T.C.

FIRAT NVERSTES MHENDSLK FAKLTES ELEKTRK ELEKTRONK MHENDSL BLM

EM 447 ANTENLER VE MKRODALGA TEKN DERS ARATIRMA RAPORU

HAZIRLAYANLAR 99220504 99220515 99220521 Alper ALKO Cenk ZALIKAN M. Onur GRSOY

DERSN SORUMLUSU YRD. DO. DR. H. H. BALIK

2002 ELAZI

1.Blm

NDEKLER

1. Blm : NDEKLER 2. Blm : GR 3. Blm : SMITH ABAININ TRETLMES a. Giri b. Sabit Re(z) izgileri c. Sabit Im(z) izgileri d. Empedans terslemesi(admitans) e. Karmak Elenik f. Empedans,Admitans ve SWRyi izmek g. Giri Empedans ve Smith Aba h. Smith Aba ile eyrek Dalga Boyu Transformatr Eleme i. Smith Aban Kullanarak Ktkle Empedans Eleme
4. Blm :STFADE EDLEN KAYNAKLAR

SMITH ABAI
2.Blm

Giri
letim hatt empedanslarnn matematiksel zmleri bir hayli zordur. Bu nedenle, yaygn olarak kullanlan bir yntem, iletim hatt empedans problemlerini grafiksel olarak zmek zere abaklar kullanlmaktadr. A-1 Denklemi, bir iletim hatt zerindeki belli bir noktann empedansn bulmak iin kullanlan formldr.

Z + jZ O tan S Z = ZO L Z O + jZ L tan S (A-1)

burada Z = hattn belli bir noktadaki empedans ZL = yk empedans Z0 = hattn karakteristik empedans S = ykten empedans deerinin hesaplanaca noktaya kadar olan mesafe letim hatlarnn zelliklerinin grafiksel olarak gsterildii eitli abaklar mevcuttur. Ancak, en yararl grafiksel temsiller, deien yk koullarnda kaypsz bir iletim hattndaki empedans bantlarn veren grafiklerdir. Smith aba, bu tr iletim hatt hesap cetvelleri arasnda en yaygn olarak kullanlan grafiktir. Smith aba, sabit zelliklere sahip bir iletim hattnn herhangi bir noktasndaki empedans ile hat zerindeki dier tm noktalarn empedanslar arasndaki banty gsteren zel bir empedans koordinat sistemidir. Smith aba, Bell Telefon Laboratuarlarndan Philip H. Smith tarafndan gelitirilmi ve ilk olarak letim Hatt Hesap Cetveli balkl bilimsel bir makalede (Electronics, Ocak 1939) anlatlmtr. ekil A-1de bir Smith aba gsterilmitir. Bu abak, temel olarak iki dikgen (ortogonal) daire grubundan olumaktadr. Bir grup, hat empedansnn omik bileeninin (R), hattn karakteristik empedansna (Z0) orann temsil eder; kaypsz bir hatta karakteristik empedans da tamamyla omiktir. kinci daireler grubu, hat empedansnn reaktif bileeninin ( jX), hattn

karakteristik empedansna (Z0) orann temsil eder. Smith aba zerinde izilen parametreler unlar ierir:

1. letim hatt zerindeki tm noktalardaki empedans (ya da admitans) a. Yansma katsaysnn bykl () b. Derece cinsinden yansma katsays as 2. Herhangi iki nokta arasnda, iletim hattnn dalga boyu cinsinden uzunluu 3. Herhangi iki nokta arasndaki zayflama a. Duran dalga kayp katsays b. Yansma kayb 4. Gerilim ya da akm duran dalga oran a. Duran dalga oran b. Duran dalgalara bal gerilim ve akm snrlar

EKL A-1 Smith aba, iletim hatt hesap cetveli

3.Blm

SMITH ABAININ TRETLMES

2.1. Giri
Bir iletim hattnn karakteristik empedans Z0, negatif iaretli ve pozitif iaretli hem gerek hem de sanal bileenlerden olumaktadr (yani, Z = R jX). ekil A-2(a), tipik devre esini; ekil A-2(b) ise bu devre elerinin dikdrtgen bir koordinat dzleminde izilmi empedanslarn gstermektedir. Pasif alara karlk gelen tm Z deerleri, Z dzleminin sanal ekseninin zerine ya da bu eksenin sana izilmelidir.

