I . Akreditif Nedir?

Akreditif (Akreditif uluslararas ilemlerde ksaca L/C - Letter of Credit olarak adlandrlmaktadr); hra edilen mallarn bedellerinin denmesi konusunda belirli artlarn yerine getirilmesinden sonra demenin yaplacana ilikin bir eit teminattr. Veya baka bir ifadeyle; thalat firmann emrine dayanarak bir bankann ihracatya deme yapacan yada polieleri kabul edip itirak edeceini ihracatya kar yazl olarak taahht etmesine verilen addr. Ksaca Akreditif arta bal deme garantisidir.Akreditif ilemine "Vesikal Kredi" ad da verilir. Uluslararas ticarette bata gelen deme ekillerinden olan akreditifli deme ilemlerinde uluslararas kurallar ve bankaclk teamlleri uygulanr. Akreditifli deme eklinde, bankalar veya zel finans kurumlar, ithalatlardan akreditif talimatn aldktan 10 i gn iinde ithal msaadesi dzenlerler ve akreditif almas srasnda dviz sat yapabilirler. Akreditifli deme sisteminin temel dayana, ithalat ve ihracatnn arasndaki para alveriinde kpr grevi gren bankalardr. Bir bankann yazl olarak ykmlle girerek deme ileminde araclk etmesi gerekmektedir. Bu da akreditifin almas anlamna gelmektedir. Genel esaslar dahilinde vadeli bir akreditif alabilir. deme vadesi, konimento veya tama senetleri tarihinden itibaren herhangi bir sre ile snrl olmakszn serbeste belirlenebilir. II . Akreditifin yararlar: Akreditif, uluslararas ticarette ok geni bir alanda bir deme ve garanti arac olarak kullanlmaktadr. Akreditifli deme ekli hem alcy (ithalat), hem satcy (ihracat) koruyan bir deme trdr. Akreditifli demede, hracat asndan; Bir bankann deme gvencesine sahiptir. (Teyidli akreditiflerde ek olarak ikinci bir bankann gvencesine kavuur) Alcnn lkesindeki politik risk, gvenceden dolay en alt dzeye inmitir. Akreditif balants gsterilerek ihracat kredisi alnabilir. Yeni pazarlara girerek satlarn artrabilir. thalat asndan; Alc akreditif koullarn yerine getirmeyen satcya deme yaplmayacana ilikin gvenceye sahiptir. Bankalar alc adna akreditif koullarnn yerine getirilip getirilmediini incelerler. "En son ykleme tarihi"nin saptanabilmesi alcya (zellikle ihracaty iyi tanmyorsa) mallar zamannda elde edebilme olanan salar.

 Mallarn gvence olarak gstererek onlar pazarlayncaya kadar eitli kaynaklardan bor bulabilir. Eer satc ile anlarsa, mal bedelinin belgelerin ibraznda deil de, belirli bir sre sonra denmesi imkan salanabilir. Bu ithalatya zaman kazandrarak daha dk maliyette kredi salama imkan verebilir. Akreditif, taraflar arasnda gveni salad gibi, uluslararas ticareti de dzenlemi olur. Akreditifli demede, mal veya hizmete deil belgelere gre deme yaplmakla beraber, sz konusu deme ancak akreditif artlar yerine getirildiinde gerekletirilir. III . Akreditifde Taraflar: Akreditif ilemlerinde en az 4 taraf vardr; 1 . Akrededitif Amiri(Applicant): Akreditifi atrmak zere bankasna bavuran alc yani ithalatdr. Akreditif iin gerekli olan tm artlar, akreditifin cinsini, istenecek belgeleri ve hracat yani satc ile yapt szlemeyi veya proforma faturay bankaya iibraz ederek ilemi balatr. Akreditif amiri, genellikle akreditifi atrd bankay ynlendiren taraftr. Satc ile mutabakatlar sonucu olumu, onaylad herhangi bir deiiklii bankaya bildirir ve bankann belgelerde bulduu herhangi bir olumsuzluu mal veya hizmet teslimi srasnda kabul etme veya etmeme kararn verir ve bunu da bankasna bildirir. Herhangi bir uyumsuzluk tespit edilmedii takdirde, kendisine sunulan belgeleri biran nce inceleyip bankasna verir ve gerekli demeyi yapar. Akreditif amiri, bankas ile yapt szleme gerei tm taahhtlerini yerine getirir ve akreditif artlarnda tm masraf ve komisyonlar lehdarn deyecei belirtilmi olsa dahi herhangi bir akreditif iptal ve kullanmama durumlarnda sz konusu olan komisyon ve masraflar amir der. 1 INCOTERMS kapsamnda ,akreditif amirini ilgilendiren bir dier husus da sigortadr. Sigorta amire ait ise, ykleme tarihi itibariyle sigortay yaptrr veya konu ile ilgili bankasna sigortaya ilikin gerekli talimatlar verir. 2 . Akreditif Lehdar(Beneficiary): Lehine akreditif alan satc, Lehdardr. Akreditif artlarnda yeralan belgeleri ibraz eder ve tahsilde bulunur. hracat, yani lehdar, akreditifin trne gre, vadesinde deme taahhd veya vesaike ekli poliesine kabul ile ilgili imza alr. 3 . Amir Banka(Opening or Issuing Bank): Akreditif amirinden alnan talimat ile akreditifi aan banka, Amir Bankadr. Amirden ald talimat ile akreditif metnini hazrlar ve satcya iletmesi iin muhabir bankaya gnderir. Akreditif artlarnn yerine getirilmesi halinde gereken miktarn denecei muhabir bankaya veya dorudan satcya taahht edilmi olur. Amir banka, akreditif alyla ve yazmalarla ilgilenir ve takip eder. Mal veya hizmet ile ilgili akreditifte sz geen belgeleri alr ve 7 i gn iinde inceleyerek uygunluunu tespit ettii halde deme yoluna, uygunsuzluunu tespit ettii hallerde ise, amiri ile de grerek uyumsuzluklar belirterek belgeleri reddeder ve bunu muhabir
1

