LOI NGU'OI DICH .

Trang da len dinh, anh trang vang vac xuye n qua tan cay dao (man) tha may chum canh hoa trang ngoi xu6ng nguni, xuong ban thoang thorn. Chung toi ngdi day da lau, trong Ohsawa, chc den luc nay dg nhin thang trang nhin lai. san vuori nha trang va diroc

To i nang tach tra ba nam len va nhap mot ngum, huang vi cua tra, cua hoa, cua tr ang tro i Ian trong co' thg lang lang thanh thoat. Tat ca lang' im, tieng 6n ngoai duong cling rna h6 vang bat. B6ng co giorig ngtro i yang len dQt ngct! Anh Vuong Tu (nha tho') ngam mot bai tho' nghe quen quen:

Nluip tluim san, trti Zan nhii,

Stitc ngtim u th.tiy truang tung ho:

Uu du tinli toa d/i tang gia, Qu.ych ticli an cu thuc tieu sail Nluit nguy~t pht/ h.ien. nhtit tliiet thiiy, Nluit thie't tluiy nguyet nluit nguy¢t nhiep.
Le Dinh Bich (nha van) budt mie ng: - Tuye t! Chua higu rna thau earn 1<?lung! Toi bat nho: "A! Chung B~o Ca!" Vuong Tli khong n6i khorig rarig, thong tha nhap tra r6i lay giong ngam tiep ca mot doan dai bai ca d6n

ngQ cua Thien sir Huy~n Giac, hoc tro cua Dai sir Hue Nang, T6 thu sau cua Thi~n T6ng Trung Qu6c. Am tho rung, anh trang lay, la xao X?C, hoa rae so i, gi6 gon hucng va long nguo i ngay ngat. Bich lai n6i: "Nghe c6 vi thien. Ma dung ca nh thien, long thieri thi tho cling th ien!", Vuong 'I'ir bao: "Nhin trang, hoa, nghe tho, long thanh than rna nay, do la thien, Nhung kh6ng c6 kh6ng c6 hoa, khcng c6 tho va a thu vi, d6 mci la chan thien". th6i,

nham tra , hit huong

tan huang thu vi hie trang, kh6ng c6 tra, giua r6i ren rna v~n'

T6i them vao: "Phai r6i, thien la binh thirong mo i hie, la an nhien moi canh, la sao cling duoc''. T6i being nho thay t6i la cu Anh Minh Ng6 Thanh Nhan. Nghe ngiroi ta da kich n6i xau, thdy mirn cuoi n6i: "Sao cling duoc". Biet ngtroi ta loi dung, thay cling cuo i: "Sao cling duoc". Diroc tin mot sO' vi lanh dao nganh y hira ung hQ va se giup ph6 bien phirong phap y hoc ducng sinh 'I'huc Duong rna thay ke thira cua Giao sir Ohsawa, thay lai mim cuo'i: "Sao cling duoc". Lay lam ky, t6i hoi: "Dang bucn "sao cling duoc", dang 10 "sao cling duo'c", dang vui "sao cling duoc". Tai sao the, xin thay cat nghia?". Th~y mim cuoi (cling mim cuo il) n6i: - Cai gi ra cai nay. T6i cang thac mac: - V~y la the nao, thua thay?

Theiy nghie m mat n6i: - Thanh. 'I'o i ngo ngac, thi theiy bat cuo i ha ha; toi chot "ngo" vi nho 10'i thay da d9-Y:"C6 tluinli thi mo i viec deu ne n, khong thanh. thi muon sir tat hong". N eu chiet chir Nho, thanli noi, va thanli

tv

tli'X.

g6m hai chu ghe p 19-i:ngori

1; la 10'i
that,

Jii

la lam nen; vay thanh. (thanh

thanh tam) la 10'i n6i di doi vo i viec lam, kho ng no i mot duong lam met neo. C6 nguo i cho ding thay N go Thanh Nhan la mot thien sir. Di~u nay rat dung neu xe t v~ con ngiro i dao due, nhan ai vo i 16i s6ng dam bac, thanh than cua theiy khien ai quen cung cam men, ngay ca nha tho "dien, khorig coi ai ra gi" Bui Giang cling thinh thoang ghe qua dam dao, hoac nha h9C gia n6i tierig Dao Duy Anh co dip vao Sai Con cling chong gay den tham. Nhung to i van ban khoan, vi thay chang h~ n6i gi v~ thieri hoac luye n thie n. D6i voi to i day Ia mot "corig an" vo cling higm h6c. Den mot hom khong earn long dircc, va 19-inhieu nguo i cu' hoi to i v~ thien, toi mci danh ba o nho thay giarig giai, Th§.y ben hoi: "V~y con nghi thien la gi?". 'I'ci thua: "Thi~n la mot 16i tu hanh dac bie t, khac thucng, vo i nhung 10'i n6i cao xa kh6 higu va nhirng hanh vi bi ftn hoac ph6ng tung qua dQ, 19-i duorn sac mau than thoai". Theiy cuoi ha ha r6i n6i: "D6 la con nhin vao hinh tuorig cua mot sO' nguo i tu xung la thieri hom nay. Thi~n khong phai vay, thien dich thuc la s6ng het sire binh thuong. Thi~n di hien ra c6 hinh thirc,

sa

c6 If thuyet, c6 phuong phap tu t?P la boi cuoc s6ng khorig con binh thuong, kho ng con ttl nh ie n". Th~y dua toi xem b~n thao "Chan Thi~n" do thay va mo t ngiroi ban (Du Tung Tr~n Dinh Cao) dich nhung doan trong yeu trong cu6n "Vrai Zen" cua Thien sir Taisen Deshimaru, T6 hien tho i cua phai Thi~n Tao Dong Nhat Ban do D9-i su Dogen (8?0 Nguyen) sang lap. D9c xong thay qua hay, nhat la gia i to a duoc nhirng thac mac bay lau, to i xin thay cho phep duoc dich not may phan con 19-i. (Nhan day toi thanh kinh cam an S~( g6p Y v~ . chuye n men cua Cl:! Tr~n Qu6c Luyeri, cu L9-c Nhan cung cac su Han Dire, Chan Minh va cu sl Due B9-t). Cling can nen biet Thi~n su Taisen (Dai Xuyen) da tho lanh tam pha p chan truyeri cua Ciao su Ohsawa va tro thanh Nhi T6 cuamori phai Thuc Ducng. Day la mot su kieri chua tung e6 trong lich su Phat giao. MQt tu sl nhan lanh y bat tu mot cu sf, rna cu sf do 19-i khong mang hinh tudng mo t tcn giao nao. Bi~u nay cho thay ro tinh than "bat nhi" cua Thi~n, khorig phan bie t,
khong chap nga. 'I'ha t ra, giao sir Ohsawa tung cho biet phuong pha p thuc dircng do ong d~ xucing chang qua la su ke thira truyen thong dircng sinh t6t dep cua cac dan tQc tren the" gi6'i k~ ca each song cua cac ton giao. 86' dI ong

it n6i de'n thien h9C hoac nhung giao ly khac vi da c6 nhieu "chuye n vie n" ban luan rat sau va ky, ang chi nhac 10i dieu rna con nguo i horn nay, nhat la cac tin d6 ton giao, vo tinh hay hiru y que n di, do la an u6ng dung Dao, nghia 1a phu hop vo i thien nhie n. Chinh su "quen di" nay - boi xern an u6ng la tarn thirorig, khorig cao sieu, khong quan trorig - da gay t6n ha i cho sire khoe
8

va lam tro' ngai buoc duo ng tu hanh chung Dao. (Theo su nghien ctru cua cac nha khoa h9C; bot ngot dung nhieu co thg gay bai nao, t6n pho i, hai mat; va duong,

nhat la duong' cat trang eo thg gay roi 100n tam thrin, chua kg' men an thirc u6ng tinh che va day nlY h6a chat nhan t00 hien nay c6 thg sinh ra nhirng berih nguy h iern kg ca ung thu). ciing nhu 'I'huc Duong, la mot duorig l6i, met phuong tien dira chung ta tn1 n6i dung han la kho i phuc trang thai 'Iv6n c6" cua minh, rna Thien goi la b6?n lai dien. muc (bQ mat that vdn co xua nay), la tinh tluit, thuc tuang, chan ngii. Do do, "thien . su" dung nghia la mot con nguo i binh thuong, c6 du cac kha nang tIl nhien dg hoan thanh vai tro con ngtroi that trong vu tru; rna ggn hon la thuc hien trori ven chtrc nang lam nguai trong xa hQi. B6 la nhirng con nguoi "tv giac, giac tha", "tu Io i, lqi tha", khong nhirng rieng minh duoc giac ngo, duoc sung strong (an 10c), rna con giup nguO'i khac cung giac ngQ, cung sung strong. Di~u nay da duoc chung minh ro rang trong lich stl nude tao
NhU' v~y, Thi~n,

ve,

Khi nhac Iai thai xua, cluing ta thuorig nhc nhirng chien cong oanh li~t cua cha eng, nho khi phach anh hung cua dan tQc, va ciing hieu it nhieu vi dau 10i c6 nhung trang stl v€ yang nhu the. C6 Ie trong cac tri~u dai qua khir, nBi bat nhat la thai Ly thoi Tran. D6 la quang tho i gian huy hoang dg ngiroi dan nude Vi~t c6 thg ngang cao dgu ttf hao v~ van lcln vo , v~ noi tinh lcln

d6i ngoai.
"Xet nha Ly c6 tam vua n6i nghiep nhau lien tuc 218 nam kh6ng c6 vua nao that dire 16'n, nhieu vua hien,

thai binh beri vtrng, tir tieri c6 den khi §.y chua co trieu nao han" (Viet 8fr Tieu An cua Ngo Tho i 81). "Til' nam Thieu Bao (1279-1284) n6i len cuoc binh dao, hai Ian danh quan Nguyen ... (vua Tnln) ho p vucng hau CJ Binh Than, dai phu lao CJ Dien Hong, moi thanh phan tu h9P dong duo Khi vao Thanh H6a, khi ra Hai Dong, hie di Dai Bang, luc v~ Thien 'I'nrcng, ... khi di Chi Linh, Van Kiep giao chien D~i Than, Bach Dflng, nhung luc con thuyen lenh de nh, dung bat cam ham, vua to i; cha con van mot long 10 sao cho qua can s6ng gio" (Vi~t so Tieu An). Cac vi vua Tr§.n con c6 thong l~ sau khi hoan thanh trach nhis m xa hoi, thay tudi cao sire yeu thi nhtrorig ngoi cho con dg 10 b~ tu tam ducng tinh, giao h6a nhan dan v~ duorig tinh than va san sang tham gia viec nude khi can den. Thai do than dan, nhan ai, trcng hi~n dai SI cua tr'ieu Ly trieu Tr§.n da tao ra due l6'n tharn nhuan trong moi tang lop xa hoi rna dO'isau c6 thg xem la mau muc d6 h9C tap noi theo. Di~u dang ghi nho la quan lai tho i bay giO' khorig nhung tan trung vdi vua, tan 11:1'C voi runrc, rna con tan hieu v6'i dan. Mac du co cong trang ldn, ho khong y quye n cay the' dg 10 vinh than phi gia rna song suot dci neu guong dao dire chi cong vo tu; trong sO'do tieu bieu nhat v~ vo la Phu Qu6c Cong Ly Thuong Kiet va Hung Dao Vuong Tran Quec Tuan, v~ van thi co hien than Chu Van An "dam" can vua dung be tha tre nai chinh s1:1' dang s6' xin chern 7 ninh va than la nhung ke quyen the' duoc vua ngu muo i rna tin yeu. Ngay ca phai yeu cling hru danh su sach nhu

10

Nguyen Phi Y Lan, vq vua Ly Thanh Tong, duoc nhan dan ton sung go i la Quan Am Nil (giong Ph~t Ba Quan Am), hoac Tnin Thu BQ Phu nhan da t6 chirc chu dao dua gia dinh hoang toe va nhan dan CJ kinh do Thang Long ra den khu can cu an toan, hoan thanh buoc dau chien dich tieu th6 khang chien chong quan Nguyen

<,

Mcng xam Iuoc.

'I'hir hoi vi dau rna co dire dQ ff.y, co tarn long vi tha riy? Do la nho tinh than Thien duoc hoa trori vdi truyeri thong' yeu nude thuong no i cua dan tQc. thai Ly, ngiroi tu hanh rrit pho bien trong dan gian, chua va tinh that moe len khap trong ruroc. Va thai nha Tr§.n thi tai tridu dinh, nha vua la dai sir, hoang hau la su ba, cac cong than vuong ta hopthanh giao hoi" (Dai Viet Sa KY). Bi~u dac biet chinh cac vua la nhirng ngiro i khai dong thien hoc Viet Nam nhu vua Ly Thanh Tong voi phai Thi~n Thao Dirong va vua 'I'ran Nhan Tong vdi phai Thi~n True Lam. Thi~n hoc Vi~t N am khong chi co ngdi yen tu Iuye n, xa doi lanh tuc, rna la mot con duong "nhap the" tich C\!C hoat dong phung su nhan sinh, dung Dao dg huong dfrn Do i, va dung Dei dg thirc hanh Dao. Ton chi nay thg hien rrit ro net trong cuoc doi cua cac Thi~n su thai do. Chang han nhu 811 Van Hanh cam thong n6i kh6 cua dan duoi tri~u hon quan Le Long Dinh, nen da ra cong dao tao Ly Corig U<ln "mot ngirci phi thuong co thg ciru doi, yen dan" tra thanh nha lanh dao 1y ttrorig, tai dire ven toano Hoac Thi~n su Ciru Chi chu trucng "Vo Nhi Phap" rat duoc vua Ly Thanh Tong ton kinh: "Tam va Phap la mot, von khong co hai ... Thriu to chung sinh chi co mot duong, khorig rieng hai each ... Khong bo canh nghiep nay rna dung phirong tie n

"a

11

kheo. d trong gidi huu vi tuo'ng do'i thi bay to ly hiru vi tuong doi, nhung khorig phan biet vo i cai tuorig vo vi tuye t do'i ... ". Con Thi~n su True MQe thi khuyen vua Tr~n Thai Tong: "H~ da lam dang' quan vuong thi phai lay y muon cua nhan dan trong nude lam y muon cua minh, lay tam cua thie n ha lam tam cua minh ... ". B~ Nha"t T6 Thi~n True Lam la vua Tran Nhan Tong cung eho bie't B00 kho ng xa voi rna co san trong cai thuong tinh nhat cua BO'i: khon chan Cu trdn 19c dao thd tuy duye n,

Co tdc xan h~, kho'n ide mien, Gia trung h flu btio huu tam mich, FJ6'icdnh v6 tam mac van thien.

(0 dai

vui dao so'ng tllY duyen,

FJ6i thi an rna met ngtl yen, Trong nha san ngoc tim dau niia, Nliin. cdnh, v6 tam cha hoi thien).
da to ra huu ich. ca nhan, thien khoi day va cung co' chan tinh dao dire, nhan ai cua con nguoi: ve xa hoi, th ien gop phan lam hung thinh quoc gia va dem lai a"m no hanh phuc eho dan tee.

Ve

Nhu vay, do'i voi nude ta, thien

Cho den nay, .thien da vuct khoi pharn vi Chau A, Ian ro ng ra khap the gici va ra"t duo c nguoi phuong Tay ham mo. Thien khcng con bi xem la huyen hoac, me tin di doan rna trO' nen mot doi tuong nghieri cuu khoa hoc. Thien khcng nhirng la mot phuorig phap tu hanh rna con la met bQ men y h9C ducng sinh bdi dudng sue khoe. 'rhien chang con cua rierig Phat giao rna la cua

12

chung riha n loai, bat ky ai cling co the tiep xuc, linh ho i, Tat ca nhung dieu nay deu duo c Thien su Taisen Deshimaru giai thich can ke trong cuon "cHAN

THIEN".
Truce khi di VaG Chan Thi~n, cac ban can nho mot dieu la thien do i hoi long thanh va thuc hanh han la nghie n ciru cho vui va bien luan If thuyet. Giao su Ohsawa da k~ mot chang minh cho dieu nay. cau chuye n c6 th~

"C6 mdt nha tr ieu phu nguoi Phap co ba vq tre dep nguoi Nhat. Ong ta fClt ham mo Phat giao cho nen sau khi tho i viec lam an, orig thuong qua Nhat Ban d~ nghie n ciru dao Phat. MQt hom orig' den thu that vdi mot thien su la ong khong thg nao thau hieu Phat giao mac du da day cong nghien ciru. Vi th ien su hoi: - Thi chu da - Bach thay,
(j

lau narn trong thien

vien co' rna?

- a ngay

da may narn ... vie n? vien, luon luon ... nhu tang chung trong d6

trong thien

- Vang, ngay trong thien - Vc%ythi chu c6 an kho ng? - Yang, vang ... , c6 ~ ... - An chay hoan toan?
(j

- Bach thay, dung vayl Trong chua nao cho phep an gi khac han. That la nghiern ngat? Bung la kh5

13

thien! Vi thien su sang sot tham nghl: "The thi 10 qua. Neu orig' ta sinh hoat nghiern can va giQ' phep an chay, rna an chay tai thien vien ang & hoan toan theo 10i c6 truye n thieri nhie n, thi tai sao 19-ikh6ng thau dao tharn sau diroc nhi?" Thi~n su nghI den day thi nha trieu phu tiep lei: an chay truong kigu do that khong tai nao chiu n6i, chac thay cling hieu cho ... - R6i sao? - The r6i cu chu nhat la tai len ...

- Bach thay,

tai

- Thi chu len ra khoi chua, ha son a? - Vang, ctl' chu nhat tai xuorig nui rna ra thanh phd dg an com Tay tai khach S9-n Osaka va ngu mot dern treri giircng de m em ai ... Vang, toi an that nhieu thit de bu cho bay ngay nhin the In ... Va sang thu hai, to i lai v~ chua ... - £)6 la nguyen do thi chu kh6ng thg tham nhap diroc dieu phap cua Phat Ea. _. V?y u? - Bay, thi chu da nghien cuu dao Phat narn nay sang nam khac, da lam ph en sang Nhat cung vi Ie fry, nhung CJ Nhat rna thi chu da dg than tam ngoai nuoc Nhat, hay n6i dung hen, hinh tudng cua thi chu thi tru noi Phat Dia, nhung nci thg tam ttr lai (j tan coi phalli sac due. - Bach thay, nhu vay khong duoc sao?

14

- Muon h ieu Phat giao thi thi chu phai an (5 thea each Phat giao. Cling giong nhu g<'flpmo t cai banh, vi to rna muon higu thi chu ben bo corig nghieri ciru su cau t00 cua no, chit lieu, each lam, gia ca , v.v ... :og higu hinh thuc thi nhu vay cung kha Him r6i. Nhung muon biet that su cai banh la gi, thi chu phai an thir, thi chu phai nuot VaG da day, VaG ruot, r6i den ta n cac te bao dg dot thanh nang hrcng to a kha p chau than ... Co nhu the, thi chu moi nhan thay no ngon hay dO', no lam tang sinh hrc hay lam hai sue khoe sau do vai giO' hay vai ngay ... Phai nhir vay mo i goi la thau hieu. Chi hieu bang nao, bang quan niern, chua du; bie't bang da day, chua du; cam den mac te bao cling can thieu sot. Thi chu phai higu bang tri nao, biet bang da day, cam bang te bao, r6i chiern nghiern bang su song cua mi nh, bang heat dong, bang cuoc dci, bang xa hQi va bang anh huorig cua minh tre n dong 100i cung tat ca chung sinh ... NhO' do, thi chu moi co cong tam kiern chung va xac minh dung dan nhirng gi minh da thu dung hoac Iinh hoi la tot hay xau xet v~ phuong dien lien dci xa hoi. Noi each khac, thi chu phai ra soat 10i va thuc hie n nhirng gi minh hieu minh nghi ttl cai tarn thuong vo nghia nhat cho den cai cao sieu trorig dai nhat. Tom 10i, muon higu Phat thi phai dat minh, ca than hln tam, VaG canh gi6'i cua Phat. Gi6ng nhu dang trtroc mot bong hoa, neu thi chu qua co long yeu men thi phai yeu lucri ca cay, khong phai chi rieng gdc, r~, la, canh rna ca dat tr6ng cung mo i truong phong th6 da sinh ra va nuoi dinrng cay hoa".