EKL A-2 (a) Tipik devre eleri; (b) dikdrtgen koordinat dzleminde izilen empedanslar (Not: Zin lld asal frekanstr.) Dikdrtgen bir grafik zerinde, btn olas pasif alarn empedanslarn

sergileyebilmek iin, grafik ynde (+R, +jX ve -jX) sonsuza uzanmaldr. Smith aba bu snrlamann stesinden, matematiksel olarak aadaki gibi ifade edilen karmak yansma katsaysn izmek suretiyle gelir. (Bunun nedeni, negatif gerek bileenin, an enerji salayabildiini gstermesidir).

z 1 = z + 1 (A-2)
Burada z karakteristik empedansa normalletirilmi empedanstr. Yani, z = Z/Z 0 . A2 Denklemi, btn pasif empedans deerleri (z) iin, nin byklnn 0 ile 1 arasnda olduunu gstermektedir. Ayrca, || 1 olduundan,sa yar z dzlemi yani dzlemi zerinde dairesel bir alana eizilebilir. Bunun sonucunda oluan dairenin yarap r = 1dir ve merkezinde = 0dr; nin sfr olmas, z = 1e ya da Z Z0a karlk gelir.

2.2.

Sabit Re(z) izgileri

ekil A-3(a), drt sabit diren dorusunun (Re(z) = 0, 0.5, 1 ve 2) dikdrtgen grafiini gstermektedir. rnein, gerek ksm Re = 1 olan tm empedanslar R = 1 dorusu zerinde bulunur. Pozitif reaktif bileeni (XL) olan empedanslar gerek eksenin stnde; negatif reaktif bileeni (XC) olan empedanslar ise gerek eksenin altnda bulunur. ekil A-3b, dzlemine eizilen ayn drt R deerini

gstermektedir. Re(z) imdi Re() daireleridir. Ancak, indktif empedanslar yine yatay eksenin zerindeki alanda; kapasitif empedanslar ise yine yatay eksenin

EKL A-3 (a) Dikdrtgen grafik; (b) dzlemi. altndaki alanda bulunmaktadr. ki grafik arasndaki temel fark, dairesel grafikte izgilerin sonsuza uzanmamasdr. Sonsuzluk noktalarnn hepsi dzlemde, balang noktasnn sanda 1e eit bir mesafede buluurlar. Bu da z = olduunda (ister gerek, ister indktif, ister kapasitif olsun), nun 1 olduunu gstermektedir.

2.3.

Sabit Im(z) izgileri

ekil A-4(a), sabit indktansl dorunun (+jX = 0.5, 1 ve 2); sabit kapasitansl dorunun (-jX = -0.5, -1 ve -2) ve sfr reaktansl bir dorunun (jX = 0) dikdrtgen grafiini gstermektedir. ekil A-4(b), ayn yedi jX deerini dzlemine izilmi olarak gstermektedir. Sonsuzluk genliinin btn deerlerinin yine =1de kesitii grlebilir. Dikdrtgen z dzleminin tamam saa kvrlmtr ve daha nce sonsuza uzanan ekseni, = 1 dairesi ile yatay eksenin kesiim noktasnda salanmaktadr.

EKL A-4 (a) Dikdrtgen grafik; (b) dzlemi.

2.4.

Empedans Terslemesi (Admitans)

Admitans (Y), Znin matematiksel tersidir (yani, Y = 1/Z). Y, ya da aslna baklrsa herhangi bir karmak say, Smith aban kullanmak suretiyle grafiksel olarak bulunabilir; bunun iin, zyi karmak dzlemine izmek ve sonra bu noktay = 0 evresinde 180 dndrmek yeterlidir. Abaktaki her nokta 180 dndrlerek, balangtaki aban ters ayna grnts olan ikinci bir koordinatlar (y koordinatlar) grubu elde edilebilir [Baknz ekil A-5(a)]. Zaman zaman, admitans koordinatlar empedans koordinatlar ile ayn abak zerinde gsterilir [Baknz ekil A-5(b)]. Birleik abak kullanldnda, hem empedans deerleri hem de admitans deerleri uygun koordinat gruplarn kullanmak sureliyle dorudan okunabilir.

