O Provisional
Xornal de Información Xeral do Instituto de Educación Secundaria "María Sarmiento"
Ano IX. Número 25
Durante este trimestre celebráronse as eleccións para a elección de
NOVOS REPRESENTANTES
REPRESENTANTES
NO CONSELLO ESCOLAR
-A participación do alumnado foi alta (ver resultados globais na páxina 2)-
A Resolución do 16 de setembro
de 2002, da Dirección Xeral de Cen-
tros e Inspección Educativa, publica-
da no D.O.G. do 24.09.02, ordenou
ós centros de ensino non unversitario
a substitución da metade dos
membros dos consellos escolares.
No caso do IES "María Sarmiento"
correspondeu renovar a tres profeso-
res (Xosé Cabana Cabana, José Luís
Campo Ansede e Rafael Rivera
Fernández), un pai (Prieto Hermida),
o membro da APA nº1 (Antonio Ferro
Fernández) e dous alumnos (Jesús
Basanta Tojo e Blas Fernández
Fernández); non se renovou o repre-
sentante do persoal non docente José
López Peña.
O máis salientable deste proceso
electoral foi a escasa participación
dos pais, só se achegaron a votar 23
dun censo de 652 o que representa
aproximadamente o 3,5%.
Viveiro
RESULTADOS:
PROFESORES
Miguel Vilela González, 39 votos
Xosé Cabana Cabana, 31
P. Rafael Rivera Fernández, 34
ALUMNOS
Sebastián Carballal Franco, 235
Rafael Toriza Pérez, 101
PAIS
Mónica Piñón Bouza, 3
José Luís Vale Blanco, 4
Mª Jesús Pérez López, 7
Javier Lozano Cociña, 3
Mª Carmen Alonso Cobelo, 6
REPRESENTANTE DA APA:
Olga Méndez Carro
20 de decembro de 2002
A traxedia provocada
polo "PRESTIGE"
causou conmoción
entre o alumnado
Os alumnos de 1º de Bacharelato
redactaron un manifesto que enviaron
ós medios de comunicación (ver
páxina 5 e web do noso IES) no que
se solidarizan cos afectados ó tempo
que se amosan voluntarios para parti-
cipar en accións que permitan o
restablecemento dos ecosistemas.
SUMARIO:
-Sandra Lamelas en Lorient
-Subproceso de Programación
-Celebrando o magosto
-San Xoán de Covas
-Manifesto
-Rotas: souto da Retorta
-As pastillas nas festas xuvenís
-Aprobado o RRI
-Aberto por vacacións
-Profesores de Viveiro en Guinea
-25 Aniversario da última
promoción de Mestres Industriais
-A senda rock: Jimi Hendrix
-Historias de Viveiro
-Aprender a aprender (I)
Páxina 2 O Provisional
EDITORIAL
Seguimos coas reformas na
etapa secundaria
Neste curso 2002-03 continúan as reformas nas etapas
secundaria obrigatoria e post-obrigatoria (bacharelato),
despois de que, no ano anterior, xa tiveramos un pequeno
anticipo cando se aumentou o horario semanal en dous
períodos lectivos para os alumnos de ESO.
No referente a esta etapa modifícanse os currículos de
1º e 3º cursos e para o próximo ano entrarán en vigor os
de 2º e 4º. Por outra banda, no caso do Bacharelato,
inícianse tamén os cambios polos contidos do 1º ano.
Estas modificacións son debidas á chamada reforma de
Humanidades, antesala do que vai se-la Lei de Calidade,
traendo aparelladas certas problemáticas.
En primeiro lugar hai que elaborar novas programa-
cións e, como consecuencia, novos materiais curriculares,
que fan que os prazos de presentación daquelas se tiveran
que prolongar, e mesmo que haxa que ir artellando
solucións segundo a secuenciación trimestral.
Tamén supón cambia-los libros de texto, aínda que
isto coincidiu, no noso Instituto, coa revisión posible
despois de catro anos cos mesmos.
En todo caso o que acontece é que as modificacións
dos Reais Decretos de ensinanzas mínimas pechan máis
o currículo que dende a LOXSE se definía como aberto e
flexible e, polo tanto, as decisións a tomar e a autonomía
dos centros. Ó meu modo de ver, estes cambios continuos,
xeran en toda a comunidade educativa unha situación de
inquietude e de falla de credibilidade do sistema propio
na súa globalidade.
Por iso, moitos preguntámonos ¿non sería mellor
esperar xa a nova reforma que, inevitablemente, temos á
porta?. Unha reforma, a que nos propón a Lei de Calidade,
que insiste en facer fincapé nos contidos conceptuais
(nalgún caso inabarcables), nunha sociedade como a
actual, onde precisamente ese tipo de contidos se renovan
cada moi pouco tempo. En cambio ¿onde quedan os
procedementos e as actitudes?.
Creo que, un dos problemas que arrastra a Educación
Secundaria, entendendo como tal toda a etapa que vai
dende a educación primaria ata a universitaria, é a falla
de identidade. Por unha banda, debe completar a
formación básica e por outra debe levar cara á
continuación de estudios superiores. Con tal
ambigüedade o mellor sería clarificar exactamente que
papel lle corresponde á ESO dentro do sistema para non
levarnos a enganos, tendo en conta que nos diferentes
países europeos existen exemplos, máis ou menos
comprensivos, de configuracións diferentes para unha das
etapas máis decisivas na formación das persoas. Urxe
precisar o que a ensinanza secundaria debe facer para
preparar ós rapaces para a vida adulta nun contexto coma
o de hoxe cunha mundialización cada vez maior, a
necesidade dun entendemento intercultural e a utilización
das novas tecnoloxías. Unha formación que lles permita
ós alumnos anticiparse ós cambios para poder adaptarse
a eles sen dificultade.
O Director
20 decembro 2002
SANDRA LAMELAS TRASANCOS
BECADA EN LORIENT
Sandra, primeira pola dereita, na casa da familia de acollida onde,
como pode observarse na foto, non dubidaba en poñerse o mantelo
para colaborar nas tarefas domésticas
A finais de xuño, Sandra Lamelas Trasancos, natural de
Negradas (O Vicedo), saía dende A Coruña para pasar un
mes na cidade de Lorient, no sur da Bretaña francesa.
Despois de que a profesora de francés, Mari Luz Poch
Villar, a animara a participar na convocatoria anual de becas
que convoca o Ministerio de Educación (500 prazas para
todo o Estado), Sandra, recibiu a comunicación de que ía
ser unha das afortunadas en participar na viaxe e estancia
gratuíta coa que se premia ós mellores expedientes acadé-
micos de entre os alumnos bolseiros.
Á súa chegada a Lorient foi recibida, xunto co resto das 45
persoas que compoñían o seu grupo, polas profesoras do
colexio onde ían recibir catro horas matutinas de clase de
perfeccionamento do idioma Francés. O resto do tempo
adicárono ó deporte, viaxes e estar coa familia de acollida;
neste caso eran uns señores xubilados que vivían sós cos
que logrou unha rápida integración e amizade, -"acabei
sendo a nena mimada da familia",- di Sandra Lamelas.
Durante o tempo que estivo en Lorient celebrouse alí unha
final de etapa do Tour de Francia, -a do día 15 de xullo-, á
que acudiu para animar ós corredores españois.
Sandra sinala que "o feito de participar nesta experiencia
serviume para lograr unha gran progresión no coñecemento
do idioma, agora síntome máis cómoda nas clases. Por
suposto que recomendo a todos os que poidan que comple-
menten a formación que recibimos nos institutos con estan-
cias no estranxeiro".
O proximo ano volverán convocarse bolsas, é posible que
a volva a conseguir (como máximo pode participarse dous
anos), dado que empeño vai poñer como fai a diario cos
seus estudios de 2º curso de Bacharelato de Humanida-
des.
Tamén está valorando a posibilidade de volver, pola súa
conta, a Lorient a propósito da invitación que lle fixo a familia
de acollida.
DATOS SOBRE A PARTICIPACIÓN NAS ELECCIÓNS PARA A RENOVACIÓN
PARCIAL DO CONSELLO ESCOLAR
ALUMNOS PAIS PROFESORES
CENSOS 736 652 86
VOTANTES 49,86% 3,52% 79,06%
20 decembro 2002 O Provisional Páxina 3

O SUBPROCESO DE PROGRAMACIÓN

OBXECTO:
-Programa-las actividades de aprendizaxe impartidas ós alumnos/as.
ESTUDIOPREVIO
ESTUDIO PREVIO
ÁMBITO DE APLICACIÓN:
-Todo o equipo docente do IES nos réximes ordinario e de ensinanzas de adultos.

REVISIÓN
REVISIÓ N EE MISIÓNS E RESPONSABILIDADES:
ACTUALIZACIÓN
ACTUALIZACIÓ N -COMISIÓN DE COORDININACIÓN PEDAGÓXICA
Establece-las directrices xerais para a elaboración das programacións
-XEFES DE DEPARTAMENTO
Analise da memoria. Elaboración da programación e do extracto da mesma. Entrega ó Xefe de
APRO
AP BACIO
ROBA CIO NN Estudios. Conclusións e propostas. Elaboración da Memoria final en xuño.
-EQUIPO DOCENTE
Análise da situación. Participar na elaboración da programación e do extracto. Comunicación
ós alumnos. Recollida de informes.
SEGUEM
SEG U EMENTO
E NTO -XEFE/A DE ESTUDIOS
Recibe as programacións e memorias
-COORDINADOR DE CALIDADE
Efectua-las medicións previstas no Plan de Control
MMEM
EMOORIA
RIA
DESENVOLVEMENTO:
-De acordo co diagrama de fluxo do subproceso que reflexamos na columna da esquerda,
FIN atendendo ás características especificadas.