ICC 500

bankaya bildirir. Amir banka, belgeleri uygun buluyorsa bundan sonraki adm olarak demenin yaplmas iin muhabir bankay ramburse etmelidir. Amir banka akreditif ileminin balamas ile verdii taahhtlerden dolay amire kar sorumludur. Eer akreditifte teyit, deme, itira veya kabul yetkileri varsa, buna gre teyit bankasna, deme bankasna, itira bankasna veya kabul bankasna kar sorumludur. 4 . Arac Banka: Amir Bankann akreditifi at yani kat mektubunu gnderdii bankadr.Bu banka akreditifi ihracatya bildiriyorsa ayn zamanda ihbar bankasdr. Akreditif ileminde, ounlukla satc olan ihracatnn lkesinde bulunan ve akreditif aldn ihracatya ihbar eden banka hbar Bankasdr. hbar bankas, ihracatya lehine akreditif aldn ve alan bu akreditifin artlarn iletir. Eer ihbar bankas, sadece ihbar etmekle ykml ise hi bir ekilde deme ykmll altna girmez. Alan akreditifin gerek olup olmad ile ihbar bankas ilgilenir. hbar bankas akreditifle ilgili ataca her admdan lehdar veya amir bankay haberdar etmelidir. hbar bankas akreditifin gerekliini belirleyemediyse ya amir bankaya geri dner ya da lehdara gnderir ama gerekliini belirleyemediini belirtir. hbar bankas hangi adm yapacaksa ok ksa bir sre ierisinde yapmaldr. Akreditifin gerekliini saptamasna ramen lehdara bildiremiyorsa yine bunu amir bankaya acilen bildirmesi gerekir. IV . Akreditifli ilemlerde yer alan bankalar: Akreditif ilemlerinde genellikle ilgili iki banka bulunur; Amir banka ve muhabir banka. Ancak baz durumlarda ihracat, alan kredinin kendisine yakn bulduu nc bir banka tarafndan veya muhabir banka tarafndan garanti edilmesini ister ve bu banka teyid eden banka olarak adlandrlr: Dier taraftan, ihracatya akreditifin geldiini ihbar eden ve "ihbar bankas" olarak adlandrlan bir n banka olabilmektedir ancak bu, ounlukla muhabir banka olmaktadr. Amir banka / Aan banka (Issuing / Opening bank) thalatnn bankasdr Akreditifi aar hracat, akreditif vadesi iinde istenilen koullan yerine getirirse deme yapmakla ykmldr. demeyi ihracatya dn hakk (rcu hakk) olmakszn yapar. thalatnn istemi zerine henz akreditif almadan ihracatya veya muhabirine "n bilgi" (preadvce) verebilir. Kimi lkelerde akreditifi doruca ihracatya iletebilir. hbar bankas / Advising bank Akreditifin aldn ihracatya iletir.2 Akreditifde, ihracatya kar deme konusunda herhangi bir ykmll yoktur. Bir anlamda postane grevini stlenmitir.
2

Ancak, akreditifi ihbar etmeye karar verdiinde, ihbar ettii akreditifin gerek olup olmadn kontrol etmeye zen gsterir. Eer akreditifi ihbar etmemeyi tercih ederse Amir Bankaya bu konuda gecikmeksizin bilgi verir.

Teyid bankas / Confirming bank Amir banka dndaki bir banka akreditife kendi ykmlln ekliyebilir. Bu banka ounlukla ihbar bankas olmaktadr. Teyid, amir bankann ykmllklerini yerine getireceine ilikin olarak bir dier bankann kesin taahhdn ortaya koymasdr. Teyid eden bankann birinci derecede sorumluluu vardr. Akreditif koullan yerine getirilmise, teyid bankas; 1. hracatya dn hakk olmakszn deme yapar 2. Polieleri kabul eder. 3. hracatya dn olmakszn polienin mzakere ilemini gerekletirir. 3 Sorumluluu amir bankann sorumluluu kadar nemlidir. Akreditif koullarna kar gelinirse, ihracat hem amir bankaya hem de teyid bankasna kar tavr koyabilir. Kendisini birinci derecede sorumlu bir konuma getiren bu hizmet karlnda komisyon alr. Bu bankalar dnda ise; tira Bankas (Negotiating Bank) 4 Akreditif itira edilebilir bir akreditif ise, lehdar tarafndan ibraz edilen belgeleri inceleyerek deme ykmll altna giren ve polie veya vesaiki alan banka, tira Bankasdr. tira bankas, akreditif zerinden ilem yaparak yani vesaiki inceleyerek ileme alr ve deme ykmll altna girer. Akreditif artlarnda itira bankasnn herhangi bir banka olabilecei belirtilmiyorsa, itiray yapacak bankann muhakkak belirtilmesi gerekir. Rambursman Bankas (Reimbursing Bank) Akreditifte bir bakma arac grevi grerek, dorudan taraf olmayan deme bankas Rambursman Bankasdr. Akreditif ile ilgili demeyi yapan veya itira eden bankay ramburse eder. Ramburse yetkisi yine amir banka tarafndan verilir. Rambursman bankas amir banka tarafndan kendisine verilen ramburse yetkisi ile amir banka adna deme yapar. Rambursman bankasnn deme yapmamas sonucunda sorumluluk amir bankaya aittir. Akreditifte aksi bir art yoksa, rambusman bankasnn her trl faizi, komisyon ve masraflar amir banka tarafndan karlanr. Akreditifin kullanlmaz durumda olmas halinde ise varsa rambursman bankasnn masraflar yine amir banka tarafndan karlanr.