NGO ANH TUYET

15

Lei ctio 16i: Noi dung cuori sach nay phan Ian la nhung bai giang bang tierig Nhat cua Thi~n su Taisen Deshimaru, duoc h9C tro ghi chep va dich ra tierig Phap; nay cluing toi lai dich ttl' ban tieng Phap ra tierig

Viet, ne n chac chan co nhieu sa suat. Kinh mong cac bac cao minh va doc gia luong thu, Xin chan thanh cam an.

16

LOI MO DAU Tai sao t6i vi€t ra quy~n sach nay?

i~n the gi6'i c6 hai khuynh huong, ben nay cho rang dg bao v~ tu do thi phai hy sinh hoa binh; . - con ben kia quan niern dg giu hoa binh thi phai chiu mat tu do, chinh til' cai the bat bUQCphai chon mot nay rna tu tuong' chien tranh nay sinh.
,

'A

.&
:I:::l
)

Trong quan niern chien tranh binh la tren

hai quan niern trai nguoc nhau tre n day, dgu chu truong dat tu do bang' moi gia, du cling chiu; con quan niern sau d~ cao hoa het, c6 mat tu do cling cam. nguoc nay nguon cua chung, Va day Ia hay dao trung dung; om la'y hop tat ca va lam cho chung

Chung ta phai dieu bang each 19n den tan cci dac tinh cua thai dQ Thi~n mci dieu doi nghich, thong duoc quan binh.

hoa nhirng trai

Doi vrii phan dong nguo'i phuong Tay, thien chi la mot trong nhtrng ton giao cua A Bong. That vay, neu thieri da 16'n len trong long truyen thong Iau dO'i cua Phat giao thi d6 giong nhu mot dong nude vinh hang, d6i mdi khcng ngung va lucn luori tuon trao tuoi mat. Dong nutic thien mai mai hien thuc, song dong va tai sinh tung giay tung phut. 17

Thien co th~ mang anh sang va sue ma nh cho nhan loai. Trong the ky tdi, thien co th~ tn1 tha nh mot nguori y lire gop phan giup nhan loai tien ho a va dem lai ho a binh cho the gian. The gi6'i hie n nay dang l~c lay trong song tr ieu each mang. Nhirng cuo c each mang nay deu huorig ra ben ngoai. Tat ca deu thien ve vat chat nharn dat them khoai lac, tien nghi va day dp cua cai, ne n lam cho long ich ky cang the m virng manh. khi do, cuoc each ma ng chan chinh lai huorig VaG ben trong. Do Ia cuoc each mang tinh than va tam linh, cuoc each mang xay ra do ha nh thieri, rna ket qua la hoa hinh va tir do. thg khai nay, than sinh. Thien la mot triet ly sau sac rna chung ta kho ng thau su6t tinh hoa bang ly tri, rna vuo t qua ly tri dg me trf tue t6i thirong bang each thuc hanh triet ly khi do thien tro thanh mot dong luc huorig dari tam, mot nghe thuat sorig, mot dirorig 16i dudng Trong

Da bao the ky, t.hie n duoc ngt10i A Dong, trong d6 c6 nguoi Nhat Ban hieu nhu the, va den nay thieri dap ung dt1Q'Ctat ca mo i nguci; da c6 nhieu nguui cho ra ng' thieri rat hiru ich va bat dc1u quan tam den thie n. Thien co thg va pha i tr<1 nen mot SU'Cmanh to 16'n g6p phan khoi tao ho a binh. Ho a binh that su, hieu theo nghia dung dan va tich CVC, phai nham muc dich tao ra nhung nen tang rQng 16'n cho vie c thiet lap mo t ne n van minh thich hop vo i toan thg nhan loai. 18

Trong tac pharn "Le Monde et L'Europe" (The gioi va chau Au), giao sir sll' hoc A.J. Toynbec khi ban v~ su kieri lich sv dac thu cua the gi6'i da nha n dinh ding van minh phuong Tay can dai khi tiep xuc vo i nhung dan toe co nen Vall minh van ho a khac biet (Rbi qudc, chau Phi, Trung va Vi~n Bong, N am My, v.v ...) thi muon ap che hoac choi bo ho. StJ ti~p xuc vo i cac n~n van minh theo loi do da t00 ra chien tranh, xam lang, each mang xa hoi, vien tro kinh te, hoa binh, va tieri trinh nay da dieri ra lien tuc, Ngtro i phuong Tay ap dat chinh tri va kinh t~ cac nude duoc ho bao hQ va khai hoa.

StJ gay dung vat chat nay da t00 morig vung chac cho viec xay nen mot nen van minh mo i, Nghia la tir nen van minh vat chat chung ta phai co corig xay len mot tea van minh tinh thdri dua va o von lierig tri tu~ c6 truye n cua A Bong. Bdi vay, su menh cua the he mci chinh la pha t trign dac tinh nay trong neri van minh sa:p to i cua nhan loai. tac pham "La Tentation de L'Occident" (1926) (StJ cam do cua phuorig Tay), nha van Phap Andre Malraux co din chirng birc thu cua ong' ban ngiro i Trung Quoc ten Cin, trong do co doan sau day: "Van minh phirong Tay r~t hoat bat va sinh dong, nhung qua nghieng v~ vat chat va khoa hoc. Ben nay, chinh nguo i phuong 'I'ay lai quay ra kho i ne n van minh do va xa dan chu nghia ca nhan". Con dai viet trong tac Ban): "Trong phuong Bong thi hao An BQ Rabindranath Tagore thi pham "Spirit of Japan" (Tinh than Nhat tirong lai co Ie nguo i phircng 'I'ay va se tau len mot ban giao huang tam linh VI 19 Trong

dai. Tci mong cho ngay d6 S8 den va nhan hoa trong su d6ng tam rorig khap".

loai S8 thuan

GiO' day, moi quoc gia treri the' gi6'i phai virot qua long ba i tha qua dang cua mot luan thuyet hoac chu nghia dan tOc cue doan va pha bo nhimg rao chan giira nhan dan cac nuoc hoac chung toe, Chung ta phai nharn deri mo t muc tieu chung, do la SlJ sang t9-0 mang tinh rong khap, Voi tinh than cO'i rnO' cam nhan diroc bao qua t, chung ta S8 nghe nhau va hoa hop y tu'dng vdi nhau. Tinh than tlj do ngay nay phai thea t kho i anh huo ng' cua nhirng me tin c6 hu, nhirng tin ngudng 16i tho i va nhirng giao dieu b6 hep. Doi voi tinh each nhi nguyen, tuorig doi, Iurrng tri thuorig tinh von 13.nlurng n~n m6ng tat yeu cua co i doi, can them VaG mot cam quan rorig khap. Hai du kien nay phai ducc phdi hop lien I0c dg t00 ne n y nghia thie ng lieng cua tuyet defi, cua thong nhat tro n toano Bi~u tro ng yeu xua nay trong h9C thuyat cua nhieu nha hieri triet la ti: biet minh . Nhung viec tu hoc dg biet mmh cang v~ sau cang sai lech va nharn VaG viec cung long vi ky cung chu nghia ca nhan .

eo
.
)

Tay, ngu'b-i ta tha'y mdt khoa luan ly hoc co tinh each ca nhan dua treri long ton sung mot 'I'lnrong de ca nhan voi su toan thien can phai huorig v~. d phuong Dong, chac chan cling co mo t n~n giao d9C luan 1y e6 truyeu, nhung it duoc cac nha hi~n triet xem trong. Cac vi chu truong khong cau tim mot su toan thien ca nhan rna phai tv t~p lam sao dg dat den coi ngQ (Satori) con goi la chan ly hay tuyet doi nho thau higu tinh hh6ng la cai chi co th~ narn bat khi da vuot 20

(5 phuong

qua duoc ca nhung dieu bi) cua tam "trO' v~ tinh

tinh. Su tu ta p nay khong bat buoc phai co kien dac biet (phi thuorig, sieu viet, huyen linh, rna don gian chi can bucc theo hucng thucng" cua ban th~.

Nhirng quan niern nay da xuat hien 0' phuong Dong truce khi co Phat giao. Nhung chinh ngai Long Th9 (Nagarjuna) da slip x€p tri€t ly Chan Nhu (Sunyata) hay Chan Khong thanh he thong. Ngai la mot tu S1 0' An DQ co truce Dac B6 De D9-t Ma va xulit than ttl' Ph~t Giao D0i Thtl'a va Thign Tong.
Nha dai hieri tri€t nay bien soan rat nhieu sach,

dac biet la Prajna Paramita Sastra (Bat Nha Ba La M~t Da Kinh T9-ng). Nho hoat dong tich cue cua ngai, Phat Giao D9-i Thira moi phat tri~n rong rai. Theo ngai, tri tue va chan ly t6n tai tren hai binh die n nhu so d6 sau day cho t.hay:

THIEN TRI HlJ~ (anuttarasamyaksam chinh d£ng chinh mieu tam b6 bodhi) giac tam

tuyet d6i

chan tri Bat Nha

(prajna)

de

tuong d6i khoa h9C the tri

(juniyana)

21

TRUNG BAO
(Madhyamapratipada) (satya) de

chan nhu, chan kho ng (sunyata) tuyet doi chan de paramartha - satya

CHAN LY -------r------

'-----

tucng doi

khoa hoc - tuc de (samvriti - satya)

B6 chinh la madhyama pratipada hoac trung dao, chu trucng thong hop, nluit nh.u cua Phat giao. Va tre n toan Chau A, tti An BQ bang qua Trung Quoc den tan Nhat Ban, su thuc hanh triet Iy chan kh6ng nay da nO' rQ va khai sinh tri tue cua phuong Bong. Chinh ttl' triet ly Chan Kho ng nay rna thieri phat tri€n va dem den cho chiing sinh tri tu~ tinli nguye n toi thuang cung tinh cam cua mot tin nguiing kie'n tinh Iuo n Iuori hien thuc va manh me. mo i hie mo i noi, thieri lucri luon xem tri tue toi thuorig la chuan muc phan dean tot dep nhat va la cai can lay nhat khi phai chon lua.

Dac biet 0' Nhat Ban, thieri da thoat kho i lap man huyeri bi cua An BQ cung tinh chat truu tuong sieu hinh cung nhu quan di€m nghich thucng lay nhiern tir B00 Lao va tu tu6'ng thuc dung theo Kh6ng Giao. Thi~n nhuorn mo i pham chat cua dan tQc Nhat: dung dan, tinh te, chinh xac va dan gian.

22

La ngudn phat sinh va la n~n tang ella van hoa nghe thuat (j Nhat Ban, thien gQ'i hung eho Tra Dao
(Chado hay ehanogu, nghe thuat uong t.ra), Hoa E)~I.O (Ikebana, thuat earn hoa), 'I'hu FJC;lo (Shod(),nghi~ tJ1U~_t viet chir dep), Khuu £)<:10 (Kodo, nghe thuat ngiri mui huang), rrhien HQa (Zenga, hoi hoa), Thien Lieu Ly (Zen ryori, Shojin ryori, Fucha ryori, nghe thuat nau an khai Ina trf hue), va cac nganh Vo D9-o (Budo) nhu Cung Dao (Kitldo, thuat ban cung), E.:ienl Bq_o (I.(endo), Nhu Dq_o (Judo), Hiep Khi Dao (Aikido), v.v ...

'I'rong giao ly thien, vai tro cua Dai su Dogen (Dao Nguyen) rat quan trong. Trong tac pham Shobogenzo (Chinh Phap Nhan Tang, 95 chuang), ngai da chu giang ly thuyet khong gian va thai gian rat sau sac.
giai thich thuc thg ella vii tru, Dai su xem hie n tai la 111Q1; phan nho nhoi nhat cua thai gian, la giao diern cua qua khu va tucng lai, xem kh6ng gian nhu la phan cue tigu cua nguyen tlt la cai nho nhat rna nguoi ta co thg narn bii t ducc.
f)~

Ong noi tarn (tinh than) ella ta chua dung vu tru, va co thg vuct ra ngoai tu nga (ttl riga chang qua la nhan thuc sai lam mlnh hi tach hie t) dg tan hoa vao bao la r9ng khap. Cam nhan thong nhat muon trung la din ban cua tinh thuong (long ttl bi) trong Phat Giao.

Su sorig la gi? D6 la van d~ quan trong nhat rna khoa h9C da c6 trm li)'i giai chip ttl lau bang each phan tich chi ly, nhung cau tnl lCii v8.n cu xa vo i voi, va su
song doi vo i khoa hoc v§.n. con k116 hieu; ho chua nam ducc dieu gi tharn sau tinh tuy, mot nha bac h9C danh than: "Con nguci la IDQt phep 10-vo dung".
23

Chi c6 nha trie't hoc Phap Bergson da ne u ra duoc mot 10'i giai dap tuong doi g§.n gui voi van d~ nay. Ong nhan thay phuong phap quan th6ng su song phai hoa n toan khac han phuorig phap nghieri cuu khoa hoc. Bay la y kien trai ngiroc vo i trie't 1y cua Kant von c6 quye n uy trong each nhan thtrc cua tho i hien dai va (J chau Au. ThlJC vay, triet 1y cua Kant da tach bie t khach th~ va chu th~, tri thtrc theo loi nay kh6ng cho phep hieu duo c ban chat tinh nguyen cua khach the. G0t b6 luan diem nhi nguyen cua Kant, Bergson xac dinh moi hien hiru bang' "da song" (elan vital), ph ai chang dieu nay da de'n muc t.hau h ieu su song? Ong giai thich rang thau h ieu th~ dat duoc mac du kh6ng th~ hi~u trf. Nhu vay, chung ta thay (J day giong trie't 1y cua Phat giao, dac biet (Thi~n Tao Dong) cua B0i su Dogen.

su song Ia viec c6
n6i neu chi dung 1y mdt each nhin hoi la trie't ly Sotozen

Trong tac pham Shobogenzo, 80i su Dogen c6 n6i th~ xac va tinh than la nhat th~ tuye t doi, bat nhi. Thi~n kh6ng phai la mot triet 1y cua suy tv, nhu phan 16'n cac trie't 1y phuong Tay, rna la triet hQC cua su song, cua minh tue , cua true giac, cua thau nhap, tro n ven va vuot qua 1y tri. Y hoc cung vap phai tr(J ngai nhu the', Hippocrate (6ng t6 cua Tay y) cho rang y hoc va tr iet hoc kh6ng nen tro n hin nhau rna tach ro i nhau, vi orig nghi trie't hoc la suy tv. Ong con n6i: "Y hQC Ia phuong tieri phuc vu cho su song", (thai nay thi trai 10i, su song phai phuc dich cho y hocl). Y hoc hien dai - c6 le ngoai t.ru nhirng nguoi ung hQ quan diem tam the hop rihat tuy con rut

24

re - vo i vie c ph an tich khong ngung, voi nhung cuo c nghieri ciiu trong phorig thi nghiern (in vitro) hoac tre n thuc te him sang 0 co th~ song (in vivo) dang cang ngay cang lam duc ng lac 16i; ne n y hoc nay nharn VaG viec tran ap cac tr ieu chung, trung hoa cac tao dung, ngay ca

c~t b6 phan co' thg bi berih, nhung viec tim hieu su song chua di den dau, berih ung thir, be nh viern loet, hen suye n, benh tim mach, benh tam than cling chua higu ro! Co dieu chac chan la moi viec cu con be tac khi Ina y h9C khorig muon hoac khorig thg nhin nhan su thong nhat cua than xac - tinh than - tarn linh, vi moi pharn tru d~u anh huang Ian nhau. Thi~n, to a th.ien la mot kinh nghiern true tiep vdi su song, dua con ngiro i tro lai ban thg tv nhien, sinh dong, tinh nguyen, nho thuc hanh dao s6ng co ky thua t, co phuong pha p va co nghe thua t t6ng hcp. Y h9C phucng Dong, y hoc cua thicn, kho ng tao ra each biet giira than xac va tinh than; va du kho ng thg narn bat bang thi nghie m, ne n y h9C nay cling biet quan tam den khi luc rna phucng 'fay giO'day mo i thay dircc. qua cham
Call.

Nha y h9C va triet h9C Hans Muff, trong tac pham "Phi1osophie et Medecine" (Triet h9C va Y h9C), cling nhu Bergson, thay rttng cac y SI va cac triet gia da lac 10i khi bucc vao con ducng nhi nguyen, nhung cling nhu Bergson, orig kh6ng dua ra phucng phap tim lay mot con duorig khac. Trong khi do, tr ict If cua Dai su Dogen 'va tea th ien cua orig da ra phuong phap cu thg cling vo'i nhirng ky thua t va con ducng can theo.

de

25

Trong Chinh Phiip Nluin T'ang, cung nhu Bergson, B0-i sir Dogen c6 luan giai "true giac'' va "hang huu thuan kh iet"; nhung hoi khac vo i nha trie·t hoc Phap, B0-i su lai bay d0-Yphuong phap thuc hanh dg c6 diroc true giac nay va y thirc duoc hang hiru do.

ve

Ngay ca Aristote, rna triet ly cua eng khcrig giong nhu cua D0-i su Dogen, da d$.t mot phan hoc thuyet cua minh tren su' chirng nghiern thuc thg, thuc tai, hien c6 va dang lao Nhirng orig chi Yin vao ly thuyet rna khorig chi ra phuong tien dat den cai thuc. D0-i su Dogen cling cung cap phuong tien nay: do la thuc hanli toa th.ien. Xe t cac su vat theo he thong, c6 thg n6i triet ly thien nham den Kokoro (tarn) va sinh fa luan diem dong luc (dynamisrne) (thuyet bern hrc - Potencia - cua Aristote). C6 thg xern day la go dg khac tucng, Con toa thien hay hanh thie n la mot tu the phat sinh ra cai tucng irng vdi energia (nang luc) cua Aristote. Da'y chinh la birc tuo ng ducc khac.
Thi€n If' Taa thien. Trim. Tuthe'

Tiem luc
Nang luc

G6
Tuang

D0-i su Dogen con di xa han Aristote. C6 thg n6i eng da ClJ thg h6a cai thuc truu tuorig bang each khuyen t~ p trung vao hie n tai, khoanh khac tire thai, cai thuc duy nhat dang c6. Neu chung ta tap trung khorig ngung vao khoanh khac hien tai, thi bang su lien tuc t?P trung vao nloi khoanh khac nay cho deri khi chet, toan bQ cuoc song cua cluing ta se co gori lai va thuc su 13 song. Neu chi
26

s6ng bang ly tri du trong qua khir hay tucng lai, thi kho ng thg nao narn bat duoc "cai thuc'', va dO'i ta kho ng s6ng "thuc". Bdi vay, D9.i su Dogen n6i nl"t ky v~ tarn quan tro ng cua nhung hanh vi hang ngay va chi d§.n chi tiet (hau nhu toan bQ cu6n sach danh cho nhung dieu nay) each thi hanh nhung chuc nang co ban cua doi thucng: an, ngu, rira ray, lam bep, tarn gQi, bai tiet, v.v ... T~t ca nhirng viec nay tro- thanh d~ tai cho mot giao ly thuc ti~n, t9.0 y nghia cho nhtrng chirc nang tucng la tarn thinrng nhung khi thuc hien hoan hao se giup nguoi ta dat duoc su t~p trung VaG khoanh khac hien tai, va do la c6t 16i trong giao ly cua eng. Nhu vay, thuc hanh phai ket hop vdi triet ly va virct hon triet ly v~ tarn quan trong hoac n6i chinh xac la uu t.ien hon, vi chi nho thuc hanh mci c6 thg hieu duoc triet ly. Cling nhu khong thg hieu trai tao neu chi xem hinh ve tren tranh; phai can VaG tao nhai nu6t dg tharn dinh hirong vi va pham chat moi biet thuc su tra i tao la gi. To i da mang tu' Nha t sang day mo t trai tao thuc su. N6 0- trong tam to i. D6 la cai cam giac tu do hoan toan, cai cam giac bao la rong khap. Dg lam voi di nhirng au 10 sau kho cua cac ban phuong Tay, toi xin n6i the nao la hoa binh thuc su trong tam. Va do la muc dich cua doi tci. Thlly toi, D9.i su Kodo Sawaki, nguci thira ke dong thie n chinh thong, truce khi mat, mu6n thien duoc ph6 bien 0- phuong Tay. Vi ly do do, toi sang chau Au. '

27

T6i mong ding trong tucng lai, ngtrdi phuorig Tay se di den thong nhat tam va vat, ton giao va khoa h9C, chu th~ ca nhan va d6i tuong khach quan, cai hop ly va cai bat hop ly, (1Ei nhung cai ail bi phan bie t d6i lap sai lam) d6 th{J hie n hoan toan con nguoi uai day d7l cdc hlui nang v6'n co.

