uO
WUO
sb

wU uEM s
dI_ dOK

f UL WLd

U?Q X?OE dO w W?u U

 w?b? s d?O _ q? U? WM UM
d? U?H _ f?? t?O lL? XM wM? d XU? U?2 aU
9 u??
 rzU?? X? U? U?? p? U? W??O??d u??
 W??B??
aU U Q U U WO?U* u XIM b XM UCH
UM q???I????* d??{U??( w{U* u?? nK???? UM?F?? gUM U?? b??O??
UbF uHB
UM W? t uO v wd? w u?H? e U U?UIM c b?
WQ?* pK v U d? U? uO? d sb W?O?C? u d?H b?
]wU?* U U? 5 oOL?F oO=CU u?F u d? U d?O!
v WU sd?AF U( dI w sb u?LO WOd rKF ^b?I Q WI
U dU?F tM c ]wF{u
p u?B XFu w*U?F u* vK W?Od u?
 UB WKO?B dI c XK]O? wM uI
d_ l w q?="FO? lL?: w q#u* U* vMG Q u?I dE vM? U? U WU?I WKOKI u?IF
v WuM* d?ONA U?F bOQ? cO? qO? vK dc wM r f? UO U?d s Y

UOM uJO sdAF U( dI w dU tb

s^b b?=R UN? W?OMb dH U?d?( bzUI?FK W?OU( U?OL?( uJ UD* WU?N w o vK U? U?
dEM W?N? U?B? U r=K wM? dO?! U?RD X b? W?OU??A wU?F?u w V sd?A?F U?( d?I
U( dI lL?" U W?HK< UMUFu 5 d?A* d p UF?OL U RD X b t o?(U WKUI*
sJL W?OU_ W?O{d?H pK s WFU W?QL? UMb? bK uJ U? du lL?"? bG?O sd?AF
v W??{d???H?? W??U? WU?* U?U??( U??{ q="?F? wU?? qJA vK c? U?"?? l{u?? R?? d$
WOMb UO Ud
UF cN Socialist Register WK w q_ w uAM WUI* bM WFU w (SOAS) WOId_ WO dA
Ub bNF w U
Brian Thompson, The 21st Century Will Be Religious or Will Not Be: Malrauxs Controversial Dictum, in Revue
Andr Malraux Review, 30 (1/2), 2001.

s
b v fU dE

ZUd? ? w sb? WQ? ?  w f?U?  d? OJH? U! ? 
W UA WOKGON WH?KH s tUI b 5 tHM b c
tOL? U wID dB v bM?* Wc' WU* v
tU? d?J lDI u sbU U?) lDI* WO?U*
bM o( W?HK b?I w tU?J fU? W?bI? s yq??
b?F? fU? dJ qOJA w W?LU? WE( s d ?O?F qGO

d ? AM r c? U??J p u] ? ?  nO?  w j

Wb UF p WUN w WbI* WU v bL  tUO UM&
Deutsch- Franzsische w U UdA wU UF
d? dAMU db? W?bI* U?? o( Jahrbcher
W dA w ^ d tUO u! d?N1 fU _ p F y
VU?  v U?  U U?  UM?? U?N? lM? b? sJ r W?dE WU? ? 
WbI* S WM UN? w UuO u
Ud!
uOuD tO=LO U U?U U Wd rd  uc*
U? Wb?I* w fU V? fO?d? WH?K ud
wK
sb l?MB
? b?I?M eJd? 
 U?  u wM

wc w?u u sb S?  q?F?H?U U?  lMB? sb

u b?F t?UB? vK VKG? r U? wc d?
UC

 U bd?& UM zU fO U s J bb? s t

H d ?
cN lL?: Wb U rU u U rU?F U
uKI??? w u c? s b U? ?? ? M l?L? ?? ?: c W?b
c? N W?U? F WdEM? u sb uKI?? rU? U?L? N_ rU? FU
WDI W?O?? F?# W?G?O? w t?IDM W?O?u?u?* t??? rU?F
teO u u tL=L w ?_ t tUL WOd td#
du? ?K? wU? ?O? ) o ?O? I? ?? ? t dd? ?? ? e? ?FK W?KU? ?A
WO WIOI W V
J r wU du' _ wU
d? d?#U?? d?O?" qJA? u sb b?{ d?B
wd dO sb qJA c rUF p b{
=

]
Uu? ? O? ?  p?O? ?u? UJ? s dJ? d ? ?  b? ? F UM? fU? ? 
sb s b lMB
 U? w sb bI w WO?U_
U?=R? U??F c?N U? eG?* ZM? U? lMB

UL Vd s w R c s WU b$ s

s U? rU? u?A b ?F  b ?O?F W?U?( s U? r U? u?A
l_
U d?( 5 s U?L Ud?O?_ Ud ?( u?)
rU?F? ezU? U?NQ? U? XK 5KJ?d? U?N?H? 
w
v_ Wd( w dO?F Wd `O? tO `LD c
U? XU?  d ?O? ? X
F?
u b? l_ XK
U? d? s
qy 
d U? W d? U? qUJ dBM u?K s bO?F e
rK X?K
U d? s W? OU?  Wd?( w ? t??I?d! vK
wzU? ? L? ? "b U? ?( u? _ U? ?I?* w U?b? ?N U? ?  b? ? F
XK s w
UM V
? U?L d ?N? dH* w
?MOU?
w WO u W
F* Wb?u q  
^  q
d U?F W?B
uO WOMb
U?O u_ s v# u UN?{dH w q 
^ 
U? w bbNK U?{dF d?_ UUO?" d_ Wd?( b
WO?u W b ?F  W d l u w w U/ rU?F s W?Oz
U/ b?O?Q? U u D fO r?J t??Id! vK qy ? g
O?F
dO wuub
l d vK W

b?F f?U?) d?I d? ? bM d? L?? vK s?b b?

v WOF?{ dE oMF s  q=  U d ?O=  eG WO?LKF u
U? vK qO? wU
? rN? U? pc X?O U?NMJ rU?F

vK? v_ w?uD?

uD c?M t? ?  v? XK?u
U? ?? H? ? .b? I v? wd WU? ?I* c W? ?O? ? ?U* Wd?EM
q V?  U?  qJA d? L??  vK sb? b? d? O? ?H? 

U? O? uub? u?A? V?  d? O? ? H .b? I v U? C

? wd
pc W?HK%
U?I w aU UN? w WHK?< WOMb
p
U? O?uub? pK
U?O? u?B? ) d?O? ?H .b? I v
q WMLO?N* UO?uub s e U?O  UI?U nJ r sb
U? ? {_ bM?H WK?U? ? I? ? 
U? ? O ? ?u?ub? U? ? C
 Z?M U? ? 
pK s UM& XOE bI bzU WOU?O WOUL
d? O?_
u?M w d? O??  U? L? U WKU? I*
U? O?u?ub
U?L ?O?O?I W?O?? W?Ou?_ w??O?* dd??

u
]e? F?  W? O? ? U* dE W? N?  s? sO dUE? 5U? N UU? I? 
q=JA vF? uN U_ U?L? rK s WOU?{
UU?NS
q  U v?K WLOE W?OU?O tbzU? s J YK d ?O? U b %
tMO= 

dE
W{UM WOU* w We d
tHu UOd wc UF W s tO uEM
WKd* pK w fU dJ u D WA UM*

Michael Lwy, The Theory of Revolution in the Young Marx (Leiden: Brill, 2003).

wMO wdO_ dd

u s X tU s _ qBH w p sb WOU* Wu{u* U2 WbI tH nR* V
The War of Gods: Religion & Politics in Latin America (London: Verso, 1996, pp 4-18).

