cng n thi mn nhp mn An sinh x hi

Cu 1. Nguyn tc c bn ca ASXH - Hng ti bao ph mi thnh vin x hi Mi thnh vin trong x hi u c nguy c phi i ph vi ri ro nhng mc rr khc nhau. Vic hng ti bao ph mi thnh vin trong x hi khng ch bng 1 li ASXH m phi bng c mt h thng li ASXH khc nhau. Tuy nhin khng phi lc no cc thnh vin x hi cng dng n nhng tm li , do cn thit lp 1 h thng tiu ch xc nh i tng tham gia vo cc hp phn ca h thng ASXH - m bo tnh bn vng v ti chnh (ngun thu/ ngun hnh thnh v chi). V vy phi thit lp h thng th ch v ti chnh cho ph hp v thc hin c ch chia s trch nhim x hi, ly s ng b s t nh BHXH, BHYT, BHTN( m bo tnh bn vng v ti chnh).Tuy nhin cng c nhng hp phn nh chnh sch TGB, TGXH, khng c thu t ngi hng m ch c chi t NSNN. - m bo n nh v mt th ch t chc. iu ny cho php h thng ASXH hot ng lin tc khng gin on; m bo kh nng qun l i tng tham gia, thc hin nghip v ca h thng vi chi ph hu ch nht; m bo kh nng theo di, nh gi qu trnh thc hin ca h thng mt cc khc quan, trung thc lm c s cho vic hon thin h thng th ch v chnh sch, ti chnh v t chc thc hin. Hin nay nc ta vn cha c nhiu t chc chuyn nghip cung cp dch vu ASXH ngoi tr h thng t chc s nghip BHXH, BHYT do nh nc qun l, m hin nay ang phn chia ra nhiu b phn khc nhau do cc c quan khc nhau qun l. V lu di cn hnh thnh 1 n 2 h thng t chc iu hnh hot ng ca h thng ASXH. Trong h thng y c th c nhiu t chc ca nh nc v t nhn tham gia. - Nh nc phi l ngi bo tr cho h thng ASXH. Nh nc gi vai tr ch cht, va thc hin vai tr qun l, , va gi vai tr l ngi thc hin, ngi bo tr khi h thng ASXH gp RR. - X hi ha h thng ASXH: To c ch, to mi trng v khuyn khch cc c nhn, gia nh, dng h, cng ng, cc t chc phi chnh ph tham gia cc hot ng tr gip x hi trn tinh thn chia s trch nhim x hi v tham gia vo vic cung cp cc dch v bo him tui gi, BHYT mt cch bnh ng, cng c li. Cu 2. Vai tr ca cng ng v khu vc t nhn trong pht trin ASXH. - Lch s loi ngi chng minh: Cng ng c vai tr rt quan trng trong vic m bo an ton cho cc thnh vin trong xh hu ht cc quc gia, c bit l trc thi k TBCN. Cc m hnh ASXH u tin trn th gii u da vo ngi thn trong g, dng h, cng ng lng x v nh th, nh cha. Ngy nay ti cc nc ang pht trin phng ng vic tr gip ny vn rt ln. NN cng c chnh sch h tr song khng phi lc no cng gi v tr quan trng nht trong vic m bo an ton v i sng vt cht cho cc thnh vin trong x hi. - Theo truyn thng vn ha ca VN. Vn ha VN do chu nh hng ca o Pht v o Khng thng xuyn khuyn khch con ci sau khi trng thnh h tr nui dng cha m gi. Trong khi con ci c phn trch nhim vi cha m mnh th ngc li h cng c phn trch nhim. Nh vy vai tr ca gia nh, ng than, dng h c vai tr rt quan trng trong h thng ASXH, mc d n khng phi knh chnh thc do NN cung cp. Khng nhng vy dn tc ta cn c truyn thng tng thn tng i, l lnh m l rch.