EKL A-5 Admitans ve Empedans koordinatlar

2.5.

Karmak elenik

Karmak elenik, Smith abandan, nun asnn iaretini tersine evirmek sureliyle kolayca bulunabilir. Smith aba zerinde, genellikle kutupsal biimde yazlr ve aban evresinde saat ynnde dnldnde alar daha negatif hale gelir (faz gecikmesi meydana gelir). Bu yzden, 0 gerek eksenin sa ucunda; 180 ise sol ucundadr. rnein, = 0.5 <+150 olduunu varsayalm. Karmak elenik

, 0.5 <-150dir. ekil A-6da, nn nun gerek eksene gre ayna

simetrisini almak suretiyle nasl bulunduu gsterilmitir.

EKL A-6 Karmak elenik

2.6.

Empedans, Admitans ve SWRyi izmek

Herhangi bir Z empedans, Smith aba zerinde u ekilde izilebilir; empedans deeri karakteristik empedansa normalletirilir (yani, z = Z/Zo) ve gerek ksmlarla sanal ksmlar izilir. rnein, karakteristik empedans Z0 = 50 ohm, empedans omik Z = 25 ohm olduunda, normalletirilmi empedans z u ekilde bulunur:

z=

Z 25 = = 0.5 Z O 50

z tamamyla omik olduu iin, grafii izildiinde dorudan yatay eksende bulunmaldr (jX = 0). Z = 25, ekil A-7de A noktasnda izilmitir (yani, z = 0.5). Aban evresinde 180 dnmek, y = 2 normalletirilmi admitans deerini verir (burada y = Y/YOdur). y, ekil A-7de B noktasnda izilmitir.

EKL A-7 Omik empedans.

Daha nce de belirtildii gibi, Smith abann ok nemli bir zellii, kaypsz tm hatlarn, balangc 1 j0da (yani, aban merkezinde) olan ve yarap balang noktas ile empedans grafii arasndaki mesafe olan bir daire ile temsil edilebilmesidir. Bu nedenle, belli bir daireye karlk gelen duran dalga oran SWR, dairenin, yatay ekseni aban sa yannda kestii noktadaki Z/Zo deerine eittir. Dolaysyla, bu rnekte, SWR = 0.5dir (yani, Z/Z0 = 25/50 = 0.5). u noktaya da dikkat edilmelidir: herhangi bir empedans ya da admitans noktasn 180 dndrmek iin, bu noktadan balayp aban merkezinden geen dz bir izginin daire ile kart yanda kesitii noktay bulmak yeterlidir.

Z0 = 50lik bir karakteristik empedans ve Z = +j25lik indktif bir yk iin, normalletirilmi z empedans u ekilde bulunur:

z=

Z + jX + j25 = = = j0.5 ZO ZO 50

z tamamyla indktif olduu iin, znin grafii abaktaki en d daire olan R = 0 ekseninde bulunmaldr, z = + j0.5, ekil A-8de A noktasnda izilmitir; admitans y = -j2 ise, grafiksel olarak aban evresinde 180 dnlerek bulunur (B noktas). Bu rnekte SWR, yatay eksenin en sa ucunda yer almaldr; en sa u, C noktasdr ve SWR sonsuza karlk gelir; tamamyla reaktif bir ykte SWRnin sonsuz olmas kanlmazdr. SWR C noktasnda izilmitir. Z =25 + j25 ise (karmak bir empedans olduunda), z u ekilde bulunur:

z=

25 + j 25 0.5 + j 0.5 50

z = 0.707 45
dolaysyla Z = 0.707 ve Y=

45 50 = 35.35 45

1 = 0.02829 45 o o 35.3545 Y 0.02829 = = 1.41445 YO 0.02

bylece

y=
ve

y = 1 j1

10

EKL A-8 ndktif yk.

z, Smith abanda, R = 0.5 yaynn X = 0.5 yayyla aban st yarsnda kesitii noktada izilir. z = 0.5 + j0.5, ekil A-9da A noktasnda; y ise B noktasnda (1j1) izilmitir. Abaktan, SWRnin yaklak 2.6 (C noktas) olduu grlr.

