Reacties NRC-lezers op Mijn dochter is een niet-mens, van M.

van Zanten-van Hattum, katern Mens&, 7 februari 2012

1 Nicole van Troost, Zandvoort: De schrik sloeg me om het hart, toen ik dinsdag 7 februari 2012 NRC Handelsblad opensloeg en de brief Mijn dochter is een niet-mens las. Het is geenszins mijn bedoeling in discussie te gaan met mevrouw van Zanten-van Hattum, van wiens hand de brief was. Ik realiseer me dat ik, gezegend met een gezonde dochter, niet de illusie moet hebben me ook maar in de geringste mate in haar schoenen te kunnen verplaatsen. Evenmin is het mijn intentie haar ervaring en overtuiging te veroordelen. Ondanks dat wil ik graag mijn visie op mensen, zoals mevrouw van Zanten-van Hattums dochter, naast het geschetste beeld plaatsen. Voor de benodigde balans in zienswijzen. Het leven heeft mij talloze contacten met mensen met ernstige verstandelijke beperkingen gebracht, waarbij vaak ook sprake was van, zoals men dat pleegt te noemen, communicatieve beperkingen, al dan niet als gevolg van autisme. Van kinds af aan heb ik me bij hen regelmatig meer op mijn plek gevoeld, dan waar ook. En inmiddels ben ik niet alleen op werkdagen tussen negen en vijf in functie als orthopedagoog, maar deel ik mijn leven en huis met mensen met beperkingen. De meesten van mijn huisgenoten voldoen niet aan het beeld dat mevrouw van Zanten-van Hattum schetst, maar er is een enkeling, en er zijn er geweest, die daarbij zeer dicht in de buurt komen. Ook in de jaren daarvoor heb ik talloze mensen als mevrouw van Zanten-van Hattums dochter van nabij gekend en meegemaakt. De woorden uit de ingezonden brief zijn voor mij herkenbaar, zeer herkenbaar. De voorbeelden, die worden gegeven eveneens. Uit het zwakzinnige leven gegrepen. De waarheid die mevrouw daaruit destilleert respecteer ik als de hare. Maar de mijne is het niet. Boven alles heb ik ervaren en ben ik ervan overtuigd dat deze mensen mens-onder-demensen zijn. Ondanks de gebreken, die we bij hen kunnen constateren, is hun bestaan een menselijk bestaan en dat te zien is mijns inziens een voorwaarde voor hen om ook menswaardig te worden behandeld. Een ontkenning van het mens-zijn van door mensen voortgebrachte levens is een ontkenning van de Goddelijke vonk in alles wat leeft. En dat zeg ik zonder enige vorm van religieuze achtergrond. In deze mensen, diep-zwakzinnig, of hoe je ze ook noemt, brandt dezelfde levensvlam als in onszelf. Het is niet altijd gemakkelijk te zien, maar net zoals goede wijn een kenner behoeft, zijn er ook kenners met oog voor de mensheid in ieder ander. En het vergt tijd en moed, deskundigheid, geduld en wijsheid om met open vizier in contact te treden met hen, van wie we denken dat contact onmogelijk is. Maar als de brug eenmaal geslagen is, blijken zij dezelfde verlangens te hebben als wij allemaal: erbij horen, gezien worden, hun plek mogen

innemen en bovenal bieden wat zij te bieden hebben, al is dat soms slechts voor een handjevol verstaanders te horen. 2 Marjon Zomer, Arnhem: Gisteren las ik het artikel 'mijn dochter is een niet-mens', vanochtend op de fiets dacht ik erover na. Tuurlijk overwoog ik om te zeggen dat het stuk me raakt in mijn hart. Mijn moederhart. Ook ik ben moeder van een kind met autisme. Verder houden de overeenkomsten op. Misschien is er nog dat de auteur van het stuk net als ik genteresseerd lijkt te zijn in de psychologie, nadenkt over het zijn, de zingeving, maakbaarheid, verwachtingen ( in blijde verwachting!). Verder te denken dan de conventionele paden, buiten kaders van perceptie, de uiterwaarden zogezegd, is meestal niet populair. Je staat al snel in een maaiveld. Ik kwam in het gedrang met aannames. Ik weet dat mensen niet kunnen zijn. Dat is een schijnbaar rare zin. Waar haar dochter een niet-mens is, is dat voor mij mijn moeder. (schizofreen, MPS) En daar raakte het me (nog) meer. In mijn dochterhart. Of eigenlijk, mijn kinderhart. Het is tegen de heersende moraal dat je geen contact hebt met een ouder. De verbinding met je kind wordt in de maatschappij als onvoorwaardelijk voorgesteld. Onvoorwaardelijk is grensloos. Mens zijn is begrensd.

.. 3 Carolyn Melief-Taconis: Uit mijn hart gegrepen en wat fijn dat meer mensen dit over hun kind voelen en durven uiten. Ook ik als moeder van een zwaar gehandicapte dochter worstel met het mens zijn van mijn dochter van inmiddels 12 jaar oud. Geen onmens, maar een nietmens omdat al het vermogen ontbreekt tot contact en een gevoelsleven. Fijn ook dat mijn krant een stuk als dit publiceert, net als soortgelijke stukken in het verleden. Voor mensen die niet te maken hebben met deze groep niet-mensen onbegrijpelijk, voor al de mensen die wel bekend zijn met deze groep of het zal je kind maar zijn, ieder woord klopt en ook de zoektocht en de pijn die met de erkenning van niet-mens zijn. Pijnlijk ja, maar het is pijn van jaren en jaren en die blijft zolang het niet-mens op deze wereld is en je tegen beter weten in blijft zoeken naar het mens in je kind. Het is toch je kind... En niet je huisdier.