Celebrando o
Magosto 2002
O magosto é a festa de de-
gustación da castaña que leva
asociados moitos elementos
presentes en varios ritos e
tradicións da nosa comarca.
Celébrase reuníndose os
asistentes para asa-las casta-
ñas e seguir coméndoas,
xogando, contando contos, can-
tando, etc.
As castañas poden asarse di-
rectamente no lume ou
meténdoas nun recipiente me-
tálico con buratos.
É normal chisna-la cara uns a
outros co borrallo e salta-la
fogueira para que dea boa sorte.
O magosto aínda conserva in-
gredientes dos rituais celtas: o
lume, a conciencia de fin do ve-
rán , ...
No noso Instituto celebrámolo -En primeiro plano, alumnos de 1º de ESO disfrutando do magosto ó lado do edificio do comedor-
o 8 de novembro á hora do re-
creo. Profesores, alumnos e Na nosa zona danse diferentes nomes ás cas- saborosas.
resto do persoal do centro com- tañas, aínda que non se poden considerar exac- -BRAVAS: son os froitos dos cas-
partimos este fabuloso manxar tamente como variedades do froito: taños sen inxertar.
e, os nenos, disbrutamos moito -BOLECOS: castañas non comestibles, -TEMPERÁS: son redondas,
lanzándonos castañas uns ós pequenas e aplastadas, que case todo é pel. pequenas, nacen antes das outras.
outros esquivando a vixilancia -BARAIS: son duras, pero que adoptan ser moi -RAÑUDAS: longas e claras.
dos "profes" de garda.
Páxina 4
SAN XOÁN DE COVAS
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Esta parroquia de Viveiro
atópase situada entre a espalda do
monte Cordal de Riobarba e a Ría
de Viveiro, comprende varios
burgos de casas, sendo os máis im-
portantes Escourido, Grallal,
Montaña, Granxas e Cantarrana.
Hoxe en día moitos xa unidos ó
núcleo, tamén a conforman varios
caseríos e aldeas.
As orixes desta parroquia son
moi antigas, e pódese dicir que
xurdiron nun lugar chamado
«Cova de Xan Vello», alí estivo a
primitiva igrexa de onde saíu o
nome de Covas, amais de que nesa
cova e arredores houbo habitan-
tes primitivos coma nas demais
Terras de Viveiro, o cal quedou
demostrado polas covas, restos de
palafitos e outros indicios que o
proban.
Hai dúas covas moi antigas na
entrada da Ría de Viveiro, estas son as da
Docela e a de San Xoán Vello, as cales
deberon de ser refuxio dos homes primiti-
vos e que posiblemente de dedicaban a cul-
tos pagáns anteriores ó Cristianismo. Nestas
covas pode «sentirse» a sensación de que
os antigos moradores fixeron daqueles lu-
gares uns sitios especiais, esa sensación
aparece ó estar dentro delas e observalas
coidadosamente, apreciando a súa humidade
e coma as augas ferruxinosas flúen libre-
mente por elas, rompendo o seu silencio
sepulcral, o murmurio do mar e o goteo das
filtracións da auga.
A Cova de San Xoán Vello, logo da ex-
pansión do Cristianismo pola Península Ibé-
rica, serviu posteriormente de templo coa
advocación de San Xoán; estaba situada no
lugar chamado da Concha ou Porto de
Escourido, onde aínda hoxe pode apreciar-
se a vella cova e o lugar onde estivo situado
o altar maior.
No ano 1738 foi trasladada ó lugar
chamado Coido Vello, no que hoxe en día
fica a igrexa parroquial. Esta primeira Igrexa
foi edificada polos mestres José Guerra del
Río e José Fontela, logo esta freguesía tomou
o nome da cova como querendo destaca-la
importancia deste topónimo, pasando desa
maneira con posterioridade a chamarse
Covas. Este traslado levouse a cabo por
varias razóns, sendo unha delas a grande
humidade que alí había, xa que parte dela
estaba baixo terra na propia cova; outra das
causas foi que ó estar exposta ó mar aberto
O Provisional
COVAS
-En primer término a Parroquia de San Xoan de Covas hai máis de trinta anos-
sen ningunha protección, os piratas, moi
abundantes naquela época, podían entrar
nela sen problema; tamén os fortes embites
do mar sobor dela facíana moi vulnerable e
próxima ó derrube e destrucción en calquera
momento.
Por iso, a nova igrexa que xurdiu en
Covas, foi reedificada e ampliada no ano
1829, xa que a anterior era unha pequena
capela, que co aumento da poboación se
quedara pequena, esto así o acredita unha
inscrición gravada na fachada da porta prin-
cipal. Máis adiante, sobor do 1973, volveuse
ampliar, de forma que a antiga, que tiña unha
soa nave central, agora pasou a ter dúas
laterais máis, tres en total; tamén se
acometeron outras reformas, coma un por-
che de pedra exterior; levantouse e
reconstruíuse a sacristía e fixéronse uns
novos retablos para os altares laterais,
ficando só da primitiva igrexa o retablo do
altar maior, que é de estilo barroco, a cal se
atopa en moi bo estado a pesar do paso dos
anos.
Hai unha lenda que di que « ...A Igrexa
do Santo Vello foi derrubada polo mar, e
soterrada baixo as augas da Concha, pero o
que o mar non poido derrubar, nin as súas
augas soterrar, foi a súa imaxe, a súa figura
segue alí...... a figura da Vella Igrexa, que se
reflicte sobor das augas da Concha, na
preamar das grandes mareas....»
Outra lenda di que «...un día San Xoán
estando no deserto, apoiouse sobor dunha
pedra, e botou o seu sono, o chamado sono
20 decembro 2002
Por José María Leal López
-FOTO CARLOS-
de San Xoán, mentres que un pequeno la-
garto subiu polas súas costas» De aquí
que na actual imaxe de San Xoán, podemos
ver un lagarto situado no seu lombo,
pequeniño coma o Santo e que mesmo pare-
ce que dorme, asemellando ser un neno
pequerrechiño.
Tamén se conta que San Xoán estivo na
Cova de Santo Vello, preto da praia da Con-
cha hai varios séculos, e habitouna con
outras tribos antigas que alí había,
deixándolles sinais de quen era, de aí que
posteriormente se escollera como Santo
Patrón.
Volvendo á configuración desta parroquia,
por ela baixan uns pequenos regatos
chamados Cantarrana, Loiba e Escourido,
que verten na ría de Viveiro. Tamén desta-
can tres montes importantes que son a
Galiñeira, Casabella e Carracedo.
Antigamente en Covas había un concello
chamado Grallal, que existiu ata o ano 1595,
a partir do cal foi anexionado polo de Viveiro.
O bispado posuía nesta parroquia un pazo
e a Torre de Grallal, este posteriormente
pasou ó capitán don Juan Duttón y Aguiar,
quen o reconstruíu no ano 1597, e aínda
hoxe en día se conserva en bastante bo esta-
do, e incluso mantén a denominación de «
Pazo de Grallal».
Nesta parroquia tamén se atopa unha das
mellores praias da Costa Cantábrica, lugar
paradisíaco para o turismo e cunha tráxica
historia de afundimento de tres fragatas e
CONTINÚA
20 decembro 2002
falecemento das súas tripulacións hai va-
rios séculos, en lembranza do cal se conser-
va un monumento nas rochas chamadas «Os
Castelos», onde embestiron os navíos. Esta
praia ten unha lonxitude total de 1500 me-
tros, e unha anchura media de 150 metros
en baixamar, e 30 m. na preamar. A carón
desta levantouse a chamada « cidade vera-
niega de Covas» e o famoso parque Pernas
Peón, nome do seu promotor, estando polo
outro lado o noso Instituto María Sarmien-
to. Conta tamén Covas con múltipes
instalacións hoteleiras,restaurantes e otros
lugares de lecer; así mesmo conta con dous
campos de fútbol, un pavillón de deportes
e un camping. Despois dos Castelos
encóntranse dúas praias máis pequenas,
denominadas Seiramar e Sacido, ambas as
dúas moi acolledoras.
As festas e romarías máis importantes
son a de San Xoán Bautista, Santo patrón
da Parroquia, festa que se celebra o día 24
de Xuño, data na que se celebra na maior
parte de Europa coincidindo co solsticio de
verán, e que dende sempre tivo moita im-
portancia; de feito aínda hoxe en día segue a
celebrarse con grande solemnidade, conser-
vándose o costume de facer unha grande
fogueira, para a continuación procurar sal-
tar sobor das brasas da mesma ata tres ve-
ces e espantar así os malos meigallos...
Outra romaría moi famosa, que co tempo
decaeu ata case desaparecer, era a da Virxe
dos Remedios, que se celebraba a mediados
do mes de Setembro. Había feira de gando e
mercado, comidas campestres e para rema-
tar unha verbena nocturna. Con esta romaría
finalizaban os festexos de verán na bisbarra;
a ela acudían moitas xentes do interior que
viñan tomar os baños na praia de Covas, e
tamén os veraneantes que daban por rema-
tadas as súas vacacións, converténdose desa
maneira para as xentes do lugar nunha cita
tradicional e agarimosa.
Viveiro, Outubro do 2002
J.M.L.L.
O Provisional
Remodelación do
Equipo Directivo
Despois do periodo electoral aberto a
finais do último trimestre do curso pasado,
ó non haber ningunha candidatura a
Director/a, continúa como tal Néstor
Timiraos Labaen que ocupa o cargo
dende o 1 de xullo de 1989.
O resto do equipo está formado por:
- Vicedirector, Francisco José Hermida
Trastoy, en substitución de Mª Luz
Fernández Díaz.
- Secretario, Manuel Rey Fernández,
en substitución de Luscinda López
Álvarez.
- Xefa de Estudios do réxime ordinario,
Mª José Riveira Villar que substitúe a
Jorge Santamariña García.
- Como Xefe de Estudios do réxime de
ensinanzas de adultos continúa Ramón
Cajoto Sante.
O responsable de Calidade será outra
vez Juan José Pardo Gato, mentras que
Miguel Vilela González foi proposto para
Coordinador de FCT en lugar de Manuel
Rey Fernández.
CORRECCIÓN
DE ERROS
Na páxina 7 do número anterior,
na sección adicada ó noso
profesor Manuel Rey, aparece
"Electro-mecánica" e "convo-
catoria" debendo poñer
"Electromecánica" e "convocatoria"
respecticamente.
Páxina 5
"MANIFESTO DOS ALUMNOS
DE 1º DE BACHARELATO FRON-
TE Á TRAXEDIA DO PRESTIGE"
Os alumn@s de 1º de
Bacharelato do IES "María
Sarmiento" de Viveiro, en relación
co accidente do petroleiro
PRESTIGE, manifestan:
-Que causou neles unha gran im-
presión dado que a maioría da xente
de Galicia vive, directa ou indirecta-
mente, do mar.
-Que, ó seu xuízo, as informacións
recibidas das autoridades competen-
tes no tema non foron suficientes
nin axeitadas á magnitude da ca-
tástrofe.
-Que, aínda que ata o de agora, a
ría de Viveiro non está afectada si
cren a versión dos mariñeiros de
Celeiro de que xa existe contami-
nación baixo a superficie do mar.
-Consideran que os medios
materiais postos a disposición dos
voluntarios para realiza-la limpeza
das zonas afectadas son insuficien-
tes; por exemplo: as barreiras re-
presentan un mínimo de lonxitude
respecto ás necesidades reais das
nosas rías.
-Dadas as perspectivas, cremos
que o problema non só afectará ó
sector pesqueiro, senón que tamén
se verán afectados outros dun xeito
indirecto: turismo, comercio, ...
-Cremos tamén, que dende a Ad-
ministración Autonómica, non se
actuou correctamente xa que a di-
rección do buque foi variada en rei-
teradas ocasións antes do seu
afundimento.
-Estamos indignados polo feito de
que «circulen» semellantes bombas
flotantes tan perto das nosas cos-
tas ó tempo que reclamamos que
se cumpra, como mínimo, a
lexislación marítima amén de que
se modifique cara a lograr unha
maior seguridade.
Por todo isto, os alumnos do IES
María Sarmiento, solidarizámonos
cos afectados e poñémonos á dis-
posición, nos nosos ratos libres, das
autoridades para realizar calquera
actividade que contribúa minimiza-
la traxedia.
Páxina 6
Rotas: Souto da Retorta
A rota proposta parte da Fábrica
de Chavín. Hai un sendeiro que
discorre entre un frondoso bosque á
marxe do río Landro. A uns 200 m.,
aproximadamente, atopámolo primei-
ro dos famosos eucaliptos, aínda que
non o máis grande. Seguímo-lo
sendeiro, chegando ó cruce de cami-
ños, tomámo-lo da dereita, que nos
conduce directamente ós eucaliptos
máis grandes. Os exemplares máis
altos pasan dos 80 m. e un deles ten
un diámetro superior a 2,50 m. (ne-
cesítanse 6 persoas para abrazalo).
Retomámo-lo camiño ata acada-la
antiga central hidroeléctrica;
comenza aquí o treito do camiño
máis dificultoso, transcorrendo o
carreiro (moi estreito) polo borde da
AS PASTILLAS NAS FESTAS XUVENÍS
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Moitos rapaces e rapazas acostuman saír
de marcha as fins de semana cos seus amigos
e pasalo ben e divertirse. Actualmente nos
pubs e discotecas é moi fácil ver a xente nova
bebendo alcohol e consumindo pastillas sen
ningún tipo de control. Moitos mozos e
mozas fan isto simplemente para facerse máis
maiores e máis valentes diante dos seus
amigos e tamén para aguantar unhas cantas
noites sen durmir e bailando.
As pastillas consómenas principalmente
rapaces de entre 14 e 22 anos. Aínda que
está prohibida, e suponemos que perseguida,
a súa venda, hoxe son moitos os traficantes
que se están lucrando con elas. O precio deste
tipo de drogas vai dos 6 ós 12 euros.
Estas pastillas teñen un alto grao de
perigosidade, dada a composición química
O Provisional
(eucaliptal de Chavín)
canle, que dá lugar á fervenza artifi-
cial. A uns 800 m. debemos deternos
para admira-la suntuosa "Pena da
Vella", penedo de grandes dimen-
sións suxeito por un ferro curvado. A
pedra foi dinamitada para que
chegase ó río e así formar unha pre-
sa, pero non chegou a alcanzalo e
quedou a uns poucos metros, onde
se atopa agora. Seguimos cami-
ñando outros 500 m. ata atopa-la
abertura da presa, onde a auga, ó saír,
forma un espectacular salto coñecido
como o "Salto do Can".
A duración do percorrido ronda as
dúas horas e ten certa dificultade a
partir da central hidroeléctrica.
Máis información no nº 15 de O Provisional
de data 23-6-99- Artigo "O Souto da Retorta".
que as forma. Entre os principais
compoñentes destas drogas, chamadas de
laboratorio, están os estimulantes e
calmantes; ademais é fácil que as adulteren
con cafeína e quen sabe que máis... Sabemos
que provocan unha subida da calor corporal
ata os 42 graos e que poden chegar a destruír
o cerebro dos seus consumidores. Hai xente
que acaba cometendo roubos e crimes para
conseguir diñeiro para estas substancias, xa
que crean unha gran adicción.
Con este pequeño artigo, gustaríanos
concienciar á xente de que o consumo de
drogas é prexudicial e innecesario. Así que,
se saes non tomes drogas, divírtete dunha
forma saudable.
Raúl Alberto Trasancos
Francisco Xosé Vázquez
20 decembro 2002
A XORNADA DE
ACOLLIDA
(Alumnos de 1º de ESO)
- Cando nos enseñaron o centro
quedei asombrada co grande que é.
Todo é moi bonirto, espero non ter
que cambiar de opinión...
- Gustoume saber que ós profeso-
res só lles deixan fumar nunha sala
coa porta fechada...
- Para tantos alumnos hai só dúas
pistas deportivas; non hai sitio nin
para pasa-lo balón.
- A noite anterior apenas durmín
nada, estaba moi nervoso pensando
¿cómo sería ese primeiro día no Insti-
tuto?...
- ¡Quedou claro!, aquí non se pode
saír do recinto. Incluso para ir ó médi-
co teñen que vir os pais a buscarnos
e asinar un papel... ¡menuda!.
Aprobado o RRI
Na sesión do Consello Escolar, celebra-
da o 2 de outubro quedou aprobada a modi-
ficación do Regulamento de Réxime Interior
(RRI); a versión anterior databa do do 23 de
abril de 1997 (ver nº 9 de O Provisional,
páxina 16).
Os aspectos reformados teñen que ver
co funcionamento da biblioteca, pavillón po-
lideportivo e as gardas de patio e portas.
Tamén hai novas referencias ó proceso de
avaliación extraordinaria nos ciclos formati-
vos, dereito de folga e deberes dos alum-
nos. O plan de traballo para a modificación
consistiu na elaboración por parte dos dife-
rentes departamentos, de propostas concre-
tas de modificación sobre os puntos sinala-
dos anteriormente que logo as transmitiron
para o debate e aprobación na Comisión de
Coordinación Pedagóxica; posteriormente
levouse o borrador ó Consello Escolar e
enviouse á Inspección.
Tamén se tiveron en conta outras opinións:
as dos pais, a través da A.P.A. número 1,
da Xunta de Delegados e do persoal non
docente.
20 decembro 2002 O Provisional Páxina 7

