Sie sind auf Seite 1von 246

H3CHEBAHH

no
HCTOPH HA KVHTVPATA



HO PEAKHHTA
na
ACEH uHHHHIHPOB

BTOPO OHTHHEHO H3AHHE












COuH 2008














IOTH H IETH I
Bropo nsanne.

Ccrannren n anrop: Aceu Uu.uueupoe , 2008
Hsarencxa xma: 3nesn exc xyo Bynrapec

ISBN 978-954-91702-3-8



















...o.eapume no moea epe+e u+euvea.u eomu u roueu uapoo u ooceea
npeoueaeam norpa vuae e Tparu, a no ouoea epe+e u+euvea.u eu eomu...
Haucu Xu.euoapcru, C.aeuoo.eapcra ucmopu.


HPEIOBOP KTM BTOPOTO H3AHHE
Hpnoro nsanne na rosn copnnx eme nsuepnano sa no-manxo or ne
ronnn neonuano cnrne sa cnpemennara nrapcxa nayuna
ncropnuecxa nnreparypa. T xaro nnrepecr xm nero ne camo ue ne e
namann, a opn ce e ynennunn, nanoxn ce nycxanero na nropo nsanne,
onnneno c ena xparxa cryn or noxonn nrapo-xanacxn yuen
Ieoprn Cornpon, xoro npn nsananero na copnnxa ne mn eme ocrnna.
Mexynpemenno e nororneno nsananero na saxnmunrennn rom or
pesynrarnre na nponxnnnre uernpn ecernnern pasxonxn n pnmcxn
xacren rpyc, nsnpmenn or Apxeonornuecxn nncrnryr npn FAH n cr-
pynnuecrno c Iepmancxn Apxeonornuecxn nncrnryr (o 1989 ronna c
AH na IP). Fnaroapenne nmesnocrra na pxononrenxara na pasxonxnre,
-p Iepa 3omep-]on Fmnon, mn eme nosnoneno a ce sa sanosna c resn
pesynrarn ome npen re a ar orneuarann, c xoero mn ce ae ns-
moxnocr a rn nsnonsnam npn mora paora, cnpsana c nenn xomnnexc
or marepnann, ornacmn ce o r.nap. rorcxn nponem. Hpn ncnuxara npe-
nnsnocr na nscnenannra n rosn xacren, c xaxnaro y nac ocera ne ca nnn
nsnpmnann raxnna npoyunann, npnccrnnero na npenonaraemn ernnuec-
xn repmannn cpe nacenennero na xacrena ne moxa a e ycranoneno.
Vcranoneno e mnpnoro nanycxane na pnmcxn rapnnson or xacrena npes V
nex, cnpsano c npexnpnne samnrara na rpannnara npxy mecrnoro nace-
nenne, ccromo ce or ]eeparn na pnmcxara nmnepn n ro ouennno
nopan nnnca na noenna sannaxa or enoponoro nacenenne na ornnn
ynancxn pr. Kaxro npn ocranannre apxeonornuecxn oexrn orcam n orn
ynan, a cmo n no nnara repnropn na Cenepnoro Hpnuepnomopne, ne ce
orxpnxa nnxaxnn nncmenn namernnnn, cnnerencrnamn sa cmecrnynanero
na nxaxno repmancxo nacenenne npes npnara nononnna na npnoro
xnnonerne or namara epa xaxro ne xa orxpnrn n pyrn namernnnn na
marepnannara xynrypa, cnpsann no nxaxan naunn c ernnuecxo repmancxo
nacenenne. C rona sa nopeen nr ce onponepranar noxpannannre n o
cera or onpeenenn cpen cnexynannn, ne camo onycxamn mnpoxoro
pasnpocrpanenne na repmancxn nnemena n rosn paon o cpeara na VI
nex, no opn onpeenmn resn nnemena sa poonauannnnn na repmancxara
nann c nenara pxannocr, xynrypa n yxonno-pennrnosen xnnor.
3acnnnanero axrnnnocrra na resn cnexynannn npes nocnennre ronnn
eme n npnunnara sa nsananero na rosn copnnx r e nsnoxena ocrono
n nperonopa xm npnoro nsanne n cunram sa nsnnmno a ce npmam ryx
ome nenax na ocrorencrnara, onenn o nsananero my. H a nonrapm
ome nenax, ue cunram ncnuxn nnone onnrn sa noxymenne npxy nen-
2

rnunocrra na mo napo, neronara ncropn n neronara xynrypa sa na-
crpamnoro yrnanno npecrnnenne nesanncnmo or rona ann ro ce ornac
xm orennn nnnnnn, nnn xm omnocrra or resn orennn nnnnnn, sa
xoro nne cme npnenn nasnannero uapo. A sa rona npecrnnenne nne cme
nsnpnenn nasnannero eeuouu.
3a mecrre ecernnern, npes xonro ce sannmanam c ncropnra n xynry-
para na naponre or namara nnanera, as ne cm cpemnan pyr napo, cpe-
my unro nenrnunocr a ca npmenn n a nponxanar a ce npmar
ronxona noxymenn, xonxoro cpemy mo, zueapcuu napo. Or mnoro
xnnonern ro e nn sacrann a ce opn cpemy ncensmoxnn namecr-
nennnn sa cnora sem, sa cnoero cmecrnynanne, sa cno esnx, sa nnoo-
nere na cno rpy n nsxycrno, sa cnora npa. H xonxoro nrn e nn ronen
or ponnara cn npes nerre xnnonern, n xonro cme ocneomenn sa nero-
noro npnccrnne n enponecxn xonrnnenr, ro nnnarn ce e sanpman n
rasn cno ncxonna ponna nmnepnn ca nsnnxnann n ca nsuesnann npxy
semra my, no ro e ocranan na semra cn cc cno esnx n cnonre onuan,
npeanann or noxonenne na noxonenne o en nemen.
3a nponsxoa na nrapcxn napo n neronn esnx ca cunnenn n npo-
nxanar a ar cunnnann na-pasnnunn reopnn, xonro ro nsxapnar
npnmenen or ena nn ne ncnuxn nsmoxnn xpanma na crapn cnr: or na-
aneunn nsrox o na-aneunn cenep or nycrnnra Ion, sonara na
neunn cnr n Hamnp n nonpnn xpr na cenepnara enpoasncxa rpannna,
o narara na 3axapnarnero. Bcxa reopn, ue nrapnre nnn monronon-
n, yrpo]nnn, rypnn, saxapnarcxn cnannn n xaxnn nn ne ome, namnpa
mnrnonenno nopxxa cpe uyxnre n namnre ncropnnn. Ho ne n rnpe-
nnero, ue ca npnonauannoro nacenenne na namnre semn, sanasnno ne camo
cno ]nsnuecxn n renernuecxn rnn, no cmo cno esnx n cnonre onuan,
nnpexn mnoroponnre npaxecxn namecrnn, na xonro e nno nsnoxeno n
reuenne na xnnonern,. Mexy ncnuxn resn reopnn sa nponsxoa na
namn napo, neronn esnx n neronara xynrypa, ena or na-arpecnnnnre,
no n or na-manxo oocnonannre e ocoeno sacnnnnara nanocnex cnora
axrnnnocr reopn sa repmancxn nnnnn ne camo npxy ernnuecxn
nponsxo na nrapnre, no n sa csananero na nrapcxara pxana,
xynrypa n opn esnx. C mannnynannn n rnxynannero na ncropnuecxnre
nsnopn ce nanara nacnncrneno n nannno neoocnonano nera, ue
nocnrenn na resn ernoopasynamn nnnnn nnn nxaxnn repmancxn
nnemena, napeuenn eomu. ue raxnna repmancxn nnemena nnxora npes
ncropnuecxara enoxa ne ca nacennann ne camo namnre semn, no n
ccennre semn no pera na uepnomopnero, ncropnuecxnre nsnopn ca
enosnaunn cmo xaxro necmnenn ca pesynrarnre or apxeonornuec-
xnre, ernorpa]cxnre n nexcnxonornuecxnre nscnenann n nenn rosn
paon, xonro ocera ne ca orxpnnn nnxaxnn cnen or repmancxo nacene-
3


