeJ uqyesP mxapk Epxcec uqrreeeP yeM Exnedek
17 WxrP Exnedek BpnxqekH EeyesP Wpfc Bxk vep
qc Zpspk yej TecetP Wencepk pk Spnrrel X mxapk
vepqc Zpspk X Epxmqedek ExrP
EpqbP Epxbek , Tk ReM pk Tecnc TeceMj uxmc Eaxce
j Bc AxrP Weeetek TerrpqeeeP yxsxP .
cenel AxrP mxwpD pk Ewpkh BeL X ceneqtpmqbP , T
etk ExrP Tk ReM pk Seexk Epexqk EebxqqeekH Bc
Eeserreeesek Bpqk Zprrek TeqyxrrpM TeceMj Teqyxe
eP ZpL . 16 Emk Qpcej Rxcek Eeteqc yeM , Tk ReM pk
mxwpnxk TeqteqeeeP mxwpk cebP Epxcec uqec , ux
m Epxnpcej Zpcek ceneqtpmqm Bxk Tpxqpcej Qeytec
vptek X uxnmk TeqteqeeeP Bxk EenekH Epxcec uxq
pcej . 15 Bpqk Zprrek Eeserreaxeerrepk cewremM Seyej y
eM
14 Tk ReM uqyesP Epnaxqeexj Teqecec Bxk cenel
Wpxk . Eerrpqek TeceMj yeexrrpqpk Apeeaeqeeesek
Epxcec EtJ uqpeesek Tpqk , Bpxycek EpncxbP mxwp
D TpM cxscxctemqm Qk Tetpc uqec .
EeqteyesP Temk X Tecxk FpnueK Eewtk Tec uqrreeeP
32
Bxk EenekH Epxcec uqec . Tenk ExrP Rxceetk cenexj
13 Tk ReM uqyesP mxwpk Tpxnpqcxtek P TeusP W
pxk . TeusP EerP cenyej FpnueK Eewtk yek
TeuP yej cenel
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
mxnm Eaecek Epnxpk Temk Qpcej Eysem cenectec .
Esk uxcesP vepqc Bxk TxeVcxL tpM EpnpyesP , Tenk
25 cenyej ZeweM Rxcek mxwpk Axewxc BenrrpbP
, AxLj Bc vepqc Bxk gebeM AxnyesP , Ac ExrP Teetk
Qpcej EysebP , uaek Exnecepk Enmak Zpcek uneeek
terrek Enmcenec .
EpnpyesP , 24 Ac Tenpc Enmak Zpcek TecxqekH Bxk
Teyaeexj pk Ewpkh Teqyxrrepk , EpxpetpM uaek Temk
Enmm Bxk EpxXj tecek AxrP Eeekj TemP AxrP AxLj tp
33
M TerresxzeeeP Epxcec yeexwpc cetexj X Sererrek tpM
Beexqek AxteeeP Epxcec . 23 EexwP Bxk Tpqetk , Ac
TecxqekH Bxk Teyaeexj pk Ewpkh uneeek tpM Enmak
ReM Zpcek << uxtpmqxxj Eewxtek >> cewek venxz
eeeaxpk EerP , TewP Bxk Epnpk P geqtP TenaxqeekH Eak
Epxcec Eewxtek >> cewek venxzeeeaxpk EerP Wpx
k vepqc Bxk TxeVcxL tpM BenrrpeeteeeP Zpsptec , Eeekj
TemP
Eeekj TemP ReM Tecek cxqxexj Tpxnpcaxpk Wpxk Sx
pecectem Zpsptec . Eeekj TemP ReM Zpcek << uxtpl
Zpsptec . >> cetexj AeceM Tec Bc Sprpspeesek yeex
ekj . 22 cetelj yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec ,
21 Tk ReM EerP Entek P mxwpD : << mxwpk Eeq
ebP uqeeP Epxcec , mxwpk X EeqeyesP Sxpecectem
cxqxexj Tpxnpm Bc Epxmqedek ExrP
X yezeqemqyesP Sezc txðebek P Epnpk tpM Teysxk
Axtewpc .
Tk ReM Enceysc RpL pk yeeesc ReM yej ýenxsxD pk
cxk Eak Reexj Axceac SxtpnrrP yeM uneeek P BenqxeK
Epnpk tpM vewpeK pk EerrpP Zecej ExrP uqeeP ZpL
34
uxqpcej . 20 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec ,
X Bxnpwqek SecxeeP uxcepk usppk X yesk Erk WetP
Bxnpwqek Secxtprrec cewek Spnrreeeaxpk EerP txðebek
P
EerP , txðebek P Epnpk tpM vewpeK pk Epxapcek Ex
rP uqeeP ZpL . Emk P Esenm yeM , vepqc Zpspk
yerrpqrrek Eeueeac Enectec ExrP yesk Setpnqeeese
k tpM Tprreaeeetewpc .
Tenk ExrP Tenpc cencec Zpcek Rpxbxpk Sewerrpk Rx
ml cxqcedek Tec Eeteqc uqec , Wpxk Tenk Ewectec Bc
yxsc uqyesP EMj ExrP cencec Zpcek cecebP Esk uqp
wpc . EpaxM EerP , cencec ExrP Tecxk cenqeyesP ,
yxaxxj yxaxk EpxVm cenectec . >> 32 cetelj yeJ Tk
ReM TpM ceqek EpxVmspcec , cencec ExrP Axcac usP
31 EexwP Rxcek Spnrrel tpM Epxmqedek ExrP : <
< Ewectec Zpcek cececaxpk Enceysc Temk tpM cecem
35
Ewectec Zpcek cecem Bc Epxmqedek ExrP
Teuk Wpxac Bxk Bxek Rxcej Bc EeqteeeP EerP uxmc
yeXj AxrP TewP tpM EpreeeP Eak vpqk TeceMj uqec .
30 cenyej yenerrpk geM Axry Axwexc Rxml Epexqet
pmqpdek uqyesP , Temk Zpcek Epeetpqpk vezetprrec !
yeXj Bxk Zpcek Rxcej Encetek X EeqteeeP EerP uxm
c yeXj AxrP TewP tpM EpreeeP Eak vpqk TeceMj uqec ,
yenerrpk Rxtpk AxrP Axwexc Zelj Rxml tpM Eprerree
esek EeyesP , yenerrpk RxtP yek EpeepbP vezetprrec !
Tpxnpcac ExrP , utpl terrek Rxceetk Temk Qpcej Rpx
bxpeqedek tpM Tprreaeeetewpc . 29 cenyej AxrP
Sprpspeesek yxbk . 28 cetelj yeJ Tk ReM TpM ceqek
EpxVmspcec , Ewectec Bc EpxbeyesP Sewerrpk SereekH
27 Tk ReM Entk EpnxtP : << Setpnqek Rpxbxpeqe
bP uqeeP Epxcec . >> cesek Spnrrel yeexeesek X
Rpxbxpk Sewerrpk X Epxmqedek ExrP
mexaepk Tpsxzek EpxVmtelj yek cxetek tpM vpnxee
tewpc Xj .
AxLj Bc cxetek tpM vpnxwpc . 26 yeJ AxLj tpM ceqek
EpxVmspcec , Ac ExrP Tpnrrerrpqc Bxk WpxeVm Bc
36
ExrP AxLj Bc vepqxac tpM Tpsxzek , vepqxac EerP A
xLj Bc vepqc Bxk gebeM pk AeeeteekH tpM TpsxzebP
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
Bemk veaeM Zprrek yesk EpxVmtpcec ! cenyej uspp
k mxwpk Axwexc vepqc Bxk gebeM Axnpk EeyeaxbP ,
Eak EpxsxzencebP Esk uqpwpc . 40 cenyej usppk mx
wpk yenerrpk veaeM X AxrP EeqerreteyesP Temk tpM
yeM ExrP venxrrpqtprrec >> 39 cetelj yeJ Tk ReM Tp
M ceqek EpxVmspcec , Axwexc Tpnpwbxqeeeac Bxk Epxc
etk
38 Tk ReM EexwP Spnrrel tpM Erk WetP Epxmqed
ek X Sprpspeesek yeexekj : << EpxsxXj Bc EpxsxXj
37
Epxsxzencem Tpeeec Epxmqedek ExrP
Teetk Eak genpeesek Epxcej yeexekj .
yxsc ceweyesP yxsc cewek ceqewpc . EpxceMj Exqe
mP Epxcej ceqeyesP Tenk ExrP QeU gebxrrP cenaecec Bx
k
AxteeeP Epxcec , AeexqrrebP AP AxteeeP Epxcec . 3
7 Tk ReM Epxcej ceqem tecek Wpxk ceweyesP Wpxk cew
ebP
TeecrrenxeeqebP Esk uqpwpc , EpaxM EerP , Ac Epxy
eM pk Zpcek Rxcej Sxncexj EpxsP Zpcek veneqerrpqpk
ExrP Zecej Ebek verrek P vptk uxqpcej . 36 Exqeecrr
pXj EpxyeM pk Zpcek Tpqprrec yek Bxrrek
mxl pk cxscxmM uxqpcej . Wpxk ZðnpseqðL X Bxrre
k TeecrrenxeeqebP Esk uqpwpc , EpaxM EerP , Tenk
uxqpcej . 35 gebeM X Bxrrek TeecrrenxeeqebP Esk u
qpwpc , EpaxM EerP , gebeM EerP uqyesP uneeek P
Bxrrek TeecrrenxeeqebP Esk uqpwpc , EpaxM EerP ,
Tecnc ExrP uqyesP uneeek P vpyxqrrek Sxnecej Wpxk
34 cetelj yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Tk Re
M Eprrprretk TeecrrenxeeqebP Esk uqpwpc . Tecnc Bc
38
BpxnxaebP Esk uqpwpc , Ebek P Ewpkh ExrP Eeweqt
eeesek TeecrrenxeK Zprrek Enceysc mexaepecem cenect
ec . >>
33 Tk ReM yesk EpnxtP Bxk mxwpD pk EexwP Spn
rrel X Sprpspeesek yeexekj : << TeecrrenxeK Eaerrek
TeecrrenxeeqeeeP Bxk Tpeeec Epxmqedek ExrP
y WetP uxnxk TemqteM yeexrresec .
Fesxk X Sxtpcaxpk AP ExeVcxbP Axtewpc ! 48 Tk Re
M uxnxk TemqteM yeexrresec , ZeeK Eaxcej uNeeek
Reexbk Tec yek Epxcej ceqeqaem uqyesP , Tenk ExrP
ZeweM Qk Tetpc Zecej geexeeeweM uc tk ? usppk
ZerrP yeexeepU ? geexqc vpnxzeeeac geexeeel EerP
AP ExeVcxm uqec ! 47 cenyej Tk ReM Bpxycek Eeetk
Tk ReM X veexneqeteeK mxwpD X Qk veexneqek Se
reeeP uqyesP , uneeek EerP Tk ReM X Feecrek mxcxmqp
weM
39
RewxnerrpqbP EpxVtexj unpeeec WerrP Eewxtepk Ty
AP unprrek yerrpqrrek EpxVmwpc , 46 cenyej Tk ReM Bpx
ycek
Rxcek Eeteqc yeM , WerrP mxwpD pk TeceMj AP Tps
eeeteeK . uzek Epexqetpcaxpk TpM AP unpekH vpMj
uqpk AxteeeP ZpL . EpaxM EerP , Eaxcej uNeeek Exr
P Renek X Seexk mxwpD pk TeceMj Tpseeekh , Wpxk
Tpxqpcej Beqyenxk TerrepeeeeeeP cenectec . 45 Ex
eVcxyesP Tk ReM Sezc Eaxcej Tecnc Bxk EpxMj mxyempk
ceqek EpxVmspcec , EeterretP Teexspk Zprrek veexn
eqek Seretprrec , Emeaxqek Tk ReM X vppnqeeesepk pk
veexneqek TptprpaxqebP , EeterretP Teexspk Zprrek
Berpk vpnpsptprrec . >> 44 cetelj yeJ Tk ReM TpM
43 Tk ReM EexwP Spnrrel tpM Eexk Epxmqedek X
Sprpspeesek yeexekj : << Eeetk Reexbk Zprrek
Epxsxzetek Zpcek veexneqeeeP Tpeeec Epxmq
edek ExrP
usppk mxwpk AxLj Eak ZerrpLj BxceqeXj ceweyesP T
enpc Temk tpM Bxceqemqpk EpxVmtpcec .
vpzeM gebeM Terretprrec ! 42 usppk mxwpk AxLj Ea
40
k ZerrpLj EeyeeP ceweyesP Tenpc EpxVmtpcec ,
ZeweM Rxcek mxwpk EeqyetqekH yeM Axwexc EpnP
TeyxsceM Zpcek Rxcej gebeM Emnpmqm ceweyesP Temk
X
TptpMj vpyaesP Bc AxrP EeyeeP ceweyesP Temk tpM
geteM vpyaesP yek AP EpxVmtpcec ! 41 cenyej
WeTãðP xxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk BxnrrptprreM uxqpxj
Terrepeeeerrenec . Tenem AxrP Rxrrpak Teqtk yeM S
pxspcqek TerrepeeeebP uxmc Bc Tpqxtek Epxbecac Eaxc
ej
TptpMj Epxnpcek tecek EpnpbP , Emtk verreqekH ye
k verrebP , Tenem Teqtk yeexekH Eaxcej uNeeek tpM
EpxVmspcec , Tetk ExrP ExeVcxcepk Rxceetk mxnte
m Feexj venxrrP yek mxntebpmc . 6 Ac TerrepeeeeeeP ter
rek
Bxk Tpxqpcej , SpxLj Bxk Tprreexj uzP BeL pk Eerrpq
41
beM TeceMj Terrepeeeerrenec . yeJ Tk ReM TpM ceqek
5 Tk ReM yxtecec TeteceM vptel verrpnweac mxw
pD pk Eeteqc yeM Bpnxrrptk usppk TpM Epxbemqm
Terrepeeeel pk Tpeeec Epxmqedek ExrP
AxrP Teqtk yeM cxdek Zeutel X Epxbecac Eaxcej Tec
nc ExrP Axwexc QeyteXj mxcxmqpk Feecrewpc .
Wetectetpcec , EpxVqxcej yenxaeekH Enmm ExrP Rx
cek Rxrrpak Teqtk Zeutel uqec . 4 ExeVcxyesP Tenem
EpxVqxcej Enmm tecek yenerrpk geM pk Bxek yenx
bP Teqyxeesek Zprrek Bemk geM Terrek yxtecec
EpxVmspcec , Tetk ExrP ExeVcxcepk Rxceetk mxnte
m Zpsptec Feexj venxrrP Zprrek mxntebpmc . 3 Ac
SpxLj Tprreexj yej vptk Beceqc yeM EerresxqeteeK W
etP EerresxqebP uqeeP Epxcec . yeJ Tk ReM TpM ceqek
uqeeP Epxcec , ZeeK TeteceM vptel verrpnweeK mx
wpD pk usppk pk Weeeterrel X EpqeeP Bxk Tpxqpcej ,
2 EexwP Bxk Tpqk , Ac EpxVmqxcej yenxaeekH En
mm Bxk EpxXj tP yek Zecetk EpxqxzebP uqeeP
EpxyeM pk Axceac SxtpnrrP zpcek Webppqpk geexe
eerrpqtprrec .
42
1 Tk ReM cxaxzecenec , Bpnxrrptk usppk TpM Wet
ectem Bxk Tpqk , yxtecec usppk pk Ewpkh
Epxcqxcej yenxaeekH Bxk Tpeeec Epxmqedek
ExrP
BxnrrptprreM uxqpxj
14 Tk ReM usppk pk Epspl Aeqrrec Bc Eerrpaxqee
eP uqyesP Eaxcej uNeeek ExrP Wpxk Tk ReM X
cenaecec gebxrrptk Bxk geM Eak yxtek X Eeunetp
rrec .
13 mxqxzek Testesc Epxcec Sxqrreqtk tpM yxtece
c Epaenerrpl
EpxrptpM pk vprrpqk Epwtk Bc WxrP Epxnpsxzece
sec .
12 Epxnqpxj Tk WxrP yxtek P Epspqtel X Eerrpaxq
ek
43
11 Epxapcek mxwpD pk Epspqtel X yxtk Eerrpaxq
eeesek WetP
mxnpsptP ZxntxeaP tpM Tek P BpnxeK SereekH ye
zeqectecesec .
mxwpk P Epnaxqeexj tpM Encej SpxM X Ebewsxk
10 mxcej Tecnc tpM Encej Wetel AxrP yezeqected
ek WetP
mxwpk uxmk Eenxrrpk Apqk Bc AxrP mxetppece
m uqprresec
vpnwpstk Tecnc teceJ Eaxcej WxrP Ej
yeexekH uqec . 9 EexwP Bxk Tpqk , Tk ReM Erk WetP
Terrepeeeerrenec :
Terrepeeeek BeqyenxeeP Eak Ewpkh , Eaxcej uNeee
k ExrP Rxceetk Ac ZerrP AxeepqeaxqeeeP Bc cetpexk Wet
edek
AxcxJ Teqyxk Sprpspwpc cewek utpteeK . 8 ZenP Tet
ek X TerrpnxzebP uqeeP Epxcec . Tk ReM X
EerrpqekH Epxcec Epxcej Bc Tecxk Teytek Zenxrrene
c . Tetk Rxcej Epqek Spebxnerrpqpk ZenxyesP uneeek Qe
U
44
7 Tk ReM TerrepeeeeeeP Bxk EpxXj tecek usppk F
esxk X Sxtpcaxpk pk WetP yxtecec Eppeekj
uNeeek ExrP Axwexc QeU mxcxmqpk Feecrewpc .
WeTãðP xxk BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk BxnrrptprreM uxqpxj
yeXj Weeeeupk pk AeweeeeK
AxrP Sepecxl Wpxk Teetk yeexwpc Xj .
Sxyebc Epxcec , Bxyenem Epxcec , vpqerrec Tecene
L Esk vpqerreexqewpc . 21 AxrP EtJ Enterc vewxekH yeex
yesP
Werrepk uqec . 20 Tecnc Bxk TeceMj EpxyeM pk Bxe
k Tpxqpcej EtJ Enterc vpnewtprrpqyesP Teetk vpnpeeec
vpnpeeeextekh , Bxyenekh , vpqerreexac EerP yesk
Emtk verreqekH Bc AxrP Eytek EpnpbP vpqerreexqeeeP A
45
P
19 Epnaxqeexj TeceMj EpxyeM pk Zpcek Tpxqpcej
EtJ Enterc vpnewtprrpqbP Esk uqpwpc , EpaxM EerP ,
Tecnc teceJ EtJ Enterc Bc Epxmqedek ExrP
Zeutel X Tpqxtek Epxbecac Eaxcej Tecnc ExrP AxLj B
c QeU Feecrewpc .
Wetectk geeeak m Tenem Teqtk yeexeepc Eaxcej uN
eeek tpM Qk Wetectecesec . AxrP Teqtk yeM Epexqetpdek

Sewrek , RxrrpM geM Zprrek Epcxzek , 18 usppk Tp


M vprrpqk AecenqebP yeexwpc cetexj Zpcek yxtecec
Zpsptec venxrrP Feexj Zprrek mxntedek yeexwpc . 1
7 Ac vprrpqk Aecenqem tecek EpxsP cebxcej Zpcek
vprrpqk AecenqebP yeexekH WetP Eerresxqk . yeJ Tk
ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Tetk ExeVcxcepk mxntem
Axneexqek , EpxsP cebxcej yek Epxnuexqcek RxrrpM
Axnec Zprrek veqtenterrpqpk , mxwpk EpxbeyesP ZeeK Q
k
16 Tk ReM vprrpqk Aecenqem tecek yxtecec Tetec
eM vptel verrpnweeK mxwpD pk WetP Bpyeqeexj Tec
46
vprrpqk Aecenqem Tpeeec Epxmqedek ExrP
Esk Eerrpaxqewpc .
Eerrpaxqewpc . 15 Tk ReM usppk pk Epspl Aeqrrec B
c Esk EerrpaxqeyesP , Eaxcej uNeeek yesk Tk ReM X
TpnpeK Senekh Bxk Aeaexj X venetprrec ! Tenk ExrP
Eebxl cebP cxm Epxcec , vpyaesP vpreM AP Escek
28 Zerrpkh vpyaespk P Tpxqpcej BpyeeeP uc ? Tk
ReM EerP Tenk mxtecej Epnrrpk TeqcenebP uxmc
gprxzel Bpyel BxeM ExqemP cetpk EtpM Eewxtpnek
AxteeeP uc ?
Recenek Tk ReM EerP Eenec uqbpwpM Eak EncxL Ep
xcec cebP pP ? 27 Tk ReM pk TptpMj Eeqc Rxcej ExrP
yesk veterreqeeeP Epxcec uqyeaP , Tk ReM pk Ebek
uNeeek Tetek X yesk TebxcebP yeexekH yxsxP !
47
c Epxbetpcec , Tetk Epxneqek TenxeeP Epxcec , vetp
bP vpnxzeeeP Epxcec , Wpxk mxwpncej tpM EewP uteekH

Weeeeupk EerP EwpsaP Bemm Eak Axeepqk yxsc ce


bP pP ? 26 Tk ReM Epeetenrrpc yeM Rxspcac uqbpwpM
Bxk Bxek Tpxqpcej Sepecxl Bpyerrenec . Eewc ResP
EerP Extem EpprrpeeP Eak Axeepqk yxsc ceby py yeXj
25 EexwP Bxk Tpqk , yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxV
mspcec , yxtecec Extem EpprrpeeP yej EwpsaP xemm
Epxbewpc . Tk ReM Rxcek BenceyeM uneeek P Benp
ak yej EtJ WpxeVmk P urrpl uqbP Esk Axtewpc .
BxdxbP , Rpxmcej Bc ExrP yeeeenpwpc , Esk uxcesP
Emk X ExrP mxetpaxqek Rpxmcej Bc ExrP mxeVceyaxqek

24 vpzeM Ebek tpM Epexqeaxqek AxteeeP mxwpk


cebP Epxcec . Tenk ExrP Esk uxcesP Emk X ExrP
uneeek yej EtJ yeneekH
uqyesP , Tenk veneecrrpc EerP ceaxrek Ewxzeqtec y
eexqpekH .
veneecrrpc uqpwpc . Emk Qpcej Eeteqc yeM , cenyej
48
AxrP TptpneceJ cecek TpecrreqeeK yeexeesek AxrP venee
crrpc
uxm yeXj AxrP Tenpc cecek cenel Tec uqec . 23 ceny
ej AxrP RxtP WerrP uqyesP , uxm yeXj AxrP
22 Rxtpk ExrP yeXj Weeeeupk pk AeweeeeK WetP
uqec . cenyej RxtP AxrP veneekH Seexk uqyesP ,
WeTãðP xxk BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk TpqptprreM uxqpxj
Tk ReM X Sxmk Sxpecewpc . Tk ReM ZeweM cewbx
mM BxeM cewbxdek uqyesP uneeek EerP Wpxk Eeteqxee
ek
2 EpaxM EerP , Tk ReM usppk X cencxk Sxmwbxqek
EpxmqeqtpyesP , uneeek EerP Wpxk Rxceqk Eeteqc yeM
1 usppk X Esk Sxmwbxqek EpxmqeqtpyesP , unee
ek EerP Wpxk AxLj Bc Sxmk Sxpecem Epxcec .
usppk X Esk Sxmwbxqek Epxmqem Tpeeec
TpqptprreM uxqpxj
49
uqaxeeewpc .
Wenrresc tprc Wenrresc Bxk cxrc Bpyerrpnc yeexwpc
, Rxcej EtpM pk cxrc Bpyeqeexj X Rxcej EtpM Tprc Tpxqpy
esP
ReM TpM veecrrek EpxVm uqpwpc . 34 EexwP Bxk T
pqk , Tk ReM yxtecec Wenrresc Bxk Tpxqpcej Bpyerrenec
,
Wetel pk yezeqectem Bc Wpxntek , Temk P BenqxeK
X Bxnpwqek TerreyesP , Tenk ExrP EteceM uxmk X Tk
Ebek uNeeek EerP Tk ReM EteceM ZerrpLj Bc cenecs
em Bc Wetewpc . 33 Tk ReM EpnxteyeM uneeek P Encej
32 EteceM Zeutel EerP uqyesP Spxspxj Epxcec mxw
pD pk mxceceaeqtpm Bpexl Wpxk uqec . Tk ReM pk
Tpqk , yxtecec Wek P Zprrek ZerrP Extem , ZerrP Ep
prrpeeP yej ZerrP Ewpsm Bxk Tpxqpcej Sepecxl Bpyej ,
vpyaesP Epxnpsxzem Epxcec cebP pP ? Tk ReM pk E
xtecel yxsxnel cetP yeekH yeexwpc ! 31 EexwP Bxk
ty Tpxqectek Eetelj , uneeek EerP Tetek X Erk WetP
AxwecqebP yeexeepXj , Tenk ExrP Reectk Tk ReM TpM
gpzP Seexeeek yxsc . 30 ceceMj Bxk EyesP Aeaexj E
50
xrP EpxrptpM Teqcenek Wenrresc Epxmsxnek vetebP gel
EncxL yezek EeqteM Apqk Tec Eetelj yek Temk P Bes
el EerP Rxcek yeeeak ceceMj Bxk Aeaexj pk cxnc
EpzpeeP Epxcec , 29 ceyeaP yeJ Tk ReM TpM ceqek
EpxVmspcec , ExqeecrrpXj Spqpwpk verrek EerP TeexwP
ZerrpLj Bc Temk Eak Terrepeeeek gpzpbP yeexekH m
xwpk tpM Epxnpsxzem yxsxP ?
ZerrpLj Bc EpxVm Bc WetebP yeexekH uqec , Tk ReM
pk Tecnc TeceMj yeexekH Eaxcej AxrP Reectk Seexk
TpM Wprrec EpxVm uc tk ? 11 Tk ReM cetpexyeM ce
naecec Wpbxrrptk uqyeaP , EpxMj cepcepk Tecek Seexk
cek ExrP mxyemk ExrP veeeserreeesek upu ExteXj c
emc tpM AxqerrP EpxVm uc ? 10 BxrresP ExteXj cemc
uxmk EpqbP , verreqekH Tpeesxeesek uxmk tpM ver
reqekH Rececek EpxVmwpc . 9 Tk ReM pk TptpMj ,
51
Tk ReM TpM verreqekH Rececek EpxVmwpc Xj . 8 Ep
axM EerP , Terrepeeeeeesek uxmk mxntebP , Enxdek
7 Tk ReM Beqyenxk TerrepeeeeyesP mxntewpc , E
nxk SpneyesP Epqpwpc , verreqeekH Bc EerP TpeesxyesP

Beqyenxk TerrepeeeebP , Enxk SpnebP , verreq


ekH TpeesxeeP
TppMj Zprrek cxscxqem uqpkh .
X vebeeeP uqpkh . Spupk X yxtecec geeeec tpM Epx
Vtpcec , Tenk ExrP Spupk X AxrP Tprrpc mxl
6 EncxL Eenxrrpk EtJ X yxtecec Rpeeec tpM vezek
EpxVmtpcec , Temk ExrP Encxcepk venxk Tk ReM
Eeuk EpxcaP AxteeeP ZpL .
Ac EpxyeM pk Rxtpk P yek WptP Bc Eeuyel Sezc Tem
P Bxk Bxek Rxtpk P vpeK X TptP Epxbek
Rxtpk P AxrP vpeK X EeyaP EpxVmXj >> cewek ceq
em uc ? 5 AxrP Erk verrpnweeK mxwpk Ej , EpnxteyeM
Epxcec uc ? 4 AxrP Rxtpk tpM uxtpmk WptP Epnpees
ek Eetelj , Ac Zerrprec yesk TemP tecek : << yeJ
EpxnpytesP Bc EpqbP Epxbecepk , venxk EpxyeM pk
52
Bxek Rxtpk P uxtpmk WptP Bc EpqbP Epxbem
cewbxmM BxeM Tk ReM TpM cewbxk EpxVmwpc . 3
Ac Zerrpkh geeeak m TemP Bxk Bxek Rxtpk teceJ
WeTãðP xxk TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk TpqptprreM uxqpxj
EerP verrpnweeK Wencepk X Exqrrek TerxbP Axtewp
c.
uxmk c Epeetpqpk gel tpM vezetprrec .20 EexwP Bx
k Tpqk , Tk ReM EerP Tetek P Epexqk Zeutel Eak
WerrP Wptpk EerP Seexk EpxMj BxwxD SerrpeeP Epx
cec . 19 Seexk EpxMj BxwxD SerrpeeP Epxcec Wptppk X
Wptpk Eak EerP WerrP EpxMj BxwxD Serrpwpc . 18 S
eexk Wptpk EerP WerrP EpxMj BxwxD SerrpeeP Epxcec ,
BeecrrpP Eak ExebxM BxwxD SerrpeeP Epxcec . 17 S
53
eexk Wptpk Eak EerP Seexk EpxMj BxwxD SerrpbP , Werr
P
Epexqk Zeutel Eak EerP Tetek X Terxk WetebP uqpwp
c . EpxncesptP BeecrrpP Eak EpxbpLj SerrpeeP Epxcec
TeceMj yek vprc SxeK , cetelj TptpMj yek cenaecec B
enqxxj AxrPj WetP uqec . 16 Tk ReM Tetek P
15 Tk ReM verrpnweeK Wencepk X cxaxzecenec .
Tetk Ewpkh AxrP Exnem tP Epxbeyel , geteM yeextel
WptP yej BxwxD
EerP Tpexj Apxcek uqec .
Tenem Eewxtpnel pk BeL teceJ verreqekH EerP Tpexj
ExyapP , BeL EerP yencej Tec , Emk X Enxk Epqpeeaxpk
EerrpbxrrP uqec , BeL EerP yencej Epxcec , Erk Bpxxj
Epxcetk Bewreeeaxpk EerP Tpexj Epqek uxqpcej . 14
13 Tk ReM ExyapP verreqekH yeM Epnptprrec , Ep
axM EerP , Wpxml pk verreqekH EerP uqyesP Tpexj
ExyapP verreqekH
Wencepk pk Spnrrel pk Epxrek EerrpqeekH EerP Wpx
k uxqpcej .
ReM Wpxk Tenk WetP yeM veetptprrec , Erk ExrP uqy
54
esP Tenpc Wpsc Bxk vepqc Zpspk yej TecetP
12 EexwP Bxk Tpqk , Tk ReM EerP usppk mxwpD
Tk ReM TpM cencxk veetpeesek EeyesP , Tk
ExspD pk Encej Wetel
Rpnewpc . RpneeeP terrek EpxreceM TewtpeK Epxce
c Rpnewpc .
yenxeesek WetP yeexteeK . 27 SeqceJ Seqcxqek , un
prrek Apcxqek , EpxzeM TpxqcxqeyesP ceM yeexsxexj Eer
P
Eetelj yek Esk yezeqemqpcaxpk ExrP ZeeK Qk Rxcek
WpeceeeeK mxwpk ceM yeexsxexj Zprrek Eqespk TeceMj
EpaxM EerP , Temk P Serrpnc EerP EpxceM AxqerrP u
qec . 26 cetelj WxrP EteceM Epxcej Bc Sprpspeesek
55
yeexteeK , 25 SeqceJ Seqcxqek , unprrek Apcxqek ,
EpxzeM Tpxqcxqedek AP ceM yeexsxexj EerP RpneeeP Ep
xcec
Seaek Wencek mxwpk ceM yeexsxexj Zprrek uxtpmk
EpxceM Axqerrpk TeceMj Apeeaeqek yeexrrpqpeesek Tec
Eeteqc
24 EexwP Bxk Tpqk , vewpeK uxmc WxrP Epxcej B
c SprpseeP uxcepk yezeqemqpcaxpk ExrP ZeeK Rxcek
vpzeM Bpexl pk Serrpnc
Eenxqtprrec !
Exqk yeM ceqek EpxVmspcec : yeJ ZenP Eak Tk ReM
X TerxeeP Epxcec , Tek P EteceM Rxml Epexqetpcaxpk
Eeqc Epqek geexeeewsxeetP Zeutel X Epexqepeyec
. >> cewek ceqewpc . 23 Tenk EpxXj tpM , yeJ Tk ReM Tp
M
uneeek P Exnpcel X Epqewbxqek , Wpxk Tek P ReMj
yeM Eeqc Epqek AxpemM SxwrpD X Epxqtek mxcecebP ,
pk AeeK uqeeP Bxk EpxXj , Eeqc Epqek mxwpD Retk
tpM : << Ebek Ej , Ebek Ej , yxtk Tek P ReMj yeM
geeeak m WxrP Eaxcej uNeeek y BenqxeK X yezeqe
56
mqpcac ExrP Tecnc xxk Epnpkh EpnpbP Axtewpc . 22 Apx
U
21 Rewexc << Ebek Ej , Ebek Ej >> cewek Terrpt
eeeac uxm txðebek P Epnpkh EpnpbP AxteeeP yxsc ,
yeJ Tk ReM X TerxeeP Epxcec
WeTãðP xxk TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk RexwetprreM uxqpxj
Tecek Epnpqek ceytebP Zecetk BpyebP yeexwpc . >
>
Eak Tewbxqcej gpzpk Epxmqenpk : << 6 Ebek WxrP
Ej , WxrP Benpak Tewyej Eyepeaxk tpM Renyectecepk ce
M
5 ExspD ExrP íewiðnrxzpL tpM ExnemXj , Rxcek n
pL pk Aenxxj pk TenpekH Epeetpk ExnebP , Temk
ExspD , npL pk Aenxxj pk TenpekH Bxk Benpak
Bc Etecenemqpdek ExrP
57
EpxyeM pk Bxek Eenxrrpk AeyeM uqpeesek Zprrek E
pqek P Ewpkh ceneaxqetpcec .
Temk BxeM yeXj Zpcek yeexaerreqrrebP Tecedek P v
pexkh Wpsc Bxk Tpeeterrel BxeM TecxqekH EnmbP , AxrP

Epxmqenpk : << Erem Zeutel X yxtecec usppk TpM


ceqecenec , Sxrrppk TecxqekH Encxqecac Bc Enxk Epaxrr
epk
mxwpk P Rpextek vewerrP EerP Vfekh EenxqbP , Aey
eM Eenxrrpk uqyec . 4 Tececepk ExspD ExrP Temk tpM
Specrrek Temk X Exqyxk TewtenxbP Epxmqenpk : <
< yeJ Bpxysxzenespcec , Ac Eenxrrpk uqprresec ! >> Ten
k
Ej , geeeak m Tk BpxysxzeneyesP , Tk Rewexc Eenxr
rppeeeek Axtewpc . >> 3 ExspD ExrP WptpM Zprrek
Rpextek vewerrpk tpM Renyectedek mxwpk Temk tp
M yenerretek gebeMj Spxmpetpk Epxmqenpk : << Ebek
WxrP
1 ExspD Eerrpqek Eak yerrpk Exnemc tpM uxqpxj
uxqpxj mxwpD Temk X Terreqtpk Exneyec . 2 Rxcek
58
ExspD ExrP Rpextek vewerrP tyRenyectedepk X
Etecenemqpdek ExrP
RexwetprreM uxqpxj
Spnrrel EerP SpxM yxsxnel Tec uqec .
geexeeeyec . 29 EpaxM EerP , ExspD ExrP TeterpD p
k RpL pk yeeesc Tec Eeteqc Epxcec , ExspD pk
28 ExspD EteceM Epxcej Zpcek Epxmqek Terrpsee
pXj , mxwpD Temk P Spnrrel X Zecetk yxsxnek
ExspD ExrP Epqek Eyepeaxtek X Ewrek Etecene
mqpdek ExrP
Temk P Benpak Bxk Eyepeaxk ExrP ZeeK Erk Vfek
h Exqenc uqbpeepc .
uxtpcespcec ! >>
ExrP npL pk Aenxxj pk TenpekH tpM Epxmqenpk : <
< ceM Tecek uaetprrec , AxrP Spxbpxj BxeM AxrP
mxcecectewpc . Teetk ExrP Tetk Ewcerxk EpcxqebP ,
SxtP Eewk Zprrek Berrpwpc . >> 13 Tececepk ExspD
12 Eppl Rc uNeeek P mxnpk P Eenepk Exncepk uqbP
59
uqeeP mxwpD ExrP venxk getereceJ veneecrrpc tpM
Bpxxj Eak ExnebP , EeyneeeeL , Exseíej , ZeóU Qpek
H vewtP yeM Tecnc xxk Epnpkh Sxnecekh Serrpwpc .
ZenP EpqbP Epxbecej Epxcec . 11 yeJ Tk ReM TpM c
eqek EpxVmspcec , Eeqc Epqek mxwpD Bemk yenerrpk
<< yeJ Tk ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec , yeJ
EexwP Spxspxj Tec mxwpk X Exsnðl pk cxk P Tpwtk
10 ExspD EteceM Epxcej Bc Sprpsprrepk Zecetk g
eexeeek Temk X Terreeeac mxwpk tpM Epxmqenpk :
ceweyesP Tenk ExrP Tenpc cxwpc . >>
Tenk mxwpk X Exnetpcec cewek BenqxeeteyesP Ten
k ExrP Exnewpc , yeJ Benpak terrek < Emk X cxtpcec >
SprpseeP Aenxxj uc Eeteqc , yeJ Erk mxwpk X Eaxtp
cec cewek BenqxeeteyesP Tenk ExrP Tenpc EaxbP , yeJ
uqpwpc . 9 ZeeK WxrP TeceMj Rewexc BecxneeP Ten
pekH Tec , WxrP TppnetP Telj tpM Becxnpl X WxrP
yeJ Zecetk Tpxytem Epxcec yeexwpc , geeeak m Tk
Rxcej Epxcej BecxyesP , WxrP Benpak EpxpetpM Exqenc
8 Aenxxj pk TenpekH venxrrP Epxmqenpk : << Eb
ek WxrP Ej , Tk yeXj yeM Bxek ceM TpM ExnemXj ,
60
7 ExspD Epxmqenpk : << yeJ EpaxbP Temk X Ewr
ek BeseXj . >>
WeTãðP xxk RexwetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk RexwetprreM uxqpxj
WxrP uaerrek Eaxcej Bxk Bxek cemM X Epnpsxrrpqe
eP Bc Bpxysxzenem uqtprrec . >>
21 Rpxmcej Rxcek FeyeJ EerP ExspD TpM Epxmqe
npk : << Ebek WxrP Ej , EpnxteyeM Rewexc ceM TpM
EpxMj tpM TeMj yek TeqyxeeP gebeM Epxcec . >>
20 ExspD Epxmqenpk : << Epxrecek tpM Rpxcej T
ec , Rxsm Sxyerrpk tpM EmM Tec , cetelj Ebek P
Epxmqenpk : << yeeesc Ej , vewxekH Epaxlj AP ces
ek yeJ Tek X Seqpl Epxcec Terrewpc . >>
61
Tentecej Zeutprrec cewek Becxbpeepc . 19 Rxcek Rp
L pk yeeesc EerP Temk tpM yenerreteMj Exnecepk Eexk
18 ExspD ExrP Epqek mxwpD Temk X mxnxzeqek
vpneqtpeeP tpM , Tenpc FeyeJ ReM Terrek RerrpM pk
ExspD X Wpxntek Terreeeac mxwpk
Tpxwek Eenepk Wek P yek Eyepeaxk Teeepl X mx
qxzeyec .
Temk ExrP yxtek P Tpnpc yerrpnec Bc EmnceqebP

TecetP Wencepk ExseXj Bxk TppneceJ WetP Eeexqep


eeeel X ceneaxqedek Eewpc :
mxcecebP , vewpeK uxmc Eyepeaxtek X Ewrek Etec
enemqyec . 17 ExspD pk Erk WetP Epxxqetpdek ExrP
Terrerrpqpk ExnebP , ExspD TpM yenerreteyec . Exsp
D ExrP geeeaeeeek Epxcej yeM AxpemM SxwrpD X Epxqt
ek
16 uxnpc Bxk EpxXj , Rxcek mxwpk ExrP Eeqc Ep
qek yeXj tpM ExrP AxpemM Epnpsxeesepk X
TetebP , Tenk TppMj yek usaP ExspD X Bpaxqeyec .
EpncxbP ceytek yeexekH Bc Epxbeyec . 15 ExspD Ex
62
rP Temk P geM X Tewtenxwecak veqerrpk EerP
14 ExspD ExrP IðtM pk ceM TpM ExnemXj , IðtM p
k veteL Ecej ExrP Eyepeaxqecepk veqerrpk
29 Tetk ExspD X Epxbewecak yek Tenpc vescxnpk Ep
xmqenpk : << uneeek P mxyemk Ej , Tk Zerrpkh
Tpxxl pk cenaecec Tpeesxk yeexqpekH , EexwP Eak
cek AP Erk BeL BxeM BewreeeP SpxsP Epxcec yeexlj .
Exnedek vpzeM mxwpk Qpcej Eerrpqbeyec . Erk vpz
eM mxwpk P yeXj tpM AxpemM Epnpsxeesek Tpqk ,
28 ExspD ExrP RerrpM pk TentececeJ geteMj cewe
m gebeM TpM Exnecepk , Epecrrpk Eak genaP
AxpemM Epnpsxeesek vpzeM mxwpk X Etecen
emqpdek ExrP
63
cek uqyec , Seqcxk yej Teyeqrrek Eetelj Temk P Epxc
ej Bc Terrewpc ! >>
27 uxmteceM Zecetk gexxeeek vprrpnP vprrpnpet
P yek Epxmqeqtpnpk : << Erk mxwpk ExrP ApeepL
Teyeqrrek EerP Rewteyec .
Epxapcek uc ! >> Tececepk ExspD ExrP usaP Seqcxk
yej Teyeqrrek X Tpeetpnpk ceqedekh , SeqceJ
26 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Zerrpkh Exxk
m Ewxzewpc ? Tk ReM pk Extecel yxsxnel Tpexj
Eeunetprrec , yxtk Eewc EeqteeeP SxeeebP Eewpc !
>>
EerP Tencetk ExrP mxnaP , Temk X Terrptek Senxceb
P Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , yxtek X
veMj Seqcxk Seqcxqek , Epecrrpak Bc TeyeLj Teyeqrr
ek ApcxqeeeP tP ExspD venxk Rpexnspbpeepc . 25 FeyeJ
23 ExspD Epecrrpaekh genpeesekh Temk P FeyeJ
ReM EerP Temk X TerrebP Wpnteyec . 24 cerepetk
ExspD ExrP SeqceJ Teyeqrrek X Reweeepeeeee
esek EerP
Zpcek EpnpsxrrpqeeP uqtprrec ! >>
64
22 ExspD Epxmqenpk : << Ac Rewexc TerreeeP y
eM Bxek Terretprrec , Rpxcaxdepk ExrP Rpxcaxdepk
WeTãðP xxk RexwetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk ZxsptpceM uxqpxj
3 cetpk RpL pk yeeesc ReM Sprpsprrepk TptpMj y
ek : << Erk mxwpk cetpc yenteL Epxcej ceqem Rc
AxrP Epxnpsxzecteyec ! >>
yxsxnel Tec Epxbecepk Temk tpM Epxmqenpk : << c
epcepk WxrP Ej , Sepecxl EewpM yeexrrenec , AxrP Rxml
Rxcek Epnpk terrek ceytecej Tewyej Eyepeaxtek X Te
mk P Ewpkh Tewrek Eeyaxneyec . ExspD ExrP Spxspxj
1 ExspD ExrP Epecrrpaekh SerrpbP , RerrpM X get
pqpk EpxyeM pk Bxek vptekh Exneyec . 2 mxwpD
65
ExspD ExrP Tewyej Eyepeaxtek X Ewrek Etecen
emqpdek ExrP
ZxsptpceM uxqpxj
X Epxbeyec , Tetk ExrP Epxbecepk , Temk X Tetek P
Erk RptpeK Eak Zeutprrec cewek Ferrenteyec .
Epnpsxeeac Bxk Epaenel X mxwpD TpM Zenxyec . 3
4 uxm vptk Bxk mxwpD uxmteceM genaP Exnek ExspD
33 geeeec venxrrpqpeeac EerP vptekh Tpterrek m
xnaP , Erk Zeutel pk EceJ EeteeK yej AxpemM
RerrpM TpM EpnpbP Bxyuk Epxmbpmc .
geeeec Bxk Spxnpxj TpM Epnpsxyec , geeeec EerP u
xm Spxnpxj BxeM Bxek Eerrpqek Eak Tpxqcxk yerrpbP ,
32 ExspD Epxmqenpk : << Eppetprrec ! >> Teced
ekh AxpemM ExrP Erk vpzeM mxwpk Eak SeqbP ,
Bxk Spxnpxj TpM Epnpsxrrpqtprrec . >>
ExrP ExspD Eak gpzpk Epxmqenpk : << Tk cenyej y
xtek X mxcecek BeexqerrpqeeP uqyesP , yxtek X geeeec
30 ZeeK Sezxeeek Tenk veyeJ tpM EerP Rxcek Spx
npxj geeeec ZerrpLj ExtebP yeexqpekH . 31 AxpemM
yxtek X Epexwemqpwpc ? Tk AeeK Tpcxzel EerP uqp
66
rretpc yeM ExnebP yxtek X BpyerreeeP Rc pP ? >>
geexeeel yej WerrP mxwpD Qpcej vprrpqk Extewpc ?
>> cewek ceqeyec .
ýenxsxD pk cxk Epxbecepk , ExspD pk FeyeJ ReM Tp
M : << Zerrpkh Tek P yeeesc AxrP geexqc vpnxzeeeac
ppk yej WerrP mxwpD ExnebP , ExspD yej Temk P Fe
yeJ ReM QpekH vewtP vprrpqk Exteyec . 11 BenxL
10 ExspD ExrP WeTãðP Bxk ceM TpM vprrpqk Exte
m EpxXj tpM Epqek geexqc vpnxzeeeac geexeeel
WeTãðP EerP Tenpc usaP Temk X Terreqtpk Eppeye
c.
67
tpM : << Rewexc Terretprrec ! >> cewek ceqeyec .
ExrP WeTãðP cewewpc . Tenk ExrP geexqc vpnxzeee
P urrpwtk terrek Serrpk Eewpc . ExspD ExrP Temk
9 ExspD ExrP Teetk Eak yesk Aesc yek zeubP Rxce
k geexqc vpnxzeeeac Bc EpqbP veneyec , ReMj
WeTãðP EerP ExspD TpM Terrpteeeteeesek EerP

uneeek EerP Exxk m Encej Bc mxwpk tpM Epxnpsxz


edek X yxsxnek Weeetewpc .
7 Tenk mxwpk ExrP Tenpc usaP ceM Tecek venxye
c . 8 Epxbedek uxmk Eezpk SpaxbP , Tetk
Eyepeaxtek tpM Epxmqenpk : << ustprrec , AxrP Ep
nP TeyxsceM Zpcek Eeurrepk ceM Tecek venxtprrec ! >>
TeceMj Rxml Eak Epxnpsxzem Encej Tec cetexj X cen
eaxqek EpxVmspcec >> Tececepk ExspD ExrP Tewyej
Esemlj < uspk Zeutprrec > cewek ceqem cxqyeM pP
? 6 yeJ Tk ReM TpM Ebek P EpxMj ExrP Epnaxqeexj
WerrP SereekH Eunqem uc ? 5 Erk mxwpk tpM < Rx
ml AxrP Epxnpsxzecteyec > cewek ceqem cxqyeM pP ,
4 ExspD ExrP Tetek P ZerrP utpbP yeexekH Bc Wet
68
em Tpqk Exxk Eeserrpnpk : << Tk ReM Zerrpkh
uc ! >> cewek utpyec .
WeTãðP xxk ZxsptpceM uxqpxj
WeTãðP xxk ZxsptpceM uxqpxj
ExrP Teqectek TeqyenebP , EenxceJ EerP gprrpbxk , E
enespk mxrpxj ExrP verrenewpc . cenyej Sxkh Renedek
Sxkh Renedek EenxceJ yek verrpaxk mxrpxj TpM Eee
eprrpqeeP mxwpk cebP Epxcec . cenyej ExeVcxyesP mxrp
xj
RpxmcesP ExrP verrpaxk vpyaesP Bc Teteqtek Epneb
P verreneeec Bc EerP EpqeL Zecej uqrrewpc . 17 yesk
16 Sxkh uxD BxeM verrpaxk vpyaesP Bc Rpxmm
mxwpk ZenP Epxcec , EpaxM EerP , Sxkh
69
Aecenqewpc . >>
AeeK EerP TpqeepXj , Sxkh mxncek X Tetek P Tpwtk
Eak EeyaP Eppeeepc tpM Tetk Tenpc vprrpqk
tpM , yezeM mxncecac Bpaxpk EerP Ewcerxk Bpyee
eP pP ? ceqeqcek Epxcec Tecem Epxcec uqec . cetelj Etp
M
15 ExspD venxrrP Epxaxnpk : << Sxkh mxncek Ex
rP vpnxL pk Bxek Sxnecekh SerrpeeserreM yeexeepc
ExrP Zerrpk tpM uc ? >>
yej ýenxsxD pk cxk Epxnmqbc tecek vprrpqk Aecenq
ewpc , Tek P FeyeJ ReM venxk Esk Aecenqewpc , Erk
14 Rxcek EpteekH EpcxzeqekH Epxnpsxzecac Zpe
eek P FeyeJ EerP ExspD Eak Eexk Eeserrpnpk : << yxtk
vprrpqk Aecenqem Tpeeec Eeserrptel
TerrpteeeP yeM Exnedek usP . >>
Sxebxqetpcec ! EpaxM EerP , yeJ WerrP mxwpk X Ter
rpteeeP yeM Exnedek Eak yxsc , Seexk mxwpk X
ErenxeVmc , ZenP Sxmspk TecxqekH yxsc > , Tk Re
M Erk Epxcej ExrP ZeweM Eppeekj Tec cetexj X
Eyepeaxtec mxwpk Sezc Ewac cenedewpc . 13 Exye
70
ceqtP RpL tpM Eexk Epxmqeyec : < WxrP mxsem ExrP
12 ExspD ExrP Erk Epxcej Bc Sprpsprrepk Tenpc E
pxmqenpk : << Eneml mxwpk tpM Ewac cenexj Epxcec
cepcek Epxmdek Epxcec , Bpxycek Epeteeesek Tetp
c uqec ! >>
uxmc Epqek mxwpD X Epxbecepk , 24 Tetk ReM TpM
Epxmqenpk : << Tk ReM uxmteceM gentprrec , Erk
23 ExspD ExrP Tenem Encxqecac Bxk ceM TpM Ex
necepk , yeqyespnel pk mxcbxwaxpk yej Epxxwpnek
Eyepeaxk Exqenc uqyec .
Sepecxl EewpM yeexrrenec , AxrP Spxspxj yxsxnel A
xwexc Eeuneyec . >> ZeeK Erk Vfekh Tenk Ewectec Bxk
22 ExspD vpexsc Encxcepk Temk X EpqbP venek ,
71
Temkh Epxmqenpk : << cepcepk WxrP Ej ,
QeU Exqenc uqeeP yeexekj . >> cewek utpbP yeexq
pekH .
Tenk ExrP TptpMj yek : << yeJ Temk P vpyaespk P Ep
rprrP Bc EpqbP TewtenxyesP , WxrP Eyepeaxk
yeexqpekH . Tenk ExrP ExspD pk EenP tP mxnaP get
eM vpyaespk P cxrc EprprrP Bc Tewtenxyec . 21
20 Rxcek Ewectec ExrP AxsP yeM yerrpqrreeeP Ey
epeaxkh Renyectecepk Eenyek vpzeM Epk uqpeesek
19 ExspD ExrP usaP Temk X TerrebP Eppeeepc tp
M FeyeJ ReM EerP Wpxk Terreqtpk Eppeyec .
gpzpwpc . >>
cepcek Sezxeeek Rpxcaxyec , Tk mxnaP Temk tpM
WptpM Teqyxk , Temk X Tecxk EewxtpnerrpqeeP Bc mxse
k
SpxLj Bxk Encxqecac ExrP Temk tpM yenerreteMj Ex
necepk , Ewpkh ExrP Spxmpetpk Epxmqenpk : << WxrP
18 ExspD ExrP Zpeeek P FeyeJ ReM TpM EteceM E
pxcej Bc ceqem Bxk EpxXj tpM , Rxcek Zððxnðc Bxk
SpxLj Bxk Encxqecac Bxk cepcek yej AxsP yerr
72
pqrreeeP Eyepeaxk tpM Renyectedek Ewectec
EenxceJ yek Sxkh mxrpxj TpM EeeeprrpqyesP , Eenx
ceJ yej mxrpxj ExrP Eeqxk AP Spextpl Epxcec uqpwpc .
WeTãðP xxk ZxsptpceM uxqpxj
WeTãðP xxk ZxsptpceM uxqpxj
ExrP Eewk Rececek Epxcej ceqeyec . uxmteceM Zec
etk geexeeeqaek Epxmqenpk : << yxtk Exsnðl tpM ZenP
EexwP
mxwpk X ExspD pk Ewpkh Eeyaxneyec . 33 AxpemM
X yeXj Eak ExrP Epxqtek mxcecewecak Tenk mxwpk
32 Tetek X geneeP Bxk EpxXj , usppk mxwpk ExrP
Rxcek AxpemM Epnpsxeesek ceqk Eewk Epxcec
ceqk Eewk Epxcec mxwpk X Etecenemqpdek E
xrP
73
Tetk ExrP ceM Eak genpweeeak yek ExspD pk EpaxM
X Tenk EpnaxL tpM Teneeebpeepc .
TpM cxaxzeeVmc yeM : << Erem Zeutel X cek tpM A
P yxtecec ceqetpcec ! >> cewek Becxbpeepc . 31 cetelj
mxsedek X Axrc mexaecespcec ! >> 30 Tetek P Rxtp
k veneekH EerP Recececteyec . ExspD ExrP Tetk ReM
29 Tecedekh ExspD ExrP Tetek P Rxtpk X Tewtenx
k Epxmqenpk : << Tk ReM Spxspxj BxeM
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , yxtk
ExtecebP Eewpc . >>
Eeserrpnpk : << Tk ReM EerP yeJ QeU Ewrek Etecen
emqbP mxapnekh cetexj X ExtecebP yeexkh pP ? >>
28 ExspD ExrP ceM TpM EpnpeepXj vpzeM Speep
M Ewpkh ExrP Exneyec , ExspD ExrP Tetek Eak
vescxnpk Epxmqenpk : << teðxtJ pk mxyemk Ej , yx
tek X mxcenpmexqetpcec ! >>
27 ExspD ExrP Teetk Eak Axreeesc Wpnteyec . vp
zeM SpeepM EerP Temk P EenP Eak TerrebP
vpzeM SpeepM X Ewrek Etecenemqpdek ExrP
uxm Epnpk tpM EerP Teneeeyec .
74
P Epxnpcekh EpnpbP , Temk P geM Eak EerP Teteeep
Xj , Tenk cepcek usapeepc . 26 Erk Axwecej ExrP
uxmteceM Temk X Eqecqewpc . 25 Tenk uxqpxj m
xwpD X genpeesek P vpexkh , ExspD ExrP cepcek
EeetnðP , ãðyðtJ pk mxyemk ZeóU yej Temk P TemP
Zpeeek , 3 ýxqxO , yenãpqpwðP , TpweD yej geexqc
Eenyek vpzeM Eqac ExrP EteceM uxqpcej : Eeeceeet
prreM EerP Sxwpk ( Apqk EerP iðtM ) Temk P TemP
Epxqtek mxcecem yej EqteU Bpexl pk Eyepeaxk Ewc
exj X Ewrek BeseeeP Encej Bc Epxnpsxzeyec . 2 Temk P
1 ExspD ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ Zprrek Terrptek
, Tetk ReM TpM gebxrrP WerrP SpxresP Bc
Eenyek vpzeM Eqac
EenyetprreM uxqpxj
75
Reexj Epqek Eebxqaxk Tpwxqek ExnemqbP TenxXj y
ek vetpk vpzpsprrec cewek gpzptprrec . >>
uc , cetelj TenxXj vetpeeP Eebxqaxk Tpexj Apxcek uc
. 38 Tk ReM Tenxzeqeexj pk Teqeyec Bxk Ebek Eak
yeexqpekH . 37 Tececepk ExspD ExrP FeyeJ ReM Terr
ek Epxmqenpk : << vpnxzeeeP Zpsptec TenxXj EerP Epqe
k
Tpxnpcteyec . EpaxM EerP , Tetk ExrP ZeeK vprxaxk
Epxcec vprxk Spxnpxj WetP Epxrpaxk Bpyerrpnc Tec
uxnc Bxk Eyepeaxk X Ewrek Beseyec . 36 Tenk ExrP
uxqpxj uxqpxj mxwpD X Epxbecepk Epxnpytem Sepecxl
RpL Teqyxk mxwpD X Bxrrek SpnrrebP teðxbek P Ep
npk P Exnpcel X Epedxk , Eenepk pk TpwteceJ Bpexl
35 ExspD ExrP Elj gebeM pk vptk yeqrresP yej mxt
ecej Tpseeppk BxeM Tprrpnxk , Elj SpxLj tpM
ExspD ExrP Eenepk Tpxwek X venerreqbeeesek
EerP
X EenxqrrebP yeexwpc . >>
34 cetelj ýenxsxD pk cxk Epxmqenpk : << Tenk E
xrP uqyesP WeecrrpD X TpxsxcqebP AxpemM ppk
76
Zeutel X EpqbP Epxbecej Epxcec . >>
WeTãðP xxk EenyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk EenyetprreM uxqpxj
Tpxysxk P Tpxqpcej Beqyenxk Terrepeeeeeesek AxrP
Tenk Eeexl tpM Epxnpsxzel uqpk yerrpwpc . cenyej Tetk
ceqecenec . 13 cenyej Erk Eeexl pk cxk Tk ReM X ye
zenqek EpeetpyesP , Tk ReM pk Tetek P EewpM
Serrprrenec . 12 Tk ReM mxwpk P ceM TpM Epnpyel
: < Tek P EewpM Tpxysxk X ExnpceXj > cewek
Eeexl EerP Tk ReM X BpaxqeeeP TpMj Tec Bc Spneee
qebP , Tetek P ceM Tprc Eetk Eak Seqtelj yek
11 Tk ReM Rxcek vptk yeqrresP yej mxtecej Tpsee
77
pk tpM mxnm Bxk EpxXj tecek , EpnxteyeM Eeqc
Eeurrenec . EpaxM EerP , Eebxqaxk EerP veecrreqek
H mxntem Rc Bpextec Zeutel uqec .
geneeP terrek yxtecec ueeaP yeeeqeekH yej vpzeM
Beekj TptpMj vpyaesP Eeurrenec , yxtecec Feeeec yej Tez
eeK
pk Seyek terrek yxtecec Eeqtk , WpxeVm , gepqc Bx
k BprrpD Bencej Bc EeyaP Zeurrenec . 10 geteeesc
AxpemM X Epxqtek mxcecetpcec . Tk ReM BpxU Bpx
ceM mxntewpc , Wpxk BpxU BpxceM EpxVmwpc . 9 Bprrp
D
BesebP , Epxmdepk X Tecxk EewxtpnerrpqbP , Rpext
ek vewerrP tpM Renyectedepk X Eenxrrppeeeek , Eetk
y EpNpk Epnpk Eptel Epxcec yezeqectekh > cebP Ep
eeerrpqpk Zenxtprrec , 8 Tk ReM Eyepeaxk Ewcexj X Ewr
ek
Tpwtk Tenem Tpxcenxdek vprc Bxk Spxnpxj pk Tpwt
k mxntpcec 7 mxnpdek gebeM uqrrek terrek : teððbek
BxeM yxtecec Epaxtprrec , SewenxXj Bxk cxk P vpte
kh yxtecec Epnptprrec . 6 Tk ReM Exsnðl pk cxk P
78
5 ExspD ExrP Erem Eenyek vpzeM mxwpk X Tpwx
qek ExeVcxbP Becxyec : << venc mxnpk P Epnpk
Eenyek vpzeM Eqac Bxk Emncej
Sxwpk , yesk ExspD X vpteqtpeesek ExsíenpexTJ pk
Zpxtk Bencej uqec .
vpnxzeeeac WeTãðP , Bxac EeqýxzpxD pk mxyemk Z
eóU , ãetxzpxD , 4 yeqwepk BxeM EpnpeesxqeeeP ReL pk
21 Eeekj TemP ExrP Eeekj TemP Zpcek vpteqtpyes
P Temk X Eeqetprrec , Eaxcej ExrP EpxMj cepcepk
uqec .
pk Epxyensepk pk Epxcej yxsc , venxk Eaxcej Tecnc
ExrP vpyxqrrek SpxresP yeM Tewbxk ceqem cesek Epxcej
venxrrpqeeP Bc AxrP Bxrreunxqek EpxVmwpc Xj . 20
EpaxM EerP , Tk ReM pk ceqem Epxcej ExrP Tk ReM
Esemlj cencxk venxrrpqeeP yxqk cewek utprrenec . T
enk EpxXj tpM uneeek EerP Tk ReM TpM ZerrP
79
cxk tpM Exnpcel X Tptpqek ceneaxqewpc . 19 Tk Re
M Sxmqtk mxqxzem tecek yxtecec ZerrP ceqem yxqk
Rpzeneeeeeaxpk yej Ebek verrek P Ewpkh yenxeete
k EpaxbP Sxmqtk mxqxzek , Tetk ReM yej venc mxnpk P
SpxLj TptpMj yek Tk ReM X Tesxrrpntek gpzeteeeP E
ak cxaxzecenec . 18 WxrP EpaxMj , Tk ReM EerP
cxaxzecenec , usppk mxwpk Tk ReM X yenxyaxqek ,
Tk ReM X vepqc Bxk TxeVcxL tpM Eeyeaxk , Tetek P
Teqyxeesek SxeK yeexekH yeexwpc . Tk ReM Wprrec
WetP Sencexj , TeeeteekH WetP Rpwpeeek yeexrrenec . 1
7
16 cxaxzetpcec ! yeJ Tk ReM X geteeesc Tpwxqee
esek EerP ZeeK Qk vprc Bc AxrPj Bxk Spxnpxj TpM
Exnecetpc Bxk vppnqel
mxeccek yeexekH ZpL .
Tespqeey EtpMj , SptpL yej gpwpMj tpM Epaeneeese
k ZeqeteqekH Sxpecel ExrP Tenk Epnpk P ceJ Eak
Eprerrerrepk Teetk Eak Seqpk Eppetprrec . 15 yeJ Tk
ReM TpM Epxrek utetec ceqek EpxVmspcec , Sxpecek
yej Tk ReM pk Epxcej Bc Esk SprpseeP Eeexl ceM yej
80
vptek Eak mxl pk Bxek Sxnpc yek Teysek
Tk ReM X Esk EpeetpyesP Exnpcel Zpcek uaerrek vp
nxzetprrec . 14 Tenem Tk ReM X Esk EpeetpeeP
WeTãðP xxk EenyetprreM uxqpxj

WeTãðP xxk EenyetprreM uxqpxj


Axtewpc cetelj Tk ReM pk Eaxcej Tecnc ExrP Esk Bpx
ysxzenyesP , Rxcej uqbpwpM AP Eprek Exnem Epxcec
Bxk ExnprreM TpM vezek Axtewpc . 29 Rxcek gepqc
Bxk BprrpD BxeM vpzeM uqbpwpM vpteqtpk EeyaP
Ewxzem Zpsptec EerP uneeek uxqpcej , geeeak m T
enk ExrP mxwpk P Weeeeupk yej SpxresP Bc uxM TewP
28 Tenem Bpxycek Weeeeupk X Eeqek vppnqebP , S
pxresP Bc Esk Eeqek Axteeeac Eak yxtecec Ewxzetpcec .
Zenxtprrec . Tk ReM pk EeD xxeM Bxek Sprpspeesek
Epxcej Zpcek Epqek P Tpwtk Tpeceeeeeqek Zenxtprrec .
Rxrrpak EpaxM Exqeaxqectekh . 27 WxrP Tk ReM Tp
M Teqtk Eak ceqek EpxVmdek X Tk ReM Exqk yeM
26 EexwP Bxk Tpqk , usppk Eak yxtecec Ewxzetpc
ec , Eeqxyej uxmc Rxrrpak EpaxM uxM Exqenekh ,
81
yxtecec Ewxzetpcec
ceweyesP , Erk ceM pk usppk mxwpD ExrP Reexj Zec
ej Tpnpwbxqel EewseeeP yxsxP ? >>
Tec yek Eeteqc uqyesP SereekH EerP mexaem uqpqt
ec . cenyej Rxcek ceM pk Ebek X ExrP WeecrrpD yðãðuxl
EpaxM EerP , Spnpeeac Bxk Epaenel EerP yeeesc Te
c yek Eeteqc , urrpl pk cxrc Epaenel EerP Ebek P ceJ
24 Spnpeeac EerP yeeesc Eaerrek EpnpexqeeeP E
pxcec , urrpl EerP Ebek Eaecek TeyeeeP Epxcec . 25
yesk Exsnðl pk vptepk X uxmk X TprrpnxekH Epxcec
Eetelj Ebek P EpxMj Tenpc Wpnxqek Exnem uqyec .
EewseyesP , Rpxmcej vptek tpM EerP Tpterrek Epaxt
prrec . yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Tk ReM
EapD Tprc Tpqtelj Tesunxqecac ExrP Qeytec Eeunel
mxntewpc . 23 Tk ReM Erk vptek tpM EerP vppnqel
EeqeyesP Erk WetP veetprrenec . 22 WxrP EpaxMj ,
uxmteceM Tk ReM X vpnpspk Berpwpc , cetelj Tenem
Tecek Wpxk Erk WetP veetprrenec , EpxMj cepcepk E
xrP Eaxcej Ecej Tec yek EsenmaeqtpbP Temeaxqek
82
Eeqtewpc . TeteceM WxrP Tpxqpcej Eewc Respk Zprr
ek Eeqteeeac EerP venxk Eewc ResP mxntewpc .
Epxcec . 39 TeteceM EpxyeM pk Bxek Eewc Respk X
vewerreqeeeP Bc utpeeac EerP venxk Eewc Respk Zprrek
Bxek Tprpqbxk Bxk Wptpk X EmnaP WxrP Eeqeeptel
X Esk TerrebP Zeueeaxpk EerP Rewexc TerreeeP cxnc
cepcepk Tecek Retk Eak ExqemP veexnetec EerP Wp
xk Rewexc TerreeeP cxnc Epxcec . 38 TeteceM EpxyeM pk
37 TeteceM Eaxcej Ecej tecek Retk Eak ExqemP ve
exnetec EerP Rewexc TerreeeP cxnc Epxcec , EpxMj
83
ceM pk mxwpD ExrP uqec .
veteL Ecej Bc ExrP Esenmaemqm uqyec . 36 mxwpD
pk Epxsxzetek Teexspk EerP Tenpc Temk P Rxcej
EerP mxyemk BxeM Eaxcej Bc ExrP EsenmaemqbP ,
cepcek BxeM ExrP Ecej Bc ExrP Esenmqek , yenc yeM Exr
P
Reexnewtel X EeyaP Exnedek usP , venxk Teexk yee
xqtprrek X EeyaP Exneyec . 35 WxrP Weetpqek yerrpeese
k
34 Rewexc yxtecec Epnaxqeexj tpM EU Reexnewt
el X EeyaP Exneyec cewek Seretprrec , yeJ uqyesP EU
EU Reexnewtel yxsc , venxk Teexk yeexqtprrek
uqec
33 Tenem usppk pk Ewpkh Rewexc Esk Terxeeac B
c EerP yeJ Eaxcej uNeeek y Ewpkh Eak Terxwpc .
32 Tenem usppk pk Ewpkh Rewexc Terxk Wetenec
ac Bc yeJ ExrP Eaxcej uNeeek y Ewpkh Terxwpc ,
E¡nxsTpD X Terxk Wetenem Tpeeec Tpeceeeee
qeeesek EerP
Tec yxsxP !
84
Tprreqek EpxeVceneyec . 31 EexwP Bxk Tpqk , yxtec
ec Ewxzetpcec , Tk ReM Eeqc Epqek uqbpwpM Eak Epxkh

uqec . 30 Tk ReM X ceqeyel , Tk ReM pk Tpqprrec Te


ceMj cetpc EpxsP yeexeeP Bc AxrP mxntelj uxM
WeTãðP xxk EenyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
mxqxzem pP ? >>
Tenpc Zpeeek P Zenxeesek Tenem Wpnxqek Serrete
eeac Wpxk pP ? Esemlj yxtk yesk EpxceMj Rxcek X
FeyeJ ReM Bxek ExspD TpM yenerreterrpqeey yeM E
xqeceyec . Tetk ExrP ExspD Eak Eeserrpnpk : << 3 Tk Eer
P
2 EpcxzeqekH Epxnpsxzecac Zpeeek EerP cxetek
tpM E¡nxsTpD pk Eebxl pk Tpeeec Sprpsprrepk ,
yeexqpekH .
85
gebeM Eak Seqpk EppeaP , EpnaxL pk Eeexl Tpseep
pk BxeM mxwpD X Bxrrek SpnrrebP Exnpcel EpedxbP
1 ExspD ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ ReM Terrek Bxr
reunxqeeeP Epxcej Zpcek ceqek Terrpsprrepk Tenk
EpcxzeqekH Epxnpsxzecac Zpeeek P FeyeJ EerP
ExspD TpM yenerreteeesek EerP
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
tprc Epprrpqrreeesek AP Tenk mxwpk ExrP WxrP Fey
eJ uqeeP Tpqk , Tenk ExrP Qeytec Feecrel mxntewpc .
TpM ceqek EpxVmspcec , cek AP cesek Rxcej ApwP
mextek EpsP Bc FeyeJ ReM pk Ewpkh vewpeK pk yeekH
Bpaxqeeesek EerP Qeytec Bxnpwtek P Feecrel Eak E
erP vpyeJ mxntewpc . 42 yeJ Epxrek utetec yeM Tk ReM
Bxk mxntem Feecrel Eak EerP vpyeJ mxntewpc . Ben
xL mxwpk ExrP Bxnpwtek Wpxk uqeeP Tpqk mxqxzek
uqec . 41 BenxL mxwpk ExrP uneeek P Eqac Wpxk u
qeeP Tpqk mxqxzek Bpaxqeeesek EerP Qeytec Tenk Eqac
uqec . Rewexc mxqxzek Bpaxqeeesek EerP Tenpc Re
wexc Tpwxqek Exnemqpdek Temk X mxqxzek Bpaxqeees
ek yeexekH
86
40 cek mxwpk Tk ReM X mxqxzek BpaxqeyesP Te
nk ExrP Tenpc Rewexc mxqxzek Bpaxqeeesek yeexekH
mxcxmqpl Feecrel pk Tpeeec Epxmqedek ExrP
Epxnpsxzecac Zpeeek EerP Ecxqek RpL Exnpcel X Te
qyxk Teqcenemqpdek Eak Etpcej tpM Tpqtelj , txðebek P
P Epnpk P vewpeK pk Epxapcek Rxcej ExrP AP uxM Z
peeek Eak EerrpP Zecej uxqpcej . 12 EpcxzeqekH
EpxVmspcec , mxwpk P Epnaxqeexj tpM Zpeeek Eak
ExqemP EerrpP Zecej mxwpk cebP Epxcec . cetelj txðebe
k
vpsxrrpac uqrrewpc , Tenk ExrP Tek tpM BeL Rececek
EpxVmwpc > 11 yeJ Tk ReM TpM Epxrek utetec ceqek
Rxcek uxqpcej . uneeek Eexk Eeexqepeeeenpk : < v
87
enetprrec , yeJ EpxyeM pk Eqac Zpcek Tpwxqek Tek tpM
TecetP Wencepk Eak yesk TecetP Zecej uc . 10 Tenk
ExrP Tenpc ExyeceqtP RpL tpM Tpnetpeesek Tenk
X yenerreteeeP yeM genyej pP ? TeexwP yeexwpc , c
eyeaP yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Tenk ExrP
verrek P Epntpkh Serrpwpc Xj . 9 TeexwP EeyesP Tk
ReM ZerrP Epxbem yeM genyej tk ? TecetP Wencepk
tk ? gpzP Seexeeek vpyaesptek X Epxbem Bc utpyeP
? TeexwP gpzP vpyaesP cetpnecaxpk ExrP
yeexyej ? ApeepL Seqcxk tpM ReexrrpeeP vpqpsP Bc
Epxbem Bc SereyeP ? 8 Tk ReM ZerrP cxm yeM genyej
Epxmqenpk : << EpnxtP Tk ReM Ebemc ceceMj Epa
xbP Zpeeek X Enxm Bxk EpxXj , ZerrP Epxbem Bc mxseb
P
7 Zpeeek P FeyeJ ReM uaeeesek P vpexkh , ExspD
ExrP Zpeeek P Tpeeec Epqek P Tpwtk Eexk
Tec uqec ! >>
ZeterrP EerP Exnpcel SprpseeP uqyec cetexj X Wete
mqtpcec . 6 Rewexc Esk Sebxcqecac ExrP ceaxrek uzek
Renyectedepk Eenxrrpk uqbP , Tpxqec ExrP TerrP Sp
88
rpspk , Epxmdek ExrP Tecxk EewxtpnebP , EpxceexmP
Wetemqtpcec , 5 Tenpc SpeepM EerP RxtP EpnpbP ,
Tprrpqeexj EerP mxl EpnpbP , Rpextek vewerrpk tpM
4 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Tk ReM uaebP
EpxbebP Sprpspeesek uxmk Zpcek Zpeeek tpM
WeTãðP xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
unprrpsxzeyec , EpaxM EerP TeteceM gebeM pk mxw
pD ExrP Esk cewsxk Beseneyec . 21 Tenk ExrP
20 Tenk EpxXj , ExspD ExrP Temk P ExqePj Epxbe
mqbP EpxeVcenedek Eeqc Epqek vptepk X Bxwqek
Esk Spxspcqecac vptk
ExrP Temk P Epzpk yxqxxj pk EpxMj BxwxD Eak Exqe
petk Wetectewpc .
Eewxtek , geexqc vpnxzeeeac geexeeel yej WerrP m
xwpD Qpcej Reexbeqewpc ! >> cetelj uneeek P Epzpk yx
89
qxxj
Epprrpyec , Tecemc tpM uxmteceM venxk Eexk Epx
mqeqtenpk : << Tenk uqyesP EenxceJ Wxekj tpM Sxrpees
ek
Epxmqeqtpwpc : << Temk P yeXj tpM AxpemM Epnp
sxyec ! >> 19 Ebek P EpxMj Exnedekh Extek
Esk Epcxqewpc ! >> 18 Zpeeek EerP Exnecepk Exte
m AP Epxcec EpprrpeeP AP Epxcec , uxmteceM Eexk
uxbxcqewpc , yxtk Tk ReM TpM yeqyespnel pk gesxr
rptel pk EezeqrrP mxcbxwtek EpxVmyeaP , Tk ReM EerP
Eexk vescxnpwpc : << 17 yxtk Tk ReM TpM vpnxL R
eexM pk EezeqrrP mxcbxwtek EpxVmyeaP , Tk ReM Esk
gptpwbxkh TpeeqeeeP Rxcek uxqpxj cepcepk WetP
uc , Rxcej uxqpxj pk cxk Rpxmcej uxqpxj pk cxk tecek
16 Erk EpxXj Bxk mxwpD pk Tpeeec yeJ ZerrP ye
M Epxqxcenqeyel Bpxc Tec uc ? Tetk ZeeK
Tenpc Tenem Weetpqek Wpnxqek SerreteeeP ExqxXj
Wpxk . 15 AxcxJ Tec uxmk Sprpstprrec !
yeexwpc . 14 cenyej Tk ReM Tetk ReM pk Eeexqepee
eel X mxqxzek EeyeeP TpMj Tec uqyesP , Zpeeek EerP
90
Wpsc Bxk vepqc Tpeeterrel tpM uxM txðebek P Epnp
k P EpaxM Zeutel ppk X Teexqunxqek Epxmqedek
gpnxteeesek uqec . 13 Zpeeek P yeXj tpM Tpqtelj , v
ewpeK uxmc TecetP Wencepk pk RpL SptpM uqpk
Epnpk EerP Tpeesxk Terrenxqtk Eewsek , mxapncexj
Tpeesxk mxwpk ExrP Temk X uqxzek Ebeqem Bc
Esk Terxwpc .
Terxwpc , mxyemk ExrP yej mxyemk ExrP SeeVcene
mqm TpMj Tec mxwpk Eak EpxceMj mxwpk Eaxcej Zpcek
Rxceetk Eeqxyej uxmk X Retk tpM Epxnpsxzeyec . W
xrP Eaxcej Eak EpxceMj mxwpk mxyemk zpcek Esk
uNeeek Ej , Eexem Tpcxnerrpqpeesek EerP uxM Tek
P Seexk Sererrek Eak Emspdek uqec . 27 Wxry Eaxcej
Zeutel Zprrek venxk EnteL Weteqcej Epxcec mxwpD
TpM SeeVcenemqpdek yeexwpc . 26 TeexwP uqec , Ebek
Teqeneeewpc . EpaxM EerP , Tk uqyesP Seaek Senm
91
qeexj , EnteL Weteqcej Tec mxwpD Eak Rxrrpeesek Epax
M
25 Tenk EpxXj , ExspD Epxmqenpk : << Eaxcej Te
cnc , Tecnc gebeM pk Ebek , yeJ Tek tpM
WxrP Eetk Exnetpcec
EtpM ppk TpM , SptpL pk Epaeneeesek Bpyeqeexj Ee
rP Tk ReM pk ceJ Eak mxeVcek yeexekH uqec ! >>
ExrP Etpcej uqtelj Qeytec EpnpsxeeP uxqpcej . 24 ye
J yesk Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Sxmqtk Bxk
Eprewpc . cenyej WxrP Tek P Teetk Epxbemqpdek Ex
qePj Zpcek SptpL tpM Epxbemqpdek uqyesP , Tenk
íeIðnrxzpL Ej , Ac yeXj Zpcek Tecnc tpM gentelj Enm
m ZpL pP ? TeceyesP Ac TewP Bxk ExnprreM TpM
TeexM yej Sxtpk tpM Epaeneeesek Zelj EerP Tek P ce
J Eak mxeVcek uxqpcej ! 23 AxLj yeM ceqeyesP
Epxbemqpwpc . 22 yeJ Tk ReM TpM Epxrek utetec ce
qek EpxVmspcec , Sxmqtk Bxk EtpM ppk TpM ,
uqyesP , TeeteceJ mxwpD cetpexk Epqpspk Recewel
Rpxwpnpcepk BpxU BeL tpM Epnpeesek Zprrek Exqepece
k
92
EpaeneeeP uqyec ! WxrP Tk ReM pk Tpwtk Epxbemq
pdek ExqePj Zpcek TeexM yej Sxtpk tpM Epxbemqpdek
Epxmqenpk : << óneãxk Ej , Ac EptP Bpyeqeexj tpM
EpaeneeeP uqyec ! yðTãeextk Ej , Ac Bpyeqeexj tpM
WeTãðP xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
ZpL pP ? Eeweneqtk Bxk EtpM uqrrek , TecxqekH Enc
xqecac ReM SpxLj Tprreexj tpM uxM Eeweneqtk Bxk
EewsebP uqeeP uxqpcej . ) 5 Tk ReM EerP Wpsc Bxk
vepqc tpM Tewtecqedek X EpqbP EpedxekH Epxcec
uqyesP Zpspk Eak Bpxnxaedek Zeutel uqec . ( Teex
wP urrpnspeK X Bpxycek TecxqekH Encxqecac Qk
Epntpkh Epnprrepk Terreqtk ReM Tec yek vewtP unee
ek tpM Enmdek urrpnspeK X Extebpmc . Tenk ExrP
ZerrP cxdek cetexj X Tk ReM SptpM Eak EpqbP Eped
93
xekH Epxcec ZpL pP ? 4 Tenk ExrP uneeek P
3 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << teðxtJ yej Temk
P Terreqtk ReM EerP Epxqpspk Epxqyenm tecek
Axry Eeweneqtk xxk EtpM TpM AeceM Tec Zeutel X E
pexqepeyec ! >>
2 BenxL ýenxsxD pk cxk Epxbecepk ExspD TpM E
pxmqenpk : << Tk venerreac , Tek P FeyeJ ReM
EpxeVceneyec . Temk P FeyeJ ReM Epxqpspcepk Esk
Tesmc tecek urrptec Bxk Spxnel Sxytpnpk Exteyec .
1 Tewec Eptel Epxcec , ExspD ExrP Rxcek Eewene
qtk Bxk EtpM urrptec Bxk TenxXj yeM BeL
Eeweneqtk Bxk EtpM pk Tpeeec Eeserrptel
Eenyek vpzetprreM uxqpxj
uqec . WxrP Emncej ExrP mxeVcek Sxxj uqec .
uqec . ExeVcxyesP Tk ReM EerP Eewpnqxecrrpc uqb
P Axtewpc . 30 WxrP urrpqeekH Bc Bxpemmc tpM cxqyen
eeek
mxbpmk tecek TeqyxbP , Rewexc TerrebP Spntprrec ,
EpaxM EerP , WxrP Sepecxl EeyesP TenpP Bpxceqek
Exnetpcec ! yeJ uqyesP Tk ReM X Eewpnqxecrrpc Rp
94
exnsprrpqpwpc . 29 Tk ReM EerP WxrP urrpqeekH Bc
28 Exnetpcec ! vewpeK uxmc Bpyek BpxtebP , Te
nprresP Emncej mxetP mxwpD uxM WxrP Eetk
Eeyec .
Tec yek Eeteqc EpntP uqyec . 14 ýenxsxD pk cxk ge
naP ExspD X Eeqek vppnqeeeP yeM TpxspyqebP
Tenk mxwpk ExrP geM Zprrek Specrreeesekh geM
EerP EpeK pk Epnpk terrek EpnpbP Rpxmcej geM
Tececepk ExspD ExrP Tenk mxwpk tpM : << geM Bxe
k SpecrreekH >> ceweyec .
Eeweneqtk Bxk EtpM TpM uzek Epexqepem Bc vepq
c Zpspk tpM Bpxysxzenedek yeexekH uqec . >> 13
Tetek genrreeeP Epxcec cebc pP ? 12 mxwpk ExrP vp
95
rxk Eak vpqk EncxL uqec ! EexwP Bxk Tpqetk ,
Erk vprc EerP Eeweneqtk Bxk EtpM Rpxcek tpM Epre
eesek uqyesP cxncxm uc ? vprc yek Rpxcek Eak
11 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << cenyej T
k ReM pk TptpMj Eeqc Rxcek ExrP Rxcej vprc Tec ,
<< Eeweneqtk Bxk EtpMj Eyepeaxk BeseeeP EerP v
epqc Eak Bpxnxaem pP ? >>
TecxM mxwpk yeexqpekH . BenxL mxwpD ExrP Exsp
D Eak EpJ SeU Enxm cewek Temk Eak Eeserrpnpk :
9 ExspD ExrP Teetk Eak Seqpk EppeaP Zððxnðc B
xk cxk P SpxLj tpM mxnyec . 10 Teetk Rxcek
TecxM mxwpk X Etecenemqpdek ExrP
8 EpaxM EerP , Ebek P EpxMj uqyesP Eeweneqtk B
xk EtpM pk Ebek uxqpcej .
Epxcek P Eppeekj Bc Epxreem ExteceyesP Tk ReM E
erP vewxXj Epxcec mxwpk tpM Zelj Esk Tpeeterrewpc .
Epxmqeyec : << WxrP FerrenteeeP EerP ErenxeVmc
, venxk Sxmspk TecxqekH usP uqec . >> Tk ReM cenyej E
rk
TpM ceqek EpxVmspcec , Eetk vpyxqrrek SpxLj Eak
96
Reexj Axeepqk gebeM uc . 7 ExyeceqtP RpL tpM Eexk
EtpM pk Tpeeterrel Eytem uqyeaP Tenk ExrP Zelj Rx
ml cxdek tpM Esk Tprreaeeetewpc . 6 yeJ Tk ReM
WeTãðP xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Temk tpM mxsel Eneweqbel Zpcek Teqyxbpeepc .
21 TxU Teqecec Bxk Eenepk Tpxwek uxmteceM
Tenk ExrP TpxU Zpspk X yenxwteqewpc .
TpxU ZpsP EerP Exqerrptelj
RpxceqebP uxmc Bpqk Bc Esk Epxqxzewpc .
20 Rprrpnek Tenpeeteeesek vpqpsP Bc Esk Tespq
pwpc
Tpxwek mxwpk P BeL TeceMj Esk vescxnpwpc .
19 Tenk ExrP Esk Wenrrpk Epexweqtpwpc
97
Eenepk Exncepk TpM Tenk ExrP WxrP Sxpecel X T
peceeeeeqewpc .
Eenxrrpk SpxresP Zpcek yeJ Temk tpM Epxnpsxze
spcec
Temk X yeJ veexneqek yeeeenpwpc .
18 Tenk uqyesP WxrP Specrrpeesek Benpak Wpxk
, venetprrec
Wencepk ExseXj Bxk Eeexqepeeeel X ceneaxqeyec :

EtecenemqbP , Axwecej Bc yxtecec geteeesc yek Be


tenerrpqtprrec cewek Becxyec . 17 Erk ExrP ZeeK TecetP
Temk X Terreqtpk Eppeyec . 16 ExspD ExrP Tetk ReM
pk vewpeK uxmc Eyepeaxk Teeepl X Ewrek
15 ExspD ExrP Erk Axwecej Bc Sprpsprrepk Tenpc
Teetk Eak Seqpk EppeeepXj , Eeqc Epqek mxwpD
uneeek P Tptpqek Specrrpeesek Benpak

98
29 yerretpM mxaptek P ceM TpM EpnpbP EtJ Eesx
eK X EerP uqxzek AxteeeP mxwpk yeexwpc pP ?
X ceneaxqek Eewpc .
X Epxqtek mxcecedek uqyesP , Erk ExrP Tenpc unee
ek EerP Tk ReM pk TptpMj Encej Ebewsxyec cetexj
unprrP uqpeesek Zprrek ceneaxqem Zpsptec ! 28 ye
J cenyej uneeek P SpxresP Bc Tpxsxcqek Eetk AxpemM
Tk ReM pk cepcepk TemP ReM AxpemM X mxcecem
Rc cek X Tpxsxcqeyej tk ? Tk ReM pk cepcepk
Axtewpc ? 27 cenyej WxrP Eetk AxpemM X mxcecek
99
EenxqrreeeP EerP yðqãðuxl X Tpxsxcqedek ZpL ul ,
yek Bxrrpnrrek Tec uqpeesek Zeutel uqpwpc , Teexw
P EeyesP Temk P EpqpD mxnpk ExrP cencxk Tpeeterxk
yek Bxrrpnrrek Tec uqyesP Qeytec Eytenewpc . 26 c
enyej WeecrrpD EerP Zprrek mxcecem uqyesP Tenpc Tptp
Mj
mxnpk cesek Epxcec TptpMj yek Bxrrpnrrek Tec uqy
esP Qeytec Tpnpextewpc . Rxcej vptk Rxcej ceM TptpMj
25 ExspD ExrP Tetk ZerrP utpbP yeexekH Bc Wete
m Tpqk , Tenpc Tetek tpM : << ZewenaP EpqpD
Axtewpc , yenpeK Qk WeecrrpD yðqãðuxl X Tpxsxcq
edek yeexekj . >>
24 ýenxsxD pk cxpk Emk X Sprpsprrepk Tenpc Ep
xmqenpk : << Tenk ExrP Eetk AxpemM X mxcecek
mxyemk Wpxk yxqxP ? >>
Tec uqrreyec . 23 Epqek Tpxwek Zecetk geexeeeqae
k Epxmqenpk : << Recenek Tenk ExrP Tenk teðxtJ pk
ExspD pk Ewpkh Terrerrpqpk Eeyaxneyec . ExspD Ex
rP Temk X EtecenemqbP , ceqk Eewk yej RxtP veneekH
22 Tenk EpxXj tpM , usppk EerP Rxcek SpeepM Tp
100
rrpqeexj uxcepk AxpemM Epnpsxeesek mxwpk X
ExspD yej yðqãðuxl
WeTãðP xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Spqk Beyeeec Epxcej Zpcek Rxcepk Rxcej yeM ExrP
Tpsxzewpc . 37 EpaxM EerP , uneeek EerP AxrP ceqedek
36 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Sxmqtk B
xk EtpM TpM , mxwpk uxmk ExrP Zenxeesek
uzek EpexqepeaP , WerrP mxwpk ExrP uqyesP Wpxk
Sererrek Eaerrek WerrP Zeutel Epxxqetpwpc .
Tpxmnpdek Zpcek Eewk yeM Bxek ceqek genrreees
ek yeexwpc . 35 Seexk mxwpk ExrP uqyesP Sererrek Eaer
rek
101
cenaecec uqec , Eewek Eak AxrP cencxk Seexk Epxc
ej geneeP uc ? EpaxM EerP , utpqrrek tpM AxrP
pk Wptpk P cxrc Seexk WerrP Bc Wetewpc . 34 Tek P
EteceM vppnetP Wprrec , Tk ReM Eprrprretk vencxD
ceL Tec uqyesP EpxMj BxwxD ExrP Wpxk WerrP uqec
. EpxMj BxwxD pk cxrc Seexk WerrP Eak EerP BxwxD
33 BxwxD pk WptP EerP Seexk uqyesP EpxMj Bxw
xD ExrP Wpxk Seexk uqec , BxwxD pk WptP EerP
BxwxD pk WptP yej EpxMj BxwxD
SpxresP Bc mxeVceyaxqecac ExrP Erk yeXj uzP Encx
m Tpxnpl tecek uxM Epxnpsxzectem Epxcec uqec .
Epxcej ceqek tecek Ebek P EpxMj Bc Esenmqek Tens
qecac ExrP EerrpaxqeeetebP uqpwpc , cetelj vpyxqrrek
EpxnpsxzectebP uqpwpc . cetelj Eenxrrpk SpxresP B
c mxeVceyaxqecac ExrP Esk Epxnpsxzectewpc . 32 Tene
m
EpxVmspcec , mxwpk P Epexqetpdek Eeqxyej Zelj R
xml yej ceqedek mxeVceyaxqedek Epxcej Rpmpk ExrP ux
M
Apeeqeneeeac EerP , Tenpc Rewexc utenerrpqpk Se
102
qrreeeac Wpxk . 31 EexwP Bxk Tpqk , yeJ Tk ReM TpM ce
qek
30 ReteqpekH Rxcej BeL pk usP EerP , Tenpc Rewe
xc Esenmaecac Wpxk , ReteqpekH Esk vpneqtpk
EenekH Epxcec uqec .
EpnxteyeM yerretpM mxaptek X ExrP yenxyaxqerrep
k Sezc EtJ EesxeK X EerP uqxzek Tecenewtem Eak EpxceM
j
43 gebxrrP SpxresP ExrP Epnpsxeesek mxwpk Eae
cek Seqpeesek P yek vpexkh verrpnec veeesenrrek Tec
gebxrrP SpxresP uaek Exnedek ExrP
ceqek EpxVmspcec , Eetk Spqpwpk ðeexj Eak Reexj
Axeepqk EpaxM Zeutel uc !
Bxk BeL mxcecebP Exnecepk Spqpwpk ðeexj pk Eey
xzeD yxqxctP Epxcej Bc Sprpsapeepc . yeJ Tk ReM TpM
verrek EerP uspk Bpeesprrepk Tek P Erk EpxXj Bxk m
xwpD X Benrrpwpc , EpaxM EerP , Tenk ExrP vpqk
Eetk zpkh Eak Reexj mxetP Axeepqk EpaxM Zeutel u
103
c ! 42 Sxmqtk Bxk EtpM EwpretP Epnpk P Ewectec
uqyesP Zpkh Bxk RpL X Sprpsprrepk BpxU BeL tpM E
pnpyec . yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec ,
Sxmqtk Bxk EtpM TpM , Rxrððc Bxk cxk uspk Bpees
pbP Tk ReM X Benrrpwpc , EpaxM EerP , Tk ReM
gpnyek Spxrc yeexyec , Ebek P EpxMj uqyesP gebeM
TppMj gpnyek EtpM gpnyek Spxrc yeexyec . 41
Epxbemqm vpyxqrrek ExqePj cebP Epxcec . 40 Zpkh
uqyesP TpwP Bxrrespk P cetespk tpM gpnyek EtpM
Ferrentewpc ! Epxbemqm Epxcec , TecetP Wencepk
Zpkh Bxk vpyxqrrek ExqePj Eak EpxceMj Tk ReM TpM
pk mxwpD cetpc TenD , cetpc SxtpnrrP Epxcec uc ! T
k ReM venxk Rewexc ExqePj yek Epxbemqpceac cewek
Ej , Tk yxtek tpM vpyxqrrek ExqePj yek Rxcej Epxbe
mqm pP ? >> ExspD Epxmqenpk : << 39 Erem AeeK
38 Tenk EpxXj , cetpk RpL pk yeeesc yej ýenxsxD
pk cxk Exnek ExspD TpM Epxmqenpk : << yeeesc
vpyxqrrek ExqePj Bc mxsedek ExrP
cewek Tpeceeeeeqewpc .
Epxcej yeM AxrP Axwexc Zelj Tec cewek Tpeceeeeeq
104
ewpc , Wpxk AxrP ceqedek Epxcej yeM AxrP Axwexc Zelj
Epxcec
WeTãðP xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Teetk Serrpyec . 2 Epqek mxwpD Temk P Ewpkh vpn
eqtpk ApeeqeneeepXj , ExspD ExrP Rxcek Epecrrpaek
1 Wpxk Tenk EtpMj , ExspD ExrP ceM Eaecek gena
P RerrpM pk mxyecekh Eppeyec . Tenk ExrP
EpxMj SeapeeP Bxk Bpexnqel
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Eeekj TemP , Eceac TemP yej Ecej Wpxk uqec . >>
uqyesP WxrP Ecej WxrP TemP Wpxk ! 50 Ebek uNeee
k y Bxrreunc Bc yezeqemqpcac uxmk Tenpc WxrP
105
49 Tececepk Tenk ExrP FeyeJ ReM Zprrek BxrrebP
Epxmqenpk : << Tk ReM venetprrec ! EteceM mxwpD
48 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << cek ExrP
WxrP Ecej uc ? cek ExrP WxrP TemP uc ? >>
<< mxc ! Ecej yej TemP Axrc getekh mxqxzebP Tek
QpekH ceqeqaem cebP uc ! >> cewek ceqeyec .
Tetk getekh BpeespbP ExspD Qpcej ceqeqaem cewe
k SerebP yeexqpekH . 47 Rxcek mxwpk ExspD TpM :
46 ExspD ExrP Epqek Tpxwek Qpcej ceqeqaek ye
exeepc tpM , Temk P Ecej yej TemP ExrP Exnebpmc .
ExspD pk Ecej yej TemP
WerrP uqyec . Erem vencxD cenaecec AeeK EpxXj Bx
k mxwpD pk yeextel EerP Wpxk EexwP WerrP uqyec .
SpxresP Bc Terrerrpqpk EeyaxnebP vewtP Serrpyec .
Tenk mxwpk P yeextel EerP Eppl pk Eaerrek Reexj
Tedxcek yeexqpekH . 45 Tececepk Tenk ExrP genaP T
emk Eak Reexj ExqemP SpxnceP cenaecec Tpqprrek
EpeK pk ceM Tecek uaewpc . >> Tenk ExrP uaerrepk
Epxbemlj , Eppl pk ceM ExrP mxetec uxcepk AeyeM
Epnpk BxeM Wpeeptelj yek Terpcepk EpnpsxeeP Epn
106
pk EnxbP EpqeeP Epxcec tecek Epxmqenpk : << 44 yeJ
ReM TpM EpxnpsxzebP , Tetk ReM TpM EpxqP Epxnp
sxzeyec . 12 EpaxM EerP , Tenem Rxceetk uc uxmc Bc
11 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Tecnc xxk Epn
pk P Rxrrpak Bxk Tpeeec Weteqcej Bc Rxceetk Tk
Tpxwek tpM Epxcej ceqem tecek ZenP Bpexnqek ce
qetexj uc ? >>
10 FeyeJ ReM EerP ExspD Qpcej BpqrreMj Exnecep
k Temk Eak Eexk Eeserrpnpk : << Tk Zerrpkh Epqek
Bpexnqedek P BpnxqeekH
9 Tececepk ExspD Epxmqenpk : << AxceJ Tec ux
107
mk Sprpstprrec ! >>
yeexqpekH . >>
Esxqxxj veterrP uqbP vpnxzeqtk EerP Berrpk Tecxk ,
Bxnek Tecxk uzP gpaxk Tecxk vpnxzeeesek
Tenpbpeepc . 8 usppk EpxMj Rpmpk ExrP Seexk mxn
pspk tP Epreeesek Tpqetk Epxspk EpnrrpbP ,
veweeppl pk Tpwtk Epreeesek yeexqpekH , veweepp
l EerP Tpxncek Epxspdek Tpqk , Rxqekj axceJ Bc ExrP
Sxtebpeepc , EpxetpsP ExrP Tetpc mxk usP Tpqk vet
ebpeepc . 7 BenxL EpxMj ExrP EpxnmcesptP
TeceMj EprebP Eptel Epxcec Axcxqeyec , 6 cetelj Ten
k AxceJ ExrP mxnpsP Rxwcek Tpqk , Renek genpweeeak
TeteceM EpxMj Bc ExrP Temk Extebpmc . 5 BenxL Ep
xMj ExrP AxqerrP Tec gebeM pk Rxwcek Sxnpc Bxk
EpxMj SeapeeP tpM , BenxL EpxMj ExrP BeL pk vebe
rrP tpM Epreeesekh , uqbpwpM SxyerrP Rxspk Exnecepk
Tenk ExrP Epxmqenpk : << Rxcek EpxMj Seapeea
c EerP genprrepk EpxMj Seapyec . 4 Tenk ExrP
BxeM Tetk ReM TpM Epqek EpaxM Zeutel X Teexqun
xqek Zenxyec .
108
tpM genaP Serrpyec . Epqek Tpxwek ExrP RerrpM pk
mxyecej TerreP Bpeespqaewpc . 3 ExspD ExrP Bpexnqel
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
EpqbP Sprpspwpc . 17 yeJ Tk ReM TpM Epxrek utete
c ceqek EpxVmspcec , ceaxrek Epqek TecetP Wencepk
16 cetelj Tk ReM uzek Tec uqec ! EpaxM EerP , Tk
ReM pk RxtP EpqbP venewpc , AxceJ AxrP
vewpeK Eyepeaxk X ExrP yeJ Etecenemqpwpc .
cemtexj Aecebxk tecek Epeeerrenek Senmwpc
vpzeM AxceJ ExrP EpqbP Sprpspwpc
Tetek P Rxtpk EpqbP venewpc
TeexwP Esk uqyesP
109
vppD Rxtpk ExrP Eerxyec .
vpzeM AxceJ ExrP uxcqeneyec
15 Epzpk yxqxxj ExrP Rxceetk verreeeteyec
Eecxk Tecxk venerrepk EpqbP Esk venewpc .
Eenepk Exncepk ExrP Tecxk Sprpsprrepk Esk Epex
qerrewpc
P yeXj TeceMj ceneaxqectedek yeexwpc . Tenk ExrP
Epxmqenpk :
SprpseeP Epxcec , Wpxk AP Esk EpexqerreeeP Tpqk
uqec . 14 ExseXj Bxk Eeexqepeeeel EerP EpxreceM Tetek
Epxmqetexj uqec . EpaxM EerP , Tetk uqyesP RxtP ye
exrrepk veneeeP Epxcec , AxceJ Tec yeextelj yek
pk ceJ Epxapcek Tetpc Bc ExrP uxM uqxzek Eeyeaxw
pc . 13 EexwP Bxk EpaxMj yeJ Tetk ReM TpM Bpexnqek
Temk tpM Reexj Epqek EpxVaP , Temk X yezek Eqyex
j uqrreyec . Tenem Epxcec Bc ExrP , Temk P Eppl

110
24 ExspD ExrP Tetk ReM TpM EpxceMj Rxcek Bpex
nqel X Erk WetP ceqeyec : << txðebek P Epnpk
vpMj uteekH Bxk Bpexnqel
Bc BxrrebP yeexwpc .
SececenebP , EpxMj BxwxD SerrpbP , vpnxzeqtk Eer
P Berrpk Tecxk , Bxnek Tecxk , gpaxk Tecxk Rewectem
23 Tenk Seexk Sxnpc tpM Seapeesek EpxMj ExrP Ten
pc mxwpk ExrP Exnpcel Sprpsprrepk , Epexqerrek
gpnxteqekH EerP Exnpcel pk EewxtpqxeK X Epxmm
qbP , EpxMj BxwxD Esk SerrpqrreeeP Bc BxrrebP yeexwpc
111
.
Tenpc mxwpk ExrP Exnpcel X Sprpspeesek P vpexkh
, Eewxtpnel pk Bpyerrpnc yej EtJ EesxeK pk
EpaeneyesP EpxpetpM EpncxeeP Bc BxrrebP yeexwp
c . 22 Tenem veweeppl pk Tpwtk Seapeesek EpxMj ExrP
Epxcec , Epterrek Tesunxqek AxteeeP Epxcec , Rxcek
AeeK TpM Exnpcel ExrP Bpyeqeexj uzP vppnqel tpM
X Sprpspweeeak yek Vfekh TpneteXj mxqxzek EeyaP
, 21 geeeaem Tetpc mxk EpxetpsP vepeeepeesek
ExrP Tecenewtek Eeyeaxwpc . 20 Tenem AxqerrP Tec
gebeM Seapeesek EpxMj ExrP Tenpc mxwpk ExrP Exnpcel

EpxMj WetP , Tenk cenaecec SpxnceP ExrP ExnebP ,


Temk P Sepecxl Bxnpcek tpM Seapeesek Exnpcel X
19 Tecnc xxk Epnpk P Exnpcel X Sprpsprrepk Esk Ep
exqerreeeac EerP ZeeK BeL pk veberrP tpM Seapeesek
18 EexwP Bxk Tpqk , Tk ReM Erem EpxMj SeapeeP
Bxk Bpexnqel pk SereekH Bc Wetem cenectec .
EpxMj SeapeeP Bpexnqel X Teexqunxqeeesek E
erP
112
SprpspXj cewek SereyeaP EpqbP Esk Sprpsyec .
Tk ReM pk EpqbP Epxbedek X EpxbeXj cewek Sereye
aP EpqbP Esk Epxbeyec , Tk ReM pk Sprpspeesek X
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Exscel pk mxnpeVcej Bxk Bpexnqel
Tenk ExrP WptP uqbP , uqbpwpM SxyerrP AP Temk P
TeceMj ExrP EmM yenxwpc .
usppk EpxMj Eak vpqk Bxbxxj yeextelj yek Epxspcep
k Exnem tecek ZewenaP RprrpekH Eak TpwP uqpwpc ,
ExrP Rxcek Wpxmqxxj geexwP Bxk EpxMj Bc Tenxze
k terrek Tenxeesek WetP uqec . 32 Erk EpxMj ExrP
31 ExspD ExrP Tetk ReM TpM EpxceMj Rxcek Bpex
nqel X ceqeyec : txðebek P Epnpk EerP ZeeK mxwpk
113
geexwP Bxk EpxMj Bxk Bpexnqel
urrptec yek vetpk vpnxzebP , WxrP mxwpncej tpM v
eterreqetprrec cewek Becxwpc Xj . >>
TenxXj vetpeeaxpk TpM vpM uteekH Bc EpnxteyeM
Rpxctecek Eeurrepk Sxterretprrec , Tecedek P yek vpexkh
Epxcec . 30 urrptec yej vpM uteekH EerP BenceyeM
Epnrrptprrec . RewpM vetpeeP Bxk EpxXj , yeJ Qeytec
EpaxM EerP , Tk ReM EerP vpM uteekH Bc EerP Rpxc
tecem tecek urrptec Bc EerP AP Rpxcteceaxm Werrepk
BxeM TeteceM vpM uteekH Bc Rpxcteceqcem Rc pP
? >> 29 Tenk ExrP Epxmqenpk : << cenexj Epxcec !
Epxmqenpk : << Erk uqyesP Teexspk P Epexqetpdek
cenexj uqec . >> Tetk yesk Eeserrpnpk : << Tk yxtek
vpM uteekH EerP vewxekH Eak ExnebP Epnrrpeesek
uc ? >> cewek ceqemc tpM , 28 Tenk ExrP venxrrP
Tenxzek P Ebek tpM : << Ebek Ej , Tk Tenxzek tpM Z
prrek Seexk EpxMj Bc Seapeesek Eetelj , EteceM
Epxspcepk Epxneqem Bxk EpxXj tpM , vpM uteekH E
erP yesk uexbxbpeepc . 27 mxqpspk P mxwpk ExrP
uxmc tpM Teexspk ExnebP , urrptec tprc vpM uteekH
114
vpqxrrepk Zeubpeepc . 26 urrptec EerP EpnrrpbP
EerP ZeeK Qk mxwpk ExrP Seexk EpxMj Bc Tenxzek t
pM Seapeesek WetP uqec . 25 uxmteceM EpetebP
EerP Teexspk Wpxk , Tenpc Eetk AxpemM uxqpcej . v
etpbP vpnxzeeeP EpxXj ExrP Tenpc Erk Epnaxqeexj pk
uqec , vpMj uteekH EerP uqyesP Tenem TenD cenaec
ec mxwpk P ceJ uqec , 39 vpM uteekH Bc Seapeesek
TenxXj EerP uqyesP Erk Teqecec Bc ceqewpc , Seexk
EpxMj ExrP uqyesP txðebek P Epnpk P mxwpk P ceJ
37 ExspD Epxmqenpk : << Tenk Seexk EpxMj Bc
Seapeeac EerP uqyesP Ebek P EpxMj uxqpcej , 38
ZeweM Eppeekj Tec uc ? >>
Eeserrpnpk : << Tk yxtek tpM ceqek EpxVmcenec ,
115
TenxXj Bxk vpM uteekH Bxk Tpeeec Bpexnqel ExrP Apeep
L
36 ExspD ExrP Epqek Eak Seqpk ceM TpM Epnpye
c . FeyeJ EerP Wpxk ExnebP Temk Eak
vpMj uterrek P Bpexnqel X Teexqunxqeeesek Ee
rP
ceneaxqek Eewpc .
Tpeeteeesek Eak ResxceJ Rxrrpak EpaxM ppk X Tetk
ReM TpM ceqek EpxVmwpc . >> cesek Eeexqepeeeel X
cxm ExrP ZeeK TecetP Wencepk pk : << yeJ Bpexnq
el BxeM Tetk ReM TpM Teexqunxqek ceqewpc , Epnaxqee
xj
ExrP Tetk ReM TpM Bpexnqel Eak EpxceMj Tewec Zer
rpLj ZenxteeK Epxcec uqec . 35 Temk P Erk WetP
34 ExspD ExrP Epqek Tpxwek tpM Bpexnqel BxeM
EteceM uxmk X Epxmqek Teexqunxqeyec . Tenk
Bpexnqel X Eesxeeqeeesek EerP
Exsceyec .
WetP uqec . Rxcek Ewectec Erem mxnpeVcej Bc Tpx
axk QxTM gpqxM Tec vpqxbP , uxm uxceL gpqxM X
116
33 ExspD ExrP EpxceMj Rxcek Bpexnqel X ceqeye
c : txðebek P Epnpk EerP gpqxM Exscem mxnpeVcej
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
TppM vezeeeP Bxk Bpexnqel
Eeuwpc .
vpeesxl Zprrek vpteqtpbP , Tenk Epqpeesek WpxeV
m yeM Zpcek Erk Wpxmqxxj Spupk X vpteqtpk
yeexekH WetP uqec . 46 Tenk ExrP Rxcek Wpxmqxxj
Tpexl pk Epxkh Tec Spupk X WeteyesP , vewpeK EtJ
45 uNeeek P Epnpk EerP Wpxk Rxcek vpteqtprrea
xk EncxL Epxkh Tec Spupk X Enxk SpnebP
Spupk pk Bpexnqel
117
yezeM mxM Tec yeM Tenk cesexj TenxXj Bc vpteqtpk
Eeuwpc .
mxwpk ExrP WeteyesP Temk X Rxrrpk Teqteqewpc , T
ececepk Eeqc yeexeesek mxnpeVcej Zpcek vpteqtpk Zec
elj
44 uNeeek y Epnpk EerP uqyesP EtJ Enterc Bc Ten
xzek tpM uqeeesek WetP uqec . Eeqc Rxcek
Enterc Bxk Bpexnqel
Sprpstprrec !
Bxnpwtek ExrP txðebek P Epnpk tpM EebP , ZeeK Re
nek WetP cenel cxqyewpc . AxcxJ Tec uxmk
Sxterreqrrewpc . 42 Teetk , Tetk ExrP Epcxqek Epnxq
ebP SxtP yek veyxnpwpc . 43 Tenk EpxXj tpM ,
teceJ mxwpD X Rxml Epexqetpmqpcac yej Eeqxyej u
xmc cenaecec Tpeesxk mxwpD X yenxyaxqerrpqbP gel tp
M
Sxterreeesek WetP uqpwpc . 41 Ebek P EpxMj ExrP T
emk P Eqac Zpcek Tpwxqek , Temk P EpqpD mxnpk
Epnaxqeexj pk ApxU pk AeeK uqeepXj , Rxml Epexq
etpcac ExrP ZeeK vpM uteekH Bc Rpxctecek gel tpM
118
ApxU pk AeeK uqec , vetpbP vpnxzeeeac Eebxqaxk
EerP uqyesP Tecnc Bxk Eqac uxqpcej . 40 Erem
Epxbemqpkh ! 55 Erk mxwpk AxrP Wptpk Teneeek P
mxyemk yxsxP ? Temk P Ecej ExrP WenxXj
Epxmqenpk : << Tenk vewxekH Eak Etpc Zecej Ente
L Epeeerrek X mxnteyej ? Tenk yesk ExqePj
uaeyec . 54 Tenk ExrP SpxLj tpM mxwpD X Bxrrek Sp
nrreeepXj , mxwpD ExrP Zecetk geexeeeqaek
53 ExspD ExrP EteceM Bpexnqel X ceqek Terrpsprr
epk Teetk Eak Seqpk EppeaP RptpeK Terrek
ExspD ExrP ReãenxD TpM Bxcsxctek vezeeetee
esek EerP
119
BpxcecebP yeexekH WetP uqec . >>
ZeeK Rxcek ceM pk Ebek ExrP Temk P mxwpncej Eak
yek Sxkh yej verrpaxk ZerrpLj yek geteeesc yek
52 ExspD Epxmqenpk : << EexwP uqyesP , RpL p
k yeeesc uxmk txðebek P Epnpk P FeyeJ uqbP ,
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << uxM Epexqerrewpc
. >>
51 ExspD ExrP Tetk ReM Eak Eeserrpnpk : << Ete
ceM Epxcej Bc Tk ReM uxM Epxxqrrekh pP ? >>
Sxkh yej verrpaxk
yek veyxnpwpc .
Tpwtk Eak WerrP mxwpk X Exqrrek 50 gel tpM veze
wpc . Teetk , Tetk ExrP Epcxqek EpnxqebP , SxtP
Epncxwpc . 49 ApxU pk AeeK uqyesP yesk EexwP uq
ec , uNeeek y Eqac ExrP genaP , Seexk mxwpD pk
RerrpM pk mxyecekh SerrpbP , Bxrrespk P yek uxtp
mk X Rc Serrpqrrek terrek cxbP , Bxrreeeek X EerP
Tec Eeteqc uqec . 48 TppM EerP Tpxmnpwecak Bxrre
spaxk EerP TppM Zprrek vpnxzek TetebP genrrerrepk ,
47 uNeeek P Epnpk EerP Wpxk Bxrrespk TppM X R
120
errpM TpM vezek Bpexl uxnc Bxk BxrresP yenxeeP
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
yeexqpekH .
Tpxwek Eak EezpbP yeexqpekH , EpaxM EerP Eenep
k Tpxwek uxM Zpeeek X TecetP Wencepk cewek EpxbebP
uqpwpc . >> cewek Bxwqek unprrpsxzeeesek Tpqk ,
5 cxnptJ ExrP Temk X EeqeeeP cewek SereyeaP , Eenepk
EerP cxnptJ X Epqek EpteekH : << Ac uqyesP cxnpte
exD X EpxyeM pk Bxek cencec uqrrek EeyaP Esk
Zpeeek X yenxyaxqerrpqbP , Temk X EpzebP mxqxk
cxetek tpM vpnxeesek yeexqpekH . 4 EpaxM EerP , Zpeee
121
k
3 Eppl EerP , cxnptJ ExrP Temk P TemP ýxqxO pk c
encec cxnpteexD pk Tpxqpcej BenqxeK yerrpqrrek
Tecxk Eewxtpneeesek uxnxqPj yeexekj , TeexwP Tpq
k Sezc Etpc ExqePj Epxbemqm Axtel Tec yeexwpc . >>
2 Tpxsxwepk Tecek Eexk Epxmqenpk : << Erk mx
wpk uqyesP QeU EpcxzeqekH mxntececac Zpeeek EerP
1 Tenk EpxXj tpM , íeqxqc Bxk cxnptJ verrek EerP
ExspD pk Tpeeec EpaxM Zeutel X Sprpsprrepk ,
EpcxzeqekH mxntececac Zpeeek Rpxcaxdek Ex
rP
Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
ExqePj Zpcek Tetpc Epxbemqpdek Epxcec uqec .
mxwpD TpM mxetpqectewpc . >> 58 EpaxM EerP Te
tk Esk ExtecebP Sxtpm Tpqk , ExspD ExrP Teetk
ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tecet
P Wencepk ExrP TpD RptpeK Eak getekh uxM
vewxekH Eak Tpxnpctedek uc ? >> 57 Tececepk Tet
k Temk X Bxdxk vezeyec .
TemP ReM uxM Wek P Eetk EewxtpnebP yeexekH yxs
122
xP ? Temk P EteceM uxmc EnteL Axteunc ExrP
yxsxP ? ZeóU , Expsxýj , Sxwpk yej Zpxtk ReM uxM T
emk P TemP yxsxP ? 56 Temk P cepcek
<< Tecnc Epnpc uqyec , Eetk yesk uextk uxcqemP g
ebeM Ej , Epqek X Epxyensepk Zpcek EpnaxL pk
15 uxnpc uqeeP Bxk EpxXj , FeyeJ ReM EerP Exsp
D Qpcej Bpqrrek , Temk tpM Eexk Epxmqenpk :
X Epxbecepk Epxnpytem Sepecxl TpxnpbP Tetek P E
yepeaxk Teeepl X Etecenemqyec .
Zeyerrek BxeM Temk X Terreqtpk Bewreyec . 14 Exsp
D ExrP Epecrrpaek Eaerrek yerrpbP , EteceM Epqek mxwp
D
Rxcek uextk uxcqemP gebeM Eppeyec . Eenepk ppk
123
Wetecepk , Elj vptk yeqrrepk Eak vpneqtpk ExnebP ,
13 ExspD ExrP Erk Axwecej Bc Sprpsprrepk Tenpc
Epecrrpaekh genaP Teetk Eak Seqpk geeeaerreM
ExspD ExrP Teuk Wxecrrek mxwpk X Aepeeeee
esek EerP
Eeyeaxk EpnpsxrrpqbP , Erk EpaxM X ExspD TpM We
temqyec .
EpxVmdekh , cepcek ExrP Ecej tecek Tpsxzeyec . 12
Zpeeek P FeyeJ ReM EerP ExnebP , Zpeeek P cemM X
cxetek tpM EpaxrrpqbP , Zpeeek P Tpqprrec Bc Epee
tpqpk , 11 TeyeeK TpM cxbP , cxnpteexD pk cepcek tpM
yerrpqrrek Temk P Ferrenteeesek ZpsprreM EpxVmtp
cec ceweyec . 10 Tececepk cxnptJ ExrP mxwpk Tpwxqek
9 cxnptJ verrek EerP Zecetk TpxyecteyeaP , Bpaxp
k pk Ewpkh Eeweqtpeesek terrek EenekH usP BenqxeK
EpxpetpM TeyeeK TpM Teqyxk WxrP Ewpkh Eeyaxnet
prrec ! >> cewek Ferrenteyec .
8 cepcek ExrP Ecej Bxk Bxek Bxrreqtk yeM : << E
pcxzeqekH mxntececac Zpeeek P Tpqprrec Bc EpeetpqbP
124
tpM EpxVm Tpnetec . >> cewek Eeweqtpeesek yeex
qpekH .
uxbxcqedekh , cxnptJ ExrP Zecetk yezesyec . 7 cxnp
tJ ExrP Temk tpM : << Ac ZerrP FerrenteyeaP yeJ AxLj
6 cxnptJ pk Tpxnpdek EtpM pk Epc TeceMj , cxnpt
eexD pk cepcek ExrP Bpaxpk pk Ewpkh
WeTãðP xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
TecemM Bewrek ZeueeP Bc Epxbecepk , Zecetk Spa
xk ceqwectek : << AxpemM pk SpxresP yeexekj ! >> cew
ek
Epspk TecemM FeyeJ ReM pk Epxcetk Eeexspc yeexq
pekH . 26 FeyeJ ReM EerP Temk P RerrpM pk Epspk
Teyeqrrek tpM Teexyeqbek TpecspqbP yeexqpekH . 2
5 Tecnc cecenem Bxk EpxXj yeM , ExspD ExrP RerrpM pk
Erk EpxXj , Epecrrpak EerP Rxceetk RerrpM pk mxye
cek Eak vpqeteaP , SeqceJ Epxcetk yek BewreeeP Tpqk ,
125
P vpexkh , ExspD ExrP geeeaerreM Eerrpqekh genaP
Terrepeeeel cxbP , Spxrc ExrP Teetk vpapnyec . 24
mxyecekh mxnaP Epqek Tpxwek c Teneeerrespeeec
cebP Sxeeewterrpqyec . 23 vpneqtpeesek Epqek Teneeee
esek
22 Temeak TeneekH ExspD ExrP FeyeJ ReM Zprrek
Tpxncek Epecrrpaek tpM genaP , EpnxteyeM Tentcej
ExspD ExrP Epspk TecemM Eeqeepeesek EerP
Extedepk ExrP Ewectec yej cepcepk Eak getekh yen
peK Teuk WxecekH uc .
Epxqetedek cewcetesP Bc vpnxzek Aeyenqedekh , T
pxmneexj Eenyek vpzeM SeeesP uqyec . 21 vprrpqk
Epqek Tpxwek tpM vpyxzek EpxVmyec . 20 uxmtece
M Extecepk uxM Aepeapeepc . FeyeJ ReM EerP
venebP , uneeek tpM Beqyenxk TeqeneeebP , upu Bc
EerP verreqpk FeyeJ ReM Terrek EpxVaP , FeyeJ ReM EerP
Terrptek gebeMj Serrpqrrerrepk , Teuk upu yej vpzeM
BxrresP Bc EerP EeyaP , RxtP Enmk Tecnc Epxcetk
18 ExspD Epxmqenpk : << RetetP Eeyaxnek EpxV
mtpcec . >> 19 Tececepk ExspD ExrP Epqek X
126
17 FeyeJ ReM EerP Epxmqenpk : << Wek P Eetk B
pxycek Teuk upu yej vpzeneeek BxrresP uc . >>
16 ExspD Epxmqenpk : << Epqek X yxtecec Tene
eerretprrec , Tk ReM EerP Tetk ReM X Extemqtpcec . >>
Tpseeppk BxeM EpaxbP vprrpqk Epwtk EpqbP Extetp
cec cewespcec . >>
mxwpk Tpwxqek EpexMj veyeJ Bxk Eyepeaxtepk Zpc
ek uxM ExspD pk Ewpkh Terrpterrpqpk Eeyaxneyec .
34 Tetk RerrpM X getpqprrepk cðrxsenxTJ TpM mx
nyec . 35 TeeteceJ mxwpk ExspD X Terxweeeak yek
cðrxsenxTJ pk Eyepeaxtek X Etecenemqpdek E
xrP
ceweyec .
EerP uxM Temk tpM Spxmtpk Wpxnmcepk : << Tk u
qyesP EpxreceM uneeek P EpxMj Wpxk yeexwpc . >>
32 Tetk Epecrrpaekh genpweeeak Seqcxk Teyeqrr
127
ek EerP Rewbxyec . 33 Epecrrpaek TeceneceJ FeyeJ ReM
cetP yeekH yeexwpc , Zerrpkh Eneceqbem Rc uc ? >
>
31 ExspD ExrP Tenpc geM Zprrek Specrrek Temk X
TetebP Epxmqenpk : << AxrP Extecel Spxspxj
vescxnapeepc .
Eezpecrrpnc Tpxnpk Ecxqek Tpnpeesc yek BxyumXj
Tenpc : << Ebek Ej , Rewexc Eeunetprrec ! >> cewek
TecemM Eeqeepk ExspD X Axcqek Eppeyec . 30 cete
lj Tenk ExrP SeqceJ Teyeqrrek yeeeek SxnpmsmXj ,
29 ExspD Epxmqenpk : << Exnetpcec ! >> IðTM
ExrP Tenpc Epecrrpaek Eaerrek yerrpbP , Epspk
Tencetk yek mxnpmqtpcec ! >>
28 IðTM Epxmqenpk : << Ebek Ej , cenyej Tk Wpx
k uqyesP Rewexc Wpxk Epspk TecemM EeqeeprrpqbP
Ewxzetpcec ! >>
27 ExspD ExrP Tenpc Tetk ReM TpM Epxmqenpk :
<< Sepecxl EewpM yeextprrec , yeJ uqec , yxtecec
vescxnpqaeyec .
WeTãðP xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
128
WeTãðP xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
8 Epxcej ceqek tecek Rewexc mxetppeceyeaP Eet
eceJ Eenepk
Ebek ueetk Eexk Eeexqepeeeenpk :
yeexwpc ! Tenk ExrP Eexk Epxmqenpk :
Seexk SererretP mxwpk Ej , ExseXj Bxk Tk ReM pk E
eexqepeeeel X Bxrrek Bxwqedek ExrP ceaxrek BpxU
ceqewpc Xj . Tk ReM uqyesP Eptpwsxl cewecac yeM
uneeek P BenqxeK QpekH Spxncepqek Eewpc . 7 verrpnw
eeK
129
Enmak yenxyec > cewek ceqeyesP , 6 Tenk ExrP Eax
cej Ecej Zpcek mxetppecek EeseneeeP cenexj Epxcec cew
ek
ReM venxk Eeqc Rxcek mxwpk Eaxcej Ecej tecek : <
yeJ Tk ReM X Eesenek Tebxcem yek Rxceetk uneeek tpM
yesk : < Eaxcej Ecej Zpcek venxzek Bpxcecac Bc Ee
qeeeP zpsptec > cewek Eeexqepetpeesek yeexqpekH . 5
Tk
uneeek P BenqxeK Eak Bpxnxaewpc ? 4 uneeek EerP
: < Eaxcej Ecej Zpcek mxetppecek Eesenetprrec >
3 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Zerrpkh T
k ReM EerP Eptpwsxl X TerreeeP Bxk Tpqk venxk
vprrpqk Extem Eaecek Epnxpk Tpeeteeesek Zpsprre
M geM Zprrek Epcxzeeesek Epxcec ! >> cewek Eeserrpye
c.
Temk Eak : << 2 Zerrpk y EpaxMj Tek P FeyeJ ReM E
erP TecetpD pk Eptpwsxl X Esk Terrewpc ? Tetk
1 cetpk ýenxsxD pk cxk yej RpL pk yeeesc ReM Z
ðnpseqðL Eak ExnebP ExspD Qpcej Bpqrrerrepk ,
TecetpD pk Eptpwsxl
130
Eenyek TeutprreM uxqpxj
Ferrenteyec . vewpeK uxmc EpqbP Tewtenxcaxpk Ex
rP Eyepeaxk Ewcexj ExrP Exqenc uqyec .
36 Tetk ExspD Eak Eyepeaxtepk X WxrP Aewaek P y
ek vpnwpc Bxk Epxeapxj X ExrP Tewtenxmqpcesec cewek
P vpexkh geteeesc yek Tpxqcxctek genteeK cetexj X
Wetem Epxcec pP ? 18 cetelj Eewk Eak geneeP EerP
17 Tk ReM ApeepL EerP Eeqxyej mxwpk P Eewk yeM
Epnpeesek ZerrpLj EerP cetespk tpM EpnpbP SxeVcedek
16 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM Etpcej uqtelj
Wpxk usppk QpekH Eeteqc Esk Epexqerrewpc pP ?
15 IðTM Epxmqenpk : << Tk EerP yxtek tpM Erem
Bpexnqel X yek Teexqunxqek EpxVmtpcec . >>
Rpxcek tpM EpreeeP uqec . >>
SpeepM mxwpk BxeM Bewac uqrrebP Eewpc . Speep
131
M EerP SpeepM Terrek Bewac uqeeP EerP vpzerrpqk yek u
xM
ppk X EpxetpsP yeM ExrP Rpxctecek vezetprrec . 14
Tetek X EpexsxzeeeP cenexj Epxcec ! Tetk uqyesP
13 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << WxrP Eaxcej T
ecnc Bxk TenxbP Serrpqrreeesek Eak usppk Epnrrpwel
Zecetk TerresxzeeeP Epxcec yeexekH Bc Tk Wetekh
pP ? >> cewek ceqeyec .
12 Seml tprc , FeyeJ ReM EerP ExspD TpM : << ýe
nxsxD pk cxk AxrP Epxcej Bc Sprpsprrepk
Esk ubenterrpqpwpc . Tenem mxwpk P Eewek Eak g
enaP yeexekH EerP venxk mxwpk X ubenterrpqpwpc .
cenectec , Wpxk EpexqerreeeP cenectec ! 11 Tenem
mxwpk P Eewk yeM EpnpbP yeexekH ZerrpLj EerP mxwpk
X
10 ExspD ExrP mxwpD X Ewpkh yek Apeeqerrpqp
k Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk ReM SprpseeP
mxwpk X ubenterrpqeeP ZerrpLj
Zecetk Rewexc mxetppeceyeaP Tenk ExrP TeqrreM
uxqpcej .
132
9 Zenptk Bxk mxwpk P Teerrepeeeel X WxrP Benq
xeK BxeM utpeesekh
Epxrek Sepecxl tecek Retk Eak BeextebP Eewpc .
WeTãðP xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
25 Tenk Ewectec ExrP Erk Epxcej Bc Sprpspweeea
k yek Temk P mxl TppMj Spxmpetpk : << Ebek
Tpxcenxdek vprc Bc Enxmqpwpc . >>
24 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Bpxy
cek mxwpk Tpwxqek Exsnðl pk cxpk Tpwtk
cewek gpzpk ceqeyec .
Eak : << Temk X Beexqerrpqtprrec ! Tenk yxtk ReM
X TerrebP Rxcej BeL vescxnpeeserreM Eewpc ! >>
23 ExspD ExrP Rxcej Epxcej AP venxrrP Tpprrnpee
133
sek Epxcec . FeyeJ Rc Epnpeesc Teysxk Temk
Eewpc . >>
teðxtJ pk mxyemk Ej , Rewexc mxcenpmexqetpcec !
WxrP cepcek tpM AxpemM Epnpsxrrepk Tpexl BxeM Bpye
bP
TpD gebeM pk Rxcek íererxTJ Ewectec Temk tpM Bpq
rreMj Exnecepk vescxnpk Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej ,

21 ExspD ExrP Tenk gebeM Eak Seqpk , TeexM yej


Sxtpk EpnaxL pk Epnpk tpM mxnyec . 22
Rxcek Ewectec Bxk Spxspxj yxsxnel
ubenterrpqpwpc . >>
Extem Eaecek Epnxpk geM Zprrek Esk EpcxzeeeP Be
ncej Zeutel EerP venxk mxwpD X Esk
Rxml X Epexqetpmqpwpc . 20 EteceM uxmk ExrP Ep
xreceM mxwpD X Sezc ubenterrpqpwpc . Zerrprec vprrpq
k
Eeqek uqeeeP , Rpxbxpk Sewerrpk , SetpnqeeeP , vp
qerreexqeeeP yej vptel ceqem Bxac mxpecem Bxk Bencej
Zelj
134
Sepecxl Eak Tpxnpctedek tpM Bpexl Bpexl pk WerrP
SereekH yeexwpc , EteceM WerrP SereekH EerP Temk X
TptprretP Sepecxl Eak Tpxnpctedek Tpqk , mxwpD X
Sezc ubenterrpqpwpc . 19 EpaxM EerP , mxwpD pk
32 ExspD ExrP FeyeJ ReM Zprrek Terrptek Eeyaxne
rrepk Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ Erk uxqpxj
ExspD ExrP Tpxnyek Wxecrrek mxwpk X Aepee
eeeesek EerP
EerP RxtP Tec uqpeesek tpM Zecetk geexeeesc Tpxn
pk , Exsnðl pk uneeek X Weeetek Terrpqeyec .
ExrP ceqk Eewk Epxcec ExrP Epxcej ceqebP , Bewtex
j ExrP EnemqbxbP , Tprrpqeexj EerP mxl EpnpbP , Speep
M
Terrerrpqpk Eeyaxneyec . ExspD ExrP Tetk ReM X Rx
135
cepk Rxcej yeM Etecenemqyec . 31 Tenk uxqpxj mxwpD
SpeepM , Bewtexj , ceqk Eewk Epxcec yej usppk Eqt
eU pk Eyepeaxk tpM Renyectedepk X ExspD pk Ewpkh
Eerrpqek TeceMj genaP Serrpyec . 30 Rxcek uxqpxj
mxwpD Wpxk Temk X Enxk ExnebP , Tprrpqeexj TpnyeJ ,
29 ExspD ExrP Tenk gebeM Eak Seqpk EppeaP íeq
xqc RerrpM pk mxyecek tpM Exneyec . Tenk ExrP
EqteU pk Eyepeaxtek X Etecenemqpdek ExrP
Exqenc uqyec .
AxrP mxsedek BxeM AxrP Sepecxl X AxrP mexaeces
pcec ! >> Tenk Ewectec Bxk cepcek ExrP Tenk cxnc
28 Tecemc tpM ExspD Epxmqenpk : << uxsemc E
j , AxrP Spxspxj yxsxnel Spxnecec Zecej yeexwpc !
yek Sxnecek TeceMj Eprerreeesek uteekH Berrpsc Bc
Extetexj yeexwpc ! >>
27 Tenk Ewectec Epxmqenpk : << TeexwP Ej , Ebe
k WxrP Ej , TecemXj mxqpcej ExrP yesk Ebek P
uqec . >>
26 Ebek ExspD Epxmqenpk : << cepcepk pk Bxek
vprrpqk Bc mxqpcek tpM Extemqm AxrP unprrP
136
WxrP Ej , Rewexc veyspntprrec ! >> cewek gpzpyec
.
WeTãðP xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
1 cetpk ýenxsxD pk cxk uqpk SetpcxD pk cxk Exs
pD Qpcej Eerrpqbek Temk X vppnqeeeP yeM
ExqePj mxsedek ExrP
Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Eppeyec .
39 Tececepk ExspD ExrP Epqek X Teneeerrek Epec
rrpaek terrek genaP Werretek cewem gebeM TpM
Aetpeesepk EerP EweD cepcepk Eak getekh Tpxnyek
Wxecrrek mxwpk yeexqpekH .
137
EpxqetebP Tpspeesek X EerP vpwxk vpnxzeeesekh ,
Tpxmneexj Tpqprrek SeeesP yeexqpekH . 38 Extecepk
EerP Wpxk Epqek Tpxwek tpM vpyxzeqaek EpxVmye
c . 37 uxmteceM Extecepk Aepeapeepc . FeyeJ ReM EerP
Bxnerreeeec Bc EeyaP , uneeek tpM Beqyenxk , upu
Zprrek vpyxzek FeyeJ ReM Terrek EpxVmyec . FeyeJ ReM
35 ExspD ExrP Epqek uxmtk Bc gebeM TpM Serrp
qrrek , 36 Tenem Tpqprrek upu yej cetpk
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Tpqprrek upu yej c
etpk Bxnerreeeec uc . >>
34 ExspD ExrP Tetek Eak Eeserrpnpk : << Tk ReM
cetpc upu yeexekH uc ? >>
mxwpD pk cetesP Bc TpxmnceweM vprrpqk vpsc Bc
EpqeeP uc ? >>
33 FeyeJ EerP Epxmqenpk : << yxtk EexwP uextk
uxcqemP gebeM TpM vewxekH Epaxk Etpc Epqek
gppl terrek Werenek EpreeeP Werrepk Epxcec . >>
Epxcec uqyec . yeJ Tetk ReM X cetesP vprrpspk uaerr
eeeP TpMj Epxcec , censepqem Epxcec uqyesP BeL
mxwpD X Zecetk venerreqbewpc , Tetk Rewexc Rxce
138
etk gpnyek vprpeK Terreyec , EpxrP Tewec ExteweM Zerrp
Lj
Tpqk upu Eeueesek Epxcec EpaxM X ceqeqaek Eewp
c ? Tk ReM pk Spxspxj yxsxnel Tpexj yeekH yeexwpc ,
8 ExspD ExrP Tetk ReM ZerrP ceqeqaek uxmc Bc
Wetecepk , Tetk ReM Eak : << Tk ReM Zerrpk P
Epxcej ceqebP yeexekj . >> cewek ceqeqaewpc .
7 FeyeJ ReM EerP EpxyeM BerrpMj yek : << Tenk
ExrP yxtk ReM upu Eeueesek Epxcec Tpqk EexwP
pk mxnpeVcej Bc Senceexqetpcec . >> cewek ceqey
ec .
6 ExspD ExrP Tetk ReM TpM : << Tk ReM cxaxzetpce
139
c , ýenxsxD pk cxk uqpk SetpcxD pk cxk P Exscel
5 FeyeJ ReM EerP RerrpM X getpqpk Tentecej mxy
ecekh geneeP terrek upu EeyeeP yek Epwentebpeepc .
ÝenxsxD pk cxk uqpk SetpcxD pk cxk P Exscel p
k mxnpeVcej
ExspD ExrP ceqek Terrpsprrepk Tetk ReM Eak Seq
pk Eppeyec .
ExqePj Eak EpxceMj zeweM AP ExqePj cebP EpqbP E
pxbem Epxcec uqec . >>
TeexwP vencxD cenaecec Rpxbxpk Sewerrpk yeexwp
c ! Tk ReM ExqePj mxsem pP ? Tk ReM EerP zpkh Bxk
Bxk EpxeVcej Bc venxk Eebxeeqek AxteeeP Epxcec
yeexwpc ! 4 Erk AeeK EpxXj Bxk mxwpD ExrP EpxreceM
yeexwpc ceweyec . Tk ReM Tecnc Bxk EpxeVcej Bc S
eexk Eebxeeqek AxteeeP Eetelj yek venxk Erk AeeK EpxXj

Tk ReM : EpxrP EtpM SeqceJ unprrek Tec yeexekj , Ep


axM EerP Tecnc Bxk vezeekH EerP veneecrrpc Epqerrek
QeU TpecrreqeeK EtpM uqpwpc , EpaxM EerP Tecnc
Bxk vezeekH EpqerreytpM yeexwpc ceweyec . 3 Epxnqpc
140
ej ExrP
Epxetpspqeyec cetexj X ceneaxqetpcec cebP Ferrent
eyec . 2 ExspD Epxmqenpk : << Epnpc Tk ReM : Wenrres
c
gpnxtek , ExspD X ExqePj yek EpxbemqbP Temk P E
pexqetpk uxmc ExrP uxM uneeek P BenqxeK X
WeTãðP xxk Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Wpxk . >>
16 Sxwpk IðTM venxrrP Epxmqenpk : << Tk uqye
sP E¡nxsTpD Wpxk , WpxeVcej uneeek P EpxMj
uc ? >>
15 ExspD ExrP Tetk ReM Eak Eeserrpnpk : << Tee
xwP uqyesP Tk ReM pk ceqem yeM yeJ ExrP cek
cewewpc , yesk BenxL EerP ZðnðwxXj Esemlj usppk
TecetP Wencepk pk Rxcej Rc Wpxk cewewpc . >>
14 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << BenxL EerP Epc
141
xzeqekH mxntececac Zpeeek cewewpc , BenxL EerP Exqx
Xj
ExrP Ebek P EpxMj uqyesP cek cebP ceqewpc ? >> c
ewek Eeserrpyec .
13 ExspD ExrP íeexsenxXj ýxqxieJ Bxk cxberreM T
pM mxnpcepk FeyeJ ReM Eaerrek : << Eexj pk mxwpD
IðTM ExrP ExspD X EðnxsTpD Wpxk cewek Wet
enedek ExrP
cesek yxsc , venxk ýenxsxD pk cxk uqpk SetpcxD pk
cxk P Spnrrel X Senewbxqetpcec cewedek Eewpc .
12 FeyeJ ReM EerP Sezc ExspD Tetk ReM X upu Bx
k TptpneceJ Exscel pk mxnpeVcej Bc Senewbxqk
cxk P Exscel pk mxnpeVcej Bc Senewbxqetpcec ! >
> cewek Eeserrpk ceqeyec .
Tpeeec ceqeqaek yeexekH yxsc cetexj X Wetem Epx
cec yeexwpc ? Tk ReM ýenxsxD pk cxk uqpk SetpcxD pk
Tpspeesek X EerP cetpc SeeesP vpnxzeeesek uc ? 1
1 Zerrpk P Tpqetk , yeJ Tk ReM QpekH upu Bxk
Emk Eak getekh Tpqprrek cesexj upu yeM Tpxnyek
Wxecrrek mxwpk AepeeeerrebP , Tk ReM yesk Epxqetek
142
mxwpk tpM Extemqpk Aepeeeeeesek X Epwenteees
ek pP ? Tpeeec Bxk EpxXj cetpc SeeesP Epxqeteyej ? 10
9 EpxreceM Etpc uqtelj EpexqerreeeP Epxcec yeexw
pc Tk ReM Zerrprec Teuk cesexj upu Bc yeJ Teuk Wxecrrek
mxl pk TpnprresP Ej . EpaxM EerP , AxrP utpeesek uq
yesP uneeek P utpl yxsc , venxk mxwpk P
23 ExspD ExrP vpexsc Encxk IðTM TpM Epxmqenp
k : << AxpemM Beexqetprrec ! Ac uqyesP WxrP
Ebek WxrP Ej , Erk Zeutel Tek P yeXj tpM TpqbP uqee
P Epxcec ! >>
22 IðTM ExrP ExspD X Rxcej veyeJ tpM Tetek Eeye
axrrepk , vpnxeeqek Epxmqenpk : << uqeeP Epxcec
Eeqeeetek gpnyej vprpeK pk TeneekH Tecxk Eewxtp
newpc . >> cewek Tptpneeec Eeexqepetpeesek yeexqpe
143
kH .
Zpsptec , Eeeeewepk , TecxqekH Encxqecac , RpL pk
yeeesc ReM pk geM TppMj veqk EpxbebP , Tetek tpM
21 Tenk EpxXj Eak Ecxqek , ExspD ExrP FeyeJ ReM
Terrek : << yeJ Enceysc ZðnpseqðL tpM mxnm
ExspD EpxyeM pk Bxek veqk Epxbem yej Epxm
m yek Eeexqepetpyec
AP ceqebP uqeeP Epxcec cewek Becxyec .
20 Tececepk ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek yeJ uqy
esP E¡nxsTpD Wpxk cetexj X Tpxweetk cek tpM
Tecnc TeceMj Wpxk Bpxysxzenetpcec . >>
Ac Epnaxqeexj TeceMj AerrebeqeeeP yek Tecnc Tece
Mj Wpxk AerrebeqebP Epnaxqeexj pk TeceMj Bpxysxzenet
exj Bxek
AP Temk X TeyebP AxteeeP Epxcec . 19 yeJ AxLj tpM
Tecnc xxk Epnpk P TpxqcxmM X EpxVmspcec ,
EpxceM AxqerrP . Erem EpxceM Axqerrpk TeceMj yeJ
SpxLj yek yeexrrpqpwpc , ExqeecrrpXj Epxml pk Encej We
tel
WxrP Tek tpM SeeVcenemqyec . 18 yeJ AxLj tpM ceq
144
ek EpxVmspcec , Ac uqyesP IðTM Wpxk , Ac uqyesP
Epxrek Zpspk X mxwpk Tek tpM Tewbxrrpqpk EpxVm
dek usP , venxk WxrP Tecnc TeceMj uxmc Eaxcej
17 ExspD Epxmqenpk : << Zpeeek P mxyemk Sx
wpk Ej , Tk EpxreceM uzek Tec , EpaxM EerP Erem
WeTãðP xxk Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
vpyxnebpeepc . Temk P Axnec RxrrpM Renek WetP c
ecek TpecrreqeeK , vpyaesP EerP cenel WetP Eenxrrpk
vpzerrpqk Bc TerrerrpqbP Rxcek EpxetpM Eerrpqekh
genyec . 2 Tetk ReM pk Ewpkh , ExspD pk TpxnsP
1 BxnrrpekH vprpeK pk TeneekH , ExspD ExrP SeU
SeweceM IðTM yej ZeóU Bxac Zpeeek Eeekj TemP
TpxnsP ExrP vpyxneeesek EerP
Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Ebewsxm Bc EpqbP Epxbewpc . >>
145
yeexekH mxwpD pk BenxL EerP Epxmm Eaecek Ewp
kh Ebek P EpxMj Tetek P Tpwtk Wpnxqek ExnebP Encej
Bc EerP Eewserrpqpwpc . 28 yeJ Tk ReM TpM TpxU c
xaxzeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , Eetk BpeespbP
vewtP Wpnxqek Exnewpc . Tenk EpxXj , Tenk ExrP m
xwpk uxnc Bxk Epexqk EebxqqeekH Bc EpxbebP genxrrP
27 Ebek P EpxMj ExrP Temk P Eaxcej Bxk Bxek cenel
cxqyerrek P Tpwtk , Tecnc Bxk Eqac Tec yek
ZewenaP Eeac Tpsk Epxcec ! Tenk ExrP ZerrP yeM E
pxyeM pk Eewc ResP yek Spqxk EeyaxneeeP uc ?
Ebewsxlj AP cesek EpxyeM pk Bxek Eewc ResP Zprre
k TerreqrreeeP EerP ZeweM Eeac Tpsk Tec uc tk ?
WxrP Tpxqpcej Eewc ResP yek Eeqteeeac EerP venx
k Eewc ResP mxntewpc . 26 Rxcek mxwpk uxm Teqecec B
c
EerP , TeteceM EpxyeM pk Eewc ResP yek EeuneeeP
Bc utpeeac EerP venxk Eewc ResP yek EeqtebP , TeteceM
EpxyeM pk yeXj yek ApxqebP , Temk P Tprpqbxk Bxk
WptP Bc EmnaP Rewexc Terretprrec . 25 EpaxM
24 Tececepk ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek Epxmq
146
enpk : << cenyej cek ExrP Rewexc TerreyesP Tenpc
utpl Wpxk uqec . >>
12 cetelj yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Exqx
Xj Rxceetk ExnebP EpxeVceneyec , mxwpD Temk X Terxee
P
11 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << ExqxXj uqyes
P EpnxteyeM Exnek uxmc yeqepecel X Tpxmcenewpc .
ExqxXj Enceysc Epnxpeaxqek Exnewpc cewek ceqe
wpc ? >>
10 TecemXj FeyeJ ReM EerP ExspD Eak Eeserrpnp
k : << Zerrpk P Tpqk RpL pk yeeesc ReM EerP
uqeeP Epxcec . >> cewek Becxyec .
147
Epxmcepk Tecxk EewxtpneeeP Eak Epnxpk , Epxbed
ek ExqePj Bxk Tpxnc Zpcek cek tpM AP EpeetP ceqebP
9 Tetek X Eerrpqek Eak yerrpeeP Bxk EpxXj , Exsp
D ExrP Tetk ReM TpM : << Ebek P EpxMj
veneeeplj , geeeak ExspD Eewpc , usppk mxwpD Exr
P yeMj Epxcec uqyec .
Eeqeepk Exnecepk Tetek X TeysxbP Epxmqenpk : <
< usaeekH ! yxtecec Ewxzetpcec ! >> 8 Tetk Epxeteexk
6 FeyeJ ReM EerP Erk Terrpk X Sprpsprrepk Zecetk
Eezpk SpaxbP gebeM TpM ceyteyec . 7 ExspD
veexneqek Serewpc . Tk ReM Temk P Epxcej Bc Terre
tprrec ! >> cewem Terrpk Terrpnxsyec .
uxnmyec . Emqek Tpwtk Eak : << Erk uqyesP WxrP
TptprP veexnetP mxyemk Wpxk , yeJ Temk X
5 IðTM ExrP EteceM Epxcej Bc ceqebP yeexekH Ep
xXj , Rxcek cesexj EpxeVcetP Emqk Tetek X
Rxcek tprc Wpsc SerrpbP , Rpxmcej Rxcek tprc Exqx
Xj Serrprresec . >>
yeexwpc ! Tk cenyej TpMj Tec uqyesP , yeJ Eetk gpny
ek Weexeeek useeeXj , Rxcek tprc Tk SerrpbP ,
148
veneyec . 4 IðTM ExrP ExspD TP Epxmqenpk : << Eb
ek WxrP Ej , yxtk Eetk yeexeepc EerP Tpexj Seexk
Aerrek uqyec . 3 cerepetk gpnyek FeyeJ EerP Wpsc y
ej ExqxXj ExrP ExspD Qpcej ceqeqaek yeexekH Bc EpqbP
WeTãðP xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
20/21 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << EpaxM Eer
P , Tk ReM pk Extecel Spxspxj mexaeqtpm Epxcec
Esk Axtewpc ? >> cewek Eeserrpyec .
19 Emeak vpexkh , FeyeJ EerP TpD BxeM Bxek Ex
spD Eak : << yxtk Zerrpkh AxpemM X Eenxqrrek
Tenpc Exqenc uqyec .
18 Tececepk ExspD ExrP Tenk AxpemM X unprrpsxze
yec , AxpemM ExrP Beexqeweeeak cepcepk pk Eyepeaxk
Exqbxnewel uc ! yeJ Tek P Eetk yesk cetpc Eptekh uc
149
? cepcepk Zpcek Eetk Eeurrepk Exnetpcec ! >>
17 ExspD Epxmqenpk : << Tek P Erk AeeK pk mx
wpD ceaxrek Spxspxj yxsxnel Epxcec uc , ceaxrek
EtecenemqbP mxapnm Epxcec . >>
Epspk tpM Eprewpc . 16 yeJ Temk X Terrerrpqpk Epa
xbP Tek P FeyeJ ReM Tec Eerrpqbeyec , cetelj Ewrek
EepeeepneekH Eyepeaxk tpM Renyectecepk Tpexj B
pyerrpnc Tec uc , Epxnmqbc gel tpM EpreeeP Epxcec ul
Spxmpetpcepk Eeexqepeeeenpk : << 15 Ebek WxrP
Ej , Tk WxrP mxyemk X mxcenpmexqetpcec ! Tenk ExrP
14 Tetk ReM Epqek P Tpwtk uaek Exnem Bxk Epx
Xj , Rxcek mxwpk ExspD pk Ewpkh ExnebP
AxpemM Epnpsxeesek cepcepk X Etecenemqpd
ek ExrP
BxrrebP uxmc Bc Weteyec .
13 FeyeJ ReM EerP Erk cxnc Sezc ExspD pk ceqed
ek ExrP Tenpc EpcxzeqekH mxntececac Zpeeek X
Tetek P veqk Bc Eewsewpc . >>
Epxcec Tpqk Esc Tesc Epxcec veetpeesek yeexwpc .
Wpxk Rxcek Eeteqc yeM , Ebek P EpxMj ExrP Wpxk
150
Serel BxeM Epxbeyel ZeweM uc ? >> cewek Eeserrp
yec .
EpqpD pk cxrc EncetP Eenepk TpsxzeeeP pP ? venxk
venc mxnpk P mxwpk TpsxzeeeP pP ? Tek P
Epnaxqeexj pk Ebek verrek tpM urrpwtk Bxk geexqc
uzP Eewek Tprrek P geexqc TpsxzeeeP uc ? TpD
iðTM X ceM TpM EpnpeepXj ExspD EpnxteyeM Te
mk Eak : << Sxwpk Ej , cek mxwpk ExrP Erk
25 iðTM venxrrP Epxmqenpk : << ceqeqcek Epxc
ec Tpsxzewpc . >>
151
Epxcec pP ? >>
EerP iðTM Qpcej Eerrpqbek Eexk Eeserrpnpk : << Tk
ReM pk yeeesc AxrP SpxLj Bxk geexqc Tpsxzekh pP ?
24 ExspD ExrP FeyeJ ReM Tec yek íeiðnrxzpL tpM
ExnemXj , cetpk SpxLj Bxk geexqc vpnxzeeeac
SpxLj Bxk geexqc Tpsxzeeesek EerP
FeyeJ ReM EerP Sprpsprrepk Zecetk Bpyeyec .
gpnyej vprpeK pk TeneekH Tecxk Eewxtpnewpc . >>

Ebek P EpxMj ExrP mxwpk P geM TpM Tpsxzeeetewp


c , 23 Tetk Temk X Eeqewpc , cetelj Tenk ExrP
22 FeyeJ ReM EerP uxM íeqxqc tpM vpneqtpk Eee
epXj , ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : <<
ExspD EpxyeM pk Epxmm yek Tecxk Eeexqepet
peesek EerP
Eerrpqk EerP Teetk Sxqbxk Epaxwpc . Tk ReM Epexq
etpk mxapnem Epxcec Zeutel cebP Epxcec uqec . >>
Spxspxj Tec uqyesP , Tenpc Erk Eerrpqek tpM : < Eet
k Eak Teetk Sxqbxtpcec ! > cewek ceqemXj ,
yeexwpc . yeJ Tk ReM TpM Epxrek utetec ceqek Epx
152
Vmspcec , cenyej Tk ReM geexwP Bxk EpxMj cxnc Extecel
WeTãðP xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
6 cek AP cesek Rewexc Sxtpcaxpk pk TptpneceJ v
ewpeK Epxapcek Rxcej Bc ExrP AP cesek Retk Eak
usppk X Epxtpcek Rxml cxqcedek ExrP
xX mxqxzek Bpaxqeeeac EerP Tenpc Rewexc mxqxz
ek Bpaxqeeesek QpekH Eeteqc uqec . >>
cepcepk WetP TenpP Rpwpeeek EerP txðebek P Epnp
kh vewpeK pk EerrpP Zecej uqec . 5 WxrP Tpxqpcej Eexw
P
uqeeP Eak Resc , Tk ReM EerP txðebek P Epnpk P Ee
153
nepk Exncepk uqbP AxteeeP Epxcec ZpL . 4 Erk
<< 3 yeJ Tk ReM TpM Epxrek utetec ceqek EpxVmsp
cec , Tk ReM Rxcewpspk vpexsc EncxbP , cepcepk Sxxj
2 ExspD ExrP Rxcek cepcepk X Terrptek Exnemqb
P Tetk ReM pk Tpwtk Bpeesprrerrepk Epxmqenpk :
uc ? >> cewek Eeserrpyec .
1 Tenk EpxXj , FeyeJ ReM EerP ExspD Eak : << txð
ebek P Epnpkh cek ExrP vewpeK pk EerrpP Zecej
cek ExrP vewpeK pk EerrpP Zecej uc
Eenyek RexwetprreM uxqpxj
mxncek EpxVmtpcec . >>
BprrpD EerP Ac yxtk vpzerrpqk Bxk SpxLj Bxk geexq
c Bc EerP Tpsxzek mexaem ZpL , Ac Tetk ReM TpM
mxcxtdek BxrresP yek Eeurrepk Eewk Bc EerP Recec
ek Epxbecenec , Eewek tprc Rxcek BprrpD uc ZpL . Erk
uxqpxj mxwpD Qpcej uP SpxncepqeXj . Ac RerrpM p
k mxyecekh mxnaP BxrresP mxcxtecenec , Eeecekj
uqyesP TpD EpqpD pk cxrc EncetP Eenepk EerP geex
qc cebP TpsxzeeeP Epxcec yxbk . 27 cetelj yxtk Erk
26 iðTM Epxmqenpk : << venc mxnpk P mxwpk T
154
psxzekh . >> ExspD ExrP Epxmqenpk : << TeexwP
cecectedek Tenk Rxcej vprc yek Enxm Epxcec cebc p
P ? 13 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Tenk
Rxcej vprc Rc Spxnpxj Eaecek SeqbP Tpxcenxdek ul
Tenk ExrP Zenek Zxspk vprc yek ceceMj TeqyxbP ,
12 Tk ReM utpk Epxbetpcec , cenyej Rxcek mxwp
k ExrP Berrpk vprc Tec , Berrpk vprxk P cxrc
geM Teqyxk Bpeespwpc Xj .
ceqek EpxVmspcec , Tecnc TeceMj Tetek P Tecnc Bxk
Exqac ExrP Epxnmqbxtk WxrP Ebek uNeeek y Ewpkh
10/11 Tk ReM cxaxzetpcec , Zewenyej Rxcek Epxapc
155
ek mxwpk X yespbP Esk uqpwpc . yeJ Tk ReM TpM
Tpxcenxdek vprxk P Bpexnqel
vpqk TeceMj uqec .
Bxk Eewc ResP Bc EpqeeP EerP , vpzeM RxtP uxnxk
uxtpk uqyeaP TewP Bxk gel tpM vezeeeteeesek Eak
RxtP Axwexc Rxml cxqcedek uqyesP , Temk X Epeep
bP vezetprrec . Epxnpcespk RxtP Tec uqyeaP WpxeVcej
uqyeaP WpxeVcej Bxk gel tpM vezeeetek Sxterreeet
eeP Eak vpqk TeceMj uqec . 9 cenyej AxrP Epxnpcespk
vezetprrec . mxl geM TpterrP uqyeaP WpxeVcej Bxk
Eewc ResP Bc EpqeeP EerP , mxl geM uxnxk mexaepk
8 cenyej AxrP Epxnpcespk geM uzP mxl Axwexc R
xml cxqcedek uqyesP Temk X Epeetpqpk
Zeutel X genrreeesek mxwpk ExrP Eezpl tpM Epaene
wpc !
BeexterrpqeeP Zeutel yeexwpc , Erk ExrP ceaxrek ce
wsxqtec cenexj uc ! EexwP Zeutel geneeP Qk Tpqk , Eexw
P
Teqec tpM Bxyumqpk EeqeeeP Bc mxnm Epxcec . 7
Erk Teqecec tpM EpxreceM mxwpk X Retk Eak Seqrrek
156
Seqrrek BeexterrpqeeP uqyesP , venxk Temk P mxbp
mk Eak uxtpmk AxqerrP Tembxqecepk Temk X mxk
WeTãðP xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
19 yeJ yesk Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Tk R
eM Epnaxqeexj TeceMj cenyej vpzeM mxwpk vewtP
Bpxysxzenel Tec uqec .
Tecnc TeceMj Wpxk Aerrebk Tec uqec . Tk ReM Epnax
qeexj TeceMj Bpxysxzenel Tec EerP , Tecnc TeceMj Wpxk
18 EexwP Eak , yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspce
c , Tk ReM Epnaxqeexj TeceMj Aerrebk Tec EerP ,
Aerrebk yej Bpxysxzenel
Temk X getereceJ mxwpk uzP geexqc vpnxzeeeac W
157
errP geexeeel cewek Epxbetpcec .
EerP Fesxk P Reexcewqxxj TpM Wetectecenec . Tenk
ExrP Fesxk P Reexcewqxxj X AP Esk TerreyesP , Tk
yxsxP . 17 cenyej Tenk ExrP Wpxk Esk SprpsyesP , Er
k Zeutel X EceJ Eak ExrP EeteeK Tprc Tpqtelj
vewtP Epaxrrenec , ExeVcxyesP Bxwqek unprrpsxze
eesek Epxcej uxnc Bc AxrP vpzeM gpnyek mxwpk ceneax
qem
Epqpeesek Zeutel uqpwpc . 16 cenyej Tenk ExrP Esk
SprpsyesP , EpxceMj Rxcej vpzeM mxwpk Qpcej
EpxcaP uqpwpc . cenyej Tenk ExrP AxrP Expeeeel X
Sprpspeesek EeyesP Ac Tenpc Eeekj TemP Zpcek
Bxrrek EpxVmcenec , Tecem tecek geeeak Temk Qpc
ej vpzerrpqeeek yeexekH EpxXj tpM ExeVcxbP Sxrrppk ce
qek
15 cenyej AxrP Eeekj TemP AxLj tpM Epspqteeese
k uqyeaP Temk X EnxbP EeqteekH unprrP Bc EerP
EeqteekH genrreeesek Eeekj TemP tpM cencxk
veetpeeP
Eaxcej uNeeek ExrP Eeqc Rxcej Epxapcek mxcenpm
158
c mxwpk X AP Tpxcenxctemqm TpMj Epxcec uqec .
Bxek yeexekH Zenek Zxspk vprc Tec Eak yek vpqk E
xqemP yezenqewpc . 14 Rxcek Eeteqc yeM , Tk ReM pk
ExrP Erk Tpxcenxdek vprc yek Enxk EpqyesP Qeytec
Tpexl BxeM yezenqewpc . Tenk ExrP Spxnpxj BxeM
QpekH yek Eerrpqbeyec . Erk vewserretek EerP Tem
k tpM cetpk BprrpD Epxnc Tec yxqk , ExeVcxmqeM Tenk
28 Tenk Benpak EerP genaP Exnedek P yek vpexk
h , vewtpyeM Eeqyej verrebP yeexeesek vewserretek
mxteqpk , Epxnc Zpcek Eeyeepc yek uqxbP , Tenk m
xwpk X Spqqeyec .
Eerrpaxqerrenec ! yeJ Eeqxyej Epxnc Zpcek Qeytec
Tpxqpwpc . > cewek gpzpyec . 27 verrek ExrP Sepecxl
Epxnc tprc utpk Eeuyec . 26 Tenk Benpak EerP verre
k P Ewpkh Spxmpetpcepk : < Rewexc yeeeek
159
Temk X vpteqtpk urrpl uqrreyec . Wpxk Temk P cenc
ec , cepcepk yej Eeqxyej uxmk X ExrP vpteqtpk
EerP , Erk mxwpk ExrP Epxnc Zpcek Tpxqpm WpxeV
m Epxcec Tpqk , verrek Ebek ExrP BenqxeK yerrpqrrek
tpM cetpk Tpxwek Eeqtek BprrpD Epxnc Tec Terreqtk
Benpak Bc ExrP Ewpkh ExrP Eeyaxneyec . 25 EpaxM
Tec yek Teecsk utpeeP uqyec . 24 Tenk ExrP Ecxqek T
eecsk utpeeP Bxk EpxXj , mxwpk ExrP Temk
Tecnc xxk Epnpk EerP TppneceJ EpxqxceM WetP uqe
c : Rxcek Ebek verrek EerP Temk P Tpxsxwel Benpak
22 ExspD Epxmqenpk : << TpqpekH EpteekH yxs
c , venxk Teqek TpqpekH EpteekH . 23 EpaxM EerP ,
tpM Epspqteyec , yeJ Temk X cetP EpteekH Eerrpaxq
eeeP uc ? TpqpekH EpteekH mexaem pP ? >>
21 Tenk EpxXj , iðTM ExnebP ExspD Eak Eeserrpn
pk : << Ebek WxrP Ej , WxrP Eeekj TemP Retk
mxwpk X Esk Eerrpaxqeeeac vencxD Benpak B
xk Bpexnqel
Bc Enmk Apeeqeneeesek gebeMj , yeJ QeU Tetek P T
pwtk Eewpc .
160
Tk ReM pk mxsel X AxrP QeU mexaecek EpxVmwpc .
20 EpaxM EerP , vpzeM gpnyek mxwpk WxrP ReMj
yeM Rxceqk Sepecxl BxeM Terrepeeeek gpzpyesP , Z
errP gpzpeesek AP vewxXj Epxcec , WxrP Eaxcej Tecnc Ex
rP
WeTãðP xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
ExrP Teetk TeterpD pk Eyepeaxk X ExrP Besek Etece
nemqyec .
P Tentecej mxyecek P ZpxtxXj Epnpkh Eaxyec . 2 Rx
cek uxqpxj mxwpD Temk X TerrebP ExnemXj , ExspD
1 ExspD ExrP EteceM Epxcej Zpcek Epxmqek Terr
psprrepk íeqxqc Eak Seqpk EppeaP , Zpntek Wpxnek
cencec Zpcek vezeeeP Tpeeec Spnrrel
Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
uqyesP , WxrP Eaxcej Tecnc Wpxk Tenk WetP yeM Tk
161
ReM TpM veetpwpc . >>
35 ExspD Epxmqenpk : << cenyej Tk ReM Epxrek
Sepecxl Eaecek Eeekj TemP Zpcek EerrpaxqeeeP Epxcec
vewpeK uxmc Epxnc Zpcek Tpxqptpcec ceweyec . >
>
Wpxk EerrpaxqebP uqeeP Epxcec pP ? > 34 verrek E
erP Zecetk cxqxecqek Temk X cxetek tpM vpnxbP ,
Axwexc Epxnc Bc AxrP Esk Tpxqpmqyec , 33 Ac Zee
K yeJ AxLj Bc Eerrpaxqeeesek WetP yeM vewserretek Zprr
ek
Temk tpM Eexk Epxmqenpk : < AxrP Erk vencxD urrp
l , geeeak m Ac Retk Eak gpzpeesek Tpqk yeJ
EeteeK Epxcec uxmk X Wetemqyec . 32 Tececepk ve
rrek EerP EpxrpceJ Benpak Bc Terrpterrpqpk EeyaxnebP
EerP Emk X Epxbecepk Zecetk cxqxexj vpnpspl Tpxn
pbP , Tetk verrek tpM yenerretek Erk Zeutel X EceJ
Epxnc Tec mxwpk X cxetek tpM vpnxbP , Epxnc Zpce
k Tpxqpm Bc ExrP mxqxzeyec . 31 usppk vewserretek
QeU TpekH ZpsprreM EerP Tpxqpwpc ! >> cewek gp
zpk ceqeyec . 30 cetelj Tenk ExrP Esk mxqxzek Erem
162
Epxxj ! >> cewek ceqeyec . 29 Temk P vewserretek
EerP vebeM Spxmpetpk : << Rewexc Eerrpaxqerrenec , y
eJ
ExrP Erk mxwpk X yenxk EeyaP , Temk P vprrpqec B
c EerP yebeeetek : << Epxnc Zpcek RetetP uaerrek
Tprreaeeetewpc .
getekh , cek AP cesek cencec Zpcek Epncxk usppk E
wectec Qpcej vpnxwqeyesP , Tenpc Setpnqeeesek tpM
EpxXj tpM ZenP EexwP usP uqec . 9 yeJ Tk ReM TpM
ceqek EpxVmspcec , cencec ExrP Axceac usP Eak
Tk ReM pk Sepecxl cetpncec veterrP Bxk EpaxM uqe
c . cetelj Epnaxqeexj TpeeterxeeP Bxk Eeecekj Ecxk P
8 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Wpsc EerP Tk R
eM X ELj Zpcek cecem Bc Bpxysxzenedek ExrP ,
EpxVmyesP Tenpc Temk X cecebP uqpwpc cewek ce
163
qewpc ? >>
tpM Rxcek BpnuD AeceM BenqxeK EpxVmwpc , Tenp
c EMj ExrP ELj tecek Rxcek verrptesP cecem Becxtel
7 ýenxsxD pk cxk Temk Eak Eexk Eeserrpnpk : <<
TeexwP uqyesP , Wpsc EerP Zerrpk tpM yxtek
mxwpk X Seqrrek Esk uqpwpc . >>
vpzeM mxwpk yxsc , venxk Rxcej yeXj uqpeesek uqe
c . EexwP Bxk Tpqk , uneeek P Tpcxnerrpqpeesek
cencec Qpcej yek vpnxwqek RxcepeaP , Rxcek Apee
ak uqpwpc . > 6 EexwP uqeepM , EMj ELj vpzerrpqk EerP
uxtpceyec . uneeek EerP Eeexqepeeeenpk : < 5 Eex
wP Bxk Tpqk , mxwpk ExrP Eaxcej Ecej Eaecek SeqbP ,
Eeecekj Ecxkh Emtpk uxtpcecac Ebek ExrP Enectec
mxwpk X uxtpcebP , yesk Ewectec mxwpk X
4 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Tk ReM Erk uxq
pxj RpL X ZeNP EpedxekH Epxcec ZpL pP ?
Bpxysxzeneyec , TeexwP yxbk ? >>
Eeserrpnpk : << Wek P vepqc Tpeeterrel tpM Zewen
aP Rxcek Sxqterrek BxeM cencec Zpcek vezebP uqpwpc c
ebP
164
3 BenxL ýenxsxD pk cxk ExspD X vppnqeeeP Bc u
tpk Temk tpM BpqrreMj ExnebP Eexk
WeTãðP xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
Ej , yeJ ZeweM uzek EpexqepeyesP WpxeVcej Bxk Ee
wc ResP Bc mxntebP uqpwpc ? >>
16 Rxcek EpteekH , Rxcek mxwpk ExrP ExspD Qp
cej yenerreteMj Exnecepk Eexk Epxmqenpk : << yeeesc
BeqerrP yezek
15 Tececepk ExspD ExrP Tetek tpM WptpM Teqyxk
EpxVmcepk , Teetk Eak Seqpk Eppeyec .
EerP ZeeK Tetek P WetP Bxk mxwpD uqec . >>
X WxrP Eetk Exneml , Tetek X yxtecec vpnxeeqeeetp
165
k , EpaxM EerP , txðebek P Epnpk P Eenepk Exncepk
gpzpyec . FeyeJ ReM EerP TeteceM mxwpD X Bxweq
eyec . 14 cetelj ExspD Epxmqenpk : << yxaxeeek cepcep
k
13 Rxcek mxwpk ExrP cepcepk Zpcek Terrerrpqpk
ExnebP ExspD TpM yenerretek ExspD Eak Terrepeeeel
yxaxeeek cepcepk X Exnpcedek ExrP
Eeytprrec ! >>
Epnpk P Sxqterrek Eak uqbP Esk vpnxwqewpc . Ere
m Spnrrel X mxqxzek EeyaP mxapnecaxpk mxqxzek
Epxcec , BenxL EerP utetec Sxqterrek Eak uqbP Esk
vpnxwqewpc , EpxceMj BenxL mxwpD ExrP Tecnc xxk
mxwpk ExrP vpnxwqeeeP Epxcec Bxk Sxqterrek Epq
ek uc , BenxL mxwpk ExrP TpxnpqceJ vpnxwqeeeP Bxk Ee
nekH
geeeak m uneeek P Epeak Epxnpsxzel X EpqbP mxn
tedepk Sezc mxqxzek EeyaP Axtewpc , 12 EpaxM EerP ,
11 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << EexwP S
pnrrel X mxwpk uqrrek mxqxzek EeyaP AxteeeP yxsc ,
venxk BpxceM ZpL yeexwpc . >>
166
10 FeyeJ ReM EerP Epxmqenpk : << EMj ELj Bxk v
enxaeekH EerP EexwP ZpL Axrc Esk vpnxwqeyesP
EtJ WpxeVm Tec yezek mxwpk txðebek P Epnpk P Ee
nepk Exncepk uqeeP EerP ceaxrek yencej uc ! 24 yeJ
23 Tececepk ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek Epxmq
enpk : << yeJ Tk ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec
Eppeyec . EpaxM EerP , Erk BeqerrP EerP Tpexj yeze
k yeexeesek uxqpcej .
22 EpxrpceJ BeqerrP EerP Erk Epxcej Bc Sprpsprre
pk Tpqprrec yek Epebxxk EpnLj Epxcec uqbP
Terretprrec . >>
Ac Tenpc Tecnc Bxk Epnpkh EtJ mxnpeVcej vpnewtpr
167
rpqeeP uqpkh , Tecedek P vpexkh ExnebP Rewexc
vewpeK mxnpeVcej Zpcek vpteqtpbP , BprrpD Wpxe
Vm yeM Bxek EpxceexmP ZeterrP mxwpD X TepemyesP ,
21 ExspD Epxmqenpk : << cenyej Ac Reexj TemD
TemqteM EeqeepL tpM mxnpXj cewek SereyesP , ac
Zpsptec uc ? >> cewek Eeserrpyec .
20 Tenk BeqerrP venxrrP tprc : << yeJ EteceM Aec
enqel X uxmk X mexaepeceyec , EpxceMj ZerrP cxm
usppk X EpxyeM pk yeXj Zpcek veexneqeeeP WetP v
eexneqeeeP cenectec . >>
uqeeP Epxcec , verrpnweeK ceneac EpxcaP uqeeP E
pxcec , 19 Eaxcej Ecej Zpcek mxetppecek EeseneeeP cen
ectec ,
ExspD Epxmqenpk : << mxwpk EeqebP uqeeP Ep
xcec , Rpxbxpeqek SetpnqebP uqeeP Epxcec , vpqerreexq
ebP
18 Temk ExrP Eeserrpnpk : << ZeweM Aecenqel p
pk uc ? >>
mxnteXj cewek SereyesP , Aecenqel X Bxnpwqek Se
cxeeP cenectec . >>
168
Eeserrpwpc ? geeeak m Rxcek mxwpk ExrP Eenxrrpk
uzeetek uqec . cenyej Ac WpxeVcej Bxk Eewc ResP
17 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Ac Zerrp
k P Tpqk Retk Eak < uzek > P Tpeeec EpaxM X
WeTãðP xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj

Epnxpeaxqewpc . >>
Eewc ResP Bc mxntewpc . 30 cetelj Eeqc Epqek Ewp
receJ ExrP vpbxwtek , vpexkh yeexeesek EerP
gebeM TenxXj yek Epncxeesepk uxM Berrpk Tecxk Ex
qemP Epxkh Tpxqpunc mxntem uxcepk WpxeVcej Bxk
Epxcec , WxrP Sxqterrek BxeM ceM Tencej , Eeekj Te
mP yej Eceac TemP , Eaxcej Ecej , EpxMj cepcepk uqpk
Beqenek SerrpbP , Exsnðl pk Eenyek vpzeM Eeexwe
169
eK EpeeseekH Bc Sxmk Sxpecewpc . 29 cek AP vewxXj
SerreteeeP Bxk EpxXj tpM TerpD pk Rewexc Wpxntek
Terreeesepk EerP Eenyek vpzeM Enterc Bxk Serrpnxkh
Sxkh AeeK EpxXj tpM , Ebek P EpxMj ExrP Temk P ce
nel cxqyerretP Enterc Bxk Serrpnxkh Wpnxqek
28 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ
Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Exnecetpc Bxk
EpncxbP Tek X Terrebpeepc , yxtk ApeepL ZerrP Epq
bP mxntem uc ? >>
27 Erk EpxXj IðTM Eewk Rececek Epxmqenpk : <
< Tk Epxbeceac , yxtk Rxceetk Eeqxyej uxmk Zpcek
uneeek uqyesP Eeqxyej EpaxM uxM uxtpwpc . >>
26 ExspD ExrP Tetk ReM X Qeyterrpqek venerrepk
Epxmqenpk : << mxwpk uqyesP gpnc Epxcec ,
cek mxwpk Eeunel mxntem uc ? >>
25 FeyeJ ReM EerP EteceM Epxcej Bc Sprpsprrepk
Zecetk geexeeeqaek Eeserrpnpk : << ExeVcxbP ceqeyes
P
Exncepk uqeeP EerP Teyerk Bxk Spxyej yeM Tewecej
geneeP Eak AP vpqk yencej uqec ! >>
170
yesk Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , EtJ WpxeVm T
ec yezek mxwpk ExrP uneeek P Epnpk P Eenepk
8 uxnpc uqeeP Bxk EpxXj , EpxbpL pk mxnxzeqee
xj pk Ebek ExrP mxqpspk Eebxqaxpk TpxnpmP tpM
mxnxzeqeexj tpM EpnpbP Eebxqqetprrec . >>
BpeespbP Eewpc . >> Tenk Rc Tetk ReM TpM Epxmq
enpk : << TeexwP uqyesP Tk ReM yesk EpxbpL pk
AP EpaxM Epxcec Bpeespwpc ? >> Tetk venxrrP Epx
mqenpk : << 7 yxtek X mxqpspqem mxwpk Epxcec Tpqk
Zeutel Epxcec Bpeespk yeexeepc Bc Epxbecepk Tete
k Eak Eeserrpnpk : << Zerrpkh EtpM Tpnsc Eetk Epxapce
k
171
vpexkh yenpeK Teuk AeeK pk EpxXj yeM Tenk ExrP y
esk TeqcemM TeceMj mxnaP , BenxL mxwpD Teetk
AeeK TpM yesk genaP , Wpxk Tenk ZpsprreM yesk R
eqxzepk mxwpD X mxqpspqek Benpyec . 6 Epxtk Bxk
Epaxyec . Seml tprc , Tenk ExrP Epxtk Bxk Eenyek vp
zeM AeeK yej Epxtk Bxk vpexsc Bxk gpnyek
Eebxqqetprrec , yeJ Tk ReM TpM Tpcxnewbxtec mxa
P mxqpsP EpxVm ZpL . >> 5 Tecedekh Tetk ReM
Epxbecepk , 4 Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk Re
M yesk EpxbpL pk mxnxzeqeexj tpM mxnaP
ExrP TeqcemM TpM EpaxbP , BenxL mxwpD ExrP Tee
tk ZewenaP Zeutel Epxcec Tprrpc Bpeespk yeexeepc Bc
X EpxbpL pk mxnxzeqeexj tecek Eebxqqerrpqyec . 3
Epxtk Bxk Ewpkh Zxspk AeeK pk EpxXj yeM , Tenk
Zenptk Bxk Tepeeeel BxeM Tetek tpM EtpM uxnc Rxc
ej WpxeVmk BprrpD EpxVm yeM Tpeeterrepk , Eebxqaxp
k
Epxnqpcej Entk genaP Eebxqaxk mxqpspqek EpxbpL
pk mxnxzeqeexj tecek Eebxqqerrpqyec . 2 Tenk ExrP
1 Tecnc xxk Epnpk EerP TppneceJ EpxqxceM WetP
172
uqec : Rxcek EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk Ebek ExrP
EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk Eebxqaxk P Bpexnq
el
vpnxtprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxtprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxtprreM uxqpxj
ExspD Epxmm yek gpnyeetk Eeexqepetpeesek
EerP
ExrP vpbxwtewpc . >>
16 Tececepk ExspD Epxmqenpk : << ExeVcxcepk
TeteceM vpbxwteeesek EerP EpnxpeaxqebP , Tpxnpmqpd
ek
veetpeesekh Ac EeterreneeeweM cenexj ZerrP yeexe
eP uc ? >>
BprrpD WpxeVm yek Epxyentecek Ebewsxk cenecqe
173
m Encej Epxcec pP ? 15 yeJ usppk TpM veneL Epxcec
vewpeK pk Seml tpM Exnedek mxwpk tpM Axweqpe
kH Eeteqc mxaP EpxVm Rc ZeweM Terrek yeJ EpxyeM pk
BprrpD cetexj X Bpxysxzenedek yxsxP ? 14 mxapk B
prrpD Bxek Eeurrepk ceM Tecek uaetprrec ! yeJ Tenk
Eexk Epxmqenpk : << Reexbk Ej , yeJ ZenP Axwexc
vpebxeesek Epxcec , Tk EtpM pk mxaP Rc Rxcej WpxeVm
k
Eeteqxeeek ! >> cewek ceqeyec . 13 EpxbpL pk mx
nxzeqeexj pk Ebek ExrP Tetek P TptpneceJ Rxcek tprc
mxteqwpnc cxyec , cetelj yxtk veqerrpk Renek tP ux
mqc EtpM mxteqwpnxqecepk mxqpspk WpxeVm Rc Tetek
Tec
mxnxzeqeexj pk Ebek tpM TpMj Epxceexaek : << 12
EteceM Seml tpM Exnedek mxwpD Sezc Rxceqk AeeK pk
BprrpD Qk mxntedek yeexqpekH . 11 Tetk ExrP mxq
pspk WpxeVm yek Eeueesek P vpexkh , EpxbpL pk
mxqpspk WpxeVm EpqeeP yeexekj cewek SerebP ye
exqpekH . 10 cetelj EapD Tecek Tetek AP Rxcej WpxeVmk
Rxcej WpxeVmk BprrpD mxnteyec . vewpeK pk Entk
174
ExnebP Eebxqqeeesek mxwpD ExrP Qeytec vpqk ExqemP

Tenerreqek EpxVmtpcec . >> 9 TeteceM Teuk AeeK p


k EpxXj yeM Sezc Ecxqek Eebxqqeeesepk EerP mxwpk ux
nc
EpxVmtpcec , vewpeK pk Seml tpM Exnedek Eak Ecx
qek , vewpeK pk TpxnpmP Exnedek tpM mxntelj EceJ
Epxmqenpk : << Eebxqaxpk X uxM Terrptetprrec , T
etk ReM TpM mxqpspk WpxeVm Bc EerP vpyxzek
23 ExspD ExrP Tetek tpM : << Tk ReM WxrP Eewt
eqeeeP gesxrrpk X EewteqeeeP uqyeaP , Retk tpM
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << yxtk mxapnekh ! >
>
WxrP Eptel Epxcec EewteqeeeP gesxrrpk X Tk ReM y
esk Eewteqek mxapnekh pP ? >>
22 ExspD ExrP Epxmqenpk : << Tk ReM ZerrP mx
sek FerrentebP yeexekH yek Wetem Epxcec yeexwpc .
Bpxysxzenetpcec . >>
vpzeM mxyemk X Rxcej Bc ExrP Bemk Telj terrek , R
175
pxmcej Bc ExrP yenerrpk Telj terrek SerrpqrreeeP Bc
Tenk ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Tek Eak gpzps
prrec , Tk verrek SerrpeeP Bxk EpxXj tecek WxrP
21 ExspD ExrP Temk Eak Eeserrpnpk : << Ac Zerr
P EeyeeP uc ? >>
Spxmpetpk WpxnmbP Rxcek EpaxM X gpzpyec .
20 ãðyðtJ pk cencec vpzeM mxyemk Zpcek Terrerr
pqpk ExspD Qpcej BpqrreMj Exnecepk Temk tpM
Ebc Bxk mxsel
Tenk ExrP gpnyek vprpeK TeceMj yek Eewxtpnewpc .
>> cewek Epxmqebpmc .
TpeeqerreLj uqrrebP , Temk X Tesxrrpntek BptpbP , T
prpqbxk Bxk Wptpk tP vetebP Eeqewpc . cetelj
ExrP EeqeeeP Zelj yeM Sxpececepk venc mxnpk P m
xwpk tpM Tpsxzewpc . 19 Tetk ExrP Temk BxeM
Eptpwpc , Ebek P EpxMj ExrP TecxqekH Encxqecac y
ej RpL pk yeeesc tpM vpteqtpeetewpc , Tetk Temk X
EeyeaxbP EeqeepeeP BerrpMj yek Tetk ReM TpM : <
< 18 Tk ReM Wetetpcec , EpxrP yxtk ZðnpseqðL tpM
17 ExspD ExrP ZðnpseqðL tpM Epaxeepc terrek E
176
enyek vpzeM FeyeJ yek Rxcek veyeJ tpM Terrerrpqpk
WeTãðP xxk vpnxtprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxtprreM uxqpxj
TeceMj TerrP yeM : << Ebek WxrP Ej , teðxtJ pk mxye
mk Ej , yxtek X mxcenpmexqetpcec ! >> cewek
31 uxmteceM Tetk vpzerrpqk Bc Bxweqek , yxtece
c EpexweqtP Ej cewek ceqeyec . cetelj Tetk Reexj
c mxcenpmexqetpcec ! >> ceweyec .
xc Epxeccenem Sprpspweeeak Zecej TerrP yeM vesc
xnpk : << Ebek WxrP Ej , teðxtJ pk mxyemk Ej , yxtek
30 vpzeM SpeepM mxwpk BeL pk veberrP tpM Ser
rpbP yeexeesek Bxek ExspD pk BeL
177
29 Tetk ZðnpseqðL Eak WpnteeeP Bxk EpxXj , Exs
pD X Rxcek uxqpxj mxwpD Terreqtpk Eppeyec .
vpzeM SpeepM X RxtP Epnprrpqpeesek EerP
Wpxk Tpxxj Tpxwek Eenepk X EeuneeeP Bxk Tpxqpc
ej EpxyeM pk Eewc ResP yek Enmwpc . >>
BxeM yeXj Zpcek Eesenerrpqpkh cewek Exnedek us
P venxk usppk X EeseneeeP Bxk Tpqk Exnedek uqec .
SrrpyesP Tenk ExrP Tk ReM pk urrpl uqpwpc . 28 Zee
K Ebek P EpxMj WetP , Tenk ExrP usppk
cek ExrP TpwP Rpzek uqeeP uqyesP Tenk ExrP Tk Re
M pk Benpak uqpwpc . 27 cek ExrP TpxnpmP
Eptpnxtpeeac EerP Tetek X Eptpnxtpwpc . 26 cetelj T
k ReM venxk EexwP usP . Tk ReM pk TptpMj
ReM Wetetpcec , Erk Epnaxqeexj pk mxwpD X Besee
K pk Encej Ebewsxcac ExrP vewxzenpk BecxnaP ,
Tpexl BxeM Eerrpnqeyec . 25 ExspD ExrP Tetek X Ew
pkh yek Terrptek Exnemqpcepk Eexk Epxmqenpk : << Tk
24 usppk Eenyek FeyeJ EerP Erem FerrenteqekH B
c Sprpsprrepk , Tenk Eeekj TemP vpzerrpqk tpM
Eaxcej cek Rxcej tP Rc yeqepecedek uqyesP Tenpc T
178
emk tprc EpxVmwpc . >>
cek ExrP WxrP Bemk yenerrpk Telj tpM SerrpeeP Bc
TpeeterreeeP Encej Epxcec uqec . EteceM Serrptel X WxrP
Tpxqpcej uqec :
4 Erk EpaxM uqyesP TecetP Wencepk pk Eeexqepe
tpeesek TppneceJ Epxcej Rpmpk X yezeqemqm Bxk
ceqetpcec , TeceyesP Tetk Tenpc Tk ReM pk mxtpqpk
EeyeaxeeP Bc Bpxysxzenewpc . >> cewek Becxyec .
cek Rxcek ExrP Tk ReM TpM ZerrpLj ceqeyesP , Tenp
c Temk tpM : < Ebek ExrP cenecqewpc . > cewek
venewpc . Tenk vpzeM Eqbxcej Bc EpzerresP Bc EerP
TeexqbP Retk tpM mxtpqpk Eeyaxnerresec . 3 cenyej
Epaxtprrec . Tk ReM QeU Rxcek uxtpmk Eqbxcej yej
179
Rxcek Tptpnec EpzeekH Tec yeexeepc Bc EpqbP
vpzeM FeyeJ Zprrek Epnxpeaxqek TpwxqebP , 2 Tetk
ReM TpM : << Tk ReM EwpreceJ Tpseepk tpM
1 Tetk ZðnpseqðL EpexnetpbP EenpnetP Eerrpqk E
pnaxL pk yðTýebc tpM mxnyec . ExspD ExrP
EpxeVcej ceneqtec yeM ZðnpseqðL tpM Epnpee
sek EerP
vpnxk RxcetpceM uxqpxj
EpnpbP ExspD X Terrebpeepc .
34 ExspD ExrP Epxnpytem Sepecxl Tpxnpk Tetek
P RxtP Bc ExrP Exqyxyec , Tetk Vfekh RxtP
EpxVmkh pP ? >>
33 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , T
k yxtek P RxtP Bc veneekH Tec uqrrebP
cxqcem uc ? >> cebP Eeserrpyec .
32 ExspD BpeK Tpspk Tetek X Terrptek : << Tk Re
M Retk yeM yezeD pk Bxek Tpxqpcej ZerrP
vescxnyec .
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
180
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
12 ExspD ExrP SpxLj tpM Epnprrepk , SpxLj xxk Tp
tpMj EeneqbxekH cxbP yeexeesek mxwpD X uxmk
ExspD ExrP vpyxqrrek SpxLj Bc Eenxrrppeeeee
esek EerP
Wencepk ExspD uxqpcej . >>
11 Epqek uxmteceM venxrrP Epxmqenpk : << Ten
k ExrP uqyesP íeqxqc Wpbc Bxk ReãenxD pk TecetP
Eexk Eeserrpnpk : << Erk mxwpk ExrP ApeepL cek c
ecac uc ? >>
181
10 ExspD ExrP ZðnpseqðL vptekh EpnpeeP Bxk E
pxXj tpM , uxm vptk Epexweneyec . BenxL mxwpD
Enmspcec ! >>
Weetpqek Exnecac tpM cesxxj uzek X Epxnpsxzeces
ec ! Weeeterrel Terrpqel X EncxL Ebek uneeek tpM
Zecej TerrP yeM : << Weeeterrel X teðxtJ pk mxyem
k tpM ExrP EnmXj ! uneeek EerP Ebek P ReMj yeM
Wptpk P SeqeekH ReweekH yek BeL TeceMj ExrP Tey
xsyec . 9 EenP EpxuM Eak Rc Axnpmqtek Terreeesepk
P Tpwtk Reqxzepk mxwpD EpxyeM pk vpyaesP yek B
eL TeceMj TeyxsaP , BenxL EerP Aeyaxk Eprerreeesek
mxtpqpk EeyaxnebP , Epxyensepk pk vpyaesP yek T
peepbP ExspD X TeceMj ExrP Wpnterrpqyec . 8 Epqek
6 vpzeM FeyeJ EerP ExspD pk Becxeesek BxeM Ze
uyec . 7 Tetk uxtpmk yej yeekH vpzeM Eqbxcej
Tptenec Bxk Rxnprrpk TeceMj Qeyterrpk Serrpwpc
.
TenpP cxaxzeeVmc yeM Eqbxcej Eprpk Exnewpc T
enk
BezerretP Ebek AxrP Wpnxqek Exnem Bc Epxbetp
182
cec
5 ãxzpk vptek P EpxMj mxyempk TpM ceqek EpxV
mtpcec
BeL pk veberrP tpM Rxcek Serrpnc ExebxM Wptpk ye
exeeP Bc Epxbecepk Epexnetpk Epaxyec . cetelj Erk
18 TeneekH Epxnqpcej ExrP vptek tpM uaeeeP Be
L terrek ExspD ExrP Epxqpsapmc . 19 Tenk ExrP
ExebxM Wptpk X Bpxcedek ExrP
vprpeeqeyec .
17 Tececepk ExspD ExrP Tetek Eak SeqbP , vptek
Eak genprrepk , yðãerc tpM mxnaP
ZpL pP ? >>
EpzeecrreqxeK Seexeeek Weeeterrel pk TerrP genrrer
183
rpqtprrec > cewedek Epxcej yeexeesek X Tk ReM Epedxe
kH Epxcec
ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Sprpsyec . E
xyeceqtP RpL tpM EerP < Tk cepcepk Rxqekj Bc
16 Tetk ExrP ExspD Eak Eeserrpnpk : << Tk Tetek
P ZerrP vescxnaP yeexekH Bc SprpsyeP ? >>
Weeeterrel Zprrek Enmspcec ! >> cewek vescxneeP
Bc Sprpsprrepk , Tetk Zecetk Epetprrpaeyec .
geexeeewsxeK ExqePj Bc Epxbecepk , yesk SpxLj Tp
tpMj cepcepk ppk pk : << teðxtJ pk mxyemk tP
Eyepeaxk X Ewrek Etecenemqyec . 15 TecxqekH Enc
xqecac uqpk RpL pk yeeesc ReM ExspD pk Eeqc Epqek
14 SpeepM Tprrpqeexj mxwpD SpxLj tpM ExspD X
Enxk ExnemXj , Tenk ExrP Tetk ReM pk
SpxLj > cetelj Tk ReM venxk vpqerrec Bxk EmM uqrr
eeesek yeexwpc ! >
RpL tpM Erk WetP Tewtecqeyec : uneeek EerP Eeexq
epeeeenpk : < WxrP vpyxqrrek SpxLj uqyesP Terrepeeeel
pk
vpteqtpbP yeexeesek mxwpk P Seeteqc Bc Epnyerrp
184
qpk vezebP , 13 Tetek tpM Eexk Epxmqenpk : < Exyeceqt
P
X mxcecek genrreyec . Tenk ExrP BprrpD WpxeVm S
pqxbP yeexeesek mxwpk P Sxnecej yej TeeeteekH
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Zeutel X EpexqepeaP yeexekH yek ceqek EpxVmspc
ec . 25 Zpeeek P EpcxzeqekH mxntecem Encej ExrP unee
ek
EeserrpXj , cenyej Tk ReM venxrrpqyesP , yeJ Tenpc
Tk ReM TpM yeJ ZeweM Encej Bc Tpxsxcqek EteceM
24 ExspD ExrP Tetek tpM venxrrP Epxmqenpk : <
< yeJ Tk ReM Eak EpnxteyeM Rxcek Epxcej
Epexqepem uc ? cek ExrP AxLj tpM EexwP Encej Epx
Vmdek uc ? >> cewek Eeserrpyec .
185
Bxk cxk P Eeeeewepk ReM ExspD Qpcej Bpqrrek Tem
k Eak : << Tk ZeweM Encej Tec cebP EteceM Zeutel X
23 ExspD ExrP SpxLj tpM Epnprrepk mxwpD X Sp
nrrek yeexekH tpM TecxqekH Encxqecac yej Zððxnðc
ExspD pk Encej Wetel X Tpqrrek Eeserrpeesek
EerP
uxmk AxrP uxM yezeqectewpc . >>
cewek ceqeyesP , Qeytec yezeqectewpc . 22 Spxspxj
Tec Qk ZpL ul Tk ReM pk Terrepeeeel terrek gpzpeesek
Emk BxeM EpxqP yenek , Tk ReM Erk Eerrpqek Bpxxj
veetpk : < Sxqbxtpcec , Teqec tpM Epnptprrec ! >
Tk ReM Sebxxj Epxcec Extecem uqyesP , yeJ Erk Wpt
P Bc Epxmsxnemqpdek X Tk ReM Wpxk mxapnewpc .
21 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM Tp
M TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , cenyej
Zerrpk P EpaxMj TppMj yek Epxmsxnedek uc ? >>
20 FeyeJ ReM EerP Erk yeextel X Epxbecepk Zecet
k geexeeeyec . Tetk Eeserrpnpk : << Erk WptP
BerrpMj Epxmsxnek veteyec .
Bc Bxrrek : << Ac Epxrc Emnxtk EpxMj BxwxD Esk S
186
errpwpc ! >> cewek Bpxcedekh , Tenk WptP EerP Vfek
Wptpk EerP Reyac Eak EpxceMj EpxMj BxwxD cewek
Serrpeesek Epxcec . EexwP Bxk Tpqk , Tenk ExrP WptP
Tetk Epxmqenpk : << Zecej mxyemk ExrP Terreye
c . >>
31 Erk vpzeM mxyemk P cxrc Eeqc Rc ApeepL Eax
cej Bxk Bxek Serel X Terreeesek uc ? >>
mxyemk ExrP venxrrP Epxmqenpk : < uqpkh , Eeu Ej
, yeJ Epaxsprrec . > ceyeaP venxk Esk Epaxyec .
EpxceneaxqebP Epaxbpeepc . 30 Eaxcej ExrP yeekH
mxyemk tecek Wpxk Eeteqxeeek BxeM Becxyec . yeekH
ExrP venxrrP Epxmqenpk : < yeJ EpaxeeP Epxcec . >
ceyeaP Tenk ExrP Seml tprc EpxyeM pk utpl Zprrek
187
< mxP WxrP Ej , Ac EpxrptpM EpxbpL pk mxnxzeqee
xj tpM mxnaP Eebxqqetprrec . > ceweyec . 29 mxyemk
WeteXj cewek SerebP Eewpc . Rxcek mxwpk ExrP vp
zeM mxyemk Tec , Tenk ExrP Zecej mxyemk tecek :
28 ExspD yesk Epxmqenpk : << EpxceMj Rxcek B
pexnqel uc , yeJ Tk ReM pk Epxbeqtk ZeweM cetexj X
vpzeM mxyemk P Bpexnqel
Tpxsxcqek EteceM Zeutel X Epexqetpdek X ceqek Ep
xVm Epxcec . >>
ExspD ExrP Tetek tpM Epxmqenpk : << TeexwP u
qyesP yeJ yesk Tk ReM TpM yeJ ZeweM Encej Bc
27 Tececepk Tetk ReM ExspD TpM : << yxtk Wetem
Epxcec >> cewek venxrrpqyec .
yxtek Tec EpnpqtpeeP Werrepk , EpaxM EerP , Tetek
uxM Zpeeek uqyesP TecetP Wencepk cewek Sxtpwpc . >>

Esk Sxtpwpc ? > cebP ceqem yeexekj . 26 cenyej yxt


k < mxwpk P EpxVmdek > ceweyesP , Eenepk Epqek
yxtk : < uneeek Epxnpsxzeyej > ceweyesP , Tenk Ex
rP Tenpc < TeexwP uqyesP Tk ReM Zerrpk tpM Zpeeek X
188
Tetk vprrpnpetP yek Wenrrpqtpk Epxmqenpk : <<
yxtk ApeepL cencxk venxrrpqeeP uc ? cenyej
EerP Epxnpsxzedek pP ? Esemlj mxwpk P EpxVmdek
pP ? >>
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Tpwxqek Zeurrpqyec . Tenk ExrP TptpMj yek : < Tetk
WxrP mxyemk X ZenP mxetppecem yeexekj > cewek
EerP Wpxk Tenk WetP yeM veetpyec . 37 vewpeK Se
ml tprc mxnxzeqeexj pk Ebek ExrP mxyemk Zpcek
AprrP Apcxyec . 36 mxnxzeqeexj pk Ebek ExrP Exqe
mcek Benpak Tpwxqek Exqeceyec . mxqpspk Tenxzeaxk
yeexrrepk Rxcej Bc ExrP BptpbP , Rxcej Bc ExrP Eeq
ebP , Rpxmcej Rxcek P cxrc Tpqprrec Bc AxqerrP yeM
vpyeJ Epqbeunc yek vpnxzeqrreeeP yeM Exqeceyec .
189
35 mxqpspk Tenxzeaxk EerP Temk P Benpak Bc yenxbP
BprreaeMj Eppeyec . 34 EpxbpL uqyespneeeP Epqen
xl tpM EerP Tenk ExrP Benpak yek Tpwxqek EpxyeM pk
yenxbP EpxbpL pk mxnxzeqeexj Zpcek mxqpspaxk t
pM Tpxnxzespqek EpxVmcepk EpxyeM Tecek geteeesc ye
k
Eeurrepk , Tpwtk EerP Rxcek EenxceJ SxeeeeeP Rpxc
ej Weqteyec . yesk Rxcek Serrpnc venerrpl pk TeeetP Bc
pk Ebek ExrP EpxbpL pk mxnxzeqeexj verrequnxqek
, Encxk Tprrpnxk tprc Seneqbc useeek mxnxzeqebP
33 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << Tk ReM Epx
ceMj Rxcek Bpexnqel X Sprpstprrec ! Rxcek gebeM
WerrP mxqpspaxk P Bpexnqel
Wpxk Qk Sxtpdek Epxcec uqec . >>
Spxspcqeyec . Tk ReM RxtP yeM Bxek veneeesek ye
extelj yek utpl Zprrek Esk Epxceneaxqek , Temk X
Temk c Esk ExtecebP Spxspcqeyec . cetelj geexqc vp
nxzeeeac uqpk Zeeeceeek ELj venxk Temk X ExtecebP
EerP , EpcxzeqekH cxcac Zpeeek Weetpqek Exnecep
k Tk ReM TpM BpxU BeL X Bxrreeesek Eetelj Tk ReM
190
geexeeel yej Zeeceeek ELj Eetelj Tk ReM Eak Entk u
neeek P Epnpk P Eenepk Exncepk uqpwpc . 32 EpaxM
ExspD Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM TpxU cxa
xzeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , geexqc vpnxzeeeac
EerP Temk P EpqpD mxnpk Zpcek Tk ReM pk Tpwtk
Eak uqxzek EeyaP , TeteceM EpxMj BxwxD Serrpeeac
43 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << EexwP Bxk
Tpqk , yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , uneeek
Ecerectk Sprxk geexeeeqtec Eewpc ! >>
Erk uqyesP Ebek P Epexqetpqcej uqec
Seyej Teqecec tpM Epxcec Axeepqk Serrpnc uq
yec .
Sxyenaxk P Epncxeesek Erk cesexj AxqerrP Eer
P
191
ReM Esk EpedxyeP ?
42 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Ex
yeceqtP RpL TeceMj Erk WetP Tewtecqedek X Tk
EpxVmwpc . >>
pk mxnxzeqeexj Zpcek TpxnxzesP Zpcek AeeK Tpee
ec tprc TpsxzeeeP Tenxzeaxpk TpM Tpxnxzespqek
41 Tetk Epxmqenpk : << Temk ExrP QeU EteceM
WerrP mxwpD X vpnpspl Tec yeM EeqebP , EpxbpL
Sexpeunxqem uc ?
40 ExeVcxcepk EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk Ebek u
aek Exneyel TeteceM mxqpspk Tenxzeaxpk X cxncxk
geteeesc yek Tpxqcxk EeyaP genprrepk Eeqebpeepc
.
mxnpeVcej Bc uqxzek EeyaP mxapnewpc > cewek B
pxyteqaewpc . 39 Tececepk Tetk Temk X yenxyaxqebP
mxnxzeqeexj pk Ebek P Epxwac Beqrrewbxqeeeac
Wpxk , Exneceac , yxtk Temk X EeqeyesP Tenpc Temk P
Sereyec . 38 cetelj mxqpspaxpk Temk P mxyemk X E
pxbecepk vprrpnpetP yek : < Erk mxwpk uqyesP
WeTãðP xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
192
WeTãðP xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
SpxnceP Eewxtepk X yenxyaxqek Tetek P vptk yeqrr
esP Bc geqtek Spxrpceyec . 8 Tececepk Tenk ExrP
X yenxyaxqek BptpbP , Tetek X Eeqebpeepc . 7 verre
k EerP Zecetk cxqxecqek , Aenxxj TpwxqebP TeteceM
Rxcej Rc Tenxzek terrek EppeaP , Rpxmcej ExrP Teqc
emM Zpcek venek , 6 usppk EerP TeteceM Benpak ReM
5 cetelj TeteceM Epnxeeteeesek Bpaxpk EebxeK AP
Epxcec yeM vpyeJ vpyxk P Zeutel terrek Zerreneqtpk ,
Rxceetk Rxtpqyec , Eeqxyej uxmk X uxnxk Tpxmcen
193
ecepk Tk ReM pk Wpnxqek Exnem Bc mxqxzek Eewpc . >

Tpwxqek Bpaxpk Terrek ceqemqyec : < yeJ vpnxL pk


Sxnecej Zpcek Rxceetk Epxnpyec , EpxceM vprc Zprrek
cetelj Tetk ExrP Exnem TpMj Epxcec yeexwpc . 4 Ten
k ExrP yesk EpxceMj Rxcek uxqpxj Benpak yek
Benpak Terreqtk yek Tpwxqek Bpaxpk Zprrek vpnxL
ReexM TpM Wpnxqek Serretetprrec cewek Epnxrrpqpwpc
.
pk verrek EerP Temk P mxyempk Tecek vpnxL ReexM
yeqepecek yeexekH Tec Eeteqc uqec . 3 Tenk ExrP
1 ExspD Wpxk Tetk ReM TpM Esc Tetek Epxmqenp
k : << 2 txðebek P Epnpk EerP ZeeK Rxcek EpqpD
vpnxL ReexM pk Bpexnqel
vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Epqek Eak Bxnpcesxyec . EpaxM EerP , Eenepk Ep
qek EerP ExspD X TecetP Wencepk cewek EpxbebP Eewpc
.
Tetk ReM X Bxrrek TerrenxrrpqbP yeexekH Bc Wetece
pk ExspD X yenxyaxqeeeP cewek Sereyec . 46 cetelj Tetk
194
45 TecxqekH Encxqecac yej ýenxsxD pk cxk Exsp
D pk EteceM Bpexnqel X Sprpsprrepk , ExspD ExrP
EerP Wpxk cek P TeceMj EpreyesP , Wpxk Tenk ExrP
yxak Epaxwpc . ) >>
tpM Epxnpsxzewpc . 44 ( cek ExrP Erk Axqerrpk Tece
Mj TpnyesP vewpeK yeXj ExrP cewcenewpc , Erk AxqerrP
ExspD Eak : << yeeesc Ej , yxtk Tek X Axceac Sxqprr
pk mxwpk cetexj X WetebP uc , mxwpD cencxk
ReL uxqpxj pk geexeeel ppk Tec vewtP Tpwxqek Zeu
rrpqbP , ExspD Qpcej Eerrpqberrpqyec . Tetk ExrP
Temk X vppnqeeeP Bc Bpxyteqaek yeexqpekH . 16 T
etk Epxyensepk pk Bxek FeyeJ ReM Zprrek cxnptJ pk
15 ýenxsxD pk cxk getekh genaP EpxyeM BerrpMj
yek ExspD pk Epxcek Eak cencxk EpJ SeU EnxbP
verrek tpM geexqc TpsxzeeeP Tpeeec
Specrrpeeteeesek EerP vpuM yeexwpc ! >>
195
14 vewpeK Seml tprc , ExspD Epxmqenpk : << Ep
nxeeteeesek mxwpD Epqek uc uqyeaP ,
cewek Becxyec . >>
veneecrrpc tpM vezetprrec . Tenk ExrP Teetk Epnxqe
k EpcxqebP , SxtP Eewk yek Bxrrpwpc . >
Tpprrenpeesek Epxcec . 13 verrek EerP Terreqtk ReM
Terrek : < Temk P geM mxl X mxqxcepk getereceJ
tecek Zerrpk tpM Besel pk vpyaesP yek Ewpspdek E
pxcec uc ? > Tenk mxwpk ExrP Rxcej Epxcej AP
Ewpspdek Epxcec Bc Epxbecepk Tenpc Temk Eak Ee
serrpnpk : < 12 Reexbk Ej , Tk Eetk Exnem
Serrpbpeepc , 11 verrek EerP Bpaxpk QpekH Bpqrr
eeeP Bxk EpxXj , Rxcek mxwpk ExrP Besel pk vpyaesP
uxmk c Seexk WerrP Exqrrel Epxcec uxmk X EpnxbP
, vpnxL pk Sxnecekh mxwpD Tpxmntelj
uxmk c vpnxL tpM Epnxtprrec . > 10 Tecedekh Benp
ak ReM EerP Beceqc TeceMj genaP Epaeneqtpeesek
pk Eery Sxnecek tpM SerrpeeP cxnc Epxcec . 9 Epxr
P Tk ReM EerP Beceqc TeceMj genaP Epaeneqtpeesek
Benpak terrek Epxmqenpk< yeJ vpnxL pk Sxnecej ye
196
k Rxceetk Epxnpk Beseeesek uqyeaP , Epnxpk Epnxeesep
k
WeTãðP xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
mxwpk ResP Rpxcaxdekh cepcepk Epxcec uqyesP Te
mk P TemP ExrP Enceysc yeqyespk yencek Tec yek
BpqrreMj ExnebP Temk Eak Eeserrpnpk : << 24 yeee
sc Ej , Wpsc EerP yxtek tpM Erk WetP Spnrreyec , Rxcek
23 Wpxk Tenk EtpM , BenxL Tecxk Eewxtpnekh cet
exj c Esk Extececac SetpcxD pk cxk ExspD TpM
Tecxk EewxtpneeeP Tpeeec
22 Tetk Epxcej Bc Sprpsprrepk Zecetk geexeeek T
emeak Seqpk Eppeyec .
197
uneeek P ceJ Bc uneeek tprc Enmcenec . >>
Tececepk ExspD Tetek tpM Epxmqenpk : << Teex
wP uqyesP verrek P ceJ Bc verrek tpM EpxcaP ,
21 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << verrek P ceJ . >
>
Epk Tprreqel EerP cek P ceJ uc ? >> cebP Eeserrpyec
.
Tetk Temk tpM Rxcej WpxeVmk BprrpD EpxVmyec
. 20 ExspD Tetek Eak : << TeceneceJ SemteM yej
Epxbemqpcenec ! >>
Rewexc vppnqeeeP Bc gpnxtewpc ? 19 Retk tpM gee
xqc TpsxzeeeP tpM cenecqetexj WpxeVmk BprrpD Zprrek
18 ExspD ExrP Tetek P Wecej Bc Wetem Tpqk Tenp
c Epxmqenpk : << verrpnewaxpk Ej , Zerrpk tpM
Epxcec pP ? >> cewek Eeserrpyec .
EpxVmcesec , NpL pk verrek tpM geexqc TpsxzeeeP
EerP Wek P vepqc Zpspk Eak Bpxnxaedek pP ?
Eewpc . EpaxM Rc , Tk ReexM Telj cebP Esk Epxbewp
c . 17 Tek P utpl Zprrek yxtk ReM TP ceqek
utpeesek AP vewxXj Epxcec Tk ZenP ExrP Rxceqk Se
198
pecxl BxeM uneeek P ZpsP yeM mxwpD X SpnrrebP
TppMj Apeeqeneqaeyec . 35 Tetek P TptpneceJ Rxce
k vepqc Bxk Spnrrel pk yeeesc EerP Rxcek Eeserrptel
34 ýenxsxD pk cxk EerP SetpcxD pk cxk P Eewk B
c uxcqedek X Epxbecepk Tetk uxmteceM Rxcek
vewpeK pk Zecej Aecenqel
33 Eenepk Epqek EerP Erem Spnrrel X Sprpsprrep
k uxM geexeeesc Tpxnpyec .
venxk Epxmdek mxwpk P uneeek Sxtpcek usP cewe
dek uqec . >>
uxqpcej . > Emk P Eppeekj EerP uneeek Sxtpcek Eey
199
esP EewxtP mxwpk P uneeek Sxtpcek Wpxk ,
uneeek EerP Eeexqepeeeenpk : < yeJ uqyesP Eeyne
eeeL pk Sxtpcek , Exseíej xxk Sxtpcek , ZeóU pk Sxtpcek
31 Epxmdek mxwpk ExrP Tecxk EewxtpneeeP Tpeee
c , Tk ReM uneeek P Eeexqepeeeel X Esk EpedxyeP ? 32
ExrP Tecxk EewxtpneeeP Bxk EpxXj tpM , Tetk ExrP T
ecnc Bxk Eqac WetP vpnxwqek cenqem Epxcec uqec .
X EpeeeeeP Epxcec yeexwpc , Wpxk uneeek P Encej
Wetel X AP Wetem Epxcec yeexwpc . 30 Epxmdek mxwpk
29 ExspD ExrP Tetk ReM TpM venxrrP Epxmqenpk
: << Tk ReM Epspqteyec , Tk ReM ExyeceqtP RpL
Tecxk EewxtpneeeP EpxXj tpM Temk X ExrP ApeepL
Eeqxk P cxrc cencec yeM utpeeP uc ? >>
Ewectec ExrP yesk Rpxcaxyec . 28 Eeserrpsprrec , Te
tk uxM Temk X ELj uqrrek EeyaP EpxeVcenedekh ,
vewpeK pk yeekH TemP TpqptprreM Tprc mxntelj ux
M yeextel EerP Eeteqc yeexqpekH . 27 EapD TP Tenk
cepcepk Epxcec , yeqyespk Ewectec Zpcek TemP tec
ek Epxqeteceyec . 26 vpzeM gpnyetprreM EerP uxM Eexw
200
P,
Ewpkh Wek P Eetk Eeekj TemP Tpqprrerrpqk yeexqp
ekH , vewpeK pk Eeekj EerP vpnxwqerrepk Epxmbpmc ,
vewtptek SerrpbP , Eeekj Bxk Bxek Epnpk tpM EpxMj
EpxetpsP yek BeqrrewbxqeeeP cenectec . 25 EpnxtP
WeTãðP xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Etecepk Teexspk X AxrP mxl TppMj AxrP ceytemq
m Bc mxqxzetpcec .
EeVcej yeXj Bxk WxrP yenerrpk Telj tpM Serrptprre
c Ac
44 Ebek ExrP WxrP Ebek tpM Eeexqepeeeenpk
mxteqcebP Temk X < Ebek > cewek Terrptewpc ? te
ðxtJ Epxmqenpk :
43 ExspD Epxmqenpk : << TeexwP uqyesP Zerrpk
tpM vpyxqrrek SpxresP ExrP teðxtJ pk Sepecxl X
201
Tetk venxrrP Epxaxnpk : << Tenk uqyesP teðxtJ pk
EpxMj mxyempk . >>
mxyempk uc ? >>
42 << Tk ReM E¡nxsTpD pk Tpeeec ZeweM Epxbe
qtk Tec yeexekH uc ? Tenk ExrP cek P EpxMj
41 ýenxsxD pk cxk Rxcek TppMj vpneqtpk yeexek
H EpxXj , ExspD ExrP Tetek Eak Eeserrpnpk :
E¡nxsTpD pk Tpeeec
BpnuD Aecenqel BxeM EpxetpsP uqrreeesek uqec .
>>
cenexj Tec . 40 Wpsc Bxk uxmc vepqc Zpspk yej Tec
etP Wencepk pk Spnrrel EerP uxM Erk vpzeM
Rxcek Eeteqc Axeepqk uqec : Ac usppk X EpxyeM pk
yeXj Zpcek veexneqeeeP WetP veexneqek mxcenpmexqe
m
veexneqetprrec . 38 Erk ExrP EeeceeetprreM vewpe
K pk Axeepqk Aecenqel uqec . 39 TetJ BpnuD EerP Wpxk
37 ExspD Epxmqenpk : << Ac ExrP uxm Sepecxl
uxm SereekH yeM Bxek AxrP uneeek – Ebek Zpcek
vepqc tpM Eeqc Rxcej BpnuD Aecenqel ExrP vewpeK
202
pk Axeepqk uc ? >>
BxeM ExspD X vppnqeeeP Bc Sepecxdek yeexqpekH
. 36 Tenk ExrP Eeserrpnpk : << yeeesc Ej , Wpsc Bxk
cewek TerrpteeeP Bc mxsetexj uxqpcej . 8 Epxrek X
ExrP ceqeyesP , Tk ReM < yeeesc Ej > cewek TerrpteeeP
Wpxk vpnel Apeeqerrek P Teqeyec TeceMj usppk mx
wpD Tetk ReM TpM Weetpaxqel mxncebP < yeeesc Ej >
gppl Serrptel yej vpnel pk TxeVcxL pk Axeepqk Serrp
tel tpM SereekH mxteqtexj uqec . 7 Tetk ExrP
vpyaespk P yek SeapeK X EpntP cecac Epebxnerrpq
bP yeexqpekH . 6 Tetk yesk vpnxL pk Sxnecek P
uxM usppk TpM Epxbemqm Bxk Tpxqpcej uqec . Tet
k TpwP cecac SptpM pk ueeaP Wpxnpyaxqek ,
203
vpnprrP yek mxteqcebP Tetek P TenprresP Bc mxeVc
eqetexj Epxcec uqec . 5 Tetk ZeweM Zeutel Epexqepeyea
P
mxetP Emncej Bc usppk pk Wpxnpk TeceMj TeqyxeeP
Bc Wetedek Eak yxsc , venxk EpxyeM pk Rxcej
ExrP Bpxycek ceqek AxteeeP Eak yxsc , cxbP Esk mx
apnewpc . 4 Tetk ExrP ZenP EmnaP mxapnesc Epxcec
Spnrrel X Terretprrec , ceyeaP Tetek P Epexqk Eebxq
qeekH Bc yxtecec Terrpnxzetprrec . EpaxM EerP , Tetk
cxk EerP Wpsc Bxk yeexnxk TeceMj BpeespbP vepqc
Bc TeexqunxqebP yeexeepXj , 3 Tk ReM EerP Tetek P
1 ExspD ExrP Eenepk Epqek yej FeyeJ ReM Terrek
Epxmqenpk : << 2 RpL pk yeeesc yej ýenxsxD pk
RpL pk yeeesc yej ýenxsxD pk cxk X unprrpsxz
eeesek EerP
vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
Rc AP ExspD TpM Eeserrpqtk TeqyxeeP yek uqxyec .
46 cek AP Eewk Rececek ExspD pk Eeserrpqtk Bc
Esk venxrrpqyec . Tenk EtpM Eak Eeurrepk , cek
mxyempk uqpwpc ? >>
204
45 cenyej teðxtJ EerP Temk X < Ebek > ceweyesP
, E¡nxsTpD ExrP cxncxk teðxtJ pk EpxMj
WeTãðP xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
16 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk yeee
sc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
yeXj Eaecek cetpk vpyeJ Werrpqek , TewP Bxk Exnprr
eM TpM vezeeeP Eak EpxceMj BeL Epxcec uqrrewpc .
Bewrewpc Xj , Tenk ExrP Fesxk X AxrP Sxtpdek P vpe
xkh , Tk ReM venxk Temk X Epxyensepk pk
Tk ReM EerP Rxcek mxwpk X Fesxk Zprrek Sxtpmqm
Bxk Tpxqpcej , Tk ReM Tecnc Bxk cxberreM mxntelj
15 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk yeee
205
sc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
yeM EpxqP yenek , usppk EpnpXj cewek Sereeeaxpk
X AP Esk Epnprrpqpwpc !
Tk ReM EerP usppk pk Rxtpk Ewpkh txðebek P Epnp
k P verreqekH verrebP , EpxyeM Tecek Esk Epnpeey
13/14 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk y
eeesc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
verrpnweeK mxwpD X unprrpsxzeeesek EerP
TeceneeVmc mxwpD X Epxapcek TppnetP uqrrebP ,
TppnetP Bpxceqek X ExrP venxk TeceMj Enmwpc . >>
Tpwtk cek Rc vewpeK pk EerrpP Zecej uqyesP , Tenk
ExrP Tk ReM pk Benpak Wpxk . 12 uneeek EerP
Tk ReM pk ApM pk geeeak < Eptpnxtpeeac yeeesc
> EerP uqyesP E¡nxsTpD Wpxk . 11 Tk ReM pk
10 Tk ReM yesk usppk TpM yxtecec < Eptpnxtpee
ac yeeesc > cewek Terrpteeeterrenec . EpaxM EerP ,
< Eaxcej > yeexwpc .
yxtecec < Eaxcej > cewek Terrpterrenec , EpaxM Eer
P , Tk uxmk tpM geeeak m Rxcek Tecnc TeceneceJ
Tk ReM pk < yeeesc > uqec . 9 Tk ReM EerP Epnaxq
206
eexj Teqecec Bxk TeceneceJ cek X AP
cenexj Epxcec . EpaxM EerP Tk ReM vprrpnpetP yek
uxM vewtpaxpk Wpxk , geeeaem Rxcek mxwpk uqyesP
yetP Bencej Bc Esk Bxnpwqewpc . EteceM Axeepqk
Spnrrel Rc Tk ReM pk Enceysc ZeueeterrpqeeP Zpsptec
tpM Enmk Eetelj yek venxk vepqc teceJ Epxrek m Ax
eepqk Spnrrel Tenpc TpxU gppqac , ErenxeVmc , Axceac
Tk ReM EerP Eewtetek Tenpc Bxnpreyej yej Bpnrrpte
sP Bencej uteD pk Bxek Eenyek P Rxcej vpyeJ Bc uneeek
23 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk yeee
sc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
Bxrrek Teecrrenxeeqeeesek EpaxM uqec .
BxrrebP Teecrrenxeeqeyel Tenpc uneeek P Enterc Bx
207
k Serrpnxk yej Temk P TeceMj Wpnxqek Serreteeeac unee
ek X
Tenpc SpxLj yej SpxLj tpM Epnpsxk uxmc uneeek X B
xrrek Teecrrenxeeqeeesek EpaxM uqec . 22 Tecnc Bc
Epxnpdek Enmak uxmk X Bxrrek Teecrrenxeeqeeese
k EpaxM uqec . 21 SpxLj Bc Bxrrek Teecrrenxeeqeeesek E
erP
TecxqekH Bxk Teyaeexj X Bxrrek TeecrrenxeeqeeeP E
erP Tenpc TecxqekH Bxk Teyaeexj yej Temk P TeceMj
ZpL pP ? venxk Enmak Bc Eenxrrppeeeeeeac SpxLj E
xrP Axeepqk pP ? 20 Wetem cenectec , mxwpk ExrP
Bxnpwqek SecxeeP cenectec . >> 19 Tek P Erk uxqp
xj SpeepM Rprrppk Ej ! ApeepL Rc Enmak ExrP Axeepqk
tpM Esk utpwpc , cenyej venxk TecxqekH Bxk Teyaee
xj TeceneceJ Enmak Bc Bxrrek TeecrrenxeeqeyesP QeU
Epxmqenpk : << cek Rxcek mxwpk ExrP TecxqekH B
xk Teyaeexj X BxrrebP Eewek TeecrrenxeK EpxVmyesP Tpr
rek
Axeepqk ZpL pP ? venxk AP Eeqtk Bc Eenxrrppeeeee
eac vpyxqrrek SpxLj Axeepqk pP ? 18 Tk ReM yesk
208
cenectec . >> 17 Tek P EteceM SpeepM Terexj Rpmp
k Ej ! Tk ReM Eak Eeserrpsprrec , ApeepL Eeqtk
tpM Esk utpwpc , cenyej vpyxqrrek SpxLj teceJ Eeqtk
Bc Bxrrek TeecrrenxeeqeyesP , Enceysc Bxnpwqek Secxee
P
Tk ReM EerP Erk WetP ceqewpc : << cenyej cek Rxc
ek ExrP vpyxqrrek SpxLj Bc Bxrrek TeecrrenxeeqeyesP Tpr
rek
WeTãðP xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Epxbemlj , Tk ReM Rxceetk Epxyensepk Zpcek Tetec
eM TecetP Wencepk X Eeqek vppnqeeesepk pk EpxMj
uqyesP , cencxdek AP TeterpD pk WetP TecetP Wenc
epk X Eeqek vppnqeeeP Epxcec . >> 31 Emk BxeM
30 yesk Eexk Epxmqenpk : << cenyej yxtk EuceD
pk Tenk AeeK EpxXj tpM EewxtpnebP EebP yeexeesek
Tk ReM TecetP Wencepk TpM uecrrpk X EerP useeek
, vpyxqrrek yxqxctek tpM Epecrrpk Besek EpxVmcepk
29 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk yeee
209
sc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
Tetk EnemP EewseeeP yek Eeexqepetpeesek Ee
rP
BxeM Tpxmnapmc .
uqyesP getekh yek Eenyek vpyeJ TpxU gppqac WetP
Eeunxqek , TptpMj yek venxk verrpnweeK yej vencxD
uxM Epxmdek mxwpk P ZesP yej Exqbxnewel Bpexl
uc SxeK uqec . 28 Wpxk Eeteqc yeM , Tk ReM
Tk ReM EerP ZeeK TpeeP yeM Epcxzeeesek Epecrrpk
WetP geteM Telj Rc Seexk veneeeteyeaP , TptpMj EerP
27 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk yeee
sc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
SeextpM Epcxzek AeyenqeyesP , geteM Telj EerP Eez
eeterrek Aeyencek uqpwpc .
yej Teaxzeecrrpc yeM Tpxmncedek yeexwpc . 26 ýen
xsxD pk SpeepM ppk Ej ! ApwP Bxk Bxek TptpMj Bc
Tk ReM EerP ApwP yej TeyeeK pk Bxek geteM X EerP
cxqyeextelj Epcxzerrepk TptpMj EerP venxk Sxrpeeec
25 Tk ReM pk Erk uxqpxj verrpnweeK RpL pk yeee
sc yej ýenxsxD pk cxk Eezpl tpM Epaenewpc !
210
Eak ZesP Enxtexj yeextelj yek venxk uxtpmk Tewece
j Bc uxmqc yeM ExrP BeqcxbP uc .
Bpexl uqec . usppk X EerP Wpxk Esk Epwtprreexqeb
P uqpwpc . 24 SpeepM Bewac Ej , Tk ReM Epxetecek
WxrP yeMj Bc Esk EpqbP Epxbewpc , Tenpc Tk ReM :
<< uneeek EerP uneeek P ReMj yeM Weetpqek Exnecac
yeMj TesP Ebemc TeqeuM uqpwpc . 39 yeJ Tk ReM Tp
M ceqek EpxVmspcec , Tk ReM Emeak vpexsc Tecxk
cetelj Tk ReM TpMj Epxcec uqec ! 38 venetprrec ! Tk
ReM pk EpntP vensc EerP mxwpk Eewxtek P
Teqeyaxk TppMj yek ApnyeekH Zprrek vewerreqeeeP
WetP Tek P EpxMj cepcepk X vewerreqesprrec ceweyec .
Tpwxqek Exnemqpdek Eqac Bc AP AxqerrP yeM Bee
axk Eeqeyec . yeJ ceaxrek EpteekH ZeeK ELj TecxXj EerP
211
37 ZðnpseqðL Ej , ZðnpseqðL Ej , Tk EerP TecetP
Wencepk X EeqebP yesk uneeek P Tek P Eetk
ZðnpseqðL pk Tpxqpcej Ewcerxk Epcxqeeesek
EerP
EteceM EnemP Tpnrrerrpqc Bc uxM Erk EpxXj Bxk m
xwpD TpM Tpqrrewpc . >>
EpxsxXj tpM mxntelj uxM Tk ReM pk TeceMj Tpqpwp
c . 36 yeJ Tk ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec ,
Tprreexj yej TecxqekH Bxk Teyaeexj pk vprrpnpetP E
eqeeesek yðnðíxXj Bxk mxyemk ãðíenxXj Bxk Axspk
vppnqeeesek P EnemP veqk TerpD pk TeceMj Tpqpw
pc – Tenpc cxqxD Eeyðl Eak Eeurrepk Tk ReM pk
TesxrrpnteeetebP , Esc Tesc mxcecectewpc Xj . 35 Ex
eVcxcepk Eeqxyej uxmc Epxteqk Eenepk X Eeqek
Tk ReM TpM Tprpqbxk Bxk Wptpkh veteeetewpc , Be
nxL EerP Tek P vpnel pk TxeVcxL tpM
Entewtek uqpk yeeesc Bc Tk ReM pk Eetk Exnemqp
wpc , BenxL EerP Tk ReM TpM Eeqeeetewpc , BenxL EerP
ReM TewP Bxk EnemP Eak ExrP cencxk BeexqebP mx
apnewpc ? 34 Tk ReM Sprpstprrec , yeJ TecetP Wencepk
212
yeqewepk Tpeesxk EebxqqeekH Bc yezeqemqtpcec
! 33 vppnetP Wprrec yej vppnetP Wprrec Bxk EpxneD Ej ,
Tk
mxyempk cetexj Zpcek Wetenedek yeexwpc . 32 Tk
ReM Sereeesek BxeM Bxek EpexqepeaP , TecetpD pk Bxek
WeTãðP xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
cesek yxsc Ej . 7 Rxcej Epxetpsptek ExrP Rpxmcej E
pxetpsptek Qpcej yej Teextpwpc , Rxcej mxnpk ExrP
Ewxzem cenexj Epxcec , EexwP Zeutel EerP Qeytec
genpwpc , cetelj Eek ExrP Tepcej Bxk Terrpspqtk uqyec
yeexqtprrek P Seqcxk P Axwecej yej vpqk Bxk Tpqpq
tprrek P Axwecej Bc ExrP EpqbP Sprpspwpc . Tk ReM
E¡nxsTpD > cewewpc . Erk WetP Epqek mxwpk X We
ceqedek yeexqpekH . 6 Tk ReM EerP EpnaxL pk Teexk
5 EpaxM EerP , Apxcek usP mxwpD ExrP verrpnwe
213
eK BxeM WxrP ReMj Bc Enmk ExnebP : < yeJ uqyesP
4 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Tk ReM cx
axzetpcec , yxtecec usppk TpM Weceqectecenec .
Exnem yej Epnaxqeexj pk ApxU pk AeeK uqeeP EerP
ZeweM yeqcej Tewtexj yeexeeP uc ? >>
Eeserrpnpk : << Tk yxtek tpM ceqek EpxVmtpcec , E
rk Zeutel EerP cebxXj Emsm uc ? Tek P Weetpqek
3 ExspD ExrP EenpMj tP Eerrpqek TeceMj Serrpeep
Xj , FeyeJ EerP TpD BxeM Bxek ExnebP Temk Eak
gec gewsxeK yej vppnqel
Bxk AxqerrP uqrrek X uxM EpnP Epxcec Zemqewpc .
ReM uxmteceM Bxek Erk yenxqekH Bc Epxbedek yxs
xP ? yeJ Tk ReM TpM utetec ceqek EpxVmXj , EeteceJ
Temk tpM SpxLj Bxk yenxqekH Bc Bxrrek Epxbemqy
ec . 2 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk
1 ExspD ExrP SpxLj Eak genpk ExnebP Eppesprrec
cewetelj FeyeJ ReM EerP Ewpkh ExrP ExnebP ,
vpyxqrrek SpxLj mxrpcectem Bc Eeexqepetpee
sek EerP
vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
214
tpM cesxxj uzek Epxnpsxzespcec ! >> cewek ceqem
uqtelj WxrP yeMj Bc Esk EpqbP Epxbewpc .
Epnprrenec . 19 TeteceM EtpM ppk TpM Bxnwpspk u
xsemc yej mxmbP yeexekH Rxqekj cepcepk ExrP Bpyeqe
exj
Epnprrenec , 18 Tenxzeqeexj pk Teqeyec tpM yeexee
sepk EerP yxtecec ceM Tecek geteM vpyaesP EeyeeP yeM

yeexsxexj pk Bxek Epnpc TeceMj yeexeeaxpk EerP y


xtecec Tpnpeesc yek yerrpbP ceM Tecek ZerrpLj EeyeeP y
eM
cenectec ) 16 ZpxteXj Epnpk P cxk Eerrpqek Epnpc T
215
eceMj Tpterrek genaP Eezpl Eak TeqteqebP , 17
ExrP EncxL Eenxrrpk gebeMj Bpeespk Eeeepc tpM (
Epedxeeac ReM Erk Epxcek P Eppeekj Bc Enceysc Wetem
15 Tk ReM TecetP Wencepk terðl EerP Epxmqedek
Tenk < mxrpceqtP AxreM uxmc BerpqtP EtJ >
Zecej Eezpl gewsxeK
Sezc mxnaP Exnewpc .
ExrP uxm Teqecec tpM Teneeek , uxm mxwpk Tpxnp
qcxtek tpM ceneac Epxbemqpdekh , Tepcej Bxk AeeK Eer
P
Tpqtelj veterrpbxqtec Tesunxqecac ExrP QeyteXj Epx
npsxzel X mxntewpc . 14 Tecnc xxk Epnpk P Exnpcel
Epqesxnek , Apxcek usP mxwpD pk veexMj Sepecxl
ExrP mextewspxj uqpwpc Xj . 13 cetelj EapD Tprc
Wencepk uc uqbP , mxwpD pk Sepecxl X Wpeceeene
rrpqpwpc . 12 EpaxM EerP , gebxrrP vencxD EerP
Spxspxj yxsxnel Zpcek EeqtebP venxqaek vppnqeqa
ek Epxsxzencewpc . 11 yesk Reqxzepk verrpnweeK Tecet
P
Epnaxqeexj Teqecec Bxk mxwpk uxmk ExrP Tk ReM
216
X vpnpspk Berpwpc . 10 Reqxzepk mxwpD ExrP
9 Tenk EpxXj tpM , Tk ReM EerP yenxyaxqeeetek ,
EnemP veqk Eewsek Eeqeeetewpc . WxrP EpaxMj
8 EteceM EpaxM Zeutel pk Emsm ExrP ZeeK Bxnw
pspk Ewectec Bxk vpaeqrreqeeeP WetP uqec .
Rpxmcej mxnpk Zpcek Tpytpqpwpc . gebeM uqrrekh
Epxqpsmqeexj gewsxeK genaP , gebeM mxteqpwpc .
WeTãðP xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
Ebek P EpxMj Wpnxqek Exnedek ExrP
28 << Epxmdek cemM vewxekH yeexyesP , uxnm
pk Wpxk Teetk vpnewpc . >>
tpM ZeeK Aecxqrrek cxqyeeeP WetP , Bemk Eak yen
errpesc yek Epeetenrrpc Bc Apxqyek ceexmqpwpc . >>
ceweyeaP , Tk ReM yxtecec Extecetpcec . 27 EpaxM
EerP , Ebek P EpxMj ExrP Weetpqek Exnem Bxk EpxXj
ceqeyesP , Tk ReM yxtecec gentprrec . Esemlj < ven
erreac , E¡nxsTpD ExrP ceM TptpMj Eewpc ! >
217
26 cenyej cek Rxcek ExrP Tk ReM TpM : < venerre
ac , E¡nxsTpD ExrP ceceMj Eewpc ! > cewek
AP verrpnpk Weceqewpc . 25 Aecebxqetpcec ! yeJ Tk
ReM TpM Enteqek Expeeeeyec .
mxwpD X verrpnpwpc . uqpqaeekH Tec uqyesP Exqe
ecrrpXj uneeek P Specrrpk Tptpqpeesek Eenepk Exncepk
X
E¡nxsTpD yej verrpnweeK TecetP Wencepk ExrP uc u
qbP , Tetk ExrP Zecej geexeeewsxeetP ExqePj Epxbemqpk
E¡nxsTpD Teetk yeexwpc ! > cewek ceqeyesP , Temk
X uP Extecectpk . 24 EpaxM EerP , verrpnweeK
23 cenyej cek Rxcek ExrP Tk ReM TpM : < venerre
ac , E¡nxsTpD Eetk yeexwpc ! venerreac ,
Tpxqpcej TeteceM Eezpl gewsxeK pk EtpM vprrpaeek
H Bc EpeepM uqrrewpc .
mxwpk cebP Epxcec uxqpcej . cetelj uneeek EerP Te
mk P Specrrpk Tptpqeeesek Eenepk Exncepk pk Bxek
uneeek EerP cenyej Eezpl gewsxeetP EtpM vprrpaee
kH Bc EpeepM uqrreeesek Epxcec uqyesP , EewxtP Epxqe
218
tem
Epnaxqeexj Tpeeterxeesek Eak Resc ZenP genprretp
c uqec . vpbxL yesk ZenP Tecxk geneeP Epxcec . 22
TpM Emstpcec cewek Terrepeeeeeetpk . 21 EpaxM E
erP , TeteceM EtpM ppk TeceJ gec gewsxeK EerP
Eewsewpc ! 20 Tk ReM EerP uneeek tpM EteceM Epa
xM Zeutel EerP yxtecec Eul yej Eeweneqtk Bxk EtpM
36 Tenem TpqrreneeeP EtpM AeeK X EerP Wetem
mxwpk Epxcec , uNeeek y Eqac Esk Wetewpc , mxyemk
Eeqc EtpM Eeqc AeeK X Wetem mxwpk Epxcec
WpxeVcenewpc .
EteceM uxmc EpaxM Zeutel EerP Emspwpc . 35 Tecn
c gebeM EenxqbP geqeU Zemnewpc , WxrP Epxcej venxk
Wetetpcec . 34 Tk ReM Emk X Aecebxqetpcec : Erk E
pxXj Bxk mxwpD uxM Epxmk TerrpseeP Eak Epnxpk ,
yeM , Tk ReM EerP EteceM Epxbectel X EpxbeyesP A
eeK uqplj , ZeeK verreqrrek TeceMj Exnecepk uc cewek
219
Reyac RecxzeqeeeP Bxk EpxXj tpM , Tk ReM EptP Bp
k uqplj ZpL yeexkh cewek Wetecenec . 33 Wpxk Eeteqc
32 Tk ReM ExebxM Wptpk Eak Rxcek Spnrrewbc E
pqeeP cenectec . WpxaxM Eak ExrP Rxnec Rprrprrek
ExebxM Wptpk P Spnrrewbc
P Tptpqek Specrrpeesek Eenepk Exncepk Zpcek vpn
ewtprrpqpwpc .
Teqecec Bxk Beekj cxberreM TpM Tpwxqek , Teqecec
Bxk Erk Beekj Eak EerP Tentecej Beekj mxntelj , Temk
Bc EpqbP venewpc . 31 uxnxXj yxscxmM pk TerrP Ze
cej Appnxzetpk , Tenk ExrP uNeeek y Eqac Bc
Tetk ReM ExrP Ebek P EpxMj mxapk TemqteM yej Epx
eVcej ceneqtec yeM Emqk mxqceqek Weetpqek yerrpeeP
Exqenewpc . Epnaxqeexj pk Tpxxj Tpxwek Epxetpspt
ek EpeeseekH Bxk Eenepk Exncepk gesxrrptek Epcxqewp
c.
mxteqpwpc . 30 Tenk EpxXj , Ebek P EpxMj Bxk Wpn
xqek Exnem yeqcej Tewtexj ExrP Tecnc Bxk cxberreMj
Tecxk ceneqtpm yek uqxbP , Eptpk Weaxpk ExrP Tec
nc Eak Eprek SeeseM pk Epnpk EerP AP Teexyeqbek
220
29 TeteceM gec gewsxeK Tec EtpM ppk EpxeVcene
wecak , Renek EerP veneecrrpc uqbP , Senek EerP
WeTãðP xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
yek TeexwP Axceac yeexeepc Bc EpqbP EpxbeyesP ,
Erk Benpak EerP ceaxrek uzek Tec uc ! 47 yeJ Tk
Wpxk uxqpcej . 46 Ebek ExrP uaek Exnem Bxk EpxXj
tecek , Erem Benpak EerP Encxqedek Eebxl tP
Tpwxqel BxeM usppk Benpak Bc vewxzenpk Becxna
P AeeK Tpeeec tprc EewP uteekH vpyxzeeeac Tenk mxwp
k
45 TeexwP uqyesP ApeepL cek ExrP Axceac uxcep
k vpnak Sencec Benpak uc ? Tenpc Ebek P
221
Axceac yej Axceac usP Benpak
Ebek P EpxMj ExrP Tk ReM X Sererrek tpM Epxcec ye
extelj Wpnxqek Exnewpc Xj .
uqec . 44 EexwP Bxk Tpqk , Tk ReM yesk AeeK Epxn
mqbc Senewbc Tec yeexeeP cenectec , EpaxM EerP ,
AeeK TpM Exnemc Bc WeteyesP , Tenk ExrP Qeytec
Sencec yeexbP , vpqerrec yeM Emtk yek Eytemqm Epxce
c
Wetewpc . 43 Emk X Aecebxqem cenectec : Rxcek c
eM pk Ebek ExrP cenyej vpqerreexac EerP Spxrc Bxk Eeqc
42 EexwP Bxk Tpqk , Senmm cenectec , EpaxM EerP
Tk ReM uqyesP Ebek ExrP Eeqc EtpM Exnem Bc Esk
ExrP TecenLj Bxpemk EeyesP , Rxcek X ExrP Tpspk E
eyeaxbP , Rpxmcej Bc ExrP Eetk Epxqetecewpc .
Eebxqqek EeyesP , Temk P Rxcej Bc ExrP Tpspk Eeye
axbP , Rpxmcej ExrP Epxqetecewpc . 41 vpzeM Ewectec
EpxMj Wpnxqek Exnem Bxk EpxXj tpM Wpxk EexwP
uxqpcej . 40 Tenk EpxXj tpM , vpzeM mxwpk Tenxzekh
yerrpqrrewpc . 39 Tetk Enpc vpnpc yeexeeserreM Ep
222
xzeM TpxqcxmqeM uxmteceM Epnpspk Zeuwpc . Ebek P
RePj Bc Sel terrek Serrpeesek Tenk EtpM uqtelj mxw
pD ExrP Zenptk Bxk ZpsprreM Extek EpprrpbP cenqek
Bxk EpxXj Bxk ceJ genpeesek cenexj EpaxM QpekH E
eteqc uqec . 38 EpxzeM Tpxqcxk Exnem Eak Ewpkh ,
ExrP yesk Esk Wetewpc , geeeak m Eaxcej Qk Wete
wpc . 37 Ebek P EpxMj Wpnxqek Exnem ExrP ZeeK RePj
EpeetpeeP yeM genaP Exnectpk ! >> cewek vescxn
yec . 7 Eenyek cepcek SenxbP Bpqk yek Rpaprreyec .
6 Spxrc Tpxqc Bxk EpxXj yeM cerepetk mxwpk : <
< Sxkh mxncek ExrP mxnaP Exneyec , Tk ReM
Tpqk cepceeappk mxqxzedeceM yeexrrepk Rpexnwp
eeqek Epetebpeepc .
cetpk QpeceeP TpsP yeqepecel Tec EeyaP Zeueesek
uqec . 5 Sxkh mxncek ExrP AeeK Eaerrek Epnpexteeesek
Apxmaek tecek TpsP Bc EerP mexaepk yeqepecedek
Epxcec , 4 Seaek Senmqeexj ExrP Bpqk yenxeesek uxcep
223
k
yxterrP , Teuk cepcek ExrP Seaek Senmqeexj uqec .
3 WpeceeeeK yxterrP EerP Bpqk yenxeesek uqyeaP
Terrek Bpqk yenxk Sxkh mxncek X EpeetpeeP yeM g
enyec . 2 Tetek P TptpMj Teuk cepcek ExrP WpeceeeeK
1 Tenk EtpM ExrP txðebek P Epnpk EerP TppneceJ
EpxqxceM pk WetP uqec : Eenyek cepcek ExrP geM
Eenyek cepcek P Bpexnqel
vpnxk TeutprreM uxqpxj
ExrP Ewcerxk EpcxqebP , SxtP Eewk yek veyxnpwpc
.
X unprrpsxzek BeeaxbP , Temk X vptel verrpnweac
mxwpD Tec vewtP EnemP Eewserrpqpwpc . Teetk , Tenk
Sererrek tpM Epxcec EtpM , Sererrek tpM Epxcec Aee
K TpM Ebek ExrP uaek Exnewpc . 51 Ebek ExrP Temk
BptpbP , SpeetprrP ZerrpweD QpekH EenxceJ TenesP
Epprrpk AeeVcek Reexnqewpc . 50 cemc tprc , Temk P
Entk uaek Exnem Epxcec yeexekj >> cewek utpwpc
. 49 Tececepk usppk vewserretek Zprrek geM mxteqpk
48 cetelj cenyej Tenk ExrP Rxcek WerrP Benpak uqye
224
sP , Tenk ExrP TptpMj yek : << Ebek QeU TeexwP
ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec , Ebek ExrP Tem
k X Tpwxqek mxnpeVcej Zpcek vewxzenprrpqpwpc .
WeTãðP xxk vpnxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TeutprreM uxqpxj
Rxcek tprc vpzeM WxecekH , Rpxmcej Rxcek tprc Rx
cej Wxecrrek BprrpD X TpD TpD Tprc EpxVmcepk
Tpsxzeyec . 15 Tenk ExrP Tetek P Axteunc Bc Epxbek
, Rxcek tprc Teuk Wxecrrek Eeqtek BprrpD ,
EppeeeP cewek Benpak Zprrek Terrptek ExnemqbP c
eM mxnpeVcej Zpcek Temk tpM Eeeceeentprrec cewek
14 Tecnc xxk Epnpk EerP Wpxk TppneceJ Epxqxce
M WetP uqec : Rxcek mxwpk ExrP geteeesc BprreaeMj
gpnyek Benpak Bxk Bpexnqel
225
EtpM ExrP cebxXj cetexj X Wetem Epxcec , Tenk Aee
K EerP cebxXj Tpqpk Exnem Bc Wetem Epxcec uqec . >>
13 ExspD Epxmqenpk : << EexwP Bxk Tpqk , Tk R
eM Senewbc Tec yec , EpaxM EerP , Tk ReM Tenk
tprc : << yeJ Tk ReM X EpeetP TerxeeP Epxcec . >>
cewek venxrrpqyec .
yxtek tpM verreqekH yek Rececek EpxVmceac ! >>
cewek vescxneepXj , 12 Sxkh mxncek ExrP venxrrP
11 usppk cepceeappk ExrP TerrqtprreM mxnaP Ex
neyec . Tetk ReM ExrP : << Eeurrec Ej , Eeurrec Ej ,
verreyec .
Teuk cepcek ExrP Sxkh mxncek Qpcej vewtP EpnpbP
vpnxL pk Sxnecekh Serrpeesekh , verreqekH EerP
ExrP TpsP vpteqtpk EeyeeP Bxk EpxXj tpM , Sxkh mx
ncek ExrP mxnaP Exneyec . Tenem yeqepecel Tec
Epxyentecek TeqcemM TP mxnaP vpteqtpk Eeytprrec
. >> cewek venxrrpqyec . 10 WpeceeeeK yxterrP cepcek
Epxmqenpk : << uqeeP Epxcec , Wek P TpsP Tk ReM
TpM vpyxzek EpxcaP mexaem Epxcec , Tk ReM
Eptel Epxcec EpeteneeeP cebP Eewpc . >> cewek ce
226
qeyec . 9 TeteceM Seaek Senmqeexj cepceeAppk ExrP
8 Tenk EpxXj tpM , WpeceeeeK EerP Senmqeexj tece
k : << TpsP yek yeeeek vpyxzek EpxVmceac , Wek P Bpq
k
AxecekH mxwpk cecac Bc WetebP Eewpc , Esk Epxn
eqek Tenxeesek TenxXj Eak Tk vpnxzeqtk vpnxzewpc ,
mxntedek mxwpk ExrP yesk EpnpbP Exnecepk Epxm
qenpk : << Ebek Ej , yeJ EerP Tek uqyesP Rxcek
Exnecepk Ebek P yek mxM ReexM X Etqetpcec ! >>
24 Erk EpxXj tpM , Tenk m Wxecrrek BprrpD
Tprrek tpM Extecewbxtec Tpqk , yeJ AxLj yeM Zecej
Tprrek P BprrpD BpekH vewxzenprrpqsprrec . EpnpbP
Wxecrrek BprrpD vpebxyec . >> 23 Ebek ExrP Eexk
Epxmqenpk : << Tpexj Seexk yeexwpc , Ac ExrP yeekH
227
<< Ebek Ej , Tk Retk tpM vpzeM Wxecrrek Eeqtek Bp
rrpD EpxVmyec , Tk Epxbetpcec , yeJ ExqemP vpzeM
Etqetpcec ! >> 22 Tenk vpzeM Wxecrrek BprrpD mx
ntedek mxwpk ExrP ExnebP Ebek tecek Epxmqenpk :
yeM Zecej TpekH Tec BprrpD WpxeVm vewxzenprrpq
pwpc . EpnpbP Exnecepk Ebek P yek yezeM mxM Eak
Seexk uxcepk Extecewbxtec Benpak yeexwpc . Ac E
xrP yeekH Tprrek TeceMj Extecewbxtec yeexekH Tpqk yeJ
AxLj
Teuk WxecekH vpebxyec . >> cewek ceqeyec . 21 E
bek ExrP Epxmqenpk : << Tpexj Seexk yeexwpc , Ac uqy
esP
Exnecepk : << Ebek Ej , Tk RetetP Teuk Wxecrrek Bp
rrpD EpxVmdek yxsxP , Tk venerreac , yeJ ExqemP
utpyec . 20 Tenk Teuk Wxecrrek Eeqtek BprrpD mxnt
edek ExrP ExqemP Teuk Wxecrrek BprrpD EeyaP
19 Reqxzepk vprrpaeekH EpxeVcenedek P vpexkh
, Tetek P Ebek ExrP uaek Exnecepk Teecsk
Weqterrepk Ebek P yek BprrpD X gebeM TpM Tenpye
c.
228
vpzeM Wxecrrek BprrpD vpebxyec . 18 cetelj Tenk R
xcej WxecekH mxntedek ExrP getekh genaP Rxcek Rpxcej

Teuk Wxecrrek BprrpD vpebxyec . 17 Rxcek Eeteqc y


eM Tenk vpzeM Wxecrrek BprrpD mxntedek ExrP yesk
Wpnteyec . 16 Tenk Teuk Wxecrrek Eeqtek BprrpD m
xntedek ExrP EpxpetpM EeneqbxekH cxbP , TeceMj ExrP
WeTãðP xxk vpnxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TeutprreM uxqpxj
teceJ mxwpk tpM Eexk Epxmqenpk : << WxrP Eaxce
j Bxk Epxnpsxzedek uzek X mxntecaxpk Ej , Tk ReM
TeqyxbP , ExweekH Bc EerP Bemk Telj tprc Teqyxwpc
. 34 Tececepk verrek EerP Temk P yenerrpk Telj
Exqrrek SeqrreeeP WetP vpzeM uxqpxj vpyxzewpc .
33 Tenk ExrP vprc Bc EerP yenerrpk Telj tprc
Eenepk Temk P Ewpkh Apeeqenewpc . Tenk ExrP Tet
k ReM X ZeeK Exwerrek Spxnpxj Eak vprc Bc EerP
Tenk ExrP EeqteM ceneqtP Enterc Bxk Serrpnxk tP W
229
pnxqek Serretewpc . 32 TxU Teqecec Bxk Tpxxj Tpxwek
31 Ebek P EpxMj ExrP verrek SerrpbP , Tecnc Bxk
Eqac ExrP Temk X Terreqtpk Exnem Bxk EpxXj ,
EapD pk Sxpecel
genrreeetpk . Teetk Tenk ExrP Ewcerxk EpcxqebP , S
xtP Eewk Zprrek veyxnpwpc . >>
yeexekH Bc EerP yesk uqxzek Eeurrenec . 30 Erem T
psk Epxcec Benpak Bc getereceJ veneecrrpc tpM mxcecek

EpxcaP , Temk X yezek Eqyexj Epqbeunc Tec uqrrerr


enec , Tenem Epxcec Bc ExrP Temk P Epxapcek Tetpc
BprrpD Tec tpM EerP EpxVmtpcec . 29 EpaxM EerP ,
Tenem Rxceetk yeexeepc tpM EerP Reexj ExqemP
vpnxzek uaerreyesP BpcxeeP yxsxP . 28 Tk ReM Tem
k P Eeqtek BprrpD c vpnxzek EeyaP , Tenem Tpxwek
27 WxrP BprrpD X yeeVceJ tpM veterreqek Rewexc u
aek Exnem Bxk EpxXj tpM BprrpD Epxkh yekh Tec ExrP
vpnxzeqtk EeyaP , EpxMj Seapeesek Epxcec TenxXj
Eak EewP uteekH vpnxzeeeP Bc Wetem Eetelj yek .
uqyesP WerrP uxcepk BeqeeerrP Benpak uqec ! Ac E
230
xrP yeJ uqyesP Esk Epxneqek Tenxeesek gebeM Eak
uqeyec . Tk Epxbeceac , Tek P BprrpD WpxeVm Eetk
uc . >> 26 Temk P Ebek ExrP Epxmqenpk : << Ac
Esk EpxMj Seapeesek TenxXj Eak EewP uteekH vpnx
zewpc . 25 yeJ EezpeeP terrek Tek P WpxeVm Bc gebeMj
Epprrpqrreyec . 43 yeJ venc gebeM Epnprrptek Terp
maxqemXj Tk ReM Rewexc Esk Epxqetecek Eeuyec . Axne
wek
42 EpaxM EerP , Rewexc EpxqpsmXj Tk ReM vprrpqk
Esk Extemqyec , EpwterrespeepXj Epwtk Esk
yej Temk P geM mxl uqpeeaxpk TpM yeqepecedek E
petenesc Epxcec WpxeVcej Bxk gel tpM Epnptprrec !
Beexqetprrec ! uneeek P venxzek Bpxcetexj mxwpD
Ej , Tk ReM Retk Eak Beexqetprrec ! Tenem Eetk AxpemM
41 Temeak vpexkh , verrek EerP Temk P Bemk ge
231
M Telj tpM yeexekH mxwpD TpM Epxmqenpk : <<
Tenpc WxrP Tpxqpcej cxbP yeexekH Zeutel uqpwpc .
>>
EerP Zenprc Wpxntek Terreeeaxpk pk TptpneceJ vew
peK pk Epxapcek Rxcej mxwpk P Tpxqpcej cxbP yeexekH
EerP
40 verrek EerP venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM
TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , Tk ReM
Eyepeaxqedek yej cxetek tpM ceytem Bc Epxbecepk
, Tek X Tpeeprxrrpqpk EncxbP Epxbedek uc ? >> Erk
P Rxapmk Axnewek X AxrP Epxbecepk Tek tpM vpya
esP Ewpspmqyej ? 39 yxtk cebxXj Tek P
Epprrpqrreyej ? 38 cebxXj Tek P venc Epnpkh Terpm
axqem Bc Epxbecepk Tek X Epxqeteceyej ? cebxXj Tek
Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , yxtk cebxXj Tek P E
pxqpspk EpwterreseeP Bc Epxbecepk Tek tpM Extemqpk
ceytemXj Tk ReM Rewexc EncxbP Epxbeyec . >> 37
Tenk EpxXj , TeteceM Bxnpwtepk ExrP venxrrP
yeexeepXj , Tk ReM vpyaesP vprxM Ewpspmqyec . y
eJ Eyepeaxqemlj Tk ReM Rewexc venerreqbeyec , yeJ cxet
232
ekh
Epprrpqrreyec . yeJ venc gebeM Terpmaxqek Zeueep
Xj Tk ReM Rewexc vpapnrreyec . 36 yeJ Rxapmk Axnewek

Exnetpcec . 35 EpaxM EerP , yeJ Epxqpsmlj Tk ReM v


prrpqk vpsc Extemqyec , Eeecrreeeplj Tk ReM Epwtk
Exnetpcec ! Epnaxqeexj TpeeterxeeP Eak Resc Tk Re
M TpM Tpxmcenpk yeqepecedek EpqpD mxnpk tecek
WeTãðP xxk vpnxk TeutprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
usP EeyesP Eenepk Epexwecek Teybxzek Tectecewpc
. >>
5 cetelj Tetk Epxmqenpk : << yxtk Epc Tpneseeel pk
EtpM Erk Zeutel X EpexqepeaP Esk uqpwpc , TeexwP
Epntpkh vpneqtpbP , 4 ExspD X cxncxk Rxrrpak yeM
yenxyaxqebP Temk X EeqeeeP Tpeeec Bpxyqeqtpwpc .
3 Tenk EpxXj , TecxqekH Encxqecac yej Eeeeew
epk ReM EerP Teneeek TecxqekH Encxqecac íeexzeýeD pk
233
EpxMj usppk TpM vpteqtpeetek Tprpqbxk Bxk Wptpk
h veteeetek Eeqeeetewpc . >>
WetebP yeexwpc , vpzeM vprpeK EpxeVceneyesP cx
qc Eak Teyeeesek Epc Bxk EtpM uqeeP uxqpcej , Ebek P
1 ExspD ExrP EteceM Epxcej Zpcek ceqebP Terrps
prrepk FeyeJ ReM Terrek Epxmqenpk : << 2 Tk ReM
ExspD X Eeqek vppnqeeeP vppyxqtpqekH
vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
ResP Bc Epqpwpc Xj . >>
46 EexwP mxwpk Epxrc Emnxtk EnemP veqk Eewse
wpc . TeteceM Bxnpwtek EeyesP venxk WpxeVcej Bxk Ee
wc
Epxapcek Rxcej mxwpk P Tpxqpcej Esk cxdek AxrP T
enpc WxrP Tpxqpcej Esk cxdek Zeutel uqec .
venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM TpxU cxax
zeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , Tk ReM zenprc vewpeK
pk
Eyepeaxqedek yej cxetek tpM Serrpeesek X Epxbece
pk , Tek X Tpseqeeesek Epxcec uc ? >> 45 verrek EerP
Tek P Epxqpspk EpwterresaP , Esemlj venc Epnpkh T
234
erpdek Esemlj Axnewek Rxapmk , Esemlj
Rewexc Esk venerreqbeyec . >> 44 Erk EpxXj tpM Te
tk ExrP Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , yxtk cebxXj
Rxapmk ZeueepXj Tk ReM Esk vpyaesP Ewpspmqyec
, yeJ Eyepeaxqem yej cxetek tpM ceytemXj , Tk ReM
TecxqekH Encxqecac tpM Eerrpqbek : << 15 cenyej
yeJ ExspD X Tk ReM TpM TpsxzeyesP , Tk ReM RetetP
14 ExspD pk Eenyek vpzeM FeyeJ Bxk TptpMj Exsí
enxzpTJ pk Zpxtk cewecac Eewpc . Temk ExrP
Zpxtk ExrP ExspD X vpteqtpeeP yeM Bpxysxze
nedek ExrP
X TpneseeeeeP cenectec . >>
Epqewbxqek mxnplj AP cesek mxwpk uxnc Tenk Ewe
ctec Bxk Epexqetpdek Zeutel X Epxmqek TprreaebP Temk
235
Eewpc . 13 yeJ Epxrek utetec yeM ceqek EpxVmspce
c , Epnaxqeexj Teqecec TeceMj , Exnpcel ExrP vewxekH
Bxk Tpspk P Rpextek Ep Bc WxrP yeXj TeceMj Axpee
epeesek EerP Tenpc WxrP yeqyespnel tpM yeqepecebP
vewtP Eewpc , cetelj yeJ Tk ReM QpekH Epxnmqbc v
ewtP yeexbP Esk Axtewpc . 12 Tenk ExrP WerreqxecrrP
tpM Rxcek Seexk Seexeeek Zeutel Epexqepeyec . 11
EpaxM EerP , Tk ReM Epxnmqbc ZeterrP mxwpD Qpcej
10 ExspD ExrP Wetecepk Tenpc Tetk ReM TpM : <
< Temk X BpyerrebP cencxwpc ? Tenk ExrP Retk
Rpextek Ep Bc vpteqtpyel Reqxzepk BprrpD EpqbP E
pxceexmP ZeterrP mxwpD X TpseqeeeP yxsxP ? >>
ReM EerP Epxbecepk , Zecetk TpMj Epxceexaek Epx
mqenpk : << Zerrpk tpM Erk WetP uxnxqcewpc ? 9 Erk
Tenk Ewectec ExrP WerreqxecrrP Bxk Tpspk P Rpexte
k EpJ Bc ExspD pk Tpqprrec TeceMj Tpxncxqeyec 8 FeyeJ
Tpspk P Rpextek EpJ Bc Tpxmneexj Eerrpqpeesek ye
exqpekH . ExspD X vprrpqk BprrpeeqeeeP Bxk EpxXj tpM
7 Rxcek Ewectec ExrP Rxcej Aerrek QpeceeP Bc Eey
aP Exneyec , Temk tecek vpuM Epxkh Tec WerreqxecrrP B
236
xk
6 ExspD ExrP yðãerc Bxk Rpextek vewerrpk tpM R
enyectedek Sxwpk cewecac Bxk ceM TpM yeexeepXj ,
Yðãerc tpM Rpextek Ep mxntedek ExrP
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
vpteqtpwpc . 24 ZeeK ExyeceqtP RpL tpM Epxmqede
k WetP Ebek EpxMj ExrP vppnqel Eewsewpc , cetelj
23 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Retk QpekH T
eyeeK Eak verrenxeesek upu Extecac ExrP Rewexc
yeexekj ? >> cewek Eeserrpwpc .
22 Tetk Tpxyectek BpyebP Rxcej Rxcej yeM Bxek T
emk Eak : << Ebek WxrP Ej , yeJ yxsc
Rewexc vpteqtpwpc . >>
EpxXj , ExspD Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM ceq
237
ek EpxVmspcec , Tk ReM pk TptpMj Rxcek mxwpk ExrP
20 Epnpc , ExspD ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ Tec ye
k Sxnecek tpM Serrpyec . 21 vprrpqk Extem Bxk
Bxk vprrpqk Bc yeqepeceyec .
19 FeyeJ ReM EerP ExspD pk Becxeesek ZpsprreM
cxqc Eak Teyeeesek Tpneseeel pk EtpM pk Epnpc
TpM cxqc Eak Teyeeesek Tpneseeel pk EtpM X Epxe
Vcenecespcec . >>
Eexk ceqecenec : yeeesc EerP Eexk ceqeyec : WxrP
AeeK EpexnetpbP uc , yeJ FeyeJ ReM Tec yek Tek P ceM
18 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Tk ReM vptek
tpM EpnpbP cek cek Qpcej Eerrpqbek Temk tpM
EerP Teetk yxtek BxeM cxqc Teyeeesek Epc Bxk Epn
pc Bxk vprrpqk yeqepecemqm pP ? >>
17 Exscel Epxcec Tpneseeel pk Eeecekj EtpM ExrP
FeyeJ ReM EerP ExspD Eak Eeserrpnpk : << Tk
cxqc Teyeeesek Epc Bxk Epnpc Bxk vprrpqk Bc
FeyeJ ReM Tec yek vewtP Extedek ExrP
Eeurrepk , Zpxtk ExrP ExspD X vpteqtpeeP Tpcxzel X
Enxm uqyec .
238
ZerrP EpxVm uc ? >> cewek ceqeyec . Tetk Temk tp
M gpaxk WpxeVmk BprrpD EpxVmyec . 16 Temk Eak
31 Seml tprc , ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek Epxm
qenpk : << Erk Epnpc Tk ReM uxM WxrP EpaxMj
ExspD ExrP IðTM Temk X Esk TerxeeP Bc Eeexq
epetpeesek EerP
30 Tetk Rxcek yeteeK Sxqpxj EpeVsxrrepk genaP
EenpnetP Eerrpqekh Eppeyec .
EenxceJ EewteqeeeP Tenk EtpM uqtelj Tespneeec Ep
prrpeeP Epxcec . >>
EenxceJ Bc Tecxk Tespneeec EpprrpeeP Epxcec . Ten
pc yeJ Tk ReM QpekH Eaxcej Bxk Bxek mxnpk tpM Sxkh
239
ceqtpnxmqm Bxk Tpxqpcej Epnpseeeeesek Axspk W
pxk . 29 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , yeJ Erk
Tpeeteeesek ceMj Bc ceneaxqem AxsP Wpxk , Erem
Axspk uqyesP vewpeK Epqek X Rxml Eak ExrP
Epxmqenpk : << Tk ReM uxmteceM Epprrptprrec , 2
8 Erk uqyesP WxrP AxsP Wpxk , uneeek yej mxwpk P
27 TeneekH tprc Tenk ExrP vpeteekH Enmk uneee
k tpM Beqyenxk Teqeneeerrepk Tetk ReM TpM EpxcaP
Extetpcec , Erk ul WxrP yeXj Weeeeupk Wpxk . >> c
eweyec .
uneeek tpM Teqeneeel pk Terrepeeeel Enmk upu yek
FeyeJ ReM Terrek vpyxzek EpxVmcepk << Tk ReM EeyaP
26 Tetk vprrpqk Extem Bxk EpxXj , ExspD ExrP ver
renxeesek upu Zprrek yenxbP , EpnxteyeM
Ebek P Epnpc Bxk AeU
yeexekj ? >> ExspD Epxmqenpk : << Ac EpxyeM Te
cek ceqeceac . >>
25 ExspD X vpteqtpeesek Zpxtk ExrP yesk Eewk R
ececek Eeserrpnpk : << yeeesc Ej , yeJ yxsc
Erk Teqecec tpM Tpxnpdek Epxcec uqyesP Seexk uq
240
ec ! >>
Tenk Ebek P EpxMj Bc TeqterrpM vppnqek vpteqtpee
ac EerP gec gewsxeK Tec uqpwpc ! Erk mxwpk ExrP
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
39 Tenk ExrP yeeeek Ewpresc Eeqeeprrepk gebeM
TpM Spxmpetpk BeqyenxbP : << Eaxcej WxrP Ej ,
yeM Senxtpcec ! >> cewek Epxmqeyec .
TpM : << WxrP TptpMj gprxnebP Eewpc , yenpeK Qk
Epxmm SxeeebP uc . Tk ReM Eetk Retk QpekH vewtP
IðTM yej ãðyðtJ pk vpzeM mxyemk X Terrerrpqpk Ep
peyec . 38 Tenk ExrP Tpxyectek BpyebP Tetk ReM
Epxmqenpk : << Tk ReM Eetk Serrptprrec , yeJ Teetk
Epaxk Terrepeeeesprrec . >> 37 Tececepk Tenk ExrP
241
36 ExspD ExrP FeyeJ ReM Tec yek cðsxwerc cewe
m gebeMj Exneyec . Tenk ExrP Tetk ReM TpM
cðsxwerc Bxk mxnxzeqeexj tpM Terrepeeeeees
ek EerP
usppk FeyeJ ReM EerP uxM Erk WetP ceqewpc .
TerxeeP Epxcec cebP QeU Epxcec uqec ! >>
35 IðTM venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Tek QpekH
Enceysc vewtP Epxmm uqplj AP , yeJ Tek X
TpprreneeP Eak Ewpkh Ac gpnyeetk Rewexc Esk Terx
wpc . >>
34 ExspD ExrP IðTM TpM Epxmqenpk : << yeJ AxL
j tpM ceqek EpxVmspcec , Erk Spxrc , TecxXj
AP Tek X Epncxk TezeeeteeeP Epxcec ! >>
33 IðTM ExrP ExspD TpM Epxmqenpk : << usppk
mxwpD Tek X Epncxlj AP cesek yeJ cencxdek
tpM mxnpwpc . >>
ExrP utenewpc cewek Epxmqeyec . 32 ceyeaP yeJ Te
cxk Eewxtpneeesek P vpexkh , Tk ReM Eak Epnxpk íeqxqc

Rewexc Epncxwpc , EpaxM EerP ExyeceqtP RpL tpM


242
: uneeek EerP vprxaxk X venuk EeqeeepXj , vprxk Spxnpx
j
ExspD yenxyaxqeeeteeesek EerP
vpteqtpk vppnqeeesek mxwpk Exnelj ! >>
Rxmqtek P geM TpM EpnpeeP AeeK uqyec . 46 ustpr
rec , yxtk Zeusprrec ! venetprrec ! Tenem Rewexc
yeseqk Epetek EewenebP yeexekH ZpL pP ? venerre
ac ! Ebek P EpxMj ExrP usppk TpM vppnqeeetek
Terrepeeeeyec . 45 Tececepk Tenk ExrP FeyeJ ReM pk
Bxek Tencetk uaek Exnecepk Epxmqenpk : << Tk ReM
44 ExspD ExrP Tecxk Tetk ReM Eak Seqpk gpnyete
ceJ EpteekH Wpxk TeteceM Epxcej Zpcek ceqek
243
Tetk ExrP RxtP yek AP Rececek mxapnem Epxcec ye
exwpc .
43 Tececepk ExrP Tecxk FeyeJ ReM pk Bxek Tencet
k uaek Exnemlj Tetk ExrP Wpxk Epetebpeepc .
Tek P SereekH Bc AxrP mexaepecespcec ! >>
ApwP gesxrrpk EenxceJ EerP Retk Eak Esk SeqbP , ye
J EpprrpeeP Qk Zpsptec uqyesP , yeJ TpneteXj
42 ExspD ExrP vpzeteceJ EpteekH EpaxbP Terrepe
eeek Epxmqenpk : << Eaxcej WxrP Ej , cenyej Erk
yxsxP . Tk ReM pk SpxresP AxrP TpMj Tec uqyeaP Ap
eeak yeXj AxrP Spqk Tpnpc yeexwpc . >>
yeexbP uqeeP Epxcec ZpL pP ? 41 Sencec yeexbP Te
rrepeeeek BeqyenxyesP Epxtpceqcej tpM EpreeeP Epxcec

Epetebpeepc . Tececepk IðTM TpM Epxmqenpk : <<


Tk ReM EerP ReteqpekH vewtP yeM Rxcej AeeK Sencec
40 Tenk ExrP EpxrpceJ gpnyek FeyeJ Bxk Bxek Ten
cetk uaek ExnemXj Tetk gpnyej EerP
WxrP utpeesek BxeM Qk uqtprrec , geeeaem Tek P S
ereekH yeM uqtprrec . >> ceweyec .
244
uqeeP uqyesP Tk Retk yxtecec Erk Rxcej ApwP Tec g
esxrrpk EenxceJ Bc Epprrpqrreeetpk ! cetelj yxtecec
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
Emspwpc cetexj Epxcej ExrP cencxk yezeqectem ux
qpcej ? >>
pP ? 54 cenyej yeJ ExeVcxyesP Tenem ExyeceqtP Rp
L tpM Tewtecqedek EpaxM Zeutel EerP Erk WetP
Tenk ExrP EpxpetpM Eenyek vpzeM txðxãc ExqemP T
ecnc Bxk Eqac Tpwxqek Exnemqpkh cetexj X Esk Wetewp
c
cxtpekH ExqtP Bxk TppMj Eewc Zerrpk Enmwpc . 53
Tk venxk WxrP Eaxcej Eaecek Tewbxqcej gpzpyesP ,
245
tpM Epxmqenpk : << ExqtP yek vpnxzek Eeytprrec !
EpaxM EerP , cxtpekH ExqtP mxteqcecaxpk ExrP
Bxk Benpak Bc Aeyaxk Temk P Epxnpcespk AxceJ Bc
ExrP Tespqpk Eprerreyec . 52 ExspD ExrP Temk
vewtP uxmc mxwpD pk TptpMj , Rxcek mxwpk ExrP
ExqtP yek SprrP Tetek , Teneeek TecxqekH Encxqecac
Tececepk TeteceM mxwpD ExrP Epnpeesc Sxtpnpk
ExspD X yenxyaxqek mxqxyec . 51 ExspD Qpcej
Epexqetptpcec ! >>
50 ExspD Epxmqenpk : << Reexbk Ej , Tek P Epex
qetpXj cewek utpbP yeexekH yek Tpxncek
yek Temk X Epxrpsyec .
49 Zpxtk ExrP EpxpetpM ExspD pk Ewpkh mxnaP
: << yeeesc Ej , Tk Seexk ! >> cebP ceqeVmtk
P yenxeeP mxwpk Wpxk , Tk ReM Tenpc Temk X yen
xyaxqetprrec . >>
mxwpk ExrP EpnxteyeM Rxcek Rxrrpak TpcxXj Epxca
P Epxmqenpk : << yeJ cek X EpxrpsyesP Tenk ExrP Tek
Encxqecaxpk yej Eeeeewepk ReM pk Tpwxqek Exne
mqpdek mxwpk uxqpcej . 48 ExspD X vpteqtpk vppnqeee
246
sek
Rxcek uxqpxj mxwpD cxtpekH SxteL yenxk Temk X T
erreqtpk Exnebpmc . Tetk ReM ExrP TecxqekH
47 ExspD X Epxcej ceqek yeexeepXj , Eenyek vpz
eM FeyeJ Bxk cxrc Rxcej uqeeP Zpxtk ExrP Exneyec .
62 Teneeek TecxqekH Encxqecac ExrP uspk Bpees
pbP ExspD Eak : << EteceM mxwpD pk AxLj Bc
Eytek AxteeeP uxcepk gpnyek EtpM TpM Tecxk yeexr
rpqpk Axtewpc cewek ceqebP EpxeVceneyec . >>
Tecek vpzeM mxwpk Epnpeesc Teysxk Bxrrek Epxmq
enpk : << 61 Erk mxwpk ExrP : yeJ uneeek P SpxLj Bc
60 ceaxrek Epqek mxwpk ExspD X mxpecedek uqye
aP ceneac yenxwtk Enxk EpqeeP Epxcec yeexqpekH . Eap
D
utpbP vptel ceneac EnxbP ExspD c Benrrpk Temk X E
247
pxml pk cewbxzek tpM mxnceXj cewek EpnpqtpbP ,
mxqxzebP yeexqpekH . 59 TecxqekH Encxqecac yej
uxm Bpxyqeqcek P vpnel pk cxk EqteU EenekH Wecej Bc
EpnpbP vewerreqeeeac ReM QpekH vewtP Serrpqae
k , EapD Tecek Erk Zeutel EerP ZeweM uqeeP Bc EpxbeXj
cewek
ExspD X vpqk Eak TerrebP Teneeek TecxqekH Encxqe
cac Bxk mxnxzekh mxnyec . IðTM ExrP mxnxzek tprc
Epntpkh Eeyeaxyec . Teetk RpL pk yeeesc ReM cxce
pk Eeeeewepk ReM vpneqtpk yeexqpekH . 58 IðTM ExrP
57 TeteceM ExspD X yenxyaxqeeesek mxwpD Exr
P Temk X Teneeek TecxqekH Encxqecac íeexzeýeD pk
vpnel pk gebeMj Sxmqtk Eewseeesek EerP
Erk EpxXj , Temk P vewpeK FeyeJ ReM EerP Temk
X Epncxk vezebP Bxrrptek Tpterreyec .
yezeqemqm Bxk Tpxqpcej uqec . >>
cetelj EteceM EpaxM uxmk P Emsm ExrP uxM TecetP
Wencepk pk ExyeceqtP RpL tpM Eeexqepetpeesek X
uxnc SpxLj TptpMj Serrpk mxwpD X Bxrrek SpnrrebP
uxmc tpM Tk ReM venxk geM Esk mxteqyec . 56
248
Exnecepk Rewexc yenxyaxqeeeP EerP , Rewexc Zen
prc yeqewepk Tpeesxk Eewxtek cewek utpeesek ZpL pP y
eJ EtpM
55 TerreqtprreM ExspD ExrP Tenk uxqpxj mxwpD T
pM Epxmqenpk : << Tk ReM cxtpekH SxteL yenxk
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
69 iðTM ExrP getereceJ mxnxzekh SerrpeepXj , Te
neeek TecxqekH Bxk Encxqecac Bxk Sxyecaxk Eeqeepk
iðTM ExrP ExspD X Esk Terxyec
Wencepk uxqpcej , Tk ceqebP Epxbecenec , cek ExrP
Tek X Apcxeesek uc ? >>
TeteceM Temk P Tpxmsc Bc Eeqerreeteeeac mxwpD
ExrP Epxmqenpk << 68 E¡nxsTpD Ej , Tk uqyesP TecetP
67 Tetk ExrP ExspD pk Axnec RxrrpM TeceMj Rxqu
k Temk X Bpxxj Epxcec Rxtpnrretek Apcxyec .
249
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Tenk ExrP Epxmm
Qk Zpsptec ! >>
Sprpsyec , 66 Tk ReM Epxbeyel ZeweM uc ? >>
ceneac EeuweM cenexj Epxcec uqyec . Temk P unee
ek X Tpnpwbxqeeesek X Tk ReM uxM AxcxJ yeM Bxek
vpyaesP yek veekH Tetek Epxmqenpk : << Temk Exr
P uneeek X Tpnpwbxqek ubenqeyec ! yxtk EpxceMj
65 Teneeek TecxqeekH Encxqecac ExrP ExspD pk
Erk Epxcej Bc Sprpsprrepk EerrpnqeeeP terrek
yenerrpk Telj tprc Serrprrepk , Emqk mxqceqek Wpn
xqek yerrpeeP Bc EpqbP Epxbewpc ! >>
ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Emeak vpexkh , Tk R
eM EerP Ebek P EpxMj ExrP TemD AxteqtP Bxk
64 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Erk ExrP uqye
sP AxrP ceqedek Epxcej yeexwpc . cetelj yeJ Tk
E¡nxsTpD Wpxk pP yxsc pP ? uneeek P EpxMj Wpxk
pP yxsc pP ? venxrrpqtprrec ! >> cewek ceqeyec .
WpxeVcenecac uneeek P EeqteM X Bxrrek , Axwexc
Teecrrenxeeqek ceqebP EpxVmtpcec cewek BenqxeetebP
Eewpc , Ac
250
Tpprrenpeesek Epxcec uqec . Teneeek TecxqekH Enc
xqecac ExrP Eecxk Rxcek EpteekH Temk tpM : << yeJ Eer
P
Benrrpeesek Tpeeec Ac WenrrpweM Bpexl yeexeeP p
P ? >> cewek EeserrpeepXj , 63 ExspD ExrP ZerrP AP
ExspD ExrP ixqeTJ TpM Tpsxzeeeteeesek EerP
vpnxk TpqptprreM uxqpxj
Epnpyec . Tececepk iðTM geteeesc yek genaP cewsx
k Epcxqeyec .
TpprreneeP Eak Epnxpk , Ac gpnyej EpteekH Rewexc
Esk Terxwpc . >> cesek Epxcej Bc Sererrek tpM
Erk EpxXj tpM TecxXj Tpprrenyec . 75 iðTM ExrP Er
k cxnc Sezc ExspD pk ceqedek : << TecxXj
Terxwpc . yeJ cenyej vptel ceqebP yeexyesP uneeek
EerP Rewexc Sxpecem uqtprrec ! >>
251
74 iðTM ExrP Tecxk Rxcej EpteekH venxzel Bpxcel
Teqyxk Epxmqenpk : << yeJ Tenk mxwpk X Esk
WetectebP Eewpc . >>
Epxmqenpk : << Ac uqyesP Temk Qpcej Rxcej uxqpx
j pk cxk Wpxk , AxrP ceqk EezeqrrP AxrP TptP
73 Tewec Epteeesek Epxcec , Tencetk ExrP Bpees
pbP yeexeesek Rxcek mxwpk Teysxk ExnebP iðTM TpM
Epxcec ! >>
72 IðTM ExrP yesk Tecxk EpxceexscxbP Eeweqtek
Epxmqenpk : << yeJ Temk X ZenP TeerxeeP
uqyesP ReãenxD pk ExspD Qpcej vewserretek uqec .
>>
Sxyecaxk ExrP Temk X venerrepk , TeeteceJ Bpeespk
uxmc mxwpD TpM Eexk Epxmqenpk : << Erk mxwpk
Bc yeJ Wetem Epxcec yeexwpc . >> 71 Tececepk get
ekh genaP verreqrrek TeceMj mxnyec . EpxceMj Rxcek
70 iðTM ExrP Epqek P Ewpkh Esk Weteneyec . Ten
k ExrP Epxmqenpk : << Tk ZerrP ZenxbP yeexekH
Exnecepk Epxmqenpk : << Tk EerP Wpxk Tenk íeqxq
c Bxk ExspD Qpcej vewserretek Wpxk yxbk ? >>
252
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
veedc yeM Tprrpspeeaxk P ceJ gebeM X vpteqtpk Ee
ueesek yeexwpc . 10 Erk ExrP uqyesP yeJ Ebek P
gpaxk Tpxmnxxj WpxeVmk BprrpD Eeuyec , Erk ExrP
uqyesP Exsnðl pk cxk P Bpxysxzenedek Epxkh
9 Erem EpaxM Zeutel pk EpxeVceneqtk ExrP Tecet
P Wencepk ZðnðwxXj Bxk Eeexqepeeeel WetP : << Tetk
Tpqtelj Erk cesexj gebeM X mxwpD Wpxk << AxsptP
TenxXj >> cewek ReneqedeceM yeexekH uqec .
mxwpD pk cemM X uqesxqeeeP Epecrrpk P gebeM u
253
qrreeeP yeM Tpeeteyec . 8 EexwP Bxk Tpqk , EpxrptpM
Erk BprrpD BxeM Tprrpseeeaxk P Rxcej cesexj gebe
M X vpteqtpk EeyaP , Temk X getekh gebeM pk
BprrpD Tpqk Enmak Bxk vpnrrpk tpM TeqyxyesP Zps
pk Eak Bpxnxaewpc . >> 7 Tetk ReM Bpxyqeqtpcepk
6 TecxqekH Encxqecac ExrP BprrpD X TembP Eeur
repk Epxmqenpk : << Erk BprrpD uqyesP AxsptP
5 Zpxtk ExrP BprrpD X EerP SpxLj tpM Epncxk get
eeesc genpk urrpwxqek Epxmyec .
tprc : << Tenk ExrP AxrP Zeutel uqec , yxtek Qpcej Z
eweM vewxXj yeexeeP uc ? >> ceweyec .
Epxmqenpk : << 4 yeJ Rxml cxbpmc , yeJ mxwpk P
Eewc Bc cxqxD BxeM vpteqtpyec ! >> Tetk venxrrP
Tececepk gpaxk Tpxmnxxj WpxeVmk BprrpD X Rc Te
cxqekH Encxqecac yej Eeeeewepk ReM TpM uaerrek Epxc
aP
3 ExspD X vpteqtpeesek Zpxtk ExrP Temk tpM Zel
j Rpxwpnpmqpdek X Epxbecepk venewseyec .
Zpxtk Epxmdek ExrP
ixqeTJ TpM Tpsxzeyec .
254
X EeqeeeP Tpeeec Bpxyqeqtpyec . 2 Tetk ExrP Exsp
D X EpzebP mxqxk EeyeaxbP , NpL pk ZenpeVceexqecac
1 Epxnqpcej Entk , vewpeK uxmc TecxqekH Encxq
ecac yej Zððxnðc Bxk cxk P Eeeeewepk ReM EerP ExspD
19 ixqeTJ EerP ExspD X Sxmm Bxk EpxXj , Temk P
vetpk EerP mxwpk Tpwxqek ExnemqbP Temk
EeterreneeeeeP terrek ExspD X Temk tpM Tpsxzeees
ek X TpU TptP WetebP yeexekH uqec .
( ExspD ) yeneyeD pP ? Esemlj Tenem E¡nxsTpD cew
ecac ExspD pP ? >> 18 ixqeTJ EerP Tetk uqyesP
tpM ixqeTJ EerP Tetek Eak Eeserrpnpk : << Tk ReM R
etk yeM Eeqc Rxcek X ExrP SpqeqerrpqeeP uc ?
EeqteM Tec Zeqetek ( ExspD ) yeneyeD cewecac yee
xqpekH . 17 EexwP Eak , Epqek Tpxwek vpneqtpk Exnem
255
Tpxwek tpM Tetek P EeyeeP cesek Zeqetek X Spqeq
ek EpxVmwpc . 16 Tenk EpxXj , ZeeK Sezxeeek Rxcek
15 cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk Epc uqeeP uxnc
ZenpeVceexqecac ExrP Tpeeteeesek Tepeeeel BxeM Epqe
k
EeqeeeP Zelj yeM Sxpecectedek ExrP
14 Ebek ExspD ExrP Wpxk ZerrP AP Esk venxrrpqe
eP tpM ixqeTJ EerP Zecelj geexeeebP yeexqpekH .
EpaxM X Esk SprpsyeP ? >>
13 Tecedekh ixqeTJ EerP Temk tpM Epxmqenpk :
<< Tk EerP Tetek P Axwexc Benrrpeesek Etpc Epqek
12 TecxqekH Encxqecac yej Eeeeewepk ReM pk Benr
rpeesek Bpexl X ExspD ZenP venxrrpqpeesek Epxcec uqe
c.
Ebek ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Erk Ep
xcej uqyesP Tek P ceJ ceqedek Epxcej uqec . >>
<< Tk uqyesP Zððxnðc Bxk cxk P verrek Wpxk pP ?
>>
11 ExspD ExrP ZenpeVceexqecac Bxk Ewpkh Bpe
espeepXj , ZenpeVceexqecac Rc Temk Eak Eeserrpnpk :
256
ixqeTJ pk Ewpkh Sxmctedek ExrP
BenqxeK X Bxnpwqedek uxqpcej . >>
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
mxyempk venxrrpaesprrec ! >> ceweyec .
25 Epqek Tpxwek ExrP Rxceqk Terrpk BxeM : << T
emk P Axspk Zelj Bc yxtk yej yxtek P EpxMj
EpnpseeeeeP Bxk Rxml ExrP Retk tpM yeexeeP yxsc
, Tk ReM venxrrpaetprrec ! >>
Werrepk Epxcec cewek utprrepk Epqek P Ewpkh geM
Zprrek Epcxzek Epxmqenpk : << Erk mxwpk P AxsP Bc
24 ixqeTJ EerP Erk yeextel X Epxbecepk , Tecxk ce
qecepk Tpsk Epxcec ExqemP tecek Epexwecek Tectem
257
vetetprrec ! >>
Tetk Reexj Zecej Terrpk BxeM vescxnpk Epxmqenp
k : << Temk X ExrP Tprpqbxk Bxk Wptpkh
23 ixqeTJ Eeserrpnpk : << Temk ExrP ZeweM Wer
rP Zeutel Epexqepeyej ? >>
Tetk vescxnpk Epxmqenpk : << Temk X Tprrprpqb
c Bxk Wptpk tpM vetebP Eeqetprrec ! >>
cencxk Sxpecem uc ? >>
22 ixqeTJ EerP Tetek Eak Eeserrpnpk : << TeexwP
uqyesP , yeJ Tenem E¡nxsTpD cewecac ExspD X
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << yeneyeD Ej ! >>
Eeserrpnpk : << Tk ReM EerP Erk vpzeM mxwpk P E
eqxk X EerP SpqeqerrpqeeP uc ? >>
yeneyeD X Spqqek , ExspD X Eeqetprrec cewek mxs
ek Ferrenteyec . 21 cetelj ZenpeVceexqecac ExrP Tetek E
ak
20 TecxqekH Encxqecac yej Eeeeewepk ReM EerP
Eenepk Epqek X EpxtpcemXj Tetk ExrP uxM ixqeTJ Eak
tecek Temk P Tpxqpcej EqteU pk Bpyeqeexj X Eewse
yec .
258
tpM : << Tk Tenem cxqxD mxwpk P EpaxM X uP vew
xzeM , EpaxM EerP , yeJ EpxapcetpM Spxrc Bemtpk
vpyaesP vpreM X EerP vpyxzeqaek , 36 Temk X Secx
k Serrpyec . 37 Tetk ExrP Temk P Tpqprrec
35 Tececepk Tetk ExrP ExspD X Tprpqbxk Bxk Wpt
pkh veteyec , yesk SxyeekH Tetek Temk P
Reexqemqpdek EenxceJ Bc ExspD TpM Epprrpqrreee
pXj , ExspD ExrP Eewteqerrepk Esk Epprrpyec .
Erk ReMj Bxk Eppeekj EerP vpyeeeec ZesP Tec Tpu c
ewedek uxqpcej . 34 Tetk ExrP SpxsP Tec
ExspD pk Tprpqbxk Bxk WptP Bc Emnpmqyec . 33 Te
tk ExrP gpqrrpak cewecac gebeM Exneyec ,
259
32 Tetk genaP Exnem Bxk EpxXj tecek cxnðrc Bxk
Sxwpk cewecac Qpcej Epaenek Temk X EeqyetebP
ExspD Tprpqbxk Bxk Wptpkh veteeeteeesek Ee
rP
vpyaesP Bc Ewpspmqpcepk Sezc Temk X Tprpqbxk B
xk Wptpkh veteyec .
Bc EerP Apcxwpc . 31 Temk BxeM Fppqek Terrpsprre
pk Aewak Bc EerP TeexqbP , Tecxk EpxyeM pk cxrc
<< Zððxnðc verrek Tpxwek Respqetprrec ! >> 30 Te
tk Temk P TeceMj Rxquk , EpnxzeecrrP WptP yeM Tpqprre
c
Tprc Rxcek EpnxzeecrrP WptP yenxrrpqbP , Temk P E
wpkh ExrP Spxmpetpcepk Fppqek Epxmqenpk :
mxkh Epqerrek Aewak EwpspmqbP , 29 EpxncesptP
veweeppl BxeM TxteL mxnxbP Bemqcek , yenerrpk geM
Bxek Apeeqenek Temk X mxnxzeqeyec . 28 Tetk Exr
P ExspD pk vpyaesP Bc Teexqpk , Temk tpM Rxcek
27 ixqeTJ pk Aenxxj ExrP ExspD X ZenpeVceexqec
ac Bxk Zewpkh EeyaP Epnprrepk , uxm EeeVceJ yeM
Aenxxj ppk ExspD X Fppqeeesek EerP
260
Tesxrrpnterrpqpk , Seml tprc mxwpkh Tpsxzek Tprpq
bxk Bxk Wptpkh veterrpqyec .
26 Tececepk ixqeTJ EerP yeneyeD X Tetk ReM TpM
Spqeqek EpxcaP , yesk BenqxeK yerrpqrrek ExspD X
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
Seyeíeãerc ? >> cewek vescxnyec , Eppeekj EerP <
< uneeek WxrP Ej ! Tk Rewexc Zerrpkh Epncxwpc ? >>
vpexsc Bxk gpnyek AeeK pk EpxXj yeM ExspD ExrP
Zecej Terrpk BxeM : << Exqc ! Exqc ! QðLj ,
45 Epxtk Bxk EpxXj yeM vewpeK Teqecec veneecr
rpexqebP yenpeK gpnyek AeeK Epteyec . 46 Epxtk Bxk
ExspD Rpxcaxdek ExrP
44 Temk Qpcej vewtP veteeeteeesek TeceneL AP T
emk X venxzek Tpnpwbxqewpc .
261
mxyemk cewewpc , Bk uqbec , EpxrP yxtk uneeek E
erP ExnebP Temk X EeuneeeP Bc Epxbespcec ! >>
ExneyesP , yxtk Temk X Sxtpk Spxspcqewpc . 43 Ten
k ExrP uneeek X SxtpbP , yeXj Zpcek uneeek P
ExrP uqyesP Exsnðl pk verrek Wpxk yxsxP ? Tenk ce
nyej EpxrP Tprpqbxk Bxk Wptpk Eak yerrpk
Epxmqenpk : << 42 Tenk ExrP usppk X EeuneteeK E
etelj yek yeXj Zpcek Esk Eeunek Axtewpc ! Tenk
41 TecxqekH Encxqecac , RpL pk yeeesc yej Eeee
ewepk ReM EerP Wpxk Eeteqc yeM Temk X Fppqek
uqyesP yeXj yek EeunebP , Tprpqbxk Bxk Wptpk Eak
yerrpk Exnetpcec ! >>
SpxLj Bc Eytecepk gpnyek vprpeK TpM Wpxk Tecxk y
eexrrpqpk Axteeeac Ej , Ac cenyej uneeek P EpxMj
39 TenemM EpxeVcenecaxpk ExspD X Tpnpwbxqe
k , Tpqprrec yek Sebxk Epxmqenpk : << 40 AxrP Erk
veteyec .
Wptpkh veteyec , Rxcej Bc ExrP yenerrpk Telj tprc , R
pxmcej Bc ExrP Bemk Telj tprc TpD TpD
cxk P verrek >> cewek yxaxyec . 38 Tetk yesk vpze
262
M TeceneL X Temk Qpcej vewtP Tprpqbxk Bxk
TeceMj Zelj Bxk Exqenceexqel yxaxk Teqyxyec . Tem
k P TeceMj ExrP : << Erk uqyesP ExspD , Zððxnðc Bxk
yej Expsxýj pk Ecej WenxXj uqpk ãðyðtJ pk vpzeM m
xyemk P Ecej ReM uc uqec .
Terreqtpk ExnebP EpexqeaxqebP yeexeesek mxwpD
uxqpcej . 56 Tetek P Tpwtk Weeeteqðrc Bxk WenxXj , Zeó
U
55 Teetk yesk ceaxrek Epqek Ewectec vpqk Eak v
enebP yeexyec , Tetk uqyesP íeqxqc Eak Temk X
P EpxMj yeexwpc ! >>
Eeqxyej uxmc EpaxM Zeutel ppk X Epxbecepk Tpexl
BxeM Ewxzek Epxmqenpk : << Tenk ExrP EpxreceM unee
ek
54 ExspD X Werek SecxbP yeexeesek Aenxxj pk T
enpekH yej Aenxxj ppk gebeM mxteqpdek uxcepk
Eak TeneekH vpyxqrrek vptekh Epnpyec . Teetk ceax
rek Epqek mxwpD Tetek X EpqbP veneyec .
vpyxqrrek FeyeJ ReM Eewxtpneyec . 53 Tetk Epecrrp
k Eaerrek Seqpk EppeaP , ExspD X Tecxk Eewxtpneeesek
263
Epneeeteyec . gebeM mxteqpk vetk AxqerrP Teqyen
ek 52 Epecrrpk Rececectek Eeqc Epqek Rxceetk Rpxcaxd
ek
51 Erk EpxXj tpM Tprreexj tpM Eqmdek Qeyenc Ee
rP TeceMj Eaecek Eeurrepk vpzeM verreD uqpk
50 ExspD ExrP Tecxk Rxcej vescxnprrepk Eewc Ee
rP Tespneyec .
Bc Epxbespcec ! >>
49 usppk mxwpD Epxmqenpk : << yeeeek mxqxz
ebP yec , yxtk ExqxXj ExrP ExnebP Temk X EeuneeeP
ZerrpLj Bc Exsmqeexj Eenxcxk tpM Tpxnxcepk Epnx
zeecrrP Wptpkh Epzerrepk ExspD TpM EpprrpqrreeeP cew
eyec .
Bc Terrptewpc ! >> 48 Tetek P TptpMj Eak Rxcek mx
wpk ExrP mxzpk EpaxbP , Rxcek cesexj mxuedxP
47 Tencetk ExrP yeexeesek mxwpD pk BenxL EerP
Sprpsprrepk Eexk Epxmqenpk : << Tenk ExrP ExqxXj
cewedek uqec .
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
264
WeTãðP xxk vpnxk TpqptprreM uxqpxj
65 ixqeTJ EerP Tetek tpM Epxmqenpk : << Tk ReM
Secxrrpqac EeyeaxbP , AxteeeP Bxk cxnc yeM
uqec ! >>
ExrP Tecxk Eewxtpneyec >> cewek ceqebP Esk Axte
wpc . EexwP Appneeel EerP EpnxtP Eak Reexj Aesc
Secxrrpqtprrec . TeceyesP Temk P FeyeJ ReM cemM y
eXj Bc EerP vpqerreexqek EeyeaxbP mxwpD TpM << Ten
k
EexwP Tpqk , Tk EerP BenqxeK yerrpqrrek gpnyej vp
265
rptelj ExspD pk Epecrrpk X EerP yetP AxecekH
yeexekH terrek , gpnyek vprpeK pk TeneekH yeJ Tecx
k Eewxtpnewpc cewek ceqedek X AecebxqebP Eewpc . 64

vewtP yeM ixqeTJ QpekH BpqrreMj Exnecepk Epxmq


enpk : << 63 Rpzek Ej , yxtk Tenk vpteqac EerP EewxtP
62 TetJ EtpM ExrP Tenpc yeqepecel pk EtpM pk Tet
J EtpM , TecxqekH Encxqecac yej ýenxsxD pk cxk
Epecrrpk P Secxrrpqac
Bxk WenxXj cxcepk EpxceMj Rxcek WenxXj QpekH T
eetk Epecrrpk X venek Secxk Serrpwpc .
Rxcek TpwP AxqerrP Bc EpxeVmnxmqpk EeyaP Exne
cepk EewseM X EerP uxcqecepk uaek Zeuyec . 61 Weeete
qðrc
Epnpsxrrpqyec . Erk Epecrrpk EerP Tpxnpmcek Sezc
AxqerrP yeM Aeyaxeesek uxqpcej . Tenk ExrP yesk
ExrP ExspD pk cemM yeXj Bc Eeyeaxk AeyeM TeuP y
eM Epnxzerrepk 60 EpxyeM pk Bxek Epecrrpk tpM
EpnpsxrrpqeeP yeM Ferrenteyec . ixqeTJ EerP ExspD
pk cemM yeXj Bc EpxVmtpcec cewek Becxyec . 59 Expsx
266
ýj
AP ExspD pk FeyeJ uxqpcej . 58 Tenk ExrP ixqeTJ Tec
Eerrpqbek ExspD pk cemM X vpnxzek
57 uxnpc Bxk EpxXj yeM , Rxcek EerxweãðXj Bxk
yeZek Exneyec . ReMj ExrP Expsxýj cewewpc . Wpxk
ExspD X Epnpsxrrpqpeesek EerP
ceqedek Epxcej Bc Aecebxqetpcec . >>
Epnxpk íeqxqc tpM mxnpwpc , Tk ReM Teetk Temk Q
pcej Eerrpqbewpc ! < cewek ceqek EpxVmtpcec , WxrP
Tpxncek EppeaP FeyeJ ReM Tprc : < Tenk ExrP Rxcee
tk Tecxk Eewxtpneyec , Tenk ExrP Tk ReM Eak
Tecxk Eewxtpneyec . Tk ReM Resc ExnebP Temk X Ep
npsxrrpqpeesek gebeM X venetprrec . 7 Tk ReM
Tprpqbxk Bxk Wptpkh veteeeteeesek ExspD cecac B
c EnxbP yeexekH Bc yeJ WetebP uc . 6 Temk ExrP
5 Tecnc Bxk Eqac ExrP TeteceM uxsemc tpM Epxm
267
qenpk : << yxtecec EezP , Tk ReM EerP Tenem
Aeaenek Epxmdek mxwpk Sxxj uqyec .
vpyaesP EerP AesP WetP Aerrek uqec . 4 Epecrrpk X
Secxeeaxpk Eezpk ceqwectecepk vewpeK yeXj ExrP
Tesc Beexqerrpqprrepk TeceMj ExrP Serrpyec . 3 Tem
k P Tpxnc ExrP ZeeK Aecxqrrek AecxqeeP WetP cenel Tec
,
Ebek P Eqac Epeetenrrpc Bxk Weetel Eak yerrpk Exn
ecepk EewseM pk AxqerrP Bc EerP EpxeVmnxmqpk Rxcek
WenxXj EerP EpxceMj Rxcek WenxXj QpekH Epecrrpk
P gebeM mxnyec . 2 cerepetk gebeM mxaptec mxteqpk ,
1 Eeweneqtk Bxk EtpM EpxeVcenek , geneeK pk E
tpM pk Epxnqpcej Bxk EpxXj yeM , Weeeteqðrc Bxk
ExspD Tecxk Eewxtpneeesek EerP
vpnxk RewextprreM uxqpxj
EewseM X EerP yxtemwbxqecepk Secxrrpqac Teqyxk
Secxrrpqyec .
66 Tececepk Tetk EppeaP , EewseM pk Axqerrpk T
eceMj ExrP verreqtk AerresP RerrebP , Epecrrpk P
268
Epecrrpk X EerP Axecteqek Secxtprrec ! >>
WeTãðP xxk vpnxk RexwetprreM uxqpxj
WeTãðP xxk vpnxk RexwetprreM uxqpxj
16 Eenyek Rxcek FeyeJ EerP íeqxqc tpM mxnaP , E
xspD pk Tetk ReM TpM Becxeesek Tenk Eerrpqekh
ExspD ExrP Emncej Tpsxzeeesek EerP
Appneeel EerP Etpcej uqtelj Zððxnðc Bxk cxk P Tpwt
k Epqewbxqek TeneeeeeserreM uqec .
15 Aenxxj ppk BprrpD WpxeVm Bc ExrP mxqxzek
Eeurrepk Tetek P Becxeesek WetP yeM Zeuyec . Erem
Tk ReM ZenP EebxeK Epxcec uqec . >>
yeXj Bc vpqerreexqek Eeyeaxyec . 14 cenyej Zenpe
269
Vceexqecac WeteyesP yxtk vprrpnpetP EerP Epxcej ceqes
pcec ,
Erk WetP ceqetpcec , ExspD pk FeyeJ ReM Spxrc Exn
ebP , Tetek X Epetek uxmc EpxXj ExspD pk cemM
Eeeeewepk ReM Bpxyqeqtpcepk Aenxxj ppk TpM Ze
cej Epqek BprrpD WpxeVm EpxcaP Epxmqenpk : << 13 T
k ReM
tpM mxnaP TecxqekH Encxqecac tpM Eeqc Epqek Ep
axM Zeutel X Wetemqyec . 12 TecxqekH Encxqecac yej
11 cetpk Ewectec Bc BeL terrek ZeuekH tpM Epec
rrpk X SecxbP yeexeesek Aenxxj ppk cetpexk vptek
Secxrrpqac Bxk Wetemqpdek ExrP
íeqxqc tpM Epaxtprrec cewek ceqetpcec , Teetk Tetk
ReM EerP ReteqpekH Bpqrrewpc . >>
Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yxtecec Ewxzetpcec
, WxrP Eeekj TemP ReM TpM ceqek EpxVmtpcec , Tetek X
EewpM uqeeP uqtprrec ! >> Tetk ReM Epnpeesc Tey
sxk Temk P mxl X Teyenxk Wpxnmyec . 10 ExspD
9 cerepetk ExspD ExrP BeL TeceMj Exqenek Tetk R
eM TpM Eexk Epxmqenpk : << Tk ReM EeVcej
270
yezenqek FeyeJ ReM Tprc Axwecej EpxVmyec .
8 Ewecteexappk Epecrrpk P gebeM Eak ZerreneP
WeectemP Seqpk EppeaP geexeeek SpaxeeP uxcepk
271
AeeK uqtelj AxweqpekH cebxXj Epxnmqbxtk yek ve
wtP Eewpc . >>
BenqxeK X Bxnpwqek Terretprrec >> cewek Spnrrey
ec .<< Aecebxqetpcec ! yeJ uqyesP geqeU Teqecec Bxk A
pxU pk
ReMj yeM Tetk ReM TpM EpcxzeqekH mxntecetpcec ,
20 Wpxk yesk Tetk ReM TpM WxrP EpxVmdek uxmc
Tk ReM EpaxbP Tpxwek mxnpk P Eenepk X FeyeJ yek
uqrrebP , Eaxcej , EpxMj , vpyxqrrek Spxrespk P
TeceMj uzP Epnaxqeexj pk vewpeK Encej Wetel X Ret
k tpM Rxceetk Epxnpsxzeyec . 19 EexwP Bxk Tpqk ,
Sebxcqek Eeyec . 18 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epex
netpk Exnecepk Epxmqenpk : << uneeek EerP Tecnc
genyec . 17 Tetk ExspD Tec Bpqrrerrepk uxM Spxmp
etpk Wpxnmyec . ceyeaP yesk BenxL mxwpk ExrP
WeTãðP xxk vpnxk RexwetprreM uxqpxj

272
qpxj
200

qpxj
196

M uxqpxj
188

uxqpxj
181

M uxqpxj
176

uxqpxj
171

(Back to Table of Contents)


M uxqpxj
(Gospel of Mark)

163
uxqpxj
158
eM uxqpxj

153
M uxqpxj qpxj

149

228
uxqpxj j

144

222
uxqpxj xqpxj

138

212
Exnpcel qpxj

137

207
Weníej xxk Exnpcel
Exyeceqty RpL
Weníej xxk Exnpcel
Tprpqbxk Wptpk TeceMj veteeeteeesek yej Tecxk Ee
wxqeeesek X EerP Tewtecqecsek Eewpc .
pk Epnaxqeexj TeceMj EewxtP uxmc EapD pk Rxcek
geneeK TeceJ Zeutel ppk ExqeecrrpXj Temk y
uqpk EsenmP mxapk cencxk Rewectecsek Tpeeec yx
axyec . Seml pk cetpk uxqpxj TpM ExspD
Renxk Rxeetk Epxmqeyec . TpD RpL tpM yesk ExspD
pk FeyeJ ReM Temk X cencxk Terxeesek
Tpnsxeeteeesek Bencej Bc TpxmL Epxmqek , Terreqt
137
prreM ExspD pk Eyepeaxk Ewrecsek yej Spnrrel X
Zerrpk y Ewpkh EpcxzeqekH cxcac Zpeeek y RpL Rp
wqeeeP yej ExspD pk EpcxzeqekH cxcsek uqpk
Teqyxeesek usP , venxk Temk y Eebxl EpexqeD TpM
EerP Teqyxeesek yeexqpekH . Bpcxzeeeac EerP
Epxmqecsek yexxwpc , Tecemc tecek gppqteqekH Z
prrek Temk y Epxcej ZenxXj yej Spnrrel tpM EerP
Weníej cewecac RpL EerP TpxmL TptP Epxcej Epx
mqeunc yeM ExspD pk EpexqeD X Tewtecqek
uqec .
Tpxnpqcxtek tpM xxpemk EpxxqeaxqebP , mxwpk T
pxnpqcxtek tpM Eewc ResP Zprrek Enmm xxk Tpxqpcej
ExspD yeXj Zpcek mxwpk y EpxMj cewewpc , Temk y
Epnaxqeexj TeceMj Weetpqecsek ExrP Tenpc mxwpk
uqpwpc .
Temk y Spnrrel , gebxrrP SpxresP xc TeNpecrrpexqe
eey mxapk Axtel xxac Rxmqsmc Eak Exry Weteby
c Encxwqecac uxcepk Encej Spxntek Wpxk cetexj c c
eqek Epxcmdek Eewpc . Temk y Encej SpxM c Exry
Rpmpk c Tewtecqedek RpL Wpxk . Erem RpL tpM Exs
138
pD E¡nxsTpD uqyesP Rxcek Epxrek utety Zeutel
Weníej ceweVAc Erk RpL uqyesy uneeek y EpxMj
ExspD E¡nxsTpD pk Tpeeec yezeM pk Wetecej
TpxmL TerxqaerrpqekH
3 Ebemc ceceMj mxwpk vescxnpwpc :
Ewpkh axrP vpsxrrpac uqbP xeL Rececewpc .
Eqac Zpcek Tpwxqeeesek X venetprrec !
uneeek Epxmqenpk :
2 TecetP Wencepk ExseXj ExrP Temk y RpL tpM
Zprrek Erk WetP Tewtecqebpmc :
1 uneeek y EpxMj ExspD E¡nxsTpD pk Exnpcel
ExrP Erk WetP Ecxqecsek uxqpcej .
EpcxzeqekH cxcac Zpeeek RpL Teqyxeesek Eer
P
139
RxcetpceM uxqpxj

Eewxqeeesek Eery Eewxqeeesek Ebek y ExqePj E


pxbemqpcsek yej SeeseM TpM Tectecsek ExrP
EapD pk Rxcek geneeK TpM ZðnpseqÐL yej Epnax
k tprc Eeeesek EerP ExspD pk Tecxk
Íeqxqc Eak ZðnpseqÐL tpM mxnpcsek ExrP
ExspD pk íeqxqc teceJ Eebxl
Weníej xxk Exnpcel pk Ecxqeqtk
Tpyaxqel
yxaxcsek yxsc , venxk usppk xpcxzeeeac ReM Re
welj cebP Epxbetexj yeexqpekH .
Zenptk xxk Entewtepk TpD RpL teceJ verreqtk Tec
Temspqtk xxk Epxcej xc Weníej
Weníej xxk RxcetpceM uxqpxj

140
Weníej xxk RxcetpceM uxqpxj
Wpxnekh Temk tpM EpcxzeqekH cxyec .
9 Eptel Epxcec , ExspD ExrP íeqxqc Wpbc xxk Re
ãenxD Eak ExnemXj , Zpeeek EerP Zpntek
ExspD pk EpcxzeqekH mxntedek yej Tpnsxeete
eesek EerP
ceyec .
EpcxzeqekH cxbP Eewpc , Tenk ExrP Tk ReM TpM vp
yxqrrek SpxresP yeM EpcxzeqeekH cxwpc Xj . >>
8 yeJ Tk ReM TpM EpsP yeM EpcxzeqekH cxbP Ee
141
wpc , Tenk ExrP Tk ReM TpM EpsP yeM
Epapexk Serrprrepk Feeeec xc EerP Teexqpk EpxVm
BenptesP uqeeP cxnc AP Epxcec uxqpcej ,
Exnem Tenk mxwpk ExrP Retk Eak vpqk EerrpP Zece
j yxqk , yeJ Temk P TppMj
Aenaeeeec yej Bpxcec xxk yel c Temk Extewpc . 7 T
enk yesk : << WxrP vpexkh Eak
6 Zpeeek EerP Tewecek Rppspk Recewel vpyaesP
Ewpspcepk SpM uxsk uxseqecepk ,
Rxml Zpcek Weteneyec . Zpeeek EerP Zpntek Wpxn
ekh Tetk ReM TpM EpcxzeqekH cxyec .
Eak ZðnpseqðL tpM Zpeeek P Tencetk vpneqtpk Exn
eyec . Tetk ReM Epxyensepk pk
Eak AxrP ceqtpnxmqpwpc . >> 5 TecemXj Eenepk E
xncepk ExrP ZpxteXj xxk gebeM uqrrek
Tpeceeeeeqeyec : << Tk ReM Rxml Zpcek Epncxk E
pcxzeqekH mxnteyesP uneeek P Rxml cxqxeak
4 Recenek , ceceMj Telj tpM Zpeeek Exqenek mxw
pk tpM EpcxzeqekH cxbP Rek WetP
EeU EeD Besek Teqyxyec .
142
EeaxtP Ebek y BeL c Tpxycxremqyec
17 ExspD Tetk ReM TpM : << Rewexc Terretprrec !
yeJ Tk ReM TpM cencxk mxetP Tec
EeetnðP ceweVac vpzeM xxrrespaxk TppM vezek xxr
resP EeecreeeP xc veneyec .
16 ExspD ExrP íeqxqc RerrpM pk mxyecej TerrP Ze
ueeP terrek Sxwpk yej Temk P TemP
Terretprrec >> ceweyec .
uqpwpc . Tk ReM Rxml cxqxeak Zpcek Tezeeetek Ep
ncxbP , uneeek P Exnpcel RpL c SxtpbP
15 Tenk ExrP : << AeeK Tpcxzel EerP uqeeepXj , u
143
neeek P TpxnP EpqpD EerP uc
uneeek P Exnpcel c Rpwqek Zeuyec .
14 Zpeeek c cxetek tpM vpnxeeteeesek Eak vpex
kh , ExspD ExrP íeqxqc tpM mxnaP
ExspD pk Tpxnyek xxrrespaxk c Terrpteeesek E
erP ,
Tecnc Eqac Temk c Eesenek Eeyec .
Tpnsxeetek veqteeeteyec , Tenk ExrP cetpxxyeM Ee
nxzetek Eewxtek QpekH vewtP EeyeaP
13 Tenk ExrP Teetk Serreteeesek Tpxaxk vprpeK T
pM Eetk AxpemM TpM
12 vpyxqrrek SpxresP ExrP ExspD c ceceMj Eppet
prrec cewek Sxeeewterrpqpwpc .
mxyemk Wpxk , yeJ Axwexc Serewpc . >> ceweyec .

11 Epeetenrrpc xxk Weetel Eak Rxcek Terrpk Appn


xzetpk : << Ac uqyesP WxrP veexnety
ExrP ZeeK TeeeteekH WetP Temk P Yec j TeceMj Serre
tek yerrpeeP xc EpqbP veneyec .
10 ExspD ExrP Epspk Eak genaP ExneweVak yek T
144
ecnc Epecrrpexk vpyxqrrek SpxresP
Weníej xxk RxcetpceM uxqpxj
Weníej xxk RxcetpceM uxqpxj
uneeek P vpyxqrrek Ej ! >> ceweyec .
c Aeyenqek EpsepeeeeeeP yeM Exnedek pP ? yeJ Te
k c cek ceVac xc WetebP uc , Tk uqyesP
Zecej Terrpk xxeM : << 24 ReãenxD pk ExspD Ej , Ac
Zerrpkh yxtek c Tpexyecem uc ? Ac yxtek
23 Rek cxnc , Rxcek ubeM SpxresP Epnpsxeesek
mxwpk vpnel pk TxeVcxL tpM Exnecepk
SpnrreeeP Tec Epxsppk EpxceMj uqec .
Temk P Spnrrel EerP Teneeek Encej SpxM Tec , Eexj p
145
k Fesxk P Spnrrerrpqc xxk yeeesc ReM pk
22 ExspD pk Spnrrel c Sprpspeesek mxwpD Zecet
k geexeeesc Tpxnpyec . EpaxM EerP ,
mxwpD TpM RpL Teqyxk SpnrrebP yeexqpekH .
21 Tetk íeýðnrpL tpM mxnyec , ExspD geneeK pk
EtpM uqeepXj , SpxLj tpM EpnpbP
Rxcek ubeM SpxresP Epnpsxeesek mxwpk
Zpcek Epecrrpaek TeceMj yek Epncxk ExspD c Terrek
Exneyec .
20 ExspD Tetek c Terrpteweeeak Tetk vpzerrpqk E
axcej yej mxqpspk P mxwpD
EpqbP veneyec .
Temk P TemP Zpeeek vpzerrpqk EpeVrrpaek TeceMj y
ek xxrrespk TppM Zprrek Tecsxqem xc
19 ExspD ExrP Tecxk Tewec vpqk Zeueesek Epxce
c ãðyxtJ pk mxyemk ZeóU yej
18 Tetk Tenpc tprc TppM Zprrek Epncxk ExspD c T
erreyec .
xxrrespaxk uqeeP xc Spnrresprrec . >> ceweyec .
146
AxpemM SxwrpD Epnpsxeesek mxwpD Zpcek ExspD
pk Tencetk Eeyaxneyec .
32 Epnpc , Renek TesxeeP xxk EpxXj yeM , Reqxze
pk mxwpD EqteU pk Eyepeaxtek yej
TetebP vewxXj Epxcec Eneml uqbP Tetk ReM X Bpax
qeyec .
y Tencetk mxnaP geM Eak ExrP Tetek useeeyec . Tec
edekh Temk y veqerrpk EpncxeeP Rc
vpexkh , Tetk Temk y Eyepeaxk y yeextel X ExspD Tp
M ceqek EpxVmyec . 31 ExspD Temk
147
ExrP Eyepeaxqek veqerrpk EpncxbP , Epnpk TeceMj
yek ceytebP yeexqpekH . ExspD X mxnpVsek y
yej Zpeeek vpzerrpqk AP vewtP Eppeyec . ceM TpM
ExrP mxnpmqeM , 30 Sxwpk y veteL Ecej
29 Tetk vpnel pk TxeVcxL Eak genaP Sxwpk yej Ee
etenðJ xxk ceM TpM Eppeyec , ZeóU
ExspD ExrP Reqxzepk Eyepeaxtek X Ewrek Bes
eeesek EerP
28 Emeak ExspD pk EeqteM ReMj íeqxqc Epnpkh
Wesc Tpxncek xxeM Appnxzetpk Teneeeyec .
Sxyereqtewpc .
SpxresP xc AP BecxneeP Encej Tec , ubeM SpxresP A
P Zpspaxqek Terrebpeepc ! >> cewek
<< Erk AxrP ZerrP uqyej ? Recenek AP SprpspekH E
pxcec ZpsP tk ! Tenk ExrP ubeM
ExrP yeXj Eak ExrP Eenxqyec . 27 uxmteceM gexxee
ek SpaxbP TppMj TppMj yek :
26 Tenk mxwpk y yeXj geM Rc Eepeeepnek Rxceq
k Zecej Epnxqeeesekh ubeM SpxresP
y yeXj Eak Tpxncek Beexqk ! >> ceweyec .
148
25 ExspD ExrP ubeM SpxresP xc Benqxeetek : <<
Eewk Zprrek vewcxtprrec ! Erk mxwpk
Weníej xxk RxcetpceM uxqpxj
Weníej xxk RxcetpceM uxqpxj
Tec Qk ZpL ul WxrP yeXj xc QeU Eenxrrppeeeek Axte
kh . >> ceyec .
40 Rxcek Rpxxtek vewerrP Eyepeaxk Tec mxwpk
ExspD pk Ewpkh Spxmtpcepk: << Tk TpMj
ExspD ExrP Rpxxtek vewerrptek X EwreVsek Ex
rP ,
AxpemM SxwrpD X Epxqtek mxceceyec .
39 Tececepk ExspD ExrP uxm íeqxqc yeM Zeuk , E
lj SpxLj Rpmpk TpM RpL Teqyxk ,
149
Zpsptec >> ceweyec .
RpL TeqyxeeP BpnxqekH Tec ExneVsek Tpqk , Encey
sc TeteceM gebeM TpM mxnaP RpL TeqyxeeP
38 ExspD : << yxtk EpxxMj veyeJ xxk Tpseepk xx
eM mxnspcec , yeJ Eetk
37 << uxmteceM Bxek Tek X EnxbP yeexwpc . >>
ceweyej .
36 Sxwpk yej Temk P vewserretepk EerP ExspD X
Enxk Epqprrepk :
gebeMj Beqyenxk Terrepeeeeyec .
35 TetJ Epxnqpcej , Tecnc cecenetpc yeexeepXj Ex
spD uspk genperrpk Rxcek Teqtk SxeK
Íeqxqc tpM RpL Teqyxeesek EerP
AxpemM Sxwrppk X ZenP Epxcej TpprrenerrpqeeP E
pxcec yeexqpekH .
Epxqtek mxceceyec . AxpemM SxwrpD Temk P cek u
qeeP xX Wetem Tpqk ExspD ExrP
34 ExspD Reqxzepk Epqek Eyepeaxtek X Ewrek x
esebP , Reqxzepk AxpemM SxwrpD X
33 uxm vptk xxk mxwpD AP uxM Emtek tprc vpne
150
qtpk Exneyec .
ExspD X RpL Teqyxk EeeepXj , 3 Tpxnyek mxwpk Rx
cek Tewyej EyepeAxtek X Tewrek ExspD QpekH
Tecek yeexeepc Axwecej xc Sprpspweeeak yek 2 m
xwpD Temk y Emtek Ewpkh vpneqtpk Exneyec .
1 cetP vprpeK pk TeneekH , ExspD ExrP íeýðnrpL v
ptekh uaek Exneyec . Temk y ceM
ExspD ExrP Tewyej Eyepeaxtek X Ewrek Beseee
sek EerP
vpZetprreM uxqpxj
Qk yeexyec .
151
uxcqemP gebeMj SerrpeeP uqyec , TeceyeaP gebeM
uqrrek Eak Eenepk Exncepk Temk X Enxk Exneby
ExspD Exqk yeM vptekh EpnpeeP xxk EenekH Epxce
c uqbP , Bpxycek vptk xxk getereceJ uxxtk
ExspD pk Beseqtk yeM Eneml EeVcej Eenxrrpk Aeye
M uqpeesek Zpcek gebeM uqrrekh Zenxeesekh ,
45 cetelj Erk mxwpk ExrP genpweeeaak yek Exsp
D pk Expeeeek Becxeesek X Epwentek ,
Eenxrrpk AeyeM uqpeesek Zprrek ceneaxqetpcec .
>> cewek Becxyec .
yeexaerreqrrek Wpsc xxk Tpeeterrel xxnpL xxeM En
mak EnmbP , mxwpD TpM yeXj xxk Zpcek
ceqecenec , Sxrrppk TecxqekH EncxqeVac xxk Tence
tk mxnaP , Temk BxeM yeXj Zpcek
43 ExspD ExrP Tenk Tenpc tprc Temk X Wpnterrpq
pk : << 44 cek tpM AP yxtecec
BerrpMj Eenxqpk yeXj ExrP AeyeM uqyec .
AeyeM uqtprrec ! >> cebP ceqeyec . 42 Temk y yeXj
TeceneceJ Rpextek vewerrP EerP Vfek
41 ExspD Sepecxl mxteqpk geM Zprrek Specrrek T
152
emk X Tewtenxk : << uqpkh , Ac
Weníej xxk vpzetprreM uxqpxj
Weníej xxk vpzetprreM uxqpxj
TewrerrpM Zprrek Eeurrepk ceM Tecek uaetprrec ! >
> ceweyec .
ceweyec . Tececepk Tenk Tewyej Eyepeaxtek tpM :
<< 11 yeJ AxwetpM Becxsprrec , Ac usaP
Epnaxqeexj TeceMj EeeepXj mxwpD X Rxml Eak ceqt
pnxmqm Encej Tec ceVac xc ceneaxqek EpxVmspcec . >>

Eeurrepk Zeutprrec ! > cewek ceqem ExrP cxqyeM p


P ? 10 yeJ Tk ReM TpM Ebek y EpxMj
153
Eerrpaxqeeeteyec > cewek ceqem ExrP cxqyeM pP ?
Esemlj < Ac ustprrec ! TewrerrpM Zprrek
ReM Zerrpkh EexwP utpqekH Tec Eewpc ? 9 Erem Ey
epeaxtek tpM < AxrP Rxml cxqxeak AxrP
8 ExspD ExrP Tetk ReM pk ZeweM utpqekH Tec ye
xxeepc xc Wetecepk Tetk ReM TpM : << Tk
uc ? >> cewek Epxmqeqtpwpc .
cetpc yenteL Epxcej Tec ZpL ! uneeek Sxtpcek Eak u
sP cek Rxml Eak ceqtpnxmqm Encej Tec
6 cetpk Fesxk y Spnrreqtek yeeesc ReM Teetk Serr
prrepk TptpMj yek : << 7 Erk mxwpk
AxrP Rxml cxqxeak AxrP Rxceetk Eerrpaxqeeeteyec .
>> ceweyec .
pk EexwP Spxspxj yxsxnel Tec xc Epxbek Tewyej Eye
peaxtek tpM : << cepcepk WxrP Ej ,
Tec EerP vewtP ExspD pk Ewpkh Spurrpqpk yerrpqrr
eyec . 5 ExspD ExrP EteceM mxwpD
TeceuM c ExrP Rpxceqek , Tenk Rpxcej yeM ExrP Eye
peaxtek Zpcek ceyteVsek TewrerrpM
Tececepk Tetk EenekH ZeteeeP terrek ExspD pk yeex
154
ekH yeexsxexj pk Epnpc TeceMj genaP
4 mxwpk Epqek Tpqk Tetk ExspD QpekH veyxteee
P xxk EenekH Epxcec yeexlj .
yenerreteeey yeM Exneyec .
Eak : << Tenk Zerrpkh geexqc gpYaxrrpntek yej Wer
rP mxwpD Qpcej vprrpqk Extewpc ? >> cewek
mxwpD yej gexxqc gpYaxrrpntek QpekH vewtP vprrp
qk Extem xc venerrepk , Temk y FeyeJ ReM
16 BenxL Fesxk y Spnrrel pk yeeesc yej ýenxsxD
pk cxk ExspD ExrP EqteU pk WerrP
yexxqpekH .
Reqxzepk mxwpD Rc ExspD yej Temk y FeyeJ ReM Q
pekH Rxcek Sxnecek TeceMj vprrpqk ExtebP
gpyaxrrpntek yej EqteU pk WerrP mxwpD Temk X Ter
155
reqtpk yexxqpekH . Tetk ReM pk TptpneceJ
15 Seml tprc , ExspD ExrP Qxðc xxk ceM TpM vprr
pqk ExtemXj , Reqxzepk Epqek geexqc
Terreqtpk Exnebpmc .
ExspD Temk tpM : << Resc Rewexc Terrek Exnetpcec
! >> cemqeM , Qxðc usprrepk Temk X
EepýxzpD pk mxyemk Qxðc yexxqpekH , Qxðc ExrP
geexqc xxk urrpwtek TeceMj yek Serrpk Eewpc .
14 Tenk Tecxk Ewpresc Zeueesekh Rxcek geexqc
vpnxzeeeac xc Epqpk veneyec . Tenk ExrP
Tencetk vpneqtpyec , ExspD ExrP Tetk ReM TpM xxrr
ek Spnrreyec .
13 ExspD ExrP íeqxqc RerrpM pk mxyecekh Tecxk
mxnmXj Epqek mxwpD Temk P
ExspD ExrP Qxðc xc Terrpteeesek EerP
EpqbP venerretpc ! >> cewek uneeek X Weeetek yx
sxnewpc .
genpk Eppeyec . uxmteceM Zecetk geexeeesc Tpxn
pk : << yxtk ZenP Eak EexwP Zeutel X
12 mxwpD X venek Eetelj Tenk Eyepeaxtek ExrP u
156
saP TewrerrpM Zprrek EeyaP
Weníej xxk vpzetprreM uxqpxj
Weníej xxk vpzetprreM uxqpxj
22 Wpxk Sxkh ReneVsek EenxcxJ xc verrpaxk mxrpxj
TP cxm mxwpk cebP Epxcec , cenyej cxyesP
Sxkh RpxmcesP ExrP verrpaxk vpyaesP xc EerP Epne
bP verreneeec xc EerP EpqeL Zecepecekh .
21 verrpaxk vpyaesP xc Sxkh RpxmcesP yeM Rpx
mm mxwpk Epxcec , cenyej RpxmyesP
Zpsptec , Tetk ReM vprrpqk Aecenqem Qk uqpwpc .
Tetk ZenP vprrpqk Aecenqem Epxcec uqec . 20 AeeK
EerP TpqyesP Sxkh mxncek EppeeeP Qk
157
vpnxL pk Bpaxpk vprrpqk Aecenqem pP ? Sxkh mxn
cek Tetk ReM QpekH vewtP yeexekH uqyesP ,
19 ExspD ExrP Temk tpM : << Sxkh mxncek vpnx
L pk gebeM Terrek yeexbP Eetelj ,
cewek Eeserrpwpc .
ÝenxsxD pk cxk vprrpqk Aecenqek Eetelj Tek y FeyeJ
ReM venxk vprrpqk Aecenqem Epxcec uc ? >>
Aecenqek Eetelj , Rxcek mxwpk ExspD Eak : << Zerr
pkh EpcxzeqekH cxVac zpeeek y FeyeJ ReM yej
18 Rxcek EpteekH EpcxzeqekH cxVac Zpeeek y Fe
yeJ ReM yej ýenxsxD pk cxk ZeeK vprrpqk
vprrpqk Aecenqem Tpeeec Eeserrptel
EenxqrreX j cesek ZpL . >> ceweyec .
Terrptek ApeeqerrpqpX j cesek yxsc , venxk WerrP m
xwpD X Terrptek Rxml cxqxeak xc ExrP
Eyepeaxk Tec mxwpD TP Ewac Sezc ceneVtec , WxrP
ExneVsek BpnxqekH EerP Seexk mxwpD X
17 ExspD Sprpsprrepk : << Eneml AxcxneeK mxw
pD Ewac EnxweM Zeutel cebP Epxcec ,
Eeserrpyec .
158
27 Tececepk ExspD yesk : << geneeK pk EtpM uq
yesP mxwpD TpM Tpeeterrek EpxVmVsek
EpxqP yenek , Terreqtk ReM Terrek yesk vpyxzek Ext
emqpVsek yeexwpc . >> cewek Epxmqebpmc .
EncxqeVac Qk Enmak xc ExtebP uqpwpc . cetelj teðx
tJ EerP Epxyentecek Enmak xc ExteVsek BxeM
genpeesek uxqpcej . Wek y vepqc Tpeeterrel tpM Tp
eeterreeesek BxeM EpxbeyesP geeeaem TecxqekH
urrpnspeK X Extebpmc . 26 Erem Zeutel EerP Eeyxz
eTM TecxqekH Encxqek yeexekH EpxX j tpM
159
QpekH yek Epxqpspcepk uneeek y Eenxrrpk Tprreee
j tpM EpnpbP , uneeek Tecnc tpM EnmVsek
Tpeeec Tk ReM RpL TeceMj Eak EpeVsxk WeteVsek E
pxcec ZpL pP ? teðxtJ Temk y Terreqtk ReM
25 ExspD venxrrP tprc : << teðxtJ Epxqpsm xxk E
pxXj tecek ZeweM Zeutel EpexqetpVsek
Zeutel X EpexqepeaP Eewpc . >>
ExspD TpM : << Tk venetprrec , Tek y FeyeJ ReM ge
neeK pk EtpM TpM EpexqepeaP uqpsc Epxcec
Bewrek RxceetecemM urrptec Exk Spxnel X Sxytpnp
k yeexqpekH . 24 TecemX tpM ýenxsxD pk cxk
EpxeVceneqpcej . Temk y FeyeJ ReM EerP Temk Qpce
j Bewrek ZeuqpekH . Tetk RxceetecemM
23 Rxcek geneeK pk EtpMj , ExspD ExrP urrptec x
xk TenxX j yeM Bewrek
geneeK pk EtpM pk Eeserrptel
mxrpxj TpM EerrpqeeP ceneVtec ! >>
mxrpxj ExrP uxM Spxxtpwpc . ExxwP xxk Tpqetk , Sx
kh ReneVsek EenxceJ xc ZenP Sxkh
Sxkh Renedek EenxceJ EerP verrpaxk mxrpxj X Teqe
160
k verreqpkh , TeceyesP EenxceJ yej
Weníej xxk vpzetprreM uxqpxj
Weníej xxk gpnyetprreM uxqpxj
EteceM mxwpD pk Sepecxl xxnpcej cetpc veterrP Z
pL cewek Ewcerxk cewsxbP Qk yeexbpeepc .
5 ExspD Encxk Tprrpnxk zprrek cxqxeej Tec Rxtpk
xxeM venek , Wpxk TptpMj yek yesk
vppnqeeP pP ? >> cewek Eeserrpyec . uxmteceM Rx
ceeaP Epxcej TerrP Epxcec yeexqpekH .
Rxml Epexqepem pP ? mxwpk P Eewc ResP xc Eeune
eeP pP ? Esemlj mxwpk P Eewc ResP xc
tpM cencxk Tpeeterreeesek uc ? geneeK pk EtpM Tp
161
M uzek Epexqepem pP ? Esemlj unprrP
cewek ceqecepk , 4 Epqek uxmk Eak : << geneeK p
k EtpM pk Tpeeec Wek P vepqc Tpeeterrel
3 ExspD ExrP Tenem geM EerP Renxspeesek Eyep
eaxtek tpM : << Tk WxrP Ewpkh Exnetpcec >>
yeexqpekH .
Tetk geneeK pk EtpM ExspD ExrP Eyepeaxk xeseeeP
yxqxP ? Epxcec yxqxP cewek venebP
2 xenxL mxwpD ExspD pk EetemP unprrP xc Epqb
P Temk c xenrrpeeP cewek SerebP yeexyec .
SerrpbP yeexqpekH .
1 ExspD X SpxLj tpM EpnpeepX j , Teetk Rxcek ge
M EerP Renxspeesek Eyepeaxtek
geM EerP Renxspeesek Eyepeaxtek X Ewredek
ExrP
gpnyetprreM uxqpxj
pk Ebek Wpxk uqec . >> ceweyec .
28 EexwP xxk Tpqk , uNeeek y EpxMj ExrP Wpxk
AP geneeK pk EtpM
uxtpk Seexk EtpM uqec , mxwpk ExrP venxk geneeK
162
pk EtpM pk Tpxqpcej Tpxnpdek usP ,,
Becxyec .
12 ExspD ExrP Tetk ReM TpM yeXj Zpcek cek ceVa
c xc yxtecec ceqk cewek Axecteqek
EpxMj Wpxk ! >> cewek vescxnpwpc .
Epnpsxeesek mxwpD ExrP ExspD X EpxbeweVak ux
mxxk ceytebP : << Tk uqyesP Ebek uNeeek y
Temk y yeXj tpM geM mxnaP TewtenxXj cewek Epnp
eesc Sxeeeqtpwpc . 11 TeteceM ubeM SpxresP
10 ExspD ExrP Eeqc Epqek Eyepeaxtek X Ewrek E
tecenemqpVsek Tpqk , Tetk ReM uxM
163
ExrP FeyeJ ReM Terrek mxwpD Sxeeeqtprrepk cencx
wpc , Rxcek yxaxeeek Epecrrpak yeqepecetpcec cewek x
ecxyec ,,
Temk X Enxm yeM Eetk ExneVsek uqec . 9 mxwpk c
etpncec Epqek Apeeqeneeesek Tpqk , ExspD
pk vptk Rprrppk Eak ExneVsek uxqpcej . Tetk ExspD
pk Tpeeec Eeqxyej uxmk X Sprpspeesek Tpqetk
8 ZðnpseqðL , ExtpwxXj yej Zpntek Wpxnek y Ten
tececeJ Epnpk Eak uqpk TxM yej Sxtpk EpnaxL
Eenepk Temk X Terreqtpk mxnyec . Tetk ExrP íeqxqc
, ZpxteXj ,
7 ExspD ExrP FeyeJ ReM QpekH yek íeqxqc Rerrp
M pk mxyecek tpM mxnmXj , Rxcek uxqpxj
RerrpM pk mxyecek teceJ Eenepk
cencxk vppnqeeeP Tpeeec xpxyqeqtpyec .
ÝenxsxD pk cxk SpxLj Eak genaP Exnecepk Tenpc Eð
ðnptJ ReL pk cxk QpekH ExspD c
Eyepeaxtek geM Zprrek Specrreeesekh Eppl pk Ene
ml ceU Tecek Epnpbpeepc . 6 TeteceM
Tececepk ExspD ExrP Tenk Eyepeaxtek tpM : << ge
164
M zprrek SpecerreekH >> cewedekh , Tenk
Weníej xxk gpnyetprreM uxqpxj
Weníej xxk gpnyetprreM uxqpxj
ExspD pk ceM uxqc xxk cxk Eexem yeextel X Wetece
pk , Rxcek : << Spqxzeneyec ! >> cewek ceqem
FeyeJ ReM Tec yek vprrpqk vpsc Extem xxk BeU AP E
pqeeP Epxcec uqpeesek yeexqpekH . 21
20 ExspD ceM Tecek uaek ExnemX j , Rxcek uxqp
xj mxwpD vpneqtpk Apeeqenerrepk ExspD
ExspD pk yðqãðuxl
Werrpqeeesek ExsípnpxxTJ pk Zpxtk Bencej uqpwpc
.
165
EeqýxzpD pk mxyemk ZeóU , ãetezpxD , yeqewepk
ReL pk Sxwpk , 19 Seml tprc ExspD c vpteqtpk
Tpeesxk Beexj Tec mxwpk ceweVsek uqec ) , 18 Eee
tenðP , ýxqxIj , yenãpqpwtP , Wepetec , TpweD ,
Zpeeek ( ExspD yesk Tetk ReM TpM uprðncxD cewe
m ReMj Epxcaec , Eppeekj EerP EezpecekH Wety
tpM IðTM ceweVsek ReMj EpxVmyec ) , 17 ãðyxtJ pk
mxyemk ZeóU yej Temk y Temy
16 ExspD pk Sxqrrek Specrrpeesek Eenyek vpzeM
mxwpk uqyesP : Sxwpk ( ExspD Temk
Encej mxapk Tec uqpwpc . >> cewek Epxmqeyec .
TeqyxrrpqeeP yeM geteeesc yek Tpwxqekh , 15 Tk R
eM AxpemM SxwrpD X Epxqtek mxcecem
Specrrpyec , Tk ReM Epxnmqbxtk ReteqpekH vewtP
yexxrresec , Tk ReM X yesk RpL
mxwpk X Specrrpk Eqac cewek Renexxpeyec . Tetk R
eM TpM : << yeJ Tk ReM X Sxqrrek
Tetk ExneVsek y vpexkh , 14 ExspD ExrP Tetk ReM p
k Tpwtk Eak Eenyek vpzeM
13 ExspD Rxcek Eerrpqekh genaP vewpeK mxwpD
166
X Ewpkh yek Terrptek Apeeqerrpqyec .
Eenyek vpzeM Eqac Specrrpeesek EerP
Epnpsxyec cewek ceqeVsek Tpqetk EteceM Epxcej x
c EpxmqeVsek uqec . )
WpxeVcej xxk Rxml X EpxxqetpVsek Eewpc . >> 30
( BenxL mxwpk ExspD X ubeM SpxresP
TpnpwbxqeyesP Emnxtk Rxml cxqxeak Eaecek Esk c
eqtpnxk Axtewpc . EpaxM EerP , Tenk ExrP
yej mxpecel Epxcej uxmk X EerrpaxqebP uqpwpc . 2
9 ceyeaP vpyxqrrek SpxresP uxmc mxwpk X
28 << yeJ Tk ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec
, mxwpD pk cxdek Zelj Rxml uxmk
167
EtJ vpeesxl X TprpwpX Xj . >>
TecenewteXj ceweyesP Enceysc yerretpM Extetek X
ExrP EpnxteyeM yenxk mxqxcepk Sezc Temk P
27 << cek AP cesek yerretpM Extetek y EtJ mxnp
eVcej xc Sxrrppk Tecenewtek Esk Axtewpc
xxrrpnpqtpyesP , Tenk ExrP yetpbxk Esk Axtek , Eap
D Tecek QeyteX j Epsetpk Wpxmwpc . >>
26 Erk WetP EpxbeyesP , cenyej Eetk AxpemM pk
TpxnP ExrP TptprretP terrek
25 Rxcek ceM uxqc ExrP Epxxwecek xxrrpnrrek Te
c uqyesP Tenk ceM uxqc ExrP QeyteXj Eytenewpc .
TptprretP terrek xxrrpnpqtpk TeweaeyesP , Tenk Epq
pD mxnpk ExrP yetpbxk Esk Axtewpc .
AxpemM ExrP Eetk AxpemM X cencxk Epxqtek mxce
cem Eebec ? 24 Rxcek EpqpD mxnpk
23 ExspD ExrP Tetk ReM X Terrptek Erk WetP Epxq
xcenqek Epxmqeyec : << Eetk
AxpemM SxwrpD X Epxqtek mxcecebP Eewpc ! >> c
ewek Epxmqeqaewpc .
<< Yðqãðuxl ExrP Temk y yeXj tpM EpnpsxbP , Tenk
168
ExrP WeecrrpD pk mxapk BxeM
mxwpk X vpnxeeqeeeP ceweyec . 22 BenxL Zðnpse
qðL Eak ExneVsek RpL pk Spnrreqtepk :
Weníej xxk gpnyetprreM uxqpxj
Weníej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
EpaxM Zpspk X Spnrreyec . Tenk ExrP :
ExrP RerrpM pk mxyecekh Bpeespqaewpc . 2 ExspD
ExrP Bpexnqel BxeM mxwpD TpM Reqxzepk Epqek
EpqbP TeceMj ExrP genyec . Epecrrpak EerP RerrpM
pk TeceMj mxyuk TpeetebP , Epqek mxwpD
mxwpD cetpncec Epqek vpneqtpk SxeeeqtpeeP Tpq
k , ExspD ExrP EenekH usP Rxcek Epecrrpak
1 ExspD ExrP Wpxk íeqxqc RerrpM pk mxyecekh R
pL Teqyxk mxwpD X SpnrrebP yexxqpekH .
169
EpxMj Epxneqem yeM Bpexnqedek ExrP
TpxnyetpceM uxqpxj .
uxM WxrP Eeekj TemP , WxrP Eceac TemP yej Ecej W
pxk . >> cewek Epxmqeyec .
Tenpc WxrP Ecej , WxrP Eeekj TemP uxqpcej ! 35 une
eek P SereekH xc Encxwqek Terreeesepk uxmk
ceqecepk , 34 TenceteceJ mxwpD Zpcek Encxk vener
repk : << Tk ReM venerreac , EteceM mxwpD EeyesP
33 ExspD : << cek ExrP WxrP Ecej uc ? cek ExrP
WxrP Eeekj TemP uc ? >> cewek
cewek ceqeyec .
<< mxzc , Tek P Ecej yej Eeekj TemP ReM getekh Ex
necepk uc , Tek X EnxbP Eewpc ! >>
32 Rxcek uxqpxj mxwpD ExspD X mxnxzeqek Serr
pbP Eeyec , Tetk ExspD TpM :
Eak ExspD Qpcej xpqrrewpc cewek usppk BxeM Tew
bxrrpqpk ceqeyec .
31 Erk cxnc , ExspD pk Ecej yej Eeekj TemP ReM E
xrP Exnebpmc . Tetk getekh
ExspD pk Ecej yej Eeekj TemP ReM
170
Tetk venek veneyeaP EpqbP veneeeP Epxcec
Tewbxk Sprpspeesek yeexekH Eebc . 12 zeeK ExYece
qtP RpL tpM Epxmqedek WetP :
mxwpD TpM EeyaP ceqeyesP , Tetk ReM pk Sprpspe
esek uxmk ExrP BpxYcek Bpexnqel xxeM
11 ExspD : << uneeek P Encej xxk Rxrrpak Epyet
xD X Tk ReM TpM EpxVmyec , getereceJ
Teexqunxqek EpxVmwpc pP ? cewek Ferrenteyec .
QpekH EerP vewtP ExspD QpekH BpqrreMj Exneyec .
Tetk ExspD Eak Bpexnqel pk zpcek Eppeekj xc
171
10 ExspD X geeeaerreM EeeepXj , BenxL Temk P
RpL X Sprpspeeaxpk Eenyek vpzeM FeyeJ
BpexnqeVsek P xpnxqekH EerP
9 ExspD yesk : << AxceJ Tec uqrrek uxM Sprpstprr
ec ! >> ceweyec .
ExqemP SerrpbP Eqyexj vpnxzeeesek AP yexxwpc .
>> ceweyec .
mxnpspkh EprebP Epxspk EpnrrpbP EpxMj xxwxD gp
axk vpyeJ , xxnek vpyeJ uzP xerrpk vpyeJ
Rc Tenpeeterrepk EpxMj xxwxD Serrpk Esk Axteyec .
8 BenxL EpxMj ExrP Sxweqxxj
Tenk Tenpc tprc vpcxnek veteyec . 7 xenxL EerP Sxy
eeK Sxneqbxkh Epreeesek Tpqk , AxceJ
TeceMj Epreeesekh Wesc Tpxncek AxceJ Spzprreqek
genpeesek uqyeaP , 6 Renek genpweeeak
SxyerrP Rxspk Exnecepk Temk Extebpmc . 5 BenxL E
erP AxqerrP uxmc Rxwcek Sxnpc
Seapyec . 4 Temk P Seapeesek BenxL EpxMj ExrP Be
L pk veberrptk EpreeepX j uqbpwpM
3 << Tk ReM Eeeceeenpk Sprpstprrec ! Rxcek Ep
172
xMj Seapeeac mxwpk genaP EpxMj
Weníej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk TpxnyetpceM uxqpxj

uqpwpc . 20 ceyeay xenxL mxwpD Exry ZeeK Sxweq


xxj ,
Tpxnpctek , uneeek y yezeM pk Wetecek y Eewc xc T
espqeeesek Tpqk , EpxMj xxwxD Serrpk Axteeey Epxcec
uqyeay , 19 Eewxtpnel pk xpyerxl , EtJ EesxeK pk gp
nxtel , xxac usppk xpxxl pk mxspl gpnc
Exry ZeeK xeecrry xxk Tpwtk Seaxeesek EpxMj Wety
uqec , Tetk cetpxxyeM Erk Wetecej xc Sprpspeesek
173
Epterrek Tesunxqek mxapnem Epxcec , Tenk Tenpc t
prc Epncxwpc . 18 usppk Rxcek uxqpxj mxwpD
ReM pk xxnpcekh mxk Epxetpspqek Esk Axteeey Tp
qk , mxaeM yencej uzy vppnqel Eewseyesy
YezeM pk Wetecej xc Sprpspweeeak yek yezeM mxp
M Tec mxqxzek Eeyeey uqyeay , 17 Wetecej Exry Tetk
16 usppk Rxcek uxqpxj mxwpD Exry ZeeK Axqprrpk
TeceMj Seapeesek EpxMj Wety , Tetk uneeek y
vebxrrptk Seapeesek EpxMj Wety uqec , Tetk uneeek
y yezeM pk Wetecej xc uqxzek EeyteeK yeexqpekH .
Epxnqecac xxk Seapeesek Eery uneeek y yezeM pk
Wetecej Eewpc . 15 xenxL mxwpD Exry ZeeK xeL pk
13 ExspD Eery Tetk ReM Eak Exxk Eeseerrpyec : <<
Tk ReM Erk xpxxnqel c cencek Wetewpc Xj ? 14 EpxMj
Epxneqem xxk xpxxnqel c Texxqunxqeeesek Ee
ry

Tetk cenyej Sepecxl Encxyesy Tecnc Ebek Tetk Re


M c Epxnpsxzewpc . >> ceweyec .
Tetk Axecrek Axecreyeay Wpxk Epxxqerreeey Epx
174
cec ,
Epnrrpwel X Epxscek uxxbxrrpqbP , EpxMj xxwxD Se
rrpqrrewpc . Tecem tecek EpnxteyeM EpxMj ExrP
cencxk AxceJ Spzprreqek Epxsmc xc Wetem Epxcec
yeexqpekH . 28 Ecej Sxnpc ExrP Eezeeterrek
gebeM WetP uqec . 27 Tenk ExrP Epxtesc Epetek Etp
M Tecek usaP , TeteceM EpxMj ExrP
26 ExspD Epxnmqbxqek Epxmqenpk : << Tecnc x
xk Epnpk EeyesP ZeeK Rxcek EpxMj Seapeesek
EpxMj Axcxqek Epxsmc yeM BpexnqeVsek ExrP
175
Exqemcek EpxVmtpcec , Epxcec uqyesP Temk y yee
xeepc yeekH SeekH xc AP uxM Eeuk Zeutprrec .
EpxVmwpc , venxk Tk ReM TpM ExqemP veexneqek
EpxVmwpc . 25 yeexeepc zprrek Temk tpM
ReM ZeweM cewremM xxeM cewreyesP uneeek EerP
yeseaP Eeteqxeeek cewremM xxeM Tk ReM TpM cewrek
24 Tenk yesk Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk R
eM Sepecxl Teqyxk Sprpsprrenec ! Tk
23 AxceJ Tec uqrrek Sprpstprrec ! >>
Epxcec uc ? 22 Eeqxyej Rxrrpk Teqteqeeesek Zeutel
Entk Epnpc Epxcec Beyel Exqenem uxqpcej .
EpnP xxk TppMj Teqyxeesek uc ? Zerrpkh Bpqk xxk x
xek TeqyxrrpM TeceMj Teqyxeesek
21 ExspD yesk Epxmqenpk : << cek Bpqk Eeserre
rrepk uterrek cewremM pk TppMj uzP
uterrek cewremM pk TppMj Teqyxeesek Bpqk
Berrpk vpyeJ Tecxk Eqyexj vpnxzewpc . >>
xxwxD Serrpwpc . Tececepk BenxL EerP gpaxk vpyeJ
, BenxL EerP xxnek vpyeJ , BeNxL Eery
mxnpspkh Seapeesek EpxMj WetP , uneeek EeeeP x
176
xk Wetecej xc SprpsyesP mxqxzek EeyaP EpxMj
Weníej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
Rxceetk Epecrrpaek TeceMj yek mxqxzek yeexqpekH
, FeyeJ ReM EerP Epecrrpaek TeceMj genpweeeak yek
cewek ceqeyec . 36 Tececepk Tenk ExrP vewpeK Epq
ek Eak Seqpk Eppeyec . ExspD EerP
35 Tenk Epnpc , ExspD EerP FeyeJ ReM Terrek : <
< yxtk ReM RerrpM pk Tentecej ZeuXj . >>
ExspD Seqcxk Teyeqrrek X Rewbxrrpqpeesek E
erP
uxmk X Teexqunxqek EpxVmwpc .
177
ZpsP RpL ZenxteeK , cetelj FeyeJ ReM QpekH yek ve
wtP Eeeepc terrek Tetk ReM TpM Eeqxyej
TpxmL EpexqerreeeP EenekH yeM Tetek X SpnrrebP
yeexqpekH . 34 ExspD Zenptk xpexnqel xxeM
33 ExspD EerP Eeqc Epqek EexwP WetP xxk xpexn
qel xxeM RpL Teqyxk Eenepk Exncepk pk
TpwP SeqeekH genpeesekh uqbpwpM SxyerrP Semt
eM Tprc EmM yenxyec . >>
EpxeVcenecepk geexwP EerP Axcxqek EpxsaP Zewe
naP RprrpekH Eak TpwP Epnrrpyec . Tenk ExrP
vewpeK pk xxbxxj EpxMj Wpxk . xenxL mxwpk Temk
X Epxneqek Tenxyec , 32 Rxcek vprrpaeekH
EerP ZeeK Rxcek Wpxmqxxj geexwP xxk EpxMj WetP
, geexwP xxk EpxMj ExrP Teqecec TeceMj
yxtk Temk X Zerrpk QpekH xpexnqek Teexqunxqeye
sP xpcxeeP uc ? 31 uneeek P Epnpk
30 ExspD Eeserrpnpk : << yxtk ceqeyel uneeek P
Epnpk EerP ZerrP SxeK uc ?
geexwP xxk EpxMj yeM xpexnqedek ExrP
Tenk ExrP vpnxzeeeP AeeK uqyej cewek vetpbP vpnx
178
zewpX . >>
Spzprreqek , TetJ Tprc Tpqprrec Teqyxk , EapD Tprc E
pxMj Serrpwpc . 29 TenxX j uqyespneyesy
TptpMj SerrpteeK uqec , Temk X cek AP cesek vewxz
enpk AxteeeP Epxcec , cxebc geyej yeM AP
Eerrpqbeyec . Tenk ExrP yeXj tprc ubeM SpxresP Epn
psxeesek Tpqk , 3 Epxnmqbc Epecrrpk y
EerP RerrpM pk mxyecekh genpweeeak yek Rxcek E
pecrrpk Eak genaP ExneVsek mxwpk Qpcej
1 Tetk íeqxqc RerrpM pk Tentecej cðnesk xxk cxk
P RptpeK TpM Exneyec . 2 ExspD
ExspD EerP ubeM SpxresP Epnpsxeesepk X Ewr
eVsek ExrP
179
TeutprreM uxqpxj
ceweVac uc , Seqcxk Teyeqrrek Eetelj Temk P xenqxe
K X Terrewpc !>> cewek Epxmqeqtpwpc .
41 Tetk Tpexl xxeM Ewxzek vprrpnP vprrpnpetP ye
k : << Erk mxwpk ExrP ApeepL cek
venxk Extecel Epxcec ZpL pP ? >> ceby ceqeyec .
uqyec . 40 Tecedekh ExspD EerP FeyeJ ReM TpM Zprr
ek << Zerrpk Eak xxnpcesxm uc ? Tk ReM
<< Bpeesptprrec ! >> cewemlj , Seqcxk Teyeqrrek E
erP xpeespbP , RerrpM pk Epspk EerP TpxYsxk
39 ExspD usaP Seqcxk X << Rewbxtprrec ! >> ce
wek xenqxeetek , Teyeqrrek X AP
Tk vewxXj Epxcec pP ? >> cewek ceqeyec .
ceytecepk Epetebpeepc . Tetk Temk X Terrptek Senx
cecepk : << yeeesc Ej , yxtk EpxmweM yeexwpc ,
Tpxmnyec . Tenk EpxXj 38 ExspD EerP venxk Epecrr
pak xxk Seml tpM TeMj Teneqek
37 cerepetk Sxnpmk SeqcxJ Seqcxqek , EpxetpM T
eyeqrrek usaP , Epecrrpaek tprc EpsP yeM
Temk X Eeuk Eppeyec . usppk Epecrrpak AP Tetk Re
180
M QpekH vewtP Eppeyec .
Weníej xxk TeutprreM uxqpxj
Weníej xxk TeutprreM uxqpxj
mxcecek EpnprrpqbP , yxtek X geeeec xxk yeXj tpM
Epnpsxrrpqtpeeec . >> 13 ExspD EerP Tetek X
12 ubeM SpxresP ExrP ExspD Eak gpzpk Epxmqen
pk : << yxtek X geeeec xxk Spxnpxj TpM
11 EpxxMj veyeJ xxk Eerrpqk xxk cxMj TeceMj zee
K Rxcek Spxnpxj geeeec yeqaxbP yeexqpekH .
Epxqtetpcec cewek Tecxk Teytek gpzpwpc .
< Spxnpxj AxpemM > cewewpc . >> 10 Tececepk Te
nk ExrP ExspD Eak yxtek X yxtecec Eetk Eak
181
Tenk ExrP venxrrP Epxaxnpk : << WxrP ReMj uqye
sP AxpemM cewewpc , yxtk Epqerrpqk Tpqk
9 ExspD EerP Temk Eak : << ReMj AxrP cek uc ?
>> cewek Eeserrpyec .
<< ubeM SpxresP Ej , Tenk mxwpk y yeXj Eak Beexq
etprrec ! >> cewek Benqxeeteeesek Eewpc . )
xxeM vescxnyec . ( 8 Tenk ExrP Erem Epxcej xc ceqe
Vsek y EpaxM EerP , ExspD Rxceetk :
yeJ SeeseM Tecnc xc xxrrek Tek Eak gpzpsprrec , Re
wexc yxtecec Tenaxqerreeetpk ! >> cewek Zecej Terrpk
Ewpkh Spxmtpk : 7 << uneeek y mxyemk ExspD Ej ,
Tk Zerrpkh ExnebP Rewexc Epxxwemqpwpc ?
6 Tenk ExrP vpqk Eak ExspD X veneweeeak yek m
xZpk Exnecepk , ExspD pk
vescxnaP EpxyeM pk Tpqprrec TpxnpmP Zpcek Axqe
rrP yeM Beeaxk Zeuwpc .
5 Tenk ExrP EtpM Spxrc xxk vpyxkh cemM Epecrrp
k yej mxtecej ceceMj yeM Epnxqek
yeexqpekH . cek AP cesek Temk X mxaP yeM Tenpec
rrpxxqek AxteeeP Epxcec yeexqpekH .
182
Epnprrpqpeesek uqyeaP ZenP Qk Tpsk uqeeP Epxce
c , Tenk ExrP uxM Tespqpk vezeeesek
Temk X Esk Tpeeterrek Axtewpc . 4 mxwpD Temk ty
Epqeetk geyej TpxeVcej
20 Tenk mxwpk Zeubpeepc . Tenk ExrP Ecxqecepk
Eenyek vptk yeqrrespk xxeM ExspD
EpxVmtpcec . >> ceweyec .
Terrek Ebek Tecnc Axwexc cencxk ErenxVsek yej Axr
P Tpxqpcej ZeweM Zeutel EpexqetpVsek X ceqek
19 ExspD Esk xpxysxzek Temk tpM : << Tk ceM T
ecek venxbP , Tpxnpl Setpk ReM
ExspD TpM : << Rewexc Tek X TerrebP ZeueeP xc xp
xysxzenem uqtprrec ! >> cewek Ferrentek ceqeyec .
18 ExspD X Epecrrpaekh geneepX j , EpnxtP xxk T
183
enem axpemM Epnpsxeesek mxwpk ExrP
EpxVmyec . 17 Tetk ExspD X Tetek P RptpeK Eak Zeu
tprrec cewek Ferrenteyec .
genpeesek yej geeeec Exk Spxnpxj TpM axpemM Ep
npsxeesek Zeutel ppk X Epqek tpM ceqek
xc RxtP yeM Zpcek Epxbedepk Tenem yeXj tprc Axpe
mM Epnpsxeesek mxwpk P yeXj TeceMj
Sencexj yeextel Tec SerrpekH xc venerrepk Zecetk E
ezpbpeepc . 16 EpaxM Zeutel pk EpxeVceneqtk
EpnxtP xxk Tenem AxpemM Epnpsxeesek mxwpk vp
yaesP vpreM Zprrek TeVsxcek Ewpspcepk ,
ZerrP uqpeesek X EpxbeXj cewek genpk Exnebeceye
c . 15 Tetk ExspD pk Teetk Exnedekh
mxtecej Tpseepk Rprrppk TpM mxnaP Erem Wetecej
xc mxnceyec . Tececepk uxmteceM
14 geeeec venxrrpqpeeaX EerP xxrrptek Tpterreb
P , vptk yej EpexMj EpnaxL pk
Eak Tpxqcxqek yerrpbP RerrpM TpM xxyuk Epxmbp
mc .
Epnpsxyec . Tecedekh Spxnpxj geeeec ( yenpeK vpz
184
eM WxeVrrek Tpqprrec yeexekj ) EerP vetek
xpxysxzenedekh , ubeM SpxresP ExrP Tenk mxwpk P
yeXj Eak Seqpk , geeeec tpM
Weníej xxk TeutprreM uxqpxj
Weníej xxk TeutprreM uxqpxj
TptpMj yek : << yeJ Temk y vpyaesP xc EerP Tewten
xyesP , Eyepeaxk WxrP QeU Exqenc uqpwpc . >>
Sxeeeqtpk yexxbP ExspD pk veyeJ tpM mxnaP vpyae
sP xc EerP Tewtenxbpmc . 28 Tenk ExrP
EtpM Eak EtpM mxetP uqpeesek yeexqpekH . 27 Eex
wP Eak , Tenk ExrP mxwpD pk Tpwtk
mxnpeVcej Zpcek vprrpspnetelj EwremqpVsek uqye
aP , Eyepeaxk ExrP mxeVceneVsek Epxcec Wpxntecek
yeexqpekH . 26 Tetk cetpxxyeM Epqek Ewac yeM Ep
185
xbemqpk , EqteU Bpyeqeexj X Eewsek , EtJ
25 Teetk Rxcek Ewectec AxsP yerrpqrreeeP ceL Te
c uqprrepk Eenyek vpZeM Epk uqpeesek
ZeuqpekH .
24 ExspD EerP Tenpc Temk Qpcej Eppeyec , Epqek
mxwpD AP Terreqtpk Sxeeeqtpk
cewek gpzpyec .
WptpM Teqyxk EpxcaP Eyepeaxk Teeepl X EerP Etece
nemqbP Eewc ResP xc EerP EeuneeeP uqpwP ! >>
Ewpkh ExrP Spxmpetpk : << 23 WxrP xxrreeeek cep
cek mxetP Eyepeaxk Tec Eewpc , Tk Temk tpM
EncxqeVac ZðnP ceweVac yesk ExneVsek yeexqpek
H . Temk ExrP ExspD X EpxbeweVak yek
uxqpxj mxwpD vpneqtpk ExneVsek yeexqpekH . 22
TpD gebeM pk Rxcek SpxLj Exk
21 ExspD yesk Epecrrpak yeM RerrpM pk Tentecej
mxyecekh geneepXj , Teetk Rxcek
ZðnP xxk cepcek yej AxsP yerrpqrreeeP ceL Tec
Ewectec
Sprpspeesek uxmk geexeeeeeP Epxcec mxwpk cebP
186
Epxcec .
pk Temk y yeXj TeceMj EpxbemqpVsek ExqePj Exk Z
eutel ppk X Epeeerrpqpk Zenxbpeepc .
EerP IðTM , ZeóU yej ZeóU pk TemP Zpeeek X Terrerr
pqpk vewtP Eppeyec , usppk cek X
Sepecxl xxeM SpxspcqeyesP , EezpeeP Zeutel Epxce
c . >> cewek Epxmqeyec . 37 Tececepk ExspD
36 ExspD EerP Tetek y ceqem xc EpxqP Epxxsxzek
, SpxLj xxk Encxqecac tpM : << geeeak
Eetelj yeeesc xc yesk BpyerrebP cencxwpc ? >> cew
ek ceqeyec .
SpxLj xxk EncxqeVac xxk ceM Eak Exnek ZðnP tpM :
<< cepcek AxrP Rxceetk Epxmbpmc , EexwP
187
Eyepeaxk Ewcexj AxrP Eenxqyec >> ceweyec . 35 E
xspD Erk WetP Epxmqek EeeepXj , Rxcek mxwpk
tpM : << cepcepk WxrP Ej , AxrP Spxspxj ExrP Axwe
xc Eeuneyec , EewpM Tpxysxk uaetprrec ,
ExspD pk Ewpkh Spxmtpk vewpeK EpaxM X Epxqete
cel Epxcec ceqeyec . 34 ExspD EerP Temk
Ewectec ExrP EpxyeM pk yeXj tprc vpqueeteeeP Zeu
tel Zprrek Wetem Tpqk Aeaenek TeeebxbP ,
32 ExspD EerP cek Temk X Tewtenxdek X WeteXj c
ewek Esc Tesc veneyec . 33 Tenk
yexxeepc tpM cek Axwexc Tewtenxyej cewek Eeserr
peeP Zerrpk uc ? >> cewek venxrrP ceqeyec .
31 Temk y FeyeJ ReM EerP : << Tk venerreac ! Etp
c Epqek mxwpD ppk Sxeeqtpk
xc Tewtenxdek uc ? >> cewek Eeserrpyec .
xxk mxapk geneeP xc Wetecepk , mxwpD pk Epxcet
k Encxk venebP : << cek WxrP vpyaesP
Exqenc uqpeesek WetP Sereeeteyec . 30 ExspD EerP
yeXj Eak ExrP Rxcek Bpexl pk ExqePj
29 Vfekh Temk y AxsP yerrpqrreeeP EerP Bpeespb
188
P , vewpeK yeX j ExrP mxeVcenek
cewek utpbpeepc .
Weníej xxk TeutprreM uxqpxj
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
vewxekH Eak Eexem EnteL Axtel X EpqbP mxntedek
uc ? cek Temk tpM EexwP Epzpk yxqxej X
Spnrrek yexxqpekH . EpqeeVceJ mxwpD Temk y ceq
em xc Sprpsprrepk gexxeeesc Tpxnpk : << Tenk
Terreqtpk Exneyec . 2 Eeweneqtk xxk EtpM TP ExspD
EerP SpxLj tpM RpL Teqyxk mxwpD X
1 ExspD EerP Teetk Eak EppeaP RptpeK Terrek uae
eeplj , FeyeJ ReM EerP Temk X
ReãenxD pk cxk ExspD X xxdxk Tezeeeteeesek
189
EerP
xxnrrptprreM uxqpxj
yxtecec Teneeerretprrec cewek BecxbP , cepcepk TP
yeeeek ZerrpLj Extemqtpcec ceweyec .
uxmteceM Erk Zeutel X Zecetk geexeeeyec . 43 Exs
pD EerP Tetk ReM TpM Erk Zeutel X
42 cepcek Tenk Tenpc uspk Eeqeepyec ( Tenk Epx
Xj cepcek Eenyek vpzeM Tec uqec ) .
cepcek Ej , ustprrec ! >> cewek ceqeyec .
cepcek y Epxnpcek tpM Epnpyec . 41 ExspD EerP ce
pcek y geM X yenxk Temk tpM : << yxaxeeek
geeeak m Tenk cepcepk pk Eaxcej Ecej yej EpxyeM p
k xxek gpnyek FeyeJ Zprrek Terrerrpqpk
40 Tetk ReM Temk X EqecqemX j , ExspD EerP Tetk
ReM X uxM mxcecek genrrebP
Bpxycek Epeteeesek yeexwpc . >> cewek ceqeyec .