UNM WOR W q L]  w WUI* c s dJ=  u  vK bOH* tUIOKF .b e e o b u qJU* s b U
W%?M u{ vK? UN?O?B UN?b% b?F uN?LK d?u* We?OKJ WL?d v bM? W=b?I* s uQ* W?OU
U?HDI* nD?I* c
WOK_ WOU*_
Karl Marx, Zur Kritik der Hegelschen Rechtsphilosophie, in Marx Engels Werke, Volume 1 (Berlin: Dietz Verlag, 1956),
pp. 378-79.

p??O? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?u??
U?u?? ? ? ? ? O? ? ? ? ? ?
lM?B U?? 
s?b? s?b?
U lMB

q s pc? WOL U?F? sb UD w d* V"

UM hK%? w d* V
" WOI?OI U?F oO?I%
wU? dO?OG oO?I% wM?F pc rN?F{ rN?U s
c uO bF UU dH d l{ U&U rNF{ w
V u ?IU R v s?b bI?M lb  c V? u
UU? ? ?F* b? ? ?I v? u ? ? ?LM?U 5?M' ? ` L? ? ?
R
tU sb qJA c ub s u p bI WOIOI(
rU?  b?I v? wU?U? R sb b? I vKF?  W?b? I*
vK W? U?O?  uU? I lL? ?: Wb? b?I
U? 
? ?  b ? I?* qJA s U? ?=K W!U?  b? F W? H? ?KH
dO?" uOb? qJA s UK W!U? v vF wU?
d?" s? U=K jO?L W?H?KH W?LN? b?I*
U?K U?L b?F W?b?I* d?O?" tUJ# w U?N s
c
UL b I u  cJ
c d" s b] I* qJA s
v
u bI uUI b?I v sb bI _ bI v
WUO bI
Uu? O?  u? 
U? d! w qu? ? O?  c d? O?JH?  ^j
u? ? fO? ? d? ? s U? ?N? ? ? ? w p
fU V bIM wKLF u UAM
s w?Mb wc? ? ??  W? ?I? ?O? ?I? ? s Uu? ?O? ? oKD?M
w

u?O wU
?LK d wL

?M b v rU?F W?H?UC?

u u? Ob t? U?  v wM?b rU? F q w tK?L? s?LJ
dIH U_ qLF vI c tKL s tzUN bF t qHG
s lH?d u? Ob U? _ W? ?I? O? I?  p c? O? HM? v

w W?OU? WKL?' bb?% p qF? s e??F Uu?O?

d ?#U? y rUF? U U?C
 U bd?& UM zU fO U?
] _ pc?  tMJ r?U?F?U
sbU?  Uu? O?  vK
uKI?  w

vK n
? H U? r ?U?
u?KI? Wb? l L?? : t?
w fU tb%? d U dOF? UM U t
qGO WO b s Yb(
WO?O* v?K tMO
^ UA fU? d Uu?O vD vK
sb t? ? F?K c wd? w? HM bU? _ U? I* w
u sb U? b? I? c??? U!uKG? U?O ? t?u? VU? v
W?O? ?F?# W? G?O? w t ? IDM rU?F c?N W?U?F? W
dEM
d* b?
U? dd? e?FK WKU?A t e?O? t
U?L?
wU? O?) oO? I??  tuJ WK?U?# W?O?U? W? G?O?  sb w
r wU?? du?' c _ jI? p?c? wU? d?u?K
s
b b?{ dB S? cN W??O? W?I?OI? W V
?J
c rU?F? p b?{ d?  d?#U? ? d? O?" q?JA u
wd dO sb qJA
WIU dB
= *
UE* duD v fU wC1 r&
w W?O? I?O?I? ( UU?F* s d? O??F?  w W?OM
b UU?F*
u sb t?H X u w WOIO?I( UUF* vK U?
 U{ t U?L VK  rU uN?I* d 
W?O?L
U?F? t?H?  w sb UD VF?A? u?O? t
s rN? ?OK% V?^KD W??O??I??O??I??( rNU? ?F?  V?KD U?MK
d??H
l{ s? rN??OK V?^KD u r?N? F? ?{ rN? ?U
pc? b ? ?I W? ?OM?OM' t? ??U? ? w sb ? b ? ?I U
_
WbI* tU sb q=JA c ub s u
W?O?I? O?I?( UU?F?* s U??? b? F] ?B
? d ?O?? F sb
?F? dO?B? c?U U? c U?N?OK U?C
 U??
wH?  U? NM wU
] ? ? ?  e? ' qu r fU?  d? O? "
u s f?I U d UL U?F pK UK 5K 5KL'
d?O??F? b?F?  vK fU? e?d? r sb w fU?
VK  r U? uN?I* d  u sb tu?I sb w
t u? VF? ?A u? ?O? ? t  U? ?{ t U? ?L? ?
b?F? vK i?I v vF? v_ d?B??* tU??F p9
wUJ wUI b?F  s C sb w wCd
d?O?_ WKL?' V?J tMJ_ WMJ= 
?* u?O?_ u ?I ?]2
tHu sb s dOFK d  U? U b% WHK% WIdD
w tMOU?u? VFA u?O? sb UI U?N?=M eU?
tH X u

U? 5dO?N Xb%? Marxists & Religion, Yesterday & Today, ZNET, 21 March 2005. t?H u{u* s W?IU WU?I w
wB?F UN?K e=H? tQ ]dF 5U?uJ U ULK 5U?uJ u u_ U?: wd U?O! w U?Ib sJ sb w wCd? b?FK
 U? tQ n
U* d?O? ed*
UM F? U"]u? b? U: tb?%? S www.wikipedia.org bze W U?D UFU jA
5U( w sU: sc q* WOK' b( r"

WOU?Ld b l XG?O w WO?uOA bzUI?F s eOO?L

W?O? ?O??* U?F s b? F? c d? ?O? n b? I W?O? UMB
U 5 b O  UH WOK_
qUJ bd* vK wG?M s s W?O?eUJ WKd* UM&
5MR* uL uJ l u w{_ WOJK UC id
u U? ? c s?
d?O? ?F?  b ? U? NU?O?  5U? ?
w WO eU?J V
( W ; WO u?O# s n]DK* o] d* q JA
YO? b?I w v_ W?O?O?* W?OU?' w b? UL?
b?
q qF 'UNuJK?L rNQ' U? WOJ?K uJKL UU?C U?
s WU dO" b 5U; u l WUA* c
lL? ?  v fu? W? ?
= ? ?* X?F? ? w? dd? ? 
U? ? % sd? ? A
w bI w W ed* WOU?' q s U) s
U b B
] 
fO U?IM s d?OJU w?E c bOKI? p sLJ U?
'WOU?L WOJK ' W ue 'wd# ' rOEM ^ sLJ U
XFd v? Wd_
UF?^ u X U? Wue? WOu?O#
v X
?? U?NUJ# q J W?O??O?* W?O?eUJ W?O?u?O?A

U? ) U?L? ]j? 
b?" YO? W?O ?U? dz
d U?_
5OuLM
U? N? ? ? ?I?  w W? O? ? O? ?* 5 U? O? ?  U? ? ? c
W?N?  s
u?u?O? # wU
?L??  Z Ud W? N? s W?O? eUJ
vK c?M U?u? ?  h%? # b? d? 
= ?H? c u W? OU&

W?O??O?
U??F d?A? U? d?I qz w u?B
U t?Q U? ? eK$ p?bd? ? t? ?H? ? U? ?? U?d
w UO ?UJ# U eK$ n d?O" WO?uO?AU wU
y ?O
bzU? W?O?%U? U{ r?z d ?O?" d?? U? e? tu?
5 UU d t
H eK$ l wU UO) v
UM? v qu b?I WOK_ W?O?O* cM W?Ou?O#
W?U? ?H b? m?K W?O? L?? vK u? ? tuJ? wI?UM d? O?"
tH X u w WdG b]  qB WOU
=bI WOK_ WO O* UN XF9 w WOH_ uA]M
b c sJ b bOH? D WDI ULC* c
w
t?F r U?C q?I?* q b? d{U?( b?F U? v
oO?D bM U?O?) w U!d ?H? uJ d? W?N? s
UN?L? WI?O { b v d?IN?I U?O F?O! U _ wK?L F 

sJ1 ? I? ? ??  U? ?  u? O? G w t? ? H =d?J t? ? H

rO?L? w WK&U* W?O?C? UMU wKb d?BU Ud?O??H
tC UM w b tH dO_ c vK uOb U_
vH?? b?I u] ? i UM? W b?F ? wU?U wG?M
u rN* sJ WH?K% dD r U?F dO?H v WH?H
dOOG