nne n nero, unero npnccrnne ryx n rpnano a e no nxaxn naunn
orpaseno npxy namernnnnre na marepnannara n yxonnara xynrypa.
Kaxro neue eme orensano n nperonopa xm npnoro nsanne na rosn
copnnx, neronara ocnonna saaua e a noxaxe no xaxn naunn ce mannny-
nnpar ncropnuecxnre nsnopn, sa a ar naroenn xaro oxasarencrna sa
resara sa repmancxo npnccrnne n Rronsrouna Enpona. H xax n resn nsnopn
nasnannero , cnparenno nme na ncxonnoro nacenenne na Hpnuepno-
mopcxn paon, nxnmunamo n cee cn ncnuxn enoponn nnemena n napon,
onranamn n mnnanoro rosn paon, xaro rpaxn, nnnpn, axn, cxnrn, capmarn
n r.n., ce samen c nasnannero . Kora n no xaxn naunn nasnannero rern
ce samen c nasnannero rorn, nn comana enn or na-nsnecrnnre nsnopn
sa ncropnra na pnmcxara nmnepn, unro anrenrnunocr n naexnocr cror
na ncxo cmnenne: Historia Augusta (Hcropn na nmneparopnre) n rosn
copnnx ro e nnrnpan n nocnenara cryn. Cpe ncnuxn nncmenn nsnopn
sa ncropnra na namnre semn n rxnoro nacenenne nma nnro enn, xoro
a cnomenana nxaxn non napo, sacennn ce n nauanoro na namara epa n
Rronsrouna Enpona, napnuan rorn. H ncnuxn resn nsnopn, es nsxnmuenne,
comanar, ue no nasnannero rorn rpna a ce pasnpar , r.e. mecrnoro
nacenenne, onranano resn semn or na-noxa pennocr, ope nsnecrno
na ncnuxn ncropnnn n reorpa]n or Xepoor o Crpaon. H n rosn cmncn,
cne nonyo]nnnanno pernamenrnpanoro npenmenynane na rernre n rorn,
nsnpmeno manxo cne noeara na nmneparop Kapaxana (188-217) na nap-
rnnre n 216 ronna, ncnuxn anropn ce uyncrnar sanxenn, cnomenanaxn
nasnannero rorn, a orenexar, ue no nero rpna a ce pasnpar rernre,
xonro nnn ope nosnarn na ncnuxn cnpemennn unrarenn n nmano samo
a nm ocnnar xo n xaxn e rosn napo snaunrenen po or nsnopnre
ca nnrnpann n nacromn copnnx. Tona oaue ne snar nnn ce npanr ue ne
snar mnosnna cnpemennn ncropnnn, n rona uncno n nrapcxn. A npxy
neopasymennero or pasmnara na nmenara ce nsrpaxa nnara repmancxa
nonnrnuecxa n xynrypna cpenonexonna ncropn, nxnmunama r.nap. Bennxo
npecenenne na naponre, no n csananero na nnorepmancxnre esnnn, n
paconara reopn, cnope xoro npecrannrenn na na-uncrara paca nnn
repmannnre-apnnn n ecrnnrennocr opn n camoro nasnanne apnnn e
cunneno npes XIX nex n ne ce npeana or nnxaxn ncropnuecxn nsnop.
ue ncropnra na namn napo ce e mannnynnpana or xnnonern nacam,
ena nn me nsnenaa unraren, npe unnro oun n cnpemennara ncropn ce
mannnynnpa no na-narn naunn. Cmo ena nn n morno a ro nsnenaa
npncnonanero na namara ncropn n nnoonere na namara xnnonerna
xynrypa or pyrn napon. Hayxara na rperoro xnnonerne oaue pasnonara c
no-naexnn cpecrna sa nponepxa na mnoro or nxnre, xonro ca nn npecra-
nnn n nponxanar a nn ce npecranr xaro ]axrn. A resn nxn ca sanerna-
nn noxo n namero csnanne ome or yunnnmnara cxamexa nne cme ope-
menenn c espo npepascnn sa namero mnnano, namara xynrypa, namara
4

nncmenocr n namara pennrn. Anman e xasan, ue sa uonexa e no-necno a
pasne aroma, orxonxoro cnonre npepascnn. 3arona ne cn npan n na-
manxn nnmsnn, ue unrarenr me npneme necno nanncanoro n rasn xnnra, axo n
ro a ce npecran ns ocnona na ncropnuecxn nsnopn, nounnamn npxy
cnnerencrnara na na-xomnerenrnnre n esyxopnn anropn or pennocrra n
cpenonexonnero or Xepoor n Crpaon, o cn. Heponnm n Xpaan Manp.
3a mene ne eme nsnenaa, ue axo n npnoro nsanne na rasn xnnra a ce
nocpemna c naronamepeno oopenne or na-pasnnunn cnoene na nrapcxa-
ra omecrnenocr sa xoero cnnerencrnar mnoro nncma na unrarenn r ne
e cnomenara nnro n namn nepnonuen neuar, nnro n nayunnre nsann.
Tonxona noneue me nsnenaa penensnra sa ne, nomecrena n o]nnnannn
mnernn na repmancxnre nnnorexn, xomenrnpam na-snaunmnre uyxe-
crpannn nynnxannn. H n ne penensenrr, -p Ptopnnr, orensna, ue r
naxnnre nnpocn ornocno rornre ce nyxar or nono npepasrnexane. B rosn
cmncn ce nanam, ue rasn xnnra me nomorne na mnaoro noxonenne n-
rapcxn ncropnnn a pasepar no-ope nrapcxara ncropn n a aar
npnnoca cn sa nenoro npouncrnane or nxn n sanyxenn.
Acen unnnnrnpon, Fepnnn, 4 oxromnpn 2008 r.



HPEIOBOP OT CTCTABHTEAH
Hpes 2003 ronna nsnese ena xnnra cc sarnanne: IOTHTE u cma-
poeep+aucromo rv.mvpuo-ucmopu:ecro npuccmeue no o.eapcrume
se+u
1
cc ccrannren -p Pocen Mnnen, peaxropn -p Banenrnn
Xpncron n Hannnna Hapamxenona n cc crynn or cmn -p
Pocen Mnnen, npo]. Xepnnr Bon]pam, npo]. apxnm. Ieoprn En-
pon, npo]. Emnnn Crauena, npo]. Fopnc Hapamxenon, -p Cner-
nosap Enpon, -p Emnnn enuena, -p Bacnnxa Iepacnmona-
Tomona, -p Enrenn Ienuena, -p Banenrnn Xpncron, Anexcanp
Cranen, Fon ymanon, ouxa Anaxona, Mnna Focnaunena, Kar
Tpena]nnona, Teoopa Konauena, n Meron acxanon. Or nne-
ennero xm xnnrara nayuaname, ue r e pesynrar or npoyunannra
na paornara rpyna, csaena nn npsxa c paspaorxara na enn
nnrepncnnnnnnapen npoexr na Fanxancxara menna axaemn n
ue ce ]nnancnpa or enponecxn ]onannn, a nsannero na xnnrara
e ocmecrneno c nomomra na Hoconcrnoro na Kpancrno Hopnern
n Co]n. Hayuaname cmo, ue rasn nayuna paorna rpyna cc cc-
ran enn axaemnx
2
, uernpn npo]ecopn n mecr oxropn (noneuero
or ocranannre n momenra na nsnnsanero na xnnrara ca oxropanrn)
cn e nocrannna sa nen a orxpne cnenre na craporepmancxoro
xynrypno nacnecrno no nrapcxnre semn, rornre, nrapcxn
ernorenesnc n enponecxara nn nenrnunocr xaxro e osarnane-
no nneennero xm xnnrara
3
, xoro cnope ymnre na nenn
ccrannren sannna, maxap n camo na npnonauanen eran, noro
none n ocnernnanero na craporepmancxoro mnnano n xynrypno-
ncropnuecxo nacnecrno na Fnrapn, a neronoro orxpnnane n
omecrneno remarnsnpane e cnpsano n onpeenena crenen c npo-
mna na npecrannre, na napanrmnre xaxro n nrapcxara repma-
nncrnxa no ornomenne na nannonannara nn ncropn n nenrnu-
nocr, raxa n n nrapo-repmancxnre ornomenn, xonro ce oxasnar
cera n ponnncxn, c nxon omn xopenn
4
. Fnrapcxnr unraren,
nesanosnar c nocranennre n nperonopa na xnnrara nnpocn xaro
nen sa npoyunannra na nayuna rpyna or na-nncoxo xnann-
]nnnpann cnennanncrn no orennnre ncnnnnnnn, cnrypno me
6