<< Tk ReM Zerrpkh Erk WetP Zecej TerrP yeM Epcxq


eberrewpc ? Erk cepcepk Epxmdek usP
uxcewrenek EpexweqtpbP Terrpk Teqyxk Epcxqek Ee
190
yec . 39 ExspD Epnprrepk Tetk ReM TpM :
AP Esk Terrerrpqyec . 38 Tetk SpxLj Exk Encxqecac x
xk ceM TpM ExnemX j , mxwpD
SpxresP xc Eenxqrrek mxcecem Encej mxapk X mxn
tecedek P vewtP : << xeL gptpD Terrek Rxcek
vppD vppD xxeM geteeesc yek Eqac WetP Tpwxqeye
c . 8 ExspD EerP FeyeJ ReM Terrek ubeM
yeexqpekH . 7 Tenk ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ Zprrek
Rxcek TppMj Apeeqerrpqpk , Tetk ReM X
ExspD EerP Wpxk EpxxMj EpnaxL pk Tpseepk Rprr
ppk xxeM Rpwqek mxwpD X SpnrrebP
ExspD EerP Eenyek vpzeM FeyeJ Zprrek Tpwxq
eeesek EerP
191
yeexqpekH .
ExrP Exqenc uqrreeesek uxqpcej . 6 Tetk ReM pk Es
k Sxtpmc tpM ExspD EerP Epeak geexeeebP
Epxbemqpdek Epxcec , Bpxycek xenxL Eyepeaxtek t
pM WptpM Teqyxk EpxcaP Eyepeaxk Ewcexj X
5 EexwP Eak , Tenk ExrP EpxyeM pk xxek RptpeK T
errek vpyxqrrek EpyetxD Zprrek
ceweyec .
usppk gebeM TecetP Wencepk ExrP mxwpD pk mxet
ppecel X mxntem Epxcec ceVac Epxcec ZpL . >>
4 ExspD EerP Tetk ReM TpM : << RptpeK EpsP , E
peeseekH Tpxnpl Eak yek
xxdxk Tezeeeteyec .
ReM uxM Wek P Eetk Eewxtpnek yeexekH yxsc ZpL
pP ? >> cebP ceqeqaecepk Temk X
ZeóU , Expsxýj , Zpxtk , Sxwzpk ReM pk Eeekj yxsc
ZpL pP ? Temk P cepcek TemP
Wptpk Teneeek yxsc cebP pP ? Tenk AxrP WenxX j xx
k mxyemk yxsc ZpL pP ?
mxntecedek uc ? Tenk Recenek vpyxqrrek EpyetxD E
192
pxbemqm Rc Ej ! 3 Tenk ExrP Rxcek
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
uxmk X Sprpsapeepc . BenxL mxwpD ExrP : << Tenk
ExrP EpcxzeqekH cxVac Zpeeek P uxnxqPj
14 cxnppk ðeexj EerP ExspD pk EeqteM gebeM ux
mkh Teneeeeesekh , Temk P Tpeeec Eeqxyej
EpcxzeqekH cxVac Zpeeek P ResP RpxVaxVsek
ExrP
Exqenc uqrreyec .
mxcecebP , Reqxzepk Eyepeaxtek P yeXj tpM EerP T
psP Tpxncxk Exqxcepk Eyepeaxk Ewcexj X ExrP
193
verreaetprrec cewek SpnrrebP yeexqpekH . 13 Tetk
ReM Eeqc Epqek AxpemM SxwrpD c Epxqtek
12 FeyeJ ReM EerP geteesc Zeuk RpL Spnteqaxqe
k , mxwpD c EqteU pk Rxml cxqxak Eak
cewek xecxyec .
SxyeM c Secspnek , TpMj Epxceexaedek Zpcek Epxb
emqbP , Tenpc Teetk Eak Zeutprrec . >>
BpaxqeeeP TpMj Epxcec uxcepk Epxcej xc AxrP Esk
SprpsyesP , Tk ReM mxl pk Zpcek Sxnpc
EerP vprptprrec . 11 vewxekH gebeM mxnpyeaP , ce
nyej TeeteceJ mxwpD Tk ReM X mxqxzek
Eeqc Eeexl EerP Tk ReM X xpaxqeeeP TpMj Tec uqye
sP , Zeutelj Zprrek Tenk Eeexl tpM
Becxyec . 10 Tenk ExrP Tetk ReM TpM yesk : << Tk
ReM Rxcek gebeM mxnpmX tecek
vpyaesP vpreM Zprrek Exqemak Rxcej Beekj AP Eey
aP ZeuweM cenexj Epxcec . >> cewek
EeyaP ZeueeP cenexj Epxcec , 9 mxl tecek Rxcek x
pxxnec Feeeec Ewpsyel uqaxkh ,
Epxcec , EpnP TeyxsceM EeyaP ZeueeP cenexj Epxc
194
ec , venwek terrek BprrpD xpekH AP
TezeeK Eak usppk ZerrP AP EeyaP ZeueeP cenexj Ep
xcec , vprrpqk vpsc EeyaP ZeueeP cenexj
21 cxnppk pk mxsebP yeexeesek xeysxzek Zenpr
c Tpcxzeqtpyec . cxnppk Epc xxk yezeM
Epxmqemc xc cxaxzek SprpseeP TpMj Tec uqec .
P RpL X SprpseeP uxnc Sepecxl SereekH EerP Tpxys
xk usP uqteeK uqyeaP Temk P Rpwqek
Temk X vewerreqeeeP Zpsptec cetexj X Wetem Tpqk
Temeak EezpteeK uxqpcej . cxnppk EerP Zpeeek
Epxcec yeexqpekH . 20 cxnppk EerP Zpeeek uqyesP
Rxcek TpxU Axceac EncxL Eenxrrpk mxwpk ,
19 Emeak cxnppk EerP Zpeeek X vpnpspk BerpbP
195
EeqeXj cewek SereyeaP xeysxzek EpqeeP
uNprry ! >> cewek Temk X Epqeetk xxweqedek yee
xqpekH .
uxqpcej . 18 Zpeeek EerP : << Ac TemP xxk Zpcek E
cereM c yeX j tecek Teteeesek EerP
EpaxM EerP , cenppk EerP EpxyeM pk TemP xxk Zpc
ek EcereM cxnptxXj xc cencec uqrrek Eeueesek
cxnppk pk Erk WetP Epexqetpdek EerP cxnptxX j Exk
RxrrpM X EpqeeP xxk Tpxqpcej uxqpcej .
EerP xenqxeK yerrpqrrek Zpeeek X yenxyaxqebP , E
pzebP mxqxcepk cxetek tpM vpnxeesek yeexqpekH .
Aeyaxrrpqpeesek Zpeeek P Tecxk Eewxqeeesek Tpx
nc Wpxk ! >> cewek ceqeyec . 17 cxnppk
16 cxnppk EerP EteceM Epxcej xc Sprpsprrepk : <
< Tenk uqyesP Retk tpM Tpqprrec
pk Rxcej ExrP Wpxk uxqpcej . >> cewewpc .
BenxL EerP : << Tenk ExrP vpyxqrrek Wencek Wp
xk , Entek P vpyxqrrek Wencepk
15 xenxL EerP : << Tenk ExrP ExqxXj Wpxk . >> c
ewewpc .
196
Tpqk , vpyxqrrek EpyxtxD Epxbemqm Encej mxapk T
ec . >> cewewpc .
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Terreqtk EerP genaP cxetek tpM mxnpcepk zpeeek y
Tpqprrec xc Aeyaxk Eeurrepk 28 Seeespk
Tenk ExrP SxteM Terreqtk terrek Zpeeek y Tpqprrec x
c Eeyaxnetprrec cewek BenqxeK uqyec . SxteM
Bpaxpk pk Ewpkh Eeweqteeesek Tpqetk cepcek y gp
zptel X EenekH usP mxqxzeyec . 27 Tececepk
26 ðeexj EerP Erk WetP gpzpeepc tpM Zecetk ucxr
xtpyec . cemc tpM Tenk ExrP
EpxVmtpcec ! >> cewek gpzpyec .
197
Tk EpxpetpM EpcxzeqekH cxVac zpeeek y Tpqprrec
xc Eeurrepk TeyeeK TpM Teqyxk Retk tpM
25 cepcek Tenk Tenpc uaek Exnecepk ðeexj tpM :
<< ðeexj Tek Eak mxsek gpzpeeP EerP
ceweyec .
Ecej ExrP Temk tpM : << EpcxzeqekH cxVac Zpee
ek P Tpqprrec xc EerP gpzptprrec . >>
Eeserrpyec .
24 Tenk cepcek genprrepk Ecej Eaecek : << yeJ Z
errP gpzpyesP xpcxwpc ? >> cewek
WxrP TpxnP Exk verreD X gpzpyeaP yeJ AxwetpM ve
exneqek EpxVmwpc >> cewek Eeweqtpyec .
uxM EpxVmwpc . >> ceweyec . 23 Tenk ExrP yesk :
<< Ac ZerrP gpzpeesek AP , Tenpc
Tececepk cxnppk pk ðeexj EerP cepcek tpM : << Ac
Retk Eak ZerrP gpzpeesek AP yeJ
cxnppk pk cepcek ExrP uxbxVqeyec . cxnppk yej Enc
xL xpaxpk EerP uxmteceM yezespqaeyec .
Tpxsxwepk , íeqxqc xxk Exncepk pk TpxnpmP ReM c
xpaxqeyec . 22 TeexqqekH TeceMj
198
Terrek Zecej TeexqqekH yeqepecek xeseeK pk gebe
M pk EncxL Rpzepk , yxaxxj Aenxxj pk
ceqebpmc . 35 Renk uxnpc Exk EpxXj , FeyeJ ReM Ee
rP Exnecepk Temk tpM : << Rxceetk Epnpc
Spxnpxj ExrP Epxcec yeexqpekH . Tececepk ExspD E
erP Tetk ReM TpM Eeqc Epqek Spnrrel Epxcej
venerrepk yeeeek Sebxxj Tpxnpyec . EpaxM EerP , T
etk ReM X Weqaxpk cewemlj vprc Wel pk
34 ExspD EerP Epecrrpaek Eaerrek yerrprrepk Etp
c Epqek mxwpD mxqxzek yeexeepc xc
gebeM Tprc mxnapmc .
Exncepk vptk yeqrresP Rprrppk Eak mxteqpk ExspD
199
uqpk Temk y FeyeJ ReM Eak Ewpkh Tenk
33 cetelj Reqxzepk mxwpD Tetk ReM pk Seqpk Ep
peeeP xc venerrepk Terxbpeepc . Eenepk
Seqemk gebeMj Eppeyec .
yeeeek Eewenetprrec . >> ceweyec . 32 Tececepk T
etk Epecrrpaekh SerrpbP SeL xxeM Rxcek ReL
ExspD Tetk ReM TpM : << Tk ReM Exnetpcec , Rewe
xc TerrebP Rxcek ReL Seqemk gebeM mxnaP
ExspD EerP FeyeJ ReM QpekH yek vewtP vprrpqk Ex
tem Axqpcej Epxcec yeexqpekH , TeexwP Eak
Zpcek ExspD TpM Wetemqyec . 31 Resc Aesc Zeuqa
eeeP mxwpk Tpexj Epqek Tpqetk
30 Eqac ReM EerP uaek Exnecepk Epxyensepk pk
Zpcek ZeubP Epqewbxqeeesek uxmk
ExspD EerP Teuk Wxecrrek mxwpk tpM AeU Teq
yxeesek EerP
cemM yeXj xc Epecrrpk tpM Epnpsxrrpqyec .
tecek yenxyec . 29 Zpeeek X SxtpVaxpk Erem Axwe
cej xc Wetecepk Tenpc ExnebP Zpeeek y
tpM cxbP , cxnppk pk cepcek tpM Tpsxzeeesekh , ce
200
pcek ExrP Zpeeek y Tpqprrec xc Ecej
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
43 FeyeJ ReM EerP Epxqetedek upu yej xxrresP xc Ee
rP ZeeK Eenyek vpzeM SeeesP xc Tpxmntelj
Wpxk zpsprreM vpyxzeqaeyec . 42 vpneqtpeesek E
pqek Extecepk uxM Aetpeesek yeexqpekH .
FeyeJ ReM EerP vpneqtpeesek Epqek tpM vpyxzek E
pxVmbpmc . vpzeM xxrresP Zprrek AP
yenxrrepk TecetP uNeeek tpM Beqyenxk Teqeneeerr
epk upu Zprrek ceseVqek FeyeJ ReM Terrek EpxVmyec .
Teyxk mxwpk y uxM uc . 41 ExspD EerP Tenk Teuk c
201
esexj upu yej vpzeM xxrresP Zprrek
40 uxmteceM Serrpqaeeesek y vpexkh Epxbemlj ,
Rxcej Tprrpxxqeexj EerP Berrpk mxwpk uzP
39 ExspD EerP FeyeJ ReM Terrek mxwpD X Tprrpx
xqeexj vpyxzek Serrpqrretprrec cewek Becxyec .
cewek Wetemqyec .
Tetk Tprreqek Epxbecepk : << Reextk Teuk cesexj
upu yej vpzeneeek xxrresP yeexwpc . >>
Epxbetpcec . >> ceweyec .
38 ExspD EerP yesk Tetk ReM TpM : << Tk ReM ce
tpc cesexj upu yeexeeP Zprrek EpaxbP
BenpaerrpqbP Tetek X vprrpqqerrpqeeP Rc pP ? >>
Tetk Eeserrpnpk : << Tk cencxm cesek uc ? yxtek
X vpzeM Berrpk Qeexj WpxeVm
37 ExspD EerP : << Tk ReM Tetek tpM vprrpqk Ext
emqtpcec . >> ceweyec .
ceweyec .
yesk EpnaxL pk Eeexl Tpseeppk xxeM mxnaP vprrpq
k vpsc EpqbP Extem yxsxP . >>
uqyec , Eetk yesk Reqxzepk uextk uxcqemP , 36 mx
202
wpD X Teneeerretprrec , TeceyesP Tetk
Tpqk , ExspD pk Epqek tpM upu vpyxzeesek P Epax
M Epeeerrek X Epqprretpc Eetelj Tenk
vewtP BewreeepXj , Seqcxk EerP Rewtebpeepc . 52 F
eyeJ ReM EerP TeexwP vpnak Sencexj usP
EewpM yeextprrec ! >> ceweyec . 51 Tececepk Exs
pD EerP Epecrrpaekh genaP FeyeJ ReM QpekH yek
ExspD EerP Tenpc Tetk ReM TpM : << yeJ Wpxk ,
Tk ReM Ewxzem cenexj Epxcec , SereekH
ceqweVteyec .
EpaxM EerP , FeyeJ ReM EerP Temk P Epspk TecemM
203
Eeqeepk ZeueeP xc Epxbecepk Zecelj Spaxk
TecemM Eeqeepk Exnem xc Epxbecepk ueK AxpemM
AP ZpL pP ! cewek Spaxk vescxnyec . 50
Tenk ExrP Tetk ReM pk TencetemM EpxeVceneXj cew
etelj , 49 FeyeJ ReM EerP Temk P Epspk
veneyec . Tecnc cecenem xxk EpxXj , ExspD EerP Ep
spk TecemM FeyeJ ReM Zprrek Axcqek Exneyec .
yeexqpekH . 48 ExspD EerP FeyeJ ReM pk Zprrek Se
qceJ Epxcetk Zecelj mxaxntek Seqxm xc Epqpk
Epecrrpak EerP Rxceetk RerrpM pk Tpwtk mxnpdek
Eetelj ExspD EerP Wpxk Teetk Epxqetek
vpexkh Eerrpqekh genaP Terrepeeeek xeqyenxyec .
47 Renk uxnpc uqeeP xxk EpxX j ,
Teneeerretelj mxqxzetpcec cewek xecxyec . 46 Exsp
D EerP Tetk ReM X Wpnterrpqpeesek P yek
Epecrrpaek terrek genaP Tentecej mxyecek P yxseex
tk cewem gebeMj Rewexc Epqek X
45 ExspD EerP AeU Teqyxeesek Eaerrek TeneekH ,
FeyeJ ReM Zprrek Tenpc Tpxncek
ExspD Epspk TecemM Eeqeepeesek EerP
204
Seyeqeyec . 44 Aepetelj Extedepk TpM Enecteexap
pk Tenpc Teuk WxecekH yeexqpekH .
Weníej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Weníej xxk TpqptprreM uxqpxj
vpteqtpk Eeueesek ZerrpLj xc EpcxzeeeP Epxcec ul
ZenP Extetexj Epxcec . Tetk yesk Eeqc Epqek
ZpsprreM geM Zprrek Epcxzek vprrpqk Extem Eptpw
sxl Tec yeexqpekH . 4 TeqcemM Eak
3 Eppl EerP ýenxsxD pk cxk yej Zððxnðc xxk cxk
uxM TecetpD pk Zpcek Tpeeteeesek
Epcxzek vprrpqk Extedek Epxcec ubeM geM xxeM Z
prrek EezeekH yenxeeP xc EerP EpqbP veneyec .
QpekH BpqrreMj Exneyec . 2 Tetk ExspD pk BenxL F
205
eyeJ Rc ýenxsxD pk cxk y WetP geM Zprrek
1 ýenxsxD pk cxk yej ZðnpseqðL Eak Exnedek Fes
xk y Spnrreqtepk vewtpyeM ExspD
TecetpD pk Eptpwsxl
TpqptprreM uxqpxj
vewpeK uxmc EpqbP Tewtenxdepk Eyepeaxk Rc Exq
enc uqyec .
vpyaesP vpreM pk cxrc vpnwpc xc EerP AP Epqprrep
k TewtnxXj cewek gpzpaxqek EeqpekH .
mxnpdek gebeM uqrrekh mxwpD Eyepeaxtek Zpcek
xeceqc TeceMj Tewrek Eeyaxnerrepk ExspD Eak
pk Ewpkh Tewrek Eeyaxneyec . 56 ExspD vptk mxte
cej cesek Epxcec , Temk P
ReM gebeM uqrrek xxeM Zeubpeepc . ExspD Teetk
mxnpmX j , Tetk Eyepeaxtek Zpcek ExspD
54 Tetk Epecrrpaek Eak genpweeak mxwpD Exsp
D X Terxbpeepc . 55 Tececepk Tetk
53 ExspD FeyeJ ReM Tec yek RerrpM pk Tentecej
mxyecek P cðrxsenxTJ mxnyec .
cðrxsenxTJ pk Eyepeaxtek X EwreVsek ExrP
206
ExrP Epspk TecemM Eeqeepeesekh Reectk geexeeek
Tpxcteneyec .
EenekH Wecej genrrek Esk mxqxzeyec . 10 Wpsc Eer
P Tk ReM TpM : < Eaxcej Ecej Zpcek
9 Tenk yesk : << Tk ReM Eptpwsxl Zprrek yenxwt
eqeeeP xxk Tpxqpcekh , uneeek y BenqxeK X
vpnwpstk Ebek y BenqxeK X Tezeeetek Bpxnxaeyec .
>>
8 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM uqyesP mxwpk
y Eptpwsxl X yenxwteqek Secxrrepk ,
mxetppecek SpxspVqem ExrP uxM TeqerreM Eebx
zewpc . >>
207
7 mxwpD pk Tpeeterrel xxnpL X WxrP BenqxeK ce
wewpc
Epxrek Sepecxl ExrP Eeqc cetpxxk vpqeteyec ,
Epxcej ceqk yeM Zpcek Rewexc mxetppecewpc Te
tk
uneeek EerP Eexk Epxmqenpk :
Epxcej ExrP BpxU yeexekH yeexwpc . Tenk ExrP Erk
WetP Epxmqeyec :
6 ExspD EerP Epxmqenpk : << ExseXj EerP Tk Re
M pk WetP verrpnweeK mxwpD TpM ceqedek
Zprrek vprrpqk Extem Rc uc ? >> cewek Eeserrpk E
pxmqeyec .
Eak : << Tek y FeyeJ ReM Zerrpkh TecetpD pk Eptpw
sxl X Esk xxnpwqek ubeM geM xxeM
5 EexwP xxk Tpqetk , ýenxsxD pk cxk uqpk Fesxk
y Spnrreqtepk EerP ExspD
WetP Tpeeterrel X xxnpwqek SecxteeK yeexqpekH .
yej cencxk TprrpekH EpcxzeeeP uqpk gepqxk Seyej
yej EpnP TeyxsceM Bencej xc cencxk Epcxzeeey
EptpwsxqtP Tpeeterrel Rprrppk X xxnpwqek Secxtee
208
K uqec , xxfxzeqeyesP cencxk ApwP Epcxzeeey
Weníej xxk TpqptprreM uxqpxj
Weníej xxk TpqptprreM uxqpxj
EpaxM EerP , getekh Eak Epnpeesek ZerrpLj EerP Te
mk y utpl Sepecxl tpM EerP EpnpeeP usP
getekh Eak mxwpk y yeXj tpM Epnpeesek ZerrpLj Ee
rP mxwpk X Esk ubenterrpqpwpc . 19
Epxmqenpk : << TerpD yesk Tetk Sxxj Epexqerreee
P Epxcec ZpL pP ? TerpD Wetem Epxcec ZpL pP ?
Eak Erem Epxqxcenqel pk Eppeekj xc Renxyaxqek E
eserrpyec . 18 ExspD Tetk ReM TpM Eexk
17 ExspD EerP Epqek Eak SeqbP ceM TpM Epnpee
209
P xxk EpxX j , FeyeJ ReM EerP Temk
Eak genaP Exnedek ZerrpLj EerP Sezc mxwpk X ube
nterrpqeeP uqec . >>
ZerrpLj mxwpk X Eenec ubenterrpqeeP Epxcec , ven
xk Emk y Esenm yeM , 16 mxwpk y TptpMj
uxmteceM WxrP ceqem xc Sprpspk Epexqerretprrec
, 15 getekh Eak mxwpk y yeXj tpM Epnpeesek
14 ExspD EerP mxwpD X Tecxk Tencetk yek vpneq
tprrpqbP Eexk Epxmqenpk : << Tk
mxwpk X ubenterrpqeeP ZerrpLj
Erk WetP Zeutel X Zecej Epqek Epexqetpdek uqec >
> ceweyec .
Zprrek uneeek y Eenxrrpk Spnrrel EpxceD X Epnpqer
rpqpeesek WetP Zeutel uqec . Tk ReM
Erk WetP Epxxqepem ExrP Tenpc Tk ReM pk usppk T
pM Epqewbxqeeesek Eptpwsxl xxeM
12 Tenk ExrP Eaxcej Ecej Zpcek Enmk Tebxcem c
enexj Epxcec ceweqaewpc . 13 Tk ReM pk
BenxL mxwpk Eaxcej Ecej Zpcek Enmk Tebxcem Zer
rpLj yek uneeek tpM EnmyesP
210
venxzeeeaxpk X EeqeeeP Qk ceneVtec ! > cewek Tp
eeterreyec . 11 cetelj Tk ReM venxk ,
mxetppecek Eesenetprrec ! < cewek BenqxeK yerrp
qrreeeP Exk BenceaeceM : < Eaxcej Ecej Zpcek
Spxnxzk tpM WeetpqeVsek cðeTxqðJ ceweVac uqec .
Tenk ExrP ExspD Eak cepcek P WxrP yeXj
Spxmtpk yenerreteyec . 26 Erk EweVtec uqyesP ven
c EpqpD pk Exncek yeexqpekH , Tenk ExrP
ExspD pk Eyepeaxtek X EwreVsek xencej Zeutel ppk
X Sprpsprrepk EpxpetpM ExnebP Temk tpM
Axteyec . 25 Rxcek Ewectec xxk cepcek tpM ExrP ub
eM SpxresP Epnpsxbpeepc . Tenk ExrP
Tenk ExrP mxwpD pk Wetem Eak cxaxzecepk Rxcek
Eeexl tpM vprpeesek EeyeaP Teqteqek Esk
211
24 ExspD EerP Teetk Eak Eptprrepk Tðnc vptk xxk
EpxxMj veyeJ xxk gebeMj mxnyec .
Rxcek Ewectec xxk Extecel xpnxeK
mxwpD X ubenterrpqteeK uqec . >>
23 EteceM uxmk ExrP uxM mxwpD pk TptpMj Eak
genaP ExneVsek uxcepk Epxreem
TeeceeexxneeeP , EeterreneeeeeP , mxpecem yente
wreeeP EpeVcxneeeP WetP xxk Zelj Rxml Epexqetpmqpw
pc .
FeqxeeqeeeP , vpqerrexxqeeeP , Eeqek RxtpqeeP , 2
2 Rpxbxpeqem , SxrpeeexxneeeP, vencxsqeeeP , xxspnq
em ,
Sepecxl Eak xpexl xxsP xxk WerrP SereekH Emstexj
uqec . EteceM WerrP mxwpD X
mxwpk P TptpMj Eak genaP Exneteej ZerrpLj uqpwp
c . 21 EpaxM EerP mxwpD pk utpl
20 Tenk ExrP yesk Epxmqenpk : << Tenem mxwp
D X ubenterrpqeeP ZerrpLj EerP
uxqpcej . )
( ExspD pk Erk Epxcek P Eppeekj EerP Eeqxyej uxmc
212
Extesc ExrP uxM AeyeM cewedek
venxk Temk P cetespk tpM EpnpbP , EapD Tecek Tpn
peesc yek genrreteeK uqec . >>
Weníej xxk TpqptprreM uxqpxj
Weníej xxk TpqptprreM uxqpxj
Eewk Zprrek Eeecrrexxtprrec ! >> cewedek Epxcej u
qpwpc .
Tecnc Epxcetk Zpcek venek EpntP ceVac Eewxseeprr
epk : << ExýteTk ! >> ceweyec . Erk ExrP
tprc cxbP , SxqpsP Zprrek ceqek P cxrc TeceMj Tpxnc
xyec . 34 ExspD EerP Tenxmk Zpcek Enmk
ExspD EerP Temk X Epqek P Tpwtk Eak Terrerrpqpk g
enaP Exnecepk vpnprrP Zprrek Axcxk
uxcepk ceqk Epxcec mxwpk X ExspD pk Ewpkh Eeya
213
xnerrepk Temk xxeM Exqyxmqm ceweyec . 33
xxk cxberreM xxeM íeqxqc RerrpM pk mxyecekh mx
naP Exneyec . 32 usppk mxwpk Rxcek Tpxqec
31 ExspD EerP Tðnc xxk EpnaxL Eak Eptpk , Sxtpk
xxeM EpxeVcenek Eenyek yeqrresP
ExspD EerP Rxcek Tpxqec uxcepk ceqk Epxcec
mxwpk X EwreVsek ExrP
AxpemM SxwrpD Rxceetk Temk P yeXj Eak Eenxqyec
.
30 Tececepk Erk Ewectec ceM Tecek uaeyec , cepc
ek ExrP Epnpk TeceMj yek ceytebP Eewpc
uqpwpc , AxpemM SxwrpD Rxceetk cepcek P AxrP y
eXj Eak Eenxqyec ! >>
29 ExspD EerP Temk tpM Epxmqenpk : << AxrP E
rk Epxcej Eak Epxbemlj Tk ceM
TppMj yeexekH mxqpcej yesk cepcepk pk Eeseeeees
ek vprrpqk xc Extekh SxP tk ! >>
28 Tenk Ewectec ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Te
xxwP Ej , Ebek WxrP Ej , Sxnecek
Extesc Zpcek mxqpcej tpM vezek EpxVm ExrP unprr
214
P uqec . >>
Temk tpM Epxmqenpk : << EpnxteyeM EpxMj cpcep
k Zpcek Aepeeeetprrec , EpxMj cepcepk pk
tpM Epnpsxeesek ubeM SpxresP xc mxcecek EpxVmt
pcec cewek gpzpyec . 27 ExspD EerP
Epqek mxwpk y Extesc Epprrpsc xc EpqeeP uc ? >>
4 FeyeJ ReM EerP Temk Eak Eeserrpnpk : << Erem
uextk gebeMj yxtk vewxekH Eak Tetpc
uqec . >>
cenyej Tetk ReM X Epxqpk xxeM uAerreyesP BeL vpq
k mxwpD ExrP Epxqyenek EpreeeP AP Werrepk
vewtP Rxceetk gpnyej vprpbpeepc . Etpcej Rxceetk
Extesc Epprrpsc cewek Epxcec uqyec . 3 yeJ
uqyesP Erk Epqek mxwpD pk Tpxqpcej Zecetk Bpye
bP Eewpc , Tetk Erk gebeMj Retk QpekH
215
vprrpqk Epwtk Epxcec uqyec . ExspD EerP FeyeJ ReM
zprrek Terrptek Epxmqenpk : << 2 yeJ
1 Tewec Eptel Epxcec EpxceMj Rxcek uxqpxj mxw
pD yesk vpneqtpyec . Tetk Tewec ExteweM
Tpxnyek Wxecrrek mxwpk X Aepeeeeeesek Eer
P
RexwetprreM uxqpxj
Tenk ExrP Tpxqec xc SprpM Tec uqrrek , ceqk Epxcec
mxwpk X AP ceqk Eewk Tec uqrreyec ! >>
Tetk Epxmqenpk : << Temk P Epexqetpdek Zeutel
uxmk Tpexj Seexk yexxwpc ,
ceqem xc Sprpspeesek uxmk Zecetk gexxeeeyec .
cewek BecxeeP TptpL mxwpD ExrP EpqeL Qk Epqew
bxqek Zenxqaewpc . 37 Temk P Erk WetP
tpM Sezc xxk EpaxM X yxtecec Zenxtprrec cewek Be
cxyec . cetelj ExspD yxtecec Zenxtprrec
uqby , Epxcej ceqemc tpM Epxapcek Ay Tpxyectem
Epxcec uqyec . 36 ExspD EerP Epqek
35 Tenk mxwpk P AxceJ xxk SprpM EerP Tenpc Rec
eceVtek , ceqk ExrP yesk Spqk
216
Weníej xxk RexwetprreM uxqpxj
Weníej xxk RexwetprreM uxqpxj
EpyetxD Epxbem uzek Epxcec uxqpcej ! >>
EpyetxD X Ferrentewpc ? yeJ Tk ReM TpM ceqek Epx
Vmspcec , Erk AeeK pk mxwpD vpyxqrrek
ExspD EerP EpntP ceVac SemnesP Eeqtek Epxmqenp
k : << Erk AeeK pk mxwpD Zerrpkh vpyxqrrek
vppnqeeeP cewek SerebP , Temk X vpyxqrrek Epyetx
D zprrek Epxbemqtpcec cewek Ferrenteyec . 12
11 ýenxsxD pk Rxcek uxqpxj mxwpD ExspD Qpek
H WenrrpqtpMj Exneyec . Tetk ExspD X
217
ÝenxsxD pk cxk EpyetxD Zprrek Epxbemqtpcec
cewek Ferrenteeesek EerP
genaP teqwerpTk cewem gebeMj Eppeyec .
SeeesP yexxyec . ExspD EerP Epqek X Teneeerrek ,
10 Tenk Tenpc FeyeJ ReM Tec yek Epecrrpaekh
yeexqpekH . 9 FeyeJ ReM EerP vprrpqek y Epxqeteu
nc xc ExrP Fpxmntek Aeyenqedekh Tpqprrek
xc Extedek uxcepk uxM Aepeapeepc . Erk AeeK pk v
prrpqk xc Extedepk yenpeK Tpxnyek WxecekH
Tecnc tpM Beqyenxrrepk FeyeJ ReM xxeM Zprrek vpy
xzeqrreyec . 8 Epqek uxmteceM upu yej xxrresP
tpM vpyxzeqrreyec . 7 Tetk yesk cetpk xxrreeeek xx
rresP Tec yeexqpekH , ExspD Wpxk
verreqprrepk , uneeek tpM Beqyenxk Terrepeeeerre
pk FeyeJ ReM TpM Zprrek EpxVaP Epqek
6 ExspD EerP mxwpD X Serrpqrrerrepk Tenk Tpqpr
rek upu xc EeyaP yeekH yeekH yeM
Tetk venxrrP Epxaxnpk : << Tpqprrek upu uc . >>

uc ? >>
218
5 ExspD EerP FeyeJ ReM Earrek Eeserrpnpk : << T
k ReM TpM cetpk upu yeexekH
vpyxzek ExtemqmXj , Tk ReM EpxqetebP Tpspeesek
X EerP cetpc SeeesP vpnxzeeesek uc ? >>
20 ExspD EerP yesk : << yeJ Tpqprrek cesexj upu
xc Tpxnyek Wxecrrek mxwpk tpM
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Eenyek vpzeM See
esP Ej . >>
cecedek uc ? >> cewek Eeserrpyec .
vpyxzek Extemqpdek X Epwenteeesek ZpL pP ? Tenk
EpxX j Epxqetek Tpspeesek X cetpc SeeesP
veneeeP Epxcec ZpL pP ? 19 Tk ReM WxrP Teuk ces
219
exj upu xc Teuk Wxecrrek mxwpk tP
yxterrP uc ? 18 Tk ReM AxceJ Tec yeextelj yek Sprpse
eP Epxcec , RxtP Tec yeextelj yek EpqbP
Epxmqeqaewpc ? Tk ReM Recenek EpeeebP Wetem
Epxcec yeexkh pP ? Tk ReM pk TenxceJ cetpc
17 ExspD EerP Tetk ReM pk utpl X Wetecepk : <<
Tk ReM Zerrpkh mxresP Epxcec cewek
Epxcej ceqebP yeexekH yxbk . >> cewek Epxmqeqa
ewpc .
16 Tetk ReM Eewk Eewek terrek : << yxtk Extewe
M mxresP Epxcec xxk EpaxMj ExspD EexwP
cxnppk pk cxk y mxnpeVcej xc Sencexxqetpcec . >>
cewek Expeeeeyec .
upu Tec yeexqpekH . ExspD EerP Tetk ReM TpM : <<
15 cxaxzetpcec ! ýenxsxD yej
14 FeyeJ ReM EerP Exqemcek verrpnec mxresP Ee
yeeP Zprrek Wentek geeeaeeeek cesexj
ÝenxsxD yej cxnppk pk cxk y mxnpeVcej
mxyecej Epxcetk Eppeyec .
13 Tececepk ExspD EerP Tetek Eak SeqbP , Epecrr
220
paekh genprrepk RerrpM pk Tentecej
Weníej xxk RexwetprreM uxqpxj
Weníej xxk RexwetprreM uxqpxj
xxeM mxnyec . BeL terrek ExspD EerP FeyeJ ReM Ea
errek : << ZenP xxk mxwpD Rewexc cek cewek
26 ExspD EerP FeyeJ ReM Tec yek íeexsenxXj ýxqx
yIeJ Exk EpexMj veyeJ xxk Tpseeepk
IðTM ExrP ExspD c E¡nxsTpD cewek Tptpqpees
ek EerP
venxtprrec ceweyec , Tecetelj Zpcek : << Eeexl tpM
yxtecec Tecxk Epnptprrec . >> cewek xecxyec .
veneekH uxnxwpspk Senmk ZerrpLj mxLj xc TpU Tpt
221
P veneeeP uqyec . ExspD Temk c
25 ExspD EerP geM Zprrek yesk Rxtpk TeceMj Exr
P Teqyxyec . Erk cxnc Tenk mxwpk P
SxeK gpbpxxrrepk Resc Aesc EeqeepbP yeexwpc . >
> cewek ceqeyec .
24 Tenk ExrP Tenxmk Enmk venerrepk : << mxwp
k veneeetek Eewpc , Tetk ZeeK WptP
<< Ac ZerrpLj EpqbP veneyeP ? >> cewek Eeserrpy
ec .
Eeexl pk getekh genaP RxqusP Zprrek Rxtpk P cxrc T
eceMj Tpxncxk yeX j xc ExrP Exqyxcepk :
Eeyaxnerrepk TpwrerrpqeeP ceweyec . 23 ExspD Ee
rP Tenk SpeepM mxwpk P geM Eak mxtpqpk
22 Tetk yðTsexxtk tpM mxnmXj Rxcek SpeepM m
xwpk X ExspD pk Ewpkh
YðTsexxtk xxk SpeepM X veneekH Tec uqrreees
ek EerP
Wetem Epxcec yeexekH ZpL pP ? >> cewek Eeserrp
yec .
21 Tececepk ExspD EerP Tetek Eak : << TeexwP E
222
etelj Tk ReM yeseaP Epeeek
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Tpqprrek SeeesP Ej
. >>
cewek Eeserrpyec .
33 Tececepk ExspD EerP FeyeJ ReM yej Epqek X E
wpkh Zpcek Terrptek : << cek cenyej
utpl EeyesP TecetP uNeeek y utpl usP , venxk Eexj p
k mxwpk P utpl uqec . >>
Encxk FeyeJ ReM Zprrek venebP IðTM X xxweqek Ep
xmqenpk : << AxpemM Ac , xeexqetprrec ! AxrP
ExrP ExspD X Rxcek veyeJ tpM Tetek Eeyeaxrrepk Ex
peeeek vpnxeeqeyec . 32 ExspD EerP yeXj
gpnyek vprpeK pk TeneekH Tecxk Eewxqewpc . >> c
ewek TpU TptP Spnrrek ceqeyec . 31 IðTM
223
Eewsewpc , Eeeeewepk yej TecxqekH EncxqeVac xx
ac Fesxk P Spnrreqtek ReM TpM xxdxVtek Eeqeeetewpc ,
30 ExspD EerP FeyeJ ReM Terrek : << mxwpk P Ep
xMj mxyemk QeyteX j veqk xpyeqeexj
ExspD EerP veqk EewseeeP yej Epxmm Zpcek
Eeexqetpeesek ExrP
uqeeP Epxcec cewek Becxyec .
29 TecemXj ExspD EerP Tetk ReM TpM Tk ReM Wxr
P Epxrek ReMj xc cek tpM AP ceqebP
IðTM venxrrP Epxmqenpk : << Tk uqyesP E¡nxsTp
D Wpxk . >>
cewek Eeserrpyec .
28 ExspD EerP Tetk ReM Eak : << Tk ReM Rewexc
cek cewek utpk Eewpc ? >>
Wpxk cewewpc . >>
xenxL EerP Tek X ExqxXj Wpxk cewewpc , BenxL Eer
P Tek X TecetP Wencepk pk Rxcej Rc
27 Tetk Epxmqenpk : << xenxL EerP Tek X Epcxze
qekH cxVac Zpeeek Wpxk cewewpc ,
ceqeqaewpc ? >> cewek Eeserrpyec .
224
Weníej xxk RexwetprreM uxqpxj
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
2 xxnrrprrek vprpeK pk Teneekh , ExspD EerP IðT
M , ZeóU , Zpeeek X Terrerrpqpk SeL
Tpxnc Zpcek Epxceneaxqedek ExrP
mxapk Exqenem xc EpqbP Epxbewpc . >>
EpxrP Eetk Bpeespk yeexekH mxwpD pk BenxL EerP
RxtP EerxeeP Eaerrek Epnxpk TecetP xxk Encej
1 ExspD EerP Tetek tpM Epxmqenpk : << yeJ Tk R
eM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqem ExrP
ZxsptpceM uxqpxj
225
Xj.
Temk y vpyxqrrek Eqac Qpcej Zpcek Wpnxqek Exne
mc tecek Temk X AP gptpwsxeK cewek Epxbewpc
SereyesP , 38 TecetP uNeeek y EpxMj ExrP Temk y E
axcej xxk Zpcek cenel cxqyeekH xxk Tpwtk ,
ubeM uqxeeec AeeK EpxXj cenyej BenxL mxwpk Wxr
P yeXj uqpk WxrP Spnrrewbc xc gptpwsxeK cewek
36 Tenk ExrP Zerrpk xxeM EpxyeM pk Eewc ResP
yek Spqxk EeyaxneeeP uc ? 37 Erem
EeqteeeP EerP ZewenaP Tpsk yeexwpc ? ceqeqcek E
pxcec ZewenaP EesxeK Tpsk Epxcec uxqpcej ,
Rxcek mxwpk ExrP uxm Teqecec xc Ebewsxdek uqye
aP EpxyeM pk Eewc ResP Zprrek
Exnpcel pk Tpxqpcej Eewc ResP Zprrek EnmVaxpk E
xrP venxk Eewc ResP xc Epqpwpc . 35
Zprrek EeuneeeP xc utpeeaxpk venxk Eewc ResP Zp
rrek Eeqtewpc , TeteceM WxrP yeXj yej
EmnaP EenP Eak TerreeeP ceneVtec . 34 EpaxM Eer
P , TeteceM EpxyeM pk Eewc ResP
Rewexc TerreyesP Enceysc EpxyeM pk yeXj Zpcek Ep
226
ncxk TezeeetebP WxrP Tprpqbxk WptP xc
TpM ceqebP uqeeP Epxcec . >> cewek Becxyec .
y EpxMj Tecxk EewxqeeeP Eak Ewpkh , Tk ReM Epxb
ebP veneeesek Zprrek cencxdek AP usppk
9 Tetk Eerrpqek Eak yerrpeeP xxk EpxXj , ExspD E
erP Tetk ReM TpM : << TecetP uNeeek
Eewpc .
EebxeeqeeepX j , EpxceMj usppk mxwpk y yeMj Epx
cec , geeeaem ExspD EerP Tetk ReM QpekH vewtP
ReM Temk X Zpspaxqek TerreeeP ceneVtec ! >> 8 Te
tk Seectk Weectk Encxk Tprrpnxk Zprrek
227
TptpMj Eak TerrP Appnxzetpk Epxmqenpk : << Erk u
qyesP WxrP veexnetP mxyemk Wpxk , Tk
7 Rxcek uxceL Emqek y SemteM ExrP Tetk ReM pk
TeceMj Tpsyec . cerepetk Emqek y
yeexqpekH .
tpM EpxVmspcec . >> 6 IðTM yej usppk mxwpD ux
M ZerrP ceqem Zpcek EpqeeP Epxcec EezpbP
Rxcej xc ExrP Tek tpM EpxVmXj , Rxcej xc ExrP Wpsc
tpM EpxVaP, Rpxmcej Rxcej xc ExrP ExqxXj
Eetk yeexekH EerP EpxreceM Seexk Eebk Beysxzek
uqec ! yxtk gpnyek Weexeeek useeeX j ,
yeexekH xc EpqbP Epxbeyec . 5 IðTM ExrP ExspD Tp
M Epxmqenpk : << yeeesc Ej , yxtk
4 gpnyek FeyeJ EerP cerepetk ExqxXj yej Wpsc vp
zeM EerP ExspD QpekH Epxcej Zenxqaek
Teqecec TeceMj uxD X Tenk WetP AecxqpLj Aerrek Ep
cxzek AxteeeP mxwpk Epxcec uqec .
vpyxneyec . 3 Temk y vpyaesP EerP cxqeqbeLj Aerr
ek EpxeVcetec uqyec . Epnaxqeexj
xxeM Rxcek EpxetpM Eerrpqekh genyec . TecemXj Te
228
tk ReM pk Ewpkh ExspD pk Tpxnc ExrP
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
EpxrP Epxcej ceqek AxteeeP Epxcec yeexwpc . 18 A
xpemM Temk X TerrenxeeP uqrrek , Tenk ExrP
BpqrreMj Exneyec , EpaxM EerP Temk tpM ceqk Epxc
ec AxpemM pk SpxresP Epnpsxeesek Tpqk
17 Epqek y Tpwtk Eak Rxcek mxwpk : << yeeesc
Ej , yeJ mxyemk Qpcej yek Tek tpM
EerP FeyeJ ReM Eaerrek Eeserrpnpk : << Tk ReM Tet
k Qpcej ZerrP Wenrrpqtewpc ? >>
15 mxwpD ExspD pk Exnem xc Epxbecepk Zecetk
229
geexeeek Temk X Epeetpqaeyec . 16 ExspD
X mxnxzeqek Eeyec . BenxL RpL pk Spnrreqtek EerP
Temk y FeyeJ ReM QpekH Wenrrpqtek yeexqpekH .
14 Tetk usppk FeyeJ ReM pk Zprrek Teetk Exnem E
xk EpxXj , Rxcej Epqek mxwpD Tetek
AxpemM Epnpsxeesek cepcepk X Tpwrpeesek
EerP
Eewpc , ZeeK ExyeceqtP RpL tpM Temk y Tpeeec yx
axdek WetP Eewpc . >>
ceqek EpxVmspcec , ExqxXj Rxceetk Exnebpmc , Tet
k ExrP Temk tpM TpMj yeM Zprrek Eerresxqek
EpxMj ExrP QeyteXj veqk Eewsek Tezeeetewpc cewe
k yxaxdek uc ? ceyel 13 yeJ Tk ReM TpM
yeqepecek Tpxmcenewpc , Tecetelj ExyeceqtP RpL t
pM Zerrpkh yesk TecetP uNeeek y
12 ExspD EerP venxrrP Epxmqenpk : << ExqxXj E
pxreceM EpnxteyeM ExnebP Eeqc uxmk c
Exnewpc cewek ceqewpc ? >> cebP Eeserrpyec .
Tetk yesk ExspD Eak : << zerrpkh RpL pk Spnrreqte
pk EerP ExqxXj Qeytec EpnxteyeM
230
<< Epxmcepk Tecxk Eewxqekh ceweVac Zerrpk X ce
qewpc ? >> cewek Epxmqeqaewpc . 11 Tececepk
10 Tetk ExspD pk Becxqtk xc Terreyec , geeeaem
Tetk vprrpnpetP Zprrek :
23 ExspD EerP Epxmqenpk : << TeexwP Ej , ceny
ej Ac mxapnm ZpL ul ! Extecel SpxsP Tec
ceqeyec .
Tpxqcxk Epnprrpqplj . cenyej Tk mxapnm ZpL ul yxt
ek X mxcenpmxxqek Tewbxcesec . >> cewek
ExrP Epqeetk Temk X EeqeeeP cewek gpnxteyec , Te
mk X gel tpM vezek Epxbelj , Epspk tpM
cepcepk pk Eaxcej ExrP : << yeekH Eaerrek Eexw
P Eyepeaxk Tec , 22 Epnpsxeesek AxpemM
EptebP yeexekH uc ? >> cewek Eeserrpyec .
231
ExspD EerP cepcepk pk Eaxcej Eak ExrP : << cepcep
k AxrP Eexwpnm Eyepeaxk mxntecepk cetpc
Eepeeepnerrpqpk gebeMj EpxeVmnxmqbP , Eewk ve
weM Eak EerP Aerrek mxcesP Seyserrpqyec . 21
Tenem Epnpsxeesek AxpemM ExrP ExspD X Epxbe
weVak yek Vfek xerrpMj cepcepk X
TeceVsekh , 20 Tetk ExrP Tenk cepcepk X Tencetk Rc
Eeuk Exneyec .
ReM X yesk cetpc uqtelj Eerrpaxqekh uc ? cepcepk Z
pcek WxrP Eetk Eeurrepk ExneVtpk ! >>
ceaxrek Extecel xpnxeK Epxcec uc ! yeJ Tek P Eetk y
esk cetpc Eptekh tk ? yeJ Tk
19 ExspD EerP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Te
k P Erk EpxXj xxk mxwpD

Epxqtek EpxVmcesec cewek gpzpeesek uqyeaP Tetk


mxapnem Epxcec . >> cewek Epxmqeyec .
yeXj ExrP veterrpnewpc . yeJ FeyeJ ReM X AxrP mxP
tpM WxrP Epnpsxeesek AxpemM c
mxseMj EprebP , Eewk Eak EerP Aerrek mxcesP Seys
232
ek , SxtP Eewk EerP xxrrpnek , vewpeK
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
30 Tetk ReM Teetk Eak Seqpk EppeaP íeqxqc yeM
EpxeVceneyec . 31 ExspD EerP ZeeK
ExspD EerP EpxyeM pk Epxmm Zpcek Tecxk Ee
exqetpeesek EerP
Eak EpxceMj ZewenaP EenekH cebP Epxcec . >>
29 ExspD Epxmqenpk : << geeeaem Terrepeeee
yesP ExxwP AxpemM X Epxqtek Axtewpc , Temk
AxpemM X Esk mxcecek Axtewpc ? >> cewek Eeser
rpyec .
233
28 ExspD EerP ceM TpM EpnpeepXj , FeyeJ ReM E
erP Temk Eak : << yxtk Zerrpkh Tenk
Bpeespyec .
cetelj ExspD Temk P geM Eak Teteeesekh , Tenk ExrP
ExspD pk TeteeeP xc Terrek uspk
ceytewpc . Emk X Epxbecepk uxmteceM : << Erk ce
pcepk Rxceetk Epxmyec . >> ceweqaewpc . 27
TeqaxqemqbP Bpyerrerrepk yeXj Eak ExrP Seqyec . c
epcepk ExrP ZeeK EpxmVsek WetP Spqteexk
26 Tenk AxpemM ExrP Zecej TerrP yeM vescxnpk ,
Eyepeaxtec cepcepk X Eepeeepnerrpqpk
Eak xeexqeeetpk ! Tecxk Temk tpM EpnpsxbP uqeeP
Epxcec ! >> cewek Epxmqeyec .
xc AxeVekH xenqxeetek : << AxrP Erk ceqk Eewk Ep
xcec SpxresP Ej , Erk cepcepk pk yeXj
25 ExspD EerP mxwpD pk vpneqtpk Exnemc xc Ep
xbecepk , Tenem ubeM SpxresP
cetelj WxrP Extecel Spxspxj yeeeek Wemstewpc , Tk
Rewexc veyspntprrec ! >> ceweyec .
24 Tenk cepcepk pk Eaxcej ExrP Tenk Tenpc Zecej
234
Terrpk xxeM : << yeJ Extecekh ,
Qk mxwpk uqyesP ZewenaP Zeutel X uxM uxtpcek A
xtekh . >>
EexwP Rxcek cepcepk X mxqxzek xpaxqeeeP EerP T
enpc Rewexc Bpaxqeeesek Zeutel uqpwpc . Rewexc
Tpwtk xpeesprreeesek Zprrek ExspD EerP Teyenxk E
eurrepk FeyeJ ReM Terrek : << 37 WxrP Tpxqpcej
cewek Epxmqeyec . 36 Tececepk Tenk ExrP Rxcek ce
pcepk X Enxk Eeyaxnerrepk Temk X Epqek P
SereyesP , Tenpc Epqek P vpexkh Eak Rc TerrebP , ve
wpeK Epqek P xenpak uqeeP ceneVtec . >>
Terrptek Eeyaxnerrepk , Tetk ReM TpM : << cek ceny
ej Tenxmk Serrpnxk tpM SerrpXj cewek
235
35 ExspD EerP Serrpeesek P yek vpexkh , Eenyek
vpzeM FeyeJ Zprrek Ewpkh Zpcek
Tpqetk cek Rc AP Epxcej TerrP Epxcec yeexqpekH .
34 Tetk ReM Rxcej xeL terrek cek vewpeK pk Eerrp
P Zecej ceVac xc Wenrrpqtpk Eeeesek
Temk P FeyeJ ReM Eaerrek Eeserrpnpk : << Tk ReM
BeL terrek ZerrP Wenrrpqtpk yexxeesek uc ? >>
33 Tetk ReM íeIðnrxzpL tpM mxnaP Exnecepk ceM
TpM Epnpeesek P vpexkh ExspD EerP
cek vewpeK pk EerrpP Zecej uc ?
Eak EeserrpeeP Eaerrek Eezpwpc .
32 FeyeJ ReM EerP Temk P Erk Epxcej xxk Eppeekj
xc Esk EpeeeyeaP , Temk
gpnyej vprpeK TeceMj yek Tecxk Eewxqewpc . >>
TpM Epnpwpc , Tetk Temk X Eeqek vppnqewpc , Tenk
ExrP EpxmVsek P yek TeneekH
Wetectem TpMj Epxcec uqec . ExspD Epxmqenpk :
<< mxwpk P EpxMj usppk pk geM
FeyeJ ReM Zprrek Spnrrek EeeeP Tpqk , EpxyeM pk Z
eubP SerrpeeP Zprrek cek tpM AP
236
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Weníej xxk ZxsptpceM uxqpxj
AxqerrP xc mxbpmk Eak ExrP Tembxqek Temk X Teq
ec xxk ExnprreM TpM xxyumqm xc mxnm
Rxcek Epxapcek mxwpk X AP cesek Retk Eak Beexte
rrpqeeP ZpL ul TecenLj xxk uxtpmk
42 ExspD EerP Epxmqenpk : << cek AP uqyej , W
xrP SxtpVaxpk pk TptpMj Eak Eeqc
Zelj Rxml pk Epxtpceqcej
EpprrpqrreeeP ZpL uqyesP , QeyteXj Feecrel mxntew
pc . >>
237
vewxXj Epxcec , geeeak m Tk ReM X E¡nxsTpD pk ve
nxzetP cewek utprrepk Rxcek ApwP EpsP
X RxcetpVaxpk Wpxk uqec . 41 yeJ Tk ReM TpM TptP
Tec ceqek EpxVmspcec , cek AP cesek
venxzek xpxcem uqpkh . 40 yxtek X Esk EsenmaeVa
xpk ExrP Tenpc yxtek P Epxbeqtk EpexqeD
EpyetxD Epxbemqpk AxteeeP mxwpk cebP Epxcec ,
Tecem tecek Tetk ReM Wpxk TppMj yek Rewexc
39 ExspD Epxmqenpk : << Temk X yxtecec vpnxe
eqerresec , WxrP ReMj xc EnmbP vpyxqrrek
ExrP yxtek Qpcej vewserretek uxqpxj usP . >>
P ReMj xc Enmk AxpemM mxcecem xc Epxbecepk Te
mk X vpnxeeqebpeepc , EpaxM EerP , Tenk
38 Zpeeek EerP ExspD TpM Epxmqenpk : << yee
esc Ej , yxtk usppk mxwpk Tek
Esenmaedek yej RxcetpVsek ExrP

Exnemqpdek Tenk mxwpk X mxqxzek xpaxqeeesek


Zeutel uqpkh . >> cewek Epxmqeyec .
mxqxzek xpaxqeeesek EerP xpxycek Rewexc Qk mx
238
qxzek xpaxqeeesek yxsc , venxk Rewexc Tpwxqek
getpqyec . Eenepk Exncepk yeseqk Teetk vpneqtpk
Exnedekh ExspD EerP Wpxk Rpwqek SpnrrebP
1 ExspD EerP Teetk Eak EppeaP Zððxnðc xxk Epn
pkh ExnebP Zpntek y Wpxnek X
cencec Zpcek cecem xxk Tpeeec Spnrreeesek E
erP
EenyetprreM uxqpxj
yek Ezeqsexj ReexM Tec yeexrresec . >>
FpnueK Eewtk Tec uqrrewpc ? Tk ReM Teuspk y Epex
qetpl Tec yeexrresec , vprrpnP vprrpnpetP
239
EerP Seexk uqec , ceyeaP cenyej Tenk ExrP FpnueK
Eewtk Zprrek EeqteyesP Temk X cencxk
49 << mxwpk uxnc uxM TeuspqeeeteeeP WetP ge
l tpM Teyteeetewpc . 50 TeusP Eppl
48 Teetk vpnpeeec Sxyebc yeextelj Epxmm Epxce
c , Tpeesxk gel EerP Emnxtk EpeteneeeP Epxcec . >>
tpM Teysxm ExrP vpzeM RxtP uxnxk uxtpk xxeM Tew
P tpM EpreeeP Eak vpqk TeceMj uqec .
Rxml cxyesP Temk Zpcek EpeepbP vezetprrec ! Epxn
pcespk RxtP Tec uqyeaP Tecnc xxk Epnpk
uxtpk xxeM TewP tpM EpreeeP Eak vpqk TeceMj uqec
. 47 cenyej AxrP Epxnpcespk RxtP
Epxnpcespk mxl Tec uqyeaP WpxeVcej xxk Eewc Res
P EpqeeP EerP , 46 vpzeM mxl uxnxk
uqec . 45 cenyej AxrP Rxcek mxl Rxml cxyesP Temk
Zpcek Epeetpqpk vezetprrec !
xxeM TewP tpM EprebP Epetenesc Epxcec TpexweM
pk gel tP SxteeeteeeP Eak vpqk TeceMj
Epxnpcespk geM Tec uqyesP WpxeVcej xxk Eewc Re
sP EpqeeP EerP vpzeM geM uxtpk
240
Epxcec . 43/44 cenyej AxrP Rxcek geM AxrP Rxml cx
yesP Temk Zpcek Epeetpqpk vezetprrec !
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
10 ceM Tecek uaek Exnedekh FeyeJ ReM EerP yes
k Erk zeutel X Eeserrpk yeexqpekH .
cewek Epxmqeyec .
TecetP uNeeek Eak Tpcxnerrpqpeesek Tpqk , EMj ELj
vpzeM EerP SeqbP uqteeK Epxcec uqec . >>
Zprrek ZenP vpzeM mxwpk usP , venxk Rxcek yeXj u
qpeesek yeexqpekH . 9 EexwP Eak ,
vewtptek , 8 vpzeM mxwpk Rxcek Apeeak uqpwpc .
EexwP uqpeesek Tpqetk EMj ELj vpzerrpqk
241
Ewectec uc . 7 EexwP xxk Tpqk , mxwpD ExrP Eaxcej
Ecej Eaecek Seqpk , cencec Qpcej Zpcek
Epnaxqeexj TpeeterxeeP xxk EpxXj tpM , TecetP uNe
eek EerP mxwpk X uxtpcem tecek Enectec uc ,
Wpsc EerP Tk ReM TpM Erem BpnuD X yxaxbP Epxq
eteceyec . 6 cetelj Eeecekj Ecxk tecek ,
5 ExspD EerP Tetk ReM TpM : << Tk ReM pk Sepe
cxl xxnpcej Tpexl pk veterrP Tpqk ,
SeqeeP yxaxxj EpxVmyesP Tenpc cencec Zpcek gpq
pk cecebP uqpwpc cewek Bpxysxzeneyec . >>
4 Tetk venxrrP Epxaxnpk : << Wpsc EerP Enectec
mxwpk ExrP cencec tecek Rxcek verrptesP
uc ? >>
3 ExspD EerP venxrrP Eeserrpnpk : << Wpsc xxk
BenqxeK TpM ZerrP cewek Epxmqedek
Enectec ExrP cencec Zpcek cecebP uqeeP ZpL pP ?
>> cewek Eeserrpyec .
SereeeP terrek Temk Eak : << Tk yxtek tpM ceqek E
pxVmtpcec , Wek y vepqc Zpspkh
2 BenxL ýenxsxD pk cxk Temk tpM BpqrreMj Exne
242
bP , Temk X vppnqeeeP cewek
yeexqpekH .
EpqbP uqpwpc ? >>
Temk Eak Eeserrpnpk : << EqyenxqtP yeeesc WxrP
Ej , yeJ ZerrP EpexqepeyesP WpxeVcej xxk Eewc xc
17 ExspD X ZeeK WpnteeeP cetelj Rxcek mxwpk
mxzpk Exnecepk Ewpkh ExrP Spxmtpk
Yezek y ZensxeK Tec Zeutel
Rxcej yeM ExrP Teyenxk , Rxcej Rxcej yeM ExrP Exqy
xk ExnpcebP yeexyec .
uqpk AxteeeP Epxcec ZpL . >> cewek Epxmqeyec .
16 Tececepk ExspD EerP cepcepk ppk X Rxcej
243
Tenem cepcepk pk WetP mxqxzem Epxcec uqyesP , T
enk ExrP uneeek y Epxrek EpxMj mxyempk
mxwpD uqec . 15 Tk ReM Emk X Aecebxqetpcec , ce
k mxwpk ExrP uneeek y Encej mxapk X
yxtecec vpnxeeqetprrec , EpaxM EerP TecetP uNeeek
y EpxneD EeyesP Tenpc Tetk ReM pk WetP
ExspD EerP yeextel X Epxbeecmtk Eerrpnqek FeyeJ
ReM Terrek : << cepcepk WxrP Eetk ExneyesP
TerrerrpqbP ExspD xxeM WptpM TeqyxrrpqeepX j Fey
eJ ReM EerP Tetek X xxweqetexj yeexqpekh . 14
13 BenxL mxwpD ExrP ExspD TpM BpqrreMj Exne
m tecek cepcepk Sxpeeppk Zprrek
ExspD EerP cepcepk X Exnpcedek ExrP
vpnxwqeyesP Tenk ExrP Wpxk AP Rpxbxpeqem Zelj
cxdek Zeutel uqpwpc .
unprrpteeesek Zeutel uqpwpc . 12 cencec ExrP Ene
ctec Zpcek Epncxk usppk QpekH
usppk Ewectec Qpcej vpnxwqeeeP EerP Tenpc Rpxbx
peqem Zelj Epexqetpk cencec trcek
11 ExspD EerP Tetk ReM TpM : << zewenyej Enec
244
tec mxwpk ExrP cencec Zpcek cecebP
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
cepcepk WxrP Ej ! Tecnc xxk Epnpk P EpxMj mxyemp
k uqeeP ceaxrek yencej uc ! 25 yezepk
24 << FeyeJ ReM EerP EteceM Epxcej xc Zecelj g
eexeeebP yeexyec , cetelj ExspD yesk : >>
TecetP uNeeek y EpxMj mxyempk uqeeP ceVac ceax
rek Qk yencej uc ! >> ceweyec .
23 ExspD EerP FeyeJ ReM Zprrek Esc Tesc venerre
pk , Tetek tpM : << yezeqxeK mxwpD
uqyec . EpaxM EerP , Erk mxwpk ExrP yezek Axreceq
245
xxj uqec .
EteceM Epxcej xc Sprpsprrepk Axnec EerP vpyxspk T
pqprrec Zprrek uxmxxcepk Epxcej Terrpk Epxcec
Tecedek P yek vpexkh Rewexc Terretprrec >> cewek
Epxmqeyec . 22 Tenk mxwpk ExrP ExspD pk
EpxVmtpcec , TeceyesP Ac Tenpc txðebek P Epnpkh
EtJ mxnpeVcej vpnewtprrpqeeP uqpkh .
Rxcek Zeutel TpterrP uc , ceM mxnpeVcej Zpcek vpt
qtpk EpxcexxmP mxwpD TpM vpyxzek
21 ExspD EerP Temk X Qeyqek venerrepk Zecetk
Epxmcenspyec . Tececepk : << Ac yesk
ZpsP Aecenqel X xxnpwqek Terreyec . >>
20 Tenk mxwpk venxrrP Epxmqenpk : << yeeesc
Ej , yeJ veneeek yeekH Eak yek EteceM
Epxcec , Eaxcej Ecej Zpcek mxetppecek EeseneeeP
ceneVtec . >>
vpqerrexxqebP uqeeP Epxcec , verrpnweeK ceneac E
pxVaP uqeeP Epxcec , verrpnpk Weceqeby uqeey
Aecenqel X Wetewpc : mxwpk X EeqebP uqeeP Epxc
ec , RpxbxpeqebP uqeeP Epxcec ,
246
uneeek Eak usppk RxceeaP EqyenxqtP ceweVac Epx
cec uqec . 19 Ac Qeytec TppnecxJ Wety
18 ExspD EerP Temk Eak Eeserrpnpk : << Ac Zerr
pk P Tpqk Rewexc EqyenxqtP cewewpc ?
Tpxnpmqpwpc . >> cewekEpxmqeyec .
ceyeaP Eeqc Epqek TpxnpmqpVaxpk ExrP vpapnpwp
c , Eeqc Epqek vpapnpeesepk EerP vpbxL terrek
uxcepk vppnqel Eewsewpc . Tececepk Encxm Tpxnpl
tecek WpxeVcej xxk Eewc ResP Epqpwpc . 31
yeexsxexj , Eeekj TemP , Eceac TemP , Eaxcej Ecej ,
EpxMj cepcepk uqpk gebeM TenxXj Tec uqeeP
Epqpqtk EerP Reexj ExqemP uqpwpc . Tenk ExrP Epp
l pk Eaerrek Berrpk Tecxk ExqemP ceM
EpxMj cepcepk uqpk gebeM TenxXj uxmk Zpcek Epn
247
cxeesepk EerP , 30 Erk Tpxnpl tecek
WxrP Tpxqpcej uzP Exnpcel pk Tpxqpcej ceM Tencej ,
Eeekj TemP , Eceac TemP , Eaxcej Ecej ,
29 ExspD EerP Tetk ReM TpM : << TeexwP Ej , yeJ
Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec .
TerreeeP yeM Exnelj . >> cebP ceqeyec .
28 IðTM Beqrrerrepk : << Tk venerreac , yxtk Eeq
xyej uxmk Zpcek Epncxrrepk Tek X
Tpxwek Zeutel tpM TpxyeVtem EpaxM Epxcec uqec .
>> ceweyec .
TecetP uNeeek uqyesP venxk Eeteqc usP . EpaxM Ee
rP TecetP uNeeek tpM EeyaP ceqeyesP
27 ExspD EerP Tetek X Qeyqek venerrepk : << m
xwpk uqyesP mxapnm Epxcec ,
<< ExeVcxbP ceqem ZpL ul ZeweM mxwpk Eeunel
mxntem ul tk ? >> cebP ceqeqaebP yeexqpekH .
26 Erk EpxXj FeyeJ ReM EerP Reectk geexeeeqaek
vprrpnP vprrpnpetP Zprrek :
yeM geneeP Eak AP vpqk yencetec ! >> ceweyec .
pk Tecnc xxk Epnpk y EpxMj mxyempk uqeeP EerP y
248
enpeK Tewecej ExrP Teyerk xxk Spxyej
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
Beqenek SerrpeepXj , yxtek X Rxcej ExrP Tek y Bemk
geM Telj tpM Serrpk , Rpxmcej ExrP Tek
37 Tetk ExrP venxrrP Epxaxnpk : << Tk cenel cxq
yeekH Seapneeesek Enterc xxk Sxnecekh
36 ExspD EerP Tetek Eak : << Tk ReM Retk yeM Z
errP cxqcem uc ? >> cewek Eeserrpyec .
cewek ceqeyec .
ExspD TpM : << yeeesc Ej , yxtk Rxcek mxsel uc , T
k Wek y mxsek gpzpeeP xc mxqxzekh pP ? >>
249
35 ãðyðtc xxk mxyemk ZeóU yej Zpeeek EerP Ex
spD QpekH BpqrreMj Exneyec .
ZeóU yej Zpeeek y FerrenteqekH
vprpeK pk TeneekH Tenk ExrP Tecxk Eewxqewpc . >
>
TeceMj ExrP RxqubP , TesxrrpM xxeM Tesxrrpntek , E
apD Tprc Temk X Eeqewpc . gpnyek
Zelj yeM SxpecebP , venc mxnpk y mxwpD TpM Tps
xzewpc . 34 Tetk ExrP Temk xxeM Fppqek
ExrP TecxqekH EncxqeVac yej Fesxk y Spnrreqtepk T
pM vppnqeeetewpc . Tetk ExrP Temk X EeqeeeP
Epxmqeyec : << 33 venetprrec , EpxrP yxtk Zðnpse
qðL mxnm yeM Bewrek Eewpc . mxwpk y EpxMj
Terrptek Temk y yeXj tpM EpaeneqtpeeP EpaxM Zeut
el X Tetk ReM TpM Erk WetP
uxM EezpbP Ewxzek ZeuqpekH . ExspD EerP Eenyek
vpzeM FeyeJ Zprrek Rxcek veyeJ tpM
FeyeJ ReM EerP TptpMj yek Sebxxj EebxeK Tec ZeubP
yeexyec , usppk Terreeeaxpk EerP
32 ExspD EerP ZðnpseqðL mxnm BeL xxeM FeyeJ
250
ReM Zprrek Terrerrpqpk Zeuwpc .
ExspD gpnyeteceJ EpteekH Epxmm Zpcek Eeex
qetpeesek EerP
venxk usppk X EeseneeeP yeM Exnedek uqec . Temk
xxeM EpxqP yenek , Ebek P EpxMj ExrP
Tpxwek P urrpl uqpwpc . 45 EpaxM EerP , Ebek P Ep
xMj ExrP EeseneeeteeeP yeM Exnedek usP
pk xenpak uqeeP Zpsptec . 44 cek ExrP Tenxmk tpM
SerrpyesP Tenk ExrP Tenpc Exncepk
Tk ReM pk Tpwtk Eak cek ExrP Zecej Encej Spxntek
uqeeP uqyesP Tenk ExrP Tenpc Tk ReM
TenxmqeVaxpk ExrP yesk Eenepk X BecxneeP Encej
Tec cetexj c Tk ReM Wetekh yxbk . 43 cetelj
251
ExnemqbP : << Epnaxqeexj Teqecec TeceMj Rpzene
eeeeaxpk EerP Eenepk Exncepk X RpzeneeeeeP Encej Tec
,
TpMj Epxceexaeyec . 42 EexwP xxk Tpqk , ExspD Ee
rP Tetk ReM X Ewpkh Zpcek Terrptek
41 usppk Eenyek FeyeJ ReM EerP Emk X Sprpsprre
pk , ZeóU yej Zpeeek tpM Zecetk
yeqepecedek uqyesP Tenpc Temk tpM Epxnpsxzewp
c . >>
tpM Serrpeepc xc yeJ Esk Tpeeterrek Axtewpc . Tece
tP uNeeek ExrP EteceM Serrptel X cek tpM
mxntem EpcxzeqekH xc Tk ReM QeU mxntekh , 40 c
etelj cek mxwpk WxrP Bemk yenerrpk Telj
ExspD Epxmqenpk : << WxrP EpprrpeeP Epspk X
Tk ReM QeU Epprrpkh , WxrP
39 Tetk venxrrP Epxaxnpk : << yxtk Axtekh ! >>
Axtekh pP ? WxrP mxntem EpcxzeqekH xc Tk ReM m
xntebP Axtekh pP ? >>
xc Tk ReM Wetem Epxcec uc . WxrP EpprrpeeP gesxr
rpk EpsP xc Tk ReM Epprrpk
252
38 ExspD EerP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << m
xsek FerrentebP yeexekH EerP ZerrP
P yenerrpk geM Telj tpM Serrpeepc xc xpxysxzenem
uqpwP . >>
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
Weníej xxk EenyetprreM uxqpxj
SpeepM EerP venxrrP Epxaxnpk : << yeeesc Ej , y
eJ RxtP Tec uqpX j cewek SerebP uc ! >>
51 ExspD EerP Temk Eak : << Ac Retk yeM ZerrP
cxqcem uc ? >> cewek Eeserrpyec .
pk Ewpkh Exneyec .
50 EpxrpceJ SpeepM EerP geteM vpyaesP Zprrek T
eexqpk EpncxbP Epxspnpk usaP ExspD
Terrptek Eewpc ! >> ceweyec .
Tetk ReM EpxrpceJ SpeepM TpM : << Tk SereekH
253
EewpM yec , ustprrec , Tenk ExrP Axwexc
49 ExspD EerP xpeK Tpspk xpeesprrepk : << Tem
k c Resc Terrptetprrec . >> ceweyec .
pk EpxneD Rewexc mxcenpmxxqetpcec ! >> cewek
vescxnpwpc .
vewcxtprrec cewek xxweqbP yeexqpekH . Tecemc tp
M Temk ExrP Reexj Zecej Terrpk xxeM : << teðxtJ
mxcenpmxxqetpcec ! >> cewek Zecej Terrpk xxeM v
escxneyec . 48 mxwpD Temk X Eewk Zprrek
Exneyec cewedek X Sprpspweeeak yek Tenpc : << E
xspD Ej , teðxtJ pk EpxneD Ej Rewexc
YenTxweZpxD EerP BeL TeceMj uteekH gpzpk Serrpy
ec . 47 Tenk ExrP ReãxnxD pk ExspD
Qpcej vewtP Zðnxó vptek Eak SeqeepXj , Rxcek Txw
eZpxD ceweVac SpeepM pk mxyemk
46 Tetk Zðnxó vptekh Exneyec . ExspD EerP FeyeJ
ReM yej Rxcek uxqpxj mxwpD
SpeepM yenTxweZpxD X RxtP Epnprrpqpeesek
EerP
ceweyec .
254
Exncepk Tpxwek X EeuneeeP xxk Tpxqpcej EpxyeM
pk Eewc ResP yek xpnxrrpqeeP uqpkh . >>
mxtpqpmqbpmc . 7 Tetk Eqbxcej Zpcek ExspD pk Te
ncetk mxtpqpk Exnecepk Temk y vpyaesP
6 Tetk ReM ExspD pk Becxeesek WetP yeM venxrr
pqpeesekh TeteceM mxwpD Eqbxcej Zpcek
<< Tk ReM Eqbxcek y EpzeekH xc zerrpkh Teexqewp
c ? >> cebP Eeserrpyec .
veneyec . Tetk Eqbxcek y EpzeekH xX TeexqeepXj , 5
Tencetk ExrP yeexeesek mxwpk Tetek Eak :
4 Tetk Eppeyec . BeL pk veberrptk EpxreceM Rxce
k Eqbxcej Epzerretec yeexeepc xc EpqbP
255
< Ebek cenecqewpc , EpxpetpM uaerrek mxncewpc .
> cewek venxrrpqtprrec . >> cewek Becxbpeepc .
usppk mxwpk Tk ReM Eak Erem Eqbxcej yeM cencx
wpc ? cewek EeserrpyesP , Tk ReM Temk tpM :
EpzeekH Tec yeexekH xc EpqbP venewpc . Tk ReM Te
mk X Eetk mxtpqpk Eeyaxnetprrec . 3 cenyej
Tk ReM Tpseepk tpM EpnpeVrrptk yek Rxcek yeekH
Ewrxxj Eqbxcej
Zeurrpqyec . 2 Tetk ReM TpM : << Tk ReM Ewpkh ye
exekH Tpseepk tpM Epaxtprrec ,
Eerrpqek y yxsýebc yej yxserc tpM mxnpqaek Exney
ec . ExspD EerP vpzeM FeyeJ Zprrek Epnxpeaxqek
1 ExspD EerP FeyeJ ReM QpekH yek zðnpseqðL vp
tekh Epexnetpyec . Tetk Rencxqk
ZðnpseqðL tpM mxetP Tec Epnpeesek EerP
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
SpeepM EerP VFek BerrpMj veneekH EpnpbP , Ten
pc ExspD c TerrebP Eppeyec .
uqrreyec . >>
52 ExspD Epxmqenpk : << uaetprrec , AxrP Spxs
256
pxj yxsxnel AxrP Eyepeaxk c Exqenc
Weníej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
vpexsxtk Tecxk AxrP xxwxD X Extem mxwpk Epxcec
uqpwpc ! >> ceweyec .
Reyac Eak EpxceMj ZerrpLj EeqeekH yeexqpekH . Ex
spD EerP Tenem WptP xc xxrrek : << Emeak
Epaxyec . 14 ExspD Tencetk Rc mxnpcepk Qeyqek E
pxbedekh xxwxD SerrpeeP Epqenxl usP Tpqk
Seexeeek Epnrrpeesek ExebxM WptP yexxeepc xc E
pqbP venerrepk xxwxD yeexekH yxqxP cewek Epexnetpk
ExspD EerP Epxqpsapmc . 13 Tenk ExrP Ewpkh ExrP
257
Tewec vpqk Epxcec Rxcek Serrpnc SeeepqeeK
12 TeneekH EtpM ExrP Tetk ReM yxserc Eak Zðnps
eqðL vptekh uaeyec . BeL terrek
ExebxM pk WptP xc Bpxcedek ExrP
QpekH yek vptk Eak genaP yxserc tpM EppeeeP uqy
ec .
yeexaerrek Epxbeyec . EpaxM EerP , Rxceetk Renk E
pnpc uqpeesekh ExspD EerP Eenyek vpzeM FeyeJ
11 ExspD EerP ZðnpseqðL tpM mxnpcepk vpyxqrr
ek SpxLj tpM EpnpbP Eetk Teetk Epxcec
Weeeterrel uxmk Ebek uneeek y uqeeP uqtprrec ! >
> cewek Eewk Eewek terrek vescxnpqtpwpc .
Wek y Eucej TecetpD txðxtJ pk EpqpD mxnpk X Epxn
psxzetpcec ! Seexk Seexeeek
Weetpqedek mxwpk X Epxnpsxzetpcec ! 10 uneeek
WxrP Ej , Eptel Epxcec yeM uc uqeepc
ExrP Fpxnmqaek TerrebP : << uneeek y Eeunel Ej ! u
neeek WxrP Ej , Ebek y BenqxeK xxeM
SeqeekH Aeyaxk BeL TeceMj ExrP Teyxsapmc . 9 mx
wpD ExrP ExspD pk vpexkh Ewpkh
258
EpxyeM pk vpyaesP Zprrek TeexqbP ExspD pk BeL Te
ceMj TeyxsaP , BenxL EerP Wptpk
vpreM X EerP Eeaxeesekh , ExspD EerP TeceMj ExrP
Eprpbpeepc . 8 Reqxzepk mxwpk
tecek EpxrpceJ ExebxM WptP EerP EpxetpsP Tec yek
Epxmsxnek vetebP EpxmVsek c EpqbP
20 TeneekH Epxnqpcej ExrP ExspD EerP FeyeJ Re
M QpekH yek Wpxk Tenk BeL xxeM EpxeVcenem
ExebxM Wptpk Eak Spnrrewbc Eeueesek EerP
19 uxnpc TespneeeP xxk EpxXj ExspD EerP FeyeJ
ReM QpekH yek vptek Eak genyec .
cetelj Eenepk Exncepk ExspD pk Spnrrel c yxsxnemc
Tpqk Tetk Temk Eak EezpbP yeexyec .
vpnpspk EerrpnqeeeP terrek EqteU pk EenekH yeM T
259
emk c Eeqek vppnqeeeP cewek SerebP yeexqpekH ,,
18 TecxqeekH xxk EncxqeVac yej RpL pk yeeesc
ReM ExspD pk EteceM EpxceD c Sprpsprrepk
EmM uqrreeesek yeexwpc ! >> cewebP xxweqek Sp
nrreeesek uqec .
Tpxwek Eenepk pk Terrepeeeel pk SpxLj > cewek Te
wtecqedek Eetelj Tk ReM venxk vpqerrexxAc xxk
EerP Tetk ReM TpM : << ExyeceqtP RpL tpM uneeek
P Spnrrel c : < WxrP cecek SpxLj EeyesP
ZerrpLj mxLj EmnaP Esc Tesc xpxnxqaek ZeubP uqe
eP Epxcec cewek Aecenqeyec . 17 ExspD
Tpxqcxk Eprerreyec . 16 Wpxk cek AP cesek SpxLj x
xk mxnxzekh EqteU xpexl pk
Tenk ExrP WpxeVm Spqxeeac xxk Sxnecej uqpk Teee
teekH vpteqtpeeac xxk Seeteqc xc
yek Teetk EeneqbxekH vpteqtpekH cxbP yeexeesek
mxwpD c uxmk c mxcecek genrreyec .
15 Tetk ReM ZðnpseqðL tpM mxnpdek P vpexkh ,
cecek SpxLj tpM Epnpweeeak
ExspD EerP SpxLj xc Aeyenqedek ExrP
260
ExspD pk Erk Epxcej xc FeyeJ ReM EerP uxM Sprps
apeepc .
Weníej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
EteceM Zeutel X Epexqepem Encej EpxVmdek uc ?
>> cewek Eeserrpyec .
ExspD Eak : << Ac ZeweM Encej tecek EntpbP Etece
M Zeutel X Epexqetpwpc ? cek AxLj tpM
xxk EncxqeVac , RpL pk yeeesc cxcepk Eeeeeqeeeac
ReM Temk Qpcej Eerrpqbeyec . 28 Tececepk
27 Tetk ReM ZðnpseqðL tpM uaek Exneyec . Exsp
D X SpxLj tpM ZeuekH tpM TecxqekH
ExspD pk Encej xc Tptpqek Eeserrpeesek EerP
261
AxrP Epxnpsxzewpc . >> cewek Epxmqeyec .
X Epxnpsxzem ceneVtec . 26 ExeVcxyesP Tk ReM pk
Eaxcej uNeeek Eery Wpxk Epspl Aeqerrec xc
ReM Eetk Bpeesprrepk TerrepeeeeeP xxk EpxXj tece
k EpnxteyeM Tk ReM TpM Epxsxzencedek mxwpD
gpzpeesek Zprrek QeU mxntewpc cetexj X Exteceye
sP , gpzpeesek Zprrek QeU mxntewpc . 25 Tk
EexwP xxk Tpqk , WxrP Tk ReM TpM ceqem ExrP , Tk
ReM Terrepeeeek gpzpeeP xxk EpxXj tecek
uxcepk ceqedek uxmk ExrP Qeytec yezeqeVtewpc c
ewek SereyesP Erk Zeutel EerP yezeqeVtewpc . 24
Epxcetk : < usprrepk Teqec tpM Sxtem Eebec > cew
em tecek TptpMj yek Eneceqbel Epxcec
ceneVtec . 23 WxrP Tk ReM TpM Epeaeqek ceqem E
xrP , cenyej Tk ReM Erk Eerrpqk xxk
22 ExspD EerP Temk y venxrrP tpM : << uneeek T
ecnc tpM Extecel yxsxnel yeexeeP
Rxceetk vetebP Epxmyec . >>
TpM Eexk Epxmqenpk : << yeeesc Ej , Tk venetprre
c , Tek P xpxcedek ExebxM WptP
262
veneyec . 21 IðTM ExrP ExspD pk xpxcedek EpxeVce
neqtk xc ExrP Wetem Tpqk , ExspD
1 ExspD EerP yesk Rxcek Bpxxnqel xxeM Tetek X
Spnrreyec . ExspD Epxmqenpk : << Rxcek
cenaecec TpxnxzespqeVaxpk pk Tpeeec Bpxxn
qel
Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Epexqetpdek Zpcek Tk ReM TpM ceqek EpxVm Epxc
ec . >> cewek ceqeyec .
ExspD EerP Tetk ReM TpM : << TeexwP EeyesP yeJ
yesk ZeweM Encej yeM EteceM Zeutel X
Epxcec . >> cewek venxrrpqyec .
263
TecetP Wencepk Wpxk cebP Extecewpc . >> ceweqt
ewpc . 33 Tececepk ExspD TpM : << yxtk Wetem
Esk mxqxzek yxtek tpM EpnpeeP AP Werrepk , Epax
M EerP Eenepk Exncepk uxM Zpeeek uqyesP
cewek ceqewpc . 32 cenyej yxtk : < usppk mxwpk E
pxVmlj > ceweyesP Eenepk Exncepk AP
uneeek Epxnpsxzelj > ceweyesP , Tenk ExrP : < Tece
yesP Tk ReM Zerrpkh Zpeeek X Esk Extecewpc ? >
31 Tetk ReM Wenrrpqtpk Epxmqenpk : << yxtk ce
ncxk venxrrpqeeP uc ? cenyej yxtk < Ebek
ceqeyec .
uc ? Ebek uneeek Epxnpsxzedek pP ? Esemlj usppk
mxwpk EpxVmdek pP ? >> cewek
Retk tpM ceqek EpxVmtpcec , Zpeeek y EpcxzeqekH
cxdek Encej ExrP vewxekH Eak Exnedek
Encej tecek EntpbP EteceM Zeutel X Epexqetpdek Z
pcek ceqek EpxVmspcec . 30 Tk ReM
Eeserrpsprrec , Tk ReM cenyej WxrP Epxcej xc venxrr
pqyesP yeJ Wpxk Tk ReM TpM yeJ ZeweM
29 ExspD EerP venxrrP tprc : << yeJ EpnxteyeM
264
Tk ReM Eak Rxcek Epxcej xc
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Wek y ceJ uqpwpc ! > 8 Tececepk Tetk Tenk mxyemk
X ExrP EeqebP , cemM yeX j xc ExrP
Beqrrewbxqeeeac Wpxk , Exnem uqtprrec , yxtek Te
mk X EeqeberreX j , TeceyesP Temk y Epxwac ExrP
Zprrek Erk WetP Bpxyteqaeyec : < EpxrP Exnem Exr
P EpxbpL pk mxnxzek y Ebek y Epxwac xc EerP
yeexekj . > cewek utpbP yeexyec . 7 cetelj TeteceM
Tpxnxzespk y Tenxzeaxpk EpxyeM BerrpMj
uqyec . Tenk ExrP mxyemk Zpcek Tpwxqerrepk Tptp
265
Mj yek : < Tetk QeU WxrP mxyemk X mxetppecem
6 EapD Tprc , EpxbpL pk mxnxzek y Ebek geeeak
veexnetP mxyemk Zpcek TpwxqeeeP Qk
Reqxzepk mxwpD TpM Erk WetP veetpbP , BenxL X E
erP Bptpk BenxL X EerP Eeqeeesek yeexqpekH .
Exqecedekh , Tpxnxzespk y Tenxzeaxpk venxk Temk
X Eeqebpeepc . Tpxnxzespk y Tenxzeaxpk
Tpnpwbxqeyec . 5 EpxbpL pk mxnxzek y Ebek Epxce
Mj Rxcek Benpak Zprrek Epxnc Recemqm cewek
Recemqm yeM Exqecedekh , Tetk Erk Benpak Exk cx
rc Tpqprrec xc EerP AprrP ApcxbP Tprrpcxqek
vprrpspk uaerreyec . 4 EpxbpL pk mxnxzek y Ebek E
xrP EpxceMj Rxcek Benpak Zprrek Epxnc
Recemqyec . 3 Tpxnxzespk y Tenxzeaxpk EpxrP Be
npak xc yenxbP Bptprrepk geM
ExrP Rxcek Benpak Zprrek ZeurrpqbP Tpxnxzespk Te
nxzeaxpk Eak EpxyeM pk vpyeJ Zprrek
Epxyentecek BprreaeMj Eppeyec . 2 EpxbpL vpnxze
eeP xxk EpxXj tpM Tenk Exry
yenxrrepk EpxbpL pk mxnxzeqeexj Zpcek TeeteceJ T
266
enxzeaxpk TP Tpxnxzespqek EpxVaP ,
mxnxzeqek Eeuyec . vesxzek terrek Rxcek EenxceJ S
xeeeeeP Bprrpnc Weqtek , Wererrek y TeeetP
mxwpk Rxcej EpxbpL TenxeeP gebeM verrequnxqebP
geterrpM Rc BecesP yeM vesxXj Spxqbxk
WetebP yexxwpc , Tk Zenprc usppk pk ZerrP utpbP y
eexekH xc EpxqP veexeepnpk , RxrrpM Telj
14 Tetk ExspD TpM : << yeeesc Ej , yxtk Tk ul Rxc
ek Axceac SxtpnrrP mxwpk cetexj X
EerrpqbeMj ExnebP , Temk y Epxcek y cxrc EpJ SeU X
Enxk ExspD X vppnqeeeP cewek Sereyec .
13 BenxL ýenxsxD pk cxk uqpk cxnppk pk ReL ux
qpxj pk cxk BenqxeK xxeM ExspD QpekH
NpL pk verrek tpM geexqc TpsxzeeeP Tpeeec E
eserrptel
267
Tpxwek Eak EezpeeP terrek EenekH usP Teetk Eak S
eqpk Eppeyec .
X unprrpsxzebP yeexekH cetexj X Wetecepk ExspD X
yenxyaxqeeeP cewek Sereyec . cetelj Tetk Epqek
12 Zððxnðc xxk cxpk pk TpxnpmP Rpmpk ExspD
pk Erem Epxqxcenqel ExrP ZeeK Tetk ReM
Ecerectk ceaxrek Sprxk geexeeewsxeetec Eewp
c ! >>
11 Erk ExrP Ebepk SecxrrpqsP xxk Axtel uxqpce
j
vewpeK pk Axeepqk Serrpnc uqyec .
veMj Sxyenaxk y Epncxeesek Erk cesexj Axqerr
pk EerP
Emk y Tpeeec Tewtecqek yxaxdek X Epxbecej Epxce
c pP ?
mxnxXj Zpcek usppk TpM Tpxnxzespqek EpxVmwpc
. 10 Tk ReM uneeek y RpL tP
cencxyel BpcxeeP uc ? Tenk ExrP QeU EteceM Tpxnx
zespqeVaxpk X Eeqerrepk EpxbpL pk
9 Tececepk ExspD Eeserrpnpk : << EexwP yeextel
268
tpM EpxbpL pk mxnxzek y Ebek
EpxbpL pk mxnxzek y yek getekh vezeyec . >>
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
EpxVmyec : < cenyej Rxcek mxwpk ResP RpxVaxm t
ecek cepcepk Epxcec yeqyespk EcereM Epxqetecedek
19 Tetk Epxmqenpk : << yeeesc Ej , Wpsc EerP yx
tek tpM Erk WetP vepqc ZpsP Tpeeterrek
18 xenxL Tecxk EewxqeeeP xc EpxqP ExteceVac S
etpceJ xxk cxk ExspD QpekH xpqrreMj Exneyec .
Tecxk EewxqeeeP Tpeeec Eeserrpqtk
Tetk ExspD pk Erk Epxcej xc Sprpsprrepk Temk c Z
ecetk geexeeeyec .
269
uneeek P ceJ xc uneeek tpM EnmyesP Bpcxwpc . >>

17 ExspD Epxmqenpk : << TeexwP uqyesP verrek


Ebek P ceJ xc verrek Ebek tpM yenxbP ,
Tetk venxrrP Epxaxnpk : << verrek Ebek P ceJ uqe
c . >>
TeceneceJ mxnpxj yej ReMj ExrP cek P ceJ uc ? >> c
ewek Eeserrpyec .
16 Tetk ReM ExspD TpM Rxcek WpxeVmk xprrpD
EpxVmyec . ExspD EerP : << Emk P
ceqeyec .
vppnqeeeP xc Serewpc ? Retk tP Rxcek WpxeVmk xp
rrpD genrrek Epxbemqpceac ! >> cewek
15 ExspD EerP Tetek P EpU Wecej xc Wetecepk :
<< Tk ReM Zerrpkh Rewexc
cewek Eeserrpyec .
Eak xpxnxaedek Zeutel pP ? Yxtk TpsxzeeeP pP ? Es
emlj TpsxzeeeP Epxcec pP ? >>
tpM ceqek EpxVmspcec , NpL pk verrek tpM geexqc
TpsxzeeeP EerP Wek P vepqc Zpspk
270
xc AP utpl Epxcec yeM Ebek uneeek y Spnrrel xxeM
mxwpD X SpnrreteeK Eewpc . Tk yxtek
<< yeJ uqyesP EeyneeeeL pk uneeek , Exseíej xxk u
neeek uxcepk ZeóU pk uneeek Wpxk . >> 27
Sxteeesek EpxqxceM X Tk ReM EpedxekH Epxcec pP
? Ebek uneeek ExrP Wpsc tpM Epxmqenpk :
EewxqeeeP Exk Tpeeec Wpsc xxk SptpM TpM Tewte
Vqedek Tenem EpxncesptP SxrrenpeK gel tP
yeM EcereM AP EeyeeP Epxcec EMj tpM AP EpaxeeP
Epxcec yeexwpc . 26 Epxmdek mxwpk Tecxk
yeexwpc . 25 Tetk Epxmcepk Tecxk EewxqeeeP xxk
EpxX j tecek ZeeK uNeeek y Secxrrpqspk WetP
271
ReM ExyeceqtP RpL X EpexqerreeeP Epxcec , Wpxk
Ebek uneeek y mxapk Axtel X Wetem Epxcec
24 ExspD EerP Tetk ReM TpM venxrrpqpnpk : <<
Tk ReM Epspqteyec , Zerrpkh ceweyesP Tk
Zpcek uqrrek EpxeVcenedek Tpqk , ApeepL TemkX c
ek y cxrc EcereM cebP ceqeyel BpcxeeP uc ? >>
uxmteceM Tecxk EewxqeeepX j , 23 EpxrP Ewectec x
c Eeekj TemP TpqpekH yeM xxek uxM EcereM
Ewectec AP ResP RpxVaxdek yeexqpekH . Erk WetP ,
Tecxk EewxqeeeP xxk AeeK TpM , Tetk
uqrrek EpxeVceneyec . Tececepk uxM cepcepk Epxce
c yeM ResP Rpxcaxyec . EapD Tprc EpxrP
22 EtereM Eeekj TemP Tpqprrerrpqk Epnxpk vpbx
pk uxM EpxrP Ewectec xc EcereM Zpcek
yeM ResP RpxVaxyec . gpnyetprreM uqpk usppk Tem
P ReM Rc Wpxk Eeteqc yeexqpekH .
21 vpzetprreM EerP yeqyespk yencek Zpcek Ecere
M uqrrek Eeurrepk Wpxk cepcepk Epxcec
Tpqprrerrpqk yeexyec . vewpeK pk Zecej Rc vpnxwq
errepk cepcepk Epxcec yeM ResP RpxVaxyec
272
EpxMj EpxetpsP BeqrrewbxqebP uqpwpc . > 20 Epn
xtP Rxcek ceM pk Eeekj TemP
uqyesP , TemP ExrP yeqyespk yencek Zpcek EcereM
uqrrek EeyaP Eeekj Zprrek Epnpqek
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Tpxqesc Enmm uqpk usppk Enmak Enmm Eak vpqk
Axeepqk yeexwpc . >>
Wpxk Seeeerreqtk Benceqetecej Zpcek EpxyeM pk z
pcek WetP veexneqewpc , EteceM ExrP TecxqekH Teqyxk
yeexteeK Epxcec . 33 uxm Sepecxl , uxm SereekH ,
uxm mxapk xxeM uneeek Zprrek veexneqewpc ,
BpxU yeexwpc ! zeeK Tek y Epxmqedek WetP yeM u
neeek EerP geeeak uc , Temeak EpxceMj
32 Tenk RpL pk yeeesc EerP ExspD TpM Epxmqen
273
pk : << yeeesc Ej , Tek y Epxmqem
WetP veexneqetprrec . > Emk Eak EpxceMj Axeepqk
Aecenqel cebP yeexeeP Epxcec . >>
veexneqetprrec . > 31 TetJ Tprc : < Tk EpexMj Bence
qetecej xxk mxwpk Zpcek EpxyeM pk yeXj Zpcek
Sepecxqcej , uxm SereekH , uxm mxapk xxeM xxek
Ebek Zpcek Tenpc Tek y uneeek Zprrek
uqyesP Wek y Eewxty uneeek Tenpc ApM pk geeeak
Ebek Wpxk . 30 Tk uxm Sepecxl , uxm
29 ExspD EerP Epxmqenpk : << EeeceeetprreM E
erP < Exsnðl Ej , Tk Sprpstprrec ! Ebek
Eeserrpyec .
Teysxk ExspD Eak : << Aecenqel tpM vewpeK pk Ax
eepqk EerP ZerrP uc ? >> cewek
ExspD EerP SetpceJ xxk cxk tpM Tpexj Seexk venxrr
pqyec cewek Sereyec . Tececepk Ewpresc
28 Rxcek RpL pk yeeesc EerP Tetk ReM pk Wenrrp
qtpk Eeeepc xc Sprpsprrepk ,
vewpeK pk Zecej Aecenqel
uneeek yxsc cesek Epxcej uqpwpc . Tk ReM uxnxwp
274
spk Epspqtebpeepc . >>
Emk y Eppeekj EerP Tenpc uneeek uqyesP EewxtP m
xwpk y Eewxty uneeek , venxk Epxmdek mxwpk y
EpntP BpyaeekH cetpnecepk Epqek y Ewpkh geeVee
pqbek EeqeepbP , Tpxwek mxwpk y Tpwtk Tetk
ExrP Tetk ReM X SpnrreeeP terrek Eexk Epxmqenpk :
<< RpL pk yeeesc ReM X Senewbxqetpcec , Tetk
Eenepk Epqek EerP ExspD pk Rpwqek Epxmqem x
c SprpseeP TpMj Tec uqec . 38 ExspD
RpL pk yeeesc ReM c Senewbxqetpcec
cencxk teðxtJ pk EpxMj mxyempk uqbP uqeeP uc ? >
> ceweyec .
37 teðxtJ EerP EpxyeM Tecek Temk c < Ebek > ce
275
wek Terrptek Eetelj , E¡nxsTpD EerP
Ebek WxrpceJ yek yenerrpk Telj tpM Serrprrene
c.>
Etecepk Teexspk c AxrP TenpeVrrpexqetelj
< Ebek ExrP WxrP Ebek tpM Epxmqenpk :
Epxnpsxzel tpM Sepecxl mxteqm tecek Erk WetP Ep
xmqeyec :
EerP Zerrpkh E¡nxsTpD c teðxtJ pk mxyempk cewew
pc ? 36 teðxtJ EerP vpyxqrrek Spxrespk P
35 ExspD EerP SpxLj tpM mxwpD c Spnrrek Rpwq
eeeP terrek : << RpL pk yeeesc
E¡nxsTpD pk Tpeeec Eeserrptel
uqxyec .
Temeak vpxxsc , cek AP cesek ExspD Eak Tpxyect
ec Eeserrpqtk EeserrpeeP Zprrek
<< Tk Tecnc xxk Epnpk Eak Tewec vpqk Epxcec yee
xwpc . >> ceweyec .
34 ExspD EerP Temk P Wencek venxrrpqpeesek X
Sprpsprrepk Temk P Epxcetk :
Weníej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
276
Weníej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
SpxLj Spexpemc xc Eeexqetpeesek EerP
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zpcek Enmdek yeexwpc . >>
Tenk ExrP cetpexyeM Tpexl pk ZeterrP uqyeaP venxk
EpxyeM pk Zpcek Eewc xxrrpeeP uc uxmc
44 usppk EerP Tetk ReM pk EtJ mxnpeVcej xxk Zpc
ek Exqemak xc Enmdek yexxwpc , cetelj
xxk Enml pk veexnaeeK TpM Enmdek WpxeVm ExrP
usppk mxwpD pk Eak vpqk Epqek yexxwpc
277
Terrptek Exnecepk Epxmqenpk : << Tk ReM TpM ce
qek EpxVmspcec , Erem zeterrP yeqyespk Ewectec
vpzeM gepqxk BprrpD EerP Tenpc Rxcej WpxeVm Tet
pc uxqpcej . 43 ExspD EerP FeyeJ ReM Zprrek
42 Seml tprc Rxcek ZeterrP yeqyespk Ewectec Exr
P Exnecepk vpzeM gepqxk BprrpD Enmyec .
TpM BprrpD WpxeVm Enmm xc venek Eeyec . yezep
k EerP Reqxzepk Epqek WpxeVm BprrpD Enmyec .
41 ExspD EerP SpxLj xxk Seexj pk Tentecej Serrprr
epk mxwpD pk Enml pk veexnaeeK
yeqyespk Ewectec xxk Enmqtk
Sxpecel EewseeeP uqpkh . >>
EpntP ceVac Terrepeeeel cxbP geexeeerrpqteeK uqy
ec . Tetk Qeytec Reexj mxetP AxeVekH
yesk yeqyespk Ewectec xxk yeXj xc ExrP Ebeqek , m
xnpeVcej ceM X ExrP vpwxk Beqcxrrepk ,
vpnel TeceMj gppl Sxnecek y Tenxmk Serrptel tpM Se
rrpeeP xc SereteeK . 40 Tetk
ReM TpM yeXj Wemexk ZpsP mexaeceyesP Zecetk y
ezesteeK uxqpcej , 39 yeseaP vpnxL
278
Tepcej Terrpspeesek yxsc yeexwpc . 8 Rxcek Epxetp
sptek ExrP Rpxmcej Epxetpsptek Qpcej zpcek
yxtecec Eezpeetpk , EteceM zeutel EerP Enceysc gen
pwpc . ceyeaP Erk ExrP geqeU Zemnecepk ,
EpnaxL pk Teexk Tpqpqtprrek y Epxxwecek Fppcxze
k yej EeqpD pk Teexk Tebxk y Axwecek Eak
E¡nxsTpD > cewem AP uc . ExeVcxcepk Epqek mxw
pk X Weceqek yeaxqeeesek Eewpc . 7 EpexMj
cxaxzetpcec , 6 BenxL mxwpD WxrP ReMj xc Enmk v
ptel xxeM yeXj Zpcek : < yeJ EeyesP
279
5 ExspD EerP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk R
eM EerP usppk TpM yeaxqeeeteeeP Zprrek
yeextel WeteVtem uc ? >>
Tenk yenxqekH EerP cebxXj Zemnek Spxxpem uc tk
? Erk Zeutel geneeP Eak Epnxpk ZeweM
Zpeeek yej EeetenðJ EerP ExspD Eak SeL xxeM Eese
rrpnpk : << 4 Tk yxtek tpM ceqek EpxVmtpcec ,
3 ExspD EerP EenpMj xxk Eerrpqekh SpxLj Epxcet
k veetpk Serrpwpc . IðTM , ZeóU ,
gec gewsxeK yej vppnqel
AxqerrP AP cesek Teetk Zpcek Teyeepnqek Epxqete
m Epxcec . >>
ZpL pP ? EeteceJ AxqerrP Rprrppk X Epxqetecel Epxc
ec Zemqek Eprerrewpc , geeeak ceseej
2 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM Erem Spxnqxxj
Zecej yenxqekH xc geexeeebP yeexekH
Spxnqxxj yenxqekH uc ! >>
Epxmqenpk : << yeeesc Ej , Tk venetprrec , Erk Exr
P ceaxrek TpwP Axqerrpk , ceaxrek
1 ExspD X SpxLj Eak genaP Exnem xxk EpxXj , Rx
280
cek FeyeJ EerP Temk tpM
Weníej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zecej Eezpl gewsxeK

Epxsxzencek vpnpspeetewpc . ceyeaP EneD Tespnee


eec TesunxqeVac ExrP EapD Tecek EpxnpsxzeVtewpc . >
>
Esenmqtek Tetek X Epxml tpM Tpqrrewpc . 13 WxrP
EpaxMj , Tk ReM EerP mxwpD Qpcej
EpxMj cepcepk Tecek yeseaP EexwP uqpwpc . EpxMj
cepcepk ExrP Wpxk Eaxcej Ecej Qpcej Zpcek
281
EpxyeM pk Tpxnpl Tpxnpdek Zpcek vpteqtpk uqxeee
xxqebP , Epxml tpM Tpqrrewpc , Eaxcej ExrP
vpyxqrrek SpxresP ExrP Tk ReM pk Eewk yeM ceqem
qpdek Eewpc . 12 Tenk EpxXj mxwpD ExrP
EpaxM EerP , Tk ReM pk ceqebP yeexekH EerP Epxye
nsepk pk AxrP Epxcej yxsc , venxk
cewek Bpyetprrec . AeeK Rc uqeeP tpM uneeek EerP
ZerrP ceqk ceweyesP Tk ReM ZerrP ceqetpcec .
yenxyaxqebP , vepqc xxk gebeMj EeyeaxeeP xxk Ep
xXj tpM , yxtecec EpnxteyeM ZerrP ceqem yxqk
Enceysc Epnxpk xxeM Tpxwek Eenepk TpM Epqewbx
qeeeP ceneVtec . 11 Tetk ExrP Tk ReM X
Rpzepk yej Ebek verrek y Ewpkh Exnpcel tpM cenea
c uqpwpc . 10 cetelj Exnpcel X
Tpqk Tk ReM cxaxzetpcec . WxrP EpaxMj Tk ReM vpn
el pk TxeVcxL tpM Tesxrrpnteeetek ,
9 usppk mxwpD Tk ReM X yenxyaxqek vepqc xxk
gebeMj TpsxzeeeP cewebP yeexekH
xxk vpaxqrreqeeeP WetP uqec .
mxteqpk Epxqpsmqeexj gewsxeK genpwpc . EteceM
282
Zeutel geneeP EerP ZeeK xxnwpspk Ewectec
Teextpk , Rxcek mxnpk ExrP Rpxmcej mxnpk tecek v
eqtek , gebeM uqrrekh gebeM
E¡nxsTpD uzP verrpnweeK Wencepk uc uqpwpc . Tet
k ExrP EqteU pk vptel verrpnweeK EpyeteD
E¡nxsTpD Teetk uc ! > cewek ceqeyesP yxtecec Exte
ceVtpk . 22 EpaxM EerP verrpnweeK
21 << cenyej ZeweM Rxcek mxwpk Tk ReM TpM :
< Epxbeceac ! E¡nxsTpD Eetk uc !
EtpM vprrpaeekH xc EpeepM uqrreeesek yeexwpc .
>>
P Specrrpk Sxqxdek Eenepk Exncepk pk Zpcek Tpxq
pcekh , Tenk ExrP Rxceetk Eezpl gewsxeK pk
283
uqrreeesek Epxcec ul EewxtP Epxqetem mxwpk ceb
P Epxcec uxqpcej . 20 cetelj Ebek ExrP Temk
vpbxL vpexsxtk AP Esk genpwpc . Ebek ExrP Tenk Ee
zpl gewsxeK pk vprrpaeekH xc EpeepM
TeteceM EtpM ppk TeceJ Eezpl EerP uneeek Epnaxqe
exj c Tpeeterreeesek Eak Resc ZenP genprretpc ,
Epqenxl tpM Erk Zeutel c EmsceVtpk cewek cxaxzee
Vmxxqek gpzptprrec ! 19 EpaxM EerP ,
cepcepk TP Qk Tpexj Zecej Eezpl uqbP yeexyec . 18
Tk ReM uneeek Eak yxtecec Eul pk
EeyaP uqteeK Epxcec . 17 TeteceM EtpM ppk TpM x
xnwpspk Ewectec yej mxmbP yeexekH Rxqekj
Epxcec yeexqpekH . 16 Tenxzeqeexj pk Teqeyec tec
eJ ExrP ceM Tecek venxbP geteM vpyaesP
EerP yerrpk ExnebP uqeeP Epxcec Wpxk ceM Tecek
EpnpbP ZerrpLj mxLj EeyaP AP uqteeK
Sxnrrpk Eezpl Eak BeexqeeeP Zpsptec yeexqpekH .
15 yeexsxexj pk Epnpc TeceMj yeexeesepk
Eppeekj xc EpexqrreeeP ceneVtec . ) Tenk EpxXj , Zp
xteXj tpM Eewxtpneeeaxpk EerP Eerrpqekh
284
Epxcec gebeMj xpeespk Eeeepc xc EpqbP venewpc .
( EpeVsxeeaxpk Beyel Erk Epxcek P
14 << Tk ReM Tenem < mxrpcem AxreM uxmc Be
rpqtP Eewxtek > BpeespbP uqpsc
Weníej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Eeqc EtpM Eeqc AeeK TpqrreneeeP xc cek AP E
sk Wetewpc
Zeutel EerP genpwpc . 31 Epnaxqeexj Teqecec userx
yeaP , WxrP Epxcej WpxeVcenewpc . >>
TptpMj Zprrek Tpeeterretprrec . Erk EpxXj xxk mxwp
D X uxnxwpspk RpxVaxm Eak Epnxpk EteceM
uqplj , ZeeK verreqrrek tP WxrP Exnecepk uc cewek
WetebP uqpwpc . 30 Tk ReM Emk X
Wetetpcec . 29 Rxcek Eeteqc yeM , Tk ReM EteceM B
285
pexl pk Epxbectel Eak EptP AeeK Rc
ExrP mxcenek , Sxkh RecxXj geneeP xxk EpxXj , Tk R
eM EptP veuM uqplj ZpL yeexkh cewek
28 << Tk ReM ExebxM Wptpk y vpyxnel Eak Spnrr
ewbc EeyeeP ceneVtec . Wptpk y WpxaxM
ExebxM Wptpk y Spnrrewbc
Rpxmcej Beekj tprc mxntelj Temk y Sxqxk Specrrpee
sek Eenepk zprrek vpneqtprrpqpwpc . >>
27 Tenk ExrP Secxrrpqspk c Tecnc xxk cxberreMj T
pwxqek Exqecek Teqecec xxk Erk Beekj Eak
EpxMj ExrP EepekH mxapk TemqteM uxcepk cenel c
xqyeekH Tetek Emqk mxqceqek Wpnxqek yerrpwpc .
Tpnpeesc EprebP , SeeseM Tecnc uxmteceM Tpeetpq
pwpc . 26 Tenk EpxXj tpM , Ebek P
veneecrrpc uqbP , Senek EerP cenel Tespnek , 25 Ept
pk Weaxpk ExrP Epeetenrrpc Eak
24 << Tenem Eezpl gewsxeetP EtpM ppk EpxeVce
nedek P vpexkh , Renek EerP
Ebek P EpxMj Exqenem ExrP
TpM EteceM uxmc EpaxM ppk c Epnxpeaxqek ceqek
286
EpxVapmc . >>
genrrek uneeek P SxtpnrrP Eenepk c Weceqewpc . 2
3 Tk ReM cxaxzetpcec ! yeJ Tk ReM
vprpeK TecxqekH EncxqeVac yej RpL pk yeeesc EerP
ExspD X Rxrrpak yeM yenxyaxqek EeqeeeP cewek
1 cxqc Teyeeesek Tpneseeel yej Exscel Epxcec Tp
neseeel pk EtpM Eak TpxnpmP vpzeM
ExspD X vppnqeeeP vppyxqtpqekH
Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Senewbxtec yeexrrenec ! >>
WxrP Tk ReM TpM ceqedek Epxcej ExrP Tenpc Epqek
tpM ceqedek Tec Eeteqc uqec , Tk ReM
cenyej Ebek ExrP cerepetk ExnemXj , Tk ReM Epetee
287
kH yeexeepc Zprrek yxtecec WeteVtecesec ! 37
EpnpeeP xxk EpxXj tpM Werrepk , Esemlj Renek Wee
tpeesek y SemqeM AP Exnem Werrepk uqec . 36
Esk Wetewpc , Epxtesc Exnem AP Werrepk Epxcec ,
Spxrc Tpxqc Exnem AP Werrepk Epxcec , cecej
Tpqk , Tk ReM Senewbxtec yeextprrec , EpaxM EerP
, Tk ReM ceM pk Ebek cebxXj uaek Exnem xc
mxwpk tpM Emtk verreqekH yek cxaxzetpcec cewek
BecxteeK QpekH Eeteqc yeexwpc . 35 ExxwP xxk
mxwpk uxnc tprc Eebxl X EerP TpD uxnc tprc vpyxze
nxqek EpxVaP , verreqrrek y ceM pk
Eezek tpM WpnteeeP terrek ceM pk Eebxl zprrek Ben
pak terrek Tpsxzek vewxzenprrpqbP ,
Zecej Eezpl gewsxeK EerP cebxXj TpqrreneeeP xX Es
k Wetewpc . 34 ZeeK Rxcek mxwpk vpqk
ExrP Wetewpc . 33 Tk ReM cxaxzetpcec , Senewbxt
ec yeextprrec , EpaxM EerP , Tk ReM
Tecnc xxk Secxrrpqspk Esk Wetewpc , Temk y mxye
mk AP Esk Wetewpc . geeeak m Eaxcej
32 << cetelj Tenk Zecej Eezpl TpqrreneeeP EtpM
288
AeeK X cek AP Esk Wetewpc .
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
yeqepecel cxdek yeexekH uqec . 9 yeJ Tk ReM TpM
ceqek EpxVmspcec , Tpxcewel Epnaxqeexj tpM
WerreqxeVrrP xxk TpsP xc WxrP TeceMj Axpeeepees
ek EerP Tenpc WxrP yeXj xxk uqesxqeeeteeeP tpM
Esk Axtewpc . 8 Tenk Ewectec ExrP AxteeeP xxk cxn
c yeM zpcek cxbpmc , Tenk ExrP EpxrP
SereyesP cebxXj AP cesek TepembP uqpwpc . cetelj
yeJ Epxnmqbc Tk ReM QpekH vewtP yeexbP
Tk ReM Epxnmqbxtk Zeterrpappk QpekH vewtP Eew
289
pc , cenyej Tetk ReM X Tepemk TewbxXj cewek
BpyerrebP zerrecxeeP uc ? Tenk ExrP Retk tpM Rxcek
Seexk Zeutel Epxxqetpk EpxVmyec . 7
6 cemc tpM ExspD Epxmqenpk : << Tenk ExrP Te
yej yeM Zprrek uqtprrec , Temk X
yxqk ! >> ceweyec . EexwP Eak , TeteceM mxwpD E
pxrP Ewectec tpM Zecetk Eerrpnqeyec .
WpxeVm mxnpwpc , EteceM BprrpD WpxeVm yeM E
pxcemP ZeterrP Eenepk X TepemyesP cetpc Seexk
TpsP uxnxqcecepk cencxm cesek uc ? 5 Etpc Werreq
xeVrrP xxk TpsP EerP gpnyek Berrpk ceseej
Axpeeepyec . 4 Teetk SerrpekH mxwpD Zecetk TpMj
Epxceexaek Eewk Eewek terrek : << Rek WetP
yenxk Exnecepk , vpyxexj Zprrek veekH Apcxk Tpsp
k X EerP ExspD pk Tpqprrec TeceMj
SerrpeepXj , Rxcek Ewectec ExrP TpxU Tpxmneeej W
erreqxeVrrP xxk TpsP Tec veD vpyxexj
3 ExspD EerP yðserc tP Rpxxtek vewerrP RenyeVt
edek Sxwpk y ceM TpM vprrpqeqek
ExspD EerP yðserc tpM TeceMj Zpcek TpsP Axp
290
eeeprrpqpeesek EerP
mxteqpXj , TeceyesP Eenepk Exncepk Epexwem Wer
repk Epxcec . >> cewek ceqeqaewpc .
vppyxqtpyec . 2 Tetk ExrP : << yxtk yezeM Tpnesee
el pk EtpM ppk TpM yxtecec geM
FeyeJ ReM Tec yek cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk Epn
pc xxk TeexqeqekH Extem xpxaxk P Epxnpcej
EpnpyesP Tk ReM yesk TerrebP Epnprrepk ceM pk Eb
ek Eak ExrP : < yeeesc ceqebP uc , WxrP
EpsP Tec ðerreM Eeurrepk ZeuekH mxwpk Qpcej Tpc
xzeqtpwpc , 14 Tenk mxwpk ExrP Eeqc ceM TpM
13 TecemXj ExspD ExrP vpzeM FeyeJ Zprrek Tpwx
qek : << Tk ReM vptekh EpnpyesP Rxcek
yxtk ReM c vewxekH Zeurrpqpk cxqc Teyeeesek Tpn
eseeel pk Epnpc xxk TeexqeqekH xc yeqepecemqm uc ?
291
Tpneseeel pk vpneekH RxtpqeeP Tenk EtpM TpM Fey
eJ ReM EerP ExspD Eak Eeserrpnpk : << Tk
12 Exscel Epxcec Tpneseeel pk EeeceeetprreM Et
pM Tprc , Tenpc cxqc Eak Teyeeesek
ExspD EerP FeyeJ ReM QpekH yek TeexqeqekH t
pM Epnpeesek EerP
vpteqtpk vppnqeeeP cewek EpnpqtpeeP uqyec .
tpM WpxeVm xprrpD EpxVm yeM Tpeeteyec . Temea
k Zpxtk EerP Tpcxzel EpqbP ExspD c
yenerreteMj Eppeyec . 11 Tetk Zpxtk xxk ceqem xc S
prpsprrepk Zecetk yezespk Temk
yeexwpc . Tenk ExrP ExspD c yenxbP EpxVm xxk Tpx
qpcej TecxqekH xxk EncxqeVac Qpcej
10 ExspD pk Eenyek vpzeM FeyeJ ReM pk TptpMj
ExsíenxzpTJ pk Zpxtk ceweVac
Zpxtk ExrP ExspD c vpteqtpeesek EerP

Temk c Tpneseeewpc . >>


Exnpcel vewxekH Epqewbxqeeetek mxnyesP mxwpk
uxmk Temk P Epexqetpdek Zeutel c ceqeqaek
292
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Seexk uxqpcej ! >>
vppnqeeeac EerP gec Tpcxzeqtpyec , Tenk ExrP mxw
pk uqpk TpxnpVsek Epxcec EeyesP venxk Reexj
tpM Epxmqedek WetP , Ebek P EpxMj ExrP vppnqeee
tewpc , cetelj Tenem Ebek P EpxMj xc
Tenpc Tenem ReteqpekH TeyeeK TpM upu verrenxk E
xteVac Rc Wpxk uqec , 21 ZeeK ExyeceqtP RpL
20 ExspD EerP venxrrP Epxmqenpk : << Tk Eenye
k vpzeM pk TptpneceJ Rxcej Rc uqec ,
293
yeexekj ? >> cewek Eeserrpyec .
19 FeyeJ ReM EerP Tpxxl xxeM xpyerxk Rxcej Rxce
j yeM xxek Temk Eak : << yeJ yxsc
vpteqtpwpc . >>
ceqek EpxVmspcec , ReteqpekH vewtP vprrpqk Exte
k uxmc Tk ReM pk TptpMj Eak Rxcek ExrP Rewexc
18 Tetk Serrpqaerrepk vprrpqk Extem xxk EpxXj E
xspD Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM
17 uxnpc uqeeP xxk EpxXj , ExspD ExrP Eenyek v
pzeM FeyeJ QpekH yek vptekh Exneyec .
pk Epnpc xxk TeexqqekH yeqepeceyec .
Eexxqetpeesek QpekH uxnxwpspk Eeteqc yeexqpek
H . Tececepk Tetk ReM ExrP Teetk Tpneseeel
16 vpzeM FeyeJ EerP vptekh EpnpbP Epaeneqtpee
sek Zeutel uxmk ExrP ExspD pk
Tk ReM Tenpc Teetk yxtek c Epnpqek yeqepecetpcec
. >> ceweyec .
EeseM TeceMj genaP BesebP Tpxmcenpdek TpwP Tes
pqekH ceM c Epxbemqpwpc ,
ExrP vewxekH uc ? > cewek Eeserrptprrec . 15 Tenk
294
ceM pk Ebek ExrP Tk ReM c Terrerrpqpk
29 IðTM ExrP Epxmqenpk : << usppk mxwpD Tek
Eak BeexteyeaP , yeJ ZenP Qk Tek
vpexkh , Tk ReM Eak Epnxpk íeqxqc tpM mxnpwpc .
>>
Spxnpxj ExrP Teneeek utenewpc . > cewedek uqec .
28 cetelj WxrP yeXj Tecxk Eewxqeeesek P
EerP ExyeceqtP RpL tpM : < uneeek EerP vprxaxk tp
M Aecxqrrek yerrpqrrewpc , TeceyesP vprxk
27 ExspD EerP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk
ReM Retk Eak xeexqetprrec , EpaxM
295
IðTM pk ExspD c TerxeeP Epxcec uqeeP xc Eeex
qetpeesek EerP
26 Tetk Rxcek yeteeK Sxqpxj Epecsxrrepk genaP E
xnek Rencxqk Eerrpqekh Eppeyec .
EenxceJ EpprrpeeP Eak Ewpkh TecxbP EpprrpeeP Epx
cec . >>
yeJ TecxbP Qk Erk EenxceJ xc EpprrpeeP Epxcec , un
eeek P Epnpk tpM Tk ReM QpekH Sxkh
Epqek mxwpk P Tpxqpcej Epnpseeeeesek AxsP Wpx
k . 25 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec ,
<< Erk uqyesP WxrP AxsP Wpxk , Tenpc uneeek yej
mxwpk P ceMj Tpeeteeesek c ceneaxqedek AxsP ,
FeyeJ ReM Terrek EpxVmdekh Tetk ReM ExrP uxM Ep
prrpyec . 24 ExspD Epxmqenpk :
23 ExspD EerP EenxceJ Tec ApwP Zprrek Enmk un
eeek tpM xeqyenxrrepk ApwP Zprrek
vpyxzek EpxVm tecek : << Tk ReM Extetpcec , Erk u
qyesP WxrP yeXj uqec . >> ceweyec .
yenxrrepk Teqeneeel pk Terrepeeeel cxbP , TeneekH
tprc upu Zprrek verreqpk FeyeJ ReM Terrek
296
22 Tetk ReM vprrpqk Extem xxk EpxXj , ExspD Eer
P verrenxeesek upu Zprrek
Ebek P Epnpc xxk vprrpqk
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
BpyeqeeVtP vpeteekH xc EpxceMj Tesc Sxqbxmqm x
c gpzpbP Eewpc , cetelj yxtecec WxrP mxsel xxeM
<< Eaxcej Ej , Eaxcej WxrP Ej , Tk ZewenaP Zeutel X
uxM mxapnpwpc . Tek Eak gesxrrpk
Beqyenxk , uqeeP uqyesP Rewexc Erk Bpyeqeexj X E
sk EewserrpqpwP cewek gpzpwpc . 36 Tenk ExrP :
35 ExspD EerP Ewpresc cetpk EeqeepL Eeqeeprre
pk gebeM uxmxxk SpxmpeaP uneeek tpM
SxeeeL uc . Tk ReM Eetk vpapnprrepk Tenk EpxXj tpr
297
c Spaxk Senxm uqtprrec ! >>
gprxk BpyeeeP terrek , 34 Tetk ReM TpM : << WxrP
TptpMj Tpexl xxeM gprxk BpyebP Epxmm
33 Tececepk ExspD EerP IðTM , Zpeeek X Terrerrp
qbP vewtP Eppeyec . Tenk ExrP
<< Tk ReM Eetk SerrpbP yeexrrenec , yeJ Terrepeeee
rrepk Exnespcec . >> cewek ceqeyec .
32 Tetk ReM íðTsðwerc ceweVac gebeMj mxnpk Ex
neyec . ExspD EerP FeyeJ ReM Terrek :
ÍðTsðwerc tpM Terrepeeeeeesek EerP
EerP Wpxk Erk WetP ceqebeceyec .
cencxdek AP Tek X TerxeeP Epxcec uqpkh cebP Epxc
ec ! >> ceweyec . usppk FeyeJ ReM
31 IðTM ExrP Reexj EneD Tespneeec yeM : << yeJ
Tek QpekH vewtP Epxmm uqyeaP ,
Epxcec uqpwpc . >>
EpxVmspcec , EpxrP Spxrc TecxXj vpzeM TpprreneeP
Eak Ewpkh , Ac gpnyeetk Rewexc Terxeey
30 ExspD EerP IðTM TpM Epxmqenpk : << yeJ Ep
xU Epxrek xxeM AxLj tpM ceqek
298
Eak BeexteeeP Epxcec . >>
Rxcek uxqpxj mxwpD cxtpekH SxteL yenxrrepk Temk
Qpcej vewtP Exnelj , Tetk ReM pk TptpMj
43 ExspD Epxmqek Eetelj Eenyek vpzeM FeyeJ xx
k cxrc Rxcej uqeeP Zpxtk Exneyec .
ExspD yenxyaxqeeeteeesek EerP
Rewexc vpteqtpeesek Tenk mxwpk Exnelj ! >> cewe
yec .
EpxMj RxmqtP mxwpk y geM TpM EpreeeP uqplj . 42
uD ! yxtek ZeuberreX j , venerreac !
EpeteeeserreM ZpL pP ? yeseaP EeweneeeserreM Zp
299
L pP ? uqbec Ej , AeeK Rc uqbec Ej , Ebek y
41 ExspD EerP gpnyeteceJ EpteekH uaek Exnecep
k Tetk ReM TpM : << Tk ReM Wpxk
RxtP Zpcek Rececek mxapnm Epxcec , ExspD pk Zer
rP Epxmqedek X AP Wetem Epxcec yeexqpekH .
Zprrek Tencetk uaek ExnemqeM , 40 FeyeJ ReM EerP
Wpxk Qk EpeteeeserreM yeexyec . Tetk ExrP
39 ExspD EerP Aesc Zeurrepk Wpxk Erk WetP yeM
Terrepeeeek BeqyenxbP FeyeJ ReM pk
yeexwpc . >> cewek Becxyec .
utpl AxrP TerrepeeeekBeqyenxeeP TpMj Tec uqyeaP
yeXj Weeeeupk AxrP Bpxceqek Tpnpc
<< Senxcepk Terrepeeeek Beqyenxtprrec , TeceyesP
WpeceeeneeeP Epxcec yxsxP . Tk ReM pk
AeeK Senxmk yeexbP uqeeP Epxcec ZpL pP ? >> 38
ExspD EerP yesk Tetk ReM TpM :
Epxbecepk IðTM TpM Epxmqenpk : << Sxwpk Ej , Ac
EpetebP yeexekH ZpL pP ? Ac Rxcej
37 ExspD EerP uaek Exnecepk gpnyek FeyeJ EerP
Rpxxnwpeeqek Epeteeesek X
300
uqtprrec , geeeak m Tek y SereekH yeM uqeeP uqtpr
rec . >> cewek Epxmqewpc .
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Epncxrrepk Axnewek Rxapmk xxeM xxrrpteyec .
Etecepk pk cxk Temk X yenxyaxqeeeP cewedekh , 5
2 Temk ExrP Rpxwpnpdek Eetesekj Zprrek
51 Rxcek Eetesekj Rpxwpnpdek BeqerrP Qk Exsp
D pk EenP tP Terreqtpk Zeulj . Rpxmcej
50 Erk EpxXj , vewpeK uxmc FeyeJ ReM EerP Temk
X Epncxk Bxrrpteyec .
Tecetelj ExyeceqtP RpL pk Spnrrel EerP QeyteXj yeze
qeVtem uqpwpc . >>
301
SpnrreeeP terrek Tk ReM QpekH ZenP vewtP yeexqp
ekH , Tk ReM Rewexc venxk yenxyaxqeeesek Epxcec .
vpqerrec cewek utpeesek ZpL pP ? 49 yeJ EtpM uxn
c SpxLj tpM RpL Teqyxk mxwpD X
TpM Epxmqenpk : << Tk ReM cxtpekH SxteL yenxk
Exnecepk Rewexc yenxyaxqeeeP AxrP Rewexc TeceneL
Temk y Epxnpcespk AxceJ xc ExrP TesP Aeyaxeesek y
eexqpekH . 48 ExspD EerP Tetk ReM
mxwpk ExqtP Zpcek SprrP Tetek TecxqekH EncxqeVa
c xxk Terreqtk xxk Tpqprrec EpnprrP Aeyaxrrepk ,
X Tenpc tprc yenxyaxqeyec . 47 Tencetk ExrP Bpees
pbP yeexeesek mxwpD pk Tpwtk Eak Rxcej
Terrpterrepk Temk X Epxrpsyec . 46 TecemqeM Tem
k X Terreqtpk Exnedepk ExrP Ebek ExspD
45 Zpxtk ExrP ExneweVak yek ExspD pk Ewpkh m
xnaP : << yeeesc Ej ! >> cewek
ReM Temk X yenxyaxqek Axecteqek venebP , Temk X
Eeuk Zeutprrec . >>
<< yeJ cek X EpxrpsyesP Tenk ExrP Tenpc Tk ReM pk
EeyeeP cesek mxwpk Wpxk . Tk
302
44 ExspD X vpteqtpeesek mxwpk ExrP Tetk ReM Q
pcej Rxrrpak TpcxXj Tpeeteeesek uqec :
TecxqekH xxk EncxqeVac , RpL pk yeeesc yej Eeeee
qeeeac xxk Tpwxqeeesek mxwpD yeexqpekH .
EncxqeVac ExrP Tecxk Temk Eak : << Ac uqyesP E¡n
xsTpD Wpxk pP ? yxsc pP ? Tenem
61 ExspD EerP Eewk vewcxk Rxcek Epxcej AP Tpp
rrenpeesek Epxcec . TecxqekH xxk TpwP
Tetek y Benrrpqtk tpM WenrrpeeP gebeM yeexkh pP
? >> cewek Eeserrpyec .
60 TecxqekH xxk TpwP EncxqeVac ExrP Epqek y E
wpkh uspk Bpeesprrepk ExspD Eak : << Ac
cewek Benrrpyec . 59 Tetek y Erem BenrrP Rc AP Wp
xk vpexkh Ewpkh Rc Reexaem Epxcec yeexqpekH
303
TptpMj mxwpk y geM X ceneVqem Epxcec yeM Sxkh
SpxLj uxtpcekh > cebP ceqem xc Sprpsyec . >>
Temk y < Erem mxwpD pk geM xxeM uxtpcedek Spx
Lj xc ZemqebP , gpnyek vprpeK pk
57 Seml tprc EpxceMj cetpk mxwpk usaP verrpnw
eeK ceneac cxbP ExspD X : << 58 yxtk
ceneaxqedek Epxcej ExrP utetec QpekH Esk Reexae
m yeexqpekH .
yenxwtk Epqpeesek Epxcec . 56 Apxcek usP mxwpk
ExspD X mxbxnqeyec , cetelj Tetek y
BenrrpbP Temk y Eewc xc EeyeeP cewek EenekH ux
mk Zpcek Sxyeeeeesek uqyeaP zewenaP ceneac
veqespk Serrpyec . 55 TecxqekH EncxqeVac yej Bpx
yqeqcek y vpnel pk cxpk ExspD X
Zecej EncxqeVac xxk mxnxzekh TerrebP Epnprrepk v
ewerreqeeeac ReM pk Tpwtk vppeeepqtpk gel
vpneqtpk Eeyec . 54 IðTM ExrP Ebek ExspD X vpqk E
ak TerrebP ZeuqpekH , TecxqekH xxk
Teetk vewpeK uxmc TecxqekH EncxqeVaxpk , Eeeee
qeeeac ReM uqpk RpL pk yeeesc ReM
304
53 Tetk , ExspD X TecxqekH xxk Zecej EncxqeVac
xxk Epntpkh EeyaP mxnyec .
Bpxyqeqcek y gebeM TpM SxmVtedek ExrP
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
EpexqerreeeP Epxcec yeexwpc . >> cewek ceqecep
k yeXj xexxqebP Ewpkh mxnxzekh EpnpeepqeM TecxXj
68 IðTM ExrP Esk Wetenek : << yeJ Wetem Epxce
c , Tk ZerrP ceqebP yeexekH xc yeJ
<< Tk ReãxnxD pk ExspD Qpcej Rxcek uxqpxj pk ceJ
ZpL yxbk ? >> cewek ceqeyec .
xxk Rxcek SxyeVaxk Eeqeepk Exnecepk IðTM pk gel
veqespk Eeeepc xc 67 Qeyqek venerrepk :
66 Tenk EpxXj , IðTM ExrP TppMj mxnxzekh yeexq
305
pekH . TecxqekH Exk TpwP EncxqeVac
IðTM ExrP ExspD c Esk Terxyec
TeteceM vewerreqeeeac EerP Temk c AxnaP Tetek Ee
qerretek xptpbP yeexqpekH .
Rxtpnrretek : << ceqebP Epxbk ! cek Axwexc Rxtpn
rretebP yeexeeP uc ? >> cewek Eeserrpwpc .
65 xenxL mxwpD ExrP ExspD pk TeceMj RxqubP ,
RxtP xc ExrP uxtecebP xpxxj Epxcec
Tetk uxM ExspD c Zelj Tec , Eeqeyel xpcxkh cebP
Tpeeteyec .
Tpnpwbxqek Epxmqem xc SprpsyeP ? Tk ReM ceqey
el cencxk SxpeceyesP xpcxeeP uc ? >>
<< Yxtk EpxceMj ceneac xxk mxwpk ceneVqem Epx
cec , 64 Tk ReM Temk P uneeek c
63 TecxqekH xxk TpwP EncxqeVac ExrP vpyaesP Z
prrek EpnebP Epxmqenpk :
venewpc ! >> cewek venxrrpqyec .
AxteqtP xxk yenerrpk Telj tpM Serrprrepk Emqk mxq
ceqek Wpnxqek yerrpeeP xc EpqbP
62 ExspD EerP venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Wpxk
306
, Tk ReM Ebek y EpxMj TemD
Weeeterrel mxntem Zpsptec uneeek y mxyemk Wpx
k pP ? >> cewek Eeserrpyec .
Bpxyqeqcek P uxm cesxmpk Qpcej Seectk Weectk B
pxyteqaek , Tetk ReM pk Tpxqpyqecej Zpcek
1 TetJ Epxnqpcej , TecxqekH xxk EncxqeVac ExrP E
eeeeqeeeac ReM , RpL pk yeeesc yej
IxqeTJ pk Ewpkh Sxmctedek ExrP
Eenyek TeutprreM uxqpxj

cebP ceqedek c Sererrek tpM EpnpbP Tescel Epxcec


cewsxk Epcxqeyec .
tpM : << TecxX j vpzeM TpprreneeP Eak Epnxpk , Ac
307
gpnyeetk Rewexc TerxeeP Epxcec uqpwpc . >>
72 Erk EpxXj tpM , TecxXj vpzentk Tpprrenyec . Ið
TM ExrP Sezc Ebek ExspD pk Temk
TerxeeP Epxcec , cenyej yeJ vptel ZenxbP yeexekH u
qyesP uneeek EerP Rewexc Sxpecewpc ! >> ceweyec .
71 IðTM ExrP venxzel Teqyxk TeecrrenxeeqebP : <
< yeJ Tk ReM ceqebP uxmc Tenk mxwpk c
EpaxM EerP Ac Wpxk íeqxqc xxk mxwpk yxqk ! >> c
eweyec .
ExrP ExspD pk vewserretek uxqpxj pk cxk cetexj Zpc
ek Epxcexxscem xxk EenekH Epxcec ,
yeeeek Epterrepk TeteceM Tencetk Rc yexxeesek
mxwpD yesk IðTM c xxrrebP : << Ac
ceqemXj , 70 IðTM ExrP Wpxk Esk Weteneyec .
Tececepk veberrpteceJ mxwpk tecek : << Tenk ExrP
Tetek P vewserretek ! >> cewek
69 Tewec Epteeesek Epxcec , EpxrpceJ SxyeVaxk
ExrP yesk Temk c veneyec ,
Tpprrenyec .
Weníej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
308
Weníej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
11 cemc tpM , TecxqekH xxk EncxqeVac ExrP Een
epk Epqek X Epxtpcek IxqeTJ Eak yeneyeD
Temk X yenxyaxqek IxqeTJ tpM mxncek Exneyec cet
exj X TpU TptP WetebP yeexekH uqec .
Epxrek tecek , IxqeTJ ExrP TecxqekH xxk EncxqeVac
ExrP ExspD QpekH EeterreneeeeeP xxk EpaxMj ,
Eak : << Tk ReM Rewexc Zððxnðc xxk verrek X Spqe
qerrpqeeP ZpL pP >> cewek Eeserrpyec . 10
Eak EpnxtP Tpeeterrel xxeM Rxcek Zeqetek Spqeqet
309
prrec cewek FerrenteeepX j , 9 IxqeTJ ExrP Tetk ReM
mxwpk Eeqeeesek Epnyeeeaxpk QpekH vewtP vpnx
eetek Eeyec . 8 Eenepk Exncepk vpneqtpk IxqeTJ
yeM Rxcek Zeqetek X SpqeqeteeK yeexqpekH . 7 Rx
cek yeneyeD ceweVac mxwpk ExrP Epnyeqrrek tpM
6 cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk EtpM uqeepXj , Ix
qeTJ ExrP Eenepk pk mxsel FerrenteqekH
EeqeeeP Zelj yeM SxpeceVtedek ExrP
yeexqpekH .
5 ExspD EerP Wpxk ZerrP AP ceqem Epxcec yeexq
pekH , IxqeTJ ExrP Zecelj geexeeebP
Epqek Tprreaelj , Ac yeXj Zpcek EpxwpVqek Wenrrpe
eP Epxcec pP ? >>
ExrP ExspD Eak Erk WetP Epeeaeqek Eeserrpyec : <
< Ac Epxbk tk , Tetk AxrP Zelj xc
3 TecxqekH xxk EncxqeVac ExrP Ebek ExspD TpM
Epqek cenexj Rpxwpnpmqpdekh , 4 IxqeTJ
ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Erk Epxcej ExrP T
ek P Epxmqedek Epxcej Eewpc . >>
ExrP ExspD Eak : << Ac uqyesP Zððxnðc xxk verrek
310
Wpxk pP ? >> cewek Eeserrpyec .
Tpeeterreyec . Tetk ExrP Ebek ExspD c EpzebP mxqx
cepk IxqeTJ TpM Tpsxzeeesekh , 2 IxqeTJ
Aewak Zprrek TeexqbP , Temk tpM EpxyeM pk cxrc v
pyaesP xc EwpspmqbP , Tprpqbxk
Rc Rxquk Spxmtpk Wpxnmyec . 20 Fppqek Terrpsprr
epk Ebek ExspD TpM Ewpspmqpdek unP
Respqetprrec ! >> cewedek uxcepk 19 Temk y Tpqp
rrec xc EpnxzeeVrrP WptP yeM Apcxk , TeceMj
yeM ceqcxdek mxbpmyac Bemqcek 18 Temk tpM Zp
spqerrepk : << Zððxnðc xxk verrek Tpxwek
Aenxxj Zpcek Apeeqerrpqyec . 17 Tetk ExspD TpM u
nP Aewak EwpspmqbP , EpxncesptP BeecrrpP
311
16 Aenxxj ppk ExspD X ZenpeVcexxqeVac xxk Ep
ntpk y mxnxzekh EeyaP Epnprrepk uxmc
Aenxxj ppk ExspD X Fppqek Tpnpwbxqeeesek E
erP
yeM Tpsxzek Epxcmyec .
EpxVaP , yesk BenqxeK yerrpqrrek ExspD X Tesxrrpn
terrpqbP Tprpqbxk Wptpk TeceMj veterrpqeeP
15 ixqeTJ ExrP Epqek y RxrrpM X EpqeeP xxk Tpx
qpcej yeneyeD X Tetk ReM TpM Spqeqek
cewek vescxnyec .
Tetk Reexj Zecej Terrpk xxeM : << Temk X Tprpqb
xk Wptpk TeceMj vetetprrec ! >>
14 IxqeTJ Eeserrpnpk : << Tenk ExrP ZeweM Werr
P cenexj Epexqetpdek uc ? >>
13 Tetk zecej TerrP yeM : << Temk X Tprpqbxk W
ptpkh vetetprrec ! >> ceweyec .
Eeserrpyec .
ReM pk Zððxnðc xxk verrek ceweVac Tenk mxwpk X
cencxyesP BpcxeeP uc ? >> cewek
X Spqeqetprrec cewek Ferrenterrpqyec . 12 IxqeTJ E
312
xrP Epqek Eak Tecxk : << TeceyesP Tk
Weníej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
Exnecepk EpxyeM pk yeXj Zpcek Eeunetprrec ! >> c
ewewpc .
gpnyek vprpeK TpM Tecxk yeexrrpqpkh ceweVac Ac
! 29 EpxrP Tprpqbxk Wptpk Eak yerrpk
28 TenemM EpxeVceneVaxpk ExspD X Tpnpwbxqe
k Tpqprrec SeVspnpk : << SpxLj xc Eytek
uxqpcej .
Tetk vpzeM mxetP Zeqetek X ExspD pk Bemk yenerr
pk Telj tpM TpD TpD vetek Teqyxeesek
313
TewteVqedek veytespkh : << Zððxnðc xxk verrek >
> cewek yxaxdek yeexqpekH . 27 Emk y vewtP ,
TpM ExspD X Tprpqbxk Wptpkh veteeesek yeexqpek
H . 26 Tetk ExspD pk Zelj xX
SeyeekH Sprrpqek ExspD pk vpyaesP vpreM X vpyxz
eqaeyec . 25 Tetk Entk xxk Zxspk AeeK
ExspD ExrP Esk Epprrpyec . 24 Tecedekh Tetk ExrP E
xspD X Tprpqbxk Wptpkh vetebP ,
uqec . 23 Teetk , Tetk ExrP Teyeneeeec yeM Renedek
EenxceJ xc ExspD X EpprrP cewedekh ,
ceweVac gebeMj Eeyaxneyec . gpqrrpTk ceweVac Ex
rP EpxmceM pk Tpu cewedek Eppeekj Tec Epxcej
EeqðíeseeteM yej NpxúxD pk Eaxcej uxqpcej . ) 22 T
etk ExrP ExspD X gpqrrpTk
ExspD pk Tprpqbxk WptP xc Emnpmqyec . ( Sxwpk u
qyesP mxnxrc xxk mxwpk Wpxk ,
ExrP Sezxeeek mxtecej Eak vptekh Exnedek yeexqp
ekH . Tetk Sxwpk X Eeqyetek
21 BeL Tpwtk , Tetk ExrP Rxcek Sxwpk ceweVac m
xwpk Qpcej Eerrpqbeyec . Tenk
314
ExspD EerP Tprpqbxk Wptpkh veteeeteeesek E
erP
Wptpkh veteeeP yeM EeyaP genyec .
38 SpxLj xxk vekh tpM EqmbP yeexeesek mxsxcej
ExrP TeceMj Eak Zpcek TppMj
37 ExspD EerP Zecetk Rxcej vescxnprrepk Eewc T
eqyxbpeepc .
cewek ceqeyec .
EpxVmcepk : << yeeeek mxqxzebP yec , yxtk ExqxX
j ExnebP Tek X TeqyxeeP Esem xc EpxbeX j ! >>
Eenxcxk tpM Teytpcedek mxuexj X EpnxZeeVrrP Wpt
pkh EpzebP ExspD pk Eewekh Epexnetprrpqpk
ExrP ExqxXj xc Terrptek Eewpc ! >> cewek ceqewpc
315
. 36 Rxcek mxwpk mxzpk Epaxrrepk , Exsmqeexj
35 veberrP tprc yeexeesek BenxL mxwpD Temk y
Epxcej xc Sprpsyec . Tetk : << Tenk
WxrP Ej , Tk Zerrpkh Rewexc Epncxwpc ? >> cewed
ek yeexqpekH .
ZðLj SeyeíeTerc ? >> cewek vescxnyec . Erk Epxcek
y Eppeekj EerP << uneeek WxrP Ej , uneeek
34 Epxtk xxk vpexsc Exk gpnyek AeeK TpM ExspD
ExrP zecej Terrpk xxeM : << Exqpc , Exqpc
33 Epxtk xxk cxnc , Epnaxqeexj Teqecec uxnmxj v
eneecrrpc uqbP yenpeK gpnyek AeeK Epteyec .
ExspD pk ResP RpxVaxdek ExrP
32 ExspD QpekH vewtP veteeeteeesek mxwpD Ex
rP Wpxk Temk X Tpnpwbxqewpc .
Wptpk Eak yerrpk ExnebP AxteyesP , yxtk Tenpc Ext
ecewpc ! >> cewek ceqeqaewpc .
Esk Eeunek Axtewpc ! 31 E¡nxsTpD Ej , Exsnðl pk ve
rrek Ej , EpxrP Ac Tprpqbxk
Fppqek vprrpnP vprrpnpetP yek : << Tenk ExrP uspp
k c Eeuneeesek Eetelj yeXj Zpcek
316
30 TecxqekH xxk EncxqeVac yej RpL pk yeeesc Re
M EerP Wpxk Eeteqc yeM Ebek ExspD c
Weníej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
Rpxcaxcepk Zecetk Epteyej pP ? cewek Eeserrpyec .
45 Aenxxj pk TenpekH xxk venxrrpqeeP xc
Rpxcaxdek c Sprpsprrepk Zecetk geexeeeyec . Tenk
ExrP Aenxxj pk TenpekH xc Terrptek ExspD
mxnaP ExspD pk cemM c vpnxzek EpnpsxrrpqpXj ce
wek Ferrenteyec . 44 IxqeTJ ExrP ExspD pk
geneeK pk xxnrrprrek P EtpM uqec ) yeexyec . Exps
xU ExrP Bpnxeeqek IxqeTJ Qpcej EerrpqbeMj
Encej Wetel yezeqeVtem xc mxsetexj uxqpcej . Tenk
317
EtpM uqyesP yeqepecel pk EtpM ( Tenpc
uqyesP mxwpD pk mxetppecel c Epqpeesek Bpxyqe
Vac uqec . Tenk ExrP ZenP Eak uneeek P
42 uxnpc uqeeP xxk EpxXj yeM EenxweTxXj xxk E
xpsxU ceweVac Exneyec . 43 Tenk ExrP
ExspD c Epnpsxrrpqpeesek EerP
ExNedek Yeexbpeepc .
yeexqpekH yesk Reqxzepk Epqek usppk Ewecteexap
pk ExrP ExspD Tec vewtP ZðnpseqðL vptekh
41 ExspD ExrP íeqxqc tpM yeexeepXj Tetk ExrP Te
mk c Terreqtpk TemktpM Epexqeaxqek
Weeeteqðrc xxk WenxXj , xxrreeeek ZeóU yej Expsx
U pk Ecej WenxXj , Seqpwc ReM yeexyec .
40 BenxL Ewecteexappk yesk vpqk Eak venebP ye
exyec . TeteceM pk Tpwtk
Wpxk yeexwpc ! >> ceweyec .
yej ResP RpxVaxdek yeextel c Epxbecepk : << Erk m
xwpk ExrP EpxreceM uneeek P EpxMj
Tencetk BpeespbP yeexeesek Aenxxj pk TenpekH Eer
P Ebek ExspD pk Epnxqek vescxneeP
318
Tpqtelj Zprrek vpzeM Tesc Epneeesek WetP verrenek
Tespneyec . 39 Tenk Tprpqbxk Wptpk y
6 Tenk BeqerrP EerP Epxmqenpk : << SpaxweM c
enexj Epxcec , yeJ Tk ReM pk Tprpqbxk
Aerrek Aewak Ewpspdek xeqerrP yenerrpk geM Telj t
prc SerrpbP yeexekH tpM Zecetk Spaxyec .
Rxceetk EpxeVmnxmqpk xeexqerrpqpeesek yeexqpe
kH . 5 Tetk Epecrrpk tprc Epnprrepk Epxbemlj Rxcek
uxcqedek uqec ) cetelj Tetk RxtP Enmk veneeeplj , E
pecrrpk P Emtk xc uxcqedek AxqerrP xc
cewek utpqekH uqbP yeexyec . 4 ( EpaxM EerP Epec
rrpk P Emtk xc uxtpmk AxqerrP yeM
319
BeL terrek Tetk ReM : << cek yxtek c veyspnpk Epe
crrpk P Emtk xc Rececek EpxVm uqec ? >>
geneeK pk EtpM pk Epxnqpcej , Renek Weetpweeeak
Tetk uqesxk P gebeM Epxcetk Zeuyec . 3
Seqpwc ReM xerreM vpteqtpk Eeurrepk Ebek ExspD
pk cemM yeXj tpM Tpxncxm cewebP yeexqpekH . 2
1 Eeweneqtk Exk EtpM EpxeVceneweVak Weeeteq
ðrc xxk WenxXj , ZeóU pk Ecej WenxXj uqpk
ExspD Tecxk Eewxqeeesek EerP
Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
Epnpsxrrpqpeesek gebeM c Epxbeyec .
xxk WenxXj yej ExpsxU pk Ecej WenxXj ReM EerP ve
berrP tprc SecxbP , Ebek ExspD c
AxqerrP xc EpxeVmnxmqpk EeyaxnebP Epecrrpk P c
xrc Emtk xc uxcqeyec . 47 Weeeteqðrc
SeextpM EpnxzebP AxqerrP yeM Aeyaxeesek Epecrrp
k tpM Epnpsxrrpqyec , Tececepk Rxcek
TeuP uxD vpteqtpk Eeurrepk Ebek ExspD pk cemM y
eXj xc Tprpqbxk Wptpk Eak yerrpqrrek
Sprpsprrepk IxqeTJ ExrP Ebek ExspD pk cemM c Exp
320
sxU TpM Tpsxzeyec . 46 ExpsxU EerP
Weníej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
Sprpsprrepk ExtecebP Zetek yeexqpekH . >>
Tetk ExrP ExspD pk Tecxk Eewxqeeesek yej WenxXj x
xk ExspD QpekH yenerreteyec cewek ceqem xc
Terreeeaxpk TpM ceqek EpxVmyec . Tenk EpxXj Tetk
ExrP ZeeK Ewcerxk EpcxqebP yeexqpekH . 11
Y yeXj Eak Tpqprrek AxpemM X mxcecebP Beexqerr
pqyec ) 10 Tenk ExrP Erk Axwecej xc ExspD X
Y Epnxpk Weeeteqðrc xxk WenxXj tpM vpyxqrrek Ep
yetxD Zprrek Epxbemqyec . ( ExspD EerP Temk
321
9 << geneeK pk EtpM pk Epxnqpcej , Ebek ExspD
EerP Tecxk Eewxqeeesek y yek vpexkh , Zerrpk
Exqepetk Epxbemqpdek ExrP
ExspD EerP Weeeteqðrc xxk WenxXj tpM vpyxq
rrek EpyetxD Zprrek
BenxL Entek y SptpM TpM TppneceJ uxqpxj Rp
mpk X Rewedek uqec .
Tetk EezpeeP terrek Erk Zeutel X cek tpM AP Esk ceq
eyec .
8 Tetk Spaxk ceqwectebP Tenpc tprc Epecrrpk Eak
genaP Rxsm WetP Tpxnceqek uaeyec .
Temk y EpnxtP xxk ceqedek WetP Temk Qpcej Bpqrre
wpc . >> cewek Epxmqeyec .
yesk : << Temk ExrP Tk ReM Eak Epnxpk íeqxqc tpM
mxnpwpc , Teetk Tk ReM ZeeK
FeyeJ ReM TpM Axwecej EpxVmcesec , ExqeeVrrpXj I
ðTM TpM Axwecej EpxVmtpcec . Tececepk
Tetk ReM pk Ebek ExspD X Epnpsxrrpqpeesek uqesc
Wpxk . 7 Tk ReM Tpxncek uaebP Temk y
yeexeeP Epxcec , Tenk ExrP Rxceetk Tecxk Eewxtpne
322
yec , venerreac , Erk ExrP Tenpc
Wptpkh veteeeteeesek ReãenxD pk ExspD X EnxbP
yeexekH xc WetebP uc . Tenk ExrP Eetk
19 Ebek ExspD ExrP Tetk ReM TpM EteceM Epxcej
xc ceqecepk SeeseM Tecnc xxk Epnpkh
ExspD ExrP Tecnc tpM Tectedek ExrP
TeqyxyesP Eyepeaxk Ewcexj ExrP Exqenc uqpwpc .
>> cewek ceqeyec .
yenxk vppMj Tec Epwtk Epprrprrepk vppneteeeP Epx
cec uqpwpc . Eyepeaxtek y TeceMj WptpM
AxpemM SxwrpD X Epxqtek mxcecebP , Sxkh ceqk Z
enxwpc . 18 Tetk geM xxeM Zprrek Wprrec
SxtpVaxpk ExrP Erem nxtc Sxtc mxzpqcem Axtel Tec
323
uqpwpc . Tetk ExrP WxrP ReMj yeM
EpcxzeqekH mxntedepk ExrP Qeytec EpxnpsxzeVte
wpc , Esk SxtpVaxpk ExrP Zeqeqeeetewpc . 17
mxwpk Tpxnpqcxtek tpM uneeek y RpL X Epqewbxq
ek Teneeerretprrec . 16 Extecek SxtpbP
15 ExspD ExrP Tetk ReM TpM : << Tk uxmteceM T
eqecec xxk Elj gebeM xxeM Zeuk , uxm
Eewxqeeesek X Epxbedepk pk Wetemqpdek X TeeK
Extecem Epxcec tprc TetereM X xxweqebP yeexqpekH
ExqePj Epxbemqyec . ExspD ExrP FeyeJ ReM pk Zprr
ek Extecel TpteweeK uxcepk ExspD pk Tecxk
14 vewpeK pk Seml tprc , ExspD ExrP vprrpqeqek
uxmc Eenyek Rxcek FeyeJ terrek
Eenyek Rxcek FeyeJ terrek ExqePj Epxbemqpde
k ExrP
EerP uaek Exnecepk usppk FeyeJ ReM Tprc ceqemXj
, Tetk Wpxk Esk ExtecebP yeexqpekH .
mxtecej Epxcetk ZeuekH vpzeM FeyeJ terrek ExqePj
Epxbemqyec . 13 EpxrP vpzeM FeyeJ
12 Erk Zeutel Eak vpexkh , ExspD ExrP EpxceMj R
324
xcek EenekH yeM Temk y
vpzeM FeyeJ terrek ExqePj Epxbemqpdek ExrP
Weníej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
Weníej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj

Emnxtk xxk Epxnpsxzel mxnteceVac Axwecej Wetec


325
ej xc Epqewbxqek Teneeerreyec .
Tpwxqek , Bemk Eak yenerrpk Bpxxj TpM mxntelj En
cxL TecetP Epxrc WpxeVcej , mxwpD TpM
Sprpspeesek uxmk Zpcek Tetk ReM TpM Wetemqyec
. Seml tprc ExspD FeyeJ Zprrek Sxrrppk
TeteceM Ewectec ReM ExrP IðTM yej Temk y Reex
bk Rpxmpk TpM EerP Bpqrrek,
usppk SptpM TpM TewteVqedek Temscel pk Epx
cej
Teqcenemqpdek ZpsP EerP Epxrek utetec cetexj X ce
neaxqedek yeexwpc .
BenceaeceM Eebxqqek , vpyxqrrek Zeuak yeM xxek
FeyeJ ReM pk cxrc Epqewbxqek
uqrrekh uneeek y Spnrrel X Epqewbxqek Teqcenemq
bP yeexyec . Ebek ExspD ExrP Tetk ReM QpekH
Tectek , uneeek y yenerrpk geM Telj tprc Serrpyec . 2
0 FeyeJ ReM geteeesc Zeuk gebeM

326
327
xqpxj
311

xqpxj qpxj
303

377
M uxqpxj qpxj
297

371
uxqpxj pxj
288

362
eM uxqpxj xj
279

358
M uxqpxj uxqpxj
272

352

(Back to Table of Contents)


M uxqpxj pxj
(Gospel of Luke)

265

347
uxqpxj xqpxj
259

342
eM uxqpxj qpxj
253

337
M uxqpxj xqpxj

248

333
uxqpxj pxj

242

329
uxqpxj xqpxj

233

324
ExNpcel xqpxj

232

319
Qpxíej xxk ExNpcel
Exyeceqty RpL
pk ExspD pk Eebxl X Tewbxdekyej Ebek uneeek y Er
enxl Epxnpsxzel X Epeaeqek TewteVqeyec .
tpM TewteVqedek Eewpc . TpD RpL EerP Terrepeeeel
, vpyxqrrek SpxresP , Ewectexxappk
Ezetemqpdek yej ErenxeVmc Eaxcej xxk EpxqxceM
Bencej Rc geeeak m TpD Exnpcel pk RpL
Terrpk , vprxaxpk pk vpyxqrrek Rxqekj tpM Wpxnmd
ek xxac SewenxXj xxk cxk X
uxqpxj yej xxnrrptprreM uxqpxj TpM yðTqðceL pk Tp
rrpnxeK TeceJ uNeeek y Eqac xxk
232
Teneeek Teqcenedek Tpeeec Eqaxpk pk RewteM TpM
Renxk Tewtecqedek uqec . vpzetprreM
yxqeeeLj yeexwpc . ExspD EerP Tecnc tpM Tectedek
Eak vpexkh , E¡nxsTpD Fesxk y
EapD TpM Temk y Tecnc tpM Tectedek Tpeeec Wetec
eqedek ExrP yezeM mxVbxl xxeM
mxVbxl xxeM yxqeeeLj Eewpc . Reectk Ecxk y cetpk
uxqpxj TpM ExspD pk Weetpqedek yej
EpxVmdek Elj Bpexl pk venerreqbel xxeM Tpxmneexj
yeexwpc . yesk TpD RpL EerP yezeM
Epqewbxqeeesek >> X TewteVqedek uqec . Erem ye
zeM pk Wetecej ExrP mxwpk Tpxnpqcxtek tpM
EerP Ebek y vpyxqrrek TerrpteqekH yeM << Epxcexx
mP ZeterrP Eenepk TpM yezeM pk Wetecej
Eeuneeeac Ebek Wpxk ceweVac xc ceqek EpxVmdek
Eewpc . Qpxíej xxk Exnpcel tpM ExspD
Exsnðl pk cxk tpM Epxnpsxzedek Eeuneeeac Wpxk ,
yeseaP uxm mxwpk Tpxnpqcxtek y
Qpxíej xxk Exnpcel ExrP EpeVsxeeaxpk TpM Exsp
D EerP uqyesP Eewxty uneeek Eak
233
TpxmL TerxqaerrpqekH
Qpxíej xxk ExNpcel
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
TpeeteteeK Epxcec Tpqk Tetk vpzerrpqk EpxMj cepc
epk Epxcec uxcepk Rxceetk ResP Zeueesek
AeceM X AxeVekH SecxteeK TpxU gppqac mxwpD W
pxk uxqpcej . 7 ExqxãeyðJ ExrP cepcepk
yeexqpekH . Ebek uneeek y Rxtpk tpM , 6 Tetk vpze
M uqyesP Ebek y Eeqxyej uxmc ZpsP
Temk y cencec ExrP EðqxãeyðJ ceweteej , Wpxk AP R
xcek TecxqekH EncxqeVac xxk EpxMj cepcepk
TecxqekH EncxqeVac ExrP EeyxXj xxk TecxqekH Enc
234
xqeVac ReM Tec Rxcek TeD pk mxwpk yeexqpekH .
5 cxnppk pk verrek EerP ZpxteXj xc Rpzeneeek ye
exeepc tpM , Rxcek ãðíenxXj ceweVac
EpcxzeqekH cxVac Zpeeek y Weetpqem xc Eee
xqepetpeesek EerP
cewedek uxqpcej .
Wetemqspcec , BpnxqekH EerP Tek X SpnaP uxmc R
pL EerP BpxU cewemc xc Wetem uqtprrec
EteceM uxmk X yeJ Renxyaxqek cxreyec , EexwP xxk
Tpqetk , 4 yeJ Tek tpM EceJ Tenerreqek
uxcepk EteceM Wetecej xc Epqewbxqek Teneeerreee
sek mxwpD Epxmqek Tprreaeeesek yeexekH uqec . 3
EteceM EpaxM Zeutel ppk X Ecxqem Eak ExrP Eeurr
epk RxtP yeM Zpcek Epxbedek
genpeesek EpaxM Zeutel ppk X Weteceqedek yeexw
pc . 2 Tetk ReM pk Weteceqel ExrP
1 Apxcek usP mxwpD yxaxqcej xxk Eebxl X Encxq
ek , Wek y cxk y Tpwtk
TptprP TxzpýxqpD WxrP Ej :
Epnpsxl
235
RxcetpceM uxqpxj
Eenepk Tpxwek X veyspnpk Ebek X Epeetpwpc . >>
cewek Epxmqeyec .
X ExrP RexxnewterrP uqrrebP , 19 SpxnceP mxwpD X
Seaek xxnpwtepk pk BeL tpM EpnprrpqbP ,
WetP Ebek y mxapk Axtel Tec vpsxrrpac uqpwpc . 18
Temk ExrP Eaxcej yej EpxMj cepcepk X
uaewpc , Tenpc Tetek y Ebek uneeek terrek uaek ven
xzeqeeetewpc . 17 Tenk ExrP ZeeK ExqxXj
Rxceetk Eenxrrpk SpxresP Tec uqyec . 16 Tenk ExrP
Exsnðl pk cxk X Eptpnxtpk Ebek tecek
236
EenxceJ xxk Eeqxk X AP EpprrpbP uqeeP Epxcec . Te
nk ExrP Ecej xxk Zpcek ceyeqc tecek
ExrP uqyesP Rxcek EerrpP Zecej mxwpk uxqpcej . 15
Tenk ExrP mxaptec EenxceJ uzP Spqk
mxwpD yesk Temk y Erk Teqecec tpM Weetpqedek E
paxMj yezespwpc . Ebek y Rxtpk tpM Tenk
EpxVmwpc , Ac mxyemk tecek Zpeeek ceweVac ReM
j EpxVmtpcec . 14 Ac yezeseeP uqtprrec ,
Ebek uneeek Rxceetk Sprpnteyec . AxrP cencec Exq
xãeyðJ ExrP AxwetpM Rxcek mxyemk mxeVcebxk
cetelj Tenk Eqac ExrP Temk tpM : << 13 ãeíenxXj Ej ,
yxtecec Ewxzetpcec ! AxrP Terrepeeeel X
yeeeyeM pk yenerrpk Telj tpM yeXj ExqenemXj , 12 ã
eíenxXj EerP venerrepk Spaxk Ewxzeyec .
ExrP Tprreexj pk getekh Terrepeeeek WpxnmbP yeex
teeK uqec . 11 cerepetk Ebek uNeeek y Eqac
EpnpbP mxbc Enmtexj uqec . 10 Tenk ExrP mxbc En
mm xxk EpxXj , Eenepk Exncepk
9 Eexj pk Tepeeeel xxeM Tenk ExrP SeyeekH Sprrp
qeeesek y vpexkh Ebek y Tprreexj tpM
237
8 Rxcek EtpM , ãeíenxXj EerP Ebek uneeek y Ewp
kh TecxqekH Encxqek yeexqpekH .
yeexqpekH .
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
Epxnpsxzel xxeM yeJ Exaxmnc gptpwsxeK Eak Seqy
ec . >>
genpeesek Epxcec . 28 Tenk ExrP Epxmqenpk : <<
Ebek ExrP Rewexc Zecetk Epxnpsxzeyec , Ebek y
27 Tewec Epteeesek Epxcec Temk y cencec ExrP x
xnwpspk uqbP Teuk SeMj ceM Eaecek
26 ãeíenxXj EerP SpxLj tpM Epexqeaxqem EtpM v
prpeK EerP mxxaedekh ceM Tecek uaeyec .
Zpcek Exqepecek yeexyec .
238
yeexekj cewek utpberreyec . ãeíenxXj EerP Epxcej ce
qek Esk AxteeeP Tpqk geM Tpcxk Sepecxl
Epxcej ceqek AxteeeP Epxcec uqeepX j , 25 Tenk Exr
P SpxLj tpM ExqePj xxk Tpxnc Epxbedek
yeexeepc xc WetebP Zetek Temk X mxqxzek yeexqp
ekH . 24 ãeíenxXj EerP genaP Exnedekh Rxceetk
23 Erk EpxXj , Epqek uxmteceM ãeíenxXj Zerrpk
y EpaxMj Tprreexj tpM Etpc EptebP
Tenk EpxXj tpM Sezc ceqk Eewk Epnpwpc . >>
Eewk Epxcej uqprrepk WxrP EpaxM Zeutel yezeqeVt
ekh cewek ceqedek EtpM vprrpaeekH TpqyesP
Tpcxzel Seextec EpxXj tpM yezeqeVtewpc cewem Ep
xcej xc Esk ExteceyesP , Tk Tenpc ceqk
Erem yezeM pk Wetecej xc WetemqbP Eewpc . 22 ce
telj Tk WxrP Epxcej xc Esk ExtecebP ,
íeyðnl Wpxk uxqpcej . yeJ Tpwxqel xxeM ExnebP Tek
tpM Epxcej Tewbxrrpqpk , Tek tpM
21 Ebek uneeek y Eqac Epxmqenpk : << yeJ uqye
sP TecetP uneeek y Ewpkh Bpeespk Eeeepc
Zpsptec uc ? yeJ Rxceetk ResP Eecxyec , WxrP cence
239
c AP ResP BeqerrP usP uqec . >>
20 ãeíenxXj EerP Ebek uneeek y Eqac tpM Epxmq
enpk : << yeJ Zerrpkh Erk EpaxM X Wetem
41 WenxXj EerP uneeek y Eqac tpM Epxmqenpk :
<< yeJ uqyesP venc tpM Wpnterretpc cepcek
40 Temk y Encej ExrP mxyecej cxberreM Epxcec .
>>
Beqrrewbxqerrpqpwpc . 39 Tenk ExrP Epxrc Emnxtk
ZeóU pk EpxMj cepcepk pk verrek Serrpwpc .
38 Ebek uneeek EerP Temk xxeM Eucej TecetP txð
xtJ pk cxk y verrek Serrpnc xc EerP
Rxcek EerrpP Zecej mxwpk uqec , mxwpD Temk X Te
cetP uneeek y EpxMj cewek Terrptewpc .
240
EerP xxnwpspqek Rxcek mxyemk Tec uqpwpc , Temk
X ExspD cewek Reneqetpcec . 37 Tenk ExrP
<< WenxXj Ej , yxteceJ Ewxzetpcec , Ebek uneeek Te
k tpM Epxnpsxzel mxntecebP Eewpc . 36 Tk
Eecxk Tecxk Sepecxk utpbP yeexqpekH . 35 uNeeek
y Eqac ExrP Temk tpM Epxmqenpk :
34 WenxXj EerP uneeek y Eqac xxk Erk Epxcek tp
M Epeak ceqwectek EpaxM Epeeerrek X EerP
uzek X mxntecewpc . >>
EewpM Tpxysxk uqeeP uqtprrec ! Ebek ExrP Tek Qpe
kH vewtP Eewpc , Tek tpM Epxqewbc cesxxj
yeexqpekH . 32 Eqac ExrP EpxrpceJ cepcek y Ewpkh
mxnpcepk Exxk Epxmqenpk : << 33 Tk
Rxceetk teðxtJ pk EpeeseekH Tpxnpl pk ExpsxU cew
eVac Enectec Qpcej EpnpeK Tpeeteeesek
WenxXj ceweVac yxaxeeek cepcek tpM Epxcej Tewbx
rrpqyec . 31 Erem yxaxeeek cepcek ExrP
Eqac íeynðl Zprrek íeqxqc Wpbc xxk ReãenxD cewe
m vptekh Tpwxqeyec . 30 Eqac ExrP
29 ExqxãeyðJ xxnwpspk uqprrepk xxnrrprrek SeMj
241
uqpeesekh , Ebek uneeek ExrP
ExspD pk Weetpqem xc Epnxpeaxqek Wetemqp
dek ExrP
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
uqec , Tek P xxnwpspqedek cepcepk AP uzek Tec cep
cepk uqec . 48 WxrP Ebek P Ecej ExrP
uqbP EpxetpM Terrpk xxeM : << Tk uqyesP EweVtex
xappk pk Tpwtk vewpeK pk uzek Tec mxwpk
Sprpspweeeak Temk P ceyeqc teceJ cepcepk ExrP m
xteqyec . ExqxãeyðJ EerP vpyxqrrek SpxresP Tec
Epnpweeeak ExqxãeyðJ tpM WeetP mxnceyec . 47 E
xqxãeyðJ EerP WenxXj xxk WeetP mxncem xc
cewem yeqrrespkh mxnyec . Tenk ExrP ãeíenxXj xxk
242
ceM TpM mxnpcepk veteyac xc EerP Eeqeepk
46 Tewec Eptel Epxcec , WenxXj EerP Seectk Wee
ctk EerrpqeneeeeK Epnpkh ZeubP ZpxteXj
WenxXj EerP ExqxãeyðJ xc Encxdek ExrP
yeXj TeceMj yezeqeVtem uqtprrec . >> TecemqeM u
neeek P Eqac ExrP Temk Eak Seqpk Eppeyec .
45 WenxXj Epxmqenpk : << yeJ uqyesP Ebek P Ex
ebc uxqpcej , Tek P Epxcej ExrP WxrP
ZenP yeexeeP Epxcec . >>
SeMj uqbpeepc . 44 EpaxM EerP , Ebek uneeek tpM
uxtpcek AxteeeP Epxcec Zeutel cebP
cepcepk Tec uqeeP Epxcec cewebP Eetelj Tenk ExrP
venxk xxnwpspqecepk Rxceetk xxnrrprrek
P Setpk ExqxãeyðJ xc Epxbeceac , Tenk ExrP cetpexy
eM ResP ZeubP , mxwpD Temk c
Tenk vpbxL Weetpqem vpyxqrrek cepcepk c TecetP u
neeek P EpxMj mxyemk cewewpc . Tek
tpM yerrpwpc , Ebek uneeek P Encej mxapk Tek c ve
werreqewpc . 43 EexwP xxk Tpqk ,
42 uneeek P Eqac venxrrP Epxmqenpk : << vpyx
243
qrrek SpxresP ExrP Tek P yeXj
uqec , EexwP Zeutel cencxk genaP uqeeP uc ? >>
54 mxapncexj Zecej Ebek verrek c Tpxqcxk Epr
errebP
Ebencexj Sererretek P EpU Wecej xc Eenxqrrew
pc .
53 Ebek WxrP mxaptP WptpM Zprrek SpecrrebP

Tpxwek EpxXj tecek cxberrenqesc Epxcec uqpw


pc .
Tpxcewel Erenxl c SpxspcqeVaxpk Tecek mxnte
cemc ExrP
244
EeqteM ReMj ExrP Epxrxtk WpxeVcenewpc ,
52 EepekH AxteqtP Ebek uneeek Zecej Zeutel c
WxrP uxtpcedekh
Teqecec tecxk P Eenepk Exncepk Rewexc uzeet
ek cewewpc .
TppnetP Sxyecaxk Rewexc Ebek Tek venerreqb
eeesekh
SpxresP SecxrrpqsP WxrP Eeuneeeac Ebek P Tp
xqpcej yezespwpc .
Sepecxl xxnpcek Eaecek Ebek uNeeek P EerrpP
Zecej xc Weeetewpc
51 WenxXj Eexk Epxmqenpk :
WenxXj EerP Ebek c Weeeteeesek EerP
Ewectec ceaxrek uzek Tec uc ? >> cewek Epxmqeye
c.
Retk tpM Rxcek Ewectec Qeytec Exqenewpc cewek E
eexqepetpeesek EerP yetptec yeexwpc , Erk
WeetP mxncem xc Sprpspweeeak WxrP ceyeqc teceJ
cepcepk yezespk Epxspnyec . 50 Ebek P
Rewexc EncxbP Epxbem yeM Exneyec , yeJ cencxk
245
mxqxzek mxapnm Eebc ? 49 yeJ Tek P
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
EexwP ReMj Tec mxwpk Epxcec . >> 62 cebP ceqece
pk , Eaxcej xxk cxrc Epxcetk geM Tpcxk
61 Tpxnpl Setppk EerP Temk P Epxcetk : << AxrP
Tpxnpl Tpxnpdepk pk TptpMj
<< ExeVcebP RenexxpeaP uqeeP Epxcec , Temk c Z
peeek cewek TerrpteXj . >> cewek Epxmqeyec .
EpxVmk Eaxcej xxk ReMj xc Terreqtprrpqpk ãeíenxXj
cewek RenexxtpXj cewemXj , 60 Ecej ExrP :
59 cepcepk ExrP Tpxnpcepk Rxcek geneeK uqeep
246
Xj , Tetk ReM cepcepk Tprc Aeyenqecej cxbP
yezespqaeyec .
Seeeerreqtk xxk cxk Ebek Temk c Erk WetP Zecetk E
pxnpsxzedek tpM Temk Eak TppMj Epxcec
58 ExqxãeyðJ EerP Rxcek mxyemk mxeVcebxyec .
Temk P Tpxnpl Tpxnpdepk yej
EpcxzeqekH cxVac Zpeeek P Weetpqedek ExrP
57 WenxXj EerP ExqxãeyðJ QpekH gpnyek SeMj v
ewtP Serrprrepk ceM Tecek uaeyec .
Eeac EpxneD c ExrP Epxrc WpxeVcej Epxnpsxz
ewpc .
56 EeyneeeeL tpM Zecej Erenxl c mxntecek ve
nrreqbebP
Exsnðl cewem BenpteD Zprrek veyspnpk Tewbx
wpc .
55 Eucej TecetpD TpM WxrP Eeweqeeesek Zprr
ek mexaecebP
yezek Eqyexj mxwpD c geM vprrpspk uaerrewp
c.
yeexteeK uxmc Epxqpsmqeexj Eenepk pk cetes
247
P xc Aepeeeerrek
mxcenpmc TppnetP mxwpk c Enmk Teysxmqpw
pc .
Etecepk Teexspk P Tenpqel Eak yxtek c Eeunew
pc ceweyec .
70 Entk ExberrpMj TecetpD TpM Tenk ExrP
TemD AxteqtP Eeuneeeac Ebek c Weetpqemqy
ec .
69 Tenk ExrP BenptesP teðxtJ pk ceM Tecek
68 Exsnðl pk Ebek uneeek Zprrek Weeetesprrec
.
Ecel Eenepk Zprrek venerreqbek Spqeqeeesek
xc Erk WetP Epqewbxqek Epxmqeyec :
248
67 Zpeeek P Eaxcej ãeíenxXj EerP vpyxqrrek Spxr
esP Tec uqbP , Ebek uneeek P Wetecej
ÃeíenxXj xxk Eeexqetpl
uqteeK ul ? >> cewek EpxmqeqaebP yeexqpekH .
EpnpsxeeP Tpqk , Sprpspeesek uxmk geexeeesc Tpx
npk : << 66 vpbxL Erk cepcepk ZeweM mxwpk
Teneeek Appnxzetpyec . 65 Ebek P ExqePj Axtel Erk
cepcepk pk TeceMj Exqepetk
Benceqetecej xxk cxk Tpexj geexeeeyec . Erem Axw
ecej ExrP ZpxteXj xxk EerrpqeneeeeK Epnpkh
Tecxk ceqk Eewk Epnpyec . Tenk ExrP Ebek c Eewk R
ececek Weeeteyec . 64 Eeexl
cewewpc . >> cebP yxaxmXj , uxmteceM Zecetk ge
exeeeyec . Erk EpxXj , ãeíenxXj EerP
63 ãeíenxXj EerP Rxcek veytesP Eeurrepk TeceMj
Rc : << Temk P ReMj xc Zpeeek
ApeepL ZeweM ReMj EpxVm uc ? cewek Eeserrpyec
.
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
249
Qpxíej xxk RxcetpceM uxqpxj
yxqxxj pk cenel xxeM Wek c Spzpneeewpc .
78 yxtek P Ebek uneeek ErenxeVmc Bpxceqek
uxqpcej
veqewbxqeeetek Eeuneeetewpc Tetk ReM .
vewpeK Rxml Eaecek EpxnpsxzeVtek
77 Exncepk Tpxwek tecek ceqek EpxVmtpcec :
EwpreceJ BeL c EerP Rececek EpxVmwpc .
Ebek uneeek y vpsxrrpac uqbP
Epxnqpxj Ebek P Wencepk ceweVtewpc ,
250
76 EpxMj mxyemk Ac WxrP Ej ,
75 EeaxtP Temk tpM xxpemk Epexqeaxqemqpw
pc .
Eenxrrpk Axceac EpuM Sepecxl c yenxwteqek
74 Epxapcek Tetpc Ewxzel Epxcec yeM Temk P T
encetk
EpxXj xxk EpxXj Respk Tpnsxtk
73 WeecrrpD WetP EpxsxzetP Teexspk Eak yxte
k c Eeunek
72 Wek P TecetpD EeyneeeeL tpM Eeweqeeese
k WetP yeM Zpcek
Eucej TecetpD c WxrP Zecetk Erenxyec .
71 EeVcej xxk ceMj zpcek Aecebxqek

251
tpM Temk X vprprrpqeeP ceM Epxcec Tpqk , cepcepk
Zpcek uxD xxeM yeeeqerrepk Wpnxk Epecrrpaekh
mxeVcebxm AeeK EerP uqyec . 7 WenxXj EerP Rxcek
mxyemk mxeVcebxbP , Bpaxpk pk yerrptel
uqec . 6 WenxXj EerP Rxceetk xxnwpspk uqpeesk ux
cepk Tetk ReM yðãeqxcxL tpM EeeepXj
uqeeP uxcepk EpnpeK Tpeetek yeexekH WenxXj Qpe
kH yek vewtP uxnxpecemqm Tpqk Eetk Exnedek
pk vptk yðãeqxcxL tpM mxnyec . 5 EpaxM EerP Exps
xU uqyesP teðxtJ pk EpeeseekH Tpxnpl
252
4 ExpsxU ExrP Wpxk íeqxqc Wpbc xxk ReãenxD v
ptek Eak ZpxteXj Epxcetk Wpntek teðxtJ
yeexeesek EpxXj uxqpcej . 3 mxwpD uxM EpxyeM pk
RptpeK Terrek uaek venxbP uxnxpecemqyec .
xxk mxwpk Eewek y TpekH uxnxpecedek ExrP óxxnx
rpD ceweVac Spxnxzk tpM ZenpeVcexxqeVac yeM
uxmk Eewek TpekH Zprrek uxnxpecemqm ceneVtec
cewek BenqxeK yerrpqrreyec . 2 Erem Eeecekj EpteekH
1 Tenk EpxXj , NpL pk verrek EepmTpxD EerP NpL
verreetP EpqpD pk Eenepk Exncepk
ExspD pk Weetpqedek ExrP
vpzetprreM uxqpxj
yeexbpeepc .
ExrP Exsnðl pk cxk y Tpwtk Exqk ZeuqaeeeP uqtelj y
ek mxtecej ceceMj Eewxtpnek
80 cepcepk ExrP EpqeL EpqeL Epxspk uexbxbP Ax
cxneeK Seexk yeexqpekH . Tenk
Reexnewtel pk BeL xxeM yxtek X Eptpnxtpwpc
.
79 Renek y cenel BpyeqeectP mxwpD X ceexmqp
253
k
Qpxíej xxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpzetprreM uxqpxj
Zeutel ZeweM X Epxbespcec . >> cewek ceqeqaewp
c.
BerrpMj Zprrek : << yxtk yðãeqxcxL vptekh EpnpbP
Ebek y yxtek tpM ceqek EpxVmdek EpaxM
15 uneeek y Eqac ExrP Tetk ReM Eak Seqpk TeVte
k EppeeepXj , vprxaxpk EerP EpxyeM
EU Reexnewtel EerP veexnetP Eenepk pk cxrc uqe
eP uqtprrec !
14 EpxeVcej cenel ExrP EpxetpM Tecnc Exk uqeeP
254
uqtprrec
uneeek Erk WetP Weeetek Terrpqeyec :
13 cerepetk Rxcek uxqpxj Tecnc xxk Aenxxj ExrP
Eqac Qpcej Exqenek
12 Erk ExrP Tenpc Tk ReM TpM EpxVmdek Tewtexj
uqec >> ceweyec .
Rxcek Wpnxk y Epecrrpaekh uxD Epnxzeqtk Tec cep
cepk ceytek yeexekH xc EpqbP Epxbewpc ,
11 EpxrptpM , teðxtJ pk vptekh Tk ReM pk Eeunee
eac Ebek E¡nxsTpD Weetpqeyec ! Tk ReM
ceqek EpxVmspcec , Erem Axwecej ExrP Tpxwek Ee
nepk TpM Zecej yezeM mxcbxl X Eeyaxnek EpxVmwpc .
Eqac ExrP Tetek tpM : << Tk ReM Ewxzem cenexj Ep
xcec , yeJ Tk ReM TpM Sexxk Axwecej
Spzpneeel xxeM TeterpD pk yeXj xc ceexmqpdekh ,
Epeak Spaxk geexeeeyec . 10 TecemXj
Zprrek WereteeK uqec . 9 Ebek y Eqac Tetk ReM TpM
ExqePj Zpcek Epxbemqpk , Ebek y
8 yðãeqxcxL pk Epnaxk y mxtecej yeM vprxaxk ce
ceMj vprpk Eceqbc yeM vprc
255
vprxaxk yej uneeek y Eqac
Teqyxyec .
Epxetpspqek : << Eeeceeek P mxP Zpcek Ebek tpM
Enmm ZpsP Tec . >> cewek yxaxdek
Eptpk , Temk c Ebek tpM Enmm ZpsP Tec uqec . 24 E
rk uqyesP Ebek P vepqc xc
Terrpspeesek P vpexkh , ExpsxU yej WenxXj vpzerrp
qk cepcepk Zprrek EeyaP zðnpseqðL tpM
23 Wpsc xxk vepqc Zpspk P Tpeeterrel xxeM , cep
cepk pk Aeyenqecej xxk vprrpaeekH
Ebek tpM Enmdek ExrP
TpeeteeeP Eak Ewpkh EpxVmdek ReMj uxqpcej .
256
ceweVac ReMj EpxVyec . 22 Erem ReMj ExrP uneeek
P Eqac Eak Temk c Ecej xxk ceyeqc tecek
21 Rexwk vprpbP EpxrpceJ cepcepk pk Aeyenqece
j xxk EtpM uqyec . Temk tpM ExspD
ExspD cewek Renexxtpdek EerP
Tpqk , TecetP uneeek c Weeetek Terrpqeberreyec .
pk xxek Tpeeec Epxmqeqaek , uNeeek y Eqac xxk c
eqedek uxmk ExrP utetec QpekH Reexaedek
20 vprxaxpk EerP uaek venxrrepk , TeteceM Epxb
ek Sprpspeesek EpaxM Zeutel ppk
WenxXj EerP venxk Eeqxyej uxmk c TptpMj yek Tpee
terrek Eecxk Tecxk utpbP yeexqpekH
EpxVyec . 18 vprxaxpk pk Epxcej xc Sprpspeesek ux
mk Zecetk geexeeeyec . 19
uneeek P Eqac xxk Tetek tpM Erem Rxqekj xxk Tpee
ec Epxmqedek c Epqek tpM ceqek
teceJ Rxqekj cepcepk c Enxk Epqyec . 17 vprxaxpk E
erP cepcepk c Epxbecepk ,
16 Tececepk Tetk Seectk Weectk EppeaP , WenxXj
yej ExpsxU cxcepk Wpnxk Epecrrpaek
257
Qpxíej xxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpzetprreM uxqpxj
34 ExspD ExrP venc mxnpk X SeeVcenemqbP
veneeeek yeJ RxtP yeM zpcek EpqbP veneyec .
33 veneay Eenepk Terrek mxntecedek Eeunel X A
xrP
EpxrP Tk Benpak Zprrek EewpM WeetP uaerrerres
ec ,
32 EpxnpsxzeqtP Ebek WxrP Ej , Eeweqel AxrP ye
zeqecteyec
uneeek c Erk WetP Weeeteyec :
258
Zeutel ppk X mxxaecem cewek yeexyec . Sxwzpk Ex
rP cepcepk X EeyaP Teyenxcepk , Ebek
Ebek ExspD pk Eaxcej Ecej ExrP ExspD X Teyenxk Ep
npbP Exnecepk vepqc tpM Tpeeterreeesek EpaxM
yeexqpekH . 30 Eenxrrpk Spxrespk P Eeac yeM SpxLj
tpM mxnaP Exneyec . 31 Erk EpxXj tpM ,
Eak Zprrek Epnxpk Ebek uNeeek y Eeweqeeesek E¡n
xsTpD c EpqbP Epxbekh cetexj Zpcek WetebP
ExrP Eenxrrpk Spxrespk P SeeVcenemqpl c mxntek ,
yeXj xxk xxek Epnaxqeexj Eak EeeVcxbxneeeP
uqprresec cewek TerrepeeeeteeK yeexyec . 29 Eenxr
rpk SpxresP Temk tpM Epnpsxk , Tenk
Tenk ExrP Ebek uneeek c Spxspcqek mxetppecebP E
mnc Exsnðl WxrP Eeunel mxntem
27 Tenk EpxXj ZðnpseqðL vptekh Rxcek SxwZpk c
eweVac mxwpk uc uxqpcej . 28
TeqyxteeK yeexyec .
Epxetpspqek , Rxcek Bpexnec Epc xxk TeeeteekH yej
vpzeM BpqbeekH 26 TeeeteekH yeM Tecxl
Tpeeterrel c xxnpwqedek Zeutel uqec . 25 Tetk yesk
259
Ebek P vepqc ZpsP xc
ReãenxD TpM uaeeesek EerP
Teexqunxqek Zenxyec .
Eak ZðnpseqðL c Epxnpsxzetpcec cewek Eeunel gpz
peeaxpk TpM Erem cepcepk pk Tpeeec
Erk EpxXj , Eekh Wpxk mxnpqaek Exnecepk Ebek un
eeek c Weeetek , vewpeK uxmc Ebek uneeek
Epxcec SerrpbP EtpM Spxrc Epxcec Ebek uneeek tpM
Beqyenxk TerrepeeeebP yeexqpekH . 44 ZeeK
Rxceetk Rezek Tpxnyek RespqebP Epxteqpk mxVsxn
ebpmc . 43 Tenk ExrP SpxLj tpM Seqpsc
260
Eewxtpneyec , 42 Seml tprc EMj Zpcek EeqtebP yeq
yespk uqbP geeeaerreM Eewxtpnek Eeyec , Etpcej
Tenk ExrP vpnxwqek EpxeVceneyec , 41 Tenk ExrP E
nectec Qpcej Zpcek Tpqprrek xxl vewtP
40 Rxcek Eekh ceweVac Ewectec Wencek ExrP Eef
ðM EeexweeK pk ýerxzpl pk cepcek uqec .
xxnpcej xc AxrP Sxytpqpwpc . >> cewek Epxmqeye
c.
Sepecxl pk mxkh teceJ mxsel utpl c Exqeaxqek veze
wpc . 39 gprxzel EerP vpnak ExqtP WetP
ExrP ReqxZepk mxwpD TpM BpxceVtek venxZeeete
bP , Emk P EpaxMj Tetk ReM pk
Exsnðl pk cxk P ReqxZepk mxwpD c WpxmcebP , Re
qxZepk mxwpD c Eeunewpc . 38 Tenk
pk Ecej WenxXj tpM : << Erk cepcepk c Ebek uneeek
Specrrpyec , 37 Tenk ExrP
Sprpsprrepk Zecetk geexeeeyec . 36 SxwZpk ExrP Te
tk ReM TpM yeZeM mxncebP cepcepk
35 cepcepk pk Eaxcej Ecej ExrP SxwZpk P cepcep
k pk Tpeeec Epxmqem xc
261
Ebek Tek P Exncepk Exsnðl pk cxk c ceexmqpw
pc .
Qpxíej xxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpzetprreM uxqpj
vpzerrpqk Axwexc Esc Tesc Enxk Tpxxl xxeM yeaxwt
ek SeetpnaP Eewpc ! >> ceweyec .
<< mxyemk WxrP Ej , Ac Zerrpkh yxtek tpM Erk Wet
P veetpwpc ? Eaxcej Qpcej AxrP yxtk
Ecej ExrP Temk P yeextel c venerrepk Wpxk Zecetk g
exxeeeyec . Ecej ExrP Temk tpM :
xc Sprpspeesek uxmk vpnak Wencek venxrrpqpk ux
mc tprc geexeeesc TpxnpbP yeexqpekH . Eaxcej
yeeesc ReM pk Tpwtk Serrprrepk , RpL Sprpspk Erk T
262
enk xc EeserrpbP yeexyec . Temk P ceqem
gpnyeteceJ EtpM Tecek Sezc ExspD c SpxLj Eak Enxk
Epqyec . 50 ExspD ExrP Zððxnðc xxk
Rxcej EtpM BeL mxcececepk Sezc Sererrek tpM Epnp
bP cepcepk Zpcek Enxyec . Tetk ExrP
Weteyec , Tetk cepcepk Zpcek Epqek Tec vewtP Zeu
bP yeexwpc cewek Sereyec . Eaxcej Ecej ExrP
uaeeepXj yxaxeeek ExspD ExrP venxk ZðnpseqðL tp
M vpapnapeepc . 49 Eaxcej Ecej ExrP Esk
Tpneseeel pk EtpM c yeqceqem cewek Eppeyec . Tet
k Tpneseeel pk Zeutel TemsaP , ceM Tecek
Tpneseeel c EpxeVcenemqtexj yeexqpekH . 48 Exsp
D Eenyek vpzeM Resy Tec xxl tpM Tetk Wpxk
47 Ebek ExspD pk Eaxcej Ecej ExrP xxl uxnc Zðnp
seqðL tpM mxnaP cxqc Eak Teyeeesek
yxaxeeek ExspD SpxLj tpM vpapnpeesek EerP
P Erenxl Epxnpsxzel c Epxnmqbxtk mxntebP yeexye
c.
ExrP EpqeL EpqeL uxxbxbP , ZespqxeK uxcepk Seae
k Senmqeexj yeexqpekH , TecetP uneeek
263
uxnxk mexaepececepk íeqxqc teceJ EpxyeM pk Rptp
eK ReãenxD Terrek uaeyec . 46 cepcepk
45 ExpsxU yej WenxXj EerP Ebek P vepqc Zpspk P
Tpeeterrel xxeM Eeqxyej EpaxM c
5 << Tk ReM Rxml Eak yek EeeVcxbxneXj ceweye
sP EpcxzeqekH mxntetpcec , TeceyesP Ebek
Tewbxrrpqyec . 4 Zpeeek EerP Zpntek Wpxnek P Epn
pseeel pk TerreP Epnpk Rprrppk xxeM ZeubP :
Tenk EpxXj , verrek EerP mxtecej uxxtk ãeíenxXj tpM
uxmc mxyemk Zpeeek tpM BenqxeK
xxk ðeexj EnmwbxqeVtek Eekh yej íexxýeD EerP Tp
wP TecxqekH xxk EncxqeVac uqpeesek uqec . 3
Temk P TemP ýxqxij ExrP ExTpnxXj yej TneórxTxD pk
ðeexj uqbP , QpxserxXj ExrP EeyxqxrðJ
264
IxqeTJ EerP Zððnðc xxk ZenpeVcexxqeVac SerrpbP ,
cxnppk EerP íeqxqc xxk ðeexj uqyec . 2
1 npL pk verrek TxIðnpD Serrpnxkh Serrpeesek P
Eenyek TeuteceJ xxl tpM oeTxzpD
EpcxzeqekH cxVac Zpeeek RpL Teqyxeesek Eer
P
gpnyetprreM uxqpxj
TetebP yeexqpekH .
Epeeerrek EerP Bencej yeM Epxspk RewectebP Tecet
P uneeek yej mxwpD pk veexMj xc
TptpMj yek Encxwqek TpeeterrebP yexxqpekH . 52 E
xspD pk yeXj Weeeeupk yej Epzpk
TpM Eaxcej Ecej xxk Zpcek Epxcej xc xxnpwqek yee
xyec . Ecej ExrP Eeqxyej uxmk c
Tececepk ExspD ExrP Eaxcej Ecej Zpcek TerrebP R
eãenxD TpM uaek Zewenyej EpaxM
cewemlj , Eaxcej Ecej ExrP Temk P Erk Epxcej xxk Ep
eeerrek c EpqeeP Epxcec yeexqpekH .
Enceysc Eaxcej xxk Zpcek ceM TpM yexxeeP Zpspte
c cewem xc Wetem Epxcec ZpL pP ? >>
265
51 ExspD ExrP venxrrP tprc : << Rewexc Zerrpkh
Enxm uc ? Tk ReM venxk yeJ
Qpxíej xxk gpnyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk gpnyetprreM uxqpxj
cebP Sererresec . 12 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVms
pcec , Ebek uneeek ExrP EteceM AxqerrP yeM
11 yxtecec EeyneeeeL EerP Wek y Eucej TecetpD
Wpxk Tpqk Ebek uneeek y Sxpecel Eak Wpqtpnekh
Epxyensepk pk Epexqk Zeutel xxeM Zprrek Rxml Zp
cek Tezeeeteyec cesek Zpcek ceneaxqetpcec .
Tk ReM utpeeP terrek Ebek uneeek y Sxpecel Eak W
pqtpneaxrrekh cebP yeexkh pP ? Tk ReM
Epxmqenpk : << Tek y EteceM vppnetP Wprrexxpk !
266
Ebek uneeek y Sxpecel Ecxqem cebP uc ,
mxwpD Zpeeek y EpcxzeqekH xc mxntem cew
ek Sxeeeqtewpc . 10 Zpeeek EerP Tetk ReM TpM
Tecnc Ebek y Erenxl X EpqbP venewpc
9 Tpxcewel ZxntxeaP xxk mxwpk uxmk
WpcxM TecxM X EerP TeVsxqek Teqyxyec .
Wpnpc BeL X EerP Eesqek Beseyec
Eerrpqk cxMj xc Zemqek yerrpqrreyec
8 Eeqxyej gpP geecekH xc Teyxspk TeVsxqeyec
EVak Sxqprrpk BeL uxqpcej .
Ebek y BeL X Besek yeqepeceyec
7 Ebemc ceceMj Rxcek mxwpk vescxnpwpc :
TecetP Wencek ExseXj xxk SptpM TpM TewteVqedek
WetP :
uneeek Tk ReM c Rxml Eak AxrP ceqtpnxmqpwpc . >
> cewek Spnteqaxqek Zeuyec . 6 ZeeK

267
20 Eexj pk Eenepk pk mxsel EpxetpM uqbP , uxmt
eceM TptpMj yek Zpeeek X yenpeK
Aeqxexj mxqpspk tecek veeceeP ceneVtec . >> cew
ek ceqeyec .
19 Zpeeek EerP Tetk ReM TpM : << EtJ WpxeVm E
ezpqrrek EeyaP uqeeP Epxcec , mxntedek
uc ? >>
18 BenxL Aenxxj uqpeesepk yesk Temk Eak Eeser
rpnpk : << yxtereM ZerrP cxyesP BpcxeeP
Esk uqpwpc . >> cewek ceqek EpxVmyec .
268
17 Zpeeek EerP Tetk ReM TpM : << vepqc tpM Tp
eeterreeesek Eak geterrpM geexqc vpnxzebP
Eak Eexk Eeserrpnpk : << yeeesc Ej , yxtk ZerrP cxy
esP BpcxeeP uc ? >>
16 BenxL gexxqc vpnxzeeeaxpk yesk EpcxzeqekH
mxntem yeM Exnebpmc , Tetk ExrP Zpeeek
WetP YeM Tpxcecetpcec . >>
vpyaesP Zprrek vpyaesP Epxcec mxwpk tpM EpxVmt
pcec , vprrpqk vpsc Tec EerP Wpxk Erk
15 Zpeeek EerP venxrrP Epxmqenpk : << vpzeM
Beekj vpyaesP Tec EerP Rxcek Beekj
BpcxeeP uc ? >>
14 Eenepk Epqek Temk Eak Eeserrpnpk : << Teex
wP uqyesP , yxtek ZerrP cxyesP
gel Tpxqewpc . >>
y Epxetpspk TeceMj Teqyxrrepk uc , 13 Seexk EpxMj
xxwxD Esk SerrpeeP c uxM Aeyaxk Eprerreby
EeyneeeeL tpM EpxMj mxyempk X ExrP uxtpcek Epx
VaP Axtewpc ! Spxcej xc Zpcek Rxceetk Wptpk
Qpxíej xxk gpnyetprreM uxqpej
269
Qpxíej xxk gpnyetprreM uxqpxj
26 << Ac uqyesP WxrP veexnetP mxyemk Wpxk ,
yeJ Axwexc vexxneqek yeeeenpkh . >> ceweyec .
geteM ceqyenc ExrP ZeeK TeeeteekH WetP yeexqpe
kH . Tecnc xxk Weetel Eak Rxcek TerrP Terrpnxspk :
ExspD X Terrepeeeek yeexeepc tpM Tecnc Epecrrpxx
k Eenxrrpk SpxresP Temk y yeXj TeceMj yerrpyec ,
25 Eexj pk Eenepk uxM EpcxzeqekH mxnteyec , E
xspD yesk EpcxzeqekH mxnteMj Exneyec .
ExspD EpcxzeqekH mxntedek ExrP
270
ceweyesP Zpeeek X cxetek tpM vpnxeesek yeexqpe
kH .
Epexqetpdek uxqpcej . 24 Seml tprc , Tenk ExrP Ree
xj Zecej WerrP Zeutel Epexqepeyec , ZerrP
Temk y TemP yenc cxnptxXj xc yeXj tecek Teteeesek
uxcepk yesk Eeqc Epqek WerrP Zeutel ppk
yeexqpekH . cetelj Zpeeek EerP cxnppk pk ðeexj X u
nprrpsxzek Eeyec . EpaxM EerP cxnppk ExrP
23 Zpeeek EerP Eenepk TpM Exnpcel Teqyxk , Epq
ek Bpexl pk EenekH yeM Tetek X Expeeeek
xxk gel xxeM Sxterrek vezewpc . >> cewek ceqeyec
.
EenxqrrebP , urrptec xc EerP vpnxzek mxwpnceqew
pc . EerreeK vpweepnP xc EerP Wpxk WpxeVcej
ReM TpM EpcxzeqekH cxwpc Xj . Tenk ExrP TeyxmM
yenxk vpeK TprrpsP xc EerP xxyceqek
Teexqpk BenpeeteeeP cxnc AP Epxcec . 22 Tenk ExrP
Eenxrrpk SpxresP yej gel xxeM Tk
mxapk ExrP Retk Eak vpqk Zecej mxwpk Exnewpc ,
yeJ Temk tpM Feeeec gptpl X EerP
271
TpM : << yeJ Epspk xxeM Tk ReM TpM EpcxzeqekH c
xbP EpxVmspcec , cetelj Rxcek Axtel
E¡nxsTpD Wpxk yeexekj cewek utpbP yeexqpekH . 2
1 EexwP tpM Zpeeek EerP Tetk ReM
mxyemk , ZpreL EerP EðqxzeíxL pk mxyemk , Eðqxz
eíxL ExrP WðqxXj xxk mxyemk , WðqxXj ExrP
Sxwzpk ExrP Zpxtk xxk mxyemk , Zpxtk ExrP Expsx
U pk mxyemk , ExpsxU ExrP ZpreL pk
WeTeTJ pk mxyemk , WeTeTJ EerP Qxðc xxk mxyemk
, 33 Qxðc ExrP Sxwzpk P mxyemk ,
xxk mxyemk , ZpfeP EerP EðqxãeM pk mxyemk , Eð
qxãeM ExrP ZpnxL pk mxyemk , ZpnxL EerP
mxyemk , óseL EerP EðqweteL pk mxyemk , Eðqwet
eL ExrP EðM pk mxyemk , EðM ExrP ZpfeP j
272
mxyemk , Rðnc ExrP WðqíeJ xxk mxyemk , WðqíeJ E
xrP Eetc xxk mxyemk , Eetc EerP óseL pk
Ãðnpyeyðqc xxk mxyemk , Erk ãðnpyeyðqc ExrP Fðq
Tðqc xxk mxyemk , FðqTðqc ExrP Rðnc xxk
mxyemk , Zptk EerP Zprek P mxyemk , Zprek EerP n
xsk xxk mxyemk , 32 nxsk ExrP
WeTeTxXj EerP Sxwðk P mxyemk , Sxwðk ExrP Expsx
íej xxk mxyemk , Expsxíej ExrP Zptk xxk
ExrP Rerrec xxk mxyemk , Rerrec EerP Weãc xxk mx
yemk , Weãc EerP WeTeTxXj xxk mxyemk , 31
pk mxyemk uxqpcej . EewpD EerP ReeepL pk mxye
mk , ReeepL EerP Eðsqc xxk mxyemk , Eðsqc
ExpsxU pk mxyemk , 30 ExpsxU ExrP WeTeTxzeD pk
mxyemk , WeTeTxzeD EerP EewpD
Qxðc ExrP WðqíeJ xxk mxyemk uxqpcej , WðqíeJ Exr
P Zerec xxk mxyemk , Zerec EerP
uqec . Eððqc ExrP WeTeTJ pk mxyemk Wpxk , WeTeTJ
EerP Qxðc xxk mxyemk uqec , 29
Rxtpk tpM Tenk ExrP ExpsxU pk mxyemk uxqpcej . E
xpsxU ExrP Eððqc xxk mxyemk
273
27 ExspD EerP Eenyek gpnyej Tec Eaerrek Ecxqek
RpL Teqyxyec . 28 mxwpD pk
ExspD pk ceM pk Tepcej RewteM
Qpxíej xxk gpnyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
ExspD pk Tpnsxeeteeesek EerP
TpxnyetpceM uxqpxj
ExrP EeteL pk mxyemk , EeteL EerP TecetP uneeek y
mxyemk Wpxk uxqpcej .
mxyemk uqec . 37 íðrek EerP Exrpsc xxk mxyemk ,
38 Exrpsc ExrP SðãJ xxk mxyemk , SðãJ
Exrpíej ExrP ZenðtJ pk mxyemk , ZenðtJ EerP Weðeq
eqðqc xxk mxyemk , 36 Weðeqeqðqc EerP íðrek y
xxk mxyemk , Qewðíej EerP Weãpxsðqk Exk mxyem
274
k , Weãpxsðqk EerP Exrpíej xxk mxyemk ,
mxyemk , EenýeeeetJ EerP FðL pk mxyemk , FðL Exr
P RePj xxk mxyemk , RePj EerP Qewðíej
EðyðM ExrP Fðqk xxk mxyemk , Fðqk ExrP íexxrek y
mxyemk , íexxrek EerP EenýeeeetJ pk
SðnpeK ExrP NðP xxk mxyemk , NðP ExrP IðqðeK pk
mxyemk , IðqðeK ExrP EyðM pk mxyemk ,
TðMj xxk mxyemk , TðMj ExrP ReeepM pk mxyemk ,
ReeepM EerP SðnpeK pk mxyemk , 35
mxyemk , ZeóU EerP Exseíej xxk mxyemk , Exseíej E
xrP EeyneeeeL pk mxyemk , EeyneeeeL EerP
ExrP IðnðãJ pk mxyemk , IðnðãJ ExrP Zpxtk xxk mxy
emk , Zpxtk ExrP ZeóU pk
mxyemk , Eepewxk EerP Eenrc xxk mxyemk , Eenrc
EerP Eðãenpk y mxyemk , Eðãenpk
EerP ReFpk y mxyemk , ReFpk EerP EewxreteU pk m
xyemk , EewxreteU EerP Eepewxk y
mxyemk , EpyðtJ EerP upãJ pk mxyemk , 34 upãJ Eer
P Seqwpk y mxyemk , Seqwpk
Reãek EerP teðxtJ pk mxyemk , teðxtJ EerP Zðsc xxk
275
mxyemk , zðsc ExrP EpyðtJ pk
Wðkh xxk mxyemk , Wðkh ExrP WeTeTk xxk mxyem
k , WeTeTk EerP Reãek P mxyemk ,
9 AxpemM ExrP yesk ExspD X Terrerrpqpk Zðnpse
qðL tpM ExnebP Temk X SpxLj xxk
Ebek uneeek Zpcek Sxtpspcec , geeeak m Temk X m
xetppecek Tecxsprrec ! > cewebpmc . >>
8 ExspD ExrP Epxmqenpk : << ExyeceqtP RpL tp
M : < Ebek X Sxtpspcec ! Tenpc AxrP
tpM EpxVmwpc . >> cewek ceqeyec .
EpaxM EerP EteceM uxmk X uxM Retk tpM EpxVmye
c , yeJ cek tpM EpxVmXj cewek SereyesP cek
Ac RetetP SpxmpeyesP yeJ Tpxwek mxnpk y Eeqxyej
276
Encej yej EtJ EesxeK X uxM AxwetpM EpxVmwpc ,
Exnwem xxk BerrpMj Temk tpM Epnaxqeexj pk Tpxw
ek mxnpk y yexxtel X Epxbemqpcepk : << 7 cenyej
6 AxpemM ExrP Temk X Terrerrpqpk Rxcek Epxetp
M Sxxj Epnpc tP genprrepk , RxtP
Tpxsxm yxsc zpL . >> cebP Epxmqeyec .
5 ExspD ExrP venxrrP tprc : << mxwpk y Eewc xx
rrpeeP ExrP Bpxycek vprrpqk vpsc xc
AxqerrP xc veeeserreeesek upu uqrretprrec ! >> ce
weyec .
4 AxpemM ExrP Temk tpM : << Ac cenyej TecetP u
neeek y mxyemk uqyesP Erem
EtpM vprrpaeekH EerP EpxeVceneweVak Tenk ExrP E
pxqpsapmc .
3 TeteceM EtpM ppk TP ExspD ExrP Epxapcek AP v
prrpqk Extedek Epxcec , cetelj
ceceMj EeyeaxbP Tpxac genpc vprpeK uqbP Axpem
M SxwrpD pk Tpnsxqtk xc Eewserreyec .
SpxresP Tec uqpeesek yeexqpekH . 2 Eenxrrpk Spxre
sP ExrP Temk X Eptpnxtpk Ebemc
277
1 ExspD ExrP Zpntek Wpxnek P Teetk Eak uaek Ex
nem tecek Rxceetk Eenxrrpk
Qpxíej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
EtpMj Tenk ExrP Wpxk Zððxnðc xxk SpxLj tpM Epaxy
ec . 16 Tenk ExrP uspk Bpeesprrepk
15 ExspD ExrP Temk y Epxspk uxxbxdek RptpeK R
eãenxD Terrek Exneyec . Eeweneqtk Exk
ExspD ExrP ReãenxD TpM xxVsxVtek Tezeeetee
esek EerP
Temk X Weeetek TerrpqebP yexxyec .
Appnxzetpyec . Tenk ExrP SpxLj uqrrekh mxwpD X x
xrrek SpnrrebP yeexqpekH , mxwpk uxmk
278
y yeXj tpM Epnpsxk yeexqpekH . 14 ExspD pk Eeqte
M ReMj ExrP Tenk Epnaxk xxeM Teneeek
13 ExspD EerP íeqxqc tpM uaek mxnyec , vpyxqrr
ek Spxrespk y ExqePj Axtel EerP Temk
ExspD ExrP íeqxqc tpM RpL Teqyxk Ecxqedek E
xrP
AeeK ExspD Eak Seqpk Eppeyec .
12 AxpemM ExrP EqteU Bpexl xxeM ExspD X Tpns
xk TeeVsecepk uqpeesek Epxcec , TpxM
Zpcek TeeVsek TpnsxbP uqeeP Epxcec . > cewek Ep
xmqeyec . >> ceweyec .
11 ExspD ExrP venxrrP tprc : << ExyeceqtP RpL t
pM : < AxrP uneeek Tecnc ---Ebek
Eenec AxqerrP Wptpk tpM Esk Wpxnmmqpwpc . >>
cebP ceqeyec .
ceweyec . 10 Tececepk yesk : << Tetk geM xxeM xxe
k Axwexc Tpspk EeyaP mxl X AxrP
ExrP Temk y Eqac Zpcek Tpwxqek Axwexc vewerreq
ewpc . > cewek yxaxdek uxqpcej . >>
uqyesP Eetk Eak Tpnpeesc Epxspntpcec , EpaxM Eer
279
P ExyeceqtP RpL tpM : < Ebek uneeek
vewpeK Epnpc tprc Bpeesprrerrepk Temk tpM : << c
enyej Ac Ebek uneeek y mxyemk uqyesP
mxk Serrpeetel Tec uqyec . 25 Tetk Epxmqenpk : <<
Erk mxwpk AxrP ExpsxU pk mxyemk yxsc
24 uxmteceM Temk P Sepecxl mxteqpLj Epxcek tp
M geexeeesc TpxnpbP Temk P Tpeeec
cewek Epxmqeyec .
<< EpxrptpM Tk ReM pk EpqbP Sprpspeesek Erk yet
eeK RpL pk Spnrrel Rxceetk yezeqeVteyec . >>
vpnel pk TxeVcxL teceJ mxwpD uxM Temk c venek y
eexqpekH . 23 ExspD ExrP Tetk ReM TpM :
22 ExspD ExrP RpL c vewcxrrepk SpxLj xxk Tpseq
280
eeeac tpM uaerrek EpxVaP Serrpyec .
21 Wpxk yesk Ebek ExrP Eenepk Exncepk Zpcek E
euneeeP Epk vprrpaeekH xc Tpeceeeeeqeyec .
Tenpqeeeteeesepk EerP Encej Axqpcej Tec uqpwp
c.
SpeepM veneecrrpc EerP cecek cenel c Epxbewpc
,
20 yenxeeteeesepk EerP Spqeqeetewpc
19 Ebek uneeek ExrP Rewexc Tpwxqek TpeVeeee
eqerrpqyec :
Erk yeXj xc ExrP Tptpqek Specrrpeesek P EpaxMj .

Eexj Teqecec xxk Epxceexmappk TpM Exnpcel Teq


yxrrpqeeP xxk Tpqk
18 Ebek P Eenxrrpk SpxresP yeXj tpM WxrP Epnps
xyec

Temk tpM EpxVmyec . 17 ExspD ExrP RpL c Teqcek v


eneeeplj Erk WetP yxaxbP yeexwpc .
ExyeceqtP RpL X EpecsxXj cewetelj , Rxcek mxwpk T
281
ecetP Wencepk ExseXj xxk SptpM X
Qpxíej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
vetek P TeceMj Eak ExspD c Tpxqcxm ceweyej . 34 E
xspD ExrP Teterreqbel Epxcec yeM mxwpD
Tpxmneexj cxqxexj Tpxnpyec . uxmteceM usaP Temk
c Axnpk vptk xxk getekh genprrepk ,
33 Temk P Erk Epxcej xc Sprpsprrepk vpnel pk Txe
VcxL tpM yexxeesek mxwpD EyaxmP
cek Rc AP cesek Eyepeaxk Ewcexj Eaecek SeqbP Axt
eeesek Epxcec . >> cewek Epxmqeyec .
Eeqc Epqek mxwpD Rpextek vewerrpk tpM RenyeVt
282
edek uqyeaP Spxnxzk xxk Rerrewek Eak usppk
TeceJ Rxcek yeqyespk P Teetk Epaxrrpqyec . 32 Tecet
P Wencek Exqefk xxk EpxXj , Exsnðl tpM
ExrP ZenP mxwpk Tpwxqek Tetk ReM pk Eeqxk c AP
Enxdek Epxcec , geeeaem Sxtpk P ãenðýeD
verreD Zecej veeesenrrek genaP , gebeM uqrrekh Ep
xqpsmqeexj gewsxeK uqyec . 31 cetelj ExqeXj
Exsnðl tpM Eeqc Epqek yeqyespk Ewectec yeexbpee
pc . 30 Tenk EpxXj , Tenerreqek gpnyek xxl
Tetpc mxnxzeqel Epxcec uqec . 29 Tk ReM Sprpsprre
nec , TecetP Wencek ExqeXj xxk EpxXj tpM ,
<< yeJ Tk ReM TpM utetec ceqek EpxVmspcec , Tece
tP Wencepk ExrP EpxyeM pk RptpeK Terrek
Zpcek RptpeK Terrek cxtpcec ! > cewek ceqetpcec .
>> ceweyec . 28 ExspD ExrP yesk :
EpxeVcenedek Tenem Tek P íeIðnrxzpL tpM cxdek Ze
utel Zprrek Tek P EpxyeM pk
Besetprrec ! > cewek ceqetpcec . 27 Tk ReM Retk tp
M Wpxk : < Wek P SprpsaP
Epxcej xc Esc Tetek Retk tpM : < Ewac Ej , Tk Epxye
283
M pk yeXj Zpcek Ewrek
26 ExspD ExrP Tetk ReM TpM : << Zenxzek Epxce
c yeM Tk ReM Erem Zenptk xxk
ZpL pP ? >>
ubeM SpxresP xc Eyepeaxtek Eak Bexxqeeetpk cem
qeM Tenpc tprc Beexqeaxeeelj ! >> cewek
Erk mxwpk AxrP EpxreceM ubeM SpxresP xc AP Becx
neeP Encej mxapk Tec ZpL yeexkh tk ,
40 mxwpD Zecetk geexeeek vprrpnP vprrpnpetP y
ek : << Erk AxrP ZeweM Epxcej uqyej ?
Epxcec yeexqpekH .
Eprerrerrepk Temk P yeXj Eak Beexqeyec , Tenk mxw
pk ExrP Epxapcek AP Sxnekj SpnyeJ Epqpeesek
Tpxncecek Erk mxwpk P yeXj Eak Beexqetprrec ! >>
284
WerrP AxpemM ExrP Tenk mxwpk c Seyek
39 ExspD ExrP Tenk WerrP AxpemM c Benqxeetek
Epxmqenpk : << Eewk Zprrek vewcxtprrec !
TecetP Eewxty uneeek Wpxk py ! >>
Aeyenqek EpsepeeeeeeP yeM Exnedek pP ? Ac uqye
sP cek cetexj c yeJ Wetewpc , Ac uqyesP
38 << ReãenxD pk ExspD Ej , Ac Zerrpkh yxtek c
Epexwemqpwpc ? Ac ExrP yxtek c
Epnpsxeesek mxwpk Zecej Terrpk xxeM Erk WetP ve
scxnpwpc :
Tpexj ZpsP Tec uqec . 37 vpnel pk TxeVcxL tpM Rxce
k ubeM SpxresP yeXj tprc
Sprpspeesek uxmk Zecetk gexxeeebP yeexqpekH . E
paxM EerP , Temk P ceqedek uxmk
xxk EtpMj Teetk mxwpD c xxrrek SpnrrebP yeexqpek
H . 36 Temk P Spnrrel c
35 Ebek ExspD ExrP íeqxqc Wpbc xxk íeiðnrxzpL
vptekh mxnyec . ExspD ExrP Eeweneqtk
Rxcek ubeM SpxresP Epnpsxeesek mxwpk
pk Tpwtk Eak Eeqeepk genaP Exneyec .
285
Qpxíej xxk TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk TeutprreM uxqpxj
ExspD ExrP FeyeJ ReM Zprrek Terrpteeesek Eer
P
TeutprreM uxqpxj
Tececepk ExspD ExrP Zððxnðc Exk Epqek gebeM
ppk ExeM RpL Teqyxk Zeuyec .
uqyesP ZeeK Erem Eebxl pk Tpxqpcej Tpwxqeeetek
Exneyec . >> cewek Epxmqeyec .
tpM mxnaP Ebek uneeek y Encej Wetel pk Tpeeec Ex
npcel EpeVsxeeP ceneVtec , EpaxM EerP yeJ
286
EeyeeP cewek Epnpqtpyec . Tecemc tpM ExspD ExrP
Tetk ReM TpM : 44 << yeJ Enceysc usppk vptek
Eppeyec . uxmteceM Temk X Tpxnyek Bpxxj Epxcec
Enxk EnxdeceM Epqprrepk Temk c Epxqetecek
43 Tecnc cecenem xxk EpxXj yeM ExspD ExrP vpt
k Eak genaP uxxtk uxVqemP gebeMj
ExspD ExrP vpnel pk TxeVcxL tpM RpL Teqyxee
sek EerP
veteL Ecej ExrP usaP EebxeK AP Epxcec yeM Tetk Re
M X Bpaxqeyec .
veqerrpk Eyepeaxk X unprrpsxzek ceqedekh TppMj y
ek veqerrpk Rc yerrpneyec . Tececepk Sxwpk y
Ewrek EpxVmwP cewek gpzpyec . 42 ExspD ExrP Ey
epeaxtek y Tencetk mxnaP Bpeesprrepk
y veteL Ecej ExrP Eyepeaxqecepk Zecelj veqerrpnek
BpyebP yexqpekH . Tetk ExrP Ebek ExspD X
41 ExspD ExrP vpnel pk TxeVcxL Eak genaP Sxwp
k y ceM TpM mxnyec . Sxwpk
ExspD ExrP Epqek Eyepeaxtek X Ewrek Beseee
sek EerP
287
Appnxzetpyec .
Epxmqeqaewpc . Tececepk ExspD pk EeqteM ReMj E
xrP Tenk EpnaxL pk RptpeK xxeM Teneeek
9 Sxwpk iðTM yej verxtepk EerP Etpc Epqek xxrre
sP EpqbP yenxeesek Zprrek Zecelj
Ebek WxrP Ej , yeJ uqyesP Rxml Tec mxwpk uqec , Tk
Retk Eak Beexqerresec . >> cewek ceqeyec
vpyxzek Tececeyec . 8 Sxwpk IðTM Erem yeextel c E
pxbecepk Ebek ExspD pk Ewpkh Spxmtpk :
TerrptebP veyspnprrpqyec . Tetk Exnecepk xxrresP y
ek vpzeM Epecrrpaek terrek Tpxmntelj
TppM EerP Eseqk verreneeeP Sxeeeyec . 7 Tetk Rpx
mcej Epecrrpaek y mxwpD Zpcek Teqeqpk
288
6 Tececepk Tetk xxrrespk TppM Zprrek Teqcek vez
eeesekh EpxreceM Eenyxk xxrresP TppnqeeetebP ,
yenxeesek Epxcec , Tk ceqebP yeexekH zpL Axrc cen
cxm uc , yxtk TppM Zprrek vezeXj . >> ceweyec
5 Sxwpk ExrP : << yeeesc Ej , yxtk Spxrc Tpnsc E
pexqk yek yenerrepk ZerrP AP EpqbP
Epxcetk Seqxk Eeyeaxrrepk verxtepk Tec yek xxrres
P yek yenxtprrec . >> cewek Epxmqeyec .
4 ExspD ExrP Teexqunxqek Terrpsprrepk Sxwpk tp
M : << Epecrrpak Zprrek mxk Sxxj gebeM
Spnrrek EpxmqebP yeexyec .
cetpk EeqeepL Beexqerrpqtprrec ceweyec . Ebek Exs
pD ExrP Epecrrpaek TeceMj Serrprrepk mxwpD X
ExspD ExrP Sxwpk y Epecrrpaekh genaP , Sxwpk X E
pecrrpak yek SeqxbP mxyecek Eak
EerP Epecrrpak Eaerrek BeextebP TppM Zprrek Epcx
zek yeexeepc xc EpqbP veneyec . 3
2 ExspD ExrP RerrpM pk mxyecekh vpzeM Epecrrp
ak Spqk yeexekH uxcepk xxrrespaxk
Temk y Ebek uneeek y Spnrrel X Rpwqek Epxmqem
289
xc SprpseeP cewek mxnxzeqek Exneyec .
1 Rxcek EpteekH , ExspD ExrP cðrxsenxTJ RerrpM
pk mxyecekh Bpeespk Eetelj mxwpD
Qpxíej xxk TeutprreM uxqpxj
Qpxíej xxk TeutprreM uxqpxj
16 Tecedekh ExspD pk EeqteM Apqk Reectk Tenee
eyec . Zecej Epqek mxwpD Temk y RpL
Eenxrrpk uqpeesek Zprrek Epxbemqpk ceneaxqetpc
ec . >> cewek Becxyec .
Wpsc xxk Tpeeterrel xxeM Enmak EnmbP , vewpeK E
pqek tpM EpxyeM pk yeXj xxk Zpcek AeyeM
ceqecenec , Ac Sxrrppk TecxqekH EncxqeVac xc Enx
bP Epaxrrepk Temk xxeM yeexaerreqrretprrec , Tececepk
csek BerrpMj Eenxqbpeepc . 15 ExspD ExrP Temk tp
290
M : << Erk Zeutel X usppk TpM yxtecec
AeyeM uqtprrec ! >> cewek ceqeyec . 14 Tecedekh T
emk y yeXj TeceneceJ Rpextek vewerrP EerP
13 ExspD ExrP geM SpeVrrpk Temk c Tewtenxcepk
: << yeJ Eenxrrppeeeek EpxVmspcec , Ac
xc Eenxrrppeeeek Eyepeaxk Ewcexj X WxrP Exqenc
uqrrebP Axtewpc ! >> cewek gpzpyec .
uxmxxk SpxmpeaP ExspD Eak : << 12 Ebek WxrP Ej
, Tk Tpnetec Qk uqyesP QeU WxrP yeXj
Rpextek vewerrP genpeesek mxwpk yeexbpeepc . Te
nk ExrP Ebek ExspD X EpxbeweVak Ewpkh ExrP
11 Rxcek EpteekH , ExspD ExrP Rxcek vptekh yex
xeepXj , Teetk Rxcek vewpeK yeXj tprc
ExspD ExrP Rpextek vewerrptek X Ewrek Besee
esek EerP
Epncxk ExspD X Terreqtpk Eppeyec .
10 Tetk Epecrrpak yek RerrpM pk mxyecekh veyxt
errpqbP , Eeqc uxmc Zpcek
vpexsxtk Ac uqyesP mxwpD pk Sepecxl X Epqpwpc .
>> cewek Epxmqeyec .
291
Rxceqk Eeteqc geexeeebP yeexyec . Ebek ExspD Ex
rP Sxwpk tpM : << yxtecec Ewxzetpcec ! Emeak
geexeeeqtpk yeexqpekH . Temk y verxtek ãðyðtJ pk
mxyemk ZeóU yej Zpeeek vpzeM AP
cetpc Eewk yenteL Epxcej ceqebP yeexekH uc ? Ebe
k uneeek Eak EpxceMj cek tpM mxwpD c
24 TeteceM RpL pk Spnrreqtepk yej ýenxsxD pk cx
pk : << Erk mxwpk ExrP cek uqyej ?
Rxml Eaecek EpxnpsxzeVtek ceqtpnxyec >> cewek
Epxmqeyec .
ReM pk Extecel Spxspxj AxeVekH xc Epxbecepk Eyep
eaxtek tpM : << Reexbk WxrP Ej , AxrP yeXj
Tec Rc vewtP Tpnpeesc Spurrpqpk yerrpqrrebP Exsp
D pk Ewpkh Teqyxyec . 23 ExspD ExrP Tetk
292
TeceMj Tewrek genrrebP , ceM pk Epnpc xxk ðerreM
c Eeuk EpecrrpexqrrebP Eyepeaxtek Zpcek EpnP
EpnpeeP xxk EenekH Epxcec yeexqpekH , Tececepk
Tetk ExrP Eyepeaxtek Zpcek yeexsxexj pk Epnpc
SerebP ceM TpM EpnpeeP cebP Epnpqtpyec . 22 cet
elj mxwpk Epqek Tpqk Axcxqtpcepk ceM TpM
yeexyec . 21 cetpk mxwpk Rxcek Tewyej Eyepeaxtek
c Temk P Ewpkh Tewrek EeyaxneeeP cewek
ExspD pk yeXj tpM EpnpsxeeP Tpqk , Tenk ExrP Eyep
eaxtek c Besek Etecenemqm Axtel Tec
cxcepk vepqc xxk yeeesc ReM veyeJ tprc SerrpbP ye
exqpekH . 20 Ebek P ExqePj xxk Axtel ExrP
Íeqxqc xxk Eeexl Tpseeppk uzP ZpxteXj yej Zðnpseq
ðL Eak Exnedek ýenxsxD pk cxk
19 Rxcek EtpM , Ebek ExspD ExrP RpL Teqyxk mx
wpD c SpnrrebP yeexeepXj , BenxL
ExspD EerP Sk Eyepeaxtek c Ewrek Beseeesek
EerP
ExrP venxk Teqtk gebeM EpaxbP Ebek uNeeek tpM T
errepeeeebP yeexqpekH .
293
pk cxrc Eyepeaxk Teeepl EerP Exqenc uqeeP uqprres
ec cewek mxsebP yeexyec . 18 Ebek ExspD
TeqyxeeP xc SprpseeP cewek vpneqtpk Exneyec . 17
Wpxk Emk P vewtP yeM Epxyensepk
Qpxíej xxk TeutprreM uxqpxj
Qpxíej xxk TeutprreM uxqpxj
ExspD c Terreyec .
<< ExnebP Rewexc Terretprrec ! >> cewek ceqedek
h , Qxðc ExrP Eeqxyej uxmc Zpcek Epncxrrepk
geexqc xxk urrpwtk TeceMj Zpcek SerrpbP yeexeepc
xc EpqbP veneyec . ExspD ExrP Temk tpM
30 Emeak TeneekH , ExspD ExrP genaP Rxcek Qxð
c ceweVac geexqc vpnxzeeeac mxwpk ExrP
ExspD ExrP Qxðc xc Terrpteeesek EerP
yxtk Sererrek tpM Epxcec Zeutel c Epxbeyec ! >> ce
294
wek Weeetek Terrpqeyec .
Zecetk geexeeek EyaxmP Tpxmneexj mxetppecel Sp
xspxj Tec yeM Ebek uneeek c : << EpxrptpM
EpnP TeyxsceM Zpcek Eeurrepk ceM Tecek uaebP , E
bek uneeek c Weeeteyec . Epqek uxmteceM
29 Tenk mxwpk ExrP mxwpD c venebP yeextelj Ep
npk Eaerrek usaP ceytebP yexxeesek
ceM Tecek uaetprrec ! >> cewek Epxmqeyec .
ExspD ExrP Sk Eyepeaxtek tpM : << yeJ AxLj tpM Be
cxXj , Ac usaP EpnP Zprrek Eeurrepk
Teqecec tpM mxwpD c Rxml Eak ExrP ceqtpnxmqpk
Epxnpsxzem Encej Tec . >> 28 Tececepk
ceqem ExrP cxqyeM pP ? yeJ Tk ReM TpM ceqek Epx
VmXj , 27 Ebek P EpxMj ExrP Eexj
ceqtpnxyec > cewek ceqem ExrP TeexwP cxqyeM pP
? venxk < Ac uspk Zeutprrec > cewek
26 << Tk ReM Zerrpkh Erk WetP utpwpc ? Eyepea
xtek tpM < Ac Rxml cxqxeak Eak yek
25 Ebek ExspD ExrP Tetk ReM pk utpl c Wetecepk
Tetk ReM TP Epxmqenpk :
295
Rxml Eak Epxnpsxzem Encej Tec uc ? >> cewek Ep
xmqeqtpwpc .
EeyeaxeepXj , Tetk Tenpc Extem yek Bpeespwpc . >
>
Zenxzek Epxcec vpnxeeqeeeP Epxcec uqec . 35 cete
lj AeeK Rc uqbP Sxkh mxncek c Terrerrpqpk
yeexeeserreM yeextelj , Ac venxk vpnxL tpM Exnede
k Bpaxpk pk Extem xc vpnxeeqeeeP ZpL pP ?
34 ExspD ExrP Epxmqenpk : << Sxkh mxncek Wp
xk vpnxL pk Sxnecek TeceMj yek
ReM ExtebP yeexkh EpprrpbP yeexkh . >> cewek ce
qeyec .
296
Terrepeeeek Beqyenxwpc , ýenxsxD pk cxk P FeyeJ R
eM AP Wpxk Eeteqc uqec , geeeak m AxrP FeyeJ
33 BenxL mxwpk ExrP ExspD TpM : << Zpeeek P
FeyeJ ReM Epxnmqbc vprrpqk Aecenqek
vprrpqk Aecenqem Tpeeec
uxqpcej . >> ceyec .
Terrptekh cesek usP , venxk WerrP mxwpD c Terrptek
TeterpD c cewsxk BesenerrpqpXj cewedek
Eyepeaxk Tec mxwpk Sezc Ewac Beqewpc . WxrP Ex
nedek BpnxqekH uqyesP Seexk mxwpD c
32 ExspD ExrP Tetk ReM TpM : << AxcxneeK mxw
pk EeyesP Ewac xc cenedem Epxcec ,
Extewpc ? >> cewek Zpuntek ceqewpc .
ReM TpM : << Tk ReM Zerrpkh geexqc vpnxzeeeaxp
k yej WerrP mxwpD Qpcej vewtP vprrpqk
ÝenxsxD pk cxk yej TeterpD pk uxqpxj pk RpL pk Spn
rreqtepk EerP ExspD pk FeyeJ
Reqxzepk Epqek geexqc vpnxzeeeac yej usppk mxw
pD TeexqeqekH tpM Epnpqaeyec . BenxL
31 Qxðc ExrP EpxyeM pk xxek ceM Tecek ExspD c
297
ZeceyeM Bpaxqek Teexqeyec ,
Qpxíej xxk TeutprreM uxqpxj
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
xxk EpxXj tecek ZerrP Epexqetpdek X Tk ReM Epecs
xeesek Epxcec ZpL pP ? Tenk ExrP Tecnc
3 ExspD ExrP venxrrP tprc Epxmqenpk : << teðxt
J yej Temk y Terreqtk ReM EerP Epxqpsm
X Epexqetpwpc ? >> cewek ceqeyec .
ÝenxsxD pk cxpk Epxbecepk : << Tk ReM EerP Eewe
neqtk xxk EtpM EpexqepeaP uqeeP Epxcec Zeutel
ReM EerP urrptec xxk Spxnel X Sxytpnpk geM TeceMj
yek EpxnpbP Ewmk Exteyec . 2 BenxL
298
1 Rxcek Eeweneqtk xxk EtpMj , ExspD ExrP urrpte
c xxk TenxXj yeM EpxeVcenemXj , FeyeJ
Eeweneqtk xxk EtpM pk Tpeeec
xxnrrptprreM uxqpxj
Epk y Tenpeesek EenxceJ xc Eewtk Tec cewetexj uqe
c . >>
mxwpk ZenP Sxkh Renedek EenxceJ xc EpprrpXj ceb
P TpneqeeeP Epxcec , Tenk ExrP zenprc Epterrek
EenxceJ Enceysc Sxkh mxrpxj TpM SeyeqeeeP ceneV
tec . Epterrek Epk Tenpeesek EenxceJ Epprrpeesek
mxrpxj X ExrP Teqek EyteqebP EenxceJ xc EerP Eese
eeeeP Werrepk uqec . 39 Sxkh Renedek
cxm mxwpk cebP Epxcec . 38 cenyej ExeVcxyesP S
xkh Renedek EenxceJ EerP verrpaxk
verrpaxk vpyaesP Tec Reexaem Epxcec . Sxkh Rened
ek EenxceJ yek verrpaxk mxrpxj TpM
mxwpk cebP yeexeeP Epxcec . 37 cenyej ExeVcxyes
P Sxkh vpyaesP xxk EpneeetesP EerP
<< Sxkh vpyaesP Zprrek EpnebP Temk P Epneeetes
P yeM verrpaxk vpyaesP yek Rpxmm
299
36 ExspD ExrP Tetk ReM TpM EpxceMj Rxcek Bpex
nqel c Esc Tetek Epxmqenpk :
Epxmqeyec . 10 ExspD EerP Epqek X venerrepk Tenk
mxwpk tpM : << geM Zprrek SpeVrretprrec ! >>
ZpL pP ? mxwpk y Eewc xc EeuneeeP pP ? mxwpk y
Eewc xc vppnqeeeP pP ? >> cewek
cencxk Tpeeterreeesek uc ? Seexk Zeutel Epexqepe
m zpL pP ? Esemlj WerrP Zeutel Epexqepem
Tetek tpM : << 9 yeJ Tk ReM Eak Eeserrpsprrec , Ee
weneqtk xxk EtpM pk Tpeeec Wek y vepqc tpM
Bpeespeetpk ! >> cewek ceqeyec . Tenk mxwpk Exr
P Tenpc uspk Bpeespyec . TecemXj ExspD ExrP
TeterpD pk SereekH xc Wetecepk TecxM geM Tec Eye
peaxtek tpM : << usprrepk Ewpkh Rc ExnebP
Eyepeaxtek X Exqenc uqrrebP Axtekh pP Epxcec pP
cetexj c venebP yeexqpekH . 8 ExspD ExrP
Enxk Temk X BenrrpeeP xc utpbP , Rxcek veyeJ tprc
Bpeespk Eeweneqtk xxk EtpM ExspD
uqpeesek yeexqpekH . 7 BenxL RpL pk yeeesc ReM
yej ýenxsxD pk cxk ExspD Eak EpJ SeU
300
SpnrreeepXj , Teetk Rxcek mxwpk yeexyec , Temk y
yenerrpk geM ExrP Eetpnxk vetebP TecxM
6 EpxceMj Rxcek Eeweneqtk xxk EtpMj , ExspD Ex
rP SpxLj tpM mxnaP mxwpD X xxrrek
TecxM geM Tec Eyepeaxtek X Ewrek Beseeesek
EerP
pk Ebek Wpxk . >>
5 Tececepk Ebek ExspD Epxmqenpk : << uneeek
y EpxMj ExrP Tenpc Eeweneqtk xxk EtpM
TecxqekH EncxqeVAX xxk cxk Extedek aP uxM zpsP
Bpxnxaedek tpM Tprreaeeetewpc . >>
yenek Terreqtk ReM Terrek aP Extemqpdek yeexwpc
. 4 Erem Enmak xxk upu xc
xxk Epntpkh Epnprrepk , Ebek uneeek tpM Enmdek
upu xc EeyaP Extem yeM EpxqP
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj

301
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Eenxqbpeepc . 19 ExspD pk yeXj Eak ExqePj xxk mx
apk yetenebP Tetk ReM pk Eyepeaxk X
mxsebP yeexqpekH . 18 TeteceM ubeM SpxresP Epn
psxeesek mxwpD yesk ExnebP ceL Rc
SprpseeP cewek Eetk vpneqtpk Exneyec . 17 Tetk W
pxk Eyepeaxk Ewcexj Rc Exqenc uqeeP xc AP
y vptk TeexM , Sxtpk Bencej Epnpk Rprrppk Eak Exn
edepk uxM ExspD pk RpL TeqyxeeP xc
Tecsc gebeM Bpeespk EeeepXj , ZpxteXj xxk Elj gebe
302
M yej zðnpseqðL cxcepk Teqec xxk mxyecek
16 Ebek ExspD ExrP FeyeJ ReM QpekH yek Eerrpq
ek Eak yerrpbP , Epqek FeyeJ ReM QpekH yek
ExspD pk xxrrek SpnrreeeP yej Eyepeaxk Ewred
ek ExrP
ExsíenxzpTJ pk Zpxtk Bencej uqpwpc .
yeqewepk ErL pk Sxwpk , zeóU pk mxyemk Zpxtk ye
j Seml tprc ExspD X vpteqtpeesek
yej Zpeeek , 15 ýxqxO yej yenãpqpwxzP , WeTãðP
yej TpweD , EeqýezpxD pk mxyemk ZeóU yej
( ExspD ExrP Temk tpM yesk IðTM ceweVac ReMj Epx
Vmyec ) uqpk TemP ExrP EeetðnP , ZeóU
Eenyek vpzeM mxwpk X SpecrrpbP , Tetek X Eqac ce
weyec . 14 Tetk ExrP Sxwpk ,
EpxXj , Tenk ExrP FeyeJ ReM Zprrek Ewpkh yek Terrpt
ek Eeyaxnerrepk Tpwtk Eak EerP
12 Rxcek EtpMj , ExspD ExrP Eerrpqekh genaP Ter
repeeeeyec . 13 Tecnc cecenem xxk
ExspD ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ Specrrpeesek
EerP
303
11 Tetk ReM Zecetk cxqxeVqek , ExspD X cencxye
l Bpcxkh cewek Bpxyteqaek Eeyec
cewemXj , Tenk mxwpk geM Zprrek Specrreeesekh E
neml ceU Tecek Epnpyec .
yezeM xxnrrel X Tetk Etqek mxxaedek y EpaxMj
!
25 yezepk ppk venxk Bpyeqeexj tpM Epaenewp
c!
Tecnc TeceMj Eqyexj Teqyexj cesxxj Feexj X Tk ReM T
pM veterreqek EpxVaP Eewpc .
yesk Erk WetP veetpeesek uqec , Tenk EpxXj Tk ReM
yezenqek mxcenpqtptpcec , 24 EpaxM EerP ,
Beysxzek Tec uqpwpc Xj . 23 EpnxtP terrek Tetk ReM
pk TecetpD ExrP TecetP Wencepk TpM
304
ReM X Tenpqek TpnpwbxqebP gebxrrP vencxD ppk c
ewek Epxbewpc , ExeVcxyesP Tk ReM uzek
22 Ebek y EpxMj uqeeP xxk EpaxMj , BenxL mxwp
D Tk ReM X vpnpspk Tezeeetewpc , Tk
Eptel Epxcec yezeM mxVbxl Tec uqpwpc !
Epcxqek Bpyeeeac mxwpD ceaxrek uzek Tec uc

Epxl vprrpqk yeM Eqyexj Teqyexj uqpwpc


Epxqpspk Epwterrespeeac mxwpD ceaxrek uze
k Tec uc
EpxnpsxzeqtP Ebek y Eenepk Exncepk uxqpcej
!
21 << EpxceexmP ZeterrP mxwpD ceaxrek uze
k Tec uc !
20 ExspD ExrP FeyeJ ReM pk xxek Epxcetk vene
rrepk Tetk ReM TpM :
yezeM mxVbxl yej gprxeK Bpyel
yeexyec .
ExrP Exqenc uqrreeesek Tpqk Tetk uxM Ebek ExspD
pk yeXj xc TewtenxXj cewek SerebP
305
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
32 cenyej Tk ReM Bpxycek Tk ReM TpM Reexnsee
K mxwpD X veexneqeeeP ZpL uqyesP ZeweM
WetP yeM veetptprrec .
cenexj Epxcec . 31 usppk mxwpk Tk ReM TpM cencx
k veetpeesek uqyesP , Tk ReM Wpxk Tenk
Temk tpM EpxVmtpcec , cek mxwpk AxrP ZerrpLj xc
EeyaP Zeueesek uqyesP Encxmqpk EeyaxneeeP
Rpxmcej veaeM Zprrek AP Temk tpM Eeqerreterrpqt
prrec ! cek AxLj Eak yeeeek ZerrpLj FerrenteyesP
306
Tpxqpcej TerrepeeeeeeP cenectec . 30 usppk mxwpk
cenyej Rxcej veaeM X AxrP EeqerreteyesP ,
ReM X venxzek BpxceVaxpk Zpcek yeqcetek Exnpce
m cenectec , Tk ReM X Tpnpwbxqeeeaxpk pk
QpekH ReexnseeK yeexeeP cenectec , Tk ReM X vpn
pspk Berpeeac tpM Ezeqsexj yeexeeP cenectec , Tk
29 cetelj WxrP Epxcej xc Sprpspeeac Tk ReM TpM
yeJ ceqek EpxVmXj , EpxsxzetP Teexspk
EpxsxzetP Teexspk QpekH yek ReexnseeK yeex
eeP Tpeeec
ExrP verrpnweeK Wencepk TpM EexwP Epxcej xc ceq
ek EpxeVceneyec . >> cewek Epxmqeyec .
veMj ExnPj Tk ReM TpM Tpqrrenewpc ! EpaxM E
erP Tetk ReM pk TecetpD
28 vewpeK mxwpD Tk ReM X WeeeteyesP
yeeeek Eptel Epxcec Epcxqek cewsxwpc !
27 yezenqek mxcenpqtpVaxpk Bpyeqeexj tpM
Epaenewpc
vpbxL vpexsxtk Epxqpk vprrpspk uqpwpc !
26 verprrpqeexj mxwpD Bpyeqeexj tpM Epaene
307
wpc
Eerrpaxqewpc . 39 usppk TpM EpxVmyesP , Ebek un
eeek Tenpc Tk ReM TpM EpxVmwpc ,
Zelj Esk Tpeeterrewpc . usppk mxwpk X Eerrpaxqey
esP , Ebek uneeek yesk Tk ReM X
Sxpecem Epxcec uqec . usppk TpM Esk Zelj Tpeeterr
eyesP Ebek uneeek yesk Tk ReM TpM
38 usppk mxwpk X Esk Sxmwbxqek EpxmqeyesP
, Ebek uneeek yesk Tk ReM X Sxmk
usppk X yxtecec Sxmwbxqek Epxmqetpcec
ErenxeVmc yeexeeP cenectec .
308
uqpk vencxD cenaecec mxwpD TpM ErenxeVmc vee
tpwpc . Tk ReM ZeeK Eaxcej uNeeek QpekH yek Eeteqc
EpxMj cepcepk uqpwpc , EpaxM EerP , 37 Tenk ExrP
Wpxk TeteceM Eeac geyxXj xc Epwenteeesepk
Epxcec . TeceyesP Tk ReM Eqyexj Teqyexj cesxxj Fee
xj mxntem uxcepk EncxL TecetP uneeek y
ceneVtec , 36 usppk TpM WpxeVm xxceqemqpk Epx
Vm uxcepk uaerrek EeyeeP xc utpbP uqeeP
uqeeP Epxcec , Tk ReM EpxsxzetP Teexspk Zprrek ve
exneqebP , Tetek tpM ReexnseeK yexxeeP
xxceqemqpk EpxVmwpc , Bpxycek TpekH zpsprreM
EerP uaerrek EeyeeP Qk Tetpc uqec !
uqyesP ZeweM Eeac geyxXj Tec uc tk ? 35 Zeqetek
yeextelj yesk Zeqetek terrek WpxeVm
Bpxycek TeteceM xxceqecej Zpcek EpxVaP mxapnew
eM mxwpD TpM xprrpD xxceqek EpxVm Qk
geyxXj Tec uc tk ? Zelj Rxmqtek uqyeaP ExeVcxbP A
xtewpc ! 34 cenyej Tk ReM
veexneqewpc ! 33 cenyej Tk ReM Bpxycek Ezeqsexj
mxwpD Zpcek veexneqeyesP ZeweM Eeac
309
Eeac geyxXj Tec uc tk ? Zelj Rxmqtek yeextelj yeXj
xc ExrP veexneqeeeP mxwpk X
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk xxnrrptprreM uxqpxj
EpxbpL Temm Epxcec ZpL . 46 Seexk mxwpk uqyesP
Sepecxl xxnpcek tecek vpnewtprrpqpeesek
Tk ReM ZenP EpxncesP FpnP xxk Tpwtk ExebeM xxw
xD Temm Epxcec , Wpxk BeecrrpP xxk Tpwtk
Serrpwpc . Wptpk P Seexk WerrP xc xxwxD pk cxrc S
eexk WerrP yeM Exqrrek WetebP uqpwpc .
45 Seexk Wptpk EerP WerrP xxwxD Esk Serrpwpc
, WerrP Wptpk EerP Seexk xxwxD Esk
WptP yej xxwxD
310
Sezc TemP xxk xxek Rxtpk P vpeK c EeyaP EpxVmce
nec .
ceqem uc ? AxrP Erk verrpnweeK mxwpk EpnxteyeM
EpxyeM pk Rxtpk P yek vpqtprresP yek Eeurrepk
Tec Eetelj Ac cencxk TemP tecek : << 44 yeJ Rxtpk P
Axrc vpeK c Eenxqrrek EpxVmXj >> cewek
pk Rxtpk P yek vpqtprresP xc EpqbP Epxbetexj Epxc
ec uc ? AxrP Rxtpk tP AxrP vpqtprresP
43 Ac Zerrpkh Bpxycek TemP xxk xxek Rxtpk P vp
eK c EpqbP venerrepk venxk EpxyeM
Tec usP , cetelj SpnaP mxxaedek y yek vpexkh QeU
yeeesc Tec yek Eeteqc uqpwpc .
vpzerrpqk yek uxM Rpxcek tpM Eprewpc . 42 Spnpee
ac EerP yeeesc Eaerrek ExqemP EnteL
<< SpeepM EerP SpeepM Terrek BeL Terrerrpqpk Esk
Axtewpc , cenyej TeexwP uqyesP
41 ExspD ExrP yesk Tetk ReM TpM Rxcek Epxqxce
nqel X Erk WetP ceqek EpxVmyec :
uqyesP , TecetP uneeek Wpxk Tk ReM TpM Tenk Sey
ej yeM ExrP cewbxk EpxVmwpc .
311
AxrP Tpxmntelj Seyeqek EpxVmwpc . 40 Tk ReM Ze
weM Seyej yeM cewbxk Epxmdek
Tecem tecek Zecej Seyej xc SxqcecebP Tenpk , Tk R
eM pk Enmk mxapnem TeeVcecej yeM
1 ExspD ExrP Epqek tpM EteceM Epxcej Zpcek ce
qecepk íeIðnrxzpL tpM Eppeyec . Teetk
Benpak xc Ewrek Beseeesek EerP
ExspD ExrP npL pk Aenxxj pk Becxnpl pk
TpqptprreM uxqpxj
TpxqcxweVak Tenpc RpnebP Spexpecel geneeP Qpek
H Eeteqc uqec .
Zpcek Esk yezeqemqpVac ExrP ZeeK Serrpnc Teqyxe
esek Epxcec yeM yenxeesek ceM WetP EpxzeM
EerP yeceJ Tpqk EebxeK Epxcec yexxteK uxqpcej . 4
312
9 cetelj WxrP ceqem xc SprpsaP Zeutel TeceMj
Qpcej Eeteqc uqec . EpxzeM yerrpbP Erem ceM c Tp
xqcxm xxk EpxXj , Serrpnc EerP yetP yenxeesek
ZeeK ceM yenxeeaxpk WetP Rpxcej yek mxk Weqtek
, ceM pk Serrpnc Zprrek AxqerrP yeM Teyxsm
ExnebP WxrP Epxcej xc SprpseeP uxcepk yezeqemq
pVaxpk ExrP ZewensxP mxwpD uc ? Tenk ExrP
WxrP xxrrebP Becxeesek c Esk Sprpspwpc ? yeJ Tk R
eM TpM ceqek EpxVmspcec , WxrP Ewpkh
48 Tk ReM Zerrpkh Rewexc << Ebek Ej ! Ebek Ej !
>> cewek TerrptebP yeextelj
vpzeM Bpexl pk yenxqrreaxk
ceqewpc .
mxwpk P Sepecxl xxnpcekh ZerrP Tpxmneexj Eerrpq
pk yeexyesP Tenpc Eewek TeceMj yek ZerrP
tecek vpnewtprrpqpeesek WerrP SereekH Eak ExrP v
encxD utpl Tpxnpctewpc . 47 Rxcek
Seexk SereekH Eak ExrP Seexk utpl Tpxnpctewpc ,
WerrP mxwpk uqyesP Sepecxl xxnpcek
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
313
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
yetP Extecel Spxspxj Tec mxwpk c Exsnðl pk cxpk pk
Tpwtk AP ZenP Epxbecej Epxcec . >>
ZeuekH Epqek Tpxwek tpM Eexk Epxmqenpk : << y
eJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , yeJ EexwP
11 ExspD ExrP Erk Epxcej xc Sprpsprrepk Zecetk
geexeeek , yeXj Encxk Temk c Terreqtpk
c cxtpcec > ceweyesP Tenk ExrP Tenpc cxwpc . >> c
ewek ceqemqyec .
cek c ExrP Exnetpcec ceweyesP cek ExrP Tenpc Exne
314
wpc . 10 yeJ urrpl Benpak terrek < Ac Emk
Becxnpl c SprpseeP Aenxxj yeexwpc , yeJ cek c ExrP
Eppetprrec ceweyesP cek ExrP Tenpc Eptpwpc ,
QeU Exqenc uqpwpc . 9 ZeeK WxrP TeceMj Rewexc B
ecxneeP TenpekH uc , WxrP TppMj yesk WxrP
AP Tek QpekH BpqrreeeP cxnc Epxcec . 8 Tk Rxcej E
pxcej BecxyesP WxrP Benpak xxk Eyepeaxk
Bpxtenem cenexj Epxcec . 7 Tk EerP WxrP ceM TpM
Exnem tpM yeJ yeeeek xxnpcesxkh , WxrP yeXj
Becxnpl EerP cetpk Reexbk Zprrek Exqecek ExspD T
pM : << 6 Ebek WxrP Ej , Zeutel EeyaP
5 Tececepk ExspD ExrP Tetek c Terrek Eppeyec . T
eetk EpexnetpeeP xxk EpxXj Aenxxj pk
vpnel pk TxeVcxL yeexrrpqpk EpxVapmc . >> cewek
Epxrek Sepecxl Eaecek gpzpyec .
P Tewbxqcej xc mxsewpc , Tenk ExrP Wek P Zððxnðc
xxk cxk c veexneqeteeK , 4 yxtek ty
Ewremqm ceweyec . 3 Tetk ExrP Ebek ExspD pk Tenc
etk Exnecepk : << Erk mxwpk ExrP Tek
xxk cetpk Eeeeewepk c Exqecek ExspD c Epnxk Tem
315
k P Benpak xxk Zprrek Eyepeaxk c
yeexqpekH . 2 Aenxxj pk Becxnpl EerP Ebek ExspD
pk Tpeeec EpaxM c Sprpsprrepk Zððxnðc
yeexekH npL pk Rxcek Aenxxj pk Becxnpl pk Benpak
EerP mxetP Eyepeaxqecepk EpxmweM
20 ExspD pk Zeutel pk Tpeeec ceqeqaecej ExrP u
xm Zððxnðc yej Epnaxk y Epnpk Rprrppk
Exncepk Zpcek EeuneeeP yeM Exneyec ! >>
Wencepk Wek y Tpwtk Exqeneyec ! >> yesk : << E
bek uneeek ExrP EpxMj cepcepk uqeeP Eenepk
19 uxmteceM Zecetk geexeeeqaek Ebek uneeek
X Erk WetP Weeeteyec : << EerrpP Zecej
18 ExspD ExrP Temk X Ecej tpM ExrP Tpsxzek Epx
Vmyec .
cewek ceqedekh , Tenk Epxmdek mxwpk ExrP Tenpc
316
usaP Serrprrepk Epxcej ceqeyec .
EerP Bpeespbpeepc . 17 ExspD ExrP : << BeqerrP Ej
, yeJ AxLj xc ustprrec cewek BecxbP yeexwpc >>
Epcxqeeetpk ! >> cewek ceqecepk TewrerrpM Tece
Mj ExrP geM Zprrek TeqyxeepXj , TewrerrpM Tewreeeaxpk
ExrP Erk yeqyespk X Epxbecepk TptpMj yek Ewcerxk
mxcenpmexqebP Temk tpM : << yxtecec
Ewectec Qpcej vewtP mxP xxk cxrc cemM X Epnpsxr
rpqeeP cewek ZeuekH EerP Erk uqec . 16 Ebek
Rxcek yeqyespk y geeeak mxyemk uxqpcej . 15 vpt
k xxk Reqxzepk Epqek mxwpD yeqyespk
mxnmXj Rxcek uxqpxj yeqyespnel pk mxwpD Terren
xqtpyec . Erem Epxmdek mxwpk ExrP
yej Rxcek uxqpxj mxwpD Temk X Terreqtpk mxnyec .
14 Ebek ExspD X vptk xxk verreqrrekh
13 Tewec Epteeesek Epxcec ExspD ExrP Rezxk vpt
ekh mxnyec . Temk y FeyeJ ReM
Yeqyespk Ewectec xxk mxyemk X Eewxtpnerrp
qpeesek EerP
Temk y Benpak EerP Rxceetk Exqenc uqpeesek yeex
317
qpekH .
12 TeteceM Tpwxqeeetek Exnedek mxwpD uaek A
enxxj pk Becxnpl pk ceM TpM mxnmXj ,
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
ZeterrP EerP uzek Exnpcel Sprpsyec . 28 TeteceM Re
wexc Esk SebxVqeVaxpk ExrP ceaxrek uzek
uqyec , 27 AxceJ Tpxqec ExrP SprpM Tec uqyec , Epx
mdek mxwpk Eewxtpneyec , EpxceexmP
Tprrpqeexj EerP TeeVceqemk EeqeepeeP uqyec , ve
werrP Tec EerP vewerrP EerP Eenxqpk yeXj Rc AeyeM
uxmk xxek Zpeeek tpM Wetemqtpcec , Tenpc RxtP S
peepM EerP veneekH Tec uqyec , mxl
Tececepk ExspD ExrP Zpeeek y FeyeJ ReM TpM : <<
318
Tk ReM uaek venxbP EpxbebP Sprpspeesek
X Besek EtecenemqbP , yesk Reqxzepk SpeepM mx
wpD X RxtP Epnprrpqpeesek yeexqpekH . 26
25 Tenk EpxXj ExspD ExrP Reqxzepk Eyepeaxtek y
ej WerrP SpxresP yeXj tprc Epnpsxeesepk
pP ? Esemlj yxtk EpxceMj Rxcek X mxqxzem pP ? >
cewek Eeserrptprrec cebP Becxyec . >> ceweyec .
ExnemqbP Tek Eak : < Tk uqyesP Zpeeek y ceqebP y
eexeesek Eptel Epxcec Wpnxqek ExneVac Wpxk
24 Tetk ExspD pk Teetk Exnecepk Tenpc : << Epcx
zeqekH cxVac Zpeeek EerP yxtek X Tpwxqek
mxqxzem pP ? > cewek Eeserrptprrec >> cewek Be
cxyec .
ceqebP yeexeesek Eptel Epxcec Wpnxqek Exnecac
Wpxk pP ? Esemlj yxtk EpxceMj xc
Zeurrpqyec . 23 Tececepk Tetek tpM : << Tk ReM : <
Temk Eak Tk uqyesP Zpeeek y
EerP vpzeM FeyeJ Zprrek Terrptek , Tetek X Ebek tpM
yenerreterrpqeeP yeM Tpwxqek
21 Zpeeek y FeyeJ ReM EerP EteceM uxmk X Ebek
319
ExspD TpM Wetemqyec . 22 Zpeeek
EpcxzeqekH cxVac Zpeeek y FeyeJ ReM Ebek E
xspD TpM yenerreteeesek EerP
xxeM Teneeek Appnxzetpyec .
EpcxzeqekH xc mxntedek yeexwpc . 35 cetelj ýenxs
xD pk cxk uqpk RpL pk Spnrreqtepk EerP
TecetP uneeek P ZpsP xxnpL c xxnpwqek Terrebpeep
c . EpaxM EerP , Tetk Rxceetk Zpeeek P
34 Eexj pk Eenepk , geexqc vpnxzeeeac AP cesek
Ebek ExspD pk Epxcej xc Sprpsprrepk uxM
ExrP yesk Zpeeek Eak EerrpP Zecej uqec ! >>
EerrpP Zecej mxwpk yeexeeP Epxcec , cetelj TecetP
uNeeek y Epnpk tpM vewpeK pk Epxapcek
ExrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVm
320
spcec , mxwpk P Epnaxqeexj tpM Zpeeek Eak
Zpcek Tpwxqek AxwetpM vpsxrrpac uqrrebP , AxLj t
pM BeL Rececek EpxVmspcec . >> 33 ExspD
Tpnetpeesek Tenk Rxcek gpðec Wpxk . 32 Ebek une
eek Epxmqenpk : << venetprrec ! yeJ Eqac
ExrP TecetP Wencepk Eak AP Zecej yeexwpc . 31 Ten
k ExrP uqyesP ExyeceqtP RpL tpM
Wencepk c Epxbem ceyeP ? yeJ Tk ReM TpM ceqek E
pxVmspcec , TeexwP yeexwpc , cetelj Tenk
SerrpteeK uqec ! TeexwP EeyesP Tk ReM mxtecej cec
eMj genaP ZerrP Epxbem cesek uc ? TecetP
Eytec vpyaesP Ewpspk EtqebP ceneVqem Rc veecrre
wbxtec mxwpk ExrP verrek P Epntpkh
ReM ApeepL ZerrP Epxbem ZpL uc ? EpxeVcej Tec vp
yaesP Ewpspdek mxwpk pP ?
EpqbP EpxbeXj cewek SerebP yeexyej ? Seqcxk tpM
Reexrrpk ceexsm vpqpsP pP ? Tk
Erk WetP Epxmqeyec : << 30 Tk ReM EpnxtP ceceMj
genaP Zpeeek c Enxm tecek ZerrP
29 Zpeeek P Eqac uaeeesek P TeneekH , Ebek Exs
321
pD ExrP Epqek tpM Zpeeek P Tpeeec
Tec uc ! >> cewek Epxmqeyec .
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
EpxeVcenemqbP yeexteeK uxqpcej . 42 Tenk ExrP Ex
spD pk ýenxsxD pk cxk y tpM vprrpqeqeeP xc
Tenpc Temk y ceM TpM mxnyec . Tenk gebeMj Rxcek
Ewectec uc , ZenP RxmqtP Eewxtpnel X
41 Rxcek ýenxsxD pk mxwpk ExspD X BpaxqeeeP
yeM ceM Tecek Epnxyec . ExspD ExrP
RxmqtP Ewectec xxk cewsxk Beseneeesek EerP

ceweyec .
322
EeyxzeD yxqxxj uqyesP vewpeK uxmc mxqxzek Eey
eeP Tpnetec mxwpD pk yeXj TeceMj ceneaxqeVtewpc . >
>
Y TpqpL , geexqc vpnxzeeeac Bpqyxexj Rprrppk Ree
xbk ! > cewewpc . 40 cetelj Ebek uneeek y
Ebek y EpxMj Exnecepk Extek EpprrpeepXj Tk ReM v
enxk : < Temk ExrP uqyesP EenxceJ Wxeeek
Epxcec EpprrpeeP AP Epxcec tpM Tetk ReM EerP : <
Tenk uqyesP SpqxzetP uqec ! >> cewek ceqeyec .
Epcxqeyec ! > cewek ceqem Tec Eeteqc uqec . 39 E
pcxzeqekH cxVac Zpeeek Exnecepk Extem AP
ReM Esk uxbxVqeyec , yxtk yeqyespnel gesxrrptel p
k TerrpP xc TerrpqeeepXj Tk ReM yesk Esk
cxk tecek : < 38 yxtk Tk ReM TpM vpnxL pk Eezeqrr
P mxVbxwtek EpxVmdek Eetelj Tk
xeceqc TeceMj Tpeeqek RerrepeaP uxmc cepcepk W
etP , Rxcej uxqpxj ExrP Rpxmcej uxqpxj pk
xxk mxwpk X Bpexnqem uc tk ? Tetk ApeepL ZerrP T
ec Tpxstec uc ? Tetk ZeeK
37 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << TeexwP uqy
323
esP yeJ Zerrpk xxeM Erk EpxXj
EerP Tetk uqyesP Zpeeek P EpcxzeqekH xc Esk mxnt
eyec .
Ebek uneeek Tetek tpM Tpcxnerrpqpk EpxVmdek Tp
xqpyqecej xc Esk Terreyec . 36 EpaxM
Ewectec xxk Epxcetk Encxk venerrepk Sxwpk tpM :
<< Ac Erem Ewectec xc EpqbP veneyeP ? yeJ
46 ExspD ExrP Epxmqenpk : << AxrP ceqem Bpx
U yeexwpc . >> Tececepk ExspD ExrP Tenk
Sxwpk EerP venxrrP Epxaxnpk : << WxrP utpeeP
yeM Epxnc Zecej ExrP ExqemP Teqeneeewpc . >>
Ac utpbP Epxbetpcec , Tetk vpzeM pk cek Rc Erk yez
ek tpM ExqemP TeqeneeeeeP uc ? >>
Tec mxwpk uxM EpxVaecej Zpcek EpxVaP mxapnem
Epxcec tpM yezek EerP uxM EeyeeP yek uqxyec .
324
Berrpk cesexj WpxeVm Epxnxtek , Rpxmcej Rc Teyxk
cesexj WpxeVm Epxnxteyec . Erk vpzeM Epxnc
45 ExspD ExrP Epxmqenpk : << vpzeM mxwpk Rx
ceqk yezek tpM Epxnxteyec , Rxcej Rc Teuk
Sxwpk ExrP venxrrP tprc : << yeeesc Tk zenxrren
ec . >> ceweyec .
44 ExspD ExrP Temk tpM : << Sxwpk Ej , yeJ AxLj
tpM Rxcek Epxcej ceqeXj . >> ceweyec .
cetexj X Wetewpc , Tenk Ewectec uqyesP RxmqtP m
xwpk Wpxk . >> cewek utpyec .
vpyxqrrek Wencepk uqyesP Temk y mxl X Tewtenxk
uxmc Erk Rxcek Ewectec ExrP ZeweM mxwpk
Epnxk BpaxqebP yeexekH ýenxsxD pk cxk Epxbecep
k TptpMj yek : << Erk mxwpk EpxreceM
Epnprrpl xxeM xxek EpxrpsaP WerreqxecrrP xxk TpsP
Zprrek Tpxncxyec . 43 ExspD X
ExrP EpxyeM pk cebxcej yeM xxek ExspD pk mxl X E
enaxk BpxqmbP , mxl X ExrP
Epcxqeyec . Temk y RxqusP Ebek ExspD pk mxl X Te
ytptelj Tpspqeyec . TecemXj Tenk
325
Erk Ewectec ExrP Ebek ExspD pk Eeny tP ZeeK mxl E
ak Rc EpU Epxxneeeek Serrprrepk
Sprpsprrepk , TpxU Tpxmneexj WerreqxecrrP xxk Tp
sP cewredek veD vpyxexj yenxk Exneyec .
Qpxíej xxk TpqptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
1 ExspD ExrP yeeeek Epterrepk Elj vptk mxtecej y
eM Zeuk Ebek uneeek P Encej Wetel
ExspD c Terreeesek Ewecteexappk
RexwetprreM uxqpxj
EewpM Tpxysxk uaetprrec ! >>
50 ExspD ExrP Tenk Ewectec tpM Epxmqenpk : <
< AxrP Extecel yxsxnel Axwexc Eeuneyec ,
uqyej ? usppk pk Rxml c EenxqrreeeP Rc Ej ! >> ce
wek utpbP yeexqpekH .
326
TecemqeM Rxcej Sxnecek TeceMj vewtP Serrpaxpk
EerP TptpMj yek : << Erk mxwpk cek
Epxmqeyec .
49 ExspD ExrP Tenk Ewectec tpM : << AxrP Rxml
cxqxeak uxnxwpspk Eenxqyec . >> cewek
Epxnpsxzel yeekH mxnteVac ExrP Tenpc Exqepecede
k veexMj yesk yeekH yeexwpc . >> cewek ceqeyec .
P TpekH Tpwsc Epxcec Rxml Rc EenxqbP Epxnpsxze
Vteyec ceteej c ceneaxqedek yeexwpc . Erenxl
48 YeJ AxLj tpM ceqek EpxVmspcec , Temk P Exqe
nemqpdek mxk veexMj EreP Tenpc Temk
TpsP Esk Tpxncxyec , cetelj Erk EweVtec venxk WxrP
mxl TeceMj TpsP Tpxncxyec .
venxk EpnpbP Exnedek Eaecek Eeurrepk WxrP mxl c
Epxrpsyec . Ac WxrP Tpqprrec TeceMj
Eenaxk veterrewpc . 47 Ac Rewexc Epxrpspk Epeetp
eesek Epxcec , cetelj Erk Ewectec
Erk Ewectec venxk RxqusP yeM xxek WxrP mxl c Epc
xzeeeP uxcepk cebxcej yeM xxek
AxrP ceM TpM Exnedekh , Ac Retk tpM mxl Epcxzeee
327
P EpsP EpxVmdek Epxcec , cetelj
10 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << AxceJ Tec u
qrrek Sprpstprrec ! >>
Epreeesek Tpqk , Axcxqek Epnrrprrepk Epxspk uexb
xbP EpxMj xxwxD Serrpbpeepc . >>
EpxsaP , BeecrrpP tpM Tenpeetebpeepc . 9 EpxceMj
Rxcek uxqpxj EpxMj ExrP Seexk Sxnpc TeceMj
Tpqk vetek Epxmbpmc . 8 BenxL EerP BeecrrpP xxk
Tpwtk Eprprrepk BeeVrrpP Tec Bencej yeM
ppk EerP AxqerrP Tec gebeM Eprerrepk cetpexyeM A
xcxqedek uqyeaP EpwteqeeeP EpsP cebP Epxcec
328
EprebP mxwpk veMj tpM cxscxVtek , BenxL X EerP c
eceMj xxk SxyerrP Extebpmc . 7 BenxL
vezeeeac EerP genaP EpxMj Seapyec . 6 Temk y Sea
peesek BenxL EpxMj ExrP BeL pk veberrptk
mxwpD ApeeqeneeepXj ExspD ExrP Tetek tpM Erk W
etP yeM Bpexnqek Epxmqeyec : << Rxcek EpxMj
5 Elj vptk Elj gebeM pk mxwpD ExspD Qpcej yener
reteMj ExnebP yeexqpekH . Epqek
Epxneqem xxk Tpeeec Bpexnqel
Tetk uxM EpxyeM pk EtJ EesxeK xxeM xxek ExspD ye
j Temk y FeyeJ ReM X veeVrrebP yeexqpekH .
óxãk xxk Ewectec Zpkh yej Spxsekh xxac usppk Req
xzepk Epqek Ewecteexappk yeexyec .
xxk yeXj Eak Tpqprrek AxpemM X Epxqtek mxceceb
P , 4 cxnptJ pk Epntpk y Rpzek
tpM RenyeVtedek uqyeaP Rxceetk EU Eneml uqpees
ek mxwpD Tenpc Weeeteqðrc xxk WenxXj
Terreqtpk Zeuyec . Tetek y TptpMj ubeM SpxresP Epn
psxeesek uzP Eyepeaxk Teeepl
Qpcej vewtP ZeubP yeexqpekH . 3 Emeak getekh ye
329
sk Rxcek uxqpxj Ewecteexappk
pk Tpeeec Exnpcel X Epqewbxqek TeneeerrebP Zeuy
ec . 2 Eenyek vpzeM FeyeJ EerP Temk
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
Eewxtpnel pk Bpyerrpnc , EtJ EesxeK yej xxnrrel Aee
Vcel pk Epxtpceqcej yeM Erk Wetecej xxk Eewxqel
BeecrrpP xxk Tpwtk Epreeesek EpxMj ceweVac ExrP
TecetP uneeek y Wetecej xc Sprpspeesek AP
Sxqrreqtk Epaeneweeeak yetP Bpeespk AxteeeP Epx
cec uqeeP xc xxrrebP uc . 17 EpxncesptP
Esk vepeeepk , Tetk Ebek uneeek y Wetecej xc Sprp
sprrepk Rxcek AeeK TpM ExteceyeaP
Sprpsprrepk mxqxzek EeyeeP TpMj Tec uqyeaP Tetek
330
y Sepecxl xxnpcekh TeexwP mxk EpxetpsP
Eewpc . 16 AxqerrP Tec gebeM Epreeesek EpxMj ce
weVac ExrP Tenpc TecetP uneeek y Wetecej xc
Eak Tenem Wetecej xc uqxzek Tecenewtedekh Tetk R
eM Eeunel EpqbP mxntem Epxcec xc ceqebP
Ebek uneeek y Wetecej xc EpqbP SprpseepqeM Axpe
mM SxwrpD ExnebP Tetek y Sepecxl xxnpcek
Wetecej xc ceqek Eewpc . 15 BeL pk veberrptk Epre
eesek EpxMj ceweVac ExrP Tenpc mxwpD ExrP
14 Erem Bpexnqel pk Eppeekj EerP EexwP uqec :
EpxMj ceweVac ExrP Ebek uneeek y
Epxneqem Tpeeec Bpexnqel X Teexqunxqeeese
k EerP
Esk Epexqerrewpc . >>
Bpexnqel cenexj Tec uqec , Teexem Tetk ExrP veneye
aP EpqbP Esk Epxbewpc , SprpsyeaP
Rxceetk Tk ReM TpM xxrrek EpxVmyec . 13 usppk m
xwpD TpM EeyaP ceqeyesP Tenpc
Eeserrpyec . 12 ExspD Epxmqenpk : << Ebek uneee
k y Encej Wetel pk Tpeeec Weteqcej xc
331
11 Ebek ExspD pk FeyeJ ReM EerP Temk Eak Zerr
pk y Tpqk Bpexnqedek uc cewek
Bpexnqedek y BpnxqekH EerP
ceqeyec .
<< Tek y Ecej yej TemP vpzerrpqk Tek Tec Eerrpqbee
eP cewek getekh BpeespbP yeexwpc ! >> cewek
Epqek Tpqk ExspD Qpcej Epexnetpk AxteeeP Epxcec
yeexqpekH . usppk mxwpk ExrP ExspD TpM :
23 ExspD pk Ecej yej TemP ExrP Temk X EncxbP E
pxbem yeM Exneyec , cetelj mxwpk
ExspD pk Ecej yej TemP
AP Epxqetecel Epxcec uqxzek Tecenewtewpc .
Reexj ExqemP EpxcaP , Tenem Epxcec xc ExrP Wxrpc
332
eJ uqec cewek Sereeesek Epxapcek Tetpc xc ExrP
22 EexwP xxk Tpqetk , Tk ReM Sepecxl Teqyxk Spr
pstprrec , Tenem yeexteeK TpM EerP
Zeutel Entk Epnpc Epxcec Exqenek Wetectewpc .
mxwpD EpqbP veneweM TeceMj Sxxj TeqyxrrpM Tece
Mj Teqyxwpc . 21 Eeqxyej Rxrrpk Teqteqeeesek
Zprrek TppMj TeqyxeeP mxwpk cebP Epxcec . 20 Ten
k ExrP QeyteXj Bpqk yek EpnpbP Exnem
19 Bpqk Zprrek Eeserrerrepk uterrek Seyej yeM u
xnmm uzP Esemlj EpnP xxk
uterrek Seyej xxk TppneceJ Bpqk
mxqxzem xc ceqek Eewpc .
Wetecej xc Sprpsprrepk Eenxrrpk Axceac Sepecxl xx
eM Temk X EpxMj xxwxD Serrpeey xc Secxk
18 Sxweqxxj mxNpspkh Epreeesek EpxMj ceweca
c ExrP Tenpc mxwpD ExrP TecetP uneeek y
X Tpnrrpk BpeesprrebP uqyespneeVrrpc mexaepk Ep
xMj xxwxD Esk SerrpeeP xc Epxmqek Eewpc .
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
333
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
32 Tetk ReM íeqxqc RerrpM X getpqpk Tentecej m
xyecek y cðnesk ceweVac gebeM TpM
ExspD ExrP AxpemM Epnpsxeesek mxwpk X Ew
redek ExrP
Sprpsapeepc ! >> cewek Epxmqeqaewpc .
Seqcxk Teyeqrrek tpM BenqxeK yerrpqrreeesekh Seq
cxk Teyeqrrek EerP Wpxk Temk y BenqxeK X
Tetk geexeeek SpaxbP vprrpnP vprrpnpetP yek : <
< 31 Erk mxwpk AxrP cek uqyej ?
334
AxrP vewxekH yeexekH uc ? >>
Teyeqrrek EerP Rewbxyec . ExspD ExrP Tetek Eak Ee
serrpnpk : << 30 Tk ReM pk Extecel Spxspxj
29 ExspD EerP Senxcepk Seqcxk Teyeqrrek X xxw
eqek unprrpsxzeeesekh SeqceJ EerP Bpeespk
uqbP yeexwpc ! >> ceweyec .
28 FeyeJ ReM EerP ExspD X Terrptek Senxcecepk :
<< yeeesc Ej , yeeesc Ej , yxtk Eewc EeqteweM
cerepetk SeqceJ Seqcxqek Epecrrpaek tpM EerP Eps
P Tpeetek Tpxmnpcepk xxyum Eezpl Tec yeexqpekH
Seqxk mxteqbpmc . Epecrrpak BewreeeP xxk Berrp
Mj Ebek ExspD ExrP Rpexnspbpeepc . 27
RerrpM pk Tentecej mxyecekh Epaxsprrec ! >> cewe
yec . 26 Tececepk Tetk Epecrrpak Zprrek
25 Rxcek EtpM , ExspD ExrP FeyeJ ReM Tec yek Ep
ecrrpaekh genprrepk : << yxtk
ExspD ExrP Epexwecek X Rewbxrrpqpeesek Eer
P
yezeqemqpcaxpk ExrP Tenpc WxrP Ecej yej TemP Wp
xk ! >> ceweyec .
335
24 ExspD ExrP Tetk ReM TpM : << TeteceM Ebek u
neeek y Wetecej xc Sprpsprrepk
gpzpyec . 39 Tececepk AxpemM ExrP Tenk mxwpk y
yeXj Eak Beexqek , geeeec xxk Spxnpxj
AxpemM ExrP ExspD Eak Tetek X geeeec xxk Spxnpx
j TpM EpnpeeP xc Bpxysxzenetpcec cewek
38 EpexMj veyeJ xxk Eerrpqk xxk cxMj yeM Rxcek
Spxnpxj geeeec EerP Extesxqek Eewpc .
Eak Tetek X yxtecec mxk geecekH tpM mxcecek Epn
prrpqprresec cewek gpzpwpc .
Epqek AxpemM Temk tpM Epnpsxeesek Tpqk , Eexw
P ReMj Tec uqyec . 37 AxpemM ExrP ExspD
336
Tenk ExrP venxrrP tprc : << WxrP ReMj uqyesP W
pU cewewpc >> ceyec . 36 EpaxM EerP ,
35 ExspD ExrP Temk Eak : << ReMj AxrP cek uc ?
>> cewek Eeserrpyec .
mxzpwpc .
EerP uxM geyej TpxeVcej Tec Eetelj Tesptek vezebP ,
AxpemM TpM Terrpeetek mxtecej ceceMj
SpxresP Epqeetk Temk X yenxk EeyaP , ExqeecrrpXj
Temk y yeXj vpnxrrpl Tec uxcepk mxl geM
ExrP ubeM SpxresP xc Temk y yeXj Eak Beexqetprrec
cewek Benqxeeteeesek uxqpcej . ubeM
Rewexc yxtecec Bpyerreeetpk ! >> cewek Zecej Terr
pk xxeM ceqeyec . 34 EpaxM EerP , ExspD
mxyemk ExspD Ej , Ac Zerrpkh Rewexc Erk WetP Epe
xwemqpwpc ? yeJ Tek Eak gpzpXj
EpxbeweVak yek vescxnpk , Ebek ExspD pk Ewpkh S
pxmtpk WpxqmbP : << EncxL TecetP uneeek y
SerrpeeP Epxcec , venxk Epecrrpk tpM Serrprrepk Ep
tebP uc . 33 Tenk ExrP ExspD X
mxwpk Ewpkh Eak ExrP Epeetpk Exneyec . Erk mxw
337
pk ExrP yeXj Rxapmk , ceM TpM
mxnyec . ExspD X Epecrrpaek Eaerrek yerrpweeeak
Rxcek yecj tprc AxpemM Epnpsxeesek
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
Teneeerrek Epqewbxqeyec .
45 Tenk ExrP Tenpc uaek ExspD pk Temk c Epxnps
xzek Eeuneeesek c uxm yeqrrespkh
ceweyec .
Tecek uaebP Ebek uneeek P Tek tpM Epxbemqpdek E
xqePj Axtel c Teneeerrek Epqewbxqetprrec . >>
44 cetelj ExspD ExrP venxk Temk c uaerreyec . Ex
spD ExrP Temk tpM : << Ac ceM
Rewexc Tek c TerrebP ZeueeP xc Bpxysxzenem uqye
338
P ! >> cewek ceqeyec .
Teetk Eak Seqpk Eppeyec . EpxrpceJ AxpemM Eak Se
qpeesek mxwpk ExrP ExspD TpM : << Tk
Ferrenteyec . 43 EpaxM EerP , Tetk Tpexl xxeM Eezp
eeP uqyec . ExspD ExrP Epecrrpaekh Serrpk
TeexwP xxk Tpqetk , cðnesk Epnpk P Serrprreqc Een
epk ExspD c Teetk Eak Zeutprrec cewek
venxrrpqpeeac EerP EpxrpceJ mxwpk P Exqenc uqpe
esek EpxeVceneqtk xc Epqek tpM ceqek EpxVmyec .
vpyaesP vpreM Ewpspcepk SeU Sencec yeexekH xc
Epxbecepk Eezptesc mxnyec . 42 geeeec
EpxrpceJ AxpemM Eak Seqpeesek mxwpk ExrP Temk
P mxl TppMj SerrpeeP uxcepk
yeexekH xc EpxbeXj cewek genpk Exnebeceyec . 41
Tetk ExspD pk Tencetk Exnemlj ,
Erk Axwecej xc Teneeerrek Zeuyec . TeeteceJ Eenepk
Sprpspqtk yeM ZeweM Zeutel uqbP
40 geeeec venxrrpqpeeac Erem yeextel c Epxbec
epk yeqrresP yej Eeexl mxtecej yeM
Epnpeesekh uxM xxyubP Epxmyec .
339
TpM Epnpsxyec . Spxnpxj Tec geeeec EerP vetek Eak
Tpxqcxqek yerrpbP , RerrpM TpM
ExqePj xxk mxapk genaP yeexwpc ! >> ceweyec . T
enk Ewectec ExrP Rxceetk WeteVtedek tecek
51 cetelj ExspD ExrP : << mxwpk Rewexc Tewten
xdek yeexwpc , EpaxM EerP WxrP yeXj Eak
ceqeyec .
Telj yeM uxM Qk mxwpk yeexkh , uxmteceM Tek c Sx
eeebP Qk yeexekH ZpL Axrc Ej ! >> cewek
50 cek AP Wetenem Epxcec yeexqpekH . IðTM Exr
P : << yeeesc Ej , Tek P Bemk yenerrpk
Eeserrpnpk : << cek ExrP WxrP vpyaesP xc Tewtenx
340
dek uc ? >>
xxk Epxeapxj c Exwenpdekh , AxsP yeM yerrpqrreee
P EerP Tenpc tprc Bpeespyec . Ebek ExspD ExrP
Besek Axteyec . 49 Tenk ExrP ExspD pk EenP tpM m
xnaP , ExspD pk BpyaeekH xxk vpnwpc
Ewac xxk geM TpM Eeqxyej Eewxtpnel Zprrek Enmd
ek uqyeaP cek AP Temk P Eyepeaxk c Esk
48 Rxcek Ewectec AxsP yeM yerrpqrrerrepk Rxcee
tk Eenyek vpzeM Epk uqyec . Tenk ExrP
ExspD c mxnm xxk EpxXj mxwpD Resc Aesc Sxee
eqtpk yeexqpekH .
Wpnxqek SerretewP cewek gpzpyec .
Eyepeaxqecepk EpxmweM yeexekH Tpqk , ExspD pk
Ewpkh ExnebP Spxmtpcepk ceM TpM WxrP
ZexxnP ceweVac yesk Exnek Epeetpbpeepc . Temk P
Eenyek vpzeM Tec cepcek ExrP
ExnemqeM yezenqek Epeetpyec . Rxcek vpnel pk Tx
eVcxL pk EncxqeVac , 47 ReMj ExrP
46 uxmteceM ExspD c mxqxzek yeexeesek Tpqet
k Ebek ExspD c Tentecej mxyecekh uaek
341
ZexxnP xxk cepcek yej AxsP yeM yerrpqrreteeK
Ewectec
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk RexwetprreM uxqpxj
ExrP Zecetk geexeeek Sprxneeeyec , ExspD ExrP Tet
k ReM TpM EteceM EpaxM Zeutel X cek tpM
cewek Tpprrenpk ceqemlj , Tenk cepcek Tenpc Eewc
EpnpbP uspk Bpeespyec . cepcek y Eaxcej Ecej
Tprrpcxqek yeexyec . ExspD ExrP cepcek y geM Eak
Tetek : << cepcek WxrP Ej , ustprrec ! >>
56 uxmteceM Erk cepcek y Epxmdek X Wetem Tp
qk ExspD pk Epxcek tpM Temk X
Erk cepcek Epxmdek Epxcec , Bpxycek Epeteeesek T
342
etpc uqec . >>
cepcek y Tpxqpcej TerrP Teqyxk EpcxqeberrebP yeex
yec . ExspD Epxmqenpk : << yxtecec Epcxqetprrec
y Eaxcej Ecej Eak ExrP usppk mxwpk X Epnprrpqpee
sek Epxcec . 55 TeeteceJ mxwpD uxM Erk
54 ExspD ExrP ZexxnP xxk ceM TpM mxnm tecek
IðTM , Zpeeek yej ZeóU cxcepk cepcek
AxrP QeU BpxceM uqpkh . >> ceweyec .
53 ExspD Sprpsprrepk ZexxnP tP : << Ewxzem ce
nexj Epxcec , geeeaem SxtpyesP cepcek
ResP yeneyec , yeeesc xc BpyerreeeP cenexj Epxcec
. >> cewek ceqeyec .
TxeVcxL pk EncxqeVac xxk ceM Eak Beytpk Exnecep
k ZexxnP tpM : << cepcek AxrP Rxceetk
52 ExspD X EteceM Epxcej xc ceqem xxk EpxXj tp
M , Rxcek mxwpk vpnel pk
Axwexc Eeuneyec , EewpM Tpxysxk uaetprrec . >> c
ewek Epxmqeyec .
Tprreaek ceqeyec . ExspD ExrP Temk tpM : << cepc
ek WxrP Ej , AxrP Extecel Spxspxj
343
Tpqk Temk y vpyaesP xc Tewtenxdek yej Eyepeaxk E
xrP cencxk Exqenc uqpeesek Zprrek
Aeaenek TeeebxbP ExspD pk Ewpkh Spxmtpcepk Ep
qek y Ewpkh Ebek ExspD TpM Zerrpk y
cxnppk pk ucxrxtpl
yezeM pk Axwecej xc Epqewbxqek TeneeerrebP , ge
beM uqrrekh Eyepeaxk Teeepl Besek Zeuyec .
5 FeyeJ ReM EerP Wpntek , Elj Eeexl Tpseepk Rprr
ppk xxeM ZeubP , Exnpcel EpeVsxk
Epxbemqpk uxmc Zpcek WeteVtetpcec . >> cebP xx
rrek Spnrreyec .
xxk EpxXj tecek mxl pk xxek Sxnpc Zpcek Teyxspk E
prerrebP TetereM TpM TpecrrptpqekH
ReM X Bpaxqek TeexqeeeP TpMj Epxcec Eeexl Tpcxz
344
eqtpyesP , Tk ReM Tenk yeqrrespk Eak ZeueeP
BpaxqeeeP TpMj Tec uqyesP Tenpc Tenk Eeexl tpM E
erP Zeutelj yek vprprrenec . 4 cenyej Tk
EeyeeP cenexj Epxcec . 3 ZeweM gebeM mxnplj AP c
esek Eeqc Rxcek Eeexl EerP Tk ReM X
vprrpqk vpsc yej BprrpD WpxeVm AP EeyeeP cenexj
Epxcec , Reectk vpzeM Beekj vpyaesP AP
AP EeyaP ZeueeP cenexj Epxcec , TezeeK EeyeeP ce
nexj Epxcec , ueeaP yeeeqeekH EeyeeP cenexj Epxcec ,
c Ewrek Besetprrec cewek Tpwxqeyec . 2 ExspD Exr
P FeyeJ ReM Terrek : << Tk ReM BeL terrek ZerrP
Epxnpsxzek , TecetP uneeek y Epnpk tpM yezeM pk
Axwecej xc Epqewbxqek Eyepeaxk Ewcexj
AxpemM SxwrpD X Epxqtek mxcecem yej Eyepeaxk
Teeepl X Ewrek BeseeeP Axtel X
1 Ebek ExspD ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ Zprrek Te
rrptek ApeeqerrpqbP , TetereM TpM
ExspD Eenyek vpzeM FeyeJ Zprrek Tpwxqeeese
k EerP
ZxsptpceM uxqpxj
345
AP ceqebP uqeeP Epxcec cewek Sererrpqyec .
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
13 cetelj ExspD ExrP Tetk ReM TpM : << Tk ReM T
etek tpM Extem ZerrpLj EpxVmtpcec ! >>
vprrpqk vpsc yej vprpeK Enxtpcec cewek ceqetpcec
. >> cebP ceqeyec .
<< Eetk uextk uxcqemP yeexwpc , 12 Tk Epqek c Ep
naxL pk Eeexl Tpseeppk xxeM mxnaP
11 Renek TesxeeP xxk EpxXj tpM Eenyek vpzeM F
eyeJ EerP Tencetk Rc Exnek ExspD TpM :
c Ewrek BesebP yeexyec .
346
EpeetpbP , Tetek tpM Encej Wetel pk Tpeeec Texxqu
nxqek ZenxbP , Eyepeaxk Teeepl Tec mxwpD
Epqek Erk Axwecej xc Wetewecak yek Terreqtpk Epp
eyec . 10 ExspD ExrP Tetk ReM c yezenqek
Wetemqyec . ExspD ExrP Tetek c Terrerrpqpk SeL xx
eM yxseextk cewem vptekh Eppeyec . Eenepk
9 FeyeJ ReM uaek Exnecepk uxtpcedek EpaxM Ze
utel uxmk Zpcek Ebek ExspD TpM
Teuk Wxecrrek mxwpk c Extemqpdek ExrP
Sprpsplj tk . >> Emeak cxnppk ExrP ExspD Qpcej ye
nerreteXj cewek utpbP yeexqpekH .
yxqk , Erk mxwpk ExrP apeepL cek uqyec ? yeJ Erk
mxwpk P Tpeeec Eeqc Epqek EpaxM
ceqeqaewpc . 8 cxnppk ExrP Epxmqenpk : << yeJ R
xceetk Zpeeek P Tpqprrec xc Aeyaxeesek
cewek ceqeqaewpc . BenxL EerP yesk Entek P Wenc
epk pk Rxcek ExrP Eewxtpneyec cewek
cxVac Zpeeek Eewxtpneyec ! >> cewek ceqeqaewp
c , BenxL mxwpD ExrP yesk ExqxXj Exqeneyec
Zprrek Zecetk ucxrxtpbP yeexqpekH . EpaxM EerP ,
347
BenxL mxwpD ExrP : << 7 EpcxzeqekH
6 íeqxqc xxk cxnppk ðeexj EerP genpeesek EpaxM
Zeutel ppk c SprpsaP TptpMj
EerP Tek c ExqxXj cewewpc , BenxL EerP Tek c Entek
P Eeqc Rxcek Wencepk pk uNeeek cewewpc . >>
19 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << BenxL EerP Tek
c EpcxzeqekH cxVac Zpeeek cewewpc , BenxL
cebP Eeserrpyec .
yenerreteMj Exneyec . ExspD ExrP Tetek Eak : << Ee
xj pk mxwpD Rewexc cek cewek ceqewpc ? >>
18 Rxcek EpteekH , ExspD ExrP geeeaerreM Terre
peeeek Eetelj FeyeJ ReM EerP Temk Qpcej
IðTM ExrP ExspD c E¡nxsTpD cewedek ExrP
348
Rc Eetelj Eenyek vpzeM SeeesP vpnxzeyec .
17 uxmteceM uxM Aepetelj Exteyec . FeyeJ ReM E
erP EpxqetebP Tpspeesek cewcencec Rpmpk
upu yej xxrresP yek vpyxzek Epxcmdekh , FeyeJ ReM
EerP yesk Epqek tpM vpyxzek EpxVmyec .
yenxk Tenxmk Enmk Tecedc venerrepk Ebek uneeek
tpM Teqeneeek TerrepeeeebP , FeyeJ ReM Terrek
c Tprrpexqeexj vpyxzek Serrpqrreyec . 16 ExspD Exr
P Teuk cesexj upu yej vpzeM xxrresP yek
Tprrpexqeexj xxeM vpyxzek Serrpqrretprrec . >> Fey
eJ ReM EerP ExspD pk ceqedek xxeM Epqek
15 ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek Epxmqenpk : <<
Epqek c yenpeK Teyxk mxwpk Rxcej
( Enectec mxwpD pk TpekH yenpeK Teuk WxecekH u
c.)
Tk yxtek c EexwP Epqek mxwpD TpM vprrpqk EeyaP
Extemqm Rc pP ? >> cebP ceqeyec
14 Tetk ExrP : << yxtk Bpxycek Teuk cesexj upu y
ej vpzeneeek xxrresP Tec .
cewek ceqeyec .
349
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
EpxMj Temk y EpxeVcej cenel uzP Temk y Eaxcej yej
vpyxqrrek Eqaxpk pk EpxeVcej cenel Tec
cenyej BenxL mxwpk ExrP WxrP yeXj yej WxrP Epxce
j xc gptpwsxeK cewek EpxbeyesP , uNeeek y
ZeweM EesxeK Tpsk yeexeepU ? ceqeqcek Epxcec y
eM ZeweM AP EesxeK Tpsk Epxcec ZpL . 27
Teqecec xc Ebewsxdek uqyeaP yeXj zpcek EeqteeeP
uZP Eewc ResP Zprrek Terreqrreeesek uqyesP
Tpxqpcej Eewc Zprrek EnmVac ExrP venxk Eewc Res
350
P xc Epqpwpc . 26 cenyej Rxcek mxwpk vewpeK
Eewc Zprrek EeuneXj cewek Sereeeac EerP venxk Ee
wc ResP Zprrek Eeqtewpc . 25 Tenem WxrP
Tezeeetek , EtpM uxnc WxrP Tprpqbxk WptP xc Emn
pk TerreeeP ceneVtec . EpaxM EerP , Tenem
24 ExspD ExrP Epqek tpM yesk : << cenyej cek R
ewexc TerreeeP ZpL ul Tenpc yeXj Zpcek
TpM Tezeeeteeetek EeqeeetebP gpnyeteceJ EtpM Tec
ek Tecxk Eewxqewpc . >> cewek Epxmqeyec .
EqteU pk Bpyeqeexj Eewsewpc , Tenk ExrP Eeeeewe
pk ReM , TecxqekH xxk EncxqeVac ReM yej yeeesc ReM
cewek AxecekH xxrreunxqek Becxyec . 23 Tececepk
Tenk yesk : << Ebek y EpxMj uqyesP Enceysc
22 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Emk y Tpeeec cek tp
M AP ceqebP Esk uqpwpc
ExspD BpyeeeP yej Epxmm Zpcek Eeexqetpees
ek EerP
Tptpqeeesek E¡nxsTpD Wpxk ! >>
21 IðTM ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Tk uqyesP
Ebek uneeek xxek Epxreqek
351
uc ? >> cewek Eeserrpyec .
20 Ebek ExspD ExrP Tetek Eak : << Tk ReM ? Tk R
eM Rewexc cek cewek SerebP yeexekH
33 cewek ExspD TpM ceqeyec . ( ExspD ExrP Tem
k P ZerrP ceqebP yeexekH xc Wetem Epxcec .
tprc Tk SerrpbP Rpxmcej Rxcek tprc Wpsc Serrpk , E
pxceMj Rxcek tprc ExqxXj SerrpeeP uqtprrec >>
<< yeeesc Ej , yxtk Eetk cetpc Eezetec yeexkh uc !
yxtk gpnyek Weexeeek useeebP , Rxcek
veneyec . 32 Tenk vpzeM mxwpk ExrP ExspD Eak Se
qpk EppeeeP xxk EpxXj tecek IðTM ExrP :
SenxweVak Zpcek ExspD pk cenel cxqyeekH yej Tem
k Qpcej Bpeespeepc vpzeM mxwpk X EpqbP
352
yezeqemqm Tpeeec Epxmqeqaewpc . 31 iðTM yej Te
mk y vewserretek uxM Epeteyec , Tetk
Qpcej Temk y ZðnpseqðL vptekh Terreqel uqbP Tecet
P Ebek uneeek Eak Tpsxzeeesek Emncej Zpcek
Tenpc Wpsc yej ExqxXj ReM yeexqpekH . Tetk ReM E
xrP cenel cxqyerrek y Tpwtk Exqenek , ExspD
Tetewpc . cerepetk vpzeM mxwpk Exqenek Temk Qp
cej Epxcej ceqeqaewpc , Erem vpzeM mxwpk ExrP
TerrepeeeeeeP BerrpMj yek TpxnsP ExrP vpyxnek , v
pyaesP EerP Eetelj ApP Aerrek uqbP cenel
IðTM , Zpeeek , ZeóU ReM X Terrerrpqpk Eerrpqekh
genaP Terrepeeeeyec . 30 Ebek ExspD ExrP
29 EteceM Epxcej Rpmpk X Epxmqedek y Tenerre
ceJ RexweteceJ EtpMj , Ebek ExspD ExrP
TpxnsP ExrP vpyxneeesek EerP
venewpc . >> ceweyec .
Rpxcaxm Eaecek Epnxpk uneeek y Encej Wetel Exqe
nek ExqePj yek Epxbemqm xc EpqbP
cxaxZeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , Eetk Bpeesp
bP yeexekH mxwpD pk BenxL EerP ResP
353
Weetpqem xxk EpxXj tpM , Wpxk gptpwsxeK cewek
Serewpc . 28 yeJ Tk ReM TpM TpxU
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
mxcecewP cewek gpzpeesekh Tetk mxcecek mxapne
m Epxcec . >> cewek ceqeyec .
Temk X vppnqek Eewpc . yeJ Tek y FeyeJ ReM Eak Ep
xrpceJ gebxrrP SpxresP xc Epxqtek
Eepeeepnerrpqpk Eewk veweM Eak ExrP mxcesP Se
yserrpqpwpc . 42 gebxrrP SpxresP ExrP Epxnmqbc
SpxresP Epxnmqbc Temk X Terrenxk Enpc vpnpc Epx
cec vescxnprrpqpk , vewpeK yeXj xc ExrP
<< yeeesc Ej , WxrP mxyemk X Eeunetprrec , Tenk E
354
xrP WxrP geeeak EpxMj SxP ! 41 gebxrrP
X EpeetpMj Exneyec . 40 mxwpD pk Tpwtk Eak cere
petk Rxcek mxwpk Zecej Terrpk xxeM :
39 TeneekH EtpM ExrP Tetek X Eerrpqek Eak yerrp
eeP xxk EpxXj tpM Epqek mxwpD ExspD
AxpemM Epnpsxeesek cepcepk X Ewredek ExrP

Sprpspeesek uxmk Zpcek cek tpM AP Esk ceqeyec .


yeexqpekH . 38 TeteceM EtpM ppk TpM FeyeJ ReM E
erP Eewk Zprrek TeeK vewcxk EpxbebP
37 Erk TerrP EerP Bpeespeesek y TeneekH Epxbe
mlj , ExspD ExrP Teetk geeeaerreM Bpeespk
Sprpspk Terretprrec ! >> cesek mxeVcxreLj TerrP Ap
pnxzetpyec .
mxyemk Wpxk , WxrP Specrrpk Tptpqeeesek mxwpk
Wpxk , Tk ReM Temk y BenqxeK X
Zecetk ceqwectek Eezpyec . 36 cerepetk Emqek y T
pwtk Eak : << Erk uqyesP WxrP
Tetk ReM pk TeceMj Tpsyec . 35 Emqk Remm xxk Ep
xXj tpM FeyeJ ReM EerP uxM
355
34 Temk X Epxcej ceqek yeexekH tpM Rxcek uxce
L Emqk mxyuk Exnecepk SemteM ExrP
Epxcec )
51 FeyeJ ReM EerP Tetk ReM pk TptpMj cek vewpe
K Eak EerrpP Zecej cetexj X
cek ExrP vewpeK pk EerrpP Zecej uc ?
ZeweM Eppeekj Tec cetexj X ExspD Eak Qeyqek Ees
errpeeP xxk EenekH Epxcec yeexqpekH .
Eppeekj EerP Teqtk Tpqetk EpexqerreeeP Epxcec yee
xyec . 50 ceyeaP Tetk ReM ExrP yesk ApeepL
Erk Epxcek y Eppeekj xc EpexqerreeeP yeM Epxcec y
eexqpekH . 49 EpaxM EerP , Temk y Epxcek y
y EpxMj ExrP mxwpk y geM TpM Tpsxzeeetewpc . >
356
> cewek Epxmqeyec . 48 cetelj FeyeJ ReM EerP
ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek : << WxrP Tk ReM TpM
ceqedek Epxcej xc yxtecec Epwentetprrec , Ebek
47 ExspD pk Epexqetpdek EpaxM Zeutel X Epqek
uxmteceM geexeeek yeexeeP xxk EpxXj ,
ExspD ExrP Terreqel uqeeP yek Eexxqetpeesek
EerP
46 Epqek uxmteceM Ebek uneeek y ExqePj Axtel
X Zecetk geexeeek yxsxneyec .
ubeM SpxresP xc Tpecrrptpk unprrpsxzek Tenk cepce
pk X EtecenemqbP Eaxcej tprc Tpsxzeyec .
EprerrebP , vewpeK yeXj xc ExrP Eepeeepnerrpqpk T
eeebxk Aeaenemqyec . 45 ExspD ExrP
44 EpxrP cepcepk Exnem xxk EpxXj , AxpemM Exr
P Temk X gebeMj Seyek
Eetk Eeurrepk Exnetpcec ! >> ceweyec .
X yesk cetpc Epterrek Eerrpaxqekh uc ? >> ExspD E
pxnmqbxqecepk yesk : << mxyemk Zpcek
Epxcec , ceaxrek Tpnpextewel yeexekH ZpL ! yeJ Tek
y Eetk cetpc Eptekh tk ? Tk ReM
357
43 Ebek ExspD Epxmqenpk : << Tek y Erk EpxXj x
xk mxwpD ceaxrek Extecel Spxspxj
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
tpM mxnaP , ExspD TpM Eeqxyej uxmk X ExrP yeqep
ecek EpxVmspcec cewemc tpM TeeteceJ mxwpD
tpM EppeeeP cewek SexpeaP , Epnxpeaxqek mxwpk
Tpwxqeyec . Tetk SewenxXj xxk Rxcek Tpseepk
56 ExspD pk Terreqel uqeeP AeeK Epexnetpeesek
Tpqetk , Tenk ExrP TptpMj yek ZðnpseqðL
ExspD X EpnprrpqeeP Epxcec Tpseepk
ceweyec .
EpaxM EerP Tk ReM X Esk EsenmaeyesP Tenpc Tk Re
358
M X Tewbxk Bpxysxzenedek tpM Epnpwpc . >>
55 ExspD ExrP Zpeeek yej usppk FeyeJ ReM Terrek
: << Temk X vpnxeeqeeeP cenexj Epxcec ,
Tpqk , yxtek Temk X vpnxeeqeyec . >> cewek ceqey
ec .
TenpecrrpxxqebP yexxekH xc yxtk Epxbeyec , Tenk E
xrP yxtek Qpcej vewtP Tek X TerrebP Epxcec
54 Zpeeek EerP ExspD TpM : << yeeesc Ej , Benx
L mxwpk Tek y ReMj xc Enmk AxpemM
Esenmaem yej Bpxysxzenem
Tenk ExrP vewpeK pk EerrpP Zecej uxqpcej . >> cew
eyec .
Bpaxqeeesek tpM Tprreaeeetewpc . 53 Tk ReM pk T
pwtk cek ExrP Epxapcek uqyesP Tenpc
Tprreaeeetewpc , Rewexc mxqxzek Bpaxqeeeac Eer
P Tenpc Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Temk X
xxk Tpxqpcej Erk cepcepk X mxqxzek Bpaxqeeeac E
erP Tenpc Rewexc mxqxzek Bpaxqeeesek tpM
Rxcek cepcepk X Tencetk yek Terrptek Eeyaxnerrepk
Tetk ReM TpM : << Tenem WxrP ReMj
359
WenrrpqtpbP yeexqpekH . 52 ExspD ExrP Tetk ReM Z
errP utpk uxmc xc Wetem Tpqk ,
61 EpxceMj Rxcek mxwpk ExrP : << Ebek WxrP Ej
, yeJ Tek c Terresprrec , ceyeaP yeJ
uqyesP Tecnc xxk Epnpk P uzek Exnpcel pk Axwecej
xc Epqewbxqek Teneeerretprrec . >>
60 ExspD Epxmqenpk : << Epxmdepk ExrP Epxm
depk Zpcek EpnpsxrrpqeeP uqtprrec ! Ac
xxk Zpcek cemM c Epnpsxrrpqsprrec . >> cewek ce
qeyec .
59 cetelj Tenk mxwpk ExrP : << Ebek WxrP Ej , ye
J EpnxteyeM ceM Tecek uaebP Eaxcej
360
mxwpk tpM : << Rewexc Terretprrec . >> ceweyec .
Ebek P EpxMj tpM TeMj xxk cxnc gebeM AP Epxcec >
> cewek ceqecepk , Tenk ExrP EpxceMj Rxcek
ExspD ExrP Temk tpM : << Epxrecek tpM Rpxcej T
ec , Sxyerrpk tpM EmM Tec , cetelj
Tek c Wpxntek Terrewpc . >> cewek ceqeyec .
58 Tetk Eezeqek ZeuekH tpM Rxcek mxwpk ExspD
TpM : << Tk vewxekH mxnyeaP , yeJ
ExspD c Wpxntek Terreeeac
Tpseepk tpM Eppeyec .
57 ExspD ExrP Encxk venerrepk Tetk ReM c unprrp
sxzeyec . Tetk Tenpc EpxceMj
TeterpD c geqterrpqeeP Rc pP ? >> cebP ceqeyec .
Epxbecepk Tenpc : << Ebek WxrP Ej , Tk yxtek xxeM
Tecnc xxk gel c Terrpterrpqpk
Tpqk Tetk EpeetpeeP Epxcec yeexqpekH . ExspD pk
FeyeJ ZeóU yej Zpeeek Erem yeextel c
Temk c EpeetpeeP Epxcec yeexqpekH . EpaxM EerP ,
ExspD ExrP ZðnpseqðL tpM EppeeeP
Qpxíej xxk ZxsptpceM uxqpxj
361
Qpxíej xxk EenyetprreM uxqpxj
Tetek P mxsek Eneweqbedek EeVcej Texxuexj EerP T
enpc Tetek P ceJ uqpwpc . 7 Esk TeexwP
uqeeP uqtprrec . > cewek Exnpcetpcec . 6 cenyej Te
etk EeVcej Texxuexj c veexneqeeeac yeexyesP
ZeweM Eeexl tpM mxnpdek AP Zerrpk P Ewpkh < Te
k P ceM uxqc yeM xxek EewpM Tpxysxk
cenexj Epxcec , BeL TerreP mxwpD pk Epxcetk geM T
eqeqpweM AP Axeepqk Epxcec . 5 Tk ReM
BprrpD EeyeeP cenexj Epxcec , ueeaP yeeeqeekH AP
362
yeqepecem cenexj Epxcec , Feeeec gptpl AP EeyeeP
TpwxqeeeP EerP ZeeK Qk vpneekH xc AxrPj xxk Spx
npxj TpM Teqyxeesek WetP uqec . 4 WpxeVm
TpwxqebP TenxXj TpxwpsP Zpcek vpnxzetprrec cewe
k Ferrentetprrec . 3 Zeutprrec ! yeJ Tk ReM c
Eebxqaxk Tpexj Apxcek uc , Tk ReM Tenxzeqeexj pk
Teqyec xxk Ebepk TpM Exqemcek Eebxqaxk
TpM Tpwxqek Zeurrpqyec . 2 ExspD ExrP Tetk ReM T
pM : << EpxMj TenxXj Epqek uc uqyeaP
ReM c vpzeM vpzeM xxeM Rxcej Tprrpxxqeexj uqrrek
, EpxyeM pk xxek SpnuqbxqeeeP vptk yeqrrepk
1 Rxcek vprrpaeekH EpxeVcenedekh , Ebek ExrP T
eqek vpzeM mxwpk c SpecrrpbP , Tetk
ExspD ExrP Teqek vpzeM mxwpk c Tpwxqeeese
k EerP
EenyetprreM uxqpxj
Encxk Encxk vpexsc veneeeP mxwpk ExrP Tecnc xxk
Epnpk tpM cenexj Epxcec uqec ! >>
62 ExspD ExrP Temk tpM Epxmqenpk : << Eeebxs
pk mxqpxj Zpcek yenxk Eetelj yek
363
ceweyec .
EpnxteyeM venxbP ceM pk xxek mxwpD Qpcej Seqe
eP xxk Zpspk c mexaepecespcec . >>
ZpL ul TeeteceJ xxk mxwpD cetpexk gebeM SerrpbP ,
TeuP Rpxwpnpk Tpqprrec Zprrek Epnxzek ,
WxrP Tk ReM pk Tpwtk Epxbemqpdek ExqePj Axtel X
cenyej TeexM yej Sxtpk tpM Epxbemqpdek
14 óneãxk Ej , Ac RpneeeP cebP yeexwpc ! yðsee
xtk Ej , Ac userxeeP cebP yeexwpc !
Esk SxtpVac vptk
mxwpD pk mxntedek Sxpecel ExrP Tenk vptek y mxn
tedek Sxpecel Eak vpqk mxeVcek yeexwpc.
Tpeceeeeeqetprrec . yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVms
364
pcec , Sxpecel pk EtpM ppk TpM SptpL pk
13 cetelj Tk ReM Aecebxqetpcec , Ebek uneeek y
Encej Wetel Exqenem cebP uc . >> cewek
Rerreqtpeesek Sxnpc xc ExrP Eetelj Teyxspk Eprerre
bP Tk ReM TpM TpecrrptpqekH Epxbemqpwpc .
ReM Tenpc xeceqc TeceMj genaP : << yxtk Tek y Erk
vptek y AxrP Wek y mxl pk TppMj
cenyej Tk ReM Rxcek vptek tpM mxnmXj , TeeteceJ
mxwpD Tk ReM X Esk EpeetpyesP , Tk
Encej Wetel ExrP Tk ReM pk Tpwtk Exqenem cebP uc
. >> cewek ceqetpcec . 12 cetelj ,
Extetpcec . 11 Temeaxqek TeeteceJ xxk Eyepeaxtek
X Ewrek BesebP Tetk ReM TpM : << uNeeek y
uxcepk Tk ReM TpM vprrpqk Epwtk yeqepecedek Zp
L ul Tk ReM Tenpc Temk X ExrP
Remtpcec . 10 Tk ReM Eeqc vptek tpM mxnyeaP , c
enyej EpeetpeeP mxwpk uc
EeyeeP EerP Bpxc Tec uqec . 9 yxtecec Erk Eeexl Ea
k EerP EpxceMj Eeexl tpM EerP
EpxVmdek vprrpqk vpsc xc Extetpcec . 8 EpaxM Eer
365
P , Eebxqaxpk pk mxaP mxqpsP
uqyesP Tk ReM pk ceJ uqpwpc . Tk ReM Eeqc Eeexl t
pM vprpeeqeyesP Tenk Eeexl pk
Qpxíej xxk EenyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk EenyetprreM uxqpxj
vpnpeeec xc cxscxqek , EpxsxzetP Teexspk y Eeqxye
j mxapk X TenpeVrrpexqek , ZerrP AP cesek Tk
Tk ReM TpM Encej Tpsxzel X Epxnpsxzeyec , Tk ReM
Erem Encej Tpsxzel xxeM Wprrec yej cxqxeaetP
WetP Tecnc TeceMj Eak Eprek Exnem xc EpqbP vene
yec . 20 Tk ReM Sprpstprrec , yeJ Rxceetk
19 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ
WeecrrpD pk ZeeK Aecxqrrek AecxqeeP
ceqeyec .
366
yxtk Tek y ReMj yeM BenqxeK Teneeerreeesekh , Axp
emM Eetelj Wek y BenqxeK X Sprpsyec . >> cewek
18 Tenk Teqek vpzeM mxwpk ExrP yezeM mxM Tec
uaek Exnecepk : << Ebek WxrP Ej ,
Teqek vpzeM mxwpk uaek Exnedek ExrP
Sprpspeesek tpM Tprreaeeetewpc .
SprpsyesP Tenpc Wpxk Rewexc Epnaxqeexj tpM Tpw
xqek Exnemqpdek Temk y ceJ xc Esk
SprpsyesP Tenpc Wpxk WxrP Epxcej xc Esk Sprpspee
sek tpM Tprreaeeetewpc . 17 WxrpceJ xc Esk
SprpsyesP Tenpc WxrP Epxcej xc Sprpspeesek tpM T
prreaeeetewpc , cek cenyej Esk
16 ExspD ExrP Temk y FeyeJ ReM Terrek Epxmqen
pk : << cek Tk ReM pk Epxcej xc
Enmm ZpL pP ? Ac TewP xxk Epntpk tpM Epnptelj ye
k SxytP EpreeeP ZpL !
mxeVcek yeexwpc Xj ! Axwexc ceqeyel , íeIðnrxZpL
Ej , Ac yeXj Zpcek Tecnc tpM gentelj
EtpM ppk TpM TeexM yej Sxtpk y mxntedek Sxpecel
ExrP Tk ReM pk ceJ Eak vpqk
367
gebxrrP SpqxrrP uxmk X Epncxk Tezeeeteeesek Zprr
ek WeteVtem uqpkh ! 15 Sxpecel pk
EpqbP veneXj cewedek AP Esk veneby EpqbP Sprpsp
eesek c SprpspXj cewek mxsedek AP Esk
Eeqc Epqek EpnxtP xxk Wencepk yej Ebepk verrepk
EerP Tk ReM pk EpqbP veneeesek Bpexl c
EtceM uxmk c EpqbP veneeeP EerP ceaxrek uzek Tec
uc ! 27 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec ,
26 Tececepk ExspD ExrP Encxk venebP FeyeJ ReM
Terrek SeU SeL xxeM : << Tk ReM
mxwpD Eak EpxceMj cek AP cesek uxM Eaxcej ExrP
cek ceVac xc Esk Wetewpc . >>
368
cesek mxP ExrP cek ceVac xc Esk Wetewpc . mxyem
k yej mxyemk P cxrc SeeVcenemqm Tpnetec
25 Eaxcej WxrP Retk tpM Eeqxyej uxmk c Epxnpsx
zeyec . Eaxcej Eak usppk cek AP
Tek P Seexk Sererrek P cxJ uxqpcej .
generreeesek yeexwpc . TeexwP Eebc , 24 Eaxcej Wx
rP Ej , EexwP WetP Tpcxnerrpqpeesek EerP uxM
mxwpD Eak Rxrrpeesek EpaxM Zeutel Zprrek venxk
EnteL Weteqcej Epxcec mxwpD TpM Tptpqek
yeJ Tek tpM TeqeneeebP Eewpc , EpaxM EerP 23 Tk E
erP Seaek Senmqeexj , Epzpk Weteqcej Tec
Tpxmneexj yezeM mxM Tec yeexqpekH . ExspD Epx
mqenpk : << Eaxcej uneeek WxrP Ej !
22 ZeeK Erk EpxXj tpM , ExspD ExrP vpyxqrrek Sp
xresP xxk Eeac yeM EyaxmP
ExspD pk yezeM mxM
Teedekh TewtecqeVtedek tecek yezenqetprrec . >>
EpxVmlj cewek yxtecec yezenqeeetpk , venxk Tk Re
M pk ReMj EeqteM AxrP Tecnc xxk
ReM c vppnqek AxteeeP Epxcec uqpwpc . 21 cetelj
369
Tk ReM gebxrrP SpxresP yerrpk
Qpxíej xxk EenyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk EenyetprreM uxqpxj
EncxqeVac ExrP EremM EpxeVcenem tecek Tenk mx
wpk c EpxbeeVmtk yek vpqerrpM Beexqek Eppeyec .
Teexqpk EeyaP , Eewc Epxcec uqtelj EerP Bptpk Epn
cxyec . Tenk TesxneLj , Rxcek TecxqekH
TeceneL Qpcej Terrenxqtpyec . 34 TeceneL ppk Temk
c ExrP yenxrrepk vpyaesP vpreM c EerP
33 ExspD Epxmqenpk : << Rxcek mxwpk ExrP Zð
npseqðL Eak Zðnxó tpM mxnm BeL terrek
ExspD Eak Eeserrpnpk : << cek ExrP uqyesP WxrP
370
mxnsc Benceqetecej xxk cxk uc ? >>
32 Tenk vepqc xxk yeeesc EerP yeXj Zpcek Zpspk
Tec ceVac xc Exqepecem xxk Tpxqpcej ,
ZeuyesP , WpxeVcej xxk Eewc ResP xc EpqbP uqpwp
c . >>
31 ExspD ExrP Temk tpM Epxmqenpk : << AxrP v
enxrrpqpeesek BpxU uc , Erk WetP yeM
mxcenpmc mxwpD c EpxyeM pk yeXj Zpcek veexne
qeeeP WetP veexneqetprrec . >>
mxapk , uxm SereekH yeM xxek Ebek c Zpcek --- Ten
pc Ebek uneeek Zpcek veexneqebP ,
30 Tenk mxwpk venxrrP Epxmqenpk : << Ac Ence
ysc uxm Sepecxl , uxm Sepecxqcej , uxm
cencxk Teexqunxqeeesek uc ? >>
29 ExspD ExrP Epxmqenpk : << vepqc xxk SptpM
TeceMj ZerrP ceqedek uc ? Tk
<< yeeesc Ej , yeJ ApeepL ZerrP cxyesP WpxeVcej x
xk Eewc ResP xc EpqeeP uc ? >> ceweyec .
28 Rxcek vepqc xxk yeeesc EerP ExspD c TeecseM
j Exneyec . Tenk ExrP :
371
Seexk SewenxXj xxk cxk xxeM Bpexnqedek Exr
P
Sprpsyec . >> cewek Epxmqeyec .
cewem cepcek TemP Tec uxqpcej . WenxXj EerP Ebek
P Ewpkh ExnebP Serrprrepk Temk P RpL c
Tetk Rxcek Wenãk ceweVac Ewectec ExspD c ceM Te
cek Epnxk Bpaxqeyec . 39 Wenãk EerP WenxXj
38 ExspD ExrP FeyeJ ReM QpekH yek Epxnmqbxq
ek BewrebP Rxcek Tpseepk tpM mxnyec .
ExspD ExrP Wenãk yej WenxXj xc Encxdek ExrP