W? F_ u? I?F w? 5?O?M 5? d? w? W? W? U? H*

s W?OI? WIdD rU?F d?OO?G v U??F 
U? d?I dO?_
w _ vK tK
uJK s? WU?) UN?%? UM q
Ud?( UU UL v wCH UE W?d" WU0 w
sJ1 W?O?? W?Ou?_ w?O?* dd??
u U?L
W? F w U?L?NM b q  W?F?O! n
?AJ  U?H? vK u?F
U?N??IDM w wU?L?KF  U??O d?O?B? Uu?F? 5 WU??*
U?O b? dd?
u b? u 5 wH U?N WU?)
p qL? ?F YO? ? U?  qJA W? ?OMO? U? d? O? ? w wU? L?KF
U?? O
UuJ s? b? t? H?u l u v?K
u
rEF w XL WO? WOu_ S UC pc? ^bF W]U
p tM b U??OK W??UM W?LK* W?O?U?G
bK
b?{ wI?O? I?( R? b?{ U?? ? t?O?u? W?U?? w
R?  c U?? W?OR? ?  ?L] ?  s cK l?L?? : Wb
WU?( w WOU? U??UF?* U?U?* U? ?F UU
5 oO? L? ? ?  vK d? #R ? W? OU?  w W? O? ?K v_
5uc* 5O%U 5d(
d
d  u
uO WOUJ
d s
b
t? OK oK?D U* Yb? ( fOzd b? O? ? ?  u dd? ? 
u
fU t?"U u?NH v VUM? qJA b M ? u qJU
U??? tu?"
U d?N?# b?  vK qO? u d? ?O?
W?Od?# W?O?O?* 5 elective affinity UO?
5 l?L?  U? ?O? ??  U? ?? ? S? ? W? "U? ?O? ?B
U?U? ]q?L{ U? u W?N? s WOK_ W?O?O?*
WML?ONK? W?QL? U?Ouub v? WO?O?* ^u?% U U?:
communistic W u?u?O?A W Uu?D bzU? W?O?U?L??
UM W u?u?O# d ?O?F? b%?? WOU?& WN? s utopianism

Theses 4 and 11, in Marx, Theses on Feuerbach, translation by Cyril Smith and Don Cuckson 2002, on Marxists Internet
Archive: http://www.marxists.org/archive/marx/works/1845/theses/index.htm

WI?OI?( dd
u
dJ?
]  WO?U* WOU?L? WdEM w r N U?
 u The War of Gods UI U? uc* tU? w u?u c
WOO* WdJH WuEM* w b dJ s w
b WC UM*
UU w
Max Weber, Economy and Society, ed. by Guenther Roth and Claus Wittich, vol. 2 (Berkeley: University of California
Press, 1978), p. 1187.
In Friedrich Engels, The Peasant War in Germany, ch. 2, available on Marxists Internet Archive:

http://www.marxists.org/archive/marx/works/1850/peasant-war-germany/ch02.htm

e?? ? ?K? ? ? ?$ j?? ? ?

Z??U??d?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? 
w?u?? ? ? ?O? ? ? ?A?
d ? ? ? ? ? ? ? ?B? ? ? ? ? ? ? 
w UU?Od?U
WOULd s
u? s e? U?
Wu??u?O?# u??O?
a?U?? ?  d?? ? ? ? ?
d?? O? ?? F? ? s?J1

d?? ?H0 U?? ?N?M

WOO

]KD rN?!U? w u ?LMU u ?K? b b? U?

] u?H b ?O? O?A? V
U? ? c U? ?N? d? ?]A? ?* W? ?O ? ?H? tK
u?JK* _ v?K
w
UR* =q u0 UNu v WOMJ uF oIO
c WOK_ WO?O* t cM  u] B
 U l W{U?F XU
cM b? B? I r b? W?d?B?  W? ?OMJ? u ?B W? I? O?I? ( w
s W?O?I??D d?H s uK% lL? ?? WU? 'tK
uJK'
vK?_ s W? ?{d? ? H* Wb?
UDK? s W? ?U? ? ) W? ?OJ?K*
q J? UD wG? ?M t? r ]K b? ?I lL? ?? : d? ?_ WU? ?F*
u?  w d? %M r lBM? r X U?  u?u*
U?DK
q U? ?L? _ q w? W? O? ?U? L? ?' W? U? ?A* r V? t
WU U* U wGM t
UOJK*

w W? ?H W?O? %U? W?U* l U? u? {u d? U? C UM

wu
^ U?A eK$ U?
] ?O?A ZU
?d? UD U?N e?K?
U? U? U?( WOU?L?d q1 w U?U?Od?U d ?B?
d? bO?IF s b?O? q s tM eH?I eK$
WU? ?Od
U? U???  w d ?N ?1 d J? U u? u?O? # ?O ? W? L &
tM d ?O?F? sJ1 qO * c aU? d  vK W?HK%?

w U? W?Ou?O?AU wU?O) U bzU? U?{_

Wb( Wud U{_U UU WIOI(

U? 
U U?L?  U? U??H? v?K d??F  eK$ b? I? w U?
t? OK? oK! U?  5? U? ?  w? U d? I? ? ? U? 
U U? O ?U? O? 
l{u W? OK_ W?O? ?O?* U? N XF?9 w? W?O?H_
u? AM
w U UF?d UIOL? UI uNu U* 5?H w%U
WO%U W U* U b U o ( WOAOF* rNU{
U?  U/ q?I? ??* w Q?A?M? WU?  wU
U d ? _
y ? O? 
l wH? wUL? WO?H W?{UH? ZUd? c U?L OO?I
WLU sJ r W?HK< WOUd U*_ 5?H
UUO d_
WHK% dD sOb sOOU sOuJ s q UO) s
w s UJ
Uu?D
u?u?O?A U?N UM U? W?N? sL?
t?H? sJ1 U? UM U? W?OU& W?N? s W?OK_ W?O??O?*
5M W? OU?*_ W? O?U? A?* W?O?JK* UE v? wI? ODMd 5?M(U
U? B?  v? U? F?  W? ?d U? I?  u? N? ?u sc 5?? H
wDd?I lL??LK w?b ? W??O? UU?Od?
bF uuFA uOJOUM UN d] w UNMO WIdD w
UE v? d 5? H? 5M s d? ?I nB d? ? W&&
WU?
U pK XU? 5U( U?K w rN
U?) UA*
vF?*U wu?O?A U?O? w eK$ f?U? t?H?  U* b?
q s vD?u W?I? D s U? ? t u? I c wF? d
UNO wMF w
U( wH u v aU WK U
W? O?JK* vK? U? H? ( W1b? ?I W? O? ?U? L? ? ? UJ#_U e? ?
fU d U vK b I s aU WK? `  S WOUL'
wd
d&Q wD?F b WO?d WU( QA d?O u? bF

q _ vK UdE U_ v d eHI U eU

U? l u w u W?OK_ W?O?O?* w u?u?OA b?F?
cM  Uu ZUd tH eK$ rOOI vK vM F wHC
U bI c W?UF VUD* UFOL?& sJ r c tUd
c U?Od? dBMF dd?% dA Ud?I? UU? U

v eK$ qO e' Marx Engels Werke w WOK_ WOU*_ W%M u{ vK `O?B wM bbA oU bB*
w p WO?H u bzUI? uK X tb c rOO?I U v u qJU? l  U u U?
b?F n
 tQ cM ZUd w wO*

Thomas Mnzer als Theologe der Revolution tU

U me w Reclam WF! w tM WOU* WF! d XU j WeOKJ v r 
d r U UB dO_ UJ c
Marx and Engels, Manifesto of the Communist Party (1848), ch. 1, available on Marxists Internet Archive:
http://www.marxists.org/archive/marx/works/1848/communist-manifesto/ch01.htm

tUJS W?
U) W?OJK* b? UGS  W? UF W?OJK* tbU? duD t
?H wd w?H UA* kH?
 sJL  U dE
tO Yb( lL: qO1 c UB UEMK d#U D WDI `B
Marx, First Draft of Letter to Vera Zasulich (1881), available on Marxists Internet Archive.
Engels, The Peasant War in Germany, op. cit.