1

Trong thi k hin nay, khi kinh t ngy mt pht trin, khu vc t nhn ng vai tr l ngi cung cp dch v cho mt s loi bo him nh BHNT, BH tui gi, BHHS, BHYT( VN c tp on ti chnh l Bo Vit v Bo Minh). Ngoi ra khu vc t nhn cn tham gia cung cp cc dch v chm sc ngi gi, tr em, ngi tn tt. ti VN khu vc t nhn cng tham gia vo cung cp cc dch v ni trn HN, TPHCM v mt s tp khc.
-

Cu 3. Vai tr ca NN trong pht trin ASXH? Khi nim ASXH: ASXH l mt h thng cc c ch, chnh sch, cc gii php ca nh nc v cng ng nhm tr gip mi thnh vin trong x hi i ph vi cc rr, cc c sc v KT-XH lm cho h suy gim hoc mt ngun thu nhp do b m au, thai sn, tai nn, BNN, gi c khng cn sc l hoc v cc nguyn nhn khch quan khc ri vo cnh ngho kh, bn cng ha v cung cp cc dch v chm sc sc khe cho cng ng, thng qua cc h thng chnh sch v BHXH, BHYT, TGXH v TGB. Trong bi cnh hin nay kinh t ngy cng pht trin theo xu hng hi nhp ha em li c nhng c hi v thch thc nh bt bnh ng gia tng , phn tng x hi, tng khong cch giu ngho. H thng ASXH s gip gi gn n nh v XH, chnh tr ca t nc, gim s bt bnh ng x hi, bt bnh ng v gii, phn ha giu ngho, phn tng XH, gim mu thun x hi, to nn s ng thun xh. C th ni ASXH l mt trong nhng cng c qun l quan trng ca NN. Mun KT pht trin bn vng i hi nh nc cng phi pht trin mnh m h thng ASXH. Vai tr ca nh nc trong vic pht trin ASXH Trong bi cnh hi nhp quc t v ton cu ha v kinh t, Vit Nam phi i mt vi nhiu thi c cng nh thch thc. Trong bi cnh , nh nc c 2 chc nng ch yu: + Th nht l qun l nh nc v kinh t, + Th hai l qun l x hi, m trong h thng ASXH l ct li m bo s n nh xh v chnh tr. Ngoi ra nh nc cn c chc nng m bo ANQP, gi vng ch quyn c lp quc gia. Hai chc nng ny c mi quan h cht ch vi nhau, thc y ln nhau cng pht trin. Nhng xt cho cng trong bi cnh ton cu ha, t nhn ha, kinh t pht trin trnh cao v vi quan im ly con ngi lm trung tm ca s pht trin v tip cn t gc quyn con ngi th chc nng qun l x hi, pht trin h thng ASXH li gi v tr quan trng nht, chi phi chc nng qun l nh nc v kinh t. Pht trin ASXH l mt chc nng quan trng gp phn n nh x hi. Nh nc s lm gim i nhng tc ng khng mong mun m nn kinh t th trng mang li ch khng thay th c bn tay v hnh, nhng quy lut vn c ca nn KTTT. H thng ASXH khng t hnh thnh v vn ng pht trin nu khng c bn tay v hnh ca nh nc. NN ng vai tr nh hng pht trin h thng ASXH, to c ch, mi trng thun li cho vic pht trin ASXH, ngoi ra cn cung cp ngun lc cho vic thc hin cc dch v v ASXH. Vai tr ca nh nc trong s pht trin ca h thng ASXH ph hp vi tin trnh pht trin KTTT v s l mt trong nhng chc nng quan trng hng u ca nh nc.