ExspD ExrP Epxmqenpk : << TeexwP uqyesP Ac T


enk WetP Epxxqetptpcec ! >>
372
veetpeesek EerP Tenpc Temk P mxnsc Benceqetecej
xxk cxk uqec . >>
37 vepqc xxk yeeesc EerP venxrrP Epxmqenpk : <
< ErenxeVmc Sepecxl xxeM Temk tpM
TeceneL tpM Tprpeetek Bptpeeteeesek mxwpk P mx
nsc Benceqetecej Rc uc ? >> cebP Eeserrpyec .
36 ExspD ExrP Tenpc : << Tek P Epxbem yeM Erk
gpnyek mxwpk P Eeqc Rxcek ExrP
Eesenetprrec , yeJ uaeeeP terrek vewpeK Spexpecel
c ExrP uxM TpsxzeeeP ZpL . > cewek ceqeyec . >>
BprrpD yenxk mxnpcepk Bpaxpk pk yerrptel pk Encx
qeVac tpM EpxcaP : < Tk Temk c
yerrptel tpM Eeyeaxk Eesenek Spyxqeyec . TeneekH
EtpM ExrP Tenk ExrP vpzeM WpxeVmk
EpxVmcepk , Temk c EprpekH xxk xxek TeceMj Tpxsx
k genrrebP , Rxcek Bpaxpk pk
Tencetk ExrP mxnpcepk TpsP yej EenxceJ yek Sxnee
ek TeceMj ExrP Tpxncxk Epnxzek
TenemM EpxeVcenem tecek Tenk mxwpk c Epxbewe
Vak Zpcek ErenxeVmc Sepecxl TpxnpVtek
373
mxwpk c EpxbeeVmtk yek yesk Bexxqek Eppeyec .
35 cetelj Rxcek SewenxXj xxk cxk
Rxcek Eeteqc yeM , Rxcek Qxðc xxk cxk TenemM Ep
xeVcenem tecek EpxrpceJ xxk Bptpeeteeesek
Qpxíej xxk EenyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Eeqtek Teqecec tpM Tk Encej Ebewsxm uqtprrec !
EeqteM ReMj xc AxrP mxwpk uxmk mxetppecem
uqtprrec !
Eaxcej WxrP Ej
3 ExspD ExrP Tetekh Epxmqenpk : << Tk ReM Erk
WetP Terrepeeeetprrec :
xxrretpeeec , ZeeK Zpeeek EerP FeyeJ ReM Zprrek S
pnrreeesek WetP Spnrretprrec . >> ceweyec .
Terrpspweeeak Rxcek FeyeJ EerP ExspD TpM : << Eb
374
ek WxrP Ej ! yxtek tpM Terrepeeeel X
1 Rxcek EpteekH , ExspD ExrP Rxcek gebeMj Terre
peeeek yeexqpekH . 2 Terrepeeeek
Terrepeeeel pk Tpeeec
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
cewek ceqeyec .
vewpeK pk Seexk X EerP Specrrpyec , cek AP cesek T
emk y geM Eak uqxzek AxteeeP Epxcec . >>
SeetpnyeaP Rxcek Bpexl pk Zeutel ZenP TptebP uqp
sc Epxcec . 42 WenxXj Rxceetk
41 Ebek ExrP venxrrP tprc : << Wenãk ! Wenãk !
Ac cetpc Epqek EpaxM TpM
ceweyec .
cxqcem tpM Tk Eenec ZerrpLj utpeeP Epxcec yxbk ?
Temk xxeM Rewexc veyspnprrpqprreac ! >>
Epxcec uqbP : << 40 Ebek WxrP Ej ! WxrP cepcek Te
mP Retk yeM EexwP Epqek Eebxl
Sprpspwpc . cetelj Wenãk EerP EpaxM Zeutel Epqek
Tpqk TptpMj Rc yeeeek Enpc vpnpc
375
mxntewpc , Enxk Spneeesek EerP Epqpwpc , verreq
ekH Tpeesxeesek tpM verreqeekH EerP RececeVtewpc .
Emtk xc ExrP TpeesxyesP Emtk ExrP RececeVtewpc .
11 EpaxM EerP , Eneweqbek gpzpeesek EerP
xxk Tpqk , Tk ReM Eneweqbek gpzpyesP EpqbP uqp
wpc . Enxk SpneyesP EpqbP uqpwpc ,
Ferrenteeesekh , Tenk ExrP usaP ceneVaecej Tec Zerr
pLj xc EerP EeyaP EpxVmyec . 10 EexwP
usaP upu EeyaP EpxVmdek Epxcec uqyeaP , Tenk m
xwpk ExrP Tecxk Teytek gpzpk
376
cencxm uc ? yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Te
nk ExrP Temk y Rexxbk uqeeP EpaxMj
yek Rxceetk ceytedek Tpqk Tek tpM ZerrP AP Eeuk E
pxcaP AxteeeP Epxcec . > 9 cewemlj
Eak : < Rewexc yxtecec Epexweml , yxtk Rxceetk ve
rreqekH yek verreyec , yeJ cepcepk Fpeeppk Tec
SeextpM Bpaxqek ExtemqpweM ZerrpLj Epxcec yeex
wpc . > 8 cewek ceqemc tpM Reexbk AxrP TptpMj
WxrP Rxcek Reexbk EremM BeL EpxeVcenem tecek
WxrP ceM TpM yerrpbpeepc , 7 cetelj Retk tpM
Temk tecek : < Reexbk WxrP Ej , Retk tpM gpnyek ve
rrenxeesek upu xxceqemqpk EpxVmcesec ,
ReM pk Tpwtk Eak Eeqc Rxcek ExrP Spxrc Tpxqc ye
M Reexbk xxk xxek ceM TpM mxnaP
6 TeneekH tprc , ExspD ExrP Temk y FeyeJ ReM Ter
rek Epxmqenpk : << cenyej Tk
mxaxM Bpyeqeexj Esk EpaeneeeP uqtprrec . >>
5 mxrpcel ExnPj Tec mxwpD X AP yxtk Eerrpaxqet
eeK Tpqetk
cxqxeak Rxml Eak WxrP Erenxtpcec .
377
4 vprrpqk Epwtk xc WxrP EtpM uqrrekh Epxnpsxze
tpcec
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
cxwpneqtpyesP Temk y EpqpD mxnpk ExrP cencxk T
peeterxk AxteeeP uc ? Tk ReM Zerrprec WxrP
TptpMj yek cxwpneqtpyesP Qeytec Eyteneqaewpc .
17 cenyej Eetk AxpemM ppk TptpMj yek
TpM : << Zewenyej EpqpD TptprretP terrek cxwpneq
tpyesP Qeytec Tpnpextewpc , Rxcek ceM uxqc
FerrentebP yeexyec . 16 ExspD ExrP Tetk ReM pk Zer
rP utpbP yeexekH xc Wetem Tpqk Tetek
Ebek uneeek y Tpxqpcej cetexj X ceneaxqem xxk Ep
378
axMj ExqePj Zpcek Epxbemqtpcec cewek
15 BenxL mxwpD Temk X vppnqeeeP xxk Tpxqpce
j , Temk y Epexqetpdek uxmk Rc
AxpemM X Epxqtek mxceceyec . >> cewek ceqewpc
.
cetelj Tetek y Tpwtk Eak Rxcek mxwpk ExrP : << Ten
k ExrP WeecrrpD yðqãðuxl X TpxsxVqek
y vpexkh Tenk mxwpk ExrP ceqk Eewk Tec uqyec . 1
4 Epqek uxmteceM Zecetk geexeeewpc ,
13 ExspD ExrP Rxcek ceqk Epxcec AxpemM X Epx
qtek mxceceyec . AxpemM ExrP Seqpeesek
ExspD yej yðqãðuxl
Epxnpsxzem yxsxP ? >>
Eaxcej uneeek EerP Reectk Eenxrrpk SpxresP xc Tem
k Eak Eneweqbek gpzpeeaxpk TpM
cepcepk Tecek Seexk ZerrpLj EpxVm xc WetebP yeex
wpc , TeexwP uqyesP , Tk ReM pk
cxqxeaetP vpnpeeec EpxVm Eebc ? Tk ReM cetpc ye
M Rxml Tec uqyeaP EpxyeM pk EpxMj
cewemc tpM Wprrec EpxVm uc ? Tecxzek Epxetecej
379
EeuXj cewemc tpM cek ExrP Temk tpM
12 Tk ReM pk TptpMj Eaxcej uqpeesepk EerP , cek
Rc cepcepk ExrP xxrresP EeuXj
genaP Temk Eak ExqemP vencxD cenaecec Tpqprrek
AxpemM c Terrerrpqpk ExnebP vewtP Serrpyec .
tecek : 23 << Wxry Eppl pk ceM ExrP vpqk AeyeM T
edc uqpeesek yeexqpekH . 24 >> Tenk ExrP
xxek Enxm cewek verrpnec veeesenrrek Tec Epnpk R
prrppk xxeM Wpeeptelj Zeurrepk Epqpeesek Epxcec
22 ubeM SpxresP ExrP Epnpsxeesek mxwpk Eaec
ek Seqprrepk Eewxtpnek EpnpsxeeP Epnpk
ubeM SpxresP uaek Exnedek ExrP
ReteqpekH vpnxzek vpnewtprrpqeeP Epxcec ExrP Te
380
npc Tpxxtpk utenerrpqbP yeexekH tpM Tprreaeeetewpc .
21 Tenem ReteqpekH BeL Rxcej usP ExrP Tenpc Re
wexc EsenmaeVac tpM Tprreaeeetek ,
yeexeesek xeysexj Zpcek uqxzeeetek , Epqbk Eesxe
K Zprrek vpyxzeeeteeeP uqpkh .
ExqemP mxapk Axtel Tec EMj ExnebP Temk c cxnc Te
npyesP , Tenpc Temk P Tpxsxxj uqbP
EpxXj tecek , Temk P EtJ EesxeK Rc yetptec yeexteeK
uxqpcej . 20 cetelj cenyej Temk Eak
19 Rxcek vpzeeK xeysexj uxnxk mxteM EMj ExrP E
pxyeM pk ceM mxnxXj yek SecxeeP xxk
Tk ReM pk Tpwtk Encej Ebewsxyec cetexj c ceneaxq
ewpc .
mxapk Axtel c TpxsxVqek yeexekH ZpL uqyesP , Erk
ExrP Tenpc Ebek uneeek ExrP
ceneaxqewpc . 18 Epxrek tecek , WxrP AxpemM c Te
npecrrpxxqek yeexeeP EerP Ebek uNeeek y
TpxsxbP yeexekH uc tk ? Tk ReM pk EpxMj cepcepk T
erpD Epspqteyec ceteej c AxrP
uqyesP Tk ReM pk EpxMj cepcepk AxpemM c Epxqte
381
k mxcecem Rc ZerrP xc
AxpemM c Epxqtek mxcecebP yeexekH Rc yðnãðuxl
c TpxsxbP yeexwpc cewewpc , cenyej TeexwP
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Benrrpwpc , EpaxM EerP Tetk Zpkh xxk RpL c Sprpsp
rrepk Rxceetk BpxU BeL tpM Epnpyec . yeJ
mxetP Axeepqk Zeutel uc ! Sxpecel pk EtpM ppk Tp
M , Rxreðc xxk cxk uspqaek Tk ReM c
mxcecek Exnedek uxqpcej . 31 yeJ Tk ReM TpM ceqe
k EpxVmspcec , Eetk Spqpwpk Eak Reexj
30 EpaxM EerP , Tenk ExrP Spqpwpk ðeexj pk Wen
cek Epxcej xc SprpseeP cewek vpqk BeL
EwpretP Epnpk P Ewectec ðeexj EerP uspk Bpeesprre
382
pk , Erk EpxXj xxk mxwpD c Benrrpyec .
yeM Erk EpxXj xxk mxwpD pk Rxtpkh ExqePj Tec Epx
bectewpc . 29 Sxpecel pk EtpM ppk TpM
xxk cxk P Rxtpkh ExqePj Tec cewek EpxbeVtedek uq
yesP , mxwpk P EpxMj yesk Rxcek Eeteqc
Zpeeek P ExqePj Eak usppk ZewenaP ExqePj EpqbP
Epxbem Epxcec . 28 Zpkh EerP cencxk Rxreðc
mxwpD ceaxrek vencxD cenaecec yeexkh uc ? Tetk
venxk ExqePj Epxbekh cewek Ferrentewpc , cetelj
27 Tenk EpxXj uxmteceM ExspD c mxnxzeqek , Ex
spD ExrP Epxnmqbxqek : << Erk AeeK pk
ExqePj xc Ferrenteeesek EerP
xxnpwqek Terreeeaxpk EerP Epxrek uzeetek Wpxk !
>>
26 ExspD ExrP Epxmqenpk : << TecetP uneeek P
Spnrrel c Sprpspeesek uxcepk
Terrpk xxeM : << Tek c xxnwpspqek mxmmqpdek Ex
rP Epxrek uzek Tec ! >> cewek ceqeyec .
25 ZeeK ExspD c Epxmqek yeexeepc tpM , mxwp
D pk Tpwtk Eak Rxcek Ewectec Zecej
383
Epxrek uzeetek
EexwP Eak , Tenk mxwpk P yeextel EerP EpnxtP Eaer
rek vpqk WerrP uqyec .
AeyeM Epcxzeeesek uqyeaP , Tk ReM pk Sepecxl Ser
errek tpM vencxD Sxrpeeec utpl xxeM
Ebek ExrP Temk tpM : << Tek y ýenxsxD pk cxk Eeze
ekH ApwP xxk xxek EpxeVcek Telj xc AeU
ExspD vprrpqek Eaerrek Epnxpk geM Zprrek Epcxze
eeP Epxcec tpM ExrP Zecetk gexxeeeyec . 38
X BpaxqeeeP yeM Epnxyec , ExspD ExrP EpnpbP Sxn
ecekh Serrpyec . 37 Erk ýenxsxD pk cxk
36 ExspD ExrP EteceM EpxceD X Sprpspeesek y v
pxxkh , Rxcek ýenxsxD pk cxk ExspD
384
ÝenxsxD pk cxk yej vepqc Exk yeeesc xc unprrp
sxzeeesek EerP
cexxmqpdek WetP cenel cxqyeekH Tec uqpwpc .
SeapneeVrrpc , Epxapcek Tetpc veneecrrpc uxnmxj
Epxcec uqyesP ZeeK Bpqk xxk cenel Axwexc
xxk Tpqk , TptpMj AxrP veneecrrpc uqeeP Eak cxaxz
eVtpk . 35 cenyej AxrP uxm yeXj cenel
Tec , Rxtpk AxrP veneekH WerrP uqyesP , Tenpc uxm
yeXj AxrP veneeVrrpc uqpwpc . 34 EexwP
Weeeeupk pk Bpqk WetP uqec , Rxtpk AxrP veneekH
Seexk uqyesP uxm yeXj AxrP cecek cenel
Rxtpk tpM Exqk TeceMj Sxxj TeqyxrrpM TeceMj Teqyx
wpc . 33 Tek y RxtP AxrP ZeeK
TeqyxeeP mxwpk cebP Epxcec uqec , venxk Eeserree
esek Bpqk yek EpnpbP Exnem mxwpD pk
32 Bpqk Zprrek Eeserrerrepk Rpxcek tpM Rxrrpee
P uzP Seyek y TppMj Teqteqek
Weeeeupk pk cenel
cewek Epxmqeyec .
Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Eetk Zpkh Eak Ree
385
xj mxetP Axeepqk EpaxM Zeutel uc ! ’
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
47 ExspD ExrP venxrrP tprc Epxmqenpk : << Tek
y WetpD pk vepqc xxk yeeesc ReM AP
Epxmqem ExrP yxtek X Eetelj Tpnpwbxqeyec ! >>
46 Rxcek vepqc xxk yeeesc EerP ExspD TpM Epx
mqenpk : << yeeesc Ej ! Tek y Erk WetP
Tenk Epxcec Epecrrpk SxeK uxqpcej . >> cewek ceq
eyec .
EerP , Tk ReM ZeeK Qk mxwpk TecemM ExrP Eeqeep
k genprrepk Wetetexj AP Epxcec Tewtexj Erk
386
Wemxxk EewpM WeetP mxncem tpM TpMj Tec yeext
eeK . 45 Tk ReM Bpyeqeexj Eewsewpc ! EpaxM
Serrptel tpM SerrpeeP xc gpnxtek , vpnel Apeeqerre
k y Teqeyec TeceMj mxwpD Tk ReM TpM yeXj
44 Tek y ýenxsxD pk cxk Bpyeqeexj Eewsewpc ! T
k ReM vpnel pk TxeVcxL pk gppl
uqpwpc . 43 usppk Bpexl EerP AP cesek Epwtprrexxq
ebP uqeeP Epxcec uqec .
42 Epxrek tecek , Erk uqyesP Tk ReM pk Enceysc
ZeueeterrpqeeP Axeepqk Tec EpaxM
EnmbP yeexyeaP , TpxU Zpspk yej Ebek uneeek X v
eexneqekh cetexj X Epwtprrexxqeeesek yeexwpc
xxnpeeyej , xxnrrptesP yej usppk Epxrpnqexj pk Exe
k Eenyek y Rxcej xc Ebek uneeek tpM
41 Tek y ýenxsxD pk cxk Bpyeqeexj Epaenewpc !
Tk ReM cetpexyeM TeteceM
ReM Tenpc Eenxrrpk AeyeM uqpwpc .
ApwP xxk xxek TptpMj cewredek X ExrP ZeterrP Epx
qpsmqexj mxwpD TpM EpxVmyesP Tk
uneeek EerP venxk TptpneceJ xc EerP uxtpcem Epxc
387
ec cebc pP ? 40 geeeak m EezeekH
Tpxmneexj yeexwpc . 39 WpeceeeeK mxwpD Ej , Te
nem EpxeVcek Telj xc uxtpcem TecetP
TpMj Epxcec uxcepk usppk EpnpeeP TpMj Tec mxwp
D X AP Esk Epnprrpqpwpc !
xxk Seexj mxwpncej xxk TpxqcxmM X geM Terrek Ee
peeepbP yeextelj yek EpxyeM Tecek EpnpeeP
Tek y WetpD pk vepqc xxk yeeesc ReM Bpyeqeexj Ee
wsewpc ! Tk ReM EnteL Weteqcej
EpxVmspcec , Erk AeeK pk mxwpD EteceM uxmc cx
qxeak Rxml pk Tpxqpcej veqk Eewsewpc !
mxwpD pk venxrrpqeeP Zpsptec cxqxeak Rxml ppk
Wpxk uqpwpc . 53 yeJ Tk ReM TpM ceqek
388
vprrpnpetP Eeqeeeteeesek ãðíenxXj mxnteqeceJ xxk
AxsptP Zelj uxmk ExrP Tenpc Erk EpxXj Exk
ExrP Tenpc Eeyðl pk Eeqeeeteeesek Eak Eeurrepk Te
cxqekH xxk Teyaeexj yej vpyxqrrek Epntpk y
Epnaxqeexj Tpeeterxeesek Eak Resc , vewpeK uxmc
TecetP Wencepk X Eeqek vppnqeeesek Zelj Rxml
Tetek y BenxL EerP Eeqeeetek , BenxL EerP veyaxee
tel X mxqxzewpc . > 52 EexwP xxk Tpqk ,
y yxqxVtek ExrP Erk WetP Epxmqeyec : < yeJ EerP T
eetk TecetP Wencepk yej Eqac ReM Tpwxqewpc ,
Tk ReM venxk TecetP Wencepk TpM ueceepk X EerP
BesebP Eewpc . EexwP Eak , Ebek uneeek
yeexekH Zprrek ceneaxqedek yeexwpc . 51 Tetk Exr
P TecetP Wencepk X Eeqek vppnqeeepXj
yeexwpc . 50 Emk xxeM , Tk ReM Eucej TecetpD pk x
xek Epexqetpdek Zpcek RxcepeaP
Tecemc tpM TeteceM TecetP Wencepk X Tek y Eucej T
ecetpD AxrP Eeqek vppnqeeesek
49 Tk ReM Bpyeqeexj Eewsewpc ! Tk ReM TecetP We
ncepk TpM ueceepk BesebP Eewpc ,
389
EpxyeM Tecek vpnprrP xxk Tetpc mxaP genrrebP usp
pk pk Emncej xc mxeVceqem Epxcec
Bpyeqeexj Eewsewpc ! 48 Tk ReM mxetP Emncej Zp
cek usppk pk WpxnP TeceMj TeqyxbP ,
Qpxíej xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
mxwpk P Eewc ResP xc uqxzeeesek P yek vpexkh ye
sk Temk c TewP xxk ExnprreM TpM vezeeeP
5 YeJ Tk ReM TpM Ewxzem ZpsP Tec EerP cek ceVa
c xc xxrreunxqek EpxVmspcec , Tk ReM Tenem
AxrP Eeqek vppnqerrepk EpqeL Axreeesxtk vppnqek
AxteeeP Epxcec Eak Ewxzem cenexj Epxcec .
4 Reexbk Rpmpk WxrP Ej , yeJ Tk ReM TpM ceqek
EpxVmspcec , Bpxycek Apeeak yeXj xc
Ewxzem Zpsptec EerP cek uc ?
390
Tewbxk Teneeewpc .
Sprpstewpc . Tk ReM pk Rxrrpak ceM TpM Sxyreqae
dek Epxcej AxrP ceM pk Epnpc yeM Axrc
ReM pk Teqtk ceqeqaedek EpaxM ppk EerP ZeeK cec
ek EtpM ceqeqaedek WetP mxwpD TpM
uxM Exqenek TeneeebP , Eeqxyej uxmc Rxrrpak cen
exj AP ExqeaxqeVtewpc . 3 EexwP xxk Tpqk , Tk
Exscel pk mxnpeVcej --- Tenpc Tetek P verrpnweac x
c cxaxzecenec . 2 Eeqxyej uxmc Teqtk Zeutel
cxscxqaebP yeexqpekH . ExspD ExrP FeyeJ ReM Terr
ek Epxmqenpk : << Tk ReM ýenxsxD pk cxk P
1 Tenk EpxXj , Tpxxj Tpxwek mxwpD vpneqtpk Rx
cej Rxcek Zpcek Sxeeeqtpk
verrpnweac xc Senewbxqek Aecenqem ExrP
Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Temk c vppnqeeeP cewebP yeexqpekH .
pk cxk Temk c Sxnpmk SxmwbxqebP , Eeqc Epqek T
pxyexj Tec Eeserrptel genrrek EpJ Enxk
54 ExspD c Teetk Eak Eptpeesek P vpexkh , RpL p
k yeeesc ReM uqpk ýenxsxD
391
ZeweM Epxcej ceqem xc AxrP xxrreunxqewpc .
ceqem tecek TpxyeVtem xxk cenexj Epxcec , EpaxM
EerP Tenk EpxXj tprc vpyxqrrek SpxresP ExrP
pk xxek Ewpkh Aeeetek Sxmm xxk EpxXj tpM , Tk Re
M yeXj Zpcek cencxk Epxwpcqem uzP ZerrP
11 usppk mxwpk Tk ReM c vpnel pk TxeVcxL tpM
Eeyeaxk TenpekH ReM uzP Rpzepk
EerrpaxqeeeP uqpwpc , geeeak vpyxqrrek SpxresP x
c gptprreeeac EerP Esk EpxnpsxzeVtewpc .
10 mxwpk P EpxMj xxk Ewpkh SpxnceP Epxcej Ep
392
xmqeVac xc Rxml Eak ExrP Epxnpsxzek
uxmk c mxwpk P EpxMj ExrP uneeek P Eqac xxk Ewp
kh AP Esk Terxwpc .
P EpxMj ExrP uNeeek y Eqac xxk Ewpkh Wpxk Terxw
pc , mxwpD pk Ewpkh Rewexc Esk TerxeeP
9 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , mxwpD pk
Ewpkh Rewexc Terxeesek uxmk c mxwpk
E¡nxsTpD c TerxeeP Tpeeec
Epxkh Tec uqec !
Tpqk , Tk ReM Ewxzem EpaxM Epxcec , Tk ReM EerP
Eeqc Epqek yxqbpeeec Eak vpqk
pk EpxsP xc yeextelj cetpc yexxeeP xc EerP uxM Tprr
eqeeesek yeexekH ZpL . EexwP xxk
uqyeaP , Ebek uneeek ExrP Rxcek yxqbppeeec xc AP
Eetem Epxcec . 8 Tenpc Tk ReM
7 Teuk yxqbppeeec xc vpzeM gepqxk BprrpD xxe
M QeU vpteqtpk EeyaP mxapnem
Zpsptec EerP Tenpc Tenk uxqpcej .
Encej Tec Ebek uneeek Eak Ewxzetpcec . 6 yeJ Tk Re
M TpM ceqek EpxVmspcec , Ewxzem
393
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
uqplj , Epterrek Epk Etqek BenpeeP tpM Axrc mxxae
kh , EerrebxL xxeM Etqek ExtebP Epprrpk
P vpexkh yeJ EpxyeM pk yeXj tecek : < Bpl Tec mxw
pk Ej ! Ac Eeqxyej uxmc Seexk ZerrpLj Tec
Tpwy Sxkh mxwpncej yenxrrepk Teuk Tenxzek EpxMj
yej usppk EtJ vpeesxl Zprrek veterreqeXj , Tecedek
16 Tenk ExrP Eewek terrek : < TeexwP yeexkh , ye
J Eppl pk mxwpncej Zpcek EytebP , Reexj
uteekH xc veterreqeweM mxwpncej Epxcec , ApeepL
394
cencxm yxqk ? > cewek utpteeK yeexqpekH .
EerP Zecej Epqek TenxXj Tec uqec , Tenk ExrP TptpMj
yek : < Retk tpM TeexwP Epqek EewP
15 ExspD ExrP Tetk ReM TpM EexwP Rxcek Bpexn
qel c ceqek EpxVmyec : << Rxcek yezek
vewxXj Epxcec uqec . >>
cxnc Bencej xxk yezek uqyeaP Temk P Epxrek Eewc
ResP EerP cetpc EtJ EesxeK yeexeeP tprc
yeexbP , EqteU Bpexl pk vpytpeK Sxrpeeec Eak Beex
qetprrec . 14 EpaxM EerP , Rxcek mxwpk
ExspD ExrP Beqrrerrepk Epqek tpM Epxmqenpk : <<
Tk ReM EerP yeXj Zpcek yenxbP cxaxzewbxtec
Sxmm uzP ceM mxnpeVcej xc AxrP vpyxzek EpxVm
Encej EpqrrpeeP uc ? >> Tececepk
13 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << Reexbk
WxrP Ej , cek Retk tpM Tk ReM c
ceweyec .
Eeekj xc Retk QpekH Eaxcej xxk xxek Epxwac xc vpy
xzetprrec cewek xxrreunxqetprrec . >>
12 Epqek P Tpwtk Eak Rxcek mxwpk ExrP ExspD T
395
pM : << yeeesc Ej , Tk WxrP
WpeceeeeK yezek
AP mexaepecek Esk AxteeeP Eetelj yek Eeqc yeexee
sek usppk EpaxM TpM utpqekH uqpweM cenexj
ucxrxtpl Zecetec tecek ExqemP cetpk EtpM Eewxtpn
eyej ? cenyej Tk ReM EexwP yeekH EpaxM X
Tk ReM SxyerrP uqbpwpM Eak vpqk EncxL yxsxP ! 2
2 Tk ReM pk Tpwtk cek ExrP
Epxcec , Seexj mxwpncej cebP yeexeeP Epxcec , Ebe
k uneeek venxk yesk Tetek X TebxcebP uc ,
EncxL uqec . 21 TeteceM veMj cenxXj xc Epxbetpcec
! Tetk TenxeeP AP Epxcec vpnxzeeeP AP
396
vprrpqk uterrek Eak Reexj EncxL uqec . yeXj Weeeeu
pk AP cesek vpyaesP vpreM Eak vpqk
yeXj tecek Ewpspk Bemm vpyaesP vpreM pk Tpxqpc
ej Sepecxl Bpyerrenec . 20 Eewc ResP EerP
TpM ceqek EpxVmspcec , yxtecec Eewxtpnel TeceMj
ceneVaem Extesc Epprrpsc xxk Tpxqpcej , Esemlj
19 ExspD ExrP yesk FeyeJ ReM Terrek Epxmqenpk
: << EexwP xxk Tpqk , yeJ Tk ReM
Ebek uneeek c ExtecebP Sxtpm Tpeeec
uqec . >>
EesxeK vpnewtprrpqpeeac EerP TecetP uneeek P Rxt
pkh yezek Eqyexj usP mxwpD Tec Eeteqc
18 ExspD ExrP tpxeVrek Epxmqenpk : < TeteceM
EpxyeM pk xxek Tpxqpcekh EtJ
mxnpeVcej Zpcek cek tpM EpxVm uc ? >
Tpsxzeeey uqpwpc , Teexwy Eeyesy Axry TeteceM E
pxyeM pk xxek Tpxqpcej vpnewtprrpqpeesek EtJ
Temk tpM Eexk Epxmqenpk : < Axry Erk WpeceeeeK
mxwpk Ej Epxry Spxrc Ac Eewc Zprrek
TeexurrP Seexk Eewxtpnel EpxeVcenemqm uqpkh !
397
> cewek ceqewpc . 17 cetelj TecetP uneeek Exry
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Eeqxyej uxmk Zpcek vpteqtpk EpncxbP , EpxceexmP
ZeterrP xc Tpseqek Tewbxtpcec , EpxyeM pk
ExrP Tk ReM TpM EpxyeM pk EpqpD mxnpk Zpcek E
pxnpsxzek yeqecqem TpMj Tec uqec . 29
28 Tek y Epxapcek Rxcek uxqpxj Ewxzem cenexj E
pxcec , EpaxM EerP , Tk ReM pk Eaxcej
uneeek y EtJ Enterc xxk Tpeeec
TpM veecrrek EpxVmwpc .
Encej Wetel pk Exqenemc xc mxsek WpxnteyesP , Te
398
nk ExrP usppk Eeqxyej uxmk X Tk ReM
Tk ReM EteceM uxmk X ceneVaem cetexj X Wetewpc
. 27 Tk ReM EpnxteyeM Ebek uneeek y
EtpM Spxrc xxk vpyxkh mxsek gpnxtebP yeexekH Ep
axM uqec ) Tk ReM pk Eaxcej uNeeek ExrP
Sepecxl BpyeweM cenexj Epxcec . 26 ( EteceM ExrP
Epnaxqeexj TeceneceJ Spxspxj Epxcec mxwpD pk
yeekH yeexwpc ! EexwP xxk Tpqk , Tk ReM ZerrP Ext
em , ZerrP EpprrpeeP WetP Zeutel tpM
ReM TpM vpyaesP vpreM Ewpspmqm Epxcec cebP p
P ? Tk ReM pk Extecel Spxspxj AxrP Tpexj
Ebek uneeek EerP Wpxk Erk WetP AxweVqek BesebP
yexxeepc tpM , 25 Tenk ExrP Tk
EpxrP Epxnqpcej Epnrrpk TeqcenebP , Wenrresc vete
k vpcxnebP Tpxqesc uqrrek Sxterrek Eetelj
Rxcek yeeeak Benqxxj Aeaexj pk WetP gpzP yxsc . 2
4 ceceMj xxk EyesP Aeaexj ExrP
ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Spqpwpk ðeexj pk We
tP yezek mxwpk y vpyaesP Eetelj
ExrP Eebxl cebP cxm yeM Epxcec , vpyaesP vpreM A
399
P EpzpeeP Epxcec , cetelj yeJ Tk
ZerrP yeexeeP uc ? 23 Aerrek QxeceePj Aeaexj cencx
k EpnrrpeeP xc Epxbetpcec ! Tenk
Y EpxMj ExrP Tk ReM X Sererrek tpM Epxcec yeextelj
AxrP mxnaP Exnewpc .
Epxcec uqec . 39 Tk ReM yesk AeeK Epxnmqbc yeqe
pecel Tec yeextprrec , EpaxM EerP , mxwpk
vpqerreexac cebxXj Exnem xc Wetem uqyesP Zenpr
c vpqerreexac yeM Emtk verreqekH yek Eytemqm
uqec ! Emk X TptpMj yek Tpeeterrek Aecebxqem cen
eVtec : 38 Rxcek ceM pk Ebek ExrP cenyej
Exnem tecek Benpak ReM EerP Sencec yeexekH xc E
pqbP WeteyesP , 37 Tetk ReM EerP uzek Tec
400
36 ExqeecrrpXj Ebek ExrP EpnpextebP Spxrc Tpxq
c uzP cecej ceexnem xxk EpxXj tpM uaek
uxseqecepk TetereM X EpnP Epnpk tprc SerrpqrrebP
, EpxyeM pk yeXj yeM xxek TetereM X Spyxqewpc .
Tetk ExrP Tenpc uzek Tec uqec ! yeJ Tk ReM TpM ceq
ek EpxVmspcec , 35 Ebek ExrP uxsk Zpcek
Rececek EpxVmwpc . 34 Ebek ExrP uaek Exnecepk E
teceM Benpak EerP Sencec yeexekH xc WeteyesP ,
33 Ebek ExrP uaek Exnecepk Emtk Zpcek Tpeesxe
eP xxk EpxXj tpM , Tenk Tenpc tprc
Benpak WetP uxsk Zpcek uxseqek , Bpqk Eeserrerre
pk AeeK Epxnmqbc yeqepecel Tec yeextprrec .
32 Tk ReM ZeeK Ebek y yek vpnxL vpnel Eak uaek
Exnem xc mxqxzek yeexekH
Sencec Benpak
Tk ReM pk EtJ Enterc vewxekH yeexyesP , Tk ReM
pk Sepecxl AP Teetk Eewpc .
vpqerrec vpqerrexxqeeeP Epxcec , EpxtP vpnpeee
c AP EpnpeeP Epxcec .
30 Teetk uqyesP EtJ Enterc ExrP ceneVqek yenesc
401
Epxcec uqec . 31 EpaxM Eery Teetk
yeXj tecek yecxqxxj WpxeVmk y Eprrptk yeqepecek
, EtJ Enterc zpcek Tecnc TeceMj veterreqetprrec .
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Bptpeetewpc . Tenem Ebek y SereekH xc Wetem Epx
cec yeM BptpeeteweM Zeutel Epexqetpdek Benpak
uxcepk Ebek y SereekH yeM cxm Epxcec yeexqpekH
, ExeVcxcepk Tenk ExrP Seyespnetelj yek
48 Benpak EerP Ebek y yek Tetek X ZerrP cxqcxm
cesek X WeteyeaP , yeqepecem Epxcec
usppk Extecewbc Epxcec Benpak ReM X vewtP Sxpe
cewpc .
yeextelj Weetpqek Exnewpc . 47 Ebek ExrP Temk X
402
mxetP ceVac Beeaxk BptpbP , Tenk yej
X Beeaxk BptpbP EenxceJ TenesP Epprrpk Beecreyes
P , Ebek ExrP Temk X Sererrek tpM Epxcec
Tetpc Entk Exnem Epxcec yeexekj > cebP utprrepk ,
geM mxtpqpk usppk Benpak yej SxyeVaxk
Zpcek vewxzenerrpqyec . 46 cetelj cenyej EpxrP Ben
pak EerP TptpMj yek : < WxrP Ebek Eenec
45 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Ebek Exr
P Temk X Tpwxqek ExnemqbP uxmc mxnpeVcej
xxk xxek SxtpnrrP Axceac xc EpqbP Epxbebpmc , Erk
Benpak EerP cetpc uzek Tec uc !
TpM vpyxzek EpxVmVac Tenk mxwpk uxqpcej . 44 E
bek ExrP uaek Exnem tecek Erk Benpak
xxk Zeutel X vewxzenaP , 43 AeeK Tpeeec tprc utee
kH TenxXj xc usppk Benpak ReM
ceM vewxzenpeeac uc ? ceyel , 42 Tenpc Ebek y Sxrr
ppk Tpwxqel xxeM ExnebP ceM BerrpMj
41 Ebek Epxmqenpk : << TeceyesP cek ExrP Exte
cewbxtec uxcepk EenekH utpqekH Tec
Epxmqedek ZpL pP ? Esemlj Epqek Tpxwek tpM Epx
403
mqedek ZpL pP ? >>
40 IðTM ExrP Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , Tek
y Erk Bpexnqel AxrP yxtek tpM
Extecewbxtec Benpak yej Extecewbc Epxcec Be
npak
Tenpc : < unprrek EpnpeeP cebP yexxwpc > cewek c
eqewpc , EpxreceM AP EexwP yeexekH Eewpc . 56
55 ExspD ExrP Epqek tpM Epxmqenpk : << Tk Re
M Epxnpkh Bpxxj TpM Emqk TecteyesP
AeeK pk EpxeVcej xc Sxebxqek Wetem Tpeeec
Qpcej yek Epxnxspqtpk , yenc ExrP veteL Ecej Qpcej
yek Teweaeqtpwpc .
Qpcej yek Epxnxspqtpk , cepcek ExrP Ecej Qpcej yek
TeweaeqtpbP , 54 veteL Ecej ExrP yenc
mxyemk Qpcej yek Epxnxspqtpk mxyemk ExrP Eaxc
404
ej Qpcej yek Teweaeqtpk , Ecej ExrP cepcek
vpzeM QpekH yek Epxnxspqtpk , vpzeM EerP gpnyej
QpekH yek Teweaeqtpwpc . 53 Eaxcej ExrP
Eeyaxneeesek yeexwpc . Emeak vpexsc Teuk Eewk T
ec Rxcek ceM ExrP verreaewpc , gpnyej EerP
Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , yeJ uqyesP EU Ree
xnewtel X Eeyaxneeesek usP , venxk verreael X
uc ! Tk ReM Rewexc yxtecec Epnaxqeexj tpM EU Ree
xnewtel X Eeyaxnelj cewek Seretprrec . 52 yeJ
cenectec . 51 Erem veqk Bpyeqeexj X EewseeeP Eak
Ewpkh WxrP TptpMj ceaxrek uxcxrxtpl Tec
Tpxneqbek RpapeeP xc cetpexk mxsebP yeexqpekH
! yeJ uqyesP Enceysc veqk EewseeeP
50 yeJ uqyesP TpexweM TeqyxeeP yeM Epnaxqeex
j tpM Weetpqeyec , yeJ TpexweM pk
verreaeeesek Sxqrreqtk
Teqyxeesek EeyesP Temk Eak Tetpc Ferrentewpc . >
>
Epxnpsxzedek uqyesP Tenpc cek Eak ExqemP Eeuwp
c , cek tpM cetpc Reexteunc
405
EerP yeeeek mxeVcek Sxxj Bptpeetpwpc . 49 Ebek u
neeek EerP cek tpM ExqemP
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
<< EteceM íeqxqc xxk cxk ExrP Bpyeqeexj Tec Epxm
dek Tpqetk Tk ReM TeterpD X usppk íeqxqc Exk
TecxeeP terrek ixqeTJ pk cxk tpM Eeqeeeteyec cewe
k ceqek EpxVmyec . 2 ExspD Epxmqenpk :
1 Tenk EpxXj Teetk Rxcek mxwpk ExrP ExspD TpM
BenxL íeqxqc xxk cxk ExrP Tecnc xc
cewsxk BeseneeeP yej ResP RpxVaxm
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
TpsxzeeeP Eak Resc , Ac cxetek Eak genpkh cebP gp
406
nc Epxcec uqec .
WpqtpneeeP cenectec . 59 yeJ AxwetpM ceqek EpxV
mspcec , Ac Tpnrrerrpqc xxk WpxeVm yek mexaepk
SxpeceVac ExrP Axwexc AeeeteekH tpM TpsxzebP ,
AeeeteekH EerP axwexc cxetek tpM vpnxeeP Eak
Eesxeeqek Temk Qpcej EysebP , 58 Temk y Axwexc v
epqc SxpeceVac tpM TpsxzeeeP yej vepqc
cewemc tpM , Ac EpxyeM pk xxek vewpeK Axtel xxe
M xxek BeL mxcecebP yeexeKH TesxneL c
Epxcec uc ? cenyej usppk mxwpk Axwexc BenrrpbP ,
Axwexc vepqc xxk TxeVcxL tpM EeyeaxeeP
57 Tk ReM Zerrpkh ZeweM Zeutel EerP Tpcxtec Es
em xc EpxyeM Tecek Tpxspyqem
EsenmP Etecepk Qpcej yek Eysem
Axtewpc ? >>
Epxbek geneeP ZpL yeexkh , cetelj Zerrpkh Erem Ae
eK pk EpxeVcej xc Epxbek genaP Esk
AP EexwP yeexwpc . verrpnweeK mxwpD Ej ! Tk ReM
Tecnc gebeM pk EpxeVcej xc Zecelj
Ewpkh Bpxxj Eak SeqceJ SeqcxqeyesP Tk ReM Tenpc
407
: < Tecnc veqerrpnekh > cewewpc , EpxreceM
Eeweneqtk xxk EtpM uxctpM Ewectec xc Besee
esek EerP
Tk , TeexwP yxsc EeyesP Tk Temk c Aeyaxk vezetprr
ec . > ceweyec . >>
cxrc Sxnpc xc ExrP Spqeqek EpxVaP untprrpM Rewes
pcec . 9 TeneekH xxl xxwxD SerrpyesP uqplj
P mxwpk ExrP : < Ebek WxrP Ej , yesk Rxcej Epk Teq
yxbP Epxbk tk , yeJ Encxk Tprrpnxk P
Epxcec . 8 Aeyaxrrepk vezeaxekj ! gebeM Ebeqemqp
cepk cencxm uc ? > cewek ceqedekh , mxapk
408
< Ac venerreac , yeJ gpnyek xxl pk Tpnsc Erk WptP E
ak xxwxD Enxcepk ZerrP AP Epqpeesek
Eaerrek xxwxD Enxcepk ZenP Epqpeesek Epxcec . 7
Tececepk Tenk ExrP mxapk P mxwpk tecek :
EpxbpL pk mxnxzeqexj tecek Rxcej Serrpnc ExebxM
WptP Serrpqrreyec . Tenk ExrP ExebxM Wptpk
6 ExspD ExrP Tetek tpM yesk Rxcek Bpexnqel c ce
qek EpxVmyec : << Rxcek mxwpk ExrP
xxwxD SerrpeeP Epxcec ExebxM Wptpk xxeM B
pexnqedek ExrP
Eeteqc yeM ResP RpxVaxm uqpwpc . >>
yxsc Ej , Tk ReM Rxml cxqxeak Eak yek SeqeeP Epxc
ec uqyesP , Tk ReM Wpxk Rxcek
ExqemP Rxml Tec cewek Epxbem pP ? yeJ Tk ReM Tp
M ceqek EpxVmspcec , 5 TeexwP
tpM Tenpeeteeesek Eenyek Rexwek mxwpk c Tk ReM
EerP ZðnpseqðL pk usppk mxwpD Eak
Resc , Tk ReM Wpxk Rxceqk Eeteqc xezekH Tec uqee
P ZpL . 4 SxqpL RpneeeP xxk EpxXj
TeexwP yxsc Ej , 3 Tk ReM Rxml cxqxeak Zpcek Epnc
409
xk TezeeeteeeP Eak
cxk Eak ExqemP Rxml Tec cewek SerebP yeexwpc pP
? yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec .
Qpxíej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zeutel tpM yezespqaebP yeexyec .
ExaeeVmexneyec , 15 cetelj Epqek Tpxwek ExrP Exs
pD pk Epexqetpdek Eeqxyej Sprxk geeexeeewsxeetP
geyej xc Esk Spqeqewpc pP ? >> ExspD pk Erk Epxc
ek tpM Temk P Teexspk EerP AP
TpM Epzeeeterrepk Eenyek Rexwek Epk uqbP yeexw
pc , 14 Eeweneqtk xxk EtpM cepk Temk P cxebc
EpspqeeeP Epxcec ZpL pP ? Eetk EeyneeeeL pk Rxce
k vpexac EpxXj xxk EpxMj cepcepk WeeVrrpD
410
uqyesP Eeweneqtk xxk EtpMj Epecrrpaek terrek Epz
erretec EpxceM , Eqbxcej Zpcek mxteqpk EeyeaxbP
13 Ebek ExrP Temk tpM venxrrP Epxmqenpk : <<
AxrP Erk verrpnweeK geexeeel Ej ! Ac
BeseweM cenexj Epxcec . >> cewek ceqeyec .
Eebxl Tec , Eyepeaxk BeseeeP ZpL ul Erk xxnrrprrek
EtpMj Besesprrec , Eeweneqtk xxk EtpM
BeseeeP xc Epxbecepk Zecetk Epetprrpaeyec . Tecec
epk Epqek tpM : << yxtk xxnrrprrek EtpM pk
12 vpnel pk TxeVcxL pk EncxqeVac ExrP ExspD pk
Eeweneqtk Exk EtpM TpM Eyepeaxk
Tenk ExrP TppMj yek RxnprrP yek ceteexcepk Ebek u
neeek c Weeeteyec .
AxrP AxLj Eak Seqyec ! >> cewek ceqecepk geM xx
eM xxek RxnprrP xc ExrP Tenpeesekh ,
11 ExspD ExrP Temk c Epxbecepk Terrptek Temk t
pM : << uxsemc Ej , Eyepeaxk
EyepeaxqebP , RxnprrP EerP uxctpM uqbP Eeseeek B
peespbP mxapnem Epxcec uqpeesek uqec
Spnrrek ceqebP yeexqpekH . Rxcek AxpemM Epnpsx
411
eesek Ewectec ExrP Eenyek Rexwek Epk
10 Rxcek Eeweneqtk xxk EtpM , ExspD ExrP Rxce
k vpnel pk TxeVcxL tpM mxwpD c
EpnpXj cewek SereyeaP zenP EpnpbP mxapnem Epx
cec . 24 Rxcek ceM pk Ebek ExrP usaP
Axnwexxk Epnptprrec . 23 yeJ Tek tpM ceqek EpxVm
spcec , cetpc Epqek mxwpD Erk verreqekH yeM
22 ExspD ExrP Tetk ReM TpM venxrrP Epxmqenpk
: << Tk ReM ExyapP verreqekH yeM
WxrP Ej , EpxnpsxzeVtedek mxwpk Apxcek yxbk ? >
> cewek Eeserrpyec .
terrek BeL TerreP mxwpD X Spnrrek ZeuqpekH . 21 R
xcek mxwpk Temk Eak : << Ebek
412
20 ExspD ExrP Eeqc Epqek Eeexl Tpseeppk X Epx
eVcenek ZðnpseqðL X AxVqek EppeeeP
ExyapP verreqekH
yeexqpekH . >>
mxnpeVcej xc Tpxaxk xxexj gpqxM Tec vpqxbP Rpee
peesekh vewpeK gpqxM EerP uxM Exspdek
BpcxeeP uc ? Tenk ExrP ZeeK Exscel pk mxnpeVcej
WetP uqec , 19 Rxcek Ewectec Exscel pk
18 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << yeJ Zerrpk x
xeM txðebek y Epnpk X BpexnqeyesP
gpqxM Exsm xxk Bpexnqel
SxyerrP uqbpwpM AP cesek Rxspk Exnecepk Temk y
Seqerrek TeceMj ExrP EmM yenxwpc . >>
xxk EpxMj WetP uqec . 17 geexwP EerP Epxspk uexb
xrrepk Rxcek Serrpnc WptP uqbP ,
Epxqxcenqeyel BpcxeeP uc ? txðebek y Epnpk EerP
ZeeK vesxzek terrek Tenxeesek geexwP
16 ExspD ExrP Epxmqenpk : << txðebek y Epnpk
ceVac ZeweM uc ? yeJ Zerrpk xxeM
geexwP xxk EpxMj xxk Epxqxcenqel
413
Qpxíej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
EpnpXj cewek SereyeaP zenP EpnpbP mxapnem Epx
cec . 24 Rxcek ceM pk Ebek ExrP usaP
Axnwexxk Epnptprrec . 23 yeJ Tek tpM ceqek EpxVm
spcec , cetpc Epqek mxwpD Erk verreqekH yeM
22 ExspD ExrP Tetk ReM TpM venxrrP Epxmqenpk
: << Tk ReM ExyapP verreqekH yeM
WxrP Ej , EpxnpsxzeVtedek mxwpk Apxcek yxbk ? >
> cewek Eeserrpyec .
terrek BeL TerreP mxwpD X Spnrrek ZeuqpekH . 21 R
xcek mxwpk Temk Eak : << Ebek
414
20 ExspD ExrP Eeqc Epqek Eeexl Tpseeppk X Epx
eVcenek ZðnpseqðL X AxVqek EppeeeP
ExyapP verreqekH
yeexqpekH . >>
mxnpeVcej xc Tpxaxk xxexj gpqxM Tec vpqxbP Rpee
peesekh vewpeK gpqxM EerP uxM Exspdek
BpcxeeP uc ? Tenk ExrP ZeeK Exscel pk mxnpeVcej
WetP uqec , 19 Rxcek Ewectec Exscel pk
18 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << yeJ Zerrpk x
xeM txðebek y Epnpk X BpexnqeyesP
gpqxM Exsm xxk Bpexnqel
SxyerrP uqbpwpM AP cesek Rxspk Exnecepk Temk y
Seqerrek TeceMj ExrP EmM yenxwpc . >>
xxk EpxMj WetP uqec . 17 geexwP EerP Epxspk uexb
xrrepk Rxcek Serrpnc WptP uqbP ,
Epxqxcenqeyel BpcxeeP uc ? txðebek y Epnpk EerP
ZeeK vesxzek terrek Tenxeesek geexwP
16 ExspD ExrP Epxmqenpk : << txðebek y Epnpk
ceVac ZeweM uc ? yeJ Zerrpk xxeM
geexwP xxk EpxMj xxk Epxqxcenqel
415
Qpxíej xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Eak : << Wek y vepqc tpM EerP Eeweneqtk xxk Etp
M Eyepeaxk BeseeeP xc Bpxysxzenem pP ?
Rxcek veuexj Tec mxwpk yeexqpekH , ExspD ExrP Te
teceM vepqc xxk yeeesc yej ýenxsxD pk cxk
TpM mxnaP vprrpqk ExtemXj mxwpD Temk X Ferrexx
qaek yeexqpekH . 2 ZeeK Temk y Ewpkh
1 Rxcek Eeweneqtk xxk EtpM , ExspD ExrP Rxcek
ýenxsxD pk cxk y TpxnpmP xxk ceM
ExspD ExrP Eyepeaxtek X Ewredek ExrP
Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
416
cewek ceqem uqtelj WxrP yeMj xc Esk EpqbP venew
pc . >>
< uneeek ExrP Ebek y BenqxeK X xxnpwqek Weetpq
edek Tenk Rxcek tpM uzek cesxxj EpxnpsxzewP >
EpxVmspcec , Tk ReM Emeak Tecxk WxrP yeXj xc Ep
qbP veneeeP Epxcec uqpwpc , Tenpc Tk ReM :
venetprrec ! Tk ReM pk ceM RptpeK AxrP Ebemc Beq
empk uqpwpc . 35 yeJ Tk ReM TpM ceqek
ApnyeekH Zprrek vewerreqeeeP WetP vewerreqeees
ek uqec . 34 cetelj Tk ReM TpnesxzeeeP Epxcec !
yeM Beeaxk Eeqeyec ! yeJ Epqeetk Tek y EpxMj mxy
empk X ZeeK Tenpsxeesek TecxXj
vppnqeyec , Tececepk yesk TecetP uneeek Eak Eetk
Tpwxqek Exnemqpdek Eqac xc AxqerrP
33 zðnpseqðL Ej ! ZðnpseqðL Ej ! Ac uqyesP Tecet
P Wencepk X Eeqek
Wencepk ExrP ZðnpseqðL Eak usppk gebeM Terreqel
uqeeP EerP BpcxD Epxcec uqec .
EpxrptpM , Wenrresc , RpxmcetpM yeJ Enceysc Aesc
yek Bewrewpc , EpaxM EerP , TecetP
417
Besewpc , gpnyeteceJ EtpM ExrP yeJ Eebxl Zprrek Te
rrpseeewpc . > 32 cetpc EexwP uqyeaP ,
Qpxíej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
EpxeVcej Tec uqpwpc . EpaxM EerP , uneeek EerP y
enteL mxwpk c Epxapcek TppnetP uqrrebP ,
Ebek ExnebP : < Reexbk Ej , Tecedc yek SerrP . > 9
ceweyesP , Tk EerP Bpaxpk pk Ewpkh
8 Tk EpnxeeteeeP xxk EpxXj tecek vewpeK pk Een
P xxk Serrptel tpM Serrprrenec , Epnxeesek
yeneeeP xc uP Wetk , TeceyesP Tk QeU EenekH usP
EapD pk Serrptel tpM EpaxbP Serrpwpc .
< Tk Erk mxwpk tpM EpnP Spqeqek EpxVmcesec ! >
418
cewek ceqemc xxk EpxXj tpM Tk cetpc EenekH
Tec Bpaxk AP Epnxeeteeesek AP Werrepk ZpL . 7 cen
yej Tek c Epnxeesek Ebek ExrP ExnebP :
EpnxqekH tpM mxnyesP yxtecec gppl Serrptel tpM S
errprrenec , Tek Eak EpxceMj Reexj Zecej mxetP
Specrrpk EpxVmdek c Epxbecepk Epqek tpM Bpexnq
el Tetek Epxmqenpk : << Tk vpnxL pk
6 ExspD ExrP BenxL Bpaxpk Temk tpM vpnxL pk S
xnecek P TpxnpmP Serrptel c
cxnc Zpcek Wetem ExrP
Epxcec yeexqpekH .
5 Tetk ExspD pk Eeserrpeesek Eeserrpqtk xc cek E
xrP AP venxrrpqpk AxteeeP
TppMj ExrP Tetek genrreeeP Epxcec yeexwpc pP ? >
> cewek Epxmqeyec .
cek P cxrc mxyemk uzP EpxceM ExrP Eeweneqtk xxk
EtpM vppetpeK TpM EpreeepXj Tenk
TpxsxbP Ewrek Beserrepk uaerreyec . 4 Tececepk Ep
qek tpM : << Tk ReM pk TptpMj
3 Tetk cek Rc AP Eewk vewcxk Esk Tpprrenyec . E
419
xspD ExrP Tenk mxwpk c
Epxcec pP ? >> cewek Eeserrpyec .
yeM xxek Epnxeeteeesek Bpaxk tpM : < Wpnxqek E
xnecenec , uxmk c yeqepecebpmc ! > cewek
Epqek mxwpk c Epnxeesek yeexqpekH . 15 Sxnecek
h SerrpeeP xxk EpxXj tpM Tenk ExrP Benpak
14 ExspD ExrP Temk tpM Epxmqenpk : << BenxL
mxwpk ExrP Zecej vpnxL vpnel yeqepecek
uqec ! >> cewek ceqeyec .
Sprpsprrepk ExspD TpM : << txðebek P Epnpkh vpn
xL pk Sxnecekh Serrpeeaxpk ceaxrek uzek Tec
13 Rxcek Sxnecekh vewtP SerrpekH mxwpD pk Rx
420
cej ExrP ExspD pk ceqedek Epxcej xc
Zecej vpnxL ReexM pk Bpexnqel
Ebek uneeek ExrP EpxyeM xxek Tek tpM venxrrpqpw
pc . >>
RexxM Telj venxrrpqeeP Axtel Epxcec . 12 xxnpwtek
Tecxk Eewxqek EewxtpneeeP EpxXj tpM ,
mxwpD c Epnxtprrec , ExeVcxyesP Tk uzek cesxxj Re
wectewpc . EpaxM EerP EteceM mxwpD ExrP
Tk Bpaxk EpnxeeP ceweyesP Tenpc TeteceM Epxceex
mP ZeterrP yej Tpnrrpk Bewtexj , SpeepM Tprrpqeexj
Tetk yenpeK Tek c venxrrP EpnxbP RexxM Telj xc Axr
P venxrrpqeeP Werrepk uxqpcej . 11
Tpxnpl Setpk uzP yezek Axreceqxxj Seeeerreqtk Ben
ceqetecej xxk cxk Zpcek Bpaxqerresec ,
Epnpc xxk vprrpqekh mxwpD c BpaxqeeeP terrek yx
tecec Tek P Eeetk Reexbk , Eeekj TemP ,
10 ExspD ExrP Temk c Bpaxqeeesek Ebek tpM Epx
mqenpk : << Tk Epxtk uzP
BpaxqeeeP xxk Zpspk
ceU Zpcek WetebP cxnc Zpcek TeteeeP mxwpk c Tec
421
edc Enmwpc . >>
Qpxíej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
24 Etpc Tetpc mxwpD ExrP ExspD c Terreqtpk Zeu
wpc . ExspD ExrP vpexsc EncxbP
FeyeJ uqeeP xxk Epxntexj
WxrP vpnxL pk uteekH xc ZenP Eewteqek AxteeeP E
pxcec . >>
ceweyec . 23 yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , T
eteceM Eeecekj Epnxeeteeesek mxwpD ExrP
terrek : < xeceqc yej Renxk gptpwbc yeM EpaxbP m
xwpk Epnxk WxrP ceM c Tpxmntelj Serrpqrrerrenec >
422
ceyeaP yesk vprrpspk EpnP yeekH Epxcec uc ! > ce
wek Wetemqyec . 22 Ebek ExrP Benpak
yeM Benpak EerP uaek ExnebP : < Ebek WxrP Ej , Te
k P Becxeesek c Rxceetk Tpcxtec uqrreyec ,
SpeepM Tprrpqeexj mxwpD c uxmk c Terrerrpqpk Ex
netpcec . > cewek Becxyec . 21 Epteeesek Epxcec
genaP vptek P Zecej yeekH xeceqc gptpwbc yeM mx
naP EpxceexmP ZeterrP , Tpnrrpk Bewtexj ,
c Ebek tecek Wetemqyec . 20 Ebek ExrP Epetprrpae
k EerrpnqebP Tenpc Benpak terrek : < Tpxncek
yeXj vpyxzeeeteeeP xxk EenekH Epxcec . > cewek c
eqeyec . 19 Benpak EerP uaebP Erem yeextel
yeMj uqpk AxteeeP Epxcec . > ceweyec . 18 EpxceMj
Rxcej ExrP : < yeJ Sezc vpnxwqeyec .
EpxceM vpteqtpk Eeuyec , yeJ Sxqrrek Epxbem ZpsP
Tec yeexwpc , Eerrpaxqerrenec , yeJ
mxapnem Epxcec . > ceweyec . 17 Rpxmcej Rxcej E
xrP : < yeJ Sezxeeek Teuk vppD
Eeyaec , EpaxbP Epxbem Epxcec yeM uqeeP Epxcec
, Tk Eerrpaxqerrenec , yeJ mxnaP
423
yeexqpekH . 16 TpxnpmP Rxcej ExrP : < yeJ Sezxeee
k Rxcek cesexj gebeM vpteqtpk
ceqemqmc tpM Tetk ExrP Rxcej Rxcej yeM xxek uxM
EpnxqekH xc EerP mxqxzem Epxcec
cenexj Epxcec TeusP
33 WxrP FeyeJ uqpk Esk Axtewpc . >> ceweyec .
32 Wpxk Eeteqc yeM , Tk ReM pk cek ExrP AP ces
ek Eeqxyej uxmk c EpncxeeP Eak Resc ,
Aenxxj vpqk yeexekH EpxXj tpM , Eqac Tpwxqek Rpx
mcej Etecepk Qpcej Eysem ceqeqaeceM cxwpc .
Esem xc Renxyaxqek utpqcxqeeeP uqec . 31 cenyej
Esenmaek Esk AxteyesP Texxspk Etecepk pk
EpxyeM pk Aenxxj pk mxapk Zpcek Teexspk Etecepk
Qpcej EeD Tpqpqtpyel Esenmaek mxapnem
424
uxmc EpxceMj Rxcek EpqpD pk verrek QpekH Teexqt
peepc tpM , Tenk ExrP QeyteXj EpnxteyeM
29 cenyej Rxcek EpqpD pk verrek EerP Tpxwek Ae
nxxj Tec , 30 Tenk ExrP vpzeM Tpxwek Aenxxj
xxk Eebxl Zprrek Emscecepk venxk Terrpseeek mxa
pnem Epxcec uqyec ! > cewek ceqeqaewpc .
EerP Tpnrrpk uqbP Epxbedek mxwpk uxmk EqeVqek
: < 28 Erk mxwpk geM mxteqbP yenxqekH
mxwpk yeexkh pP ? Esk uxcesP EeseM pk xxek Serrp
nc xc Teqyxeesek P vpxxkh , 27 EeseM
SereeeP terrek EpnxteyeM BprrpD BpekH yek mexae
m Esem xc ExrP Renxk utpeeP Epxcec
uqbP Esk Axtewpc . 26 Tk ReM pk TptpMj cek ExrP R
xcek EeseM yenxeeP cebP
Tprpqbxk WptP Zprrek Emnpcepk Rewexc TerreeeP T
pMj Epxcec ExrP Wpxk WxrP FeyeJ
veexneqeeeP Epxcec uqyesP WxrP FeyeJ uqbP Esk A
xtewpc . 25 EpxyeM pk xxek
cepcepk , Eeekj TemP , Eceac TemP uzP EpxyeM pk
xxek yeXj Zpcek veexneqeeeP WetP
425
Tetk ReM TpM : << WxrP Eetk Exnedepk Tetk Rewex
c EpxyeM pk xxek Eaxcej Ecej , EcereM
Qpxíej xxk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
cewsxk Beseneeepc tpM Temk P Tecnc xxk Epnpk te
ceJ yezeM mxVbxl ExrP cewsxk BeseneeeP
Epqyec ! > cewewpc . 6 Wpxk Eeteqc yeM , yeJ Tk R
eM TpM ceqek EpxVmspcec , Rxcek Rxmqtek ExrP
5 Tetk ReM TpM : < yxtk vewtP yeM yeqceqeXj , y
eJ cecedek vprc Zprrek Rxceetk Enxk
Emnpcepk ceM Tecek Eeyaxnewpc , TececepkSeeeer
reqtk Benceqetecej xxk Reexbk Rpxmpk Zpcek EpnxbP ,
Sezc uaek Exnewpc . 4 Enxcepk EpqyesP Zecetk ye
426
zenqek vprc Zprrek Wpxnpk TeceMj yek
Tecek Epncxrrepk EpxrpceJ cecedek Rxcej vprc Zprre
k Enxm yeM EppeaP , cebxXj Enxk EpqyesP
ExrP Rxcej ExrP ceceVteyesP cencxwpc ? Tenk ExrP
QeyteXj Zenek Zxspk vprc Zprrek yeqaxceM
ceqek EpxVmyec : << cenyej Tk ReM pk Tpwtk Eeqc
Rxcek ExrP Berrpk vprc Tec , Berrpk vprc Eak
Extewpc ! >> cewek ceqewpc . 3 Emk P Tpqetk Exs
pD ExrP Tetk ReM TpM Rxcek Epxqxcenqel c
Terresxzek : << Erk mxwpk ExrP WerrP mxwpD c mx
qxzek EerrpqbebP Tetk ReM QpekH vewtP vprrpqk
ExspD pk RpL TeqyxeeP xc Sprpsyec . 2 ýenxsxD pk
cxk yej RpL pk yeeesc ReM EpxqP
1 Rxcek EpteekH , Eeqc Epqek geexqc Exk geexee
el yej WerrP mxwpD ExrP ExnebP
Tpxcenxdek vprxk P Epxqxcenqel
Eenyek TeutprreM uxqpxj
cewek EpxbeyesP Bpxc Epxcec , 35 EenekH usP Epn
cxwpc . AxceJ Tec uxmk Sprpstprrec !
Temk c cencxk Tecxk FpnueK Eewtk EpnprrpqeeP uc
427
? Temk c Sxnpc uzP untprrpM
34 TeusP Eppl EerP Seexk uqec , cetelj cenyej Fpn
ueK Eewtk yek EeqteyesP ,
Etqeyec . 14 Tenk ExrP vewpeK uxmc EtJ WpxeVm Z
pcek vprrpspnerrpqbP , Tenk gebeMj
Eppeyec . 13 Tenk ExrP EeqpD vpqk gebeM mxnaP F
eqxk uxnxqcebP FeqxeK Beyeeec Eewxtpnel c
ExrP vpyxzek Epqpeesek Epxwac Zpcek vpteqtprrep
k BprrpD WpxeVm Zpcek EeyaP ceM Eaecek Seqpk
mxyemk tecek Epxwaxqek vpyxzek EpxVmyec . 12 c
etpk vprpeK pk vpexkh , yeekH mxyemk
Epxwac xc Retk tpM vpyxzek EpxVmtpcec . > 11 ce
wemc tpM Eaxcej ExrP mxnpeVcej Zpcek vpzeM
428
P yeekH mxyemk ExrP Eaxcej tecek : < Eeu Ej , Tk E
pxrP yeM xxek WxrP mxntem Zpsptec
10 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << Rxcek mxw
pk ExrP vpzeM mxyemk Tec uqec , Temk
Erenxecmc Eaxcej xxk Bpexnqel
yezespwpc .
EpxVmspcec , Ebek uNeeek y Eqac AP cesek Rxcek
Rxmqtek P cewsxk Beseneeesek tpM
WpxeVm Zpcek Enxcepk Epqbpeepc ! >> cewewpc .
9 Rxcek Eeteqc yeM , yeJ Tk ReM TpM ceqek
cxk Zpcek Epnxk Tetk ReM TpM : << yxtk vewtpyeM
yeqceqeXj ! WxrP cecedek Rxcej
Rxeetk Enxwpc . 8 Enxk EpqyesP Tenk ExrP Reexbk
Rpxmpk yej Eeexl Benceqetecej xxk
cencxm uc ? Tenk ExrP QeyteXj Bpqk Zprrek Rpaprre
k ceM gebeM Zprrek Fpxmntek Renxk
7 cenyej Rxcek Ewectec Eenyek WpxeVm BprrpD
pk xxek Rxcej xc cecedek uqyesP
WpxeVm yek cecedek Bpexnqel
Axeepqk Epxcec Zenek Zxspk mxwpk P yezeM mxVb
429
xl Eak Reexj Zecej yeexwpc . >>
Qpxíej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj

Eeqeby yxtk uxmmteceM Rexxnqesprrec ! EpaxM Ee


ry Wxry
Seexk vpyaesy Spqxk Epxcay , uxqebeexj xemqcek ,
26 Feeeec xc EEEery Spqxk , Tenrry Tec yxnerry
TeecAem Epxcec uqec . ceweyec . 25 cetelj Eaxcej E
xry xenpak ReM Terrek: < Tpxncecek Temk tpM vewpeK
mxyemk Exry < Eeu Ej , yeJ Tecnc tpM Epspqteyec ,
Tek tpM Ay Epspqteyec , yeJ Tek y mxy uqby
430
24 Terxrrepk Zecetk mxcenpmxxqek Sereeey terr
ek Epeetpk Exnecepk AxecekH Teyenxk Epxrpsyec .
Epxcetk Eppeyec . 23 Temk c ceM Eaecek yesk Reqx
zepk vpqk yexxeepXj , Eaxcej Exry Temk y yeMj yeM
Eebxqaxk xxeM utptprrec ! cewek ceqespcec . > ce
weyec ,, 22 Tececepk Tenk Exry Eaxcej xxk xxek ceM
21 Tek tpM Ay Epspqtpyec , yeJ Tek y mxy uqby Te
ecaem Epxcec uqec , Tk Rewexc mxqpspk y
Temk tpM : Eeu Ej , yeJ Tecnc tpM Epspqteyec ,
20 yeJ Zerrpky EpaxMj Eetk Epxqpspk Serrpwpc ?
yeJ usay Eaxcej xxk xxek Teetk uaerrepk
uc , Tetk Extesc Epprrpsc Eqyexj Teqyexj uc ,
19 EapD Tprc Tenk Exry Epeeewseneby : < Eaxcej
xxk Wxry Teetk Eeqc Epqek mxqpspk y Eebxqaxpk
TpxmnceXj cewek Sereeey uqyec . 18 cetelj cek Ay T
emk tpM vprrpqk Epwtk Epxcmdek Epxcec yexxyec .
geeeec venxrrpqprrpqyec . 17 Tenk Exry Epxqyenem
tecek geeeec xxk vprrpqk yeM Ay cetesy yek
Rxcek Srrprreqc Eenepk c Tpxsxyec . 16 ceM pk Ebe
k Exry Temk c Tenxzeqeexj pk Teqeyec terrek
431
Epxqpsmqeexj gewsxeK genpeesekh , 15 Extem Epp
rrpeey Epxcec uqeey trrek EenekH usy TeeteceJ xxk
yxtk Temk P Tpxqpcej ReexneqtpbP yeqeceqem ExrP
Bpxc Tec uqec . >> cewek Epxmqeyec .
32 cemc tpM AxrP Erk TemP uqyesP Tecxk Tpxnpy
ec , Eeqteeeteeesek uqyeaP Tecxk Epqteyec ,
Ac Epxnmqbxtk Retk Tec vewtP EebP yeexekH Tpqk
WxrP Eeqxyej uxmk uxM AxrpceJ uqec .
yxnerrP Eeqek ReexM cxwpc ! >> cewek ceqeyec . E
axcej ExrP Temk tpM : << EpxMj WxrP Ej ,
EtJ mxnpeVcej xc AxrP uxM Zeeceeek EweD TpM ux
nxqceyec . EpxrP uaek ExnemqeM Tk Temk tpM
432
ReexneqeXj cemc tpM EeteeK Terrek Rxcej Exsxcej A
P EpxVm Epxcec , cetelj AxrP Erk mxyemk AxrP
Epxcec , Tk Retk tpM ZerrP EpxVmyej tk ? Eeekj Tem
P ReM Tec yek Extek EpprrpbP
ceqeceac , Etpc xxl yeJ ZeeK urrpl SxeK Benpeetek ,
Tek P BenqxeK BecxXj Eak ZenP Bpxnxaedek
Eaxcej ExrP mxyemk Zpcek ExpeeeebP yeexqpekH .
Zecej mxyemk ExrP Eaxcej tecek : 31 << Tk
yxnerrP yek Eeqebpeepc . >> 30 Zecej mxyemk Exr
P Epeak Eerrpnqek ceM Tecek EpnpeeP Epxcec tpM
Exneyec , Eaxcej AxrP TemP xxk AxrP Ewcexj Bpyeqe
exj Epxcec uaek Exnedek tpM TenrrP Tec
uqyej cewek Eeserrpyec . 29 Benpak EerP venxrrP E
pxaxnpk : << Tek P TemP uaek
uxbxxj uxbxVqek ReexnqeqtpeeP Terrpk c Sprpsyec .
Tenk ExrP Benpak yek Terrptek ZerrP
ExrP uaek Exnemc tpM , ceM Eaecek Reqxzepk vpqk
ZeuekH terrek mxVbxL mxVbxwtek ,
28 Tenk EpxXj Zecej mxyemk ExrP Tenxzeqeexj pk
Teqeyec terrek yeexyec . Tenk
433
Epqyec . > ceweyec . Tececepk uxmteceM Reexnqee
qtpyec .
mxyemk uqyesP Epxmdek uqyeaP Tecxk Eewxqeyec
, 27 Eeqteeeteeesek uqyeaP Tecxk
Qpxíej xxk Eenyek TeutprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
cewek veqetprrec . > ceweyec . 9 Tenk ExrP EpxceMj
Rxcek Eak : < Ac , Ac cetpc Epxnc Tec uc ? >
8 vewxzenpeeac EerP : < Erk uqyesP AxrP TeeVsk
uqec , Eetk Serrprrepk Temk X Teyxk SerrpqekH
venxrrP tprc : < yeJ Berrpk SerrpqekH EenpMj xxk Tp
sP Epxnc Tec . > cewek venxrrpqyec .
TpxnpmP Rxcek tpM ExrP : < Ac ceM pk Ebek tpM ce
tpc Epxnc Tec uc ? > cewek ceqemc tpM
6 Tececepk Tenk ExrP EpxrP yezek tpM Epxnc Tec
434
mxwpD X Terrpteyec . 7 Tenk
cewebP utpyec .
vpbxL yeJ Eebxl Eeqteeepc tpM mxnyesP Rewexc ce
M Tecek EpnprrpqeeP Reexbk Tec uqpkh yxsxP . >
Epxcec , gpxxneeac uqpXj cemqeM yeeeek Bpyewe
M . 5 Wetelj , cencxm xc yeJ Wetelj , Teceyel
Rewexc BenpeeP yek uqxyec , vpbxL yeJ ZerrP cxm
uc ? TenxXj EenaxXj cemqeM mxaP TewxM cebP
Encxqem yek uqxtprrec . > ceweyec . 4 Tenk vewxze
npeeac EerP TptpMj yek : < ceM pk Ebek
cewek ceqem uc ? AxrP Eeqxyej TeeVsk veMj yek Tp
sxzetprrec ! Ac vewxzenpeeac xxk Eebxl X
ExrP vewxzenpeeac Zprrek Terrptek Temk tpM : < W
xrP Sprpspeesek Zeutel ppk X ZerrP
EtJ EesxeK c AxrP Zecetk uxnxqcek SpexpecebP yee
xwpc cewek xenrrpyec . 3 ceM pk Ebek
ceM vewxzenpeeac yeexqpekH . 2 usppk mxwpk yez
ek tpM Tek P ceM vewxzenpeeac AxrP
1 ExspD ExrP Temk P FeyeJ ReM Terrek Epxmqenp
k : << Rxcek yezek tpM Rxcej
435
Wencek vewxzenpeeac xxk Bpexnqel
Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
xxVsxm Epxcec uqyesP Rpxmcej xc ExrP veexneqek
, Emk X ExrP mxetP Epxbem Epxcec uqyesP
vpzeM Ebek tpM Epexqeaxqem Benpak cebP yeex
eeP Epxcec . 18 Tenk ExrP Emk X ExrP
EpxyeM pk AxrP ZerrpLj xc Reextek TpsxzeeeP uc ?
uc ? 17 cenyej Tk ReM usppk pk Zerrpwek tpM Extec
ewbc Epxcec uqyesP , cek Tk ReM TpM
tpM Extecewbc Epxcec uqyesP , cek Tk ReM TpM Ep
xyeM pk EtJ EesxeK Zprrek Reextek TpsxzeeeP
usP uqec . 16 cenyej Tk ReM EptpceJ EtJ mxnpeVcej
436
xxk Tpeeec EpaxM Zeutel X Sexpeunxqemc
15 Rxcek mxwpk yeekH Zeutel TeceMj Epxreeac u
sP uqyesP Zecej Zeutel TeceMj Wpxk Epxreeac
mxwpk yeekH SeekH Zeutel TeceMj Extecewbxtec u
qyesP Zecej Zeutel TeceMj Wpxk Extecewbxtec uqec
ceneVqek TerrpseeeeeP xxk EpxXj tpM WpxeVcej xx
k RptpeK Terrek uaeeeP uqpkh . 14 Rxcek
WpxeVm yeM Eeekj TemP Reexbk QpekH Terxqaek Z
eutprrec , zenP ExeVcxyesP EtJ WpxeVm Zpcek
13 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM
TpM ceqek EpxVmspcec , EpxrP xxk EtJ
ZenP TpxU gppqac mxwpD Eak Reexj RenxqxeK yee
xteeK uqec . >>
X geexeeebP yeexqpekH . 12 EpaxM EerP , cenexj Z
eutel Tpqrreneyel TppnetP mxwpD ExrP
11 ceM pk Ebek ExrP EpxrP Axceac usP vewxzenp
eeac xxk genrreeesek Renxk Epeeerrek
veqetprrec . > cewek ceqeyec .
10 vewxzenpeeac EerP : < Erk uqyesP AxrP TeeVs
k uqec , Ac Temk X Rezek tek cewek
437
cewek EeserrpeepXj , EpxrpceJ ExrP : < yeJ Berrpk te
k urrptec Epxnc Tec . > cebP venxrrpqyec .
Qpxíej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
vpyaesP EwpsaP xxnrrek AeeVcetexj yeexbpeepc . E
mk y vewtP yeM Teetk Rxcek gpexneeac
23 Entk EpnxtP Rxcek yezek yeexqpekH , Tenk Exr
P EtpM uxnc TpðeqeLj Seexeeek
Yezek yej QeãpnpxD
RpxbxpeqebP yeexekH tpM Epnpwpc .
ExrP Tenpc RpxbxpeqebP yeexekH tpM Epnpwpc , c
eceVtedek Ewectec xc cenqek EeyeeP EerP Wpxk AP
22 cek mxwpk AP cesek EpxyeM pk cencec Zpcek
438
Epncxk usppk Ewectec Qpcej Reexqem
mxwpk uxnc Teetk mxnpXj cewek Sxeeeqtpwpc .
yeXj TeceMj mxnpcepk Bpeespwpc . Temeak Tecnc x
xk Epnpk y Exnpcel Teneeek Epqewbxqeeetek ,
21 Wpsc xxk vepqc yej TecetP Wencepk pk SptpM
pk Epxxqetpl EpcxzeqekH cxVac Zpeeek y
xxVsxwpc .
utpbP yeexekH xc Ebek uneeek Wetewpc . EpaxM Ee
rP , mxwpD pk yeeeeneeP xc Ebek uneeek
usppk pk Ewpkh Recenek ZpspneeeeK Rpzepk SxeK
uqyeaP , Tk ReM pk TptpMj ZerrP
Sprpsprrepk Temk X FppqebP yeexqpekH . ExspD Ex
rP Tetk ReM TpM : << Tk ReM
20 TeteceM EtJ WpxeVmk tpM vpytpeK ýenxsxD p
k cxk ExspD pk EteceM Epxcej xc
usppk Spnrrewbc
WpxeVmk y urrpl uqpk Esk Axtewpc . >>
Rpxmcej xc ExrP mxeVceyaxqewpc . 19 Tk ReM Ben
ceyeM Ebek uneeek y Benpak uzP EtJ
439
yeexwpc , mxwpk ExrP Eetk Eak Tk ReM pk Teetk mx
npsc Epxcec , Tk ReM pk Teetk Eak
Eewsewpc . 27 Emk xxeM EpxqP yenek , yxtk vpzeM
pk Tpwtk mxk geecekH yeM Eeqpsqeeetek
EpxeVcenecej Epxcec , EpxrP Tenk ExrP Eetk Teexurr
pk Eewxtpnel X Etqek , Ac venxk Bpyeqeexj
Etqedek Zpcek AecebxqebP yeexekH yxbk , cetelj Q
eãenpxD Zenprc uqpweM Eewxtpnel EpqbP
26 cetelj EeyneeeeL EerP : << cepcepk WxrP Ej ,
Ac EewxtP yeexekH terrek xxnrrel X cetpnetelj
440
Bpyeqeexj Tec yeexwpc . >>
Senxmaemqtpcec ! EpaxM EerP , yeJ Erem Tpxneqb
ek yeexekH gel pk TptpMj uc Tpqk Tpexj
QeãenpxD X Tpwxqek WxrP ceqek TeceMj vpnprrpk
y yek EpsP xc TpspqprrpqbP yeeeek
25 Yezek Emk X Epxbecepk : << WxrP Eucej Tecet
pD EeyneeeeL Ej , Tk Rewexc mxcenpmexqetpcec !
EeyneeeeL EerP Temeak Tpexj vpqk Eewpc , Eeynee
eeL pk veberrP tpM QeãenpxD yesk Eewpc .
EerP TewP xxk Epnpkh Zecetk Bpyeqeexj Tec yeexqp
ekH , Tenk ExrP Tenxmk Enmk Epxbemlj
TexxqqekH tpM Serrpqrreyec . EpxrpceJ yeZek EerP
yesk Epxmcepk uqesxqeeeteyec . yezek
EeyneeeeL pk Teetk Eptpnxtpk EeyeaxbP , Tecnc xxk
Epnpk y Epxyetedc Zecej vpnxL
24 Seml tprc EpxrpceJ gpexneeac EerP Epxmyec ,
Tecnc xxk Eqac ExrP Temk c
BenxL terrek Rpeeec AP Temk y zeMj Sxnekj xc Tpqx
zewpc .
yezek y verreqrrekh EpxqetebP Tpspeesek X EerP Ex
441
tem yxqxP cewek EpaxteeK yeexqpekH ,
yeexqpekH , ReMj ExrP QeãenpxD cewewpc , Temk y
yeXj tprc ZeMj Sxnekj genaP , Epxnmqbc
Qpxíej xxk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Epxcec . 3 ExeVcxyesP Tenk ExrP ZeweM Rxcek Epxa
pcek mxwpk X Rxml Epxxqetpmqpdek Eak
ExrP usppk xxeM mxbpmk tecek TpwP AxqerrP xc Te
mbxqemqpcepk Teqec tpM xxyumqm xc mxnm
Zeutel EerP Qeytec yeexwpc , cetelj Rxml Epexqetpd
ek mxwpk ExrP Bpyeqeexj Eewsewpc . 2 Tenk
1 ExspD ExrP Temk y FeyeJ ReM Terrek Epxmqenp
k : << mxwpk X Rxml Epexqetpmqm
Rxml pk Tpeeec Epxmqedek ExrP
442
Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Tetek y BenxL EerP Epxmcepk Tecxk EewxqeyeAP Te
tk ZenP Extecem Epxcec . >>
EeyneeeeL Epxmqenpk : << cenyej Tetk ExrP Wpsc
yej TecetP Wencepk pk RpL X Esk SprpsyesP
EewxqebP , Tetek y Teetk mxnpyesP , Tetk BpxU BeL
tpM Epnpwpc . >> ceweyec . 31 cetelj
EeyneeeeL WxrP Ej , Tenecek xxeM uqeeP Epxcec , c
enyej BenxL mxwpk ExrP Epxmdek Zpcek Tecxk
pk RpL X Sprpstprrec cewek Tpecrrppetpk Expeeees
prrec . >> ceweyec . 30 yezek EerP : << TecetP
29 EeyneeeeL EerP : << AxrP Eeekj TemP ReM X
Wpsc yej TecetP Wencepk ReM TeterpD
Epxcec yxsxP . >> ceweyec .
Tpecrrppetpk Expeeeerrpqtprrec , TeceyesP Tetk Re
M Erem Bpyeqeexj pk Epnpk tpM Exnem
TpM Epaxrrpqtprrec , Retk tpM Teuk Eeekj TemP uc ,
QeãenpxD xxeM Tetk ReM X
<< Eucej TecetpD WxrP Ej , EexwP uqyesP Tk Qeãen
pxD X Tpwxqek WxrP Eaxcej xxk ceM
443
WxrP Eetk Exnem ceVac ExrP Wpxk uqpsc Epxcec uq
ec . >> ceweyec . 28 yezek EerP :
uxseqek Rewexc Eesenk , 10 yeJ ExtebP Terrpspeese
k y vpexkh Ac Sezc Extetpcec . >> cewek
Epxcec ! Tk Temk tpM venxk : << EpnxteyeM WxrP v
prrpqk xc yeqepeceVtpk , vpnwpexyac yek
Temk tpM : << Tpxncek Serrprrepk vprrpqk yek Extk
>> cewek ceqem pP ? Qeytec ExeVcxbP ceqem
Benpak Tec , Benpak yek Tenxzeqeexj pk Teqeyec Ea
errek uaek Exnem xxk EpxXj tpM , 9 Tk
8 cenyej Tk ReM pk TptpneceJ Eeqc Rxcek ExrP Te
nxXj TenxeeP uzP vprc venxrrpqteeK
444
Benpak uqpeesepk pk venxrrpaeqekH
Serrpqrresprrec ! > cewek ceqeyesP Tenk ExrP Tenpc
Tk ReM pk Epxcej xc Sprpswpc . >>
Tenpc Erk ExqeLj xxk Wptpk tpM : < EpxetpsP yeM A
xrP SprrP Tetek EeyaP Teqec tpM
7 Ebek Epxmqenpk : << cenyej Tk ReM geexwP E
xk EpxMj xxk Axrecek Extecel Tec uqyesP ,
6 Eqac ReM EerP Ebek tpM Epxmqenpk : << yxtk
ReM TpM Reexj Zecej Extecel EpxVmtpcec . >>
Extecel pk Tpeeec Epxmqem ExrP
EerrpaxqeeeP cenectec . >>
EpteekH uxnc AxLj tpM : < yeJ cewsxk Beseneyec >
cebP ceqedek uqyeaP Ac Wpxk Temk X
ExrP Rxcek EtpM pk TptpMj Tpqprrek EpteekH Axwet
pM Epxsxzencek Epspqteeesek uqyeaP ,
vpnxeeqetprrec , Tenk ExrP cewsxk BeseneyesP Tem
k X Eerrpaxqetprrec . 5 cenyej Tenk
4 cenyej AxrP Eeekj TemP AxrP Rxml Epexqetpdek
uqyesP Temk X Expeeeek
vpqk TeceMj uqec . Tk ReM Zenprc ceaezem ceneVte
445
c . >>
Qpxíej xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Zxspk mxwpk ExrP vewxekH uc ? Zerrpkh geeeak Rx
cek venc Epeeserretek y mxwpk ExnebP TecetP
xxk cxk yeexqpekH . 20 ExspD Epxmqenpk : << Exq
enc uqpeesepk EerP Eenyek mxwpk uqec , Rpxmcej
X Weeeteyec . 19 Wpxk ExspD pk Ewpkh Spxmtpk T
eqeneeewpc . Erk mxwpk EeyesP SewenxXj
pk Rxcek ExrP Eyepeaxk ExrP Exqenc uqpeesek terr
ek vpexsc Encxk Zecej TerrP yeM Ebek uneeek
17 Tetk ReM Teetk mxnm xxk EpxXj tecek Rxceetk
446
Eenxrrpk AeyeM uqyec . 18 Tetk ReM
yeexaerreqrretprrec . >> ceweyec .
16 ExspD Epxbecepk Tetk ReM TpM : << Tk ReM
Zeutprrec , TecxqekH EncxqeVac yeM
Ej , yxtek X mxcenpmxxqetpcec ! >> ceweyec .
tpM RenyeVtedepk Epeetpk Exnecepk vpqk ceVac B
peespk TeceMj TerrP yeM : << ExspD Ej , yeeesc
Epnpk xxeM EpxeVceneyec . 15 Tenk ExrP Rxcek Tps
eepk tpM EpnpeepXj Eenyek Rpxxtek vewerrpk
14 ExspD ExrP ZðnpseqðL tpM EppeeeP BeL terre
k SewenxXj yej íeqxqc xxk vprrpnpetpceJ
Eenyek Rpextek vewerrptek X Ewredek ExrP
Bpxycek vpyeJ xxk venxrrpaeqekH yek mexaepeced
ek Tetpc Qk uqec . >> cewek ceqewpc .
Tenpc : << yxtk uqyesP cenexj Epxcec Benpak Rprrp
pk Eewpc , Wek y cxdek Zeutel ppk EerP
Eeteqc uqec . 13 Tk ReM uneeek y BecxXj yeM Eeqx
yej Zeutel uxtpcedek y vpexkh
mexaepecemXj , 12 Rpzek EerP Temk tpM Teqeneee
kh cebc pP ? Tk ReM Wpxk AP Rxcek
447
ceqewpc . 11 Benpak EerP Rpzek y yek Becxeesek z
psprreM EpaxM Zeutel uxmk X
xxk EpxXj tpM Rxceqk Eeteqc yeexyec . 30 Tenk Epx
Xj xxk mxwpD Wpxk ceU xxeM xxek ExtebP
Erk AeeK pk mxwpD TpM Tezeeetewpc . 29 ZeeK Qk
RePj xxk EpxXj , mxwpk y EpxMj Weetpqem
xxek ceexmqm WetP uqec . 28 cetelj Tenk ExrP Epnx
teyeM Bpexl xxsP xxk gesxrrpk X Eewsek
AecxqeeP WetP uNeeek y Wetel X Erk Telj Eak EerP T
entecej Telj tprc mxntelj cxqyerrek xxeM
Terreqtpk mxzpm xxk cenexj Epxcec . 27 mxwpk y E
pxMj xxk Weetpqem ExrP ZeeK Aecxqrrek
448
< venerreac , Eetk uc ! > cewemlj Tk ReM genaP Ep
xbem xxk cenexj Epxcec , Wpxk Tetek X
Epxbem Epxcec uqec . cenyej cek mxwpk Tk ReM Tp
M : < venerreac , Teetk uc ! > Esemlj
Encej Ebewsxm EtpM vprrpaeekH xc mxsek Wpxnpc
epeaP yeexyeaP AeeK Rc uqeepXj venxk EpqbP
26 Tenk yesk Beqrrerrepk FeyeJ ReM Terrek Epxmq
enpk : << Tk ReM cetpexyeM mxwpk y EpxMj
TecetP uneeek y Encej Wetel ExrP AxrP Sepecxl xxnp
cek y TptpMj uc ! >>
uc ! > Esemlj < Tenk ExrP Teetk uc ! > cewek ceqeb
P mxapnem Epxcec . 25 EpaxM EerP ,
Exqenem ExrP mxwpD pk Rxtpkh Esk veneeetewpc .
24 cek AP cesek < Tenk ExrP Eetk
Exqenewpc cewek Eeserrpyec . 23 ExspD venxrrP Ep
xmqenpk : << TecetP uneeek y Encej Wetel
22 BenxL ýenxsxD pk cxk ExspD Eak Ebek uNeee
k y Encej Wetel ExrP cebxXj
Ebek uneeek y Encej Wetel pk Exqenel
Zeutprrec ! AxrP Extecel Spxspxj Eyepeaxk Ewcexj X
449
AxrP Ewrek Beseyec . >>
uneeek X Teqeneeewpc ? >> 21 Tececepk ExspD Exr
P Temk tpM Epxmqenpk : << usprrepk
Qpxíej xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Apeeqenewpc . >>
37 ExspD ExrP venxrrP Epxaxnpk : << EpxmceM
vewxekH yeexyesP Zpqy SxyerrP Wpxk Teetk
36 FeyeJ EerP Eeserrpnpk : << Ebek WxrP Ej , Ete
ceM Zeutel EerP vewxekH geneeP uc ? >>
vewtP TecenLj xxpemyesP Rxcej Rc ZeubP , Rxcej Rc
vpapnpwpc .
Epnpk TeceMj vpzeM mxwpk EpeteyesP Rxcej Rc Ze
ubP , Rxcej Rc vpapnpwpc , vpzeM Ewectec
450
vewerreqek Axtewpc Xj . 35 yeJ Tk ReM TpM ceqek E
pxVmspcec , Tenk EtpM pk Epnpc , Rxcej
EeuneXj ceweVaxpk ExrP Eewc Zprrek Eeqtewpc . Te
teceM Eewc yek Eeqteeesepk EerP Eewc ResP yek
venxtprrec . QpTJ xxk cencec xxk Epaenel c Aecebxq
etpcec ! TeteceM EpxyeM pk Eewc Zprrek
ZerrpLj vpLj Eeurrenec . Wpxk Eeteqc yeM , Tenxzek
terrek Eebxqqeeeaxpk ceM Tecek yxtecec
34 Tenk EtpM , yeexsxexj pk Epnpc TeceMj yeexee
sepk yxtecec yerrpk ExnebP ceM Eaecek
c uxM mxrpceyec . mxwpk P EpxMj Exqenem Tenk Et
pM Wpxk EexwP uqec . >>
SptpL Eak EppeeeP xxk EpxXj tpM , gel yej osoM Tec
nc Eak yerrpk Exnecepk Tetek
TenxXj TpxwpsP Epxneqek TenxbP , ceM Tencej Zpce
k yenxbP yeexqpekH . 33 QpTJ c
tpM mxwpD Zenptk xxk ceU xxeM xxek ExtebP Epprr
pk , EeneqbxekH vpteqtpekH Encxqek ,
32 mxwpk P EpxMj xxk Weetpqem ExrP Wpxk QpT
J pk EpxXj Qpcej Eeteqc , Tenk EpxXj
451
EpxzeM Epxzenqek Tetek X Epsepeeeetelj Tetk TpMj
Teyej yeM xxek Eewxtpnek yeexqpekH ,,
Epprrpk cenqek yenc yerrpqrrek yeexqpekH . 31 Zee
K RePj xc Sel Epecrrpaekh SerrpbP ,
EpxVmspcec , TecetP uneeek ExrP Eptel Epxcec Tetk
ReM pk Bpyeqeexj X Tprreaek ExqrreeeP
uneeek ExrP Tetk ReM X Tewbxm Zpcek Epterresxner
rpqpkh cebc pP ? yeJ Tk ReM TpM ceqek
yeexekH Exncepk pk xxek cxqxD Bpyeqeexj X EerP T
prreaek ExqrreeeP Epxcec cebc pP ? TecetP
Epxbetpcec ! Ebek uneeek TeteceM EtpM Spxrc xxk
vpyxkh Temk Eak Tewbxqcej mxsek gpzpbP
4 Ebek Beqrrerrepk Epxmqenpk : << Tk ReM Tene
m xxnpL Epxcec vepqxac xxk Epxcej xc utpk
452
BxrrpNeeey Epxcec yxsxP cewek utpyec . >>
Epxcec ZpL Axrc Temk y cxqxD Bpyeqeexj X EerP Sx
pececepk EpxVmyesP Epxnmqbc ExnebP
usppk X yesk mxetppecem Epxcec uqyeaP Erem yeq
yespk Ewectec ZenP Rewexc EewpM yeexqrreeeP
cetelj Seml tprc TptpMj yek : yeJ cetpexyeM TecetP u
neeek X Spxspcqek Sxtpm Epxcec ,
Sxpecek EpxVmcesec cewek gpzpwpc . 3 Erem vepq
xac EerP Zenprc EpterresxnerrpqbP yeexyec .
Epxnmqbc vepqxac tpM yenerretek Temk Eak gppqa
c xc yenxwteqek EpxsxXj Tec mxwpk X WxrP
Epxcec , usppk X AP Esk mxetppecewpc , Tenk vptek
h yeqyespk Ewectec Eewpc ,
<< Rxcek vptekh Rxcek vepqxac yeexqpekH , Tenk
ExrP TecetP uneeek X SpxspVqek Sxtpm
Wpeepnesc Epxcec yeM Epxnmqbxtk TerrepeeeeeeP
ceneVtec ceweyec . 2 Tenk ExrP Epxmqenpk :
1 ExspD ExrP Tetk ReM TpM yesk Rxcek Bpexnqel
Zenxk EpxVaP Tetk ReM X
yeqyespk Ewectec yej vepqxac Exk Bpexnqel
453
Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
mxwpk X TeceVsc Enmwpc . >>
EerP , TecetP uneeek uqyesP Zecencexj yenteL mxw
pk X Epxapcek TppnetP uqrrebP , TenpP
xxnpwtek cewek EpxbeVtem ExrP ýenxsxD pk cxk y
xsc , venxk geexqc vpnxzeeeac uqec . EpaxM
ceqek EpxVmspcec , Erk vpzeM mxwpk uaeeeP xxk
EpxXj tpM TecetP uneeek y Rxtpk tpM
Teqepetpk : < uneeek WxrP Ej , Rxmqtek Rewexc mx
cenpmxxqetpcec ! > cewewpc . 11 yeJ Tk ReM TpM
454
10 cetelj Tenk geexqc vpnxzeeeac EerP vpqk SxeK
BpeespbP , Tpnpeesc venerrepk EyaxmP Zpcek
EpnpqekH xxk xxek Eenyek y Rxcej vpyeJ xc Reextk
tpM EnmbP Eewpc . > cewek ceqeyec .
geexqc vpnxzeeeac Tec Eeteqc usP . 9 yeJ geneeK u
xnc vpzeM EpteekH vprrpqk Aecenqek , uxmc
WetP TeexwP vpytpeK Sxrpeeec , ZpsP xxnpL Epxcec
, Rpxbxpk Sewerrpk yxsc , Reectk Tenem
Tereexk Bpeesprrepk : < 8 uneeek WxrP Ej , yeJ Tek t
pM Teqeneeewpc , EpaxM EerP yeJ usppk
ÝenxsxD pk cxk , Rpxmcej ExrP geexqc vpnxzeeeac
uqec . Tenk ýenxsxD pk cxk EerP EyaxmP
Epxmqenpk : << vpzeM mxwpk BenceyeM SpxLj tp
M mxnaP Beqyenxk Eewpc , Rxcek ExrP
Epxbetexj mxwpD TpM AxVqemqpk EpxceMj Rxcek
Bpexnqel X Zenxyec . 7 Tenk ExrP
6 ExspD ExrP TeteceM yeXj Zpcek xxnpwtek cewe
k utpbP usppk X mxeVceyaxqek
ÝenxsxD pk cxk yej geexqc vpnxzeeeac xxk Bp
exnqel
455
EexwP Extecel X Enxk EpqeeP cebc pP ? >>
uxqpcej . 5 cetelj mxwpk y EpxMj Weetpqek yerrpee
P xxk EpxXj tpM Epnaxqeexj TeceMj
18 TeNk mxwpk veNxrry EpxaeNpk : << EteceM u
xmc aeceNqel c yeJ veNeeeek yeekH Eaerrek
mxetppecek EeseNeeey ceNectec . > cewek Tpeeter
reeesek c Wetewpc Xj . >>
17 Ac QeU AeceNqel tpM Rpxbxpeqek uqeey Epxc
ec , Eeqek Rxtpqby uqqeey Epxcec , Eaxcej Ecej Zpcek
uNeeek Eak usy EeNxrrpk Sererrety ceby Epxcec uq
ec .
16 ExspD Temk Eak EeserrpNpk : << Ac Zerrpk tp
M Rewexc EeNxrrpk Sererrety cewek Terrptewpc ? Ebek
456
cxyesy WpxeVcej xxk Eewc Resy xc Epqby uqpwpc ?
>> cewek Eeserrpyec .
15 Rxcek ZððxNðc xxk TpxNpmy ExNeby ExspD E
ak : << EeNxrrpk Sererrety yeeesc Wxry Ej , yeJ Zerry
yeZek y Tpxyexj Tec Zeutel

mxqxzecac Exry QeyteXj Temk y EeNepk ExNcepk E


xry uqpk Esk Axtewpc . >> cewek Epxmqeyec .
14 Tk ReM TptpMj Zprrek Aecebxqek Tpeeterretpr
rec , cepcepk Wety Ebek uNeeek y Encej Wetel c Esk
Eexwy mxwpD uxqpcej .
ExNemqtpcec , Tetek c yxtecec vpNxeeqeeetpk , Epa
xM Eery , Ebek uNeeek y EeNepk ExNcepk Exry ZeeK
13 cetelj ExspD Exry cepcepk X Ewpkh yek Terrpt
ek EeyaxNerrepk : << cepcepk c Wxry Ewpkh
ReM Eery Epxbecepk Tetk ReM c xxweqeyec .
12 BeNxL mxwpD Exry ExspD xxeM cepcepk Tece
k WptpM Teqyxrrpqeey cewek Terrerrpqpk ExNeyec . Fey
eJ
ExspD Exry cepcepk X ExNpcedek Exry
457
Qpxíej xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Epncxeesepk QeU Erk Tpxnpl tecek Reexj ExqemP E
pxnpsxzel c mxntek , Encxm Tpxnpl tecek WpxeVcej
P Tpxqpcej , ceM Tencej , 29 EcereM cepcepk , Eeekj
TemP , Eaxcej Ecej yej EpxMj cepcepk Zpcek
28 ExspD Epxmqenpk : << TeexwP Ej , yeJ Tk ReM
TpM ceqek EpxVmspcec , TecetP uneeek P Epnpk
TerrebP Eewpc . >>
27 Erk EpxXj tP IðTM Epxmqenpk : << Tk venerre
ac , yxtk Rxceetk ceM Tencej Zpcek Epncxk Tek c
458
26 ExspD Epxmqenpk : << mxwpk y Esk mxapne
m xc TecetP uneeek ExrP uxM mxapnewpc . >>
Eeserrpyec .
25 Erk Epxcej xc Sprpspeesek mxwpk : << Erk ce
qem yeM cek mxwpk Epxnpsxzectem uc ? >> cewek
yenpeK Teyerk Bxk Rpxcej yeM Tewecej geneeP Eak
AP yencetec ! >> ceweyec .
Exncepk uqeeP EerP ceaxrek yencetec uc ! yezek m
xwpD Tecnc Bxk Epnpk y Eenepk Exncepk uqeeP EerP
24 ExspD ExrP Erk yeextel X Epxbecepk Tenpc : <
< yezek mxwpD ExrP Tecnc Bxk Epnpk y Eenepk
zecetk TpMj Epxceexaeyec . 23 EpaxM EerP , Tenk E
xrP Zecej yezek mxwpk yeexqpekH .
Tecedek y vpexkh Rewexc Terretprrec . >> cewek ce
qeyec . 22 Tenk mxwpk ExrP EteceM Epxcej xc Sprpsprrep
k
TpM mxncek EpxVmtpcec , TeceyesP Ac QeU Tecnc T
eceMj EtJ mxnpeVcej vpnewtprrpqpk Axtewpc , 21
TpterrP uc . 20 Ac vewpeK uxmc mxnpeVcej yek vpt
eqtpk BprrpD WpxeVm Zpcek EpxceexmP ZeterrP mxwpD
459

19 ExspD ExrP Erk Epxcej xc Sprpsprrepk Tecxk Te


mk tpM : << Ac yesk Rxcek Bpexl pk ZerrpLj
Bxnpwqek Secxyec . >>
40 Temk P Ewpkh Zeueeac mxwpD Temk c yxtece
c vescxnpeetpk cewek Bxweqewpc . TecemXj Tenk
mxcenpmexqetpcec ! >> cewek vescxnpwpc .
39 Tenk ExrP Zecej Terrpk BxeM : << teðxtJ pk Ep
xMj mxyemk ExspD Ej , Rewexc
38 BenxL mxwpk Temk tpM : << ReãenxD pk Exs
pD EremM EpxeVcenebP Eewpc . >> cewek ceqeyec .
gpzpk Serrpyec . Tenk ExrP mxwpD EpxeVcenemc tp
M ZerrP uqyej cewek Eeserrpwpc .
37 ExspD c Zðnxó Bxk EpexneqaeekH Exnemc tp
460
M , BeL pk veberrP tpM Rxcek SpeepM mxwpk vprrpqk
ExspD ExrP SpeepM gpexneeac Bc Ewredek Exr
P
Teqtk uqec .
Tpxmcej Bc ExrP AP EpqeeP Epxcec yeexqpekH . 36
EpaxM EerP TeteceM Epxcek P Eppeekj EerP Rxrrpak
35 FeyeJ ReM EerP EteceM EpaxM c Zerrpk c AP W
etem Epxcec , ExspD pk ceqedek Epxcej Rpmpk c
Eeqewpc . 34 ceyeaP Tenk ExrP gpnyeteceJ EtpM Tec
ek Tecxk Eewxtpnewpc . >>
Tetek tpM Fppqeeetek Tpnpwbxqeeetewpc . 33 Tetk
Temk P yeXj TeceMj Rxquk , yesk Tesxrrpntek BptpbP
Zeutel ppk Rxcepk Rxcej yeM Bxek yezeqectewpc . 3
2 Tenk ExrP venc mxnpk P cxk P geM TpM EprebP ,
EpxrP ZðnpseqðL tpM Eptpwpc , 31 TecetP Wencepk
pk Tprreaek Tewtecqedek mxwpk P EpxMj Bxk Tpeeec
30 ExspD ExrP Eenyek vpzeM FeyeJ yek Rxcek Tes
c Terrptek Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yxtk
ExspD gpnyeteceJ EpteekH Rpxcaxm Zpcek Ee
exqetpeesek EerP
461
Bxk Eewc ResP Bc mxntewpc . >>
Qpxíej xxk Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
5 EpaxM Eery , ExspD Exry ZeeK TenemM Epxeccene
m ceby yexxyec . 6 ExspD Exry Teetk mxnpcepk Tenxmk
Epqek y Ewpkh mxzpby , ExspD c Epqby Epxbem xx
k Tpxqpcej Rxcek ExqeLj xxk Wptpkh Eeyenxk genyec .
yeekH Tpqk Epqek y Tpwtk ExspD pk yeXj xc Epqby
Epxbem Epxcec yexxqpekH . 4 Tececepk Tenk Exry
Eery ExspD c ApeepL ZeweM TpxqpU Tec mxwpk uq
eey xc EpxbeXj cewek Serewpc , cetelj Temk y yeXj Exry
Y TenpekH yexxyec . ReMj Exry ãeíezpxD cewewpc ,
462
Tenk Exry Zecej yezek mxwpk yexxqpekH . 3 ãeíezpxD
1 ExspD Exry Zðnxó vptek xxeM Epxeccenek Zeuq
pekH . 2 TpD gebeMj Rxcek gexxqc xxk Tpyaxzek
ExspD yej ãeíezpxD
Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
Ebek uNeeek c Weeeteyec . mxwpD Erk yexxtel c Ep
xbecepk Wpxk Ebek uNeeek c Weeeteyec .
43 EpxrpceJ SpeepM Eery Tenk Tenpc Rxty Epnpby
ZerrpLj Epxbek , ExspD c Terreby xeL Tpnsc
Ewreyec . >> cewek ceqeyec .
42 ExspD Exry Temk tpM : << Ac Rxty Epnptprrec
, Spxspxj yxsxnel Axry Eyepeaxk c
Tenk venxrry tprc : << Ebek Wxry Ej , yeJ Rxty Epnp
Xj cewek Sereby uc ! >> ceweyec .
Eeserrpyec .
cewek xecxyec . Tenk Epxxnetpk Exnemlj ExspD Tem
k Eak : << Ac Retk yeM Zerry cxqcem uc ? >> cewek
41 Tecedekh ExspD Exry xpeK Tpspk xpeespby Sp
eepM mxwpk c Wxry Ewpkh Terrerrpqpk Eeyaxnetprrec
Exry Reexj Zecej Terry yeM : teðxtJ pk EpxMj mxyem
463
k Rewexc mxcenpmxxqetpcec ! >> cewek vescxnpwpc .
Zeueesek vprrpnpetP Tk ReM Erem WpxeVm yeM m
xnpeVcej uqrrek EeneqbxekH Eeneqbxtprrec , cetpc Wpxe
Vm
Tenk ExrP Eenyek Benpak Zprrek Terrptek mxwpk ux
nc tpM Rxcej Eeqtek BprrpD EpxVmcepk : 15 < Rewexc
ExrP EeqpD gebeMj EppeaP , Teetk ðeeej Enmwbxqe
ctecepk uaek Exnebpmc . 14 WpnteeeP Eaerrek Ewpkh ,
Encej Wetel Exqenek yezeqectem ZpL yeexkh cewek
SerebP yeexqpekH . 13 ExspD Epxmqenpk : << Rxcek ce
ncxwtek
464
EpxVmyec . 12 Erk EpxXj , ExspD ExrP ZðnpseqðL m
xnm SxeeebP yeexqpekH , Tetk ReM Ebek uneeek y
11 Epqek uxmteceM Erk Epxcej xc Sprpspk Eetelj
ExspD ExrP EpxceMj Rxcek Bpexnqel X Zenxk
Benpak yej Eeqtek BprrpD pk Bpexnqel
ExrP Tpxcenxdepk X EnxbP Erenxk EeuneeeP Bxk Tp
xqpcej uqec . >>
EerP Erk mxwpk uqyesP Wpxk AP EeyneeeeL pk Epx
Mj EeaxreM Wpxk uqec . 10 mxwpk y EpxMj Exnedek
9 ExspD ExrP Temk tpM Epxmqenpk : << Epxrptp
M Eeunel Erenxl ExrP Erk ceM TpM yerrpyec , EpaxM
tpM Tpxnyek Tecxk EpxVmspcec . >> cewek ceqeye
c.
EpxceexmP ZeterrP mxwpD TpM vpyxzek EpxVmXj ,
cenyej yeJ Eeqc Rxcek X Tenpqek Weceqedek uqyesP Tem
k
8 ãeíezpxD uspk Bpeesprrepk Ebek tpM : << Ebek
WxrP Ej , EpxrP yeJ mxnpeVcej Bxk Bxek verreD X
Epxbecepk : << Erk mxwpk venxk Rxmqtek y ceM T
pM yerrpyec . >> cewek ceqeqaewpc .
465
7 ãeíezpxD EerP yerrpk Exnecepk ExspD X yezeM
mxM Tec mxqxzek EeyaP Bpaxqeyec . uxmteceM
QeU AxrP ceM TpM vprpsprrec . >> ceweyec .
Enmk ãeíezpxD X EpqbP Epxbecepk Temk tpM : <<
ãeíezpxD Ej , Tpxncek yerrpk Exnetpcec , EpxrptpM yeJ
Qpxíej xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
Zelj Bc Tpeeterrewpc ! Ac WxrP AxecekH mxwpk cet
exj c Wetem ZpL Axrc , 28 Tenpc EpxyeM usP Bc
Ebek ExrP Temk tpM Epxmqenpk : < AxrP Erk WerrP
Benpak Ej ! yeJ AxrP ceqedek Epxcej yeM AxrP
P usP Bc Tk Wpxk Eeyeaxwpc , Tenxeesek Epxcec Bc
AP Tk Wpxk vpnxzek vetpwpc . > ceweyec . 27
uc . 25 yeJ ZenP Tek Eak Bxnpcesxwpc , EpaxM EerP
Tk uqyesP Tpexj AxecekH mxwpk uqec . 26 Tek
Teysxk : < Ebek Ej , Tek P EpxVmdek Eeqtek BprrpD
466
Eetk uc , yeJ EeqaxrrpM BxeM Bxek yeeeqeeeserreM
Epxmqenpk : < Ac yesk Teuk vptk Bc vewxzentprrec
. > 24 yesk Rxcek Benpak EerP Epnpeesc
Tenk Eeqtek BprrpD BxeM Teuk Eeqtek BprrpD vpebx
yec . > ceweyec . 23 Ebek ExrP Temk tpM
vewxzenprrpqsprrec . > 22 vpzetprreM Benpak EerP
Epnpeesc Teysxk : < Ebek Ej , yeJ Tek P EpxVmdek
yeekH EpaxM TeceMj EexwP Extecel Tec yeexekH Tp
qk , yeJ Axwexc Tpwxqek Eenyek vptk Bc
cewek ceqeyec . 21 Ebek ExrP Epxmqenpk : < Tpexj
Seexk yeexwpc , Ac uqyesP Seexk Benpak uqec , Ac
ExrP : < Ebek Ej , yeJ Tek P EpxVmdek Tenk Eeqtek B
prrpD BxeM Eenyek Eeqtek BprrpD vpebxyec . >
vpteqtpekH cxcepk cetpc vpebxunc Tec Bc WeteXj c
ewek utpeesek yeexqpekH . 20 Tpxnpmk P Rxcej
BprrpD mxqxzek Eeueesek Benpak Rprrppk Bxek Ex
netpcec cewek BenqxeK yerrpqrreyec , 19 Tenk ExrP Tetk
ReM
18 Tenk cencxwtek ExrP ðeexj Enmwbxqectek uae
bP Exnedek P yek vpexkh , Tenpc TeteceM Eeqtek
467
ceqemqyec .
vpnpseeP Tpqk , 17 Eqac Exqecek : < yxtk Erk mxw
pk BxeM ðeexj SerrpqrreeeP TpMj Epxcec . > cewek
vpebxeeP Bc AxrP EpxbeXj . > cewek ceqeyec . 16 T
emk P TpD EpqpD pk cxrc mxwpD Temk tpM
cewek venxrrpqtprrec >> ceweyec .
Zerrpk tpM Erk Eqbxcej Bc mxtpqpwpc cewek Eeserr
pyesP , Tk ReM Temkh : < Ebek Temk c cenecqewpc . >
34 Tk ReM Tenk Eqbxcej Bxk EpzeekH Bc Teexqpk Ee
tk mxtpqpk Eeyaxnetprrec . 35 cenyej cek Tk ReM Eak
Tpseepkh EpnpeeP Bxk EpxXj , Tk ReM Rxcek yxaxe
eek Ewrxej Eqbxcej Epzerretec yeexekH Bc EpqbP venewp
c.
vpzeM FeyeJ Zprrek Epnxpeaxqek ZeurrpqbP , Tetk R
eM TpM : << Tk ReM EwpreceJ Tpseepkh Epaxtprrec , Ten
468
k
33 yxTýebc yej yxTrec Bxk EpexMj mxnpcepk , Eenp
Mj Bxk Eerrpqk Epxcetk BewreeeP Bxk EpxXj , ExspD ExrP

32 ExspD ExrP EteceM Epxcej Zpcek ceqecepk Ep


qek P Ewpkh Eptpnxtpk ZðnpseqðL Epxcetk Eppeyec .
ZðnpseqðL tpM mxetP Tec Epnpeesek EerP
Eeyaxnek Eeqetprrec ! >
Tetpc Bc ExrP AP uqxzek Eeuwpc . 31 Rewexc ðeexj
Bxek SerrpqrreeeP Epxcec Teexspk c WxrP Ewpkh
yeexeepc tprc Reexj ExqemP EpxVmwpc , Tenem Ep
xcec tprc EpxVm Epxcec uxcepk Temk P yeexeepc Epxapc
ek
BprrpD Tec ! > ceweyec . 30 Ebek ExrP Epxmqenpk :
< yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , Rxceetk
EpxVmtpcec ! > cewek ceqeyec . 29 Tetk Temk tpM :
< Ebek Ej , Tenk ExrP Rxceetk Eenyek Eeqtek
Tecek : << Temk P Eeqtek BprrpD c vpnxzek EeyaP ,
Eenyek Eeqtek BprrpD Tec Benpak tpM
Tec ExrP vpnxzeeeP Epxcec uc ? > Tececepk Tenk Ex
469
rP Bemk yenerrpk Telj tprc yeexekH mxwpD
yeextelj yek Zerrpkh WxrP WpxeVm Bc yeeVceJ tpM
Esk veterreqek , Rewexc uaek Exnemc tpM mxP Tpxnxzes
P
vpyxk terrek TetebP , EpxyeM Tecek Tenxeesek Epxc
ec Bc vpyxk terrek vpnxzek EeyeeP Bc Wetem ZpL
Qpxíej xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
Qpxíej xxk Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
42 ExspD ExrP ZðnpseqðL mxnm SxeeebP vptk Bx
k yeMj xc EerP venerrepk cewsxk Epcxqeyec .
ZðnpseqðL pk Tpxqpcej cewsxk Epcxqeeesek E
erP
uqyesP EteceM AxqerrP Eetelj Epnxqek vescxnpwpc
. >>
41 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM Tp
M ceqek EpxVmspcec , Tetk vescxneeP Epxcec
BxL yeextprrec cewek Benqxeetetprrec ! >> ceweye
470
c.
40 Epqek P Tpwtk Eak cetpk ýenxsxD pk cxk Exsp
D TpM : << yeeesc Ej , FeyeJ ReM Zprrek ReL
EeVcej Tpxysxk Eeeepc EerP , EpxeVcej cenel ExrP T
ecetP uneeek uqec ! >> cewek yezenqek vescxneyec .
uneeek WxrP Ebek P ReMj yeM Wpnxqek Weetpqede
k Ebek verrek X Epxnpsxzetpcec , Tecnc Bxk Epnpk tpM
EerP EqteU pk geexeeewsxeK X Epxbedek tecek Ebe
k uneeek ty Teqeneeek Zecej Terrpk BxeM : << TecetP
39 Temk X ZðnpseqðL tpM Epexnetpk , EenpnetP
Eerrpqek Eak yerrpeeP Bxk EpxXj tpM , FeyeJ ReM
TeceMj TeyxsaP yeexqpekH .
Tpxsxk Eprprrpqyec . 38 ExspD X EpnpeesxqeeeP Bx
k EpxXj tpM , uxmteceM vpyaesP yek Teexqpk BeL
ExspD pk Ewpkh mxtpqpk EeyaxnebP , vpyaesP yek
Eqbxcej Bxk Rxnprrpkh TpeepbP vezerrepk ExspD X
37 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Ebek ExrP Temk
X Eprpwpc . >> Tececepk Tetk Tenk Eqbxcej xc
mxtpqpwpc ? >> cewek Eeserrpyec .
EpzeekH xc EerP TexxqeeP Bxk EpxXj , Eqbxcek y Eb
471
ek ExrP : << Tk ReM Zerrpkh WxrP TeekH Bxk Eqbxcej xc
36 Teetk mxnpcepk Epxbedekh EpxreceM ExspD p
k ceqedek Tec Eeteqc yeexqpekH . Tetk Eqbxcek y
ExspD pk Encej Wetel
vpnxtprreM uxqpxj
SprpseeP TpMj Tec uqec .
mxteqm xc Wetem Epxcec yeexqpekH . EpaxM EerP
, Eenepk Epqek uxM Epxcej uxnc xc ExrP Eeqtel Epxcec
pk yeeesc uqpk gebeM Epnpk P TpxnpmP ReM Temk
X vppnqek EeqeeeP cewek SereyeaP cencxk geM
48 ExspD ExrP EtpM uxnc Erk Tprreexj tpM RpL Te
qyxteeK yeexlj . TecxqekH Bxk Encxqecac , RpL
uqrreeesek yeexwpc ! >> ceweyec .
472
Tprreexj uqrretprrec > cewek Tewtecqedek yeexwpc
, cetelj Tk ReM venxk Temk X vpqerreexac Bxk EmM
<< ExyeceqtP RpL tpM Ebek uneeek y Spnrrel Epxce
j xc : < WxrP vpyxqrrek Tprreexj X Terrepeeeel Wpxnml p
k
47 ExspD ExrP SpxLj tpM Epnpweeeak yek vpteqt
prreaxpk X uxM mxcecek genrrebP , Tetek tpM :
Tprreexj X Aeyenqedek ExrP
Weteyec . >> cewek Epxmqeyec .
uqtelj Aeyenqewpc . 46 EpaxM EerP Tk TecetP uneee
k Epxnpsxzek EeuneeeP Tpcxzel X Esk Terxk
yeexekH Eenepk Tpxwek X uxnxwpspk Epsepeeeew
pc , AxqerrP xc Eetelj TeceMj TeceMj Rc TeyeepnqerrpqeeP
Epxcec
SxyeM yecxqeqtk yeM Axwexc Tpxnyek Telj Eak AxrP
uxseqewpc . 45 Tetk AxrP yeXj yej vptek tpM
Tetpc SpeepM yeqec yeexwpc . 44 EtpM AeeK EerP T
pqyesP , Tenk EpxXj tpM Epxsxzetek Teexspk AxrP
43 Tenk ExrP : << Tk EpxrptpM Tenem EU Reexnewt
el pk Tpeeec Wetem uqtprrec , cetelj Tk EpxrP Wpxk
473
Qpxíej xxk vpnxtprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxtprreM uxqpxj
Rxcej cesexj EeteM verrequnxqebP EpxbpL pk mxnx
zeqeexj yeexrrpqprrepk Tenxzeaxpk TpM Tpxnxzespqek E
pxcaP
7 ExspD ExrP TeneekH tprc Tetk ReM TpM Rxcek B
pexnqel Teexqunxqek EpxVmyec :<< Rxcek mxwpk ExrP
WerrP mxqpspk Tenxzeaxk P Bpexnqel
EpexqepeaP yeexekH yek Tk ReM TpM ceqek EpxVm
Epxcec . >>
6 ExspD ExrP Tetek tpM Epxmqenpk : << TeexwP
474
uqyesP yeJ ZeweM Encej Wetel BxeM EteceM Zeutel X
Tetk : << yxtk vewxekH Eak EpxVmdek X Wetem Ep
xcec . >> cewek venxrrpqyec .
5 EpaxM EerP Tetk uxM Zpeeek uqyesP TecetP We
ncepk Wpxk cewek Sxtpwpc . >> Tececepk
cewewpc , cenyej yxtk : < mxwpD Eak EpxVmyec >
cewemlj , Epqek Tpxwek QeU yxtek X AxqerrP yeM Beeax
wpc ,
EpxVmyec > cewemlj , Tenk ExrP : < TeexwP uqyesP
Tk ReM Zerrpkh Zpeeek X Extecem Epxcec uc ? >
4 Tetk Ecxqek WenrrpqtpbP : << yxtk cencxk ven
xrrpqeeP uc ? yxtk cenyej < TecetP uNeeek Eak
Esemlj mxwpD Eak EpxVmdek ZpL pP ? >>
ceqek EpxVmtpcec , Zpeeek P EpcxzeqekH cxm Bxk
Encej Wetel ExrP TecetP uneeek Eak EpxVmdek ZpL pP
3 ExspD ExrP venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Epnxt
eyeM Tk ReM Eak Rxcek Epxcej EeserrpXj , Retk tpM
EpxVmdek uc ? yxtek tpM ceqek EpxVmtpcec ! >> c
eweyec .
Exnecepk : << Ac ZeweM Encej Wetel Tec cewek Ete
475
ceM Zeutel X Epexqetpwpc ? cek AxLj tpM Erk Encej xc
yeexqpekH . 2 TecxqekH Bxk Encxqecac , RpL pk ye
eesc cxcepk Eeeeewepk ReM Temk Qpcej BpqrreMj
1 Rxcek EtpM , ExspD ExrP vpyxqrrek Tprreexj tp
M RpL Teqyxk mxwpD X Spnrrek , Exnpcel Epedxk
ceweqaewpc .
15 Epqek uxmteceM EteceM Epxcej xc Sprpsprrep
k uxM : << ZenP EexwP Zeutel yeexeeP Epxcec ! >>
EpxVmwpc . >>
uc ? Tenk X Qeytec Tetk ReM X Epsepeeeek , EpxbpL
pk mxnxzeqeexj Zpcek usppk TpM Tpxnxzespqek
14 EexwP yeextel tpM EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk
Ebek ExrP TeteceM mxqpspk Tenxzeaxpk X cxncxm
pk getekh Tpxqcxk EeyeaxbP Eeqeyec .
ExrP yxtek y ceJ uqpwpc ! > cewek ceqeqaewpc . Ee
476
xwP Eak , Tetk ReM Temk X EpxbpL pk mxnxzeqeexj
EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk Ebek y Epxwac xc Beqrr
ewbxqeeeac uqec , yxtk Temk X EeqeyesP Temk y mxnpe
Vcej
EerP gebeM pk Ebek P mxyemk X EpxbeeVmtk yek v
prrpnP vprrpnpetP yek : < Erk mxwpk uqyesP
veexnetP mxyemk Zpcek TpwxqeyesP Tetk yeeeek
mxetppecem yeexekj . > ceweyec . 13 cetelj Tenxzeaxpk
Tpxqcxk genrreyec . 12 EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk
Ebek ExrP EenekH yenek : < yeJ cencxm yxqk ? yeJ
yesk Rxcek Benpak yek Tpwxqeeesekh , mxqpspk Te
nxzeaxpk Temk X Bptpk SxneeetprrpqbP mxnxzeqeexj Ea
k
Bptpeetek Tpnpwbxqel Eewsek uaeyec . 11 gpnyete
ceJ EpteekH tprc EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk Ebek ExrP
vprrpspk uaerreyec . 10 EpxbpL pk mxnxzeqeexj pk
Ebek ExrP EpxceMj Rxcek Benpak yek Tpwxqeeesekh Wp
xk
EeyeeP ceyej . 9 cetelj TeteceM Tpxnxzespk Tenxzea
xpk EerP Tenk Benpak xc EerP yenxk Bptprrepk vpU
477
ExrP Rxcek Benpak yek Zeurrpqpk Tetk ReM Eak Epx
yeM pk Bxek mxntem Zpsptec EpnpqekH vpyeJ Zprrek
Epxyentecek vpqk gebeM Eppeyec . 8 Rxcek vprrpae
ekH EpxeVcenebP EpxbpL uqyespneeeP Bxk EpxXj , Tenk
Qpxíej xxk vpnxtprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxtprreM uxqpxj
yxsc pP ? >> cewek Eeserrpyec .
EpxVmcesec , NpL pk verrek tpM geexqc TpsxzeeeP
EerP Wek P vepqc Eak Bpxnxaedek Zeutel Wpxk pP
P Spnrrel X Epxrek Axceac yeM Rpwqek BxrreteeK c
etexj X WetebP uc . 24 Tk yxtek tpM ceqek
Zpspk Tec cetexj X WetebP yeexwpc , Wpxk Tk uqye
sP ReexM Telj xc utpeeP Epxcec , ZenP TecetP uneeek
Teecrerrpl ppk EerP ExspD TpM : << yeeesc Ej , yxtk
Tek y Rpwqek TeexqunxqebP yeexekH EerP uxM Bpxc
478
Teceyel Tetk Tenpc ExspD X yenxyaxqek ZenpeVceex
qecac tecek Tpsxzek Sxpecemqm yxsxP . 23 EteceM
Eak EqteU pk Eeserrptel Eeserrpqrrek , Epxcek P cxr
c EpJ SeU X yenxeeP cewek EpnpqtpbP yeexyec . 22
ExrP EenekH genrrek BenxL mxwpD X Epeeerrek terr
ek EpnprrpqbP , Seexk SereekH Tec yeM Epyqerrpqpk , Ex
spD
20 cetelj Epqek Tpxwek Eak EezpeeP Tpqk EenekH u
sP EpxceMj Tpcxzel X mxqxzebP yeexqpekH . 21 Tetk
Axcqemqpk ceqeyec cetexj X WetebP yeexqpekH Tp
qk Tenk TppMj EerP ExspD X yenxyaxqeeeP cewek Sereye
c.
19 RpL pk yeeesc ReM yej TecxqekH Encxqecac R
eM EerP ExspD pk Epxcej uqyesP Tetek tpM
verrek tpM geexqc vpnxzek EpxVm Tpeeec
ceqeyec .
Rxak Eprewpc , Erem cesexj AxqerrP EerP cek P Tece
Mj EpreyesP Wpxk Temk X yxaeqewpc . >> cewek
EerP ZerrP uc ? cewek Eeserrpyec . 18 cek Erem ces
exj Axqerrpk TeceMj TpnaP EpreyesP vewpeK yeXj Zpcek
479
cesexj AxqerrP EerP vewpeK pk Axeepqk Serrpnc Ax
qerrP uqyec . > cewek Tewtecqeyec . 17 Emk P Eppeekj
16 ExspD ExrP Tetk ReM X Tpeetetelj venek :<< E
xyeceqtP RpL tpM : < Sxyenaxk y Epncxeesek Erk
Eeyaec , 32 Seml tprc gpnyetprreM EerP yesk Erem
yeqyespk yencek Zpcek EcereM uqrreyec , Erk WetP yeM
ExrP vpnxwqerrepk cepcepk Epxcec yeM ResP Rpxca
xyec , vpzetprreM EerP yeqyespk yencek Zpcek EcereM u
qrrek
Tpeeterrek EpxVmdek yeexqpekH . EpnxtP Rxcek ce
M pk Eeekj TemP Tpqprrerrpqk yeexyec , 31 vewpeK Zece
j
uqrrek EeyaP , Eeekj Zprrek Epnpqek EpxMj Epxetps
P BeqrrewbxqeeeP cenectec . > 30 cewedek vepqc ZpsP
480
yeqyespk EcereM Zpcek Epxqetecedek EeyesP , Tem
k P TemP ExrP Enceysc yeqyespk yencek Zpcek EcereM
Temk Eak : 29 << yeeesc Ej , Wpsc EerP yxtek tpM :
< Rxcek mxwpk ResP RpxcaxbP , cepcepk Epxcec
28 BenxL Tecxk Eewxqekh cetexj c Esk Extececac
SetpcxD pk mxwpD ExspD Qpcej BpqrreMj Exnecepk
Tecxk EewxqeeeP Tpeeec
uqyec .
pk venxrrpqpeesek Epxcek tpM Tetk Zecetk geexeee
wsxeK Tpxnpk Eewk Zprrek vewcxk Epxcej TerrP Epxcec
27 Tetk Epqek P Ewpkh ExspD pk Epxcek Eak EpJ
SeU Enxm Bxk EenekH Epxcec yeexqpekH . ExspD
Ebek uneeek P ZerrpLj Bc TecetP uneeek tprc EpxVm
spcec . >>
ExspD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Teexw
P uqyesP verrek P ZerrpLj Bc verrek tprc EpxcaP ,
26 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << verrek P ceJ Ej .
>>
cewek ceqeyec .
BprrpD EeyaP Epxbemqpceac , Emk P TeceMj Seexq
481
pdek mxnpxj yej Epk Tprreqel EerP cek P ceJ uc ? >>
25 ExspD ExrP Tetek P EpU Wecej Bc Reytk Wetec
epk Tetk ReM TpM : << Retk tpM Rxcej WpxeVmk
Qpxíej xxk vpnxtprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxtprreM uxqpxj
E¡nxsTpD pk Tpeeec
yeexwpc ! >> Temeak Tetk Tecxk ExspD Eak EqteU p
k Eeserrptel EeserrpeeP SpxsP Epxcec uqyec .
42 BenxL RpL pk yeeesc ReM EerP Tetek tpM Epx
mqenpk : << yeeesc Ej , Tek P Epxmqem BpxU
EerP , TecetP uneeek P Rxtpk tpM mxwpk ExrP uxM
EewxtP yeexteeK uxqpcej . >>
TecetP uneeek Wpxk , venxk Epxmdek mxwpk P Ebe
k uneeek yxsc cetexj c ceqebP yeexwpc . 41 EpaxM
482
cewek Epxmqedek yeexwpc . 40 Erk Epxcek P Eppee
kj EerP TecetP uneeek uqyesP EewxtP utetec mxwpk P
EpxqxceM TpM : Ebek EerP < EeyneeeeL pk Ebek un
eeek , Exseíej xxk Ebek uneeek ZeóU pk Ebek uneeek >
mxwpk ExrP Tecxk EewxtpneeeP Tpeeec ceneaxqed
ek Eewpc , Tenk ExrP EpxnmcesptP BeecrrpP SxteeeP Tpe
eec
mxyempk Wpxk , EpaxM EerP Tetk uqyesP Epxmyea
P Tecxk Eewxqewpc . 39 Wpsc EerP Rxceetk Epxmdek
uqyesP Tecnc Bxk Eqac WetP Epxmsc Epxcec WpxeV
cenewpc . 38 Tetk uqyesP Ebek uneeek P EpxMj
tecek EewxtP ZeueeP mxwpD ExrP yenc AP yerrpqrr
eeeP Epxcec , 37 venc tpM AP WpnteeeP Epxcec . Tetk
yenc yerrpqrreeeP uzP venc tpM Wpntewpc , 36 cete
lj TeteceM Epxmcepk Tecxk EewxqeeeP uxcepk Encxm Tp
xnpl
35 ExspD ExrP Tetk ReM TpM venxrrP Epxmqenpk
: << EpxrP Epnaxqeexj pk Enectec Ewectec ReM uxM
Temk Qpcej cenqebP EpxeVceneyec ! >> cewek Ees
errpyec .
483
Erk Ewectec Bc Eeqc Rxcek P cxrc EcereM cewek ce
qem uc ? EpaxM EerP , 34 Eeekj TemP Tpqprrerrpqk uxM
Rpxcaxyec . 33 Seml tprc EpxrP Ewectec AP ResP Rp
xcaxyec . ExspD pk Tecxk Eewxqeeesek EtpM TpM
EapD Tprc TpqptprreM EerP AP Temk c yesk EcereM
uqrrek EeyaP Wpxk cepcepk Epxcec yeM ResP
yeqyespk Ewectec Bxk Enmak
vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Sxpecel mxntewpc ! >>
vpebxk , ceM mxnpeVcej xc ExrP Beqcxk , EpntP Terr
epeeeel cxbP mxwpD c verrpnteeK ! Tetk Qeytec AxecekH

uzP vpnxL pk Sxnecek P gppl Serrptel tpM SerrpeeP


Bc SereteeK . 47 Tetk yeqyespk Ewectec Bc
Tetk mxwpD pk Ewpkh Temk tpM yeXj Wemexk Weet
P Wetemc tpM Tpnetec yeexteeK , vpnel pk TxeVcxL
484
<< TeteceM RpL pk yeeesc ReM c Senewbxqetpcec ,
Tetk Zenprc EpntP BpyaeekH cetpnpcepk cemqbek Eeqee
pqewpc ,
46 Epqek uxmteceM AxceJ Teqyxk Sprpseepc tpM
, ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek Epxmqenpk :
ExspD ExrP RpL pk yeeesc ReM c unprrpsxzeee
sek EerP
EpxMj mxyempk uqeeP Eebec ? >>
45 teðxtJ EerP Temk c < Ebek > cewek TerrpteeeP
Eetelj , E¡nxsTpD ExrP cxncxk teðxtJ pk
Epxqwec Bxk TppMj AxrP uxmextelj mxqxzetpc
ec .
EpxsxXj vpnpspqtP Teexspk Rprrppk AxrP
Epxnpkh Telj tpM WxrP Serrptprrec
44 Ebek ExrP WxrP Ebek tpM Epxmqenpk :
mxyempk cewek ceqewpc ? teðxtJ EerP Sxqpcqel tp
M Erk WetP Epxmqeyec :
43 cetelj ExspD ExrP Tetek tpM Epxmqenpk : <<
mxwpD Zerrpkh E¡nxsTpD c teðxtJ pk EpxMj
Qpxíej xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
485
Qpxíej xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Epnyeqrrek P Tpeeec Axwecej SprpsyeaP yxtecec Ew
xzectpk . 10 EteceM cenexj Zeutel QeU Epnxpeaxqek
Tpqyec > cewek ceqewpc . 9 TeceyeaP Tk ReM yxtec
ec Temk X Terretprrec . Tk ReM Teexk Tebxk yej
Apxcek usP mxwpD WxrP ReMj xc EnmbP : < yeJ uqy
esP E¡nxsTpD Wpxk > Esemlj < AeeK Tpcxzel
8 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM cxaxzetpcec , y
xtecec usppk mxwpD TpM Weceqectectpk , EpaxM EerP
Bxk EpxXj tpM ZeweM yeextel Wetectem uc ? >>
486
7 Tetk Tenpc Eeserrpnpk : << yeeesc Ej , cebxXj E
exwP Zeutel geneeP uc ? TeteceM uxmk geneeP
gec gewsxeK yej vppnqel
EpxbeyeP ? AeeK EerP TpqyesP , Tenk EpxXj tpM Tey
eepnqeeeP AxqerrP cebP Epxcec , uxM Rpnewpc . >>
pk EtJ BxeM Epneqek yenxyec cebP ceqeqaewpc . 6
ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM EteceM uxmk X EpqbP
5 BenxL mxwpD SpxLj Bxk Tpeeec , ZeweM Seexe
eek RenxqxeK AxqerrP yej mxsel Zpcek Reexteeesek yeq
exj
SpxLj Bxk Spxxtpm xc Eeexqetpeesek EerP
Tpexl pk ZeterrP yeexwpc , Tenk ExrP EpxyeM pk ux
mc Eewxtpnel pk Benptel Zprrek uxmk X Enmyec . >>
usppk mxwpD uqyesP Temk y EtJ mxnpeVcej Bxk Zp
cek Exqemak xc Enmyec , cetelj Erk Ewectec ExrP
3 Erk ZeterrP yeqyespk Ewectec Bxk Enmdek ExrP u
sppk Eak vpqk ExqemP yeexwpc . 4 EpaxM EerP ,
xprrpD Enmdek X EpqbP veneyec Tececepk ExspD E
xrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec
,
487
teceJ Enmak Bxk veexnaeeK TpM cxbP yeexyec . 2 E
xspD ExrP yesk Rxcek yeqyespk Ewectec vpzeM gepqxk
1 ExspD ExrP Tenxmk Enmk veneeeplj , BenxL yez
epk EerP Enmak Bxk BprrpD WpxeVm Zpcek Tprreexj
23 Tk ReM ZðnpseqðL cebxXj Teexspk P Aenxxj Tp
M uxseqecteyesP Tenpc Temk P userxeeP AeeK
ZðnpseqðL pk Spextpm xc Eeexqetpeesek EerP

vewerreqek Axtewpc . >>


Epxapcek AP vpnpeetel Epxcec . 22 Tk ReM EneD Ax
ecekH yeexyesP Sezc EpxyeM pk Eewc ResP yek
Tetk ReM TpM Eeqeeetewpc . 21 WxrP EpaxMj , Tetk
Tk ReM X vpnpspk Berpwpc . cetelj Tk ReM
Tpxnpl Setpk , Reexbk Rpxmpk AxrP yeextelj Tk ReM
488
X vpteqtpwpc . Tk ReM pk TptpneceJ BenxL EerP
Tk ReM pk Epxcej xc RxaprreeeP Bxk EenekH Epxcec
uqpwpc . 20 Tk ReM pk Eaxcej Ecej , Eeekj TemP ,
19 EpaxM EerP , yeJ Tk ReM TpM vpnak ceqk yej Eey
xzeD yxqxxj X Epxnpsxzewpc , EsenmP Etecepk AxrP
utpqekH Tec yeexrresec , TeceyeaP Epnxtk yeM yeXj
Zpcek cencxk Epxwpcqem xc utpeeP Bxk cenexj Epxcec .
Tenpc Tk ReM pk Exnpcel X ceneaxqem Bxk Tpcxzel
uqec . 18 EexwP Bxk Tpqk , Tk ReM EpxyeM Tecek
vpnxwpc . 16 WxrP EpaxMj Tk ReM X Ebek verrek yej
Rpzepk pk Ewpkh Tenpk Eeyeaxwpc . 17 Erk ExrP
usppk mxwpk Tk ReM X vpnel pk TxeVcxL tpM Tpsxz
ek Eeserrpk SxmbP , Tk ReM X cxetekh
tpM Exqenewpc . 14 cetelj EteceM Zeutel geneeP Ea
k Ewpkh Tk ReM yenxyaxqeeetek veqk Eewsewpc . 15
Epxqpsmqeexj gewsxeK genaP cxbxxj Eyepeaxk Teq
cenewpc . 13 yesk EezpwsxeK Tec Sprxk Epxbectel Epeet
enrrpc
Teexqeqtpwpc , Rxcej mxnpk ExrP Rpxmcej mxnpk Z
pcek Tpytpqpwpc . 12 gebeM uqrrekh gebeM mxteqpk ,
489
11 ExspD ExrP yesk Epxmqenpk : << Rxcek Epxet
psptek ExrP Rpxmcej Epxetpsptek Qpcej yek
genpwpc , ceyeaP Erk ExrP Tepcej Bxk Temscel yxsc
ZpL . >>
Qpxíej xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk RxcetpceM uxqpxj
31 ExspD ExrP Wpxk Tetk ReM TpM Rxcek Bpexnq
el Zenxk EpxVmyec : << Tk ReM ExebxM WptP yej
ExebxM Wptpk P Tpeeec Spnrrewbc
tpM , Tk ReM EyaxmP Tereexk yeexrresec , EpaxM Ee
rP Tk ReM pk Epxnpsxzectem EtpM TpqbP Exnewpc !>>
mxapk TemqteM uxcepk cenel cxqyeekH Seapnerrpq
pk Wpnxqek yerrpwpc . EteceM Zeutel Emsm Bxk EpxXj
EpxXj uqeepXj SeeseM Tecnc Bxk Eeqxyej uxmk gpe
xyxqbewpc . 30 Tenk EpxXj , mxwpk P EpxMj ExrP
490
geqeU Zemnem Bc mxqxzek EezpbP Ewxzek Aeaene
k TeeebxbP , ExqeecrrpXj Werenek Eprewpc , EpaxM EerP
, Tenk
Epnaxqeexj teceJ EpqpD mxnpk ExrP Teqec Bxk Tpx
qcxaek tpM Bpxxj Zpcek Eeqtewpc . mxwpk uxnc Tenem
29 Tenk EpxXj , Renek Senek yej Eptpk Weaxpk m
xntelj geexeeewsxeetP Sprxk yeextel Exqenewpc .
mxwpk P EpxMj Bxk Wpnxqek Exnedek ExrP
Tenaxqrrewpc .
TpM yenxeetek Zeuwpc . 28 usP Fesxetek EerP Zðnp
seqðL X vprrpaeekH terrek Tpqtelj Eytek
mxwpD pk TeceMj yerrpwpc . 27 Tetk ExqtP Bxtek P
TppMj Eewc Zprrek Enmwpc , Esemlj venc EpqpD
Ewectec Bpyeqeexj Eewsewpc , Erk Epnpkh mxetP g
ewsxeK Epaenewpc , TecetP uneeek P EerrpM cxqxexj Ete
ceM
yezeqemqm EtpM Wpxk uqec . 26 TeteceM EtpM ppk
TpM , Bxnwpspk Ewectec yej cepcepk mxmmqbP uxmc
25 EpaxM EerP , Erk EtpM uqyesP < ZeqeqeeeP Et
pM > Wpxk ExyeceqtP RpL tpM Epxmqedek uxmk X
491
vptekh Eewxtpneeeaxpk EerP vptek Eak genpk mxte
cej Eewxtpneeeaxpk EerP yxtecec vptekh Epnptprrec .
uqyec cewek Wetetpcec . 24 Tenk EpxXj , ZpxteXj tp
M Eewxtpnek yeexekH mxwpD Eerrpqekh Tpterrek genaP
,
ExspD c EeqeeeP vppyxqtpqekH
vpnxk vpzetprreM uxqpxj
cewek SpxLj tpM EpaxteeK yeexlj .
genaP EenpnetP Eerrpqekh vprpeeqebP yeexyec . 38
mxwpD veMj Entk yeM ExspD pk Rpwqel c SprpseeP
37 ExspD ExrP EtpM Tecek SpxLj tpM RpL Teqyxk
mxwpD c SpnrrebP , Epnpc terrek vptk Eak
Bpeespk AxteeeP uqtprrec . >>
uxmc EpaxM Zeutel c mxqxaek AxteeeP mxapk Axte
l Tec uqbP , Ebek P EpxMj Bxk Ewpkh TpxU Tec
492
mxwpD pk TeceMj yerrpwpc . 36 Tk ReM Enceysc Sp
axk SenxbP Epxnmqbc Terrepeeeek BeqyenxbP , Eeqxyej
Tpqrrenewpc . 35 EpaxM EerP , Tenk EtpM ExrP ZeeK
Teqcek vezeeesek TppM WetP Epnaxqeexj pk uxmc
uxcxrxtpl BxeM Sepecxl Bxnpcej Zpcek BpyerrebP Es
k uqpwpc . WxrP ceqedek Tenk EtpM ExrP Tk ReM TpM
34 Tk ReM EpxyeM Tecek Enceysc Spaxk Senxm c
enectec . EenxceJ TenesP yej Eewxtpnel pk Tpeeec
Spaxk Senxm cenectec
uqpwpc . Tecnc gebeM EpsepeyeaP WxrP Epxcej ceb
xzetk Esk Epsetpwpc .
33 Tk ReM Aecebxqetpcec , EteceM mxwpD c Rpx
caxm Eak Epnxpk Tenk uxmc EpaxM Zeutel geneeP
uneeek P Encej Wetel yezeqectewpc cetexj c Wetew
pc .
Epqenxl Exnem uqyec cewek Wetewpc . Emk Tec Eet
eqc yeM Tk ReM EteceM uxmc Epxbectel Eak Ebek
usppk Bpexl pk Wptppk c Epxbetpcec . 32 EteceM W
ptppk EerP Sxkh RecxXj genyesP Tk ReM Bpk P
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
493
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
mxwpk Qpcej Terrenxqtpwpc , Tk ReM Tenk ExrP Eeq
c ceM TpM EpnpyesP Terreqtpk EpnpbP , 9 ceM pk
8 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM vptekh Epnptpr
rec , TeceyesP Rxcek vpyxexj EpsP Eeurrepk ZeuekH
7 Tetk : << Tk yxtek X vewxekH yeqepecemqm u
c ? >> cewek Eeserrpyec .
Epc Bxk yezeM pk Epnpc Bxk AeU c yeqepecetpcec .
>> cewek ceqemqyec .
IðTM yej Zpeeek vpzerrpqk xc Tpwxqek Tetk ReM Tp
494
M : << Tk ReM EpaxbP yxtek tpM cxqc Eak Teyeeesek
5 cxqc Eak Teyeeesek Epc Bxk yeZeM TP Extem v
pneekH yeberreeeP AeeK uqyec . 6 ExspD ExrP
Epnpc Bxk vprrpqk xc yeqepecedek ExrP
cxqc Eak Teyeeesek Tpneseeel pk EtpM pk
yeexqpekH .
Ecxqek BeU Tpcxzel Enxk , Eenepk Epqek Wetem Ep
xcec EpxXj tpM ExspD X yenxk TpsxzeeeP yeM Epnpqtpb
P
Epaxyec . Tetk Zecelj yezenqek yesk Temk tpM Wpxe
Vm EpxVmXj cewek ceqeyec . 4 Zpxtk Bpxysxzenek
veexrrpqac xxk TenpekH QpekH ExspD X cencxk Tet
k ReM TpM TpsxzeyesP BpcxeeP xc Bpxyteqaem yeM
Eenyek vpzeM FeyeJ Bxk cxrc Rxcej Rc uxqpcej ) Zpx
tk ExrP TecxqekH Bxk Encxqecac yej SpxLj Bxk
3 Tenk EpxXj , AxpemM ExrP íeqxtJ pk Zpxtk tpM E
pnpsxbpeepc , ( Zpxtk uqyesP ExspD pk
Zpxtk EerP ExspD X vppnqeeeP xc Bpxysxzene
dek ExrP
EerP Eenepk Epqek Eak Bxnpcesxzem Tpqk ExspD X
495
Rxrrpak yeM EeqeeeP yeM EpnpqtpbP yeexqpekH .
1 cxqc Eak Teyeeesek Tpneseeel pk EtpM Epexnet
pyec . 2 TecxqekH Encxqecac yej RpL pk yeeesc ReM
18 Emk P TeneekH yeM ExspD ExrP upu yek yenx
bP Ebek uneeek tpM Teqeneeeyec . Wpxk upu
ceweyec .
Ebek uneeek y EpqpD mxnpk ExrP Weetpqek Exnem
Eak Resc , yeJ Tecxk EenxceJ EpprrpeeP Epxcec . >>
vpeteekH Bc EeyaP vpyxzeqaek Epprrptprrec . 16 ye
J Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , 17 Emeak vpexsxtk
15 Tececepk ExspD ExrP vpeteekH Bc Tpspk Eeurr
epk Ebek uneeek tpM Teqeneeek : << Tk ReM Erk
vprrpqk xc Extem Epxcec uqec . >>
496
EerP Ebek uneeek P Epnpkh Epxreem Eppeekj Eerrp
qekH Tec uqeeP Eak Resc , ZenP Erk Epnpc Bxk
cewek utpeeserreM yeexqpekH . 14 yeJ Tk ReM TpM
ceqek EpxVmspcec , yeJ Wek P Erk AeeK pk vprrpqk
Epnxtk Tk ReM QpekH Erem cxqc Eak Teyeeesek Epc
Bxk yezeM pk Epnpc Bxk vprrpqk Bc vewtP ExteXj
Qpcej vewtP Serrpqaeyec . 13 ExspD ExrP FeyeJ ReM
Terrek Epxmqenpk : << yeJ Zenprc veqk EewseeeP Eaerr
ek
12 Epnpc Bxk vprrpqek P AeeK uqbP , ExspD Serr
ptel tpM Serrpeesekh FeyeJ ReM EerP Wpxk Temk
Ebek y Epnpc Bxk AeU
Epc Bxk yezeM pk Epnpc Bxk vprrpqk yek Tenpc Teet
k yeqepeceyec .
11 Tetk Epaxeesekh EpxreceM ExspD pk ceqedek
Qpcej EeU Eeteqc yeexqpekH , Tetk cxqc Eak Teyeeesek
Bc Bxrrek : < Tk ReM Eetk yeqepecetpcec > cewewp
c . >>
cewek Eeserrptprrec . 10 Tenk ExrP Tk ReM X EeseM
TeceMj Terrerrpqpk genaP Rxcek TpwP cecac Epxnpcej
497
Ebek Eak ExrP : < yeeesc Tek Eak Temk y FeyeJ Qpe
kH yek vprrpqeqeeeP Epxnpcej ExrP vewxekH uc ? >
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Esemlj Temk c Eeseneeeac EerP Zecej ZpL pP ? ceqe
qcek Epxcec Tenem SerrpbP yeexekH EerP Zecej uqec .
WetP yeexeepc Zpspk Tec . 28 Tenem Qeyterrpk Serr
prrepk ExtebP EpprrpbP yeexekH EerP Zecej ZpL pP
Epxrek tecek vewpeK pk yeqaxM yeekH EerP WetP y
eexeepc Zpsptec , Tenxmqecac uqpeeac EerP ZeeK Benp
ak
EnmwbxqectebP yeexqpekH , cetelj Tk ReM yxtecec
ExeVcxtpcec . 27 Tk ReM pk TptpneceJ vewpeK Eeekj Rc
498
Tpxwek c vewxzeneeP Encej Tec , 26 Tecetelj yek Rp
zeneeeeeac EerP mxwpD TpM Eeuneeeac Eptpk Wpxk ce
wek
Tec uqyec . 25 ExspD ExrP Tetk ReM TpM Eexk Epxm
qenpk : << Epnaxqeexj teceJ Ebek verrek EerP Eenepk
24 FeyeJ ReM EerP Tetk ReM pk TptpMj cek ExrP v
ewpeK pk EerrpP Zecej uqeeP Tpeeec Wenrrprrek
cek ExrP vewpeK pk EerrpP Zecej cetexj c Wenr
rpqtpeesek EerP
yeexqpekH .
23 Tetk vprrpnP vprrpnpetP yek : << cek EexwP Z
eutel c Epexqetpdek uc ? >> cewek Eeserrpqaek
Tenem usppk mxwpk c vpteqtpeesk mxwpk ExrP gec
gewsxeK Tpqrrenewpc . >>
yeexwpc . 22 Ebek P mxyemk uqyesP Wpxk Ebek un
eeek P Tpeeterrel BxeM Eewc Zprrek Enmwpc , ceyeaP
21 << Tk ReM venetprrec , Rewexc vpteqtpeesek
mxwpk venxk Wek Tec Rxcek Sxnecekh vewtP SerrpbP
ReM pk Tpxqpcej Epnpseeeeesek AxsP yeM uxtpced
ek uxqpcej . >> cewek Epxmqeyec .
499
Wpxk vpeteekH EeyaP : << Erk vpeteekH uqyesP Eb
ek uneeek P Sxkh ceMj Tpeeterrel Wpxk , WxrP Tk
ZpL , Tk ReM Erk WetP vpyxzek Rewexc Tpneseeetpr
rec . >> ceweyec . 20 ExspD ExrP vprrpqek P TeneekH
Zprrek verresqek vpyxzebP : << Erk uqyesP WxrP ye
Xj Wpxk , 19 Tk ReM pk Tpxqpcej ExeVcxbP yeexekH
ueeaP yej Feeeec gptpl EeyeeP cenexj Epxcec cesek
yeextelj Tk ReM Tpteeesek ZerrpLj yeexkh pP ? >>
37 ExspD ExrP yesk Tetek tpM Epxmqenpk : << E
pnxtP Tk ReM c TpwxqeeeP terrek veyteekH ,
veyteekH , ueeaP yej cxtpekH
Eak Epnxpk , Ac gpnyeetk Rewexc Esk Terxwpc cewe
k ceqewpc . >>
36 ExspD Epxmqenpk : << IðTM Ej , yeJ AxLj tpM
ceqek EpxVmspcec , Erk EtpM TecxXj TpprreneeP
Enmm TpMj Tec ! >>
500
35 IðTM Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , yeJ Tek
QpekH cxetek tpM SerrpbP Eewc ResP yek AP
SereekH EncxbP Rewexc Terreeesekh AxrP Eeekj Tem
P ReM Terrek Bpnxeebxrrpqpl uqpwpc .
yeJ Rxceetk AxrP Tpxqpcekh Beqyenxk Terrepeeeeye
c , Teceyel Ac Eenec BpnxeK EeqteneeeP Epxcec yxsxP . A
c
Bpxysxzenel Epqyec Tenk ExrP ZeeK Tenxzeaxk urrpt
ec QeseteeeP WetP Tk ReM c Teqtecaemqpwpc , 34 ceyea
P
33 ExspD yesk Epxmqenpk : << Sxwpk ! Sxwpk !
AxpemM ExrP Tk ReM c Teecsek TpnsxeeP yeM
IðTM Temk c Esk TerxeeP Bc Eeexqetpeesek Eer
P
Sxnecekh SerrpbP Exsnðl pk Eenyek vpzeM Epeesee
kH Epxetpsptek c Sxmk Sxpecewpc . >>
32 Tk ReM EerP WxrP EpqpD mxnpk tpM ReteqpekH
Rxcek Sxnecekh vewtP Extek EpprrpbP , yesk verrek
yeJ Eaxcej Bxk Bxek Retk tpM Epxnpsxzedek verrek
P Encej Bc AP Tk ReM TpM Epxnpsxzespcec .
501
30 << yeJ Bpxtek BpyebP yeexekH EpxXj , Tk Re
M ZenP Rc ReteqpekH vewtP yeexqpekH . 31 EpxrP
TecemXj , 29 yeJ uqyesP Tk ReM pk TptpMj EeyaP ce
qeyesP usppk c Eeseneeeac Wpxk uqec . >>
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
mxapk Axtel c RewectemqbP yeexqpekH . 50 Tpexl
pk Eyensxzel Tec EpxXj tpM , ExspD ExrP Epxrek
Tpxqpcej uqec . >> 49 Tecnc Bxk Rxcek Eqac Epeet
enrrpc Bxk Weetel Eak ExqePj Zpcek Epxbemqpk Temk P
ApwP Bc Sxqbxmqpceac , 48 TecemXj WxrP utpeese
k BxeM yxsc , venxk Tek P SereekH Bc yezeqemqm Bxk
Spxmtpk Terrepeeeeyec : << 47 Eaxcej WxrP Ej , ce
nyej Tk EerP TpMj Tec uqyesP Erem gesxrrpk Tec
46 Tececepk ExspD ExrP Tetek Eak SeqbP , Rxcej y
502
xqerrP ApcxLj Bxk gebeM vpqk mxnaP
TeceyesP Epxtpceqcej tpM Esk EpreeeP yxsxP . >>
X Terreqtpk Eppeyec . Teetk mxnpcepk ExspD ExrP F
eyeJ ReM Terrek Epxmqenpk : << Tk ReM Terrepeeeerrese
c
44 ExspD ExrP vptek Eak genaP vpuqtP Eerrpqk B
c Axcqek Eppeyec . 45 FeyeJ ReM EerP Temk
ExspD EenpnetP Eerrpqekh Terrepeeeeeesek Ee
rP
ExspD Epxmqenpk : << mexaeaxcekh ! >>
43 FeyeJ EerP Epxmqenpk : << Ebek WxrP Ej , Tk
Epxbeceac , Eetk vpzeM cxtpekH uc . >>
mexaecteyec . >>
ExrP Qeytec WxrP yeXj tpM Tpqrrenewpc . 42 Epxrek
tecek , WxrP Tpeeec Tewtecqedek uxmk ExrP uxM
Tk ReM TpM ceqek EpxVmspcec , ExyeceqtP RpL tp
M : < Tenk ExrP Zeqetek BxeM Tprreaeeeteyec > cewede
k
Zeutprrec , 40 cxtpekH Epxcec ExrP vpyaesP Zprrek
EeneqbxbP yeexrrepk Rxcej cxtpekH Eeytprrec . 41 yeJ
503
39 ExspD Epxmqenpk : << cetelj EpxrP veyteekH
yej ueeaP Epxcec ExrP geM EpxbpmM Zpcek Eeuk
38 Tetk venxrrP Epxaxnpk : << Tpteeesek ZerrpLj
Epxcec . >>
veexrrpl pk TenpekH , Eeeeewepk ReM TpM Epxmqe
npk : << Tk ReM BeM Beysexj WptP SxteL yenxk Rewexc
56 Tececepk ExspD ExrP Temk X yenxyaxqeeeP ye
M Exnedek TecxqekH Encxqecac yej SpxLj Bxk
P AxcxJ Bc Tewtenxdekh AxcxJ ExrP Exqenc uqyec .
55 ExspD Epxmqenpk : << Tecxk yxtecec Beysexj
mxteqcectpk ! >> Tececepk ExspD ExrP Tenk mxwpk
Bxk Terreeesepk X Aeyaxeesekh , Rxcek P cxrc yener
rpk AxcxJ Bc TesP Aeyaxyec .
ExqtP yeM AeyaxeeP pP ? >> cewek ceqecepk , Tete
504
k P Rxcej ExrP ExqtP Zpcek Teqeexk TecxqekH Encxqecac
54 ExspD Qpcej vewtP yeexeesek FeyeJ ReM EerP
Erem yeextel X Epxbecepk : << Ebek WxrP Ej , yxtk
vpteqtpeeP Rc pP ? >>
53 ExspD ExrP Temk tpM Epxmqenpk : << Zpxtk
Ej , Ac Epxrpsm yeM Bxek Ebek P EpxMj Bc
Bxk cxrc Rxcej uqeeP Zpxtk ExrP Tetek X Terrerrpqpk
ExnebP ExspD TpM Epexnetpk Epxrpsm ceweyec .
52 ExspD X Epxcej ceqebP Eetelj Rxcek uxqpxj mx
wpD mxnaP Exneyec . Temk y Eenyek vpzeM FeyeJ
ExspD yenxyaxqeeeteeesek EerP
Epetewpc ? usaP Terrepeeeetprrec , Epxtpceqcej tpM
EpreeeP Epxcec yxsxP . >>
Bpyeeesek Tpqk Bpxtenem tecek uxM Epeteyec . Ex
spD ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk ReM Zerrpkh
51 ExspD ExrP Terrepeeeek Terrpsprrepk FeyeJ Re
M pk Tencetk mxnmXj , Tetk ExrP cetpncec Ewcerxk
TpspqebP yeexqpekH .
Sepecxl Eak Terrepeeeek BeqyenxbP , mxqpsP ExrP
ZeeK TpwP TpwP Axspk Tpspl WetP gebeM TeceMj
505
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Qeyterrpk ceqeyec .
Qeytec Tetk Qpcej Rxcej uxqpxj pk cxk Wpxk , Epax
M EerP , Tenk AP íeqxqc Bxk cxk uxqpcej . >> cewek
61 yenpeK Rxcej AeeK EpxeVcenedek P vpexkh ,
EpxceMj Rxcek mxwpk ExrP : << Erk mxwpk uqyesP
iðTM : << Ac cecac mxwpk tk ! yeJ yxsc ! >> cew
eyec .
pk cxk Wpxk ! >> ceweyec .
60 Tewec Epteeesek Epxcec , EpxceMj mxwpk yes
506
k iðTM X Qeyqek : << Ac Wpxk Tetek P Rxcej uxqpxj
Terxwpc ! >> cewek ceqeyec .
59 iðTM ExrP Temk P Epxcej Bc Epxceexscek : <<
AxrP Erk Ewectec , yeJ Temk X Esk
cxk Wpxk ! >> cewek ceqeyec .
pk gel tpM veqespk Serrpeepc Bc Qeyqek venerrepk
: << Erk mxwpk uqyesP Temk Qpcej Rxcej uxqpxj pk
mxnxzeqek SerrpeepXj iðTM yesk Tetek P Tpwtk Eer
P vpqxqtpk Serrpyec . Rxcek Sxyecaxk Ewectec iðTM
Eeyeaxeesek yeexqpekH . iðTM ExrP vpqk Eak Terre
qtpk ZeubP yeexyec . 58 Tetk mxnxzekh gel TpxqebP
57 Erk EpxXj , Tetk ExrP ExspD X yenxyaxqerrepk
Temk X TecxqekH Encxqecac Bxk Epntpkh
iðTM ExrP ExspD X Esk Terxeesek EerP
AeeK uqpeesek P uqpqtec . >>
SpxLj tpM yeexeepc tpM geM mxteqpdek Epxcec , ce
telj EpxrP Tk ReM mxeteqek EerresxqeeeP AxrP veneecrrp
c
yenxyaxqeeeP yeM Exnem ExrP Rewexc TeceneL vp
qerrec cewek SereyeP ? yeJ EtpM uxnc Tk ReM QpekH Rxc
507
eqk
EtpM Eak vpexsc , Ebek P mxyemk ExrP uqyesP Ebe
k uneeek P yenerrpk geM Telj tpM SerrpeeP
Epxcec , cenyej yeJ Tk ReM Eak Eeserrpqtk Eeserrpy
eaP Tk ReM AP Esk venxrrpqpwpc . 69 cetelj Erk
68 Tenk ExrP venxrrP Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM
TpM ceqek EpxVmyeaP Tk ReM ZenP Extecem
ceqek EpxVmceac , Ac E¡nxsTpD yxsc pP ? >> cewe
k Eeserrpyec .
yeeesc ReM Rxcek TppMj vpneqtpk , ExspD X Bpxyq
eqcek P yek gebeM Eeyeaxk Temk Eak : << yxtek tpM
508
67 Tecnc cecenem Bxk EpxXj , Zððxnðc Bxk cxk P
Eeeeewepk , TecxqekH Bxk Encxqecac yej RpL pk
Bpxyqeqcek P gebeM Sxmctedek ExrP
cewek Eeserrpyec . Tetk Emk BxeM EpxqP yenek Eeq
c Epqek Tprrpcxqek Tpnpwbxqeeesek Epxcej ceqeyec .
ExspD pk RxtP Bc uxtececepk Temk Eak : << Terrerr
ebP Epxbeceac , cek Axwexc BptpbP yeexekH uc ? >>
65 ExspD X SecxbP yeexeesek mxwpD ExrP Temk
BxeM TprrpceJ cxbP , Temk X Bptpyec . 66 Tetk
ExspD Fppqeeeteeesek EerP
genprrepk Tescel Epxcec cewsxk Epcxqeyec .
TpprreneeP Eak Ewpkh , 64 Ac uqyesP Rewexc gpny
eetk Esk Terxwpc cewek ceqewpc . >> iðTM ExrP geteees
c
Tpeetetelj venewpc , iðTM ExrP Ebek P ceqedek Epx
cej Bc Sererrek tpM Epnpyec : << EpxrptpM TecxXj
Temk P Epxcej TerrpseeP Eak Ewpkh , Rxceetk Tec
xXj Tpprrenyec . 63 Ebek vpexsc Encxk iðTM X
cewek ceqeyec .
62 cetelj iðTM ExrP : << Ac cecac mxwpk tk ! Axr
509
P ZenxbP yeexekH Bc yeJ Esk Epexqrrewpc ! >>
Qpxíej xxk vpnxk vpzetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
4 cetelj Tetk ReM EpqeL Serel Zprrek AxecekH yen
xwteqek : << Tenk ExrP RpL TeqyxeeP yeM
Tec cetexj X yeexaerrek EpqbP mxapnem Epxcec . >
> cewek ceqeyec .
TecemXj ixqeTJ EerP TecxqekH Encxqecac yej Epq
ek Tpxwek tpM : << yeJ Erk mxwpk ApeepL ZeweM Zelj
3 ExspD venxrrP Epxmqenpk : << Emk X Tk Zenxl
j yxbk ? >>
Eeserrpyec .
510
2 ixqeTJ ExrP ExspD Eak : << Ac uqyesP Zððxnðc
Bxk cxk P verrek Wpxk pP ? >> cewek
E¡nxsTpD , yeJ uqyesP verrek Wpxk cewem Bc Sprps
yec . >> cewek Benrrpyec .
Wek P Epeeserretek tpM verrek terrek geexqc yxtece
c Tpsxzk cewek Epxtpceqcej cxm yej yeXj yek yeJ uqyesP
1 Rxcek uxqpxj mxwpD usaP ExspD X ixqeTJ pk E
wpkh Axnpk Eeyeaxrrepk : << yxtk Erk mxwpk P
IxqeTJ pk Ewpkh Sxmctedek ExrP
vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
ceqedek Epxcej Bc TptP Sprpsyec . >> ceweyec .
TecemXj Tetk : << yxtk EpxceMj ceneac ceweM Zerr
pLj cenecqem Epxcec , yxtk Temk P Eewk yeM Bxek
71 ExspD venxrrP tprc Epxmqenpk : << Tk ReM R
ewexc Wpxk ceyej pP ? >>
ceqewpc .
70 Tetk uxmteceM : << EexwP uqyesP Ac ExrP Tec
etP uneeek P mxP Wpxk pP ? >> cewek
uqpwpc . >>
511
Tk ReM Erk mxwpk X WxrP Eetk Tenpk EeyaxnebP Ee
nepk Epqek X Epexwemqyec cewek Benrrpeesekh , yeJ Tk

12 ixqeTJ ExrP TecxqekH Bxk Encxqecac , Exncepk


pk TpxnpmP yej Epqek Tpxwek X ApeeqerrpqbP : <<
EeqeeeP Zelj yeM Sxpecectedek ExrP
uqyec , EpnxtP terrek EpxsxXj Tec yeexeesek uqec .
EwpspmqbP ixqeTJ pk Teetk uaerrek mxnceyec . 11
Erk EtpM , cxnppk yej ixqeTJ vpzeM Seexk Reexbk
Temk P Aenxxj ExrP ExspD BxeM RerretpL cxbP Tpnp
512
wbxqeyec . Tetk ReM Temk tpM gpzP cecac Aewak
Encxqecac yej RpL pk yeeesc EerP Epnpeesc Teysxk
Bpexl Bpexl BxeM ExspD X Benrrpyec . 10 cxnppk yej
Eeserrpqtk Eeserrpyec . cetelj ExspD ExrP Rxcej Epx
cej AP venxrrpqpeesek Epxcec uqec . 9 TecxqekH
ExqePj Bc EpxbeXj cewek SerebP yeexqpekH . 8 Eex
wP Bxk Tpqk , cxnppk ExrP ExspD Eak EqteU pk
Eeqc cetpexk ExspD pk Tpeeec ceqeqaecej Sprpspe
esek Tpqetk , cetpexk Eak ExspD Qpcej Eerrpqbek Temk P
vptekh yeexbpeepc ) cxnppk ExrP ExspD X Epxbece
pk Tpexl BxeM yezenqeyec . 7 EpaxM EerP cxnppk ExrP
Exnelj cewem Bc Wetecepk ExspD X cxnppk TpM Tp
sxzeyec . 6 ( Tenk EpxXj cxnppk ExrP yesk ZðnpseqðL
pP ? >> cewek Eeserrpyec . Tenk ExrP ExspD uqyes
P Temk P vewxzenpqtk tpM yeexekH Epnpk Eak
5 ixqeTJ ExrP Erk Epxcej Bc Sprpsprrepk Tenpc : <
< Erk mxwpk uqyesP íeqxqc Bxk mxwpk ZpL
cxnppk pk Ewpkh
Zpcek EptP Eetk Exnecepk uc . >> cewek ceqeyec .
513
Teqxwterrpqpk , Zððxnðc Bxk uxmc RptpeK TpM Epq
ek Tpxwek X Epxtpcek Epexwemqyec , íeqxqc Eak Ecxqe
dek
Qpxíej xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
Epexwecek genrrebP mxwpk Eeqerrepk cxetek tpM v
pnxeetek yeexeesek Zeqetek X Spqeqek , 24 ExspD X
Tetek P vescxnpl EapD Tecek Exqeyec . 23 ixqeTJ Exr
P Tececepk Tetek P Ferrenteeesek ZpsprreM , Tenem
22 Epqek Tpxwek Wpxk vescxnpqaek Temk X Tpr
pqbxk Wptpkh veteeeP cewek FerrentebP yeexqpekH .
Spqeqesprrec . >> cewek ceqeyec .
Temk tpM EeqeeeP Zelj Tec cetexj X ceneaxqek Esk
Axtewpc , yeJ mxwpk Terrptek Temk X Tesxrrpnterrepk
514
21 ixqeTJ ExrP gpnyeteceJ EpteekH Tetk ReM TpM
: << Tenk ExrP ApeepL Rc ZeweM Zelj cxyej ?
vetetprrec ! >> cewek vescxnyec .
Reexj Zecej Terrpk BxeM : << Temk X Tprpqbxk Wpt
pkh vetetprrec , 20 Temk X Tprpqbxk Wptpkh
18 ixqeTJ ExrP ExspD X SpqeqeeeP cewek Epqek
Tpxwek X Tecxk Expeeeeyec . 19 TecemXj Tetk
Tpqk cxetekh vpnxeeteyec )
EpxVmtpcec ! >> cewek vescxnpwpc . ( 17 yeneyeD
EerP vptk Bc TpexyecebP mxwpk X yesk Eeqeeesek
16 Epqek Tpxwek Rxcek Bencej yeM : << Temk X
Eeqetprrec ! yeneyeD X yxtek tpM Spqeqek
Teqyxwpc . >> cewek ceqeyec .
Epexqk Zeutel cebP yeexeeP Epxcec . 15 yeJ mxwpk
Terrptek Temk X TesxrrpnterrpqbP , Spqeqek
Epxcec tecek uaerrek mxncebP Exneyec . 14 Emk Ea
k Epxbemlj , Temk tpM Epxmm Zpsptec Zelj cxdek
EpqbP Axteeesek Epxcec . 13 cxnppk yeextelj Erk m
xwpk ZeweM Zelj Tec cetexj X TpeeterreeeP Bxk EenekH
Epqek P Ewpkh Temk X Sxmcepk Zenprc Tk ReM pk
515
Benrrpeesek Zelj Rprrppk X cxlj cetexj ceneac Bc
Telj tpM , Rpxmcej Bc ExrP ExspD pk Bemk Telj tpM v
eteyec . ( ExspD Epxmqenpk : << Eaxcej WxrP
Temk Qpcej vewtP yeM usppk vpzeM Zeqetek X vete
bP Eeqeyec . 35 Rxcej Bc ExrP ExspD pk yenerrpk
ZesptP TeyeekH >> cecac gebeM mxnaP Exnecepk
ExspD X Teetk Tprpqbxk Wptpkh vetebP Eeqeyec . 34
32 Tetk yesk EpxceMj vpzeM Zeqetek X ExspD Qp
cej vewtP EeqeeeP yeM Eeyaxneyec . 33 Tetk <<
Rprrprrek WptP Bc Erk WetP TenpyesP , vetebP vpcx
neeesek WptP Bc Reexj cencxm uc ? >> cewek ceqeyec .
516

Eerrpqek P Epxcetk : < yxtek P TeceMj uxnmtpcec !


>> cewewpc . 31 EpaxM EerP , Tetk ExrP mxcej
30 Tenk EpxXj , mxwpD ExrP TpwP Eerrpqek P Epxce
tk : < Wek P TeceMj Rpnetprrec ! > cewewpc , yeekH
Epxcec , xxnwpspqecej Epxcec , cepcepk mxmmqpc
ej Epxcec , ceaxrek Bpl Beysxzek Tec uc ! > cewewpc .
Epcxqerrenec , 29 EpaxM EerP ApxU pk AeeK Tpqee
P cebP yeexwpc , mxwpD : < EpxMj cepcepk Tec uqpekH
yxtecec WxrP Tpxqpcej Epcxqeeetpk , Tk ReM pk Ep
xyeM pk Tpxqpcej uzP EpxMj cepcepk pk Bxek Tpxqpcej
Tpqk BpyebP Ewcerxk Epcxqewpc . 28 ExspD ExrP T
etek P Epxcetk Encxk : << ZðnpseqðL pk Ewectec Ej ,
27 Rxcek uxqpxj mxwpD ExspD X Terreqtpk Zeuw
pc , Tetek P TptpMj BenxL Ewectec ExrP ExspD pk
WptP Bc Emnpmqyec . Tenk ExrP WptP Bc EerP Emn
pcepk ExspD pk EenP Eak Terreqtpk Zeuyec .
ZeuekH mxnxrðJ Bxk Sxwpk cewecac mxwpkh Eerrp
qbeyec . 26 Aenxxj ppk Temk X yenxk Eeurrepk Tprpqbxk
25 Aenxxj ppk ExspD X Tenpk ZeueepXj , BeL Berr
517
pMj yek Rxcek mxtecej Eak vptk EpnpeeP yeM
ExspD ExrP Tprpqbxk Wptpkh veteeeteeesek E
erP
Epxyensepk Bxek cencxk Sxpecem Zpcek Wetetpcec
cewek Tetek tpM Tpsxzek EpxVmyec .
Qpxíej xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
WerrP cenexj Epexqetpdek Epxcec uqec . >> cewey
ec . 43 Tececepk Tenk ExrP ExspD TpM : << ExspD Ej ,
42 Wek P EtqebP yeexekH EerP uxM mexaectebP ye
exekH Bxk EpaxM yxsxP ? cetelj Tenk ExrP RxceeaP
Etqek Eetelj yek TecetP uneeek Eak EezpeeP Epxcec
pP ? yxtek P Zelj mxqxzem ExrP FpnP terrek uqec ,
41 Rpxmcej Rxcej Rc venxk EpxrpceJ Rxcej Zeqet
ek Zprrek unprrpsxzek : << yxtk vewtP yeM veqk
Eeunetprrec ! >> cewek ceqewpc .
518
Tpnpwbxqek : << Ac Axrc E¡nxsTpD yxsxP ? yeXj Zp
cek Eeunetprrec , Wpxk yxtek X yesk
40 ExspD Qpcej vewtP veteeeteeesek vpzeM Zeq
etek P Rxcej ExrP yesk Eewk Rececek ExspD X
yxaxdek yeexqpekH .
39 Temk P yeXj TeceneceJ veytespkh : << Erk uqy
esP Zððxnðc Bxk verrek . >> cewem Epxspxj
Zððxnðc Bxk cxk P verrek uqyesP EpxyeM pk yeXj Z
pcek Eeunetprrec ! >> cewek ceqewpc .
38 Aenxxj ppk yesk ExspD X Eqecqek Temk tpM E
xsmqeexj EenxceJ Bc EpxVmcepk : << Ac EpxreceM
Wpxk uqyesP EptP EpxyeM pk yeXj Zpcek EeuneeeP
uqtprrec ! >> cewek ceqewpc .
Tenk ExrP usppk X Eeuneyec ! Tenk ExrP EpxreceM T
ecetP uneeek P Specrrpk Tptpqeeesek E¡nxsTpD
Bpeesprrepk venebP yeexqpekH , Zððxnðc Bxk Tenx
mqecac ReM ExrP venxk ExspD X Bxcsxk ExrxzebP : <<
36 Tetk FeyeekH SprrpqbP ExspD pk vpyaesP vpre
M X vpyxzeqaeyec . 37 Epqek Tpxwek
yeexwpc . )
519
Ej , Tetek X Epxnpsxzek ceqtpnxmqtpcec , EpaxM Ee
rP Tetk ZerrP EpexqepeaP yeexekH yek Wetem Epxcec
yezeqectem Bc mxsebP yeexteeK uxqpcej . Tenk Exr
P cetpexyeM Bpxyqeqcek P cesxmk uqyeaP , usppk pk
yeexqpekH . 52 Erk mxwpk uqyesP Axceac Sxqprrpk
Eprrprretk TecetP uneeek P Encej Wetel utetec
51 Rxcek Zððxnðc Bxk Epnpk P EenxweTxXj cewe
m vptek Eak Exnedek ExpsxU cewecac mxwpk
ExspD X Epnpsxrrpqpeesek EerP
Exnedek Ewectec ReM uxM vpqk cecac Bpeesprrepk
Erk uxmk X venebP yeexqpekH .
Zpcek Eeqerretek uaeyec . 50 ExspD Qpcej Terxqaee
520
eP mxwpk uxmk yej íeqxqc Eak Temk X Terreqtpk
49 mxnxzeqek venebP yeexeesek Epqek Tpxwek
EteceM uxmk X Epxbecepk uxM Sepecxl Eycenek EyaxmP

Exry EpxreceM Bxnpwtek ZpL yeexwpc ! >> ceweye


c.
Teqyxyec ,, Aenxxj pk TenpekH EerP EteceM uxmk X
Epxbecepk Ebek uneeek X Weeetek : << Erk mxwpk
P geM TpM Tpsxzesprrec . >> cewek vescxnyec . 48
ExspD ExrP Erk Epxcej Zpcek ceqecepk Eewc
Bxek Aprrpnpk verreneyec 47 ExspD ExrP Zecej Terr
pk BxeM : << Eaxcej WxrP Ej ! yeJ SpxresP Zpcek Tek
uqtelj Ecej Teqecec Bc veneecrrpc uxnmyec . 46 Spx
Lj Bxk Tprreexj tpM Eqmdek Qeync EerP gppl BxeM
45 yenpeK Epxtk uqeeP Bxk cxnc , Renek y cenel
TespnebP , Epxtk Bxk vpexsc Bxk gpnyek AeeK
ExspD pk Rpxcaxdek ExrP
vewtP yezeM pk mxnxzeqeexj tpM Eewpc . >>
44 ExspD ExrP Temk tpM Epxmqenpk : << yeJ AxL
j tpM ceqek EpxVmspcec , Ac EpxrptpM ReteqpekH
521
Tk verrek SerrpeeP Bxk EpxXj tecek Rewexc Aecebx
qebP yec tk ! >> cewek ceqeyec .
Qpxíej xxk vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
mxwpk ExrP Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk ReM
Zerrpkh EpxmceM pk TptpMj Eak EewxtP mxwpk X
Tencetk Exnek Bpeespyec . 4 Tetk Tpexl BxeM Eezpk
SpaxbP gebeM TpM ceyteyec . 5 Tenk vpzeM
uqyec . 3 Tetk ZeeK geexeeek yeextelj , cerepetk ce
nel Teteeesek vpyaesP Tec vpzeM mxwpk Tetek P
AxqerrP ExrP Sxqbxdek X Epxbek genprrepk , uecee
pk tprc Epnpeeplj ExspD Ebek P cemM ExrP EeqeekH
WerreqxecrrP Bxk TpsP yek Eeurrepk , ExspD pk uec
522
eepk mxnyec . 2 Tetk ueceepk P Emtk Bc uxcqedek
1 Eeweneqtk Bxk EtpMj , Tecnc cecenem Bxk Epx
Xj tpM , TeteceM Ewectec ExrP yeqepecedek BerreM yej
ExspD Tecxk Eewxqeeesek EerP
vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
Tetk vepqc Tpeeterrel BxeM Eeweneqtk Bxk EtpMj
Eewpscxyec .
yeqepeceyec .
veneyec . 56 Tetk uaek venxrrepk ExspD pk cemM y
eXj tpM BerreM yej WerreqxecrrP Bxk TpsP
EpxbeMj Eppeyec , Tetk ExspD pk cemM yeXj Bc Exr
P cencxk Epnpsxrrpqpk Tpcxnerrpqpeesek X AP EpqbP
55 TeteceM íeqxqc Eak ExspD X Terreqtpk Exnede
k Ewectec ReM ExpsxU QpekH vewtP ueceepk X
Epxcec . 54 Tenk EtpM ExrP ZeeK yeqepecel pk EtpM
yeexqpekH , Eeweneqtk Bxk EtpM uqeeP cebP yeexyec .
Bc mxeteexqek Aeyaxeesek Epecrrpk tpM Epnpsxrrp
qyec , Erk Epecrrpk EerP ZenP usppk X EpnpsxrrpqpekH
mxnaP Temk Eak ExspD pk cemM yeXj Bc gpzpaxqe
k Eeyeaxrrepk TeuP uxD BxeM Epnxzek , Rxcek AxqerrP
523
vppyxqtpqekH yej WerrP Epexqk EebxqqeekH tpM g
eM Tpxnpdek Epxcec . 53 Tenk ExrP ixqeTJ pk Teetk
Tetek Eak : << Tk ReM BeL terrek ZerrP Zenxqaek Z
euekH uc ? >> cewek Eeserrpyec .
ceqeqaek Eetelj ExspD ExrP EpxyeM Tecek Tetek Qpc
ej veyxtek mxnpcepk Benceaek Bewreyec . 17 ExspD Exr
P
uc . 15 Tetk BeL BerrpMj yek EteceM genpeesek Epa
xM Zeutel X ceqeqaek ZeuqpekH . 16 ZeeK Tetek X
14 Erk Tpseepk P ReMj ExrP ExwepD cewewpc , Zðn
pseqðL vptk Eak yenpeK Eenyek Rxcek íxqpwðTM vpqk
13 TpD EtpM ExrP FeyeJ ReM pk cxrc Tpwtk vpzeM
524
mxwpk ExrP Rxcek Tpseepkh mxnm uqyec .
ExwepD TpM mxnm BeL TeceMj
IðTM uaek venxrrepk Erem EpaxM TpM Zecetk geexe
eesc Tpxnpyec .
Tptpeesc yek uxmexk veneeesekh Tenk TeuP uxD Ea
k ExrP EpxceMj ZerrpLj yeexeeP Epxcec . 12 Tececepk
SerebP , Tetek P Epxcej Bc Esk Exteceyec . 11 iðTM E
xrP venxk usaP ueceepk TeceMj Rc mxnaP
yeexbpeepc . 10 cetelj FeyeJ ReM EerP EteceM Ewec
tec Bc Enpc vpnpc Epxcec ZerrpLj ZenxbP yeexekj cewek
Wetemqpdek Ewectec tpM Weeeteqðrc Bxk Wenc , Z
pkh , ZeóU pk Ecej Wenc yej usppk Ewectec ReM
uxmk Zpcek Eenyek Rxcek FeyeJ yej usppk mxwpD T
pM Wetemqyec . 9 FeyeJ ReM TpM EerP EteceM X
8 Erk cxnc Tetk Sezc ExspD pk Epxcej Bc Sererrek
tpM EpnpbP , Teetk Eak uaek , Epxbedek
Eeexqepeteeesek uqec . >>
TpM Tpsxzeeetewpc , 7 Tprpqbxk Wptpk tpM veteee
tek , gpnyeteceJ EtpM Tecek Tecxk Eewxqewpc . > cewek
TpM ceqedek Epxcej Bc Aecebxqetpcec , Tenk ExrP :
525
< Ebek P EpxMj ExrP Qeytec RxmqtP mxwpk P geM
Enxwpc ? Tenk ExrP Eetk Epxcec , Tenk ExrP Rxceetk
Tecxk Eewxqeyec . 6 Temk P íeqxqc tpM Tk ReM
Qpxíej xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
EpxeVcenemqpcek Sezc cenel cxqyeekH Tec uqpkh c
esek yxsxP ? >> Tececepk Tenk ExrP Wpsc yej TecetP Bxk

Wencepk pk Epxcej Bc Extecemc tpM cetpc yencej T


ec yeexekH uc ? E¡nxsTpD ExrP Enceysc EteceM uxmc Bc
27 Tececepk ExspD ExrP Tetek tpM Epxmqenpk :
<< Tk ReM EpxreceM AP WpeceeeeK yeexwpc , TecetP
Epxbedekh , Eeqc uxmk ExrP TeteceM Ewectec Bxk c
eqedek WetP , cetelj geeeak ExspD X Esk veneyec . >>
526
Eewxqeyec cewek ceqedek cewewpc . 26 Wek P Tpw
tk Eak BenxL Rxcek ExrP ExspD pk ueceepk tpM mxnaP
Bxk Eqac Qpcej Eerrpqbeyec cewek Wetemqyec . 25
Tecnc Bxk Eqac ExrP Tetk ReM TpM ExspD Rxceetk Tecxk
ueceepk TeceMj mxnpcepk ExspD pk cemM yeXj Bc
Esk EpqbP veneyec . 24 Tetk uaek Exnecepk Tecnc
vprpbP yeexwpc . 23 Wek P TptpMj cetpk Ewectec E
pxreceM geexeeeweM , Tetk Epxnqpcej Entk ExspD pk
uqtprrec cewek mxsebP yeexyec . 22 TeexwP yeM E
pxqP yenek , EpaxM Zeutel EerP genprrepk Rxceetk gpny
ej
veteyec . 21 yxtk Eppl EerP Tenk ExrP Wek P Exsnðl
X EeuneeeP yeM Exnedek Tenk Ebek Wpxk
mxapk Tec . Wek P TecxqekH Bxk Encxqecac yej Tpx
npmP ReM Temk X yenxyaxqek Tprpqbxk Wptpkh
Wencepk uxqpcej , Ebek uneeek yej Epqek Tpxwek P
Ewpkh Epxcej ceqek EpaxM Zeutel Epexqepem ExrP uxM
20 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << ReãenxD pk Exs
pD pk Tpeeec EpaxM Ej , Tenk ExrP TecetP
19 ExspD Epxmqenpk : << ZeweM EpaxM genpee
527
sek uc ? >>
mxwpk yeexekj ? >> cewek ceqeyec .
uc ? Tk AxrP Erk cetpk EtpM ZðnpseqðL tpM ZeweM
EpaxM genpeesek X Esk Wetem ApM pk geeeak
18 Tetk BpeK Tpspk BpeespbP Ewcerxqtec Axneex
qek , ceqxzpieD cewecac ExrP ExspD TpM : << ZerrP
34 Tetk Erk WetP ceqeqaek Eetelj Ebek ExrP cerep
etk Tetek P Tpwtk Exnek Bpeespyec .
ExspD ExrP FeyeJ ReM Terrek ExqePj Epxbemqp
dek ExrP
EpxVmc tpM Terxeesek Bencej EpxeVceneqtk yek Ep
qek tpM ZenxbP yeexqpekH .
33 Tenk vpzeM mxwpk ExrP yesk BeL BerrpMj Epa
eneqtpeesek yej Ebek cencxk upu Zprrek verresqek
cewek ceqeqaewpc .
vpneqtpk : << Ebek EpxreceM Tecxk Eewxqeyec , Te
528
nk ExrP Rxceetk Sxwpk tpM ExqePj Zpcek Epxbemqyec !
>>
32 Tetk Tenpc ZðnpseqðL Epxcetk Wpnteyec . Teet
k Eenyek Rxcek FeyeJ EerP usppk mxwpD Qpcej
yeexeesek yxsxP ? >> cewek ceqeqaewpc .
ExyeceqtP RpL pk Tpeeec Teexqunxqek ZenxeeP tp
M Wek P TptpMj gel Rpapeesek WetP veqerrpk EpncxbP
venxk cerepetk yeMj Epxcec uqyec . Tetk vprrpnpetP
yek : << Tenk ExrP BeL BerrpMj yxtek tpM
ReM TpM vpyxzek EpxVmyec . Tetek P RxtP cerepetk
Epecrrpexk ExspD X Terxbpeepc . 31 TecemXj ExspD
vprrpqk Extem Bxk EpxXj tpM , 30 ExspD ExrP upu Z
prrek genrrek Ebek uneeek tpM Beqyenxk , Tetk
vprptprrec ! >> cewedekh , ExspD ExrP Tenpc Tetek
Qpcej vewtP vprpeeP yeM uqyec . 29 Tetk Serrpqaek
yeexqpekH . Tetk ExspD TpM : << Renek SxeVceyec
, Tecnc veneecrrpc uqpwpc , yxtek Qpcej vewtP
28 Tetk ReM mxnm cewedek Tpseepk terrek Epex
netpyec , ExspD ExrP Wpxk BeL mxcecem WezxeK Tec
X Tetk ReM TpM Ecxqek Teexqunxqeyec .
529
Wencepk pk Tewtecqek yxaxdek Tenpc ExyeceqtP Rp
L tpM EpxyeM pk yeXj Bxk cxrc Tpeeec Tewtecqek yxaxde
k
Qpxíej xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
Qpxíej xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
vprpyel Tecxk Eewxqekh . 46 Tk ReM EerP Temk P Re
Mj Bc Enmk , cewsxk BeseneeeP yej Rxml Eak
Wetemqyec . 45 Tetek tpM yesk : << ExyeceqtP RpL
tpM ExspD Rc veqk Eewsekh , Epxmcepk gpnyej
44 Tececepk Tenk ExrP Tetk ReM pk Epzpk yxqxxj
X Rececek , ExyeceqtP RpL pk Spnrrel X
Bencej tpM WxrP Tpeeec yxaxk Tewtecqedek ExrP Q
eU yezeqectekh cewek ceqebP EpxeVcenedek uxqpcej .
vewtP yeexekH EpxXj uxM Zenxk EpxeVceneyec . 43
530
Wpsc Bxk vepqc Wencepk pk SptpM RpL , Sxqpcqel
42 Tececepk ExspD ExrP Tetek tpM Epxmqenpk :
<< EteceM uxmc EpaxM ppk X yeJ Tk ReM QpekH
Ewpkh Exteyec .
Eeserrpyec . 41 Tetk ExrP Rxcek cesexj Sxneeesek B
xrresP EpxVmyec . ExspD Tpspk Eeurrepk Tetek P
yeexqpekH . 40 Tenk ExrP Tetek Eak : << Tek P Eetk
ExteweM vprrpqk yeexkh pP ? >> cewek
Epxbemqyec . 39 Tetk Wpxk ExtecebP Zetek yeexye
aP TptpMj EerP yezenqeeey Spaxeey vppsqeeesek
38 ExspD ExrP Erk WetP ceqem Bxk Bxek Bencej
yeM geM yej mxl Zpcek Specrrek Tetek tpM
Wxekj ZesP Tec . >>
Tewtpnxyel WetebP uqpkh , AxpemM TpM Wxekj Zes
P cewek Epxcec uqec , Tk ReM Epxbk tk , Retk tpM
uc ? WxrP mxl geM X venetprrec ! ExspD yeJ Wpxk ,
usppk mxwpk yxsc Ej ! Tk ReM Rewexc
tpM Epxmqenpk : << Tk ReM Zerrpk tpM ucxrxtpk B
pyeeeP uc ? Tk ReM Zerrpk tpM geexeeesc Tpxnpm
36 Tetk Spaxk ceqwectebP AxpemM Eerrpqbeeese
531
k ZpL yeexekj cewek Sereyec . 37 ExspD ExrP Tetek
35 Tececepk Tetek tpM Epxmqenpk : << Tk ReM E
ewpM Tpxysxk uqeeP uqtprrec . >>
tpM uaeyec . 53 Tetk Epxnmqbxtk SpxLj tpM Weeete
k Terrpqewpc .
52 Tetk ExspD X mxetppecek Spxspcqewpc , Aeee
532
qesc Epxcec mxcbxl yezentP Sepecxl BxeM ZðnpseqðL
Seqpk Tecnc tpM Tectek Eppeyec .
Tenk ExrP WptpM Enmk Tetek X Exnpceyec . Tenk Ex
rP Tetek X ExnpcebP yeextelj yek Tetek Eak
50 Tececepk ExspD ExrP Tetk ReM X Eptpnxtpk vp
tk Eak genaP yðTerc tpM Eppeyec . 51 Teetk
ExspD ExrP Tecnc tpM Tectedek ExrP
ReM pk yeXj TeceMj AxrP yerrptelj mxqxzetpcec . >>
cewek ceqeyec .
Epxnpsxzespcec . 49 Tk ReM vptekh mxqxzebP yec ,
Ebek uneeek Eak Epxnpsxzedek mxapk Axtel Tk
EteceM EpaxM Zeutel X ceneaxqecac Wpxk . 48 yeJ
yeXj yeM Bxek Eaxcej Bxk Bxek Eeweqel X Tk ReM TpM
Epxnpsxzectem Bxk Wetecej Bc ZðnpseqðL Eak Tpx
wek mxnpk tpM Epqewbxqewpc . 47 Tk ReM uqyesP Tenp
c
Qpxíej xxk vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj

533
534
xqpxj
456

xqpxj
448

M uxqpxj
443

uxqpxj
437

eM uxqpxj j
429

506
M uxqpxj uxqpxj
422

501

(Back to Table of Contents)


eM uxqpxj pxj
(Gospel of John)

413

494
uxqpxj qpxj
408

488
eM uxqpxj pxj
400

484
M uxqpxj qpxj

396

479
M uxqpxj j

393

475
uxqpxj xqpxj

385

470
xnpcel qpxj

383

464
Zpeeek y Exnpcel
Exyeceqty RpL
Zpeeek y Exnpcel
veteeetek Epxmdek , Tecxk Eewxtpneeesek uqpk Te
cxk Eewxtpneeesek y vpexkh FeyeJ ReM Terrek
Rexwek Eak vpnxk RxcetpceM uxqpxj TpM ExspD pk
yenxyaxqeeeteeesek , Sxmqtk Eewseeesek ,
Epnpc FeyeJ ReM xxek Spnrrek Bpnxeebxrrpqpeesek
Epxcej Rpmpk c Renxk TewtecCedek Eewpc c j , Eenyek
Temk y FeyeJ ReM QpekH xxk Tptpry venxaeekH yej
ExspD Exry Bpyeqeexj Eewseeey xxk xxek Tpxnpmy
Temk c Esk Sxtpm xc Weteyec , Eenyek gpnyej Eak E
127
enyek TpqptprreM uxqpxj mxntelj ExspD yej
uqyesy Eeuneeeac Eptpk Wpxk cetexj c mxqxzek Ee
ueesek uqyeay BenxL mxwpD Tenk c Esenmaek ,
Erem Eenyek vpzeM uxqpxj pk TewtecCedek c Epxet
pspqeby , ZeceeVceJ mxwpD Temk c Sxtpby , Tenk
Tenk Exry uqyesy Eeuneeeac Ebek , uneeek y EpxMj
mxyemk cetexj c ceneaxqeedek yeexwpc . Yxtk
uxqpxj mxntelj ExspD pk Exqepetk Epxbemqpdek Ee
qc Epqek Exqey j Axtel c Tprreaek TewtecCeby ,
cetexj xxeM uxmc SptpM pk xxek Eptpnxpeeeel uqrr
eyec . vpzetprreM uxqpxj Eak Eenyek vpzetprreM
TpD SptpM pk EeeVeeetprreM uxqpxj TpM uneeek
y WpxeVcej xxk Zpspk Eery mxwpk uqpwpc
WpxeVcej xxk Eewc Resy xc Epqeey xc Epxmqedek
yeexwpc .
uneeek y EpxMj Wpxk uqeey xc Extecesec cewek Se
reeesek uxcepk Erk Wety Exteceby Sxtpdek y EpaxMj
xxk SereekH Eery TpD SptpM c EpeVsxeeaxpk Eery
ExspD uqyesy E¡nxsTpD Wpxk , ExspD uqyesy
xc Bxnpeeqek yxaxyec . Tenk Exry : << mxwpk uqb
128
y Wek y Tpwtk Eewxtpnewpc >> ceweyec . Bpcxzeeeac
Zpeeek y Exnpcel pk gppl EerrpqekH uqyesy Exsp
D Exry uneeek y WpxeVcej xxk Zpspk uqeey
Tpyac Texxqunc
Zpeeek y Exnpcel
BxnrrpekH . Temscel : íeqxqc tpM Tecxk Exqenede
k Exry
Teu . ExspD pk Tecxk Eewxtpneeesek yej Exqy j ye
M Exqenedek Exry
Tpxnyej . EapD pk Rxcej geneeK TpM ZðnpseqðL
yej Temk y EpnaxL Yeexeesek Eery
gpnyej . ExspD pk Eebxl
vpzeM . EpcxzeqekH mxnteceVac Zpeeek yej Exsp
D pk Tpxnpmy cetpk FeyeJ ReM
Rxcej . Eptpnxppeeeel
129
Tpyaxqel
Eewpc .
Wpty yej Temk y EpxMj xxwxD BeNcej yeM Spxrespk
y Eeac vpqueetel pk yeqcej Tewtexj uqrreeesek
teceJ Eexj pk cenexj uteD Tenpc Epsy , upu , cenel ,
vprxaxk yej vprxk Spxnpxj , EpxbpL pk
Eewc Resy xc mxntewpc . Zpeeek y Exnpcel pk Exqe
ncec EpeaeqxeK uqyesy EtpM TptpL pk Eewxtpnel
Axeepqeaxqek Tpnetpeesek yeexwpc . Temk c Spspc
Cek Sxtpby mxqxzek Eeueeac uxmk WpxeVcej xxk
TpD SptpM pk Bpcxzeeeac Eery ExspD uqyesy Be
L , Epxrek Zpsy , Eewc Resy Wpxk cesek c
Sxqbxmqpdek yeexwpc .
Erk yeteeK c Eery Esk TewtecCeyec , BenxL verrpqp
wel SptpM TpM Erk EpxqxceM c EpxceMj gebeMj
verreqtk Reweyec . EpaxM Eery EpqeeVceJ verrpqpw
el SptpM yej Entek y EpnaxrrpqekH xxk SptpM TpM
Rxcek Ewectec xxk Setpnqek Eetelj yek yenxyaxq
eeeteeesek EpxqxceM c ( 8-1-11 ) TpM () Eexwy
Exqy j yeM Exqenedek Bencej xc TewtecCesek Eewp
130
c.
Zpeeek y Exnpcel
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
ceneaxqecac Wpxk . 9 Tenk cenel Exry Epxrek cenel
Wpxk , Epnaxqeexj tpM Tpsay
yerrpyec . 8 Temk y TpD yeXj Exry Tenk cenel usy , v
enxk Tenk cenel c
Temk y Exnpcel c Sprpspweeeak yek Sxtpk SpxspcC
emqm xxk Tpxqpcej Weetpqek
Tenk cenel c ceneaxqem xxk Tpxqpcej Weetpqek yer
rpyec . Wpxk Epqek uxmk c
Tenk Exry uqyesy uneeek y Tpwxqeeesek Eqac Wpx
131
k uxqpcej . 7 Tenk Exry
6 Rxcek mxwpk uc uxqpcej , Temk y EeqteM Eery
Zpeeek cewewpc .
cecek cenel c Esk Exqeyec .
Epxnpsxzeyec . 5 cenel Exry veneecrrpc xc ceexmqp
k , veneecrrpc Eery Eprrprretk
Epxetpsy Spnuqbc Wpxk , Erem Eewc Respk cenel c
mxwpk Tpnpqcxtekh
Epxcec Bpexl ceby Rxceay Epxcec uxqpcej . 4 Zpspk
uqyesy Eewc Respk y
uxtpceyec , uxmc Emtpk uxtpcem Zeuaekh Temk c T
pxsxcCek uxtpcedek
Epnpsxk Eeyec . 3 uneeek Eery Temk c TpxsxcCek T
pxwek uxmk c Emtpk
uneeek uxqpcej . 2 Eeecekj Ecxkh Zpspk Eery Tenpc
uneeek QpekH vewty
Eeyec . Zpspk Eery uneeek QpekH vewty Eewpc , Zp
spk uqyesy Tenpc
1 SeeseM Tpeeterxk uxtpm Eak Epnxpk Zpspk Rx
ceetk Epnpsxby
132
Eewc Respk y Zpspk
RxcetpceM uxqpxj
mxntedek uxcepk Erenxl pk TeceMj Erenxl c mxnted
ek yeexwpc . 17 uneeek
16 yxtk Temk y Tpxcewel Eqyexj Eak Erenxl Epxnp
sxzel c Epqby
Tenk Exry Rxceetk Epnpsxzek Eeyec cewek Epxmqe
dek yeexwpc . >>
Tpeeec yeJ Rxceetk Tenk Exry Retk Eak vpexkh Exne
dek uqyeay Retk Eak
15 Zpeeek Eery Temk c ceneaxqek vescxnpk Epx
mqenpk : << Temk y
133
cxqyeekH Eery ZeeK Eaxcej xxk geeeak mxyemk Qk
mxntem zpspk Tec uqec .
Erenxl Epxnpsxzel yej Epxrek zpsy yeM Temk y cenel
cxqyeekH xc Epxbeyec , Erem cenel
uneeek Eery Tpxnpdek uqec . 14 Zpspk Eery mxwpk
uqby , Wek y Tpwtk Eewxtpnek
TeaxzeeVrrpc mxsel , Enectec mxwpk y mxsel Seree
kH yeM Tpxnpdek usy venxk
Epxnpsxzewpc . 13 Eexwy mxwpk c uqyesy Axsy Wx
eeek y yenxqtpqekH , mxwpk y
Tenk Exry Tenpc Tetk ReM TpM uneeek y EpxMj mxye
mpk uqeey Epeak Encej xc
TecemXj Temk c mxqxzek Eeueeac uxmk Tenpc Temk
c Sxtpcac Wpxk uqec ,
ExnemXj , EpxyeM pk cxrc mxwpD venxk Temk c Esk
mxqxzek Eeuwpc . 12
mxwpD Temk c Esk Terxwpc . 11 Tenk Exry EpxyeM p
k xxek RptpeK Terrek
TpxsxcCek Epnaxqeexj Teqecec xc Emtpk uxtpcedek
Eetelj , Epnaxqeexj pk
134
10 Zpspk Eery Epnaxqeexj TeceMj Eeby , Ebek un
eeek Eery Temk c
uxm mxwpk Tpxnpqcxtek c ceexmqpwpc .
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
ExqteM yxsxy . Tk EpxyeM Tecek ceqetpcec , Tk cek
ceVac uc ? >>
Tk ApeepL cek ceVac uc ? yxtk Wek c Tpwxqek Exne
mqpVac tpM venxrry Epxcm tpM
22 Beqrrerrepk Epxmqenpk : << yxtek tpM ceqek
EpxVmtpcec ,
Tenk Exry yesk Epxaenpk : << yxsc Ej >>
Tetk yesk Eeserrpnpk : << Eeqc Tecety Wencepk
uc ? >>
135
Zpeeek venxrry Epxaenpk : << yeJ yxsc >>
21 Tetk Eeserrpnpk : << Teexwy uqyesy Tk cek uc
? ExqxXj ZpL py ? >>
20 Zpeeek Eery EpxU Epxrek xxeM :<< yeJ uqyes
y E¡nxsTpD usy >> cewek venxrrpqyec .
tpM yenerretek Temk Eak : << Tk cek uc ? >> ceby
Eeserrpqrreyec .
Zððxnðc xxk cxk TecxqekH EncxqeVac Tpwxqek Qeð
c xxk cxk Qpcej vewty Zpeeek
19 TppneceJ Eery Zpeeek y ceneaxqel uqec . Tenk
EpxXj , ZðnpseqðL pk
EpcxzeqekH mxnteceVac Zpeeek y Wetecej
SeeVcenedek Eewpc .
yenerreteeesek uxqpcej . Tenpc Eaxcej Qpcej yek ve
wpeK pk TptprpspeK Tenk Exry
yenerreteeesek mxwpk ceby Epxcec , geeeaem une
eek y geeeak EpxMj Exry
Epxrek Zpspk Eery ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk Ex
neyec . 18 uneeek QpekH
Eery Wpsc yeM vepqc Zpspk c Reextewmqpdek uqy
136
eay , Erenel Epxnpsxzel yej
c Eenxqrreeeac Ej ! 30 Erk uqyesy Tenpc Wxry : Tenk
Exry Retk Eak Seml tpM Exnewpc ,
Exnem xc Epxbecepk Epxmqenpk : << veneeVrrpc ,
uneeek y vpneekH Epnaxqeexj pk mxwpD pk Rxml
29 TetJ EtpM Zpeeek Eery ExspD Temk y Epxcetk
Wpnxqek
uneeek y vpneekH
Tenk gebeM genpeesek uxqpcej .
Yðãerc tpM genyec , Tenpc Zpeeek y ZeeK Epcxzeqe
kH mxntecek uxmc
137
28 EteceM EpaxM Zeutel Eery Zpntek Wpxnek y T
entecej teceJ
Temk tpM Feeeec xc Eery Teexqpk EpxVm tpM Ay Es
k Teecaewpc . >>
Esk Terxwpc . 27 Tenk Exry Retk Eak Seml tpM ExNe
wpc , yeJ uqyesy
cxwpc , cetelj Rxcek Exry Tk ReM pk Tpwtk xpeespk
Eewpc , Tk ReM
26 Zpeeek Eery venxrry Epxmqenpk : << yeJ Eps
y yeM EpcxzeqekH
Eeqc Rxcek Tecety Wencepk Ay yxsc , Teexwy uxcete
lj yek Zerrpkh EpcxzeqekH mxntecewpc ? >>
Wety Tpqrrek Eeserrpnpk : << Tk Eery E¡nxsTpD yxs
c , ExqxXj ay yxsc
24 ýnxsxD pk cxk y Tpwxqeeesek mxwpD 25 Zpe
eek Eak Erk
Ebek y Wpnxqeeey xeL c Eery Eesqek Besewpc c j
!
Epxmqenpk : << Ebemc ceceMj yeM vescxnpeeac T
errpk Eery yeJ uxqpcej :
138
23 Zpeeek Eery Tecety Wencepk ExseXj xxk Eeex
qepeeeel xxeM Esc Tetek venxrry
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
Epxmqenpk : << venerreac , uneeek y vpneekH xc v
enerreac ! >>
Wpxk Tetk yeexqpekH , 36 Tenk Exry ExspD pk xeL E
pxeVcenem xc venerrepk
35 Rxcek vprpeK pk TeneekH , Zpeeek yej Temk y
vpzeM FeyeJ Eery
Eeecekj EpteekH FeyeJ Specrrpeesek Eery
uqyesy uneeek y mxyemk Wpxk cetexj c ceneaxqeb
y Eewpc . >>
139
Rxceetk Epqby Epxbeyec , Eexwy xxk Tpqk , yeJ Tk
ReM TpM Tenk Exry
Exry Tenpc vpyxqrrek Spxresy yeM EpcxzeqekH mxn
teceVac Wpxk : > 34 yeJ
Exry cek y TeceMj Weetpqek yerrpeey xc Epqby Epx
bedek Eeyesy , Tenk
uneeek Eery Retk tpM Eexk Epxmqenpk : < Tk Eery
vpyxqrrek Spxresy
Esk Terxwpc , cetelj Rewexc Tpwxqek Epsy yeM Epcx
zeqekH mxnteceVac
TeceMj Wpnxqek yerrpeey xc Epqby Epxbeyec . 33 y
eJ Wpxk Ay Temk c
vpyxqrrek Spxresy Exry TeeeteekH Wety Epeetenrrp
c Eak Temk y yeXj
32 Zpeeek Eery yesk Erk Wety ceneaxqek Epxmq
enpk : << yeJ
Exsnðl pk cxk tpM Temk c Terxeey xxk Tpxqpcej uxq
pcej . >>
Eenec Terxeey Epxcec , Epxry yeJ Exneby , Epsy yeM
EpcxzeqekH cxby yeexekH Eery
140
Exry Rxceetk Epnpsxk Eeyec cewek ceqedek Tenk Ex
ry Wpxk uxqpcej . 31 yeJ Temk c
Tecetelj yek Retk Eak Eerrpy Zecej EpaxM Eery Rewe
xc Weetpqem Eak Epnxpk , Tenk
IðTM Exry uxM EpxceM Axqerry cesek Eppeekj Tec )
mxyemk Sxwpk , ReMj Zpcek cðýeD cewetpcec . >>
( cðýeD yej
ExspD Exry Temk c Tpeetetelj venek Epxmqenpk :
<< Tk uqyesy Zpeeek y
Sxwpk c Terrerrpqpk ExspD Qpcej yenerreteMj Eppey
ec .
( WxsxXj xxk Eppeekj Eery Tenpc E¡nxsTpD cewedek
uqec ) 42 Tececepk Tenk Eery
141
Enxby Temk tpM Epxmqenpk : << Yxtk Exry Rxceetk
WxsxXj Qpcej Bpqrreyec . >>
IðTM pk Temy Eeetðny ceweVac uqec . 41 Tenk Exry
EpnxteyeM Eeekj Sxwpk Zpcek
40 Zpeeek y ceqem xc Sprpsprrepk ExspD c Terre
eesek vpzeM pk Rxcej Exry Sxwpk ,
vewty vprpyec . ( Tenk EpxXj yenpeK Epxtk xxk vpex
sc xxk Tpxnyek AeeK yeexqpekH )
Epaxby Temk y Serrpby yeexekH gebeM c Epxbecep
k TpD EtpM Tecek Temk Qpcej
39 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Tk ReM Exneb
y Epxbetpcec ! >> Tetk Terreqtpk
( neyec xxk Eppeekj Eery yeeesc cewedek Eppeekj T
ec )
venxrry Epxaxnpk : << neyec , Tk vewxekH Serrp
by yeexekH uc ? >>
Exry Terreeey xc Epxbecepk Eeserrpnpk : << Tk Re
M Zerry Eeyeey ceby Sereby yeexekH uc ? >>
Eak Terreyec . 38 ExspD vpexsc Encxk venerrepk Tet
ek y vpexkh Eak
142
37 vpzeM FeyeJ Eery Erk Epxcej xc Sprpsprrepk , T
enpc ExspD pk vpexkh
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
EpxMj Wpxk , Tk uqyesy Exsnðl pk Ebek verrek uxqp
cej ! >>
Reãerðl Epxmqenpk : 49 << yeeesc Ej , Tk uqyes
y uneeek y
ýxqxO Axwexc TerrpteekH Epxcec EpxXj , yeJ Rxceet
k Axwexc Epqby veneyec . >>
ExspD venxrry Epxmqenpk : << Ac ExebxM Wptp
k y TppMj Yeexeepc j ,
48 Reãerðl Eery Temk Eak Eeserrpnpk : << Tk cen
143
cxk Rewexc Terxeesek uc ? >>
xxspM Beqxeeec Bpexl ceby Epxcec . >>
<< venetprrec , Tenk Exry Zpsptec Exsnðl pk mxwpk
uxqpcej . Temk y Sepecxl tpM
47 ExspD Exry Reãerðl pk Epxcetk Eak Exry Exne
m xc Epxbecepk Eexk Epxmqenpk :
ÝxqxO Epxmqenpk : << Tk Exneby Epxbetpcec !
>>
46 Reãerðl Eeserrpnpk << ReãnxD Eak Teexwy S
eexk mxwpk geneey cebc py ? >>
Tenk Exry uqyesy Expsxýj pk mxy ReãnxD pk ExspD
Wpxk . >>
TewtecCedek yej Tecety Wencepk pk TewtecCedek
Tenk Rxcej Qpcej yxtk Eerrpqbeyec .
mxwpk uxqpcej) 45 ýxqxO Exry Reãerðl c Enxby Epx
mqenpk : << Wpsc xxk vepqc tpM
44 ( ýxqxO Exry yðTãeextk xxk cxk , Eeetenðy yej
IðTM Qpcej Rxcej RptpeK pk
Sexxpeyrc . Tenk Exry ýxqxO Qpcej Eerrpqberrepk E
pxmqenpk : << Ac Rewexc Terretprrec ! >>
144
43 Rxcek vprpeK EpxeVcenecepk ExspD Exry Exn
ecepk ExspD Exry íeqxqc tpM Wpnteeey yeM
ExspD Exry ýxqxO yej Reãrrðl c Terrpteeesek E
ery
Berrpk íxqpcneL Epsy yeeetewpc . 7 ExspD Exry Ben
pak tpM Epxmqenpk : << Seyej Zprrek
Eenxrrppeeeeeey Zpspqel tpM cenecCetexj Seyej W
pxk uqec . Rxcej Axqerrpk Seyej Eery yenpeK
6 Tetk xxnrrprrek Axqerrpk Seyej yeexqpekH , Erk
Exry Zððenðc xxk cxk YeXj yek
Tk ReM Temk y Epxcej yeM cxtpcec . >> ceweyec .
5 ExspD pk Ecej Exry Benpak tpM : << Tenk Exry
Tk ReM c Zerry cxtpcec ceweyesy ,
yxtecec Rewexc Feqeby Erk Tenk Zeutel Epxxqetpml
145
, Wxry AeeK uqprretpc yeexwpc . >>
tpM : << Tetek y EenxceJ Eery Terrpsyec . >> cewek
ceqeyec . 4 ExspD Epxmqenpk : << Ecej Ej ,
vpnxL tpM Epnxeeteyec . 3 EenxceJ xc Eery Epprrpk
TerrpseepXj ExspD pk Ecej Exry Temk
Ebek ExspD pk Ecej Exry Teetk yeexeey uxqpcej . 2
ExspD Exry FeyeJ ReM Tec yek uxmteceM
1 gpnyetprreM EtpM Exry íqxqc xxk íekh vptekh R
xcek mxwpk vpnxL Teqyxyec .
vpzetprreM uxqpxj . íekh xxk vpnxL
Zeuqaeeey xc venewpc . >>
Tecnc Rececectek uneeek y Eqac Exry Ebek y EpxMj
xxk yeXj TeceMj Tececsc Tpnpeesc
Epxmqenpk : << Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc ye
M ceqek EpxVmspcec , Tk ReM SeeseM
vpqk Zecej cenexj Zeutel c Epqby Epxbewpc ! >> 5
1 Tececepk yesk Tetk ReM TpM
Epqby veneyec cewek ceqek EpxVmdekh Ac Sezc Ex
teceyej py ? Ac uqyesy Emk Eak
50 ExspD Epxmqenpk : << yeJ AxLj tpM Axwexc E
146
xebeM Wptpk y TppMj yeexeepXj
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y vpzetprreM uxqpxj
vprc , TeeeteekH Eeneqbxk , yesk BenxL mxwpk Teet
k Serrprrepk Wpxecm BprrpD Spqxby uxmc
ExspD Exry ZðnpseqðL tpM Eppeyec . 14 Tenk Exry
SpxLj xxk geteM mxnxzekh EpxceM ,
13 Zððenðc xxk cxk y cxqc Teyeeesek Tpnseeel p
k Epc Eery uqeey Sxeeeby uc ,
ExspD Exry SpxLj xc Eenxrrppeeeeeesek Eery
íeIðnrxZpL tpM mxnay cety vprpyec .
12 Emeak vpexkh , ExspD Exry Temk y Ecej , Tem
147
y uqpk FeyeJ ReM Tec yek
Temk y FeyeJ ReM Eery uxM Temk c Yxsxnek Sxtpyec
.
vptekh Epxbemqpdek uqec . Erk Zeutel Eery Temk y
EeqteM cenel c Exqenemqyec ,
11 Erk uqyesy ExspD pk Eeecekj Epxbemqpdek E
xqy j uqec . Íeqxqc xxk íekh
EenxceJ yenxteeK uqec , Ac venxk Etpc uqtelj Seexk
EenxceJ yenxeeserreM uc ! >>
Seexk EenxceJ Zprrek yenxby , Bpaxpk Reqxzepk ve
qespeesek y vpexkh Sezc Zeny xxk
Sxkh mxncek c Exry Terrptek Epxmqenpk : 10 << us
ppk mxwpD uqyesy EpnxteyeM
Erk EenxceJ xxk Exneqtk xc Esk Wetem Tpqk ( Epsy
Eppeeepeesek Benpak Eery Wetewpc )
9 vpnxL pk Sxnecej vewxzenpeeac Eery Rxceetk Een
xceJ vpyxneeesek Epsy xc Eewteqek Epxbecepk ,
vewxzenpeeac tpM Epxcmtpcec . >> Tetk ExspD pk
ceqedek xxeM Eppeeepk Eeyay mxnceyec .
8 ExspD yesk Epxmqenpk : << Epxry Seyek Eaerrek
148
Eppeeepk Eeyay vpnxL pk Sxnecej xxk
Epsy yeM Tpxmncetpcec . >> Tetk Seyek terrek Eew
eseM c Eery yxqenetelj Epsy Tpxmnceyec .
yeXj Zpcek Bxrreby Eewpc . 22 ExspD Exry Epxmdek
Eaecek Tecxk Eewxtpneeesek y vpexkh ,
21 Epxrek tecek , ExspD pk ceqeby uxmc SpxLj ce
cac Exry Tenpc Temk y EpxyeM pk
uxtpceyec , Ac gpnyek EtpM pk TptpMj Tecxk yeexrr
pqpk mxapnekh cebc py ? >>
20 Tetk Epxmqenpk : << Erk SpxLj xc Tpxaxk Bx
nrrprrek Epk Epnpqtpby yenxby
TpM Temk c Tecxk yeexrrpqpk Axtewpc . >>
19 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM Erk SpxLj xc E
149
ytek Rpnerreyesy , yeJ gpnyek EtpM
Zpcek ceneaxqek Axtewpc ? >>
yxtek tpM ZeweM Exqey j Epxbemqby , EteceM Zeut
el ppk c Epexqepem Encej Tec cetexj
18 TeteceM Zððenðc xxk cxk y Tpxnpmappk Temk
Eak Tpqrreby Eeserrpnpk : << Tk
Rpapeey gel Wety ! >>
yeJ Tk y vpyxqrrek SpxLj tpM Zecetk veqerrpk Sepec
xl Tpxnpcteby Eewpc , ZeeK Tpxnqbek
Eery EprpceJ Exyeceqty RpL teceJ Epxcej xc Serek Ep
qprrepk Epxmqenpk : << uneeek Wxry Ej ,
xxk SpxLj xc uy TeqcemM uqrretprrec ! >> cewek Ep
xmqeyec . 17 Temk y FeyeJ ReM
TeeeteekH Eeneqbxeeac tpM : << Erk uxmc ZerrpLj
yek Remqcek Eeyeaxtprrec , Wxry Eaxcej
Epnyerrpqpeesekh , BprrpD Wpxecm Exry uxM gebe
M utenek Epreyec . 16 Tenk Exry Wpxk
mxnxzek Eak mxcecek genrreby , BprrpD Wpxecm S
pqxeeaxpk pk Sxnecej xc Exry Tpxqcxk
xc veneyec . 15 Tenk Exry Tecesy yeM TesxrrpM cxby
150
EpxceM vprc xc Eery SpxLj xxk
Zpeeek y vpzetprreM uxqpxj
Zpeeek y vpzetprreM uxqpxj
Exnedek yeeesc cecac xc Weteby Eewpc . Tek y Epx
bemqby uxmc Exqey j Axry uneeek QpekH
Exnecepk Epxmqenpk : << yeeesc Ej , yxtk Exry Tk
uqyesy uneeek y Teetk Eak Weetpqek
Exry Zððnðc xxk cxk y Tenxmqecac uxqpcej . 2 Tenk
Exry Epnpc ExspD Qpcej EerrpqbeMj
1 Rxcek ýenxsxD pk mxwpk yeexqpekH , EeqteM
Eery RxótðwpD ceby ceqewpc . Tenk
ExspD yej RxótðwpD
151
gpnyetprreM uxqpxj
Sepecxl c Reytk Wetewpc .
y AxreM pk Tpeeec ceqek EpxVm Axeepqk Epxcec ,
EpaxM Eery , Tenk Exry mxwpk y
25 Tenk Exry vewpeK uxmc mxwpk c mxk mxebec
ec Epexqerrewpc . Temk tpM mxwpk
EpaxM Eery ,
Sxtpyec . 24 cetelj ExspD Exry EpxyeM pk yeXj Zpce
k usppk c Esk Extecemqpwpc .
mxwpD Temk y Exqey j xc Epxbecepk , Temk c yxsxn
ek Sxtpyec . 24 cetelj ExspD Exry
23 ExspD Exry ZðnpseqðL tpM cxqc Teyeeesek Ep
c xc Tpneseeeeey xxk EpxXj , Epqek
ExspD Exry mxwpk y Sepecxl c Reytk Wetewpc
Epnpby , Tenpc Exyeceqty RpL yej ExspD pk Eeexqe
peeeel c Exteceby Sxtpyec .
Temk y FeyeJ ReM Eery Temk y Epnxty xxk Eexxqetp
eesek Epxcej Rpmpk c Sererrek tpM

152
10 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Tk Eery Exsnð
l pk yeeesc Eetelj yek Erk Zeutel c venxk
9 RxótðwpD Eeserrpnpk : << cencxk Eexwy Epax
M yeexeey uc ? >>
Epqpeesepk Eery uxM Eexwy uxqpcej . >>
vewxekH Eak Eeqc Tesc Epxqxzem xc Esk Wetewpc .
vpyxqrrek Spxrespk Eak Tecxk Tpxnpl
8 Seqcxk Eery EeXj yeM Bxek Seqcxqewpc , Tk Ee
ry Temk y Terry xc Eery Epqby Sprpsyeay ,
geexeeek Sprxneeetprrec .
153
7 yxtecec yeJ Tk ReM TpM : < Tk ReM Tecxk Tpxn
pl Epqeey cenectec > cewek ceqedek c
xc Exry Eaxcej Ecej Tpxnpby , Temk Y Eenxrrpk Spxr
esy xc Exry vpyxqrrek Spxresy Tpxnpbpmc .
Exry uneeek y Epnpk y Eenepk Exncepk uqpk Esk Ax
tewpc . 6 mxwpk y Wxekj Axspty yeXj
mxwpk Exry Epspk yej vpyxqrrek Spxrespk Eak Tecx
k Tpxnpl Epqeey Epxcec uqyesy , Tenk
5 ExspD venxrry Epxmqenpk : << yeJ Tek tpM Tpx
U cxaxzeecmc yeM ceqek Epxcmspcec ,
uc ? Tenk Exry Tecxk Ecej xxk ceyeCec tpM Epnpby T
pxnpm ZpL py ? >>
4 ExótðwpD Eeserrpnpk : << Rxcek Respbxeesek
mxwpk Exry cencxk Tecxk Tpxnpl Epqeey
Epqby Epxbewpc . >>
mxwpk Exry cenyej Tecxk Tpxnpl Eeyeey Epxcec uqy
esy , uneeek y Epnpk y yezeqectem xc Esk
3 ExspD venxrry Epxmqenpk : << yeJ Tek tpM Tpx
U cxaxzeecmc yeM ceqek Epxcmspcec ,
vewty Eeeey Esk uqyesy , cek Ay cesek Epxbemqpk
154
Axteeey Epxcec uxqpcej . >>
Zpeeek y gpnyetprreM uxqpxj
Zpeeek y gpnyetprreM uxqpxj
uqpwpc . EpaxM Eery , uneeek y geeeak EpxMj xc Es
k Sxtpwpc . 19 cenel Exry Epnaxqeexj c
18 Ebek y mxyemk c Sxtpcaxpk Exry Zelj Epxcec ,
Esk Sxtpcaxpk Exry Zelj Tec
venxk Temk c Tewbxk Epnaxqeexj pk mxwpD c Eeun
eeey xxk Tpxqpcej uqec .
TeceMj Tpwxqek Exnemqpdek Exry Epnaxqeexj pk m
xwpD TpM Zelj Tpeeterreeey yeM Exnedek usy
Eewc Resy xc mxntecewpc . 17 EpaxM Eery , uneeek
155
Eery Temk y mxyemk Zpcek Epnaxqeexj
uxmc Temk c SpxspcCek SxtpVac xc Esk Spxrpcem u
xcepk venxk Tetk ReM TpM WpxeVcej xxk
Wety veexneqewpc , Tecem tecek Temk y geeeak Ep
xMj Zpcek mxntelj Epxnpsxzek , vewpeK
WpxeVcej xxk Eewc Resy xc mxntecewpc . 16 uneee
k Eery Epnaxqeexj Teqecec xxk mxwpD c Tenk
Ebek uNeeek y EpxMj Exry Qeytec Enmctewpc , 15 v
ewpeK uxmc Temk c SpxspcCek Sxtpcac tpM
14 Wpxk ZeeK Wpsc Eery Ebemc ceceMj Telj tpM
BxD Wprrrec xc Enmdek Wety yeM ,
EpxceMj , Zeny cek Ay cesek Tecnc TeceMj Esk gene
yec . >>
Tk ReM Wpxk cencxk Extecem Eebc ? 13 Tecnc Eak
Weetpqek yerrpeesek Ebek y EpxMj Eak
Esk Extecem yeexekj , yeJ cenyej Tk ReM TpM Tecnc
TeceneceJ EpaxM Zeutel c ceqek EpxVyesy
12 YeJ Tk ReM TpM Erk Epnaxqeexj pk EpaxM Zeut
el pk Tpeeec ceqek EpxVmspcec , Tk ReM
cetelj Tek ReM Eery Wek y ceneaxqel c mxqxzek Eey
156
eey TpMj Epxcec Eewpc .
Wetem Zpcek Teexqunxqek Epxmqewpc , yxtk Epxre
k utetec Epxbedek Zpcek ceneaxqek Tptpqewpc .
Esk Wetewpc py ? 11 yeJ Tek tpM Epxrek utetec ceqe
k Epxcmspcec , yxtk Epxrek utetec
Temk y Tpxqpcej ceneac uqby Epxcmdek Tenk Rxcek
Exry Epxry yesk EpcxzeqekH mxntecewpc ,
Ej , Tk Epxbeceac , Epnxty Tek QpekH vewty Zpntek
Wpnek y Tentecej Eeeesek , Tk Eery
pk Tpeeec Wenrrpwpc . 26 Tetk Zpeeek tpM yenerret
ek Temk tpM Eexk Epxmqenpk : << yeeesc
25 Zpeeek y cetpk FeyeJ ReM Eery Rxcek Zððenðc
xxk cxk Qpcej Eenxrrppeeeel pk Zpspqel
EpcxzeqekH mxntewpc 24 ( Tenk EpxXj tpM Zpeeek
Eery vpnxeeteekH Epxcec uqec ) .
157
EpcxzeqekH mxntecek Eeyec . EpaeM Eery , Tenk ge
beMj Epsy Zecetec Tpqk mxwpD uxM Epaxby
mxnteceyec . 23 Zpeeek Eery yesk SeqðL vptek Eak
Tetpc vpqk Epxcec Eexrpk cewem gebeM
Eppeyec . Tenk Exry Teetk Tetk ReM QpekH Rxcek Be
ncej Serrpeesek uxcepk EpcxzeqekH
22 Erem Zeutel Eak vpexkh , Ebek ExspD Exry FeyeJ
ReM Tec yek ZpxteXj xxk Epnpkh
ExspD yej Zpeeek
cecek cenel Qpcej Epxxnetpwpc .
uxM uneeek y xenqxeK xxeM Epexqepeyec cetexj Zp
cek cenel xxeM Exqenemqm xxk Tpxqpcej ,
Epxrek Zpspk c xxnpwqek EpaxM uxtpcecaxpk Exry
Temk Y Epexqetpdek Eeqxyej uxmk Exry
Epexnetpwpc , EpaxM Eery Temk y Werry Zeutel Eer
y Exqeaxqectem Eak Eezpwpc . 21 cetelj
Eery Tenpc Emk tpM uc uxqpcej . 20 Werry Zeutel Ep
exqetpVaxpk Exry cecek cenel tpM Esk
cecek cenel c Esk veexneqek venxk veneecrrpc xc v
eexneqewpc . Tetk ReM pk Zelj Tec uqpeesek
158
cexxmqpmXj , Epnaxqeexj pk mxwpD Exry EpxyeM
pk xxek Werry Epexqk Zeutel Eak uqby ,
Zpeeek y gpnyetprreM uxqpxj
IðTM Exry uxM EpxceM Axqerry cesek Eppeekj Tec )
mxyemk Sxwpk , ReMj Zpcek cðýeD cewetpcec . >>
( cðýeD yej
ExspD Exry Temk c Tpeetetelj venek Epxmqenpk :
<< Tk uqyesy Zpeeek y
Sxwpk c Terrerrpqpk ExspD Qpcej yenerreteMj Eppey
ec .
( WxsxXj xxk Eppeekj Eery Tenpc E¡nxsTpD cewedek
uqec ) 42 Tececepk Tenk Eery
Enxby Temk tpM Epxmqenpk : << Yxtk Exry Rxceetk
159
WxsxXj Qpcej Bpqrreyec . >>
IðTM pk Temy Eeetðny ceweVac uqec . 41 Tenk Exry
EpnxteyeM Eeekj Sxwpk Zpcek
40 Zpeeek y ceqem xc Sprpsprrepk ExspD c Terre
eesek vpzeM pk Rxcej Exry Sxwpk ,
vewty vprpyec . ( Tenk EpxXj yenpeK Epxtk xxk vpex
sc xxk Tpxnyek AeeK yeexqpekH )
Epaxby Temk y Serrpby yeexekH gebeM c Epxbecep
k TpD EtpM Tecek Temk Qpcej
39 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Tk ReM Exneb
y Epxbetpcec ! >> Tetk Terreqtpk
( neyec xxk Eppeekj Eery yeeesc cewedek Eppeekj T
ec )
venxrry Epxaxnpk : << neyec , Tk vewxekH Serrp
by yeexekH uc ? >>
Exry Terreeey xc Epxbecepk Eeserrpnpk : << Tk Re
M Zerry Eeyeey ceby Sereby yeexekH uc ? >>
Eak Terreyec . 38 ExspD vpexsc Encxk venerrepk Tet
ek y vpexkh Eak
37 vpzeM FeyeJ Eery Erk Epxcej xc Sprpsprrepk , T
160
enpc ExspD pk vpexkh
Zpeeek y RxcetpceM uxqpxj
vppetpeK pk Tencetk Exry Serrpk Eewpscxyec , Tenk
EpxXj ZeeK gppl Epxtk yeexqpekH .
6 ZeóU pk vppetpeK Eery Teetk uc . ExspD Exry B
eL mxcecek Bpxtenedek Tpqetk ,
y mxyemk Exsxýj Terrek EpxVmdek Tenk Rxcej cesex
j gebeM Eak Tetpc vpqk Epxcec yeexwpc ,
5 Tenk Exry SewenxXj xxk FpíeM yeqrrespkh Exne
yec , Erk yeqrresy Eery ZeóU pk Temk
Tecxk uaeyec , 4 Tecemc tecek Enceysc SewenxXj ye
M EpxeVcenewpc .
161
yeexqpekH . ) 3 ExspD Exry Erk Axwecej xc Sprpsprr
epk ZpxteXj Eak Wpntek íeqxqc tpM
Tecek cek tpM Ay EpcxzeqekH Esk mxnteceyec ,, ve
nxk Temk y FeyeJ Eery EpcxzeqekH mxnteceby
EpcxzeqekH mxnteceby Eewpc cesek c Sprpsyec , 2
( Epxrek tecek ExspD Exry Zeny EpxyeM
1 ýnxsxD pk cxk ExspD Exry Zpeeek Eak Epqek Fe
yeJ Eeueesek uxcepk Exqemy
ExspD yej SewenxXj xxk Ewectec
TpxnyetpceM uxqpxj
uneeek y ZeqeteqekH Eery Emnxtk Temk Eak Esk Se
qpwpc .
mxyemk c Exry Esk SxtpVac Exry Epxrek Eewc Resp
k c Esk Epqpwpc , Emk xxeM Epxqy yenek
geM TpM Tpsxzeyec . 36 mxyemk c Exry Sxtpcac Ex
ry WpxeVcej xxk Eewc Respk Tec ,
Epxnpsxzeyec . 35 Eaxcej Exry mxyemk tecek veexn
etec , Rxceetk Tpxwek Emnxtk xc Temk y
Teexqunxqewpc , EpaxM Eery , uneeek Eery vpyxqrr
ek Spxresy xc Temk tpM cxberreM Epxcec
162
cecac xc ceneaxqeyec . 34 uneeek y Tpwxqeeesek T
enk Rxcek Exry uneeek y Spnrrel c Epqewbxqek
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Epwterrespwpc . Wxry EpxVmdek Epspk Eery Temk y
TptpMj nesxzek uqeeK Epetpnay ,
14 cetelj cek Exry Wxry EpxVmdek Epsy xc Epprrp
yesy Tenk Exry Emnxtk Tecxk Esk
13 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Erk Epsy xc E
pprrpeesek mxwpD Wpxk Epwterrespwpc ,
yeXj Zpcek Temk Eak Zecej cewek Sereby uc py ? >
>
mxyempk xxac Temk y Eetprry Wel Eery uxM Erk vp
163
petpeK Eak Epwteqewpc . Tk Eery venxk
12 Wek y TecetpD ZeóU Eery yxtekh Erk vppetpeK
c Epxnpsxzeyec , Tenk yej Temk y EpxMj
vppetpeK yesk Etpc mxk yeexeepc j , Tk vewxekH E
ak Eewxtec Epspk c Eeyaxneeey uc ?
11 Tenk Ewectec Epxmqenpk : << Eeurrec Ej , Tek
tpM Epsy yek Teteeey Seyej Epxcec ,
Tenk Exry Tek tpM Eewxtec Epspk c Tek tpM Epxcmw
pc . >>
Epsy gpzpk Epprrpeeac Eery cek cecac xc Weteyesy
, Tk venxk Temk Eak gpzpwpc , Teceyesy
10 ExspD Epxmqenpk : << cenyej Tk uneeek y Ep
xnpsxzel Erenxl yej Etpcej Tek Eak
xxk cxk uqpk SewenxXj xxk cxk Eery Esk venxqaek
Zeuqaewpc . )
xxk Ewectec mxwpk , Tk Zerrpkh Retk Eak Epsy gpz
pk Epprrpwpc ? >> ( Eppl Eery Zððenðc
9 Tenk Ewectec venxrry Epxaxnpk : << Tk uqyesy
Zððenðc xxk ceJ , yeJ uqyesy SewenxXj
yeqrrespkh vprrpqk vpsc vpteqtpk Eeyeey yeM Eppe
164
yec . )
Epxmqenpk : << Retk tpM yeekH Epsy Epprrpqrretpr
rec . >> 8 ( Temk y FeyeJ ReM Eery Rxceetk
7 Rxcek SewenxXj xxk Ewectec Epsy Tewreeey ye
M Exneyec , ExspD Exry Temk tpM
Wek y Zððenðc xxk cxk cek tpM SpxspcCek Sxtpby y
eexekH Zprrek Wetewpc , EpaxM Eery ,
22 Tek y SewenxXj xxk cxk Exry cek tpM SpxspcC
ek Sxtpby uxmc Zpcek Esk Wetewpc
Wpxnmm Epxcec uqpwpc .
uqeey Sxeeeby Eewpc , mxwpD Tecxk Erk Eerrpqk y
ej ZðnpseqðL tpM Eaxcej uNeeek tpM SpxspcCek
21 ExspD Exry Temk tpM Epxmqenpk : << Ewecte
c Ej , Tk Rewexc Sxtptpcec ! AeeK Eery
uneeek c SpxspcCek Tecxeey gebeM cewewpc . >>
165
TeceMj uneeek c Sxtpby Tecxwpc , Tek y Zððenðc xx
k cxk venxk ZðnpseqðL Eery Sezc
cetexj c Epxbeby genyec . 20 Wek y SewenxXj xxk c
xk y Tecety Exry Erk Eerrpqek
19 Ewectec Epxmqenpk : << Eeurrec Ej , Tk uqye
sy Rxcek Tecety Wencepk Wpxk
Epxry AxweqpekH vewty yeexeey Eery EMj Axry usy
. Axry Epxcej Exry BpxU yeexwpc . >>
Epxcec cewek ceqem Axry Zeny unprry usy . 18 Ac E
pnxty Teuk EMj Tec yeexqpekH ,
17 EweVtec Epxmqenpk : << Retk tpM EMj Epxce
c . >> ExspD Epxmqenpk : << Ac EMj
Exnecenec . >>
16 ExspD Temk tpM Epxmqenpk : << venxby EMj
Zpcek Terrptk Ej , Tececepk Eetk
yeJ cebxzetk Esk Epwterrespk , Tecxk yesk Eetk Eak
Epsy Tewreeey yeM Esk Exnem yxsxy .>
15 Ewectec Epxmqenpk : << Eeurrec Ej , Retk tp
M Erk Epspk Eak EpxVmcenec , Teceyesy
Tespneqtk Epxcec yeM Eewxtec Epspk uncxqpk , Te
166
mk tpM WpxeVcej xxk Eewxk c Epqrrpwpc . >>
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Epexqetpdek uxmk c uxM Tprreaek Zenxyec , Erk m
xwpk Exry Tenpc E¡nxsTpD Wpxk yeexekj !
Eexk Epxmqenpk : 29 << Tk ReM Exneby Epxbecen
ec ! Rxcek mxwpk Exry Wxry Erk Respkh
28 Tenk Ewectec Exry Epspk Seyej Zprrek Teqyxk
yeqrrespkh Eppeay Epqek uxmk tpM
Ay : << Tk Zrrpkh Temk Qpcej ceqeqaewpc ? >> ce
wek Eeserrpeesek Epxcec uqec .
Ay Tenk Ewectec Eak : << Tk Zerry Eeyeey uc ? >>
167
cewek Eeserrpeesek Epxcec , Wpxk ExspD Eak
Rxcek Ewectec Qpcej ceqeqaek yeexekH xc Epxbece
pk Zecetk geexeeeyec , cetelj Tetk ReM pk cek Rc
27 ZeeK Erk EpxXj , ExspD pk FeyeJ ReM Eery uae
k Exneyec . Tetk ExspD Exry
Tenpc Tenk Wpxk uxqpcej ! >>
26 ExspD venxrry Epxmqenpk : << yeJ , Tek Qpek
H Epxcej ceqeqaek uxmc yeJ uqyesy
Epxcmwpc . >>
Wpnxqek Exnem Weteby uc , Tenk Exry Exneyesy Ee
qxyej EpaxM Zeutel c yxtek tpM ceqek
25 Ewectec Exry Temk tpM Epxmqenpk : << yeJ T
enem E¡nxsTpD cewecteVac WðsxXj Exry
SpxspcCeVaxpk Exry Enceysc Sepecxl Eaxcek Epxre
eac yeM SpxspcCek Wpxnmm cenectec . >>
Eaxcej uNeeek Exry Ferrentewpc . 24 uneeek Eery u
qyesy Spxresy Secxrrpsy uxqpcej , Temk c
WpxnmVac Exry Epxrek Sepecxl Eaecek SpxspcCek
Wpxnmtpcec . Eexem SpxspcCek Wpxnmm xc
Sxeeeby uc , Epxry Tenpc AeeK Eery uqyec , TeteceM
168
EpxreceM Eaxcej uNeeek tpM SpxspcCek
Eeunel Erenxl Exry Zððenðc xxk cxk Eak Exnedek ye
exwpc . 23 ceyeay AeeK EpxXj uqeey
mxwpD Exry Zetek xpxteneby , Tk ReM Eery Tetek y
Bpyek xpxtedek EpxMj uxtpcel c
38 yeJ Tk ReM c Tpwxqek Tk ReM Esk Epxneqek T
enxeesek Tenxc j xc vpnxzeqrrewpc , usppk
Epxneqek TenxeepXj , EpxceMj Rxcek Exry vetpby vp
nxzewpc . > ceweVac Exry Epxrek yeexwpc .
Tenxeeac yej vetpby vpnxzeeeac ReM Eery Bencej y
eM yezeseey uqpwpc . 37 < Rxcej mxwpk Exry
Eery cesxxj mxntek , WpxeVcej xxk Eewc Respk y Tp
xqpcekh EpxMj xxwxD vpnewtprrpqpk , Epxneqek
169
TenxXj Tpxwpsy Rxceetk uqyespneby vetpby vpnxze
eey AeeK uqyec ! 36 vetpk vpnxzeeeac
uqpwpc . > cewewpc . yeJ Tk ReM TpM ceqek EpxV
mspcec , Tenk cesexj TenxXj xc venetprrec ,
Zeutel uqpwpc . 35 Tk ReM : < yesk Tpnyek SeMj Ep
xeVceneyesy Sezc vpnxzeqtk xxk AeeK
ExnemqpVac Temk y xxrreunc Wpxk uxcepk Temk y
Retk tpM Tpsxzeeesek Eebxl c mexaepecem
34 ExspD Exry Tetk ReM TpM : << Wxry vprrpqk E
pwtk uqyesy Tenpc Rewexc Tpwxqek
yeexkh cebc py ? >> cewek Epxmqeqaewpc .
33 FeyeJ ReM Eery EpxyeM BerrpMj yek : << Tem
k tpM Extem ZerrpLj mxncem mxwpk
Wetewpc . >>
32 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Retety Extem
ZerrpLj Tec , Tk ReM Temk c Esk
cewek Expeeeek ceqeyec .
31 Erk EpxXj , FeyeJ ReM Eery Temk tpM : << yee
esc Ej , yeeeek ZerrpLj Extecenec
30 uxmteceM vptk Eak genay ExspD c Epxbem ye
170
M Eppeyec .
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
EenxceJ vpyxnerrpqpeesek gebeM uqec . Teetk Rxce
k Rpzek uc , Temk y mxyemk Exry
46 ExspD Exry Wpxk Íeqxqc xxk Íekh tpM Exneyec
, Tenpc Temk y Epnxty Epsy xc
uxmk c Rxty yeM xxek veneeesek y uqec .
ZðnpseqðL tpM mxnay cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk
Epc xc yeqceqem tecek Temk y Epexqetpdek
Íeqxqc tpM mxnpweVak , TeeteceJ mxwpD Temk c ye
zenqek Epeetpyec . EpaxM Eery , Tetk Exry
171
Wencepk Exry TpD RptpeK Terrek mxety Epxcec . >
> cewek Epxmqedek uxqpcej . 45 ExspD Exry
43 ExspD Exry Teetk vpzeM vprprrepk íeqxqc tpM
Eppeyec . 44 Tenk Exry : << Tecety
ExspD Exry Rpzek y mxyemk c Etecenemqpdek
Exry
Exry EpxreceM Epnaxqeexj Teqecec xxk Eeuneeac W
pxk cetexj c Wetedek y EpaxM uxqpcej . >>
Sxtpdek usy , venxk EpxyeM pk AxceJ yeM Zpcek Te
mk y Eeexqpeeeel c Sprpsprrepk , Tenk
Tetk ReM Tenk Ewectec tpM : << yxtk Epxry Sxtpyec
, cetelj Tek y Epxcej xc Sprpsprrepk
41 Reexj Epqek mxwpD Exry ExspD pk Exnpcel c
Sprpsprrepk Temk c Sxtpyec . 42
Tetk ReM QpekH vewty vprptprrec cewek Ferrenteee
sekh , ExspD Exry Teetk vpzeM vprpyec .
cewek ceqedek uxqpcej . 40 TeteceM SewenxXj xxk
cxk ExspD Qpcej BpqrreMj Exneby , ExspD c
Tenk EweVtec Exry : << Tenk Exry Wxry Epexqetpde
k uxmk c uxM Tpty Eexxqetpyec , >>
172
39 Tenk yeqrrespkh Reqxzepk Epqek SewenxXj xx
k cxk ExspD c Sxtpyec , EpaxM Eery ,
mxntewpc . >> cewek Epxmqeyec .
uqec . Emeak Tenk yej ceM uxqc Tec yek uxM Sxtpye
c.
ExspD Exry Temkh << mxyemk Axry Eewxtpneeey Z
pL Ej >> cewek Eexxqetpk yeexeesek EpxXj
veqerrpk Eery yerrpneyec . >> 53 EpxrpceJ Eaxcej E
xry utpk Epxbedekh , Tenk EpxXj tpM ZeeK
Tetk venxrry Epxmqenpk : << EpxapcetpM Epxtk xx
k vpexsc xxk Rxcej AeeK pk EpxXj yeM
52 Tenk Exry Tetek Eak mxyemk Wxry cetpc tpM
BpxceM Sxxj uqyec cewek Eeserrpyec .
173
Eewc Epnpyec ! >>
Benpak Eery Temk c Epeetpk Exneby , Temk tpM Eex
k Epxmqenpk : << Tek y mxyemk Axry
Tenk mxwpk Exry ExspD pk Epxcej xc Extececepk
uaeyec . 51 BeL BerrpMj Temk y
50 ExspD Exry Temk tpM Epxmqenpk : << Eppesprr
ec ! Axry mxyemk Eewxtpneeey ZpL Ej ! >>
Retk QpekH vewty Wpnxqeeey xc gpzpby yeexwpc .
>>
49 Tenk Rpzek Eery venxrry Epxmqenpk : << yee
esc Ej , Wxry mxyemk Eak Epnxtk Tk
Zeny Extecem Epxcec yeexwpc . >>
48 ExspD Temk tpM Epxmqenpk : << Tk ReM vpy
xqrrek EpyetxD c Epxbem Epxcec uqyesy
cewek gpzpyec .
ÍeIðnrxzpL tpM mxnay Eyepeaxqecepk mxety yeexek
H mxyemk c Wxry Ewrek Etecenemqpwpc py
tpM Exnedek Axwecej xc Sprpspweeeak yek Exneby
Temk Qpcej Bpqrrek , Temk Eak
ÍeIðnxrxzpL tpM Eyepeaxqedek yeexqpekH . 47 Tenk
174
Exry ExspD pk ZpxteXj Eak Íeqxqc
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y TpxnyetpceM uxqpxj
Tenk EtpM Exry ZeeK Eeweneqtk xxk EtpM yeexqp
ekH , 10 Eexwy Eak Zððenðc xxk cxk y
9 Tenk mxwpk EpxpetpM usay , Epny TeyxsceM Z
pcek Eeurrepk Eppeyec .
tpM Epxmqenpk : << ustprrec , Epny TeyxsceM Zpce
k Eeurrepk venxtprrec ! >>
xxk EpxXj , usppk mxwpk venxk EpnxteyeM Beytpk
EpnpteeK yeexwpc . >> 8 ExspD Temk
Rewexc veyspnpk Nesxzek tpM Epnprrpqeey mxwpk
175
Epxcec ,` Rewexc Nesxzek tpM EpnpXj cewek Sereeey
7 Tenk Eyepeaxtek venxrry Epxmqenpk : << Eeur
rec Ej Epsy Epnpspk mxteqm xxk EpxXj
Temk Eak : << Ac Ewremqpc j cewek Sereby yeexwp
c py ? >> ceby Eeserrpyec .
yeexekH mxwpk uc uqec . 6 ExspD Temk c Epxbecep
k Epterrek Eyepeaxqedek c Wetecepk ,
uc , Telj Eyepeaxtek uc . 5 Teetk Rxcek Rxceetk Eyep
eaxqecepk gpaxk Reexwek Epk uqby
vpeVcxl xxeM TpxU Tpxmneexj Eyepeaxtek ceytewp
c , 4 Tetek y TptpMj SpeepM uc , Tprrepqeexj
uqeeK yeexwpc , Exynec ceqek tpM yðãTk cewewpc
. uqeeK pk veyeJ yeM vpeVcxl yeexwpc . 3
ZðnpseqðL tpM Eppeyec . 2 ZðnpseqðL pkSxtpceete
pk pk verreqekH xxk Tencetk Rxcek Nesxzek
1 Emk Eak vpexkh , ZeeK Zððenðc xxk cxk y Rxce
k Tpneseeel pk EpxXj , ExspD Exry
YðãTk xxk Nesxzek xxeM Ewredek Exry
TeutprreM uxqpxj
Epxbemqpdek vpzetprreM Exqey j uqec .
176
54 Erk uqyesy ExspD pk ZptxXj Eak Íeqxqc tpM m
xnpdek y yek vpexkh
Eebxqqeeey Zpsptec uqec . >>
17 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Wx
ry Eaxcej EebxqqeeeserreM Tpqk yeJ Wpxk
EtpM Eyepeaxk Beseyec .
16 Emk Eak Tetk ExspD c Ecxqek vppnqeyec . Epa
xM Eery , ExspD Exry Eeweneqtk xxk
Temk c Ewrek Exqenc uqrreyec cewek ceqebpmc .
15 Tenk mxwpk Eptpeesek y vpexkh , Zððenðc xx
k TenxmqeVac tpM , ExspD Exry
gec gewsxeK Tpqrrenewpc . >>
177
<< Ac Rxceetk uxnxwpspk Exqenc uqyec , Tecxk Rx
ml cxby Esk uqpwpc , Esk uxcesy Reexj Zecej
14 Emeak TeneekH , ExspD Exry SpxLj tpM Temk c
Enxk Epqby Eexk Epxmqenpk :
EpaxM Eery , Teetk mxwpk Tpexj Epqek uxcepk Exsp
D Exry Wpxk yeXj Teqteqeeesek yeexqpekH
13 cetelj Tenk Eyepeaxk Exry Exqenc uqpeeac Eer
y cek Tenk tpM Becxeesek c Esk Wetewpc
cek uc ? >>
12 Tetk Eeserrpnpk : << Axwexc Epny TeyxsceM Z
pcek Eeurrepk venc cewek Becxeesek Eery
TeyxsceM Zpcek Eeurrepk venxtprrec ! > cewek Bec
xyec . >>
11 Tenk mxwpk Epxmqenpk : << Tenk Rewexc Ew
rek Etecenemqpdek mxwpk Rewexc : < Epny
xxk EtpM uqec , Ac Epny TeyxsceM Eeyay Zeueey Ee
ry Zpspk tpM Esk Reexaewpc . >>
Tenxmqecac Exry Tenk Exqenc uqpeeac tpM Eexk Ep
xmqenpk : << EpxrptpM uqyesy Eeweneqtk
Zpeeek y TeutprreM uxqpxj
178
Zpeeek y TeutprreM uxqpxj
Eaxcej xc Exry mxetppecem Qpcej Eeteqc yeM 23 m
xyemk c Exry mxetppecemqm xxk Tpxqpcej
Encej xc mxyemk tecek Tpsxzeby Temk xxeM Sxpec
emqpwpc , Erk Exry Tenpc mxwpD c ZeeK
22 Eaxcej Exry EpxyeM Tecek cek c Ay Esk Sxmk S
xpecewpc , Tenk Exry Sxmm
Epxetpspqek mxwpD TpM Eewc Respk c Epxnpsxze
wpc .
Eewc Resy Epxnpsxzem uqyesy , Wpxk Rxcek Eeteq
179
c yeM mxyemk Exry EpxyeM pk SereekH yek
21 Eaxcej Exry Rxceetk Eewc Teqyxeesek mxwpk
c cencxk Tecxk Eewxtpnerrpqby , Tetek tpM
c mxyemk tecek xxrreunxqek , Tk ReM c Spaxrrewpc
.
xxek cxdek c Zpcek mxyemk tecek xxrreunxqewpc .
Tenk Exry Emk Eak Reexj Axeepqk Zeutel
xxek cxdek c mxyemk Exry cxwpc . 20 Eaxcej Exry
mxyemk tecek veexMj Tec , EpxyeM pk
Axtewpc , Tenk Exry Eaxcej xxk xxek Zerry cxby uxm
c xc Epxbeby Zerry cxwpc . Eaxcej xxk
cxaxzeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec , mxyemk Exry
EpxyeM Tecek Zerry ay cxby Esk
19 TerreqtprreM ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmq
enpk : << YeJ Tk ReM TpM TpxU
mxyemk y Encej Wetel
ceweby , yeXj Zpcek uneeek QpekH Tecsc yeexnxk t
pM Teqyxbpeepc .
pk Tpeeterrel AeceM c Eytedek xxeM Epxqy yenek ,
yesk uneeek c EpxyeM pk xxek Eaxcej
180
mxncek Tetk Exry Temk c Eeqeeey yeM Sxxpeyec . E
paxM Eery Tenk Exry Eeweneqtk xxk EtpM
18 ExspD pk Erk Epxcej Exry Reectk Zððenðc x
xk cxk y Tpxnpmy xxk vpnpspl c
Respk c Epqpwpc , Rxml Epexqetpcaxpk Exry Tecxk
Eewxtpneby Zelj mxqxzewpc . >>
uxcepk 29 Epecrrpk Eak yek genay Exnewpc , uzek
Epexqetpcaxpk Exry Tecxk Eewxtpneby Eewc
Tpqyesy , vewpeK uxmc Epecrrpk tpM yeexekH mxw
pD uxM Temk y Terry xc Epqby Sprpseey
28 Tk ReM Emk y Tpxqpcej yxtecec gexxeeeqaetp
rrec , EpaxM Eery AeeK Wpxak Exry
Eery Tenk Exry uneeek y EpxMj Wpxk uxqpcej .
181
Sxmby Sxpecem xc mxxaepecem Encej Wetel c mxy
emk Tecek Epxnpsxzeby veexneqewpc , EpaxM
Tenk Exry mxyemk Zpcek Ay Eewc Respk y EceJ Spn
uqbc uqrrewpc . 27 Tenk Exry yesk
26 ZeeK Eaxcej Exry TpD yeXj yeM xxek Eewc Res
pk y EceJ Spnuqbc Wpxk Wety yeM ,
y mxyemk y Terry xc Epqby Sprpspwpc , TeteceM Ep
qby Sprpspeeaxpk Eery uxM Eewxtpnewpc .
Tpqeey Sxeeeyec , Epxry Tenpc AeeK vprrpaeekH Ee
ry Tpqyec , Rxceetk Rpxcaxdepk Exry uneeek
25 YeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek
Epxcmspcec , AeeK vprrpaeekH Eery
Tenk Exry Eenec Zelj mxqxzem Epxcec uxcepk Rxce
etk Epxml Eak genay Tpxnpl Epqpwpc .
Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Temk c SxtpVac Exry
Tenpc WpxeVcej xxk Eewc Respk c mxntewpc .
24 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek
EpxVmspcec , Wxry ceqem xc Sprpsay ,
Exry Esk mxetppecedek Zeutel uqpwpc .
uqec . mxyemk c Exry Esk mxetppeceVac Exry Tenpc
182
Temk c Tpwxqek Exnemqpdek Eaxcej xc
Zpeeek y TeutprreM uxqpxj
Zpeeek y TeutprreM uxqpxj
Wpxk Temk y cecek Tpxnc tpM yenerreteekH Epxcec
uqec . 38 yesk Temk y Spnrrel c xxnpcek
Eaxcej Wxry , Wxry Tpxqpcej ceneaxqewpc . Tk ReM
Eery Zeny Temk y Terry xc Sprpsprretpc ,
EteceM Eebxl Eery Eaxcej Wxry Rewexc Tpwxqek Ex
nemqpdek c ceneaxqewpc . 37 Rewexc Tpwxqeeesek
Tenpc Wxry Eebxl .. Wxry Eaxcej Retk tpM mxxaepec
etpcec cewek Tpsxzeeesek Eebxl uqec .
cetelj yeJ Zpeeek Eak Reexj Exqemy mxapk Tec cene
183
axqel c Tpnetpk genrrewpc , Tenk Exry
Eeserreeesek Bpqk Wety uqec , Tk ReM TpneteXj Tp
xM AeeK Temk y cenel c mxntewpc . 36
ceqem Exry Tk ReM c Eeunel mxntemqm xxk Tpxqp
cej uqec . 35 Zpeeek c Epxqxcenqeyesy Rxcek
c Sprpsyec . 34 Epxrek tecek , yeJ usppk pk ceneaxq
el c Esk cenedewpc , Wxry Erem Epxcej xc
ReM Epnxty mxwpk Tpwxqek Zpeeek QpekH Bpqrre
k , Temk y Epxrek Zpspk y Tpeeec ceneaxqedek
Temk y Wxry Tpxqpcej ceneaxqedek Exry Epxrek ute
tec yeexwpc cetexj c Weteby yeexwpc . 33 Tk
uqec . 32 Teexwy xxk Tpqetk , Rxcek Exry Wxry Tpx
qpcej ceneaxqel Epxcmwpc , yeJ uqyesy
31 yeJ EpxyeM pk yeXj Zpcek ceneaxqeyesy , Wxr
y cenaxqel Exry Tetpc Extecewbc Epxcec
mexaepecem xc Qk utpwpc .
EpxyeM pk Epqeey Bpexl c Eneweqbxm Epxcec , Bp
xycek Rewexc Tpwxqek Exnemqpcac xxk BenqxeK c
xxeM Sxmk Sxpecem uxcepk Sxmk Sxpecem Exry T
pxU gppqac uqec , EpaxM Eery , yeJ uqyesy
184
30 << yeJ EpxyeM Tecek Zerry Ay Epexqetpk Axte
eey Epxcec , yeJ uqyesy uneeek y BenqxeK
ExspD pk Tpxqpcej ceneaxqedek Exry
Exteceby Sxtpwpc ?
47 Tk ReM Temk y yxaxk TewtecCedek c Esk Extec
em Tpqk , cencxk Wxry ceqem xc
EpaxM Eery , Tenk Exry Tenk y SptpM TpM xxek Wxr
y Zeutel c Tewtecqek Eewpc .
46 Tk ReM cenyej Wpsc xc Epxrek Sxtpyesy , Tk R
eM Wpxk QeU Rewexc Sxtpwpc .
Eery Tenpc Tk ReM pk Zenptk mxsek Sereby yeextee
K Wpsc uqec .
45 Rewexc yxtecec Eaxcej xxk xxek Ewpkh Tk ReM c
185
Benrrpkh ceby uty Ej , Tk ReM c Benrrpeey
geeeak uneeek y Weeeterrel c Esk mxsewpc . Eexwy
ZpL Axry , Tk ReM cencxk Sxtpm uc ?
Eeuwpc . 44 Tk RrM vprrpny vprrpnpety yek Rxcej R
xcek Zpcek Enmqaeby , venxk ApM pk
43 YeJ Eaxcej xxk xxek ReMj yeM Weetpqek Exned
ek Eetelj Tk ReM venxk Rewexc Esk mxqxzek
Sepecxl c Reytk Weteyec , Tk ReM TpM uneeek c vee
xneqeeey Sepecxl yeexeey Epxcec uqec .
41 yeJ usppk pk Weeeterrel c mxseby yeexekH us
y . 42 cetelj yeJ Tk ReM pk
Eewc Respk c Enxk Spneeey Epxcec yeexwpc .
Wxry Tpxqpcej ceneaxqedek Epxcej Rpmpk uqec ! 4
0 Tecetelj Tk ReM venxk Wxry Eetk Exneby
Resy xc mxntem yeexekj cewek Serewpc , Epxrek te
cek Exyeceqty RpL teceJ Spnrrel EpxceD Exry
39 Tk ReM Eery Exyeceqty RpL c Sxebxqek Sptpq
by , Temk y TptpMj Eak WpxeVcej xxk Eewc
Rxcek c Esk Sxtpwpc .
tecek Esk Tpeeterreyec . EpaxM Eery Tk ReM Eery u
186
qyesy Temk y Tpwxqek Exnemqpdek Tenk
Zpeeek y TeutprreM uxqpxj
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
10 ExspD Exry Tetk ReM TpM : << uxmteceM Serr
ptprrec . >> cewek Becxyec ( Tenk gebeMj
cetelj Etpc Epqek mxwpk tpM cencxk vpyxzek mexa
em uc ? >>
Epxmqenpk : 9 << Eetk Rxcek cepcepk Teuk cesexj
upu yej vpzeM xxrresy Eeyay Exneyec ,
8 Rpxmcej Rxcek FeyeJ , Tenpc Sxwpk IðTM pk Te
my Eeetenðy Eery Epnpeesc Teysxk
upu vpteqtpk Eeulj Ay cesek mxwpk uxnc tpM Eenec
187
Rxcej xxbxxj cesexj Tpseey Epxcec ! >>
7 ýxqxO Exry venxrry Epxmqenpk : << vpzeM Ber
rpk cesexj Wpxecm xc genrrek verrenxeesek
Tenk Eery cencxk cxm xc EpxyeM Tecek Weteby yee
xekH uqec .
Eeyeey uc ? >> 6 Tenk Exry ýxqxO c Tpnsxeey xxk T
pxqpcej Erk Epxcej xc ceqedek yeexqpekH ,
Epxmqenpk : << yxtk vewxekH Eak EteceM mxwpD
c Aepetelj Extemqm vprrpqk vpsc vpteqtpk
Zpcek Enmk Rxcek uxqpxj mxwpD Ewpkh Exry Exne
dek c Epxbxcepk , ýxqxO TpM Eexk
Zððenðc xxk cxk y cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk Etp
M Sxeeeby Eeyec . 5 ExspD Exry Tenxmk
3 ExspD Exry Eerrpqekh genay , FeyeJ ReM Tec yek v
ewty Serrpqaeyec . 4 Tenk EpxXj tpM ,
EpaxM Eery , Tetk ReM Temk y Eyepeaxtek c Ewrek
Beseeey Exqey j xc Epxbecetpc uxqpcej .
( yesk TxyðnxzeD RerrpM cewewpc ) TecemXj 2 Rxce
k uxqpxj mxwpD Temk c Terreqtpk Eppeyec .
1 Rxcek vprrpaeekH EpxeVcenedek y vpexkh , Exsp
188
D Exry Íeqxqc RerrpM c getpqpk Eppeyec .
ExspD Exry Teuk Wxecrrek mxwpk c Aepeeee
eesek Eery
BxnrrptprreM uxqpxj
yenpeK Teu Bxnrrprrek ÍxqpwðTM Zeueesekh , Exsp
D Exry Epspk y TecemM Tetek y Epecrrpak
Sxnpmk SeqceJ Eery Seqcxqek , Teyeqrrek Teyeqrreq
eyec . 19 FeyeJ ReM Eery SeqxmM Zpcek Seqxby
Rxceetk veneecrrpc uqyec , ExspD Exry yesk Tetek y
Teetk mxnay Exnecetpc uqec . 18 cerepetk
EpeVrrpaekh genprrepk Tentecej mxyecek teceJ íeIð
nrxzpL pk Epxcetk Eppeyec . Tenk EpxXj Tecnc
16 uxnpc xxk EpxXj yeM ExspD pk FeyeJ ReM Eery
RerrpM pk mxyecekh Exneby , 17
189
Epspk TecemM Eeqeepeesek Eery
Exry yeXj Beexqeby Eerrpqekh genyec .
15 ExspD Exry Tetk ReM Temk c Tetek Eeqyetek v
errek Serrpqrreeey cewemc tpM , ExspD
Epnaxqeexj tpM Weetpqedek Tecety Wencepk yeexe
kj ! >> cewek ceqeqaewpc .
14 Epqek uxmteceM ExspD pk Exqey j xc Epxbece
pk : << Erk mxwpk uqyesy QeU Tenk
vpwxk vpnxzeeesekh Reextk Eenyek vpzeM Seeesy
TpxU Tpxmneexj yeexqpekH .
13 Tetk Exry Teuk cesexj upu xxk cewcetexj Tenpc
mxwpD pk Exteby Epxqetedek c
Tpspeesek cewcetexj c Exry SeextpM vpnxzek Eeytp
rrec , uxnxqcek Esk uqpwpc . >> cewek Becxyec .
Exteyec . 12 Tetk Extek Aetpeesek y vpexkh , ExspD
Exry FeyeJ ReM Terrek : << Epxqetek
vpyxzek EpxVmyec , Bxrresy xc Exry Ay Tenk Wety v
pyxzeyec . Tetk TeeVcecej yeM xxek
yeexqpekH . 11 ExspD Exry upu xc Eeurrepk yezenq
ek Teqeneeerrepk Serrpby yeexekH mxwpD TpM
190
Zecej Eyesy Tec uqec . ) uxmteceM Serrpqaeyec , ge
eeak Enectec mxwpD Exry Teuk WxecekH
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
vpyxqrrek Exqey j xc Epxbedek y usy , venxk upu Ex
tecepk Aetpeesek y uqec .
26 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Epxrek c ceqe
yesy , Tk ReM Rewexc Enxk yeexekH Eery
Tk cetpc tpM Eetk Exnedek uc ? >> cewek Eeserrpy
ec .
25 Tetk RerrpM pk Tentecej mxyecekh ExspD c En
xk Epqby Temk Eak : << yeeesc Ej ,
ExspD Exry Eewc Respk y Eewy mxresy Wpxk
191
ÍeIðnrxzpL Epxcetk Wpnteyec .
ExspD yej Temk y FeyeJ ReM Eery Teetk Esk yeexeep
c xc Wetecepk , Epecrrpaekh genay
upu vpyxzek EpxVmdek Tenk gebeM EenrrewbxXj Te
c yeexwpc . 24 Erk uxqpxj mxwpD Exry
23 cetpk TxyðnxzeD Eak Exnedek Epecrrpaek y E
bek y yezenqek Teqeneeerrepk Epqek tpM
Wetebpmc .
vewty Epecrrpaekh genpeesek Epxcec , Bpxycek Fey
eJ ReM Eery Epxyensepk Bxek Eppeyec cetexj c
Teetk geeeak Rxcek Sel Epecrrpak yeexeepc xc Epxb
ecepk , Tetk ExspD Exry FeyeJ ReM Tec yek
22 TeneekH EtpM , RerrpM pk Tentecej mxyecekh
vpapnpeesek Rxcej uxqpxj mxwpD Exry
Eenepk Epqek ExspD c Enxdek Exry
Epecrrpaek TeceMj yek genrrebpeepc , Epecrrpak Ee
ry EpxpetpM mxnm gebeM Terrek mxnyec .
: << yeJ yeexwpc , yxtecec Ewxzetpcec ! >> 21 Tetk
ExeVcxcepk Sezc yezenqek Temk c Tpspk
Epxcetk Eeqeepk Exnem xc Epxbecepk Zecetk ceqw
192
ectebpmc . 20 ExspD Exry Tetek tpM Epxmqenpk
33 EpaxM Eery , uneeek y Epxnpsxzedek Eewy m
xresy Exry Tenem Tecnc Eak Weetpqek
yerrpqrreeesek Epxrek Eewy mxresy xc Wxry Eaxcej
Tk ReM TpM Epxnpsxzeyec .
Wpsc Eery Tk ReM TpM Tecnc Eak Epxnpsxzedek Ee
wy mxresy xc Esk Epxcmyec , uNeeek Eak
32 ExspD Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM TpxU
ceaxzeeVmc yeM ceqek Epxcmspcec ,
vprrpqk vpsc Epxnpsxzeyec . >
Exyeceqty RpL tpM TewtecCedek Wety yeM : < Tenk
193
Exry Tecnc TeceMj Eak Tetk ReM TpM
31 Wek y Eucej TecetpD Exry Ebemc ceceMj Wekh
uteekH Extedek uxqpcej , ZeeK
Teceyesy yxtk yesk yxsxnek Sxtpm yxsxy ? Tek y Ee
bxl Eery ApeepL Zerry uc ?
30 Tetk yesk Epxmqenpk :<< Teexwy uqyesy , Tk
Exqey j EpyetxD xxek Epxbemqptpcec ,
Exry Tenpc uneeek y Tk ReM c mexaepecetpcec cew
edek Eebxl uqpwpc . >>
29 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Temk y Tpwxq
ek Exnemqpdek Tenk Rxcek c Sxtpm
tpM Tprreaeeetewpc ? >>
28 Tetk Tenpc Eeserrpnpk : << yxtk Zerry Epexqe
peyesy uneeek y EpexqeD c uxtpcedek
xxk TeceMj TeweekH Tewerreqeeesek yeexwpc . >>
EpxMj xxk Tk ReM TpM Epxnpsxzem Extecek uqec ,
EpaxM Eery Eaxcej uNeeek Exry Ebek y EpxMj
venxk Tenem WpxeVcej xxk Extecek y Tpxqpcej Aen
wexxtprrec . Erem Extecek Exry uqyesy Ebek y
27 yxtecec Tenem Epxwecexxnek Exqbenem Exte
194
sc vprrpqek y Tpxqpcej Epexqk Zprrek yenetprrec
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
mxresy Wpxk . >> cewek ceqemc j , Tenk Exry : 42
<< Erk mxwpk Axry Expsxýj pk mxyemk
41 Zððenðc xxk cxk y TenxmqeVac Exry ExspD :
<< yeJ uqyesy Tecnc Eak yerrpeesek Eewy
xxk Eewc Resy mxntecewpc . geqeU Zemnem xxk E
pxXj , yeJ Tetek c Tecxk Eewxtpnerrpqpwpc . >>
xxk Wxry BenqxeK uqyesy mxyemk c Exry Epxbedek
uxcepk SpxspcCek SxtpVaxpk TpM WpxeVcej
uxcepk ApxU pk AeeK uqeepXj Tetk ReM c Tecxk Eew
195
xtpnerrpqpwpc . 40 EpaxM Eery , Eaxcej
y BenqxeK Eery uqyesy , Temk y Retk tpM Epxnpsxz
edek mxwpD c Rxcek c Ay Epncxeey Epxcec
Exnemqpdek Temk y BenqxeK c mexaepeceby yeexe
kH uqec . 39 Rewexc Tpwxqek ExnemqpVac Temk
yerrprrepk EpxyeM pk SereekH yeM xxek Zeutel Epx
xqepeay yeexekH usy , venxk Rewexc Tpwxqek
Eetk Exnem xc yeJ Zeny vpnxeeqeeey Epxcec , 38 E
paxM Eery , yeJ Tecety uNeeek Eak Weetpqek
37 Eaxcej xxk Wxry Retk tpM Epxnpsxzedek mxw
pk Exry uxM Wxry Eetk Exnewpc . Wxry
Eetelj yek Wpxk Esk Sxtpwpc .
Epwterrespwpc . 36 cetelj yeJ Tk ReM TpM ceqek Ep
xVceneyec , Tk ReM ReteqpekH Eerrpqbeeesek
Wxry Eetk Exnedepk Emnxtk Esk Epxqpspwpc , Rew
exc yxsxnek Sxtpcaxpk Exry Emnxtk Esk
35 ExspD Exry Tetek tpM Epxmqenpk: << yeJ uqy
esy Eewc Respk y Eewy mxresy Wpxk ,
Epxnpsxzetpcec ! >>
34 Tetk Epxmqenpk : << Eeurrec Ej , Tk Epxnmqb
196
xtk Eexwy Eewy mxresy xc yxtek tpM
yerrpby , Epnaxqeexj Teqecec tpM Eewc Resy xc mx
ntecedek Tenk Rxcek Wpxk uqec . >>
Exry Tenpc Wxry Wxekj uqec , Erk Exry Epnaxqeexj
pk mxwpD TpM Eewc Respk c mxntecem xxk
Erem mxresy xc Exteyesy mxwpk Exry WpxeVcenew
pc . Wxry mxwpD TpM Epxnpsxzem Eewy mxresy
uqyesy Tenpc Tenem Tecnc Eak Weetpqek yerrpeese
k Eewc Respk c Epxnpsxzem Eewy mxresy Wpxk
Tecnc TeceMj Eak Weetpqek yerrpeesek Eewy mxres
y Exry mxwpk Exteyesy WpxeVcenewpc . 51 yeJ
49 Tk ReM pk TecetpD Ebemc ceceMj Wekh uteekH E
xtecepk Wpxk Epxmbpmc , 50 cetelj Tenem
197
WpxeVcej xxk Eewc Respk c Epqpwpc . 48 yeJ uqyes
y Tenpc Eewc Respk y Eewy mxresy Wpxk .
47 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM ceqek
Epxcmspcec , SpxspcCek Sxtpcaxpk Exry
Teetk Eak Weetpqek Exnedek Tenk Rxcek Exry yener
reteyec .
Erk Exry venxk cek Exry Eaxcej tpM yenerretek Epxe
Vceneyec cesek yxsc , geeeaem uneeek y
Eaxcej xxk BenqxeK c Terreby Temk y Spnrrel c mxq
xzecaxpk Exry uxM Wxry Eetk Exnewpc . 46
< mxwpk uxmk uneeek y Spnrrel c mxntewpc . > ce
wek Epxmqedek uxqpcej . vewpeK uxmc
AeeK uqeepc j , yeJ Tetek c Tecxk Eewxtpnerrpqpwpc
. 45 Tecety Wencepk pk SptpM TpM :
Eeyesy Wxry Eetk Exnem mxwpk Epxcec uqec . Wxr
y Eetk Exnedepk c geqeU Zemnek ApxU pk
44 cenyej Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Eaxcej
Wxry mxwpD pk Sepecxl c Esk Teteeesek
43 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM vprrpny vprrp
npety yek Sxyreqaemc cenexj Epxcec .
198
EpxyeM pk yeXj Zpcek Tecnc Eak Weetpqek yerrpyec
cewek ceqewpc ! >> ceby Sxyereqtpwpc .
ExspD Wpxk yxbk ? yxtk Temk y Eaxcej Ecej xc Exry
Terxwpc . Epxry Tenk Exry venxk
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
Zpeeek y BxnrrptprreM uxqpxj
59 EteceM Epxcej Exry ExspD ÍeIðnrxzpL pk SpxLj
tpM mxwpD c Spnrreeey EpxXj tecek
Epxcec , Tetk Extecepk Wpxk Epxmbpmc . >>
Exry WpxeVcenewpc . Erk Eewy mxresy Exry Tk ReM
pk Eucej TecetpD pk Extedek Tec Eeteqc
58 Erk uqyesy Tenpc Tecnc Eak yerrpeesek Eewy
mxresy Wpxk , Erk Eewy uteekH Extecac
Wpxk Rxcek Eeteqc yeM , Wxry Wxekj xc Extecac Ex
ry Wpxk Wxry Tpxqpcekh Eewxtpnewpc ,
199
57 WpxeVcenecac Eaxcej Wxry Rewexc Tpwxqeee
sekh , yeJ yesk Temk y Tpxqpcekh Eewxtpnewpc .
Respk tpM uc uxcepk yeJ yesk Temk y Eewc Respk tp
M uc uxqpcej .
56 Epxnmqbc Wxry Wxekj xc Extek Wxry axspk c
Epprrpeeac Eery , Epxnmqbxtk Wxry Eewc
55 Wxry Wxekj uqyesy BxeVcxrc vprrpqk Wpxk ,
Wxry Axspk uqyesy BxeVcxrc Epwterrek Wpxk ,
ApxU pk AeeK uqeepXj , yeJ Tek c Tecxk Eewxtpnerrp
qpwpc .
54 Wxry Wxekj xc Extek , Wxry Axspk c Epprrpyes
y Tenpc WpxeVcej xxk Eewc Respk Tec uqpwpc ,
Epprrpyesy , Tk ReM xxeVcxrc Eewc Respk c Esk mx
ntewpc .
Epxcmspcec , cenyej Tk ReM Ebek y EpxMj xxk Wxek
j xc Esk Extek , Temk y axspk c Esk
53 ExspD Exry Tetek tpM Epxmqenpk : << yeJ Tk
ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM ceqek
Erk mxwpk Exry cencxk EpxyeM pk xxek Wxekj Zprr
ek yxtek tpM Extemqpwpc ? >> cewek ceqeqaewpc
200
52 Erk Epxcej Exry Zððenðc xxk cxk y Tpwtk Sxnp
mk Wenrrprrek Tecteceyec . Tetk : <<
Tpxqpcej Enmdek uqec . >>
Tk ReM yesk Terreeey yek uqxwpc py ? >> cewek Ee
serrpyec .
yek uqxyec . 67 ExspD Exry Temk y Eenyek vpzeM F
eyeJ Eak yek : << Tk ReM cencxm uc ?
66 Temeak , Temk c Wpxntek Terreeeaxpk Eak Re
qxzepk mxwpD Temk c Tecxk Terreeey
Wxry Erenxl Epxnpsxzel Eak usy uqyesy , Wxry Eetk
Exnek mxapnem mxwpk Epxcec uqec . >>
65 Tenk Exry yesk Epxmqenpk : << Eexwy xxk Tp
qk , yeJ Tk ReM TpM Eaxcej xxk
201
vpteqtpk vppnqeeey xc Wetek Eewpc )
Esk SxtpVac yeexwpc . >> ( ExspD Eeqc Entk cek Ex
ry Esk Sxtpby , cek Exry Temk c
Exry TeNpc Eewc Respk c Epxnpsxzem Spxresy Wpx
k uxqpcej . 64 cetelj Tk ReM pk TptpMj
Axspty yeXj Apeeak Eery Tewec cenexj Epxcec uqec
. Wxry Tk ReM TpM ceqek Epxcm Epxcej
cencxwpc ? 63 mxwpk tpM Eewc Respk c mxnteceVa
c Exry vpyxqrrek Spxresy Wpxk , Wxekj
Tk ReM Ebek y EpxMj Temk y EpeK pk gebeM Terrek
Tectek zeueey xc Epxbeyesy , Wpxk
Eexk Epxmqenpk : << Erk Epxcej Tk ReM pk Spxspxj
yxsxnel c gpxxyxrrpqeey py ? 62 cenyej
61 ExspD Exry FeyeJ ReM pk xxek Emk y Tpeeec c
eqeqaek uxmc xc Wetecepk Tetek tpM
Teecay yencetec , cek Sprpspk Tpeeterreeey uc ? >
> ceby ceqeyec .
60 Reqxzepk Epqek FeyeJ ReM Eery EteceM Epxce
j xc Sprpsprrepk Tenpc : << Erk Spnrrel
WpxeVcej xxk Spnrrel Epxcej
202
ceqedek Epxcej uqec .
Zpeeek y xxnrrptprreM uxqpxj
Zpeeek y xxnrrptprreM uxqpxj
FeyeJ ReM Axry Tek y Epexqetpdek Epexqk Zeutel c
Axry Epqby Epxbem yxsxy .
Epxmqenpk : << Tk Eetk Eak Seqby ZpxteXj tpM Ep
petprrec , Teceyesy Exrety Beekj terrek
Tpneseeel pk Epc uqeey SxeeeeepXj , 3 ExspD pk Ee
ekj Temy ReM Eery Temk tpM Eexk
Eeqek vppnqeeey yeM gpnxteby yeexqpekH . 2 Zðð
enðc xxk cxk y Weexeeek tpM Serrpeesek
xxeM Resc Aesc Zeueey TpMj Epxcec uqec , EpaxM E
203
ery Zððenðc xxk Tenxmqecac Exry ExspD c
1 Temeak vpexkh , ExspD Exry íeqxqc Wpbc yeM
Tprrpnxyec , Tenk Exry ZpxteXj Epnpk
ExspD yej Temk y Eeekj Temy
TpqptprreM uxqpxj
vpteqtpk vppnqeeeesek mxwpk uqec .
uqyesy ExspD pk Eenyek vpzeM FeyeJ xxk cxrc Rxcej
uxqpcej , Tenpc vpexsxtk Temk c
ExsíenpexTJ pk Sxwpk y mxyemk Zpxtk tpM AxcCem
qpk ceqedek Epxcej uqec . Zpxtk
yxsxy ? cetelj Tek y Rxcek Exry Eetk AxpemM uqec !
>> 71 ExspD pk Erk Epxcej uqyesy
70 ExspD Epxmqenpk : << yeJ Tek y Eenyek vpze
rrpqk xc Specrrpk Sxqxby Eeueesek
Exnedek vpyxqrrek Wpxk cetexj c yxtk Wetewpc . >
>
69 yxtk SpxspcCek Sxtpwpc , Emk xxeM Epxqy ye
nek Tk uqyesy uneeek y Teetk Eak
Epxcej Epxnpsxzek Eetelj , yxtk EpxceMj cek c Terree
ey uc ?
204
68 Sxwpk , IðTM Exry venxrry Epxmqenpk : << E
bek Wxry Ej , Tk WpxeVcej xxk Spnrrel
xc Wetem cewek gebeM uqrrekh Enxyec .
11 Tpneseeel pk vprrpaerrekh Zððenðc xxk cxk y
Tenxmqecac Eery ExspD vewxekH yeexeey
Eppeyec . Tenk Exry Exqk yeM Zeueesek usy venxk
Rxrrpak yeM Zeueesek uqec .
10 ExspD Exry Eeekj Temy ReM Zprrek Zeueesek
y vpexkh Wpxk Epc xxk yezeM TpM
ExspD Exry Tpuk tpM Serrpeesek Epc xc Tpnes
eeeeesek Eery
9 ExspD EteceM Epxcej Zpcek ceqecepk Wpxk Qk
205
Íeqxqc tpM vpapnyec .
Eptpwpc , EpaxM Eery , Wxry AeeK Tpcxzel Eenec u
qprretpc . >>
8 Tk ReM Epxyensepk xxek yezeM Tpneseeel xxek
yeqceqem yeM Eppetprrec , yeJ Epxry Esk
Tptpqek ceneaxqedek uqec .
EpaxM Eery , yeJ EpteekH TeneekH TeterpD pk Epexq
k Zeutel Eery gebxrrptk yeexwpc cetexj c
7 Epnaxqeexj pk mxwpD Tk ReM c vpnpseey Epxc
ec , venxk Rewexc Qk vpnpspwpc .
uqprretpc , Tk ReM Eery cebxXj Ay cesek Tpxmwcek
yeexwpc .
6 ExspD Exry Tetek tpM Epxmqenpk : << Wxry Tp
cxzel Beysxzek Eery Tetpc uqyespneecrrpc
Esk Sxtpyec . )
Epxbemqm tecek Bpcxwpc ! >> 5 ( Epnxty Ebek Exs
pD pk Eeekj Temy ReM Eery Eetelj Temk c
Exqey j xc Epxbemqpk Axteeey ZpL Axry Epnaxqeex
j pk Tpxwek mxwpk y Ewpkh Exqenemqpk
4 mxwpk Exry ReMj Eeqtensxyesy , Teqtk Zeutel c
206
Esk Epexqetpwpc . Tk Eery EteceM
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
cewewpc ? >>
pk cek Rc Ay vepqc Zpspk c Esk Secxyec . Tk ReM Z
errpk y Tpqk Rewexc Eeqek vppnqeeey
19 Wpsc Eery Tk ReM TpM vepqc Zpspk c Reexteq
ek Epxcmdek yxsxy ? cetelj Tk ReM
vptel verrpnweeK Epxcec Epxrek utetec uqec .
Tpxqpcej uqec , cetelj Temk c Tpwxqek Exnemqpcac
xxk EpxeVcej cenel c Exry mxceceaeqtpcac Exry
18 EpxyeM xxek Weteby Zenxeesek Eery uqyesy
207
vpyeJ xxk EpxeVcej cenel c mxceceaeqtpm xxk
Esemlj EpxyeM xxek Zenxeesek py cetexj xxek Wete
wpc .
Tpwxqeeesek Temk y ceJ uxqpcej . 17 Rxcek mxwpk
cenyej uneeek y BenqxeK c Epxetpspqedek py
16 ExspD Epxmqenpk : << Wxry Spnrrel uqyesy
Wxry EpxyeM pk ceJ usy , venxk Rewexc
yeeesc Terreeesek Epxcec Eetelj yek cencxcepk Etpc
Zecej EnteL Tec uc ? >>
c Spnrreyec . 15 Zððenðc xxk cxk y Tpxnpmy Zecetk
geexeeek Epxmqenpk : << Erk mxwpk Exry
14 yezeM ReexM Eery verreD EpxeVcenedekh , Ex
spD Exry SpxLj tpM RpL Teqyxby mxwpD
Zððenðc xxk cxk y Tpxnpmy Eak Ewxzewpc .
13 uxmteceM Temk y Tpeeec Exqk yeM ceqeqaem
Eaecek cxaxzewpc , EpaxM Eery Tetk Exry
Wpxk >> cewewpc .
mxwpk uqec >> cewewpc , BenxL Eery : << Epxcec
, Tenk Exry Epqek c Epxtpcek Epxxwemqpcac
12 mxwpD Temk y Tpeeec EqteU xxeM ceqeqaew
208
pc , xenxL Eery : << Tenk Exry Rxcek Seexk
ExqxXj cewek utpby yeexeesek mxwpk yxsxy ?
25 ZðnpseqðL pk BenxL mxwpD : << Erk mxwpk
Axry Wek y ceJ Tenxmqecac ReM pk
Tenk Exry E¡nxsTpD Wpxk py yxsc py ?
yenxwbxXj xc Epxetpspqek BpxU unprry xc Exqrreye
sy Bpcxwpc . >>
24 yxtecec geteM yeextel Epxbeby Epxrek BpxU c
Exqrrek TpeeteekH , TpxU gppqac
xxweqek unprrpsxzewpc ?
xxk EtpM TpM Rxcek Eyepeaxtk c uxnxwpspk Exqen
209
c uqrreeepXj , Tk ReM Zerrpk tpM Rewexc
Wpsc xxk vepqc Tpeeterrel c Eery vwerreqeeey xxk
Tpxqpcej uqec . Teexwy Eetelj yeJ Eeweneqtk
23 cenyej mxwpk Exry Eeweneqtk xxk EtpM Exsc
el pk Zpspqel Zeurrpqeey uqyesy Tenpc
pk Zpspqel cxby Epxctexj uqec .
Eak Axry Ecxqedek uqec . ) Tk ReM Tenpc Eeweneqt
k xxk EtpMj Rxnec cepcepk TpM Exscel
tecek Exscel pk Zpspqel Eery Wpsc Eak Ecxqedek us
y , venxk Tk ReM pk Eucej Tecety
22 cetelj Wpsc Eery Tk ReM c Benqxeetek Exscel
pk Zpspqel c mexaepecemqyec ( Epxrek
Tk ReM uxM gexxeeewpc .
21 ExspD Epxmqenpk : << yeJ Eeweneqtk xxk Et
pM TpM Rxcek Zecej Zeutel Epexqepeyec ,
yxsc , cek Tek c Eeqeeey ceby yeexekH uc ? >>
20 Epqek uxmteceM venxrry Epxmqenpk : << Axr
y yeXj tpM AxpemM Epnpsxeesek Eak
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
210
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
<< E¡nxsTpD Weetpqek Exnem xxk EpxXj Erk mxwp
k Eak vpqk Exqemy Exqey j Epxbemqm cebc py ?
31 Epqek y Tpwtk Reqxzepk mxwpD Rxceetk Tem
k c Sxtpyec . Tetk Epxmqenpk :
mxwpk ceby Epxcec yeexqpekH , EpaxM Eery Temk
y AeeK vprrpaeekH Eery Tpqprretpc uqec .
30 Tecedekh Tetk Temk c Yenxyaxqeeey cewek Se
reeesek uqyeay geeeak m geM mxteqm
Exneyec , Tenk Exry Rewexc Tpwxqeyec . >>
211
29 yeJ uqyesy venxk Temk c Terxwpc , EpaxM Eer
y yeJ uqyesy Temk y Teetk Eak
Exry Epxrek utetec uqec . Tk ReM Temk c Esk Terxwp
c ,,
Wetewpc py ? Wxry Exnedek Exry EpxyeM pk Sereek
H yeM xxek usy . Rewexc Tpwxqek Exnemqpcac
Exry TeceMj Terrpk xxeM : << Tk ReM EpxreceM Rew
exc Terxby , Wxry vewxekH Eak Exnedek c
28 Tenk EpxXj ExspD Exry SpxLj tpM RpL Teqyxk
mxwpD c xxrrek Spnrrewpc , Temk
uxmteceM TpU Tptpneeec Wetewpc . >> cewek ceq
eqaewpc .
Exnedek c Exry cek Ay Esk Wetewpc , Tecetelj yek Er
k mxwpk y Exneqtk Tepcej xc yxtk
27 cetelj E¡nxsTpD Exqenem xxk EpxXj tpM , Tenk
Exry ApeepL Eeqc Bpxxj Eak
Wetem cebc py ?
ceby yeexeey Epxcec yeexwpc ! Tetk ReM Tenk Exry
Tenpc E¡nxsTpD Wpxk cecac xc Epxrek
26 Tk venerreac , Tenk Exry Exqk yeM Epxcej Zen
212
xeepXj , venxk Esenmaem mxwpk
38 Exyeceqty RpL tpM : < Rewexc Sxtpm Tenk mx
wpk y xxnpcek Eak Epnpseeel Epspk
Wxry Eetk Exneby Epprrptprrec .
uspk xpeesprrepk TeceMj Terrpk xxeM Erk Wety Tpec
eeeeeeqeyec : << mxwpk Exry Epwterreyesy
37 yezeM ReexM pk EapD pk EtpM Exry vewpeK
mxcaxzek Tec EtpM uqec . ExspD
Epnpseeel Epspk Tec gppl Wpxnek
cesek Exry apeepL ZeweM Eppeekj Tec uc ? >> cew
ek Eeserrpqaewpc
213
Enxyeay Esk Epqpwpc . > cesek yej < Wxry Epaxeey
gbeMj Tk ReM Esk Epaxk Axtewpc . >
mxnay cnðxj pk cxk c xxrrek Spnrreeey ceby py ? 36
Temk y ceqeby uxmc < Tk ReM Rewexc
Exry venxk cnðxj pk vptepk TpM Teneeek Serrpeese
k Zððenðc xxk venxzety Eenepk pk Teetk
Rxcek Eaecek : << Tenk Exry vewxekH Eppeeey cew
ek yxtk Temk c Esk Enxk Epqpwpc ? Tenk
Tk ReM Eery Esk Eptpk Axtewpc . >> 35 Zððenðc xx
k cxk y Tenxmqecac ReM Eery Rxcek
34 Tk ReM Rewexc Enxwpc , ceyeay Enxk Esk Epq
pwpc , EpaxM Eery Wxry Epaxeey gebeM
yeexwpc , TeneekH yeM yeJ Eery Rewexc Tpwxqek E
xnemqpcac xxk xxek Tencetk Eptpwpc .
33 ExspD Epxmqenpk : << Retk tpM yesk yeeeek
Tk ReM QpekH vewty yeexeey AeeK
Exry TecxqekH Encxqecac Qpcej yek ExspD c yenxya
xqerrpqeey yeM SxteM vewerreqeeeac yek Tpwxqeyec
32 ýenxsxD pk cxpk Epqek Tpxwek y ExspD pk Tp
eeec Zenxqaeeey xc Sprpsprrepk , Tetk
214
vewerreqeeeac Eery ExspD c yenxyaxqeeesek
Eery
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
QpekH Bpqrreyec , Tetk Eeserrpnpk : << Zerrpkh Ex
spD c Eeyaxneeesek Epxcec uc ? >>
45 SxteM vewerreqeeeac ReM Eery uaek venxby T
ecxqekH EncxqeVac yej ýenxsxD pk cxk
Zððenðc xxk cxk ExspD c Esk Sxtpyec
yeexqpekH .
44 BenxL mxwpD Exry Temk c yenxyaxqeeey cew
ek Sereyeay , geM mxteqem mxwpk Epxcec
ExspD pk EpaxMj venxk Wenrrprrek uqyec .
215
YðãeqxcðL tpM Weetpqewpc > cewek Tpty TewtecC
edek yeexwpc . >> 43 Tececepk Eenepk Epqek Eery
RpL tpM : < E¡nxsTpD uqyesy teðxtJ pk vpexac EpxX
j , teðxtJ pk Tpxnpdek RptpeK
usppk Eery : << E¡nxsTpD Exry cencxk íeqxqc tpM E
xnem uc ? 42 EpaxM Eery Exyeceqty
41 Wpxk BenxL Eery : << Tenk Exry E¡nxsTpD Wp
xk ! >> cewewpc .
<< Erk mxwpk Exry EpxreceM Tenk Tecety Wencepk
Wpxk yeexwpc ! >> ceweqaeyec .
40 Eenepk Epqek y Tpwtk Reqxzepk mxwpD Erk E
pxcej xc Epqby Sprpsprrepk Tenpc :
ExspD pk EpaxMj Eenepk Wenrrpqtpeesek Eery

yerrprretpc , EpaxM Eery , ExspD Exry Wpxk EpxeVc


ej cenel Zpcek mxntecetpc yeexwpc .
AxcCemqpk ceqedek Epxcej uqec . Tenk EpxXj tpM v
pyxqrrek Spxresy Exry Wpxk Weetpqek
39 ExspD pk Erk Epxcej Exry Temk c Sxtpcac xxk
mxqxzek Eeyeey vpyxqrrek Spxrespkh
216
Tec gppl Wpxnek Epetpnpwpc . > cewek Epxmqewp
c . >>
ExspD Exry Tenpc Serrpby RpL Teqyxk Tetk ReM c Sp
nrreyec . 3 RpL pk yeesc yej ýenxsxD
Epxnqpcej Exry Tenk Exry SpxLj tecek uaek Exnemlj
Eenepk Epqek Temk c Enxk Exneyec ,
1 uxmteceM uaeeesek y vpexkh , ExspD Exry Een
pnety Eerrpqek tpM genyec . 2 TeneekH
SetpM Sewerrpk Ewectec
RexwetprreM uxqpxj
Wencepk geneey Epxcec . >>
RpL py ? Exyeceqty RpL Eak cxrek Enxyesy Weteby
217
uqpwpc . 53 Íeqxqc Eak Zeny vpyxqrrek
52 Tetk Epxmqenpk : << ApeepL Eery Ac yesk íeq
xqc xxk ceJ Wpxk ZpL py ? Exyeceqty
Tpecrrppetpk ceqeyec .
uxcepk Epxrek vptel c Tptpqeeey Eak Ewpkh Exry m
xwpk ty Zelj Tpeeterreeey ZpL py >> ? cewek
uqec . Tenk Exry Tetk ReM TpM : 51 << Wek y vepqc
Zpspk Eery Epxaxxj Epxcec
50 Tetek y Tpwtk RxmtðwpD uc , Tenk Exry Epnxt
y ExspD Qpcej yenerreteeesek
Wpsc xxk vepqc Zpspk c Esk Wetem WpeceeeeK Ee
nepk Eery EpxreceM Bpxceqtec ! >>
Tenxmqecac uqpk ýenxsxD pk cxk tpM Temk c Sxtp
m mxwpk yeexeey cebc py ? 49 EteceM
47 ýenxsxD pk cxk Epxmqenpk : << Tk ReM yesk
Temk xxeM Sppqerrpqyey ? 48 Wek y
Zenxeey mxwpk ceby Epxcec uqec ! >>
46 SxteM vewerreqeeeac ReM Eery venxrry Epxm
qenpk : << Epnxty Eak Temk y Wety Epxcej
Zpeeek y TpqptprreM uxqpxj
218
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
ExspD Epxmqenpk : << uqbeX , yeJ yesk AxLj tpM
Zelj Tpeeterreeey Epxcec .
11 Tenk Ewectec Epxmqenpk: << Eeurrec Ej , Epx
cec . >>
Tpeeterreeesek Epxcec ZpL py ? >>
<< Ewectec Ej , Tetk vewxekH Eppeyec ? Tetk ReM E
ak Rxcej Rc vpapnay Axry Zelj xc
Tprc ExspD yej Tenk Ewectec vpapnapeepc . 10 Exsp
D Exry usprrepk Temk Eak Eeserrpnpk:
219
Resy Eecxeesek Eery Tpxnpmqpk vpexkh vpexkh Ea
errek ZeueeserreM Qk yeexrrepk vewpeK EapD
9 Tetk ReM Erk Epxcej xc Sprpsprrepk Rxcej Rxcej
yeM xxek gpqrrpyec , Tetk ReM pk
Wpxk uxmexby gebeM TeceMj Epxspxj xxnpwpc .
cek Exry EpnxteyeM Axqerry yeM Temk c Beeaxtprre
c . >> ExspD Exry 8 Erk Epxcej yek ceqecepk
Eexk Epxmqenpk : << Tk ReM pk TptpMj cek Rc Zelj
Rxml Zeny Epxxqetpdek Epxcec uqyesy
yxaxwpc . 7 Tetk Wpxk Teytek Eeserrpeepc tpM Exsp
D Exry Epxeteexk usay , Tetk ReM TpM
cewek Sereyec . cetelj ExspD Exry yeXj uxmexk geb
eM TeceMj vpnprry yeM xxek Epxspxj
uc ? >> cewek Eeserrpyec . 6 Erk Epxcej yeM ExspD
Eak EpJ Enxby Temk c Benrrpk vppnqeeey
Ewectec xc Enceysc Axqerry yeM Beeaxk Eeqk cewe
k Tpeeterreeesek yeexqpekH , Tk Epxbeyesy ZeweM
Ej , Erk Ewectec Exry Setpnqeby yeextelj yek yenxya
xqeeeteyec . 5 Wpsc Eery vepqc terrek Eexwy
yenxyaxqeeeteeesek uxqpcej . Tetk ReM Temk c Tpw
220
tk yek Bpeesprrek 4 ExspD Eak : << yeeesc
pk cxk Rxcek Ewectec xc Terrerrpqpk Exneyec , Erk
Ewectec Exry Setpnqek Eerresxqeby yeextelj Zprrek
18 yeJ EpxyeM pk yeXj tecek ceneac uqby , Tene
m Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Eaxcej
pk ceneac xc Exry BpxU cewek Epxbewpc ceby Tewt
ecCek Eewpc .
17 Tk ReM pk vepqc Zpspk tpM vpzeM mxwpk y c
eneac Exry Reexaeyesy , Tetk ReM
yxsc venxk Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Eaxcej u
Neeek Eery Retk QpekH Tpxspyqeby Eewpc .
Ay cesek Wxry Tpxspyqem Exry BpxU uqec . EpaxM
Eery , yeJ TpserreM xxeM Tpxspyqem
221
Tpxspyqewpc , yeJ uqyesy venxk mxwpk c Esk Tpxs
pyqewpc . 16 yeJ mxwpk c Tpxspyqelj
vewxrresc Eppeeey xc Esk Wetewpc . 15 Tk ReM uqy
esy mxwpk y yenxwbxXj yeM mxwpk c
Exneby , vewxrresc Eppeeey yek Weteby Eewpc . Tk
ReM venxk Wxry vewxekH Eak Exneby ,
Wxry ceneac xxk EpxceD Exry Epxrek uqec . EpaxM
Eery , yeJ EpxyeM pk xxek vewxekH Eak
14 ExspD Epxmqenpk : << yeJ EpxyeM pk yeXj te
cek ceneac EpxVmlj Ay cesek
ceneac Epxcay uc , Axry ceneac xxk EpxceD Axry Te
wec yeqec Epxcej uqec . >>
13 ýenxsxD pk cxk Temk tpM Epxmqenpk : << Tk
uqyesy EpxyeM pk yeXj tecek
veneecrrpc tpM Esk Bewrewpc . >>
pk cenel , Rewexc Wpxntek Terreeeaxpk Eery Eewc R
espk y cenel c mxntewpc , cencxdek Ay
12 ExspD Exry Epqek uxmk tpM Eexk Epxmqenpk
: << yeJ Exry uqyesy Epnaxqeexj
ExspD uqyesy Epnaxqeexj pk cenel
222
uaetprrec , Tecxk yxtecec Rxml cxtpcec ! >>
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
Zpeeek y ReexwetprreM uxqpxj
ceqeby yeexwpc . cenyej Tk ReM Eery yeJ uqyesy <
WpxeVcej Epnpsxeeac > Tenk Rxcek cetexj
24 Eexwy xxk Tpqk yeJ Tk ReM uqyesy EpxyeM pk
Rxml pk Tpwtk Epxmwpc cewek
Tecnc TeceMj Eak Exneyec . Tk ReM uqyesy Erk Epna
xqeexj tpM vewxzenpeetewpc .
23 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM uqyesy gebeM
TeceMj Eak Exneyec , yeJ uqyesy
Tk ReM Esk Epaxby uqpwpc > cem Exry yeXj yek vp
223
pnqeeey ceby yeexekH ZpL py ? >>
22 Zððenðc xxk cxk y Tenxmqecac Epxmqenpk :
<< Tenk Exry < Wxry Epaxeey gebeMj
ReM Esk Epaxby uqpwpc . >>
ceyeay Tk ReM EpxyeM pk xxek Rxml pk Tpwtk yek
Epxmwpc . Wxry Epaxeey gebeMj Tk
21 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ
Eptpwpc , Tk ReM Rewexc Enxwpc ,
Wxry Epaxeey gebeM Tk ReM Esk Epaxby uq
pwpc
Eery Tpqprretpc xxk EpaxM uqec .
ceqedek uqec . Tenk EpxXj tpM Temk c yenxyaxqeee
sek Epxcec Exry Tenpc Temk y AeeK
20 EteceM Epxcej xc ExspD Exry SpxLj xxk Seexj t
pM mxwpD c Spnrrek ceqem tecek
Terxwpc . cenyej Tk ReM Rewexc Terxyesy Wxry Eaxc
ej uNeeek c Wpxk Terxby uqpwpc .
ExspD venxrry Epxmqenpk : << Tk ReM Rewexc E
sk Terxwpc , Wpxk Eaxcej xc Wxry Esk
19 TecemqeM Tetk ReM Eexk Eeserrpnpk : << Tek
224
y Eaxcej vewxekH yeexwpc ? >>
yesk Wxry Tpxqpcej ceneaxqeby yeexwpc . >>
Sxtpbpmc .
30 Reqxzepk Epqek mxwpD ExspD pk EteceM Epx
cej xc Sprpsprrepk Temk c SpxspcCek
Sererrek tpM Terretec Zeutel c EpexqetpdeceM uqec
. >>
Rewexc Epncxeesek Epxcec , Rewexc Epxrpaxnemqp
dek Epxcec , EpaxM Eery , yeJ Zenprc Temk y
29 Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Tenk Rxcek Exr
y ReteqpekH vewty yeM Eewpc , Tenk Exry
Weteby uqpwpc .
225
ZerrpLj Epexqepem yxsc , venxk Bpxycek Eaxcej xxk
xxek Spnrreeesek c Qk ZenxteeK cetexj c
Epnpsxeeac > Wpxk cecac xc Epqby Wetewpc . Wpx
k yeJ EpxyeM xxek yeXj yek TpsxcCek
Ebek y EpxMj xc Tecedc Enmm xxk EpxXj tecek , Tk
ReM Tenpc yeJ uqyesy Tenk < WpxeVcej
28 Eexwy xxk Tpqk ExspD Exry Tetk ReM TpM Exe
Vcxby ceqek Epxcmyec : << Tk ReM
27 Tetk , ExspD pk Eaxcej xxk xxek Tpeeec ceqed
ek c Epexqerreeey Epxcec yeexwpc .
Sprpspeesek xxek Epnaxqeexj pk mxwpD TpM ceqek
Epxcmwpc . >>
cetelj Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Tenk Rxcek Exr
y Epxrek utetec , yeJ Bpxycek Temk Eak
26 Tk ReM pk Tpeeec , yeJ Eeqc Epqek EpaxM Zeu
tel ppk c ceqeby Sxpecem Zpspk Tec
ExspD venxrry Epxmqenpk : << yeJ Eeecekj Ecxk Ea
k Tk ReM TpM ceqek Epxcapmc ,
25 Tetk Tenpc Eeserrpnpk : << Tk ApeepL cek uc
? >>
226
c Esk Exteceyesy , Tk ReM EpxyeM pk xxek Rxml tec
ek Epxmwpc . >>
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
mxqxzek Eeuwpc .
cetelj Tk ReM Rewexc Eeqeeey xc Sereby yeexwpc ,
EpaxM Eery Tk ReM Wxry Spnrrel c Esk
37 yeJ Eery Tk ReM uqyesy EeyneeeeL pk EpxMj
mxyempk Wpxk cetexj c Weteby Eewpc ,
Recenek Ay Axqpcety mxwpk uqpwpc .
36 cenyej uneeek y mxyemk Exry Tk ReM TpM En
cej Axqpcej xc Epxcmyesy Tk ReM
Exry venxk Emnxtk ceM uxqc xxk ceJ uqec .
227
35 urrpl Eery ceM uxqc xxk TptpMj Tpeeterrpk yee
xnc Serrpnc ceby Epxcec , mxyemk
ceqek Epxcmspcec , Rxml cxqxeak Epxxqetpcac ux
mk uxM Qk Zelj Rxml pk urrpl uqec .
34 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ
Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM
Exry ApeepL ZeweM Eppeekj Tec uc ? >>
yxtk cek Ay urrpl uqpekH Epxcec , Tk Zerrprc < Tk R
eM Encej Axqpcej xc Epqpwpc > cewem
33 Tetk venxrry Epxmqenpk : << yxtk uqyesy Eey
neeeeL pk EpxMj mxyemk Wpxk ,
Axqpcej xc Epqrrpwpc . >>
32 Tk ReM Epxrek Zpspk c Terxk Weteby , Epxrek
Zpspk Eery Tk ReM TpM Encej
<< Tk ReM cenyej Epxnmqbc Wxry Spnrrel c Secxye
sy , EpxreceM Wxry FeyeJ uqby uqpwpc .
31 ExspD Exry Temk c Sxtpcac Zððenðc xxk cxk t
pM Epxmqenpk :
Axqpcety mxwpk yej urrpl
228
Epxcej Rpmpk c Sprpspk Tpeeterreeey TpMj Epxcec
yeexwpc .
43 Tk ReM Zerrpkh Wxry Epxcej xc Esk Epexqerre
wpc ? EpaxM Eery , Tk ReM Wxry ceqedek
Exnedek usy , venxk Tenk Exry Rewexc Tpwxqek Exn
emqpdek uqec .
Wpnxqek Exnedek uxcepk yeJ Rxceetk yeexby yeex
wpc . yeJ EpxyeM Tecek SereekH yeM xxek
Eaxcej uqyesy , Tk ReM Qeytec Rewexc veexneqewp
c . EpaxM Eery , yeJ uqyesy uneeek y Teetk Eak
229
42 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << ce
nyej uneeek Eery EpxreceM Tk ReM pk
yxtk Bpqyxexj Tpxnpdek ZerrpweD usy Ej ! >>
Tetk venxrry Epxmqenpk : << uneeek uqyesy We
k y ApM pk geeeak Eaxcej uNeeek Wpxk ,
41 Tk ReM Eaxcej xxk xxek Epexqetpdek Zeutel c
Epxxqetptpcec ! >>
Epexqetpdek Epxcec !
Epxcay Eewpc , Tk ReM venxk Rewexc Eeqeeey xc g
pnxtewpc . EeyneeeeL Eery Zeny Eexwy Zeutel
40 yeJ Bpxycek uneeek y Teetk Eak Sprpspeesek
Epxrek Zpsy yek Tk ReM TpM ceqek
Tk ReM Qeytec EeyneeeeL pk Epexqetpdek Zeutel c
Epxxqetpwpc .
ExspD Epxmqenpk : << cenyej Tk ReM Eery Epxr
eceM EeyneeeeL pk EpxMj mxyempk uqyesy
39 Tetk venxrry Epxmqenpk : << Wek y TecetpD E
xry EeyneeeeL uqec . >>
uqec , cetelj Tk ReM pk Eaxcej xxk xxek Tk ReM TpM
ceqedek c cxby Eewpc . >>
230
38 Wxry Epxmqeby uxmc Exry Eaxcej xxk Wxry R
etk tpM xxrreunxqek Spnrreeesek Bpexl
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
50 yeJ EpxeVcej cenel c mxceceaeqtpm usy , cete
lj Rewexc Epnpqek mxceceaeqtpm uxcepk
mxetppecek Eetelj Tk ReM venxk Rewexc Tpnpwbxq
ewpc .
49 ExspD Epxmqenpk : << Wxry yeXj tpM Axpem
M Esk Epnpsxyec , yeJ Eaxcej Zpcek
Wpxk uxcepk yeXj tpM Axry AxpemM Epnpsxyec ce
wedek Exry unprry cebc py ? >>
48 Zððenðc xxk cek ExspD Eak Eexk Eeserrpnpk :
231
<< yxtk Axwexc SewenxXj xxk cxk
ExspD yej EeyneeeeL
Tk ReM Eery uneeek y Teetk Eak Exnedek usy Tpqk
Tk ReM Esk Sprpspwpc . >>
47 uneeek y EpxMj cepcepk Wpxk Qk uqrrek , une
eek y Spnrrel c Sprpseey Zpsptec
yeJ Epxrek Zpspk c Teexqunxqek Epxmqem Eetelj Tk
ReM Zerrpk tpM Rewexc Esk Sxtpwpc ?
46 Tk ReM pk Tpwtk Eak cek Exry Rewexc Zelj Tec
cewek ceneaxqek Axtewpc ?
45 yeJ Epxrek Zpspk c Teexqunxqek Zenxeey Tpq
k , Tk ReM Eery Rewexc Esk Sxtpwpc .
vptel verrpnweeK pk Epxetpsy uqec .
Eak yek uxqpcej . EpaxM Eery , Tenk Exry Wpxk yeXj
yeM xxek vpteqac , Wpxk Ay Eeqxyej
Eery Temk tpM Epxrek Zpspk ceby Epxcec uxqpcej .
Tenk Exry vptel ceqem Exry Wpxk AxreM
Eprrprretk vppyxqtpk vppnqeeeac Wpxk , Epxrek Zp
spk QpekH Zeny veyxteeey Epxcec , EpaxM
pk Eaxcej xxk xxek mxsel gpnxteqekH xc Terreby Ze
232
ueey xc SereteeK uqec . Tenk Exry
44 Tk ReM uqyesy Eppl Rc Eetk AxpemM pk EpxMj
cepcepk uqec , geeeak m Tk ReM
mxseby yeexqpekH , Tenk Exry Epxbwecak yek Zece
tk yezenqebpeepc . >>
56 Tk ReM pk TecetpD EeyneeeeL Eery Wxry Wpn
xqek Exnem EtpM c yezeM yeeetpl Tec
c Terxwpc , Wpxk Temk y Spnrrel c Eery Secxk xxnp
wqewpc .
Temk c Esk Terxwpc ceweyesy , yeJ Tk ReM QpekH E
eteqc vpteqac uqpwpc . cetelj yeJ Temk
55 Tk ReM Eprrprretk Temk c Esk Terxwpc , yeJ ve
nxk Temk c Terxwpc . cenyej yeJ
233
Eaxcej , Tenpc Tk ReM pk Wek y uneeek cewek Terrp
teeeac Tenk Rxcek Wpxk uxqpcej .
EpxeVcej cenel Exry Zewenay Epxkh yekh ceby Epxc
ec uqec . Tenk Rewexc ceexmqpcac Exry Wxry
54 ExspD venxrry Epxmqenpk : << cenyej yeJ ye
Xj Zpcek ceneqtpmqm uqyesy , Wxry Erk
Ac EpxyeM pk yeXj Zpcek ZeweM mxwpk cewek Epx
beby Eewpc ? >>
yenteL ceqeby Axtekh py ? EeyneeeeL Eery Terreqel
uqyec , Tecety Wencepk ReM Eery Terreqel uqyec ,
cewek ceqewpc c j . 53 Ac yeXj Zpcek Wek y Tecetp
D EeyneeeeL Eak Eerrpy Zecej cewek Eewk
Terreqel uqyec , Ac venxk < Wxry Spnrrel c xxnpwqe
k Secxeeac Eery Epxmsc Epxcec WpxeVcenewpc >
Epnpsxyec cetexj c Reexj Tpty Tec Weteyec ! Eeynee
eL Eery Terreqel uqyec , Tecety Wencepk Exry
52 Tetk Exry Temk tpM Epxmqenpk : << Epxry yxt
k Tek y yeXj tpM AxpemM
Secxeeac Eery Emnxtk Epxmm Epxcec yeM WpxeVc
enewpc . >>
234
51 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek
Epxcmspcec , Wxry Spnrrel c xxnpwqek
gppqac xc yenxwteqeeeac Eewpc .
Zpeeek y RexwetprreM uxqpxj
Zpeeek y ZxsptpceM uxqpxj
Eptesc uqeepreM Eebxl cxby mxapnem mxwpk ceby
Epxcec uxqpcej .
4 yxtk EtpM xxeM Enceysc Rewexc Tpwxqek Exne
mqpcac xxk Eebxl c mexaepecem cenectec ,
Temk y yeXj TeceMj uneeek y EpxxqeD Exqenedek Z
eutel uqec .
yeXj yej Eaxcej Ecej xxk cxrc Rxml Tec ZeweM Ay ve
wxXj Epxcec , venxk
3 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Temk y SpeepM
235
uqpeesek Eery Temk y EpxyeM pk cxrc
Eaxcej Ecej xxk cxrc Rxml py ? >>
SpeepM Exry cek y Epexqetpdek Rxml uc ? Temk y E
pxyeM pk cxrc Rxml py ? Esemlj
2 Temk y FeyeJ ReM Eery Temk Eak Eeserrpnpk : <<
yeeesec Ej , Erk mxwpk Exry TpnpqceJ
1 Ebek ExspD Exry BeL terrek Rxcek TpxnpqceJ S
peepM mxwpk c Epxbeyec .
TpxnpqceJ SpeepM c Exqenc uqerreeesek Eery
ZxsptpceM uxqpxj
Beexqek SpxLj Eak genby Eppeyec .
59 TecemXj Tetk ReM Axqerry Sxmnek Temk c Apc
xeey ceweyec , ExspD Exry yeXj
Epxcmspcec , EeyneeeeL c Weetpqem Eak Epnxpk y
eJ Exry Rxceetk yeexbpeepc . >>
58 ExspD venxrry Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM Tp
M TpxU ceaxzeeVmc yeM ceqek
EeyneeeeL Tec Bpqrrelj cebc py ? >>
57 Tetk ReM Eery Temk tpM Epxmqenpk : << Tk T
eyxk Resy yesk mxncetpc Eetelj
236
12 Tetk Eeserrpnpk : << Tenk mxwpk vewxekH uc
? >>
ceweyec , yeJ Epaxby Epcxzeeesekh Tenpc Rxty Epn
pyec . >>
Epeeprrepk Wxry Rxtpk TeceMj Tpxncxby , Retk tpM
: < Sxqwpk pk Epspk tpM Epcxzerrenec .>>
11 Tenk venxrry Epxmqenpk : << Rxcek ExspD ce
weVac Exry Rxqusy yeM xxek SxyeM
10 Tetk Eeserrpnpk : << Ac cencxcepk Rxty Epnp
eesek uc ? >>
237
Tenk mxwpk venxk Epxyentecek Epxmqenpk : <<
yeJ Tenpc Tenk Wpxk . >>
Bpxycek Tpxsptec Eak yxsc . >> cewewpc .
9 BenxL Eery Epxmqenpk : << ZeeK Tenk Wpxk .
>> BenxL Eery yesk : << Tenk yxsc Ej ,
mxwpk yxsxy ? >>
yeexeesek mxwpD Epxmqenpk : << Erk mxwpk Axr
y Epxnmqbc Eetk Serrprrepk uteekH gpzpteeK
8 Temk y Seeeerreqtk Benceqtecej xxk cxk uzy Te
mk gpexnxeaxqek ZeuteeK c Epxbeby
Exry Epcxzerrepk uaek Exnem tecek Rxty Epnpyec .
( SxqpL ceweVac Epxcek y Eppeekj Eery < Tpwxqel
c mxqxzedek > Eppeekj Tec uqec ) Temk
<< SxqpL RerrpM pk Epspkh Epaxby Epcxzerrenec .
>>
Rpeepk Tenk SpeepM mxwpk y Rxtpk TeceMj Exry
Tpxncxk Epxcmcepk 7 Temk tpM Epxmqenpk
6 ExspD Exry Erk Epxcej Zpcek ceqecepk gebeM T
pM Rxquk , Rxqusy yeM xxek Sxnpc
5 yeJ Epnaxqeexj TeceMj yeexeepc xxk EpxXj , yeJ
238
Tenpc Epnaxqeexj pk cenel Wpxk . >>
Zpeeek y ZxsptpceM uxqpxj
Zpeeek y ZxsptpceM uxqpxj
18 Zððenðc xxk cxk TenxmqeVac Exry Temk y Epn
xpk Terrek SpeepM yeexby , Epxry Rxty
Epeeaeqek Eeserrpyec . Tenk Exry venxrry Epxmqen
pk : << Tenk uqyesy Tecety Wencepk Wpxk ! >>
Epnprrpqpeesek yeexekH ZpL Axrc , Axry ceqem ye
M Tenk Exry ZeweM mxwpk uc ? >> cewek
17 Tececepk ýenxsxD pk cxk Temk Eak Tecxk : <<
Tenk Exry AxLj xc Rxty
Exqey j Epxbemqpk Axteeey Eebc ? >> Tetk Emk y
239
EpaeMj Wenrrpqteyec .
Secxyec . >> EpxceM usppk Eery Epxmqenpk : <<
Rxcek Rxml Tec mxwpk Exry cencxk Eexwy
Teetk Eak Exnedek usy , EpaxM Eery Tenk Exry Eewe
neqtk xxk EtpM pk AeceM c Esk
16 BenxL ýenxsxD pk cxk Epxmqenpk : << Erk Z
eutel c Epexqetpcac Exry Eenec uneeek y
Tpxncxby , yeJ Epcxzeeesekh Tenpc Rxty Epnpyec .
>> cewek ceqeyec .
Exry Epeeaeqek Eeserrpyec . Tenk Exry Tetk ReM Tp
M : << Tenk Exry Rxtpk TeceMj Wxry SxyeM
15 ýenxsxD pk cxk Tecxk Rxcej EpteekH cencxk v
eneekH Tec uqpeesek EpxeVceneqtk xc
ZeeK Eeweneqtk xxk EtpM yeexqpekH .
14 ExspD SxyeM xxrrpnek Temk y Rxtpkh Tpxncxc
epk Rxty Epnprrpqpeesek EtpM Exry
pk cxk QpekH EerrpqbeMj Eppeyec .
13 Tetk Tenem Epnxty terrek SpeepM yeexeesek
mxwpk c Terrptek Terrerrpqby , ýenxsxD
ÝenxsxD pk cxk SpeepM mxwpk y EpaxM c Rec
240
ewbxqedek Exry
Tenk venxrry tprc : << yeJ Esk Wetewpc . >> cew
eyec .
25 Tenk Exry venxrry Epxmqenpk : << Tenk Exry
Rxmqtek Wpxk Esem xc yeJ Wetem
Rxmqtek cetexj c Weteby Eewpc . >>
Enceysc uneeek y Ewpkh Epxrek Epxcej Zpcek ceqe
m cenectec ! yxtk uqyesy ExspD Exry
24 Tetk yesk EpxrpceJ TpxnpqceJ SpeepM mxwpk
c Terrptek Temk tpM Epxmqenpk : << Ac
Tpqyec , Tk ReM Temk Eak Eeserrptprrec ! >> cewe
k ceqedek yeexqpekH .
23 Eexwy xxk Tpqk Temk y Eaxcej Ecej Exry : <<
241
Tenk Rxceetk EMj xxk Tpexl tpM
Tenpc SpxLj Eak mxcecek genrrewpc cewek Bpxytek
Tpeeteeesek yeexqpekH .
ceqeyec , Tenk EpxXj tpM Tetk ReM cek Exry Ebek E
xspD c E¡nxsTpD cewek Weteneyesy Temk c
22 Temk y Eaxcej Ecej Exry Zððenðc xxk cxk y Ten
xmqeVac Eak Eezpeey Tpqk ExeVcxby
Exry Eeserrptprrec , Temk c Eewk yeM Eery venxrrpq
prrpqtprrec ! >>
yxtk Esk Wetewpc . Tenk Rxceetk EMj xxk Tpexl tpM
Tpqyec , Tk ReM Temk y yeXj Eak
21 Tecetelj Tenk Exry cencxk Rxty Epnpby , cek Ex
ry Temk y veneekH xc Rececedek c
Tenk Exry TpxnpqceJ SpeepM Ej , Emk c yxtk Wetew
pc .
20 Temk y Eaxcej Ecej Exry venxrry Epxmqenpk :
<< Tenk Exry Wek y mxyemk Wpxk ,
yxsxy ? Tececepk Epxry Wpxk cencxk Rxty Epnpeese
k uc ? >> cewek Eeserrpyec .
Exry Tk ReM pk mxyemk py ? Tk ReM Temk c Tpxnpq
242
ceJ SpeepM ceby ceqeby yeexeesek
Epnpeesek c Eery Esk Exteceby , Eaxcej Ecej xc Exry
Terrptek Eeyaxnerrepk : 19 << Erk mxwpk
Zpeeek y ZxsptpceM uxqpxj
Zpeeek y ZxsptpceM uxqpxj
32 Epnaxqeexj Tpeeteeesek Eak Resc , TpxnpqceJ
SpeepM mxwpk c veneekH Tec uqrrekh
Terrepeeeel c AxceJ Teqyxk SprpM Terrek Eeuwpc .
Exry Bpxycek Temk c mxetppecek SpxspcCeVac uxc
epk Temk y BenqxeK c mxxxaepeceVac mxwpk y
31 yxtk Weteby Eewpc , uneeek Eery Rxmqtek y T
errepeeeel c Esk Sprpspwpc , Tenk
Epnprrpqpeesek Eetelj , Tk ReM venxk Temk y vewxe
kH Eak Exnedek c Esk Wetewpc !
243
30 Tenk Exry venxrry Epxmqenpk : << Eexwy uqy
esy Sprxk tk . Tenk Exry Rxty
ceqeyesy , yxtk Temk y vewxekH Eak Exnedek c zen
y Esk Wetewpc . >>
29 yxtkuneeek Eery Wpsc tpM Eexxqetpeesek c W
eteby Eewpc , Tenk geexeeel pk Tpeeec
FeyeJ , yxtk uqyesy Wpfc xxk FeyeJ Ej .
28 Tetk Temk c Erk Wety Tpnpwbxqek venxzeyec :
<< Ac uqyesy Sezc Tenk geexeeel pk
uqeey cewek Sereby yeexwpc py ? >>
Tk ReM Esk Sprpspwpc . Zerrpkh Epxry Sprpseey ce
wewpc ? Tk ReM yesk Temk y FeyeJ
27 Tenk Exry venxrry Epxmqenpk : << yeJ Rxceet
k Tk ReM TpM ceqek Epxcmdek Eetelj
cencxk Rxty Epnprrpqpeesek uc ? >>
26 Tetk Eeserrpnpk : << Tenk Exry Axry Tpxqpcej
Zerry Epxxqetpyej ? Tenk Exry Axwexc
Rxty Epnpbpeepc . >>
Epxcec , ceyeay yeJ Rxcek EpaxM c Wetewpc : yeJ E
pnxty terrek SpeepM yeexyec , Epxry Rxceetk
244
Tpxqpcej uqec , SpeepM c Eery Rxty Epnprrpqby , ve
neekH Tec xc Eery SpeepM uqrrewpc . >>
39 ExspD Epxmqenpk : << yeJ Erk Epnaxqeexj tp
M Exnedek Exry Sxmk Sxpecem xxk
Spxmtpk Wpxnmyec .
38 Tenk Exry Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , yeJ
Sxtpwpc ! >> Tececepk ExspD TpM
ceqeqaek uxmc Exry Tenpc Tenk Wpxk uqec . >>
37 ExspD Temk tpM Epxmqenpk : << Ac Rxceetk
Temk Qpcej Bpqrreyec , Epxry AxweqpekH
245
Epxcm py ? Teceyesy yeJ SpxspcCek Sxtpm tpM cxq
yeM yxsxy . >>
36 Tenk Exry Epxmqenpk : << Eeurrec Ej , Tenk E
xry cek uqeey xc Retk tpM ceqek
xc SpxspcCek Sxtpm py ? >> cewek Eeserrpyec .
35 ExspD Exry Tetk ReM pk Temk c SpxLj Eak mxc
ecedek c Epxbecepk << Ac Ebek y EpxMj
Spxrespk y SpeepM yeqec
Epxqtek genrreyec .
Eewxtek , venxk yxtek c Spnrrek ceqem Rc Ej ! >> T
ececepk Tetk ReM Temk c SpxLj Eak
34 Tetk Exry Temk c unprrpsxzek Epxmqenpk :<<
Axry Erem Rxml pk Tpwtk Epxspdek
Epxxqetpk Esk Axtewpc . >>
33 Tenk Exry uneeek y Teetk Eak Exnedek yxsc uq
yesy , Tenk Exry Zerry Ay
cetexj c Zeny Sprpspeesek Epxcec uqec .
Zpeeek y ZxsptpceM uxqpxj

246
Zpeeek y EenyetprreM uxqpxj
6 ExspD Exry Tetk ReM TpM Erem Bpexnqel c ceq
ek Epxcmdek uqyeay , Tetk Wpxk
Eery Temk y Terrpk c Esk Exqrrek Terxwpc . >>
Terrewpc . 5 vprxpk Eery Epxqy Terxeey mxwpk c Ter
reeey Epxcec uxcepk xxrrptek Beexqewpc , EpaxM
Terrerrpqpk ZeueepXj , vprxpk Eery Temk y Terry xc T
erxeey Tpqk , Eeny Eak Eery Apunek
Exnemqpwpc . 4 Tenk Exry EpxyeM pk xxek vprc Zpr
rek SpeVrrpk venerrepk Ewpkh Exry
247
vprxpk Eery Tenk y Terrpk c Terxwpc . Tenk Exry vprx
k y yek ReMj yeM Terrptek
Wpxk . 3 verreqekH Secxeeac Eery Temk tpM verreq
ekH xc Eery Rececek Epxcmwpc , Temk y
vpqerreexac Wpxk , TeceneL Wpxk uqec . 2 Tenem v
erreqekH yeM Eery Epnpeeac Eery Sezc vprxaxk
vprxk vesxzekh verreqekH yeM Eery Epnpeey Epxce
c , venxk usppk gebeM xxeM Epnpeey Eery
1 ExspD yesk Epxmqenpk : << yeJ Tk ReM TpM T
pxU cxaxzeeVmc yeM ceqek EpxVmspcec ,
vprxk vesxzek y Tpeeec Bpexnqel
EenyetprreM uxqpxj
Axrc Tk ReM Wpxk Qk Zelj Rxml Tec uqec . >>
Rxml Epxcec uqec , Tk ReM Epxyensepk xxek : < yxt
k Epqby Epxbekh . > ceweby yeexekH ZpL
41 ExspD Exry venxrry Epxmqenpk : << cenyej T
k ReM Eery SpeepM uqyesy , Tk ReM Eery
Eak Eeserrpnpk : << Ac Exry yxtek c yesk SpeepM p
k Tprrek tpM utpeey ZpL py ? >>
40 Teetk yeexeesek BenxL ýenxsxD pk cxk Temk y
248
Erk Epxcej xc Sprpsprrepk , Temk
Tetpc Qk uqec , 14 vprxk Spxnpxj pk Tpxqpcej Esk S
ererresxnewpc . yeJ uqyesy Seexk vprxaxk
13 mxqpspk y mxwpk Exry Tpterreyec EpaxM Eer
y Tenk Exry Bpxycek Rxcek mxqpspaxk
Sxnerppk Exry vprc xc yenxby , vprxk Spxnpxj c mxc
ecek utenerrpqpwpc .
Tenk Exry Axry j Exnem xc Epxbeyesy vprxk Spxnpxj
c Exry Epncxk xxrrptewpc , Axry j
12 mxqpspk y mxwpk uqyesy vprxaxk usy , vprxp
k Eery Ay Temk y usy uqec .
249
11 YeJ uqyesy Seexk vprxaxk, Seexk vprxaxk Ee
ry vprxk y yek Tpxqpcej Eewc yek Apxqewpc
xxk Tpxqpcej , Eqyexj Teqyexj Eewc Resy xc mxntec
em xxk Tpxqpcej uqec .
Spexpecekh . Wxry Eetk Exnedek y BpnxqekH Eery T
enpc Tetk ReM TpM Eewc Resy mxntecem
10 TeceneL Epnpby Exneyesy EpxceMj EpaxM Epx
cec , Bpxycek vpqerreexqekh Eeqekh
EewpM Tpxysxk uxcepk genay Epnpeey terrek Seree
kH yeM xxek xxac Eyesy yeqaxceM Enxk Epqpwpc .
9 yeJ uqyesy verreqekH Wpxk , Wxry EremM Epnp
by Exnedepk Exry QeU
Tetek y SereekH xc Esk Terrewpc .
8 Retk Eak Tpxnpmy Exnedepk Exry uxM Qk vpqe
rrec TeceneL uqec . vprxpk Eery
ceqek Epxcmspcec , yeJ uqyesy Tenpc vprxk y vesxz
ek y verreqekH Wpxk .
7 Tececepk ExspD yesk Tetk ReM TpM Epxmqenpk
: << yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM
Seexk vprxaxk ExspD
250
ZeweM Eppeekj Tec xc Eery Esk Epeeewpc .
Zpeeek y EenyetprreM uxqpxj
Zpeeek y EenyetprreM uxqpxj

Epxcec , AxpemM Exry SpeepM mxwpk c Rxty Epnpr


rpqpk Axteeey py ? >> cewek Epxmqewpc .
21 usppk Rxcej uxqpxj Exry : << AxpemM Epnpsx
eesek mxwpk Exry Eexwy Epxcej ceqek Axteeey
Exry Spqxzeneyec ! Temk y ceqem xc Sprpsprrepk c
encxm uc ! >> cewek Epxmqewpc .
20 Tetek y TptpneceJ Reqxzepk mxwpD Exry : <<
Tenk Exry AxpemM Epnpsxyec ! Tenk
251
19 Zððenðc xxk cxk Exry Erk Epxcek y Tpeeec We
nrrpqtpyec .
Tec . Erk Exry uqyesy Eaxcej Wxry Retk tpM BenqxeK
yerrpqrrek Epexqetpmqpdek uqec . >>
Epxnectemqby yeexwpc , YeJ Eewc Resy yek Epxnec
temqm Encej Tec , Wpxk uqxzek Eeyaxneeey Encej
18 Wxry Eewc Resy xc uqxzek Axteeey mxwpk ce
by Epxcec , yeJ EpxyeM pk TpMj Eaecek
Tpxqpcej , EpxyeM pk Eewc Resy yek TpneteXj Epxn
ectemqpwpc .
17 Eaxcej Wxry Rewexc veexneqewpc , EpaxM Ee
ry yeJ Tecxk Eewc Resy xc mxntem xxk
Reexqecepk Rxcej Spxnpxj uqby , Rxcej vprxaxk y ce
J uqpwpc .
Terrerrpqpk Eeyaxnewpc , Tetk Wxry Terry xc Exqrrek
Sprpspwpc . Tenk vpzeM Spxnpxj Exry
16 Wxry usppk vprc Eery Erk vesxzek tpM yeexee
y Epxcec , yeJ Tetk ReM c Enceysc
TpneteXj Apxqewpc .
vprxpk Zprrek Terxby , vprxpk Wxry Rewexc Terxwpc
252
. yeJ Tetek y Tpxqpcej Eewc Zprrek
uqec , 15 ZeeK Eaxcej Wxry Rewexc Terxby , yeJ Eax
cej Zpcek Terxeey Wety . Rxcek Eeteqc yeM , yeJ
ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ Tk R
eM pk Ewpkh Eaxcej xxek Rewexc
31 Erk EpxXj Zððenðc xxk cxk Exry yesk Axqerry Sx
mnpk Temk c Apcxeey ceweyec .
Axteeey mxwpk ceby Epxcec Eaxcej Wxry Eppl Ee
ry ReteqpekH Rxcek yeXj uqec . >>
Eeqxyej uxmk Eak Eerrpy Zecej uqec . 30 Eaxcej xxk
Wxry geM Eak Tetek c uqxzek Eeyay
Eak Esk uqxzek Eeyay Axtewpc . 29 Tenem Tetek c R
etk tpM Epxnpsxzedek Eaxcej Wxry
253
xxk Eewc Resy xc Epxnpsxzewpc , Tetk Eenec Epxm
m Epxcec . cek Ay cesek Tetek c Wxry geM
vprc uqyesy Wxry Terry xc Sprpspk Terxwpc , Tetek c
Terxwpc . 28 yeJ Tetek tpM WpxeVcej
26 cetelj Tk ReM Eery Wxry vprc yxsc , Eexwy Eak
Tk ReM Esk Extecewpc . 27 Wxry
Wxry ceneac Tewtexj Wpxk uqec .
Esk Extecewpc . yeJ Eaxcej xxk xxek BenqxeK c Terre
by mexaepecedek Zeutel ppk Eery Tenpc
25 ExspD Exry venxrry Epxmqenpk : << yeJ Tk Re
M TpM cetpexk ceqedek Eetelj Tk ReM
py yxsc py ? >>
uqtelj Sebxxj Tec yexxqrrewpc ? Tk yxtek tpM Epxrek
Zpcek ceqetpcec , Tk E¡nxsTpD Wpxk
24 Zððenðc xxk cxk mxnxzeqek Terreby , Temkh E
exk Epxmqenpk : << Tk Eery yxtek c cetpc
yeexqpekH . 23 ExspD Exry SpxLj tpM Spqpwpk Sen
eyac xxk TpprrpM Zeuk EeeepXj ,
22 ZðnpseqðL tpM Eul pk Epqenxl Epnpby SpxLj S
xrepecedek yezeM uqeey Sxeeeby
254
Zððenðc xxk cxk tpM Tezeeeteeeteeesek Eery
Zpeeek y EenyetprreM uxqpxj
Zpeeek y EenyetprreM uxqpxj
38 cenyej Epxrek uqyesy Tk ReM Rewexc Exteceb
y Sxtpm Epxcec Ay cesek Wxry mexaepecedek
SpxspcCek Sxtpm xxk cenexj Epxcec ,
37 yeJ cenyej Eaxcej xxk Epexqk Zeutel c Esk mex
aepecem uqyesy Tk ReM Rewexc
Zerrpkh Rewexc Ebek uneeek c Tpnpwbxqeyec cewe
wpc ?
tpM Tpwxqek ExnemqpVac Wpxk uqec . yeJ yeXj Zpc
ek uneeek y mxyemk cewek ceqemXj Tk ReM
255
36 Wxry yeXj xc Eeyay ceqeyesy , yeJ ul Eaxcej xx
k Wxry Specrrpk Tptpqeby Epnaxqeexj
TeteceM uneeek y Spnrrel c mxqxzeVaxpk c uneeek
Eery Secxrrpqspk Wpxk cewedek yeexwpc .
35 yxtk Exyeceqty RpL pk Spnrrel Eery uqyesy Em
nxtk vpyxnesc Epxcec cetexj c Wetem uc ,
Secxrrpqspk Wpxk > cewek Eexxqetpyec cewek Tew
tecCek yxaxby yeexekH ZpL yxsxy ?
34 ExspD Epxmqenpk : << Tk ReM pk vepqc tpM
uneeek Eery < Tk ReM uqyesy
Zpcek uneeek cewewpc ! >>
Tk uqyesy Bpxycek Rxcej mxwpk Tetpc ZpL , Tecetelj
yek Zerrpk tpM EpxyeM pk yeXj
ceby yeexekH yxsc venxk Tek y uneeek c Tpnpwbxq
eeesek y EpaxM TpM Apcxeey cesek uqec !
33 Tetk venxrry Epxmqenpk : << yxtk Tek y uzek
Epexqetpdek Tpqk Tek c Apcxeey
pk Tpxqpcej Axqerry Eeyay Rewexc Apcxeey cewe
wpc ? >>
mxaepecej cewedek Eeqc Epqek uzeety Zeutel c
256
Epxxqetpyec . Tk ReM ApeepL Eeqc Rxcek EpaxM
32 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << yeJ
Tk ReM pk Ewpkh Eaxcej xxk xxek
uxqpcej . ) 3 Tenk vpzeM Eceac Exry mxwpk Zeurrpq
pk ExspD TpM yenerretek : << Ebek Ej ,
yeM xxek Eenaxk veterreeesek mxwpk uqec . Eyepe
axqedek QeãnpxD Eery Tenpc Temk y Temy
WerreqxeVrry xxk Tpspk y Rpextek Ep Zprrek Ebek y
mxl TeceMj Tpxncxk , EpxyeM pk cebxcej
y Eceac Wenãk Eery Wpxk Erk Tpseepkh Eewxtpnew
pc . 2 ( Erem Wenc Eery Tenpc Tenem
1 Rxcek Eyepeaxtek y ReMj Exry QeãnpxD cewew
pc , yðãerc tpM Eewxtpnewpc , Wenc yej Temk
257
QeãnpxD pk RpxVaxdek Exry
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
42 Teetk Eeqc Epqek mxwpD ExspD c Sxtpyec .
ceweqaewpc .
cetelj Tenk Exry Erk mxwpk c xxrreby ceqedek Epxce
j uxmk Exry Epxrek utetec uqec . >>
41 Eeqc Epqek mxwpD Temk c Enxk Exneby : <<
Zpeeek Eery Exqey j Epxbemqpdek Epxcec
gebeM mxnay Serrpnxsxyec .
40 ExspD Exry yesk Zpntek Wpxnek y Tentecej te
ceJ Zpeeek y EpcxzeqekH mxntecetexj
Wpqtpnek Tpterreyec .
39 Tecemc j Tetk ReM Eery Temk c Yenxyaxqeeey
cewewpc , Tenk Exry Tetek y geM Eak
yeJ uqyesy Eaxcej xxk xxek Eewc Respk tpM Eewpc
cetexj c utetec Weteby uqpwpc . >>
Eebxl c Extecem Zpsptec , Teceyesy Tk ReM yesk Ea
xcej Wxry Wxry Eewc Respk tpM Eewpc ,
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
258
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Reexbk QeãenpxD Eery Epetebpeepc , yeJ Epaxby Te
mk c Senxcespcec . >>
11 ExspD Exry EteceM Epxcej Zpcek ceqedek y ye
k vpexkh yesk Epxmqenpk : << Wek y
veneecrrpc yeexwpc . >>
10 mxwpk Exry veneecrrpc Spxrc BewreeepXj , ux
tpnxk Eprewpc , EpaxM Eery cenel Epxcec
Epnaxqeexj pk cecek cenel tpM Epqby venewpc .
Exry cecek EtpM BewreeepXj Eenec uxtpnxk Epreee
259
y Epxcec uxqpcej , EpaxM Eery Tenk Exry Erk
9 ExspD Epxmqenpk : << EtpM Exry Eenyek vpze
M AeeK Epnty yxsxy ? mxwpk
Axqerry yeM Beeaxeey cewedek Eetelj , Tk yesk Epa
xXj cewek Sereeey Rc py ? >>
8 Temk y FeyeJ Eery Epxmqenpk : << yeeesc Ej ,
Tpxnpmcek Zððenðc xxk cxk Exry Tek c
7 Tenk Exry Tececepk FeyeJ ReM Terrek Epxmqenp
k : << yxtk yesk Zpsptec tpM Eppesprrec ! >>
Terrek Exqemy vpzeM vprpeK Serreteyec .
veexneqewpc . 6 Tenk Exry QeãenpxD pk Eyepeaxqe
dek Axwecej xc Epqprrepk Eppl pk gebeM
5 ExspD Zenprc Wenãk yej Temk y cepcek Temy x
c veexneqewpc , Wpxk QeãenpxD c
uneeek y mxyemk Exry Ay cenel cxqyeekH xc Exry
mxntewpc . >>
Epxmm cewbxzek tpM mxnm Epxcec , venxk uneeek
y cenel c yetenerrpqpwpc , Temeaxqek
4 ExspD Exry Erk Axwecej xc Sprprrepk Epxmqen
pk : << QeãenpxD pk Eyepeaxk Exry Eenec
260
Axry veexneqeteeK Reexbk Axry Eyepeaxqeyec . >>
cewek Temkh ceqemqyec .
21 Wenãk Eery ExspD TpM Eexk Epxmqenpk : <<
Ebek Wxry Ej , Tk cenyej Eetk Serretek
Wenc Eery venxk ceM Eaecek genay Exnedek Epxce
c yeexqpekH .
20 Wenãk Eery ExspD pk mxnay Exnedek c Sprps
prrepk Tenpc Epeetpk genay Exneyec ,
Tprrprxrrpqpk uqrrprreeey yeM Exneby yeexqpekH .
19 Reqxzepk Zððenðc xxk cxk Wenãk yej Wenc xc
Temy Exry Epxmdek y EpaxM TpM
18 yðãerc Exry Epxry ZðnpseqðL Eak gpnyeeeek í
261
xqpwðTM Qk Bec Tec uqec ,,
Epnpsxrrpqpeesek c Epqby Weteyec .
17 ExspD Exry yðãerc tpM mxnpcepk QeãenpxD c
Rxceetk Tpxnyek vprpeK pk Ewpkh
Tecxk Eewtpneeey yej Eewc Respk y Ebek
<< yxtk yeeesc QpekH vewty yeM Eppeay , Temk Q
pcej vewty Epxmspcec ! >>
cewek ceqeyec . 16 TpweD ( vpac ReMj Exry Bpexne
c cewecac ) usppk feyeJ ReM TpM Epxmqenpk
Seexk uqec . Epxry yxtk Temk c Epxbem yeM Epaxsp
rrec . >>
15 Tk ReM c Extecemqm xxk Tpxqpcej , yeJ Temk
y Teetk yeexeesek Epxcec Exry venxk
Epetebpeepc cewek Epexqerreyec . 14 Tececepk Exs
pD Exry Tetk ReM TpM : << QeãenpxD Epxmbpmc
Eery QeãnpxD c Epxmyec cewedek uqec , cetelj Tetk
Exry venxk Zenptk xxk EpeteqekH yeM
Tenk Exry BpxceM uqby uspwpc >> 13 Epxrek tecek
ExspD pk ceqedek Epxcek y Eppeekj
12 FeyeJ ReM Eery Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej
262
, cenyej Tenk Rc Rpexnspeesek uqyesy ,
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
29 Wenc Eery Erk Epxcej xc Exry Sprpsprrepk Ten
pc usay ExspD Qpcej BpqrreMj Eppeyec .
Terry yeM : << yeeesc Exnebpmc , Tenk Exry Axwex
c Terrptek Eewpc . >> cewek ceqeyec .
28 Wenãk Eery EteceM Epxcej Zpcek ceqecepk ce
M Tecek uaeby cepcek Temy Wenc terrek TppMj
ExspD Epcxqeeesek Eery
Weetpqedek E¡nxsTpD Wpxk , uneeek y mxyemk W
pxk cewek Sxtpby yeexwpc . >>
263
27 Wenãk venxrry Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej
, Teexwy Ej , yeJ Tek c Tenem Epnaxqeexj tpM
WpxeVcenewpc . Tk EteceM uxmk c Extecem py ? >
>
26 Eewxty xxk EpxXj tecek Rewexc Sxtpcac mxwp
k Exry QeU Emnxtk Epxmsc Epxcec yeM
Wpxk Eewxty yeM yeexeeserreM uqec ,
yeJ uqyesy Tenpc Eewc Respk Wpxk . Rewexc Sxtpca
c mxwpk Exry cetpexyeM Epxmdek uqyeay
Eewxtpnewpc . >> 25 ExspD Epxmqenpk : << yeJ u
qyesy Tenpc Tecxk Eewxtpnerrpqpeeac Wpxk ,
24 Wenãk Epxmqenpk : << yeJ Weteby uc , Tenk
Exry ApxU pk AeeK uqeepc j QeU Tecxk
Epxcmyec .
23 ExspD Exry Temk tpM : << Temy Axry QeyteXj
Tecxk Eewxtpnewpc . >> cewek ceqek
Tenk Exry Tek tpM QeU Epxnpsxzewpc . >>
22 cetelj yeJ Weteby Eewpc , Epxry Ay cesek Tk u
neeek Eak Zerry Eneweqbek gpzpyesy ,
Eeeesek uqyesy Wxry Temy Zeny Epxmm Epxcec uq
264
ec !
Eetelj yek QeãnpxD c Epxmmqm Epxcec Axteeey Ep
xcec cebc py ? >>
37 BenxL mxwpk Exry Epxmqenpk : << Tenk Exry
SpeepM mxwpk c Rxty Epnprrpqpeesek
Tenk Exry Erk mxwpk tpM cetpc veexnetec uc ! >>
35 ExspD Exry Epcxqebpeepc . 36 Emkh Zððenðc
xxk cxk Epxmqenpk : << Tk venerreac
cewek ceqeyec .
Tetk venxrry tprc : << Ebek Wxry Ej , Resc Exneby v
265
enetprrec . >>
cewsxby Tetek Eak : 34 << Tk ReM Temk c vewxekH
Epnpsxrrpqpeesek uc ? >> cewek Eeserrpyec .
Exnedek Zððenðc xxk cxk y Epcxqeeey xc Ay Epxbe
cepk Sepecxl mxteqpk TptpMj yek Ewcxrxk
33 ExspD Exry Wenc xxk cewsxk Epcxqeeey xc
Epxbem xxk vewty Temk Qpcej vewty
yeexeesek Eeeeplj , Wxry Temy Eenec Epxmm Epxce
c ZpL ! >>
Spxmtpk Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , Tk cenyej
Eetk Serretek
32 Wenc Eery ExspD pk Teetk Exnecepk Temk c E
pxbewecak yek mxl TppMj Eery
Tpxncecek usay Temk c EpeVrrpk TeceMj Epaxby ges
xrrptek Epcxqeeey Werrepk cewek Terreyec .
31 TeteceM Wenc xc uqrrprreeey yeM Exnedek
Zððenðc xxk cxk Temk c EpxbeweVak Zpcek
Temk c Epeetpk Eeueesek gebeM Terrek yeexqpekH
.)
30 ( Tenk EpxXj tpM ExspD Exry Tpseepk tpM Epn
266
prretpc , Wpxk Wenãk xxk
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
44 Tenk Epxmdek mxwpk Exry genay Exneyec . Te
mk y geM mxl tpM uxD pk
ExMj ! >> cewek vescxnyec .
43 Erk Epxcej Zpcek ceqecepk Tenk Exry TeceMj T
errpk xxeM : << QeãnpxD Ej , venxrry
Tek y Tpwxqek Exnemqpcac Wpxk cetexj c Tetk ReM
TpM Extecemqm xxk Tpxqpcej uqec . >>
Erem Epxcej xc ceqeby yeexekH Eery Wxry Epnaxk T
prrpnxk teceJ mxwpD pk Tpxqpcej , yeJ uqyesy
267
42 yeJ Tek y Wxry Terrepeeeel c Epxnmqbc SprpM
Terrek Eeyeey xc Weteby uc , cetelj yeJ
Tk Wxry Terrepeeeel c Sepecxl Teqyxk Renxk Sprpsy
ec .
Epxcetk veneby Epxmqenpk : << Eaxcej Wxry Ej , y
eJ Tek tpM Teqeneeek Eewpc , EpaxM Eery
41 Tececepk Tetk Exry Axqerry xc Eery Sxqbxmqy
ec . ExspD Exry Tenxmk Enmk Tecnc
cenel cxqyeekH xc Epqby Epxbewpc cewek ceqeby
EpxeVcenedek yxsxy ? >>
40 ExspD Exry Temk tpM Epxmqenpk : << yeJ AxL
j tpM SpxspcCek Sxtpyesy uneeek y
Epnpsxrrpqprrepk Rxceetk Tpxnyej vprpby uc , cem
M yeXj Exry Rxceetk Epxwecexxneyec ! >>
Epxmdek mxwpk y Eceac Wenãk Eery Epxmqenpk
: << Ebek Wxry Ej , Temk c
Axqerry yeM uxcCeby yeexyec . 39 ExspD Rc : << A
xqerry xc Sxqbxmqtpcec ! >> cewek xecxyec .
Exneyec , Tenk Epecrrpk Exry Rxcek Eerrpc Rpxcej y
eexqpekH , EeweseM c Eery Rxcek cesexj Tpwy
268
38 ExspD pk Sepecxl Zecetk mxteqyec . Tenk Exry
Epecrrpk y cxrc Tencetk mxnay
QeãnpxD c Tecxk Eewxtpnerrpqpeesek Eery
Zeutel yxsxy ? >>
Eenec Epsepeeey Epxcec yxsxy . Erk Exry Tk ReM Tp
M Eeyay ceqeyesy genpbk Epxcec Seexk
50 Rxcej mxwpk c uxm Eenepk pk Tpxqpcej Epxm
mqyesy , uxm Epxetpsptek Exry
TecxqekH Encxqecac uxqpcej . Tenk Exry Epxmqenp
k : << Tk ReM Zerry Ay Esk Wetewpc !
49 TeterpD pk TptpMj Rxcek geexýeD cewecac uc
, Tenk Exry Epnxty xxk Teneeek
cebeceyec .
269
Exneby Wek y SpxLj ceexpk yej Epxetpsptek Epeese
ekH xc Ebencek Tpxnxweceexqem uqpwpc ! >>
48 cenyej Temk c EeXj yeM Eery Teqyxyesy uxmte
ceM Temk c Sxtpyesy NpL pk cxk
vpneqtpk : << Erk mxwpk Exry Etpc Epqek Exqey j
Epxbemqyec , yxtk ApeepL cencxm uc ?
47 Emeak ýenxsxD pk cxk uqpk TecxqekH Encxqe
caxpk pk Tpxnpmy ReM Eery vpnel
ExspD pk Epexqetpdek EpaxM Zeutel ppk c Tetk ReM
TpM Wetemqyec .
46 cetelj yesk BenxL mxwpD Exry uaek venxrrepk
ýenxsxD pk cxk QpekH Eerrpqbxk
Zeutel c Epxbek Sprpsprrepk Temk c SpxspcCek Sxt
pyec .
45 Wenc xc Tpeeprxrrpqeey yeM Exnedek Eeqc E
pqek Zððenðc xxk cxk ExspD pk Epexqetpdek
ExspD c Eeqek vppnqeeey vppyxqtpqekH
TpM : << Epnxzeqtk xc Eery Spqeqetprrec , Temk c
Zeurrpqtprrec ! >> cewek Becxyec .
Epnxzeqtk Tec , RxrrpM Axnec xc Exry yesk uxD xxe
270
M Epnxzeby uc . Ebek ExspD Exry Tetk ReM
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Weteyesy Enceysc Wetemqm cenectec , yxtk Temk c
Yenxyaxqewpc cewebpmc .
ýenxsxD pk cxpk Eeqc cetpexk BenqxeK yerrpqrrek ,
cek mxwpk ExspD pk vewxekH yeexeey xc
TpM Exnem Epxcec yeexekj ? >> cewek Eeserrpqae
wpc . 57 TeteceM TecxqekH Encxqecaxpk yej
y yek vpexkh vprrpny vprrpnpety yek : << Tek y Epx
bem yeM ZeweM ? Tenk Exry yezeM
uqec . 56 Tetk ExspD c gebeM uqrrekh Enxdek yeexq
271
pekH . Tetk SpxLj tpM vpneqtpeesek
Ewpkh mxwpD uxM mxtecej Eak ZðnpseqðL vptekh
mxnay Eenxrrppeeeeeey Zpspqel c mxqxzetexj
55 Zððenðc xxk cxk y cxqc Teyeeesek Tpneseeel
pk EtpM Sxeeeby uc . yezeM Eak
Teetk Serrpyec .
Exry mxtecej uextk Eak Epexneeek ExýneexL cewe
m yeqrrespkh Eppeay FeyeJ ReM Tec yek vewty
54 Eexwy xxk Tpqk , ExspD Exry ZpxteXj Epnpk tp
M Exqk Zeueey Epxcec uqyec . Tenk
vppnqeeey cewek Tpxqpyqeyec .
53 Tenk EpxXj Eak Ecxqek Zððenðc xxk cxk y Tpn
pmy ReM Eery Ebek ExspD c Eeqek
Rxcej TppMj vpneqtprrpqpk Rxcek uxqpxj uqrrewpc
cewek Eexxqetpeesek Tetpc uqec .
52 Tecem yeM Epxqy yenek , Elj gebeM TpM Tene
eeby uxmc uneeek y EpxMj mxyemk c
Tpxqpcej Epxmwpc ,
Tenk Exry Epnxty xxk Teneeek TecxqekH Encxqecac ,
Tenk Exry ExspD c Zððenðc xxk cxk y
272
51 Eprek tecek , Erk Epxcej Exry Temk y TptpMj E
ak Epnrrpeesek yxsc , Bpxycek
usy uqec , venxk Tenk Exry uqyesy vpqerrec , Tenk E
xry uqyesy xprrpD WpxeVm vewxzenpeeac
6 Temk y Erk Epxcej xc ceqem Exry Epxceexmy Z
eterry mxwpD c EpxreceM Epxnpytedek y
WpxeVm Spqxby Epxceexmy mxwpD TpM vpyxzek E
pxVm Epxcec uc ? >>
5 << Zerrpkh Erem Werreqxecrry xxk Tpspk y xxr
rpnpwel xxeM gpnyek xerrpk cesexj
pk Zpxtk uqec , Tenk Exry Epxmqenpk :
4 ExspD pk Rxcek FeyeJ Eery Eptel Epxcec Temk c
273
vppnqek vpteqtpeeac ExsíenpexTJ
pk xxek cebxcej yeM xxek Eenaxyec , Tecemc j Epxn
pcekh EeeVcxqpLj Seexeeek EpxrpM Tec uqyec .
Werreqxecrry Exk Tpspk c Eeyay Exnecepk , ExspD p
k mxl TeceMj Tpsprreerrepk , EpxyeM
3 Erk EpxXj tpM Wenc Eery Rxcek Qpeceey Tpexl
pk EncxL Epxkh Tec RentJ cewem
vprrpqeqeby yexxqpekH .
Wenãk Eery Bpaxqeeey yeM Zerrenek , QeãenpD yej
usppk Bpaxpk Eery ExspD QpekH vewty
2 BenxL mxwpk Exry Teetk ExspD TpM Epnpc xxk
vprrpqk yeqepecedek yeexqpekH ,
Eetk QeãenpD c Tecxk Eewxtpnerrpqyec . )
yðãerc tpM mxnyec , Tenpc QeãenpxD pk SerrpteeK
gebeM uxqpcej . ( ExspD Exry
1 cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk EtpM Eak Tpxnpm
y xxnrrprrek vprpeK ExspD Exry
yðãerc tpM Tpsy Tpxncxmqpdek Exry
Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj
274
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj
ExspD vptekh Exnewpc cewem Axwecej xc Sprpsape
epc .
12 TetJ EtpM Exry , ZðnpseqðL pk ReexM TpM Zeu
ekH Rxcek Zecej uxqpxj mxwpD Exry
EpxeVcej ceneqtec yeM ZðnpseqðL tpM Epnpee
sek Eery
ExspD c Spxspcqek Sxtpdek yeexqpekH .
11 EpaxM Eery , Eeqc Epqek Zððenðc xxk cxk Te
mk y EpaxM Tetk ReM Eak Beextek
275
vppyxqtpby yeexqpekH .
10 Eexwy xxk Tpqk , TecxqekH xc Encxqecaxpk Ex
ry QeãenpxD c vewty tprc Eeqeeey yeM
ExspD pk Tecxk Eewxtpnerrpqpeesek QeãenpxD c E
pxbem xxk Tpxqpcej Eptpeesek uxqpcej .
Tenpc Teetk Eppeyec . Tetk ReM Eery ExspD Tec yene
rreteeey xxk Tpxqpcej yeM Epxqy yenek ,
9 Rxcek Zecej uxqpxj Zððenðc xxk cxk ExspD c yð
ãerc tpM Eewpc cewek Sprpsprrepk ,
QeãenpxD c Eeqeeey vppyxqtpqekH
ReteqpekH vewty yeexeey usy . >>
8 Epxceexmy Zeterrpappk Epxnmqbc Tk ReM Tec
vewty yeexteeK , cetelj Tk ReM Epxnmqbc
Temk y Rewexc Epnpsxrrpqeey tpM cenecsem yeM v
eterreqek Teqyxby yeexeesek EtJ uqec .
7 cetelj ExspD Epxmqenpk : << Tenk Exry Eezeye
M xxek uqtprrec ! Erk Exry uqyesy
Epxcej xc ceqewpc .
Wpxk , Reextk xxk BprrpD WpxeVm Eak Fewsxk vpq
erreexqeteeK Tpqk , TpxmL xxek utpby Erk
276
18 Eeqc Epqek mxwpD Exry Tenk Exry Eexwy E
xqey j Epxbemqyec cesek c Sprpsprrepk
yeM xxek Epxbedek Zpcek Epqek tpM Teneeerrebpe
epc .
Epecrrpk Eak yek genay Exnem xxk EpxXj tpM Exsp
D Qpcej yeexeesek mxwpD , Tetek y Rxty
17 ExspD Exry QeãenpxD c Terrptek , Temk c Epx
mdek Eak Exry Tecxk Eewxtpnerrpqby ,
EpxreceM ceqedek xxeM Exry mexaepeceyec cetexj
c Weteyec .
277
Spnrrel Epxcej Exry Temk tpM veetprrpqpk Epxmqed
ek yeexwpc cetexj c Wetedek uxcepk Teetk
yeexqpekH , Tetk ExspD Exry EpxeVcej cenel c mxnt
edek y vpexkh Sezc Exyeceqty RpL teceJ
16 FeyeJ ReM Eery Eeecekj Ecxk tecek Erk Zeutel
pk Eppeekj EpaxM c Epeeeeey Epxcec
Eqbxcej Eprpk Wpnxqek Exnewpc !
Ebek verrek Zprrek venetprrec
Bpxxj Epxcec yxtecec Eezptprrec .
15 ãezpk vptek y EpxMj mxyempk Ej
14 ExspD Exry Rxcek Eqbxcej Epqby Eprpyec , Ze
eK Exyeceqty RpL tpM TewtecCedek Wety :
uqtprrec ! >> cewek vescxnyec .
Epxnpsxzem uqtprrec ! uneeek Eery Exsnðl pk Ebek
verrekh cesxxj uzek c Epxnpsxzem
Terrpqesprrec ! uneeek Eery Tenem uneeek y Benqx
eK xxeM Weetpqek Exnecac tpM cesxxj uzek
13 Tecedekh Tetk Teqk Wptpk y WpxaeM yenxqax
k Temk c Epeetpk : << uneeek c Weeetek
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj
278
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj
yek Wpxeccej veterreqewpc .
EpxyeM pk Erem Epnaxqeexj teceJ Eewc Resy yek E
pxnectemqm TpMj Tec Eery venxk Erk Eewc Resy
25 EpxyeM pk Eewc Resy yek EncxL Epxbek veex
neqeeeaxpk Eery Eewc Resy yek Eeqtewpc ,
cenyej Epxmyesy Eeqc Epqek EpxMj Serrpwpc .
xxk EpxMj Exry Tenxzek tpM Epreeey Epxcec yeM Ep
xmyeay Wpxk geeeak Wpxmqxxj xxeM xxek uqec
24 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek
279
Epxcmspcec , Rxcek Wpxmqxxj urrptec
Rxceetk Tpqyec .
23 ExspD Epxmqenpk : << Ebek y EpxMj xxk ceJ
EpxeVcej cenel mxntem AeeK vprrpaeekH
22 ýxqxO Exry Eeetenðy tpM ceqek Epxcay , vpzerrp
qk vewty yeM mxnay ExspD TpM ceqek Epxcmyec .
<< Eeurrec Ej , yxtk ExspD Qpcej yenerreteeey xc m
xsewpc . >> cewek Ferrenteyec .
21 Tetk Exry íeqxqc xxk yðTãeextk xxk cxk y ýxqx
O Qpcej Zpcek Temk tpM :
cnðxj pk cxk yeexqpekH .
20 ReexM pk vprrpaerrekh ZðnpseqðL tpM Wpxn
ml tpM Exnedek mxwpD pk Tpwtk BenxL
cnðxj pk cxk ExspD Qpcej yenerreteeey xc mxsed
ek Exry
Rxceeay Epxcec , Tk Epxbeceac , uxm Teqecec yeM
xxek uxM Temk c Terrebpeepc ! >> ceweqaewpc .
19 ýenxsxD pk cxpk EpxyeM BerrpMj yek : << yxt
k EpxreceM uxtpdek Zeutel ceby
Temk c EpeetpMj Eppeyec .
280
Eery Tpxqcxk Eprerreeetewpc .
31 Epxry Erk Epnaxqeexj Eery Sxmqtk Eewsewpc
, EptpceJ Epnaxqeexj TeceneceJ Rpzeneeeeeaxpk
yxsc , venxk Tk ReM pk Tpxqpcej Tpprrenpeesek yee
xwpc .
30 cetelj ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk :
<< Erem Terry Exry Wxry Tpxqpcej
usppk mxwpD Exry Epxmqenpk : << Secxrrpqspk
Eery Temk Qpcej ceqeqaewpc ! >>
<< EezpeVekH Rxbxcxrewpc ! >>
281
29 Tetk Bpeespby yeexeesek Eenepk Epqek Erk Te
rry xc Sprpsprrepk Tenpc Epxmqenpk :
Zpcek ceneqtpmqpk ceexmqpdek yeexwpc , yesk Te
cxk ceneqtpmqm Rc Ej ! >> ceweyec .
TeNk EpxXj , Tecnc xxk Weetel Eak Rxcek Terry Ter
rpnxspk : << yeJ Rxceetk EeqteM ReMj
Zpsptec uqec . 28 Eaxcej Wxry Ej , Tk Tek y EeqteM
ReMj Zpcek ceneqtpmqm uqtprrec ! >>
Emk y Tpxqpcej Exnedek ZpL uxqpcej , Erem gewsx
eK BpyeqeeVty AeeK Wpxak xc EpxeVcenemqm
Eaecek Rewexc Erk AeeK Wpxak Eak ceqtpnxmqpce
sec cewek gpzpeey py ? cetelj yeJ uqyesy ZeeK
27 << Wxry TptpMj ucxrxtpby Eewpc , yeJ ApeepL
Zerry ceqeyesy Bpcxeey uc ? yeJ Eaxcej
ExspD Epxmm Zpcek Eexxqetpeesek Eery
xc Exry Wxry Eaxcej QeU Temk c Axeepqeaxqek Ben
pwpc . >>
vewxekH Eppeyesy Wxry xenpak Eery Wpxk Teetk E
ptpwpc . Retk tpM mxetppecek Epxxqeaxqecac
26 cek Exry Retk tpM mxetppecek Epexqeaxqec j
282
ceweyesy Tenk Exry Rewexc Terretprrec , yeJ
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Zpeeek y vpzetprreM uxqpxj
38 Erk Exry Tenpc Tecety Wencepk ExseXj xxk Eee
xqepeeeel c ceneaxqedek yeexwpc :
Temk c Esk Sxtpyec .
37 Tenk Exry Tetek y Ewpkh Eeqc Epqek Exqey j E
pxbemqpdek uqyeay , Tetk Wpxk
ExspD Exry EteceM Epxcej Zpcek ceqecepk Tetek
Eak Seqpk yeXj Teqteqeyec .
Zððenðc xxk cxk Esk Sxtpm Exry
cecek cenel Tec mxwpk uqeey uqec . >>
283
36 Tk ReM cenel Tec uxmc EpxXj tpM cenel c Sxtp
by Terretprrec , Teceyesy Tk ReM
Bewreeey mxwpk Exry vewxrresc Bewreeey Bpxxj Z
pcek Epqeey Epxcec uqec .
Teceyesy veneecrrpc Eery Tk ReM c mxcecek mexae
m Epxcec yxsxy , EpaxM Eery veneecrrpc tpM
yxsc uqbec , Tk ReM Eery yesk cenel Tec yeexekH Ep
xXj tpM Epxnmqbxqek Bewretprrec ,
35 ExspD Epxmqenpk : << cenel Exry Tk ReM pk
Tpwtk ceneqtpm AeeK Eery cetpc Epnty
yek Enmctewpc cewek ceqewpc ? Erk Ebek y EpxMj
cewecac Exry cek uc ? >>
WpxeVcej Epnpsxwpc cewek ceqek EpxVmyec , Tk Z
errpk tpM Ebek y EpxMj Exry Qeytec TeceVsc
34 Epqek Tpxwek venxrry Epxmqenpk : << Wek y
vepqc Zpsy yxtek tpM E¡nxsTpD Exry
ceqedek Epxcej uqec . )
33 ( Temk y Erk Epxcej Exry EpxyeM pk yeXj xxk x
xek cencxk Epxmm Zpcek xxrreby
32 yeJ Tececsc yek Enmctem xxk EpxXj , Tpxwk u
284
wek mxwpD Exry Rewexc Terrewpc . >>
Exqemy yeexqpekH .
43 Tetek y mxwpk c veexneqeeey Weeeterrel Eery
uneeek c veexneqeeey Weeeterrel Eak
cxaxzek Exqk yeM Wetenem Epxcec yeexyec .
Exry ExspD c Sxtpyec , geeeaem ýenxsxD pk ceJ Eak
Ewxzek SpxLj Eak mxcecectem Eak yek
42 cetpexyeM Eexwy uqyeay Zððenðc xxk cxk y T
pxnpmy ReM pk Tpwtk Reqxzepk mxwpD
ceqedek uxqpcej .
41 ExseXj Exry ExspD pk cenel cxqyeekH xc Epqb
285
y Epxbedek Tpqk Temk c BBrrek
Tetek c yeJ Ewrek Besesprrec .
Tetk Rewexc Esk Terrewpc ,
Tecnc uneeek Eery Eexk Epxmqeyec :
WpeVeeeeK uqyesy Esk Epeeewpc .
SpeepM uqyesy Esk Epqby venewpc
Eqxcej Bxnpcej Epzpk yxqxxj c Exry Wxeapnemqy
ec
40 Ebek Tecnc Exry Tetek y Rxtpk c Speepnerrpqy
ec
39 ExseXj Exry Tetek y Esk Sxtpm Sxqterrek c Eex
k Epxmqeyec :
Ebek y Encej Wetel Exry cek tpM Exqenewpc ?
Ebek Wxry Ej , cek Exry Wek y Rpwqeeesek Exnpc
el c Sxtpwpc ?
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj

286
Zpeeek y Eenyek vpzetprreM uxqpxj
50 yeJ Temk y BenqxeK Eery WpxeVcej xxk Eewc
Resy xc Eeyaxnek EpxVm xc Weteby Eewpc .
Eeexqetpeesek uqec .
Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Eaxcej Wxry Zerry Ee
xxqepk ceyel Zerry
49 EpaxM Eery , yeJ EpxyeM pk SereekH yeM xxek
Temk c Eexxqetpeesek usy , venxk yeJ
EpxceD Exry Temk c Sxmk Sxpecewpc .
Eezeeterrek Temk c Sxmk Sxpececac Eewpc . ApxU
287
pk AeeK uqeepXj , Wxry Eeexqetpeesek
48 TeteceM Rewexc Esk mxqxzek Eeyay Wxry Exn
pcel c Esk mxqxzek Eeueeac xc Eery
venxk Epnaxqeexj pk mxwpD c Eeuneeey xxk Tpxqp
cej uqec .
Sxpecewpc . Wxry Weetpqek Exnedek y BpnxqekH E
ery mxwpD c Sxmk Sxpecem xxk Tpxqpcej usy
47 Wxry Exnpcel c Sprpspeesek Eetelj yek Esk Bx
npwqek Secxeeac xc yeJ Esk Sxmk
uxmk c veneecrrpc tpM Eewxtpnerrpqeey Epxcec xx
k Tpxqpcej uqec .
46 yeJ cenel ceneqtpmqpk Epnaxqeexj tpM Weetp
qek Exnedek Exry Tenpc Rewexc Sxtpcac
yenerreteeesek uqpwpc .
45 Rewexc Epqby Epxbecac Exry uqyesy Tenpc Re
wexc Tpwxqek Exnemqpcac xc Epqby
yenek , Rewexc Tpwxqek Exnemqpcac xc Sxtpdek u
qec .
44 ExspD Exry TeceMj Terry yeM : << Rewexc Sxt
pcac uqyesy Rewexc Sxtpdek xxeM Epxqy
288
ExspD pk Epxcej Exry mxwpk c Sxmk Sxpecew
pc
6 Temk c Sxwpk iðTM pk Ewpkh Exnemc tpM iðTM
Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej ,
Bxek mxl c Exry Epcxzek EeqaxrrpM BxeM Eenaxyec
.
Eeyay uxseqemM xxeM xxek SeextpM Epnxzek , 5 ð
erreM Seyek tpM Epsy cxby , FeyeJ ReM pk
4 Tenk Exry Serrptel Eaerrek usprrepk geteM vpya
esy yek Teexqpk , Rxcek EeqaxrrpM
EpxyeM pk xxek uneeek y Teetk Eak Exneby uneeek
y Teetk uaeeey yek Weteby Eewpc .
289
3 ExspD Exry Eaxcej Exry Eeqxyej Encej xc Temk t
pM Tpsxzeeesek c Wetewpc , Tenk Exry
yeexqpekH . Tenk Exry ExspD c vpteqtpeey yeM Sxx
peyec .
AxpemM Exry Rxceetk ExsínpexTJ pk Sxwpk y mxye
mk Zpxtk xxk ceJ Sepecxl c Ebewsxdek
2 ExspD Exry FeyeJ ReM Tec yek Epnpc xxk vprrpq
k Exteby yeexeepc tpM , Eetk
mxwpD Zpcek veexneqewpc , Emnxtk Tetk ReM c ve
exneqewpc .
Weteyec . Tenk Exry Zeny Eak Epnaxqeexj TeceneceJ
Temk y vpyeJ yeXj tpM venxzeqeeeteeey
Epnaxqeexj Eak EeeVcxbxneby , Eaxcej xxk xxek Tee
tk uaeeey AeeK Eery Tpqyec cetexj Zpcek
1 cxqc Teyeeesek Tpneseeel pk Epc Eak Ewpkh , E
bek ExspD Exry EpxyeM pk xxek Erem
ExspD Exry FeyeJ xxk xxek mxl c Epcxzeeesek
Eery
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Rpmpk uqpwpc .
290
Eexwy xxk Tpqk , Wxry Eexxqetpeesek Eery Tenpc E
axcej xxk Wxry Rewexc Eexxqepk cesek Epxcej
Zpeeek y Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
13 Tk ReM Rewexc mxetppecek Enmby yeeesc yej
Ebek cewedek Exry xpxU yeexwpc , EpaxM
Wxry Tk ReM TpM Epexqeaxqedek c Tk ReM Wetekh
yxbk ?
EpxyeM pk xxek Serrptel terrek Exneby Serrpyec . Te
nk Exry FeyeJ ReM Terrek : << Epxrpcek
12 ExspD Exry Tetk ReM pk mxl c Epcxzek Terrpsp
rrepk , geteM vpyaesy yek Ewpspk
uxM Eenxrrpk usy cewek Epxmqedek uqec . )
291
11 ( ExspD Exry Rxceetk cek Exry Temk c vpteqtp
eey xc Wetedek Tpqk , mxwpk uxnc
uxnc Eenxrrpk usy uqec . >>
uqec , Bpxycek mxl Zpcek Epcxzeyesy uqpwpc . Tk
ReM uqyesy Eenxrrpk uqec , cetelj mxwpk
10 ExspD Epxmqenpk : << yeXj Zpcek Epcxzeees
ek mxwpk Exry uxm yeXj Exry Eenxrrpk
Wxry geM yej Tpqprrec xc uxM Epcxzetprrec ! >>
9 Sxwpk , iðTM Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , T
eexwy uqyesy mxl BxeM yeneeey Epxcec
Zewenay venxaeekH vpquekH Epxcec uqpwpc . >>
ExspD Epxmqenpk : << cenyej yeJ Axry mxl c Epcxz
eeey Epxcec uqyesy Ac Exry ReteqpekH
8 iðTM Epxmqenpk : << yeJ cencxyeay AxLj yeM
mxl xxek Epcxzeqrreeey Epxcec . >>
vpbxL terrek Ac Wetem AeeK uc . >>
7 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Wxry Epexqepe
ay uxmc xc Ac Epxry tecek Esk Epeeewpc ,
Tk Retk tpM mxl c Wxry Epcxzeby Epxcm Rc zerry uc
? >>
292
Tenpc Rewexc Tpwxqek Exnemqpcac xc mxqxzek Ee
ueesek tpM Tprreaeeetewpc . >> ceweyec .
Eeueeac Eery Tenpc Rewexc mxqxzek Eeueesek tpM
Tprreaeeetewpc , Rewexc mxqxzek Eeueeaxpk Eery
20 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek
Epxcmspcec , Wxry Tpwxqeeesek c mxqxzek
Wpxk uqec cetexj c Extecemqm xxk Tpxqpcej uqec .

