Sie sind auf Seite 1von 9

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

By Pedro Alberto Maunde

Universidade Eduardo Mondlane

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

SUMRIO 1. 2. 3. 3.1. 3.2 3.3. 4. Introduo... Contextualizao. ... Evoluo do nacionalismo Afrikaner. Perodo de 1914 1924... Perodo de 1924 1933... Perodo de 1933 1948 . Concluso ... Cronologia . Bibliografia 1 2 2 3 4 5 5 6

UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

1. Introduo Este um ensaio subordinado ao nacionalismo, que de uma forma particular, efervesceu no seio da populao de raa ber na frica do Sul poucos anos depois da fundao da Unio das Repblicas Sul-africanas, tendo conhecido uma dinmica no alheia conjuntura de natureza interna e externa vividas no permetro das duas guerras mundiais. Na verdade, o ano de 1914, neste ensaio justificou-se pelo facto de Botha e Smuts, na qualidade de chefes polticos Afrikaners terem decidido ajudar e a conduzir uma guerra em frica a favor dos britnicos contra a Alemanha no contexto da primeira guerra mundial, enquanto que 1948, foi o ano que o Partido Nacional Afrikaner liderado por Dr. Malan ganhou as eleies que deram lugar radicalizao da poltica de segregao racial configurando-a no apartheid. Com este trabalho pretendeu-se de um modo genrico, compreender as dinmicas do processo da formao e evoluo do nacionalismo Afrikaner na frica do Sul, no perodo acima indicado, e de uma forma particular, pretendeu-se (1) identificar os principais objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner; e (2) analisar a situao poltica, scio-econmica e cultural dos Afrikaner no perodo de 1914 1948. Para a realizao deste trabalho foi feita a reviso bibliogrfica de obras disponveis no Departamento de Histria da Universidade Eduardo Mondlane.

2. Contextualizao
UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

Na anlise desta temtica pertinente que se diga que o tratado de Vereeniging que ps o fim da guerra Anglo-Boer em 1902, criou condies para a criao do Estado segregacional que se confirmou na frica do Sul em 1910, unindo as colnias britnicas (Cabo e Natal) e os estados boers (Orange e Transvaal), embora sob o controlo econmico britnico. O governo da Unio Sul Africana, aps a promulgao da The mines and Works Act de 1911, promulgou em 1912, a Lei de Fomento de Terras com o objectivo de aplicar os lucros de minerao de maneira a ajudar na capitalizao da agricultura Afrikaner, e no ano seguinte, os interesses da classe dos agricultores capitalistas Afrikaners e dos capitalistas da indstria mineira foram combinados na Lei das Terras dos Nativos, o que constituiu uma barreira contra o campesinato rico africano que ficou desprovido de reas de produo para o abastecimento das cidades. Para alm do campesinato africano, a Lei das Terras dos Nativos tambm teve implicaes no seio dos afrikaners pobres e dos pequenos proprietrios agrcolas afrikaners no Transvaal e no Estado Livre de Orange, que viram-se despojados pelo avano das grandes propriedades afrikaners capitalistas, tendo emigrado para as cidades onde tornaram-se proletrios. Nas cidades, a classe operria branca era composta no apenas por ingleses, mas tambm por afrikaners pobres e procuraram assegurar emprego nas minas onde s vezes competiam com os negros para os empregos semiespecializados. Os afrikaners pobres desenvolveram um embrio de conscincia nacionalista Afrikaner que foi catapultado em 1914, quando entre os antigos dirigentes afrikaners que tinham participado na guerra Anglo-Boer, alguns opuseram-se de prestar apoio aos britnicos na primeira guerra mundial, facto que deu azo como alternativa, a formao do Partido Nacional de Malan e Hertzog, na provncia de Cabo. 3. Evoluo do nacionalismo Afrikaner Como referimos anteriormente, a evoluo do nacionalismo Afrikaner conheceu uma dinmica varivel que no pode ser vista apenas tendo em conta a conjuntura interna se Pgina

tambm tiveram implicaes nas suas estruturas polticas, econmicas e sociais. Para
UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

considerarmos que a frica do Sul participou nas duas guerras mundiais cujos efeitos