Cu 4. Ba chc nng ca ASXH? Trong cuc sng lun tn ti nhng ri ro m ta khng th lng trc c. Mt h thng ASXH tt phi thc hin c chc nng c bn l qun l c RR, bo m an ton cho cc thnh vin trong x hi trc cc nguy c RR lm suy gim hoc mt ngun thu nhp. RR ca con ngi c th c chia thnh 7 loi sau: - RR t nhin - RR mi trng - RR sc khe - RR vng i - RR kinh t (khng hong, ngho i) - RR x hi (ti phm, khng b) - RR chnh tr (o chnh, xung t sc tc) Theo ILO cc rr thng gp nh m au, tai nn lao ng, bnh ngh nghip, tui gi, thin tai bo lt, hn hn, mt ma. Thc t VN v mt s nc khc cn c mt s RR khc nh chin tranh, xung t sc tc, tai nn giao thng. Ngoi ra cn c cc loi hnh RR khc lm mt b phn dn c ri vo hon cnh kh khn cn c bo v nh: tr em m ci, ngi nui con nh, nhng ng thu nhp thp, V vy chc nng ca h thng ASXH chnh l qun tr RR v bo v cc i tng c hon cnh c bit. Chc nng c bn ny c th hin trn ba chc nng c th sau: Phng nga rr: vic phng nga phi c thc hin t xa, ngay t khi ngi lao ng cn tr, cn khe mnh v vic phng nga rr y phi c thwch hin bng nhiu chng trnh v chnh sch khc nhau. Gim thiu rr: khi mt b phn thnh vin trong x hi khng c c hi tham gia vo tng li th nht (phng nga rr) h tip tc b ri xung v c nguy c mt an ton cao hn-> tng li th 2 gim thiu rr vi cc chnh sch tr gip, tr cp mang tnh ngn hn. Khc phc rr: y l tng li cui cng trong h thng m bo an ton cho mi thnh vin trong x hi. Bi vy n yu cu phi thit k chc chn, bn vng v khng bt 11thuwch hin thng qua mt lot cc chnh sch h tr trc tip v gin tip ca nh nc nh tr cp x hi, Cu 5. Ngun hnh thnh qu ASXH VN - Nh nc - Do NL v NSDL ng gp - Li t qu ASXH nhn ri - Thu hp php - X hi ha Cu 6. ASXH Trung quc: Ch BH BH dng lo BH tht nghip BH y t BH mc sng ti thiu/ cu t XH BHXH khc i tng hng li Cng nhn vin chc Cng nhn vin chc C dn thnh th c thu nhp thp BH thng tt ca cng nhn, BH sinh , BH nui dng cc i tng chnh sch, phc li x hi
3

Nguyn tc ci cch - Th nht: Mc BHXH phi tng ng vs trnh pht trin kinh t. - Th hai: Kt hp gia nguyn tc cng bng XH v hiu sut th trng. - Th ba: Phi tch chc nng qun l nh nc vi vic thu np kinh ph s dng qu BHXH, tc l tch chc nng qun l nh nc vi chc nng kinh doanh lun chuyn qu BHXH - Th t: Cn c s phn bit gia ch BHXH thnh ph, th trn vs BHXH nng thn - Th nm: Gia BHXH v BHTM cn chia s RR mt cch hp l. Cu 7. i tng, ch ca BHXH bt buc v BHXH t nguyn BHXH bt buc: i tng: gm 9 loi: - NL VN lm vic c giao kt HL theo quy nh ca php lut - Cn b, cng chc, vin chc theo quy nh ca php lut v cn b cng chc - Cng nhn quc phng, cng nhn cng an nhn dn - S quan qun i NDVN hng lng theo quy nh ca php lut v s quan qun i nhn dn VN; qun nhn chuyn nghip hng lng theo quy nh ca php lut v ngha v qun s; s quan, h s quan, chin s ANND hng lng theo quy nh ca php lut v lc lng ANND; s quan, h s quan, chin s CSND hng lng theo quy nh ca php lut v lc lng CSND lm cng tc c yu hng lng nh i vi QND, CAND theo quy nh ca php lut v c yu - H s quan, chin s ANND hng ph cp qun hm theo quy inh ca php lut v ngha v qun s - H s quan, chin s ANND hng ph cp qun hm theo quy inh ca php lut v lc lng ANND - H s quan, chin s CSND hng ph cp qun hm theo