KENNETH BURKE de retoriek van hitlers «mein kampf» Het verschijnen van ‘Mein Kampf’ in ongekuiste vertaling heeft zeer vele vandalistische reakties opgeroepen. Er zijn ook nog andere methodes om boeken te verbranden dan de brandstapel~ en het geliefkoosde middel van de haastige recensent is een mini- mum aan aandacht, om zowel zichzelf als zijn lezers van een boek te ontdoen, Ik noem het in de grond even vandalistisch dat de recensent genoegen neemt met het toebrengen van enkele sym- bolische verwondingen aan dit boek en zijn auteur en dat de inten- siteit waarmee hij dit doet, alleen maar afhangt van zijn finan- cién en zijn beschikbare tijd. Hitlers ‘Mein Kampf" is onuitstaan- baar, zelfs walgelijk; maar dit staat vast: wanneer de recensent niet meer dan enkele vijandige, aanstellerige gedragingen op de korrel neemt en dit dan een overwinning noemt, bij voorbaat er- van verzekerd dat zijn artikel een gunstig onthaal zal vinden bij alle fatsoenlijke lieden van onze bevolking, dan draagt hij meer bij tot onze zelfgencegzaamheid dan tot onze verlichting. Hier ligt het testament van een man die een groot volk in zijn kielzog zoog. Laten wij het zorgvuldig bekijlcen; en laten we het niet alleen bekijken om enkele grondslagen te ontdekken waarop te voorspellen valt welke politiek op Miinchen gaat volgen en wel- ke politiek weer zal volgen op die politiek, etc, ;laten we ook pro- beren het soort 'medicijn' te ontdekken dat deze medicijnman ge- brouwen heeft, opdat wij met meer precisie mogen weten waarte gen wij ons precies te hoeden hebben als wij het brouwen van der- gelijke medicijn in Amerika willen verhinderen. Reeds zijn we in vele delen van ons land de fase voorbij,waarin we nog van het Nazisme gered zouden kunnen worden door onze deugden, En veeleer wordt een integratie van het fascisme voorlopig nog opgeschort omdat onze ondeugden in konflikt geraakt zijn, Onze ondeugden kunnen zich niet verenigen tot een groot eenheidsfront van vooroordelen; en het resultaat van deze frus~ tratie, of ze er nu wel of niet in slagen deze te overstijgen, spreekt, zoals de Bijbel het zou zeggen, ‘in naam van' de demo- kratie, Hitler vond een panacee, een ‘kuur voor elke kwaal' een ‘slangenzalf', waarmee dat sinistere eenworden binnen zijn eigen natie mogelijk werd. En hij was ook nog zo bebulpzaam om zijn kaarten open op tafel te legen, zodat wij zijn spel kunnen kontro- leren, Laten wij het dan, in Godsnaam, kontroleren, Dit boek is de bron van de Nazimagie; weliswaar primitieve magie, maar niettemin effektief. Een volk in pragmatisme getraind, zou het een plicht moeten vinden deze magie te onderzoeken, i Iedere beweging die zijn volgelingen uit vele elkaar vijandige en divergerende groepen wil rekruteren, moet een brandpunt hebben waarop alle wegen samenkomen,Iedereen mag daar wel op zijn eigen manier -zien te komen, maar het moet het enige eenmakende centrum zijn waar allen elkaar kunnen ontmoeten, Hitler overdacht dit probleem zorgvuldig en besloot toen dat dit centrum niet alleen maar centraliserend mid- delpunt van ideeén moest zijn, maar een geografisch gelokali- seerd Mekka waarnaar alle ogen op het vastgestelde uur van aan- bidding opgeslagen kunnen worden (of voor dit geval op het vast- gestelde uur van geperverteerde aanbidding , het uur van beschim- ping). Aldus koos hij Munchen als de mater talisatie van zijn eenmakende panacee, Zelf formuleert hij het als volgt: De geo-politieke betekenis van een centraal gelegen middel- punt der beweging kan daarbij eenvoudig niet te hoog worden aangeslagen, Alleen de aanwezigheid van zulk een plats, welke met de magische stralenkrans van een Mekka of een Rome is omgeven, is op den duur in staat om een beweging kracht te schenken welke nodig is om de inwendige eenheid en de erkenning van de man aan het hoofd die deze eenheid vertegenwoordigt, mogelijk te maken' ( Mein Kampf, in de vertaling van Steven Barends, 3e druk, 1le-25e duizendtal, p. 424), Een beweging die een Rome nodig heeft, heeft ook zijn duivel no- dig. Russel heeft er al jaren geleden op gewezen dat het symbool van een gemeenschappelijke vijand, in de hoogsteigen persoon van de Hellevorst, in de Middeleeuwen gold als wezen- lijk eenmakend ingrediént (een ingrediént dat ondanks de vele fak~ toren die naar apartheid dreven , zijn eenmakende werking lang bewezen heeft), Mensen die zich op geen enkele