Grevli Banka (Nominated Bank)

3 4

Devir ve ciro : Polienin satn alnmas

www.mngbank.com.tr

Adndan da anlalaca zere, akreditifin trne gre grevlendirilmi olan bankadr. Konusuna gre akreditifte, deme yapmaya, vadede deme ykmll altna girmeye, polie kabul etmeye ve itira ilemi yapmaya yetkili bankadr. Grevli bankann, amir banka iin yukarda belirtilen ilemleri yapabilmesi iin, grevlendirilmi olmas gereklidir. Eer teyit bankas grevli banka olarak tayin edilmediyse, kendisine verilen belgelerin incelenmesinden veya amir bankaya gnderilmesinden sorumlu deildir. Ancak, kendisine ibraz edilen belgeleri kanunen 7 i gn iinde incelemesi arttr. 5 V . Akreditif lemleri: 1. Alc ile satc arasnda demenin akreditifle yaplacan belirten bir sat szlemesi yaplr. 2. thalat bankasna ihracat (lehdar) lehine akreditif amas iin talimat verir. 3. Amir Banka genellikle, satcnn bulunduu lkedeki bir bankayla akreditif ihbar ya da teyid etmesi iin anlar. 4. Muhabir ya da teyid eden banka akreditifn aldn ihracatya bildirir. 5. Satc akreditifin aldn renir renmez, eer belirtilen zaman iinde gerekli artlar salyabilecekse, mallar sevketme durumundadr. 6. Satc sevkiyat yaptn kantlayan belgeleri kredinin ald bankaya gnderir. 7. Muhabir Banka gnderilen belgeleri kredi koullaryla karlatrdktan sonra, gnderilen belgeler kredi artlarna uygunsa, kredide belirtilen artlara gre demede bulunur veya mzakerede bulunarak devreder ya da ciro eder. 8. Muhabir ya da teyid eden banka belgeleri amir bankaya gnderir. (Eer muhabir banka, amir bankadan farklysa) 9. Amir banka gnderilen belgelerin, kredi artlann karlayp karlamadn kontrol eder. Eer gnderilen belgeleri yeterli bulursa; a) Satc tarafndan belgeler direkt olarak ona gnderilmise demeyi satcya ya da onun iin kullanlabilir fon tutan muhabir bankaya yapar. b) Teyid eden bankaya ya da satcya demede bulunan veya poliesini kabul eden muhabir bankaya geri demede bulunur. 10. Amir banka tarafndan belgelerin akreditife uygunluu tespit edildikten sonra akreditif miktarnn denmesi iin belgeler ithalatya sunulur. 11. Alc, nakliye belgelerini mallarn teslimatn yapacak olan taycya gnderir. Akreditifi daha iyi anlamak asndan bir rnek verelim; Yeni kurulan ihracat bir firma Afrika'da sat yapmaktadr. Firma Afrikal alcnn kredi alabilirlilii ve i hayat hakknda son derece kstl bilgiye sahip bulunmaktadr. Ayrca alcnn lkesindeki ithalat dzenlemeleri hkmet tarafndan her an deiikliklere uratlabilmektedir. Bu durumda satc firma demenin akreditifle yaplmas ve kredinin lkemizdeki bir banka tarafndan teyid edilmesi konusunda srarl olabilir. Bylece kendisini alcnn herhangi bir negatif davranna ve politik risklere kar garanti altna alm olur. te yardan ithalat mallarn yklenip sevkiyatn yaplmakta olduunu gsteren belgeleri satc sunmadan, demenin yaplmayacan bilmenin rahatl iinde
5

ICC 500 Md.13/b gereince

olacaktr. Ancak mal kalitesinin yeterlilii konusunda, ithalatnn herhangi bir garantisi bulunmayacaktr. nk bankalann ykmll, ihracatnn verdii belgelerin akreditif koullaryla uygun olup olmadn demeden nce saptamaktr, ilgili sat szlemesine uygun olup olmadn incelemek grevi deildir. VI . Akreditif Formu: Akreditif Formu rnei ve Formda Yeralan Bilgilere likin Aklamalar;6 Name of Issuing bank 1 Irrevocable Documentary Credit 2 Date and Place of Expiry 3 Beneficiary 5 Amount 7 Credit available 8 ( ) by sight ( ) by acceptance against the documents detailed herein ( ) and beneficiarys bill of exchange at Number

Place and Date of Issue Applicant 4 Advising Bank 6 Partial Shipments 9 Allowed ( ) Not Allowed ( )

Transshipment 10

Allowed ( ) Not Allowed ( )

Loading on board / dispatch / taking in charge at / from: 11

on For Transportation to 12 Documents to be presented 13 Documents to be presented within days after the date of issuance of the transport documents but within the validity of the credit. 14 We hereby issue the documentary credit in your favour. It is sobjected to the ICC Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (1993 Revision, International Chamber of Commerce, Paris, France, Publication No.500) and engages us in accordance with the terms thereof. The number and the date of the credit and the name of our bank must be quoted on drafts required. If the credit is available by negotiation, each presentation must be noted on the reverse of this advice by the bank where the credit is available. This Document Consists of signed page(s).