WU?F
UID s UC? v W1bI U w d?OA w Proletarius WOMO s W?IA wN? U dL? vK ^b UN w UU?Od WLK
q
M]  vMF0 Proles WLKJ q  UM s rNUH! bOu rN d& Vzd{ W uFb  sc U{
UH% b= #_

WOU*_ WOH u s UU WIOI( dA fU)

WOuM' sUH?# u WUG w dA? U dI w
W? O?U? L??  V
? H w XU? 
UD v b?M??  q_ w U? N?
!
d?_ u X?U wU R? wM
s WOU?

u?B? F w W?  U?F
u& 5 w?U?L??  U?: w W? c?
c?M U? ? u U?U? ? w? pK? wM ? vD?u W? ? O_
X u w WO?O W?I!d  U!U
u d? s b
UC p qB nOJ tH
U&U eK$ Wd! qb?F v 5R sc s WU R
w W?OM?b U?O?uub U? O?G! wU? u? M vK W?O? ?M
W u U?MJ2 sJ r YO u?I s U vDu u?BF
W?U?F d? OU?L? s d?O??  r? U? w WU?( W? O?uub
U?F q vK UN?O v?GD WOMb dEM? XU W?I? wH pc?
t??H s d?O??F? v wU?L?? d?? q O ? U? d?OJH?
t wMF c vK U?I? U?O "U! W?OMb b?O?IF? b sL?{
J# c? %?? W?O? U?O?  W?O? U? L??  W?d?  ^q vK r]? %

U? d? ( pK? UJS U?  b? I?K eK$ V?  U? L? ? U? Ou
bOI US U s F? U1 dC Q wHJ
VU?D* UU? ? C? ? I vK? t? ? ? ?H? X u w? e? ?d? W? ?O?u
b]  q Q wULK
uO t?# qJA WOUL

Ud( pK uL! s rz qJA dOF v wMb U1

WO?U?
U?d( w Wc?
UO?uub d? c%?
wM? wDd? ?I? lL? ?? : b? ?{ W? ?U? ?F U? ?N X?U? w?
 U? s  w

dN1 b Wu?uOA cM  U?Ouub

Wb vD?u u?B? F WU? N vK t? O? d? #R wU
? ?d? 
v W? O?  W?O? ? O? ? W? I!d q ?J# v_ W? b? ( WM_
jI? dO?A dO?A pc U?Nu v W?OMJ u?
U? ? d? ?B? ?F p w d?JH v?K U? ?L* wM?b `J? v
b W v U/ wKOUOJ* dUF WIOI( w cM
uOuOA ZUd p q* WO%U WOO* UF s

u? ? K? e? ? O ? ? L* t? ? %Q? w f?U

u? ? HK? X? h)
s b? u dUL?U" qJU? UN?b w VUD* W?O?H
d?I w U*_ 5??H u& w Wc?
U?O?B? %?A d??
w ue?U? d? O?  W? {U? H?? bzU? d? A?  U? 
vK u fU U{ r& U WMN l M X
ML C V
UD
UF qO LK WKOB dO b>  v u c q^  wK U u
WOKO$ tUMuK uu?OA dJH v vDu uBF w
WOzb uBF w WOO* U{ UO uJ b U v
^h% U?  w? rz* fU? d? O? ? F?  pc?  t ]s1 U? 

p
UuL! 5 U v dE WOO
dH0 WuN
U p s b eK$ WOK_ W?OO* 5 qO *
s WU? ? t? H? u cM U? ?u d? 
= ? H d?  u? ? vK
w
] ? O?* b? F? d?? H W?O? u?O? AU wU?O? ) U
WO%U dE t{d > i tHu
U?L? qL?
U?d?B d ?N 1
W?OM

 c W?OI?D

nK U?N? UD U?NU?K D? W?HK?<

U?I?D ` U?B?
Q???
wG? M ? O?K wKF
U? ? 
] ? H l{u? d?=O? G? s pc?  wM

U? D vDu uB?F
uD b?I se? U{Q d?O?H
W? H??KH W1b? I U? C?( s? XBK%? ? W? ?  W?O?zb s
q  vK bb s b q s UCI WUO W1bI
.bI r?]D; rUF s t X
EH? c b ?Ou d ?_ bO?F
s W? ?d? ; W? ?b? N* n?B b* s b? ? W? O ? ?? O? ?* u
W?Od?? UJ?U sb U? kH? ? pc W??O? U? NU?C?
qd? s W?Ozb WKd? q w u?u? dU1 w W?O?U?I?
U! qJA WOu WFO! UNH WOd X b uD
uK s C U?CI WUO X?OI sb U b 5
w bzU U* V XKu
u s Ud d

U?O?Nb t??H? X u w W??OMJ bzU? I? XU? d?O?_ c

q w uUI WO b qO$ s
UU  XU WOUO
wI U? C? I s W? U?  W? I? ! qOJ?A b? F v?  W? LJ? 

u u ?H U
u WU? X% u! UM UC?I
t?H X u w W?OID?M W?O W?OU?I?
U!UAM U?LC? w
WML? ?O? N e? O?  o?M WD?K ]r U? N? H? u? W? ? OMJ? l{u
uu* WOUD
W?  U? F? u? ? N U? L?  q ? U? {_ c q?  w? wK
y
WOMJ vK uN UL ]q wUD UEM vK WOMKF
W? ?O? ? U? ?O? ?? Wu? ?? bzU? ?I? ?F? lO? ?L? ?  v_ W? ?b? w
sJL wJ W?O?u
U?I!d d?CU `?B W?O?U?L??
e s b tS? uu* W?OU?L U?{_ vK u?N
UNM WbI WU
s d? b? VU? v _ sOR? re?* c wb??
w WU?FK b
u& WL& W?OM
UI!d U?NL?N w
u
XU? q b? ? W?OM W?I!d? W ZM r vDu? u?B?F
qB nOJ W?Ou WFOD rJOU W?OM WFO! W s? WOU
u?& WU? ? ? b ? ? ?( c? v ? ? ? ? ? ? XU? ? ? p?K p?
W?O?d?H UuU* u& U? U?uK w w?u?O?A?
qU?N u& U? eOKJ 5?H u& U?
d? I w W? OuUUJ? fM1d W?  U?  W?O? d? H

Engels, The Peasant War in Germany, op. cit.

Ernest Belfort Bax, The Peasants War in Germany 1525-1526 (London: Swan Sonnenschein & Co, 1899), p. 86;
available on Marxists Internet Archive: http://www.marxists.org/archive/bax/1899/peasants-war/

W?Ou? UO?N l
vDu? W??I? D
e??d? Wc??'
b?? ? 
u??  t?? O

U?? d?? UM

W??O? F? d u??I
b?? %? ?? ? w?
W?DU? ?? ? ? 
W?? ? ? O? ? ? ? u?ub?
pc? W? ? ? ? 
R?? ?
W? ? ? ? ? ?O? u?? ? ? ? ? _
WO

p l U?N?MLO b?{ W?O?F?A

U??N U& q=N? U U?H
WU? L?F??  u?I t? IM?F c s?b 5 `{u U?H? S?
s q F ?
? ? l {U?) bK? w bzU? sb W? O?M_
U?L? F?? U?F?* U?O?B?FK? W?Lz? d?O? _ sb
b?{ d?O?G? B Wu?u? Wu? u? W?OM!u
UU? O?B?F
pK b?L?F w W?LU?( WOK?;
UI?D b{ W?Od?G WMLO?N
u? K u? c* U? ? ?  s t? u r U? N? OK WML? O? N
dUE u b _ d ?OJ UM d?B
^  UN UN? V
XU W w

u D sO  s O  WU w UOd w WOULJ

UOd WMd" v l u w Xb Wu!d

bK? rEF? ? w? l{u U? ?? ? r U? ?? ?_ c q?J

s Yb( b?M eK$ tH U? b d ?OJ W?LK* WO?UG

b? N? ?# W? b? ?( WM_ q? vDu W? ?O_ u? B? ?F

W? O? U? L? ?  W? O? uu?b ?  W? KG U? b? N? A?  ee? F
WOu qzUN lu UF s YO lb WOUO
b? ; wI?O? I? ( b?I?  iF VI?  p W? O?? 