nocpemne c neoymenne resn nsnnenn na pxononren na
rpynara, nmero na xororo ena nn my e nosnaro ocnen axo e mexy
unrarennre na nsanann or xaronnuecxara npxna n Fnrapn
necrnnx Aarap, unro peaxrop e ro. C ne no-manxo
neoymenne me npneme cmo rnpennero, ue n resn rexxn ron-
nn na ]nnanconn sarpynenn n xpnsn ca ce namepnnn ]onannn
n npannrencrna, ne xanemn cpecrna sa noxpenara na raxona
naunnanne, xoero na-nocne n oxasano npnnanexnocrra n na
namn napo xm nncoxara enponecxa xynrypa n ro ome or pan-
noro cpenonexonne, xaro noxaxe, ue or na-aneunn npemena
ro e nsnnrnan narornopnoro nsecrnne na craporepmancxara
xynrypa n na repmancxoro xynrypno-ncropnuecxo npnccrnne n
namara ponna. H xoero me ycranonn n oxaxe cnnnoro nnnnne
na repmancxn esnx npxy nrapcxn or na-noxa pennocr,
n ue n ncropnra nn nma pyr napo xaro rornre, xoro ronxona
nrn n raxnna maman, n nponxenne na ronxona cronern, a ce
e sacennan no namnre semn, raxa ue nnrensnnnocrra n nnrnocrra
na rona sacennane nsnexar rorcxn enemenr na xauecrneno pyra
opnra xaro ernoopasynam ]axrop
5
nnn c pyrn ymn, ue
cmo raxa n opasynanero na namara naponocr nne nxnm na
repmannnre.
Ome n nperonopa na xnnrara unrarenr me nayun, ue npe-
cranara my sa ]opmnpanero na nrapcxara naponocr [...] saxona-
na enncrneno n camo n rpnenncrnoro na rpaxn, cnannn n npa-
nrapn rpna a e npomenena nocpecrnom oorarnanero
na rosn moen c uernprn, rorcxn, craporepmancxn enemenr [...] n
xomnnexcna, sanouena npecrana sa neronoro peanno cmecr-
nynane
6
. Be nayun, ue rosn cnpmeno non eran n nrapcxara
ncropnorpa]n, na xoro nnpocnara nayuna rpyna nocran naua-
noro, nma sa nen a pasxpne cxpnrara n nensnecrna ocera ncropn
na rornre n ue Fnrapn e enncrnenara crpana n Enpona, xoro
renpna npecron a cncremarnsnpa, oomn n nonynpnsnpa
cnoero rorcxo xynrypno-ncropnuecxo nacnecrno
7
. H ue nmenno
resn crapn npsxn n nsanmoornomenn mexy namn napo n
cnomenarnre rorn npecror a ce nscnenar or nayunara rpyna,
xaro n nocouenn copnnx ce npecranr na nrapcxn unraren
7

nxonxo omn crarnn no orennnre nayunn ncnnnnnnn, cnpsa-
nn c enocrra na rornre n namnre semn, xaxro n nnona-
rnnnnre napamerpn
8
, no xonro rpna a ce nacouar emnre
nscnenann.
B camoro nauano na nneennero, xaxro n n npernea na n-
rapcxara nnreparypa no rosn nnpoc n crarn na -p Cn. Enpon
9

ce oren snaunrenno mcro na ocera nsnpmenoro nnn no-
cxopo, cnope anropnre, nensnpmenoro nn npsxa c nsc-
nnanero ponra na rornre n rxnoro mcro n namara ncropn. Or
ena crpana n nperonopa na copnnxa ce noueprana, ue remara
sa snaunmoro mcro na rornre n nsomo na craporepmancxn
enemenr n nrapcxara ncropn opn n nemanxa crenen n nn
]opmnpanero na nrapcxara naponocr, e nona, censannonna sa
mnpoxara omecrnenocr n Fnrapn n ue ocxopo r ocraname
nenosnara n neocsnara n sa ronma uacr or nrapcxara nayuna
omnocr, xoro n rpnano a nma npo]ecnonanno ornomenne n
nnrepec xm rosn nponem
10
. Or pyra crpana Cn. Enpon, no-
couna xonxperno nxon onpeenenn rpemxn, onycnarn or n-
rapcxn anropn npn ocnernnanero na rasn rema. Cnomenana ce
nmero na nsnecrnn nam ]nnonor axa. . euen, xoro, oxas-
naxn c ena cno crarn, ue n nrapcxoro naponocrno nme e or
repmancxn nponsxo [!?], ne ycnna a rn nponoxnpa [nrapcxn-
re ncropnnn]
11
, a cmo raxa n nmero na Ianuo Henon, nsnecren
nmnren ncropnx c xpano opxann npecrann n nonrn, no c
ronemn nperennnn n sannna npoyxrnnnocr, [...] xoro npe-
cran rorcxara remarnxa n raxn nsonauen n xapnxarypen nn, ue
nnxo cepnosen ncropnx ne n cn n nomncnnn a ce onnxn o
ne
12
. Cnomenana ce cmo raxa n nmero na nnaue nsnecrnn c
nayunara cn opocnecrnocr n oexrnnnocr npxonen ncropnx
axa. Hnan Cnerapon, xoro rosn nr e nsnenepnn na cee cn,
xaro n pasena sa ncropnra na FHH [r.e. Fnrapcxara npanocnan-
na npxna] ne e nanpannn n na-ern namex sa rornre na
Byn]nna.
13

Ha-xcno na rona mcro unrarenr ne moxe a ne cn saae
nnpoca, xax e nsmoxno a ne snae n a ne e yunn n yunnnme nnn
n ynnnepcnrera sa ena raxana naxna n opn ]ynamenranna pon
8

na repmannnre n namara crapa ncropn sa rxnara pon n nonara
nn ncropn ryx ne crana yma, r e mnoro ope nosnara na ncexn
nrapnn. Tosn nnpoc ne moxe a ne cn saaar n nce ome
xnnnre namn cnaponnnn, nonyunnn cnoero opasonanne npen
1944 ronna, xoraro repmancxara nponarana ne nponycxame
cnyua a nsrxne npensxocrnoro na repmancxara nann. Be ce
sannra, xax e nsmoxno nrapcxara nayxa a e nponycnana o-
cera a saenexn r naxnn sa namn napo n neronara ncropn
ocrorencrna? H xax e nsmoxno r o raxana crenen a nsoc-
rane, mom xaro ce oxasna, ue Fnrapn e enncrnenara crpana n
Enpona, xoro renpna npecron a cncremarnsnpa, oomn n
nonynpnsnpa rorcxoro cn xynrypno-ncropnuecxo nacnecrno
14
.
3amo n nrapcxnre apxeonosn, pasxonann npes nocnennre cro
ronnn xnnn namernnnn or namero xynrypno-ncropnuecxo nac-
necrno, ca npemnuann enocrra n namernnnnre na rosn napo,
xoro ronxona nrn n raxnna maman, n nponxenne na ron-
xona cronern, ce e sacennan no namnre semn
15
?
Fnrapcxnr unraren ne moxe a e nacno no nnpoca sa
rornre, xaxro n sa rxnoro npnccrnne n rexnnre nnnnn no
namnre semn, no npocrara npnunna, ue xaxro rona npnccrnne,
raxa n nponsnnsamnre or nero nnnnn, ne morar a ce cunrar nn
na-manxo sa oxasann n nscnenn or nayxara, maxap n sa rx, n
no-cnennanno sa cmnocrra n nponsxoa nm, a cmecrnyna or-
pomna nnreparypa, es r a e n ccronne a ae ocnenne na
resn na rnannn nnpoca, npxy xonro ce nor cnopone or crone-
rn. Hn na-manxo ne morar a ar onnnenn cmo raxa n-
rapcxnre apxeonosn, ue ne ca saensann nnn ca npenepernann
cnenre or rorcxoro npnccrnne n nrapcxnre semn. Ome npes
1930-re ronnn ce npanr pasxonxn n snaunrenen sa roranamnara
nn nayxa mama n npenonaraemnre nocennma na repmancxn ro-
rn y nac c yuacrnero na nnnn repmancxn cnennanncrn no ncro-
pnra na rornre
16
; pasxonxnre nnar nocerenn or na-nsnecrnnre
cneronnn excneprn no rosn nnpoc or Ancrpn, ann n Anrnn,
no re ocranar noxo pasouaponann or nsnnpeno cxpomnnre
naxoxn, npn xonro ne moxe a e orxpnr nnro enn enncrnen
nannc na r. nap. rorcxn esnx, ne morar a ar orxpnrn nn-
9