Exry Tk ReM c EpaxM Zeutel Eery geneey xxk EpxXj


tpM Rewexc Tenpc Tenem < WpxeVcenecac >
293
19 YeJ Tk ReM TpM EpaxM Zeutel Eery Emsm Eak
Epnxpk ceqek Epxcmspcec , Erk
Bxek Exsmqpwpc > cewedek Epxcej Exry QeU yezeq
ectewpc .
geeeak Exyeceqty RpL tpM : < ReteqpekH vewty vpr
rpqk Extecac Exry venxk Rewexc mxl xxeM
EpxyeM pk Specrrpk Tptpqeeesek mxwpk Zpcek Epx
bek Terxwpc .
18 Wxry Erk Epxcej Exry Tk ReM pk vewpeK uxnc
tpM AxcCemqpk ceqedek usy , yeJ
17 Emk c Wetem Eeyesy , Emk c mexaepcek yeze
qemqyesy Tk ReM ceaxrek uzek Tec uqpwpc Ej
yek Zecej yxsc , Tpwxqeeetek Exnedek Exry Temk c
Tpwxqeeesek y yek cxnc Axeepqk yxsc .
Bpcxwpc . 16 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc ye
M ceqek Epxcmspcec , urrpl Eery Ebek Eak
15 yeJ Tk ReM TpM Terrpnxzel genrrek Epxcmyec ,
Tk ReM Wxry cxdek Wety yeM cxyesy
Epcxzewpc , Tk ReM Enceysc Rxcej Rxcek y yek mxl
c Epcxzeeey Zpsptec .
294
14 yeJ Tk ReM pk ceJ Ebek , Tk ReM pk yeeesc Eet
elj yek Tk ReM TpM mxl c Axry
Eery , yeJ Eprrprretk yeeesc yej Ebek Wpxk uxqpcej .
Zpeeek y Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zpcek Tpxncek Epxxqetptpcec ! >> 28 Teetk Serrpe
kH mxwpD uxM ExspD pk Temk tpM ceqeby
Exry Temk y yeXj tpM Epnpsxyec . ExspD Exry Temk
tpM Epxmqenpk : << Axry Epxxqetpm
tpM Epxcmyec . 27 Zpxtk Exry upu xc Eery Tpsay Ee
yeey xxk Bencej yeM Eetk AxpemM
Rxcek cesexj upu Zprrek Tpspk tpM Tpxnxcepk Exsíe
npexTJ pk Sxwpk y mxyemk Zpxtk
Tpxnxcepk cek tpM Epxcyesy Tenpc Tenk uqec . >>
295
Ebek ExspD Exry Erk Epxcej Zpcek ceqecepk
26 ExspD Exry venxrry Epxmqenpk : << yeJ Rxce
k cesexj upu xc Eery Tpspk tpM
<< Ebek Ej , cek uc ? >> cewek Eeserrpyec .
Bc Eeserrprresec . >> cewek ceqeyec . 25 TecemXj T
enk FeyeJ Eery ExspD TpM veyxtek :
24 Sxwpk iðTM Exry Temk tpM TpcxXj Epxcmk : <
< Tenk Exry cek c xxrreeey uxmc
ExspD pk Tencetk Serrpk Eeyec .
23 FeyeJ ReM pk Tpwtk Eery ExspD pk veexnetec
Rxcek FeyeJ yeexqpekH , Tenk Exry
xxrreby ceqedek c Epeeeeey Epxcec yeexqpekH .
22 FeyeJ ReM Eery RxrrpM RxrrpM xxek Sxnteqae
k , Tenk Exry ApeepL cek c
mxwpk Exry Rewexc vpteqtpk yenxrrpqpwpc . >> ce
wek Tpeceeeeeqek ceqeyec .
<< yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM ceqek Ep
xcmspcec , Tk ReM pk TptpMj Rxcek
21 ExspD Exry EteceM Epxcej Zpcek ceqecepk Tpt
pMj yek Tpexl xxeM Sxreqpk Bpyeby :
296
ExspD usppk TpM vpteqtpeeteeey yek Eexxqet
peesek Eery
ReM Esk Eppeay uqpwpc . 34 yeJ Tk ReM TpM Rxcek
Sxkh BenqxeK yerrpqrresprrec : Tk ReM
ZeeK yeJ Zððenðc xxk cxk y Tenxmqecac tpM ceqed
ek Wety yeM : < Wxry Eppeeey gebeMj Tk
uqbpeepc . Tk ReM Rewexc Enxby Spnewpc , cetelj y
eJ Epxry Tk ReM TpM ceqek Epxcmspcec
33 cepcepk Wxry Ej , yeJ Exry Tk ReM QpekH vewt
y Eeeepc AeeK Eery Tetpc Epxcec
yeM Epxqy yenek , Temk c Tenpc ceexmqpk ceneqtp
mqpk .
297
yeexekH ZpL Axry Tenk Exry Ay EpxyeM Tecek Ebek
y EpxMj xxk EpxeVcej cenel c Exqenemqm
32 uneeek y cxrc EpxeVcej cenel Exry Ebek y Epx
Mj xxk yeXj yeM Tewbxk Exqenedek
xxk yeXj TeceMj Exqeneyec .
EpxMj Exry Rxceetk EpxeVcej cenel c mxnteyec , un
eeek y EpxeVcej cenel Exry Ay Ebek y EpxMj
31 Zpxtk xc genay Eptpeesek y vpexkh , ExspD E
exk Epxmqenpk : << Epxry Ebek y
Sxkh BenqxeK
Rxceetk Spxrc uqpeesek yeexqpekH .
30 Zpxtk Exry Tenk cesexj upu xc Extewecak yek
genay Eppeyec . Tenk EpxXj
Zeterry mxwpD TpM vpyxzek Epxcmtpcec cewek Be
cxby yexxekj cewek Sereyec .
Eeytprrec cewek Becxby yeexekH uzy Esemlj Temk c
xxrrek ZerrpLj vpLj Eeyeaxby Epxcexxmy
FeyeJ Eery venxk Ebek ExspD Exry Temk c yezeM Tp
neseeel tpM cenecsem EtJ TeðeM vpteqtpk
yeexekH Epxcej Exry ZeweM Eppeekj Tec xc Esk Epe
298
eewpc . 29 Zpxtk Exry Rxnyej Tpqk BenxL
Zpeeek y Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
ucxrxty Ej , uneeek c SpxspcCek Sxtptpcec , Wpxk R
ewexc yesk Sxtptpcec .
1 ExspD Exry yesk Tetk ReM TpM Epxmqenpk : <
< Tk ReM TptpMj yek yxtecec
ExspD uqyesy BeL , Epxrek Zpsy , Eewc Resy Wpx
k
Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
gpnyeetk Esk Terxwpc . >>
TpxU cxaxzeeVmc yeM AxLj tpM ceqek Epxcmspcec
299
, TecxXj Tpprreneey Eak Ewpkh Ac Rewexc
38 ExspD Epxmqenpk : << Ac Wxry Tpxqpcej Eew
c Resy yek Apxqemc Tpnetec py ? yeJ
uqpwpc ? yeJ Tek y Tpxqpcej Eewc Resy Zprrek Apxq
em TpMj Tec ! >>
37 iðTM Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , Zerrpkh
yeJ Epxry Tek c Terreby Esk Eppeay
uqpwpc , cetelj vpbxL terrek Ac Rewexc Terreby Eptp
wpc . >>
ExspD venxrry Epxmqenpk : << Wxry Eppeeey gebe
Mj , Ac Epxry Rewexc Terreby Eppeay Esk
36 Sxwpk iðTM Exry ExspD Eak Eeserrpnpk : << E
bek Wxry Ej , Tk vewxekH Eppeeey uc ? >>
ExspD Exry iðTM pk Ebek c Esk Terxeey xc Eexxqe
tpeesek Eery
cewek Wetewpc . >>
35 Tk ReM cenyej venxqaek veexneqeqaeyesy , E
pnaxqeexj pk mxwpD Tk ReM c Wxry FeyeJ
yeM EpxyeM BerrpMj yek veexneqeqaerrenec .
venxqaek vexxneqeqaetprrec . yeJ Tk ReM c cencxk
300
veexneqek yeexeesek Eeyesy Tk ReM Tenk Wety
ceqewpc ? 10 yeJ uqyesy Eaxcej xxk Bxek Eewc Res
pk tpM Epnpsxwpc , Eaxcej Wxry uqyesy
xc Wxry Epxbedek uqec . Ac ZerrpLj yesk < Eaxcej x
c Wxry yxtek tpM Exqenemqtpcec > cewek
yeexeepXj , Ac yesk Rewexc Esk Terxwpc py ? cek Ex
ry Rewexc Epxbedek Eeyesy Tenpc Eaxcej
9 ExspD venxrry Epxmqenpk : << ýxqxO Ej , yeJ T
k ReM QpekH Etpc Epterrek vewty
Exqenemqyesy , yxtk Tenpc Sepecxl verpwpc . >>
8 ýxqxO Exry ExspD TpM Epxmqenpk : << Ebek
301
Wxry Ej , Eaxcej xc Wxry yxtek tpM
Temk c Terxeey uxcepk Etpcej Rxceetk Temk c yenerr
eteyec . >>
7 Tk ReM Rewexc Terxeesek ZpL Axry Eaxcej xc W
xry Wpxk Ay Terxwpc . Temeak Tk ReM
TpxsxcCeyesy cek Ay cesek Eaxcej xxk Wxry Teetk E
sk mxnay Axtewpc .
6 ExspD Epxmqenpk : << yeJ uqyesy BeL , Epxrek
Zpsy , Eewc Resy Wpxk , Rewexc Esk
Wetewpc , Tenk BeL c Eery cencxk Wetewpc c j ? >>
5 TpweD Temk tpM Epxmqenpk : << Ebek Wxry E
j , yxtk Tek y vewxekH Eppeeey xc Esk
yeexqrreeey xxk Tpxqpcej uqec . 4 Wxry Eppeeey g
ebeM pk Tenk BeL c Tk ReM Wetewpc . >>
ReM c Teetk Tpspk Eeyeaxwpc , Erk Exry Tenpc Tk R
eM c ReteqpekH vewty Rxcek gebeM
ceqewpc . 3 yeJ Eppeay Tk ReM TpM Epnpk yexxnc y
eqepecedek y yek TeneekH uaek Exneby Tk
Epnpk yeexnc yeqepecem xxk Tpxqpcej uxqpcej , Ee
302
xwy usy uqyesy , yeJ EteceM Epxcej xc Esk
2 Eaxcej xxk Wxry ceM TpM Serrpeey gebeM Epqe
k uc , Wxry Eppeeey Eery Tk ReM TpM
Zpeeek y Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Rxcek Tepemcac Epxnpsxzek , Tk ReM QpekH Emnxt
k vewty Eewpc .
16 yeJ Exry Eaxcej Eak yek Terrepeeeek gpzpsprre
c , Tenk Exry Tk ReM TpM EpxceMj
15 Tk ReM Rewexc Sereyesy , Wxry BenqxeK c Ter
retprrec .
vpyxqerrek Spxrespk y Tewbxqcej xc Bpxysxze
nedek Exry
Exry veecrrewpc . >>
303
veecrreewpc . 14 Tk ReM Wxry ReMj xc Enmk , Retk
Eak Zerry mxseyesy , yeJ QeU uxmk c
mxyemk xxeM Exry Tewbxk Exqepetk Exqenemqm x
xk Tpxqpcekh yeJ QeU mxsedek uxmk c Axry
13 Tk ReM Wxry ReMj xc Enmk Zerry mxseyeay ,
Eaxcej xxk xxek EpxeVcej cenel c
Eery yeJ Eaxcej xxk xxek Teetk Exry Eppeyec .
Wxry Epexqetpm Zeutel c Epexqetpm yeM Epxqy ye
nek , Reexj Zecej EpexqeD c Epexqepewpc , EpaeM
12 yeJ Exry Tk ReM TpM TpxU cxaxzeeVmc yeM c
eqek Epxcmspcec , Rewexc Sxtpcac Exry
Sxtpyesy , Wxry mexaepecedek Eebxl Epexqk xxk E
paxMj Rewexc Sxtpwpc .
Epnpsxwpc , Eaxcej Wxry uqyesy Eewc Wxry Respk t
pM Epnpsxwpc , cenyej Erk Epxcej xc Esk Exteceby
11 Tk ReM Rewexc SpxspcCek Sxtptpcec , yeJ uqy
esy Eaxcej xxk xxek Eewc Respk tpM
Epnpsxk uxmc Eaxcej Wxry EpxyeM Tecek Temk y Ep
exqk Eebxl cxdek yeexekH uqec .
Epxcej Exry uqyesy Wxry SereekH yeM xxek Epxmqe
304
dek usy , venxk Wxry Eewc Respk tpM
Wxry Eewc Respk tpM Epnpsxwpc , Ac Esk Extecewp
c py ? Wxry Tk ReM TpM Eeexqepetpeesek
23 ExspD Epxmqenpk : << Rewexc Sereeey mxw
pk Wxry Epxcej xc xxnpwqewpc . Wxry Eaxcej
yxtek tpM Exqey j Zpcek Epxbemqpcepk , Epnaxq
eexj pk mxwpD TpM Esk Epxbemqpwpc ? >>
22 Zpxtk ( ExsíenpexTJ pk Zpxtk usy ) Eeserrpnpk
: << Ebek Wxry Ej , Zerrpkh Bpxycek
uxcepk Temk tpM yec j Zpcek Exqepetk Epxbemqpw
pc .
mxwpD Wpxk . Rewexc Sereeey mxwpk c Eaxcej Wx
ry QeU Serewpc , yeJ yesk Temk c Sereeey
305
21 Wxry BenqxeK c mxqxzem uxcepk xxnpwqek S
ecxeeac uxmk Exry Tenpc Retk tpM Sereqtec
pk Eewc Respk tpM Epnpsxeey QpekH Eeteqc cetexj
c Wetewpc .
Eewc Respk tpM Epnpsxwpc , Tk ReM Eery Wxry Eew
c Respk tpM uc , ZeeK yeJ Exry Tk ReM
20 Tenk Rxcek EtpM Exry Tpqpk ExnemXj , Tk Re
M Eery yeJ uqyesy Eaxcej xxk xxek
EpaxM Eery yeJ Eewxty yeexyesy , Tk ReM Wpxk Ee
wxty yeexwpc .
Tecxk Epqby Epxbem Epxcec uqpwpc . cetelj Tk ReM
Rewexc Epqby Epxbewpc ,
Exnewpc . 19 Rxcek vprrpaeekH EpxeVcenedek y vp
exkh Erk Epnaxqeexj pk mxwpD Wxry yeXj xc
18 yeJ Tk ReM c Epxrpaxnemqpk vezeeey Epxcec
, yeJ yesk Tecxk Tek y Eetk uaek
Epxnmqbc Tk ReM QpekH vewty Eewpc .
cetelj Tk ReM Temk c Terxwpc , EpaxM Eery Tenk Exr
y Tk ReM pk Eewc Respk tpM Eewpc ,
Temk c Exry Epqby Epxbem Epxcec , Wpxk Terxeey E
306
pxcec Tpqk Temk c Esk mxqxzek Eeuwpc
17 Tenk Exry uqyesy Tenpc Epxrek Zpspk y Spxres
y Wpxk . Epnaxqeexj pk mxwpD
Zpeeek y Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
30 Etpcej yeJ Tk ReM TpM Exqemy ceqeby uqeey
Epxcec uqyec , EpaxM Eery , Erem
Tk ReM c EpaxM Zeutel geneey xxk EpxXj tpM Extec
emqpk Sxtpmqm xxk Tpxqpcej uqec .
29 yeJ EteceM Zeutel geneey Eak Epnxpk Tk ReM
TpM ceqek Epxcbpmc , Erk Exry
xxek Teetk uaeeesek y Tpqk yezenqeqtpwpc , EpaxM
Eery Tenk Exry Retk Eak Zecej uxqpcej .
Sprpspeesek yeexwpc . Tk ReM cenyej Retk tpM vee
307
xMj Serel Tec uqyesy , Wxry Eaxcej xxk
Eezptprrec . 28 Tk ReM Wxry < yeJ Eptpwpc , ceyeay
uaek Exnewpc . > cewek ceqedek c
Qpcej Eeteqc Epxcec uqec . Tk ReM TptpMj yek yxte
cec ucxrxtpk Bpyej , Wpxk yxtecec
Tpxysxk c Epxnpsxzespcec . Wxry Tk ReM TpM Epxc
m Exry Epnaxqeexj pk mxwpD TpM Epxcm
27 yeJ Tk ReM TpM EewpM Tpxysxk c Epqetecek E
pxcmwpc , yeJ Tk ReM TpM EewpM
uxcepk Tk ReM c Wxry Tk ReM TpM Eeexqetpeesek
Epxcej uxmk c Aecebxqemqpwpc .
Exnemqpdek vpyxqrrek Spxresy Exry Eeqxyej Epax
M Zeutel uxmk c Tk ReM TpM xxrreunxqeeey
ceqek Epxcmyec . 26 ceyeay Tenem Tepemcac , Ten
pc Eaxcej xxk Wxry ReMj yeM Tpwxqek
25 yeJ Tk ReM QpekH vewty yeexeey xxk EpxXj ,
Rxceetk Tk ReM TpM Erk Epxcej xc
Tenk Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Eaxcej xxk Epx
mqedek Epxcej uqec .
pk Sprpspeesek Epxcej Exry uqyesy Wxry SereekH y
308
eM xxek Epxmqedek Epxcej usy , venxk
vewty Eewpc . 24 Retk tpM veexMj Epxcec mxwpk E
xry Wxry Epxcej xc Esk xxnpwqewpc . Tk ReM
Temk c Qeytec Sereeey uxcepk Wxry Eaxcej yej Wxr
y yeXj Temk y Teetk mxnay , Temk Qpcej
Epxnmqbc ReteqpekH vpquqtpk , yeJ Ay Epxnmqbc T
emk Qpcej vpquqtpeeac Eery Qeytec Reexj
5 yeJ uqyesy EpxbpL pk Wpty , Tk ReM uqyesy Se
qeekH WpxaxM Wpxk . Tenem
Serrpeey Epxcec Tec Eeteqc uqec .
uqec . ZeeK SeqeekH WpxaxM Exry EpxbpL pk Wpty
Tec yek Esk vpquqtpyesy , EpxMj xxwxD
cenyej ReteqpekH vpquqtpeey Epxcec uqyesy , Tk R
eM Tenpc EpxMj xxwxD Serrpk Axteeey Epxcec
4 Tk ReM Epxnmqbc ReteqpekH vpquqtpyesy yeJ
309
Wpxk Epxnmqbc Tk ReM QpekH vpquqtpwpc .
3 Wxry Tk ReM TpM ceqedek Eeexqepeeeel Rc Tk
ReM c Rxceetk Eenxrrppeeeeyec .
Besek veexaxqeby , Reexj Exqemy EpxMj xxwxD Ser
rpqerrewpc .
WpxaxM c Tenk Exry veexaxqek vezewpc , EpxMj xx
wxD Serrpeey SeqeekH WpxaxM c Exry Temk Exry
2 vewpeK uxmc ReteqpekH vpquqtpk yeexekH ux
cetelj EpxMj xxwxD Esk Serrpeey SeqeekH
1 yeJ uqyesy xxeVcxrc EpxbpL pk Wpty Wpxk , Wx
ry Eaxcej uqyesy Tenxzeaxk Wpxk .
ExspD uqyesy xxeVcxrc EpxbpL pk Wpty Wpxk
Eenyek TeutprreM uxqpxj
yxtk Eppesprrec ! >>
Wetemqm xxk Tpxqpcej , Temk y Eeqxyej uxmc Ben
qxeK c xxnpwqek Terrewpc . usaeekH ,
uqec , 31 cetelj yeJ Epnaxqeexj pk mxwpD TpM yeJ u
qyesy Eaxcej tecek veexnetec cetexj Zpcek
Epnaxqeexj pk Rpzeneeeeeac Eery mxnay Exnem u
qyec . Tenk Exry Rewexc cencxm Ay Axtel Epxcec
310
Zpeeek y Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek TeutprreM uxqpxj
cenectec . Erk uqyesy Wxry BenqxeK uqec .
uqec . 12 Tk ReM Eery ZeeK yeJ Tk ReM c veexneqek
Sereeey Wety yeM venxqaxk vexxneqeqaeeey
yezeM mxcbxl c mxntek , Tk ReM c Eery yezeM mxc
bxl xxeM Tpxmneexj uqrreeey xxk Tpxqpcej
11 yeJ Tk ReM TpM EteceM EpaxM Zeutel c ceqek
Epxcay yeexekH Eery , Tk ReM c Wxry
Temk y veexMj Erenxl pk Tpwtk EewxtpneteeK Qpek
H Eeteqc uqec .
311
pk Tpwtk Eewxtpnewpc . ZeeK yeJ Eaxcej xxk xxek B
enqxeK c xxnpwqek Terreby , Epxnmqbxtk
10 Tk ReM Wxry BenqxeK c xxnpwqek Terreyesy ,
Tk ReM Epxnmqbxtk Wxry veexMj Erenxl
Epxnmqbxtk Wxry veexMj Erenxl pk Tpwtk Eewxtpn
ewpc .
9 ZeeK Eaxcej Rewexc veexneqek Sereeey Wety y
eM yeJ Tk ReM c veexneqek Serewpc . Tk ReM
Tk ReM Ay Emk y Tpqk Wxry FeyeJ uqpwpc .
8 Wxry Eaxcej Exry Tk ReM pk Eenyxk EpxMj xxw
xD Serrpeey Eak EpxeVcej cenel mxntek ,
Epxnmqbc Tk ReM pk TptpMj yeexyesy , Tk ReM Zerr
y mxsek gpzpyesy uxM Epqby uqpwpc .
7 cenyej Tk ReM Epxnmqbc ReteqpekH vpquqtpk
Wxry Eeexqetpeesek Epxcej yesk
Epncxeetek , mxwpk Exry Tpxqesc Temm Wety Temc
epk gel Tpxqetexj Wety uqec .
6 Tenem ReteqpekH Esk vpquqtpeeac mxwpk Exr
y Epncxeetewpc , ZeeK verrpnec SeqeekH Eery
Axteeey Epxcec uqec .
312
Epqek EpxMj xxwxD Serrpwpc , EpaxM Eery yeJ yeex
eey Epxcec uqyesy , Tk ReM Zerry Ay uxtpcek
Specrrpk genrreeesek Tpqk , Tk ReM uqyesy Temk tp
M Esk vewpnpeetewpc . Eexwy xxk Tpqk
Tetek tpM vewpnpeeteeey yek veexneqewpc . cetelj
yeJ Exry Erem Epnaxqeexj Eak Tk ReM c
19 cenyej Tk ReM Eery Erem Epnaxqeexj pk ceJ u
qyesy , Epnaxqeexj pk mxwpD Exry QeU
Rewexc vpnpsyec cetexj c Wetem cenectec .
18 cenyej Epnaxqeexj pk mxwpD Tk ReM TpM vpn
psyesy Tk ReM Eery Tetk cetpexk
Epnaxqeexj pk mxwpD pk vpnpspl
313
17 Tk ReM venxqaek veexneqeqaek Sereqaetprre
c , Erk uqyesy Wxry BenqxeK uqec . >>
Eery Wxry ReMj yeM Eaxcej Eak Zerry gpzpyesy , Te
nk Exry Tk ReM TpM QeU Epxnpsxzewpc .
xxeM Epxqy yenek Tk ReM c Sxrrppk Tpwxqek Wpxe
Vcej xxk EpxMj xxwxD c Serrpqrreyec . Tk ReM
16 Tk ReM Eery Rewexc SpeVrrpeesek usy , venxk
yeJ Tk ReM c SpeVrrpbpeepc , Emk
Zpcek Tk ReM TpM ceqek Epxcmyec .
yek cewek utpwpc , EpaxM Eery yeJ Rxceetk Eaxcej
xxk xxek Teetk Eak Sprpspeespk uxmk
uqyesy Ebek y yek Epxxqepeay uxmc Zeutel c Esk
Wetewpc . yeJ Tk ReM c Eeetk Reexbk
15 yeJ Tecxk Tk ReM c urrpl Benpak cewek Epxbe
m Epxcec , EpaxM Eery urrpl Benpak
14 Tk ReM Wxry BenqxeK c xxnpwqek Terreyesy ,
Wxry Eeetk Reexbk Wpxk uqec .
mxwpk y Epnaxqeexj pk veexMj tpM Emk Eak Exqe
my Eerrpy Zecej ceby yeexeey Epxcec .
13 mxwpk Exry Eexk Reexbk xxk Tpxqpcej Epxye
314
M pk Eewc Resy yek Epxnectemqpwpc ,
Zpeeek y Eenyek TeutprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek TeutprreM uxqpxj
26 ceyeay , Tenem Eaxcej xxk Exnemqpdek Tepe
mcac Exry Eexk Ferrenteyec : Tenk Exry
xxk Tpxqpcej uqec .
EpaxM Sxqterrek Epxcec yeM Rewexc vpnpspk Berp
wpc ! >> ceby yxaxdek c ceneaxqek Tptpqeeey
25 cetelj Erk Exry Bpxycek Tetek y vepqc xxk Sptp
M Terrek : << Tetk Epxapcek Ay
Eaxcej xc Wxry yesk vpnpspk Berpwpc .
Rxceetk Wxry Epexqetpdek c Epqby Epxbedek yeext
315
elj yek yesk Rewexc vpnpspk Berpwpc , Wpxk
Epexqetpdek Epxcec uqyesy , Tetk Tenpc Zelj Rxml c
eby Epxcec uqec . Epxrek tecek , Tetk
24 cenyej yeJ Exry Tetek y Tpqetk Zeny Eak cek A
y Epexqetpcej Epxcec Zeutel c
23 Retk tpM vpnpspeeac Eery Wpxk Wxry Eaxcej t
pM vpnpspwpc .
Rxml Epxcec uqec . Etpcej tpM Tetek y Zelj Rxml Exr
y Tpxqcxm xxk EenekH Epxcec uqec .
22 yeJ Exneby Tetk ReM TpM Teexqunxqek Zenxee
sek Epxcec uqyesy , Tetk Exry Zelj
Tetk Exry Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek Temk c Esk
Terxwpc .
21 Wxry Sxqterrekh , Tetk Exry Tk ReM TpM Etece
M uxmk c Epexqetpwpc , EpaxM Eery
ReM c vppnqewpc . Tetk Wxry Epxcej xc xxnpwqek T
errewpc .
cesek Epxcej xc Aecebxqetpcec . Tetk cenyej Rewexc
vppnqek EpxeVcenedek uqyesy , Wpxk Tk
20 Tk ReM Wxry Tek tpM ceqedek : << Benpak Ee
316
ry Ebek y yek cxnc Zecej Epxcec . >>
Epnaxqeexj pk mxwpD Exry Tk ReM TpM vpnpspwpc
.
<< yeJ Eeecekj Ecxk tecek Tk ReM TpM EteceM Epax
M c ceqedek Epxcec Exry yeJ Epxnmqbxtk
vpyxqrrek Spxrespk y Eebxl
cewedek uqec . >>
Tpqpk Exnem xxk Epxc j tpM Wxry Eeexqepetpk Epx
eVcenedek Erk Epxcej xc Aecebxqem uqtprrec
4 yeJ Tk ReM TpM EteceM EpaxM c ceqek Epxcay
uxmc Exry Tk ReM Tenk AeeK Eery
Rewexc yesk Esk Terxeey xxk EpaxM uqec .
3 Epxrek tecek , Tetk ExeVcxby uxmc Exry Tetk Ex
317
ry uneeek c Esk Terxeey uxcepk
Epexqeaxqeby yeexwpc cewek Serewpc .
Tk ReM c Eeqeeesek TeteceM mxwpD Epexqetpdek E
rk Zeutel Zprrek yesk Ebek uneeek tpM
2 Tetk Exry Tk ReM c SpxLj Eak Epxqtek mxcecew
pc . Tenk AeeK Eery Tenpc Tpqpwpc .
Zeutel c Tk ReM TpM ceqek Epxcmyec .
1 << Tk ReM pk Spxspxj yxsxnel c Esk gpxxyxrrp
qeey xxk Tpqk , yeJ EteceM EpaxM
Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Tec vewty yeexeeserreM uqec .
yeM , Tk ReM yesk Wxry Tpxqpcej ceneaxqetpcec . 2
7 EpaxM Eery Tk ReM Eeqc Ecxk Eaxcek Retk
Exnemqm xxk EpxXj tpM , Tenk Exry Wxry Tpxqpcej
ceneaxqespcec ceweyec . Wpxk Rxcek Eeteqc
Tenpc Epxrek Zpspk y Spxresy Wpxk . yeJ Exry Eaxc
ej xxk Teetk Eak Temk c Tpwxqek
Zpeeek y Eenyek TeutprreM uxqpxj

318
Zpeeek y Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Spxresy Weetpqek ExnemqeM , Tenk Exry Tk ReM c
Eptpnxtpk Eeqxyej uxmc Epxrek Zpspkh
cetelj Tk ReM Eery Emnceqek mxapnem Epxcec uqe
c . 13 Epxrek Zpsy xc Epxnpsxzem vpyxqrrek
12 yeJ yesk Eeqc Epqek EpaxM Zeutel c Tk ReM T
pM ceqek Epxcm Zpsptec uqec ,
Epnaxqeexj pk verrek Eery Rxceetk Sxmqtk mxqxze
bpmc .
11 Tetek y Sxmqtk xxk Tpeeec Epxbeqtk unprrpte
319
yec , Emk y EpaxM Eery , Erk
Eaxcej xxk xxek Teetk Eptpwpc , Tk ReM Tecxk Wxry
yeMj xc Esk Epqby Epxbewpc .
Rewexc Esk Sxtpwpc , 10 Tetek y xxnpL pk Tpeeec E
pxbeqtk unprrpteyec , EpaxM Eery yeJ
Tpty ceneaxqewpc . 9 Tetek y Rxml pk Tpeeec Epxb
eqtk unprrpteyec , EpaxM Eery Tetk
Rxml , xxnpL uqpk uneeek y Sxmqtk xxk Tpeeec Epx
beqtk Exry unprrpteyec cetexj Zpcek
8 Tenk Exry Exnem xxk EpxXj tpM , Tenk Exry Epn
axqeexj pk mxwpD TpM Temk y
Eetk Esk Exnewpc , yeJ Eppeyesy Tenpc Temk c Tpw
xqek Exnemqpwpc .
ReM TpM EesxeK Tpsk Tec uqec , yeJ Esk Eppeyesy T
enem Tepemcac Exry Tk ReM pk
7 Tecetelj yeJ Tk ReM TpM Epxrek utetec yeM ceq
ek Epxcmspcec , yeJ Eppeyesy Tk
Epxmqeyesy Tk ReM pk TptpMj gprxzel xxeM Tpxmn
eexj uqpwpc .
Eppeeey uc ? > cewek Esk Eeserrpyec , 6 cetelj yeJ
320
Tk ReM TpM EteceM EpaxM c ceqek
Temk y Tencetk uaewpc , Tk ReM pk TptpMj cek Exry
Ay Retk Eak : < Tk vewxekH
Tk ReM QpekH vewty yeexeesek y EpaxM uxqpcej .
5 Epxry yeJ Tenem Rewexc Tpwxqek Exnemqpdek
19 ExspD Exry Tetek y Zerry EeserrpXj cewek Ser
eby uxmc xc Wetem Tpqk , Tetk ReM TpM
Esk Epexqerrewpc ! >>
ceqem Exry Zerry xc xxrreby yeexekH uc ? yxtk Tem
k y Zerry Epxmqek yexxeey xc
ceqeqaewpc . 18 BenxL Eery yesk Eexk Eeserrpnpk :
<< Temk y < Tewec Eptel Epxcec >> cewek
< yeJ Eaxcej xxk Bxek Teetk Eptpwpc . > cewem Exr
y ApeepL ZeweM Eppeekj Tec uc ?>> cewek
Rxcej yeekH Epteyesy Tk ReM yesk Rewexc Epqby E
321
pxbewpc . > cewem xxk Bencej yeM yesk
tpM < Tewec Eptel Epxcec Tk ReM Rewexc Epqby Ep
xbem Epxcec uqpwpc , Tecetelj yek Tecxk
17 FeyeJ ReM pk cxk TptpMj cetpk mxwpk Exry vp
rrpnpety yek : < Tenk Exry yxtek
Tecxk Rxcej yeekH Epteyel Tk ReM yesk Rewexc Epq
by Epxbewpc . >>
16 < Tewec Eptel Epxcec , Tk ReM Rewexc Epqby
Epxbem Epxcec uqpwpc . Tecetelj yek
gprxzel Eery yezeM yezeseepqeexj vpyxneye
c
ceweyec . >>
Eexwy Eak yeJ vpyxqrrek Spxresy Exry Wxry Eeexqe
peeey cesek c Tk ReM TpM ceqek Epxcmwpc
Tk ReM TpM ceqek Epxcmwpc . 15 Wxry Eaxcej xxk
Eeqxyej uxmk Exry uxM WxrpceJ uqec ,
Eexxqetpwpc . 14 Tenk Exry Rewexc ceexmqpwpc ,
EpaxM Eery Tenk Exry Wxry Eeexqepeeey cesek c
Sprpspeesek Zprrek Tk ReM TpM ceqek Epxcm uxce
pk Exnecetpc xxk Zeutel ppk c Ay
322
Epnprrpqpwpc . Tenk Exry EpxyeM pk SereekH yeM
Epxcej Eeexqepeeey usy , venxk Temk y
Zpeeek y Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Tk ReM gpzpyesy QeU mxntewpc , Tk ReM yezeM ye
zeseepqeexj xxeM Tpxmneexj uqpwpc . >>
24 Etpcej tpM Tpqtelj Tk ReM Eery Zeny Wxry Re
Mj yeM Zerry Ay gpzpekH Epxcec yeexwpc
Zerry Enewqebek gpzpyeay , Tenk Exry Tk ReM TpM
Qeytec Epxnpsxzewpc .
yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM ceqek Epxc
mspcec , Tk ReM Wxry ReMj yeM Eaxcej Eak
23 Tenk EtpMj , Tk ReM Retk Eak Zerry Ay Esk gpz
323
pwpc .
uqpwpc . Tk ReM pk yezeM yezeseepqeexj c cek Ay
uqxzek Eeyay Esk Axtewpc .
QpekH Tecxk Eerrpqbeeey xxk EpxXj , Tk ReM pk Se
pecxl tpM yezeM yezeseepqeexj xxeM Tpxmneexj
22 Tk ReM yesk Eexwy uxqpcej : Epxry Tk ReM gp
rxk Bpyewpc , cetelj yeJ Tk ReM
cepcepk Exry Epnaxqeexj TeceMj Weetpqedek tpM y
ezenqewpc .
AeeK Eery Tpqyec , cetelj cepcepk Zpcek mxeVcebx
yesy Bpyeqeexj Zprrek Epwentewpc , EpaxM Eery
21 Ewectec mxwpk Exry mxeVcebxm xxk EpxXj te
cek gprxk Bpyewpc , EpaxM Eery Bpyeeey
pk gprxzel Eery yezeM yezeseepqeexj vpyxnewpc .
Epcxqek Epnxqewpc , Epnaxqeexj pk mxwpD Exry y
ezenqeqaewpc , Tk ReM gprxzewpc , cetelj Tk ReM
20 yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM ceqek
Epxcmspcec , Tk ReM Eery gesxrrptek
Tk ReM vprrpnpety yek Zenxqaek yeexekH yxsxy ?
Tecetelj yek Tecxk Rxcej yeekH Epteyesy Tk ReM yes
324
k Rewexc Epqby Epxbewpc cewek ceqedek c
Eexk Epxmqenpk : << yeJ Tewec Eptel Epxcec , Tk R
eM Rewexc Epqby Epxbem Epxcec uqpwpc ,
31 ExspD Exry Epxmqenpk : << Tk ReM Epty Exte
cedek py ? AeeK Eery Tpqyec ,
uqyesy uneeek y Teetk Eak Wpnxqek Exneyec cetexj
c Exteceyec .
Tek tpM Eeserrpqtk TeqyxweM cenexj Epxcec cetexj
c Wetewpc . Eexwy xxk Tpqk , yxtk Exry Tk
30 yxtk Rxceetk Tk Eery Eeexqetpk Wetem Epxce
c Zeutel cewek Epxcec , usppk mxwpk
Teexqunxqek Zenxby yeexekH Eak yxsc , Bpexnqel c
eby cenecCedek Ay Epxcec yeexwpc .
325
29 FeyeJ Eery Temk tpM Epxmqenpk : << Tk vene
rreac , Epxry Tk TpU Tpty
Epty yeJ Erem Epnaxqeexj Eak EeeVcxbxnek Seqby
Eaxcej xxk xxek Teetk uaewpc . >>
28 yeJ uqyesy Eaxcej xxk Teetk Eak Exneby Erem
Epnaxqeexj tpM Weetpqek xezerreyec .
uneeek y Teetk Eak Exneyec cetexj c Extecewpc .
ReM c veexneqek Serewpc , EpaxM Eery Tk ReM Eer
y Rewexc veexneqek Sereeey uxcepk yeJ uqyesy
27 EpaxM Eery Eaxcej Wxry EpxyeM Tecek Tk ReM
c veexneqeby Serewpc . Tenk Exry Tk
Tk ReM c Epnpqek Eaxcej Eaecek Terrepeeeek gpzp
wpc cewek ceqeby yeexekH usy ,
26 Tenk EtpM TpM Tk ReM Eery Wxry ReMj yeM Te
rrepeeeek gpzpyesy , yeJ yeXj Zpcek
Zeutel c Tk ReM TpM TpU Tpty ceqek Epxcmwpc .
cetelj AeeK Eery Tpqyesy yeJ Bpexnqel c Tecxk Esk c
enecCewpc , venxk Eaxcej xxk EpaxM
25 << yeJ Bpexnqel xxeM EteceM EpaxM Zeutel c
Tk ReM TpM Rxceetk ceqek Epxcmyec .
326
Epnaxqeexj c Exqerrpeesek Eery
Zpeeek y Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
4 yeJ Rxceetk Epnaxqeexj Teqecec TeceMj Tek c ce
xxmqpk ceneqtpmqby , Tek y Retk tpM
E¡nxsTpD c Ay Terxyec . Erk Exry uqyesy Tenpc Wpx
eVcej xxk Eewc Resy Wpxk .
3 Epxrek Secxrrpqspk Tek c Terxeesek uxcepk Tek
y Tpwxqek Exnemqpdek ExspD
WpxeVcej xxk Eewc Resy xc Tek y Temk tpM Reextek
Tpsxzeeesek mxwpD TpM Epxnpsxzewpc .
2 Tk uxm mxwpk Tpxnpqcxtek c Becxneey Encej
327
xc Temkh Epxcmyesy , Tenk Exry
TerrepeeeeXj , Teceyesy mxyemk Axry yesk Tek c ce
neqtpmqm yxsxy .
Epxmqenpk : << Eaxcej Wxry Ej , AeeK Eery Rxceet
k Tpqyec , Tk mxyemk Zpcek ceneqtpmqm xc
1 ExspD Exry EteceM Epxcej Zpcek ceqecepk Tenx
mk Enmk Tecnc Epxcetk venek
ExspD Exry FeyeJ ReM pk xxek Tpxqpcej Terrepee
eeeesek Eery
Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Exqerrpyec ! >>
Bpyeqeexj Tec uqyeay Tk ReM yerretpnqxeK yeexee
y cenectec , yeJ Rxceetk Epnaxqeexj c
QpekH vpqueeterrpqpk EeVcej Eewprrpqeexj uqrree
ey xxk Tpxqpcej uqec . Epnaxqeexj TeceMj Tk ReM
33 yeJ Tk ReM TpM Erem Zeutel c ceqek Epxcay y
eexeepc Eery , Tk ReM c Eery Retk
Eery Eaxcej Wxry Retk QpekH vewty Eewpc .
uaetprrec , geeeak Rewexc Eetk Epxqetecetpcec . E
pxrek tecek yeJ geeeaerreM xxek usy , EpaeM
328
32 Epxry ZeeK AeeK Eery uqyec , Tk ReM Teneeeq
aek TpD TpD pk RptpeK Terrek
uqec . 11 Etpcej yeJ Tek y Teetk Eptpwpc , Tecxk Epn
axqeexj TeceMj Serreteeey Epxcec ,
uxM WxrpceJ uxqpcej . Wxry EpxeVcej cenel Exry uq
yesy Tetek xxeM Tewbxk Exqepetk uqpeesek
10 Wxry vewpeK uxmc Exry uxM Tek y ceJ uxqpce
j , Tek y vewpeK uxmc Exry Wpxk
Terrepeeeek Beqyenxwpc . EpaxM Eery Tetk uqyesy
Tek tpM venxzeqeeetewpc .
Tpxqpcej Terrepeeeek Beqyenxeey Epxcec , venxk T
ek y Retk tpM Epxnpsxzecaxpk pk Tpxqpcej
329
9 yeJ Tetek y Tpxqpcej Terrepeeeek Beqyenxby uc
: yeJ Epnaxqeexj Teqecec xxk mxwpD pk
yeexekH uxcepk Tk Rewexc Tpwxqek Exnemqyec ce
texj c Exteceby yeexwpc .
Eeuyec . Tetk ReM EpxreceM yeJ uqyesy Tek y Teetk
Eak Exneyec cetexj c Tpty Tec Weteby
8 yeJ Tek y Retk tpM veexneqeeesek Exnpcel c Tek
tpM Epxcmyec , Tetk Wpxk mxqxzek
Epxnpsxzedek Exry uxM Tek y Teetk Eak uqec .
Tek y Epxcej xc xxnpwqek Terrebpeepc . 7 Etpcej Tet
k uxM Weteby uc , Tek y Retk tpM
Tek tpM venxzeqeeetek yeexqpekH , Tk Eery Tetk Re
M c Retk tpM Epxnpsxzeyec , Tetk Wpxk
genrreby Retk tpM Reextek Tpsxzeeesek mxwpD Tp
M Exqepetk Epxbemqyec . Tetk Eppl terrek
Zpcek Epxnpsxzetpcec ! 6 yeJ Rxceetk Tek c TeteceM
Tek y Epnaxqeexj Teqecec Eak Specrrpk
ceexmqby , Epnaxqeexj Tpeeterxeey Eak EwpreceJ T
k yxtek y vewty yeM Etqedek EpxeVcej cenel
5 Eaxcej Wxry Ej , Epxry Tek Eak gpzpeey Eery Tk
330
Rxtpk Ewpkh yek Rewexc ceneqtpmqpk
Tpsxzeeesek Emncej xc mexaepeceyec .
Zpeeek y Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek TpqptprreM uxqpxj
ceJ usy uqec . 17 Tk Eery Epxrek Zpspk xxeM Tetek c
yeXj Zpcek Tek tpM Enmmqspcec
16 ZeeK yeJ uqyesy Erk Epnaxqeexj pk ceJ usy We
ty Tetk Exry Wpxk Erem Epnaxqeexj pk
Bexxqerrpqtprrec cewek gpzpsprrec .
Terrepeeeek gpzpeey Epxcec , cetelj yeJ Tek Eak Tete
k c vencxD cenaecexxappk pk geM Eak
15 yeJ uqyesy Tek Eak Tetek c Erem Epnaxqeexj E
ak Terrerrpqpk Zeutprrec cewek
331
yeJ Exry Erk Epnaxqeexj pk usy Wety uqec .
Epnaxqeexj pk mxwpD ReM TpM vpnpseey Eery Tetk
Exry Erk Epnaxqeexj pk usy uqec , ZeeK
uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec . 14 yeJ uqyesy Tek y E
xnpcel c Tetek tpM Epxcmyec ,
xc ceqeby uxmc Exry Tetek y Sepecxl xxnpcek tpM
Wxry yezeM yezeseepqeexj xxeM Tpxmneexj
13 Etpcej yeJ Tek y Teetk Eptpwpc , yeJ Epnaxqeex
j TeceMj yeexeey terrek EteceM Epxcej
Exry EpxreceM Exyeceqty RpL pk Eeexqepeeeel c ce
neaxqek Rpteqpeesek uc .
terrek Enceysc Wpxmm Tenk Rxcek Eak Exry usppk
c Rxcej xc Ay Esk Epncxwpc c j . Erk
Epxnpsxzedek EeqteM xxeM Tetek c vewerreqewpc .
yeJ Tetek c vewerreqewpc , Tpeeteeesek xezerrek
12 yeJ Tetek Qpcej vewty yeexeepc terrek yeJ Ten
pc Tek y EeqteM xxeM Tek y Retk tpM
Tetek c ZeeK Tk yxtek vpzerrpqk Rxcek Apeeak uqpe
esek Wety yeM Rxcek Apeeak uqrretprrec
y EeqteM xxeM xxek Tenpc Tek y Retk tpM Epxnpsxz
332
edek EeqteM xxeM xxek Tetek c vewerreqeby
Tetk venxk Epnaxqeexj TeceMj Eewxtpnek Serretewp
c . vpyxqrrek Eaxcej Wxry Ej , Tk Eery Tek
Tpxqpcej uqec .
ZeeK Rewexc veexneqek Sereeey Tec Eeteqc Tetk Re
M c veexneqek Serewpc cetexj c Wetemqm xxk
mxwpD TpM Tk Eery Rewexc Tpwxqek Exnemqyec c
etexj c Wetemqm xxk Tpxqpcej , Wpxk Tk Eery
Respk tpM yeexwpc , Erk Exry Tetek c uxnxwpspk Rx
cek Apeeak uqrreby , Epnaxqeexj pk
Tpxqpcej uqec . 23 yeJ Exry Tetek y Eewc Respk tpM
yeexwpc , Tk Exry venxk Wxry Eewc
Erk Exry ZeeK yxtek y Rxcek Apeeak uqpeesek Wety
333
Tetek c Rxcek Apeeak uqrreeey xxk
22 Tek y Retk tpM Epxnpsxzedek EpxeVcej cenel c
yeJ Tetk ReM TpM Epxnpsxzeyec ,
Exnemqpcac Wpxk cetexj c Extecemqm xxk Tpxqpc
ej , Tetk Exry Rxcek Apeeak uqeey uqtprrec .
Eewc Respk tpM yeexeepc uqtprrec . Epnaxqeexj pk
mxwpD c yeJ uqyesy Tek y Tpwxqek
Respkh yeexeepc Wety , yeJ Exry Tek y Eewc Respk t
pM yeexeepc Wety yeM , Tetk Exry yxtek y
21 Tetk uxM Rxcek Apeeak uqeey uqtprrec . Eaxce
j Wxry Ej , ZeeK Tk Eery Wxry Eewc
Exnpcel c mxntedek y EpaxM Rewexc Sxtpcaxpk pk
Tpxqpcej Terrepeeeek Beqyenxwpc .
20 yeJ Tetk ReM pk Tpxqpcej Terrepeeeek Beqyen
xeey yeM Epxqy yenek TeteceM Tetek y
yeXj Zpcek Tek tpM Enmmqm xxk Tpxqpcej , yeJ Epx
yeM c yek Tek tpM Enmspcec .
X Epnaxqeexj tpM Tpwxqesprrec . 19 yeJ Tetek y Tpx
qpcej , Tetek c Epxrek Sepecxl Eaecek
18 ZeeK Tk Eery Rewexc Epnaxqeexj tpM Tpwxqe
334
k Exnemqpdek Wety yeM yeJ Exry Tetk ReM
cewek gpzpsprrec , Tek y Epxcej Eeexqepeeeel Eery
Epxrek Zpspk Wpxk uxqpcej .
Zpeeek y Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek TpqptprreM uxqpxj
pk cxk y Tpwxqeeesek SpxLj xxk AeeeteekH Tec vew
ty Erk mxnxzekh Epnpyec . Tetk uxM
3 Zpxtk Exry Rxcek uxqpxj npL pk Aenxxj c Terrerr
pqpk , TecxqekH Encxqecac yej ýenxsxD
EpaxM Eery , ExspD Exry Epxnmqbc FeyeJ ReM Tec y
ek Teetk vpneqtpwpc .
Tenk mxnxzekh Epnpbpeepc . 2 ExspD c vpteqtpees
ek Zpxtk Exry Ay Tenk mxnxc j xc Wetewpc
gpnpekj xc getpqyec . Teetk Rxcek mxnxXj yeexqpek
335
H , ExspD Exry FeyeJ ReM Tec yek uxM
1 ExspD Exry Erk Wety Terrepeeeek Beqyenxrrepk
FeyeJ ReM Tec yek vewty genay íxetnpk
ExspD pk yenxyaxqeeeteeesek Eery
Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Epxetpspqemqby , yeJ Ay Tetek y Eewc Respk tpM E
pnpsxeey xxk Tpxqpcej uqec .
Erk Exry Tek y Retk tpM Epxnpsxzedek veexMj Serel
c Tetek y Eewc Respk tpM
26 yeJ Rxceetk Tek c Tetek tpM Exqepetk Epxbem
qyec , yeJ Epxnmqbxqek Erk Wety cxwpc
X Terxwpc . EteceM mxwpD Tk Eery Rewexc Tpwxqe
k Exnemqyec cetexj c Wetewpc .
25 Eqyenxqty Eaxcej Wxry Ej , Epnaxqeexj pk mx
wpD Tek c Esk Terxwpc , cetelj yeJ Tek
Tpeeterxeey Eak Ewpkh , Tk Rxceetk Rewexc veexne
qek Serebpeepc .
Epxnpsxzedek EpxeVcej cenel c Epxbemqm xxk Tpx
qpcej uxqpcej . EpaxM Eery , Epnaxqeexj
yexxyesy Wpxk Tetek c Teetk yeexrresec cewek Sere
336
wpc , Erk Exry Tetek tpM Tek y Retk tpM
24 Eaxcej Wxry Ej , Tk Rxceetk Tetk ReM c Retk tp
M Epxnpsxzeyec , yeJ vewxekH
yeJ Eaxcej xxk xxek Epxcmdek gesxrrpk EenxceJ xc
Epprrpeey TpMj Epxcec cebc py ? >>
11 ExspD Exry IðTM TpM Epxmqenpk : << Exqty
yek vpnxzetprrec , Ac utpeey terrek
WeqóxD pk yenerrpk AxceJ xc Exry Tesy Aeyaxbpeep
c.
10 Sxwpk IðTM Exry Rxcek Exqty Encxmqpk Tene
eek TecxqekH xxk Encxqecac xxk urrpl
mxwpD c Rxcek c Ay Esk Epncxyec . >> cewek ceqe
337
dek c ceneaxqebpmc .
9 ExspD pk Erk Epxcej Exry Temk y Epnxty xxk <
< Eaxcej Wxry Ej , Tek y Epnpsxzedek
cenyej Tk ReM Rewexc Qk Enxm ZpL uqyesy , Etece
M mxwpD c Zeurrpqtprrec . >>
8 ExspD Epxmqenpk : << yeJ Rxceetk Tk ReM Tp
M yeJ Wpxk cewek ceqek Epxcmyec .
Tetk venxrry Epxmqenpk : << ReãenxD pk ExspD
c Enxwpc . >>
venek Epreyec . 7 ExspD Tecxk : << Tk ReM cek c E
nxwpc ? >> cewek Eeserrpyec .
6 ExspD Exry << yeJ Wpxk . >> cewek ceqeweca
k Tetk uxM vpexsc yek Epeepnxk Tececsc
Wpxk . >> Tenk EpxXj , ExspD c vpteqtpeesek Zpxtk
Ay Tetek Tec vewty Bpeespk Eeyec .
5 Tetk venxrry Epxmqenpk : << ReãnxD pk ExspD
c Enxwpc . >> ExspD Epxmqenpk : << yeJ
Eeserrpnpk : << Tk ReM cek c Enxwpc ? >>
yeXj TeceMj Epaeneqtpeey Eeqxyej Zeutel c Wetem
Tpqk , Epnpeesc Teysxk Tetk ReM Eak
338
Beysexj Eeyay , yesk veexrrpl pk xpqk yej gel yewye
M yenxbpeepc . 4 ExspD Exry Temk y
Zpeeek y Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Zpeeek y Eenyek RexwetprreM uxqpxj
FeyeJ Wpxk yxsxy ? >> cewek ceqeyec .
Epnpyec . verreqekH veneby uxmc cepcek Exry IðTM
c xxrreby : << Tk yesk Tenk mxwpk y
17 verreqekH veneby uxmc cepcek Qpcej Rxcej E
pxcej ceqecepk IðTM c TerrptekTerrerrpqby
Terxqaeeey FeyeJ Eery genay Exnecepk ,
16 IðTM Exry verreqekH xxk getekh vpapnyec . Te
nem Teneeek TecxqekH Encxqecac Qpcej
xxk Tpqk ExspD c Terreby Temk y Zecej mxnxzek tp
339
M Epnpyec .
Zeuyec , Tenk FeyeJ Eery uqyesy Teneeek TecxqekH
Encxqecac xxk Terxeey mxwpk uqec , Eexwy
15 Sxwpk IðTM uqpk EpxceMj Rxcek FeyeJ Eery Ex
spD pk vpexkh Eak Terreqtpk
IðTM Exry ExspD c Esk Wetenedek Eery
tpM Epxmmqm Exry Tpcxtec Zeutel Wpxk cewem Se
rerrpqekH genrreeesek uxqpcej .
14 EpxrpceJ íeexýeD Eery Zððenðc xxk cxk tpM R
xcej mxwpk c uxm Eenepk pk Epnpk
xxk Teneeek TecxqekH Encxqecac íeexýeD pk veteL
Eaxcej Wpxk uqec .
13 EpnxteyeM Temk c EereD pk Ewpkh Tpxqcxk E
eyeaxyec . EereD Eery uqyesy Epnxty
Secxrrpqac ReM QpekH ExspD c yenxyaxqek mxqxc
epk ,
12 Tenk Rxcek EeeVceJ npL pk Aenxxj yej TenpekH
Eery Zððenðc xxk cxk y SpxLj xxk
EereD pk Ewpkh
340
23 ExspD Epxmqenpk : “ yeJ unprry Zenxeesek uq
yesy Ac Wxry unprry gebeM c Eery
venxrrpqeeey Rc py ! >> ceweyec .
Tpxmsc xc Rxcej Eeqerreterrepk : << Ac venxk Eeee
eqeeeac TecxqekH xxk Encxqecac tpM ExeVcxby
22 ExspD EteceM Epxcej xc ceqemXj Tencetk Exry
yeexeesek Secxrrpqac Eery Temk y
Sprpspeesek mxwpD Eak Eeserrptprrec , Tetk Wxry
Zerry Zenxeesek c Wetewpc . >>
21 Ac Zerrpk y EpaxM TpM Retk Eak Epeepaxqek
341
Eeserrpwpc ? TeteceM Wxry Epxcej xc
TeqterrpM Erk Tenk ZenxteeK Epxcec .
cxk y vpnel Apeeqerrek y gebeM mxwpD TpM RpL Te
qyxk Spnrreby yeexteeK Eak yxsc , Zeny
ZenxteeK uqec . yeJ Zeny Eak vpnel pk TeeVcxL yej
SpxLj Tprreexj tpM TeteceM Zððenðc xxk
20 ExspD Exry venxrry Epxmqenpk : << yeJ uspp
k TpM Zenxeey terrek Zeny Exqk yeM
Tpeeec EpaxM c Renxyaxqek Eeserrpyec .
19 Eeeeeqeeeac TecxqekH Encxqecac Exry ExspD
Eak Temk y FeyeJ yej Temk y Spnrrel pk
Eeeeeqeeeac TecxqekH Encxqecac Exry ExspD
Eak Renxyaxqek Eeserrpeesek Eery
Tec vewty gel tpM veqespk Bpeespyec .
gel Tpxqeby BpeespekH yeM xxek veqesay yeexqpe
kH . IðTM Exry Wpxk Epnpeesc Teysxk Tetek
18 Tenk EpxXj tpM Tecnc mextek Tpqk TeteceM Be
npak uqpk SxteM Aenxxj ppk Eery
IðTM Epxmqenpk : << yeJ yxsX Ej ! >>
Zpeeek y Eenyek RexwetprreM uxqpxj
342
Zpeeek y Eenyek RexwetprreM uxqpxj
29 TecemXj IxqeTJ genay Exnecepk Tetek Eak : <
< Tk ReM ZeweM Zelj yeM Erk mxwpk c
Tpxqpcej , ZenpeVceexqecac xxk Epntpkh Esk Epnp
wpc .
vprrpaerrekh aeyencek yeexby cxqc Teyeeesek Epc
xxk ReexM pk Sxnecek tpM Serrpeey xxk
Tenk EpxXj Rxceetk Tecnc ceceneyec . Zððenðc xxk
cxk y Tpxnpmy ReM yezeM ReexM pk
28 Tetk ExspD c íeexýeD pk Epntpk Eak ZenpeVce
343
exqecac xxk Epntpkh mxcecek Eeyeaxyec
IxqeTJ xxk Ewpkh Sxmctedek Exry
27 IðTM yesk Epxmqenpk : << yxsc Ej ! >> Erk E
pxXj Rxceetk Tecxc j Tpprrenyec .
vewty mxnxzek tpM yeexeesek c Epxbedek yxsc ZpL
py ? >> cewek ceqeyec .
Epeetpqpeeteeesek mxwpk y Setpk yeexqpekH , Ten
k Exry : << yeJ AxLj xc Tenk mxwpk Tec
26 Eeeeeqeeeac TecxqekH Encxqecac xxk Rxcek
Benpak Eery IðTM TpM AxceJ Zpcek
IðTM Exry Esk Wetenek : << YeJ yxsc Ej ! >> c
ewek ceqeyec .
mxwpk Temk tpM : << Ac yesk Tenk mxwpk y FeyeJ
Wpxk yxsxy ? >> cewek ceqeyec .
25 Erk EpxXj , Sxwpk , IðTM Exry Wpxk gel tpM ve
qesay Bpeespby yeexqpekH . Rxcek
IðTM Exry ExspD c Esk Wetenedek Exry
EereD Eery Temk c Eeeeeqeeeac TecxqekH Encxqec
ac xxk Teetk mxncek Eeyeaxyec .
24 Erk cxnc ExspD Wpxk mxqxzesy Tec yeexqpek
344
H,
Bxrrek genrretprrec , BpxU uqyesy Ac Zerrpkh Rewe
xc Apcxeey uc ? >>
36 ExspD Epxmqenpk : << Wxry mxnpk uqyesy E
rem Epnaxqeexj tpM Esk venxzeqeeetewpc ,
Tpsxzeyec . Ac ZeweM Zeutel Epexqetpdek uc ? >>
y EpqpD pk cxk uqpk TecxqekH Encxqecac xxk Tpxn
pmy ReM Eery AxLj xc Retk tpM
35 IxqeTJ Epxmqenpk : << Tk Rewexc Zððenðc xx
k cxk cewek utpby uc ZpL py ? Tek
Eeserrpby yeexekH ZpL py ? >>
Eeserrpby yeexekH ZpL py ? Esemlj usppk pk ceqeq
aem xc Epqby Sprpsprrepk ExeVcxby
345
34 ExspD venxrry Epxmqenpk : << Tk Erk Epxcej
xc Eeserrpeey Eery Tek y utpl Eaerrek
Temk Eak : << Ac uqyesy Zððenðc xxk cxk y verrek
Wpxk py ? >> cewek Eeserrpyec .
33 IxqeTJ Exry yesk ZenpeVceexqecac xxk Zewpk
h Epnpby ExspD c ExMj cewek Terrptek
Eeexqetpeesek c ceneaxqek Tptpqeby yeexwpc .
Epxcec . >> 32 Erk Epxcej Exry Tenpc ExspD pk E
pxyeM Tecek cencxk Epxmm Tpeeec yek
Tetk Epxmqenpk : << ceyeay yxtk mxwpk c Eeqe
eey Zelj yeM Sxpecem Encej yeexeey Ay
vepqc Zpsy yeM xxek Sxmk Sxpecetpcec . >>
31 IxqeTJ Exry Tetek tpM Epxmqenpk : << Tk ReM
Temk c Eeyay Zeurrepk Temk c
uqyesy , Yxtk Temk c Eetk Esk Eeyeaxnewpc . >>
30 Tetk venxrry Epxmqenpk : << cenyej Tenk Exr
y Werry Zeutel Epexqetpdek Epxcec
Benrrpeey uc ? >> ceby Eeserrpyec .
Zpeeek y Eenyek RexwetprreM uxqpxj
346
Zpeeek y Eenyek RexwetprreM uxqpxj

Eeuwpc ! >> ( yeneyeD Eery Rxcek TeceneL uqec . )

40 Tetk yesk Zecej Terry yeM vescxnpk : << Temk


c Eeyeey Epxcec , yxtk yeneyeD c
verrek c Spqeqerrpqeey py ? >>
Tpneseeel pk Epc TeceMj Rxcek Zeqetek c Spqeqew
pc . 39 Tk ReM Retk yeM Zððenðc xxk cxk y
Zelj Tec cewem xc yeexaerrek genrreby mxapnem E
347
pxcec ceyeay Tk ReM Rxcek Tepeeeel uc , cxqc Teyeeesek

IxqeTJ Exry Tecxk genay Exnecepk Zððenðc xxk cxk


tpM Epxmqenpk : << yeJ Erk mxwpk Exry
ExspD Exry Eeqeeey Zelj yeM SxpeceVtdek Exry
Sprpspwpc . >> 38 IxqeTJ Eeserrpnpk : << Epxrek Z
psy cecac Exry Zerry uc ? >>
TeceMj Weetpqeyec . Epxrek Zpspk tpM venxzeqeeet
eeey mxwpk uqrrek Qeytec Wxry Eeexqepeeeel c
uqyesy Epxrek Zpspk tpM ceneac uqpwpc , yeJ uqye
sy Emk y Tpxqpcej Tpxnpby Erk Epnaxqeexj
ExspD venxrry Epxmqenpk : << yeJ uqyesy verre
k cetexj c Tk Eery ceqeyec . Wxry Emncej
37 IxqeTJ Epxmqenpk : << Teexwy uqyesy Tk Eer
y verrek Wpxk yxbk ? >>
Wxry EpqpD mxnpk Exry Erem Epnaxqeexj tpM Esk
venxzeqeeetewpc ! >>
Zððenðc xxk cxk y geM TpM Epnprrpqeey Epxcec xx
k Tpxqpcej Qeytec Teextpwpc . Epxcec
cenyej Wxry mxnpkExry Erk Epnaxqeexj tpM venxze
348
qeeeteeey uqyesy Wxry venxXj Exnecepk Rewexc
Esk Axtewpc . >>
Eeyeaxby Tprpqbxk xxk Wptpkh vetetprrec . yeJ Tem
k y ZeweM Zelj cxdek c yeexaerrek genrrrby
vescxnpwpc . IxqeTJ Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk
: << Tk ReM Temk c EpxyeM Tecek
yek Zecej Terrpk xxeM : << Temk c Tprpqbxk xxk W
ptpk TeceMj vetetprrec ! >> ceweqaek
6 TeteceM TecxqekH Encxqecaxpk yej SpxLj xxk S
ecxrrpqac ReM ppk ExspD c Epxbewecak
venerreac ! Erk mxwpk c venerreac ! >> cewek ceq
349
eyec .
Bemby , uny EpxeVcetec BpyaeekH Ewpspdek yeexq
pekH . IxqeTJ Exry Tetk ReM TpM :
5 Tececepk ExspD Exry genay Exnedekh , Tenk Ex
ry Epxncespty veweeppl pk TxteL
yeexaerrek genrreby Axteeey Epxcec cetexj Zpcek T
k ReM TpM Wetemqspcec . >>
<< uqpkh ! yeJ Temk c Terrerrpqpk genay Exnespcec
, yeJ Tenk Exry ZeweM Zelj Tec cetexj c
4 IxqeTJ yesk genay Exnecepk Epqek Tpxwek tpM
Eexk Epxmqenpk :
Eeqerreteyec .
<< Zððenðc xxk cxk y verrek Tpxwek Respqetprr
ec ! >> Tececepk Temk y Tpxmsc xc Exry
uny EpxeVcetec BpyaeekH Eewpspmqbpmc . 3 Tetk
Epnpeesc Teysxk Temk tpM Epxmqenpk :
2 Aenxxj ppk Epxncespty veweeppl xxeM TxtxL mxn
pby Temk y Tpqprrec TeceMj xemqcek ,
1 Tececepk IxqeTJ Exry BenqxeK yerrpqrrek ExspD
c Eeyeaxk Tesxrrpnterrpqyec .
350
Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
Zpeeek y EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
Zpeeek y EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
cewek vescxnpwpc . 13 IxqeTJ Exry Tetek y Eexwy E
pxcej xc Sprpsprrepk Tenpc ExspD c
cek yeXj Zpcek verrek Wpxk cewek Enmwbxqeyesy ,
cek Exry Tenpc verrek y Teexspk uqec . >>
ceyeay Epqek Tpxwek yesk : << Tk Temk c Spqeqey
esy Tk Eery verrek y Reexbk usy Ej !
12 IxqeTJ Exry Erk Epxcej xc Sprpsprrepk Rxceetk
ExspD c Exry SpqeqeXj cewek Sereyec .
Reexj Zecej Rxml Tec uxqpcej . >>
351
Sezc Rewexc Sxpecem Encej Tec . Eexwy Eak , Rewe
xc AxLj tpM Tpsxzeeesek Tenk mxwpk Exry
11 ExspD Epxmqenpk : << geeeaem uneeek Eery
AxLj tpM Erem Encej xc Epxcmyesy Ac
Wptpkh veteeey Encej Tec . >>
py ? Ac Wetem cenectec , yeJ AxLj xc Spqeqeeey En
cej Tec , Wpxk AxLj xc Tprpqbxk xxk
10 IxqeTJ Exry Temk tpM Epxmqenpk : << Ac Exry
Wxry Epxcej xc venxrrpqeey Epxcec cebc
cetelj ExspD Exry Esk venxrrpqyec .
ApeepL vewxekH Eak Exnedek uc ? >> ceby Eeserrp
yec .
9 Temk Exry yesk Tecxk ZenpeVceexqecac xxk Ze
wpk terrek Epnpby , ExspD Eak : << Ac
8 IxqeTJ Exry Tetek y Erk Wety ceqem xc Sprpsprr
epk Rxceetk Eezpyec .
mxyemk cewewpc . >>
Tenk Exry Epxmm Zpsptec , EpaxM Eery Tenk Exry E
pxyeM pk yeXj Zpcek Ebek uneeek y
7 Epqek Tpxwek Epxmqenpk : << yxtk vepqc Zps
352
y Tec , Tenk vepqc yeM Epxetpspqeyel
Telj tpM TpD TpD Rxcek mxwpk c veteyec .
18 Teetk , Tetk Exry Temk c Tprpqbxk Wptpk Tece
Mj veterrepk , Temk y vpzeM
vpyeeeec geyeqety Epnpc ( Exynec ceqek tpM gpqrr
pãk cewewpc ) TeceMj mxnyec .
17 ExspD Exry genay Exnecepk EpxyeM pk xxek T
prpqbxk xxk Wptpk Zprrek Emnpk
Tetk Exry ExspD c Eeyay Eppeyec .
ExspD Exry Tprpqbxk xxk Wptpkh veteeeteees
ek Eery
353
Wptpkh veterrpqyec .
16 Tececepk IxqeTJ Exry ExspD c Tetek tpM Tpsxz
ek Epxcay Tprpqbxk xxk
TecxqekH Encxqecaxpk venxrry Epxmqenpk : <<
geeeak m verrek Eery Wek y Ebek uqec ! >>
veterrpqeey Rc py ? >> cewek Eeserrpyec .
IxqeTJ Exry Tetek Eak : << Tek y verrek Zprrek Ret
k yeM Tprpqbxk xxk Wptpk TeceMj
Wptpkh vetetprrec ! >> cewek vescxnyec .
15 Tetk : << Temk c Eeqek vezetprrec ! Temk c Ee
qetprrec ! Temk c Tprpqbxk
Tek y verrek Zprrek venerreac ! >> cewek ceqeyec .
EtpM yeexqpekH , ZeeK Epxtk xxk EpxXj yeM IxqeTJ
Exry Epqek Tpxwek tpM : << venerreac !
gebeMj ExspD c Sxmyec . 14 Tenk EtpM Exry cxqc Te
yeeesek Tpnseeel pk Epc xxk yeqepecel
Terrerrpqpk genay Exnecepk , Axqerrpk Fety cewem
ReMj Tec ( Exynec ceqek tpM geyenãk cewewpc )
Zpeeek y EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
354
Zpeeek y EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
Rpeeteeey xc EpxbeXj : >> cewek Bpxyteqaewpc ,
Erk Exry ZeeK Exyeceqty RpL tpM :
yek : << yxtk TptpMj vpyaesy xc Eery yxtecec Epne
Xj , yxtk SeyeekH TeteXj , cek tprc
uxmqc cesexj uxD xxeM cxdek yeexqpekH . 24 Eexw
y Eak Aenxxj ppk Exry vprrpny vprrpnpety
TptpM vpyaesy xc Eery yesk Eeuyec , Erk TptpMj vp
yaesy Eery Epzptesy Epxcec , Rxcej
y vpyaesy xc Tpxnyek Tesc vpyxzek mxwpk uxnc Rx
355
cek vpyeJ Eeuyec . Tetk yesk Temk y
23 Aenxxj ppk Exry ExspD c Tprpqbxk xxk Wptpk
tpM veteeesek y yek vpexkh , Temk
22 IxqeTJ venxrry Epxmqenpk : << yeJ yxaxdek Z
pcek Esk veqewpc . >>
Enmwpc >> cebc yxaxtpcec . >>
verrek cewek yxaxcenec , venxk << Erk mxwpk Exr
y yeXj Zpcek Zððenðc xxk cxk y verrek cewek
21 Zððenðc xxk cxk y TecxqekH Encxqecac Exry I
xqeTJ TpM Epxmqenpk : << yxtecec
yxaxdek yeexqpekH .
Epxcec uxcepk veytespk y TeceneceJ Epxspxj c Exry
Exynec , QeTxk , cnðxj Bencej ceqk yeM
Eery , ExspD c Tprpqbxk xxk Wptpk TeceMj veteeese
k gebeM Eery vptk Eak Tetpc vpqk
20 Reqxzepk Epqek mxwpD Erem veytespk TeceM
j yxaxdek c Epqby Epxbeyec . EpaxM
verrek . >> cewek yxaxdek yeexqpekH .
Exry veterrpqyec . Tenem veytespk y TeceMj Exry : <
< ReãnxD pk ExspD , Zððenðc xxk cxk y
356
19 IxqeTJ Exry Rxcek veytespk TeceMj Epxspxj yx
axcepk , Tprpqbxk Wptpk TeceMj
Eewc Teqyxyec .
Epxcmyec . 30 ExspD Exry Eewteqerrepk : << uqyec
! >> cewek ceqecepk Tpqprrec yek Epebxxk
EtJ c Eenxcxk tpM Tpxnxby , TerreL pk Esxk TeceMj E
qmcepk Temk y Eewek tprc mxncek
29 Teetk Rxcek TpxU Tpxmneexj Exsmqeexj Eenx
ceJ Tec vpyxexj yeexwpc , Tetk mxuecCxxj
Eeexqepeeeel c ceneaxqem xxk Tpxqpcej Tenpc : <
< yeJ Epwterresay Eewpc . >> cewek ceqeyec .
28 ExspD Exry Eeqxyej Zeutel uxM uxtpdek c Wet
357
eby Eewpc , Exyeceqty RpL teceJ
ExspD pk Terreqel uqpeesek Eery
Zpcek ! >> Temeak Tenk FeyeJ Eery ExspD pk Ecej x
c ceM Tecek Eesenek Serrpyec .
27 Tececepk Temk Exry Tenk FeyeJ terrek Epxmqe
npk : << Epxbeceac ,>> ! Axry Ecej
Tenpc Ecej tecek : << Ecej Wxry Ej , Axry mxy Zpcek
Epxbeceac ! >> cewek ceqeyec .
Bencej yeexyec . 26 ExspD Exry Temk y Ecej yej vee
xnety FeyeJ ReM xxek Epxbecepk ,
ExspD pk Ecej , Temk y Rerreay Ecej , ceqpyeD pk Ec
ereM Wpnc uqpk Weeeteqtec xxk Wenc
25 ExspD pk Tprpqbxk xxk Wptpk y Tencetk Bpee
spby yeexekH mxwpD pk Tpwtk
yeexwpc . Aenxxj ppk EpxreceM Eexwy Zeutel c Epe
xqepeyec .
Tetk TptpMj vpyaesy xc vpyxzeqaeeey yeM SxyeekH
Teteyec . ceby yxaxdek c ceneaxqedek
Tetk Wxry geteM vpyaesy xc vpyxzeqaek
Zpeeek y EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
358
Zpeeek y EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
37 EpxceMj Rxcek YeteeK RpL tpM : << Tetk Exry
xxtk yeM yeXj xc Exry Axaxdek
Ay Esk vprrpqpeetewpc . >> cesek Epxcej xc ceneax
qek Eewpc .
36 EpaxM Eery , Erk Zeutel Eery Exyeceqty RpL te
ceJ : << Temk y Zesy Eery Rxcej cesexj
Wpxk Tk ReM c Extecemqm xxk Tpxqpcej uqec . )
uqpkh . Tenk Exry Temk y ceneaxqel Exry Epxrek ute
tec cetexj c Weteby Eewpc .
359
Axsy gprrpbxyec . 35 ( Erk Exry Rxty yeM xxek Epxb
edepk pk utetec ceneaxqedek Zeutel
34 cetelj Rxcek aenxxj Exry xxtk yeM Temk y veyx
nekH xc Exry Axaxdekh , Tenpc Epsy
mxl c Exry Esk vprrpqyec .
33 Tetk ExspD pk Tencetk mxnpcepk Epxbedekh ,
Tenk Exry Rxceetk Epxmdek Tpqk
veteeesek vpzeM mxwpk y mxl c Exry vprry Apcxyec
.
32 Aenxxj ppk BenqxeK pk ZpsprreM ExspD pk vp
zeM veyeJ tpM Tprpqbxk Wptpkh
Eak yerrpqrrek Eeysprrec cewek Ferrenteyec .
Eak veqk mxqxzecac xxk mxl c Exry vprry Apcxk ce
mM yeXj xc Exry Tprpqbxk Wptpk
Eeweneqtk xxk EtpM Tprpqbxk xxk Wptpk TeceMj ce
mM Epxqetecem Epxcec xxk Tpxqpcej , IxqeTJ
EtpM Rc Zecej yezeM Tpneseeel pk EtpM yeexqpekH
. Zððenðc xxk cxk y Tenxmqecac Exry
31 Tenk EtpM Exry yeqepecel pk EtpM yeexqpekH
, mxnay ExneweM yeexekH Eeweneqtk Exk
360
veyenekH Eery Axaxctedek Exry
Epnpsxrrpqbpeepc .
Sxkh Epecrrpk Exry Zecelj Epxxneeeek yeexeesek T
pqk , Tetk Exry ExspD c Tenpc Teetk
42 EpaxM Eery , Tenk EtpM Rc ZeeK Zððenðc xxk
cxk y yeqepecel pk EtpM uxcepk Tenk
yeexqpekH , Teetk Rxcek mxwpk Epnpsxrrpqpeesek
Epxcec Sxekh Epecrrpk yeexwpc .
41 ExspD pk Tprpqbxk xxk Wptpk tpM veteeeteee
sek gebeM Ty Rxcek mxnxXj
Epnxzeyec , Erk Exry uqyesy Zððenðc xxk cxk y Epn
361
psxrrpqeey Beecsxl uqec .
40 Tetk vpzerrpqk yek BerreM Tpxncxdek Epqpspk
Fk yeM ExspD pk cemM yeXj xc
Eeyay Zeuyec .
QpekH vewty Eppeyec . Tenk Exry yenpeK gpaxk íxq
pceneL WxMj yej Eerreny xc vpqxeesek BerreM
39 Tenem Epnxty terrek Spxrc yeM ExspD TpM ye
nerreteMj Exnedek RxótðwpD Exry ExpsxU
Exry ExspD pk cemM c Eeyay Zeuyec .
cetexj Zpcek RxrrpeeserreM uxqpcej ) IxqeTJ Exry Te
mk y gpzptel c Bpxysxzenedekh , ExpsxU
ExspD pk FeyeJ uqec , geeeak Zððenðc cxk y Tenxm
qecac Eak Ewxzem tecek ExspD pk FeyeJ
mxwpk Exry ExspD pk cemM yeXj xc EeyaxXj cewek
IxqeTJ Eak gpzpyec . ( ExpsxU uqyesy
38 EteceM Zeutel EpxeVcenedek y vpexkh , Rxcek
EereweTxXj xxk cxk y ExpsxU cewecac
ExspD c Epnpsxrrpqpeesek Eery
mxwpk c venewpc . >> cewek yxaxdek yeexwpc .
Zpeeek y Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
362
Zpeeek y vpnxtprreM uxqpxj
yek Extecebpmc . 9 ( Tetk yesk Exyeceqty RpL tpM E
xspD c QeU Epxmdek Eaecek Tecxk
8 Epnxpeaxqek mxnpdek Tenk FeyeJ Eery yesk Ter
reqtpk Epecrrpk tprc Epnpby , Epxbewecak
Epnxzeqtk Eery venxk Epnxzeeesek ceU xxeM xxek
veyeJ tprc yeexwpc .
7 ExspD pk yeXj xc Epnxzeeesek Epqpspk Fk Eery
Teetk yek uc , Tpqprrec xxk
6 IðTM Exry Temk c Terreqtpk mxnpcepk Sxrrppk
363
Epecrrpk tprc Epnpeesekh ,
Fk Eery Wpxk Teetk yek yeexwpc , cetelj Tenk Exry T
ptpeesc yek Epnpeesek Epxcec .
5 Tenk Exry uxmexk Tptpeesc yek veneeesekh , E
xspD pk yec j Epnxzeeesek Epqpspk
Tpqk , Epecrrpk TeceMj Epnxpeaxqek mxnyec .
4 vpzerrpqk Bencej yeM mxzpqtpyec , cetelj Tenk
FeyeJ Eery IðTM Eak Tpxncek mxzpm
cewek ceqebpmc . 3 IðTM yej Tenk FeyeJ Eery Epecrr
pk Epxcetk Eppeyec .
Sxqbxmqpk Eeyeaxyec , yxtk Tetek y Temk c Teetk E
pnpsxrrpqpeesek c Wetedek Epxcec ! >>
FeyeJ xc Eery Enxby Tetek tpM : << Ebek y cemM c
usppk mxwpk Epecrrpk Eak Eery
2 Tenk Exry Tenpc mxzpk uaeby Sxwpk , IxTM yej
ExspD pk Rpxmcej Rxcej veexnetec
Epecrrpk y Tencetk mxnpdekh , Epecrrpk y EeweseM
pk Axqerry Eery Sxqbxdek c Epqby Epxbeyec
1 geneeK pk EtpM pk Epxnqpcej , Tecnc cecenecet
pc yeextelj Weeeteqðrc xxk Wenc Eery
364
mxetec Epecrrpk
vpnxtprreM uxqpxj
16 ExspD Exry Temk c : << Wenc Ej ! >> cewek T
errpteyec . Wenc Eery vpexsc Encxk
Sxqbxmqpdek Zpcek Retk tpM ceqek Epxcmtpcec , y
eJ uaerrek Sxqbxmqpk Eeyaxnesprrec . >>
Epxmqenpk : << Eeurrec Ej , cenyej Tk Temk c Sxqb
xmqpk Eeyeaxeesek uqyesy Tk vewxekH
Enxby yeexekH uc ? >> Wenc Eery Temk c mxnxXj v
ewxzenpeeac cewek Sererrepk Temk tpM Eexk
15 ExspD Exry Temk Eak Eeserrpnpk : << uxsemc
Ej Tk Zerrpkh Epcxqewpc ? Tk cek c
365
uxmc xc Epxbeyec . cetelj Tenk Exry Tenpc ExspD W
pxk cetexj c Esk Weteyec .
14 Wenc Eery Erk Epxcej Zpcek ceqecepk vpexsc
EncxmqeM , ExspD Exry Teetk Bpeespby
Temk c Eetk Epnpsxrrpqpeesek c Wetedek Epxcec !
>>
Tenk Exry venxrry Epxmqenpk : << Tetk Wxry Ebek
c Sxqbxmqpk Eeyeaxyec , YeJ Tetek y
13 Tetk Exry Wenc Eak Eeserrpnpk : << uxsemc E
j , Tk Zerrpk tpM Epcxqewpc ? >>
Rpxmcej Exry mxl pk cxrc Teetk Serrpeey Eery vene
eeteyec .
Secxrrpqspk Eery ExspD c Epnpsxrrpqpeesek Tenk E
pnpkh , Rxcej Exry Tpqprrec xxk cxrc Teetk ,
Bencej yeM Epecrrpk y Tptpeesc uxmexk veneeeplj
12 vpzeM Aerrek vpyaesy Tec Tecnc xxk
11 Wenc Eery Wpxk Epecrrpk y getekh Epcxqek B
peespyec . Tenk Exry Epcxqeeey xxk
ExspD Exry Weeeteqðec xxk Wenc tpM vpyxqrr
ek Tpxnc Zpcek Epxbemqpdek Exry
366
10 Tececepk vpzeM FeyeJ Eery ceM Tecek uaeyec .

Eewxtpnekh cesek Epxcek y Eppeekj xc Epexqerreee


y Epxcec yeexqpekH . )
Zpeeek y vpnxtprreM uxqpxj
Zpeeek y vpnxtprreM uxqpxj
22 ExspD Erk Epxcej Zpcek ceqecepk Tetk ReM pk
Epxcetk Eewek EerrpM Zprrek Epxqxzek
ZeeK Eaxcej Wxry Rewexc Tpwxqeeesek Wety yeM y
eJ Rxcek Eeteqc yeM Tk ReM c Tpwxqewpc . >>
21 ExspD Exry yesk Tetk ReM TpM Epxmqenpk : <
< Tk ReM Eewprrpqeexj uqtprrec !
Epxbemqyec . FeyeJ ReM Eery Ebek Zpcek Epxbecep
k Tpexl xxeM yezenqeyec .
20 Tenk Exry Erk Epxcej Zpcek ceqecepk geM yej
367
geyxnekH Zprrek Tetk ReM TpM
ReM Eewprrpqeexj uqeey uqtprrec ! >>
yeexqpekH . Tenk EpxXj , ExspD Exry Exqenek Tetk R
eM pk Tpwtk Bpeespk Epxmqenpk : << Tk
Tetk Zððenðc xxk cxk y Tenxmqpcac Eak Ewxzem te
cek Emtk verreqekH yek AxecekH Tenpeesek
19 geneeK pk EtpM pk Epnpc , ExspD pk FeyeJ Re
M Eery Rxcek TppMj vpneqtpyec ,
ExspD Exry FeyeJ ReM Terrek Tpxnc Zpcek Epxb
emqpdek Exry
cewek ceqedek uxcepk Ebek y Epxcej xc Exry Ay Ten
k ZpsprreM Tewbxrrpqyec .
18 Tececepk Weeeteqðrc xxk Wenc Eery Eppeay F
eyeJ ReM TpM Eery yeJ Ebek tpM yenerreteyec
Sxtpcek Qpcej yek yenerretewpc , Wpxk Tk ReM pk
Sxtpcek Qpcej yenerretewpc . cewek ceqetpcec >
yek Wpntek Eaxcej tecek yenerretewpc , Wpxk Tk Re
M pk Eaxcej Qpcej yenerretewpc . Wxry
mxnpcetpc yeexwpc . Ac Wxry Eeekj Temy ReM pk T
eetk Eppeay , Tetek tpM : < yeJ Tececsc
368
17 ExspD Epxmqenpk : << Ac yxtecec Retk Tec x
xrrpneeetpk , yeJ Eaxcej xxk xxek Teetk
Exynec ceqek yeM : << neurc Ej ! >> ( yeeesc Ej ce
sek Eppeekj Tec ) cewek Terrpteyec .
Sxtptpcec ! >> 28 TpweD Eery Epxmqenpk : << Wx
ry Ebek , Wxry uNeeek Ej ! >>
Tecxk geM Zprrek Specrrek Wxry veyxnekH xc Tewtp
nxtpcec . yxtecec Sxbxcqetpcec , geeeak
Epxmqenpk : << Axry geM pk vpnprry yek Eetk Teqy
xk Wxry geM c Tewtpnxk Epxbetpcec ,
y Tpwtk Bpeespk Epxmqenpk : << Tk ReM Eewprrpq
eexj uqtprrec ! >> 27 Tececepk TpweD TpM
Tetek Tec vewty yeexqpekH . verreqekH verrerreby y
eextelj , ExspD Exry cerepetk Exqenek Tetek
369
26 Rxcek geneeK pk TeneekH , FeyeJ ReM Eery Ye
sk ceM TptpMj vpneqtpyec , TpweD Eery
Zeny Esk Extecewpc . >>
Eery Tewtpnxby , EpxyeM pk geM xxeM xxek Temk y
veyxnekH xc Tewtpnxm Eak Resc , yeJ
Tecenecec veterrespk y SpnyeJ xc Epxbeby , EpxyeM
pk geM xxeM xxek veterrespk y SpnyeJ xc
TpweD Eery Tetek tpM Epxmqenpk : << yeJ EpxyeM
pk Rxty yeM xxek Temk y geM
25 Eexwy Eak , usppk FeyeJ ReM Eery TpweD TpM
Ebek c Epxbedek Zpcek ceqek EpxcmyTpweD
TpweD Eery usppk Tec yek vewty yeexeesek Epxc
ec . (Bpexnec cem Apqk Tec TpweD uqec )
24 ExspD pkTpxnc Exqenem xxk Epxc j , Eenyek v
pzeM FeyeJ xxk cxrc Rxcej uqeey
ExspD yej TpweD
Tk ReM cek y Rxml c Esk Epxnpsxzem uqyesy cek y
Rxml Exry Esk Epxnpsxzectewpc . >>
23 Tk ReM cek y Rxml c Epxnpsxzespcec ceweyes
y cek Exry Rxml Eak yek Epxnpsxzectewpc ,
370
Epxmqenpk : << vpyxqrrek Spxresy xc mxqxzek Eey
tprrec !
Zpeeek y vpnxtprreM uxqpxj
Zpeeek y vpnxtprreM uxqpxj
Tececepk Tetk genay Epecrrpaekh Serrpyec . ceyeay
Spxrc Tpnsc Zerry Ay Epqby yenxeesek
uxmteceM Epxmqenpk : << yxtk Tek QpekH vewt
y Eppesprrec . >>
3 Sxwpk , IðTM Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk :
<< yeJ xxrresy yenxeey yeM Eptpwpc . >>
vpzeM FeyeJ Eery vewty yeexqpekH .
2 Tenk EpxXj Sxwpk , IðTM , Reãerezðl , ãðýðtc xx
k vpzeM mxyemk yej usppk
371
Tecxk Tpxnc Zpcek Epxbemqyec . Erk EpteekH Tpxn
c Epxbemqpdek EpxeVceneqtk Exry Eexwy yeexwpc .
1 EteceM Zeutel Eak vpexkh , ExspD Exry Txyðnx
zeD RerrpM pk mxyecekh FeyeJ ReM Terrek
Tpqprrek FeyeJ terrek Tpxnc Epxbemqpdek Exr
y
vpnxk ExcetpceM uxqpxj
Eewc Resy mxnteyec cetexj c Extecemqm xxk Tpxqp
cej uqec .
E¡nxsTpD Wpxk , uneeek y EpxMj mxyemk Wpxk ux
cepk Tk ReM Temk c Sxtpdek y EpaeM
31 TpD SptpM TpM TewtecCek Tprreaeeesek y Bp
nxqekH Eery Tk ReM c ExspD uqyesy
TpD SptpM TpM Esk TewtecCeyec .
30 ExspD Exry FeyeJ ReM pk Ewpkh Reqxzepk Epq
ek Exqey j yek Epxbemqpdek uqyeay ,
TpD SptpM pk BpnxqekH
Epxbedek uxcetelj yek Sxtpcaxpk Exry ceaxrek uzek
Tec yeexwpc ! >>
29 ExspD Epxmqenpk : << Ac Rewexc Epxbecepk
372
Sxzc Sxtpdek ZpL py ? TeteceM Esk
11 Sxwpk , IðTM Exry Epecrrpaek terrek genay Tp
pM Zprrek RerrpM pk mxyecekh Tetek
10 ExspD Exry Tetek tpM Epxmqenpk : << Tek y y
enxeesek Bxrresy yek cety xc Eeyaxnetprrec ,
Bxrresy yej upu veeeserrek uxmc Exry veneeeteyec
.
9 Tetk Epecrrpaek Eaerrek yerrprrepk mxyecekh g
eneeplj , Rxcek EpuekH gel TeceMj
pk mxyecek Eak Tewec vpqk Epxcec , yenpeK xerry
genpc WðTM Bec Tec yeexqpekH .
373
Rxcej TppM Tec Bxrresy yek Epspk Eak Tetek genrrey
ec . Tenk EpxXj tpM Tetk Exry RerrpM
8 usppk FeyeJ ReM Eery Epecrrpak yek Seqxk mxy
ecej tpM veyxtek TpxU Tpxmneexj
Tenk EpxXj Axnewek Rxapmk yeexqpekH ) Epspkh E
pxspnpk Epnpyec .
xc Sprpspweeeak yek Sxwpk , IðTM Exry Feqeyeeek
geteM vpyaesy yek Rpxwpnpk ( Tenk Exry
7 ExspD pk veexnetec Tenk FeyeJ Eery IðTM TpM :
<< Ebek Wpxk yeexkh !” cewek ceqem
Bxrresy TppM Tprc Epnpeesek Tpqk Tececsc yek Tete
k genrrek mxapnem Epxcec yeexqpekH .
Tenk Telj tprc Bxrresy yeexwpc . >> Tetk Exry TppM
Zprrek Seapyec , cetelj cetpncec Epqek
6 ExspD Epxmqenpk : << TppM Zprrek Epecrrpaek y
yek yenerrpk Telj Epxcetk Seaptprrec
yenxeesek py ? >> Tetk venxrry Epxmqenpk : << E
pqby yenxeesek Epxcec . >>
5 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Ree
xbk ReM Ej Tk ReM Bxrresy Epqby
374
cetelj FeyeJ ReM Eery Tenk Exry ExspD Wpxk cetexj c
Esk Weteyec .
Epxcec . 4 Renek Tectem xxk EpxXj yeM ExspD Exry
RerrpM pk mxyecekh Bpeespk Eeyec ,
Zpeeek y vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y vpnxk RxcetpceM uxqpxj
veexnetec py ? >> cewek Eeserrpyec .
16 ExspD Exry vpzeteceJ EpteekH : << Zpeeek y
mxyemk Sxwpk Ej , Ac Retk tpM
ExspD Epxmqenpk : << Ac Wxry vpneekH xc Tebx
cetpcec . >> cewecepk
xc Tk Weteby Eewpc . >>
Tenk Exry venxrry Epxmqenpk : << Teexwy Ej , Eb
ek Wxry Ej ! yeJ Tek tpM veexnetec
<< Zpeeek y mxyemk Sxwpk Ej , Ac Rewexc EteceM
375
uxmc Eak Exqemy veexneqek Serekh py ? >>
15 Tetk Extedek y vpexkh , ExspD Exry Sxwpk , Ið
TM Eak Eexk Eeserrpnpk :
ExspD yej IðTM
FeyeJ ReM Terrek Tpxnc Zpcek Epxbemqpdek uxqpc
ej .
14 Erk Exry uqyesy ExspD Exry Tecxk Eewxtpneee
sek y yek vpexkh gpnyeteceJ EpteekH
Bxrresy yek Wpxk Tenk Wety vpyxzeyec .
13 ExspD Exry Eeqeepk Epaxrrepk upu Zprrek Tet
k ReM TpM vpyxzek Epxcmcepk
Esk Axteyec . EpaxM Eery Tetk uxM Tenk Exry uqyes
y Ebek Wpxk cetexj c Weteby Eewpc .
yek Extetpcec . >> Eeqc Rxcek FeyeJ Eery Ay Tenk E
ak : << Tk cek uc ? >> cewek Eeserrpk
12 ExspD Exry Tetk ReM TpM Epxmqenpk : << Tk
ReM Resc Exneby Entk xxk vprrpqk
Etpc Epqek Bxrresy Epnpeesek uqyeay TppM Eery E
ytenedek Epxcec uqec .
genrrerrepk Epxbemlj , Reextk Rxcej Berry Teyxk gpn
376
yek Tpwy Bxrresy yeexqpekH . cetpexyeM
Terreqtpk ZeuqpekH . ( Tenk FeyeJ Eery Tenk Epnpc x
xk vprrpqekh ExspD TpM veyxtek Temk
20 IðTM vpexsc Encxk veneeeplj , ExspD pk Tenk
veexnetec FeyeJ Eery Eeny tprc
ExspD yej usppk FeyeJ ReM
Bxrreeesek yeexwpc . ) Tececepk ExspD Exry Temkh
: << Ac Rewexc Terretprrec ! ” ceweyec .
19 ( ExspD pk Erk Epxcej Exry IðTM vpbxL cencxk
Epxmby uneeek c ceneqtpmqm xc
Epxcec gebeMj AxLj xc Eeyeaxwpc . >>
377
vpexkh , Ac geM Zprrek Specrreby usppk mxwpk Ax
wexc Epzek mxqxby , Axry Epaxeey TpMj
Epxyentecek uxsk Zpcek uxseqek Teyej yeM xxek Re
sc Aesc Zeuwpc , cetelj Resy Eecxeesek y
18 yeJ AxLj tpM TpxU cxaxzeeVmc yeM ceqek Epx
cmspcec , Ac Beqerry xxk EpxXj tecek
ExspD Epxmqenpk : << Ac Wxry vprc xc Tebxcetp
cec ,
Zeutel ceby Epxcec , yeJ Tek tpM veexnetec xc Tk W
eteby Eewpc . >>
cewek EeserrpeepXj yeeeek Bpyerxby , ExspD TpM
Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , Tk Wetem Epxcec
IðTM Exry ExspD Temk Eak Tenerreqek gpnyeetk :
<< Ac Retk tpM veexnetec py ? >>
veexnetec py ? >> cewek Eeserrpyec .
17 ExspD Exry gpnyeteceJ EpteekH : << Zpeeek y
mxyemk Sxwpk Ej , Ac Retk tpM
Weteby Eewpc . >> ExspD Exry Temk tpM Epxmqen
pk : << Ac Wxry vprc xc venxrrpl >>
Tenk Exry venxrry Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , T
378
eexwy Ej , yeJ Tek tpM veexnetec xc Tk
Zpeeek y vpnxk RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y vpnxk RxcetpceM uxqpxj

vewpeK Teqecec yesk TeteceM Epqek SptpM c yeeet


erreeey gebeM Epxcec uqec .
25 ExspD Exry yesk Epqek EpxceMj EpaxM Epexq
epeyec , cenyej Rxcej Rxcej yeM TewtecCeyesy
Temscel Epxcej
ceneaxqel Exry uxM Epxrek cetexj c Weteby Eewpc .
379
Wpxk uqec : Tenk Exry EteceM EpaxM Zeutel ppk c u
xM TewtecCek Eeuyec . yxtk Temk y
ceqebpmc . 24 Erk mxwpk Exry uqyesy Tenpc Etece
M Zeutel c ceneaxqecac Tenk FeyeJ Eery
Eewxty yeM xxek Rewexc Exnem xc mxqxzeqcem u
qyesy , AxLj tpM vewxXj Epxcec uqec . >> cewek
ExspD Exry Zeny Temk c Esk Epxmwpc cewek ceqed
ek Epxcec , venxk << cenyej yeJ Temk c
Teneeeby , mxwpD Tenk FeyeJ xc Eery Esk Epxmwpc
cewek ceqeqaeby yeexqpekH . Epxrek tecek ,
uqplj yxbk ! >> 23 Tececepk Erk Epxcej Exry ExspD
c Terreqtpk ZeuekH mxwpD pk Tpwtk
mxqxzeqcem uqyesy , AxLj tpM vewxXj Epxcec uqec
. Ac Bpxycek Rewexc Terreby Qk yeexyel
22 ExspD venxrry Epxmqenpk : << cenyej yeJ Te
mk c Eewxty yeM xxek Rewexc Exnem xc
mxwpk vpbxL ZeweM uc ? >> cewek Eeserrpyec .
Eeserrpyec . ) 21 IðTM Exry Temk c Epxbecepk Tenpc
ExspD Eak : << Ebek Wxry Ej , Erk
Eak : << Ebek Wxry Ej , Tek c Eeny yeM vpteqtpk vp
380
pnqeeey Eery cek uc ? >> cewek
381
xqpxj
573

xqpxj xqpxj
566

633
qpxj qpxj
563

628
pxj xqpxj
560

624
M uxqpxj xj
554

620
uxqpxj uxqpxj
549

617
M uxqpxj xqpxj
544

613

(Back to Table of Contents)


uxqpxj 536
pxj

609
M uxqpxj qpxj
(Acts)

534

604
xqpxj uxqpxj

529

599
M uxqpxj xqpxj

525

594
M uxqpxj uxqpxj

522

591
uxqpxj xqpxj

515

586
uxqpxj uxqpxj

512

582
RewteM pxj

510

577
Eqaxpk pk RewteM
Exyeceqty RpL
Eqaxpk pk RewteM pk Rxcek Axeepqk EpeaeqxeK
Rc Tenpc vpyxqrrek SpxresP Bxk Eebxl uqpkh .
3 gebeM pk TpwtetP TeeVcxD pk EpnaxL yej npL
mxntelj mxcbxdek Rc
2 ZpxteXj yej SewenxXj Bxk uxm RptpeK TP Tenee
ek mxcbxdek Rc
1 ExspD Terreqel uqpeesek P TenerreceJ Zðnpseqð
L teceJ mxteqcecek
yeexrrpqpeetebP yeexekH Bc Epxmqedek yxqk .
ExspD pk Exnpcel Wesc Tpxncek Teneeek TeqcenebP
254
, Eeqc Epqek Fesxk P Reexcewqxxj Epnxpk vpbxpk
Eqaxpk pk RewteM X gpnyek uxqpxj vpyxzekh , Te
mk tP EpqeL Zecej Epxncek TeqceneeVmc Epnpk tP
Zððxnðc Bxk Fesxk X EpqeL Temqtenbxmqyej cetexj
X Epxmqedek yeexkh .
mxteqcecek yxsc cesek X Teexqunxqek Epxmqedek
BxeM EpxqP yenek , E¡nxsTpD pk Fesxk P Spnrrel Rc
gppl SetpU uqpkh . Bpcxzeeeac Rc E¡nxsTpD pk Fes
xk ul npL pk verreetP EpqpD X Esenmaedek
EmsaP EerrebxL BxeM uxm Teqecec Bxk Fesxk Spnte
eepk uqpeesek yeexkh , Erk ul Tenpc TpD RpL pk
RpL Teqcenemqpdek X Tewtecqedek ZpL . E¡nxsTpD
pk Fesxk Rc Zððenðc Bxk cxk P Tpwtk Eak Ecxqek
<< ZðnpseeqðL , Zððenðc , SewenxXj Bxk uxm Rpt
peK BxeM Axreeesxqeyel Tecnc Bxk cxberreM TP mxntelj
>>
gppqterrP ExspD pk Eeecekj EpxXj Bxk FeyeJ ReM pk
vpyxqrrek Spxrespk P BxqprrptpqekH Bxk TppMj ,
Eqaxpk pk RewteM X Qpxíej Bxk Exnpcel pk Epxn
mqbxqel cebP ceqebP AP uqpkh , TpD RewteM Rc
255
TpxmL TerxqaerrpqekH
Eqaxpk pk RewteM
Eqaxpk pk RewteM
3 vpzeteceJ EpteekH Bxk RpL Teqyxeesek Eezeqel
( 15,36 – 18,22 )
2 ZðnpseqðL pk vpneqtprrek ( 15,1 – 35 )
1 Eeecekj EpteekH Bxk RpL Teqyxeesek Eezeqel (
13,1 – 14,28)
Ieðpl pk Eebxl ( 13,1 – 28,31 )
ZpxteXj yej SewenxXj teceJ ceneaxqel ( 8,4 – 1
2,25 )
ZðnpseqðL teceJ ceneaxqel ( 2,1 – 8,3 )
256
2 Zpxtk Bc Epnpqeeesek mxwpk ( 1,15 – 26 )
1 ExspD pk EapD pk BenqxeK yej Eeweqel ( 1,1 –
14 )
ceneaxqel pk yeqepecel ( 1,1 – 26 )
Tpyac SetpU
Rpxqpceqedek X Epxbemqpdek yeexkh .
Rc ExspD pk Eeecekj EpxXj Bxk FeyeJ ReM yej Fesxk
P Reexcewqxxj pk vewtP Bxk Eewxtpnel X cencxk
WetebP uqpkh . RpL tP Tpnetpeesek Axeepqk Epexq
k cenexj Rpmpk Rc Tenem Wetecej Bxk ZðqxPj mxapk
Fesxk P Reexcewqxxj pk Exnpcel yej Wetecej Bc TpD
RpL pk cetpk Axeepqk uxqpxj Rpmpk Eak Epxbek
Fesxk P Reexcewqxxj pk Tenxmqecac ReM X Eptpnxt
pk Terrerrpqpeesek X Tewtecqebec . Eeecekj EpxXj Bxk
Sxtpceetepk pk yeXj TeceMj yerrpeesek X Tewtecqed
ek BxeM EpxqP yenek , Elj Bpexl pk EpaxM Zeutel tP
vpyxqrrek Spxrespk P ZðqxPj Axtel Rc Teuk SeMj Bxk
vpnxzeqtk Bxk yezeM pk EtpM TP ZðnpseqðL pk

257
EpxXj ty Exsnðl EpqpD pk Encej Wetel c SenmceXj c
eby Sereeey Epxcec py ? >> ceby Eeserrpby yexxyej .
6 Eqac ReM ExspD Tec vewty vpneqtp yexxekH ter
rek ExspD Eak : << Ebek Wxrc Ej , Tk ReM Erk
ExspD Terreqel uqby Tecnc ty Tectedek Rc
mxntem uqpkh . >> ceyej
5 Zpeeek Epspk EpcxzeqekH cxwpc , Tk ReM cetpk v
prpeK pk TeneekH Eenxrrpk Spxrespk y EpcxzeqekH
ZðnpseqðL Eak yxtecec Zeutprrec , Wxry Tk ReM Ty
Zenxeesek Wety Eaxcej xxk Wxrc Eeweqel c mxqxzetpcec
258
.
TetereM ty Texxqunxqek Zenxeesek yxqk . 4 Tetk ve
wty yexxeey xxk EpxXj ty Tetk ReM Ty : <<
Yek Wetectedek yexxkh . Tenk yeXj yek TetereM ty E
pxbectemqby , teðebxk y Epnpk y Zeutel EpaxM c
TptpMj TetereM Ty ExqePj yek Epqeetk Epxbemqb
y , Eeteqc usy EenekH yeM EpxyeM pk xxek Eewxty yexx
ekH
Terrek Eeqc Epqek xxrreunc Epxmdek yxqk . 3 Tenk
vppnqeeeteeesek y yek TenerreceJ Tpxaxk vprpeK pk
uqeey Eak Ewpkh , vpyxqrrek Spzrespk y ExqePj Axt
el xxeM EpxyeM pk xxek Specrrpeesek Eqac ReM
Ecxqek Eebqqeeesek Eak Eeurrepk 2 Terreqel uqtelj
vewpeK uxmk c uxM Epxmqedek yexxkh . ExspD Terreqel
1 Wxry yxaxdek Tpxnpmy utc RpL ty ExspD pk Ee
qxyej Epxxqk Zeutel yej Spnrrel , Temk y
Tptpry TxzpýxqpD Ej :
RxcetpceM uxqpxj
5 ieðpl pk ZðnpseqðL íesenxXj yej npL ty cxetekh
vpnxeeteeesek Rc ( 21 , 17 – 28 , 31 )
259
4 gpnyteceJ EpteekH xxk RpL Teqyxeesek Eezeqel
( 18 , - 21 , 16 )
Eqaxpk pk RewteM RxcetpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM RxcetpceM uxqpxj
14 Tetk Epxnmqbc tecek vewtP yeM Terrepeeeek Be
qyenxteeK . Tetk ReM pk Tpwtk yesk cetpk uxsemc yej
mxyemk ZeóU , yeqewepk BxeM Epnpeesxqeeeac R
eL pk Sxwpk , ZeóU pk mxyemk Zpxtk Bencej yeexyej .
Teetk iðTM , Zpeeek , ZeóU yej EeetenðJ , ýxqxO yej
TpweD , yenãpqpwxzP yej Wepetec , EeqýezpD pk
yenpeK vpzeM gebeM pk Bec Tec . 13 Tetk vptk Epnp
weeeak yek vprpeK pk EeseM Terrek mxnyej .
12 Tececepk Eqac Rc EenpnetP Eerrpqk Eak Zðnp
260
seqðL tP uaeyej . EenpnetP Eerrpqk Rc vptk Eak
Zpxtk Bc Epnpqeeesek mxwpk
WetP yeM Bxek uaek Exnekh . >> ceyej .
Eak Seqpk EppeaP Tecnc tP Tectedek ExspD Rc Zewe
M yeextel Tec Tecnc tP Tectedek ul Wpxk Tenk
cxk Ej , Tk ReM zerrpk P EpaxM TP Eetk Bpeesprrepk
Epeetenrrpc Bc SxntebP yeexkh uc ? Erem Tk ReM
Yeexyej . cerepetk vpzeM Aerrek vpyaesP Tec mxwpk
Tetk ReM pk Tencetk Exnecepk : << 11 íeqxqxXj Bxk
10 ExspD X Seqpk EppeeeP Bxk EpxXj tP Tetk Zee
K RxtP Aeyaxl Epxcec Epeetenrrpc Bc SxntebP
Emqk mxqceqek Teqtk EpNpyej ,,
ceqeyej . 9 Erk Epxcej yek ceqebP Terrpsprrepk Ex
spD Rc Tetk ReM X venebP yeextelj Tecnc tP Tectek
SewenxXj Bxk uxmc RptpeK Bxac Tecnc Bxk cxberre
M mxntelj RetetP ceneac uqpk EpxVm uqpkh . >> cebP
Tk ReM pk yeXj TeceMj yerrpeeP Bxk EpxXj tP , Axtel
mxapk Axrc Rewectek , ZðnpseqðL , ZpxteXj yej
Tpeeterreeesek yeexekH ZpL , Tk ReM Temk X Beyel
Wetem Bxk Axeepqk Epxcec . 8 cetelj Eenxrrpk SpxresP
261
7 ExspD Tetk ReM TP : << Tenk AeeK EtpM X WxrP
Eaxcej EpxyeM pk Bxek Encej Wetel BxeM
Epnpqaek ExspD Ebek P Tecxk Eewxqeeesek X cene
axqem cenectec yxqk . Erk mxwpk Enceysc ExspD Ebek
Wek
21—22 iðTM Beqrrerrepk yesk : << EexwP Eak En
ceysc EpxceMj Rxcek mxwpk Wek P Eecrecej tP
Encej Tpsxzel X Rc EpxceMj mxwpk EpnpqeeeP
uqtprrec .
EpxceMj uxqpxj TP yesk ExeVcxbP yxaxdek yxqk :

EpnpeeP mxwpk Epxcec uqeeP uqtprrec .


262
Epnpk Serrpak Rc Ebemexnem uqtprrec
20 ZeeK Sxqpcqel tP yxaxdek WetP :
cesexj gebeM X EeíðqteLj cebP Reneqeyej . Erk Epxc
ej Bxk Eppeekj Rc AxsptP TenxXj cesek Epxcej yxqk .
yxqk . ) 19 ZðnpseqðL tP Eewxtpneeeac mxwpD Erk
Axwecej Bc uxM Sprpspeesek yeexlj . EexwP Eak Tenk
vpteqtpk Eeueesek yeexyej . Tececepk Teetk yek gpz
etek EprebP Eqxcej EerrpsceJ Rc Teqyenek Epxmdek
18 ( Zpxtk Temk P WerrP Zeutel EpexqepeaP Epqp
eesek WpxeVm yeM Bxek Rxcej cesexj gebeM
Eebxl X BpcxeeP vpyeJ yeM Emnceqem Rxcek cesxm
k yeexeesek ZpL . >> cebP ceqeyej .
Qeytec cebP Tpxspyqedek yxqk . 17 Erem Zpxtk Rc
Eppl terrek Ebek tP Sxqxk SpecrrpeetebP Wek P
Eewk yeM Tewbxrrpqpk ExyeceqtP RpL tP Zpxtk Rc
mxwpD X Terrerrpqpk ExnebP ExspD X yenxyaxqeeeP Rc
Epnpqaeeesek yeexyej . iðTM usprrepk : << 16 Eeek
j TemP ReM Wxrc Ej , vpyxqrrek SpxresP Rc teðxtJ pk
15 cetpk EtpM pk TeneekH Sxtpceetepk pk Apeeq
eekH uqyej , yenpeK BerrP vpnxk cetpk mxwpk
263
ExspD pk Ebc WenxXj Bxac Temk P Eeekj TemP ReM
uc .
Eqaxpk pk RewteM RxcetpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
5 Tenk EpxXj tP Teqecec Bxk Elj Epnpk Eak Exnede
k Axceac SxtpnrrP Zððenc Epxetpsptek P
pk ceqk ZenxeeP uqyej .
Tec uqbP vpyxqrrek Spxrespk P Epxnpsxzedek EnteL
Axteunc xc Ebewsxk TpD uxnc EpxceMj Rxcek Bpexl
mxwpk uxnc Bxk yeXj TeceMj Tpeeteeesek X EpqbP
veneyej . 4 Tetk ReM pk yeXj uxM vpyxqrrek SpxresP
Epxnpcej Bc Tpedpqrreeesek yeexkh . 3 Tetk yesk Z
eeK Spuneeesek gel WetP cenel Epqek Tesc Teneeek
264
Tecnc Bxk Weetel Eak Sxnpmk Seqcxk FppcxeeP Wet
P Terrpk Vfekh Appnxzetpk Tetk ReM pk Serrpeesek
1 Teuk SeMj Bxk Tpneseeel pk EtpM Sxtpceetepk
uxM Rxcek gebeM TP vpneqtpyej . 2 cerepetk
vpyxqrrek SpxresP Bxk Weetpqek yerrpeesek R
c
vpzetprreM uxqpxj
Eqac Bxk Eecrecek tP Epnpyej .
Terrpsprrepk Tetk Tenpc FxyeekH Teteyec . Tececepk
WeTxzpD pk ReMj Bc TetebP Tenk Rc Eenyek Rxcek
Epncxrrepk Temk P BpcxeeP gebeM Terrek Eppeyec .
>> cebP ceqeyej . 26 Erk Epxcej yek ceqebP
Tpsxzel X venxrrpaerrpqpeesek mxwpk cetexj Bxek
BxrreunxqeeeP uqyeP ? Erk Tpsxzel X Zpxtk Rxceetk
uqrrek P utpl X WetebP yeexkh . Erem vpzeM pk Eeq
c Rc Tek P Specrrpk TptpqebP 25 Eqac Bxk
Rc yesyeD uzP ZpxTpD cetexj ) yej WeTxzeD vpzeM
yxqk . 24 Tetk : << Ebek Wxrc Ej , Tk mxwpk
23 Tececepk uxmteceM vpzeM mxwpk X Specrrpe
esek yeexlj . Erk vpzeM Rc Tenpc ExpsxpU ( Apqk
265
P Tpwtk ZeubP SerrpbP yeexeesek EpxXj xxk mxwpk
yeexeey Zpsptec . ceby ceqeyej .
Zecej Terrpk BxeM : << Zððxnc Bxk Eeekj TemP ReM
yej ZðnpseqðL tP yeexekH vewpeK uxmc mxwpD Ej !
14 Erk EpxXj tP iðTM yej usppk Eenyek Rxcek Eqa
c uspk Bpeesplj . Tenk Epqek P Epxcetk
iðTM pk Axwecej
yeexekj ! >> cebP ceqekh .
13 BenxL mxwpk EteceM Sxtpceetepk X Fpeeqek
: << EteceM mxwpD yenpeK Qk Speetpeesek
Eeserrpqaekh .
Zecelj Sprxneeek geexeeebP vprrpnP vprrpnpetP yek
266
: << Erk Axrc ZeweM EpaxM uqaxeeeyej ? >> cebP
ceqk yeM Ebek uneeek y EerrpP Zecej Bc yxsxnek Z
enxqaeeeP Bc Sprpsaxeeekh ! >> cebP ceqekh . 12 Tetk
Emeak getekh íenxTJ uzP EeneU pk mxwpD AP uc . y
xtk Recenek Tetk ReM uxM Wek P RptpeK pk
Tetk ReM TP Zððxnc Bxk cxk uzP Zððenc Bxk Fesxk
X Sxtpdek venc mxnpk P mxwpD AP uc .
cxnðrc EpnaxL pk QxyxXj Bencej Bxk gebeM Eak Exn
edek mxwpD uc . yesk npL Eak Exnedek uc . 11
WðspoTewxXj , ZpxteXj , íeietpíxXj , oeTpD , EeãxXj ,
10 ýenxcxXj , iewýxqxXj , ZðbxyTJ Bencej uzP
SprpseeP uc ? 9 Wek P Tpwtk ienTxXj Bxk cxk , Wðtx
Xj Bxk cxk , ExqeL pk cxk uc , yesk
Íeqxqc Bxk cxk yxsxP ? 8 yxtk cxncxcepk Tetk ReM p
k Wek P Ecej ceqk yeM ZenxqaeeeP Bc uxM EpqbP
Zecetk yezenqeyej . 7 Tetk geexeeek SpaxeeP Bxk B
errpMj : << Tk venerreac , Erk WetP ZenxbP yeexekH Rc
vpneqtpyej . Tetk Sxtpcaxpk uxnc EpxyeM pk TpD R
ptpeK pk Bxek ceqk yeM ceqeqaem Bc Sprpsprrepk
mxwpD ZðnpseqðL tP SerrpbP yeexlj . 6 Tetk ReM Er
267
em Terrpk X Sprpsprrepk uxM Rxceqk TppMj
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
Epqerrek AxsP Bc Epnpseeek
Teqecec ZxntxeaP TeceMj Sprxk Zeutel genrrewpc
,
19 Ebek uneeek TeceMj vpyxqrrek EpyetxD Zprrek
Epxbemqpwpc ,
vewtP uxmteceM WxrP Wetecej Bc Tpeceeeeeqek
h.
vewbxqeekH urrpl yej Sxyecaxk tP mxntelj Epxnp
sxzekh
268
Eenxrrpk SpxresP yek Zemqek AxpeeepbP
18 Eebk Tec TeteceM EtpM ppk Tprc
Epxteqk Resptepk geexeeeqtec BemtP Bemtpqek
h.
EpxXj Bxk Beqerrpappk Axrc Sprxk Epxbectel Epq
bP venekh :
EpxMj cepcepk Axrc WxrP Wetecej Bc Tpeceeeeeq
ekh :
Eenxrrpk SpxresP yek mxwpk uqrrek tP mxntece
m Zpsptec .
Eeqtek Teqecec Wpxmm Bxk EpxXj cxm Zpsptec ,

17 Ebek uneeek Erk WetP Epxmqeyec ,,


ceyej :
Zxspk AeeK uqbP yeexkh . 16 EexwP yeextel Rc Zee
K TecetP Wencepk Zpexl pk Epxmqedek WetP yxqk
mxwpD X uxM SpeetprrP cebP SerebP yeexkh pP ? y
xsc Ej , EpaxM Rc EpxrP Sezxeeek Epxnqpcej Bxk
Tk ReM Wetem cenectec , Tk ReM WxrP Epxcej Bc cx
axzek Sprpsprrenec ! 15 Tk ReM utpeeP terrek EteceM
269
Ebek WxrP Ewpkh yeexekH Bc Epxnmqbc venewp
c
Eewxqerrpqpk Senmcedek yeexkh . 25 teðxtJ EerP E
pnxtP Temk X Bxrrek Eexk Epxmqenpk :
24 cetelj Epxml pk Eezpl Temk X cxeteqek vpnxbP A
xteeeP Epxcec Tpqk , Ebek uneeek Temk X Tecxk
Tpsxzeeesek yxqk . TecemXj Tk ReM venxk Temk X T
prpqbxk Wptpk TeceMj vetebP Eeqeeesek yeexkh .
23 Ebek uneeek EpxyeM pk Bxek SereekH yej Eeqc E
pnxtP Bxk Tpeeterrel BxeM Bxek ExspD X Tk ReM TP
270
Zeutel ppk Rc Tk ReM pk Tpwtk Rxtpk Ewpkh Axrc g
enpeesek Tpqk TerpD uxM Qk WetebP yeexkh .
Zeutel ppk BxeM Rc Tewbxrrpqpk , Tk ReM TP Exqep
etk Epxbemqpdek Rc TpU TptP yeexkh . Erem
Bxk ExspD pk Emncej Tpsxzel X Ebek uneeek Temk P
vpyxqrrek WpxM , geexeeeqtec Axteunc , Sprxk
22 Exsnðl pk Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , Tk ReM W
xrP Epxcej Bc cxaxzek Sprpspeetpk . ReãenxXj
Ebek uNeeek Eak Eeunel gpzpeeaxpk QeU Eewc g
enpwpc .
21 Tenk EpxXj tP
EteceM uxmk Rc Qeytec uc uqpwpc .
Ebek uNeeek y ceneqtP EtpM uqeeP Eak Ewpkh
Eenxrrpk TpecrreqeeK Senek Axspk WetP Epqeex
wpc
20 EerreM pk Renek veneecrrpc uxnmxj uqpwpc
EptpekH EprxzeM X Weetprrpqpwpc .
Epqeqbeeesek gel X Tectecek
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
271
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
TewP Bxk ExnprreM TP vezeeeteeesek Epxcec Ten
k
Tecxk Eewxqeeesek Tpeeec Epxmqem tecek Erk Wet
P Zenxeesek yxqk :
Teecrrenxqeeeesek ZpL . 31 teðxtJ Ebek uneeek y Tp
xqpyqecej Bc Epnxty Eak Wetem Tpqk , E¡nxsTpD pk
Rc Temk P EpxMj mxyempk pk Rxcej Bc Rc verrek Sp
ecrrpbP Temk P Serrpnxk X Beqrrewbxqerrpqpkh cebP
TecetP Wencepk Wpxk , Tenk Ebek uneeek P Temk tP
272
Eeweqeeesek X TptP WetebP yeexkh . Ebek uneeek
yeexkh . Temk P ueceepk AP Etpc uqtelj Wek P Eetk
yeexeeserreM yxqk . 30 Tenk uqyesP Wek P
Zpsptec . Tenk ResP RpxcaxbP Terreqel uqpeesek Bx
eM EpxqP yenek , Temk X Rxceetk Epnpsxrrpqpeesek
29 << Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , Ebek uNeeek teð
xtJ pk Tpeeec yeJ Tk ReM TP TptP ZenxeeP
EeuneqtP Tk ReteqpekH vewtP EeeepXj yeJ yezes
pl Tpxmneexj .
28 Eewxtpnel pk BeL X WxrP Tk Tptpqek Bxrreyec
Tk ZenP SxtpnrrP urrpl Zprrek Esk Exqbenerrpqpw
pc .
27 TewP Bxk Epnpkh Rewexc Esk Eprerrpqpwpc ,
Teytesc Epxcec mxsel X Eunqek Serrpwpc .
Teuk Weeeeupk WxrP cetpexyeM ExqbeneyeaP
Epxcej Zenxzek tpM WxrP yezespl Tec .
26 EyaxmP Aecebxkh yezeM mxcbxl Tec
Ebek WxrP yenerrpkh EeeepXj yeJ gpxxyesc Epxc
ec uxqpcej .
273
Ebek uneeek y Epxnpsxzedek vpyxqrrek SpxresP Bc
mxntebP uqpkh . 39 EpaxM Rc , uneeek Tecnc Bxk
ExspD E¡nxsTpD pk BenqxeK BxeM EpcxzeqekH mxn
tebP , Rxml Eak yek Eerrpaxqeeeteyel , Tk ReM Tenpc
38 iðTM Tetk ReM TP : << Tk ReM mxwpk uxnc Rx
ml cxqxeak Eak EeeVcxbxneeeP cenectec . Wpxk
Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , yxtk ApeepL ZerrP cxyesP
BpcxeeP uc ? >> cebP ceqeyej .
37 Erk Epxcej Bc uxmteceM Sprpsprrepk Sepecxl
Rc SxreqbP , iðTM yej usppk Eqac ReM TP : <<
274
veteeesek ExspD X Ebek uneeek Rxceetk Ebek cewe
k Tptpqek useeebP , E¡nxsTpD uqrreyec . >>
36 << EexwP Bxk Tpqk , Exsnðl pk vewpeK Eenep
k Wxrc Ej , Tk ReM pk Tprpqbxk Wptpk TeceMj
Eutpxj pk AxrP TppMj Spxmpem Bc mxqxzetpcec .

35 EpxsxzetP Teexspk X AxrP


EeVmnec Ac WxrP yenerrpk Telj tP Serrprrenec .
Ebek ExrP WxrP Ebek tP Epxmqenpk :
34 teðxtJ Epxyentecek Tecnc tP Tectedek yxsc , ce
yeaP Tenk Erk WetP Epxmqedek yxqk :
Epxbek SprpsaP uxmc ExrP Tenpc Ebek uneeek y Se
pecxqaxqek Epxnpsxzedek Erenxl Rc Wpxk ZpL .
Eaxcej Eak yek Eeweqeeesek Tenk vpyxqrrek Spxres
P Bc ExrP mxqxzek Eeueesek yeexkh . Tk ReM pk Epxrpce
J
uqpeesek yxqk . 33 Tenk Rxceetk Tecedc Teysxcepk
Ebek P yenerrpk Telj tP mxnaP Bpeespeesek uxcepk
32 Erk ExspD X Ebek uneeek Tecxk Eewxqerrpqpe
esek yeexkh . yxtk uxM Erk Zeutel pk ceneac
275
Teuk Weeeeupk Rc AP Exqbeneeesek Epxcec Tenk
.
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpzetprreM uxqpxj
mxwpk uxnc Qpcej EU ReexM Tec Eewxtpnewpc . Eb
ek EtpM uxnc Eeunel mxntecaxpk X Tetk ReM TP Rewek
Etqek vewtP yeM vprrpqk ExtebP AeyeM Sepecxl X y
ezeseeek , 47 Ebek uneeek c Weeetek TerrpqebP ,
vpyxqrrek Epntpkh EtpM uxnc vpneqtpk , yesk vpyeJ
vpyxk P yek ceM TP yek veexMj Bxk ReexM X
mxwpk uxnc Bxk cenecaecej Bc Epxetpspqek TpD T
pD vpyxzek EpxVmyec . 46 Tetk Rxcek Sepecxl BxeM
Reextk Epqek BxeM Bxek cenedebP yeexlj . 45 Tetk y
276
esk ceM TenxXj yek vpteqtpk BprrpD WpxeVm yek
Sepecxl Tpxnpyec . 44 uxmc Sxtpcaxpk Wpxk Epxn
mqbxqek vewtpyeM Eewxtpnek , vewpeK EtJ vpeesxl Bxe
k
43 Eqac ReM Eeqc Epqek geexeeewsxeetP Zeutel
X Epexqepeyej . Emeak mxwpk uxnc mxetppecem
vewtP Bxk Eewxtpnel
Beqyenxk TerrepeeeeeeP uqpeesek yeexlj .
Eewxtpnel tP Epnpqaek , veexMj Bxk vpnxL ReexM p
k yezeM mxcbxl X vpyxzek EtqebP , vewtP yeM
Wxecrrek mxwpk Rewectedek yxqk . 42 Tetk Eqac R
eM pk Spnrrel X Sepecxl Teqyxk mxqxzebP , vewtP Bxk
Temk P Spnrrel Axwecej Bc mxqxzek , EpcxzeqekH c
xdek yeexkh . Tenk EtpM Sxtpceetepk yenpeK gpnyek
mxwpD pk mxqxzedek Zelj Eak EeeVcxbxnek Epxye
M pk yeXj yek Eeunetprrec ! >> ceyej . 41 Epqek mxwpD
40 iðTM yesk Tetk ReM TP Eeqc Epqek Epxcej Zen
xk , Tetk ReM TP : << Tk ReM TeteceM RxmqtP
ceqeyej .
ReM pk EpxMj cepcepk uqpk uxmc EeqpD vpqk yeex
277
ekH mxwpD TP EpxVmdek yeexekH ZpL . >> cebP
Eeweqel Rc vewpeK uxmc Ebek uneeek P Epnxzeqee
kH Bc mxqxzecaxpk TP EpxVmdek yeexekH ZpL , Tenpc T
k
iðTM vpyxqrrek Epntpkh Axwecej Epqewbxqeee
sek EerP
EpxbesmqeectP verreqrrekh yetxnc gpzpbP yeexees
ek gpxxneeac Wpxk cetexj X Terxk Wetecepk Zecetk geex
eeeyej .
yek Ebek uneeek c Weeetek TerrpqeeeP Bc venek ye
extelj yek 10 Tenk Rc Tenpc vpyxqrrek Epntpk P
BerrpMj yek Teycenpk EpxspnaP Ebek uneeek c Wee
etek Terrpqekh . 9 uxmteceM Tenk P EeqeepeeP BerrpMj
uspk Bpeesprrepk Epnpeesc yek Eeqeepyej . Tenk Te
278
tk ReM Tec vewtP vpyxqrrek Epntpkh EpnpbP EeqeepeeP
geM Eak Tetek useeeyej . Tenk mxwpk P mxl Vfek Be
rrpMj mxapk TewxM Tec uqbP 8 EeU Eeseeek
yeM AxLj Bc uspk Zeutprrec cewek BenqxeeteXj ! >
> cebP ceqeyej . 7 Tececepk iðTM Temk P yenerrpk
Epxcec , ceyeaP yeJ AxLj tP vewpeK uxmc Zpcek Epx
VmXj , yeJ ReãenxXj Bxk ExspD E¡nxsTpD pk ReMj
mxntem yxqk cesek Sxxj cxaxzek Sxntekh . 6 iðTM T
emk tP : << Retk tP Eeqtk WpxeVm cebP yeexeeP
venerrepk , iðTM : << Tk yxtek X veneeeP Rc pP ? >
> cebP Eeserrpkh . 5 Tenk Tetk ReM Eak ZerrP
yej Zpeeek P Epntpkh EpnpeeP Bc Epxbecepk Tetk R
eM Eak yetxnc gpzpyec . 4 Tetk Temk X Tpeetetelj
EtpM uxnc TewrerrpM BxeM Epntpk P verreqrrekh Ex
nebP Wpxnmqaxpk Eak ZerrpLj gpzpwpc . 3 Tenk iðTM
vpyxqrrek Epntpkh mxnyec . 2 Tenk EpxbesmqeectP
Emtk cewecac gebeM TP Rxcek Tprrpqeexj mxwpk ExrP ,
1 Rxcek EtpM , Epxtk Bxk vpexsc Bxk gpnyek Aee
K pk Terrepeeeel pk EpxXj , iðTM yej Zpeeek
iðTM yej Zpeeek Tprrpqeexj mxwpk X Ewredek
279
ExrP
gpNyetprreM uxqpxj
Epxcmwpc .
Eqaxpk pk RewteM gpnyetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM gpnyetprreM uxqpxj
Tenk WetP veetpeesek Rc WpeceeeeK yeqec Eak uq
plj cetexj X Weteyej . 18 Ebek uneeek ExrP EpnxtP Bxk
17 << Teceyel Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , yeJ Tk R
eM uqpk Tk ReM pk Becxnpl Rprrppk ExspD TP
yxsxP>>
ExspD X Sxtpk yxsxnedek Tpqk Eneml EeVcej uqpee
sek X Tk ReM AP uxM RxtP yeM Bxek veneeesek
Wetectedek Zeutel Rprrppk Rc Temk P ExspD pk Re
Mj Bc Sxtpdek Eak Sxqterreqeeesek yeexkh . Tenk
280
mxapk TewxM Tec uqrreeesek yxqk . Tk ReM Epxbeb
P Sprpspeesek yej Erk mxwpk P yeXj TeceMj yek
yxqk . yxtk ul Erk Zeutel X ceneaxqecaxpk Wpxk . 1
6 ExspD pk ReMj Bxk mxaP Temk P mxl X
WetP yeM Eewc Respk P Ebek X Eeqek vppnqeeeP tP
Ebek uneeek Temk X venxk Tecxk Eewxqerrpqpeesek
Tk ReM venxk ixqeTJ Eak Rxcek Zeqetek X Spqeqeee
P yxqxP cebP gpzpaxqeeesek yeexkh . 15 Tk ReM Erk
ixqeTJ Eak Esenmqedek yeexkh . 14 Tenk ul EncxL E
enxrrpk Eqyenxl BxnpL Tec mxwpk yeexqpekH , cetelj
Erem ExspD X Tk ReM zewpk tP Tpsxzelj , ixqeTJ Tem
k X TeqyxeeP yeM Tpeeteeesekh Tk ReM venxk
TecetpD pk Ebek uneeek Wpxk , Tenpc Temk P vewb
xqeekH Zprrek ceneqtpmqpk ceexmqpdek ExspD Wpxk .
Eeqeeprrpqpeesek cebP yeexekH pP ? 13 EeyneeeeL
, Exseíej , ZeóU pk Ebek uneeek Rc Tenpc Wek P Eucej
Tk ReM utpeeP terrek yxtek X EpxyeM pk mxapk Axt
el yej Axceac Sepecxl BxeM Erk mxwpk X
EpaxM X geexeeeweM ZerrP yeexeeP uc ? Zerrpk tP
yxtek X Tenk WetP RxtP Aeyaxl Epxcec veneeeP uc ?
281
geexeeek venekh . 12 iðTM Epqek mxwpD X venerre
pk : << Exsnðl pk Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , Erem
11 Tenk mxwpk Spqpwpk vpeVcxl tP iðTM yej Zpe
eek X Tetek TeqyxeeP Epxcec Bc uxmteceM
Exncepk TpM cesxxj uzek X Epxnpsxzewpc > , 26 Ee
xwP Eak , Ebek uneeek Temk P Benpak vewbxqeekH
EpxeVcenedek yxqk : < yeJ vpexac Bxk EpxMj mxye
mpk BxeM AxrP TewbxbP , Epnaxqeexj Teqecec Bxk Tpxw
ek
AxrP Tpeeteeesek ceMj Bc Beqrrewbxqek EeyeeP ce
nectec . Ebek uNeeek Rc EeyneeeeL tpM Erk WetP Epxm
qek
EpnxtP Bxk Wencepk pk EpxXj Beqrrewbxqeeeaxpk
Wpxk , Tk ReM Ebek uneeek y Eucej TecetpD ReM QpekH
282
EteceM EtpM ppk TP uc uqpeesek EpaxM Zeutel ppk
X Tpeceeeeeqek Reexteqekh . 25 Tk ReM uqyesP
Axwecej Epqewbxqeeeac vpyxqrrek Wencepk , Tenp
c Sewzpl uqpk Temk P EpxXj Bc Beqrrewbxqeeeaxpk Rc u
xM
uNeeek y Eenepk Exncepk pk Eecrecej Eak Aeyenqe
ctem uqpkh . > cebP ceqedek yeexlj . 24 vewpeK uxmc
Rpmpk X Enceysc Bxnpwqek TerreeeP cenectec . 23
Erem Wencepk pk Epxcej EpxqP Terreeeac EerP Tenpc Ebe
k
Rewexc Enmwbxqedek WetP yeM vpyxqrrek Wencep
k BxeM Enmwbxqekh . Temk P Tk ReM TP Epxmqedek Epx
cej
Wpsc : < Ebek – Tk ReM pk Ebek uneeek Rc Eeekj Te
mP ReM pk AxrP Tpwtk Eak Rxcek X ExrP ZeeK
P Tpeeec , Ebek uneeek Rc Entk EpnxtP vpyxqrrek W
encepk BxeM TewbxbP cetpexk Tpeceeeeeqeeesek yxqk .
22
Exnemqpwpc . 21 E¡nxsTpD Rc Enceysc Tpxwek ute
D Sxrepem uqtelj Tecnc TeceMj yeexeeP Zpsptec . Emk
283
Tpwxqek Exnemqpwpc , Tenpc Ebek uneeek Tk ReM
TP Specrrpk Tptpqeeesek E¡nxsTpD X Tpwxqek
TP vpyxqrrek mxapk uxmc Sxkh Eewxtpnel X mxnte
cewpc . Emk P vewtP yeM Tenk ExrP ExspD X
SpxspcqeyesP Tenk Rc QeU Tk ReM X Rxml Eak AxrP
ceqtpnxmqpwpc . 20 ExeVcxyesP Ebek ExrP Tk ReM
EpxreceM yezeqectedek yeexkh . 19 EexwP Eak , Tk
ReM Enceysc cewsxk BesenebP , Ebek uneeek tP
Wencepk BxeM TewbxbP , E¡nxsTpD Rc QeU Bpyeqe
exj Eewsekh cebP Eexxqetpeesek yxqk . Erem Eeexqetpe
esek Rc
Eqaxpk pk RewteM gpnyetprreM uxqpxj

284
Eqaxpk pk RewteM TpxnyetpceM uxqpxj
8 iðTM pk yeXj Eenxrrpk SpxresP yeM Beysecqece
pk : << Eenepk Exncepk pk Tenxmqecac yej Eeeeewepk
yeexekH ZpL uc ? >> cebP Eeserrpyej .
Bpeesprrerrepk : << Tk ReM ZeweM mxapk X Tpxsx
cqek , cek P ReMj Bc Enmk Erem Zeutel X EpexqepeaP
TecxqekH Bxk Encxqecac Bxk Tpxnpl Setpk uxM Exn
edek yeexlj . 7 Tetk Eqac Bc Ewpkh yek
tP vpneqtpyej . 6 Zecej TecxqeekH Bxk Encxqecac E
ereD uqpk íezxýeD , Zpeeek , EeqðíeseeteM Bxac Zecej
285
5 TeneekH EtpM Rc Zððxnðc Bxk cxpk pk Tenxmq
ecac , Eeeeewepk yej RpL pk yeeesc ReM ZðnpseqðL
yxsxnek Sxtpyej , Sxtpcaxpk pk TptpMj Bpxycek Ene
ctec mxwpD Rc Teuk WxecekH SxeeeL yeexlj .
vpnxeesek yeexyej . 4 cetelj iðTM yej Zpeeek P Teex
qunxqek ZenxeeP Bc Sprpspeeaxpk EpqeeVceJ Rc uxM
Eak Tetk ReM X yenxyaxqek , Rxceetk veneecrrpc uq
peesek Tpqk TeneekH Epxnqpcej Rc uqtelj cxetek tP
Tecxk Eewxqeeesek Tpeeec Spnteqaxqek yeexeesek
h Tetk Tpexl BxeM Epetprrpaek Eerrpnqeeesek yxqk . 3 Ee
xwP
yeexlj . 2 EpaxM Rc , Erem vpzeM Eqac mxwpD TP T
ecxk EewxqeeeP Tpeeec Bxrrek SpnrrebP , ExspD pk
vpyxqrrek Epntpk P EewpM X vewerreqeeeac Tenpek
H uqpk SetpcxD pk cxpk cerepetk mxnpqaek Exnedek
1 iðTM yej Zpeeek vpzerrpqk ZeeK Epqek P Ewpk
h Epxcej ceqebP yeextelj TecxqekH Bxk Encxqecac ,
iðTM yej Zpeeek vpnel TeceMj Sxmctedek ExrP
TpxnyetpceM uxqpxj
mxntecek , Tk ReM X RxmqtP BeL Eak Tetek Eeyaxn
286
ekh . >>
Eak yek Rxcek X Enmwbxqek , Tk ReM pk Eetk Tpwx
qek ExnemqbP , Tk ReM uxmk tP uzek cesxxj X
Tetk ReM TP cencxk veetpeeP uc ? Tetk ReM pk vpyx
qrrek EpexqeD X ZðnpseqðL tP EewxtpnebP uxmc
EenekH Epxcec tecek Tetk vpzerrpqk Bc getekh genr
rerrepk Eexk WetP Bpxyqeqtpk Zenxqtpwpc : << 16 yxtk
,
Tenk mxwpk Rc iðTM yej Zpeeek P Tencetk Bpeespb
P uc . 15 Tecem tecek TpxnP Bxk Bpxyqecac ReM
X Wetedek yxqk . 14 cetelj , Tetk ZerrP ceqem Bxk E
enekH Epxcec , EpaxM Rc , Tenem Exqenc uqpeesek
Tpxnpdek yeexlj . Tenk EpxXj , Tetk Sexzc Erk vpzeM
287
mxwpk ul ExspD X TerrebP EpxeVcenedek cesek
ul Tetpc Spnrrel mxwpbxl mxntedek Epxcec Eexj pk
mxwpD Wpxk uqeeP Bc Wetem Tpqk Zecetk geexeeesc
13 TpxnP Bxk Bpxyqecaxpk IðTM yej Zpeeek P Te
nk Eneqcexj yerretpnqxeK X Epxbecepk , Wpxk Tetk
Tpxsxcqek Eeunel mxntecesec cesek yxsc . >> cebP
ceqeyej .
Epnaxqeexj tP usppk ZeweM AP ReMj Bc Enmwbxqe
dek Epxcec , Wpxk yxtk ReM X EpxceMj ZewenaP ReMj Bc
12 Eeunel Temk Eak Qk Exnewpc . EpaxM EerP Eb
ek uneeek ExrP Tecnc Bxk TppMj , mxwpk P
AxqerrP Rc Rxceetk vewpeK pk Axeepqk Serrpnc Ax
qerrpk uqyej > cebP ceqedek yeexyej .
yeexkh . 11 Erk ExspD pk Tpeeec ExyeceqtP RpL tP
< Tk ReM pk Sxyenaxk P Epncxeesek Erk cesexj
P TeceMj veteeeteeesek uqyeaP , Ebek uneeek venx
k Temk X Epxmdek Eak ExrP Tecxk Eewxqerrpqpeesek
EexwP ExqePj mxapk Tec uqpeesek cetexj X Wetem
Zpsptec . Erk ExrP Tk ReM TP Tprpqbxk Wptpk
288
BpeespbP uc , uxnxwpspk Exqenc Seexk uqyej , Emk
Rc ReãenxXj Bxk ExspD pk ReMj Bc Enmcepk
EeserrpeeP ZpL ul , 10 Tk ReM yej uxmc Exsnðl pk m
xwpD : Erk mxwpk ZeeK Tk ReM pk Ewpkh
ReM Ej , 9 cenyej EpxrptpM yxtk ReM Erk Tprrpqeexj
mxwpk Rc cencxk Enemqbxdek Seexk Zeutel X
Eqaxpk pk RewteM TpxnyetpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TpxnyetpceM uxqpxj
24 Tetk Sprpsprrepk Rxceqk Terrpk BxeM Ebek uneee
k tP Erk WetP Terrepeeeeyec : << Tecnc , gebeM , Teqec
TecxqekH Bxk Encxqecac yej Eeeeewepk TpxnpmP R
eM pk Epxmqedek uxmk X Epqek tP Zenxk EpxVmyec .
23 iðTM yej Zpeeek vpzerrpqk Spqeqeeeteweeeak
yek Sxtpcaxpk pk Bxek Tpwtk uaek ExnebP ,
Sxtpcaxpk Rxceqk Sepecxl BxeM Terrepeeeeees
ek EerP
Respqeeesek mxwpk yeexlj .
289
Terrpqekh . 22 Erem vpyxqrrek EpexqeD pk Zeuak tP
Exqenc uqpeesek Tenk mxwpk Rc Tpxac genpc
EpqeeP Epxcec tecek Spqeqek Teqyxbpeepc . Eenep
k Epqek Emk tpM yezespqaek Ebek uneeek c Weeetek
EpqpD pk vpnel pk cxk Rc Tetek ty Tecxk AxecekH T
pecrrptpqekH EpxVmcepk Zeqeqek TpnrrprreeeP Sxqterre
k
yxtk Wek P EpxbebP Sprpspeesek Bxek ceqem Epxc
ec yeexeeP Bxk EenekH Epxcec . >> ceyej . 21 Tecem tP
venxk Ebek uneeek y Spnrrel X Sprpsyel BpxU pP ? T
k ReM Epxyensepk Bxek utpbP Epxbecenec , 20
yej zpeeek Rc Tetk ReM TP : << Ebek uneeek y Ewpk
h , Tk ReM pk Epxcej Bc Sprpsyel BpxU pP ?
TeqyxeeP uzP usppk TP Spnrrel EpxcaP uqeeP Epxce
c cewek TpecrrptpqekH EpxVapmc . 19 cetelj iðTM
18 Tececepk iðTM yej Zpeeek X Terrptek Eeyaxner
repk , Tk ReM ExspD pk ReMj Bc Enmk ZenxXj
cenectec . >>
pk ReMj Bc Enmk cek tP AP cesek EqteU ZerrpLj Zen
xbP uqeeP Epxcec cewek TpecrrptpqekH EpxVm
290
Eenepk pk Tpwtk Epxncek BxeM Teneeek Teqcenem
Bc Senewbxqem Bxk Tpxqpcej , yxtk Tetk ReM TP ExspD
mxwpD uxM Wetedek Tpqk , yxtek Temk X Epxceexs
cem Bxk EenekH Epxcec . 17 cetelj Erem Zeutel
Zeutel X uxtpcem yxsxP . >>
gpzpbP uc , Teceyel yxtk Wpxk Tek P vpyxqrrek Benp
ak ExspD pk ReMj yeM Sprxk geexeeewsxeetP
Exnpcel RpL X Epqewbxqek Teqcenemqm yxsxP . 30
Tk Eyepeaxk Teeepl X WxrP Ewrek EpxVm Bc mxsek
cebP gpzpbP yeexkh , Teceyel Tek P vewbxqeekH Be
npak uqpeeac yxtk Eneqcexj yerretpnqxeK BxeM Tek P
Ebek WxrP Ej , Tetk ReM yxtek X Eezpqrrek Spxntem
qbP yeexkh , Tk yxtek X venerreqbek venebP yeexrresec
Bxrreunc Eeqc Entk Eak yezeqectekh cebP Tpxspyqe
291
dek Eeqxyej uxmc Zeutel X Epexqepem cebP uc . 29
AxrP geqberrpnek Terrenxwpc . 28 Tetk ReM venxqa
ek vppyxqtprrepk , Tek P Encej mxapk yej SereekH
Exsnðl pk cxk Qpcej vppyxqtpk , Tek P Enmwbxqede
k E¡nxsTpD EncxL vpyxqrrek Benpak ExspD X
27 EpxreceM ZeeK Erk WetP , EðxnptJ yej oeTxzp
D ixqeTJ ReM TpD vptekh venc mxnpk P cxk yej
Eqyenxl Epxnpsxzel X AxrP mxntecaxpk X geqqek
Terrenxwpc . >
Ebek E¡nxsTpD Tek P yeXj uqpk
vencxD ceaemP Rpzeneeeeeaxpk Rxceqk TppMj v
pneqtpwpc ,
26 vewpeK uxmc vepk Rpzepk vpzeeK TprrpqekH
cetpnpcepk
veneaP Eenepk Zerrpkh ceexteL Zeutel X mxsem
uc ?
venc mxnpk Zerrpkh Erk WetP vescxnpqtpeeP uc
?
Tewbxk , Tek P Benpak – Wek P Eucej TecetpD teðxtJ
pk Eewk yeM ExeVcxbP Epxmqedek yxsxP : <
292
yej Temk P TptpneceJ Tpxwek uteD X Emtpdek Ebek
Wxrc Ej , 25 Tk EpnxtP ExyeceqtP RpL BxeM
Eqaxpk pk RewteM TpxnyetpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TeutprreM uxqpxj
TP Tpsxzebpeepc . Emk X Rc cencec Rc AP Serel Rxc
etpdek yeexlj . 3 iðTM Temk tP : << EererxXj
vpteqtpyec . 2 Tenk WpxeVm Bxk Bxek Rxcej cesexj
X vpyxk terrek Epxqetececepk usppk X Rc Eqac ReM
1 EpxceMj Rxcek mxwpk uc , ReMj Rc EererxXj cet
exj . Tenk cencec Qpcej yek Rxcek cesexj TenxXj yek
EererxXj yej SeýxMj
TeutprreM uxqpxj
Rxcej cesexj TenxXj yek vpteqtprrepk WpxeVm Bc Rc
293
Eqac ReM TP Tpsxzeeesek yeexlj .
ReM Temk X yenreyeD ( yenreyeD Rc Bpnxeebxrrpqp
eeac cesek Eppeekj Tec ) cebP TerrpteteeK yxqk . 37 Tenk
36 Rxcek SxýnpD TP Weetpqedek Qxðc mxwpk ye
exlj , Temk P EeqteM Rc Expsxpýj cewewpc . Eqac
Tpsxzek mxwpk uxnc Bxk cenecaecej Bc Rc Epxetps
pqek TpD TpD Tprc vpyxzek EpxVmyec .
TeteceM gebeM TenxXj yej ceM yenxqekH Tec mxwp
D Rc uxmk X vpteqtprrepk , WpxeVm yek Eqac ReM TP
uxnc tP uzek cesxxj X ZeceyeM mxntecedek yxqk . 3
4 Tetk ReM ZerrP AP TpteeeP Epxcec uqec . 35
ReM Ebek ExspD pk Tecxk Eewxqeeesek X yetptec c
eneaxqedek Tpqk , Ebek uneeek Tetk ReM pk mxwpk
vpyxk P yek cebP ceqedek Epxcec vewpeK uxmc Zer
rpLj yek Reextk yeM Bxek cenedebP yeexyej . 33 Eqac
32 Erk uxqpxj Sxtpceetepk SereekH Sepecxl Rxcet
ec yeexlj , TeterpD cek Rc AP EtJ vpeesxl Zprrek
EtJ vpeesxl Zprrek Reextk yeM cenedewpc
Beysecqecepk Ebek uneeek P Exnpcel RpL X Bpnxee
tec Rpwqek Teqcenemqm uqyej .
294
31 Tetk Terrepeeeek TerrpseepXj Apeeqerrek P ge
beMj Epexweqtpyec . Tetk ReM Rc Eenxrrpk SpxresP yeM
Tencetk Epnpsxrrpqyec . 11 uxm Fesxk P Reexcewqx
xj pk cxk yej usppk Erk Zeutel X Sprpspeeaxpk
Eprek Epxmyec . TeteceM BeqerrP mxwpD SeýxMj B
xk cemM X Tewrek genrrerrepk Enectec Bxk cxrc cemM p
k
Tetk Axwexc yesk Tenpc Tewrek genrrekh ! >> ceqe
dekh , 10 SeýxMj Tenk Tenpc iðTM pk mxl TppMj
Teedem uc ? Tk venerreac , EMj Bxk Axrc cemM X Se
zxeeek uqesxqeeesek mxwpD verreqrrekh BpeespbP uc ,
9 iðTM : << Tk ReM Zerrpk tP vewbxqaek yeexbP
295
Ebek Tecnc Bxk vpyxqrrek SpxresP Bc Tpnsxk
Tenk : << TeexwP Ej , uxM Eetk uc . >> cebP venx
rrpqyej .
uxM Eetk yeexkh pP ? Retk tP ceqek EpxVmceac >>
cebP Eeserrpyej .
genpeesek X Wetem Epxcec yeexlj . 8 iðTM Temk Ea
k : << Tk ReM pk TenxXj yek vpteqtpeesek WpxeVm
7 yenpeK gpnyek AeeK pk TeneekH Temk P cence
c EpnpbP Exneyec . Tenk Rc EexwP Zeutel
yeXj Bc uxD BxeM Epnxzek Tewrek EeyeaxbP Epnpsx
rrpqyec .
Sprpspeesek uxmk Zecetk Eezpk Bxnpcesxyec . 6 ce
tpk BeqerrP mxwpD EpnpbP Exnecepk EererxXj Bxk cem
M
ceqeyec . 5 EererxXj Erk Epxcej Bc EpqbP Sprpspwe
eeak yek EprebP ResP yeneyec . Erem Zeutel X EpqbP
usppk X verrpnpk WeceqebP yeexekH yxsc , venxk E
bek uneeek X verrpnpk WeceqebP yeexekH yxqk ! >> ce
bP
cetelj Ac Zerrpkh Erk WetP Bpnxrrptk verreD BprrpD
296
xxek Epxyentecek TenpbP EeyeeP uc ? Erk Axrc Tk
TenxXj Axrc AxrpceJ mxnpeVcej ZpL , vpteqtpeesek
uqyesP Epqpeesek WpxeVm Rc AP AxrpceJ EtJ ZpL ,
vpteqtpeesek WpxeVm Bxk Axrc verreD X Rc Epxqet
ecedek uc ? 4 TenxXj yek Esk vpteqtpeesek uqyesP
Ej , Zerrpk tP Eetk AxpemM utpl Serel X Axrc Ebence
cepk vpyxqrrek SpxresP Bc verrpnpk WeceqebP TenxXj
Eqaxpk pk RewteM TeutprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TeutprreM uxqpxj
Tecnc ceexnem Bxk EpxXj vpyxqrrek Tprreexj tP Epn
pbP mxwpD X Spnrreyej .
Respk P Tpeeec Zpspk X Teexqunxqek Zenxtprrec !
>> cebP ceqeyec . 21 Eqac ReM Erk BenqxeK X Bxnpwqe
k
genrrek Tetk ReM TP : << 20 Tk ReM vpyxqrrek Tprr
eexj tP mxnaP Eenepk Tpxwek tP Erem Sxkh Eewc
vpnxyec . 19 cetelj Tenk Spxrc tprc Ebek Tecnc Bxk E
qac cxetek P verreqekH Bc Recececepk Eqac ReM X
297
ReM TP Eeterreneeek vpnpseeP terrek 18 geM mxte
qm yeM Tpeeteeesek yxqk . Tetk Eqac ReM X yenxyaxqek

17 TecxqekH Bxk gppl Encxqecac yej Temk P vews


erretek Rc SetpcxD pk cxk yeexlj . Tetk Eqac
Eqac ReM vppnqel Eewseeesek EerP
Rc ubenqeeeteeesek mxwpk Bxek Terrerrpqpk Eetk
Exnedekh Tetk ReM Rc uxM Exqenc uqyec .
EpxceMj Rxcek uxqpxj mxwpD ZðnpseqðL vptk Bxk
EpexMj veyeJ Bxk yeqrrespk Eak Eyepeaxtek yej SpxresP
Eeyaxnerrepk , iðTM pk SemteM X Eyepeaxtek P yek
TeceMj TpseeeeeP Bc Zecetk mxsedek yeexyej . 16
15 Eqaxpk Epqek vpyxqrrek geexeeewsxeK Epxbem
qpdek Tpqk , BenxL Rc Eyepeaxtek Zpcek Beceqc TeceMj
Tewrek
Tenk EpxXj , Ebek X Sxtpcaxpk EpqeL Epqek uqyej ,
Tetk ReM pk TptpMj Enectec Ewectec uxM uc .
X mxetppecem uqyeaP , Sxtpcaxpk Eak usppk Rc Tet
k ReM Tec Epexnetpk veyxteeeP Epxcec yeexlj . 14
Sxtpcaxpk Rxceqk Sepecxl BxeM Spqpwpk vpeVcxl t
298
P vpneqaeyec . 13 cetpexyeM Eexj pk Eenepk Tetk ReM
12 Eqac ReM Eenepk pk Tpwtk Eeqc Epqek vpyxqr
rek geexeeewsxeetP Zeutel X cxyec . vewpeK
vpyxqrrek geexeeewsxeetP Zeutel
Zecetk Eezpbpeepc .
tP Rpxwpnpmqm cebP gpnxteeeP Axrc ZerrP uc ? >
> cebP Eeserrpkh .
pk Bxek Tenk ZpsP yek ZðnpseqðL BxeM Rxcej Tenee
errek , Erk mxwpk P Eeqeeeteeesek Zelj Bc Wek P yeXj
usppk X SpnrrebP uqeeP Epxcec cewek AxecekH vpn
xeeqel EpxVmdek yeextelj , Tk ReM venxk Epxyensepk
Encxqecac Rc Eqac ReM X Sxmk Ecxqeyej . 28 Tenk :
<< yxtk Tk ReM TP Erk mxwpk P ReMj Bc Enmk
27 Tetk Eqac ReM X Eeyaxnerrepk EpqpD pk vpnel
pk Ewpkh BpeesprrebP TecxqekH Bxk gppl
299
mxteqpdek Epxcec .
Eeyaxneyej . Tetk , Eenepk ppk AxqerrP yeM Apcxee
P Werrepk cebP utprrepk , Eqac ReM TP geM
26 SpxLj Bxk yetpqek vewerreqeeeP TenpekH geM T
ppneceJ mxwpD zpcek Exqecek Eqac ReM X Terrerrpqpk
vpnxeesek mxwpk Axrc vpyxqrrek Tprreexj tP Bpees
prrepk Eenepk X SpnrrebP yeexkh . >> cewek Wetemqye
c.
yxqxP cebP geexeeeberrekh . 25 Erk EpxXj tP Epxce
Mj Rxcek mxwpk EpnpbP Exnecepk : << Wek P cxetek tP
TecxqekH Bxk Encxqecac ReM Erk Wetecej Bc EpqbP
Sprpsprrepk , Eqac ReM TP ZeweM Zeutel Tpqrreneeesek
mxwpk Epxcec vpU vprrpspk ! >> cebP Wetemqyej .
24 TecemXj SpxLj Bxk yetpqek Secxeeac TenpekH yej
Rc EprxsP Tec , venerrpl pk AeeeteekH AP Tenk ceU
BxeM venek BpeespeeserreM uc , cetelj cxetek Rc
ReM Tenpc EpqpD pk vpnel tP mxnaP : << 23 yxtk c
xetek tP mxnpcepk Epxbemlj , cxetek P verreqekH
yerrpqrreyec . 22 cetelj AeeeteekH ReM cxetekh mx
npcepk Epxbemlj Eqac ReM venxk Epxcec yeexlj . Aeeete
300
ekH
EpeeserretP Eeeeewepk ReM X Apeeqerrpqpk uxmtk
vpnel vpneqtpk cxetek teceJ Eqac ReM X Sxmm BenqxeK
TecxqekH Bxk gppl Encxqecac yej Temk P vewserr
etepk EpqpD pk vpnel teceJ vewpeK uxmc Zððxnðc
Eqaxpk pk RewteM TeutprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TeutprreM uxqpxj
pk Tpeeec yeJ Tk ReM X SererrpqpXj , Tetk ReM Qpek
H Esenmqaem cenexj Epxcec , Tetk Epxyensepk Zpcek
Terrerrpqpeesek ZpL . Tenk yesk Eeqeeetek Temk X T
erreeesepk utenek Senrxyej . 38 EptpceJ Erk Zeutel
Eewk yeexaerreeeP Bxk EpxXj tP íeqxqc Bxk Zpxtk u
spqaek yesk Rxcek uxqpxj mxwpD X Epxtpcek
EeqeeetebP , Eenxzetek Sxyerrppk Eenxqpk SenrxbP
Epexwecek Teybxzek Tenpeeteyec . 37 Seml tprc , Enpcej
nek Enmk cec Epxqxzedekh yesk Tpxnyek BerrP gen
301
pc mxwpD Temk X Terreeesek yeexlj . Tenk EapD Tecek
ReM EteceM mxwpD X Sxpecem tecek cxaxzewbxtec
yeexyel Bpcxkh . 36 Tpxnpmcek TxzpteD usprrepk yeXj
cewek Becxrrepk , 35 EpqpD pk vpnel pk cesxmpk T
ecek : << Exsnðl pk Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , Tk
Extecel mxetP Tec vepqc Bxk yeeesc uspk Bpeesprre
pk , usppk X Eqac ReM X getekh EeyaP gentprrec
Tpeeteeesek yeexlj . 34 cetelj Tetk ReM pk TptpneceJ
Rxcek ýenxãc Bxk geweqxzpl cecac ZenP Eak yek
33 EpqpD pk vpnel pk cesxmpk Erk Epxcej Bc Spr
psprrepk Zecelj cxqxecqek Eqac ReM X EeqeeeP yeM
AP yxtek Tec vewtP yeM ceneaxqem uqpkh . >> ceb
P venxrrpqyej .
ceneaxqecaxpk Wpxk , Ebek uneeek Temk X Bxnpw
qek Terreeeaxpk TP Epxnpsxzedek Eenxrrpk SpxresP Rc
mxntecek , Rxml cxqxeak Eak yek ceqtpnxm uqprre
sec cesek yeexlj . 32 yxtk EeyesP EteceM pk Epxrek
Bxek yenerrpk tP yek Tenxmqecac , Eeuneeeac Ebek
uqrrek , Exsnðl pk cxk tP cewsxk BeseneeeP Tpcxzel X
uNeeek Rxceetk Tecxk Eewxqerrpqpeesek yeexkh , 3
302
1 uneeek Tecnc Temk X TeceMj Enmk , Temk X EpxyeM pk

Epxcec . 30 Tk ReM pk Tprpqbxk Wptpk TeceMj vete


bP Eeqeeesek ExspD X Wek P EuceD pk Ebek
29 iðTM yej usppk FeyeJ ReM : << yxtk Ebek unee
ek X TerreeeP Eak yxsc , mxwpk X TerreeeP
Emeak Eenyek vpzeM Eqac ReM uxmc Sxtpcaxpk X
Apeeqerrpqpk Tetk ReM TP : << yxtk ReM X TecetP
terrek TeterpD pk TpwteceJ yeqyespk Ewecteexappk
X Tetpc venerreqbeeesek Epxcec cesek Serel genrreyej . 2

yeexkh . cnðxj ceqk Tec Zððxnðc Bxk cxk Eqac ReM


X EtpM uxnc Bxk Eewxtpnel pk Spexpecel vpyxzeeeP
Bxk cxk uqpk Exynec Bxk RptpeK pk ceqk Zenxeeac
Zððxnðc Bxk vprrpnpetP yek Wpxnmqtpcek genpeesek
1 Erk EpxXj tP Sxtpcaxpk EtpM EtpM Eak yek Epq
303
esxneyej . TeteceM cnðxj ceqk Zenxeeac Zððxnðc
Tpqprrek veyspnpeeac
BxnrrptprreM uxqpxj
yeexyej .
vpyeJ mxwpk P ceM TP RpL Spnrrel Teqyxk ExspD E¡
nxsTpD pk uzek Exnpcel X TeqcenemqbP Qk
Tpnpwbxqel Eewseeesek terrek Zecetk yezenqeeese
k yeexlj . 42 Tetk Wpxk EtpM uxnc vpyxqrrek SpxLj yej
Spqeqek Teqyxyej . 41 Eqac ReM pk EpqpD pk vpnel
Eak genprrepk , ExspD pk ReMj EeqteM pk Tpxqpcej
Eeyaxnerrepk TesxrrpntebP ExspD pk ReMj Bc Enmb
P Tecxk RpL TeqyxbP uqeeP Epxcec cewek Benqxeetek
EpqpD pk vpnel pk cxpk geweqxzpD pk Serel X Ee
yaP 40 Eqac ReM X Tptpeesc Terrptek
EpexqepeaP uxmc Axrc uneeek Tecnc Bc geqqek Terr
enxbP yeexekH Zeutel uqec ! >> cebP ceqeyej .
EpexqepeaP yeexekH ZpL ul , Tk ReM Tetek X Exqek
AxteeeP Epxcec . TeexwP ZpL ul Tk ReM pk
Spxyecaxqedek Zeutel ZpL ul Tetk QeU Exqeeetekh .
cenyej Tenk Rc Ebek uneeek P BenqxeK BxeM
304
Wetem uqtprrec ! 39 cenyej Tetk ReM pk Tpxqpyqec
ej uqpk EpexqepeaP yeexekH Zeutel Rc mxwpk P
Eqaxpk pk RewteM BxnrrptprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM BxnrrptprreM uxqpxj
Temk X Esenmaetexj yeexlj . EteceM mxwpD Tenem
<< AxqpcetP mxwpk >> cewecac vpnel pk cesxmpk
Exncepk pk Tpwtk Zecej vpyxqrrek geexeeewsxeete
c Epexqk Bc uxtpcedek yeexyej . 9 cetelj BenxL mxwpD
8 STxýðk Rc Ebek uneeek y Epxnpsxzel Erenxl ye
j mxapk Axtel BxeM TemD Tpqk , Eenepk
STxýðk yenxyaxqeeeteeesek EerP
Sxtpcek X yxsxnek Sxtpm uqyec .
Sxtpcaxpk EtpM EtpM Eak yek Epqesxneyej . Apxcek
305
usP TecxqekH Bxk Encxqecac ReM yeextelj Erk
7 Ebek uneeek y Exnpcel RpL Epxnmqbxqek Tene
eek TeqcenebP yeexyej . Wpxk ZðnpseqðL tP AP
Terrepeeeeeesek P yek TeneekH Tetk ReM TP WptpM
Teqyxyec .
EeeTxzpac Bxk RxóqeD Bencej Bc Specrrpyec . 6 Tet
k ReM X Eqaxpk pk Ewpkh Bpeesprreyec . Eqac ReM
RxíerpM , Txwpk , yenwðreD uqpk EpeK EpxetpsP ye
k veqek EpxceneaxqebP Zððenðc Bxk Fesxk X Sxtpdek
Tenk ul yetP Extecel Tec , Sepecxl SereekH Eenxrrpk
mxwpk yxqk . Tetk yesk ýxqxýj , ynpapneD ,
5 Eqac ReM pk Serel X uxmteceM Bpxysxzeneyec
. Tececepk uxmteceM Bxek STxýðk X Specrrpyej .
cebP ceqeyej .
ppk X vewxzenerrpqyel Bpxc Tec . 4 yxtk Sepecxl Te
qyxk Terrepeeeel yej Rpwqel Bxek cxyel TeceMj ZpL . >>
EeqteM mxetP Tec , Eenxrrpk SpxresP Tec , EeyxzeD
yxqxxj Tec Tpqprrek mxwpk X SpecrrpbP EexwP Zeutel
ceyel gpnc Epxcec Zeutel yxqk . 3 EexwP Eak , Eeekj
TemP ReM Wxrc Ej , Tk ReM pk Bxek Tpwtk Eak
306
uNeeek y Exnpcel RpL X RpwqeeeP yek uqxbP vprrp
qk vpsc Bxk Tpeeec Zeutel ppk X vewxzenprrpqeeP
1 TecxqekH Bxk gppl Encxqecac Rc STxýðk Eak :
<< Erk Zeutel Epxrek pP ? >> cebP Eeserrpyej .
STxýðk Sxrrppk Epxmqedek ExrP
TpqptprreM uxqpxj
yeextel Rc ZeeK Qk Tecnc Bxk Eqac WetP Eenxrrpk T
pxnc Tec veneeetebP yeexlj .
15 Bpxyqecaxpk pk vpnel tP SerrpekH mxwpk uxmk
STxýðk X Eeeceeenpk veneeeplj , Temk P TpxnsP
Epxcmdek Eptpwsxl uxmk X Epxceneaxqekh cebP ce
qelj cewek Epxmqedek X Sprpsyej ! >> cebP ceqeyej .
307
14 yxtk Temk P ReãenxXj Bxk ExspD Erk vpyxqrrek S
pxLj Bc EytebP Wpsc Bxk yxtek tP Epqewbxqek
Rc : << Erk mxwpk Epxnmqbc Wek P vpyxqrrek Spx
Lj yej Wpsc Bxk vepqc ZpsP Bc Esenmaek ZenxteeK .
yenxyaxqerrepk EpqpD pk vpnel tP Eeyeaxyej . 13 T
etek P vpteqtpk Eeueesek verrpnweeK ceneac Bxk mxwp
k
yej Eeeeewepk ReM Bxac RpL pk yeeesc ReM ppk X
Epxtpcek Epexwemqpdek yeexkh . Tetk STxýðk X EnxbP
mxeVceyaxqedek Epxcej ceqebP yeexeesek X Sprps
yej ! >> 12 Tetk Erk WetP mxbxM EenekH yeM Eenepk Ep
qek
mxbxM BxeM Benrrprrpqpeesek yxqk : << yxtk Erk
mxwpk P Wpsc Bc mxpecek , Ebek uneeek c Tpnpwbxqek

X BprrpD WpxeVm yeM vpteqtpk EeyaP geM Terrek E


pnprrpqprrepk TeterpD BxeM STxýðk X Erk WetP cxqxD
Epxmqedek ZpsP Bc Esenmaem Bxk EenekH Epxcec
yeexlj . 11 Tetk EenekH WpeepnteeeP terrek BenxL mxwp
D
308
yeexkh . 10 vpyxqrrek SpxresP STxýðk tP EeyxzeD y
xqxxj X Epxnpsxzedek Tpqk , Tetk STxýðk P
Etk ReM uqpk cxqxíxXj yej Eeãc Eak Exnedek Zððen
ðc Bxk cxpk vewtP yeM STxýðk Qpcej Wenrrpqtpeesek
yxqk . Tetk ReM pk TptpMj cxnðkh yej EeqðíeseeteM
Eak Exnedek Zððenðc Bxk cxpk yeeeteteeK yeexlj .
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
Eenxrrppeeeel cxyec .
Rc ZeóU TP Eenxrrppeeeel cxbP , ZeóU Rc Eenyek v
pzeM EeexweeK EpeeseekH Bxk TpxnpmP Rpmpk TP
EeyneeeeL Rc Exseíej Bc Tpxnpdek Eak TenerreceJ R
exwk vprpeK TeceMj Rc yeXj Bc Rc Eenxrrppeeeek , Exseí
ej
uNeeek yej EeyneeeeL ceMj TpeetebP , yeXj Aeyenq
em Zpspqel BxeM Tewtexj uqrreeesek yeexlj . EexwP Eak ,
309
Epnpk Eak SeqbP Eetk Exnecepk Rewexc Spxspcqek
Sxtpm uqpkh . > cebP ceqeyej . 8 Tececepk Ebek
BenptesP uqpwpc . 7 cetelj yeJ TetereM X urrpqaxqe
eeac mxnpk X Sxpecekh . vpexac terrek Tetk Tenk
yxqk . 6 Ebek uneeek Temk tP : < Tek P EpxneD ven
c mxnpk tP Tpxnyek Epk Eewxtpnek urrpl
Epxnpsxzek veexneqebP , Temk P yeXj uzP vpexac B
xk EpxMj cepcepk Tprc mxnpeVcej uqrrek EpxVmdek
tP EeyneeeeL cetpexyeM EpxMj cepcepk Epxcec uqy
eaP , Ebek uneeek ExrP Erk RptpeK X Temk tP
mxnpeVcej EpxVmdek Epxcec , ExretP Beekj terrek
mxl cxscxm gebeM AP Epxcec yeexlj . cetelj Tenk EpxXj
EptpceJ Eewxtpnek uxmc Erk RptpeK uqpkh . 5 Tenk
EpxXj , Ebek uneeek EerP EeyneeeeL tP ZewenaP
yeneeesek P TeneekH , Ebek uneeek Temk X Erk Rpt
peK TP Remqcek Eeyaxneeesek yxqk , Tenpc Tk ReM pk
RptpeK Eak yek SeqbP venek cewecac gebeM TP mx
naP Rptpeesxeesek yeexekH ZpL . Temk P Eaxcej ResP
SeqbP WxrP Tptpqeeesek Epnpk RptpeK TP Epaxtprr
ec ! > cewedek yeexlj . 4 TecemqeM EeyneeeeL EerP
310
Temk P Ewpkh ExqePj yek Epxbemqpk 3 Temk tP : <
Tk Tpxnpl Setpk yej RptpeK Epspk Eak yek
Eucej TecetP EeyneeeeL venek tP Remcej Epxcec Wp
xk WðspoTewxXj tP Eewxtpnek EeeepXj , Ebek uneeek
2 STxýðk venxrrP tprc : << Resptec BeqerrP Eeekj T
emP ReM Wxrc Ej , Tk ReM Sprpstprrec ! Wek P
Exsnðl pk Epeeserretek P mxwpk Eewk Bxk TpekH R
eqxzepk Rewectedek yeexyej . 18 Seml tprc Expsxýj X
17 << Ebek uneeek y EeyneeeeL tP Eeweqeeese
k EtpM Rc EpexnetpeeP Bxk EpxXj , ZðbxyðTJ TeceJ
yeM vewpM pk EpxneD Eak vpteqtpk Eeueesek Epec
rrpk tP Epnpsxrrpqyec .
Rpxcaxbpmc . 16 Tetk ReM pk cemM yeXj Bc SðíðL t
P mxncebP , EeyneeeeL pk BpcxeeP BprrpD WpxeVm
Exneyej . 15 ZeóU Ewpresc ZðbxyðTJ TP mxnaP , Te
mk P yeXj yej usppk TecetpD Rc Teetk ResP
311
Bxk cxk Zpcek ZðbxyðTJ TP Exnecesec cebP Epnxyej
. EpeeseekH Tpxnpl pk cxrc Reextk Teqek Teuk mxwpk
Terxqaeyec . 14 Expsxýj mxwpk Tpwxqek Eaxcej Zeó
U Tec yek yenerreterrpqbP , Temk P yeXj yej ceM uxqc
Terxqaeyec . Temeak ZðbxyðTJ pk vek Rc Expsxýj pk
ceM uxqc yej EeexweeK Tpxnpl pk cxk Qpcej
yxqk . 13 TeneekH EpteekH Tetek X EpaxeeP tP Exps
xýj ExrP Eeekj TemP ReM Tec yek venxqaek
Tenpc Wek P Eucej TecetpD ReM X Teetk Tpwxqek Ze
urrpqyec . Erk Rc Eeecekj EpteekH Bxk Tpwxqel
Tespneeesek yeexlj . 12 ZóU ZðbxyðTJ tP EewP utee
kh yeexwpc cesek Axwecej Sprpsprrepk EpxMj mxyempk
mxetP Rpaxtec gec gewsxeK Tpqrrenek Tpexl pk Zec
ej vpcxnel genyej . Wek P TecetpD vprrpqk Epwtk
ZenpeVcec vewxzenpeeac yeM Tpwxqeeesek yxqk .
11 Eptel Epxcec , ZðbxyðTJ uqpk íerek P uxm RptpeK TP
yxqxxj X Epxnpsxzedek yeexlj . vek Temk X TpxnP B
xk Tenxmk Seexpk yej vek P EpntP Bxk
ceqtpnxmqyec . Tenk ZðbxyðTJ pk ðeexj pk Ewpkh B
peespeepXj Ebek uneeek Temk tP Spntprry yej EeyxzeD
312
cetelj Ebek uneeek Temk Qpcej vewtP EebP , 10 Eeq
xyej uxmc gewsxeK Bpyeqeexj Eak Temk X Eeunek
9 << EeexweeK pk TpxnpmP ReM Expsxýj TP Eet
erreneeek Temk X ZðbxyðTJ tP vpteqtpeesek yeexlj .
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
yeM Tpeeterrek yxtek X vewxzenprrpqeeP cesek uc
? 28 Tk yesk ZeeK EpxapcetpM pk ZðbxyðTJ mxwpk X
yek TenpqebP yeexeesek mxwpk Rc Wpsc Bc Rxcek
Tesc Tpxqcxcepk : << cek Axwexc Tenxmqecac uzP vepq
xac
yek Zerrpk tP Rxcej Rxcek Zpcek vppnqeeeP uc ? >
cebP ceqeyej . 27 EpxrpceJ SpxM yetenerrpqpk Rpxmcej
Tenk Tetk ReM X Ezetemqm cewek utprrepk : < Tk v
pzerrpqk yek EpeeseekH Rxcetec Eeekj TemP yeextelj
313
Epxcec yeexlj . ) 26 TetJ EtpM Rc Tenk vpzeM Exsnðl
pk mxwpk Bptpqtpk yeexekH Bc EpqbP veneyej .
X Eeunerrpqpkh cebP uc cesek X Wetem uqtprrec ce
bP Sereeesek ZpL , cetelj Tetk ReM WetebP EpxVm
X Eeqeaxeesek ZpL . 25 ( Tenk TptpMj yek Epeeserre
tek Tpxnpl pk ceJ Wxrc Ebek uneeek Retk yeM TerpD
P Tpnpwbxqel X EewsebP yeexekH Bc Epxbecepk Te
mk X Epxwpcqek vewerreqebP , Tenem ZðbxyðTJ pk mxw
pk
cewek BpnxeK Sxrrptpeesek yxqk . 24 Rxcek Epteek
H , Rxcek Exsnðl pk Eeekj TemP Rc ZðbxyðTJ pk cxk
23 << Wpsc Tpxac mxnpcepk Exsnðl pk Epeesee
kH Tpxnpl pk cxk P Tpeeec SeextpM yeexaerreqtk cxXj
yeM AP AxecekH yeexlj .
Temk Rc ZðbxyðTJ pk Spzpl mxwpbxl X mxntek , vpn
aeqxeK ceqk Eewk Tec , Zeutel uxtpcem Axteunc
EpncxeeP AeeK Rc uqeepXj , ZðbxyðTJ pk vek P cepc
ek venxk Temk X Enmk Tebxcedek yeexlj . 22
Wpsc Tpexj mxcenpmk Tpxnpdek yxqk . ceM Tecek T
emk X gpnyek SeMj mxmmqpk Tebxcecepk 21
314
EpncxrrpqbP Eewc Bc Rc Tpnrrpk uqrrebP yeexlj . 20
ZeeK Erk EpxXj tP Wpsc Weetpqedek yxqk .
Epeeserretek X Wpxqbxk , Eucej TecetpD X WxrP Bp
yerrek Tenaxqerrek , EpxMj cepcepk X Rc Eeqyetek
EpxqP TerxeeP Rxcek vek ZðbxyðTJ c Rpzeneeeyej .
19 Erk vek Beqc Wecej Tec EenekH yeM Wek P
Eeunek Tepemcac yeM Tpwxqeeesek yxqk . 36 Tenk
ExrP Eenepk Exncepk Zpcek Terrerrpqpk ZðbxyðTJ Eak
TpexweM pk gel tP Tpxnc Zpcek Epxbemqpdek uNee
ek y Eqac yeM Tewbxk , Temk X Tenxmqecac yej
uc ? > cebP Eewek Epxcej Eeserrpeeteeesek Tenk m
xwpk Wpxk . Ebek uneeek Rc EpxncesptP BeecrrpP Bxk
Wpxk , Tenpc < Tek X cek Tenxmqecac uzP vepqxac
Wpxk cewek TptpqebP yxtek X vewxzentprrec cesek
35 << Erem Wpsc Rc Tenpc Bptpqtek yeexeesek
Exsnðl pk cxk tP Epexsxzeeeteeesek Epxcec Tenk mxwpk
315
yeJ Tek X ZðcxyðTJ tP Tpwxqek ZeurrpqpXj . > ceyej
.
Sprpsyec . yeJ Tetek X Eeunek Tepemm Bxk Tpxqpce
j Ebek uneeek Eak yerrpk Exneyec . Ac Exnetpcec ,
yeexekH Bpyeqeexj Bpxtemnc Bc yeJ TptP EpqbP ve
neyej . yeJ Tetk ReM pk Ereqpk SxreqeeP Terrpk X AP
AxrP BpeespbP yeexekH gebeM ul Eenxrrpk gebeM Z
pL . 34 WxrP Eenepk Exncepk pk ZðbxyðTJ TP EewsebP
Eezpk Bxnpcesxcepk veneeeP yek uqxyej . 33 Ebek
yesk Temk tP : < Ac Feeeec Zprrek Teexqtprrec !
Exseíej , ZeóU ReM pk uneeek Wpxk . > cebP mxeVc
xreLj Epxmqem Rc Sprpseteyej . Wpsc Zecetk
EpqeL Rxcej yeekH Epexnetpyej . 32 Erk EpxXj tP Eb
ek : < yeJ EeyesP AxrP Eucej TecetP EeyneeeeL ,
Erk yeextel X Epxbecepk Tpexl BxeM Eezpk ceqwect
ek ApeepL ZerrP uqbP yeexekH Bc Rc EpqbP WeteXj cepk
EpxncesptP veweeppl pk gel TptpMj Eak Wpsc tP Ee
nxrrpk Tpxnc yek Epxbemqpdek yeexyej . 31 Wpsc
30 Tpxaxk Epk EpxeVcenecepk Sxrec Eerrpqk Bxk
veyeJ Bxk Ebemc Telj tP Rxcek uNeeek y Eqac
316
yek ZðbxyðTJ Eak Tpterrek BeexqebP , Wxtxzek tP m
xnaP Rptpeeqek Teetk vpzeM mxyemk Tec uqbpeepc .
Eeqeeesek P yek Eeteqc Rewexc EeqeeeP cebP yeex
kH pP ? > ceyej . 29 Wpsc Erk Epxcej Bc Sprpspecrrptk
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
Ebemc Telj tP Eewxtpneeesek Tpxaxk Epk tpM
Exsnðl pk Eenepk Exncepk Wxrc Ej !
Wencepk pk SptpM TP Epxmqedek WetP :
Epeetenrrpc teceJ Eptpk Weaxpk TP Wpxnmk Terrep
eeeeeeP yeM Bxek Terrepeeeetprrec cesek Sxxj yeexqpek
H . ZeeK
yeqceqek mxcenpqtpyec . 42 cetelj Ebek uneeek Rc
BxsP unprrpqpk Tetek X EpxqP venewpc , Tetk
41 Tececepk Tetk Rxcek EpxceM pk Fprrpwel uxtpcec
317
epk Temk tecek Epxcqxcej Enmk TecxqekH TeqyxbP ,
X ZðbxyðTJ Eak Terrerrpqpk genaP Exnedek Wpsc Ze
weM Zeutel Tpcxzeqtpeesek X Wetem Epxcec . >> ceyej
.
yeeeek uneeek P Fprrpwel uxtpcek EpxVmceac , yxt
k EeyaP Zeuyel Wek tP BeL TerrerrpqeeP yxsxP . yxtek
RpL X Terreeesek Epxcec , Temk X AP Epexsxzeeese
k Epxcec yeexlj . 40 Tetk Eenpk tpM : << yxtek tP
39 cetelj Wek P Eucej TecetpD ZðbxyðTJ TP Tecxk
uaeeeP Bc uqeeP Eak yxsc , ZenP Temk P
Exnpcel c mxqxzek EeyaP , yxtek tP Epqewbxqeeese
k yeexwpc .
ceqeqaedek Tecnc Bxk Eqac Qpcej vewtP yeexqpekH
. Tenk ExrP Ebek uneeek P WpxeVcej Bxk
Eenepk Tpxwek Qpcej vewtP yeexqpekH . Tenk ExrP
Wek P Eucej TecetpD yej Sxrec Eerrpqek tP Epxcej
Eak Rxcek Wencek yxqxctek X Enmwbxqewpc . >> c
ebP ceqeyej . 38 Tenk ExrP Ebemc Telj TeceMj Exsnðl pk
tP : << Ebek uneeek ExrP ZeeK WxrP yeXj Bc Enmd
ek WetP yeM TerpD pk Eeekj Temy Setpk P Tpwtk
318
Eeqc Epqek geexeeewsxeetP Zeutel X uxtpcebpmc .
37 Wpxk Erk Wpsc Rc Exsnðl pk Eenepk Tpxwek
genaP Exnecepk , Tpxaxk Epk P Tpnsxtk ZðbxyðTJ T
P , Epqerrek TeeVcxD TP , Esemlj Ebemc Telj tP
49 Ebek uNeeek Eexk Epxmqenpk :
TecetP Wencepk pk Epxmqedek WetP :
48 Epxrek tecek , EncxL uneeek Rc mxwpk P yeex
rrpqpeesek SpxLj Tprreexj tP SerrpeeP Epxcec , ZeeK
yeexlj . 47 ceyeaP Seml tprc , Ebek uneeek tP SpxLj
Tprreexj yeexrrpqpeesek Rc venxk Spqpwpk yeexlj .
mxntek , Ebek uneeek – ZeóU pk Ebek uneeek tP Rx
cek SpxLj Tprreexj useeeeeP Bpxysxzenel X Epqpeesek
Eeyeaxrrepk teðxtJ pk EpxXj uqtelj TecxbP yeexeese
k ZpL . 46 teðxtJ Rc Ebek uneeek y yezespl X
319
RptpeK X Ebeqem Bxk EpxXj tP ZpxspPj Rc Tetk ReM
Tec vewtP uneeek P mxsxcej Bc Teetk Sxqbxmqpk
Epqewbxqek Eeuapeepc . Ebek uNeeek Tetek P Ewp
kh venc mxnpk P cxk X Epxqtek mxcecebP , Tenk
Bc Tpxspyqek uxtpcedek yxqk . 45 Seml tprc , Wek P
Eucej TecetpD Erem uneeek P mxsxcej Bc
yeqcej Tewtexj uqrreeesek uneeek P mxsxcej uc , Te
nk Rc Ebek uneeek y Wpsc tP Bxrreunxqeeesek Tpxnc
44 Wek P Eucej TecetP Ebemc Telj tP EewxtpneeeP
EpxXj tecek Ebek uneeek Wpnxqek SerreteeeP Bxk
yeyxqpk Eak venc gebeMj Tk ReM X Remqcewpc .

Ebek uneeek c Tk ReM EpxqP Sxtpm Tpqk


Tenk uxmk Rc TerpD pk SxtpbP uxmc Sxtpcek Wp
xk .
43 Tk ReM Eptpk Tecnc Nxýek P mxnpxj X Tewrek
Zeuwpc
Tk ReM Wpqðac uneeek P mxecrrenyej Bc Tewrek
Zeuwpc
Ebek Rewexc yek SxmsP Enmk Tecxtprrec .
320
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM TpqptprreM uxqpxj
tP BpeespbP yeexekH Bc EpqbP venerrepk : << 56 T
ecnc Bxk verreqekH Rececectebec , mxwpk P EpxMj Ebek
terrek RxtP Enmk Tecedc venebP Ebek uneeek P cec
ek cenel yej ExspD pk Ebek uneeek P yenerrpk Telj
EpetprrpaebP , Temk tP vpnpspk SxtP yek BerrpbP y
eexlj . 55 STxýðk Eenxrrpk SpxresP Tec uqeeP
54 EpqpD pk vpnel pk cesxmpk STxýðk P EteceM
Epxcej Bc Sprpsprrepk Tpexl BxeM Eerrpnqek
STxýðk uneeek P Spnrrel pk Tpxqpcej Eewc Zpr
321
rek Enmdek ExrP
Eeueesepk Wpxk , Erem vepqc ZpsP Bc Bxnpwqek S
ecxeeP Epxcec yeexwpc . >>
vpteqtpk , Temk X Eeqeeesek yeexkh . 53 Tk ReM uq
yesP Ebek uneeek y vepqc ZpsP Bc mxqxzek
Tk ReM pk TecetpD venxk Temk X Eeqek vppnqeeese
k yeexwpc . EpxrP Tk ReM yeseaP Tenem Benpak Bc
Epxcec uc tk ? TecetP Wencepk Eak Eeqyek BxnpwtP
Benpak Wpnxqek Exnewpc cewek Tpeceeeeeqeeesek Eet
elj ,
Esenmaeqtpwpc . 52 Eeqc Rxcek TecetP Wencepk Rc
cepk Tk ReM pk Eucej TecetpD pk vppM X Eewseeesek
RpL X EpxqP Sprpspwpc ! Tk ReM Eucej TecetpD Tec
yek Rxceqk Eeteqc Zenprc vpyxqrrek SpxresP Qpcej
51 TerpD cetpc Bpxnxmpk EpqpD uc ! TerpD Sepe
cxl SereekH ExyapP , TecetP uNeeek y Exnpcel
50 vewpeK uxmk ExrP uxM WxrP Emtpdek yxsxP
?
vewxekH EerP WxrP Eewpnqxecrrpc EpnpsxeeP E
pnpk uc ?
322
ceU Tpxnc Rc ZeweM SpxLj Bc RetetP yenxbP Epx
Vmwpc ?
mxnpsptP Teqecec ExrP mxl pk TeqyxrrpM uxqpcej
.
mxcej Epeetenrrpc ExrP Enterc Bxk Serrptel WxrP
uxqpcej
cxetek tP vpnxeesek yxqk .
Tenk ExrP Enpcej Tenerreqek Enectec Ewectec cebP
Exqrrel Epxcec Sxtpceeaxpk uxmk X yenxyaxqek
3 Erk EpxXj tP Sepðl EerP Fesxk P Reexcewqxxj X
utk Rxncem Eebxl X cxbP yeexlj .
cewsxk EpcxqebP yeexyej .
Zeurrpqyec . 2 BenxL Axceac Sxtpceetpk Rc STxýðk
P cemM X EpnpsxrrpqbP , Zecej TerrP yeM
Eewseeesek yeexlj . Eqac Eak getekh , uxmc Sxtpce
eaxpk X ZpxteXj yej SewenxXj tP Teneeerrek
323
1 Tenk EtpM Eak Ecxqecepk ZðnpseqðL pk Fesxk
y Reexcewqxxj Rc Tpexl pk cenaecec vppM X
Sepðl EerP Fesxk P Reexcewqxxj X vppnqeeese
k EerP
RexwetprreM uxqpxj
STxýðk X EeqeeeP Bc Sepðl AP Bpxysxzened
ek yxqk .
X yxtecec Tetk ReM TP Rpxwpnpmqpctpk ! >> cebP
ceqecepk TppMj yek Epxmbpmc .
gpzpk vescxnpeesek yeexlj . 60 Tenk Wpxk Spxmtpc
epk zecej TerrP yeM : << Ebek Wxrc Ej , Erem Rxml
WetP yerrpeepc tpM Ebek Eak : << Ebek ExspD Wxr
c Ej , WxrP SpxresP Bc mxqxzek Eeytprrec !>> cewek
geteM vpyaesP yek Rxcek Sepðl cewecac BeqerrP
tP Tpsxzek Eeeceeenprrpqyec . 59 STxýðk AxqerrP Wpxet
pM
58 vptk Bxk getekh Tpxqcxk Eeyeaxrrepk AxqerrP ye
M Beeaxyec . TeteceM ceneaxqecaxpk Epxyensepk pk Bx
ek
57 Tetk Zecej Terrpk BxeM vescxnpqtpk AxcxJ yek
324
uxcqebP , Teycxk FptpnaP STxýðk X yenxyaxqek
uneeek P yenerrpk Telj tP BpeespbP yeexkh . >> ceb
P ceqeyej .
Eqaxpk pk RewteM RexwetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM RexwetprreM uxqpxj
yeexyej .
yeexlj . Tenk ýxqxýj pk geexeeewsxeetP Axtel yej vp
yxqrrek ExqePj Bc Epxbecepk Zecelj geexeeek Sprxneeeb
P
AP Extecedek yeexqpekH . Tetk EpcxzeqekH mxnted
ek P yek TeneekH Epxnmqbc ýxqxýj Qpcej vewtP yeextee
K
EeqteM ReMj Bxk Tpeeec Epxmqedek X Extececepk
uxmteceM EpcxzeqekH mxnteyej . 13 Sxwpk EpxyeM Bxe
325
k
ReM ýxqxýj pk Zenxeesek Ebek uneeek P Encej Wete
l pk Tpeeec uzek Exnpcel yej ExspD E¡nxsTpD pk
EpyetxD BxeM Tetk ReM X verrpnpeesek Tpqk , Tetk
Temk X Zecelj EeeceeenteeK yeexyej . 12 cetelj Tetk
Axtel uc , Rxcek Zecej Axteunxtek Wpxk . >> ceyej .
11 EpaxM Rc , Tenk Epterrek EtpM gebxrrP
mxwpD AP Temk P Epxcej Bc SprpsteeK yeexyej . Tet
k ReM : << Erk mxwpk tP Ebek uneeek P mxapk
yeexkh . Tenk yeXj yek cxqyeM yxsc cewek utpeeP y
eM EpxqP yenek , 10 vptek teceJ Elj TeyeepnekH Bxk
9 Rxcek Sxwpk cewecac mxwpk P gebxrrP Epyetx
D Rc SewenxXj vptek P Eenepk X yxsxnemqpdek
vptekh yezeM mxM BxeM yxqeeeyej .
yek Beexqeeesek yeexkh . Eeqc Epqek Bewtexj , Tpr
rpqeexj mxwpD Etecenek Exqenc uqyec . 8 Tececepk Sew
enxXj
vpyxqrrek ExqePj Bc ExrP Eebxeeqek venekh . 7 Apx
cek usP ubeM SpxresP Rpmpk Epnpsxeesek yeXj Eak
Exncepk ýxqxýj pk Rpwqek ZenxeeP Bc AxceJ Teqyx
326
k Sprpsyec . Tetk SprpseeP Bxk Bxek BenceyeM Temk P
yeexkh . 5 ýxqxýj ExrP SewenxXj vptekh mxnaP E¡nx
sTpD pk Tpeeec Rpwqek Zenxeesek yxqk . 6 Eenepk
4 TeteceM Teneeek uteneeesek Sxtpcaxpk Elj geb
eM TP uneeek P Exnpcel X Rpwqek Teqcenemqpdek
uzek Exnpcel SewenxXj tP Epqewbxqeeeteeese
k EerP
EeteekH vpnpspl pk gesxrrpk BxwxD X ceweqxbP , R
xml cxqxeak Bxk Bxek Zeqetek uqprrepk uc . >> cebP
yeexekH Rxml Eak Wxrc ceqtpnxmqm uqyeP cewek
gpzpaxqeeeP cenectec . 23 WxrP Epxbem yeM Ac EpxrP Z
eeK
Wpbxrrppk Bpexl Zprrek Epncxk TezeeetebP , uNeee
k Eak Rewexc Sepecxl pk mxk teceJ WerrP SereekH Tec
Ewpkh AxrP SereekH Sepecxl TpxU Epxcec yeexkh .
22 EexwP Eak , Ac Enceysc cewsxk BesenebP , gebxrrP
Rc Ej ! 21 Wek P Eebxl AxLj tP vpyeJ Exnpcel cebP ye
327
exeeP Epxcec . EpaxM Rc , Ebek uneeek y
Wpxmtpcec ! Ac venxk EtJ WpxeVm yeM Ebek uneee
k y Erenxl veexMj Bc vpteqtpk EeyeeP cebP SereeeP
20 Tecem tP iðTM venxk Temk tP : << Ac EpxyeM
pk Bxek EtJ WpxeVm Tec yek vewtP
cek tP WptpM Teqyxk EpxVmyel cek Rc Eenxrrpk Spx
resP Tec uqeeP yxsxP . >> ceyej .
Eqac ReM TP WpxeVm yeqecqek : << 19 RetetP yes
k Eexwpnm ExqePj Axteunc yek Epxnpsxzecesec , Teceyel
yeJ
18 Sxwpk , Eqac ReM pk WptpM Teqyxeesek mxw
pD uxM Eenxrrpk SpxresP Tec uqpeesekh Tenk Tenpc
Eenxrrpk SpxresP Bc mxntebeceyec .
Tetpc yeexlj . 17 Tececepk iðTM yej Zpeeek vpzerrpq
k Tetk ReM TP WptpM Teqyxk EpxcaP RpwqeeepXj ,
yeXj tP cepk EpnpsxekH Epxcec yeexyej . Tetk Bpxyc
ek ExspD Ebek P ReMj yeM EpcxzeqekH mxntedek
uqprresec cewek Axnweexk Epnpqtpyec . 16 EpaxM
Rc , Tenk EpxXj vpyxqrrek SpxresP TeterpD pk cek y cxrc
mxnpwecak yek Sxtpcaxpk pk Tpxqpcej Beqyenxk T
328
errepeeeek , TeteceM TP vpyxqrrek SpxresP EpnpsxeeP
cewedek Axwecej Bc Sprpsprrepk , Tenpc iðTM yej Z
peeek X Teetk Tpwxqek Zeurrpqyec . 15 Tetk vpzerrpqk
14 ZðnpseqðL teceJ Eqac ReM , SewenxXj Bxk mx
wpD uneeek y RpL ZpsP Bc mxqxzek Eeuyec
Eqaxpk pk RewteM RexwetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM RexwetprreM uxqpxj
31 Tenk venxrrP tprc : << mxwpk BxrreeeP Epxce
c ZpL ul yeJ cencxk EpexqerreeeP uc ? >> cebP
EpeVsxbP yeexekH RpL Zprrek Epexqerrekh pP ? >>
cebP Eeserrpyej .
mxzpk Epaxrrepk Tenk Teexrrek P ExseXj Bxk RpL X
EpeVsxbP yeexeeP Bc SprpsaP , Temk Eak : << Tk
vpyxqrrek uneeek EerP ýxqxýj TP Eexk Epxmqenpk :
<< Tk Tenk Tencej Qpcej veyxtek Zeutprrec . >> ýxqxýj
uaeeeP BeL terrek Wpnxk Tencek TeceMj yek TecetP
329
vpyxqrrek ExseXj Bxk RpL X EpeVsxk Zeulj . 30
TppMj BprrpD BpekH Bc vewxzenteeK yeexyej . 29 T
enk ZðnpseqðL tP mxnaP Ebek uneeek tP Wpxnmcepk
mxwpk uqyesP Rxcek TecetP TeD pk Rpzek uqec , Te
nk ExrP Exãxzpixzek P Ewectec verrek P geM
mxteqpk Tenk Bpxxj TP Zeuyec , Tenk BeL terrek Exã
xzpixzek P Rxcek Teexrrek QpekH Eerrpqbeyec .28 Erk
mxnm BeL TeceMj mxntpcec . >> ( Erem BeL EerP E
eqc cetpexk uxcqenecsek yeexlj . ) 27— ýxqxýj yeXj
26 Ebek P Rxcek Eqac ýxqxýj TP Eexk Epxmqenpk
: << Tk Ewpresc yek Bewrek ZðnpseqðL Eak geãk
Ýxqxýj uqpk Exãxzpixzek P Teexrrek
uneeek P Exnpcel X Epqewbxqek yeexbpeepc .
Tececepk ZðnpseqðL tP uaeyej . BeL terrek Tetk Sew
enxXj Bxk Eeexl Tpseepk Rprrppk BxeM RpL TeqyxbP
25 iðTM yej Zpeeek vpzerrpqk ceneaxqecac uqbP
, Ebek P ZpsP Spnrrel X Rpwqek TeqcenemqbP ,
ReM pk Epxmqedek Zeutel ppk WxrP yeXj TeceMj yxt
ecec geneeP uqprresec . >> ceyej .
24 Sxwpk EerP iðTM yej Zpeeek tP : << Tk ReM W
330
xrP Tpxqpcej Ebek Eak Terrepeeeek gpzpwP , Tk
ceqeyej .
Qpcej vewtP yerrprrepk Epspk tP EpnpbP Temk tpM E
pcxzeqekH cxbP EpxVmyec . 38 Tetk Epspk Eak
Epxcec ZpL pP ? >> cebP Eeserrpyec . Teexrrek Wpn
c Zprrek Tetek Tencej yek Bpeesprreeesekh , ýxqxýj Temk
pk veberrptk EpsP Tec yeexyej . 37 Teexrrek : << Eet
k EpsP uc , yeJ Eetk EpcxzeqekH mxntebP uqeeP
pk uzek Exnpcel pk Tpeeec Temk tpM Teexqunxqek
Zenxyec . 36 Tetk Rxcek gebeM BxeM EpxVcenemXj BeL
ceqedek ZpL pP ? >> cebP Eeserrpyec . 35 ýxqxýj T
enpc Eewk Rececek Erk yeteeK RpL Eak Ecxqek , ExspD
331
Epxcej ExrP ApeepL cek X Bxrrek ceqedek uc ? yeXj
yek Bxrrek ceqedek pP ? Esemlj usppk X Bxrrek
34 Teexrrek EerP ýxqxýj Eak : << Tk Retk tpM ceq
ebP EpxVmwpc pP ? TecetP Wencepk pk Erk
Temk P Eewc ResP EerP Rxceetk TerrpseeP uqpees
ek P EpaxMj .
Temk P EpeeseekH EptpL X Tpnetpk Bxrreeesek m
xwpk EeqeekH
Temk P Tpxqpcej Epxrek ZpsP Bc ceqedek mxwpk
EeqeekH
33 Tenk ExrP Exaxmnc gptpwsxeK mxqxaek Eewp
c:
Tenk ExrP RxceeaP Epxcej Terrpk Epxcec ,
ceytewpc .
Tenk ExrP ZeeK RppsP Bc Rc vexxaxqeeeP yeM m
xqxk Teqyxeesek vpneekH WetP TerrP Axwecej Epxcec
Tenk ExrP ZeeK EeqeeeP yeM mxtpqpk Eeyaxnee
esek vprc SxeK uc
Rxcej YeteeK RpL Rc EexwP yxqk :
ceqecepk , ýxqxýj X Tencek tecek Epnxk genrrebP B
332
enceaek Serrpqaeyec . 32 Temk P EpeVsxbP yeexeesek
Eqaxpk pk RewteM RexwetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM ZxsptpceM uxqpxj
7 Sepðl QpekH vewtP Bewreeeaxpk uxM Bpeespb
P ZerrP ceqem yek EpqeeP Epxcec uqyec . Tetk TerrP
tpM ZerrP cxyesP BpcxeeP Bc ceqek EpxVmwpc . >>
ceweyec .
Tenpc AxrP vppnqeeesek ExspD Wpxk . 6 ustprrec ,
vptek tP Epnpeetpk ! Teetk Rxcek mxwpk AxLj
5 Tenk : << Ebek Wxrc Ej , Tk cek uc ? >> cewek
Eeserrpyej . Tenk Terrpk EerP : << yeJ EeyesP
Temk tP : << Sepðl , Sepðl ! Ac Zerrpkh Rewexc vpp
333
nqewpc ? >> cebP ceqeyec .
BpnuD cenel Tetek Temk P TeceMj Tpsyec . 4 Tenk Ex
rP Tenpc gebeM TP ceytemXj , Rxcek TerrP
3 Sepðl tewesóxD TP mxnm BeL terrek vptk Epex
netpeeP Bxk EpxXj cerepetk Epeetenrrpc Eak Rxcek
ZðnpseqðL tP EeyaxneeeP Bc Bpxysxzenem uqprres
ec cewek gpzpaxqeyej .
BecxXj yxaxxj X EpxcaP , Ebek P ZpsP Bc Terreeeaxp
k X Enectec Ewectec cewek Exqrrel Epxcec uxM yenxyaxq
ek
Bxk gppl Encxqecac Qpcej Eerrpqbek , 2 tewesóxD T
eceJ Zððxnðc Bxk Fesxk P Reexcewqxxj Rpmpk TP mxnce
m
1 Sepðl Wpxk cenaecec Epxcej yeM Ebek X Sxtpc
axpk X SpxntemqbP yeexyej . Tenk ExrP TecxqekH
Sepðl Ebek X Sxtpdek ExrP
ZxsptpceM uxqpxj
Tpseepk Rprrppk X Epxqetecel Epxcec RpL Teqcene
mqpk ZeueeserreM íesenxXj mxnpdek yeexlj .
ExrP EespTpxD TP ýxqxýj pk yeMj Bc EpqbP veneees
334
ek yeexlj . Tenk ExrP Tenk veyeJ Bxk Eeexl
uqxyec . 39 Tececepk Teexrrek EerP yezeM mxM Tec
yeM BeL Zprrek mxceceyec . 40 SemqeM BenxL mxwpk
genaP Exnemc tpM TecetP Ebek ýxqxýj X Eeyeaxees
ekh , Teexrrek EerP Temk P yeMj Bc EpqbP veneeeP yek
Epexqeaxqemqm cewek Specrrpk Eeyaxneeesek Zp
L , yeJ Temk BxeM ReMj EeqteM Zprrek venc mxnpk P mx
wpD ,
15 Ebek ExrP Temk tpM : << Tk vewxzeneeP cene
xj Epxcec , EpaxM Rc yeJ Temk X yeXj tecek
cebP uc . >> cebP ceqeyej .
Bxk EpxVmdek Encej Wetel Tec YeM tewesóxD TP Ex
nebP , Tek tpM Spxspcqek Sxtpcaxpk X yenxyaxqeeeP
cenaeceexqek vppnqeeesek Tpeeec mxwpD RetetP
ceqek EpxVmyec . 14 EpxrP Tenk ExrP TecxqekH Bc Encxq
335
ecac
13 EererxXj venxrrP tprc : << Ebek WxrP Ej , Tenk
mxwpk ZðnpseqðL tP Tek P Sxtpceetek X
ReMj ExrP EererxXj cewewpc . Temk tpM WptpM Teq
yxeepXj , Sepðl EerP RxtP Epnpyec . >> ceweyej .
BeqyenxbP uc , 12 Tenk ExrP Sprxk Epxbectel pk Tp
wtk Eak Rxcek mxwpk X EpqbP veneyec . Temk P
mxnaP TenpãpxD pk Rxcek mxwpk X Enxtpcec . Tem
k ExrP Sepðl cewewpc . Tenk ExrP ZeeK Terrepeeeek
11 Ebek ExrP : << Ac Vfek BerrpMj Sxqprrpk Bece
qc EpnprrP Zeutprrc , Tk Zpxtk Bxk ceM TP
Terrptewpc . Tenk ExrP : << Ebek Wxrc Ej , yeJ Eetk
uc . >> ceyej .
Sprxk Epxbectel X EpqbP veneyec . Tenk Sprxk Epxb
ectel tpM Ebek ExrP : << EererxXj ! >> cewek
10 tewesóxD TP Rxcek Sxtpceetek yeexyej , Temk
P ReMj Rc EererxXj cewewpc . Tenk ExrP Rxcek
Epprrpeesek Epxcec .
vptekh Epnpyej . 9 Tenk gpnyej vprpeK ZerrpLj Epqb
P Epxbedek Epxcec , Wpxk ZerrP AP ExtebP
336
yek RececemXj ZerrP AP EpqbP veneeeP Epxcec uqy
ej . vewtP Bewreeeaxpk Rc Temk X mxtpqbP tewesóxD
Bc Rc SprpsaP Eetelj yek yeMj SemteM X ExrP EpqbP
Epxbem Epxcec yeexlj . 8 Sepðl usprrepk RxtP
Eqaxpk pk RewteM ZxsptpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM ZxsptpceM uxqpxj
ceneaxqekh .
Ebek ExspD uqyesP Tenpc E¡nxsTpD Wpxk cebP tew
esóxD pk cxk RxaprreeeP Bxk EenekH Epxcec uqtelj
22 cetelj Sepðl EerP Reexj Zecej TerrP yeM RpL Bx
ek Rpwqekh , Tenk Reexj yetP yenxwtk Tec yeM
yeM Exnedek yxsxP ? >> cebP ceqekh .
vppnqeeesek Tenk mxwpk yxsxP ? Tenk Eetk Sxtpca
xpk X yenxyaxqek Tecxl pk Encxqecac tP TpsxzeeeP
21 Erk Epxcej Bc Sprpspeesek uxmk geexeeesc T
337
pxnpk : << Erk Axrc ZðnpseqðL tP ExspD X
ZenxbP yeexyej .
Elj SpxLj Rpmpk BxeM ExspD pk Tpeeec : << Tenk ul
Tenpc Ebek uneeek P mxyemk >> cewek Spnteqaxqek
Sepðl EerP usppk Sxtpcaxpk Qpcej tewesóxD TP R
xcek vprrpaeekH Eewxtpneyec . 20 Tenk ExrP
Sepðl pk tewesóxD TP RpL Teqcenemqpdek Exr
P
Sepðl usaP EpcxzeqekH mxnteyec . 19 yeeeek vprrp
qk Extecepk yeXj Rc TewxnqxeK uqyec .
uqrretprrec ceweyec . >> ceyej . 18 Vfekh Sepðl pk
RxtP Exqenc uqbP ZerrpLj EpqbP veneyec . Tececepk
Epxbemqpdek ExspD Ebek Rewexc Tpwxqek Exnem
qbP , AxLj tP RxtP EpnprrpqbP , Eenxrrpk SpxresP Tec
TeceMj WptpM Teqyxyec . Tenk ExrP : << TemP Sepð
l WxrP Ej , Tek X Eetk Exnem BeL tP ExqePj yek
17 TecemXj EererxXj Ebek P Epxcej yeM Eppeyec .
Tenk ExrP Tenk ceM TP Epnprrepk Sepðl pk
tpM Bxrreunc EpxVmwpc , Tenk ExrP QeU WxrP Tpxq
pcej EqteU pk Bpyeqeexj Eewsewpc . >> ceweyej .
338
vepk Rpzepk uqpk Exsnðl pk mxwpD pk Tpwtk Weet
prrpqpXj cesek ZpL . 16 yeJ yeXj yeM Bxek Temk
31 Tpeeec Bxk EpxXj , ZpxteXj , íeqxqc , SewenxX
j Bencej Epnpk Rprrppk pk Fesxk P Reexcewqxxj Rxcek
TenspD EpnprrP Wpnterrpqyec .
utpbP yeexbpeepc . 30 Eeekj TemP ReM Rc Emk X W
etecepk Temk X Terrerrpqpk íeexsenxXj tP mxnaP ,
Zððenðc Appk TP Teexqunxqek ZenxbP , Tetk ReM Te
c WenrrpqtpteeK yeexlj , cetelj Tetk Temk X EeqeeeP Bc
ZðnpseqðL tP Ebek P ReMj yeM Bpnxeetec RpL Teqc
enemqm uqyej . 29 Sepðl yesk cenðxj ceqk ZenxteeK
BxeM Ebek y ReMj yeM Rpwqek yeexeesek X ceqek
339
EpxVmyec 28 Emeak Sepðl EerP Eqac ReM Qpcej Zeuqae
k,
EpxVmdek yeexkh . Wpxk Tetk ReM TP Sepðl tewesó
xD TP yeexeepc terrek ZeweM Bencej Eneqcexj yerretpnq
xeK
Terrek cencxk Ebek Qpcej Eerrpqbek , Ebek ExrP Tem
k tpM ZerrP Zenxeesek Tpeeec Teexqunxqek ceqebP
yenreyeD Temk X Tewbxk , Temk X Terrerrpqpk Eqac
ReM Qpcej yenerretek , Tetk ReM TP Sepðl BeL gptpD
tP Sxtpcaxpk Temk X ExspD X Sxtpcac uqplj cewek E
xtecem Epxcec , EezpberrebP yeexlj . 27 geeeaem
26 Sepðl EerP ZðnpseqðL tP mxnpcepk Sxtpcaxpk
Qpcej ZeuqaeXj cewek SerebP yeexqpekH . Tecem
Sepðl EerP ZðnpseqðL tP Eeeepc EerP
yerrpqrreeesek yeexbpeepc .
Temk P FeyeJ ReM Rc Sepðl X TpwP Seeespk tP Serrp
qrrek vptk Bxk ceneL Eak Tpnpeesc Teqyxk
Bxk Tpxqpcej EtpM Spxrc Epxcec Emtk verreqekH Bc
EerP SecxbP yeexyej . 25 ceyeaP , Rxcek Epxtesc ,
24 BenxL mxwpk TeterpD pk gpnxteqekH Bc Sepðl t
340
P Wetectedek yxqk . Tetk Sepðl X Eeqek vppnqeeeP
23 Rxcek vprrpaeekH EpxeVcenecepk Zððxnðc Bx
k cxk Sepðl X vppnqeeeP vppyxqtpqekH cxdek yeexlj .
Eqaxpk pk RewteM ZxsptpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM ZxsptpceM uxqpxj
mxnpwecak Rxcek mxwpk Temk X Terrerrpqpk Eese
M TeceneceJ Tenk Epxnpcek tP Epaxyec . vewpeK uxmc
cebP mxsek Ferrenteeesek yeexlj . 39 iðTM Tenk Ten
pc usaP Tetk ReM QpekH vewtP Eppeyec . iðTM
tpM yeexeepc Bc Sprpsprrepk , vpzeM mxwpk Tpwx
qek ZeurrpqbP : << Tk Entecek Wek P Eetk Exnecesec .
>>
Teqyxyec . 38 Zpiej EerP Qxtk Eak Tetpc vpqk Epxcec
yxqk . Zpiej teceJ Sxtpcaxpk iðTM pk Qxtk
341
yenebpeepc . mxwpD Temk P cemM yeXj Bc Epcxzek
Aeyenqecepk EeseM TeceneceJ Rxcek TespqekH Epxnpcek
h
EpexqepeaP , EpxceexmP TppnetpD X Tewbxm TpMj
Tec yxqk . 37 Rxcek EtpM Tenk Eyepeaxqecepk ResP
cetexj , Tenpc unP mxnpcesP cesek Eppeekj Tec ZpL
. ) Tenk ExrP Eeqc Epqek Seexk Zeutel
36 Zpiej tpM Rxcek Teyxãk cewecac Ewectec Sxtp
ceetek yeexyej . ( cenðxj ceqek P ReMj Rc tpníeD
yeexeesek mxwpD uxM Epxbecepk Ebek X Rxcewps
pk yxsxnek Sxtpyec .
Tedxqetpcec ! >> cebP ceqeyec . Tecedekh EeexrxXj
Tenpc uspk Bpeespyec . 35 Qxtk yej Fenpk tP
EeexrxXj , ExspD E¡nxsTpD Rxceetk Axwexc Ewrek E
tecenemqyec , usaP EpNP TeyxsceM Zpcek
Eerrpqbeyej . Erk mxwpk Telj Eyepeaxk mxntecepk R
exwek Epk uqbP yeexlj . 34 iðTM Temk tP : <<
SerrpekH Sxtpceetepk X Spnuqbxqeeesek yeexlj . 33
Tenk ExrP Teetk Rxcek EeexrxXj cewecac mxwpk Qpcej
32 iðTM Epqek gebeM ppk BxeM ZeubP EpxeVcen
342
eyec . Rxcek EpteekH , Tenk ExrP Qxtk tpM
iðTM ExrP Qxtk yej Zpiej tpM Eeeesek EerP
vpyxqrrek Spxrespk P Tewbxqcej yeM yeexrrpqpeete
k EtpM ExnemXj Epqesxneeesek yeexkh .
vprrpaeekH EewpM Tpxysxk yeextel Tec yeexqpekH
. Fesxk P Reexcewqxxj Rpmpk Ebek tpM Spxspcqek ,
TptP veneeesek yeexlj . Temk X yesk : << gpnrxqxz
pD ! >> cewek Terrpteyec .
X EpqbP veneyec . Sprxk Epxbectel pk TptpMj Ebek
uneeek P Rxcek Eqac EpnpbP Exnem Bc Tenk TpU
Rxcek EtpM pk Epxtk Bxk vpexsc Bxk gpnyek AeeK p
k EpxXj yeM , Tenk ExrP Rxcek Sprxk Epxbectel
EpxceexmP ZeterrP Zððenðc Bxk cxk X TepembP Wp
xk Epxnmqbc Ebek uneeek tP Terrepeeeek BeqyenxteeK .
3
Temk P yeXj uqpk ceM uxqc yeM Bxek uxM Ebek une
343
eek X Spxspcqek Sxtptexj . Tenk Epxnmqbc
ExTeqc Bxk yeTeqxzpk P TenpekH yeexeesek ZpL yee
xbec . 2 Tenk ul Rxcek Axceac Spxspctek Wpxk ,
1 íeexsenxXj tP Rxcek gpnrxqxzpD cewecac mxwp
k yeexqpekH . Tenk ExrP Rxcek NpL pk Aenxxj pk
IðTM ExrP gpnrxqxzpD TP Exnpcel Teqyxeesek
EerP
EenyetprreM uxqpxj
Reqxzepk Epterrek Serrpbpeepc .
mxwpD Ebek X SxtpbP Spxspcqeyec . 43 iðTM ExrP
Zpiej Bxk Rxcek EenesP Eqtecac Bxk ceM TP
Senemk BxeM Rc Tetk ReM TP Tpsxzek EpxVmyec . 4
2 Erem Axwecej Zpiej yeM Teneeeeesekh Reexj Epqek
Enmk useeebP , Sxtpcaxpk yej yeqyespk uxsemexap
pk X ceM TP Terrptek EpnprrpqbP , tpníeD X EewxtP
EerP RxtP yek RececebP , iðTM X veneecrrptk yek us
pk Serrpyec . 41 iðTM Temk P Tencetk mxnpcepk
Terrepeeeerrepk tpníeD pk cemM Epxcetk Encxk ven
ebP : << Tenyxãk Ej , ustprrec ! >> ceweyej . tpníeD
geteM vpyaesP Bc Temk tP Epxbemqyec . 40 iðTM us
344
ppk mxwpD X ceM Eak genrrek Spxmtpk
yeqyespk uxsemc ReM iðTM X mxnxzeqek EpcxqebP
, Temk tP tpníeD pk EewxtP terrek Epzpeesek TptpMj
Eqaxpk pk RewteM EenyetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM EenyetprreM uxqpxj
14 ceyeaP iðTM : << Ebek Wxrc Ej , Zenprc uqeeP
Epxcec , yeJ ZenP Eak yek Eexj pk ubeM unteeK
ceqeyec .
Sxyebc Bc cxdek yeexlj . 13 Rxcek TerrP Temk tP : <
< iðTM Ej , usaP Eeqek Extetpcec ! >> cewek
Epxeapxj X EpzebP , 12 TptpMj Rc EqteU Bpexl pk Ee
nxzetek Eewxtek , Bxmntek Sxyerrppk , Bxac vpnpeeec
11 Tecnc Bxk Weetel EerP ceexcepk Rxcek cesexj ux
D WetP ZerrpLj yerrpk Exnewpc . uxD pk cxrc Tpxnyek
345
Sereyec . Tenk ceM pk cxrc Epxtk Bxk vprrpqk yeqep
ecem tecek Rxcek Sprxk Epxbectel EpqbP veneyec .
TeceMj genaP Ebek uneeek tP TerrepeeeebP yeexlj .
10 Tecem tecek yeeeek EpxqpsaP vprrpqk ExteXj cewek
9 TeneekH EtpM Rc Tetk Zpiej EpexnetpeeP Sxeee
yec . Epxtk Bxk cxnc iðTM yeexsxexj pk Bxek Epnpc
TP Zenxk , Zpiej tpM Tpwxqek Zeurrpqyec .
Bxek Rxcek SxtpnrrP vewerreqeeeac ReM Zprrek Terr
ptek Exnecepk , 8 Sezc Bxk Zeutel ppk Bxek Tetk ReM
ceweyec . 7 Tecnc Bxk Eqac Seqpk Eptpeesek Eak Te
neekH , gpnrxqxzpD EerP vpzeM Benpak yej EpxyeM pk
Bxk ceM TP Bpaxk uqpk Serrpwpc . Sxwpk P ceM Exr
P ZeeK Teqec Bxk mxyecej TeceMj yeexwpc . >>
ZeurrpqbP , Tenem Sxwpk iðTM cewecac mxwpk X E
pnxtprrec . 6 Tenk ExrP Sxwpk cewecac EenesP Eqtecac
Zeterry Bc Tepemk TewbxbP uzek EpexqepeaP yeexe
kH Bc veneyec . 5 EpxrP Tk mxwpk Tpwxqek Zpiej tP
uNeeek y Eqac : << Ebek uneeek Tek P Terrepeee
eeesek X Sprpsyec , Wpxk Tek P EpxceexmP
uc ? >> cebP ceqeyej .
346
4 Tenk Tecnc Bxk Eqac Bc Qeyterrpk venerrepk Ze
cetk geexeeek : << Ebek Wxrc Ej , ZeweM EpaxM Tec
TeneekH EtpM Rc iðTM Tetk ReM Tec vewtP Eppey
ec . Zpiej Eak Exnedek cetpk mxwpk AP Temk
cebP Sererrpqyec . >> cebP ceqeyej . 23 iðTM Tetk R
eM X Epeetpk EpnprrpqbP vprprrpqyec .
Rxcek uNeeek y vpyxqrrek Eqac Temk tP Tek X ceM T
ecek Epnxk EeyaxnebP Spnrrel X AxrP mxntetpcec
mxetppecek Sxtptexj Bxnpwtek Wpxk , ZenP Eak ye
k Zððxnðc Bxk cxk P Tpwtk Zecej mxetP Tec yeexteeK .
22 Tetk : << Wek P TenpekH gpnrxqxzpD yxtek X
Tpwxqek Exnemqyec . Tenk ul Ebek uneeek X
347
Enxcepk cencxm cesek uc ? >> cebP Eeserrpyej .
yerrprrepk Tetk ReM TP : << yeJ uqyesP Tk ReM pk E
nxbP yeexekH Sxwpk iðTM Wpxk , Tk ReM Rewexc
Epxcec . yeJ Tetk ReM X Tpwxqek Zeurrpqpeesek Zp
L . >> cebP ceqeyec . 21 TecemXj iðTM TppMj
mxwpk Eetk Enxk Exnebpmc , 20 Tk yerrpbP Tetk Re
M QpekH vewtP yeM Zeutprrec , Tpxteceqbem cenexj
19 ZeeK iðTM X utpqekH uqbP Eetelj , Eenxrrpk S
pxresP ExrP Temk tpM : << Tek X gpnyek
<< Eetk Sxwpk iðTM cewecac mxwpk SerrpbP yeexk
h pP ? Epxcec pP ? >> cewek Eeserrpkh .
Tpwxqeeesek mxwpD Sxwpk P ceM X Enxk EpqbP ve
rreqrrek Ewpkh Rc Bpeesprrepk 18 TeceMj TerrP yeM :
17 iðTM Tenem Sprxk Epxbectel Rc ZerrP uqeeP B
c geexeeek utpbP Eetelj , gpnrxqxzpD pk
Eeyeaxbpeepc .
Epxcec . >> cebP Temk tP ceqeyej . 16 Erk WetP gpn
yej EpteekH ceqecepk TeteceM ZerrpLj yek vpnxzek
15 Tenk TerrP yesk : << Ebek uneeek Temk X Aey
eM cemlj , Ac Temk X ubeM cebP ceqebP uqeeP
348
ZerrpLj Bc Extecetpc . >> ceyej .
Eqaxpk pk RewteM EenyetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM EenyetprreM uxqpxj
Tpqk , yeJ Tenpc tprc mxwpk Tpwxqek Tek X Epnxye
c . Tek P Wpnxqek Exnedek Axrc EpxreceM Seexk
TP Bpaxk uqpk Serrpwpc , Sxwpk P ceM ExrP Teqec
Bxk mxyecekh uc . > ceqeyej . 33 EexwP Bxk
Zpiej teceJ Sxwpk iðTM cewecac mxwpk X Epnxk Ee
yaxnetprrec . Tenk ExrP EenesP Eqtecac Sxwpk P ceM
Sprpsapeepc . Wpxk Tek P Epexqetpdek uzeetP Zeut
el ppk X EpqbP veneyec . 32 Tk mxwpk Tpwxqek
mxwpk WxrP Ewpkh Bpeesprrepk : < 31 gpnrxqxzpD
349
Ej , Ebek uneeek AxrP Beqyenxk TerrepeeeeeeP Bc
EpxXj yeM , yeJ Epxnpcek tecek Terrepeeeek Beqyen
xbP yeexlj . cerepetk Rxcek cenel Seapneeesek vpyaesP T
ec
30 gpnrxqxzpD : << Tpxnyek vprpeK pk Epnxpk ,
yenpeK Epxtk Bxk vpexsc Bxk gpnyek AeeK pk
cesek uc ? >> cebP ceqeyej .
Epnxeesekh yeJ Tenpc Exnebpmc . EpxrP Tek Eak Ee
serrpXj , Tk ReM Rewexc Epnxk Exnecepk cencxm cesek
BxM pk cebP EpxbebP uqeeP Epxcec cewek Bxrreun
xqeyec . 29 EexwP Eak , Tk mxwpk Tpwxqek Rewexc
venxqaebP uqteeK Epxcec . cetelj Ebek uneeek Rxce
etk Retk tP Zewenyej mxwpk X uxM ubeM untpeK Eexj
uxM WetebP yeexkh , Wek P Tpeeterrel BxnpL BxeM
zððxnðc Bxk cxk usppk Epxetpsptek Qpcej Rxeetk
EeqeepeeserreM Epxnpcek tP Epnpyec . Tenk Epxnp
cek tP Epqek mxwpD yeexeeP Bc Epxbecepk : << 28 Tk R
eM
ustprrec , yeJ AP yesk Rxcek mxwpk SxP . >> cebP c
eqeyej . 27 iðTM ExrP gpnrxqxzpD QpekH ceqeqaek
350
Epnpeesc Teysxk Temk P Ewpkh Spxmtpk Wpxnmye
c . 26 iðTM Temk X Enmk useeerrepk : << Tk
Setpk Zprrek EpnxbP Temk X vewtP yeM Epeetpk Ee
uyec . 25 iðTM verreqekH Epnpweeeak gpnrxqxzpD
Tec vewtP Eppeyec . 24 yesk Rxcek EtpM Bewrerrepk
íesenxXj tP mxnyec . gpnrxqxzpD cetpexk Eeekj TemP
Rc Temk P cecek Tpxnc Bc mxwpD TP Exqenemqpk
Epxbemqpdek yxsc , venxk Wek P cetpk Ebek uneeek
Tecxk Eewxqerrpqpeesek yeexkh . Tececepk yesk mx
wpD TP cecek Tpxnc Bc Rc Exqenemqyej . 41 Ebek uneee
k
X Tprpqbxk Wptpk TeceMj vetebP Eeqeeesek yeexlj .
40 cetelj gpnyeteceJ EtpM Rc Ebek uneeek Temk X
usppk Epnpk Rprrppk TP Epexqetpdek Zeutel uxmk
P cxrc ceneaxqecac ReM Wpxk . Tetk ReM Rc Temk
Temk Qpcej vewtP yeexekH Bxk EpaxM yxqk . 39 yxt
351
k uqyesP Temk P ZðnpseqðL yej Zððxnðc Bxk
AxpemM SxwrpD Epnpsxeesek mxwpD X Exqenc uqr
rek Enemqbxmqpdek X WetebP yeexkh . EpaxM Rc , unee
ek
SpxresP yej ExqePj Axtel X Epqrrpeesek uqpk Tenk R
c cencxk Elj gebeM BxeM Zeuk , uzek Epexqetpk ,
Tk ReM WetebP yeexekH yxsxP . 38 Tk ReM yesk Reã
enxD pk ExspD TP Ebek uneeek cencxk vpyxqrrek
Epedxeesek Eak Resc íeqxqc Eak Zððxnðc Bxk uxm
RptpeK TP Teneeeeesek Zecej EpaxM Zeutel Rprrppk X
EpxVmdek Axwecej Rc EU Reexnewtel pk uzek Exnp
cel uqpkh . 37 Zpeeek EpcxzeqekH Bxk Exnpcel
yeM , Ebek uneeek EerP Tpxwek Exncepk pk Ebek E
xspD E¡nxsTpD BxeM Tewbxk , Exsnðl pk cxk tP
uqyesP , Eeqc Epxetpsptek EpeeseekH cesek Epxcec
Ebek uneeek uxM yeeeenpkh . 36 Tk ReM pk Wetecebc
utetec Wetelj . 35 geeeaem Ebek uneeek tpM Spxsp
cqek SxtpbP , Epexqk Zeutel Rc TpxU Axceac
34 iðTM : << yxtk EptP Ebek uneeek Rc vewpeK u
xmc mxwpD TP Tedc yeM veetpkh cetexj X
352
iðTM RpL Rpwqeeesek EerP
uxmk X yxtk Sprpspkh . >> cebP ceqeyec .
Zeutel uqyec . yxtk EpxrP uxM Ebek uneeek P Ewpkh
uc , Ebek P Tek tP Bxrreunxqeeesek Epxcej
Eqaxpk pk RewteM EenyetprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM EenyetprreM uxqpxj
ExqemP cetP vprpeeP uqyeP cewek mxsek Ferrenteb
P yeexyej .
E¡nxsTpD pk ReMj yeM EpcxzeqekH mxntetpcec cew
ek BenqxeK uqyec . Tetk ReM Wpxk iðTM X Teetk
ReM pk EpcxzeqekH mxntem Bc vpnxeeqek AxteeeP
uc ? >> 48 Emeak Tenk ExrP Tetk ReM X ExspD
Epxmqenpk : << 47 EteceM mxwpD Rxceetk Reteqp
ekH Eeteqc yeM vpyxqrrek SpxresP Tec uqyec . cek Tetk
Epxmqeqtpk Tecnc Bxk EerrpP Zecej Bc Weeetek Ter
353
rpqeeesek X Sprpspeesek yeexkh . TecemXj iðTM ExrP Ee
xk
Erenxdek X Epxbecepk Zecetk geexeeeyec . 46 Epax
M Rc , Tetk EteceM mxwpD vpyxqrrek Tec Epxcej
Sxtpceetepk , Ebek uneeek EerP EpxreceM vpyxqrre
k SpxresP Bc venc mxnpk P cxk tP Epxnpsxzek
TeceMj Weetpqek Epnpsxeesek yeexkh . 45 TeteceM
Zpiej Eak iðTM X Terreqtpk Exnedek Zððxnðc Bxk
44 iðTM X RpL Rpwqek EeeepXj , vpyxqrrek Spxre
sP Rc Rxceetk uzek Exnpcel Sprpspeeaxpk pk yeXj
venc mxnpk P cxk Eenxrrpk SpxresP Bc mxqxze
k Eeueesek EerP
cebP ceqekh . >> cewek Epxmqeyec .
cetexj X ceneaxqek , Temk X Spxspcqek Sxtpcac ux
mk Temk P ReMj yeM Rxml Eak yek ceqtpnxbP uqpkh
cetexj Bxek ceneaxqedek yeexkh . 43 vewpeK Epqek
TecetP Wencepk Temk X Ebek uneeek P EpxneD Wpxk
Ebek uneeek y useeek Tpeeterreeesek vewpeK uxm
c EewxtP mxwpD yej Epxmdek mxwpD c Sxpececac Wpxk
354
Exnpcel X Eenepk Tpxwek tP Epqewbxqk cebP Benq
xeK uqpeesek yeexyej . Tenk ExrP Emk BxeM yeXj yek
TeneekH , yxtk Temk Qpcej vewtP vprrpqk Epwtk Ext
ek Epprrpeesek yxqk . 42 Tenk ExrP yxtereM TP
P Specrrpk Tptpqeeesek ceneaxqecaxpk TP Exqene
mqpk Epxbemqpdek yeexkh . Tenk Tecxk Eewxqeeesek E
ak
AeyeM cewek EpxbebP yeexekH Bc Ac ubeM unteeK
cebP uqeeP Epxcec . > 10 Erk WetP Tenerreqek gpnyeetk
Epxcec . > 9 Tecnc Bxk Weetel Eak TerrpnxseeP Terr
P Rc Eexk Epxmqenpk : < Ebek uneeek y Eenxrrpk
ceqeyec : < Ebek Wxrc Ej , EpeetP uqeeP Epxcec ! v
ewpeK ubeM unteeK ZerrpLj Bc yeJ ZenP ExtebP Epxbecej

Epxmqenpk : < iðTM Ej , usprreac ! Eeqerrepk Extea


xcej ! > 8 yeJ Temk tP Erk WetP venxrrP
Eewxtepk Bxmntek SxyerrP vpnpeeec Sxyebc uc . 7
355
TerreqtprreM Rxcek TerrP yesk RetetP Eexk
Exnecepk WxrP Tencetk Epreeesek X EpqbP veneyec
. 6 yeJ Renxyaxqek Epxbemlj , TptpMj Rc Eenxzetek
veneyec . yeJ Rxcek cesexj uxD Sxxj Tpxnyek Epxea
pxj X ExrP Epzeeesek ZerrpLj uneeek Tecnc Eak yerrpk
5 iðTM : << Zpiej vptekh Terrepeeeek Wpxnmm B
xk EpxXj , yeJ Rxcek geexeeeqtec Epxbectel X EpqbP
Teexqunxqek Zenxyej .
Ej ! >> cebP ceqebP yeexlj . 4 iðTM ExrP EpaxM Zeu
tel ppk pk uxmc EpxeVceneqtk Bc Tetk ReM TP
venc Bxk mxnpk P mxwpD X ceM Tecek EpnxeeP uxc
epk yesk Tetk ReM QpekH vewtpyeM vprrpqk Extem Rc
Zpsptec cewecaxpk iðTM X Sxmwbxqek : << 3 Tk v
enxk yeXj EenxrrppeeeeeeP Zpspqel tP Epnpeesek Epxce
c
mxnm Bxk EpxXj , TeteceM venc Bxk mxnpk P mxwp
D AP cesek yeXj EenxrrppeeeeeeP Zpspqel mxqxzem
yesk Ebek uneeek y ZpsP Spnrrel X mxntedek X Spr
psyec . 2 EexwP Eak , iðTM X ZðnpseqðL tP
1 Eqac ReM uqpk Zððxnðc Bxk RptpeK TeyxsceM T
356
eceJ Eeekj TemP ReM BenxL venc mxnpk P cxk
iðTM ExrP ZðnpseqðL pk Fesxk P Reexcewqxxj
TP Wetemqpdek ExrP
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek RxcetpceM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek RxcetpceM ux
qpxj
Epxnpsxzeyec . >> cewek Epxmqeyec .
<< Ebek uneeek EerP cewsxk Besenerrepk Sxkh Ee
wc ResP Bc EpqeeP Beysxzek X venc mxnpk P mxwpD TP
18 Tetk EteceM Epxcej Bc Sprpsprrepk Tecxk Sxm
wbxqem yek uqxbP , TecetP uNeeek c Weeetek :
vpnxeeqek AxteeeP cebc pP ? >> cewek Epxmqeyec
.
EteceM venc mxnpk P mxwpD X Erenxk Epxnpsxzey
357
ec . yeJ cek uc ? Ebek uneeek P Epexqk Eebxl X
uneeek ZeeK yxtk ReM ExspD E¡nxsTpD X Spxspcqe
k SxtpmXj yxtek tP Erenxk Epxnpsxzedek WetP yeM
Spxrespk P EpcxzeqekH Bc mxntem cenectec . > ce
sek Epxcej Bc Sererrek tP Epnpyec . 17 Erk ExrP Ebek
Tececepk yeJ Ebek P Epxmqek EpxeVcenedek : < Zp
eeek EpsP yeM EpcxzebP uc , cetelj Tk ReM vpyxqrrek
ZeeK EpnxtP Wek P yeXj TeceMj Weetpqek yerrpeese
k WetP Tetk ReM pk TeceMj Weetpqek yerrpyec . 16
Eeunek Epxnpsxzekh . > cebP Zenxlj cewek Epxmqe
wpc . 15 yeJ Ecxqek RpL RpwqeeepXj vpyxqrrek SpxresP
Eeyaxnetprrec , 14 Tenk ExrP AxwetpM ZenxeeP Epx
cej uc , Tenk QeU AxrP yeXj yej ceM uxqc Bc Axrc
Bpeesprrepk Temk tP : < Ac Zpiej tP mxwpk Tpwxqe
bP Rxcek Sxwpk iðTM cewecac mxwpk X Epnxk
gpnrxqxzpD pk ceM TP mxnaP yerrpyec . 13 gpnrxqx
zpD yxtek tP Rxcek uNeeek y Eqac Temk P ceM TP
Zpiej Eak Exnedek Tenem Bxnrrprrek Eeekj TemP Re
M AP ReteqpekH vewtP Eppeyec . yxtk uxmteceM
vpyxqrrek SpxresP Rewexc Tetk ReM QpekH vewtP E
358
ppetprrec , Tpxteceqbem cenexj Epxcec cebP Bxrreunxqe
yec .
EpxrP íeexsenxXj Eak Tpwxqeeetek Exnedek gpnyek
mxwpk verreqrrek tpM WxrP mxnaP Exnedek yeexlj . 12
ceqeyec . EapD Tprc , Tenk ZerrpLj yek Tecnc TeceMj
yek uaerrek Eeyeaxyec . 11 ZeeK Erk EpxXj tP ,
Sxtpcaxpk >> cebP Reneqek Terrpteeesek Rc EeeTx
zpac Eak Ecxqedek ZpL .
pk cxk Qpcej Bpqrreqaek Reqxzepk mxwpD X Spnrre
k mxwpbxmqyec . Sxtpcaxpk X << E¡nxsTpD X
Terrerrpqpk EeeTxzpac tP Exneyec . Tetk vpzerrpqk Z
eeK uxmqc Rxcej Bxl pk Tpnsc , Fesxk P Reexcewqxxj
25 Seml tprc , yenreyeD EerP TenspxD TP mxnaP
Sepðl X Enxk Epqyec . 26 Tececepk Temk X
Tececepk Epqek mxwpD Ebek X Spxspcqek Sxtpyec .
359
Rxcek Seexk mxwpk yxqk , Tenk ul Eenxrrpk SpxresP
Tec , yetP Extecel BpnxeK Tec mxwpk ZpL .
TP Rxceqk Sepecxl BxeM Ebek X Sxtpk Spxspcqetpc
ec cewek Expeeeek SererrpqbP yeexlj . 24 yenreyeD ul
mxwpD TP cesxxj uzek X Epxnpsxzedek X Epxbecep
k Zecej yezenqebpeepc . Tececepk Tenk ExrP Tetk ReM
EeeTxzpac tpM Tpwxqek Exqeceyec . 23 yenreyeD T
eetk mxnm Bxk EpxXj tecek Ebek uneeek EerP TeeteceJ
22 Erem Axwecej ZðnpseqðL teceJ Fesxk P Reexce
wqxxj TP Tewbxk mxnpdekh , Tetk yenreyeD X
Eewpc , Eeqc Epqek mxwpD uxM Ebek X Spxspcqek
SxtpbP Sepecxqaxqek Terreyec .
Ebek P uzek Exnpcel X Epqewbxqek TeqcenemqbP y
eexyej . 21 Ebek P ExqePj Axtel Rc Tetek Qpcej vewtP
cxnðrc Bxk Sxtpcaxpk ReM EeeTxzpac tP Epaxeesek
yxqk . Tetk yesk venc mxnpk P mxwpD TP ExspD
tP Sxqbxk geeeaem Zððxnðc Bxk cxk tP Axwecej Ep
qewbxqek yeexlj . 20 cetelj EpxceMj BenxL SxýnpD yej
Sxtpcaxpk Elj gebeM TP Teneeek uteneyec . BenxL R
c EeqpD vpqk teceJ úexrxíxXj , SxýnpD yej EeeTxzpac
360
19 Erk EpxXj , STxýðk vppnqeeeteeesek cenexj Z
eutel pk Sxqterrek Eak uqbP vppnqel Eewseeesek
EeeTxzpac Bxk Fesxk P Reexcewqxxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek RxcetpceM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek vpzetprreM ux
qpxj
Eak , Tetk iðTM X AxecekH Secxk venebP yeexyej . F
esxk P Reexcewqxxj pk Eeekj TemP yej Eceac TemP
X EpxeVcenedek P vpexkh , iðTM X Epqek P Ewpkh S
xmk Sxpecem cebP TpxspyqebP yeexqpekH . 5 EexwP
Bxk venerrpl tP Tpsxzek EpxcaP Secxrrpqyec , Eðxnp
tJ ZðbxyðTJ Eak Tpterreeesek Tpneseeel pk EtpM ppk
iðTM X yenxyaxqeeesek P yek TeneekH , Temk X cxe
tek tP vpnxbP , Tpxnyej Tpxnyek mxwpk Tec Eceqbc
361
yeM Epaxyec . ( Erk Zeutel Rc Exscedek Epxcec vprr
pqk Tec Tpneseeel pk EpxXj tP genyec ) 4 Tetk
cxk Temk P Erk WetP Eeqek TenpecrrpxxqeeeP tP Tp
netec cetexj X Wetem Tpqk , iðTM X yesk yenxyaxqeeeP
cesxmpk X vppnqeeesek yeexyej . 2 Tenk Zpeeek P
Eeekj ZeóU X Eeqeeesek yxqk . 3 Tenk Zððenðc Bxk
1 yenpeK Erk EpxXj tpM , EðxnptJ verrek P geM Tp
pneceJ mxwpD Fesxk P Reexcewqxxj pk BenxL
Fesxk P Reexcewqxxj ExrP Reexj ceaemP vppnq
el Eewseeesek EerP
Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Eeeeewepk ReM TP Tpsxzebpeepc .
30 ExeVcxcepk Tetk BprrpD BpekH Zprrek yenreyeD
yej Sepðl vpzeM BxeM Tewbxrrpqpk Fesxk P Reexcewqxxj
pk
Bxek Zððenðc tP SerrpekH Eeekj TemP ReM Zprrek B
prrpD BpekH yeM TewbxXj cewek ceqeqaek Tpeeteyec .
ÍeqptxzpD Serrpnxkh yeexeepc Epk Rprrppk TpM ge
napeepc ) 29 Temeak Sxtpcaxpk Axtel pk cxnc yeM
Bpeesprrepk Epnaxqeexj tP zecej Epxqpsmqeexj ge
362
wsxeK genpkh cebP Bpxecrek Tpxspcqeyej . ( Erk Zeutel
Rc
P TptpMj Rxcek EerreuxD cewecac mxwpk yeexqpek
H . Tenk ExrP vpyxqrrek Spxrespk P Bxrreunc yeM uspk
27 Erk EpxXj tP cetpk TecetP Wencepk ZðnpseqðL
Eak EeeTxzpac tP yerrpbP Exneyec . 28 Tetek
Eeuneeesek ZpL yeexkh . >> cebP ceqeyej .
Ebek WxrP Eqac Zpcek Tpwxqek Rewexc EðxnptJ yej
Zððxnðc Bxk cxk P Bpexl BxsP Bxk vppnqel Eak
11 Erk EpxXj tP iðTM Sezc Secescxk : << yeJ Erk u
xmk uxM Epxrek cetexj X Sezc Wetelj ,
Eqac cerepetk iðTM Eak Seqpk Eenxqebpeepc .
TewpM verreqekH EerP Epxyentecek Recececteyec .
Tetk genaP Exnecepk Rxcek Bxceqc EpxeVcenedekh Tecn
c Bxk
EpxeVcenecepk vewpeK Seml tprc vptk tP Reytenem
363
Rxcek TewpM verreqrrek tpM mxnaP Exneyec . TecemXj
yek Sprxk Epxbectel X Epxbedek AP ZpL pP cebP Ser
ebP yeexlj . 10 Tetk vpzeM TeyeepM venerrpl X
Terreqtpk cxetek Eak genprrepk , uNeeek y Eqac Epe
xqetpdek Zeutel Epxrek yxqxP cewek geexeeebP , yeXj
yesk : << Apyej Zprrek Rpxwpnpcepk Rewexc Terreb
P Exnetpcec . >> ceweyec . 9 iðTM ExrP Tecnc Bxk Eqac
Bc
SeextpM Ewpstpcec ! >> ceyej . iðTM Temk P ceqed
ek ZpsprreM cxbP mexaepeceyec . Tecnc Bxk Eqac
mxl Eak Vfekh Wpqtpnek Eprebpeepc . 8 Tecnc Bxk
Eqac Temk tP : << uxsk yek uxseqek , Feeeec yek
iðTM X Teytek SenxcebP : << Tpxncek ustprrec ! >>
cebP ceqemqeM , geyej TpxeVcej Rc iðTM pk geM
7 cerepetk Ebek P Rxcek Eqac Teetk Bpeespk Rxcek
BpnuD cenel cxetek tpM Tpsyec . uNeeek y Eqac
uxcepk vpzeM Secxrrpqac Temk X veyaxk EpetebP ,
verreqrrek tprc yesk Secxrrpqac Werek venebP yeexyej .
6 EðxnptJ ExrP iðTM X Sxmm yeM yeqepecedek P
TpxnpmP Epnpc Rc iðTM geyej TpxeVcej Tec
364
iðTM cxetek Eak Eeuneeeteeesek EerP
ReM Temk P Tpxqpcej Ebek uneeek tP Epxrek Sepec
xl Eak yek Beqyenxk TerrepeeeebP yeexyej .
Eqaxpk pk RewteM Eenyek vpzetprreM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek vpzetprreM ux
qpxj
EðxnptJ ResP Rpxcaxdek ExrP
Eewxtpneyec .
Erk Zeutel Eak TeneekH , EðxnptJ ExrP Zððxnðc E
ak SeqbP íeexsenxXj tP mxnaP Rxcek vprrpaeekH
tecek venerrpqaxk X Sxmk Axnpk EeyaP genprrepk
Tpqprrec Bc EerP Aeyaxbpeepc .
EðxnptJ BenqxeK yerrpqrrek Renxyaxqek Enxk ReeV
bxdek uqyeaP iðTM pk WpxM SemteM X AP Epqpeesek Ep
365
xcec
18 Tecnc cecenedekh venerrpl Rprrppk iðTM Zewe
M Zeutel uqpeesek X WetebP Zetek Epexweneyej . 19
usppk gebeM Epxcetk Zeuyec .
Tetk ReM X Erem Axwecej Bc ZeóU uqpk Eeekj TemP
ReM TP Wxrc Tewbxrrpqpk Wetectecesec cebP ceqecepk
ReM X ReL BxL uqrrerrepk Ebek Temk X cencxk cxet
ek Eak Eeuneeesek X Teexqunxqek Zenxyec . iðTM ,
Recececepk Epxrek iðTM Wpxk yeexekH Bc Epxbece
pk Zecetk geexeeeberreyec , 17 Tenk geM Zprrek TpcxbP
Tetk
16 Erk EpxXj tP iðTM verreqeekH Bc EerP TeceMj T
eceMj Rc TpeesxbP yeexlj . Tetk verreqekH yek
yeexlj . Tetk : << TeexwP ZpL ul QeU Temk P uNeeek
y Eqac yeexekj . >> ceyej .
yezenqek ceqeyec . 15 Tetk : << Ac SpqxzeneyeP ?
>> cemc tP Sxyecaxk uxsemc Epxrek Ej cebP BxpembP
yek AP Rececel Epxcec yeM Tptpeesc uaek Epqek tP
iðTM mxnaP Exnecepk getekh BpeespbP uc cewek
Nptk cewecac Sxyecaxk Tpspk genaP Exneyec . 14 T
366
enk iðTM pk TerrP Bc Sprpspk Terxrrepk , verreqekH
Epqek mxwpD vpneqtprrepk Beqyenxk TerrepeeeebP
yeexqpekH . 13 iðTM verreqekH Bc EerP TpeesxeepXj , Rx
cek
12 Tenk Erk uxmk X TptP Wetecepk Zpeeek Weníe
j Bxk Ecej WenxXj Bxk ceM Epxcetk zeuyec .
uexbxeesek Werezðk Bxac Sepðl Bencej uqec . 2 Tet
k Ebek tP Spxspcqek WpxnmbP Zenrec tP SerrpeepXj ,
yenreyeD , Sxwzpk ( Apqk ReMj Rc veMj EMj ) cxnðrc
Bxk QpxíxzpD , E¡xnptJ ðeexj Qpcej vewtP Epxspk
1 EeeTxzpac Bxk Fesxk P Reexcewqxxj TP cetpk W
encepk yej yeeesc ReM yeexwpc . Tetk ExrP Tenpc
vpyxqrrek SpxresP ExrP yenreyeD yej Sepðl vpz
eM X Specrrpk Tpwxqeeesek EerP
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
uaek Zeuyec .
367
25 yenreyeD yej Sepðl Emncej yek mexaepececep
k ZðnpseqðL Eak SeqbP , Zpeeek Weníej QpekH vewtP
24 uneeek Tecnc Bxk ZpsP Spnrrel Epnmqbxqek T
eqcenebP EtpM ExnemXj EpqeL mxcbxbP yeexqpekH .
vpnpeeec Sxyebc tP Extectek Epxmbpmc .
E¡xnptJ X Apcxyej . EpaxM Rc , Tenk EpxeVcej cenel
X Ebek uneeek P cewedek Epxcec . Tenk Tececepk
P TerrP yxsc , venxk ueetk Wencepk pk TerrP Ej ! >>
cebP ceqemXj , 23 Ebek P Eqac Tenk Tenpc
SerrpbP Eenepk Tpxwek tP Spnrrek ceqetexj yeexlj .
22 Tetk vescxnpqtpk : << Erk Axrc Eexj pk mxwpk
21 E¡xnptJ Tpeeteeesek EtpM Tecek ðeexj pk Zpsp
k P vpyaesP yek cetpnpcepk Serrpnxk terrek
Ðeexj pk vewxzenpl TppneceJ Epnpk Eak uteekH Ten
xXj vpteqtpk EeyeeP Axeepqk Tec yeexlj .
yeqesTpxD pk mxcenpmexqel X mxntek Tececepk S
ezc E¡xnptJ Qpcej Eysem Bc gpzpyec . EpaxM Rc , Tetk
uxqmL Tpwxqek E¡xnptJ Qpcej yenerreteMj mxnyec .
Tetk EpnxteyeM ðeexj pk Epntpk P ZenpeVcec vewxzenpe
eac
368
20 E¡xnptJ ExrP TeexM yej Sxtpk P Eenepk Tpxwek
tP cxqxecqedekh , Tetk ReM Tpxqpceqecaxpk pk
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
Tec uqbP Tenk Epyetxstek X ceqpexk venebP : << 1
0 AxrP Erk AxpemM pk BpqbeekH ! Ac EeyesP
X Sxtpm Bc vpnxeeqeXj cewek utpbP yeexlj . 9 Erk E
pxXj tP Sepðl – Tenpc ieðpl vpyxqrrek SpxresP
Temk P cnðxj ReMj uxqpcej ) Emk X Rxcepem Epxcec
yeexyej . Tenk ZenpeVceexqecac Bxk Bxek Erk Sxtpcek
SprpseeP Bxk Tpxqpcej , yenreyeD yej Sepðl X Epnx
eesek yeexlj . 8 cetelj Epyetxstek ExqxweD ( Erk ExrP
369
ZeuqaeteeK yxqk . ZenpeVceexqecac ExrP ZpsP Bpx
c Bc Wetem mxwpk Tpqk , Ebek uneeek P Spnrrel RpL X
cewebP yeexlj . 7 Tenk ExrP TpD Eenel pk ZenpeVce
exqecac SðncxzpD ieðpqpD QpekH Zecej ReexM Tec
Epxbemqpcac Qpcej Eerrpqbeyec . Tenk ExrP Rxcek
Zððenðc mxwpk Wpxk , Zenptk yeXj yek TecetP Wencepk
6 Tetk uxm Eenel BxeM zeueeserreM yeexbP ieúD
mxnpcepk Rxcek yeM – ExspD cewecac EpyetxD
EebxqqebP yeexyej .
Fesxk P SpxLj Rpmpk TP Ebek uneeek y RpL X Rpwq
eyec . Zpeeek Weníej Tetk ReM X Tewbxk
Eak Epecrrpaek tP Serrpk SxýnpD TP Epaxyec . 5 Tet
k SeqewxD TP mxnpwecak yek Zððenðc Bxk cxk P
4 yenreyeD yej Sepðl vpzerrpqk vpyxqrrek Spxres
pk P Tpwxqel BxeM SðqxzpsxXj tP mxnaP , Teetk
SxýnpD TP
Zeurrpqyec .
3 Tececepk vprrpqk yek Bpeespk Terrepeeeek Beq
yenxbP , Tetek tP WptpM Teqyxk Tpwxqek
ExnemqbP , WxrP TerrerreqrreeeP cesek Eebxl X Enc
370
xqemqtpcec . >> cebP ceqeyec .
vpyxqrrek SpxresP ExrP Tetk ReM TP : << Tk ReM Re
tk tP yenreyeD yej Sepðl X Tpseeeexqek Tpwxqek
Sprpstprrec ! 17 Exsnðl pk cxk P Ebek uneeek Wek P
Eucej TecetpD X Specrrpk Tptpqeeesek
Exsnðl pk Eeekj TemP ReM yej Ebek uneeek c Spxsp
cqek Sxtpcac venc mxnpk P mxwpD Ej , Tk ReM
SpnrreeeP Epxcej yeexyesP Zenxtprrec . >> ceweye
c . 16 ieðpl usaP geM Zprrek Tpcxk Epxmqenpk : <<
SpxLj Bxk Encxqecac Tetk ReM TP : << EeeeeD Beee
eD WxrP Ej , cenyej Tk ReM Epqek Reextk tP Expeeeek
tP Serrpyec . 15 Wpfc Bxk vepqc ZpsP yej TecetP We
ncepk pk RpL X EpeVsxeesek P yek vpexkh ,
371
yxsxtxXj Bxk EeeTxzpac tP mxnyec . Tetk geneeK pk
EtpM Zððenðc Bxk cxk P SpxLj tP mxnaP RpL
Weníej Teetk Eak Tetk ReM QpekH Seqpk ZðnpseqðL
tP uaelj . 14 Tetk yðnekH Eak Epxnmqbxqek BewrebP
13 ieðpl yej Temk P Rpxmpk ieúD Eak Wpntek iew
ýxqxXj Bxk yðnekH tpM mxnapmc . Zpeeek
YxsxtxXj Bxk EeeTxzpac tP
Sprxneeeqtec yeexlj .
Erk uxmk X Epxbecepk Tenpc ExspD X Sxtpcac uqye
c . Tenk ExrP Ebek P Tpeeec Spnrrel tP Zecelj
Esc Tesc Tewtenxk usppk X geM Eak Rc mxtpqpk BeL
Terrerrpqprresec cebP gpzpwpc . 12 ZenpeVceexqecac
ExqxweD TP Vfek BerrpMj Rxcek cesexj veMj Emq
k RxtP Bc Rc uxnmdek WetP Sereeeteyec . Tenk
cebP ceqeyec .
TeceMj Axrc yerrpeeP cebP yeexkh , Ac EptP Speepn
ekh , RxtP Axrc ZerrpLj EpqbP veneeeP Epxcec uqpkh >>
Tpxmneexj , Ac Ebek P ZpsP Bc Bpnxrrptk gebxrrpter
rpqbP yeexkh ! 11 EpxrP Ebek P Sxpecel Tpqprrec
Eeqxyej TpxU Zpspk P EpxsxzetP Teexspk , AxLj tP E
372
qteU Bpexl pk vppM ExnPj Beqc Wecej yeM
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
mxntetpcec cewek SpnrrebP yeexyej . 25 Zpeeek Te
pcetP Emncej yek mexaepecem Sxeeerrepk Exsnðl pk Ee
nepk
uxm Exsnðl pk Eenepk Tpxwek tP RpL Teqcenemqpk
, TetereM X Rxml cxqxeak yek Epncxk , EpcxzeqekH
EpxVmdek yxqk . Tenk ExrP Tenpc ExspD Wpxk . 24
ExspD X EebxqqeeeP Eak Epnxpk , Zpeeek EerP
EpxneD pk Tpwtk Eak Eeweqeeesek ZpsprreM Zprre
373
k Exsnðl pk cxk tP Rxcek Eeuneeeac Ebek X Enmwbxqek
Bc Epxnmqbxtk Bxnpwqek TerreteeK , WxrP Sepecxl
tP Reexaedek mxwpk Wpxk , 23 Ebek uneeek Temk P
Epxmqedek yxqk : yeJ Rxceetk Zðssc Bxk mxyemk t
eðxtJ X Enxk Epqyec , Tenk uqyesP WxrP SereekH
Tetek tP teðxtJ X ðeexj BxeM Enmwbxqek EpxVmyec
. Ebek uneeek ExrP teðxtJ pk Tpeeec Erk WetP
vpbxpk Tpxaxk Epk uqyec . 22 Sepðl Serrpnxk Eak y
ek yerrpeesek Eak TeneekH , Ebek uneeek EerP
Sequnc EpeeseekH Bxk íxG pk mxyemk Sepðl X Tete
k P ðeexj BxeM Enmwbxqeyej , ExeVcxcepk Epnxpk
EpxcaP yeexlj . 21 Tetk SemqeM Rxcek ðeexj Enmwb
xqeXj cewek Ferrenteeesekh Ebek uneeek ExrP yðezewxk
P
Seml tprc , Ebek uneeek Tetek tP TecetP Wencepk
Sewzpl pk EpxXj uqtelj yeeesc Tptpqek
Epteeesek yeexyej .
Tecek Tpsxzek EpxVmyec . 20 EteceM EpaxM Zeutel
Rc Epnxpk vpbxpk Tpxnyek BerrP Teyxk Epk
19 Tenk íerek Epnpk P Tpqprrek Epxetpsptek X Wpx
374
mcecebP , Tetek P gebeM Sxnpc Bc EpxMj cepcepk
TerrerrpqbP ZðbxyðTJ Eak Tpterreqrrek genrrerrepk ,
18 Ebemc Telj tP Tpxaxk Epk Epterrek Eewxtpnerrpqyec .
Epxetpsptek uqrreyec . Tececepk cxberrenqesc Epxc
ec ExqePj Axtel Tec geM BxeM Bxek Tetek X Eptpnxtpk
yeexkh . Tetek X ZðbxyðTJ tP Eewxtpnek uxmc tP Eb
ek uneeek Tetk ReM X Rxcek EerrpP Zecej
Tecxk Eewxqeeesek BxeM Tewbxrrpqpk , Wek P Euce
j TecetpD TP uxtpcebP EpxVmkh cebP Eeweqeeesek Zprre
k
32-33 yxtk EpxrP Erem uzek Exnpcel X Tk ReM TP
EpqewbxqeXj : Ebek uneeek ExrP ExspD pk
pk ceneaxqecac uqpeesek yxqk .
Temk P vpyxqrrek ExqePj Bc Epxbemqpdek yeexkh .
EteceM mxwpD Rc Exsnðl pk Eenepk pk Tpwtk ExspD
EewxqerrpqbP 31 BpcxeeP Rxcek vprrpaeekH Temk
Qpcej vewtP íeqxqc Eak ZðnpseqðL tP Eptpeesek mxwpD
375
TP
TeceMj Eak Temk X yerrpqrrek Epecrrpk tprc Epnpsxr
rpqyec . 30 cetelj Ebek uneeek Temk X Tecxk
ExspD pk Tpeeec Tewtecqedek Eeqxyej Zeutel ppk X
mexaepecedek P yek TeneekH , Tprpqbxk Wptpk
uqyeaP , ixqeTJ c Temk X Eeqetprrec cewek Ferrente
bP yeexlj . 29 Tetk TecetP Wencepk pk RpL tP
ceneaxqedek yeexkh . 28 Tetk cetpexyeM Temk tP E
eqeeeP Zelj TpeeterreeeP SxqteeK Enxk EpqeeP Epxcec
yeexbpeepc . Tetk ExspD TP Zelj Tpeeterreeesek Eer
P Encxmqpcepk ceqeyel TecetP Wencepk pk Bpxecrel X
X Wetem Epxcec , geneeK pk EtpM uqrrekh TecetP W
encepk pk RpL X EpedxeeP Bc AP Wetem Epxcec
cetelj ZðnpseqðL tP SerrpekH mxwpD yej Tetek P Ten
xmqecaxpk , Tenk uqyesP Eeuneeeac Ebek Wpxk cesek
Spxspcqecac venc mxnpk P mxwpD Ej , Erem Eeunel
pk Wetecej Bc yxtek tP Epqewbxqeeesek ZpL ! 27
26 EpxX Epqek Eeekj TemP ReM – EeyneeeeL pk E
pxMj mxyempk yej Ebek uneeek X Sxtpk
BenpeeteeeP cxnc AP EeqeekH . > cebP ceqeyec .
376
ceyeaP Tenk ExrP TerreqtprreM Weetpqek Exnewpc ,
Retk tP Temk P Feeeec EpexwpsP Bc Rc Teexqpk
Tpxwek tP : < Tk ReM utpyel yeJ cek uc ? yeJ ZenP T
k ReM pk mxsebP uxmc Tenk uneeek yxsc .
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
ppk yeXj tpM AxrP Esk TpqrreneeeP uqtprrec :
ceqtpnxk Axtekh . 40 EexwP Eak Tk ReM cxaxzewbc
Tec yeexrrenec , TecetP Wencepk pk Epxmqedek Zeutel
X AxrP Eenxqrrek AxteeeP Epxcec cesek X Wetem ce
nectec . cetelj ExspD X Sxtpcac uxnc Rxml Eak yek
Epqewbxqek EpxVmlj cetexj X Wetem Zpsptec . Tk R
eM yesk Wpfc Bxk vepqc ZpsP Rc Eeqxyej uxmc Rxml
38-39 Eeekj TemP ReM Wxrc Ej , Tenem Rxml Eak
377
ceqtpnxmqm Axwecej Bc ExspD Tk ReM TP
P Tecxk Eewxqerrpqpeesek Tenk mxwpk P Weeeeupk
Rc Exqbeneeesek Epxcec .
TeneekH Eucepk pk Bxek ueceepk P Tencetk uqesxq
eeetek Weeeeupk Rc Exqbeneyec . 37 cetelj Ebek uneeek

36 teðxtJ EewxtP terrek uneeek P Tpxqpyqecej Bc


yezeqemqpdek Tpqk , ResP Rpxcaxdek P yek
Axceac SepecxqtP Benpak Bxk Bxek ExqbeneeeP
Bc Tk ZenP Bpxysxzenem Epxcec .
35 Sxqpcqel pk Bpcxzeeeac EerP EpxceMj Rxcek c
esexj TP Eexk Epxmqenpk :
Teneeek ExtecewbxtP Erenxl Zpcek Tk ReM TP Ep
xnpsxzespcec .
teðxtJ TP yeJ Eeweqel Zprrek EpxVmspcec
34 ExspD Tecxk EewxqebP Emnxtk WpxeVcenem
Tpeeec Ebek uneeek Erk WetP Epxmqedek yxqk :
EpxrptpM yeJ Eaxcej AxrP uqyec .
Epxapcek mxyemk WxrP Ac uxqpcej
uxqpxj TP yxaxdek WetP :
378
EpxMj cepcepk pk Wxrc yeXj TeceMj mexaepecebP E
pxVmdek yeexkh . Recenek ZeeK Sxqpcqel pk vpzetprreM
< venc mxnpk P mxwpD pk cenel cewek Tk ReM X
Tptpqeyec
tP ExeVcxbP Bxrreunxqeeesek yxqk :
yxtk TerpD Eak SeqbP venc mxnpk P mxwpD pk Tpw
tk Epaxeesek yeexkh . 47 EpaxM Rc , Ebek yxtek
mxqxzek EeyeeP Epxcec , WpxeVcej Bxk Eewc ResP
Bc mxntem vpyeJ BezeekH Epxcec cewek utpteeK Tpqk ,
<< uneeek P Spnrrel X Enceysc Tk ReM TP Epnxteye
M Epqewbxqek EpxVmkh . 46 cetelj Tk ReM Temk c
pk Epxcej Bc Rxaprrek Temk X TpnpwbxqebP yeexye
379
j . cetelj ieðpl yej yenreyeD Reexj BpnxeK Tec yeM :
yeexlj . 45 Zððenðc Bxk cxk EexwP Epqek mxwpD A
peeqeneeesek X Epxbecepk Zecetk EeterreneeebP , ieðpl

44 TeneekH geneeK pk EtpM Rc yenpeK uxm vptk


Bxk mxwpD uxM RpL SprpseeP yeM Exnedek
yek Ebek uneeek P Epxnpsxzel Erenxl X Exqemcek T
pxsxcqetpcec cewek SpnrrebP yeexlj .
P mxwpD ieðpl yej yenreyeD X Seqpsc Epxcec Terreb
P yeexyej . Tetk vpzerrpqk mxwpD X Eewxtpnel TeceMj
Teneeeeesek P vpexkh Eeqc Epqek Zððxnðc Bxk cxk
yej Zððxnðc Bxk Fesxk X SxtpbP Terreeesek venc mxnpk
geneeK pk EtpM yesk ExnebP EteceM Zeutel ppk X T
eexqunxqek EpxVmwP cewek EpnxbP yeexlj . 43 vpnel
42 ieðpl yej yenreyeD vpzerrpqk vpnel pk TxeVcx
L Eak geneeP Bxk EpxXj tpM Tetek X TeneekH
TerpD ZenP Extecem Epxcec uxqpcej !
Tek P EpxXj tpM WxrP Epexqetpdek Zeutel ppk X
Epxml Spaxl Tk ReM TpM Tpqrrenewpc !
41 Epxnpsxzel ZecetP Ebek uneeek c Tpnpwbxqe
380
eeac mxwpD Ej !
Eqaxpk pk RewteM Eenyek gpnyetprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpxnyetpceM
uxqpxj
Reqxzepk EtpM Serrpyec . Erk BeyseMj Tetk Ebek P T
peeec EpaxM Zeutel X Bpnxeetec yeM Rpwqek ZenxbP
X Epxtpcek TetereM X Sxtpceetepk TP vpnpspl Tec u
qrreeeP Bc gpnxteyec . 3 Tetk vpzerrpqk Teetk
Spxspcqek Sxtpdek yeexkh . 2 cetelj TeteceM EpxqP
Sxtpcac Zððxnðc Appk EerP venc mxnpk P mxwpD
SpxLj tP mxnaP RpL Teqyxeesekh Eeqc Epqek Zððxn
ðc Bxk cxk yej venc mxnpk P mxwpD ExspD X
381
1 EexwP Zeutel ExórxzpL tP AP genpeesek yeexlj .
ieðpl yej yenreyeD EerP Zððxnðc Bxk cxk P
ExórxzpL tP
Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
uqberreyec .
EpxVmk ExórxzpL Epxcetk Wpnteyec . 52 EeeTxzpac
Bxk Sxtpcaxpk Zecetk yezespqaek Eenxrrpk SpxresP Tec
genrreyec . 51 Tetk vpzerrpqk Feeeec Bxk Bxek Tece
neceJ Sxnpc Bc mxyxcepk TeteerpD TP TpecrrptpqekH
Sxtpdek uxsemexappk X Epxtpcek ieðpl yej yenreye
D X vppnqek Tetek X cxqc Eak yek mxcecek
Encej yeexnc Tec mxwpD yej venc mxnpk P TecetP T
eyeepnrretek P TptpneceJ Ebek uneeek X Spxspcqek
49 Ebek P Spnrrel Tenk Epnpk tP Teqcenek Teneee
yec . 50 cetelj Zððxnðc Appk TpD Epnpk P
mxwpD uxM ExspD pk Sxtpceetek uqyec .>>
Weeetek Epxmqenpk : << TeteceM WpxeVcej Bxk E
ewc ResP mxntem yeM Ebek uneeek tP Specrrpeeteeesek

48 venc mxnpk P mxwpD Erk Epxcej Bc Sprpsprr


382
epk Zecelj yezenqek Ebek P ZpsP Spnrrel X
veexMj Erenxl Zpcek Eexj Teqecec tP Epxnpsxzect
pk . >
Terrpteyec . EpaxM Rc Tetk EpnxteyeM Eewk Recece
dek yxqk . 13 vptk Bxk TprrpnxeK TeceJ BðzpxD pk
Weetpqeyec . >> cewek vescxnpqaeyec . 12 Tetk ye
nreyeD X BðzpxD cewebP , ieðpl X EððnwxD cewek
Zeutel X Epxbek QxíeprxXj Bxk ceqk yeM : << vpyx
qrrek uxnxqPj Wek P Tpwtk mxwpk uqpk
cewek Beectpnyec . Tenk Epxspnpk usaP Epnpeesc y
ek Eeqeepyej . 11 Epqek BxeM Bxek ieðpl pk cxdek
Qeyterrpqpk venerrepk 10 Zecej Terrpk BxeM : << u
stprrec ! vpzeM mxl Bxek Eeseeek Bpeesptprrec ! >>
383
ieðpl Temk P Spxspxj Tec Bc Epxbecepk , Temk P Eye
peaxk Exqenc uqbP uqpkh cewek utprrepk
Eak yek EeqeepekH Epxcec . 9 Tenk ExrP Teetk Serrp
rrepk ieðpl pk RpwqeeeP Bc SprpsaP yeexteeK .
8 QxsTMj vptekh Rxcek TpxnpqceJ Tpnrrpk Bewte
xj mxwpk yeexlj . Temk P mxl Rc Tprrpqeexj ZenP
QxsTMj yej tðnyeJ tP
7 Teetk Wpxk uzek Exnpcel Epxnmqbxqek Teqcen
emqbP yeexyej .
6 Eqac ReM Emk X Sprpsprrepk QxíeprxXj Bxk QxsT
Mj yej tðnyeJ Bencej gebeM TP Tpterrek TeqteqebP ,
Eqac ReM QpekH Esenmaeqtpm yeM BpnxeK Sxrrpt
pk Tetek X AxqerrP yeM Apcxk EeqeeeP cebP yeexlj .
5 cetelj Zððenðc Bxk cxk yej venc mxnpk P cxk Rc
Tetek P Tenxmqecac ReM Tec yek vewtP yeM
Telj tP Bpeespk , BenxL Rc Eqac ReM X mxnxzeqem
uqyej .
ceneaxqedek yeexkh . 4 vptk Bxk Eenepk EpxyeM B
errpMj yek verreaeqtpk , BenxL Rc Zððenðc Bxk cxk P
Emk BxeM Bxek Ebek P Erenxl pk Tpeeec Tetk ReM p
384
k Epqewbxqeeesek Axwecej Rc Epxrek uqeeP Bc
yeexyej . Ebek Tetk ReM TP geexeeewsxeetP Zeutel
X uxtpcem ExqePj Bxk mxapk X Epxnpsxzek ErenxbP ,
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpxnyetpceM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpxnyetpceM
uxqpxj
vezeyec . 20 Sxtpcaxpk Temk X mxnxzeqek EpxbebP
yeexeepXj , ieðpl venxk usprrepk vptekh uaeyec .
Eenepk Epqek X Epxtpcek ieðpl X AxqerrP yeM Beea
xrrpqbP Epxmdek yeexekj cewek vptk Bxk getekh
19 cetelj BenxL Zððxnðc Bxk cxk ixsxtxXj Bxk Eee
Txzpac yej ExórxzpL Eak mxnpk Exneyec . Tetk
Axteyec .
Epqek Epxcej Bc Epxmqedek uqyeaP , Epqek Tpxwe
385
k P TetereM TP Enmak Enmm Bc Esk vpnxeeqek
SereekH Sepecxl X AxrP yezeM mxcbxl Tec yeexqrre
wpc . >> cewek Epxmqeyec . 18 Eqac ReM cetpexyeM Et
eceM
yerrpqrrek EpxcaP TenxXj TpxwpsP Bc AxrP Eqyexj v
pnxzeqrrekh , Tk ReM TP vprrpqk vpsc Epxnpsxzek
EpxyeM pk Bxek EpnpsxbP yeexekH yek ceneaxqete
xj yeexyec . Bxfxzeqeyel : Tk ReM TP RewxneekH vpMj
vewxzeneeP Epxcec yeexteeK uxqpcej . 17 TeceyeaP
Tenk ExrP Epxnmqbxtk uzeetP Zeutel ppk X Tewbxrrpqpk
Sxtpmqm Bxk Tpxqpcej ZpL . 16 EpnxtP terrek Tenk
ExrP Tpxwek Exncepk X TpMj Teyej yeM Teqyxk
gebeM , Teqec yej usppk Tpxwek Eewxtek X Emtpk u
xtpcedek WpxeVcej Bxk Ebek uneeek X Spxspcqek
uzek Exnpcel Epqewbxqek TeqcenemqbP yeexekH R
c Tk ReM X cec vprrpspk Sxtpcek X Epncxk Tenem Tecnc ,
Zeutel X Epexqepem uc ? yxtk Tk ReM QpekH Eeteq
c yeM uxM Qk mxwpk yeexkh ! yxtk Eetk ExnebP
vpyaesP yek EpnebP Epqek P Tpwtk Epnprrepk 15 Z
ecej TerrP yeM : << Tk ReM , Zerrpkh EexwP
386
14 yenreyeD yej ieðpl vpzerrpqk Tetk ReM pk Epe
xqepem cebP yeexekH EpaxM X Sprpsprrepk ,
yeM Eqac ReM TP Enmak TecxqekH TeqyxeeP ceyej .
SpxLj Bxk Encxqecac EpxceM mxtpqpk , Aeaexj yenx
k vptk Bxk verreqrrekh Exnecepk , Epqek QpekH vewtP
P mxwpD X Sxtpmqpdek X Terxqaerrpqyec . 28 Tetk
Tenk gebeMj Reqxzepk Serrpyec .
Tetk ReM TP Ebek uneeek cencxk Tetk vpzerrpqk ye
M Tewbxk RpL Teqcenemqpk , BeL Rececek venc mxnpk
27 EeeTxzpac tP Exnecepk Tetk Fesxk y Reexcewq
xxj pk Bxek Eeekj TemP ReM Zprrek Apeeqerrpqpk ,
Erk gebeMj Ebek uneeek P Erenxl BxeM EptpceJ Bxk
yezeqemqpdek Eebxl Zprrek Ecxqek cxdek yeexekH ZpL .
387
EeTeqxXj tP mxnyej . 26 Teetk Eak Epecrrpaekh Serr
pk EeeTxzpac Epnpyec . Eeecekj Ecxkh Tetk ExrP
24 Tetk vpzerrpqk ixsxtxXj Eak iewýxqxXj mxnyec
. 25 Tetk yðnekH tpM Exnpcel RpL Epqewbxqek
Tpsxzeyec .
Tptpqek EpxcaP , uneeek tP Terrepeeeek , vprrpqk y
ek Bpeespeesek P vpexkh , TetereM X Ebek uNeeek tP
Exncepk uqpk Axtewpc . >> ceweyej . 23 Tetk vpzer
rpqk yesk Elj Fesxk P vpnel tP TpxnpmP Bc Rc
Tececepk yesk : << yxtk Beyel Eeqc Epqek gesxrrpk
Bpyeqeexj X EewseyesP Ebek uneeek P mxnpk P Eenepk
X yetpbxrrpqpk Tetk ReM X ExspD X Epxnmqbxtk Sp
xspcqek Sxtpm cenectec cewek SpnrrebP yeexyej .
ixsxtxXj Bxk EeeTxzpac tP mxnapmc . 22 Tetk mxnp
dek gebeM uqrrekh Sxtpcaxpk pk Extecel yxsxnel
uxM Ebek uneeek X Sxtpyec . Tetk QxsTMj tP uaek ,
TerreqtprreM ExórxzpL mxnaP , Teetk Eak
21 ieðpl yej yenreyeD vpzerrpqk tðnyeJ tpM uzek
Exnpcel Epedxk Rpwqeeesekh Tpexj Epqek mxwpD
EeeTxzpac tpM uaek Exneyec
388
TetJ EtpM Rc Tenk ExrP yenreyeD QpekH tðnyeJ tpM
Wpnteyec .
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpxnyetpceM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TeutprreM uxq
pxj
6 Tececepk Eqac ReM yej Eeeeewepk TpxnpmP Re
M vpneqtpk TpD Eeserrptel pk Tpeeec Bpxyqeyec .
cenectec . >> ceweyej .
Enceysc yeXj EenxrrppeeeeeeP Zpspqel mxqxzem c
enectec , Enceysc Wpsc Bxk vepqc ZpsP Bc mxqxzem
Terxqaerrpqyec . 5 cetelj BenxL ýenxsxD pk uxqpxj p
k cxk uspk Bpeesprrepk : << venc mxnpk P mxwpD
Bc mxqxzeyec . Tetk Epqek tP uneeek Tecnc Bxk Tete
389
rpD BxeM Tewbxk yezeqemqpdek Eebxl uxmk X
Tetk ZðnpseqðL vptekh mxnm tecek Fesxk P Reexce
wqxxj , Eqaxpk yej Eeeeewepk TpxnpmP ReM pk Epeetpq
tk
Sxtpdek Tpeeec ZenxbP yeexyej vewpeK Eeekj TemP
ReM ExrP Emk X Sprpsprrepk Zecetk yezespqaeyec . 4
ýxzprxíxXj yej SewenxXj yeM EpxeVcenek gebeM ux
mkh venc Bxk mxnpk P mxwpD Ebek uneeek c Spxspcqe
k
3 TecemXj Fesxk P Reexcewqxxj pk cxk Rc Tetek X
Wpnterrpqyec . Tetk ExrP BeL gptpD Terrek
Eak Bxrreunc EeyeeP yeM ZðnpseqðL tP Eppeyec .
Bxac TpD Epnpk P Fesxk P Reexcewqxxj pk cetpk mx
wpD X Tpwxqek Eqaxpk yej Eeeeewepk TpxnpmP ReM
Tetk ReM QpekH Sxnpmk Wenrrpqtpeesek yeexqpek
H . EexwP Eak , uxmteceM Bpxyqeqtpcepk ieðpl , yenreye
D
uqyesP Eeunel mxntekh cecac Rc gpnc Epxcec . >>
2 ieðpl yej yenreyeD EerP Erem Eeserrptel pk Tpeeec
BeectpnaP Epxmqenpk : << Tk ReM Wpsc Bxk vepq
390
c ZpsP yeM yeXj EenxrrppeeeeeeP Zpspqel X mxqxzem E
pxcec
1 BenxL mxwpD ZpxtxXj Eak EeeTxzpac tpM Exne
cepk Eeekj TemP ReM X EerP Erk WetP Spnrrek
ZðnpseqðL pk vpneqtprrek
Eenyek TeutprreM uxqpxj
Epxcej ExrP Emk Qpcej uxnxwpspk Reexaewpc . Exy
eceqtP RpL tP Erk WetP Tewtecqebpmc :
Tpwtk Eak BpcxeeP mxwpD X Specrrpk yeXj yek Terr
errpqpeesek Tpeeec Terxqaerrpqyec . 15 TecetP Wencepk
Sprpstprrec ! 14 Sezc Sxwpk ExrP uneeek Tecnc cen
cxk venc mxnpk P mxwpD X venerreqbek , Tetek P
Tetk ceqek Terrpspeesek P vpexkh ZeóU Erk WetP Ep
xmqenpk : << Eeekj TemP ReM Wxrc Ej ,
tP Epxbemqpdek ExqePj Axtel pk Tpeeec Epxmqem
Bc Axwecej ApP cebP Epxcec SprpsaP yeexyej . 13
391
12 Epqek uxmteceM yenreyeD yej ieðpl pk Ebek u
neeek Tetek BxeM Tewbxk venc mxnpk P cxk
ExrP uxM ExspD Ebek P Erenxl ZpL , Emk tP EeyaP c
eqeyel uxM Eeteqc yeexekH ZpL . >> ceyej .
venc mxnpk P Sxtpcaxpk pk TeceMj vezeeeP uc ? 11
Erk ul unprrP ZpL ! Wek P Eeunel mxntedek
Ebek uneeek c Teedek TpnsxbP , Wek P Eucej Tecetp
D yej yxtk Epxyentecek mxapnem Epxcec Emncej Bc
Sxtpdek Tpqetk Sepecxl SereekH EerP Eenxrrpk uqp
eesek yeexkh . EexwP yeextelj Tk ReM Zerrpk P Tpqk
mxnpk P mxwpD X Epxapcek Tetpc Exqrreeesek Epx
cec 10 EpaM Rc , venc mxnpk P cxk ExrP Ebek uneeek
Eeeeprrpqpeesek zprrek Exqepecedek yeexkh . 9 Eb
ek uneeek Eery yxtk yej venc
mxnpk y cxk ty vpyxqrrek Spxresy xc Epxnpsxzeb
y , Emk xxeM uneeek Tecnc Exry venc mxnpk y mxwpD c
SereekH Sepecxl c Reytk Eeexqetpeeac uneeek E
ery zeeK yxtereM Ty vpyxqrrek Spxresy Epxnpsxeesek We
ty venc
Exnpcel c Epqewbxqek Ttk ReM c Spspcqek Sxtpmqt
392
pcec cesek c Wetekh yeexekj . 8 Tenem mxwpD pk
Ebek uneeek Eery Eeqc cetpexk Epqek y Tpwtk Eak
Rewexc Specrrpk Tptpqeby , venc xxk mxwpD Ty uzek
7 Reqxzepk Epterrek xpxyqeqtpdek y vpexkh iðTM u
spk xpeesprrepk : “ Eeekj Temy Wxrc Ej , Tk ReM
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TeutprreM uxqpx
j
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TeutprreM uxq
pxj
Tpxqpceqecac Specrrpk ieðpl yej yenreyeD QpekH E
eeTxzpac tP ZeurrpqeeP yeM Tpeeteeesek yeexlj . Tetk
22 Erk EpxXj tpM , Eqac ReM yej Eeeeewepk Tpxn
pmP Rpmpk Bxac Fesxk P Reexcewqxxj Rc
venc Bxk Sxtpcaxpk TP Epxmdek Becxtel
Elj vptekh Temk P Spnrrel c Rpwqek yeexteeK yxqk .
>>
EpnxtP Eak Eeurrepk geneeK pk EtpM uqeeP uxnc Elj
393
SpxLj tP Wpsc Bxk vepqc Zpspk X Teexqunxqek ,
Eeqeeesek Wel veMj xxk Wxekj yej AxsP Bc ExtebP u
qeeP Epxcec cewek SererrpqpXj . 21 EpaxM Rc , Entk
EpxeVcenedek ubeM Extecek ExtebP uqeeP Epxcec ,
Rpxbxpk Sewerrpk ZeubP uqeeP Epxcec , urrpwxqek
mxnpk P mxwpD c BpyerreweM EpaxM Epxcec . 20 y
xtk Tetk ReM TP Becxtel yxaxk , TecxqekH Teqyxk
19 ZeóU yesk Epxmqenpk : << WxrP Epxbeqtk ye
M , yxtk TeteceM uneeek X Sxtpk Terreeesek venc
18 vpqk Entk Ebek Tecnc ExrP Erk WetP Tpeceeee
eqeyec . >>
vpnwpstk Ebek X Wpxntek Terrewpc .
venc mxnpk P uqyesP Rewexc Terreeesepk
17 vewpeK uxmc Epxqetedek mxwpD
verrpaxpk pk Serrpnxk TeceMj Sxkh yeM yeexrrpq
pwpc
teðxtJ pk Rpneeesek ceM yeexsxexj X EerP Tecxk
useeewpc .
Tewec Eptel Epxcec Erk yeXj WxrP uaek Exnewpc ,
394
16 TecetP Ebek ExrP Erk WetP Epxmqenpk :
Becxtel X EerP Tpsxzek EpxVmyec . 31 Tetk Becxtel
X EpedxeeP BerrpMj yek Becxtel pk Bpnxeebxrrpqpeesek
30 Tpxqpceqecaxpk BenqxeK X TerrebP EeeTxzpa
c tpM mxnaP , Teetk uxmc Sxtpcaxpk X Apeeqerrpqpk
AxteyesP Seexk uxqpcej . Tk ReM EewpM Tpxysxk u
qeeP uqtprrec ! >>
Bc ExtebP uqeeP Epxcec , SetpM Sewerrpk Eerresxq
ek uqeeP Epxcec . Tk ReM Erk cetpk Bpexl X Aecenqek
TecxqekH Teqyxk EpxeVcenedek Extecek X ExtebP u
qeeP Epxcec , AxsP yej urrpwxqek Eeqeeesek Wel pk Wxe
395
kj
Eak EpxceMj Tk ReM TP TenprresP Rewem Epxcec ce
sek Epxbeqtk Bc BpxysxzebP yeexwpc . 29 Tk ReM ZenP
X Sxrrppk Zenxk EpxVm uqpkh . 28 vpyxqrrek Spxre
sP Rc Wek P BenxL Axeepqk uxmc Tpeeterrel BxnpL
Tpwxqeeesek Tpxqpceqecac ul ZpxtxXj yej Sxnk uqp
kh . Tetk Tk ReM pkBecxzek terrek Tpnetpeesek EpaxM
Tpxqpcej Eewc ResP yek veexneqel Epxcec Bxpemca
c yenreyeD yej ieðpl QpekH vewtP Eptpwpc . 27 Wek P
yxqk . 26 Tetk , Wek P TptprP Reexbk Tenpc Wek P E
bek ExspD E¡nxsTpD X Spxspcqek Sxtpm Bxk
Eak yxtk uxmtk yeM Bxek Bpxyteqaek TerpD pk Teet
k Tpxqpceqecac Tpwxqek ZeurrpqeeP yeM Tpeeteeesek
Sprpsyec . Epxrek tecek , yxtk ZenP Tetek X TeexwP
Epxcej Zenxtprrec cewek Becxeesek usP . 25 TeexwP
cebP Sprpsyec , Tetek P Zenxeesek Epxcej Rpmpk Rc
Tk ReM X Zecetk Eezpqrrek mxl Eeqterrpqyec cewek
TemP ReM Terrek Weetpaxqel mxncebP uc ! 24 yxtk
Tek P TeeteceJ BenxL Rc Wek P Eetk Eak Epaxlj
<< Eqac yej Eeeeewepk TpxnpmP uqpeeaxpk Eer
396
P EeeTxzpac , Spxnxzk , cxqxíxXj tP yeexekH Eeekj
mxetP Tec yeexteeK yxqk . 23 Tetek P EeyaP ZeueeP
Becxtel terrek Erk WetP yxaxdek yeexyej :
vpac ReMj Rc yenseyeD cewecac ZpxteD yej Sxnk B
c Tpwxqeyec . Tetk vpzerrpqk ZenP Eak Epqek terrek
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TeutprreM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TeutprreM uxq
pxj
yetpbxrrpqbP yeexyej .
41 Tenk ExrP Spxnxzk yej cxqxíxXj yeM Zeuk Elj g
ebeM pk Sxtpcaxpk pk Spxspxj yxsxnel X
SerrpbP SxýnpD TP mxnyec . 40 ieðpl EerP venxk Sx
nk Bc Specrrpk TerrerrpqbP Eetk Eak Seqyec .
Sxnpmk Wenrrpqtpk vpyeJ vpyeJ yek mxcecedek yxq
k . yenreyeD EerP Weníej Bc Terrerrpqpk Epecrrpaekh
EebxqqeeeP TpMj Epxcec , iewýxqxXj Eak Seqpk Ept
397
peesek yeexlj . 39 Tetk vpzerrpqk Emk P Tpeeec
ieðpl Rxcepem Epxcec yeexyej . EpaxM Rc , Tenk Tp
xnpmP EpteekH Eetk vpapnpk Tetek Qpcej vewtP
yeexekH Bc Epxbemqtpcec . >> 37 yenreyeD EerP Z
peeek Weníej Bc TerrerrpqeeP SereekH Tec yeexlj . 38 cet
elj
RpL TeqyxbP yeexeesek Tpseepk Rprrppk TP Epaxrrp
qpk Eeekj TemP ReM Wxrc ZeweM yeextel Tec Eewxtpneb
P
36 Reqxzepk EtpM EpxeVcenedek P TeneekH , ieð
pl yej yenreyeD Epxmqenpk : << yxtek X EpnxtP Bxk
Ieðpl yej yenreyeD Seqpeesek EerP
mxwpD Qpcej vewtP yeM Ebek P ZpsP Spnrrel X Rpw
qek TeqcenemqbP yeexyej .
35 ieðpl yej yenreyeD TpxM AeeK EeeTxzpac tpM
SerrpbP yeexyej . Tetk Wpxk usppk Reqxzepk
yeexyec .
TemP ReM EerP Tetk ReM X WpnterrpqbP , BeL gptpD
Terrek EewpM Tpxysxk Zeurresec cewek ExnpcebP
pk Spxspxj yxsxnel X ExrP yetpbxrrpqbP yeexyej . 34
398
Teetk Reqxzepk EtpM Serrpeesek P TeneekH , Eeekj
Wencepk Wpxk . 33 Tetk Sxtpceetek Eeekj TemP ReM
Terrek Epqek Epxcej ceqek BpnxeebxrrpqbP , Tetk ReM
Epxcek tpM yezesapeepc . 32 ZpxtxXj yej Sxnk uqye
sP Ebek uneeek X Tpxqpceqek Epxcej ceqedek TecetP
Tenk Epnpc terrek ieðpl EerP Rxcek Sprxk Epxbectel
EpqbP Epxbeyec . Tenk ExrP Rxcej WenðTpk P
vpnxeeqek Epnprrpqpeesek Epxcec . 8 Tecedekh Tet
k WxsxXj Bc Tprrpnxk genaP , TnpD TP mxnyec . 9
cxberreM TpM mxnmXj , yxTxrxXj Wpbc EpnpXj cew
ek Sereeesek uqyeaP , ExspD pk SpxresP Tetek X
Tetk ExrP ýnxcxXj yej íeqeTxXj Bencej Epnpk Rprrpp
k BxeM BeL Eeuk Zeubpeepc . 7 Tetk WxsxXj Bxk
6 vpyxqrrek SpxresP ExrP TetereM pk EeãxXj Wpb
c tP RpL TeqyxeeP Bc Bpxysxzenem Epxcec Tpqk ,
399
WenðTpk P Epnxzeqel
Rc EpqeL yetP uqbP , Sxtpcaxpk pk TpekH AP EtpM E
xnemXj Epqesxneeesek yeexkh .
Terretprrec cewek BecxbP yeexqpekH . 5 EexwP Eak
, Elj Fesxk P Reexcewqxxj pk cxk P Spxspxj yxsxnel
TpxnpmP Rpmpk pk Tpeeterreeesek Tpeeterrel X Tet
k ReM TP Tpsxzek EpxcaP , Tetk ReM X Bxnpwqek
Wetekh . 4 Tetk TeteceM Eeexl Tpseepk Rprrppk Bxe
M EpxeVcenem tecek ZðnpseqðL pk Eqac ReM yej Eeeee
wepk
EpxVmdek yeexlj . EpaxM Rc , EpexMj EpnaxL pk mx
wpD uxM Temk P Eaxcej Rc cnðxj mxwpk cetexj X
yeexlj . 3 ieðpl Temk X Terrerrpqpk vewtP ZeueeP Tp
qk Temk tP yeXj EenxrrppeeeeeeP Zpspqel cxbP
Eaxcej Rc cnðxj mxwpk uxqpcej . 2 QxsTMj yej Exórx
zpL teceJ Eeekj TemP ReM ExrP Txwpãc Bc WeeeteteeK
yeexyej . Temk P Ecej ExrP Zððenðc mxwpk uxcepk
Wpxk AP ExspD E¡nxsTpD pk Sxtpceetek yxqk .
1 ieðpl EerP tðnyeJ yej QxsTMj tP mxnaP Exneyec
. QxsTMj tP Rxcek Txwpãc cewecac Sxtpceetek
400
Txwpãc ExrP ieðpl yej Sxnk Qpcej vewtP Eebxq
qeeesek EerP
Eenyek BxnrrptprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek BxnrrptprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek BxnrrptprreM
uxqpxj
Wpnxqek yerrptprrec . >> Tececepk Temk ExrP Bxrr
pneeeserreM yeexrrepk yxtek X Epxqetecebpmc .
gpzpk Epxmqenpk : << Tk ReM cenyej Rewexc Epxr
eceM Ebek X SxtpbP yeexwpc cewek SereyesP , WxrP ce
M TpM
yeXj yej ceM uxqc yeM Bxek uxM EpcxzeqekH mxnte
dek yxqk . Seml tprc , Tenk ExrP yxtek Eak
Bc SeeVcenemqbP , Temk X ieðpl pk RpL X Sepecxl T
401
eqyxrrpqpk Sprpsprrpqpeesek yeexkh . 15 Temk P
yeexlj . Tenk ExrP ZenP Eak Ebek uneeek X Spxspcq
ek Sxtpkh , Ebek AP Temk P Sepecxl SereekH
Rxcek uxsemc yeexyej . ReMj ExrP QxtxXj cewewpc .
Tenk ExrP unP EpxeVcetec uxD Eeneqbxk EewxtpneteeK
vpneqtpeesek uxsemexappk TP RpL Teqyxyec . 14 m
xwpD pk Tpwtk TzeTxMj cecac vptek Eak Exnedek
Wpxnmk TerrepeeeeeeP gebeM yeexeeP Werrepk ce
bP Teetk mxnpdek yxqk . yxtk Serrpqaerrepk Teetk
vprpyec . 13 geneeK pk EtpM yxtk vptek Eak gena
P gppl pk mxyecekh QeU Zððenðc Bxk cxk P
cewecac vptekh mxnyec . TpD vptk EerP Wpxk AP N
pL pk óqprc Epnpk yeexqpekH . yxtk Eetk cetP
TpM mxnyec . 12 Teetk Eak yxtk TptpMj gebeM Epnp
rrP ZeubP WenðTpk P RxcetpceM Epnpk P ýxqxieJ
11 yxtk Epecrrpaekh Serrprrepk TnpD Eak Wpntek
SewpãeneD X Axcqeyec . TetJ EtpM Rc RxzeoqxD
QxtxXj Ebek X Terreeesek EerP
yeexwpc .
yeqepeceyec . EpaxM EerP , Ebek uneeek yxtek X Te
402
etk mxnaP uzek Exnpcel Epqewbxqetprrec cewedek
yxtek X Tewbxtpcec ! >> 10 ieðpl EexwP Sprxk Tpxn
c Bc Epxbewecak yek Tenpc WenðTpk tpM mxnm yeM
mxwpk X EpqbP veneyec . Tenk mxwpk ExrP Temk E
ak gpzpk Epxmqenpk : << Tk WenðTpk tpM Exnecepk
tP vezek venerrpqaxk tP SeextpM venetprrec cewek
Becxyec . 24 cxetek P venerrpl ppk BenqxeK pk ZpsprreM

Teexqpk Eeurrepk Tesxrrpnteyec . 23 Aenxxj ppk ieð


pl yej Sxnk Bc Rxysxnetelj Beeaxrrepk Tetek X cxetek
yeexwpc . >> 22 Eenepk Epqek Epexwecek X Terreb
P Tetek X ApcxeepXj , Rpzepk EerP Tetek P vpyaesP Bc
mxqxzesc Epxcec uxcepk Eetk ZeueeterrpqbP uqpsc
Epxcec vepqc Eak Bpxnxaedek ZpsP Tpeeterrel X Encxwq
ek
403
Eetk ExnebP Wek P vptk yeqrresP Bc Tpexyecek Epe
xwemqbP yeexkh . 21 Tetk Wek P NpL pk mxwpD
Rpzek P Ewpkh Terrerrpqpk mxnpcepk Erk WetP Epx
mqenpk : << EteceM mxwpD ul Zððxnðc Bxk cxk Wpxk ,
ieðpl yej Sxnk Bc Berrewetek AxnpbP Teqeyec TeceM
j Eeyeaxk Rpzek tP Benrrpyec . 20 Tetek X NpL pk
19 Tenem Sxyecaxk P Rpzek EerP EtJ WpxeVm Bx
k cxrc Spnuqbc EerP Tespneeesek Zprrek Wetecepk ,
Tenk WerrP SpxresP ExrP Vfek BerrpMj Seqpk Eppeye
c.
E¡nxsTpD pk ReMj yeM Axwexc Temk P yeXj Eak Bee
xqetprrec cewek BenqxeeteXj ! >> cebP ceqeyej . Tecem
Xj
Erk WetP vescxnaP ZeueepXj ieðpl cetpc ZensxeK Te
c ZpL cewek SerebP Encxk venerrepk : << yeJ ExspD
Benpak Wpxk , Tk ReM TP Eeunel pk BeL X Bxrrek E
pxVm uqpkh ! >> 18 Tenk ExrP cetP cetpk EtpM
Tenk ExrP Rxcek BeL ieðpl yej yxtek X TerrebP Epxm
qenpk : << EteceM mxwpD ul EncxL Ebek uneeek P
yxqk . EexwP Eak , Tenk ExrP Rpzek terrek Tpexj Epq
404
ek WpxeVm BprrpD vpebxk EpxVmdek yeexkh . 17
Sxyecaxk ExrP yeXj tprc WerrP SpxresP Epnpsxeesek
Tpqk , Exnecetpc Bxk Zeutel X Tpxqcej Epxbek Wetetexj
16 Rxcek EtpM yxtk Wpxnml pk gebeM mxnmXj ,
Rxcek Sxyecaxk Tpspk genaP Exneyec . Erem
ÝxqeieJ Bxk cxetek tP
Eqaxpk pk RewteM Eenyek BxnrrptprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek BxnrrptprreM
uxqpxj
Sxtpdek Tpqk , Tpexj yezeM mxpM Tec yeexbpeepc .