d?O?H b? Xd! b?I W?O?{U* u?I?F w WMLKF U?&U

u UM t E V& U wu_ U?F pc WO?U
W?%
?H* W??' s
cG U? qJA W?O? WOu?_
U? qu% w XL?N?Q U?NF?
u o!UM w W?Ob?I?
Ud?K
Wed WL pK XU U v WObI Wd( pK s vI
l
UOMO?F qz cML? WKc WdI?NI V  u U*
t?O e?d  U?O?N? u Wc?' vDu W?I?D? W?O?u? U?O?N
qOzd b vK t1e bF U d?UM b UL

u
WDU  b% w W?OFd uI
U U

UI* w XU? UN `O? qJ WOU*_ WO?H W{U?H

UMuK
XU? UN UUB? U?OUL? UU?O _
d?U??A* W?O?? ?O??* b?O??I?F U??C? ??? Wu? W? OM
s e? qJ q W?OU? W? d i?  sJ
r W?OKO?$
Wd( d
u

WUuD W?OK_ WO?O* 5 UO? U? c

c? ?? W?u? 

c? % U* d? 
= ?H U?  t? 
?H? u Wu? u?O? A
sd? A?F? d?I
U? OMO? ? w?
b? w? w*U?F? U?? O
UNM e w U?OO bF b?OQU WOM W?I XO w
bK? s W? ?O? ?? ?O? ?* W? ?O? ?U? ?G
o!U?M* w U? ?L? ?O? ?
U?  p b? ?NDC?  d? I?  U?M rEF?  Y?O?  d!_
U? N?O?  X
?? ? W? IDM w U? 
U? W? OMO U? d?O?  l {
u?  qC?H?
U?OMO? ?  Wb cM U? L ?O?E U?F ?  W?O?UJd
5 fOzd U?H WOU? WOd?# U?NU W?OuJ
W?O? ?H W? d?( W?N?  s Wc?' s W? b?( W? u* c
WUuD s? W?O??O?* W?%?M u W?OU?& W?N? s W?OU*_
v 5M?(U Z
b  r W? ?OMO U? ?d? O?  WU?  w Wu? ?u? O? A
w b? F?  c? q ?  d* b ? 
W? IU?  W? O? ?U? A?  UJ#
X U? bI b?OQ?U 5OK_ 5Od?O_
U?d u?H
uu?  U? N? IM?  w pK?? W? b? ( W? O? d?? # `U?D*U
WHK% WOU
Ud uOuJ
WO WOu_ uO WOUJ
d s
b
W?O?u?_ W?u?  v U?U? O? o?U? U? IM ZzU?? h?H? MK
b?F?  sd?A?F d? I
U?OMO? F?? w X?IKD w W?O? ?
bK rEF w UO  sb U?O u tH dH  c _
WO D
d ?I
UL rU?F WO I? WUI? WLK* WO?UG

WIOI wM UOU* w 5H d w eK$ UNF{ w

WUO? WOUI? WOd UJU uEH? sb U

u? s U? ?d?  XO? ?I d? ? uK? s ? ?C?  U? ?C? ?I

U?C?I d?O? _ c w bzU? U?* V?  X
Ku?
U? ?{_ v?K U? ?O ? ? d? ? o?DM ?
u W?U? ? X% w?I
uO WLK* WOUG
b s dO b w bzU
bb?# U?B?U w l{u? cN W??d? bb? U? W?L&
U w WOULd q U WOUL
OJA dL u
U? UE U tQ?A cM ? WO MF* W?IDM* s W?Oz
WU?LF? W?OUL?d uI W?" b? UO zU?C U?O U?O
U?Ouub W?O%U?
U?HK< WIDM* w? oKI w WOd?G
vK X?d? d? O? _ c Xb? %? ? u? I p?K _ W?O?Mb

wM bbA oU bB*

d?A VNK* d?A wU?? w W?O?? W?O?HKK w?U?( U?F? u? W?d! w u?u? u?N?: c w W?U?) w?LU??
WFOKD UOLN b d wU w w U wU* uEM* w j_

d? ?I w U*_ 5?? H W? ?{U? H? ? w U? ?Oze? ? U? ( t? ?OK

rN? w u?O u?Ou_ d?A q? dA U?
UI ? b wU?L wU?O wI?D rJ ( s u/ UM
W?F s q q?? f
Q d D
R? se s? vC? U?L?O?
U?O d? bzU? U?O ? U? d ?U t?
?
= R? U? q?OKI Ud? d?A?
WOUO tu w vu q Wu!d W TAM
U? v vF ? ?
= Q?# W?O?? W?O?u?_ d?A?
d?CU U W?Ku! d q? b? W l L?? UO?
u R sJ1 U?O) ]j# UL?NL WOF? UOu!u
W{U?F? XU w
U?R* q u? tu? v 
wK ?  t u?O??  u?Ou?_ u?B? U? l
l L? ??  v cM  ZU?d? eK?$ n
 f
?? I UM U? 

UDK s W? U?) W?OJK* s W? O?I?D u?H? s uK%

pK lL? ?: d? _ WU?F* vK?_ s W?{d? H* Wb
UL%{ UO%U dINI wMF sJ1 uF
t? ?"U?O? sJL  wF
y ?O?! R? d?  o?U? U?IM u?{ vK
wMM
^   5
U?O
U?& WL& wU? uM vK

W?Fd?AU U?B e? tQ? UM t?d= ?F w?u&_
W?Id! d?O? ?H w rN? W?O? F?d W?ODd?I U? Ou!u?O
UMU w WO?
UF?L?LK WO W?Ou_ U?
? U? ? F?  U U? & W? L& X?  b ? F??  U? ?  UM
R W?O?? WUb sL?{ U?O  u? U?O U? u wMM
^ 

W?bI* u?BMK ozU?H t?bI V? W?OM W?O d ?

v

w
U U d?O?_ tK W?LK d? ??F c d?I U?L?O?
uK U?O? W?Ou?_ vK dJ d?_ U_ d?
wI W?OMb u?BMK w
qQ oO?D v u?b b?O?IF?
> d ?
 q sLON w bzU bUI wMM
^   w
w%U
?? W?OMb u?BM u? L?C? v d E w?U??
R*
=

dO_ c S t e ^wMM  U c ]b;

d??F w W?Ou?_ bzUI?F s WKL? v U? qJA R
wM
uJ WO W WU qLA
_ o OD
 d  s bK 5

 VUM t?H VK UNK U?A q s bU b

d? O? "
U?DK b? ?{ `K* U? ?? I l
U?  q?JA wM
^ 
^ ?M
s a?U b? ? ? cM? ? ?  aU? _ p W? ? ?O? ? ? ? 
tbOI dA bN d_ bzUIF b{ d(

W? ?=R?  W?LK?* W?O? U? G

bK rE?F? w W? O? uub
UO UUI b{ Ud Y UNHu WO WOu_
t&b c dH
 bF WO? WOu_ X U
W?{UF? u? _ Wd U?N?H? X{d U??O uI?
UNKL tML?{ b WOu_ pK XU bF u W?OdG WMLONK
W? ?OU? L?KF W? ?OM!u W? ?? I? ?( UM& l ?
d tMJ? Wb? ? cM
wFOA  sL{ WOdG WML?ONK WuI W{UF*
U
U?  d w W? O??  u?  b? F p bb?  s
wM ? sL{ U? UN?F u? W{UF?* pK
UF?
s W? ?K?  VzU? ? ? Xu? % b? F
U? O?MO? F? ? ? qz w
v wU?O?u? U% U?? s WM 
^  5O?? 5Ou?_
tJ^JH wU?O?u?? U?% W1e VI? b??*
Uu U??
j_ dA v r& s UdJ b*
Uu u
WFU# W F w WO WOu_ s UHM g
 UF cJ
`U?B* l q UF?? ULb ? W?LK* WO?U?G
bK s
b d ? w w Wu?F W?OdF? WJKL* tKIF ? WOd?G
U? F?  wU?  nMB W? !U? W? O? 1 W? Ou?  W?O? ? 
Wu?N?L' u? WF?O?A u?H? w tKI?F W?Od?G `U?B?LK
U/ WM 
^ ? b t?d? 
5 w d w? W?O? ?
U? L?N?  e?  U? L?NM?O lL? 
 sO ? HMB ?  b?U? I r O?EM u
lL? sJ wu
?_ UL?N?Ud w? hMU w
^ d ?(
W?O?d1
U?I? r" U??OK d??A* U?Lb? U?C U?L?NMO
UO c s od 5 UUO
w u U* U?N? w d?A W?O? WOu?_ UM ^q
ywU?O d?A u U* W?OF? WODd? UOu!u U?_
w{U* v? q q? I?? * v t? u?  lL? ??  UM? yuD
s d D
R* Wb lL?: UM U v vF U?N^K wD
d I 
U?N?F ? O?L? d??A p? w _ w? aU?U? sO ?
U ? )

c wO?* dd
u? UNF?L
 WO ?{d  Wb?I w J#
5O?u? ?_ ZU?d d? ?O? ?" W? ? OK_ W? ?O? ? ? ?O? ?* v?K qO? ? 
W?; WOu?O# s WOU?* U* s Wu?L fO 5O?
d! bM uAOF uU sbN DC* d?IH s WOU s WIM 
UL bzU uI b vK WOAu rN
= R q  b rNFL
?

rN??Ud fO v_ W?OK_ W?O??O?* w U?( t?OK XU?