O NOSO PROFESOR...
JORGE SANTAMARIÑA GARCÍA
A persoa...
Sobre todo é unha
persoa que non se altera
por nada, nunca
levanta a voz, esa é a
súa principal virtude;
ademais é moi serio
nas clases e mantén
moi boa relación con
nosoutros. Organiza o
torneo de xadrez,
deporte ó que é moi
afeccionado, e tamén
sei que lle gusta moito
oír música e a fotogra-
fía. Participa na liga de
fútbol que organiza o
Departamento de Educa-
ción Física do centro,
evidentemente no equipo
dos profesores.
O funcionario...
Por concurso de traslados
veu destinado, como
-Nesta foto "tentamos" ve-lo agochado trala súa cámara-
(Tamén aparece na foto do equipo de fútbito da páxina 15)
profesor de Matemáticas,
para o que daquela era o
IFP de Viveiro, a co-
mezos do curso 1992-
1993.
Foi Xefe de Estudios
do Réxime Ordinario
(diurno) durante os
últimos catro anos, ata
finais de xuño deste ano,
aínda que xa colaborara
co equipo directivo
anterior.
Alumno
Carta ó Director
Estimado Director del IES
María Sarmiento:
Me gustaría comentarle algo
acerca de un artículo que leí
en un periódico sobre los
jóvenes; en él se decía que,
los de Viveiro, empiezan a
consumir alcohol, muy
temprano, a los doce o trece
años.
Creo que esto ocurre por el
exceso de libertad que
muchos padres dan a sus hijos
que hacen lo que les da la
gana.
En mi opinión debería haber
más charlas sobre prevención
de drogodependencias a las
que asistieran las familias;
tambien en los colegios, para
hacer frente a este grave
problema para que en un futuro
todos podamos tener una vida
sana.
No hay que olvidar que "la
educación debe ser interés de
todos"
Lorena Piñón López