xaxnn cnen or repmancxo nacenenne, a nxonxoro annnxannn
or xoncxn amynnnnn, namepenn ram, ca xapaxrepnn sa ncnuxn
ocranann napon or rasn enoxa
17
.
Ho cmoro ce ornac n o pasxonxnre, nponeenn na ocranann-
re mecra no uepnomopcxoro xpapexne nsnn Fnrapn, xonro,
cnope nxon rnpe cmnnrennn ncropnuecxn nsnopn, n npon-
xenne na noneue or uernpn cronern nnn nnrno sacenenn camo
c rorn. Tosn nnpoc pycxara nayxa nocran ome n xpa na XIX
nex, xoraro ce nonnar n npnnre xpnrnunn enexxn na pycxn
ncropnnn no nono na nno nsmncnenara pxana na Xepmana-
pnx n Kpnm
18
. Cne nonara penna cxannnancxn n opn nem-
cxn yuenn npepasrnexar xpnrnuno nnara nnreparypa sa ror-
cxoro npnccrnne n Cenepna Enpona, xaro orxnpnr pemnrenno
npenonoxennra sa nero
19
, oxaro cnonencxn n nrannancxn ns-
cneonarenn pasnnar mnra n sa repmancxn nponsxo na nneme-
nara, nacennamn Henrpanna Enpona, nsnecrnn no omoro cn-
parenno nonrne nenn/nenern/nanann
20
.
Hpn nsrxnanero na nnonarnnnnre napamerpn n nscnenanero
na nponemarnxara, cnpsana c rornre, anropr na nneennero,
P. Mnnen, orensna xpnrnunoro ornomenne na amepnxancxara n
oruacrn na enponecxara ncropnorpa]n cne nropara nononnna
na XX nex camo no nnpoca sa crapnre ernoxynrypnn xopenn na
Enpona, xm xonro, cnope nero, rnannara pon npnnanexn na
rornre-repmannn. Hnrnpaxn nn npsxa c rona cnoe rnpenne
rpya na nsnecrnn amepnxancxn menenncr, npexrop na Henr-
pa sa npoyunann na cpenonexonnara n nspoxencxa ncropn
npn Vnnnepcnrera n Hoc Anxenec, npo]. Harpnx Inpn (Patrick
Geary, *1948)
21
, xaro penpesenrarnnen n rona ornomenne, ro
npemnuana ocrorencrnoro, ue nnpocr sa cmnocrra na raxa
napeuennre rorn, cunrann npenmno axo ne n nsxnmunrenno
or repmancxnre anropn sa repmancxo nneme, xoero nno ocrannno
cnenre or cnoero cmecrnynanne n nna Enpona, xaro nonnnno
pemnrenno npxy nenara cpenonexonna ncropn, e npnnnnnen.
Tosn nnpoc e nocranen n ncropnorpa]nra ome c nonnanero na
nonrnero rorn npes III nex. cn. Xp. a opn n na-ernnr
nperne na ncropnuecxnre nsnopn me nn yen, ue npecranara sa
10 IOTH H IETH

nero nmenno or rorana n uax o cpeara na VI nex, ce pasnnuana
xopenno or npecranara, xoro nmar n xenar a nanoxar sa nero
repmancxnre anropn n n na-mnpox cmncn nsomo repmannnre
xm xonro npnnanexar n r mepnre cnoncopn na Hnrepnc-
nnnnnnapnara nayuna rpyna Iorcxn npoexr.
Iorcxnr nnpoc, noxpannan or mannnynannnre na nemcxn
ncropnnn, nrpae ena or rnannnre ponn n sanoenarennara nonnrn-
xa na repmancxn nmnepnannsm npes XIX n npnara nononnna na
XX nex. Tesn mannnynannn sanounar a ce npoxapnar n nayxara
enonpemenno c reopnra sa nnoeep+aucrama paca n nno-
eep+aucrume esnnn ome or cpeara na XIX nex, no n xpa my n
ocoeno npes npnnre uernpn ecernnern na XX nex ocrnrar
cnora xynmnnann. B ncropnorpa]nra re ca nsnoxenn na-
nocneonarenno n nenenacoueno n rpyonere na nsnecrnn rep-
mancxn ncropnx Hynnr Bmnr
22
, orneuarann n orpomnn rnpaxn n
ecerxn nsann, nxon or rx n cne Bropara cneronna nona n
penpnnr. A nera sa nennunero na rornre-repmannn n sa rx-
nara pxonona pon n ncropnra n xynrypara na Enpona ce
nsnpnema or nannonan-connanncrnuecxara neonorn ome npn
nenoro sapaxane n nonyuana ram nenrpanno mcro. B camoro
nauano na Bropara cneronna nona nonosannaennr noncxn npn-
crannmen rpa na Fanrncxo mope Inn e npenmenynan n
Iorenxa]en n ce rornn npenmenynanero na Kpnm n Iorennan,
Cnm]eponon n Iorenypr n Cenacronon n Teoepnx-
xa]en, xoero crana no-xcno rema n sa Hmpneprcxn nponec
23
.
Enonpemenno cc sacnnnnnre ce npes mnnann nex mannnyna-
nnn na repmancxnre ncropnnn no rorcxn nnpoc, nsnnxna n
omnpna nayuna nnreparypa cpemy rx, cpe xoro nouerno mc-
ro xaxro no ornomenne na nsuepnarennara aprymenrann na xpn-
rnxara cpemy neoocnonannre n ]anracrnunn rnpenn na rep-
mancxnre anropn, raxa n nopan nenara axryannocr n npnopn-
rera n npn pasrnexanero na rorcxn nnpoc, npnnanexn na
nrapcxn ncropnx -p Ianuo Henon (Gantscho Tzenoff, 1870-
1952), xoro c nna nopenna nynnxannn na rasn rema
24
ana
nacoxnre sa nscnnanero na nennre nponemn. 3a cxanenne sa
nrapcxn unraren noneuero neronn nynnxannn ca neocrnnn,
11

r xaro ome n npnnre cemnnn cne 9 IX 1944 ronna re ce
nxnmunar n nnexca na sapanennre xnnrn, nnar nssern or
nrapcxnre nynnunn n nnunn nnnorexn n ce ynnmoxanar. A
cne ena ocrpa cnercxa xpnrnxa
25
nmero my ne ce cnomenana n
nrapcxara nayuna nnreparypa n nponxenne na uernpn ece-
rnnern. Bpxy rasn nponemarnxa e nynnxynan mexynpemen-
no snaunrenen po nscnenann n or pyrn anropn, sacrnnamn
cranonnma pasnnunn n opn nannno npornnononoxnn na crano-
nnmero na repmancxnre anropn. A mnoro or resn nscnenann sa-
crar neue n onacrn, nsnnsamn nn or c]epnre na apxeonornra,
nonnrnuecxara, xynrypnara n npxonnara ncropn, sa xonro ca
xomnerenrnn nxon or cnennannnre nomomnn nayxn n no-rouno
xonxonornra, cpannnrennoro esnxosnanne, ernorpa]nra, no-
nornra n opn xnmnra.
Camo enn nonpxnocren norne npxy nayunara nnreparypa
no rorcxn nnpoc n nn ocraruen sa nrapcxn unraren,
sa a pasepe, ue rosn nnpoc e nenocpecrneno cnpsan c nxon
or na-cmecrnennre nponemn na crapara n cpenonexonnara
ncropn na namn napo, xaro resn sa neronn nponsxo, esnx n
nncmenocr, sa neronnre onuan n pennrnosnn npnann. Cnpsan
e c neronara xynrypa n nsxycrno, c neronn npnnoc n cxponnm-
nnnara na cneronnara xynrypa, c nnnnnra, xonro e nsnpneman
or pyrnre napon n c nnnnnero, xoero ro cam e oxasnan na py-
rn napon. Ho n sa neronoro mcro cpe enponecxara nnnnnn-
sann, xoero cncem ne ce namnpa nxe no nenara nepn]epn
xaro nexenan n nenpnren npnarx xm Enponecxara omnocr.
Bcnuxo rona nanara rasn nponemarnxa a e pasrneana rnp-
e nnnmarenno n ro nn ncxo ornomenne. Ha cepnosna nponepxa
nonexar rnpennra sa ocoenoro snauenne na repmannnre-
rorn xaro ocnonen ]axrop sa ncropnuecxoro n xynrypnoro pas-
nnrne na Enpona npes enoxara na pannoro cpenonexonne, no on-
peennnn o ronma crenen cmo n nacoxnre na rona pasnnrne n
reuenne na cnenamnre nexone uax o nspaxanero. Hanara ce
nponepxa na mnoxecrno ]axrn, xnnoresn n npenonoxenn, cnp-
sann c penna nnpocn, ornacmn ce o rx. H npen ncnuxo c
nnpocnre: Kon ca resn repmannn-rorn? Kaxn e rexnnr
12

nponsxo? Or xe ca omnn, xe ca xnneenn n xe ca ornmnn?
Kaxn e nn rexnnr nomnnx? Kaxnn ca nnn rexnnre onuan?
Ha xaxn esnx ca ronopnnn n nncann n xonxo nepnn ca rnpennra
sa rorcxa asyxa n sa npeno na Fnnnra na rorcxn esnx?
Kaxna e nna rxnara pennrn? Bcnuxn resn nnpocn ca ocoeno
naxnn sa nac, nonexe sa cnomenarnre repmannn-rorn ce
rnpn, ue ne camo ca nacennann ccennre na namn napo semn,
no opn ronma uacr or repnropnra n nemnnre rpannnn na namara
ponna. 3a pasnnxa or anropnre na noneuero xnnoresn, ann
orronopn na resn nnpocn npes mnnannre nexone, nemnara nayxa
pasnonara cc cpecrna n meron, nosnonnamn nponepxara nm
neue na cncem pasnnuna ocnona, npn xoro nponepxa ncnuxn
neoocnonann npenonoxenn n mnenn rpna a orcrnr npe
saxnmuennra, nonyuenn or onnpamn ce na nonoxnrennnre nayxn
nscnenann.