quy inh ca php lut v lc lng CSND - NL VN lm vic c thi hn nc ngoi - NSDL bao gm: cc c quan nh nc, n v s nghip, n v lc lng v trang nhn dn; t chc chnh tr, t/c chnh tr - x hi, t/c chnh tr - x hi ngh nghip, t/c x hi ngh nghip, t/c x hi khc; c quan, t/c nc ngoi hoc t/c quc t ng trn lnh th VN, cac doanh nghip, HTX, h kinh doanh c th, t hp tc, cc t/c khc v cc c nhn c thu mn, s dng NL. Ch : c 5 ch : m au, thai sn, tai nn lao ng, bnh ngh nghip, hu tr v t tut. BHXH t nguyn: i tng: p dng i vi ngi VN trong tui lao ng lm vic trong cc thnh phn kinh t, khng thuc din lm cng hng lng. (i tng ny mi c quy nh trong Lut BHXH nm 2006) Ch : c mt ch duy nht l hu tr ( c th gi l BH hu tr t nguyn) Cu 8. Th ch ti chnh ca BHXH Vit Nam ? Mc hng tng ng mc ng Theo quy nh ti iu 7 ca Lut BHXH nm 2006, c 3 nguyn tc sau: - Mc hng BHXH trn c s mc ng v thi gian ng BHXH. Mc ng BHXH c xc nh trn c s tin lng, tin cng, thu nhp ca ngi lao ng.
4

- Qu BH c hch ton theo cc qu thnh phn ca BHXH bt buc, BHXH t nguyn v BHTN - Vic thc hin BHXH phi n gin, d dng, thun tin, m bo y quyn li ca ng tham gia BHXH. Ngun hnh thnh qu: - Ngi tham gia BHXH, phi ng mt phn thu nhp tnh theo t l tin lng, NSDL phi ng mt t l nht dnh theo qu lng - tin sinh li t hot ng u t ca qu - h tr ca Nh nc - cc ngun thu hp php khc. +) theo quy nh ti iu 73 ca Lut BHXH nm 2006, NL phi ng 5% tin lng tin cng hnh thng vo qu hu tr v t tut; t nm 2010, c 2 nm tng 1% cho n khi t t l ng 8%. +) Theo iu 74, Lut BHXH nm 2006, NSDL phi ng 3% tng qu TLTC vo qu m au, thai sn; 11% vo qu hu tr v t tut, t nm 2010 c 2 nm ng tng 1% cho n khi t t l ng 14%; sau c 2 nm tng thm 2% cho n khi t mc ng l 22%. +) Qu BHXH t nguyn do NL ng gp theo bn hnh thc: hng thng, hng qu, su thng v mt ln cho nhiu nm. +) Qu BHTN do NL ng gp 1% TLTC hng thng v NSDL l 1% tng qu TLTC ca nhng ngi tham gia BHTN. C ch thu chi BHXH: - v nguyn tc c ch thu v chi BHXH bt buc l thu chi trc tip. Ngi tham gia BHXH np trc tip cho t chc BHXH hng thng theo quy nh v t chc BHXH c trch nhim chi tr trc tip cc ch cho ngi tham gia BHXH, ty theo tng ch , ch hu tr chi tr hng thng, cc ch khc chi tr tng t hoc mt ln. Cu 9. BHYT. Ch s bao ph ca BHYT? BHYT l hnh thc bo him c p dng trong lnh vc chm sc sc khe nhm bo m chi tr mt phn hoc ton b chi ph khm cha bnh cho ngi tham gia BHYT khi h m au, bnh tt bng ngun qu BHYT do s ng gp theo chu k ca ngi s dng lao ng, ngi lao ng, cc t chc v c nhn. - Hiu mt cch gin d BHYT chnh l tit kim khi khe, chi tiu khi m - i tng ca chnh sch BHYT: + i tng bt buc: chnh l nhng i tng bt buc ca BHXH bt buc v nhng ng hng ch hu tr hoc tr cp BHXH + i tng c nh nc bao cp: i tng hng tr cp u i NCC, tr em di 6t, ng ngho + i tng t nguyn: Tt c cng dn VN ko thuc 2 loi trn - Cc ch : + Ng tham gia BHYT c quyn bnh ng nh nhau trong vic khm cha bnh, c cp thuc min ph theo quy nh k c ni v ngoi tr + Ng bnh c th BHYT c hng quyn li thanh ton cho mt s nhim v nh xt nghim HIV, iu tr AIDS giai on cui. + c min gim chi ph khm cha bnh vt qu mc trn cho 1 ln khm cha bnh trong trng hp bnh him ngho, hon cnh gia nh kh khn.