ABERTO POR VACACIÓNS TEATRO

Un grupo de 50 alumnos de
ESO e Bacharelato asistiron, o
pasado 22 de novembro, en
Oviedo á representación teatral
da obra "Don Gil de las calzas
verdes" de Tirso de Molina.
A viaxe organizouna o Departa-
mento de Lingua Castelá e
Literatura, e os alumnos foron
acompañados por Inés Suárez
González, María JesúsPérez
Rodríguez, do propio Departa-
mento e David Pardo López, de
Latín.

Dende que se iniciou a colaboración súas capacidades nos ámbitos de Auto-

entre o IES "María Sarmiento" e o Centro cad, Cype e deseño en 2D e 3D.

de Formación Ocupacional dependente
da Consellería de Familia, Muller e Xu-
ventude, fai xa oito anos, perto de 100
persoas desempregadas relacionadas
todas co sector da construcción (Apare-
lladores, Enxeñeiros Técnicos, Delinean-
tes e Técnicos Superiores de Construc-
ción e Instalacións Electrotécnicas), re-
cibiron formación complementaria ás
bv
Manuel Antonio Fernández Rodríguez
volveu se-lo profesor encargado de im-
parti-lo curso que comezou a principios
de xullo e rematou o 23 de agosto.
Os participantes valoraron positivamen-
te a iniciativa que permite o aproveitamen-
to das instalacións da Familia Profesio-
nal de Construcción do "María Sarmien-
to", e a boa calidade do curso recibido.
Páxina 8 O Provisional 20 decembro 2002

PROFESORES DE VIVEIRO EN
GUINEA ECUATORIAL
ECUATORIAL
ANTECEDENTES HISTÓRICOS
NOTA: AS ESCALAS
DOS MAPAS SON
No século XIII os pobos fang e ndowe DIFERNTES
afincáronse na zona coñecida como Río
Muni, desprazando á población pigmea
(os bayele) expandíndose tamén cara as
illas cercanas, principalmente á de Bioko
que foi descuberta polo portugués
Fernando Poo no 1474 denominándoa
"Fermosa"; tres anos antes, os tamén
portugueses, Juan de Santarém e Pedro
de Escobar fixeran o propio, o día de ano
novo, cas da antiga Pagalú chamándoas
illas de Annobón.
Por mor do reparto colonial, a zona do
Río Muni e as illas, pasaron a denominar-
se Guinea Ecuatorial. Sucesivamente, os
portugueses, holandeses e ingleses
fixeron dos ndowe os seus aliados e
intermediarios no tráfico de escravos,
mentres que os fang, que non coñecían a DE COLONIA A PROVINCIA E Á A INDEPENDENCIA
escravitude, repregáronse ás selvas, AUTONOMÍA
convencidos de que os europeos eran O acto de entrega dos territorios aconteceu
antropófagos. No ano 1956 pasa de ser colonia a provin- o 12 de octubro de 1968, na praza de de
Nos anos 1777-78, os reis de Portugal, cia do Golfo de Guinea e, no 1959, divídese España de Santa Isabel, agora praza da In-
donos da Guinea, cederon a España o en dúas, Fernando Poo con capital en Santa dependencia, da man do, daquela ministro
daquela chamado Distrito de Biafra, a Isabel e Rio Muni con capital en Bata; ámbalas de Información e Turismo, Manuel Fraga
cambio de terras españolas no Brasil. dúas gozaron dun réxime económico máis Iribarne. Entregou o poder ó "fang" Francis-
No ano 1843, reafirmouse a presencia vantaxoso cás propias provincias peninsula- co Macías Nguema (en realidade chamábase
española coa expedición de Juan José de res sendo, a comezos dos sesenta, unha das Francisco Masié Nguema), líder da coalición
rexións máis desenvolvidas de toda África. formada polo IPGE e dous importantes gru-
Lerena quen nomeou gobernador da illa
A partir do 1964 a colonia, que ata aquela pos disidentes do MUNGE e do MONALIGE,
Fernando Poo a un inglés (debido á baixa
eran dúas provincias, terá autonomía propia moviemientos surgidos durante a loita pola
preparación dos españoles da expedi-
presidida por Bonifacio Ondó; para chegar a independencia.
ción); no 1858 España reconquistou esta situación celebrouse un referéndum en-
totalmente o territorio, dado que os Macias asumiu a presidencia co apoio de
tre a poboación quedando de manifesto polos Atanasio Ndongo (MONALIGE) e de
franceses e ingleses foran apoderándose resultados na illa (máis do 60% en contra) Edmundo Bosio (líder da Unión bubi de Fer-
del ata que o ocuparon fundando alí os que os seus habitantes "bubis" non querían, nando Pó), xa que na primeira volta a penas
primeiros poboados. para nada, compartir estatus político cos "fang" obtivo maioría sobre o presidente autonómico
A finais do século XIX, Francia e da zona continental; ámbolos dous pobos son Ondó. Co pretexto dun presunto intento de
España asinan un tratado de lindes no moi distintos nos seus costumes e crenzas. golpe de estado, Macías iniciou, moi pronto, a
que se marcan os límites dos territorios; é Aínda así, este marco, permitiu a existencia represión da oposición, cun saldo de miles de
tamén nesta época cando, na conferencia legal de tres formacións políticas: o MONALIGE presos políticos, asasinatos, desaparicions,
de Berlin, se fan as principais divisións en (Movimento Nacional de Liberación de Gui- exiliados e expulsións.
Africa. nea Ecuatorial), el MUNGE, (Movimento de
O cacao, o café e a madeira pasaron a Unión Nacional de Guinea Ecuatorial) e o A COLABORACIÓN ESPAÑOLA
se-lo centro da actividade económica, IPGE (Idea Popular de Guinea Ecuatorial).
pero o territorio era controlado a distancia Mentres, a presión internacional, principal- Tras esta situación produciuse un novo
e de maneira pouco efectiva. Os colonos mente da ONU, e en menor medida das achegamento, polo menos a nivel de colabo-
españois de Fernando Pó apoiarán o devanditas formacións políticas, obrigou a Es- ración económica de España cara a Guinea,
paña a recoñece-la independencia de Gui- que tivo o seu reflexo tamén no ámbito edu-
franquismo na guerra civíl española a
nea Ecuatorial en pleno réxime dictatorial do cativo a través da sinatura dun Convenio de
cambio de poderes, case totais, no
Xeneral Francisco Franco Baamonde. Colaboración Cultural.
arquipélago.
20 decembro 2002 O Provisional Páxina 9

PROFESORES DE VIVEIRO CON

INDICACIÓN DO CURSO QUE
ESTIVERON EN GUINEA
-Pablo Mateo Chao
-Francisco Fdez. Campo 69-70
-Antonio López Gato (destinado no
IES Someso de A Coruña)
-Pablo Mateo Chao
70-71 -Francisco Fdez. Campo
-Antonio López Gato
-Francisco Fdez. Campo
-Antonio López Gato
(*) Aínda que o título deste artigo se refire a profesores de Viveiro hai algúns que non son naturais daquí pero, dalgunha maneira, tiveron relación directa co noso centro