Thuc hanh toa thieri se giup ho lam duoc dieu do. 'I'o i da g<ftp nhieu pguO'i phucng
trong viec nghien cuu, ho thanh tam san sang tiep nhan thong diep cua Bong, thong die p cua thien. H9 gicng nIT trong cac truye n vo hiep cho mong dung cam den giai thoat; va tap sach ho.

Tay nhiet

tinh

va day hy vong, van h6a phuong nhu nhung trinh chang hoang hi nay 1£1danh cho

Tap sach chua hoan hao dfty dtl cho Him, VI khac biet ngon ngu va kh6 khan khi dich thuat. Mong cac ban thay sao chap nhan vay. Tuy nhien, cac ban hieu cho th ie n luori luon duoc truyen dat thea phuong each dac bie t: i shin den shin (no i thee 16'i xua) hay kokoro kara kokoro e (n6i theo 16i nay) nghia la "tarn truyeri tam", tv tam thirc nay truye n qua tam thirc khac, to' true giac nay truyen qua true giac khac.

Chang' han Dire B6 8~ D0t Ma day thien thanh eong cho IIu~ Kha, nguoi d~ tli Trung Quac dau tien, tuy
khong cung ngon ngu. Cung nhu Due Phat Thich Ca (j tre n nui Radjgir (Linh Thuu) sau mot ba i thuyet phap, earn mot doa hoa dua len, vua V8.11 ve vua mim cuoi nhin chung d~ tli. Chi 28

co Mahakasyapa (Dai Ca Diep) mirn cu6'i nhin Phat; o ng' dB. hi§u va ducc nhan doa hoa tam phap.

"

Hlnh: Due Ph?t Thfch Ca IIJC 31 tuoi (Tranh cham tren da carn thach d~t tal Budakaya,

An

Do)

29

.
"
"

)10..

.~

.r

ol

...

\..

...,

.,.

',_

....

Due Ph~t Thleh Ca lue 41 tu5i (do mot d~ tV cua ngai la SI1 Phu-lau-na ve truyen than. Bue hoa hi~n dV\1eILJ'U tC:liVien Bao tang Hoang gia Anh quae) trO'

30

THIEN

vA TOA THIEN •

31

TAl SAO TOI TRd THANH THIEN Sl1? .

Thuo nho toi song' hanh phuc khong' 10 Hing gi. Cha toi la mo t vie n chirc nha nuoc c6 the' hrc va giau sang. Cha me toi nit thuo'ng' con va cho toi an hoc de'n noi de'n chen. Vao tu5i thanh nie n, luc nguo i ta thuong thac mac du dieu, toi thay khong .tho a man vci cuoc s6ng n6i chung, nhat la 16i s6ng cua mmh. Long to i day hoa i nghi d6i voi Phat giao c5 truyeri, vdi giao 'ly cong truye n, nghi thirc tho phuorig va cac gidi luat cua ton giao nay. Toi kh6ng con tin tuong' gl may, Vi vay, toi quay qua nghie n Call Thanh Kinh va Thien Chua Giao. Vao ngay chu nhat, toi thuorig deri nha the. Nhung Dao Thien Chua cling khdng giup toi thea y. Nhung kien thuc cua truo ng dai hoc Luat va Kinh Te' kh6ng thg lip d<1y cuoc song cua toi va kho ng dap ung ducc nhung dieu toi ban khoan tim hieu. Toi mu6n tim ra mot "chan" triet Iy , mot "chan" ton giao. Nhung chua c6 cai gi Iarn toi tho a man. K11i nhin chung quanh, toi th~(J con nguO'i hien dai bi tr6i buoc bdi chinh minh va b6'i ne n van minh dang c6. Tdi thay nguo'i ta, vi ham giau sang danh vorig, elf lao minh then du6i cua cai vat chat va tim kiern lac thu tran gian. Cong vie c nay cl3 tie'p di6n kh6ng ngung, vi due vorig kh6ng bao giO' tho a man. Su thoa thue lam cun

32

cam gra c nay thi nhurig earn gi,-lc nay sinh, nao hrorig di nh.

kh6ng

thg

Su tim kiern nhu the se gQ'i long tham va ganh ghet den muc han thu ; dan den tranh chap. mire dQ cac quoc gia, dieu nay gay ra r6i lean cho xa ho i, r6i each marig, chien tranh.

Ngoai ra, t6i con tham gia VaG cong cuoc dieu kien ho a ca nhan cang ngay cang 16'n. Toi higu duoc nhirng ky thuat thong tin dai cluing hie n dai cang ngay cang bop nghet tu do ca nhan cho den muc tudc bo hoan toano To i nho lai cau chuye n ngan toi da k~ d~ ru to i ngu Iuc be: Trung Qu6c rna me

"MQt dean hat rong trinh dieri ngoai tro.i va nguoi ta yay quanh san khau dg xem. dang xa, khuat sau lung khan gia Ia mo t chang lun. Le di nhie n chang ta kho ng thay khorig nghe duoc gi. Vay rna mai Ian dam dong cuoi rq va vo tay tan thudrig, thi chang ta cling cliO'i cling va".

Cau chuyeri nay mang bi~u tucng cua su thoai bQ tv do ca nhan va su vong than (danh mat ban riga). Day la mot hie n tuorig rna nhieu nha triet h9C duong thai da nhan thay, nhirng triet h9C khcng thg nao cuu van, va ngay ca cac h~ thong ton giao duoc xem co gan bo vdi nhtrng luc ltlQ'ng gay tien trinh dieu kien ho a cling khdrig lam gi ducc. Con nguo i hien dai dg minh bi dua d~y rna khong biet v~ dau.

33

Cau chuyen anh chang Hachiko rna nhieu nguoi Nhat da biet la mot minh hoa khac cho van d~ nay. Nguci ta da bien soan cau chuye n thanh mot bai dan ca: {(C6 mot cu ctiu. hung ha,

Dang ng6i treri ngua, lai rna xa oai ... "

... va kia con ngua dung lai truce quay ban ngii coc, bllt dau an ngon ngau lila mach bay a do. NguO'i ban hang nhay ra khoi cira, gian da det that manh vao m6ng ngua khien n6 long len pho ng nhu bay mang theo chang trai Hachiko khan kh6, cu cau se; chet khiep cll' bau chat c6 ngua. Ca nguo i l~n ngua cu the lao di nhu miii ten ngang qua mot nguoi ban, ngurri nay la len: "Hachiko, cau di dau day?". Cu cau chi kip tra lo i: "MInh kh6ng biet. Hoi con ngua ay!". Khoa hoc ky thuat hien dai, cac he thong chinh tri va kinh te ngay nay cling mang con nguoi phorig nude dai. Nhung nhirng thir nay mang con nguo i di dau? Tat ca moi thac mac, mci van d~ v~n vuong van trong t6i, kh6ng 10'i giai dap. Vao nam 17 tu6i, luc t6i con la hoc sinh, ngay no t6i den mot tu vien phai Rinzai (Lam Te) tham dai su A ... (v~ sau la chuang men phai Lam Te). Ong gi6'i thieu t6i den an cu' tai mot thien vie n 0 Kamakura, g§.n Tokyo. T6i thuc hien 100igi6'i thieu nay vao dip nghihe nam sau, dong thai dg tarn bign va thuorig ngoan canh de p. Nhung trong thien vie n cua phai Lam Te iJ Kamakura, ky luat qua nghiern khac. TLr hai gic.sang da pha i thuc d~y dg to a thi~n, con cac vi so' thi khorig ong

34

nao n6i nang ne n hen, lai them mot vi su tre sU' dung g~y he't sue manh bao, rna cay gay thi to dai khac han Kyosaku (Kinh sach, the roi) cua Thien Tao Dong. Ngoai ra, muo i nh ieu vo kg, cu nhu la khach quy cua thien vien, khien trong cac bu6i toa th ien toi luori phai dong day dg du6i chung, va cu nhuc nhich la vi st1 tre lai giang cho to i mot gay ta hoa tam tinh. Mac du dang dQ tu6i sung sire nhung thirc day Iuc hai giG' d6i vdi to i

la ca mot cue hinh, doi hie toi ngu gat, the la co dip cho vi su tre phang thang tay. Noi t6m Iai hai vai to i (noi bi g~y phang) ruorn mau. To i muon bo quach Dojo (Dao Trang, noi nguo i ta tu ve h9C dao - LND) nay rna di, nhirng 16'hua iJ lai mot tuan ne n danh chiu trari. Vao budi sang cudi twin, khi vi su tre (co Ie orig ta cling rna' ngu) giang cho toi mot gay, nhung l:1n nay thay vi iJ vai lai trung VaG dau! Su viec nay khieri toi n6i n6ng, dung phat day gi~t la'y cay g~y va trong con gian mat kho n, toi quat orig ta tai tap. Moi ngirci dang ngdi thien nhon nhao dung ca len. Toi la Ian: "Day khorig phai la thieri! Day khorig dung la ton giao!". M9i nguo i ua Iai vay lay toi dg ngan lai, tci vung g~y danh tu tan r5i chay di. 'I'oi triJ 19-idao that cua dai su A... va noi vdi ong: "Con khong thich thieri, con muon bo di", dai su ngac nh ieri. Bang luc do, vi su tre bi toi danh cling den ra sue than van ve vu tai tieng do toi gay ra trong B9-o tr ang. B9-i su pha len cuoi: "Bay mo i that la chan
thien!".

35

Sau do, to i nuot het sau to soba (hu tieu hac mach) dg bu 10i khau phan chi co chao g00 cua thieri vie n, r6i ngu mdt mach hai ngay Iieri. Khi nhac 10i chuye n nay, to i thay h6i tiec cho tinh xau cua minh. MQt narn sau, khi den thicn vien cua phai Dong, to i g~p dai su Kodo Sawaki va hoc vo i crig. Tao

Ban dau, ong khorig day to i tea thien nhung to i nai nl xin thir. Trong D00 trang, orig' dich than huong dan toa thie n va chi day diu dang than mat. Ong kie n nhan ta p cho toi ng6i dung each. Khi phai danh, ong dap the dung ch6 treri vai (chir khorig phai tre n dau). Tdi cam thay trong cai dap day long nhan ai, va tu do to i thuo ng xuye n lui tci thie n vie n. Th§.y t6i doc het bao khorig quan tro ng Kodo Sawaki dua cho toi nhieu sach thien, vi mucn higu thien thau dao. Nhung thay chi doc sach thien la higu duoc thien, rna nhat la phai sieng nang to a thien. sau budi to a thie n, toi van mu6n doc nhung cu' den chin giG' de m la den do m t<it
n,

'I'uy nhie them it sach; ngarn.

ChG' moi ngu'G'i ngu het, t6i tr(1 day ra vuori ngdi th ie n trong dam tung, va sau do, doc sach duoi arih trang. Vao nhtrng dern kho ng trang, t6i doc sach trong phorig nho anh tuyet mila dong soi ro i hoac anh sang cua nhung con dom dorn rnua he toi bat cQt trong mieng vai thua. Vao mila xuan va mila thu, kho ng co tuyet va dam do m, to i doc sach nho anh hra Ie 10i cu a may cay nhang.

llieng vice to a th ie n, to.i cung fat tich cue, mua he to i chang quan no ng nuc to at m5 h6i, con mua dong thl mac cho tuyet lua qua may khung cira vB cua thie n vie n eli ky barn VaG dau goi va hai ban tay. T6i ngo i kh6ng do ng day, chang h~ thay lanh. Than thg to i nhu rue Ilia khi toa thien, con tinh than thi ung dung thanh thoat.

T6i nho lai mot doan tho cua thi S1 Phap Musset: "Niem dau toi chiu T6i chi nha nh.u

aa phai

nh.u mot guic rna,

hy niem xa xoi,
ta tluiy tan di.'

Nh.u sa rnii thodng nhe duoc binli minli guing le n, lid/xthea suang, nguai
<.)ru"all ';11' ill e"
I',
A,

(Dern thang rmro i)

man. song cua to i co th~ la kh6 nhoc nhung toi khong cam t.hay cuoc doi nhu the. Toi luon Iuon hanh phuc, yen tinh va tho thai, Duyen nghiep rae roi chinh 13.ngucn nuo i duong tinh than cua toi. Kinh nghiem
\,Te: cu 0" c
•

doi cu
_

('C:'.• ,.;

~~o";. ...1 1,_1,,;0 t • -;oI

"l,... .K'>..

ho

ng

quaa. 'U5,n' •. b
d .. :

"'1'

HOC VOl THAY KODO SAWAKI

8

Lan dau g~ p thay Kodo Sawaki, tci thay guong mat th1iy rat cuong nghi, c6 ve da dan, hoi giong dung nhan BU'c B5 B~ Dat Ma ve tren nhirng buc tranh rna nguo i ta gan cho ngai. Nhung tinh than cua thay 19-i n6ng nan chan chua tinh thuong. 'I'oi Icing nghe thay thuyet phap va trong tu the' toa thieri. Chang d6 cling du mot an tuorig song dong' tuyet voi. Nhclt Ia dong truoc nhirng tieu d~ rna thay neu ra nhin thay tao cho tai toi rat xuc trong bu6i
37

thuyet phap. Cac tieu d~ nay dap ling duo c nhung dieu rna to i tim kiern. 1. Muc dich hi~n hiru hay do i song cua cluing ta la gi? T0i sao chung ta scng? T0i sao chung ta lam? T0i sao chung ta an? T0i sao cluing ta sinh ra trong coi do i nay? 2. Cai gi quan tro ng nhat trong cuoc song cua chung ta? Cai gi 18.hanh phuc nhat doi vdi cluing ta? , 3. Hanh phuc Ion lao nhat cua cluing ta day khcng chi 18. ti~n bac, danh vo ng, huang thu vat chat, vi hlt ca deu tarn bo thoang qua. 4. CUQc doi chung ta that la phu 3.0, giorig nhu giac ITI.(}, bong bong xa phorig, bong cau qua cira, tia chop xe t nhanh. 5. Cho ne n phai quay vg muc dich tam linh toi thuo ng, truy tim coi g6c, rna noi thea ngu nguyen la suu tarn can dg. 6. Van d~ cua chung ta cung nhu cua nguo i xua la true di~n vdi cuoc d6'i, trong hien tai. 7. Song kh6ng baa gio ngung. Dong song luon luon chuyen dQng, khong bao gio ngung chay. Bay 13. nhung tieu dg tro ng yeu trong bai thuyet phap ella thay. Tu dung t6i t.hay minh bi cuon hut duorig nhu thay co sire me hoac kho

tao

Thfty Kodo Sawaki kh6ng mang dang dap cua mo t

tin d6 hoac mot tu 81 thuorig thay. Th<1y khong c6 thien vien rieng, Ina s6ng nay nha nay mai chua kia. Boi thay di mai va truyan gia.ng thi~n khap mroc Nhat.
38

C6 th§ so sanh thay vo i may tro i, nude song. To i kho ng th§ h ieu het y tuong' cling nhu doi s6ng no i tam cua thay, nhung mo i lo i thay thuyet phap cling nhu mo i corig vie c, mo i hanh vi trong sinh heat hang ngay cua th ay, kg ca nhirng lai vo nghia nhat, deu gay cho to i mot an tuo ng sau dam.

D~c bie t toi sung sCi than phuc khi tro ng thay tv
the to a thien cua thay, qua dE?P,qua uy nghi nhung 'binh di, y nhu mot vi Phat s6ng. 'I'oi cho d6 la hoan hac nhat do i. Mot hom toi hoi thay: "Thua thay, tai sao thdy toa thieri? Thay to a thieri vo i muc dich gi?". Thay t.ra lCii: "Ta tea th ien khong muc dich, khong vi cai gi ca". Nghe the, to i rat ngac nhie n vi trong co i doi nay ai cling lam vie c co muc dich, cho mot y tirong' va hirdng v~ mot cai gi d6. Ai cling muon eho ra d§ thu vao. Toi nghi ding chu tam va no luc den the rna kho ng vi muc dich nao ca thi qua la phi thucng va dang kinh phuc. Kant da chang n6i d6 sao: "Cai dE?Pdich thuc chi c6 th§ t6n tai noi nao khorig dinh dang vo i quyen lo i". D6i v6'i con nguo i, do i s6ng tam linh cao CEtnhat chi c6 th§ dat duo c 0' noi kho ng c6 su muu cau loi loc va sq 10 mat mat. Luc bay gio toi xin" thay thu nap toi lam d~ ttl d§ toi duoc xuat gia tu h9C. Thay tra lo i: "Neu con muon, thi c6 th§ xern ta nhu thay, nhung khcng can lam nha sir, VI thai do ra ve ta day cua cac nha su "chuye n nghie p" kho ng t6t. Neu con muon trO' tharih mot thi~n su thuc su thi cu den toa thie n voi tao Con khong can

39

d<iu 'l(), 111[1.C ao thay tu, kh6ng cfrn bo gia dinh d~ vao chua". Nhu v<%y,theo thay, neu to i ]J1u6n tu hanh thi khc 1-, -r, 'h ;:tN" 1- ,,/ ong nnat L1 truer pnai I, ay cor h" roan cann song.
C?O
'''/1
1?' ?

ThEly cho tai mot Rakusu (Tigu ca sa, la mot dang ao tu 81 thuong) cua thay dg chung to vie c thu nhan t6i lam d~ ht. T'h~y con cho t6i rnQt cuori 85 tay cO. rna thay da dung ghi chep, trong d6 nhung doan sau day: - T9a thieri, do la h9C t~p cai gi do thea tinh than Due Phat bang thuc nghiern.
-- T9a thien, ch 1/ nh ta • L .. 1do ia
zr /

l'

cal d6i t~n g6c tinh than cua

'i •
.)

- T9a thieri, do la tai sinh, 1a kham pha ra IHC)t dai s6ng mci. - T9a thi~n~ (16 13 di qua c6ng chao chien thang, lao chien cang to tat cua doi tao - T oa th .~ th uc tlnu ]-, cann etta 1/ d an 'lao CHon i ruen tr ia / h en huyen vi cua Phat giao. Va to a thien chinh 13. bi quy6t tinh mat cua Phat giao.
?

"

- Toa thieri chinh 1a Satori (Giac n.gQ). Satori chi la toa thien. - T9a thieri kho ng phai la kh6 hanh, kh6ng phai la hanh X3.C) rna do la ngo VaG hanh phuc, hoa bmh va tu do.

-. T9a thie n kh6ng phai la ly luan, ly thuyet hoac y nie m, cling khorig phai kien thuc do ly tr i thu thap, rna chi la thuc hanh. - T9a thie n khcng phai Ia tro bien luan hoac mot quan diem triet hoc thuan ly. - TQa th ie n, do la tri hu~ t6i thuong, la tim tha'y su ttl do thuc su cua tinh than. - TQa thien la 16i dua con nguo i den chb tham sau cung tQt va c6 diroc kha nang cam nghiern su dap irng
cua

tham

sau.

- TQa thuc til' thay khac til' tam qua thuc thg

thie n, do la each truyen tinh than dung qua tro , la truyen true tiep, chuyen giao hic hdn nay qua tam hon khac, tt:r thuc thg nay khac.

- TQa thie n, d6 la til' b6 cai toi , la quen minh, la dut het tv nga , vi chi co thg tim dude tat ca khi da buong lia mo i thir. -- 'I'Qa thieri, do la hoa minh vao vu tru.