11

EKL A-9 Karmak empedans.

2.7.

Giri Empedans ve Smith Aba

Smith aba, bir iletim hattnn ykten herhangi bir uzaklktaki giri empedansn bulmada kullanlabilir. Smith abanda en dtaki iki lek, dalga boyu olarak uzakl gsterir [Baknz ekil A-1]. Dtaki lek, ykten retece doru uzakl verir ve saat ynnde artar; ikinci lek ise kaynaktan yke doru uzakl verir ve saatin tersi ynde artar. Ancak leklerin, kaynan ya da ykn konumunu gstermesi gerekmez. Bir tam dn (360), yarm dalga boyu (0.5 ) uzakl; yarm dn (180) ise eyrek dalga boyu (0.25 ) uzakl gsterir, vb.

12

EKL A-10 Ksa devre ve ak devre iletim hatlarnda, iletim hatt giri empedans. Ak devreyle sonlandrlm bir iletim hattnn, ak uta tamamyla omik ve sonsuza eit bir empedans vardr . Smith abanda bu nokta, X = O izgisinin sa ucunda izilmitir [ekil A-10da A noktas]. Kaynaa (retece) doru hareket edildiinde, giri empedans abak evresinde saat ynnde dnmek suretiyle bulunur. Giri empedansnn hemen kapasitif ve maksimum hale geldii grlmektedir. Daire evresinde daha da dnldnde (retece doru hareket edildiinde), kapasitif empedans ykten bir dalga boyunun sekizde biri uzaklkta (ekil A-10da C noktas) normalletirilmi birim deere (yani, z = -j1), bir dalga boyunun drtte birinden biraz daha az bir uzaklkta ise minimum deere der. eyrek dalga boyu uzaklkta, giri empedans tamamyla omiktir ve O a eittir (ekil 10-Ada B noktas). bir iletim hatt zerinde her eyrek dalga boyunda bir empedans evrilmesi gerekleir.

13

Bir eyrek dalga boyundan biraz teye hareket edildiinde, empedans indktif ve minimum olur, sonra ykten sekizde dalga boyu uzaklkta [ekil A-10da D noktas] indktif empedans normalletirilmi birim deere (yani, z = +j1), yarm dalga boyundan biraz daha az bir uzaklkta ise maksimum deere ykselir. Yarm dalga boyu uzaklkta, giri empedans yine tamamyla omiktir ve sonsuza eittir (ekil A-10da A noktasna geri dnlr). Benzeri bir analiz, ksa devreyle sonlandrlm bir iletim hattnda da yaplabilir, ancak ak devreyle sonlandrlm bir iletim hattnda elde edilen empedans deiimlerinin kart empedans deiimleri elde edilir. Ykte, giri empedans tamamyla omiktir ve 0a eittir. Dolaysyla yk, ekil A-10da B noktasnda bulunur; A noktas ise ykten eyrek dalga boyu uzakl temsil etmektedir. D noktas ykten sekizde bir dalga boyu; C noktas ise sekizde dalga boyu uzaklktadr. Z0ya eit olmayan tamamyla omik bir ykle sonlandrlan bir iletim hattnda, Smith aba analizi yukardaki ksmda anlatlan srece ok benzer. rnein, omik bir yk empedans ZL = 37.5 ve iletim hattnn karakteristik empedans Z0 = 75 olduunda, ykten eitli uzaklklardaki giri empedans u ekilde bulunur: 1. Normalletirilmi yk empedans z udur:

z=

Z L 37.5 = = 0.5 ZO 75

2. z = 0.5 Smith aba zerinde izilmitir (ekil A-11de A noktas). Merkezi, R = 1 dairesi ile x = 0 yaynn kesiim noktasnda bulunan ve A noktasndan geen bir daire izilir.