Henra na nacromn copnnx e a sanosnae unraren c npo-
nemarnxara, cnpsana c rorcxn nnpoc n no-cnennanno c rnp-
ennra na nxon anropn sa nxaxno yuacrne na rornre-repmannn
n nrapcxara ncropn n opn n cnnnre na namn napo n
xauecrnoro nm na ernoopasynam ]axrop. Ha unraren ryx ce
npenarar nxonxo crynn or pasnn anropn n na npno mcro or
cnomenarn no-rope ncropnx-nmnren Ianuo Henon, anrop na
nna nopenna or snaunrennn nynnxannn, nsaenn or na-
anropnrernn repmancxn nayunn nsarencrna. Hmenno ro npn
nocran n nayxara ome n nauanoro na mnnann nex nnpoca sa
cmnocrra na raxa napeuennre rorn, sa rexnn nponsxo n sa
mop]onornra na rona nonrne. B nomecrenn ryx manx orxc or
neronara xnnra sa nponsxoa na nrapnre camo ce naxnpnr
nxon or nponemnre n sa npnn nr n ncropnorpa]nra ce
opma nnnmanne cmo na nnnrnncrnunnre ]axropn, onenn o
cmecnanero na nxon nonrn, n pesynrar na xoero ncropnra ce
nsonauana. Maxap n nanncana npen noneue or 75 ronnn, rasn
cryn ne e sarynna n o cera axryannocrra cn, a oxasarencr-
nara, c xonro anropr ononnpa na ycranonennre or nayxara ncrn-
nn, ca nannnn n nec.
HPEIOBOP 13

Ha cmara nponemarnxa ca nocnerenn n rpn crynn na enn
enexnr nscneonaren, unero nme ena nn e nsnecrno ne camo na
necnennanncrnre, no cmo n na cnennanncrnre no cpenonexonna
ncropn y nac. Tona nanara a ce xaxar ryx nxonxo ymn sa nero
n sa neronnre nscnenann. To nnme no ncenonnma Cepre
Hecno, sa xoro ce xpne yxpanncxnr yuen npo]. -p Cepre
xonnennu Hapamonon (1897-1967). 3anpmnn Knencxn ynnnep-
cnrer no cnennannocr ecrecrnenn nayxn n ronnara na Oxrom-
npncxara penonmnn, ro samnrana oxropcxa crenen n 1928
ronna, nnme na 400 nayunn nynnxannn n onacra na ecrecr-
nennre nayxn n ornanna xarepa n Knencxn ynnnepcnrer, a n
nocnennre onoennn ronnn e n npexrop na 3oonornuecxn
myse n Knen, unro orara cnpxa ycnna a yxpne n sanasn
npen a oar repmancxnre nocxn. B xpa na nonara
repmannnre ro ornnnuar cc cee cn n ro sarnapr n xonnenrpa-
nnonen narep, or xero amepnxancxnre nocxn ro ocnooxanar.
Cne nonara ro oaue ne ce sanpma n CCCP, a ornna n An-
crpann n o xpa na xnnora cn sanexa xarepa no nonorn n
ynnnepcnrera n Kamepa. Maxap n necnennanncr n onacrra na
ncropnra, ro nocnemana nocnennre ne ecernnern or xnnora
cn na nscnenann na cpenonexonnara nonnrnuecxa n xynrypna
ncropn na Pycn n cnpsannre c ne napon, n rona uncno n
Fnrapn. B pesynrar na nscnenannra my nsnnsar mnoxecrno
crarnn, cpann n ecer roma no sarnanne Hcmopu Pvcoe e
ueusepaueuuo+ euoe
26
, na roma cc crarnn no nnpocnre na
pannara ncropn na cnannnre
27
n rpn pyrn xnnrn, nocnerenn na
pannara pycxa ncropn
28
. Hscnenannra my nsanar sanoueno
nosnanane na ncropnuecxnre nsnopn, xonro ro nma nsmoxnocr
a pasrnexa ne camo or rnenara rouxa na ncropnxa, a n or rasn
na ]nnonora n reorpa]a, xaro rn nnrepnpernpa n xomenrnpa es
a ce copasna c npeyexennra, cmecrnynamn y mnosnna
ncropnnn. B rosn cmncn ocoeno snauenne npnonnar neronnre
nscnenann n onacrra na crapara nrapcxa ncropn, xaxro n na
ncropnra n ernorpa]nra, no cmo n na rononnmnxara na Rro-
nsrouna Enpona, xonro ro onexar o rnpe nnrepecnn sa-
xnmuenn. Ocoeno nennn sa nrapcxn unraren ca neronnre
14 IOTH H IETH

crarnn no nnpocnre na ncropnra na rernre n rornre, c xonro
ro me nma nsmoxnocr a ce sanosnae n nacromn copnnx.
Kaxro n nomecrennre n rosn copnnx crynn na Cepre Hecno
alias Hapamonon, raxa n n ocranannre my nscnenann, xero
omnnnpama rema ca nponemnre na ernorenesnca na naponre,
nacennamn nec Hsrouna n Rronsrouna Enpona
29
, ro nsnonsna
pesynrarnre or nscnenannra na I. Henon, xororo mnoroxparno
nnrnpa, no cmenpemenno n onnna ononre my c ome mnoro
necnomenarn or nero cneenn or anrnunn n cpenonexonnn
anropn, noxpenmn neronnre resn
30
. Ho raxn naunn crapara n
cpenonexonnara ncropn na Enponecxn nsrox npnonna neue
nonn xonrypn, ouepranamn no-rouno n no-cno cnrnra or pan-
noro cpenonexonne n nponsnesnnre or rx n ncnecrnne na rx
npomenn npn rona npomenn, sacramn ne camo rosn pernon, a
onpeenmn no-nararmnn xo na ncropnra na nna Enpona. 3a
nscnnanero na resn nponemn C. Hecno nsnonsna uecro n
nenomecrennre ryx neronn crynn pesynrarn or sanouenn
nscnenann n onacrra na ernmonornra, n ro npenmno na
rononnmnre n ernonnmnre, xonro onnnar aprymenrannra my sa
nponsxoa n ernnuecxn ccran na ceramnoro nacenenne na
Enpona
31
, n rona uncno n na mnnmnre xpnmcxn repmannn n
rexnn esnx. A n npernea cn na ncropnuecxnre nsnopn sa ry na-
cenenne, sa neronnre ernnuecxn ocoenocrn n sa neronn esnx,
ro noxasna xonxo nsocranana e namara ncropnorpa]n no resn
r cmecrnenn nnpocn.
Bn npsxa c esnxa, no n c pennrnra na naponre n Rronsrou-
na Enpona npes pannoro cpenonexonne, e rperara nomecrena ryx
cryn na C. Hecno, Ha rare esur e ou.a uanucaua Iomcrama
Buo.u ua V.qu.a? 3a pasnnxa or npnnre ne neronn crynn,
npn xonro sa nnso nononnn nex cne nanncnanero nm re ne ca
sarynnn cnora axryannocr, a ononre, c xonro ro noxpen
resnre cn, ca nannnn n cera, pesynrarnre or nscnenannra my no
nnpoca sa r. nap. Iorcxa Fnnn na Vn]nna ca neue o ronma
crenen ocrapenn n npanr n nsnecrno ornomenne rasn cryn
opn nsnnmna. Hesanncnmo or rona r sacnyxana a ce nynnxyna
na nrapcxn esnx, nonexe orpasna naxen eran or nscnenannra
HPEIOBOP 15

no rosn nnpoc, ome noneue, ue sa noneuero or nscneonarennre
r e nensnecrna n no-nararmnnr xo na nscnenannra, xaxro n
rexnnre pesynrarn, es ne rpyno morar a ar paspann n
onenenn.
Bnpocr sa r. nap. Iomcra Buo.u ua V.qu.a e na-rcno
cnpsan c nnpoca sa pannoro xpncrnncrno na nacenennero no
namnre semn, no n cc cnoxnn xomnnexc or nnpocn nn npsxa
c neronn esnx n nncmenocr. Cmo r rcno cnpsana c rosn
xomnnexc or nnpocn e n crynra Aethicus Philosophus Cosmo-
graphus or -p Foxnap Heuen
32
, nynnxynana n y nac, axo n a e
ocranana nensnecrna ne camo sa mnpoxn xpr unrarenn, no n sa
noneuero namn cnennanncrn. annnre, xonro r cpxa, onpe-
enr ronmara n axryannocr n cera, uernpr nex cne nenoro
orneuarnane, xaro onpananar npeneuarnanero ryx c manxn cxpa-
menn n c axryannsnpann or anropa enexxn
33
. A no-nararmnoro
pasnnrne na nayxara npes nocnenannre nenoro nynnxynane
ecernnern nn ana neue nsmoxnocr a cn nscnnm nxon or
nnpocnre, sa xonro ocera nmame orronop.
Fnrapcxnr unraren cnrypno me nocpemne c nnrepec n cry-
nra na nsnecrnn cpcxn ncropnx -p uepo Bnmnu, xoro
ryx ce nomecrna cc cxpamenn n npecrannna uacr or neronara
nynnxann
34
na demonuca ua vr.ucru npeseumep
35
. Orpas-
nama cno anrnnrapcxnre renennnn n cpcxara nannonannc-
rnuecxa ncropnorpa]n, r noxasna ome enn acnexr n nnrepnpe-
rannra na nasnannero rorn r xaxro rona nasnanne ce npn-
nara ne camo or pnmo-xaronnuecxara arnorpa]n n or cpcxara
ncropnorpa]n n xcnoro cpenonexonne, no n or onmnncrnoro
cnpemennn cpncxn ncropnuapn. B rosn yx ce nnrepnpernpar
n mannnynnpar cneennra sa Fnrapn n nrapnre n mnoxecrno
noonn cunnenn or cpcxn anropn cne XIV nex, no n n XX
nex npnmep sa rona ca nnrarnre or Teo]an Hsnonennx n or
neronn nponxnren n rasn cryn, cornerno yxpacenn n
onnerenn n rexnn npeno or anropa.
3ananoenponecxara n nrapcxara ncropnorpa]nn ce ornacr
pesepnnpano xm anrenrnunocrra na comennra n yxnncxn
neronnc. 3anncan na cnanncxn esnx n npeneen na narnncxn ne
16 IOTH H IETH