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

percebermos as dinmicas da evoluo do nacionalismo Afrikaner no perodo em estudo, propomo-nos a sistematiz-lo em sub-perodos, considerando as principais caractersticas e tendo em conta os objectivos e estratgias do nacionalismo. 3.1. Perodo de 1914 1924 A formao do Partido Nacional Afrikaner 1 em 1914, com orientao poltica antibritnica, republicana e anti-capitalista foi o primeiro marco oficial do surgimento do nacionalismo Afrikaner.2 Os objectivos do nacionalismo Afrikaner eram de (1) impor a segregao racial aos africanos, (2) impor o reconhecimento de cultura e lngua Afrikaans como oficial na comunidade ber, e (3) assegurar o emprego de trabalhadores Afrikaners nas minas. O facto de politica e economicamente os Afrikaners considerarem-se reduzidos escravos na sua prpria terra, originou fundao de vrios partidos nacionalistas, que incluiu a formao da Mutual Aid3, para alm de uma empresa jornalstica e outra de seguros.4 nesta conjuntura que surge a Afrikaner Broederbond5 em 1918, resultante da diviso entre a populao ber, que acusava as diferenas entre a pequena burguesia urbana do sul e a pequena burguesia rural do norte, que serviu como principal suporte.6 Estrategicamente, aps a greve dos operrios brancos em 1922, que protestavam contra o crescente emprego dos negros nas minas em seu detrimento, a fraco de liderana Afrikaner de Hertzog props a proteco dos empregos dos trabalhadores brancos, o que serviu de catalizador de simpatia dos Afrikaners e do sector de trabalhadores brancos ingleses que apoiava o governo de Smuts, tendo se traduzido na subida ao poder do Partido de Hertzog, paralelamente ao Partido Trabalhista em 1924.7

1 2

Fundada na cidade de Cabo e liderado por Malan e Hertzog. Hofmeyr (s/d:107). 3 Associao de Ajuda Mtua, destinada para apoiar os chefes Afrikaners presos que se insurgiram contra a participao sul-africana na guerra mundial ao lado da Gr-Bretanha. 4 Manual de Histria da 10 classe, 1982:56. 5 Organizao de homens brancos, de lngua Afrikaans, protestantes, com um mnimo de 25 anos, de carcter impecvel, que considerem a frica do Sul como sua terra-me, e que funcionou como sociedade secreta a partir de 1922. 6 Idem. 7 Manual de Histria da 10 classe, 1982:37.

UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

Para impor a cultura e lngua afrikaans, os boers instituram vrios concursos e prmios literrios que encorajaram pessoas a escreverem acerca do afrikaans. Assim, a diversidade da literatura afrikaans proveniente de vrias regies, tradio intelectual e mesmo de autores de classes sociais aumentou.8 3.2. Perodo de 1924 1933 Aps a greve dos operrios brancos, foram promulgadas vrias leis 9 assegurando o emprego de brancos na indstria mineira. Durante este perodo, a Afrikaner Broederbond foi integrada no Partido Nacional, tendo sido reorganizado no final dos anos 20, com a formao de uma frente cultural (Federasie van Afrikaanse Kultuurverenigings) em 1929, que rapidamente dominou a vida cultural Afrikaans. Podemos assim dizer, que entre os objectivos do nacionalismo Afrikaner neste perodo, visava promover a cultura e os interesses comerciais e industriais Afrikaner.10 A crise capitalista de 1929/31, que afectou a economia sul-africana no sector agrcola implicou na fuso entre os partidos de Hertzog e Smuts. Esta fuso, originou a separao de uma parte de Afrikaners do partido de Hertzog, e que formou o novo partido nacionalista liderado por Malan. 3.3. Perodo de 1933 1948 A partir de 1933, o objectivo central do nacionalismo Afrikaners era de assegurar o poder do estado para promover os interesses econmicos dos afrikaners sobre os dos ingleses. As estratgias adoptadas para a materializao deste objectivo consistiram em organizar em sindicatos e grupos culturais, aqueles Afrikaners proletarizados e empobrecidos pelo crescimento da agricultura, e que foram forados a deixar a sua posio nas zonas rurais. Em certa medida, esta classe de trabalhadores brancos especializados comeou a apoiar o instrumento do nacionalismo Afrikaner durante os anos 1933-45.11

8 9

Hofmeyr (s/d:108-109). Incluindo a Lei The mines and Works Amendment Act de 1925. 10 OMeara (1979:3). 11 Manual de Histria da 10 classe, 1982:35.

UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

A Afrikaner Broederbond comeou a organizar abertamente nos anos trinta, o capital Afrikaans nas provncias do Norte. Em 1934, fundou estrategicamente as instituies financeiras 12 e mais tarde (1939) organizou o congresso econmico que resultou na fundao de outras instituies13 financeiras para assegurar a providncia econmica da comunidade nacionalista Afrikaner no intuito de criar condies para o alcance dos seus objectivos.14 Aps a vitria do Partido Nacionalista Afrikaner nas eleies de 1948, o seu objectivo passou a ser o de unificar os Afrikaners, quer ricos, quer trabalhadores, com uma nova abordagem sobre a sua histria e cultura comum 15 , contra os ingleses que ficavam facilmente separados em termos de lngua e histria.16 4. Concluso A evoluo do nacionalismo Afrikaner no perodo de 1914 a 1948 teve objectivos e estratgias com caractersticas diferentes tendo em conta aspectos de conjuntura interna e externa. A ecloso da primeira guerra mundial criou a fragmentao no seio dos Afrikaners, principalmente naqueles que no concordaram em apoiar a Gr-Bretanha e que por essa razo, decidiram fundar e/ou aliar-se ao Partido Nacional Afrikaner. Aps a fundao deste partido, notou-se que os objectivos do nacionalismo Afrikaner at 1924, eram de impor a segregao racial aos africanos, impor o reconhecimento de cultura e lngua Afrikaans como oficial na comunidade ber, e assegurar o emprego de trabalhadores Afrikaners nas minas. Depois da vitria do Partido Nacional Afrikaner em 1924, os objectivos do nacionalismo Afrikaner at 1933, visavam promover a cultura e os interesses comerciais e industriais Afrikaner. Foi assim que no perodo de 1933 a 1948, o objectivo central do nacionalismo Afrikaner foi de assegurar o poder do estado para promover os interesses econmicos dos Afrikaners sobre os dos ingleses.

12 13

Uniewinkels e o Banco cooperativo Volkskas. Federale Volksbeleggins, Die Afrikaanse Handelsinstituut e outras numerosas instituioes. 14 OMeara (1979:4). 15 Lngua e religio Afrikaner. 16 Manual de Histria da 10 classe, (1982:38).

UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

Cronologia 1902 Tratado de Vereenining; 1910 Formao da Unio Sul Africana; 1911 The mine and Works Acts; 1912 Promulgada a Lei de Fomento de Terras; 1913 Promulgada a Lei de Terra; 1914 Botha e Smut decidiram ajudar e a conduzir uma guerra em frica a favor dos britnicos contra a Alemanha; 1914 Formao do Partido Nacional de Malan e Hertzog, na provncia de Cabo; 1918 Formao da Afrikaner Broederbond; 1922 - Greve dos operrios brancos; 1924 Subida ao poder do Partido Nacional Afrikaner de Hertzog; 1925 Promulgao da The mines and Works Amendment Act de 1925; 1929 Formao de uma frente cultural (Federasie van Afrikaanse Kultuurverenigings), aps a integrao da Afrikaner Broederbond no Partido Nacional; 1929 Incio da crise econmica mundial; 1933 - Assegurar o poder do estado para promover os interesses econmicos dos Afrikaners sobre os dos ingleses, passou a ser o objectivo central do nacionalismo Afrikaner; 1934 Fundao das instituies financeiras (Uniewinkels e o Banco cooperativo Volkskas); 1939 Afrikaner Broederbond realizou o congresso econmico que resultou na fundao de outras instituies (Federale Volksbeleggins, Die Afrikaanse Handelsinstituut e outras); 1948 O Partido Nacional Afrikaner liderado por Dr. Malan ganhou as eleies na frica do Sul;

UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Objectivos e estratgias do nacionalismo Afrikaner, 1914-1948

Bibliografia Hofmeyr, I. Building a national worlds: Afrikaans language, literature and ethnic identity, 1902-1924 MINISTRIO DA EDUCAO. Manual de 10 Classe Histria. Maputo: UEM, 1982, pp.55-60. OMera, D. Volkscapitalisme. Class, Capital and Ideology in development of Afrikaner Nationalism, 1934-1948. Cambridge, 1983. OMera, D. Sindicalismo branco, poder poltico e nacionalismo afrikaner, UEM/CEA, texto de apoio 31 (Resenha por OMera do livro de L. Naude, Dr. A. Hertzog, Die Nasionale Partei en die Mynwerkers, Pretria, 1969.

UEM, Curso de Licenciatura em Histria, 2010 | Pedro Maunde

Pgina

Das könnte Ihnen auch gefallen