XU U? vK WO?UA* W?OJK* UJ# s oO? qJ# v bM?

dF wd UOK ]UQ* dOB* S UbF Wb vK dDO UAU uU! v d w UO uOMOL) q]L L
Uu b? d?# U? vK uO? WO? W?Ou?_ UN?O XK]u w?U
U?b%?? v Wu?N R d?I hM wd?( e? S t?OK
The Malady of Islam (Cambridge: Basic Books, 2003) l b I qJA R*
Q?O] ?N* Yb?( d?I w h
M w l {u?* U U?9 dF  U?MOK W?b?I* w Ud?  wQ tU?? w R* U?N?JM w
U?L ?N* b?
WOu dI UI
sJ UN wzU?L"b e s W?O uB?MK wd( qQ s b?( c v dCU lM dO? d
UL? bOQ?U WL&
UN W!U WUI* c lOD s d

UL c

UI >wU U
UL rK q s

d?? ? ?O? ? fU?? 

v?? ?K? ? U?? ?_
?? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?
r? U?? ? ? ? ? N?U?b?

U??D? K?  l??M? 9
s sb U??

d?? O?&Q d?? 

w?? ?  W?? ? K? ? &U?? ? 2
U?? ? ? ? ? ? ? O? ? ? ? ? ? ? ?(
W?? O? ? U?? L? ? ? ?
WUB

`O? * U? ?  w 5?U?A?* s l L? ? ?  s X/ W? O? ? O? *
c U?  UM d?  'U? O? ?U? %?  ' ?  s We? d
wN?
uJK w? Wd? _ U? ?U d? ?U?  q_ w? lL? ? ?:
wU? L? ?  UEMU U?  r u? I U?J# q  i
 qU? #
UO e?U UI lL?: p U WJO# tU?N
b c rzUI
sJ 5O?L 5H1u? q? s UO!d? dO U?I U?O q? s
ZM  UN UC
O] I U w b  WHK< c U_
Ub
U_ c d ?O?B U?L? UB?? UEM s W?HK?% n u?

U? O!d? d? O? N lML r W?U? ? W? b n?K? < ^w%U? 

w U? ? U? ?u WK&U?2
d? O?&Q d? ? s sb U? ?
UD?K
l

L?? WU?B? W?O?U?L? U?O?(

d?O&Q? c X
w W?O!d? d?O?NK u?L?F vK W?NU?A?* W?I??* d?A
s W? OuD W? O?eUJ? W?? I?( wC9 U?  Uu? d? H
WOuO UO( l rK Q b sb
w W? HK? < WU? O?? 
UU? ? u? u d? U?L? 
q  q WC UM uO u b wMF  WOO*
W?C? UM? u? O? U?N?Q?A cM XM?L ?C W?O? ?O? *U? U?L? NM
WO?FL W?ODd W?RL o W?OMJ ^u/ UN?O U{
UUM
e? b Uu UOU? bOKI WL%?{ WdJ WuEM
WO?O?* WOu?_ WOF?d WO?O* b?OI?F s bF?

U?Ou!u?O wM?M
^  ? 5
U?O?? U?&  d?
5 UO? U? vK bbA? bF WO?Fd W?ODdI
rJ s l?M Wu?u? O?A U? Ou!u?O? W?OK_ W? O??O? *
J U? I?  U? L? ?  r K? s d? UM v b?M?  U/ W? L? O?
dO?_ u rO?J eK$ fU d sL ?{ 5Mb
rK o(  wU? qOK% w d_ rU* u
rK U?O?F0 U U U?I? ?U# U?O ?%U U?O ??U? UL??
d ? U? db?I q w d??O? t?? c dO?N?A U?L??
d?% W?F?{u?
U?? u? s r"d vK b? U?
w bb? W??
d?B
??? vE c d?A* c q? w
w U? ?L? ?
U? ? qJ?A eK$
U?U? ??  w? fU? ?
UU? ?? ?
dA* S? UN?H WOMG W?IO?LF WU* d?O fU?
OK%
s UO?UL? vF? uJ b eM d?O" vI? V^KD mU
W? 
U?) W?HK?<
UU?? u ?d?* t???O? mK q
u D
U? O ?u?B?  w c???  wN W?OM? WdJ W?uE?M =qJ
iG WO%U tQA w ULO b vK s qJ w%U
W? ? Q?2
U? O? uu?b U? N? H? u? o U? NzU? ?I?  s d?EM
V 5 VzU qJA d _ dO U b WOID dDOK
UL?OE U? nK?% dJ W?OMJ U_ `O?
UNUO ?  UNdDO W?OM w p v_ UNKd UM& U ?LO 
U/ cJ? uK b? u? ? w tM d? ]? ?F U?  vK W? ?O? U? _
bU?: wM U?OI 5K?UI* s weU? lL?? s ?
5d? A
* U?C? S wC? I w W? O ?u v?K o t?U? 
l *U .uI sb qO w bU: b WuD b
]  uIU
U? ?  X?/ b? I?  Wu?  U? ? d?  U? Ob w? W? O? ? (
v u ? ?F ? 
s l ?L? ? ??  s ? ?
sc? U e^  U? ?LJ(
W? [?OD) b? U?H? wU?L? ? UE?M s d?H ? )
s XLM Wu?N?O U? UN??H U?O( s q? V? Wd?H
sb? U?  W?DK W? ?O!d? ? d? ?O? ?N w!d? ? d? ?O l?L? ? ?? ?
w u b uHI WUNM w WMN UO t U
> uu
XU? d UO?( UU U& XKU?& wuMNJ pK
s u?u?? U?dK W?OU?LK?F U?N??] U?N?  UM U?
? ?H ? 
S?  d ? ?O?  wK U? ?% wzUD
d? A? U? ? ? ? ? 

dA??* UU? sdA? s d? q u? UU wMM w WKU?I* dE UI? wU? UL? rK? v bM* UJ_ s b?O WMO?F
UO( WOu_ wUO  R# u rOJ qd wdH
Maxime Rodinson on Islamic Fundamentalism: An Unpublished Interview with Gilbert Achcar, Middle East Report
233, Winter 2004.
See Paul N. Siegel, The Meek and the Militant: Religion and Power Across the World (London: Zed Press, 1986),
(reprint: Chicago: Haymarket, 2004).
Weber, Economy and Society, op. cit., p. 1185.

dE
WOK_ WOO* WUdK WUOd WFOD i
fu U u U q
UM WUND{ dUMF
U WOHO UO WU;

Anton Mayer, Der Zensierte Jesus: Soziologie des Neuen Testament (Olten: Walter Verlag, 1983).

U?Ou!u?O WN? s W?O? W?dJH Wu?EM* 5 U?O?

W? Ou? _ qJ# c? %?  w? W? OU? ( W? O?F? d ? W? ODd? I
Q UI v ! vK R WOU& WN s WO
pc? ? sJ? r du? ? w U? ?O u? ? U? ? w%U? ? ? ?
W?Ou? W?d u?F?I u 5LK?* b b?O?Q?U
WO%U U{_ XU U
UU?& u?u? d?
W?O? ?O? * w W ?HK? %? W U? O?? 

r?N? ? ? `?OU? ? ? H? ? ?  b? ? ?  u w?MM?