basis aaneen kun- nen sluiten, kunnen zich aaneensluiten op basis van een vijand die ze gemeenschappelijk hebben, Hitler zelf zet dit punt kort en krachtig uiteen: "De kunst van alle waarlijk grote volksleiders bestaat toch altijd vooral ook daarin dat ze de aandacht van een volk niet verdelen maar integendeel altijd op een enkele tegenstander koncentreren, Hoe eendrachtiger hier de dragende strijd- bereidheid van een volk is, des te groter zal de magnetische aantrekkingskracht van zijn beweging zijn en des te gewel ~ diger de kracht van zijn stoot, Een waarlijk groot en geniaal leider zal dan ook steeds-er op uit zijn om zelfs tegenstanders die weinig of niets met elkaar gemeen hebben, als strijders in €6n front voor te stellen, omdat het bewustzijn dat er verschillende vijan- den zijn, bij zwakke en wankelmoedige karakters maar al te gemakkelijk leidt tot een begin van twijfel aan de rechtvaar- digheid van de eigen zak. Zodra de steeds veranderlijke massa al te veel vijanden tegenover zich ziet, zal onmiddellijk de objektiviteit wakker worden en de vraag opwerpen, of werkelijk al de anderen ongelijk hebben, of het recht dan werkelijk alleen bij het ei- gen volk of de eigen beweging is.Daaruit ontstaat echter ook reeds de cerste verlamming van de eigen kracht. Daarom moet een veelvoud van innerlijk verschillende tegenstanders altijd samengevat worden, zodat het gros van de eigen aanhangors de indruk krijgt alsof de atrijd slechts tegen één vijand wordt gevoerd, Dit versterkt het geloof aan het eigen recht en verhoogt de verbittering tegen degene die dat recht aantast' (Mein Kampf, p, 136-137), Zoals bekend bestond de toepassing van deze politiek in het feit dat hij een ‘internationale’ duivel, de ‘internationale’ Jood uitkoos (de Hellevorst was internationaal, universeel, ‘katholiek' ). Deze materialisatie van een religieus patroon is, naar het mij voorkomt, een verschrikkelijk docltreffend propaganda wapen in een tijd waarin de religie door vele eeuwen van kapita- listisch materialisme steeds meer verzwakt is geraakt, Je hoeft alleen maar terug te keren naar de preken van voorgaande eeuwen om te beseffen dat de religie reeds een machtige vijand had lang voordat een georganiseerd atheisme op het strijdtoneel verscheen, De basis van de religie is de 'rijkdom van de armoede', de ver- andering van menselijk lijden en menselijk gebrek in een goed. De basis van het kapitalisme daarentegen is de ‘rijkdom door verwerving', ongetwijfeld het enige waardesysteem waarmee een overstelpend groeiende voorraad konsumptieartikelen verkocht kan worden, tenminste voor zo lang het kapitalisme niet op 26'n drastische wijze zijn eigen weg vervolgt dat het zijn konsumptie— artikelen niet meer kan verkopen, nadat het zelf de mensen heeft afgericht te geloven dat de menselijke waardigheid, ‘de hogere levensstandaard’, alleen via een zodanige enorme akkumulatie van het privé-cigendom bereikbaar is, Als eerste stap naar de eenwording hebben we dus de internation le duivel, gematerialiseerd in de zichtbare, attakeerbare gedaante van mensen van een bepaald soort ‘bloed'; dit zou als burleske be- doeld kunnen zijn op het ideal van het hedendaagse neo-positivis- me, dat immers aandringt op een materieel_ referentiekader, Nu Hitler de essentie van zijn vijand eenmaal op deze wijze heeft blootgelegd, komen alle andere 'bewijzen' verder vanzelf, Wanneer men hem de enorme hoeveclheid bewijsmateriaal voorhoudt waar- mee aangetoond kan worden dat de Joodse arbeider overhoop ligt met de ‘internationale Joodse beurskapitalist', zal Hitlers ant- woord in 99 van de 100 gevallen luiden: dit is alleen maar opnieuw een bewijs voor de sluwheid waarmee het Joodse 'komplot' opge- zet is, En zou men op 'Ariérs' willen wijzen, die precies hetzelf- de als zijn Joodse samenzweerders doen, dan luidt zijn antwoord zeer juist, daar geeft u nu precies het bewija, dat de 'Ariér' door de ‘Jood" ‘verleid' is, De sexuele symboliek, die door heel Hitlers boek heenloopt en die op de loer ligt om gebruik te maken van de vigerende hedendaagse sexuele waarden, laat zich snel karakteriseren: Duitsland is in zijn verscheurdheid de 'cocu-gemaakte Siegfried’, De volksmas- sa’s zijn 'feminien’. In deze hoedanigheid willen ze door een do- minerende man geleid worden, Deze dingt in de gedaante van de volksredenaar naar haar hand en zegt tegen haar 'Befehl ist Be-