npen cpeara na XIV nex, ro e nn mnoroxparno npenncnan n
cornerno mannnynnpan, xaro or nero nma sanasenn no-crapn
pxonncn or nauanoro na XVII nex, xoraro nsnnsa nrannancxnr
my npeno or Manpo Opnnn
36
. Maxap n n neronara ocnona a ca
sanernann n nxon crapn ouennno anrenrnunn rexcrone n ycrnn
npeann, re ca o xpana crenen npennauenn, xaro ca nocouenn
mnoro nsmncnenn nnna n cnrn. 3a resn mannnynnpann rexc-
rone nposnpar oaue cmo n nxon naxnn cneenn or nrap-
cxara ncropn, uacr or xoro e ncropnra na nacenennero na an-
mann, ccranma or nropara nononnna na IX o npnnre ece-
rnnern na XI nex uacr or nrapcxara pxana, no n npen rona
na-rcno cnpsana n xynrypno-nonnrnuecxo n yxonno ornome-
nne c ocrananoro nacenenne na nrapcxnre semn
37
.
Hponemarnxara, cnpsana c anrenrnunocrra n arnponxara na
nnpocnn na-panen omamen nncmen nsrounnx sa cpcxara
ncropn, xaxro ro ce npecran or mnoxecrno no-crapn cpcxn
ncropnorpa]n, e ocraruno mnoro ncxyrnpana or neronnre
nscneonarenn
38
n ne nnnsa n npemera na nacromn copnnx. Ha
nrapcxn unraren me e oaue cnrypno saanno a nayun xax
nonrnero rorn ce nnrepnpernpa n no-crapara n no-nonara
cpcxa xnnxnnna, a ry me my nomorne n a cn nscnn no xaxn
naunn ro ce nonna n rnxyna npes cpenonexonnero npn rona
ne camo or cpcxnre, no n or nnsanrncxnre n sananoenpone-
cxnre nncmenn nsrounnnn.
B npenarannre ryx orxcn or xomenrapnnre na Bnmnu xm
nsannero na demonuca ua vr.ucru npeseumep anropr cnena
nsnpnerara or onmnncrnoro cnpemennn ncropnnn resa, ue
rornre ce nnn nonnnn nnesanno npes III n. cn. Xp. no cenep-
noro xpapexne na uepno mope n na Fanxancxn nonyocrpon,
xaro samecrnnn npenmnoro nacenenne no resn mecra, sa a ar
n re nsmecrenn no cmn naunn or sacennnnre ce npes VII nex na
rxno mcro cnannn. Ho ryx ro ocran unraren n nensnecr-
nocr xaxnn ca nnn no naponocr n na xaxn esnx ca ronopnnn
resn xpncrnnn, xonro omnnre or cenep nnn n neoysann
rorn sanapnnn n anmann a ue re ne ca nnn rpnn, snaem c
nonoxnrennocr n ro ne camo or nerpnxnre nmena na rexnnre
HPEIOBOP 17

muennnn. Ho rosn nnpoc mnun n nsaennr or Bnmnu rexcr
na neronnca sa pasnnxa or mnorocnonnn n nnen c nennannnn
n nsmncnenn cnanncxn xnse pasxas sa nauannara ncropn na
Regnum Slaworum, nenamnpam noxpena n nnxaxnn ncropnuec-
xn nsnopn n namernnnn. Taxa demonucm ua vr.ucru npeseu-
mep n neronnr ycpen, no ne ocoeno nouren, cepnosen n ocroen
sa onepne nsaren, nn narnxnar n pnere rnannn xnmu sa pas-
npane na r cnoxnara n opxana repmnnonorn who is who:
rornre ca npn ncnuxn cnyuan snnre nacnnnnnn n esnepnnnn,
xonro npecnenar, norncxar n nsnnar opnre cnannn
pecnexrnnno xpncrnnnre. H xoero e ocoeno nnrepecno: rona
npecnenane ne npnxnmuna c nponaanero na rorcxara pxana n
nsuesnanero na rornre n VI nex, a nponxana cc cmara ne-
ymonnmocr n nnrensnnnocr ome mnoro cronern n n VII, n n IX,
n n X n n XIII, n opn n XIV nex, xoraro nmero rorn ce ana c
pyr exnnnanenr: omnnre or Bonra yrapn. B sanncnmocr or
npemero n ocrorencrnara resn rorn ca nnn esnunnnn (na-
rann) nnn epernnn, no npn ncnuxn cnyuan nparone na npanara
npa, npecranna n sacrnnana, xaxro e ope nsnecrno, enncr-
neno or cnerara n xaronnuecxa pnmcxa npxna unero axrnnno
yuacrne n ccrannero na rexymara nocnena rexcrona nepcn na
neronnca or XVI/XVII nex e noneue or ouennno sa esnpn-
crpacrnn unraren.
Tyx nmame nsmoxnocr a nomecrnm nopan ronemn nm oem
nxon nynnxannn na pyrn nam enexnr ncropnx n ]nnonor,
ynnuen or anropnre na nsaenn or Fanxancxara menna axae-
mn copnnx sa rornre n nenosnanane n nesaunrane na repman-
cxoro nnnnne npxy nrapcxn esnx, npo]. -p nmnrp euen,
ecrnnrenen unen na FAH, c xonro ro na-yenrenno oxasna,
ue no namnre semn nnxora ne e nmano n ne moxe nsomo a e
nmano nxaxnn repmancxn nnnnn npxy esnxa nn, xaxro n na-
nesnaunrennn cnen or repmancxn esnx rpyonere na rosn
nsnecren nrapcxn yuen ca necno ocrnnn na namn unraren n
moxe a ce nonsnar nn ncxa nrapcxa nayuna nnnorexa.
39

Bmecro rx unrarenr me nma nsmoxnocr a ce sanosnae ryx cc
crynra na pyr enexnr nrapcxn yuen, sa cxanenne rnpe
manxo nsnecren n cnora ponna, Fnrapn, no ornannan n npo-
18 IOTH H IETH

nxenne na ecernnern xarepa no cpannnrenno esnxosnanne n
enn or npnnre xanacxn ynnnepcnrern, npo]. Ieoprn Cornpon.
Ho-ronmara uacr or nynnxannnre na rosn anrop
40
ca nocnere-
nn na remn or cpannnrennoro esnxosnanne re ce cnpsnar c rema-
rnunn xpr na cnenamn copnnx or crarnn no nponemn na
nrapcxn esnx, unro nororonxa e npnxnmunna n unero nsa-
nane e npecromo. Mexy rx na-naxna e crynra my, c xoro
ro npocnena pasnnrnero na xpnrcxo-mnxencxara nncmenocr,
nsnecrna no nasnannero Linear B, n rnaronnnara, npn sanasna-
ne rpa]nxara na nennre rpa]emn n npemnnananero nm n yxnn
sa ncnuxn snynn, nxnmunrenno necpxamnre ce n rpnxn esnx,
no n sa rnacnnre, xaxnnro nnncnar n no-pannnre asyxn. 3aeno c
pyrn neronn crynn r me e nynnxynana n rosn cnenam
copnnx. Ena nerona cryn oaue e na-rcno cnpsana n c re-
marnunn xpr na nacromn copnnx, xaro no rosn naunn sarna-
p rosn xpr n ycranonna npsxara cc cnenamn. T e nocne-
rena na nnpoca sa cocrnennre nmena n raxa napeuenn rorcxn
esnx n sa rxnara mop]onorn n e osarnanena: Ouo+acmu:uu u
.ercura.uu ocooeuocmu e pauuu eomcru esur.
3a npsxnre na cocrnennre nmena npn raxa napeuennre rorn
c nrapcxn esnx opmar nnnmanne ome I. Henon n C. Hecno
n rxmo rexnnre nynnxannn cnyxar xaro nsxona rouxa sa ns-
cnenannra na rosn anrop. To oaue ne ce saononna camo a
nocoun nxon orennn npnnnxn n onomacrnxara na nrapcxn
napo n na cunrannre or npeonaanamoro uncno nscneonarenn
sa repmannn rorn, a nonara na nsuepnarenen ananns ronm
po cocrnenn nmena, cnomenarn n ncropnuecxnre nsnopn xaro
ornacmn ce xm rosn napo,
41
n oxasna c meronre n cpecrnara
na cpannnrennoro esnxosnanne neccrorennocrra na reopnra sa
repmancxnre ocnonn na rorcxn esnx.
Hopan ronemn oem na pyrn cmo r cepnosnn nscne-
nann npxy rasn rema, pasrnexamn nnpocn no-manxo cnpsann
c namara ncropn, xaro nnpoca sa mnnmoro npecennane na rorn-
re or Cxannnann n namnre semn, ryx nmame nsmoxnocr a
ce cnpem no-nopono. Hnrepecynamnr ce or resn nnpocn unra-
ren moxe a namepn rexnn nsuepnarenen orronop n oemncrnre
19