-José Solla Díaz (actualmente no IES

Politécnico de Lugo)
-Fidel Vizoso Núñez (destinado no
Politécnico de Coruña)
-Andrés García Vázquez
-Francisco Carreira Díaz
-Domingo Fernández Barrera
71-72
-Manolo Álvarez Otero
-Francisco Fdez. Campo VISITA A UN POBOADO - Podemos ver a Domingo Fdez. Barrera (agochado), á dereita de pé
-Antonio López Gato está Fidel Vizoso, a continuación Miguel (non é profesor), José Solla, Manuel E. Rey, Juan (empregado
-José Solla Díaz
de Afripesca) e Andrés García xunto cuns nativos.
72-73 -Fidel Vizoso Núñez
-Andrés García Vázquez
-Francisco Carreira Díaz
Ó fondo hai unha vivenda tradicional confeccionada con paredes e teitos de bambú recuberto de
follas de plataneiro que se tornan impermeables co paso do tempo
-Domingo Fernández Barrera
-Manolo Álvarez Otero
-Francisco Fdez. Campo OS PRIMEIROS EN IR con José García TrasancosTrasancos (Prof.
-Antonio López Gato
-José Solla Díaz do Politécnico de Lugo, e ex-asesor do
-Fidel Vizoso Núñez
-Andrés García Vázquez
73-74 O que seguro non coñecen os asiduos lec-
tores de O Provisional, principalmente os
CE.FO.CO.P), Vicente Franco Ben e Saro.
A súa misión era ser profesor de
-Domingo Fernández Barrera alumnos máis mozos, é que, dentro dese con- "automoción", tendo como recurso material
-Manolo Álvarez Otero venio, houbo varios profesores de Viveiro unha moto de desguace que el mesmo mercou
-Francisco Fdez. Campo
-José Solla Díaz que participaron na iniciativa; en realidade foi na rúa. O desinterese dos alumnos era
74-75 -Fidel Vizoso Níñez
-Andrés García Vázquez
o Centro Educativo español que máis
colabradores aportou. Algúns deles aínda es-
xeneralizado, dado que vivían na máis abso-
luta pobreza e a penas tiñan para comer.
-Domingo Fernández Barrera
-Manolo Álvarez Otero tán en activo hoxe en día no IES María Sar- Sinala Cociña, que tiñan que levar de Es-
-José Manuel Cociña Regal miento. paña todo o que podían para comer: conser-
-Vicente Franco Ben Pablo Mateos Chao marchou, en comi- vas, embutidos, etc. porque alí só podían
-Baltasar Insua García (Saro)
-José García Trasancos (está no sión de servicios, o 24 de novembro de 1969, mercar algo nos barcos españois e rusos, ás
Politécnico de Lugo) e estivo en Guinea ata finais do curso 70-71. veces cada tres meses. Eles facían o seu pan
-Francisco Fdez. Campo Francisco Fernández Campo, (falecido cocendo un bolo cada día, e senón, "a comer
-José Solla Díaz o 9 de xaneiro de 1999) estivo en Guinea plátano". Recorrían habitualmente ó troco coas
-Fidel Vizoso Núñez
-Andrés García Vázquez dende o 10 de decembro de 1969 ata finais poboacións máis interiores; a cambio de
-Domingo Fernández Barrera do curso1975/76; foi, polo tanto, un dos pro- xabón, ou lambetadas, podían conseguir algo
-Manolo Álvarez Otero fesores que máis tempo estivo en Guinea. de carne: cabras, ovellas, cochos...
-José Manuel Cociña
-Vicente Franco Ben 75-76 O fluxo de colaboradores foi medrando; A parte do compoñente de aventura e de
-Baltasar Insua García daquela os profesores eran contratados di- novidade que supoñía marcharse para tan
-José García Trasancos rectamente no centro e tense dado o caso, lonxe, a principal motivación, segundo Cociña,
-José Manuel Juncal López segundo D. Ángel Rodríguez Vázque (Direc- que levou ós nosos profesores a Guinea foi a
(destinado en Lanzarote) tor naquela época), que había que contratar económica.
-Manolo Álvarez Otero
ó substituto do que marchaba, logo ó substitu- Daquela, un profesor gañaba aquí unhas
76-77 -José Álvarez Otero
-José Manuel Cociña
-Vicente Franco Ben
to do substituto, ... , ata chegar a catro profe-
sores da mesma materia. Así foi o caso de
7.200 pts/mes, mentres que en Guinea po-
dían cobrar ata 82.000; parte cobrábase en
-Baltasar Insua García
-José García Trasancos Paco (Fernández Campo), Andrés, Cociña, España e outra alí, inicialmente en pesetas e
Fidel, todos eles das mesma materia. logo na moeda oficial o "ekuele" que tiña
-José Manuel Juncal López paridade, ó menos teórica, coa peseta (isto
-Manolo Álvarez Otero NOVOS COLABORADORES permitía incluso o cambio máis vantaxoso no
-José Álvarez Otero
-José Manuel Cociña
-Vicente Franco Ben
-Baltasar Insua García
77-78 Xosé Manuel Cociña Regal foise para
"mercado negro").
Os profesores vivían xuntos "basicamente
-José García Trasancos
Guinea a comezos do curso 1974-75, xunto por motivos de seguridade", e tiñan pagados
Páxina 10
dous billetes no avión de Iberia, os xoves (o
único que había) ata Madrid. Obviamente
había que ir dende Bata ata Malabo (na Illa
de Santa Isabel) onde estaba o aeroporto
internacional.
Desas viaxes recórdanos Cociña que ás
veces os avións Convair (bimotores) ían tan
cargados que apenas remontaban o voo, e
era común que deran a volta para buscar a
algún familiar dalgún Ministro.
Andrés García Vázquez, marchou para
Guinea o 19 de novembro de 1971 e
permaneceu ata finais do curso 76-77.
Como anécdota, comenta Andrés, que un
ano que non cobraran a parte da paga que
se facía efectiva en Guinea tiveran a "ousadía"
de poñerse en folga para reclamar algunhas
mensualidades que lles adebedaban. Por esta
razón, o propio dictador, convocounos ó pazo
presidencial, formounos no patio baixo unha
calor axfisiante, e espetoulles unha arenga
anticolonialista con páragrafos memorables:
"y cualquier día mando que les corten la ca-
beza a uno de ustedes", "...La Galicia, tierra
de asesinos (alusión ó dictador español Fran-
cisco Franco, tamén galego). Andrés dí que
el non lle fixo moito caso ás ameazas pero,
evidentemente contribuíu ó empeoramento
da situación en materia de seguridade. É cu-
rioso que o autobús que os trasladou ata o
pazo presedencial fora carrozado na empre-
sa Barro de Chavín (Viveiro).
Noutra ocasión di que explicando
electricidade tiña que falar dos ascensores;
os alumnos nunca viran tal enxendro. A solu-
ción foi acudir con eles ó cine a ver unha
película na que tiña constatado que se
proxectaba un ascensor.
Manolo Álvarez Otero, estivo dende prin-
cipio do curso 1971-72 ata o final da colabo-
ración (1978); tamén estivo seu irmán José
Álvarez Otero ( profesor no IES Perdouro
de Burela).
Na actualidade é profesor de Mecanizado.
Gustalle moito, coma o resto dos seus
compañeiros en Guinea, conta-las "aventu-
ras" vividas; no caso de Manolo principal-
mente as relacionadas co mar. Foi, e é, un
gran afeccionado á pesca submarina que
practicou nun mar pragado de peixes
perigosos, ás veces abordo dun cayuco (em-
barcación feita cunha machada a partires dun
tronco recto); di Manolo que mante-lo equili-
brio, terse en pé sen caer ó mar non era
unha tarefa doada, requiría moita aprendizaxe.
O REMATE DA COLABORACIÓN
Vicente Franco Ben, obtivo a comisión
de servicios para a Escola de Maestría In-
dustrial de Bata o 15.10.75; permaneceu en
O Provisional
Na foto, pertencente ó libro de José
Manuel Novoa Ruíz, podemos ver a uns
trampeiros que capturaron unha serpe
mortal e un mico
Guinea ata comezos do 3º trimestre do curso
1977-78 cando, "concluída a colaboración por
propia vontade" (segundo se expresa nunha
circular recibida no Centro de Formación Pro-
fesional de Viveiro con data 30.05.78 da Di-
rección General de Enseñanzas Medias)
regresou sen remata-lo curso 78-79 debido
a que a situación do país fíxose insostible;
mesmo foi encarcerado un colaborador es-
pañol vallisoletano.
Nesas mesmas circunstancias tiveron que
volver José Manuel Juncal López, Baltasar
Insua García e José García Trasancos, Ma-
nuel Álvarez Otero, José Álvarez Otero (des-
tinado actualmente no IES Perdouro de
Burela) e Manuel Rey Fernández (aínda que
o nome é coincidente co do Secretario do
noso centro trátase doutro profesor, natural
de Ferreira do Valadouro, destinado no Poli-
técnico de Vigo).
GUINEA DESPOIS DA
COLABORACIÓN DOS NOSOS
PROFESORES
Neste contexto, en agosto do 1979, un gol-
pe de estado dirixido polo teniente coronel
Teodoro Obiang Mba Nzago, sobriño do pre-
sidente, acabou con Macías que foi, eviden-
temente, executado.
Comenzou un novo período de
persecucións, detencións e corrupción., que
estableceu unha continuidade represiva
Cando se realizaron eleccións lexislativas,
no 1982, houbo unha quenda única do par-
tido oficialista.
No 86 alcanzouse un novo momento álxido
20 decembro 2002
na represión tralo ¿intento de golpe de esta-
do? do viceprimeiro ministro, Fructuoso Mba
Onana.
Mentres, no exilio, constituíuse unha Alian-
za Nacional de Restauración Democrática,
que tentou tender pontes con Obiang, sen
maiores resultados.
Trala visita a Francia de Teodoro Obiang,
realizada no ano 1988, houbo un acerca-
miento entre ámbolos dous países ó tempo
que logrou que España lle condonara un ter-
cio da débeda. A represión continuou e, en
setembro dese mesmo ano, foron executados
dous militares, acusados, coma sempre, de
conspirar contra o goberno
En xuño de 1989 Obiang foi reelexido nuns
comicios nos que só participou o Partido De-
mocrático de Guinea Ecuatorial, único legali-
zado e continúa a aplicación da mesma liña
política. O Goberno guineano asinou un nuvo
acordo con países de la CEE, ós que autorizou
a explotación da pesca no período
1989-1992.
En maio do 91 foi asasinado Feliciano Moto,
mentres que a nova constitución de novembro,
aprobada en un referéndum, autoriza a re-
novación indefinida do mandato presidencial.
A principios de 1992, el gobierno decretou
unha amnistía xeral. A lei de partidos políticos
prohibiu ós que tivesen unha base tribal,
rexional ou provincial, e esixeulle-lo pago de
158.000 dólares para ser legalizados;
ademais, ós candidatos á presidencia dez
anos de residencia no país, o que exclúe,
evidentemente a todos os que estiveron
exiliados.
Pese ós obstáculos, dez partidos políticos
foron legalizados, a principios de 1993. Nese
período, a ONU fixo público un informe no
que se denunciou a sistemática violación das
liberdades básicas dos opositores políticos.
A finais de 1993 houbo eleccións
lexislativas; segundo os resultados oficiais, o
gobernante Partido Democrático obtivo case
o 90 % dos votos.
En xaneiro de 1994 expulsaron ó cónsul
xeral en Bata; como consecuencia, España
limitou á metade a axuda que outorgaba a
Guinea Ecuatorial.
Ó ano seguinte Severo Moto, líder do opo-
sitor Partido Progresista, foi condenado a pri-
sión por un suposto «dano á reputación» de
Obiang. En abril, Moto foi condenado de novo
a 28 años de prisión por traición e conspira-
ción.
En xullo do 95 varios membros do
Movemento para a Autodeterminación de
Bioko, foron arrestados e foi disolta a Plata-
forma de Oposición Conxunta; nese clima, o
25 do de febrero do 96, Obiang, triunfou
novamente en controvertida votación.
20 decembro 2002
Na fotografía podemos ver, en
primeiro plano, a Manuel Emilio Rey
(de Alfóz), a continuación están José
Solla Díaz (natural de Viveiro) e
Manuel Álvarez Otero (de Xove)
nunha cea .
É dificil atopar fotos dos colaborado-
res españois en Guinea; unha das
razóns é que era moi perigroso ter
cámara fotográfica polo temor a
ser acusado de "espía" polo réxime
disctatorial
A SITUACIÓN DEGRÁDASE POR
MOMENTOS
O 5 de xullo deste mesmo ano, Juan Ondó
Nguema, despois da persecución masiva de opo-
sitores iniciada na primavera, morreu no cárcere
de "Black Beach" víctima da fame e das torturas
a que foi sometido trala súa detención. Mentres,
de Teodoro Obiang Nguema, din que sofre unha
grave enfermidade e está a prepara-la súa suce-
sión, quizais na figura dalgún dos seus fillos.
A oposición debe traballar na liña de atopar un
líder que aglutine os variopintos partidos e etnias,
para extirpa-lo odio e tentar levar o país a unha
verdadeira democracia, cousa difícil nestes mo-
mentos.
Guinea Ecuatorial, con 400.000 habitantes en
28.000 quilómetros cuadrados, atopou no petró-
leo, explotado polos americanos e franceses prin-
cipalmente, unha riqueza para engadir ó cacao,
madeira e ferro, aínda que a poboación segue
sumida na máis absoluta miseria dado que non
existe unha verdadeira política de redistribución
dos beneficios que xera esta riqueza.
España, dentro do Plan anual de Cooperación
internacional para 2002, que ascende a 1.443,4
millóns de euros (uns 240.000 millóns de
pesetas),segue a dar axuda a Guinea. A
correspondente ó ensino canalízase a través de
ONGs, por exemplo FERE (Federación Españo-
la de Relixiosos da Enseñanaza). A situación,
polo menos nos centro de ensinanza secundaria,
segue a ser desastrosa en canto a medios; a
maioría dos estudiantes, a penas escribe con sol-
tura.
Resulta curioso que, para viaxar a Guinea,
ademais do correspondente visado (que non se
lles pide ós cidadáns norteamericanos), sexa ne-
cesario ter unha carta de invitación ou demostrar
que se ten medios económicos suficientes para
poder afronta-los gastos durante a estancia.
O Provisional
BIBLIOGRAFÍA:
ALVAREZ GARCÍA, Heriberto Ramón, Leyen-
das y mitos de Guinea, Instituto de Estudios Afri-
canos, Madrid 1951.
ARTUCIO, Alejandro, Informe sobre la Situa-
ción de los Derechos Humanos en la República
de Guinea Ecuatorial, documento E/CN.4/1994/
56, Comisión de Derechos Humanos de las Na-
ciones Unidas.
BAQUENA CORELLA, Luis, Manuales del Afri-
ca Española. 1. Guinea, Madrid, CSIC- Instituto
de Estudios Africanos, 1950.
BALBOA BONEQUE, Juan, ¿Dónde estás,
Guinea?, Palma de Mallorca, Cort, 1978.
BORRAS, Tomás, Las cuatro provincias nue-
vas, Madrid. Publicaciones Españolas, 1961.
BUALE BORIKÓ, Emiliano, Laberinto guineano,
Madrid, IEPALA, 1989.
CARRASCOSA, Luis, Malabo, Ruptura con Gui-
nea, Madrid, Mayler, 1977 (1996).
FERNANDEZ, Rafael, Guinea Materia reserva-
da, Madrid, Sedmay, 1976.
GARCIA-TREVIJANO, Antonio, Toda la ver-
dad: mi intervención en Guinea. Barcelona,
Drante, D.L. 1977.
LABRA, Rafael María de, Nuestras colonias en
Africa, Fernando Poo, Corisco, Annobón, Elobey,
la Costa de Guinea, tip. de Alfredo Alonso, Ma-
drid, 1898.
LÓPEZ VICARIO, Máximo, En Guinea Ecua-
torial: historiando sus venturas y desventuras.
Valencia, 1988
MITOGO, Guinea : de colonia a dictadura. Ma-
drid: Cuadernos para el Diálogo, 1977
NOVOA RUIZ, Jose Manuel, Guinea Ecuato-
rial: Historia, costumbres y tradiciones, Expedi-
ción, Madrid, 1984
OBIANG ES UN MUERTO QUE TODAVÌA
CAMINA. (José Carlos García Fajardo, Prof.
de Historia del Pensamiento Político de la Uni-
versidad Complutense de Madrid y Presidente
de Solidarios para el Desarrollo)
Páxina 11
CURIOSO
NOTICIA DA AXENCIA EFE de data
15-04-2002.
Lugo: Ministra Guinea se hace cargo
10.000 libros proyecto Cúmulum
La ministra de Asuntos Sociales de Guinea
Ecuatorial, Teresa Efúa, se ha hecho cargo
hoy de los 10.000 libros del «Proyecto
Cúmulum» tras su entrega por parte del ayun-
tamiento de Lugo.
El Proyecto Cúmulum había servido para
rodear de libros la muralla romana de Lugo
en los meses previos a su declaración como
Patrimonio de la Humanidad por la UNESCO,
y los volúmenes fueron donados por el pue-
blo de Lugo y por instituciones.
Se trata de libros en castellano, una buena
parte de ellos de texto, que irán a parar a la
biblioteca del Ministerio de Asuntos Sociales,
para luego reubicarlos en «las distintas facul-
tades que hay en el país, porque el libro para
nosotros es muy importante», comentó la
Ministra.
Teresa Efúa, que recordó que el español
continúa siendo el idioma oficial de Guinea,
comentó que la entrega de libros que recibió
en Lugo es la «primera experiencia» de una
donación que no es fruto de una cooperación
entre estados «sino de particulares, lo cual es
digno de elogiar y admirar».
Con anterioridad, la ministra guineana fir-
mó en el libro de oro de la ciudad y escribió el
siguiente texto: «La solidaridad es uno de los
fenómenos que unen a la humanidad. Como
responsable del sector social de Guinea Ecua-
torial apelo a la responsabilidad de la alcaldía
de Lugo a fomentarla y que dicha solidaridad
sea un símbolo de unión de las naciones en
general y de Guinea en particular».
Páxina 12 O Provisional 20 decembro 2002