Akreditif mektubunda yer alan bilgilere ilikin aklamalar:7

6 7

www.mngbank.com.tr Akreditif rneinde yer alan blm numaralarna gre aklanmaktadr

1. Amir Bankann ad ve adresi. ( Amir Banka genellikle ithalatnn kendi bankas olup, ithalatnn talimat zerine akreditifi aar.) 2. Akreditifle ilgili ilemleri ieren banka referans numaras 3. Akreditif vadesi 4. Akreditifi atran ithalatnn ad ve adres 5. hracatnn (lehdar) ad ve adresi 6. Akreditifi ihbar eden bankann ad ve adresi. Bu banka genellikle ihracatnn kendi bankasdr. 7. Akreditifin tutar ve dviz cinsi 8. Akreditifte belirtilen deme ekli 9. hracatnn tam sipari tutarnn altnda sevkiyat (ksmi sevkiyat) yapmasna izin verilip verilmedii 10. Mallann bir aratan dierine aktarma yaplmasna izin verilip verilmedii 11. Mallarn nakliye firmasna teslim edildii yer ve bunun iin verilen en son tarih 12. Mallarn gnderildii yerin ad 13. Banka tarafindan deme yaplmadan nce ihracatnn bankasna sunmas gereken belgelerin tr ve miktarna ilikin liste 14. Akreditif vadesi iinde, nakliyeye ilikin belgelerin verildii tarihten itibaren dier belirli belgelerin sunulmas iin verilen sre. VII . Akreditif eitleri:8 Kabilircu / Dnlebilir Akreditif (Revocable L/C) Amir banka tarafndan lehdara nceden haber vermeden, iptal edilebilen veya deitirilen akreditif eididir. Ancak, iptal veya deitirme sresi akreditife konu vesaikin ibrazna kadar geen sre olmaldr. Eer, akreditif vesaiki itira, teyit veya grevli bankaya ibraz edilmi ve herhangi bir deme yaplmsa, amir banka deme yapan bankann ykmlln karlar. 9Btn bu koullar altnda doal olarak bu akreditif eidi lehdar asndan ok tercih edilen bir akreditif eidi deildir. Bu tr akreditifte teyit bankas yoktur, nk teyit eklemek ok risklidir. Uluslararas Ticarette genellikle bu tr akreditifler kullanlmaz. Gayrkabilircu / Dnlemez Akreditif (Irrevocable L/C): Taraflarn hepsinin rzas olmadan iptal edilemeyen veya artlar deitirilemeyen akreditif eididir. Bu akreditifin iptali veya herhangi bir deiiklii iin taraflarn hepsinin onay gerekir ve bu nedenle satc asndan ok gvenilir bir akreditif eididir. Akreditif artlarna uygun olarak gerekli belgeler bankaya ibraz edildiinde amir banka deme taahhd altna girerek, belirlenen ekilde demeyi yapar. Akreditif metninde, akreditifin dnlebilir veya dnlemez bir akreditif olduu belirtilmediyse, bu akreditif 500 sayl Bror md.6/b, c gerei dnlemez (Irrevocable) akreditif olarak kabul edilir. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C):
8 9

www.mngbank.com.tr

ICC 500 Md.8/a 10

Akreditif ileminde amir banka dnda bir bankann teyit vermeyerek deme taahhd altna girmemesi ve sadece ihracatya alan akreditifi ihbar etmesi teyitsiz akreditiftir. hbar bankas hi bir taahhtte bulunmaz, ancak, gelen akreditifin doruluunu kontrol eder ve bunun dnda hi bir risk almaz. Teyitli olduu hakknda hi bir ibare bulunmayan akreditifler, teyitsiz akreditif olarak kabul edilirler. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) hbar bankasnn amir bankann talebi zerine akreditife teyidini eklemesi, yani amir banka dnda bir bankann akreditife teyit eklemesi sonucu o akreditif teyitli akreditif olur. Bir bankann akreditife teyit eklemesi demek, amir bankann tad sorumluluu tamas demektir. Teyit bankas, amir banka gibi akreditif artlarna uygun olarak ibraz edilen belgeler karlnda demesi gereken miktar der. Teyitli akreditif genellikle dnlemez (Gayrikabilircu) akreditiflerdir. Dnlebilir Kabilircu akreditifler her an dnlme riski tadndan bankalar byle bir akreditife teyit eklemek istemezler. Sessiz Teyit (Silent Confirmation) Teyit bankas tarafndan akreditifin amiri olan (Akreditifi aan) bankann Kredibilitesinin yeterli bulunmamas halinde teyit bankasnn da uygun grecei, nc bir bankann akreditifi aan bankann sorumluluklarna aynen kefil olmas, akreditifi aan bankann deme yapamamas halinde, akreditifi aan bankaya kefil olan sz konusu nc bankann akreditif tahtnda deme yapmas halidir. Akreditif tutarnn bloke edilmesi (Cash Colleteral): Amir banka (akreditifi aan banka) akreditife teyit eklenmesi iin akreditifin nakit tutarn, akreditifi teyit edecek banka nezdinde veya baka bir bankada akreditifin teyit bankas lehine bloke ettirir. Rotatif/Dner Akreditif (Revolving L/C) Bu akreditifler tadklar artlara gre kullanldka otomatik olarak yenilenerek tekrar kullanlabilir hale gelen ve bunun iin zel deiikliklerin yaplmas gerekli olmadan kullanlabilen bir akreditif trdr. Ancak sz konusu akreditif metninde Revolving Klozunun mutlak surette yer almas gereklidir. Bu tip akreditifler, ithalatlar (amir taraf), toplam ithalat iin parann tamamnn ilk etapta kullanm zorunluluundan kurtaran ve ihracat tarafa da her ksm ihracat iin yeni bir akreditif alnn beklentisi olmakszn bu akreditif tahtnda retim yapma veya mal satn alma kolayl getirir. Rotatif akreditifler mebla veya sre ile snrlandrlmaldr, zira bu tr akreditifler amiri ve bankasn byk bir sorumluluk altnda brakr. a) Sre Asndan Snrl Rotatif Akreditif: Bu tipteki Rotatif Akreditiflerde, belirli devreler itibariyle lehdar tarafndan akreditifin kullanlmas (rnek 9 ay ierisinde ve her ay belirli bir miktarda ykleme yaplarak akreditifin lehdar tarafndan kullanlmas) halinde akreditif yenilenmektedir. Sz konusu akreditifler, Birikimli (Cumulative)