crynn na penna cxannnancxn yuenn, na npno mcro -p Hose]
Cnenynr (Joseph Svennung)
42
, xaxro n n ronmara monorpa]n na
repmancxn apxeonor -p Pon] Xaxman (Rolf Hachmann)
43
, xero
nennr marepnan or nenepornnre cneenn na rorcxn ncropnx
Hopan n rexnnre nsnopn ce nonara na xpnrnuen ananns, xaro ce
oxasnar mncrn]nxannnre, nsnpmenn c rx or nxonxo noxone-
nn nscneonarenn.
* * *
Hscnnanero na rorcxn nnpoc e cnpsano c mnoro naxnn
nnpocn or ncropnra na namn napo, c xonro ce e cnexynnpano
or nexone no nponxana a ce cnexynnpa n o cera, a nope-
noro oxasarencrno sa rona e nocouenara ryx xnnra sa rornre. B
nponxenne na nexone no ncnuxn resn nnpocn ca ce csann n
nxopennnn penna npeyexenn, es re a nmar xaxnnro n a
nno ocnonann. Hsxasann nxora xaro npenonoxenn, re ca ns-
npnern xaro ]axrn n ca npeanann or noxonenne na noxonenne
yuenn, maxap a ne cpxar n na-manxara uacrnna or ncrnna.
Te opemennar namara nayxa, no n namero csnanne, xaro rexxa
nnorexa, ocranena na nac or mnnannre nexone, c xoro cera nne
nannnsame n nonoro xnnonerne. C rasn nnorexa nne ne moxem
a nponxnm namn nr n emero.
Axo n nponemnre, cnpsann c onuanre, esnxa n nncmenocrra,
no n c npnannra n pennrnra a ca cmo xaxro nponemr sa
nponsxoa na namn napo mnoro rcno cnpsann c rorcxn nn-
poc, re me ar pasrneann ryx camo na-omo n n xonrexcr c
nero. Te nsncxnar no-sanoueno npoyunane na ncropnuecxnre
nsnopn n na annnre or apxeonornuecxnre nscnenann, na xonro
ryx, n pamxnre na rosn copnnx, ne moxe a ce orenn ocraruno
mcro.
44
Bnpexn rona, opn n rosn nonpxnocren nperne moxe
none a cyn nnrepeca na unraren xm pasmncn n npeocmnc-
nne na neronnre yexenn n npeyexenn, c xonro ro e
opemenen ome or yuennuecxara cxamexa, es a e nman nxora
nsmoxnocr a nponepn rxnara ocronepnocr.
Hocnennre ecernnern pasmnpnxa nenmonepno xopnsonra na
ncropnuecxara nayxa. Pasnnrnero na nomomnnre nayxn n pesynrar
na ronemnre ocrnxenn n onacrra na nonornra, xnmnra n
20

]nsnxara, no n na xonxonornra n nn]opmarnxara, csana neue
npenocranxnre sa paspaorxara na nonn nayunn meron npn ns-
cnenannra nn ncxa or resn orennn onacrn. A rona nanara a
ce nponepr na rasn asa ncnuxn xnnoresn, c xonro nayxara o
cera cn cnyxeme xaro c axcnomn. H rona ne sacra enncrneno
rorcxn nnpoc, no ro nn ana nxon or xnmuonere sa nscn-
nanero na cnoxnn xomnnexc or nponemn, cnpsann c mnnanoro
na namn napo n neronara xynrypa. Tesn nponemn ne morar a
ar paspemenn ornenax, a nocrenenno n enn nonp pyr. Ho
npn ncexn or rx, xaro ce npmame nasa n mnnanoro, crnrame o
onpeenen momenr, n xoro nonxora necsnarenno, no na-uecro
nannno csnarenno ca nnacnn onpeenenn sanyxenn no or-
nomenne na rx. H ena or rnannnre saaun na nayxara na XXI
nex me e a ce opnenrnpa cpe resn sanyxenn.
Acen unnnnrnpon
HPEIOBOP 21

FEHEXKH

1
Co]n: Fanxanmena, 2003, 120 crp. + 8 ran. nnmcrpannn.

2
Taxa e rnrynynan na nxonxo mecra n rexcra ccrannrenr na nsannero
Pocen Mnnen. oxonxoro mn e nsnecrno, Fnrapcxara axaemn na nayxnre nma
sa unen raxona nnne.

3
Pocen Mnnen, Cmapoeep+aucromo rv.mvpuo-ucmopu:ecro uac.eocmeo no
o.eapcrume se+u. Iomume, o.eapcrum emuoeeuesuc u eeponecrama uoeu-
mu:uocm n: Iomume u cmapomep+aucromo rv.mvpuo-ucmopu:ecro uac.eocmeo
no o.eapcrume se+u, nnr. cu., c. 5.

4
Hax ram, c. 4

5
Cmo, c. 6.

6
Cmo, c. 4.

7
Cmo, c. 4.

8
Pocen Mnnen, Huoeamueuu napa+empu ua Iomcru npoerm, nax ram, c. 107.

9
Cnernosap Enpon, Iomume u Bv.qu.a e o.eapcrama xv+auucmura, c. 34-37.
10
Pocen Mnnen, Cmapoeep+aucromo rv.mvpuo-ucmopu:ecro uac.eocmeo... c. 3.
11
Bx. nocouenara crarn, c. 34
12
Hax ram, c. 34-35.
13
Hax ram, c. 35.
14
Bx. no-rope, en. 7.
15
Bx. no-rope, en. 5.
16
3a pesynrarnre or pasxonxnre nx.: Hn. Benxon, Pasronrume npu Caooee.
Iomcru noce.euu no oo.uuama ua p. Bum, n: Vunnnmen nperne, X/1937, 4,
c. 481-495. Cpn. n nynnxannnre na cmn anrop n repmancxara nonynpna
npeca: Eine Gotenfestung bei Sadowetz, Nordbulgarien, n: Germania, XIX/1935,
c. 149-158 n Eine Gotenfestung bei Sadowetz, n: Das Bild, 1937, H. 3, c. 65-69.
17
a ce ronopn sa orpomen po naxoxn, xonro npxo ce cnpsnar c
nsrounorepmann, xaxro npann A. Cranen n crarnra cn n rosn copnnx cc
sarnanne Hsmo:uoeep+aucru na+emuuu om enoxama ua ocmeomcromo npuccmeue
ua Ba.rauume, c. 77, e nnen nonsens. Kaxro camnr anrop na crarnra npnsnana
manxo no-rope, nponsneennra na meranonnacrnxara or pannocpenonexonnara
enoxa, xm xonro npnnanexar ]nynnre, roxnre sa xonann n annnxannnre, ca
rnpe ynn]nnnpann, raxa ue onnrnre sa rxnoro rouno cenexrnpane n arnpane
ns ocnona na nnmnnre nm enesn ne morar a onear o nnxaxnn npnemnnnn
pesynrarn xoero nnxax ne npeun, n sanncnmocr or xonmnxrypara resn npe-
mern a ar onnann sa npanrapcxn, rorcxn, anapcxn, ynrapcxn n
opn sa cnanncxn.
18
Hpnnre xpnrnunn enexxn no rosn nnpoc n pycxara nayuna nnreparypa
nx. n nopennara crarnn na . Hnonacxn, nsnesnn n Pycxi necrnnx, nopt/
22 IOTH H IETH