25 Aniversario da última promoción de Mestres Industriais

O pasado 1 de novembro reuní-

ronse, para celebra-lo 25 aniversa-
rio do remate dos seus estudios,
antigos alumnos que formaron par-
te da última promoción de Mestres
Industriais (1973-78). Posterior-
mente, como é sabido, habería un
cambio nos plans de estudios deri-
vado da Lei de Educación do 70.
Ó acto asistiron tamén o ex-direc-
tor, Ángel Rodríguez Vázquez e Ge-
neroso Martínez Míguez Profesor
xubilado recentemente.
Durante a cea, celebrada nun res-
taurante de Viveiro, repasaron as
lembranzas e vivencias destes anos
e quedaron no propósito de volver a
reunirse o próximo ano.
Na primeria fila, de esquerda a dereita, están José Fernández Díaz, Constantino Casariego
Dende O Provisional engadimos á
López, Juan José Arias Vale, José Luís Expósito Mariño, Laura Pérez Docal, Ángel Rodríguez "foto oficial" outras que lles
Vázquez (Director), Rosa Cely Sánchez Travieso, Generoso Martínez Míguez (Profesor) e lembrarán tamén "como eran" esas
Antonio Vicente Timiraos Parapar. Na segunda fila, na mesma orde, aparecen Jesús Álvaro persoas a comezos da década dos
Ramíl Fernández, Juan Manuel López Fortunez, Alfredo Álvarez Solla, José Luís Díaz Cruz, setenta cando comezaban os seus
Luís J. Cao López, Francisco J. Cora Fernández, Antonio Pardo López, Manuel Cora Pérez, estudios na Escola de Mestriá In-
Jorge Quelle Alemparte e Antonio González Lagares. dustrial. Noraboa a todos.