11

Birikimsiz (Non-Cumulative) olarak alabilir.

BRKML (CUMULATIVE) ROTATIF AKREDTF: Belirlenen bir dnem ierisinde kullanlmayan akreditif tutar mteakkip dnemdeki akreditif tutarna ilave edilerek kullanlan akreditif tipidir. BRKMSZ (NON-CUMULATIVE) ROTATF AKREDTF: Belirlenen dnem ierisinde kullanlmayan akreditif tutar iptal edilerek, kullanlmayan dnem tutarlar kadar eksik olarak kullanlan akreditif tipidir. b) Mebla Asndan Snrl Rotatif Akreditif: Akreditif tutarnda ve akreditif vadesi ierisinde yaplacak her ykleme ile akreditifte denecek tutar lehdarn emrine amade tutularak, akreditif kullandrlacak maksimum tutar belirlenir. Karlkl (Back-to Back) Akreditifler: Bu tr akreditifler genellikle transit ticarette ve ihracatnn mallar reten firmadan baka bir firma olmas halinde kullanlr. Birbirinden bamsz iki ayr akreditif ileminden oluur ve ilk akreditif lehdarnn, ikinci akreditifin amiri olduu ilem trdr. Genellikle bu tr ilemlerde ihracat, bir arac veya mmessil firma olabilir. thalat, ihracatdan talep ettii belgelerin aynlarn retici firmadan talep eder ve bu ilem, ihracat (arac) ile imalat firmann ayr ayr lkelerde olduu hallerde kullanlr. Lehdar firma, adna gelen ihracat akreditifini teminat gstermek suretiyle mallarn satcs veya imalats lehine ayn zellikleri tayan bir akreditif almasn talep edebilir. Ancak, bankalar hibir zaman bu tr talepleri kabul etmezler, zira ihracatnn adna gelen akreditifin kullanm dier akreditifin ilerliine bamldr. Devredilebilir (Transferable) Akreditifler: Bu tr akreditiflerin metninde 'Devredilebilir' ibaresinin aka yer almas gerekir. Akreditifin lehdar, kendine tannan hak ve ykmllkleri 10 aksine bir hkm olmad durumlarda bir veya birka lehdara olmak zere bir kez devredebilir. kinci lehdar veya lehdarlarn talepleri dorultusunda kendilerine devredilmi bulunan akreditif, nc lehdar veya lehdarlara devredilemez. Ancak ikinci lehdar yada lehdarlarn talepleri erevesinde akreditifin ilk lehdarna devri mmkn bulunmaktadr. ICC 500'n 48/h maddesinde yer alan hkmler dnda, akreditif orijinalinde belirtilen artlarda devredilebilir; * Akreditifin tutar ve mallarn birim fiyatlar azaltlabilir, * Akreditifte yer alan vade tarihleri ksaltlabilir. * Sigorta oranlar arttrlabilir. lk lehdar, ikinci lehdarn kendisine devredilen akreditif tahtnda bankaya sunduu vesaik ierisindeki faturay akreditif artlar erevesinde kendi faturas ve poliesi ile deitiribilir. Konuyla ilgili olarak ilk lehdarn fatura ve poliesinin uygun bir sre ierisinde bankaya ulamamas durumunda, bankann ikinci lehdarn ibraz ettii vesaiki amir bankaya gnderme hakk bulunmaktadr. 11 Red Clause Akreditifler
10 11

