Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Verantwoording
Op 19 april 2008 werd in de Doelen in Rotterdam het jaarcongres gehouden van D66. Binnen een van de ‘fringe
meetings’ op dit congres is een voordracht gehouden over nieuwe wetenschappelijke inzichten die mogelijk een
implicatie kunnen hebben voor het onderwijs. Voorliggend pdf document is een weerslag van de powerpoint
presentatie die is gegeven door prof Jelle Jolles (Centrum Brein & Leren, Universiteit Maastricht). De intentie
van deze voordracht was om achtergronden te geven van huidige wetenschappelijke kennis over ‘leren’ en de
neurowetenschappelijke basis daarvan, en over de neuropsychologische ontwikkeling. Enkele voorbeelden zijn
gegeven van ‘laag-hangend fruit’ dat op korte termijn geplukt zou kunnen worden.
Gesteld wordt dat er sprake is van een stuwmeer van potentieel relevante kennis die ligt te wachten op toepassing in
het onderwijs. Deze komt uit de neurowetenschappen, de cognitieve wetenschappen en de neuropsychologie. Niet
iedere brok wetenschappelijke kennis heeft potentieel even grote potentie. Daarom moet een actieve interactie
worden bevorderd tussen wetenschappers en praktijkprofessionals maar ook beleidsmakers en politiek. ‘De tijd is
rijp’, en de politiek dient een actieve rol te spelen in het bevorderen van die dialoog. Daarmee kan bestaande
kennis op gedoseerde wijze ter beschikking komen en kan doelmatig onderscheiden worden tussen ‘wat weten we
al?’ en ‘wat weten we nog niet?’. De interactie moet tweezijdig zijn; vandaar dat als het ware ‘een brug moet
worden geslagen over ‘troubled waters’’. Deze metafoor is ontleend aan een de titel van een recente toppublicatie
uit de cognitieve neurowetenschap.
Ter onderbouwing van genoemde stelling is gebruik gemaakt van voorbeelden uit recent wetenschappelijk onderzoek.
Beeldmateriaal is ontleend aan oorspronkelijke wetenschappelijke publicaties; daartoe is referentie gemaakt naar
de auteurs van die publicaties. Tevens is gebruik gemaakt van foto’s/beeldmateriaal uit dagbladen, in het
bijzonder Volkskrant en NRC en een populair wetenschappelijk vakblad, het EOS/Scientific American magazine
special issue over het brein uit 2006 . De pdf is in tegenstelling tot de oorspronkelijke powerpoint presentatie en
publicaties in grijstinten.
Voorliggende pdf is bedoeld als onderbouwing van de grote lijnen zoals gepresenteerd in de voordracht en niet als
‘vervanging’ van de voordracht. Nadere schriftelijke informatie is te vinden op onderstaande website en in
artikelen die via die site kunnen worden gedownloaded.
1
Jelle Jolles, 19 april 2008, congres D66 Rotterdam
2
Er is een snel groter wordende kloof
tussen jongens en meisjes
3
Dilemma 2: is die puber
verantwoordelijk voor zijn daden of niet?
4
Dilemma 3: het niveau van lezen,
schrijven, rekenen neemt af (?)
5
Stelling: Er is een stuwmeer aan
wetenschappelijke kennis met potentie
voor implementatie
6
Voorstel: sla ook de brug tussen politiek
en wetenschap. Een essentie
www.hersenenenleren.nl
Jelle Jolles, 19 april 2008, congres D66 Rotterdam
7
Factor 1: Hersenontwikkeling is niet klaar
op je twaalfde....
8
Zelfs in identieke tweelingen is een deel
van het brein verschillend (blauw):
9
Spiegelneuronen, essentieel voor
imitatie en effectieve sociale interactie
10
Ervaringen: zorg voor beleven, gedragen,
pijn hebben, uit je dak gaan, je kop stoten
11
Jelle Jolles, 19 april 2008, congres D66 Rotterdam
12
Factor 6. Voor sommige vaardigheden is
oefenen oefenen oefenen vereist
Jolles et al 2008
13
Verbale instructie komt vaak niet over.
Het brein heeft de paden niet klaar die ‘taal-
begrip’ omzetten in ‘handeling’
Hersenontwikkeling
(ontwikkelingsstadium, leeftijd)
Cognitieve vaardigheden en ‘skills’
(waarneming, aandacht, informatieverwerking, geheugen, planning)
Psychologie, beleving, gevoel
(emotie, motivatie, stress, beleving, angst etc)
Sociale context en cultuur
(eerdere ervaringen, cultuur, economische status, opleiding)
Vele biologische factoren
(gezondheid, stress, sexe, ‘ADHD’ etc)
IEDERE interventie in het ontwikkelende kind/jeugdige/adolescent/jong-volwassene
moet al deze factoren in ogenschouw nemen
Jelle Jolles, 19 april 2008, congres D66 Rotterdam
14
Samenvattend
Het individu ontwikkelt zich binnen de randvoorwaarden van
biologie (genen), psychosociale omstandigheden, culturele
achtergrond, ‘past life history’, en emotionele ervaringen.
Afsluitend:
Wat ‘laaghangend fruit’ voor de politiek
15
Organisatorisch fruit
Denkfruit
16
Politiek, zorg dat de brug geslagen
wordt!
www.hersenenenleren.nl
Jelle Jolles, 19 april 2008, congres D66 Rotterdam
17