Sxnk vpzerrpqk Bc ceM Tecek EpnxbP vprrpqk vpsc E


xtemqyec . Tetk uxm ceM BxeM Bxek Ebek uneeek X
Epcxzeqrreyec . Tenk yej ceM uxqc Bxk cxk Vfek Berr
pMj EpcxzeqekH mxnteyec . 34 Tenk ExrP ieðpl yej
33 Tenk Spxrc , venerrpl pk Aenxxj Tetk ReM X Terrer
rpqpk Epaxrrepk Sxnekj SpnyeJ Bc EerP
405
mxntewpc . >> 32 vpzerrpqk yek Tenk yej ceM uxqc
Bxk cxk tP Ebek P Zpspk X Teexqunxqek Zenxwpc .
31 Tetk venxrrP Epxmqenpk : << ExspD Ebek X S
xtpyesP Tk uqpk ceM uxqc Bxk cxk Axrc Eeunel
Eeunel mxntewpc ? >> cewek Eeserrpyej .
Spxmpeyec . 30 Tececepk Tetek X Terrerrpqpk genaP
Exnecepk : << vpzeM Eeurrec yeJ ZerrP EpexqepeyesP
29 venerrpqaxk Bpqk yenxk Tptpeesc Epnprrepk
Aeaenek TeeebxbP ieðpl yej Sxnk Bxk Ewpkh
uxmteceM Eetk yek yeexeeserreM yeexkh . >> cebP
vescxnyec .
vppnqeeeP cewek Sereyec . 28 ieðpl Epxbecepk Zec
ej Terrpk BxeM : << yeXj yek yxtecec vppnqk ! yxtk
verreqekH uxM Rececectek yeexekH Tpqk Zeqetek u
xM Tpterreeesek Werrepk cewek ExqtP yek Sprrpqpk yeXj
yek
TpxeVcej Rc AP uxM Tespnek Epreyec . 27 cxetek P v
enerrpl Senxcepk Epxbemlj , cxetek P Emtk
cxetek P Serrpnc AP Tpecspqyec . Rxceqk TppMj cxe
tek P Emtk uxmk Rececectek , Zeqetepk pk geyej
406
Terrpqeeesekh usppk Zeqetek AxcxJ Teqyxk SprpsaP
yeexqpekH . 26 ZeeK Erk EpxXj cerepetk gebeM mxteqpk

25 Spxrc Tpwtk Bxk EpxXj yeM ieðpl yej Sxnk Terr


epeeeek BeqyenxbP , Ebek uneeek X Weeetek
Tetek X TptprretP Tespqrrek tP vpnxbP mxl geM Tprc
geyej TpxeVcej cxbpmc .
1 ieðpl yej Sxnk vpzerrpqk EezeqebP EewýxoqxD
yej EeoqprxXj yeM EpxeVcenek , Tðseqprxíej tP mxnaP
Tðseqprxíej tP
Eenyek TpqptprreM uxqpxj
Eeekj TemP ReM Tec yek Epaenek Rxcek Bencej Teex
peeepnerrpqbP Seqpk Eppeyec .
ceweyec . 40 ieðpl yej Sxnk EerP cxetek P Emtek Ea
k genprrepk QxtxXj Bxk ceM TP Epaxyec . Teetk
mxnaP Tetk ReM TP unprrP yek Wetek , cxetek Eak T
errerrpqpk genprrepk Erem vptek Eak Seqtprrec
407
vpzerrpqk uxM NpL pk EncetP Eenepk cesek X Sprps
prrepk TptpMj yek Eezpyec . 39 Tececepk cxetek tP
38 AeeeteekH Bxk TenpekH Tetek P EteceM Epxcej
Bc Rpzek terrek Wetemqyec . Tetk ieðpl yej Sxnk
cewetpcec !>> cebP ceqeyej .
uqeeP Epxcec ! NpL pk Rpzek X Beyel yeXj yeM Bxek
ExnebP yxtek X cxetek Eak genrrek Eeyeac
tP Eeyeaxk vpnxbpeepc . EpxrP venxk yxtek X SeU S
eL BxeM Teqyxk ZeurrpqeeP cebP uc , Erk ZenP
yxtk vepqc Zpspk Eak Esk Bpxnxaedek Eetelj Tetk ve
nxk Epqek P Ewpkh yxtek X TesxrrpntebP cxetek
37 cetelj ieðpl EerP AeeteekH Bxk TenpekH tP : <
< yxtk uqyesP NpL pk EncetP Eenepk Wpxk ,
Teqyxtprrec cesek BenqxeK Tec , Tk ReM cxetek Eak
genaP SereekH EewpM Zeutprrec ! >>
36 venerrpqaxk EerP ieðpl tP Eexk Epxmqenpk :
<< Rpzek Eak Tk uqpk Sxnk Bc Spqeqek
mxwpk X Spqeqek Teqyxtprrec ! >> ceweyej .
35 TetJ Epxnqpcej Rc NpL pk Rpzek AeeeteekH Bx
k TenpekH Tpwxqek Exnemqpcepk : << Tenk vpzeM
408
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpqptprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpqptprreM u
xqpxj
yðnxXj tpM
Rpzepk Zespk yej usppk mxwpD X BpcxeeP WpxeV
m Tpsxzeqrrerrepk Spqeqek Teqyxyec .
Eewpc . >> ceweyec . 8 EteceM Epxcek tP RptpeK p
k Rpzepk yej Eenepk yeeeek Epexweneyec . 9 RptpeK pk
Zerrprec EpxceMj Rxcek Ebek ðeexj yeexwpc , Temk
P ReMj ExrP ExspD cewewpc . cewek Epxcej TeneeerrebP
7 Zespk venxk EteceM mxwpD X ceM Tecek EeyaP S
409
errpeesek yeexkh , Tetk verrek P BenqxeK X Eytek ,
Terrek Tpsxzek : << EteceM ZxntxeaP Teqecec Bc
Epexwemqpcac mxwpD Wek P Erk vptek tP Exneyej ,
Epxcec , Tecem tecek Zespk yej usppk cetpk Eeekj T
emP ReM X Axnpk Eeyeaxrrepk RptpeK pk Rpzepk
Epexwecek Tectececaxpk TP Tpsxzek EpxVm Bc Sere
yec . 6 cetelj Tetk vpzerrpqk Bc Enxk Epqpeesek
Epexwecek Tecteceyec . Tetk Zespk P ceM TP Tpxqcx
k EpnpbP , ieðpl yej Sxnk Bc Enxk Epqprrepk
5 cetelj TeeteceJ Zððenðc Appk TptpMj yek Eeterr
eneeek vptk Bxk Qpexyenaxpk X Apeeqerrpqpk
Sxtpbpmc .
uqyec . yesk Eeqc Epqek uneeek X Sxtpcac cnðxj pk
cxk yej uxsemexappk pk Tenxmqecac ReM AP uxM
ceqeyej . 4 mxwpD pk Tpwtk Eak BenxL Rc ExtecebP
Sxtpdek Tpqk ieðpl yej Sxnk Bxk vewserretek
Tenk : << WxrP Tk ReM TP Epqewbxqek WeeetebP y
eexekH ExspD uqyesP Tenpc E¡nxsTpD Wpxk . >> cebP
Wenrrpqtpk , 3 E¡nxsTpD Enceysc veqk EewsebP Ep
xmdek Eak yek Tecxk Eewxqekh cebP ZenxbP yeexyej .
410
EpnpbP , Tenerreqek gpnyek geneeK pk EtpM uxM E
xyeceqtP RpL X Epxetpspqek yenxwteqebP mxwpD Qpcej

Exneyec . Teetk Zððenðc Bxk cxk P Sxtpcek P SpxLj


yeexqpekH . 2 ieðpl Tepeeeel BxeM Bxek SpxLj tP
mxwpD Qpcej WenrrpqtpbP yeexteeK . 18 BenxL Exi
xmxnxk uxqpxj yej STpexíej uxqpxj pk mxk Epeeerreetep
k
X Sxtpcac venc mxnpk P mxwpD Qpcej Wenrrpk Etp
M uxnc yesk Apeeqerrek P Teqeyec tpM Epaeneeesek
P uxnxqPj Bc Epxbecepk zecetk BpyebP yeexlj . 17 T
enk SpxLj tP Zððenðc Bxk cxk uqpk Ebek uneeek
16 ieðpl EerP EeTðk vptek tpM Sxnk yej Txwpãc B
c mxqxzem BerrpMj yek vptk Tpxmneexj Sxtpcek
EeTðk tpM
411
Tewbxrrpqpk , Tetk ReM X Tenpc Tpxncek EeTðk tpM
mxnaP ieðpl QpekH Bpqrretprrec ceweyec .
mxncebP yðnxXj terrek uaek Exneyec . Tetk yesk ieð
pl pk Eewek BecxXj Bc Sxnk yej Txwpãc tP
EerP Wpxk yðnxXj tP vpapnyec . 15 ieðpl X vewerreq
ek Wpnterrpqpeeaxpk EerP Temk X EeTðk tP
EerP Tenk Tenpc ieðpl X Teqec Bxk mxyecej teceJ ge
beM TP mxncek Epaxyec . Sxnk yej Txwpãc vpzeM
Sprpspecrrptk yek Teetk mxnaP Eenepk X Epxtpcek
EpexwemqbP Qk yeexyej . 14 TecemXj Eeekj TemP ReM
Sxtpbpmc . 13 cetelj Tðseqprxíej Bxk Zððenðc Appk
EerP ieðpl pk yðnxXj tP RpL TeqyxbP yeexekH Bc
Sxtpyec . Reqxzepk Epqek cnðxj pk TecetP Teyeepnrr
etek P uxsemexappk yej Enecteexappk uxM ExspD X
Esk Bc WeteXj cewek AxnweexbP yeexteeK . 12 Tetk
ReM pk TptpMj Eak Reqxzepk mxwpD Ebek ExspD X
SprpsaP , EtpM uxnc ExyeceqtP RpL X venrrprrpqek
EpedxbP ieðpl Tetek P Epxmqedek Rc Epxrek uqeeP
Tðseqprxíej Bxk mxwpD Eak yeeeek TeceMj yeexlj . T
etk ReM ieðpl yej Sxnk Bxk RpL X Sepecxl Teqyxk
412
Epaxyec . Tetk Teetk mxnpwecak yek Zððenðc Bxk c
xk P SpxLj tP Epnpyec . 11 EeteceJ mxwpD
10 uxnpc uqeepXj Eeekj TemP ReM Rc ieðpl yej Sx
nk vpzerrpqk Bc yðnxXj tpM mxncek
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpqptprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpqptprreM u
xqpxj
uneeek uqyesP Tenpc Tecnc gebeM pk Ebek Wpxk . T
enk ExrP mxwpD pk yenxeesek EpntP vensc tpM
AxrP Tk ReM TP ceqek EpxVmspcec . 24 Erem Tecnc
, gebeM yej Temk teceJ Tpxwek uteD X Emtpdek
Tenem Tk ReM pk EpxqP TerxeeP uxcetelj yek Rxceet
k Spxspcqek SxtpbP uxmc Sxtpcek X
uxcepk TeceMj ExrP < EpxqP Terxeeac Secxrrpqspk t
errek EnmXj .> cebP yxaxdek X Wetelj . EpxrP yeJ
413
Tprrpnxk , Tk ReM pk Wpxnml pk gebeM ppk X Epxb
ecepk Rxcek Serrpnc TecxqeekH Bxk SpxLj yeexekH
ReM pk Fesxk Spnteeepk tP Zecej Sprxneeel Tec yee
xekH Bc WetebP uc . 23 yeJ vptk yeM Eetk Teetk
22 ieðpl EerP EenxzpieóxD pk Bpxyqeqcek tP mxn
pcepk : << EeTðk P Serrprreqc Eenepk Ej ! yeJ Tk
Tpeeec zenxqaek , EqteU pk Axwecej SpneeeqeeeP t
P Spexpecetexj ZpL . )
P cxk yej Teetk EewxtpnebP uxmc geterretP Bxk ven
xzetP ReM vewpeK AeeK Zprrek Sprxk Wetecej Bxk
ApeepL ZeweM Epeeerrek Tec Bc WeteXj cebP Sereb
P Qk yeexkh . >> cebP ceqebpmc . (21 Eppl EerP EeTðk
20 BenxL Zeutel X yxtk Sprpseeplj Zecelj Sprxk geex
eeewsxeK Tec SereeetebP yeexkh , yxtk Erk ExrP
Eeyeaxrrepk : << yxtk Tek P Rpwqek ZenxbP uxmc
Sxkh Spnrrel X yeeeek Sprpspk WetebP uqeeP pP ?
Zenxeesek P EpaxM ZpL . 19 Tetk ExrP ieðpl X Eenxz
pieóxD pk Bpxyqeqcek tP Terrerrpqpk
ZenxteeK . Tetek P ExeVcxbP ceqebP yeexekH Rc ieð
pl EerP ExspD yej Temk P Tecxk Eewxqeeesek Tpeeec
414
BenxL Rxcej Rc yesk : << Tenk venxk venc Bxk A
xpemM Secxrrpqspk P Tpeeec ZenxbP uc . >> cewek
yeexekH uc ? >> cewek ZenxbP yeexteeK .
AP ExnebP Tetek Tec WenrrpqtpteeK . BenxL Rc : <<
EteceM Tpxwek gebeM Terpdek ZerrpweD ZerrP AeqaxbP
32 ieðpl pk Epxmdek mxwpk Tecxk Eewxqeeesek
Tpeeec Epxmqem Bc Sprpspecrrptk yek Tetk Zecelj
ExrP ceneac yenxwtk Zprrek Rxceetk uxm mxwpk Tp
xnpqcxtek tpM EpxVmdek yeexwpc . >>
Epnaxqeexj X Sxpecem EtpM AeeK Zprrek Tpeeterre
eesek yeexkh . Erk mxwpk P Tecxk Eewxqeeesek BxeM Te
nk
ExrP Temk P Specrrpk Tptpqeeesek Rxcek mxwpk Bx
eM Bxek Tewbxk , vewtP Bxk BxnpL Zpspk BxeM uxm
uxm mxwpk Tpxnpqcxtek X gebxrrP BeL X Epncxtprr
415
ec cewek BenqxeetebP yeexkh . 31 EpaxM EerP , Tenk
yeqec yeexekH EpxXj , Ebek uneeek ExrP Tetpc mxk
RenxyaxqeeeP Epxcec yeexteeK . cetelj EpxrP Tenk ExrP
uxnxqPj Tpxnc yeM BpexnqebP uqeeP Epxcec cetexj
X Wetem cenectec . 30 mxwpk Tpxnpqcxtek ExrP Wpecee
eeK
Ebek uneeek P EpeK AxreM X mxwpk P geM EnteL X
Eesxeeqek , Eeqtk WpxeVm uzP AxqerrP yeM Seexqpdek
AP Temk P EpxMj mxyempk Wpxk . > 29 yxtk Temk P
EpxMj mxyempk uqeeP Tpqk , yxtk Zenprc
geM TP uc . > cebP ceqetexj . Wpxk TerpD pk Tpwte
ceJ Rxcek Sxqpcaxk P Sxqpcqedek WetP : < yxtk
vpqk Epxcec ZpL . 28 BenxL EerP : < Wek P EebP Ee
wxtpnel , Epexqk mxteqcecek , Eewc ResP uxM Temk
EpqeeP uqtprrec cewek Sereeesek P uqec . Epxrek t
ecek , Ebek uneeek EerP Wek P mxwpk uxnc Eak Tetpc
EerP TeterpD X Ebek uneeek X Wpxntek TerrerrpqbP
, Esemlj Enxl SpneeK pk Tpwtk Eak Ebek X EnxbP
yej RptpeK TeyxsceM X ExrP Epnxpeaxqek Tpeeterre
k EpxVmdek yxqk . 27 Temk P Erk WetP Epexqetpdek
416
26 Tenk ExrP geeeak mxwpk Eak Tpxwek Epeeserret
ek X Epxscek EpxnebxmqbP , Tetek P Epk vprrpaeekH
Eewc ResP , EerrpM Eewxseepl , Bxac Tpxwek uteD
X mxwpk Tpxnpqcxtek tP Erenxk Epxnpsxzedek yeexkh .
SerrpeeP Epxcec , 25 mxwpD pk Enmk TecxeeP Bc A
P cenedem Epxcec yxqk . EpaxM EerP , Temk ExrP
Eqaxpk pk RewteM Eenyek TpqptprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek RexwetprreM
uxqpxj
ReM Temk X Esenmaem tP ieðpl EerP vpyaespk P ye
k TprrpsP Bc mxyxcepk : << cenyej Tk ReM Epxmk
Zððenðc Appk TP ExspD uqyesP Tenpc E¡nxsTpD Wp
xk cetexj X ceneaxqek ZenxbP yeexyej . 6 cetelj Tetk
5 Sxnk yej Txwpãc Bc WenðTpk Eak Exnem Bxk E
pxXj , ieðpl EerP EtpM uxnc RpL Rpwqek ,
Sxtptpcec cewek ExpeeeeteeK yeexyec .
EerP SpxLj tpM mxnaP usppk mxwpD Qpcej Wenrrpq
417
tpk , Zððenðc Bxk cxk yej cnðxj pk cxk X Ebek X
Bxek EenrreaeteeK yeexeesek Tpqk , Tetk ReM Qpek
H EebP TpcxneteeK Eebc . 4 geneeK pk EtpM uqrrek ieðpl

3 Teetk vpapnpk Tetk ReM QpekH vewtP EebxqqeeeP


uqyec . ieðpl ZenP Eak Weexeeek EpzpbP Eewxtpnel
Tpxnpmcek Sezc Eetk mxnaP Exnedek yxqk . ieðpl E
erP Tetek X EncxbP Epxbem yeM Epaxrrepk venxk
ExTeqc Bxk verrek EerP Zððenðc Appk NpL vptek Ea
k BeexqeeeP cenectec cebP BenqxeK yerrpqrreeesek Tpq
etk
Tenk ExrP oeTpD TP Tpxnpdek Eeóexqk cewecac Zðð
enðc Bxk cxk Tec Eerrpqbeyec . Eeóexqk EeyesP
1 Erem Zeutel Eak vpexkh , ieðpl EerP EeTðk Eak
SeqbP ónxãc vptek tpM Exneyec . 2 Teetk
ónxãc tpM
Eenyek RexwetprreM uxqpxj
Bpxyqeqcek P cesxmk txzprxsxzpD yej EpxceMj Rxc
ek tewenxD cewecac Ewectec uqpk usppk mxwpD yeexq
pekH .
418
Eppeyec . BenxL mxwpD ExrP Temk P Sxtpcac uqyec
, 34 Tetk ReM pk TptpMj EenxzpieóxD pk
mxsebP yeexkh . >> cebP ceqeyec . 33 TecemXj ieð
pl EerP TeeteceJ Bpxyqeqcek P gebeM Eak genaP
Eqecqek Exrxzeqtpyec . Rpxmcej usppk EerP : << y
xtk Tek P Erk Zeutel pk Tpeeec Tecxk ZenxeeP Bc
mxqxaek Sprpspwpc . 15 Tk ReM pk Wenrrpk uxmc
ExrP vepqc Bxk BenxL Epxcej Epxspxj Qk Tpqetk Tk
cenyej Erk ExrP Rxcek cxqxD uxcepk vepqc Eak Bpx
nxaem EpaxM uqyesP , yeJ Tk ReM pk ceqem Bc
14 ieðpl X Eewk Rececek Epxcej ceqem cetelj íeqx
zp EerP Zððenðc Bxk cxk tpM Eexk Epxmqenpk : <<
EpxqP Reexaem EenekH yeM Ebek uneeek X Sxtptpc
ec cebP TpcxnaP uc ! >> cebP Benrrpyec .
Terrenxk , Temk X vepqc Bxk TxeVcxL tP Axnpk Eeye
axrrepk : << 13 Erk mxwpk ExrP usppk X vepqc tP
419
12 íeqxzp EerP Eeíezk Bxk ZenpeVceexqecac yeM
yeexekH EpxXj tP , Zððenðc Bxk cxk Apeeqenek ieðpl X
Teetk Bxl verreD SerrpbP Ebek uneeek P ZpsP Spnrre
l BxeM Tetk ReM X Bxrrek SpnrrebP yeexyec .
Epxcec . Emk BxeM EpxqP yenek , TpD vptek tP Wxr
P Eenepk Exncepk AP yeekH Epxcec . >> 11 ieðpl
yeexbP Qk uqeeP Epxcec . 10 yeJ AxweqpekH vewtP
yeexeeP Tpqk , cek AP AxweqpekH veqtek AxteeeP
Tpwtk Ebek ExrP Temk tpM Eexk Epxmqenpk : << y
xtecec Eezprrenec , ZenxeeP yeM Bxek Zenxtprrec , Tprrp
c
9 Rxcek Spxrc , ieðpl EerP geexeeewsxeetP Epxbe
ctel EpqbP veneyec . geexeeewsxeetP Epxbectel pk
yeexwpc .
yesk Reqxzepk Epqek ónxãc Bxk mxwpD RpL Sprpsp
rrepk Ebek X Sxtpdek uxcepk EpcxzeqekH mxntedek
SpxLj Bxk Encxqecac íenxsuxD ExrP ceM uxqc Bxk c
xk Qpcej yek Ebek X Spxspcqek Zecetk Sxtpyec .
Sxtpcac SpxLj Bxk Epexneeeek SerrpekH TxTpD Zpx
sTpD cewecac mxwpk P ceM TP mxnaP Serrpyec . 8
420
tP Zeuwpc . >> ceweyec . 7 Tececepk ieðpl EerP Tet
k ReM Eak SeqbP , Rxcek Ebek uneeek X Spxspcqek
WpxmyesP Rxml ExrP WxrpceJ yxsc ZpL , Tk ReM Ep
xyentecek venxrrpaetprrec ! EpxrP Eak yeJ venc mxnpk
Eqaxpk pk RewteM Eenyek RexwetprreM
uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek RexwetprreM
uxqpxj
yxsxnel X yetppeeeebP yeexyej .
Tenk ExrP geqeTxXj yej ýnxcxXj EpnaxL BxeM Epqee
tk ZeubP , gebeM uqrrekh Sxtpcaxpk pk Spxspxj
Epxbem yeM Epaxyec . 23 Temeak TeneekH EeeTxzp
ac tpM mxnaP Teetk Rxcek vprrpaeekH Eewxtpneyec .
22 ieðpl EerP íeexsenxXj tpM mxnpwecak yek Zðn
pseqðL tpM Fesxk P Reexcewqxxj pk cxk X EncxbP
genyec .
421
yeJ Tek P Eetk yesk uaek Exnewpc . >> cewek ceqey
ec . Tececepk ieðpl EerP ExýspD Eak Epecrrpaekh
Epxcec . 21 ieðpl WpnteeeP Bxk EpxXj tecek Tetk Re
M TP : << cenyej Ebek uneeek P BenqxeK yeexyesP ,
Bxk cxk QpekH Wenrrpyec . 20 ieðpl X uxmteceM Ex
qemP cetP vprpeK Serrprresec cewemXj ieðpl mxqxzedek

mxnpcepk ieðpl EerP inxsxqk uqpk Eeóexqk Eak Seq


pk Eppeyec . Tenk ExrP SpxLj tP EpnpbP Zððenðc
tP cebxcej yek veexaxqeyec . EpaxM EerP , Tenk Exr
P Eeweqeeesek EpaxM uc ZpL . 19 Tetk ExýspD TP
Eak Seqpk inxsxqk yej Eeóexqk QpekH vewtP Spxnx
zk tP Eppeyec . ZeueeP Eak yek Epnxpk SðeíxnðJ
18 ieðpl EerP ónxãc tpM Eeekj TemP ReM QpekH y
ek Rxcek vprrpaeekH SerrpbP Seml tprc Tetek
ieðpl EerP EeeTxzpac tpM uaek Exneyec
veexeepnpwpc .
yeexrrepk vepqc Bxk TxeVcxL pk Emtekh ieðpl X Bpt
pyec . íeqxzp Emk X venebP yeexrrepk EpxqP
ReM X vepqc Bxk TxeVcxL Eak mxcecek genrreyec .
422
17 uxmteceM SpxLj Bxk Encxqecac SpãxrxD X venebP
ReM Epxyentecek Epxbek Sexpeunxqetpcec , yeJ Ee
xwP Zeutel X Sxpecem TpMj Epxcec . >> 16 Tececepk Tet
k
1 EeoqpD X ónxeãc tpM yeexekH EpxXj tpM , ieðpl
EerP TptpMj gebeM BxeM BeL EpxeVcenek ExýspD
ieðpl EerP ExýspD TpM
Eenyek ZxsptpceM uxqpxj
yeexyec .
X mxaP Tec Rxaprrek , ExyeceqtP RpL X Epxetpspqe
k ExspD uqyesP EðnxsTpD Wpxk cebP ceneaxqebP
Tpexj Zecej Tewbxqcej Epxbemqyec . 28 Tenk ExrP E
pqek EpteekH Bxk Exqk Wenrrprrek tP Zððxnðc Bxk cxk
Bpaxqetprrec cewek Becxbpeepc . Tenk ExrP Teetk
423
mxnpcepk Erenxl mxntek Ebek X Sxtpcac mxwpD TpM
ExýspD pk Eeekj TemP ReM EerP Eeíezk teceJ Eeekj T
emP ReM Terrek BecxXj yxaxk Temk X mxqxzek
BpxU Eprpyaxtec Teexqunxqek EpxVbpmc . 27 Eeoq
pD EerP Seml tprc Eeíezk tpM EppeeeP yeM Sexpeyec .
EpqbP Sprpsprrepk Temk X ceM Tecek EpnxbP , unee
ek Tecnc Bxk Bxrreunxqeeesek BeL X Temk tP Reexj
EeoqpD EerP Ecxk tecek SpxLj tP zecetk Bpnxeetec
yeM RpwqeteeK yeexyej . inxsxqk yej Eeóexqk vpzeM Eer
P
Teexqunxqek EpxVmtexj . ceyeaP Tenk ExrP geeeae
m Zpeeek P EpcxzeqekH mxntedek X Qk Wetekh . 26
mxntek , gel veqerrpk Sepecxl BxeM ExspD pk Tpee
ec EpaxM Zeutel X mxwpD TP BpxU Eprpyaxtec
Tpeeec Weteqcej yeM yezeqxeK yeexteeK . 25 Tenk
ExrP Ebek P Bxrreeesek BeL BxeM Reqxzepk uqyespnel X
EeqðíseetM vptekh Tpxnpdek uxcepk EnteL Weteqce
j Tec mxwpk yxqk . Tenk ExrP ExyeceqtP RpL pk
24 Rxcek EeoqpD cewemc ReMj Tec Zððxnðc mxw
pk ExýspD TP mxnaP Exneyec . Tenk ExrP
424
EeoqpD EerP ExýspD yej ónxeãc tpM
Eqaxpk pk RewteM Eenyek ZxsptpceM uxqp
xj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek ZxsptpceM ux
qpxj
Ewpkh Ebek P Bxrreeesek BeL X Terrenxk mxpecebP
yeexyec . Tecedekh ieðpl EerP Sxtpcaxpk Zpcek
Sxtptpcec cewek ExpeeeebP yeexqpekH . 9 Tetk Re
M pk BenxL EerP Zecetk Wpbxrrppk yeexbP , Epqek P
Eeexqetpk , txðebek P Epnpk P Tpeeec mxwpD Qpce
j Wenrrpqtpk , mxwpD X Ebek uneeek c Spxspcqek
8 ieðpl EerP Epxnmqbxqek gpnyek SeMj Bxk Tpns
c SpxLj tpM mxnaP BpnxeK Tec yeM RpL
425
7 Tetk yenpeK Eenyek vpzeM mxwpk yeexyec .
yerrpbpeepc . Tececepk Tetk vpyxqrrek Tec Epxcej Ee
exqetpk Ebek uneeek y Wetecej Bc Tpeceeeeeqeyec .
EerP Tetk ReM TP WptpM Teqyxk EpxVmmXj vpyxqrr
ek SpxresP ExrP Tetk ReM pk yeXj TeceMj
5 Tetk Erk Epxcej Bc Sprpspweeeak yek ExspD pk
BenqxeK BxeM EpcxzeqekH Bc mxnteyec . 6 ieðpl
Spxspcqek Sxtptpcec cebP ceqebP EpxVmwpc . >>
EpcxzeqekH Wpxk , Tenk ExrP Exsnðl pk Eenepk Tpx
wek tP Temk Eak TeneekH Exnedek Tenem ExspD X
4 ieðpl Epxmqenpk : << Zpeeek P EpcxzeqekH uq
yesP TeteceM cewsxk Beseneeesepk TP Bpnxrrpqpeesek
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << Zpeeek P Epcxzeqe
kH Ej . >>
3 ieðpl yesk Eeserrpnpk : << TeexwP uqyesP Tk R
eM ZeweM EpcxzeqekH mxntedek uc ? >>
Epxcec . >>
Tetk venxrrP Epxmqenpk : << yxtk zenP Rc Eenxr
rpk SpxresP yeexkh cetexj X EpqbP SprpspekH
Spxspcqek Sxtpm Bxk EpxXj tecek Eenxrrpk SpxresP
426
Bc mxqxzek EeuyeP Epxcec pP ? >> cewek Eeserrpyec .
TpM Exneyec . Teetk Tenk ExrP BenxL Sxtpcaxpk Qp
cej Eerrpqbek Tetk ReM Eak : << 2 Tk ReM Ebek X
Bxrrpteyec . 17 ExýspD TP SerrpekH Zððxnðc Bxk cx
k yej venc mxnpk P mxwpD Emk X Sprpsprrepk
Rpwpeeeperreyec . Tetek uxM Sxneeetpk vpyaesP v
preM EerP uxM Epneeetek Seectk Weectk ceM Eak Tpterr
ek
16 Tenem WerrP SpxresP yeXj tprc Epnpsxeesek
mxwpk TeterpD X Sxnpmk TerrenxbP , Tetek X
cetexj X Wetekh , ceyeaP Tk ReM cek uc ? >>
15 cetelj WerrP SpxresP ExrP Eexk Epxmqenpk : <
< yeJ ExspD X Terxkh , yeJ yesk ieðpl EerP cek
427
Tpqprrek mxyemk uxqpcej .
uqbP yeexkh . >> 14 EexwP Zeutel X Epexqetpcac E
xrP Zððxnðc Bxk TecxqekH Encxqecac ScxðPj Bxk
Epxmqenpk : << yeJ ieðpl pk Epqewbxqeeesek Exsp
D pk ReMj yeM Tk ReM X Tpxncek Eenxqpeetpk cebP Ben
qxeK
Bc Bxrrek EexwP Zeutel Zprrek Epexqepem Bc Sereb
P yeexyec . Tetk ExrP gebxrrP Spxrespk tpM
13 BenxL EerP Eetk Teetk vptel Epxrek Zenxk verrpn
pk Weceqecac Zððxnðc Bxk cxk ExspD Ebek P ReMj
RpxwpnpmqmXj , Eyepeaxk Teeepl Rc Exqenc uqbP ,
yeXj tprc Epnpsxeesek WerrP SpxresP ExrP Eenxqbpeepc .

BenxL mxwpD ExrP Temk P cenecqek EpxeVcenedek


geM EeqaxrrpM yej vpnwpexyac Bc Eyepeaxtek P TeceMj
11 uneeek EerP ieðpl BxeM Tewbxrrpqpk BenxL ge
exeeewsxeetP ExqePj Zpcek Epxbemqyec . 12 Exqeecrrp
Xj
ScxðPj Bxk mxyemk
cxk yej venc mxnpk P cxk uxM Ebek P Spnrrel X Epq
428
bP SprpseeP uqyec .
Erk WetP yeM vpzeM Bxl Eebxqqeyec . EexwP Eak ,
vewpeK uxmc EeãxXj Wpbc tpM Eewxtpneeeac Zððxnðc
Bxk
Terrerrpqpk Tetek Eak SeqbP , TxnerpD TP mxnpcepk
EtpM uxnc Teexqunxqek ZenxbP yeexyej . 10 ieðpl
Eqaxpk pk RewteM Eenyek ZxsptpceM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM Eenyek ZxsptpceM uxqp
xj
Epxxqepeby yeexkH xc Sprpspeesek uxcepk Rxty ye
M xxek Epxbelj . TeNk Exry : < mxwpk y geM
Erk Eebxl xxeM Epxceteqelj cetexj c uxmteceM Wete
by uc . 26 Epxry Tk ReM Erem Ieðpl cewecac Exry Zerry
Epexqk Rxcetepk Zpcek Apeeqerrpqpk Tetk ReM Ty E
pxmqeNpk : << Reexbk ReM Ej , Wek y Epxceteqedek Ex
ry
Eebxl Encxqeby yeexeesek TeNeeek ReM Reqxzepk
429
EtJ Wpxecm vpebxeesek yxqk . 25 tewxTnc Exry Eebxqax
k yej
xxk SpxLj xxk Wpxecmk Fprrpwel Epexqepeunxqek
Eewc gppl Zprrek EeNrreaek EewxtpNeby yeexteeK . Eex
wy
geNpeesek yeexlj . 24 Rxcek tewxTenc cewecac Wpx
ecmk TeNeeek ZeNy Eak yek EeNtxweD Epxcxk Tecnc
23 Erk EpxXj ty , Ebek y Zpsok y BeL WpxM pk Tpxq
pcej , ExýspD Ty Rxcek Rpaxtec cenexj zeutel
WeNðTpk tpM Zeurrpqpk , EpxyeNtecek TpxM AeeK
EeãxXj Wpbc ty Serrpby YeexqpekH .
yeexkh . >> ceweyec . 22 Tececepk Tenk Exry Txwp
ãc yej E¡NsTpD cewem vpzeM geM veyspNpeeac Zprrek
mxNm yeM Tpeeteyec . TeNk : << Teetk mxNpdek y
yek vpexkh , yeJ QeU NpL c SpNuqbxqeeey ceNectec
21 EteceM Zeutel ppk Eak TeNeekH , ieðpl Eery
WeíðTpk yej Eeíezek xxeM EpxeVceNek ZðNpseqðL ty
yeexkh . ExýspD pk EpNyeqrrek .
20 Eexem Sprxk Zeutel ppk Eak uqby Ebek y Zpsy
Teqeceneecmc TeNeeek ZeceyeM EpxNrxk TeNeeeesek
430
Erk Sxterreeesek RpL TeyteM yeNpeK Wpxecmk Bprr
pD xxeM Teuk Tpxwk mxNpkh .
uqyec . 19 yesk geberry EpyetxD Epxbemqpcac mx
wpD Tetek y RpL TeyteM Zpcek Epurreqek Sxterreyec .
Apxcek usy Sxtpcaxpk EpNxty xxk Epexqetpk EpxeV
cenedek EpaxM Zeutel Rprrppk Zprrek Exqk yeM Wetene
m
Zecetk Eezpbpeepc . ExspD Ebek y ExNerry EeqteM
Reexj Ay mxwpD pk mxetppecel c Epqeey uqyec . 18
Tenk EeyesP Zððenðc mxwpk Wpxk uqeeP Bc Terxk
Wetecepk Rxceqk Terrpk BxeM : << ExýspD TeceJ EenTxw
xD
TpcxbP Eewk Rececek Eenepk Epqek tP EpaxM Zeut
el X Tprreaek Epxmqem ceweyec . 34 cetelj uxmteceM
cenexj X yenpeK Tenk venxrrpaeeeP ZpL yeexkh ceb
P utpbP yeexlj . Tecem tP EeqðíseetM EerP geM Zprrek
Epxcec yeexyej . 33 Zððenðc Bxk cxk EeqðíseetM X
Ewpresc Tpxqcxk EeyeaxeepXj , BenxL mxwpD ExrP Erk
EexwP cetelj Tenk ExrP TeexwP ceweqtpwpc , Epqee
431
VceJ Rc Tetk ApeepL ZerrP cxm cebP yeexekH Bc Wetem
cewek Expeeeeeesek yxqk . 32 Erk EpxXj tP vpnel p
k Teqeyec tpM Enpc vpnpc Epxcec Epexwenek , Emk ExrP

ieðpl pk Reexbk Tpqk , mxwpk Tpwxqek ExnemqbP i


eðpl X yxtecec Bpxapcej Bxk vpnxzek tP Epnptprrec
uqyeaP Sxtpcac ReM Temk X Epnprrpqpeesek Epxce
c . 31 EeãxXj Wpbc Bxk cetpk Tenxmqecac ReM AP
yenxbP Bpxapcej Bxk vpnxzekh Tpxqcxk Epnpyec . 3
0 ieðpl cetpexyeM Epqek y Ewpkh genpXj cewek Sereees
ek
Epnyeqrrek P Eenepk ieðpl QpekH vewtP zeuekH We
nðTpk P geexzpD yej EenxsTenóxD cewecac vpzeM mxwp
kc
Tecnc ceaxrek EerrpP Zecej uc ! >> cebP vescxnpqt
pyec . 29 ExeVcxdekh uxm vptekh Epexwecek Tecteyec .
28 Eenepk Epqek EteceM Epxcej Bc Sprpsprrepk Z
ecetk cxqxecqek : << ExýspD pk EenTxwxD pk Epxcxk
Tecnc Bxk Eenxrrpk Tpxnc AP ubenqeeeteeeP uqpkh
. >>
432
pk SpxLj AP mxetP Epxcec uqbP , EeãxXj Wpbc uqpk
Epnaxqeexj Teqecec tpM mxetppecel Tec Epxcxk
Teneeek P Eebxl Eezpl EpaeneeeP ZpL yeexkh . Emk
BxeM EpxqP yenek , Zecej Epxcxk Tecnc EenTxwxD
uxm EeãxXj Wpbc Bxk Epqek mxwpD X uxM Extece
mqpdek yeexwpc . 27 utpeeplj Wek P Erk WpxeVmk
BxeM Epexqepeunxqedek uneeek EerP uxM uneeek
yxsc > cebP yeexwpc , ieðpl pk Erk Epxcej ExrP ExýspD y
ej
Eqaxpk pk RewteM Eenyek ZxsptpceM ux
qpxj

433
Eqaxpk pk RewteM vpnxtprreM uxqpxj
TetereM X Bpnxeebxrrpqpk ceqeyec . Tececepk yesk
SeqeeP ZpsP Bc mexaepecek WenðTpk X Bpnxk Eppeyec
.
1 Epexwecek Tedxnedek P vpexkh , ieðpl EerP Sxt
pcaxpk Zpcek ApeeqerrpqbP vpnel vpneqtpk
ieðpl EerP WenðTpk yej cnðxj BxeM Tecxk Eeex
qaxqeeesek EerP
vpnxtprreM uxqpxj
ExrP EteceM Epxcej Bc ceqecepk Epqek X Teneeerre
434
yec .
ZpL , yxtk EpxyeM Bxek Sxqterrek X EerP ceqem Bxk
EenekH Epxcec . >> cebP ceqedek yeexlj . 41 Tenk
ceqeyel , venxrrpaeqekH Enxm Eak Sxqbxk AxteeeP
Epxcec yeexekj , EteceM Epexwecek Teybxzek ul unprrP
yeexeeP ZpL ul vepqc tP Reexaedek vpnel BxeM Sex
peunxqebP uqpkh . 40 EpxrptpM pk Epexwecek BxeM
Sxpecem Tpeeteeesek EtpM AeeK Tec , Wpxk BenrrP
Bc Sprpspk TptpqeeeP Rpzepk uc . 39 usppk EpaxM
yej Temk P Epexqk Eebxl Rxcetek ExrP ZeweM Rxcek
mxwpk X BenrrpeeP ZpL ul vepqc Bxk TxeVcxL Sxmk
vpqerreexqeeesek Epxcec , Wek P Epxcxk uNeeek y
mxnpxj BxnpeK Tec veqteeesek Epxcec . 38 cenyej tewxT
nc
Epxcec . 37 Tk ReM EteceM mxwpD X Eetk Eeyaxnelj
, ceyeaP Tetk ReM ZenP SpxLj Bxk ZerrpLj vpLj Bc
AxteeeP Epxcec ZpL Axrc Tk ReM Enceysc ReL Bxwc
ek yeexeeP cenectec . Teeceeec uqceJ EerresxqebP uqeeP

Epreeesek Tenk AxqerrP Bc vewerreqek yeexekH Bc


435
cek Wetem Epxcec uc ? 36 cek AP Emk X Epxceexscek
ExýspD pk mxwpD Ej , ExýspD vptk EerP EenTxwxD
Epxcxk uNeeek y SpxLj yej Tecnc Bxk Weetel Eak
35 EapD Tprc , TpD vptk Bxk yxaxceac Bxk Tenpe
kH Epqek X yeeeek Reweeepeeeeyej . Tenk : <<
pk Epxcxk uNeeek cetpc EerrpP Zecej uc ! >> cebP
ZeeK uxmqc vpzeM AeeK vescxnpqtpyec .
yesk Eewc Tec yeexeeserreM Ej . >> 11 Tececepk Te
nk Tecxk EeseM TeceMj genaP urrpnspeK verreqpk
Teqyxbpeepc . 10 ieðpl EeseM Eak yerrprrepk Temk
X Teyenxk Epxmqenpk : << yxtecec Seetpnpeetpk , Tenk
TeceMj Eak Epexaxk Epreyec . uxmteceM Seectk We
ectk Tenk X Enmk useeeeepXj Tenk ExrP Rxceetk Eewc
yeexyec , ieðpl X Rpwqek yeexekH EpxXj Tenk ExrP
Rpexnwpeeqek Epeteeesek Tpqetk gpnyek TeyeepM Eese
M
yeexqpekH . 9 Rxcek ExzpTxóxD cewecac BeqerrP E
436
erP ceceyac Bxk Exnwexj TeceMj Serrpk RpL SprpsaP
WpnteeeP Tpqk Spxrc Tpwtk uqtelj RpL Teqyxyec . 8
Wek P vpneqtpeesek Epxnpcej ExrP TpðeqeLj cecek
7 yxtk geneeK pk Bxnrrprrek P Epnpc , vpneqtpk R
eexneqtpyec . ieðpl EerP TeneekH Epxnqpcej Rc
ieðpl EerP TnpD BxeM EapD pk EpteekH Eeexqa
xqeeesek EerP
Teetk Rxcej geneeK Serrpyec .
ÝxqxyieJ Eak Epecrrpak yeM Wpntek Teu vprpeK pk T
eneekH TnpD TP mxnaP Tetk ReM Qpcej Bpqrrek ,
mxqxzebP yeexyec . 6 Exscedek vprrpqk EpxqP Exte
m Tpneseeel pk EtpM EpxeVcenedek P TeneekH yxtk
cxcepk EeãxXj Bxk TxíxóxD yej TnpýxwpD Bencej ye
exwpc . 5 Tetk EpnxteyeM Wpntek TnpD TP yxtek X
mxP SpieTM , Tðseqprxíej Eak Exnedek EenxsTenóxD
yej SðóxeteD , tðnyeJ Bxk geexzpxD uqpk Txwpãc
BeL Zprrek Epxceneaxqek WenðTpk BxeM uaeyec . 4
Temk Qpcej vewtP ZeuekH EerP yðnxXj Bxk ixnmxD pk
yeM ZeueeP cewek yeqepecek EeeepXj Zððxnðc Bxk
cxk Temk X EeqeeeP yeM vppyxqtpbP yeexekH Bc Wetece
437
pk
Epqek ZenxbP , 3 Teetk Eak cnðxj TP mxnaP gpnyek
SeMj Serrpyec . ieðpl ZeeK Spxnxzk tpM Epecrrpak
2 Tenk ExrP Tenk EpnaxL pk gebeM uqrrekh mxnaP S
xtpcac ReM Bxek Bpnxeebxrrpqpeesek Epxcej Rpmpk
Eqaxpk pk RewteM vpnxtprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxtprreM uxqpxj
uqbP EqteU pk veqk Eewseyec . 20 Epqek P Tpwtk u
zP Tk ReM pk vpyeJ Bxk ceM TP AP cesek ,
gprxzel pk Tpwtk Ebek uNeeek tpM Spxspcqek , yes
k Zððxnðc Bxk cxk P Bpexl uxnc Bxk vppnqel Eak
Resc Tk ReM QpekH cencxk ZeuqaebP yeexekH Bc T
k ReM WetebP uc . 19 Axceac SxtpnrrP yej Sepecxl pk
Epnxrrpqyec . 18 Tetk Exnedek P vpexkh ieðpl Tetk R
eM TP : << yeJ EeãxXj Wpbc tpM Exnedek Eak
17 ieðpl EerP WxqðTpD Eak mxwpk Tpwxqek Exýs
438
pD pk Fesxk P Reexcewqxxj pk Eeeeewepk ReM X
ieðpl SeqeeP Eak yek Ewpkh ceqedek Epxcej Ex
rP
SeMj Bxk vpnxzeqtk Bxk yezeM Eak Ewpkh Zðnpseq
ðL tpM mxnm yeM SeetpnaP yeexqpekH .
EeãxXj Wpbc tpM SerreteeeP Eak cxaxzek ExýspD T
pM EewpscxeeP Epxcec cewek Tpeeteyec . ieðpl EerP Teu
k
TpM Epecrrpak yek Bpeesprrek Eewpscxrrepk , Tene
ekH EtpM Tprc WxqxTpD TpM mxnapmc . 16 ieðpl EerP
yeM Bewrek TetJ EtpM Rc íezpxD pk Tentecej mxyece
kh mxnyec . yesk Rxcej vprpeesek P TeneekH SewpD
Temk X Epecrrpak yeM Tpsprrepk WxTxqðkh Bpxxj
WpnteeeP uqpkh . 15 yxtk Teetk Eak yesk Epecrrpak
ZeueeP Tpqk , Erk WetP Tpcxnerrpqpeesek yxqk . 14
ieðpl EerP EespD TpM yxtek Tec Eerrpqbekh , yxtk
13 yxtk EpnxteyeM ieðpl X EespD TpM TpseeP ye
M Epecrrpaekh genyec . ieðpl verrpnec BeL BxeM
TnpD Eak WxqðTpxD TpM mxnpdek ExrP
EewpM uqyec .
439
Tetk ReM Tenem EeseM Eak Epreeesek BeqerrP Bc E
ewxtP Senemk BxeM ceM Tprc mxncecepk Zecelj Sepecxl

Exteyec . Tenk ExrP Epxnmqbxqek mxwpD Tec Zenx


qaek cecej EpnpeeP Bxk EpxXj yeM Sezc Zeuyec . 12
yeJ Rewexc EeeVcxbxneeesek Eak vpexkh , vencxD
cenaecec AxrPj Sxnrppk 30 Tk ReM pk Tpwtk vppeeepk
mxyemk P yek Eewc ResP yeM Spqxk Eeyaxneeesek
Fesxk P Reexcewqxxj X Eeneaxqek Tebxcem cenectec . 29

P venerreqbetprrec cewek Reexteeesek Eenepk Exnc


epk pk Tpxqpcej cxaxzewbc Tec yeextprrec . Ebek uneeek
Rc
Epxqetecel Epxcec Tewbxrrpqpeesek yeexkh . 28 Tk
ReM cxaxzewbc Tec yeextprrec , Tk ReM Eenxrrpk Spxres
440
pk
yxsc Sek . 27 EpaxM EerP , yeJ Rxceetk uneeek P Sp
nrrel Bxrreunc Bc Tk ReM TP Epxapcek Tetpc
Eak , yeJ EpxrptpM Tk ReM TP ceqem Rc , Tk ReM pk
Eeqc Rxcek ExrP Tpnpexteyel Rxml ExrP WxrpceJ
yeJ Tk ReM vpbxL vpexsxtk ReteqpekH Tecxk Eerrpq
beeeP Epxcec uqpkh cetexj X WetebP yeexwpc . 26 Eexw
P
25 yeJ Tk Epqek QpekH Zeuqaek Tk ReM pk Tpwtk
Ebek uneeek P Encej Wetel X Rpwqek Eewpc .
mexaepecem Bxk Tpxqpcej ZeubP yeexekH ZpL .
P Retk tpM Tpsxzeeesek Eebxl , Tenpc Ebek uneeek
P Erenxl pk Exnpcel X ceneaxqem Emncej yek
Qk WetebP uc . 24 cetelj yeJ EpxyeM pk Eewc ResP y
ek venewrebP yeexekH yxsc , gppqterrP ExspD Ebek
SpxresP Retk tpM vptk uqrrekh cxetek Fpnpexj yej g
ewsxeK Bpyeqeexj mxqxzebP uc cewek Bxrreunxqeeesek
X
ZðnpseqðL tpM Epaxwpc . Teetk ZeweM Bpexl pk Ze
utel TpcxzeqtpeeP Bc cek Wetem uc ! 23 vpyxqrrek
441
yeexteeK . 22 EpxrP yeJ vpyxqrrek SpxresP Bc Epxre
k Sepecxl Eak Terrek Epexqeaxqem Bxk Tpxqpcej ,
X cewsxk BesenebP , Ebek uneeek X Spxspcqek , We
k P Ebek ExspD X Sxtptpcec cewek ExpeeeebP
ReM WetebP yeexkh . 21 Zððenðc Bxk cxk uzP venc
mxnpk P cxk tP AP cesek , yeJ Zenprc Tetk ReM
Tk ReM TP Eeac Tpsk Tec Qk ZpL ul yeJ RpL Teqyxee
P terrek cecectel Epxcec Epedxeesek X AP Tk
Eqaxpk pk RewteM vpnxtprreM uxqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxtprreM uxqpxj
pk vpbxL vpexsxtk Tecxk EerrpqbeeeP Epxcec uqpw
pc cesek Epxcek tprc Zecetk Sxreqpwpc . Tececepk ieðpl
uxmteceM RxqusP Eprerrek , Temk X Teyenxk Epxrps
pqaebP , SeqeeP ZpsP mexaepeceyec . 38 Tetk ieðpl
36 ieðpl Erk Epxcej yek ceqecepk Epqek QpekH v
ewtP yeM Spxmtpk Terrepeeeeyec . 37 Epqek
uxqpcej . > cesek X Aecebxqem cenectec .
P EpxyeM Zpcek Epxmqedek : < Enmak Enmm ExrP
Epxyentecek vpnxzeeeP Eak Reexj uzek Tec
442
genwerrec Eebxqqek Ewbexj Tpnpc mxwpD X cencx
k Tepemk Tewbxm Bc Tk ReM TpM Wetemqpwpc . ExspD
Ebek
uxmc FerrenteqekH Bc veecrrebP Eewpc . 35 yeJ Eeq
xyej Zeutel tpM Tk ReM TpM Terrpnxzel Epxqetecek ,
Wetecebc yeM , yeJ EpxyeM pk Bxek vpzeM geM Bxe
M Bxek Eebxqqek , vpyeJ yeXj uqpk vewserretek P yek
Eprrprretk cek P AP Eeqtk WpxeVm yej vpyaesP vpre
M TpM gpnxteeesek Epxcec uxqpcej . 34 Tk ReM pk
Temk P Eenepk Exncepk Tecek yeqepecedek uzek ce
sxxj Zpcek Tk ReM TpM Epxnpsxzewpc . 33 yeJ
Tpsxzesprrec . Tenk ExrP Tk ReM pk Spxspxj yxsxnel
X EpqeL yetppeeeek Axtewpc , Wpxk Tenk ExrP
32 EpxrP yeJ Tk ReM X uneeek Tecnc Bxk geM uqp
k Tenk P Erenxl pk Wetecek tP
Aecebxqetpcec .
pk vprrpaerrekh EtpM Spxrc Exqrrel Epxcec RxqusP
Epnpseeek mxwpk uqrrek X Expeeeek Spnrreeesek X
cewek Epnpqtpwpc . 31 EexwP Eak , Tk ReM Senewb
xtec yeexeeP cenectec . Tk ReM WxrP Erk gpnyek Bxl
443
Rxcej Rc vptel verrpnweeK BxeM Aeqaxk , Sxtpcaxp
k X Epxtpcek EpxyeM pk Bxek yeZeD Zpcek TerrerrpqeeP
Epnprrepk vprxk Spxnpxj X vppnqeeeP WetP vppnqe
eeP Werrepk yxqk . Tk ReM pk Tpwtk AP cesek BenxL
veyspnpeeac Bxk Rxcej Rc Wpxk uxqpcej . 9 Tenk Ex
rP venc tpM WpnteekH Epxcec Tpxnyek cepcek Tec ,
Rpwac ýxqxýj pk ceM TpM yerrpteqqek vprpyec . ýx
qxýj ExrP ZðnpseqðL tpM Specrrpeeteeesek Tpqprrek
Weetpqeqaek vewtP Rxcej vprpyec . 8 TetJ EtpM Exr
P Teetk Eak Wpntek íeexsenxXj tpM mxnyec . Teetk
7 yxtk Txnc Eak Epxnmqbxqek EezeqebP Tpqxwe
exD TpM mxnpcepk TeeteceJ Bxk Eeekj TemP ReM Qpcej
Seqpqaeyec . 6 yxtk Epecrrpaek terrek genaP , Tetk
ReM ceM Tecek uaek venxyec .
444
gentelj Rc Wpnterrpqyec . uxmteceM Teqec Bxk mxy
ecek P Eqespk TeceMj Spxmtpqaecepk Beqyenxk Terrepee
eebP
Tpqk , yxtk EenekH usP Eezek Zprrek mxceceyec . S
xtpcaxpk EweD EpxMj Tec yek yxtek X vptk Eak
tpM yxtecec Epaxtprrec cewek SererrpqbP yeexyec .
5 cetelj Wek P ZeueeP EtpM vprrpaeekH Tpqpeesek
Tetk ReM Tec vewtP TpqpekH vprpyec . Tetk vpyxqrre
k SpxresP Bxk Bxrreunc yeM ieðpl X ZðnpseqðL
Epecrrpak Eak yerrpeeP cenexj Tec uqyec . 4 yxtk Ee
tk Rxcek uxqpxj Sxtpcaxpk X Epqpeesek Tpqetk ,
Tprrpnxk genaP Spxnxzk Bc Axcqek Eppeyec . Epcrr
pak EerP Txnc tpM EtJ yeneekH yerrpqrreeeP Tpqk , yxtk
ýxzprxíxXj mxnm Epecrrpaekh genyec . 3 Epecrrpak
EerP SxýnpD pk yeMj veneeeteeepXj EwpremM ExrP
EppeaP , TetJ EtpM ExrP NptxD TpM mxnyec . Teetk E
ak ieTeMj tpM mxnapmc . 2 yxtk ieTeMj tpM
1 yxtk Tetk ReM Eak Eezenqek Seqpweeeak Epecr
rpak mxteqyec . Epecrrpak EerP óD Eenel X Axcqek
ieðpl EerP ZðnpseqðL tpM Eptpeesek EerP
445
vpnxk RxcetpceM uxqpxj
X Epecrrpaek tP genrrek Wpnterrpqyec .
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RxcetpceM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RxcetpceM uxq
pxj
ieðpl EerP ZeóU X Spnuqbxqeeesek EerP
yxqk .
P ceM TP yxtek X Terrerrpqpk mxnaP vprpyec . Erk m
xwpk EeyesP Entk EpxXj Bxk Sxtpcac Wpxk
íeexsenxXj Eak Exnedek BenxL Sxtpcaxpk yxtek Qpc
ej vewtP Wpnterrepk , SxýnpD pk Respk cewecac mxwpk
15 yxtk Teetk cetP vprprrepk EpnP Teyxscem Zpce
k EeyaP ZðnpseqðL tpM Wpnteyec . 16
446
SereekH yezeqectem uqtprrec . >> cesek Epxcej Bc
Qk ceqeyec .
14 yxtk Temk X Expeeeek mxapnem Epxcec tecek
uxmteceM Eewk yek vewcxk geeeak m : << Ebek P
yeextprrec , Teetk Epxmaxcedek AP Sepecxl SereekH
WxrP Eezetec yeexwpc . >> cewek Epxmqeyec .
Sepecxl X Ewtenemqpwpc ? yeJ ExspD Ebek P Epax
M Sxqterrek Eak uqbP , ZðnpseqðL tpM mxqxctem Bc
tpM Epaxtprrec cewek Sererrpqyec . 13 cetelj Tenk E
xrP : << Tk ReM Zerrpkh Erk WetP BpyebP WxrP
12 yxtk EteceM Epxcej Bc Sprpsprrepk , ieðpl X Ep
xrek Sepecxl Eak yek Tk yxtecec ZðnpseqðL
Tpsxzeeetewpc cewek Epxmqeyec . >> cebP ceqey
ec .
pk Ebek EeyesP ZðnpseqðL tpM Zððxnðc Bxk cxk tp
M Erk WetP mxqxctecepk venc mxnpk P cxk tpM
EpxyeM pk Bxek geM mxl Zpcek mxqxk Epzeyec . Te
cecepk : << vpyxqrrek SpxresP ExrP , Erem uxseqemM
Wpbc tpM Exnebpmc . 11 Tenk ExrP yxtek X EncxbP
Epxbem yeM Exnecepk , ieðpl pk uxseqemM c EeyaP
447
uqec . 10 yxtek X Teetk cetP vprpeesek P TeneekH ,
Rxcek EerreyeD cewecac TecetP Wencek ExrP ZpxtxXj
Erk Tpxnyek cepcek ExrP Ebek uneeek y Wetecej Bc
Teqcenemqpk Teneeerreeesek Epxnpsxzel cesxxj Tec
Epxcec , EqteU BxeM Rpxbxpk Sewerrpk ZeubP uqee
P Epxcec cewek Becxk ceqedek yeexkh . >> ceyej .
X TecxqekH Bxk ZerrpLj Bc yxtecec Extk , AxsP uzP u
rrpwxqek Eeqeeesek Wel pk Wxekj Bc ExtebP uqeeP
Wetem uqpkh . 25 yxtk venc mxnpk P cxk P Tptpnec
eJ Sxtpcaxpk TP Rxceetk BecxXj yxaxk Tetk ReM
Sprpspeesek Bpexl EerP Epxrek usP . Tetk yesk Tk A
P cesek Wpsc Bxk vepqc BxnpwqeteeK cetexj X
veexaxqeeeP uqpkh . Tk ExeVcxyesP uxmteceM Ten
pc EpqbP Wetekh , Tetk ReM pk Tek P Tpeeec
448
EpaxbP Eenxrrppeeeel cxbP , Spexpecel X ExrP Tpsx
zek EpxVmcesec . ExeVcxyel Tetk QeU cebxcej yek
ZeueeP uqtprrec . Eetk TeecrrenxeK Bxek EpxVmdek
Tpxnyek mxwpk uc , 24 Tk Tetek X Terrerrpqpk
Tek P Eetk Exnedek X QeU Sprpspkh , yxtk cencxyel
BpcxeeP uc ? 23 EpxrP Tk Wek P Epxcej yeM
Eexj pk ZpsP BxnpL X AP TerreeeP cenexj Epxcec ce
wek Spnrrek ceqedek X Sprpspeesek yeexkh . 22 Tetk
Bxk vepqc ZpsP Bc Tezeeetek , mxyempk ExrP Eenxr
rppeeeel cxm cenexj Epxcec uxcepk Zððenðc Bxk cxk P
Bxk vepqc Bc Bxnpwqek Secxwpc . 21 Tetk Tek P ven
c tP EewxtpnebP uxmc Zððenðc Bxk cxk X Wpsc
yeextel EerP EexwP yeexwpc , Zððxnðc Bxk cxk P Tp
wtk Tpxxj Tpxwek Sxtpcaxpk Eewpc , Tetk uxM Wpsc
ReM TpM Wetemqyec . 20 Tetk Sprpsprrepk , Ebek u
neeek c Weeetek ieðpl tP : << Eeekj TemP Wxrc Ej ,
Temk X cencxk Eesxeeqek venc mxnpk P mxwpD pk
Tpwtk cxqcedek uxmc Zeutel ppk X Tetk
Eeeeewepk ReM AP uxM Teetk yeexqpekH . 19 ieðpl
EerP Tetk ReM pk EewpM WeetP Bc Enxcepk , uneeek
449
18 TetJ EtpM ExrP ieðpl yxtek Tec vewtP yeM ZeóU Q
pekH EerrpqbeMj Epaxyec . Fesxk P Reexcewqxxj pk
17 yxtek X ZðnpseqðL tpM mxnmqeM , Eeekj Tem
P ReM WxrP yxtek X veqerrpk BxeM Bpaxqeyec .
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RxcetpceM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RxcetpceM uxq
pxj
Zpcek Terrerrpqpk Epexwecek P Tpwtk mxnyec . Tetk
Aenxxj pk Becxnpl yej Aenxxj Exnem Bc Epxbewecak yek
Epnyeqrrek genyec cewek Wetemqyec . 32 Aenxxj p
k Becxnpl EerP cetpk Aenxxj pk TenpekH yej Aenxxj ppk
EeqeeeP cebP Eetelj Rxcek mxwpk NpL pk Teetk Serr
pekH Aenxxj pk Becxnpl tpM uxm ZðnpseqðL vptk yeM
SpxLj Eak Axnpk genrrerrepk Tprreexj pk Bxek verre
qekH Bc verreyec . 31 Epexwecek P Eenepk ieðpl X
450
30 Erk EpxXj , uxm vptk Tpxncxnek Eenepk Exnce
pk mxzpqaek Exnecepk ieðpl X yenxk EeyaP
Terrerrpqpk Epnpeesek yeexekj cewek utpeesek P Ep
axM uqec . )
pk TnpýxwpD EerP ieðpl QpekH vptk yeM ZeuekH Bc
Epxbecepk , ieðpl QeU Temk X SpxLj tpM
Eenxrrpk gebeM X ubenqebP Eewpc ! >> cewek ves
cxnyec . 29 ( Tetk Erk WetP ceqebP yeexekH EerP ExýspD
yeexwpc , Erk yesk Erem SpxLj Tprreexj X AP Esenm
aek , venc mxnpk P mxwpD X Eetk Eeyaxnek EncxL
EeyesP gebeM uqrrekh RpL Rpwqek , Exsnðl pk Eene
pk Tpxwek yej Wpsc Bxk vepqc ZpsP Bc EsenmaebP
ieðpl X yenxk Eeurrepk : << 28 Exsnðl pk cxk Ej , Re
sc yek ExnebP geM Tewbxcesec ! Erk mxwpk
BenxL Zððxnðc Bxk cxk Rc ieðpl pk SpxLj tpM yeexe
kH Bc EpqbP veneyec . Tetk Epqek X Epxtpcek
27 Tenem Tpqprrek vprpeK pk vprrpaeekH Terrpse
eP Bxk EpxXj tpM , EeãxXj Wpbc Eak Exnedek
ieðpl EerP SpxLj TptpMj yenxyaxqeeeteeesek E
erP
451
TecxqekH Encxqecac Tetk ReM pk mxwpk uxnc tpM E
nmak Enmm Bc mxqxzebP yeexqpekH .
Wpxk vpyxqrrek SpxLj tpM mxnaP Eenxrrppeeeel pk
vprrpaeekH EerP Temsm EtpM vprrpaeekH Bc Wetemqpk ,

26 Tececepk TetJ EtpM Tprc ieðpl EerP TeteceM mx


wpD X Terrerrpqpk EppeaP Eenxrrppeeeel cxqceyec .
40 Aenxxj pk Becxnpl Temk X Bpxysxzeneyec . Te
cemreM ieðpl ExeteM TeceMj Bpeesprrepk Epqek P
Epxcej ceqemqpceac . >> ceweyec .
Tpxnpyec . yeJ uqyesP Rxcek EeqtentP vptek P Encet
P Eenepk Wpxk . Tk Rewexc Eenepk Epqek tP cetpk
39 ieðpl Temk tP : << yeJ uqyesP Zððenðc mxwpk
Wpxk , yeJ cxqxíxXj Bxk TenspD TpM
pk mxwpk yxsc yeexekj ? >> cebP Eeserrpyec .
TectecebP , Tpxnyek Wxecrrek cxtpekH ExqtP yenxe
esepk Zprrek Terrerrpqpk ceceMj mxtecej Tpterreeesek Z
452
ðbxyðTJ
Aenxxj pk Becxnpl : << Ac yesk cnðxj ceqk Wetek
h pP ? 38 TeexwP ul Tk Axrc TpxnpmP Epexwecek
tP Rxcej Epxcej ceqeXj uqpkh pP ? Epxcec pP ? >> c
ebP ceqeyej .
37 ZeeK Aenxxj pk vpðenekh EpnpeeP Bxk EpxXj
tP ieðpl EerP Aenxxj pk Becxnpl tP : << yeJ Tek
ieðpl yeXj yek Epxwpcqedek ExrP
TerrebP : << Temk X Eeqetprrec ! >> cewek vescxn
pkh .
Epxcetk Eeqeeptelj Aenxxj ppk Temk X Tewrek genpe
esek yeexlj . 36 Eenepk ppk EenP Eak Rc Axnpmqtpk
ieðpl X Aenxxj pk vpðenek terrek Eeyaxneyec . 35 E
enepk Tpexl pk ceaemP Tpqk , ieðpl X FetP
Epexweqtpyec . Aenxxj pk Becxnpl Epxrek vptel X Te
nk TppMj EerP TptpqeeeP Bxk EenekH Epxcec tecek
uc ? ZerrP Zeutel Epexqetpdek uc ? >> 34 cewek Ee
serrpeepqeM mxwpD Erk cetelj Tenk cepk Bpxxj Epxcec
ReM Temk X vpzeM TeyeepM geyej TpxeVcej Bemqc
etpcec cewek Becxyec . Tenk yesk , << Erk mxwpk cek
453
ieðpl X ApcxeeP yek uqxyec . 33 Aenxxj pk Becxnpl
Epnpeesc Teysxk ieðpl X yenxk Eeurrepk Terreqtk
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RxcetpceM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk vpzetprreM uxq
pxj
WxrP Encxk Tprrpnxk X ceexmqyec . Erk ExrP yenpe
K Epxtk Bxk EpxXj uxqpcej . 7 yeJ gebeM TP
6 Rewexc tewesóxD TP mxnm SxeeeeeP Bxk EpxX
j , Epeetenrrpc Eak Rxcek BpnuD cecek cenel Spunek
ieðpl EerP Ebek X Sxtpk Terreeesek EpxeVcene
qtk yek Epxmqedek ExrP
Eeyaxnek Zeqetek Sxpecedek yeexkh . >>
EpxVmdek BecxXj Bc Epqpeesek Tpqetk Teetk mxna
454
P TeteceM mxwpD X yenxyaxqek Epzerrepk ZðnpseqðL tP

vptel yxsc cesek X ceneaxqekh . yeJ Tetek Eak tewes


óxD pk Zððenðc Bxk Epqek Eeekj TemP ReM TP
vpnxeesek Zeutel AP uc . 5 TecxqekH Bxk gppl Encx
qecac yej uxmc Bpxyqeqcek P cxk WxrP Erk Epcej
Erk BeL BxeM Zeueeac Bc vppnqek Eeqeeesek Zeut
el uc . yeJ Enectec Ewectec Sxtpceetek X yenxyaxqek cxe
tekh
Seexk Spnpk uqyespneaP , Tk ReM QpekH Eeteqc ye
M uneeek X Spxspcqek SxtpbP yeexteeK . 4 EpnxtP yeJ
Epxspdek yxqk . yeJ geweqxzpl pk FeyeJ uqbP Eucej
TecetpD pk Eeqxyej uxmc vepqc zpsP Bc AxecekH
3 << yeJ uqyesP Zððenðc mxwpk uxqpcej . yeJ cx
qxíxXj Bxk TenspD TP Tpxnpk ZðnpseqðL tP
TerreqtprreM ieðpl Erk WetP Epxmqedek yeexkh :
Sprpsprrenec . >> ceweyec . 2 Tetk ieðpl pk Exynec
ceqk yeM ceqem Bc Sprpsprrepk Reexj ReL xxL uqyec ,,
1 ieðpl : << Eucepk mxdxpk yej Eeekj TemP ReM
Ej , WxrP yeXj yek Epxwpcqem Epxcej Bc
455
vpnxk vpzetprreM uxqpxj
yeexwpc .
Epxcetk geM Zprrek Tpcxeesekh uxmteceM ReL mxL
uqyec . ieðpl EerP Tececepk Exynec ceqk yeM Zenxeesek
uxmk Zpcek Tpxwek Exncepk TpM Wetemqpwpc . 1
6 TeexwP EeyesP Tk yesk Zerrpkh EpterresxneeeP uc ?
AxLj tP Sprpnterrpqpeesek yeexkh . 15 EpaxM EerP ,
Tk Temk tpM ceneac uqbP , EpxbebP Sprpspeesek
tP Temk P Bxrreunc Bc Epexqerrrrpqpk , BxnpwtP Be
npak Bc EerP TptP venerrpqpk , Temk P TerrP yek
Temk X EpqbP veneyec . 14 Tenk : << Wek P EuceD
pk uneeek EerP Tek X Specrrpk TptpqebP , Tek
WxrP Ej , Rxtpk veneekH AxrP Senmm uqtprrec ! >>
ceweyec . ZeeK Tenk Vfekh WxrP Rxtpk veneekH Senmk
456
Epqpeesek uxqpcej . 13 Temk ExrP Rewexc Epxbem
yeM Exnecepk WxrP Tencetk Bpeespk : << Sepðl TemP
vepqc Zpspk X AxecekH SecxteeK Tpqk tewesóxD vp
tek P uxmc Zððxnðc Bxk cxk P mxetppecel X
12 Teetk Rxcek EererxXj cewecac mxwpk yeexqpe
kH . Tenk ExrP ZenP Eak yek Axceac SxtpnrrP ,
tewesóxD vptekh Epnpyec .
cenel Eak uqbP WxrP RxtP ZerrP veneeeP yek uqxye
c , ReteqpekH vewtP ZeuekH mxwpD Rewexc mxtpqpk
uneeek P AxLj yeM cxqcem cesek EpaxM Zeutel uxm
k X ceqek EpxVmwpc . >> ceyej . 11 Tenem vpnak
cebP Eeserrplj . Ebek Retk tP : << ustprrec , tewesóx
D vptekh mxnyesP Teetk Rxcek mxwpk AxwetpM
Epxcej Bc EpqbP SprpspekH Epxcec . 10 yeJ yesk : <
< Ebek WxrP Ej , yeJ ZerrP cxyesP BpcxeeP uc ? >>
yeM Eezeqeeeaxpk EerP Tenem Rxcek BpnuD cenel
X EpqbP veneeesek uqyeaP , Retk tP Epxmqedek TeteceM

yeJ uqyesP Tek P vppnqek Eeqeeesek ReãenxD pk Ex


spD Wpxk . >> cebP venxrrpqyec . 9 ReteqpekH vewtP
457
Sprpsteyec . 8 yeJ Temk Eak : << Ebek WxrP Ej , Tk
cek uc ? >> cewek Eeserrplj , Tenk ExrP : <<
ceytemXj WxrP Axcxkh : << Sepðl Ej , Sepðl Ej , Ac
Zerrpk tpM Rewexc vppnqewpc ? >> cewem Terrpk
Eqaxpk pk RewteM vpnxk vpzetprreM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk vpzetprreM uxq
pxj
EeyeaxbP , Aenxxj ppk Tecek Temk X Tesxrrpntek Sx
mbP Eenepk Exncepk Zerrpkh Erk WetP vescxnaP
vezebP , EpxresP TprrpsP Seapwpc . 24 NpL pk Aenx
xj pk Becxnpl EerP ieðpl X vpðenek terrek
Eewxtek ! >> cewek vescxnpwpc . 23 Tetk Epexwen
ek vescxnpqtpbP vpyaesP vpreM Zprrek Tecedc yek
Sprpsprrepk Zecej Terrpk BxeM : << Temk X Eenxqrr
etprrec ! Temk X Eeqetprrec ! Tenk ul Epxml
458
22 Epqek uxmteceM ieðpl pk ZenxeeP Bc AxcxJ Te
qyxk SprpsaP Qk yeexqpekH . Tetk Erk Epxcej Bc
TpwxqeXj . >> ceweyec .
cebP ceqeyec . 21 Ebek ExrP Retk tpM : << Zeutprre
c ! yeJ AxLj Bc vpqk gebeM venc mxnpk tP
Tewbxdek uxcepk Temk X Eeqeeesek Beeteqaxk tP v
pyaesP Bc EerP venek EeeceeenaP EpxVmdek yeexkh . >
>
uqpeeac STxýðk EeqeeeteeeP Bxk EpxXj tP yeJ yesk
Teetk yeexeesek ZpL . yeJ Tenem cenaecec Zeutel X
SpxLj uqrrek tP EpnpbP Sxtpcaxpk X yenxyaxqek Bpt
pbP yeexekH Bc uxM WetebP uc . 20 Tek P ceneac
cesek uxmk X Esk mxqxzewpc >> cewek Epxmqeye
c . 19 yeJ Temk tpM : << Ebek WxrP Ej , Tetk WxrP
Ebek ExrP Retk tpM : << Tk ZðnpseqðL Eak Entecek
Zeutprrec , EeteceJ mxwpD WxrP AxLj yeM ceneaxqemqm

Rxcek Sprxk Epxbectel X EpqbP veneyec . 18 Temk P


cxrc TptpMj Ebek P cecek Tpxnc Epxbecteyec .
17 Seml tprc yeJ ZðnpseqðL tpM uaek Exnecepk v
459
pyxqrrek SpxLj tpM Wpxnmk Terrepeeeek Eetelj yek
ieðpl EerP BenqxeK BxeM venc Bxk cxk tpM Rp
wqeeesek EerP
Aeyenqespcec ! >> ceyej .
usprreac ! Temk P ReMj EeqteM X Tpnespk Epcxzeqe
kH mxntek Zelj Rxml Zpcek Eenxqrrek
ieðpl EerP Bpxyqeqcek P gebeM Benrrpeesek E
erP
Wetedek uxcepk Temk X EpzebP mxqxdek tecek utp
qekH uqpeesek yeexqpekH .
Eezpk Sewerrenteeesek yeextel Tec uqyec . EpaxM E
erP , ieðpl EeyesP NpL pk EncetP Eenepk Wpxk cesek X
29 Tececepk ieðpl X Sxmk EeserrpeeP cewebP yee
xeesek mxwpD BeL Beexqek EpxcaP Becxnpl AP yeeeek
ceyej .
ieðpl venxrrP tprc : << yeJ Tpxnpwecak yek Tenpc
460
NpL pk EncetP Eenepk Wpxk uqpeesek ZpL . >>
Eenepk uqyec . >> ceyej .
28 Aenxxj pk Becxnpl : << yeJ Tpxmcej Epxcec Ep
qek WpxeVm Benpaerrpqpk Eenec cebP NpL pk EncetP
ieðpl Temk tpM : << yeJ Wpxkh ! >> ceweyec .
Eeserrpyec .
27 Becxnpl EerP ieðpl pk Tencetk mxnaP : << Tk
ul NpL pk EncetP Eenepk Wpxk pP ? >> cebP
ceqeyec .
<< Tk ZerrecxeeP cebP yeexekH uc ? Tenk AxrP ven
xk NpL pk EncetP Eenepk yeexekH SxP tk ! >> cebP
26 Tenk Aenxxj pk TenpekH EerP Erk Epxcej Sprps
pecrrptk yek Becxnpl Zprrek EnxbP Temk tpM :
yeM Sxmk Sxpecem Eaecek Epnxpk Beeaxk BptpeeP
AxrP Zpspk tpM Reexaem pP ? >> cewek Eeserrpyec .
veyeJ tpM yeexekH Rxcek Aenxxj pk TenpekH Eak :
<< Tk ReM NpL pk Rxcek EncetP Eenepk X vepqc ZpsP
yeexekH Bxk Sxqterrek X Enxtpcec ceweyec . 25 Tet
k ReM Temk X Epzerrepk ApcxeeP cetelj ieðpl Temk P
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RxcetpceM uxq
461
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk gpnyetprreM u
xqpxj
EerP ýenxsxD uxqpxj pk cxk cetexj X Epxbek genyec
. ieðpl Tececepk Bpxyqeqcek P gebeM Zecej Terrpk
6 ieðpl EerP Erk uxqpxj mxwpD pk BenxL EerP Set
pcxD ReL pk cesxmpk Wpxk , Rpxmcej BenxL
Epxcec . > cewek yxaxdek yxqk . >> cebP ceqeyec .

cetexj X yeJ Wetem Epxcec . ExyeceqtP RpL tP : < E


enepk Tpxwek X Beseeeac Rpzek X mxpecebP uqeeP
462
5 ieðpl EerP : << Eeekj TemP ReM WxrP Ej , Tenk
ExrP TecxqeekH Bxk Eeeeewepk Encxqecac Wpxk
Ej ! >> ceyej .
4 Terreqtk EerP : << Ac venxk Ebek uneeek P Tecx
qekH Bxk Eeeeewepk Encxqecac Bc TpnpwbxqeeeP Rc
vepqc Zpspk Eak Bpxnxaek TeterpD BxeM Rewexc B
ptprrpqeeP cebP uc ! >> cebP ceqeyec .
Ebek uneeek Axwexc Apcxwpc ! Ac Teetk SerrpbP Re
wexc vepqc yeM SxmbP uc , Tecetelj yek Ac venxk
Eeqerretetprrec cewek Becxyec . 3 ieðpl EerP Temk t
pM : << AxrP Erk Tpeepteeesek ceneL Sxxj ZerrpLj ,
cebP ceqeyec . 2 TecxqekH Bxk Eeeeewepk Encxqec
ac EererxXj EerP Benpak Terreqtk yek ieðpl pk Tpxmsc Bc
pk Tpxqpcej Bxpemtexj , Etpc uqtelj yeJ uneeek Tecn
c Bxk Ewpkh WerrP SereekH genrreeesek Epxcec . >>
1 ieðpl EerP Epqek X Qeyqek venerrepk : << Eeek
j TemP ReM WxrP Ej , yeJ TpxnpqceJ Eaecek usppk
vpnxk gpnyetprreM uxqpxj
Encxqecac yej uxm Bpxyqeqcek P cesxmpk X Apeeq
errpqpk , ieðpl X Epqek P yek Ewpkh Bpeesprreyec .
463
WeteXj cewek SereeeP terrek TetJ EtpM Tprc ieðpl pk
geyej cxebc Bc Teexqpk vezebP , TecxqekH Bxk
30 Tenem Aenxxj pk Becxnpl EerP Zððxnðc Bxk cxk
P ieðpl X Benrrpeesek Sxqterrek X TptP Tec EpqbP
ieðpl X EeqeeeP cesek vppyxqtpqekH
EpxVm cenectec . >> ceweyec .
Ac Rxceetk ZðnpseqðL tpM Retk tpM ceneac uqpees
ekh , Wpxk Rxcelj Eeteqc yeM NpL tpM yesk ceneac uqpk
11 Tenk Spxrc Ebek ExrP ieðpl pk Tencetk Bpeespr
repk : << Ac yeeeek SpxsP Tec yeexeeP cenectec ,
tecek EeyaP Epnpyec .
cxaxzek , Aenxxj ppk Zpcek Benqxeetek ieðpl X Epq
ek P Tpwtk Eak uqxzek Eeurrepk Aenxxj pk mxnxzek
10 mxwpD EpqeL EpexwemXj Aenxxj pk Becxnpl
464
EerP ieðpl X uxM Bpxxj Bpxxj Tecek TeteqteeeP Eak
Eqac Temk tpM Epxcej ceqedek AP yeexbP Wetekh !
>> ceby AxecekH yeM Esenmaek ceqeyec .
mxwpk ZeweM Epspl unprrP Tec Bc Enxcepk EpqeeP
Epxcec ! Epxrek Rxcek vpyxqrrek SpxresP yej uneeek P
EpqeL EpexweqtpmXj ýenxsxD pk uxqpxj pk BenxL
RpL pk yeeesc EerP uspk Bpeesprrepk : << yxtk Erk
Epxcec . cetelj ýenxsxD pk cxk EexwP gpnyek Bpexl
X uxM Extecem Bxk EpaxM uqec . ) 9 mxwpD
SetpcxD pk cxk Tecxk Eewxqekh cetexj yej uNeeek y
Eqac yej vpyxqrrek SpxresP uc cetexj X AP Extecem
Epexweqtpk Wenrrpqtpyec . Tececepk vpnel pk mxw
pD vpzeM uxqpxj uqpeesek yeexkh . 8 ( EpaxM EerP
7 Temk X Erk Epxcej yek ceqewecak ýenxsxD yej
SetpcxD pk cxk vpzeM Etecepk BxeM Bxek
ceqeyec .
Wpxk . yeJ Epxmdek mxwpk P Tecxk EewxqeeeP Bc
mxsetexj Tpqk Eetk Sxmqtk EewsebP uc ! >> cebP
BxeM : << Eeekj TemP WxrP Ej , yeJ uqyesP ýenxsxD
mxwpk Wpxk . ýenxsxD mxwpk P EpxMj mxyemk
465
Eqaxpk pk RewteM vpnxk gpnyetprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk gpnyetprreM u
xqpxj
P gebeM Eeyeaxk EpqeL Rxeeteqek Sxmcesec cewe
k gpzpaxqeeeP yeM Tpeeterrepk uc , 21 Tk cencxdek AP
20 Tenk ExrP venxrrP Epxaxnpk : << Zððxnðc Bxk
cxk Rxceetk Tek Eak Wenrresc ieðpl X Bpxyqeqcek
yeexkh uc ? >> cewek Eeserrpyec .
19 Becxnpl EerP Tenk P geM Eak Axnpk Rxcek vey
eJ tpM Eeyeaxrrepk : << Ac ZeweM Wetemqm EpaxM
uc ceweyec . >> ceyej .
466
ieðpl EerP Rewexc Beqek Erk BeqerrP Bc Tek QpekH
Eerrpqberrpqtprrec , Erk BeqerrP EerP Tekh Wetemqm Ze
utel
ceweyec . 18 Tenk Aenxxj pk TenpekH EerP Erk Beqe
rrP Bc Terrerrpqpk Becxnpl tpM Eerrpqberrpqpk : << Zeq
etek
BeqerrP Bc Terrerrpqpk Becxnpl tpM Eerrpqberrpqtpr
rec , Tenk ExrP Axeepqk EpaxM Wetemqm cebP uc . >>
tP ceqek EpxVmyec . 17 TecemqeM ieðpl EerP Rxcek
Aenxxj pk TenpekH Bc Terrptek Exnecepk : << Tk Erk
16 ieðpl pk Bxcej mxyemk ExrP Erem vppyxqtpqe
kH Bc Wetecepk Aenxxj pk mxnxzekh EpnpbP ieðpl
yeqepececepk yeexeeP ZpL . Temk X BeL tprc Eeqek
vezekH . >> cebP ceqeyec .
cewek Ferrentetprrec , ZeeK Qk EpqeL Renxk Rxeetk
Eeserrpk Sxmm WetP Epyqerrenec . yxtk QeU SeextpM
15 EpxrP Tk ReM yej Bpxyqeqcek P gebeM vewtP ye
M Aenxxj pk Becxnpl Eak ieðpl X Eetk Eeyaxneeetpk
Eerrpqbek : << yxtk Rxceetk ieðpl X EeqeeeP Epxce
c ul ZerrpLj Extem Epxcec cewek mxetP Teecrrenxeeqeye
467
c!
vppyxqtpeesek mxwpD Tpxac genpc uc . 14 Tetk Re
M TecxqekH Bxk Encxqecac yej Eeeeewepk ReM Tec
Epxcec ZpL ul Extem AP Epxcec EpprrpeeP AP Epxce
c cewek Teecrrenxeeqeyec . 13 vewtP Bpxyqeqtpk
12 TeneekH Epxnqpcej ExrP Zððxnðc Bxk cxk ieðp
l X EeqeeeP yeM vppyxqtpbP , ieðpl X EeqeeeP
X Benrrpeesek EerP Bpxycek vepqc Zpspk P Tpeeec
Eeserrptel uqpkh . 30 Seml tprc , usppk mxwpk
Erem mxwpk tpM EeqeeeP Zelj uzP vpnxeeP Zelj ceb
P yeexeeP Epxcec Bc yeJ Weteyec . Tetk ReM pk Temk
Zerrpk P Tpqk Erem mxwpk X Benrrpeesek X EpqbP
WeteXj cewek Bpxyqeqcek P gebeM TpM Eeyeaxyec . 29
uqeeP Bc Wetecepk Temk X Eeunek genrrebP , Aenx
xj pk vpnxzek terrek Eeyaxneyec . 28 yeJ Tetk ReM pk
Bxk cxk Erk mxwpk X yenxyaxqerrepk ZeeK Eeqeee
P cewek Eetelj , yeJ Erk mxwpk ExrP NpL pk EncetP Eenep
468
k
26 << íeqpðtpxD WxsxXj Eak EncxL ZenpeVceexq
ecac ýðqxãc Tekh mxetppecek yenxeeP EerP , 27 Zððxnð
c
yxaxxj Rxcek vrrptesP yxaxyec . Eeqyek yxaxxj pk E
errpqekH EerP EexwP uxqpcej :
vewerreqek ýðqxãc ZenpeVceexqecac Bxk Teetk mx
ncetpcec . >> cewek Becxyec . 25 Becxnpl EerP yesk Eeq
yek
AeeK TP íeexsenxXj EpnprrP Wpntetprrec . 24 Emk P
vewtptk ieðpl tP AP Eeeetk yeqepececepk Temk X
vpzeM BerrP , WpnxtP Aenxxj Teqk , vpntpk opac vpz
eM BerrP Bc yeqepececepk EpxrP Epnpc Bxk Zxspk
23 Tececepk Becxnpl EerP vpzeM Aenxxj pk Tenpe
kH Bc Terrptek Eeyaxnerrepk : << Zeyerrek Aenxxj
ieðpl X ýðqxãc ZenpeVceexqecac Bxk Teetk mx
ncedek ExrP
Wetectetpcec . >> cewek ceqecepk Temk X Zeurrpq
yec .
22 Becxnpl Temk tpM : << Tk Erk Zeutel X Retk tp
469
M Wetemqpdek Zpcek yxtecec usppk TpM
Tetk uxM yeqepececepk Eewpc , geeeaem Tek P Sex
peunc Bc mxqxzebP uc . >>
ieðpl X EeqeeeP Epxcec uqyesP vprrpqk Epwtk Extek
EpprrpeeP Epxcec cewek Teecrrenxeeqerrepk uc . EpxrP
yxtecec Bpxysxzenectpk , EpaxM EerP Tetk Tpxac ge
npc mxwpD BeL tprc uxVmbP ieðpl X Eeqekh , cenyej
Eqaxpk pk RewteM vpnxk gpnyetprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpxnyetpceM u
xqpxj
Epxceneaxqecteyec . 3 Tek P EqyenxqtP BeseeK TpM
yxtk AeeK Epxnmqbxtk TeqeneeebP mxnxzeqek yenesc E
pxcec
Epterrek Eewprrpqeexj Tpxysxk Eewxtpnek , BeseeK
TpxnP Bxk uqceJ uxtpmqxxj ExrP Sxkh yeM
ExrP Temk X Erk WetP Benrrpyec : << Rpzek ýðqxãc
Ej ! Tek P Eqyenxl cecek Beseeesek BxeM yxtk EpntP
Ewpkh ieðpl X Benrrpyec . 2 ieðpl EerP TerrpteqekH
470
yeM vepqc Bxk TxeVcxL tpM genyec . TðTpqpxD
TðTpqpxD cewecac vepqxac QpekH vewtP íeexsenx
Xj tpM mxnpqaek Exneyec . Tetk ZenpeVceexqecac ýðqxã
c Bxk
1 Teu vprpeesek P TeneekH , TecxqekH Bxk gppl E
ncxqecac EererxXj uqpk cetpk Eeeeewepk Bxac Rxcek
Zððxnðc Bxk cxk ieðpl X Benrrpeesek EerP
vpnxk TpxnyetpceM uxqpxj
AxrP cenexj BenrrP Bc Sxpecewpc . >> cebP ceqece
pk , ieðpl X Eeqyek gebeMj vpnxbpeepc .
Tenk ExrP cxqxíxXj tpM Tpxnpdek X Weteyec . 35 Tec
ecepk : << Axwexc Benrrpeesepk Exnedek P vpexkh
ZenpeVceexqecac ExrP Eeqyek yxaxxj X Epxbecepk
, ieðpl Eak Eeqc Wpbc Bxk mxwpk uc ? cewek EeserrpbP ,

íexxsenxXj tpM mxnpcepk ZenpeVceexqecac tpM Ee


qyek yxaxxj Zpcek Teysxmqpk ieðpl X AP Tpsxzeyec . 34
EtpM Tprc Zeyerrek Aenxxj ExrP uaebP , WpnxtP Aen
xxj ExrP ieðpl X vewerreqek Wpnteyec . 33 Tetk
31 Aenxxj ppk BenqxeK X TerrebP Wpxk Spxrc tec
471
ek ieðpl X EeeTxýeaxD TpM mxncebpmc . 32 TetJ
Ewpkh mxnaP Benrrptprrec cewek Becxyec . >>
X Tek P Teetk mxncem yeM Tpeeteyec . Emk P vewtP
yeM , EpxceMj usppk Benrrpeesepk X AP Tek P
Retk tpM Zððxnðc Bxk cxk Temk X EeqeeeP yeM vpp
yxqtpbP Eewpc cewek Wetemqpdekh , yeJ EpxrptpM Tem
k
Wpxnmyec . yeJ uqyesP Wpsc Bxk vepqc Zpspk yej T
ecetP Wencepk pk SptpM TpM Tewtecqedek uxmk X
yeJ EeyesP Tetk ReM pk SpqxrrP cewek EpxbebP ux
mc Tenk BeL BxeM EuceD pk Bxek uNeeekTy Terrepeeeek
ceneac yenxwtk yek Tek tpM TpnepeeeP Bxk EenekH
Epxcec yxqk . 14 cetelj yeJ Rxcek EpaxM X Wetenewpc :
TxeVcxL uzP vptekh Eenepk Epqek X Epxtpcek Epex
wemqpdek X Epxbecej Epxcec . 13 Tetk Rewexc Benrrpee
P
SpxLj tP ZeweM Rxcek mxwpk Qpcej Wenrrpqtpeese
472
k X Epxbecej Epxcec , Wpxk WxrP yeXj Bxk vpnel pk
Sezc Eenyek vpzeM vprpbP yeexekH Bc Tk Tpxmwce
k WetebP uqpwpc . 12 Tetk WxrP yeXj Bxk vpyxqrrek
SereekH EewpM yeXj yek Epxwpcqewpc . 11 yeJ Zðn
pseqðL tP Wpxnml tP Zeueesek Eak Etpcej tpM Tpqtelj
Tek P Erk mxnpk tpM Epterrek Epk vepqc Zpspk X Ze
ueeterrpqpeesek X Wetem Tpqk , yeJ Tek P Ewpkh
10 Erk EpxXj , ZenpeVceexqecac ExrP ieðpl tP Tpc
xXj EpxVmk Temk X ceqetpcec ceweyec . ieðpl : <<
ieðpl yeXj yek Epxwpcqedek ExrP
EerP uxM Epxrek utetec cewek Epxmqeqtewpc .
uqpwpc . >> 9 Teetk yeexekH Zððxnðc Bxk cxk Rxc
eqk Terrpk BxeM ieðpl X Benrrpk Tetk ReM pk Zenxeesek
yenxyaxqeyec . 8 Tk Erk mxwpk X Sxmk Eeserrpyes
P yxtk Zerrpk P Tpqk Temk X Benrrpeesek X WetebP
uxqpxj pk TpxnpmP Wpxk . 7 Tenk ExrP vpyxqrrek S
pxLj Bc AP TpnpwbxqeeeP Tpqk yxtk Temk X
ExrP uxm Teqecec Bxk Zððenðc Appk pk Tpwtk Epex
wecek TectecebP yeexekH uxcepk ReãenxD pk ReL
Terrek Eeuwpc Xj . 5 Erem mxwpk uqyesP ExnPj Tec
473
mxwpk cetexj X yxtk Epxbek genyec . 6 Tenk
uxqpcej . 4 yeJ Tek X Epterrek Epexwemqm Epxcec ,
Tk EerP Wek P TpxmL Tpxtk BenrrpeeP Bc SprpM
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpxnyetpceM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpxnyetpceM u
xqpxj
EpxVmspcec . >> cebP ceqeyec . 23 Tenk ExrP Aenx
xj pk TenpekH tpM ieðpl X Secxk venetprrec ,
uqxbP , Tetk ReM TP : << Becxnpl QxsxXj ExneyesP
yeJ Tk ReM TP BenrrP Bc AxrP Sxpecek
22 ýðqxãc ExrP Erem BeL tP Eppl Eak yeeeek Terx
qtk Tec Tpqk , BenrrpeeP Bc SprpseeP yek
ceqedek yeexqpekH . >>
Bpxycek Epxmdek mxwpk Tecxk Eewxqekh cetexj Z
474
psP Bc Extecedek P Zeutel uqec . > cesek Epxcej
ReM pk Ewpkh Bpeesprrepk TeceMj TerrP yeM geeea
em : < EpxrptpM yeJ Sxmqtk EewsebP yeexekH EerP
Bpxyqeqcek P gebeMj ZpsP yek ceqem BerrpMj Zew
eM ZeqetP Zeutel yeexekH Bc ceqemqtpcec . 21 yeJ Tetk
Zeutel yeexyesP Ewpkh genaP Exnecepk Benrrpsprr
ec . 20 Esk uxcesP EpxrP Eetk yeexekH mxwpD BxeM yeJ
19 cetelj Teetk EeãxXj Wpbc Eak Exnedek cetpk Zðð
enðc mxwpk yeexqpekH , Tetk cenyej Rewexc BenrrpweM
Enmak EnmbP yeexqpekH . yeJ vewpeK Epqek X Ape
eqerrpqpeesek Epxcec , Epxwecek AP Tectecedek Epxcec
.
vpyxqrrek SpxLj tpM Rewexc EpqbP Epxbem Bxk Epx
Xj tpM , yeJ Rxceetk Eenxrrppeeeel Zprrek Terrpseeerrepk

Terrek Tepemwbc Bxk WpxeVm vpnewtprrpqeeP Bxk


vewtptk Enmak Enmm cewedek uxqpcej . 18 Tetk
17 yeJ ZðnpseqðL Eak SeqbP cetpk Epk uqyec , ye
J Erk EpteekH Eptpeesek EerP Eeekj TemP ReM
475
Ewpkh Eenxrrpk Aerrek SereekH Tec yeexeeP cenect
ec cewek Expeeeek SererrpqbP yeexteeK uxqpcej .
Wpxnpcetpwpc . 16 EexwP Bxk Tpqk , yeJ cebxzetk
EpxyeM pk yeXj yek Ebek uneeek yej mxwpD pk
mxwpD , Seexk WerrP cebP Exqrrel Epxcec uxM Epx
mdek P yek vpexkh Tecxk EewxqeeeP Bc mxsek
Extecewpc . 15 yeJ uqyesP Ebek uneeek Qpcej Rxce
qk Eeteqc mxsel X yenxwteqek Eewpc . Tenpc vewpeK
ReM Temk tpM ieðpl X Benrrpyec . 3 Tetk ýðsTpxD E
ak ieðpl X ZðnpseqðL tpM mxncewP cewek
íeexsenxXj Eak ZðnpseqðL tpM Exneyec . 2 Tecxqek
H Encxqecac TenpekH yej Zððenðc Bxk cxk P Tenxmqecac

1 ýðsTpxD zenpeVceexqecac Bxk Tpsxzel terrek S


errpeesek P yek gpnyej vprpeK pk TeneekH ,
ieðpl EerP NpL pk verrek tpM Benrrpeesek EerP
vpnxk TeutprreM uxqpxj
vpnxeeserreM yeexyec .
476
uqyec . ýðqxãc ExrP Zððxnðc Bxk cxk X Tpqtpexteee
P Bxk Tpqk , Wpxk Qk ieðpl X cxetek tpM
27 vpzeM Bxl pk TeneekH , oníezpD ýðsTpxD cew
ecac mxwpk ýðqxãc Bc Epnpqek ZenpeVceexqecac
WpxeVm yeqecqem Bc gpnxteeeP Tpqk , Epxnmqbc
ieðpl X Terrptek EeyaxnebP Temk Qpcej ceqeqaewpc .
yeJ cebxXj Axqpcej Tec uqyesP Axwexc Tecxk Terrpte
sprrec . >> ceyej . 26 Tenk ExrP ieðpl pk BprrpD
Bxk Tpeeec Epxmqeyec . ýðqxãc ExrP Eezpecrrpnc T
pxnpwpc . Tececepk ieðpl tpM : << EpxrP Ac uaetprrec ,
pk Tpeeec Zenxrrpqyec . 25 ieðpl EerP Seexk Sereek
H , TeyaxeVmc , Exnecetpc Bxk Sxmqtk Bencej Spnrrewbc

yeM mxnpqaek Exneyec . Tenk ExrP ieðpl X Terrptek


Exnemqpcepk E¡nxsTpD ExspD pk Spxspxj yxsxnel
24 cetP vprpeesek P TeneekH , ýðqxãc yej Tenk P
vetpk --- Zððenðc Ewectec tnpsxqk Qpcej vewtP
ieðpl EerP ýðqxãc yej tnpsxqk Bxk Ewpkh
Bpxysxzenetpcec cewek BenqxeK uqyec .
SeextpM venerreqbetprrec , Tpxnpl Setpk EerP EtpM
477
TptpL pk cenecaecej Tec ZerrpLj mxncem Bc
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TeutprreM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TeutprreM uxq
pxj
gebeM yeexekH ZpL ul yeJ ZenP vepqc Aerrebek P S
xpecel Eak TpterreeeP Epxcec . cenyej Tetk ReM pk
Epxsxzencedek gebeM yeexeeP Epxcec . 11 cenyej R
etetP ZeweM vepqc Eak Bpxnxaek , Epxmm Zelj cxdek
Sxmqtk mxqxzem Zpsptec gebeM Wpxk . Tk Epxyen
tecek WetebP uc , RetetP Zððxnðc Bxk cxk Tec
10 ieðpl : << EpxrP yeJ verrek P vepqc Bxk TxeVc
xL tP BpeespbP uc , Eetk ul Tenpc WxrP
478
Eeserrpnpk : << Tk ZðnpseqðL tP mxnaP Erk cenexj
pk Tpeeec Sxmqtk Bc mxqxzem TpMj Tec pP ? >>
9 cetelj ýðsTpxD ExrP zððenðc Bxk cxk tP RxrrpM
EpqeeP Bxk Tpxqpcej ieðpl Eak Eexk
TpnpwbxqeekH Epxcec , NpL pk verrek QpekH veqte
ekH Epxcec . >>
Zððenðc Bxk cxk P vepqc ZpsP Eak Bpxnxaem cene
xj Zeutel Epexqetpcej Epxcec , vpyxqrrek SpxLj Bc AP
Tpnetpk genrrebP AxteeeP Epxcec yeexqpekH . 8 ieð
pl yeXj yek Epxwpcqek Eexk Epxmqenpk : << yeJ Zenprc
Bpeesprrepk Eeqc Epqek mxetP Rpaxtec zelj Bc Tem
k tpM Tpqrreyec . cetelj Tetk ZewenaP ceneac yenxwtk
EpnpbP Exnedek P vpexkh , TeteceM ZðnpseqðL Eak
Exnedek Zððenðc Bxk cxk ieðpl pk Tprrpnxkh
EtpM Tprc Tenk Tenpc Sxmm TxeVcxL tpM Serrpk ieð
pl X Terrpterrpqpk EeyaxnebP Sxmyec . 7 ieðpl
ceqeyec . 6 ýðsTpxD ExrP Teetk yesk Eenyerrepk vpr
prrepk Sezc íeexsenxXj tpM uaek venxyec . TetJ
cenyej ZeweM ZpsP usP Epexqk Zeutel yeexyesP Tee
tk Temk X Benrrpk BerreqtpbP uqpwpc . >> cebP
479
Epxcec Teetk mxnpwpc . 5 Tk ReM pk Tenxmqecac R
etk QpekH vewtP EppeaP uqpwpc , Tenk mxwpk ExrP
ýðsTpxD ExrP Tetk ReM TP : << EpxrP ieðpl EerP íee
xsenxXj Bxk cxetekh vpnxekH Tec Eewpc , yeJ Eptel
gpzpaxqeyec . EpaxM EerP , Tetk BeL tprc uxVmbP ie
ðpl X EeqeeeP cewek vppyxqtpeesek yeexyej . 4
mxwpk y Tpeeec uxqpcej . Erem mxwpk ExrP Rxceet
k ResP Rpxcaxyec . cetelj ieðpl venxk Temk X yesk
Tetk ReM pk Temk Qpcej WenrrpbP yeexekH EerP Fes
xk Sxtpqcej Bxk Eeserrptel uqpk Rxcek ExspD cewecac
Benrrpyec , cetelj Tetk ReM pk Benrrpeesek EerP ven
xk WxrP utpbP yeexeesek Tenem Zelj yxsc yeexlj . 19
yeM TetJ EtpM Tprc Tenk mxwpk X Sxmdek yeexkh .
18 Benrrpeesepk uxM uspk Bpeesprrepk Temk X
ceqebP EpxVmyec . 17 BenrrP Bxk vpzeM Etecepk u
xM Eetk Exnedek Eak SemqeM , yeJ AeeK Serretel Epxcec
480
Benrrpeeteeeac EerP Tpcxzel EpqbP yeXj yek Epxwp
cqecetpc EpxXj tpM Zelj TpeeterrebP uqeeP Epxcec yxqk
cewek
Tetk ReM TP NpL pk cxk P Tpeeterrel BxeM BenrrP Bx
k vpzeM Telj Bxk cxrc RxrrpM Tpqprretpc ,
TenpekH yej Eeeeewepk ReM Tenk X Benrrpk , Rewe
xc Temk tpM zelj Tpeeterretprrec cewek Ferrenteyec . 16
yeJ
Zeqetek uqec . 15 TpxnpmP Rewexc ZðnpseqðL tpM
mxnmXj , TeeteceJ Zððxnðc Bxk TecxqekH Bxk Encxqecac
Ðeexj tpM ceqek EpxVmyec . Tenk ExrP : << Eetk Rx
cek mxwpk uc , Tenk ExrP ýðqxãc Bxk Epxqetecedek
Epeetpyec . 14 Teetk cetP vprpeesek P TeneekH ýðsT
pxD ExrP ieðpl pk Tpeeec EpaxM X Eeeeenxýej
13 cetP vprpeK pk TeneekH , Eeeeenxýej yej iðnrx
D ExrP íeexsenxXj tpM Exnek ýðsTpxD X
ýðsTpxD ExrP Eeeeenxýej ðeexj tpM ieðpl pk T
peeec Epxmqedek ExrP
Tk Tenpc verrek P Teetk Zeutprrec . >> cebP ceqeye
481
c.
12 ýðsTpxD ExrP Temk P Bpxyqecac Tec yek Bpxy
qeqtpcepk : << Tk verrek tpM BenrrpeeP ZpL Axrc
tpM Benrrpwpc . >> cebP ceqeyec .
Benrrpeesek EerP vptel ZpL ul cek AP Rewexc Tetk R
eM TP TpsxzebP uqeeP Epxcec . yeJ verrek Ebek
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TeutprreM uxq
pxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TeutprreM uxq
pxj
P Ewpkh , ExqeecrrpXj Eeeeenxýej ðeexj pk Ewpkh E
eyaxnek SxmbP cenexj EpaxM X yeeeek Tptpqeeesek P
verrekh Teysxmqpk WetemqpweM Renxk utetec yxa
xxj yenxwtk Epxcec . EexwP Eak , yeJ Temk X Tk uxmk
yesk verrek tpM Benrrpeesek Tpqk Temk X Eeyeaxee
P yeM Tpeeteyec . 26 geeeaem Erk mxwpk P Tpeeec
Wpxk . 25 ceyeaP yeJ Temk Eak EeqeeeP Zelj Enxcep
k Epqpeesek Epxcec . Emk BxeM EpxqP yenek , Tenk
482
uqyesP Tenpc EeteceJ yej ZðnpseqðL pk Zððenðc Bx
k cxk RetetP BenrrpbP EeqerrpqeeP yeM Ferrenteeesek m
xwpk
Eeeeenxýej ðeexj yej Eetk SerrpekH EncxL Rpzepk Ej
, Tk ReM Erk mxwpk X Epxbetpcec . Erk mxwpk
Rpzepk uc . ýðsTpxD BenqxeK yerrpqrreweeeak ieðp
l X Terrerrpqpk EpnpbP Exneyec . 24 ýðsTpxD : <<
yeteneecrrpc yeM Zecej TxeVcxL tpM Epnpyec . Tem
k Qpcej Exnedepk ExrP Becxnpl ReM yej vptk Bxk yezepk
23 TetJ EtpM Tprc Eeeeenxýej yej yðnrxãc ExrP Ze
cej Zpspqel pk Eecrecej Bc Terrerrpqpk SpxM
ýðsTpxD Epxmqenpk : << Tk Wenrresc Tenpc Spr
psaP uqpkh . >>
SerebP uc . >>
22 Eeeeenxýej EerP ýðsTpxD TpM Epxmqenpk : <
< yeJ yesk Erk mxwpk P ZenxeeP Bc SprpspXj cewek
ceqeyec .
yerrpqrrek Temk X cxetek tpM Epxqetecek vpbxL ver
rek P Teetk Eeyeaxk Sxmm yeM Tpeeteyec . >> cewek
EerP Rewexc Eetk Epxqetecek verrek BxeM Sxmk Tes
483
pqprrpqtprrec cewek gpzpaxqeyec . EexwP Eak yeJ Benqx
eK
ieðpl Eak ZðnpseqðL tpM mxnaP Sxmqtk mxqxzem
TpMj Tec pP ? cewek Eeserrplj . 21 cetelj ieðpl
EewxtP yeexeeserreM cewewpc . 20 Erk cenexj X Ap
eepL cencxk Sexpeunxqem X yeJ Wetem Epxcec yeexwpc
. yeJ
cetexj c WetebP yeexkh . 6 EpxrP yeJ Eetk Bpeesprre
pk Sxmqtk mxqxzebP yeexekH EerP , WxrP yeXj Ebek
WxrP yeXj uqyesP Wek P Fesxk Sxtpqcej Bxk Tpwtec
eJ vewpeK Eak AxecekH Zpsptec ýenxãxD uxqpxj pkcxk
ZðnpseqðL tpM SerrpeeserreM uxqpcej . 5 cenyej Tet
k TpneteXj Retk tpM ceneac uqeeP ZpL ul , Tetk
mxwpk cebP Epxcec yxqk . yeJ TpxnpqceJ EpxyeM p
k Bxek EpqpD pk Eenepk Exncepk pk Tpwtk Eewxtpnek
4 yeJ veneeeek yeekH Eaerrek Etpcej tpM Tpqtelj
ZeweM mxwpk cecac Bc Zððenðc Bxk cxk Wetem Epxcec
484
AxcxJ Teqyxk Sprpstprrec .
Eeserrptel Rprrppk X Renxk WetebP uc . EexwP Eak ,
Wxry Epxrek Aerrek Zprrek TprreaeeeP Bc WxrP
Reectk Bpl Tec cewek Epxbem ExrP Tk EeyesP Zððen
ðc Bxk cxk y ZpsP TpxnxL yej WenrrpbP uxmc
Eeqxyej EpaxM pk Bxek Tpeeec ZpsP yek ceqek Wen
rrpeeP WxrP Epxrek tecek Tpxwek Beysxzek uxqpcej ! 3
2 Eeeeenxýej ðeexj Ej , EpxrptpM yeJ Beysxzek Bx
eM Tek P Ewpkh Zððenðc Bxk cxk tpM Benrrpeeteeesek
Enmk Erk WetP yeXj Zpcek Epxwpcqeyec :
1 Eeeeenxýej EerP ieðpl tpM Epxmqenpk : << Tk
yeXj yek Epxwpcqem Bc BpxysxzeneXj . >> ieðpl geM
ieðpl EerP Eeeeenxýej ðeexj pk Ewpkh yeXj Zpc
ek Epxwpcqedek ExrP
vpnxk BxnrrptprreM uxqpxj
uqec . >> cewek Epxmqeyec .
cenexj Zeutel pk EpaxM Sxqterrek X uxnxk mexaepk
yeqepecem Epxcec uqyesP Zpspk tpM Reexaem Epxcec
vpexkh Teysxmqpk Wetemqspcec cewek Sereyec . 2
7 EpaxM EerP WxrP Epxbem yeM Zeqetek X mxncem tpM
485
Eqaxpk pk RewteM vpnxk BxnrrptprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk BxnrrptprreM u
xqpxj
Epnaxk Tprrpnxk X EerP ceexmqyec . 14 yxtk uxmte
ceM gebeM TP ceytebpmc . WxrP Axcxkh Rxcek TerrP
vpnak Rxcek BpnuD cenel X EpqbP veneyec . Erem c
enel ExrP WxrP yeXj uqpk vewtP zeuekH mxwpD pk
mxnyec . 13 ðeexj WxrP Ej , yenpeK Epxtk Bxk EpxXj
, yeJ ZeeK Bewrek Zeutelj yek Renek P cenel Eak
12 Rxcek EpteekH yeJ TecxqekH Bxk Encxqecac B
xk EpxVmdek Encej uqpk BenqxeK BxeM tewesóxD TP
486
ieðpl EerP Ebek X Spxspcqek Terreeesek EpxeV
ceneqtk yek Tprreaeeesek EerP
Tetk ReM X vppnqeeesek yeexqpekH .
Epncxrrpqyec . yeJ Tetk ReM X Tpexl BxeM vpnpspk
BerpbP , ExqeecrrpXj venc mxnpk P vptekh mxnaP
TxeVcxL tP Tetk ReM X vepqxtek , EeqyetpqekH yeM
Tetk ReM pk Spxspxj yxsxnel X ExrP
ReM EeqeeeP Zelj yeM Sxpecedek AP yeJ yesk Rxcet
pkh . Emeak getekh , yeJ yesk Elj vpnel pk
Epqprrepk , Eeqc Epqek ExspD X Sxtpcac Bc cxetekh
yenxk vpnxyec . 11 Emk BxeM EpxqP yenek , Tetk
yeexyec . 10 yeJ ZðnpseqðL tP ZeeK Erk WetP cxdek
uxqpcej . yeJ TecxqekH Encxqecac Eak Encej
9 EpnxtP yeJ yesk ReãenxD pk ExspD X AxteeeP B
xk cxnc yeM Esenmaeyel Bpxc Tec cewek SerebP
mxwpk X Tecxk EewxqerrpqeeP EerP uqpqaeekH Tec
Zeutel cetexj X Extecem Epxcec uc ?
Benrrpeeteeesek ZpL ! 8 cetelj Tek P EteceM Zððenð
c Appk Zerrpk P Tpqk Ebek uneeek ExrP Epxmdek
WpxnmbP EpqbP mxntedek uqec . ðeexj WxrP Ej , ye
487
J zeeK Erem mxsel pk Tpxqpcej Zððenðc Bxk cxk tpM
EerP , Wek P Eenyek vpzeM EpeeseekH Tpxnpl pk ux
mteceM EtpM Spxrc Epxcec Ebek uneeek tpM Spxspcqek
uneeek P Wek P Eucej TecetpD TP Eeweqeeesek tpM
mxsel Tec yeexekH Bxk EpaxM uxqpcej . 7 Erem Eeweqel
Reexaewpc . 21 Erk EpaxMj , Zððxnðc Bxk cxk venxk
Rewexc vpyxqrrek SpxLj tpM yeextelj yenxyaxqek EeyaP
Spxspcqek Terretprrec ceweyec . WxrP Epexqk Zeute
l Tetk ReM pk cewsxk BeseneeeP BpnxeK Sererrek tpM Ee
rP
Bxk cxk uqpk venxzetP Rprrppk pk Tpwtk RpL Teqyx
k Tetk ReM X cewsxk BesenebP , uneeek tP
Tpxnc Eak Esk Bpxnxaeyec . 20 yeJ EpnxteyeM tewe
sóxD yej ZðnpseqðL tpM , Seml tprc uxm Zððxnðc
19 EexwP Bxk Tpqk , Eeeeenxýej ðeexj WxrP Ej , y
488
eJ Tecnc Bxk Weetel Eak Exnedek geexeeewsxeetP
ieðpl Temk P Eebxl pk Bxek Tpeeec Tprreaeees
ek EerP
pk yeexnc Serrpnc yeexeeP Zpsptec . >> ceweyec .
Sxtpdek P EpaxMj Rxml Eak ceqtpnxmqtpcec , Wpxk
Ebek uneeek P Eenepk Exncepk pk Tpwtk Tetk ReM
cecek Bpxxj TP mxtpqbP , Eetk AxpemM pk RpZenee
el Eak Seqrrek , Ebek uNeeek c Spxspcqemqpk Rewexc
Tetk ReM pk Tpwtk Tecxk Tpwxqek Zeurrpqpkh .18 A
c Tetk ReM pk RxtP Bc Receceqcek , Tetk ReM X
X ceneaxqetpcec . 17 yeJ Axwexc Exsnðl pk cxk yej
venc Bxk cxk P geM Eak Eeunek genrrebP , Axwexc
Ac EpxrptpM pk Epxbek Sprpspeesek yej vpexsxtk B
xk uxtpcem cenectec cewek Bxrreunxqeeesek zeutel ppk
ExqePj EpxbemqbP yeexekH EerP Axwexc EpxyeM p
k Bxek Benpak yeM Tpwxqesprrec cebP yeexekH ZpL yxq
k.
Ebek Epxmqenpk : << yeJ EeyesP AxrP vppnqeeese
k ExspD Wpxk . 16 uspk Bpeesptprrec . yeJ AxLj tpM
uc . >> cebP ceqeyec . 15 yeJ venxrrP tprc : << Ebe
489
k WxrP Ej , Tk cek uc ? >> cebP Eeserrpyec .
vppnqewpc ? Ac ZeeK Ewrxxj uekj Ebek Zpcek Wpxn
mcepk EyeM Zpcek Eeyteeesek WetP yeXj yek vppnqebP
EpqbP Sprpsteyec , Tenk TerrP EerP Exynec ceqk ye
M : << Sepðl Ej , Sepðl Ej ! Ac Zerrpkh Rewexc
Eqaxpk pk RewteM vpnxk BxnrrptprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk BxnrrptprreM u
xqpxj
29 ieðpl venxrrP tprc : << Entk Epnpc Epxcec Sxt
pm Qk ZpL , WxrP Ebek uneeek Eak Terrepeeeek
X Sxtpaxkh cewek SereyeP ? >> cewek ceqeyec .
28 Eeeeenxýej EerP ieðpl tpM : << Ac Sererrek te
rrek Rewexc yeekH Qk Expeeeek TeteyesP yeJ E¡nxsTpD
Extecek Sxtpkh . >> ceweyec .
yeexwpc . 27 Eeeeenxýej ðeexj Ej , Tk TecetP Wence
pk X Sxtpk Extecem pP ? WxrP utpeeP yeM Tk QeU
490
uqrrek X Eeeceeenpl terrek Eeueesek yeexwpc , Epa
xM EerP EteceM Zeutel ppk X mxwpk uxmk uxM WetebP
Ðeexj pk Ewpkh Bpnxeetec yeM Sxrrppk Sxrrppeeee
k ZenxbP uc . utpeeplj ðeexj EerP WxrP Epxmqedek Epax
M
Epxrek utetec , vptel Epxcej cebP RxceeaP Epxcec u
qec . 26 ðeexj yesk EteceM EpaxM X Wetem Tpqk , yeJ
25 ieðpl : << ýðsTpxD Rpzek Ej ! yeJ ZenP Spqxze
neekH Epxcec , WxrP Zenxeesek Epxcej uxmk uxM
ceqeyec .
Ej , Ac SpqxzeneyeP , AxrP Zecej EnteL Weteqcej Axr
P Axwexc cec SpqxXj Tec uqrreaxeesek pP ! >> cebP
24 ieðpl EerP Erk WetP yeXj Zpcek Epxwpcqewpc
. ýðsTpxD Temk tpM Zecej Terrpk BxeM : << ieðpl
mxwpD TP Eeunel pk cecek cenel Rxceetk Tpsyec ce
wek TptP Tpeceeeeeqekh .
E¡nxsTpD ExrP vppnqeeetebP , Epxmdek Eaecek Tec
xk Eewxqerrepk Zððenðc Bxk cxk yej venc mxnpk P
Tenpc TecetP Wencepk yej Wpsc Bxk QeU genpkh ce
wek Epxmqedek TeteceM EpaxM Zeutel uqec . 23 Tenpc
491
Tk ReM pk WetP Encxwtepk uqpk TppnetpD pk Ewpk
h ceneac uqbP yeexwpc . WxrP EpxmqebP uxmc ExrP
EeqeeeP ceweyec . 22 cetelj yeJ EpxrptpM TpM Tpqt
elj TecetP uneeek Tecnc Bxk Exyecel BxeM EewxtP Zeuk
iewýxqxXj EpnaxL pk Teqec yeM EpxeVcenek QxíxXj
Bxk Wxnk tpM mxnyec . 6 Teetk ZpxqxzpD ExrP Rxcek
Epxcetk mxqceqem uqpeesekh SxýnpD pk SeqceJ Te
qteekH mxyecej Bc TerrebP Bewreyec . 5 yxtk cxqxíxXj ,
Temk X Reexbk Rpxmpk Tec yek BpqrreeeP Bc EerP
Bpxysxzeyec . 4 yxtk Teetk Eak Wpnterrepk SeqceJ
ZeueeP uqyec . 3 TetJ EtpM Tprc Sxtpk cewem gebe
M mxnyec , ZpxqxzpD ExrP ieðpl X Bpaxqek Wpxk
ZeueeP cebP yeextelj , Rxcek WenðTpk P Tðseqprxíe
j Bxk EenxsTenóxD cewecac mxwpk yxtek Qpcej vewtP
492
Exnedek Rxcek Epecrrpaekh genyec . Erk Epecrrpak
EerP ZeeK EeãxXj Wpbc Bxk cetpk geneL BxeM Tewbxk
usppk Zeqetek X NpL pk Aenxxj pk TenpekH Zpxqxz
pD TpM Tpsxzeyec . 2 yxtk EebxenwxTxzpL Eak
1 yxtek X Epspk BeL BxeM ExTeqc tpM Zeurrpqee
P cewek Tpeeteeesek Tpqetk , Tetk ieðpl yej
ieðpl EerP Epecrrpak yeM NpL tpM Wpnteeesek
EerP
vpnxk TpqptprreM uxqpxj
Spqeqek TeqyxbP uqpwpc . >> ceweyec .
ceqeqaewpc . Eeeeenxýej EerP ýðsTpxD TpM : 32 <
< Erk mxwpk ExrP verrek tpM Benrrpeesek Epxcec uqyes
P
genprrepk EpxyeM BerrpMj yek : 31 << Erk mxwpk
ZenP EeqeeeP yej vpnxeeP Zelj cxcej Epxcec . >> cewek
30 TecemqeM ðeexj , ZenpeVceexqecac , yðnrxãc
uqpk usppk mxwpD uxM usyec . Tetk getekh
ceqeyec .
E¡nxsTpD X Sxtpm uqprresec , cetelj geeeaem yxtec
ec Retk Eeteqc geyej TpxeVcej Tec yeexrresec ! >> cewe
493
k
gpzpeeP EerP EpxrptpM Eetk WxrP Epxmqedek Epxc
ej Rpmpk X Sprpspeesek uxmk uxM WxrP WetP
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpqptprreM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpqptprreM ux
qpxj
13 Tenk EpxXj , Ewpkh Bpxxj Eak EzeyenmP Seqc
xk Rxcek Bencej Seqcxqeeesekh , uxmteceM Eppl pk
Teqec Bxk Seqcxk Teyeqrrek
yenerrpk vpexsc yek veetpeesek geneL yeexqpekH .

utpbP yeexyec . úzxrxíeD EerP íenxTJ Eenel pk Rxcek


geneL uqec , Erk geneL EerP yenerrpk Ewpresc yej
Tpqk EpqeeVceJ Tprrek P mxwpD ExrP Entecek Wpnt
494
ek úzxrxíeD TpM mxnaP Eul EpxeVceneyel TeceMj cewek
Extecem Epxcec yeexlj . 12 Erk geneL EerP yesk Euq
bxweM Tpcxnewbxtec geneL yxsc yeexqpekH . EexwP Bx
k
EerP Epecrrpaek P TenpekH yej Epecrrpaek P Ebek P
Epxcej Bc Extecem Eak yxsc , ieðpl pk Epxcej Bc
EpxqP yenek , Wek P Eewc ResP AP Eezpl Tec uqpwp
c . >> cewek ceqeyec . 11 cetelj Aenxxj pk TenpekH
WxrP Epxbem yeM Eetk Eak Aesc yek BewreyesP Ee
zpl Tec , EtJ yeneekH yej Epecrrpak Spextpl geneeP yeM
Aesc BewreeeP tP BpcxD Epxcec uqyec . 10 TecemXj
ieðpl EerP Epqek X Expeeeek : << Tk ReM Sprpstprrec
9 yxtk Reqxzepk AeeK Serreteeesek Tpqk vprrpqk
vpnxzeeeP Tpneseeel pk vprrpaeekH AP EpxeVcenek
Tpxysxk geneL tpM mxnaP Exneyec .
Teqec Bxk mxyecej Tesxk mxaP Wetek Epnpeesxqee
eserreM QxsxXj vptek Eak Epexneeeek yeexekH Rxcek Ee
wprrpqeexj
Tecem tecek íenxTJ Eenel pk Seqcxk TeqteekH Telj Bc
Terrek Seqwprc vpsxrrP yeM EpxeVceneyec . 8 yxtk
495
Exneyec . SeqceJ Zecej Tpqk yxtk Eppl pk Axcqedek
Bpxxj Tesc yek BewreeeP Bxk EenekH Epxcec uqyec .
7 cetpk EtpM pk Tpnsxtk Epecrrpak Tpexj Epterre
k BewrebP Eenec cewek cðrxtpD yeqrrespkh mxnaP
EeqðíseetM Eak Exnedek ExTeqc tpM mxnm Epecrrp
aekh yxtek X genrreyec .
WxrP Spxspcqek SxtpbP uxmc Ebek uneeek Temk P
Eqac Zpcek Tpwxqek ExnemqbP , Retk tpM : < 24
Epecrrpak yek Eeqtekh . 23 EpaxM EerP , Epxapcetp
M Spxrc WxrP yeXj Bxk venxzeqeeetek uxmc uxcepk
Sepecxl EewpM yeexrrenec , Tk uxmk cek Rc AP ces
ek Eewc Respk P Eezpl tP EpaeneeeP Epxcec geeeak Erk
íenxTJ Eenel Eak Wpnteeesek usP uqyesP EexwP Spe
xtpl tpM EpaeneeeP Epxcec ZpL . 22 Tk ReM
Ewpkh Bpeesprrepk : << vewtP Epqek BxeM Bxek S
prpsprrenec , Tk ReM Eeqc Entk WxrP ceqem Bc SprpsaP ,
496

21 Epecrrpaek TeceneceJ mxwpD Reqxzepk cetP v


prpeK vprrpqk Epwtk Epxcec yeexlj . ieðpl Epqek P
EpqeL Qk SxnpmsaP ExnemXj , yxtk Eewc geneeP m
xsel Zpcek Eeqteyec .
Reqxzepk cetP vprpeK Renk Senk yej Eptpk geneeK
pk yeMj Bc EpqbP veneeesek Epxcec , Seqcxk Teyeqrrek
yesk Rxcej vprpeesek P vpexkh Epecrrpaek Tecenec
eJ yerrebc cenedel Zpcek Teqec tpM Epncxyec . 20 yxtk
yeM Epxqxzectek Bewreyec . 18 TetJ EtpM Tprc Tetk
Tececedek EtJ yeneekH Zprrek Teqec tpM vezeyec , 19
Epecrrpak yek SenðtJ pk vpexeK TP TpneeP Werrepk
cewek Epxncek Tenyerrpl Zprrek yerrpqrrek Seqcxk P EeXj

Axteyec . 17 Epspaxk Temk X Zecej Epecrrpaek Tece


Mj yek Tetek genrrerrepk Axecrreqek Epzeyec . Tetk
Eenel X EerP íeðptk Eenel cewewpc . yxtk Eenec cew
ek Eezpl Eak EeuneeeP yxaxeeek Sel Zprrek vewerreqek
Zeuwpc . 16 Epecrrpak EerP Rxcek yxaxeeek Eenel p
k TeqteekH Tec Telj Bc Terrek ZeubP Qk yeexyec , Erk
497
Exneyec . 15 Sxnpmk Seqcxk tP cencxm Bxk EenekH
Epxcec Tpqk Seqcxk P EeXj Bc TerrebP mxyuk
Eezeqeeesek yeexqpekH . 14 Eptel Epxcec yeM Bem
k vpextP Bpxxj pk Sxnpmk SeqceJ Eenel Eak Epxqxzek
Tpxqpyqecej yeM Bxek Eezeqek uqeeP ZpL yeexekj
cewek Sxneqbc Zpcek vpnxzek EeyaP íenxTJ Eenel X veyx
tek
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpqptprreM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpqptprreM ux
qpxj
Tenk : << Tk ReM Sepecxl EewpM Epxcec utpqekH u
qbP ZenP vprrpqk Epwtk Epxcec Eenyek Tpxnyej
33 ieðpl EerP Tecnc cecenem Bxk EpxXj yeM vewt
P Epqek X yeeeek vprrpqk Extetpcec ceweyec .
vezeeesekh Sel EerP Seqcxk P EeXj yeM mxyuk Zeu
yec .
genaP AxteeeP Epxcec . >> ceyej . 32 Aenxxj ppk S
el pk TeteqekH Bxk TecesP Bc TesP Aeyaxk
498
Aenxxj ppk TP Epxmqenpk : << EteceM mxwpD Epe
crrpaek TeceMj yek vpapneeeP Epxcec ZpL ul Tk ReM Eew
c
WetP Epyqek Eewc EeuneeeP Sel Zprrek Tpnpeesc y
ek yerrpqrreyec . 31 ieðpl EerP Aenxxj pk TenpekH yej
30 Epspaxpk Erem Epecrrpaek Eak BxrrpteeeP Bxk T
pxqpcej , Epecrrpak Bxk Tpqprrec Eak SxnpeK vezeeeP
Werrepk cewek uqrrpwbxqek Epecrrpak Bxk Bxek Se
ml Eak Tpxnyek SxnpeK vezebP Tecnc ceexm Bc mxqxzey
ec .
yeexyec . yeeeek Zeurrepk cewbxdekh gpaxk WðTM
mxk yeexqpekH . 29 Tetk Epecrrpak yek vetk Wpxnmm
yeexekj cewek 28 cewbxmM pk TecesP yek vezebP E
pspk P mxk X cewbxdekh venxk Tpxaxk WðTM mxk
ZeueeserreM yeexqpekH . Spxrc Tpwtk Bxk EpxXj ye
M Epspaxpk Epecrrpak Werc Teqec Bxk mxyecej veyxteee
sek
27 Eenyek Tpxnyej vprptelj Wek P Epecrrpak Wpx
k Qk Zetenc TeeVcxD BxeM Esc Tesc mxyuk
26 ceyeaP yxtk yenpeK Rxcek Eenel TeceMj mxyuk
499
mxnm uqpwpc . >>
yeexrrenec , Ebek uneeek QeyteXj Temk P Retk tpM
Epxmqedek Epxcej yek yezeqemqpk mexaepecem ZpL .
ResP Bc vewerreqewpc cewek Tpeeteyec . > cewek
Epxmqeyec . 25 EexwP Eak , Tk uxmteceM Sepecxl Eewp
M
uneeek P Erenxl veexMj yeexekH Bxk EpaxMj , Ebek
uneeek ExrP Tek QpekH vewtP ZeuekH mxwpD pk Eewc
ieðpl Ej , yxtecec EezP Ej , Ac Enceysc Ebek uneeek
P Ewpkh BpeespeeP cenectec . Temeaxqek yesk Ebek
mxteqcedek Epxcec . Tececepk Epwyek AxteeeP mx
wpD ExrP EpnxteyeM mxyecej Epxcetk Epwyek gentprrec
,
utpyec . 43 cetelj Aenxxj pk TenpekH EerP ieðpl X Ee
uneeeP Bxk Tpxqpcej , Aenxxj ppk Zpcek
42 Aenxxj ppk Zeqetepk pk Epspk tP FpeVyek Tpt
erreeeP Eak cxaxzek uxmk X EeqeXj cewek
Epecrrpak EerP Sexj Epxcec uqtelj Eyteneyec .
Epecrrpak yek Encxmqm Bxk EenekH Epxcec Eetelj
Tpeesxk Teyeqrrek Epecrrpaek P Seml X Apcxeesekh
500
Bxk mxyecej tpM EpexnetprrpqeeP ceweyec . 41 cet
elj Epecrrpak EerP Eqespk tpM Sxyentek Tpnpeesek Tpqk
,
BeqerrpM pk TecesP Zpcek Spqepeeeek , Tenyerrpl Z
prrek Teqcek Seqcxk P EeXj yeM Epecrrpak Zprrek Teqec
Tetk EpnxteyeM Epecrrpaek P yek EenerrewbxXj Bc T
espqpk , SxnpeK Zpcek Teqec tpM vezek , Epecrrpaek P
Teqec Bxk Tpeepc yej Teqec Bxk mxyecek P EqesP B
c EpqbP venerrepk veyxtek EpaxeeP cebP Sereyec . 40
39 Tecnc cecenemXj Epspaxpk Bpxxj Zpcek Eeqte
k Tenk gebeM X TerxeeP Epxcec yeexqpekH . ceyeaP
Epecrrpak EerP gebentek Tpnpeesek EerP
yerrpnerrpqeeP Bxk Tpxqpcej TececebP yeexeesek u
rrptec yek Teqec tpM Axpeeepyec .
Bxnrrprrek mxwpk uc yeexlj . 38 uxmteceM Extedek
P yek TeneekH , Epecrrpak Bxk Bxek Tececeak Bc ExrP
P TptpMj yeekH Eerrpbxnek vprrpqk Exteqaeyec . 37
yxtk Rxcej Epecrrpaek TeceMj Reextk vpzeM BerrP Teqek
upu EeyaP uneeek tP Tecebc Bc ExrP Enmcepk Epxy
entecek verreqpk Exteyec . 36 Tecedekh Epqek uxmk
501
Tetpc vpcxnel AP geneeP Epxcec ZpL yxqk . >> cebP
ceqeyec . 35 ExeVcxcepk ieðpl EerP veeeserreeesek
vprpyec . 34 Tk ReM yeeeek vprrpqk ExteyesP Sezc
Tesunxqek mxapnewpc , EpaxM EerP Tk ReM Epxspk
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpqptprreM ux
qpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RexwetprreM u
xqpxj
Eaxcej ExrP veqerrpk TpwprrP Eyepeaxk tpM Renyec
tecepk BpyebP yeexqpekH . ieðpl Temk P Epxnpcek tpM
Tenk ExrP yxtek X veqerrpk BxeM Epeetpk gpnyek Et
pM Bpaxqeyec . 8 Tenk EpxXj , ieyqxzpD pk
7 Teetk Eak Tewec vpqk Epxcec EeexweeK pk Ten
pekH ieyqxzpD EerP Rxcek cesexj TenxXj yeexwpc .
WetectemXj utpl Zprrek Epxceneaxqek : << Tenk Ex
rP ueetk Secxrrpqspk ZpL yeexwpc . >> cewek ceqeyec .
502
TeqyxeeP yeexqmc cewek venebP yeexqpekH . Tetk
Eptetelj venerrepk ieðpl ZewenaP Sprxk yeextel Esk
6 uxmteceM ieðpl pk geM EerP mxcenpk veupeeeP y
eexqmc , Esemlj cerepetk gpzetek Eprerrepk Eewc
Tenk Wprrec Bc EerP gel tP Secspnpk vezebP Epxyen
tecek Epxapcek Tetpc Sxnekj Epqpeesek Epxcec .
Eeuneeeteeesek uqyeaP Ebek y uneeek Temk X Teqy
xeeP Epxcec . >> cewek ceqeqaewpc . 5 cetelj ieðpl venx
k
Wprrec Bc venerrepk EpxyeM BerrpMj yek : << Erk
mxwpk QeU mxwpk Eeqeeesek yeexekj , cetpexyeM Teqe
c Eak
Exnecepk ieðpl pk geM X Epnxzebpeepc . 4 Eenel Te
ceneceJ mxwpD ieðpl pk geM TeceMj Tembxqek uxmc
gel TeceMj yek Reweyec . Rxcek vppnetP Wprrec veq
errpk tpM Tesm Epxcec tecek Rpxmk Eaecek genaP
Eenel TeceneceJ mxwpD yxtek tP Zecej veqerrpwspe
K yeexlj . 3 ieðpl Rxcej EepeeeP Apxutel TembP Exnecepk
1 yxtk Eeuneeetek Eenel TeceMj genprrepk Sezc E
rk Eenel EerP WeqTk Eenel cetexj X Weteyec . 2
503
WeqTk Eenel TeceMj
vpnxk RexwetprreM uxqpxj
uqyec . ExeVcxcepk uxmteceM Eewc genaP mxyece
k TeceMj genaerreyec .
44 usppk mxwpD ExrP veytesP uqpk WptP Teyenxk
mxyubP mxyecej Epxcetk gentprrec cebP BenqxeK
vprpeeP Bpxysxzenel Epqyec .
16 yxtek X NpL tpM mxnpdek P TeneekH , ieðpl Ee
rP Temk X SecxbP uxmc Aenxxj Qpcej vewtP
ieðpl EerP NpL tpM EeeepXj
tpM Beqyenxk EpqeL SpxsP Tec uqyec .
EeixzpD vptk yej gpnyek yerrptel tP yxtek X Epeetpy
ec . ieðpl Tetek X Epxbewecak zpcek Ebek uneeek
yeexbP NpL tpM mxnapmc .15 NpL teceJ Eeekj TemP
ReM WxrP yxtek P mxnaP Exnedek X Sprpsprrepk
TemP ReM QpekH Bpqrrek , Tetek P EpnxqekH yeM R
504
xcek geneeK Serrpyec . Erk WetP yeM BewreeeserreM
Eak Seqcxqeeesek Tpqk , yxtk vpzeneeek EtpM TpM
oxTxzpqc tpM mxnyec . 14 yxtk Teetk BenxL Eeekj
Eewpscxyec . 13 Teetk Eak Aesc Eezeqek NðcxzpL c
ewecac gebeM mxnyec . TetJ EtpM ExrP Ewpkh Bpxxj
cewebP yeexeesek Epecrrpak yeexqpekH . 12 Epecrr
pak EerP SxneóxD TpM mxnaP , yxtk Teetk gpnyej vprpeK

Epecrrpak EerP < vppD Secxrrpqspk > cewecac ReM


j Tec uxqpcej . Erk Epecrrpak EerP Tenk Eenel tP Euqbxm
11 yxtk gpnyek SeMj Bxk vpexkh EeqðíseetM Eak
Exnedek Rxcek Epecrrpaek tP genyec . Erk
WeqTk Eak NpL tP mxnpdek ExrP
ty BeL gptpD Terrek cenedem ZerrpLj vpLj Tpexj Epq
ek mxncebP Exneyec .
Etecenebpmc . 10 Tetk yxtk ReM TP Tpexj Epqek yeq
exj mxnceyec . Epecrrpak mxteqm Bxk EpxXj , Wek
uqyec . 9 Tecedekh Eenel TeceneceJ Eyepeaxtek ux
mk ieðpl pk Tencetk ExnebP Epxbemqpcepk , uxmteceM
EpnpbP Temk P Tpxqpcej Terrepeeeek BeqyenxbP , T
505
emk tpM WptpM Teqyxeesekh Eyepeaxk ExrP Exqenc
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RexwetprreM u
xqpxj
Eqaxpk pk RewteM vpnxk TpqptprreM ux
qpxj
mxwpD TpM Tecnc Bxk Epnpk P Axwecej Bc Teexqun
xqek ZenxbP yeexyec . Tenk ExrP Wpsc Bxk vepqc ZpsP
EtpM ieðpl pk yerrpeesek gebeM Exnedepk Tpexj Ep
qek yeexqpekH . Entk Eak Epnpc uqtelj , ieðpl EerP
23 Tetk Tececepk ieðpl QpekH Eerrpqbek Bpqrreee
P EtpM vprrpaeekH yek ceqeqaek Tpeeteyec . Tenk
Tek P Erk Fesxk AxrP gebeM uqrrekh mxwpD pk Esen
mael X EpqbP uc . >> cebP ceqeyec .
506
WerrP Epxcej ceqecej Epxcec . 22 ceyeaP yxtk Tek P
Serel X SprpspXj cewek SerebP uc , EpaxM EerP ,
EpqpekH Epxcec , ZenP zeweM Rxcek Eeekj TemP Te
etk Eak Wetecej mxncecej Epxcec , Esemlj Tek P Tpeeec
21 Tetk ieðpl tpM : << Tek P EpaxM pk Tpeeec , y
xtk ZenP ZpxtxXj Eak ZewenaP BecxXj Axwecej
mxwpk P Tpxqpcej uxqpcej . cewek ceqeyec .
ZpL . WxrP Erk WetP geyej TpxeVcej BembP uxmc Ex
rP Exsnðl pk cxk P mxsek Wpxnpcetptexj Tenk
yeexekH yxsc . 20 Emk X TptpneeeexqeeeP Bxk Tpq
etk , WxrP yeXj Tk ReM QpekH BpqrreeeP Bc Ferrenteeese
k
verrek tpM Benrrpyec . WxrP verrek tpM Benrrpeese
k EerP Eeekj TemP Tk ReM X Erk Tenk cewek BenrrpbP
Rewexc SpqeqeeeP SereekH Tec yeexqpekH . 19 Tec
emXj Zððxnðc Bxk cxk Esenmaeyej , EenekH usP WxrP ye
Xj
Tpsxzeeeteyec . 18 Tetk Rewexc Eeserrpk Sxmdek u
qyeaP ZewenaP EeqeeeP Zelj Tpqrrek AxteeeP Epxcec tec
ek
507
cxdek uqyeaP , WxrP yeXj ExrP venxk zðnpseqðL tp
M cxetekh vpnxeetek , NpL pk Becxnrrek P gebeM TpM
Eak Tensqedek Zeutel Esk Epexqetpk , Eucej Tecetp
D pk zpsP Tpeeterrel Eak Bpxnxaedek cenexj Esk
Bpqrreyec . ieðpl EerP Tetk ReM TP : << Eeekj TemP
ReM WxrP Ej ! yeJ cetpexyeM EpeeseekH Tpxnpl
17 gpnyej vprpeK pk TeneekH , ieðpl EerP TpD ge
beM pk Zððenðc Bxk cxk P TpxnpmP Qpcej
vewpeK uxmk X Ewrek Etecenemqpwpc . >> cew
ek ceqeyec .
vek uNeeek y Eqac uqpeesek yeJ
Eqxcej Bxnpcej ExrP Bpxceqenewpc .
EyaxmP Aecebc ExrP Epecrrpexk SenmbP
AxcxJ ExrP EpqbP Sprpspwpc .
Esk uxcesP RxtP ExrP EpqbP venewpc
vpzeM RxtP yek Eerxeesek yeexekj Tetk
vpzeM AxcxJ yek uxcqedek yeexekj Tetk
EpqeL EpqeL QeyqeyeaP EpqbP EpxqP venewpc .
508
EpteekH TeneekH SprpsyeaP Esk Epexqerrewpc
27 Epzpk yxqxxj ExrP verreeeteeesek Tpqetk
EteceM Eenepk TpM ceqek EpxVmtpcec ,
26 ExseXj Eexk Epxmqenpk :
ExseXj yeM Tewbxk Tk ReM pk Eucej TecetpD TpM ce
qedek Epxcej ExrP unprrP Epxcec uqec !
Tpqk Teneeeqaeyec . Tetk ReM TeneeeeeP Eak Ewpk
h ieðpl EerP : << vpyxqrrek SpxresP ExrP TecetP Wencepk

24 Temk P Epxmqedek X BenxL EerP ExtecebP Benx


L EerP EpxqP Extecewpc . 25 Tetk Serel Esk Rxcepem
yej TecetP Wencepkpk FestxM Eak Esc Tetek Epxmqe
bP , Tetk ReM X ExspD X Sxtptpcec ceweyec .
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RexwetprreM u
xqpxj

509
Eqaxpk pk RewteM vpnxk RexwetprreM u
xqpxj

510

vensc Epaeneeesek Epxcec yeexqpekH .


Tec Spnteqaxqek , 31 mxwpD TP ExspD E¡nxsTpD pk
Tpeeec zeutel EpaxM X Spnrrerrepk ZewenaP Serrepk
Exnem Qk uqrrek X Tenk uxM mxqxzek Eerrpqbewpc
. 30 Tenk ExrP Tecnc Bxk Epnpk P Wetecej Bc BpnxeK
29 ieðpl EpxyeM pk Bxek Tpxnxzespqedek ceM Te
cek vpzeM Bxl Serrpyec . Temk Tec BpqrreeeP yeM
P mxwpD TP EpqewbxqeeepXj Tetk venxk Sprpspkh
cetexj X Wetem cenectec ! >> ceweyec .
28 ieðpl yesk : << EexwP Bxk Tpqk , Tk ReM Ebek
uneeek P Eeunel pk Wetecej Bc venc mxnpk

511
pxj
691

pxj
685

M uxqpxj
682

uxqpxj
677

M uxqpxj
670

uxqpxj
666

(Back to Table of Contents)


M yxqpxj 663
(Romans)

xqpxj
660
M uxqpxj

656
M uxqpxj qpxj

650

705
uxqpxj j

646

700
uxqpxj xqpxj

641

696
M qpxj

638

694
NpL pk SptpM
Exyeceqty RpL
cenectec ceby Epxbewpc . Epnaxqeexj pk mxwpD ux
M Rxml cxqxeak xxk Encej SpxM pk TppMj Eewpc .
Zððxnðc xxk cxk uzy venc mxnpk y Exqrrel Epxcec y
eM Ebek uneeek QpekH Tpcxnewbxtec venxaeekH yeexe
ey
Ieðpl Eery Erem gppl SetpU c EpqeL Rxcek Eeq
eepL yetenerrpqyec . Tenk Exry uxm
Temsyec . >> cetexj c Tpnetpeesek yeexwpc .
mxwpD Qpcej Tpcxnewbxtec venxaeekH Tec yeexee
y Tpeeec SeeVcenemqyec , Axwecek Eak Emsay Axwecek
126
h
tprc , Tenk Exry Erk Axwecek y gppqteqekH Eery , <
< Erem Exnpcel Exry uneeek uqyesy cencxk
ReM TpM yeJ Epxnmqbc Tk ReM pk Tpxqpcekh xeqy
enxk Terrepeeeewpc cewek ceqek Epxcmyec . TeneekH
Ieðpl Eery Zerrpk y Ewpkh npL pk Fesxk y Sxtpc
axpk TpM Weety mxnceyec . Tetk
Teexqunxqeesek Rxcek SptpM uqpwpc .
Erk Exry uqyesy Ieðpl Eery Temk y Rpwqek Teneeerr
eby uxmc Wetecej Zpcek vewpeK pk Renxk
pk EtpM TptpL pk Eewxtpnel pk Tpwtk utetec cenecb
xmqm Tpeeec TeexqunxqeXj cesek uqec .
Fesxk y Tpeeec Epexqerreqtk yek Teexqunxqeeey xx
k vewty , Erem Sxtpqcej Zpcek cencxk Sxtpcaxpk
BewreXj cewek Sereeesek uxqpcej . Tenk Exry Erk B
ecxXj xc yxaxk EpxyeM pk xxek E¡nxsTpD pk
Rxcek vprrpaeekH EebxqqeXj Tececepk Tetek y Tewb
xqcej xxk TppMj Epxnmqbxqek Exsierc Epxcetk
Tpxqpcej yeqepecedek uqec . Ieðpl pk SereekH Eery
uqyesy EpnxteyeM NpL c Sxtpcaxpk pk Tpwtk
127
Ieðpl pk yxaxdek NpL pk SptpM uqyesy NpL pk Fesxk
y ceJ Reexcewqxxj c Spnuqbxqeeey xxk
NpL pk SptpM
NpL pk SptpM
yesk E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk Exry uneeek tpM Epexqe
axqem cenectec cewek Tpnepeyec . Wpxk EpqpD ceM
Epeaprrpxxqek mxwpD Qpcej veexMj Sepecxl xxeM
veetpeey cenectec cewek Axecteqek Tpnepeyec . Tenk Ex
ry
Eewxtpnel pk EpuM Spntel c Zenxqaeyec ,
Eeyeey yxsc cewek Extecewpc . EapD Tprc , Tenk Ex
ry E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk TpM yeexeey Zpsptec
mxntecem xxk Tpxqpcej uqec . Ieðpl Eery Zððxnðc x
128
xk cxk cencxdek ay Emxtk ExspD c Esk mxqxzek
uneeek Eery ExspD xxeM Tewbxrrpqpk uxm mxwpk
Tpxnpqcxtek tpM Temk y Erenxl veexMj Zprrek
Eeyeey Eery uneeek y mxwpk Tpxnpqcxtek y Tpeee
c Tpxqpyqecej xxk cxrc Rxcek cesexj uqec ! Tenpc
yeexwpc . Temk y Epqpeesek EpxMj tpxexj Exry uqy
esy : Zððxnðc xxk cxk Exry ExspD c Esk mxqxzek
y mxwpk Tpxnpqcxtek y Tpeeec Tpxqpyqecej xxk Tp
wtk ZeweM Tpxnc Tpeeqek uxmc xc Zenxqaeeesek
Zenxqaeyec . Tecedek y yek vpexkh , Ieðpl Eery Zðð
xnðc xxk cxk uqpk venc mxnpk y cxrc uneeek
yej uneeek y Spxresy Exry Sxtpcaxpk pk Eewc Respk
tpM ZeweM Epexqetpl Epxbemqm Tpeeec
Teu Eak RexwetprreM uxqpxj TpM Ieðpl Eery yesk un
eeek y vepqc Zpspk y xpnxqekH xxk Tpeeec
Exry Temk c Rxml yej Epxml pk Encej SpxM pk TppMj
Eak Axqpceqewpc .
Exteceby Sxtpm mxwpk Exry uneeek QpekH Tpcxne
wbxtec venxaeekH Tec uqpwpc , uneeek y Spxresy
y yek vpexkh , E¡nxsTpD Qpcej vpqueeteeey Sxkh E
129
ewc Respk mxntem xc xxnpeeqek yxaxbpmc .
uqpk Axtewpc . TerreqtprreM Ieðpl Eery mxwpk yej E
bek uneeek Eery Eexwy Sxkh venxaeekH Tec uqpeesek
geeeak m ExspD E¡nxsTpD c SpxspcCek Sxtpyesy u
neeek QpekH Sezc Tpcxnewbxtec venxaeekH Tec
Temscel yej Weetpaxqel
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk Epexqk Zeutel
uneeek y Tpxqpyqecej teceJ Exsnðl
E¡nxsTpD pk TptpneceJ Sxkh Eewc Resy
uneeek y Eeunel pk Zpspk
130
mxwpk Exry Eeunel Epxnpsxzel c Axeepqeaxqewp
c
Epnpsxl yej Eeserrpqtk xxk mxtpqunc
Tpyaxqel

Zpcek Temsceyec .
Eeserrpqtk Tpnepeyec . Temk y EpxyeM pk xxek Wet
y mxncem yej Weeetek Terrpqeeey yeM TpD Axwecej
yej usppk mxwpD TpM ZeweM venxrrpaeqekH yeexe
ey yej Seexk SereekH Tec yeexeey Tpeeec Bencej
NpL pk SptpM

131
NpL pk RxcetpceM uxqpxj
Wek y Eaxcej uneeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry
Tk ReM TpM Erenxl Eewprrpqeexj c mxntecem uqtprrec !
Exncepk uqpeesepk TpM Weetpaxqel mxncespcec .
7 yeJ vewpeK uxmc NpL pk gebeMj uneeek tpM ve
exneqeeetek Specrrpeeteby Temk y Eenepk
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk yeeetewpc .
6 Emk tpM ceqeqcek Epxcec Tk ReM pk Wety NpL
tpM uneeek y Specrrpqtk yeM ExspD
Eqac uqby , Elj mxnpk y mxwpD c Eptpnxtpk Terrerr
132
pqby Temk c Sxtpmqyec .
5 Temk xxeM Tewbxk yeJ Epeak Erenxl Epxnpsxzel
c mxntek , Temk y EeqteM pk Tpxqpcej
xxeM Tenk Exry uneeek y EpxMj mxyemk Wpxk cete
xj Zpcek Exqenemqyec .
4 uneeek Eery Temk c Epxmdek y vpexkh Tecxk E
ewxtpnerrpqpeesek Tpqk , EepekH mxapk
EpxXj xxk EpxMj mxyemk Wpxk , Eenxrrpk cecek vp
yxqrrek AxreM Eak ceqeyesy ,
EerrpqekH uc . Temk y yeXj xxk Tepcek Eak ceqeyes
y , Tenk Exry uqyesy teðxtJ pk vpexac
3 Temk tpM Temk y mxyemk ! Wek y Ebek ExspD
E¡nxsTpD pk vewxXj uxmc
Tewbxk Exyeceqty RpL TeceMj Eeweqeeesek uxqpcej
.
2 Erem Exnpcel Exry uqyesy uneeek Eery Eeqc En
tk Temk y Tecety Wencepk xxeM xxek
Specrrpby Eqac uqrrek Tpwxqeby Temk y Exnpcel Zp
cek Tpxxj Tpwek Exncepk TpM Teneeerrpqyec .
1 yeJ uqyesy ExspD E¡nxsTpD pk Benpak Ieðpl Wp
133
xk : Ebek uneeek Eery Rewexc Tptpqek
RxcetpceM uxqpxj
14 EpaxM Eery , cek tpM ay cesek vewxc j Epxcec
, uqyespk uzy uqyespk usy ay cesek ,
Tpwtk Rxcek Exry Tenxmqek Ebek c Terreeey uqtprre
c cewedek uxqpcej .
Wetectespcec . Wxry SereekH Eery Eeyesy , ZeeK ve
nc mxnpk y cxk y Tpwtk Wety , Tk ReM pk
uqyeay , BenxL Zeutel ppk Serrepk uqby , mxteqpk
mxapnedek Epxcec xc Tk ReM TpM
13 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ cetpetk Tk
ReM c SpnuqbxqeXj cewek Tpxqpyqedek
134
ceqeby uqpwpc .
12 Esemlj Tk yxtek y Spxspxj yxsxnel xxeM yxtk v
enxqaek Bpnxeebxrrpqby uqpwpc cewek
vpyxzeqaek mxnteby , Tk ReM c EneD veterry uqrre
eey xc mxxaewpc .
11 yeJ Tk ReM QpekH Eerrpqbeby , Tk ReM QpekH
venxc j Spxrespk y Erenxl Epxnpsxzel c
Retk tpM Tk ReM c Spnuqbxqeeey Tpcxzel c Epqrrpt
prrec cewek Eneweqbxk gpzpyec .
10 yeJ uneeek Eak Temk y Seexk Seexeeek Sereek
H yeM xxek Retk tpM BeL Rececek Epxcay ,
Exnpcel c Teqcenemqpk Eewpc . Tenk Exry Wxry Epx
cej Exry Epxrek cetexj c ceneaxqewpc .
uqyesy uxm Sepecxl uxm SereekH yeM xxek Temk t
pM Epexqeaxqek , Temk y mxyemk y Tpeeec
9 uneeek Eery Wxry Terrepeeeel pk Tpwtk yek Tk
ReM c Serek utpby uxmc xc Wetewpc . yeJ
Teqeneeesprrec , EpaxM Eery Tk ReM pk Spxspxj yxs
xnel Rxceetk Epnaxqeexj tpM Teneeebpeepc .
8 Zerrpk y Epnxpk , yeJ ExspD E¡nxsTpD xxeM Te
135
wbxk Tk uxmk y Tpxqpcej Ebek uneeek tpM
Teqeneeel pk Terrepeeeel
NpL pk RxcetpceM uxqpxj
NpL pk RxcetpceM uxqpxj
Ewpkh TpU Tptpneeec Teqcek Teqyxyec , Erk Exry u
qyesy Ebek uneeek EpxyeM Tecek Tetk ReM TpM
EpaxM Eery , Temk y Tpeeec EpaxM Zeutel c mxwpk
Exry Weteby uqeepc xc Eery Rxceetk Tetek y
uNeeek Eak Temk y cxqxexj Zpcek SeeVcenemqyec .
19 Ebek uneeek Eery Tetek c Zeqetek Tprrprreyec .
18 mxwpk y axceac usy xxnpL Eery Epxrek Zpspk
c Eery veqeeeqeyec , uneeek Eery Tecety
mxwpk Tpxnpqcxtek y Rxml
136
Wety uqec .
Tpcxnewbc Tec venxaeekH Tec uqpeesek mxwpk Exr
y Eewc Respk c mxntewpc . >> cewek Epxmqedek
Spxspxj TpM uc . ZeeK Exyeceqty RpL tpM : << Spx
spcCek Sxtpdek y Tpqetk uneeek QpekH
yenxwteqeeey Tpeeec SeeVcenemqpdek Tpqk Ecxq
eqtk Exry Spxspxj TpM uc , Temspqtk Exry Wpxk
17 Erem Exnpcel Exry uneeek Eery cencxk mxwp
D c Temk Qpcej Tpcxnewbc Tec venxaeekH
tprc venc mxnpk y cxk c Eeunewpc .
Axtel Wpxk , Erk Exry uxmc Sxtpcaxpk c Eeunewpc ,
EpnxteyeM Zððxnðc xxk cxk c Eeunek , TeneekH
16 yeJ Exnpcel c gptpwsxeK cewek Sereeey Epxce
c , Erem Exnpcel Exry uqyesy uneeek y EepekH
Exnpcel pk EepekH Axtel
TewbxrrpqpkEpxcmspcec cewek Serewpc .
15 Eexwy xxk Tpqk , yeJ Tk ReM pk NpL tpM yeex
ekH mxwpD TpM Erem Exnpcel c Feqeyeeek
Wpxk Weteqcej Tec uzy Weteqcej Epxcec ay cesek ,
yeJ uxM Tetk ReM TpM Epxaxcej Tec uqec .
137
26 Eexwy EpaxMj , uneeek Eery Tetek y Teaxze
ecrrpc mxsel c TpMj yeM Eery Teqyxeesekh ,
Erk uteD c Emtpcac Ebek Exry uqyesy Emnxtk Weee
terrpsxtec uxqpcej , Eewðk !
xpcxzewel uteD c Sxtpk SpxspcCeby , venxk uteD c
Emtpcac Ebek uNeeek c Esk mxetppecek Sxtpwpc ,
25 Tetk Ebek uneeek y Epxrek Zpsy xc Tezeeetek ,
vptel verrpnweeK c mxqxzek EeyteeK , Tetk
Zeutel c Epexqetpk , venxqaek Rxcek Rxcek y yek y
eXj Weeeeupk c ubenqeeey xc Esk vewxzenpwpc .
138
24 Eexwy xxk Tpqk , uneeek Eery Tetek y SereekH
Teyej yeM xxek gpnc mxsel pk Tppnety
Tpxspyqek yenxeesek Fprrpwel c Sxtpwpc .
Tenpc TeteceM Epxmm Zpsptec mxwpk , xxmntek Sx
yerry , Eenxzetek yej vpnpeeec Sxyebc xc
23 Tetk WpxeVcej xxk uneeek tpM Esk SpxspcCew
pc , venxk SxyeM yenxwel c Sxtpwpc ,
22 Tetk yeXj Zpcek Seaek Senmqeexj cewek Sere
wpc , Epxrek tecek Zecetk WpeceeeeK uqec .
yxqxxj Exry veneecrrpc uqec .
Epxbem Epxcec , Wpxk Temk tpM Esk Teqeneeewpc
. Tetek y Epxbel utpl Eery Teeceeec , Epzpk
21 Tetk Exry cetpexyeM Ebek uneeek c Wetem uq
yeay , Zeny EpxeVcej cenel c Temk y ceJ cewek
Eexwy Epxbecteby yeexteeK , Tenpc Temk y uxtpced
ek Tpxwek uteD xxeM Exqrrek Terxby yeexteeK uxqpcej .
Axtel yej vpyxqrrek AxreM Wpxk , Epxrek tecek Epna
xqeexj Tpeeterxeesek Eak Resc uxM Rxtpk tpM
20 uneeek y Tenem Epxbectesc Epxcec Epeak Axr
eM Exry Tenpc Temk y WpxeVcej xxk EepekH
139
Exqepetk Epxbemqpdek uxqpcej .
NpL pk RxcetpceM uxqpxj
NpL pk RxcetpceM uxqpxj
ExeVcxby Epexqepem xc Terresxzewpc .
Zpsptec uqec . cetelj Tetk EpxyeM Tecek ExeVcxby E
pexqepem yeM Epxqy yenek , Wpxk usppk pk
32 Tetk Ebek uneeek y xenqxeK xxeM Epxbeyel ,
Eexwy Zeutel c Epexqetpcac uxmk Epxmm Qk
veexMj Sepecxl Epxcec , Epxnpytem utpl Epxcec yee
xwpc .
Eqyenxl Eeaxqel Epxcec , 31 Eenxrrpk SereekH yeM
EeteeK uqby , Epxcej ceqk Exry Extecewbc Epxcec ,
140
venxqaek Tpnpwbxqek , EpwpeK yenteL , yeXj Zpce
k Webppqeby , cenexj Epxtpcek , Eaxcej Ecej tecek
Tpxmneexj Eewpc . 30 Tetk venxqaek Appneeel Teqy
xk mxpecetexj . Tetk usppk c vpnpspk xerpby ,
yesk EeteekH xxtpcej , Eeqek Rxtpqeey , Teweaeqtp
k Rpapqtpeey , Beqxeeec xxspM yej vppyxqtpqekH yeM
vppM Tec utpl Tpxmneexj Eewpc .
29 Tetek tpM EqteU xpexl pk xpxU usy , vencxD g
ebxrry , vpytpeK Sxrpeeec , veMj
c Teeceeec Sepecxl xxeM Epexqepeay uqpsc Epxcec
Zeutel c Epexqetpmqpwpc .
28 mxwpD Exry uneeek c WeteneweM Axeepqk E
pxcec cewek Epxbem Tpqk uneeek Eery yesk Tetek
Sxteeetek , EapD Tecek Erem xeyeeec Zeutel pk Sxp
ecel c mxntewpc .
Enectec Rc Enectec Qpcej yek gptpwsxeety Zeutel c
Epexqetpk Teaxzeecrrpc mxsel pk gel tpM
27 Enectec mxwpD Exry Ewectec Qpcej xxk xxM p
k veexMj mxsel pk venxaeekH xc Tezeeetek ,
Epnpqerrpqeey yeM Epxqy yenek ,
141
Ewectec mxwpD Exry xxM pk usy Teaxzeecrrpc Zeut
el xxeM xxek veexMj mxsel pk venxaeekH xc
6 EpaxM Eery , uneeek Eery mxwpk uxnc xxk Epexq
k Zeutel xxeM Temk tpM venxrry Epxcmwpc .
mxqxzem uqpwpc .
uneeek y vpnpspl yej Eeqyek xxnpL pk Sxpecel Exry
Tpqby Exnemc tpM Reexj mxety Sxpecel c
5 cetelj Ac Exry gebxrrptk veterry , EpxyeM pk ye
Xj tecek EerrpM ucxrxtpl c Rewectemqby
Besenerrpqpwpc !
py ? Ac uneeek Eery Rxmqesmc cetexj c Wetem cen
ectec , EpaxM Eery Tenk Exry AxLj xc cewsxk
142
4 Ac Exry Temk y Rxmqesmc , Eerrpaxqel yej Tesu
nc xc mxeVceyaxqek Epxbeby yeexekH ZpL
ceby utpby yeexekH ZpLj py ?
Tecek yezeqemqm Zpsy Tec Zeutel uxqpcej ! Ac Epx
yeM Tecek uneeek y Sxpecel Eak Wpqtpnekh
3 cetelj Reexbk Wxry Ej , Axry usppk c Sxmwbxqe
k ceqeby yeexeepc Eery Tenpc Axry EpxyeM
2 yxtk uneeek Eery Eexwy Zeutel Epexqetpcac xc
Sxpecem Exry xpxU cetexj c Weteby yeexwpc .
Epexqepeay yeexwpc .
Epexqk Zeutel TeceMj yek usppk QpekH Eeteqc uqye
sy Ac Tenpc EpxyeM pk yeXj tecek Rxml
Epxmqeyesy , uxM ReexM Esk Teqyxby uqpwpc . Ac
usppk c Sxmwbxqek Epxmqem Eetelj yek
1 Reexbk Wxry Ej , Ac cek ay cesek vewxXj Epxce
c , Ac usppk mxwpk c Sxmwbxqek
uNeeek y Sxpecel
vpzetprreM uxqpxj .
NpL pk vpzetprreM uxqpxj
143
NpL pk vpzetprreM uxqpxj
14 venc mxnpk y cxk vepqc Tpeeterrel ceby Epxc
ec , cetelj Tetk TpxnpqceJ AxreM Eak yek
yenek , vepqc xc Zeueeterrpqpeeac Wpxk uxqpcej .
13 EpaxM Eery , uneeek y Zelj Epxcec cewek Sxp
ececac Exry vepqc xc Sprpspeeac yeM Epxqy
vepqc Zpspk y Tpeeterrel xxeM Zelj mxqxzewpc .
Zpspk y TppMj Wpxmm Zeutel Epxcec uxqpcej . Zðð
xnðc xxk cxk vepqc Zpspk Tec , Tetk Zelj cxyesy
12 venc mxnpk y cxk tpM Wpsc xxk vepqc ceby y
144
eexeey Epxcec , Tetk Zelj cxyesy vepqc
11 EpaxM Eery , uneeek Eery mxwpD TpM Tecsc y
eM veetpwpc .
mxnpk y cxk tpM Epnpsxzewpc .
EewpM Tpxysxk c Epxnpsxzewpc , EpnxteyeM Eer
y Zððenðc xxk cxk , Seml tprc venc
10 cetelj vewpeK uxmc uzek Epexqetpcac tpM un
eeek Eery EncxL mxety , EpxeVcej cenel yej
EpnxteyeM Eery Zððxnðc xxk cxk , Seml tprc venc m
xnpk y cxk tpM Tpqrrenewpc .
9 vewpeK uxmc Werry Zeutel Epexqetpcaxpk Exry
gewsxeK Bpyeqeexj Eak Esk xexxqek Axtewpc .
Terreeeaxpk TpM uneeek y cxqxxj vpnpspl yej Sxpec
el Exry Tpqrrenewpc .
8 TeteceM vpyxeaeM , Epxrek Zpspk c Esk mxqxz
ecac , Eqyenxl xxnpL Epxcec mxwpD c Wpxntek
TpM uneeek Eery WpxeVcej xxk Eewc Respk c Epxnp
sxzewpc .
EncxL mxety , EpxeVcej cenel yej Wpxmsc Epxcec E
ewc Respk c mxsek Eneweqbem Tpqk , Eexwy mxwpD
145
7 BenxL mxwpD Exry WpxeVcej xxk Sepecxl xxeM
uzek Epexqetpk , Ebek uneeek Eak Epxnpsxzedek
Epxbewpc . 21 Ac usppk c xxrrek Spnrreeey Eetelj ye
k Zerrpkh EpxyeM pk yeXj Zpcek Esk
Ac yesk Wpsc xxk vepqc Zpspk Tec terrek EnteL Wet
eqcej yej Epxrek Zpspk c Ebewsxyec cewek
20 WpeceeeeK mxwpk y xxqprrptpeeac , xeqerry
mxwpD pk yeeesc cewek Epxbewpc .
19 Ac yeXj Zpcek SpeepM mxwpk y Bewac , vene
ecrrpc teceJ mxwpk y cecek cenel ,
vptel c Exqrrek Axtewpc .
18 Ac Rxceetk vepqc Zpspk y Rpxqpcej xc mxntek
146
, Ebek uneeek y xenqxeK c Epeeeby , Epxrek
TpxsxcCetexj , uneeek QpekH zeny Epeaprrpc venxa
eekH Tec cewetexj uxqpcej .
17 Teexwy uxcesy Ac cencxwpc ? Ac yec j zpcek Z
ððxnðc xxk cxk ceweby , yesk vepqc Zpspk c
Zððxnðc xxk cxk yej vepqc Zpsy
uneeek Eery mxwpD pk Sepecxl pk Rxrrpak tpM Axc
qemqby , Sxpecel Epxcmwpc ,,
16 Eexwy xxk Tpqk , Wxry Teqcenemqpdek Exnpc
el pk ZpsprreM , ApxU pk AeeK uqeepc tpM
unprrpsxzek , BenxL terrek EpxyeM pk yeXj Zpcek E
pxwpcCewpc .
BpxU cetexj c ceneaxqeby Eewpc . EpaxM Eery , Tet
ek y utpl Serel Eery BenxL terrek yeXj Zpcek
yxaxctedek yeexwpc cetexj c Exqenemqpk Eewpc . T
etek y Eenxrrpk SereekH Eery yesk Erk Exry
15 Tetek y Epexqk EebxqqekH Eery vepqc Zpspk y
FerrenteqekH Eeery Tetek y xxnpcekh
uqyeay Tenk Exry Tenpc Tetek y vepqc Zpsy Wpxk u
qpwpc .
147
uqby vepqc Zpspk tpM Reexaem Zeutel Epexqetpde
k uqyesy , Tetk cetpexyeM vepqc Zpsy Epxcec
NpL pk vpzetprreM uxqpxj
NpL pk vpzetprreM uxqpxj
Eenxrrppeeeel mxqxzedek Epxcec uqyeay , venxk v
epqc Zpspk c xxnpwqek Secxbpeepc .
uqyeay , Tk ReM venxk vepqc Zpsy xc Eyteyec . Tetk
Exry cetpexyeM yeXj Weeeeupk TeceMj yek
EpaxM Eery , Tk ReM cetpexyeM vepqc Zpspk y RpL
SptpM Tec , yesk Eenxrrppeeeel mxqxzedek
27 Tek y Zððenðc xxk cxk Exry venc mxnpk y cxk
xxeM Zeqeqeeetewpc c j .
c Terreyesy uneeek Eery Temk c Eenxrrppeeeel mxq
148
xzedek Epxcec mxwpk xxeM Epxbem ceby py ?
26 ExeVcxby Epxbeyesy , Rxcek Eenxrrppeeeel cx
dek Epxcec mxwpk Exry vepqc Zpspk y xenqxeK
Ac cenyej vepqc Zpspk Eak xpxnxaeyesy , Axry Eenx
rrppeeeel Eery ZeweM ay Epexqetpl Epxcec uqec .
25 Ac cenyej vepqc Zpspk c xxnpwqek Secxyesy
Axry Eenxrrppeeeel Eery Epxkh yekh Tec uqec .
Exry venc mxnpk y mxwpD pk Tpnpwbxqel c Eewsey
ec . >> cewedek uqec .
24 Exyeceqty RpL TeceMj : << Tk ReM pk zððxnðc
xxk cxk y EpaxMj , uneeek y EeqteM ReMj
Eytek Temk c Exaxmnc gptpwsxeK Tec uqrreeesek E
pxcec py ?
23 Ac Eewk yenteL uneeek y vepqc zpsy Tec cewe
m Eetelj yek Ac uneeek y vepqc zpspk c
vpqerreexqeeey py ?
Ac Sxtpcek Ebek uNeeek c xerpk vpnpseey Eetelj ye
k EpxyeM Tecek venxk SpxLj xxk zerrpLj xc
22 Ac usppk c Setpnqek Esk uqpwpc cewem Eetel
j yek EpxyeM Tecek Setpnqeeey ZpL py ?
149
ZpL py ?
Spnrrewpc ? Ac usppk c yxtecec vpqerrexxqek cewe
k Spnrreby Eetelj yek EpxyeM Tecek vpqerreexqeeeey
uneeek Eery Wpxk Epxrek Extecewbxtec yeexteeK u
xqpcej . ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety
4 ceqeqcek Epxcec Teexwy usy ! ExqeecrrpXj mx
wpk uxnc vptel verrpnweeK uqplj Ay cesek
uqxkh ceby py ?
3 Tetek y Tpwtk cetpexyeM Extecel Eeqteeesepk y
eexyeay , uneeek Eery Emk Eak Extecem yek
Wetecej Zpcek Zððxnðc xxk cxk tpM Reextek Tpsxze
yec .
2 Epxrek utetec xc ceqeyel Eeqc Telj yeM Ay uxM
150
uc . Rxcej ty , uneeek Eery Temk y
uc ? Eenxrrppeeeel cxdek Exry ZeweM Eeac Tpsk Te
c uc tk ?
1 Erk Wety yeM Epxmqeyesy , Zððenðc xxk cxk E
eqc Telj yeM xxek venc mxnpk y ceJ Eak TeceMj
gpnyetprreM uxqpxj
Seexsxzel uqec .
Weeeterrel Seexsxzel Eery mxwpk Eak Exnedek usy
, venxk uneeek Eak Epxnpsxzedek Weeeterrel
Wpxk Eak yxsc , venxk vepqc Zpspk y RpL SptpM pk
Eeac yeM yxsc uqec . Eexwy mxwpk y
Temk y Tptprrety Sepecxl tecek Eenxrrppeeeel mxqx
zedek Exry uneeek y vpyxqrrek Spxrespk y Epexqetpl
29 xxeVcxrc Zððxnðc xxk cxk uqyesy Tptprrety Se
pecxl Eaecek uqeey uqec . EpxceMj yeM ceqeyesy ,
cxk uqeey yxsc uqec .
mxwpk uc ? yeXj Weeeeupk TeceMj yek Eenxrrppeee
el mxqxzeby geteM EpxeVcek TeceMj yek Zððxnðc
28 Epxrek c ceqeyel ApeepL cek Exry xxeVcxrc Zð
ðxnðc xxk cxk , xxeVcxrc Eenxrrppeeeel mxqxzedek
151
NpL pk gpnyetprreM uxqpxj
NpL pk gpnyetprreM uxqpxj
10 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :

yeM Rxmqty Encej mxapk y TppMj Eewpc cewek ceq


ebpmc .
EpaxM ceby yeexeey Epxcec ! yeJ Rxceetk Zððxnðc
xxk cxk uqpk venc mxnpk y cxk uxM Rxceqk Eeteqc
9 Teexwy uqyesy Wek y Zððxnðc xxk cxk Exry ven
c mxnpk y ceJ Eak TeceMj cebc py ? Eexwy
xxnpwtek yeexeey Epxcec
152
BenxL mxwpk Exry Rewexc : << Tetk Zelj Tec uqeey
Eery Bpxc Tec uqec cewek ceqeyec >> ceby unprrpsxzew
pc .
8 Zerrpkh : yxtek c << Rxml Zpcek uzek xxeM Sp
qxtprrec ! >> cewek Epxmqem Epxcec uc ?
Sxpecectewpc ?
Reectk EpxeVcej cenel Tec uqrreeey uqyesy yeJ Zerr
pk Epxmqem uc ? yeJ Zerrpkh Zelj Tec cewek
7 cenyej Wxry vptel verrpnweeK Eery uneeek y E
pxrek utetec xc Reextk Exqepetk uqrreby ,
Sxpeceby yeexwpc ?
6 ceqeqcek Epxcec Teexwy yxsc ! cenyej uneeek
Eery xxnpL Epxcec uqyesy cencxk Epnaxqeexj c
uqyesy mxwpk y utpl xxeM Erk Wety Epxmqeby yee
xwpc )
ceqem uc ? uneeek Eery yxtek c Zeqeqek Sxpeceye
sy Tenk Exry xxnpL Epxcec ceby py ? ( yeJ
5 cenyej Wek y xxnpL usy Eery uneeek y Tpxcewe
l xxnpL c Exry Exqenemqyesy yxtk cxncxk
Tk Benrrpeeteyesy Zeny Exqewpc c j .
153
Tk Eewk Rececek EpxmqemXj EpJ SeU cewek Epx
cec
mxcenpmc cewsxqty Epqk WpxM c Epxqetecewpc
.
16 mxnpdek gebeM uqrrekh Eytek Spexpeceby
Eeqxyej gebeM TpM Eeqek Rxtpqby Zeuwpc .
15 Eeqeepby cxscxm Exry Rxsm Wety
14 Eewk Tpxmneexj venxzel xpxcel Tec Tetk
vprrpqec Eewk Eak Eery genpwpc .
vppnety Wprrec xxk EerrpM Wety cec
ceqk vpeVsxzeM Eery xxspM Epxcej Epxmqewpc .
154
13 vprrpqec Eewk Eery mxetec Epecrrpk Wety
Erk Epnaxqeexj tpM Rxcej Ay Epxcec .
Erenxl uzek c Epexqetpcac mxwpk ceby
mxteceJ unprry BeL xxeM vewty Bewrewpc .
12 mxwpk uxnc uneeek Eak Epnyek Tensqeby
Ebek uneeek c mxsecac mxwpk Epxcec .
11 utpqekH SereekH Sencej mxwpk Epxcec
Erk Epnaxqeexj tpM Rxcek Ay Epxcec .
Eqyenxl xxnpwty mxwpk cecac
NpL pk gpnyetprreM uxqpxj
NpL pk gpnyetprreM uxqpxj
23 EpaxM Eery mxwpk uxnc uxM Rxml Epexqepea
y , uneeek y EpxeVcej cenel tpM vpnpeetel
ExspD E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk TpM Epxapcek Exqrrel
Epxcec yeM Tecsc veetpwpc .
ExspD E¡nxsTpD c SpxspcCek Sxtpm xc Epxetpspqe
dek uxqpcej . uneeek Eery vewpeK uxmc
22 uneeek Eery Tetek c Temk Qpcej BpxU Bpcxste
c venxaeekH Tec uqrreeesek Eery Tetek y
yej Tecety Wencepk ReM Eery uxM Erk Wety ceneax
155
qeyec .
Tec yeexeey Tpeeec Exqenceexqeyec , Erk Exry vep
qc Zpsy Tec vpquekH Epxcec uqec . Wpsc xxk vepqc
21 cetelj Etpcej uneeek Eery Rxceetk mxwpk c ce
ncxk Temk Qpcej BpxU Bpcxstec venxaeekH
venxaeekH Tec uqrreeesek Eery
uneeek Eery mxwpk c Temk Qpcej BpxU Bpcxst
ec
yeXj Zpcek Zelj Rxml Tec cetexj c Wetectemqpdek Te
tpc uqec .
Tpeceeeqeeeteeesek mxwpk Rxcej Ay Epxcec uqec .
vepqc Zpspk y Epexqetpl Eery Bpxycek mxwpk tpM
20 EpaxM Eery , vepqc Zpspk c xxnpwqek Secxrre
pk uneeek y Ewpkh xxnpwtek cewek
EpxceMj SxqteeK Epxcec yeM uneeek y Sxpecel c m
xqxzeqcek Spxmtpmqm xxk Tpxqpcej uqec .
veetprrpqpk Tpeeterreyec cetexj c Weteby yeexwpc
, Erk Exry Epnaxqeexj Teqecec xxk mxwpD c
19 yxtk vepqc Zpspk y BenqxeK Eery uqyesy vep
qc Zpspk y TppneceJ mxwpD TpM
156
18 Eaxcej uNeeek c mxetppecek SpxspcCem xc E
sk Wetewpc .
17 EeVcej Eewprrpqeexj BeL c Tetk Esk Terxwpc
Bxnpwqek Secxeesek y yxsc .
uqeey Eery geeeak m SpxspcCek Sxtpdek y ceJ Eak
yxsc , venxk vepqc Zpspk y FerrenteqekH xc
28 Wek y Epqpeesek EpxMj tpexj uqyesy : mxwpk
Exry uneeek QpekH xpcxstec venxaeekH Tec
SpxspcCek Sxtpdek y EpaxM uqec .
Epxcec ! ZeweM Sxqterrek uc ? vepqc Zpspk c xxnp
wqek Secxeesek y cebc py ? yxsc Ej ! venxk
yexxwpc . 27 Teexwy Eeyesy , yxtk ZeweM Eewk yen
teL ceqeweM xpexl yeexeey uc ? Epxapcek Ay
157
vewpeK uxmc ExspD c SpxspcCek Sxtpcaxpk c Temk
Tec xpxU xpcxstec venxaeekH Tec uqrreeesek
Exqepecewpc . Erk Wety yeM , uneeek Eery Temk y
yeXj Zpcek Eqyenxl xxnpL Tec cetexj c Exqepecek ,
cetelj Erk AeeK TpM , Tenk Exry Rxml Eenxqrreeey y
eM EpxyeM pk xxek Eqyenxl xxnpL Zpcek
26 EpaxM Eery , Tenk Exry mxwpk y Epnxty xxk Z
elj Rxml c Tesunxqek Eerrpaxqewpc .
BxnpL Zpcek Exqepetk Epxbemqpdek yeexwpc .
cxqxeak Eak Epxnpsxzectem uqrreyec . uneeek Eery
Erk Wety Epexqepem Exry EpxyeM pk xxek Eqyenxl
TecxqekH Teqyxk , Temk y Epxmm yeM Tewbxk , mx
wpD c ExspD c Sxtpdek y Seexk xxeM Rxml
25 uneeek Eery Wpxk E¡nxsTpD c veexMj Epxcec
Epxnectemqby , Temk xxeM Rxml vpnxzeeey
Tec uqrreyec .
ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk Tetek c Eeunek , Tete
k c uneeek QpekH BpxU Bpcxstec venxaeekH
uqyec . 24 Tecem tecek , uneeek Eery Tetek tpM Ere
nxl veexMj xc BpxU BpxceM xxeM Epxnpsxzek ,
158
NpL pk gpnyetprreM uxqpxj
NpL pk gpnyetprreM uxqpxj
5 cetelj Tenem Zeqetek c Zelj Epxcec cewek Sxpe
cek Tpeceeeeeqeeeac uneeek y mxwpk c Exry uneeek
Erk Exry Temk y mxntem Zpsptec xpexl uqec .
4 mxqpspk y mxwpk Exry mxqpspk WpxeVm Epq
eey Eery Erenxl Epxnpsxzel mxntedek usy ,
EpaxMj , uneeek Eery Temk c Eqyenxl xxnpwty cewe
k Epxbeyec . >> ceby yxaxdek yeexwpc .
xxk EenekH Epxcec uqec . 3 Exyeceqty RpL tpM : <
< EeyneeeeL Eery uneeek c Spxspcqek Sxtpdek y
159
EebxqeqekH xxk Seexk uqec , Tenk Exry Weeeterrps
xtec uxqpcej , cetelj uneeek y Ewpkh Weeeteeeteeey
cencxk Epxmqem uc ? 2 cenyej Tenk Exry Eqyenxl x
xnpwty cewectem uqyesy Temk y Epexqk
1 EptpL EpeeseekH xxk Telj yeM Wek y Eucej Te
cetpD uqeey EeyneeeeL pk Tpeeec , yxtk
EeyneeeeL xxeM xxfxzeqeyesy
TpxnyetpceM uxqpxj .
Zpspk c Reexj yety AxecekH uqrrewpc .
Epxcec uqrreeey cebc py ? ceqeqcek Epxcec Teexwy
yxsc ! Emk y Esenm yeM , yxtk venxk vepqc
31 ExeVcxby Epxmqeyesy , Wek y Spxspxj yxsxne
l Exry Wpsc xxk vepqc Zpsy xc mxapk
Ay Sxtpmqby Temk Qpcej Bpcxstec venxaeekH Tec u
qrreeesek yeexwpc .
30 uneeek Eery geeeak yeexwpc , Tenk Exry Zððx
nðc xxk cxk c Sxtpmqby , venc mxnpk y cxk c
y cxk uneeek yxsc py ? ceqeqcek Epxcec Wpxk !
29 uneeek Eery geeeak m Zððxnðc xxk cxk y une
eek ZpL py ? Tenk Exry Wpxk Ay venc mxnpk
160
tpM Eeyay ceqeyesy EeyneeeeL Eery venxzety Spxr
espk y Eaxcej Wpxk .
Eenxrrppeeeel mxqxzecej Epxcec uqyeay SpxspcCek
Sxtpdek Tpqetk Ebek uneeek tpM Eqyenxl xxnpwty
Sxtpdek Tpqetk Eqyenxl xxnpwty cewectedek c cene
axqeyec . Eexwy xxk Tpqk , vewpeK uxmc
xxk ceneac Tewtexj uqec . Tenk Exry Eenxrrppeeeel
cxm Eak yek Ewpkh uneeek c SpxspcCek
11 Tenk Exry Seml tprc Sezc Eenxrrppeeeel mxqx
zeyec . Erk Exry uqyesy EpxeVcek Telj
161
Ewpkh ZpL py ? Seml tprc ZpL py ? Ewpkh Rc Ej , Se
ml tprc usy Ej .
10 Erk Exry ZeweM yeextel pk TppMj genpeesek u
c ? EeyneeeeL c Eenxrrppeeeel cxdek y
uneeek Eery Temk c Eqyenxl xxnpwty cewek Epxbe
wpc . >> ceby yxaxdek c ceneaxqeyec .
Eery yxtk Rxceetk Exyeceqty RpL tpM << Eeyneeee
L Eery uneeek c SpxspcCek Sxtpdek y EpaxMj ,
py ? yxsc uqec . Tenk Exry Wpxk ay Eenxrrppeeeel c
xdek Epxcec mxwpD pk ceJ uqec . EpaxM
9 teðxtJ pk ceqedek Erem uzek xxnrrel Exry xpxyc
ek Eenxrrppeeeel cxdek mxwpD pk ceJ ceby
Tec ! 8 Tenem Zelj Rxml Exry uneeek tpM Esk Tprrea
eeeteeesek mxwpk Exry uneeek Tec !
7 Tenem Rxml Epexqetpdek Eetelj Eerrpaxqeeete
k Zelj cxdek Eetelj yek Epxnpsxzectedek uzek
cewectedek mxwpk Exry uzek Tec cewedek Eexwy E
ppeekj Tec uqec . Tenk Exry Eexk Epxmqenpk :
6 teðxtJ pk ceqedek xxeM Epexqk Zeutel xxeM xx
ek yxsc venxk uneeek tpM Eqyenxl xxnpwty
162
yeXj Tec yek Bpcxstec venxaeekH Tec uqrrewpc .
Eery Temk y Spxspxj yxsxnel xxeM Exry yxsc , venxk
Temk y Epexqk EebxqqeekH yeM Eery Temk c
NpL pk TpxnyetpceM uxqpxj
NpL pk TpxnyetpceM uxqpxj
yetpqeeesek yeexwpc . EpaxM Eery EeyeneeeL uqye
sy yxtk uxmk y venxzety Spxrespk y Eaxcej Wpxk
TeteceM EeyeneeeeL pk Wety uneeek c SpxspcCek S
xtpcaxpk TpM xpxU xpxceM Epxnpsxzem xc
Eeweqel c EeyneeeeL pk vewpeK uxmc EpxMj mxye
mpk TpM , vepqc Zpspk c xxnpwqek Secxeey uzy
16 Eexwy Eak , Eeweqel Eery Spxspxj yxsxnel c E
pxetpspqedek uqec , Erk Exry uneeek y
vepqc Zpsy xc xpxnxaem Zeutel ceby Epxcec uxqpc
163
ej .
15 uneeek y cxqxexj Exry vepqc Zpspk Eak Exney
ec , vepqc Zpsy Epxcec uqyesy , Tenpc
y Eeweqel Eery Epexqetpl Epxcec uqpwpc .
Epxnpsxzem uqyesy , mxwpD pk Spxspxj yxsxnel Ex
ry cec vprrpspk uqeey uqec , Wpxk uneeek
14 cenyej uneeek y Eeweqel Eery Wpsc xxk vepqc
Zpsy xc xxnpwqek Secxeeaxpk TpM
venxk Tenk Exry SpxspcCek Sxtpdek Tpqetk Eqyenxl
xxnpwty cewectedek y EpaxM uxqpcej .
Eeweqeeesek uxqpcej . Erem Eeweqel Eery Eeyneee
L Eery vepqc Zpspk c xxnpwqek Secxeesek y yxsc ,
13 uneeek Eery EeyneeeeL yej Temk y EpxMj mxy
empk TpM Erk Teqecec xc mxqxzewpc cewek
uneeek y Eeweqel Eery Spxspxj yxsxnel xxe
M yezeqectedek Exry
Eewxtpneeesek y EpaxM uqec .
EeyneeeeL c Wpxntek Terreby Eenxrrppeeeel mxqxz
ecej Epxcec EpxXj xxk Spxspxj yxsxnel xxeM xxek
Exry Eenxrrppeeeel mxqxzedek xxeM Epxqy yenek
164
Wpxk Ay Tetk ReM Eery Wek y Eucej TecetpD
12 Tenk Exry Wpxk Ay Eenxrrppeeeel mxqxzecaxp
k pk Eaxcej Wpxk . EpaxM Eery , Tetk cewectedepk
Temk y Tpxqpcej Qk Epxmqedek usy ,
23 cetelj << Tenk Exry Eqyenxl xxnpwty mxwpk c
ewectedek >> cem Erk Epxcej Exry xpxycek
xxnpwty mxwpk cewectedek >> y uxqpcej .
22 Erk Exry uqyesy EeyneeeeL Eery SpxspcCek S
xtpdek y EpaxMj << uneeek tpM Eqyenxl
21 Tenk Exry uneeek Eery Temk y EeweqeeesekZ
prrek QeU yezeqemqpkh cetexj c yety Extecewpc .
uneeek tpM EpxeVcej cenel c uaerrek Epxcmyec .
uxcepk uneeek y Eeweqel c Ay Esk SebxcCeyec . Te
165
mk y Extecel Exry EpqeL yety AxecekH uqby ,
uqyesy , 20 Tenk Exry Extecel c yek Esk Eeqteyec . T
enk Exry Extecel Zpcek Eeqteeesek Epxcec
Weeeupk Eery Epxmdek Wety uqby , Senk xxk Epxn
ebxl pk Axteunc Exry Ay Rxceetk Eeqteeesek
19 Tenk EpxXj , EeyneeeeL Eery yenpeK xerrpk Re
spqeeesek yeexqpekH .Temk y EpxyeM pk yeXj
tpM Epxmqedek Wety : << Ac Qeytec Epqek EpxMj
mxyempk Tec uqpwpc . >>
SpxspcCek Sxtpwpc , Eexwy xxk Tpqk << Epqek Ep
xetpsptek y Eaxcej >> uqyec . ZeeK Exyeceqty RpL
18 mxsel Reexteunc ceby Epxcec EpxXj tpM , Eey
neeeeL Eery Wpxk mxsek Wpxnpcepeay , Wpxk
uneeek Wpxk uxqpcej .
Sxtpcac Exry Tenpc Tenem Epxmdek mxwpk c Tecxk
Eewxtpnerrpqby , Tpxwek utpD c Emtpcac
cewedek Wety uqec . uneeek y Ewpkh Erem Eeweqe
l Eery Epexqetpl Tec uqec . EeyneeeeL pk SpxspcCek
17 ZeeK Exyeceqty RpL tpM : << yeJ AxLj xc usee
ek Epqek Epxetpsptek y Eaxcej uqrresprrec >>
166
NpL pk TpxnyetpceM uxqpxj
NpL pk TpxnyetpceM uxqpxj
yxtekh Epxnpsxzedek vpyxqrrek Spxresy yeM xxek T
ewbxk , Temk y veexMj Erenxl Zpcek yxtek y
5 Erem mxsel Wpxnpcetpl Exry Eenec mxsentem
Epxcec , EpaxM Eery uneeek Eery Temk y
Eneweqbxqel c Eeyaxnewpc cetexj c Weteby yeexwp
c.
4 Tesunc veterrpbxl Eery uneeek y Seexsxzel c Ep
qby , Ebek uneeek y Seexsxzel Eery mxsel
Eeby yeexeepc , EpaxM Eery yxtk gewsxeK xpyeqee
167
xj Eery Tesunc veterrpbxl c mxwpbxmqby ,
3 Emk xxeM Epxqy yenek , xpyeqeexj yej xpxtem
nc TpcxzeqtpeepXj yxtk Wpxk yezeM mxM Tec
cewek zecetk yezeM yezeseepqeexj Tec mxqxzeby E
ewpc .
Eewxtpnerrpqby Eewpc . Eexwy xxk Tpqk , yxtk une
eek y EpxeVcej cenel Eak vpyxzek mxntem yeexekj
2 SpxspcCek Sxtpdekh E¡nxsTpD Exry yxtek c une
eek y Erenxl Epxnpsxzel pk TppMj
ExspD E¡nxsTpD BxeM Tewbxk uneeek QpekH Reexn
ewterry Seexk venxaeekH Tec uqyec .
1 yxtk SpxspcCek Sxtpdek Tpqetk Eqyenxl xxnpwt
y ceweVtedek yeexeepXj , yxtk
uneeek QpekH xxk Reexnewterry venxaeekH
NpL pk TeutprreM uxqpxj .
uneeek Eery Temk c Tecxk Eewxtpnerrpqby , yxtek c
uneeek QpekH xpcxstec venxaeekH Tec uqrreyec .
25 Ebek ExspD Exry usppk pk geM TpM Epnpby ,
Wek y Rxml pk Tpxqpcej Rpxcaxyec .
c Tecxk Eewxtpnerrpqpeesek uneeek c SpxspcCek S
168
xtpm Tpqk , Eqyenxl xxnpwty cewecteyec .
24 Wpxk yesk yxtek y Tpxqpcej Epxmqeyec . Epa
xM Eery , yxtk uqyesy Wek y Ebek ExspD
Epxml Exry Terreqtpk Exnewpc . Tecemc j Epxml Exr
y uxm mxwpk Tpxnpqcxtek tpM Tpqrrenewpc ,
12 Rxml cecac Exry Rxcek mxwpk Eak Teqecec tp
M Teneeewpc , Rxml pk Sxqterrek Eak uqby
EeteL yej E¡nxsTpD
Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk uneeek x
xeM yezespl uqrreeey Epxcec ZpL py ?
11 Eexwy yeM Epxqy yenek , yxtk Rxceetk uneee
k QpekH EU RexxMj Tec uqpeesek ZpL Axrc
E¡nxsTpD pk Eewc Resy yeM Tewbxk Eeunel mxntem
169
Epxcec uc ?
Epxnectdek xxeM Temk Qpcej Reexnewterry uqyec .
Eec j Reexnewterry uqpeesek ZpL Axrc yxtk Zerrpkh
10 yxtk Eppl Eery uneeek y Epxsxzety Teexspk W
pxk uxqpcej , cetelj Temk y mxyemk y
Epxnectedek Exry yxtek c uneeek y cxqxexj vpnpspl
Eak xeexqerrpqyec .
9 Temk y Epxmdek y EpaxMj , yxtk Epxry uneeek
QpekH venxaeekH Tec yeexwpc , Temk y
mxwpk yeexeepc xxk EpxXj tpM E¡nxsTpD Exry Rxce
etk yxtek y Tpxqpcej Eewc Resy Zprrek Enmyec .
8 cetelj uneeek Eery yxtek tpM cxberreM Epxcec v
eexMj xc Epxbemqyec , yxtek c Rxmqty
xenxL Eery TpneteXj Eewc yek Enmm Werrepk .
7 Eqyenxl xxnpwty mxwpk y Tpxqpcej Epxmm Exr
y vpuM uxqpcej , Seexk mxwpk y Tpxqpcej
Tpeeterreeesek AeeK xxeM Rxmqty mxwpD pk Tpxq
pcej yeXj Zpcek Enmyec .
6 yxtk yesk Tpnpc yerrpnec yeexeey xxk EpxXj , E
¡nxsTpD Exry uneeek y Epeaeqek
170
xxnpcekh Axpeeepeesek yeexwpc .
npL pk TeutprreM uxqpxj
npL pk TeutprreM uxqpxj
Becxnpeesek yeexqpekH , cetelj ExspD E¡nxsTpD ge
eeak mxwpk y EpxMj uxtpwbc Exry Reexj EepekH
17 ceqeqcek Epxcec Epxml cecac Exry Rxcek mx
wpk y Rxml Eak Epnaxqeexj pk mxwpD c
venxk Esk Reexaem Erenxl Epxnpsxzel mxnteby , ve
nxk << Zelj Epxcec >> cewek Sxpececteyec .
Rxcek mxwpk Exry Zelj cxyesy << Zelj >> Tec cewe
k Sxpecectewpc . cetelj Epqek mxwpk Zelj cxdkh
16 uneeek y Epxnpsxzel Erenxl yej Rxcek mxwpk
171
y Epspl Rxml Exry Epxsppk EpxceMj uqec .
Epxnpsxzel Exry Wpxk Rxceqk Eeteqc Epxncek Teqc
eM uqec .
Tenk Exry ExspD E¡nxsTpD geeeak mxwpk xxeM Tew
bxk Eeqc Epqek mxwpD TpM mxntecem Erenxl
EeteL pk Rxml pk EpaxMj Epxmwpc , cetelj uneeek y
Erenxl Epxnpsxzel Exry Epxncek TeqceM uqec .
Epxnpsxzem yej EeteL pk Zelj Rxml Exry xpxnxXj Te
c uxqpcej , ceaxrek Epqek mxwpD Exry geeeaeeeek
15 TecemXj vpzerrpqk yek Eeteqc Epxcec uqec , E
paxM Eery Ebek uneeek Eery xpxceM Erenxk
EeteL uqyesy vpbxL Tecxk Wpnxqek Exnecac W
pxk .
Epxml Eak Esk Wpqtpneyec .
yeexqpekH . ExqeecrrpXj EeteL Wety uneeek y Benq
xeK Eak Bpxnxaedek Zelj Epxcec mxwpk Exry Ay
14 Tecedekh EeteL Eak Wpsc tpM mxntelj , Epxml
Exry mxwpk Tpxnpqcxtek c Becxnay
Epxcec uqyesy , mxwpk Exry vepqc Zpspk y yenxwb
xzek y TppMj Sxpecel Esk Eewsewpc .
172
13 vepqc Zpsy Reexteqem Eak Ewpkh , Epnaxqee
xj tpM Rxceetk Rxml Epnpsxwpc , cetelj vepqc Zpsy
EpaxM Eery mxwpk uxnc uxM Rxml Epexqepeyec .
cencxk Epxnmqbxqek Rxml pk Tpwtk Eewxtpneeey
uc ?
2 Zenxzek Epxcec Teexwy yxsc ! Rxml pk Telj Eak
Eeyay ceqeyesy yxtk Rxceetk Epxmbpmc . yxtk
Eewxtpnek , uneeek y Erenxl c EpqeL yezeqxeK uqrr
eeey py ?
1 Teexwy uqyesy , yxtk cencxk Epxmqem uc ? yxt
k ApeepL Wpxk Epxnmqbxqek Rxml pk Tpwtk
Rxml pkBpxxj Epxmby , E¡nxsTpD pk TptpMj Ee
wxtpnewpc
173
BxnrrptprreM uxqpxj
TpxsxcCemqby WpxeVcej xxk Eewc Respk Tec uqrre
wpc .
Eqyenxl xxnpL xxeM Epnaxqeexj pk mxwpD c Rpzen
eeeeey , yxtek c Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD Zpcek
21 ZeeK Rxml Exry Epxml xxeM Tewbxk mxwpk c
Becxneey Wety , uneeek y Erenxl Exry Wpxk
EpqeteeepXj , uneeek y Erenxl Epxnpsxzel Exry Epq
eL yezeqxeK uqyec .
20 vepqc Zpsy xc Tpeeterreeesekh Epspl Zelj Eery
EpqeL Rewectewpc , cetelj Zelj Rxml EpqeL
uqec . Rxcek Eeteqc yeM , Rxcek mxwpk Exry Sxtpnr
ry yeexeepXj , Epqek mxwpD Exry xxnpwtek uqpwpc .
19 zeeK Rxcej mxwpk Exry BenqxeK Eak Bpxnxae
dekh Epqek mxwpD Zelj Tec uqeey Tec Eeteqc
Eeteqc yeM Rxcej mxwpk y xxnpwty Zeutel xxeM Ep
qek mxwpD Rxml Eak ceqtpnxk Eewc Resy mxntewpc .
18 ExeVcxcepk Rxcej mxwpk y Epexqetpdek Rxml
xxeM Epqek mxwpD Zelj Tec uqpwpc , Rxcek
Bpcxstec venxaeekH Tec uqpeesepk uxM Qk E¡nxsTp
174
D c TpxsxcCek Eewxtpneby , Encej Wetel c Ebewsxwpc .
Zecej yeexwpc ! vewpeK uxmc uneeek y Eqyexj Teq
yexj Erenxl Epxnpsxzel yej xpxU xpxceM xxeM uneeek Qp
ekH
NpL pk TeutprreM uxqpxj
NpL pk xxnrrptprreM yxqpxj
10 Temk y Epxmdek Exry Rxml Qpcej uxnxwpspk
vpquekH Tespneeesek uxcepk Rxceqk
Weteby yeexwpc .
Exry Tecxk Epxmm Epxcec WpxeVcenewpc , Epxml E
xry Temk c Tecxk Becxnay Esk Axtewpc cetexj c
9 EpaxM Eery yxtk Rxceetk E¡nxsTpD Exry Epxmd
ek Eak yek Tecxk Eewxtpneyec , Tenk
c Extecem cenectec .
8 yxtk cenyej E¡nxsTpD Qpcej vewty Epxmyesy ,
175
yxtk Wpxk E¡nxsTpD Qpcej vewty Eewxtpnekh cetexj
7 EpaxM Eery , mxwpk Exry Epxmyesy Rxml pk E
ncesxzel Eak Wpqtpnewpc .
uqrreeey Epxcec xxk Tpxqpcej cetexj c Weteby Eewp
c.
veteeeteyec , Erk Exry Rxmqty AxreM uxmc vpyeJ y
eXj xc uterxncek , yxtek c Tecxk Rxml pk urrpl
6 yxtk Wek y Eppl pk verrpaxk yeXj Exry E¡nxsTp
D Qpcej vewty Tprpqbxk xxk Wptpk tpM
uqec , yxtk Rxcek Eeteqc yeM , Temk y Tecxk Eewxtp
neeey xc Ay EpxeVcenemqpwpc .
5 yxtk ceneyej E¡nxsTpD Qpcej Rxcek Apeeak uqy
esy , Temk y Epxmm xc EpxeVcenemqpdek yeexekH
Exry Tecxk Eewxtpnerrpqpeesek Wety , yxtk yesk Rx
cek Eeteqc Sxkh Eewxtpnel c EpxeVceneceby Eewpc .
ZeeK Tecnc Eaxcej Exry Temk y cenel cxqyerrety Eep
ekH mxapk Axtel xxeM xxek E¡nxsTpD c Epxmdek Eak
4 EpcxzeqekH mxntedek xxeM yxtk Rxceetk Temk
Qpcej vewty Rpxcaxby , vewty Epnpsxrrpqpeetewpc ,
EpcxzeqekH mxntedek Exry Temk Qpcej vewty Rpxc
176
axm xc Weteby Eewpc .
3 Tk ReM yxtek EpcxzeqekH mxntedek Exry Exsp
D E¡nxsTpD Tec Rxcek Apeeak uqby , Tenpc
16 Tk ReM Weteby yeexwpc , Tk ReM Eery mxwpk
y Benpak uqby Ebek Zpcek Eeseneyesy ,
uneeek y Erenxl pk TppMj Eewpc cewecepk yxtk Rx
ml Epexqepeay uqeey ZpL py ? Tespneeec uqeey Epxcec
!
15 Erk Wety yeM Epxmqeyesy , yxtk vepqc Zpspk
y Becxnpl TppMj yeexeey Epxcec , venxk
BxnpL pk urrpl
vepqc Zpspk y Becxnpl TppMj yeexeey yxsc , venxk
uneeek y Erenxl pk TppMj yeexeey uqyec .
177
14 Teceyesy Tk ReM Tecxk Rxml pk Becxnpl c Esk
mxqxzewpc , EpaxM Eery Tk ReM Rxceetk
BxnpL pk yerrebc cenedel uqrretprrec .
Eezpl Eak Eeuneeeteeesek mxwpk Sxxj EpxyeM pk u
xmc yeXj Zpcek Ebek uneeek tpM Enmk Eqyenxl
Epxcec . Emk y Esenm yeM , Tk ReM yeXj Zpcek une
eek tpM Enmby , Tenpc Rxcek Epxml pk
13 yesk Tk ReM pk Teuk Wpxac xc Rxml tpM Esk y
errpqrrek vencxD gebxrry yerrebc uqrreeey
Becxnprrpqby , Tk ReM c Wpxk AxreM pk mxsel gpn
c tprc Sxtpnrry yeM Terrerrpqpwpc .
12 Eexwy xxk Tpqk , Tk ReM pk Qeytec Exqbenee
ey yeXj Weeeeupk c Tecxk Rxml xxeM Esk
ReM Eery uneeek y Tpxqpcej Eewxtpneby yeexwpc .

yeXj Zpcek Epxmdek xxeM utptprrec , cetelj ExspD E


¡nxsTpD pk Eewc Respk tpM uqyesy Tk
11 Wpxk Rxcek Eeteqc yeM , Rxml pk Erk Telj Eak
Rc Eeyay ceqeyesy , Tk ReM yesk
uneeek y Tpxqpcej Eewxty yeexwpc .
178
Zeutel xxeM vewpeK uxmk c uxtpcedek yeexekH uq
ec . Tenk Exry Epxry Eewxty yeexeepc Eery
NpL pk xxnrrptprreM yxqpxj
NpL pk xxnrrptprreM uxqpxj
WpxeVcej xxk Eewc Respk c Epxnpsxzek mxnteceye
c.
Epxnpsxzedek Erenxl Epxnpsxzel Exry yxtek tpM Eb
ek ExspD E¡nxsTpD pk Eewc Respk Eak
23 EpaxM Eery Rxml pk Epxnc Tpxqpcesy Exry Ep
xml uqec , cetelj uneeek y BpxceM
Tk ReM pk Eewc Resy yek uxmk c uneeek tpM Enmb
y WpxeVcej xxk Eewc Respk c mxnteyec .
22 Epxry Tk ReM Rxceetk Rxml pk Becxnpl TppMj
179
Eak Spqeqeeetek uneeek y urrpl uqprrepk
Epexqepeyec , Tececepk ZeweM Seexk Tec uc tk ? B
pxycek Epxmm Qk Tetpc uqec !
21 Epxry Tk ReM Eery gptpwsxeK cewek Epxbeby
uxmc Zeutel Zprrek Tenk EpxXj tpM venxk
20 Tk ReM Eery Rxml pk urrpl yeexekH EpxXj , xx
npL Zpspk y xecxnpl c Esk mxqxzewpc
Eery EpxyeM pk uxmc yeXj Zpcek Enmby , xxnpL pk
urrpl uqby , AeyeM cecek EtJ cenedel uqyec .
TpMj Teyej yeM Teqyxby , Werry Zeutel Epexqetpk ,
Rxml pk urrpl uqpeesek yeexqpekH . Epxry Tk ReM
vewpeK pk TpxmL xxfxXj xc Teteby ceqeyec . Epnxty
Tk ReM EpxyeM pk Wpxaxpk yeXj Zpcek
19 yeJ Tk ReM Eery Wxry Epxcek y Eppeekj xc Esk
Epexqerreeey Eak ceaxzek , Tk ReM TpM
18 Tk ReM Rxceetk Rxml pk mxqxzesy Eak Spqeqee
etek , xxnpL pk urrpl uqyec .
Epxry Tk ReM Eery Rxceetk Tk ReM TpM Epqewbxqe
k EpxVmdek Spnrrel c Epxreeaxqek Terreeesek yeexwpc
17 Ebek uneeek tpM yezenqek Teqeneeewpc ! Tk
180
ReM cetpexyeM Rxml pk urrpl yeexeesek uqyeay ,
Tecek Epxmwpc , Tk ReM uneeek c Sxtpnrry Terreyes
y , xxnpwtek uqpwpc cetexj c ceqeby yeexwpc .
Tk ReM Eery Tenpc urrpl Wpxk uqec . Erk Exry Tenpc
Tk ReM Rxml pk urrpl uqby , EapD
5 yxtk Wpxk mxwpk y AxreM xxeM Eewxtpneeey
xxk EpxXj tpM , Wpsc xxk vepqc Zpsy Eery Wek y
Eewxtpneeesek Ebek y ceJ Tpqk yxtek c uneeek y Tp
xqpcej SeextpM Eebxqqerrpqyec .
yeXj xxk Rxcek cesexj Wpxk uqec , Etpcej Tk ReM Ee
ry Tenem Epxmdek Eaecek Tecxk
tpM Eeyay ceqeyesy , Tk ReM Rxceetk Epxmbpmc ,
EpaxM Eery Tk ReM uqyesy E¡nxsTpD pk
4 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM pk yee
xtel yesk Eexwy uxqpcej . vepqc Zpspk
181
usppk Enectec Qpcej Tecxk vpnxwqeyesy SetpM Sew
errpk tpM Esk Tprreaeeetewpc .
Tenk Exry vepqc Zpspk TeceMj Eeyay ceqeyesy Axqp
cety mxwpk Wpxk uxqpcej , cenyej Tenk Exry
Qpcej vprpyesy Tenpc SetpM Sewerrpk Ewectec yeM
Tprreaeeetewpc . cenyej Enectec Exry Epxmyesy
3 Eexwy xxk Tpqk , Enectec Exry Eewxty yeexeey
xxk EpxXj tpM Tenk Exry usppk Enectec
Tecxk vepqc Zpspk y Aerrebk xc mxqxzewpc .
Tenk Exry vepqc Zpspk y Aerrebk xxk TppMj Becxnp
eetewpc . Enectec Exry Epxmyesy Tenk Exry
2 Bxfxzeqek ceqeyel , Rxcek Rxceetk vpnxwqeees
ek Ewectec , Enectec Exry Eewxty Qk yeexyesy
vepqc Zpsy Eery Eewxty mxwpk tpM Sezc vpnxXj Ae
rrebk Tec uqec .
uxqpcej . Eexwy xxk Tpqk , Tk ReM Eery Wxry Teexq
unxqek Zenxeey ceby yeexekH xc Qeytec Wetewpc :
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM uqyesy
uxM vepqc Zpspk c Wetem mxwpD
EpnpeK pk venxaeekH yeM Bxsxzeqeyesy
182
TpqptprreM uxqpxj
NpL pk TpqptprreM uxqpxj
NpL pk TpqptprreM uxqpxj
Tenk Exry venxk Epxml c Eeyaxnek Epxcmyec .
Eppl Eery vepqc Zpspk y BenqxeK Eery mxwpk c Ee
wc Respk Tec uqrrewpc , cetelj Retk tpM Eeyay ceqeyesy ,

10 EapD Tprc yeJ Rxml pk Tpwtk Epxmyec .


Y zenqxeK Tec uqpeesekh Rxml Exry Exteycxtec uqb
y,
9 Epnxty yeJ vepqc Zpspk y vewxzenpqtk Eak get
ekh Eewxtpneby yeexqpekH , Seml tprc vepqc Zpspk
183
Sxrpeeec SereekH xc mxcbxcewpc . vepqc Zpsy Epx
cec uqyesy Rxml Exry Teqxwterrpqeey Beysxzek Epxcec u
qec .
8 Zelj Rxml Exry vepqc Zpspk y BenqxeK xxeM Tp
cxzel Beysxzek Enxby Wxry Sepecxl xxnpcekh
uqyesy , yeJ ApeepL vpytpeK Sxrpeeec Exry Zerry ce
texj c Esk Wetewpc .
Exry Zerry cetexj c Weteyec . vepqc Zpspk tpM << S
xrpeeeexneby uqeey Epxcec >> cewek ceqedek Epxcec
ceqeqcek Epxcec uqeey Epxcec ! TecemXj yeJ vepqc
Zpsy yeM Tewbxrrepk Sezc Zelj Rxml cecac
7 Teexwy uqyesy , yxtk vepqc Zpspk y TpD yeXj x
c Exry Zelj Rxml cewek ceqeby uqeey py ?
vepqc Zpsy yej Zelj Rxml
vpyxqrrek Spxrespk y Sxkh xxrreunc yeM uneeek tp
M Epexqeaxqewpc .
yxtk Tecxk vepqc Zpspk y Tpeeterrel BpnuD c Epxet
pspqem EenekH ceqyenc yeM Zeueey Epxcec , venxk
Eery yxtek c vpnxeeqek Aerrebeqeeey vepqc Zpspk
y Telj Eak ceqeyesy , yxtk Rxceetk Epxmbpmc .
184
6 cetelj , Epxry vepqc Zpsy Eery yxtek c vpnxeeqe
k Axteeey Epxcec uqby yexxeey uqec . EpaxM
Rxmqty TeaxzeeVrrpc mxsel c Tectecek , uxm yeXj t
pM mxzpqcek , EapD Tprc Epxmmqyec .
Wxry TptpneceJ Rxml pk Epexqepeay uxmc Bpexl uq
ec .
17 Eexwy Eak , Wxry Epexqetpdek Exry EpxreceM
Wxry Epexqepeay yeexekH Bpexl yxsc , venxk
vepqc Zpsy Eery BpxU cetexj c Wetewpc .
16 yeJ cenyej EpxyeM pk TpMj Epxcec Zeutel Zprr
ek Epexqetpdek uqyesy , yeJ EenekH usy
Epxcec , Wxry vpnpspk xxcsxm yek venxk Epexqetp
wpc .
15 yeJ EpxyeM pk Epexqetpdek Zpcek Esk Wetew
185
pc , EpaxM Eery yeJ TpMj Tec yek Epexqepem
Exqbeneeey mxwpk Wpxk , Rxceetk Rxml tpM urrpl
xxeM Eeneqbxk Epxcmdek yeexekH ZpL .
14 Wpsc xxk vepqc Zpsy Eery Spxrespk tpM venx
zeqeeetewpc , cetelj yeJ uqyesy Enceysc
mxwpk y TpD yeXj xxk verreaeqtk
Zpspk y BenqxeK Tpeeterrel xxeM Tewbxk , Rxml pk
cenaecec AxreM Exry EpqeL ceaxmteyec .
Rxml pk Wpxk AxreM c EpqeL Tpty Exqenemqm xxk
Tpxqpcej Epxml c Eeyaxneeesek yeexwpc . vepqc
Epxcec Teexwy yxsc ! venxk Rxml Wpxk ! geeeaem
Rxml Exry Tenk Eenxrrpk Sererrety yeM Tewbxk
13 ExeVcxby ceqeyesy Tenem Eenxrrpk Sererrety
Eery Rewexc Epxmmqpdek cebc py ? ceqeqcek
EncxL Eenxrrpk , Tecsc , Seexk Seexeeek uqec .
12 Wpsc xxk vepqc Zpsy Exry veqtesc Epxcec Enc
xL uxqpcej , vepqc Zpspk y BenqxeK Eery
Epxtpcek verrpnay , Wpxk vepqc Zpspk y BenqxeK T
peeterrel xxeM Rewexc Epxmm yeexnxk tpM EpNprrpqye
c.
186
11 EpaxM Eery , Rxml Exry vepqc Zpsy xxk Tpeet
errel BenqxeK c Teqxwterrpqpk Tpcxzel Enxby Rewexc
NpL pk TpqptprreM uxqpxj
NpL pk TpqptprreM uxqpxj
Tpeeterrel c Zpspaxqek Terreby , Wxry yeXj Apeeak
Eery venxk Rxml pk Zpsy Tpeeterrel c Terrewpc .
Eeunek Axtewpc . Wxry yeextel Eexwy yeexwpc : yeJ
Bpxycek Sepecxl Bxnpcek tecek uneeek y Zpsy
mxapnem uc ? 25 uneeek tpM Teqeneeesprrec , Tk E
ery Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk yxtek c
24 yeJ ceaxrek Bpyeqeexj Tec uc ! cek Rewexc Ere
m Eewc xc Wxry Eeueesek yeXj Weeeeupk Eak Seqrrek
Esk Beexqerrpqpwpc , Erk Zpsy Tpeeterrel Eery Wxr
187
y yeXj Weeeeupk pk TptpMj gec gewsxeK uqby yeexwpc .

Wxry yeeeeneeey Zpsy Tpeeterrel QpekH Teexqeqtp


by , Rewexc Epzek mxqxby uxmc Rxmqty Zpsy Tpeeterrel
Eak
23 Wxry yeXj Apeeak Eery EpxceMj Rxcek Zpsy T
peeterrel tpM Becxnpeetek , Erk Zpsy Tpeeterrel Eery
22 Wxry Tptprrety Sepecxl Eppl Eery uneeek y Zp
sy Tpeeterrel c yeeeeneeeeey Eetelj ,
uzek Epexqepem TpMj Tec yeexekH EpxXj tpM vencx
D Spxncey Exry Zeny Retk QpekH xxrrpneqtpwpc .
21 Eexwy Eak , yeJ Rxcek Zpsy xxnpL Exry gec uq
by yeexekH xc Seneby Weteyec : Tenpc Rewexc
Epexqetpdek usy , venxk Wxry TptpneceJ Rxml pk E
pexqetpdek cetexj c Exqepeceby yeexwpc .
20 cenyej yeJ TpMj Epxcec Zeutel Zprrek Epexqet
pdek uqyeay , Tenpc Erk Exry uqyesy Wxry
Zeutel c yeJ venxk Epaxby Epexqetpwpc .
19 Wxry TpMj Tec Seexk Zeutel Zprrek yeJ Zeny E
pexqepem Epxcec , Wxry TpMj Epxcec vencxD
188
Axtel Epxcec uxqpcej .
c Weteby yeexwpc . EpaxM Eery , Retk tpM uzek Epe
xqepem SereekH Tec uqyeay , uzek Epexqepem
18 yeJ yesk Wxry TptpMj , Wxry Wpxk AxreM pk T
ptpMj Eenxrrpk SereekH ceby Epxcec cetexj
Sererreaxqeeeac Eery Eewc Resy Tec EewpM Tpxysx
k uqpwpc .
6 mxwpk y EpeK AxreM Zprrek Sererreaxqeeeac E
ery Tenpc Epxmwpc , vpyxqrrek Spxresy xc
vpyxqrrek Spxresy xc Terreeeaxpk Eery vpyxqrrek S
pxrespk y EpaxM ppk c Sererreaxqewpc .
5 EpaxM Eery , mxwpk y EpeK axreM Zprrek Terre
eeaxpk Eery Weeeeupk pk EpaeM c Sererreaxqek
yezeqemqm xxk Tpxqpcej uqec .
EpeK AxreM Zprrek Esk Terreby , geeeaem vpyxqrre
189
k Spxresy xc Terreeeac ReM pk yeXj TeceMj
4 uneeek y ExeVcxby yeexekH Eery vepqc Zpspk
y TpxU gppqac FerrenteqekH xc Wek y EteceM
yxtek Tec Eeteqc Rxmqty AxreM Tec uqrreyec .
Tpwxqek Exnemqpcepk , mxwpeac AxreM pk Tptpne
ceJ Rxml c Sxpecek Eenxqrreeey xxk Tpqk Temk c
Axteyec , uneeek Eery venxk EpxyeM Tecek uxtpceb
pmc . Ebek uneeek Eery EpxyeM pk mxyemk xxek
3 Wpsc xxk vepqc Zpsy Eery mxwpeac AxreM pk
Tpnpc yerrpnec Eak uxtpwbc Tec uqby Esk
TppMj Eak yxtek c Spqeqek genrreyec .
vewtppeeeek Eewc Resy mxntecedek Tenk Exry Rxc
eetk Rxml yej Epxml pk Zpsy Tpeeterrel pk
2 EpaxM Eery vpyxqrrek Spxrespk y Zpsy Tpeeter
rel Eery Tenpc Wek c E¡nxsTpD ExspD Qpcej
1 Etpcej E¡nxsTpD ExspD pk Eewc Respk tpM Eew
xtpneeeaxpk Eery Zelj mxqxzem Epxcec uqyec .
vpyxqrrek Spxrespk y Eewxtpnel c Sererreaxqe
eepc Eery
ReexwetprreM uxqpxj
190
NpL pk RexwetprreM uxqpxj
NpL pk RexwetprreM uxqpxj
13 Tk ReM EpeK AxreM c Terreyesy Qeytec Epxm
wpc . Tk ReM cenyej vpyxqrrek Spxresy xc
uqec , cetelj EpeK AxreM TpM Epxnc Epxcec . EpeK A
xreM pk Becxnpl c Esk mxqxzewpc .
12 Eexwy xxk Tpqk , Eeekj Temy Eceac Temy ReM
Ej , yxtk Exry Epxnc Tpxqpcesy Tec
Tewbxk , Tk ReM pk Tenem Enceysc Exqbeneeey yeX
j Weeeeupk TpM Axry Eewc Resy Epxnpsxzewpc .
Eewxtpnerrpqpeesek uneeek Eery , yesk Tk ReM pk
191
TptpMj Epnpsxk yeexekH vpyxqrrek Spxresy yeM
Spxresy Exry Tk ReM pk TptpMj Eeeey uqyesy , Ere
m ExspD E¡nxsTpD c Epxmdek Eak Exry
11 uneeek y Spxresy Exry ExspD c Epxmdek Eak T
ecxk Eewxtpnerrpqyec , cenyej Erem
Eery uneeek Eery Tk ReM c Rxceetk Bxnpwty mxwpk
uqrreyec .
Weeeeupk Eery Rxml Tec Tpqk Epxmm uqyeay unee
ek Eery Tk ReM c Eewxtpnerrpqpwpc . EpaxM
10 ceyeay E¡nxsTpD Exry cenyej Tk ReM pk Tptp
Mj Epnpsxeey uqyesy Tk ReM pk yeXj
Spxrespk y vewxzenpqtk xc mxqxzewpc . E¡nxsTpD
TpM venxzeqeeeteeey Epxcec .
Tpqk , Tk ReM pk Eewxtpnel Eery Wpxk AxreM pk Be
cxnpqtk xc mxqxzem Epxcec , geeeak vpyxqrrek
9 Tk ReM c Eeyay ceqeyel , uneeek y Eenxrrpk Sp
xresy Exry Tk ReM pk TptpMj Epnpsxeey
8 EpeK AxreM Zprrek Terreeeac Eery uneeek y ye
eeenpl c Esk mxntek Axtewpc .
Axteeey Epxcec uqec .
192
Tenk Exry uneeek y vepqc Tpeeterrel c xxnpwqek Ter
reeey Epxcec , Epxrek tecek yesk Terreby
7 Eexwy Eak , EpeK AxreM Zpcek Sererreaxqeeea
c Eery uneeek QpekH Teexspecrewpc , EpaxM Eery
mxyempk pk yeXj TeceMj Exqenem uqtprrec cewek
veqerrpk xxeM mxseby yeexwpc .
19 vewpeK uxmc uneeek y uxtpcedek uxmk Exry
uneeek y EpxeVcej cenel Exry Temk y EpxMj
EpxeVcej cenel Qpcej Eeteqxpeeeeyesy Zerry Ay yxs
c uqec .
18 Wxry Epxbem yeM , Wek y Epty xxk Bpyeqeexj
c Exnecetpc tpM yxtekh Exqenemqpk Epxcm
uqyesy yxtk Wpxk Temk y EpxeVcej cenel c ay vpyxz
eqaewpc .
193
veterreqek Teqyxeesek c Etqewpc c j . EpaxM Eery ,
yxtk E¡nxsTpD pk Bpyeqeexj c Eery vpyxzeqaeeey
uzeety Epxwac xc mxntek Etqem Zpsptec , yesk E¡n
xsTpD Qpcej vewty yeM uneeek y Temk tpM
17 uneeek y EpxMj mxyempk Wpxk Tpqk . yxtk u
neeek y Eenepk Exncepk Tecek yeqepecedek
Wpxk cetexj c ceneaxqek Eewpc .
16 uneeek y Spxresy yej Wek y Spxresy Exry vewt
y yeM yxtk uqyesy uneeek y EpxMj mxyempk
Wxry Ej ! >> cewek vescxnpwpc .
Tpxny Tec uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec . yxtkvpyxqrr
ek Spxresy yeM Tewbxk uneeek tpM : << Eaxcej
Spaxl ceqwectel pk Tpwtk yeexqrreeey yxsc , venxk
Tk ReM c uneeek y EpxMj mxyempk pk ReMj
15 EpaxM Eery , uneeek y Epxnpsxzedek Spxresy
Exry Tk ReM c Rpzeneeek , Tk ReM c
EpxMj mxyemk Wpxk .
14 uneeek y vpyxqrrek Spxrespk y cxrc Bxqprrptp
qekH xc mxqxzecac mxwpk Exry Tenpc uneeek y
TpxsxcCek Epxmm Zelj xc Reweyesy , Qeytec Eewxt
194
pnewpc .
NpL pk ReexwetprreM uxqpxj
NpL pk ReexwetprreM uxqpxj
Eppl Eery yxtk cencxk Beqyenxk Terrepeeeeeey xc E
sk Wetewpc . cetelj vpyxqrrek Spxresy Exry EpxyeM
26 Rxcek Eeteqc yeM , yxtek y Bpxceqek Tpnpc x
c vpyxqrrek Spxresy veyspnpk Tewbxwpc .
Tesunxtec mxqxzewpc .
25 yxtk cenyej Rxtpk tpM Esk veneeeteeey xc mx
sek Wpxnpcepem uqyesy , yxtk Qeytec
veneeeteeey xc mxsek Wpxnpcepem uc ?
mxsel Wpxnpcetpl c mxsel Wpxnpcetpl tpM Esk Tprr
195
eaxwpc . cek Exry Temk y Rxtpk tecek
24 EpaxM Eery , mxsek Wpxnpcetpdek y EpaxM ,
yxtk Eeunel mxntewpc . Rxtpk tpM Epxbectem
Tebxceby uxmc Wxry yeXj xc Encej Axqpcej Tec uqrr
eeey xc mxqxzeby Eewpc .
Sxreqeey yek xpeespeey xxk EenekH Epxcec , unee
ek Eery yxterpD c EpxMj mxyempk Zpcek uqrrek
BxwxD c mxntek , Tenpc vpyxqrrek Spxresy xc mxnt
ecaxpk Wpxk Sepecxl xxnpcek tecek Ereqpk
23 uxtpceVtedek Exry Eexwy yeM Epxqy yenek ,
Wek y EteceM EeeVekj uqyespneeesek EpxMj
vpaeqrreqek Bpyeeey Wety Zpexqek cxeVsxby yeex
eey xc Weteby uc .
22 yxtk Etpcej uqtelj Eeqxyej uxmc uxtpceVtedek
Exry uxM mxeVcebxm xxk EpxXj
Qpcej EpxeVcej cenel vpyxzeqaek Etqem Encej Axqp
cej Tec uqeey xc mxseby yeexteeK uxqpcej .
21 Eeqc Rxcek EtpMj Tenem Exqbeneeeac cxebc g
eyej Eak Wpqtpnek , uneeek y EpxMj mxyempk
y usy , venxk uneeek y BenqxeK Eak uqpeesek uqec
196
. TecemXj , uxtpceVtedek uxmk Exry Wpxk Qk
20 EpaxM Eery , vewpeK uxmc uxtpceVtedek Exry
mxetec vprrpspk uqpwpc , Erk Exry EpeK Sererrek
uneeek y veexMj Epxnpsxzel ExspD pk yeXj TeceM
j
Bxnpwtek cewek Tpeceeeqeeeaxpk Terrek Temk y E
pxeVcej cenel Zpcek vpyezek Eteqmqyec .
Temk y Epneexqek Terrpteeesek mxwpk Zpcek Temk
Exry xxnpwtek cewek Tpeceeeeeqeyec : Temk y
30 uneeek y Epnxpeaxqek Tptpqek Specrrpeesek
mxwpk zpcek uneeek Eery Epnxexqek Terrptewpc :
Tec uqrrebpeepc .
197
Tetek c Epnxpeaxqek Tptpqek Specrrpby , Tetek c Ep
xyeM pk xxek mxyemk Tec yek Eeteqc Epeak AxreM
xxk TptpMj Tenxmk yeexnxk tpM Serrpqrreeey xxk T
pxqpcej , uneeek Eery Tetek c Epnxpeaxqek Weteby ,
29 EpaxM Eery , uneeek Eery Temk y mxyemk Zp
cek Spxspctepk pk Zecej ceM uxqc xxk
Weteby yeexwpc .
Tenpc Tenk Exry EpxyeM pk xxek SereekH yeM Terrpt
eeesek mxwpD Tecek EesxeK Tpsk mxntecem xc
28 yxtk uneeek Eery Tpxwek EpaxM Zeutel c venx
qaek Epexqeaxqem uneeek c veexneqek Sereeeac
Bxek Tpxqpcej gpzpk Terrepeeeewpc .
Wetewpc , EpaxM Eery , vpyxqrrek Spxresy Exry une
eek y BenqxeK xxeM Temk y Eenepk Exncepk pk
27 mxwpk y Sepecxl c Exry Reytk Sxebxcac Ebek
uneeek Eery vpyxqrrek Spxrespk y SereekH xc
uneeek Eak Terrepeeeek gpzpeesek yeexqpekH .
pk yeXj yeM xxek Epxcej ceqk yeM Exqepecem xxk
EenekH Epxcec Semnesy Eeqtel xxeM Wek y Tpxqpcej
NpL pk ReexwetprreM uxqpxj
198
NpL pk ReexwetprreM uxqpxj
terrek Eeqeeey xc mxqxzeby yeexekH vprc Wety Ep
xml pk Eceqbxzek tpM mxnpcepk uc .
36 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : A
xry Tpxqpcek y EpaxMj yxtk EtpM Tpnsc
cxtpekH Exqty py ?
Axteeey uc ? Bpyeqeexj py ? Bpxtemnc py ? vppnqel
py ? Epxqpsmqeexj py ? Eezpl py ?
35 Eexwy xxk Tpqk , cek mxwpk Exry yxtek c E¡n
xsTpD pk veexMj QpekH Tespqterrpqpk
199
uneeek tpM Terrepeeeek Beqyenxby yeexeepc Tenk
uqec !
Eewxtpnerrepk , Epxry ZeeK uneeek y yenerrpk geM
Telj tpM Wpnxqek Serreterrepk Wek y Tpxqpcej
E¡nxsTpD ExspD yxsc ! Tenk Exry Tenem Rxceetk Rp
xcaxby , Epxrek tecek Tenem Rxceetk Tecxk
34 Teexwy Eeyesy , cek mxwpk Tetek tpM Zelj Tpe
eterrek Axteeey uc ?
Tetek c Zelj Epxcec cewek Tpeceeeeeqeyec !
33 cek mxwpk Exry uneeek y Specrrpk Tptpqeees
ek mxwpk c Benrrpwpc ? uneeek Eery Rxceetk
Epxcm Epxcec yxbk ?
Epxcmyec . Eexwy xxk Tpqk , Tenk Exry Zeny Tpxwe
k uteD c yxtek tpM TeU TeqerreM Epxnpsxzek
32 Tenk Exry EpxyeM pk xxek mxyemk Zpcek vee
xneqel Epxcec yeM yxtek tpM Epqek mxwpk c
yeexekH AeeK TpM cek Exry yxtek Tec Esenmqek Ax
teeey uc ?
31 Eexwy ZpL Axry , yxtk cencxk Epxmqem uc ? g
eeeak m uneeek Eery Wek y Telj tpM
200
Exqenedek Exry
4 Tetk uqyesy uneeek y Encety Eenepk uqec , une
eek Eery Tetek tpM EpxMj mxyempk Exry
uneeek y venxzel Bpxcel c mxnteby , E¡nxsTpD Qpc
ej Bxxterrpqpeesek Ay yeJ TpMj Tec uxqpcej .
3 Wxry Eenepk Tpxwek , Wxry Zesy Wxeeek y Tp
xnpl Tpxnpdepk pk Tpxqpcej yeJ yeXj Zpcek
tpM cxberreM Epxcec Bpyeqeexj Tec !
ceqedek Epxcec cetexj c ceneaxqewpc . 2 Wxry gprx
eK ucxrxtpl ceaxrek mxety yeexwpc , Wxry Sepecxl xxnpc
ek
201
vptel ceqem Epxcec . Wxry Eenxrrpk SereekH Eery v
pyxqrrek Spxrespk y ceneqtpmqcej xxk TppMj yeJ
1 yeJ Epxrek Epxcej Zpcek Epxmqespcec : yeJ uqy
esy E¡nxsTpD TpM venxzeqeeetewpc , yeJ
uneeek yej Temk y Encety Eenepk
ZxsptpceM uxqpxj
BxeM Tewbxk yxtek tpM Epxnpsxzedek veexMj xc Te
spqterrpqpk Esk Axtewpc .
SeeseM TpM , Zewenyej cenexj uteD Ay cesek yxtek
uqpk uneeek y Wek y Ebek E¡nxsTpD ExspD
39 EpxetpM Epeetenrrpc Ay Tenk , mxk geecekH A
y Tenk , uxmc uxtpcectedek Epnaxqeexj
cesek , Spxrespk y Epnaxqeexj pk Encej yenxeeac A
y cesek , Epxry uzy Exnecetpc tpM cesek Epxcec
Axteeey Epxcec cetexj c QeU Exteceby yeexwpc . Ep
xmm Ay cesek , Eewxty Ay cesek , Eqac Ay
38 EpaxM Eery , yeJ Zerry Ay cesek Wek y uneeek
c veexneqeeey veexMj Sepecxl c Tespqterrpqpk
TpxsxcCek uxnxwpspk Exqeqtk Epqyec !
37 uxM yxsc . EteceM uxmc EpaxM Zeutel TeceMj
202
, yxtk Ebek Zpcek veexneqeeey yek
NpL pk ReexwetprreM uxqpxj
NpL pk ZxsptpceM uxqpxj
yeexwpc , Tenpc Wek y Eucej Tecety Exseíej Eak Tpx
npdek uqec .
10 Eexwy yeM Epxqy yenek , nðyðíej xxk vpzeM
mxyemk Exry Rxceqk Eaxcej Eak Tpxnpdek
xxk EpxXj , yeJ uaek Exnewpc , Senk Eery Rxcek mx
yemk Tec uqpwpc . >>
9 EpaxM Eery , uneeek y Eeweqel tpM Erk Wety E
pxmqedek yeexwpc : << AeeK Tpcxzel Eery uqeey
y EpxMj cepcepk TpM Tprreqeeetewpc .
203
uqrrek uneeek y EpxMj cepcepk yxsc , venxk geeeak
m uneeek y Eeweqel xxeM Tpxnpdek Exry Sezc uneeek
Epxmqedek uxqpcej . 8 Erk Exry Tenpc Zenptk xxk E
pxnebxl pk Zeuak yeM Epxnebxk Tpxnpdek Exry
uneeek Eery EeyneeeeL tpM : << Exseíej Eak Tpxnp
dek Exry Sezc Axry EpxMj cepcepk Wpxk . >> cewek
7 EeyneeeeL pk EpxMj mxyempk Ay vewpeK uxmt
eceM Temk y xxeVcxrc EpxMj mxyempk yxsc .
vewpeK uxmteceM uneeek y Encety Eenepk yxsc
uqec ,
6 yeJ uneeek y Eeweqel Eery cec vprrpspk uqyec
cewek ceqeby Epxcec . EpaxM Eery Exsnðl pk
Bc Rpzeneeeeeac uneeek Eery Emnxtk Weeeterrpsxt
ec uqec . Eewðk !
EptpL xxeM Eeyay ceqeyesy E¡nxsTpD Exry Tetk Qpc
ej Rxcej Epeeserretek uqec . Tenem Tpxwek uxmc
5 Tetk uqyesy EeexweeK EpeeseekH xxk Tpxnpma
ppk pk EpxMj cepcepk uqec , EpeeseekH
Wpxnmm Weteqcej Tec , Wpxk Temk y Eeweqel c mx
qxzebpmc .
204
Qpcej ceMj Tpeeterreby Tetek tpM vepqc Zpspk c Ep
xnpsxzeyec . Tetek tpM uneeek tpM SpxspcCek
Wpxk cewem ReMj EeqteM Epxcay Temk y EpxeVcej
cenel xxek vpyxzek Etqemqyec . uneeek Eery Tetk
cek c unpeceeec uqrreXj cewek Sereyesy cek c unpe
ceeec uqrrewpc .
18 Erk Wety ceqeyesy , uneeek Eery cek c Epxnpy
teXj cewek Sereyesy , cek c Epxnpytewpc ,
Axwexc verrek Enmwbxqeyec . >>
Encej Wetel Zpcek Epxbemqby , EeqteM ReMj Zpcek
Epnaxqeexj TeceMj Teqcenemqm xxk Tpxqpcej ,
17 Exyeceqty RpL tpM uneeek Eery ZðbxyðTJ pk v
errek tpM Epxmqenpk : << yeJ EpxyeM pk
Epxetpspqem yxsc , venxk Temk y mxcenpmexqel c
205
Epxetpspqedek yeexekH uqec .
16 Emk Eak Epxbeyesy uneeek y Specrrpqtk Eery
mxwpk y BpnxeK SereekH yej Axnweexqtk xc
EpxnpyteXj cewek Sereyesy cek c Epxnpytewpc , ce
k c venerreqbeXj cewek Sereyesy cek c venerreqbewpc .
>>
Teceby ceqeby uqeey Epxcec ! 15 EpaxM Eery Tenk
Exry Wpsc tpM Eexk Epxmqenpk : << yeJ cek c
14 Teexwy uqyesy , yxtk uneeek c gppqac usy ce
wek ceqeby uqeey py ? ceqeqcek Epxcec
Epxmqedek Wety : << yeJ ZeóU c Exsey j Eak Exqe
my veexneqek Serewpc . >>
Eak yek uqec , Tetek y Epexqk EebxqqeekH Tec vpqu
ekH Epxcec uxqpcej . 13 ZeeK Exyeceqty RpL tpM
Epexqetpcej Epxcec , Rxml Ay Epexqetpcej Epxcec .
ceyeay uneeek y Tptpqek Specrrpeey Eery Temk y Sereek
H
Epexqeaxqewpc .>> Tenk Exry Erk Epxcej xc ceqem
xxk EpxXj tpM Tetk Tpxnpcetpc , uzek Ay
12 uneeek Eery Nðyðíej tpM Eexk Epxmqenpk : <
206
< Tenk Zecej mxyemk Exry yeekH mxyemk tpM
mxyemk c Specrrpk Tptpqeyec cetexj Zpcek Exqepe
cem xxk Tpxqpcej ,
11 Tecem tecek , Tenk Exry EpxyeM pk xxek Seree
esek xxeM xxek Tetek y TptpneceJ Rxcej
NpL pk ZxsptpceM uxqpxj
NpL pk ZxsptpceM uxqpxj
Tpwtk Terrptek genrreeesek Wpxk uqec .
24 EpaxM Eery , yxtk uqyesy Zððenðc xxk cxk y T
pwtk Eak , Wpxk Ay venc mxnpk y cxk y
yeM yeqepecedek mxwpD Wpxk .
yxtk uqyesy Temk y Epxnpytek mxcenpmxxqecac W
pxk uxcepk Temk y EpxeVcej cenel c mxqxzem
23 Tenk Exry yesk Temk y ceJ yezeqxeK cenel Zpc
ek yxtek tpM Exqepetk Epxbemqpwpc .
uxmc Etecepk Tecek Tenpc TeteceM Eprrprretk yeqye
207
axeey Etqel Zpcek Eerrpaxqewpc .
Exqepecek , Encej Wetel Zpcek Epxbemqpwpc . Eex
wy xxk Tpqk Tenk Exry Temk y cxqxecCek Eerrpnqeby
22 uneeek y Epexqepem Exry Wpxk Eexwy uxqpc
ej . Tenk Exry Temk y EerrpM cxqxexj Zpcek
uxtpceby Rxcej Rc Epxkh Tec , Rxcej Rc Eexj pk ceJ y
eexby uqpwpc .
yenxwel Bpcxzeeey Encej Tec uqec , Tenk Exry Rxce
k uxceL SxyeM xxeM vpzeM xpexl pk Etqel
21 ðerreM pk Epneqxeeaxk Eery ZeweM ceqyenc
Tec yenxwel BpcxzeXj cewek Sereyesy Teexwy ceqyenxte
c
cxdek uc ? >> cewek ceqewpc c j .
ÐerreM Seyej Eery cencxk Temk c Bpcxzek uxtpcede
k mxwpk tpM : << Zerrpkh Rewexc Eexwy ceqyenc Tec
20 cetelj Reexbk Wxry Ej , Tk Eery cek uc ? uneee
k QpekH Epxcej Bpxnxqtpwpc ? Rxcek
Bxweqek unprrpsxzewpc ? cek mxwpk Exry Temk y
BenqxeK c Esenmaek Axteeey uc ? >>
19 Tk Retk tpM Erk Wety Epxmqedek Werrepk : <
208
< Eexwy uqyesy uneeek Eery mxwpk c cencxk
uneeek y cxqxexj yej mxcenpmexqel
gpwpMj SxeK uqbpeepc . >>
Exry yxtek tpM yeeeek vpexac EpxXj xxk cxk Esk Ep
exqetpdek ul yxtk cetpexk SptpL ,
29 ZeeK ExseXj xxk Epnxty xxk Epxmqedek Wety
: << Ebek Exry Tpxwek Aenxxj pk Tpxnpmy
Sxpecewpc . >>
28 EpaxM Eery , Ebek Exry uxm mxwpk Tpxnpqcx
tek c Wesc Tpxncek uxcepk Tppftec Sxmk
Bpxtemy Eeunel mxnteyec ,
<< Exsnðl pk cxk cetpexyeM Teqec xxk Eqesy Wety
209
Epqek uqyeay , Apxcek Tprreky Epexqetedek Exry
27 Exsnðl pk cxk y Tpeeec , ExseXj Eery Erk Wety
vescxnyec :
Tpxwek Epxqbexxty WpxeVcej uneeek y EpxMj
cepcepk cewecteyec !
Tenk gebeM Tetk ReM Eery
Tk ReM Wxry Eenepk Exncepk Wpxk usy
26 Tenk gebeM yeJ Tetek tpM Eexk Epxmqenpk :
EpxyeM pk SereekH yeM << Wxry veexneqeee
y EpqpD mxnpk >> ceweyec .
Eprrprretk Wxry Esk veexneqeeey EpqpD mxnp
kc
EpxyeM pk BpnxeK xxeM << Wxry Eenepk Exn
cepk >> ceweyec ,
Eprrprretk Wxry Eenepk Exncepk usy Eeeesek c

25 Erk Exry uqyesy Temk y vpsxXj SptpM TpM Epx


mqedek Wety :
NpL pk ZxsptpceM uxqpxj
210
NpL pk ZxsptpceM uxqpxj
gpzpby yeexekH uc !
veqerrpk xxeM mxseby , Wpxk Erem EpaxM pk Tpqk
Tespneqtk Epxcec Ebek uneeek Eak Terrepeeeek
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Wxry Eene
pk Tpxwek Eeunel mxntem xc ceaxrek
EenyetprreM uxqpxj
Sereeesek Bpexl Eery Eenec mxsentem Epxcec
.
Spxspxj yxsxnel c TpxsxcqeVaxpk pk
211
Tetek y mxl c Tpnrrprreeey Axqerrpk c Teqyxye
c,
Tenk ãezpk tpM yeJ
<< venerreaec ! >>
33 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
Tpnrrprreeey Axqerrpk >> tpM uxtpnxk Eprebpeepc
.
yxsxnel c TpxsxcCem Epxcec , venxk Epexqk Eebxq
qeekH xc TpxsxcCeby , EapD Tecek ZeeK Tenk << mxl c
Eery venxk BpnxqekH terrek mxnay Esk Axtewpc . 3
2 Zerrpk y EpaxM uc ? EpaxM Eery Tetk Spxspxj
31 cetelj TeteceM vepqc Zpsy yeM Tewbxk xxnpwt
ek uqeey xc Enxk Wpxntecac Encety Eenepk Tpxwek
Enxk Wpxntecac venc mxnpk y mxwpD Exry Spxspc
Cek Sxtpdek Tpqk venxk Bxnpwtek uqyec ,
30 Teexwy uqyesy yxtk cencxk Epxmqem uc ? Ep
pl Eery Zeny uneeek y Eqyenxl xxnpL c Esk
Exsnðl pk cxk yej Exnpcel

212
yeexwpc , Tenpc Eewek tpM Axry uc , Sepecxl tpM A
xry uc . >> EpxceMj yeM ceqeyesy ,
8 EteceM Epxcek y Eppeekj Eery : << uneeek y W
etecej Exry Axry yeXj Eak vpqk Epxcec
c Epxmdek mxwpD pk Tpwtk Eak Terrerrpqpk genay
Exnewpc cetexj c ceqeby yeexwpc ) >>
7 Wpxk yxtecec cek Exry Teqtk Zxntxeay tpM Ept
pwpc ? cewek Eeserry , ( Tenpc E¡nxsTpD
( Tenpc Epaxby E¡nxsTpD c Terrerrpqpk yerrpk Exne
wpc . )
213
Wety Epxmqeyec : << Ac yxtecec yeXj Eaecek cek E
xry uneeek y Epnpk tpM Epaxwpc ? cewek Eeserry ,
6 cetelj SpxspcCek Sxtpdek y EpaxM Eqyenxl xxn
pwtek uqeey Tpeeec Exyeceqty RpL tpM Erk
vepqc Zpspk y EpaxM Eewxtpnek Epnpsxwpc . >
>
Eery Erk Wety yxaxdek uxqpcej : << Tenem vepqc Z
psy xxk BenqxeK c xxnpwqek Terreeeac mxwpk Exry
5 vepqc Zpsy xc xxnpwqek Terreeesek y Tpqetk E
qyenxl xxnpwtek uqeey Tpeeec Wpsc
uxm mxwpk Tpnpqcxtek tpM Eeunel Erenxl mx
ntecewpc .
uxmc Temk c SpxspcCek Sxtpcac xc Eqyenxl xxnpwt
ek uqrreyec .
4 Epxrek tecek , E¡nxsTpD Exry Rxceetk vepqc Zp
spk y Epexqetpl c Terrpseeeek , Eeqxyej
Serewpc , Tececepk uneeek y Eqyenxl xxnpL c Esk T
erreyec .
3 Tetek Exry uneeek y Eqyenxl xxnpL c Esk Epexq
errewpc , EpxyeM Tecek BeL Enxm cewek
214
veqerrpwspeK Eery Epxrek Weteqcej yeM Serrpnc uq
rreeesek Epxcec uqec .
2 yeJ Tetk ReM pk uneeek tpM Epxreem veqerrpw
speK c ceneaxqeby uqpwpc , cetelj Tetek y
NpL pk EenyetprreM uxqpxj
NpL pk EenyetprreM uxqpxj
16 Tecetelj mxwpk uqrrek Exnpcel c mxqxzek Eey
eey usy uqec . ExseXj Erk Wety
<< Exnpcel c Epqewbxqeeeac Eery , Tetek y Epqk W
pxM Exry ceaxrek Eytec Seexeeek yeexwpc ? >>
15 Esk Tpwxqeeesek Tpqk cencxk Epqewbxqewpc
? zeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
Esk Sprpspeesek Tpqk cencxk SpxspcCek Sxtpwpc ?
Esk Epqewbxqeeesek Tpqk cencxk Sprpspwpc ?
14 cetelj Tetk Exry SpxspcCek Sxtpdek Epxcec Tp
215
qk cencxk Temk Eak Eeunel gpzpwpc ?
mxntewpc . >> cewedek Wety uqec .
13 ZeeK Exyeceqty RpL tpM : << Ebek Eak Eeune
l gpzpeeaxpk Eery Qeytec Epxnpsxzel c
Tenk Exry Temk Eak Eeunel gpzpeeaxpk TpM Erenxl
Epxnpsxzel c Eqyexj mxntecewpc .
yej venc mxnpk cewem Exqrrel ceby Epxcec , uneee
k uqyesy Tpxwek Eenepk pk Ebek uxqpcej ,
12 Erk Epxcej Exry vewpeK mxwpD TpM AxcCemq
pk ceqedek uxqpcej , Emk tpM Zððxnðc xxk cxk
Epxcec . >>
11 Exyeceqty RpL tpM Eexk Epxmqenpk : << Tem
k c SpxspcCek Sxtpcac Exry mxsel Eeqteeey
Bxnpwtek uqpwpc , Eewek terrek yxtk Erk Wety Tpe
ceeeqek Weteneby yeexekH Tpqk Eeunel mxntewpc
10 EpaxM Eery , yxtk Sepecxl tecek Erk Wety Spx
spcCek Sxtpby yeexekH Tpqk Eqyenxl
Eery Temk c Epxmdek Eak Exry Tecxk Eewxtpnerrpq
pkh cetexj c Exteceyesy , Ac Tenpc Eeunel mxntewpc .
9 cenyej Ac Eewek terrek ExspD c Ebek cewek Ep
216
eeerrpqpk Weteneby yeexekH uxcepk Sepecxl tecek unee
ek
Tenpc Wek y Spxspxj yxsxnel c Epeerrpqpk Zenxb
y uxmc Wetecej tpM uc Eewpc .
Encxmy gebxrry Eenepk Tpxwek c ReteqpekH Eyese
tpcec ceweby uc .
EtpM Tpnsxtk yeJ geM Zprrek Specrrek Eewpc
21 cetelj Exsnðl pk cxk y Tpeeec Tenk Exry Epxmq
enpk :
Retk Eak Esk Spneeeqeeeaxpk TpM yeXj Zpcek Epxb
emqpwpc .
Rewexc Esk Enxcaxpk TpM yeXj Zpcek Epqprrpqpwp
c
20 ExseXj Reectk xpnxeK Tec yeM Erk Wety Epxm
217
qeyec :
yeJ uqyesy WpeceeeeK yeqec mxnpk xxeM Tk ReM p
k EerrpM cxqxexj c mxteqcewpc .
yeJ uqyesy << Eenepk pk Tprrek tpM Esk Tprreaeeet
eeey >> Eenepk xxeM Tk ReM pk EeteekH Bc mxncewpc
,
Wpsc Eery uneeek y Eeexqepeeeel xxeM Erk Eeserrp
qtk xc venxrrpqyec :
19 yeJ yesk Tecxk Eeserrpsprrec : Exsnðl pk cxk Rece
nek Wetem Epxcec cebc py ? Zerrpk y Ewpkh ,
Tetek y Epxcej ceqk Exry Tecnc xxk cxberreMj Tenee
eyec .
Tetek y Terrpk Eery Epnaxqeexj tpM Teneeek Appn
xzetpyec
Epxcec Sprpsyec . ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqe
dek Wety :
18 cetelj yeJ Eeserrpsprrec : Tetk Recenek Wetecej
Epqby Sprpspeesek Epxcec py ? ceqeqcek
Epxcek Eak Exnewpc .
17 Emk Eak Epxbemlj Spxspxj Exry Sprpspqtk Eak
218
Exnewpc , Sprpspqtk Eery E¡nxsTpD pk
Epxmqedek uxqpcej : << Ebek Wxry Ej , cek Exry W
ek y Epqewbxqek yeexekH Wetecej xc Extecewpc ? >>
NpL pk EenyetprreM uxqpxj
NpL pk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
6 uneeek y Specrrpk Tptpqeeesek Eery Erenxl Eak
uqpeesek Eak yxsc , venxk mxwpk y
Specrrpk Tptpqeeesek mxwpD Apxcek Tprrek y ceJ Q
k Epxqeteyec .
5 Epty xxk yeextel Wpxk Eeteqc yeexwpc : uneee
k Eery EpxyeM pk Erenxl Epxnpsxzel Eaecek
Epxcec . >>
Tpqprrek Wxecrrek mxwpk Epxqeteceyec , Tetk verr
pnweeK Secxrrpspk yepðl tpM SpxspcCek Wpxnmdek
219
4 uneeek Eery Temkh cencxk venxrrpqpeesek uc
? Tenk Exry Epxmqenpk : << yeJ yeXj tecek
gpnxtewpc . >> cewek TewtecCeyec .
TecxqekH xxk Teyaeexj c Eery Rpnerreby , geeeak ye
J Epxqetedekh Tetk Wpxk Rewexc yesk Eeqeeey cewek
3 Tenk Exry Epxmqenpk : << Ebek Wxry Ej , Tetk
Tek y Tecety Wencepk c Eeqeby ,
uneeek tpM Exsnðl pk cxk c xenrrpeey xxk EpxXj ,
Epncxk Tezeeeteeesek Epxcec uxqpcej . Tk ReM Wet
eby yeexekj , Exyeceqty RpL tpM ExqxXj Exry
2 uneeek Eery Temk y geqeU Entk Eak Tptpqek
Specrrpeesek Eenepk Exncepk Zpcek
Wpxk , Yðezewxk y EpeeseekH xxk ceJ uxqpcej .
Tezeeeteeesek Epxcec ! yeJ uqyesy Rxcek Exsnðl mx
wpk uqec , EeyneeeeL pk vpexac EpxXj
1 Teexwy uqyesy , yeJ Eeserrpsprrec : uneeek Eer
y Tenk y Eenepk Exncepk Zpcek Epncxk
uneeek Eery Exsnðl pk cxk c Erenxk veexneqee
esek Eery
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
220
Tetek y Spxresy AxreM pk Zeterry Eery venxk venc
mxnpk y mxwpD TpM yezek Eqyexj c mxnteceyec .
12 Zððxnðc xxk cxk y Epspl Aeqerrec Eery uxm Te
qecec tpM Eqyexj uzek cesxxj c Eeyaxneyec .
Epxnpsxzel Exry venc mxnpk y mxwpD tpM Tpsay ,
Zððxnðc xxk cxk y EeteekH vpnpspl c mxncebpmc .
Terrpsaxeeeeey Rc py ? ceqeqcek Epxcec Teexwy yx
sc ! Tetek y Epspl Eeqtesc Eak uqby Eeunel
11 Teexwy uqyesy yeJ Eeserrpsprrec : Zððxnðc xx
k cxk mxl Eeqtek uxtpnxk Eprerrepk uxnxwpspk
221
mxl Rxnprry Exry EpqeL EpqeL uxcetpM Tprrpqee
xj uqeey uqtprrec !
10 vpzeM Rxtpk Exry veneecrrpxxtek ZerrpL Epxb
em Epxcec uqtprrec !
vpL Tecespkh Tpnay Eprerrrpk Sxpecectem uqtprr
ec !
vpnxL pk Sxnecekh Tetk Epneeekh Epreby yenxya
xqeeeteeey uqtprrec
9 teðxtJ yesk Eexk Epxmqeyec :
uqtelj Wxeapnemqyec , Tetek y Rxty Epqby veneeey
Epxcec , AxceJ Exry Sprpnteeey Epxcec . >>
8 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : <<
uneeek Eery Tetek y utpl Sepecxl c Epty
mxwpD Exry Epqbpeepc . usppk mxwpD Exry uneee
k y Epneexqek Terrpteeey xc TeeK Sprpspeesek Epxcec
Wpxntedek Zpcek Epqby mxntedek Epxcec venxk u
neeek y Specrrpk Tptpqeeesek Apxcek Tprrek y
7 EapD pk EpxMj tpxexj Exry ZeweM uc ? EapD Tp
rc Exsnðl pk cxk Tetek y mxsek
uqyesy , Erenxl cewecac Exry Zeny Epxrek Erenxl us
222
y uqec .
Epexqk EebxqqeekH xc Epxetpspqedek usy . cenyej
mxwpk y Epexqk EebxqqeekH xc Epxetpspqedek
NpL pk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
NpL pk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Esk uqpwpc . Ac xpxycek WpxaxM Qk Tetpc Tpqk ce
ncxk yeXj Zpcek Webppqeby uqpwpc ? Ac
18 Eexwy xxk Tpqk , Tk TeteceM WpxaxM Exry Rx
ceetk vprrpqpeeteeesek mxwpD c mxeVceyaxqby
Epxry zððxnðc xxk cxk y Eqyexj yezeqxeK Eewxtpne
eey mxapk c vpyxzek Etqeby yeexwpc .
Beqrreeesek yeexwpc . Tetek y venc mxnpk y mxwp
D Exry ZeeK xenqxxj EenpMj xxk Wpty Wety ,
17 BenxL EenpMj xxk Wptpk y SeqeekH xc vprrpq
223
pk Eeurrepk xenqxxj EenpMj xxk WpxaxM c
tpM Enmdek ul Wptpk y SeqeekH WpxaxM Exry mxn
telj uneeek tpM Enmdek ZpL uqec .
uxm uxceL c Exry Temk tpM Enmdek Zeutel uqpwpc
, cenyej Wptpk y Epxetpsy xc Exry uneeek
16 cenyej uxcewredek gpqxM pk xxek Tecebc Rxc
ej cesexj c Exry uneeek tpM Enmdek uqyesy
Tetk Exry mxqxzectem xxk EpxXj tecek Rxceetk Epx
mdek mxwpk Exry Tecxk Eewc Resy mxntem yxsxy ?
15 cenyej Tetk Exry Epncxeeterrepk Epnaxqeexj p
k mxwpD Exry uneeek y Eeetk Reexbk uqeey uqyesy
xxeM Tetek y Tptpnecec Rxcek uxqpxj mxwpD c Eeu
newpc .
14 Esemlj yeJ yesk Epeeserretek y yek EeteekH v
pnpspqty Sepecxl c mxcbxcek , TesxneL
Eqac uqpeesek Tpqk ceqeqcek Epxcec yeM EpxyeM
pk Epexqeaxqek uxmc Tpsxzel Zprrek Encxwqek Epxbew
pc .
13 yeJ Epxry Tek y venc mxnpk y ceJ Rpmpk TpM Ep
xcej Eeexqepeay uc yeJ venc mxnpk y mxwpD pk
224
uneeek Eery venc mxnpk y cxk c Eeuneeesek E
ery
yezek Eqyexj uzek cesxxj c Eeyaxneeey yxsxy ?
Teexwy uqyesy cenyej Zððxnðc xxk cxk uxmteceM u
neeek y Eeunel tpM Eeeeprrpqpeeteeey uqyesy , Reexj E
xqemy
Eery Reexj TpxmL Zeutel Yxsxy ?
Wpty SxeK uneeek Eery Erem Wptpk Eak vprrpqpees
ek WpxaxM Zpcek EpeK pk Wptpk TeceMj Exry xeqrreeey
ENcej Epxcec Seexk EenpMj xxk Wptpkh Beqrreeese
k yeexwpc . Zððxnðc xxk cxk uqyesy Epxscek uxxbxrrpqp
eesek
24 Axry venc mxnpk y mxwpD Exry vprrpqpeetee
esek Benqxxj EenpMj xxk WpxaxM Wety , EpxyeM pk
Epnxpk pk Epnpk yeexnc Zprrek Senmctewpc , Epax
M Eery , uneeek Eery Tetek c Tecxk Bexxqeby xeqrrewpc .
225

23 Zððxnðc xxk cxk c ceqeyesy , cenyej Tetk Esk Sxt


pm Zpcek Epxmk yenxwteqeey Epxcec uqyesy , Wpxk
yeexyesy AxLj tpM Erenxecmc yeexwpc , Esk uxcesy
Ac Yesk WpxaxM Wety vprrpqpeetewpc .
tpM Tenk Exry venxk Erenxecmc yeexwpc , Ac Temk
y Erenxecmc veexMj xxk Tpwtk Eewxtpneby Qk
uqpwpc . TeteceM mxl Eeqtek Epreeesek mxwpD Tp
M Tenk Exry AxecekH veterry yeexteeK , AxLj
22 Emeak yxtk uneeek Eery Erenxecmc Eetelj yek
AxecekH veterry yeexekH xc Epxbek Weteby
Epxcec Eetelj , Ac utpby Epxbeyel Axwexc Eerrpaxqe
eey py ?
21 Zððenðc xxk cxk uqyesy Eppl pk WpxaxM Rc
Wpxk , uneeek Eery Tetek c Zenprc Eerrpaxqeeesek
cetelj Ac yentewrek uqeey Epxcec , venxk Senewbxt
ec yeexeey cenectec uqec .
xxk EpaxM uqec . Ac Zpspk Tpeeteby Axteeesek Eer
y Ac SpxspcCek Sxtpdek y EpaxM uxqpcej .
20 Erk Epxcej BpxU yeexwpc . Tetk Exry vprrpqpe
226
eteeesek Eery Tetk SpxspcCek Sxtpm Epxcec
Eexk Epxmqem Werrepk : << WpxaxM c Rxceetk vp
rrpqpk Eeueesek Eery Rewexc Beqrrerrpqeey xxk Tpxqpc
ej uqec .>>
Wptpk y Epxetpsy xc Tepemby yeexekH usy venxk W
ptpk y Epxetpsy Exry AxLj xc Tewbxby yeexwpc 19 Ac
NpL pk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
NpL pk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
29 EpaxM Eery , uNeeek y Specrrpk Terrpteeey ye
j EreNxl Exry ZeNy vpyxNeeey Epxcec uqec .
uNeeek y Eeetk Reexbk Wpxk uxqpcej .
BxeM yesk uNeeek y EpeeseekH Epxetpsptek y ceJ T
pxNpmy ReM TpM Eeweqeeesek xxeM ZððeNðc xxk cxk
Wpxk
EapD Tecek Tek y veNc mxNpk y mxwpD Eeac Tpsk x
c Eery mxNtebpmc . cetelj uNeeek y Specrrpeesek
28 ZððxNðc xxk cxk ExNpcel c Esk mxqxzek uNee
227
ek y Teexspk uqpeesekh ,
Tenk EpxXj TeterpD c Rxml Eak ceqtpNxmqpwpc .
Tetek Qpcej Tpeeteeey ceMj Exry Erk uxqpcej
27 uneeek Eery Eexk Epxmqenpk :
ZeóU pk EpxneD pk Rxml c Eenxqrrek Aeyenqewp
c.
Eeuneeeac Eery ãzpk Eak Wpntek genpwpc
RpL tpM Epxmqedek Wety :
26 Tenk EpxXj uqeepXj uxm Exsnðl pk cxk EapD T
ecek uxM Eeunel mxntewpc . ZeeK Exyeceqty
uxM uneeek c Terreby Sxtptelj unpeceepc yeexwpc .
Epxrek Zpsy Eery uqyesy : Rxcek uxqpxj Exsnðl pk c
xk unpeceepc , Tetk venc xxk mxnpk y cxk
mxseby Eewpc , Teceyesy Tk ReM yeXj Zpcek Zeny
Seaek Senmqeexj cewek utpeey Epxcec yxsxy . Erem
25 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Rxcek Rxr
rpak Epxrek Zpsy xc Tk ReM Wetek Eeyeey xc
uneeek y Erenxl veexMj Tpxwek Eenepk TpM T
pxceweqbxm Exry
228
veNxzeqeeetewpc . EpxeVcej ceNel Exry EmNxtk uN
eeek y uqeey uqtprrec ! Eewðk !
36 EpaxM Eery , Tpxwek uteD uxM Temk Eak Ems
yec , Temk c TpxsxcCek , Temk tpM
venxk Temk xxeM EeNekH usy Tpxqpmqpwpc ?
35 cek Exry Temk tpM Zerry Epxcmlj cewek
EqteU EeNekH xc cek mxwpk geNrrek Axtewpc ?
Ebek y SereekH xc cek mxwpk Wetewpc ?
34 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
Temk y BeL c cek Enxk Sxebxby mxapNewpc ?
229
Temk y Tespqpk Sxpecedek c cek TeexquNxqek Ax
tewpc ?
33 uNeeek y Erenxl ceaxrek Eqyexj Eewpc !
uNeeek y Weeeteeesek Eery
vpNxeeterrpqyec , Teceyesy Tenk Exry Erenxl veexMj
Zprrek ExqeNemqm tpM Seexk yxsxy .
xc mxsewpc . 32 uNeeek Eery uxm mxwpk TpxNpqc
xtek c Esk Zpspaxqek Terreeey xxk Tpwtk
cxk Esk Zpspaxqek Teerrewpc , EpaxM Eery Tetk Wp
xk Erk EpxXj tpM uNeeek y EreNxl veexMj xc mxNtem
31 Rxcek Eeteqc yeM Tk ReM uNeeek y EreNxl ve
exMj xc mxNtedek y EpaxMj , Epxry ZððxNðc xxk
Esk Zpspaxqek Terreeey xxk EpaxMj , Tk ReM venxk
uNeeek y EreNxl veexMj xc mxNtebpmc .
30 EpNxty Tek y veNc mxNpk y mxwpD uNeeek c
Zpspaxqek Terreeey Epxcec , Epxry ZððxNðc cxk y
NpL pk Eenyek RxcetpceM uxqpxj

230
NpL pk EeNyek vpzetprreM uxqpxj
6 Eexwy xxk Tpqk , yxtk uNeeek y Epxnpsxzedek
EreNxl cesxxj xxeM , Eeteqc usy EreNxl EpxNpsxzel
Apeeak uqby EpxyeM BerrpMj yek veNxqaek , Apeea
k yeXj xxk Eeteqc usy Encetek uqpeesek yeexwpc .
5 Wpxk Eeteqc yeM . yxtk cetpexyeM Epqek mxw
pk yeexyeay , E¡nxsTpD pk Teetk venxk Rxcek
Eeteqc usy Epexqetpl yeexwpc .
4 Rxcek Apeeak yeXj Exry Epqek Wpxaxpk xxeM u
xNxqtpdek uqec , Wpxaxpk uxNc Exry Temk y
231
uNeeek y Temkh EpxNpsxzedek Extecel yxsxNel xxe
M EpxyeM pk yeXj Zpcek cewbxtpcec .
EpxyeM pk yeXj Zpcek yxtecec cetpNcec TecemM Ep
xbk Ej , veNxk TeNpy cxaxzeecmc yeexby , mxwpk uxNc
3 yeJ uNeeek y Retk tpM Epxnpsxzedek EreNxl ce
sxxj c TpxsxcCek , Tk uxmk tpM ceqem Exry :
yezespk mxqxzecac Wpxk cetexj c Wetem tpM Exqte
M yxsxy .
Bc Axry Sxrepecek , Temk y BeNqxeK c TptpNeeec R
xeeteqek , Zerrpk Eery EeNxrrpk SereekH , uxNxwpspk ,
2 yetecec Erk EpNaxqeexj tpM veexqpeeteeetpk ,
uNeeek Eery Tk ReM c EpxceNeaxqeby , Sepecxl SereekH

SpxspcCel uqpwpc .
Tpseeexxqek Epexqeaxqek Temk c yezeseeetprrec .
Erk Exry uqyesy Tk ReM pk Enmm Zpsy Tec Epxrek
Axry , yeJ Tk ReM c EpxyeM pk yezeD Zpcek Eewxty
Enmak uqrreby uNeeek tpM Enmk , Temk tpM
1 Eexwy xxk Tpqk , Eeekj Temy Eceac Temy ReM E
j , uNeeek Eery yxtek c Eexem mxceNpmexqem ZpL
232
uNeeek y EewxtpNel tpM Epexqeaxqem Exry
EeNyek vpzetprreM uxqpxj
16 cek c Ay cesek Rxceqk Sepecxl xxeM veNerreq
beeey ceNectec , yeNteL Sepecxl c yenxwteqek EpwpNee
eeey
Ewcerxk Epcxqetprrec .
15 yezeNqek mxceNpcaxpk Qpcej vewty yeM yez
eNqek mxceNay , Ewcerxk Epcxqeeeaxpk QpekH vewty y
eM
yxtecec veNxzek Bpxcectpk .
Bpaxqeeey ceNectec . 14 AxLj xc vppNqeeeac xc Ex
Npcem ceNectec , Teexwy Ej , ExNpcem ceNectec .
233
13 Epxceexmy Zeterry Eeekj Temy ReM Tec yek v
pyxzeqaek Etqeby , veNc RptpeK pk mxwpD c mxqxzek
yeexeey ceNectec , EmNxtk Terrepeeeek BeqyeNxee
y ceNectec .
12 WpNpcetpl Tec EpxXj yezeM mxM Tec yeexeey
ceNectec , BpyerrpNxtec EpxXj tpM TesuNc Tec
11 Eeqberry Beqeeerry Epxcec yeM AeNwexxk Eebx
qeqby , gel veqerrpk Sepecxl xxeM Ebek tpM Epexqeaxqe
m ceNectec
Tptprpaxqek Sereeey ceNectec , Epxrek Sepecxl Eae
cek veNxqaek mxetppecem ceNectec .
Tezeeetek , EeNxrrpk SereekH xc yeNxwteqeeey ceN
ectec . 10 Rxcek Rxcek Zpcek geM mxl Wety veNxqaek
yeexeey Zpsptec . 9 usppk c veexNeqek Sereeepc tp
M Epxrek Axceac yeexeey ceNectec . veNcxD ceNaecec x
c
uqyesy ZeteNel BpxteNel c veexeepNpl Epxcec yeex
eey Zpsptec , usppk c EpxNpyteyesy yezeM mxM Tec
8 Expeeeel uqyesy Expeeeeeey Zpsptec , Epxcqxc
ej uqyesy veNeL Epxcec yeexeey Zpsptec , TeNxmqecac
234
7 Epexqeaxqem Qk uqyesy Epexqeaxqem Zpspte
c , SpNrrel uqyesy SpNrreeey Zpsptec ,
Epqewbxqek Zenxeesek uqyesy , Enceysc Spxspxj y
xsxNel pk cxNc cewbxXj yeM Epeeerrpqpk ZeNxeey ceNe
ctec ,
X SeextpM Eesxeeqek , cxm Zpsptec Zeutel Zprrek c
xspcec . ceNyej yxtek y EreNxl Epxnpsxzel Exry Wetecej
NpL pk EeNyek vpzetprreM uxqpxj
NpL pk EeNyek vpzetprreM uxqpxj
EseNmaeqtpdek Zeutel uqpwpc . Eexwy mxwpk Exr
y Sxpecel mxqxzem Epxcec EeNekH Epxcec uqec .
2 Eexwy Eak , BeseeK pk Encej Eepeeepeeaxpk Q
pekH EseNmaeqtpm Exry TeNpc uNeeek y BenqxeK Qpek
H
uNeeek y Epxcmdek uqec .
EpaxM Eery , Encej mxapk y EpNpsxeey xc uNeeek E
ery BpxysxzeNedek yeexwpc , Encej yeNxeeac xxk Encej
Exry
235
1 mxwpk uxNc Enceysc EpqpD mxnpk y Encety Ye
exrrpqpqekH xxk Zpspk c xxNpwqek Terreeey ceNectec ,
BeseeK TeceJ veNxrrpaeqekH
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Exqeeetk , venxk Seexk Seexeeek xxeM veNcxD ceN
aecec xc Exqetprrec .
Temk y TptpMj Eery ExaxmNc gptpwsxeK vppsqewpc
. >> 21 Eexwy Eak yxtecec veNcxD ceNaecec tpM
tpM vprrpqk Epxcay Extemqtpcec , Epwterrespeesek
Eeyesy Epwtk Epxcay Epprrpqrretprrec , Ac ExeVcxyesy
20 Exyeceqty RpL tpM yesk EpxmqeNpk : << Axry E
pxsxzetek Teexspk Axry Epxqpspdek Eeyesy Temk
EeexqetpNpk : cxqxD c Tprreaeeey Eery Retk tpM uc
, yeJ QeU veNxrry xc Eery mxxaecewpc . >>
yxtecec EpxyeM pk Tpxqpcej EpxsxXj EeurreNec . Ep
axM Eery Exyeceqty RpL tpM Eexk Epxmqeyec : << Ebek
19 Reexbk ReM Ej , uNeeek y EerrpM cxqxexj xxe
M EpxyeM pk cxqxD Zpcek Tprreaerrpqeey Eak yxsc ,
18 EpxyeM pk vewpeK Axtel xxeM usppk QpekH E
Xj EU Tec Zeueey ceNectec .
236
ceNeaecec xc ceNaecec yeM veNxrrpl , uxmteceM S
eexk Zeutel cewek Epxbeby yeexyesy Exteycxtec uxtpcet
pcec ,
Eak TeNpy Rpwpeeek Zeuyesy TeceMj , Wpxk yeXj Z
pcek yxtecec Seaek WeNcek cewek Epxbetpcec . 17 yxte
cec
8 ceNcxdek Ay EpxNc Tec uqby uqeey Epxcec !geee
ak m Tk ReM venxqaek Sereqaeeey Eery Tk ReM pk
usppk TeceJ venxrrpaeqeekH
mxetppecem Zpsy Tec yek mxetppecem ceNectec .
ceNectec , Tpsxzeeey Zpsy Tec yek Tpsxzeeey ceNe
ctec , Ewxzem Zpsy Tec Eak yek Ewxzem ceNectec ,
7 Eexwy Eak , vewpeK uxmc EpxNc Tpxqpcesy Zp
cek Tpxqpm ceNectec , Enmm Zpsy Tec yek Enmm
Encej Eepeeepeeac Eery EmNcej mexaepeceby yeex
ekH EpxXj tecek uNeeek y Tpxqpcej Eebxqqeby yeexwpc
237
.
6 Tk ReM geexqc Tpsxzeeey Eery Wpxk Rxceqk E
eteqc Sxqterrek y Tpxqpcej uqec , EpaxM Eery BeseeK
uNeeek y Sxpecel Eak Eezpeey xxk Tpxqpcej yeM Ep
xqy yeNek , Seexk Sererrek y Tpxqpcej uqec .
5 Eexwy Eak , Tk ReM Enceysc BeseeK pk Encej y
eNxeeaxpk c Zpspaxqek Terreeey ceNectec , Erk Exry
mexaepeceby yeexekH uqec .
yeexekH mxwpk uqec , Tenk Exry uNeeek y TeteceM
Rxmqty Zeutel Epexqetpcaxpk TpM Sxpecel c
Temk y Zeqetek Sxpecem Exry cepcepk pk RerretpL
Wety yxsc uqec . Tenk Exry uqyesy uNeeek y BeNpby
AxLj tpM Eeac Tpsk Tec uxqpcej . Ac ceNyej Werry Z
eutel Epexqepeyesy Temk Eak Eezpwpc , EpaxM Eery
4 EpaxM Eery , Tenk Exry uNeeek y ceNecCeby ye
exekH mxwpk uqec , Temk y cxby uxmc Eebxl Eery
Weeetek Seexsxzewpc .
Ac BeseeK pk Encej yeNxeeac Eak Eezpeey Epxcec c
eweyesy , uzek Epexqepem ceNectec , Teceyesy Tetk AxLj
xc
238
3 RpzeNeeeeeac Eery uzek Epexqetpcac xc Eezpq
rreeey yxsc veNxk Werry Zeutel Epexqetpcac xc Eezpqrre
wpc .
NpL pk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
NpL pk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
Apeeak yeXj xxk Teaxzeecrrpc mxsel tpM verptprrec
!
14 cetelj Tk ReM Enceysc ExspD E¡nxsTpD Ebek x
xeM yec j Zpcek xeysecCem cenectec , yxtecec
Teeceeec Bexxtexj Zeuby uqeey Epxcec , Eeterrenee
ek Teweaeqtpby uqeey Epxcec .
cecek Senerrpl TpxU gppqac cenectec . EenxceJ Ten
pspk tpM vpytpeeqeby uqeey Epxcec , SetpM Sewerrpk
yeqepecetpcec . 13 yxtk EpaxM Zeutel Epexqepem t
239
ecek ZeeK cecek EtpM EewxtpNeby yeexekH mxwpk Wet
y
Teqtk Zeutel c Epexqepeay uqeey Epxcec , BeM Bey
sexj Zpcek Eeyay , Renek y cenel TppMj Tpqpqtpeey yeM
12 veneecrrpc Spxrc Eptel Epxcec EpxeVcenek , c
ecek EtpM mxnay Exnewpc . yxtk Tecxk veneecrrpc
Sxtpdek EpxXj xc utpyesy uneeek y Eeunel Epxnpsx
zel Tec Reexj Epexnetpeesek yeexwpc .
Eewpc . Erk Exry Tk ReM RpexM Eak yek Senxm Zps
ptec AeeK EpxXj Wpxk uqec . Epxry yxtk Eeecekj
11 Tk ReM Enceysc ExeVcxm Zpsptec , EpaxM Eer
y Tk ReM Epxry ZeweM AeeK EpxXj cetexj c Weteby
Eexwy Eak , veexMj Serel Eery uxm vepqc Zpspk c T
emqteM uqrreeesek yeexwpc .
10 Rxcek usppk c veexneqek Sereeey mxwpk Exr
y usppk c vppnqeeey Zeutel Epexqepem yeM Epxcec .
Eery uxM << usppk c yeXj Zpcek Wety veexneqek S
ereeey cenectec >> cetexj BenqxeK TpM Eeeeprrpqewpc
.
Epxcec , vpqerreexqeby uqeey Epxcec , Sxrpeeeexn
240
eby uqeey Epxcec . >> EteceM uxmk yej usppk BenqxeK
9 vepqc Zpspk y BenqxeK TpM Erk Wety Tpeeterr
eyec :<< Rpbxpeqeby uqeey Epxcec , mxwpk Eeqeby uq
eey
uqrreeesek yeexwpc .
EpxNxtem Zpsy Tec EpxNc Wpxk . TeNem usppk c ve
exneqeeeac Eery Tenpc vepqc Zpspk c TemqteM
SpxspcCeby yeexekH yek Exqepecewpc ,,
6 BenxL mxwpk Exry ZeweM Rxcek EtpM c Epeak
Axeepqeaxqeby , Temk y Ebek tpM mxetppecek
yeexyesy Bpcxwpc .
Exry EtpM uqrrek uxM Rxceqk Eeteqc Axeepqk cewe
k Epxbewpc . mxwpk uxnc EpxyeM pk xxek Epxbeqtk Tec
5 BenxL mxwpk Exry EpxrptpM c EpxceMj Rxcek E
tpM Eak Axeepqk cewek Epxbewpc Wpxk BenxL mxwpk
ExqeecrrpXj Ebek Exry Temk c Tewbxby , Temk c uxt
pwbc Tec uqrreeey uxqpcej .
241
Ebek Exry Temk y Seexk Werry Epqby Eeqteeesek c
Sxmwbxqek Epxmqeqaeby uqeey Epxcec ZpL py ?
4 Ac ApeepL cek cecac uc ? venxk mxwpk y Benp
ak xc Sxmwbxqek Epxmqeqaem Rc Ej ? Temk y
Epxmqeqak , EpaxM Eery uneeek Rxceetk Tetek c ye
eeterrek Eeueesek yeexwpc .
Bpxycek mxcej RprrpekH Extem mxwpD Exry Tetece
M ZerrpLj uxmk c Extetexj mxwpD c yxtecec Sxmwbxqek
3 Zerry Ay Extem mxwpD Exry TeteceM Extetexj E
pxcec mxwpD c yxtecec Tppnety yeM Epxbectpk ,
Bpxycek mxcej RprrpekH Extewpc .
2 Spxspxj yxsxnel Tec mxwpk Exry Zerry xc Ay ux
M Extewpc , Spxspxj yxsxnel Exry yerrpnec mxwpD
Tetk Qpcej Wenrrpqtpeey Ay cenexj Epxcec .
1 Tk ReM , Spxspxj yxsxnel yerrpnec mxwpD Rc E
eteqc usy Epxbeqtk Tec cesek c yeeeterrek Eeyay ,
usppk c Sxmwbxqek Epxmqeqaeby Esk uqpwpc

Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj


NpL pk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
242
NpL pk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
mxwpk uxmk Wxry Epxcetk Spxmtpk WpxNmw
pc
Eewc Resy yek xxrrek Teecrrenxeeqesprrec yeJ
Ebek Exry Eexk EeexqepeeeeNpk :
11 EpaxM Eery Exyeceqty RpL tpM Eexk Epxmqed
ek yeexwpc :
y Ewpkh Bpeespby Temk y Sxmqtk xc mxqxzewpc :
Sxmwbxqek Epxmqewpc ? Zerrpk tpM Axry Eeekj Te
my Eceac Temy Zpcek mxeVceyaxqewpc ? yxtk uxM uNee
243
ek
10 Teexwy uqyesy , Axry Erk mxwpk Exry Zerrpk t
pM Axry Eeekj Temy Eceac Temy ReM xxek
Epxmdek mxwpD pk Ebek uqeey xxk Tpxqpcej uxqp
cej .
9 Emk y Tpqk , E¡nxsTpD Exry Epxmcepk Tecxk E
ewxtpNeeesek Eery TeNpc Eewxty mxwpk yej
Tpxqpcej Epxmwpc . Eexwy Eak , EewxtpNeyeay , E
pxmyeay yxtk uxM Ebek y ceJ mxwpk uqec .
8 yxtk EewxtpNeby uxmc Exry Ebek y Tpxqpcej E
ewxtpNeby yeexwpc , Epxmm Exry Ay Wpxk Ebek y
geeeak EpxyeM pk xxek Tpxqpcej Epxmm mxwpk Ay
Epxcec uqec .
7 yxtek y TptpMj geeeak EpxyeM pk xxek Tpxqpc
ej EewxtpNeby yeexekH mxwpk ceby Epxcec , Wpxk
SpxspcCeby yeexekH yek Exqepeceby uNeeekh Teqe
Neeewpc .
BenxL mxwpk Exry BenxL Extesc xc Extem Epxcec ,
Rxceqk Eeteqc yeM Temk y Ebek tpM mxetppecek
Exqepecewpc , EpaxM Eery Tenk Exry Extedek vprrp
244
qek y yek Tpxqpcej uneeek tpM Beqyenxk Teqeneeeewpc
.
BenxL mxwpk Exry Zerry xc Ay uxM Exteby , Wpxk T
emk y Ebek tpM mxetppecek SpxspcCeby yeexekH yek
Seexsxzel c Epqpwpc .
18 Erk Wety yeM E¡nxsTpD TpM Epexqeaxqem m
xwpk Exry Qeytec uneeek y yeeeenpl yej mxwpD pk
Epxnpsxzedek TpxU gppqac , EeVcej Teexuexj , yeze
M mxcbxl tpM yeexwpc .
17 EpaxM Eery uNeeek y Encej Wetel Eery Extesx
k tpM yexxeey usy , venxk vpyxqrrek Spxrespk y
16 Ac yesk Seexk Zeutel Epexqetpcepk Werry Re
M Epqplj cewek yxtecec uty .
Esk uqpwpc .
245
Axry Extesxk y Sxqterrek xxeM Rxcek E¡nxsTpD Tem
k y Tpqk Eewc Zprrek Enmdek mxwpk c mxrpceby
gpwptprreyesy , Axry Epexqetpdek Zeutel Axry Tenp
c veexMj Sepecxl c Eunqek Epexqetpdek usy uqpwpc .
15 cenyej Ac Extesc Epprrpsc xxk EpaxMj , Eeekj T
emy Eceac Temy ReM pk xxek Sepecxl c
Tenk Exry Tenpc EeNxrrpk AeyeM usy uqec .
Tpty Weteby Eewpc , ceNyej cek Temk c AeyeM usy
cewek Sereyesy , Erk mxwpk tpM Eeyay ceqeyesy ,
14 yeJ Ebek ExspD Qpcej xxk Rxeetk veNxaeekH y
eM xxek Extesc Exry Eppl Rc uxM AeyeM cetexj c
usppk c Epxxaxrrpqby Rxml cxqcem Zeutel c Epexq
epeay uqeey Epxcec .
13 Eexwy Eak , yxtk TeNpc BpNxeK Sxrrptpk Tecxk
usppk c Sxmwbxqek Epxmqeqaeby uqeey Epxcec
mxwpk c Esk Epxxaxrrpqby uqpwpc
12 Erk Wety ceqeyesy , yxtk ReM mxwpk uxNc uN
eeek tpM Teecsk yek Tpsxzeeey ceNectec yeexwpc .
mxwpk uxmk Rewexc uNeeek cewek Tpeceeee
eqek WeteNewpc .
246
NpL pk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
NpL pk Eenyek TpxnyetpceM uxqpxj
Temk y mxety EmNcej xc vpyxzeqaeeey Eak yxsc ve
nxk EpxyeM pk xxek mxsel c veecrreeey xc utpby
1 yxtek y Spxspxj yxsxNel AxecekH mxwpk Exry S
pxspxj yxsxNel yerrpNec mxwpk Zpcek Tewbxby ,
EpxyeM pk mxsel xxek veecrreeey xc utpby uq
eey Epxcec
EeNyek TeutprreM uxqpxj
Epexqetpdek Zeutel uxmk Exry uxM Rxml Wpxk uxq
pcej .
247
Zpcek TpxsxcCek Extedek Epxcec yeexwpc . Eeqxyej
uxmc Spxspxj yxsxNel Zpcek Esk TpxsxcCek
EpxXj tpM uNeeek Eery TeNpc Temk y Zelj xc Tpeete
rrewpc . EpaxM Eery , Tenk Exry Spxspxj yxsxNel
23 ceyeay , ceNyej Tenk Exry Extedek Extesxk tec
ek Sebxxj Tec uqyesy , Temk c Extem xxk
uzek Tec uc !
Rxcek mxwpk Exry EpxyeM Tecek BpxU cewek Epxb
eby yeexekH Zeutel TeceMj yek yec j yek Bxweqeyesy ce
axrek
22 Ac Erem Eeserrptel c ceNcxk Epxbem Exry TeN
pc Ac yej uNeeek y vprrpNpetpceJ EpaxM uqec .
Temy ReM Zprrek Eprerreeey Zeutel c uxM Epexqepe
m Epxcec uqyesy Seexk uqec .
21 Eexwy Eak , vewpeK Seexk Eery Wxekj Extem
Epxcec , EeNxceJ Epprrpeey Epxcec , Eeekj Temy Eceac
Exteby uqpwpc , cetelj ceNyej Axry Extesc Exry uspp
k c Eprerreyesy Emk Exry uNprry uqec .
20 yxtecec Extesxk y EpaxM uNeeek y EpexqeD c
Eytetpcec . Eeqxyej uxmc Extesc vprrpqk xc uxM
248
WpxNtewpc .
19 Eexwy Eak , yxtk Tenem EU ReexM c Eecxrrpqp
k , vewtpNek Eewxtpneeey Zeutel c mxsek
8 yeJ Tk ReM TpM ceqek Epxcmspcec , E¡nxsTpD
Exry uNeeek y Epxrek utetec xc Exqepecek uqrreeey
Tk ReM yeeeterrek Eeueesek Wety veNxqaek yeeete
rrek Eeyeey ceNectec .
7 Eexwy Eak , uneeek y EpxeVcej ceNel c yeteNer
rpqeey xxk Tpxqpcej , Tk ReM ZeeK E¡NxsTpD Exry
veNc mxNpk y mxwpD TpM ExNpcel Teqyxeese
k Eery
uqtprrec .
6 Epqek uxmk c vewtpyeM Wek y Ebek ExspD E¡n
249
xsTpD pk Eaxcej uNeeek c Weeetek Terrpqerrpqeey
Tec uqrreby , E¡nxsTpD ExspD pk TerrpNxzel c SpNpq
aerrpqby ,
5 Tenem TesuNc yej BpNxeebxrrpqpl c EpxNpsxzel
uNeeek Eery Tk ReM c veyspNay Eeteqc Epxbeqtk
mxsedek yeexwpc .
BpNxqekH Eery yxtk TesuNc yej Exyeceqty RpL pk E
pxcmdek BpNxeebxrrpqpl xxeM mxsel yezeqectem xc
4 Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Epxcej uxNc yxt
ek c SpNrreeey xxk Tpxqpcej yxaxdek uqec ,
yeXj TeceMj Tpspwpc . >>
Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : << Axwexc T
pNpwbxqek venxzeeesek mxwpk y venxzel Eery uxM Wxr
y
3 EpaxM Eery E¡nxsTpD Exry ZeNy EpxyeM pk mx
sel Zpcek veecrreeey xc utpeey Epxcec , veNxk ZeeK
c yeexrrpqeey yeM AxNwexxeey ceNectec .
2 yxtk mxwpk uxNc usppk Spxspctek y EesxeK Tp
sk xc utpby , vewty xxk Spxspcty EewxtpNel
uqeey Epxcec .
250
NpL pk EeNyek TeutprreM uxqpxj
NpL pk EeNyek TeutprreM uxqpxj
13 uNeeek TeNpc TeNem mxsel WpxNpcetpl pk Ec
eJ uqeeK , Tk
veNc mxNpk y cxk Temk c mxetppecek Epxbewpc
!
veNc mxNpk c Tenk Exry RpzeNeeewpc
Zðsc xxk EpxNeD uspk geNay Exnewpc
12 Exsec j yesk EpxmqeNpk :
Tpxwek EeNepk Ej ! Tk ReM Temk c Weeetetprrec
.
251
Tpxwek mxNpk y mxwpD Ej ! Ebek c Weeetesprre
c.
11 yesk EpxmqeNpk :
veNc mxNpk y mxwpD Ej , uNeeek y EeNepk Exnc
epk Tec vewty yeM yezespqaesprrec .
10 Exyeceqty RpL tpM yesk EpxmqeNpk :
vexxNeeek EeqteM c Axry Weeetek Terrpqewpc .
veNc mxNpk y mxwpD pk Tpwtk Tek c Weeetewpc

Eexwy xxk Tpqk yeJ


uqec . ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety ye
M:
9 Emk y vewty yeM veNc mxNpk y mxwpD xxeM
uNeeek y Erenxl veexMj xc Weeeterrpqeey xxk Tpxqpcej
TpxNpmy ReM TpM Epxcmdek Eeweqel c Eery yezeq
ectemqm xxk Tpxqpcej ,
xxk Tpxqpcej ZððeNðc xxk cxk y Benpak urrpl uqbpe
epc , Wpxk uNeeek y TeteceM EpeeseekH TpxNpl pk

252
Spxresy xxk mxapk Axtel xxeM veNc mxNpk y mxwp
D c uNeeek tpM SxtpNrry Terrerrpqpeesek uxqpcej .
E¡nxsTpD Exry Wxry Epxcej ceqk Epexqk Zeutel xxe
M , Wpxk Exqey j geexeeewsxeety Zeutel yej uNeeek y
19 Wxry BpNxeK Tec Sxrrppk ceqem Epxcej Exry E
exwy Rxceqcek Epxcej uqec :
EpxeVcej ceNel Tec cewek utpwpc .
18 ExeVcxyel yeJ ExspD E¡nxsTpD pk TptpMj yeex
ekH Tpqk , yeJ uNeeek tpM Epexqeaxqem yeM xxek
vpNxzeeesek geexqc uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec .
253
17 Erk Exry veNc mxNpk y mxwpD c vpyxqrrek Sp
respk y Enmdek Enmqtk TeNpc uNeeek y
EpaxM uxqpcej . yeJ TecxqekH Encxqecac Wety yeM
uNeeek y RpL c Teexqunxqek ZeNxwpc ,
16 Rewexc ExspD E¡nxsTpD pk Benpak uqrreey , v
eNc mxNpk y mxwpD pk Tpwtk Eebxqqerrpqpeesek y
Wxry Erk Wety Sxrrppk ceqeby uxmc Exry uNeeek R
etk Epeak Encej xc Epxcay ,
15 cetelj Erk Becxtel tpM , BenxL Eeserrptel pk Tp
eeec yeJ Tk ReM c BpNxeetec Sererrpqsprrec .
yeNek , yezeqxeK Weteqcej Tec , venxqaek Expeeee
k xxqprrppeay yeexeepc xc Wetewpc .
14 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Tk ReM pk
Seexk Seexeeek EpuM SpNtel Tec yeM Epxqy
Ieðpl Sxrrppk ceqedek Exry
Rewectem uqtprrec .
Tpxysxk uqrreeey uqtprrec , Tk ReM pk mxsel Exry v
pyxqrrek y mxapk Axtel xxeM TespNeqtk Epxcec
ReM Temk tpM Spxspxj yxsxNel Tec Tpqk , Tk ReM c
EqteU Bpexl pk mxcbxl yezespl Tec , EewpM
254
NpL pk EeNyek TeutprreM uxqpxj
NpL pk EeNyek TeutprreM uxqpxj
ZðNpseqðL pk Spxspctek y TptpNeceJ Zeterry mxwp
D c Tpseqeeey ceby yeexwpc .
ceNectec . 26 EpaxM Eery WeNðTprxXj yej EeíeXj xx
k Fesxk y Reexcewxqxj Exry yeeeek Wpxecm geNrrek ,
25 cetelj Spxspctek c Tepemk Tewbxm xxk Tpxqpc
ej , Epxry yeJ Enceysc ZðNpseqðL tpM WpNteeey
Tk uxmk Tec Eerrpqbek ReexNqerrepk , Tk ReM pk Te
wbxqcej yeM WpNteXj cewek Sereby uc .
24 Etpcej mxNm yeM utpby uc , yeJ Exsierc tpM E
255
ppeeey BeL terrek Tk ReM c Enxk Epxbeby ,
pk Teetk mxNpXj cewekSereby yeexeesek Tpqk
23 cetelj Etpcej yeJ Rxceetk Erk EpNaxL pk Eebxl
Zprrek Temscedek uxcepk Epterrek Epk Tk ReM
22 ceyeay Retk tpM Epqeetk Serrepk EpaeNeqtpk
Tk ReM pk Teetk Esk mxNpk Axtewpc .
Ieðpl Eery NpL c SpNuqbxqeeey yeM Tpxqpyqe
dek Exry
Eprrprretk Temk c SprpspekH Epxcec mxwpk Exry
SeNek Wetewpc .
EpaeNek yeNerreteekH Epxcec mxwpk Exry Eerrp
qbewpc
21 Exyeceqty RpL tpM Erk Wety Epxmqedek yeex
wpc :
usy uqeey yxsy .
ExNpcel RpL c TeNeeerrek TeqceNemqpwpc ,Teceyes
y Wxry Eebxl Eery usppk pk SerrpNxk TeceMj yexxrrpqpee
sek
20 Wxry Eeqc Entek Eak ResxceJ mxsel uqyesy , E
¡nxsTpD c Sprpsprretpc EpNpk Rprrppk TpM
256
E¡nxsTpD pk RpL c Teneeerrek TeqceNemqby Zeuwp
c.
Eexwy xxk Tpqetk , ZðNpseqeL Eak ExqxNxóxL mxN
teqeceJ EpNpk Rprrppk TpM , yeJ gebeM uqrrekh
33 EeVcej Eewprrpqeexj c EpxNpsxzedek uneeek
Eery Tk ReM Tec vewty Epnpsxeey uqtprrec ! Eewðk .
ReM Tec vewty Rxcek vprrpaeekH EezeNqek Serrpsp
rrec .
32 uNeeek Eery Bpxysxzenem uqyesy , yeJ yezeM
mxM Tec yeM Tk ReM c Epxbem yeM mxNay , Tk
Sepecxqaxqek Terrepeeeetprrec ,
ZðNpseqðL tpM mexaepeceby uxmc Tepemwbc ty S
pxspctepk Exry verpwbxtec uqeey uqtprrec cewek
31 Rewexc yxtecec ZpxteXj xxk Esk Spxspcqecax
257
pk pk vppNqel c Eewserrpqtprrec , yesk Wxry
ReteqpekH vewty yeM uNeeek Eak
Spxrespk y Epxnpsxzedek veexMj Sepecxl tpM yeNte
by , yeJ Tk ReM Eak Wxry EpaxMj Tk ReM Eery
30 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Wek y Ebek E
xspD E¡nxsTpD Tecek yentpby , Eenxrrpk
yezek Erenxl Epxnpsxzel c Tk ReM TpM Eeyeaxk Epx
cmwpc .
29 yeJ Weteby uc , yeJ Tk ReM c Encxby Epxbem x
xk EpxXj tecek Wpxk E¡nxsTpD pk Eqyexj
y vpexkh , yeJ Tek y TenemM BeL Eeyay Exsirec Epq
pD TpM WpNtewpc .
28 yeJ Erem Zeutel c mexaepececepk Tetek y Tep
emwbc xxk Wpxecm xc TptpNeeec Seexk Tpsxzeeesek
Tewbxby uqpwpc .
EpxNpsxzel c vpyxzek Etqemqpdek ZpL Axry veNc
mxnpk y mxwpD Ay EtJ uteD pk Telj yeM Tetek c
Wpxk Zðxnðc xxk E¡nxsTpD pk Spxspctepk Exry ven
c mxNpk y mxwpD c vpyxqrrek Spxrespk y Erenxl
27 Erk Exry Tetek y cxm TpMj Tec Eenxl uxcepk Ep
258
xrek tecek yesk Tetek y Emncej veNxrrpaeqekH
NpL pk EeNyek TeutprreM uxqpxj
NpL pk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
6 yesk Tk ReM pk Tpxqpcej BpxteNeqtec Eebxqqe
by yeexekH Wenc tpM Weetpaxqel mxNcetpcec .
vewpeK pk TpxNpmy E¡nxsTpD c Sxtpby SpxspcCed
ek mxwpk Wpxk .
Wxry Tptpry Reexbk EðyeexrxTpD TpM Weety mx
Ncetpcec , Tenk Exry uqyesy EeãxXj Wpbc xxk
5 Wpxk Tetek y ceM TpM vpNeqtpk uxmc Fesxk y
Reexcewqxxj pk cxk tpM Weety mxNcetpcec .
TpM Teqeneeewpc .
259
Tetek tpM Teqeneeeeey yeM Epxqy yenek , venc mx
Npk y Elj Fesxk y Reexcewxqxj pk cxk uxM Tetk ReM
4 Tetk Wxry Tpqpcej Eewc Respk y Eezpl Tpxcsxm
nc tpM Tpqrrenek EpxeVcenedek uxqpcej . yeJ
mxNceceNec ,
3 ExspD E¡nxsTpD TpM Epxxqeaxqek uxmc vewt
y Eebxqaxk IeNxsxlj yej Eeóexlj tpM Weety
Tewbxqcej xc mxntedek uqec .
Sepecxl xxeM Eeqc Epqek mxwpD c veyspnpk Tewbx
dek uxqpcej , yeJ TpD yeXj yeM xxek Temk y
Exry ZeweM ceNecaecej Tec Ay cesek , Tk Temk c ve
yspNpk Tewbxtpcec . Tenk Exry uqyesy veqerrpk
2 Ebek y Sxqterrekh , Spxspctepk pk vpyeJ yeM Te
mk c SeextpM mxqxzek Bpaxqetprrec . Tenk
Tenk Exry uqyesy SðeíenðJ xxk Fesxk y Reexcewqxxj
pk Encxqecac Wpxk .
YeJ Tk ReM TpM Wek y Eceac ýxzpyeJ xc Terxqaerr
pqsprrrec :
1 ieðpl Eery Spxspctepk Tecek Weetpaxqedek Exr
y
260
EeNyek xxNrrptprreM uxqpxj
uxmk tpM Weetpaxqel mxNcetpcec .
14 EesxeíenxTpxD , ýqðrrpk , EððnwðD , ieTNpye
D , EððnweD yej Tetek Tec vewty yeexekH Eeekj Temy
utpteeK uxqpcej .
yesk Temk y Ecej tpM Weetpaxqel Teysxmqtpcec , Te
nk Exry Rewexc ZeeK EpxyeM pk xxek mxy Wety
13 NpxúxD TpM Weety mxNcespcec , Tenk Exry u
qyesy Ebek y TeeteceJ genwerrec Eebxqaxk Wpxk .
Tpxqpcej xxpemk Eebxqqeby uxmc Tptpry Reexbk ið
nsxD TpM Weety mxncespcec .
261
12 Ebek y TeeteceJ vewty Eebxqaxk Tnxýeexrk yej
TNxúsk tpM Weety mxNcecespcec , yesk Ebek y
SpxspcCecac Eeekj Temy ReM TpM Weety mxNcetpc
ec .
11 Zððxnðc xxk Eeekj Temy cxNptezpk tpM Weety
mxNceby , ReNíxSpxD pk ceM uxqc xxk Ebek tpM
mxNcetpcec , Wpxk EeNsTpuxqpD pk ceM uxqc xxk
cxk tpM Weety mxNcetpcec .
10 Sxqrreqtk c mxqxzek , cebxXj EmNxtk E¡nxsTp
D TpM Epxrek Axceac EeiðqðD TpM Weety
SteíxD TpM Weetpaxqel mxNcetpcec .
9 yesk E¡nxsTpD TpM Epexqeaxqek yeexekH vewt
y Eebxqaxk ZpxNyerpD yej Wxry Tptpry Reexbk
8 Ebek y TeeteceJ Tptpry Reexbk EewieqxzeTpxD
TpM Weetpaxqel mxNcetpcec ,
TpxNpmy E¡nxsTpD c Sxtpdek yeexwpc .
Weetpaxqel mxNcetpcec . Tetk ReM Eery FeyeJ ReM
pk Tpwtk Reqxzepk EeqteM Tec , Wpxk Retk Eak
7 ReteqpekH vewty cxetek tpM vpNxeeteeesek Zð
ðxnðc xxk Eeekj Temy EeetNprxóxD yej ZpxrxXj tpM
262
NpL pk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
NpL pk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj
21 Wxry vewty Eebxqaxk Txwpãc uqpk Zððenðc x
xk Eeekj Temy QpxíezpD , Zespk , SpsxieTðM ReM
Wek y Ebek ExspD Exry Tk ReM TpM Erenxl EpNps
xzetpcec !
TppMj cxscxmqpwpc .
20 Eewprrpqeexj c EpxNpsxzecac Ebek Exry Eetk
AxpemM c TeNpc TeNpecrrpexqeby , Tk ReM pk mxl
WpeceeeeK yeexeey xc mxsewpc .
Tk ReM pk Tpxqpcej Tpexj yezeNqeby yeexwpc . yeJ
263
Tk ReM c Seexk EpaxM TpM WeNcek , Werry Zeutel tpM
verrpNpwpc . 19 uxmteceM Tk ReM pk ExNpcel RpL
c Sxtpby Terreeesek c Weteby Eewpc , Eexwy Eak yeJ
cetesy yek TpxmNceby yeexekH uqec . Tetk EpNek E
pxcej yeM Rpwpeeek SxtpNrry mxwpk y Sepecxl c
18 EpaxM Eery , Eexwy mxwpk Exry Wek y Ebek E
¡nxsTpD TpM Epexqeaxqem yxsc , veNxk EpxyeM pk
BpxNxaecac Eak vpqk xeexqetprrec .
Emscek , usppk pk Spxspxj yxsxNel c gpxxyxrrpqby ,
Tk ReM pk mxNtedek SpNrrel Eak EpNyek
17 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Tk ReM c
Sererrpqpk Expeeeesprrec , Tk ReM TeteceM verreael
EapD pk Expeeeel
uxmk Tk ReM TpM Weetpaxqel mxNcewpc .
16 Tk ReM cecek AeyeM Epxrpspqtk yeM veNxqae
k Weetpaxqetpcec . E¡nxsTpD pk Fesxk y Reexcewqxxj
yeexekH Spxspctepk TpM Weety mxNcetpcec .
15 ýxqpqpmxD yej Zpxqxc j , RðNpxD yej Temk y
Eceac Temy , EpqxwieD uqpk Tetek Tec vewty
264
uNeeek y uqeey uqtprrec ! Eewðk !
27 EpxeVcej ceNel Exry ExspD E¡nxsTpD xxeM Te
wbxk Epxrc EmNxtk ApM xxk geeeak TemD yxqxcty
BeNqxeK xxeM Tpxwek mxNpk tpM TeNeeeby , Tpxw
ek EeNepk c Sxtpmqm uqpwpc .
26 Erem Rxrrpak Exry Tecety WeNcepk pk FestxM
xxeM Tewbxk Exqepetk uqby , WpxeVcej uNeeek y
Rxrrpeetek yeexeesek Rxrrpak xc mxwpD TpM SeeV
ceNemqpdek yeexwpc .
Erem ExNpcel RpL Eery uqyesy ExspD E¡nxsTpD pk
265
Tpeeec Wetecej Wpxk , Tenk Exry Entk Etpcej ResxceJ
c ceexmqby Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel c yetppeeee
eey uqtprrec .
25 EpxeVcej ceNel Exry uNeeek y ceJ uqeey uqtpr
rec ! Tenk Exry Wxry Epqewbxqeeesek ExNpcel RpL
Temspqtk xxk Terrepeeeel yej Weeeterrel
yej Wek y Eeekj Temy óxðenTpxD Exry Tk ReM TpM
Weety mxNceby Eewpc .
gezpxD Eery Tk ReM TpM Weetpaxqeby Eewpc . 24
TpD vptk xxk Seexj vewxzeNpeeac ExNesTpxD
23 TeNem Rewexc mxqxzek Bpaxqeby , Fesxk y R
exxcewqxxj pk cxk c ceM Tecek vpNeqtprrpqpeesek
Weetpaxqek Eewpc .
22 Wxry Erk Becxtel c EpNpqek yxaxdek TðNTxzp
xD Exry yesk Ebek y TptpMj Tk ReM TpM
Eery uxM Tk ReM TpM Weety mxNceby Eewpc .
NpL pk Eenyek xxnrrptprreM uxqpxj

266
267
reM uxqpxj
751

ceM uxqpxj
747

xqpxj
743

pxj
739

xqpxj
pxj 737
730

(Back to Table of Contents)


xqpxj
(1st. Corinthians)

727
xj

725
xqpxj

722
xqpxj qpxj

719

771
pxj j

716

763
pxj xqpxj

757
711
y) qpxj

709

755
óNxeTxc j xxk Becxtel (
Tecety )
Exyeceqty RpL
óNxeTxc j xxk Becxtel ( Tecety )
vewpeK pk Axeepqk vewpeK Eak mxNxzeqel Epqpee
sek RpL uqpwpc .
<< veexMj xxk Terrpy >> ( EeNyek gpNyetprreM
uxqpxj ) uqyesy ieðpl pk BecxXj yxaxxj pk TptpMj
uqec .
EteceM Eeserrptel pk Tpeeec Tenk Exry ExNpcel RpL
c Epxetpspqek WeNcek xxrreuNc TpNetpk geNrreeesek
yexxrrpqpwbc , vpyxqrrek Spxrespk y EreNxl EpxNps
xzel uqpk Tecxk EewxtpNeeey Tpeeec Epxmqedek yeexw
197
pc .
Tenk Exry yesk Rpxbxpk Sewerrpk yej EpNpeK pk Tp
eeec , EeNxrrpk SereekH , Fesxk y Reexcewqxxj pk
Zecetk Sepecxl TeqyxteeK uxqpcej .
Ieðpl Eery Fesxk y Reexcewqxxj pk verreael yej Tp
tprrety xxk SpNtel TpNpexteeey Eeserrptel tpM
ExNcepk Exry Epqek Bpexl pk Fesxk SpNteeepk c Sx
tpby yeexqpekH .
Y Spzpl mxwpbxl xxeM EeqteNsxeesek uqec . cetelj
ReexceL pk Zpsy SpNtel ExqbeNek TpNpexteby , EeNepk
EeíeXj Wpbc xxk TpxU uqec . Erem vptk Eery mxcbx
qtec EeNeqbxXj vpteqtpekH yej Tecety cewbxzek
Tpeeec xxk EpxXj , ónxeTxXj Eery cNxðxj pk Rxce
k Tpwy vptk uxqpcej , Wpxk NpL pk RpzeNeeel TppneceJ
Temk y yeexrrpqpeesek ónxeTxXj xxk Fesxk y Reexc
ewqxxj TpM geNpeesek uqec .
Spxspxj yxsxnel pk Eeserrptel pk Tpeeec Teexqunxq
eeesek BecxXj Rpmpk uqpwpc . EteceM Eeserrptel Eery
óNxeTxXj xxk Becxtel ( Tecety ) uqyesy ieðpl pk
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk Eewxtpnel yej
198
Tpyac TerxqaerrpqekH
ónxeTxXj xxk Becxtel ( Tecety )
8 vpyeJ xxk EpaxM yej Temscel pk Epxcej
7 Zpxtec j xxk Spxspctepk c Tepemdek Exry
199
6 E¡NxsTpD yej Sxtpcaxpk pk Tecxk EewxtpNeeey
Eery
5 Fesxk y Reexcewqxxj pk EewxtpNel yej SpxspcC
el
4 E¡NxsTpD c Sxtpcaxpk yej usppk Fesxk c Sxtpca
xpk
3 Rpxbxpk Sewerrpk Zeutel yej ceM uxqc xxk Eew
xtpNel
2 Fesxk y Reexcewqxxj pk TptprretpceJ uxqpxj
1 EpNpsxl
Tpyaxqel
óNxeTxc j xxk Becxtel ( Tecety )

200
ónxetxXj ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
8 Ebek Exry ZeNprc Tk ReM c Tewbxby , Tk ReM c
Wek y Ebek ExspD E¡NxsTpD WpNxqek yerrpeey
EreNxl EpxNpsxzel Ay Tpteeey Epxcec uqpwpc .
7 Tk ReM Eery Wek y Ebek ExspD E¡NxsTpD Exqe
Nem xc mxqxzem xxk Epxc j tecek ZeweM xpexl pk
6 E¡NxsTpD pk Tpeeec ceNeaxqel Exry Tk ReM pk
Tpwtk Rxceetk useeeeetek ,
Tec uqrreeesek yeexwpc .
5 Tk ReM c E¡NxsTpD pk TptpMj Eqyexj yezek uqrr
201
eby , TemD TemqteM Weteqcej yej Eewk vpedxzeM
E¡NxsTpD xxeM Tewbxk Tk ReM TpM EreNxl EpxNpsx
zek ,
4 yeJ EpxNmqbc Tk ReM c Tpxqpceqek uNeeek ter
rek TeqeNeeewpc , EpaxM Eery , Tenk Exry ExspD
E¡NxsTpD pk TptpNeceJ cesxxj uzek
EpxNpsxzem uqtprrec !
3 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡NxsTpD
Exry EreNxl yej EeVcej Eewprrpqeexj c yxtek tpM
vewxzeNpeeteeesek yeexekH uqec . E¡NxsTpD uqye
sy Tetek y Ebek Wpxk , Wpxk Ay yxtek y Ebek Wpxk .
uxmc mxwpD Tec Rxcek Eeteqc ExspD E¡NxsTpD pk
Spxspctek uqpeesek terrek uNeeek tpM
TpM BecxXj yxaxyec . Tk ReM Eery Elj gebeM TpM W
ek y Ebek ExspD E¡NxsTpD pk EeqteM c Terrptek
2 yeJ uqpkSpsTðrxD Temy Qpcej óNxeTxXj vptek y
uNeeek y Fesxk y Reexcewqxxj pk Sxtpceetepk
1 yeJ uqyesy ieðpl Wpxk , uNeeek y BeNqxeK xxe
M yeJ E¡nxsTpD ExspD pk Eqac uqyec .
RxcetpceM uxqpxj
202
EpcxzeqekH Esk cxyec .
14 uNeeek tpM TeqeNeeewpc , yeJ íeNxsoxD yej g
eexzpD Eak usppk Tk ReM pk cek tprc Ay
mxNtedek ZpL py ?
Wptpk TeceMj veteeetek Epxmdek Exry ieðpl ZpL py
? Tk ReM ieðpl pk ReMj yeM EpcxzeqekH
13 E¡NxsTpD Exry veNxk Tetk ReM xxeM vpyxzeee
teeesek yeexwpc ! Tk ReM pk Tpxqpcej Tprpqbxk
<< yeJ uqyesy iðTM pk ceJ >> cewewpc , BeNxL Eer
y << yeJ uqyesy E¡NxsTpD pk ceJ >> cewewpc .
203
Ieðpl pk ceJ mxwpk >> cewewpc , BeNxL Eery : <<
yeJ uqyesy EeoqpD pk ceJ mxwpk >> cewewpc , BeNxL E
ery :
12 Wxry Epxbem yeM , Tk ReM vpyeJ vpyxk y ceJ
yek ZeNxby Eewpc . BeNxL Eery : << yeJ uqyesy
TptpMj yeeeek xxrrpNrrek Tec cewek Rxrrpqtk Epxce
c ceqedek yeexwpc .
11 Wxry Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , íeqpc Ex
k ceM uxqc xxk cxk Retk ty Tk ReM pk
BpNxqekH Tec yeexeey ceNectec ceby Sererrpqpc j .
Epxcej ceqk Rxcetpqtec , verreaeby uqeey Epxcec ,
uxqmwtel Tec , Rxcetpqtec Epxbeqtk Tec , vewty xxk
10 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , YeJ Wek y Ebe
k ExspD E¡NxsTpD pk ReMj yeM Tk uxmk c
Fesxk y Reexcewqxxj pk verreael
mxyemk , Wek y Ebek ExspD E¡NxsTpD Tec uxqmwt
ek Reexaem uqrrewpc .
9 uneeek Eery Extecewbc Tec uqec , Tenk Exry Tk
ReM c EpNeexqek Terrpteby Tk ReM c Temk y
204
xxk EpxXj tpM uNprrpsxzeweM gebeM Epxcec uqrre
wpc .
ónxetxXj ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
ónxetxXj ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
uqrreeesek ZpL yxqxy !
pk EeqteNty Werrpeeac Eery vewxekH uc ? uNeeek
Eery EpNaxqeexj pk EeyxzeD yxqxxj c WpeceeeeK yxterr
y
20 Teexwy uqyesy , Seaek WeNcek mxwpk Exry v
ewxekH uc ? Entewtek Exry vewxekH uc ? EpNaxqeexj
SpNay ReyteNedek Entewtek y Weteqcej xc Eenxq
rrewpc yeJ .
Seaek WeNcek mxwpD pk EeyxzeD yxqxxj c mxrp
205
cewpc yeJ
19 EpaxM Eery , Exyeceqty RpL tpM Eexk Epxmqe
dek uqec :
yeM ceqeyesy , Erk Exry EpxreceM uNeeek y Eepek
H Axtel Wpxk yeexwpc .
mxcecedek mxwpD pk Epxbem yeM Wpeceeeek yee
xwpc . Wek y EteceM EeuNel mxNtedek mxwpD pk Epxbe
m
18 E¡NxsTpD pk Tprpqbxk xxk Wptpkh veteeetek
Epxmdek Axwecej Exry TeteceM Wpxml Zpcek
E¡NxsTpD Exry uNeeek y EepekH Axtel yej Eey
xzeD yxqxxj Wpxk
E¡NxsTpD pk Tprpqbxk xxk Wptpk TeceMj veteeetek
Epxmdek Exry Epexqetpl Zpcek Eeqteeey yxsxy .
Epqewbxqerrpqpk TeqceNemqm xxk Tpxqpcej uqec ,
Tecem tecek WeNcek Epxcej yxtecec ceNecCectpk , Epxce
c uxcesy
17 E¡NxsTpD Exry Rewexc EpcxzeqekH cxm xxk T
pxqpcej Tpwxqeeesek usy veNxk ExNpcel RpL c
EpxeVceNeyec , EpxceMj cek tpM EpcxzeqekH cxdek
206
c yeJ Zeny EpweNteyec . )
16 ( Teexwy yeexwpc , yeJ yesk Stxiekh yej Temk
y ceM pk mxwpD TpM EpcxzeqekH cxby
Axteeey Epxcec yeexwpc .
15 Eexwy Eak , Tk ReM pk TptpMj cek Rc cepk Wx
ry ReMj yeM EpcxzeqekH mxNteyec cewek ceqek
Tecety SerrpNc Tec Eery Tpexj Apxcek yeexwpc .
ReM pk Tpwtk Seaek WeNcek Exry Tpexj Apxcek yee
xwpc . Axtel Tec Exry Tpexj Apxcek yeexwpc , EncxL
Tk ReM ZeweM Bpexl pk yeextel Tec yeexeesek xxek
Aecebxqetpcec . mxwpk y Epxbeqtk yeM Epxbeyesy , Tk
26 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , uNeeek Eery
Tk ReM c EpNeexqek Terrpteeey xxk Epxc j ,
<< uNeeek y TpNpc yerrpNec >> cewecac Exry ZeN
y Rc mxwpk y EneD veterry Eak Teyewpc .
25 EpaxM Eery << uNeeek y WpeceeeeK yxterry
207
>> cewecac Exry ZeNprc mxwpk y EeyxzeD yxqxxj Eak T
eyewpc
EepekH Axtel , uNeeek y EeyxzeD yxqxxj Wpxk uqec
.
cxk ceby Exqrrel Epxcec , Erem Wetecej Exry TeNpc
E¡NxsTpD Wpxk uxqpcej . Tenk Exry uqyesy uNeeek y
24 ceteelj uNeeek y ceJ Specrrpk Tptpqeeesek mx
wpD pk Rxtpk tpM Zððenðc xxk cxk uzy cNðxj pk
Epxbewpc .
Erem Wetecej c Zððnðc cxk Exry Tpnpwbxqel cewek
Epxbewpc , veNc mxNpk y mxwpD Exry Teeceeec Zeutel
cewek
23 yxtek Exry veNxk Tprpqbxk xxk Wptpkh vetee
eteeesek E¡NxsTpD c SpNteqaxqek Epeeerrpqeey uqyec
22 Zððenðc xxk cxk Exqey j Epxbemqm xc FerreNte
k , cNðxj pk cxk EeyxzeD yxqxxj Tec uqeey xc mxseby ,
EpxNpsxzetpcec cewek Tpeeterreeesek yeexwpc .
Wek y Epqewbxqek TeqceNemqpdek << WpeceeeeK
yxterry >> Wetecej yeM Temk c SpxspcCek Sxtpcaxpk c E
eunek
208
Zpcek TpxsxcCek Temk c Terxk Axteeey Epxcec uqrr
eeesek yeexwpc . Emk y EseNm yeM , uNeeek Eery veNx
k
21 uBeeek Eery Temk y EeyxzeD yxqxxj xxeM EpN
axqeexj pk mxwpD c EpxyeM pk xxek EeyxzeD yxqxxj
ónxetxXj ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
ónxetxXj ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
2 EpaxM Eery , yeJ Tk ReM QpekH vewty yeexeey
xxk EpxXj tecek ExspD E¡nxsTpD yej Temk y
Epxcec uqec .
Teexwy EpNek Seexeeek Epxcej yej mxk Weteqcej y
eM uNeeek y geexeeewsxeK Rxrrpak xc TeexquNxqek Ze
Nxeesek
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ EpNxty Tk
ReM pk Teetk mxNay RpL Teqyxeey terrek Zenprc
E¡nxsTpD pk Tprpqbxk xxk Wptpk y Wetecej
209
vpzetprreM uxqpxj
<< cek mxwpk WeeeteXj ceweyesy , TeNpc Ebek
y EpexqeD c Weeetetprrec . >>
31 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
y cecek AeyeM EeNepk ExNcepk uqby , Encej Axqpc
ej mxNtewpc .
y EeyxzeD yxqxxj uqrreby , Temk xxeM Tewbxk yxtk
Exry uNeeek QpekH Bpcxstec veNxaeekH Tec uqby uNeee
k
30 Tecetelj yek uNeeek Eery Tk ReM c ExspD E¡nx
sTpD Qpcej vewtpNerrpqpk , Wpxk Temk c Wek
29 mxwpD c uNeeek y Ewpkh Weeeteeey xxk Een
ekH Epxcec uqrrewpc .
utpteeK mxwpD c Specrrpk Tptpqeby , Zeny Eaecek
Axeepqk cewek Epxbetexj c Exry Tpxqcxk Eprerreby ,
28 uNeeek Eery yesk EpNaxqeexj pk mxwpD pk T
ppMj Epxbetexj , xxcsxtexj , Tprrek tpM Esk
yerrpnec cewek Epxbecaxpk c Specrrpk Tptpqeby , T
eteceM EneD veterry mxwpD c gptpwsxeK uqrrewpc .
Seaek WeNcek mxwpD c gptpwsxeK uqrrewpc . uNe
210
eek Eery BpNxrrptk EpNaxqeexj pk mxwpD ppk TpNpc
27 uNeeek Eery BpNxrrptk mxwpD pk WpeceeeeK
yxterry cewek Epxbedepk c Specrrpk Tptpqeby , TeteceM
Wetem uqyesy ZeNy EpxeVcej ceNeqty Ebek c Tprpq
bxk xxk Wptpkh veteby Eeqeeey Epxcec uqec .
8 EpNaxqeexj TeceNeceJ RpzeNeeeeeaxpk Eery ce
k Rc Ay Erem EeyxzeD yxqxxj c Esk Wetewpc . Tetk ceNye
j
c mxNtecem yeM yeqepecedek EeyxzeD yxqxxj uqp
wpc .
mxwpD Eak Rxrrpby uxmc , Tecetelj yek EpNaxqeexj
Tpeeterxeey Eak Ewpkh Rxceetk yxtek tpM EpxeVcej ceN
el
211
7 Wxry TeexquNxqeby yeexekH EeyxzeD yxqxxj E
xry uNeeek y Rxrrpak xxk EeyxzeD uqpwpc , TeNpc TeNe
m
uxmc Erem EpNaxqeexj pk RpzeNeeeeeaxpk pk Eey
xzeD yxqxxj c Esk TeexquNxqewpc .
geeeak m Erk EpNaxqeexj tpM veNxzeqeeeteeey Ee
yxzeD yxqxxj c Esk TeexquNxqewpc Wpxk TpNpxxtek Wp
xmby
6 TeteceM Spxrespk y AxreM Exry uqyespNeecrrpc
mxwpD TpM yeJ Wpxk EeyxzeD yxqxxj c TeexquNxqewpc
uNeeek y EeyxzeD yxqxxj
veNxk uNeeek y EepekH Axtel xxeM SerrpNc uqrreee
sek uxqpcej .
5 Tececepk Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel c mxwpk y
EeyxzeD yxqxxj xxeM Epxetpspqemqpdek Epxcec ,
yxsc , veNxk vpyxqrrek Spxrespk y EepekH Axtel xxe
M ceneaxqedek uqec .
4 Wxry ZeNxby yeexekH Zpsy , TeqceNemqby yee
xekH RpL Eery uxM ExNerry Seexk Epxcej yeM ZeNxeesek
212
uxcepk Eezpk Ewxzeby AeaeNek Teeebxwpc .
3 Eexwy xxk Tpqetk , yeJ Tk ReM pk Teetk mxNm
xxk EpxXj tecek Tpexl pk TpNpc yerrpNec
Sxrrptpeesek uxqpcej .
Tprpqbxk Wptpk TeceMj veteeetek Epxmdek Eak Epx
ceMj EpaxM c Epeety ZeNxeey Epxcec cewek BpNxeK
óNxeTxXj ( Tecety ) vpzetprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) vpzetprreM uxqpxj
14 cetelj uNeeek y Spxresy Epxcec mxwpk Exry u
Neeek y Spxresy xxk Epxcmdek EreNxl EpxNpsxzel
TeexquNxqeeesek yeexwpc .
SpNrreteeK Epxcej yeM , vpyxqrrek Spxresy Tec mxw
pk tpM vpyxqrrek Spxrespk y Epxrek Zpsy xc
13 Eexwy Eak , Wek y TeexquNxqek Rpwqeby yee
xekH Zpspk Eery mxwpk y EeyxzeD yxqxxj xxeM
EpxNpsxzedek EreNxl EpxNpsxzel c Wetemqm xxk T
pxqpcej uqec .
213
ExNemqpdek vpyxqrrek Spxresy xc mxqxzek Eeuees
ek yeexwpc , Erk Exry yxtek c uNeeek y yxtek tpM
12 yxtk Erk EpNaxqeexj pk Spxresy xc mxqxzek E
eueesek Epxcec , veNxk uNeeek y Tpwxqek
X Wetewpc . Rxcek Eeteqc yeM , geeeak m uNeeek y
Spxresy Exry Sezc uNeeek y Eeqxyej EpaxM c Wetewpc .
11 mxwpk y Tpeeec ceqeyesy , geeeak m Temk y Tp
tpNeceJ Spxresy Exry Temk y Tpeeec Eeqxyej EpaxM
Teqteqeby uxmc SereekH xc Ay ReNxyaxqek Sxebxw
pc .
SeeVceNemqpk Epxcmyec . vpyxqrrek Spxresy Exry
Tpxwek EpaxM c ReNxyaxqek Sxebxwpc , uNeeek y mxk
10 cetelj uNeeek Eery Temk y Spxresy yeM xxek T
ewbxk Temk y ceJ Rxrrpak yek yxtek tpM
cek Rc Ay ZeNy Sererrek tpM EpNprretpc !
vpzeM Axcxk tecek Sprpsprretpc
veNeeey Rxtpk Tecek Epxbecetpc
uNeeek y EeNepk ExNcepk Zpcek veexNeqeeey
yeM yeqepecedek c
9 ZeeK Exyeceqty RpL ty Epxmqedek Wety :
214
3 EpaxM Eery Tk ReM Wpxk mxwpk y ceJ yeNxwb
xXj yeM EewxtpNeby yeexwpc .
Eery Tk ReM vprrpqk Extek Axteeey Epxcec . Epxry A
y cesek Tk ReM yesk vprrpqk Exteby Axteeey Epxcec
2 yeJ geeeaem SpJ yeM Tk ReM c mxmmqm Eak y
xsc , vprrpqk uteekH Extemqm Epxcec , EpaxM
pk Spxspxj yxsxNel teceJ RxNec cepcek Qk ceby Epx
beby yeexqpekH .
Tk ReM c vpyxqrrek Spxresy Tec cewek utpeesek Ep
xcec , veNxk Tk ReM c EpNaxqexxj pk ceJ , E¡NxsTpD
215
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Epxrek c ceqey
esy yeJ ZeNy Rc Tk ReM TpM Epxcej ceqem tecek
uNeeek y Eebxqaxpk
gpNyetprreM uxqpxj
Tecetelj yek Wek y vpyxqrrek Spxresy Tec mxwpD
Exry E¡NxsTpD pk Sepecxl Tec uqec .
Ebek y Tpxqpcej cek EeNekH geNrrek Axtewpc ?
Ebek Y Sepecxl c cek Wetewpc ?
cetelj cek Ay Temk c Epxmqek Tpeeterreby Axteeey
Epxcec . 16 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
15 vpyxqrrek Spxresy Tec mxwpk Exry Tpxwek Ep
axM pk Epxkh EpxNtexj X Werrepeqek Wetewpc ,
Sezc Epeeeby Axtewpc .
Eery , EteceM EpaxM Zeutel pk Epxkh EpxNtexj X En
ceysc vpyxqrrek Spxrespk y Rxty yeM Epxbeyesy
Teeceeec Zeutel cewek Epxbewpc Xj , EpaxM
X mxqxzek Eeyay Axteeey Epxcec . Eexwy mxwpk E
xry EteceM EpaeM X Esk Epeeewpc , Tenk Exry veNxk
óNxeTxXj ( Tecety ) vpzetprreM uxqpxj
216
óNxeTxXj ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
SerrpNc xc Eery Teqyxk Epxcay , usppk mxwpk c Te
mk y TeceMj Exry yeNxqekH useeeerrpqpwpc . cetelj
10 yeJ uNeeek y Retk tpM EpxNpsxzedek EreNxl c
esxxj xxeM ZeeK Zecej Qk Wetetexj yeeesc Wety
Tk ReM yesk uNeeek y yeNxqekH Wpxk
9 yxtk uqyesy uNeeek y Eebxqaxk , Tk ReM uqyes
y uNeeek y gebeM TeNxXj Wpxk .
xxk Eebxl c Epxetpspqek mxay mxqpsy xc Exry Epxc
mwpc .
217
8 EpxNeqek TeNxeesek yej Epspqeeesek Eery Ze
weM Ay BpxNxXj ceby Epxcec , uNeeek Eery mxwpk uxNc

Epnrrprrpqeey uNeeek tpM Eewpc .