Tli luc do, toi lien tuc thuc hanh tea thien. Thay di dau la toi thea do. Chung to i tua nhu than hmh va cai bong cho mai den khi thay mat. Chi xa nhau khoang vai Ham thai the chien thu hai. Nhung ca trong thai gian do, toi van tim each lien 19-cthu til' vo i thay, kg cho orig nghe cac chuyen m9-0 hiern cua toi va c6 g&ng lam thea nhirng dieu orig khuye n day. C6 lc1n t6i phai Ierih denh su6t 4-5 ngay tren mot chuyen tau cho day thucc n6 trong doan quan van Nhat Ban gam 50 chiec tau di den Nam Duong (Indonesia). 41

Tau ngarn cua My lang vang chung quanh, co tam ban pha tau cua Nhat bang thuy lei. T6ichCtng kien ngay nay qua ngay khac cac con tau cua doan quan van l~n luot trung thuy loi tan bien. Chang bao Iau, chung quanh chung t6i chi con vai chiec. M9i nguCii cling di vdi t6i dam ra hoang sq. Vai nguo i ph at khung nhay xuorig bign r6i ra sao thi ra con hen la song trong noi ((kh~c khoa i cho chet". Rie ng t6i van binh than ng6i thien tren dong thu6c n6. Chi co to a thien mo i co thg giup t6i thoat khoi tinh canh nay. R6i cling co ngay den phieri chung t6i. Trai thuy lei tr6ng nhu dieu xi ga dai dam trung tau phat n6. T6i bi ne m ra xa roi xudngruroc. Thay mot mierig van k~ ben, t6i vO'lay. Qua horn sau, mot chiec tau Nhat chong thuy l6i vot t6i len. Ngay tai mat tran, t6i cling ng6i thien trong chien hac. Tai N am Duong t6i lam ban vdi nhieu nguo i va bay cho ho toa thie n. Chung t6i cling nhau vao rung hoac len nui ngdi thien. T6i viet thu kg cho thay t6i nghe, 6ng tra loi: "Con hay thuong yeu tat ca, kh6ng phan bie t quoc gia. H9 d~u Ia anh chi em cua th ay. Th~y mong duoc truye n day tea thien cho moi nguo i tr en trai dat. Th~y hy vorig chien tranh sap cham dut dg mang lai hoa binh cho mci tam hen". Ngay no, t6i biet tin co hang tram nguoi Trung Quoc, Chau .Au va N am Duong (vai ngirci la ban t6i) bi hien binh Nhat bat giam, cho bi hanh quyet. T6i nhan 42

thay do Ia mdt sai lam, ne n co xin hien binh Nhat tha ho ra, nhung kh6ng ket qua. Nh6' 19-ibuc thu cua thay, t6i quyet dinh giup ho. H~ng de m, t6i len vao nguc mang cho ho thirc an, thudc hut va thu ttl cua gia dinh ho. Cho den mot h6m t6i bi Iinh tuan tra bat g~p va den phieri t6i bi tong giam. Luc d6, t6i giti thu kieri len vie n t6'ng tv le nh cac luc IVQ'ngchiern d6ng, trong thu t6i n6i r5 su sai him cua hieri binh. Vu kie n nay c6 ket qua, chi huy trucng hien binh bi d5i di, ta't ca tu nhan duoc ph6ng thich. T6i lai cling cac ban tiep tuc toa thien. Sau chien tranh t6i gap lai thay, va duoc 6ng cho phep xudng t6c thanh sir. Bay gio , thay cho t6i ba chiec ca sa truyeri thong cling cac trang phuc tu hanh cua 6ng. T6i cling nhan ke thlia ta't ca cac d6 dac quan trong rna 6ng c6, dac biet la nhieu sach va tai lieu v~ truye n th6ng mat thien cua Dai su Dogen va Due B6 B~ Dat Ma. Thay khuye n t6i nen d9C lich sit cua cac dai thieri su ngay truce va noi gircng cac vi.

cAe VI. DAI THIEN SU NGA Y TRUOe .

"Voi kh6ng dao choi
tren. l{li moti tho chay"

(Chung B~o Ca)

The la t6i miet mai d9C Denkoroku (Truyen Quang Luc), truye n cac vi thien su ngay xua.

43

Ta't ca cac vi deu ttl b6 giau sang danh vo ng dg chuyen tam khao cuu no i gi6'i. Thirong ho s6ng kh6 cue, can cu lam viec va ra't khie m ton. Thi~n su Ejo, nguo i truye n thira cua Dai sir Dogen, xuat gia luc 18 tudi. Ong kieri tri dec du6i nhung kh6a tu hoc cao cap 6' Trung tam nghie n cuu Phat hoc tren nui Hiei 6' Kyoto. Sau do, ong' tr6' v~ nha. M~ orig mo i bao: "T0i sao con lai lam su? Phai chang con muon trCf thanh bac ton truong' cua mot ngo i chua Ion, duoc tham du VaG hang chirc sac chinh thuc va tra nell mot vi su o ng ten tuci? Kho ng. Con nen lam mot khat sf mac y phuc den c6 truyen voi ao nau song va chuye n can toa thie n. Sufit do i, con phai ngao du harih d00". Thien sir Ejo khorig quay 10i truo ng. Ong di tim Dai su Dogen xin lam thi gia (nguo i hau can). Ong hoc tea thieri vo'i D0i sir, va sau khi thay mat, orig ke tuc phd truye n giao If. Dire Phat cling vay, ngai bo cung die n, gia dinh va mo i thti men yeu, bo cua cai sang giau dg sorig cuoc doi khat S1 du phuong. B0t Ma lia bo que huang T'ich Lan (Sri Lanka) va ngci vi hoang tti dg deri tan Trung Quae each xa van dam. Hoang de nude nay mo i ngai vao cung lam quan SU, nhung ngai thang' thung tli chdi va lui v~ (; §:n trong chon nui sau. Sudt chin narn troi , ngai song trong mot cai hang, ng6i quay mat VaG vach cia hanh thieri.

Tuong tu,

B(iC

B6

f)~

'i

~L

44

Hue Kha nghe tieng tim den xin lam 00 hi. Nhung BU'c B6 D~ D~t Ma dung dung ttl chci. I-Iu~ Illiii nan ni cau h9C may ngay li~n cang hie cang thiet tha VEt 06 to ro quyet tarn, eng tu chat tay trai, mau fa Iai tang treri mat tuyet. Nga i cung chang dong long nhung d,g cho Hue Kha diroc song ben minh. Hue Kha theo ha« ngai chin nam, vua tu tap tea thien vua 10 vie c sinh heat.

Khi f)(fc Bo B~ B0t Ma qua doi, Hu~ Kha kh6ng (; lai lam SU, rna vao lam cong trong mot 10 sat sinh, 10
phan lau chui que t don. Ong cung la ca quan ruou voi dam cong nhan 10 md. Ong' thircng thuyet phap nguo i ta tu lai nghe nit dong. giua phd phuong va

T6 thir sau thuoc dong tu cua Bac B6 f)1j Bat Ma la Hue Nang. Ong xin vao thien vie n cua T6 dO'i thtr nam, nhung chua duoc chap nhan lam SU, rna lam viec duci bep, che cui nau cam. V~y rna chinh Hue Nang lai la riguo i duq'c truyen y bat (y 13. ao ca sa, bat la cai thO' dung thuc an bo thi, tuong trung cho quyen ke vi lanh U9-0 phap mon) chir khong phai Ia nhirng vi su uyen tham kinh k~ hoac cac chuyen vie n chinh thong cua Phat giao. Hue Nang tuy la nguoi que mila dot nat, nhung duoc thay true ti€p truyen tam an cua thien. T6", Hue Nang cling khong Ci lai Hun sir trudng, rna b6 d€n song rat lau trong darn chai san.
"LI;lC

Vi

Mac du tr(; thanh

Thign su Raisan, cling song tai Trung Quoc, khong tru ngu trong chua rna (; mot thao am heo lanh chuyeri tam toa thien.

45

MQt hom, nha vua cll' su gia den tim ong dg mo i vao cung lam quan su. Sir gia de'n thay thien su ngdi giua ruong khoai dang nhai mot cu, ben n6i y dinh cua vua. Ong bao: "Dg ta yen" va tiep tuc nhai lang le, hoan toan chu tam vao vie c an. Vien su gia sung sa dung nhu troi trong.
Thay ong an rna miii dai chay long thong, vie n su gia len tierig: "Thua thay, thay coi chirng miii dai chay". Ong dap: "Dg day, ta an khoai cai da, mfii chay k~ n6".

Su gia v~ tri~u tau lai voi vua dau duci cau chuye n. Nha vua khorig gian rna con ban cho th ien su mot canh d6ng Ion trong khoai va cho nguo i am tharn
bao v~ ong.

Dai su Dogen, vi khai sang phai Thi~n Tao Dorig' Nhat Ban, cling s6ng mot noi co tich trong nui (noi nay v~ sau trCf thanh chua Eihei - Vinh Binh 'I'u, t6 duorig cua phai thien nay). Ngay kia vua ban cho eng' mot chiec ca sa mau tim tuyet dep, Dai su khong nO' choi tu, nhung khorig thich mac. Ong lam bai tho': Thung lang Eihei it sdu Ma an vua tluim. tluiml
Bi dam kh] La
• lU;LC

chi nhao

MQt 6ng gia rruic ao ch.iing tim! Trong s6 d~ tLt, c6 nguoi nhan chirc quan Ngu Sll'Cf tr'ieu dinh. Ngay lap tire, Dai su Dogen cho thao bo van san noi nguo] do tung ngdi trong dao trang, r6i cho dao sau xu6ng vet Iay dat "bi nhiern ue''' d6 di.

46

Thi~n su Ryokan s'ong thanh ban trong mo t tup leu lo p ra. Orig ngai thien va choi du a vo i tre con. N gay kia, o ng thay giira leu c6 mot bup mang tre nhu len rai cang ngay cang Ian thanh mot cay tre cao dung n6c. Thuong cay, orig khoet mot 16 tren mai dg no chui qua thoai maio MQt de m tr ang sang, an trorn len VaG leu, han nhin quanh kh6ng thay gi dg lay, vi Ryokan chang co gt ngoai cai men (chan) dg dap khi ngu. Ten an trorn cuorn cai men thoat than. MQt lat sau 6ng bi lanh thtrc giac hat hoi moi bict bi trorn. Ngay luc do, orig nhin qua cira s6 thay tra ng sang vang vac. Long cam khai, 6ng thdt len:

"O! Trang dep qua!

... Ke trom dii queti may!" Thien su Tosui thi khac, 6ng leo nhanh len chirc tru tri mot .ngci chua Ian. R6i ong b6 di ngao du, sudt .dCii song duci gam cau va nhirng noi bgn thiu vrri dam an xin va nhirng ngiroi cui hili. G~n day hon, thay t6i la B9-i su Kodo Sawaki tirng song nit Iau CJ i119t tup leu hoang phe, chuye n tam toa , ., thien va nghieri cuu truoc tac Shobogenzo. Hang ngay, 6ng thuo'ng an gao va dau kh6ng nau nucng dg tiet kie m thai gio. Sau do, 6ng di khap noi thuyet phap va bay day toa thien. Trong tui ao 6ng dg san mot ta di chuc hien xac cho truong dai hoc dung giang day sinh vien.

47

'Inay nga be nh trong mot D00 trang nho g§.n Kyoto (Dao trang nay hien nay la chua Antai), t6i 0 ben thdy d§ tr6ng nom san soc.

Khi thay qua do i, thi thg diroc dira de"n,trucng dai

h9C dung theo di
, L" • ,.;:. ~

Yo Sau do it lau to i nhan lai cai

,j

S9 dem

chon kh6ng I~ lac trong vuon Dao trang. 'I'hay vi lam l~ ,.;: a ' d':' .uo '. " ,.;: rang, 1,01 rigor I~hilen Ito) Il1.S"ay t? ng mern th ay. _(':
1-'uoc ldO rna ,,(long _', / ..,~H "/tl}" r , '" l"~ ,,/ .U:1U, thay xuong
/ "," toe CbJlOtOL

THIEN
l\.J gay nay, ' J,'

vA

KHOft~HOC .
or-

l';C"~ :} ttuen ua cern. I'01 Ch 0 V](~C .t- 1 t" In 1 am / / 1-~, 1/ quan t? ucng mo"t Y ngrua 1'0 rang va, mo"t P h urong pLJ.3.P thuc hanh cu thg giup nguci ta co thg dat den su thong' higu tam linh, nghia Ia thau su6t a.u:qc van d~ din ban, 1-. l"/t? / on ./ cnung TI,.J.C1 cua cac t" grao.

Trong mot hie pharn viet v~ thien, nha triet hoc ngu:i.1i Anh John Dew-ey cho ding thien giup cac ton giao pha bo nhung rao ngan va cung nhau tim 10i su t:r.png sang ban SeJ, boi thien aa phat trien theo thoi gian mot triet Iy khong giao dieu, nhung c6 quy ell, co phuong phap va c6 nghi thuc tu tap. Giao su E, Herr igel d Due, trong tac pharr. ('Thi,§n -... ~ ·c·\S Cung •• 'r-'~".iI ('-:;-1'",,, "H 1-"'~'n ,. n' ~,_/!}_ "'j 'I"" P' ') ,,'I 1':;'1'il?':; Ct, 1r1" A L, ;.,'VJ. ... u,:-L" \ __ -'-HJ.t<:,_, ....la.'.! ",vl',,·u), ,--.u,_,.",,' ,~~, nh
t'

nghiern h9C t~p H1.'QL bQ i\ ngh~ thuat., f:hung dl.ng heat dQng noi gidi do thien t00 tac rat quan trong. Qua viec rno hi VEl phan tich can ke 1110]. tuong giao giua tha~- "\r0. tro trona ~_.....~ iDc hoc'., ~;5; •.., cLi lei:."J " 1-'~r g~Jo,. U c'lli37 .,",:1'1,0 ~r~ry -",~,~ ~a- -1_ Y V ~\_;; ;..~ UGJ.Jll .. ~.
"." G 01. .
.t

to

.Ld:;

'>Gl.J

_J[

48

Giao su K. Von Durckheim thi viet trong tac pham "Hara" (Khi Hai): "Thuc hi e n tu the hanh thien la dieu toi quan trorig. Chinh nho do rna co duoc su an dinh". Giao su Huston Smith thuoc Vien Ky thuat Massachusetts (5 My nhan dinh: "Phuong 'I'ay co the tim th ay nhieu dieu t hu vi trong Phat giao, mot mo n khoa hoc "tien khoa hoc", dac bie t la Thien Tong ... Thien giup chung ta hi~u ding neu khong h9C each cam nhan su huye n dieu va ve dE?Pcua do i song hien tai, khoanh khac hie n tai thi chung ta khong th€ nao cam nhan duoc gia trj cua bat cu do i song nao, cua bat cu khoanh khac nao". Chi trong In6i mot viec don gian la ngdi yen cling da ham tang muon van bi mat. Ai da co Ian h9C duoc each thu he"t con ngiro i minh VaG tu the tea thien thi sau do khong th€ nao bo 10'mot ngay khorig tap, it ra la mra gio, vi vie c nay dem lai cho nguO'i ta su chuyen hoa toan th~ ben trong. Ngay nay, thieri da co vai tro quan trorig kh6ng nhirng trong linh vue ton giao va tr'iet h9C, rna ca trong vat ly h9C va y h9C (dac biet trong khoa sinh ly than kinh). T6i se giai thich chi tiet moi tuong quan gura th ie n va sinh If h9C than kinh (j phan sau. Nhung toi co th€ n6i ngay (j day la phan dong cac nha nghieri cuu Chau Au chi quan tam den tinh tuong doi cua Ie thuorig va tinh bat thuong cua cac hien tucng va tim each chirng minh dieu do. Con trong thien, thi nham VaG su

49

thau hiE\u hoan toan thuc tai tire chan de' (tie'ng Phan la Pararnartha Satya) Trie't Gi3_0 Thi~n hie n tuorig me}.t kia la d6 sau day chan kh6ng (chan nhu, Sunyata) cua Phat Tong co hai mat: mat nay 13. ly v~ thuc tai hoac la chan ly tuong do·i (Samvriti Satya), chan ly tuyet d6i (Paramartha Satya) nhu S0 cho thay . .---Samvritisatya (tuc de') - chan ly tuong d6i cua cac hie n tuong - Ie thuo ng - da tinh khoa h9C va triet hoc,

ly

Khong (chan nhu) Paramarthasatya (chan de') chan ly tuye t d6i - cai thuc satori (giac ng9) - nhat tinh . .~ y a t ne"'t 1" ch.."n· th.Ien.

L--

__

Tat ca nhung xac dinh thong thuong' diroc nguoi

doi chap nhan nhu: "Day la ngiroi (tan ong", "Cai ban , 'th e xema ]-, c. an 1" t.uong' d 01.. Nhnrng y ~ h " .. -r, nay 1a d en " co a y niern nhu Karma (nghiep) Samsara (Iuan hdi) mac dtl triru tucrig hon, cling la nhung chan ly tirong d6i, VI co thg hi€{u duoc bang suy If. 'I'rai 10i, chan ly tuye t d6i kho ng th§' earn thu bang suy luan hoac bang su dieri dich nhung du kien do giac quan cung cap. Chan ly tuyet d6i khong th~ 19t ta hEft bang ngori ngir, mac du nguoi ta c6 vdi t6'i do bang nhung thua t ngtr nhu: Sunyata (chan nhu) , Tathasa (nhu t.hi ), Prajna

50

(trf hue sieu vie t), MQt diu xac dinh dai loai nhu: "Tat ca mo i th« deu la khong" co thg xem la chan ly tuye t dO'i. £)9-i Bat Nha Ba La M~t £)a Tam Kinh (Maha prajna paramita hridaya sutra) da xac minh chan nliu thuc tai tuye t dO'i - bang mot loat phu dinh: "N oi co chan khorig, thi khong co hinh thg, khorig cam giac, kho ng mat, khong tai, khong gori n5i, khorig thi giac, khong thinh giac, v.v ... ". Dharma (Phap), dan deri Nirvana (niet ban) hoac Satori (giac ngo ), tri hue to'i thuong, cilng la chan Iy tuye t dO'i. Chinh do la tri hue cua Chu Phat, vuot ra ngoai tu tu6'ng con nguo i va la tri hue tuyet dO'i. Cac hQ mori khoa h9C d~u la nhirng chan ly tircng dO'i. That vay, su phat trign cua cac khoa hoc dua vao mot tie'n trmh duy ly, Sll' dung tac dong cua giac quan, kg ca bang dung cu. Trong Phat giao, ngiroi ta xem tam linh nhir la giac quan thir sau co chirc nang khai thac nhirng du kien cua cac giac quan khac va co thg duoc h6 tro bang nhung dung cu nhu may chinh luu dg gia tang nhirng moi quan he va cho phep sll' dung hiru hieu cac ke't qua nghieri ciru. Thai dQ khoa hoc, mot thai dQ dac Tay va dan deri mot kien thirc thuan ly, nang thuoc vo nao, cua chat xarn, va kien chi la tirong doi , khac voi tri hue. £)0 chi thirc cua giao tiep, cua tri nhc. biet phuong la mot chirc thirc co duoc la mot kien

51

Trong khi do, ngt), chap Iy tuyet d6i, co phirong tie n, co noi khu tru la vung trung uong cua nao goi la trung nao, DI nhien, cac chirc nang cua vung huu han nay khorig phai la tri hue vo han, vi Bat Nha la vo han; trung nao chi la c6ng vao. Nho toa thien, cac hoat dong cua vo nao, cua chat xarn em lang xuong, va trung nao mo i co th~ van hanh, phat tr ieri, cho phep dat deri tri hue vo han. Nhu vay, toa thien la chan ly tuye t a6i chir khorig phai chan ly tuorig d6i. 'I'huc hanh to a thie n, do la nharn thang' deri co i ngO. . Giao su va t ly hoc W. Hytler, trong nhung tac pham xuat ban (j Luan Don tli nam 1962, da xac dinh ding cac mon khoa h9C thuc nghie m hicn dai tuy rat phat tri~n, da t00 ra nhung quyen hrc rat nguy h iern nhu vii khi hat nhan chang han, T0i sao khoa hoc 10i dua den mdi nguy hiern nay? Bci khoa hoc pharn sai l<im khi tach biet vat chat voi thai gian va kh6ng gian, rna that ra ca ba lai thong rihat voi nhau. Khoa hoc khong nhin VaG thai gian va khorig gian, rna chi quan tarn deri nhung thanh phan cau t00 vat chat va nguyen ttr nhu th§ la nguyen tti cung cac hop phan cua no la mot th§ tuyet aDi. 1\( 2000 na m nay, khoa h9C da ton tho trnh tuye t doi cua nguyen Girj day, cac nha khoa h9C higu ding nguyen tti cung cac hopph&n cua no khong phai la tuyet d6i rna Ia mot aoB.nh, mot su phorig chieu cua tinh than, Ciao su Hytler da ket lua n trong mot cuon sach cua ong b§_ng nhung nhan xet vg

tv.

52

tuong lai dang thucng cua mot neri khoa h9C hoan toan nhi nguyen kho ng biet den thong nhat. bach gidi darig n hu khac CO' quan Life (Su song) My da xuat ban mot bQ khoa khoa h9C co nhan de "Vat chat". Trong loi thieu. Ciao sir Lapp da viet: "Vat chat khorig co a tuye t doi, rna la mot hieri tucng trong kho ng gian han fila bong que thoang hien rai tan hoac chang gi nhung ao tuorig toan h9C".

Nhu vay, vu tru da bi kieri thirc khoa h9C chinh phuc, nhung kieri thuc khoa h9C cang tim to i nghieri CUll cang un Iai trirdc mo t tra ngai khorig thg vuot qua.