14

EKL A-11 Giri empedans hesaplamalar. 3. SWR, dorudan z = 0.5 dairesiyle X = 0 izgisinin sa yandaki kesiim (F noktas) noktasndan okunur: SWR = 2. Empedans dairesi, iletim hattndaki btn empedanslar gstermede kullanlabilir. Dolaysyla, ykten 0.125 uzaklktaki giri empedans (Zi), z dairesini aban dna uzatarak, A noktasn dtaki lek zerinde benzeri bir konuma hareket ettirerek (ekil A-11de B noktas) ve lein evresinde saat ynnde 0.125 uzaklk kat ederek bulunur.

15

4. B noktasndan iletim hattnn boyuna eit bir uzaklkta dnlr (ekil A-11de C noktas). Bu nokta, z = 0.5 dairesi zerinde benzeri bir konuma aktarlr (ekil A11de D noktas). Normalletirilmi (0.8+j0.6). Zi udur: Zi = (0.8 + j0.6) 75 = 60 + j45 Ykten dier uzaklklarda giri empedanslar ayn ekilde bulunur. lk noktadan saat ynnde iletim hatt boyuna eit bir uzaklkta dnlr. Ykten 0.3 uzaklkta, normalletirilmi giri empedans E noktasnda bulunur ( z=1.55j0.7 ve Zi=116.25-j52.5 ). 0.5 dan daha byk mesafeler iin, her tam dn 0.5 ya denk gelecek ekilde dairenin evresinde dnmeye devam edilir. 1.125 lik bir uzunluk, dairenin evresinde iki tam dn yaplp sonra ek bir 0.125 dnlerek bulunur. Gerek giri giri empedans D noktasnda bulunur normalletirilmi empedans hattn empedans,

karakteristik empedansyla arpmak suretiyle bulunur. Dolaysyla, giri empedans

RNEK A-1
Karakteristik empedans Z0 = 50 ve yk empedans ZL = 30 + j40 olan, 1.25 boyundaki bir iletim hattnn giri empedansn ve SWRsini bulun.

zm
Normalletirilmi yk empedans z udur:

z=

30 + j40 = 0.6 + j0.8 50

z, ekil A-12de A noktasnda izilmitir; ayn ekilde empedans dairesi de izilmitir. SWR Smith abanda B noktasndan okunur. SWR = 3.4 Ykten 1.25 uzaklkta giri empedans, C noktasndan saat ynnde 1.25 X dnlerek bulunur. ki tam dn 1 uzakl karlar. Bu nedenle, C noktasna ek bir 0.25 eklenir. 0.12 + 0.25 = 0.37 D noktas D noktas, z = 0.6 + j0.8 dairesi zerinde benzeri bir konuma (E noktas) hareket ettirilir ve giri empedans dorudan abaktan okunur. zi = 0.55 - j0.9 Zi = ziZ0 = 50 (0.55 - j0.9) = 27.5 - j45

16

EKL A-12 rnek A-1 iin Smith aba.

2.8.

Smith Aba ile eyrek Dalga Boyu Transformatr Eleme

letim hattnn belli bir uzunluu bir transformatr gibi hareket eder (yani, her eyrek dalga boyunda bir empedans evrilmesi vardr). Bu nedenle, ykten gerekli uzakla konulmu uygun boyda bir iletim hatt, iletim hattnn empedansna bir yk elemekte kullanlabilir. Smith aban kullanmak suretiyle eyrek dalga boyu transformatrle bir yk bir iletim hattna eleme ilemi, aada zetlenen aamalarla gerekletirilir.

17

1. ZL = 75 + j50 luk bir yk, eyrek dalga boyu transformatrle 50 luk bir kaynaa elenebilir. Normalletirilmi yk empedans z udur:

z=

75 + j50 = 1.5 + j1 50

2. z = 1.5 + j1 Smith aba zerinde izilir (ekil A-13de A noktas); benzeri ekilde, empedans dairesi de izilir. 3. A noktas en dtaki lee (B noktasna) uzatlr. deal bir iletim hattnn karakteristik empedans tamamyla omiktir. Bu nedenle, eer eyrek dalga boyu transformatr ykten, giri empedansnn tamamyla omik olduu bir uzakla yerletirilirse, transformatr iletim hattn yke eleyebilir. Empedans dairesi zerinde, giri empedansnn tamamyla omik olduu iki nokta vardr: yatay X = 0 izgisinin her iki ucu (ekil A-13te C ve D noktalar). Dolaysyla, ykten giri empedansnn tamamyla omik olduu bir noktaya uzaklk, ekil A-13de B noktasndan C ya da D noktasna (hangisi daha ksaysa) olan uzakl dalga boyu cinsinden hesaplamak suretiyle bulunur. B noktasndan C noktasna uzaklk udur: C noktas - B noktas uzaklk 0.250 - 0.192 0.058