5

Ch s bao ph BHYT: - Ni dung: o lng xem bao nhiu phn trm dn s c tham gia vo hp phn BHYT. - CT tnh: Cbhyt = Sbhyt / Dcn Trong : Cbhyt: ch s bao ph ca BHYT Sbhyt: s ngi tham gia BHYT Dcn: tng s dn trong c nc. - ngha: phn nh mc tham gia ca dn s vo BHYT. T l dn s tham gia cng cao th mc an ton khi m au, bnh tt cng cao v c ngun lc chi cho vic khm cha bnh thng qua BHYT. Ch s ny phn nh mc tin b x hi ca mt quc gia v ASXH. V l nhiu quc gia xy dng l trnh thc hin BHYT ton dn. VN cng ang i theo l trnh ny, nhng theo s liu t b y t th nm 2005 mi ch t khong 37% dn s tham gia BHYT.

Cu 10. M hnh t chc v qun l ASXH giai on trc i mi v t i mi n nay? M hnh Th ch c im m bo xh ton dn thng qua Nh nc vic gn ngi dn vo h thng phc C quan/ x nghip li xh nh nc ASXH da trn nn KTKHH Pht trin BHXH cho NL trong HTX tp trung (t cui nhng nm khu vc nh nc v mt h thng m on th qun 1970 trn c nc n cui bo xh cho khu vc tp th, c bit chng nhng nm 1980) nng thn Cng ng Nhn mnh vo k hoch ha v qun l ca nh nc trung ng i T chc quc t vi phc li x hi. Nh nc ng vai tr nng ct, ng thi thu ht v pht huy s tham Nh nc gia ca mi thnh phn, lnh vc vo T chc KD/ n v phc li xh c quan nh nc v Tha nhn v nng cao vai tr khng nh nc ca khu vc t nhn on th qun ASXH da trn nn KTTT nh Tng cng vai tr ca nh nc, chng hng XHCN (t cui nhng a phng Gia nh nm 1980 n nay) cao vai tr ca h g. M rng Cng ng m bo xh v BHXH cho ton dn, X hi dn s cho mi khu vc xh C nhn Tng cng t ch kinh t v hnh chnh cho cc t chc BHXH nh T chc quc t nc M rng gip quc t - V m hnh trang 161

Cu 11: Mi quan h gia ASXH vi vic lm v thu nhp? Mi quan h gia ASXH v vic lm, thu nhp Vic lm l nhng hot ng to ra ngun thu nhp m khng b php lut cm. (b LL) Mt trong nhng ni dung ca ASXH c lin quan n vic lm m bo thu nhp cho NL sinh sng v c mt phn tch ly khi m au, v gi v phng nga, gim thiu tnh trng tht nghip. Khng th ni ti x hi an sinh nu con ngi ang tui l khng c cng n vic lm, khng c thu nhp. Ngun ti chnh cn thit cho ASXH bt ngun t cc khon ng gp mt phn thu nhp ca mi ngi dn trong thi gian l v thng qua thu hoc thng qua cc khon ng gp khc. Vic lm v gii quyt vic lm amg l mt trong nhng vn xh c tnh cht ton cu. V kha cnh xh, vic lm cho cng dn l mt trong nhng ch tiu quan trng nh gi mc pht trin ca mt quc gia, tnh u vit ca mt ch xh. V mt php l, vic lm l mt phm tr thuc quyn con ngi c cng ng th gii tha nhn. Vic lm v thu nhp ca mi ngi dn, ngi l khng ch l nhu cu ca c nhn m l i hi ca xh. ASXH b e da nu NL