'I'rai Iai , thien khong phai la mot bQ men khoa

h9C thuong thuc, thieri khong phai la chan 1y tuong doi Ina la chan Iy tuyet doi. Thien chi quan xe t cai thong nhat, tam khong phan biet tho.i gian, khorig gian la vat chat. Nhu vay, thien kho ng phai la con duong tim higu ben ngoai, rna quay vao ben trong. Thien dua cai nhin cua chung ta tu giac huang vao trong dg xoa diu vo nao (tire tam tu) va khoi day tri hue va han (tire tam linh). Tri hue la vo han, nen hoan toan do. Thuc vay, chinh do la tri hue vien man 1a giai thea t hoan toano Dai su Dogen da viet trong cuon Shobogenzo (Chrnh Phap Nhan Tang): "Virot qua vii tru htru hinh, chan tarn tuyet doi cua chu Phat la chu T6 doc nhat co toa thie n. T9a thien la c6ng vao Phat giao". C6 vai ngiroi hoi toi: "Vi sao ngai toa thieri? T9a thie n co muc dich gi?". Toi tra Idi: "T9a thien khong co muc dich, khong tieu diem, rna chi giup chung ta tra lai vrri chinh rninh". 53

tv

en ca ceu CO muc dich. Bat cu ai du hanh an u6ng, hoac lam cong vie c nao d6 nhu nghe nhac co muc dich, rna minh la chu thg hucng v~. T9a khorig co muc tieu, cling kho ng co chu thg, rna chi tie'p hop voi cai ta tuye t d6i, duy rihat.
_l

dong, cling thieri la su

T9a thieri la tinh l~ng, tInh lang tuyet d6i, tinh l~ng lY19itu tucng, toa thieri la vo n iern (trong luc ng6i thicn chung ta kho ng suy nghI dieu gi ca). T9a thian la thuc nghie m B6 d~ (bodhi), trf hue t6i thuo ng. Bi~u chinh yeu la ng6i thieri rna kho ng suy nghi gi v~ to a thie n. Neu ban vung tay mua chan to ve mot nguo'i dang gian du, thi ban se tr6' ne n gi~n du; neu ban h9C ra ve trf thtrc, thi ban se co thai QQ trf thirc. Neu ban co clt chi sung kinh, thi tam ban cling it rihieu khie m t6n rihun nhuo'ng.

Kho ng chi lfing nghe, rna phai dern ra thuc harih;

chinh tu kinh nghi~rn tung trai rna triet ly nay sinh. Khi he thong dieu truyeri hinh kho ng hoan khorig diroc ro. Nhung tha.nh va hmh anh se ro chinh mot may thu thanh hoac hao, thi am thanh va hinh anh may duoc dieu chirih t6t, am net va thu phat hoan hao.

i,

T9a thie n la phuorig tieri dieu chinh con ngiroi thanh ra tot dep, lam cho chung ta hoa hop vo i vo tan. T9a thieri giup chung ta tr6' v~ voi Tr~t Ttj cua Vt1 'I'ru.

54

LV

THUYET

vA

THlJC HANH
kh6ng pluii la triing"

"Ngon tay chi "Dung

rruit

trang

di nhin th.i kh6ng thriy;

dung tai de? ng6ng tlii klu5ng nghe",

a) Loi d~y ciia dai su Kodo Sawaki

"Neu cluing ta chi nghieri ciru, chi tim hi~u va om giu cac y niern thien, thi viec do chang anh huang gi den chinh ban than ta, den nhan each cua ta, va con ngiro i chung ta se chang thay d6i duoc gi neu chi dua vao nhirng dieu thu thap ay. Neu chung ta d9C nhieu sach va v~ thien, thi chi c6 tri nho duo'c lo i, con nhan each chung ta chang h~ thay d6i. Dieu ay chang ich gi cho viec truy tam giac ngQ". Chung ta phai thuc hanh, phai tea thieri, t6i n6i toa thien chu khong phai la thien. T9a thien la tu the hanh dong nhu tu the trong Kiern Dao va trong moi mo n thg due c6 truyen dua vao su "canh giac" (kamae migamae) (cau than cau) la chu yeu. Giao su Herrigel da viet chinh xac v~ tu the chuan bi ban mui ten ra cua . Cung Dao Nhat Ban, tu t.he nay phai duoc thirc hien vo i tat ca thanh tam, tr§.m tinh. Cling nhu trong kiern thuat, mot chut 10 la, mat canh giac c6 th~ dan den cai chet. Hanh kiern dao phai bang mot thanh guam chan chinh. 'I'oa thien khong c6 doi thu, nhung tu the cung phai duoc thuc hanh het sire nhiet tinh, nghiern can, nhu la sinh mang dinh treo vao d6; m6i khoanh khac

55

tea thien tucng duong tung guom sinh tll'.

phut

giay trong

cuoc dau

T6i n6i "thuc hanh", nhung thuc ra do kho ng phai la "thuc hanh" rna la Shinken shobu (chan kiern thang phu) - nghia 1a (} vao the dau guorn mot con mot rna-to Neu toa thien khong duoc thuc hanh vni khi lire hung hau nay, thi chang co ket qua, du trai qua ra-t nhieu . narn thang. Trong truo ng hop ngiro c Iai, giac ngQ co thg bung len trong mot thoang giay. Boi the, thay to i da no i: "Toa thie n tuong bang gia c ngo. Thuc hanh toa thien rna kh6ng co tinh than nay tuc la bAn trat dich, di lac van de". Trai Iai, toa thie n c6 tinh than d6, 1a ban trung dich (mato).: NhL( vay, trong mot khoanh 'khac ngan ngui nhat, nguoi ta c6 thg giae ngo. Tuy nhien, trong trang thai tinh than nhu the, nguoi ta khong he nghi den viec giac ngQ hoac den su song chet, rna chi chu tam van tu the nhu trong kiern G?O, neu eu nghI den chien thang thi kh6 thang; cung the, neu muon giac ngQ thi can que n di hai chu nay. T9a thie n chinh la giac ngo , la trf hue t6i thuong; d6 13. triet Iy ve Ku (khorig) hoac Hishiryo, phi tu. luang (kho ng nghi tinh), cai chan kh6ng vuo t tren 20 tang khorig rna cluing ta pha i di qua dg ve coi g6c. hanh dieu nay thien Nhu vay, to a thien 18. kho ng to a thicn dern 10i nhung ket tv nhie n kho ng cau tim. Toi se d phan san, nhung can Iuu y "dg co sue kho e" thi se khong muc dich; neu thuc qua y h9C thi do la no i the m ve van de (s day Ia neu ng6i cong hieu,

~,

,.

, r~.···I'· .:
-:' ~'
.

~
.

56

Sau day to i ghi lai ban Dai Bat Nha Ba La Mat Da Tam Kinh. Bay la phan tinh tuy co dong cua hon 600 quyeri kinh, ham chua yeu chi cua thi en.

b) Kinh Bat Nhfi

Phien am
tierig

Pho»

MAHA PRAJNA PARAMITA HRIDAYASUTRA

Om N amo Bhagavatyai Aryaprajnaparamitayai

Aryava1okitesvaro bodhisattvo gambhiram prajnaparamitacaryam caramano vyavalokayati sma: panca skandhas tamsca svabhavasunyan pasyatisma. Iha Sariputra rupam sunyata sunyataiva rupam; rupan na prithak sunyata sunyataya na prithag rupam; yad rupam sa sunyata ya sunyata tad rupam eyam eva vedana samjna samskara vijnanam. Iha Sariputra sarvadharmah sunyata- Iakshana anutpanna aniruddha amala avimala anuna aparipurnah. Tasmac Sariputra sunyatayam na rupam na vedana na samjna na samskara na vijnanam; na cakshuh srotraghranajihvakayamanamsi; na dupa sabda gandha rasa sprashtavya dharmah; na cakshurdhatu yavan na manovijnanadhatuh; na vidya na avidya na vidyakshayo na avidyakshayo yavan na jaramaranam na jaramaranakshayo; na dukkhasamudayanirodhamarga; na jnanam na praptir na apraptih. Tasmac Sariputra apraptitvat bodhisattvasya prajna pararnitam asritya viharaty acittavaranah; cittavarananastitvad atrasto viparyasaatikranto nishthanirvanah. Tryadhvavyavasthitan sarvabuddhah prajnaparamitam asritya anuttaram samyaksambodhim abhisambuddhah. 57

Tasmaj jnatavyam prajnaparamita mahamantro maha vidya mantro nuttaro mantro samasama mantrah sarva dukkha prasamanah sat yam ami thyatvat prajnaparamitayam ukto mantrah tadyatha. GATE GATE PARAGATE PARASAMGATE Iti prajnaparamitahridayam SODHI SVAHA

samaptam.

Phieri am Han Vi~t ban chii Hoa MAHA SAT NHA SA LA MAT 8A TAM KINH Quan Tv 'I'ai ns Tat, hanh tham Bat nha ba la mat da tho i, chieu kien ngu ucfn giai khorig, dQ nhat thiet kh6 ach. Xa Ly Ttl! Sac bat di khorig, kho ng bat di sac, sac hie thi khong, kho ng tire thi sac, tho tucng hanh thuc diec phuc nhu thi. Xa Ly' Ttl! 'I'hi chu phap khong tuo ng, bat sinh bat diet, bat cau bat tinh, bat tang bat giarn. Thi c6 kho ng trung vo sac, vo tho tu&ng hanh thuc, vo nhan nhi tl thiet than s, vo sac thinh huang vi xuc phap, vo nhan gi6'i, nai chi vo y thirc gioi, vo vo minh, diec vo vo minh tan, nai chi vo lao ttl, diec vo lao ttl tan, vo kh6 t~p diet dao, vo tri, diec vo dac.
DI VO s(J dac co, B6 d~ tat doa y Bat nha ba la mat da co, tam vo quai ngai, vo quai ngai co, vo hiru
, ., 1\ 1\

::

khung bo, vien ly dien da o morig tuorig, cuu canh Niet ban. TalTI the Chu Phat y Bat nha ba la mat da co, dac a nau da la tam mieu tam b6 d~.

58

Co tri Bat riha ba la mat da, thi d01 thEln chu , t.hi dai minh chu, thi vo thuo ng ChLJ., thi vo d,~ng d£ng chu, nang tru' nhat th iet kh6, chan thiet bat hu, Co thuyet chu viet:

Bat nha ba la ma t da chu, hie thuye:-t

"yg't de yet de, ba la yet -': t.a d.e ,/ t b a h.a. "

O '

cur, ba

la tang yet de, bo

Phien ani tieng Nhtit Ban h¢ ch.ii Roma-]i MAKAHANr~YAH HARAMITA SHINGYO
Kan-ji-zai-bosatsu, gyo-jin-han-nya, she-ken go ..on kai-i-ku, do is-sai ku-yaku. ha-ra-mit-ta-ji,

Sha-ri-shi, Shiki-fu-i-ku, ku-fu-i-shiki, shiki-sokuze-ku, ku-soku ze shi-ki, ju so-gyo-shiki, yaku-bu nyo-ze. Sha-ri-shi, Ze sho-ho fu-jo, fu-ze fu-gen. ku-so, fu-sho fu-metsu, fu-ku

Ze-ko ku-chu, mu-shiki mu-ju-so-gyo-shiki, mu-genni-bi-zesshin-i, mu-shiki-sho-ko-mi-soku-ho, mu gen-kai nai-shi-rnu-Lshiki-kai, mu mu-rnyo yaku mu mu-rnyo jin, nai-shi H1U ro-shi, yaku-mu ro-shi, jin mu-ku-shu-rnetsudo, mu ..chi-yaku mu-toku. I-m.u sho-toku ko, Bo-dai-sat-ta, e han-nya ha-rami-ta-ko, shin-rnu kei-ge, mu kei-ge ko, mu-u-ku-fu, on-ri is-sai ten-do muso, ku-kyo, ne-han. San-ze sho-butsu, e han-nya ha-ra-mi-ta-ko, noku-ta-ra-san myaku san-bo-dai. Ko chi han-nya ha-ra-rni-ta, ze-dai-jin-shu, myo-shu, ze-mu-jo-shu, ze-rnu-to-do-shu. toku aze-dai-

59

No-jo is-sai ku, shin ji-tsu ha-ra-mit-ta-shu. So-ku setsu-shu-watsu. "Gya-tei ji so-wa-ka." gya-tei,

fu-ko. Ko setsu han-nya

ha-ra-gya-tei-ha-ra-so

gya-tei,

bo-

Dicn nghia: KINH "TINH TUY COA TRf HU~ TOI THUONG"
i1
,:1

B6 Tat Quan Tv Tai dang hie van dung tham sau tri hue t6i thirong soi thay ngfi ucln d~u khong, mu6n ciru tat ca kh6 ach, ben n6i: Nay Xa Ly Tvl Sac chang khac khorig, kho ng

, II
!1 I,

11'

ii
11

chang khac sac! Sac tire la kho ng, khong tire la sac. ThQ, tuong, hanh, thirc cling y nhu the.
Nay Xa Ly Tv! Thuc turing cua cac phap la kho ng, chang sinh chang diet, chang do' chang sach, chang them chang b6't. V<%y,trong chan khong chang c6 sac, chang c6 tho , tU0ng, hanh, thiic, chang' c6 mat, tai, mui, IV6'i, than, y, chang c6 mau, tierig, mui, vi, gori, phap, chang gi6'i han con mat, cho deri chang gioi han y thirc, chang vo minh, cling chang h~t vo minh, cho deri chang gia chet, cling chllng he"t gia chet, chang tli' de": kh6, tap, diet, dao, chang tri, cling chang diroc.

i\
'i \j

il

(I
[i

'I

:1

II "!:/
i

Vi chang c6 gi la duoc, nen bac B6 Tat nirong thea

tri hue t6i thirong, do do, tam kho ng ngan ngai; vi khorig ngan ngai, ne n chang c6 chi sg hili, xa lia mong tuo'ng' dien dao, rot rao de"n duoc Niet ban. Cac Due Phat trong ba do i ciing nucng tri hue t6i thuong rna dac qua vo thuorig chinh dang' chinh giac.

60

Vay Jl'3n bie t ]\1 Hue Tc_)'j Thuong la dai than chu, ia dai minh chu, chu vo thuong, cluj vo dang' dang, trir duoc moi kho, chan that chang' sai. V" rie nor -ay h -;;: " Ufi sau:
C hu 11

T rr''Ir]' .ue r", ~". rIhuo ng i 1.. ' nU:JD ngay s: " len -'1t.ru ' "-

"Yet d,,' yet de, ba Ia yet Cl'8, ba 1 tang yet de, b~ ,,' ,'. et e, ,,' a _0 eta", a a d~ it ba ha" ..
K K

c) Tri hu~ t6i tlu(\fng

Ban kinh nay la mot trong nhung bai giao ly cua tong phai Dai Thira, nhu vay la ella Thieri h9C. Nhung khong ne n higu kinh theo chan Iy tuong d6i, vi day hoan toan thuoc v~ chan ly tuyet d6i~ nghia lao phai earn
giac, bang Iinh giac. Dung tri pharn dg giai thich kinh theo khia canh cue ky tieu cue co thg dua de'n nhtrng sai him nguy hiern. Khi dirt duoc mo i su cua tu nga va cua kien thirc nhan bang true giac, bang tinh

tuong d6i, nguoi ta co thg dat duoc tri hue toi thuo'ng: do Ia phi tu luang (chung ta se ban ky ve dieu nay (j
sau).

d) Trilt 19 tinh khong - chan nhu

Trong nhirng cuon kinh Ian cua tang Dai Bat Nha co li~t ke muui tam canh kh6ng (chan nhu), biit d§.u la Adhyatrnasunyata, tuc n{}i hh,ong, tinh khong cua nhung su vat ben trong hay cua tarn; din la Bahirdhasunyata, ngoai kh6ng tinh khong cua nhung su vat ben ngoai; Adhyatma bahirdhasunyata, nf)i ngoai kh6ng, tinh kh6ng cua nhtrng su vat ben trong va ben

lie

61

ngoai; Sunyata sunyata, khang hhong, tinh kh6ng cua cai kh6ng, v.v ... Day la muo i tam canh kh6ng hay chan nhu din ban. muoi, nhan nhan them luang. Dai su Huyen Trang da dua con so nay len hai them hai canh kho ng la va bien xll khang phu muci tam canh kh6ng da c6, va eLl sa khang, phu canh kh6ng thu' muo i chin" Sau de'n dai su Dogen canh kh6ng cudi cung la va sO-dde hhorig, phi tu
•

C6 thg n6i Thgn h9C la trie't Iy v~ hhang va va. Bat Nha Ba La M<%t a Tam Kinh la tinh hoa, Ia "tam" D cua sau tram quyen kinh n6i v~ Iy khong, va chinh d6 tuong trirng cho tri h.ut: t6'i th.uong cua Dire Phat.

e) Thi~n Iii ng6i tinh - toa thien

T9a thien la - thuc nghiern trong tu the ngdi. hanh viec tram tu chie m

Chinh nho tram tu trong tu the tinh tea rna Dire Phat Thich 'Ca da chirng ngQ chinh d&ng chinh giac. Day la trang thai tinh than dac trung cua thieri h9C va giup nguoi ta t.hau hi~u Iy thien, Chinh dieu d6 da n6i neri tgm quan trong cua viec thuc hanh toa thieri. . . Due Phat Thich Ca nguyen la mot hoang ttl' song trong canh giau sang xa xi; nhung loi song cung dinh kh6ng lam ngai thea y. Ngai cau tim doi song tam linn va mong co mot phirong phap tu tap. Vi vay, luc con tre ngai tron khoi cung dien tim phuong h9C dao.

62

Suot sau nam tro i, ngai thir qua mo i phucng phap tu t~p cua cac ton giao c6 truye n An 89, nhung khorig c6 phuong pha p nao vua Trong sau nam nay, ngai pha i e p mmh luyen t~p ra't kham kh6, doi khi vuo t mire chiu dung. G~y com, met nhoc, dO' song' dO' ch e"t, ngai van di tim, lang thang va't vudng doc theo song H~ng. Cuoi cung ngai guc nga 'ba't tinh. May thay, co mot thieu phu di qua t hay duoc, san s6c cho ngai va dang cung chao sua; chi mot tho i gian ngan co' thg ngai phuc h6i sire lire.

s,

Chinh tu luc d6, giira ta't ca cac giao ly da tie'p thu, ngai me ra "Con Duo-ng Chinh Giua" (trung dao), d6 la thien, va sang tao mot phuong phap chiern nghiern mrii go i la thien dinh, tea thien. Giai thich tu ngtr, toa nghia la ngoi va thien la tram tir chie m nghiern. Phuong phap moi nay da duoc dung lam can ban cho cac mori phai c6 truyen a Nh~1 Ban, va rierig phai thien Tao Dong' co thg goi la chtnb thong vi tiep tuc truyen day dung dan phirong phaj thirc hanh cua Dire Phat, Thien la trang thai tinh lang tuye t d6i cua tinl than, do la khong hoac vo. Sau khi Dire Phat qua do i, Phat giao chia lam ha nhanh: Phat giao Tigu thira va Phat giao Dai thira Phat giao Tigu thira chu yeu dat nang vao luan ly d~~ due, rna it thirc hanh thien dinh nhat la hien nay nhanh nay co rna t tinh tucng trirng bang tra t tv tl khe. (Bhikkhus). Trong khi nhanh Dai thua thich irng v6 nhirng dieu kieri noi chon va tho i gian; trat tv tu s khorig" con quan trcng rna chu yeu nharn vao sir bun 6

tinh hoac ng¢ rna ai cfing co thg da t duoc, Dai thira gin giu tinh th6.n cua Phat giao, dac bie t la tinh than giai thoat con ngiro i nho tam khong hoac tTi hue tai thuong, dieu do tao neri mat tich cue, dong. Thien thuoc VaG nhanh Phat )Jl"a'onay 1,-; o..
,., •.V,

".l

Thi~n Ia mot ly thuy6t dong, gian, nghia la luon luori hieri dai.

ti€{n h6a theo thai

TRIEr tv VO
Vo

,...'

lOa.

so DAC
? ~

(MlJSHOTOKU)
mong cau

ddc nghia 18. kh6ng vi lei, kh6ng chiern hiru. (Vo Ia khong, sa ddc: mong duoc),

sa

Kh6ng mong duoc, khorig nghi de'n duoc d~n btl, do 1a digu chmh yeu, la nguyen t:lc quan trong nhat cua D9i su Dogen. Va sa ddc la trang hucng trie.t h9C, ly '1 "'t ' , t .iuye va d tree cu th'" he e oa b't. ang Shik an t.aza (Ch quan 1 '_11.1 lap toa), ng6i khong vorig cau, day la phan thuc hanh, vi chi quan, cung nhu vo sCJ dac, nghIa Itt khong vo ng cau, kh6ng vi lei. N gl1O'i doi luon luori nghI de'n lo i IQc, mong dieu rnay man bu lai nhirng g1 minh da lam, da cho. Nhirng trong thien thea trie't Iy vo sCJ d&c, chung ta kho ng mong diroc cai gL 'I'rong toa thien cung vay, cluing ta kh6ng mong cau hieu qua, rna hanh thien khorig muc dich. Khi thuc ha nh to a thie n, "pharn lQc" de'n tu nhieri, Nhirng t.hur.)ng trong hie tea thien, neu nghi de'n hieu qua thi ngLf.ai ta khorig con "tinh tuy nua". 'b " " /\" mong cau hi ieu qua t,'" thi.i, rna c...1 nen co uc ... ~ r/, ,'.. inh gang, l'am '1let sue min .
r)
'i' r.. nrng ~
A

64

Trong cuoc song cling the. Thi du mot hoa si muon ve mot buc tranh dat y thi phai t~p trung tam sue dg ve , kho ng nghI den muc dich; cong dung se den sau, buc tranh it! nhie n I8n dep. Muon dat den tri hue toi thucng mong cho co hue rna cling khorig nghi eve lac thie n dtrong; rna chi can lam tan nhie n co duoc hanh phuc va su thong
thi khorig neri den hanh phuc

tv

11JC tan tarn thi

tue.

