MATEMATIKA I: ALJEBRA

1) LABURTU:

x 3 − x 2 − 2x
x 3 − 3x 2 + 2x

ebazpena:

x 3 − x 2 − 2x
=
x x2 − x − 2
=
( =
)
x ( x − 2) ( x + 1) x + 1
x − 3 x + 2x x x − 3 x + 2
3 2 2
(
x ( x − 2) ( x − 1) x −1 )
2) Kalkulatu eta laburtu:

1 2 1
+ +
( x − 1) 2 x −1 x2 −1

Ebazpena:

1 2 1 1 2 1
+ + = + + =
( x − 1) 2
x − 1 x 2 − 1 ( x − 1) 2 ( x − 1) ( x − 1) ( x + 1)

=
( )
x + 1 + 2 x 2 − 1 + ( x − 1)
=
x + 1 + 2x 2 − 2 + x − 1
=
2x 2 + 2x − 2
( x − 1) 2 ( x + 1) ( x − 1) 2 ( x + 1) ( x − 1) 2 ( x + 1)
3) Ebatzi ondorengo ekuazioak:

15 3 x 2 − x + 3
a) x 2 + = +3 b) x 4 − 21x 2 − 100 = 0
4 4

Ebazpena:

15 3 x 2 − x + 3
a) x 2 + = +3
4 4

4 x 2 15 3 x 2 − x + 3 12
+ = +
4 4 4 4

4 x 2 + 15 = 3 x 2 − x + 3 + 12

x2 + x = 0

x = 0

x ( x + 1) = 0 → 
x + 1 = 0 → x = −1

b) x 4 − 21x 2 − 100 = 0
Cambio: x 2 = z → x 4 = z2
z 2 − 21z − 100 = 0
 z = 25 → x = ±5
21 ± 441 + 400 21 ± 841 21 ± 29 
z= = = → 
2 2 2 z = −4 (no vale)

Bi soluzio: x1 = −5, x2 = 5

4) Ebatzi ondorengo ekuazioak:

2 x −2 5
a) 3x − 3 + x = 7 b) + =
x −1 x +1 4

Ebazpena:

a) 3x − 3 + x = 7
3x − 3 = 7 − x
3x − 3 = ( 7 − x ) 2
3 x − 3 = 49 + x 2 − 14 x
0 = x 2 − 17 x + 52
17 ± 289 − 208 17 ± 81  x = 13
17 ± 9 
x= = = → 
2 2 2  x = 4

Egiaztapena:

x = 13 → 36 + 13 = 6 + 13 = 19 ≠ 7 → x = 13 no vale
x=4 → 9 +4 = 3+4 = 7 → x = 7 sí vale

Soluzioa: x = 4

2 x −2 5
b) + =
x −1 x +1 4

8( x + 1) 4( x − 1) ( x − 2 ) 5( x − 1) ( x + 1)
+ =
4( x − 1) ( x + 1) 4( x − 1) ( x + 1) 4( x − 1) ( x + 1)

( ) (
8x + 8 + 4 x 2 − 3x + 2 = 5 x 2 − 1 )
2 2
8 x + 8 + 4 x − 12 x + 8 = 5 x − 5
0 = x 2 + 4 x − 21

− 4 ± 16 + 84 − 4 ± 100 x = 3
− 4 ± 10 
x= = = → 
2 2 2  x = −7

3 2
c) x − 2 x − 11x + 12 = 0

Ebazpena:

Fakturizatuko dugu:
 x − 1 = 0 → x = 1

x − 2 x − 11x + 12 = ( x − 1) ( x − 4 ) ( x + 3 ) = 0
3 2
→ x − 4 = 0 → x = 4
 x + 3 = 0 → x = −3


Soluzioak:

x1 = 1, x 2 = 4, x 3 = −3

6) Ebatzi ondoko ekuazioak:

3
a) 2 2 x − 2 x +1 + =0 b) log ( x − 2 ) + log ( x − 3 ) = log 6
4

Ebazpena:

3
a) 2 2 x − 2 x +1 + =0
4

(2 ) x 2
− 2 ⋅ 2x +
3
4
=0

Hacemos el cambio de variable: 2x = y

3
y 2 − 2y + =0 → 4y 2 − 8y + 3 = 0
4
 12 3
y = =
8± 64 − 48 8 ± 16 8 ± 4  8 2
y = = = → 
8 8 8 y = = 4 1
 8 2

3 3 3 log 3
• y= → 2x = → x = log 2 = log 2 3 − 1 = − 1 = 0,58
2 2 2 log 2
edo x = (log3 -log 2)/log 2=0,58
1 1
• y= → 2x = → x = −1
2 2

Bi soluzio: x1 = 0,58; x2 = −1

b) log ( x − 2) + log ( x − 3 ) = log 6

log [ ( x − 2 ) ( x − 3 ) ] = log 6

( x − 2) ( x − 3) = 6
 x 2 − 5x + 6 = 6

 x  0 (no vale) porque al sustituir en la ecuación


 quedaría log  2   log  3  , que no
x2  5x  0  x  x  5  0  
 existen.
 x 5

Soluzioa: x  5

7) Ebatzi ondorengo ekuazio sistemak

1 2

x  y 5 

1 1 5
 
x y 2 
a)

Ebazpena:

1 2
  5  2 x  y   5  2 x  2y
xy 5 
  1
1 1 5  5  5 xy  1  xy y 
  2y  2 x  5 xy  x
x y 2 

2
5  2x  ; 5 x  2 x 2  2; 0  2x 2  5x  2
x
 1
 x2  y
2
5 25  16 5 9 53 
x    
4 4 4  2 1
 x   y 2
 4 2

 1
x1  2  x2 
Hay dos soluciones : y 2 
1
y1   y2  2
2 

b)
2 x + y  32 

ln x  ln y  ln 6

Ebazpena:

2 x + y = 32  2 x + y = 25  x + y = 5 y =5−x
  xy = 6 
ln x + ln y = ln 6 ln ( xy ) = ln 6 x(5 − x ) = 6
 5±25 − 24
5x − x 2 = 6 → 0 = x 2 − 5x + 6 → x= =
2
5 ± 1 5 ±1 x = 3 → y = 5−3 = 2

= = → 
2 2  x = 2 → y =5−2=3

Bi soluzio:

x1 = 3, y1 = 2
x2 = 2, y2 = 3

8) Ebatzi ondoko inekuazio edota inekuazio sistemak:

x2 – 3x – 4 ≥ 0 8 (–∞, –1] « [4, +∞)