José Constantino Juan José Arias José Luís Laura Pérez Rosa Cely
Fernández Casariego Vale Expósito Docal Sánchez
Díaz López Mariño Travieso

Jesús Álvaro
A. Vicente Juan Manuel Alfredo Álvarez José Luís Luís J.
Ramíl
Timiraos López Fortunez Solla Díaz Cruz Cao López
Fernández
Parapar

Francisco J. Antonio Jorge Quelle Antonio González

Manuel Cora Pérez
Cora Fernández Pardo López Alemparte Lagares

20 decembro 2002
CALENDARIO DE
AVALIACIÓNS
A Comisión de Coordinación
pedagóxica fixou o calendario de
avaliacións para este curso, quedan-
do do seguinte xeito:
- 1ª avaliación, fixéronse entre o 16 ó
20 de decembro
- 2ª avaliación, do 17 ó 21 de marzo
- 3ª avaliación, do 16 ó 20 de xuño.
As datas para as preavaliacións dos
cursos de ESO e PGS son:
- No primeiro trimestre, do 28 ó 31
de outubro. Tendo en conta que o 31
de outubro é véspera da ponte do 1 de
novembro, as preavaliacións faranse
na medida do posible os tres días an-
teriores.
- No terceiro trimestre, do 28 ó 30 de
abril.
PREMIOS
No certame anual que convova a
"Asociación de Prensa Juvenil" ó que
concorren xornais escolares de todo o
Estado, O Provisional quedou
nominado para a final que tivo lugar en
Barcelona os días27,28 e 29 de
novembro.
Cos xornais finalistas celebrouse
unha exposición aberta ó público con
celebración de ponencias a cargo dos
finalistas e de destacados represen-
tantes do mundo da prensa profesional.
CONTAC SEMINAR
COMENIUS 1.2
Elisa López Sánchez, Profesora de
Inglés, participou no Seminario sobre
"Languages crossroads in the camino
de Santiago" que se celebrou en León
do 16 ó 20 de outubro, promovido pola
Junta de Castilla y León.
Durante os cinco días celebráronse
seminarios e encontros entre
profesores de tódolos países da CEE
para promover actividades conxuntas
no ámbito lingüístico.
Esta acción enmárcase dentro do
Plan Xeral de Potenciación dos
Programas Europeos que figura na
Programación Xeral Anual do IES María
Sarmiento que terá continuidade coa
celebración dun Proxecto de Formación
interno de cara a participar máis
activamente nos proxectos Sócrates e
Leonardo.
O Provisional áis
m Páxina 13
nca
nu
PROGRAMA DE FORMACIÓN
AMBIENTAL
AMBIENTAL
O Departamento de Tecnoloxía periencias que, en materia medio-
do IES "María Sarmiento" en co- ambiental e de reciclaxe, lles
laboración co INEGA (Instituto brindaron técnicos da Cooperati-
Enerxético de Galicia) e coa va Galega Fieito e da aula Veral.
Fundación Biodiversidade do O INEGA entregou un lote de
Ministerio de Medioambiente, a material didáctico para a aula de
través do Concello de Viveiro, Tecnoloxía de ESO consistente
organizou varias actividades de en simuladores didácticos de co-
coñecemento das novas enerxías lectores e paneis solares e un pe-
dirixidas ós alumnos de ESO. queno aeroxerador. A dotación
Os alumnos de 4º curso puide- completouse con material audio-
ron disfrutar coas diferentes ex- visual: vídeos, DVDs, etc.
CURSOS s
Durante este trimestre que agora
remata celebráronse no IES María
esta
Sarmiento diversas actividades
formativas, algunhas abertas ó pú-
blico.
Houbo un curso de "Iniciación á
Lingua Galega" no mes de outubro
que tivo continuidade co de "Perfec-
cionamento da Lingua Galega";
tamén se celebrou un de "Linguaxe
es f
Administrativa".
O Centro de Formación e Recursos
impartiu outro de "Internet", mentres
que no propio centro organizáronse,
dentro do plan de mellora continua,
varias actividades formativas
relacionadas co uso dos novos
felic
medios:
"Iniciación ós procesos de mello-
ra continua.
"Manexo do proxector de vídeo",
iniciación ó sistema operativo
"Windows", procesador de textos
"Word" e "Power-Point".
Páxina 14
A senda rock
"Jimi Hendrix"
Por Javier Caneda González
Jimi Hendrix, considerado universalmente
como o mellor e máis grande guitarrista de
rock da historia, foi un músico espectacular
e xenial, de moi curta carreira profesional
como solista...tan só tres anos dende que
publicara o seu primeiro longa duración en
1967 ata o ano da súa desaparición en 1970.
Comezou a súa andaina musical a comezos
dos anos sesenta, tocando con innumerables
artistas da época, dende Lonnie Youngblood
ata os Isley Brothers, pasando polo
mesmísimo Little Richard. Pero non sería ata
xullo de 1966 cando o por aquel entón baixista
dos Animals, Chas Chadler, o descubrira e
dicidira levalo con el a Londres, convertén-
dose así no seu mánager. Músicos da talla de
Mick Jagger, Keith Richards ou Eric Clapton
comezaron a palidecer ante o despregue de
sons, efectos e enerxía eléctrica, totalmente
descoñecidos por entón deste zurdo e impre-
sionante guitarrista, compositor e productor.
Neste punto comezou a súa historia...
Esta é a súa senda:
A SÚA DATA E LUGAR DE
NACEMENTO:
27 de novembro de 1942 en Seattle
O SEU NOME:
Johnny Allen Hendricks, logo cambiado
polo seu pai en 1946 por James Marshall
Hendricks.
OSE SEUS PAIS:
James Allen Hendricks (pai) e Lucille
Lawson Leter (nai).
OS SEUS ÍDOLOS:
Clásicos de blues como Muddy Waters ou
Elmore James, pero sobre todo Bob Dylan.
OS SEUS ÁLBUMS EN VIDA:
"Are You Experienced?" (1967)
"Axis: Bold As Love" (1967)
"Electric Ladyland" (1968)
"Smash Hits" (1969)
"Band Of Gypsys" (1970)
OUTROS ÁLBUMS
IMPRESCINDIBLES:
"Jimi Plays Monterrey" (1986)
"Live Isle Of Wight ’70" (1991)
"Blues" (1994)
"First Rays Of The New Rising Sun"
(1997)
"BBC Sessions" (1998)
"Live At The Filmore East" (1999)
"Live At Woodstock" (1999)
O Provisional
AS SÚAS FORMACIÓNS:
Primeira: (The Jimi Hendrix Experience)
Jimi Hendrix: guitarra e voz
Noel Redding: baixo
Mitch Mitchell: batería
Segunda: (Band Of Gypsys)
Jimi Hendrix: guitarra e voz
Billy Cox: baixo
Buddy Miles: batería e voz
Terceira:
Jimi Hendrix: guitarra e voz
Billy Cox: baixo
Mitch Mitchell: batería
O MELLOR:
Os seus tres primeiros álbums, impres-
cindibles.
Os seus directos. Acostumaba incluso nos
seus comezos a tocar a guitarra cos dentes.
Monterrey no 67 e Woodstock no 69 son os
máis coñecidos.
O PEOR:
Os seus problemas coas drogas.
A SÚA MORTE:
O 18 de Setembro de 1970, afogado
mentres durmía por inhalación do seu pro-
pio vómito, debido a unha intoxicación de
barbitúricos. Foi soterrado en Seattle.
EPÍLOGO:
«Creo que Jimi Hendrix foi o talento máis
innovador e revolucionario que existiu na
historia da música do século XX, incluso máis
aínda que The Beatles. The Beatles crearon
un novo estilo de música, espertaron unha
conciencia, puxeron en marcha un
movemento, pero Jimi Hendrix reinventou
por completo un instrumento, a guitarra,
como nunca ninguén antes o fixera nin o fixo
despois. A abstracción, a idea, o concepto de
guitarrista neste século, só chega con Jimi
Hendrix». Pete Townshend
20 decembro 2002
CAMPAÑA DE
CORREOS
A Subdirección de Marketing de
Correos e Telégrafos puxo en
marcha de novo a campaña
"Correos reparte sonrisas a los
niños".
Os obxectivos foron, un ano máis,
conseguir que os nenos afectados
de patoloxías graves, ou de larga
duración, reciban estímulos positi-
vos que lles axuden a afronta-la súa
enfermidade.
Neste sentido, os alumnos de
primeiro ciclo da ESO do IES "María
Sarmiento", enviaron cartas con
contidos alegres e amenos: chistes,
adiviñas, poesías, contos..., que a
organización de correos se
encargará de repartir gratuitamente
entre os nenos enfermos.
DOAZON DE
SANGUE
O dezaoito de outubro estivo de
novo no centro unha unidade do
Centro de Transfusión de Galicia,
entidade coa que colaboramos
habitualmente.
Previamente celebrouse unha
sesión informativa a cargo dun
responsable do Centro destinada ós
alumnos maiores de 18 anos (idade
mínima para o comezo das
doazóns); na mesma sinalouse o
forte descenso de doazóns en
Galicia ó longo deste último ano, o
que obrigou a suspender,
nalgunhas ocasións, actos
cirúrxicos xa programados.
Nesta ocasión o número de
doazóns foi de 29, das cales 14
pertencen a "novos doadores"; en
todo caso tamén foi menor ca
noutras ocasións (o 19 de outubro do
ano 2001 chegamos a 33 doantes).
Para máis información podes
dirixirvos ó teléfono gratuíto:
900 100 828.
1234567890
¡FELICES
1234567890
1234567890
1234567890
1234567890
1234567890
1234567890
FESTAS DE
1234567890
1234567890
1234567890
1234567890
NADAL E BO
ANINOVO!
20 decembro 2002 O Provisional Páxina 15