^  ? ? ?  W? ? ? OK?_
t?H?  w 5Mb s >qJ? W?HK?< W? O?%U? 
U?b?%? ?
w U?BU? dO?H eK$ U? U u c U? d?O
s v?_ UJ h) 5? b ?  d? ?O? ?_ tU?U? ? ? b? ?
dJ* WOO*
Wd?( l W? t?# t u? dJ* W?OO?* aU
w XU?  d?O?_ c Q? # W?O??O? *U? W??b?( W?OU? L?F
s  U? N?H?u

d? N1 sb?N ?DC?
U W? d? q_
u?I( q=  s 5?d; d?IH? 5 u?F* b?O?F b?O?F
W? O? ? O? * U? N? ? ? ? # U?  U? N? ? F? C?  w? u? F? A
Wu??F s ?)U d?=A U?LU?K W?OU?L?F W?Od??#

u* bF b?F UO? ) c W?OO?* jd? R

rU? ?F c? N? W? O? ?d? ? # t?Dd 5 w? U? L? ? w

W]c?F? b? N DC? U?LU?K? _ vK lL???LK q?u??
w qz_ W? OzU? B? 5u? I W?{d ?  d? I? ??  U U? B
b? rN?H?  w d? d?A? fM' b?  rN?H?
wUL UEM WKzUF sb b Wb
vK? U? N? ?
? H d? ?H 5? ?O? %?U?  5?dUE 5? u*
U w v_
U{UH w vDu uBF cM UMUL

U?N c b?* WU? h_U b?NDC* u?H U?N

U?C
O] ?I? U vDu d?I w W?O?F?A
U?d( q  Q?#
v_ WO?OLK U?O UNQ?
b  sb UM bd UN
dAM* qK s
s U? ? =u? ?A? ?  u?! U? ?A? ? U e?K$ U? ? { WDI?M c b?M
= R*
U dE c? UN ??# t?A

dB
^ ? sL ?C ?
d? A?  ld? d? I w d? O? N? A b?K s rK?* wd? F
b?B W?Oe?? UM?I rKF W?d! dJ wN??M tMJ
WOFA
UU w WOO* b%

w U& iF WO u?BM sLC p fJ vK

U?N?O?  U? w WKd* pK? s W?FU w U??* v u?b
w U& c X
b?% b? Wu?LI? WOU qz_ u?LK*
 s WOd# a 
 U vF 
w W? HK? %? WU? O? ?
UU? & u? S?  p VU?  v
s >qJ wKFH w%U? uD wMF  WO?O*
U? ? ?N?U? ? ?& b ? ? ?
M ? v?K w
?F? ? ?O? ? ?! q?JA? o b? 5?Ub?
qJA? ob u D? p o(U?  U? N
U? ) U? O? ? 
c wI? D lL? ? ?LK? wKF? H VO?d?  b? M vK w?F?O? !
s zU U? ?? nK?%?  u b? vK s? ^q t b?$
q Wb nK% WOO* WU w wUL tK WIOI
u?u* W?O%U? W?O??O* XU? cJ ? WU? w
s d?O??
U??? w W?O?b?I? q] b? d? u! U?O KF?
W?O? ?O? * WUb q  U? OKF? u? u* w%U?? ?
d u?O d U?NH W?OJOu&UJ W?OMJ q UN?H
wU?? 
R* b?O?F? B vK WML? O?N? W?%?  5 qu??  d d?
d?GMe nu? ^wU?( UU? U?NKL? U qJ?A WO?F?
e? U?  b? ? sc dd? ? ?
u U? B 5? W? N?  s
UdO w qu* bb' UO c w rNKLF bb
WOMO
wM?M
^  ? ?  5 U? ? O? ?? ?  U? ?? ? U d? ? r&
U0 ! vK t W? ? W?OF?d W?ODd?I U?Ou!u?O
uJ sJ1 d? A??  b?O? F? U? L?
rEF  U? tH U* 5L?* uI w t W? 
U? d uJF* d?A  U?L z U?H 
uu?
UL? 5 Wb? WO?UO? UOu?ub 5
UO?
dE wM?F U_ s sb W? O?%?U? Wd?JH W?u?EM* w
pc W?OU?O
U?b?%? v Wb?d bU? WOdu?
`B_ U* d_ WIOI w `OB u fJF q sb
W?O?d??# W?O??O?* 5 U?O?? U?? u p vK
v U?O?) j# U?L?N? R? sJ1 u?u d??U?
du?' w WO?d?# XU W?O%?U W?O?O* Q U?I?
UIM bF b UN
H w sO  u B c q WO 

s W?U? ? O? ?? ? 
UU? ? ? ?  W?U? ?I?* c w? UM? c
U? ??  d? ? S?  q?*U (essentialism) W? O?du? '

s d?O_
UU? l UU? U& eK$ U?? fU vK W?O d?A? WLu m? dA w t?H b?OF d?F*
dE
uB) c w bOF n u bIM WOL UNIH r fU
UU WOL w w dA

Aijaz Ahmad, In Theory: Classes, Nations, Literatures (London: Verso, 1992).

s oU? bF w W?O?dH W?O?

U?b w UF b?F U?
UO  U?
u?N?H* d# ld?LK
uJF d?A? wU?I dE

Engels, On the History of Early Christianity (1894), available on Marxists Internet Archive:
http://www.marxists.org/archive/marx/works/1894/early-christianity/index.htm

d?? ? ?C s?

e??O? O?L?  d??
U?? ? M? ?  5?? ? 
W?? ? ? ? ?O? u?? ? ? ? ?_
W?? ? ?O? ? ? ?? ? ?
U?M ? ? ?? ? ?L? ? ?
5 r%?{ U
b?? ? ? ? ?U?? ? ? ? ?I?
tK e

W?O?%U UU?? v?#
U?U?? w uD
d? o? b?I
W? LK* W? O??U?G
b?K w W? Ou?_ l?u? d? 

U
?


W?ID W?Ou? W1e WF s ?UM X% U

nMB w

WuF? WOdF WJKL* c?' UO u?O vDu

W?O? W?Ou W?Ku!
uM u? 5Od?O?_ UNU?
WU? B? ?? W? _ w be? ?* r U? H? ? U? ? O s? b
bI? l_ j_ dA w W?OU?O WO?UL?
UON wduOM uN s rUM w*UF anomie rEM
nO?C? V tK p v U? F? W?OU? O?u?? W?O?u? O?A
u?  U? N? ?KJ# w l?b u? q?  d?  W? O? ?d1 qu? 
WOU?G_ d?( w WOU?Ou? W1eN W?Od WO?
c r%C e?U( s C 5O? 5Ou_ b vK
w W?Od?O_
b?? V W?O? WO?u_ t???
WOU W{UH wKOzd lLI l_ j_ dA
u?O d A?M* wD w d?A? UD b? R* s
aU U? UO ?FO! ?O WO? WOu?_ d?F c
ozU? I? ( qU? ? u? N?  i?  d W? LK* u? F? A b
bB c w dR X UL WO_ WO%U
w# W? ?L?& fO u? ?L? ? N? ?H d? ?G w? UM s? d? ?O? ?? ?
d?O" ' wFO!
'
w W?O W?Ou_ u? w w%U

uKU? ? r 5LK?* 5 d d??_ w?U?O? U? O?