Eer eyrek dalga boyu bir transformatr, ykten 0.058 uzakla yerletirilirse giri empedans dorudan ekil A-13den okunur: zi = 2.4 (E noktas). 4. 2.4n ayn zamanda uygunsuz elenmi hattn SWRsi olduuna ve dorudan abaktan okunduuna dikkat edin. 5. Gerek giri empedans, Zi = 50 (2.4) = 120 dur. eyrek dalga boyu transformatrn karakteristik empedans, A-3 denkleminden bulunur.

Z 0 = Z 0 Z L (A-3)
Burada;

Z 0 = eyrek dalga boyu transformatrn karakteristik empedans Z 0 = Elenmekte olan iletim hattnn karakteristik empedans Z L = Yk empedans
olduuna gre;

Z 0 = Z O Z L = 50 120 = 77.5

18

Bylece, eer 77.5 luk bir iletim hattnn eyrek dalga boyu uzunlukta bir ksm ykten 0.058 uzakla yerletirilirse, hat elenmi olur. eyrek dalga boyu transformatrn, iletim hatt zerindeki duran dalgalar btnyle ortadan kaldrmadna dikkat edin. eyrek dalga boyu transformatr, yalnzca kendisiyle kaynak arasndaki duran dalgalar bertaraf eder. iletim hattnda transformatr ile yk arasnda hl duran dalgalar mevcuttur.

EKL A-13 Smith aba, eyrek dalga boyu transformatr

19

RNEK A-2
75 luk bir iletim hattn ZL = 25 j50lik bir yke elemek iin SWRyi, eyrek dalga boyu bir transformatrn karakteristik empedansn ve transformatrn kaynaktan ne kadar uzaa yerletirilmesi gerektiini bulun.

zm
Normalletirilmi yk empedans z udur:

z=

25 j50 = 0.33 j0.66 75

z, ekil A-14de A noktasnda izilmitir; zye karlk gelen empedans dairesi de izilmitir. SWR dorudan F noktasndan okunur: SWR = 4.6 Smith abanda zinin tamamyla direnil olduu en yakn nokta D noktasdr. Bu nedenle, eyrek dalga boyu transformatrn ykten uzakl u olmaldr: D noktas - B noktas uzaklk 0.5 - 0.4 0.1

Normalletirilmi giri empedans, D noktasn z dairesinde benzeri bir noktaya (E noktas) hareket ettirerek bulunur: zi = 2.2. Gerek giri empedans udur: Zi = 2.2 (75) = 165 eyrek dalga boyu transformatrn karakteristik empedans, yine A-3 nolu Denklemden bulunur.

Z 0 = 75 165 = 111.24

2.9.

Smith Aban Kullanarak Ktkle Empedans Eleme

Karmak bir yk empedansnn reaktif ksmn yok etmek ve bylece yk iletim hattna elemek zere ksa devre ve ak devre ktkler kullanlabilir. Ksa devre ktkler tercih edilir, nk ak devre ktklerin yaylma eilimi daha fazladr. ZL = 50 j100 olan karmak bir yk, ksa devre bir ktk kullanarak 75 luk bir iletim hattna elemek, Smith aban yardmyla olduka kolay bir ekilde gerekletirilir. lemi u aamalar halinde zetlemek mmkndr:

20

EKL A-14 rnek A-2 iin Smith aba. 1. Normalletirilmi giri empedans z udur:

z=

50 j100 = 0.67 j1.33 75

aba zerinde A noktasna empedanslar yerine

2. z = 0.67 j1.33, ekil A-15de gsterilen Smith baland iin, hesaplamalar basitletirmek

izilmitir; empedans dairesi de izilmitir. Ktkler yke nt (yani, paralel) amacyla admitanslar kullanlr ve bu durumda Smith aba zerindeki daireler ve yaylar, iletkenlik ve sseptans iin kullanlr.