7 EpxNeqek TeNxeesek yej Epspqeeesek Eery Zer
ry Ay yxsc , Eeqxyej uxmc Exry venxk Temk c
6 yeJ EpxNeqek TeNxby , EeoqpD Eery Epspqeewp
c , cetelj Temk c EpNrrprrpqpeesek Eery uNeeek uqec .
yxtk Wpxk uxM Ebek y TpcxNerrpqpk Tpsxzeeesek E
ebel c mexaepecewpc ,
Tetpc Qk uqec , Bpxycek Tk ReM c EptpNxtpk , uNee
ek tpM SpxspcCemqm xxk Tetpc Qk uqec .
5 Epxrek tecek EeóqpD Eery Zerry ZpL ? ieðpl Eer
y Zerry ZpL ? yxtk Bpxycek uNeeek y BeNpak
ExqrreekH Tec uc ?
uqyesy EeoqpD pk mxwpk >> cewewpc , ExeVcxyes
y Tk ReM Eery TeteceM EpNaxqeexj pk mxwpD Eak Zewe
M
4 Tk ReM pk Tpwtk BeNxL Eery << yeJ uqyesy ieð
pl pk mxwpk >> cewewpc , BeNxL Eery : << yeJ
218
EpNaxqeexj tpM veNxzeqeeetek , mxwpk y yeNxwbx
c j yeM EewxtpNeby yeexekH xc ceNeaxqem yxsxy ?
Tk ReM pk Tpwtk EeteekH xxtecej yej WeNrrprrek Bp
xNxqtpcek yeexwpc , Erk Exry TeNpc Tk ReM Eery
18 mxwpk Exry yeXj Zpcek EpxyeM Tecek TpNpw
bxqeby Esk uqpwpc . Tk ReM pk TptpMj Eeqc
TeNpc uNeeek y EpNtpk Wpxk uxqpcej .
mxrpcewpc , EpaxM Eery uNeeek y Epntpk Eery veqt
esc Epxcec EncxL EeNxrrpk uqec , Tk ReM EpxyeM Tecek
17 Eexwy Eak , ceNyej cek Rxcek Exry uNeeek y E
pNtpk c Eyteyesy , uNeeek Eery Temk c Qeytec
ReM pk TptpMj Epnpsxk Eewpc .
16 Tk ReM QeU Wetem ceNectec , Tk ReM uqyesy
uNeeek y EpNtpk , uNeeek y Spxresy Exry Tk
219
cetelj Temk y EpxyeM pk yeXj Exry ZeeK gel pk Eezp
l Eak Beexqek Tpterreeesk Wety EeuNewpc .
15 ceNyej Temk y yeNxqekH Eery gel tpM Spexpe
yesy , Tenk Exry Spexpecel tpM EpaeNewpc .
14 ceNyej Temk y yeNxqekH Eery gel TpexweM c
Tesyesy , Tenk Exry Feecrel mxNtewpc .
ExqeNemqpwpc .
Eery , gel TpexweM Exry mxwpk uxNc xxk yeNxqekH
xxk Seexk Werry xc Eery Sxqrreby , Epxrek AxreM c Eery
13 Sxmk Sxpecem AeeK TpqeepXj , mxwpk uxNc
xxk yeNxqekH xxk Seexk Werry Eery ExqeNewpc . EpaxM

yeNxwpc . BeNxL Eery yesk Wpty , Eyesy uteekH Te


NxXj xxk Esk yeM yenxqekH yeNxwpc .
12 Erem SerrpNxk TeceMj , BeNxL Eery Eeqtk Wpx
ecm yeM , BeNxL Eery Enterc Axqerry yeM yeNxqekH
cek Ay EpxceMj SerrpNc Teqyxby Axteeey Epxcec uq
ec .
11 EpaxM Eery , uNeeek Eery Rxceetk ExspD E¡Nx
sTpD c ApM pk geeeak cewek Teyxspdek Tpqetk
220
mxwpk uxNc TeNk SerrpNxk TeceMj yeNxqekH useee
eeey terrek ceaxzewbxtec yeexteeK uxqpcej .
óNxeTxXj ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
2 Ebek Exry ceM vewxzeNpeeac xc FerreNteeey
Eery TeNpc Epxreeac yeexeey xc FerreNtewpc .
cewek Epxbeyesy Bpcxwpc .
1 Tk ReM Eery yxtek c E¡NxsTpD pk xeNpak , Tpsx
zel mxqxzek uneeek y Rxrrpak xc vewxzeNpeeac
E¡NxsTpD pk Eqaxpk
TpxNyetpceM uxqpxj
23 Tk ReM EpxreceM E¡NxsTpD pk ceJ , E¡NxsTpD
Exry uNeeek uxqpcej .
221
uxmk Exry uxM Tk ReM pk uxqpcej .
22 Ieðpl , EeoqpD , IðTM , Erk EpNaxqeexj , Eewxt
pNeeey yej Epxmm , Etpcej yej ExNecetpc , EtpceM
uqeey Epxcec . Epxrek tecek Eeqxyej uxmk uxM Tk
ReM pk ceJ uqec ,
usppk pk uxtpcek mxapNem EpaxM Zeutel TeceMj y
eXj Zpcek Weberrpqby
utpl Serel Eery Bpxycek Rxcek Bpexl pk cec utpl Tec
uqec . >> 21 Eexwy Eak , cek Ay cesek uxM
20 EpxceMj Rxcek YeteeK RpL tpM Eexk EpxmqeN
pk : << Ebek y Wetecebc yeM EeyxzeD yxqxctek y
EpxyeM pk Epeeerrek terrek Eprerrewpc . >>
yxterry veNeeetewpc . ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epx
mqedek Wety yeM : << uNeeek Eery EeyxzeD yxqxctek c

19 EpaxM Eery , Erk EpNaxqeexj TeceMj EeyxzeD


yxqxxj Tec cewecac Exry uNeeek y Rxtpk tpM WpeceeeeK

veNxk WpeceeeeK yxterry uqpwpc , Teceyesy xxeVc


xrc EeyxzeD yxqxxj Tec uqeepc tpM veNxk TpxmL uqec .
222
Rxcek Exry EpNaxqeexj pk mxwpD pk yeNxwbxXj ye
M yeXj Zpcek EeyxzeD yxqxxj Tec ceweyesy , Tenk Exry
ReM vek Serrpby yxtek c Rxcek Tesc Tezeeeteyec . u
qbec Ej ! yeJ EpxreceM Tk ReM Epxrek vek Serrpeey
8 Tk ReM TpM Zerry Ay uxM yeexeey uqyec ! Tk R
eM Eery Rxceetk yeNteL yezek uqyec ! Tk
Sxxj yeNtewrek Eerresxqewpc ?
yxsc ZpL py ? Teexwy uqyesy Zerrpk tpM ZeeK Axry
vewpeK uxmk Axry uNeeek y EpxNpsxzedek yxsc
7 cek Exry AxLj xc usppk c Exqerrpqpwpc ? Axry E
eqxyej uxmk Axry uxM uNeeek y EpxNpsxzedek
Exry mxety yeM Epxbetelj Temk c Exry mxeVceyaxq
223
eby Esk uqpwpc .
Eery Spnrreeey xxk Tpxqpcej xxsxXj uqrreeesek yee
xwpc . Tk ReM pk cek Exry Ay cesek yeNtewreby , Emk c
yeXj TeceMj yek ceNecCek , Tk ReM TpM << ceU Zp
spk c yeNxwteqeeey >> cewem Epxcek y Eppeekj Sereek
H xc
uqpwpc . 6 Eeekj Temy ReM Ej , Tk ReM pk Tpxqpcek
h , yeJ EteceM EpaxM zeutel c EeóqpD yej Wxry
Exqeaxqewpc . Tenk EpxXj , mxwpk uxnc uNeeek y T
eetk Eak mxNtem Zpsptec Seexsxzel Zprrek mxNtem
veNeecrrpc tpM Teqteqek Rxrrpby yeexeesek Rxrrpa
k xc Exqeaxqek , mxwpD pk Sepecxl teceJ EpeK SereekH
xc
Tecxk WpNxqek Serretpeey xxk EpxXj tpM Sezc Eap
D pk Sxmqtk uqpwpc , TeNk EpxXj tpM Tenk Exry
5 Eexwy Eak , AeeK Tpcxzel Eery uqprretpc yeM T
k ReM cek c ay Epxreqeby uqeey Epxcec . Ebek c
Epxcec cewek Epxbeby Esk uqpwpc . geeeak m Ebe
k Exry Sezc Rewexc Sxmk Epxreqewpc .
4 Wxry utpeey yeM Wxry Sepecxl EeNxrrpk Aerre
224
uM yeexwpc , cetelj Emk Eak Wxry yeXj Zpcek Rxml
EpxyeM pk yeXj Zpcek Esk Epxreqewpc .
3 yeJ Exry Tk ReM uzy usppk mxwpD pk Epxreqe
m xc uxM yeekH EpaxM cewek Epxbewpc . yeJ Exry
óNxeTxXj ( Tecety ) TpxNyetpceM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) TpxNyetpceM uxqpxj
15 Tk ReM E¡NxsTpD pk Spxspctek y EewxtpNel t
errek Tpxxj Tpxwek yeeesc yeexlj Ay cesek , Tk
Tk ReM c veexNetec EpxMj cepcepk Zpcek Sxxj utpb
y Bxrrek SpNrreeey xxk Tpxqpcej uqec .
14 Wxry EteceM Epxcej xc yxaxby yeexekH Eery T
k ReM c gptpNerrpqby Bpyerreeey cesek yxsc , venxk
vpeK Rpysc , zxNtxeay xxk SxyeeeNy cewek Epxbec
tewpc .
13 TpNpwbxqeeeteeepXj yxtk Seexk Epxcej yeM v
225
eNxrrpqpwpc . Etpcej uqtelj yxtk Wpxk EpNaxqeexj pk
TesuNxqewpc ,
Ewpkh Eak Exry yeqcej Tec Epxcej ceqewpc , mxwpk
y veyaxqekH xc mxqxzemXj yxtk Sxty Berrpk
12 BpxteNel Tec mxteqwpNxqek Eewc gppl Zprrek
Tebxcewpc . mxwpk tpM veNxzeeeteeepXj , yxtk
Ewpspk , EpxNmqbc TesxrrpNteeetek , Eetk Teetk Ter
pmaxqeby ,
11 Etpcej tpM Tpqtelj , yxtk Wpxk Epxqpspk Epwt
erreseey vppsqek , EpNeeceeec TespNeeec vpyaxsy
yeexwpc , yxtk TpNpwbxqeeetek EeeepXj , Tk ReM v
enxk mxetppecectewpc .
E¡xNsTpD pk TptpMj Zecelj Seaek SeNmqeexj uqyec
, yxtk TpNpc yerrpNec , Tk ReM veNxk EneD veterry
10 yxtk E¡NxsTpD pk Sxqterrek xxeM WpeceeeeK
yxterry mxwpD uqbpeepc , veNxk Tk ReM Eery
mxsxcej Bpxapcej Sxxj TecNc xxk Eqac yej EpNaxqe
exj pk mxwpD Epxbem tpM TpxmL Sxxj cewedek yeexwp
c.
yeM Sxpecedek Zeqetek Wety vewpeK pk EapD Tprc
226
WpxNpqemqby , TecNc gebeM pk BeyseM TeceJ Rxcek
9 EpaxM Eery , Wxry Epxbem yeM , uNeeek Eery
yxtek y EteceM Eqac uqpeesepk c ZeeK Epxmm Zelj
tpM TpNetec , Teceyel yxtk yesk Tk ReM QpekH vewt
y yeM vek Serrpeey yxsxy .
Epaxrrpqeey py ? Esemlj EreNxecmc Bpxceqek Sepe
cxl c yeNxrrpqby Epaxrrpqeey py ?
21 Tk ReM Eeqc Rxcek Bpexl c Eery Specrrpeey T
pMj Tec uc ? Rewexc TesxrrpM yeNxrrpqby
mxapk tpM yeexwpc c j .
20 EpaxM Eery , uNeeek y Encej Wetel Exry Bpxyc
ek Epxcej ceqek tpM yeexekH usy , veNxk Encej
Zerry Epexqetpk Axteeey xc Exry yesk Epxbewpc .
TeNk EpxXj , yeJ TeteceM EpwpNeeeeK yeNteL mxwp
227
D Exry Zerry ceqem xc Sprpseey yeM Epxqy yeNek , Tetk
19 Epxrek tecek , Ebek Exry BpxysxzeNeyesy yeJ
Eptel Epxcec ExNeby Tk ReM c Encxby Epxbewpc .
terrek EpwpNeeek yeNtewrewpc .
18 Tk ReM pk Tpwtk BeNxL Eery Rewexc ZeNy Tk
ReM pk Teetk mxNay mxapNem Epxcec cewek Sereeey
pk Fesxk y Reexcewqxxj TpM Bxrrek SpNrreeesek Be
L Wpxk.
ExspD E¡NxsTpD pk TptpNeceJ Sxkh EewxtpNel pk B
xNpwqek Zeuby uxmc BeL Eery TeNpc Wxry Elj gebeM
Tenk Exry Wxry veexNetec uxcepk Epxreeac mxyem
k Wpxk . Tenk Exry Tk ReM Sererrpqeey Eery , Wxry
17 Eexwy xxk EpaxMj , yeJ Exry Txwpãc xc Tpwxq
ek Tk ReM pk Teetk Zeurrpqsprrec . Ebek y Teetk
16 Eexwy Eak , yeJ Tk ReM TpM Wxry TerrpNxzel c
SpNpqaetprrec cewek Sererrpqsprrec .
E¡NxsTpD pk TptpMj Rxceetk Tk ReM pk Eaxcej uqye
c.
ReM TpM veNxk geeeak Eaxcej Tec uqec . EpaxM Eer
y yeJ ExNpcel RpL c Tk ReM TpM Epqewbxqek , ExspD
228
óNxeTxXj ( Tecety ) TpxNyetpceM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) TeutprreM uxqpxj
yxbk : << Epxapcek Tetpc Exscel pk mxNpeVcej Rxc
ek Zecej uxceL gpqxM c Exscewpc . >>
6 Tk ReM yeXj Zpcek Webppqeey Eery uNprry uqe
c ! Tk ReM Eexwy Rxcek Epxcej yeexeey xc Wetem
Tenk Exry EeuNel mNteby uqpwpc .
mxrpceqcek , Spxresy xc Exry BxNpeey tpM ExqteM
uqrreyesy , Ebek c Tecxk WpNxqek Serreteeey xxk EpxXj ,

5 Tk ReM Eery Erk mxwpk c WeecrrpD TpM Tpsxz


229
eby , WeecrrpD xxeM Temk y Apeeak yeXj xc
Wek y Ebek ExspD pk Encej Wetel c Tpxsxcqek ,
4 Tk ReM Eery vpNeqtpk ApeeqeNeeey xxk EpxXj
tpM Wxry Sepecxl Exry Tk ReM QpekH vewty Eewpc
Ebek ExspD pk ReMj yeM TeteceM SetpM Sewerrpk R
xml c Epexqetptexj mxwpD c Zeqetek Sxpeceyec .
Wxry Sepecxl venxk Tk ReM QpekH vewty yeexwpc .
yeJ ZeeK Tk ReM pk Teetk yeexeesek Wety , Rxceetk
3 Retk yeM xxfxzeqeby ceqeyesy , Wxry yeXj Ape
eak cetpexyeM Tk ReM Eak vpqk SxeK yeexyeay ,
Epexqetpcac xc Tk ReM pk Tpwtk Eaerrek Epxqtek m
xceceyesy Bpcxwpc .
2 Tk ReM yesk Zerrprec Webppqek geexeeerrpqp
wpc ? Tk ReM venxk Sepecxl Sxreqpk , Eexwy Zeutel
Wxry Sprpspqtk yeM , BeNxL mxwpk Exey vpexty Ec
ej Tec yek vprpby Eewpc .
Eexem SetpM Sewerrpk Zeutel c usppk Fesxk y Spxs
pctepk pk Tpwtk Ay Epeety mxqxzem Epxcec uqec .
1 yeJ Tk ReM pk TptpMj SetpM Sewerrpk Zeutel ye
exwpc cetexj c Qeytec Sprpspeesek yeexwpc .
230
Fesxk y Reexcewqxxj pk TptpNeceJ Sewerrpk Z
eutel
TeutprreM uxqpxj
SxNecek TeceMj Ay yxtecec vprrpqk ExteceNec .
Bpxcem , EeNxcxk tpM Speetpeey , uzy vpqerreexqe
eey mxwpD Qpcej Zeuqaetprrec , Eexwy mxwpD Tec Rxce
j
yeexyeay , veNxk SetpM Sewerrpk , vpytpeK Sxrpee
ec , Fprrpwel mxNpxj c Sxtpm , usppk c veNxzek
11 Wxry ceqeby yeexekH SereekH Eery uqyesy , y
xtecec TeteceM Eewek TeceMj yek Spxspctek cewek ceqe
by
Qpcej uNxwpspk xeextekh cecac Exry gpNc Epxcec
231
uqec .
Fprrpwel mxNpxj c Sxtpcaxpk c xxrreby yeexekH usy
, Erk EpNaxqeexj Eak verreaeeey Eak Resc , Eexwy mxwp
D
10 yeJ usppk Fesxetek y TpwteceJ TeteceM SetpM
Sewerrpk , vpytpeK Sxrpeeec vpqrrexxqeeey yej
yxtecec Zeuqaetprrec cewek Sererrpqpeesek uqec .
9 Wxry Epnxty xxk Tk ReM TpM EpxVmdek xecxte
l terrek Tk ReM c Rpxbxpk Sewerrpk mxwpD QpekH
Epxcec upu TeNpc EeNxrrpk AeyeM yej Epxrek Zpspk
c Eeeeprrpqeey upu xc Extespcec .
TeNpc TeNem veNcxD ceNaecec xc Eeeeprrpqeey Ex
scel pk mxNpeVcej xc yxtecec cenecCetpcec , veNxk Exsc
edek
8 Eexwy Eak , yxtk Erem TpNeseeel pk EtpM c Ep
xeVceNemc tecek verrpaxk Exscel pk mxNpeVcej
Eewc yek EpxNectemqby Enmak Teqyxyec .
vpNxL pk Sxnecej Zpcek Rxceetk yeqepeceyec , cxq
c Teyeeesek TpNeseeel pk vpNeekH E¡nxsTpD Exry Rxcee
tk
232
Epxrek tecek , Tk ReM Eery Eppl Eak yek ZeNy Exsce
dek Epxcec . yxtk cxqc Teyeeesek TpNseeel pk
ExeVcxyesy Tk ReM Eery ZeeK Exscel pk mxNpeVcej
Epxcec Sxkh Rxcek uxceL gpqxM Wety uqpwpc .
7 Tk ReM Eery Rxml pk verrpaxk mxNpeVcej xc Ee
Nxqrreyesy Sezc EeNxrrpk AeyeM uqpwpc .
óNxeTxXj ( Tecety ) TeutprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) BxNrrptprreM uxqpxj
Spxspctepk pk Tpxqpcej ZeNcxzek BpxNxqtpcek c S
expeunxqek Axteeey Epxcec cebc py ?
5 ceaxrek gptpwsxeK Tec uc ! Tk ReM pk TptpMj E
xrety Beekj Eery Rxceqcek Seaek WeNcek mxwpk
y Reexcewqxxj TpM Esk mxetppecectem mxwpk xxe
M SexpeuNxqemqm py ?
4 Teexwy uqyesy , ceNyej Eexwy Wety WeNrrprrek
BpxNxqtpcek geNyesy , Tk ReM yesk TeteceM Fesxk
EpNaxqeexj TeceNeceJ EpaxM Zeutel c Wetekh ceby
233
Epxcec yeexekj ?
ceby py ? 3 Tk ReM yxtk TecNc xxk Eqac xc Sxmk Sx
pecem xc Wetem Epxcec ZpL py ? ExqeecrrpXj
Eery EpNaxqeexj c Sxmk Sxpecem Eetelj yek Eexwy
yeekH EpaxM Zeutel c SxpeuNxqemqpwpc Axtel Epxcec
2 Tk ReM Eery Spxspctepk Exry EpNaxqeexj c Sx
mk Sxpecem xc Wetem Epxcec ZpL py ? Tk ReM
Sxtpm vepqxac xxk Ewpkh BeNrrpby , Spxspctepk x
xeM xxek Esk SxxxpeuNxqemqpwpc ?
1 Tek y Spxspctepk pk vprrpNpety yek WeNrrprrek
Tec EpaxM geNyesy , ceNcxk Fesxk c Esk
Spxspctepk pk vprrpNpeteceJ WeNrrprrek
BBNrrptprreM uxqpxj
Epxqtek mxcecetpcec ! >>
ZeeK Exyeceqty RpL TeceMj Epxmqedek Wety : <<
Tk ReM pk Tpwtk Eak yek TeteceM veNcxD mxwpD c
13 Teexwy uxcesy Tk ReM Eery Fesxk y TptpNeceJ
mxwpD c Sxmby Sxpeceyesy Bpcxeey yxsxy ?
Tetek c Sxpecewpc .
12 Wxry veNxrrpaeqekH Eery Fesxk y getereceJ m
234
xwpD c Sxmby Sxpecem yxsc , uNeeek Eery Eezeeterrek
12 BeNxL mxwpk Exry Erk Wety ceqem Werrepk :
<< yeJ ZeweM Ay Zeutel c uxM Epexqepeay uqpwpc .>>
Tk ReM pk yec j Apeeak yeM uNeeek c ceNeqtp
mqptpcec .
pk ReMj yej uNeeek y Spxresy yeM Tewbxk uNeeek
QpekH Bpcxstec veNxaeekH Tec uqyec .
Rxceetk Epcxzeeetek AeyeNqecteby Rxceetk EeNxrr
ppeeeeeeay uNeeek c Terrebpeepc , Rxceetk Ebek ExspD
E¡NxsTpD
11 Tk ReM pk TptpMj , BeNxL mxwpk Exry EpNxty
235
terrek Eexwy yeexesek uxqpcej . ceyeay Tk ReM
y mxNpk y EeNepk ExNcepk uqby Esk Axtewpc .
10 vpqerreexqeeey , SxrpeeeexNeeey , Speetprrp
Neeey , mxpecem Esemlj veyaxk TeceNewtecaxpk uxM u
Neeek
Sewerrpk Epecrrppk Sxtpm Rpxbxpeqem , AxreM pk
Exqrrel xxek EpxceNeaxqem EneD EneD Tec yek verxqeq
axqeeey ,
Epxcec cetexj c Wetem Epxcec ZpL py ? EpxyeM pk
yeXj Zpcek yxtecec verrpNtprrec ! vewpeK uxmc SetpM
9 Tk ReM ApeepL veNcxD ceNaecec mxwpk Exry
uNeeek y mxNpk y EeNepk ExNcepk uqby Axteeey
Rxcej Rpwtek terrek Ay Eexwy yeexwpc .
8 Tk ReM veNxk veNxqaek Rxcek Rxcek Zpcek cx
qxstemqby , veNxqaek vppM Eewserrpqby , EpxyeM pk
Epxapcek Tetpc vppM Eewseeey TpMj Epxcec uc ?
ceNeaxqeby yeexwpc . Zerrpk tpM Epxapcek Tetpc c
xqxD mxbxM c mxqxzem TpMj Epxcec uc ? Zerrpk tpM
7 Tk ReM veNxqaek BeNrrpqtpeey Eery TeNpc Tk
ReM uxNxwpspk Exqeeetel tpM EpaeNeyej cetexj c
236
Ebek c Esk Sxtpcaxpk TpM BeNrrpeey Zeutel geNpk
h ceby tk !
6 Tk ReM pk TptpMj veNxk Spxspctek Exry Wpxk
Spxspctek y yek Zeutel c Benrrpeey uxcepk
óNxeTxXj ( Tecety ) BxNrrptprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) BxNrrptprreM uxqpxj
18 Eexwy Eak , Tk ReM Rpxbxpk Sewerrpk Zeutel
ty yxtecec Teaxzetetprrec . mxwpk Exry ZeweM Rxml
Qpcej vewtptek Rxcek Apeeak uqpeesek yeexwpc .
17 cetelj cek Exry Ebek Qpcej vewtppeyesy , cek
Exry TeNpc Spxrespk y AxreM TeceMj yek Ebek
Exry Rxcek Apeeak uqpwpc . >> cewek Epxmqedek
yeexwpc .
Zeeceeek QpekH Rxcek Apeeak uqpeesek yeexwpc .
EpaxM Eery Exyeceqty RpL tpM : << vpzeM mxwpk
237
16 Tk ReM yesk Enceysc Wetem Zpsptec , cek Exr
y Zeeceeek QpekH vpNxaeqtpyesy , Tenk Exry TeNpc
Zeeceeek y Wpxaxpk cewek Epxbeby uqeey py ? Ep
eety uqeey Epxcec !
15 Tk ReM Enceysc Wetem Zpsptec , Tk ReM yeXj
Apeeak Eery TeNpc E¡NxsTpD pk Wpxaxpk c
pk EepekH mxapk Axtel xxeM xxek yxtek c Tecxk Ee
wxtpNerrpqpwpc .
14 uNeeek Eery Ebek c Epxmdek Eak Exry Eewxtp
Nerrpqpeesekh , Tenk Exry Rxcek Eeteqc yeM EpxyeM
y yeXj Weeeeupk pk ceNecaecej xc veecrreby yeexw
pc .
Apeeak Eery Rpxbxpeqem xxk Tpxqpcej usy , veNxk
Ebek y Tpxqpcej EpNpsxk Eewpc uxcepk Ebek Exry Wek
Tpxqpcej . >> cewewpc , Teexwy yxqk , cetelj uNee
ek Eery Erk vpzeM Bpexl c uxM mxrpcewpc . Wek y yeXj
13 BeNxL mxwpk : << Extesc vprrpqk Eery cetes
pk y Tpxqpcej , cetesy Exry Extesc vprrpqek y
urrpl Esk uqpwpc .
Zeutel c uxM EpaxM uqpwpc . >> cewek ceqeby uq
238
pwpc , cetelj yeJ Eeqc Rxcek EpaxM Zeutel pk cxrc
BpxU yeexwpc , cetelj EpaxM Zeutel uqrrek Eery AxL
tpM Tpsk Tec yxsc uqec . yeJ : << yeJ ZeweM Ay
Rxcek Eeteqc yeM EMj Exry EpxyeM pk yeXj Apeeak
terrek Wpxk Encej Wetel Epxcec , Encej Wetel Exry ceNce
c
4 ceNcec Exry EpxyeM pk yeXj Apeeak terrek Enc
ej Wetel Epxcec , Encej Wetel Exry EMj tprc yeexwpc ,
tecek EMj ELj xxk veNxrrpaeqekH mexaepecem Zps
ptec .
3 EMj Exry cencec tecek EMj ELj xxk veNxrrpaeqe
kH xc mexaepecem Zpsptec , ceNcec Exry Wpxk EMj
Bxek ceNcec Tec uqyesy Bpcxwpc , Ewectec mxwpk
239
uxNc yesk EpxyeM pk xxek EMj Tec uqyesy Bpcxwpc c j
2 cetelj Tetpc Epqek SetpM Sewerrpk Zeutel geNa
y yeexekH Tpqk , Enectec mxwpk uxnc EpxyeM pk
mxwpk vpNxwqeeey Epxcec uqyesy Teyerry Seexk c
ewek ceqewpc .
1 Epxry Tk ReM pk Becxtel terrek TpNetpeesek Ep
axM pk Tpeeec ZeNxqaeXj . Tk ReM Rxcek Enectec
EpNpeK pk Tpeeec Eeserrptel
TpqptprreM uxqpxj
Tk ReM Eery YeXj Apeeak yeM xxek uNeeek c ceNeqt
pmqm ceNectec .
20 EpaxM Eery Tenk Exry Zecej Epxkh yeM Tk Re
M c vpteqtpk Eeueesek yeexekH uqec . Eexwy Eak
vpyxqrrek Spxresy Wpxk . Tk ReM uqyesy EpxyeM p
k ceJ usy veNxk uNeeek y ceJ uqec ,
ZpL py ? Erem vpyxqrrek Spxresy Exry Tk ReM pk Tp
tpMj EpNpsxk Serrpby uc , uNeeek EpxNpsxzedek
19 Tk ReM Eery Tek y yeXj Apeeak Axry TeNpc vpy
xqrrek Spxrespk y EpNty cetexj c Wetem Epxcec
Epexqetpdek mxwpk Exry yeXj Zpcek vppNqeeesek
240
yeexekH uxqpcej .
Epexqetpdek Ay EpxyeM pk yeXj Apeeak xc Eery Esk
Rpxqpceqewpc , geeeak m Rpxbxpk Sewerrpk Rxml
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
11 Seqyesy Tecxk veNc tpM WpNteby Esk uqpwpc
. Esk uxcesy Tenk Exry EMj Tec yek
SereekH yxsc , veNxk Ebek y BeNqxeK Wpxk uqec c
encec Exry EMj Eaecek Seqby Esk uqpwpc .
10 Rxceetk vpNxwqeeesek mxwpD TpM yeJ yesk
yeeeek Becxeey Bpexl yeexwpc . Epxrek tecek Wxry
vpNxael pk gel tpM Sxteeeteeey Eery veNxk veNc tp
M WpNtek yeNc yerrpqrrek Eeyeey xc mxNm Epxcec .
9 ceNyej Tk ReM Eery Teaxzeecrrpc mxsel Zpcek
241
Esk vpNxeeqek Axteyesy TeNpc vpNxweqtprrec .
EewxtpNeeey Eery yesk Teyerry cewek ceqespcec .
8 Epxry yeJ TeteceM Esk vpNxwqeeesek yej yeqye
spk Ewectec tpM : Retk SxeK geeeak yeXj yeM
Teexwy yeexwpc .
cetelj mxwpk uxNc uNeeek Eak Eeteqc usy EreNxl m
xNtedek yeexwpc , BeNxL Eery Eexwy , BeNxL Eery
7 Epxrek tecek , yeJ Tk uxmk Retk Tec Eeteqc vpN
xwqeeey Epxcec uqyesy Seexk cewek Epxbewpc .
BpxysxzeNedek Tetpc uqec .
6 Wxry Erk Wety ceqeby yeexekH Eery Tk ReM Tp
M BeNqxeK yerrpqrreby yeexekH usy , veNxk Bpxtemy
vpNxeeqek mxapnem Epxcec Eak uqby Eetk Axpem
M pk Epxtpceqcej tpM Epreeey Epxcec uqeey yxsxy .
uqpwpc , cetelj SemqeM Exry Wpxk ZeNptk xxk veN
xaeekH yek SeNmcem ceNectec , Teceyesy Tk ReM
Bpxycek Sepecxl Teqyxk Terrepeeeek BeqyeNxeey x
xk Epxc j tpM Qk TpxM Aeek vpzeM Tesc Seqpk vprpby
5 EMj ELj vpzerrpqk Rpxmcej Etecepk pk Bxek mx
sel FerreNteqekH xc Epwtprreexqeby Esk uqpwpc .
242
tprc yeexwpc ,
cewewpc ? Ebek c Sxtpcac EMj Ej , Ac cencxcepk ce
Ncec Zpcek EeuNek Axteeey Epxcec cewewpc ?
EpNexqeby Eewpc . 16 Ebek c Sxtpcac ceNcec Ej , A
c ceNcxcepk EMj Zpcek Eeunek Axteeey Epxcec
ELj Ay TeNk uxM Axqpcej Tec uqeey uqpwpc . uNeee
k Eery Tk ReM c Ec j EU Tec yeextprrec cewek
Tenk Exry EezeyeM xxek uqtprrec . Eexwy yeextel pk
TppMj , TeNem Ebek c Sxtpcac Exry EMj Ay TeNk
15 Tecetelj , ceNyej Ebek c Esk Sxtpm Etecepk Exr
y Ebek c Sxtpm verc Eaerrek Seqeey ceweyesy ,
243
uNeeek y Wpxsxzel c mxNtedek yeexwpc .
uqyesy , Tetek y ceJ EpxMj cepcepk Exry Wpxsxzel c
mxNtem Epxcec uqpwpc . Epxrek tecek , Tetk Exry
Wpxk Ebek c Sxtpm EMj xxk xxek Sxqterrek xxeM u
Neeek y Wpxsxzel c mxNtedek yeexwpc . Eexwy usy
uNeeek y Wpxsxzel c mxNtedek yeexekH uqec . Rxc
ek Eeteqc yeM , TeNem Ebek c Esk Sxtpm ELj Exry
14 EpaxM Eery , TeNem Ebek c Esk Sxtpm EMj Exr
y Ebek c Sxtpm ELj xxk xxek Sxqterrek xxeM
Esk uqpwpc .
EMj Exry Temk Qpcej EpxNmqbxqek vewty EewxtpN
eeey TpMj Tec uqyesy Tenk Exry Wpxk EMj Zpcek vezeby
13 ceNyej Rxcek Ewectec Spxspctek Exry Rxcek
Spxspctek usy mxwpk Qpcej vpNxwqeeesek uxcepk
EewxtpNeeey TpMj Tec uqyesy , Tenk Exry ceNcec Z
pcek vezeby Esk uqpwpc .
Spxspctek Exry Spxspctek usy ceNcec Epqby Eeuees
ek uxcepk ceNcec Exry Temk Qpcej EpxNmqbxqek vewty
12 usppk mxwpD TpM yeJ yesk ceqem Epxcej uc (
Ebek y Epxmqedek usy ) : ceNyej Rxcek
244
Tecxk Eysem ceNectec EMj Exry yesk ceNcec Zpcek
vezeby Esk uqpwpc .
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
24 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM mxwp
k uxnc uneeek y Ewpkh Terrpteeeteeey xxk EpxXj
mxwpk y urrpl uqtprrec .
23 Tk ReM uqyesy uNeeek y Zecej Epxkh yeM vpt
eqtpk EeyaxNeeesepk Wpxk , Eexwy Eak yxtecec
pk urrpl uqpwpc .
mxwpk Wpxk yeexwpc . Rxcek Axqpcety mxwpk Exr
y TerrpteqekH xc mxqxzeyesy Tenk Exry TeNpc E¡NxsTpD
22 Rxcek urrpl Eery Ebek y TerrpteqekH xc mxNte
245
m uqyesy Tenk Exry TeNpc Ebek y Spqeqeeesek
uqec , ceyeay Encej Axqpcej xc Epqeey Tpcxzel Epa
eNeyesy , Ac TeNpc Encej Axqpcej xc Tewaek Epqeey ceN
ectec
21 ceNyej Ac Terrpteeeteeey xxk EpxXj tecek urrpl
yeexeesek uqyesy , Tenk Exry vewxXj Epxcec
20 mxwpk uxNc Terrpteeeteeey xxk EpxXj xxk ce
U zpcek yeNxwteqeyesy Bpcxwpc .
uNeeek y BeNqxeK c mxqxzem tpM yeexwpc .
19 EpaxM Eery EeNxrrppeeeel cxdek yej Epxcec E
xry Tewec vewxXj Epxcec uqec vewpeK Axeepqk Eery
Tewtexj Zpcek Eenxqrreeey xxk ceNexj Epxcec .
18 TeNem EeNxrrppeeeel mxNtedek y yek vpexkh
Terrpteeeteeesek mxwpk Exry EeNxrrppeeeel pk SpNyeJ
Reexcewqxxj ppk c Bxrrek SpNrreeey BeNaxL Wpxk .

uNeeek y Temk c Terrpteeesek BpnxqekH Tec Rexaey


esy Bpcxwpc . Erk Exry uqyesy Wxry Elj Fesxk y
17 mxwpk uxNc xxk EewxtpNel Eery Ebek y EreNx
l EpxNpsxzel pk Zpsy yeM yeexyesy Bpcxeey uxcepk
246
Terrpteeeteeey EpxXj xxk ceU Zpcek yeNxwteq
etprrec
yeexrreNec ,
yezeNqek Exrxzeqtpm Epxcec Wety yeexrreNec , Zer
rpLj vpteqtpk Eeueesek Eery ZeeK Zerry Ay Epxcec Wety
30 Ewcerxk Epcxqeeey Eery ZeeK Ewcerek Epcxq
eeey Epxcec Wety yeexrrenec , Yezenqek Exrxzeqtpm Exr
y ZeeK
Tetpc Epqek AeeK Epxcec uqyec , Emeak vpexsc Ece
reM Tec Exry ZeeK EcereM Epxcec Wety yeexrreNec ,
29 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Wxry Tk ReM Tp
M ceqek EpxcmXj cewek Sereby yeexkH Eery uqyesy
247
Bpexl pk TeNprresy Tec uqeey Epxcec xc mxsewpc
Eery uNprry gebeM ceby Epxcec . ceyeay yeJ Tk ReM
c Tetk Sxxj EtpM TptpL pk EewxtpNel terrek Bpexl
28 Ac vpNxwqeyesy Temk c Rxml xxeM EeNec utp
eey Epxcec , vpNxwqeeekH Epxcec Ewectec vpNxwqeeey

Ac vpNxwqerretpc uqyesy , ceM TeNcej useeekh ceb


y mxceceaeqtpweM ceNexj Epxcec .
27 ceNyej Ac Rxceetk ceNcec Tec uqpeesek Eeyes
y , yxtecec Temk Eak SeqpXj cewek uty Ej , ceNyej
yeextel terrek Sepecxl verpyesy xpxc Tec uqec .
26 Rxtpk EwpreceJ mxaxM yeNcesxzel Tec yeextel
Eak Epxbemlj , Wxry utpl xxeM mxwpk Exry EptpceJ
TpM Wxry Serel Zprrek TpNetpsprrec .
cetelj yeJ uneeek y EpxNpsxzel xxeM Extecewbxtec
mxwpk uqyec . yeJ Eexwy mxwpk y vpyeJ Eak Tk ReM
25 gpprc yeXj xxk Tpeeec yeJ Ebek y Teetk Eak Ee
xwy Teexwy BxrreuNc ceby mxNtedek Epxcec uqec
gpprc yeXj yej geeeaerreM EewxtpNeeey Tpeee
c Eeserrptel
248
xxk ceU Zpcek yeNxwteqetprrec .
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
ceqeyesy , ceNyej Enectec mxwpk Exry TptpMj yek
Ewectec mxwpk tpM BpcxD Epxcec Epexqk mxteqcecek T
ec
36 TeteceM EpNpeK Tpeeteeesek Eetelj yek vpNx
wqeeey Epxcec cewek Sxxtpdek mxwpD TpM Eeyay
pk Tpxqpcej EpxyeM pk yeXj Zpcek Epxapcek Tetpc
veneL Epxcec Enmtpcec ceby FerreNtewpc .
cxberreNqeeey ceby yeexekH usy . yeJ Tk ReM c Bpx
U ceby Bpcxstec cxm yeM Epxqy yeNek , Ebek y EpexqeD
249

35 Wxry ExeVcxby ceqeby yeexekH Eery Tk ReM c


veyspNpkh ceby uc Eak yxsc , veNxk Tk ReM c
yezeseeeeey xc utpwpc .
Ewectec Exry EpNaxqeexj teceJ EpaxM Zeutel tpM S
epecxl Teqyxwpc , EpaxM Eery Tenk Exry EMj Zpcek
pk xxek yeXj Weeeeupk yej Spxresy Zpcek Enmm Tp
Mj Tec uqec . Rxceetk vpNxwqeeesek
EewxtpNeby yeexekH Ewectec mxwpk Exry Ebek y E
ebxl EpexqeD c utpqcxqewpc , EpaxM Eery Tenk Exry Epx
yeM
34 Teceyesy Temk y EcereM Exry Sepecxl vpyxzee
eteeey Epxcec yxsxy . EMj Epxcec uzy yeqyespk
Tenk Exry EcereM Zpcek yezeseeeeeey xc utpwpc .
33 Rxceetk vpnxwqeeesek mxwpk Exry EpNaxqee
xj pk EpaxM Zeutel tpM Sepecxl Teqyxwpc , EpaxM Eery
Serewpc .
y EpaxM Zeutel c Rxceqk Sepecxl xxeM utpwpc , Epa
xM Eery Tenk Exry Ebek y yezespl c EpqpXj cewek
32 yeJ Tk ReM c yxtecec utpqekH uqtprrec cewe
250
k mxsewpc . Esk vpNxwqeeesek mxwpk Exry Ebek
EpaxM Eery EptpceJ Erk EpNaxqeexj Eery Eptel Epxc
ec EpxeVceNewpc .
31 EpNaxqeexj teceJ EtJ yezeqxeK c Etqecac Exry
ZeeK SereekH yeM xxek Etqedek Epxcec Wety yeexrreNe
c.
ceweby uc . Epxrek tecek , Eexwy Wety Weteqcej Ex
ry geeeak m mxwpk c EpwpneeeeK yenteL uqrrewpc , ge
eeaem
1 yeJ utpeey terrek Enmak yenxak xxk Tpeeec Ee
serrptel tpM << yxtk Eexwy Telj xxk Weteqcej Tec >>
RexwetprreM uxqpxj
cewek Sereby uc .
uqyesy Wxry vpyeJ mxwpk y Serel uqec , ceyeay yeJ
uneeek y vpyxqrrek Spxresy Rewexc xxqprrppeay yeexwp
c
251
40 cetelj cenyej Tenk Exry Tecxk venc tpM Wpntee
ey Epxcec uqyesy Reexj uzek Tec uqec . Erk
vpnxwqeyesy Bpcxwpc .
veexneqek Sereeey Enectec mxwpk Qpcej vpnxwqe
eey Encej Axqpcej Tec , Tecetelj geeeak m Spxspctek Qpc
ej
vpnxekH AeceM Tec uqec , cenyej Enectec Exry Rxce
etk Resy Rpxcaxdek uqyesy , Tenk Exry Temk y
39 Rxcek Rxceetk vpnxwqeeesek Ewectec Exry En
ectec Exry Eewxty Senemk Yeexeey xxk EpxXj tpM
vpNxwqeeey Eery Reexj Seexk uqec .
38 ExeVcxby ceqeyesy ceqeqaedek Ewectec Tec y
ek vpNxwqeeey Eery ceqeqcek Epxcec Seexk , Esk
Zpcek vpNxeeqek mxapNeyesy Tenk ceqeqaedek Ew
ectec Tec yek Esk vpNxwqeeey Eery Seexk uqec .
TeNpqtk Eak yxsc , veNxk EpxyeM pk utpqekH Eaerr
ek Emspdek BpNxeK ) uxcepk EpxyeM pk yeXj
37 cetelj ceNyej Rxcek mxwpk Exry vpNxwqeeey
Epxcec cesek EneD veterry BpNxeK Tec ( getereceJ
cewek Sereyesy , TeNpc vpNxwqetprrec . ExeVcxm E
252
xry Rxml Tec tpM Tprrpaeeeteeey Epxcec .
cewek utpeesek uxcepk EpxyeM Tecek TeNpeetesc E
pxcec Teaxzeecrrpc mxsel Tec uqyesy vpNxwqeyesy Bpcx
wpc
ónxeTxXj ( Tecety ) TpqptprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) RexwetprreM uxqpxj
Tenpc YerrpNec yeexeey Tec , Rxceetk Eexwy Extesc
xc Eewseeesek terrek ubeNteyec cewek Serewpc .
zeny Rc TecxqekH xxk Enmak xc Exteby yeexwpc ce
by utpwpc . Tetek y Seexk SereekH Eery Eprrprretk
mxNpxj TpM SpxspcCem Tepeeeel Tec Exxwy EakEp
xrptpM TpM Tpqtelj Eexwy Extesc xc Eewseeey Qk uqrrek

7 Tecetelj mxwpk uqrrek uxM Exxwy Weteqcej Te


c usy uqec . BeNxL mxwpD Exry ZeNy Fprrpwel
253
yxtk ReM Ay Temk c Tpxsxcqek EewxtpNek EpNpsxb
y Eewpc .
yeexwpc , TeNpc ExspD E¡NxsTpD Wpxk , Tpxwek ut
eD Exry Temk c TpxsxcCek uxtpceVtedek uxcepk
Emtpk uxtpcecac Wpxk , yxtk ReM uqyesy Temk y T
pxqpcej EewxtpNeby Eewpc . yesk geeeak Rxcek Ebek
6 yxtek tpM Eeyay ceqeyesy ApM pk geeeak uNee
ek yeexwpc , Tenpc Tecnc Eaxcej , Tpxwek uteD c
Epqek Ebek yeexwpc ) cetexj uqyeay ,
5 cetpexyeM uNeeek yej mxwpk y Epnaxqeexj Tec
eMj uxM Zerrprec << Secxrrpqspk >> cewecac yeexwpc
( Eeqc
Eery geeeak cetexj c Weteby Eewpc .
BxeVcxrc Epnpsxby uxmc xc Tpxqpceqek Axteeey E
pxcec cetexj c yxtk Weteby Eewpc , Wpxk yxtk yesk unee
ek
4 Teceyesy Enmak Enmdek ZerrpLj xc Extem Tpee
ec Eeserrptel c ceqeyesy , Fprrpwel mxnpxj Exry
3 cetelj TeteceM uneeek c mxetppecek veexneqee
eac xc Eery uneeek Eery Terxwpc .
254
Zpsptec Bpexl Zpcek Ay Esk Wetewpc .
2 TeteceM yeXj Zpcek Eexwy Teexwy ZerrpLj Wete
kh cewecac mxwpD Exry Epxrek tecek Temk y Wetem
veexMj Sepecxl Exry Sezc TemqteM mxwpk c uxtpce
wpc .
ExspD Qpcej yeNerreteeesek yxsxy ? Tk ReM Eery W
xry Ebek y Tpxqpcej Eebxqqerrepk Serrpeesek EpxMj
1 yeJ Exry Encej Axqpcej Tec mxwpk yxsxy ? yeJ E
xry Eqac Wpxk yxsxy ? yeJ Exry Wek y Ebek
Eqaxpk pk Encej Axqpcej yej veNxrrpaeqekH
ZxsptpceM uxqpxj
Epxrc EmNxtk Tecxk Wxekj Extem Epxcec . Teceyesy
Spxspctepk Exry Rxml tpM Epreeey Epxcec Yxsxy .
13 Eeexwy Eak , ceNyej Extesc vprrpqk Eery ZeNy
Spxspctek c Rxml tpM Eprerreeey uqyesy , YeJ
255
Sepecxl SereekH xc Bpyerreeesek Eery TeNpc E¡Nxs
TpD Tec EpxsxzeNcedek Zeutel uqpwpc .
12 Tk ReM ExeVcxby yeexekH Eery Spxspctepk Q
pcej EpxsxzeNcedek yeexwpc , Tetek y TpNpc yerrpNec
E¡NxsTpD pk Temk y Tpxqpcej Epxmdek mxwpk Exry
Tek y << Weteqcej >> xxk EpaxM Wpxmm yxsxy !
11 Teexwy uxcesy , Erem Spxspxj yesxNel xxeM T
pNpc yerrpNec Spxspctek Exry TeNpc TeNem
xc Epaxby Extk Ej cewek BpNxeebxrrpqby yeexekH T
ec EpxceMj Exry Zerry uc ?
mxNpxj Tec SpxLj tpM Exteby Epprrpby yeexekH xc
Epxbeyesy , Erk Exry TeteceM c TecxqekH xxk Enmak
Spxspxj yxsxNel Exry TpNpc yerrpNec Eetelj , Tek Re
M pk << yezeqxeK Weteqcej >> Tec mxwpD Exry Fprrpw
el
yxsxNel TpNpc yerrpNec mxwpD c Rxml Tec uqrreee
tpk , 10 ceNyej BeNxL mxwpD Exry Erk Telj yeM
9 cetelj ceNsepmqm cenectec , Tk ReM yxtecec v
pyeJ mxwpk y Encej Axqpcej xc Etqecepk Spxspxj
Axteeey yeM Epxcec uqyesy Spexpecel ceby Ep
256
xcec , Extelj cepk yesk Epqbk ceby Epxcec uqec .
8 Epxrek tecek , Extesc vprrpqk Eery yxtek yej uN
eeek y vprrpNpetpceJ veNxaeekH xc SeexbxNerrpqpk
óNxeTxXj ( Tecety ) RexwetprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) ZxsptpceM uxqpxj
ceqeqcek Epxcec yeM Erk Exry Wek y Tpxqpcej Yxax
dek yeexwpc !
veNerreqbek yeexekH Eery EpxceM cebc py ? 10 Ten
k Exry Wek y Tpxqpcej Epxmqedek yxsxy ?
TeNxXj cxscxmqby yeexekH EpxXj , Temk y Eewk xc
Eery Rpeetpqeby Esk uqpwpc . >> uNeeek y
yesk Eexwy yeexekH yxsxy ? 9 Wpsc xxk vepqc tpM
ExeVcxby Tpeeterreeesek yeexwpc : << EpxceM xxeM
8 Wxry ceqeby uxmc Exry EtpM TptpL pk xxfxXj t
257
pM cxberreNqeeeteeey yxsc , vepqc Zpsy Eery
veNxrrpqpk Eetelj yek vprxk y yek SpJ xc Serreby Ep
prrpeey Epxcec uc ?
TeNxeesek Eetelj yek EpxyeM pk TeNxeesek EpxbpL
Zpcek Extem Epxcec yeexeey uc ? cek Exry vprc
7 cek Exry AeNxxj TpM ZeueepXj Eewy mxresy ye
k Tecxk yeqepecem uc ? cek Exry EpxbpL
Eebxqqeeey Epxcec yeM uqeey Epxcec cebc py ?
py ? 6 ZeweM Terrek geeeak m yeNreyeD uqpk yeJ
Qk EpxyeM pk xxek Exteby Ewpsm xxk xxek Tpxqpcej
Wety , IðTM Wety Ebek c SpxspcCecac EcereM Tec y
ek vewty yeM Eezeqek Bprreaeby uqeey Epxcec cebc
Encej Epxcec cebc py ? 5 ZeweM Terrek yeJ Exry usp
pk Eqaxpk Qpcej Eeteqc yeM , ZeeK Ebek y Eeekj Temy
4 ZeweM Terrek Retk tpM ExNpcel RpL c Epqewbx
qek TeqceNemqem xc TpxsxcCek cetesy yek Tebxcem
3 usppk mxwpk Rewexc Sxmwbxqem xxk EpxXj t
pM yeJ TeNpc Erk Wety WeNrrpk EpxwpcCewpc :
Eery ZeeK Wxry Eqac uqpeesek y yeNxwtk Wpxk .
Rewexc Eqac yeM Epxbewpc ! EpaxM Eery , Tk ReM
258
pk Ebek y Spxspctek uqpeesek Erem utety Zeutel
BxwxD yxsxy ? 2 usppk mxwpD Rewexc cetpexyeM
Eqac cewek Epxbem Epxcec uqyeay , Tk ReM veNxk ZeN
prc
16 yeJ ExNpcel RpL Epqewbxqek TeqceNemqpdek
y yek EpaxM yeXj Zpcek Webppqpk geexeeerrpqpweM
mxseNtemqm Epxcec .
Encej xc Epqeey xxk Tpxqpcej usy . yeJ Epxmm xc u
qeey Eak yxsc , Wxry Weeetek ZeNxby yeexekH yek
15 cetelj yeJ Erem Encej xc ZeNprc Eesxeeqeeese
k Epxcec Etpcej yeJ Emk c yxaxby yeexekH Eery Erem
Exry ExNpcel RpL Epqewbxqek TeqceNemqm Zpcek
TpxsxcCek EeewxtpNel Zprrek EeNrreaesprrec .
14 Rxcek Eeteqc yeM , Ebek Exry Erk Wety Bxrreu
259
Nxqeyec Eeqxyej ExNpcel RpL Epqewbxqek TeqceNemqpc
ac
Enmak Eak vpyxzek mxNtewpc .
ceqeqcek Epxcec Wetewpc , TecxqekH xxk Teyaeexj
c Secxby yeexekH mxwpk Exry TecxqekH xxk Teyaeexj pk

13 SpxLj tpM Eebxqqeby yeexekH mxwpk Exry Sp


xLj Eak vprrpqk vpsc mxNtewpc cetexj c Tk ReM
Serrepk EpaeNeeey uqprrpbec cewek cxaxzecepk Ee
qxyej uxmk c TesuNxqek yeexqpekH .
cetelj yxtk ZeNy Eexwy Encej Axqpcej xc Eesxeeq
eeesek Epxcec , E¡NxsTpD pk ExNpcel RpL Eery
Ay Eexwy Encej Axqpcej Tec yxsxy ?
12 ceNyej usppk mxwpk Exry Tk ReM Eak Erk Wet
y mxsem Encej Tec uqyesy , yxtk Exry Reexj
Tpwtk Eak uteD pk veecrreqekH mxNtedek Ay Erk Ex
ry cetpNedek cebc py ?
11 yxtk Exry Tk ReM pk Tpwtk vpyxqrrek Spxresp
k y EpxMj xc Seapwpc , TeNpc Tk ReM pk
uteekH yek mxNtem uqprresec cewek mxsewpc .
260
EpaxM Eery TeNxeesepk yej vpNxzeeesepk Eery gen
ay Eebxqqeeey EpxXj tecek uxM Epqeey zpsptec Eewy
óNxeTxXj ( Tecety ) ZxsptpceM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) ZxsptpceM uxqpxj
vepqc Eak geterrpNceJ mxwpD c SpxspcCemqm xxk
Tpxqpcej uqec .
vepqc Eak geterrpNceJ mxwpD Qpcej Eeteqc ZððNðc
xxk vepqc tpM yeNxeeteeey Epxcec yeexwpc , Erk Exry
21 Rxcek Eeteqc yeM , vepqc Eak getereceJ mxwp
D Qpcej vewty yeexeey xxk EpxXj tecek yeJ ZeeK
vewxzeNpqtk xxk TppMj yeexekH mxwpD c SpxspcC
emqm xxk Tpxqpcej uqec .
yeJ veNxk vepqc Zpspk y TppMj Eery EewxtpNeby ye
261
exekH Wety yeexwpc . Erk Exry vepqc Zpspk y
c SpxspcCemqm xxk Tpxqpcej uqec . yeJ cetpexyeM
Wpsc xxk vepqc Zpspk tpM cxberreNqeeeteeey Epxcec u
qyeay
20 Zððnðc xxk cxk Qpcej vewty Eebxqqeyesy YeJ
ZððNðc mxwpk Sxxj yeexwpc Emk Exry ZððNðc xxk cxk
Reexj Epqek mxwpD c SpxspcCemqm xxk Tpxqpcej ,
EpxNcek Tpxwek y BeNpak uqeey TpMj Tec .
19 yeJ uqyesy Encej Axqpcety mxwpk Wpxk , cek
y Ay RpzeNeeel c Esk mxqxzewpc , cetelj yeJ
RpL Epqewbxqek TeqceNemqpdek Encej xc Esk Etqe
m xc ceqeby yeexwpc .
TeqceNemqpdek uqyeay , usppk c Esk BprrpD Wpxe
cm BeNpaerrpqeey Eebk Beysxzek Wpxk , TeNpc ExNpcel
18 Teexwy uqyesy , Wxry mxNtem veNxrry Eery Z
erry uc ? TeNpc yeJ ExNpcel RpL c Epqewbxqek
veNxrrpaeqeekH cewek Epxbewpc
mxNteby uqpwpc , cetelj uNeeek Eery Erem EmNcej
xc Retk Tpsxzeeesek Tpqetk , yeJ Emk c Rxcek
17 ceNyej yeJ Seexk TpMj Eaerrek ExNpcel RpL c
262
Epqewbxqek TeqceNemqpdek uqyesy , yeJ veNxrry
RpL c Epqewbxqek TeqceNemqm Epxcec uqyesy gec
Tec uqpwpc .
ceNexj Epxcec , yeJ Bpxycek BeNqxeK pk ZpsprreM
Eery Epqewbxqek TeqceNemqpdek Eewpc . yeJ ExNpcel
Tpxqpcej , yec j Zpcek uxNxwpspk Ebewsxm xxk Tp
xqpcej veterry AxecekH veetpteeK uxqpcej .
Wety Rxcej Ay vprrpspk RxtpNrreteeey Epxcec . 27 y
eJ EpxyeM yeXj Zpcek yerrpqerreeey Epxcec xxk
26 Eexwy Eak , yeJ geeeeak m veetpqekH yek Axc
Cek BpNxk mxzpwpc c j , yeJ ZeeK RxtpNrreaxk
TeNem ExqbeNesc Epxcec TxteL uqec .
25 TewxNaxk uxNc veterrpbxqtec uqyespNewpc ,
cetelj Wek y mxsek Eneweqbeby yeexekH Eery veNxk
Teweaeqtpm xxk Tpxqpcej ,
263
TpxNpmqpkh cesek utpl c EuNqek EpNpqtpeey ceNe
ctec . TeNem verrpaxNek Spxxpem EpxeVcety TxteL c
TpxNpmy Feexj c Eeyeey mxwpk Exry geeeaeeeek c
etexj c Tk ReM Weteby Eewpc . Eexwy xxk Tpqk Tk ReM
24 TewxM pk Teqeyec TeceMj mxzpk EpNpqtpby y
eexekH mxwpk cetpc Epqek yeexekH uqyeay ,
ExNpcel RpL pk Eeac Tpsk xc vpyxzek Etqem xxk Tp
xqpcej uqec .
23 yeJ Exry ExNpcel RpL pk EpaxMj Zeutel c Epex
qetpwpc , BpNxqekH Eery usppk mxwpD Qpcej
EeuNewpc .
mxwpD pk Tpwtk yeexyesy TeNpc Teexwy mxwpk uq
pwpc , ZeweM EeNekH Ay cesek yeJ Rxcek uxqpxj mxwpD
c
yerrpNec mxwpk uqpwpc , Erk Exry Tetek c SpxspcC
emqm xxk Tpxqpcej uxqpcej . Eexwy Eak , yeJ ZeweM
22 yeJ Spxspxj yxsxNel Exry TpNpc yerrpNec mxw
pD pk Tpwtk yeexekH EpxXj tecek yeJ yesk TpNpc
E¡NxsTpD pk vepqc Zpspk tpM BecxNpeeteby yeexw
pc .
264
TecemXj , Erk Exry yeJ uNeeek y vepqc Zpsy xc Terre
eey Epxcec cesek usy , Epxrek tecek yeJ uqyesy
óNxeTxXj ( Tecety ) ZxsptpceM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyetprreM uxqpxj
Tpxwek Exry Serrpyesy Extek Epprrpby , usyesy Terr
pqek uxbxcCewpc . >>
cewek Tpecrrptpk Serrpqrreeesek yeexwpc c j . ZeeK
Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : << Erk EeNepk
7 Tetek y TptpNecec BeNxL mxwpD pk Wety Fprrpwe
l mxNpxj TpM SpxspcCek WpxNmby uqeey Epxcec ,
Sxrpeeec veNcxD ceNaecec Zeutel c Epexqepeay uq
eey Epxcec ,
6 Erk uxmk Exry uxM Wek y AeceNqel Wpxk uqec
265
, Erk Exry yxtek c Tetek y Wety vpytpeK
Telj TeceMj Epxmbpmc .
5 cetelj Tetek y TptpNeceJ EpqeeVceJ mxwpD c uN
eeek Eery Esk Terresxzeeey Tpqk , Tetk uxM ceceMj
TeNpc E¡NxsTpD Wpxk .
vpyxqrrek Tec EpxceM Axqerrpk Eak Eery EpxetpNpk
uNcxqpeesek yeexwpc . TeNk EpxceM Axqerry Eery
4 Rxceqk Eeteqxeeek Nesxzek Epsy Epprrpyec . E
rem Nesxzek Eery Tetk Qpcej vewty Bewrek ZeuekH
3 Tetk uxM Rxceqk Eeteqxeeek EeNxrrpk vprrpqk
uteekH Extek ,
2 Emqek Tpwtk , TeeVcxD pk TptpMj uxM Epcxzeq
ekH mxNtedek Exry Wpsc xxk Eeac uxqpcej .
vewerreqeqtk xxk TppMj Epqerrek TeeVcxD c EewpM
Weety getpqpeesek uqec . Tetk ReM Eery
Ebemc ceceMj yeM Terpmaxqek Zeuby yeexeesek c
Aecebxqetpcec . Tetk Exry EpxeVcety SpqpecekH Exk
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReMj Ej , Tk ReM Eery W
ek y Eucej TecetpD Exry Wpsc xc Terreqtpk
Fprrpwel mxNpxj TpM SpxspcCem EpaxM c SeN
266
ewbxqem Exry
EeNyetprreM uxqpxj
15 yeJ uqyesy Tk ReM pk EteceM EpaxM BpxU uN
prry xc EpxyeNsepk Zpcek Exqrretprrec .
14 Eexwy Eak , Tptpry Reexbk ReM Ej , Tk ReM uz
Nxqy j xc Sxtpm Zeutel Eak vpqk Beexqetprrec
c Enceqek mxaeNem uqrreby , Tk ReM TpM Rxcek B
eL c geNrrek Epxcmwpc .
Teecseqtk Exry TpqerreNek ExNem xxk EpxXj , Tenk
Exry Tk ReM TpM mxapk Axtel c Epxcay , Tk ReM
uqec . uNeeek Eery Extecewbxtec uxqpcej , Tenk Exr
y Tk ReM c ZeNy veNxrrpaek mxaeNem Epxcec
267
13 Tk ReM TpM EpaeNeqtpeesek Teecseqtk uxNc
Exry Eexj pk mxwpD mxqxzek Tesm Teecseqtk Wpxk
cxaxzem ceNectec , Teceyesy EeNec Epreby Tpseey
Epxcec yxsxy .
12 Eexwy Eak , cek mxwpk yeXj Zpcek Qeyterrpk
Bpeespby Eewpc cewek utpby yeexyesy , Tenk Exry
y EpxyeM pk xxek AeceNqel uqrresprrec , EpaxM Eer
y ZeeK ApxU pk AeeK TpM EeewxtpNek Eewpc .
11 Tetek tpM EpaeNeqtpeesek EteceM Zeutel Eery
usppk pk AeceNqel uqec , TewtecCek Eeurrepk Wek
gpwpteqtec Epxcej ceqedek y Tpqetk mxrpcel mxxa
epececac TecNc xxk Eqac tpM Eeqeeeteyec .
10 yxtk Tetek y TptpNeceJ BeNxL mxwpD pk Wety
gpwpteqtec Epxcej ceqeby Esk uqpwpc , Tetk
E¡NxsTpD c Teedek Epxbedek y EpaxMj vppnety Wpr
rec tpM vepeeepeetek Epxmyec .
9 yxtk Tetek y TptpNeceJ BeNxL mxwpD pk Wety
E¡NxsTpD c Teecseby Esk uqpwpc , Tetk Exry
Wxecrrek mxwpk Epxmbpmc .
Tetk Rpxbxpk Sewerrpk Rxml Epexqetpdek Tpqetk ,
268
geeeak EtpM pk TptpMj vpzeM Tpxwk gpNyek
8 yxtk ZeNy Tetk ReM pk TptpNeceJ BeNxL mxwp
D Wety Beyeeec gptpwsxeK uqby Esk uqpwpc ,
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyetprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyetprreM uxqpxj
Zeutel c Epexqepem Encej Axqpcej Tec . >> cetexj u
qyeay , EpaxM uqrrek uxM mxwpk c Tewbxm usy .
Epxcej Exry Epspqteeey Epxcec . Tecetelj EpaxM uqr
rek uxM Eeac Tpsk Tec yxsc uqec . << yxtk ZeweNay
23 BeNxL mxwpk Exry : << yxtk ZeweNay Zeutel
c Epexqepem Encej Axqpcej Tec , >> cewewpc . Erk
22 yxtk Ebek c cxqxecCemqm Rc py ? yxtk Temk
Eak TeceMj cebc py ?
AxpemM pk TeexqeqekH xxk SxNecekh Serrpby uqe
269
ey Epxcec .
pk vpeteekH Eak Eery Epprrpby uqeey Epxcec , Yesk
Ebek y TeexqeqekH xxk SxNecek tpM Serrptelj
Qpcej vewserretek uqeey tpM TpMj Epxcec uqec . 21
Tk ReM Ebek y vpeteekH Eak Epprrptelj AxpemM
Enmak Exry AxpemM TpM ENmdek Eak yxsc , uNeee
k tpM Enmdek yxsc Ej . yeJ Tk ReM pk AxpemM
20 yxsc Ej ! yeJ ceqeyesy TeteceM veNc xxk Fesxk
y TecxqekH xxk Teyaeexj TeceMj ENmdek
ReceNek uxNxqy j yej Enmak xxk TpD yeXj Exry Tetp
c Axeepqk cebc py ?
Teeyaeexj Tec vpquekH Tec uqyec . 19 Wxry ExeVcxb
y ceqeby yeexekH Eery ZeweM Eppeekj Tec uc ?
18 ExsNðl pk cxk c Epxbesec , TeteceM TecxqekH
xxk Enmak Extedepk Exry TeNpc TecxqekH xxk
vpyxzeqaek Extewpc . Eexwy Eak , yxtk cetpexyeM
mxwpk Epqek uqyeay Wpxk Rxceqk Apeeak uqec .
17 EpaxM Eery , yxtek tpM geeeak cesexj upu yee
xeey Tpqk uxM Erk Rxceqk cesexj upu xc
Apeeak xc vpyxzek Exteby yeexekH yxsc yxbk ?
270
Eewteqeby yeexekH yxsc yxbk ? yxtk verreqpeesek
upu yek Exteby yeexekH Eery Wpxk E¡NxsTpD pk yeXj
16 yxtk ReM Enmdek vpeteekH Tec EeNxceJ Zprre
k Epprrpeey Eery E¡NxsTpD pk Axspk c vpyxzek
32 Tk ReM ZððeNðc xxk cxk Ay TeNk , cNðxj pk cx
k Ay TeNk , Esemlj uNeeek y Rexxcewqxxj
Tpxqpcej Epxxqetptpcec .
31 Teceyesy Tk ReM Zerry cxdek Ay , Extem uzy E
pprrpeey terrek uxM uNeeek c ceexmqm xxk
Eeueesek uqyesy , usppk mxwpk ceNcxk Rewexc En
mby EpxeVceNedek Enmak xc Extelj cewek Sxmwbxqem
uc
30 yeJ ceNyej EreNxl EpxNpsxzel tpM TeqeNeeeee
sek Sepecxl c EuNqek vprrpqk Extesc xc mxqxzek
271
uqyesy Zerrpk tpM Wxry Encej Axqpcej Exry usppk p
k Sepecxl Sererrek tpM Eery yeNxeeteeey uc ?
mxwpk y Sepecxl c ceqeby Yeexwpc . BeNxL mxwpk
Exry yesk Erk Wety Eeserrpeey Werrepk Epxcec : << Teex
wy
Erk Extesc xc Exry uy Extk Ej , 29 yeJ Tk ReM pk vpy
xk y Axry Sepecxl c ceqeby Epxcec veNxk TeNk
Epxcmyesy , Tk ReM Eery Eeekj Temy ReM Terrek ce
qek Epxcm xxk Tpxqpcej , Wpxk Seexk Sererrek y EpaxMj
28 cetelj Eeqc Rxcek Exry Tk ReM TpM EteceM Ext
esc Exry uxNxqy j tpM Enmdek ZerrpLj cewek ceqek
Teceyesy SxNecek TeceMj EpxNpdek Extesc xc Exry
Extem yeM xxek Extetpcec , yxtecec Teterreqbk .
27 ceNyej Ebek c Esk SpxspcCecac Exry AxLj xc E
xtemqpXj ceweyesy , Tk ReM TpNetec Epaxtprrec ,
Eery uxM Ebek y ceJ uqec . >> cewek Epxmqeyec .
26 EpaxM Eery Exyeceqty RpL TeceMj : << EpNax
qeexj TeceNeceJ yej Temk y TptpNceJ Tpxwek uteD
yxtecec Seexk Seererrek y EpaxMj Erk Tenk xc ReNx
272
yaxqek Eeserry Ej .
Exqemy utprreNec . 25 Wxeeek y TeqcemM TpM vpt
eqtpk yeexekH Wxekj xc Tk ReM uxM Exteby uqpwpc ,
24 mxwpk uxNc yxtecec vpyxk y yek EesxeK Tpsk
xc uty , veNxk usppk pk EesxeK Tpsk xc
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyetprreM uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek RxcetpceM ux
qpxj
uqrreeesek tpM Tprreaeeetewpc . Eexwy Ewectec Ex
ry Epxsy yek vpspaxeesek Ewectec Eak ZeweNay Exqrree
kH
ZeNxeey xxk EpxXj tpM , Tpqprrec yek uxtecem Epx
cec uqyesy TeNpc EpxyeM pk EMj Zpcek ExaxmNc Tec
5 cetelj ceNcec Exry Epqek y Tpwtk BeqyeNxk Ter
repeeeeeey uzy uNeeek y ExNpcel RpL c TeexquNxqek
ZeNxeey xxk EpxXj tpM , Tpqprrec yek uxtecem Exry
273
E¡NxsTpD c Tprrpcxqek TpNpwbxqeeesek Zeutel uqpwpc
,
4 Enectec mxwpk Exry Epqek y Tpwtk BeqyeNxk T
errepeeeeeey uzy uNeeek y ExNpcel RpL c TeexquNxqek
Exry ceNcec xxk Bxek TeNxmk Wpxk , uNeeek Eery
E¡NxsTpD pk TeNxmk Wpxk cetexj c Wetem ceNectec .
3 cetelj yeJ Tk ReM c mxsem Exry , E¡NxsTpD ul E
nectec mxwpk uxNc xxk TeNxmk Wpxk , EMj
BxNpwqek Terreeey Tpqk yeJ Tk ReM c Weeetek Sex
xsxzesprrec .
2 Tk ReM Eery EpxNmqbc Rewexc Aecebxqek yee
xekH uxcepk Wxry Tk ReM TpM Epxcmdek SpNrrel c
1 yeJ yeM E¡NxsTpD c TerrpNxzeteeK Wety , Tk Re
M Rewexc TerrpNxzetprrec ,
WpxNml pk Zpspqel
EeNyek RxcetpceM uxqpxj
Tk ReM Eery ZeeK Wxry E¡NxsTpD c TerrpNxzeeey W
ety Rewexc TerrpNxzetprrec .
Exry Tetk ReM TpM EeuNel mxNtecem xxk Tpxqpcej
uxqpcej .
274
ZeNy vpyxk y yek EesxeK Tpsk xc Esk utpwpc , veNx
k Epqek uxmk y EesxeK Tpsk xc utpwpc , Erk
33 Tk ReM Wxry cxdek ZpsprreM cxtpcec , yeJ uqy
esy vewpeK uxmk c yezeNqerrpqpXj cewek Serewpc ,
TpM Ay TeNk , uxM mxwpk c Epxxaxrrpqby Esk uqpw
pc .
16 ceNyej cek Rxcek Exry WeNrrpyesy , yeJ Bpxycek
yxtek yej uNeeek y Eeqc Epqek Fesxk y Rexxcewqxxj
cebxcej Teqyxeey Eery Temk y ExaxmNc , 15 Ewecte
c mxwpk y RxrrpM AxNec xxk veqeeeyac uqby uqpwpc .
14 Tk ReM pk EpeK AxreM Axry Tk ReM c BxrreuN
xqeby yeexekH usy , Enectec mxwpk Exry EpNxty
yek uxtecem Epxcec Exry Bpcxstec Zeutel py ?
13 Tk ReM EpxyeM Tecek Tpxspyqek Tpeeterretprr
ec ! Ewectec mxwpk Exry Epqek y Tpwtk Tpqprrec
Eak TpxNpby , Tpxwek uteD Eery uxM uNeeek Eak E
275
xNedek yeexwpc .
12 EpaxM Eery , Ewectec mxwpk Exry Enectec mx
wpk Eak uxtpby , Enectec mxwpk Exry Ewectec mxwpk
11 Axeepqk Eery Ebek y TptpMj Enectec Exry veN
xqaek TpxsxcCeby , veNxqaek FerreNtewpc .
mxwpk y Tpqprrec TeceMj Encety Tewtexj Yeexyesy x
pcxwpc .
xxk Tpxqpcej mxwpk uqby TpxNpdek uqec . 10 Eex
wy xxk Tpqk , Secxrrpqspk y Sxqterrekh Ewectec
uxqpcej . 9 Enectec Exry Ewectec xxk Tpxqpcej mxw
pk uqby TpxNpdek yxsc , veNxk Ewectec Exry Enectec
8 EpaxM Eery Enectec Exry Ewectec Eak uxtpdek
usy , Ewectec Exry veNxk Enectec Eak uxtpdek
ceNel c Tpseeeby Eewpc . cetelj Ewectec mxwpk Exr
y Enectec mxwpk y EpxeVcej ceNel c Tpseeeby Eewpc ,
7 Enectec mxwpk Tpqprrec yek uxtecem Epxcec ,
EpaxM Eery Tenk Exry uNeeek y TpxNc yej EpxeVcej
Axry Ewectec mxwpk Exry Tpqprrec yek uxtecem Zp
sptec uqec .
Epxcec . Epxsy yek vpspeey yej cebxcej Zpcek veex
276
axqeeey xc ExaxmNxtec Zeutel cewek Epxbeby yeexekH
ZpL
Epxcec uqec . 6 Ewectec mxwpk Tpqprrec yek Esk u
xteceyesy , Epxsy cebxcej Zpcek vpspeey xc mxNm
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek RxcetpceM ux
qpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek RxcetpceM ux
qpxj
Ebek ExspD Exry Rxrrpak yeM vpteqtpeeteeesek TeN
k Spxrc , upu Zprrek verresqpk .
23 Wxry Tk ReM TpM Epqewbxqek SpNrreeesek E
ery Wxry uNeeek y Teetk Eak mxNtedek Bpexl uqec .
Seexsxzeeey Epxcec !
ReM TpM ceNcxk ceqeyesy Bpcxeey uc ? Tk ReM c W
eeetek Seexsxzeeey py ? yeJ Tk ReM c Weeetek
Reexcewqxxj c Rxtpk tecek veyaxeey Epxcec uxcepk
277
Zeterry mxwpD pk Sxysxxj c Epxbemqm Rc py ? yeJ Tk
22 Tk ReM Exteby EpprrpweM ceM Epxcec ZpL py
? Esemlj Tk ReM BpNxrrptk uNeeek y Fesxk y
BeNxL Eery Epxqpsay BeNxL Eery Speetpk Aetpwpc
.
21 EpaxM Eery , Tk ReM mxwpk uxNc EpxyeM pk Ee
yay ExNedek mxresy yek Extem yeM ZerreNeqtpwpc
20 Tk ReM vpNeqtpeey xxk EpxXj tecek Ebek y Ae
U c mxqxzem yeM usy .
Exry BpxU Epxbeqtk Tec cetexj c Wetemqpdek yeex
wpc .
Exteceby yeexwpc . 19 Tk ReM pk Tpwtk verreael ge
Neey Eery Qeytec uqec , Erk Exry mxwpD TpM cek
EpxXj tecek ReL yeexrrpqby uxqpxj useeeesek yeex
wpc . yeJ Erk Epxcek y Rxcek cesexj Exry Epxrek cetexj c
18 Rxcej ty , BeNxL mxwpk y Retk tpM ceqeby Ep
xcmdek Exry , Tk ReM vpNeqtpk ApeeqeNeeey xxk
Apeeqerrek Eery EpxreceM vppM Tec Eak yxsc , Tpsk
Tec gebeM ceby Epxcec uqec .
17 Wxry Epty xxk BxrreuNxqeeey Eery Tk ReM c
278
Weeetek Seexsxzeeey yxsc , EpaxM Eery Tk ReM pk
Ebek y AeU
Exry SpxspcCek WpxNmm Zeutel TeceMj EpxceMj Tp
eeterrel ceby Epxcec uqec cewek ceqewpc .
yej BeNxL Eery Epxmdek y yeexwpc .
30 Eexwy Sxqterrek Eak uqby , Tk ReM pk TptpMj
Sezc Eeqc Epqek mxcsxk TpNpc , Eyepeaxqedek
TeNpc EpxyeM Tecek Sxpecel Enxdek Zeutel uqpwpc
.
cetexj c Tptpqek Wetem uqyesy , Tenk Exry Erk upu
xc Exteby Erk Nesxzek c Eery Epprrpeesek Eery
29 ceNyej Tenk Exry Tenk y Exteby Epprrpeesek E
ery uNeeek y yec j Qpcej ZeweM veNxaeekH Tec
Erk Nesxzek c Epprrptprrec .
279
28 mxwpk uNc EpNxteyeM yeXj Zpcek Rxeeteqek
yeexaerreeesek y yek vpexkh Erk upu xc Extek ,
Tprreaeeetewpc .
Epprrpeey Epxcec uqyesy , Texk Exry TeNpc Ebek y
Apeeak yeXj yej Axspk c SpxNcepqedek tpM
27 Eexwy Eak , cek Ay cesek Axcebc Sepecxl xxe
M Ebek y upu xc Extek , Ebek y Nesxzek c
Tk ReM Eery TeNpc Ebek y Terrel uqeey xc Tpeceeee
eqeby yeexekH Zeutel uqpwpc .
26 Eexwy Eak , Ebek c Tecxk WpNxqek ExNetelj ,
Erem upu xc Extek Erem Apwy yeM Epprrpeey uxNc
TpNeseeetprrec . >>
Wxry Axsy yeM Tpeeterreeesek Sxkh ceMj Wpxk . Tk
ReM EpteekH uxNc Epprrpeey terrek ExeVcxby Rewexc
25 Tenk Exry Extek Terrpsprrepk Apwy yek Eeyay
EpxmqeNpk : << Erem Apwy uqyesy uNeeek Eery
pk Tpxqpcej EpxNecteby Eewpc , Tk ReM ExeVcxby c
eby Rewexc TpNeseeetprrec . >>
24 uNeeek tpM TeqeNeeek EpxmqeNpk : << Erk E
xry uqyesy Wxry yeXj Apeeak Wpxk , Tk ReM
280
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek RxcetpceM ux
qpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek vpzetprreM u
xqpxj
vpyxqrrekSpxrespk y Bxqprrptpl Epxcec uqyesy <<
ExspD Exry Ebek Wpxk >> cewek WeteNem mxwpk Epxc
ec uqec
uxmk QeyteXj << ExspD Exry veNxzel mxNtem Zps
ptec >> cewek ceqem Epxcec uqec ,, Rxcek Eeteqc yeM
3 yeJ Tk ReM TpM ceqek Epxcmspcec , uNeeek y v
pyxqrrek Spxrespk tpM Sepecxl mxteqpdek mxwpk
TeteceM Eewc Resy Epxcec uxNxqy j tpM vewxzeNpe
281
etek yeexqpekH .
2 EpNxty Tk ReM veNc xxk Fesxk c Terreeey xxk E
pxXj tecek ZeNprc uNprry BeL tpM EpNpby ,
Wetek Eeyeey xc mxseby yeexwpc .
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej yeJ Tk uxmk vpy
xqrrek Spxrespk y EreNxl EpxNpsxzel pk Tpeeec
vpyxqrrek Spxerspk y EreNxl EpxNpsxzel
EeNyekvpzetprreM uxqpxj
Epxcec uqec . usppk EpaxM ppk c Rewexc ExNedek
y vpexkh SxpeuNxqetpcec .
EpNxteyeM Extedek yeexyesy Bpcxwpc , Teceyesy v
pNeqtprrek y EpxXj tpM uNeeek y Sxmqtk xc Eewseeey
mxqxzem xxk EpxXj , Rxcek Rxcek Zpcek mxqxzem
ceNectec . 34 cek Exry Epxqpsyesy , ceM Tecek
33 Eexwy Eak , Eeekj Temy Eceac Temy ReM Wxry
Ej , Tk ReM vpNeqtpk ApeeqeNeby Ebek y AeU c
yeexekH uqec , ExeVcxyesy yxtk ReM Eery EpNaxqe
exj pk mxwpD Tec Eeteqc Zelj mxqxzem Epxcec uqec .
32 cetelj yxtk ReM Ebek y Sxmqtk xc mxqxzedek
Exry TeNpc Ebek Exry yxtek c vewxZeNpkSpNrreby
282
mxqxzem Epxcec uqec .
31 ceNyej yxtk EpNxteyeM yeXj Zpcek ReNxyaxqe
k cxreeesek uqyesy , yxtk EeNec Sxmqtk Sxpecel
EpxNpsxzedek yeexwpc c j .
yeexwpc , Tenk Exry EpxyeM pk Bxek SereekH yeM
Rc Eeteqc usy EreNxl c mxwpk uxNc tpM TpD
11 cetelj EteceM uxmk Exry uxM Rxceqk Eeteqc ,
ApM pk geeeakvpyxqrrek Spxrespk Eak ExNedek
EpxNpsxzeby , usppk Rxcek tprc vpyxqrrek Epxcej x
c TeexquNxqeeey Axtel c EpxNpsxzedek yeexwpc .
Bc ExqrreuNxqeeey Axtel c EpxNpsxzek , EpxceMj R
xcek mxwpk tprc vpyxqrrek Epxcej xc ZeNxeey Axtel c
TpM uNeeek y ExNpcel RpL c TeqceNemqpk TeexquN
283
xqeeey xc EpxNpsxzek , BeNxL mxwpk tprc Epqek Spxres
y
10 vpyxqrrek Spxresy Exry mxwpk tpM Exqey j Ep
xbemqm Axtel c EpxNpsxzek , TeNk Rxcek mxwpk
Ewrek Beseeey Axtel c EpxceMj Rxcek mxwpk tpM E
pxNpsxzeyec .
9 Wpxk TeNk Rxceqk vpyxqrrek Spxresy Exry yety
Extecel c Rxcek mxwpk tpM EpxNpsxzeyec ,
Eeteqc vpyxqrrek Spxresy Exry EnteL Weteqcej xxk
ExNpcel c EpxceMj Rxcek mxwpk tpM EpxNpsxzeyec .
8 vpyxqrrek Spxresy Rc EeyxzeD yxqxxj pk ExNpc
el c mxwpk uxNc tpM EpxNpsxzeyec , Wpxk Rxceqk
xxk yeXj TeceMj Epxbemqpdek Exqey j Exry yesk Eet
eqc Epxcec uqec .
7 Epqek uxmk tpM Eeac Tpsk xc mxNtecem xxk T
pxqpcej , vpyxqrrek Spxresy Wek y mxwpk uxNc
AxteuNc xc EpxNpsxzedek yeexwpc .
6 Eebxl Eery Epqek Bpexl pk yeexwpc , Tecetelj ux
M geeeak Ebek Exry mxwpk uxNc xxk Eebxl pk
uqec . 5 Epexqeaxqel Eery Epqek Bpexl pk yeexwpc
284
, Tecetelj yek uxM geeeak Ebek EpxNpsxzedek uqec .
4 EreNxl EpxNpsxzel Exry Epqek Bpexl pk yeexwp
c , Tecetelj yek uxM geeeak Ebek EpxNpsxzedek
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek vpzetprreM u
xqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek vpzetprreM u
xqpxj
20 Epxrek tecek Wpxak Exry Epqek uc , Apeeak y
eXj Exry geeeak uqec .
19 ceNyej uxm yeXj Exry geeeaeeeek Wpxak Tec
uqyesy , ceNcxk Apeeak yeXj tpM Tprreaeeeteeey uc
TpcxNerrpqpeesek yeexwpc .
18 Tecetelj uNeeek Eery EpxyeM pk SereekH yeM
Bxek Eeteqc usy Wpxaxpk c mxwpk y yeXj TeceMj
Exry uxM AxceJ uqyesy , mxwpk Exry ceNcxk EpxrpN
285
tpm uc ?
17 ceNyej uxm yeXj Exry uxM Rxty uqyesy , mxw
pk Exry ceNcxk Sprpspeey uc ? ceNyej yeXj
cewewpc , Tenk Exry Wpxk Eexwy Sxqterrek Eak Ape
eak yeXj xxk Rxcej cesexj uqeey Epxcec yxsc .
16 ceNyej AxceJ Exry : << yeJ uqyesy Rxty usy , E
exwy Eak Apeeak yeXj tpM Esk veNxzeqeeetewpc ,>>
ceqem uqyesy , Tenk Exry Eexwy Sxqterrek BxeM Ap
eeak yeXj xxk Rxcej ceseexj uqeey Epxcec yxsc ,,
15 ceNyej mxl Exry : << yeJ uqyesy geM yxsc Tpq
k Apeeak yeXj tpM Esk veNxzeqeeetewpc >> cewek
14 yeXj Apeeak tpM geeeaeeeek Wpxak yeexeey
yxsc , veNxk Epqek Wpxak Eak uxNxqtpdek uqec .
Rxcek Apeeak uqby , Erem Rxcek vpyxqrrek Spxresy
xc vewty yeM Etqeby Eewpc .
uqpeesepk yej Axqpcety mxwpD Ay TeNk , uxM Rxce
qk Eeteqc vpyxqrrek Spxrespk Eak EpcxzeqeekH mxNtek
,
13 Rxcek Eeteqc yeM , yxtk ZððeNðc xxk cxk Ay T
eNk Esemlj cNðxj pk cxk Ay TeNk , urrpl
286
Epqek Wpxak Tec cetexj uqyeay EapD pk EapD vesc
Qk Rxcek Apeeak uqec .
12 E¡NxsTpD Exry ZeeK Rxcek Apeeak yeXj Wety ,
Epqek Wpxak Tec , cetpexyeM Apeeak yeXj Exry
Rxcek Apeeak yeXj Exry Epqek Wpxak Tec
Emeak getekh yesk usppk c Tewbxk mxapNecac , Ep
axM Zeutel c vewxzeNpeeac yej vpyxqrrek Epxcej ZeNxk
TeNeekH tprc Exqey j Epxbemqpcac , Temk Eak TeNe
ekH tpM Ewrek Beseeey AxteuNc Tec cxpk uqpwpc ,
Exry Erk Wety TpcxNerrpqyec EeeceeetprreM TpM E
qaxpk TetJ Tprc Tecety WeNcepk , gpNyetprreM TpM yeee
sc ,
28 Fesxk y Reexcewqxxj Ty uNeeek Eery mxwpk u
qrrek tpM Epxcm xc Exry Epxcby yeexeey uqec , Tenk
27 Tk ReM uqyesy E¡NxsTpD pk Apeeak yeXj Wpx
287
k uxcepk mxwpk uxNc uxM Rxcek Encetek Wpxk
Exry EpxeVcej ceNel Tec uqyesy vewpeK uxmc Encet
ek Exry BeNceyeM yezespqaewpc .
26 Rxcek Encetek Exry veqk Eewseyesy vewpeK E
ncetek Exry vewty yeM veqk Eewsewpc , Rxcek Encetek
c veNxqaek veNerreqberrpqpeesek yeexwpc .
Zecej EpxeVcej ceNel c Epxcay , 25 uxm yeXj xc verr
eael Epxcec Rxcetpqtec uqrreby , Elj Eeteqc usy Encetek
uNeeek Eery Wek y yeXj xxk Elj Encetek c Erk Wety
TpcxNerrpqby , Epxbewbc yeM Eezetec Encetek tpM Reex
j
24 TeteceM Epxbem tpM Epxbewbxtec cesexj Exry T
etpc Qk Epeaprrpc Beseby AxteweM ceNexj Epxcec uqec ,
,
EeeceeeNeey Apeepqk Tec uqec
yxtk veexNeqek vewerreqeeey ceNectec , TeteceM E
pxbem tpM Tetpc Seexk Epxcec cesexj Exry Epeaprrpexqe
k
uqpsc Epxcec uqec . 23 Wek y yeXj TeceMj Epxbemq
eM Tetpc Qk Axeepqk usy cesexj Exry Reexj Ay
288
22 Emk y EseNm yeM Apeeak yeXj TeceNeceJ Bpx
ceqek yerrpNec SxeK Encetek Exry Reexj Ay Tpteeeteby
Tpqprrec Eery mxl tpM yesk << : yeJ AxLj xc ceNecC
em Epxcec ! >> cewek ceqeby uqeey Epxcec .
21 Eexwy Eak , Rxty Exry geM TpM : << yeJ AxLj
xc ceNedem Epxcec !>> cewek ceqeby uqeey Epxcec ,
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek vpzetprreM u
xqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek gpNyetprreM
uxqpxj
Eeac Tpsk Epxcec uqec .
EpxNectemqby Sxterreqrreeesek Ay ceNyej veexMj c
eby Epxcec uqyesy , Wxry Epexqetpdek uxmk Exry Zewe
M Ay
3 yeJ vewpeK mxNpeVcej Zpcek uxM usppk TpM E
pxcay , ExqeecrrpXj EpxyeM pk Apeeak yeXj Zpcek
ceNyej veexMj ceby Epxcec ul Zerry yeM ay Epxqy u
tpwpc .
289
Reytk Sxebxm AxteuNc Tec , ExqeecrrpXj Eerrpqk xc
Remqcek Teqec xc Zemqem yety Extecel Tec Ay cesek ,
2 yeJ cetpexyeM RpL Teqyxeey AxteuNc Tec , Elj B
pexl pk Weteqcej yej Elj Bpexl pk Rxrrpak xc
ceeVcencej Wety uqec .
Bc ZeNxk Aeteyeay , ceNyej veexMj ceby Epxcec ul
Wxry Epxcej Exry IeNaxcxrek veeVcxreby yeexekH Aeexj
1 yeJ cetpexyeM Elj TpxNpl pk Epxcej ceqk ZeNxk
Axteyeay , ExqeecrrpXj Tecnc xxk Eqac xxk Epxcej
veexMj xxk Tpeeec Epxmqem Exry
EeNyek gpNyetprreM uxqpxj
Etpcej yeJ Tk ReM TpM Seexk BeL c Bxrresprrec .
31 cetelj Tk ReM Reexj Axeepqk EreNxl EpxNpsxz
el c mxsek Eneweqbem ceNectec uxqpcej .
uxmteceM vpyxqrrek Epxcej xc TeexquNxqek mxapN
em yxsc ,
30 uxmteceM Eyepeaxk Ewrek mxapNem yxsc , u
xmteceM vpyxqrrek Epxcej ceqek mxapNem yxsc ,
yxsc , Wpxk uxmteceM Exqey j Epxbemqby mxapNe
m yxsc ,
290
mxapNecac uqec . 29 Tetk uxM Qk Eqac yxsc , uxM
Qk Tecety WeNcepk yxsc , uxM Qk yeeesc
Terxeesek Wety uxNxk TemqteM uqpwpc .
Tpeeec Terxqtk Eery uxNxk TemqteM usy , vpbxL Ex
Necetpc tpM ZeeK uNeeek Eery Rewexc uxNxwpspk
yeeeek yeqeNeeec yeexwpc , vpbxL RxrrpM Tpqpk v
eNeyesy TpU Tpty Epqby veNewpc . Etpcej Wxry uNeeek
y
12 yxtek y Epty xxk Epxbeby yeexekH Eery TeL xx
eM Tpqxk Eak Epxbedek SemteM BxNpeK Wpxk ,
cepcepk pk EeyxzeD Tec Zeutel ppk xxek uxM EpNcx
k Tezeeeteyec .
291
Sxxj , utpqekH Eery cepcepk Sxxj uxqpcej . Etpcej ye
J Epxspk uexbxby EMj xxk Tpexl tpM Tpqyec , yeJ
11 yeJ cepcepk yeexekH EpxXj tpM , Wxry Epxcej
ceqem Exry cepcepk Sxxj , Sepecxqcej Exry cepcepk
cxberreM Tec . 10 ceyeay TeNem TemD Axteqty Exry
ExNemXj cxberreM Tec Exry TeNpc EeNxqpwpc .
uqpwpc . 9 EpaxM Eery , Wek y Weteqcej Exry cxber
reM Tec , RpL Teqyxeey EreNxl EpxNpsxzel Exry Wpxk
Epxcej xc ZeNxeey EreNxl EpxNpsxzel Exry Eeqc Rxc
ek EtpMj Bpeespwpc , Weteqcej Exry yesk EpNxty xxk Ep
aeM
8 veexMj Eery Epxrc WpxeVcej uqec . RpL Teqyxe
ey AxteuNc Eery TpM AeeK pk ceJ uqec , vpyxqrrek
mxsel Eneweqbel Tec , Eeqxyej uxmk c mxqxaek Tes
pwpc .
7 veexMj Eery Eeqxyej uxmk c Eeeeprrpqpk , Eeq
xyej uxmk tpM Extecel Tec , Eeqxyej uxmk tpM
Aeqerrec xc Esk Aecebxqewpc . 6 BxNpL usy xc xxcs
xk geeeak m Epxrek Zpspk c yeeeNpwpc .
5 uxtpmqxxj Zeutel c Esk Epexqetpwpc , vpyxeax
292
M usy , cxqxecCem yeM Epxcec , usppk pk Epspl
yeXj Zpcek Esk Weeetewpc , Esk EpwpNeeewpc ,
4 veexMj Eery uqyesy mxqxaeecmc , Rxmqesmc
yeexwpc , veexMj Tec uqyesy Esk EeterreNeeewpc ,
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek gpNyetprreM
uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
cek Rxcek mxwpk Exry vpyxqrrek Epxcej xc EpNaxrr
pqby , uxm Fesxk y Reexcewqxxj c uqyespNerrpqeey Eak
Eery uNeeek y ExNpcel RpL c TeexquNxqek ZeNxeey
EreNxl EpxNpsxzel Tec yeexeey xc mxsewpc . EpaxM Eery

5 yeJ Exry Tk ReM uxmteceM vpyxqrrek Epxcej Ze


Nxk Axteeey xc mxsewpc , cetelj yeJ Reectk Tk ReM
uNeeek y ExNpcel RpL c TeexquNxqek ZeNxeeac Eer
293
y uxm Fesxk y Reexcewqxxj c uqyespnerrpqpeesek yeex
wpc .
4 vpyxqrrek Epxcej ZeNxeey mxwpk Bpxycek Epx
yeM pk yeXj Zpcek Qk uqyespNerrpqpeesek yeexwpc ,
BpNxeebxrrpqby , TeexpeeepNerrpqeey xxk Tpxqpce
j mxwpk tpM TeexquNxqek ZeNxeesek yeexwpc .
3 ceyeay , TeNem uNeeek y ExNpcel RpL c Teexqu
Nxqek ZeNxeeac Eery Tetek c uqyespNerrpqby ,
mxk Epxrek Zpspk c TexxqeuNxqewpc .
Temk y Epxcej xc Sprpspk Epexqerreeey Epxcec uxq
pcej . Tenk Exry vpyxqrrek Spxresy yeM Tewbxk Rxrrpak
2 vpyxqrrek Epxcej xc mxwpk tpM ceqem usy , ve
Nxk uNeeek tpM Epxmqewpc , EpaxM Eery , cek Ay
EpxNpsxzel c Eeecrreeesek mxwpk Epwtk mxsedek
Wety mxsek WpxNpcepem ceNectec .
vpyxqrrek Spxrespk y EreNxl EpxNpsxzel , Exqeecrrp
Xj uNeeek y ExNpcel RpL c TeexquNxqek ZeNxeey EreNxl
1 Tk ReM veexMj xc mxsek WpxNpcepem ceNecte
c.
vpyxqrrek Spxrespk y EreNxl pk Tpeeec Tecxk Epx
294
mqem Exry
EeNyek TpxNyetpceM uxqpxj
TptpMj vewpeK pk Axeepqk Eery veexMj uxqpcej .
13 TecemXj Extecel Eneweqbel yej veexMj BeNcej
gpNyek Bpexl Rc WpxeVcej EpNpsxwpc , Emk y
yeM ceqecaxpk Exry Retk tpM Eeyay ceqeyel TeNpc
veNc mxNpk y mxwpk uxqpcej , Temk y Rxtpk tpM yeJ
11 yeJ ceNyej TeNk Rxcek Bpexl pk ceqk xc Esk Ep
exqerreeey uqyesy , TeNk Rxcek Bpexl pk ceqk
Rxcek Bpexl pk Eppeekj SereekH xc Exqepecewpc .
10 Teqecec TeceMj Eeqc Epqek Eeteqc usy Epxcej
ceqk yeexwpc , Tecem tecek Eeqc Rxcek ceqk Rc cepk
Tec Eeteqc uqeey yxsxy !
Temk y TptpNeceJ ExNpcel RpL c cek Epexqerrek Axt
eeey uc ? Tk ReM Bpxycek cec EerreM Epxcetk ceqedek
295
9 Rxcek Eeteqc yeM , Tk ReM pk ZeNxby uxmc vp
yxqrrek Epxcej Exry Tptpneeec Epxcec uqyesy ,
Teexk tpM yeqepecem uc ?
8 ceNyej uxNxXj Epxqxzecac Exry BpxU Eezeqrry
Epxqxzek Axteeey Epxcec uqyesy , mxwpD Exry ceNcxk
Rxseqpeesek Exry ZeweM Eezeqrry cetexj c cek mx
wpk Exqrrek Axteeey uc ?
Eery ceNyej TeceMj Eezeqrry yej TppMj Eezeqrry xxk
ExqrreekH Epxcec uqyesy , Temk y Epxqxzek Temk y
7 TeteceM Eewc Resy Epxcec mxcbxL , ZeeK yxsc
xmM uzy uspekH ZetpekH yeM ceqeyel , Tetek y Terry
Epxcmdek Epxcec uqyesy Tk ReM TpM ZeweM Eeac
Tpsk Tec uc ?
Epxcej Eexxqetprrepk Tk ReM TpM uNeeek y SeeVce
Nemqpl , Weteqcej , Eeexqepeeeel uzy SpNrrel c EeyaxNe
k
6 Eexwy Eak , Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej yeJ
Tk ReM pk Teetk mxNm tecek Bpxycek vpyxqrrek
Eak vpqk Axeepqk yeexwpc .
Resc , Teexwy usy uqyesy uNeeek y ExNpcel RpL c T
296
eexquNxqek ZeNxeey Eery TeNem vpyxqrrek Epxcej ZeNx
eey
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
18 yeJ uNeeek tpM Teqeneeewpc , yeJ Tk ReM pk
cek Eak Exry Exqemy vpyxqrrek Epxcej ceqek Axtewpc
uqyespNel mxNtek Axteeey Epxcec uqec .
17 ExeVcxyesy , Axry uNeeek tpM TeqeNeeek Beq
yeNxeey Eery Seexk cetexj uqyeay usppk mxwpk Exry
Bc Wetem xxk EeNekH Epxcec .
Wetem Epxcec Tpqk ceNcxk AxLj QpekH vewty yeM
Eewðk cewek BeqyeNxwpc ? yeJ Axry Zerry Epxmqek yee
297
xekH
tpM vpNel Apeeqerrek TeceMj yeexekH vpyxqrrek Ep
xcej Esk Epxxqrreeey mxwpD Exry Axry Epxcek y Eppeekj
xc
16 Esk uxcesy , Ac Exry EpxyeM pk Spxresy yeM B
xek uNeeek tpM TeqeNeeek BeqyeNxeey xxk Epxc j
yxqxxj BxeM Bxek Terrpy Teerrpqewpc .
BxeM Bxek yesk Terrepeeeeeey ceNectec , yeJ Spxre
sy yeM Bxek Terrpy Teerrpqeeey yeM Epxqy yeNek , Epzp
k
15 Emk c ceNcxm uc ? yeJ Exry Spxresy yeM Bxek
Terrepeeeeeey yeM Epxqy yeNek , Epzpk yxqxxj
TecemXj Wxry Epzpk yxqxxj Exry Epexqetpl geNay E
sk Axtewpc .
14 yeJ ceNyej vpyxqrrek Epxcej yeM Terrepeeeeye
sy Bpxycek Wxry Spxresy Qk Terrepeeeeby yeexekH uqp
wpc ,
Teceyesy vpyxqrrek Epxcek y yek Eppeekj xc Eery Te
exquNxqeeey tpM TpxmL uqec .
13 Eexwy Eak , vpyxqrrek Epxcej ceqecaxpk Exry
298
Epeaprrpc EreNxl c Terrepeeeek gpzpeey ceNectec ,
ZpL Axry TeNem Fesxk y Reexcewqxxj c uxtpcem Ere
Nxl EpxNpsxzel c Exqemcek mxsek Wpxnpcepeyesy Bpcx
wpc
12 Rxcek Eeteqc yeM , Tk ReM Eery vpyxqrrek Sp
xrespk y EreNxl EpxNpsxzel c veqerrpk BxeM mxsem
Wpxk Ay veNc mxNpk y mxwpk uqec .
uzy veNc xxk mxwpk EpNpby ExNyel , Tetk Exry Spr
pspeesek Epxcek Eaecek EpxyeM pk Bxek Zelj Rxml
24 ceNyej uxmteceM uNeeek y ExNpcel RpL c Teq
ceNemqpk yeexekH uqyesy , Spxspxj Epxcec mxwpk
EpNpby ExNeyel , Tk ReM c SpqxXj Tec cewek ceqe
m yxsxy ?
uxmteceM vpyxqrrek Epxcej ceqem uqyesy , Eexj pk
veNc mxNpk y cxk yej Spxspxj Epxcec mxwpk Exry
23 Teexwy uqyesy , ceNyej uxm Fesxk y Reexcew
qxxj Exry vpNeqtpk ApeeqeNeeey xxk EpxXj tpM ,
299
ceNeac uqrrek Epxcmdek yeexwpc .
c TeqceNemqm EreNxl EpxNpsxzel Exry Spxspxj Epx
cec mxwpD pk Tpxqpcej usy , veNxk Spxspctepk TpM
usy , veNxk Spxspxj Epxcec mxwpD TpM ceNeac uqr
rek Epxcmdek yeexwpc . ceyeay uNeeek y ExNpcel RpL
22 Emk BxeM Epxbeyesy , vpyxqrrek Epxcej ZeNx
eey EpxNpsxzel EreNxl Exry Spxspctepk pk Tpxqpcej
Eewk yeM Tewbxk EeteceJ EeNepk Tpxwek tpM Epxc
ej ceqewpc , ceyeay Tetk Wpxk Rewexc Esk Terrewpc .
Ebek EpxmqeNpk : yeJ TeNem geexeeeqtec Sprxk ce
qk yeM ZeNxeeac yeM Tewbxk , veNc mxNpk y mxwpD pk

21 Exyeceqty RpL tpM EpxmqeNpk :


Enceysc uqyespNeecrrpc uqeey ceNectec .
Wety yeexrreNec , Wxry Werry Zeutel tpM veNxk ce
pcepk Sxxj yeexrreNec . Tk ReM utpl Serel pk Telj yeM
20 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM utpl S
erel pk Telj yeM yxtecec yxaxeeek cepcepk
mxapNem Epxcej xc Teueeek Epxcej ceqem xc uqee
y Eak yxsc , Tpxxj Tpxwek vpyxqrrek Epxcej ceqem Epxce
300
c.
19 ceyeay Fesxk y Reexcewqxxj pk Apeeqerrek tp
M yeJ mxwpk y Epexqerreeey , mxwpk c Bxqprrptpk
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
31 Tk ReM mxwpk uxNc uNeeek y ExNpcel RpL c
Eceqbxqek Teexqunxqeby , Epqek c SpNpqaerrpqpk ,
mxNtedek uqyesy , TeNem EpNxteyeM Epxcej ceqed
ek mxwpk Exry ceqem yek Bpeespyesy Bpcxwpc ,,
30 Teetk Serrpby yeexekH mxwpD pk TptpMj , Epx
ceMj Rxcek Exry uNeeek y SeeVceNemqpl c
Exry Tetek y Zenxeey xc Exry ReNxyaxqek utpqcxqe
eey ceNectec .
301
29 uNeeek y ExNpcel RpL c TeqceNemqm xc ceqe
yesy , vpzeM gpNyek mxwpk ceqeby , usppk mxwpD
yexxby , Bpxycek EpxyeM pk yeXj tecek uzy uNeeek
tpM ceqetpcec .
28 ceNyej EpNaxrrpqeey mxwpk Epxcec uqyesy ,
TeNem vpyxqrrek Epxcej ZeNxeeac Eery TeNpc Tprrpc
gpNyek mxwpk c Eceqbc yeM ceqemqby , EpxceMj
mxwpk Exry Tetek y ceqedek c EpNaxrrpqeey ceNectec .
ceNectec . 27 ceNyej BeNxL mxwpk Exry vpyxqrrek
Epxcej ZeNxeey uqyesy , vewpeK Epqek terrek vpzeM
mxwpk yeexwpc . Epexqetpdek uxmk Exry Fesxk y R
eexxcewqxxj TpM Tpsetec yeexeey ceNectec cetexj c We
tem
SeeVceNemqpl c Exry mxNtem mxwpk uc , vpyxqrre
k Epxcej ceqem mxwpk uc vpyxqrrek Epxcej xc EpNaxrrp
qeey
WpxNmm xxk EpxXj tpM , Sxqpxj Terrpy Enmm mxw
pk uc , Bxrrek SpNrreeey mxwpk uc , uNeeek y
26 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Wxry SereekH
Eery Zerry uc ? Tk ReM vpNeqtpby SpxspcCek
302
Fesxk y Reexcewqxxj pk Secxeey Zpsptec TpxN
xL Tpeeterrel
Eery EpxreceM Tk ReM QpekH vewty EpNpsxwpc >>
cewek WeteNem uqpwpc .
25 Rxrrpak Teqtk utpl Eery ExqeNek , EeNekH usy
uNeeek y Ewpkh Spxmtpk WpxNmby ,, << uNeeek
Zpcek SeNek Weteby , Sepecxl SereekH Eery TpxU E
pxcec uqby ,
Aerrebeqetprrec . 40 vewpeK uxmc EpaxM Zeutel c
Tpcxtec uxcepk EwceJ TeneekH Tec Epxxqetptpcec .
TeqceNemqm EreNxl EpxNpsxzel c mxsek WpxNpcet
pyel Bpcxwpc , cetelj vpyxqrrek Epxcej ceqem xc Ay yxte
cec
39 Eexwy Eak , Wxry Eeekj Temy Eceac Temy ReM
Ej , Tk ReM uneeek y ExNpcel RpL c Epqewbxqek
38 ceNyej Tenk Exry Emk c Epwterrexxqeyesy , Tk
ReM Temk c Epexsxzeeey ceNexj Epxcec .
Wxry Tk ReM TpM yxaxk Epxcmdek Exry uNeeek y B
303
eNqxeK c Epxetpspqeyec cetexj c Wetem Zpsptec .
Sereyesy , Esemlj Tenk Exry vpyxqrrek Spxrespk y Er
eNxl EpxNpsxzel yeexwpc cewek Sereyesy , Tenk Exry
37 ceNyej Eeqc Rxcek mxwpk Exry yeXj Zpcek uN
eeek y ExNpcel RpL c Epqewbxqek TeqceNemqpcac cewe
k
Tk ReM TpM Qk Epqewbxqek Epxcmdek ZpL py ?
36 ZeweM Epxcej uc ? uNeeek y Zpspk Eery Tk Re
M pk Teetk Eak ExNedek ZpL py ? geeeak m
EeserrprreNec Ewectec mxwpk Exry vpNel Apeeqerr
ek TeceMj Epxcej ceqem Exry RxrrpM TpM Tpqpeesek Epa
xM uqec
35 Tetk Exry ceNyej ZerrpLj vpLj Epqby WeteXj ce
wek Sereyesy , EpxyeM pk ceM Tecek EMj Eaecek
uqpwpc . ZeeK ZððeNðc xxk cxk y vepqc tpM Tpeete
rreeesek Wety , Tetk vpyeJ Zprrek Secxeey ceNectec .
34 Ewectec mxwpk Exry vpNel Apeeqerrek TeceMj
ReL BxL yeexrreNec . Tetk Exry Epxcej ZeNxby Epxqy
cewek FerreNtewpc ,, uNeeek y EeNepk ExNcepk pk
Elj Fesxk y Reexcewqxxj Wety yeM ,
304
33 EpaxM Eery uNeeek Eery Epexwecek Teybxzek
tpM TpMj Epxcec , yxtek c EU ReexNewterry yeextprrec
EpxNpsxzel Zpcek cxberreNqek yeNxeey cenectec ,
BpNxeebxrrpqpl mxNtecetpcec . 32 uNeeek y ExN
pcel RpL c TeexquNxqeeeac Eery EpxyeM pk EreNxl
óNxeTxXj ( Tecety ) EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
Zpcek Epxbemqyec .
7 Seml tprc , Tenk Exry ZeóU TpM Tpxnc Zpcek Ep
xbemqby , yesk vewpeK uxmc Eqac ReM TpM
EewxtpneeeserreM yeexwpc .
xxk Tpxnc Zpcek Epxbemqyec . EteceM mxwpD pk B
eNxL Eery Epxmdek uqyeay , EpqeeVceJ Eery
6 Seml tprc , Tenk Exry yesk Temk c Terreqtpk Zeu
ekH Teuk Berry genpc mxwpD TpM Exqy j
305
Eenyek vpzeM Eqaxpk TpM Exqy j xxk Tpnc Zpcek E
pxbemqyec .
EtpM Tecek Tecxk Eewxtpneyec . 5 Tenk Exry IðTM T
pM Exqey j xxk Tpxnc Zpcek Epxbemqby ,
4 Wpxk Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety yeM
, Tenk Exry uqesxqeeeteyec , Tececepk gpnyeteceJ
Tpxqpcej Eewc yek Eeqteyec .
Epxcmdek uxqpcej . TeNpc : Exyeceqty RpL tpM Epx
mqedek xxeM , E¡nxsTpD Exry Wek y Rxml pk
3 yeJ Epnxty EpxyeM pk xxek mxqxzedek vewpeK
pk Axeepqk ExNpcel RpL c Tk ReM TpM Epqewbxqek
Qeytec Temk y Sxqterrek xxeM Eeunel mxntewpc .
2 cenyej Tk ReM Erem Exnpcel RpL c yenxwteqek
Secxby , cec vprrpspk xxeM Sxtpm Epxcec uqyesy ,
Rxceetk mxqxzek Eeueesek uxcepk Temk xxeM Spxs
pxj yxsxnel pk xxek Serrpnc uqrreyec .
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM Wxry E
pNxty xxk Epqewbxqeeesek ExNpcel RpL c Tk
E¡nxsTpD pk Tecxk Eewxtpneeesek Eery
EeNyek TeutprreM uxqpxj
306
TeqceNemqpweM Bpexl Epxcec , Tk ReM Ay Sxtpwe
M Bpexl Epxcec uqec .
14 ceNyej ExspD Exry Rpxcaxdek Eaecek Tecxk E
ewxtpNeeesek Epxcec uqyesy yxtk Epqewbxqek
EewxtpNeeesek Epxcec cesek Tec Eeteqc yeexwpc .
13 ceNyej Tecxk EewxtpNeeey Zeutel Epxcec uqy
esy , Tenk Exry TeNpc ExspD Exry Tecxk
Tpwtk BeNxL mxwpk Exry Zerrpkh Epxmdek mxwpk
Exry Tecxk Eewxtpneeey Zeutel Epxcec cewek ceqewpc ?
12 yxtk E¡nxsTpD Exry Rpxcaxdek Eaecek Tecxk E
307
ewxtpneyec cewek Epqewbxqeeesek Eetelj , Tk ReM pk
Spxspctek y Tecxk Eewxtpneeesek Eery
Erk Wety Sxtptpcec .
11 Tececepk yeJ uzy usppk Eqaxpk cesek Epxcec ,
yxtk uxM Erk Wety Epqewbxqewpc , Tk ReM Ay
y Erenxl Epxnpsxzel Exry Retk Tec vewty Eebxqqeby
yeexwpc .
vpqk Exqemy Bpxteneqtec Eebxqqeyec . Epxrek tec
ek , yeJ EpxyeM Tecek Eebxqqeby yeexekH usy , venxk un
eeek
Epxnpsxzedek Erenxl Exry genpbeteeesek Epxcec ye
exwpc . Emk y Esenm yeM , yeJ usppk Eqac ReM Eak
10 cetelj uneeek y Erenxl Epxnpsxzel xxeM yeJ Se
zc EprptpM pk yeJ uqby , Temk y Retety
Tpcxneeey Epxcec uqec , EpaxM Eery yeJ uneeek y F
esxk y Reexcewqxxj c vppnqeby EpxeVceneyec .
9 yeJ Eppl Eery Eqac ReM pk TptpMj vewpeK pk E
pxapcek yeekH Eery yeexqpekH , Eqac uqby Ay
Tpxnpdek mxwpk SxeK yeexqpekH .
8 EapD Tprc , Tenk Exry Retk tpM Tpxnc Zpcek Ep
308
xbemqyec yeJ ZeeK Rxcek Zenptk yeexteeK TpM
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
mxwpk y Tecxk EewxtpNeeesek Eery Tetk E¡NxsTpD
Qpcej vpquqtpeesek y uxqpcej ,,
22 ZeeK Epqek mxwpk y Epxmdek Exry Tetk Eetk
AxpemM Qpcej vpquqtpeesek y cetecaxqek , Epqek
Tecxk EewxtpNeeey Eery Wpxk Rxcek mxwpk Eak Ex
Neyec ,,
21 EpaxM Eery , Epxml Exry Rxcek mxwpk Eak Ex
Nedek yeexwpc , Epxmdek mxwpk y
309
TeNpc Epxmdek mxwpk Exry Tecxk EewxtpNekh cete
xj c yetpqeeesek yeexwpc ,,
20 Tecetelj Epxrek tecek E¡NxsTpD Exry Rpxcaxde
k Eaecek Tecxk EewxtpNeeesek yeexwpc , Erk Exry
uqyesy , yxtk Exry EpNaxqeexj TeceNeceJ cek Eak Ay
Exqemy mxceNpmc uqpwpc .
19 ceNyej Wek y E¡NxsTpD c Sxtpcaxpk Exry Bpxy
cek Erk TpxNpl tecek Epxcetk Tec Qk
18 Eexwy uqyesy , Epxmdek E¡NxsTpD c Sxtpcax
pk Exry TeNpc Epsetpeesek Zeutel uqpwpc .
vprrpspk mxsel uqby , Tk ReM Rxml pk Tpwtk Tpxce
Nxwpc .
17 ceNyej E¡NxsTpD Exry Tecxk EewxtpNeeesek E
pxcec uqyesy Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel Exry cec
Ay Tecxk EewxtpNeeesek Epxcec cesek Tec Eeteqc u
qpwpc .
16 ceNyej Epxmdek mxwpk Exry Tecxk EewxtpNe
eesek Epxcec uqyesy , Tenk Exry TeNpc E¡NxsTpD
EewxtpNerrpqpeesek Epxcec uqpwpc .
Epxmdek mxwpk Exry Tecxk EewxtpNeeey Zeutel Ep
310
xcec uqyesy , uNeeek Exry TeNpc E¡nxsTpD c Tecxk
Tenk Exry E¡NxsTpD c Epxmdek Eak Exry Tecxk Eew
xtpNerrpqyec cewek ceqedek yeexwpc . ceNyej EpxreceM

15 ExeVcxyesy yxtk uNeeek tpM verrpNweeK ceN


eac Epxcmdek Zeutel uqpwpc . EpaxM Eery , yxtk
Zeutel Epxcec uqyesy , Tetk Zerrpkh Epxmdek mxwp
k tpM EpcxzeqekH cxby Epxcmwpc .
Eeac Tpsk Tec uc tk ? Tetk ApeepL Zerry mxseby yee
xyej ? ceNyej Epxmdek mxwpk Tecxk EewxtpNeeey
29 Eexwy usy uqyesy , TeteceM Epqek EpxXj xxk
Epxmdepk Exry EpcxzeqekH mxNtedek Exry ZeweM
Tpxwek Eewxtek y TeceMj Eeqxyej uxmk c RpzeNeee
eeey uqrrewpc .
Wpxk TeNem Tpxwek Eewxtek c Temk tpM SxtpNrry
uqrreeesek uNeeek tpM SxtpNrry uqby , uNeeek c Eery
311
28 Tpxwek Eewxtek uxmtk E¡NxsTpD TpM SxtpNrr
y uqeey EpxXj , mxyemk y TpD yeXj Exry
pk mxl TppMj Spxmtpmqpdek uqec .
yeXj Exry Esk yeeeteeey Eery ExqeNcec yeexwpc . E
paxM Eery , Tenk Exry TeNpc Tpxwek Eewxtek c E¡NxsTpD

Spxmtpmqyec . >> cewedek uqec , Eetk TpNepeay


uxmc << Tpxwek Eewxtek >> cetexj TpM uNeeek y TpD
27 EpaxM Eery Exyeceqty RpL tpM : << uNeeek E
ery Tpxwek Eewxtek c mxl pk xxek TppMj
26 Temk y vewpeK pk EapD TpM mxrpcem Epxsxz
ety Teexspk Eery TeNpc Epxml uxqpcej .
TeNpecrrpxxqeby TeterpD c mxl pk xxek TppMj Spxm
tpmqtelj RpzeNeeeeey Zpsptec uqec .
Tpsxzewpc . 25 EpaxM Eery , E¡NxsTpD Exry Enceys
c uNeeek Eery Eeqxyej Epxsxzety Teexspk Zprrek
BeseeK Zeurrpqpeeac , Encej Eepeeepeeac yej Axte
qtek c Epsepeeeeby verrek y Encej xc Eaxcej uNeeek tpM
24 Seml tprc ApxU pk AeeK uqeepc j , TeNk EpxXj
E¡NxsTpD Exry Eeqxyej uxmc Spxresptek y
312
E¡NxsTpD , TeNeekH tprc Teceby EewxtpNeeey terre
k Temk tpM venxzeqeeeteeey mxwpD EewxtpNewpc .
23 Tecetelj mxwpk uxNc Bpcxeey TeD TeNeekH Te
c Tecxk EewxtpNewpc ,, vewpeK pk TpxNpmk tpM
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
Wpxmqxxj uqec , Zeny vpbxL pk TeNk EpNrrpk uexb
xeesek ceqyenc Tec yek Eeteqc usy .
37 Tk ReM pk EpxNeqedek Exry urrptec Esemlj Ep
xceMj Bpexl pk EpxMj , uxM Qk cxqyeexdek Rxcej
EpxMj Axry Epxmdek Epxcec uqyesy , Spzprreqek ux
xbeby Esk Axtewpc .
uc ? Tetk Exry ZeweM ceqyeNc Tec uc ? >> 36 Wpec
eeeeK mxwpk Ej , Axry TeNxzek tpM EpxNeqedek
313
35 BeNxL mxwpk Exry Erk Wety Eeserrpeey Werre
pk : << Epxmdek mxwpk Exry ceNcxk Tecxk EewxtpNeee
y
Tecxk EewxtpNeeesek yeXj Apeeak
ReM c Exaxcespcec cewedek uqec , EpaxM Eery Tk R
eM pk Tpwtk BeNxL mxwpk Exry uneeek c Esk Terxwpc ,
34 EpeeerreNetprrec , yxtecec Tecxk Rxml Epexqe
tpctpk ! yeJ EteceM Epxcej xc ceqeby yeexekH Eery Tk
33 yxtecec Weceqectk . << Werry Reexbk SpNtel
c Werrpterrpqpkh >>
<< yxtk WeNrresc WpNxqeeey ZpL Axrc Exteby Epp
rrpXj . >> cewedek Sxxj yxsxy .
ceNyej Epxmdek mxwpk Exry Tecxk Esk EewxtpNeee
y uqyesy , TeNpc ZeNy xxk Epxcek tpM ceqetecaxqek :
Bpxycek vpyeJ xxk SererreaxqeekH Eak uqpeesek Z
pL , Erk Exry Retk tpM ZeweM Eeac Tpsk Tec uc ?
32 ceNyej yeJ Exry ExýspD TpM TeteceM ceceMj x
xk EeNxzetek QpekH Teweaeqtpdek uqyesy Tenk Exry
TptpMj Eeeey Tpqk , yeJ Tk ReM pk Tpqk EpxeVcej c
eNel Tec cewek Serewpc .
314
BpNxeetec ceqek Axtewpc , EpaxM Eery , yxtk vewty
yeM Wek y Ebek E¡nxsTpD ExspD pk Eewc Respk y
31 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ EtpM uxNc
Epxml tpM Tpqrrenek Eewpc ! yeJ Erk Wety
30 yxtk yesk Zerrpkh AeeK EpxNmqbxtk Eezpl Ea
k Eezpeey Epxcec SxNrrpqewpc ?
45 EpaxM Eery Exyeceqty RpL TeceMj : << Eeece
eetprreM mxwpk EeteL Eery Eewc Respk Tec mxwpk
yeXj Apeeak Ay yeexeey uqpwpc .
Spxresy Tec yeXj Apeeak uqec . Wxekj Axsy Tec yeXj
Apeeak yeexeey ZpL Axry vpyxqrrek Spxresy Tec
44 uqesxqeeeteeesek Eery Wxekj Axspty yeXj Ap
eeak uqec , Tecxk EewxtpNeeesek Eery vpyxqrrek
Seexeeek uxcepk yeNteL AxcxNeeK Exry uqec .
43 uqesxqeeeteeesek Eery Werrpeeec uxcepk Tp
Npexteeesek Eery uqec , Tecxk EewxtpNeeesek Eery gpzy
315

vpexkh ExqbeNewpc , Tecxk EewxtpNeeesek y vpex


kh Esk ExqbeNewpc .
42 Epxmdek mxwpk y Tecxk EewxtpNeeey Eery A
y Eexwy yeexwpc . cemM yeXj xc Exry uqesxqeeesek y
yek ceNel Tec , ExqeecrrpXj Erk Eptpk yej Rpxmcej E
ptpk y cxrc ceNel Rc Eeteqc Epxcec yeexwpc .
Tec ,, 41 ReNek Eery ReNek y yek ceNel Tec , SeNek
Eery SeNek y yek ceNel Tec , Eptpk Eery Eptpk y
yeXj Exry Rxcek Bpexl pk Epxbewbc Tec , EpNaxqee
xj teceJ ceqyenc yeXj Exry yesk Rxcek Bpexl pk Epxbewbc

40 yesk Tecnc teceJ ceqyenc yeXj , EpNaxqeexj te


ceJ ceqyenc yeXj cewek yeexwpc ,, TecNc teceJ ceqyeNc
xxrresy Eery Bxrrespk y yeXj Apeeak Tec yeexwpc .
Apeeak Tec EeNxzetek Eery EeNxzetek y yeXj Apeea
k Tec , Sxyerry Eery Sxyerrpk y yec j Apeeak Tec ,
39 Elj Bpexl pk Eewxtek y yeXj Apeeak Ay Eeteqc
Epxcec uqec , mxwpk Exry mxwpk y yeXj
Eeteqc usy Tpcxnewbxtec ceqyenc Tec uqrrewpc .
316
38 uNeeek Eery EpxyeM pk utpl xxeM xxek EpxMj
tpM Rxcek ceqyeNc Epxcby , Bpexl pk EpxMj xc
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
Exry Epxmsc Epxcec uqpk vpyxNewpc .
vpyxNewpc . 53 EpaxM Eery , TeNem ExqbeNeeey E
xry Enceysc ExqbeNesc Epxcec uqpk vpyxNewpc , Epxm
m
y uxNxXj TpprreNpweeeak , Epxmdek mxwpk Exry T
ecxk EewxtpNeby ExqbeNesc Epxcec uqpwpc . yxtk yesk
52 EapD pk Tpcxzek y uxNxXj TpprreNeey xxk Ep
xXj tpM , uxM vpyxNewpc . EapD pk Tpcxzek
317
cfek BerrpMj , Rxty ExNewm xxk vprrpNpety .
51 Tk ReM Erem Rxrrpak ReNxk Zeutel c Eeeceee
Ntprrec : yxtk EeNec uxmteceM Epxmm usy , veNxk
yeXj Exry uNeeek y EpNpk tpM Bpcxeey Epxcec , Te
Nem ExqbeNeeey Eery Esk ExqbeNeeey Tec Bpcxeey Epx
cec ,,
50 Eekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Wxry Epxmqe
m cesek Exry TeNpc : Wxekj Axsy yeM uxtpdek
TecNc Eak Weetpqek yerrpeesek mxwpk y TpxNc Tec
uqpwpc .
49 yxtk Rxceetk SxNpc Tprrpspk Eak uxtpdek mx
wpk y Tpxnc Tec yeexwpc , vpbxL vpexsxtk
TecNc tpM veNxzeqeeeteeey mxwpk Exry TecNc Eak
Weetpqek yerrpeesek mxwpk Wety uqec .
48 Tprrpspkh veNxzeqeeeteeey mxwpk Exry SxNp
c Tprrpsy yeM uxtpdek mxwpk Wety uqec .
TecNc xxk EpNpk Eak ExNeyec .
47 EeeceeetprreM EeteL Eery Epnaxqeexj TeceNe
ceJ SxNpc Tprrpsy yeM uxtpceyec , vpzetprreM EeteL Eer
y
318
Axspty Exry uc uqby , Seml tprc Sezc vpyxqrrek Spxr
esy xxk cxrc uc uqyec .
uxqpcej . 46 EpNxteyeM uc uqpeesek Eery vpyxqrre
k Spxrespk y ceJ usy uqec , EpNxteyeM Wxekj
uqpk uxtpceVtedek uxqpcej >> cewedek uqec . cete
lj EapD pk EeteL Eery Eewc Resy EpxNpsxzem Spxresy
Elj Fesxk y Reexcewqxxj TpM Bxrreeesek Tenk Zpsprr
eM cxtpcec .
1 BprrpD Wpxecm yeteNaxqek Spxspctek c Tewbx
m Zeutel c Tk ReM Wxry EpNxty xxk íeqeTxXj xxk
Spxspctek c Tepemk Tewbxspcec
EeNyek BxNrrptprreM uxqpxj
Tpxqpcej Eebxqqeeey Eery ZeNy TeqerreM yxsc cete
xj c Weteby Eewpc .
Ebek y Tpxqpcej ZeteNel BpxteNel c veexeepNpl Epx
cec Bxpemk Eebxqqetprrec , EpaxM Eery Tk ReM Ebek y
319
58 Eexwy Eak , Tptpry Eeekj Temy ReM Ej Tk ReM
Eery Qeyterrpk Bpeespby , yxteceJ gpxxyxqbetprrec
Exqeqtk Epqrrpyec .
57 cetelj uNeeek tpM TeqeNeeewpc , Tenk Exry yx
tek c Ebek ExspD E¡NxsTpD TpM TpxsxcCemqpk
Zpspk Eak ExNeyec .
56 Epxml pk vppNty FpNy Eery Rxml Eak ExNe
yec , Rxml pk Encej mxapk Exry vepqc
Epxml Ej , Axry vppNty FpNy Eery vewxekH uc
?
55 Epxml Ej , Axry Exqeqtk vewxekH uc ?
Exqeqtk Zprrek Epqyec !
Epxml Exry Epsepeyec
vpyxNeeesek EpxXj Exyeceqty RpL tpM Eexxqetpees
ek Eery yezeqectewpc :
54 TeNem ExqbeNeeey Exry ExqbeNesc Epxcec u
qpk vpyxNeby , Epxmm Exry Epxmsc Epxcec uqpk
óNxeTxXj (Tecety ) EeNyek TeutprreM uxq
pxj
320
ónxeTxXj ( Tecety ) EeNyek BxNrrptprreM
uxqpxj
10 ceNyej Txwpãc Exry Tk ReM pk Teetk mxNyesy
, Tk ReM Temk c SeextpM mxqxzek Eeyay
Zecej Recececteby Eebxl ExNem Tpcxzel BxeM Tpexj
Seexk yeexwpc .
9 EpaxM Eery , cetpexyeM Reqxzepk Epqek mxwp
D Exry EseNmaem uqyeay , EeteceJ xxk verreqekH Eery
8 ceyeay , yeJ Teuk SeMj xxk TpNeseeel pk yezeM
uqtelj ExýspD TpM Serrpwpc .
321
BpxysxzeNem uqyesy , YeJ Tk ReM QpekH vewty Exq
emcek SerrpXj cewek Serewpc .
WpNterrpqpwpc . 7 yeJ BeL BerrpMj yek Tk ReM Qpe
kH Eerrpqbeeey ty TpMj Epxcec , Ebek Exry
Tececepk Aesc yek EpxNmqbxqek Eeexqaxqewpc . E
exwy uqyesy , yeJ vewxekH Eppeyeay Tk ReM Rewexc
6 yeJ Tek y Teetk Rxcek vprrpaeekH Serrpeey Werr
epk , Teetk Eul c Ay EpxeVceNemqm Werrepk ,
yeJ WeíeðTprxXj yeM Eeexqaxqeeesek y vpexkh Tk R
eM pk Teetk mxNpwpc .
5 yeJ ZeeK WeíðTprxXj yeM BeL EpxeVceNem ceb
y yeexwpc .
Ieðpl pk Tpxqpyqecej
vewty Epaxby uqpwpc .
EeyaxNerrpqpwpc , 4 ceNyej yeJ yec j yeM Bxek Epa
xeey Axeepqk Tec uqyesy , Tek ReM Eery Retk QpekH
yeNxrrpqpk Tpwxqeby , Tetk ReM BxeM Tk ReM pk T
epemk Tewbxdek BprrpD Wpxecm xc ZðNpseqðL tpM
Epxcec ,, 3 yeJ ExNem xxk EpxXj tecek QeU Tk ReM
TpM Extecel Tec mxwpk c Terxqaerrpqeey yxaxxj
322
yeeeek BprrpD geNrreby veterreqetprrec , Rewexc E
xNem xxk EpxXj Seectk Weectk BprrpD ApeeqerrpqpweM
ceNexj
2 geNeeK pk EtpM uxNc , Tk ReM mxwpk uxNc Ep
xyeM pk EpNpqekH Eaerrek Bpcxeey veNxael BxeM
Bc Terretprrec ,,
16 Tk ReM Eery Eexwy mxwpk y Epxcej xc Terreee
y uzy Tetk Qpcej vewty Eebxqqeeesepk pk Epxcej
Sepecxl Tec uqec .
Sxtpdek ceM uxqc uqec , Emk BxeM Epxqy yeNek Sp
xspctek tpM Epexqeaxqem EpaxM TpM Tpexj veqerrpk
Temk y ceM uxqc xxk cxk c Terxwpc , Tetk uqyesy Ee
íec j xxk vewpeK pk TpxNpmy E¡NxsTpD c
15 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Tk ReM c
Expeeeeeey Epxcej yeexwpc . Tk ReM Stxýekh yej
323
14 Eeqxyej Eebxl c uxM veexMj Sepecxl Tec yeM u
xtpcem ceNectec .
13 Tk ReM SeNxby , Spxspxj yxsxNel tecek yety S
xtpby yerretpNqxeK EneD AxecekH yeexeey ceNectec .
Temscel pk Epxcej
cewetexj uqec . Tpcxzel Tec uqyesy Tenk Exry Epaxe
ey ZpL uqec ,,
Eeexqaxqek ExNetpc cewek BpNxeebxrrpqby yeexte
eK , cetelj Tenk Exry ZeNy Etpcej Epaxyesy BpcxD Epxcec
12 yeJ EpxNmqbc EeóqpD pk Eeekj Temy xc usppk
Spxspctek Tec yek vewty Tk ReM pk Eetk
ExNem xc mxqxzeby yeexwpc .
Wpnterrpqby Wxry Eetk ExNemqtpcec , EpaxM Eery
yeJ ZeeK Temk c Spxspctepk Tec yek vewty Wxry Eetk
11 cek Ay Temk c yxtecec mxeVcek Epxbk . Temk
c EewpM Tpxysxk BxeM Eezek y BeL tprc
Ebek y Tpxqpcej Eebxqqeby Eewpc .
Bpaxqeby Temk y Sepecxl SereekH xc EewpM uqrrey
esy Seexk uqec . EpaxM Eery Retk QpekH Eeteqc yeM
324
ónxeTxXj ( Tecety ) EeNyek BxNrrptprreM
uxqpxj
óNxeTxXj ( Tecety ) Temscel pk Epxcej

24 yeJ ExspD E¡NxsTpD pk TptpMj , Tk uxmk c mx


k veexNeqeby Eewpc !
23 Ebek ExspD Exry Tk ReM TpM EreNxl EpxNpsxz
em uqtprrec !
Ebek Wxry Ej , Tk WpNxqek Serreteeey uqtprrec !
22 ceNyej Ebek c Esk veexNeqeeey mxwpk yeexy
esy , Tenk Exry veNxzel mxNtem Zpsptec uqec .
325
cewek yxaxspcec .
21 yeJ EpxyeM pk geM xxeM xxek : << Ieðpl Eery
Tk ReM pk EewpM Weety xc ExNpceby Eewpc ! >>
Tk ReM AeyeM Epxrpspqtk yeM venxqaek Weetpa
xqetpcec .
20 EeteceJ Eeekj Temy Eceac Temy ReM Eery uxM
Tk ReM TpM Weetpaxqeby Eewpc .
ReM TpM Weetpaxqeby Eewpc .
Eeóexqk yej IeNxsxlj xxac Tetek y ceM TeceJ Fesxk y
Reexcewqxxj Exry Ebek y TptpMj veqerrpk xxeM Tk
19 EeãxXj Wpbc xxk Elj Fesxk y Reexcewqxxj pk c
xk Tk ReM pk EewpM Weety xc Eeserrpby yeexwpc .
ReM pk mxetppeceyesy Bpcxeey mxwpk uqec .
18 Tetk Exry ZeeK Tk ReM pk Rewexc yezeseeeee
sek Wety yezeseeeby Eewpc . Eexwy mxwpk Exry Tk
Tk ReM pk Eetk yeexekH Epxcec xxk venewsel c Rpx
muNxqedek yeexwpc .
17 Stxýekh , úNTpreTy , EeíeexmxD ReM Eetk ExN
edek tpM yeJ Tpexj yezeNqeby Eewpc . Teetk ZeeK
326
327
reM uxqpxj
815

eM uxqpxj
811

M uxqpxj
806

pxj
803

xj
801
qpxj 797
xj

(Back to Table of Contents)


794
(2nd. Corinthians)

qpxj

791
TeutprreM uxqpxj

788
qpxj

785
pxxj

782
xj

780
xj

776
cxtel ( TppNety )

774
Becxtel ( TppN
ety )
Exyeceqty RpL
Eqac ceweby yeexqpekH .
TpM Apxcek Tprrek y mxwpk Exry yezeD Zpcek Bxe
Vcxrc Eqac cewek Epxbeby , Ieðpl c venxk verrpnweeK
pk Tpeeec Wenrrpby EpxwpcCedek c TewtecCeyec .
EpaxM Eery , Tenk EpxXj ónxeTxXj xxk Fesxk y Reexcewq
xxj
Sererrpqyec . EapD pk cetpk uxqpxj TpM Ieðpl Eery T
emk y EpxyeM pk xxek Eqac xxk BeNcej Tpsxzel
Fesxk y Reexcewqxxj c Aenwexxk Tepemspcec , Zpxt
eXj teceJ Zeterry Spxspctepk c Tewbxspcec cewek Expeee
6
ek
uqpeesek cewsxqtk SeeVceNeqtk yej Eyseqtk tpM y
ezespeesek yeexwpc . TerreqtprreM Tenk Exry ónxeTxXj x
xk
veterry Apcxqtk Epxcm Tpeeec Zenxeesek yeexwpc
. Tenk Exry Eexwy EpuM c yenxwteqeeesek y Seexk xxeM
uc
Y Reexcewqxxj pk TptpneceJ Tpnpwbxqel pk Epxcej
ceqetexj yej Esenmy xpeespqtk TeceMj BpeespteeK mxw
pD Ty
ónxeTxXj xxk Fesxk y Reexcewqxxj Qpcej xxk venxa
errek y Tpeeec Zenxqaeby Zerrpk y EpaxM TeteceM Fesxk

Emkh Tenk Exry Tpexl xxeM yezesyec . TpD Becxzek


y Ecxk y cesexj TpM Ieðpl Eery Tenk uqpk
Eysem xc mxseby yeexqpekH . Tenk Exry EapD Tece
k ónxeTxXj xxk Fesxk y Reexcewqxxj Qpcej Eyseyec ,
cesxmpk Exry Ieðpl c Telj uqrrek Eak Terrenxby yeex
qpekH . cetelj Ieðpl Eery ZeNprc Tetk ReM Qpcej
vprrpNpety xeysentel geNeey xxk EpxXj tpM yxaxde
7
k uqec . Tenk EpxXj , ónxeTxXj xxk Fesxk y BenxL
ónxeTxXj xxk Becxtel ( TppNety ) uqyesy Ieðpl yej
óNxeTxXj xxk Fesxk y Reexcewqxxj pk
TpxmL TerxqaerrpqpekH
óNxeTxXj xxk Becxtel ( TppNety )
ónxeTxXj xxk Becxtel ( TppNety )
ónxeTxXj xxk Becxtel ( TppNety )

Teu . Temscel pk Epxcej


Tpxnyej . Ieðpl Eery EpxyeM pk Bxek Eqac xxk Tp
sxzel pk Tpeeec EpxwpcCek Wenrrpeesek Eery
gpnyej . ZpxteXj xxk Spxspctepk c Tepemdek Exry

vpzeM . ieðpl yej ónxeTxXj xxk Fesxk y Reexcewq


xxj
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel

9
Tk ReM Wpxk Rxceqk Eeteqc yeM TeexpeeepNerrpqp
l mxntem yeM Epxqy yeNek , mxapk Axtel c Epqby Wek y

mxNteceby , Tk ReM TpM EeuNel mxNtecem xxk Tpx


qpcej uqec . cenyej yxtk TeexpeeepNerrpqpl mxNteyesy ,
6 ceNyej yxtk gesxrrpk Bpyeqeexj tpM EpaeNeyes
y , Tenk Exry TeNpc Tk ReM TpM TeexpeeepNerrpqpl
yesk E¡nxsTpD BxeM Tewbxk Eeqc Epqek Teexpeeep
Neerrpqpl c mxNteyec .
5 ZeeK yxtk E¡nxsTpD Qpcej vewty yeM Eeqc Epq
10
ek gesxrrpk Bpyeqeexj c Eewseeesek Tec Eeteqc , yxtk
TeexpeeepNerrpqyec ,
y yxtek tpM EpxNpsxzedek Teexpeeepnerrpqpl BxeM
Elj Bpexl pk Bpyeqeexj tpM Epaeneeesek mxwpD c
4 yxtek y Elj Bpexl pk gewsxeK Bpyeqeexj pk Tpw
tk Tenk Exry yxtek c Teexpeeepnerrpqby , Temk
veexnety Eaxcej uNeeek Wpxk , Wpxk Ay Eeqxyej ux
mc Teexpeeepnerrpqpl pk EceJ uqeeK Wpxk .
3 yxtk Wek y Ebek ExspD E¡NxsTpD pk Eaxcej uN
eeekh Teqeneeewpc . Tenk Exry uqyesy Erenxl
Ieðpl Exry uNeeek tpM TeqeNeeeeesek Eery
Epxnpsxzem uqtprrec !
2 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD
Exry Tk ReM TpM Erenxl yej EeVcej Eewprrpqeexj c
Spxspctepk TpM Becxtel yxaxdek yeexwpc .
uqpk Wxry Temy Txwpãc Exry ónxeTxXj teceJ uNeee
k y Fesxk y Reexcewqxxj yej uxm Eeíec j xxk vewpeK
1 yeJ uqyesy Ieðpl Wpxk . yeJ uNeeek y BeNqxeK
xxeM ExspD E¡nxsTpD pk Eqac uqyec . yeJ
RxcetpceM uxqpxj
11
ónxeTxXj ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj
12 yxtek y Weeetek geexeeerrpqby yeexekH Eery
: Yxtek y EeNxrrpk SereekH Eery yxtk uqyesy EpNaxqeexj

Ieðpl Eery Tpxqpyqecej Zpcek EpxceNeaxqedek


Exry
QeU Eeqc Epqek mxwpD Wek y Tpxqpcej uNeeek tp
M TeqeNeeewpc .
11 ExeVcxcepk Eeqc Epqek mxwpD yxtek y Tpxqp
cej Terrepeeeek , yxtek tpM EreNxl c mxntecem Tpqk ,
12
cetexj c yxtk yety Exteceby yeexwpc .
ReM Terrepeeeel BxeM yxtek c Tewbxm uqyesy , Ere
m uNeeek Eery ExNecetpc ty Wpxk EeuNel mxNtecewpc
10 Tenk Exry yxtek c Epxml pk Eezpl Eak Eeuneby
, vpbxL Wpxk Ay EeuNewpc . geeeak m Tk
EewxtpNerrpqpeesek uNeeek c Qk Tpxsxcqem Qk ce
Nectec cesek c Wetemqpdek yeexwpc .
yxtek tpM EpxyeM pk yeXj Zpcek TpxsxcCecepk Tps
k Epxcec , geeeak m TeNem Epxmdek mxwpk c Tecxk
9 yxtk Bpxycek Rxceetk Epxml pk Zelj yeM Sxpec
ecteyec cewek Sereeey uqyec . ExxwpNm yeextel Eery
EpNpsxeey xxk Eneweqbel Ay uxM Epxcec uqpeesek
yeexwpc .
X Wetem uqtprrec cewek mxseby uc . yxtek y yeXj c
etpc mxety TeNprresy Tec yeexyej , EewxtpNek
8 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yxtk Tk ReM c
Wek y EeãxXj Wpbc tpM TpqrreNeeesek Bpyeqeexj
Etqem Zpsptec cetexj c Weteby Eewpc .
gesxrrpk Bpyeqeexj c vpyxzeNxqek Etqeby yeexekH
Tpqk Wpxk Wek y mxntedek TeexpeeepNerrpqpl c Ay vpy
13
xzek
7 yxtk Zeny Eak Tk ReM c gpxxyxsc Epxcec Extec
eby yeexteeK uqec , yxtk Tk ReM uqyesy Wek y
ceJ gesxrrpk Bpyeqeexj c mxqxaek Axtewpc .
18 yeJ yety Exteceqty uNeeek c Bxrrek ceqem Exr
y Wxry Eeweqel Eery ZeNy << BpxU >> Esemlj
Zeutel cebc py ?
ExeVcxby Tpxqpyqem Exry vpyeJ yeXj yek utpby , B
pxU uNprry Exqrrel Epxcec , EpNyeekH mxNyecej Tec
17 Wxry Eexwy Tpxqpyqecej xc cek Exry TeceLj Te
cemM Tpxqpyqecej cewek uNprrpsxzeeey uc ? Wxry
Epxcetk WpNterrpqeey tpM TpxmL yeexekj .
uaeeey BeL terrek Tecxk Rxcej EpteekH mxNpXj cew
ek Tpxqpyqeby Eewpc , Teceyesy Tk ReM Rewexc ZpxteXj
14

16 yeJ WemðTprxXj Epxcetk WpNteeey xxk EpxXj


tecek EpnxteyeM Tek y TeNemM EpxeVceNeby ,
ReM c Reectk yezeseeeXj ceby Sereby uc .
15 Eexwy yety Extecel Tec uqpeesek EpaxMj yeJ
EpNxteyeM Tk ReM pk Teetk mxNay Eeexqaxqeby ,Tk
ZeeK yxtk Tk ReM c Weeeteeey Wety Weeeteeey uq
pwpc .
14 Erk Wety yeM , Wek y Ebek ExspD Tecxk WpNx
qek Exnem xxk EpxXj tpM Tk ReM Eery yxtek c
Tk ReM pk vpbxL Epexqerreeey xc mxseby yeexwpc
,,
mxapNem Bpexl ppk uqec ,, Tk ReM pk EptpceJ Epex
qerreeesek Eery Bpxycek Rxcek cesexj Exry uqec , yeJ
13 Wek y Tk ReM Ty yxaxk Epxcmdek Exry Tk ReM
pk EpeVsxk mxapNem , Tk ReM pk Epexqerrek
EreNxl pk mxapk Eak yxsc , EpNaxqeexj tpM veNxze
qeeeteeey EeyxzeD yxqxxj yxsc cetexj c ceNeaxqedek ye
exwpc
Eery uxM uNeeek y EpxNpsxzedek Sxrrppk Sxqprrpk
15
yej Aeceac yeM BecxNpeeteby , Erk Exry uNeeek y
pk mxwpD pk Tpxqpcej cetexj c ceNeaxqeby Eewpc
, ExqeecrrpXj yxtk uqpk Tk ReM QpekH xxk veNxaeekH
ónxeTxXj ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj

tpM TpMj Tec , EpaxM Eery Tk ReM c yezeseeeeeeey


xxk Tpxqpcej uqec ,,
yxsxNel pk Telj yeM Rxceetk Tpeeterrpk Bpeespk Ee
wpc . yxtk veNxk Tk ReM QpekH vewtpNek Eebxqqeeey
24 yxtk Tk ReM c Zerry xc Sxtptpcec cewek xeNqx
eeteby yeexekH usy , EpaxM Eery Tk ReM Spxspxj
utpyec .
Exry Rewexc Zeqetek TpNrrprrewpc . Wxry óNxeTxX
16
j tpM Esk Epaxeey Eery uxM Tk ReM pk Tpxqpcej cewek
23 yeJ uneeek Eak Retk tpM ceNeac uqeey xc gpz
pk xeqyenxwpc . yeJ cenyej vptel ceqeyesy Tenk
Spxresy xc EpxNpsxzek , Temk y yxtek y Tpxqpcej y
eqepecedek uxmk y yek yeNxaeekH uqrreyec .
22 yxtek y yeXj TeceMj Temk y TeweekH yekTeNpe
esek uxcepk Wek y Sepecxl xxNpcekh vpyxqrrek
Exqrrek geNrreby ,
21 uNeeek Eery Ac yxtek c E¡nxsTpD pk TptpMj E
ewxtpNerrpqpkh cewek yetpqeby , Tenk Exry yxtek
Eewpc . Eexwy Eak , yxtk Temk BxeM Tewbxk << Ee
wðk >> cewek Beqyenxk uNeeek c ceNeqtpmqspcec .
20 uNeeek y Eeqxyej uxmc Eeweqel Eery E¡nxsTp
D pk yeXj TeceMj uxM << Epxrek Wpxk >> uqpeesek
yeM Tenk Exry TeNpc uNeeek y << Epxrek Wpxk >>
cewem Epxspxj uqec .
mxyemk ExspD E¡NxsTpD Exry ZeNy << Wpxk >> u
zy << yxsc >> xxk EpaxM yxsc uqec . Emk y Esenm
19 EpaxM Eery , Sxqk , Txwpãc uqpk Wxry Tk Re
M TpM Epqewbxqek Epxcmdek TeNem uNeeek y
17
<< uNprry >> xxk EpaxM usy uqec .
7 Tk ReM Temk c Eerrpaxqeeey ceNectec . Expeee
ek TexxpeeepNerrpqeey ceNectec , Teceyesy Tenk Exry
6 Tenk Exry Epqek mxwpD pk veNxzel c mxntedek
Exry Rxceetk mexaeaedek yeexwpc .
Wxry ExeVcxby ceqeby yeexekH Eery TeNpc yeJ Eex
wy mxwpD pk RxrrpM c yeNeeey Epxcec xxk Tpxqpcej uq
ec .
yxsc , veNxk Tk ReM c Bpyerrewpc . Exrety Beekj ter
rek Tk ReM pk TptpNeceJ BeNxL mxwpD c Bpyerrewpc ,
5 Teexwy uqyesy , ceNyej Rxcek mxwpk Exry usp
18
pk c Bpyerreeey uqyesy , Tenk Exry Rewexc Bpyerreeey
Epspl uNprry Tec mxwpD c Eerrpaxqeeey Eery
cewedek uqec .
Bpyerrpnxtec uqrresprrec cesek usy , venxk yeJ Tk R
eM c ceaxrek veexNeqek Sereby uxmc xc Wetetpcec
4 yeJ gprxk Bpyeeey terrek Rxqusy Zecetk Eprerre
k Tk ReM TpM BecxXj yxaxwpc , Tk ReM c
mxcbxl Wpxk cetexj c yeJ yety Exteceby uc .
Exry veNxk gprxk Bpyeaxeeeeey Eak ceaxzedek uqe
c . Wxry yezeM mxcbxl Exry TeNpc Tk ReM pk yezeM
yxaxbpmc , Erk Exry yeJ Tk ReM pk TeNemM mxNm
xxk EpxXj tpM , 3 Rewexc yezeseeeeey Zpsptec mxwpD
Sxqterrek xxeM Bpyeeeac Tk ReM Qk Rewexc YeZes
eeek Axtewpc ? Eexwy Eak , yeJ Tk ReM TpM Tenk BecxXj
2 ceNyej yeJ Tk ReM c Bpyerreeey uqyesy , cek m
xwpk Exry Rewexc yezeseeeeey uc ? geeeak m Wxry
Bpyerreeey Epxcec cewek BpNxeK Sxrrppeyec .
1 Eexwy Eak , yeJ Rxceetk TeNeekH EpteekH Tk R
eM pk TeNemM Eexqaxqek mxNm tecek Tk ReM c
vpzetprreM uxqpxj
19
ónxeTxXj ( TppNety ) vpzetprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) vpzetprreM uxqpxj
EteceM E¡nxsTpD TpM yeNxyaxqeeeteeesepk c E¡nx
sTpD pk Exqerrpeesek Eecrecek tpM EpNpqaerrpqpeesek
yeexwpc
14 cetelj uNeeek tpM TeqeNeeesprrec ! EpaxM Eer
y Tenk Exry EpxNmqbc yxtek c EptpNxtpk , Wek y
E¡nxsTpD c Tpxsxcqek Exqerrpyec
yeaxwtek yeexqpekH . Tececepk yeJ TeeteceJ mxwp
D Qpcej Seqeeey Zpsy mexaepecek WeíðTprxXj tpM WpN
teyec .
20
13 ceyeay , Wek y Eeekj Temy TxtpD Qpcej Esk Ee
errpqbeeesek Tpqk , Wxry TptpMj Tpexl xxeM
Rxceetk Retk tpM Eebxl pk Emtk verreqeekH xc Rece
cek Epxcmdek yeexwpc .
12 Rewexc TeNpD TpM mxNay E¡nxsTpD pk ExNpc
el RpL c Epqewbxqeeey xxk EpxXj , Ebek Exry
Ieðpl pk yeaxwtel
Bc TpU TptpNeeec Weteby yeexwpc c j .
11 Teceyesy Eetk AxpemM Exry TeNpqek Esk Axte
wpc , EpaxM Eery yxtk Eetk AxpemM pk EpU Wecej
EpxNpsxzek Eerrpaxqeeesek yeexwpc .
yeJ yeeeek EpxNpsxzek Eerrpaxqeeey uqyesy , Tenk
Exry E¡nxsTpD c Tpxqpceqek Tk ReM pk Tpxqpcej
10 Tk ReM Eery cek c EpxNpsxzek Eerrpaxqeyesy
, yeJ Wpxk Temk c EpxNpsxzek Eerrpaxqewpc . ceNyej
Esem , vewpeK uxmc Zeutel tpM BeNqxeK c Sprpsee
y , Esem xc Wetek Eeusprrec cewedek uxqpcej .
9 yeJ EpNxty Tk ReM TpM Tenk xecxXj xc yxaxdek
Exry Tk ReM Eery Sxqrreqtk xc Tesay mxapNem
8 Eexwy Eak , yeJ Tk ReM TpM Temk c veexneqek
21
Sereby yeexekH yek Wetemqtpcec cewek Ferrentesprrec
EeNec cetpncec Zecej Sxreqpk Bpyeeesek y EpaxMj
mxsel Eeqteeey Epxcec yxsxy .
tecek yxaxby , Epqek uxmk tpM Wetemqby , Epqek
uxmk tpM EpeVsxrrpqeey yxaxxj SptpM Wpxk .
2 Tk ReM uqyesy TeNpc Wek y TerxqaerrpqekH xx
k yxaxxj SptpM Wpxk , Wek y Sepecxl BxNpcek
mxwpD pk Wety Tk ReM TpM RpL SptpM c Terxqaerr
pqeey Axeepqk Tec cebc py ?
1 yxtk EpxyeM pk yeXj Zpcek EpxetpM Enmby yee
xekH cebc py ? yxtk ReM Eery veNxk BeNxL
Sxkh ceMj xxk BeNpak
gpNyetprreM uxqpxj
22

Axceac SxtpNrry yeM ExNpcel c Epeeerrpqpk TeqceN


emqtpcec cewedek uxqpcej .
Eery uNeeek Eery yxtek c Sxrrppk Tpwxqek , yxtek c
Temk y Ewpkh E¡nxsTpD pk Benpak xxk vpyeJ yeM
17 yxtk Zeny Eewc Epqek mxwpD Wety uNeeek y
ExNpcel c TeðeM uqrrek vpteqtpeey Epxcec . EpaxM
EeeVcxqpLj cec uqpeesek yeexwpc . cek mxwpk Exr
y Exxwpnm Axeepqk Zecej EmNcej xc EmNceqek Axteeey
uc ,
TeteceM EeuNel mxNtedek mxwpD TpM Eeyay ceqey
esy , Erem EerrpM Eery Eewc Respk c Epqrrpeey
16 TeteceM Rpxcaxdek mxwpD TpM Eeyay ceqeye
sy , Erem EerrpM Eewc xc Eery Eeyeey Epxwpcec cec uqy
ec
mxntedek uzy Rpxcaxdek mxwpD pk yeXj TeceMj Te
Neeeby yeexwpc .
15 yxtk ZeeK E¡nxsTpD pk uNeeek tpM Enmdek E
eeVcxqpwel cec EerrpM Wety , TeteceM EeuNel
uqrrekh Teneeerreeey yeexwpc .
23
Tenk Exry yxtek c Eesxeeqek E¡nxsTpD Qpcej Terxqa
eeesek y EpaxMj uc uqpeesek EeeVcxqpwel EpxrpM c ge
beM
ónxeTxXj ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpx
xj
ónxeTxXj ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpx
xj
9 ceNyej Zelj Tpeeterreeey mxapk Axtel ceNel cxq
yeekH xc EeyaxNeeey uqyesy , mxwpk c Zelj Epxcec
vpyxqrrek Spxrespk y mxapk Axtel Exry Reexj Zecej
ceNel cxqyeekH Tec uqeey yxsxy ?
8 ceNyej TeNem mxwpD c Epxml tpM EpaeNerrpq
eey vepqc Eery ceNel cxqyeekH xc EeyaxNeeey ZpL uqye
sy
Axteeey Epxcec Eewpc .
24
yeekH yeM yerrpNeeey uqyeay , Tenk ceNel Exry Wp
xk Tetpc vpnak yeexby , Exsnðl pk cxk EeD veNek
ceNel cxqyeekH yery ExqeNek TptpNewpc . Wpsc xx
k veaeM TeceMj Tpspeesek ceNel Exry cetpexyeM yeekH
7 Erk vepqc Eery Axqerrpk TeceMj Epxspcqek See
xqpdek uqec , Reexteqem xxk EpxXj tpM uNeeek y
vepqc Eery Epxml pk Eezpl c EeyaxNewpc , cetelj vp
yxqrrek Spxresy Exry Eewc Respk c EpxNpsxzewpc .
Epxspcqek yxaxdek vepqc Tpeeterrel usy , veNxk vp
yxqrrek Spxrespk y ceMj Wpxk . Epxspcqek yxaxdek
6 Tenk Exry yxtek c Sxkh ceMj xxk BeNpak uqeey
EnteL Axtel Tec uqrrebpeepc . Erk ceMj Exry
Wek y EnteL Axtel Exry uxM uNeeek EpxNpsxzedek
uqec .
5 Erk Exry yxtk ReM EpxyeM pk EnteL Axtel Zpcek
Tpxsxcqek Eexwy Eebxl cxyec cewedek usy ,
Tpxsxcqedek uxqpcej .
4 yxtk Erk Wety Epxmqem Exry yxtk E¡nxsTpD pk
uNeeek tpM uxmc Eexwy Spxspxj yxsxNel c
Y Spxresy yeM mxwpk y Sepecxl BxNpcekh yxaxdek
25
uxqpcej .
yexxwpc . Erem BecxXj Eery yecej yeM Axqerrpk vey
tespk TeceMj yxaxdek usy , veNxk WpxeVceNecac uNeee
k
3 Tpexj ExqeNcec yeexwpc , E¡nxsTpD Exry Ep
xyeNtecek Erk BecxXj xc yxaxby yxtek BxeM Tewbxrrpqpe
esek
Temk y RxrrpM TeceJ EeqaxrrpM Eery Eprewpc . >>
16 cetelj ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek We
ty : << Wpsc Eery Ebek y Bpxxj Encxm xxk EpxXj ,
y Sepecxl BxNpcej xc uxNmdeceM yeexwpc .
15 ExqeecrrpXj EpxrptpM uqtelj , Tetk Wpsc xxk v
epqc xc EpeVsxeey uxnc Tenk EeqaxrrpM Eery Tetek
Sezc ExNeeetewpc .
uqec . EpaxM Eery , verreak m mxwpD Exry E¡nxsTp
D Qpcej vpquekH Tec uqeepXj , Tenk EeqaxrrpM Eery
26
RpL pk SptpM ppk c EpeVsxeey xxk EpxXj , Sepecxl
BxNpcek tprc Wpxk Teexwy EeqaxrrpM uxNmby yeexekH
14 cetelj Tetek y Epzpk yxqxxj Exry verreeeteyec .
EpxrptpM Tpqtelj , Tetk Exry verrpaxk Exyeceqty
ExsNðl pk cxk tpM ceNel cxqyeekH yerrpNeby uxmc
Bxsy AxNec Zpcek Epxbemqm Epxcec uqec .
13 yxtk Exry Wpsc QpekH Eeteqc Epxcec , Tenk E
xry Enceysc EeqaxrrpM BxeM RxrrpM Zpcek uxtpceby
12 EpaxM Eery yxtk Eexwy WpxNpcetpl Tec Tpqk ,
yxtk cxberreNqesc Epxcec Spxsy BpNxeK Tec yeexwpc
TeNem WpxeVcej EpNpsxeey Eery Reexj Zecej EpxeV
cej ceNel Tec uqeey uqec .
11 ceNyej Tenk EerrebxL BxeM EpxeVcej Rc yerrp
nek uxmc Exry yesk yeeeek EpxeVcej ceNel Tec uqyesy ,
EpNxty xxk ceNel cxqyeekH Eery utpecrrpc uqpeese
k yeexwpc .
10 Epxrek tecek yxtk ExeVceby ceqeby uqpwpc ,
Etpcej Reexj Zecej ceNel cxqyeekH Tec uqpeesek Tpqk ,
cewek Tpeceeeqeeey mxapk Axtel Exey Reexj Zecej
ceNel cxqyeekH xc EeyaxNeeey yxsxy !
27
ónxeTxXj ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpx
xj
ónxeTxXj ( TppNety ) TpxNyetpceM uxqpx
j
Erem ExNpcel Exry E¡nxsTpD pk Tpeeec EpxeVcej ce
Nel uqec , E¡nxsTpD Exry uqyesy uNeeek y Epxrek Tpxnc
Sepecxl c Eery SpeepM yeqec uqrreby , Tetk Exry Ex
Npcel uzek y ceNel c Epqby Epxbem Epxcec uqyec .
4 EteceM mxwpD Esk Sxtpwpc , EpaxM Eery Erem
EpNaxqeexj pk Secxrrpqspk Eery Tetek y utpl
cesek Tenk Exry geeeak m Wpxmm Sxeeeeesek mx
wpk Exry Sezc Epexqerrewpc .
28
SeeVcenemqpwpc . 3 Wek y Epqewbxqek TeqceNem
qby uxmc ExNpcel RpL Eery Epexqerreeey tpM Tpxyexj Te
c Ay
yeM Epxbemqpk , EpxyeM pk Bxek Epexqk Zeutel Bx
eM Bxek mxwpk uxNc xxk EeNxrrpk SereekH xc
uNeeek y SpNrrel Epxcej xc Esk gebxrrpterrpqpwpc
. uNeeek y Ewpkh , yxtk Exry Epxrek Zpsy xc Exqk
2 yxtk Eeqxyej veNeecrrpc gptpwsxeK Zeutel c Te
zeeetek , BxspM Beqxeeec Zeutel c Esk Epexqetpk ,
Wpeepeey Epxcec .
1 uNeeek Eery yxtek c mxceNpmexqek yxtek tpM
Erem EmNcej xc Tpsxzeeesekh , yxtk TeNpc BpNxeK
ÐerreM Seyek teceJ ENterc
TpxNyetpceM uxqpxj
Temk y ceqyenc yeextel Tec uqrreby , Reectk SeapN
eLj EpxeVcej ceNel Tec uqrrewpc .
TeNem Ebek TeNpc vpyxqrrek Spxrespk Eak Eexwy E
pxeVcej xc SeapNerrpqpk yxtek c EpxceNeaxqek , yxtek c

18 yxtk uxmteceM EeqaxrrpM BxeM Esk uxtecede


29
k RxrrpM BxeM Ebek y EpxeVcej ceNel c Tpseeesprrec ,
yeexyesy , Teetk TeNpc Encej Axqpcej Tec yeexwpc .
17 Eetk ceqeby uxmc << Ebek >> Exry TeNpc vp
yxqrrek Spxresy Wpxk . Ebek y Spxresy vewxekH
12 Erk Exry Tenpc yxtk Epxnmqbc Epxml pk Eezpl
tpM Tpqrreneby , Tk ReM venxk Eewc
Eery Temk y Eewc Rwspk c Wek y Exqbeneeey Zpspt
ec yeXj TeceMj yek Exqenemqm xxk Tpxqpcej uxqpcej .
11 Wek y Rxcej Respk Eery ExspD pk Sxqterrekh E
pxnmqbc Epxml pk Eezpl Tpxsxmnc tprc Tpqrreneeey
Eewc Resy xc Rc vewty tprc Wek y yeXj TeceMj yek E
xqenemqm xxk Tpxqpcej uqec .
10 Wek y Enceysc Exqbeneeeey yeXj Weeeeupk E
ery ExspD pk Epxml c Eeyay Zeueey Eery ExspD pk
30
uqyeay , Zenprc yesk Eeetk Reexbk Tec . Epxnmqbc
Apcxeetek Epreeesek Ay venxk Esk Wpxmyec .
Tpxyexj Tec uqyeay Zeny mxsel Zpcek Eeqteeesek E
pxcec . 9 cetpc Epqek Epsxzety Teexspk yeexeey
8 yxtk EqteU xpxxl pk xpyeqeexj tpM Epaeneeese
k uqyeay Temk tpM Esk Tenpeeteyec , Epxnmqbc
xxk Tpxqpcek uqec .
Erk Exry veqtesc Epxcec mxapk Axtel Eery uneeek y
ceJ Eak yxsc , Wek y yxsc cetexj c Exry ceneaxqem
7 ceyeay Erem vpyxqrrek Spxrespk y Enterc Tec y
xtk ReM Eery Zeny xxk ðerreM SeU Qk Tetpc uqec ,
uneeek y cenel cxqyeekH Eery ExspD E¡nxsTpD pk R
xrrpM Tpspk ceneqtpmqpdek c Terxrrpqpeesek yeexwpc .
uNeeek Eery Tenpc wek y Sepecxl xxnpcej xc ceneqt
pmqpdek uneeek Wpxk uqec . Tenk Exry yxtek tpM
6 Tenem << cecek cenel Exry veneecrrpc xxk Tp
wtk Tpseey uqtprrec >> cewek xenqxeK uqpeesek
xenpak uqyec .
E¡nxsTpD uqyesy Ebek Wpxk >> cetexj c Spnteqaxq
eeesek yeexwpc . ExspD pk EpaxMj yxtk Tk ReM pk
31
Wpxk . 5 yxtek y Spnteqaxqeby yeexekH Eery Wek y
EpxyeM pk yeXj usy . yxtk xpxycek << ExspD
ónxeTxXj ( TppNety ) TpxNyetpceM uxqpx
j
ónxeTxXj ( TppNety ) TpxNyetpceM uxqpx
j
Rxtpk tpM Esk veNeeeteeeac Eery WpxeVcej xxk ceJ
uqec .
veNeeeteeey uteD c Reexj Sepecxl Teqyxwpc . Rxtpk
tpM veNeeeteeeac Eery TpxM BerrpMj xxk ceJ uqec ,
18 yxtk Rxtpk tpM veNeeetek uxmc uteD c Tetpc
Sepecxl Teqyxeey Epxcec veNxk Rxtpk tpM Esk
xxk ceNel c Eeyaxnek Epxcmwpc .
17 Wek y Erem EpeepM AeeK pk gesxrrpk Bpyeqe
32
exj Eery yxtek tpM BpexNqesc Epxcec WpxeVcej EpxeVc
ej
geteM yeXj Exry EtpM Eak EtpM TpNpexteyeay , Wek
y Tptprrety Eewc Respk Eery EtpM uqrrek Sxretpwpc
16 Eexwy xxk Tpqk , yxtk ZeNy Eak BpnxeK Wpee
peey Epxcec yeexteeK uxqpcej . cetpexyeM Wek y
Spxspxj yxsxNel Zpcek Tpxsxcqek Eewxtpnewp
c
Tpxqpcej uqec .
TpM mxNtecek , Reexj EpqekmxwpD c TeqeNeeel En
mmqpk , uNeeek y ceNel cxqyeekH xc Epxbemqm xxk
15 EtpceM uxmk Exry uxM Tk ReM pk Tpxqpcej , u
Neeek y EreNxl EpxNpsxzel c Reexj Epqek mxwpD
Terrerrpqpk Eeyeaxwpc .
ExspD Qpcej vewty yeM Tecxk EewxtpNerrpqeey uxc
epk yxtek c Tk ReM QpekH vewty yeM Temk y Ewpkh
14 yxtk Weteby Eewpc , TeNem Ebek ExspD c Tec
xk EewxtpNerrpqpeesek uNeeek Eery QeU yxtek c yesk
Eeteqc yeM yxtk Spxspcqek Sxtpm Tpqetk Temk c S
pnteqaxqek Eewpc .
33
13 Exyeceqty RpL tpM : << yeJ Sxtpm Tpqk SpNt
eqaxqek Eewpc . >> cewek Epxmqedek yeexwpc , Rxcek
Resy Epqby mxNtewpc cetexj c Epxmqeby yeexwpc
.
yek Tpxsxcqek Eewxtpneby yeexekH usy .
7 EpaxM Eery , yxtk Spxspxj yxsxnel Zpcek Tpxsx
cqekEewxtpneby yeexekH Eak yxsc , Rxtpk veneak
Tpexj vpqk yeexwpc cetexj c Weteby Eewpc ,
Eewxtpnek Epnpsxby yeexyesy , yxtk Tenpc Ebek y
yxtek tpM yeqepecek Epxcmdek Epnpk Serrpak Eak
6 Eexwy Eak , yxtek Epxnmqbc TemD BpNxeK Tec
yeexteeK uxqpcej . Erem yeXj Apeeak xxk TptpMj
Tenk Exry vpyxqrrek Spxresy xc yxtek tpM EpxNpsxz
eby , yetpqeunc uqrreyec ,,
34
5 uNeeek Eery EpxyeM pk yeXj yeM Bxek yxtek c
Erem vpyxneqtk tpM Reexaemqm yeM yeqepeceyec ,
cesek usy .
Tecnc xxk yeXj Apeeak Ewpspk , TeNem QeU Exqben
eeey yeXj Apeeak yek Eewc Respk BxeM EpNpqerrpqeey
Semnesy Eeqteeey Wety yexxwpc , Erk Exry yxtk Ep
Naxqeexj teceJ yeXj Apeeak yek Teexqpk vezeby , venxk
4 yxtk Epnaxqeexj TeceNeceJ Weexeeek tpM Serrp
eey Eery ZeeK mxety TeNprrespk tpM TeNpeeterrepk
3 yxtk vpyaesy Ewpsaxceyel Rxapmk Axyerrek yx
sc uqeey yxsxy .
Sxkh vpyaesy Ewpsm xc mxsem Wety mxsek Wpxnp
cepeay Eewpc .
2 Epxry yxtk SemNesy Eeqtek TeNem Tecnc TeceN
eceJ Epnpk Serrpak tpM Serrpeey uqtprrec cewek
yxtek tpM Tecnc xxk EpNpk Serrpak xc EpxyeM pk g
eM BxeM Bxek WpxeVceNeLj yeceJ yeexrrpqby Epxcmwpc
,
1 Wek y EpNaxqeexj TeceMj EpNpsxk Serrpby uxm
c Weexeeek Eery ceNyej RpNeeesek uqyesy , uNeeek Eer
35
y
TeutprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tppnety ) TeutprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tppnety ) TeutprreM uxqpxj
14 E¡nxsTpD pk veexMj Eery yxtek c Becxnay Eew
pc , EpaxM Eery , yxtk Rxcek mxwpk Exry Epqek y
y Wetel Sencec uqyesy , Tenk Exry Tk ReM pk Tpxqp
cej uqec .
13 cenyej yxtk EpxreceM Spqxzeneeesek uqyesy ,
Tenk Exry uneeek y Sxqterrek Eak uqec , cenyej Wek
Spntel AxreM c mxeVceyaxqeVaxpk TpM venxrrpqee
y Epxcej Tec uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec .
yxtek BxeM Epwpeesxl uqrreeey Sxqterrek Tec cewe
36
k Sererrpqby Tk ReM c TeteceM geteM Tpxnc xc Axeepqea
xqek ,
12 yxtk Exry Tk ReM TpM yeXj Zpcek Tecxk Terxqa
errpqpXj cewek Sereby Epxcec , venxk Tk ReM c
Terxtprrec cewek mxseby Eewpc .
cenectec . uneeek Eery yxtek c Rxcewpspk Terxyec ,
yeJ Exry Tk ReM c Sepecxl Bxnpcek Eaecek Rewexc
11 yxtk Ebek c cencxk mxetppecek Spxspcqem ye
k Wetem Tpqk , Emk BxeM mxwpD c Bxqprrppeeey
E¡nxsTpD BxeM Tewbxk uneeek QpekH Eysem
Exry
cenaecec yeM Bxek venxrry xc Eery mxqxzem cenec
tec uqec .
cenectec . mxwpk uxnc Axsy Wxeeety yeXj xxk Epex
qk Zeutel BxeM Bxek , Eenxrrpk Aerrek uzy vencxD
10 EpaxM Eery , yxtk Enceysc E¡nxsTpD pk Ewpkh
Bpeespby Temk y Sxmqtk xc mxqxzem
xxk TptpMj Ay cesek uxM Ebek y Wpxsxzel c Epqeey
cenectec .
9 Reexj Axeepqk Eery , Erem Epnaxqeexj teceJ ye
37
Xj Apeeak xxk TptpMj uzy Tecnc xxk yeXj Apeeak
Seqby , Ebek Qpcej vewty Serrpeey TpMj Tec ,,
8 yxtk TemD BpnxeK Tec , yxtk Erem Epnaxqeexj t
eceJ yeXj Apeeak Eaerrek TpneteXj verreaek
20 Eexwy xxk Tpqk , yxtk ReM Eery E¡nxsTpD pk
Epeak Eqac uqyec . uneeek Eery yeXj yeM
Wetecej Zpcek Ay yxtek tpM Reexteeesek yeexwpc .
Tenk Exry Tetek y Epspl Zelj xc Recewbxqem Epxcec
uxcepk Temk y mxwpk Qpcej Eysek Reexnewteeesek
Tpxnpqcxtek Qpcej EU Reexnewterry venxaeekH yee
xrrpqyec cewem uqpwpc .
19 yxtek y Epqewbxqek Teqcenemqpdek Wetecej
Exry Tenpc : uneeek Eery E¡nxsTpD BxeM Tewbxby mxwp
k
38
Tpsxzel c EpxVmdek yeexwpc .
yxtek c uneeek QpekH EU ReexM Tec uqrreby , yxtek
tpM Reexnewteeey ExNpcel RpL c Epqewbxqek Teqcenem
qm
18 EteceM uxmk Exry uxM uneeek y Epexqk Zeut
el uxqpcej . Tenk Exry E¡nxsTpD BxeM Tewbxk
uxtpcectedek mxwpk Wpxk uqec . verrpaxk Eery Ep
xeVceneby Sxkh Exry Rxceetk Wpnxqek Exneyec .
17 cek Ay cesek vewxXj Epxcec , E¡nxsTpD pk Ee
wc Respk Tec uqyesy Tenk Exry TeNpc Sxkh
Tecxk ExeVcxm Epxcec uqyec .
EpNxty yxtk cetpexyeM mxwpk y yeNxwbxXj yeM E¡
nxsTpD c cewbxzeqek Epxbxdek uqyeay , Epxry yxtk
16 Eexwy Eak , yxtk Temeak Zeny Tecxk mxwpk y
yenxwbxXj yeM mxwpk c Tpxspyqem Epxcec uqyec
E¡nxsTpD pk Tpxqpcej EewxtpNerrpqeey xxk Tpxqpc
ej uqec .
Tpxqpcej EewxtpNeeey yxsc , veNxk TeNem Tetk Re
M pk EpNpk tpM Epxmcepk Tecxk EewxtpNeeesek
15 Temk y Epqek y Tpxqpcej Epxmdek Exry , Tete
39
ceM Eewxty yeexekH mxwpD c EpxyeM pk Bxek
Tpxqpcej Epxmyesy , TeNpc Epqek uxmk uxM Epxm
dek Zeutel uqec cetexj c Weteby Eewpc .
ónxeTxXj ( Tppnety ) TeutprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tppnety ) BxnrrptprreM uxqpx
j
5 yxtk ReM Tesxrrpnteeetek , cxetek tpM vpnxeet
ek Epnyeqrrek y Eenepk pk Tpxxyeceqcej xc Eewsewpc .
yxtk EqteU Bpexl pk Bpyel Bpxtemnc , Zeterry vprrp
spk , gesxrrpk Bpyeqeexj c mxqxaewpc .
4 Eeqxyej uxmc Zeutel TeceMj yxtk uqyesy uneee
k y Benpak cetexj c Exqepecem xxk Tpxqpcej ,
yxtk Zeny usppk c Esk vensxqewpc .
3 yxtk Exry usppk pk Wek y Spxspcqek Epexqeax
40
qem xc mxpecem tpM TpMj Epxcec , Eexwy Eak
Y Eeunel pk EtpM Wpxk !
Sprpstprrec , Etpcej Exry uneeek y Erenxl c mxqxz
ek Eeyeey AeeK uqyec ! EpxrptpM uqyesy uneeek
Eeunel pk EtpM TpM yeJ Axwexc Tewbxspcec .
mxqxzek Eeyeey xxk EpxXj tpM yeJ AxrpceJ xc Spr
pntesprrec
2 EpaxM Eery uneeek Eery Eexk Epxmqenpk :
Epxnpsxzel c Rxcetk mxqxzedek Tpqetk , Tk ReM Er
em Erenxl c yxtecec mxsentemqtpcec .
1 yxtk uqyesy uneeek y Eebxqaxk Wpxk , yxtk Exr
y Tk ReM c ExpeeeeXj : uneeek y Erenxl
BxnrrptprreM uxqpxj
c Tek BxeM Tewbxk uNeeek QpekH Bpcxstec venxae
ekH Tec uqrreeesek yexxwpc .
Epxcec uqec , cetelj Wek y Tpxqpcej , uneeek Eery
Wek y Zelj xc Temk tpM Emnpmqyec Tececepk yxtek
Eak uneeek BxeM Tk ReM c Temk Qpcej Eysemqtpce
c cewek mxseby yeexwpc . 21 E¡nxsTpD Exry Rxml
Bxek yxtek BxeM Tewbxk Tk ReM TpM Expeeeek Ser
41
errpqyec : yxtk E¡nxsTpD pk EpNpk tpM Tk ReM
Tk ReM ZeeK yxtek y Tk ReM TpM veetpeesek Wety
yeeeterrewbc Tec yeexrresec .
13 yeJ Tk ReM TpM Epxcej ceqeby yeexekH Eery Z
eeK EpxyeM pk mxyemk tecek ceqeby yeexkH Wety .
12 yxtk Exry Exyapy usy , venxk Tk ReM Eery Ser
eekH Exyapy yeexwpc .
Epxcec Epxcej ceqeby yeexwpc .
yeexwpc . 11 ónxeTxXj xxk Eeekj Temy ReM Ej , yxtk
Exry Tk ReM TpM Epxrek Sepecxl Eaecek Rxrrpqtk
mxwpk c yezekEqyexj uqrreyec . ZeeK vpU vprrpspk
42
Zerry Ay Epxcec Sxxj uqyeay Zerry Ay Tpteeey Epxcec
10 gprxzeneeey uqyeay Zeny yesk yezeM mxM Te
c yeexwpc . Epxceexmy Zeterry uqyeay Eeqc Epqek
cewewpc , Epxrek tecek SeU Seexk Eewxtpnek Eewp
c c j . yxtk Enemy Eewseeesek uqyeay , Eeqeeeteeesek E
pxcec
9 yxtek c Axwecej Apy Epxcec cewewpc . Epxrek t
ecek Eexl ceM uqrrek Wetewpc . yxtek c Epxmyec
Exry uxM Epxrek Epxcej Wpxk uqec .
Seexsxzel c Ay Epqyec . usppk mxwpk Exry yxtek c
Weceqecac cewewpc , Epxrek tecek Wek y ceqedek Epxc
ej
8 yxtk mxetppecel c Epqby , TpNpwbxqel c Ay mx
nteyec . venxzel Bpxcel c mxntek , Weeeterrel
vewerreqeyec .
Bxek Exqepecedek yeexwpc . yxtk TpxU Zpspk BxeM
Beysexj uqrreby Teexspk c Terrenxk , yezeD Zpcek
7 Epxrek Zpspk y Wetecej uqpk uneeek y EepekH
Axtel BxeM yxtk uqyesy uneeek y Benpak cetexj
Weteqcej , mxqxaeecmc , Erenxecmc yeM , Rxceetk
43
vpyxqrrek Spxresy , Epxrek veexMj ,
yxtk Zetek Bpxteneby , RpexM Eeqtek , Epxqpspk Ep
wterresyec ,, 6 yxtk EeNxrrpk AeyeM , EnteL
ónxeTxXj ( Tppnety ) BxnrrptprreM uxqpx
j
ónxeTxXj ( Tppnety ) BxnrrptprreM uxqpx
j
18 Tk ReM TpM Eaxcej uqpsprrec yeJ
yeJ Tk ReM c mxqxzek Eeuwpc .
ubeM ZerrpL QpekH Esk Epexneteyesy
Tetek y Tpwtk Eak Seqpk genptprrec .
Tk ReM Eery Tetek Eak EeeVcbxnetprrec
17 Exxwy Eak Ebek Exry Epxmqenpk :
uxmk c Eenepk Exncepk Zpcek uqrrewpc .
uneeek Eery uqpwpc yeJ
44
Eesxtk Seqpl Epxcec Tetek Tec Zeuqaewpc .
Eenepk Exncepk Tec yek vewty Eewxtpnek
WpxeVcej uneeek y Epntpk Wpxk . ZeeK uneeek y E
exqepetpeesek Wety :
16 uneeek y Epnxtpk yej yenxwel uxnxqey j xc ce
ncxk xenceyeM useeeby uqeey uc ? yxtk uqyesy
Sxtpcac Exry ZeweM Eeteqc gebeM yeexeey uc ?
15 E¡nxsTpD yej Eetk AxpemM Exry cencxk Bpcx
wbxtec uqpk Axteeey uc ? Sxtpcac yej Esk
uc ? cecekSenerrpl yej veneecrrpc Eery cencxk vewt
pyeM Epnpsxeey uc ?
14 yxteceJ Esk Sxtpcaxpk Qpcej Rxcek Eenel c En
mcesec . EeD yej gebxrry Eery cencxk vewbxqaeeey
usppk Fesxk y Rpxqpcej xc Senceexqetpcec

45
5 yxtk WeíðTprxXj tpM mxnpdek y vpexkh , Wpxk
Texxuexj uqby Axteeesek Epxcec . yxtk gebeM
Bpyeqeexj pk Tpwtk , yeJ mxk cecac Teexpeeepnerrp
qpl c mxntek , Tpexl BxeM yezeM mxM Tec yeexwpc .
4 yeJ Tk ReM TpM Tespneeec Exteceby yeexwpc , Tk
ReM c Zecetk Weeetek Sxxxsxzeby Eewpc . Eeqxyej uxmc

vewtppeeeeeey TpMj Tec .


ReM c Zecetk veexneqek Sereby yeexwpc cewek ce
qeyec . yxtk Exry Tk ReM QpekH Epxmby Eewxtpneeey y
46
ek
3 Wxry Erk Wety ceqem Exry Tk ReM c unprrpsxze
by yeexekH usy . yeJ Rxceetk yxtk Exry Tk
Esk Epexqepeyec . cek c Eytecej Epxcec cek c Ay Es
k vpebxyec .
2 Tk ReM EerrpbxL Sepecxl BxeM yxtek c Eeeeprr
pqtprrec . yxtk mxwpk tpM Epspqteeey Zeutel c
Ieðpl pk yezespl
mxnspcec .
Eenxrrppeeeek Aeyenqeby , uneeek c mxetppecek S
pxspcqem Eewxtpnel pk Tpwtk cecek AeyeM cewbxzek tp
M
yeXj Zpcek Aeyenqeby , Eeqxyej uxmc yeXj Weeeeu
pk yej Sepecxl SereekH xc ubenterrpqpeeac EpaxM Zeute
lc
1 Tptpry Reexbk ReM Ej , yxtk Etpc Epqek Eeweqe
l c Epqpeesek Tpqetk , yxtk Enceysc EpxyeM pk
TpqptprreM uxqpxj

Erem Epxcej xc Wxry TemD Axteqty Ebek Eexxqep


47
ebpeepc .
Tk ReM Wxry EpxMj mxyempk uqtprrec .
ónxeTxXj ( Tppnety ) TpqptprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tppnety ) TpqptprreM uxqpxj
ReM c Epxyensepk pk xxek Tpxqpcej yeaxL TpqrreLj
Epxwpcqek Wenrrpqtpby EerrpM cxqxexj Zpcek Epxbemq
by ,
11 Tk ReM venetprrec , uneeek Eery Erk Wety ye
M Tk ReM pk gprxzel c SeextpM Eesxeeqek , Tk
venewseweM cenexj Epxcec uqec . ceyeay Epnaxqe
exj pk gprxzel Eery mxwpk c Epxmmqpwpc .
10 uneeek Eery gprxzel xxeM mxwpk pk Sepecxl c
Epxceneaxqeby , Eeunel mxntecewpc . Erk Exry
48
Eesxeeqeyec , Eexwy Eak , Wek y Epexqetpdek Exry
Tk ReM c Eenec vppnqeeesek Epxcec cewek ceqeby uqp
wpc .
venxk gprxzel Eery Tk ReM pk Sepecxl c Epxceneaxq
eyec . uneeek Eery Tk ReM pk gprxzel c SeextpM
9 ceyeay yeJ Epxry Tpexj yezentec yeexwpc , Erk
Exry yeJ Tk ReM c gprxzel Tec uqrreeesek yxsc ,
Tec uqrreeesek c Wetecepk yeeeek venewseqtec uq
peesek Werrepk .
Ay yeJ Wpxk Esk venewsewpc . yeJ Tenem Tpeetpc B
ecxXj Eery Tk ReM pk Tpwtk Rxcek AeeK pk gprxzel
8 Epnxty xxk Wxry Tk ReM TpM Epxcmdek BecxXj
xxk Tpeeec Tk ReM TptpMj yek cetpc Bpyeeesek
yezespk Eerrpbxneyec .
Bpyeby , Epxrek Sepecxl Eaecek Rewexc Epxwpcqed
ek c Wetemqpdek Tpqk , EteceM uxmk tpM yeJ Reectk
Bpnxeebxrrpqpl Epqby mxntedek yej Tk ReM cxnc x
encej Temk Qpcej Eerrpqbeeey xc mxsek , cencxk gprxk
7 Tenk Exry Eetk Exnedek xxeM Epxqy yenek , yxt
ek tpM Tenk Exry cencxk Tk ReM Eak
49
Bpnxeebxrrpqyec .
6 cetelj Tenem BpnxeK Wpeepeeaxpk c Bpnxeebx
rrpqteeK uneeek Eery TxTpD BxeM Tewbxk yxtek c
uqrrekh mxaxM Bpyeqeexj Tpqrrenek Teweaecek Tp
qpqtprrek Epaeneqtpk , TptpMj yek Tpexl BxeM Ewxzeby
yeexyec
Reexcewqxxj c cxnc Bencej Erenxby yeexeesek c We
tetpcec cewek mxseby yeexwpc .
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , YeJ Tk ReM c un
eeek Eery WeíðTprxc j xxk Elj Fesxk y
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk Enmk Tewbxdek Exry
ReexwetprreM uxqpxj
16 Epxry yeJ ceaxrek yezeM mxM Tec yeexwpc Ep
axM Eery yeJ Tk ReM c uxnxwpspk Exteceby uqpwpc .
Sepecxl xxeM Temk c mxqxzek Eeueesek c utpeepqe
M Temk Exry Tk ReM TpM Reexj veexnetec uqpwpc .
50
15 Eexwy Eak , TxTpD Exry Tk ReM cxnc Bencej S
xtpnrry Rpwpeeek , cxnc Bencej Eezpk Ewxzedek
Weeeteeesek Epxcej xc Ay Epxrek cewek ceneaxqew
pc .
Eak Tk ReM TpM Epxrek Epxcej ceqetexj uqec , Rxce
k Eeteqc yeM , yxtk Exry TxTpD pk Tk ReM c
14 yeJ Exry Temk y Ewpkh Tk ReM c Weeeteyec ,
Tk ReM Rewexc gptprreeesek Epxcec . yxtk Zeny
Wek y yezespl c Reexj Rewectemqyec . EpaxM Eery ,
Tk ReM uxM Wek c veyspnpk , Temk c yezeseeeyec .
13 yxtk Emeak Bpnxeebxrrpqpl mxntedek yeexwp
c . Eexwy yeM Epxqy yenek , TxTpD pk yezespl Eery
uneeek y Ewpkh yxtek tpM ceaxrek mxk veqerrpk Tp
tprpspeK yeexeey xc Exqepecem xxk Tpxqpcej uxqpcej .
mxwpk y Tpxqpcej yxaxdek usy , venxk Esenm yeM
yeJ Tenk BecxXj xc yxaxdek Exry Tk ReM Eery
12 Eexwy Eak , yeJ cetpexyeM Tenk Rxcek verrpte
sy xecxXj xc yxaxdek uqyeay , Epspl Aeqerrec Tec
Zeqetek Sxpeceyec Tk ReM Elj Telj yeM Epxyensepk
pk xxek Eenxrrpk Aerrek yeexekH yek ceneaxqeyec .
51
yesk Senewbxqek , yesk veqerrpk xxeM Eneweqbek
, yesk Axcebc Sxtpnrry uqrreby , Eqyenxl xxnpL Epxcec x
c
ónxeTxXj ( Tppnety ) TpqptprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( Tppnety ) RexwetprreM uxqpx
j
9 Tk ReM Eery Rxceetk Wek y Ebek ExspD E¡nxsT
pD pk Epxnpsxzel Erenxl c Weteyec , Tenk Exry
Epxbetpcec cesek Tetpc uqec .
Tewbxby yeexeey xc Weteby , Emk xxeM Tk ReM Eer
y Epxyensepk pk xxek veexMj Sepecxl xxek Sxqrrek
8 yeJ ZeweM Rxcek Tpeeterrel Tpeeterreeey cese
k yxsc , Bpxycek Tk ReM c usppk mxwpD c cencxk
pk veNeL Epxcec yeexeey xc mxseby yeexwpc .
52
y veqerrpk Sepecxl Exry uxM Teexwy Eqyexj Teqyexj
yeexwpc . yeJ Erem uzeety Zeutel tpM Tek ReM Tpexl
7 Spxspxj yxsxnel , ceqk vpedxzeM , Weteqcej , u
sppk c Tewbxm xxk veqerrpwspeK uqpk yxtek
Zeutel Zprrek Temscetpcec cewek Bpnxeebxrrpqyec
.
6 Eexwy Eak , yxtk TxTpD TpM Tk ReM c Epxnmqb
xqek Tewbxby , Temk y Emscedek uzeety
yeXj Zpcek uneeek tpM Enmby , TeneekH tprc uneee
k y BenqxeK xxeM yxtek c veyspnpk Tewbxyec .
5 Erk Exry Wek y Eppl pk mxsedek Eak vpqk cetp
neyec . Zerrpk y Ewpkh , Tetk EpxyeM pk
yesk vpyeJ Epnprrpqprresec cewek Eneweqbek gpzp
yec .
4 Tetk Tpnesxl Eaerrek yxtek Eak ZpxteXj Spxspct
ek c Tepemm uzeety Zeutel tpM Tetek c
Axtel Eak vpqk cetpneyec cetexj c yeJ ceneaxqek Ax
tewpc .
Tewbxby Eewpc . 3 Tetek Exry vewpeK Axtel BxeM x
xek Enmk Tewbxdek xxeM Epxqy yenek , Tetek y
53
mxM BxeM Tpxmneexj uxcepk Tpexl pk Epxceexmy
Zeterry yeextelj yek yesk veneL Epxcec yeM Enmk
2 Tetk EpxeVcenemqpdek Tenk gesxrrpk Bpyeqee
xj Eaerrek AxecekH xc mxqxzeyec . cetelj Tetk yezeM
Tk ReM c Tpseqewpc . Erk Wety vpzeM Etecepk xxe
M xxek uxM venxqaek Tpseqeqaeeey Tpcxzel Tec uqpwpc
,
Tepemm tecek Bpcxwpc . Tetk yezebxk Tecbxneby ,
Tk ReM cenecaecej Tec uqeey xxk EpxXj , Tetk Wpxk
14 Tk ReM Eery Epxry yezek Eqyexj yeexekH ZpL
Axrc TeteceM Epxceexmy Zeterry mxwpD c Tewbxk
utpby yeexekH usy .
13 yeJ Tk ReM pk Tenprresy xc mxetpnemqby , us
ppk mxwpk y ceJ Tenprresy xc mxeVceqec j cewek
54
usy uqec .
Tenk Exry Tk ReM c yeexekH Zprrek Enmtpcec cewe
k mxsedek Eak yxsc , Epxcec Zpcek Enmtpcec cesek
12 cenyej Tk ReM Epxrek Sepecxl Eaecek Tepemc
j cewek Sereyesy , uneeek Eery QeU geexqc vpnxzewpc ,
BxeM Epxqy yenek , Tk ReM EptpceJ Eeqxyej uxM ye
exekH yeM xxek mexaepeceyesy Bpcxwpc .
Tpxqpyqem EpxXj xxk xxek Wety veqerrpk Sepecxl T
ec yeM Erem Eebxl Zprrek Temsceyesy xpcxwpc , Emk
11 Teexwy Eeyesy , xpeespsc Epxcec yenxwteqek
Erem Eebxl Zprrek TemsceVtpk ! Tk ReM Eeecekj
BxeM Epxqy yeNek , vewpeK pk Tpxnpmy Eexwy Tp
Nesxzel Tec cxdek yeexwpc .
Ecxqedek yetxM xxek mexaepeceyesy xpcxwpc . Tk
ReM Eery vewpeK pk Tpxnpmy Eexwy EebxqqeekH xc Ecx
qedek
10 Erem EpaxM pk Tpeeec ceqeyesy , Wxry Epxb
em yeM Tk ReM ZeeK Erk EpxXj tpM Rxtprpk y
Tpxqpcej uqec .
BpnxqekH Eery Tk ReM c Temk y zeterry vprrpspk uq
55
peesek Sxqterrek xxeM yezek Tenrrpk uqrreeey xxk
Eprrprretk Eqyexj yezek uqec , Tk ReM pk Tpxqpcej v
enxk EpxyeM pk yeXj Zpcek Zeterry vprrpspk uqrreyec
ónxeTxXj ( Tppnety ) RexwetprreM uxqpx
j
ónxeTxXj ( Tppnety ) RexwetprreM uxqpx
j
21 EpaxM Eery , yxtk Rxceetk uzek Epexqetpwpc
cewek BpnxeK Sxrrptpeesek Tpqk uneeek y Ewpkh yej
Enxm Werrepk cewek Tpexl pk ceaxzewbxtec Tec ye
exteeK uqec .
20 yxtk Erem veneL Epxcec Tepemwbc xc vewxze
nay yeexwpc , Tecem Tecek usppk mxwpD EpJ SeU
uxmteceM Tepemk Tewbxm TpMj Tec cewek Exqepec
edek yeexwpc .
56
Zeutel TeceMj , Tenk Exry Elj Fesxk y Reexcewqxxj T
pM Specrrpeetek , Wek y verc uqpeesek uxcepk
19 Emk xxeM Epxqy yenek , yxtek y Ebek y EpxeV
cej cenel pk Tpxqpcej Epexqepeay uxmc uzeety
RpL c Teqcenemqm Telj yeM xxek Elj gebeM pk Fesx
k y Reexcewqxxj pk mxetppecel c Epqpeesek yeexwpc .
18 yxtk EpxceMj Rxcek Temy xc Tpwxqek Temk Q
pcej vewty Wpnterrpqsprrec . Erk Temy Exry Exnpcel
Tk ReM pk Teetk EeexqaxqeXj cewek veqerrpk xxeM
mxseby yeexwpc .
17 Tenk Exry Bpxycek Wek y Bpnxeebxrrpqpeesek
xxeM yxsc , Wpxk yesk EpxyeM pk TpMj Eak yek
Tewbxmqpdek tpM yezenqek Teqeneeesprrec .
16 uneeek Eery TxTpD c yxtek Tec vewty yeM Rxc
eqk Eeteqc veqerrpk Sepecxl xxeM Tk ReM c
TxTpD yej Temk y vewty Eebxqaxk

Tpterry vpnxzeeesek tpM Tpteeey Bpexl Epxcec .


Eqyexj vpnxzeeesek tpM Exqemak ceby Epxcec
15 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
57
Eak Eeurrepk yeqepecebeceyec . >> ceweyec . Tk R
eM pk veqerrpk Sepecxl Exry Eeqc Epqek mxwpD pk Sepe
cxl
xxk mxwpk tpM Tk ReM pk veneL Epxcec xc Wetede
k uqec . yeJ : << Eeíec j xxk Spxspctepk Rxtprpk
2 Tk ReM mxapk Axtel Bxek genrreeey TpMj Tec c
etexj c yeJ Weteby Eewpc . Eexwy Eak WeíðTprxXj
yxaxweM ceNexj Epxcec .
1 ZpxteXj xxk Spxspctepk c Tepemk Tewbxm Tpee
ec Zeutel tpM , yeJ Exry Tk ReM TpM BecxXj
58
vewty Rpwtek Zprrek Tepemm Exry
ZxsptpceM uxqpxj
Wetecteby , Wek y Tk ReM c Weeeteeey Eery Ay Bpx
U yeexwpc cetexj c ceNeaxqem cenectec .
Eak , Tk ReM Eery Elj Fesxk y Reexcewqxxj pk Ewpkh
Tetek tpM veexMj Serel Tec yeexekH yek ceneaxqek
uqyesy , Elj Fesxk y Reexcewqxxj pk Tpxqpceqecac ,
Tenpc E¡nxsTpD EpxeVcej cenel Wpxk uxqpcej . 24 Eexwy

Tenk Exry Wxry vewty Eebxqqeeeac Wpxk . Temk Qp


cej vewty Eppeeey EpxceMj vpzeM Eeekj Temy Exry
23 TxTpD c ceqeyel , Tenk Exry Wxry verxtek Wpx
k , Tk ReM c Tepemk Tewbxm Zeutel TeceMj
Tewbxspcec cewek mxseby Eewpc .
cetexj c Weteyec . Epxry Tenk Exry Tk ReM c mxk Ex
teceby yeexekH uxcepk Tk ReM c veyspnpk
cxrek Sxqrreqtk Eak Erk Temy Exry Eeqc Epqek Zeut
el TeceMj veqerrpk xxeM usppk c Tewbxk Tpseqeyec
22 yxtk EpxceMj Rxcek Temy xc Tetek Qpcej vewt
y Tpwxqek Exqeceyec . yxtk Epqek EpteekH Exk
59
usppk mxwpD pk Ewpkh uxM Eeteqc yeexwpc .
ónxeTxXj ( Tppnety ) RexwetprreM uxqpx
j
óNxeTxXj ( TppNety ) ZxsptpceM uxqpxj
Tpxqpcej uqec .
mexaepk yeexekH yeM Epxqy yeNek , Elj Bpexl pk u
zek Epexqepem tpM mxapk Zpcek Enmm uqrreeey xxk
c yeeeeNpwpc . 8 uNeeek Eery Tk ReM TpM Reectk
Eqyexj Teqyexj EpxNpsxzek , Tk ReM c EpxyeM Tecek
yxtecec Teterreqbk , yxtecec EenekH yeNeeetpk . Ep
axM Eery , uNeeek Eery TpNeteXj mxay yek Enmm mxwp
k
vpnxzewpc , 7 Eexwy Eak mxwpk uxNc EpxyeM pk x
60
xek TpNesxl Zprrek Epxetpspqek Tpseqewbc Epxcmtpcec
,
6 Emk c Aecebxqek Tpeeterretprrec , yeekH TeNxees
ek Eery yeekH vpNxzewpc . Zecej Tenxeesek Eery Eenxyx
k
Sererrek Eaerrek TpMj Tec Tepemdek Eak yxsc , EeN
ec Axwexc Tepemdek yxsc cetexj c Exqepeceby yeexwpc
.
Eeqxyej uxmk c uxnxpeceqceyesy Bpcxwpc cewek u
tpby uc . Erk Exry TeNpc Tk ReM pk Tepemdek Exry
Tk ReM pk Eewk Eeqteeesek Tepemwbc xxk Wpxecm
xc mxxaepk vpNxzeeby , Rewexc WpNxqek mxnm xxk Ep
xXj
5 Eexwy xxk Tpqk , yeJ Zenprc Erk cetpk Eeekj Te
my xc EpNxteyeM Tek y Teetk Tpwxqek Exqeceby ,
Tk ReM Eery veNewseeey xc Eery Reectk ceqem xxk
ceNexj Epxcec .
Weteyesy , yxtk Tpexl BxeM EenekH yeNek Bpyewpc
. EpaxM Eery , yxtk Exry Tk ReM c cetpNcec Extecebpmc
4 cenyej WeíðTprxXj xxk cxk yxtk Qpcej vewty Ep
61
axrrepk , Tk ReM Eenec Seexk yeqepecedek Epxcec xc
mxsentemqtpcec .
xxk Wpxecm yek SeextpM yeqek yeqepecek Teqyxsp
rrec cewek ceqedek Wety Tpxmcenay , Wxry Weeeteeese
k c yxtecec
3 Epxry yeJ Erk cetpk Eeekj Temy xc Tpwxqek , Ex
qeecrrpXj Tk ReM ZeeK Wxry Eeqc Entk Tepemwbc
c mxteqceyec .
15 yxtk uNeeek tpM TeqeNeeesprrec ! Tenk Exry E
pxqxceNqesc Epxcec EreNxl veexMj Tec !
Reectk veexNeqek Sereby , Tk ReM pk Tpxqpcej veq
errpk Sepecxl Eaecek BeqyeNxk Terrepeeeewpc .
14 Tetk Exry yesk uNeeek Eery ZeNy usy xxk EreN
xl c Tk ReM TpM EpxNpsxzedekh Tk ReM c
Zpcek Wetemqpdek Tpqk Tetk ReM Eery Eeqxyej Epx
eVcej ceNel c uNeeek y ceJ cewek Epxbewpc .
Tpeceeeeeqek WeteNedek ExNpcel RpL terrek Axceb
62
c , veNeL Epxcec yeM usppk mxwpk c Tewbxk Tepemtexj
13 Erem uzeety EebxqqeekH Eery Eeqc Epqek mx
wpD TpM Tk ReM Eery E¡nxsTpD TpM SxtpNrry ,
yeNek , Eeqc Epqek mxwpD c uNeeek tpM TeqeNeee
k SpxspcCem yek Reectk Exqepecem uqrreyec .
12 EpaxM Eery , Tk ReM pk Tepemdek Exry Spxsp
ctepk pk ceNecaecej xc veecrreeesek xxeM Epxqy
mxwpD Exry Wek y geM Eak Tk ReM pk yeqexj c mx
qxzek Eeueesekh uNeeek tpM TeqeNeeeeey uqrrewpc .
11 Tenk Exry Wpxk Tk ReM c yezek Eqyexj , AeeK
EpxNmqbc veNeL Epxcec Enmby , Eeqc Epqek
BxNpwty Eebxl c Axry Eqyexj Teqyexj EpxMj xxwxD
Serrpqrrewpc .
Tk ReM pk ceNedem EpxMj xc Exry Qeytec EpxNpsxz
eby , Temk c Epxscek uexbxrrpqby , Tk ReM pk
10 TeNem EpxMj EpxNpsxzek TeNxrrpqby , mxwp
D TpM vprrpqk EpxNpsxzek Extemqpdek uNeeek Eery ,
Temk y Erenxl Epxnpsxzel Epxrc WpxeVcej EpNps
xwpc .
Tenk Exry Zeterry mxwpD c veneL Epxcec Tpseqe
63
wpc
9 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
óNxeTxXj ( TppNety ) ZxsptpceM uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) EenyetprreM uxqpxj
mxwpD c Zeqetek Sxpecewpc c j .
6 Tk ReM Eery uxNxwpspk Sxtpnrry Terreeey xxk
EpxXj , yxtk Exry TeteceM Esk Sxtpnrry Terreeey
yxtk mxwpk uxnc xxk Sepecxl SereekH xc yenxyaxq
ek E¡nxsTpD TpM Terrerrpqpwpc .
5 TeteceM mxwpD pk uNeeek c Terxeey xc vensxq
eeeac yeNteL Epxcej ZeNxXj xc Tpqcxk Eprerrewpc .
Epxmqeqtk xc Eyteby ,
Wpxk , Tenk Exry yety yeceJ yecxqeqtk xc uterxnceb
64
y Axtewpc . yxtk Eeqxyej uxmc ceexteL Aeqerrec
4 Wek y yeexqtprrek y xeysexj Exry Epnaxqeexj p
k ceJ usy , veNxk uNeeek y TemD Axteqty xeysexj
Exry ZeNy EpNaxqeexj pk utpl xxeM usy uqec .
3 yxtk ceqeqcek Epxcec yeM Erk EpNaxqeexj Tece
Mj EewxtpNek Eewpc ceyeay Wek y Tpqpqtprrek Teweaec
ek
Zeny ReexM Esk Teqyxwpc .
Teqyxrrpqtprrec . TeteceM yxtek c EpNaxqeexj pk ut
pl xxeM Zeutel Epexqetpcac cewek Sxmwbxqecaxpk TpM
yeJ
2 Rewexc WpNxqek mxnm xxk EpxXj yxtecec Rew
exc SxeeeeeserreM yeexby Tk ReM TpM ReexM Esk
ReM c E¡nxsTpD pk TeNpy Bpxceqek yej EreNxecmc
yeM FerreNtesprrec :
EpxXj Zecetk Ezeqsexj , vewty yeexekH Epxcec EpxX
j tecek AxecekH SpxNecec cewek Epxbewpc . Epxry yeJ T
k
1 Ieðpl yeJ EpxyeM pk yeXj yeM Bxek Tk ReM c Ex
peeeesprrec . Tk ReM QpekH vewty yeexekH
65
Ieðpl Eery Eebxl pk Bxek Tpxqpcej WeNrrpee
sek Eery
EeNyetprreM uxqpxj
yek Eeteqxpeeeewpc !
Tetk ReceNek WpeceeeeK yeexwpc , EpxyeM pk Bxe
k cewbxmM BxeM yeXj yek cewbxwpc , yeXj Exry yeXj Te
c
12 yxtk ceqeqcek Epxcec yeM TeteceM ZeNy usy
xxk mxwpD Qpcej Eeteqxpeeeeeey xxk EenekH Epxcec u
qec
Epexqetpdek Qpcej Eeteqxeeek yeexekH uqec .
EpxXj tpM BecxXj xxk TeceMj yxaxdek EpxceD Exry T
k ReM pk Teetk mxnm xxk EpxXj tpM
66
11 Eexwy Epxcej ceqecaxpk Exry QeU Wetem Zps
ptec , yxtk Exry Tk ReM pk Teetk yeexekH Epxcec
Zenpwtexj Spqk yeexteeK uxqpcej . >>
yeexteeK , Temk y TpD yeXj Exry geteM yeextel Tece
Mj Zenptk xxk yeextel Tec Epxcej ceqk Exry Ay
10 BeNxL mxwpk Exry Eexk Epxmqenpk : << Ieð
pl Eery BecxXj yxaxm xxk EpxXj tecek EneD AxecekH
9 Tk ReM yxtecec Wxry Erem BecxXj yxaxdek c Tk
ReM c Spxntemqby uc cewek Seretprrec .
Teectemy Weeeteeesek uqyeay , yeJ gptpwsxeK cew
ek Esk Serewpc .
Eak yxsc , Tk ReM c mxrpcem cesek usy uqec . Eexw
y Eak , yeJ cetpexyeM Erem Encej Tpsxzel c
8 Ebek y yxtek tpM EpxNpsxzedek Encej Tpsxzel E
ery uqyesy Tk ReM c Apeeaeqek uxtpcem cesek
veNxzeqeeetewpc .
Tenk Exry E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeeteeey Eeyesy ,
yxtk yesk Rxcek Eeteqc yeM E¡nxsTpD TpM Exry
yeXj Zpcek E¡nxsTpD pk ceJ cewek Epxbeyesy , Tenk
Exry Enceysc yesk Sepecxl Epxbem ceNectec ,
67
7 Tk ReM uqyesy ceNexj uteD c getekh Eak Exry S
xebxwpc . cenyej cek Rxcek Exry EpxyeM pk
ónxeTxXj ( TppNety ) EenyetprreM uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) EenyetprreM uxqpxj
Rewexc Eerrpaxqeeey xc yeJ Exteceby yeexwpc !
1 yeJ Exry Tk ReM pk Rewexc Eerrpaxqeeey xc mx
sewpc , Rewexc yeeeek WpeceeeeK BxeM utpyeay Tk Re
M
Ieðpl yej verrpnweeK Eqac
Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Zpcek Webppqeeeac usy uqec .
18 EpaxM Eery , EpxreceM Weeeterrpsxtec Eery E
bek y Weeeteeesek mxwpk Eak yxsc , EpxyeM pk yeXj
68
EpexqeD c Weeetetprrec ! >>
17 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : <
< cek mxwpk Exry Weeeteyesy , TeNpc Ebek y Eebxl
pk Serrpnxkh uxtpcedek Eebxl c Esk Weeetek Seexs
xzewpc .
16 ExeVcxcepk yxtk ExNpcel RpL c Tk ReM Eak ge
terreceJ usppk EpNpk tpM TeqceNemqpk , usppk
Tk ReM pk TpwteceJ Eebxl Zprrek EpqeL EpxNcepece
m xc mxsewpc .
Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel Axry EpqeL Rewecteby y
xtk Exry uNeeek y Tpeeterrek Epxcmdek ceyaxzekh
ceqeyel , usppk pk mexaepecedek Eebxl c yxtk Wee
eteeey BpNxeK Epxcec yeexteeK uxqpcej . yxtk Bpxycek
TpM Epqewbxqek Epxcm Exry ceyaxzek Eak Esk cet
pNedek yeexwpc . 15 Wek y ceyaxzek Eak geterrpnceJ xc
14 Tk ReM Eery Erk ceyaxzekh yeeeteeey Tpqetk
, yxtk Exry E¡nxsTpD pk ExNpcel RpL c Tk ReM
cewbxzeqek Epxcmdek ceyaxzekh Eewpc , Erem cey
axXj Exry Tk ReM pk TpwteceJ Eebxl c Ay yeeeterrewpc .
13 yxtek c ceqeyesy , Wek y Weeeteeey Eery cew
69
bxzek Eak Esk cetpnewpc , uNeeek y yxtek tpM
Tpxqpcej uqec . Erk Exry ZeweM Terrek Wxry Epspl u
Nprry ZpL py ?
ZerrpLj Eeueesek Epxcec . yeJ YeXj Zpcek TpNpeesc
TeNpby yeexekH Eery Tk ReM c Tecedc Enmm xxk
7 yeJ uNeeek y ExNpcel RpL c Tk ReM TpM Epqew
bxqek Epxcmlj Ay cepk Tk ReM Eak ZeweNay
EpxeVceNeyec .
Eak TppMj Epxcec uqec . Emk c yeJ Elj Bpexl pk Epax
M Zeutel TeceMj Tk ReM TpM uxM ceqek
6 yeJ Epxcej ceqek tecek Tetpc Wencek Epxcec ye
70
exby Wetekh , cetelj Weteqcej xxk Telj yeM usppk
Epxcec cetexj X Extecem Epxcec !
Eeuwpc . 5 yeJ Eeqc Telj yeM Tk ReM pk TeteceM <<
TeD Eak Teyeeesek Eqaxpk >> Qpcej Teecaem
Eeteqc usy EpxceMj Rxcek Spxresy yej EpxceMj Rxce
k ExNpcel RpL c Ay Tk ReM yesk TpMj Tec mxqxzek
Tenk ExspD yxsc Ay cesek Tk ReM uxM Eerrprrpqpwp
c . Wek y Tk ReM TpM Epqewbxqek Epxcmdek Tec
4 EpaxM Eery , cek Ay vewxXj Epxcec EpxceMj Rxce
k ExspD c EpqewbxqeeepXj , Wek y Epqewbxqeeey
veexNeqek Sereeey EeNxrrpk Sepecxl Zpcek EpNcxk
Sepecxl SereekH Axry ExqbeNeby TpNpexteeey Eak Eezp
wpc .
3 yeJ geeeak m Tk ReM Eery ZeeK Exðk Exry Wprrec
xxk xxspM EeNekH tpM Epreeesek Wety E¡nxsTpD c
uxqpcej .
Tk ReM c Rxcek mxNcek tpM ceqeqaek Epxcm Qk Ep
axM uqec , Erk mxNcek Exry TeNpc E¡nxsTpD Wpxk
EeterreNeeeweM cewbxzekh mxNapmc . EpaxM Eer
y , Tk ReM Eery ZeeK AeyeM yxaxeeek cepcek Wety , yeJ
71
Bpxycek
2 yeJ Tk ReM c veexNeqek Sereeey Eery ZeeK Qk
uNeeek Eery Tk ReM c veexNeqek Sereeey Wety
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek RxcetpceM
uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek RxcetpceM
uxqpxj
ceNeqty Secxrrpqspk Wety Axwecqek Epyqeeey Ay y
eexwpc !
14 Epxrek tecek Emk c SprxNeeek geexeeeweM E
paxM Epxcec , Eetk AxpemM Ay yeXj Zpcek EpxeVcej
Zpcek E¡nxsTpD pk Eqac Wety EqteU xxeM Axwedek
yeexwpc .
13 Erk uxqpxj mxwpD Exry xxeVcxrc Eqac usy , Te
tek y Zeuby Serrpeey Eery TpxU usy , yeXj
72
Epxcec uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec .
cewecaxpk c Tetek y Epexqetpdek Zpcek uxM yxtek
y Epexqetpdek Tec Eeteqc Eewk Rececem xxk EeNekH
12 yeJ EeteceJ Eebxl Zprrek EpxNmqbxqek mexae
pecewpc , Erk Exry TeNpc TeteceM yeXj yek << Eqac >>
Eery Tk ReM c veexNeqek Serewpc cetexj c Wetewpc
!
11 yeJ Zerrpkh ExeVcxby ceqewpc ? yeJ veNxk Tk
ReM c veexNeqek Sereeey Epxcec cebc py ? uNeeek
Bpexl Eery Eeíec j xxk uxm RptpeK xxeM TeqceNek T
eNeeewpc cewek ceqewpc .
10 yeJ Exry Wxry xxNpcek tpM uxmc E¡nxsTpD pk
Epxrek Zpsy xc Bxrrek , Wxry Weeetek ZeNxeesek
Zeny Tk ReM TpM TeNprresy uqeey Epxcec !
veecrreby Epxcmdek yeexwpc c j . EpNxty tpM Eexw
y yeexqpekH , Exnecetpc tpM Wpxk Eexwy yeexwpc . yeJ
Eak Tewbxqcej gpzpeesek Epxcec uqec . Wxry ceNec
sem uxmk c uxM WeíðTprxc j Eak ExNedek Spxspctepk
9 yeJ Exry Tk ReM QpekH vewty yeexekH Epxc j te
cek ZeweM ceNecaecej Tec uqyeay , ZeNy Tk ReM
73
veecrreby Eeyec , yeJ ZeeK usppk Fesxk y Reexcewq
xxj c Wpxqbxby Tk ReM TpM Epexqeaxqedek Wety uqyec
.
8 Wxry yeXj Exry Tk ReM pk Tpwtk Eebxqqeeey x
xk EpxXj , usppk Fesxk y Reexcewqxxj Exry Rewexc
ceNecCem Ay ceNexj Epxcec yeM TpxmL ceqeyesy ,
yeJ yesk Rxcek Eeteqc Spxsy Tec yeexwpc .
cetelj ceNyej cek Rxcek Exry ZeweM Rxcek Zeutel Te
ceMj Eewk yeNteL Aeqaxeey uqyesy , yeJ Rxcek TeNxceJ
21 yeJ Rxcej veNewseweM Epxcej ceqespcec , Eex
wy Zeutel c yxtk cxm Spxsy Epxcec .
Esemlj Tk ReM pk Tpxmsc xc Eeqerreteeesek Ay Tk R
eM uxM Eerrpaxqewpc .
20 cek Exry Tk ReM c RpzeNeeek , Tk ReM c vpeb
xk , Tk ReM c vppNqek , Tk ReM c TpNpwbxqek
74
19 Tk ReM Eery uxM Tetpc Seaek WeNcek Eetelj y
ek WpeceeeeK Eewxtek c veNxk Eerrpaxqeeey Rc Ej ,
yesk Rxcej Aeqaxsprrec .
18 Tetpc Epqek mxwpD EpNaxqeexj pk EpaxM Ze
utel xxeM Esc uqrreby Aeqaxk yeexekH ZpL Axry yeJ
Wety uqec .
YeNteL ceqeby yeexekH Eery ZeeK Qk Rxcek Wpece
eeeK EMj Eewk Teyej yeM xxek Aeqaxk yeexekH
17 EptpceJ Wxry ceqeby uxmc Epxcej Exry gppqte
rry Eery Wxry ceqedek usy , yeJ Erk Wety Eewk
Rewexc WpeceeeeK cewek Epxbeyesy , WpeceeeeK
cewek Epxbetpcec , Teceyesy yeJ xxrreeeek Aeqaxeey yxs
c.
16 Wxry Tecxk ceqem Exry , cek Ay yxtecec Rewe
xc WpeceeeeK ZerrpLj cewek Epxbetpcec . ceNyej Tk ReM

Ieðpl pk Eewseeesek Bpyeqeexj


Reexaewpc .
Exry Tetpc geexeeeweM EpaxM Epxcec . Tetek y Eap
D pk Terrpspqtk Eery Tetek y ceJ Epexqk Zeutel Tec
75
15 Eexwy Eak , ceNyej WeecrrpD pk geM mxl Exry
EqyeNxl xxNpwty BeNpak cewek Epyqeeesek Ay Erk
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek RxcetpceM
uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek RxcetpceM
uxqpxj
28 EteceM c TpxM uy ZeNxXj , yeJ yesk Epqek Fe
sxk y Reexcewqxxj pk Tpxqpcej SerekH Bpyeby ,
TespNeeec BeNcej Bpyeqeexj Epaeneqtpeesek yeex
qpekH .
Epxqpspk Epwterreseey , vprrpqk vpsc Tpteeeteeey
, Serrpeey EpNpk Epxcec , vpyaesy vpreM Epneeceeec
27 Retety yesk Eebxl pk Telj yeM ceJ ZeteNel Bpxt
eNel , EpxNmqbc Spxrc TpNsc RpexM Eeqteeey ,
76
Eezpl uqpk verrpnweeK Eeekj Temy Eceac Temy xxk
Emscedek Eezpl BeNcej tpM TpqrreNek EpxeVceneyec .
venc mxNpk y cxk Eak ExNedek Eezpl , Tpwy vptek
y Eezpl , Ebemc ceceMj xxk Eezpl , Teqec xxk
26 Epqek EpteekH xxk Eezeqel tpM yeJ EpxzeM pk
Eezpl vpqerrec xxk Eezpl , Zððenðc xxk cxk uqpk
vpNxk TpxNyek AeeK Teqaxqedek uxqpcej .
Rxcej EpteekH Apcxeeteyec , gpNyek EpteekH Teqec
xxk Eezpl tpM Epaenek , Rxcek EpteekH Epspk tpM
25 yeJ Exry NpL pk cxk tpM SxteL xxeM gpNyek E
pteekH Beeaxeeteyec , usppk TpM Axqerry yeM
TesxrrpM TesxrrpNtewpc ,
24 yeJ Exry Zððenðc xxk cxk tpM Teuk EpteekH Te
sxrrpnteeeteyec , EpteekH uxnc uxM gpac Zxspk
EpxNmqbc TesxrrpNteeetewpc , Reexj Epqek Eewc R
espk y Eezpl TpxcsxmNc tpM TpqrreNewpc .
Wpxk ! Wxry Eebxl Eery Reexj gesxrrpk BpyerrpNc T
ec , cxetek tpM Reexj Epqek EpteekH vpNxeetewpc , Reex
j
23 Tetk Exry E¡nxsTpD pk BeNpak ZpL py ? yeJ Rx
77
cek yeNteL Epxcej ceqespcec , yeJ Reexj Ay
yeJ yesk Wpxk . Tetk Exry EeyNeeeL pk EpxMj mxye
mpk ZpL py ? yeJ yesk Wpxk .
22 Tetk Exry ExyNec xxk cxk ZpL py ? yeJ yesk Wp
xk . Tetk Exry ExsNðl pk cxk ZpL py ,
2 Wxry Wetem yeM , Rxcek E¡nxsTpD c Sxtpcac E
ewpc , Tenk Exry Eenyek Tpxnyek Epk y Ewpkh
uqec . Epxry yeJ Ebek y Retety EpxNpsxzedek Sprxk
TpxNc yej SeeVceNemqpl c ceqespcec .
EpxyeM pk yeXj Zpcek Weeeteeey Eery Seexk Telj
Epxcec uqyeay yeJ Beyel Rxcej Eewk Weeeteeey ceNecte
c
1 ieðpl Eery Sprxk Tpxnc yej SeeVceNemqpl c Epx
bedek Exry
EeNyek vpzetprreM uxqpxj
78

TpNpeesc yek yerrpqrrek Tpterreqrreyec .


33 cetelj Rxcek mxwpk Exry Rewexc Tpwy Seeesp
k tpM Tembxqek vptk xxk ceNeL pk Apeceey yeM
vewerreqeeeac Tpwxqek vptk xxk verreqekH Rprrpp
k c Secxrrpqby Rewexc yeNxyaxqeeey cewewpc .
32 Rewexc tewesóxD TpM yeexeey xxk EpxXj Zpx
eteM verrek y geM TppneceJ ZeNpeVcexqecac Exry
vptel ceqem Epxcec xc Wetewpc ,,
31 Wek y Ebek ExspD pk Eaxcej uNeeek Eery uqy
esy EmNxtk Weeeterrpsxtec uqec . Tenk Exry Wxry
Weeetesprrec .
30 ceNyej yeJ Weeeteeey uqyesy , yeJ EpxyeM pk
Tpnpc yerrpNec yek Epxbemqpdek EpaxM Zeutel c
genay Rxml Epexqepem tpM yeJ Bpyeeey Epxcec ce
by py ?
29 cek Exry Bpxceqek yerrpNec uqyeay , yeJ Bpxc
eqek yerrpNec yxsc py ? cek Exry BeL Eak yek
Erk Exry ZeeK mxety Zecej TeNprresy Wety Wpxny T
eceMj Wxry TeNpby yeexqpekH .
79
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek RxcetpceM
uxqpxj
óNxeTxXj ( TppNety ) Eenyek vpzetprreM
uxqpxj
Terrepeeeek gpzpyec .
8 Erk Zeutel pk Tpxqpcej , yeJ gpNyeetk Ebek tpM
Erem EpxNcesy xc Sxqbxmqtpcec cewek
ZeeK Qk WeecrrpD pk Eqac Rewexc vepeeepeesek
Wety , Rewexc Esk yeNtewrerrpqpwpc .
uqrreeey Epxcec xxk Tpxqpcej , Rxcek Bpexl pk Eye
Nsxzel Exry ZeeK EpxNcesy yeXj tpM Wxry Sxcxpeay ,
7 Rewexc cetpNcec Epqek Sprxk geexeeeqtec See
80
VceNemqpl mxNtedek y EpaxMj Teectemy EpwpNeeeeK y
eNteL
Rewexc Temk y Epxbeby Sprpspeesek Eaerrek cetpN
cec TeceMj Enmm tpM TpMj Epxcec uqec .
ceqedek Exry Epxrek Epxcej Wpxk uqec . cetelj yeJ y
eXj Zpcek Esk Weeetewpc , EpaxM Eery , yeJ usppk pk
6 Epxrek tecek Wxry yeXj yek Weeeteeey Eery Ee
Nec WpeceeeeK TpM Tprreaeeeteeey Epxcec EpaxM Eery
, Wxry
yek Zeny Esk Wetewpc .
5 yeJ Erk mxwpk c Wetewpc , cetelj Wxry Bpxceqe
k yerrpNec xxk Tpeeec EpaxM Eak EpxceMj yeJ yeXj
EeNekH Epxcec EpaxM c Sprpspeesek yeexwpc .
4 Teetk , Tenk Exry Epxcej ceqk yeM Exqepecem E
eNekH Epxcec , ceqk Eewk yeM TpxNspqem xxk
Wetem Epxcec , geeeak m uNeeek Qk Wetewpc . )
(Temk y yeXj Rc Teysxdek uzy Eseml Tenk Exry vpyx
qrrek Sprxk Tpxnc xc Epqpeesek cetexj c yeJ
Wetewpc . ) 3 yeJ Tecxk ceqeyel , Erk mxwpk Exry
xxNrrel pk EpNtpkh Teysxyec .
81
Exry vpyxqrrek Sprxk Tpxnc Tec uqpeesek ZpL py ? c
etexj c Wetem Epxcec . geeeak m uNeeek Qk
gpnyek TeyeepM Tecnc TeceMj Teysxyec ( yeJ ApeepL
Temk y yeXj Exry Teysxdek ZpL py Esemlj Tenk
Eery uqec , Tk ReM Eery Rewexc Eerrpaxqetprrec !
mxNtedek veNerreqbel Eery Eeqc Fesxk y Rexxcewq
xxj Eak TppMj uc Erk Exry Wxry TpxU gppqac usy Telj
13 yeJ Exry Tk ReM TpM TeNprresy uqpeesek Epxc
ec cetexj utety yeextel Eak EpxceMj , Tk ReM pk
uqpk Exqey j yeM Tk ReM TpM Wxry Eqac Wpxk cete
xj Zpcek ceNeaxqek Epxcmyec .
12 Tk ReM pk Tpwtk yeJ Elj Bpxxl pk Tesunc yeM y
esk geexeeewsxeety Zeutel Etecepk pk axtel
yxsc cemlj Retk tpM yesk TeteceM << TeD Eak Teyee
82
esek Eqac >> Eak Tpterry gebeM ceby Epxcec uqec .
Sxeeewterrpqby Eexwy uqrreeesek uxqpcej . Tk ReM
Eppl terrek Rewexc Weeeteeey Zpsptec uqec . Rewexc Ze
rry Ay
11 yeJ Exry veNxk WpeceeeeK Eewxtek SxeK yeex
wpc , Erk Exry Tk ReM Eery Rewexc veyaxk
Ieðpl Eery ónxeTxXj xxk Fesxk y Rexxcewqxxj c
venerreqbeyec

cebxXj uqyeay EneD veterry yeexwpc .


yeNcesxzel uqpk vppnqel c mxqxaek Tespwpc . Epax
M Eery yeJ cebxc j uqyeay uxM Bpxceqek yerrpNec ,
10 E¡nxsTpD pk Sxqterrekh , yeJ TpNeteXj Bpxceq
ek yerrpNec , EpterreqxeK , gesxrrpk Bpyeqeexj mxaxM
mxapk Axtel Exry Rewexc vewerreqek Eewpc cewek
Serewpc .
Eexwy xxk Tpqk , yeJ Exry Wxry Bpxceqek yerrpN
ec yek Weeeteeey TpMj Tec , Teceyesy yeJ E¡nxsTpD pk
Eery Wxry mxapk Axtel Exry AxLj xc Bpceqek yerrpN
ec yeexeey xxk EpxXj , Reexj yety AxecekH uqpwpc . >>
83
9 Tenk Exry venxk Retk tpM Eexk veNxrrpqyec : <
< AxLj tpM Wxry EreNxl yeexyesy uqpwpc , EpaxM
óNxeTxXj ( TppNety ) Eenyek vpzetprreM
uxqpxj
óNxeTxXj ( TppNety ) Eenyek vpzetprreM
uxqpxj
cewek utpby yeexeey Werrepk , Epxrek tecek Teexw
y usy uqec . uNeeek y Ewpkh yxtkBpxycek E¡nxsTpD pk
19 Esk uxcesy Tk ReM Eery yxtek c ZeNprc Epxye
Nsepk pk xxek Tpxqpcej Epxwpcqek WeNrrpby yeexwpc
py ? Wek y Eeqeeptel Eery Rxcetpqtec yxsc ZpL py ?

yeexeey py ? Temk y ceJ Retk QpekH vewty Epexqet


pdek Exry uxM Rxceqk Eeteqc Sererrek y yxsc cebc
84
Rxcek Eeekj Temy xc Tpwxqek Temk Qpcej vewty Ep
axrrpqyec . TxTpD Exry Tk ReM c vpebxeesek gebeM
18 yeJ Exry TxTpD c Tk ReM pk Teetk Eexxqaxqek
mxNtpcec cewek BpNxeebxrrpqby , Wpxk EpxceMj
yeexkh py ?
17 yeJ Exry Tk ReM pk Teetk Tpwxqek Exqecedek
mxwpk c Eesxeeqek Tk ReM c vpebxeesek gebeM
Exry Rewexc xxspM Beqxeeec , EpNek Epxcej yeM T
k ReM pk Sepecxl c Teteyec cewek ceqewpc .
16 Teceyesy Tk ReM Eery yeJ Zeny Tk ReM c Bpye
rreeesek Epxcec cewek WeteNewpc , ceyeay BeNxL mxw
pk
ReM pk veexMj Serel c EpqeL yeekH mxNtem Rc py
?
TpD yec j Zpcek yeextelj Epxcm TpMj Tec yeexwpc .
yeJ Tk ReM c EpqeL veexNeqek Sereeey TptpL Tk
15 yeJ Tk ReM c veyspNpk Tewbxm xxk Tpxqpcej ,
EpxyeNpk xxek Eeqxyej yek Esemlj EpxyeM pk
Epxcec Eaxcej Ecej uqpeesepk Eery veNxk EpxMj ce
pcepk Tecek mxNpeVcej vpNewtprrpqpk Epxcm Axeepqk
85
Tec ,
EtJ Wpxecm usy uqec . Epxrek tecek , EpxMj cepcep
k Exry Eaxcej Ecej tecek mxNpeVcej vpNewtprrpqeey ceN
exj
ZeweNay mxsel FerreNteqekH ceby Epxcec . Wxry E
eyeey ceby yeexekH Eery Tk ReM uqec , veNxk Tk ReM p
k
14 Etpcej yeJ Tk ReM c gpNyeteceJ EpteekH Encxb
y EpxbeXj cewek utpby uc , YeJ Tk ReM TpM
Teetk yeexekH usy , Tk ReM TpM Tecxk Tpecrrptpqek
H Esk Epxcmwpc , yeJ TeNeekH EpteekH Epaxeey xxk
Tk ReM pk Eetk Eexxqeaxqeeey terrek Rxceetk Tpec
rrptpqekH Epxcmdek uqec . Epxry yeJ Tk ReM pk
2 TeteceM EpNxty terrek Zelj Rxml cxdek usppk m
xwpD c ceqeyesy , yeJ vpzeteceJ EpteekH
mxwpk Tec uqyesy Sezc uqpwpc . >>
Exyeceqty RpL tpM Erk Wety Eexxqepeyec : << E
eqxyej BerreqtpqekH Eery Enceysc vpzeM uzy gpNyek ce
Neac
86
1 Emk Exry uqyesy yeJ Tk ReM c gpNyeteceJ Epte
ekH Encxby Epxbeby yeexekH Eery Erk uqec .
TpecrrptpqekH yej Weety Eeserrpeesek Eery
Eenyek gpNyetprreM uxqpxj
Eerresxqek Etpcej uqtelj Esk cewsxk BeseNeeesek m
xwpD pk Tpxqpcej cewsxk Epcxqeeey Eak Eezpwpc .
Exaxmnc Tec uqrreby , yeJ Exry TeteceM Epqek EpNx
ty terrek Rxml Zelj Epexqetpk , Rpxbxpeqeby , Beyeeec
21 yeJ Exry yesk TeNeekH EpteekH Epaxeey xxk E
pxXj tpM , Wxry uNeeek Rewexc Tk ReM pk Ewpkh
Tpexyecek Eak Eezpwpc .
Tewaecek , EeteekH xxtpcej , EerrpNqek cxqxecqem
, vpyxeaxM mxpeceqcej , AppNeeel , EpwpNeeeeK yeNte
L yej
ReM Eery Rewexc EpxbemXj yeJ Wpxk Tk ReM pk mx
sel tpM Esk Reexaem Eak Eezpwpc yeJ yesk WeNrrprrek
20 yeJ EpxyeM Tecek Eppeeey xxk EpxXj tecek Tk
ReM Eery Wxry mxsel tpM Esk Reexaeby , Tk
Bpxycek Tk ReM c mxwpbxmqpk Apeeaeqeeey xxk
Tpxqpcej uqec .
87
yxtek c ceqetpcec cesek Epxcej xc Qk ceqewpc . Tpt
pry Reexbk ReM Ej , Wek y Epexqetpdek uxmk Exry
óNxeTxXj ( TppNety ) Eenyek vpzetprreM
uxqpxj
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek gpNyetprre
M uxqpxj
Zeutprrec , Exrety Beekj terrek yxtk ReM Eery Exqee
eteeesepk uqpeesek Ay Teexwy yeextprrec cewedek uqec
.
Erk Exry yxtek c Sxqrreqtk xc Tesyec cewek Weeeteb
y yeexekH usy , veNxk Tk ReM c TpxU gppqac
7 yeJ Exry uNeeek Eak Tk ReM c yxtecec Werry Z
eutel Epexqetpmqtpcec cewek Terrepeeeek BeqyeNxwpc
,
88
6 yeJ Exry Tk ReM c yxtk uqyesy Sxqrreqtk xc Tes
m Epxcec yxsc cetexj c Wetem xc mxsewpc .
Eewc Respk tpM Eewpc cetexj c Wetem Zpsptec uqe
c.
Sxqrreqtk xc uxNxwpspk Terrerreby Tesm Epxcec Ea
k yxsc , Tk ReM Eery ExspD E¡nxsTpD Exry Tk ReM pk
Tk ReM Eery Spxspxj yxsxNel Tec EewxtpNel EpxeVc
eNeceby yeexeey Esem xc Epxbem ceNectec . Tk ReM Ee
ry
5 Tk ReM Eery EpxyeM pk yeXj Zpcek cxrek Sxqrr
eby , EpxyeM pk yeXj Zpcek ReNxyaxqek Sxebxby ,
uNeeek y EepekH Axtel c Tpxsxcqek Temk Qpcej ve
wty yeM EewxtpNewpc .
vpqueeterrepk yesk Bpxceqek yerrpNec uqyec , cey
eay Tk ReM pk EesxeK Tpsk xxk Tpxqpcej , yxtk Exry
uqyeay , uNeeek y mxapk Axtel c Tpxsxcqeby Wpxk
EewxtpNeeeserreM Eewpc . yxtk Exry Temk Qpcej
4 Tenk Exry cetpexyeM Bpxceqek yerrpNec xxk Tp
wtk Tprpqbxk xxk Wptpkh veteeetek Epxmcsek
Epxbemqpwpc .
89
yerrpNec usy , veNxk Emk y EseNm yeM , Tenk Exry
Tk ReM pk Tpwtk mxapk Axtel Zpcek
Retk yeM Tewbxk Epxcej ceqeby yeexekH xc ceNeax
qewpc . E¡nxsTpD Exry Tk ReM TpM veetpeey terrek Bpxc
eqek
3 Tk ReM Eery Tk ReM pk Eeyeey cesek ceNeac y
eNxwbxXj Tec uqpwpc , Temk xxeM E¡NxsTpD Exry
EpxXj tecek Tk ReM c QeU Eerrpaxqeeey Epxcec u
qec .
y uxqmL Exry Tk RxceuNc Qpcej vewty yeM EpNpsx
wpc !
13 Ebek ExspD E¡nxsTpD pk EreNxl EpxNpsxzel ,
uNeeek y EreNxl veexMj , vpyxqrrek Spxrespk
Tk ReM TpM Weety mxNceby Eewpc !
12 Tk ReM Eery AeyeM Epxrpspqtk yeM veNxqaek
Weetpaxqetpcec ! vewpeK uxmc Spxspctepk Exry
Eewpc !
Tec yeextprrec . EreNxl veexMj Tec uxcepk EeVcej Tp
90
xysxk c EpxNpsxzecac uNeeek Eery Tk ReM QpekH vewty

mxwpk uqtprrec . Wxry Expeeeel c mxqxzek Eeytprr


ec . Epqek uxmteceM Rxceqk Sepecxl xxeM EXj ReexM
11 Terrpsyec , Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , ye
zeNtec . Tk ReM Axnweexqaek uxnxk TemqteM
Eak yxsc , Tk ReM c Eytek mxrpcem cesek usy uqec
.
veetpeey Epxcec yxsxy . Ebek y Retk tpM Epxcmdek
Encej Tpsxzel Eery Tk ReM c Apeeaeqek yeexrrpqeey
QpekH Eerrpqbeeey xxk EpxXj , Ebek y Retk tpM Epx
cmdek Encej Tpsxzel xxeM Tk ReM TpM AxecekH
10 Eexwy Eak , yeJ Exry Tk ReM Eak vpqk yeexee
pc terrek Erk BecxXj xc yxaxyec , yeJ Tk ReM
uxqpcej . yxtk Exry Tk ReM pk uxNxk TemqteM uqee
y xc Eery Terrepeeeek gpzpwpc .
9 yxtk Bpxceqek yerrpNec , Tk ReM EneD Axecek
H yeexwpc , Erk Exry Wek y yezeNqerrpsxtec EpaxM
Epxrek Zpspk c vewerreqeeey ceNectec .
8 yxtk ReM Eery Epxrek Zpspk QpekH Teexspecre
91
eey Zeutel c Zeny Epxxqepeby uqeey Epxcec , Bpxycek
ónxeTxXj ( TppNety ) Eenyek gpNyetprre
M uxqpxj
92
xj
840

M uxqpxj
836

xj
831

(Back to Table of Contents)


xj
826
(Galatians)

Galatians 822
_page826
M uxqpxj
819
el

817
xxk Becxt
el
Exyeceqty
íeqxTxcj xxk Becxtel
Exry Epxbeqtk yek yeteNerrpqby geeeak m Spxspc
qek Sxtpyesy , mxwpk Exry Sezc uNeeek QpekH Bpcxwbx
tec
Exry yesk Zððenðc xxk cxk Eak usppk mxwpD TpM E
peak Emncej Tpsxzel Tec yeexqpekH TerreqtprreM Tenk
EreNxl xxeM Eqac uqpeesek Eak yxsc , mxwpk y Enc
ej Wetel xxeM uqpeesek Epxcec cewek yeNxwteqeby , Te
nk
Eery EpNxteyeM EpxyeM pk yeXj Zpcek Eqac cewem
49
c EpaxM TpM Epxwpcqek WeNrrpwpc . Tenk Exry uNeeek
y
BpxU Spxspxj yxsxNel yej BpxU EewxtpNel pk BeL tp
M Terrerrpqpk EeyaxNeeey xxk Tpxqpcej uqec . ieðpl
Ieðpl pk íeqxTxXj xxk Becxtel c yxaxdek Exry Tete
ceM uNprry Rpwqel mxNtedek Spxspctepk c
Bc xxNpweqek Terreyesy Sezc uNeeek QpekH Bpcxw
bxtec veNxaeekH Tec uqpk Axtewpc cewek ceqedek yeex
qpekH .
mxwpk Exry Ieðpl pk Erk Epxbeqtk xc EseNmaek , R
xcek mxwpk Exry Enceysc BeNceyeM Wpsc xxk vepqc
TppNeceJ yeekH Eeãc tpM Rxcek íeqeTxXj cewecac
Wpbc Eewpc Wpbc xxk cetpk Fesxk y Reexcewqxxj TpM B
eNxL
uNeeek QpekH Bpcxwbxtec veNxaeekH Tec uqpwpc
cewek TpNepeyec . cetelj , TeNk EpxXj NpL pk RpzeNeeel
geeeak yetpqeekH Tec SerrpNxk Eery TeNpc Spxspxj
uqpwpc , Spxspc qek Sxtpdek Tpqk , mxwpk Exry Sezc
Eexwy Axeepqk Epxcec cewek Epxbewpc . Tenk Exry
: E¡nxsTpD pk TptpMj Eewc Respk c Epqeey ApM pk
50
Terreyesy Sezc xxeVcxrc E¡nxsTpD pk Spxspctek uqe
ey Esem xxk Tpeeec Ecxqek Bpxyteqaeyec . Ieðpl Eery
Y mxNxzeqel c Epqeey xxk EpxXj , Fesxk y Reexcew
qxxj pk TptpMj Wpsc xxk vepqc Zpspk c Enceysc
ExspD pk ExNpcel RpL Eery Zððnðc xxk cxk Eak usp
pk mxwpD pk Tpwtk Epqewbxqek Teqceneby , Tetek
Tpyac TerxqaerrpqekH
ÍeqeTxXj xxk Becxtel
Teu . Temscel pk Epxcej
TpxNyej . E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk Encej Axqpcej
yej veNxrrpaeqekH
gpnyej . uNeeek y EreNxl pk ExNpcel
51
vpzeM . Ieðpl Eqac uqpeesek y EmNcej Tpsxzel
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel

xpcxwpc cewek Axeepqeaxqek TpNetpeesek yeexwp


c.
Erem Encej Axqpcej Exry veexMj Sereqty Epexqk Ze
utel xxeM TptpL pk EewxtpNel pk Tpwtk ExqeNem tecek
Spxspc qek Sxtpyesy E¡nxsTpD pk Sxtpceetepk Exry
Sezc xxeVcxrc Encej Axqpcej Tec uqpwpc cewedek uxcep
k
veNxaeekH Tec uqpk Axtewpc cewek TpNetpk geNrr
eyec . vewpeK pk EapD TpM ieðpl Eery geeeak m
íeqxTxcj xxk Becxtel

52
íeqeTxXj xxk RxcetpceM uxqpxj
BeNxL mxwpk ExNeby Tk ReM c Tpexyeceby , E¡nxs
TpD pk ExNpcel c EpxceNeaxqem cewek Sereby yeexekH
Bc
7 Epxrek tecek , EpxceMj Rxcek ExNpcel cewek Ep
xcec uxqpcej . Wxry Erk Wety ceqeby yeexekH Eery ,
Terrpteeesek uNeeek Eak Seqpk EeeVcxbxNeby , Ep
xceMj Rxcek ExNpcel c Terrewpc cewek geexeeeby yeexw
pc !
6 yeJ Tk ReM c Eexwy TpxmL ExqteM xxeM E¡nxsT
53
pD pk EreNxl xxeM Tewbxk Tk ReM c Specrrpk
ApM pk geeeak ExNpcel
Eewðk !
5 EpxeVcej ceNel Exry EmNxtk uNeeek y ceJ uqtpr
rec ! EpxXj xxk EpxXj Terrpspsc Epxcec uqtprrec
Eaxcej uNeeek y Wxry BeNqxeK c xxNpwqek Wek y
Rxml pk Tpxqpcej EpxyeM pk yeXj Zpcek Enmyec .
4 E¡nxsTpD Exry yxtek c EeuNek Erem veNcxD Ae
eK EpxXj Eak EeeVcxbxNerrpqeeey xxk Tpxqpcej ,
EpxNpsxzem uqtprrec !
3 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD
Exry Tk ReM TpM EreNxl yej EeVcej Eewprrpqeexj c
BecxXj yxaxdek yeexwpc .
2 yeJ uqpk Retk QpekH vewty yeexeepc Spxspcte
pk Exry íeqeTxXj xxk Elj Fesxk y Reexcewqxxj TpM
Exry Tecxk EewxtpNerrpqpeesek Eaxcej uNeeek y Sx
rrppk Tpwxqel xxeM uqec .
mxwpk y ReexteqekH yeM Ay Tpwxqeeeteeesek usy
, veNxk ExspD E¡nxsTpD yej Temk c Epxmdek Eak
1 yeJ uqyesy Eqac Ieðpl Wpxk . Wxry Eqac uqpees
54
ek Eery mxwpk y EpNxzeqekH yeM yxsc yesk
RxcetpceM uxqpxj
uxqpcej .
Eak SpNpeesek Epxcec , veNxk ExspD E¡nxsTpD Exr
y yeXj yeM xxek Retk tpM SeeVceNemqpk Epxcmdek
12 yeJ Exry ZeweNay mxwpk Eak Erem ExNpcel c
mxqxzek Eeueesek Epxcec , Wpxk Ay Zewenay mxwpk
Eery uqyesy mxwpk y ceJ utpby geNrreeesek yxsc c
etexj c Wetemqspcec .
11 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Exry Tk Re
M TpM Wxry TeqceNemqby uxmc ExNpcel RpL
ieðpl Eery ceNcxk Eqac uqpeesek Tpeeec
55
E¡nxsTpD pk BpNpak yxsc uqec .
Tpxqpcej ceby py ? ceNyej yeJ Wpxk mxwpk y yeeeN
pl c Epqeey xxk Tpxqpcej ZpL uqyesy , yeJ TeNpc
veNxk uNeeek y Seexsxzel c Epqeey xxk Tpxqpcej !
ApeepL Eery yeJ usppk pk yeeeeNpl c Epqeey xxk
10 Wxry Erk Wety ceqeby yeexekH Eery mxwpD p
k Weeeterrel c Epqeey xxk Tpxqpcej cebc py ? yxsc !
SpNteqaxqeeey uqyesy , Tenk Exry veNxzel Bpxcel E
ewseeey terrek Bpcxwpc !
Tk ReM TpM EpNxpk pk mxqxzek Eeueesek Tec Eete
qc Epxcec EpxceMj Rxcek Bpexl pk ExNpcel RpL c
9 yxtk Rxceetk ceqek EpxeVceNeyec , Etpcej yeJ y
esk ceqespcec : cek Ay cesek vewxXj Epxcec , ceNyej
Rxcek Bpexl pk ExNpcel c Epqewbxqeyesy , Tenk Exr
y veNxzel Bprrek Eewseeey terrek Bpcxwpc !
Secxrrpqspk Ay cesek , Tk ReM TpM EpNxpk pk Epqe
wbxqek Epxcmdek Qpcej Axry Eeteqc usy EpxceMj
8 ApeepL terrek , cek Rxcek Ay cesek , yxtk Ay uz
y TecNc TeceMj Eak Weetpqek ExNedek
SeNceexqedek Tetpc uxqpcej .
56
íeqeTxXj xxk RxcetpceM uxqpxj
íeqeTxXj xxk RxcetpceM uxqpxj
20 Wxry ceqeby uxmc Exry uxM Epxrek Epxcej uq
ec . uNeeek Eery Wetewpc , yeJ vptel ceqem Epxcec
19 yeJ Exry Ebek y Temy ZeóU Eak EpxceMj Eqac
ReM Qpcej Eerrpqbeeesek Epxcec uqec .
Temk Qpcej EeNyek Teu vprpyec .
18 gpNyek xxl EpxeVceNedek y vpexkh , yeJ sezc
ZðNpseqðL tpM mxnay IðTM Qpcej Eerrpqbek
veNxk Tenk TeNpc EeNeU TpM mxNay tewesóxD TpM
uaeyec .
57
17 Wpxk ZðNpseqðL tpM Eppeay Retk Eak Epnxpk
Eqac uqpeesepk QpekH Ay yeNerreteeesek Epxcec ,
SpNpeesek Epxcec ,
E¡nxsTpD pk Tpeeec ExNpcel RpL c SpNteqaxqerrpq
eey yeM Tpeeteeesek EpxXj , yeJ ZeweNay mxwpk Eak
16 Tenk Exry Retk tpM mxyemk Zpcek SeeVceNe
mqby Rewexc venc mxNpk y mxwpD pk Tpwtk
Rewexc Terrptek Temk tpM Epexqeaxqemqyec .
15 cetelj uNeeek y EreNxl xxeM , Tenk Exry Rxcee
tk Rewexc TpxNpm Eak Ewpkh Specrrpk Tptpqeby
Zpspaxqek Terreby yeexyec .
Fesxk y Zpsy Tpeeterrel c xxNpwqek , Reexj veqerrp
k Sepecxl Tec yeM EuceD pk Epqewbxqeqty Spnrrel c
14 Rxcek EpxXj xxk ZððeNðc xxk cxk y TptpMj , yeJ
Reectk usppk Eak Exteycxtec yeM Zððenðc xxk
vppNqek , Axteeey xxk cxnc yeM Temk c Tpexyeceb
y yeexqpekH .
Zeutel c Tk ReM uxM Tpty Weteby yeexwpc . yeJ uNe
eek y Fesxk y Reexcewqxxj c veexMj ReexM Epxcec yeM
13 Wxry EpNxty Zððenðc xxk Fesxk c Sxtpby Spxs
58
pcqek yeexeey EpxXj xxk AxreM yej Epexqk
3 ReteqpekH vewty Eptpeesek TxTpD Exry cetpexye
M cNxðj mxwpk uqyeay , EeqyeteqekH yeM EeNxrrppeee
el
uzy Rxtpk EwpreceJ Eebxl TeqerreM uqeey tpM TpMj
Epxcec uqec .
Tpwtk TeqceNemqpdek ExNpcel RpL pk xxek Tpeeec
TeexquNxqek ZeNxby yeexqpekH . yeJ Exry Wxry EpNxty
Terrek TeteceM TeNxmqecac ReM Qpcej Bpqrreeey te
rrek yeJ Tetk ReM TpM Wxry veNc mxNpk y mxwpD pk
2 yeJ Exry ZðNpseqðL tpM Eppeeepc terrek Ebek
59
y SeeVceNemqpl c xxNpwqeeesek uxqpcej : yeJ TpD
TxTpD c Terrerrpqpk vewty Eppeyec .
1 EeNyek TpxNyek xxl pk TeNeekH , yeJ yeNreD Q
pekH ZðNpseqðL tpM uaeyec , Tecem tecek
Ieðpl yej usppk Eqac ReM
vpzetprreM uxqpxj

24 Eexwy Eak , Tetk Exry Wxry EpaxMj uNeeek c


Weeetek Terrpqewpc .
ceqeqaem xc Sprpspeesek yeexwpc .
veNxk Temk y EpNxty mxrpcem cewek Sereby yeexe
esek Spxspxj yxsxNel c SpNteqaxqeby Eewpc ! >> cewek

23 Tetk Bpxycek usppk pk : << Tenk EpNxty yxtek


c vppNqeby yeexeesek mxwpk Exry Epxry
yeexqpekH .
22 Tenk EpxXj , ZpxteXj Wpbc xxk Elj Fesxk y Ree
xcewqxxj pk cxk Rewexc uxM Terxeey Epxcec
21 Seml tprc , yeJ SpxNxzk yej íxqeíxXj xxk cxqc t
eceJ Epqek gebeM xxeM Zeuyec .
60
íeqeTxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
uqrreyec , ZeeK Tenk Exry IðTM c Zððnðc xxk cxk y
Eqac uqrreeesek Tec Eeteqc yeexwpc .
8 EpaxM Eery , uneeek Eery Temk y EepekH Axtel
xxeM xxek Rewexc veNc mxNpk y cxk y Eqac
RpL c Epqewbxqek TeqceNemqm EmNcej xc IðTM Tp
M Epxcmdek Tec Eeteqc uqec .
TeqceNemqm EmNcej Zpcek Retk Epxcmdek c Epxb
ek geNyec ZeeK Tenk Exry ZððNðc xxk cxk tpM Exnpcel
7 Emk y EseNm yeM , Tetk Exry uNeeek Eery veNc
61
mxNpk y mxwpD TpM ExNpcel RpL c Epqewbxqek
Epxcmdek Epxcec uqec .
Tpxspyqetexj Epxcec uqec ) yeJ ceqeyel TeteceM Ee
qteM Tec mxwpD Exry Retk tpM Sxkh xxrreunc ceby
TppMj xc yeJ vewxzeneey Epxcec ,, EpaxM Eery uNe
eek uqyesy mxwpk c geteM yeextel Eak Eery Epxbek
6 cetelj TeteceM EeqteM Tec TeNxmqecac cewecte
caxpk Exry ( Tetek y yeexnc SerrpNc Eery TeceMj uzy
EexwpNm mxwpD TpM Epxapcek Tetpc ReexM Teqyx
teeK Epxcec uqec .
5 ceyeay , yxtk Exry Tk ReM TpM ExNpcel RpL pk
Epxrek Zpsy xc veterreqek Epxcm xxk Tpxqpcej
urrpqaxqeeey xxk Tpxqpcej uqec .
Axqpcej Etqek yeexekH xc yeexaerreteeK yeexwpc .
Tetek y ExeVcxby yeexekH xxk BpNxqekH Eery yxtek c
vpqxqtpk EpNpby ExNecepk , yxtek y E¡nxsTpD Exsp
D c Spxspcqek Sxtpdek y EpaxM ZeweNsxy Encej
ExNeby EeNxrrppeeeel cxby Epxcmcesec cetexj yee
xqpekH . EteceM mxwpD Exry ZeeK Teecrerrpl TpNsxrrpl
Wety
62
4 cetelj BeNxL mxwpk Exry Sxtpceetek Wpxk cew
ek Epyqeby , Rxrrpak yeM Fesxk y Reexcewqxxj TpM
mxqxzedek Epxcec uxqpcej .
14 yeJ Exry Tetk ReM pk ExNpcel pk Zpspk c Esk x
xNpwqeeey xc Epxbeby geNprrepk , Epqek y
Eetelj Tetek y Rpxqpcej xc mxNtedek yeexqpekH .
13 usppk Zððenðc xxk Spxspctepk yesk BeNxL m
xwpk Wety IðTM c Terreyec . yeNreyeD
Enceysc EeNxrrppeeeel cxm cenectec cewecaxpk Ea
k xxnpcsxzedek yeexqpekH .
EpeepNxk Tetek Qpcej vewty vprrpqk Extem Epxcec
uqyec , EpaxM Eery , TeteceM veNc mxnpk y mxwpD
mxNpk y Spxspctepk Tec vewty vprrpqk Exteyec . ce
63
telj Tetk mxNay ExNewecak Tenk Exry vpexsc
12 Eppl Eery ZeóU pk Tpwxqeeesek mxwpk Exry
mxNay ExNem Eak EpNxpk , IðTM Exry veNc
Exqk yeM xxweqeyec .
11 SemqeM IðTM Exry EeTxzpac tpM ExNeyec . Te
nk Exry ExU Exqk uNprry Tec Tpqk yeJ Temk c
Ieðpl Eery EeTxzpac tpM IðTM c xxweqedek Exr
y

cewek FerreNteyec , Erk Exry ZeeK Wxry AeNwexxk


mexaepecem ceby yeexekH Bpexl uqec .
10 Tetk Exry yxtek c Zððnðc xxk cxk y TptpMj uxmc
Zeterry mxwpD pk ceNecaecej xc Exry Aecebxqetpcec
Eebxqqeey Zpsptec , Tetk Exry ZððNðc xxk cxk y Tp
wtk Eebxqqeey Zpsptec yeexqpekH .
vewty Eebxqaxk Tpqk yxtk yesk BpxysxzeNeyec , ye
NreyeD Eery ReteqpekH veNc mxNpk y mxwpD pk Tpwtk
Eery Erem Epeaprrpc EmNcej xc Retk tpM Tpsxzeyej
cetexj c Weteby , yeNreyeD uqpk ReteqpekH geM yeNxqa
eyec
64
9 ZeóU , IðTM , Zpeeek BeNcej gpNyek EeqteM
Tec Fesxk y Reexcewqxxj pk TpqrrerrpNc Axqerry
íeqeTxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
18 EpaxM Eery , cenyej yeJ EpxyeM pk Eytedek Z
pcek Tecxk uxtpcek useeeyesy , TeNpc yeJ vepqc
Erk Exry TeNpc E¡nxsTpD Exry Rxml c Tewbxby yeex
ekH Zeutel yxsxy ? Zeny Teexwy yxsc uqec !
yeexrrpqpsprrec cewek mxsecaxpk Exry yesk veNc
mxNpk y cxk Qpcej Eeteqc yeexyesy , uxM Rxmqtek uqec
,
17 ExeVcxcepk ceNyej Wek y EteceM E¡nxsTpD c
Sxtpm yeM uNeeek QpekH Bpcxwbxtec veNxaeekH
65
Bpcxwbxtec veNxaeekH yeexrrpqpk Esk Axtewpc .
Bc Tpxsxcqedek usy uqec . EpaxM Eery , cek Ay ces
ek vepqc Zpsy xc xxNpwqek Secxrrepk uNeeek QpekH
uNeeek QpekH Bpcxwbxtec veNxaeekH Tec uqeey x
xk Tpxqpcej uxqpcej , veNxk vepqc Zpsy xc xxNpwqek Se
cxeey
Eewpc . yxtk yesk ExspD E¡nxsTpD c Spxspcqek Sxt
pyec , Erk Exry TeNpc E¡nxsTpD c Sxtpby
E¡nxsTpD c Sxtpdek y EpaxM Eak yxsc , veNxk Wpsc
xxk vepqc xc xxNpwqeeesek y yxsc cetexj c Weteby
16 Tecemc j yxtk Exry Rxcek mxwpk Exry uNeeek
QpekH Bpcxwbxtec veNxaeekH Tec uqeey Eery ExspD
mxNpk y mxwpk usy uqec .
15 BpxU yeexwpc , Wek y EteceM mxwpD Exry Tp
xNpecmtk yek ZððeNðc mxwpk Eak yxsc , veNc
Zððenðc xxk cxk yej veNc mxnpk y cxk Spxspcqe
k Sxtpdek y EpaxMj EeuNel mxNtedek Exry

mxwpD c Exry Zððnðc WezxeK pk EewxtpNel c EpxV


ceNetpcec cewek Ferrenteeey uc ? >> cewek ceqeyec .
66
mxNpk y mxwpk Wety yeexwpc , Zððnðc xxk cxk Sx
xj yxsc yeexwpc . Eexwy yeM , Ac cencxk venc mxNpk y
Tpwtk IðTM TpM : << Ac uqyesy Zððnðc mxwpk uxq
pcej , cetelj Axry EewxtpNel Eery veNxk veNc
yeexeeserreM yxsxy ?
Tprpqbxk xxk Wptpkh veteeeteeesek Zeutel Eery , T
k ReM pk Rxtpk Ewpkh Rxcek xxNpeK Wety TpU Tpty
1 íeqeTxXj xxk WpeceeeeK mxwpD Ej , cek Exry T
k ReM c WpeceeeNerrpqyec ? ExspD E¡nxsTpD pk
vepqc Zpsy yej Spxspxj yxsxNel
gpNyetprreM uxqpxj

uqeey yxsxy ?
veNxaeekH Tec uqeepc Eery vepqc xc Tpxsxcqedek
67
Eeyesy , E¡nxsTpD Exry TeNpc TeqerreM Epxmdek Zeutel
21 yeJ Exry uNeeek y EreNxl c TpNeteXj mxqxzew
pc . ceNyej mxwpk Exry uNeeek QpekH Bpcxwbxtec
yek Enmwpc .
Spxspcqek Sxtpdek xxeM xxek EewxtpNeby Eewpc .
Tenk Exry Rewexc veexNeqek Sereby , Wxry Tpxqpcej Ee
wc
Respk tpM EewxtpNeby yeexekH uqpeesek yeexwpc
. Wxry Epty xxk EewxtpNeby uc Eery uNeeek y mxyemk c
20 ExeVcxcepk Epxry xxk EewxtpNeby yeexekH E
ery Eppl pk yeJ yxsc , veNxk E¡nxsTpD Exry Wxry Eewc
YeM Tprpqbxk xxk Wptpkh veteeeteyec ,
Erk Exry Rewexc uNeeek y Tpxqpcej EewxtpNerrpqe
ey xxk EpaxM uqec . yeJ Rxceetk E¡nxsTpD Qpcej vewty
19 vepqc Zpsy yeM Eeyay ceqeyesy , yeJ Rxceetk
Epxmbpmc , TeNpc vepqc Zpsy Eery Eeqebpeepc ,
Zpsy xc Eytedek c ceNeaxqewpc .
íeqeTxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
68
íeqeTxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
Epqewbxqek Epxcay : << Tpxwek EeNepk Eery AxLj
yeM Tewbxk uNeeek y cesxxj uzek c mxNtewpc ! >>
EpaxMj Temk QpekH Bpcxwbxtec veNxaeekH Tec uqr
reeey xxk Tpxqpcej , Eeqc Entk ExNpcel RpL c EeyNeeeL t
pM
8 Exyeceqty RpL Eexxqetpeesek Eery uNeeek Eer
y veNc mxNpk y mxwpD c Spxspcqek Sxtpdek y
EpxMj mxyempk Wpxk uxqpcej .
7 Eexwy Eak , Tk ReM Wetetpcec , Spxspcqecac m
69
xwpk uc uqpeesek Eery TeNpc EeyNeeeeL pk xxeVcxrc
X Sxtpyec , Temk y Spxspcqek Sxtpdek xxeM uNeee
k Eery Temk c xxNpwtek ceweyec . >>
6 ZeeK Exyeceqty RpL tpM EeyNeeeeeL pk Tpeee
c TpNepeeey terrek ceqedek Wety : << Tenk Exry uNeeek

Tk ReM Eery ExNpcel RpL c Spxspcqek Sxtpdek y Zp


L py ?
Exqey j Epxbemqpdek Exry ApeepL Tk ReM Eery vep
qc Zpspk c xxNpwqek Teerreeeesek y ZpL py ? Esemlj
5 uNeeek Eery Tk ReM TpM vpyxqrrek Spxresy xc
EpxNpsxzek , Tk ReM pk Tpwtk Elj Bpexl pk
yxsc !
4 Tk ReM pk EpNxty xxk TpNsxqekH Eery uxM Teq
erreM ZeerrpLj uqpeesek py ? TespNeeec Teexwy
Eeyeey yeM Ecxqecepk , Epxry veNxk EpxyeM pk Ax
tel Zprrek Tpxsxcqek yezeqemqm uqpeesek py ?
3 Tk ReM ceNcxcepk Teexwy WpeceeeeeK uc ? Tk
ReM Eery uNeeek y vpyxqrrek Spxresy xc mxqxzek
X Sprpspk Sxtpm xc Tpxsxcqedek ZpL py ?
70
Bc mxqxzek Eeyeey terrek ApeepL vepqc Zpsy xc xx
Npwqeeey xc Tpxsxcqedek ZpL py ? Esemlj ExNpcel RpL
2 Tk ReM Retk tpM Rxcek EpaxM c ceqek Epxcmtp
cec : Tk ReM Eery uNeeek y vpyxqrrek Spxresy
uNeeek y EeyNeeeeL tpM EpxNpsxzem yeM Eeweqe
eeesek cesxxj uzek c Eery Epqprrpqeey xxk Tpxqpcej uqe
c.
14 E¡nxsTpD pk ExeVcxby Epexqetpdek Exry veNc
mxNpk y mxwpD c ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk
uNeeek y veNxzel c mxNtewpc . >> cewek Epxmqey
ec .
Bpxcel Eak EeuNeyec . EpaxM Eery , Exyeceqty RpL
tpM :<< Wptpk TeceMj Eqmctedek mxwpD Exry uxM Qk
13 E¡nxsTpD Exry Wek y Tpxqpcej veNxzel Eewse
71
yec , Emk xxeM yxtek c vepqc Zpspk y veNxzel
EpNpsxeey uqpwpc . >>
Epxmqedek Wety : << TeNem vepqc Zpsy xc xxNpw
qek Secxeeaxpk Eery vepqc Zpspk y Sxqteerrekh Eewxtp
Nek
12 cetelj vepqc Zpsy Eery Spxspxj yxsxNel c Epxe
tpspqedek usy veNxk ZeeK Exyeceqty RpL tpM
uNeeek QpekH Bpcxstec veNxaeekH Tec uqpeesepk
Eery Eewc Respk c mxNtewpc . >>
uqpk Axteeesek Epxcec . EpaxM Eery Exyeceqty RpL
tpM xxk Epxmqeyec : << Spxspcqek Sxtpdek y EpaxMj
11 cetelj cek Ay cepk vepqc Zpsy xc xxNpwqek Se
cxeey yeM uNeeek QpekH Bpcxstec veNxaeekH Tec
Tpeeterrel TpxNxL c Esk Secxeeaxpk Eery uNeeek y
veNxzel c mxNtewpc . >> ceweyec .
yeexekH ZpL . EpaxM Eery Exyeceqty RpL tpM : <<
EpaxM uqrrekh vepqc xxk RpL teceJ Eeqxyej uxmc
10 vepqc Zpsy xc xxNpwqeeey yek Tpxsxcqecaxp
k Exry uxM veNxzel Bpxcel pk Tpwtk EewxtpNeby
Exry Temk Qpcej Eeteqc yeM cesxxj uzek Epqby vpN
72
xzeyec .
9 EeyNeeeeL Eery Sxtpby cesxxj uzek vpNxzeyec
. ExeVcxcepk vewpeK uxmc Spxspcqek Sxtpcaxpk
cewedekh
íeqeTxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
ExNeby Eeweqel mxNtem xxk EpxXj tpM Sezc Terrps
pwpc . vepqc Zpsy Eery uqyesy Secxrrpqspk Eery Rxcek
Eery Zerry cecac xc xxrrek Epxcm xxk Tpxqpcej Tpe
eterreeesek yeexwpc , EeyNeeeeL pk EpxMj mxyempk Ex
ry
19 Teexwy uqyesy vepqc Zpspk y BpnxqekH Eery
Zerry uc ? vepqc Zpsy Eery uqyesy Epspl uNprry
Exry Eeweqel c Tpxsxdek uxqpcej .
TeNpc Eeweqel c Tpxsxdek yxsc uqpwpc . Tecetelj u
73
Neeek Eery EeyNeeeeL tpM Eeby mxNpeVcej EpxNpsxzed
ek
18 ceNyej uNeeek Eery Eeby mxNpeVcej xc EpxN
psxzem Exry vepqc xc Epxetpspqem uqyesy , Tenk Exry
EeNec Erk ceMj xc Eytek , uNeeek y Eeweqel c EeNx
qrrek Axteeey Epxcec uqec .
Eewk Eeqteeesek c ceqeby yeexwpc c j . TeNem Tpx
nyek Berry gpaxk Epk y Seml tpM geNpeesek vepqc Eery
17 Wxry ceqeby yeexekH Eery uNeeek Eery ceMj
Tpeeteeesek uxcepk Erk ceMj Zpcek yeNxwteqewpc cewe
k
: << Axry EpxMj mxyemk >> cewek Rxceqk mxwpk
c xxrreyec , Erk mxwpk Exry TeNpc E¡nxsTpD Wpxk .
yeexwpc . Exyeceqty RpL Eery << EpxMj mxyempk
>> cewek Epqek TpekH Tec mxwpD c xxrreeesek usy , ve
Nxk
16 Rxcek Eeteqc yeM , uNeeek Eery Rxceetk EeyN
eeeeL yej Temk y mxyempk TpM Eeweqel Tpeeterreeesek

EpxXj tecek cek Rc Ay Reweby vespeesek Epxcec ye


74
exwpc .
Tetesprrec vpzeM mxwpk Exry Rxcek EpaxM c Bpxyt
ek Rxcepeay ceMj yxaxxj TpM geM pk Epxspxj xxNpeesek

15 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ EtpM Tptp


L pk ceJ EewxtpNel Eak Rxcek xxfxXj
uqpwpc . vepqc Zpsy yej Eeweqel
ExeVcxcepk yxtk Exry Spxspxj yxsxNel Zpcek Tpxsxc
qek uneeek y Eeweqeeesek vpyxqrrek Spxresy xc mxNte
m
vewerreqeeey Epxcec uqpwpc .
25 Etpcej Exry << Spxspxj yxsxNel >> pk AeeK E
pxXj Tpqk vepqc Zpsy Eery yxtek c Tecxk
Bpcxwbxtec veNxaeekH Tec uqrreeey xxk Tpxqpcej
uqec .
BeL tpM EptpNxtpwpc . BpNxqekH Eery yxtek c <<
Spxspxj yxsxNel >> pk EpaxMj , uNeeek QpekH
24 ExeVcxcepk vepqc Zpsy Eery Wek y veexk vew
erreqeeeac uqby , yxtek c E¡nxsTpD TpM Teerrerrpqeey
<< Spxspxj yxsxNel >> Exry ExqeNek geNay ExNet
75
elj ZeeK Zeqetek c Secxeey Wety Secxk veNewpc .
23 cetelj << Spxspcqem >> AeeK EpxXj Exry mx
Nay ExNem Eak Ewpkh , vepqc Zpsy Eery yxtek c
uqec . Erem Eeweqel Eery vewpeK uxmc Spxspcqek
Sxtpcaxpk TpM EpxNpsxzedek ZpL uqec .
ExspD E¡nxsTpD c Spxspcqek Sxtpm yeM uNeeek y
Eeweqel c mxNtem xxk Epxetpsy uqrreeey xxk Tpxqpcej
22 Tecetelj Exyeceqty RpL tpM Epxmqenpk , uxm
Teqecec Exry uxM Rxml pk Encesxzel TppMj Eewpc
mxwpD Exry TeNpc vepqc Zpspk c Tpxsxcqek uNeee
k QpekH Bpcxwbxtec veNxaeekH Tec uqby uqpwpc .
TespNeeec Teexwy usy ! ceNyej vepqc Zpsy Reexteq
em Exry mxwpD TpM Eewc Respk c EeyaxNek Epxcmyesy
,
21 Erk Wety ceqeyesy , vepqc Zpspk Eery uNeeek
y Eeweqel Tec Eery veNsxqtpeey ZpL py ?
vepqc Zpspk y BpNxqekH
TeNpc EpxNpcespk Telj xxk cxk uqec .
20 ceyeay EpxNpcespk Telj xxk Zeutel uqyesy Tp
wtk xxk mxwpk c Esk ceNedewpc , uNeeek Eery
76
Tpwtk xxk mxwpk xxeM Reexteqemqpdek uxqpcej .
íeqeTxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
3 Rxcek Eeteqc yeM , Spxrespk Exry RxNec yeexe
ey xxk EpxXj , yxtk yesk SeeseM pk EpNpk y
Epxcmwpc .
Temk tpM Tpeeterrek Epxcmdek EtpM Exry Tpqtelj T
emk c EpNpqek Eebxl EpexqeD c Eery vewxzeNpk
2 Temk c Resy yeekH yeexeey EpxXj , usppk mxw
pk Exry Temk c veNerreqbewpc , Wpxk Eaxcej Exry
uxmk Exry uxM Temk y ceJ uqyeay , Tenk Exry vewb
xqekH urrpl QpekH ZeweNay ExqrreekH Epxcec uqec .
77
1 yesk Epxwac Beqrrewbxqeeeac Eery Respk Epc
terrek Tpqprretpc EpxXj tpM , cetpexyeM Eeby mxNpeVce
j
TpxnyetpceM uxqpxj

Wpxk , Tetk Exry uNeeek y EeyNeeeeL tpM Epxcmde


k Eeweqel c mxqxzek Eeuwpc .
29 cenyej Tk ReM E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeeteee
y uqyesy , Tk ReM Eery EeyNeeeeL pk vpexac EpxMj
Ewectec cesek Epxcec ExspD E¡nxsTpD pk Eewc Res
pkh Tk ReM uxM Rxcek Apeeak uqpwpc .
28 Zððenðc xxk cxk uzy veNc mxNpk y cxk , urrpl
vewbxqekH uzy Axqpcety mxwpk , Enectec uzy
Ewpspk Temk y Eewc Resy Tec uqpeesek Wety uqec
.
27 Tk ReM EpcxzeqekH mxNtek E¡nxsTpD Qpcej
Rxcek Apeeak uqpwpc ZeeK Qk E¡nxsTpD c
uqby , uNeeek y EpxMj mxyemk uqpwpc .
26 Tk ReM uxmteceM << Spxspxj yxsxNel >> c T
78
pxsxcqek ExspD E¡NxsTpD Qpcej Rxcek Apeeak
Eery mxseNtem Eak Eezpwpc .
11 yeJ Tk ReM pk Tpxqpcej Bpyeby uc , geeeak W
xry EpNxty xxk Tk ReM pk Tpwtk cxdek Eebxl
10 Tk ReM veNxk xenxL EtpM , SeMj , EpqeNxl , E
pk c Epxmk yeNxwteqewpc !
Zerrpkh Tecxk Tetek y vewbxqeekH urrpl uqpwpc ?
yek Zerrpk tpM yesk uaeby TeteceM Axtel Epxcec ce
Nexj Epxcec Eptpk geNeeK pk Spxresy xc Enxwpc ?
9 Epxry Tk ReM uNeeek c Terxeesek ( Esemlj Rxce
etk uNeeek tpM Teerxeeteyec cewek ceqewpc ) Eetelj
79
8 EpNxty Tk ReM Eery uNeeek c Esk Terxeey Tpqk
Secxrrpqspk usy ZerrpweD TpM Rpzeneeeetek Eeyec
Ieðpl Eery íeqeTxXj xxk cxk c veNerreqbeees
ek Eery
Tpqetk , uNeeek Eery TeNpc Epxwac Beqrrewbxqeee
ac cewek Epxbeyec .
7 ExeVcxcepk yeJ Tecxk urrpl yxsc , veNxk mxyem
k Exry uqpeesek uqec . uNeeek y mxyemk Wpxk
Tpwxqek Wek y Sepecxl xxNpcekh EpNpsxrrpqby , <
< Eeu Ej ! >> cewek vescxNprrpqyec .
6 yxtk Exry Temk y EpxMj mxyemk Tpqk , uNeeek
Eery TeNpc Temk y mxyemk y Spxresy xc
EpxMj mxyemk Wpxk cewem ReMj xc mxNtecem xx
k Tpxqpcej uqec .
5 Erk Exry TeNpc vepqc Zpspk y TppMj EewxtpNe
k uxmc mxwpD c EeuNek , yxtek tpM uNeeek y
Eak TpxNpmqby , vepqc Zpspk y TppMj EewxtpNerrp
qpwpc ,
4 cetelj AeeK Tpcxzel Eery uqeepXj , uneeek Eery
TeNpc EpxyeM pk mxyemk xxek Tpwxqek Ewectec
80
Eptpk geNeeK pk Spxrespk y BecxNpl c mxqxzewpc .
íeqeTxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
íeqeTxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
18 uzek Epexqepem tpM veqerrpwspeK yeexeey E
ery ZeNy Seexk EpaxM uqec , cetelj Bpxycek yeJ Exry Tk
Tpxqpcej uqec .
uqec . Tetk Exry Wxry yeXj xc geeeaerreNterrpqby ,
Tk ReM c yesk Tetek tpM veqerrpwspeK uqrreeeey xxk
17 TeteceM mxwpD pk Tk ReM TpM veqerrpwspeK
Eerresxqeeesek Eery Seexk SereekH Eeeeprrpqpeesek Ep
xcec
uqpeesek ZpL py ?
81
16 Epxry yeJ Tk ReM TpM Epxrek Epxcej ceqedekh
, veNxk Tk ReM TpM Epxsxzetek Teexspk
Epxcmdek Ay TpMj Tec yeexeesek uxqpcej .
Wety ceqeby uqpwpc , TeNk EpxXj tpM Tk ReM Eery
EpxyeM pk Rxty yek Retk tpM Epeepk Eeyay
15 Tenk EpxXj tpM , Tk ReM Eery ceaxrek yezenqe
eesek uc ? Epxry ZeweM yeexekH uc ? yeJ Erk
X mxqxzek Bpaxqeeey Wety , ZeeK ExspD E¡nxsTpD
c mxqxzek Bpaxqeeey Wety Bpaxqeeesek uxqpcej .
Bxcsxby Tezeeeteeesek Epxcec yeexwpc . Emk y Ese
Nm yeM Tk ReM Eery Rewexc veNxk Tecnc xxk Secxrrpqs
pk
14 cetpexyeM Wxry Eyepeaxk Exry Tk ReM TpM B
pyerrpNc uqpeesek uqyeay Tk ReM Eery veNxk Rewexc
ReM TpM ExNpcel RpL Epqewbxqeeey Tpcxzel Epqp
eesek uxqpcej .
13 Tk ReM pk Wetecebc yeM , Wxry yeXj Eyepeax
k EeNeeeeK Tec Tpqetk , yeJ Sezc Eeecekj EpteekH Tk
tpM Epspqteeey Zeutel c Zeny Epexqetpcej Epxcec y
eexwpc .
82
Eewpc , Zerry Ay cesek yeJ Exry EpNxty Tk ReM pk B
peespqtk xc WeteNedek yxsc . Tk ReM Eery Retk
12 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Tk ReM c
Wxry Bpeespqtk xc WeteNetpcec cewek mxseby
25 verreM Eery EeNeU pk Sxrec Eerrpqk xc xxrreb
y Eewpc ,
EpxMj cepcepk Exry uxM Qk vewbxqekH urrpl uqec .

ceMj xc Tpxqpceqeby Eewpc . Temk y Rxcej Exry ver


reM , Tenk Exry Sxrec Eerrpqek Eak Exneby , TpxNpdek
24 Emk c Rxcek xpexl pk EpxqxceNqel uqrreby uq
pwpc : TeNk vpzeM Ewectec Exry vpzeM xpexl pk
TpxNpdek Exry veNxk uNeeek y Eeweqel xxeM TpxN
pdek yeexwpc .
83
23 Sxyecaxk Eak Exry TpxNpdek Exry ZeNptk xxk
ZpsprreM TpxNpby , Axqpcety Ewectec Eak Exry
Eak Exry TpxNpby , Rpxmcej Exry Axqpcety Ewectec
Eak TpxNpyec .
22 vepqc xxk RpL tpM Tewtecqek Eewpc , EeyNee
eeL Eery vpzeM mxyemk Tec , Rxcek Exry Sxyecaxk
TpNepesprrec : Tk ReM Eery Wpsc xxk vepqc xc Spr
pspeesek Epxcec ZpL py ?
21 yeJ TeteceM vepqc Zpspk y RpzeNeeel TppMj
EewxtpNeeey TpMj Tec mxwpD TpM Rxcek Eeserrptel
verreM yej Senk xxk xxfxXj
pk Tpxqpcej Wxry TptpMj ceaxrek Tpxysxk Epxcec E
ewpc !
20 yeJ Epxry tecek Ay Tk ReM QpekH vewty yeexy
esy , EpxceMj Rxcek Bpexl pk EpuM xxeM Tk ReM
TesuNxqetpcec .
Bpyeqeexj c E¡nxsTpD pk Epeak AxreM Exry Tk ReM
pk Eewc Respk tpM uxNxqtpk Tpeetetelj
19 cepcepk Wxry Ej yeJ Tecxk EpteekH Tk ReM pk
Tpxqpcej ZeeK Ecej mxwpk Exry mxeVcebxm xxk
84
ReM QpekH vewty yeexeey xxk EpxXj ty Qk Eexwy y
eexrrepk uqeey Epxcec .
íeqeTxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
íeqeTxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
vppNqewpc , Etpcej Wpxk Eeteqc yeexwpc .
29 Tenk EpxXj , TeteceM EezeyeM xxek EpxNebxd
epk Exry TeNpc EeNxrrpk Spxresy Eak Epxnebxdepk c
EpxMj mxyemk Exry uqpeesek uqec .
28 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM Eery E
xseíej Wety uNeeek y Eeweqel xxeM Temk y
Ecerectk Epqek EpxMj mxyempk Tec uqpwpc !
EMj Qpcej yek EewxtpNeeeac Eak
Etecepk Tesc Epxcec EpNcxeesek Ewectec Exry
85
vprrpqec xxk AxreceyeM yezeNqek vescxNtprre
c!
vpaeqrreqeeey xxk Bpyeqeexj c Esk EpxeVceN
emqpdek Ewectec
Eyaxmy Aecebxk Eaecek yezenqetprrec !
EmNc cepcepk mxeVcebxcetpc Ewectec Ej
Esk xxNwpspqek Axteeeac
27 EpaxM Eery Exyeceqty RpL tpM Eexk Tewtecqe
dek Eewpc :
uxqpcej .
26 cetelj Tenk TecNc teceJ ZðNpseqðL Exry veNxk
Encej Axqpcej Tec , Tenk Exry Wek y Ecej Wpxk
pk Tpwtk EewxtpNek Eewpc .
EpxrptpM pk ZðNpseqðL pk yeqcej Tewtexj uxqpcej .
Tenk yej Temk y EpxMj cepcepk Exry urrpqaxqel

86
5 Wek y veqerrpk xxeM mxseby uxmc Exry uqyes
y uNeeek Eery yxtek c Temk Qpcej Bpcxwbxtec
tpM Tprreaeeetewpc .
Eery TeNpc E¡nxsTpD Qpcej veNxaeekH yek Tespqpk
, uNeeek y EreNxl Eak EpxyeM Tecek EeeVcxbxNeeesek
4 vepqc Zpsy xc xxNpwqek Secxby uNeeek Qpek
H Bpcxwbxtec venxaeekH Tec uqsprrec cewek Sereeeaxp
k
vewpeK uxmc vepqc Zpsy xc xxNpwqek Secxeey ce
Nectec uqec .
87
3 Etpcej yeJ Tk ReM c Tecxk Rxcej EpteekH Sererr
pqsprrec , EeNxrrppeeeel mxqxzecac uxmk Enceysc
EeNxrrppeeeel mxqxzem uqyesy , E¡nxsTpD Exry Tk
ReM TpM Epxapcek Ay Eeac Tpsk Epxcec uqpwpc .
2 Ieðpl yeJ Tk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM ce
qek Epxcmspcec , cenyej Tk ReM Exry
Eak , Tk ReM Eyaxmy Terexxk , urrpl pk urrpqekH tp
M yxtecec yeNxeetetprrec .
1 yxtek tpM Encej Axqpcej Epqrrpeey xxk Tpxqpc
ej , E¡nxsTpD Exry Rxceetk yxtek c Spqeqeyec . Eexwy
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk Encej Axqpcej
TeutprreM uxqpxj
veNxk Axqpcety Ewectec xxk TpxNpdek EpxMj cepc
epk Wpxk uqec .
31 Eexwy Eak , Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , y
xtk Exry Sxyecaxk Eak TpxNpdek cepcepk yxsc
Ewectec xxk TpxNpdek mxyemk Tec Eeteqc yeM Epx
wac Beqrrewbxqeby uqteeK Epxcec . >>
Temk y mxyemk c mxcecek geNekH , EpaxM Eery , S
xyecaxk y TpxNpdek mxyemk Exry Axqpcety
88
30 cetelj Exyeceqty RpL tpM ceNcxk Epxmqede
k uc ? Exyeceqty RpL tpM EpxmqeNpk : <<
íeqeTxXj xxk TeutprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk TeutprreM uxqpxj
Eewpc !
12 yeJ veNxk TeteceM Tk ReM c Tpexyececaxpk E
xry EpxyeM Tecek Epxaxby Axwcxmqtpcec cewek mxseby

Epeeerrpqplj Ay cesek EeNec Teetek tpM Serrepk ve


Nsxl uqeey Epxcec uxqpcej .
11 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ cenyej Ex
eVcxyesy E¡nxsTpD pk Tprpqbxk xxk Wpty xc
Tenk Tk ReM c Tpxxyecesy yeexekH Eery cek uqplj A
89
y cesek vewxXj Epxcec uNeeek y Sxpecel c mxqxzewpc ,
tpM Eewpc , Tk ReM Eery ReteqpekH EpxceMj Epxbe
qtk Tec uqeey Epxcec cesek c yeJ Exteceby uc . geeeak m

10 cetelj yeJ Wpxk Tk ReM c Exteceby yeexwpc , E


paxM Eery Tk ReM vewty yeM Ebek y Eewc Respk
ceby ceqetxj uxqpcej .
9 ZeNptk xxk Epxcek tpM << Epxapcek Tetpc mx
NpeVcej Exry uxm uxceL gpqxM c Exscewpc . >>
8 Eexem Epxtpceqcej Exry ZeNy Tk ReM c EpNxze
qek Terrpteeesek uNeeek Eak geneey Epxcec uqec .
Tecxk Epxrek Zpsy xc Esk Teerrerrpqpeesek uc ?
7 Tk ReM Zeny Eak Seexk ExqeNel Tec Eewpc ! ce
k Exry Tk ReM pk BeL c veqeeeqek , Tk ReM c
Spxspxj yxsxNel Exry Sezc Axeepqk uxqpcej .
cxm uzy Esem Exry ZeweNay vewxXj Epxcec uqec g
eeeak m TeNem veexMj xxk Epexqk Zeutel xxeM ExqeNe
dek
6 EpaxM Eery , yxtk Exry ExspD E¡nxSTpD pk Eew
c Respk tpM yeexekH EpxXj tpM , EeNxrrppeeeel
90
BxeM Tewbxk yezeqecteedek uxqpcej .
venxaeekH Tec uqrrewpc . Erk Exry uqyesy vpyxqrre
k Spxrespk y mxapk Exry Wek y Spxspxj yxsxNel
19 mxwpk y EpeK AxreM pk mxsel gpNc Eery Exq
epetk yeexwpc . Tenk Exry SetpM Sewerrpk ,
cxberreNqel c Esk mxqxzem uqpwpc .
18 cetelj cenyej vpyxqrrek Spxresy Exry Tk ReM c
Bxqprrppeyesy , Tk ReM Eery TeNpc vepqc xxk
Epexqetpmqpwpc .
Texxspecreby , veNxqaek EseNmaeqtpyeay , Tk ReM
c EpxyeM pk Epexqepem TpMj Tec Zeutel c Axry Esk
17 EpaxM Eery , EpeK axreM pk Teaxzeecrrpc mxs
el Exry vpyxqrrek Spxresy Qpcej veNxqaek
91
verpeey uqtprrec .
y BxqprrptpqekH xc Terreby , yxtecec EpxyeM pk Ep
eK AxreM pk xxek Teaxzeecrrpc mxsel tpM Sepecxl
16 Wxry Axeepqeaxqek TpNepeeey Eery , Tk ReM
pk Epxcej ceqk Epexqk Zeutel Eery vpyxqrrek Spxrespk
vpyxqrrek Spxresy yej mxwpk y EpeK AxreM
EpNpqtpyesy , Tk ReM vewty yeM Teerrpspwpc .
15 cxaxzetpcec , ceNyej Tk ReM EeNxzetepk Wety
Rxcek Rxcek Zpcek vebeqeXj , BeqcxXj cewek
Seretprrec >> cesek Epxcek tpM vewpnpeeteeesek
yeexwpc .
14 EpaxM Eery , vewpeK vepqc Zpsy Eery uxM <
< usppk c EpxyeM pk xxek yec j Wety veexNeqek
SxqteeK uqrreby uqeey Epxcec , veNxk veexMj Sepe
cxl xxeM EpxyeM BerrpMj yek Epexqeaxqem ceNectec .
Axqpcety mxwpk uqrreeey ceweby uc . geeeak m Er
k Encej Axqpcej cetexj xxeM Beyeeec Eerresxqeeey xxk x
xek
13 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , uNeeek Eery
Tk ReM c Specrrpk Terrpteby , Tk ReM c Encej
92
íeqeTxXj xxk TeutprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk TeutprreM uxqpxj

26 yxtk yeNtewreby Esk uqpwpc ,


EewxtpNel Zprrek xxqprrptprrpqyesy Bpcxwpc .
25 vpyxqrrek Spxresy Exry yxtek tpM Sxkh Eewc
Resy xc EpxNpsxzedekh , yxtk Temk xxeM Wek y
uxmc Teaxzeecrrpc mxsel Zpcek uxM Tprpqbxk xxk
Wptpkh veteby Epxmmqpdek yeexwpc .
24 TeteceM ExspD E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeetee
93
ey mxwpk Exry Rxceetk Tetek y EpeK AxreM pk Eeqxyej
Aerrebeqek Esk Axtewpc .
23 TeNpy Rpwpeeek , Teteby yeNxeey BeNcej uq
pwpc . EteceM EpaxM c Eeqc Rxcek vepqc Zpsy cepk
EeVcej Texxuexj , mxqxaeeVmc , EreNxecmc , EeNxr
rpk SereekH Axceac SxtpNrry ,
22 vpyxqrrek Spxrespk y Serrpeesek EpxMj Bxwx
D c ceqeyesy TeNpc Tpxcewel veexMj , yezeM AeeVcel ,
Zeutel c Epexqetpcac Exry Zeny uNeeek y mxNpk y
EeNepk ExNcepk uqpk Axteeey Epxcec uqec .
yeexwpc . EpNxty yeJ Tk ReM c Expeeeeeesek uxqpc
ej , Etpcej yesk Tk ReM c Expeeeek SererrpqpXj : EteceM
21 EeteekH Bxtpcej , SpeetprrpNeeey , RexxNqek
AeeVcem yej usppk Bpexl pk Zeutel TeceMj ExqeNeby
Epetprrpael , WpNpxxaeqtpm , uxqpcqem , ReL yeex
rrpqeey ,
20 uxNxqy j tpM Spxspcqem , uxcej EpNpsxeey , v
pNpspl Berpl , Teweaeqtpcek , Berpk vpNpseey
Beyeeeec Zeutel c Teeceeec ,
94
7 Tk ReM Eery yeXj Zpcek yxtecec verrpNtprrec ,
Wpxk uNeeek c yesk yxtecec verrpNtprrec . Rxcek
Eeqxyej uxmc Seexk Seexeeek c vpyxzeqaek Etqeye
sy Bpcxwpc .
6 TeNem E¡nxsTpD pk BpxU BeL TeceMj SpNrrel m
xNtecac Exry Temk c SpNrreeeac yeeesc Tec yek
5 mxwpk uxNc EpxyeM pk xxek Emncej Zpcek Em
nceqeyesy Bpcxwpc .
EpaxM Epxcec uqec .
Zeutel Tec uqyesy , Temk Zpcek EpxeVcej ceNel ceb
95
y utpk usppk pk EpxMj uxtpcel Tec EeteqxpeeeeweM
4 mxwpk uxNc EpxyeM pk Epexqk Zeutel Zprrek R
eNxyaxqek Sxebxm ceNectec . ceNyej Seexk Epexqk
Zpcek Weceqeby yeexekH uqec .
3 Zerry Ay Epxcec uxcepk yeXj Zpcek cewbxXj Ep
xcec yeM utpeeaxpk Eery Bpxycek EpxyeM pk yeXj
mxexaepecedek tpM Tprreaeeetewpc .
2 mxety TeNprresy xc Eery vpyxzeqaek EmNceqey
esy Erk Exry TeNpc E¡nxsTpD pk BeNqxeK c
tpM Teteeeteeey yek cxaxzetpcec .
BxeM Temk y Eetemy uNprry xc Eery BeqeNerrpqpk
Epxcmtpcec . Tk ReM EpxyeNsepk Zpcek yesk Epxtpceqc
ej
geNrreeesek uqyesy , Tk ReM pk vpyxqrrek Spxrespk
tpM veNxzeqeeeteeey mxwpD Exry TeNpc Bpxceqek Epu
M
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , ceNyej mxwpk
Exry Sererrek tpM Epxcec yeM Epspl uNprry
mxety TeNprresy xc vpyxzeqaeeey Eery
BxNrrptprreM uxqpxj
96
íeqeTxXj xxk xxNrrptprreM uxqpxj
íeqeTxXj xxk xxNrrptprreM uxqpxj
13 Epxrek c ceqeyesy TeteceM EeNxrrppeeeel mx
Ntedek mxwpD Exry Ay vepqc Zpsy xc Esk xxNpwqewpc .

Wptpk y Tpxqpcej vppNqel Eewseeey Eak yek Eezpe


esek Tetpc uqec .
EeNxrrppeeeel cxtpcec cewek SxeeeteeK mxwpD ux
qpcej . Tetek y ExeVcxby yeexekH Eery E¡nxsTpD pk Tprp
qbxk
12 TeteceM EpxeVcek TeceMj yek Webppqek geex
97
eeerrpqeey TpMj Tec mxwpD Exry TeNpc Tk ReM c
Epxcmdek ZpL !
11 Tk ReM veNetprrec , EteceM Tpwy Epxspxj c ye
J EpxyeM pk geM xxeM xxek Tk ReM TpM yxaxk
TpecrrptpqekH yej Weetpaxqel
yeexyesy Bpcxwpc .
Epxxqepespcec , TeteceM Spxspxj yxsxNel pk Telj ye
M Rxceqk Ebekh veNxzeqeeeteeey mxwpD TpM Reectk E
exwy
10 Eexwy Eak , cebxc j Ay cesek Beysxzek Tpcxzel
Epqteyesy Epqek Tpxwek tpM Tpsk Tec Zeutel
Wpeepeey Epxcec uqyesy , AeeK Eery Tpqyesy TeNp
c vpNxzeqtk Tec uqpwpc .
9 Eexwy Eak , yxtk Exry uzek Epexqepeyeay , Spx
resy Eeqteby uqeey Epxcec . yxtk ceNyej BpNxeK
vpyxqrrek Spxrespk Eak WpxeVcej xxk Eewc Respk c
Epqby vpNxzewpc .
Exry vpyxqrrek Spxrespk y yezespl c Epqeey xxk Tpx
qpcekh Rewpeeqek TeNxeesek uqyesy , Tenk Exry TeNpc
TeNxeesek ul Tenk Exry TeNpc Teaxzeecrrpc mxsel E
98
ak Epxml c Epqby vpNxzeeey uqpwpc . ceNyej Tenk
8 Tenk Exry ceNyej EpxyeM pk xxek Teaxzeecrrpc
mxsel Zpcek veecrreeey xxk Tpxqpcej Rewpeeqek
mxwpk Exry Zerry TeNxeesek uqyesy TeNpc Teexwy
xc vpNxzewpc .
EpxNpsxzem uqtprrec ! Eewðk .
18 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Wek y Ebek E
xspD E¡nxsTpD Exry Tk uxmk tpM EreNxl
tecek ExspD pk SxNekj SpnyeJ xc Eeyay Zeuwpc .
17 Emeak vpexsc , yxtecec EteceM Zeutel TeceMj
Retk tpM Tpxyexj Tetk Ej , EpaxM Eery yeJ yeXj
99
yej EeVmNeexqel c mxNtewpc c j .
16 Erem BeNaxL c yeNxwteqeeeaxpk yej uNeeek
y Eeqxyej EeNepk Eery Rxceqk Eeteqc yeM EeVcej Eewprr
pqeexj
ReM Eery Sxkh Apeeaeqek uxtpcedek mxwpk uqeey
tpM Eewpc .
15 EeNxrrppeeeel mxqxzedek yej Esem Exry Zew
eNay vewxXj Epxcec uqec . vewpeK Axeepqk Eery yxtk
Tewbxk , EpNaxqeexj Teqecec Exry Rewexc Rxceetk
veteby Eeqebpeepc .
E¡nxsTpD pk Tprpqbxk xxk Wpty xc Weeetek geexee
errpqpwpc . EpaxM Eery , Erem Tprpqbxk xxk Wpty yeM
14 Retk yeM ceqeyesy , yeJ EpxceMj xc geexeeerr
pqeey Epxcec , yeJ geeeak m Wek y Ebek ExspD
Terreyec cetexj c geexeeerrpqeey xxk Tpxqpcej uqec
.
Tetk Exry Tk ReM c Sxeeeby Eenxrrppeeeel cxqcem
Exry Tk ReM Eery geteM Zpspqel TeceMj yek Rxceetk
íeqeTxXj xxk BxNrrptprreM uxqpxj
100
(Ephesians)

k Becxtel
ExýspD p
el
xj
xj
pxj
qpxj
M uxqpxj
pxj
843 845 848 852 855 859 863

(Back to Table of Contents)


ExýspD pk Becxtel
ZeeK mxwpk y yeXj Wety , E¡nxsTpD Exry Tpqprrec
Wety . Fesxk y Reexcewqxxj Exry Rxcek yeNxqekH Wety ,
Eewc Respk TptpMj vewtptek Rxcej Apeeak uqpeese
k Tpeeec Epxmqedek yeexwpc , Fesxk y Reexcewqxxj Exr
y
Bpcxzeeeac Eery Eeqc Epqek xxfxXj Rpmpk xxeM uN
eeek y EeNepk ExNcepk Exry E¡nxsTpD pk
Sererrpqpeesek yeexwpc .
Tk ReM Eery vewty uxqmL pk EewxtpNel Tpwtk E¡nx
75
sTpD Qpcej vewtptek Rxcej Qk Apeeak uqtprrec cewek
Spxresy yeM yetpqeekH uqrreyec ceweyec . Seml pk
verreD cesexj TpM , Bpcxzeeeac Eery Epecsxeeaxpk TpM
Rxml pk mxqxzespk Eak Spqeqewpc cewek Tprreaee
esek uxcepk uNeeek y Eerrpy Zecej Eeweqel Eery vpyxqrr
ek
Terrpteby , Temk y mxyemk ExspD E¡nxsTpD xxeM T
ewbxk Tetek c Rxml Eak ceqtpNxmqpk , Tetek c
Eprpl c Tprreaeeesek yeexwpc . Emk tecek Eaxcej u
Neeek Eery Temk y EeNepk ExNcepk Zpcek Specrrpk
TpD RpL pk TpxNpmy cesexj TpM , Bpcxzeeeac Eery
vewtptek Rxcek Apeeak uqeey Tpeeec
Apeeak uqeepc tpM Reexaem ceNectec cewek Ferre
Nteby Eewpc .
Eerrpy Zecej Tpxqpyqecej --- uxm mxwpk TpxNpqcxt
ek Exry ExspD E¡nxsTpD pk Eewc Respkh vewtptek Rxcej
uqeey uqec . >> Bpcxzeeeac Eery uNeeek y EeNepk
ExNcepk c EewxtpNel pk Telj yeM xxek uNeeek y Erem
uxtpcectedek uxmk c uxM E¡nxsTpD TpM vewxzeNpr
rpqeey uqyesy , Tenk Exry vewpeK TpxNpmk y cxrc
76
yezeqemqm Tpxqpyqecej Exry TeNpc : Tecnc teceJ y
ej EpNaxqeexj Teqecec teceJ Eeqxyej uxmc Apeeaeqeeete
k
ExýspD pk Becxtel pk gppl SetpU Exry uqyesy : <<
uNeeek Eery AeeK Tpcxzel Eery uqeey xxk EpxXj tpM
Tpyac TerxqaerrpqekH
Tpxnyej . Temspqtk xxk Epxcej
gpNyej . E¡nxsTpD pk TptpNeceJ Sxkh Eewc Res
y
77
vpzeM . E¡nxsTpD yej Fesxk y Reexcewqxxj
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel

Eerrpaxqel , EreNxl uqpk cecek AeyeM BeNcej yeNx


wbxXj yeM Eeqxyej ceNexj uteD c Tpxspy qedek yeexwpc
.
Eppeekj Tec Epxcej Epxspxj xxeM Temk c Exqepeced
ek yeexwpc Tenk Exry E¡nxsTpD pk veexMj , EpxNpytel
uqec . Bpcxzeeeac Eery uNeeek y E¡nxsTpD pk Tptp
Mj EpxNpsxzedek EreNxl tpM Sepecxl mxteqpk , mxk
E¡nxsTpD Exry SerrpNc Axqerry Wety . Fesxk y Reex
cewqxxj Rc EcereM Wety , E¡nxsTpD Exry EMj Wety
ExýspD pk Becxtel

78
ExýspD pk RxcetpceM uxqpxj
7 E¡nxsTpD Epxmdek y EpaxMj yxtk Encej Axqpce
j xc Epqby , yxtk Exry Rxml Eaecek ceqtpNxyec ,
Tenk Exry Temk y veexNety mxyemk Zpcek TeU Teqe
rreM xxeM yxtek tpM EpxNpsxzedek yeexwpc !
6 yxtk ReM Eery uNeeek y Erem EpxeVcej ceNeqt
y EreNxl c Exry Weeetek Terrpqesprrec , EpaxM Eery
Eewpc . Erk uqyesy Temk y TpMj Tec Zeutel , Temk y
Sererrek tpM Reexaem Zeutel Wpxk uqec .
X Temk tpM veNxzeqerrpqby , yxtek c Temk y EpxMj
79
cepcepk uqeey vpyeJ Tec uqrreeey yeM Seextpdek
5 uNeeek Eery yxtek c veexNeqek Serewpc , Tenk
Exry EpNxteyeM ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk yxtek
Tptpqeby , yxtek c Temk y Ewpkh cecek AeyeM Zew
eM Ay EpJ SeU Epxcec mxwpk uqrreeesek yeexwpc .
4 Epnaxqeexj Tpeeterxeey Eak Ewpkh , Tenk Exry
Rxceetk E¡nxsTpD xxeM Tewbxk yxtek c Specrrpk
tpM EpxNpsxzeyec .
E¡nxsTpD xxeM Tewbxk TecNc xxk EpNpk y Elj Bpexl
pk vpyxqrrek Spxrespk y cesxxj pk EerrpM c yxtek
3 yxtek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk Eaxcej uNeeek
h Teqeneeesprrec ! EpaxM Eery , Tenk Exry
E¡nxsTpD pk TptpNeceJ vpyxqrrek Spxrespk y E
reNxl
EpxNpsxzem uqtprrec !
2 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD
Exry Tk ReM TpM EreNxl EeVcej Eewprrpqeexj c
pk EpNpk y TeteceM ExspD E¡nxsTpD pk TptpNeceJ S
xtpNrry Spxspcqecaxpk TpM BecxXj yxaxyec :
1 yeJ ul ieðpl Wpxk , yeJ uNeeek y BenqxeK xxeM
80
ExspD E¡nxsTpD pk Eqac uqyec . yeJ ExýspD
RxcetpceM uxqpxj
Tk ReM pk Temk c Terreeesek TeweekH Tewtexj uqrre
eesek Eewpc .
E¡nxsTpD c Sxtpyec , uNeeek Eery Temk y Eeweqee
esek vpyxqrrek Spxresy Zpcek Tk ReM TpM EpxNpsxzeby
tecek , TeNpc Tk ReM pk EeuNel mxNtedek ExNpcel
RpL c Sprpseey xxk EpxXj tecek , Tk ReM Eery
13 Tk ReM Eery Wpxk Eexwy yeexwpc : Tk ReM E
ery Epxrek Zpspk y Axwecej xc Sprpseey xxk EpxXj
y EpxeVcej ceNel c Weeetek Terrpqetprrec cewedek
Eewpc !
81
12 Temk y SereekH Eery Wek y EteceM mxsel Zpc
ek E¡NxsTpD TpM Reexteeesek mxwpD uxM uNeeek
y EeNepk ExNcepk xxeM Specrrpeesek yeexwpc .
uNeeek Eery Temk y Entk EpNxty xxk Tpeeteeesek S
ereekH yeM xxek E¡NxsTpD xxeM Tewbxby yxtek c Temk
11 SeeseM Teqecec xxk Tpxwek uteD Eery uxM uNe
eek y ceJ Tpxqpyqecej yej SexpeuNc yeM yezeqectem uxc
epk
TpM veNxzeqeeetewpc , Tecem Tecek Temk xxeM Te
Nxmqewpc .
yej EpNaxqeexj Teqecec TeceNeceJ vewpeK uxmc Tet
eceM Apeeaeqeeetek uxtpcectedek uxmk Exry uxM E¡nxs
TpD
10 uNeeek y AeeK Tpcxzel Eery uqeey xxk EpxXj
yezeqemqm Tpxqpyqecej Exry TeNpc TecNc TeceNeceJ
yeexwpc .
Tenk Exry Rxceetk ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk ye
zeqemqm yeM Sxrrptpeesek Rxrrpak Zpcek Wetemqpdek
9 uNeeek Eery EeyxzeD yxqxxj xxeM xxek Temk y
BpNxeesek SereekH Zprrek mexaepecek , yxtek tpM
82
8 Temk y yxtek tpM EpxNpsxzedek EreNxl Exry ce
axrek Eqyexj mxapk Tec uc !
Erk Exry uqyesy uNeeek y yezek Eqyexj EreNxl pk E
eac uxqpcej .
ExýspD pk RxcetpceM uxqpxj
ExýspD pk RxcetpceM uxqpxj
20 Erem EepekH mxapk Axtel Exry Temk y E¡nxsT
pD c Epxmdek Eak Exry Tecxk EewxtpNerrpqby ,
Exry ceaxrek mxaptec BeNcej uqec .
19 Temk y Wek y EteceM Temk c Spxspcqek Sxtpc
axpk pk Tpwtk mxzpqceby uxmc EepekH Axtel
Temk y EeNepk ExNcepk Tecek Epxcmwpc cewek Ee
weqeeesek Eeby mxNpeVcej Exry cetpc Eqyexj yeexeey ,
Wetemqtpcec cewek gpzpwpc : Temk y Tk ReM c Ep
Neexqek Terrptek ExNedek y mxsel Exry Zerry uc ,
83
18 yeJ yesk uNeeek Eak Tk ReM pk Epzpk Sececej
xc Rececek , Tk ReM TpM EteceM c
X Epxcay , Tk ReM c SeeVceNemqpk uNeeek c Terxrr
pqpwpc .
Bc Tk ReM TpM EpxNpsxzetpcec ceby gpzpwpc . Ere
m vpyxqrrek Spxresy Exry Tk ReM TpM EeyxzeD yxqxxj
17 Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk uNeeek , Epxe
Vcej ceNeqty TecNc Eaxcej Exry vpyxqrrek Spxresy
Terrepeeeel terrek Tk ReM c TpNetpk ,
16 yeJ Exry Tk ReM pk Tpxqpcej TespNeqtk Epxce
c uNeeek tpM Terrepeeeek BeqyeNxyec . yeJ Exry
Spxspcqek Sxtpcaxpk TpM veexMj Sepecxl Tec xc Sp
rpspeesek Eaerrek Resc ,
15 Eexwy xxk Tpqk , yeJ Exry Tk ReM pk Ebek Exs
pD TpM Spxspxj yxsxNel Tec uxcepk
Ieðpl pk Terrepeeeel
X Weeetek Terrpqesprrec !
Axqpcej xc Temk tpM veNxzeqeeeteeey mxwpD TpM
EpxNpsxzedek yeexwpc . yxtk ReM Temk y EpxeVcej ceNe
l
84
14 vpyxqrrek Spxresy Exry Wek y uNeeek y Eewe
qel c mxqxzek Eeyeey xc yetpqeby , uNeeek Encej
Exry BecxNpkvewxzeNpeeac gebxrry Spxresy xc Sxt
pNrry Terrebpeepc .
Epnpk y Encej yeNxeeac tpM SxtpNrry uxmexyec , T
eNpc TeteceM uNeeek y BeNqxeK Eak BpxNxaecac mxwp
Dc
2 Tenk EpxXj , Tk ReM Eery Erem EpNaxqeexj pk g
ebxrry veNcxD Werry SpNtel c Terreby , TecNc xxk
ReM pk Spxresy Exry Rxceetk Epxmdek yeexwpc .
1 EpNxty Tk ReM Eery Rxml Epexqetpdek y Epax
Mj uNeeek y BeNqxeK Eak BpxNxaedek uqeepM , Tk
85
Epxmby EewxtpNeeey
vpxetprreM uxqpxj

uxmc TeNem E¡nxsTpD Exry TemD TpxmNeexj yeex


wpc .
23 Fesxk y Reexcewqxxj Exry E¡nxsTpD pk yeXj ,
SeeseM TecNc xxk Tpxwek uteD xxeM TpxmNeexj
y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac uqrreby , Eeqxyej ux
mk c RpzeNeeerrpqpeesek yeexwpc .
22 uNeeek Eery yesk SeeseM TecNc xxk Tpxwek u
teD c E¡nxsTpD TpM Terrerrpqby , Temk c Fesxk
ceJ Eeqxyej EeqteM ReNetepk Eak Teyeeesek yeexw
pc .
yeNxeeac , RpzeNeeeeeac uqpk Ebepk Eak cetpNeb
y , Tenk Exry EptpceJ EpNaxqeexj yej ExNecetpc EpNaxqe
exj pk
21 Teetk E¡nxsTpD pk RpzeNeeel Eery Eeqxyej Sp
xrespty EpNaxqeexj teceJ BeseeK Zeurrpqpeeac , Encej
yeexwpc .
E¡nxsTpD c TecNc TeceMj EpxyeM pk xxek yeNerrpk
86
Telj terrek Serrpqrreeesek mxapk Qpcej Teecaemy
ExýspD pk vpzetprreM uxqpxj
ExýspD pk vpzetprreM uxqpxj
9 Epexqk Zeutel c Tpxsxcqedek usy Tpqk , Tk Re
M Eery Tetpc geexeeerrpqpweM EpaxM Epxcec .
uNeeek y EreNxl Eak Emspdek uqec .
uxqpcej . Erk Exry uqyesy Tk ReM pk EpxyeNsepk pk
Epexqk Zeutel Eak Emspdek usy , veNxk
8 Tk ReM uqyesy uNeeek y EreNxl c Tpxsxcqek , S
pxspxj yxsxNel xxeM xxek EeuNel mxNtedek
ExqeNemqm xxk EpaxM uqec .
ExqeNemqm xxk Tpxqpcej , TeNpc Temk y ExspD E¡n
87
xsTpD Eak yxtek tpM Epxbemqpdek EreNxl veexMj xc
7 Temk y ExeVcxby uxmc Exry EpxXj xxk EpxXj Te
mk y Aeeeqesc Epxcec Zecej EreNxl Zpcek
EewxtpNerrpqby , vewty yeM TecNc TeceMj Encej Eb
ewsxmqpdek yeexwpc .
6 uNeeek Eery Rxceetk yxtek c ExspD E¡nxsTpD p
k Eewc Respkh E¡nxsTpD Qpcej vewty yeM Tecxk
X E¡nxsTpD Qpcej vewtpyeM EewxtpNerrpqyec . Tem
k y EreNxl Exry Tk ReM c EeuNeyec .
5 Wek y Spxresy Exry BeNqxeK c BpxNxaedek Rx
ml pk Tpwtk Epxmm xxk EpxXj Tenk Exry yxtek
Epxcec EpxNcek TeqceM uqec .
4 cetelj uNeeek Eery Rxmqesmc yeM Eqyexj uc , T
emk y yxtek tpM Epxcm veexMj Eery cxberreM
Eewsewpc .
yeexwpc . Eexwy Eak , yxtk Exry usppk QpekH Exqrr
el ceby Epxcec , Qeytec uNeeek y Sxpecel c Exry
Bxek gpNc mxsel c EezeyeM Eery Teqyxk , Wxekj Ax
spty yeXj xxk Teaxzeecrrpc mxsel utpl c Terreeesek
3 Epxrek tecek , yxtk mxwpk uxNc EpNxty terrek
88
uxM Tetek Qpcej Eeteqc yeM , EpeK AxreM pk
xxk cxk yej veNc mxNpk y cxk c vewtpNerrpqpk Rxc
ek Apeeak uqrreby , EpxyeM pk yeXj yeM xxek TeNem
14 E¡NxsTpD Exry yeXj yeM xxek EeVcej Eewprrp
qeexj c Tk ReM TpM EpxNpsxzek Tenk Exry ZððxNðc
vewtpteeesek mxwpD , Temk y Epxmm yeM Tewbxk
Rxceetk uNeeek QpekH EpexNetpyec .
13 Tk ReM pk EteceM EpNxty terrek uNeeek Eak vpq
k Bexxqeby Etpcej veNxk ExspD E¡nxsTpD Qpcej
TeceMj mxsel ceby Epxcec , uNeeek ceby Epxcec ye
exwpc .
89
Temk y EeNepk ExNcepk Tecek Epxcm yeM Eeweqee
esek ceMj TeceMj Ay vpyeJ ceby Epxcec yeexwpc . EpNax
qeexj
uNeeek y Specrrpk Tptpqeeesek EeNepk pk Eecrece
k tpM Epxcec yeexqpekH . Tk ReM yesk uNeeek Eery
12 Tenk EpxXj tpM Tk ReM Eery E¡nxsTpD Qpcej v
eNxaeekH ceby Epxcec , veNc mxwpk yeexqpekH ,
mxqxzecaxpk cewewpc .
EpxyeM pk yeXj TeceMj yek cxtpekH Wesk mxteqced
ek ZððeNðc xxk cxk -- Tek ReM c EeNxrrppeeeel Esk
Aecebxqetpcec : Tk ReM Eery TeteceM yeXj Zpcek Z
ecelj EeNxrrppeeeel mxNteyec cewecaxpk – TeNpc Tetece
M
11 Tk ReM TpxNpwecak yek veNc mxNpk y mxwp
k uqpeeaxpk Eery EpNxty xxk yeextel c
E¡nxsTpD pk Eewc Respkh vewtptek Rxcek Ape
eak uqeey Eery

yxtek c cxqcem yeM Tpxqpyqek yeexeesek Bpexl ux


qpcej .
90
yxtek c EpxceNeaxqek , yxtek c uzek Epexqetptpcec
cewewpc , Erk Exry uqyesy Temk y Eeqc Entk Eak
10 uNeeek Eery uqyesy yxtek c Emtpk uxtpcecac
Wpxk , Tenk Exry ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk
ExýspD pk vpzetprreM uxqpxj
ExýspD pk vpzetprreM uxqpxj
Apeeaeqeeeteeesek yeexwpc , ExspD E¡nxsTpD Exr
y veNxk ceM pk SerrpNc Axqerry Wpxk uqec .
20 Tk ReM Wpxk ZððxNðc xxk cxk Qpcej Eeteqc y
eM Eqac yej Tecety WeNcepk pk SerrpNxk TeceMj
xxk cxk Wpxk .
yxsc uqyec . Tk ReM uqyesy uNeeek y EeNepk ExNc
epk pk vewty TpxNpqtek , uNeeek y Rxcek ceM uxqc
19 ExeVcxby Epxbeyesy , Tek y veNc mxNpk y mx
wpD Exry Tecxk Zeny veNc xxk uzy Esk Terxeeac
91
vpyxqrrek Spxrespk y TptpMj Eaxcej uNeeek y Ewpk
h mxNay Axtewpc .
18 E¡nxsTpD xxeM Tewbxk , ZððeNðc xxk cxk uzy
veNc mxNpk y cxk Ay cesek yxtk uxM Rxcek
Eak Bec Tec yeexeesek veNc mxNpk y mxwpD yej u
Neeek QpekH EpexNetpeeac ZððxNðc xxk cxk yeexwpc .
Eewprrpqeexj pk ExNpcel c Epqewbxqek TeqceNemq
pwpc , Temk tpM Tk ReM pk EteceM EpNxty terrek uNeee
k
17 ExeVcxcepk E¡nxsTpD pk WpNxqek ExNedek B
pNxqekH Eery uqyesy vewpeK uxmc mxwpD TpM EeVcej
Eysemqyec .
X Terrpseeeby , Tprpqbxk Wpty yeM Tewbxk vpzeM T
elj xc Rxcek Apeeak uqrrek vewtpNerrpqby uNeeek Qpek
H
16 E¡nxsTpD Exry Tprpqbxk xxk Wptpk TeceMj vet
eeetek Epxmm yeM xxek Erem EpxsxzeNcem yeextel
uqerreeesek yeexwpc .
mxwpD c Temk y Eewc Resy yeM Tewbxk Rxcek Bpe
xl pk Sxkh mxwpk uqrrek veNxqaek EU ReexM Tec
92
15 Tenk Exry ZððeNðc xxk vepqc xxk AeceNqel Tp
eeterrel c mxapk Epxcec uqrreby , vpzeM Bpexl pk
Tetk ReM c EpxsxzeNcemqpk , verreaerrpqpeesek ce
NeL c Tpxqcxk Eprerreyec .
vpyxqrrek Spxresy yeM Tewbxby Temk y vpyxqrrek E
qac yej Tecety WeNcepk c SeeVceNemqyec .
5 EpNxty terrek uNeeek Eery cek tpM Ay Erk Rxrrp
ak yek Esk Epxbemqyec , Etpcej Tenk Exry
uqpwpc , )
4 Tk ReM Eery Epecsxyesy TeNpc yeJ E¡nxsTpD pk
Rxrrpak Eak Zerry Epexqerreyec cetexj c Weteby
Erem Rxrrpak xc TpxmL xxeM Tewtecqek yxaxyec ,
3 Tenk Exry Rewexc SeeVceNemqpk Rewexc Temk
y Rxrrpak xc Wetemqpdek uxqpcej . ( yeJ Rxceetk
93
EpxNpsxzek , Rxcek Bpexl pk EmNcej Tpsxzel c Retk
tpM Reextek Tpsxzeeesek yeexwpc .
2 Tk ReM Enceysc Wetem ceNectec , Tk ReM pk E
eac Tpsk xxk Tpxqpcej , uNeeek Eery EreNxl
pk Zeqetek uqpeesek Ieðpl yeJ Tk ReM c EpNpqek u
Neeek Eak Terrepeeeek gpzpyec .
1 Eexwy Eak , Wxry Erk Tek y veNc mxNpk y mxw
pD TpM ExspD E¡nxsTpD
Ieðpl Eery veNc mxNpk y cxk tpM ExNpcel Epqe
wbxqeeesek Eery
gpNyetprreM uxqpxj

EpNpsxk Serrpeey gebeM Eery uqyec .


22 Temk c Tpxsxby Tk ReM Wpxk vewty yeM Apee
aeqeeetek , uNeeek y vpyxqrrek Spxresy yeM
SpxLj uqpk Ebek tpM Enmyec .
21 Temk c Tpxsxby uxmc yeNxqekH Eery veNxqa
ek vpquqtpk , EerrebxL xxeM EpxNcetpk vpyxqrrek
ExýspD pk gpNyetprreM uxqpxj
94
ExýspD pk gpnyetprreM uxqpxj
12 E¡nxsTpD xxeM Tewbxk Temk c Spxspcqek Tpx
sxcqeby , yxtk EezpwsxeK Epxcec yeM uNeeek y
Eery Rxceetk Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk yeXj T
eceMj Yezeqectedek yeexwpc .
11 uNeeek y ExeVcxm Exry Temk y WpxeVcej xxk
BeNqxeK c Zprrek Epxetpspqedek uqec , Erem BeNqxeK
cewedek uqec .
teceJ BeseeK Zeurrpqpeeac , Encej Eepeeepeeaxpk
TpM uNeeek y Elj Bpexl pk EeyxzeD yxqxxj c Wetemqtpce
95
c
10 Emk y BpNxqekH Eery Epty EpxXj tpM , Fesxk
y Reexcewqxxj xxeM Tewbxk , TecNc xxk EpNpk
Eery Erem Rxrrpak yek Teqteqek Rxrrpeesek yeexwp
c.
Zeueeterrpqpeesek c Wetemqyec . EpNxty xxk AeeK
EpxXj tpM , Tpxwek uteD c Emtpcac Ebek --- uNeeek
9 uxm mxwpk TpxNpqcxtek tpM uNeeek Eery Tem
k y Rxrrpak Tpxqpyqecej Zpcek ceNcxk
mxNpk y mxwpD TpM Epqewbxqek TeqceNemqby ,
Retety EpxNpsxzedek Epeak Encej xc mxNteby , E¡n
xsTpD pk cxberreM Epxcec Eqyexj Teqyexj ExNpcel c veN
c
8 yeJ cetpexyeM vewpeK uxmc Spxspctepk pk Tpt
pMj Eereexeeek cetexj uqyeay , yeJ veNxk uNeeek y
Temk Y EepekH Axtel pk Zeuak yeM Retk tpM EpxNp
sxzedek yeexwpc .
Etqewpc . 7 uNeeek y Epeaprrpc EreNxl pk EpaxMj ,
yeJ Exry Erem ExNpcel pk Benpak uqyec , Erk Exry
Encetek Wpxk uxcepk uNeeek y ExspD E¡nxsTpD pk
96
TptpMj yezeqectedek Eeweqel c vpyxzek
Exry ZððeNðc xxk cxk Qpcej Eeteqc yeM uNeeek y c
esxxj uzek c Etqewpc Tetk uqyesy Rxceqk yeXj xxk
6 Erem Rxrrpak xxk EerrpqekH Eery Eexwy yeexw
pc : ExNpcel RpL xxeM Tewbxk veNc mxNpk y mxwpD
20 uNeeek Eery Wek y Tpwtk mxzpk Zeueeteby u
xmc EepekH Axtel xxeM Eeqxyej uxmk c uxtpcem
Epexqerrek , Tk ReM Eery uNeeek y Seexk Seexeeek
xxeM TpxmNeexj uqeey uqtprrec .
19 Tk ReM Eery E¡nxsTpD pk TeNem Weteqcej Eak
Teyeyesy Sezc Epeeeby Epqeey veexMj Serel c
Eery ceaxrek mxk yeexekH xc Epeeetprrec cewedek
uqec .
18 Tk ReM c uNeeek y vewpeK uxmc Eenepk ExNc
epk Qpcej vewty yeM E¡nxsTpD pk veexMj Serel
97
Tec uqrreby ,
ReM pk Sepecxl xxNpcekh EpNpsxk SerrpsxNeby , T
k ReM c Temk y veexMj Serel pk TptpMj SerrpNc
17 yeJ yesk E¡nxsTpD TpM Terrepeeeek gpzpwpc ,
Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel c Tpxsxcqek , Tk
Eewc Resy Eery ExteM AxceNeeK uqtprrec .
Epxetpspqek vpyxqrrek Spxrespk y Tk ReM TpM Epx
Npsxzedek mxapk c Tpxsxcqek Tk ReM pk TptpNeceJ
16 yeJ Exry uNeeek tpM Terrepeeeek gpzpwpc , Te
mk y EpxeVcej ceNel pk xxek Eqyexj Teqyexj c
15 Tecnc teceJ EpNaxqeexj teceJ vewpeK uxmc ce
M uxqc Exry uxM Temk Eak uc uqpeesek uqec .
14 Eexwy xxk Tpqk , yeJ Exry Eaxcej uNeeek y
Ewpkh Spxmpeyec .
E¡nxsTpD pk veexMj Serel
Eewseeesek Y EpaxM BpNxeK Wpeeptprrec , veNxk
Emk c EpxeVcej ceNel cewek utptprrec .
13 Eexwy Eak , yeJ Tk ReM Eak gpzpsprrec , yxtec
ec yeJ Exry Tk ReM pk Tpxqpcej Bpyeqeexj
Ewpkh SereekH EewpM mxNay ExNeyec .
98
ExýspD pk gpnyetprreM uxqpxj
ExýspD pk TpxNyetpceM uxqpxj
xxk Tpwtk , Tpxwek uxmc xc BecxNpwpc , Tpxwek u
xmc xc Tppfqerrpqpwpc .
6 geeeak Rxcek uNeeek Eewpc , TeNpc mxwpk Tp
xNpqcxtek y Eaxcej uqec . Tenk Exry Tpxwek uxmc
5 geeeak Rxcek Ebek Eewpc , Rxcek Spxspxj yxsx
Nel Eewpc , Rxcek EpcxzeqekH Eewpc .
ReM c Terrptek vewty xxk Rxcek mxsel Eneweqbel c
Etqem Tec Eeteqc uqec .
4 geeeak Rxcek Apeeak yeXj Eewpc , geeeak Rxc
99
ek vpyxqrrek Spxresy Eewpc . ZeeK uNeeek Eery Tk
vewtptek Rxcetpdek Sepecxl Zpcek yeNxwteqetprre
c.
3 EU ReexM Tec yeM veNxqaek Zeuqaeby , Axtee
ey xxk cxNc yeM vpyxqrrek Spxrespk y EpxNpsxzedek
2 Tk ReM TeNpy cxaxzeecmc Rpwpeeek Bpxceqek
, mxqxaeecmc veexMj Sepecxl xxeM veNxqaek Eerrpaxqe
by
Tpeeterreeesek yeNxwbxzek terrek Reexaem Zpspte
c uqec .
EpaxMj veMj ceM pk Zeqetek uqyec – Tk ReM Eery u
Neeek y Tk ReM c EpNeexqek Terrpteeey EpxXj
1 Eexwy Eak , yeJ Tk ReM TpM Expeeeek Sererrpq
sprrec --- yeJ Exry uqyesy Ebek tpM Epexqeaxqem xxk
Fesxk y Reexcewqxxj pk vewtptek Rxcetpdek E
xry
TpxnyetpceM uxqpxj

EmNxtk Weeeterrel Epqeey uqtprrec ! Eewðk ,


21 Tenk Exry Fesxk y Reexcewqxxj TpM , yesk Exs
100
pD E¡nxsTpD pk TptpMj EpxXj xxk EpxXj
Exry Wek y utpby Sereeesek Eak vpqk Teyeeesek ye
exwpc .
tpM mxNpwpc .
Terxqtk Tec uqpwpc . yxtk Epxsay uexbxk uqyespNe
by , E¡nxsTpD pk TeNem TemD TemqteM cewbxzek
13 vewpeK pk EapD TpM , yxtk ReM uNeeek y mx
yemk tpM Rxcetpwel Tec Spxspxj yxsxNel yej
TeNpc E¡nxsTpD pk yeXj Weeeeupk c Apeeaeqek yee
xrrpqeey xxk Tpxqpcej uqec .
12 Erk Exry uNeeek y EeNepk ExNcepk c Temk y T
pxqpcej Eebxqqerrpqby , Fesxk y Reexcewqxj --
BeNxL c Eery veMj QeLj yej yeeesc uqrreyec .
101
Eqac cewek Tpeeterreby , BeNxL c Eery Tecety WeNc
epk uqrreby , BeNxL xxeM Eery ExNpcel RpL Teqcenemqp
cac ,
11 Temk Exry Wpxk Ay mxwpD TpM EreNxl c EpxN
psxzecac Wpxk , Tenk Exry BeNxL mxwpD c
Tenk Rxcej uxqpcej . Temk y Erk Wety Epexqepem Ex
ry Tpxwek uxmc xc TemqteM uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec

10 TeNem << TpNpeesc yerrpeesek >> TeNpc Tec


edc yek Tectedek Epqek TecNc xxk TeceMj geNpeesek
TpNpeesc yek yerrpby gebeM Teqecec xxk AxU Tpp
Mj Eery mxNyec cetexj c ceqeby yeexwpc .
9 << Tenk Exry Tectem >> cetexj Erk Epxcej Exry
ZeweM Eppeekj Tec uc ? Erk Exry EpNxteyeM
Tpxcewel EreNxl c mxwpD TpM EpxNpsxzeyec .

Tenk Exry TpekH Epxcec Epqek yeNxyaxqeeete


eesepk c Eeyeaxyec ,
TecNc xxk Weeetel tpM Tectem xxk EpxXj
8 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety :
102
7 yxtk mxwpk uxNc uxM E¡nxsTpD pk vpyxzenxqe
eesek xxeM Epeaprrpc EreNxl c mxNtewpc .
ExýspD pk TpxNyetpceM uxqpxj
ExýspD pk TpxNyetpceM uxqpxj
uqby , ExspD pk TptpMj Qk yeexeepc Epxrek Zpsy xc
SpNpeesek yeexwpc .
21 Tk ReM Eery ZeNxzek Epxcec yeM Temk y Tpe
eec EpaxM c Eery Epqby Sprpspk , Temk y FeyeJ
20 cetelj Tk ReM pk E¡nxsTpD Eak SpNpeesek Eer
y Eexwy usy uqec .
ReMj SpNtel tpM Werry Zeutel c Epexqetpwpc .
19 Tetk Exry ExaxmNc gpwtpsxeK cetexj c EpweNt
ek , SetpM Sewerrpk TpMj Teyej yeM xxek Eerresxqek
103
EpaxM Eery Tetk Weteqcej Epxcec WpeceeeeK uxcep
k veterrpbxqtec yeexteeK uxqpcej .
18 Sepecxl SereekH Eery veNeecrrpc , uNeeek y E
pxNpsxzedek Eewc Respk QpekH BeyseNqeeeteeesek ye
exwpc
mxNpk y mxwpD pk Wety EewxtpNesprrec . Tetek y
utpl Serel Eery ceexteL verrpNweeK ,
17 Etpcej yeJ uNeeek y BeNqxeK xxeM Tk ReM c T
pxU cxaezeeVmc yeM Expeeeesprrec : yxtecec yesk veNc
E¡nxsTpD pk TptpNceJ Sxkh Eewc Resy
EpxXj tpM , yeXj Exry veexMj Serel pk Tpwtk Eerrebx
L xxeM Epxspk uexbxby Apeeaeqeeetewpc .
vpquqtpby , veNxqaek veyspNpqaewpc . ExeVcxcep
k Elj Wpxaxpk Exry Epxxqetpl Zpcek yeteNerrpqeey xxk
16 vewpeK yeXj Exry uxM Temk c Tpxsxwpc , Epx
Xj cesxmy Sptel SxNusy yeM xxek veNxqaek
Epxcetk TespNeqtk Epxcec Tecedxqek uexbxwpc . Te
nk Exry uqyesy Tpqprrec uqec ,
15 Temk y Esenm yeM veexMj Sepecxl c EuNqek E
104
pxrek Epxcej ceqeby , Elj Telj yeM E¡nxsTpD pk
EqteU pk SpNtel c Terreby TeNyem Epxcec uqpwpc c
j.
14 ExeVcxyesy yxtk Sezc Tecxk cepcepk Wety ye
M usppk pk Werry EeNekH Epeeerrek tpM Epreby
y Tk ReM Tec uqpeesek y cxrc TeweekH Tewtexj uqec
. uNeeek Eery Tk ReM c Eery Spqeqeeey EtpM Exry
30 uNeeek y vpyxqrrek Spxresy xc yxtecec BpyeekH
. EpaxM Eery vpyxqrrek Spxresy Exry uqyesy uNeeek
mxwpbxmqm Wety xxk Epxcej xc ZeNxby , Sprpspe
esek uxmk tpM Eeac Tpsk mxNtecesec .
29 yxtecec Epxcej ceqk yeM xxek usppk c Eyepec
ectpk , Bpxycek usppk c Tewbxm yej mxwpk c
Axcebc SxtpNrry Eebxqqeyel Sezc Epxceexmy Zeterr
y mxwpD c veyspNpk Axtewpc .
105
28 EpNxty vpqerrec cxdek Exry Tecxk vpqerreexq
eby uqeey Epxcec , vpzeM geM Zprrek Tpxsxcqeby
27 yxtecec Eetk AxpemM TpM Tpcxzel Beysxzek E
pqprrpqtprrec .
EtpM TpNsc terrek EerrpNqk ,
26 Tk ReM ceNyej EerrpNqeeey uqyesy , yxtecec
EerrpNqeeesek y EpaxMj Zelj Rxml cxtpcec . yxtecec
Epxrek Epxcej Zpcek ceqetpcec , EpaxM Eery yxtk u
qyesy uxM E¡nxsTpD pk yeXj teceJ Wpxaxpk uxqpcej .
25 Eexwy Eak , Tk ReM Eery Tecxk yxtecec vptel c
eqectpk ! mxwpk uxNc Eeekj Temy ReM Tecek
Zpspk Eak uc uqpeesek TpxU Zpsy yej cecek AeyeM
pk TeceMj ExqeNeby yeexwpc .
24 Erem Sxkh yeJ Exry uqyesy uNeeek y TpxNc xc
TerrpNxzek uxtpcedek yeexwpc , Erk Exry Epxrek
23 Tk ReM Epxbel utpl Zprrek Sxrepecem ceNecte
c , << Sxkh yeJ >> xc Ewpsm ceNectec .
Epxtpceqcej yeM ExqbeNeeesek yeexwpc .
<< verrpaxk yeJ >> cewecac Zpcek Teexqpk vezetp
rrec . TeNk verrpaxk yeJ Exry Teaxzeecrrpc mxsel pk
106
22 Teexwy uqyesy , Tk ReM Eery ZeNprc Tk ReM c
ExqbeNwel TpNpxxtel pk Tpwtk EewxtpNerrpqteeK
ExýspD pk TpxNyetpceM uxqpxj
ExýspD pk TeutprreM uxqpxj
5 Sebxcqesc Epxcec Exry Rpxbxpk Sewerrpk , ube
M uNteeK , vpytpeK Sxrpeeec mxwpD Exry ( vpytpeK
yeM xxek uNeeek tpM TeqeNeeeeey Epxcej xc ceqet
pcec .
4 Tk ReM yesk Rpxbxpk Sewerrpk WpeceeeeK yxt
erry , ubeM ucxM Epxcej ceqeby uqeey Epxcec . Tecem
TpNepeeey Ay ceNexj Epxcec , EpaxM Eery Tk ReM u
qyesy uNeeek y EpxMj mxyemk Wpxk uqec .
3 TeteceM Rpxbxpk Sewerrpk , ubeM uNteeK , vpy
107
tpeK Sxrpeeec EpaxM c Tk ReM pk Tpwtk yek
xxk Enmak uqby uNeeekh Enmdek Tec Eeteqc yeext
prrec .
Exry yxtek c veexNeqek Sereby , Wek y Tpxqpcej Ee
wc Resy Zprrek Apxqek , EeeVcxqpLj EpxrpM Tec Tecxqek
H
2 Tk ReM pk EewxtpNel Eery gebeM uqrrekh veex
Mj Sepecxl c Exqepecem ceNectec . ZeeK E¡nxsTpD
X TerrpNxzeeey ceNectec .
1 Tk ReM Eery uNeeek y veexNeqek Sereeey Epx
Mj mxyemk Wpxk Tpqk , Tk ReM Eery Enceysc Temk
cecek ceNel pk Tpwtk EewxtpNeeepc Eery
TeutprreM uxqpxj

Tk ReM c Eerrpaxqeeesek Wety yeexeey ceNectec .


32 veNxqaek Tptpry EreNxecmc veetpby , veNxqa
ek Eerrpaxqek ZeeK uNeeek Eery E¡nxsTpD xxeM Tewbxk
31 Tk ReM Eery Eeqxyej uxmc gpwptel vpNpspl ,
EeteekH Ectemy , cxqxexj c AeceNqem ceNectec .
EpexNetpby yeexekH xc yetpqeby Eewpc .
108
Epeteeesek Eaerrek SeNetpcec
14 EpaxM Eery , TptpNpk ExqeNem Exry TeNpc ce
Nel uqec , Eexwy Eak Sxqpxj TpM ExeVcxby Sxqpcqeyec
13 Eeqxyej EpaxM Zeutel Eery uxM Exqeaxqectek
geNeey xxk EpxXj , Epxrek Tpxnc Exry TptpNewpc ,
12 Tetek y TeqterrpM Epexqetpdek ExNy j Tec Zeu
tel ppk c TpNepeeey Eery Ay gptpwsxeK uqec .
Epexqetpctpk . Tecem yeM Eexwy EpaxM Zeutel c Ex
qeaxqetpcec .
11 usppk pk veNeecrrpc tpM Epxxqepeay uxmc E
109
eac Tpsk Epxcec EpaxM Zeutel c yxtecec
10 ApeepL Zerry Eery Ebek y yeeeeNeeey Zeutel
cetexj c Exqrrek Wetem ceNectec .
yej Epxrek Zpsy uqec .
9 cecek SeNerrpl Eery Eqyexj Teqyexj EpxMj xxwx
D Serrpwpc , TeNpc EeNxrrpk SereekH , TpxU SxtpNrry ,
mxwpk Sxxj yeexeey ceNectec .
uqpeesek AeeK Eaerrek cecek ceNel pk Tpwtk Eeeey
uqyec . Tk ReM pk EewxtpNel Enceysc cecek ceNeqty
8 Tk ReM Eery Eppl Eery veNeecrrpc tpM yeexees
k yeexwpc , cetelj Tk ReM Eery uNeeek y Spxspctek
7 Eexwy Eak , EteceM mxwpD Tec yxtecec Zeuqae
eetpk .
pk Tpxqpcej , uNeeek y EerrpM cxqxexj Exry TeND m
xwpD pk TeceMj Tpseey uqtprrec .
6 cek c Ay cesek vprrpspk Eewk vptel Epxcej yeM
Tk ReM c uy WeceqemqpXj . ZeeK EteceM EpaxM
ExNcepk ZeNy uqpk Axteeey Epxcec uqec .
Sxrpeeec Exry TeNpc uxNxqy j tpM Sxtpdek Qpcej Ee
teqc ) E¡nxsTpD yej uNeeek y EpNpk y EeNepk
110
ExýspD pk TeutprreM uxqpxj
ExýspD pk TeutprreM uxqpxj
22 EcereM uqpeeaxpk Eery EpxyeM pk EMj tecek
SxtpNrry yeexeey Zpsptec , ZeeK Ebek tecek
X mxetppecek Spxspcqewpc .
21 Tk ReM Eery veNxqaek Sxqprrpk SxtpNrry yeex
eey ceNectec , EpaxM Eery Tk ReM uqyesy E¡nxsTpD
EMj ELj xxk veNxaeekH
tpM TeqeNeeetprrec .
20 Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk ReMj yeM Epx
Nmqbxtk Elj Bpexl pk EpaxM TpM Eaxcej uNeeek
111
Eaecek mxcbxL Eezeqerrpqpk Ebek c Weeeteby , Te
mk y Epxcetk Terrpy Terrpqetprrec .
19 Sxqpcqel , EeNxrrpk Sxqpxj , Spxrespk y Terrpy
EseNmqek Terrpqetprrec . Eqxcej xxNpcek y mxk
TemqteM uqtprrec .
18 EeNxceJ yxtecec EpprrprreNec , Tenk Exry mxw
pk y yeXj xc Epxcec cxwpc , vpyxqrrek Spxresy
17 Eexwy xxk Tpqk , yxtecec WeeceepNeeetpk , E
bek y BeNqxeK Eery Zerry cetexj c Wetem ceNectec yeex
wpc
TpxcsxmNxtec yeexwpc c j .
16 Tpcxzel Beysxzek uxmk c SeextpM Eesxeeqee
ey ceNectec , EpaxM Eery Rxtpk EwpreceJ yeextel Eery
15 Eexwy Eak , Tk ReM Eery Epexqk Zeutel terrek
ReNxk ceaxzewetecec yeexeey ceNectec .
Ecerectk Tk ReM c ceexmqpwpc .
Ebek E¡nxsTpD Exry uqyesy
Epxmdek Eaecek SeNxtpcec

112
Fesxk Y Reexcewqxxj TpM veetpeey Wety EeNeaxqe
k gewreby , veNerreqbxwpc .
29 EpxyeM pk yeXj tpM Zpcek vpNpseeey mxwpk
ceby Epxcec , Tenk Exry ZeNprc ZeeK E¡nxsTpD pk
cenectec EcereM Zpcek veexNeqek Sereeey Eery Te
Npc EpxyeM pk yec j Zpcek veexNeqeeey yeexekH Zeutel
uqec .
28 EMj uqpeeaxpk EpxyeM pk xxek EcereM Zpcek
ZeeK EpxyeM pk yeXj Zpcek Eeteqc veexNeqeeey
yej EetpNxXj Epxcec uqrreby , yeXj tecek Enmmqm
113
xxk Tpxqpcej uqec .
27 Temk c EpxeVcej Epxbewbxtec , cecek AeyeM ,
Epxapcek Ay EpJ SeU Epxcec ZeweM Ay ccxM uNteeK
yeM EeNxrrppeeeek AeyeNqeby ,
26 Temk y Erk Wety Epexqepeay uxmc Exry Temk
y Epxcej yeM Tewbxk , Fesxk y Reexcewqxxj c Epsy
veexNeqek Sereeey ceNectec uqec .
Fesxk y Reexcewqxxj c veexNeqek Sereby , Fesxk y
Reexcewqxxj pk Tpxqpcej Eewc yek Apxqem ceNectec Ee
teqc
25 EMj uqpeeaxpk Eery EpxyeM pk EcereM Zpcek
veexNeqek Sereeey ceNectec , ZeeK E¡NxsTpD Exry
EMj tecek SxtpNrry yeexeey Zpsptec uxqpcej .
24 ZeeK Fesxk y Reexcewqxxj Exry E¡NxsTpD TpM
SxtpNrry Wety , EcereM Exry EpaxM Zeutel uqrrekh
Ebek Wpxk uxqpcej .
Temk y yeXj xxk xxek Tpqprrec Wety Wpxk Ay Fesxk
y Reexcewqxxj pk Eeuneeeac
23 EpaeM Eery , EMj Exry uqyesy ELj xxk xxek Tp
qprrec , ZeeK E¡nxsTpD Exry Fesxk y Reexcewqxxj
114
SxtpNrry yeexeey Wety .
ExýspD pk TeutprreM uxqpxj
ExýspD pk xxNrrptprreM uxqpxj
mxwpbxmqpk SpNrreeey ceNectec .
4 Eaxcej uqpeesek Eery yxtecec EpxMj cepcepk Z
pcek EerrpNqerrpqk , Ebek y SpNrrel xxeM Tetek c
Wpxk uqec .
3 Erk EpNaxqeexj TeceMj EpNty Respqewpc . Erk
Exry uqyesy Eeweqel Tec Eeecekj BpNuD AeceNqel
2 Eaxcej Ecej Zpcek mxetppecek EeseNeyesy Eeq
xyej Zeutel Axry Epxcetk EseNm uqby ,
uqyesy E¡nxsTpD pk EpeK AxreM uqpwpc .
115
1 EpxMj cepcepk uqpeeaxpk Eery Eaxcej Ecej xxk
Bxrrek SpNrreeey xc Sprpseey ceNectec , Erk Exry
Eaxcej Ecej yej EpxMj cepcepk pk veNxaeekH
BxNrrptprreM uxqpxj

veexNeqek Sereeey Wety EL j Zpcek Sereeey ceNect


ec , EL j Exry EMj Zpcek Enceysc mxetppecem ceNectec .
33 ceyeay Tk ReM pk yeXj TeceMj ay ceNecqeby u
qpwpc , EMj Exry ZeeK EpxyeM pk yeXj Zpcek
y Reexcewqxxj pk veNxaerrek tpM axcqemqpk ZeNx
yec ,
32 Erk RpL Eery Tpexl pk Zecej Rxrrpak xc SeeVce
Nemqpdek yeexwpc : yeJ Exry E¡nxsTpD yej Fesxk
EcereM Qpcej yek vewtppeay , vpzeM mxwpk Exry R
xcek Apeeak uqpwpc . >>
31 Exyeceqty RpL TeceMj xxk EpxmqeNpk << Eex
wy xxk Tpqk mxwpk Exry Eaxcej Ecej Eaecek Seqby ,
30 EpaxM Eery yxtk uqyesy Temk y yeXj TeceNec
eJ Wpxaxpk Wpxk uqec .
116
uqpwpc .
10 vewpeK pk EapD TpM , Tk ReM Eery Ebek y Ee
pekH Axtel c Tpxsxcqek ExteNcexj veeteeey mxwpk
uNeeek y EpxNpsxzedek uxmc Tprpeeqel

Tec , Tenk Exry mxwpk uxNc tpM Rxceqk Eeteqc yeN


xwbxXj yeM veetpwpc cetexj c Wetem ceNectec .
Eezpqrrek SpxNtemqby Esk uqpwpc . Tk ReM pk vew
bxqekH urrpl Tec yek TecNc TeceMj uxmc Rxceqk Ebek
9 Rpzek uqpeesepk Eery Tk ReM yesk urrpl vewbx
117
qekH terrek SeextpM veetpeey ceNectec , Tetek c
Zeutel c Eery Epxetpspqek Temk tpM veNxrrpqpwpc
cetexj c Wetetpcec .
8 urrpl BeNpak uzy Axqpcety mxwpk Ay cesek Ep
xcec , Ebek Exry mxwpk uxNc xxk Seexk Epexqk
Ebek tpM Epexqeaxqem Wety yeexby , yxtecec mxw
pk tpM Epexqeaxqem Wety yeextprrec .
7 Tk ReM EpxyeM pk TpMj Eaerrek BeNpak vewbx
qekH uqpeesek y yek EmNcej Zpcek mexaepecek ,
ceNectec .
Epxqy yeNek , E¡nxsTpD pk BeNpak Tpqk , Sepecxl
BxNpcek Eaecek uNeeek y BeNqxeK c BxNpwqek Secxeey

6 Tetk EeeceeeNay yeexekH EpxXj tpM Eexwy yee


xeey ceNectec , Tetek y yeeeNpl c Epqeey xc utpeey yeM
Epexqeaxqem Wety Sepecxqaxqek EeseNek Epexqe
axqem ceNectec .
5 vewbxqekH uqpeeaxpk Eery Tk ReM AeaeNek Te
eebxby EpNaxqeexj teceJ Ebek Zpcek E¡nxsTpD TpM
Rpzek yej urrpl pk veNxaeekH
118
ExýspD pk xxNrrptprreM uxqpxj
ExýspD pk xxNrrptprreM uxqpxj
Terrepeeeek BeqyeNxeey ceNectec . EpaxM Zeutel u
xmk tpM ceaxzewbxtec yeexeey ceNectec . Spxspctepk p
k
18 Tk ReM Terrepeeeeeey terrek uNeeek Eak Eeu
Nel gpzpby , EpxNmqbc vpyxqrrek Spxresy xc Terreby
EpxNpsxzedek Enterc xxk SeqeLj uqrretprrec .
17 Tk ReM Eery EeuNeeeac EreNxl xxeM Tprrpqee
kH cxby , uNeeek y SpNrrel xxeM vpyxqrrek Spxrespk y
SeNceexqek yeXj Zpcek vewerreqeeey ceNectec .
119
16 EpxNmqbc Spxspxj yxsxNel pk yewyec xc yeN
xk , veNcxD Etecepk pk venueesek vppNty Spwy xc
15 EU RexxNewtel c AeeK Exweeetk SpNteqaxqee
ey ExNpcel RpL xxeM Feeeec uqrreby Ewpsm ceNectec .
BxeM vpzeeK cxby ,
14 Eexwy Eak Tk ReM SeextpM yeqepecem ceNec
tec . Epxrek Zpsy yeM uxseqemM cxby , TpxU Epxrek
Zpcek vewerreqek Axtewpc .
EezpwsxeK Tec EpxXj Teexspk y Tpytpqpl c EseNmae
k , EapD Tprc Tpqtelj yeexqtpk EpxyeM pk yecxqeqtk
13 Eexwy Eak , Tk ReM Eery uBeeek y EpxNpsxze
dek xeysexj xxeM EpxyeM pk yeXj Zpcek xeysecqeby
SeeseM pk EpNpk y veNcxD mxapk Qpcej Teexqtpwp
c.
EpNpk teceJ gebxrry Spxresy , TeNpc Erem veNeecrr
pc EpNaxqeexj pk BeseeK Zeurrpqpeeac , Encej yeNxeeac
,
12 EpaxM Eery , yxtk uqyesy Wxekj Axsy Tec mxw
pk Qpcej EseNmaeqtpm usy , veNxk TecNc xxk
ReM SerrpNc Tec Tpeeterrpk Bpeespby , Eetk Axpem
120
M pk EpU Wecej xc EseNmaek Axtewpc .
11 Tk ReM Eery uNeeek y EpxNpsxzedek vewpeK
uxmc Tprpeeqel c Yec j tecek cetpNyesy , Tk
E¡nxsTpD c EmNxtk veexNeqek Sereeey mxwpD Tp
M EreNxl EpxNpsxzem uqtprrec !
X vewpeK uxmc Spxspcqecaxpk Tecek EpxNpsxzem
uqtprrec . 24 uNeeek Eery Wek y Ebek ExspD
23 Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry
EeVcej Eewprrpqeexj EreNxl veexMj yej Extecel yxsxNel
X Weteby BpNxeebxrrpqpl Epqeey uqtprrec cewedek
uxqpcej .
22 yeJ Exry Temk c Tk ReM pk Tpwtk Tpwxqek Epa
121
xrrpqpeesek Eery Tk ReM c Wek y EeteceJ yeextel
Exry Wpxk uxqpcej .
TpM Wetemqpwpc . Tenk Exry uqyesy Wek y Tptprpa
xqeby , SxtpNrry Epexqeaxqem Ebek y Eeekj Temy
21 TxíxóD Exry Wxry Tpeeec Eeqxyej EpaxM c Tk
ReM Ty ceqek Epxcay , Wxry yeextel c Tk ReM
Weetpaxqel yej ExNpcem
BpNxeK c EpxNpsxzetpcec cewek gpzpsprrec .
Eqac Exry uqyec . Tk ReM Eery uNeeek Eak Retety Z
erry ceqeXj cewek Sereyesy Zerry yek ceqem Spxsy
20 yeJ cetpexyeM geU TpxeVcej Bemby yeexyeay
, YeJ Erem ExNpcel RpL pk EpaxMj Epeak ENcety
gpzpsprrec .
Rececek ceqem xxk EpxXj tecek BpNxeK yeNteL xxe
M ExNpcel RpL pk Rxrrpak xc TeqceNemqm uqtprrec cew
ek
19 Wpxk Wxry Tpxqpcej Terrepeeeek , uNeeek Ea
k Retk tpM Bpcxeey Epxcej EpNpsxzetpcec , yeJ Eewk
Tpxqpcej EpxNmqbc Terrepeeeeeey ceNectec .
ExýspD pk xxNrrptprreM uxqpxj
122
(Phillipians)

Exyeceqty

xk Becxt
el
xj
xj
pxj
qpxj
el

867 869 873 877 881

(Back to Table of Contents)


ýxqxIeJ xxk Becxtel
Exry E¡nxsTpD pk Eewc Respkh EewxtpNek yeexekH
Eery uNeeek y EreNxl pk Seexk uxqpcej , Erem EreNxl c
EpwpNeeeeK yeNteL uqtprrec cewek Expeeeeeesek
yeexwpc . Tenk Exry Tetk ReM c Erk Wety Sererrpqyec : Te
tk
Tpxqpcej uqec , Ieðpl Eery Tetk ReM c ExspD pk TeN
py cxaxzeecmc xc Spnpqaek yxtecec vpyxeaeM yej
yeNcesxzel pk Tpwtk yeexekH yek Epqby Epxbeby ,
Wpxk Spxsy BpNxeK yej yety Extecel Tec yeexqrreeey xxk
99

Temk y gesxrrpk Bpyeqeexj Eewseby yeexekH xc Ep


qby Epxbem yeM Epxqy yeNek , EpxyeNsepk pk xxek mx
axM
TesxNeL c Eesxeeqek , Tetk ReM c BpNxeebxrrpqby ,
Tetk ReM c yety Extecel Tec uqrrewpc , Tetk ReM c
Tpteeeteeey xxk EpxXj tpM Tetk Exry Temk c Tepem
by Tpseqeeesek yeexwpc . Etpcej Tenk Exry Erk
ÝxqxIeJ xxk Sxtpceetepk TpM TeqeNeeel mexaepece
m xxk Tpxqpcej uqec . EpaxM Eery Temk c geaxeetek
Extecel Tec cetexj c ExqeNemqby yeexqpekH . Ieðpl
pk Erem verrptesy BecxXj xc yxaxdek y BpNxqekH Rc
mxM yej yety Extecel xxeM yxqeeeLj yeexby , Tenk E
xry ExspD E¡nxsTpD TpM gpxxyxsc Epxcec yety
Exry BpxNxmpk yeexeepc tpM Zecetk uxmrxtpk yee
xqpekH . ceyeay Erk verrptesy BecxXj Eery Wpxk yezeM
Tenk Exry ZeeK usppk vewty Eebxqaxpk pk TerreNxq
tk xc Eewseby , yesk ýxqxieJ xxk Fesxk y Reexcewqxxj
tpM yeexqpekH . Erem BecxXj Eery uqyesy Ieðpl pk
cxetek TptpMj yxaxdek BecxXj Wpxk . TeNk EpxXj
100
Reexcewqxxj Tecek yxaxdek BecxXj Wpxk uqec . ýxq
xIeJ Exry NpL pk RpzeNeeeel TppNeceJ WeíðTprxc j Wpbc
ÝxqxIeJ xxk Becxtel uqyesy Ieðpl pk Temk y EðpN
pIej tpM yeexrrpqpeesek Eeecekj Rxcej Fesxk y
Tpyac TerxqaerrpqekH
ÝxqxIeJ xxk Becxtel
TpqpekH . Temspqtk xxk Epxcej
BxNrrpekH . Ieðpl yej ýxqxieJ xxk Eeetk Reexbk Re
M
Teu . Teexspk yej usppk Eezpl c SeNewbxqem
Tpxnyej . Txwpãc yej EðIýnptc
gpnyej . E¡nxsTpD pk TptpneceJ EewxtpNel
vpzeM . Ieðpl pk vpyeJ mxwpk y yeextel
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel
101
yeexwpc .
Becxzek terrek ZeNy Ieðpl pk ýxqxIeJ xxk Fesxk y Re
excewqxxj TpM veqerrpk veexMj Tec yeexekH Eery ExqeN
eby
EewxtpNel c Axeepqeaxqeeesek yeexwpc .
TpD RpL pk EpeaeqxeK Eery uqyesy YezeM AeeVcel ,
vewtppeeey , ApxmNesc Epxcec Spxspxj yxsxNel yej
mxwpD TpM EpxNpsxzedek yezeM AeeVcel yej EeVc
ej Eewprrpqeexj c yesk TpNetpeesek yeexwpc .
Zpsy xc Tpxsxcqek mxNtedek usy uqec . Tenk Exry y
esk uNeeek Eery E¡nxsTpD pk Eewc Respkh uxmc
Tetk Exry Spxspxj yxsxNel xxek Tpxsxcqek mxqxzek
Eeueesek Eak yxsc , veNxk Zððenðc xxk cxk y vepqc

ýxqxieJ xxk Becxtel

102
ýxqxIeJ xxk RxcetpceM uxqpxj
Epxcec uqec , EpaxM Eery , Epxry yeJ cxetek tpM vp
Nxeetek yeexekH EpxXj Esemlj EpNxty TpMj Teyej yeM
7 Tk ReM Eery EpxNmqbc Wxry Sepecxl tpM Eewp
c ! yeJ Tk ReM c TpNespk Sereeey Eery ZeNxzek
cetexj c mxk Exteceby yeexwpc .
Qeytec Epxnmqbxqemqby , ExspD E¡nxsTpD c Tecxk
WpNxqek ExNem xxk EpxXj Temk Zpcek yezeqemqpwpc
6 YeJ Exry TeNem Tk ReM pk Tpwtk Erem Seexk Se
exeeek Eebxl c Ecxqedek uNeeek Eery Eebxl Zprrek
103
Eebxl tpM ZeNprc Rewexc veyspNpeeserreM Eewpc .