W?O? %U
d??  w U?U?9 W?HK? %? XU?  u?B u? UM
b?  cM U??* qO??  vK d? U?F?* UM%U s d? 

w Ud? ? oU? ? pK W ? ?U?  W ? C? ? UM W ? d?! b? $

U?OId? w UL?O b?L; rU?F w WOMb
U?{UH?
b* UJ 
U?% 5O? dAK by ?F  s  ?
d?F W
s q
] d^  b??K W?N? s W?UMB U??? w 5!d?%M*

qJA d J? U?B 5M sLJ UMN? s J WOU?& WN?

e?? w 5KU?? ? 5N? d? b? G d ? b* UJ??
wU?U WU?B _ d?IH b? U 'WFdA '
b?u?  r& l*
d? p?K U?N??# b? ? uKQ? ?O?
uIDU e UF sbd* VQ >bN >w nK
uM vK ? Q?UJ* qO?? v?K ?O?? .u? I sbU
l u* w? WM W? [? b? F u? ? ?B w?F?O? D s s?b d*
bb?  d ? O? N?D VKD? c q? s bd?* t? O?  U?  c
U? c Wb? s W?FK b?? bb?
y bN? d?NEO? sbK
w b=u* uD?d* UN U w `?H
L? cM qB
w U?L?OE UU?$ ` u!d?) w >b?N? d? v UOU??
w
U{UH l t?N# tMO d_ b e?OKJ WUI
XU? 
U?d? ( c q  d? W?b?L ? ? bK U?  
p l W?U?B? ? U? ? s? lM U? NMJ s?bU u ? J
W1b?I WUB?? U{ `L?
 U?NS d?B?M 5 v?
tU?  vK .b
? I l{u? vI?? cJ U?? ? vI? Q
e S?  p ? vK wL? u? qJ?A U?B?? dJ
fO w?O?* d?G w W?O??F?A
U?{U?H? w wMb
U?OU? U?I?O??  b?G U?B?? UE vK u?? NK U?UM U? LK
rUF bI bb UE bFB t UDO

UM `L s q?J WHK< WU?O
UU?U wu r&
w? ?O? * dd? ?? 
u U?D?  U* U? ?C rN? ?H Q
w WOMO UdO w UO w b rN* =uJ* p `B
WU? ( s W? O? ??  W? %?  U? 
U? ; ^q X?O? I 5
XUD??  U* rN? H  Q U?M `L? 
 U? L?  W? O? A? U? U? N? ? H
uO WL%C WOL_ c q ? VJ WO WOu_
U?M XK
nO? WLK?*
UOU?'
U?FL??: uH? w
vK W?OdG WML?ON i b?O?& w U?O q? dO?
UU d S? p vK  WOF WO?UL f
W? ?ODd? ?I U? ?Ou!u? ?O w?MM^ ? ? 5 U? ?O? ? ?
WOu_ UN N w WuN U b v dOA WOFd
UL ? U* V
 u Wb?( WM_ w UN?Fu w WO?
 WK R* Uu b

dE bK sU WUI* bB oU bB*

Nicholas S. Hopkins, Engels and Ibn Khaldun, Alif: Journal of Comparative Poetics, American University in Cairo,
n. 10, 1990.
Meddeb, The Malady of Islam, op. cit.

r gUN l

q UN?O 5M* UC?_ b c

U U! vK W?{dH*
U?N?IK
b? w U?C
 d?OU?L' u?H? w U?N?U? b
WO WOu_ bzUIFU UB e
tQ?# ? b?%? q W?F?{u? d?C s t U?LK?
WU? ? B? ? ? ? U? ? {_ s ?L ? ? { d? ?  s 
Q? ? # p? w
5 ` {u eOOL r] & s UNO dNE w WuLK* WOUO
WU?ND{ WbM' W?OI?D WML?O?NK WO?uub ?
U?  u U? L? ? b? NDC?  W? O?K Wu? N W ? ? W? N?  s
t S WOdG bK? w bN DC* dUN* WL?K*
UOU'
UM v?? # 5  e? O? O? L?  d?  U? C
? d? C s

??L?  l qJA W?C? UM* W?u M?* W?O?? W? Ou?_

w U? ?G b? U? I? rOEM? 5 W? N?  s? r%? { U? ? UM
U s? Wu? ? ? U? d? ?  d? ? ?F? w s^ A
? c W? ? ?O? ? ?F? ? ?d
vM wdO_  b { tU? VU v WOc*WOHzUD
e? rOEM 5 Wb lL?: v UI? U U?OUu uEM
b{ t?U rU? WOU?O W?OHzUD sb? d WN? s tK
WuNL' U? r" dI sOOKOzd? bF 
UM Wb F? _ vK vK_ t
u/ d w WO?
WOU*d WO!d u1b U r& s oMFO WOMb

d? ? ?B v?K S? ? ? W? ? O?u? ? ?_ WU? ? ?( sJ? U p? l

WOUL? UNz b] { WO W?Ou_ b { wuub
WOU_ WOd  ezU b{ WOUO WO _
w rNUu s Wu 5O?bI? v W?MU vI ? sb
p s fJF vK WLK*
U?OU'
UFL?: U
W? O?U? O?  w b ?  q OK d? ?  v u?b? U? S? 
wO* dd?
u UNdD w WO _ WO?UL
i; wd U?NuJ b?{ ]wuub d?B 5 w
sb? ?K?* v W? ?? ?MU v?? ? Wu uJ? b u? ?
wUJd UO v 5LM* 5LOLB
bM

rU?F w rJ( U? wu?O?# e? d?? S? XC? u?I?

c bK? w U?  WU? ( b?O? I?  v U? O ? L? d? O? A e? 
U?O?Ob u rU?F w w? l L?? d? v?K u?
gO? ' b vK U? L ?  w e? ( W1e
d?  v? l?DU
uKU? rN U lKD UO?dO u?b* wOb_
w t t? ?H uM s d ?  U?0 d?O? c? U s u? UM
wUO rOEM sJ? r
UOMO qz
UOMO ?L) d
uM w W?FOA j U?
uB? dF w WdOU?L d?_
wuOA e( UOI q s q U UOI dF

vK X?? ? d ? U? Q qL?? ; d?? vK

WOU?O s d= F wJ sb s h
^K% W?LK* uFA

W? O*U? F d? ( XK w u? I? F v U? # wHJ? W?O? b? I

W?OuJ W?OU?L?dK quD U l? X
Me w W?OU?
bK w W?O?F?A
U?U?? vK XML ?O  d?H pK wH?
W? I? ?D W? O? u? ? s W? OUJ? UM W? LK?* W? O? ?U? G

t?b?% s pc =e?F sb l? n^OJ v XF? vDu

U? ? e? ?K U? ?L ?K? ? UMR? ? U? ? d? ?UM? b? ??  w? p#
c d&_ o( b] _ 5O?u_ ] b? b?" dzU?F?AU
vI U?bF U? w WOd?F  w b? w tI?I
dOE 
WOUO U
d O UE pKL WOe? UMI rKF Wd! XU
U?NI?O?D S? `{ u UL? W?O?O?* WU? w WO? b?B s
t?OK UC
 qOK?C mU uJ b? W?O? WOu?_ vK
5DK U?L UM tK e?
Ud? Q r e S
wU?O wU?L? U?? s WU?
dO?F i?
u U/ W?G U?M rK d?? ? b?%? ? U?N
W? O? L_ W? GU?? W?O? F? d b? ( Q? # s d ? O? ? qK?I r 

w U bM j_ dA w WOdO_ WOU) WUO dOD) UDK dI#_ dOK wJuA uF
W&? U_ d UM& tK? e U? 5 tK dB s? d?O&Q sdA?F d?I
UOMO? w d?UM b? d?O&Q 5 r 
d  w t?A t? r"
U? q V?? ?D 5*
d?A? dE w sJ? r u?N? d?O?J r U? d?UM? b?? d?O&Q w W?I?O?I?( S? n?O? w 5&?
UC rbzU bOQU
Marxists & Religion wUI dE ,dUN*
UOU'  s  s wUU rEF w UH c vK

b # bI
w U Uu
 d wJH#U qOzU%O l d#U wU dE
tK e u UOLN b w uu bUI rOEM w w

U?NO? dNE w
U?( w v? wU b?OQ?U XL? W?O? WO?HKK wU?( UF? s Wd?! dA? b U?F wUI? w
vK V Ub?{ rNU?C w wJO?J c?(U u?K 5?u 5O??U* vK Vu? u w?Fd Ud?NE w W?O? W?O?HK
5u 5O?U* vK c UN?O rd
u u? M uB?) t
= UL z u?OHK vF w wMb U?1 vK WdF*
d? nO?H?% u?F? OD? rN? w!d? u1b ZU?d? w wNb? d?BMF? c lL??: WMLKF rb? OQ f  s uMKF p? uKF?H r
bL0 Wd fU ub b rNOULK fO sJ rU(
WOd
UUMI w pOJA s ^wuub dB U% sJ1 UN w o( q WOC w v