ICC 500'n 48.maddesi kapsamnda (ICC 500 Madde: 48) 12

Bu tr akreditifler, akreditifin lehdar (ihracatya), mal temini, navlun, ambalaj v.b.masraflarn karlamak amacyla, herhangi bir ykleme yaplmadan ve bankaya vesaik ibraz edilmeden akreditifte ngrld ekliyle akreditif tutarnn tamamnn veya belirli bir ksmnn pein olarak lehdara denmesine imkan veren akreditiflerdir. hracat (lehdarn) lehine gelen red-clause akreditiften yapaca, kullanmlar karlnda akreditif metninde; * demenin kendisinden bir taahhtname alnmas kaydyla veya * Pein denecek ksm iin banka garantisi veya teminat mektubu dzenlenmesi kaydyla yaplaca ynnde maddeler yer alabilir. Red-Clause akreditif tahtnda ibraz edilen vesaik karlnda ihracatya (lehdara) pein deme yaplan ksm mahsup edilmek suretiyle (Akreditifin tamam pein olarak denmi ise herhangi bir deme yaplmakszn vesaik akreditif amirine gnderilecektir.) deme yaplacak ve ibraz yaplm olan vesaik muhabir bankaya gnderilecektir. hracat firmaya pein olarak denen tutar; ihracatnn akreditif ile talep edilen ihracat ve yklemeyi yerine getirememesi halinde faizi ile birlikte geri denecei tabiidir. Bu durumda, faiz oran akreditif metninde dercedilmelidir. Green-Clause Akreditifler Yukarda aklanan red-clause akreditiflerde ithalatlar, pein denen ksm teminat altna aldrmamlarsa, nemli lde riske girerler ve bu risklerinin en az dzeye indirgenebilmesini teminen Green-Clause akreditifler alr. Green-Clause akreditiflerde, ihracat (lehdar) firmalara; mallarn ithalat tarafa gndermeden nce akreditiften tahsilat yaplmasna imkan tannr. Green-Clause akreditif tahtnda, yklemesi yaplm olan mallarn mlkiyetini arac bankaya (Genel olarak akreditifin ald banka olabilmektedir) devreden ambarlamay yapan firma tarafndan tanzim edilen, ambar teslim makbuzlar ile depolanan mallarn tutar belirlenir ve ihracatnn bu makbuzlar ibraz ederek Green-Clause akreditiften kullanm yapabilirler. Green Clause Akreditifin ileyiini u ekilde zetleyebiliriz. hracat hazrlad bir ksm mallarn nc ahs (Bu akreditifi ihbar eden banka olabilir.) ambarna depolayarak, mallarn mlkiyetini bankaya devredebilecei ambar teslim makbuzunu alarak, sz konusu teslim makbuzunu bankaya ibraz ederek toplam depolad mallarn green-clause akreditifte belirlenen oranda, tahsilat yapar. Bu tip akreditiflerde mallarn mlkiyeti bankaya verildiinden, ithalat gvence altna alnm olur. Ayrca ihracat da dk maliyetli fon kaynandan yararlanm olur. Clean (Temiz) Akreditifler Bu tip akreditifler genellikle mal alm iin deil, belirli bir amaca ynelik demelerin gerekletirilmesi iin ok fazla detayl vesaik ibraz istenmeyen deme, garanti ilevleri itibariyle ve dnlebilir, dnlemez olmalar itibariyle iki ekilde de kullanlabilen trde akreditiflerdir. deme amacyla kullanlan clean (temiz) akreditifler ile amir tarafn lehdara yapaca periyodik demeler iin kullanlabilir. Garanti amacyla kullanlacak olan clean (temiz) akreditiflerde ise amirin lehdara taahht ettii hizmeti (taahhdn) yerine getirememesi halinde akreditifte istenen belge/belgelerin ibraz ile kullanlr. Sz konusu akreditiflerin ICC 500'e tabi olmas gerekir. Bu tip akreditiflere rnek olarak: Amirin yurdnda bulunan alanlarna maa demesi yapmak iin, senet demeleri iin atraca akreditifleri verebiliriz.

13

Stand-by Akreditifler (Garanti Akreditifleri) Bu tip akreditifler Teminat mektubu hkmnde olup, dier akreditiflerden en nemli farklar; belirli bir hizmetin yerine getirilememesi halinde deme taahhd iermeleridir .Dier akreditiflerde belirtilen taahhdn yerine getirilmesi halinde lehdara deme yaplacaktr. (rnein: X malna ilikin evraklarn akreditif metninde istenen koullarda arac bankaya ibraz halinde akreditif tahtnda deme yaplaca hususu akreditif metninde garanti altna alnmtr.) Stand-by akreditifler Teminat Mektuplar ve Garantilere alternatif Baka bir ifadeyle, stand-by akreditifte, deme bir taahhdn yerine getilmediini tevsik eder nitelikteki vesaikin ibraz halinde yaplmaktadr. Teminat mektubu ve garantilerde bir taahhdn yerine getirilememesi halinde kaytsz artsz ilk talepte deme yaplmakta, stand-by akreditiflerde ise deme taahhdn yerine getirilmediini gsteren belgeler karl gerekletirilmektedir. Ayrca olarak gelitirilmi uygulamada geni yer bulan arta bal teminat mektubu/garanti olarak nitelendirilebilen trde ilemlerdir. Stand-by akreditifler ekil artlar ve ICC 500 kapsamnda almalar dolaysyla dier tip akreditiflere benzemekle birlikte ilevi asndan, dierlerinden farkllk arz etmektedir. Stand-by akreditifler Teminat Mektubu veya Banka Garantisi zelliklerinden dolay ve ayrca, ABD yasalarna gre Bankalarn Teminat mektubu/Banka garantisi kabul etmeleri ve dzenlemeleri yasaklandndan dolay, bankalar Stand-by akreditifleri hayata geirerek, teminat mektubu ve garanti kullanmn bu ekilde ynlendirmilerdir. Kullandrl ekli itibariyle akreditifler a) Vesaik ibraznda demeli (sight payment), b) Polie kabull (Acceptance), c) tira (Negotiation), d) Belirlenen bir vadede deme (Deferred payment), e) Pein demeli (Red-Clause Akreditifler) eklinde maddelenebilir. A . Vesaik ibraznda denecek akreditifler (Grldnde demeli L/C) Sight/payment L/C Akreditif artlarnda talep edilen uygun belgelerin, akreditifin sresi ierisinde, akreditifte ngrlen deme yerine gre teyit bankas veya amir banka nezdinde demeli olmasna gre deien (Vesaikin uygun bulunmas halinde ibraz edildiinde) demenin yapld akreditiflerdir.