5 EpaxM Eery , Eeecekj Ecxqedek EtpM Eaecek Et


pcej tpM Tpqtelj Tk ReM Eery ExNpcel c Teqcenemqm
4 EpteekH uxnc Tk ReM pk Tpxqpcej Terrepeeeek
BeqyeNxeey terrek yeJ uxM yezeNtec yeexteeK uqec .
3 yeJ Tk ReM c Sererreqbeeey uxM uNeeek terrek
TeqeNeeewpc .
Ieðpl Eery BecxXj vpNxzeeeaxpk pk Tpxqpcej T
errepeeeeeesek Eery
EpxNpsxzem uqtprrec !
2 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD
Exry EreNxl yej EeVcej Eewprrpqeexj c Tk ReM TpM
Fesxk y Reexcewqxxj pk TpxNpmy yej veyspNpeeac
ReM TpM BecxXj yxaxyec .
uxmc ýxqxIeJ tpM SerrpekH uNeeek y EeNepk ExNce
pk TpM , TeNpc ExspD E¡nxsTpD pk Sxtpcaxpk uqpk
1 ieðpl Wxry YeXj yej ýxqxIeJ uqyesy ExspD E¡nxs
TpD pk Benpak Wpxk . yxtk Exry vewpeK
104
RxcetpceM uxqpxj
14 yeJ cxetek tpM vpNxeeteeesekh verreD Exqem
y Sxtpcaxpk Exry Reexj Spxspxj Tec , Reexj Eneqcexj
Wetebpmc .
Eetk uxmc usppk mxwpD uxM yeJ uqyesy E¡nxsTpD
pk Sxqterrek xxeM cxetek tpM vpnxeeteyec cetexj c
13 ExeVcxdek y tpxexj tpM , verrek y EpNtpk y Sx
teM vewerreqeeeac xxk EeeVceJ xxk uxmteceM uqpk
pk TeqceNem tpM Tewbxqcej uqyec cetexj c Wetemq
pwpc .
12 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Exry Tk Re
105
M TpM Wxry EpaeNel Eery veNxk ExNpcel RpL
E¡nxsTpD pk Tpxqpcej EewxtpNewpc
BxNpL pk EpxMj xxwxD xxeM TpxmNeexj uqby , uNe
eek c Eery Weeetek ceNeqtpmqpwpc .
11 Tk ReM pk EewxtpNel Eery ExspD E¡NxsTpD pk
EnteL Axtel c Tpxsxcqek Epqpeesek EqyeNxl
xxk EpxXj , Tk ReM Eery xxweqek uNprrpsxzeeey ge
beM Epxcec EeNxrrpk AeyeM uqpwpc .
10 Tk ReM c vewpeK pk Seexk c Eery Specrrprrpq
pwpc . ExeVcxcepk E¡nxsTpD c Tecxk WpNxqek ExNem
Werrpqeeey Axtel pk Axry vewty yeM TespNpqtk Epx
cec Rewecteby ,
9 Wxry Tk ReM pk Tpxqpcej Terrepeeeeeey Eery :
Tk ReM pk veexMj Sepecxl Exry Epxrek Weteqcej yej
Exry Epxrek yeexwpc . cetexj c uNeeek Eery Wetewp
c.
8 Wxry yeJ uqyesy ExspD E¡nxsTpD pk veexMj Se
pecxl xxeM Tk ReM c mxk Serewpc cetexj Epxcej
uxmteceM uNeeek y Retety EpxNpsxzedek Epeak En
cej xc vpyxzek Etqeby yeexqpekH .
106
xxek ExNpcel pk Tpxqpcej Epxwpcqek WeNrrpqtpeey
uzy ceNeaxqeby yeexeesek EpxXj tpM Ay cesek Tk
ýxqxIeJ xxk RxcetpceM uxqpxj
ýxqxIeJ xxk RxcetpceM uxqpxj
Epxmyesy Reexj Epqpqtk Tec uqpwpc !
21 EpaxM Eery , Retk tpM Eeyay ceqeyesy , Wxry
EewxtpNeby yeexekH Eery E¡nxsTpD pk Tpxqpcej uqec
Bc veexeepNpl Epxcec yeM Wxry Eeqxyej uxmc yeM
xxek E¡nxsTpD c ceNeqtpmqpwpc .
Emk y EseNm yeM AeeK Exweeetk Epeaprrpexqek Et
pcej mexaepk Spxsy BpNxeK Tec yeM , Epxmby EewxtpNe
eey
20 Wxry yeaxL mxsek WpxNpcepeay uc Eery : yeJ
107
EpxyeM pk venxaeqekH terrek Esk Epspqtewpc venxk
Qeytec Encej Axqpcej Zpcek Epqpkh cetexj c Weteby
yeexwpc .
19 EpaxM Eery Tk ReM pk Terrepeeeel uqpk Exsp
D E¡nxsTpD pk Spxrespk y Tewbxqcej yeM yeJ
Epxcec geeeak m E¡nxsTpD Exry Epqewbxqeeetek T
eqceneyesy yeJ TeNpc yezenqewpc . yeJ EpxNmqbxtk yez
enqewpc .
18 ceyeay Erk Exry ZeweM vewxXj Tec uc ? Tetek
y SereekH Eery BpxU uzy uNprry xc vewxzeNeey
Tpxyexj geNrrek Epxcm xc utpby yeexqpekH .
Eak Emspdek yeexwpc . Tetk Exry Rewexc cxetek tp
M yeexeey BeU TpM Retk tpM Reexj Epqek ZeNsxeK
17 TpxNpmk y cxrc Exry E¡nxsTpD c TeqceNemqm
EpeK SereekH Eery EeNxrrpk usy , BeNqxxj Sererrek
Exnpcel pk Tpxqpcej Epxwpcqem Emncej Tpsxzel Ep
xcmyec cetexj c Wetewpc .
16 Seml pk cxrc Epxrek Sepecxl Eaecek ExeVceby
yeexwpc , EpaxM Eery , Tetk Exry uNeeek Retk tpM
Teweaeqtpm utpl Eak Emspdek yeexwpc , cetelj BeN
108
xL Eery Epxrek Sepecxl Eaecek uqec .
15 ceqeqcek Epxcec yeM , BeNxL mxwpD pk E¡nx
sTpD c SpNteqaxqek Eeeey Eery EeterreNeeel yej
Epxapcek Ay Ewxzel Epxcec yeM uNeeek y Wetecej
xc Epqewbxqek TeqceNemqm uqyec .
Qeytec EeuNeeetewpc cetexj c ceNeaxqewpc . Epax
M Eery , Erk Exry uqyesy uNeeek y EpexqeD uqec .
Eneqcexj yerretpNqxeK yeexwpc , Emk xxeM xxek Te
tk ReM TpM Tetk Exry Qeytec Wpxmby , Tk ReM Eery
28 ZeweNay Zeutel TeceMj Tk ReM c EseNmaeby
yeexekH mxwpD pk SpxNtemqpl c mxqxzem Epxcec yeM
Spxspxj yxsxNel pk Tpxqpcej Teexqtpk Eewpc cetexj
c Wetewpc .
ReM uqyesy vewty xxk BpNxqekH xc EuNqek , gpxxy
xsc Epxcec Rxceqk Sepecxl xxeM vewbxqaek ExNpcel pk
109
Tec Reexaem ceNectec . ExeVcxyesy yeJ yeXj yeM xx
ek Tk ReM c Encxby Epxbedek Esem Ay yeJ Exry Tk
27 vewpeK pk Axeepqk Eery : Tk ReM pk EewxtpN
el Eery E¡nxsTpD pk ExNpcel pk FerreNteqekH
Reectk Rewexc EpxeVcej ceNel cewek Epxbemqm xx
k Tpxqpcej uqec !
26 Tk ReM QpekH Tecxk Eerrpqbeeey xxk Epxc j ,
Tk ReM c Exry ExspD E¡nxsTpD pk TptpMj
Teysxrrpqby , Reexj yezeM AeeVcel Tec uqrreeey xc
Weteby Eewpc .
Epxqy yeNek . Tk ReM QpekH vewty Eeby , Tk ReM c
Tewbxk Spxspxj yxsxNel pk Telj yeM EpqeL
25 Emk y Tpeeec yeJ Sxqbxsc Epxcec Exteceby Ee
wpc . yeJ Epxnmqbxqek Eewxtpneeey yeM
24 ceyeay , Tk ReM pk Tpxqpcej yeJ Reexj Eewxtp
Neeey Zpsptec yeexwpc .
E¡nxsTpD Qpcej vewty yeexeey xc Zecej mxsewpc ,
Teexwy uqyesy ceaxrek Seexk uqec .
23 yeJ vpzeM Bpexl pk Tpxyexj yeNcesxzel pk Tp
wtk Eewpc . yeJ Erk EpNaxqeexj Eak Seqby ,
110
Wetem Epxcec uqec .
22 cetelj cenyej yeJ Eewxty yeexby Tpsetec Eebxl
Exqemcek cxyel yeJ ceNcxk Specrrpeey yek veNxk
ýxqxIeJ xxk RxcetpceM uxqpxj
ýxqxIeJ xxk vpzetprreM uxqpxj
yeXj Eaecek WeNcek cewek Epxbk .
3 yxtecec vpyxeaxM yeexrresec , yxtecec cec ReM
j tpM TpNeqeeetpk , veNxqaek ReexM Teqyxk usppk c
yezeNqewpc .
Eeteqc Sepecxqcej uqpk Rxcetpqtec EeNekH utpqek
H Tec yeexrresec cewek FerreNtewpc , Teceyesy yeJ Rxce
wpspk
2 ceNyej yeexeey uqyesy yeJ Tk ReM c vewty xxk
BpNxqeekH , Rxcelj Eeteqc veexMj Sepecxl , Rxceqk
111
Tptprpaxqek veexNeqeeey Sepecxl yeexkh py ? Epx
cec py ?
Tk ReM yej vpyxqrrek Spxresy Exry uxqmwtedek py
? Epxcec py ? Tk ReM vprrpny vprrpNpety yek
py ? Epxcec ZpL py ? Temk y veexMj Serel Eery Tk R
eM c BpNxeebxrrpqpeesek py ? Epxcec py ?
1 Tk ReM E¡nxsTpD pk TptpNeceJ Eewc Respk Eer
y Tk ReM c EpqeL EneD AxecekH uqrreeesek ZpL
E¡NxsTpD xxeM Terrpnxzel uqrreeey Eery
vpzetprreM uxqpxj
cetexj c Ay Epqby Sprpspwpc .
Eery Wxry Tpqpqtpeey xc Epqby Epxbeyec , Tk ReM
yesk yeJ Wpxk Rxceqk Eeteqc yeM Tpqpqtprrek cxby yeex
wpc
30 Etpcej Tk ReM Eery Retk QpekH Wpxny BeNce
aek yeexqtpby uqpwpc , Erk Tpqpqtprrek tpM Tk ReM
Sxtpm yeM Epxqy yeNek , Temk y Tpxqpcej veqk Ee
wsewpc .
29 Tk ReM Eery Epeak Encej xc Epqby E¡nxsTpD T
112
pM EeseNek Epexqeaxqeby , Temk c Spxspcqek
ReM Eery Wxry Epxcej xc Terrewpc , Etpcej yeJ Tk Re
M pk Teetk yeexeey Epxcec , Tk ReM Eery Reectk Wxry
12 Teexwy uqyesy , Tptpry Reexbk ReM Ej , yeJ Ex
ry Tk ReM QpekH vewty yeexeey xxk EpxXj , Tk
EpNaxqeexj pk ceNel
EpxeVcej ceNel c vewtpyeM Weeetewpc .
11 Eewk Eewek terrek Erk Wety Tpeceeeeeqewpc
: ExspD E¡nxsTpD uqyesy Ebek Wpxk Eaxcej uNeeek y
Tpxwek Eewxtepk Temk y Ewpkh Spxmtpk Wpxnmb
y
113
10 Tpxcewel ExspD pk EeqteM c mxetppecem xxk
Tpqetk TecNc gebeM TeceMj yej QppD pk EpNpk y
Teyeeesek Apqk EpxNpsxzeyec .
9 Eexwy xxk Tpqetk uNeeek Eery Temk c Tpexl tp
M Tpqtelj TeceMj Enmk uL Tpxwek EeqteM Eak
Zpspaxqek Terrebpeepc .
8 Tenk Exry TpNeteXj TppNety cewek Tprpqbxk xx
k Wptpkh veteeetek Epxmtelj yek TpxU SxtpNrry
vpNPj ZxNtxeay tpM mxwpk uqpk Weetpqeby mxwp
k y TpxNc yeM EpNaxqeexj pk Ewpkh ExqeNeyec .
7 vewpeK uxmk c Seexk TpMj Eaecek Tezeeeteyec
, vewbxqekH urrpl pk Wpxk AxreM c Eeyapeepc .
ceNecqeyec .
6 Tenk Exry Eppl Eery uNeeek y AxreM Tec Teceye
ay uNeeek QpekH Eeteqc Epeak Encej xc Esk
5 Tk ReM Eery ExspD E¡nxsTpD pk Sepecxl xxeM
Sepecxl Zpcek uqrretprrec :
4 yxtecec geeeak yeXj Zpcek uty Ej , Wpxk usppk
pk EesxeK Tpsk xc yesk utpeey ceNectec
ýxqxIeJ xxk vpzetprreM uxqpxj
114
ýxqxIeJ xxk vpzetprreM uxqpxj
AeeVcel Zpcek vpyxzeqaek Eteqm uqtprrec .
mxM Zpcek vpyezeqaek Etqewpc . 18 Rxcek Eeteqc
YeM , Tk ReM yezeNqeqaeyesy , Wpxk ReteqpekH yezeM
uNeeek tpM Enmdek TecxqekH xxk Enmaek y TeceMj
Axpeeepyeay , yeJ yezeNtec uxcepk Tk ReM QpekH yeze
M
17 yeJ Enceysc EpxyeM pk Axsy yeM xxek Enmak
uqrreby , Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel xxeM xxek
cetexj c ceNeaxqewpc .
115
Weeeteeey Epxcej Tec uqpwpc . EpaxM Eery , Erk Ex
ry Wxry Eeqxyej uxmc Bpyel BpxteNel Exry TeqerreM yxs
c
16 Tk ReM ExeVcxby cxm uqyesy , E¡nxsTpD c Tec
xk WpNxqek ExNem xxk EpxXj tpM yeJ Exry
Respk y Zpspk c yetpqek Secxwpc .
pk mxwpD pk Tpwtk ZeeK Eptpk Weaxpk Exry ceNeq
tpk EpeeteNrrpc xc ceexmqm Wety ceNel SeapNerrpqpk E
ewc
EeNxrrpk AeyeM yeexby , uNeeek y Epspl Tpteeetel
Epxcec EpxMj mxyemk uqpwpc . Tk ReM Eery EpNaxqeexj

15 Teceyesy Tk ReM Eery Erem ExqbeNek TpNpxx


teeesek gebxrry EpNaxqeexj tpM EpJ SeU Epxcec
14 Tk ReM Eery ZeweM EpaxM Epexqepeyeay yxt
ecec usppk c Werrpqeeey uzy WeNrrpqty ,
TpMj Eaerrek Temk y BeNqxeK c yezeqemqm uqrrew
pc .
13 EpaxM Eery , uNeeek Eery EpxNmqbxtk Tk Re
M pk Sepecxl xxNpcekh Eebxqqeby , Tk ReM c Seexk
116
mxxaepecem ceNectec .
Terreeey Zpsptec , Teeebxk AeaeNeby , TespNeqtk E
pxcec AeNwexxk Tk ReM pk EpxyeNsepk pk EeuNel Zprre
k
Epxcej xc Terrewpc , Etpcej yeJ Tk ReM pk Teetk yeex
eey Epxcec , Tk ReM Eery Reectk Wxry Epxcej xc
26 Tenk Exry Tk ReM c Zecetk Serek WpxNpcepea
y Eewpc , Wpxk Tk ReM Eery Temk y Eyepeaxqedek
Eebxl cxqceby , Retk Tec vewty yeexqtprrpqpwpc .
Sereby Eewpc . Tk ReM Eery Temk c Retk tpM veysp
Nprrpqeey yeM Specrrpk Tpwxqeby , Retk Tec vewty
25 yeJ Exry Wek y Eeekj Temy EðIýNptxTpxD c Tk
ReM pk Teetk Epaxrrpqyesy Bpcxwpc cewek
cetexj c yety Exteceby yeexwpc .
24 yeJ yesk Ebek Exry Tewec Eptel Epxcec yeM Re
wexc yesk Tk ReM c Encxby Epxbem yeM Epaxrrpqpwpc
117
Tk ReM c Encxby Epxbemqm xc mxseby Eewpc .
23 yeJ Wxry Zeutel Eery ZeweM EpxMj tpxexj Tec
uqpeesek c Weteyesy , Tenk TeNpc Temk c Tpwxqek
Bpyek Bpxtewpc .
veNxaeekH Eery ZeeK Eaxcej yej mxyemk y veNxae
ekH Wety uxM ExNpcel RpL pk Eebxl pk Tpxqpcej vewtpy
eM
22 cetelj Txwpãc xxk mxwpk AxreM c Tk ReM TpU
Tpty Weteby Eewpc , Temk y ReteqpekH xxk
21 usppk mxwpk Exry Bpxycek vpyeJ yek utpby ,
ExspD E¡nxsTpD pk zeutel c utpteeK Epxcec
ReM c venerreqbeeey mxwpk Wpxk .
20 Tenk Exry ApM pk geeeak ReteqpekH Rxceqk S
epecxl xxeM uxcepk Epxrek Sepecxl Eaecek Tk
Tpwxqek Epaxrrpqby , Tk ReM pk Axwecej xc Retk tp
M Sprpseeek Rewexc EewpNbxrrpqeey xc mxsewpc .
19 yeJ Exry Ebek ExspD c Tpxsxcqewpc . Tewec E
ptel Epxcec yeM Txwpãc xc Tk ReM pk Teetk
Txwpãc yej EðIýNptxTpxD
ýxqxIeJ xxk vpzetprreM uxqpxj
118
ýxqxIeJ xxk gpNyetprreM uxqpxj
2 Tk ReM TeteceM veNcxD ceNaecec Zeutel Epexq
epem mxwpD , TeteceM AxrPj SxNerppk pk ReL uxqpxj
yeNcej yxsc , Tk ReM TpM EesxeK Tec uqec .
yezespqaeeey uqtprrec ! yeJ Tk ReM TpM EpNxty xx
k ceqedek Epxcej Zpcek Teyteeey Eery Retk tpM Tetpc
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ yesk ceqem
Epxcej yeexwpc . Tk ReM Eery Ebek y TptpMj
BxeVcxrc BxNpL
gpnyetprreM uxqpxj
119
Sxeeeyec .
Axteeesek gebeM c RpxmuNxqem xxk Tpxqpcej , Ee
wc Respk y Eezpl TpxcsxmNc tpM EpaeNek Epxmm
30 EpaxM Eery , Tenk Exry ExspD pk Eebxl pk Tpx
qpcej , Tk ReM pk Retk tpM Epexqeaxqek Esk
Wety mxwpk c mxetpqetpcec ,
29 yeJ Exry Tk ReM c Temk c yezeM Tec mxqxzek
Eeyeey xc mxseby uc . Tk ReM Eery Temk y
Tec Eerrpqbek Bpqrreby , Wxry gprxzel c EeNxqrreee
y EeNekH xc utpby Eewpc .
28 Eexwy Eak , yeJ Exry Temk c Axteeey xxk cxNc
yeM Entecek uaerreby Tk ReM QpekH yezeM mxM
Eewserrpqpeesek Epxcec uqec .
Temk c mxceNpmexqem yeM Epxqy yeNek , Rewexc
yesk mxceNpmexqeby , Rewexc Tetpc Zecej Bpyeqeexj
27 Tenk Exry EpxreceM Eyepeaxqeby Epxmm Sxe
eeyec . ceyeay uNeeek Eery Temk c mxceNpmexqeyec ,
X Epqby Sprpsprrepk Zecetk Bpyerxby yeexeepc xc
Weteyec .
120
Ebek ExspD E¡nxsTpD c Terxeey xc vewpeK pk EncxL
cewek Epxbewpc . Temk y Tpxqpcej yeJ Eeqxyej uxmc
8 Eexwy Qk usy , yeJ Reectk Tpxwek EpaxM Ze
utel c vpebxeeteyec cewek Epxbewpc ,, EpaxM Eery yeJ
veNxk vpebxeeteyec cewek Epxbem uqyec .
7 cetelj yeJ ZeNprc EpqbeuNc Tec cewek Epxbetex
j Zpcek Etpcej E¡nxsTpD pk Tpxqpcekh yeJ EteceM c
Epxcec .
ceNyej Wpfc xxk vepqc Zpsy xc Secxeey Eery xxNpL
cewek Epxbeyesy , Retk tpM Tetpc uNprrpsxzeweM gebe
121
M
6 veqerrpk Sepecxl c ceqeyesy yeJ Exry Fesxk y R
eexcewqxxj c vppNqek EpxeVceNeyec . Eexwy Eak ,
Tpeeterrel c xxNpwqek Secxeey Erk Telj Eak ceqeyes
y , yeJ uqyesy ýeNxsc xxk uxqpxj pk cxk uxqpcej .
yðezewxk y EexweeK pk ceJ , Axspk TpxNpl AeyeM E
xyNec mxwpk uxqpcej . ZððeNðc xxk Fesxk y TpxNxL
5 yeJ TpxNpcepk Rexwk vprpweeeak yek EeNrrpp
eeeel cxyec . yeJ TpxNpqceJ ExsNðl pk mxwpk Wpxk ,
Reectk ExeVcxby Epxxqepeay uqpwpc .
4 ceNyej cek Rxcek Exry EpxeVcek Telj xxk Zpsy T
pxNxL c Tpxsxcqeby uqpwpc cewek Sereyesy yeJ
Tpxsxcqewpc .
Feeesxby yeexekH Eery ExspD E¡nxsTpD Wpxk . yeJ
ZeweM yej EpxeVcek Telj xxk Zpsy TpxNxL c Esk
yxtk uqyesy uNeeek y vpyxqrrek Spxresy xc Tpxsxcq
ek Spxspcqek WpxNmby Eewpc , yxtek y Weeetek
3 Epxrek tecek , xxeVcxrc EeNxrrppeeeel mxqxze
cac Exry Tetk yxsc , venxk yxtk uqec . EpaxM Eery ,
TeNpc TeteceM yeXj tecek cxtpekH Wesk Epxbemqpc
122
ac xc cxaxzetpcec .
ýxqxIeJ xxk gpNyetprreM uxqpxj
ýxqxIeJ xxk gpNyetprreM uxqpxj
Eery uqyesy TeNpc TecNc xxk ceJ Sxkh Eewc Resy W
pxk , Emk c uNeeek Eery ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk
14 yeJ veNeqtk yek Sxrrppk Axcqek mxzpm Exry F
eecrel mxntem xxk Tpxqpcej uqec . Erem Feecrel
mxapk xxeM xxek WpxNtewpc .
geeeak m Rxcek Zeutel c Qk utpby uc : EeNy xxk ceJ
yek EpweNtek EwpreceJ EpaxM Zeutel Zprrek vewpeK
13 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yeJ Rxceetk Er
em Feecrel c Epqyec cewek utpeey Epxcec , yeJ
123
mxNcem xxk Tpxqpcej , ExspD E¡NxsTpD Exry cetpe
xk Rewexc Epqpeesek yeexwpc .
EpxNmqbxqek mxzpby geeeak m TeNk Feecrel c mx
Ntem xc mxsewpc . Epxrek tecek Rewexc Erk BpNxqekH t
pM
12 Erk Exry Wxry yeXj Rxceetk uxtpwbc Epqyec ,
Esemlj Rxceetk TemqteNbxyec cewedek usy . yeJ
veNeqtk yek Sxrrppk Axcqek EpNpeesxqewpc
11 Wxry EpxyeM pk yeXj yek Ay Epxmcepk Tecxk
EewxtpNeeey xc mxsewpc .
Bxek TpNsxk Epxbeby , Temk y gesxrrpk Bpyeqeexj
c Eery vpyxzeqaek , Temk y Epxml c EpxeVceNemqpk ,
10 yeJ geeeak m E¡nxsTpD c Terxby , Temk y Tecx
k EewxtpNeeesek TeNk EepekH Axtel c yeXj yeM
P Retk tpM EreNxl EpxNpsxzem , Spxspxj yxsxNel xx
eM Epxetpsy uqrreeesek xxNpL Wpxk uqec .
Retety Etpcej yeexeey xxNpL Exry uqyesy E¡nxsTpD
c Spxspcqek Sxtpcepk Sezc uc uqpeesek ZpL , uNeeek
9 Retety Teexwy vepqc Zpsy xc xxNpwqek Secxee
y yeM Epqeey xxNpL ceby Tecxk yeexeey Epxcec uqec .
124
xxk Tpxqpcej uxqpcej .
Zpcek Eeqteby vpeK Rpysc uqrreyec , Erk Exry E¡nxs
TpD c Epqby Temk Qpcej uxNxwpspk vpqueeteeey
Bc mxqxzek Eewpc .
EeuNeeeac Ebek Zpcek mxqxzek Eewpc , TeNpc Ebe
k ExspD E¡nxsTpD pk TecNc TeceMj Eak Weetpqek yerrpe
ey
20 Tecetelj yxtk uqyesy TecNc xxk Encety EeNepk
Wpxk , yxtk geeeak Sepecxl xxeM Wek y
ZerrpLj xc ZeNy EpweNteeey Epxcec Serewpc .
pk cxk cetesy Rc Wpxk uqec . Tetk Exry gptpwsxeK Z
eutel xxeM EpxeVcej ceNel uqrreby , EpNaxqeexj pk
19 Tetek y EapD pk tpxexj Exry Wpxml uqec , Epa
125
xM Eery Tetek y Secxrrpqspk Eery TeNpc EpxyeM
Wptpk y Epxsxzety Teexspk uqrreyec .
EpNpseeek Expeeeek Sererrpqsprrec : BeNxL mxwp
D pk Epexqk Zeutel Eery Tk ReM c E¡nxsTpD pk Tprpqbxk

18 YeJ Rxceetk Tk ReM c Epqeetk Expeeeek Sererr


pqyec , Etpcej Tecxk Rxcej EpteekH Tk ReM c Rxqusy
mxwpD c Terrek SpNpqaeeey ceNectec .
Tk ReM TpM EpxqxceM TerrpNxzel useeek Epxcyec .
Tk ReM Eery TeteceM yxtek c TerrpNxzeeeac
17 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM Epxn
mqbxqek Rewexc TerrpNxzetprrec , yxtk Rxceetk
16 Zerry Ay cesek yxtk Exry Wek y ZeNy Eak xxN
pwqeteeK Zpsy yeM xxek EpNpeesxqewpc .
TpM TptpNeeec xxrreuNc Epxcmwpc .
utpl Tec uqpwpc . ceNyej Tk ReM EpxceMj Bpexl pk u
tpl Tec uqyesy , uNeeek Eery Tk ReM
15 Eexwy Eak , Wek y TptpNeceJ Spxresy AxreM E
xry uqyespNeecrrpc uqpeesek Eery uxM Eexwy
Rewexc Terrpterrpqby mxNtecedek uqec .
126
ýxqxIeJ xxk gpNyetprreM uxqpxj
ýxqxIeJ xxk TpxnyetpceM uxqpxj
yeJ yesk Tecxk Tk ReM Eery yezestprrec cewek ceqe
Xj !
4 Tk ReM Eery Ebek Qpcej vpqueeteeesek terrek
EpxNmqbxtk yezeM yezeseepqeexj Tec yeexeey uqpwpc .

Teecsek tpM Tewtecqectedek yeexwpc .


QpekH vewty BpxteNel Tec Eebxqqeeesek uqec , Ete
ceM mxwpD pk ReMj Exry Rxceetk uNeeek y Eewc Respk
y
127
EpaxM Eery , Tetk Exry ExNpcel RpL pk Eebxl TeceMj
yek Retk Tec , ceqxwðeTJ uqpk usppk Eebxqaxpk
3 Wxry SxtpNrry verc Ej , yeJ yesk Tk ReM Eak Tet
k vpzerrpqk xc Tewbxtpcec cewek gpzpsprrec .
uqtprrec .
2 EðptxXj yej SxetxíeJ Eceac Temy vpzerrpqk Ej , T
k ReM Ebek y TptpMj Sepecxl Rxcetec
Wpxk . Tptpry Reexbk ReM Ej , Tk ReM Ebek c Tpxsx
cqeyesy Qeyterrpk Bpeespk Axtewpc .
ceaxrek TpNespk Sereby yeexekH xc uy Wetk ! Tk R
eM uqyesy Wxry yezeM yezeseepqeexj Wpxk , Wxry Txte
L
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM uqyesy W
xry Tptprpaxqek Sereeeaxpk Wpxk , yeJ Tk ReM c
Ieðpl pk SererrpqekH
TpxNyetpceM uxqpxj

ceNeqty yeXj Apeeak Tec uqrrewpc .


Erem Bpxceqek yerrpNec Epxmm Zpsptec yeXj Wee
eeupk c EpxceNeaxqek , yxtek c Temk Qpcej Eeteqc yeM
128
cecek
21 Tenk Exry TeNem Tpxwek uxmc xc SxtpNrry ye
M Terrerrpqpeesek EepekH Axtel xxeM xxek Wek y
11 yeJ ExeVcxby ceqeby yeexekH Eery yeJ veNxk
ZerrpLj vpLj Tpteeesek y usy uqec . yeJ Rxceetk
ReM Eery ZeNy Eaecek Rewexc veNerreqbewpc . ge
eeak m Beysxzek Epqby Exqepecem xxk EeNekH Epxcec
uxqpcej .
Rxcek vprrpaeekH EpxeVceNecepk Etpcej Tk ReM Ee
ry Tecxk Rxcej EpteekH Rewexc veecrreyec . Epxrek tecek
Tk
10 yeJ Exry Ebek y Eewc Respk y TptpMj Tpexl pk
Zecej yezeM yezeseepqeexj Tec Eewpc . EpaxM Eery
129
TeqeNeeel pk Epxcej
uNeeek Eery Tk ReM QpekH vewty Eewpc cewek yez
espwpc .
Epxcej ZeNxXj Epexqk Zeutel ppk xxek uxM yezeqe
mqm ceNectec . TeNem EeVcej Eewprrpqeexj c EpxNpsxz
edek
9 Tk ReM Eery Wxry Eetk Eak SpNpqaeeesek , mx
qxzek Eeueesek Esemlj Sprpspeesek , Epxbedek
EeNxrrpk AeyeM , veexNeqeweM uxcepk EpxeVcej c
eNeqtec EpaxM Zeutel c Axeepqeaxqeeey ceNectec .
uxcepk Weeeterrpsxtec Zeutel c utptprrec . Eeqxyej
uxmc Epxrek utetec , EncxL Tecety , TpxU gppqac ,
8 EapD Tecek , Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , T
k ReM EpxNmqbxtk TeteceM Seexk Seexeeek
E¡nxsTpD xxeM Tewbxk Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel c
vewerreqewpc .
7 uNeeek Eery ZeNptk xxk mxwpk Eak Teyeeesep
k Epexqerreeey EeVcej Eewprrpqeexj c EpxNpsxzek , Exs
pD
Teqeneeel pk Sepecxl xxeM BeqyeNxk gpzptprrec .
130
6 Tk ReM Teterrqbel ceby Epxcec yeM Terrepeeeel
terrek ceNecaecej Tec uxmk Zpcek uNeeekh Eeexqepeee
ek
ExNem uqyec .
5 Tk ReM yesk Epqek tpM TeNpy cxaxzeecmc Epu
M Zprrek Epxbemqtpcec . Ebek Exry WpNxqek
ýxqxIeJ xxk TpxnyetpceM uxqpxj
ýxqxIeJ xxk TpxnyetpceM uxqpxj
18 Erk Exry uqyesy TeNpc Tk ReM pk Retk mxNce
dek yeqexj pk ceNeac Wpxk , Tk ReM pk
terrek EpNprrpqeey xc Qk mxsedek uxqpcej .
17 yeJ yeqexj BpqxXj tpM SxrpeeeexNeby yeexek
H usy , veNxk Tk ReM yeeeek EpqbeuNc Epqby Teecsek
veyspNpk Tewbxyec .
16 Tðseqprxíej tpM yeexekH EpxXj , yeJ cenecaec
ej Tec uqyesy Tk ReM Rewexc Rxcej usy EpteekH
Rewexc Tewbxdek uqec , Tk ReM Eery Wxry Epqby E
131
eqteeey tpM vpyeJ Tec uqec .
WeíðTprxXj Eak Seqpk Eptpeesek uxqpcej . TeNk Epx
Xj geeeak m Tk ReM pk Fesxk y Reexcewqxxj Exry
15 Tek y ýxqxIeJ xxk cxk uxM Weteby Eewpc , yeJ
Eeecekj ExNpcel RpL TeqceNemqby uc EpxXj tecek
yezeNqek Eewpc .
14 cetelj Rewexc mxaxM yencej Tec yeexekH Epx
Xj tpM Tk ReM Rewexc veyspnpeesek tpM yeJ Tpexj
Rexxaeqtpm uqpeesek Eewpc .
13 yeJ Exry E¡nxsTpD pk EpxNpsxzedek mxay Axt
el c Tpxsxcqek ZeweNay yeextel tpM uxM
TeNk , yeJ uxM Sepecxl verpwbxtec yeexwpc .
Epxcec , cetesy TpxmNeexj Ay TeNk , Epxqpsmqeexj
Ay TeNk , yezek yeNteL Ay TeNk , Zeterry Tpterry Ay
EewxtpNeeey xc Ay Wetedek Eewpc . yeJ Rxceetk Rx
rrpak EpyetxD c mxNtedek yeexwpc , cebxXj vewxekH ce
sek
12 yeJ ceNcxk Zeterry Bpxtemy EewxtpNeeey xc
Wetedek yeexwpc , Wpxk yesk ceNcxk yezek Axreceqxxj
EptpceJ xxk yeextel terrek Sepecxl verpwbxtec yeex
132
eey xc SpNpeesek yeexekH uxqpcej .
23 Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry Tk ReM TpM EreNxl
cesxxj EpxNpsxzem uqtprrec !
TpM Weetpaxqel mxNceby Eewpc .
22 vewpeK uxmc SxtpVaxpk verrek y EpNtpkh yee
xekH mxwpD uxM Tk ReM
133
Retk QpekH vewty yeexekH SxtpVaxpk Tk ReM TpM
Weetpaxqel mxNceby Eewpc .
21 ExspD E¡nxsTpD pk SxtpVaxpk TpM Weetpaxq
el mxNceby Eewpc .
EapD pk Weetpaxqel
20 EpxeVcej ceNel Exry EmNxtk Eaxcej uNeeek y
ceJ uqtprrec ! Eewðk.
pk ceNecsem uxmk c Tk ReM TpM EpxNpsxzek veex
Neqewpc .
19 Wxry uNeeek Eery Temk y ExspD E¡nxsTpD pk
TptpNeceJ Tenem Eqyexj cesxxj uzek xxeM Tk ReM
Wety yeexwpc .
yeqexj mxncek Exneyec , EteceM Exry ZeeK EeeVcx
qpLj Seexeeek EpxrpNtek , uNeeek y yezespk mxqxzem E
nmak
mxNcedek yeqexj Exry Wxry ceNecaecek Eak cetpN
eyec . EðIýnpxtxTpD Exry Tk ReM c EpNpqek Etpc Epqek
ýxqxIeJ xxk TpxnyetpceM uxqpxj

134
(Collosians)

Exyeceqty

xk Becxte
l
M uxqpxj
M uxqpxj
xj
xj
l

885 887 890 895 899

(Back to Table of Contents)


óqpsxXj xxk Becxtel
EapD TpM , Ieðpl Eery Erem Axeepqk SpNrrel pk Spx
spctepk pk EewxtpNel tpM cxNc BeNcej xxk Eeac
pk Eewc Respk y TptpMj EpNaxqeexj Teqecec Exry S
ezc EeuNel mxNtem uqpqaeekH Tec yeexwpc . vewpeK p
k
X Tpeeterreby Wpxk E¡nxsTpD c Tpxqpceqek EpNax
qeexj Teqecec xc Temk y ceJ uqrreyec . geeeak m E¡nxsTp
D
mxwpD c uNprry BeL tpM mxtpqby E¡nxsTpD Eak Se
117
qrrewpc , uNeeek Eery E¡nxsTpD c Tpxsxcqek EpNaxqeexj

Tenk Exry ExspD E¡nxsTpD uqyesy uxNxwpspk EeuN


el EreNxl Tec , usppk Eprpl yej EeNekH Eery veNxk
Ieðpl Eery ExNpcel pk Wetecej xc Epxetpspqek Be
cxXj yxaxby EexwpNm SpNrrel c EseNmaedek uqec .
yej usppk BeNxL Tpeeterrel ppk c AxecekH Secxeey
ceNectec uqec . ceweyec
ceNectec , xxfxzeqeyesy EeNxrrppeeeel pk Zpsy xc T
erreeey ceNectec , yesk Enceysc vprrpqk vpsc xxk Tpeee
c
>> xc mxetppecek Spxspcqem ceNectec cewewpc .
Tetk yesk mxwpk Exry Enceysc Epeaprrpc Zpsy xc Terreee
y
Terxby , uxNxwpspk EeuNeeeteeey ceweyesy Encey
sc BeNxL << Spxrespk y BeseeK Zeurrpqpeeac yej Encej
yeNxeeac
xxk Fesxk y Reexcewqxxj TpM verrpNweeK yeeesc g
eNpeesek c Sprpsyec . Tetk Exry mxwpk Exry uNeeek c
RpzeNeel teceJ EeãxXj Wpbc xxk TpxU , Teetk Eebxq
118
axk Tpwxqek Eebxqqerrpqpeesek uxqpcej Ieðpl Eery óqps
xXj
Reexcewqxxj TpM Bpcxeey venxrrpaeqekH Tec cewe
k Serewpc . EpaxM Eery Tenk Exry ExýspD Eak ( NpL pk
xxk Fesxk y Reexcewqxxj Eery Ieðpl pk yeexrrpqpee
sek usy , ceyeay Tenk Exry Erk vpyeJ xxk Fesxk y
BecxXj uqec . óqpsxXj Eery yeekH EeãxXj Wpbc xxk
ExýspD pk Bemk teceJ Rxcek yeqrresy Wpxk . EeteceJ
óqpsxXj xxk Becxtel uqyesy ieðpl pk óqpsxXj xx
k Fesxk y Reexcewqxxj TpM Epxcmdek
Tpyac TerxqaerrpqekH

119
Tpxnyej . Temscel
gpNyej . E¡nxsTpD pk TptpNeceJ Sxkh Eewc Resy
120
vpzeM . E¡nxsTpD pk Epeak AxreM yej Eebxl
Rxcek . EpNpsxl
Tpyaxqel
Y Tpxqpcej ýxqðwpk tpM BecxXj yxaxk EpxeVceNed
ek uxqpcej .
EprxsxwpD Eery verc uqby vewty Bewreyec . Eprxwp
D Eery Rxcek vewbxqekH urrpl uxqpcej , Ieðpl Eery Temk
EeeceeeNprrpsxtec Eery , Ieðpl tpM óqpsxXj Epxc
etk BecxXj mxNceby Epaxeesek TxíxóD TpM
vpqueetel Tec xc Teexqunxqeeesek uqec .
óqpsxXj xxk Becxtel

121
óqpsxXj xxk RxcetpceM uxqpxj
TeNeeek TeqceNeby ZeeK Tk ReM pk Eeecekj Ecxkh
uNeeek y EreNxl c Sprpsay , uNeeek y EreNxl EpxNpsxzel
6 Erem ExNpcel Exry Tk ReM pk Teetk Epqewbxqe
k TeqceNedek xxeM Epxqy yeNek , uxm Teqecec tpM
mxsel Eneweqbel c Epxetpspqedek yeexwpc .
Spxspxj yxsxNel yej veexMj Sepecxl Exry uxM TeNe
m Tk ReM pk Tpxqpcej TecNc TeceMj veterreqek uxmc
ReM Eery Erem ExNpcel pk EeyaxNeeesek mxsel En
weqbel c Epqby Sprpspeesek Eewpc . ExeVcxcepk Tk ReM
122
pk
5 Eeecekj Ecxkh , Exnpcel RpL pk Zpsy Eery Tek y
Teetk Epqewbxqek TeqceNem xxk EpxXj , Tk
Spxspctepk TpM veexMj Serel Tec xc Sprpspeesek ye
exwpc .
4 EpaxM Eery , yxtk Exry Tk ReM pk ExspD E¡NxsT
pD TpM Spxspxj yxsxNel Tec , vewpeK uxmc
TeNpc Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk Eaxcej tpM Te
qeNeeeewpc .
3 yxtk Exry Tk ReM pk Tpxqpcej Terrepeeeek Beqy
eNxeey xxk EpxXj tecek EpxNmqbc uNeeek tpM ,
TeqeNeeel pk Terrepeeeel
Eery Tk ReM TpM EreNxl EpxNpsxzel yej EeVcej Eew
prrpqeexj c EpxNpsxzem uqtprrec !
pk TptpNeceJ Epxrek Axcebc Eeekj Temy Eceac Temy
ReM TpM BecxXj yxaxby Eewpc . Wek y Eaxcej uneeek
2 Tk ReM pk ceJ óqpsxXj tpM yeexeepc Spxspctep
k TpM BecxXj yxaxby Eewpc . TeNpc E¡nxsTpD
Temy Txwpãc Qpcej
1 yeJ uqyesy Ieðpl Wpxk , yeJ uNeeek y BeNqxeK
123
xxeM ExspD E¡nxsTpD pk Eqac uqyec . yeJ uqpk
RxcetpceM uxqpxj
tpM veterreqek Epxcmdek cesxxj uzek c vpyxzek Ete
qm cxNc cewbxc j Tec uqrrewpc c j .
12 EpaxM Eery , Tenk Exry Tk ReM c Temk y Spxsp
cqeVaxpk TpM SeapNeeVrrpc cecek EpqpD mxNpk
Axteeey uqpwpc . yezeM yezeseeepqeexj Tec Sepec
xl xxeM Eaxcej uNeeek tpM TeqeNeeesprrec .
cenel cxqyerrety Encej mxapk Eak yety AxecekH mx
apk c Epqby , vewpeK uxmc xc TesuNc Tec mxqxaek
EpxMj BxwxD EpxNeqek Serrpby , uNeeek y Tpeeec
Terxqtk Axry yesk Rewectewpc . 11 Tk ReM Eery Temk y
124
X yezeseeeeey uqpwpc . Emk y BeNceaeyeM , Tk Re
M Eery EewxtpNel TeceMj yek Elj Bpexl pk Seexk Seexeee
k
10 ExeVcxcepk Tk ReM pk EewxtpNel Eery Ebek y
FerreNteqekH tpM Reexaek vewpeK EpaxM TpM Temk
cewek gpzpby yeexqpekH .
Bpexl pk EeyxzeD yxqxxj yej Epexqerreeey mxapk c
mxNtek , Temk y SereekH xc mexaepk Terxrrpqeeey uqtpr
rec
pk Tpxqpcej TespNeqtk Epxcec BeqyeNxk Terrepeee
eby , uNeeek Eery Tk ReM c vpyxqrrek Spxrespk Eak Elj
9 Eexwy xxk Tpqk , Tk ReM pk Tpeeec Axwecej xc
Sprpspeesek Eak yek Resc , yxtk Exry Tk ReM
tpM ceqek Epxcmdek uxqpcej .
8 vpyxqrrek Spxresy xxk Tk ReM TpM veexMj Sep
ecxl c EpxNpsxzedek Wetecej xc Tenk Exry yxtek
yeexwpc . Tenk Exry Wek y Tpxqpcekh E¡nxsTpD pk
Axcebc SxtpNrry BeNpak uqpeesek uqec .
7 Tk ReM Eery Wek y Tptpry veexNety vewty Eebx
qtek ExIeýNeD Eak Erk ExNpcel RpL c SpNpeesek
125

X Terxeey xxk EpxXj Wety Epxspk uexbxby EpxMj xx


wxD Serrpwpc .
óqpsxXj xxk RxcetpceM uxqpxj
óqpsxXj xxk RxcetpceM uxqpxj
X Ebeqem xxk Tpxqpcej uqec .
TpxNpmkh Epxmdek Eaecek Tecxk EewxtpNewpc , B
pNxqekH Eery Tpxwek uxmc xxk Tpwtk TeNxmk SerrpNxk

Tenk Exry Sxkh Eewc Respk y EceJ SpNuqbc Wpxk . T


enk Exry Eeeeewepk mxyemk Wpxk , vewpeK pk
18 Tenk Exry Fesxk y Reexcewqxxj pk TeNxmk , W
pxk Ay EpxyeM pk yeXj xxk xxek TeNxmk ,
Temk c Tpxsxcqek vpyeJ vpyxk y mxNtem yek mxNt
126
eyec .
17 E¡nxsTpD Exry Tpxwek uxmc Eak EpNxpk EpN
psxk Eeeesek uqec , Tpxwek uxmc Exry Wpxk
ZxNtxeay xc Tpeeterreyec .
Encej yeNxeeac ReM yeeetewpc . Temk c Tpxsxcqek
, Wpxk Temk y Tpxqpcej , uNeeek Eery uxmc EpNaxqeexj
yej Esk veNeeeteeey , Spxrespk y ceJ EpNaxqeexj pk
SerrpNxk tpM Eeeepc , Ebeqecac , BeseeK Zeurrpqpeeac
,
16 Temk c Tpxsxcqek , uNeeek Eery TecNc gebeM pk
Tpxwek uxmc xc Emtpk uxtpceyec : veNeeeteeey
cetpextpdek Eeeeewepk mxyemk Exry Wpxk uqec .
15 E¡nxsTpD uqyesy TeNem Rxtpk ty Esk veNeeet
eeey uNeeek y TpxNc uqec , Tpxwek uxmc Eak
E¡nxsTpD yej Temk y Eebxl
ceqtpNxwpc .
14 Tenk y veexNetec mxyemk c Tpxsxcqeyesy yxt
k Encej Axqpcej Tec uqby yxtk c Rxml Eak
y veexNetec mxyemk y yek Encesxzel pk TppMj Eew
xtpNerrpqyec .
127
13 Tenk Exry yxtek c veNeecrrpc mxapk y Encesx
zel pk TppMj Eak Seqrreby yxtek c Temk
Zeutel cewek utpby Eewpc . EpaxM Eery Wxry Wxekj
Axspty yeXj xxk Bpyeqeexj Eewseeey Eery E¡nxsTpD pk
24 Etpcej yeJ Exry Tk ReM pk Tpxqpcej Bpyeqeexj
Eewseeey yek Rxcek Bpexl pk yezeM yezeseepqeexj Tec
Ieðpl pk EmNcej
RpL pk BeNpak Wpxk uqec .
Erk ExNpcel RpL Eery Rxceetk uxm Teqecec tpM TeN
eeek TeqeceNeyec , Ieðpl yeJ uqyesy TeNpc Erem ExNpcel

Eeecekj ExNpcel RpL mxqxzek Eeyeey xxk xxek Epx


128
Xj mxsel WpxNpcetpl Zpcek yxtecec EpNcxtprrec . Etpcej
23 Tk ReM Enceysc Spxspxj yxsxNel Zpcek yeNxw
teqek Secxby yety SrrpNxk TeceMj Bpeespeey ceNectec
ZeweNay Tpteeetel Epxcec uqrreeey xxk Tpxqpcej u
xqpcej .
X Temk y Eeetk Reexbk uqrreyec , Erk Exry Tk ReM c
Temk y Ewpkh cecek AeyeM , xxweqek uNprrpsxzeweM
22 Etpcej Temk y mxyemk y Axsy Wxeeety yeXj E
xry Epxmm yeM Tewbxrrpqpk uNeeek Eery Tk ReM
vpqk Beexteby Temk y Epxsxzetek Teexspk uqyec .
21 EpNxty Tk ReM Eery gebxrry veNcxD Epexqk Z
eutel uqpk Epxbel Sererrek y EpaxMj uNeeek Eak
X uc uqrreby , TecNc gebeM pk Tpxwek uxmc xc yeX
j tecek vewxzeNerrpqyec .
uNeeek Eery Temk y mxyemk xxeM xxek Tewbxk Tpr
pqbxk xxk Wptpkh veteeetek Epxmby EeVcej Teexýeexj
20 mxyemk xxeM xxek Tewbxk uNeeek Eery uxm
EpNaxqeexj Teqecec xc Temk Qpcej ReexNewterry uqrrey
ec
Tpeeterreeesek yeexwpc .
129
19 uNeeek Eery yeXj yeM xxek mxyemk Exry Epx
yeM pk xxek Epeak AxreM Tec uqeey xc
óqpsxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
óqpsxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
EepekH mxapk Axtel c Eesxeeqek ZeteNel BpxteNel
c veexeepNpl Epxcec yeM TeeVcecej yeM xxek Eebxqqew
pc ,
29 Erem BpNxqekH xc yezeqemqm xxk Tpxqpcej ,
YeJ Exry E¡nxsTpD pk Retk tpM EpxNpsxzedek
Sxtpcaxpk uqrreby , Tetek c uNeeek y Ewpkh Terrerr
pqpk Eeyeaxwpc .
Bpexl pk Epeeerrek yxqxxj xxeM Epqek c Sererrpqpk
SpNrreby , mxwpk RxceuNc xc E¡nxsTpD pk uqyespNeecr
130
rpc
28 Eexwy xxk Tpqk , yxtk vewpeK uxmc mxwpk t
pM E¡nxsTpD c Epqewbxqek Teqcenemqby , EqteU
TeNpc Tk ReM Eery uNeeek y EpxeVcej ceNel c vpyx
zek Etqewpc .
Wetemqm cesek uqec . Erem Rxrrpak Exry : E¡nxsTp
D Exry Tk ReM pk Eewc Respk y TptpMj Eewpc ,
EpxeVcej ceNeqty Rxrrpak Exry uqyesy uxm mxwpk
TpxNpqcxtek tpM ExqeNemqpk Epxcmdek yeexwpc cetex
jc
27 uNeeek y Tpxqpyqecej Exry uqyesy Temk y Ee
Nepk ExNcepk Zpcek Erem Eqyexj Teqyexj uxcepk
ExqeNemqpk geNrreeesek yeexwpc .
Bc Epqewbxqek TeqceNemqm Zeutel uqec , Erk Rxrr
pak yek Etpcej Rxceetk Temk y EeNepk ExNcepk Tecek
26 TeNpc Temk y Tepcej xxk EpxXj Eak Resc mxwp
k TpxNpqcxtek Eak Teqteqek Rxrrpeesek Rxrrpak
Teqcenemqm cewedek uqpwpc ,
Fesxk y Reexcewqxxj pk BeNpak uqrreyec . Erem Em
Ncej Exry uqyesy Rewexc uNeeek y Wetecej xc mexaepk
131
25 Tk ReM pk EesxeK Tpsk xxk Tpxqpcej , uNeeek
Eery Erem EmNcej xc Retk tpM Tpsxzek , Rewexc
Bpyeqeexj c Epxnmqbxqek EmNceqek mxqxzedek T
ec Eeteqc yeexwpc .
Temk y yeXj – TeNpc Temk y Fesxk y Reexcewqxxj pk
Tpxqpcej mxqxaek Esk Terrpseeeeesek gesxrrpk
useeeeey ceNectec .
Temk xxeM TpxU uqrreby Temk y TptpMj Epxetpsy v
epeeepk , Epxspk uexbxby Extecel yxsxNel Zpcek
6 Tk ReM Eery ExspD E¡nxsTpD c Ebek cewek mx
qxzedekh Tk ReM pk Epexqk Zeutel Eery Enceysc
E¡nxsTpD pk TptpNeceJ uxNxk TemqteM Eewc R
esy
Exry yety SerrpNc Tec yeexekH xc Epxbecepk yezeN
qek Wpeepsc Epxcec Eewpc .
vewty yeexwpc . yeJ Exry Tk ReM pk Zpsy TpxNxL Te
132
c uxcepk E¡nxsTpD c Sxtpdek Spxspxj yxsxNel
5 Wxry yeXj cetpexyeM Tk ReM pk Teetk Epxcec u
qyeay , Wxry Sepecxl Exry veNxk Tk ReM QpekH
uNprry BeL tpM EpNpeey xc cxaxzedek y uqec .
4 Wxry EteceM Epxcej xc ceqeby yeexekH Eery Tk
ReM pk Zewenyej mxwpk y EpNek tpM Teteeetek
TpxqcxmM Wpxk uqec .
3 Tenk Exry uqyesy uNeeek y veterreqeby uxmc E
eqxyej EeyxzeD yxqxxj uqpk Weteqcej xc Rececem
Erem Rxrrpak Exry TeNpc E¡nxsTpD pk TpD yec j Exr
y Wpxk uqec .
Weteqcej vpNak Epxbeqtk Eak uc uqpeesek TemD Ex
tecel yxsxNel xxeM uNeeek y Rxrrpak xc Terxrrpqpwpc .
2 yeJ Exry Tetk ReM c BpNxeebxrrpqpl Epqrrpby ,
veexMj Sepecxl xxeM uxqmwtek , TeNem xxeVcxrc
Eerrpqberretpc mxwpD pk Tpxqpcej AeNwxexk Eebx
qeqby yeexeepc xc Wetem xc mxsewpc .
1 yeJ Exry Tk ReM pk Wxry Tk ReM uqpk Qeptxíxc
j xxk cxk y Tpxqpcej xxac Epqek RxrrpM
vpzetprreM uxqpxj
133
óqpsxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
óqpsxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
EpexqeD c Sxtpm xc Tpxsxcqek Temk Tec vewty yeM
EewxtpNeeesek yeexwpc .
uqesxqeeeteyec . Tk ReM Eery EpcxzeqekH mxNtem
xxk EpxXj , Temk c Tecxk EewxtpNerrpqpeesek uNeeek y
12 EpaxM Eery , Tk ReM EpcxzeqekH mxNtem xxk
EpxXj , Tk ReM Eery E¡NxsTpD Qpcej vewty yeM
AxreM Eak EeeVcxbxNerrpqeey xxk Tpxqpcek y EeN
xrrppeeeel Wpxk .
Eery mxwpk y SereekH yeM mxNtedek usy , veNxk T
134
enk Exry Tk ReM c Wxekj Axspty yeXj xxk Rxmqty
11 Tk ReM Eery Rxceetk E¡nxsTpD pk Eewc Respk y
TptpMj EeNxrrppeeeel mxNteyec , Erem EeNxrrppeeeel
yeNxeeac Wpxk uxqpcej .
TpxNy xxk TeNxmk , Eeqxyej uxmc Spxrespty EpNax
qeexj Eak cetpxxtedek BeseeK Zeurrpqpeeac yej Encej
10 Tk ReM Eery E¡nxsTpD Qpcej vpqueetek , Eqye
xj Teqyexj Eewc Respk c mxnteyec . Tenk Exry
EpNpsxwpc ,,
9 EpaxM Eery , uNeeek y uxNxk TemqteM vpyxqrr
ek AxreM Exry E¡nxsTpD pk TptpMj utetec
Epxetpspqeyec .
Teqecec xxk Eptpk geNeeK pk Spxresy cewecac xc E
pxetpspqedek Eak yxsc , veNxk E¡nxsTpD c Esk
Eeqtetprrec . EpaxM Eery , TeexwpNm SpNrrel Eery
mxwpk y Epqewbxqek SpNrreeesek Eprpl uqec , EpNaxqe
exj
8 Tk ReM Eery cxaxzewbxtec yeexeey ceNectec ,
yxtecec verrpnweeK Teeceeec mxk Epeeerrek tpM BpxU Z
pcek
135
Sepecxl xxeM TpxmNeexj yeexeey ceNectec .
7 Tk ReM Eery TeNpc Erk Wety SpNrrel c mxNtede
k uxqpcej . Tk ReM Eery yesk TeqeNeeel pk
TeNxmk TeNpc E¡nxsTpD Eak uxm yec j Exry SxLj Te
bxcel mxNteby , EpxXj cesxmy Sptel SxNusy yeM
19 TpxNpmy E¡nxsTpD Qpcej veNxaeekH TespNee
esek yeexwpc . Epxrek tecek , geeeak m yeXj xxk
Tetk Exry mxwpD pk cec mxsel c Terreqtpk , Sxqterr
ek Epxcec yeM EpwpNeeek yeNtewreby ,
Secxrrpqspk c Spxspcqek Sxtpcaxpk Exry Tk ReM pk
Feecrel mxntem Beysxzek c Eeqterrpqeey uqtprrec .
18 yxtecec TeteceM Epeaprrpc vpqk veNeqtk xc y
eNxwteqek , Bpnxrrptk TeNpy ceaxzeecmc Eerresxqek
136
Exry Sezc utetec yeXj uxqpcej .
17 EteceM uxmk Exry Bpxycek ExNecetpc xxk Ep
axM Zeutel pk SemteM Tetpc uqec . E¡nxsTpD
EeweNeqtk xxk EtpM BeNcej Eeserrptel TeceMj Tpee
terrel BpNuD xxeM Tk ReM c cxberreNqeeey uqtprrec .
16 Eexwy Eak usppk Eery yxtecec Tk ReM c Extes
c vprrpqk , EpqeNxl vprrpaeekH SeMj EtpM uqpk
yeNxyaxqeeeteeesepk uqrreby Epqek tpM Epxbemq
pdek yeexwpc .
Zeurrpqpeeac yej Encej yeNxeeaxpk pk Encej SpxM
c Exry Eeyay vezek , Tetek c Exqerrpeesek Eecrecek y
15 Tprpqbxk xxk Wptpk TeceMj E¡nxsTpD Exry Ep
xyeNtecek TeteceM Spxrespty EpNaxqeexj pk BeseeK
Tewtecqel c EeNxqrrek , Temk c Tprpqbxk xxk Wptpk
h veteby , Temk c mxrpcek vezeeesek yeexwpc .
14 yxtek tpM EesxeK Tpsk Epxcec vepqc xxk Telj y
eM yxtek c cxberreNqeby uxmc Rxml pk
vewty yeM Tecxk EewxtpNerrpqpwpc . Tenk Exry yxt
ek c uxmc Epspl Zelj Eak ceqtpNxmqby ,
mxwpD Tpqk Tk ReM pk Spxresy Exry Epxmdek yeex
137
wpc . cetelj uNeeek Eery Tk ReM c E¡nxsTpD Qpcej
13 EpNxty EpaxM Eery Tk ReM Eery Rxmqty Axre
M Tec , yesk vepqc Zpsy Epxcec veNc mxNpk y
óqpsxXj xxk vpzetprreM uxqpxj
óqpsxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
2 Tk ReM Eery TecNc xxk EpNpk y EpaxM TpM Sep
ecxl Zpcek Teqyxeey Eak yxsc , EpNaxqeexj Teqecec
SxNecekh WpNxqek Serretewpc .
y EpaxM Zeutel c Eneweqbem ceNectec . Teetk E¡nx
sTpD Exry uNeeek y yeNerrpk geM Telj xxk vpyxqrrek
1 Tk ReM Eery Rxceetk E¡NxsTpD Qpcej Tecxk Ee
wxtpNeeesekh Tk ReM Eery Enceysc TecNc xxk EpNpk
gpNyetprreM uxqpxj
138
yeXj xxk Teaxzeecrrpc mxsel c cxberreNqeeey tpM Z
ewenay Tpsk Epxcec uqec .
pk yeXj Zpcek ZpNteeey xeNcej Exry ZeeK Qk WeNc
ek EenekH SxeK uqyeay , Epxrek c ceqeyel Wxekj Axspty
23 geteM yeextel Eak Eery Epxbeyel , Secxrrpqps
pk c Sxtpby , Bpnxrrptk TeNpy cxaxzeecmc , EpxyeM
TpxNxL yej SpNrrewbc xxk uxtpcedek Tetpc uqec .
22 EteceM ZerrpLj Eery ceNecqeyesy TeNpc Terrps
pwpc , EpaxM Eery , Tenk Exry mxwpk y Tpeeterrel
21 cem BeNcej xxk Aecenqel c Secxeey uc ?
<< Emk X yxtecec mxteqcej , Temk c yxtecec Eewte
qk , Emk c yxtecec TewteNc >>
Eetelj yek Tk ReM yesk Zerrpkh Tprrpspty ZxNtxeay
xxk ZeNptk xxk mxwpk Wety EewxtpNek Zerrprec
20 Tk ReM Eery E¡nxsTpD Qpcej vewty Rpxcaxby
TeteceM Eptpk EpNpk y Spxresy Eak EeeVcxbxNeeesek
E¡nxsTpD Qpcej Epxmby EewxtpNeeey yek vew
tppeeeeeey Eery
Tewbxk veNxqaek vpquqtpk , uNeeek y BeNqxeK xxe
M EerrebxL xxeM Epxspk uexbxwpc .
139
Ay ZeNxby Esk uqpwpc .
cxqxecqek , yeaxwtek , vpNpsay uqeey Epxcec . mx
pecem Epxcej ceqeby uqeey Epxcec , ubeM uNteeK Epxce
j
8 cetelj Etpcej Tk ReM Enceysc EteceM EpaxM Ze
utel c Epxetpsy yeM Tespqeey ceNectec , Tecxk
yeexqpekH .
7 Tk ReM EpNxty yesk ExxwpNm gpNc mxsel pk T
pwtk EewxtpNek Tetek y BecxNpl c mxqxzeby
TeceMj yerrpwpc .
140
6 EteceM EpaxM Eak uqby , uNeeek y cxqxexj Exr
y TeteceM Temk c Esk Zpspaxqek Terreeeaxpk pk
Spxspcqem uqec ) BeNcej uqpwpc .
mxsel , vencxD gpNc uqpk vpytpeK Sxrpeeec ( vpyt
peK Sxrpeeec Exry Rxcek xpexl pk uxNxqy j tpM
Teaxzeecrrpc mxsel c Enceysc Epxmmqm ceNectec ,
xxsxzeqeyel Rpxbxpk Sewerrpk , ucxM ubeM , Teaxzeecrr
pc
5 Eexwy Eak , Tk ReM Eery Enceysc Tk ReM pk ye
Xj TeceMj TppeeeeM uqby yeexekH EpNaxqeexj pk
verrpaxk yej Sxkh Eewc Resy
ReM Eery yesk Temk Qpcej vewty ExqeNek , Temk Q
pcej EpxeVcej ceNel c Exry vpyxzeqaek Etqewpc .
4 E¡nxsTpD uqyesy Tk ReM pk xxeVcxrc Eewc Res
y Wpxk , Tenk Exry ExqeNem xxk EpxXj tpM Tk
Temk Qpcej vewty yeM uNeeek y TptpMj veterreqee
eteyec .
3 EpaxM Eery , Tk ReM Rxceetk E¡nxsTpD Qpcej v
ewty yeM Rpxcaxyec , Tk ReM pk Eewc Resy Eery
xxk EpaxM TpM Sepecxl Zpcek yxtecec Teqyxeetpk .
141
óqpsxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
óqpsxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
ReM c Eexem EU ReexNewtel Tec uqrreeey xxk Tpxq
pcej uNeeek Eery Tk ReM c Specrrpk Rxcek Apeeak uqrre
yec
15 E¡nxsTpD pk EpxNpsxzedek EU ReexNewtel Ee
ry Tk ReM pk Sepecxl xxNpcekh Ebek uqpwpc . Tk
SpNtel Zeutel c vpqueey BeeVcxqeekH Wpxk uqec .
14 EteceM uxmk y TeceMj yesk veexMj xc Rewesp
cec , EpaxM Eery , veexMj uqyesy Eeqxyej uxmc
BeNcej Eerrpaxqeeesek uqyesy , Tk ReM Eery TeNpc
142
usppk c TeNk Wety yeM Eerrpaxqetprrec .
13 WeNrrprrek BpxNxqtpcek Tec EpxXj tecek veNx
qaek Eerrpaxqeeey ceNectec , Ebek Exry Tk ReM c
mxqxaeecmc Sepecxl Tec yeexeey ceNectec .
uqrreyec . Eexwy Eak , Tk ReM Eery Rxmqesmc ,Ere
Nxl veexMj , TeNpy cxaxzeecmc , Rpwpeeek Bpxceqek ,
12 uNeeek Eery Tk ReM c veexNeqek Serewpc , T
k ReM c Specrrpk Tptpqby EeNepk ExNcepk Zpcek
Tppfqrrpqpwpc .
Exqrrel Epxcec uqpwpc . E¡nxsTpD uqyesy Eeqxyej u
xmk Wpxk , E¡nxsTpD uqyesy Eeqxyej uxmk c
cxdek yej Epxcec xxk Exqrrel Epxcec uqby , SececeN
ecetpc yej urrpl vewbxqekH uqpk Axqpcety mxwpk y
11 Erk Wety ceqeyesy , Tecxk cNðxj mxwpk yej Zð
ðenðc mxwpk y Exqrrel Epxcec uqby , EeNxrrppeeeel
Zpcek Epxetpspqek TespNeqtk Epxcec yeM Sxrepece
k , Temk c uxNxwpspk Terxwpc .
10 Sxkh yeXj Spqxbpeepc . Erem Sxkh yeXj Exry E
bek c Emtpdek uNeeek Eery EpxyeM pk Tpxnc
uqpk verrpaxk Tepeeeel Zprrek Tezeeetek ,
143
9 venxqaek verrpNpk Weceqeby uqeey Epxcec , E
paxM Eery Tk ReM Rxceetk verrpaxk yeXj uqpk
Sprpspk Terreeey ceNectec . Tk ReM pk Epexqepeay
uxmc Exry Ebek tecek Epxbemqby , Tetek c yezeseeeeee
y
22 urrpl vewbxqekH uqpeesepk Eery EpaxM Zeut
el uxmkh EpNaxqeexj pk Ebek y yek Epxcej xc
BpNxeK Wpeepeey Epxcec yxsxy .
21 Eaxcej Ecej uqpeesek Eery Tek y EpxMj cepcep
k Zpcek uy EerrpNqerrpqpeetpk , Teceyesy Tetk Exry
ceNectec , EpaxM Eery Emk c uNeeek Eery yeeeNpw
pc .
144
20 EpxMj cepcepk uqpeesek Eery Zeutel uqrrekh
Eaxcej Ecej xxk xxek Epxcej xc Sprpspk Terreeey
19 EMj uqpeesek Eery Tk ReM pk EcereM Zpcek v
eexNeqek Sereby vqk Epxbemqby Esk uqpwpc .
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk vpyeJ ExNpcel Wpxk uqec
.
18 EcereM uqpeesek Eery EMj Zpcek Zpspaxqek T
erreeey ceNectec , EpaxM Eery , Erk Exry uqyesy
mxwpD pk vprrpNpetpcec Sxkh veNxaeekH
Eaxcej uNeeek tpM TeqeNeeetprrec .
17 Zerry Epexqepeyeay , Zerry ceqeyeay , Tk Re
M uxM Ebek ExspD pk ReMj yeM Temk xxeM Tewbxk
TerrpNxsprrpqpk uNeeek c Weeetek Terrpqeeey ceN
ectec .
Sererrpqby , Sxqpcqel , vpyxqrrek Sxqpxj Terrpqel xx
eM Sepecxl xxNpcek y mxk Eaxcek TeqeNeeel pk Terrpy
EpNtptk SerrpNxsxrrpqeey ceNectec . EqteU Bpexl p
k EeyxzeD yxqxxj xxeM venxqaek xxrrek SpNrreby , Expe
eeek
16 Tk ReM Eery E¡nxsTpD pk Axwecej xc Tk ReM p
145
k xxek Sepecxl xxNpcek tecek Eqyexj Teqyexj xxeM
Tk ReM TeqeNeeeeey ceNectec .
óqpsxXj xxk gpNyetprreM uxqpxj
óqpsxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
Rxrrpak xc TeexquNxqek Tptpqeeey uqrretprrec .
Tpxqpcej cxetek tpM vpNxeeteyec . 4 Wxry Tpxqpcej
Terrepeeeetprrec , Rewexc veNxrrpaeqekH Tec yeM Erem
E¡nxsTpD pk Rxrrpak xc TeqceNemqm uqrretprrec ce
wek BeqyeNxtprrec . Etpcej yeJ TeNpc Erk Eebxl pk
3 Wpxk Wek y Tpxqpcej Terrepeeeeby , uNeeek E
ak yxtek tpM Wetecej Epqewbxqeeey Tpcxzel c EpxNpsxz
ek
2 Tk ReM Eery WpxeVcetk Terrepeeeek SeNcexj y
146
eexby uNeeek tpM TeqeNeeeeey Sepecxl c EuNqem ceNe
ctec
Expeeeek Sererrpqeeey Epxcej
TecNc TeceMj yesk Rxcek Ebek yeexwpc cetexj Zpce
k Wetem ceNectec .
1 Rpzek uqpeesek Eery urrpl vewbxqekH tpM Tecs
c yeM veetpeey ceNectec . EpaeM Eery Tk ReM Eery
TpxNyetpceM uxqpxj
Eery uxM Rxcetpqtec yeNxqbxXj yeM mxwpk uxNc t
pM Eeteqxeeek veetpwpc .
uqec . 25 veNcxD Zeutel Epexqetpcac Exry cek Ay c
esek veNxrry Eewseeey uxqpcej , EpaxM Eery uNeeek
EpxNpsxzek EreNxwpc cetexj c Wetem ceNectec . Tk
ReM pk EeseNek Epexqeaxqeby yeexekH Eery Ebek E¡nxs
TpD
24 Ebek Exry Temk y EpxyeM pk xxek Eenepk ExN
cepk Tecek veterreqek yeexeesek Zprrek AxLj tpM
Epexqeaxqeby yeexekH Eak yxsc , mxwpk tpM Epex
qeaxqeby yeexekH yxsc Wety yeexeey Qk ceNectec .
23 Zerry Epexqetpdek Ay Tk ReM Eery Rxceqk Se
147
pecxl xxeM Epexqepem ceNectec , ZeeK Ebek tpM
Eery Ebek c mxetppecek Spxspcqewpc .
xxk Tpxqpcej yeM Epxqy yeNek , yesk Epxrek Sepec
xl Eaecek Epexqetpdek yeexwpc . EpaxM Eery , Tk ReM
Spxspctepk pk TptpMj , geeeak m TeceNeceJ Erk gpN
yej Eery uNeeek y mxNpk y Eebxl tpM Retk Tec
11 ZpxsTpxD cewem Apqk Tec Zpxsey j Exry Tk R
eM TpM Weetpaxqeby Eewpc . ZððeNðc xxk cxk y
Becxeesek uxqpcej , ceNyej Tenk Exry Tek y Teetk m
xNyesy , Temk c mxqxzek Bpaxqetprrec cewedek uqec)
yeNreyeD pk uxqy Temy WeNíej Eery Tk ReM TpM W
eetpaxqeby Eewpc . ( WeNíej xxk Tpeeec yeJ Rxceetk
10 Retk Tec vewty cxetek tpM vpNxeetek uxmc Ee
NxsTeNóxD Eery Tk ReM TpM Weety mxNceby Eewpc
148
TpM ceqek Epxcmwpc .
Tenk Exry Tek y TeeteceJ mxwpk uxqpcej . Tetk vpzer
rpqk Eery Wek y EeteceJ Eeqxyej yeextel c Tk ReM
9 Temk Qpcej vewty Eptpeesek EpxceMj Rxcek Sx
tpNrry Tptpry Eeekj Temy Exry EprxsxwpD cewewpc ,
Wetemqby , Tk ReM c BpNxeebxrrpqpXj cewedek ux
qpcej .
8 yeJ Temk c Tpseeeexqek Tk ReM pk Teetk Tpwxq
ek Exqeceby , Wek y EeteceJ yeextel Zprrek
urrpl Benpak Wpxk uqec .
Tenk Exry uqyesy SxtpNrry Axcebc BeNpak Wpxk , E
bek c Spxspcqek Epexqeaxqem tecek Retk Tec Eeteqxeee
k
7 Wxry EeteceJ Eeqxyej yeextel c Wek y Tptpry Te
my TxíóxD Exry Tk ReM TpM ReNxk ceqek Epxcmwpc
EapD pk Weetpaxqel
TpNetpeesek Eeserrptel uxnc xc ceNcxk veexNxrrpq
eey yek Wetem ceNectec .
X yxtecec Eeqteeetpk . 6 Epxcej ceqem tecek TeNpy
Bpxceqek EeyxzesqxeK yeexby , mxwpk uxNc xxk
149
5 Tk ReM Spxspctek usy mxwpD Qpcej Zeuqaeee
y terrek Seaek SeNmqeexj yeexby , Tpcxzel Beysxzek
óqpsxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
óqpsxXj xxk TpxNyetpceM uxqpxj
Tec yeexeey xc yxtecec EpweNtk > cewek yxaxyec .
uNeeek Eery Tk ReM TpM EreNxl EpxNpsxzem uqtprrec !
18 yeJ geM xxeM xxek : < ieðpl Tk ReM pk Seexk
Seexeeek c ExNpcec j ! >> Wxry geU TpxeVcej
Enceysc Axteeey xxk cxNc yeM yezeqemqm ceNecte
c.
17 EeníxoxD TpM ceqek Epxcmspcec , Temk y Ebe
k tpM Epexqeaxqem yeM mxqxzedek EmNcej yek
Eak Tewbxrrpqpeesek BecxXj xc Epecsxtprrec .
150
Tewbxrrpqpk Epxcay Epecsxrrpqpeetpk , Emk y vewt
y yeM , Tk ReM yesk QeptxíxXj xxk Fesxk y Reexcewqxxj
16 Tk ReM Eery Erem BecxXj xc Epecsxeesek y vp
exkh QeptxíxXj xxk Fesxk y Reexcewqxxj TpM
Fesxk y Reexcewqxxj TpM Weety mxncetpcec .
15 Wek c Tpxqpceqek QeptxíxXj xxk Eeekj Temy E
ceac Temy ReM Rxwýej uqpk Temk y ceM TeceJ
14 Wek y Tptpry veexNety Qpxíej Ewac uqpk tðwe
D Exry Tk ReM TpM Weetpaxqek Eewpc .
Tpxqpcej BpxteNel Tec Eebxqqek Eewpc . Erk Exry W
xry ceNeaxqek uqeey Bpexl uqec .
13 Tenk Exry Tk ReM pk Tpxqpcej , Wpxk Qeptxíx
Xj uqpk veexneoqxD pk Spxspcqecaxpk pk
Spxspcqecac uqrreby , Temk y BeNqxeK c uxNxwpsp
k Terreeey xc BeqyeNxk gpzpwpc .
Sepecxqaxqek Terrepeeeeby uNeeek c Tk ReM pk Sp
xspxj yxsxNel c yetppeeeek , E¡nxsTpD pk uqyespneecrrp
c
Tenk Exry yesk ExspD E¡nxsTpD pk BeNpak Wpxk . T
enk Exry EpxNmqbxtk Tk ReM pk Tpxqpcej
151
12 Tek y Teetk Eak ExNedek EðIýneD Exry Tk ReM
pk Weety xc Eeserrpby Eewpc ,
vewty Eebxqqek , Retk tpM Tpexj Zecej Tewbxqcej u
qpeesek yeexwpc .
152
TeutprreM uxqpxj 913
pxj
911
xj

(Back to Table of Contents)


909
(1st. Thessalonians)

vpzetprreM uxqpxj

905
RxcetpceM uxqpxj

904
xtel ( Tecety )

902
Becxtel ( Tecet
y)
Exyeceqty RpL
Eery Erem TesxNeL c Eesxeeqek Tetk ReM c BpNxee
bxrrpqby , EpxNmqbxqek Axwecej Apy Epxcec Eebxqqek,
mxsel
vpyxzek Etqeby Axtekh py ? E¡nxsTpD Exry cebxXj T
ecxk WpNxqek Exnem uc ? Bencej uqpwpc . ieðpl
Rpxcaxyec , Teceyel E¡nxsTpD Exry Tecxk WpNxqek
Exnem tecek Eeyaxneeesek WpxeVcej xxk Eewc Resy xc
Bxfxzeqeyel , Rxcek ExspD c Spxspcqek Sxtpcac Exr
y E¡nxsTpD c Tecxk Wpnxqek Exnem Eak Epnxpk
134
Tececepk Tetek y TpNetpk geNrreeesek E¡nxsTpD Te
cxk WpNxqek ExNem Tpeeec Eeserrpqtk xc venxrrpqyec .

Tenk Exry Tetk ReM Tec vewty yeexeesek EpxXj xxk x


xek EewxtpNel pk yeextel c TpNetpeesek yeexwpc .
veexMj Sepecxl yej Spxspxj yxsxNel pk vewxzetec A
xwecej xc Sprpspeesek terrek uneeek tpM Teqeneeewpc .
Sxtpceetepk c Bpnxeebxrrpqpk Spxspxj yxsxNel c ye
ty uqrreeey xxk Tpxqpcej uqec . Tenk Exry Tetek y
Ieðpl pk Erem Tpeetpc BecxXj xc yxaxdek y Bpnx
qekH Eery uqyesy TðseqprxXj xxk E¡nxsTpD pk
Temk c Epxbem yeM Exnecepk , Temk tpM Tðseqprx
Xj xxk Fesxk y Reexcewqxxj pk yeextel c Wetemqyec .
Epxcetk WpNteyec . Tenk Exry ónxeTxc j mxNpdek y
vpexkh , Temk y vewty Eebxqtek Txwpãc Exry
Ieðpl c Esenmaemqyec . ieðpl Eery veyaxqekH xxk T
ppMj EenekH usy TðseqprxXj Eak Seqpk , yðnxXj
tpM Eeterreneeeeey terrek Tetek y Zððxnðc xxk Fesx
k y Tpeeec EpNLj yeekj xc Eewbxqtk Tec Sxqbxmqby ,
mxwpk Exry ieðpl pk Zððxnðc xxk cxk usy mxwpD p
135
k Tpwtk E¡nxsTpD pk Wetecej xc TeqceNemqpk uxmc
Eak Seqprrepk Teetk Fesxk y Reexcewqxxj yeexrrpqy
ec . cetelj Tewec Eptel Epxcec , TpD EpNpk y ceJ Zððxnðc
TðseqprxXj uqyesy NpL pk RpzeNeeel TppNeceJ W
eíðTprxXj xxk TpxU uqec . ieðpl Eery ýxqxieJ
TðsqprxXj xxk Becxtel ( Tecety )
TðsqprxXj xxk Becxtel ( Tecety )

136
BxnrrpekH . Temscel pk Epxcej
Teu . EapD pk SererrpqekH
Tpxnyej . E¡nxsTpD Tecxk WpNxqek ExNem T
peeec xxrreuNc
gpnyej . E¡nxsTpD c Sxtpcac xxk mxwpk y A
xreM
vpzeM . Teqeneeel yej Weeeterrel
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel
Wpxnpcetpl pk Tpwtk E¡nxsTpD pk Tecxk Wpnxqek E
xnem xc mxqxzewpc .

137
ZeweM cetexj c Tk ReM uxM Weteby Eewpc . Eeqxye
j uxmk Exry uxM Qk Tk ReM pk EesxeK Tpsk xxk
Extecedek Extecel c Epxetpspqedek yeexwpc . yxtk
ReM Tek y Teetk yeexekH Epxc j xxk EewxtpNel
Qk usy , Wpxk vpyxqrrek Spxrespk y EepekH Axtel c
Tpxsxcqedek xxeM Epxqy yeNek ExNpcel c yety
5 yxtk Erem ExNpcel c Tk ReM TpM Epqewbxqek
Epxcmspcec , Tecem tecek Bpxycek Epxcej ceqk yeM
Eery Specrrpk Tptpqeeesek c Weteby Eewpc .
4 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yxtk Exry uNee
138
ek y Tk ReM c veexNeqek Sereby , Tk ReM c
Zprrek ceNcxk yeNxwteqeesek Bencej xc Axry Tewte
cqek TpNespwpc .
veexMj Sepecxl xxeM SxNrrerry Eebxqqeeesek yej W
ek y Ebek ExspD E¡nxsTpD c mxsek Wpxnpcetpdek utpl
3 Wek y Eaxcej uNeeek y Ewpkh Tk ReM pk Spxsp
cqedek Zpcek ceNcxk utetec yezeqemqby , ceNcxk
ReM c TpNetpwpc ,
2 yxtk EpxNmqbxtk Tk ReM pk Tpxqpcej uNeeek t
pM TeqeNeeewpc , Teerrepeeeel teerrek EpxNmqbc Tk
TðseqprxXj xxk cxk y EewxtpNel yej Extecel yxs
xNel
Tk ReM Eery EeVcej Eewprrpqeexj mxNtem uqtprrec
!
Reexcewqxxj – Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxs
TpD pk Sxtpceetepk TpM Becxc j yxaxyec .
1 yeJ uqyesy ieðpl Wpxk , yeJ Exry SxqeD yej Txw
pãc Qpcej vewtpyeM TðseqprxXj xxk Fesxk y
RxcetpceM uxqpxj
TðseqprxXj xxk Becxtel ( Tecety )
139
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) RxcetpceM uxq
pxj
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) vpzetprreM uxq
pxj
1 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yxtk Exry Tk Re
M pk Teetk EexxqaxqeMj Epaxeesek Eery Tetpc
Ieðpl Eery Tðseqprxc j tpM Eebxqqeeesek Eery
vpzetprreM uxqpxj
Tenk Exry yxtek c Eptel Epxcec TpqrreNeeey uNeeek
y EerrpM cxqxexj Eak ceqtpNxmqpwpc .
Erem ExspD Exry TeNpc uneeek y Temk c Epxml Eak
Exry Tecxk EewxtpNerrpqpeesek TeNem ExspD Wpxk .
140
10 Temk y mxyemk Ebek ExspD pk Weetel Eak We
etpqek yerrpeey xc mxsek WpxNpcepeay yeexqpekH .
Erem Eewxty uxcepk Epxrek uNeeek c Spxspcqek Sx
tpdek uqpk
Tk ReM Eery yxtek c ceNcxk Bpaxqeby , yesk uNeee
k c ceNcxk Tezeeeteby uNeeek c Terrek Sxtpby ,
9 Epqek uxmteceM Erk Wety ZeNxqtpwpc : yxtk E
xry Tk ReM pk Teetk Eeexqaxqek yeexekH EpxXj tpM
Emk c yxtk Epqek ZeNxweM ceNexj Epxcec uqec .
Epxqy yeNek , Tk ReM pk uNeeek teceJ Spxspxj yxsx
Nel Axry yesk EpexMj vpqk xxk Elj gebeMj TeNeeeyec
8 Ebek y Axwecej Exry Tk ReM pk Teetk Eak Weeíð
TprxXj yej EeíeXj tpM TeNeeek TeqceNedek xxeM
7 Eexwy xxk Tpqk , Tk ReM Eery WeíðTprxc j yej E
eíxXj xxk Sxtpceetepk pk TerrpNxzel uqpwpc .
yezeseepqeexj pk Tpwtk Axwecej mxqxzek vpNxzew
pc .
Tk ReM cetpexyeM Zecej Eezpl tpM EpaeNeeesek uq
yeay , Wpxk vpyxqrrek Spxrespk y EpxNpsxzedek yezeM
6 Tk ReM Eery yxtek c Terreby TeerrpNxzeyesy Wp
141
xk Ebek c Terreby TerrpNxzeeesek Zeutel uqpwpc .
Tpxqpcej uqec .
Wety Tk ReM TpM Bpxceqek EpuM xxeM veetpeesek
yeexwpc .
ceyeay Tk ReM pk Teetk yeexeey xxk EpxXj tpM yxte
k Exry EpxMj cepcepk Zpcek mxmmqpk Tebxcem
7 yxtk Exry E¡nxsTpD pk Eqac Tpqetk , Tk ReM c
mxetppecetpcec ceby Ferrenteeey Encej Tec uxqpcej
usppk pk ceJ xc Ay mxsem Epxcec .
6 yxtk Exry cek y Ay Seexsxzel c Sereeey Epxcec ,
Tk ReM pk Seexsxzel c Ay mxsem Epxcec ,
Ay vpytpeK Sxrpeeec SereekH EuNqedek Epxcec , E
142
mk y Tpeeec uNeeek Eery yxtek tpM ceNeac uqby uqpwp
c
5 Tk ReM Weteby Eewpc , yxtk ZeNy Eaecek Tk R
eM TpM yxqtepaxqeeey Epxcej ceqedek Epxcec , Wpxk
TpNsxeeac Ebek uNeeek c yezeseeeeey xc Qk utpwp
c.
Qk ceqewpc . yxtk Exry cek c Ay xxspntem Epxcec ,
geeeak m Wek y Tptprrety Sepecxl c yexxaerrek
yxtek tpM Reextek Tpsxzeeesek yeexwpc . Eexwy Ea
k yxtk Exry Bpxycek Temk y yxtek c ceqetpcec cesek c
4 Emk y EseNm yeM , uNeeek Eery yxtek c Extece
by , ExNpcel c Epqewbxqek Teqcenemqm Emncej xc
verrpNpk WeceqeXj cesek yxsc .
3 Wek y SererrpqekH Eery cec mxsel uzy Werry S
ereekH Eak geNpeesek usy , Wpxk Ay cek Rxcek c
AxecekH EseNmael pk TppMj Ay Temk y ExNpcel RpL
c Tk ReM TpM Epqewbxqeeesek Eewpc ,,
TpNpwbxqeeeteyec cetexj c Weteby Eewpc . ceyeay
, Wek y uneeek Eery yxtek tpM Spxsy BpNxeK c Epxcay ,
2 Tk ReM yesk yxtk Exry Tk ReM pk Teetk mxnm E
143
ak Ewpkh ýxqxieJ tpM Rxceetk vppM Eewsek
Epexqetpl Epxcec yxsc cetexj c Tk ReM Weteby Eew
pc .
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) vpzetprreM uxq
pxj
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) vpzetprreM uxq
pxj
EpxU EpxreceM uneeek y Axwecej xc mxqxzek Eeuy
ec cewek utpby Eewpc , EpaxM Eery , uNeeek Eery Tek y
ReM Sprpsyec , mxqxzek Eeuyec , Tececepk mxwpk
y Axwecej xc mxqxzek Eeulj cewek utpby Epxcec veNxk
13 yxtk yesk EpxNmqbc uneeek tpM TeqeNeeewp
c , EpaxM Eery , Wek y Epqewbxqeeesek Axwecej xc Tk
X vpyxzek Etqem uqtprrec cewek TespNeqtk Epxcec
Seererrpqby yeexwpc .
144
TeceMj yek uNeeek y yezespl –TeNpc Temk y Tk ReM
c Terrptek Temk y Encej Wetel yej EpxeVcej ceNel
12 yxtk Tk ReM c BpNxeebxrrpqby , Tk ReM c Teex
peeepNerrpqpwpc . yxtk Tk ReM c Eewxtpnel
Weteby Eewpc .
11 Tk ReM Eery yxtek y Tk ReM TpM ZeeK Eaxcej
Exry mxyemk tecek veetpeey Wety veetpeesek c
Eery uxM ceNeaxqeby uqpwpc .
AeyeM , TpxU gppqac , uNprrpsxzeweM gebeM ceby
Epxcec uqec . Emk c Tk ReM EpxyeM Tecek uzy uneeek
10 Tek y EteceM Sxtpqcetepk TpM Eeyay ceqeyes
y , Wek y Epxcej ceqk Epexqk Zeutel Eery EeNxrrpk
Tpxqpcej ceNcxk EtpM Spxrc Exqrrel Epxcec Sxnrrerr
y Eebxqqeby yeexeesek c Aecebxqeby yeexekj .
uNeeek y ExNpcel c Epqewbxqek Teqcenemqm xxk
EpxXj tecek Tk ReM TpM TeNprresy uqeey Epxcec xxk
9 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM QeU Ae
cebxqeby yeexekj , yxtk Exry Tk ReM TpM
EpaxM Eery , Tk ReM uqyesy Wek y veexneqek Sere
eeaxpk Wpxk uqec .
145
TpNeteXj vpyxzek Etqem yeM Epxqy yeNek , Wek y
Eewc Resy yek Ay Tk ReM TpM Epxcm TpNetec ,
8 Tk ReM c veexNeqek Sereeey xxk Tpxqpcej , yxt
k Exry Tk ReM QpekH uNeeek y ExNpcel c
uxqpcej .
uaek Epaxby Tk ReM c Encxby Epxbem cewek Seree
esek uqyeay , Eetk AxpemM Exry yxtek c Serretprreeesek

18 yxtk Exry Tk ReM pk Teetk Tecxk mxNm cewek


utpby yeexwpc , ieðpl yeJ geeeak usy EpteekH
yxtk Exry Tk ReM c Tpexj Serek TpNesay Eewpc , Tk
ReM QpekH Eerrpqbeeey xc yeaxL mxseby Eewpc !
Weeeeupk pk Seqpqtk Wpxk , Wek y ceJ Sepecxl Ser
eekH Eery ZeNy Tk ReM Eak Seqpeesek Epxcec yeexwpc .
146

17 Eeekj Temy ReM Ej yxtek y Tk ReM QpekH Tpx


M AeeK TpM verreaek Seqpeesek Eery Bpxycek yeXj
TpqerreNewpc . ieðpl Eery TðseqprxXj xxk Fesxk y
Reexcewqxxj TpM Tecxk Eexxqaxqeeey xc mxsedek Exry
vpNewtprrpqpk , vppM ExNy j TpxmNeexj uqyec . uN
eeek y cxqxexj Exry EapD Tecek Tetek y yeXj TeceMj
Epqewbxqeeey xc Ay vpNxeeqeteeK yeexqpekH . Er
k Wety yeM , Tetk Exry TespNeqtk Epxcec yeM Rxml Zpce
k
16 Tetk Exry yxtek y veNc mxNpk y mxwpD TpM T
etek tpM EeuNel mxNtecem Axwecej xc
mxcecewpc . Tetk Exry uNeeek Eak SpNmqpk , uxm
mxwpk TpxNpqcxtek Qpcej Teexspecreyec !
15 TeteceM Zððxnðc xxk cxk Exry Ebek ExspD yej
Tecety WeNcepk c Eeqeby , yxtek c yesk Epxqtek
vppnqel X Eewseeesek Tec Eeteqc yeexwpc .
Tk ReM Eery EpxyeM pk Epeeserretek y yek vppnqel
c Eewseyec , ZeeK Tetk Exry Zððnðc Epeeserretek y yek
Fesxk y Reexcewqxxj – TeNpc ExspD E¡nxsTpD c Spx
147
spcqek Sxtpcaxpk pk EpaeNel QpekH Eeteqc uqec ,,
14 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk ReM pk Ep
aeNel Eery ZpxteXj EpNpk teceJ uNeeek y Elj
Spxspcqek Sxtpcaxpk pk Tpwtk Eebxqqeby yeexwpc
.
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) vpzetprreM ux
qpxj
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) gpnyetprreM ux
qpxj
Exry AxpemM SxwrpD Rxceetk Tk ReM c Weceqeby ,
Wek y Eebxl mxseNteyec cetexj c Esk Extecewpc !
Tpwxqeeesek Eery Tk ReM pk Extecel yxsxNel cxNc
BeNcej yeexeey xc Epqby Wetem xxk Tpxqpcej uqec . yeJ
5 Eexwy Eak , yeJ Sezc Txwpãc xc Tpwxqek Epaxr
rpqyec . yeJ Tecxk mxqxzem Epxcec . yeJ Temk c
geNpeesek ceNexj Zeutel Eery Wek y Tpxspyqedek
Qpcej uxNxk Reexaeby Eewpc Emk c Tk ReM Weteby Eew
148
pc
4 Tk ReM TpM Wek y vppNqel Eewseeey EpaxM c
EpNxpeaxqek ceqek Epxcmdek yeexwpc . Epxry xxk
EpxeVceNemqm vppNqel cetexj c Wetem ceNectec .
EpeepNxeey xc Eery vpNxeeqeeey xxk Tpxqpcej uqe
c . Tk ReM Eery Erem vppNqel uqyesy yxtek y Enceysc
3 Tk ReM pk TptpNeceJ Eeqc Rxcek Exry vppNqel
Eewseeesek y EpaxMj BpNxeK Wpeepk vpexsc
y BpNxqekH Eery uqyesy , Tk ReM pk Spxspxj yxsxN
el c yetppeeeek Tewbxby ,
E¡nxsTpD pk ExNpcel c Epqewbxqek TeqceNemqm v
ewty Eebxqtek Wpxk . yxtek y Temk c Tpwxqek Exqecede
k
2 Wek y Temy Txwpãc xc Tek y Teetk Tpwxqek Ep
axrrpqyec . Tenk Exry uqyesy uNeeek y Tpxqpcej
1 Eexwy Eak , yxtk Tecxk mxqxzem xxk EeNekH E
pxcec uqby , EeTðk tpM vpapNeey yeM Sexxpeay ,
gpNyetprreM uxqpxj

20 Tk ReM Eery EpxreceM Wek y EpxeVcej ceNel y


149
ej yezeM yezeseepqeexj Wpxk uqec !
Tecxk Weetpqek ExNem xxk EpxXj , Wek y geexeeerr
pqpk Weeeteeey TxtxL Exry Tk ReM pk Wpxk yxsxy ?
19 Tk ReM uqyesy Wek y mxsel , Wek y yezeM ye
zeseepqeexj uxqpcej . Wek y Ebek ExspD Exry
Exry Rewectemqm uqrretprrec .
Sereqaek mxwpk TpxNpqcxtek c veexNeqek Sereee
y Sepecxl Tec uqrreby , EtpM ExNem TptpL Erem Sepecxl
c
12 Ebek Exry ZeeK yxtk Tk ReM c veqerrpk xxeM
veexNeqek Sereby yeexekH Wety Tk ReM c veNxqaek
yxtek c Tk ReM pk Teetk Epaxrrpqeey uqtprrec !
11 uNeeek – Wek y TecNc Eaxcej uqpk Ebek Exsp
D Exry EpxyeM pk yeXj yeM xxek BeL Rececek ,
pk Spxspxj yxsxNel pk Telj xxk ceNecaecej xc mexae
150
pk RpxmuNxqemqm uqprresec cewek gpzpby Eewpc .
10 yxtk EtpM Spxrc xxk vpyxkh Temk Eak yxtk c T
k ReM c Epxbem yeM Epaxrrpqby , Tk ReM
ReM Eery yxtek c Temk y Ewpkh yezeM mxM Tec uqr
reeesek tpM Eewpc .
9 yxtk Exry Tk ReM pk Tpxqpcej uNeeek tpM Teqe
Neeewpc . yxtk Temk tpM TeqeNeeeeey Eery , Tk
uqpwbc Tec uqyec .
8 cenyej Tk ReM Eery Ebek tpM yety Spxspxj Tec
uqyesy , Etpcej yxtk EpxreceM yeeeek Eewpscxm
Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel Eak BpNxeebxrrpqpl Epq
by yeexteeK uxqpcej .
7 Eexwy Eak Eeekj Temy ReM Ej , yxtk Exry Eeqxy
ej mxaxM yeNcesxzel gesxrrpk Bpyeqeexj pk Tpwtk
Eerrpqbeeey xc Zecetk mxseby Eewpc .
EpxNmqbc yxtek c Serek TpNesay , ZeeK yxtk Exry
Tk ReM QpekH Eerrpqbeeey xc mxsem Wety yxtek Qpcej
yxsxNel yej veexMj Sepecxl pk Tpeeec Tec Seexk We
tecej xc Eeyay ExNeyec . Temk y ceqem yeM Tk ReM
6 Etpcej Txwpãc Exry Rxceetk Tek y Teetk Eak uae
151
k ExNeyec , Tenk Exry Tk ReM pk Extecel
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) gpnyetprreM ux
qpxj
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) TpxNyetpceM u
xqpxj
Ebek Exry Qeytec TeteceM Eexwy Epspl uNprry Tec
mxwpD c TpNrrprrewpc .
yeexby Esk uqpwpc . yxtk Rxceetk Tk ReM TpM ceqe
k EpxeVceNeby , Tk ReM c Tpecrrptpk Sererrpqyec :
6 Eexwy Zeutel TeceMj , vewty Zpsptek terrek Eps
pqteeey uzy Temk c vpebxeey Epexqk Zeutel Tec
5 Teaxzeecrrpc mxsel xxeM yxsc cetexj c Wetem c
eNectec .
152
uNeeek c Esk Terxeey EpxceMj Spxspctek y Wety
4 mxwpk uxNc EpxyeM pk yec j Zpcek cecek Aeye
M Bpcxstec EeNekH yeM vpNxeeqeeey Eak yxsc veNxk
ceweby uc .
Eewpc . 3 uNeeek y BenqxeK Eery Tk ReM c cecek A
eyeM SetpM Sewerrpk Zeutel Epeety Epxcec yeexrresec
2 yxtk Exry Ebek ExspD c Exry Tpxsxcqek Tk ReM
TpM Zerry SpNrreeesek c Tk ReM uxM Weteby
Exry Ebek ExspD pk ReMj yeM Tk ReM c Enceysc Epq
eL Qk AeNweexeey ceNectec cewek Sererrpqsprrec .
yezeseeeeey xc SpNpeesek yeexwpc – Epxrek tecek
Tk ReM Eery ZeNprc ExeVcxby cxtexj uxqpcej , Etpcej yxt
k
1 EapD Tecek , Eeekj Temy ReM Ej , Tk ReM Eery
Wek Eak EewxtpNel TeceMj yek uNeeek c ceNcxk
uNeeek y Seexsxzek EpxNpsxzedek EewxtpNel
TpxNyetpceM uxqpxj
Tpteeetel Epxcec uqrrewpc .
yej Temk Y Spxspctepk WpNxqek ExNem xxk Epxc j ,
Wek y Eaxcej uNeeek y Ewpkh cecek AeyeM ,
153
13 ExeVcxyesy Tenk Exry Tk ReM c Sepecxl BpNxe
K yety AxecekH uqrreby , Wek y Ebek ExspD
14 yxtk ExspD pk Epxmdek Eak Tecxk EewxtpNee
esek c Extecewpc , Eexwy Eak uNeeek Eery TeteceM
mxseby uc .
EpaxM c Epxxqerreby , TeteceM mxsel Eneweqbel Ep
xcec mxwpD pk Wety gprxk Bpyeeey Epxcec uqtprrec ce
wek
13 Eeekj Temy ReM Wxry Ej , Rxceetk Rpxcaxdek
mxwpk y Tpeeec yxtk Exry Tk ReM c BeNxL
Ebek Exry Tecxk WpNxqek ExNewpc
yxsc uqtprrec .
154
12 Tk ReM Eery Spxspctek usy mxwpD pk mxetpp
ecel c Epqby usppk pk veecrreeey xc Tpxsxcqem
cewek SererrpqpXj , ZeeK Epnxty yxtek y Tk ReM c E
xpeeeek SpNrreeesek Eeteqc ,
11 vpyeJ Zprrek Secxby , EpxyeM pk geM xxeM xx
ek mxteqwpNxqek EewxtpNel Zprrek EeNrreaerretprrec
yeexwpc c j . cetelj Eeekj Temy ReM Wxry Ej , yeJ Wp
xk Tk ReM c Rxceetk AxNwexxby ,
10 Tk ReM Ay yesk Erem SpNrrel c Epxetpspqek u
xm WeíðTprxXj xxk Spxspctepk TpM veetpeesek
uNeeek Eery Rxceetk Tk ReM TpM ceNcxk Sereqaee
ey xc SpNrreeesek uxcepk
9 veNxqaek Sereqaeeey EpaxM pk Tpeeec , yeJ Tk
ReM TpM BecxXj yxaxk ZeNxqaeweM ceNexj Epxcec ,
ReM TpM vpyxqrrek Spxresy EpxNpsxzedek uNeeek
c Esk mxqxzedek EpaxM uxqpcej .
8 Eexwy Eak , TeexwpNm SpNrrel c Esk mxqxzede
k Exry mxwpk c Esk mxqxzedek yxsc , veNxk Tk
yxsc veNxk yxtek c cecek AeyeM EewxtpNerrpqeey
cesek ZpL .
155
7 uNeeek Eery yxtek c Specrrpeesek Eery yxtek c
uxM uNteeK pk Tpwtk EewxtpNerrpqeey cesek
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) TpxNyetpceM u
xqpxj
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) TeutprreM uxqp
xj
Spxrc cerepetk mxNay ExNem Wety yeexwpc .
2 EpaxM Eery Weteby Eewpc , Ebek y Tecxk Wpnx
qek ExNem EtpM vprpeK Eery ZeeK vpqerreexac Eery
BecxXj yxaxk ceqem xxk Axeepqk Epxcec .
1 Eeekj Temy ReM Ej , Erem EpaxM Zeutel pk gen
eey EtpM SeMj AeeK vprrpaeekH xc Tk ReM TpM
Ebek y Tecxk Wpnxqek ExNem xc Epeetpeey ye
M yeqepecedek Exry
156
TeutprreM uxqpxj

Tpqetk Tk ReM Eery EteceM Epxcej yeM veNxqaek T


eexpeeepNerrpqtprrec .
EpeeteNerrpc TeceMj Ebekh Bpqrrewpc . 18 Temeak
yxtk Exry EmNxtk Ebek Qpcej vewty Eewpc . Eexwy xxk
17 TerreqtprreM Wek y EteceM Eewxty yeexekH m
xwpD Exry Tetek Tec vewty Emqk tpM Tectek
E¡nxsTpD c Spxspcqek Sxtptexj Rxceetk Rpxcaxdek
mxwpD Exry EpNxpk xxeM EewxtpNewpc .
TerrpNxspk Ebek y TpD yeXj Exry TecNc TeceMj Eak
Weetpqek yerrpwpc . TeNk EpxXj tpM TeteceM
16 EpaxM Eery , Ebek y BeNqxeK yerrpweeeak Se
cxrrpqspk y TpxNpmy vescxNpk , uNeeek y uxNxXj
EpNxpk Ebek Qpcej Bpqrreeey Epxcec uqec .
X Tecxk WpNxqek ExNem xxk EpxXj tpM Eewxty yee
xeepc mxwpD Exry TeteceM Rxceetk Rpxcaxdek mxwpD
Eak
15 Etpcej yxtk Ebek y SpNrrel c Epxetpspqek Tk R
eM TpM ceqek Epxcmspcec : Wek y EteceM Ebek
157
Rxceetk Rpxcaxdek Spxspctepk c ExspD Qpcej vewt
y yeM Terrerrpqpk Eeyeaxwpc cetexj c Exteceby yeexwpc
,
Eexwy Eak , Tk ReM Eery Etpcej xxk xxek Wety veNx
qaek BpNxeebxrrpqby , veNxqaek veyspNpqaeeey ceNect
ec ,
Temk c Tecxk WpNxqek Exnem xxk EpxXj tpM Temk
Qpcej vewty EewxtpNerrpqeey xxk Tpxqpcej uqec . 11
10 E¡nxsTpD pk Wek y Tpxqpcej Epxmdek Exry , y
xtk Epxmdek uzy Eewxty ceby Exqrrel Epxcec ,
Ebek ExspD E¡nxsTpD c Tpxsxcqek EeuNel mxNtece
m cewedek uqec .
9 uneeek Eery yxtek c Specrrpby Temk y Zeqeteq
158
ekH xc Eewserrpqeey cesek yxsc , veNxk yxtek c
cxby , EeuNel pk mxsel xxeM Exry TprrpqeekH cxwp
c.
8 yxtk Exry EtpM pk ceJ Tpqk Enceysc SeNewbxqe
m ceNectec . yxtk Spxspxj yej veexMj yeM vpzeeK
7 Epeteeey mxwpD Exry Spxrc tecek Epetetprrec ,
EeNxcxaxpk Eery Spxrc yeM EeNxceJ yek Epprrptprrec .
SeNewbxqem ceNectec .
6 Eexwy Eak , yxtk Exry usppk pk Wety Resecej E
pxcec Epeteby uqeey Epxcec , yxtk SeNxby
Spxrc xxk ceJ usy , yxtk veNeecrrpc tpM EewxtpNek
yeexekH usy .
5 Tk ReM uqyesy cecek SeNerrpl mxwpD Wpxk , T
k ReM uqyesy EtpM pk ceJ uxqpcej . yxtk
vprrpaeekH Eery vpqerrec Wety cerepetk ExNem usy
uqec .
4 cetelj Eeekj Temy ReM Ej , Tk ReM ZeNy veNeec
rrpc tpM EewxtpNek yeexekH usy , TeNk EtpM
QeU Beexqek genay Axteeey Epxcec .
gec gewsxeK Eery cerepetk TpqrreNek , xxNwpspk E
159
wectec Exry cerepetk vpaeqerreqeeey Wety uqec . Tetk E
xry
3 ZeeK uxmteceM << Eeqxyej uxmk Exry EewpM
Tpxysxk yeexwpc >> cewek ceqeqaem xxk EpxXj tpM ,
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) TeutprreM uxqp
xj
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) TeutprreM uxqp
xj
20 Axwecej xc Epqewbxqek ZeNxeey xc yxtecec
mxeVceyaxqk .
19 vpyxqrrek Spxrespk y Eebxl c yxtecec vpNxeeq
eeetpk .
y Tek y EteceM ExspD E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeetee
ey mxwpD TpM Tpeeterrek Epxcmdek BeNqxeK Wpxk uqe
c,
18 Zewenyej EpNaxk TprrpNxk tpM Ay uNeeek tp
160
M TeqeNeeeeey ceNectec . Erk Exry uqyesy uNeeek
17 EpxNmqbc Terrepeeeek ,
16 EpxNmqbc yezeNqeqtpk ,
veNxqaek veNerreqbek usppk pk EesxeK Tpsk xxk T
pxqpcej utpqcxqeeey ceNectec .
15 cxaxzeecmc yeexeey ceNectec , cek Ay cesek
ExNy j yeM veNxrrpqby Esk uqpwpc , EpxNmqbxtk
mxwpk uxNc tpM mxqxaeecmc veetpeey ceNectec .
Tpecrrptpk Sxmwbxqk , Spxsy Epxcec mxwpD c BpN
xeebxrrpl , Bpxceqek yerrpNec mxwpD c Tepemk Tewbc ,
14 Eeekj Temy ReM Ej , yxtk Exry Tk ReM c Expee
eek Sererrpqsprrec , Tk ReM Eery Eeqberry mxwpD c
tpM veetpeey ceNectec . Tk ReM EpxyeM Tecek Ay R
eexNewterry yeexeey ceNectec .
13 Tetek y Eebxl pk Tpxqpcej , Tk ReM vewty pk Z
ecej mxetppecel yej veexMj Sepecxl xxeM Tetek
cewek gpzpXj .
yeexekH – Ebek y Specrrpk Eeyay ExNecepk Tk ReM
c Expeeeek AeceNqemqm cesek mxwpD c mxetppecetpc
ec
161
12 Eeekj Temy ReM Ej , yxtk Exry Tk ReM c Tetece
M Tk ReM pk Tpwtk BpxteNeqtec Eebxqqeby
EapD pk xxrreuNc yej Weetpaxqel
28 Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry Tk ReM TpM
EreNxl EpxNpsxzem uqtprrec !
BecxXj xc Epedxk Epxcmtpcec .
27 yeJ Exry Ebek y ReMj yeM Tk ReM TpM Becxee
y Eery vewpeK uxmc Spxspcaxpk TpM Erk Tpeetpc
162
26 cecek AeyeM Epxrpspqtk yeM Eeekj Temy Ecea
c Temy ReM TpM Weetpaxqel mxNcetpcec .
25 Eeekj Temy ReM Ej , Wek y Tpxqpcej Terrepeee
ek Beqyenxtprrec .
Zeutel c QeU uxtpcewpc .
24 Tk ReM c Specrrpk Tptpqeeesek uNeeek Eery E
pxrek Extecewbxtec uqec , Tenk Exry Erem EpaxM
E¡nxsTpD Exry Tecxk WpNxqek ExNem xxk EpxXj tp
M Tk ReM c uxNxk uxtpk yeexrrpqeey uqtprrec !
uqrreeey uqtprrec ! Tenk Exry Tk ReM pk Spxresy W
pxM , yeXj Apeeak xc vewerreqek Wek y Ebek ExspD
23 yxtek tpM EeVcej Eewprrpqeexj c EpxNpsxzed
ek uNeeek Eery Tk ReM c uxNxwpspk cecek AeyeM
22 veNcxD Werrpeeec xc Eery Tezeeetek EpNcxtpr
rec .
21 EpaxM Zeutel uqrrek c ReNxyaxqekSxebxby , T
eNem Seexk Seexeeek c Eery yeNxwteqek .
TðseqprxXj xxk ( Tecety ) TeutprreM uxqp
xj
163
164
gpNyetprreM uxqpxj

922
vpzetprreM uxqpxj

(Back to Table of Contents)


920
(2nd. Thessalonians)

RxcetpceM uxqpxj

918
xtel ( TppNety )

917
Becxtel ( TppNe
ty )
Exyeceqty RpL
TðseqprxXj xxk Becxtel ( TppNety )

Teu . Temscel pk Epxcej


TpxNyej . E¡nxsTpD c Spxspcqecaxpk EpaxM Z
eutel Epexqepem uqpk mxwpk y AxreM .
gpNyej . E¡nxsTpD pk Tecxk WpNxqek ExNem T
peeec xxrreuNc
Rxcej . EpNpsxl vpzeM . Weeeterrel yej Seexs
xzel
Tpyaxqel
149
Wety yeM EpxyeM xxek mxteqwpNxqek EewxtpNel Z
prrek EeNrreaek , Axteeey cxNc yeM uzek Epexqetptpcec
.
EpNaxkTprrpNxk tpM uqyeay Spxspxj yxsxNel Zpcek
yety Secxby , Tenk yej Temk y vewty Eebxqtepk
Ieðpl Eery Spxspcqecaxpk c Axteeey xxk cxNc ye
M Sererrpqpwpc : ZeweNyej mxaxM yeNcesxzel Tec
EpNaxqeexj Teqecec xxk Rxml Exry mxcbxcepk EpNc
xl terrek Tpqpwpc .
Eak EpNxpk , E¡nxsTpD Qpcej Teexspecreeeac TeNe
m Rxrrpak << Zpsy uspappk >> pk Epxtpceqcej yeM
Tenk Exry Tetek y EeqteekH uNprry xc BeqeNerrpqby
ExeVcxby TpNepeyec : E¡NxsTpD c Tecxk WpNxqek ExNe
m
uxmc E¡nxsTpD pk Tecxk WpNxqek ExNem EtpM Exr
y Rxceetk Tpqyec cetexj Eeserrptel c TpNetpeesek yeexw
pc
yeexqpekH . Ieðpl pk TðseqprxXj xxk cxk tpM Epxcm
dek vpzetprreM Tpeetpc BecxXj Eery Tetek y Exteceby
E¡NxsTpD pk Tecxk WpNxqek ExNem Eeserrptel E
150
ery TðseqprxXj xxk Fesxk y Reexcewqxxj c Bpyerreby
Tpyac TerxqaerrpqekH
TðseqprxXj xxk Becxtel ( TppNety )
6 uNeeek Eery Tpxcewel Zpspk c ceNecbxmqpwp
c Tenk Exry TeteceM Tk ReM c vppNqeeesek mxwpD c
ReM Eery TeNpc Erk mxNpk y Tpxqpcej EpxNmqbxqe
k gesxrrpk Bpyeqeexj c Eery mxqxaek TesuNxqeyec .
Exry Tk ReM Eery uNeeek y mxNpk y cesxxj uzek c E
tqem vpyeJ yeexwpc cesek c ceNeaxqek Eewpc . Tk
5 Erk Exry ZeeK uNeeek y Tpxcewel Zpspk y Sxm
k Sxpecem xxk ceNeac yeNxwtk Wpxk uqec , Erk
Eewpc , Erk Exry TeNpc Wek y Weeeterrpsxtec Exry
uqec .
151
Eeqxyej vppNqel , gesxrrpk Bpyeqeexj c EpxeVceNe
mqpdek uqyeay , Wpxk Exteceby Sxtpby , Wpxk mxqxae
k
4 Eexwy Eak , yxtk Exry uNeeek y Elj Fesxk y Reex
cewqxxj TpM Tk ReM c Weeetewpc . Tk ReM Eery
veNxqaek Sereqaeeey Sepecxl Exry Ay Zecetk Rewe
ctedek yeexwpc .
Zpsptec . Erk Exry ceqeqcek Epxcec ZpL : EpaxM Eer
y Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel vpqk Teysxby ,
3 Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , yxtk Exry Tk Re
M pk Tpxqpcej EpxNmqbc uNeeek tpM TeqeNeeeeey
E¡nxsTpD Tecxk WpNxqek ExNem EpxXj xxk Sx
mqtk
EpxNpsxzem uqtprrec !
2 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD
Exry Tk ReM TpM EreNxl yej EeVcej Eewprrpqeexj c
Reexcewqxxj – Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk TpM BecxXj yxaxyec .
1 yeJ uqyesy ieðpl Wpxk , yeJ Exry SxqeD yej Txw
pãc Tec vewty yeM TðseqprxXj xxk Fesxk y
152
RxcetpceM uxqpxj
TðseqprxXj xxk SptpM ( TppNety )
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) RxcetpceM ux
qpxj
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) RxcetpceM ux
qpxj
ReM Eery Ay Temk y Teetk Eak EpxeVcej ceNel mxNt
ewpc . Erk Exry uqyesy Wek y uNeeek yej Ebek
12 ExeVcxcepk Wek y Ebek ExspD pk EeqteM ReM
j Exry Tk ReM Eak EpxeVcej ceNel c Epqby , Tk
yezeqemqby , Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel Zpcek Tpx
sxcqek Epexqetpdek Eebxl c Axry uxtpcewpc .
Exry Temk y EepekH Axtel xxeM xxek Tk ReM c veys
pNpk , Eeqxyej Seexk Seexeeek mxsel c Axry
153
uNeeek Wxry Tk ReM c EeNec Temk y TerrpteqekH x
c mxsentemqm Epxcec uqtprrec cewek gpzpwpc . Tenk
11 Erem BpNxqekH xc yezeqemqm xxk Tpxqpcej ,
yxtk EpxNmqbxtk Tk ReM pk Tpxqpcej Terrepeeeek,
ExNpcel c Exry Spxspcqek Exteceby Eewpc .
mxqxzewpc . Tk ReM Eery yesk Tetek y Eecrecekh E
ewpc , EpaxM Eery , Tk ReM Eery Wek y TeqceNemqpdek
10 TeNk EtpM TpM Tenk Exry Spxspcqecaxpk pk T
pwtk EpxeVcej ceNel Epqby , Tetek y Weeeterrel c
Ebek y Ewpkh Eak mxcecectek , Temk y EpxeVcej ce
Neqty EepekH Axtel Eak EeeVcxbxNewpc .
9 Ebek Exry Tecxk WpNxqek ExNem xxk EpxXj tp
M , TeteceM mxwpD Exry Zeqeqeeetek Epxrxtk Wpxmby
Sxpecewpc .
8 Tenk Exry Temk c Esk WeteNecac , Ebek ExspD
pk ExNpcel c Esk Terreeeaxpk c Zeqeqek
Erem Zeutel c mexaepecewpc .
yej Temk y EepekH Axteqty Secxrrpqspk Eery TpxNq
bem gel pk Tpwtk ExqeNemc j , uNeeek Eery TeNpc
7 Tenk Exry Tek y EteceM Bpyeqeexj Eewseeeaxp
154
k c yxtek Qpcej vewty yeM Spqeqewpc . Ebek ExspD
Bpyeqeexj tpM EpaeNerrpqpwpc .
Rxceetk Tk ReM TpM ceqek Epxcmyec .
5 Tk ReM Aecebxqeby Epxcec ZpL py ? yeJ Tk ReM
QpekH vewty yeexeey xxk EpxXj Erem EpaxM c
Tenk Exry Reectk uNeeek y vpyxqrrek EpNtpkh Epax
by Serrpk , yeXj Zpcek uNeeek cewewpc .
Spxspcqek WpxNmby uxmc Etecepk c Esenmaek , E
pxyeM pk yeXj Zpcek Eeqxyej uxmk y TeceMj Enmwpc .
4 Tenk Zpsy uspac Eery Eeqxyej uxmc mxwpD pk
vpyxqerrek cecek cewek Epxbeby uxmc yej
Tec Zpsy uspappk ExqeNewpc .
155
TeNem EtpM Exry Tpqby ExNem Eak EpNxpk Qeytec
j EapD pk EpNyeqrrek geNpwpc . Wpxmm vpyeJ xezeekH
3 Tk ReM c ZeweM yej mxwpk tpM Zeecby xxk Ee
NekH yeM Ay Esk verrpNprrpqpwpc . EpaxM Eery ,
Teqyxeey terrek ExeVcxby ceqedek y uzy Esemlj yxt
k BecxXj TeceMj yek Erk Wety yxaxdek Ay Werrepk ZpL
tpM TpxceNxay BpyerreNec . BeNxL mxwpk Exry Erk
Wety ceqem Exry , yxtk Axwecej Epqewbxqeeey uzy RpL
2 yxtecec cxqyeNeeek xxeM << Ebek y Tecxk Wp
Nxqek ExNem EtpM Tpqyec >> cem Wety xxk ceqeqaece
k
Eerrpqbeeey Tpeeec , yeJ Tk ReM Eak gpzpsprrec ,
1 Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk Tecxk WpNxqek
ExNem uqpk Tenk Exry yxtek c Apeeqerrpqpk
TeNem Zpsy usptek
vpzetprreM uxqpxj

ExspD E¡nxsTpD pk EreNxl c Tpxsxcqek ExNedek ux


qpcej .
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) vpzetprreM u
156
xqpxj
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) vpzetprreM u
xqpxj
Teqeneeeeey Zpsptec . EpaxM Eery ,uNeeek Eery Tk
ReM c Specrrpk Tptpqeby EeNxrrpk Spxrespk y vpyxqrrek

13 Ebek y veexNetec Eeekj Temy ReM Ej , yxtk Exr


y Tk ReM pk Tpxqpcej EpxNmqbxtk uNeeek tpM
Exry Zelj mxqxzewpc . EreNxl mxNtem yeM Specrrp
eeteeesek Eery
12 ExeVcxdek y tpxexj tpM , Eeqxyej Epxrek Zpsy
157
xc Esk Sxtpby , Rxml xxeM yezespl cxcaxpk
X Extecemqpwpc .
11 Eexwy Eak uNeeek Eery Tetk ReM TpM SpxNec
ec uNprry SeNeqtk Epxcay Tetek c vptel verrpNweeK
Tetk ReM TpM EeuNel mxNtecem Epxrek Zpsy xc mx
qxzek Eeyeey Epxcec , yeeeeNeeeey Epxcec uxqpcej .
10 TeteceM Wpxmm Sxeeeby yeexekH mxwpD Tp
M EqteU pk Wecej Beqc ceNecqewpc , EpaxM Eery Tetk E
xry
Exqey j Epxbemqpk . verrpNweeK yeqcej Tewtexj Ex
qenemqby ,
9 TeNem Zpsy usptek Eery WeecrrpD pk Encej mx
apk c yeXj tecek Eeyay mxNay ExNecepk EqteU pk
Epxbemqpk Temk c Exry Epsepeeeewpc .
EpxXj tecek Eewek EerrpM Zprrek Epxqxzek Temk c
Eeqewpc . Emk xxeM Epxqy yeNek ceNel cxqyeekH yek
8 Tenk EpxXj Zpsy usptek Eery ExqeNewpc , ceye
ay Ebek ExspD Exry Tecxk WpNxqek ExNem xxk
Eery Sxqbxk Epaxeesek y vpexkh Erk Zeutel Eery Se
zc geNpwpc .
158
7 TeNem Sprxk Zpsy usptek Eery Rxceetk Ecxqek
Eebxqqeyec , cetelj Erk EpaeM c vpNxeeqeeey geM
Eery Tpqyesy Tenk Zpsy usptek Eery ExqeNewpc .
6 Erk EpaxM c vpnxeeqek Etpcej Sezc geNrreeese
k Eery Zerry uc cetexj c Tk ReM Wetewpc . AeeK
mxetppecel Epqpwpc .
Teceyesy Ebek y Axwecej ZeeK Tk ReM pk Tpwtk TeN
eeek mxetppecel Epqpeesek Wety TpxNcek TeNeeeby
1 EapD TpM Eeekj Temy Eceac Temy ReM Ej , Tk R
eM Eery Wek y Tpxqpcej Terrepeeeetprrec ,
Wek y Tpxqpcej Terrepeeeetprrec
gpNyetprreM uxqpxj

cenecbxmqm Spxsy BpNxeK Tec uqrreeey uqtprrec .


17 Tk ReM c mxcbxcek , Tk ReM c Eeqxyej uxmc S
159
eexk Seexeeek EpaxM Zeutel c SpNteqaxqek
uNeeek yej Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry
WpxeVcej xxk Spxsy BpNxeK yej Seexk Seexeeek m
xsel WpxNpcetpl c EpxNpsxzedek yeexwpc . Erem Eaxcej
16 uNeeek Eery yxtk ReM c veexNeqek Serewpc ,
Temk y Erenxl xxeM , Tenk Exry yxtk ReM TpM
uxM yeNxwteqek Secxeey ceNectec .
yeexeey ceNectec , Epqewbxqek Teexqunxqeeesek
uqpk Becxc j yxaxxj TpM yxaxdek ceby Exqerrel Epxcec T
k ReM
15 Eexwy Eak , Eeekj Temy ReM Ej , Wek y xxrrek
SpNrreeesek Epxrek Zpspk tpM yety Extecel Tec
Exry Tk ReM c EpNexqek Terrpteby Ebek ExspD E¡nx
sTpD pk EpxeVcej ceNel c vpyxzek Etqetpcec ceweyec .
14 Wek y Tk ReM TpM Epqewbxqeeesek Exnpcel c
Eesxeeqek uNeeek Eery Tk ReM c Terrpteyec . Tenk
uqeey yej Tk ReM pk Epxrek Zpsy xc Spxspcqek Sxtp
m yeM Tewbxrrpqpk Tk ReM c EpNxteyeM EeuNerrpqpwpc
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) gpNyetprreM
uxqpxj
160
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) gpNyetprreM
uxqpxj
yxsc , veNxk Tk ReM c Wek y TerrpNxzel c SpNpqaet
prrec cewedek uqec .
9 yxtk ExeVcxby uxmc Exry yxtk ZeweM Terrek Ee
by EewxtpNel pk veecrreqekH xc FerreNteeey Encej Epxc
ec
xxk Tpxqpcej EtpM Spxrc Exqrrel Epxcec yeM Bpxte
Neqtec mxteqwpNxqeyec .
8 usppk pk vprrpqk uteekH xc Ay BpxceM Extedek
161
Epxcec , yxtk veNxk Tk ReM c Esk Bpyerreeey
QpekH vewty yeexeey xxk EpxXj tpM Tetpc Eeqberry
usy ,
7 Tk ReM Epxyesepk Zpcek yxtek c ceNcxkTerreby
TerrpNxzeeey xc Weteby Eewpc . yxtk Exry Tk ReM
Eery : Tk ReM Eery TeteceM Teeceeec Beqeeerry We
k y SpNrrel c Esk Secxeey Sxtpqcetepk Eak vpqk Beexqet
prrec
6 Eeekj Temy ReM Ej , yxtk Exry Ebek ExspD E¡nxs
TpD pk ReMj yeM Tk ReM TpM BenqxeK uqeey
Eebxl pk veNxrrpaeqekH yek mexaepecem Exr
y
uxcepk E¡nxsTpD pk EpxNpsxzedek TesuNc Tec uqrre
eey uqtprrec .
5 Ebek Exry Tk ReM c xxqprrptpk , Tk ReM c Ebek
y veexMj tpM Reexj mxk TpNsxqekH Tec
Becxeesek c yezeqemqby yeexekH uxcepk Epxnmqb
xqek yezeqemqm uqpkh cetexj c yety Exteceby yeexwpc
.
4 Ebek Exry yxtek c Tk ReM TpM Extecel Tec uqrre
162
yec , yxtk Exry Tk ReM uqyesy Wek y
TeNem veNcxD pk vppNqel c Eewserrpqeey Epxcec
uqrrewpc .
3 cetelj Ebek Exry Extecewbxtec uqec , Tenk Exry
Tk ReM c yety AxecekH uqrreby , Tk ReM c
BeqyeNxtprrec , EpaxM Eery mxwpk uqrrek uxM Ebe
k c Sxtpby Terreeey usy uqec .
2 yesk Tk ReM Eery uNeeek Eak yxtk ReM c veNcx
D ceNaecec mxwpk Eak EeeVcxbxNerrpqtprrec cewek
uqec . 18 Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry Tk uxmk
tpM EreNxl EpxNpsxzem uqtprrec !
yxaeyec , yeJ verrptesy uxNc Becxtel TeceMj yek ux
M ExeVcxby yxaxyec , Erk Exry uqyesy Wxry yxaxdek
17 yeJ yeM EpxyeM pk geM xxeM xxek : << yeðpl Ee
ry Tk ReM pk EewpM Weety c ExNpcec j .>> cewek
TpM EeVcej Eewprrpqeexj c EpxNpsxzem uqtprrec !
16 EeVcej Eewprrpqeexj c EpxNpsxzecac Ebek Exr
y AeeK Epxnmqbc EqteU Bpexl pk EeNekH yeM Tk ReM
ExNpcel
163
veetpeey Wety yeM Expeeeek Sererrpqpeetpk .
utpl EpNpeey uqpwpc . 15 ceyeay , Temk c yxtecec T
eexspk cewek Epxbk Ej , Spxspctepk TpM
mxwpk c Tk ReM Exqemy cxaxzek , Temk Qpcej yxte
cec mxl Rxcej uqprreNec , Teceyesy Tenk Exry gptpNeeey
14 BeNxL mxwpk Exry Wek y Erk Becxzek TeceMj
Becxeesek c Esk xxNpwqek Terreeey Ay Werrepk , Eexwy
BeNqxeetesprrec . 13 cetelj Eeekj Temy ReM Ej , Tk
ReM ApxmNel Epxcec yeM uzek Epexqetpctpk .
Rewbxrrpk yeexby , EpxyeM pk geM xxeM xxek Eebx
l mxteqwpNc cxby Eewc gppl Zprrek Tebxcectpk cewek
12 Eexwy mxwpk c Exry yxtk Ebek ExspD E¡nxsTp
D pk ReMj yeM TpecrrptpqekH Epxcay Temk c
EpaxM c vewxzeNteeK cewek Sprpspeesek Y uqec .
BeNxL mxwpk Exry EtpM TpNsc Zerry Ay cxm Epxce
c Teeceeec Beexteexj yexxtel yek usppk pk Spqk
uqeey Epxcec . >> cewek ceqedek uqec ,, 11 yxtk E
rk Epxcej xc ceqeby yeexekH Eery Tk ReM pk TptpMj
10 yxtk Exry Tk ReM pk Teetk yeexekH terrek : <<
Eebxl cxm Epxcec mxwpk vprrpqk Exteby
164
TðseqprxXj xxk ( TppNety ) gpNyetprreM
uxqpxj
uxqpxj
940

pxj
936
uxqpxj 934

(Back to Table of Contents)


xqpxj
932
(1st. Timothy)

qpxj

930
qpxj

927
xnpmy Becxtel

925
Tpxnpmy Be
cxtel
Exyeceqty RpL
Txwpãc xxk Tpxnpmy Becxtel

cencxk Expeeeek SpNrreeey venxrrpaeqekH yek me


xaepecem Tpeeec xxrreeesek ZpL .
gpNyej . Txwpãc ty ceNcxk E¡nxsTpD pk SxtpNrry
Benpak uqby Eeteqc usy Sxtpceetepk Ty
Beexj SpNtel c Epxmqedek yeexkh .
Tpeeec xxrreuNc Eak getekh Fesxk y Reexcewqxxj p
k TeNxmqecac yej veyspnpeeac ReM Ty yeexeey Zpsptec
vpzeM . Fesxk y Reexcewqxxj pk BeseeK BecxNrre
157
k y Tpeeec yej WpxNml pk TeD TeneekH xxk
yeXj yeM Eewxtpneeey ceNectec .
ceyel Enceysc Epeak Bpexl pk Rxrrpak Weteqcej xc T
pxsxcqeby , BenxL Extesc xc Aecenqem uxcepk geeeak
SereekH vppeeepqtpby uteD pk ZxNtxeay ul cenaec
ec cem xc Exteceby yeexteeK , mxwpk Eeunel mxnteXj
Sererrpqpeesek yeexkh , verrpnweeK Fesxk y SpNrre
l Rprrppk Ty Zððxnðc xxk yej Zððxnðc xxk usy Epxbel
Rxcej . Fesxk y Reexcewqxxj Rpmpk verrpNweeK F
esxk y SpNrrel c SeNceexqetpcec ceby Expeeeek
Rc gppqterry TppNeceJ Wety gpNyek Bpexl pk Eerrp
qekH Tec yxqk :
vewserretek uxcepk veyspnpeeac Rc uqpeesek yxqk
. Ieðpl pk yxaxdek Txwpãc xxk Tpxnpmy Becxtel
Zxðxnðc mxwpk , Eaxcej Rc cNðxj mxwpk yeexlj . Ie
ðpl pk Rpwqel pk Eebxl ty Txwpãc Rc Temk y
Txwpãc ul yeekH Eeãc xxk Rxcek E¡nxsTpD pk Be
qerry Sxtpceetek Wpxk . Temk y Ecej Rc
TpxmL TerxqaerrpqekH
Txwpãc xxk Tpxnpmy Becxtel
158
159

Txwpãc xc cencxk SxtpNrry Eebxqaxk uqeey Tpeeec


Bxqprrptpeesek Rc ( 4,1—6,21)
BxrreuNc ( 1,3—3,16)
Tpyaxqel. EpNpsxl . ( 1,1—2 ) Fesxk y Reexcewqxxj
yej Temk y TeNxmqecaxpk Ty Epxcmdek
Txwpãc xxk Tpxnpmy Becxtel
Txwpãc xxk RxcetpceM uxqpxj
Bpxxj xxek Eeqteeesek yeexkh .
6 BenxL mxwpD Rc EteceM c EpNcxk Temk Eak Ee
eVcxbxneby , cec vprrpspk ZeNxzek ty Epreby
Sepecxl , Aerrek SereekH , AeyeM yxsxNel Eak uc uq
peesek ZpL .
5 Erem BeNqxeK Rc veexMj xc mxcbxcek yeteNerr
pqeey xxk Tpxqpcej ZpL . Erem veexMj Rc Eenxrrpk
BxeM xxek EpexqerreteeK yxqk .
Tpxqpyqecej xc Epexqerreeey ty Epxapcek Tetpc vey
160
spnpqekH Epxcec . uNeeek y BenqxeK c Spxspxj yxsxNel
ceby ceqeceNec . EpaxM Rc , EteceM ZerrpLj Rc gee
eak m Wenrrpqtprrek c Tectecem Eak EpxceMj uneeek y
4 Tetk ReM c Tenem Teeceeec EpxqxceM yej EpNx
ty EpeeseekH Tpxnpl pk Teedk yek vpnxzetprrec
X BeNqxeetek Bpeesprreeey ceNectec .
ceby ceqedek yxqk . BenxL mxwpD Teetk BpxU usy
Fesxk y Zpsy xc Teqcenemqby yeexkh , ac Tetek
3 yeJ Tek c WeíðTprxXj ty WpNteeey xxk EpxXj ty ,
Tek c ExýspD Ty Serrpeey xc mxsekh
verrpNweeK Spnrrel c uNprrpsxzeeey Rc
EeVcej Tpxysxk c EpxNpsxzem uqtprrec .
yxaxby yeexkh . Eaxcej uNeeek yej Wek y Ebek Exsp
D E¡nxsTpD AxLj ty EreNxl , Eecmneexqel yej
2 Wxry Spxspxj yxsxNel pk Telj yeM ceJ Epxrek mx
yemk – Txwpãc Tek ty yeJ Becxtel
Wpxnpcepeay yeexteeK ExspD E¡nxsTpD pk Benqxe
K c xxNpwqek ExspD E¡NxsTpD pk Eqac uqyej .
1 yeJ ul Ieðpl Wpxk , yeJ Wek y EeuNeeeac Ebek u
Neeek yej Wek y mxsek
161
13 yeJ Epnxty cetpexyeM Temk c mxpecek Terrenx
by TpNpwbxqeeesek uqyeay uNeeek Eak Rewexc
Rewexc Exteceby Temk ty Epexqeaxqemqm yeM Sxr
rppk Tpwxqeeesek yxqk .
12 YeJ Wek y Ebek ExspD Ty TeqeNeeekh . EpaxM
Rc , TeNk Retety mxay Axtel c Epxnpsxzek
uNeeek y EeVmNeexqel ty TeqeNeeeeeey Rc ,
EpxeVcej cenel Tec , Weeeterrpsxtec uNeeek Eak Ret
ety Tpsxzek Tpeeterreqrreeesek yeexkh .
ZpL . 11 Erem uxNxk TemD Fesxk y Zpsy Rc ExNpcel
162
c Epxetpspqedek ZpL , TeNpc TeNem
ceqem , vptel ceneac Epxcm , Fesxk y Zpsy Eak Bpx
nxaem Wety xxk mxwpD Ty Tpeeterrek Epxcmdek
10 SetpM Sewerrpk , Enectec yeextelj yek Exreee
qeeey , verrpNpk Weceqem , vptel ceqem ,
Eeqeqtprrek vppyxqtprrek ty TpNetec ,
Fesxk Spnteeepk c TpNpwsxzek Epxbetexj , vpytpeK
Sxrpeeec Beexj Eerreqc Tec , Eaxcej Ecej yek EeqeteeK
venxk TeteceM Zpsy ceby Epxcec , vewxzenpeetetee
K Epxcec , Axceac usy , Zelj Rxml Epexqetptexj ,
9 ceqeqcek Epxcec yeM , yxtk vepqc Zpsy cetexj
c Seexk mxwpD Ty Tpeeterrek Epxcmdek Epxcec
cetexj X Weteby yeexkh .
8 yxtk mxwpD geeeak m vepqc Zpsy xc TpcxNew
bxtec Eesxeeqeeey ZpL ul vepqc Zpsy Seexk
Wetem Epxcec yeexteeK yxqk .
ceqedek Epxcej yek ay Bpxxj c Rc Epqeey Epxcec , E
pxyeM pk xxek ZeweM EpaxM c Bpxysxzem yek Ay
7 Tetk uNeeek y vepqc xxk xxqprrptpeeac uqpXj c
eby SereteeK , cetelj EpxyeM pk xxek
163
Txwpãc xxk RxcetpceM uxqpxj
Txwpãc xxk RxcetpceM uxqpxj
Rc uqeey uqtprrec .
Tek ty Reextek TpsxzeXj . EteceM Epxcej Tek y Seexk
Seexeeek Teexk Tpqpqtprrek y Axrc xeM Beysexj
18 Wxry mxyemk Txwpãc Ej EpNxty xxk Axry Tpe
eec Bpxecrel c Epxetpspqek yeJ Erem BeNqxeK c
Epxqy veNeeeteeey , vppD Epxcec Eewxty uNeeek .
17 EncxL mxety , EpxeVcej ceNel EmNxtk Tpxwek
EpNaxqeexj pk Ebek vek – Epxrc WpxeVcej ,
Beysxzek c Epqrrpeesek yxqk .
164
E¡nxsTpD c Sxtpby WpxeVcej xxk Eewc Resy xc mxq
xzek Eeueeaxpk pk EpxqxceM TerrpNxzel uqeey
TeteceM Rxmqty mxwpD pk EpxqxceM TerrpNxzel uq
eey Beysxzek c Epqrrpeesek ZpL . TeNpc ExspD
Rewexc mxcenpmexqek Epxnpsxzedek Rc ExspD E¡n
xsTpD pk Tesunc xc Retety Epxbemqpk , Retety
16 cetelj Erk Rc ZeeK uNeeek y Rewexc mxcenpm
exqedek y Sxqterrek Wpxk . uNeeek Erk Wety
ZpL , yeJ ul Rxmqty mxwpD pk TptpMj vewpeK pk W
erry Rc ZpL ,
Epxnpsxzek Eeuneeey xxk Tpxqpcej >> cetexj Epxc
ej Rc Yetptec uxcepk uxNxwpspk mxqxzek Eeyay uqeey
15 << ExspD E¡nxsTpD pk EpNaxqeexj ty Weetpq
edek y BpNxqekH Rc Rxmqty mxwpD c
veexMj Sepecxl Tec uqyej . Erk Rc ExspD E¡nxsTpD T
ec vpqueeteeesekh Sezc uc uqpeesek ZpL .
14 Wek y Ebek Retety Epeaprrpc EreNxl c EpxNps
xzek veexNeqeeesekh yeJ Extecel yxsxNel yej
EpxyeM pk xxek Zerry cxby yeexekH yek Wetem Ay
Epxcec yeexyej .
165
EecmNeexqek mxceNpmexqeby yxqk . EpaxM Rc , T
eNk EpxXj ty yeJ Temk c Sxtpcej Epxcec , yeJ
Eeunekh cesek c ceneaxqeby yeexekH ZpL .
Epxnectemqpdek yeexkh . Erk Rc AeeK Tpcxzel Rc u
qyel uNeeek Eery mxwpk uxmk c Epxnpsxzek
6 Tenk mxwpk Tpxnpqcxtek c Encej Axqpcej Tec u
qrreeey xxk Tpxqpcej EpxyeM pk Eewc Resy yek
y vprrpnpety Rxcek mxwpk yeexkh , Tenpc mxwpk u
qpk Weetpqedek Tenk ExspD E¡nxsTpD uqpkh .
5 Erem Epxrek Zpsy Rc Tenpc Eexwy yeexkh : uNe
eek Eery geeeaeeeek yeexteeK , uNeeek yej mxwpk
uxmk ty Eeunel mxNtecem uxcepk mxwpk uxmk ty
166
Epxrek Zpsy xc Terxrrpqpkh .
yexxqerreeey ul Seexk Zeutel ZpL . 3 uNeeek , Emk
ty yezeseey ZpL . 4 uNeeek Eery mxwpk
2 yesk vek Ebek yej Encej yeexnc Tec mxwpD pk Tpx
qpcej Terrepeeeek yxtereM c EewpM Tpxysxk
Erenxl Epxnpsxzel tprc Teqeneeetprrec ceby Expeee
ec j ,
1 yeJ Zerrpk y EpNxpk Tek c vewpeK mxwpD pk T
pxqpcej uNeeek ty WpxNmk Terrepeeeeby ,
Fesxk y Reexcewqxxj TeceJ Spxspcqel
vpzetprreM uxqpxj
Epxcec Epxcej Rpmpk c SpNrreeesek yeexkh .
uqpkh . yeJ TeterpD c Eetk AxpemM pk geM Ty Tpsxz
eby , TetereM Ty uNeeek c Tecxk mxpecem
20 Temk y TptpMj Eexwy vpzeM mxwpk uc , Rxcej
Rc E¡xwxrxzpD , Rpxmcej Rc EeqðíeseeteM
EpxyeM pk xxek EeNxrrpk SereekH yek Terreeey Epx
cec Tpqk Spxspxj yesxNel xxek Eeqteeesek yeexkh .
19 Spxspxj yxsxNel yej EeNxrrpk SereekH yek yet
y yenxwteqeeey ceNectec . BeNxL mxwpD
167
Txwpãc xxk vpzetprreM uxqpxj
Txwpãc xxk vpzetprreM uxqpxj
15 cetelj Ewectec mxwpk ceNyej vpyeJ yek Secxb
y , Spxspxj yxsxNel , veexMj Sepecxl Tec ,
Epxtpcectek Sepecxl mxteqpcepk uNeeek y vepqc E
ak BpxNxaeyej .
14 Epxtpcectek Sepecxl mxteqpdek Rc EeteL yxsc
, veNxl Ewectec mxwpk uqpkh . Tenk
Emtpk uxtpcedek ZpL .
13 EpaxM Eery , uNeeek Eery EpNxtpyeM EeteL c
Emtpk uxtpceby , TeneekH tprc Sezc Exðk xc
168
vewxzeNprrpqeey Epxcec . Tetk TpU Tprrpc yeexeey
cenectec .
12 yeJ Ewectec mxwpD xxeM usppk c SpNrreqrree
ey Epxcec , Enecetec mxwpD c Tetek xxeM
11 Ewecteexappk TpU Tprrpc Spnpqaek , Zeutel u
qrrek ty TeNpy cxaxzeecmc yeexeey ceNectec .
10 Seexk xxeM Zeuby EpxyeM pk xxek Eeweqek T
errepeeeeeesek Tec yek Reexaem ceNectec .
yeXj yek yxtecec Axwecqetpcec .
yxtecec Sprxk Seyemk mxNptpcec , Eeqtk Wpxecm
Enterc Spupk xxeM uzy Epxkh Tec vpyaesy yeM
9 yeJ Ewecteexappk Ewpsay Bemm tecek uNy uxt
pmqxxj yeexeey xc mxsekh , Epxsy cebxcej yek
cxqxecqem Epxcec , WeNrrpeey Epxcec yeexeey xc
mxsekh ,,
8 Elj gebeM pk vpNel Apeeqerrek ty yeJ Encteexap
pk geM xxek Enmk BeqyeNxk Terrepeeeeeey ,
Epxmqedek uxmk uxM Epxrek ZpL .
uqby TeterpD Ty Epxrek Zpsy xc Terxrrpqeey yeM Ex
Nedek yeexkh . yeJ ZeNprc vptel ceqem Epxcec Wxry
169
7 Eexwy Eak , yeJ veNc mxnpk y mxwpD pk Tpwx
qel xxeM RpL Rpwqeeeac , Eqac yej yeeesc
7 Tenk Fesxk y mxnxXj ceyaxXj xxk getekh Ay mx
pecel Eewseeey Epxcec , Eetk AxpemM pk
Bewreeey Epxcec yxsxy .
mxwpk yxsc yeexeey Zpsptec . Eexwy yeexyel Tenpy
cxaxzeecmc yeexby , Eetk AxpemM pk WpxM xxeM
6 Fesxk y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac Zenprc Fe
sxk y Reexcewqxxj Ty Sezxeeek ReMj EpNpeesek
Fesxk y Reexcewqxxj c ceNcxk vewxzeNpk Axteeey
uc .
5 Rxcej mxwpk ceNyej EpxyeM pk Enpcej ceM xxe
170
k ceNcxk vewxzeneey xc Wetem Epxcec ul uNeeek y
Bxek SeextpM SpNrrek , TetereM Ty EpaxM Zeutel ux
mk ty Zpspaxqek Terreeey cenectec ceby xxrreteeK .
4 Tenk Enceysc EpxyeM pk ceM Enpcej xxk xxek Z
eutel c Tpcxtec Sexpeunxqeby , EpxMj cepcepk
Ty vpytpeeqeey Epxcec yeexrreNec ceby SpNrrekh .
3 Tenk QeU usppk Ty yxtecec EeNxceJ Epprry , yxt
ecec Bptpqty Eqxcesexj Beexj Tec , EtJ EesxeK
Rc EwceJ xxNpL Tec , veNc RptpeK pk mxwpD Ty Bpa
xeseeK yeexteeK .
Tenk geeeak Eeyerrec Tec Qk yeexteeK , Tenk TpxU c
xaxzeecmc yeXj yek yeNxby AxteteeK , EewxtpNel
2 Fesxk y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac uqpeesek
mxwpk c uNprrpsxzeeey xxk gebeM Epxcec yxqk ,
Tec uqyesy Rxcek Bpexl pk Seexk Eebxl c yxsxNem
ZpL . Erk Epxcej ul yetptec ZpL .
1 BenxL mxwpk ExeVcxby ZeNxteeK : cek ceNyej
Fesxk y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac uqeey mxsel
gpNyetprreM uxqpxj . Fesxk y Reexcewqxxj pk T
eNxmqecac
171
EncxL Eenxrrpk Zeueey EpxMj cepcepk Tec uqyel Ee
uNel mxntem uqpkh .
Txwpãc xxk gpNyetprreM uxqpxj
Txwpãc xxk gpNyetprreM uxqpxj
15 ceNyej Serrepk geNyel Erk Becxtel Tk ReM Ty u
Neeek y ceM Ty ceNcxk EewxtpNeeey xc ceqeby
Encxby Epxbem xc mxseby yeexkh .
14 yeJ Rxcek Telj yeM Erk Becxtel c yxaxby yeexy
eay , Rpxmcej Telj yeM Tk ReM c Entecek
Tpexl pk Zecej Rxrrpak
X Spxspcqek Sxtpm yek Eezetec Seexk ZeNxteeK yx
qk.
13 TeteceM Eebxl terrek Eewbxqtk uxtpcel Tec vey
172
spnpeeac Rc EeqteM Apqk Tec ExspD E¡nxsTpD
Spnrreby ceM TeNcej yek Eytec Ebeecrem cenectec .

12 veyspnpeeac uqpeesepk geeeak EcereM Tec y


eexeey ceNectec uxcepk EpxMj cepcepk xxek SeextpM
Qeyterrpk , Zeutel uxmk ty yety Extecewbxtec yeex
eey cenectec .
11 Tetk ReM pk EcereM Ay Beexj Eeunc Seextec ,
Spqk Epxcek ty TpMj Epxcec , TpxU
Epxcec uqyel Sezc Tpsxzel terrek Teysxby uqpkh .
ceNectec . 10 Tetk Beyel EpNxteyeM Sxqrreqtk xc m
xqxzek unprrpsxzek xxweqeweM gebeM ceby Epqteeey
9 Enceysc EeNxrrpk Aerrek SereekH yeM Spxspxj
yxsxNel pk xxek Rxrrpak xc yeNxwteqek Secxeey
EtJ EesxeK Ty vpytpeeqeeey Epxcec yeexeey ceNect
ec .
yeexeey cenectec , Tetk Enceysc Epxrek Epxcej yek
Zenxby , EenxceJ Tenespk ty SpeetprrpNeeey Epxcec ,
8 Fesxk y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac xxk veysp
npeeac Ay Enceysc EncxL Seexk Beexj AxreM Tec
173
EenekH Wecek ty Epreeey Epxcec yeexeey yxsxy .
3 Tetk EcereM Eeyay EMj ty Epaxeey xc Aerrebeqe
k , BenxL Extesc vprrpqk xc Ay Aecenqemqyej .
ZeeK veqerrpk TewpM xxeM Sxtetelj verreNxeesek W
ety yeexkh .
2 Erk Zpsy xc Weceqecac xxk EpU Beqc Eak Epqb
y Wetedek ZpL . Tetek y Sepecxl xxnpcej Rc
BenxL mxwpD Spxspxj yxsxNel xxek EpNcxby , verrp
NweeK Spxresy uqpk gebxrry Zpspk c Terreeey uqpkh
1 vpyxqrrek Spxresy Erk Wety TpU Tpty ZeNxeese
k yxqk : ApxU pk AeeK uqeey xxk EpxXj ty
174
TpxnyetpceM uxqpxj . verrpNweeK yeeesc ,
TecNc xxk Weetel ty EezeNqek WpNtewpc .
TxU Teqecec xxk mxwpD TpM Sxtpcteby
Tpxwek mxnpk ty Epqewbxqeeetewpc TeNk
Emk y Epxrek Tpxnc Exry Sezc veNeeetewpc .
Eaxcej uNeeek y Eqac xxk Rxtpk ty
vpyxqrrek Spxresy Rc BxNpL yenxqtpqekH xc c
eNeaxqewpc ,
mxwpk y yeXj yeextel Tec Exqenewpc Tenk
Tpeceeeeeqeey uqpkh .
16 uxmteceM Wek y Spxspxj yxsxNel pk Rxrrpak
Rc ceaxrek mxk yeexekH yek WeteNek
Zpspk y TpqrrerrpNc yej Serrpnc Wpxk .
Epxcm uqpkh . Erk ceM ul Tenpc uNeeek y WpxeVce
Nem Fesxk y Reexcewqxxj Wpxk Emeaxqek Epxrek
Txwpãc xxk TpxnyetpceM uxqpxj

175
Txwpãc xxk TpxnyetpceM uxqpxj
10 Eexwy xxk Tpqk , yxtk mxapqek AxNweexby ,
vewpeK mxsel xxek WpxeVcej uNeeek ty Reexteeey
9 Erk Epxcej Rc Extecewbxtec uxcepk uxNxwpspk
mxqxzek Eeyay uqeey ZpL .
Erk TpxNpl yej vpexty Tpxnpl ty Axrc uxM Tpseqewb
xtec ZpL .
Tek y yeXj ty Eeyay ceqeyel Reexj Tpsetec ZpL . Epa
xM Eery , vpyxqrrek Spxrespk y uqyespNel Rc
8 yeXj Weeeeupk pk uqyespNel ceqeqcek Epxcec
176
Tpsetec , vpyxqrrek Spxrespk y cxrc uqyespnel
SxtpNrry EewxtpNel pk Tpxqpcej yeXj yek uqyespNe
eey ceNectec .
7 TeteceM ceqem xxk EeNekH Epxcec Teeceeec E
pxqxceM Rpmpk c ZeNxby uqteeK Epxcec ZpL , Axceac
Emnxtk WpxNtek TerreteeK BpxU Zpsy Rc Axwexc v
eyspnay vpyxqrrek Spxresy xc Axrc yecxbxmqpkh .
E¡nxsTpD pk Seexk Benpak Wpxk . Emk y vewty ye
M TeteceM Spxspxj yxsxNel pk Epxcej yej Axry
6 Ac ceNyej EteceM Zeutel c Eeekj Temy ReM Tece
k ceqeby Epxcyel Ac TeNpc ExspD
ExspD E¡nxsTpD pk Seexk Benpak
EeNxrrpk AeyeM uqrreeesek ZpL .
5 EpaxM Eery , uNeeek y SpNrrel Epxcej yej mxwp
D pk Terrepeeeel EteceM Extesc vprrpqk xc
mxqxzek Eeyeey ceNectec , mxqxzek Eeyeey Epxce
c yeM uqeey Epxcec ZpL .
4 uNeeek y Emtpdek uxmk uxM Seexk yxqk , Etec
eM c Beyel TeqeNeeeeey Sepecxl c EuNqek
mxwpD uNeeek ty TeqeNeeeeesek Eak SemqeM Ext
177
ecem ZpL .
ceyeay uNeeek y EteceM Extesc xc Emtpdek Rc Epxr
ek Zpsy xc Sxtpm uxcepk Epexqerrek Wetedek
TptprpspeK yeexyel Bpcxkh .
Expeeeeeey Wety Expeeeeyel Bpcxkh . Beqerry mx
wpD Ty ZeeK EpxyeM pk xxek Eeekj Temy ty veetpeey We
ty
1 Resptec mxwpk c yxtecec uNprrpsxzek xxweqec
tpk , Temk c ZeeK EpxyeM pk xxek Eaxcej yek
TeutprreM uxqpxj . Sxtpcaxpk pk Tpeeec veNxrr
paeqekH
Terreeeaxpk c Ay EeuNeeey uqpkh .
ApxmNesc Epxcec cxm ceNectec . ExeVcxyel Tk yeXj
178
yek EeuNeeey yeM Epxqy yeNek , Tek c Zpspaxqek
16 Tk yeXj yek cxrewerreexqek , SpNrrel xxek Ay
cxaxzem ceNectec . EmNxtk EteceM Zeutel c
Wetetelj cxceNec .
15 EteceM Zeutel ppk c Ac Sepecxl Teqyxby cxceN
ec , Tek y Teysxqtk xc uxmteceM Tpty
Erenxl c Tecety WeNcepk pk Bpxecrel yej Eeeeewepk
ReM pk WptpM Teqyxby Tek ty EpxNpsxzedek ZpL ,
14 vpyxqrrek Spxrespk y Epxnpsxzel EreNxl c Epw
tprreexqeby uqeey Epxcec . Erem Epxnpsxzel
yej SpNrreeey BeNcej Telj xxk Eebxl terrek Rewexc E
xNem uqtelj mxay Teqyxeey ceNectec .
Bxek EpxqxceM TerrpNxzel uqeey ceNectec . 13 Tk E
xyeceqty RpL c SpNteqaxqek EpeVsxeey , Rpwqeeey
veexMj Sepecxl , Extecel yxsxNel uqpk EeNxrrpk Aey
eM BeNcej Telj yeM xxek uxM Qk Sxtpcaxpk pk
12 yxtecec mxwpD Ty Resy Beqerry ceby TppMj E
pxbectectpk . Epxcej ceqk , Epexqk Zeutel ,
11 Tk EteceM EpaxM c Tetk ReM Ty xxrreuNxqek T
etek ty SpNrreeey ceNectec .
179
ceNectec . TeNk ul Tpxwek EeNepk pk EeuNeeeac , S
pxspcqek yxsxNecaxpk pk EeuNeeeac Wpxk .
Txwpãc xxk TeutprreM uxqpxj
Txwpãc xxk TeutprreM uxqpxj
10 Werry ReMj Ay Epxcec yeexeey ceNectec . xxff
xzeqeyel , EpxMj cepcepk xxek SeextpM Epxsceby ,
EpteekH vpnxweqby EpxeVceNedek uxcepk ,
9 BxNek Respk Eak Tecedc yeqyespk Ewectec xc S
ezc Tewtecqekh , Tecem tecek Tenk Rc geeeak
ty EpNpeey uxcepk Tenk Rc Spxspxj yxsxNel Epxcec
mxwpD Eak vpqk Werry ty Tprreaeeetekh .
ceM pk mxwpD xxek veNerreqbeeey Epxcec ZpL ul ,
Tenk Rc TeNpc Spxspxj yxsxNel xxek EpNcxeesek
180
8 ceNyej BeNxL mxwpD EpxyeM pk TpxNpl Setpk
xxek veNerreqbeeey Epxcec ExqeecrrpXj EpxyeM pk
7 Tk TeterpD c Erk Wety Spnrreby yeexyel , Tetk S
xmwbxqel Eewseeey Epxcec yxsxy .
tecek Epxmaxcedek yeexekH ZpL ,,
6 Bpxycek xxNrrek AeeVcem xc mxsetexj yeqyesp
k Ewectec cetpexyeM Eewc Tec yeexyeay , Epxrek
Epxcec Terrepeeeek BeqyeNxby , Temk Eak Tewbxqc
ej gpzpteeK yeexkh .
5 yeqyespk Ewectec ty Tpxsxxj ceby Epxcec , gee
eak m uNeeek c mxsek yeNerreqeby , EtpM Spxrc
cetexj c Spnpqaeyel Bpxc Tec , EpaxM Eery , uNeeek
, Emk c yeeeeNeeeeey ZpL .
Tecek ceNcxk Eeaxqel xxNpL c mexaepecek Eaxcej E
cej uzy Eucej Ewecej yek EeseNek mxetpqem ceNectec
4 ceNyej yeqyespk Ewectec ty EpxMj mxyempk y
eexeey ZpL ul TetereM Zerrpk y EpNxpk ceM
3 yeqyespk Ewectec xc mxetpqem ceNectec .
SereekH xc Eunqek Eceac Temy yek Wety veetpeey
ceNectec .
181
2 Resptec Ewectec mxwpD c ZeeK Ecej yek Wety
mxetpqem ceNectec . Beqerry Ewectec ty EeNxrrpk
Bpcxeey ZpL .
yej xxrrek Spnrreeey terrek mxay TeqyxteeK yeexkh
. Tetk ReM cetpk vpyeJ mxay mxqpsy Epqeey terrek
Axtekh . 17 TeteceM EptpNxpeeey EenekH Sewyeek
H Seextec Fesxk y Reexcewqxxj pk Eeeeewepk Rc Rpwqe
eey
Sezc Fesxk y Reexcewqxxj Rc Eeqc Epqek Epxapcek
Ay Tpxsxxj Epxcec yeqyespk Ewectec xc venerreqbek
venerreqbeeey Emncej xc venxrrpaek , Emncej yek F
esxk y Reexcewqxxj Ty Tpxqcxby uqeey Epxcec . Teceyel
182
16 ceNyej Ebek c Sxtpcac Ewectec xxk ceM Ty yeq
yespk Ewectec yeexeey ZpL ul , Tetek c
AxpemM c Terreqtpk Eptpeesek yeexkh .
15 EpaxM Rc BeNxL yeqyespk Ewectec Rc Rxceet
k Eeecekj EpNxty utpl xxek vezeby , Eetk
Bxek veNerreqbxk , Etecepk Teexspk ty EpJ SeU Epq
prrpqeey Epxcec xc mxsetexj yxqk .
14 Eexwy Eak , yxtk Beqerry yeqyespk y Tecxk ce
nqeby , EpxMj cepcepk EpxNebxmqpk , Enpcej ceM
Rc Tetk ceqk Eewk Bpxceceby , Exqemy Tpterry Zen
xby Epexwecek Teteby yeexteeK .
13 Tetk AeeK EtpM c Spexpecem xc SpNay , Enpc
ej Eeqtel Epxcec TprrpNxteeK . Reexj uqec Tec
12 Eeecekj EpNxty xxk Eewek TeecrreNxeK Eak ye
k BpxNxaedek Tpqk Zelj Tec uqteeK .
Zecej , Tecxk ceNqem xc utpteeK . Tetk E¡nxsTpD c E
pNcxk Tezeeeteby ,
11 Beqerry yeqyespk c Tewtecqem xxk ceNexj Ep
xcec . EpaxM Eery , Tetk ReM Ty gpNc mxsel
mxwpD c Tepemk Tewbxby EqteU Bpexl pk uzek c Ep
183
xxqepeay yeexeey ceNectec .
vpqk xxk Bpaxk ty vprrpqk Epwtk Epxcay , Sxtpqcet
ek y mxl c Epcxzek , mxaxM Tpxyexj Tec
Txwpãc xxk TeutprreM uxqpxj
Txwpãc xxk TeutprreM uxqpxj
1 urrpl Benpak uqpeeaxpk Rc EpxyeM pk xxek Rp
zek xxek mxetppecem ceNectec . Teceyel BeNxL
BxNrrptprreM uxqpxj .
25 Rxceqk Eeteqc yeM . uzek Epexqepeyel cebxze
tk TeNpeetesc Epxcec Exqk Wetectem ZpL .
yeexkh BeNxL mxwpD pk Rxml Rc Seml ty Sezc W
etectedek yxqk .
24 BeNxL mxwpD pk Rxml Rc Exqecek yeexekH Z
pL . Tetk Eeqc cetpexk Sxpecel Eewseeesek
184
geeeak m Epsy EpprrprreNec , vezk yeeeek EeNxceJ
Teteyel Extesc Axrc SxeVcem ty Ay BpxceM yxsxy .
23 EpaxM Eery , yeXj Axry EpxNmqbc Eexwy Teex
wy Ewbexj Tec yeexby Wetekh . Eexwy Eak yxtecec
ty geM TpxNxby uqeey Epxcec . EpxyeM pk xxek Ee
Nxrrpk AeyeM c vewerreqeey ceNectec .
22 usppk Ty TpMj yeM xxek geM Teqyxk Zpspqeby
uqeey Epxcec , usppk pk Rxmqty Zeutel
ty vpyxeaxM utpl yeexby uqeey Epxcec , EteceM Sp
Nrrel c Beyel xxNpwqek Secxeey ceNectec ceby BecxXj
21 yeJ uneeek yej , ExspD E¡nxsTpD , vpyxqrrek E
qac xxk Ewpkh , Tek ty ZeweNyej Zeutel
xxk Tpxqpcej ZpL .
20 Rxml Epexqetpcaxpk c Exqk yeM uNprrpsxzeb
y yeexekH Rc usppk mxwpD Ty SeNewbc Epxcm
ceNeac xxk mxwpk Epxcec ZpL ul Temk c Epexsxzee
ey xxk ceNexj Epxcec .
cesek yeexyej . 19 ceNyej BeNxL mxwpk Fesxk y Re
excewqxxj pk Eeeeewepk c Benrrpyel vpzeM gpNyek
Epxcec . >> ceby Epxmqedek ZpL . yesk : << Eebx
185
qaxk Enceysc mxqpspk Wpxecm Epqeey Zpsptec . >>
18 Exyeceqty RpL ty : << EpxceM xxeM TeNxXj cx
scxmqm tecek Eewk xc Rc Rpeetpqeby uqeey
7 yxtk Erem EpNaxqeexj ty Weetpqem tecek Zerr
y Ay Eeyaxneeesek Epxcec . Teceyel yxtk Erk
Temk c yezebxrrpqpk Axtekh .
6 Teexwy yxqk . ceNyej Rxcek mxwpk Rxceetk Se
pecxl verpeesek ZpL ul Fesxk Sxtpcek Rc
EpqrrpteeK . Tetk ReM pk utpl ty Fesxk SpNteeepk R
c yezebxeey xxk BeL ceby Qk SereeeteteeK ZpL
5 TeteceM Sereekh Werry Tec , Epxrek Zpsy xc Ee
qteeesek mxwpD Ty Epexwek WeNrrpeey Beysxzek c
Epexwecek mxpeceqcej Sebxxj TpxNpmqpk ,
186
WeNrrpqtpeey TpMj Tec , Epxcej Epxspxj pk EpJ SeU
c Enxm TpMj Tec . Tecedek Eak EeterreNeeel ,
4 Tenk Rc EpwpneeeeK yeNteL Zerry Ay Wetem E
pxcec ty Tprreaeeetekh . Eexwy mxwpD Rc
TemqteM SpNrrel Tec BpNxaem ul .
3 TeNpc ceNyej BeNxL mxwpk uNprry Fesxk y SpN
rrel c Epeeerrpqpk E¡nxsTpD ExspD pk uxNxk
Tk Enceysc EteceM EpaxM c mxwpD Ty xxrrek SpNrr
eby Expeeeek Sererrpqeey ceNectec .
verrpNweeK yeesc yej xxeVcxrc yezek
TeterpD pk Sepecxl Eak yek veexNeqeteeK Sxtpceet
ek Wpxk .
ty Reexj veqrrpwspeK xxeM Epexqeaxqem cenectec
. EpaxM Eery , TeteceM Eeseneeeteeesek mxwpD Rc Zee
K
TpxNpl Eeekj Temy ceby utprrepk Tewec yeqec veete
by uqeey Epxcec . veNxk Emk y Esenm yeM Tetek
2 ceNyej Rpzek Rc E¡nxsTpD pk Sxtpceetek ZpL ul
Benpak uqpeeaxpk Rc Tetek c Rpzek y
mxwpD uNeeek y EeqteM yej Wek y SpNrrel c Tenk
187
Wety ZpNpqek mxpecem Epxcec yxsxy .
Txwpãc xxk BxNrrptprreM uxqpxj
Txwpãc xxk BxNrrptprreM uxqpxj
14 Ebek ExspD c Exqy j yek Epxbemqtelj mxqxze
dek BeNqxeK xxek yety Secxby Epxrek Axceac
Epxnpsxzedek uNeeek yej ExspD pk Ewpkh , yeJ Tek
ty Erk Wety Becxsprrec :
Rxceqk Eeteqc yeM Seexk Seexeeek Spxspxj yxsxNe
l xxek Tpeceeeqeeesek yeexlj . Tpxwek uteD Ty Eewc
13 Epxrek tecek , E¡nxsTpD ExspD Rc TeNem oTxz
pD IxqeTJ pk Ewpkh ceNeaxqem tecek Wpxk
Ewpkh Tenem Seexk Seexeeek Extecel yxsxNel xxek
188
Tpeceeeeeqeeey ceNectec .
Teweaek Epqeey ceNectec . Erem BpNxqekH xxk Tp
xqpcej , Tk uNeeek y Epnxzeqel c Terreby mxwpD pk
12 Spxspxj yxsxNel pk EpNpqtprrek ty TeeVcecej
Wetek EpNpqtpby WpxeVcej xxk Eewc Resy xc
Extecel veexMj Sepecxl , TesuNc yej Tenpy Bpxceqek
c yeNxwteqek Secxeey ceNectec .
Werry Zeutel ppk Eak vpqk Bec Tec Yeexeey ceNecte
c yxqk . TpxU Zpspk , cxaxzeecmc , yety
11 Tek c ceqeyel , Tk ul uNeeek y Extecek Benpby
yeexekH mxwpk ZpL . Eexwy Eak EteceM
Sepecxl Rc Ewbexj uqpeesek ZpL . Txwpãc xxk Ep
xcmdek xxrreuNc ,
vpytpeeqek Spxspxj yxsxNel pk BeL Eak geNay , Eqt
eU pk gesxrrpk Bpyeqeexj c Eewsek , utpl
10 Sxrpeeec SereekH ul Tpxwek Rxml pk Epxetps
y Wpxk . BeNxL mxwpD EtJ EesxeK Ty
Weteqcej Epxcec yej vppM Tec mxsel ty yenxeetek E
apD Tecek Epsetpk Wpxmkh .
9 TeteceM yezebxeey xc Qk utpteeK mxwpD Rc g
189
pNc mxsel pk Rpxcek ty Epreby , Eeqc Epqek
8 yxtk ceNyej Extem vprrpqk Tec , Ewpsm vpyaes
y Tec ZpL ul Sepecxl verpby uqeey ZpL ,
Epnaxqeexj Eak Zerry Eeuk Zeuby Axteeey uc tk ?
Bxek Eeqteeey ZpL yeexkh ceby Ay SereteeK yxqk .
uNeeek Tk ReM Ty Erenxl Epxnpsxzem uqtprrec !
21 BeNxL mxwpD ZeNprc Tetek c Eexwy Weteqcej
Tec uqby Spxspxj yxsxNel pk Telj yeM Bpxxj
Axceac usy cec AeqaxXj yej << Weteqcej >> xxk W
pbxrrptk WeNrrprrek c Teyaxm ceNectec .
20 Txwpãc Ej Tk mxqxzedek Reexteunc yek yety
Secxeey ceNectec . Tk Enceysc TeteceM
pk xxek yety SerrpNxk c yeexrrpqpk , xxeVcxrc Eewc
Resy yek Ebewsxm xxk Tpxqpcej xxpemm uqpkh .
190
19 ExeVcxyel Tetk Tenpc EtJ mxnpeVcej yek vpne
wsxrrpqpk , vpbxL vpexsxtk Spxspxj yxsxNel
Zeterry Tptewel c Tepemk TewbxceNec cewek SpNrr
eeetpk .
Teqyxtprrec . 18 Tetek ty uzek Exqemy Epexqetpk ve
NeL Epxcec Enmak Enmk . AeeK EpxNmqbc
mxsel Reexteunc yek venxk yxtek ty Eqyexj yezek Et
J uteD c Epxnpsxzedek uNeeek y Epnpk ty
cewek Sererrpl . mxsel ReexteuNc yek yxtecec yetpq
eekH Epxcec EtJ mxNpeVcej xxk TeceMj Teqyxtprrec .
17 TeteceM Erk Tpxnpl pk EncxL yezek mxwpD Ty
Eeyay ceqeyel , TetereM c yxtecec yeNtewrek
uqtprrec ! uNeeek Ej !
cek Ay Temk ty yeNerretek Axteeey Epxcec . EncxL T
ecety uxcepk WpxeVcej xxk Encej Temk y uqeey
Epexnetpk Epxqy Axteeey ceNel pk Tpwtk Eewxtpne
by yeexteeK . cek Ay Temk ty yeNerreteekH Epxcec ,
16 geeeak m Tenk ul Exqbenesc Epxcec Wpxmsc
Epxcec WpxeVcej yeexteeK . Tenk Rc mxwpk
Weeeterrpsxtec , vppD Epxcec Ebek Wpxk , Tpxwek
191
vepk pk verrek , Tpxwek Ebepk pk Ebek Wpxk .
yeexeey ceNectec . 15 Tecety uNeeek y AeeK Rc uqe
epc j Temk c Exqenemqpwpc . uNeeek ul
Txwpãc xxk BxNrrptprreM uxqpxj
TpxNyetpceM uxqpxj

953
gpNyetprreM uxqpxj

951

(Back to Table of Contents)


vpzetprreM uxqpxj

948
(2nd. Timothy)

RxcetpceM uxqpxj

945
Seml pk Becxtel

943
dek Seml pk Becx
tel
Exyeceqty RpL
Txwpãc ty Epxcmdek Seml pk Becxtel

mxsedek yeexkh .
yxsxNel , TesuNc , veexMj Sepecxl , veterrpbxl uqpk
TeNpqel c mxqxzem BeNcej xc SpNpqaetprrec ceby
Ieðpl Rc Txwpãc xc Temk y Rxcej Respk y yeextel
xxeM TerrpNxzel uqrrek Temk y Spxspxj
X ExqbeNerrpqpk TpNpexterrpqeey ZerrpLj Wpxk .
175
ceby Sererrpqpeesek yeexkh . EpaxM Eery , Teexwy
WeNrrprrek Rc ZeweNay Eeac Tpsk Epxcec , Sprpspeeaxp
k
Ieðpl Rc Txwpãc ty << uqceJ uxtpmqxxj uxcepk W
peceeeeK Wenrrprrek ty yxtecec EpNpqaeeetpk >>
Zpsptec ceby Expeeeeeesek yeexkh .
Exyeceqty RpL pk AeyeM Spnrrel c yety yeNxwteqek
yeeesc yej Rpwqeeeac xxk venxrrpaeqekH yek mexaepec
em
ExspD E¡NxsTpD ul Wek y Ebek cetexj c Tptpqek cen
eaxqeby , E¡nxsTpD pk Exnpcel yej verrpaxk
veterrpbxl pk Tpeeec yxqk . ieðpl Rc Txwpãc ty EmN
xtk vewpeK yeNcesxzel Eak veqesxNel Epxcec yeM
Eebxqqeeeac Txwpãc xc xxrrek Spnrreeesek Epxcej
Rpmpk uqpkh . gppl Epxmqedek SetpU Rc Tesunc
Txwpãc ty Epxcmdek Seml pk Becxtel ul gppqterr
y ieðpl pk vpyeJ xxk cxrc Beqerry vewty
Tpyac TeexquNc
Txwpãc ty Epxcmdek Seml pk Becxtel
176
177
Temscel pk Epxcej ( 4,19 – 22 )
Ieðpl pk vpyeJ xxk cxrc yeextel ( 4,6 – 18)
BxqprrptpqekH yej TpecrrptpqekH ( 2,14—4,5 )
Weeeterrel yej BpNxeebxrrpqpl ( 1,3—2,13 )
EpNpsxl ( 1,1—2 )
Tpyaxqel
Txwpãc ty Epxcmdek Seml pk Becxtel
Txwpãc ty Epxcmdek Seml pk Becxtel
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel RxcetpceM u
xqpxj
Extecel yxsxNel yeexkh cetexj c yeJ Exteceby yeexk
h.
Ewecej QpzpD yej Tek y Ecej ExzprxD pk uxmc Spxs
pxj yxsxNel Wpxk yeexkh . Tek ty Tetek y
5 Wxry Weteby yeexekH yeM , Tek y TeNem EeNxr
rpk Extecel yxsxNel Axrc TeNpc Tek y Rerreac
TpxmNeexj uqpkh .
Qk Tek Tec Eerrpqbec j ceby Serekh . Tek Tec Eerrpqb
178
eyel Wxry Sepecxl xxNpcej yezeM yezeseepqeexj xxeM
4 Tek Tec Seqeey xxk EpxXj ty Tek y Rxqusy Epnps
eeeby yeexeesek c utpeey TptpL , EpqeL
Sereby uc ,
yeM mxetppecek WpxNmtexj uNeeek Ty Teqeneeekh
. yeJ Terrepeeeel pk Tpwtk yek Tek c TpNespk
3 yeJ uNeeek ty Teqeneeekh , TeNpc TeNem Wxry
Eucej Tecety yek Wety EeNxrrpk Aerrek SereekH
Teqeneeeel yej BpNxeebxrrpqpl
EewpM Tpxysxk c EpxNpsxzem uqtprrec !
yxaxby yeexkh . Eaxcej uNeeek yej Wek y Ebek Exsp
D E¡nxsTpD Rc AxLj ty Erenxl yej EeVmNeexqel ,
2 yeJ AxLj ty Becxtel yxaxby uc , Wxry Tptpry vee
xnetec mxyemk Txwpãc AxLj terrek Becxtel
Temk y ExspD E¡NxsTpD xxeM Tewbxk Eeweqeeesek
Sxkh Eewc Resy xc Tpeceeeeeqeby yeexkh .
1 yeJ ul ieðpl Wpxk . yeJ uNeeek y BeNqxeK c Terr
eby , ExspD E¡NxsTpD pk Eqac uqby ,
RxcetpceM uxqpxj .
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel RxcetpceM uxqpxj
179
12 Eexwy Eak yeJ Sezc Etpc Epqek Bpyeqeexj c E
ewseeesek yeexkh . ceyeay yeJ Extecel Tpxmneexj
uqrreeesek yeexkh .
11 Erem Exnpcel pk Tpxqpcej uNeeek Rewexc Sxr
rppk Tpwxqek Rpwqeeeac yej Eqac uzy yeeesc
WpxeVcej xxk Eewc Resy xc Epxbemqpdek yeexekH
ZpL .
yeexkh . E¡nxsTpD Rxceetk Epxml pk Encej SpxM c u
tk RxNcxby , Rxceetk Exnpcel xxeM Tewbxk
10 Epxry Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk EpNaxq
180
eexj ty Weetpqem xc Terreqtpk yezeqectedek
EpNxpk ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk EreNxl xxek y
xtek ty Epxnpsxzedek ZpL .
utpl SereekH uqpk EreNxqty Sepecxl Eak yek ExeVcx
dek yxqk . Tenk Tpxwek ZxNtxeay Tpeeteeey Eak
EpNxzeqek Terrpteby yeexekH Rc ZeweM Terrek yxtk
Seexk Epexqk Zeutel Tec xxk yxsc , venxk Temk y
9 uNeeek yxtek c EeuNek EpxNpsxzeby , yxtek c T
emk y EeNepk ExNcepk uqtprrec ceby
mxapk Axtel xxeM Exnpcel pk gesxrrpk Bpyeqeexj c
vpyxzetprrec .
Ebek y Tpxqpcekh Zeqetek uqpeesek ty gptpwsxeK
ceby uy Serk . Tk uNeeek y EpxNpsxzedek
8 Eexwy Eak , Tk Wek y Ebek ty ceNeac uqeey ye
k ExaxmNc Tec ceby uy uty , Wpxk Wxry
yxtek c mxapk TemqteM , veexMj Sepecxl Tec uxcep
k yeXj yek Teyaxk Axteeey uqrrekh .
7 EpaxM Eery , uNeeek y yxtek ty Epxnpsxzedek
Spxresy Rc yxtek c Spxsy uxtpmk uqrreby ,
EpxNpsxzedek EreNxl c Tk ZeeK gel Wety Epetenesc
181
Epxcec Tpxneqbemqm ceNectec .
6 Eexwy Eak yeJ Tek ty Wpxnml Terrepeeeel cxby
Epxcm xxk EpxXj ty uNeeek y Tek ty
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel RxcetpceM u
xqpxj
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel RxcetpceM u
xqpxj

ExýspD Ty Wxry Tpxqpcej Epexqetpdek EpaxM Zeut


el uxmk c Tk Tpty Weteby yeexkh ZpL .
18 Ebek c uaek ExNem xxk EpxXj TeNk Ebek y Eec
mneexqel c mxNtem uqtprrec ! Temk y
Epqpeesek yeexkh .
17 NpL ty mxnpwecak yek Tpxnyek Bpxxj Ty Rewe
182
xc SpNeeeqek EapD Tecek vesc Qk Enxby
ty vpNxeeteeesek ty Exaxmnc mxnpdek Epxcec ,
EpteekH TeNeekH Rewexc BpNxeebxrrpqby Rewexc
yezeM yezeseepqeexj Tec uqrreeesek yeexkh . TeNk Wxry
cxetek
16 Ebek Wxrc EprxãxúNpxD pk cxk y ceM uxqc xc
EpxNpsxzem uqtprrec , EpaxM Rc , TeNk
cxk yeeetekh cetexj c Tk Wetekh .
15 Eeãc Wpbc xxk mxwpD uxM Rewexc vezek Ep
Ncxyej Temk ty ýxbxqpxD uqpk E¡ðxwpctrxD
14 vpyxqrrek Spxrespk y Tek ty Reexteeesek Epxr
ek Zpsy xc yety Secxeey ceNexj Tec .
Epqpeesek Spxspxj yxsxNel yej veexMj Sepecxl c ye
Nxwteqek Secxeey ceNectec .
pk xxek Epexqk EebxqeqekH xxk xxek ceU TpxNxL u
qrreby Wek y ExspD E¡nxsTpD Qpcej vpqueeterrepk
13 Tk Wxry Tek ty Epxcmdek uxNxk TemqteM Axw
ecej yek yety yeNxwteqek , Temk c EpxyeM
yeXj Ebek c Tecxk ExNetelj Retety Reexteeesek xxek
yety yeNxwteqekh cetexj c Weteby yeexkh .
183
yeexekH ZpL . EpaxM Rc , yeJ cek c yxsxNek Sxtpby
yeexekH yek Weteby yeexkh , yeJ yesk Temk y
10 yeJ uNeeek xxeM xxek Specrrpk Tptpqeeesek E
enepk ExNcepk Ty ExspD E¡nxsTpD pk EeuNel
yeNxyaxqeeetek mxqxctedek yxqk . ceyeay Tenk uN
eeek y Spnrrel Rc mxqxctem Epxcec ZpL ,,
Wpxk , 9 yeJ Erem Exnpcel c Epqewbxqeeesek Tpqet
k gesxrrpk Bpyeqeexj c Eewseby , ZeeK Zeqetek Wety
Eewxqerrpqplj cetexj c Tk Wetekh . Erk ul Tenpc Wxr
y Epqewbxqek ZeNxeesek yezeM pk Wetecej yej Exnpcel
8 ExspD E¡nxsTpD ul teðxtJ pk EpxMj cepcepk Wp
xk uxcepk uNeeek Temk c Tecxk
184
7 Tk ceNyej Wxry Epxmqedek c utpk Sepecxyesy
uNeeek Tek ty Eeqxyej EpaxM c Epexqerrerrpqpkh
6 Zetek Bpxtek EeNeaxqeeesek TeNxzeaxk vpNxz
eqtk yek Zerrpk y Ewpkh Etqem Zpsptec yxqk .
Epxcec ZpL .
5 Rxcek EpNpqtpk WpxNpexaecac Rc Zpsy TpNxL
c Rc Eyteyesy Feecrel mxNtekh ceby gpNc
Zeutel ty Sepecxl SereekH yek Eeqrreterrpqby uqee
y Epxcec .
4 Rxcek AeNxxj TenpekH pk xxek Seexsxzel c Epq
pXj ceyel AeNxxj pk vpðeNek Eak getereceJ
Bpyeqeexj c Rc yeeeek vpyxzek Etqetpcec .
3 Tk ExspD E¡nxsTpD pk Axceac yerretpNqxeK ye
exqtpeeac uqpeesek y vpyeJ ty gesxrrpk
EptpNxtpk SpNrreweM mxwpD Tecek Tpsxzetprrec .
2 Tk Epqek y Ewpkh Retk Eak mxqxzedek SpNrrel
xxek Extecewbxtec uxcepk usppk c
1 mxyemk Wxrc Ej , Tk ExspD E¡nxsTpD pk Epxnp
sxzedek EreNxl xxeM EneD AxecekH uqtprrec
vpzetprreM uxqpxj . E¡NxsTpD pk Axceac yerret
185
pNqxeK yeexqtpeeac ,
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel vpzetprreM
uxqpxj
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel vpzetprreM
uxqpxj
16 Teeceeec Aeqaxzek Eak vpqk Beexqeeey ceNe
ctec . EpaxM Eery , Tenk Rc mxwpD c uNeeek
Tecety uNeeek y Epxrek Zpsy xc BpxU Eprpyaxtec Te
exquNxqeeey ceNectec .
15 uNeeek y Ewpkh Rxcek Sxqrreqtk xc Teyeby , S
epecxl SereekH Tpeeterrpk Eebxqaxk uqby ,
EpxceMj ZeweNay Eeac Tpsk Epxcec .
ZeNxXj Wenrrpqtpeey ceNexj Epxcec , Tenk Rc Zeny
186
Sprpspeeaxpk c ExqbeNerrpqpk TpNpxxterrpqeey Eak
14 Tk uNeeek y Ewpkh vewpeK mxwpD Ty Eexem
Expeeeel yej SererrpqekH Epxcmtpcec : Epxcej
Seexsxzel mxntedek Eebxqaxk ,
Tenk Exry yety Extecewbxtec yeexteeK yxqk .
13 yxtk cenyej Extecewbc yek Eeqteyesy
Tenk yesk yxtek c Esk Terxwpc ,
yxtk cenyej Temk c Esk Terxyesy
yxtk QeU Temk Qpcej vewty TpxNy xc Ebewsxwpc
.
12 yxtk cenyej EapD Tprc Tpqtelj mxqxaeyesy
yxtk QeU Temk Qpcej vewty Eewxtpnewpc ,
yxtk cenyej Temk Qpcej vewty Rpxcaxdek Eeyesy
ZpL , 11 TppNeceJ Epxcej Rpmpk ul Extecewbxtec yx
qk :
yej WpxeVcej xxk EpxeVcej cenel c mxntecem xxk T
pxqpcej , TeteceM Bpyeqeexj c mxqxaek Tesunxqedek

187
yxsxnel , veexMj Sepecxl , EU ReexNewtel c WpxNte
tpcec .
SereekH Eenxrrpk Aerrek , Ebek Eak Eqyenxl Tewbxq
cej gpzpeeac mxwpD Tec vewty Epxrek Zpsy , Extecel
22 Tk yxtecec cepcepk yerreappk Wety ceNexj Ze
utel ty cec Tpxnptpcec . TeteceM Sepecxl
Ebek ty Axeepqeaxqeeetek Benpeeteby Elj Bpexl pk
uzeety Zeutel ppk c Epexqetpdek yeexkh .
Ebek Temk c Axeepqeaxqek Benpwpc . EpaxM Eery ,
Tenk Exry yeXj yek Rxceetk Ebek ty Enmby ,
188
21 mxwpk cenyej ceU xxnpL c yeNxwteqek , Eeqx
yej veNcxD ceNaecec Zeutel ppk Eak Seqyesy ,
pk Seyej uc . BeNxL c Rc Epeak EpxXj ty cenecqek ,
BeNxL c Rc Eexj pk EpxXj ty ceNecqekh .
20 Zecej ceM uxqc uqrrek ty Epqek EtJ cenedel ye
exteeK , Eeqtk WpxeVmk Etqel yej Wpty , ðerreM
EeeVcxtk Seqeey Zpsptec . >>
yesk Erk Wety Seexqpdek yxqk : << Ebek ty venxze
qeetekh ceby ceqecaxpk Enceysc veNcxD ceNaecec Eak
Axqerrpk y TeceMj : << Ebek Temk ty venxzeqeeete
eey mxwpk xxek Terxkh .>> ceby Seexqpeedek yeexkh .
19 cetelj uNeeek y yeexrrpqpeesek Tenem yety S
errpNxk Rc gpexyxsc Epxcec ZpL . Erem SerrpNc
Zeutel ceby ceqedek Tpqk usppk pk Spxspxj yxsxNel
c gpexyxrrpqpeesek yeexkh .
18 Tetk Epxrek Zpspk Eak EeeVcxbxNek ExspD pk
Tecxk Eewxqeeesek c Rxceetk EpxeVceNedek
EteceM mxwpD pk Tpwtk Fpxwðrc yej ixqxýTJ vpzeM
uc .
17 TeterpD pk Teeceeec AeqaxXj Rc Wxekj Sxnusy
189
xc ExqbeNerrpqteeK ZeMj SxNekj Wety ZpL .
Eak vpqeterrpqteeK ZpL .
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel vpzetprreM
uxqpxj
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel gpNyetprre
M uxqpxj
5 Tetk Fesxk Spnteeepk y Beecac xc RpxwpNpk Ee
telj Fesxk SpNteeepk y Epxrek AxreM c
AeeVcem xc utpeey Rc uNeeek c utpeey Eak Exqem
y.
4 Tetk yeeesc yej Rpxmpk Zpcek vpteqtpk , Sererr
ek Teyrj yeM xxek SeeeserrpNek , xxnrrek
Tpeesxk , ceNaecec yeqewepk , EeNxrrpk Aerrek c E
pxsxk Berpwpc .
190
3 veexMj Sepecxl yeexteeK Epxcec , cenaecec Tp
eesxk , EqteU pk AppNeeel Tectecek , ceteM
Epwentek ubeM uqec Epexqepewpc .
SeeeserrpNek yeNtewreby , Zpxcetek mxpeceby , Ea
xcej Ecej Eak yek Tensqek , EreNxl Eeac xc Eery
ceNectec . 2 TeNk EpxXj ty mxwpD geeeak m vpyeJ
yek utpby , EtJ EesxeK Ty vpytpeeqek ,
1 Tk EpNaxqeexj pk ApxU pk AeeK Ty Bpexl uxNc
xxk gesxrrpk Bpyeqeexj uc cetexj c Wetem
gpNyetprreM uxqpxj . EpNaxqeexj pk ApxU pk
AeeK
QeU EpeeerreNek SeNmby Temk y Eezpl pk TppM Ea
k WpqtpNek geNeey uqpkh .
26 ExeVcxcepk Tetk cetpexyeM WeecrrpD Axpem
M Ty yeNxeetek yerrpk Epxcmdek uqyeay , Tetk
Tpcxzel Epxcmk , Epxrek Zpspk c Terxrrpqeey Werre
pk Epxcec .
25 Teexspecreeeac yek Bpxceqek Expeeeek SpNrr
eeey ceNectec . uNeeek Tk ReM Ty cewsxk Beseneeey
24 Ebek y Benpak uqpeesepk WeNrrpk Zencxby u
191
qteeK Epxcec . Tetk mxwpD Ty Ezeqsexj veetpk
Zencxzek Tectecem xc Tk Wetetpcec .
23 TeteceM WpeceeeK yxterry WeNrrprrek c Tezee
etetprrec . Eexwy WeNrrprrek Rc cebxzetk ceneml
EewxtpNel c EpxeVceNemqpk yexxekH mxwpD uxM
QeU vppnqel Eewseeey uqpkh .
12 vewpeK uxmc ExspD E¡nxsTpD c WpxNtek Terr
ekh ceby BpNxeK Sxrrptpeesek uxcepk Spxspcty
cetelj Ebek Rewexc EteceM Eezpl Bpyeqeexj uxmk E
ak EeuNek Tepemdek yeexkh .
ExórxzpL QxsTMj Bencej gebeM Terrenxqtpeesek yej
mxqxaedek Eezpl Bpyeqeexj cxNc Bencej cetexj c Wetekh

11 Retk ty TpqrreNeeesek vppnqel yej Bpyeqeexj


192
c vpyxzek mxqxaeyej . Tk Wxry EeTxzpac ,
Epexqk EebxqqeekH , Extecel , Eerrpaxqel , veexMj
Sepecxl , TesuNc BeNcej xc TerrpNxzek ,
10 cetelj Tk Rxceetk Wxry SpNrrel yej EewxtpNel
pk Tpeeec Epxbeqtk xc mxqxzek Eeyay , Wxry
EapD pk xxrreuNc
WpeceeeeK yxterry Rc ZeeK BðrðD yej BewyðD Wet
y mxwpD Ty Tpty Wetectedek yeexkh .
9 Tetek y yeXj ty ZeweM Ay Epexqetpl geNeey Ep
xcec uqpeesek yeexkh . EpaxM Eery , Tetek y
yxsxNel pk Telj yeM Sxqrreqtk xc mxqxzek Axteeey E
pxcec ,
Wpxk Epxrek Zpsy xc EseNmaeby uc . Tetk Eyaxmy
TpxmNeexj Werry SereekH xc EuNqek , Spxspxj
Epxcec . 8 ZeeK EpNxty BðrðD yej BewyðD TeNk Wp
sðD c EseNmaetexj Wety , Epxry EteceM mxwpD
Weceqewpc . 7 EteceM uxsemexappk Zeny Rc SpNp
qaec j ceby Sereyeay Epxrek Zpsy xc Wetem xxk EenekH
TpNpc , Rxml tecek Tenpeeteeesek , EqteU Bpexl pk
mxsel ty Teteeeteeesek uxsemexappk c verrpNpk
193
6 TeterpD pk BenxL Rc Esc Tesc TprrpNxk usppk p
k ceM Enpcej ty EpNpk , Spxsy BpNxeK
mxqxzek EeyteeK Epxcec . Tk ReM Eexwy mxwpD E
ak Bexxqeeey ceNectec .
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel gpNyetprre
M uxqpxj
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel TpxNyetpce
M uxqpxj
Qk Exnpcel c Epqewbxqek TeqceNemqm ceNectec .
vewpeK pk zecej TesuNc Tec yeM Expeeeek Sererrpqby ,
2 ExNpcel c Epqewbxqek Teqcenemqm ceNectec .
AeeK Tpcxzel Rc uzy Eebk Epxcec Ay cesek uxM
pk Ewpkh , Temk y Exqey j Axtel yej Encej mxapk c T
pxsxcqek Tek c yeaxL Expeeeeeey Rc :
1 uNeeek yej TeNem vewpeK uxmc Eewxty Epxm
dek mxwpD c Zeqetek Sxpececac ExspD E¡nxsTpD
194
TpxNyetpceM uxqpxj
EpexqeD c Epexqepem ty Eeac Tpsk Tec ZpL .
17 uNeeek ty Spxspcqek Epexqeaxqecaxpk mexa
epk yeqpecel Tec yeM EqteU Bpexl pk uzeety
xeL X Tptpqpk xxrreeey ty uxM Eeac Tpsk Tec ZpL .
Zpsy xc xxrreby gebxrry Wpbxrrptk xc uNprrpsxzek ,
Epspl Aeqrrec xc BeseuNxqek EewxtpNel pk xpxU
16 Exyeceqty RpL uNeeek y vpNak Senel c mxnte
cepk yxaxdek RpL Wpxk , Erk RpL Rc Epxrek
BeL ty xxqprrptpeesek Tenk RpL c Tk Aecebxqeby ye
exkh .
Tek ty Epzpk Epeeerrek c Epqrrpk , ExspD E¡nxsTpD
c yxsxNek Sxtpm yeM Tewbxk EeuNel mxNtem
15 Tk yesk veneeeek yeekH Eak yek Exyeceqty R
pL c Epexqerreeey yek Aecebxqeby yeexkh , Tenpc
yek yeNxwteqek Secxeey cenectec . cek ul Tek y yee
esc cetexj xxek Tk Ay Wetekh .
14 cetelj Tk Enceysc EpxyeM pk xxek mxqxzek Ee
ueesek yej yety Exteceby yeexekH Epxrek Zpsy
yeexkh . Tetk usppk c Weceqeby uc , Tecetelj Epxye
195
Ntecek Ay Weceqectek yeexekH ZpL .
13 gebxrry veNcxD mxwpD uqpk Weceqecaxpk pk
yeextel EtpM EtpM Eak yek Werrpbxneby
EpxNpsxzewpc . vpyeJ xxk Zeutel pk Tpeeec Becxq
tk
Epxnpsxzewpc , Wpxk vewpeK uxmc Temk y Exqene
k Weetpqem xc mxetppecek mxseby yeexekH mxwpD Ty
Rxmqtek c Sxpececac Ebek uaek ExNem xxk EpxXj t
ecek TpxU Zpspk y TxteL Retk tpM
8 Epxry TeNem Exqerrpeesek Feecrel Rc Rewexc
mxqxzeby yeexkh . TeNk TpxU Zpspk c yeNxwteqek
Bxek Rxceetk Tprrpqyec . Secxl xxek yeJ yesk Secxy
ec .
196
7 WpxNpexaem Zpsy Tec EpNpqtprrek ty yeJ Rxce
etk WpxNpexaek EpxeVceNeyej . Tprrpqeey BeL
Wxry ZxNtxeay Eak EeeVcxbxNeeey AeeK uqpeesk y
eexkh .
6 Retety Eeyay ceqeyel , Wxry yec j yek EpxNecte
mqm AeeK Rxceetk Tpqbc . Epxry ul TeNpc
uqpeeac venxrrpaeqekH yek mexaepecem ceNectec
.
TesuNxqek , Rpwaxpk pk cxm Zpsptec Eebxl xxek m
exaepecem ceNectec . Wpxk uNeeek y Benpak
5 cetelj Ac ZeweM yeextel ty Ay cesek cxaxzewbx
tec yeexeey ceNectec . gesxrrpk Bpyeqeexj c
EewteNeeek SprpsteeK yxqk .
4 Tetk AxceJ yek uxcqek Epxrek Zpsy xc Sprpspte
eK Epxcec veNxk Teeceeec Aeqaxc j xc
yeNxk , EpxyeM pk xxek EenekH Epxcec veeVcxrek
yeexekH AxceJ yek ZerrpLj Tprrpqeey xc Rc veecrreteeK .
Zpsy xxNpL c Esk mxqxzek , vpyeJ xxk mxsel xxek
mxceceaeqtpk , vezk Epxcec usppk c yeeesc
3 AeeK Tpcxzel Rc Eptel Epxcec ExNewpc , TeNk E
197
pxXj ty mxwpD uxNxk TemD SpNteeepk y
Bxweqek uNprrpsxzeby , BpNxeebxrrpqpk SpNrreee
y ceNectec .
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel TpxNyetpce
M uxqpxj
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel TpxNyetpce
M uxqpxj
18 Ebek Rewexc QeU vewpeK Eezpl Bpyeqeexj Ea
k EeuNekh EewpM Tpxysxk xxeM txðebek y EpNpkh
Eak EeuNeeetek Eewc genpeesek yeexkh .
uxmc venc mxnpk y mxwpD Ty uxNxk uxtpk Axwece
j xc Epqewbxqerrpqyec . yeJ Ay EeNsqek y Eewk
17 Ebek veyeJ Eak Wxrc Rewexc Tewbxby yeexkh
. Retk ty mxapk Axtel c Epqrrpk , vewpeK
Tecety uNeeek Tetk ReM c yxtecec uNprrpsxzerresec
198
!
16 yeJ Eeecekj EpteekH yeXj yek Epxwpcqem xxk
EpxXj , uxmteceM Rewexc EpNcxk Eppeyec .
yeexekH Wetecej xc Tpexl xxeM Esenmaeby yeextee
K yxqk .
15 Tk yesk Temk c Senewbxqem ceNectec . Epax
M Eery , TeNk Wek y Epqewbxqek TeqceNemqby
14 TeNeeek EeqðíeseetM Rewexc ceaemy vppnqe
yec Ebek QeU Temk y Epexqetpdek c venxrry Eeuwpc ,
Exqeecrrpc j Rpxmcej cetpk vprxk Eenespk Tpeetpc
Tec RpL Rprrppk c Eeyay ExNeceNec .
13 Tk ExNem tecek Wxry TnpD TeceJ íenoxD pk ce
M Ty EpNcxeesek Apyej uqpk RpL Rprrppk
12 yeJ Rxceetk TxíxóxD c Tpwxqek ExýspD Ty Zeu
rrpqyec .
Wxry Eebxl c veyspnpk Axtewpc .
11 geeeak m Qpíej Retk Tec vewty uc . WeNíej xc
Terrerrpqpk ExNecetpcec . EpaxM Eery , Tenk
cnðsðeD Exry íeqeTxXj ty Eppeay , TxTpD Rc teqewT
xc j ty Eptpk ,
199
10 tðweD EptpceJ EpNaxqeexj c cetpNcec yeeeen
eeeeey Tpqk , Retk Eak Seqpk Tðseqprxíej ty Eppeyec
9 Tk Tenpc TpxNcek Wxry Eetk ExNecenec .
uqtprrec !
22 Ebek Tek QpekH vewty yeexeey uqtprrec ! uNe
eek Tek ty Epxnpsxzel EreNxl mxNtecem
200
oxtðreD , QxrpD yej íeqptxXj xxac usppk Eeekj Temy
Setpk Tek y Weety Eeserrpby yeexkh .
21 Tk Axteeey xxk ceNc yeM mextek EpNpeey Ea
k Ewpkh mxnay ExneceNec . ExzpoqpxD ,
Ty Epxqeteceyec .
20 ExNesTpD Rc ónxSTJ Ty SerrpNxsxyej . Tnpýxw
pD Ec Eypeaxqedekh yeJ Temk c WxqxTpD
19 Rewexc EpNpqek Inxsxqk , Eeóexqk uqpk Eerx
sxúnpxD pk ceM uxqc xxk Weety xc Wetetpcec .
EapD pk Weety xc Wetem Exry
Eeyeaxwpc . EpxeVcej ceNel Epxrc tecek Temk c cee
xmqm uqtprrec ! uNeeek !
Txwpãc xxk Seml pk Becxtel TpxNyetpce
M uxqpxj

201
(Titus)

Exyeceqty
k SptpM
TxTpD p
k SptpM
xj
xj
pxj
957 958 960 962

(Back to Table of Contents)


TxTpD pk SptpM
cesxmpk pk veNxrrpaeqeekH TpxNyej . Expeeeel yej
TpecrrptpqekH Teu . Temscel pk Epxcej
Tpyaxqel Rxcej . EpNpsxl vpzeM . Fesxk y Reexce
wqxxj pk TeNxmqecac gpNyej . Fesxk y Elj
Esemlj Fesxk y Reexcewqxxj pk TptpMj Epexwecek T
ectecem Epxcec yeexeey Tpeeec xxrreuNxqeeesek yeexw
pc .
ReexNewterry RpxmNsexj Seexk EpuM xxeM usppk T
pM veetpby , vpNpspl Berpl , WeNrrprrek Teweaecek ,
189
gpNyej . Ieðpl Eery ZeNptk xxk E¡nxsTpD pk Sxtpc
etek y Zpsy SpNtel , Epeaprrpexqek EU
cxNcxk xxrrek SpNrreeey Tpeeec ceqek Epxcyec .
Ewecepk ( Tetek xxeM Beqerry Ewectec tpM SpNrrel
Epxcmmqpwpc ) Beqerrpappk yej urrpl BeNpak BeNcej xc

vpzeM . ieðpl Eery TxTpD TpM Fesxk y Reexcewqx


xj pk Elj Bpexl pk mxwpD – Resptek , mxdxk
Reexcewqxxj pk TeNxmqecac Exry ZeweM Beexj Axr
eM yej Rpxmael uxNxqtpmqm Tpeeec Sererrpqpeesek ye
exwpc .
Rxcej . ieðpl Eery TxTpD TpM Zpsy SpNtel TpNpxx
teeesek íeNxTJ mxwpk y Tpwtk , Fesxk y
pk Eebxl c xxqprrppeyec . TpD Becxzek tpM Eery gp
Nyek Bpexl pk Axeepqk EpaxM c ZeNxeesek yeexwpc :
Eeeesek Beqerry veyspNpeeac tpM Epxcmdek Becx
Xj Wpxk Tenk Exry Teetk vpapNprrepk Fesxk y Reexcewqx
xj
uqec . ieðpl pk TxTpD TpM Epxcmdek BecxXj Eery Te
Npc Tpeeec xxk EpxXj tpM íeNxTJ TpM uc
190
SemqeM Exry ieðpl pk Rpwqek SpNrreeey Eebxl pk c
xrc vewty Eebxqtek uxcepk geM veyspNpeeac uqpeesek
TxTpD Exry uqyesy E¡nxsTpD pk Fesxk c Sxtpk Ter
reeesek veNc mxNpk y mxwpk uxqpcej ,
Tpyac TerxqaerrpqekH
TxTpD pk SptpM
5 yeJ Exry AxLj xc íeNxTJ TpM vpapNrreeesek Eery
AxLj xc TeeteceJ EeNec Terrpseeeerretpc EpaxM
TxTpD pk íeNxTJ TeceJ Eebxl
c EpxNpsxzem uqtprrec !
Eaxcej uNeeekyej Wek y EeuNeeeac Ebek ExspD E
¡nxsTpD Exry AxLj tpM EreNxl yej EeVcej Eewprrpqeexj
yxsxNel TeceMj Eeyay ceqeyesy Wxry xxeVcxrc mxy
emk Wpxk .
4 TxTpD Ej , yeJ Epxry AxLj tpM BecxXj yxaxk Eew
pc , Ac uqyesy Wek y vewty xxk Spxspxj
191
Axwecej xc Epqewbxqek TeqceNemqm EmNcej xc m
xqxzedek uxqpcej .
yeJ Exry Reexteqtk xc mxqxzek , uNeeek y BeNqxeK
xxeM TeNpc Wek y EeuNeeeac Ebek y BeNqxeK xxeM Ere
m
3 AeeK Tpcxzel Eery uqeey xxk EpxXj , Axwecej x
c TeqceNemqm yeM Tewbxk Exqenemqpwpc cewebpmc .
yxtek tpM EpxNpsxzewpc cewek Eeweqeyec ,
vptel Esk ceqecac uNeeek Eery Tpxwek EpNaxqeexj
Eak EpNxpk , Rxceetk Erem WpxeVcej xxk Eewc Resy xc
2 Erem Epxrek Zpsy Eery WpxeVcej xxk Eewc Res
y xc mxsem yeM Epxetpsy uqrreeesek uxqpcej . TeNem
Tewbxby , Tetek c EptpNxtpk Wek y Spxspxj yxsxNel
tpM xxrrek SpNrreeesek Epxrek Zpsy xc Terxrrpqpwpc ,
TerrpteqekH yej Tpwxqel xxeM uNeeek y Specrrpees
ek EeNepk ExNcepk pk Spxspxj yxsxNel c veyspnpk
1 ieðpl yeJ uqyesy uNeeek y BeNpak , ExspD E¡nx
sTpD pk Eqac Wpxk . yeJ Exry uNeeek y
RxcetpceM uxqpxj
TxTpD pk SptpM
192
TxTpD pk RxcetpceM uxqpxj
TxTpD pk RxcetpceM uxqpxj
Exry EtJ EesxeK TpM vpytpeK Sxrpeeec , Rxceetk Teq
ceNemqby uqeey Epxcec SpNrrel xxeM Eeqc Epqek ceM u
xqc
11 Ac Enceysc EteceM mxwpD pk Epxcej ceqem x
c vpNxeeqek Aerrebeqeeey ceNectec . EpaxM Eery , Tetk
X Sxtpk Spxspcqecaxpk Eexwy yeexwpc .
usppk c Weceqek Eewpc , ExqeecrrpXj TeteceM Een
xrrppeeeel mxqxzem Zpsptec cewecac ZpxteXj xxk E¡nxs
TpD
193
10 EpaeM Eery , Eeqc Epqek mxwpD Exry Fesxk y
Zpspk Eak EpNyek Tensqeby , Teeceeec Epxcej yeM
TeteceM EseNmaecac mxwpD pk uNprry xc BeqeNer
rpqpk Axtewpc .
ceNectec . ExeVcxyesy Tenk Exry Eneml TemqteM Fe
sxk y SpNrrel xxeM usppk pk Sepecxl c Teteby ,
9 Tenk Exry Enceysc TeNem yetpqeekH Tec , Fesx
k y Zpspk tpM Reexaem SpNrrel c AxecekH Secxeey
AeyeM , yeXj Zpcek vpwxk Axteeey mxwpk yeexeey
Zpsptec .
8 Bpaxk tpM Epxcetk uzek Epexqepem TpMj Tec ,
yeXj Zpcek yeNxby , Sxqprrpk AerreuM , cecek
Epxcec , Epexwecek Bptprrek tpM TpMj Epxcec , vpy
tpeK Sxrpeeec yxsc ,
Epxcec yeexeey Zpsptec . Tenk Exry Enceysc EpwpN
eeeeK yeNteL yxsc , Tpeesxk Beexj Epxcec , EeNxceJ Tete
eey
7 Tenk Exry Fesxk y Reexcewqxxj pk Tenxmqecac
, uNeeek y ceM vewxzeNpeeac Tpqk EpJ SeU ceby
uxcepk Teeceeec uzy SpNrrel Eeyeey Epxcec Zeutel
194
ceby Epxcec yeexeey ceNectec .
BxrreuNxqeeesek uqec . Tenk Exry geeeak EcereM T
ec , EpxMj cepcepk Exry uxM Spxspctek yeexeey Zpsptec
6 yeJ Exry Eeeeewepk uqpeeac Eery ZeNy uNprrp
sxzeweM gebeM Epxcec mxwpk yeexeey Zpsptec cewek
Zeutel Zprrek SexpeuNxqeby , Elj vptekh Eeeeewepk
Enmwbxqespcec cewedek uqec .
Zpcek yeNxby , Eneml EeVcej Spxspxj yxsxNel Tec ,
veexMj Sepecxl Tec , mxqxaeecmc yeexeey ceNectec cew
ek
2 Ac Exry Resptek tpM Tk ReM AxecekH SpxNecec
, Seexk Beexj AxreM Tec yeexby , EpxyeM pk yeXj
1 AxLj xc ceqeyesy , Axry SpNrrel Enceysc Eneml
EeVcej Fesxk y Zpspk tpM Reexaem ceNectec .
Eneml EeVcej Fesxk y Zpsy
vpzetprreM uxqpxj
Epxceexscewpc . Tetk uqyesy vpNpspqtec , EpNyeee
195
ac , Seexk Zeutel Esk uxtpceby Axtewpc .
Eewpc . 16 Tetk Exry uNeeek c Terxwpc cewewpc , c
etelj Epexqk Zeutel TeceMj yek veNxk uNeeek c
Epxcec yeexwpc . EpaxM Eery , Tetek y Sepecxl Sere
ekH yej Serel utpl Eery ceqem xxk EeNekH Epxcec EpbxM

TeteceM ucxM ubeM uxcepk Esk Spxspcqecaxpk TpM


Eeyay ceqeyesy , EeNxrrpk AeyeM ZerrpLj ceby Rxceay
15 EeNxrrpk AeyeM mxwpk tpM Eeyay ceqeyesy ,
Eeqxyej uxmk Exry EeNxrrpk AeyeM uqec . cetelj
pk yeNxwteqek uxmc Tpeeterrel xxNpL c Tezeeeterr
pqtprrec .
14 Zððxnðc xxk cxk y TeteceM Teeceeec EpxqxceM c
Esk Sprpspk TeteceM Epxrek Zpspk Eak BpxNxaedepk
Eneml TemqteM Spxspxj yxsxNel Tec uqrreby ,
13 Tenk Exry uNprry ceqedek Epxcec . Eexwy Eak
, Ac Exry Tetek c AxecekH xxweqek , Tetek c
cxk ZeNprc vptel ceqewpc , vpytpeK Eeqberry Beqee
erry . >>
12 Tetek y íeNxTJ pk cxk y Rxcek Tecety WeNcepk
196
Exry ExeVcxby ceqedek yeexwpc : << íeNxTJ pk
Bc Eytedek yeexwpc .
TxTpD pk vpzetprreM uxqpxj
TxTpD pk vpzetprreM uxqpxj
Terreby , EpaxM Zeutel uqrrekh Ebek c yezeseeek E
pxcetk Eak Exry Epxcej BpxNxk veNxrrpaeby uqeey Epxc
ec
9 Ac yesk BeNpak urrpl uqpeesepk TpM Expeeeek
Sererrpqeey ceNectec . Tetek c Ebek c SxtpNrry
Epxcec veNewsewpc .
TeteceM Teexspecreeeac mxwpD Exry Wek y Epspl u
Nprry xc Epqeey Epxcec uqeey terrek ceqem Epxcej Epqe
ey
197
8 Epxcej ceqk Exry EU veU Tec , usppk mxwpk Sx
mwbxqeweM gebeM Epxcec yeexeey ceNectec ExeVcxyes
y
uqeey ceNectec . usppk c xxrrek SpNrreeey terrek E
pxreeac , ZpspNeeeeK AxecekH ,
7 Ac EpxyeM Tecek ZeweNyej EpaxM TpM uqyeay
Seexk xxeM Zeuby , usppk pk EpxqxceM xxfxXj
Sererrpqeey ceNectec .
6 Rxcek Eeteqc yeM , Ac yesk Beqerry mxwpD c E
pxyeM pk yeXj Zpcek yeNxeey ceNectec cewek
Sererrpqeey ceNectec .
EreNxecmc , EMj tecek SxtpNrry yeexyesy uNeeek y
Zpsy Eery mxpecectem Epxcec cetexj c Tetk ReM TpM
5 ceNcxk EpxyeM pk yeXj Zpcek yeNxby AeyeM A
xeetk , ceM BerrpMj xxk Eebxl tpM Axtewerrec ,
veexNeqeeey Tpeeec uqyespNerrpqpk,
4 Beqerry Ewectec ReM c Seexk xxeM EptpNxtpk ,
Tetek c ceNcxk EMj yej EpxMj cepcepk Zpcek
unprry xc vppeeepby uqeey Epxcec , EeNxcxk y urrp
l uqby uqeey Epxcec . Seexk TerrpNxzel uqby ,
198
3 Ac yesk mxcsxk Ewecepk c Epexqk Zeutel terre
k cxaxzewbxtec yeextprrec cewek Expeeeetprrec . BpxU
Expeeeetprrec .
1 Tk Eery Epqek uxmk tpM Tk ReM Eery BeseeK Z
eurrpqpeeac yej Encej yeNxeeaxpk c Zpspaxqek
E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk Epexqk Zeutel
gpnyetprreM uxqpxj
Expeeeek Sererrpqby mxwpD c uNprrpsxzek xxweqe
tpcec yxtecec mxwpD c Tek c mxeVceyaxqek Epxbem uqr
retprrec ,
15 Ac Exry EteceM EpaxM Zeutel c TeexquNxqek
ZeNxby Tek y Encej Wetel Zpcek Eesxeeqek mxwpD c
veqerrpk Sepecxl xxeM uzek Epexqetpmqpwpc .
199
Eak Beexqerrpqpk , yxtk ReM c Temk y EeNxrrpk Aey
eM EeNepk ExNcepk uqrreby , Temkh veNxzeqeeetek
14 E¡nxsTpD Exry Wek y Tpxqpcej yeXj Zpcek En
mby , yxtek c EeuNek , Eeqxyej veNcxD ceNaecec
EpxXj EncxL mxetpty uNeeek yej Wek y EeuNeeeac
Ebek ExspD E¡nxsTpD pk EpxeVcej ceNel Exry ExqeNewp
c,
13 yxtek y mxsek WpxNpcepeay uxmc EreNxl mx
Ntem EtpM pk mxNay ExNem xc mxqxzeqcewpc . Tenk
Epxrek Axceac EewxtpNel c EpxeVceNemqby ,
mxsel c Tezeeeteeey yeM uqyespNerrpqby , yxtk Re
M c EpNaxqeexj TeceMj ceU Zpcek Secxby , EeD AerreuM
,
12 Erem EreNxl Exry yxtk ReM c Eery Axceac usy
Epexqk Zeutel uqpk EpNaxqeexj pk Teaxzeecrrpc
11 EpaxM Eery , uNeeek y uxm mxwpk TpNpqcxt
ek c EeuNeeey EreNxl Rxceetk Exqepetk uqyec .
uqtprrec .
Extecel Tec Zeuby , Eeqxyej EpaxM Zeutel TeceMj ye
k Wek y EeuNeeac Ebek y SpNrrel c Reexj mxetppecem
200
10 yesk vpqerreexqeby uqeey Epxcec WpxNtecek
veNxk EpaxM Zeutel uxmk tpM Axceac SxtpNrry
TxTpD pk gpNyetprreM uxqpxj
TxTpD pk gpNyetprreM uxqpxj
uNeeek c Spxspcqek Sxtpcaxpk c veqerrpk Sepecxl
Eak Exry uzek Epexqetpmqtpcec cewek mxseby uc ,
8 Erk Epxcej Exry uqyesy yetpqeekH Tec uqec . ye
J Tek c EteceM Zeutel c Axeepqeaxqek TeteceM
yeexeesek WpxeVcej xxk Eewc Resy yek mxNteyec .

7 Temk y EreNxl xxeM yxtk ReM uNeeek QpekH B


pcxwbxtec veNxaeekH Tec uqby , mxsek WpxNpcepeay
yeXj tpM Eqyexj Teqyexj TpxyqeNemqpk Epxcyec .
201
6 Wek y EeuNeeeac Ebek ExspD E¡nxsTpD xxeM T
ewbxk , uNeeek Eery vpyxqrrek Spxresy xc Wek y
EecmNeexqedek y uqec .
5 Erk Exry yxtk veNxk ZeweNsxy Seexk Epexqk Z
eutel Tec xxk yxsc , veNxk Tenk Exry yxtek c
vpyxqrrek Spxrespk y Tecxk TpxNpl Epxcm yej Sxrep
ecel pk Epcxzel xxeM Tewbxk yxtek c EeuNeyec .
4 cetelj Wek y EeuNeeeac Ebek uNeeek Eery Rxce
etk Temk y EreNxecmc veexMj Zprrek ExqeNemqpk ,
Tpwtk veNxqaek EpxsxzeNceby yeexqpekH .
Bpexl pk Teaxzeecrrpc vpNxael yej yezeM AeeVcel p
k urrpl uqby , vppM Exny j yej EeteekH xxtpcek y
3 yxtk EpNxty terrek yesk WpeceeeeK , TenD , Bp
xxj Zpcek Eeqteeesek yeexqpekH , yxtk Exry EqteU
TeNpy Rpwpeeek EpuM xxeM usppk TpM veetpeey c
eNectec cewek Expeeeetprrec .
2 Tetek c mxwpk c yxtecec mxpecectpk , ceNeqtp
k ZeNcxby uqeey Epxcec EU ReexM Tec yeexeey ceNecte
c
Sererrpqtprrec .
202
Terreby , BeNqxeK c Eery Sprpspk , AeeK EpxNmqbc
Bpexl Bpexl pk Seexk Zeutel c Epexqetptpcec cewek
uNeeek Eery Tk uxmk tpM EreNxl EpxNpsxzem uq
tprrec !
Weetpaxqel mxNcetpcec .
15 Retk Tec vewty yeexekH mxwpD uxM Tek y Ee
wpM c Enxby Eewpc . Eeteqc Spxspctepk TpM
Zpcek veecrrek , yxtecec ceNexj Epxcec Spqk mxwp
k uqtprrec .
14 Wek y Epxyesepk pk xxek mxwpD uzek Epexq
epem xc AeNwexxk SpNay EewxtpNel pk ceNecaecej
Tewbxk Erk TeNk Tpteeey Epxcec uqrretprrec .
203
13 Axteeey cxNc yeM vepqxac ãxreD yej EeóqpD
pk Eezeqeeey Tpxqpyqecej xc Exry Eecxrrpqby , Tetek c
yeM RxóoqxD TpM ExNeby ReteqpekH Eerrpqbetprre
c EpaxM Eery yeJ Rxceetk Teetk Euqbxm yeM Tpeeteeese
k uqec
12 yeJ Exry EeNTxqeD yej TxíxóD c Tpwxqek Tek y
Teetk mxNm xxk EpxXj , Tk Axteeey xxk cxNc
EapD pk BxrreuNc
Exry EpxyeM pk xxek uNprry cetexj Zpcek ceNeaxqe
wpc .
11 Tk Weteby Eewpc , Eexwy mxwpk Exry uqyesy
ExqbeNek TpNpxxteeesek yeexwpc , Temk y Zelj Rxml
vpbxL Exry Temk Qpcej yxtecec Resc Aesc Zeuqaetp
rrec .
10 Epexwecek Teweaecek Tectececaxpk TpM Exre
ty Beekj terrek vpzeM EpteekH TpecrrppetpqeekH Epxcay
,
WeNrrprrek yxtecec Tectecej , EteceM Exry uxM Eeac
Tpsk Epxcec , Epxkh yekh Epxcec EpaxM ppk uxqpcej .
9 WpeceeeeK WeNrrpqtprrek yej EpeeseekH TpxN
204
pl pk ReMj xxk Tewtecqel xxac vepqc Zpspk teceJ
EteceM EpaxM Zeutel Eery Seexk Seexeeek uxcepk
mxwpk tpM EesxeK Tpsk Tec uqec .
TxTpD pk gpNyetprreM uxqpxj
(Philemon)

k y Becx
Exyeceqt

xtel
tel
965

(Back to Table of Contents)


ýxqðwpk y Becxtel

TpxNyej . Temscel pk Epxcej


gpNyej . EprxsxwpD pk Tpxqpcej gpzpaxqeeesek
Eery
vpzeM . ýxqðwpk c Weeeteeesek Eery
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel
197
Epxbetpcec cewek ceqeyec .
xxek EpNrrpk xxrrpteeesek c Eerrpaxqeeey yeM Epx
qy yeNek E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeeteeey Eeekj Temy ce
wek
ZeurrpqpXj , Tk Erem urrpl Zprrek Eerrpaxqeby , Epr
xsxwpD pk uaeeey xc yezeNqek Epeetpby Erk urrpl pk
uqpeesek uqec . ieðpl Eery ýxqðwpk tpM BecxXj yxa
xk Temkh EprxsxqpD c Tek y Teetk uaerrek
Zeuqaeeey uqpeesek uxqpcej . EprxsxwpD Eery ieðp
l pk Rpxqpcej xc mxNtecepk E¡nxsTpD pk Sxtpceetek
EprxsxqpD Eery Rpzek y yek Teetk Eak EpNrrpk geN
ay ExNecepk , cxetek tpM vpNxeetek yeexekH Ieðpl Tec
Reexcewqxxj pk cesxmk Werrepk ZpL . Tenk Exry Wp
xk Ay urrpl EprxsxwpD pk Rpzek Eery Wpxk uqec .
Ýxqðwpk uqyesy Rxcek ReMj mxety Tec E¡NxsTpD
c Sxtpcac Wpxk , QeU óqpsec xxk Fesxk y
ýxqðwpk y Becxtel

198
EprxsxwpD pk gpzptel
yej BpNxeebxrrpqpl c Epxcay , vewpeK uxmc Spxspc
tepk Exry Tek y Seexk xxeM yezeM mxM Tec uqyec .
7 Tptpry Eeekj Temy ReM Ej , Tek y veexMj Serel E
ery Retk tpM Tpexl pk Zecej yezeM yezespl
vpqueeteyel Sezc Epqby uqeey Eeqxyej EesxeK Tpsk
xc Reexj mxebecec Epexqerrerrpqeey xc gpzpwpc .
6 yeJ Exry uNeeek Eak yxtek c Rxcej Spxspctek Re
M pk Eerrpqbeqtk xc Eesxeeqek , E¡nxsTpD Qpcej
Spxspxj yxsxNel Tec xc Epqby Sprpsyec .
199
5 EpaxM Eery , yeJ Tek y vewpeK uxmc Spxspctep
k TpM veexMj Serel Tec , Ebek ExspD TpM
tpM TeqeNeeewpc .
4 Eeekj Temy ýxqðwpk Ej , yeJ Terrepeeeeeey uxn
c Tek c TpNetpwpc EpxNmqbc Tek y Tpxqpcej uNeeek
Ýxqðwpk y veexMj Serel yej Spxspxj yxsxNel
EpxNpsxzem uqtprrec !
3 Wek y Eaxcej uNeeek yej Ebek ExspD E¡NxsTpD
Exry Tk ReM TpM EreNxl yej EeVcej Eewprrpqeexj c
vewty AeNxxj pk Eeqyej verreby uxmc EeNíeóxD Tp
M BecxXj yxaxyec .
2 Tek y ceM TpM vpNeqtpeesek fesxk y Reexcewq
xxj , yesk Eceac Temy Eeýxc j uqpk yxtek Tec
Exry Temy Txwpãc Qpcej vewty yeM Tek tpM – Wek y
Tptpry vewty Eebxqtek ýxqðwpk uqpk,
1 yeJ uqyesy ieðpl Wpxk , YeJ Exry ExspD E¡nxsTp
D pk EpaxMj veMj ceM pk Zeqetek uqyec . yeJ
ýxqðwpk y Becxtel
ýxqðwpk y Becxtel
200
ýxqðwpk y Becxtel
yeexwpc .15 EprxsxwpD Eery TpxM AeeK Tek EakSe
qpeesek Eery Tek c Temk c Epxrxtk Epxqeteceqcem yeexe
kj,
ZeNy EeNec Axwec Eerresxqeeey Epxcec . Tek y Bpx
ysxzeNel Epxcec uqyesy yeJ Zerry Ay Epexqepem TpMj Ep
xcec
14 cetelj yeJ Exry Eeqxyej uxmk uxM Axry Seexk T
pMj Eak Emspdek yeexeey xc mxsewpc , veNxk
AxLj xc EpNpqek Rewexc EeseNeeey uqprresec cewe
201
k utpby yeexqpekH .
13 yeJ Eppl Eery Temk c TeNcetk yek Epxqeteceby
, Rewexc ExNpcel pk Tpxqpcej cxetekh ceytemc j
Epaxeesek Tec Teecaemy yeexwpc .
12 Etpcej yeJ Temk c Tek y Teetk mxNcek Epaxsprr
ec , Erk Exry yeJ xxNpcej Zpcek mxnceby
Retk tpM uxM Eeac Tpsetec .
11 EpNxty Tenk Exry AxLj tpM ZeweNay Eeac Tps
k Epxcec , Etpcej Tenk Exry AxLj tpM uzy
cxrc Eaxcej uqyec .
Wxry E¡nxsTpD pk TptpNeceJ mxyemk Wpxk , yeJ cx
etek tpM yeexekH terrek Temk y Spxrespk AxreM pk
10 Wxry Tek Eak gpzpaxqeeesek Eery uxM Eprxsx
wpD pk Tpxqpcej uxqpcej . Tenk Exry uqyesy
Wpxk ExeVcxby cxm TpNetec uqec .
Wxry yeXj ExspD E¡NxsTpD pk Eqac uqyeay , Etpcej
Yesk Temk y Sxqterrekh Zeqetek uqpeesek uqyeay ,
9 ceyeay veexMj Sepecxl Exry Rewexc Sxeeewterr
pqpk Tek tpM gpzptel geNrreyec . cetpexyeM yeJ –ieðpl
EewpM xxeM Erk TeNk xc cxtpcec cewek BecxNay uq
202
pwpc .
8 yeJ Exry Axry E¡nxsTpD pk TptpNeceJ Eeekj Tem
y Wpxk Tpqk , yeJ Eppl Eery Tek c SereekH
X Weteby uc .
BecxXj xc yxaxbpmc . Epxrek tecek yeJ Exry Tk y cx
m Exry Wxry FerreNteeesek Eak vpqk Teyewpc cetexj
21 Tk Eery Wxry Epxcej xc Sprpspwpc cetexj c yeJ
Exteceby uc Tpqk , yeJ Sezc Erk verrptesy
Eeekj Temy Wpxk .
Teceyesy Wxry Sepecxl pk TeNprresy Eery EeNxqeey
yxsxy ! yxtk Eeyesy uxM E¡nxsTpD pk TptpNeceJ
20 Eexwy Eak , Eeekj Temy Wxry Ej , Ebek y Sxqte
rrekh , yeJ Tek Eak Emk c gpzpsprrec ,
203
Exry veNxk Axry EpxyeM pk Axry Eewc Resy Wpxk u
qec ! )
Tpxqpspcec . ( ceqeqcek Epxcec yeM , yeJ Tek c Sere
rrpqpweM ceNexj Epxcec , Tk Eery Retk tpM EpxNc Tec
19 yeJ Eetk EpxyeM pk geM xxeM xxek Erk Wet
y yxaxyec : ieðpl yeJ venxrrpaek EpxNc xc Exry
uqyesy uxM Wxry Teedekh Tewtecqetpcec .
18 ceNyej Tenk Exry Tek tpM Epspqteeey Zeutel E
pexqetpdek uzy Tek tpM Zerry EpxNc Tec
Eeteqc Temk c Tpseey yeM Epaxtprrec .
17 Eexwy Eak , ceNyej Tk Eery Tptpry Reexbk cew
ek Epxbeyesy Tk TeNpc Rewexc mxqxzek Eeyeey Tec
Rpzek urrpl pk veNxaeekH Tec yeM Epxqy yeNek , y
esk Ebek y TptpNeceJ Eeekj Temy Wpxk uqec .
ceqeyesy Tenk Exry EpxreceM Ay Eexwy yeexwpc , R
eectk Tek tpM Zerrpk c ceqem uc ! EpaxM Eery , Tk
EpaxM Eery , Tenk Exry Rxceetk E¡nxsTpD pk TptpNe
ceJ Tptpry Eeekj Temy uqyec . Retk tpM Eeyay
16 Etpcej Tenk Exry urrpl vewbxqekH yxsc uqbec ,
Tenk Exry urrpl Eak vpqk TecemM yeexwpc .
204
ýxqðwpk y Becxtel
ýxqðwpk y Becxtel

205
25 Ebek ExspD E¡nxsTpD Exry Tk uxmk tpM EreNx
l EpxNpsxzem uqtprrec !
24 Wxry vewty Eebxqtek WeNíej , EeNxsTeóxD , tð
weD , Qpxíej ReM Tek tpM Weety mxnceby Eewpc .
Weety mxNceby Eewpc .
23 ExspD E¡nxsTpD pk Tpxqpcekh Retk Tec vewty
cxetek tpM SerrpekH ExieýNeD Exry Tek tpM
EapD pk Weetpaxqel

Tk uxmk y Terrepeeeel c mxqxzeby , Rewexc Tk ReM


pk Teetk Epaxrrpqeey xc mxseby yeexwpc .
22 Emk y vewty , Retk tpM Rxcek EpxNpcej ceM y
eqepecek Epxcmtpcec , yeJ Exry uNeeek Eery

206
207
qpxj
1014

pxj
1009

pxj
1003

M uxqpxj
998

uxqpxj
993

M uxqpxj
991

uxqpxj
(Back to Table of Contents)
986
M uxqpxj
(Hebrews)

984
xqpxj
980
M uxqpxj

979
M uxqpxj

976
uxqpxj

974
uxqpxj

972
Becxtel

970
E¡xyny xxk
Becxtel
Exyeceqty R
Exsnðl pk Tepcek teceJ Eeqc Epqek EeqteNty mxwpD
pk Spxspxj yxsxNel pk Tpeeec Esc Tetek Epxmqeby
EeNxrrpk Enmqtk Exry ZððeNðc xxk Fesxk y Zpspk y
ej Sxmspk TecxqekH Eak cetpxxtpwpc . Bpcxzeeeac Eery
uqpeeac ExspD Exry mxwpD TpM xxeVcxrc EeuNel E
reNxl mxNtecewpc , Temk y uNeeek y EpNpkh Enmdek
Tpxsxcqek Rxml cxqxeak , Ewxzel uqpk Epxml Wpx
ml Eak EeuNeeetek Eewpc . TeNeeek TecxqeekH Encxqec
ac
Eery EpNxty xxk TecxqekH Encxqecac ReM Eak Epxe
202
tpM yeexwpc . gpNyej . Spxspctepk Exry ExspD c
uNeeek Eery ExspD c WpxeVcej xxk TecxqekH Encxq
ecac cewek Enmwbxqedek Tpqetk , ExspD pk yeexnc Serr
pNxk
EpNxty xxk Tecety WeNcepk Eak EpxetpM yeexwpc ,
Secxrrpqspk yej Wpsc Eak Ay EpxetpM yeexwpc . vpzeM
Eaxcej xxk xxek BeNqxeK c Sepecxqaxqek Terrewpc
. uNeeek y mxyemk uqpeeac ExspD pk yeexnc SerrpNxk
Eery
uNeeek y WpxeVcrj xxk mxyemk Wpxk . Tenk Exry E
eqxyej uxmc gesxrrpk Bpyeqeexj c mxqxaeyeay , EmNxtk

TpNetpeesek uqec . Bpcxzeeeac Eery TppNeceJ gpN


yek Bpexl c Epeaeqek TpNepeyec : Rxcej . ExspD uqyesy
E¡nxsTpD uqyesy uNeeek y vewpeK pk Epxrek utete
c , vewpeK pk TemD TemqteM SeeVceNemqpl Wpxk cewe
k
ReM pk Spxspxj yxsxNel c Exry yetppeeeeeey xxk T
pqk , Tetk ReM TpM TpxU cxaxzeecmc yeM : ExspD
Eery mxqxaem tecek Eppl pk Spxspxj yxsxNel Zpcek
203
Tezeeeteeey Eezpl Tec yeexqpekH . Bpcxzeeeac Eery Tetk

Yxaxdek BecxXj uxqpcej . Tetk ReM Eery EsNemtek E


tecepk pk EtpM ExNemXj Rewectek uxmc TeNpqtk xc
E¡xyNy xxk Becxtel uqyesy Bpcxzeeeac xxk Bpye
qeexj tpM TpqrreNeeesek Rxcek uxqpxj Sxtpceetepk Tece
k
TpxmL TerxqaerrpqeKj
E¡xyNy xxk Becxtel
E¡xyny xxk Becxtel
E¡xyNy xxk Becxtel

yej Temscel pk Epxcej ( 13,1 – 25 )


10, 39 ) gpNyej . Extecel yxsxNel pk Axeepqk AxreM
( 11,1 – 12,29 ) TpxNyej . EapD pk Expeeeel
204
Tpsxzel (4,14 – 7,28 ) . 4 E¡NxsTpD pk ceM j ( 8,1 – 9
,22 ) 5 E¡nxsTpD pk TecxqekH ( 9,23 --
Eery Wpsc yej Zpfxy j Eak EpxetpM yeexwpc . ( 3,1 –
4,13 ) 3 E¡nxsTpD pk TecxqekH Encxqecac Exk
pk yeexNc SerrpNc Eery Secxrrpqspk Eak EpxetpM y
eexwpc ( 1,4 – 2,18 ) . 2 E¡nxsTpD pk yeexNc SerrpNc
TemqteM SeeVceNemqpl Wpxk . vpzeM . E¡nxsTpD
pk TeyrrpqxeK AxreM : ( 1,4 – 10,39 ) 1, E¡nxsTpD
Epxcej yeM Becxc j Zprrek Temscebpmc . Tpyaxqel .
Rxcej EpNpsxl : E¡NxsTpD uqyesy uNeeek y TemD
mxqxaetpcec cewek FerreNteeesek yeexwpc . vewp
eK pk EapD Tprc , Tenk Exry Expeeeel yej SererrpqekH xx
k
Secxby , EmNxtk ExspD c yxsxNek Spxspcqeby , yec
j tecek TpqrreNeey gesxrrpk Bpyeqeexj yej vppNqel c
EeNyek vpzetprreM uxqpxj TpM Tenk Exry Epecsxee
axpk c Spxspxj yxsxNel Zpcek EapD Tprc Tpqtelj yety
( EeNyek RxcetpceM uxqpxj ) , Epecsxeeaxpk c Spxs
pxj yxsxNel Zpcek yeNxwteqek Secxtprrec cewek Becxye
c.
205
uNeeek y vewpeK uxmc Secxrrpqspk Enceysc Temkh
Spxspcqewpc .
6 uNeeek Eery Tenk y Eeeeewepk mxyemk Zpcek
EpNaxqeexj tpM Tpwxqek ExNemqm tecek Eexk Epxmqey
ec
Esk Epxmqeyec : yeJ Exry Tenk y Eaxcej uqpwpc , Te
nk Exry Wxry mxyemk uqpwpc .
mxyemk Wpxk , EpxrptpM yeJ Axry Eaxcej uqpwpc .
Tenk Exry yesk ZeweM Rxcek Secxrrpqspk tpM Eexk
5 uNeeek Eery ZeNy Eak ZeweM Rxcek Secxrrpqs
206
pk tpM Eexk Esk Epxmqeyec : Ac uqyesy Wxry
Temk tpM Epxnpsxzedek EeqteM ReMj Exry Secxrrpq
spk y ceJ Eak EncxL EpxetpM yeexekH QpekH Eeteqc uqe
c,
4 Erem mxyemk y yeexNc SerrpNc Eery Secxrrpqs
pk y ceJ Eak EncxL EpxetpM Eewpc , ZeeK uNeeek Eery
yeNerrpk Telj tpM Serrpyec . mxyemk y yeexNc Serr
pNc Eery Secxrrpqspk Eak TemqteM Eewpc .
mxwpD pk Rxml cxqxeak xc AeyeNqedek y yek vpex
kh , uNeeek y Epnpkh EncxL Tecety Encej SpxNtek y
Epxbemqbpmc . Tenk Exry Exqey j Axteqty BeNqxeK
xxeM xxek Tpxwek uxmc xc Tpeeterreyec . Tenk Exry
3 Tenk Exry uNeeek y cecek ceNel c venxrry Tpse
eek , uNeeek y TpD uxNxqy j xc uxNxwpspk
Temk c Specrrpk Tptpqeby Eeqxyej uxmk c mxqxae
mqyec .
Epxcyec . Erem mxyemk Exry uqyesy , uNeeek Eery
Temk xxeM Tewbxk EpNaxqeexj c Tpeeterxrrpqby , yesk
2 cetelj Tenk Exry Erem ApxU pk AeeK TpM Epxye
M pk mxyemk Zpcek Tewbxk yxtek Qpcej BenqxeK
207
Wek y EuceD TecetpD TpM BeNqxeK uqpeesek uxqp
cej .
1 Entk EpNxty , uNeeek Eery Epqeetk Elj Bpexl pk
EeNekH xc ceNecqek Tecety WeNcepk xxeM Tewbxk
RxcetpceM uxqpxj . uNeeek Eery mxyemk xxe
M xxek Tewbxk BeNqxeK uqyec .
E¡xyNy xxk RxcetpceM uxqpxj
E¡xyNy xxk RxcetpceM uxqpxj
Epexqeaxqewpc , uNeeek Eery Tetk ReM c Tpwxqek
ExNemqby , TeteceM EeuNel mxntecaxpk c Tewbxmqm ce
weyec ,
14 Teexwy uqyesy , Secxrrpqspk Eery Zerry uqyec
? Tetk uqyesy uxM uneeek y Spxrespkh EeseNek
Serrptprrec , Epxsxzety Teexspk Axry Epxqwec xxk T
ppMj Axry ceytem xc mxqxzetpcec .
13 uNeeek Eery ZeNy Eeqc Rxcek Secxrrpqspkh E
exk Esk Epxmqewpc : Epxnqpxj Wxry yeNerrpk Telj tpM
208
venxk EmNxtk Rxcek Eeteqc yeM Tpxwek EpxXj Esk
vpyxNewpc .
12 Tk Eery verrpak vpyaesy xc Spqxeey Wety Tec
Nc gebeM c Eery Eycek vpNxzewpc , Tk Eery
vpyaesy Wety verrpaxNewpc .
11 TecNc gebeM Eery uxM Epsetpwpc Tk Eery veN
xk WpxeVcetk EpNpsxwpc , TecNc gebeM Eery
Eery yesk geM xxeM xxek SeeseM TecNc xc Tpeeterr
eyec .
10 Tenk Exry yesk EpxmqeNpk : Ebek Wxrc Ej , Tk
Eery Ecxk gebeM Teqecec xc Tpeeterreyec , Tk
Tek y vewserretekh EpxNpsxzedek Eak vpqk cetpNe
wpc .
Eak uNeeek Eery – uNeeek Axry Tek c Tptpqek Specr
rpyec , Tek tpM EpxNpsxzedek yezeM AeeVcel Exry
9 Tk Eery TpxU Zpspk c yeeeeNpk veexNeqeby Tk
Eery xxNpL usy xc vpNpspk Berpwpc . Emk
SerrpNxk Eery WpxeVcej EpNpsxwpc ! Tk Eery TpxU
gppqac yeM Encej Zpcek Ebewsxwpc .
8 mxyemk y yek Tpeeec Tenk Exry veNxk Eexk Ep
209
xmqeNpk : uNeeek Wxrc Ej , Tek y Enterc xxk
uqrreby , uNeeek Eery Tenk y BeNpak Zprrek gel pk
Tpxqy uqrrewpc .
7 Secxrrpqspk y Tpeeec Tenk Exry Epxmqenpk : u
Neeek Eery Temk y Secxrrpqspk Zprrek SeqceJ
EpNaxqeexj pk mxwpD cecac Zerrpk uc ! Eprrprretk
Tk Eery Temk c veNerreqbewpc .
Ej , veMj Tpqprreexty mxwpk Exry Zerrpk uc ! vpNw
pstk Ebek Tk Eery Temk c veNerreqbewpc !
6 Emk y EseNm yeM , ZeeK Exyeceqty RpL pk Eeq
c Rxcek yeteeK TpM Epxmqedek Wety : uNeeek Wxrc
Tenem EpNaxqeexj c Zprrek Secxrrpqspk y vewxzeN
pqtk tpM Teqyxeesek usy uqec .
5 uNeeek Eery Temk y Tpeeterxrrpqeey cewek ux
mc EpNaxqeexj c Zprrek TeNpc Wek y Epxmqek uxmc
210
pk BeL c Rececedek Exry ,
vpyxqrrek Spxrespk y EreNxl EpxNpsxzel c yxtek tp
M vpyxzek mxNteceyec . mxwpk TpxNpqcxtek y EeuNel
pk Exqey j yeM xxek Tetk ReM pk ceNeaxqel c yetpp
eeeeyec . Tenk Exry EpxyeM pk xxek SereekH yeM xxek
4 Emk y vewty yeM uNeeek Eery EpxyeM pk xxek
Sprxk Axtel , geexeeewsxeety EpexqeD yej Elj Bpexl
yxtek tpM ceNeaxqek Epxcmyec .
Axteeey uc ? Ebek Exry yeXj yeM xxek Erem EeuNel
c Tpeceeeeeqeyec , TeteceM Sprpspeeaxpk Eery yesk
3 Eexwy xxk Tpqetk ceNyej Erem Eerrpy Zecej Ee
uNel c Epwtprrexxqeyesy ceNcxk Sxpecel Eak Beexqek
Sxpecel mxNtecem mxapk Axtel Tec cetexj c ceNeax
qeyec .
2 Secxrrpqspk yxtk ReM TpM Epqewbxqeeesek W
etecej Exry Erem Wetecej xc xxNpwqek Esk Terreeeaxpk T
pM
tpM EpNpsxeey Eak cxaxzetpcec .
1 Emeak yxtk Enceysc Epqby Sprpspeesek Epxrek
Zpspk Zprrek Reectk yety Secxby EpxzeM Teyeqrrek
211
vpzetprreM uxqpxj . Eerrpy Zecej EeuNel
E¡xyNy xxk vpzetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk vpzetprreM uxqpxj
TeNeeerrewpc yeJ uqyesy vpNel pk Epqek y Ewpkh T
ek c Weeetek Terrpqewpc .
12 Tenk Exry EpxmqeNpk : uNeeek Wxrc Ej , yeJ u
qyesy Eeekj Temy Setpk terrek Tek y EeqteM c
Epxbem Zpcek Exaxmnc cewek utpeey Epxcec .
Qpcej vewty yeM Rxcej Eaxcej Tec uxqpcej ,, Eexwy
Eak ExspD Exry Tetk ReM c Rxcek ceM pk mxwpD cewek
11 Tenk Exry mxwpD pk Rxml c Epcxzek AeyeNqe
wpc , Tenk Exry TeteceM EeNxrrppeeeeeesek mxwpD
212
Tetk ReM c EptpNxtpk EeuNel EreNxl mxNtem vpsxrr
pac Wpxk uxqpcej .
TemqteM TpxNc uqrreyec , uNeeek y Erk Wety Epexq
epem Exry Bpcxstec uxqpcej , EpaxM Eery , ExspD uqyes
y
Bpyeqeexj c Eewserrpqby , Epqek mxyempk Qpcej E
xry vewty yeM Temk y EpxeVcej ceNel c mxNtem uxNxk
10 TeNem Tpxwek uxmc xc Emtpk Tpeeterreby Eb
eecrek yeNxwteqeeeac uNeeekEery ExspD c Exry gesxrrp
k
X mxNtedek c Epqby Epxbeyec .
Etpcej yxtk ReM Tenk Exry Epxml pk Bpyeqeexj c Ep
xeVceNemqpcepk EpxeVcej ceNel , EncxL mxety Tec Txtx
L
Eewc Zprrek Enmm xxk EpaxMj , Rxcek AeeK TpM S
ecxrrpqspk Eak TppNety yeexeepc xc Epqby Epxbeyec .
9 yxtk ReM ExspD pk yeexNc SerrpNxk Eery uNee
ek y EreNxl c Tpxsxcqek Tpxwek mxwpD pk Tpxqpcej
vewxzeNprrpqyec . >> cewedek Exry , Eeqxyej uxm
k c vewpNpeesek Eery Exqepetk yeexwpc c j .
213
8 Tpxwek uxmc xc Temkh vewxzeNprrpqyec . Eetk
uNeeek Eery mxwpk tpM << Tpxwek uxmc xc
EncxL mxety yeM Temk y TxtxL uqrreby
7 Tk Eery Rxcek AeeK TpM Temk c Secxrrpqspk Ea
k TppNety uqrreby Tek Eery EpxeVcej ceNel ,
terrek Bpcxwpc , Tenk Exry uqyesy yxtk ReM pk Spxs
pcqek Tpeceeeeeqeeesek Eqac uxcepk TeNeeek Tecxqek
H
1 uNeeek y Specrrpk Terrpteeesek Spxspctepk Re
exbk ReM Ej , Tk ReM Eery ExspD c Serek utpeey
gpNyetprreM uxqpxj . ExspD Exry Wpsc Eak cet
pxxtpyec ,
Tpqk Etpcej Tenk Exry TeteceM Sxqrreqtk mxqxzecax
pk c veyspNpk Axtewpc .
18 EpaxMj Eery , Tenk Exry Sxqrreqtk mxqxzem y
214
ej TeNaxqerreeeteeey xxk Bpyeqeexj c EpxeVceNemqpde
k
X Rxml Eak Exry ceqtpNxmqpwpc .
Eeteqc yeexby uNeeek y Ewpkh Tetk ReM pk EreNxe
cmc uxcepk Extecewbxtec TecxqekH Encxqecac uqby , m
xwpD
17 Eexwy xxk Tpqk , Tenk Exry Elj Telj yeM xxek E
nceysc Temk y Eeekj Temy Setpk Tec yek
uxmc Exry Exqepetk yeexwpc
16 Tenk Exry Secxrrpqspk c Tewbxby yeexekH usy
, veNxk EeyNeeeeL pk EpxMj mxyempk c Tewbxby
X Spqeqek Teqyxbpeepc .
15 TeteceM Epxmm Eak yek Eezpeesek y Tpqk Rx
cej Respk terrek RpzeNeeel pk TppMj uxmc mxwpD
Tenk Exry TeNem Epxml pk Encej xc Ebewsxk uxmc
AxpemM SxwrpD c Exry uterxNcedek uxcepk ,
Exry Wpxk Rxcek Eeteqc yeM mxwpeac AxreM Tec u
qyec . ExeVcxdek xxeM , Temk y Rpxcaxdek y EpaxMj ,
14 EteceM EpxMj mxyempk Exry uxM Wxekj Axsp
k Tec mxwpk uqeey Tpqetk , ExspD pk TpD yeXj
215
veNetprrec , yeJ uqpk uNeeek y EpxNpsxzedek EpxM
j mxyempk Tec yek uxM Eewpc !
13 Tenk Exry yesk EpxmqeNpk : yeJ uqyesy uNeee
k c Spxspcqek Sxtpwpc . yesk EpxmqeNpk :
E¡xyNy xxk gpNyetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk gpNyetprreM uxqpxj
9 uNeeek Eery EpxmqeNpk : Tpxaxk xxl pk TptpMj
cetpexyeM TecetpD axry Wxry Epexqk Zeutel c
ReM yxtecec uNpeceepc Wpbxrrptk yeextprrec .
8 EpNxty uNeeek Eak EpNyeeesek Tec yek Eeteqc
Ebemc ceceMj Temk c Teededek Tec yek Eeteqc Tk
EpxrptpM , Tk ReM cenyej Epnqpxj uNeeek y Terrpk
c Tprrpqyesy ,
7 uneeek y Eenepk Exncepk pk Eewpnbxl Eexwy
Eak , ZeeK vpyxqrrek Spxrespk y Epxmqedek Wety :
216
Y Rxcek ceM pk mxwpk uqpwpc . uNeeek y EeNepk
ExNcepk pk EewpNbxl
yxtk ReM mxsel tecek uxmc Spxspxj yxsxNel yej Spx
sy BpNxeK Zprrek yeNxwteqeyesy , yxtk TeNpc uNeeek
6 Tecetel j E¡nxsTpD Exry mxyemk y vpyeJ yeM u
Neeek y EpNtpk c Besek Ewcxpecewpc . ceNyej
5 Wpsc Eery uNeeek y EpNtpkh SxtpNrry Benpak
uqby uNeeek y vpexsxtk xxk BeNqxeK c ceNeaxqewpc
uqec , cetelj uNeeek Eery veNxk Tpxwek uteD c Emt
pk uxtpcedek yeexwpc .
4 ZeweM Rxcek SerrpNc ceM yeNxqekH Eery Ay u
xM mxwpk y yeNxby uxtpcedek ceM yeNxqekH Wpxk
Zpspk Tec uqec .
vpqk cetpNedek yeexwpc . Rxcek Eeteqc yeM , Exsp
D Exry Wpsc Eak vpqk Exqemy EpxeVcej ceNel c mxNtem

3 ceM yeexsxexj yeNxeeac xxk mxNtedek EpxeVc


ej ceNel Exry Temk y yeNxeesek ceM yeexsxexj Eaerrek
Wpsc Eery Axceac SxtpNrry yeM uNeeek y EpNtpkh
EebxqqeteeK Tec Eeteqc uxqpcej .
217
2 Tenk Exry Temk c Specrrpk Terrpteby Eebxqqerr
pqpeesek uNeeek tpM Axceac SxtpNrry yeexwpc , ZeeK
Encxqecac Wpxk .
17 TeNk Tpxaxk Epk tpM uNeeek Eery cek tpM Eer
rpNqek cxqxecqedek uc ?TeteceM Rxml Epexqetpk
xxk ZðbxiTJ Eak Terrerrpqpk geNay ExNedek EeNepk
Tpxwek yxsc ZpL py ?
16 cek Exry uNeeek y Terrpk c Sprpspeesek Eetelj
yek Temk Eak Epnyek TeNsqedek uc ? Wpsc
Eak EpNxty EpNyek TeNsqedek Tec yek Eeteqc uNpe
ceepc Wpbxrrptk yeexby Esk uqpwpc .
15 Exyeceqty RpL tpM Erk Wety Epxmqeyec : Epx
rptpM Tk ReM uNeeek y Terrpk c Tprrpqyesy uNeeek
218
Epxcec Eeyesy , yxtk ReM TeNpc E¡nxsTpD pk vewty
Eebxqtek uqpwpc .
14 ceNyej yxtk Eeecekj Ecxk y Spxspxj yxsxNel xx
ek yety Secxk yeNxwteqeby , EmNxtk vpyxNesc
Expeeeek Sererrpqtprrec .
uqeey xc SeNewbxqem xxk Tpxqpcej , Tk ReM Eery
<< EpxrptpM >> yeexekH EpxXj tecek , EtpM uxnc veNx
qaek
13 cetelj Tk ReM pk TpwteceJ Eeqc Rxcek y yek R
xml tpM WpeceeeNek , Sepecxl SereekH Eery veterry
Sepecxl Exry ExqbeNek Tpnpexteby WpxeVcej xxk u
Neeek c Exteceby Zetek Temk Eak TeNsqem xc cxaxzetpc
ec ,
12 Eeekj Temy Setppk Wxrc Ej , Tk ReM Eery Tk R
eM pk Tpwtk Eak Eeqc Rxcek Exry SereekH
EeweNeqtk xc Esk mxNtewpc !
11 cxqxecqek EerrpNqeeey terrek yeJ Eexk Teecrr
eNxeeqeyec : cebxXj EmNxtk Tetk Exry EpxNpsxzedek
Axceac SxtpNrry usy TezerreM Wxry BeNqxeK Eak B
pxNxaeyec .
219
10 Eexwy xxk Tpqk yeJ TeNk EpxXj xxk mxwpD Tp
M cxqxecqewpc , yeJ Eexk EpxmqeNpk : Tk ReM
Epxbedek Eeyeay Tetk Rewexc Teedek Sxqrrewpc .
E¡xyNy xxk gpNyetprreM uxqpxxj
E¡xyNy xxk TpxNyetpceM uxqpxj
yek Resc Temk y Eebxl Zprrek Terrpseeeeesek uqyea
y , Tenk Exry Wpxk Erem BeNqxeK c Epxmqebpmc .
ReM EpxNpsxzedek EewpNbxl c Wxry Esk mxNtewpc
! uNeeek Eery cetpexyeM EpNaxqeexj c Tpeeterreeesek E
ak
ZeeK Tetk ReM pk Epxmqedek Wety yeM : cxqxecqe
k EerrpNqeeey terrek yeJ Eexk TeecrreNxeeqewpc : cebxz
etk Tetk
3 Wek y Exteceby Sxtpby uxmc mxwpk Exry unee
220
ek y EpxNpsxzedek EeweNeqtk xc Etqby uqpwpc .
Teqyxk mxqxzek Eeueesek Epxcec yeexwpc .
Sprpsprrepk EesxeK Tpsk ceby mxNtedek Epxcec . E
paxM Eery Tetk Sprpseey xxk EpxXj tecek Sepecxl
2 yxtk Rxceetk Tetek Tec Eeteqc yeM ExNpcel pk T
errpk c Sprpsyec . Tetk ReM Wetecej xc Epqby
Exqeeeteeesek Zprrek Wetectek Temk y EeweNeqtk
xc Etqem xxk EeNekH Epxcec yxsxy .
yxtk Eezpk xxNpcesxm utpl Tec yeexeey ceNectec , T
eceyesy Tk ReM pk TpwteceJ BeNxL mxwpk Eery
1 uNeeek Eery yxtk ReM pk Temk y EpxNpsxzedek
EeweNeqtk xc Etqem xc BpxysxzeNedek Tpqk ,
TpxNyetpceM uxqpxj .
mxNtek Axteeey Eery , Tetk ReM Eery uNeeek c Esk
Sxtpm xxk EpaxM uqec .
19 ExeVcxby Epxbeyesy , Tk ReM uNeeek y EpxN
psxzedek Eewc xc Esk
tpM Axcqemqpk Epxmqedek yxsc ZpL py ?
cewek Epxmqedek Exry cek tpM Axcqemqpk Epxmq
edek uc ? TeteceM EpNyek TeNsqedek EeNepk Tpxwek
221
18 uNeeek Eery TeecrreNxeeqek : << Tetk Exry W
xry EpxNpsxzedek EeweNeqtk xc mxNtek Esk axtewpc >
>
Ebemc ceceMj Epxmk Epreeesek EeNepk Tpxwek yx
sc ZpL py ?
Bxek Eebxl Zprrek Bpeespeesek yeexekH uxqpcej . E
rk Exry ZeeK uNeeek Eery EpxyeM pk Eebxl Zprrek
10 EpaxM Eery , uNeeek y Eeweqek BpxysxzeNed
ek EeweNeqtk xc Etqecac mxwpD Exry TeNpc EpxyeM pk
<< EeweNeqtk xxk EtpM >> yeexwpc .
9 ExeVcxby Epxbeyesy uNeeek y EeNepk ExNcep
k pk EeweNeqtk xxk Tpxqpcej Epxqetecedek EpxceMj Rxc
ek
EpNpeesek uqyesy , uNeeek Eery SemqeM Exry Epx
ceMj Rxcek EtpM c Esk TpNetpwpc .
222
8 ceNyej Zpxsey j Exry Rxceetk EeNepk Tpxwek c
EptpNxtpk uNeeek y BpxysxzeNedek EeweNeqtk tpM
Wpbxrrptk yeextprrec .
tpM Rxceetk Tewtecqedek Eewpc : EpxrptpM Tk ReM
uNeeek y Terrpk c Tprrpqyesy yxtecec uNpeceepc
TeexquNxqek Eewpc . Temk y Epqek xxl pk TeNeekH
teðxtJ xxeM Tewbxk Epxmqedek Epxcej xc Exyeceqty RpL
7 Erk Exry uNeeek Zprrek y Tpqetk EpxceMj Rxce
k EtpM c << EpxrptpM >> cewek Tpeeterreeesek c Eery
EeweNeqtk xc Etqek Axtewpc .
Eery , Tetk ReM uNeeek c Esk Sxtpmc tpM yeexwpc .
Tecetelj EpxceMj Rxcej uxqpxj mxwpD Exry Temk y
6 TeteceM EpNxteyeM ExNpcel Sprpspeesek mxw
pD Exry EeweNeqtk xc Etqek Axteeey Epxcec yeexekH Ep
axM
Wxry EpxNpsxzedek EeweNeqtk xc Etqek Axtewpc .
>>
5 Wpxk Erk Zeutel pk Tpeeec Esc Teteeesek RpL t
pM yesk Eexk Epxmqenpk : << Tetk EmNxtk
uNeeek Eery Temk y Eeqxyej uxmc Eebxl Zprrek Bpe
223
espbpeepc . >>
4 Exyeceqty RpL tpM TpqptprreM EtpM pk Tpeeec
Erk Wety Epxmqeyec : << TpqptprreM EtpM Tprc ,
E¡xyNy xxk TeutprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk TeutprreM uxqpxj
Teceyesy EreNxecmc veexMj yej EreNxl EpxNpsxzel
c Exry mxNteby yxtk ReM TpM AeeK Tpeeec tprc Tewbxqc
ej
16 Eexwy xxk Tpqk , yxtk uNeeek y EreNxqty SxN
ecek y Ewpkh BpNxeetec ExNem tecek Bpcxwpc ,
xxk TpNsxqtk Teecseqtk xc EpxeVceNemqpdek uqec
, geeeak m Tenk Exry Rxmk Epexqetpdek Epxcec uqec .
uxqpcej . Emk y Esenm yeM , Wek y TeNeeek Tecxqe
kH Encxqecac Exry ZeeK yxtek Tec Eeteqc yeM Elj Telj
224
15 Wek y TeNeeek TecxqekH Encxqecac Exry Wek
y Bpxceqek TeNpc yeexekH xc Epxnpytem Epxcec usy
TeNpc uNeeek y mxyemk ExspD Eewpc . Tenk Exry R
xceetk uNeeek y Ewpkh mxNay Eaxyec .
Secxeey terrek Bpcxwpc . EpaxM Eery , yxtk ReM Tp
M Rxcek Eerrpy Zecej TeNeeek TecxqekH Encxqecac Eewp
c,
14 Teexwy uqyesy , yxtk ReM Eery Wek y Tptpqek
Tpeceeeeeqeeesek Spxspxj yxsxNel Zpcek yeNxwteqek
ReM Enceysc Temk tpM Teedek veMj yek Tpsxzeeey
ceNectec uxqpcej . TeNeeek TecxqekH Encxqecac ExspD
Emtpk uxtpcectedek uxmk Exry Temk y Ewpkh Rxrrp
qtk Epxcec Tenk yeXj yeM xxek ExqeNewpc . yxtk
13 ZeweM Rxcek EpaxM Zeutel c Ay cesek uNeee
k Eak Rxrrpk Teqteqeby Axteeey Epxcec , Eeqxyej uxmc
Sepecxl teceJ mxsel yej BpNxeK SereekH xc Tpxspyq
ek Axtewpc .
Secxrrpsy , EpxXj cesxmy yej Rprrpspk c mxNtelj ux
M Reytk Axaxby mxapnewpc . Tenk Exry mxwpk y
12 uNeeek y BeNqxeK Eery ApurrpqxeK mxapk Te
225
c , vpNak Exqty Eak Ay vpNak , Spxresy
TeteceM BeNqxeK c BpxNxaedepk pk Wety uxtpNxk
Epreby Exqeeetel tpM EpaeNeeey Epxcec uqpwpc .
11 Eexwy Eak , yxtk TeNem EeweNeqtk tpM AxNw
exxk EpNpeey ceNectec . ExeVcxyel cek Ay cesek
Bpeespeesek Tec Eeteqc uqec .
TecxqekH Encxqecac uqtprrec .
6 Tenk Exry EpxceMj Rxcek gebeMj Eexk Epxmqe
Npk : Wðqíxãðtxíj EpeeseekH xc BxNpwqek WpxeVcetk
EpxmqeNpk : Ac uqyesy Wxry mxyemk Wpxk , Epxr
ptpM yeJ Axry Eaxcej uqyec .
Tecety yeexNc SerrpNc xc EpqpXj cewek Teweaedek
Epxcec . Emk y EseNm yeM uNeeek Eery Temkh Erk Wety
5 Rxcek Eeteqc yeM , E¡nxsTpD Exry EpxyeM pk x
xek Tpxqpcej TeNeeek TecxqekH Encxqecac xxk EncxL
Teneeek TecxqekH Encxqecac uqpk Axtewpc .
226
Bc Epqprrpqby Axteeey Epxcec , geeeak m uNeeek y
Specrrpk Terrpteeesek mxwpk Exry Sezc EeNpk y Wety
4 cek Ay cesek EpxyeM pk yeXj tecek TeNeeek Tec
xqekH Encxqecac xxk EncxL Tecety yeexNc SerrpNc
xxk Tpxqpcej Enmak Enmm Zpsptec uqec .
Tpxwek y Rxml cxqxeak xxk Tpxqpcej Enmak Enmm
yeM Epxqy yeNek , Wpxk EpxyeM pk xxek Rxml cxqxeak
3 Emk xxeM Epxqy yeNek , Temk y EpxyeM pk xxe
k Bpxceqek TpNpc xxk EpaxMj Tenk Exry EeNepk
yeexteeK Teexwy Eak Tenk Exry TeteceM WpeceeeeK
uzy Epspl Aeqrrec Tec mxwpD TpM Ezetec yeexteeK ,
Enmtexj uqec . 2 TeNeeek TecxqekH Encxqecac xxk
TpD yeXj Exry Eeqc Epqek Telj yeM TpNpc Bpxceqek
Tpxwek c Tpxqpceqek uNeeek tpM Epexqeaxqeby Te
tk y Rxml cxqxeak xxk Tpxqpcej yeqexj yej TecxqekH
1 TeNeeek TecxqekH Encxqecac uxNc EeNepk ExN
cepk pk Tpwtk Eak Specrrpk geNrreby , EeNepk
TeutprreM uxqpxj
uqrreby uqwpc .
E¡xyNy xxk TeutprreM uxqpxj
227
E¡xyNy xxk TeutprreM uxqpxj
Eery Exqrrek Axtewpc .
Sezc Fpxmdek uteekH Exteby mxapnewpc . Tetk Exr
y TpNsxqekH Sexxtec Tpqk Seexk Werry xc
14 Rpxmcej Telj Eak Eery Eeyay ceqeyesy , geeea
k m EXj xxk Tpexl tpM Tpqpeesek mxwpD Exry
13 SpJ Eppprrpeeac uxmk Exry uxM Rxqekj cepce
pk uxqpcej , BpxU uNprry xc Esk Exqrrek Axtewpc
SpJ EpprrpXj cewewpc , Fpxmdek uteekH Extek Axte
eey Epxcec yeexwpc .
228
mxwpk uNeeek y Wetecej xxk EeeceeetprreM cxaxz
el xxeM Tk ReM TpM cxaxzeqqem xc FerreNtewpc , Tk Re
M yesk
12 Tk ReM Eeqc Entk usppk TpM yeeesxqeeey Zp
sptec uqec , ceyeay Tk ReM Eery veNxk usppk
ExqteM TpxmL usy . EpaxM Eery , Tk ReM pk SprpM
Werry yeexwpc .
11 Erem Zeutel pk Tpeeec Epxmqem xpexl Epqek
uc , cetelj Tk ReM TpM TexxquxNxqeeey tpM Teexwy
cewek Tpeceeeeeqeyec . Zpspk Eak EpNyek TeNsqe
cac xc SeNewbxqetpcec .
10 uNeeek Eery Temk c Wðqíxãðtxíj pk Epeeseek
H xc xxNpwqek TeNeeek TecxqekH Encxqecac uqtprrec
Sepecxqaxqek Terreeeaxpk EmNxtk EeuNel mxNtem
xxk EceJ SpNuqbc uqpeesek yeexwpc .
9 uNeeek Eery Temk c TemD TemqteM EeqeepL tp
M mxncedek Tpqetk , Tenk Exry vewpeK uxmc
Wpxk Temk y Eewseeesek gesxrrpk Bpyeqeexj Eak y
ek SxtpNrry Epexqeaxqem xc SpNpqaeeesek Eewpc .
Eery Temk y ceJ Terrepeeeel c Eery Sprpsapeepc . 8 T
229
enk Exry cetpexyeM uNeeek y mxyemk uqyeay ,
Epnpseeek Zecej Terrpk xxeM BeqyeNxk Terrepeeee
yec . EpaxM Eery Tenk Exry cxaxzeecmc SxtpNrry Tpqk u
Neeek
7 ExspD Exry Eewxty cecek yeexeepc terrek Temk
c Epxml Eak EeuNeeesek uNeeek tpM Rxqusy
7 Rxcek cesexj TeNxXj tpM EpxNmqbc vpMj Epspk
yerrpby mxcej RprrpekH EpNrrpeey Eery Epxneqek
veteby , SereekH yeM xxek TpNpwbxqeeesek yeexw
pc .
EeNekH Epxcec . EpaxM Eery , Tetk ReM Eery Tecxk
Rxcej EpteekH uNeeek y mxyemk c Tprpqbxk Wptpkh
6 TpxU Zpspk Eak EeeVcxbxNewpc . Eexwy mxwp
D c Resc Encxmqby , cewsxk Besenerrpqeey xxk
Eetelj yek yesk ,
5 uNeeek y BeNqxeK Eery Seexk Seexeeek cetexj
230
c Epeeeby ApxU pk AeeK pk mxapk Axtel c Wetedek
vpyxzek Etqedek xxeM Epxqy yeNek ,
uNeeek y cecek ceNel Tpsay , Tetk uNeeek y EpxNps
xzel pk Eewtk xc Eewseby , vpyxqrrek Spxresy xc
4 TeteceM TpxU Zpspk Eak EeeVcxbxNeeeaxpk c
ceNcxk cewsxk BeseNerrpqeey uc ? Tetk ReM TpM
Bpxysxzem uqyesy Erk Exry TeNpc Wek y mexaepec
em Bpexl uxqpcej .
3 yxtk ReM Reexj uqyespNeecrrpc Spxspxj yxsxNe
l pk Epxcetk EpNpeesxqeberreXj ! uNeeek Eery
Sxmqtk BeNcej Zpspkh mxapk Zpcek BeNpaerrpqpe
etpk .
2 Eeteqc usy EpcxzeqekH , WptpM Teqyxeey , Epx
mdek mxwpk c Tecxk EewxtpNerrpqeey , WpxeVcej xxk
YxsxNel c Eeecekj Setpwecak TeNpc ExqbeNewel Sp
Ntel tpM cewsxm , uNeeek c Sxtpm ,
uqyespNeecrrpc Spxspxj yxsxNel pk Epxcetk Exry Ep
Npeesxqeeey terrek Bpcxwpc . yxtk ZeNprc yxtecec Spxs
pxj
1 Teceyesy yxtk E¡nxsTpD pk Eeecekj EeqeepL pk
231
Wetecek y Tpeeec Eeny terrek EpNcxk , Reectk
BxNrrptprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk xxNrrptprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk xxNrrptprreM uxqpxj
mxyempk Tec uqrrewpc . >>
14 Tenk Exry Eexk EpxmqeNpk : << yeJ QeyteXj A
xLj tpM cesxxj uzek EpxNpsxzeby ,,
EpaxM Eery Temk Eak Tecety Zecej Epxcec Tpqk Tem
k Exry EpxyeM pk ReMj Zpcek xxrreby TeecrreNxeeqeyec
.
13 uNeeek Eery EeyNeeeeL tpM Eeweqel Epxcm x
xk EpxXj tecek Tenk Exry TeecrreNxeeqeeesek uxqpcej .
SpNay , uNeeek y Eeweqel c mxNtem uqtprrec . uNe
232
eek y Epxrek Tpty Tec Eeweqel .
12 yxtecec Qk EeqberrpNek Beqeeerrpneeetpk Sp
xspxj Tec uxcepk Spxsy BpNxeK Tec mxwpk c TerrpNxzek
Tec yeexby , mxsedek uxmk Axry yezeqectem uqtprr
ec .
11 Wek y vewpeK pk Zecej mxsel Eneweqbel uqy
esy , Tk ReM mxwpk uxNc Emnxtk veqerrpk Sepecxl
Tewbxm xxk Tpwtk ExqeNedek ExqeNel c Axry Epwe
Nteeey Epxcec uqec .
yej veexMj Sepecxl c EpweNteeey Epxcec , TeNpc Tk
ReM pk EpxNmqbxqek usppk Spxspctepk c veyspnpk
10 uNeeek Eery TpxU gppqac uqec , Tenk Exry Tk
ReM pk Temk y Tpxqpcej mexaepecedek Eebxl
yeextel Eery Reexj Seexk , Reexj Ay EeuNeeeteeey t
y EpexNetpby yeexwpc cetexj c yety Exteceby Eewpc .
9 TecemXj , Tptpry Rpxmpk Ej , cetpexyeM Erk We
ty ceqeby yeexyeay , yxtk Wpxk Tk ReM pk
Tenk Exry veNxzel mxNtem Eezpl Tec uxcepk Tpexw
eNtectem Ay Werrepk uxqpcej .
8 ceyeay , ceNyej Erk cesexj TeNxzek tpM Eery ce
233
Nexj Epxcec veweeppl Beecrrpy EpNrrpeesek uqyesy
EpxNpsxzedek cesxxj uzek Wpxk uxqpcej .
TeNxeeac mxwpk tpM ceqeyesy Zecetk Eeac Tpsk Te
c uqec , Erk Exry uqyesy Ebek uNeeek Eak
1 Erem Wðqíxãðtxíej Exry uqyesy SeqðL pk verrek
uxqpcej , Wpxk Ay veqtesc Epxcec EncxL Tecety
TpqptprreM uxqpxj . TecxqekH Encxqecac Wðqí
xãðtxíej
Wðqíxãxtxíej xxk EpeeseekH xc xxNpwqek EmNxtk T
eNeeek TecxqekH Encxqecac uqyec .
20 yxtk ReM pk Tpxqpcej , ExspD Exry vpsxrrpac
uqby , EpnxteyeM Teetk mxNapmc . Tenk Exry
tprc Sxrrppk mxNptewpc .
Tpxysxk uxcepk yetpqeekH Tec , uneeek y vpyxqrrek
234
EpNtpk y mxsxcej xc EpxeVceNek , Tptprrety EpNtpk
19 yxtk ReM ZeeK Eewc Respk y SpNuqbc Wety E
exwy mxsel Eneweqbel Tec yeexwpc . Eewprrpqeexj
Eeuwpc .
X mxsecaxpk Exry Zecetk Sepecxl mxteqpk , Wek y
Ewpkh EpNpby uxmc mxsel Eneweqbel Zpcek Eepeeepk
18 Erem vpzeM EpaxM Eery vpyxNesc Epxcec uqe
c . Eexwy Eak Wek y EteceM Temk y Epxwpxj cesxxj
yeexwpc . uNeeek Eery Esk vptel ceqem Tpqk ,
Emnxtk EpxyeM pk Tpxqpyqecej Zpcek Esk EpxceNe
axqem Tpqk , Eeweqel pk xxek TeceMj TeecrreNxeK Rewe
dek
17 TeteceM uNeeek y Eeweqel c mxntecaxpk TpM
uNeeek Eery TpU Tpty xxrreuNxqeby , Tenk Exry
yetpqeeesek yeexwpc .
Erem TeecrreNxeK Eery mxwpD pk vprrpNpetpceJ xx
k Eeqxyej uxmc WeNrrprrek BpxNxcek c Terrpseeeeey xc
16 mxwpk Exry TeecrreNxeeqeeey xxk EpxXj tece
k , yeXj Eaecek Zecej xc Exry xxrrek TeecrreNxeeqewpc .
15 EeyNeeeeL Eery TesuNxtec mxqxzeby , EapD T
235
ecek Ebek uNeeek y Eeweqel c mxNtedek Eewpc .
E¡xyNy xxk TpqptprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk TpqptprreM uxqpxj
pk Epqbk xxk cxrc EeNyek y Rxcej vpyeJ xc vpNxzek
Eeyay TeNem uNeeek y Eeweqel c mxNtedek EeyNeeeeL
6 ceyeay Wðqíxãðtxíej Exry Qxðc xxk vpexac xxk
EpxMj mxyempk usy , Tenk Exry veNxk EeyNeeeeL
EeyteeK uqec Tetk cetpexyeM Rxcek Eeteqc yeM ux
M EeyNeeeeL pk EpxMj mxyempk uqyeay Eexwy Eeteqc E
pxcec
Tpxwek Eak TeNpc Tetek y EpxyeNsepk pk xxek Tpx
Npl Setppk Eaerrek EeNyek y Rxcej vpyeJ xc vpNxzek
236
5 TeteceM TecxqekH Encxqecac Qxðc xxk EpxMj
mxyempk Exry vepqc xxk ZpsprreM ExsNðl pk Eenepk
EeyNeeeeL Eery Teexk Tpqpqtprrek y Epqbk xxk xxe
k EeNyek y Rxcej vpyeJ xc uxM Temk ty Epxcapmc .
4 Tk ReM utpk Epxbetpcec , Tenk Exry ceaxrek Eer
rpy Zecej uc ! EexxweeK EpeeseekH xxk TpxNpmy
Encxqecac uqpwpc .
Epxmby Epreeesek ceNeac Ay Epxcec uqec . Tenk Ex
ry uNeeek y mxyemk Qpcej Tpxstec , EmNxtk TecxqekH
3 Tenk Exry Eaxcej ceby Epxcec Ecej ceby Epxcec
EpeeseekH TpxNpl pk Teedk Tewtecqel Epxcec ,
cewem Eppeekj Tec uqec ) ,
Eppeekj Tec . Wpxk Tenk Exry SeqðL pk verrek Tp
qk Temk y EeqteM Eery << ReexNewtel pk verrek >>
Epxcmdek yeexwpc c j . ( Zerrpk y Ewpkh , Wðqíxãðt
xíej xxk EeqteM Eery << TpxU Zpspk y verrek >> cewem

2 EeyNeeeeL Eery EpxyeM pk Epqbk xxk xxek Een


yek y Rxcej vpyeJ xc Exry Temk tpM mxncek
yeqcetedek yeexwpc .
237
Eak uaeby ExNem xxk EpxXj tpM , Wðqíxãðtxíej Exry
Temk c Epeetpby , Temk c Exry Exnpcek
uNeeek y TecxqekH Encxqecac Wpxk uqec . EeyNee
eeL Eery Epqek verrepk c Eeqerrepk , Teexk y TeqeuM
EpxceNeaxqectem Zpsptec uxqpcej .
12 TecxqekH xxk TpxNxL Tpeeterrel Eery EpxceNe
axqectedek Tpqetk vepqc Zpsy Eery Ay
TecxqekH uc uqeey Axeepqk Epxcec uqec .
Eery uxNxk TemqteM uqyesy , TeNpc EpxceMj Rxcek
Wðqíxãðtxíej xxk ( Eenpk usy ) TpxNxL Tpeeterrel Tec
xxk TpxNxL c Epxetpspqedek uqec . Teexwy uqyesy
ceNyej Qxðc xxk TecxqekH xxk TpxNxL pk Eebxl
11 EpNxty ExsNðl pk Eenepk Tpxwek tpM Reexteq
edek vepqc Zpsy Eery uqyesy Qxðc Exk TecxqekH
238
ceqeby uqpwpc .
ceyeay yxtk Tenk Exry Rxceetk Temk y TecetpD EeyN
eeeeL pk yeXj xxk TptpMj EpNpsxby Eewpc cewek
10 Epxrek tecek , Wðqíxãðtxíej Exry EeyNeeeeL c
Epeetpeey xxk EpxXj , Qxðc Exry Weetpqecetpc yeexwpc
,
xxk EpxMj mxyempk Exry EeNyek y Rxcej vpyeJ xxk
EpNpqekH xc vpNxzeteeK uqec )
yxtk ReM Eery Qxðc yesk EeNyek y Rxcej vpYeJ Zprr
ek Tpsxzewpc cewek ceqeby uqpwpc . ( Eppl Rc Qxðc
9 Eexwy xxk Tpqk , EeyNeeeeL Eery Epqbk xxk xx
ek EeNyek y Rxcej vpyeJ xc Tpsxzeeey xxk EpxXj ,
vpNxzeeey uqyeay , Tenk Exry ZeeK Exyeceqty RpL t
pM Epxmqedek Wety veNxk EewxtpNek Eewpc .
uqec , Tetk Exry QeU Epxmwpc . cetelj Wðqíxãðtxíej
yeM ceqeyesy , Tenk Exry Yesk EeNyek y Rxcej vpyeJ
8 TecxqekH Encxqecaxpk xxeM Eeyay ceqeyesy ,
Tetk Exry EeNyek y Rxcej vpyeJ xc vpnxzeteeK mxwpD
7 usppk c ExNpcecac Exry ZeNy ExNpcel mxNteca
c Eak Tecety cecac Exry Sebxcqesc Epxcec uxqpcej .
239
X ExNpcedek yeexwpc .
E¡xyNy xxk TpqptprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk TpqptprreM uxqpxj
QpekH EpexNetpk Axtewpc .
yxtk Etpcej Reexj Seexk Seexeeek mxsel WpxNpcetp
l Tec uqyec Temk c Tpxsxcqeyesy yxtk ReM Eery uNeeek
19 Wpsc xxk vepqc Zpsy Eery ZeweNay EpaxM Ze
utel c uxNxk TemqteM uqrreby Axteeey Epxcec .
EpaxM Eery , Tenk Exry yerrpNec Bpxceqek , ZeweN
ay ceNexj Epxcec uxqpcej .
18 ExeVcxdek xxeM , EpNxty xxk TpxNxL Tpeeterr
el Eery ceNexj Epxcec uqpk vezeeeteeesek yeexwpc .
240
EpeeseekH xc xxNpwqek EmNxtk TecxqekH xxk Enc
xqecac uqtprrec . >>
17 EpaxM Eery , Exyeceqty RpL tpM Erk Wety ceN
eaxqek Epxmqeyec : << Ac Exry Wðqíxãðtxíej xxk
Aeeeqesc Epxcec Eewc Respty EepekH Axtel pk ceJ
EpaxM uqec .
16 Temk y TecxqekH Encxqecac uqpeesek Eery Ze
Ny EpxXj Epqewbxqeeesek Zeutel yxsc , veNxk TeNem
TecxqekH Encxqecac ExqeNedek Eewpc .
15 Etpcej EpaxM Zeutel Eery Reectk TptpNeeec u
qyec , EpaxM Eery , Wðeqíxãðtxíej Wety EpxceMj Rxcek
Wðqíxãðtxíej Wety EpxceMj Rxcek TecxqeekH Encxq
ecac .
Eery TecxqekH xxk Tpeeec Teexqunxqek ZeNxeey te
rrek ZeNprc Erk EeexweeK pk Tpeeec TpNetpeesek Epxce
c yeexwpc
14 Epqek uxmk y Wetecebc yeM Wek y Ebek Exry
uqyesy Zpxtk EeexweeK pk ceJ mxwpk uqec , Wpsc
uqprrepk TecxqekH xxk gebeM Tpsxzel Enmdek mxw
pk yeexeey Epxcec .
241
Rxcek EpeeseekH TpxNpl pk ceJ uqec , Erem Epeese
ekH TpxNpl pk TptpMj Eak ZeNprc TecxqekH Encxqecac
13 Wek y Ebek uqyesy TeNpc EptpceJ ZeNxqaek y
eexekH TeNk Rxcej Wpxk , Tenk Exry EpxceMj
27 Tenk Exry usppk Eeeeeqeeey TecxqekH Encxqe
caxpk Tec Eeteqc usy , Tenk Exry EtpM uxnc EpxyeM
Rxmqtepk pk Tpwtk Eak Exqrreeetek , Epqek Secxrr
pqsppk TeceMj Enmwbxqectedek yeexwpc .
Tenk Exry EncxL EeNxrrpk , Epspl Aeqerrec ceby Epx
cec , Rxml cxqxeak ceby Epxcec uqec . Tenk Exry
26 Eexwy Eak , ExspD Exry uqyesy ZeeK Wek y m
xsek uxmc TeNeeek TecxqekH Encxqecac Wpxk .
tpM Terrepeeeek gpzpteeK uqec .
EeuNek EreNxwpc , EpaxM Eery Tenk Exry uqyesy W
242
pxeVcetk Eewxty uxcepk Tetk ReM pk Tpxqpcej uNeeek
25 Eexwy xxk Tpqk , Tenk Exry ZeNy TeteceM Tem
k c Tpxsxcqek uNeeek QpekH EpexNetpeey mxwpD c
mxwpk Beqrrewbxqeeey Axeepqk Epxcec .
24 cetelj ExspD Exry uqyesy WpxeVcetk Eewxty y
eexwpc , Temk y TecxqekH Encxqem Eebxl c usppk
Epxnmqbxqek Eebxqqeby Axteeey Epxcec uqyec .
23 EpxceMj Rxcek BpxNxXj Exry , EpNxty xxk En
mwbxqedek TecxqekH Encxqecaxpk Exry Resy Rpxcaxby
22 Eexem BpxNxXj Exry ExspD c Reexj Seexk See
xeeek ceMj xxk ceJ yetpqeekH uqrreeesek yeexwpc .
EpxceNeaxqewpc , EmNxtk Ac Wxry TecxqekH Encxq
ecac uqtprrec .
uNeeek Eery Temk tpM Eexk EpxmqeNpk : Ebek Exry
TeecrreNxeeqeeesek Eewpc , Ecerectk utpl Zprrek Esk
21 cetelj ExspD Exry uqyesy uNeeek y TeecrreNxe
K c Tpxsxcqeby TecxqekH Encxqecac uqpeesek yeexwpc ,

Enmwbxqectem tpM Eexwy TeecrreNxeK ceby Epxce


c uqec .
243
20 Emeak getekh yesk uNeeek y TeecrreNxeK yee
xwpc , usppk TecxqekH Encxqecaxpk Exry
E¡xyNy xxk TpqptprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk RexwetprreM uxqpxj
uqby Axteeey Epxcec , EpaxM Eery Rxceetk Zððenðc
xxk vepqc Zpsy yeM yeqexj mxNcem TecxqekH Encxqeca
c Tec
4 ceNyej Tenk Exry EpNaxqeexj Teqecec TeceMj ye
exeey Eeyesy Tenk Exry TeNeeek TecxqekH Encxqecac
Enmwbxqectedek uqec Eexwy Eak Wek y TeNeeek T
ecxqekH Encxqecac Exry Ay mxay Zpcek Enmm tecek xp
cxwpc
3 TeNeeek TecxqekH Encxqecac uxNc Exry uNeee
244
k tpM yeqexj pk EtJ yeJ TecxqekH Enmak Enmm yeM
Epxrek vpyxqrrek mxsxcej Wpxk uqec .
Eeqyej cxby Eewpc Erem vpyxqrrek EpNtpk Eery mx
wpk y yeexrrpqpeesek yxsc , veNxk Ebek Eak yeexrrpqpe
esek
Telj tprc Serrpwpc . Tenk Exry vpyxqrrek EpNtpkh Te
Neeek TecxqekH Encxqecac xxk Tpsxzel c EmNpk
2 Tenk Exry TecNc xxk EpNpkh Aeeeqesc Epxcec E
ncej mxaptek y Enterc xxk Serrptel pk yeNerrpk
TecxqekH Encxqecac yeexwpc ,
1 Wek y ZeNxqaeby yeexekH xxk gppqteqekH Eer
y Eexwy yeexwpc : yxtek tpM Eexwy Rxcek TeNeeek
ReexwetprreM uxqpxj . Wek y TeNeeek Tecxqek
H Encxqecac ExspD
Y WpxeVcetk uxNxk TemqteM uxmc mxyemk Zpcek
Enmwbxqedek yeexwpc .
Enmwbxqetexj uxqpcej . cetelj uNeeek Eery vepqc Z
psy Tec uqpeesek y vpexkh TeecrreNxeeqek Eeweqeby , T
emk
28 Wpsc xxk vepqc Zpspk Eery uxNxk TemqteM u
245
sy mxwpk c Eeeeeqeeey TecxqeekH Encxqecac yeM
EpxyeM pk yeXj Zpcek Enmby vewpeK uxmc geyxXj
xxpeml Zpcek mexaepecedek yeexwpc .
cxqxeak xxk Tpxqpcej TecxqekH Enmm Axeepqk Epx
cec . Tenk Exry geeeaeeeek EpteekH TecxqekH Enmm tec
ek
pk xxek Rxml cxqxeak xxk Tpxqpcej EpNxteyeM Tec
xqekH Enmby , TeNeekH tprc Sezc EeNepk Epqek y Rxml
10 Ebek Exry yesk EpxmqeNpk : Emeak vpexsxtk
xxk EtpM ppk TpM ExsNðl pk EeNepk QpekH
Esk Epxnpsxzewpc .
Tetk Exry Tpeeteeesek ceMj Zpcek Esk xxNpwqeyec
. Emeak Ebek Exry EpxmqeNpk : Erk yeXj Wxry Tetek c
ppk Ty yeJ Tetk ReM pk geM Eak mxtpqpk Tetek c Ter
rerrpqpk ZðbxyðTc Eak Seqpk Eppeyec , Tecemc j
9 Erem ceMj Exry yeJ Tetek y Eucej TecetpD Tec Tp
eeteeesek ceMj Tec Eeteqc Epxcec : TeteceM EtpM
ceMj Tpeeterrewpc yeJ .
246
EpxmqeNpk : EtpM vprrpaeekH Eery uqyec , ExsNðl
pk EeNepk Tpxwek yej Zptk xxk EeNepk Tpxwek Qpcej
8 ceyeay uNeeek Eery Temk y EeNepk ExNcepk Z
pcek uNprrpsxzek EpxmqeNpk : Ebek Exry Eexk
7 ceNyej EeeceeetprreM ceMj Exry Tpteeetel Epxc
ec uqyesy vpzetprreM ceMj Rc Axeepqk Epxcec uqec .
Epxetpspqek Tpeeterreeesek uxqpcej .
Exry Reexj Seexk yeexteeK Tec Eeteqc uqec . EpaxM
Eery , Erem ceMj Exry uqyesy Tenem Reexj Seexk Eeweqe
lc
vpqk TeyerrpqxeK yeexwpc ZeeK Tenk Exry uNeeek
yej mxwpk Tpxnpqcxtek y vprrpnpety Berrpac uqpeesek c
eMj
6 cetelj Etpcej E¡nxsTpD pk mxqxzedek TecxqekH
Encxqecac xxk Tpsxzel Eery Tetek y ceJ Eak
uqyesy Eerrpqek TeceMj AxLj tpM xxrreeesek Wety c
eU xxeM yexxrrpqtprrec . >>
vpyxqrrek mxsxcej useeeby Teteeey xxk EpxXj uNee
ek Temk tpM BeNqxeK uqpeesek Wety : << Ac yeexrrpqe
ey
247
5 EteceM TecxqekH Encxqecaxpk pk Epexqepeay
uxmc Rc SemteM Tetpc ZpL . ZeeK Wpsc Eery
uqpeesek yeexwpc .
E¡xyNy xxk RexwetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk ZxsptpceM uxqpxj
uc , vexxNaeeK pk TptpMj Eery BerreM Eeeeprrpqee
y Eeqtek mxU uc . yesk EeNpk y TeNem SpzpekH
4 TptpMj Eery mxbc Eeserreeey SxMj EerreNy xxk
TeqyxrrpM yej Eeqtk yeM Epcxzeeesek ceMj xxkvexxnaee
K
3 vpzetprreM TeyeepM mxsxcej xxk EeNy teceJ vp
yxqrrek mxsxcej xc Tecety vpyxqrrek mxsxcej cewewpc .
TptpMj Eery Bpqk xxk TeqyxrrpM , SxNecej yej Tecxl
pk urrpNspeK BeNcej yeexwpc .
248
2 TeNem yeexrrpqby uxtpcedek vpyxqrrek mxsxc
ej xxk geteM Telj xxk ceJ xc vpyxqrrek EpNty cewewpc
gebeM Tec uqec .
1 EeeceeetprreM ceMj Exry WpxNml Teqyxeey Tp
eeterrel Tec uxcepk mxwpk y yeexrrpqpeesek Wpxnml pk
ZxsptpceM uxqpxj . EpNaxqeexj Teqecec yej Te
cNc teceJ WpxNml .
BxeM EeNxqpwpc .
Epxcec cewek utpyec . Eeqxyej uxmc ceNexj Epxcec
ZprrpLj Eery EeqrrpM xxeM verrpaxneby Qeytec Wesc Tpx
Ncek
13 uNeeek Eery Sxkh ceMj cewek TpNetpeesek Ea
k Epxbeyesy Tenk Exry Eeeceeek y ceMj Zpcek ceNexj
12 Epspl Aeqerrec xc Eery Eerrpaxqewpc yeJ Epex
qetpdek Rxml c Exry EpweNtewpc yeJ .
mxwpk uxnc Rewexc uxM Terxwpc .
TpxNpl pk cxk tecek ExeVcxby ceqeweM EpaxM Epx
cec . cepcepk yerreappk Eak mxcsxpk Eucepk mxNtelj
11 uNeeek c Terxk Weteyesy Bpcxwpc cewek Eee
xl BeNceqetecej Zpcek SpNrreeey ceNexj Epxcec Tetk Eee
249
xweeK
EpNrrprrpqpwpc . Tetek y uneeek Eery uqpwpc yeJ T
etk Exry Wxry EeNepk ExNcepk uqpwpc .
ceMj Tpeeterrewpc : vepqc Zpspk Zprrek yeJ vewpeK
Tetek y TeNxcxkh SxeVceceby cemtexj Aecebxk tprc
Erk Exry getekh Telj xxk Tpeeterrel xxNpL tpM Tprre
aeeetewpc . TeteceM ppk pk Epexqetpl mxapk Exry
10 EteceM Exry Bpxycek Extecek Epwterrek yej E
eteqc usy EeNxrrppeeeel pk Zpspqel QpekH vpqueetewpc

mxwpD pk Tptprrety Sepecxl c Exry uxNxk TemqteM


uqrreby Esk Axtewpc cetexj c Epxmqek Eewpc .
Erk Exry Tenpc uneeek tpM Enmdek yeqexj yej Enma
k Exry uxM TeteceM Spxspcqek Terrepeeeeby uxmc
uqec , 9 getekh Telj xxk vpyxqrrek mxsxcej Exry uqy
250
esy EtpceceJ AeeK EpxXj xxk yeqcej Tewtexj uxqpcej ,
xxk vpyxqrrek mxsxcej Exry yeexeey uqyesy , Tecety
vpyxqrrek EpNtpkh ReyteNem BeL c ZeNy Rececem Epxc
ec
8 vpyxqrrek Spxresy Exry EteceM TpcxNerrpqpl xx
eM Tewbxk cecek BeL c xxrrewpc geeeak m getekh Telj
pk Tpxqpcej uNeeek tpM Teysxmqpk Enmwpc .
Enmak Eeuk EpNpby , EpxyeM pk yeXj uqpk Eenepk
Tpxwek Exry WpeceeeeK pk EpaxM Epexqetpdek Rxml
Rxcej xxl tpM Sezc Rxceqk EpteekH EpNpby uqpwpc
. Tecem tecek EpteekH uxNc Enceysc Axsy Sxmsy Tec
7 geeeak m TeNeeek TecxqekH Encxqecac Exry vp
yxqrrek mxsxcej xxk Tptpkh EpnpteeK uxqpcej , cetelj
Eery vpyxqrrek mxsxcej xxk getekh Telj ty WpxNml p
k Zpspqel cxtexj uqec .
6 EteceM EtJ uteD c Eery Erk Wety TpcxNerrpqpee
sek yeexwpc . EtpM uxnc TecxqekH Encxqecac ReM
EteceM EpaxM pk Tpeeec Epxry Rxcepk Rxcej yeM E
pxmqek Axteeey Epxcec .
vpyxqrrek genptc uc . vpyxqrrek geNptc xxk xxmM E
251
xry Rxml Eak ceqtpNxmqm Serrptel c uxnmk Eewpc ,
5 ceMj xxk vexxNaeeK pk TeceMj Exry uNeeek y E
pNpsxk Eeeepc xxk yeqcej Tewtexj uqpeesek
Epnrrpeesek TezeeK yej vpzeM cesexj EeNyekBpexl
pk Aecenqel c Seexqpk yxaxdek Axqerrpk veytesy uc .
E¡xyNy xxk ZxsptpceM uxqpxj
E¡xyNy xxk ZxsptpceM uxqpxj
TpM Temk y Eeweqeeesek WpxeVcej xxk cesxxj uzek
c mxNtecewpc , Erem Zeutel c mexaepecem Exry TeNpc
15 Eexwy Eak , E¡nxsTpD Exry Erem Sxkh ceMj xxk
Berrpac uqby , uNeeek y Terrptek Epnxzeqeeesek mxwpD

Zeutel c EeNxqrrek , yxtek tpM WpxeVceNecac uNee


ek tpM SxtpNrry Epexqeaxqem Beysxzek c Epqrrpyec .
Enmdek yeexwpc . Temk y Axspk Exry Wek y Sereek
H Sepecxl c EeNxrrppeeeewpc , Wek y ExqbeNewel Epexq
252
k
Spxresy xc Tpxsxcqek , Tenk Exry EpxyeM pk yec j Z
pcek uxNxk TemqteM Enmak uqrreby uNeeek tpM
14 E¡nxsTpD pk Axspk Exry Reexj Epqek c TemD T
emqteM uqrrek EeuNeeey yxsxy ? TeNem WpxeVcej
Tetek c EeNxrrppeeeeeey uqyesy ,
Zpspqel tpM EpNpqaeeesek ubeM uNteeK mxwpD p
k TeceMj Seapby , Tetek y VcxM uNteeK c EeNxqrrek ,
13 cenyej ExweekH uzy EpxceM pk Axspk c Epxrx
Xj xxk Sxteeesek Epxresy Tec Reexqemqby Wpxnml pk
Enmdek Epxcec veNxk EpxyeM pk xxek Axsy yeM yx
tek tpM WpxeVcej xxk EeuNel c Epqby mxntecedek uqec
vpyxqrrek EpNtpkh EpNpeey xxk EpxXj , Tenk Exry E
xweekH uzy Tprrpl pk Axspk xxeM TecxqekH yek
12 E¡nxsTpD Exry vpyxqrrek mxsxcej xc EpxeVce
Nek Rxceqk TppMj uxmc xxpeml Tec yeM Tecety
EpNaxqeexj pk Rxcek cesexj usy cesek uxqpcej .
Reexj uxNxk uxtpk , mxwpk y geM xxeM uxtpcek yee
xrrpqpeesek usy . TeNpc Erem Emtpk uxtpceVtedek
Epqek Seexk Seexeeek Zeutel ppk c yezeqemqpdek
253
yeexwpc . Temk y vpyxqrrek mxsxcej Exry Reexj EpxNcek
11 cetelj E¡nxsTpD Exry Rxceetk ExNebpmc , Tenk
Exry TeNeeek TecxqekH Encxqecac uqby , TeteceM
uNeeek Eery Eeqxyej uxmk c EpxceNeazqem xxk Ep
xc j tpM mxNtelj yek veterreqeeetewpc .
EpNpseey Epxcec uqyesy , Rxml Eak ceqtpnxm Epax
M Epxcec uxqpcej .
22 vepqc xxk Zpsy yeM , EtJ cenedel uxmk Exry u
xM Axsy yeM EeNxrrppeeeeeesek yeexwpc , Axsy
uxmc EtJ ceNedel ppk pk TeceMj Spxnaxdek yeexwp
c.
21 Rxcek Eeteqc yeM Wpsc Eery yesk Axspk c vpy
xqrrek mxsxcej yej Zpspqel tpM cenecqem vewpeK
uqpeesek ceMj xc ceNeaxqek Eewpc . >>
20 Tenk Exry EpxmqeNpk : << Erem Axspk Exry u
254
Neeek Eak Tk ReM c xxNpwqek SeceJ cewek BeNqxeK
Epqerrek EpxeVcetec Epxceteexj yej cxspU Tec Sxter
rerrepk vepqc xxk RpL yej Eenepk pk TeceMj SpxNaxyec .
Epqewbxqek Epxcay Tecedek y yek vpexkh , Tprrpl y
ej ExweekH xxk Axsy xc Epspk tpM vppeeepk , mxk
19 Eeecekj Ecxkh , Wpsc Eery vepqc xxk Zpsprre
M vewpeK uxmc AeceNqel c EeNepk Tpxwek tpM
18 Eeexwy Eak , EeeceeetprreM ceMj Exry Ay Axs
y yeM Tpeeteeesek uqyesy Sezc mxapk Tec uqec .
Tec uqpwpc c j .
mxapk Epxcec uxqpcej geeeak m ceNxzespqecac Ex
ry Resy Rpxcaxdek y vpexkh , ceNxzesy Exry Sezc mxapk

17 EpaxM Eery ceNxzesy Epxqetecedek mxwpk E


xry Eewxty yeM xxek yeexeey uqyesy Erem ceNxzesy Exr
y
ceNeaxqeby Eewpc .
16 ceNxzesy uqrrek Eery TeNpc Erk ceNxzesy xc E
pxqetecedek mxwpk Exry Rxceetk Rpxcaxyec cetexj c
yeexwpc .
255
Epxml Exry Tetk ReM c EeeceeetprreM ceMj xxk Tpp
Mj Epexqetpdek Rxml cxqxeak Eak Exry Spqeqeeesek
E¡xyny xxk ZxsptpceM uxqpxj
E¡xyNy xxk ZxsptpceM uxqpxj

mxqxzeby uxmc mxwpD c EeuNeeey xxk Tpxqpcej u


qec .
Tenk Exry yesk Rxcek EpteekH ExqeNem Exry Rxml T
ec Epnpqtpeey cesek yxsc , veNxk Temk c yeaxL
28 Rxcek Eeteqc yeM , E¡nxsTpD Exry Rxceqk En
mby , Eeqc Epqek mxwpD pk Rxml c EeNxqrreyec .
27 AeeK Eery Tpqyesy mxwpk uxNc QeU Epxmby
, uNeeek y Sxmby Sxpecem xc mxqxzewpc .
256
ApxU pk AeeK TpM EpxyeM pk yeXj Zpcek TecxqekH
Enmby , Rxml Zpcek EeNxqrreeesek yeexwpc .
Exry Rxceqk EpteekH yeXj Zpcek Enmdek uxcepk ge
yxXj xxpeml Zpcek uxnxwpspk mexaepeceby , Erem
26 Esk uxcesy EpNaxqeexj Tpeeterxeesek Eak Res
c , Tenk Exry Epqeetk Bpyeqeexj Eewsewpc . E¡nxsTpD
vpyxqrrek EpNtpkh EpNpwpc . cetelj E¡nxsTpD Exry
EpxyeM pk yeXj Zpcek Epqeetk EnmweM Axeepqk Epxcec

25 Zððenðc xxk cxk TeNeeek TecxqekH Encxqecac


Exry xxl uxNc Wel pk Axsy Sxmsy xc Eeuk Tecety
Wek y Tpxqpcej uNeeek y Ewpkh Bpeespeesek yeex
wpc c j .
Bpxycek xxeVcxrc vpyxqrrek EpNtpk y TerrpNxzel Ep
Nty uqec , Tenk Exry TecNc xxk EpNtpk tpM Epnprrepk
24 E¡nxsTpD Exry mxwpk y geM xxeM uxtpcedek
vpyxqrrek EpNtpkh Epnpeesek usy , Tenk Exry
Enmak yeM EenxrrppeeeeteeK uqec .
EeNxrrppeeeeeey Axeepqk Tec uqec . ceyeay Tecnc
xxk EtJ ceNedel c Exry Enceysc Reexj AeyeM Tecxl pk
257
23 EteceM Tecnc xxk ceJ xc TerrpNxzek uxtpcedek
EtJ ceNedel Exry Enceysc Eexwy EeNekH yeM
E¡nxsTpD pk Terreqel uqpeesek Eery Rxml c Ee
nxqrreyec .
vewxzeteeey EpaxM Zeutel pk xxek Tpxqpcej mxnay
Exneqpcej Wxry yec j .
7 Tecnc uneeek Wxrc Ej , Tek y BeNqxeK c xxnpwq
eeey xxk Tpxqpcej vepqc xxk yxaxxj TpM Tewtecqedek
TpMj Epxcec Eewpc . TecemqeM yeJ Eexk Epxmqenp
k:
6 Tk Eery Tpxqesc Enmm tpM TpMj Epxcec uqec ,
Tk yesk Rxml Zpcek Tpxqpm TecxqeekH tpM
Epxmqenpk : Tk Eery Sxmsy xxk TecxqekH yej Enma
k cenexj Epxcec , Tk Eery Weeeeupk Zprrek yeqpeceyec ,
258
5 Eexwy Eak , E¡nxsTpD Exry EpNaxqeexj TeceMj
Weetpqek yerrpeey xxk EpxXj tecek uNeeek tpM
4 EpaxM Eery , EpxceM yej ExweekH xxk Axsy Exr
y mxwpD pk Rxml c EeNxqrreeey xxk EenekH Epxcec ,
Sererrek tpM Epnprrpqeey xxk Tpxqpcej uqec .
3 Epxrek tecek , xxl uxnc TecxqekH Enmm Exry B
pxycek mxwpD c EpxyeM pk cxrc Rxml c Exry
uqpwpc .
ReM Eery Tecxk Rxml Tec cewem utpl Epxcec uqby ,
Eeqxyej TecxqekH Enmm Zeutel ppk Eery Bpeespeey
2 ceNyej uNeeek c Spxspcqek Sxtpcac mxwpk y R
xml Exry EpxreceM Eenxrrppeeeeeeteeey uqyesy , Tetk
uNeeek y Ewpkh mxnpqaek ExNedepk c TemD Temq
teM uqrreeey uc ?
Bxl uxNc Bpeespqtk Epxcec Enmwpc , vepqc Zpspk
Eery ceNcxk EteceM TecxqekH xxk Enmak yeM Tewbxk
Bpxycek ExNecetpc xxk Seexk Seexeeek ceNexj ute
D pk SemteM Tetpc uxqpcej . Rxceqk Eeteqc Enmak xc Ex
ry
1 vepqc Zpspk Eery BxeVcxrc ceNexj uteD pk uxN
259
xk TemqteM uxcepk utetec ceqyenc Exry usy uqec ,
EenyetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk EeNyetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk EeNyetprreM uxqpxj
TemqteM uqrreeesek Eewpc .
14 Temk y Rxceqk EpteekH Eewc yek Enmdek Exr
y TeteceM Ebek c Terreeesepk c Epxrc WpxeVcej TemD
13 Teetk uNeeek Eery Epxsxzetek Teexspk c Eery
Epxqwec xxk TppMj Eery Sxmtpmqm xc mxqxzewpc .
TecxqeekH xxk Enmak Enmcepk , uNeeek y yeNerrp
k Telj tprc WpNxqek Serreteby ,
12 cetelj E¡nxsTpD Exry Rxceqcek EpteekH Epxrc
Emnxtk Epexqetpl mxapk Tec Rxml Zpcek Tpxqpm
260
Emnxtk mxwpD pk Rxml c Esk EeNxqrrek Axtewpc .
Epqek EpteekH Rxceqk Eeteqc TecxqekH xxk Enmak
Enmdek uqyeay , EteceM TecxqekH xxk Enmak Exry
11 Zððenðc xxk TecxqekH Encxqecaxpk Exry Etp
M uxnc BpeespekH yeM xxek uNeeek tpM Epexqeaxqek ,
vewpeK uxmc geyxc j xxpeml Zpcek mexaepeceby ,
yxtk ReM c Secxrrpqspeaxqerrpqby Ebek c Terrerrpqyec .
10 ExspD E¡nxsTpD Exry uNeeek y BeNqxeK c Terr
eby EpxyeM pk yeXj Zpcek Enmby , Rxceqk TppMj
Bpeesprreby , E¡nxsTpD pk yeXj Zpcek Enmm yeM E
pNpqerrpqeey cewedek yeexwpc .
yeJ Rxceetk mxnay Exneyec . >> Eexwy Eak , uNeee
k Eery EpNxty xxk Eeqxyej uxmc TecxqekH xc uxM
9 Tenk Exry Beqrrerrepk Epxmqenpk : << Tecnc u
Neeek Wxrc Ej , Tek y BenqxeKc xxnpwqeeey xxk Tpxqpc
ekh
Wety Epxmqewpc .
Erem TecxqekH xxk Enmak Exry vepqc xxk Zpsy ye
M Enmdek uqyeay , Tenk Exry Wpxk Erk
Epxcec , Tpxqesc xxk Enmak uqpk Rxml Zpcek Tpxq
261
pm Tecxqrrek tpM Ay TpMj Epxcec . >> cetpexyeM
8 Tenk Exry Zerrpk y Ewpkh Epxmqenpk : << T
k Eery Sxmsy xxk TecxqekH yej Enmak tpM TpMj
QpekH Tptprpaxqek Epexnetpyesy Bpcxwpc .
AeyeM uxcepk yeNteL Seexk Sepecxl xxeM xxac Aey
eM Epsy yeM Epcxzeeesek yec j Weeeeupk xxeM xxek un
eeek
22 yxtk ReM Eery Axceac Sepecxl c yenxwteqek ,
yety Extecel Tec yeM EpxyeM pk xxek Eenxrrpk
yeexeepc Tpqk ,
21 yxtk ReM TpM Rxcek uNeeek y ceM mxnpeVcej
xc Exry vewxzeneey Eerrpy Zecej TecxqekH Encxqecac
y yec j tpM ReyteNem Eewxty xxk BeL c Rececek Ep
262
xcyec .
20 Tenk Exry yxtek tpM Rxcek Sxkh BeL c Rececek
Epxcyec , TeNpc mxsxcej yeM EpxeVceNek Temk
Epxcec yeM Tecety vpyxqrrek EpNtpkh EpNpyec .
19 Teexwy uqyesy , Eeekj Temy Setpk Wxry Ej , yx
tk ReM ExspD pk Rpxcaxdek xxeM EezpwsxeK
Tecxl ceweM ceNexj Epxcec uqec . yxtk ReM c uNeee
kh Tptpry uqrreyec ,
18 Eexwy Eak , EteceM Rxml c Exry ceqtpNxmqpd
ek Tpqetk , Emeak vpexsxtk Rxml Zpcek Tpxqpm
Epxcec . >>
17 Tenk Exry Beqrrerrepk EpxmqeNpk : yeJ Exry T
etek y Rxml yej Epspl Aeqerrec xc Tecxk Aecebxqem
Eexwy ceMj xc Tpeeterrewpc vepqc Zpspk xxek yeJ T
etek y xxNpcekh Tpeeterrek Tetek y Tenxcxkh SxeVcecew
pc ,
16 << Ebek Exry Erk Wety EpxmqeNpk : Emeak v
pexsxceJ EtpM ppk TpM Ececej yeJ Exry Tetk Qpcej
Epxmqenpk :
15 vpyxqrrek Spxresy Exry yxtk ReM TpM ceNeax
263
qedek yeexwpc . Zerrpk y Ewpkh Tenk Exry
E¡xyNy xxk EeNyetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk EeNyetprreM uxqpxj
Sxpecel ZeqeteqekH xc mxNtem Epxcec cebc py ?
X TpNpwbxqeeesek Eeyesy Temk c ceNcxm uc ? Tk
ReM utpk Epxbetpcec , Tenk Exry Reexj mxety AxecekH
Tenpc Temk y Rxml c EeNxrrppeeeeeesek Axspk c m
xeVceyaxqeby yesk EreNxl pk Spxrespk xxeM Tenk mxwp
k
29 Teexwy uqyesy , uNeeek y mxyemk c TpNpwbx
qek Epxbeby , uNeeek y Axspk c mxeVceyaxqeby ---
X ceneaxqeyesy , Temk c QeU Eeqewpc , Tenk Exry
264
Eerrpaxqel mxNtek Axteeey Epxcec uqec .
28 TeNem Wpsc xxk vepqc Zpspk c Bpxnxaedek c
vpzeM uzy gpNyek mxwpk Temk y Zelj Rxml
gel c Qk mxqxzem uqpwpc .
27 yxtk Bpxycek AeaeNek Teeebxby Sxmk Sxpece
m uzy uNeeek QpekH Tensqecac mxwpD c Sxterreeey
Zpcek Tpxqpm Enmak ceby yeexeey Epxcec uqpwpc
.
26 ceNyej yxtk Epxrek Zpspk c Terxeesek Eetelj y
ek BpNxrrptk Zelj Rxml Epexqepem uqyesy Rxml
ExeVcxyesy Bpcxwpc .
Sererrpqpk Expeeeeeetpk . Tk ReM Eery Ebek y Aee
K vprrpaeekH Eery Epexnetpeesek c Wetedekh Rxceetk
25 yxtecec BenxL mxwpD pk Wety vpNel Apeeqee
kH cxm Tepeeeel Zprrek EpNcxeesek Eetelj yek venxqaek

xpnxeebxrrpqeey ceNectec .
24 yxtk ReM venxqaek veNerreqbek veexMj Sepec
xl Zpcek yetenerrpqpk , uzek Epexqepem xc
yenxwteqek yeexeey ceNectec . EpaxM Eery , uNeee
265
k y Eeweqel uqyesy yetpqeekH Tec uxqpcej .
23 Yxtk ReM Wek y Tptpqek Tpeceeeeeqeeesek m
xsel Wpxnpcetpl Zpcek gpxxyxsc Epxcec yety
Epxcec ExNewpc ,,
37 EpaxM Eery , Exyeceqty RpL TeceMj EpxmqeN
pk : yeeeek Epteyesy yety Tec Exnem Exry Serretel
Enceysc mxqxaem ceNectec .
36 uNeeek y BeNqxeK c Eery Zeueeterrpqby , Te
mk y Eeweqel c mxNtem xxk Tpxqpcej , Tk ReM Eery
pk Zecej Feecrel c mxntecewpc .
35 Eexwy Eak , Tk ReM BpNxeK Wpeepby uqeey E
pxcec , Erem BpNxeK Spxsy Exry Tk ReM TpM Tpexl
Seexk Seexeeek uxcepk WpxeVcej xxk mxnpeVcej Te
266
c cetexj Zpcek Weteby Eewpc .
EtJ EesxeK Axry uxM TeceNewtectem xxk EpxXj , Tk
ReM TpNeteXj mxqxaewpc , EpaxM Eery , Tk ReM Eery
34 Tk ReM Eery veMj ceM pk Zeqetek QpekH vewt
y gesxrrpk c Eewsewpc . Tk ReM pk vewpeK uxmc
BenxL EpxXj , Tk ReM Eery Erem Bpyeqeexj c Eewse
eeaxpk pk Telj tpM Bpeespwpc .
33 BeNxL EpxXj Tk ReM Eery Epqek y Ewpkh uspp
k pk TpNpwbxqel yej Tenaxqerrel c mxqxzewpc ,
Bpexl pk gesxrrpk Bpyeqeexj c Eewseyec , ceyeay Te
exxqeqtprrek y Tpwtk Esk Exqeeeteyec .
32 Epnxty xxk ceJ yek Aecebxqetpcec . uNeeek Ee
ry Tk ReM c ceexmqpdek Eak Resc , Tk ReM Epqek
31 WpxeVcej Tecnc gebeM TpM Epreeey Eery cea
xrek EezpwsxeK Tec Zeutel Eebec !
Sxpecewpc . >>
uc , yeJ QeU veNxrry Eeuwpc >> yesk Epxmqenpk :
<< Ebek Exry Temk y EeNepk ExNcepk Zpcek Sxmk
30 yxtk ReM cek Erk Wety Epxmqedek c Weteby E
ewpc : << cxqxD Zpcek Tprreaeeey Eery Retk tpM
267
E¡xyNy xxk EeNyetprreM uxqpxj
E¡xyny xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
5 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , Exrpíej Exry Epxm
m Epxcec Eewpc , Tenk Exry Enmwbxqectecepk uNeeek
Exry cetpexyeM Resy Rpxcaxdek uqyeay , Wpxk Spx
spxj yxsxnel Zpcek Eesxeeqek Eeexqepeeeel Teqyxby Ee
wpc .
EpaxM Eery , uneeek Eery EpxyeM pk yeXj yeM xxek
Temk y yeqexj c vpnxzek Eeueesek uxqpcej . Tenk
Tenk Exry Spxspxj yxsxNel xxeM xxek , uneeek y We
eeterrel c mxnteby , xxnpwty mxwpk ceweVtedek yeexw
268
pc ,
4 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , Eeyðl Eery íeexk E
ak Reexj Tecety Tecxl c uNeeekh Enmbpmc .
Eaerrek uc uqpeesek yeexekH uqec .
cetexj c Wetebpmc , Erk Wety yeM TeteceM Rxtpkh v
eneeeteby uxmc Exry TeNem Rxtpkh Esk veneeeteeeac
3 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , yxtk ReM Eery uNe
eek y Eeexqepeeeel xxeM EpNaxqeexj Eery uc uqyec
X Exteceby Sxtpdek tpM Eewpc .
2 Entek y mxwpD Exry uNeeek y Weeeterrel Seex
sxzel c mxNtedek Exry TeNpc Tetk ReM Eery uNeeek
Sereeey Zeutel terrek yetpqeekH Tec , Rxtpkh Esk E
pxbectem EpaxM Zeutel c Rpteqek Axteeey xc ceqeby uc
,
1 Teexwy uqyesy Extecel yxsxNel cecac Exry Zerr
y uc ? Extecel yxsxNel cecac Exry TeNpc mxsek
EeNyek RxcetpceM uxqpxj . Extecel yxsxNel pk
Tpeeec Epxmqem Exry .
Extecel BpNxeK Tec uxcepk EeuNel EreNxl mxNtedek
Wpxk .
269
39 yxtk ReM Eery vpexsc Epeepnxeey uzy Tprrpc
Serrpeey mxwpk usy uqec . yxtk ReM uqyesy
cebxzetk yeJ Esk Terresxzewpc .
38 xxnpwty mxwpk Exry Spxspxj Tec Tpqk Eewc R
espk c mxNtewpc . vpexsc Epeepnxeey mxwpk c
Tec vptk xc mxsek WpxNpcepeay Eewpc .
Serrpbpeepc . 10 EpaxM Eery , EeyNeeeeL Eery uNe
eek y Tpxqpyqek yeexrrpqpeesek Epxrc EmNxtk yety Serr
pNxk
gebeM Bpaxk uqby , uneeek y Rxceqk Eeteqc Eeweq
el c mxNtedek Exseíej yej ZpóU QpekH vewty Weexeeek t
pM
9 Tenk Exry Spxspxj yxsxNel Zpcek Tpxsxcqek uN
eeek y Eeweqeeesek gebeMj EpNpsxk Serrpby , veNc
Seqpk Eppeeey xxk EpxXj , vewxekH Eppeeey yek E
270
eNec Wetem Epxcec uqec .
Temk tpM Epxnpsxzewpc cewek Eeweqeeesek gebe
M Eaxbpmc . Tenk Exry EpxyeM pk EpqpD mxnpk Eak yek

8 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , EeyNeeeeL Eery u


Neeek y Terrpteqtk xc xxNpwqek Terreby , uneeek Eery
uNeeek Eak Spxspxj Tec xxk Tpqk yeexeey Zpspk Te
c xxNpL yenxqtpqekH Zprrek mxNtecebpmc .
Zpcek EeuNeyec . ExeVcxcepk Tenk Exry TeNk AeeK
EpxXj xxk Rxml c Tpeeterrek , EpxyeM Tecek yesk
Sprpspk Terreby , Rxcek Sel Epecrrpak Besek uxtpce
by Temk y yeXj uqpk Temk y ceM uxqc xxk cxk
7 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , Rey j Rxtpk tecek E
sk Epxbectecac EpaxM TpM uNeeek y Expeeeel c
uneeek Eery Temk c mxsek Wpxnpcetpcaxpk TpM ce
sxxj Feexj c mxntecewpc cetexj c Extecem ceNectec .
uneeek y Ewpkh Exnecac mxwpk uxnc Enceysc unee
ek Eery Epxnpsxzewpc cetexj c Extecem cenectec uxcepk

6 mxwpk Exry Spxspxj yxsxNel Epxcec uqyesy uN


271
eeek y veexMj Sepecxl c Epqby Axteeey Epxcec uqec
uNeeek y Sepecxl c Epqpeesek yeexwpc .
Temk c Tpsay Eeyeaxyec , Exyeceqty RpL tpM Epxm
qenpk , Tenk Exry Enmwbxqectem Eaecek EpNxpk Rxceet
k
y Teetk Epaxeesek Tpqk cek Ay Temk c Enxk Epqeey
Epxcec uqec , EpaxM Eery , uNeeek Eery
E¡xyny xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
E¡xyny xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Eery Tenk Exry Rxceetk Tetk ReM TpM Rxcek Serrpnc
vptk xc yeqepecek TpxmceNyec .
Eexwy Eak uNeeek Eery Tetk ReM Temk c uNeeek ce
wek Terrpteeey xc gptpwsxeK cewek Sereeey Epxcec , Ep
axM
16 Tetek Exry TecNc xxk EpNpk teceJ Reexj Epxbe
smqeexj Seexeeek ceM RptpeK c mxsek Wpxnpcetpwpc ,
yesk uaeeey Tpcxzel yeexwpc ,,
15 Tetk Rxceetk Seqpk Eptpeesek RptpeK Epsy xc
272
Tetpc WpxNpcepem Epxcec Esk uxcesy Tetk Exry
yeexekH Eery ExqeNcec yeexwpc .
14 Erem Epxcej xc ceqedek mxwpk ZeNxzek Epxc
ec yeM EpxyeM pk yezeD Tecek Rxcek RptpeK Epsy
Tprreaxeetewpc cewek utpwpc .
uxcepk Epxyensepk Zpcek EpNaxqeexj TeceMj Bpxyc
ek venc RptpeK pk mxwpk uzy Eezeeaxpk TpM
uneeek y Eeweqel c Esk mxnteyec , ceyeay EeqpD E
ak Eebxeeqeyesy , Tetk Sepecxl tecek yezeM mxM Tec
13 EteceM mxwpD Exry uqyesy Epxmk Epxmtelj y
ek Extecel yxsxnel Tec mxwpD uxqpcej . Tetk Exry
Wety TpekH Tpwsc Epxcec yeexwpc c j .
Teqcenedek EpxMj mxyempk Exry TecNc xxk Eptpk u
zy Teqec xxk mxyecek y Eqesy Sxnpc xxk Wpxmqxxj
12 cetpexyeM EeyNeeeL Eery Rxceetk Epxmdek S
xeeerry uqyeay Temk y geeeak yeXj Eak Epxnebxk
Eery , Tenk Exry uneeek Eery Eeweqel Zprrek Qeytec
yeNxwteqek Secxwpc cetexj c Exteceby yeexwpc .
uqeey Respk Eak Ay cetpNedek uqyeay , Tenk Exry
Wpxk Epxnebxm Axtel c mxntedek yeexwpc . EpaxM
273
11 Extecel yxsxnel Tec Tpqetk , SeNk Eery cetpex
yeM xxnwpspqem Epxcec , Resy Eery cepcepk Tec
23 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , Wpsc Eery Tpxnp
dek y vpexkh Temk y Eaxcej Ecej Exry cepcepk
EpNpsxrrpqeey Tpeeec ceNxzesy Epxqetecedek uxq
pcej .
Exry vpbxL terrek ZðbxyðTJ Eak Exry Seqpk Eppeeey
Tpeeec TpNetpeesek uxcepk EpxyeM pk cemM c vewxek
H
22 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , Expsxýj Exry Eew
c Teqyxeey xxk EpxXj tecek ExsNðl Epxetpsptek
Wpxnmbpmc .
274
mxyemk c TpD TpD Tprc Exnpcek Tenk Exry EpxyeM
pk xxek TezeeK Zprrek Tpqby uneeek tpM Spxspcqek
21 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , ZeóU Eery Eewc T
eqyxeey xxk EpxXj tecek Expsxýj pk vpzeM
c ExNpcebpmc .
20 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk . Exseíej Exry ExNe
cetpc xxk EpaxM pk Tpxqpcej , ZpóU yej Exseyj
ceqeby uqpwpc .
Epxrek tecek , yxtk yesk EeyNeeeeL Eery EpxreceM
Exseíej xc Epxml Eak Exry Terrerrpqpk Eeyaxneyec cewek
19 Tenk Exry uNeeek QeU Exseíej xc Epxmdek Ea
k Tecxk Eewxtpnerrpqpwpc cewek utpby yeexqpekH ,
Zpcek Epqpwpc . >>
18 uNeeek Eery Temkh Epxmqenpk : << Ac uqyes
y Exseíej Eak Wxry Eeweqeeesek EpxMj mxyempk
mxntem mxwpk uxqpcej , ceyeay Tenk Exry geeeak
EpxMj Zpcek TpNtexxXj Tecxl Teqyxeesek yeexwpc .
tpM mxyemk Exseíej Zpcek TecxqekH xxk Enmak uq
rreby Enmbpmc . EeyNeeeeL Eery uNeeek y Eeweqel c
275
17 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , EeyNeeeeL Eery u
Neeek Temk c Tpnsxk Sxqrreeey xxk Epxc j
E¡xyny xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
E¡xyny xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
Bxyuk Epxmbpmc
yeexeepc Wety getpqyec , ZðbxyðTJ xxk cxk TpNsxk
Epxbedekh , Tetk Exry veNxk TeeVcxD pk Epspkh
29 Extecel yxsxnel Tec Tpqetk , Exsnðl pk cxk Epq
errek TeeVcxD c ZeeK verrpNec gebeM xxeM Bewrek
xxk Tpxqpcej verreqrrek TeceMj Zpcek Axsy Tpxncxc
tpk cewek Becxbpeepc .
TeNem mxrpcel mexaepeceby uxmc Secxrrpqspk xx
eM Exsnðl pk cxk y Eeeeewepk mxyemk c Eeqerrpqeey E
276
pxcec
28 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk Tenk Exry cxqc Tey
eeesek TpNeseeel pk EtpM cewek Tpeeterreby ,
SexpeuNxtec yeM uaeeesek Epxcec uxqpcej .
Eppeyec . EpaxM Eery Tenk Exry Rxtpk tpM Esk veN
eeeteeey uneeek c Epqby veNeeesek uqpqtec EneD
27 Extecel yxsxnel Tec Tpqetk , Wpsc Eery verrek
y cxqxecqem Eak Esk Ewxzek ZðbxyðTJ Eak Seqpk
EtJ Enterc Eak EncxL uqec , EpaxM Eery Temk Exry E
xNecetpc cesxxj Feecrel c mxseby Eewpc .
26 Temk y Rxtpk tpM WxsxXj xxk Tpxqpcej TpNpw
bxqel Eewseeey Eery ZðbxyðTJ xxk vewpeK uxmc
cxqxeak xxk Tpwtk TpxM AeeK pk xxNrrel c Etqem T
pMj Epxcec yeexqpekH .
25 Tenk Exry uNeeek y Eenepk Exncepk Qpcej ve
wty Bpyeqeexj Eewseeey xc uqeey Eak yxsc , Rxml
mxyemk cewek Terrpteeey xc Esk mxqxzeyec .
24 Extecel yxsxNel Tec Tpqetk , Wpsc Eery Epxce
qec EpxetpM uqby ZðbxyðTJ xxk verrek y cepcek y
Teqteqeeesek uqec . Tetk Exry verrek y BeNqxeK Eak
277
Esk Eezpwpc .
pk xxek Epxbesmqeexj Seexeeek TpxNc Tec TpxNpd
ek c Epxbecepk , Temk c gpNyek SeMj Rxrrpk
37 yesk BeNxL mxwpD Exry Axqerrpk tpM Apcxee
tek Epxmby , cxnpcej yeM Tesy cxnpcetectek ,
36 yesk BenxL mxwpk Exry Fppl TesxrrpnteqekH
mxqxaeby , BenxL Eery mxqxctek vpnxeeteyec .
Esk mxqxzewpc .
Respk c Epqeey xxk Tpxqpcej , Enemy Tewpqel pk T
ppMj Epxmm xc uqeey Eak yxsc , Tetek y Spqeqeeey xc
Tptpry Setpk Zprrek mxqxzek Eeueesek yeexwpc . E
pxceMj Rxcek uxqpxj mxwpD Exry Reexj Seexk Seexeeek
Eewc
278
Exqeyec . 35 Spxspxj yxsxNel Zpcek Tpxsxcqek , Be
nxL Ewectec Exry TeteceM Epxml Eak Tecxk Eewxtpneees
ek
yek EneD veterry uqby , Teexk y Teqeyec TeceMj Spx
M mxapk Zpcek yetenerrpqpk venc xxk Teexspk c
34 TpexweM pk gel c Epetenerrek , Exqty xxtek y
Eeqek cxtpeey Eak xeexqeey Tetk Tenpc yerrpnec Eak
Eensqek y Eewk xc uxcqek ,
Teexqtpk Teexqeyec . Tetk TpxU Zpspk c Zeueeterrp
qby , uneeek y Eeweqel c mxntebpmc . Tetk Exry
33 Tetk Exry Spxspxj yxsxNel Zpcek Tpxsxcqek , E
pnaxk TprrpNxk y EpqpD mxnpk Rpmpk c
SewZpxl uqpk Tecety WeNcepk ReM pk Epexqk uxtp
cel c Tpnepeeey AeeK ceby Epxcec .
uqec . 32 yeJ yesk EpxNmqbxqek Zenxeey py ? Retk
tpM cxtxzpk , yeNxíej , Sewspk , ZðýTk , teðxtJ
Terreeeaxpk QpekH Eeqeeeteeey Epxcec uqec , Epa
xM Eery , Tenk Exry TpNsxrrpqac xc Ezeqsexj xxeM Bpaxq
eeesek y
31 Spxspxj yxsxNel Tec Tpqetk , Zeeceeek ELj Ne
279
eeeU Eery EeNec TeteceM uneeek y xenqxeK c Esk
Eeqeepeesekh vptk xxk ceNeL Exry RpNebpeepc .
30 Extecel yxsxnel Tec Tpqetk , Exsnðl pk cxk Zðn
xó vptk xc Tpqprrek EtpM TprrpNxk
E¡xyny xxk Eenyek RxcetpceM uxqpxj
E¡xyNy xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
Epeepnxeey Epxcec , Emk y Esenm yeM , Temk c mx
qxzek uxmc yezeM mxcbxl pk Tpxqpcej , Tenk Exry ,
Extecel yxsxNel pk Emtpcac yej Temspmqpcac Wpxk
, Tenk Exry Tprpqbxk xxk Wptpk y Ewpkh xxnpcesxk
2 yxtk ReM Eery ExspD c Rxty Aeyaxl Epxcec veN
eeey ceNectec , EpaxM Eery Tenk Exry Wek y
ApxmNeqtk Epxcec Teycxk mxzpyesy Bpcxwpc .
uxmc Serrepk TppeeeeM yej yxtk Qpcej xxrrpNeqtpk
uxmc Rxml c EeNxqrrek AeyeNqeby , EwpreceJ BeL xxeM
280
xxek
1 yxtek tpM ZeeK Emqk Eyceneqtpk Epnxzeeey W
ety Epqek ceNeaxqel pk mxwpk yeexekH Tpqk , Eeqxyej
Eenyek vpzetprreM uxqpxj . Wek y Eaxcej uNee
ek
tpM mxnay Axtewpc .
Temk y BenqxeK Eery uqyesy , Tetk Exry Enceysc yxt
ek Qpcej vewty Eeyesy Sezc TemD TemqteM cewbxzek
40 EpaxM Eery , uNeeek Eery yxtek c Reexj Seexk
Seexeeek Tpcxnerrpqeey yeM Tpeeteeesek yeexwpc ,,
Tetk Exry uneeek y Eeweqel c Epqby mxntedek Epxc
ec ,
39 EteceM mxwpD pk Extecel yxsxnel Exry uxM T
pexl pk Eexj pk usy Tewtecqel Tec uqec , ceyeay
vpnrrpteby yeexqpekH .
Eenepk Wel Ebemc ceceMj Eerrpqk cxMj yeM Terpma
xqek , Eerrpqk xxk Eerrpc yej gebeM pk Rpxcek tpM yec j
38 Erem Epnaxqeexj Eery Tetk ReM Eewxtpneeey
cenexj Epxcec Epnaxqeexj uqec ! Tetk Exry Epnprrptpl pk
Rpxwpnpk gebeM uqrrek xxrrptek Tpterreby , Zeterr
281
y Bpyeqeexj vppnqel yej Tenaxqerrel c mxqxaxk Etqedek
uc
cxtpekH Exqtpk ty Aeyaxeetek Eeqeeeteeesek uqec
. yesk BeNxL mxwpD Exry vprc Exwerrek y Eenesy xc
mxntem Exry uNeeek Eery Tk ReM c mxyemk Tec ye
k Eeteqc Epxbeby yeexeepc xc Exqepeceby yeexwpc . mx
yemk
7 Tk ReM Eery vewxzenpk SpNrreeey xc mxqxae
m ceNectec , EpaxM Eery Tk ReM vewxzenay SpNrreeey x
c
TesxrrpnteqekH Epxbemqpk SpNrrewpc .
Temk y vpnxzek mxqxzedek mxyemk uxnc tece
k
Erenxk veexneqeeey mxwpk uxnc xc SpNrrewp
282
c,
6 Ebek Exry uqyesy
yxtecec BpNxeK Wpeepeetpk .
uNprrpsxzek xxweqedek y cxrc EpaxMj
Epxnqpxj Ebek y Spnrrel c cxaxzetpcec ,
EpxMj mxyempk Wxry Ej
Sererrpqpeesek c Epwenteeesek ZpL py ? Tenk Exry
Epxmqenpk :
5 Tk ReM ApeepL uNeeek Eery mxyemk Zpcek Ex
peeeek Sererrpqeey Epxcej yeM Tk ReM c Expeeeek
4 Tk ReM Eery Rxml cxqxeak Qpcej Teweaeqtpcep
k Eenec Axsy Epnpseeeeey cewbxzekh mxnpcetpc Eewpc
.
cencxk mxqxaek Tesunxqedek uc ! Eexwy xxk Tpqk
Tk ReM yxtecec Spxsy Wpeepeetpk .
3 Temk y EpxeVceneqtk xc utpk Epxbetpcec . Tenk
Exry Rxmqty mxwpD pk vpNpspl Berpl c
Tenk Exry Rxceetk uneeek y Enterc Serrptel pk yener
rpk Telj tprc Serretek Eewpc c j .
Tprpqbxk Wptpk TeceMj mxqxctek Eeqeeeteeesek T
283
pnpwbxqel c Zeny EpaxM xxeM utpeesek Epxcec . Etpcej
E¡xyNy xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
mxapk Axtel c Epqpwpc .
13 Epxnmqbc EeD BeL xxeM Bewreyesy Tprrpqee
xj mxl Axry Eenec Bewtexj uqeey Epxcec Wpxntecek Tecx
k
Bxcxctpk !
12 Eexwy xxk Tpqk , Tk ReM mxapk Epxcec geM Z
prrek Enmby Aeaenek Teeebxby yeexekH mxl Zpcek
BxrrekSpnrreeey yej Expeeeeeey
Axceac EewxtpNel Tec uqpeesek uxqpcej .
284
TeteceM vewxzenpl mxnteby uqyespNel EpxeVceNe
mqpdek mxwpk Exry Eewprrpqeexj EpxM j xxwxD Serrpb
y , TpxU
11 yxtk vewxzenpeeteeey xxk EpxXj tecek TpU Tp
rrpc yezeM mxM Epxcec Eewpc , ceyeay Seml tprc
mxntecem xxk Tpxqpcej uqec .
uneeek y vewxzenpk Spnrreeey Eery Wek y Tpsk xxk
Tpxqpcej yxtek tpM Temk y EeNxrrpk cecek Eak vpyeJ
10 Weeeeupk pk Eaxcej Exry EpxyeM pk SereekH
yeM xxek TpxM AeeK yxtek c vewxzenpwpc . cetelj
Epexqeaxqek Eewc Resy xc Eneweqbek Epqeey yxsx
y?
Temk c Wpxk mxetppecewpc . Teceyesy vpyxqrrek A
xreNty Eaxcej tpM Eeyay ceqeyesy , yxtk Reectk SxtpNrry

9 Weeeeupk pk xxek Eaxcej tpM Eeyay ceqeyesy ,


yxtk Temk y vewxzenpk Spnrreeey xc mxqxzeby ,
Eery Tenpc uNeeek y xxeVcxrc mxyemk Exry usy , v
enxk Receqec mxyemk Exry uqec .
8 cenyej Tk ReM Eery usppk mxyempk Wety vewx
285
zenpk Spnrreeey xc Esk mxqxzem uqyesy , Tk ReM
Exry Eaxcej xxk xxek vewxzenpk Spnrreeey xc mxqx
zem Epxcec ceby yeexkh py ?
mxsewpc . 20 EpaxM Eery , Tetk ReM Exry Tenem Be
NqxeK c Emnceqek mxapnem Epxcec uqec . BeNqxeK Tp
M:
Terry xc Sprpseey xxk EpxXj tecek Tenpc Tetek tpM E
pxceMj Terry yxtecec Sprpseeeetpk cewek Ferrentek
19 Teetk yesk uxnxXj xxk Terrpk yej Epxcej ceqeq
aem Terrpk Tec . Eenepk ExNcepk Exry EteceM
Teetk gel Tec Bpberrek Emqk Tec , veneecrrpc yej Se
qceJ SxrrpNrrek Tec ,
mxnpcetpc yeexwpc .
286
18 Tek ReM Eery ExsNðl pk Eenepk ExNcepk pk W
ety yenxby Tewtenxk uqeey Sxrec Eerrpqekh
Epxcec uqec .
EenekH Enxdek uqyeay , Temk y EpxyeM pk xxek Ep
exqetpdek Zeutel ppk Zprrek EpxceNeaxqem EenekH
Sereeesek uqyeay , Eaxcej Exry mxqxzedek Epxcec
uqec . Tenk Exry cetpexyeM Rxqusy Epnpseeek Rpxmunx
qem
17 Seml tprc , Tk ReM pk Wetecebc yeM Tenk Exry
Eaxcej Eak yek ExNpcel mxnteXj cewek
vpteqtpeey Zeutel Esk genpwpc .
Exsey xxk Wety Axceac usy uqby , vpwseeeek vprrp
qk Extecek y Tpxqpcej Eeeeewepk mxyemk y ReM Rxrrp
Mc
16 cxaxzewtecec Zeurrenec , Teceyesy BeNxL mx
wpk Exry Sewerrpk SetpM Eerresxqeeey Epxcec , Esemlj
Zeurrenec Teceyesy EeNec Rxcek Esc vppnty Epnrrp
wel Wety Epxsay uxxbxyesy mxwpD c vppnqeeey usy uq
pwpc
15 cxaxzewetecec ZeurreNec , Teceyesy uNeeek y
287
Erenxl EpxNpsxzel c Esk Eeqtewpc . cxaxzewetecec
Eenxrrpk AeyeM EewxtpNeeey Epxcec uqyesy Ebek t
pM yeNerretek Axteeey Epxcec .
14 usppk mxwpD Qpcej EeXj Rexxnewterry Zeuee
y yeM Aenweexby , Eenxrrpk AeyeM Eewxtpneeey ceNect
ec ,
E¡xyNy xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk Eenyek vpzetprreM uxqpxj
<< TeneekH EpteekH yeJ gebeM Teqecec xc Tpedpqr
reeey yeM Epxqy yeNek Tecnc xc yesk Tpedpqrrewpc >>
ceweyec ,
26 Tenk EpxXj , Temk y Terrpk Eery gebeM Teqece
c xc Tpedpqrreyec , cetelj Etpcej Tenk Exry :
Epxcmcac xc Esk mxqxzek Eeuyesy yxtk Rxceetk Rx
ml Eak yek Wpqtpnpk Axteeey Epxcec uqec !
Eery Rxml Eaecek WpqtpNpk Esk Axtewpc , ceNyej y
xtk ReM Tecnc TeceMj Eak yxtek tpM Eexqepeeeel
288
geterrpNaxqk Tenem EpNaxqeexj TeceMj EncxL Wete
cej xc Tetk ReM TpM Epqewbxqeeesekmxwpk c geterrpna
xqeeesepk
25 Teexwy uqyesy , Tk ReM cxaxzetpcec , Tenem
Tk ReM TpM Epxcej Eexxqetpeeac xc yxtecec
Tencetk Exnedek yeexwpc . Erem Axspk Exry Eeyðl p
k Axspk Eak Reexj Seexk Seexeeek c Exqepecedek Eewpc

24 Tk ReM Eery Sxkh ceMj xxk Berrpac ExspD pk T


encetk Exnedek uc , Eeseeeeesek Axspk y yek
Spxrespkh ExNedek yeexwpc .
Eenepk c Sxpececac uneeek y Ewpkh Exnedek yeex
wpc , Rxceetk TemD TemqteM uqpeesek BxNpwtek y
EteceM Eeeeewepk mxyempk pk cxrc EeqteM ReMj x
c Tecnc TeceMj yxaxcesptec yeexwpc . Tk ReM Eery Tpxw
ek
23 Tk ReM uqyesy uneeek y Eeeeewepk mxyemk y
mxcenpqtpk Rexxnqeqtpeey TeqeuM TpM Exnedek yeexw
pc ,
Tecnc xxk Epnpk y ZðnpseqðL , Tpxxj Tpxwek Secxrr
289
pqspk Tec vptk uxqpcej .
22 ceyeay Tk ReM Eery ãxzpk Eerrpqekh Exnedek
Exry WpxeVcej Tecnc xxk vptekh Exnedek Eewpc ,
21 Tenk Exry ceaxrek EezpwsxeK Tec uc , Wpsc Ee
telj : << yeJ Eezpk aeaenewpc ! >> cewedek yeexwpc
ceqedek yeexwpc .
<< Erk Eerrpqk tpM mxnpdek Exry Eetprrpsy Wel uq
yeay Temk c Axqerry yeM Apcxk Eeqetprrec >> cewek
6 Teexwy uqyesy yxtk : Ebek Exry Wxry Tewbxqce
j Ewxzem Bpexl cewek Epxcec uqec . Erk Teqecec tpM
Bc EpNcxeey Epxcec . >>
Eery Erk Wety Eeexqetpk Epxmqedek uxqpcej : <<
yeJ EmNxtk AxLj Eak Seqeey Epxcec , yeJ EmNxtk AxLj
5 EtJ EesxeK TpM yxtecec Sxrpeeexnk , EpxyeM p
k Epqpeesek terrek Sepecxl veeceey ceNectec . uNeeek
Epxreeac yeexeey ceNectec . uNeeek Eery SetpM Se
werrpk mxwpk c Zeqetek Sxpecewpc .
4 mxwpk uxnc EpnpeK pk venxaeekH yek mxetpp
290
ecem tecek Bpcxwpc EMj EL j vpzerrpqk yek venxqaek
utptprrec . Tk ReM EpxyeM Tecek Bpyeqeexj tpM Epr
eeesek Wety TeteceM Bpyeqeexj tpM Epreeesek c utptprr
ec
3 Tk ReM Eery EpxyeM Tecek cxetekh vpnxeeteby
yeexekH Wety TeteceM cxetek tpM yeexeey mxwpD c
Sererrek tpM Epxcec yeM Secxrrpqspk c Bpaxqeeese
k yeexekH uxqpcej .
2 venc RptpeK pk mxwpD c ceM Tecek Epnxk Bpa
xqeeey cenectec , Epnxty Rxcek mxwpk Exry ExeVcxcepk
1 Tk ReM EpxNmqbc geM mxl Wety Seqpsc Epxce
c vewxXj Tec yeexeey cenectec .
Eenyek gpnyetprreM uxqpxj . uNeeek y Wpxsxz
el c Epqeey Eery .
Eesenewpc , 29 EpaxM Eery Wek y uneeek Eery uqy
esy mxrpcel pk gel uxqpcej .
uNeeek y Erenxl tpM TeqeNeeewpc . yxtk uneeek y T
erreqel tpM Reexaedek Sxtpnrry Sepecxl xxeM Temk c
28 Eexwy xxk Tpqk , yxtk Tenem Esk Tpedpqeey E
291
pqpD mxnpk c mxqxzek Eeyeey xxk Tpxqpcej
Tpedpqpeesek Eery Epxqetewpc cetexj c Tpty Exqep
eceby Eewpc .
27 << TeneekH EpteekH >> cewem Exry Emtpcte
dek uteD Eery Tpedpqby Sxqbxmqpctek TeteceM Esk
E¡xyNy xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj

Eery vpyxzeqaeyesy Bpcxwpc .