thiu vic lm, tht nghip hoc lm vic nhng khng c tin cng. Cu 12: Mi quan h gia ASXH vi chnh sch x hi? ASXH l mt b phn ca h thng chnh sch x hi, bn cnh h thng ASXH trong khi thu nhp bnh qun u ngi nc ta c UNDP xp vo nhm cc nc chm pht trin. Kinh t pht trin v tng trng, thu nhp bnh qun u ngi ngy cng tng cao, kh nng tch ly ca cc thnh vin trong x hi cng nhiu v cng l c hi cho h tham gia vo cc loi hnh bt buc hay t nguyn, k c t nguyn b sung nu nh mc ph bt buc ca cc loi hnh bo him thp, mong c c mc hng cao hn, kh nng i ph vi rr tt hn. Mt khc khi con ngi c thu nhp cao th c hi chia s trch nhim x hi, tr gip gia nh, ngi thn v cc i tng bo tr x hi, nhng ngi c nhu cu bo v c bit cng ho phng hn. Cu 13: Mi quan h gia ASXH vi cng tc x hi? Mi quan h gia ASXH v CTXH C s trng nhau v i tng tr gip. C chung mc ch l bo v s an ton cho cc thnh vin trong xh l i tng yu th, i tng c vn xh, bo v s bnh yn cho xh. C mqh cht ch vi nhau thng qua vic t vn, tham vn v tr gip xh,cung cp dch v xh. Vic kt hp gia 2 lnh vc ny s mang li hiu qu tch cc hn cho xh. S tc ng ca c 2 h thng ny lm cho cc cng ng ngho thc tnh v pht trin nhanh hn, bn vng hn. Cu 14: Ch s tc ng ca ASXH? Ti sao ch s bao ph ca tr gip c bit l 100%? Ch s tc ng ca ASXH: +) Ni dung: nhm o lng mc tc ng n cuc sng ca nhng ngi tham gia tng hp phn ASXH bng cch so snh tin tr cp xh bnh qun hng thng, tin tr cp c bit bnh qun hng thng, lng hu bnh qun hng thng v cc tr gip khc c th quy i thnh tin m cc nhm i tng nhn c vi mc chi tiu bnh qun ca dn c tnh theo thng trong tng thi k tng ng. +) CT tnh: IPjy = TCjy / MSy Hay IPjy = LHjy / MSy Trong :
7

IPjy : ch s tc ng ca i tng j nm y TCjy hay LHjy : tr cp v tr gip hoc lng hu trung bnh ca i tng j nm y MSy : mc sng trung bnh dn c nm th y +) ngha: c ngha quan trng trong vic nh gi cht lng v tnh hiu qu ca h thng ASXH v trong vic tnh ton ch tr cp hay lng hu nhm bo v cc thnh vin trong x hi c c mc sng ngang bng vi mc sng trung bnh ca cng ng dn c i vi nhm c cng vi nc, nhm tham gia BHXH v mc sng ti thiu i vi nhm i tng bo tr xh; gim thiu bt bnh x hi. Ch s bao ph ca tr gip c bit l 100% v: ch s ny phn nh mc tip cn cc chnh sch u i ca cc i tng c cng vi nc. Thng qua phn nh s quan tm ca Nh nc i vi nhng ngi hy sinh mt phn xng mu hoc ng gp cng sc cho s nghip u tranh gii phng dn tc v bo v t quc.Hn na,mc chun tr cp ngi c cng cao hn tin lng ti thiu. V mc tiu ca Nh nc l m bo cho ngi c cng c mc sng ngang bng vi mc sng trung bnh ca cng ng dn c.