B . Polie kabull (Kabul kredili akreditifler) Acceptance L/C: Akreditif artlar arasnda, akreditif tahtnda talep edilen belgelere ilaveten lehdarn ektii polie/polieler'in kabuln ngren maddelerin yer ald akreditif trdr. Kabul kredili akreditiflerde, polie kabul edilmesi veya aval verilmesi halinde, akreditif ile doan taahhdn kayna polieye dnmektedir.

14

C . tira (Negotiation) Negotiable L/C : Akreditif artlarnda, itira yetkisi verilmi olan banka ,kendisine ibraz edilen vesaikin akreditif artlarna uygunluunu tespit ettikten sonra -lehdarn ektii polie/polieleri veya- ibraz edilen belgelerin satn almak suretiyle deme yapar. tiraya yetkili bankalar,akreditif metninde mutlaka belirtilmektedir. rn; Restricted negotiable L/C (Snrl itira edilebilir nitelikli akred.), Freely negotiable L/C (Serbeste itira edilebilir akreditif). Freely negotiable ifadesini tayan akreditifler herhangi bir banka giesinde serbeste kullanlabilir ve teyit veren bankann vesaik zerinde kontrol kalmaz. D . Vesaikin ibraz sresinden veya ykleme tarihinden itibaren belirlenen bir vadededen sonra demeli akreditifler (Deferred L/C): Bu tip akreditiflerde satc(lehdar) amire (ithalat) mal bedelinin denmesinde belgelerin ibrazndan itibaren veya ykleme vesaikinin tarihinden itibaren veya taraflar arasnda belirlenen bir vadede deme yaplmas ngrlen akreditiflerdir. Lehdar ykleme vesaikini grevli/teyit bankasna ibraz eder, vesaik incelenir, akreditif artlarna uygun bulunmas halinde amir bankaya gnderilir ve deme vadede gerekletirilir. E . Pein demeye imkan veren akreditifler (Red-Clause akreditifler): Bu tip akreditiflerde, akreditif tutarnn tamamnn veya bir ksmnn (Belirli bir yzdesinin), akreditifte talep edilen belgelerin ibrazndan nce lehdara peinen (avans olarak) denmesi ngrlr. Bu akreditif trnde taraflarn (amir/lehdar) biribirlerini ok iyi tanmadklar hallerde pein denecek ksm iin lehdar'dan pein demeyi garanti edecek bir Teminat Mektubu talep edilebilir ve bu husus Red-Clause akreditif metninin artlar arasnda yer alr. Byle bir Teminat Mektubu talep ediliyorsa, sz konusu Teminat Mektubu dzenlenmeden L/C operatif hale gelmez. VIII . Akreditif lemlerinde Genel Kurallar ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar: Alc Amir bankaya talimatlann ar detaydan uzak bir aklkla vermeli ve talimatlar kesinlik tamaldr. yleki, banka ithalatnn ne istediini tahmin etmek durumunda kalmamaldr. Alan kredinin amac almn bedelini demektir. Kredi artlar ve istenen belgeler sat kontrat ile uyum iinde olmaldr. Sevkiyattan nce veya sevkiyat srasndaki mallann her trl incelenmesi belgelendirilmelidir. Bu tr belgelerin k mercileri nceden kredi anlamalarnda mutlaka belirtilmelidir. Akreditif satcnn salyamayaca belgeleri zorunlu klmamaldr ve satcnn yerine getiremiyecei koullan ne srmemelidir. Satc Akreditifte belirtilen meblan kullanmna kadar geen srede satc bo durmamal gerekli grd deiiklikleri annda iletmelidir.