Chinh chung ta lam cho dci minh tro- tha nh rae roi voi nhung dieu phien toai ttl buoc hoac cong' tim lay cho minh, nao la ch6 0-, tinh yeu, corig vie c, 3.0 quan, v.v ... nhu so d6 sau day cho t.hay:
cho d
thacan~ ~giadinh

co

cong vi~c

Ta ~

tinh yElu

"'t'/ glal rI

k·A'th len uc

ao quan
Dei luc chung ta muon tro- v~ doi song eo khai nguyen thuy, nhung chi uoc chi mong thi chua duo Thi du d9C sach, nghe giang v~ tam linh, khong t00 duoc tam linh, rna Him khi co thg lam tam roi loan hoac dong khung trong kien thirc cua nguoi khac. Nha triet h9C ngirci Phap Malebranche (6' the ky 17) co noi: "Chan ly thuong tru trong dan gian". The gioi kinh nghie m co ngay trong tam ta, chi can bung ra la thay.

65

Ai cung muon thu dircc lo i loc trong cuoc s6ng qua bing hanh vi cua minh. Nhung neu ta "xoay tro" tam minh vao trong, va khi lam duoc cuoc each mang tinh than nay, thi chang con can gi thu tom. Ta m6' ro ng hai ban tay, cho ra, Ira b6 moi thir. Khi nao khorig con sq mat, kho ng tim each tom thu thi khi do ta thay ducc an binh; khong 10 om giu, khoi vuorig luy phien. Chan ngo, niet ban la: ngung muu lo i, cho ra va lia boo Tai sao v~y? VI con gi can chiern hiru khi hieu r6 than ta va vii tru la "Mot", cui to i va van huu chung sinh la "Mot". Nhir vay, sir s6ng cua ta khorig nho, khorig hep, khong gi6'i han, kho ng Ie loi. Neu tinh than cua ta mo rong ra van htru, thi chang co gi tach biet d~ thu doat, chiern huu, s6ng ca nha n, phan bie t, vi ky, tai san r ieng tir. Bang mot cuoc each mang tam 1inh, mot su dao hoa, cluing ta buoc vao mot cuoc s6ng binh di, khorig 10 thu tom, khong ich kY. Giac ngo that su, do khong phai la mo n qua thuan vat chat, rna la tam 1inh cao thuong, thien lanh phat khoi til ben trong. Dat den canh an lac, khorig mong cau, khong hru luyen, nguoi ta thay em a, yen binh, tran trorig va yeu thuong chan that d6i voi mo i nguoi moi vat. Va luc do, nguo i ta tr6' ne n vo cung hung manh.

66

Long bac ai, tinh thucng chan that se tao ra mot su nghie p Ian lao, mot due hanh tron d~y va mot sac manh vo bien trong bing hanh dong. T9a thien lien tuc thi tra thanh toa thieri, Neu tu' b6 ta"t ca thi se duoc ta"t ca. Cling the, neu tam ta bi phien nhieu, mai van vucng trong muon van y tirorig, ky niern, thi kho ng lam sao thu nhan chan tri hue, va true giac khong thg nao pha t trign. '
Dai su Dogen c6 n6i: "Neu

rna

rong doi tay, chung

ta se nhan duoc ta"t ca". Nhu vay, neu co tim each dg cam giir, nam chat doi tay thi chung ta se khong duoc gi het (nanatebate ni miteri). Muon c6 dircc tri hue, can san sang tung khoanh khac, san sang ngay hie nay.
True giac "ngay hie n thai" la quan trong. Neu rna tam, chung ta phat trien duoc true giac tinh nhay tron

toano

TRA Ldl CAC CAU HOI 1/ Ph~t giao phai chang la mQt hoc thuye'"tvo than?
Nhan dinh nay la dung neu higu "than" la mot Thuorig Be nhan each hca, mot dang' sang tao van vat nhu phan Ian cac ton giao "phan hai" (quan niern c6 hai cue doi lap: Thuong Be vdi Pham Nhan - LND) da dinh nghia ccng khai.
67

?',

A.

rvnan dinh treri la sai neu higu "than" la tri hue. . . t6i. thucng, la toan tri. Tri hue t6i thuo ng nay chinh la kh6ng hoac vo. Hai chir kh6ng va v6 dieri hi tinh chat kh6ng thuc tirong d6i bang thuc tai tuye t d6i. 'I'rong thien, Phat tinh, tinh nhu thien, chan tinh, tinh hhong duoc cong nhan la co trong moi su mo i vat. Quan niern ra ng kh6ng va v6 xuat phat tu' Lao giao, la kh6ng dung. Due Phat Thich Ca va Due Lao Til' tuy cung thai, nhung (j each xa nhau. Chac chan giao ly cua hai vi co nhung diem tuong dong, nhung y niern v~ tinh kh6ng, chan nhu da xuat hien trong cac kinh sach chir Pha n Sankrit hay Pali cua Phat Ciao. Va 10i, thudng trong mo ijriao ly tu hanh d~u e6 hai y niern nay.

Kh6ng va
Tam

Kinh, tuong can vo i chu "tr6ng rong", tie'ng Phan la Sunyata; va va tuong can voi chir "kh6ng e6 gi", tierig Phari Iii Na. Nhu vay, kh6ng bieu thi tinh chat hoan toan khong thuc cua chinh con ngimi chung ta cling nhu cua V9-n v~ t trong vii tru. Dung xern kh6 ng nhu 13.d6i 1~p voi e6 hay h ie n hiiu. Khong vuot ra ngoai hien huu va khong hieri hiru. Trong toa thien, ta khong tim cai khong (chan giac), cung charig tranh cai ao (vong tJl,6'ng). Do Iii dieu rna B9-i su Huyan giac da n6i den trong "Chung :£)9-0 Ca" (So Do Ka). "N giro i tu thien kh6ng phan Gat! tranh ao, cung khong muu cau chan giac. Nguoi ay bifft. ding ao - thuc, / ~ 1-" /" co - kh ong d eu l'a C.l.lan J_y . .
A

la chu d~ cua Bat Nha Ba La Mat Da rna ai cung c6 thg higu d~ dang. Khong

va

68

N ~ U Ctl mong c<lu giac ng9 thi chang co giac ng(> vi giac ng(> (kho ng) OJ) la toa thieri (sfi,c) (dung), rna tea thieri la ban thg tinh nguyen (ban lai dien muc, thuc turing). Git1a giac ng(> va tea thien kh6ng co gi khac biet. f)oi voi Th.i~n Tao Dong', thuc hanh toa thieri la giac ngo. Trong quyen Shobogenzo, B9-i su Dogen co d9-Y: "Lia bo hElt thi se co tilt ca". M(>t cai chai da day nude thi kh6ng thg rot ruou vao, neu chai trcng' kh6ng thi co thg chua ruou. cau giac ng(> thi chang khac chi du6i biit bong minh; rang du6i nhanh, bong cang vot le; nhung neu hieu giac ngQ nhu Ia chan tinh cua minh trong tu 1- '" •" " t h ~/t ,.e roa t h' ~ thi1 uen nrue n gU1C ngo.

eil vong

tv

Thi~n

h9C Tao DQng

co na m nguyen tiic Ion:

1. Chi quan da toa (Shikan taza)

N g6i tinh kh6ng vong cau. 2. Su' tinh nhat Hanh nhu (Shu sho ichinyo)

thie n va giac ngQ chi la mot. hishiryo)

3. V6 sCi dac, Phi hi luang (Mu shotoku, Khorig cau dac dao. 4. V6

sa ngQ (Mu

shu go)

Khong mong giac ngo.

5. Than tam nhdt nhu (Shinjin ichinyo)

Than .va tam thong hop.

69

./:if

JU1!C nanh chi quan l~p toa co c'an trinh tr~ng

khong?
giao dg tra lo i cau

Toi xin kg ba cau chuyeri Phat hoi nay.

Ii

Boa co ngtroi dan ba Ian tu6i bao tro cho mot nha su tuy tre nhung tu hanh nghiern chinh va nhiet tam tea thie n. Ba xay cho vi su mot ngo i chua, nuo i an va chu cap day duo Khoang ba nam sau, ba nho met co gai xinh dep tim each cam d6 thli long ngirci tu. Co gai d8'n gap nha su ngo lai 13. loi tinh tti. Nha su kinh sq vira xua tay vua no i: "Ta Ia ke tu hanh, nhu cay kho , cui cling". Co gai om cham lay ong, man tron vudt ve, nhirng lam each gi di mra, nha su van khorig hucng ling. Co gai tr6' v~ thuat lai su that bai cua minh, Ba lao quat len: "Sao? Ba nam cong c6cl Ba nam nuoi an nuo i 6' chang co ich gt, hong- h8't vo i ten sir bat luc nay!", ba du6i nha su di r6i n6i Ilia d6t chua. Nhu the' da danh, nhung neu nha su klurng chiu thi sao? Khong tranh, khong thuan - Do 13 111QtCorig An! Qua cau chuyen thu hai: Dire Phat tirdng mao oai nghi dcp de , nen ducc nhieu phu nti men yeu. C6 mot nang nhan sac tuye t tra n yeu nga i say diim cu' bam theo to bay tinh Ngai bao: "Ta cling ra't thuong co; vay hay ding ta vao rung dao canh". Co gai di thea Due Phat (len mot cai h6 trong xanh giua chon cay tho rno ng; Ngai ngo y rno i nang xu6ng tam. Co gai e «p xu6ng h6. Nuric lanh earn cam lam nang run len 18.:yb8.:y. Phat hoi: "Gia day lua

a Trung

eo

70

long con hung hue hay kho ng?". Ngtrci de p l<1cdau, vo i tim noi s110i am. Khorig tranh, khcng nhuorig!

Va sau cung la diu chuyeri thu ba: Tho'i Dire Phat, c6 mot nha 811 thong gian vo i mot ni co. MQt nha 811 khac trcng thay, ham doa to' cao buoc ni co phai hien than cho orig' tao Qua hoi han vi hai lan pharn tQi, ni co vari. Vu ttl nay lam hai V! 811 x6t xa, kinh 8Q, biet minh la nguyen nhan gay ra tham kich. Khong' biet phai lam gi, ca hai tim den Uu Ba Ly.. nguoi giG' Vinaya, gioi luat cua tu vien. Nghe xong cau chuye n, o ng' n6i gian dung dung du6i ca hai ra khoi giao doan vi hai tQi: lam 0 ue mot ni co va dua ngirci ta den cho tu van.

tv

tv

M~c du pharn gioi, hai nha sir van quyet tam tu, ne n den gap ngai Duy Ma Cat (*) thuat lai su viec dang tiec. N gai bao: "Cac nguoi con nghi den loi 19m 11! Hanh dong xau xa cua cac ngiro i da thuoc vS qua khir, the" rna cac nguoi v~n con hO'i tiec. Dung nghI tai nira. C6 suy nghi mai cling chang lam cho minh khong pham t9i. Dung lam t9i loi sO'ng lai. Hay chu tam vao hien tai va vuon len tung giay tung phut. Hay tru VaG con duong da chon, don het sue quan thong chan ly". H9 nghe theo lai khuyen va dac qua A La Han. Gia stt hai nha su nay hay con trinh hanh thi bie"t dau

(. )

Duy Ma C~t la mot cua Due Ph~t. Tuy khong tho gioi xuat gia, ong I~i la mot trong nhung ngu'oi gan gOi Due Ph~t, nam vung tu' tu'dng eua Ngai, va la mot trong nhung ngu'oi khai nguyen phai D~i Thua - LND.
71

do de

cne ngu me trong trinh ha nh cua minh. Cai thie n, cai t6t co khi la canh nghi an 10c earn chan con ngtro i, Con tQi 16i dao dien dci luc 10i la ngudn dua d<ly nguo'i ta den eh6 dac dao. Xierig yang cua trinh hanh, xie ng sa:t ella tQi 16i d~u la xie ng cal
11(,) CO

3/ ..Tai sao ngai chi noi d€n Chi quan da toa, trong " khi D{li su Dogen lai dung Cong An, toi dugc bilt Dai so' co vie"'t mQt t~p sach g'Om ba tram Cong An. Phai chang Cong An Iii con du'dng dua de'n ghlc ngQ nhanh hon chi ng'Oi yen khong suy nghi?
Moi su vat d~u la Corig An. Ban 13. corig an ella chinh ban, toi cung 13 mot ccng an eho ban; trong ChI quan lap tea, su phan kich trong viec chu tall hoan toan la su vo tu tuye t d6i t00 neri 111Qt ccng an. Va do la mo t cong an tot nhat, ban co tht1 thuc hanh de dang, trong khi mot cong an e6 dign co thf% lam ban, ngiro i mo i nhap men 10i quen vdi nep s6ng cung 16i suy hi hie n tai, b! r6i loan than tam. Trong phai thien ngay xua, vi thay thuorig alia ra cong an "Vo la gi? Kho ng la gi?", "Chan tuong cua con nguoi truce khi sinh ra 13. gi?". ])6i v6'i ngay nay, trong cuoc s6ng loan dong thi d6 la mot 16i cudng cau khong tu nhien. Co ng An phai nhu mot ngucn nuoc mat tuori ra tir tam thuc, Th<1y toi xern mo i hanh vi trong cucc song Ia corig an. Khi co nguo i yeu cau eng eho corig an, th ay cung viet dung theo truyen thong, thi du nhu "Tam vo han, h0nh phuc cung vo han". 72

4/s Toi thuc nhien toi giac ngQ song v~n

hanh chi quan

da

toa da Iau, Du'dng

tha'y minh yen tinh, em

a hon,

nhung

thi chua. D6i voi toi, mii v~n 'la mii,

la song. V~y rna ngai noi chi quan l~p

toa la ngQ?
Giac ngQ khorig phai 18. mot trang thai dac di cua tarn thirc, do khong phai 18. cai phai chiern huu, nam bat. Giac ngQ 18. mot tam trang binh thuorig von co. Khi da V8.0 the chi quan, chu y hoan toan va tam het vong niern, thi do 18. giac ngQ. L6i cua ban la muon thay nui khong con la nui, song khong con la song bang d~u oc phan tich huyen hoac khieri cai nhin cua ban v~ moi su vat bi dao 19n. That vo cling tai hai! Nui dich thuc la mii do la tam khorig co nui trong tu the ngdi yen vo nie m.

73

II

74

75

1. THljC HANH
Muon thuc hanh toa thi en, truce het can co su hudng dan cua mo t vi thcly co tai dire, da thu 'phap va thuoc dong thien chinh truye n. -Vi thiy day long cho ngiro i thu giao trong mot dao trang va sau do mot thoi gian dg ngiroi nay tir lam lay, nhung thinh thoang cling giup xem Iai the ngdi cho dung, du da qua giai doanmo long. That V?y, hieu qua cua tea thien dat din ban tren su dung dan cua tu the; ttl the sai lech co thg nguy hiern hoac it ra cling vo hieu. Du sao tea thien thanh nhorn thuong hiru hieu han, vi c6 thay thea doi sat ben, dong thai, tinh than thi dua cau tien se tao them nang luc.

rna

2. DAO TRANG .
Dao tr'ang la noi d§ hanh thie n, do Ia Bodhi Manda (Thanh Luong Dia) "chon tri tue", Noi nay phai ern d~m, thanh thoat, cang yen lang' cang tot. Khong c6 su vat gi bat mat d§ tarn kho i xao lang. Dao tra ng can duoc giu gin chu dao, khorig khi on hoa, mila he mat, mila dong arn, c6 mui d~ chiu (nhirng ,,' ,,/ " h - tran h~ " 01 an nguo i d en h an h thie ph ai sacr se , ~ / ....mu;. h'" tha len thg).
? • J.

Theo truyen thong, trong dao trang co mot ban tho dat chinh giua hoac (j mot dfru pho ng. Tren ban tho dg arih tucng Dire Phat, mdt binh hoa tuoi va III nhang tram t6a huong nhe diu.

76

Khong ne n toa thie n CJ be bien vi chan tro'i bao la lam tam trf kh6 tap trung; trai lai, chon nui rung, thung ICing thi nIt thich hop. Ne n t.ranh tea thieri g<ln nhung noi vui choi nao nhiet nhu tiern an, tiern nhay, quan nhau, nha hat, khu giai tri, cung nhu tranh xa ch6 CJ cua nhung nhan vat quye n uy treri doi (vua chua, tang thong, chu tich, bo trudng, tudng ta, v.v ... ) vi nhirng than chu nay bi coi la khong c6 thien can. Tranh noi toi tam hoac sang ch6i. Tot nhat Iii ngdi thien duci mot goc cay to, 0- bo suo] nucc trong. Cdn luu y Ia nhtrng dieu treri day thuorig ap dung cho nguoi moi nhap men, can nhirng ngiro i da vtrng yang thi ngoi thie n 0- dau cling duoc, noi nao cling la thung lung, nui rung; du giua chon thi thanh, tieng 6n ao chang khac chi chim h6t Iiu 10, suoi chay r6c rach.

3 VAOTRANG
Co-i giay dep dg cira va buoc vao dao trang bang chan tra i truce, khi ra thi buric chan phai ra truce, Bucc di c6 chirng muc, dan do, can than va em ai. Buoc deu nhu the' den trudc noi ng6i thien, c6 dat san mot cai goi ke goi la "zafou" (to a cu) thi dang lai, mat hirong vao tirong vai chao; reSi xoay nguoi nua vong thea ben phai (quay ra sau) cui chao nhung nguoi cung tu t~p (neu c6 th<ly thi chao truce), sau d6 la i xoay nita vong (cling thea ben phai) tro- v~ tu the ban dau. Nen nho, khi nao xoay nguo i cling xoay tlt trai sang phai theo huong kim d6ng h6 (cling nhu thea truyen thong ella men phai khi muon to long ton kinh ai thl dua vai phai ra). 77

Ngor xu6ng Cal goi va xep cheo hai chan (xem each ngdi kiet gia hay ban gia Ci phan sau). M9i dong' tac phai lam trong yen lang, diem darn, cham chu va trang trong. Nguo i hanh thien phai an mac dung dan, chinh t~, phu nu mac yay nen tra i them mot mierig vai che kin dui. Trong Shobogenzo, D0i st1 Dogen c6 viet:

"Bt16'c vao d00 trang phai Ia nhirng ngirci da dirt bo lqi danh; nguoi kh6ng thanh tam chang ne n vao. D00 trang kh6ng phai la noi hoi h9P xa hoi hay chinh trj, cling kh6ng phai la mot trircng day chir hay phong dien thuye t. D6 kh6ng phai la vie n nghien ciru". Trong cac d00 trang Tao Dong, t6i c6 neu cac n9i quy sau day: 1. Chi cha p nhan burrc vao d00 trang nhirng ai muon tea thien, nhirng ngtroi khac kh6ng nen vao. Phai han hCi vui tuoi, vi tea thi~n kh6ng phai la vie c kh6 sai rna la cira vao hanh phuc. 2. Khi vao d00 trang, phai dirt Iia moi vein vuong giau sang danh vong, cai bo tai cua mo i thanh kien chung toe, phai tinh, dia vi xa hoi, va d6ng tam vun dap long khat khao tam linh cao d9. Phai thanh tam. 3. Trong d00 trang chi thuc hanh phirong phap tea t.hie n cua B0i st1 Dogen, rna kh6ng ne n tap luyen each khac. Dac bie t, khi ng6i thien phai quay mat vao vach (dien bich).