21

EKL A-15 Ktkle empedans eleme. Smith aba. 3. Normalletirilmi admitans y, Smith abandan, empedans grafii zyi 180 dndrmek suretiyle bulunur. Bu, Smith aba zerinde, A noktasndan kp aban merkezinden geen izginin, daireyi kar tarafta kestii noktaya (B noktas) baklarak bulunur. 4. Admitans noktasn empedans dairesinde saat ynnde, R = 1 dairesiyle kesitii (C noktas) noktaya kadar dndrn. Bu noktada giri empedansnn gerek bileeni, karakteristik empedans Z0a eittir: Zgiri = R + jX (burada R = Zo). C noktasnda, admitans y = 1 + j1.7dir.

22

EKL A-16 rnek A-3 Smith aba. 5. B noktasndan C noktasna olan uzaklk, ktn yke oranla yerletirilmesi gereken uzaklktr. Bu rnek iin uzaklk, 0.18 - 0.09 = 0.09 dr. Ktn empedansnn omik bileeni sfr, sseptans zt polaritede (yani, y = 0 - j1.7) olmaldr. 6. Admitans y = 0 - j1.7 olan ktn boyunu bulmak iin, D noktasndan balayarak, 1.7 deerinde y admitans (E noktas) bulununcaya kadar Smith abann d dairesi evresinde (Rnin 0 olduu daire) hareket edilir. D noktasndan balamann nedeni ksa devre bir ktn minimum dirence (R = 0) sahip bulunmas, dolaysyla sseptans Bnin sonsuz olmasdr. D noktas byle bir noktadr. (Eer

23

ak devre bir ktk kullanlsayd, dnmeye X = 0 izgisinin kart yanndan (F noktasndan) balanacakt). 7. D noktasndan E noktasna olan mesafe, ktn boyudur. Bu rnek iin ktn boyu, 0.334 - 0.25 = 0.084 dr.

RNEK A-3
Karakteristik empedans Z0 = 300 ve yk empedans ZL = 450 + j600 olan bir iletim hattnda: SWRyi, yk hatta elemek iin ksa devre ktn kaynaktan ne kadar uzaa yerletirilmesi gerektiini ve ktn boyunu bulun.

zm
Normalletirilmi yk empedans z udur:

z=

450 + j600 = 1.5 + j2 300

z = 1.5 + j2, ekil A-16da A noktasnda izilmitir; ekilde zye karlk gelen empedans dairesi de izilmitir. SWR dorudan abaktan B noktasnda okunur. SWR = 4.7 Normalletirilmi admitans bulmak iin, empedans dairesi A noktas evresinde 180 dndrlr. y = 0.24 - j0.325 (C noktas) ykten kte uzakl bulmak iin, dtaki lek evresinde C noktasndan daire, R=1 dairesi ile kesiinceye kadar (D noktas) saat ynnde dnlr. Y = 1 + j1.7 C noktasndan D noktasna uzaklk, E noktasndan F noktasna ve F noktasndan G noktasna olan uzaklklarn toplamdr. Eden F = 0.5 - 0.447 + Fden G = 0.18 - 0 toplam uzaklk noktasna (I noktas) olan uzakl hesaplayn. ktk boyu = 0.334 - 0.25 = 0.084 = 0.053 = 0.18 = 0.233

Ksa devre ktn boyunu bulmak iin, y = noktasndan (H noktas) y = 0 j1.7

24

4.Blm

STFADE EDLEN KAYNAKLAR

1. ELEKTRONK LETM TEKNKLER Wayne TOMASI MEB 2002, stanbul 2. ELEKTROMANYETK J. A. EDMINISTER SCAHUMS OUTLINES 2000, Ankara 3. http://www.sss-mag.com/smith.html 4. http://www.educatorscorner.com/experiments/spectral/SpecAn9.shtml 5. http://www.scott-inc.com/html/smith.htm 6. http://educ.rfglobalnet.com/software_modeling/categories/25.htm 7. http://emlib.jpl.nasa.gov/ 8. http://www.educatorscorner.com/tools/lectures/appnotes/discipline/em_ rf.shtml

25