15

 Satc akreditifde belirlenen sreyi ve koullar karlyabileceinden emin olmaldr. hracat akreditifte belirtilen belgeleri zamannd artlara uygun olarak ibraz etmelidir. Belgeleri mmkn olduu kadar abuk ekilde akreditifin geerlilik sresi iinde bankaya ibraz etmelidir. Belgeleri bankaya ibraznda akreditifte belirtilen koullara gre gerek zaman gerekse belgelerin nitelikleri asndan uygunsuz bir durum ortaya karsa, bankanin belgeleri kabul etmemekle ykml olduunu ihracat unutmamaldr. Akreditif ilemlerinde yukardakilere ek olarak dikkat edilmesi gereken en nemli noktalar aadaki gibi maddeleyebiliriz: 1. thalat ile ihracat arasnda szleme yapld zaman, ihracatnn tam olarak ithalat tarafndan ne tr belgeler istendiini bilmesi gerekmektedir. Daha sonra ihracat akreditif koullann yerine getirebilmek iin akreditif vadesinin yeterli olduundan emin olmaldr. 2. hracat, ithalat ile olan tm ilemlerinde adnn ve adresinin doru bir ekilde yazldndan emin olmaldr. Akreditif ihracatya ihbar edilmediinde ihracat akreditifte ve sunaca belgelerde isminin doru olup olmadn kontrol etmelidir. 3. Alcnn ksmi sevkiyat kabul edip etmedii konusu ihracat tarafndan anlalr olmaldr: Eer ksmi sevkiyat kabul ediliyor ise teslim tarihinde bir problem ksa bile bu durum akreditifin geerliliini etkilemeyecektir. 4. hracatnn szleme tamamlanmadan nce, mallar nasl ykleyeceini bilmesi gerekmektedir. Genellikle yklemelerde aktarma ilemi yaplabilmektedir. Bazen nceden geminin aktarma yapp yapmayacan bilmek mmkn olmayabilmektedir. Bu gibi durumlar iin akreditifin aktarma ilemine izin vermesi faydal grlmektedir. 5. Akreditifte mallarn gnderildii nokta ve gnderme tarihi, ihracat ile ithalatnn akreditif koullan zerinde anlatklar gibi olmaldr. 6. hracat, ithalatnn hangi belgeleri istedii konusunda emin olmaldr. stenilen belgelere gre, mallan yklemeye hazrlarken, ekstra maliyetler ve gecikmeler olabilmektedir. 7. hracat akreditif kendisine ihbar edildii zaman tm detaylan kontrol etmelidir. Ayn zamanda istenilen belgelerin hazrlanabilmesi iin yeterli zamann olup olmadnn ihracat tarafndan kontrol edilmesi gerekmektedir. IX . Akreditifte stenen Belgeler: Akreditifte istenen belgeler lkelere, firmalara ve maln cinsine gre deise de genellikle aadaki belgelerden olumaktadr. Ticari fatura (Commercial invoice) hracat tarafndan ithalatya verilmek zere dzenlenen ve tasdik olunarak zerinde maln birim fiyatn, toplam fiyatn, miktann, arln; zelliklerini, satcnn ad ve adresini, alcnn ad ve adresini, borcun deme eklini, sat artlar ile ykleme ve boaltma yerini gsteren belgedir. hracatnn hazrlayaca ticari fatura ithalat lkenin mevzuatna uygun olmaldr.

16

Polie (The bill of exchange) Polie, ihracat tarafndan hazrlanan ve imzalanan bir belge olup, ithalatnn belirli bir mebla (ihracat tutarn) yine belirli bir sre sonunda ihracatya demesini ngren bir belgedir. Polie, ihracatya demenin yaplacana dair bir gvence oluturmamakla birlikte akreditife ek olarak dzenlenen bir belgedir. Mene ahadetnamesi (Certificate of origin) hracat ve onun temsilcisi tarafndan hazrlanan ve bah bulunduu Ticaret Odas tarafndan tasdik edilen maln meneini gsteren belgedir. Konimento (Bill of lading) Konimento, nakliye aralar yola kmadan nce ihracatnn verecei ykleme rotasna gre nakliyeci tarafndan dzenlenen mallarn teslim alndn ve kararlatrlan yere kadar tanp ithalatya teslim edileceini gsteren belgedir. Kalite kontrol belgesi (Certificate of inspection) thalatlar genelde aldklan mallarn belli standartlar uygun olduundan emin olmak iin kalite kontrol belgesi isterler. ki taraf kalite kontrol ilemiyle kimin ilgilenecei ve masraflan kimin karlayaca hususunda nceden anlamaya varmaldr. Sigorta poliesi (Insurance certificate) thalatya gnderilen mallarn yolculuk srasnda kayba veya hasara urama tehlikesine kar sigorta edildiini gsterir. ATR-l, ATR-3 ve EURO1 Dolam belgeleri ATR belgesi, Avrupa Birliine ye lkelere yaplan ihracatta istenmektedir. EFTA lkeleri ile Trkiye arasnda yaplan Serbest Ticaret Anlamas gerei, bu lkelere yaplan ihracatta EUROl Belgesi istenmektedir. Salk sertifikas Szkonusu maln cinsine gre salk koullarna uygun olup olmadn gsteren belgedir. eki listesi Baz durumlarda, ithalat firma tarafndan istenebilir. eki listesi, hangi tata ne kadar mal yklendiini, birim paket veya uvaln arln gsterir. X . Akreditif lemlerinin Maliyeti: Btn vesaikli krediler, maliyet tesbiti asndan eitli dilimlere ayrlrlar; Akreditif almas, ihbar, teyid edilmesi, dzeltilmesi, deme yaplmas, polielerin kabul, ciro edilmesi gibi, btn bu farkl dilimler iin bankalarn aldklar komisyon deimektedir. Aynca bankalar komisyon bedelini belirlerken, taraflarn ticari gvenirlilii ve bulunduklar lkelerin finans piyasasndaki yeri gibi kriterleri deerlendirirler. XI . Akreditif lemlerinde Uygulanan Kurallar:

17

Uluslararas Ticaret Odas, "Vesikal Krediler Hakkndaki Yeknesak Teamller ve Uygulamalar" brorn gzden geirerek 1993 ylnda yeniden yaynlamtr. (Uniform Custom and Practise For Documentary Credits/U.C.P. No: 500). Bu yayn uluslararas kabul grmektedir. Temelde yasal bir yaptrm yoksa da, akreditifli ilemlerde aa yukar her lke bu kurallar uygulamaktadr. yleki, ulusal hukuka braklan anlamazlklarda dahi, yarglar U.C.P'yi dikkate almaktadrlar. Trk mevzuatnda ise Trk Parasnn Kymetini Koruma Hakknda 32 Sayl Karar ve buna ilikin yrrle konulan Tebli Hkmleri, ihracat bedellerinin yurda getirilmesinde kullanlan deme ekillerine iikin dzenlemelerdir.

18