Partid c final de curso CHARLA

Manuela Domínguez Bermúdez e
Profesores do "María Sar- Juan Ramudo Otero, técnicos locais de
miento" e do "ViIlar Ponte" emprego dos concellos de Vicedo e
batéronse nun encontro Ourol respectivamente, ofreceron unha
amistoso de fútbol sala charla sobre as diferentes posibi-
celebrado o día 19 de xuño lidades de emprego ó remate dos
dentro dos actos de remate ciclos formativos.
do curso 2001-02. A actividade tivo lugar o 26 de xuño,
O encontro celebrouse no asistindo os alumnos que remataron
pavillón que ámbolos dous naquel momento a Formación en
Institutos comparten na zona Centros de Traballo e responsables do
escolar, asistindo perto de centro.
600 alumnos dos dous
centros, todos da ESO, LOTERÍA
acompañados polos
respectivos titores. Neste Nadal do 2002 xógase, no IES
O resultado final foi de 4-3 María Sarmiento, a cantidade de 5.200
a favor dos integrantes do Agachados (de esquerda a dereita) están: Antonio González, euros en participacións de Lotería
equipo do IES "María Sar- Xan (máximo anotador con tres tantos) e Rafael Villar). Arriba, Nacional repartidas entre profesores,
miento" (ós que podemos ver na mesma orde, Antonio Mariño, Xosé Cabana, Juan Carlos persoal non docente e antigos
na foto) que levaron o trofeo Ureña e o árbitro, Jorge Santamariña. empregados.
obsequio da firma Futures. É habitual que os traballadores do
IES xoguen conxuntamente unha boa
iesmariasarmiento.net cantidade nestas festas, aínda que ata
¡CONÉCTATE! o de agora, en máis de 40 anos
ininterrumpidos xogando só tocou
59.788 VISTAS NOS TRES ÚLTIMOS ANOS unha "pedrea" en dúas ocasións.

"Historias de Viveiro"
Viveiro" Martín Martínez
 Páxina 16
UN TEMA VITAL
Aprender a aprender: técnicas de estudio (I)
As técnicas de estudio son un conxunto de ferramentas,
fundamentalmente lóxicas, que axudan a mellora-lo rendemento
e facilitan o proceso de memorización e estudio para facer
efectivo o que aprendemos. Como consecuencia mellorarán os
resultados utilizando para conseguilo normas e "trucos".
É fundamental, á hora de
sentarse a estudiar a
mentalización de «ter que es-
tudiar». Se partimos de que non
queremos estudiar o resto so-
bra. A situación social ante a
que nos encontramos,
esíxenos, cada día máis, unha
excelente preparación, para
atopar no futuro as saídas
laborais que pretendemos. A or-
ganización á hora de comenzar
un novo curso é fundamental.
Temos que partir das horas que
permanecemos no centro edu-
cativo e deste modo organiza-
lo resto do tempo dispoñible para
poder levar ó día a preparación
dos contidos que imos vendo
día a día. O estudio diario é case
obrigatorio. Non consiste en es-
tar diante dos libros dúas ou tres
-A motivación cara a aprendizaxe é o primeiro paso-
horas tódolos días. Consiste en
ve-las nosas propias necesidades, analizar en que
áreas temos máis problemas, cales son as priori-
dades inmediatas, e a partir de aí confeccionarnos
un horario de "traballo diario". O estudio, ata chegar
á idade laboral, é o noso verdadeiro traballo e
debémolo ver como algo que vai facilitar a nosa
vida laboral.
O obxectivo que pretendemos, dende O Provi-
sional, ó abordar este asunto na sección "un tema
vital" é poder desenvolver un método de estudio
que convirta as técnicas nun hábito. Isto aforrará
tempo é axudará a organizar mellor o traballo.
Motivación e planificación
É necesario en primeiro lugar, ter unha actitude
positiva cara ó que se vai estudiar. Adquirir esa
actitude é dificil, pois sempre hai materias obrigatorias
que non nos gustan.
Débense planifica-las sesións de estudio de xeito
que, ó rematar, se poida ver unha serie de televi-
sión ou dar una vuelta cos amigos, etc. (Reservar
sempre un «premio» para o final).
Condicións persoais
As condicións persoais (saúde, descanso,
alimentación,etc) inflúen no rendemento. Unha
persoa descansada, alimentada equilibradamente e
despexada, potencia a súa su capacidade de cara
ó seu rendemento escolar e exámes.
O Provisional
Factores Ambientais
O ambiente de estudio é tamén un factor moi
importante a ter en conta:
Lugar: é importante que sexa familiar, que
favoreza a concentración sen interrupcións.
Cadeira: non debe ser nin excesivamente có-
moda, nin incómoda; debe estar recta para que
facilite una posición erguida; a súa altura ten que ter
relación coa mesa e coa altura do estudiante.
Mesa: debe ser plana, ríxida, ampla para ter á
man todo o material que che sexa necesario.
Iluminación: a luz debe entrar pola esquerda se
a persoa é destra, e pola dereita, se é zurda. Debe
ser natural, ou se non, o máis parecida á luz solar.
Ruído: estudiar en ambientes ruidosos dificulta
moitísimo a concentración. Xeralmente a música
tamén distrae. É moito mellor acostumbrarse a
traballar nun ambiente silencioso.
Temperatura:debe ser media. A calor adorme-
ce. É bo ventila-la estancia cada certo tiempo, co-
incidiendo cos descansos.
Estantería: é o lugar ideal para ter ordenados, e a
man, os materiais de estudio. Convén ter á vista o
horario, calendario e o plan de traballo.
A distancia dos ollos ó papel debe ser duns 30
cm, aproximadamente.
20 decembro 2002
O Provisional
Rúa: Misericordia, 58
27850 - VIVEIRO (Lugo)
Teléf.: 982.56.04.49 - Fax: 982.56.23.06
Móbil: 696.25.76.13
ies.maria.sarmiento@edu.xunta.es
http://www.iesmariasarmiento.net
Impreso, en papel reciclado, nos talleres
de PUBLILAR - Magazos - Viveiro
Depósito Legal: LU-402-94
Viveiro, 20 de decembro de 2002
ANO IX, NÚMERO 25
TIRADA 900 EXEMPLARES
DISTRIBUCIÓN GRATUÍTA a alumnos e
profesores: 820 exemplares,
por correo a antigos profesores,
institucións, centros e medios de
comunicación: 80
SUBVENCIONA: IES MARÍA SARMIENTO
COLABORAN
ALUMNOS:
Alumnos de 1º de ESO,
Raúl Alberto Trasancos, Noemí Prado
Francisco Xosé Vázquez
Oscar Martínez, Antonio Casabella,
Lorena Piñón, Sandra Lamelas
EX-ALUMNO:
Martín Martínez
PROFESORES:
Xosé Cabana, Néstor Timiraos,
José Díaz López, José Mª Leal,
Sabela Barcón, Fco. Hermida
EX-PROFESORA:
Pilar García López
PERSOAL NON DOCENTE:
José López Peña, Javier Caneda
Antonio Mariño
Horario e Planificación.
O horario e a planificación do estudio teñen que
estar adaptados ás necesidades de cada persoa; é,
sen dúbida, uno dos aspectos máis difíciles de
cumprir e unha das claves para obter bos resulta-
dos académicos. Ten que ser realista (que se poida
levar a cabo), persoal (adaptado ás circunstancias
da persona) e flexible (se non é posible cumpri-lo
plan, mellor revisalo ata que sexa útil); sempre é
mellor comezar con obxectivos pequenos e reali-
zables.
Constante: adquirir un bo método de estudio pre-
cisa constancia e, sobre todo, dedicación.
Descansos: a duración dos descansos estará
en relación cos tempos de estudio. Non facer des-
cansos moi longos...
Unha planificación que cumpra todos estes re-
quisitos aforra tempo e esforzo, que se poderán
adicar a outras actividades. En definitiva, adquirindo
un hábito diario de estudio, evítanse os atracóns de
última hora, réndese mellor e mellorase a autoestima.
Sesión de Estudio
A duración óptima dunha sesión de estudio pode
oscilar en torno ós 60 minutos, seguidos dun des-
canso de 5 ou 10 minutos. Non convén comezar,
nin rematar, polas materias máis difíciles.