78

oa vao trang thi phai twin theo 16'i chi day cua thay hoac cua vi c6 trach nhie m huang dtin. Trong dao trang phai gii1 nghiern gioi luat truyeri thong.
<±. rs.m

5. Phai tuorn tat sach se , coi het giay mang tcit (vo ) sach, c6 san goi ke truye n thong Tat ca tui xach, mii n6n, 8.0 quan thuong, sach theo nen dg 0' phong rierig, kh6ng duoc mang trang.

dep, chi
(zafou).

vO' dem
VaG dao

6. Giay dep xep thu tu' song song thang hang, mui quay ra ngoai. 7. T6n trcng moi cai c6 trong dao trang, dac biet 13. goi ke, xem la ch6 ngdi cua Phat, thien tam, kh6ng nen dung chan keo dc1'y. 8. Y phuc nen sam mau hoac ao dai hay ao chung den.

9. Budc VaG dao trang la c6 tinh than biet an cao

dQ doi vdi thay va nhung ban cung tu. 10. Trong dao trang, phai gii1 im lang. Neu duoc phep hoi thay, thi n6i thap giong, dung lam xao dong nguO'i khac. Neu kh6ng thg hoac kh6ng thich tuan thea nhi1ng nQi quy nay, ban chi viec bUGC ra cho den khi nao hieu duoc va thea diroc thi lai hUGC vao. Dao trang Thien nhu mot rung cay Ban huang, cac loai cay tap kh6ng thg moe chen, vi Ban huang moe day, ram rap.

79

--~--o -------- ---- '"- -- ----"-

ma nh sinh song mot minh mot co i, chung quanh em rung tInh lang vi muon thu nha t gan lanh xa.

a,

Vai su ttl' con nhcn nho theo su ttl Ion, chung moi ba tu6i rna dil co th~ glim vang.

a)

each ng6i xe"p chan ,tren

g6i ke

each t6t nhat la d~t ngua len dui chan trai; sau chan cling ngira len dui chan thong goi la hoa sen, tieng Han Ia Lien hoa toa hay kitt

chan phai, long ban chan do dat chan trai, long ban phai; do la the ngdi truyen Phan la Padmasana, tieng gia (kekka),

Neu kho ng ngdi kiet gia duoc, thi co th~ ngdi theo the nua hoa sen (ban lien tea) hay ban gia (hanka); chan trai d~ dudi dat, long ban chan ngira len; chan phai dat tren dui chan tra i, long ban chan cling ngira len. Trong hie ngoi thien, neu mo i co th~ d8i chan; neu thay kh6 ngoi thi co th6 ke them g6i cho cao han. Theo kinh nghiern, toi thay nguo i Au Tay thuong can ke them g6i. Hai dau goi phai cham mat dat, nguyen tcic nay rat quan tro ng. f)g lam duoc nhu the, thi chuc hai dau goi xuorig, than hinh hoi riga ra truce, r6i dciy g6i dirdi mong chen t6'i truce, van giu hai dliu g6i sat dat. Nhu v~y, cQt xuong s6ng se thang, nhc vung eo lung l(O'n ra. Tho'i gian dctu cIS thg bi dau hrng, nhung t~p deu dan, dau moi se he't va tu the vung han.

',I::

~l ! '11

;i::

/'\

80

11

•i

Ngo i nhu the ban dau ai cung thay cung da tr:iii qua nl't nhieu kh6 khan du tre. B6'i V~lY, c6 dau mo i den dau, ngub'i rang thea duoi, eli xern day la thu thach nhirng earn giac kh6 chiu se giarn thea luyen.

kh6; chinh toi luc do toi con tu thie n cung din chiu dung; thai gian tap

Neu hoan toan khong thg ngdi ki{ft gia hay ban gia, thl nglSi treri ghe' banh, lung thang kh6ng dua van thanh ghe, hai ban chan dat tre n mat dat; hai 6ng chan thang, phu nil thl khep 10i, con dan ang thi hoi dang ra (hoac ng6i quy gap chan - LND)

. -,

.:

~
' '

"- ., t
,-

t 'C:_,
I.

~.-/.
-,
.• -:
"

~.~:

.
,.

,",

..

.'

Kiet gia

81

Ban gia

Ngoi qUI

b) To' thi than minh

chu sao dot the nhu dau dQi the

va CQt xuong

s6ng

Giu than minh dung the nit quan trong, nhat la y den dot xuong song thu nam (j eo hrng d~ giu lam cho vung hrng (j do co dQ cong 16m thich hop. Khi xuong song nay da vao dung the, thi bung uBn ra va ngoi se vung. Th~y toi day phai giu eo lung cong the d~ co cam giac hau man muon nhdng len, hai goi nhu cam chat xuorig dat, dau nhuong len nhu met tang da nang. V~y la tro i va da't ket hop qua ngdi nay.

Yen vi xong thi lac than minh ttl' trai qua phai, luc dau nghie ng nhieu, sau nhe dan, khoang 7 den 8 Ian d~ the ngoi duo'c can bang, khorig nen nga nguo i ra truce ra sau. Dai su Dogen co viet trong q uyeri Fukanzazengi (Ph6 Khuyan T9a Thi~n Nghi): "Phai giu cot xuong song duoc ngay ngan truce, sau,' trai, pha i; miii pha i thang' bang voi ron, va hai tai thang bang vo i hai vai".

82

C;aln pbai g0p vao, nguyen

cUiu

glU thang, day cling la mot

tac quan troug

Hai vai buorig long tu nhie n, bl_Jng gian hoan toano

c) Ttl' the' hai tay

Da t ngi'ta ban tay trai len long ban tay phai, hai dau ng6n cai charn nhe VaG nhau vii th::ing ngang, khorig chong len, vi chong len cho thay tinh than cang thang; cling dirng ha xuong, vi nhu the to ra tarn trf u4 oai, chap chon. Theo truye n thong Thi~n Tao Dong, Btic B6 De D0t Ma va Dai su Dogen da thuc harih each nay. Nhin ducrig net cua hai ng6n tay va hai long ban tay trong nhu hinh hai cai trirng long VaG nhau. Canh hai ban tay cham VaG bung. thg tac dong den thai (1{)tinh than va ngucc lai. Dua nam tay len dg khich dong hung tam, cU' chi tran trong cho thay trong long kinh men, va cling vay, ng5i thea tu the thien S8 goi len tinh than thieri dinh.
CCi

Dieu

b9

Hai cui cho (khuyu tay) khorig ep VaG than, canh tay buong xuo i tu nhie n.

hai

d) Tu thi mieng

va hioi

Mieng luon lucri ngam kin; hai mo i cham nhau tu' nhie n, khong mim; ham rang can nhe ; hai kh6e mie ng hoi nhech len mot chut, lu5'i cham VaG noc hong (vo m hong), khong phung rna.

83

MAt mo dg tra nh ngu gat, anh mat tu rihie n, nhin ra truce khoang mo t met, kh6ng liec ngang liec doc, rna nhrn co dinh mot ch6; kh6ng phai nhin vao vat gi co trong tarn mat, rna nhin m6ng lung kh6ng chu y den vat nao

ca.

o Tom t~t
Truce het ng6i xudng' g6i, xep cheo hai chan, dau
goi sat dat, cot xuong song thang nho cong uon vung that hrng, earn gap, tay dat dung the, mierig ngam, mat nhin ra khoarig mot met, vai tha tv nh ie n, d6n het sue dg lam vo i su chu tam nhu con su tlt dang chuc chom t6'i.

g)

each thd

Thucng thi t6i kh6ng chi each tho triroc khi tap duoc each ng6i dung dan trong mot thai gian nao d6. Thuc vay, neu bay each thO' qua sorn co thg xay ra hai dieu bat tien; bat tien thir nhat la kh6ng thg thO- dung khi tu the ngdi chua vung; bat tien thir hai la vi qua chu y den hoi tho, nguoi tap se bi phan tam kh6ng giG' dung narn diern chinh cua the ngoi (chan, cot xuong song, tay, mieng, mat). "Thi~n tuc" - each thO- cua thien - kh6ng giong' each thO- cua yoga. ThO' thea yoga co muc dich tap trung no i luc that sau dg tiep thu hoac tao ra nhirng tac dung tarn sinh ly di thuong. Trong khi do tho thien truce het la tao duoc mot nhip h6 hap cham, manh, tir nhien. VI tho la IllQt chirc nang toi can thiet ella con nguo i; nhin 84

uuoc hen may phut neu nhien la dau hieu dinh. Trai lai, hoi dau, loan tam loan
all van song

nrueu ngay, nhung khorig th~ song

nhin tho. Nhip tho binh thuorig, song lau, khoe manh, tam tri 6n thO' bat binh thucng d~ sinh ra yeu tri va c6 khi phai chet.

tv

Th& xac va tinh than lien h~ voi nhau het sue chat che va thong ho p, neri viec thO' tac dong rfrt manh den tam tri. ThO' sau, cham, em, manh se quet sach nhi1ng phien phirc bam a vo nao, nho d6 tam tri trong sang ra nhu troi quang kh6ng may, nhu anh trang vang vac. Luc d6, tinh than tien tdi ch6 v6 tam, vang' lang, trorig kh6ng. V6 tam, nhu no i truce, Ia tam kh6ng mong cau, kh6ng loan dong, kh6ng cam xiic, nhung do kh6ng phai vi chai Iy , kho cling rna la mot trang thai t~ p trung tinh than cao dQ.

Sau day t6i se trinh bay each tho' cua chan thien, nhung can luu y hoi tha phai nhien, kh6ng h~ girorig ep, kh6ng h~ cO' s, du la trong thien ng6i (toa thien) hay thieri di (kinh hanh) cling nhu trong moi sinh hoat hang ngay.

tv

M6i hoi c6 thg chia lam 4 thi dg d~ u6'c tinh ty l~ tho i gian giira cac dong' tac hit vao, ngirng va tha ra (kh6ng can dern chinh xac) Hit VaG: Hit van nhanh, sau

a thi

2.

Ngung hit van & thi 3. Tha ra:

85

ur tu, trong khi sue tho ep manh VaG bung. C6 th~ vi hoi tho ra nhu hoi tho cua bo dang rang hoac nhu hoi thO' cua tre moi 19t long kh6c oa oa. Hit van nhanh, ngan va tho' ra cham, manh la dau hieu khoe manh, sung sire, dac tinh cua tre sa sinh hay cua bo cai. Trai lai, hit VaG khong du va tho ra khorig sau la dau hieu cua suy nhuoc, tri tr~. Neu c6 dip nhln mot nguoi dang hap ,hoi co hop 'l<iy khong khi, se thay nguci nay hit VaG tirng hoi ngan va kho ng d~u, khong tha ra, cling nhu nhirng nguci dang kh6c nac hoac dang sq hai, hoi thd ra cua ho nhu bi nghe n. Phuong phap tho thien nay goi la Uni shu, Un do la "AUM" doc theo tieng Phan; am thanh sau, marrh nay Ia "bija" nghia la "mam mcng' . .Am nay thucng duoc dung trong 10'i cau dao cac dang' thieng lieng; va huyen bi hen thi Un tao ra y niern v§ thuc tl1<1ng cua chan ly, noi sinh ra moi quyen nang. Shu la thuc hanh toa thien, Un cling la tieng bo rong. Ngiro i thuorig khi thd thuorig chi day mra pb5i, khong khi u 19-i (j phan treri; trong tea thieri, ho help sau nen phan tren cua phdi thong khi. N guoi thuong hit tho trung binh m6i phut rmroi lam ll:in, nguoi benh thi tli hai muoi den ba muoi lan; con khi tea thien va thO' thien, thdi gian mot Ian hit tho dai hen, thucng m6i phut chi c6 narn hoac chin ll:in hoac it hen, rieng tci, sau khi nhiep tall (sesshin), m6i hoi the keo dai mot phut, va co ll:in dat Ity luc keo dai ba phut.

86

Do do, viec tung niern kinh ke , chang

han tung

Bat Nha Ba La M<%t Tam Kinh ghi (j triroc (tuong tv f)a tin d6 Dao Thien Chua hat thanh ca hay doc kinh cau) co tac dung nlt t6t, vi ngoai anh huang cua am thanh, con ha hap diroc dai, sau. Khi ha hap, khorig phat thanh tieng, hit the phai yen lang. Than tam da vi1ng thi ha hap se em. Neu ho hap dU9·C thi moi viec tre n doi d~u h6a t6t, ra d~ dang. Cau chuyen sau day se cho thay tam quan trorig cua viec thd:
I

M9t chiec ghe dang virot bien bong gap bao t6. Nhi1ng ngirci tren ghe hai hung so chet, chi co mot vi thien su nhu: "Neu phai chet thi nen chet trong hie tea thien", r6i ang ngdi yen thien dinh. Ghe bi chim; vi thien su cung chim theo. Nhung nho hoi tho dai lau phi thuung, tv nhien ong n6i len mat mroc. Ong vO' diroc mot mierig van va dat vao be. Nhung nguoi kia mong song' thi chet, chi c6 ang chap nhan chet lai song,

tv

5. THAI
a)

DO •

TINH THAN

Phi hi hidng (hishiryo) - khong nghi tinh

Dai su Dogen viet trong Ph6 Khuyen T9a Thi~n

Nghi: "Kono fushiryotei wo shiryo seyo fushiryotei ikanga shiryosen hishiryo kore sunawachi zazen no yojiyutsu nari"

87

«»

---

r------

--

--~

.L

.J...LV';-'-'"

ct.

a.~~t5

U,?-L

LU

ttrorig. Lam sao c6 thg suy nghi rna kho ng tu tuorig? Phi tir luong (hishiryo), khorig nghi tinh, d6 la tinh tuy cua thien, la bi quyet ella toa thieri. D6 la vuot ra ngoai tu tucng.
Phai higu y nghia cua phi tu luang la "tam tuyet do'i", cai tam rna c6 ngiroi goi la "tam rong' khap" hoac "vt: tam". Phi tu Iucng la chan tam, trang thai tinh than tuyet do'i, vang bat tu tuorig, trong khi bdt tu luang (fushiryo) la chang suy nghi. Bat tu hrong la trang thai nirodha, trang thai tuye t diet rna than va tam khorig con may may hoat dong, nhung d6 khong phai la chu

truong cua Thi~n Tao Dong. Thien Tao Dong nham den phi tu luang, nghia la trang thai tuyet d6i cua tri hue, tam Pha t, khong con y tirong' ca nhan.
Thuc vay, neu khong suy nghi bang tam 'ca nhan, rna c6 tam 0' trang thai tv nhie n, thi d6 la phi tic luang. Khi toa thien, mot trang thai tam ly bat thuo ng c6 thg nay sinh. Bung chong lai hay buorig xuo i thea n6, dung dung tam VaG mot y niern, dung chu tam vao mot vat gt; hay xem moi y tt1C1ngvorig nie m nhu may bay qua tren troi, nhu nuoc song troi chay. Dung suy nghi ca nhan dg tam rieng duoc tam chung hay Phat Giac soi thau. Khorig co gi trong tarn 13.cua mirih hay do minh tao ra, tam phai trong vang, la hhong, Iii oo .

dang thuc an len cho Phat, ngai dem cho cho va bao: «Nay Xa Lo i Phat, nguoi cho ta thuc an va ta cho cho , do la dai phuoc hanh". Xa Lei Phat ngac rihien, vi ong chua giai thoat duo'c y nghi do 13.vat cung dl.tO'ng dac biet (bo' thi 88

MQt hom ong Xci Loi Ph{-{t (Sariputta)

tru tuong'), trong kru tarn cua Phat vuo t ra ngoai tu tU0'ng thuo ng tinh nay, do la bo thi to'i thucng thua. Nguoi Phap co noi: "Van may den trong khi ngu"; neu suy nghI ky cau tuc ngu nay, chung ta se thay bao ham y tuorig giai thoat nhir vay. Trong moi corig viec, luon luo n c6 y tuorig cho ra va lay vao, nhung cua cho chan chinh la cua cho khorig nghi tinh. Ai nhan voi long khong nghi tinh thi chi viec vai chao, kho ng' y kieri. Trong kinh Til Thap Nhi Chtrong c6 noi ve su b6 thi va long tu t.hie n: "Cho mot tram ngiroi ac khong barig' cho mo t nguo i thie n. Cho mot ngan nguo i thieri khcng bang cho mot nguo i giu ducc ngu gioi. Cho muo i ngan nguoi giu duoc ngu gi6'i khcrig bang cho m9t nguo i nhap Iuu (da 19i VaG dong). Cho mot tr ieu nguui nhap luu khong bang cho mdt nguo i nhaf lai (chi tro' ve mot Ian). Cho muo'i tr'ieu ngiroi nhat lai khong bang cho mot vi Ung Cung A La Han (thong thai tron day). Cho mot ty vi Ung Cung A La Han khong bang cho mot vi Phat B9C Giac (thanh Phat mot minh). Cho muoi ty vi Phat B9C Giac khong bang cho mot vi B6 Tat (Phat cua tarn the gi6'i). Cho tram ty vi B6 Tat khcug bang cho mot vi Th§.n Phat (bac khong nghi tinh, khong lam, khong hanh, khong pho truong gi ca)". Trong chuang n6i ve van de "song chet" (Shoji, sinh tlt) cua quyeri Chinh Phap Nhan T~ng (Shobogenzo), Dai su Dogen co viet: "Tada wagami omo kokoro omo hanachi wasurete, hotoke no ie ni nageirete, hotoke no kata yori okonawarete, sore ni shitagai mote iku toki chikara omo

89

orno tsuiyasazu hotoke to naru".

.1..1.

GLJU,

1\..Vl\.uru

shite

sho-ji wo hanare

"Ne"u lia bo than tam, que n di ban nga va dat tat ca vao dai Iuc cua Phat, thi hie do khorig tan dung tam cling c6 thg thoat vorig sinh tv, giac ngo thanh Phat". D6 la trie"t If phi tu luang. Dai su cling vie"t vg trang thai hoan toan kho ng nghi tinh nay: "E6 la f vi cua tam chu Phat, la Ph?t tinh, kh6ng khoi fli ta hay chung tao Phai Iia bo 6c suy xe t va c6 chap vao tu tudng' phan biet t6t xau, phai dut bat nhung 10 toan vg cuo c song' hang ngay, phai ngung dung mo i thu", C6 gang ngirng bat tu tUC1ngthi kh6, nhung bucrig be) su 0 m cha t tu tirong se de han. C6 thg dung hinh anh cai bay khi dg thf du dieu nay. Bay la mot cai gao dua cot c6 dinh; gao c6 khoe t mot 16 vira 19t tay con khi, trong c6 chua dau phorig (cu lac). Khi tho tay vao boc dau, nhirng khorig rut tay duoc vi khorig chiu b6 dau, the- la n6 bi bat. Neu n6 buorig bo dau thi da duoc tv do. Dai su Dogen co noi: "MC1 rorig hai ban tay se cam duoc mo i thu, neu lia het thi se duoc tlit ca. Chai d§.y nude chang thg nao chua ruou, chai tr6ng khong mrii rot duoc ruou vao". Tay narn crrng va chai d§.y ap, do la cai toi phd bien. Tu tUC1ngbao la, tay mC1ro ng va chai trong kho ng do la tam chu Phat hoac trf hu~ t6i thuong. T6i .kg ban nghe cau chuyen mot giao sir trie"t h9C uye n bac den tham mot vi thien sir. Vi giao su nay noi thao thao bat tuyet, bien luan hung hdn v~ thien. Thi~n su earn lim len r6t tra ra tach cua giao su; tach tra da d§.y nhung vi su van cu rot, nude tran ra ngoai. Nha trie"t If

90

keu len: "Tach tran roil", vi su mdi bEW: "Cling giong nhu tam ngai, qua d~y nen khorig con chua them duoc ntra". Chi quan lap tea, "chi ngci yen" la dinh nghla cho thai de> tinh than tot dep. Phai tap trung vao tu the, chu y den nam diern: co lung, hai ngon tay cai, cam, lu'ai, melt, dac biet la vung eo va hai ngon tay cai.

b) Tam tr~ng ltic tea thi'en

Cac kinh Phat d~u rna ta 10 canh gioi cua tam, tLt trang thai naraka, dau kh5 cling cue cua dia nguc, cho den trang thai Pha t. Trong Phat Giao, naraka (trang thai dia nguc) cling nhu deva (trang thai than tien) khorig co cling y nghia nhu trong cac ton giao khac. Thi du trong V~ Da giao co truoc Phat giao, nhung trang thai nay co y nghia hoi tuong tu vdi Thien Chua giao. Ngay ca mot so tin do Phat giao it nghie n ciru cling hieu nhu vay, nen ngay nay mdi co nhung anh tirong Phat giao giorig' canh Dia Nguc hoac Thien Bang nhu thi hao ngiroi Y Dante da rna tao Nhung, thea sir higu biet dung dan cua Phat giao, day chi la cac trang thai khac nhau cua tam thirc. Dac biet trong thien, nhung trang hucng nay bieu hieri cac giai doan xay ra lien tiep rna tam thirc trai qua trong hie tea thie n, Miro i trang thai nay hop thanh mot tien trinh tuy co bien d6i nhung kh6ng co moe phan each r5 rang. M6i trang thai d~u tho "tua vien" bam vao giai doan ngay tren va ndi tiep vci giai dean ngay duci.