13 Teexwy uqyesy yxtk vpðnek y getekh genay Te
mk c Enxby , Temk y Eewseeesek Tpnpwbxqel c
Tpxqpcej , vptk xxk getekh Terreqel uqyec .
12 Eexwy Eak , ExspD Exry Yesk EpxyeM pk xxek
Axsy yeM mxwpD pk Rxml c Eenxqerreeey xxk
vpðenek y getekh Sxterrebpeepc .
EpNprrepk , Temk c Rxml Zpcek Tpxqpm Enmak cew
292
ek Enmcepk , Eeqeeesek Wel pk xxek yeXj xc veNxk
11 Zððenðc xxk Teneeek TecxqekH Encxqecac Exr
y Wel pk Axsy xc Tecety vpyxqrrek EpNtpkh Eeyay
xxk Enmak xc Eewteqeeey Encej Epxcec .
10 vpyxqrrek mxsxcek y TptpMj Epexqeaxqecac Z
ððenðc xxk TecxqekH Encxqecac Exry Wek y TecxqekH
Extesxk y xxNpL c Terretprrec , TeteceM xxnpL c Terr
eeesepk Eery Tewbxqcej cewek mxntedek Epxcec yeexwp
c.
tpM Tpxsxcqek , Tk ReM SereekH Sepecxl Zpcek Ene
ml TeeVceqemk uqrreeey terrek Bpcxwpc . yxtecec vprrp
qk
9 yxtecec EqteU Sprxk RpL SpNrrel pk ExNy j yeM
uNprry BeL tpM EpNpeetpk . uNeeek y Erenxl
8 ExspD EnxsTpD Exry EpxapcetpM , EpxrptpM , E
mnxtk uxM Rxceqk Eeteqc yeexwpc .
Encxaemqpk utptprrec . Tetek y Extecel yxsxnel c Te
rreby TerrpNxzeeey ceNectec .
Epqewbxqeeesek mxwpk c TpNeseeetprrec . Tetk Ee
wxty terrek ceNcxk EewxtpNeby , cencxk Resy Rpxcaxdek
293
c
7 Tk ReM Eery EpNxty Tk ReM c EptpNxtpk Terrerr
pqby Tk ReM TpM Ebek uNeeek y Wetecej xc
uqrreeesek yeexwpc .
ExspD pk Epxnpseeeeesek Axsy yeM WpxeVcej xxk
ceMj xc ceneaxqeby Tek c Spxnpxj vprxk y Teneeek Weqa
xk
20 uNeeek Eery Rxceetk Wek y Ebek ExspD c Epx
mcsek Eak Exry Tecxk Eewxtpnerrpqyec . Tenk Exry
Rewexc Tk ReM pk Teetk uaerreeey uqpsprrec . <<
Terrepeeeel >>
19 YeJ Tk ReM Eak Wxry Tpxqpcej Terrepeeeetprre
c cewek Epxrek Sepecxl Eak gpzpXj , uneeek Eery
294
SereekH Tec , AeeK Exweeetk BpxU BeL xxeM Zeuee
y TpMj Tec cetexj Zpcek Extecem ceNectec .
18 Wek y Tpxqpcej Epxnmqbxtk Terrepeeeeeey ce
Nectec . yxtk ReM EpxyeM pk xxek EeNxrrpk Aerrek
Tpsk Tec uc tk ?
Exry yezeM mxM Tec Eebxqqewpc , Esk uxcesy Tetk
BpNxeK Wpeepwpc , Erk Exry Tk ReM TpM ZeweM Eeac
uNeeek tpM Teedk veMj yek Tpsxzewpc . Tk ReM Eer
y Tetek y SereekH xc Sprpspk Terreyesy , Tetk
Tetk Exry Epxnmqbc Tk ReM pk Spxresy xc veNrreqb
ek Epxbeby Eewpc , EpaxM Eery Tetk vpbxL pk EtpM
17 Tek c EptpNxtpk yeexekH mxwpk c Zpspaxqek
Terreby Temk y Epxcej xc Sprpseey ceNectec .
uneeek Eery yeeeenpwpc .
16 uZek Epexqepem yej usppk c Tewbxm xc Epwe
nteby uqeey Epxcec , EpaxM Eery , Eexem Enmak xc
pk Eewk yeM xxek Temk y EeqteM c Tpeceeeeeqek
Weteneyesy Bpcxwpc .
15 yxtk ExspD xxeM Tewbxk Epxnmqbc Weeeterre
l Zprrek uNeeekh Enmyesy Bpcxwpc , Tenpc yxtk EpxyeM
295
14 Epnaxqeexj Teqecec TeceMj yxtek tpM WpxeVc
ej xxk vptk xc Enxby yeexwpc .
E¡xyNy xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj
E¡xyNy xxk Eenyek gpnyetprreM uxqpxj

25 uNeeek Tk ReM TpM Erenxl EpxNpsxzem uqtpr


rec !
mxncetpcec , ExTeqc Eak Exnedek Spxspctepk Exry
Tk ReM TpM Weetpaxqel Teysxmqby Eewpc .
24 Tk ReM c Eptpnxtpk Terrerrpqby yeexekH mxw
296
pk yej vewpeK uxmc Spxspctepk TpM Weetpaxqel
Encxby Epxbem yeM mxnm uxqpcej .
uxqpcej . Tenk Exry cenyej yeeeek Entk Sxxj Exnede
k uqyesy , Tenk Exry Retk Tec vewty Tk ReM c
23 yeJ Exry Tk ReM TpM Wek y Eeekj Temy Txwpã
c Exry cxetek Eak genpeesek c Wetectem cesek
gpzpsprrec , yeJ Erk BecxXj xc Tetpc EpNty yxaxdek
Epxcec yeexwpc .
22 Eeekj Temy ReM Wxry Ej , yeJ Tk ReM Erem Ex
peeeel pk Epxcej xc mxqxzek Eeytprrec cewek
Temscel pk Epxcej ,
Aeeeqesc Epxcec yeM E¡nxsTpD pk uqeey uqtprrec !
Eewðk .
Temk y Tpnesxzeeey Bpexl Zpcek Wek y yeXj TeceMj
mexaepecem uqtprrec ! EpxeVcej ceNel Exry EmNxtk
uqrreby , Tk ReM c Temk y BeNqxeK c xxNpwqek Terr
errpqpwpc ! Tenk Exry ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk
21 Eewprrpqeexj c Epxnpsxzecac uNeeek Eery Tk
ReM pk Epexqetpdek uzek tpM Axry TemD TemqteM
297
(James)

Exyeceqty

ZeóU pk
Becxtel

Becxtel
xj
xj
pxj
qpxj
M uxqpxj
1018 1019 1022 1026 1028 1031

(Back to Table of Contents)


20 ) .
1 , 18 ) E¡NxsTpD c Sxtpcac yej EpNaxqeexj Teqec
ec ( 4 , 1 , 5 , 6 ,) usppk SpNrrel (5 , 7 ,
( 2 , 1 ,13 ) Extecel yxsxNel yej Epexqk Eebxqqee
kH ( 2 , 14 , 26 ) ceqk Eewk yek cxaxzem ( 3 ,
Sprpseey yej Epexqepem ( 1 , 19 , 27 ) veberrec
utpl xxeM TpecrrptpqekH Epxcay uqeey Epxcec
Epxceexmy Zeterry yej yezek EncxL ( 1 , 9 , 11 ) .
Sxqrreqtk yej Epxtpceqcej ( 1 , 12 , 18 )
EpNpsxl ( 1 , 1 ) Extecel yxsxNel yej EeyxzeD yxq
250
xxj ( 1 , 2 , 8 )
Tpyac SetpU
ceqeyel Rxceqk Eeteqc Axeepqeaxqek cetexj c Axee
pqeaxk TpNetpeesek yeexrkj .
TpD RpL ty Epexqk EebxqqeekH yej Extecel yxsxNel
Rc E¡nxsTpD pk Fesxk y Spxspxj yxsxNel ty Eeyay
usppk c Epxreqem , yeXj yek Webppqeeey , TesuNc T
errepeeeeeey BeNcej SetpU Rprrppk c ZeNxqaeeesek yex
xkh ,
Extecel , Epexqk mxteqcecek , Epxcej ceqk , Eeyxze
D yxqxxj , WeNrrprrek , EpwpNeeeeK yeNteL , TeNpy cxax
zeecmc
X Sxtpcac xxk Bpeespqtk Eak Zeterry yezek , TpNsx
k Epxtpcem , uzek Epexqepem , veberrec Epxbeqtk ,
uqpk Epexqk EebxqqeekH xxk Tpeeec utety BpNxee
bxrrpqpl yej SererrpqekH xc Epxmdek yexxkh TeNk E¡nxs
TpD
Epqek EewxtpqxeK Epxcej yej EpxqxceNqel c Eesc T
etek . E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk Ty yeexyel Bpcxeey EpuM
Rc uxm Teqecec ty TeNeeeby Serrpnxsxeesek uNeee
251
k y EpxMj mxyemk uqpkh . Bpcxzeeeac Eeqc
ZeóU pk Becxtel ty BeNxL utety xxqprrptpqekH Rprr
ppk c vpNxzewbxqeeesek yeexlj Erem Becxtel c vpnxzeee
ac
ZeóU pk Becxtel TpxmL TerxqaerrpqekH
ZeóU pk Becxtel
ZeóU pk RxcetpceM uxqpxj
9 Epxceexmy Zeterry Eeekj Temy ReM uNeeek y T
epemwbc yeM Epxceteqpdek tecek yezeNqeeey
Epxceexmy Zeterry yej yezek EncxL
Epxcec Zeutel ZpL .
8 Eexwy mxwpD Rc Sepecxl SereekH TpeeteuNc E
pxcec Tpqk Ebek Eak ZerrpLj mxNtekh cecac Rc gpnc
7 Teterreqbeeeac Rc ZeeK Teqec xxk Teyeqrrek W
ety Seqcxk y EeXj yeM Tpqcxzeqek yeexteeK .
uqeey Epxcec .
252
6 cetelj Tk ReM Enceysc Axceac Sepecxl xxeM Terr
epeeeek gpzpeey ceNectec , Epxapcek Tetpc Teterreqbek
uxnc ty Eqyexj Teqyexj EeyxzeD yxqxxj c Epxnpsxzet
exj yxqk .
BeqyeNxrreNec . Ebek uNeeek Tk ReM Ty EeyxzeD y
xqxxj Epxnpsxzem uqpkh . EpaxM Eery Tenk Exry mxwpk
5 ceNyej TerpD pk Tpwtk EeyxzeD yxqxxj Tptewee
K mxwpk yeexyesy Ebek uNeeek ty Terrepeeeek
yeexkh 4 Tk ReM Tppftec TesuNxqeyel Sezc uxnxk Te
mqteM , Seexk Seexeeek cewbxzek ty mxNm uqpkh .
3 EpaxM Rc Tk ReM pk Extecel yxsxNel Rc Sxqrre
qtk xc Teyerrepk Tesunc Tec uqpkh cetexj c Weteby
Beysxzek Tec Zeutel ceby Epxbeyel Bpcxkh .
2 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Tk ReM EqteU Bpexl p
k Sxqrreqtk Teyteqtk ty Tpcxzeqtpeey yek Eebk
Extecel yxsxnel yej EeyxzeD yxqxxj .
TeNeeek EewxtpNeby yeexekH uneeek y EpxMj mxy
empk Ty Weetpaxqel TeysxmqpXj .
1 ZeóU yeJ ul Ebek uNeeek yej ExspD E¡NxsTpD E
bek y BeNpak Wpxk , yeJ uxm Teqecec ty
253
Epxspk uxxbxyel TeNpc Epxml ExNewpc .
15 Temk y gpNc mxsel Rc EpxMj Tpeetek xxNwps
pqeyel Rxml cxqxeak Tpxnpwpc , Rxml cxqxeak Rc
mxsel tecek Teteeeteeesek y ZpL .
14 cenyej ZeweM Rxcek mxwpk EpNaxqeexj c mx
Ntedek ZpL ul , Temk Rc EpxyeM pk xxek gpNc
Epxcec , Wpxk Ay TeNk yesk mxwpD c Erk Tenk ceby
TpNsxk Epxtpcetexj Epxcec yxqk .
cesek Epxcej xc ZeNxby uqeey Epxcec . EpaxM Eery
, uNeeek Zeny gebxrry veNcxD Epxtpceqcej xc mxqxzete
254
xj
13 mxwpD Rc Eexwy Sxqrreqtk Teyteqtk xc EpxeV
ceNemqyel : Ebek Rewexc TpNsxk Epxtpceby yeexkh !
c mxqxzek mxNtem uqpkh .
uqyec . EpaxM Eery , TeNk Sxqrreqtk xc EpxeVceNe
mqpcepk uNeeek y Eeweqeeesek TeNem Eewc Respk y T
xtxL
12 Sxqrreqtk Teyteqtk xc mxqxzecepk EapD Tprc
Tpqtelj Tesunxqedek mxwpD Rc cesxxj uzek Tec
Sxqrreqtk yej Epxtpceqcej
tecek Weectemnek yeexekH Epxc j tecek ZeeK Aeae
xj Reyac Wety BpqrreNek vetewpc .
BpqrreNek , vewpeK uxmc gpzy Epxbesmqeexj Rc E
pNy Epxcec Beyeeenewpc , yezek EncxL mxwpD Rc Eebxl
EpexqeD
11 EceLj veqerrpk ReNek Tectewecak , veqerrpk S
eqceJ Epxqxzek Eyesy Wpty veteby , Aeaexj Reyac
ZeeK ceceMj xxk Aeaexj Wety BpqrreNekh .
10 yezek EncxL mxwpD Rc Tpnpxxteeesek terrek
yesk Eexwy yeexyel Bpcxeey yxqk . yezek EncxL mxwpD
255
Zpsptec ZpL .
ZeóU pk RxcetpceM uxqpxj
ZpóU pk RxcetpceM uxqpxj
24 EpxyeM pk xxsy yek yeeeek veNerrepk , Encxb
y veetpweeeak yek EpxyeM pk xxek ZeweM Tpxnc Tec
23 Tenem Bpxycek RpL Sprpsprrepk Temk y Zpsy ye
M Esk Zeueeaxpk Rc ZeeK Rxcek mxwpk Tpqxkty
ceby utprreNec . veNxk Emk y Esenm yeM , Tk ReM
Enceysc uNeeek y Zpsy yeM Zeueey ceNectec .
22 ceyeay Tk ReM yxtecec EpxyeM pk yec j yek W
eceqetpcec , yxtecec geeeak m RpL Sprpsyel uqaxkh
Tepemm Tenem Zpspk c mxqxzek Eeutprrec .
256
SereekH yeM uNeeek Tk ReM pk Sepecxl xxNpcek ty
EpxNeqek TeNxeesek Zpspk c Tenpc Tk ReM c EeuNek
21 Eexwy Eak , Tk ReM Eeqxyej Werry Tepeeeel y
ej veNcxD Epexqk EebxqqeekH Eak EeVcebxneby Sxtpnrr
y
20 EerrpM cxqxxj xxeM uNeeek y Zpsy xxNpL pk x
pnxqekH ty mxNay Axteeey Epxcec ZpL .
ceNectec uxcepk TppMj Rc veNxrry TpprreNpweM ce
Nexj Epxcec , Reexj cxqxcqek EerrpNqeby uqeey Epxcec .
19 Tptpry Eeekj Temy ReM Ej , Tk ReM AeeK EpxN
mqbc usppk pk Serel c cxaxzek Sprpseey
Sprpseey yej Epexqepem
yxtek c Tpxwek uteD pk TeNxmk ty Teqyxeesek yeex
kh .
18 Tenk Exry EpxyeM pk xxek utpeesek xxeM Epxr
ek Zpspk y Epxcej yeM yxtk ReM c Emtek ,
ceNel c Emtpcac Ebek Wpxk . Tenk Exry vpyxNeekH
Epxcec , Wpxk Encxqtpk mxteqpcac SemteM ceby Epxcec
257
uxM uNeeek Eak ExNedek ZpL . TeNpc Eaxcej uNeee
k Eak ExNedek ZpL Tenk ul Eeqxyej uxmc cecek
17 Eeqxyej Seexk Seexeeek ceNexj uteD yej Eqte
U Bpexl pk gpzy Epxbesmqeexj EpxNpsxzel EreNel Rc
16 Tptpry Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , yxtecec Wece
qecteceNec !
2 yxtk ceNyej Rxcek yezek geM Terrek Eeqtek uxq
ebexj Bemby , yeXj tecek gpzy seexeeek vpyaesy
Epxcec .
Sxtpceetek Tpqetk , usppk pk geteM yeextel c Epxbe
by mxwpD Ty Eeteqc usy EpuM xxeM veetpby uqeey
1 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Tk ReM uxM Wek y ce
Nel xxyeepqeecty ExspD E¡nxsTpD Ebek y
veberrec Epxbeqtk xc uNprrpsxzeeey Rc
vpzetprreM uxqpxj
xxk ExqbeNewel Tpxnpxxtel Eak yeXj yek vewerreqe
258
eey xc ceqeby yeexkh .
Axceac SxtpNrry Rc TeNpc : gesxrrpk Bpyeqeexj ty y
eexekH Epxrpaxk yeqyespk c veNerreqbek EpNaxqeexj Te
qecec
27 Eaxcej uNeeeek y Rxtpk ty Tenk EeNxrrpk Aeye
M uxcepk Epxapcek Ay Tpteeetel ceby Epxcec ,
Zeutel uqpkh .
ul EpxyeM pk yeXj yek Weceqeby yeexekH ty Tprrea
eeetekh . Teceyel Temk y Axceac SxtpNrry TeU TeqerreM
26 cek mxwpk yeXj yek Ebek y Zpspk ty Axceac c
eby utprrepk ceqk Eewk yek ceaxzem Epxcec ZpL
uNeeek y cesxxj uzek c mxNtedek yeexekH ZpL .
Zpsy xc Epxrek utetec ZeurrpqteeK mxwpk yxqk Eex
wy mxwpk Rc Temk y Epexqetpdek Zeutel uxmk tecek
cxrewrrec Sxebxqek yeexaerreeey uxcepk cxaxzek S
ecxeeac mxwpk Rc Sprpsyel EpweNteteeK yxsc , veNxk u
Neeek y
25 cetelj TeNem uxNxk uxtpk uxcepk mxwpD Ty E
ncej Axqpcej mxNtececac vepqc Zpspk c AxecekH
yek WeNteeesek Tec Eeteqc ZpL .
259
ZeóU pk vpzetprreM uxqpxj
ZeóU pk vpzetprreM uxqpxj
9 cetelj Tk ReM ceNyej usppk pk EpxeVcej xc Epx
bek Tecsc usy veetpyel TeNpc Rxml uqpwpc .
TeNem Sxkh mxnpk y vepqc Zpsy Rc TeNpc BpxU ye
exekH ZpL .
8 Tk ReM ceNyej Exyeceqty RpL ty Tewtecqedek
Wety << usppk c EpxyeM pk yeXj Wety veexneqeyel >>
7 Tk ReM pk EncxL EeqteM c gptprreby mxpecete
xj Rc Wpxk Ay Tetk ReM yxqk .
TpNpwbxqeby , Tk ReM c Zewpk y Rpzek pk Ewpkh
260
Axnpk EeyeaxteeK Rc TeNpc EteceM yezepk yxqk .
6 Tk ReM veNxk Zeterry mxwpD c TpNpwbxqeeey
Rc ZpL yeexkh ! Epxrek tecek , Tk ReM c TeNpqek
Eeweqeeesek Sxkh EpqpD mxnpk c mxqxzeqcewpc .

Zeterry mxwpD c TemD Extecel yxsxNel Tec uqrrek ,


Wpxk Tetk ReM c Temk y veexMj EpxNpsxzekh ceby
5 Tptpry Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Tk ReM Sprpsp
rreNec uNeeek y EpNaxqeexj Teqecec teceJ Epxceexmy
Tprreaeeetekh .
4 Axry Erk Axrc TeNpc mxwpD c ExqrreekH Tec Ep
xbeby , usppk c BpNxrrptk TpNpwbxqeeesek ty
uqpkh .
<< Tk Rxcej Tesc Rc BpeesprreNec >> cem uzy : <
< Wxry Seeteqc xxk vpyeJ ty Serrpeetpk >> ceby ZeNxee
y
yek WpNxqek SerreterreNec . >> ceby ceqem uqpkh
. cetelj Tenk ReyteNeeec vpyaesy Tec Zeterry mxwpk ty :
3 Tk QeU Tenk EpxeVceqxxj Seexeeek vpyaesy Te
c yezek ty Zecelj BpaxeseeK xxeM : << Tk Tececsc
261
ReyteNeeec vpyaesy Tec Zeterry mxwpk yesk TpD v
pNel pk TeeVcxL ty Axry ExNelj ceby utpyel ,
Ewpspcepk Tk ReM pk vpNel pk TxeVcxL ty ExNelj ce
by utpyel , Wpxk Emk y vewty EpxceMj Rxcek
ReM Extem Ewpsm tecek Eqyexj Teqyexj uqeey uqtp
rrec ! >> ceby ceqecepk Tetk ReM pk ceNeceaecej uxmc
16 Tk ReM venxk Tetk ReM Ty : << EeVcej Tpxysx
k yeexrreNec ! EeVcej Tpxysxk yeexrreNec ! Tk
Bemm Epxcec yeextelj ,
15 Tk ReM pk Eeqc Rxcek y cxrc Eeekj Temy uzy E
ceac Temy Extem Epprrpeey Epxcec , Ewpspk
ceNexj Tec uc tk ? Extecel yxsxNel Rc Temk c EeuNe
k Axteeey py ?
y Epexqk EebxqqeekH yeM Extecel yxsxNel yeexeey
262
Esem xc Exry ceNeaxqek Esk Axteyel Teceby ceqem Rc Z
eweM
14 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , ceNyej BeNxL mxwp
k Temk c Extecel yxsxNel Tec ceby ceqeyeay , Temk
Rxmqesmc Rc Sxpecel c Exqk Teyeeey uqpkh . Exte
cel yxsxNel yej Epexqk EebxqqeekH .
13 EpaxM Eery , uNeeek Sxpecem tecek Rxmqes
mc Sepecxl xxeM TeteceM Rxmqty mxwpD c Sxpecem yx
sc
Tk ReM pk ceqem yej cxm Axrc Enceysc Erk YeNxwb
xc j ty Reexaem ceNectec .
12 Tk ReM Tenem mxwpD Ty Encej Axqpcej xc Epq
rrpeey vepqc Zpspk y Sxpecel c mxqxzem Tpqk ,
ty Tprreaeeetekh .
uqpeesek yeexlj . Ac cetpexyeM Rpxbxpeqem Epxce
c uqyeay mxwpk Eeqeyesy Wpxk vepqc Zpsy xc BpxNxae
dek
11 EpaxM Eery , Tenk << Rpxbxpeqeby uqeey Ep
xcec >> , << mxwpk c Eeqeby uqeey Epxcec >> ceby B
eNqxeK
263
Tprreaeeetekh .
10 cek cenyej vepqc Zpspk y Eeqc Rxcek Aecenqe
l c BpxNxaeyel Tenpc uxmc vepqc xc Bpxnxaedek ty
Teceyel vepqc Zpsy Tk ReM c Zeqeqek Sxpecem uqp
kh .
ZeóU pk vpzetprreM uxqpxj
ZeóU pk vpzetprreM uxqpxj
23 Exyeceqty RpL ty : << EeyNeeeL uNeeekc Sxt
pkh , TeNk uneeek c Sxtpdek Tpqk uNeeek Temk c
y Extecel yxsxNel Rc Epexqk EebxqqeekH yeM TemD
TemqteM uqteeK yxqk .
22 Emk Eak Epxbeyel , Extecel yxsxNel Rc Epexqk
EebxqqeekH Tec Seaerry yeexekH ZpL yeexkh , Temk
QpekH Teexwy venxaeekH vpquekH Tec uqpeesek Z
pL .
Tk ReM Wetekh py ? Tenpc Tenk mxyemk Exseíej yek
264
Tecxl Teqyxeesek utety EebxqqeekH yeM xxek uNeeek
21 Wek y Eucej Tecety EeyNeeeeL ceNcxk uNeeek
Qpcej Bpcxstec venxaeekH vpquekH Tec uqpeesek c
Wetekh py ?
20 WpeceeeeK mxwpD Ej ! Tk ReM Epexqk Eebxq
qeekH Epxcec Extecel yxsxNel Rc Tpsk Epxcec cetexj c
Extecem uxcepk uNeeek Eak Tpexj EezpteeK ZpL .
19 Tk geeeak uNeeek uc cetexj c Extecem Axrc T
pexj Seexk yeexkh ! gebxrry Spxresy Ay Emk c
Epxbemqpc j >> ceby ceqekh .
Extecel yxsxNel c Epxbemqpceac , yeJ Tek ty Epexqk
EebxqqeekH yeM xxek Wxry Extecel yxsxNel xxek
utety Epexqk EebxqqeekH Tec , >> yeJ Temk y veNx
rry ty : << Tk Retk ty TeNem Epexqk EebxqqeekH Epxcec

18 cetelj BeNxL mxwpk ExeVcxby ZeNxeey Werre


pk : << Erk mxwpk Extecel yxsxNel Tec , Tenk mxwpk
Epxmwel uqpkh .
17 Encxmqpcepk ceqeyel Extecel yxsxNel Rc utet
ec Epexqk EebxqqeekH Epxcec ZpL ul Tenk Rc TeNpc
265
EtJ vpeesxl c Esk veecrreeey ZpL ul ZeweM ceNexj T
ec uc ?
Terrerrpqpk yxaxeeek SeqxmM xxeM Seqxk xxqprrpp
eby BpNxeesek gebeM Epxcetk yek Axcqemqpk AxteteeK
.
4 Tecxrrepk yxtek Epecrrpak xc EpxbeXj , Epecrrp
ak cetpexyeM Tpwy uqyeay Seqcxk y EeXj xc
3 yxtk Wpnc veberrenqerrepk Temk c Rpwpeeepeee
ek Eprpby mxnm cesek gebeM Terrek mxNay AxteteeK yx
qk ,,
AxteteeK ZpL .
xxk uxNxk TemqteM mxwpk yxqk . Teexwy mxwpk R
266
c EpxyeM pk uxmc yeXj yek Zpsptec Seexk yeNxby
2 yxtk EpxNmqbc EeqteekH geNrreteeK . Epxcej Z
eNxzek terrek Eetemy unprry Epxcec Rc Zeny usy
uqyel usppk Eak vpqk Exqemy AxecekH Sxpecel c m
xqxzem uqpkh .
1 Eeekj Temy ReM Wxry Ej Tk ReM yxtecec uxM ye
eesc uqeey ceby SererreNec , EpaxM Eery , yeeesc
gpNyetprreM uxqpxj . ceqk Eewk yek yeNxeey
ceNectec
Epexqk EebxqqeekH Epxcec ZpL ul Wpxk Epxmdek T
ec Eeteqc ZpL .
26 Eexwy Eak , mxwpk y yeXj Apeeak Eewxseepl
Epxcec ul Epxmtexj Tec Eeteqc Extecel yxsxNel Rc
Bpaxqeby , yeaxL yeextel ty Tetek c veyspNpk Epxce
Mj BeL xxeM Tpterreqerreeesek yeexlj .
Tprrpaeeeteeesek Eery Wpxk Epexqk EebxqqeekH t
prc yeexekH ZpL . Tenk Zððenðc xxk cxk y Eqac xc mxqxz
ek
25 Zeeceeek ELj NeeeeU pk yeextel Ay Rxceqk Ee
teqc yxqk . Temk y uNeeek ty xxNpwtek ceby
267
Epxetpspqedek Eak yxsc , Bpxycek Extecel yxsxNel
c Epxetpspqedek yxsc ZpL .
24 Eexwy Eak , mxwpD pk uNeeek QpekH Bpcxee
y veNxaeekH Tec uqpeesek Epexqk EebxqqeekH xc
BxNpwtek cewek Epxbeyec . >> ceby yxaxdek Rc Ye
zeqectedek yeexyej Tenk yeXj yek uNeeek y Reexbk cetex
j
ZeóU pk gpnyetprreM uxqpxj
ZeóU pk gpnyetprreM uxqpxj
Tecnc Eak Epxnpsxzedek EeyxzeD yxqxxj
pk BxwxD Serrpeey Epxcec , gesxrrpk FpNueK uqee
K Eak Nesxzek Epsy EpetpNpk Axteeey Epxcec ZpL .
12 Eeekj Temy ReM Ej ExebeM pk Wptpk Eak EeN
pMj Serrpeey Epxcec EpxbpL pk Wptpk Eak ExebeM
11 Rxceqk uqeeK Eak Nesxzek yej gesxrrpk Epsy
ZenceyeM EpetpNpeey py ?
Zecetk Bpxc BpcxD Epxcec Zeutel ZpL .
10 Weeeterrel yej veNxzel Rc uxM Rxceqk Eewek
268
Eak genteeK yeexkh , Eeekj Temy ReM Wxrc Ej Erk ul
EpxyeM pk xxek TpxNc xc ceU uqrrek uxtpcedek mx
wpk c Bpxcek veNxzec j .
9 yxtk ceqk yeM xxek Wek y Ebek Zpcek Weeeteb
y , Wek y Eaxcej uNeeek c Weeetek , uNeeek y
Rxml pk Epxetpsy , Temk ty Eewc Respk ty vppM Tec
cec yeM TpxmNeexj yeexkh .
8 cetelj mxwpk Rc ZeNy Eak ceqk yek BecxNpk A
xteeey Epxcec . ceqk ul vpNxeeqek Axtesc Epxcec
Rpwpeeperrek Axtekh . Epxrek tecek mxwpk Rc Elj B
pexl pk Eewxtepk c Rpwpeeepeeeek Becxnpeesek yeexkh
.
7 mxwpk Rc ceceMj xxk EeNxzetek , xxmNtek Sxy
erry , vpNpeeec Sxyebc , Epspk y Eewxtepk c
pk BeL c mxrpceby Ay Wetekh .
mxwpk y uxm yeXj xc ubeNqeby Ay Wetekh . ceqk R
c Tewy xxk gel xxeM Wek y Rxcej Respk y EewxtpNel
6 ceqk ul ZeeK gel pk Epac Wety Wek y Teuk Apqy
xxk TptpNeceJ Rxml pk Epxetpsy Wpxk ceqk
BxfxXj TeteXj : Epac EpxspNpcepk Eerrpqk xc Sxterre
269
teeK yxsxy ?
5 Rxceqk Eeteqc yeM , ceqk Rc cetpc xxrreeeek u
qyeay Zecej Epxcej xc ceqek Axtekh . EpxceMj Rxcek
pk utpl Sererrek y TptpMj Teexqtpk Teweaeby yeexek
H gpnc mxsel Eak Axrc ExNedek ZpL !
1 Tk ReM pk Teweael Wpxnmqtpcek yej Wenrrprrek v
ewxekH Eak ExNedek uc ? ceyel TeNpc Tk ReM
TpxnyetpceM uxqpxj . Epnaxqeexj Teqecec Qpc
ej yxtecec Rpxmnqectpk
ReexNewtel pk Tpxqpcej Seapeesek EpxMj xxwxD E
ak uc uqpeesek yeexteeK .
18 Eeqxyej uxmc TpxU Zpspk y EpxMj xxwxD Rc u
xM EU RexxNewtel c Epxneqek TeNxeeac xxk EU
270
Erenxecmc , uzek y EpxMj xxwxD Eqyexj Serrpby , v
pyxeaxM yej vptel verrpnweac ceby Epxcec .
yxqk: Rxcej ty EeNxrrpk AeyeM , TetJ Tprc EU ReexN
ewterry , Ezeqsexj RexxM Tec , TptprpspeK Seexk uxcepk
17 cetelj uNeeek Eak Epxnpsxzedek EeyxzeD yxq
xxj Rc TppNeceJ Wety cetpk Bpexl pk EpeaeqxeK Tec
Zeutel yeexeey ZpL .
16 Eeterreneeel yej vpyxeaeM utpl yeexeey gebe
M Ty Epexwecek Teybxcek yej EqteU pk gebxrry vencxD
Zxntxeay , gpNc mxsel , Eetk AxpemM pk ceJ Wpxk
uqpkh ,,
Epxcec , 15 Tk ReM pk EeyxzeD yxqxxj cetexj Axrc u
Neeek Eak Epxnpsxzedek yxsc , venxk Tprrpspty
yeexeey Tpqk . Tk ReM yeXj yek Webppqeeey uzy vp
tel ceqem xxac Epxrek Zpspk ty EpxsxzeNceby uqeey
14 Tk ReM pk Sepecxl xxNpcek y mxkh EeteekH x
xtpcej vpNpspl gpwptel , vpyxeaeM utpl BeNcej
EewxtpNel xxek Exqenemqm ceNectec yxqk .
Tenk Rc TeNpy cxaxzeecmc uxcepk EeyxzeD yxqxxj T
ec Epexqk Zeutel xxeM xxek EpxyeM pk Seexk Seexeeek
271
13 Tk ReM pk TptpMj Seaek SeNmqeexj EeyxzeD
yxqxctek yeexeey py ? cenyej yeexeey ZpL ul
ZeóU pk TpxnyetpceM uxqpxj
ZeóU pk TpxnyetpceM uxqpxj
Rc AxLj Eak Tpterreeey ZpL .
7 Eexwy Eak , Tk ReM uNeeek c Sxtpk Terretprrec
. Eetk AxpemM Tec Esenmaeqtpyel Eetk AxpemM
EreNxl EpxNpsxzel mxNtecekh . >>
RpL ty ceqedeeaxqek : << uNeeek Rc yeNteL Epwp
NeeeeK mxwpD Tec EpxsxzeNcek , Tenpy cxaxzeecmc mx
wpD Ty
6 Tecem ty uNeeek y Epxnpsxzedek EreNxl veexM
j Rc Reexj Ay yety AxecekH yeexekH , ZeeK Exyeceqty
272
Sereby yexxkh py ?
AxecekH gpNc mxsel Tec . >> cesek yeexyej . Tk Re
M Erk Epxcej xc Tewec Eppeekj Epxcec Epxcej ceby
5 Exyeceqty RpL ty : << uNeeek Rc Wek y Tptprr
ety ty EpNpsxrrpqpeesek Spxresy Rc Tpexl pk
uNeeek y Teexspk Wpxk !
Teexspecreby yeexkh cetexj c Wetem Epxcec ZpL py
? cek mxwpk EpNaxqeexj Tec Rpxmnqeyel Tenk Tenpc
4 Tek y EteceM Axceac usy mxwpD Ej ! Tk ReM Ep
Naxqeexj Teqecec Qpcej RpxmNqem Rc uNeeek Tec
Werry . Tk ReM Feqxk uxNxqcem xxk xxek Tpxqpcej
Terrepeeeek gpzpby yeexekH ZpL .
3 Tk ReM uNeeek Eak Terrepeeeek gpzpyeay Epqb
y mxNtem Epxcec . EpaxM Eery Tk ReM pk SereekH
Rc uNeeek ty Terrepeeeek gpzpeesek Epxcec xxk Ep
axM ZpL .
Epxcec ul vprrpnpety yek Teweaeqtptexj . Tk ReM m
xsedek Bpexl xxek Epqby mxapnem Epxcec yeexekH
mapnem Epxcec ul Tenpc mxwpk c EeqeteeK . Tk Re
M vpytpeK Sxrpeeec , gpnxteeesek Bpexl xxek mxapnem
273
2 Tk ReM Beytpeey xxk cxNc yeM xxek EeyteeK ,
EpqpXj EeuXj cesek xxeM xxek Epqby Eeyay
Bc SprpsprreNec , 14 Tk ReM EpxyeM pk xxek Wenrr
esc Eewxty yeexeey Esem yek Wetekh py ? Tk ReM
EeneqbxekH vpteqtpekH cxby Zecej BprrpD Wpxec
m vpebxkh .>> ceby ZeNxteeK yeexyej cetelj Tk ReM Wx
ry ceqem
13 BeNxL mxwpD : << Epxry uzy WeNrresc yxtk T
enk Tenk vptek ty mxNay Teetk Rxcej xxl Serrpk
Axrc Zerry uc ? yeXj yek yxtecec Weberrpqetprrec
X mxrpcek Wpxmceby Axtekh . Tk cek uc ? Tk Epex
Mj BeNceqetecej xxk mxwpD xxek Sxmwbxqek Epxreqem
274

12 geeeak m uNeeek Rc mxwpk TpxNpqcxtek c Epx


npsxzek EeuNeby Axteeey uxcepk mxwpk TpxNpqcxtek
Sxpececac Wpxk .
Terreeesek ty Tprreaeeetekh . geeeak m uNeeek uqy
esy vepqc Zpsy xc Tpeeterreeeac yej Rxmqtek c Zeqetek
Tprreaeeetekh . Tk ceNyej vepqc Zpsy xc sxmwbxqe
k Epxreqem ZpL ul Tenk Tenpc vepqc Zpsy xc Esk
Temy ReM xxek Sxmwbxqem Epxreqem ZpL ul Tenk
Rc Tenpc vepqc Zpsy xc Sxmwbxqek Epxreqedek ty
11 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Tk ReM yxtecec Rxc
ej Rxcek xxek Sxmwbxqetpcec . cek cenyej Eeekj
Eeekj Temy ReM xxek yxtecec Sxmwbxqetpcec
10 Ebek y Ewpkh Tenpy cxaxzeecmc yeexyesy Eb
ek QeU Tek c Tecedc Rc Teteeey ZpL .
xxek cewsxl Epcxqel uqrreby yezeM mxcbxl xxek ge
sxrrptel cewsxl uqrretprrec !
yek EeNxrrppeeeek AeyeNqetpcec . 9 Tk ReM gprxk
Bpyeby , Ewcerxk Epcxqetprrec , Tk ReM Exrxzety yezeM
ZpL , Rxmqtepk Ej , geM xxek EeNxrrppeeeek AeyeN
275
qetpcec , vptel verrpNweac mxwpD Ej , Sepecxl SereekH
8 Tk ReM uNeeek Tec EpexNetpk Tptprpaxqeyel u
Neeek Ay Tk ReM Tec EpexNetpk Tptprpaxqeeey
ZeóU pk TpxnyetpceM uxqpxj
ZeóU pk TeutprreM uxqpxj
mxqxzetpcec . 6 Tk ReM vewxc j Epxcec mxwpD Ty E
pNy Epxcec Zelj Rpxwpnxmqyec , Tetk ReM c Eeqek
5 Tk ReM xxNrrek AeeVcedeceM yeexby Rxcewps
pk WeNxzeqek Wxeeeqeyec . Epty Eeqeeeteeey EtpM xxe
k
BeNrrpk yeexkh TeteceM TeNxzeaxpk pk Terry Rxcee
tk Tpxwek AeNxxj pk TpxNpmy Ebek y Axcxkh Tprrpqteye
c
4 Tk ReM TeteceM TeNxzeaxpk c Wpxqbxby , Tete
276
k y mxqpspk Wpxecm xc vespteeK . Tetk TerpD c
ReM Bpxycek EtJ EesxeK vpNewtprrpqeey xc Qk Wet
ekh .
Wpxk gel SxeK Tk ReM pk yeXj Weeeeupk c Beqcxee
y uqpkh . Epnaxqeexj pk ApxU pk AeeK uqeepXj Tk
3 Tek y Eeqtk Wpxecm Axrc uxM xxyeNelj . Erk xx
yej yeM Tk ReM c Benrrpeey ceNecac uqrrekh ,
2 Tk ReM EtJ EesxeK xxek Eeqtelj , vpyaesy vpreM
Axrc vpNpeeec ty Extectelj ,
pk Tpxqpcej cewsxk Epcxqetprrec !
1 Tek y yezepk Wxry Epxcej xc SprpsprreNec !Tk R
eM TeNem TpqrreNeeey ceby yeexekH Eezpl Bpyeqeexj
TeutprreM uxqpxj . yezepk Ty Expeeeek Sererrp
qeey Rc
Rxml cxqxak Wpxk ZpL .
17 Eexwy Eak , uzek Epexqepem xc Wetem Eetelj
yek uzek Epexqepem Epxcec ul Tenk Rc Tenpc
16 cetelj Tk ReM Teceby yeNtewrek EpwpNeeeeeq
ekh Erk Wety yentewrek EpwpNeeeeeqeeey Rc uxM uNpr
ry ZpL
277
EewxtpNek Erk Tenk Zeutel c Epexqetpkh . >>
15 Tk ReM Zpspk terrek ExeVcxby ZeNxyel Bpxc T
ec yxqk : << cenyej Ebek TpMj Tec ul yxtk
Bpxycek Rxcej uxceL Emqk Wety Eptel Epxcec SeNrx
teeK ZpL .
Yxsc ul yxsc . ExeVcxyel Tk ReM EeNec uNeeek y Sx
pecel c Eewseeey Epxcec .
TeecrreNxeeqeeey uzy usppk ZeweNay ZerrpLj xc
xxrrek TeecrreNxeeqek uqeey Epxcec . Wpxk ul Wpxk ,
12 Eeekj Temy Wxrc Ej , vewpeK Axeepqk Rc Teec
rreNxeeqeby uqeey Epxcec . TecNc gebeM c xxrrek
venerreqbeeesek c Wetelj , EpaxM Eery , Ebek Eecm
Neexqel yej EreNxl veexMj yeM TpxmNeexj yxqk .
Serekh . Tk ReM ZpU pk TesuNc veterrpbxqtec xc Spr
psyey ? Seml tprc Ebek Temk c cencxk
278
11 EpaxM Eery , Tetk Tpexl tprc Tpqtelj TesuNxqek
Axtekh , yxtk Ay Tetek c uzek Tec ceby
Tetk ReM pk Bpyeqeexj Eewseeey yej TesuNxc veterr
pbxqtec EpxqxceM TerrpNxzel c SpNpqaek Wetetpcec .
10 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Ebek y BeNqxeK xxe
M Epxcej ceqetexj Tecety WeNcepk c Aecebxqeby yec ,
ExNecepk yeexkh .
ReM c Zeqeqek Sxpecekh Sxy . Sxpececac Ebek Ept
el Epxcec ExNekh , Tenk Rxceetk verreqrrek y getekh
9 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Rxcek Rxcek xxek yxt
ecec uNprrpsxzerresec , Teexwy Epxcec ul uNeeek Tk
Tk ReM gpxxyxsc Epxcec AxecekH mxsel Tec yeexee
y ceNectec .
8 Tk ReM Ay TesuNxtec yeexeey ceNectec . Ebek T
ecxk WpNxqek ExNem AeeK EpxxNetpby yeexekH Tpqk
mxqxzeby yeexekH uc , veuM pk vpMj RewpM pk uN
prrek c ceaxrek TesuNxtec mxqxzeby yeexekH uc .
venerreaec Ej , TeNxzeaxpk TeNxzek Eak yek Eqyexj
vpNxzeqtk Epqby vpNxzeeey xc ceaxrek TesuNxtec
7 Eexwy Eak , Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Tk ReM E
279
bek c ExNetelj Sxty Berrpk TesuNxqetpcec .
cxtpyec . Tetk yesk EseNmaedek Epxcec . TesuNc yej
Terrepeeeel .
ZeóU pk TeutprreM uxqpxj
ZeóU pk TeutprreM uxqpxj
yeM Epxqy yeNek , Eeqc Epqek Rxml cxqxeak xc Rc
Eerrpaxqek ceqtpNxmqpkh .
TpxceNxdek Rxmqtek c cecek Bpxxj Epxcetk Encxm
qby , Rxmqtek y Spxresy xc Epxml Eak EeuNeeey
mxwpk yeexyel , usppk mxwpk Temk c Enxk EeyaxN
ekh . 20 Tk ReM Emk c Wetetpcec : Tenk Rc
19 Eeekj Temy ReM Wxrc Ej Tk ReM pk Tpwtk Bpx
xj xxek Eeqtek Epxrek Zpspk Eak EeeVcxbxNeeesek
18 TeNk Tecxk Terrepeeeeeesekh Zecej uNprrek E
280
pNpby Teuk TeNxXj EpNrrpyec .
Epxreeaxqek Terrepeeeeeesek Tpqk , EpxreceM gpN
yek xxl verreD uNprrek Tpspqpeesek Epxcec .
17 ExqxXj yxtek Tec Eeteqc mxwpk yxqk . TeNk u
Neeek ty yxtecec uNprrek EpNprresec ceby
Rc Tpexj Tpsk Tec ZpL .
Tpxqpcej Terrepeeeek BeqyeNxrresec , Teceyel Tk Re
M pk Eyepeaxk ExqeNc uqby Axtekh . BxNpwtek y Terrep
eeeel
16 Eexwy Eak Tk ReM vprrpNy vprrpNpety yek cx
dek Rxml xxek WeteNeqaek , Rxcej Rxcek y yek
uqrrekh . Ebek QeU Temk c Enemqbxmqby , Eyepea
xtek y Rxml c Rc Eerrpaxqekh .
15 Erem Terrepeeeel Rc EpxreceM Extecel yxsxNe
l Eak TpxNpctedek ZpL ul Eyepeaxk c Rc QeU ExqeNc
Eeeeewepk xxeM Terrepeeeeqrrek Ebek y ReMj yeM
yeXj yek Wxqxzeqrreeey ceNectec .
14 Tk ReM pk Tpwtk Eyepeaxqedek mxwpk yeexkh p
y ? yeexeey ZpK ul TeNk Fesxk y Reexcewqxxj pk
yeexeey ZpL ul Tenk uNeeek c Weeetek Terrpqeeey c
281
eNectec .
Enceysc uNeeek ty Terrepeeeek BeqyeNxeey ceNect
ec Tk ReM pk Tpwtk yezeM mxcbxl Tec mxwpk yeexkh py
?
13 Tk ReM pk Tpwtk Bpyeqeexj ty EpaeNeeesek
mxwpk yeexkh py ? yeexeey ZpL ul TeNk
xj
1049
xqpxj
1046
xqpxj

(Back to Table of Contents)


1042
pxj

1039
(1st. Peter)

pxj

1035
l ( Tecety )

1034
IðTM pk Becx
tel ( Tecety )
Exyeceqty RpL
Teu . E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk pk TeNpy cxaxzeecmc y
ej Epexqeaxqel xxNrrpekH Temscel pk Epxcej
TpxNyej . gewsxeK Bpyeqeexj pk Tpwtk E¡nxsTpD c
Sxtpcaxpk c Sxtpcaxpk pk venxrrpaeqekH
pk Tpeeec Sererrpqpeesek Eery gpNyej . cecek Aeye
M EewxtpNel c cencxk Epxeccenem Tpeeec Expeeeeeese
k Exry
Zpcek Exqepecem ceNectec cewek Sererrpqyec . T
pyaxqel Rxcek . Epnpsxl vpzeM . uneeek y Eeunel pk
xxk vewty , Tetek c EewxtpNel pk Telj yeM xxek Tete
10
k Exry E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeeteeey mxwpk cetexj
Bpcxzeeeac Eery EteceM Spxspctepk c Eezpl Bpy
eqeexj TpqrreNeyesy ceNcxk Tpqeey Tpeeec BpNxeebxrr
pqeey
Tetek tpM << ExspD E¡nxsTpD ExqeNem EtpM >> F
eecrel mxNtecewpc cetexj c yety Extecem ceNectec uqec
.
Bpyeqeexj Eery uqyesy Tetek y Spxspxj yxsxNel c cx
rek Sxqrreby yeexekH Sxqrreqtk Wpxk xxeM Epxqy yeNek
Epxcmdek yeexwpc . Eexwy Eak , Tetk Exry Enceysc
gesxrrpk Bpyeqeexj c mxqxaek Tesunxqeby , gesxrrpk
uqpk Tecxk WpNxqek ExNem xxk Eeweqel xxeM Tete
k c BpNxeebxrrpqby , Tetek tpM mxsel Eneweqbel c
Tpxqpcej uqec . Bpcxzeeeac Eery Epqeetk ExspD E¡
nxsTpD pk ExNpcel – Temk y Epxml , Tecxk EewxtpNeeey
Spxspxj yxsxNel pk Tpxqpcej Bpyeqeexj yej vppNqel
Eewseby uxmc Spxspcqecaxpk c BpNxeebxrrpqeey xxk
<< uNeeek y Specrrpqtk xxk EeNepk >> cewedek u
xqpcej . TpD RpL pk gppl BpNxqekH uqyesy TeteceM
11
SerrpNxsxby uxmc E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk TpM Exqe
cedek BecxXj uqec . Becxc j terrek Tetk ReM c
IðTM pk Becxtel ( Tecety ) Eery uqyesy YeekH Eeã
xXj xxk EpweNety cesexj TpM TeNeeek
Tpyac TerxqaerrpqekH
IðTM pk Becxtel ( Tecety )
iðTM pk ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
mxwpD TpM Epxcmwpc , Tececepk Tk ReM TpM Rxce
etk yeqepecek TpxmceNay , Tepcej xxk ApxU pk AeeK
5 Tk ReM pk EteceM uNeeek c SpxspcqekSxtpdek
tecek Temk y EepekH Axtel tpM vewerreqeeeteeesek
Ewtenek vpqtpNeeey Epxcec ,
mxqxzek Eeyeey uqyec , Erem cesxxj uzek Eery uqy
esy EyteNem Epxcec . VcxNtpk ubxnteeey Epxcec ,
4 uNeeek y Temk y EeNepk Tecek TecNc TeceMj Ex
ry veterreqek yeexeesek cesxxj uzek c
12
Exry Sxkh Eewc Respk c yxtek tpM EpxNpsxzek , yxt
ek c EewxtpNeeey xxk mxsel Eneweqbxl Tec uqrreby ,
Epxcec EreNxl Tec EpaxMj , ExspD E¡nxsTpD pk Epx
mdek Eaecek Tecxk EewxtpNeesek c Tewbxrrpqpk Tenk
3 yxtk ReM Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD pk Eaxce
j uNeeek tpM TeqeNeeewpc ! Temk y Aeeeqesc
Eewprrpqeexj c EpxNpsxzem uqtprrec ! Eewxty xx
k mxsel
EeNxrrpk c mxNtem xxk Tpxqpcej uqec . uNeeek Eer
y Tk ReM TpM Eqyexj Teqyexj EreNxl yej EeVcej
Tpxsxcqek cecek AeyeM uqyec , Erk Exry ExspD E¡n
xsTpD c SxtpNrry Terreby , Temk y Axspk y
2 Tk ReM Specrrpeeteeesek Eery Eaxcej uNeeek y
BeNqxeK c Epxetpspqeby , vpyxqrrek Spxresy xc
geqeTxXj , íeitpíxXj EeãxXj , yxãxrxXj xxk BeNcej Ep
Npk y Spxspcqecaxpk TpM BecxXj yxaxk Eewpc .
ExNcepk TpM BecxXj yxaxk Eewpc : TeteceM Eezpl E
ak Beexqeeey xxk Tpxqpcej TeNeeek SerrpNxsxeesek oeT
pD
1 yeJ – iðTM uqyesy ExspD E¡nxsTpD pk Eqac Wpx
13
k , yeJ uNeeek y Specrrpk Tptpqeeesek EeNepk
RxcetpceM uxqpxj
IðTM pk Becxtel ( Tecety )
yeextel pk TppMj yezeqectem xc Sxebxwpc .
Bpyeqeexj Eewseby , Emk tprc Qeytec EpxeVcej ceNel
Tec uqpwpc cetexj Erk EpaxM Eery cebxXj ZeweM Rxcek
11 Tetk Exry E¡nxsTpD pk Spxresy Exry Tetek y Tp
tpMj xxrreuNxqeeesek --- TeNpc E¡nxsTpD QeU
Sptpqby , uNeeek Eery Tk ReM TpM Erem EreNxl c E
pxNpsxzem Tpeeec Eeexqepeyec .
10 Erk Zeutel c ceqeyesy , Tecety WeNcepk Exry
Rxceetk ReNxk Rxwyec Enxk WpxNteby Sxebxqek
EeuNeeetewpc .
14
9 EpaxM Eery Tk ReM ZeeK Spxspxj yxsxNel pk Ep
exqetpl c mxqxzek Eeyay Tk ReM pkSpxresy
xxk EenekH Epxcec cxberreM Epxcec yezeM yezesee
epqeectec yeexwpc .
cetpexyeM Temk c Epqby Epxbem Epxcec uqyeay Te
mk c Sxtpwpc . Tk ReM Eery Epxcej ceqk yeM Exqepecem

8 Tk ReM cetpexyeM Temk tpM Esk yeNerreteeese


k uqyeay , Temk c veexNeqek Serewpc . Etpcej
E¡nxsTpD ExqeNem EtpMj Weeeterrel , EpxeVcej ceN
el uqpk EncxL mxety xc mxNtewpc .
Eeqtk Eak vpqk EncxL Epxkh Tec , Reectk Sxqrreqtk
xc mxqxzem ceNectec , Teceyesy Tk ReM Eery ExspD
Tenem EyteNem uqpqaeekH Tec Eeqtk xc Ay gel tpM
uqyespNerrpqpwpc . Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel Exry
7 Eexem EpxeVceNeqtk Exry Tk ReM yety Spxspxj
Tec cetexj c Qk ceNeaxqem Tetpc uqec . ExqeecrrpXj
EpaxMj Enceysc TpxM AeeK Bpyeqeexj Eewseeey uq
yeay yezespqaeeey ceNectec .
6 Eexwy xxk Tpqk , cetpexyeM Tk ReM Eery Etpce
15
j Bpexl uxNc xxk TpNsxqtk uqyespneqtk xxk
uqeepXj tpM yezeqectem Eeunel c mxntecewpc
iðTM pk ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
18 Tk ReM Eery EuceD pk xxek Werry SpNtel pk T
pwtk Eak Spqeqeeeteeey terrek ceaxrek
TeceMj EewxtpNek EpNpsxeey EtpM ppk Tecek Temk
c Spxspcqek mxetppecem Zpsptec uqec .
Eeteqc yeNxwbxXj yeM mxwpD c Sxmk Sxpecetexj u
Neeek c Eaxcej cewetpcec , Teexwy uqyesy Tk ReM EpNa
xqeexj
17 Tk ReM Eery Terrepeeeeeey xxk EpxXj tecek Te
Nem mxwpk y Epexqk Zeutel c Epxetpspqek , Rxcek
16
Zpsptec . >>
16 Exyeceqty RpL tpM Eexk EpxmqeNpk : << yeJ
cecek AeyeM Tpqetk Tk ReM cecek AeyeM yeexeey
Epexqetpdek Eeqxyej EpaxM Zeutel TeceMj yek cece
k AeyeM yeexeey ceNectec .
15 TeNem Tk ReM c EpNeexqek Terrpteeesek uNe
eek Eery cecek AeyeM yeexwpc , Tk ReM yesk
vpNxael pk SereekH yeM yeXj Zpcek BecxNprrpqby
Esk uqpwpc .
14 uNeeek c Eery SxtpNrry Terresprrec , EpNxty x
xk Tk ReM pk WpeceeeeK EpxXj xxk xxek Wety
uNxwpspk ExspD E¡nxsTpD ExqeNem xxk Epxc j tpM
Tk ReM TpM EpxNpsxzem EreNxl TeceMj Reextetprrec .
13 Eexwy Eak , Tk ReM TptpMj yek utpqekH Tec ,
SeNewbc Tec yeexby , mxsel Eneweqbel Zpcek
cecek AeyeM EewxtpNel
TpM Epqewbxqeyec . EtpceM EpaxM ppk c Secxrrpq
spk Ay Wetec j cewek Serewpc !
BxeM Tewbxk , TecNc TeceMj Eak Weetpqedek vpyxq
rrek Spxrespk y mxapk Axtel c Tpxsxcqek , Tk ReM
17
ReM pk Tpxqpcej cetexj c Wetemqpwpc . Tetek y ceq
edek EteceM EpaxM c Epxry Rxceetk ExNpcel pk Eqaxpk
12 uNeeek Eery Tecety WeNcepk TpM Tetek y Eeb
xl Eery vpyeJ xxk Tpxqpcej yxsc , veNxk Tk
25 cetelj Ebek y Zpsy RpL Eery EmNxtk WpxeVcej
EpNpsxwpc ! Erk Zpsy RpL Eery uqyesy TeNpc
yezek EncxL Exry ceceMj xxk Aeaexj Wety uqec Eyes
y Exry veteby EpxmxsxNewpc Aeaexj Exry Bpqrrenek Epr
ewpc
24 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqecsek Wety :
mxwpk uxNc Exry BeNqxxj Eyesy Wety vewpeK uxmc
Epxcec TeNk EpxMj – TeNpc uNeeek y EewxtpqxeK W
pxeVcej xxk Zpspk Eak TpxNpdek yeexwpc .
23 Tk ReM Rxceetk Tecxk TpxNpyec , TeNk Exqbe
18
Nedek EpxMj Eak TpxNpdek usy veNxk ExqbeNesc
veexMj Sepecxqcej Tec uqby , Sepecxl pk mxk Eaece
k veexNeqek Sereqaeeey uqyec .
yeXj Zpcek EeNxrrppeeeek AeyeNqedek uxcepk usp
pk Sxtpqcetepk Qpcej geM mxl Wety Seqpsc Epxcec
22 Etpcej Tk ReM Eery Epxrek Zpspk c Terreeesek
Tpqk , Tk ReM Eery Rxceetk EpxyeNsepk pk
Eneweqbel Exry uxM uNeeek y TeceMj TpxyqeNedek
yeexwpc .
ceNel c Epxnpsxzedek uNeeek c Sxtpyec . Eexwy xx
k Tpqk Tk ReM pk Spxspxj yxsxNel yej mxsel
21 Temk xxeM Tewbxk , Tk ReM Eery Temk c Epxm
dek Eak Exry EewxtpNerrpqby Temk tpM EpxeVcej
Erk Tepcej xxk ApxU AeeK TpM Tk ReM pk Tpxqpcej
Exqenemqpdek Sxtpcek uqec .
20 E¡nxsTpD uqyesy uNeeek Eery EpNaxqeexj c T
peeterxrrpqeey Eak EpNxpk EpNxpeaxqek Specrrpby ,
vpNeekH xxk Axspk uqec .
19 veNxk E¡nxsTpD Eak Epnpspeesek EncxL Axsy
TeNpc ZeeK TeNk EpJ SeU VcxM Epxcec
19
Eeqtk WpxeVm Sxxj yxsc ,
Epxkh EpxNtexj BeNpaerrpqpeesek c Weteby Eewpc
. TeteceM Epxkh EpxNtexj Zpcek Eeqteeey ZerrpLj xxfxze
qeyel
iðTM pk ( Tecety ) RxcetpceM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) vpzetprreM uxqpxj
7 Tk ReM pk Wety Spxspcqek Sxtpcaxpk TpM Eey
ay ceqeyesy Erk Axqerry Eery Tpexl pk EncxL uqec
Exry cek c Ay cesek mxsel Zpcek Esk Eeqtewpc .
Specrrpyec yeJ ceNeL pk Epxeapxj TpM Exry Teyxsye
c ãezpk tpM vewpeK uxmc Temk c Spxspcqek Sxtpcaxpk
6 EpaxM Eery , Exyeceqty RpL TeceMj Eexk Epxm
qeyec : vpuM Epxkh Tec Rxcek cesexj Axqerry xc
TecxqekH Encxqecac uqtprrec .
tpM ceNecqectek ExspD E¡nxsTpD pk Enmdek uNee
20
ek c yezeseeeeey Enmak yeM Tewbxk Teetk cecek AeyeM

5 Tk ReM yesk Eewxty Axqerrpk Wety yeexeey ce


Nectec , Spxrespk y vpyxqrrek EpNtpk c yexxrrpqeey
EpNcxeeteeesek uqyeay , uNeeek Eery Temk c Specr
rpk Temk c Encxwqewpc .
4 Ebek Qpcej – Eewxty Axqerrpkh Tptprpaxqek Ep
xxNetpeey ceNectec , cetpexyeM Tenk Exry mxwpk tpM
3 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : <<
Tk ReM Eery Ebek y EreNxl c Eewseeesek yeexwpc . >>
Temk c Epprrpk Epxspk uexbxby EeuNel mxNtem uq
tprrec .
2 ZeeK Sezc TpxNpdek RxNec cepcepk Wety AeeK
Exweeetk TeNk AeyeM EeNxrrpk SpJ xc mxseby
verrpNweeK , EeteekH xxtpcej Tec Eerresxqeey Epxc
ec , usppk c Werrpqeeey Epxcec ,
1 Eexwy Eak , Tk ReM Eery Eeqxyej uxmc Werry Z
eutel c Esk Epxxqetpk , Tecxk vptel ceqem Epxcec
Eewxty Axqerry yej cecek AeyeM EpqpD mxNpk
21
vpzetprreM uxqpxj
Tk ReM TpM Epqewbxqek Epxcmdek ExNpcel RpL ux
qpcej .
Werrpqeby , Tk ReM c Werrpeeec Zeutel Epxxqepeay
yexxwpc cewek xxweqetexj mxwpD c Exry Tk ReM pk See
xk
12 veNc mxNpk y mxwpD pk Tpwtk , Tk ReM Tpx
U Zpsy SpNtel Tec yexxby , TeteceM Tk ReM c
Expeeeesprrec , Erem mxsel gpNc Eery ZeNy Spxres
y Qpcej Teexqtpk Eewpc .
Tk ReM TpM Weeeeupk pk Teaxzeecrrpc mxsel Zpce
k yxtecec TpMj Teyej yeM Exry Teqyxtprrec cewek
11 Tptpry Reexbk ReM Ej , Tk ReM uqyesy EpNaxq
22
eexj TeceMj vprpeeqek yeexekH BeNpak Wpxk . yeJ
uNeeek y vewbxqekH urrpl
EpNxty uNeeek y EecmNeexqel c Esk mxNteyec , Et
pcej Rxceetk Temk y EecmNeexqel c mxNtebpmc .
10 EpNxty Tk ReM Eery uNeeek y EeNepk ExNcep
k usy , Etpcej Exry Temk y EeNepk ExNcepk Wpxk
geexeeewsxeety Epexqk Zeutel Zprrek Epeeerrpqye
c.
veNeecrrpc Eak EeeVcxtk uqrreby , Temk y cxqyek S
eapNeeesek cecek ceNel tecek EpNprrpqby , Temk y
cecek AeyeM EpqpD mxNpk , uNeeek y EeNepk ExN
cepk Wpxk uxqpcej . uNeeek Eery Tk ReM c Specrrpk
9 cetelj Tk ReM uqyesy Specrrpeeteeesek Epeeser
retek Wpxk , verrek y EpNty xxk TecxqekH Encxqecac ,
ReM Epxrek Zpsy xc Esk Sxtpwpc , Erk Exry uqyesy
Wpxk uNeeek y BeNqxeK c Epxetpspqeyec .
EpxreceM Ay mxwpk c TpNrrprrek Eprerreeey Axqerr
y yexxwpc . Tetk ReM Eery TpNay Epreyec , EpaxM Eery T
etk
8 Exyeceqty RpL pk EpxceMj Rxcek uxqpxj TpM E
23
pxmqeNpk : Erk cesexj mxl c TpNprreeey Axqerry Eery
SpxNecec Axeepqk SerrpNc Axqerry uqbpeepc !
cetelj TeteceM Esk Sxtpcaxpk TpM Eeyay ceqeyesy :
SxyeNaxk y EpNcxeesek Erk cesexj Axqerry Eery
iðTM pk ( Tecety ) vpzetprreM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) vpzetprreM uxqpxj
20 ceNyej Tk ReM Eery Epspl uNprry xxk xxek Sxq
terrek xxeM uNprrpsxzeeetek Bptpeeteyesy , Tenk
Bpyeqeexj c TpNeteXj mxqxaeyesy uNeeek Eery TeN
pc Tk ReM TpM cesxxj uzek c EpxNpsxzewpc .
19 ceNyej Tk ReM Eery Erk Exry uqyesy uNeeek y
BeNqxeK cewek Weteby , mxqxaem Zpsy Epxcec
Eexwy yexxeey yeM Epxqy yeNek , ceaemy Rpzek tp
M Ay Eexwy yeexeey ceNectec .
18 vewbxqekH urrpl uqpeeac Eery Rpzek Zprrek
24
mxetppecek Terreeey ceNectec , TeNpy Seexk Rpzek tpM
E¡NxsTpD Exry Bpyeqeexj c TesuNxqem TerrpN
xzel
Zprrek veexNeqek Sereeey ceNectec . uNeeek c Spx
spcqek yxsxNeby , verrek Ebek c mxetppecem ceNectec .

17 Tk ReM Eery mxwpk uxNc xc mxetppecem ceN


ectec , uNeeek c Spxspcqek Sxtpcac Eeekj Temy ReM
ceNaecec xc veqeeeeqeeetpk , uNeeek y BeNpak urr
pl uqtprrec .
16 Tk ReM Eery uqyesy Encej Axqpcety mxwpk W
pxk , cetelj yxtecec Encej Axqpcej cetexj xxeM veNcxD
pk TpNrrpk Eewk xc uxcqetpcec cewedek uqec .
15 EpaxM Eery uNeeek y BeNqxeK uqyesy Tk ReM
c Seexk Epexqk Zeutel xxeM TeteceM WpeceeeeK mxwpD

14 Temk y Tpwxqeeesek Seexk c Feecrek Werry x


c Zeqeteeey Rpzek c Zpspaxqek Terreeey ceNectec .
Ebek vek yej
13 Ebek y Tpxqpcekh , Tk ReM Eery mxwpk y EpN
25
axqeexj pk Encej yeNxeeac , TeNpc TeceMj uxmc
tpM Tpsxzeeey uqtprrec .
Epexqk Zeutel c Epxbecepk , Ebek c Exry Tecxk WpN
xqek ExNem xxk EpxXj tpM EpxeVcej ceNel c uNeeek
Teceyesy Epxrek Zpsy RpL c Esk mxqxzedek EM j mx
wpk Exry Tk ReM pk Seexk SpNtel Zeutel tpM
1 Rxcek Eeteqc yeM , EcereM uqpeesepk Eery Epx
yeM pk xxek EM j yek SxtpNrry Terreeey ceNectec ,
EcereM yej EMj
gpNyetprreM uxqpxj
Spxrespk y yek vprxaxk yej vewerreqeeeac yek Terre
yec .
25 Epnxty Tk ReM Eery uxM TpxceNxdek vprc Sxe
K , Epxry Rxceetk uaek ExNeby , Tk ReM pk
26
Exry SxNekj SpNyeJ Epqpeesek y Tpqetk Tk ReM Eer
y Ewremqpk EteceNemqyec .
Tecxk Rxml pk Tpwtk Esk EewxtpNerrpqpk , Bpxycek
TpxU Zpspk y Tpxqpcej EewxtpNerrpqpwpc . Tenk
24 E¡nxsTpD pk TpD yeXj Exry Wek y Rxml c Tprp
qbxk xxk Wptpk TeceMj Eeyeaxby , yxtek c
SpxNtemqm Epxcej ceqem Epxcec , geeeak m TpxU
Zpspk y Tespqpk Sxpececac xc yeNerreqek mxqxzewpc .
23 Tenk Exry TpNpwbxqeeetek veNxzeeeterrepk v
eNxrry TpprreNeey Epxcec , veqk Eewserrepk yesk
22 Tenk Exry Rxml Epexqetpdek Epxcec , cek Ay T
emk y vptel ceqedek c SprpspekH Epxcec .
Temk c WpxNtek Terrerrpqeey xxk Tpxqpcej uqec .
Exry Tk ReM pk Tpxqpcej Bpyeqeexj Eewsek , Tk Re
M TpM TerrpNxzel Epxqeteceyec , Erk Exry Tk ReM c
21 uNeeek Eery Tk ReM c EpNeexqek Terrpteeey x
xk BpnxqeekH Eery Eetk uc , EpaxM Eery E¡nxsTpD
Sezc uNeeek y cesxxj EpxNpsxzel c mxNtewpc .
Exry ZeweM EpxeVcej ceNel ceby yexxeey uc ? geee
ak m uzek Epxxqetpcepk Bpyeqeexj mxqxaem mxwpk Ex
27
ry
iðTM pk ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
BxNpL pk Tpxqpcej Bpyeqeexj Eewsewpc
ExeVcxby mxapNeyesy Tk ReM pk Terrepeeeel Eery
EeNec veNsxl Serrepk Epxcec uqpwpc .
EpaxM Eery , Tetk Exry Tk ReM Tec Eeteqc yeM uNee
ek y EpxNpsxzem Sxkh Eewc Resy xc mxNtewpc .
Exqrrel pk Telj yeM TpNpc yerrpNec yeexekH xc Eery
veNerreqbeyesy Bpcxwpc . Tetek c mxetppecem ceNectec
,
7 Rxcek Eeteqc yeM , EMj uqpeesek Eery EcereM T
28
ec yek vewty EewxtpNek , Tetk ReM AxreM pk
cepcepk Wpxk yeexwpc .
Tk ReM Eery Seexk Epexqk Zeutel Tec , Zerrpk Eak A
y Eezpeey Epxcec . Tk ReM uxmteceM SeNk xxk
6 SeNk Eery Ay Eexwy uxqpcej . Tenk Exry EeyNe
eeeL c Terreby Temk c << Rpzek>> cewek Terrptewpc
EMj Zpcek Zpspaxqek Terreeey yeM yeXj Zpcek Axw
ecqek Besewpc .
5 EpaxM Eery , EpNxty TeteceM uNeeek c yxsxNe
k yezeNrrpqeby yeexteeK cecek AeyeM Ewectec Exry uxM
Beseyesy Bpcxwpc , Erk Exry uNeeek y Rxtpk tpM v
ewpeK pk EncxL Epxkh Tec uqec .
4 Tk ReM Tptprrety terrek gpzy Seexeeek yeexby ,
TeNem Epxteqpsc Epxcec Bpxceqek ceceeaeM xxeM
ZeweM Eeqtk Besel Bemm , ZeweM vpyaesy Ewpsm
BeNcej xc utpeey ceNexj Epxcec .
3 Tk ReM EpxyeM pk yeXj Zpcek Besek Axwecqew
eM ceNexj Epxcec , Epxsy yek ceNcxk EetpNxrrpqby ,
Epqby Epxbewpc .
29
2 EpaxM Eery Tetk ReM Eery Tk ReM pk EeNxrrpk
AeyeM uxcepk Tpxyqemk SpNtel Zeutel c Axry
Sepecxl mxteqm uqpwpc . Tk ReM Tetpc Epqek ZeNx
weM ceNexj Epxcec ,
vppNterrpqeeey uc ?
13 ceNyej Tk ReM Eery veqerrpk Sepecxl Eak uze
k Epexqetpm ul cek mxwpk Exry Tk ReM c
TeNsqemy veNcxD mxwpk tpM AxNec Epxbemq
pwpc .
Tetek y Terrepeeeel c AxceJ Teqyxk Sprpsay
12 uNeeek Eery xxNpwtek c Enxby EeeceeeNpwp
c
uxmc Sepecxl xxeM EU ReexNewterry xc mxse
wpc .
30
11 uzek Epexqetpk veNcxD Werry xc vpNxeeqek
cebxc j EmNxtk vptel ZeNy ZeNxby uqeey Epxc
ec .
ceqk Eewk yek cxaxzek ExNy j Tec Epxcej Esk c
eqek
mxcbxqty Seexeeek EewxtpNel c mxseyesy
mxwpk uqpeesek yezeM AeeVcel c Etqek
10 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety ye
M:
Tk ReM TpM cesxxj uzek c EpxNpsxzem xxk Tpxqpce
j uqec .
yeM ExNpcel xxeM veNxrrpqtprrec . EpaxM Eery , uN
eeek y Tk ReM c EpNeexqek Terrpteeesek Eery TpM
9 yxtecec veNcxD c veNcxD xxeM veNxrrpqby , ve
Nxzel c veNxzel xxeM veNxrrpqpeetpk Emk y Esenm
Tptpry , EreNxecmc Sepecxl xxeM veNxqaek veetpq
aeeey ceNectec .
8 ZeNpeVceexqecepk ceqeyesy , Tk ReM uxM Rxc
ej Sepecxl Tec , veNxqaek EpxNpytek , geM mxl Wety
iðTM pk ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
31
iðTM pk ( Tecety ) gpNyetprreM uxqpxj
Epecrrpaekh EpNpeesek mxwpk Apxcek , Sezc Rexw
ek mxwpk yeexwpc , Tetk Exry Epspk TptpMj Eak
xxk EpxXj uNeeek y TesuNxtec mxqxzeby yeexeesek
Spxresy Wpxk uxqpcej . Tpeeec xxk EpxXj Sel
20 EteceM Spxresy Exry uNeeek c Esk Sxtpby Terr
ewpc – TeNpc Repy j Eery Sel Epecrrpak uxtpcem
19 Tenk Exry Erem Spxresy yeM TeteceM cxetek t
pM vpNxeetek yeexeepc Spxrespk tpM RpL Rpwqeyec ,
Tpxqpcej uqec Temk y Wxekj Axspty yeXj Weeeeupk
32
Eery Epxmwpc Temk y Spxresy Exry venxk Eewxtpnewpc
Epxmby , xxNpL Tec Exry xxNpL Epxcec xc EpNpqee
esek Eery Tk ReM c uNeeek y Ewpkh Eeyeaxeey xxk
18 EpaxM Eery , E¡nxsTpD Exry yesk Rxcej Zeutel
xxeM uxmk c uxtpcem Wety Rxml pk Tpxqpcej
Erk Exry ZeNy ExNy j Epexqetpcepk Bpyeqeexj Eews
eeesek Eak vpqk TeceMj yeexwpc .
17 ceNyej uzek Epexqetpcepk Bpyeqeexj Eewsee
esek Eery uNeeek y BeNqxeK c Epxetpspqedek ZpL ul
c mxpececaxpk EpxyeM Tecek veNewseeey uqtprrec
.
TeteceM Tk ReM c TpNpwbxqek , Tk ReM pk Sxtpcax
pk uqpeesek y vpyeJ tpM Exqenemqpdek Seexk SpNtel
16 ceyeay TeNpy Bpxceqek EpuM xxeM veNxrrpqe
ey ceNectec . AerreuM EeNxrrpk Sepecxl Tec yeexby ,
Tk AeeK Exweeetk veNxrry WeNrrpeey yeM yeqpece
m ceNectec .
Exry Tk ReM Eak Sepecxl pk mxkh teceJ mxsel Enew
eqbel Zpcek TeexquNxqek Epxcmspcec cewek FerreNtew
pc .
33
15 E¡nxsTpD c mxetppecek yxsxnem Sepecxl Tec
yeexby Temk c Ebek cewek Enmtpcec , BeNxL mxwpk
SpxNtemqpl Eak yxtecec Eezy , yesk yxtecec Spaxk
Ewxzectpk .
14 xxNpL Zpspk y Tpxqpcej Bpyeqeexj Eewseeese
k Ay ceaxrek uzek Tec yeexwpc ! usppk pk
Zeutel c Epexqetpk . SetpM Sewerrpk Rpbxpeqek , S
peetprrpNek , vpNxL ReexM TpM yezespk , geqbxrry
3 EpNxty terrek Tk ReM Eery EtpM AeeK c Eery Sp
expecek usppk Fesxk c Sxtpcaxpk pk TpNetec
vewxzeNpeetek , Tecxk mxwpk y Teaxzeecrrpc mxse
l tpM BecxNpeeteeey Epxcec uqpwpc .
2 Emeak vpexsc , Tk ReM Eery EpNaxqeexj TeceMj
EewxtpNeeey AeeK Terrek Eery uNeeek y BeNqxeK TpM
Bpyeqeexj Eewseeesek mxwpk Exry Rxceetk Rxml Q
pcej vpyeJ ExNpcel ceby Epxcec EeeVcxtk uqpeesek yeex
34
wpc .
Spxsy BpNxeK xxeM EpxyeM pk yeXj Zpcek xxysecq
ek Eeyeey ceNectec , EpaxM Eery Weeeeupk TeceMj yek
1 E¡nxsTpD Exry YeXj Weeeeupk TeceMj yek Bpye
qeexj Eewseeesek Tpqk , Tk ReM yesk Eeteqxeeek
EpxceNeaxqectedek EewxtpNel
TpNyetpceM uxqpxj
BecxNpwpc .
Eeby , vewpeK uxmc Secxrrpqspk yej TecNc xxk EpN
pk y BeseeK Zeurrpqpeeac yej Encej yeNxeeac ReM c
22 ExspD E¡nxsTpD Exry Rxceetk TecNc xxk EpNp
kh WpNxqeyec Etpcej uNeeek y yeNerrpk Telj tpM
yeM Tewbxk Tk ReM c EeuNeyec .
SereekH yeM uNeeek tpM Eeweqteeesek yeexwpc :
Erem EpcxzeqekH Eery ExspD E¡nxsTpD pk Tecxk Eewxtp
Neeey
EeuNeyec . Tk ReM pk YeXj xxk VcxM uNteeK c Epcx
zek AeyeNqedek usy , veNxk EeNxrrpk Aerrek Seexk
21 Erem Epspk Eery TeNpc yeqepecel EpcxzeqekH
Wpxk . Erem EpcxzeqekH Eery Etpcej Tk ReM c
35
EeuNeeteyec .
iðTM pk ( Tecety ) TpxNyetpceM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) TpxNyetpceM uxqpxj
11 cek Exry RpL Teqyxyesy uNeeek y SpNrrel c Te
xxquNxqek ZeNxtprrec , cek Exry EeseNek Epexqeaxqem
TeNpc uNeeek Eak mxNtedek Bpexl Bpexl pk EreNxl
xxeM veNxqaek Epxxqeaxqem ceNectec .
10 mxwpk uxNc Exry uNeeek y Elj Bpexl pk EreNxl
EpxNpsxzel pk Seexk vewxzeNpeeac Wpxk Tpqk ,
9 veNxqaek veqerrpwspeK xxeM Bpaxqek yxtecec
EpJ SeU Enxtpcec .
cecac Exry Eeqc Epqek Rxml c EeNxqrrek Axtewpc .
36
8 vewpeK pk Axeepqk Eery venxqaek Epxreeaxqe
k veexNeqeby yeexyesy Bpcxwpc , EpaxM Eery veexMj Se
rel
EpeeerreNek SeNmby Terrepeeeeeey ceNectec .
7 Tpxwek Zeutel pk Temscel pk AeeK uqyec . Tk R
eM Eery cxaxzewbxtec vpyeJ yek Secxby ,
uNeeek y EpxNpsxzedek Seexk vewxzenpeeac
Epqewbxqek Epxcay , Tetek y Spxresy xc Exry uNeee
k y ceJ Tec Eeteqc EewxtpNerrpqyec .
TeteceM usppk mxwpD Tec Eeteqc Wxekj Axspty yeX
j TeceMj yek Sxmctek Sxpecectedek mxwpk tpM
6 Erk Sxqterrek y Tpqk , ExNpcel c yesk Epxcmde
k mxwpk tpM Epqewbxqek Epxcmdek uxqpcej ,
Teedk veMj yek Tpsxzewpc .
5 ceyeay , Tetk QeU TeNem Eewxty mxwpk yej Ep
xmdek mxwpk c Sxmby Sxpececac uNeeek tpM
uqyec , Tetk Exry Zecetk SprxNeeek geexeeeby Tk R
eM c TpNpwbxqewpc .
4 Etpcej Tk ReM Eery Tetek Qpcej Teexwy Teeceee
c vpNxekH yeNxekH Epxcec EewxtpNel EpxeVceNem Epx
37
cec
Speetprry uzy Berpqtec uxNxqPj xxk Sxtpcek TpM Ee
wxtpNeby yeexqpekH .
mxqxzewpc . ceNyej Sxmqtk Exry Wek y yezeD Eak
Ecxqeyesy , uNeeek y Exnpcel c Esk Sxtpcaxpk Exry
17 Sxmk Sxpecem AeeK Eery Tpqyec , uNeeek y c
eM pk EpxMj mxyempk EpNxteyeM Sxmqtk
cewek utptprrec , venxk E¡nxsTpD pk ReMj EeqteM c
Bemdek tecek uNeeek c ceNeqtpmqm uqpwpc .
16 ceNyej Bpyeqeexj Eewseeesek Eery E¡nxsTpD
c Spxspcqek Sxtpdek y uqyesy , yxtecec gptpwsxeK
vpqerrec cxby , Enemy xxk Zelj cxdek uzy Spqk Epa
xM ppk c vewxzeNprrepk Eewseeesek usy uqec .
38
15 cetelj Tk ReM pk TptpMj BeNxL mxwpk Exry Bp
yeqeexj Eewsewpc , Tecetelj yek Eeqek Rxtpqby ,
pk yeXj TeceMj Eewpc .
uqpwpc . Erem EpxeVcej ceNel c Exqepecem vpyxqr
rek Spxresy Exry TeNpc uNeeek y Spxresy Wpxk , Tk ReM
14 Tk ReM Eery E¡nxsTpD c Spxspcqek Terreeesek
y EpaxMj TpNpwbxqel Eewseyesy TeNpc uzek Tec
Teceyesy Temk y EpxeVcej ceNel Exry Exqenem xxk
EpxXj Rxcewpspk yezeM yezeseepqeexj Tec uqpwpc .
13 Tk ReM E¡nxsTpD pk Bpyeqeexj c vpyxzek Etq
em yek Rxcek yezeM Tec EpaxM ceweyesy Bpcxwpc ,
EpaxM TpM TpqrreNelj cewek Zecetk Spaxk geexeee
tprrec .
12 Tptpry Reexbk ReM Ej , Tk ReM gel Wety Sxqrr
eqtk tpM EpaeNewpc , yxtecec ZeNy usy xxk
Bpyeqeexj c mxqxaem Exry
EpxXj xxk EpxXj Temk y uqeey uqtprrec ! Eewðk .
ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk uNeeek tpM EpxeVcej
ceNel c Epxcmwpc . EpxeVcej ceNel yej Encej mxapk Exry
39
uqyesy uNeeek y Epxnpsxzedek mxapk Axtel xxeM
Epexqeaxqem ceNectec , Teceyesy Tpxwek Zeutel Eery
iðTM pk ( Tecety ) TpxNyetpceM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) TeutprreM uxqpxj
TxteL mxNtewpc .
4 ExeVcxyesy TeNem Zecej vprxaxk WpNxqek Ex
Nem xxk EpxXj tpM Tk ReM Eery EmNxtk cxqeqbeLj
SpxNpxj pk xxek EpxqxceM TerrpNxzel uqtprrec .
3 Tk ReM pk veNxrrpqby yeexekH vprxk SpxNpxj
Zpcek yxtecec vesxby vpNxrreNec , veNxk vprxk
mxqpspk y Tpxqpcej Eebxqqeby yeexekH yxsc , veN
xk EpxyeM pk TpMj Eaerrek Epexqeaxqespcec .
Epxrek Sepecxl Eaecek uNeeek y BeNqxeK xxeM Tet
40
ek c veNerreqbetprrec , Sxeeeeetel pk TppMj usy , mxay
2 Tk ReM Eery uNeeek y Tk ReM TpM Reextek Tps
xzeeesek vprxk SpxNpxj c SeextpM veNxrrpqby ,
ExqeNem EpxeVcej ceNel c vpyxzek Etqewpc . yeJ E
xry Tk ReM Eak gpzpsprrec ,
TpNetpsprrec . yeJ uqyesy E¡nxsTpD pk Bpyeqeexj E
ewseeesek c Eery ceNeaxqem mxwpk Wpxk , ExNecetpc
xxk
1 Etpcej yeJ Rxcek Eeeeewepk pk vpyeJ yeM Epqe
k vewty yeexekH Eeeeewepk ReM TpM FerreNteqekH
uNeeek y vprxk SpxNpxj
TeutprreM uxqpxj
Zeutel xxeM xxek uxtpcecac Ebek c EmNxtk yety Sxt
pby yeexekH yek Exqepecem Zpsptec uxqpcej .
19 Eexwy Eak , uNeeek y BeNqxeK pk EpaxMj Bpy
eqeexj Eewseeeaxpk TespNeqtk Epxcec Seexk Epexqk
ExNy j xxk Rxmqtepk cencxm ul tk ?
18 ZeeK Exyeceqty RpL tpM Epxmqedek Wety : Z
psy xxNpwtepk EeuNel mxNtem Exry cxqyeM usy
ZeweM EpxMj tpxexj Tec uqpwpc ?
41
Qeytec YeXj yeM xxek Tk ReM c Tecxk Apeeaeqek ye
exrrpqby , Tk ReM c yetpbxrrpqpk , mxapk Axtel yej
Qpcej vpqueeteeey yeM Tewbxk Temk y WpxeVcej x
xk EpxeVcej ceNel c Exry vpyxzek Etqecac uNeeek Eery
Eeqxyej uxmc EreNxl c EpxNpsxzecac uNeeek Eery ,
TeNpc Tk ReM c EpNexqek Terrpteby ExspD E¡nxsTpD
10 cetelj Tk ReM Eery EpeepM vprrpaerrek y Bpye
qeexj c EpxeVceNemqpdek y yek SemqeM , TeNem
TpqrreNeby yeexeepc xc Weteby Eewpc .
Eery uxm Teqecec xxk Ebek c Spxspcqek Sxtpcac Ee
42
ekj Temy ReM Eery uxM Rxcek Eeteqc Bpyeqeexj tpM
9 Tk ReM Eery yety Extecel Tec yeM Temk Qpcej E
xry EseNmaek Tewaetpcec , EpaxM Eery , Tk ReM
Wety Weeesxk ExNeby , Ewmk BeqcxweM mxwpk c
Enxby SpNeby yeexwpc .
8 SeNewbxqetpcec ! Tk ReM pk Epxstek Teexspk –
Eetk AxpemM Exry Eencxnek yeexekH EeNsqek
7 Eeqxyej Bpyel ucxrxtpl Zprrek uxM Temk tpM Ze
mqek Epxctpcec .
venerreqbeeey Tpqk ,
ExeVcxyesy Tenk Exry Bpcxstec AeeK Terrek Tk ReM
c Tececsxqemqpwpc c j . Tenk Exry Tk ReM c
6 Eexwy Eak , Tk ReM uNeeek y EepekH Axteqty
WptpM pk TppMj TeNpy cxaxzeecmc yeextprrec ,
cxaxzeecmc mxwpD TpM EreNxl EpxNpsxzewpc . >
>
Exyeceqty RpL tpM Eexk Epxmqeyec : << uNeeek E
ery EpwpNeeeeK yeNteL mxwpD c Teexspcrewpc , Tenpy
Bpcxwpc . uxmteceM Tenpy cxaxzeecmc xxk vpnwp
exyac xc uxseqek venxqaek Epexqeaxqetpcec . EpaxM Ee
43
ry
5 Rxcek Eeteqc yeM , Tek y Beqerry Respk y mxw
pD Exry Eeeeewepk mxwpD c Zpspaxqek Terreyesy
iðTM pk ( Tecety ) TeutprreM uxqpxj
iðTM pk ( Tecety ) TeutprreM uxqpxj

uxNc uxM EeVcej Eewprrpqeexj c mxNtem uqtprrec !


44
venxqaek Tptpry Epxrpspqtk yeM Weetpaxqetpcec .
14 Tk ReM pk E¡nxsTpD TpM veNxzeqeeeteeey mxwpk
TpM Weetpaxqel mxnceby Eewpc . Wxry mxyemk W
eNíej Ay Tk ReM TpM Weetpaxqeby Eewpc . Tk ReM Eery
13 Tk ReM QpekH vewty yeM Specrrpeeteeesek y
eyxqpk y Fesxk y Reexcewqxxj pk cxk Exry Tk ReM
Wpxk cetexj c ceneaxqewpc . Tk ReM Erem EreNxl p
k TeceMj gpxxyxsc Epxcec yeM Bpeesptprrec .
yxaxyec . yeJ Tk ReM c Expeeeeeey yeM Epxqy yeNe
k , Erk Exry uqyesy uNeeek y Epxrek utetec EreNxl
12 Epxreeac SxtpNrry Temy SxqeD pk Tewbxqcej
yeM yeJ Erem EpeepNeeek BecxXj xc Tk ReM TpM
EapD pk Weetpaxqel
11 Encej mxapk Exry Emnxtk Temk y uqeey uqtpr
rec ! Eewðk .
yety SerrpNxk c Tk ReM TpM EpxNpsxzewpc .

45
pxj 1059
xj

(Back to Table of Contents)


1056
xj
(2nd. Peter)

1053
TppNety )

1052
iðTM pk Becxt
el ( TppNety )
Exyeceqty RpL
E¡nxsTpD Tecxk WpNxqek ExNedek Exry
Rxcej . EpNpsxl , vpzeM . uNeeek y Terrpteqtk , gp
Nyej . verrpNweeK yeeesc , TpxNyej .
Tpyaxqel
veNxk mxwpk uxNc xc cewsxk BeseNerrpqpwpc . >
> cewem xxk EpaxM uxqpcej .
Eptetelj Esk ExNedek Exry uNeeek Eery << Rxcek m
28
xwpk c Ay Rxml Bpyeqeexj tpM Eprerreeey TpMj Epxcec ,
Tecxk WpNxqek ExNem Epxcec cewetexj ceqeqaecej
Exry uNprry cewek Epeaeqek TpNepeyec . E¡nxsTpD pk T
etpc
uzy Temk y SpNrrel c Sprpspeesek mxwpD Epqewbx
qeeesek yeexwpc . Bpcxzeeeac Eery TeNem E¡nxsTpD c
BpxU Terxqtk Tec yeexeey ceNectec . Eexem Weteqc
ej Exry uqyesy TeteceM Rxty yeM xxek ExspD c yeNerreq
eeesek
uqec , EteceM Eeserrptel c SexpeuNxqem ceweyesy
, Enceysc uNeeek yej Ebek ExspD E¡nxsTpD TpM Epxrek
Tetek y Fesxk y Reexcewqxxj TpM geNrreeesek Exqb
eNewel TpNpc Epxbectel ppk c BeqeNerrpqeey xxk Tpxqp
cej
BecxXj Wpxk Erk BecxXj xc yxaxdek SereekH Eery u
qyesy BeNxL verrpNweeK yeesc ReM pk Epxcej ZeNxXj uq
pk
IðTM pk Becxtel ( TppNety ) uqyesy TpxNpmy vprr
paerrek y Eexj pk Spxspcqecaxpk TpM yxaxdek
TpxmL TerxqaerrpqekH
29
IðTM pk Becxtel ( TppNety )
iðTM pk Becxtel ( TppNety )
iðTM pk ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj
Spntel c Reweby , EncxL Spntel pk TeceMj Weteqcej
Reweby
5 Erk Sxqterrek Eak uqby , Tk ReM Axteeey xxk cx
nc yeM Spxspxj yxsxnel pk TeceMj yesk EncxL
AxreM uxmc Teaxzeecrrpc mxsel Eak xxrrptek xeexq
eby , uNeeek y vpyxqrrek AxreM c vpyxzek Etqewpc .
Zpcek yxtek tpM Epxnpsxzedek ZpL . Erem Erenxl xx
eM Tewbxk Tk ReM Eery EpNaxqeexj TeceNeceJ mxrpceqt
y
30
4 ExeVcxcepk Tenk Exry Temk y Eeweqeeesek ve
wpeK pk Tpwy uxcepk vewpeK pk EncxL vpuM Erenxl
mxntedek uqec .
pk cxrc EpxeVcej ceNel yej EncxL Spntel Zprrek yxte
k tpM Etqemqpdek uNeeek c Terxeey xc Tewbxby
yxtek tpM EpxNpsxzeyec , Erem Erenxl Epxnpsxzel E
xry TeNem yxtek c Epnexxqek Terrpteby Temk y EpxyeM
3 uNeeek y vpyxqrrek Axtel Exry Rxceetk Wek y A
xceac Spxspcty EewxtpNel tpM ceNedem uxmk c
uNeeek y Terrpteqtk yej Specrrpqtk
Eewprrpqeexj c mxNtem uqtprrec !
2 Tk ReM Eery uNeeek yej Wek y Ebek ExspD E¡nx
sTpD c Exry Terxeey yeM Tewbxk EreNxl yej EeVcej
Rxcek Eeteqc EncxL vpuM Spxspxj yxsxNel c vpyxze
k Etqecaxpk TpM BecxXj yxaxyec .
Exry TeteceM Wek y uNeeek yej EeuNeeeac Ebek Ex
spD E¡nxsTpD pk xxNpL Zpspk c Eesxeeqek yxtek Tec
1 yeJ uqyesy Sxwpk iðTM . ExspD E¡nxsTpD pk Be
Npak urrpl uxcepk Eqac Exry Wpxk . yeJ
RxcetpceM uxqpxj
31
IðTM pk Becxtel ( TppNety )
Aecebxqemqpwpc .
13 yeJ Exry yeJ Rxcek EtpM Eewxty yeexyesy , Tk
ReM c Tewbxby EteceM EpaxM Zeutel c
yek Qeyterrpk Bpeespeesek uqyeay yeJ Wpxk Tk Re
M c Tespneqtk Epxcec Sererrpqpwpc .
12 Eexwy Eak , Tk ReM cetpexyeM Erk EpaxM c W
etedek uxcepk mxNtedek Epxrek Zpspk TeceMj
E¡nxsTpD pk WpxeVcej xxk mxNpk tpM EpNpwpc .
11 ExeVcxyesy Tk ReM Eery mexaepk Encej Wetel
c Epqby , Wek y Ebek yej EeuNeeac Ebek ExspD
32
uqyesy EeNec TpNpxxteeey Epxcec uqec .
Specrrpqtk xc Tk ReM pk xxek WpxeVcej xxk TpNsxq
ekH uqtprrec . Tk ReM Eery Erem TpNsxqekH Tec
10 Eexwy Eak , Eeekj Temy ReM Ej , Tk ReM Eery
Reectk AxNweexby uneeek y Terrpteqtk yej
Rxml Exry Rxceetk Epcxzeeetek aeyeNqecteyec cete
xj Zpcek Rxceetk EpweNteeesek yeexwpc .
9 cetelj EteceM EncxL Spntel Tpterry mxwpD Exry
veNeqtk EpeepM Rxty SpeepM Tetek y verrpaxk
Terxwpc .
uxnxtpmqpdek uqyesy Tk ReM Eery Reexj Exteycxte
c , Reexj Seexk xxeM Wek y Ebek ExspD E¡nxsTpD c
8 EteceM uqyesy Tk ReM pk uqyespnerrpqeey Zps
ptec EncxL SpNtel Wpxk , cenyej Tk ReM Eery uxM
7 Spxspcqel pk TeceMj veexMj Serel c Reweby , ve
exMj Serel pk TeceMj Tpxcewel veexMj xc Rewetpcec ,
xxk TeceMj Spxspcqel c Reweby ,
6 Weteqcej xxk TeceMj cxberrenqel Reweby , cxbe
rreNqel pk TeceMj mxqxaeecmc xc Reweby , mxqxaeecm
c
33
iðTM pk ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj
iðTM pk ( TppNety ) RxcetpceM uxqpxj
20 vewpeK pk Axeepqk Exry Tk ReM Emk c Aeceb
xqem ceNectec : Exyeceqty RpL teceJ Eeqxyej uxmc
cenel Seapnerrpqeey EtpM mxntelj Exry ceneqtpk E
ewpc .
Bc ceneqtpmqm Rxcek ceNeqty AeweeeeeK Wety Te
cnc cecenetelj Eptpk Weaxpk Exry Tk ReM pk Sepecxl xx
npcekh
Tk ReM Erem Axwecej xc SeextpM Sepecxl Teqyxk E
eeceeeneey ceNectec . EpaxM Eery , Tenk Exry ZeeK ven
34
eecrrpc
19 ExeVcxcepk yxtk ReM Eery Tecety WeNcepk pk
Tpeceeeeeqeeesek Axwecej xc Reexj yety Extecem uqyec
.
Terrpnxseey Eexwy Terry xc AxceJ yeM xxek Sprpspe
esek uqec .
18 yxtk Exry Tenk Exry Temk Qpcej vewty yeM ue
etk Eerrpqek TeceMj TecNc xxk Weetel Eak
Eexk Epxmqenpk : << Erk Exry uqyesy Wxry Tptpry
veexNety mxyemk Wpxk , yeJ Temk c yeeeenpk Serewpc
>>
yxtk yesk Teetk yeexeesek uxqpcej . TeNk EpxXj , En
cxL Tecety EeqteM ceNeqty uNeeek Eery Temk tpM
17 Tenk Exry Eaxcej uNeeek Eak EncxL mxety , Ee
qteM ceNel c mxqxzek Eeyeey xxk EpxXj tpM
uqec , yxtk Exry Rxty yeM xxek Temk y Eerrpy Zecej
xc Epxbedek uxqpcej .
ExNem Tpeeec EpaxM ppk Eery Sererrek y yek Teyej
yeM ReexNerrpqpeesek EpxqxceM c Epxetpspqedek yxsc
16 Wek y Tk ReM TpM ceqek Epxcmdek Ebek Exsp
35
D E¡nxsTpD pk EepekH Axtel yej Tecxk WpNxqek
xxk Epntpkh vezeby , Sxmk Sxpecetelj veneecrrpc tp
M vpnxbpeepc .
4 uneeek Eery Rxml Epexqetpdek Secxrrpqspk c Z
eny Eerrpaxqeeesek Epxcec , veNxk Tetk ReM c Tewy
xexxqek Axtewpc .
Eeurrepk uneeek y Sxmqtk Exry Zeny Eexwy mxwpD
c mxqxzeby yeexteeK , Tetk Exry mxrpcel Eak Esk
vptel xxeM Reexnerrpqpeesek EpxqxceM xxeM Tk Re
M pk EtJ Wpxecm xc Wpxqbxwpc . Entk EpNxty Eak
3 EteceM verrpNweeK Tecety Wencepk Exry Epxy
36
eM pk xxek Sxrpeeec Sepecxl Zpcek veecrreeey xxk Tpxq
pcej
Terrpnxzeby , Epxrek Zpsy Eery Tetek y Epexqk Zeut
el pk Sxqterrekh mxpeceqcej Eewseeey uqpwpc .
2 cetpexyeM Eexwy uqyeay , yesk Eeqc Epqek mx
wpD Exry Temk y Teeceeec Epexqk Zeutel c Terrek
Zpcek mxrpcewpc .
Bpexl pk Spnrrel c EpNprrpqby , Tetek c EeuNeeeac
Ebek Zpcek Esk Weteneby Wesc Tpxncek xxeM yeXj
yeM Tk ReM pk Tpwtk yesk verrpnweeK yeeesc Exqe
newpc . Tetk Rxrrpak yeM mxrpcem AxreM uxmc EpxceMj

1 Epnxty Exsnðl pk Eenepk pk Tpwtk verrpnweeK


Tecety WeNcepk Exqenedek yeexqpekH . Rxcek Eeteqc
verrpnweeK Tecety Wencepk
vpzetprreM uxqpxj
Wencepk Exry vpyxqrrek Spxrespk tpM Sepecxl mxt
eqm tecek uneeek y Wetecej xc Teqcenemqpdek uqec .
21 EpaxM Eery , Zeny Eak mxwpk y Sererrek Eak
genpeesek Eeexqepeeeel ceby Epxcec , venxk Tecety
37
Eeexqepeeeel c EpxyeM pk SereekH yeM xxek Teexq
unxqeby uqeey Epxcec .
iðTM pk ( TppNety ) vpzetprreM uxqpxj
iðTM pk ( TppNety ) vpzetprreM uxqpxj
Secxrrpqspk c TpNpwbxqeby uqeey Epxcec uqyesy
Ebek y Ewpkh Tetek c BeNrrpwpc .
11 TeteceM mxapk Axtel yej Encej SpxM xxeM xxe
k EteceM verrpNweeK yeeesc ReM Eak vpqk Teyeeesek
mxetppecem yeM Epxqy yeNek , veNxk Tetek c TpN
pwbxqewpc .
EteceM verrpNweeK yeeesc ReM Eery Spxsy yeNteL
yeexwpc , Tetk TecNc TeceMj yeexekH EeqteM mxetptek c
Esk
38
Encej SpxM c mxeVceyaxqek Epxbem mxwpD c Exry
Sxmqtk xxk EtpM uqeepXj TeterpD c Zeqeqek Sxpecewpc
.
10 ExqeecrrpXj TeteceM Weeeeupk pk ceJ Teaxzee
crrpc vpnxael Zprrek TpMj yeM Eery Teqyxby , uNeeek y
mxwpk c ceNcxk vpapnprrpqeey xc Ay Wetewpc .
9 Ebek Exry Epxrek Spxspxj Tec mxwpk c ceNcxk
Teedeqtk Eak Beexqerrpqeey xc Wetewpc , yesk Werry
X EtpM uxnc veNek , EtpM uxNc Sprpspk TptpMj yek
Tpexj BpyeteeK uxqpcej .
8 Tenk Seexk mxwpk Exry Werry mxwpD pk Tpwtk
Eery EewxtpNek , TeteceM Werry EpaxM Zeutel ppk
Zeutel pk Tpxqpcej Zecetk Bpyerxby yeexqpekH .
7 Tenk Exry Seexk mxwpk QpTJ c EeuNebpeepc ,
QpTJ Eery Werry mxwpD pk SetpM Sewerrpk Epexqk
Spxspcqeaxpk TpM Aecenqel uqrreyec .
6 uneeek Eery SptpL yej gpwpMj Wety vpzeM vptk
tpM TpexweM yerrpqrrek gel Epnprrpqby , Esk
Tpqprrek mxwpk c Qk Eeuneyec .
X Esk Sxtpcaxpk c EpxzeM TpM EpNpseeek , Bpxyce
39
k Epxrek Zpsy xc Teqcenemqtexj Repy j yej usppk
5 uneeek Eery yesk yeqeM Entek y EpxXj xc Esk E
errpaxqeyec , TeteceM Sepecxl xxnpcek tecek uneeek
18 Tetk yeNteL Teeceeec Epxcej ceqek Weeeeupk
pk Teaxzeecrrpc mxsel xxeM TeteceM Sezxeeek ExqbeNw
el
uNeeek Eery Rxceetk Tetek tpM veNeecrrpc mxk Rpx
cek tpM gebeM Epxqetecek Epxcyec .
17 EteceM mxwpD Exry veteeesek uqeeK Wety ye
exwpc , Tpeesxk Seqcxk tpM SeNrxeesek Emqk Wety ,
Eqbxcej Exry mxwpk y Terry geNay , Tecety WeNcep
k pk Teeceeec Zeutel c vpnxeeqeeesek yeexwpc .
16 EpxyeM pk xxek Epexqetpdek Rxml pk EpaxMj
40
unprrpsxzeeeteyec . TeNem Epxcej ceqek Esk axteeey
Rxcek xeL BxeM Bewreyec . yeqeL Eery ubeM EtJ Ee
sxeK TpM Sxrpeeec yeexteeK ,
Wpxk ! 15 Tetk BpxU BeL Eak geNay , uNprry BeL tp
M EpNpby , yxzpM pk mxyemk yeqeL Tec
Y Sepecxl SereekH Eery vpytpeK Sxrpeeec yeM Tpx
mneyec . Tetk uqyesy uneeek y veNxzety xc Eewseeeaxp
k
Teaxzeecrrpc mxsel Exry veecrresc Epxcec yeexteeK
uqec . Tetk Bpxceqek yerrpNec mxwpD c Epxtpcewpc , Te
tek
14 Tetek y FeqxeK gpNc Tec Rxty Exry ZeNy Zeec
eeek EweD c Teqyxl Epxcec SxNtek , Rxml Epexqepem
BxeM yezespqaewpc !
Tetk Exry ubeM uNteeK Tetk Exry Tk ReM QpekH Rxc
ek Sxnecekh vprrpqk ExtemXj ZeNprc xxspM vpexeepM
yezeM Aeeccel cecac Exry TeNpc veMj EtpM xxeM Te
axzeecrrpc mxsel Zpcek veecrreeey vpNxael c cxm uqpw
pc ,
13 Tetk Bpyeqeexj Tectecedekh EpxyeM Tecek Ee
41
wtk xc Exry Eewteqewpc . Tetek tpM Eeyay ceqeyesy ,
Zprrek mxpecewpc , Tetk Exry ceceMj xxk Eenxzetek
Wety yeM Epsepeeeeeetewpc .
TpxNpdek yeexwpc , Tetk EpxyeM pk xxek TpxNpqce
J Epexqk Zeutel xxeM xxek Esk Epexqerreeey EpaxM Zeut
el
12 ceyeay Erk uxqpxj mxwpD Exry ZeeK BeNqxxj
EeNxzetek Wety , TpxNpqceJ yeNxeetek Eeqeeeteeey ye
M
iðTM pk ( TppNety ) vpzetprreM uxqpxj
iðTM pk ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpxj
Tk ReM pk cecek AeyeM utpl Serel c mxcbxcespcec c
eweyec .
BecxXj uqec . vpzeM verrptesy BecxXj xxk TptpMj ux
M Tk ReM TpM EteceM EpaxM c Sererrpqby ,
1 Tptpry Eeekj Temy ReM Ej , Wxry Epxry xxk Tk R
eM TpM yxaxdek Exry vpzetprreM Tpeetpc
Ebek Tecxk WpNxqek ExNewpc ceweyec
gpNyetprreM uxqpxj
TpM EpNpeesek >> Tec Eeteqc yeexwpc .
42
gpqcxeesek xxek Extedek >> Tec Eeteqc yeexwpc ,
Wpxk yesk ZeeK << Epcxzeeesek geeeec Eery Encxcepk
SxyeM
22 Zenptk xxk Epxcek tpM ceqedek Exry BpxU ye
exwpc , Tetek y yeextel Eery ZeeK << Rpeeec Eery
Exry veNxk TeceMj uqec .
Tecety BeNqxeK Eak EeeVcxbxNeeesek yeexwpc . Ee
xwy mxwpD Exry TpxU Zpspk y BeL yeexeey xc Wetem E
pxcec
21 Tetk Exry TpxU Zpspk y BeL yeexeey xc Wetem
uqyeay , Tetek y mxqxzem veqtesc Epxcec ENcxL
Tecek EpNxty xxk Eaerrek vpqk ceaemy uqpwpc c j .
EpNaxqeexj pk ExqbeNewel mxapk y TppMj Eak xxrr
pteyeay , vpbxL yesk yeNxyaxqeeetek uxmxxby , EapD
20 ceNyej mxwpk Exry Wek y Ebek – EeuNeeac Eb
ek ExspD E¡nxsTpD c Terxeey xc Eesxeeqek , Erem
EewxtpNel pk urrpl uqyec EpaxM Eery mxwpk Exry Z
errpk tpM cxberreNqeeeteyesy TeNpc Temk y urrpl uqec ,
19 Tetk Exry mxwpD TpM Encej Axqpcej Epxcmwp
c cewek Eeweqteeesek uqyeay EpxyeM Tecek ExqbeNewe
43
l
EewxtpNel Eak Seqpeesek mxwpD c Epxtpcewpc .
10 cetelj Ebek y Tecxk WpNxqek ExNem EtpM Exr
y ZeeK vpqerreexac cerepetk ExNem Tec Eeteqc cerepece
k
Bpyeqeexj tpM Epreeey xc Epxbem TpMj Epxcec , ve
Nxk mxwpk uxNc cewsxk BeseNeeey xc Serewpc .
yxsc . Emk y EseNm yeM , Tenk Exry Tk ReM c Eerrp
axqewpc , EpaxM Eery Tenk Exry Rxcej mxwpk
9 Ebek Exry ZeNy Eexj pk mxwpD Sereeesek SxeK
Eptetelj Temk y Eeweqeeesek Zprrek yezeqemqm Epxcec
tpM Wxecrrek Epk Eery Rxcek EtpM Wety Rxcek Etp
44
M Exry Wxecrrek Epk Wety uqec .
8 ceyeay Tptpry Eeekj Temy ReM Ej , Rxcek Zeutel
c Tk ReM Wenteby uqeey Epxcec , Ebek y Rxtpk
Esk Spxspcqecaxpk Exry Sxmqtk mxqxzeby Epsepee
eeeeteeey xxk EpxXj tpM gel Teqyxk Sxterrek Spxrpcespc
ec
7 Etpcej xxk TecNc yej gebeM Eery Rxcek Eeteqc
yeM uNeeek y Eeexqepeeeel xxeM Epxxqetpdek uxqpcej ,

6 verrpaxk EpNaxqeexj Eery Ay Epspk tpM , TeNpc


EpxzeM TpM Epsepeeeeeeteeesek uqec .
utetec yeextel c Esk EeeceeeNpwpc . gebeM Eery Ep
sy yej Epsy xc Tpxsxcqek uxNxqtpdek ZpL ,
5 Tetek Eeecekj Ecxk tecek uneeek Eery Temk y E
pxcej yeM xxek TecNc gebeM c Tpeeterxrrpqyec cetexj
Wpxk EpNaxqeexj Tpeeterxeey xxk Ecxk y EpxXj Tec
Eeteqc yeexekH yxsxy ? >> cewewpc .
Eeweqeeesek yxsxy ? Tenk Exry vewxekH uc ? yxtek
y Eucej TecetpD uxM Rpxcaxyec Eeqxyej uxmk Exry
Exry Teaxzeecrrpc mxsel tpM yeNxeetek Tk ReM c Fp
45
pqeby : 4 << Tenk Exry Tecxk WpNxqek ExNewpc cewek
3 vewpeK pk Axeepqk Exry , Tk ReM Enceysc Wet
em ceNectec , Erem ApxU pk AeeK TpM BeNxL mxwpk
EeuNeeeac Ebek Exry Eqaxpk xxeM Tewbxk Tk ReM
TpM Epqewbxqeeesek BenqxeK c Aecebxqetpcec ceweby
Eewpc .
2 yrJ Exry Tk ReM c Entk EpNxty xxk Tecety WeNc
epk pk Eeexqetpeesek Epxcej uqpk Wek y Ebek
iðTM pk ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpxj
iðTM pk ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpxj
mxwpD gebxrry yeM TeexquNxqeeesek yeexwpc , Z
eeK Tetk Exry usppk RpL c gebxrry TeexquNxqeeesek Tec
BeNxL Epxxqerreeey tpM TpxmL Epxcec gebeM uc ,
Emk c Exry TeteceM WpeceeeeK yej EpNyeekH mxNyecej
Tec
16 Tenk Exry vewpeK uxmc Becxzek terrek uxM Er
k EpaxM c TpNepeyec . Temk y Becxzek tpM
Sererrpqpeesek Tec Eeteqc yeexwpc .
Reexbk ieðpl Eery uNeeek y EpxNpsxzedek EeyxzeD
46
yxqxxj xxeM xxek BecxXj yxaxk Tk ReM c Expeeeek
15 Wek y Ebek y yeeeterrewbc yeM yxtek y EeuN
el pk Beysxzek uqrresprrec . ZeeK Wek y Tptpry
ceNectec uqec .
uNeeek y Ewpkh Axteeey xxk cxNc yeM cecek Aeye
M , Ewbexj Epxcec EewxtpNel c Eneweqbek Temk Qpcej E
ysem
14 Eexwy Eak , Tptpry Eeekj Temy ReM Ej Tk ReM
Eery TeNem EtpM c mxsek mxqxzem Tpqetk ,
Exry TpxU Zpsy WpxeVcej EpNpsxeey uqpwpc .
13 cetelj yxtk ReM uNeeek y Eeweqeeesek Sxkh T
ecNc Sxkh gebeM Teqecec xc mxsek mxqxzewpc , Teetk
ceNectec . Tenk EtpM Exry Epqek TecNc Exry Sxteeet
ek Spxrpby SeeseM TecNc gel tpM veexqpwpc .
12 uNeeek y AeeK EtpM c mxqxzek , Axtel pk cxN
c yeM Temk y WpNxqek ExNem AeeK c Tpxncepecem
uc ? Tk ReM Eery cecek AeyeM , Axceac Spxspxj Tec
EewxtpNek ,
11 EteceM uxmk Exry Erk Wety Epsepeeey Tpqk ,
Tk ReM Eery ApeepL Eeqc Bpexl pk mxwpk uqeey
47
gel TpxNeqbek , Ecej gebeM yrj Tpxwek uteD Eery u
xM Epsetpwpc .
uqec . Tenk EtpM TpM , Epqek uNeeek Exry Tpexl pk
Zecej Terrpk tpM EeNxqby , SeeseM TecNc Exry
48
ceJ uqtprrec ! Eewðk .
Y Tpeeec Terxqtk TeceMj yek EpxNmqbxqek TeceVsx
qek Teysxwpc . EeqteM ceNel Exry Epxrc EmNxtk Temk y
18 Tk ReM Eery Wek y Ebek – EeuNeeeac Ebek Ex
spD E¡nxsTpD pk EreNxl pk Tpwtk uqpk Temk
mxtpqpk Tk ReM c yety Bpeespqtk Eak Eery Seqrree
ey Epxcec uqpwpc .
SeNewbxqem ceNectec , Teceyesy TeteceM Werry m
xwpD ceexteL Aeqaxc j yeM Tk ReM c uNprry BeL tpM
17 cetelj Tptpry Eeekj Temy ReM Ej , Tk ReM Rxce
etk Erk EpaxM c EpNxpeaxqek Wetedek Tpqk
Eeteqc , EapD Tecek EpxyeM Tecek Epsetpk Wpxmw
pc .
iðTM pk ( TppNety ) gpNyetprreM uxqpxj

49
50
TeutprreM uxqpxj
1075
xj

1072

(Back to Table of Contents)


gpNyetprreM uxqpxj

1069
(1st. John)

vpzetprreM uxqpxj

1064
xcetpceM uxqpxj

1063
) RxcetpceM uxq
pxj
Exyeceqty RpL
Zpeeek y ( Rxcej ) RxcetpceM uxqpxj
7 cetelj yxtk ceNyej ZeeK uNeeek y cecek ceNel p
k Tpwtk yeexekH Wety cecek ceNel pk Tpwtk
Tprreaeeetekh .
EewxtpNeeey ZpL ul Tenpc vptel ceqeby , Epexqk Ee
bxqqeekH Rc Epxrek Zpspk ty Reexaem Epxcec ty
6 Tececepk yxtk ceNyej Temk Tec vpYeJ ExNpcel Te
c ceby ceqeyeay Wpxk veneecrrpc xxk Tpwtk
ZeNxXj : uNeeek TecNc cecek ceNel Tec , Temk ty ve
Neecrrpc ceby yeexteeK Epxcec .
39
5 yxtk Epxry uNeeek TecNc xxk mxyemk Eak Sprp
speesek Axwecej yek Tk ReM Ty Epqewbxqek
uqtprrec ceby Sereeesek y ZpL . uNeeek TecNc xx
k ceNel cxqyeekH .
4 Wek y Emk c Tewtecqek yxaxby yeexekH Rc yxt
k uxmteceM yezeM yezeseepqeexj xxeM TpxmNeexj uqee
y
uqpk Eaxcej uNeeek yej Temk y EpxMj ExspD E¡nxsT
pD pk vewty xxk vpyeJ Exnpcel Wpxk .
3 yxtk Epxbedek Sprpspeesek uxmk xxek uxM Tk
ReM Ty Epqewbxqek Wetemqpkh , Erk ul yxtk
Epxbemqpdek WpxeVcej xxk Eewc Resy xc Tptpqeb
y , Weeetek TeqceNemqm Zpsptec .
ReM Ty Eppl Eak Eaxcej TecNc Tec vewty EpNpsxby u
xmc uxcepk yxtk ty Exqey j yek
2 Erem Eewc Resy ExqeNem xxk EpxXj , yxtk Epq
by veNeeesek yxqk . Eexwy xxk Tpqk , yxtk Tk
Epxbedek yeexekH ZpL, Teexwy yeexkh yxtk Rxceet
k Rxty yeM xxek veneby geM xxeM xxek TewteNxdek yxq
k,
40
Bc Epxmqedek yeexkh . Erk vpyeJ xezerrek y Zpsy x
c yxtk AxceJ yeM xxek Sprpsay , Rxty yeM xxek
1 yxtk Erem Becxtel ty Tk ReM Ty Eeecekj EpNxty
Eak EpNpsxby yeexeesek vpyeJ xezerrek y Zpsy
Zpeeek y Becxtel ( Rxcej ) vpyeJ Bezerrek y Zp
sy
uqpkh .
3 yxtk ceNyej uNeeek y BeNqxeK c xxNpwqek Terr
eyesy , yxtk Temk c Terxby uc cetexj xxek Weteby
Rxml pk Tpxqpcej Eewc Resy yek Enmdek yxqk .
Tenk Rc Wek y Rxml pk Tpxqpcej Eewc Resy yek En
mdek xxeM Epxqy yeNek , uxm mxwpk TpxNpqcxtek y
2 E¡nxsTpD Rc Wek y Tpxqpcej Eewc Resy yek En
mby Wek y yezeD c Rxml Eak ceqtpNxmqbec ,
Tpxqpcej uNeeek ty Zpsy EpaxM c ceqem uqpkh .
ZpL . ceNyej cek Rxml Epexqepeyesy Wek y Zpsy xx
41
NpL c yeNxwteqeeeac ExspD E¡nxsTpD Rc yxtek y
1 EpxMj mxyemk Wxrc Ej , yeJ Tk ReM c Rxml yxt
ecec Epexqetptpcec ceby Emk c yxaxby yeexekH
vpzetprreM uxqpxj , E¡nxsTpD yxtk ReMj pk Tpx
qpcej Zpsy EpaxM c ceqewpc .
ceby ceqedek ty EpNpeey uxcepk Temk y Zpsy SpNr
rel Rc yxtek Tec Zewenay vpquekH Epxcec uqpkh .
10 yxtk ceNyej yeXj yek Rxml Epexqetpdek Epxce
c cem ZpL ul , yxtk Tenpc uNeeek c vpteqac
Eak ceqtpNxmqpk Wek y Bpexl uxnc xxk Zelj Rxml c
Epcxzek AeyeNqem uqpkh .
9 yxtk ceNyej uNeeek ty Rxml xxek WeteNeyel Te
nk Rc xxNpL Zpsy xc yeNxwteqek , yxtek c Rxml
Weceqedek ty EpNpeey uxcepk Epxrek Zpsy Tec vpq
uekH Epxcec uqpkh .
8 yxtk ceNyej yeXj yek Rxml cxqxeak Epxcec cem
ZpL ul Tenpc EpxyeM pk yeXj yek verrpNpk
mxyemk ExspD pk Axsy Rc Wek y Eeqxyej Rxml c Ep
cxzek AeyeNqem uqpkh .
EewxtpNeeey ZpL ul yxtk Tenpc vprrpNpety yek vpy
42
eJ ExNpcel Tec yeM Epxqy yeNek , uNeeek y EpxMj
Zpeeek y ( Rxcej ) vpzetprreM uxqpxj
Zpeeek y ( Rxcej ) vpzetprreM uxqpxj
uNprry Eeqrrprrpqpk cxqxeak Rxml Epexqetpmqm E
pxcec ZpL .
10 Eeekj Temy yek veexneqeeeac Rc Tenpc cecek
ceNel pk Tpwtk yeexekH uxcepk usppk c EeNec
Bxek Eeekj Temy yek vpNpspk Berpeey ZpL ul , Tenk
Rc Wpxk veNeecrrpc xxk Tpwtk yeexekH ZpL .
9 ceNyej BeNxL mxwpD Temk c cecek ceNel pk Tp
wtk EewxtpNeby yeexkh ceby ceqeyeay , EpxyeM pk
EpaxM Eery , veNeecrrpc Rc ZeeK EeNxqby , Epxrek
43
Zpspk y cecek ceNel ZeeK Ecxqek ceexmqby yeexkh .
BeNqxeK pk Epxrek Zpsy Rc E¡nxsTpD pk yeXj Tece
Mj uzy Tk ReM pk Tpwtk Exqenek geNteeK ZpL .
8 Tecem ty Wxry Tk ReM Ty yxaxk Epxcmdek c Wp
xk Sxkh BeNqxeK ceby Epxbeby uqpkh . Erk
uqeey ZpL . Erem EpNxty xxk BeNqxeK Rc Tk ReM p
k Sprpsay EpxeVceNedek Wetecej Wpxk .
veNxk EpNxty xxk BeNqxeK uqpkh . TeNpc Tk ReM p
k Eeecekj Ecxkh mxqxzek Eeueesek BeNqxeK Wpxk
7 Tptpry Reexbk Rpmpk Wxrc Ej , Wxry Tk ReM Ty
yxaxk Epxcmdek Rc ZeNy Sxkh BeNqxeK yxsc ,
Sxkh BenqxeK
6 ExeVcxyel yxtk Sezc yxtek ty Temk y Eewc Resy
uc ceby yetpqeekH Tec ceqeby Axtekh .
E¡nxsTpD pk ceqeby xxrreeesek xxeM Zpspaxqek Ee
wxtpneeey ceNectec .
uxNxwpspk veexNeqeteeK yxqk . Temk c uNeeek Ea
k EpxNpsxzedek vpyeJ xezeekH Tec cewecaxpk , ExspD
5 cetelj TeteceM uNeeek y Zpsy SpNrrel c BxNpwq
ek Terreeeac mxwpD Ty Eeyay ceqeyel Tetk uNeeek c
44
Bxnpwqeeey ZpL ul Tenk Rc TeNpc vpteqac Wpxk ux
cepk Epxrek Zpsy Temk Tec vpquekH Epxcec yxqk .
4 ceNyej BeNxL mxwpk : << yeJ Temk c Terxkh .
>> ceby ceqeyeay , Temk y BeNqxeK c Esk
veNeaek y mxsel yej mxwpk y Eeqxyej uxmc gpzeac
Epxbel BeNcej Rc uxM uNeeek Eak ExNedek yxsc ,
16 Eeqxyej EpNaxqeexj Teqecec ty veNxzeqeeete
eey uteD uxmk , ZeeK Qk Weeeeupk pk mxsel gpNc ,
EpNaxqeexj Teqecec xc veexNeqeeey ZpL ul Eaxcej
uNeeek c veexNeqeeey Sepecxl Epxcec ZpL .
15 EpNaxqeexj Teqecec yej Temk ty veNxzeqeeet
eeey ZerrpLj Rprrppk c yxtecec veexNeqk , Tk ReM ceNye
j
veNcxD ceNaecec Eewxtek c Exqk Teyeeesek yeexkh
45
.
yxaxby uc . uneeek y Zpsy Tk ReM pk vpyeJ xezerrek
ty EewxtpNeby yeexekH Tpqk , Tk ReM TeNem
Ty BecxXj yxaxby uc . Beqerrpappk Wxrc Ej , Tk ReM
yxMj TewxNqeeK Tpqk , yeJ Tk ReM Ty BecxXj
mxcsxpk Eucepk Wxrc Ej Tk ReM Tenem Eeecekj Ent
k Eak EpNpsxby uxmc xc Terxeey Tpqk . yeJ Tk ReM
14 EpxMj cepcepk Wxrc Ej Tk ReM Eaxcej uNeeek
c Terxeey Tpqk yeJ Tk ReM Ty BecxXj yxaxby uc
Exqeeesek Tpqk , yeJ Tk ReM Ty Becxc j yxaxlj .
yeJ Tk ReM Ty BecxXj yxaxlj . Beqerrpappk Wxry Ej ,
Tk ReM Rxceetk TeNem veNcxD ceNaecec Eewxtek c
13 mxcsxk Eucepk Wxry Ej , Tk ReM TeNem Eeece
kj EpNxty Eak EpNpsxby uxmc xc Terxeesek Tpqk
yeJ Tk ReM Ty BecxXj yxaxlj .
12 EpxMj cepcepk Wxrc Ej , Tk ReM pk Rxml Rxce
etk E¡nxsTpD pk Eeac yeM Eerrpaxqeeeteeesek Tpqk
ty vpzrM Rxty Rc SpeepNeeesek Tec Eeteqc uqpeese
k yeexkh .
Tenk c veNeecrrpc ty Bewrekh Tecetelj vewxrresc Be
46
wreby yeexekH yek Wetem Epxcec , EpaxM Eery , veNeec
rrpc
11 cem ty TeNem Eeekj Temy Setpk xxek vpNpspe
eac Rc TeNpc veNeecrrpc xxk Tpwtk yeexekH yxqk
Zpeeek y ( Rxcej ) vpzetprreM uxqpxj
Zpeeek y ( Rxcej ) vpzetprreM uxqpxj
23 EpaxM Eery , vpyxqrrek EpxMj xc Rc Esk veqrr
eeeac Rc vpyxqrrek Eaxcej xc Rc QeU Esk veqrreeey
Epxqy yeNek , vpyxqrrek EpxMj xc Ay veqrreeey Epx
cec yeexekH yxqk .
Eexwy mxwpk ul Tenpc E¡nxsTpD Tec Teexspecreeea
c Wpxk . TeNk vpyxqrrek Eaxcej xc veqrreeey Epxcec yeM

22 Teceyel TeNk vpteqac Rc cek uc ? TeNpc ExspD


ul E¡nxsTpD yxsc ceby ceqecac yxsxy !
47
Emspdek yxsc cetexj c Wetedek ty EpNpsxkh .
veNxk Tk ReM Epxrek Zpsy xc uxM Terxeesek uxcepk
Eeqxyej vptel verrpNweac Rc uxM Epxrek Zpspk Eak
21 Wxry Tk ReM Ty BecxXj yxaxdek Rc Tk ReM Ep
xrek Zpsy xc Terxeey Epxcec xxk EpaxM yxsc ,
20 Tk ReM Rxceetk E¡NxsTpD Eak EeNxrrpk Spxre
sy mxNtedek Tpqk Weteby yeexkh .
Beexqek Eppeyej , Emk Eak Epxbemlj Tetk Epxrek te
cek yxtek ty vewxzeNpeeteeey Epxcec yxqk .
Tetk yxtek ty vewxzeNpeeteeey ZpL ul Tetk ReM yxt
ek Tec vewty yeexeey Zpsptec ZpL . cem ty Tetk
19 Erk uxqpxj mxwpD yxtek ty vewxzenpeeteeey
Epxcec Tpqk yxtek Eak EeeVcxbxNeeesek yeexkh . ceNye
j
Eexwy Eak yxtk ApxU pk AeeK uqplj cetexj c Wetede
k yeexkh .
ExNekh cetexj c Sprpspeesek yxbk ? Epxry E¡nxsTpD
pk Eeqc Epqek Epxsxzetek Teexspk ExqeNek geNplj ,
18 EpxMj mxyempk Wxry Ej , ApxU pk AeeK uqplj
. Tk ReM TeNem E¡NxsTpD Tec Teexspecreeeac
48
y SereekH xc Zeueeterrpqpeeac Rc WpxeVcej EpNps
xeey uqpkh . E¡nxsTpD Tec Teexspecreeeac ,
17 Erk Teqecec uqpk Teqecec ty veNxzeqeeeteeey
gpNc mxsel ZeeK SeNrxk EeNxqby uc , ceyeay uNeeek
veNxk uxM EpNaxqeexj Teqecec Eak ExNedek ZpL .
29 Tk ReM E¡nxsTpD c Zpsy xxNpL Tec cetexj c W
etem ceNectec , Eexwy Eak Tk ReM Zpsy xxnpL c
ceNexj Epxcec uqeey ZpL .
ExeVcxyel Temk c ExqeNek uaek ExNem xxk Epxc j t
y yxtk SereekH Teexurry uqby Eezpk Teqteqeeey xxk
28 Teexwy yeexkh , cepcepk Wxrc Ej , Tk ReM Tem
k y Eewc Respk y TptpMj EewxtpNeeey ceNectec .
xxNpwqek Terreby , EmNxtk E¡nxsTpD pk TptpMj Ee
wxtpNeeey Qk ceNectec .
SpNrrel Rc Epxrek BpxU , Zeny vptel yxsc ZpL . Eex
49
wy Eak , Tk ReM vpyxqrrek Spxrespk y SpNrrel c
EpaxM Eery , Temk y Spxresy Eeqxyej EpaxM c uxM
Tk ReM Ty xxrrek SpNrrekh , Temeaxqek Temk y
Temk y Spxresy Tk ReM Tec vewty yeexyel Tk ReM u
sppk pk xxrreby SpNrreeey xc ceNecsem Epxcec ZpL ,
27 Tk ReM Ty Eeyay ceqeyel , E¡nxsTpD Rxceetk T
k ReM Ty Spxresy EpxNpsxzedek yeexekH ZpL ,
26 Wxry EteceM c yxaxdek Rc TeteceM Tk ReM c
Weceqeby yeexekH mxwpD c xxrreeesek yeexkh .
uqpkh .
25 Erk ul TeNpc E¡nxsTpD pk EpxyeNtecek yxtek t
y Eeweqek EpxNpsxzedek WpxeVcej xxk Eewc Resy
vpyxqrrek Eaxcej xxk Eewc Respk ty EpxNmqbc Eew
xtpNek EpNpsxeey uqpkh .
ceNyej Eeecekj Sprpspeesek Axwecej yek yety yeNx
wteqeeey ZpL ul . Tk ReM QeU vpyxqrrek EpxMj uzy
24 Teceyel Tk ReM Enceysc Eeecekj Sprpspeesek
Axwecej yek yety yeNxwteqeeey ceNectec . Tk ReM
Tec uqeey uqpkh .
ZpL . vewpeK uxmc vpyxqrrek EpxMj xc Rc Exqk Wet
50
ecac Rc QeU vpyxqrrek Eaxcej Tec Rc vpyeJ ExNpcel
Zpeeek y ( Rxcej ) vpzetprreM uxqpxj
Zpeeek y ( Rxcej ) gpNyetprreM uxqpxj
6 Eexwy xxk Tpqk, TeteceM E¡nxsTpD pk Eewc Re
spk y TptpMj EewxtpNek Temk Tec vpyeJ ExNpcel
cetexj c Weteby uqpkh . TeNk EpxyeNtecek Rxml cxq
xeak ceby Epxcec ZpL .
5 Tk ReM E¡NxsTpD pk ExqeNeby yeexekH Rc mx
wpD pk Rxml cxqxeak xc EeNxqrreeey xxk Tpxqpcej
Zelj Rxml ul vepqc Zpspk Eak BpxNxaedek ZerrpLj y
xqk .
4 Rxml Epexqetpcac Rc TeNpc uNeeek y vepqc Zp
51
sy Eak Rc BpxNeaedek yeexekH ZpL , EpaxM Eery ,
uxNc EpxyeM pk xxek AeyeM EeNxrrpk xxek vewerre
qeby yeexteeK ZpL .
3 ZeeK E¡nxsTpD EeNxrrpk AeyeM yeexteeK Tec E
eteqc yeM E¡nxsTpD pk ExqeNem xc mxsecac mxwpk
yeNerreteeesek yxqk .
xxk EpxXj ty yxtk QeU Temk Tec Tpxspcetec uqpkh ,
EpaxM Eery , yxtk Temk y Epxrek TpxNc ty
vpyxNerrepk ZeweM uqeey Rc Epxry tecek Teexwy T
pty yxsc , cetelj yxtk Weteby yeexkh E¡nxsTpD c ExqeNe
m
2 Tptpry veexNety Reexbk Rpxmpk Wxrc Ej Etpcej
yxtk ul uNeeek y EpxMj mxyempk Wpxk vpbxL
EpNpsxkh .
ZpL EpNaxqeexj Teqecec TeceMj yxtk ReM c Terxeey
Epxcec yeexekH Rc Tetk uNeeek c Terxeey Epxcec ty
uNeeek y EpxMj mxyempk Wpxk cewek ceqeby uc ,
Epxrek tecek yxtk TeNpc Temk y EpxMj mxyempk Wpxk
1 Tk ReM veNerreac , Eaxcej uNeeek ceaxrek EreN
xl veexMj Tec yeexekH uc ! ExqeecrrpXj yxtk ReM c
52
gpNyetprreM uxqpxj . uNeeek y EpxMj mxyemp
k,
yeNxwteqek Secxeeac Rc TeNpc uNeeek y EpxMj mx
yemk Wpxk cetexj c Wetem Zpsptec yeexkh .
Temy yek Eeqeeesek uc ? ceyel Temy xxk cxrc Epexq
k EebxqqeekH Rc Axceac Sxqerrpk , Temk y EpxyeM pk
mxwpk ZpL . TeNk TpxNpdek Temy yek vppNqek Eeq
eeesek yxqk . TeNk Zerrpk y EpaxM TpxNpdek
12 yxtk íeexk Wety yeexby uqeey Epxcec . TeNk u
qyesy veNcxD gebxrry xxk Tprrek ty EpNpeey
Axwecej uqpkh .
11 Tk ReM pk Eeecekj Sprpspeesek Axwecej uqye
sy yxtk ReM veNxqaek veexNeqeqaeeey ceNectec cesek
uNeeek y EpxMj mxyempk yxsc . veNxqaek veexNe
53
qeqaeeey ,
TeNem Zpsy xxNpL c Esk xxNpwqeeeac , Eeekj Temy
ReM Terrek veexMj Sepecxl ceby Epxcec mxwpD ul
10 uNeeek y EpxMj mxyempk yej Eetk AxpemM p
k EpxMj mxyempk Tpty ExqrreekH Tec ZpL .
Epexqetptexj Epxcec . uNeeek Tetk ReM pk Eaxcej u
qeey Tpqk , Tetk EpxNmqbxqek Rxml Epexqetptexj Epxce
c
9 uNeeek y EpxMj mxyempk pk TptpMj uNeeek y
Eewc Resy yeexekH Tpqk Tetk Rxml cxqxeak
pk Exny j xc Eenxqrreeey xxk Tpxqpcej ExqeNedek Z
pL .
Eeecekj Ecxk Eak Zelj Rxml Epexqetptexj yxqk . Eex
wy Sxqterrek Eak uqby uNeeek y mxy AxpemM SxwrpD
8 EpxNmqbxtk Zelj Rxml Epexqetpcac Rc SxwrpD
AxpemM Wpxk . EpaxM Eery , SxwrpD AxpemM ul
X yeNxwteqeeeac Rc Sezc xxnpwtek Wpxk .
7 cepcepk Wxrc Ej , yxtecec usppk pk Wecek ty E
pretprrec ! ZeeK E¡nxsTpD pk Wety Zpsy xxNpL
yeNerreteeesek Epxcec , Wpxk ZeNy Eak Temk c Ter
54
xeey Epxcec yxqk .
Tec mxwpD Rc uxM Rxml Epexqepem Epxcec yxqk .
TeteceM Epxnmqbxqek Rxml Epexqetpcac Rc E¡nxsTpD T
ec
Zpeeek y ( Rxcej ) gpNyetprreM uxqpxj
Zpeeek y ( Rxcej ) gpNyetprreM uxqpxj
19 Teceyel yxtk Emk Eak Wek y yezeD xxek Epxre
k Zpspk ty vewxzenpeetekh ceby Weteby uqpkh .
uNeeek y Ewpkh Teexurry Tpeeterrpk yeexeey
Rc ,
Epxrek utetec Epexqk Zeutel xxeM xxek ceNeaxqem
Qk ceNectec .
18 cepcepk Wxrc Ej , Wek y veexMj cetexj Bpxyce
k Eewek TeceMj yek ceqecepk uqeey yxsc , veNxk
veexeepNeey Epxcec ZpL ul TeNk ceNcxk uNeeek ty
55
veexNetec uqeey uc ?
17 Rxcek yezek Axreceqxxj mxwpk Eeekj Temy Re
M pk xxek Zeterry TpteweeK c veNeby yeextelj yek
Zerry uqeey xc Weteby uqpkh Teceyel yxtkEeekj Tem
y ReM pk xxek Tpxqpcej Eewc Resy yek Enmm Zpsptec ,
16 E¡nxsTpD pk Wek y Tpxqpcej Eewc Resy yek E
nmdek Zeutel Eak yxtk veexMj cecac ApeepL
Eeqeeeac ty WpxeVcej xxk Eewc Resy ceby yeextee
K Epxcec .
15 TeNem TpxNpdek Eeekj Temy yek Zerpk vpnps
peeac Rc Tenpc mxwpk c Eeqeeeac Wpxk , mxwpk
TppMj Epnpsxby yeexteeK .
EpNpsxkh . TeteceM Rxcek Ay veexMj Sepecxl Epxce
c mxwpD Rc Wpxk Epxml pk Eezpl pk Encesxzel pk
14 yxtek y Weteby yeexekH xxk Sxqterrek Rc yxtk
Eeekj Temy ReM xxek veexNeqek SereteeK Ty
Bxek Weteby yeexkh .
Berpyel Tk ReM Spaxk ceqwecteweM EpaxM Epxcec
. yxtk EpxyeM c yek cxNc BeNcej Eewc Apxqek Tewaedek
13 Eexwy xxk Tpqk , Eeekj Temy ReM Wxrc Ej , Er
56
em ZxNtxeay xxk mxwpD Tk ReM c vpNpspk
cxrc Epexqk EebxqqeekH Rc gebxrry veNcxD Ty EpN
psxkh .
ceNectec .
ExqeNedek Tpqk , Beyel Tetek y Spxresy Rc uNeeek
Eak EpxNpsxzedek Esem xc Rc Sxqrrek TpNsxeey
mxwpD c yxtecec uxM ExtececeNec . EpaxM Eery , E
eqc Epqek verrpNweeK WeNcepk Eetk Teetk Epxcec
1 Tptpry Rpxmpk Wxrc Ej , Tk ReM TeteceM Epxye
M pk yeXj yek vpyxqrrekSpxresy Tec cetexj
TpxnyetpceM uxqpxj . Epxrek Spxresy yej ve
rrpNweeK Spxresy
Temk y EpxNpsxzedek vpyxqrrek Spxresy yxtek ty x
57
xrreuNxqeeesek Eak Weteby uqpkh ,,
EpNpsxeey uqpkh . yxtk uneeek Wek y Eewc Respk y
TptpMj EpNpsxeey xc ceNcxk Wetem uc ? ceyel ,
24 Tetk ReM uNeeek y Eewc Resy Tec Wpxk , uNe
eek Ay Tetk ReM pk Eewc Respk y cxrc TptpMj
BerrpMj yek veexMj Sepecxl Tec yeexeey ceBectec ,,

23 uNeeek y BeNqxeK : yxtk Enceysc Temk y mxy


emk ExspD E¡nxsTpD c Sxtpk yxsxNeby EpxyeM
yxtk uNeeek Eak Zerry gpzpyesy TeNk QeU EpxNpsx
zem Qk ZpL .
22 yxtk Temk y BeNqxeK c Terreby , Temk y Yezes
pl c Teteeey EpaxM ppk c Epexqepem Tpqk ,
uNprrpsxzeyesy , yxtk uNeeek y Ewpkh Teexurry Tpe
eterrpk yeexeey uqpkh .
21 Eexwy Eak , Tptpry Eeekj Temy ReM Ej , ceNye
j Wek y EeNxrrpk SereekH yxtek c Esk
EerrpteL SeNerrpl , Eeqxyej uxmk c Tpqxtek Wetekh
cetexj c Tpty Weteby yeexkh .
20 Wpxk utpl terrek yxtk yeXj yek uNprrpsxzeyea
58
y , uNeeek y Sepecxl SereekH Rc Wek y ceJ Eak
yxtk uNeeek y Ewpkh Sepecxl Tpxysxk yeexteeK .
Zpeeek y ( Rxcej ) TpxNyetpceM uxqpxj
Zpeeek y ( Rxcej ) TpxNyetpceM uxqpxj
8 veexMj Epxcec mxwpD Rc uNeeek c Terxeey Epx
cec ,, EpaxM Eery , uNeeek ul EreNxl veexMj Wpxk ,
yek veexNeqeqaeeey ceNectec . veexNeqeqaeby ye
exeey Rc uNeeek y EpxMj mxyempk Wpxk Tetk uNeeek c
Terxkh
7 Tptpry Rpxmpk Wxrc Ej , EreNxl veexMj cecac R
c uNeeek Eak ExNedek Tpqk yxtk EpxyeM BerrpMj
yej verrpNweeK Spxresy xc ceNcxk Exqrreunxqeeey
xc Weteby uqpkh . uNeeek ul EreNxl veexMj Wpxk .
59
uNeeek y ceJ usy mxwpD Wek y Epxcej xc Epxqy Spr
pspkh . Emk c Epxetpspqeyel , yxtk Epxrek Spxresy
6 cetelj yxtk ul uNeeek y ceJ ZpL ,, uNeeek c Terxe
ey mxwpD QeU Wek y Epxcej xc Sprpspkh ,
EpNaxqeexj pk mxwpD SprpsteeK yxqk .
5 Tetk ReM ul EpNaxqeexj pk ceJ Tpqk , Tetk EpNa
xqeexj pk EpaxM Zeutel c EpxmqeqaemXj
mxapk Tec yxqk .
EpaxM Eery , Tk ReM pk Spxresy Rc EpNaxqeexj tec
eJ usppk mxwpD pk Spxrespk Eak vpqk Exqemy
4 ceyeay cepcepk Wxrc Ej , Tk ReM ul uNeeek y c
eJ yxqk , verrpNweeK WeNcepk c Exqeeesek yeexkh ,
xxk ExNem xc Sprpsplj , Epxry TeNk Rxceetk EpNaxq
eexj TeceMj uc ,,
ceby yeexeey Epxcec ,, Temk y Yeexeey Rc ExspD Te
c Teexspecreeeac Spxresy uqpkh . Tk ReM Erk Spxresy
3 cek ceNyej ExspD c Exqk yeM WeteNem Epxcec
ul Temk ty TeNpc uNeeek Eak ExNedek Spxresy
EpxNpsxzedek Spxresy Tec .
cek mxwpk ExspD pk EpNaxqeexj ty mxwpk uqpk W
60
eetpqedek c WeteNeyel , cek ty TeNpc uNeeek y
2 Tk ReM uNeeek y Spxresy Wpxk Esem xc ceNcx
k Exqrrek Terxeey uc ? ceyel TeNpc Eexwy yeexkh .
16 Eexwy Eak , yxtk Eaxcej uNeeek yxtereM c vee
xNeqekh cetexj c Wetem uxcepk Extecekh uNeeek ul
Epnpsxeey uxcepk Tenk Rc Ay uNeeek y Eewc Resy T
ec yxqk .
15 Tenem ExspD ul uNeeek y mxyemk Wpxk cete
xj c Exqk WeteNecaxpk pk Eewc Respk ty uNeeek
ExNemqpdek c yxtk Epxbedek uxcepk usppk Ty Ay c
eNeaxqek Tptpqeeesek yeexkh .
14 Tecety uNeeek Temk y geeeak mxyemk xxek E
pNaxqeexj pk EeuNeeeac Ebek xxeM Tpwxqek
61
Eewc Resy Tec , uNeeek Ay Wek y Eewc Respk ty Ep
Npsxkh cesek c Weteby uqpkh .
13 uNeeek Temk y Spxresy yek yxtek ty EpxNpsxz
edek Tpqetk , yxtk uNeeek Eak EpxNpsxzedek
uxNxwpspk yezeqectem uqpkh .
ZpL ul uNeeek Wek y Eewc Respk y TptpMj EpNpsxb
y , Temk y veexMj Wek y yezeD xxeM Tewbxk
12 cek Ay uNeeek c Epqby Epxbecej Epxcec , cete
lj yxtk ceNyej EpxyeM vprrpNpety yek veexNeqeqaeeey
yek veexNeqeqaeeey ceNectec .
11 Tptpry Rpxmpk Wxrc Ej , uNeeek TeNk Wety yx
tek c veexNeqeeey ZpL Axrc yxtk EpxyeM BerrpMj
Wek y Rxml cxqxeak xc EeNxqrreeesek yeexkh .
vexxneqekh Temk y geeeak EpxMj yek Tpwxqek ExN
emqby Wek y Tpxqpcej Eewc Resy yek EpxNectemqby ,
yeexkh , 10 Erk ul TeNpc veexMj Wpxk . yxtk uNeeek
c veexNeqeeey yxsc veNxk uNeeek yxtek c
ty Eewc Resy xc mxNteceyej . Tecety uNeeek Eexwy
EeNekH yeM Temk y veexMj yek yxtek ty Epxbemqpdek
9 uNeeek Temk y geeeak EpxMj yek EpNaxqeexj t
62
y Tpwxqek ExNemqby , Temk xxeM Tewbxk yxtereM
Zpeeek y ( Rxcej ) TpxNyetpceM uxqpxj
Zpeeek y ( Rxcej ) TeutprreM uxqpxj
1 ExspD ul TeNpc E¡nxsTpD Wpxk cetexj c Extecec
axpk uxM uNeeek y EpxMj mxyempk Wpxk .
TeutprreM uxqpxj . EpNaxqeexj c Exqeyej
Rc Enceysc Temk y Eeekj Temy ReM xxek veexNeqee
ey ceNectec .
21 Eexwy Eak E¡NxsTpD yxtek ty Erk Wety xxk Be
nqxeK yerrpqrreyej : TeNem uNeeek c veexNeqeeeaxpk
uneeek c ceNcxk veexNeqeeey yxqk ?
Rxtpk tprc veNeeeteby yeexekH Eeekj Temy yek vee
63
xNeqeeey Epxcec ZpL Axrc Rxtpk ty Epxqy veNeeeteeey
ReM Bxek vpnpspk Berpeey ZpL ul Tenk Rc TeNpc vp
tel ZeNxby yeexekH ty Tprreaeeetekh , Temk Rc
20 ceNyej Eeqc Rxcek mxwpk << yeJ uNeeek c ve
exNeqekh ceby yeextelj yek pk EpxyeM pk Eeekj Temy
19 yxtk veexNeqeby yeexekH Rc uNeeek Eery Ep
NxteyeM yxtek c veexNeqeeesek y yxqk .
Eezpk Spxntem yej Zeqeqek Sxpecem Rc veNxqaek
vpqueeteby yeexteeK .
AeyeNqekh , Eexwy Eak , TeteceM Eezpk SpxNtecax
pk Rc uxNxk TemqteM veexMj ceby Epxcec . EpaxM Eery ,

18 veexMj Tec uqyel Eezpby Ewxzem EpaxM Epxc


ec . TemD veexMj Rc Eeqxyej SpxNtemqpl c EeNxqrrek
E¡nxsTpD Tec Eeteqxeeek Eewc Resy Tec .
tecek yxtk Eezpby Ewxzem Epxcec uqpkh . yxtk Rec
eNek Eexwy ZpL , EpaxM Eery , yxtk Erk Teqecec TeceMj
17 ExeVcxdek xxeM veexMj Rc Wek y yeXj yeM Te
wbxk uxNxwpspk yezeqecteby Sxpecectem xxk EpxXj
Tec uxcepk uNeeek Temk y Eewc Respk tprc EpNpsxt
64
eeK .
veexMj Wpxk , TeNem Eewc Respk tprc veexMj yeex
eepc mxwpD Rc TeNpc uNeeek TecNc xxk Eewc Resy
8 yxtk mxwpk y ceNeaxqel c yeextelj mxqxzem T
pqk uNeeek y ceNeaxqel c mxqxzeyel Reexj Ay yetptec
Rxcetpqtec yeexteeK .
7 vpyxqrrek Spxresy , Epsy yej Axsy gpNyej uxM c
eNeaxqem uxcepk gpNyerrpqk xxk ceNeaxqel Rc
Emk y Epxrek uqeey xc ceNeaxqedek yeexkh .
yeexkh . vpyxqrrek Spxresy Rc TeNpc Epxrek Zpsy W
pxk Tpqk , vpyxqrrek Spxresy Rc yeXj yeM xxek
ExNedek yxqk . Tecem tecek Epsy Qk ceNecqecepk
Bpeespeesek Epxcec veNxk Epsy yej Axsy xc ceNecqecse
65
k
6 ExspD E¡nxsTpD Rc EpcxzeqekH xxk Epsy yej E
pnpseeeeesek Axsy yeM Tewbxk EpNaxqeexj ty
ExspD E¡nxsTpD c Tptpqek ceNeaxqem Rc
Extececaxpk Sezc EpNaxqeexj c Exqek Axtekh .
5 cek EpNaxqeexj c Exqek Axteeey uc ? geeeak m
ExspD ul uNeeek y mxyemk Wpxk cetexj c
Exqerrpqpeesek Rc Wek y Extecel yxsxNel uqpkh .
4 EpaxM Rc , uNeeek y EpxMj mxyempk uqrrek Ep
Naxqeexj c Exqek Axtekh . yxtereM c EpNaxqeexj c
Temk y BeNqxeK c xxNpwqek Terreeey Rc Teexwy ye
Ncej yxsc ZpL .
3 uNeeek y BeNqxeK c xxNpwqek Terreeey Rc TeN
pc uNeeek c veexNeqeby yeexekH ty Tprreaeeetekh .
X Ay veexNeqekh cetexj c Weteby yeexkh .
2 yxtk uNeeek c veexNeqeeey uxcepk Temk y BeN
qxeK c xxNpwqek Terreeey Tpqk Temk y EpxMj cepcepk
yxtk ceNyej Rxcek Eaxcej uqpeeac xc veexNeqeeey
ZpL ul QeU EpxMj cepcepk c Rc Ay veexNeqeeey uqpkh .
Zpeeek y ( Rxcej ) TeutprreM uxqpxj
66
Zpeeek y ( Rxcej ) TeutprreM uxqpxj
Tpqk , Tenk Rc QeU Wek y vewpeK uxmc Eneweqbek
gpzpeesek c EpxNpsxzekh cetexj c Weteby uqpkh .
15 yxtk uNeeek QeU Wek y Eneweqbek gpzpeese
k uxmk c Sepecxl Teqyxk Sprpspkh cetexj c Wetem
14 uNeeek y Ewpkh yxtk Zeny Eezpk Ewxzetexj E
pxcec .
TeNk QeU AxceJ Teqyxby Sprpspkh cetexj c Tpty Wet
em Tpqk ,
xxk Eewc Resy Tec cetexj c Wetemqm xxk Tpxqpcej
67
ZpL . yxtk uNeeek y SereekH yeM mxsek gpzpyel
13 yeJ EteceM c yxaxby yeexekH Rc Tk ReM c uNe
eek y mxyemk c Sxtpk yxsxNecaxpk Ty WpxeVcej
WpxeVcej xxk Eewc Resy
y mxyemk Epxcec ZpL ul Temk ty TeNpc Eexwy Eewc
Resy ceby yeexeey Epxcec .
12 cek ty uNeeek y mxyemk yeexeey ZpL ul Tenk
Tenpc Eexwy Eewc Resy Tec , cek ty uNeeek
Respk y EceJ SpNuqbc Rc TeNpc Temk y mxyemk Wp
xk .
11 Erem ceneaxqel Rc TeNpc : uNeeek yxtek ty W
pxeVcej xxk Eewc Resy xc EpxNpsxzedek uxcepk Eewc
ceNeaxqedek c Extecetexj Epxcec .
uNeeek c vpteqac ceby Epxbedek ty Tprreaeeetekh .
EpaxM Eery , TeNk uNeeek y mxyemk xxek Tptpqek
ty Erem ceNeaxqel Rc Tpeeteby yeexteeK ZpL . cek
ceNyej uNeeek c Sxtpm Epxcec ZpL ul Tenk TeNpc
10 Eexwy Eak , cek mxwpk uNeeek y mxyemk c S
xtpby yxsxNeyel , TeNpc Temk y Sepecxl xxNpcek
9 Tecety uNeeek Temk y mxyemk tecek Epxcmdek
68
ceneaxqel yxqk .
ZpL , EpaxM Eery ,
21 cepcepk Wxrc Ej , Tk ReM verrpNweeK Secxrrp
qspk Eak vpqk Beexqetprrec !
TeNpc Epxrek Secxrrpqspk Wpxk , TeNpc WpxeVcej x
xk Eewc Resy Wpxk .
y Eewc Respk ty uc , TeNpc uNeeek y mxyemk Exsp
D E¡nxsTpD pk Eewc Respk ty uc , TeNk uqyesy
Epxnpsxzeby Epxrek Secxrrpqspk c Terxeey ty Tpxm
L uqrreyej cetexj c Weteby yeexkh yxtk Epxrek Secxrrpqs
pk
20 yxtk uNeeek y mxyemk Rxceetk Weetpqek Ex
69
Nedek uxcepk yxtek ty Epexqerreeey mxapk c
yxtk Wpxk Qk uNeeek y ceJ cetexj xxek Weteby yeex
kh
19 yxtk uxm EpNaxqeexj Teqecec Rc TeNem veNc
xD ceNaecec Eewxtek y RpzeNeeel pk TppMj yeexyeay ,
ZpL .
uNeeek y mxyemk Tetek c vewerreqeby , veNcxD ce
Naecec Eewxtepk xxeM Temk c vppNqerrpqeey Epxcec ye
exteeK
18 uNeeek y EpxMj mxyempk EpxNmqbxqek Zelj
cxm Epxcec cetexj c yxtk Weteby uc . EpaxM Eery ,
mxnm Epxcec Ay uc .
17 Eeqxyej uxmc xxNpL Epxcec Epexqk Zeutel Rc
uxM Zelj Rxml Wpxk , cetelj EeNec Epxmm Zelj ty
xxk Tpxqpcej EeuNel gpzpweM ceNexj Epxcec .
Zenxeesek ZpL . cetelj BenxL Zelj Rc Axwexc Epxml
ty EpaenerrpqteeK , Wxry Epxbem yeM yxtk Eexwpnm Ze
lj
tprc Eewc Resy EpxNpsxzem uqpkh . Erk Rc EeNec E
pxmm Zelj ty mxNm Epxcec mxwpD Ty Axcqemqpk
70
Epxbedek ZpL ul uNeeek Eak EpxNpsxzel gpzpeey Z
psptec . Teceyel uNeeek QeU Temk y Eeekj Temy
16 zeweM Rxcek mxwpk ceNyej Eeekj Temy xxk x
xek Epxmm Zelj ty mxNm Epxcec Zelj cxdek c
Zpeeek y ( Rxcej ) TeutprreM uxqpxj
(2nd. John)

etprreM Becx
Exyeceqty RpL

prreM Becxtel
pxj
tel

1079 1080

(Back to Table of Contents)


Zpeeek y vpzetprreM Becxtel

Temspqtk xxk Epxcej ( 12 – 13 )


Wpbxrrptk ZeNxXj xc SeNceexqetpcec ( 7 – 11 )
55
veexMj xxk Axeepqk AxreM ( 4 – 6 )
EpNpsxl ( 1 – 3 )
Tpyaxqel
Sererrpqeey xxk Tpxqpcej ZpL .
Expeeeeeesek y vewty Sxtpcaxpk Tecek verrpNweeK
yeeesc uqpk TeterpD pk Epxcej ZeNxc j xc cxaxzetpcec ce
by
uqpkh . TpD Becxtel c yxaxdek BpNxqekH Rc TeNpc
Sxtpcaxpk xxek veNxqaek veexneqeqaeby yeexrresec ce
by
mxyempk – yeNpeK ZeweM Rxcek gebeM TeceJ Fesx
k y vpNel yej Temk y cesxmpk Tprc Epxcmdek Becxtel
Zpeeek y Becxtel vpzetprreM ul Rxcek Eeeeewepk
pk << Specrrpeeteeesek vetpk >> yej Temk y EpxMj
TpxmL TerxqaerrpqekH

56
ceNectec cesek Epxcej uqpkh , Tk ReM pk Eeecekj E
ntk Eak Sprpspeesek BeNqxeK ul TeNpc Tk ReM veexMj
6 Wxry ZeNxby yeexekH veexMj cecac Rc TeNpc :
yxtk Enceysc uNeeek y BeNqxeK c xxNpwqek Terreeey
Eeecekj Entk Eak mxqxzedek Zpsy BeNqxeK Wpxk .
ZeuXj ceby gpzpby yeexkh . Wxry Tek ty TpNetpeese
k Rc Rxcek BpNuD BeNqxeK yxsc , veNxk yxtek y
5 Eexwy Eak , Tptpry veexNety vetpk Wxrc Ej , yeJ
Tek Eak EpxyeM BerrpMj yek veexNeqeqaek
TptpMj EewxtpNeby yeexekH mxwpk yeexkh cetexj
57
c Wetecepk Tpexj yezeNqeby yeexkh .
4 yeJ Tek y EpxMj mxyempk pk TptpMj Eaxcej uNe
eek y BeNqxeK c yety Secxk , Epxrek Zpspk y
uqprresec . Epxrek Zpsy yej veexMj ,
EewpM Teexuexj c Epqrrpby , yxtereM c EmNxtk Epx
rek Zpsy uqpk veexMj EreNxl pk Tpwtk EewxtpNerrpqeey
3 Eaxcej TecNc yej Temk y mxyemk ExspD E¡nxsT
pD yxtek ty EpxNpsxzel EreNxl , EecmNeexqel ,
Tec vewty EpNpsxkh .
2 EpaxM Rc , Epxrek Zpsy Wek y Sepecxl xxNpcek
ty EpNpsxeey uxcepk Epxry EmNxtk yxtek
Epxrek Zpsy xc Wetecaxpk uxM Tk ReM c veexneqek
h.
Epxrek Sepecxl Eak yek veexNeqeteeK mxwpD Wpx
k . yeJ Tk ReM c veexNeqeeey yeM Epxqy yeNek vewpeK
uxmc
Becxtel yxaxby yeexkh , Wpxk Axry EpxMj mxyempk
Ty Ay Becxtel yxaxby yeexkh . Tk ReM ul Wxry
1 yeJ ul Fesxk y vpNel pk Eeeeewepk Wpxk , yeJ A
xLj ty – TeNpc Specrrpeeteeesek vetpk ty
58
Zpeeek y Becxtel ( vpzeM ) RxcetpceM uxqpxj
Zpeeek y Becxtel ( vpzeM ) RxcetpceM ux
qpxj
Zpeeek y ( vpzeM ) RxcetpceM uxqpxj
Tk ReM pk EewpM Weety xc Enxby yeexkh .
BxeM yxqeeeL yexxyel tk ceby mxsetexj . 13 Tek y T
eNem Specrrpeeteeesek Eceac Temy xxk EpxMj cepcepk
Epxcec , yeJ yeXj yeM xxek Tek ReM c Encxk Epxbeb
y , Tk ReM Tec RxrrpM Bpqrrek ZeNeqaeby yezeM mxM
12 Wxry Tk ReM Ty ceqeweM Epxcej Epqek uc , ce
telj yeJ Epxbpxj yecej yeM EpqewbxqeXj ceby Sereeey
uqpeesek ty EpNpkh . Temscel Epxcej ,
11 EpaxM Eery , Temk y EewpM Weety xc Eeserrp
59
yel Werry Zeutel ty Temk y verc vewserretek Rc
Temk c ceM Tecek EpNprrpqeey xxk ceNexj Epxcec .
10 ceNyej BenxL mxwpk Tek y Teetk mxnay Eexw
y SpNrrl c TeqceNemqm Epxcec ZpL ul Tk ReM
SpNrrel c Secxk yeNxwteqeeeac Rc veNxk vpyxqrrek
Eaxcej yej vpyxqrrek EpxMj xc Epqeey uqpkh .
TeNpc Temk y Rxtpk ty uNeeek Epxcec ty Tprreaeeet
ekh . Emk y EseNm yeM , TeNem E¡nxsTpD pk
9 cek ceNyej E¡nxsTpD pk SpNrrel c Secxk yeNxwt
eqeeey Epxcec ExqeecrrpXj Beextek vpqeteeey ZpL ul
mxNtem uqpkh
8 Tk ReM cxaxzeyesy EpxyeNsepk pk xxek uxtpw
bc yek Eeqteeey Epxcec uxcepk TemD Feecrel c
Weceqecaxpk Wpxk , E¡nxsTpD pk Teexspk Wpxk .
E¡nxsTpD pk EpNaxqeexj ty mxwpk uqpk Weetpqede
k c Exqk Epxceexsceby yeexteeK . Eexwy mxwpD ul TeNp
c
7 Teqecec TeceMj Eeqc Epqek Weceqecaxpk Eetk
Teetk Epxcec mxteqcecek cxby uc . Tetk ExspD
EreNxl xxeM EewxtpNel pk xxek gppl uqrretprrec
60
cesek Epxcej uqpkh .
61
(3rd. John)

xtel ( gpNyej
Exyeceqty RpL

el ( gpNyej )
pxj
)

1082 1083

(Back to Table of Contents)


Temspqtk xxk Epxcej ( 13 – 15 )
tewxTNxzpD c Enmdek Rc ( 11 – 12 )
txzpýxD c uNprrpsxzeeesek Rc ( 9 – 10 )
geexzpD c Weeeteeesek Rc ( 5 – 8 )
EpNpsxl ( 1 – 4 )
Tpyaxqel
58
uzek Epxqy Epexqepem txzpTýxD cewecac xc uNprr
psxzekxxweqedek yeexkh .
yeM , Rxcek BeNqxxj SereekH Zecetec EpxNmqbc Fe
sxk y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac uqeey xc gpNxteteeK
uxcepk
Sxtpceetek c veqerrpk Sepecxl xxeM veyspNteeK Tp
qkTemk c Weeetek Seexsxzeeesek yeexlj . Emk y vewty
Fesxk y Reexcewqxxj pk TeNxmqecac ty yxaxdek Be
cxXj uqpkh . Bpcxzeeeac Erk Becxtel ty geexzpD usppk
Zpeeek y Becxtel ( gpNyej ) ul Rxcek Fesxk y vpNel
pk Eeeeewepk Eak Rxcek geexzpD cewecac ReMj Tec
TpxmL TeexquNc
Zpeeek y Becxtel ( gpNyej )
Zpeeek y Becxtel ( gpNyej )

59
Zpeeek y ( gpNyej ) RxcetpceM uxqpxj
txzpTýxD yej txwxTNxzpD
mxwpk c mxqxzek Bpaxqeby Tetek Tec vewty yeM E
pxrek Zpspk y Tpxqpcej Eebxqqeeey ceNectec .
Sxtpcac xxk Tewbxqcej xc mxqxzetexj Epxcec yxqk .
8 Eexwy Eak , Wek y E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk Eexwy
7 Tetk E¡nxsTpD pk Tpxqpcej Eebxl xxeM geteees
c Zeuby yeexkh , Tecem tecek E¡NxsTpD c Epqby
uNeeek y EeXj yeM Tetek c veyspNpk Eezek BeL c Rc
EpxNmqbxqek mxceceqcem uqtprrec .
60
6 Tetk EeteceJ xxk Fesxk y Reexcewqxxj Ty Tek y v
eexMj Sepecxl pk Tpeeec TpNepeby yeexlj . Tk
Tecek Ay Rxceqk Eeteqc yeM Epxrek Sepecxl Eak ye
k Epexqeaxqeby yeexkh .
5 Tptpry Reexbk Wxrc Ej , Tk Eeekj Temy ReM Tec
ek Axreeesxqeyel Terxl usy EeekjTemy ReM
cetexj c Sprpspeesek Eak EpxceMj Teexwy yezeM Te
c Zeutel ceby Epxcec . geexzpD c Weeeteeesek Rc .
4 Retety Eeyay ceqeyel , EpxMj cepcepk Wxry Epx
rek Zpspk y Spzpneeel pk TppMj EewxtpNeby yeexkh
EmNc Epxrek Zpsy yeM EewxtpNel pkxxek gppl uqrr
eteeK ceyej yeJ Emk c SprpsprrepkTpexj yezeNqeby yeex
kh
3 BeNxL Eeekj Temy ReM Wxry TeNcetk ExNecepk
ceqem Rc Tk Epxrek Zpspk ty Axceac SxtpNrry ,
EeVcej , ZeeK EeNxrrpk Spxresy Axrc EewpM Tpxysx
k Weety yeexeey xc ExNpcec j .
2 Tptpry Reexbk Wxrc Ej , vewpeK Zeutel Axrc Se
pecxqaxqek uxtpby , veD pk yeXj Axrc Eneml
Reexbk geexzpD Terrek Erk Becxtel c yxaxlj .
61
1 yeJ ul Fesxk y Reexcewqxxj pk Eeeeewepk Wpxk
, yeJ Epxrek Sepecxl Eak yek veexNeqeteeK Tptpry
Zpeeek y Becxtel ( gpnyej )
Rewexc EpNpqek Reexbk Rpxmpk pk EewpM Weety
xc Enxtpcec .
15 Tek y EewpM Weety xc ExnpceXj ! Tek y Reexb
k Rpxmpk EewpM c Axrc Eeserrpby uc . Tk
Epxcec . 14 yeJ Eptel Epxcec Tek Tec Bpqrrek Eerpbx
Netelj yek ZeNxqaeeey xc mxseby yeexkh .
13 Tek ty ZeNxeey Epxcej Epqek uc . ceyeay yeJ y
xaxxj xxeM utpeesek xxek ExqepeceXj ceby Sereeey
EapD pk Weetpaxqel
62
Ay Temk c ceNeaxqekh . Tk Wek y Epxmqedek uxmk
Epxrek cetexj c Wetekh .
12 uxmteceM txwxTNxzpD c Weeetek Feeesxby u
c . Epxrek Zpsy Temk c ceNeaxqekh , yxtk uxmteceM
yeNerreteekH Epxcec .
Epexqetpyel Tenk TeNpc uNeeek y ceJ ZpL . cek mxw
pk Exny j Epexqetpyel Tenk Tenpc uNeeek ty
11 Tptpry Reexbk Wxrc Ej , Werry xc yxtecec SpM
, Seexk c SpNtprrec . cek mxwpk Seexk Zeutel
vpNxeeqeby Tetek c Fesxk y Reexcewqxxj Eak mxce
cek geNrreteeK yeexkh .
ExNedek Eeekj Temy ReM c mxqxzek Bpaxqeeey Epx
cec uxcepk mxqxzek Bpaxqeeey TpMj Tec mxwpD c Ay
Epxcej yeM yxtek c geqberrpNek TerreNxby mxpece
by yeexteeK . Emk xxeM Epxqy yeNek , Tenk getekh Eak
10 yeJ ExNem tecek Temk y Epexqetpdek Zeutel p
pk c Exqeaxqekh . Tenk ExNy j xxk Werry
Tenxmqecac uqeey xc mxsek gpnxteby yeexekH txz
pTýxD Wxry Epxcej xc Epexsxzeeey Epxcec .
9 yeJ Fesxk y Reexcewqxxj Ty Rxcek verrptesy Bec
63
xtel yxaxyej , ceyeay Fesxk y Reexcewqxxj pk
Zpeeek y ( gpNyej ) RxcetpceM uxqpxj
64
(Jude)

Exyeceqty

Zpxtk xxk
Becxtel

k Becxtel
1085

(Back to Table of Contents)


Zpxtk xxk Becxtel

TpxNyej . ExNpcel
gpNyej . Spxspxj yxsxNel Zpcek yeNxwteqetprrec
cewek Sererrpqeey Rc
vpzeM . verrpNweeK yeeesc xxk Beexj AxreM , Ep
61
xcej ceqk , Terrpqtk
Rxcej . EpNpsxl
Tpyaxqel
BpNxeebxrrpqyec .
BxeM Becxtel qecaxpk Tecek Epqewbxqeeey Spxspxj
yxsxNel pk Tpxqpcej EpxNmqbxqek Teexqtptprrec >> ce
wek
Eeteqc EpeepM Becxtel tpM Bpcxzeeeac Eery Epecs
xeeaxpk c << uNeeek y geeeak Rxcek EpteekH uxNxk ux
tpk
Tpecrrptpk Sererrpqeey xxk Tpxqpcej uqec . Erem E
errpqekH xxk Telj yeM iðTM pk Seml pk BecxXj Tec
Zpxtk xxk Becxtel xxk BpnxqekH uqyesy yeXj Zpc
ek Spxspc qecac cewek ceqecac verrpNweeK yeeesc tpM
Tpyac TerxqaerrpqekH
Zpxtk xxk Becxtel

62
Exry ExsNðl pk EeNepk Tpxwek c ceNcxk ZðbxyðTc E
ak Seqrreby , Tecedek y yek vpexkh TeteceM Spxspxj
yeexwpc , 5 Tk ReM cetpexyeM EteceM uxmk c Wete
m uqyeay , yeJ Wpxk Tk ReM c Sererrpqeey Eery : Ebek
Entk EpNxty EpxXj , Exyeceqty RpL tpM Tetk ReM Qe
U Zelj mxqxzem uqpkh cetexj c Rxceetk Eeexqetpeesek
yeexwpc . Tetk Exry ApM pk xxk geeeak Ebeqecac W
ek y Ebek ExspD E¡nxsTpD c Esk mxqxzek Eeuyec .
EreNxl c gebxrrpterrpqpeesek Wetecej yeM EpxyeM
pk xxek ExqbeNewel Epexqk Zeutel Zprrek veqeeeqek Te
63
qteqeeesek
4 EpaxM Eery BeNxL Axceac usy mxwpk Exry Wek
y TptpMj vppeeepk EpNpby ExNecepk uNeeek y
pk Tpxqpcej EpxNmqbxqek Teexqtptprrec cewek Ser
errpqekH geNrresprrec cewek utpby Eewpc .
TeNpc Tk ReM pk uNeeek y geeeak Rxcek EpteekH S
pxspcqeVaxpk TpM Epqewbxqek Epxcm Spxspxj yxsxNel
Tec EeuNel EreNxl pk Tpeeec Eeserrptel c ZeNxqaeXj
cewek Zecej SereteeK uqyeay , Wxry utpl tpM Erk
3 Tptpry Reexbk ReM Ej , yeJ ZeNprc Tk ReM TpM
Becxc j yxaxby yxtk uxmk tpM uxM vewxXj
verrpNweeK yeeesc
mxNtecem uqtprrec .
2 uNeeek Eery Tk ReM TpM EeecmNeexqel , EeVc
ej Eewprrpqeexj , EreNxl veexMj xc Eqyexj Teqyexj
yeexekH mxwpD TpM BecxXj yxaxwpc .
Specrrpeetek , uNeeek y veexMj xxk Tpwtk EewxtpN
ek uxmc uxcepk ExspD E¡nxsTpD TpM vewerreqeeetek
1 yeJ uqyesy ExspD E¡nxsTpD pk BeNpak , ZeóU p
k Temy Zpxtk Wpxk . yeJ Exry uNeeek tpM
64
Zpxtk xxk Becxtel
Zpxtk xxk Becxtel
Zpxtk xxk Becxtel
11 EteceM mxwpD Exry Eezpl gewsxeK TpM Tpqer
reNewpc Tetk Exry íeexk QpekH Rxcej BeL xxeM Epnpwpc

Wety yeM EpeK axreM Zprrek Terreby EpxyeM c yek


mxrpcem Zeutel c Epexqetpwpc .
10 ceyeay EteceM mxwpD Exry Tetek y Esk Epexq
erreeey EpaxM Zprrek mxpeceyec , ZeeK BeNqxxj EeNxze
tek
Exry Axweexc uNprrpsxzewpc ! >> cesek Epxcej xc
65
ceqeyec ,
AxpemM Tec WeNrrpqtpeey terrek TpNpwbxqeeey E
pxcej yeM Temk c veNxzek Axteeey Epxcec , Bpxycek <<
Ebek
9 ExqeecrrpXj Secxrrpqspk y TpxNpmy Wxíðl Exry
Wpsc xxk Epxmdek cemM pk Tpxqpcej Eetk
y Encej SpxM c mxecceyaxqek , TecNc TeceMj yeexe
kH mxetptek c TpNpwbxqeeesek yeexwpc .
X Epxtpcek Rxml cxqceby EpxyeM pk xxek yeXj Wee
eeupk Zprrek ubeNqeeesek yeexwpc , Tetk ReM Eery uNe
eek
8 EteceM Aeceac usy mxwpD Exry Wpxk Eeteqc y
eexwpc . Tetek y FeqxeK Werrpeeec cec utpl Eery Tetek
Erk Zeutel c mxwpk uxmk y AeceNqel uqrreby uqpw
pc .
Teaxzeecrrpc mxsel Tec Tpqk TeNem Epxrc EpeteNes
c Epxcec gel pk Zeqeqek Sxpecem xc Eewseeesek yeexw
pc .
TeteceM Secxrrpqspk Rprrppk Tec Eeteqc , SetpM Se
werrpk Epexqk Zeutel , ZeNptk xxk yeextel Eak EseNmy
66
7 yesk SptpL yej gpwpMj uqpk EpexMj veyeJ xxk v
ptepk xxeM SerrpekH EeNepk Tpxwek Exry yesk
Tetek c Teetk Exry vpNxby Sxmqtk xxk Zecej EtpM c
mxqxzek Eewpc .
Exry veNeecrrpc mxk Rpxcek tpM EmNxtk EeqteNes
c Epxcec cxebc geyek tpM mxqxctek Eewpc . uNeeek Eer
y
6 TeteceM vpyeJ Zprrek Esk Secxby , yeexNc Eaerr
ek Seqpeesek Secxrrpqspk c uy EpweNtk , Tetk
Epxcec mxwpD c Epsepeeeeeesek yeexwpc cetexj c
Wetem ceNectec .

67
16 EteceM mxwpD Exry ZeNy usppk c Werrpqewp
c , Tetk Exry EpxyeM pk xxek gebxrry veNcxD
uNeeek Tec EpxsxzeNceyec . >>
Sxpecewpc . EpaxM Eery , Tetek y Epexqk Zeutel Eer
y Aeceac SxtpNrry usy uxcepk Aeceac usy Epxcej yeM
15 Tenk Exry vewpeK uxmc mxwpk c Sxmk Sxpec
ewpc , vewpeK uxmc Aeceac usy Rxmqtek c Sxmk
vpyxqrrek Secxrrpqspk c Terrerrpqpk vewty ExNewp
c.
Eeexqepeeeel Epxcmdek uxqpcej : Tenk Exry Eexk E
68
pxmqenpk : << veNerreac , Ebek Exry Tpxwk Wxecrrek
14 EeteL pk TpqptprreM EpxXj xxk EpxMj mxyemk
Eðrpíej Exry EteceM mxwpD TpM cetpexk Eexwy
veNeecrrpc mxk Rpxcek tpM Eprewpc .
Tetk ZeeK BeL Zprrek Eeqteeesek Eptpk Wety uNeee
k y Emnxtk Tetek tpM veterreqek Epxcay uxmc
13 Tetek y gptpwsxeety Epexqk Zeutel Eery ZeeK
Teqec xxk Tpeesxk Teyeqerrek Wety mxcesy Serrewpc
vetek Epxmwpc .
RewpM pk AeeK TpM Ay EpxMj xxwxD Esk Serrpeey
Wpty xc Epxetpsy yeM Rc Sprry Tetek xc uxnxwpspk
Bc Qk Wetewpc . Tetk Exry Seqcxk tpM mxcecectem
uxceL Emqk Wety uNprrek Esk Tpspqewpc Wpxk yesk
Wety yeqrrpby , yeXj Zpcek ubeNqeyec , Tetk Exry Z
eeK Weqaxk Wety EpxyeM pk xxek cetesy yek veecrreeey

12 EteceM mxwpD Exry Tk ReM pk veexMj xxk vp


nxL TeceMj gptpwsxeK Tec yeM geqberrpNeeesek
Rxcek Eeteqc yeM Wpxmwpc c j .
Tetk EtJ EesxeK pk Tpxqpcej , yeqewk xxk Epspl uNpr
69
ry tpM Epreby , óMj Wety EpNyek TeNsqeby
Zpxtk xxk Becxtel
Zpxtk xxk Becxtel
Rerreqtpeesek vpyaesy xc Eery xxcsxm Qk ceNectec
.
X Exry Tk ReM Eery mxcenpmexqem ceNectec . cete
lj cxaxzem ceNectec , Tetek y Teaxzeecrrpc mxsel pk ube
M
23 BenxL mxwpD c Tk ReM Eery TpxNeqbem gel
pk Tpwtk Eak EeuNeeey ceNectec . EpxceMj mxwpD
22 TeteceM TpxcteNeby uxmc mxwpD TpM Eeyay
ceqeyesy , Tk ReM Eery Tetek c mxcenpmexqetpcec .
70
Tk ReM c EecmNeexqeby , Tk ReM TpM WpxeVcej xx
k Eewc Resy xc EpxNpsxzem xc mxsek yeNerretewpc .
Tpxsxcqek Terrepeeeeby , 21 EpxNmqbxtk uNeeek y
veexMj xxk Tpwtk EewxtpNek Ebek ExspD E¡nxsTpD pk
Epxrxtk EncxL EeNxrrpk Spxspxj yxsxNel pk TeceMj T
pxU Bpeespeey , vpyxqrrek Spxrespk y mxapk c
vpyxqrrek Spxresy cewek Epxcec yeexwpc . 20 Tk R
eM c ceqeyesy , Tptpry Reexbk ReM Ej , Tk ReM Eery
Fpeeqewpc . >> 19 EteceM mxwpD Exry Epexwecek
WeNrrprrek Tecteceby EpeK AxreM pk xxek BecxNpl c mx
qxzek
ExNewpc EpxyeM pk xxek veNcxD Werry uxcepk Aec
eac usy Teaxzeecrrpc mxsel Zpcek Terreqtpk Tk ReM c
18 Tetk Exry Tk ReM TpM EpxmqeNpk : << Tepcej
xxk ApxU pk AeeK TpM Rxcek mxwpk genay
yxtecec EpweNteeetpk .
17 ceyeay Tptpry Reexbk ReM Ej , Wek y Ebek Exs
pD E¡nxsTpD pk Eqac ReM pk ceqedek Epxcej xc
TpecrrptpqekH yej SpNrrel
71
yxqtepaxqewpc .
Teaxzeecrrpc mxsel Zpcek Terreby Zecej Epxcej ceqe
by , EpxyeM pk xxek Tpsk xxk Tpxqpcej usppk c
72

Etpcej tpM Tpqtelj Epxrc EmNxtk Ebewsxwpc . Eewð


k!
Tenk Exry EpxeVcej ceNel , SpxM Spxqtk , mxapk Ax
tel , Encej Wetel c Epqyec , Tpxwek ZxNtxeay Eak
25 Erem vppD Epxcec uneeek Eery Wek y Ebek Ex
spD E¡nxsTpD c Tpxsxcqek yxtek c EeuNeyec .
yezeM mxM Tec cecek ceNeqty Temk y Ewpkh Epaxrr
pqpwpc .
24 uNeeek Eery Tk ReM c vewerreqek EeNec Epex
axrrpqeey Epxcec , Tk ReM c Tpteeetel unprry Epxcec ,
Weeeterrel pk Terrepeeeel
Zpxtk xxk Becxtel

73
74
pxj
1122

pxj
1120

M uxqpxj
1118

uxqpxj xj

1153
1115

M uxqpxj xj

1149
1113

uxqpxj uxqpxj

1146
1111

(Back to Table of Contents)


M uxqpxj 1109
pxj

1143
(Revelation)

xqpxj xqpxj
1106

1139
M uxqpxj pxj

1104

1136
M uxqpxj xqpxj

1101

1133
uxqpxj xj

1096

1131
uxqpxj xqpxj

1093

1128
qpl qpxj

1091

1125
SeeVceNemqpl
Exyeceqty RpL
SeeVceNemqpl
Epxnpsxzewpc .
Exqeeesek EpxXj tecek vewpeK Eenepk zprrek Feecr
eby Tetk ReM TpM uzek xxnrreqty EewxtpNel c
Teexspk Zprrek Tppftec TeNpecrrpexqeeey xxk Tpxq
pcej uqec . Wpxk veNxtek Teexspk xxek TeNpecrrpexqek
uqec . TeNpc Ebek ExspD E¡nxsTpD xxeM Tewbxk , u
Neeek Eery WeecrrpD Wety xxk Eeqxyej uxmc Epxsxzete
k
uxNxqy j xxk ReNxk Rxeetk yeextel c Eeteqc usy ye
67
M TeexquNxqeeey uqyeay , gppl SereekH Eery TpU Tpty
Bpexl uxNc xxk uneeek Bpexl uxNc xxk EenekH yeM
Tecxk Teytek ExqeNeby uxqpcej , cetpexyeM EteceM
Eeyay ceqeyesy Epexqerreeepc tpM yeNcej uqec . Z
eeK Qk ReexNel mxcbxL Wety TpD SptpM pk EerrpqekH E
ery
Epexqerreeepc tpM Tptpc yeNcej usy , ceyeay Spxsp
ctek usy mxwpD yej vpxxac EpxXj xxk mxwpD TpM
xxk SereekH Zprrek Exqepecedek yeexwpc . Temk y
EerrpqekH Eery Tpeeec xxk Sxtpcaxpk TpM Eeyay ceqeye
sy
TpD SptpM Eery ZeceeVceJ tecek Tewtexj yxqxxj c E
eeeprrpqpk yeqcej Tewtexj Epxcej Rpmpk xxeM Bpcxzeee
ac
BpNxeebxrrpqeey xxk Tpqetk uqec .
TeexpeeepNerrpqpk BpNxeebxrrpqby , gewsxeK Bpy
eqeexj yej vppNqel Eewseyeay Sxtpcek Zpcek yety Sxtpt
pcec cewek
EpxXj uxqpcej . Bpcxzeeeac Eery TpD RpL c yxaxdek
y BpnxqekH uqyesy Temk y Epecsxeeaxpk Zprrek
68
X Spxspcqek Sxtpby , ExspD c Ebek Zpcek cewek W
eteNedek y EpaxMj vppNqel Eewseby yeexeesek TeNk
Zpeeek Eery SeeVceNemqpl c yxaxm xxk EpxXj t
pM , E¡nxsTpD c Sxtpcaxpk Exry ExspD E¡nxsTpD
Tpyac TerxqaerrpqekH
SeeVceNemqpl
Temscel pk Epxcej ,
Sxkj Epnaxqeexj , Sxkj ZðnpseqðL ,
69
EapD pk Sxmqtk , Sxkh SeeseM ,
verrpnweeK Wencepkxxac WeecrrpD pk Wpxmdek E
xry ,
Tpqprrek EezeekH , yeyxqpk y Spxxtpdek yej cec
eMj xxk Eenxzetek ,
EqteU xpxxl pk uneeek , uneeek y Eerrpqeeesek ,
Tpqprrek uxNxXj Qpy yej vpzeM ceceMj xxk Eenxzet
ek
Eeceeek y uNeeek yej Tpqprrek Fesxk y Reexcewq
xxj TpM Epxcmdek Becxc j
EwprreceJ Epxcej
SeeVcenemqpl

70
SeeVcenemqpl pk RxcetpceM uxqpxj
EewpM Tpxysxk c EpNpsxzem uqtprrec cewek yxaxy
ec . Tenk Exry yxtek c veexNeqek , Wek y Tpxqpcej Axsy
5 EpNaxqeexj pk Epqek verrepk pk Rpzek uqpeea
c ExspD E¡nxsTpD Exry Tk ReM TpM EreNxl yej
Tecxk Eewxqeby ,
TeNceteceJ Tpqprrek Spxresy , Tenem Axceac SxtpNr
ry ceNeaxqecac , vewpeK pk Epnxpk Epxmdek Eaecek
Epnxty xxk , Epty xxk uzy ExNecetpc tpM WpxeVcej
EpNpsxeey uNeeek cxcepk Temk y vek Serrptel pk
71
4 Zpeeek yeJ Eeãxc j Wpbc xxk Tpqprrek Fesxk y
Reexcewqxxj TpM yxaxdek Becxtel tpM TeteceM
Tpqprrek Fesxk y Reexcewqxxj TpM Weetpaxqel
mxNcedek Exry
AeeK Eery EpexNetpyec .
Tewtec qedek c xxNpwqek Terreeesepk Eery ceaxrek
uzek Tec uqec ! EpaxM Eery EteceM uxmk y yezeqectem
3 Erk SptpM c Epedxeesepk ceaxrek uzek Tec uqe
c ! Erk Eeexqepeeeel c Sprpspk , SptpM TpM
E¡nxsTpD pk SeeVceNemqpl pk Epxrek Zpsy xc ceNe
axqedek yeexwpc .
2 Zpeeek Eery Epxbedek uxmk Zpcek Epqek tpM
ceqek Epxcay , uNeeek y Spnrrel yej ExspD
Zeutel ppk c Exqenemqpk Epxbemqyec ,
xecxeesek uxqpcej . E¡nxsTpD Exry TecNc xxk Eqac
xc Tpwxqek Temk y Benpak terrek EteceM
EpeepNeeek vprrpaerrekh Qeytec Emsm EpaxM Zeu
tel c BeNpak Rprrppk TpM Wxry Wetemqm ceNectec cew
ek
1 TpD SptpM TpM ExspD E¡nxsTpD pk SeeVceNe
72
mqpl c Tewtec qedek uqec , uNeeek Eery Temk tpM
RxcetpceM uxqpxj
Wety : 11 << Axry Epxbedek uxmk Zpcek yxaxk Tew
tecqetpcec , Tececepk Erk SptpM Eycewel
EtpMj , vpyxqrrek Spxresy Rewexc EptpnxtpkBecxnp
eesekh Wxry Eeny Eak uxnxXj xxk Terrpk mxeVcxrem
xxk Tpxqpcekh , yeJ yeTwpD cewecac Ebemc Eenel t
eceJ cxetekh vpnxeeteeesek uqec . 10 Rxcek uzeety
mxntek Eewpc . uneeek y Tpeeterreeesek Zpspk yej
ExspD pk SeeVcenemqpdek Epxrek Zpsy xc Teqcenemqm
c
Bpyeqeexj Bpxtemnc xc vpyxzenxqek Etqeby , vewt
73
ptk mxqxaek Tesunxqeby , Wpxk Temk y Encej Wetel c
9 yeJ uqyesy Zpeeek – Tk ReM pk Eeekj Temy uqe
c . yeJ uqyesy ExspD TpM Tk ReM QpekH
Epxbemqpdek Exry ,
<< yeJ uqyesy Ecxqeqtk Wpxk , yeJ Wpxk Ay Temsce
l Wpxk . >> E¡nxsTpD Exry Zpeeek tpM Exqey j
8 EpNxty tpM , Etpcej tpM , ExNecetpc tpM WpxeV
cej Epnpsxeey TemD Axtel Tec uneeek Eeexqepeeeenpk
Emspwpc ! Eewðk !
EpxXj tpM EpNaxqeexj pk Tpxwek ExNcepk Temk y T
pxqpcekh Ewcerxk Epcxqewpc . Erk Zeutel Eery Qeytec j
veNewpc , xxtk yeM Temk c Axaxdek mxwpk Exry Ay
Temk c Epqby veNewpc Temk c WpNxqek ExNem xxk
7 veNetprrec ! Tenk Exry Emqk mxqceqek WpNxq
ek ExNeqpcej ! mxwpk uxNc uxM Temk c Epqby
uqtprrec ! Eewðk .
yej Encej Wetel ExspD E¡nxsTpD pk ceJ uqeey uqtprr
ec ! EpxXj xxk EpxXj Aeeeqesc Epxcec uqeey
6 yxtek c verrepk pk TecxqeekH Encxqecac uqrrek
, Eaxcej uNeeek Zprrek EeseNerrpqyec EpxeVcej ceNel
74
yek EpNpseeek Eewc Resy Zprrek EpxNectemqby , R
xml cxqxeak Eak yxtek c EeuNek Spqeqeby ,
SeeVcenemqpl pk RxcetpceM uxqpxj
SeeVcenemqpl pk RxcetpceM uxqpxj
Temeaxqek Epxrxtk Eewxty Zeuwpc . Wxry yeXj Exry
Epxml Wpxml yej Teqtk EpNaxqeexj pkTpxqcxmM c geM
18 yeJ uqyesy WpxeVcenecac Wpxk ! yeJ Rpxcaxk
EpxeVceNeyec , Epxry Wpxk Eewxty SeNemk Eewpc ,
uqyesy Ecxqeqtk Wpxk , yeseay Temspqtk Wpxk .
ceyteyec . Tenk Exry yeNerrpk geM xxeM xxek Wxry
TeceMj WptpM Teqyxk : << yxtecec Ewxzetpcec , >> yeJ
17 Wxry yeXj Temk c veNeecrrptk yek Temk y mxl
TppMj Epxmdek mxwpk Wety mxteqpl Epxcec
75
Tpxqcxk geNrreyec . Temk y Axnec Exry ZeeK Epxtk
xxk ReNek Wety TpðeqeLj Eewpc .
16 Tenk Exry yeNerrpk geM Terrek Tpqprrek Eptpk
c yeNxk , Eewek Eaerrek Rxcek vpnak xxtek c
mxncxMj yerrpeey Wety mxeVcxrewpc .
15 Temk y mxl Exry Teytek EpxeVceqedek gepqc
Wety ceNeqtpwpc . Temk y Terrpk Eery Tpwy
Temk y Rxtpk Exry gel pk Tpxqy Tpxneqbem Wety cx
qeqbewpc .
14 Temk y Epsy cebxcej Exry ZeeK aesy Wety Wp
xk vprxk y Rppsy Wety Apeey Aerrek yeexqpekH .
tecek gebeM SxmneLj Epnty BpyaeekH cetpNecepk ,
Eyaxmk tecek Eeqtek uxak BeeVcxpeyec .
13 Bpqk xxk TeqyxrrpM pk Tpwtk ZeeK Ebek y Ep
xMj Wety mxwpk Bpeespk Eewpc , Tenk Exry yeXj
Bpqk xxk TeqyxrrpM Teetk yeexqpekH .
12 yeJ vpexsc Encxk cek mxwpk ReteqpekH Epxce
j Epxmqewpc cewek veNeeepc tpM venxk Tpqprrek Eeqte
k
Exqecetpcec . >> cewek Epxmqem xc Sprpsyec .
76
Zpcek ExýspD , Sewxnrk , yðnrrewpxL , ãezeTMj , Se
ntxD , ýxzetðqýðc j , QeptpíxXj ReM TpM
Epxcec uqec .
3 Ac uqyesy TesuNc veterrpbxqtec , yesk Wxry Ep
axMj gesxrrpk Bpyeqeexj c Etqeyeay Zeny Apxmnesc
verrpNweeK c Tptpqek Wetedek uqec .
Sxtpcaxpk cewek ceqtexj Epxrek tecek Sxtpcaxpk us
y mxwpD c Sxqrrek cxreby , Tetk ReM pk vptel
mxwpD c Eerrpaxqeeey Epxcec xc yeJ yesk Wetewpc
, Ac uqyesy TeteceM yeXj Zpcek ExspD E¡nxsTpD c
2 yeJ Axry Eeqxyej uxmk c Wetewpc : Axry Eebxq
seeK yej TesuNxtec xc yeJ Wetewpc , Wpxk Axry Werry
77
Tpwtk Resc Aesc Eeqeepeeac Eery Erk Wety Epxmqe
wpc :
<< TeNem yeNerrpk geM Terrek Tpqprrek Eptpk c ye
Nxk , Tenk Tpqprrek Eeqtek Bpqk xxk TeqyxrrpM pk
1 Ac ExýspD pk Fesxk y Reexcewqxxj pk Tecnc xx
k Eqac tpM Becxtel yxaxk Erk Wety Epxmqetpcec :
ExýspD pk Fesxk y Reexcewqxxj TpM Epxcmde
k Wetecej
vpzetprreM uxqpxj
cewek Epxmqeyec .
pk Secxrrpqspk Wpxk uxqpcej , Tpqprrek Bpqk xxk T
eqyxrrpM Eery Tenpc Tpqprrek Fesxk y Reexcewqxxj uqec
,
xxk TeqyxrrpM uqyesy Eexwy Rxrrpak xc Exqepecek
Eewpc : Tpqprrek Epty Eeyesy Tpqprrek Fesxk y Reexcew
qxxj
20 Axry Epqby Epxbedek Wxry yeNerrpk geM TpM
uxmc Tpqprrek Eptpk yej Tpqprrek Eeqtek Bpqk
19 Ac Epxbedek uxmk Zpcek , Epty uzy Exnecetp
c tpM uc uqeey Eeqxyej uxmk c Tewtecqetpcec .
78
Terrek Eepeeepk Eewpc .
SeeVceNemqpl pk vpzetprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk vpzetprreM uxqpxj
Wetewpc , Epxrek tecek Tetk Exry Zððenðc xxk cxk y
xsc , veNxk WeecrrpD pk ReL uxqpctek Wpxk !
yezek Eqyexj uqec ! yeJ Axry TeteceM Zððenðc xxk c
xk cewecaxpk pk mxpecel veNxzel c Eewsek yeexekH xc
9 yeJ uqyesy Axry Bpyeqeexj Bpxtemnc yej Epxce
exmy Zeterry xc Wetewpc cetelj Epxrek tecek Ac uqyesy
Epxmqewpc :
ceqetpcec : << TeNem Ecxqeqtk uxcepk Temspqtk ,
Rpxcaxdek Eetelj yek Tecxk Eewxqeeesek Eery Erk Wety
79
8 Ac Exry SewxNrk xxk Fesxk y Reexcewqxxj pk T
ecnc xxk Eqac tpM Becxtel yxaxk Erk Wety
SewxNrk xxk Fesxk y Reexcewqxxj TpM Epxcm
dek Wetecej
y mxNxzeqeexj pk WpxeVcej xxk Wptpk y xxwxD c E
xteby uqpwpc . >>
Sprpseey uqtprrec ! >> << TeNem Exqerrpeeac tpM
Exry yeJ Encej Epxnpsxzek veexNeqewpc , Tenk Exry uNe
eek
7 << vpyxqrrek Spxrespk y Elj Fesxk y Reexcewqx
xj TpM Epxmqedek Epxcej xc AxceJ Tec uqrrek
Epexqk EebxqqeekH xc vpNpspk Berpwpc .
6 Teceyeay AxLj tpM Rxcek Seexk Telj uc : TeNpc A
c Retk QpekH Eeteqc Rxóqec xxk uxqpctek y
TeqyxrrpM c Eppl pk EpNpk Eak Eery Sxqbxmqpwpc
.
xxk veexMj Sepecxl Zpcek SeNmcetpcec . ceNyej Ac
Esk cewsxk BeseNeeey uqyesy yeJ Exry Axry Bpqk xxk
5 Ac utpk Epxbetpcec , Ac cxNc Bencej yeM TpNp
exteeesek Eewpc ! Ac cewsxk xeseNeby EpNxty
80
veexMj Sepecxl Zpcek Eeqteyec .
4 cetelj Erk EpaxMj yeJ Axwexc xxweqewpc : Zerr
pk ceweyesy Eeecekj EpNxty xxk Retk tpM yeexeesek
Terreeesek yeexwpc .
Epexqetpmqyec . 15 Rxcek Eeteqc yeM , Tk ReM pk
TptpMj BeNxL Eery Rxóqec xxk uxqpxj pk SpNrrel c
xxk Enmak xc Extk cewek ceqemqby TeterpD c Rxml
Epexqetpmqyec , Wpxk yesk Rpxbxpk Sewerrpk Zeutel c
SpNrrel c Terreeesek yeexwpc Erem yeqerreLj Eery y
eqeíej xc Epxtpceby , Temk xxeM ExsNðl pk cxk c Tecxqek
H
14 cetelj BeNxL Zeutel tpM yeJ Axwexc xxrrewpc :
Tk ReM pk Tpwtk BeNxL mxwpk Exry yeqerreLj xxk
81
EpNpkh vppnqeeeteeey xxk EpxXj , Ac Wpxk Rewexc
yety Sxtpby yeexqpekH .
tpM Axceac SxtpNrry xc Wetewpc , Exqeecrrpc j Wxr
y Epxreeac SxtpNrry ceNeaxqecac EeeTxiD Eery Weecrrp
D pk
13 yeJ Axry SerrpekH RptpeK Eery WeecrrpD Ebe
Ncedek gebeM cetexj c Weteby Eewpc . yeJ Axry Retk
ceqetpcec : << TeNem vpNak Exqty Tec Exry Eexk E
pxmqeNpk :
12 Ac yðNrrewpxL pk Fesxk y Reexcewqxxj pk uN
eeek y Eqac tpM Exry Becxtel yxaxk Erk Wety
c Zeny mxNtem Epxcec ZpL . >> yðNerrwpxL pk Fes
xk y Reexcewqxxj TpM Epxcmdek Wetecej
Sprpstprrec ! >> << TeNem Exqerrpeesek mxwpk E
xry ceNcxyeay vpzeteceJ EpteekH Rpxcaxm xxk Eezpl ge
wsxeK
11 << vpyxqrrek Spxrespk y Elj Fesxk y Reexcew
qxxj TpM Epxmqedek Epxcej xc AxceJ Tec uxmk
TxtxL c Epxnpsxzewpc .
vprpeK Bpyeqeexj Eewsewpc . Ac Axceac Sepecxl c
82
yeNxk Resy Rpxcaxyesy yeJ AxLj tpM vpyeJ xezerrek y
X Teedek Sxqrreeey uqec , Tk ReM pk TptpMj Eak Be
NxL c Eery cxetek tpM vpNxwpc Tk ReM Eery EeNyek
10 vpexsxtk xxk TpqrreNeeey Bpyeqeexj Eak yxte
cec Eezpeetpk . veNetprrec ! WeecrrpD Eery Tk ReM
SeeVceNemqpl pk vpzetprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk vpzetprreM uxqpxj
Exry SetpM Sewerrpk Beexj Zprrek Esk vezewpc .
21 yeJ Temk tpM Bpcxeey AeeK c Epxcay Temk c c
ewsxk BeseNetprrec cewek FerreNteeesek uqyeay Tenk
Zeutel c Epexqetpmqby , TecxqekH xxk Enmak xc Ex
temqpdek yeexwpc .
Zðãðyðl c veNxk Eerrpaxqeeesek yeexwpc . Tenk Ew
ectec uqyesy Wxry Benpak xc Epxtpcek Rpxbxpk Sewerrp
k
20 cetelj Rxcek EpaxMj Axwexc xxweqewpc : Ac E
83
xry yeXj Zpcek Tecety WeNcepk cewek ceqecac Ewectec
Epexqeaxqem yej mxqxaeecmc xc Wetewpc yeJ Wpx
k Axry EpNxty Eaerrek Exqemy Epexqetpk uxmc xc Wete
by yeexwpc
19 yeJ Axry Eeqc yeexeesek c uxM Wetewpc . yeJ
Axry veexMj Sepecxl , Extecel yxsxNel , Axcac
gepqc Wety cxqyeLj Exry Eexk EpxmqeNpk :
ceqetpcec : << uNeeek y EpxMj mxyemk , Rxty Exry
TpxNeqbem gel Wety ceNel Tec , mxl Exry Bpxqmdek
18 Ac ãxzeTxMj xxk Fesxk y Reexcewqxxj pk Tecn
c xxk Eqac tpM Exry Becxtel yxaxk Erk Wety
ÃxzeTxMj xxk Fesxk y Reexcewqxxj TpM Epxcmde
k Wetecej ,
mxqxzek Eeueesek mxwpk Eak usppk cek Ay cesek
Epxbek Terxeey Epxcec . >>
Rxcek cesexj Epxspctec Aerrek Axqerry Epxcmwpc ,
Erk Axqerrpk TeceMj Sxkh ReMj yxaxby Eewpc , Erk ReMj
xc
Sprpstprrec ! >> << TeNem Exqerrpeesek tpM Eery
YeJ Eewy uteekH Epxnpsxzewpc . yeJ Wpxk Temk tpM
84
17 << vpyxqrrek Spxrespk y Elj Fesxk y Reexcew
qxj TpM Epxmqedek Epxcej xc AxceJ Tec uxmk
EpxpetpM mxNay Wxry Eewek teceJ Exqty yeM xxek
TeteceM mxwpD c TerreNxwpc .
16 Eexwy xxk Tpqk , Ac Enceysc cewsxk BeseNee
ey ceNectec , ceNyej Esk cewsxk BeseNeyesy , yeJ
Sprpstprrec ! >>
29 << vpyxqrrek Spxrespk y Elj Fesxk y Reexcew
qxxj TpM Epxmqedek Epxcej xc AxceJ Tec uxmk
RxNcqecwpc . yeJ Wpxk EpxpM pk Apqwpk c Exqerrp
eesek tpM EpxNpsxzewpc .
28 TewpM TezeeK xxeM Tetek c Besek BecxNay , Z
eeK ðerreM SeU xc Teqyej Apcxeey Wety Tetek c utk
27 yeJ Temk tpM Encej Tpsxzel c Epxnpsxzeby Tpx
wek mxnpk c Becxnprrpqpwpc .
xxk Zpcek Retk tpM Epxcmdek Wety yeM Encej Tpsx
85
zel c Temk tpM Epxnpsxzewpc .
26 TeNem Exqerrpeesek uxcepk Wxry BeNqxeK c
EapD Tprc Tpqtelj xxNpwqek Secxeeac Eery yeJ ZeeK Eax
cej
25 cetelj Tk ReM Rewexc mxNpqaek ExNetelj Etpc
eceJ uc uxmc Zpcek Secxk vewerreqeeey ceNectec .
Bc Esk Rewewpc .
EpyetxD c Esk SpNyec . yeJ Tk ReM TpM ceqek Epxc
mspcec , yeJ Tk ReM TpM Tecxk mxety TeNprresy
24 Tecemc j Tek y ãxzeTxMj teceJ usppk mxwpD E
xry Spqxrry SpNrrel c Terreby , WeecrrpD pk Werry
X Epxbeby TpD TpD Tprc ExNPj xc Eery Tenk Zpsprre
M Eery mexaeceqcewpc .
utpl Sepecxl c Reytk Eexqetpkh cetexj c Wetewpc . y
eJ Tk ReM pk vpyeJ vpyxk y Axry Epexqk Zeutel
23 YeJ Wpxk Temk c Terreeesepk c Apcxk Eeqe
wpc . Elj Fesxk y Reexcewqxxj Exry Wxry mxwpD pk
Bpyeqeexj tpM Eprerrewpc .
Esk cewsxk BeseNeby , Temk Qpcej Rpxbxpeqem ye
k Bpeeseeey Epxcec ul yeJ Tetk ReM c vewty tprc Zecej
86
22 Epxbetpcec , yeJ Temk c ceytenc tpM EpNprrpq
pwpc , TeteceM Temk Qpcej SetpNqek Rpxbxpeqecaxpk
SeeVceNemqpl pk vpzetprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk gpNyetprreM uxqpxj
Exry uqyesy WxrpceJ Wpxk ceby Exqk WeteNewpc .
y Teedek Eak Temk y ReMj xc Eeyay vezeeey Epxcec
. Wxry Eaxcej yej Temk y Eqac xxk Ewpkh yeJ Tenk
5 TeNem Exqerrpeesek Eery Rxceqk Eeteqc yeM A
errek Aewak Ewpspwpc . yeJ ceNcxdek Ay vpyeJ xezerrek
Eewpc . EteceM mxwpD uqyesy Aerrek Aewak Ewps
pcepk Retk Tec vewty Zeuby uqpwpc .
4 cetelj SeNtxD TpM Tk ReM pk BeNxL mxwpD Exr
y vpyaesy vpreM Zprrek AeU AeyeNcek Ewpsay
87
Wetem Epxcec uqec .
yeJ ZeeK Rxcek vpqerrec Wety SeU SeweceM TeNcet
k Axry cerepetk ExNewpc . Ac Wxry ExNem xc ZeNy Epqb
y
Secxby , EpxyeM pk xxek Rxml cxqxeak Zpcek Tezee
eteeey ceNectec . ceNyej Ac Esk EpeeerreNek SeNxyesy ,

3 Eexwy xxk Tpqk , Ac Sprpsay mxqxzedek SpNrr


el Zprrek yety Tpeeterrek , SeextpM xxNpwqek
cetexj c yeJ Epxbeby geNyec .
yetppeeeeeey ceNectec , EpaxM Eery , Wxry uNeeek
y Rxtpkh Axry uxtpcedek Exry Teexwy TemD TemqteM usy

2 Eexwy xxk Tpqk , Ac Enceysc SeNxby , Axry EeN


ec Epxqeteby uxmc xxrreeeek Eewc gppl Zprrek
cewek Sereyeay , Epxrek tecek Ac Epxmdek yeexek
H xc Wetek Eewpc .
Eptpk Tec Eery Eexk EpxmqeNpk : yeJ Axry Eeqxyej
uxmk c Wetewpc , yeJ BeNxL mxwpk Axwexc Eewxty uc
Axry EpexqeD c Wetewpc , cewek yxaxk Erk Wety ce
88
qetpcec : TeNem uNeeek y Tpqprrek Spxresy yej Tpqprrek

1 Ac SeNtxD pk Fesxk y Reexcewqxxj TpM , uNee


ek y Tpqprrek Spxresy Tpqprrek Epty yeNxeeac ,
gpNyetprreM uxqpxj
12 TeNem Exqerrpeesek c Exry yeJ uNeeek y EpNt
y xxk TpqrrerrpNc uqrrewpc . Tenk Exry Teetk Eak
usppk TpM uqxzeeeteeetpk .
11 yeJ mxNay Epaxwpc , Ac Eeqxyej uxmc Zpcek
Secxk vewerreqeby , Exqeqtk xxk TxtxL Zpcek yxtecec
ZxNtxeay uxm mxwpk TpNpqcxtek tpM gec gewsxeK
TpqrreNeeey xxk EpxXj yeJ Axwexc vewerreqewpc .
10 EpaxM Eery , Ac Wxry BeNqxeK c xxNpwqek S
ecxby , EapD Tprc Tpqtelj TesuNxqedekh , uxm
EeyaxNeby , Axry Ewpkh Spxmpecek Tetk ReM TpM
89
yeJ Axwexc veexNeqekh cetexj Zpcek Wetemqpwpc .
uqyeay , Epxrek tecek Zððxnðc xxk cxk usy verrpNw
eac Rprrppk c veNetprrec , yeJ Tetek c Terrptek
9 venetprrec ! TeteceM WeecrrpD pk uxqpctek , E
pxyeM pk yezeD Zpcek Zððxnðc xxk cxk cewek ceqem
Temk c cek Ay verreby Esk Axtewpc .
Secxby Retk tpM Axcac SxtpNrry yeexeepc xc Wetew
pc . yeJ Rxceetk Axry Ewpkh Rxcek verreqekH Receceyec
,
8 yeJ Axry Eeqxyej uxmk c Wetewpc , yeJ Axry Axt
el xxeM yeekH uqyeay , Wxry SpNrrel c xxNpwqek
Axteeey Eery Eexk EpxmqeNpk :
Bc Receceyesy cek Ay cepk verreby Esk Axteeey , ve
rreqekH xc verreyesy cek Ay cepk Esk Rececek
<< TeNem veqtesc Epxcec uxcepk yety Extecewbc T
ec , teðxpk pk TpxqcxmM c geM Terrek Eepeeepk verreqe
kH
7 Ac ýxqetðqýxc j xxk Fesxk y Reexcewqxxj pk Tec
Nc xxk Eqac tpM Becxtel yxaxk Erk Wety ceqetpcec
Ýxqetðqýxc j xxk Fesxk y Reexcewqxxj TpM Epx
90
cmdek Wetecej
6 << vpyxqrrek Spxresy xxk Epxmqedek Epxcej x
c AxceJ Tec uqrrek Sprpstprrec ! >>
SeeVceNemqpl pk gpNyetprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk gpNyetprreM uxqpxj
Eqyexj uqeey yxsxy ceby SererrpqpXj . Wpxk Teceye
sy Aerrek Aewak vpteqtpk Eeyay Ewpspcepk Sxysxcty
18 Eexwy xxk Tpqk , yeJ Axwexc Retk Eak AeyeM
Eeqtk vpteqtpk Eeytprrec , Teceyesy Ac yezek
SpeepM , yeXj Rxapmk Zeuwpc .
Bxek ceaxrek mxceNpmc gprxzeqtec cetexj Zpcek E
sk Wetewpc ! Ac Eeyesy Epxceexmy Zeterry , Rxty
17 Ac Rewexc yezek Eqyexj Tpteeey ZerrpLj ceby
Epxcec cewewpc . TecemXj Ac veNxk yeXj xxk
91
Eaerrek Rxquk geNrrewpc !
16 EpaxM Eery , Ac uxqxzek Epsy Wety veqerrpk
Ay Epxcec mextek Ay Epxcec , yeJ Axwexc Eewek
yeJ veNxk Axry Esemlj mextek tpM TpNetec uqec .
15 yeJ Axry Eeqxyej uxmk c Wetewpc , yeJ Axry v
eqerrpk Ay Epxcec mextek Ay Epxcec xc Wetewpc ,
Eexk EpxmqeNpk :
ceqetpcec : << TeNem < Eewðk > , TeNpc TeNk Axc
eac yety ceNeaxqecac , uNeeek y uxtpceqtk xxk Epxetps
y
14 Ac Qeptxíxc j xxk Fesxk y Reexcewqxxj pk uNe
eek y Eqac tpM Becxtel yxaxk Erk Wety
Sprpstprrec ! >> Qeptxíxc j xxk Fesxk y Reexcewqxx
j TpM Epxcmdek Wetecej
13 << vpyxqrrek Spxrespk y Elj Fesxk y Reexcew
qxxj TpM Epxmqedek Epxcej xc AxceJ Tec uqrrek
Seexqpk Teqyxwpc . yeJ Wpxk EpxyeM pk Sxkh ReMj
Zpcek Temk y yeXj TeceMj Exry Seexqpwpc .
ReMj TeNpc Ebek uNeeek Eak Wxry uNeeek y Teetk E
ak WpNxqek yerrpeesek Sxkh ZðNpseqðL pk ReMj xc
92
EmNxtk Seqpsc Epxcec uqpwpc . yeJ Temk y TeceMj
uNeeek y yek EeqteM yej uNeeek y vptk xxk
EpxmqeNpk : << Ac Resc ExNetpcec , yeJ AxLj tpM v
pbxL tpM EpaeNeqtpeey EpaxM Zeutel c Axry
Bc Epxbeyec . Wxry EpNxty Sprpspk EpxeVceNedek
TeNem uxNxXj Wety mxeVcxreLj Terry Eery Retk tpM
1 TeNeekH tprc , yeJ Rxcek geexeeewsxeK c Epxb
eyec , TeNpc TecNc teceJ Rxcek Receceqtk Tec verreqekH
TecNc teceJ WpxNml
TpxnyetpceM uxqpxj
Sprpstprrec ! >>
22 << vpyxqrrek Spxresy xxk Elj Fesxk y Reexcew
93
qxxj TpM Epxmqedek c AxceJ Tec uqrrek
Serrpqrrewpc .
Eaxcej Tec yek vewty BeqeNek Seerrpeey Wety verre
k SxNecek TeceMj yek Temk c yeXj Tec yek vewty
21 TeNem Exqerrpeesek tpM Eery yeJ Epeak Encej
Epxnpsxzewpc , TeNpc Exqerrpeesek yeJ verrek SxNecekh

Tenk Exry Retk QpekH vewty vprrpqk Bprrpeeqewpc


.
Sprpsprrepk verreqekH Rececek Epxcmyesy yeJ Tptp
eesc Epnpwpc . yeJ Temk Qpcej vprrpqk Bprrpeeqewpc .
20 SprpsprreNec , Wxry yeXj getekh Bpeesprrepk
verreqekH Tpeesxby uc . ceNyej cek Wxry Terry xc
veqerrpk Sepecxl Tec yeexeepc ceNectec , Wpxk Rx
ml cxqxeak ZpcekTezeeeteeey ceNectec .
19 yeJ Wxry veexNeqek Sereeey mxwpk uxmk Zp
cek xxweqek SpnrreteeK uxqpcej . Eexwy xxk Tpqk , Ac
WpxM Tec uqeey yxsxy .
Rxapmk yeXj Zpcek veqeeeqeeey yxsxy , Wpxk Rxtp
k EL vpteqtpk Eeyay Tpxncxyesy Rxty Axry yesk
94
SeeVceNemqpl pk TpxnyetpceM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk TpxnyetpceM uxqpxj
Wxry Ej – TemD Axteqty uNeeek Wxry Ej Etpcej yej E
pNxty , EmNxtk WpxeVcej EpNpsxwpc !
Rxtpk Tec TeteceM Eewxtepk Eery EtpM Spxrc Epxce
c Erk Wety Terrpqewpc : EncxL EeNxrrpk Eebxzewy ! Ebe
k
8 TeNk TpxNyek Eewxtepk Eery TpD uxNc xxNrrpr
rek BxmM Tec , BxmM pk cxrc getekh Tptpkh uxM
Y TpxNc Tec , TpxNyetpceM Exry geNptc Wety .
7 RxcetpceM Eewxtek Eery ZeeK EeNsqek Wety ,
95
vpzetprreM Eery Tprrpl Wety , gpNyetprreM Eery mxwpk
cxrc TpNyek Telj tpM TpxNyek Eewxtek uc , Tpqprrec
xxk cxrc EeNy Ewpkh Exry uxM Rxtpk Tec yeexqpekH ,
6 vek SxNecek y cxrc Ewpkh Rxcek Zecej cesexj A
eU AeyeNcek uqpM Teqec yeexwpc . vek SxNecek y
Spxresy Wpxk uqec .
Ewpkh Tpqprrek TpxNeqbek Rpapby yeexekH gel ye
wyeM uc , Tenk Exry uqyesy TeNpc uNeeek y Tpqprrek
5 Erk m vek SxNecek Eak Aecxqrrek Aecxqpk , Tee
rry mxeVcxrek , EezpecekH Rxbxcxrewpc . SxNecek y
BeqeNek Serrpwpc . Tetk yeXj tecek Aerrek Aewak c
etpNecepk , Tpqprrec tecek Eeqtek TxtxL Bemyec .
4 SxNecek y TprrpNxkh vpNxk TpxNyek Serrptel u
c , TeceMj Exry vpNxk TpxNyek Eeeeewepk ReM
Rprrprrek SpqpecekH EyceNeqtpk EpNxzewpc .
3 Temk y RxrrpM AxNec Eery veD Axqerrpk Wety
ceNeqtpwpc . SxNecek y Encxk TprrpNxkh EpcZy
SxNecekh yeexeepc xc Epqby veneyec , TeNk SxNec
ekh Rxcej Ebek Serrpwpc .
2 Tenk Tenpc vpyxqrrek Spxresy Exry Rewexc Bec
96
xNyec . yeJ Tecnc xxk EpNtpk tpM Rxcek vek
BxrreuNxqek Epxcmspcec . >> Tecedekh ,
X Epecsxk mxapNem mxwpk Epxcec uqec .
3 ceyeay TecNc xxk EpNpk EpNaxqeexj TeceMj uz
y QppD Ty Ay cesek Erem SptpM c Receceby Temk
ExNeby , SptpM pk Eycewel c Rececem cxNc Tec uc
? >> cewek ceqem xc Epqby veNeyec .
2 yeJ yesk Rxcek yxMj Zecetec TecNc xxk Eqac Te
ceMj Terry yeM : << cek TeweekH Tec Rerreqtk xc
uxcepk Tpqprrek TeweekH Reerreby Eycedek yeexqp
ekH .
yeexekH xc yeJ Epqby veNeyec . Erem SptpM pk Eyc
97
ewel pk vpzrM RxrrpM Tprc Exeesxtelj Epxspxj Tec
1 TeNem vek SxNecekh BeqeNek Serrpeeac Eery
yeNerrpk geM Terrek Rxcek Eycewel SptpM yeNxby
vpNeekH xxk SptpM
TeutprreM uxqpxj
X Tpxsxdek y uxqpcej .
Zpsptec , Tpxwek uteD c Tk Empeyec Tpxwek uteD
pk EpNpsxk Eeeepc Eery Tpxcewel Ebek Tek y BeNqxeK
11 Ebek Wxry Ej , uNeeek Wxry Ej ! EncxL mxety ,
EpxeVcej ceNel , Encej mxapk c Tk mxqxzem
EpxmqeNpk :
WpxeVceNecac tpM gebeM Spxmpetpk WpxNmwpc .
Tetk TxtxL Zpcek SxNecek y Ewpkh Teqyxrrepk Eexk
10 Erk EpxXj tpM vpNxk TpxNyek Eeeeewepk ReM
Eery TeNem vek SxNecek tpM BeqeNek SerrpekH
SxNecekh SerrpekH WpxeVceNecac Temk tpM yeNx
wpc .
9 TpxNyek Eewxtepk Eery EpxeVcej ceNel , EncxL
mxety yej TeqeNeeel pk Terrpy xc Terrpqek vpyxqrrek
SeeVceNemqpl pk TeutprreM uxqpxj
98
SeeVceNemqpl pk TeutprreM uxqpxj
mxqxzek Eeyay TeweekH xc Eery ExNeeey Encej Tec
. veqerrpk Eewc uxqxzek Axsy yek EpxNectemqpdekh ve
wpeK
9 Teetk Rxcej Sxkh Terrpy Terrpqewpc : Tewpqeeet
ek Eeqeeeteby EpxeVceNedek Tpqetk TeNk SptpM c
mxbc Tec Eeqtek yeeeuM yeNxbpeepc . Erem mxbx
D Exry TeNpc Sxtpcaxpk pk Terrepeeeel Wpxk uxqpcej .
Eeeeewepk Eery vpNeekH xxk Ewpkh Spxmpeyec . E
eeeewepk uxNc geM Terrek uspekH ZetpekH yej TpxmNe
99
exj
8 Temk c TeNk SptpM c Tpspk Eeyeey xxk Epxc j t
pM , TpxNyek Eewxtek yej vpNxk TpxNyek
EpxrpceJ SptpM c Tpsay Eeuyec .
7 TeNk vpNeekH Eery EpNpeesc Teysxk vpyxqrrek
SxNecekh BeqeNek Seerrpeeac xxk yeNerrpk geM Eak
Exry uxM EpNaxqeexj pk Epqek gebeM TpM Tpwxqe
eetek Epaxeesek yeexekH uqec .
Tenk Exry Tpqprrek EyeM yej Tpqprrek Rxtpk Tec , Te
Npc uNeeek y Tpqprrek Spxresy Wpxk , TeteceM
vpNeekH Bpeespby yeexeepc xc Epqby veNeyec . vp
NeekH Eery yeNpeK Eeqeeeteby EpxeVceNedek Sxxj yee
xwpc ,
6 Teececepk yeJ TeNem TpxNyek Eewxtek yej Eee
eewepk ReM mxNxzeqek uxmc SxNecek TeceMj Rxcek
Rececek mxapNewpc . >>
Rxceetk Exqerrpyec , Tenk Exry Erem SptpM pk Rerr
eqtk teceJ Tpqprrek TeweekH xc ExNeby SptpM c
veNerreac . TeNem Zpxtk xxk SequNc EpeeseekH Ea
k geNay ExNedek EeNsqek – teðxtJ pk vpexac EpxMj
100
5 TecemqeM , Eeeeewepk ReM pk Rxcek Exry Ret
k tpM Eexk EpxmqeNpk : << yxtecec Epcxqeeetpk !
Teqyxk Epcxqeyec .
4 Erk SptpM pk Eycewel c Rececek Temk c Epecsx
k mxapNem mxwpk Epxcec tpM yeJ Terry
1 yeJ vpNeekH Eery Tpqprrek TeweekH xxk TpxNp
my TeweeekH xc ExNeeey xc Epqby veNeyec . TeNk
TeweekH xc ExNeeesek Eery
BxnrrptprreM uxqpxj
Spxmpetpk WpxNmyec .
14 TpxNyek Eewxtek Eery TeNpc mxqxzek : << E
ewðk ! >> cewemlj . Eeeeewepk ReM uxM gebeM
xxk uqeey uqtprrec !
ceNel , Weeeterrel Seexsxzel , EncxL mxety yej Ence
j mxapk Exry vek SxNecek tpM BeqeNeeeac yej vpNeekH
101
Eewxty utpD pk Erk Wety Teerrpqeey xc Sprpsyec : E
pxXj xxk EpxXj tecek Apxmsc Epxcec yeM EpxeVcej
13 yeJ yesk uNeeek y Weetel , TxU Teqecec , Qpp
D pk TppNeceJ yej Teqec teceJ uqpk SeeseM TeceJ
Seexsxzel c mxqxzewpc !
Eqyexj Teqyexj , Epzpk yxqxxj , mxapk Axtel c mxqx
zewpc !EncxL mxety , EpxeVcej ceNel , Weeeterrel
12 Tetk TeceMj Terrpk xxeM Erk Wety Terrpqewpc :
Rxtpqpeeteeesek Rxqeekj vpNeekH Eery Encej mxapk ,
Exry vek SxNecek , TpxNyek Eewxtek yej Eeeeewep
k ReM pk Encxk TprrpNxkh mxNxzeqek Bpeespwpc .
11 yeJ yesk Tecxk Eebxeeqeyec yeJ Tpxxj Tpxwek
Tecnc xxk Eqaxpk pk Terrpk c Terrpqyec . Tetk
EeseNerrpqpk vpNy j ZxNtxeay xxk Encej xc Tetek tp
M Eepeeeprrpqpwpc .
10 vepk pk TecxqekH xxk Encxqecac uqrreyec Tet
ek c Tk vpbxL vpexsxtk yxtek y uNeeek c
mxNpk EpeeseekH Epxetpsptek Eak mxwpD c Eeyay
vpNwpstk TecNc tpM SeextpM uaerrek Tpsxzeyec
SeeVceNemqpl pk TeutprreM uxqpxj
102
SeeVceNemqpl pk xxNrrptprreM uxqpxj
7 vpNeekH Eery TpxNyetpceM TeweekH xc ExNee
epc tpM yeJ TpxNyetpceM Eewxtek Eery : << ExNetpcec !
>>
cewek ceqem Terry Eery Sprpsteyec .
gpNyek Fðxj EeNyec Qk Eeyay mxapNewpc . EeNpMj
xxk Tpsy yej EeNxceJ xc Spexpeceby Esk uqpwpc . >>
Bpxycek Rxcej Fðexj urrptec vpteqtpk Eeyay mxapN
ewpc , Rxcek EtpM pk mxay mxqpsy Exry Bpxycek
yeNxeesek yeexyec . Retk tpM ZeeK Qk TpxNyek Ee
103
wxtek y Eeqc Rxcek Exry : << Rxcej EtpM pk mxay Exry
6 Epxbemlj Rxcek Wpnc Eeexspc yeexqpekH . Ten
k Eeeetk xc Eprpeeac Eery geM Teerrek TeeecremM
cewek ceqemc xc yeJ Sprpsyec .
5 vpNeekH Eery gpNyetprreM TeweekH xc ExNeee
pc tpM gpNyetprreM Eewxtek Eery : << ExNetpcec ! >>
Eeqeqteyec . Tenk Exry Rxcek Tpwy Exqty mxqxzek
Eeuyec .
TeNk Eeeetk xc Eprpeeac Eery Encej mxNtedekh , Ep
Naxqeexj tpM Teexk Tebxk Tectek mxwpD Exry veNxqaek
4 Erk EpxXj Rpxmcej Rxcek Eeeetk Eery geNay Ex
Neyec , Tenk Exry Rxcek BeceNtk WpNc yeexqpekH .
Epxmqem xc Terrpqteyec : << ExNetpcec ! >> ,
3 vpNeekH Eery vpzetprreM TeweekH xc Eery ExN
eeepc tpM , yeJ Eery vpzetprreM Eewxtek y Erk Wety
yeNxby , Temk tpM Epxnpsxzedek TxteL c mxqxzek
Bemcepk , Teexk tpM WpNtek , Epqeetk Exqerrpyec .
2 yeJ Epxbemlj , Rxcek SeNel Wpnc Eeexspc . Ten
k Wpnc xc Eprpeeac Eery geM TpM Zprrek Rpwy
<< ExNetpcec ! >> ,
104
EpxXj tpM , TeNem Tpxnyek Eewxtek y Rxcek Exry E
ezpecekH mxeVcxrem Wety Zecej Terrpk xxeM EpxmqeNp
k,
Axsy Wety Epqerrek uqby ,
Teqec Zecetk Tpedpqpk , ReNek Eery ZeeK veMj uxD
xxeM uxNmdek Wety veNeecrrpexqeby , SeNek Eery
12 yeJ yesk vpNeekH Eery xxNrrptprreM TeweekH
xc ExNeeey xc Epqby veNeyec . TeNk Epxc j ty gebeM
uxNxtpm xc mxqxzetpcec cewek ceqem xc Sprpsyec
.
Tetk Qpcej vewty Ebek c EeseNeeeac yej Eeekj Temy
ReM Eery Wpxk Tetek tpM Wety Eeqeeeteby , TpekH Eery
11 TecemXj Tetk mxwpk uxnc Rxcek Aerrek Aewak
105
mxNteyec . yesk Tetk ReM c yeeeek mxqxzetpcec
cewek ceqewpc .
ZxNtxeay xxk mxwpD c Zeqeqek Sxpeceby , Wek y
Axsy EpNpseeeeesek EpxsxXj xc Eeyay Epxcmwpc ? >>
10 Tetk TeceMj Terry yeM : << veqtesc Epxcec Ext
ecewbxty Ebek Wxry Ej ! Tk cebxc j EpNaxqeexj
Epqby veneyec .
Zpspk c Epqewbxqeeeey xxk Tpxqpcej , Axceac ceN
eac uqeey xxk Tpxqpcej Eeqeeeteeesek pk Spxrespk yee
xekH xc
9 vpneekH Eery TeutprreM TeweekH xc ExNeeepc
tpM , yeJ TecxqekH xxk Teyaeexj pk TppMj uNeeek y
xenqxxj EeNxzetek xxeM mxwpD pk Eewc xc vpnprr
ewpc .
vpyeJ xxk gebeM c vewxzeneey Encej xc Ebewsxk , T
eexk Tebxk , Epxqpsmqeexj Bpyeqeexj , cxbxxj Eyepeaxk
yej
cewek ceqewpc , Epxmk pk EpNpk Eery Temk c Seqp
l Epxcec Terreqtpk Eewpc . Tetk Exry TpxNyek y Rxcej
8 Epxbemlj Rxcek mxcej urrpNpl WpNc Eeexspc y
106
eexqpekH . Tenk Wpnc xc Eprpeeac Eery << Epxml >>
cewek ceqem xc Sprpsyec .
SeeVceNemqpl pk xxNrrptprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk TpqptprreM uxqpxj
Encej xc mxNteby , EpNaxqeexj Teqecec yej Teqec xc
Eytek mxapNem TpxNyek Secxrrpqspk tpM Eery :
TpNpkh Bpxxj Eak Eeexspc xc veNeyec . Tenk Exry T
eceMj Terrpk xxeM TeteceM uNeeek y Epxnpsxzedek
2 yeJ Wpxk EpxceMj Rxcek Secxrrpqspk Eery geM
Terrek WpxeVcej uNeeek y TeweekH xc yeNxk
Bc Epqby veNeyec .
TpxNyek Bpxxj pk Seqcxk c veqeeeqek , gebeM yej T
eqec xxac Epc Wptpk TeceMj SeqceJ Esk mxNcem
107
1 yeJ Seml tprc uNeeek y TpxNyek Eqac Exry Teqe
cec xxk TpxNyek cxberreM TpM Bpeespk ,
ExNsNðl pk Eenyek TpxNyek Tpxwk TpxNyek Wxe
crrerrpqk
TpqptprreM uxqpxj
Bpeespk mxapNem uc ? >> cewek vescxnpwpc .
17 EpaeM Eery , Tetk Zecej cxqxecqem EtpM AeeK
EpexNetpby uc , Tenk Epxc j cek mxwpk Qeyterrpk
vpyxqrrek SxNecekh Beqeneeeac xxk Rxtpk yej vpN
eekH xxk cxqxexj Tpxnpm Eak Beexqeeey yxsxy !
16 Tetk Exry Eerrpqk Rxnprry yej vetk Axqerrpk tp
M : << Wek y TeceMj TeNptprrec ! Teceyesy
urrpl yej Axqpcety mxwpD uxM Eerrpqk xxk Eerrpc y
ej Rpxcek tpM Teqteqeyec .
15 EpNaxqeexj Teqecec xxk Ebek verrek , RpzeNe
eeeeaxpk , EtJ Wpxecm Encej mxapk Tec mxwpD
xxk EeNel Eery EpeK EpNpk Eaerrek Sxqbxyec .
14 EpeeteNrrpc xxk Weetel Eery RpL Eycedek Wet
y Epny Epxcec uqyec . Eerrpqk Rxnprry yej Teqec
13 Eptpk Weaxpk ZeeK uqyespNerretpc ExebeM x
108
xwxD Exry gebeM TpM uteNek Epreeey Wety Eprewpc
uqtprrec ! uNeeek Ej ! >> cewek Epxmqewpc .
mxapk , Axtel TeeVcecej uxM Wek y uNeeek y ceJ uq
eey uqtprrec , Epxc j xxk Epxc j Aeeeqesc Epxcec uqeey
12 << uNeeek ! Weeeterrel Seexsxzel , EpxeVcej
ceNel , EeyxzeD yxqxxj , TeqeNeeel , EncxL mxety , Encej
Bpeespwpc . Tetk vpyxqrrek SxNecek y Ewpkh Spxm
tpcepk , uNeeek tpM mxetppecek WpxNmby :
11 vewpeK uxmc Secxrrpqspk Eery uxM vek SxNe
cej , Eeeeewepk ReM yej TpxNyek Eewxtek c mxNxzeqek
EpxNpsxzeyec ! >> cewek vescxNpwpc .
109
10 Tetk TeceMj Terrpk xxeM : << EeuNel EreNxl c
Exry vek SxNecej , Wek y uNeeek yej vpNeekH
yej vpNeekH xxk Ewpkh , Aerrek Aewak Ewpspk , ge
M Terrek EeNpMj xxk WpxaxM yeNxk Bpeespwpc .
Elj EpqpD mxNpk , Elj EeexweeK uxqpxj , Elj Epxetps
ptek , Elj ceqetek Eak ExNeby , uxM vek SxNecek
9 yeJ Seml tprc veNeeeplj , TpekH Tpwsc Epxcec
Rxcek Zecej uxqpxj mxwpD veNeeeteyec . Tetk Exry
Elj gebeM Eak ExNedek EeNepk ExNcepk
Expsxýj , yðbewðk BeNcej EeexweeK ppk Eery TpD T
pD Tpxwk vpzeM Wxecrrek mxwpk TeweekH TeNprrpqyec
.
5 Zptk , Nezpyðk , getJ , 6 EefðM yej ReýTeqc , We
resc , 7 Sxwzpk , Qxðc , EeseaeM , 8 ãðuqpk
mxwpk TeweekH TeNprrpqyec cewek Sprpsyec .
4 yeJ ExsNðl pk Elj EeexweeK EpeeseekH xxk Tptp
Mj , EeNyek TpxNyek Tpxwk TpxNyek Wxecrrek
pk Weecrec TeceMj TeweekH TeNpeey xc mxqxzetpc
ec . >> cewewpc .
3 << gebeM Teqecec yej Teqec xxac Epc Sxrrpc x
110
c yxtecec Eytetpcec , yxtk uNeeek y BeNpak ReM
SeeVceNemqpl pk TpqptprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk RexwetprreM uxqpxj
mxqxzek Eeyeey xc Epqby veNeyec .
2 TeNeekH tprc yeJ , uNeeek y Ewpkh Bpeespeese
k Tpqprrek uNeeek y Eqac ReM Eery Tpqprrek uxNxc j
ExqxL xxqxL Axwecej EerxM Epxcec yeexlj .
1 vpNeekH Eery TpqptprreM TeweekH xc ExNeeey
xxk EpxXj tpM EpeeteNrrpc Eery yeNpeK verreD AeeK
Bpxqmk Epxcmwpc . >> RexwetprreM uxqpxj . Tpq
ptprreM TeweekH
Respk y EceJ uqeeK TpM Terrerrpqpk Eeyeaeby Epwt
111
eqerrpqby , uNeeek Eery yesk Tetek y Rxqusy xc Exry
17 EpaeM Eery , vek SxNecek teceJ vpNeekH Eery
Tetk ReM c veNxrrpqpk Tebxceby , Tetek c Eewc
Sxtetelj Sxnek Esk mxapNewpc .
16 Tetk Tecxk Epxqpspk Epwterreseey Epxcec , Re
Nek uzy cetpc Zecej veqerrpk cepk Tetek c
yeXj yeM xxek Tetek c vewerreqewpc .
Temk c mxetppecek EeseNeby Eewpc . TeNem vek S
xNecek tpM BeqeNek Serrpeeac uNeeek Eery EpxyeM pk
15 Eexwy xxk Tpqk Tetk uNeeek y SxNecej xxk Ew
pkh vpyxqrrek EpNtpkh EtpM Spxrc xxk vpyxkh
Axsy yeM vpyaesy Zprrek Aeextelj Epcxzeeesek yee
xwpc .
Exry Retk tpM EpxmqeNpk : << EteceM mxwpD Exr
y Zecej vppNqel Eewseeesek yeexwpc . Tetk vpNeekH xxk

14 yeJ Temk tpM venxrry EpxaxNpk : << Eeurrec ,


Tk Sezc Epqby Wetedek yeexwpc c j . >> Tenk
uc ? Tetk vewxekH Eak ExNedek uc ? >>
13 Rxcek Eeeeewepk Eery Retk Eak Eexk Eeserrp
112
Npk : << TeteceM Aerrek Aewak Tec mxwpD uxM cek
Spexpeyec .
9 Teqec teceJ Eewxty uteD pk gpNyek y Rxcej Exr
y Epxmby , Epecrrpak pk gpNyek y Rxcej Exry
Eery Teqec tpM vezeeeteyec . Teqec xxk gpNyek y R
xcej Exry Axsy uqby ,
8 vpzetprreM Secxrrpqspk uxNxc j Zpcek Epxqxze
wecak , Epxbemlj ZeeK gel Rpapeesek Wety Eerrpqk
y Rxcej xc uxM Sxterreyec . uxmc mxcej Eyesy xc ux
M Sxterreyec .
vppeeepqtpk EpNaxqeexj TeceMj yerrpyec , Tecedek
113
h gebeM Teqecec xxk gpNyek y Rxcej Epc Sxrrpc xxk gpn
yek
7 EeeceeetprreM Secxrrpqspk Eery geM TeceJ uxN
xXj yek Epxqxzewecak WpxetpM yej gel Eery Axsy QpekH

yeqepecek Eeyec .
6 Tececepk TeNk Tpqprrek uxNxc j yeNxeeac Secx
rrpqspk Eery Tetek y uxNxXj Zpcek Epxqxzem cewek
mxteqm uc uqyec . uxNxc j
Eeurrepk gebeM tpM vezeyec . Tecemc j EezpecekH
mxeVcxrem , Rxbxcxrem Terrpk , Aecxqrrek Aecxqeey , g
ebeM
5 Tececepk uNeeek y Eqac Exry mxqxD Zpcek ye
Nxk TecxqekH xxk Teyaeexj pk gel Eak TpxmNtelj
SpuNek Tecteby uNeeek y Ewpkh mxNyec .
4 TeNem mxbxD pk EptpekH yej Sxtpcaxpk pk Ter
repeeeel Eery Secxrrpqspk y WptpM Eak Eery
vewty yeM vek SxNecek y EwpreceJ TecxqekH xxk E
eqtek Teyaeexj TeceMj Enmyec .
Bpeespwpc . Tenk Exry Eeqc Epqek mxbxD mxqxzek
114
Eeuyec , Tenk Exry Epqek Sxtpcaxpk pk Terrepeeeel Tec
3 Rxcek Secxrrpqspk Eery geM Terrek Eeqtek mxq
xD yeNxk TecxqekH xxk Teyaeexj pk Ewpkh
SeeVceNemqpl pk RexwetprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk ZxsptpceM uxqpxj
Eeueesek yeexqpekH .
TeceMj Epreeepc xc Epqby veNeyec . Erk Eptpk Eery
ExNprreM Epxcec mxk Rpxcek y TpxqcxmM c mxqxzek
1 TeutprreM Secxrrpqspk Eery Temk y uxNxXj Zpc
ek Epxqxzewecak yeJ Rxcek Tpwy Eptpk Eery gebeM
ZxsptpceM uxqpxj
yesk uxNxXj yek Epxqxzem cewek Eewpc ! >> cewe
k ceqem xc Sprpsyec .
<< TewtpeK tk ! TewtpeK tk ! Epnaxqeexj pk mxwpD
115
TewtpeK tk ! Rpxmcej gpNyek TecNc xxk Eqac
13 yeJ Eebxeeqeeesekh , EpxetpM EpeeteNrrpc tp
M Rxspk Temqxm Rxcek uxNmpk Exry TeceMj Terry yeM :
ceNel Epxcec uqyec .
Eeqteyec , cecek EtpM pk gpNyek y Rxcej vpyeJ Rc c
eNel Epxcec , Spxrc xxk gpNyek y Rxcej vpyeJ Eery
Tececepk ReNek yej SeNek , Eptpk Weaxpk Exry uxM
gpNyek y Rxcej vpyeJ xxk ceNel cxqyeekH Zprrek
vpyeJ , SeNek y gpNyek y Rxcej vpyeJ , Eptpk Weaxp
k pk gpNyek y Rxcej vpyeJ Eery TerreNxeeteyec ,
12 TpxnyetpceM Secxrrpqspk Eery yeNxeesek ux
Nxc j Zpcek Epxqxzewecak , ReNek y gpNyek y Rxcej
uqyec . Eeqc Epqek mxwpD gesxrrpk Epsy Epprrprre
pk uxM Epxmbpmc .
11 ( Erem Eptpk y ReMj Eery gesxrrpk cewewpc .)
TecemXj Epspk y gpNyek y Rxcej Exry gesxrrpk
uxmc EceJ uqeeK TeceMj Epreyec .
gel yewyeM Wety Tpwy Eptpk Eery TecNc TeceMj Eak
gpNyek y Rxcej vpyeJ xxk gppl WpxNek yej Eeqxyej
10 gpNyetprreM Secxrrpqspk Eery uxNxXj Zpcek
116
EpxqxzemXj , Rxcek TpxNeqbek Rpapby yeexekH
Tpxwek TeNcej WpNc Teycxqtpk yeexqtprrek tpM Ep
Npeey Wety Fppcxwpc .
9 Tetk Eyaxmk Ewpkh yek TewpM vpzeeK Wety ve
qeeeyac Bemby , Teqeyac xxk cxrc Terry Eery Tpxxj
vpNak yeexqpekH .
8 Tetek y Epsy cebxcej Exry Ewectec mxwpk y ceb
xcej Wety EpNty , Sxty Exry EeNsqek y Sxty Wety
Wety ZerrpLj Bemby , AxNec xxsy Exry ZeeK mxwpk
y TpxNc Tec yeexqpekH .
7 AeNaeeeec xxk TpxNc Exry yeexqtprrek y Eeeet
117
k Wety uqec . Tetk Tpqprrec TeceMj Eeqtek yek TxtxL
6 Erk Teuk SeMj xxk TptpMj Tetk Bpyeeey terrek E
pxmXj cewek Sereyeay Esk Epxmk Axtewpc .
yeexqpekH .
Eewserrpqpk mxapNewpc . Eexwy Bpyeqeexj Eery T
eNpc ZeeK cxqxeaety vpNpeeec tpM vepeeepeeteeesek
Wety Bpyeeey
5 AeNaeeeec Eery TeteceM mxwpD c Esk Eeqek A
xtewpc . geeeak m Tetk ReM c Teuk SeMj Bpyeqeexj
TeteceM Weecrec TeceMj yek uNeeek y TeweekH Epx
cec mxwpD c Qk vppnqeby uqpwpc cewedek BeNqxeK c
mxqxzeyec
4 Tetk EpNaxqeexj TeceNeceJ Eyesy Wpty yej uspp
k EpNrrpwel c vppNqeby uqeey Epxcec , geeeak m
vpNpeeec Wety mxapk Axtel c mxqxzek Eeuyec .
3 AeNaeeeec Eptprrek Eak geNay ExNek gebeM T
pM Epreyec . Tetk Exry ZeeK gebeM TeceJ cxqxeaety
uxM veNeecrrpc uxNmxj uqyec .
Eak uNcxeey Wety EptpkH uNcxwpc . ReNek yej Epe
eteNerrpc Eery Erem EptpekH tpM Zecetk veqeeeqeeetee
118
esekh
2 Erk TpxqcxmM xxeM mxl Epxcec mxk Rpxcek c
Rececedekh , TptpMj Eak Eery ZeeK Tpwy TpqekH
SeeVceNemqpl pk ZxsptpceM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk ZxsptpceM uxqpxj
ZeeK osoM Wety uqec . Eeeetk xxk cxrc Tpqprrec Ee
ry EeNsqek y Tpqprrec Wety , Tetek y Eewek Eak gel ,
Eyaxmk y veqeeeeyac Tpqc Eery gel Wety Epqerrek
, mxcej tecek mxcej Enterc xxk Axqerry Wety , SxMj terre
k
17 vpyxqrrek TpxNc tpM TeteceM Eeeetk yej WpN
xty AxNexj c Epqby Epxbeyec , WpNxty AeNxxj pk cxrc
16 yeJ WpNxty AeNxxj pk Eecrecej Exry vpzeM tpe
dxrrpM yeexwpc cewek Sprpsyec .
119
Epsepeeeeeey cewek TpcxNrrpqpk Tpxqpyqedek ye
exqpekH .
TeNeekH EtpM yej TeNeekH AeeK TpM uxm mxwpk T
pxNpqcxtek y gpNyek y Rxcej vpyeJ xc Eery Eeqek
15 TecemXj TeNk TpxNyek Eqac Exry Spqeqeeetey
ec . Tetk Eeqc cetpexk TeNeekH xxl pk TeNeekH SeMj
WpxNek tpM vpNxby yeexekH TpxNyek Eqac xc Spq
eqetprrec ! >>
14 Erem Terrpk Eery uxNxXj Epxqxzecac Secxrrpq
spk tpM Eexk EpxmqeNpk : << TeteceM E¡ýeNetec
Eeqtek Teyaeexj pk TpxNyek Epxeapxj Eak TerrpNxs
eey Terrpk c Sprpsyec .
13 xxNrrptprreM Secxrrpqspk Eery Temk y uxNxXj
Zpcek EpqxzemXj , yeJ uNeeek y TecxqekH xxk
EpaeNewpc .
12 Eeeceeek y Bpyeqeexj Eery EpxeVceNeyec , m
xqxzetpcec ! Seml tpM yesk vpzeM Bpexl pk Bpyeqeexj
c Eery ExyNec ceqk yeM Eeyetpk ceweby , cNðxj ceq
k yeM Eeoqzpk cewewpc .
11 TeNk ðeexj Eery TeNpc mxl Epxcec mxk Rpxcej
120
xc vewxzeNpeeac Secxrrpqspk Wpxk uxqpcej . Temk
Bpyeqeexj Eewserrpqeey Axtel Tec uqec . Rxcek ðee
xj Tetek c vewxzeNewpc .
10 Tetk cxqxeaxty vpnpeeec Wety Seml yej SeNec
ej Tec , TeNpc Erem Seml Exry mxwpk c Teuk
S
TeceMj cxscxby , Bemk mxl Exry gebeM TeceMj cxsc
xyec .
2 geM Terrek Rxcek Teqcecesptec yxaxeeek Sptp
M yeNxk Eewpc . Temk y yeNerrpk mxl Exry Teqec
mxl Exry geqty yerrekh Wety .
Emqk mxqceqek , Tpqprrec TeceMj yek SpqpecekH E
pNxzeqrrek Eewpc . Temk y AxNec Eery ReNek Wety ,
1 yeJ yesk Rxcek mxay yxMj Tec Secxrrpqspk Eery
Weetpqek yerrpeey xc Epxbeyec . Tenk Exry
TecNc xxk Eqac yej yxaxeeek SptpM
121
cewsxk BeseNeyec . EeNyetprreM uxqpxj
Rxtpqeey , gebxrry EpyetxD Rpxbxpk Sewerrpk , vp
qerrec TeceNeL Wety xxk Zelj Rxml c Epxxqetpk , Esk
uqpsc Epxcec , Sprpsby uqpsc Epxcec , Eeqeepk mx
apNesc ZerrpLj xc Tecxby Sxtpwpc . 21 Tetk Eeqek
AxpemM SxwrpD c Tecxby Sxtpwpc , Eeqtk , Wpxec
m , gepqc , Axqerry yej Wpty yeM Seexqpdek Epxbeby
BxeM xxek Fprrpby uxtpcedek Sxtpcek y yek uxNxqP
j Zpcek vezeeey Epxcec Eewpc . Tetk Wpxk ceU xxeM
20 usppk Erk gewsxeK Bpyeqeexj tpM Esk Eeqeee
teeesepk Eery Wpxk cewsxk veNewseeey Epxcec , geM
yesk Tpqprrec Tec uqec , Tetk Exry TeNpc Erem Seml
pk xxek Tpqprrec yeM mxwpD c vppNqewpc .
19 WpNxk y mxapk Axtel Eery uxM Eewk yej Seml
tecek Eewpc . Tetek y Seml Exry Wprrec Wety
yej osoM pk Eezpl tpM Epxmbpmc .
18 mxwpk TpxNpqcxtek y gpNyek y Rxcej Exry W
pNxk y Eewek Eak SpuNek genpeesek gel EptpekH
EptpekH yej osoM SpuNewpc .
SeeVceNemqpl pk EenyetprreM uxqpxj
122
SeeVceNemqpl pk EenyetprreM uxqpxj
Axry yel Wety Eewtk Tec Sereeetewpc . >>
tpM , Eexk EpxmqeNpk : << Eeyeaxtprrec , Beqcxee
tpk ! cetespk tpM Axry gesxrrpk Sereeeteyeay , Eewek tp
M
9 yeJ Secxrrpqspk y Ewpkh mxnpcepk SptpM Zprr
ek Retk tpM Epxcmtpcec cewewpc . Tenk Exry Retk
cewek Retk tpM ceqem xc Sprpsyec .
yej gebeM TeceMj Bpeespk uxmc uNeeek y Eqac xxk
Teqcek yeNxby yeexekH SptpM c Eeyay ExNetpcec ! >>
123
8 Seml tprc , yeJ yesk EpNxty xxk TecNc Eak Terrp
Nxspeesek Terry : << Ac Epaxby TeNem Teqec
Bxek BeNpak – Tecety WeNcepk TpM Tpeceeeeeqee
esek mxk Rxrrpak Eery yezeqectewpc . >>
7 TpqptprreM Secxrrpqspk Eery Temk y uxNxXj Zp
cek Epxqxzem xxk Epxc j , uNeeek y EpxyeM pk
uNeeek tpM Erk Wety TeecrreNxeeqewpc : << Tecxk
EpterresxNerrpqeey Epxcec ,
6 TeNem TecNc , gebeM , Teqec yej Temk y TptpNe
ceJ Tpxwek uteD c Emtpdek WpxeVcej xxk
geM Zprrek TecNc Epxcetk Tecedc yek Enmk .
5 Emeak TeNeekH , yeJ TeNem Teqec yej gebeM Te
ceMj Bpeespk uxmc uNeeek y Eqac Exry yeNerrpk
Bc Exry Tewtecqeby Esk uqpwpc ! >>
EpxmqeNpk : << Tpqprrek EezpecekH xxk ceqedek
Epxcej xxk Rxrrpak xc AxecekH yeNxwteqeeey ceNectec ,
Epxcej
4 yeJ Tpqprrek ceqedek Epxcej xc Exry Tewtecqek
Eeuc j cewetelj , Rxcek Terry TecNc TeceMj Eak Eexk
Tpqprrek EezpecekH Rxbxcxrewpc .
124
3 Tenk Exry Eensqek EeNcxNeeey Wety TeceMj Ter
ry yeM vescxNpwpc . Tenk Exry Rxcej vescxNeepc j
Wpty yej vpzeM Bpqk xxk TeqyxrrpM Wpxk uxqpcej .

4 Tenk vpzeM ceNeaxqecac Exry TeNpc EpNaxqee


xj pk Ebek y Ewpkh Bpeespk uxmc vpzeM EenpMj xxk
vpzeM Berry xxNek EtpM Rpwqek TeqceNemqpwpc .
>>
3 yeJ Teuy Ewpspdek vpzeM ceNeaxqecac Tpwxqe
k Exqecespcec , Tetk Exry uNeeek y SpNrrel c WxecekH
Rxceetk veNc mxnpkh Epxcapmc , Tetk EeNxrrpk vpt
ek c Tpxaxk vpzeM SeMj Tpexyecewpc .
125
2 cemc tpM , EpNtpk y geteM mxNxc j xc cewbxm
ceNexj Epxcec , EpaxM Eery geteM mxNxc j xc Exry
ceaxrek mxwpk Terrepeeeek WpxNmby uxmc xc Tpr
reqetprrec .
<< ustprrec , uNeeek y vpyxqrrek EpNtpk yej Tecxqe
kH xxk Teyaeexj c cewbxk Epxbetpcec , Wpxk Epntpkh
1 yeJ Rxcek TezeeK Wety Tpeepc cewbxmM c mxq
xzek EeyeepXj , Rxcek Terry Retk tpM Eexk Epxmqenpk:
vpzeM ceneaxqecac
EeNyek RxcetpceM uxqpxj
Tpeceeeeeqeeey Zpsptec . >>
Elj EpqpD mxNpk , Elj Bpexl pk ceqk yeM ceqecaxpk
yej vepk ReM TpM Eexqetpeesek c Eery Tecxk
11 uNeeek y Eqac Exry yesk Retk tpM Epxmqenp
k : << Tk Eery Enceysc uNeeek y Elj Epxetpsptek
Sereeeteyec .
Tpqxzeeesek Wety Eewtk Tec Sereeeteyec , cetelj ye
J Tptpeesc yek Beqcxeesekh cetespkh veNxk gesxrrpk
10 yeJ Temk y geM Eak yxaxeeek SptpM c Eery Tp
spk Eeurrepk Extebpmc , ReceNek Eewek tpM yel
126
SeeVceNemqpl pk EeNyek RxcetpceM uxq
pxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek RxcetpceM uxq
pxj
11 gpNyek EtpM verreD EpxeVceNedek y vpexkh,
uneeek y Eewxqel pk EerrpM Tetek y yec j tpM
yeqceqeby , veNxqaek yeqcej Spqxqaewpc .
EpNaxqeexj pk mxwpD c Zecej Bpyeqeexj tpM Epae
Nerrpqpeesek Tpqk , Tetek y Rpxcaxdek tpM yezespqaek
10 EpNaxqeexj pk mxwpD Exry Tetek y Epxmdek t
pM yezespqaewpc . Erk vpzeM Tecety WeNcepk Exry
uqec .
127
Y cemM yeXj xc gpNyek EtpM verreD veNewpc , cek
Ay cesek Tetek y cemM c Epnpsxrrpqby uqteeK Epxcec
9 Elj Epxetpsptek , Elj EeexweeK uxqpcej , Elj ceq
etek yej Elj mxnpk Eak mxwpD ExNeqaek Tetek
TeceMj vezeeetewpc . Tenk vptk y ReMj Exry SptpL u
zy ZðbxýðTJ cewewpc .
8 Tetek y cemM yeXj Exry Ebek y cxrc Tprpqbxk W
ptpkh veteeeteeesek Tenem vptk xxk Beceqc
EeNxzetek Eery Tetk Qpcej Teexqtpk Teexqby , Tetek
c Eeqewpc .
7 Tetek c SpNrrel c Tpeceeeeeqeeesek y vpexkh ,
ExNprreM Epxcec mxk mxU Eak geNay ExNedek
gebeM TpM Apcxqtk Epxcmwpc .
Axsy uqrreby Axtewpc , Wpxk cebxXj Werrepk Seree
kH yeM xxek EqteU pk gewsxeK Bpyeqeexj xxeM Ecej
Tecek uNprrek vpMj Esk EpNprrpqpwpc . Tetk yesk E
ceJ uqeeK c vewxzeNeey Encej Tec Tpqk Epsy xc
6 Tetk EpeeteNerrpc xc yxtemwbxqem Encej Tec T
etk uNeeek y SpNrrel c Tpeceeeeeqek TeqceNemqm EtpM
128
Teexspk Zprrek Sxterrek Eeqewpc . Eexwy Eak , cek
Exry Tetek c vppNqeXj ceweyesy , cek Exry Eeqeeetewpc
.
5 ceNyej cek mxwpk Tetek c vppnqeXj ceweyesy ,
Tetk Exry Eewek Eak Zprrek gel Epxqxzek
Axtewpc . Epxmdepk Exry Sxmqtk mxqxzem Epxrek
AeeK Eery Tpqbpeepc . Tek y BeNpak – Tecety WeNcepk
18 EpqpD mxNpk Rpmpk cxqxecqedek uqyeay Ep
Naxqeexj pk Ebek Tek y cxqxexj c Esk vpNxeeqek
ZxNtxeay Teqecec xc RpzeNeeeeesek Tpqetk Zecetk
TeqeNeeek Eewpc yxtk!
17 cebxXj Emnxtk Eeeepc Ebek mxapk axtel Tem
D uNeeek Wxry Ej ! Exqey j Axtel Zpcek ceNecqek
gebeM TpM Spxmtpk uNeeek tpM WpxNmk Eexk Epx
mqenpk :
129
16 TeteceM uNeeek y Ewpkh EpxyeNsepk pk Serr
pNxkh Serrpeeac vpNxk TpxNyek Eeeeewepk Eery uxM
pk ceJ uqyec , Tenk Exry EpxXj xxk EpxXj Encej Etqe
wpc !>> cewek Zecej Terrpk xxeM ceqem xc Sprpsyec ,
EpNaxqeexj c RpzeNeeeeeey Zecej Encej Exry Rxcee
tk Wek y Ebek yej Temk y Tptpqek Tpeeterreeesek E¡NxsT
pD
15 TpqptprreM Secxrrpqspk Eery Temk y uxNxXj Z
pcek Epxqxzewecak TecNc xxk Weetel Eak : <<
Eery Eptel Epxcec Tpqpeetewpc . TpqptprreM uxN
xXj
14 vpzetprreM Bpexl pk gewsxeK Eery EpxeVceNe
yec , mxqxzetpcec ! gpNyetprreM Bpexl pk gewsxeK
vewpeK uxmteceM Ebek uNeeek c Eerrpy Zecej cew
ek Weeetek Terrpqewpc .
gebeM mxteqpdek tpM Epxmdepk Exry Tpqprrek Wx
ecekH Tpqyec . Eewxty Epxqetedepk Exry Zecetk ceqwec
tk
13 ZeeK Tenk EpxXj tpM , gebeM Zecetk Tpqcxspk
TeNk vptek y EeNyek y Rxcej Exry RpNebpeerpc
130
Teexspk Rprrppk Zprrek veNek Eetelj Emqk mxqceqe
k Eppeyec .
12 vpzeM Tecety WeNcepk Exry SeeseM Eak : <<
Eetk ExNetpcec !>> cewek ceqem Terrpk c Sprpsprrepk
Epnpeesekh , Tetk TppMj yek usprrepk Bpeespyec .
mxwpD Epxbecepk Zecetk ceqwecteyec .
SeeVceNemqpl pk EeNyek vpzetprreM ux
qpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek vpzetprreM ux
qpxj
5 Tenk Ewectec Exry Rxcek mxyemk mxeVcebxye
c , Erk cepcepk Eery TpxwpM SxteL yeM Tpxwek mxNpk
mxeVcebxyesy cepcepk c Eery Beqcxeey cewek mx
qxzek Bpeespwpc .
gebeM TpM Tezeeeteyec . Tenk Exry TeNem RxNeexq
eeey cewek vpaeqrreqek yeexeepc Ewectec xxk TeNcetk
4 Tenk Exry Seml xxeM xxek TecNc xxk gpNyek y
Rxcej vpyeJ xxk Eptppk c vpwxk Sxmnay
131
Eery Tpqprrek Tpqprrec , EeNyek EyeM Tec , Tpqprre
c uxNc tecek uxM verrek y TxtxL Bembpmc .
3 EpeeteMrrpc tpM EpxceMj Rxcek Sprxk Epxbect
el Epxbecteyec . Rxcek Epqerrek EpxeVcety Tpeesxk Qpy
2 Tenk Exry Rxneexqeeey uqpeesek Tpqetk cesexj
cesexj vepeeepqpk Eytem tecek Terry Teqyxwpc .
Eptpk Tec TxtxL c Bemdek Eewpc .
Rxcek Ewectec yeXj tecek Renek c Rpwpnpk , mxl te
cek SeNek c cxscxqek , Tpqprrec terrek Eenyek vpzeM
1 Erk EpxXj tpM , EpeeteNrrpc tpM Rxcek Tpwy Ze
cej geexeeewsxeety Sprxk Epxbectel Epxbecteyec .
Ewectec yej cxqxeaety Qpy
EeNyek vpzetprreM uxqpxj
gebeM mxteqpk Zecej WpxetpM yerrpyec .
Eery EpNtpkh ExqeNeyec . TecemXj Aecxqrrek Aecxq
pk , EezpecekH Rxbxcxrek , Terrpk mxeVcxrek AppNxzetp
k,
19 Erk Epxc j tpM uNeeek y TecNc teceJ vpyxqrrek E
pNtpk Recececteyec Temk y uqbprrek y vexxNaeeK
Feecrel mxNtewpc . Ecej gebeM c uterxncecac Exry
132
RxNcectewpc !
Tek y EeNepk ExNcepk Ebek Tek c mxetppecek Spxs
pcqecaxpk uxmk EnceL TppNety cewek Exqrrel Epxcec
12 Eexwy xxk Tpqetk , TecNc yej Temk y TptpMj E
ewxtpNeeeac Tk ReM yezespqaeeey Zpspk Tec cetelj
xxeM Tpeesxk Qpy xc Exqeyec .
11 Wekj y Eeekj Temy ReM Rxceetk vpNeekH xxk
Axsy yej Tetek y Tpeceeeeeqeeesek Epxrek Zpspk
uNeeek y Ewpkh Wek y Eeekj Temy ReM c BeNrrpee
ac Tpeesxk Qpy Eery Rxceetk Tezeeeteeeteyec .
y Tptpqek Enmdek E¡nxsTpD Exry Ay Encej SpxM Zp
cek geexeeerrpqyec . TeNem EtpM Spxrc xxk vpyxkh
y EeuNel pk AeeK Tpqyec ! uNeeek Eery Temk y Exq
133
y j Axtel yej RpzeNeeel Zprrek Epxbemqyec ! Temk
10 yeJ yesk TecNc TeceMj Eak Zecej Terrpk xxeM E
exk Epxmqem xc Sprpsyec Epxry Eeyesy uNeeek
Temk y Secxrrpqspk Eery Wpxk TerreqtprreM vezeee
teyec .
uxm mxwpk TpxNpqcxtek c WpeceeeNerrpqpeeac S
xwrpD yej WeecrrpD Wpxk Tenk Exry gebeM TpM vezeeet
eeesekh
9 TecemXj Tenk Tpwy Tpeesxk Qpy Eery vezeeete
yec . Tenk Exry TeNpc Entek y Wprrec uqec TeNpc
Esk uqpwpc .
8 cetelj Tpeesxk Qpy Eery Exqeeetebpeepc . Tenk
Exry Secxrrpqspk QpekH yek TecNc TeceMj yeexby
Tpeesxk Qpy Tec Texxqeqteyec Tpeesxk Qpy Eery Te
mk y Secxrrpqspk Tec yek vewty EseNmaeqtpk Tpqyec ,
7 Seml tprc , TecNc TeceMj Teexk Tecteyec . Wxíee
xl yej Temk y Secxrrpqspk QpekH yek vewty
Teetk , Tenk Exry WxecekH vpzeM Berry xxNek vprpe
K EeseNeeetewpc .
6 TeNk Ewectec Exry Ebemc ceceMj Tpterrek , uN
134
eeek y Temk tpM yeqepecek Epxcmdek gebeM mxNyec
X RpzeNeeeewpc . cetelj Erk cepcepk Exry uNeeek y
vpyxqrrek EpNtpkh Tecedxqeyec .
SeeVceNemqpl pk EeNyek vpzetprreM ux
qpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek gpNyetprreM u
xqpxj
vpzeM Eenxzetek
EeNyek gpNyetprreM uxqpxj
18 Tenk Tpeesxk Qpy Eery Teqec xxk mxyecekh B
peespwpc .
cxaxzeecmexqek Secxeeaxpk QpekH Teexqeqtpyec .

Teexqeqtpyec TeNpc vewpeK uxmc uNeeek y BeNqx


eK c Terreby , ExspD pk SeeVceNemqpdek Epxrek Zpsy xc
135

17 Tpeesxk Qpy Eery TeNk Ewectec tpM cxqxecqe


k vpNpsay , Temk y usppk EpxMj mxyempk Qpcej
Qpy xxk Epxqxzedek EpxzeM pk Epsy xc Beqcxyec .
16 cetelj Ecej gebeM Eery TeNk Ewectec tpM Tewb
xyec , Ecej gebeM Eery Eewk yek Rececek Tpeesxk
Epnpseeeeeey cewek Recewpc .
15 TeNk Wprrec Eery Epxry Ewectec xxk EeNy Eak
Eewek Eaerrek EpxzeM pk Epsy Epxqxzek Temk c
xxk TerreNxqtk Eak Beexqewpc .
gebeM TpM Rxspk mxNyec . Tenk Exry Teetk gpNyek
xxl verreD pk vprrpaeekH EeseNeeetek , Wprrec
14 Tenk Ewectec Exry genptc xxk vpzeM Teqeyac
xc Epqpeesek Tpqetk , Ebemc ceceMj EpxyeM pk xxek
Ewectec xc Recebpmc .
13 TeNk Tpeesxk Qpy Eery EpxyeM pk xxek gebe
Mj vezeeeteeesekZprrek Wetewecak mxyemk mxeVcebxd
ek
Teetk yerrpk Epaxyec . Tenk Exry EpxyeM pk Wpxml
pk AeeK Eery EpexNetpk uxmc Zpcek Weteby Eewpc >>
136
gebeM yej Teqec Eery ceaemy uqyec , EpaxM Eery ,
SxwrpD Eery cxqxexj vpNpspl TpxmNeexj xxeM Tek y
EeexweeK , Elj Epxetpsptek EpeeseekH , Elj EpqpD
mxnpk yej Elj ceqetek c vewxzenpk Rpzeneeeeey
7 Tenk Exry uNeeek y EeNepk ExNcepk c TerreNxk
Exqeeey BpxysxzeNel Epqpeesek uxqpcej . Wpxk Elj
EpNpk Serrpak yej vewpeK uxmc TecNc TeceMj Eewx
tpNeeeac xc yespwpc .
6 Tenk Eenxzetek Eery Eewk Rececek uNeeek uee
tk xc ubeNqek TpNpwbxqeby , ReMj xc Exry yespby ,
Bxek zeueey Encej mxNteyec .
5 Tenk EeNxzetek Eery yesk Tpwy cecac Eewk Ep
137
qyec , Wpxk Tpxaxk vpzeM SeMj TpMj Teyej yeM
<< cek Erk EeNxzetek QpekH Teecaewpc ? cek Temk
c Teexqpk Axtewpc ? >>
Zprrek Tenk Eenxzetek tpM Epxcapmc . Tetk yesk Te
nk Eenxzetek tpM Wpxnmk Eexk Epxmqenpk :
4 uxmteceM TeNk cxqxeaety Qpy tpM WpxNmwpc
, EpaxM Eery , Tenk cxqxeaety Qpy Eery Encej Tpsxzel
EpNaxqeexj pk uxmk Zecetk geexeeeqtpk TeNk EeN
xzetek y EeNy Eak Terrewpc .
3 Erk EeNxzetek y Rxcek Tpqprrec Eery SxNekj Ep
qby EpxeVceNedek uqyeay Rxceetk ExqeNc uqyec uxm
SerrpNc yej Zecej Encej Zpcek uxM Erk EeNxzetek tp
M Tpsxzeyec .
Wety Eewk Eery Eensqek y Eewk Wety uqec . cxqxea
ety Qpy Eery EpxyeM pk xxek mxapk Axtel , verrek
2 Wxry Rxtpkh Epxbectedek Erk EeNxzetek Eery E
xNyxD Wety , Temk y mxl Exry yerreyerrec xxk mxl
Tecnc xc Tpnpwbxqek ubenqeeesek Epxcej Rpmpk c
yxaxbpmc .
Tpqprrek Tpqprrec Tec , EyeM uxNc TeceMj yek verre
138
k y TxtxL c Bemby , Tpqprrec uxNc TeceMj yek uNeeek
1 TerreqtprreM yeJ Rxcek EeNxzetek Teqec Eak ge
Nay Exnem xc Epqby veneyec . Tenk Exry Eenyek EyeM
SeeVceNemqpl pk EeNyek gpNyetprreM u
xqpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek gpNyetprreM u
xqpxj
mxwpD c WpeceeeNerrpqbpeepc . Tenk Exry EpNax
qeexj pk mxwpD TpM Exqty xxk SxNekj Tec uqyeay Wpxk
14 Tenk Exry Encej Epqby , Eeeceeek y Eenxzetek
y Ewpkh Exqey j Epxbemqpdek Tpqk , Teqecec xxk
Eak gel yerrpqrreyec .
13 Erem vpzetprreM EeNxzetek Eery Zecej Exqey
j Epxbemqyec . Tenk Exry mxwpD pk Ewpkh TecNc
uqyeay Rxceetk ExqeNc uqpeesek Eeeceeek y Rxcej
139
EeNzetek tpM Spxspcqemqpwpc .
mexaepecewpc . Tenk Exry Ecej gebeM yej Ecej geb
eM TeceMj EewxtpNek uxmc mxwpD c Eeqyetek SxNeeet
eeesek
12 Tenk Exry Eeecekj Rxcek EeNxzetek y Ewpkh ,
Temk y vewpeK uxmk Zecej Encej xc Ebewsxk
Wety vpzeM EyeM Tec , cetelj Epxcej ceqem Exry cx
qxeaety Qpy Wety .
11 yeJ yesk Rpxmcej Rxcek EeNxzetek Eery gebe
M Eak geNay ExNem xc veNeyec . Tenk Exry vprc
ExNcepk Exry Enceysc TesuNxtec uxcepk Extecel yxs
xNel Tec yeexeey Zpsptec . >>
yek Eeqteeey Eery Qeytec cxtpekH Exqty xxk TppMj
Eewc yek Eeqtewpc . Eexwy xxk Tpqk , uNeeek y Eenepk
10 TeteceM yeNxyaxqeeeteeey Zpsptec Eery Qeyt
ec yeNxyaxqeeetewpc , TeteceM cxtpekH Exqty xxk TppM
j Eewc
9 << AxceJ Tec uxmk Sprpstprrec !
Spxspcqewpc .
EpNxpk Rxtpqpeesek vpNeekH xxk vpyeJ xezerrek y
140
Teedekh Esk Tewtecqectedek uxmk uxM Temk tpM
8 EpNaxqeexj Teqecec xxk vewpeK uxmc Serrprre
qc EeNepk , ReMj EeqteM Eery EpNaxqeexj Tpeeterxeey E
ak
Encej xc mxnteyec .
Epqby Sprpsyec . Wxry Sprpspeesek Erk Terrpk Eery
Wpxk ZeeK ZetpeKH xxk Terry Wety yeexqpekH .
2 yeJ Tecnc xxk Weetel Eak mxNcxMj Fppcxeey
uzy EezpecekH mxeVcxrem Wety Terrpnxseey Terrpk c
ReMj yej Eaxcej xxk cxrc ReMj xc yxaxbpmc .
TpxNyek Wxecrrek mxwpk Temk Qpcej vewty Eewpc
. Tetk ReM pk Weecrec TeceMj Exry uxM EpxyeM pk cxrc
1 yeJ Eecxk veneeeplj , vpNeekH Eery ãezpk Eerrp
qekh Bpeespwpc , Reextk Eenyek TpxNyek Tpxwk
EeuNel pk Terrpy
141
EeNyek TpxNyetpceM uxqpxj
Bxnrrprrek Berry xxNek BxNrrpekH uqec .
Bc utpk mxapNewpc . EpaxM Eery , Erk TpekH Eery
Rxcek mxwpk c Tpxqpceqek Eewpc . Erk TpekH uqyesy
18 Emk c Wetemc tpM Epzpk yxqxxj ceNexj Tec S
eaek WeNcepk mxwpD Exry Tenk Eenxzetek y TpekH
Eexwy TeweekH Epxcec mxwpD Exry EeneqbxekH E
eneqbxk uqteeK Epxcec uqec .
17 Erk TeweekH Eery TeNpc Tenk Eenxzetek y ReM
j uzy Temk y ReMj xc Tpqpceqedek TpekH uxqpcej ,
mxwpD ceby Exqrrel Epxcec uxM Eeqyetek , Tetek y
yeNerrpk geM yej Weecrec TeceMj Exry TeweekH Tenprrpq
yec .
16 Erk EeNxzetek Eery vewpeK uxmc mxwpD , Ze
cej yeekH , yezek yej Zeterry , vewbxqekH yej Axqpcety
Temk c Epxcej ceqemqpk , Temk tpM Esk Spxspcqec
axpk c Eeqek vppNqerrpqeey Encej xc Epqpeesek uqec .
15 vpzetprreM EeNxzetek Eery yesk Eeeceeetprre<
EeNxzetek y Fprrpwel mxnpxj TpM Eewxseepl EpNprrpqb
y,
142
Eewxty yeexekH EeNxzetek tpM Rxcek Fprrpwel mxn
pxj Fprrpby Epxcmtpcec cewek Becxyec .
SeeVceNemqpl pk EeNyek TpxnyetpceM u
xqpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek TpxnyetpceM u
xqpxj
EeNxzetek yej EeNxzetek y Fprrpwel mxNpxj c Sxtpb
y Weecrec yej geM TeceMj yek TeweekH TeNprrpqpeesek
9 gpNyetprreM Secxrrpqspk Eery TpxNpmy vpzeM
Secxrrpqspk c Terreqtpk EpxmqeNpk : cek Exry Tenem
EpaxM Eery Tetk Sewerrpk mxay Tec EeNxceJ xc Tpx
wek EeNepk TpM Epprrpqrrebpeepc . >>
8 vpzetprreM secxrrpqspk Eery Beqrrek Epxmqen
pk : << RpNebpeepc ! Zecej yeyxqpk RpNebpeepc !
143
Ebek tpM Spxspcqetpcec ! >>
Eery EpexNetpby uc . TecNc yej EpNaxqeexj Teqecec
Teqec yej Eeqxyej uxmc EceJ uqeeK c Emtpk Tpeeterreee
sek
Y Eerrpy Zecej xc Weeetek Terrpqetprrec ! EpaxM Ee
ry Tenk Exry mxwpk TpxNpqcxtek c Zeqeqek Sxpecem Ae
eK
7 Tenk Exry TeceMj Terrpk xxeM Eexk EpxmqeNpk
: << uNeeek tpM mxetppecek Spxspcqetpcec , Temk
WpxeVcej xxk ExNpcel c Teqecec xxk Epqek EpqpD ,
Elj EeexweeK EpeeseekH , Elj ceqetek tpM Tpeceeeeeqew
pc .
6 yeJ EpxceMj Rxcek Secxrrpqspk Eery EpeeteNerr
pc yeM Rxspk Eeeepc xc Epqby veNeyec . Tenk Exry
gpNyek Secxrrpqspk
5 Tetk uqyesy ZeNy vptel ceqetexj Epxcec , ubeM
uNteeK uqprretpc AeyeM mxwpD uqec .
y Tpwtk Eak geNrrek Eeyay Zerrpk y EpNxpk uNeeek
yej vpNeekH tpM Enmdek mxwpD uqpwpc .
4 vpNeekH Eery vewxekH zeuyesy Tetk Wpxk Terr
144
eqtpk Eptpwpc . Tetk uqyesy mxwpk TpxNpqcxtek
Rexxqemqpk Terrpqewpc . EteceM mxwpD uqyesy u
xM Ewectec tpM Tptprpaxqek EpxxNetprretpc mxyempk u
qec ,
Sxkh Terrpy Terrpqewpc Erk Terrpy xc EpNaxqeexj Ea
k EeuNeeeteeesek EeNyek TpxNyek Wxecrrek mxwpD vpr
rpqec
3 Tetk vpyxqerrek SxNecek yej TpxNyek Eewxtek
cxcepk Eeeeewepk ReM pk Ewpkh Bpeesprrepk Rxcek
yeNxeesek Eery Serrpk Eeeepc xc Epqby veNeyec .
mxwpk y EpxMj Wety , Tpqprrec terrek Eeqtek TxtxL
Bemby , geM Terrek vpNak Wesk Tec vetprrpM
14 yeJ Eecxk veNeeesekh , Rxcek cesexj Aerrek E
mqk mxyuk ExNem uxcepk Emqek TeceMj Rxcek
EpNaxqeexj Teqecec teceJ TeNxwel
Tpxysxk EewxtpNel c Etqem uqpwpc . EpaxM Eery ,
Eebxl pk uxtpwbc Exry Tetek c Terreqtpk Eewpc . >>
vpyxqrrek Spxresy Exry veNxrry EpxmqeNpk : << B
pxU Eewpc ! Tetek y Bpyeqeexj Eery Terrpsay , EewpM
145
Tpxqpcej Eewc Zprrek Enmdepk uzek cesxxj c mxNt
ewpc ! Tk Erk Epxcej xc yxaxk Tewtecqetpcec . >>
13 yeJ yesk TecNc xxk Weetel Eak Eexk Epxmqem
xc Sprpsyec : << Emeak vpexsxtk Ebek y
Tecety uNeeek y EpxMj mxyempk Exry mxqxzem ce
Nectec uxqpcej , >>
12 Eexwy xxk Tpqk , TeteceM uNeeek y BeNqxeK
c BxNpwqek Terreby ExspD TpM SxtpNrry Axceac
Axteeey Epxcec uqpwpc .
Fprrpwel c Sxtpby , Weecrec TeceMj yek TeweekH Te
Nprrpqpeesepk Eery EtpM Spxrc xxk TpNsc EewpM yexxb
y
11 Tetek c Bpyerreeey EptpekH Eery Bpeespsc Ep
xcec Tecedc yek uNcxwpc . TeteceM EeNxzetek y
xxk Ewpkh gel yej osoM pk veqk xc Eewsewpc .
uNeeek y xxNpL vpnpspqty vpeteekH tpM cewredek
uxqpcej . Tetk Exry vpyxqrrek Secxrrpqspk yej vpNeekH
10 Tenpc uNeeek y mxaptec EeNxceJ xc Epprrpwp
c , Erk EeNxceJ Eery Epsy Reexqemqpdek Epxcec uxcepk
Eeyesy ,
146
SeeVceNemqpl pk EeNyek TpxNyetpceM
uxqpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek TeutprreM uxq
pxj
Secxrrpqspk yej vpexsxtk xxk gewsxeK
EeNyek TeutprreM uxqpxj
Axsy EpNpsay , vpzeM WðTM mxk Axsy gpNyek Berr
pk íxqpwðTM vpqk EpNpsapeepc .
20 EpxbpL c Exry vptk xxk getereceJ EpxbpL Sxye
eeeey Teysc tpM cxscxk Sxeeeeesekh , Teysc Eak
X vetpk Eprerreby , uNeeek y cxqxexj pk EpxbpL Sxy
eeeeey Teysc tpM Eery vezeyec .
147
19 TecemXj Tenk Secxrrpqspk Eery gebeM EpNprr
y vetprrpM xxek Encxmqpdekh , gebeM TeceJ EpxbpL
uqyespNeyec ! >>
vetprrpM xxeM xxek EpNaxqeexj Teqecec xxk Epxbp
L c vetptprrec , EpaxM Eery , EpxbpL Exry Rxceetk
ExNecepk , Tenem vetprrpM yeNxeesek Secxrrpqspk
y Epxcetk TeceMj Terry yeM vescxnpk Epxmqeyec : << Ax
ry
18 TerreqtprreM yesk Rxcek gel c vewxzeNpeeac
Secxrrpqspk Eery TecxqekH xxk Teyaeexj Eak geNay
yeNxk geNay ExNem xc veNeyec .
17 yeJ yesk Rpxmcej Rxcek Secxrrpqspk Eery vpy
xqrrek EpNtpk Eak vpNak Wesk Tec vetprrpM
TeNxwel Eery uxM vetpeetek vpNxzeeeteyec .
16 Tecedekh Tenk Emqk mxqceqek ZeuekH Eery v
etprrpM xxek Encxmqmc tpM EpNaxqeexj Teqecec xxk
uqyespNeyec ! Axry vetprrpM xxeM xxek vetpk vpNx
zetprrec ! >>
Secxrrpqspk tpM Erk Wety vescxNpk Epxmqewpc : <
< Rxceetk AeeK Tpqyec , EpNaxqeexj Teqecec xxk TeNxw
148
el
15 Rpxmcej Rxcek Secxrrpqspk Eery vpyxqrrek Ep
Ntpk Eak geNay ExNecepk , Emqekh BeqeNeeeac
ExNem xc Epxbeyec , Tetk Exry cxqeqbeLj AeyeM Tp
Ntpexj vpyaesy Ewpspk , Eyaxmk tecek Eeqtek uxak
6 TeNem Tpqprrek gewsxeK c vewxzeNeey Tpqprr
ek Secxrrpqspk Eery vpyxqrrek EpNtpk Eak geNay
y BeqeNek WpNxqeeey Serrptel pk mxsxcej Exry Te
mbxqek yeexeepc xc Epqby veNeyec .
5 Emeak vpexkh , Tecnc xxk vpyxqrrek EpNtpk y v
erreqekH Eery Rececectek , TptpMj Eery uNeeek
Tpxwek mxNpk y cxk Ewpkh Axry ExNek , TeNxmk T
eNpk Spxspcqek WpxNmwpc .
149
Wetewpc ? Ebek Tk geeeak EncxL mxetptec uxqpcej
. Bxnpwty EpexqeD Axry Exqepetk uqpeesek Tpqetk
4 Ebek Wxry Ej , Eexj Teqecec tpM cek Tek c Esk S
pxspcqewpc ? EeVcej EeqteM c Axry cek Esk
Tpxwek mxNpk y vek Wxry Ej , Tek y BeL ceaxrek Ep
xrek gppqac uc !
uNeeek Wxry Ej , TemD Axteqty uNeeek Wxry Ej , Te
k y EpexqeD ceaxrek EepekH geexeeewsxeK Tec uc !
3 uNeeek y Benpak Wpfc xxk Terrpy yej vpNeekH
xxk Terrpy xc Erk Wety Terrpqewpc : Ebek
Bpeesprrepk , uNeeek y EpxNpsxzedek uspekH Zetp
ekH xc yeNxk ,
Fprrpwel cxcepk TpekH yeM ReMj yek Tewtecqecaxp
k c Exqeyec . Tetk uqpM Wety Teqec xxk mxyecekh
veNeyec . yeJ Wpxk Rxcek uxqpxj mxwpD c Epqby v
eNeyec . Tetk Exry TeNk EeNxzetek yej EeNxzetek y
2 yeJ yesk Rxcek Zecej cesexj uqpM Sxl Wety Teqe
c Eery Eetk Teetk gel Rpapk yeexekH xc Epqby
EteceM gewsxeK Bpyeqeexj ppk xxeM EerrpM cxqxe
xj Zpcek Exqepecewpc .
150
Secxrrpqspk Eery Tpqprrek Bpexl pk gewsxeK c vew
xzeNpk Eewpc EpaxM Eery , uNeeek Eery
1 yeJ yesk Rxcek Tpwy uxcepk Sprxk geexeeewsx
eety Epxbectel c Epqby veneyec . Tpqprrek
SeeVceNemqpl pk EeNyek TeutprreM uxq
pxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek xxNrrptprreM
uxqpxj
Eewxty uteD Eery uxNxwpspk Epxmbpmc .
Tecedekh Teqec xxk Epspk Eery Epxmdek mxwpk y
Axsy Wety uqby , Teqec teceJ
3 vpzetprreM Secxrrpqspk Eery Temk y ceJ Rxcej E
ezeekH Zprrek Teqec TeceMj Axpeeepyec .
veqtebpeepc .
veMj vppM Tec ZeMj Eery TeteceM EeNxzetek y Tewe
ekH Tec yej Fprrpwel tpM Spxspcqecaxpk pk TeceMj
151
2 EeeVeeetprreM Secxrrpqspk Eery Epaxrrepk Te
mk y ceJ Rxcej EezeekH yek gebeM Axpeeepyec . TecemX
j
yeJ Sprpsyec .
Epaxby Tenk Tpqprrek EezeekH uNeeek y EerrpM cx
qxexj c gebeM TeceMj axpeeeptprrec ! >> cewek Epxmqe
m xc
1 vpyxqrrek EpNtpk Eak TeceMj cecac Terrpk Eery
TeNk Tpqprrek Secxrrpqspk tpM : << Tk ReM
uNeeek y cxqxecty EezeekH
EeNyek BxNrrptprreM uxqpxj
Ay Tenk EpNtpkh EpNpby Esk uqpwpc .
Secxrrpqspk Eery Tpqprrek Bpexl pk gewsxeK Bpyeq
eexj c EpNaxqeexj tpM yerrpqrrek Terrpseey Eak EpNxpk
cek
8 vpyxqrrek EpNtpkh uNeeek y EpxeVcej ceNel ye
j Encej mxapk y EptpekH TprpNewpc , Tenk Tpqprrek
Tpxmneexj Eeeeprrpqpeesek Tpqprrek Eeqtek Eezee
kH xc Tpsxzek Epxcyec .
7 TpxNyek Eewxtek y Rxcej Exry Tenk Tpqprrek Se
152
cxrrpqspk tpM WpxeVcej Tecnc xxk cxqxexj c
BeeVcxpeyec .
11 Tetk Exry Bpyeqeexj Etqedek yej yec j tpM Exr
y ZeMj SxNekj geNpeesek y EpaxMj , uNeeek c
terrek EpxyeNsepk pk ceqk Zpcek vebewpc .
Axpeeepyec . Tecedekh EeNxzetek y mxNpk Exry ve
NeeVrrpc tpM uxNmctek , mxwpD Exry EyeNsxk Bpyeeep
c
10 TeutprreM Secxrrpqspk Eery Temk y ceJ Rxcej E
ezeekH Zprrek EeNxzetek y vek y SerrpNxkh
Wpxk cewsxk BeseNeeey Epxcec , uNeeek c Weeete
k Terrpqeeey TpMj Epxcec yeexqpekH .
153
9 mxwpD Exry SxNeeetek Sxteby gec gewsxeK c
BecxNeey Encej uxmc uNeeek c mxeVceyaxqewpc . Tetk
Eery Temk y veqerrpk xxeM xxek mxwpk c Sxterreee
y uqyec .
8 TpxNyetpceM Secxrrpqspk Eery Temk y ceJ Rxce
j EezeekH Zprrek ReNek TeceMj Axpeeepeesekh , ReNek
y Sxmqtk Exry EpxreceM TpxU gppqac yeexwpc ! >
> cewek Epxmqem xc Sprpsyec .
7 YeJ Wpxk TecxqekH xxk Teyaeexj Eak : << Ebek
Wxry Ej ! TemD Axteqty uNeeek Wxry Ej ! Tek
veNxrry uqec . >> cewek Epxmqedek c Sprpsyec .
Epxry Tetk ReM TpM Axsy Epprrpqrretprrec , Erk Exry
uqyesy Tetek y Rxml pk cxrc mxNtem Zpspk Tec
6 Tetk Exry uNeeek y EeNepk ExNcepk yej Tecety
WeNcepk pk Axsy xc EpNpseeeeesek Tpqetk , Tk
Wxry Ej ! Tk uqyesy TpxU Zpspk y Sxpecek Tespqee
eac Wpxk .
5 yeJ TeNem Epsy xc vewxzeNpeeac Secxrrpqspk
Eery : << EpNxty yej Etpcej Eeeepc Tecety vpyxqrrek
Axpeeepeesekh , Epspk Eery uxM Axsy uqyec .
154
4 gpNyetprreM Secxrrpqspk Eery Temk y ceJ Rxcej
EezeekH Zprrek gppl WpxNek yej EceJ uqeeK TpM
SeeVceNemqpl pk EeNyek xxNrrptprreM
uxqpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek xxNrrptprreM
uxqpxj
mxteqpdek Epxcec .
mxteqyec . EpNaxqeexj Teqecec TeceMj mxwpk Tpx
Npqcxtek Tec uqpeesek Eak Resc , gebeM Eery ZeNy Erk
Wety
18 TecemXj Aecxqrrek Aecxqpk , Terrpk AppNxzet
pk , EezpecekH Rxbxcxrek , EezpwsxeK Tec gebeM
Eak TeceMj Terry yeM Eexk EpxmqeNpk : << uqyec !
>>
155
17 TpqptprreM Secxrrpqspk Eery Temk y Rxcej Ee
zeekH yek EpeeteNrrpc tpM Seapyec vpyxqrrek EpNtpk
16 Tececepk gebxrry Spxresy Exry Epqek vepk Re
M c EeNwecðtpk cewecac gebeM vpNeqtprrpqyec .
Rxapmk Zeuby Exaxmnc yek EeNec Epxbemqm Epx
cec ! >>
vpyaesy yek Esk Teexqpeeaxpk Eery cetpc uzek Tec
uc ! EpaxM Eery , Tetk Exry mxwpD pk Ewpkh
15 << cxaxzetpcec ! yeJ ZeeK vpqerreexac Wety
cerepetk mxNay ExNewpc ! TeteceM SeNcec uxcepk
uNeeek y Eerrpy Zecej EtpMj Teexqtpeey yeM yeqep
ecewpc .
gebxrry Spxresy Rpmpk pk Exry geNay uxm Teqecec
xxk vepk ReM c Enxk Apeeqerrpqby , TemD Axteqty
Eak geNay ExNewpc . Tetk uqyesy gebxrry SxwrpD p
k Spxresy uqec , EpyetxD Epxbemqpk Axtewpc EteceM
14 Tetk Exry Weqecec Wety uqec , TpD uxNc cxqx
qaety Qpy EeNxzetek yej verrpNweeK pk WeNcepk Eewek

13 TeNeekH tprc yeJ Exry gpNyek gebxrry Spxresy


156
xc Epxbeyec .
WpxNek Exry TpNpkh Bpxxj pk vepk ReM TpM BeL g
eNrrek Epxcm xxk Tpxqpcej vetebpeepc .
12 xxNrrptprreM Secxrrpqspk Eery Temk y ceJ Rxc
ej EezeekH Zprrek EeZpýneTJ Wpxnekh Axpeeepeesekh ,
Spxspc qek mxetppecem Epxcec , veMj ExNy j xxk E
pexqk Zeutel Zprrek Zeny vezeeey Epxcec yeexqpekH .
Tpqprrec , EeNyek EyeM Tec yeexqpekH .
EeNxzetek y uxmc yeXj TeceMj Exry mxeVceyaxqede
k ReMj EeqteM ppk c yxaxbpmc , Tenk Exry Tpqprrek
Terrerrpqpk Eppeyec . yeJ Rxcek Ewectec Exry Rxcek
Epqerrek EeNxzetek c Beexteqek ZeuekH xc Epxbeyec , T
eNk
3 yeJ uqyesy vpyxqrrek Spxrespk y xxqprrptpqekH
Terreyec , Secxrrpqspk Eery Rewexc Ebemc ceceMj
EpNaxqeexj pk mxwpD Wpxk Temk y Sewerrpk ubeM
EeNxceJ xc Epprrpyec . >>
157
2 EpNaxqeexj pk vepk ReM uxM Tenk Zecej SetpM
Sewerrpk ELj Qpcej Rpxbxpeqedek uxqpcej .
Eewseeesek c EpxbemqpXj . Tenk Exry uqyesy TtNpc
Wpxnek y mxyecek tpM yeexrrpqpeesek vptk Wpxk .
EpxmqeNpk : << Tk Resc ExNetpcec , yeJ Tek tpM Te
Nem SetpM Sewerrpk ELj cxNc BeNcej xxk Sxpecel c
1 TeteceM EezeekH yeNxby uxmc Tpqprrek Secxrr
pqspk y Rxcej Exry EpNpeesc Teysxk Retk tpM Eexk
Zecej SetpM Sewerrpk ELj
EeNyek TpqptprreM uxqpxj
Erem SpxNecec mxety WpxetpM pk gewsxeK pk Epa
xMj , mxwpD Exry uNeeek c Esk mxetppecewpc .
21 EpeeteNerrpc Eak cesexj uxNc Exry Tpxaxk íxq
pcNeL mxety WpxetpM mxwpD pk TeceMj yerrpyec .
20 vewpeK uxmc EeNel vpexeK Eery EpNy Epxcec
uqyec , vewpeK uxmc Eerrpqk RxNprrppk Eery Eenxqyec
teceJ cxqxecty mxaptec EeNxceJ xc Epprrpqrreyec .
uxM RpNebpeepc . uNeeek Eery Tpwy yeyxqpk y Rx
ml c Aecebxqek yeexekH Tpqk , Temk c uNeeek y Apwy
19 Tenk Tpwy vptk yeyxqpk Eery gpNyek cesexj u
158
qpk vpyxzeeetek , Epqek EpqpD pk vptepk Eery
SeeVceNemqpl pk Eenyek TpqptprreM ux
qpxj
SeeVceNemqpl pk Eenyek TpqptprreM ux
qpxj
9 Eetk Seaek SeNmqeexj EeyxzeD yxqxxj ceNexj T
ec . Temk y Tpqprrek Tpqprrec Eery TeNpc Tenk
ExqeNem EeNxzetek c Epxbeyesy uxM Zecetk geexe
eewpc .
Teedekh Esk Tewtecqectedepk Exry TeNem EpNxty E
ewxty yeexeesek uqyeay Epxry Eewxty usy , vpbxL yesk
EpNaxqeexj Teqecec xxk mxwpD uxmk , EpNaxqeexj
Tpeeterxeey Eak Ewpkh ReMj EeqteM Eery vpyeJ xezerrek
159
y
Eewxty usy uqec , Eptel Epxcec Tenk Exry ExNprreM
Epxcec mxU Eak geNay ExNecepk Wpxml tecek EpNpwpc

8 Axry Epxbedek Tenk EeNxzetek Eery EewxtpNek


EpxeVceNedek uxqpcej , Epxry Tenk Exry veNxk
ceqek Epxcmspcec .
tpM Tenk Ewectec yej Temk y Eprpk uxmc Tpqprrek
Tpqprrec yej EeNyek EyeM Tec EeNxzetek y Rxrrpak xc
7 Secxrrpqspk Eery Retk Eak Eexk EeserrpNpk : <
< Ac Zerrpk y EpaxMj Spaxk geexeeewpc ? yeJ AxLj
Epxbeyec yeJ Temk c Epxbecepk Zecetk Spaxk geex
eeeyec .
ceNeaxqecac uqeey xxk Tpxqpcej Eewc Zprrek Enm
caxpk pk Axsy xc Speetptelj yek Epprrprrepk yeexekH xc
6 yeJ yesk TeNk Ewectec Exry uNeeek y EpxMj mx
yempk pk Axsy yej TeteceM ExspD pk Tpxqpcej
EpNaxqeexj pk SetpM Sewerrpk Ewectec yej Eeqxyej
Berpqty EtJ pk Ecej ! >> cewek yxaxdek yeexqpekH .
5 Tenk Exry Weecrec TeceMj yek Rxcek Rxrrpak Re
160
Mj Zpcek yxaxbpmc . TeNpc : << Zecej yeyxqpk ---
Zpcek TpxmNtelj Exry cewrewpc .
Tpxmntel Bemyec geM Terrek Eeqtek vpeteekH yeNx
by vpeterrek terrek Temk y Rpxbxpk Sewerrpk ubeM EtJ
4 TeNk Ewectec Exry EpqeexLj vpyaesy Ewpsay ,
Eeqtk Enterc xxk Axqerry yej Spupk pk Besel c
Berpwpc . Tetk Temk y Eeqxyej uxmk c uqxzek Temk
c AeNewek Rxapmk uqrrewpc , Tetk Temk y Wxekj
16 Axry Epqby Epxbedek EeNyek EyeM yej Tenk EeN
xzetek Eery Erk SetpM Sewerrpk Ewectec xc vpnpspk
mxNpk yej Elj ceqetek c xxrreby yeexwpc .
Ewectec xxk Serrpby uxmc EpNpseeel Epspk uqyesy
TeNpc Elj Epxetpsptek , Elj Epeeserretek , Elj EpqpD
15 Secxrrpqspk Eery Retk tpM yesk EpxmqeNpk :
<< Axry Epqby Epxbedek TeNk SetpM Sewerrpk
EpNxzeqeeesek , Temk c SxtpNrry Axceac yeM Wpx
161
Ntek Terreeeac mxwpk Exry Wpxk Exqewpc . >>
EpaxM Eery , Tenk Exry uqyesy Tpxwek Ebek y Ebek
, Tpxwek vepk pk vek uqec . Temk y Specrrpk
14 Tetk Exry vpNeekH QpekH Esenmaeqtpk Teexq
tpwpc , cetelj vpNeekH Eery Tetk ReM c Teexqpwpc .
mxapk Zpcek TeNk EeNxzetek tpM Tpsxzewpc .
13 EteceM Eenyek vek Eery Eeteqc BpNxqekH Tec
uxqpcej , Tetk uqyesy EpxyeNsepk pk xxek Encej
Bxrreby yeexwpc , cetelj Tetk vek y Encej xc mxqxae
k , TeNk Eenxzetek QpekH Rxcej AeeK RpzeNeeeewpc .
12 Axry Epqby Epxbedek TeNk EeNyek EyeM uqye
sy RpzeNeeeeeey yeexNxk tpM EeNec geNprretpc vek c
uqec . Tenk Exry Tpqprrek vek y Rxcej Rc Wpxk uqec
, ZeeK Wpxml pk Bpxxj Tecek veetpeesek uxqpcej ,
11 TeNem EpNxty Eewxty yeexeesek uqyeay , Etp
cej Eewxty usy EeNxzetek Eery TeNpc RexwetprreM vek
ExNecej Epxcec , ExNem tecek Bpxycek TpxM AeeK
mxqxceqbewpc .
10 TeteceM pk TptpMj Teu Eery Rxceetk Eprebpee
pc , Rxcej Exry uc yeexeeserreM , Rpxmcej Rxcej Exry
162
Ewectec Serrpk uxmc Tpqprrek Eerrpqk uqec , Wpxk
Ay Tpqprrek vek c xxrreby Eewpc .
SeeVceNemqpl pk Eenyek TpqptprreM ux
qpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek RexwetprreM u
xqpxj
Eewsewpc !
Eak geNay ExNetpcec ! Esk uxcesy Temk y Rxml c v
pyxzek Etqewpc , EqteU Bpyeqeexj c Eery vpyxzek
4 yeJ Wpxk TecNc xxk Weetel Eak Eexk Epxmqm x
c Sprpsyec : EpxMj cepcepk Wxry Ej EpxrpceJ vptk
Temk y SetpM Sewerrpk Eak EtJ EesxeK vpebxeesek
uqec . >>
EenxceJ xc Epprrpyec , Teqecec xxk vepk ReM Temk
163
Qpcej Rpxbxpeqek EpxeVceNeby Teqecec xxk vpteqtprrea
xpk
3 EpaxM Eery , Epqek mxnpk y cxk Erk SetpM Se
werrpk Ewectec xxk Rpxbxpk Sewerrpk mxaptec
Tenk Exry gebxrry Spxresy Rpmpk pk EmM uqyec , g
ebxrry Spxresy Rpmpk pk Rpxcej uqyec ,
2 Temk Exry Zecej Terrpk xxeM Eexk Epxmqenpk :
<< Rxceetk RpNeyec , yeyxqpk Rxceetk RpNeyec ,
Tenk Exry Tpwy Encej xc Ebewsxk Temk y ceNel cxqy
eekH Eery Ecej gebeM c ceexmqpwpc .
1 Temeak vpexkh , yeJ EpxceMj Rxcek Secxrrpqsp
k Eery Tecnc Eak Weetpqek yerrpeey xc Epqby veNeyec
yeyxqpk y Epsetpeesek Eery
EeNyek RexwetprreM uxqpxj
Tpwy vptk Wpxk . >>
18 Axry Epxbedek Tenk Ewectec uqyesy TeNpc Ep
Naxqeexj Teqecec xxk vepk ReM c RpzeNeeeeey Tenk
RpzeNeeeeey Encej Zpcek uNeeek y SpNrrel yezeqe
ctetelj TeNem EeNxzetek tpM Tpsxzeqrrewpc ceweyec .
Zprrek Tenk m EeNyek vek y Sepecxl tpM Teqyxk , 1
164
7 Tetk ReM c vewty xxk BpNxqekH Tec uqrreby ,
Bc Extek , Temk c gel tpM Sxterrewpc . EpaxM Eery
uNeeek Eery Temk y SereekH xc mexaepecem utpl
11 EpNaxqeexj Teqecec xxk vpteqtprreaxpk Wpxk
Temk y Tpxqpcej Epcxqek cewsxwpc . EpaxM Eery ,
uqprretpc yeM Sxpecel Eewseyec ! >>
<< Terrpsaec ! Terrpsaec ! Erk Zecej vptk Terrpsaec
! SpxNqxxj yeyxqpk vptk Ej ! EeNec Rxcej AeeK
10 Tetk Temk y Sxteeey xc Epxbeyel Bpyeeey Eae
rrek cxaxzecepk vpqk cecac Bpeesprrepk EpxmqeNpk
veNerrepk , uxM Temk y Tpxqpcej Ewcerxk EpNxqew
pc .
9 Temk Qpcej Rpxbxpeqedek Teqecec xxk vepk Re
165
M Eery Temk c Sxterrek uxmc gel pk EptpekH xc
TpM Sxteeetewpc !
EepekH mxapk Tec Tpqk Erk Ewectec xc Sxpecewpc
, gprxzel , Epxqpsmqeexj , Wpxml TpqrreNewpc gel Tpex
weM
8 Eexwy xxk Tpqk TpD EtpM TpM EqteU pk Bpyeq
eexj Temk tpM TpqrreNewpc : Ebek uNeeek Eery
teceJ vek y Ecej Wpxk ! Erk yeXj Wxry yeqyespk Ewe
ctec usy , EmNxtk gptpNek Esk Bpyewpc !
gesxrrpkc Eewteqerrpqtprrec ! yeXj tecek TeNk EpxN
mqbc Eexk EpxmqeNpk : yeJ uqyesy vpyxqrrek SerrpNxk
7 Tenk Exry cxNc BeNcej xxNrrek AeeVceby yeXj Z
pcek Webppqeeesek ul Temk c TeNk Wety Bpyerrek
mxapk Tec EeNxceJ ReNetpcec !
6 Tenk Exry Tk ReM TpM ceNcxk EeNxceJ ReexNer
rpqpk ReNedek uqyesy Temk y vpeteekH tprc Reexj
veNxrrpqtprrec !
Tenk Exry Tk ReM TpM ceNcxk veetpeesek Eeyesy Te
mk tpM Wpxk Tenk Wety TeyeepM vpyeJ yeM
5 Temk y Rxml Exry TecNc TpqpLj uqec , Temk y c
166
eNaecec Epexqk xc uNeeek Aecebxqek Eewpc ,
SeeVceNemqpl pk EeNyek RexwetprreM u
xqpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek RexwetprreM u
xqpxj
uxmc mxwpD uxM vpqk cecac xpeespwpc .
17 vewpeK uxnc Epecrrpaek y TeNpekH , Bpaxpk ,
Epspaxk yej vewpeK uxmc xc Tpxsxby EewxtpNek
uxNxwpspk Eeqteyec ! >>
Axqerry , Spupk xeNcej xxk xesel xemtexj yeexeesek
xxek Rxceqk AeeK pk TptpMj EteceM EtJ xxek
Tenk Exry ZeNptk Fk TpNekH , Epqeexby Reqeexdek
EncxL Epxkh Tec vpyaesy Ewpspk , Eeqtk , Enterc
167
16 Tetk Epcxqek cewsxby Eexk EpxmqeNpk :<< T
errpsaec ! Terrpsaec ! Erk Zecej vptk Terrpsaec !
Bpyeeey xc Eery Epxbem Eaecek veqtpNxk vpqk cec
ac Bpeespwpc .
15 TeNk vptekh EeNeqbxekH vpteqtpekH cxby EtJ
EesxeK Eqyexj uqpeesek vpteqtprreaxpk Eery Temk y
EtJ uteD uxM veNeeeteeey yek uqxyec Eeqxyej uxm
c EpxeVcej ceNel yezek Eqyexj uxM uaesc Epxcec EeNxqy
ec ,
14 EteceM vpteqtprreaxpk Temkh EpxmqeNpk : <
< Tek y Sxrpqtec yeeeeNeteeK EqteU pk gpzy Seexeeek
urrptec , EpxceM vprc , WpNc , TeNcej , urrpl yej mx
wpk Eewk xeNcej xc Exry Eeyeey mxwpk Epxcec uqyec .
13 Wpxk Ay yesk Sxecãk , xerreM , xerreNty Epsy
, EpxreNty TeyeNeeec , EeNxceJ , Tpsy yej gpqxM ,
Axqerrpk Etqel c Eeyeey mxwpk Epxcec uqyec .
Berrek y zespk Etqel , vpuM Epxkh Tec Wptpk Etqel ,
xeD pk Etqel , TewpM pk Etqel yej geetxeK
TpNekH TpNtpexj , uNy uzy Epqerrek EpxeVcetec En
cxL Epxkh Tec uxD yeNeekH , EqteU Bpexl pk xerreM ,
168
12 Tetek y Eeqtk , Wpxecm , Enterc Axqerry , Spu
pk c Eeyeey mxwpk Epxcec uqyec , Wpxk Tetek y
Tetek y EtJ yeNeekH xc Eeyeey yeM ExNem mxwpk E
pxcec uqyec .
Yeyxqpk vptk Eery Sxpecel Eewseyec . Teexwy uqec
, vewpeK uxmc EpNaxqeexj pk Eeqeeeteeesek mxwpD Ax
spk
24 yeyxqpk vptekh Tecety WeNcepk yej uNeeek y
EeNepk ExNcepk pk Axsy xc Epqby veNeeesek Tpqk
EpNaxqeexj Teqecec xxk mxwpD uxM Axry gebxrry E
pyetxD TpM verrpNtewpc . >>
SpNeeK Epxcec uqpwpc . Tek y vpteqtprreaxpk Eery
Teqecec tpM vewpeK pk Encej mxapk Tec mxwpD uqpwpc
169
23 Bpqk Ay ceNeqtpmc yek uqxwpc . Sxkh mxnce
k Sxkh yenc xxk Sxyerqaek ceqeqaem Epxcek Ay
Bpexl pk geM EpNeappk c Ay Enxk Epqeey Epxcec u
qpwpc . TeceNeLj xxpemm Axwecej Ay Sprpsteeey Epxcec

22 Tk Tecxk mxcbxwac xxk Terrpy mxcbxL yej uxN


xzek y Terry xc Sprpseey Epxcec uqpwpc . Elj
Sxtecepk EpxmqeNpk : << Tpwy vptk yeyxqpk c Ay
EmNxtk yeMj Epxcec uqtelj mxay Tec Sxtewpc .
21 TerreqtprreM Rxcek mxM yxM j Tec Secxrrpqsp
k Eery TeceNLj xxk cxNc Tpwy Axqerry xc Teqec tpM
ReM pk cxqxD c Tprreaek , Temk c Zeqeqek Sxpecey
ec !
mxyempk , FeyeJ yej Tecety WeNcepk Ej , Tk uxmk y
ezestprrec ! EpanM Eery , uNeeek Eery Rxceetk Tk
20 TecNc Wxry Ej , yezestprrec ! EpaxM Eery , Ten
k Exry Wpxmk Terrpsyec ! uNeeek y EpxMj
yezebxyec , EeNec Rxcej AeeK uqpeesek Epxcec ye
M Temk y Eeqxyej uxmk Terrpsyec ! >>
Terrpsaec ! Erk Zecej vptk Terrpsaec ! Epecrrpak yeM
170
Teqec tpM Eezeqeeeaxpk uxM Temk c Tpxsxk
19 Tetk Epxresy xc Exry yeXj TeceMj yek Seapk , E
rk Wety Ewcerxk EpxmqeNpk : << Terrpsaec !
vptk QpekH Eeteqxpeeeek mxapNewpc ! >> cewek
vescxNpwpc .
18 Tetk Temk c Sxterreby uxmc gel pk EptpekH xc
veNerrepk : << ZeweM vptk Eery Erk Zecej
SeeVceNemqpl pk EeNyek RexwetprreM u
xqpxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek ZxsptpceM uxq
pxj
Sprpsyec :<< uNeeek c Weeetek Terrpqetprrec Epax
M Eery Wek y Ebek TemD Axteqty uNeeekWxry vek Serrp
yec
6 yeJ Wpxk mxNcxMj mxNaxcxrem uzy EezpecekH
Rxbxcxrem Sxxj Epqek mxwpD Epexweqtpm Wety Terrpk
c
Zpsptec ! >>
Temk c Sxtpk Spxspcqecac uxmk EncxL yej TppNety
171
Exqrrel Epxcec yeM Wek y uNeeek c Weeetek Terrpqeeey
5 TerreqtprreM vek SxNecek Eak Rxcek Terry Terrp
Nxsyec : << uNeeek y vewpeK uxmc Benpak ReM ,
vpNeekH xxk vpNxL
Ewpkh Spxmtpk WpxNmby : << uNeeek c Weeetek T
errpqetprrec ! Eewðk ! >> ceweyec .
4 Tecedekh vpNxk Tpxnyek Eeeeewepk yej Tpxny
ek Eewxtek Eery vek SxNecekh WpNxqek Eeeepc uNeeek
y
geqteeesek gel pk EptpekH Eery EmNxtk xpeespsc E
pxcec Tecedc yek uNcxwpc ! >>
3 Tetk yesk Erk Wety vescxnpwpc : << uNeeek c
Weeetek Terrpqetprrec ! TeNem Tpwy vptk xc
Tpeeterreyec . >> cewek ceqem xc Sprpsyec .
ubeNqeeesek SetpM Sewerrpk Ewectec xc Sxpeceye
c , Temk y uNeeek y BeNpak xc vppnqeeesek Zelj xc
2 Temk y Sxpecel Exry Epxrek BpxU uxqpcej ! Epa
xM Eery , Tenk Exry EpNaxqeexj Teqecec xc uxM
Terrpqetprrec ! EeuNel EreNxl , EpxeVcej ceNel yej E
ncej mxapk uxmk c uxM Wek y uNeeek Epxnpsxzeyec !
172
1 Emeak vpexkh , yej ZeeK TecNc TeceMj Epqek m
xwpD Zecej Terry yeM : << uNeeek c Weeetek
EeNyek ZxsptpceM uxqpxj
Eery Erk vptekh EpNpspeesek Eery Wetectedek uxq
pcej .
Sxpecem uzy Teexqetpwpc .
Eeeetek tpM WpNteeeac Eery << Epxrek >> yej <<
Extecewbxty >> cewecac uqec . Tenk Exry Epxrek Zpsy y
eM
11 yeJ Seml tprc TecNc Rececectem xc Epqby veN
eyec . Epxbetpcec , Rxcek SeNel WpNc Eewpc , TeNk
SeNel Wpnxtec mxwpk
WeNcepk pk Sepecxl c mxteqcedek Epxrek Zpspk W
pxk uqec . >>
Weeetek Terrpqeyesy Bpcxwpc ! EpaxM Eery , ExspD
173
pk SeeVcenemqpl Epxrek Zpspk Eery TeNpc Tecety
Epxrek Zpspk c Secxk yeNxwteqeeeac uxmk uxM Rx
ceqk Eeteqc yeM uNeeek y xenpak Wpxk . Ac uNeeek c
<< Tpxweetk ExeVcxby Esk uqpwpc ! yeJ uzy Ac Ese
mlj Axry Eeekj Temy ReM , ExspD pk SeeVcenemqpdek
10 yeJ Temk y mxl TppMj Spxmtpk WpxNmXj ceml
j Tenk Exry Retk tpM Eexk Epxmqenpk :
Exry uxM uNeeek y Epxrek Epxcej uxqpcej . >>
vpNxL ReexM TpM Epnpqaeeesek uzek Tec uqpwpc .
>> Secxrrpqspk Eery yesk EpxmqeNpk : << EteceM Epxc
ej
9 TecemXj Secxrrpqspk Eery Retk tpM Eexk Epxm
qeNpk : << Ac Tewtecqek yxaxtpcec ! vpNeekH xxk
Eewpc . )
( Fk TpNekH xxk vpyaesy cecac Exry uNeeek y EeNe
pk ExNcepk pk xxNpwty Epexqk Zeutel c BpexNqek
8 uNeeek Eery Temk tpM cxqeqbeLj Seexeeek Aey
eM Aerrek Fk TpNrrek vpyaesy EpxNpsxzeyec . >>
xxk vpNxL pk Epxqbec yeqcej Tec EtpM EpexNetpyec
. Temk y Sxkh yenc Exry yeqek uqyec .
174
7 yxtk Temk y Eerrpy Zecej xc Weeetek Terrpqeby
, yezeNqek mxceNpqtpwpc . EpaxM Eery , vpNeekH
SeeVceNemqpl pk EeNyek ZxsptpceM uxq
pxj
SeeVceNemqpl pk EeNyek ZxsptpceM uxq
pxj
Extespcec , yesk urrpl , Axqpcety mxwpk EncxL Tpp
Nety EqteU Bpexl pk mxwpD pk Wxekj xc Extespcec .
18 vepk , Beecbpk yej AeNxxj ppk pk Wxekj xc Ext
etpcec , Wpxk WpNc yej WpNxtepk pk Wxekj xc
yeM uNeeek y Zecej vpNxL tpM Serrptprrec !
EpeeteNrrpc tpM Rxspk uxmc Sxyerrppk TpM TeceMj
Terrpk xxeM Eexk vescxNpwpc : << ExNetpcec ! vewty
17 yeJ yesk Rxcek Secxrrpqspk Eery ReNek y Tptp
175
Mj Bpeespk yeexeepc xc Epxbeyec . Tenk Exry
Epxspxj c yxaxk Eewpc .
16 Temk y Aewak yej mxl TeceMj Exry << Tpxwek
vepk pk vek , Tpxwek Ebek y Ebek >> cewem
Rpxcekh mxay Tec EeNxceJ Sxeeewpc .
Teexqtpk Exqewpc . Tenk Exry TewpM TezeeK xxeM T
etek c Besewpc , Wpxk uNeeek y cxqxecty EeNxceJ Sxeee
eey
15 Tenk Exry Eewek Eaerrek Rxcek vpNak Exqty u
xceqbxk geNrrek , Erem Exqty yeM Tpxwek mxNpk c
Temk c Terrewpc .
14 TecNc xxk AeNxxj ppk Exry uxM SeNel WpNc E
prpk , Ap Aerrek Epqpspk Fk vpyaesy Ewpspk
Zpspk >> cewewpc
13 Temk y Ewpspdek BpyaeekH Eery Axspk tpM y
xqteyec . Temk y ReMj uqyesy : << uNeeek y
Esk Wetewpc .
yeXj TeceMj Exry Rxcek ReMj yxaxk Eewpc . cetelj Te
mk Eak usppk cek Ay cesek ZeweM Eppeekj Tec xc
12 Temk y Rxtpk Exry gel pk SpM Wety , Tpqprrec
176
tpM Zprrek Epqek TxtxL Bembpmc . Temk y
Exry yecxqek TeNpeesek Rerreqtk TeweekH TeNpby ,
Temk c Wxecrrek Epk y TptpMj Epqek mxnpk c Epexwemq
m
3 Secxrrpqspk Eery Temk c ExNprreM Epxcec mxk
mxU TpM vezeby , vpNxby Teqyxk verreqrrek TeceMj
WeecrrpD c yeNxk Eeyay Wxecrrek Epk mxqxyec .
2 Tenk Exry TeNem geqberry Tpeesxk Qpy TeNpc
Entek y Wprrec , AxpemM EpxceMj yeM ceqeyel
Rxcek uxtpmk cecac cxebc yeNxrrepk Eeexspc xc Ep
qby veNeyec .
177
1 Temeak vpexkh , yeJ Rxcek Secxrrpqspk geM Ter
rek ExNprreM Epxcec mxk mxU pk TpxqcxmM yej
Rxcej Wxecrrek Epk
vpNxtprreM uxqpxj
vewpeK uxmc BxmNtek Sxyerrppk Rxspk ExNecepk
TeterpD pk Wxekj xc Tpecsxk Extebpmc .
21 Tetek y AeNxxj ppk Exry uxM TeNk WpNxtek y
Eewek Eaecek geNerreeesek Exqty tpM Eeqeeeteyec ,
uxmc geqty RerrpM TpM vezeeeteyec .
yeexekH uqec ) TeNk EeNxzetek yej verrpNweeK Tec
ety WeNcepk Exry TeNem osoM pk gel Tpneqbek Rpapby
TeteceM EeNxzetek y TeweekH Tec uzy EeNxzetek y
mxNpxj Fprrpwel tpM Spxspcqecaxpk c uxM Weceqedek
WeNcepk Exry vewtpyeM yeNxyaxqeeeteyec . ( Erk
verrpNweeK Tecety WeNcepk Exry Exqey j Epxbemqm ye
M xxek
20 TeNk EeNxzetek Eery yeNxyaxqeeeteyec , Tem
k y Ewpkh Exqey j Epxbemqpdek vettpNweeK Tecety
WpNxtek yej Temk y AeNxxj Qpcej Teexqtpk uxmc xc
Epqby veNeyec .
178
19 yeJ yesk Tenk EeNxzetek yej Epqek ðeexj ReM
uqpk TeterpD pkAeNxxj vpNeqtpk , TeNem
SeeVceNemqpl pk vpnxtprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk vpnxtprreM uxqpxj
mxwpk Exry Teqec xxk mxyecek y Eqesy SxNpc Wet
y Epqek uxqpcej .
WerrpeK c verrpNek Weceqewpc . WeecrrpD Eery Tet
ek c Apeeqerrpqpk yeexqtprrek tpM EpNpqaerrpqpwpc . T
etek y
8 Tenk Exry EpNaxqeexj teceJ TpxNyek Bpxxj pk E
pqpD mxNpk c verrpNpk Weceqewpc , TeNpc gpeK yej
7 Wxecrrek Epk y vpexkh , WeecrrpD Eery Spqeqe
eetewpc .
179
WeecrrpD c TeNpecrrpexqeeesek Eery
yej E¡nxsTpD pk TecxqekH xxk Encxqecac uqpwpc ,
E¡nxsTpD Qpcej vewtpyeM Wxecrrek Epk vek Serrpwpc .
Tec uqec . vpzetprreM EpteekH Epxmk Rpxcaxm Exr
y Tetek c Esk cxberreNqek Axtewpc Tetk uqyesy uNeeek
6 Eeecekj Epterrek y Eewxqel tpM SeNmk Eewxtp
Neeesepk Eery EncxL EeNxrrpk uxcepk uzek Beysxzek
Erk uqyesy Eeecekj Epterrek y Eewxqel uqec .
5 ( usppk Rpxcaxdepk Exry Erk Wxecrrek Epk Epx
eVceNedek y vpexkh Sezc Tecxk Eewxqewpc . )
Epk y TpNsc vek Serrpwpc .
ReMj Tewtexj Ay Epxcec uqec . Tetk uxM Tecxk Eewx
qeyec , Tetk Exry E¡nxsTpD Qpcej vewty yeM Wxecrrek
yej EeNxzetek y mxNpxj Fprrpwel tpM Spxspcqek W
pxnmdek Epxcec , Weecrec yej geM TeceMj Exry EeNxzet
ek y
Zpspk c WeteNek Sxtpdek y EpaxMj vppNqeeeteees
epk pk Spxrespk c Epxbeyec , Tetk Exry TeNk EeNxzetek
Encej xc mxNtedepk uqec . yeJ yesk TeteceM ExspD
pk SeeVceNemqpdek Epxrek Zpspk yej uNeeek y
180
4 yeJ yesk BeNxL Enterc xxk SerrpNxk c Epxbeyec
TeteceM TeceMj Exry Serrpeeaxpk Eery uxM Sxpecem
Epxcec uqrreyec . Erk vprrpaeekH Eery Tpqyesy , Te
mk c TpxM AeeK Spqeqewpc .
14 Epxml pk yej Tewy xxk EpNpk Eery Wpxk Ay ge
qty RerrpM TpM vezeeetewpc .
Sxmqtk Eewsewpc .
uxmc Epxmdepk c Tpsxzewpc . TeteceM mxwpD Exr
y uxM EpxyeNsepk pk Epexqk Zeutel pk ZpsprreM
13 TecemXj Teqec Eery Epxmdepk c Tpsxzewpc ,
Epxml pk yej Tewy xxk EpNpk Eery vpNxeetek
Bxek ZpsprreM , Erem Zelj xxk Teedk Tewtecqel tpM
Tewtecqedek ZpsprreM Sxmqtk Eewsewpc .
Y Teedk Tewtecqel Exry Teqcecesptec Eewpc . Epxm
181
depk uxmk Exry EpxyeNsepk pk Epexqk Zeutel pk
vek SxNecek y Ewpkh Bpeespwpc . Zelj xxk Teecsk T
ewtecqel Exry Teqcecesptec Eewpc , Wpxk vpyeJ xezerrek

12 yeJ yesk Epxmdepk c Epqby veNeyec , Tetk Exr


y EncxL TppNety cewek Exqrrel Epxcec yeM uxM
veNeyec . TecNc yej gebeM Eery Temk y Ewpkh Eak
Epny Epxcec xxrrpteyec .
11 TeNeekH tprc yeJ Rxcek Aerrek EpxeVcetec Ent
erc xxk Serrptel yej TeceMj Exry Serrpeeac xc Epqby
EapD pk Sxmqtk
TpxNsc Bpeespsc Epxcec veqk Eewsewpc .
EeNxzetek yej verrpNweeK Tecety WeNcepk Exry Ee
qc cetpexk Teetk Eewpc . Teetk Tetk Exry EtpM Spxrc xxk
10 Tetek c WpeceeeNerrpqpeesek WeecrrpD Eery
osoM pk gel Tec geqty RerrpM TpM vezeeeteyec . Tenk
xeqcxk Epsepeeeeyec .
veexNetec vptek xc verrek uxsqeyec . Tecetelj TecNc
xxk Weetel Eak vpyxqrrek gel yerrpby Tetek c
9 Tetk gebeM Teqecec xc uxNmtelj yeM uNeeek y
182
EeNepk ExNcepk pk vpðeNek yej Temk y
SeeVceNemqpl pk vpnxtprreM uxqpxj
SeeVceNemqpl pk vpNxk RxcetpceM uxqp
xj
EpxeVceNewpc . >>
gprxeK cewsxl , Ewcerxl Epcxqel , gesxrrpk Bpyeqee
xj ceby Epxcec uqpwpc . EpNxty xxk vewpeK Zeutel uxM
4 Tenk Exry Tetek y Tpspl uxnc Rxqusy xc Exry Bp
xqmk Epxcay , Emeak vpexsxtk Epxml Wpxml
Eeby , Tetek y uNeeek uqpwpc .
TpxNpqcxtek Exry Temk y EeNepk ExNcepk uqpwpc
. uNeeek Eery TpD yeXj yeM xxek Tetk Qpcej vewty
183
EpNpk Eery mxwpk y EpNaxqeexj tpM uc ! Tenk Exry
mxwpk TpxNpqcxtek Qpcej vewty EewxtpNewpc mxwpk
3 yeJ TeNk Enterc xxk SerrpNxk Eak TerrpNxseey E
exwy Zecej Terrpk c Sprpsyec : << uNeeek y ceM
TeceMj Eak ZeeK Besek Axwecqedek Sxkh yenc Exry
mxNcek Zpcek Epeetpeey Wety yeM Weetpqek yerrpwpc
.
2 yeJ yesk EncxL vptk ZðnpseqðL c Epqby veNeye
c , Tenk Exry uNeeek y Teetk Eak , Tecnc
veNeeeteeey yek uqxyec , EpNxty xxk Tenk Teqec Ee
ry Ay EeNxqyec .
1 yeJ TerreqtprreM Sxkh EpNaxqeexj Teqecec xc E
pxbeyec . EpNxty xxk TeNk TecNc yej gebeM Eery
Sxkh Epnaxqeexj Teqecec
vpNxk RxcetpceM uxqpxj
vezeeetewpc .
15 EeqteM ReMj Exry vpyeJ xezerrek y Teedekh Es
k Tewtecqectedepk Exry uxM geqty RerrpM TpM
( Erk geqty RerrpM TpM vezeeeteeey Eery TeNpc v
pzetprreM Epterrek y Epxml uqec . )
184
Epxbemqyec ,
TeceMj Terrerrpqpk genay , uNeeek y Teetk Eak , Tec
nc Eak Weetpqek yerrpekH EncxL vptk ZðnpseqðL c
10 vpyxqrrek Spxresy Exry Rewexc xxqprrptpk , S
ecxrrpqspk Eery Rewexc EpxetpM Eerrpqk xxk EpNpc
Tenpc vpNeekH xxk ceNcec xc Epxbemqspcec . >>
Secxrrpqspk y Rxcek Exry Retk tpM Eexk Epxmqenp
k : << Ac Resc ExNetpcec , yeJ AxLj tpM Sxkh yenc
9 TeteceM Tpqprrek Bpexl pk gewsxeK Bpyeqeexj
c Eeeeprrpqpeesek EezeekH yenxby uxmc Tpqprrek
185
Sxkh ZðnpseqðL
Eewpc , Tenk Exry uqyesy TeNpc vpzetprreM Epterre
k y Epxml uqec . >>
Sewerrpk , gebxrry EpyetxD Epxbemqpk , mxNpxj F
prrpwel Sxtpby vptel ceqedepk c geqty RerrpM mxqxzek
8 cetelj TeteceM Eezpweterrec , Extecewbc Epxce
c , ExqbeNek TpNpexteeesek , mxwpk c Eeqek , SetpM
mxyemk uqpwpc .
7 Exqerrpeesepk Eery EteceM c mxNtewpc , TeNp
c yeJ Temk y uNeeek uqpwpc , Tenk Exry Wxry
Respk y yek Nesxzek c Zerry Ay Eeyeey Epxcec yeM
Eeecrreeesek mxwpD TpM Epprrpqrrewpc .
Tenk Exry Retk tpM yesk Epxmqenpk : << uqyec ! y
eJ uqyesy Ecxqeqtk yej Temscel Wpxk . yeJ Eewc
6 Tenk Exry yesk Epxmqenpk : << EteceM Epxce
D Exry Epxrek Extecewbxtec Tpqetk Tewtecqetpcec .>>
Eeqxyej uxmk c Sxrepecewpc ! >>
5 Erk EpxXj , TeNk Enterc xxk SerrpNxkh BeqeNek
Serrpeeac Eery EpxmqeNpk : << venetprrec ! yeJ
SeeVceNemqpl pk vpNxk RxcetpceM uxqp
186
xj
SeeVceNemqpl pk vpNxk RxcetpceM uxqp
xj
EpxetpM Exry xxNek WðTM yeexwpc .
17 Secxrrpqspk Eery mxwpk Tpxnpqcxtek y yeNx
wbxzety Tpeepc yeM vptk xxk ceNeL c cewbxmlj ,
Tecsxcek uqec .
Tenk vptk xc cewbxdekh , Reextk vpzeM WxecekH T
pxNyek Berrpk íxqpwðTM , EpNty EpNcek EpxetpM Exry
16 vptk Eery TpxNyeqbxk , EpNty EpxNcek Exry T
ecsxcek uxqpcej . Secxrrpqspk Eery Tpeepc yeM
187
vptk y ceNeL verreqekH xc cewbxm cewewpc .
15 Retk QpekH ceqeqaek uxmc Secxrrpqspk Eery
Rxcek Eeqtek Tpeepc yeNxrrpk Tenk vptk yej Tenk
TeceMj Exry vpNeekH xxk EeNyek vpzeM FeyeJ xxk c
xrc ReMj xc yxaxbpmc .
14 vptk xxk ceNeL Exry EeNyek vpzeM cesexj Axq
erry yeM SerrpNc Teqyxyec , SerrpNc Axqerrpk y
Telj tpM Eery gpNyek verreqekH uc .
verreqekH , yeNerrpk Telj tpM Eery gpNyek verreqek
H , Ewpkh Telj tpM Eery gpNyek verreqekH , EpweMj
13 vptk xxk ceNeL Exry Telj uxnc tecek gpNyek ve
rreqekH Tec , Bemk Telj tpM Eery gpNyek
Eenyek vpzeM EpeeseekH Epxetpsptek y ReMj xc yx
axk Eewpc .
verreqekH xc Eery EeNyek vpzeM Secxrrpqspk yetpq
ek Secxwpc c j . verreqrrek y TeceMj Exry ExsNðl pk
12 Erk vptk Eery EpxetpM ceNeL Tec , vptk xxk ce
NeL Exry EeNyek vpzeM verreqekH Tec ,
uqpM Wety TpecrreqeeK AeyeM veNeeetewpc ,
11 Tenk vptk Eery uNeeek y EpxeVcej ceNel xxeM
188
Tpxmnay , veD Enterc xxk ceNel SeapNek ,
ReM EpxyeNsepk pk EpxeVcej yezeqxeK Zprrek Erk v
ptekh EeyeaxNewpc .
24 Teqecec xxk Epqek EpqpD mxnpk Exry uxM Er
k ceNel xxeM Eezeqek Bewrewpc . EpNaxqeexj pk vepk
Erk vptk xc ceexmqpk Eewpc , vpNeekH Eery TeNpc
Erk vptek y Bpqk Wpxk .
23 Erk vptk Eery ReNek SeNek y ceNel ceNedem
Epxcec , EpaeM Eery , uNeeek y EpxeVcej ceNel Exry
uNeeek yej vpNeekH Eery Tenpc Erk vptek y vpyxqrr
ek EpNtpk Wpxk .
189
22 yeJ Erk vptekh vpyxqrrek EpNty Epqby Epxbed
ek Epxcec , EpaxM Eery , Ebek – TemD Axteqty
xxk Beceqc gptpwbc Eery Sxl uqpM Wety Tpecrreqe
eK AeyeM Eeqtk yeM yeexrrpqpeesek uqec .
21 TeNk EeNyek vpzeM verreqekH Eery EeNyek vp
zeM cesexj Spupk xxeM Aeyaxk Apeeaeqeyec . vptk
Exry uNy uqpM xxeM TpD TpD Axwecqebpmc .
veD , EenyetprreM cesexj Exry Epczy , EeNyek Rxcet
pceM cesexj Exry AeecceM veD , EeNyek vpzetprreM cese
xj
EenpMj xxk EpxeVcety Axqerry , RexwetprreM cesexj
Exry Rprrprrek gppqty Axqerry , ZxsptpceM cesexj Exry S
xMj
20 TeutprreM cesexj Exry ApeepM Werpy , xxNrrpt
prreM cesexj Exry Epqerrek veD , TpqptprreM cesexj Exry
TpxNyetpceM cesexj Exry Rprrprrek uqpM ,
cesexj Axqerry Eery Rprrprrek veD , vpzetprreM cese
xj Axqerry Eery yxetxNxXj , gpNyetprreM cesexj Exry Wer
py ,
19 vptk xxk ceNeL pk SerrpNc Axqerry xc Eery Ent
190
erc xxk Axqerry yeM Axwecqebpmc . EeeceeetprreM
Apeeaeqeeesek uqec .
18 vptk xxk ceNeL Exry Epczy yeM yeNxbpeepc ,
vptk Eery Sxl uqpM Wety AeyeM Eeqtk yeM
SeeVceNemqpl pk vpNxk RxcetpceM uxqp
xj
SeeVceNemqpl pk vpNxk vpzetprreM uxq
pxj
uNeeek Eery TeNpc Tetek y ceNel Wpxk . Tetk vek Se
rrpby Epxrc WpxeVcej RpzeNeeewpc .
5 Teetk Spxrc ceby Epxcec Tetk xpqk yej ReNek y
ceNel c ceNedem Epxcec . EpaxM Eery , Ebek
4 Tetk uNeeek tpM yeNerretek , Temk y EeqteM c
Tetek y Weecrec TeceMj yxaxwpc .
SxNecek Exry Erk vptek tpM yeexeeplj , Temk y BeN
pak ReM Eery Temk tpM Spxspcqek WpxNmwpc .
191
3 vptk tpM uNeeek y veNxzel TeqyxweM Zeutel Ep
xcec uqyec . uNeeek yej vpNeekH xxk vek
Wptpk y ReyaxD Eery Tpxwek mxnpk y cxk c Ewrek
Etececewpc .
uc , Tenk Exry SeMj tpM Rxcek EpteekH xxwxD Serrp
k , xxl tpM EeNyek vpzeM EpteekH xxwxD Serrpwpc .
2 vptk xxk TpxU xeceqc yeM EpNpspk EpxeVceNewp
c . gppl pk vpzeM mxyecej yeM Eewc Respk y Wpty
Wety ceNel Seapnek , uNeeek yej vpNeekH xxk vek
SxNecek Eak EpetpNek ,
1 Secxrrpqspk Eery Retk tpM vpyeJ xezerrek y gpp
l c Epxbemqyec , Erk gppl WpxNek Exry uqpM
vpNxk vpzetprreM uxqpxj
uqpwpc .
Epnpby Esk uqpwpc , geeeak m vpneekH xxk vpyeJ
xezerrek y Teedekh ReMj EpNpeesek mxwpD Sezc Epnpby

27 cetelj TeteceM ubeM ucxM uxcepk Epexqk Zeu


ak Eery Berpqtec Werry , vptel ceqecaxpk uxmk
26 EpqpD mxnpk Rpmpk Exry EncxL mxety EpxeV
192
cej ceNel Zpcek Erk vptekh EeyaxNewpc .
Eetk Spxrc ceby Epxcec uxqpcej .
25 vptk xxk verreqekH Eery EtpM TpNsc terrek Re
ceceby , EmNxtk Esk verrewpc . EpaxM Eery ,
Feexj Tec ExNewpc , mxwpk uxNc xxk Epexqk Zeuak
xc Epxetpspqek TpD uxNc tprc Epxnpsxzewpc .
12 ExspD EpxmqeNpk : << venetprrec ! yeJ WpNx
qek ExNem Sxeeeby Eewpc !yeJ uqyesy veNxrry cesxxj
Eewpc . uzek Epexqetpcac Eery Wpxk uzek Epexqet
pwpc , EncxL Eenxrrpk Eery Wpxk EncxL EeNxrrpk Eewpc
. >>
11 Rxml cxcaxpk Exry Wpxk Rxml Zpcek cxwpc ,
ubeM uNteeK Eery Wpxk ubeM uNteek xxeM xxek
EpaxM Eery , EteceM uxmc EpaxM Zeutel yezeqecte
193
m AeeK Eery EpexNetpyec .
10 Tenk Exry Retk tpM yesk EpxmqeNpk : << Erk
SptpM TeceJ Eeexqepeeeel c yxtecec yxtemwbxqectpk
BxNpwqek Secxeeaxpk Rxcek Eeteqc yeM uxM BeNp
ak Wpxk . Ac uNeeek c Spxspcqek Sxtpyesy Bpcxwpc ! >
>
Bxac Eeekj Temy ReM Axrc Tenpc TeteceM Tecety We
Ncepk yej vewpeK uxmc Erk SptpM TeceJ Epxcej xc
9 cetelj Tenk Exry Retk tpM Eexk EpxmqeNpk : <<
Tpxweetk ExeVcxby uqeey Epxcec ! yeJ uzy Ac ,
y yek vpexkh , EteceM Zeutel uxmk c xxrreuNxqeees
ek Eqac xxk mxl TppMj uxmexk Spxmpeyec .
8 Zpeeek yeJ Erk uxmk c Sprpsay , Erk uxmk c Rx
ty yeM xxek venewpc yeJ Epxbeby Sprpspeesek
BxNpwqek Secxeeaxpk Epxqbec uzek Tec uqpwpc !
>>
7 ExspD EpxmqeNpk : << venetprrec ! yeJ Eptel E
pxcec ExNewpc ! Erk SptpM TeceJ Eeexqepeeeel c
vprrpaerrekh geNeey Zeutel c Temk y BeNpak ReM T
errek Qeytec BxrreuNxqek ceqewpc . >>
194
Tecety WeNcepk pk yxqxxj c Exry TpxNpmqpdek Ebe
k – uNeeek Eery Temk y Eqac Zpcek Tpwxqek , EpeepM
6 Secxrrpqspk Eery Retk tpM Eexk Epxmqenpk : <
< EteceM Epxcej uqyesy Epxrek uqrrpwbxtec uxqpcej .
ExspD WpNxqek ExNedek Exry
SeeVceNemqpl pk vpNxk vpzetprreM uxq
pxj
SeeVceNemqpl pk Temscel
19 cek ceNyej Erk SptpM pk Eeexqepeeeel Eak Ee
xwy Teexwy vespyesy , uNeeek Eery Temk y ReMj xc
yxaxdek gec gewsxeK c Temk y TeceMj Rewewpc .
Expeeeewpc , cek ceNyej EteceM Eeexqepeeeel pk T
eceMj Eexwy Teexwy Reweyesy , uNeeek Eery Erk SptpM
TpM
18 Zpeeek yeJ TpxU cxaxzeecmc yeM TeteceM Erk
SptpM pk Eeexqepeeeel c Sprpspeesek uxmk c
Temscel pk Epxcej
195
Tec uqyesy Eewxqel pk Epspk c mxqxzek Eeyay uqp
wpc .
Bc Terreby : << ExNetpcec ! >> cewewpc . ExNetpc
ec ! Eeecrreeesek mxwpD uxmk ExNetpcec , cek mxwpk
TpMj
17 vpyxqrrek Spxresy yej Sxkh yeNc uxM Epxmqe
npk : << ExNetpcec ! >> Sprpspeesek uxmk Terry
EpxpM pk Apqwpk Wpxk .
Tpeceeeeeqewpc . yeJ uqyesy TeNpc teðxtJ pk ceM T
pxnpl pk vpexac EpxXj xxk cxk Wpxk , yeJ TeNpc
16 ExspD yeJ Wxry Eqac Zpcek Tpwxqek , Elj SpxL
j tpM mxNay Tk ReM TpM EteceM Zeutel c
uxM vptk xxk getekh vpapNewpc .
Eeqeeesepk , mxNpxj Fprrpwel c Sxtpcaxpk , Epxcej
ZeNxcj yej Epexqk Zeutel Eery vptel verrpNweeK yeexeea
xpk
15 cetelj TeteceM Eetprrpspk , Spqxrry Epyetxspte
k , Rpxbxpk Sewerrpk Eerresxqeeeaxpk , mxwpk
X Temk Extem Encej Tec , Tececepk yesk vptk xxk ve
rreqekH yeM vptek tpM EpNpwpc .
196
14 Tenk vpyaesy yek AeyeM Epcxzeeeac Eery cea
xrek uzek Tec uc ! Tetk Eewxqeqty Wptpk y BxwxD
13 yeJ uqyesy Ecxqeqtk yej Temscel Wpxk , EceJ y
ej EeteeK Wpxk . >>
197
( Temsyec )

EpxNpsxzek EreNxm uqtprrec !


Eewðk ! 21 ExspD Ebek Wxry Ej , ExNecac Ej ! Ebek
ExspD Exry Tk ReM TpM EreNxl veexMj
20 EteceM uxmc Zeutel c ceNeaxqecac Exry Epx
mqeNpk : << Teexwy uqec ! yeJ Tenpc ExNewpc ! >>
EncxL vptek y cesxxj uzek c Esk mxNtecewpc .
Exry geNrrek vezeby , Temk tpM Erk SptpM TpM Tew
tecqectedek TeNem Eewxqel pk Wptpk cxcepk
SeeVceNemqpl pk Temscel

198
199
200

Das könnte Ihnen auch gefallen