91

Sau day Ia muoi giai dean tam thuc ghi theo kinh sach:
1. Naraka

- Di.a Nguc - Jigoku:

Bay la trang thai dau kh6, nay sinh vao Iuc b&t dau toa thieri. Tam hon 100-n, than kho chiu. N guoi tu sinh co rut 10-i, 10 au, kh6 sa, non nong Ch0 xong bu6i tap, Thg xac phai go vao tu the ne n ghet toa th ie n vi dau d~u g6i, te moi chan, mo i vai, dau cot xuong song, v.v ... Vi thay, dung d~ng sau nhirng ngtro i tap, nhan biet tam trang cua ho qua tang Cll chi, dieu bo. Trang thai naraka di ke m voi nhung cli chi but rut kho chiu do dau mo i, mat co rum, nhan nh6, danh lai. 2. Preta - N gq, Quy - Gaki: Nga quy la nhirng vong hori luori luori doi khat rna khong an ucng diroc, ho d~'Y due vorig va tham lam. Trong toa thien, a trang thai nay, ngiroi ta ham muon giac ng<), ham muon an dinh, ham co sire khce, nguoi ta rnong cau quye n nang, mong dirt het ttr tl(O'ng va d~c ngo. Nhung nguo i tu tap rei van giai dean nay khong bao giO' thay thea man sa! khat khao chiern huu. lam, ham muon. E>~u cui ra truce trong tu the chuc chop b&t vat gt d6.

Vi thay nhin tu the

t hay bigu 1<)su tham

3. Tiriyag yoni - Sue Sinh - Chihusho:

'" ,

L I"

Tiriyag yoni tieng Phan nghia la "da thu". Vao giai dean nay, nguo i t~ p trO' tha nh nhu thu vat, hi thuc d:iy bo i nhirng due vo ng thu tinh, tham an ho uorig, 92

khoai lac xac thit va me muo i, ham ngu, ngu si, trang thai hen tram cang ngay cang thucng xuyen. Vi thay hie d6 nhan thay ngiroi t~p c6 thai dQ hen am, mieng ha hoc, do i khi chay nuoc dai, hoi tho 6n ao, gay kh6 chiu cho nguoi xung quanh. 4-.Asura - A Tu La - Shura: A Tu La la nhirng nguo i hieu chien, luo n luon gay han, dau tranh. 'I'rang thai A Tu La la trang thai tranh
cai, corig kich va hac thang.

Trong luc tea thien rna roi VaG giai doan nay, nguoi ta muon "thang cuoc", muon han nguo i, giu vung uu the'. Khi nghe tie'ng the thien dap nguci khac, ngiroi mang tam trang A tu la nghi ding "minh tea thien t6t nhat", va khong thich bi the dap. Vi thay bie't duoc trang thai A tu la qua thai dQ cong kich, hieu chien, voi net mat danh da, gi~n duo 5. Manusya - Nhtiti gifii - Nigen: Ttl the: t6t dep, tlj nhieri, ra dang con nguo'i, nhirng khong rang ri1 nhu trong cac trang thai cao han. Bay la tu the' cua ngiroi binh thuong, con ngiroi n6i chung. Tam thtrc VaG giai doan nay phan Ion l§:n quan trong nhtrng canh ngQ dO'i thucng, chuyen gia dinh, nghe nghiep, V.V... Ina kh6ng dirt bo , nghia la kho ng que n duqc nhung 10 toan cuoc song. 6. Deoa - Thien Nhiin. - Tennin: MQt giao su nguoi Au, tac gia mot quyeri tL( di~n Phat h9C da dich chit "Deva" la "God" (Thuong' de'). Dich nhu v~_y la khorig dung, mac du deva & tieng Phan

tirong can vo i chu Theos cua Hy L9-p, chu Deus cua La Ma, chir Dieu cua Phap. Chu nay co thg h ieu theo huye n thoai Hy L9-p. Thuc ra, Deva la nhirng nguci sang lang, rang rEf, tea ngoi (ngucn g6c cua de va gi6ng nhu chu "jour" cua Phap, "dies" cua Hy L9-p, nghia la ban ngay). Nhirng de va co cuoc song nit thoai mai den do tv say me minh. Day la trang thai cua nhirng nguoi cam thay strong khoai trong tea th ie n. Vi hai long vdi chinh minh, nen dam ra tv khoai thich minh. Co nhung nguo i (J giai dean deva tu'(Jng trang thai nay la dat dao, la giac ngo, nhung khorig dung.

7. Sravaka - Thanh Van - Shomon:

Trong trang thai nay, ngiroi ta nghI ding minh giac ngo, nhung thuc ra, day chi la trang thai nam vtrng giao If. Ngtro i ta nghi: "minh biet r5 chan kho ng, thong higu Phat tinh, am tirorig tinh than kinh tang, minh da dac ngo". Nhirng dfty chi la su hieu bang If tri, su bie't do luan giai giao If. N giroi ta cam tircng minh la mot vi Pha t, nhung do la tu'(Jng lam vi chua phai la giac ngo

thuc sir. 8. Pratyeka Bonddha - Duyen. Giac Phl),t Engaku:

Con goi la Doc Giac Phat, trang thai nay gi6ng Thanh van, xuat hien khi tea thien lien tuc trong thoi gian dai lau, khorig thay, khorig h9C hoi, thuc hanh mot minh, theo dung giao dieu. Vi thdy co thg nhin thay tra ng thai nay qua tir the" cung nhac. Ngu'O'i t~p khong chap nhan sira d6i. Duong su nghI rang: "Minh la mot vi Phat toan hao". Vi qua tv tin, tam thirc tr(J nen cirng nhac, kho ng co long tu' bi vrri nguo i khac. Va do do,
94

khorig the tien bo va di tiep con duong. f)6 Ia ngung

tr~. 9. Bodhisattva - Bt3 Tat ,_Bosatsu:

giorig' ?J trang thai Nhan girii (manusya), nhung co tam Phat, thau hi~u chan khong, cIS the la mdt vi Phat scng. Nhung hinh tucng Phat khorig to diern, khong trang sire, nhung hirih tucng B6 Tat thi co, B6 Tat khorig tim giac ng9 cho rierig rninh Ina cho tat ea chung sinh. B6 Tat thau hieu moi su vat. Ban, hai ben l~ dirong co dat nhung tuorig Tat, Dia T<:lngB6 Tat (Ksitagarbha Bodhisattva, Jizo Bosatsu) cho thay dac tinh cua B6 Tat la nucng theo chung sinh chir kh6ng nhdt mmh trong chua, trong mieu. MQt :36 nguoi phuong Tay thuc hanh tea thie n, thily dao trang thieu phuong tien sinh hoat va dong ngirci phien phuc, ne n ho ta p mot minh tai nha, Day la thai dQ cua hang Thanh van; con cung toa thien vdi nhieu nguo i bat cu dau cung khong thay kh6 chiu, do la thai a9 ella bac B6 Tat .

Day la trang thai tuyet vo i thea DC2ti Thua. Tu the

Bo

a Nhat
"

.zo. Bouddh.a

- Phf,t --Butsu - Hotohe:

Bay lit cap cao nhat, den giai doan rot rao, chan khong phi tu luang. Ttr the hoan chinh, tam bung ng9,
dat tri hue toi thucng, tam mieu tam b6 d~ (Samyaksambodhi), chinh dang chinh giac. Tieng Nhat goi Phat 13 Hotoke nghia 18.:.NgL(Cfi thdi, giai thoat, tho cai rna, thau r5, go thong; de trong, 19t tran, tro thanh "khong vudng gi ca",

Nhu vay, muo i trang thai tam thirc nay la nhirng buoc tie'n v~ tri hue iduoc trinh bay til' thap den cao. Bang each tea thieri, chung ta S8 dat deri tri hu~ toi thtrorig. Ngay trong cuoc song thuong ngay, chung ta cling co thg di til' trang thai naraka (dia nguc) de'ntr0ng thai Pha t, tinh than luon luon an lac, Can bie't r~ng trong toa thieri, nhtrng trang thai nay co thg kho ng xay ra lien tuc thea thu ttl treri day. Trong cung budi tea thien, nhieu trang thai khac nhau . co thg nay sinh xen k8. Nhirng cll' tiep tuc toa th.ien lau ngay, chac chan chung ta S8 dat de-n trang thai toi

thuong.
Toi xin nhac lai dieu del no i: tir the- rat quan trong, VI & trong tu the cua Phat la thanh Phat, la giac ngQ. T9a thien la giac ngc, phi tir hrong.

c) Hon tram

va tan loan •

Can Iuu y dg tranh hai trang thai bieri lech cua tam: dang thir nhat goi la han trtim. (kontin), tam tri chung xucrig dan cho den hie hen me; dang thir hai la tan Loan (sanran), tam bi phan tan, khorig kigm soat dircc. Hen tr arn d~ dan deri du thir ao giac nhu thay nhung hinh anh rna mang, nghe nhfrng am thanh yang vang ... Tat ca deu xau du nhung hien tirong xay ra d~ chiu hoac ghe sq. Cac ao giac nay d~u thuoc pham vi tam thirc nlt tinh te'; vi vay, mot so nguoi tap toa thien co cam giac manh 1118Ia minh hop nhat vci vii tru hoac minh 13. 111Qtvi Phat, nhung khong nen l§.n Ion dieu do

96

voi su hca tan eon nguo 1 mirih

VaG

vii i.ru hoac d6ng

nhat thuc su' voi Phat. Tiet dieu sai biet nit quan tro ng.

d) each pha sai l§.m trong thien

'I'rcng quyen T9a Thign Dy,ng TaID Ky (Zazen Yojinki) sach ban v~ su canh giac nghie m mat trong to a thien - co dean viet: "Neu tinh than va ho hapkhong binh thucng, benh nay co thg xuit hien". T9a thien khong phai la mot khoa thari bi t00 ra nhung hmh anh va nhirng hie n tirong xao dieu. Neu co ID.Qt cam nhan di thirong thi do la rnakyo (rna canh), tac dong cua "ta rna", cua quy su, cua yeu tinh, ta than. Thi du, neu ban co cam luang hiep tru; do la ao giac, tir ban rna ra.
nhat

voi vu

Neu lam VaG trang thai hen tram, phai chu tam VaG an duirng (giua hai long maya g6c mui), Khi rei VaG trang thai tan loan, thi chu tam VaG dan dien (mot huyet cham ciru nam each duci ron hai ng6n tay dg ngang) hoac (j chop miii. Th:iy toi, Dai su' Kodo Sawaki co day trong trucng hop nay thi chu tam VaG digm tiep xuc hai d5u ngon cai, hoac co th~ chu tam VaG trong long ban tay trai,

e) T9a thien d~ lam gi?

Trong Thi€n Tao Do ng, cot yeu la thau suot chan riga, ban nga tu nhien, tarn thuan khiet, riga tinh nguyen. 'I'ren cay the thien kyosaku co ghi diu kinh: "Chung ta phai thay bang chinh con nguoi dich thuc cua ta; nghia la thay chan thuc, thay trong tam". Nhu vay,

____

.L".&. .............._ ...... b

VA.A.

.............,,_,,

'-A.(.A...J.

. .L.L.L

VJ..~V

.l_l.l.l·t.~J.l.5

.1J.5LIUl

lall!

va o ho n tram va tan loan. Trong muo i den hai rmroi phut ngoi thieri dau tien, tam tri c6 thg trai qua lien tiep nhung 'trarig thai trc1rn tr~ hoac phan khich, tv ho n tram den tan loan; nhung sau nhieu bu6i tea thie n lien tuc, kern theo thieri di (kinh hanh), tan loan se ngung lai d~ dang. Tuy nhie n, hen tram vein c6 thg xay ra bat chot; nhu vay, phai canh giac c~n mat de' tranh tinh trang nay. Khi d6 tam mrri duoc tinh lang nhu mot tach nuoc b~n trong ra, nho dg yen rna can bing xuong. Nhu vay, tam. tn1 nen di~rn tinh bat dong, nghia la khong r6i loan rna em a, kho ng bi dinh kien rang buoc, khorig mac van c6ng thuc co san; tam khai mo, tt! do, khorig d6ng khung trong khuon mau rna hoa t dong ph6ng khoang, chan that, doc lap, tam tr6' nen hen nhien, chat phac, don gian, nhung khong phai la vi: cam. Tam tr6' ne n vo cung, vo tari, vo bien. Tam den cho vo tu lanh darn nhung khorig tho 0' bierig nhac, Tarn khorig gan b6 dieu gi, doan tuyet moi luyeri luu cuoc song, mo i van vuong cua cai va canh ngQ dci thuo'ng, va nhu da n6i, Iia bo mo i su vat thi c6 duoc ta't ca, vi chan khorig chang bao giO' can kiet: n1U ichirnot-souchu rnujinzo "vi: nhat vat trung vo tan tang", trong chan kho ng hang c6 mo i thir.

98

6. KINH HANH - THIEN £)1 a) Kinh hanh 1ft gi?

kinh hanli khorig duoc xem trorig. Thuc ra, 10i thien di nay ra"t quan trong, can
Trong met vien, xem do la toa thien bang each di, mot each toa thien heat dong, thie n dong. Th§.y toi, Dai su Kodo Sawaki la nguoi duy nhat tho i nay con tiep tuc theo phuong phap nay va t6i noi theo guong do. Kinh hanh thtro ng chi truyen tai ch6 qua thuc hanh, nhung toi cling xin trinh bay S<1 hroc.

so thien

Sau mot ltic ng6i thien, chan bi te moi th.i kinh hanh. rdt tdt. Bat ddu toa thien. duoc baa hieu. bang ba tieng chuang, ch.dm dut toa thieti bang mot tieng chuang, con baa liieic kinh hanh. bang hai tieng chuang. Kinh h.anli nghia la di thanli hang nliu trong dam ruac. Khi hai tieng chu6ng vang len, moi nguai ngung toa thien, nhe nluing dung len, va xoay nguai thea chieic kim d6ng h6 di stip thanh. hang doc ooi nhiing nguai hhtic. Kinh (kin) thea nghia den la duang canh ctia khung ciii det, hanh (hin) nghia la di. Nhu vqy kinh h.anli la di trong dao trang, luon luon di thdng toi truac nhu duang canh ctia tdrri vdi chic kh6ng buac ngang qua mot ben nliu duang chi det.

b) Tu thi trong kinh hanh

Khi da dung len thi narn ban tay trai lai, ng6n tay cai thu VaG trong. f)g nam tay, long ban tay up xudng, ngang tuyen tung thai dtrcng, (luan xa 3 cua Yoga, huyet Trung quan cua cham cuu, diroi chan thuy mot chut 99

}.

,
I

1
\

Ngoi ghe

Thien di

LND), goc ng6n cai cham nguc. (Jp tay phai len nam tay trai, hai canh tay dang ngang thang hang. Miit nhin ra triroc khoang 3 met, kh6ng nhm trai nhin phai. Bay gio, dO' chan phai d~ buocva tieri t6'i chang mra ban chan, m6i buoc la xong mot nhip h6 hap (hit vao va tho ra), chan dat xudng la vira dirt hoi the ra. Tiep tuc bJ6'c theo the' thang bang, giG'virng trong tam cua co thg, va lucn Iuon chu tam vao nam digm nhu khi toa thien: eo lung, cam, mat, hrci va hai ban tay (diern tiep xuc cua
100

cua ngori cai trong long ban tay trai). Thay toi co d9-Y: "Kinh hanh phai nhir vit di", nghia la bucc di Iucn luo n tri nang trong su yen tinh hoan toano Khi deri gee dao trang, can d5i huorig thi be theo goc vuorig; neu xoay tron thi khorig dung truyen thong. Cling can luu y dang keo Ie chan gay tie'ng dQng.

c) Cach, thd ~
Cach tho cling nhu trong toa thien, khi c~t chan len dg 'bl16'cthi hit VaG thi 2, r6i ngirng tho thi 3, chan dat xuong thi tho ra thi 4. Trong hie thd ra thi phai he't sire tap trung, dac biet chu y dgn bon dic§m: ban chan d~t xuorig dat, r6i got chan, vung eo lung, va sau cung la dau nhong thang len.

d) Thai dQtinh than trong kinh hanh

GiO'ngnhu trong toa thien.

e) Thai gian tQa thlen va kinh hanh

Trong cac thien vie n, thai gian trung bmh cho mot cuoc toa thien la VaG khoang 45 phut va kinh hanli khoang 10 phut. Nhung dO'ivrri ngtroi Chau Au, co Ie 20 - 30 phut tea thieri va 5 - 10 phut kinh hanh la thich hop, Trong thien vien, toa thien va kinh hanh xen ke nhau lien tuc tir sang den t6i, nhung Chau Au, cu hai 1ftn toa thien thi de'n mo t lftn kinh hanh la thich hcp,

101

7. THE THIEN (KYOSAKU)

a)

The giao huan

Kyo (kinh) 1a Uti giao 1y, saku (sach) la cay the; ghep chung Kyosaku (kinh sach) la cay the co ghi Uti kinh. Nhu v~y, Kyosaku kh6ng chi la cay the, rna con la tinh than cua thien sir, tinh than cua su t6 thien: sau khi trau chuot xong cay the, vi thdy den het tam tri viet len the nhung 100i iao huan, khorig nhirng danh cho h9C g tro rna cho ca chinh minh, chinh vi dieu nay rna khi di lai gitra cac hang d~ ttl, vi thay c~m the ngay trirdc mat. Sau day la nhtrng 10'i c6 truyen thuong duoc ghi len the kyosaku:
1. Chung ta phai thay bang chan nga cua minh.

2. Khong dung tam VaG mot y niern, chan tam S8 bung len. 3. Than Phat S8 nhap VaG than ta, va tam ta S8 hiep voi tam Phat. 4. CO'vet trang trong dong song, thi khong bao gic'
nam bat duoc trang.

5. Khorig ngan trir vong tUdng, rna cling khong cau tim chan giac. 6. Voi khorig choi dua nhu tho; dung phe binh troi khi chi nhin qua O'ng nho. 7. Luon luon scng cao han may tre n dinh nui; nhu the, sam set chi n6 vang ben duoi.

102

8. 'I'huc ha nh to a th ie n va trong l~u nho noi ICing sau, cluing ta se kh6ng bi bui tran bam phu. 9. May thi

a t re n tro i, nude

thi

a trong

chai.

10. Bay gia cluing ta phai cai bien tui da xu ue nay va dung the thien dap nat rna quy trong tao

11. Bign kho can con tro nen day;

Con nguoi chet con m6i tam h6n.

12. Chon hiy cai nay thi mat nhung cai khac.
13. Vu tru gidng nhu bot nude trong bien khoi. v.v ...

b) each nh~n cti d~p ciia the thien

Kyosaku, d6i khi goi la Keisaku, the ctinh. gioi (canh sach), Bay khorig phai la dung ClJ. trirng phat, rna dung dg keo nhung nguo i tap hi roi vao trang thai ho n tram hoac tan loan tra lai cucng dQ chu tam dung rmrc; vi vay, neri xe~ kyosaku nhu mot phircng tien giao huan. Thong thuong trong nhung dao trang trong yeu, chinh vi thay dung len khi nhan thay can dung the, (thdy to i, Dai su Kodo Sawaki, hau nhu hie nao cung chinh minh Sll' dung the); nhu vay khong khi cua dao trang se tra nen hang hai. The thieri duo c dung trong hai truong hop: ngirci tu tap xin duoc danh hoac vi thay thay can danh. Trong truo ng hop thir nhat, tu sinh to y can the dap bang each chap tay 19-i cui minh xuorig (hiep chuang, gassho, chap tay vai lay), Vi thay cham nhe the·

103