exapt 1871 n cpann n xnnrara my i , ,
1876, npensaena n 1880 n 2003 r. (nocnenoro nsanne no sarnannero Ha:a.o
Pvcu, Mocxna: Acrpent, 2003). Hperne na nnreparypara no rosn nnpoc nx. npn
B. H. Fyanona, Iomi e onoxv ee.uroeo nepece.euu uapoooe, Mocxna: Hayxa,
1990 n Canxr-Herepypr: Anere,
2
1999, c. 12-13/16-17 n 121-135/151-170.
19
Bx. no-ony, en. 27 n 28. Tona ne npeun oaue na nynnxannra na penna
]anracrnunn rnpenn sa rornre-repmannn n sa xpnmcxo-nemcxn esnx,
xonro nponxanar a ce cpemar n nayunara n nayuno-nonynpnara nnreparypa,
a opn n ennnxnonenn n pyrn cnpanounnnn o na-nono npeme.
20
Bx. npen ncnuxo nynnxannnre na -p Hoxxo Bannn (Joko/Jozef avli):
Unsere Vorfahren die Veneter, Wien: Ed. Veneti, 1988; Slovenska drava Karan-
tanija, Zaloba Lipa: Koper, 1990; Slovenija. Podoba evropskega naroda, Humar:
Bilje, 1995 c omnpna nnnorpa]n no nnpoca.
Bx. cmo: http//www.niagara.com/~jesovnik/forum_veneti_part_i.htm .
21
The Myth of Nations. The Mediaeval Origins of Europe, Princeton: Princeton
University Press, 2001,
2
2002.
22
Ho-naxnnre or rx ca: Geschichte der deutschen Stmme bis zum Ausgang
der Vlkerwanderung, Die germanischen Reiche der Vlkerwanderung, Geschichte
der germanischen Frhzeit, Allgemeine Geschichte der germanischen Vlker bis zur
Mitte des sechsten Jahrhunderts, Zur Geschichte der Krimgoten, Die Ostgermanen,
Die Westgermanen, Das germanische Volkstum in den Reichen der Vlkerwan-
derung, Geschichte der Wandalen n Die letzten Ostgoten. Honeuero nscneonarenn
ca ocoeno nneuarnenn or ronemn po nsnopnn marepnann, xonro Bmnr
npnnara xm cnonre rpyone n ne saensnar, ue neronnre nsnon cncem ne ce
noxpnnar c annnre na nsnopnre. Taxa nanpnmep ro e enn or npnnre anropn,
xonro nnexar nonrnra ocrrorn n necrrorn xaro npeno na ocrpororn
n neserorn, maxap ue re ne ce cpxar n nnxo ncropnuecxn nsnop. Cmo
raxa nnrepecno e, ue mnosnna or nopxnnnnre na xnnoresara sa anexo-
nsrounn nponsxo na xynnre, xaro noromnn na nsnecrnnre or xnracxnre
xponnxn xmnr-ny, nnrnpar n nero n nopxxa na rasn xnnoresa, oxaro ro
cam rnpe pesepnnpano ce ornac no cmn nnpoc nx.: L. Schmidt, Die
Westgermanen, Mnchen,
2
1938 (penp. Mnchen: C. H. Beck, 1970), c. 249 cn.
23
Bx.: Der Nrnberger Proze. Das Protokoll des Prozesses gegen die Haupt-
kriegsverbrecher vor dem Internationalen Militrgerichtshof 14. November 1945
1. Oktober 1946. Mit einer Einfhrung von Christian Zentner, Berlin: Directmedia,
2000 [= Digitale Bibliothek Band 20: Der Nrnberger Proze, c. 7415 (Bd. 7, c.
166)] 24. Tag. Freitag, 8. Februar 1946 Vormittagssitzung. Rede des General-
leutnants R. A. Rudenko: ...Der Angeklagte Rosenberg ersann fieberhaft neue
Namen fr Sowjetstdte, wie zum Beispiel Gotenburg fr Simferopol und
Theodorichshafen fr Sewastopol. Bx. cmo: Natonalsozialistische Groraum-
ordnung. Die Konstuktion einer deutschen Monroe-Doktrin n: Der Viertel-
jahrshefte fr Zeitgeschichte Nummer 4. Im Auftrag des Instituts fr Zeitgeschichte,
HPEIOBOP 23


hrsg. von H. Rothfels und Th. Eschenburg, Redaktion: Martin Broszat, Stuttgart:
Deutsche Verlags-Anstalt, 1962, c. 101.
24
Ha npno mcro rona ca neronnre monorpa]nn: Hpousxoom ua o.ea-
pum u ua:a.o ua o.eapcrama opraea u o.eapcrama prea, Co]n, 1910
(penpnnr Bapna, 2002); Goten oder Bulgaren. Quellenkritische Untersuchung ber
die Geschichte der alten Skythen, Thrakier und Makedonier, Leipzig: Verlag der
Dykschen Buchhandlung, 1915; Geschichte der Bulgaren, Berlin: Steiwetz, 1917;
Die Abstammung der Bulgaren und die Urheimat der Slaven, Berlin/Leipzig: Walter
de Gruyter & Co, 1930; Geschichte der Bulgaren und der anderen Sdslaven von
der rmischen Eroberung der Balkanhalbinsel an bis zum Ende des 9. Jahrhunderts,
Berlin/Leipzig: Walter de Gruyter & Co, 1935; Kpoeamoea B.eapu u norpcmea-
uemo ua o.eapum, Co]n, 1937; Hnonnn: 3naren nn,
2
1998. ncxnann-
]nnnpannr n crarnra na Cn. Enpon (nx. no-rope) xaro nsnecren nmnren
ncropnx c xpano opxann npecrann n nonrn, no c ronemn nperennnn n
sannna npoyxrnnnocr Ianuo Henon n ecrnnrennocr e npnnr n o 1970-re
ronnn enncrnen nrapnn, samnrnn oxropcxa nayuna crenen nn unno-
co]cxn ]axynrer na Fepnnncxn ynnnepcnrer, saemam no rona npeme noemo
mcro cpe repmancxnre ynnnepcnrern. A sa mcroro, xoero rpyonere my
nonyuanar n enponecxara ncropnorpa]n or npnara nononnna na XX nex,
moxe nancrnna a sannxa ncexn nrapcxn ncropnx.
25
Kpnrnxara e nn npsxa c npenara resa na axa. H. C. epxannn sa
nponsxoa na nrapnre, sa nsnaranero na xoro nnnnr pycxn ncropnx cnena
rpyonere na I. Henon, pasxpnrnxynana n orxnpnena or anropnre na cor-
nernara rnana n nsaenara or AH CCCP Hcmopu ua B.eapu, orneuarana n
nrapcxn npeno n n cn. Hcropnuecxn nperne, p. 1, ro. IX / 1953, c. 50-77:
C. A. Hnxnrnn, Oopasveaue ua o.eapcru uapoo u esuureaue ua o.eapcrama
opraea nx. c. 67 cn. Hnnnr rexcr na pycxn esnx e nynnxynan n: Becrnnx
Mocxoncxoro ynnnepcnrera, Cepn Omecrnenntx nayx, 1, 1952, c. 131-153.
26
Hapnx 1953-1960.
27
Hepec+omp ocuoe ucmopuu c.aeu, Menypn, 1956 n Hs oa.eroeo npou.oeo
c.aeu, Menypn, 1967.
28
C.oeo o no.rv Heopeee, Hapnx, 1950; B.eccoea ruuea, (Bnnnnner), 1966 n
Pvci, omrvoa mi, Bnnnnner: Trident Press, 1964. Or ncnuxn neronn nynnxannn
n Pycn e nsaena camo nocnenara xnnra cc snaunrennn cxpamenn (Pocron
na ony: Knapar, 1995), cmara n Hnrepner: www.clarino2.narod.ru/religion.htm
29
Hanp. neronnre crynn, nomecrenn n copnnxa Hs oa.eroeo npou.oeo
c.aeu, Menypn, 1967: O npoucxoroeuuu c.aeu ua ocuoeauuu .uueeucmuru;
3aeaora +areoouee n Hapooi Hpuaopuamuru e npou.o+.
30
Ocoeno nennn n rona ornomenne ca n nenomecrennre ryx neronn crynn
or cmn copnnx: 3aeaora oo.eap; Kar cosoa.aci Bo.eapu 679 eooa? O eoc-
mo:uix oo.eapax; 3aeaora cnucra opeeuux oo.eapcrux ruse; 3.amapcru u
npomooo.eapcroe .emouc:uc.euue; O mumv.e xau v oo.eap.

24 IOTH H IETH


31
O npapoouue c.aeu ua ocuoeauuu usv:euu uaseauu pacmeuu; 4ouemura
opeeuux pvccoe ua ocuoeauuu usv:euu eeueepcroeo sira; O c.aeucrux eeo-
epaqu:ecrux uaseauux e Ipeuu nax ram.
32
unnoco]cxa mncn, 1979, 2, c. 72-85; 4, c. 54-65.
33
Cunram ce sanxen a nsxaxa mora naroapnocr xm -p Heuen sa
roronnocrra my a axryannsnpa enexxnre xm crarnra cn n sa neronoro
crnacne r a ce nynnxyna n rosn copnnx.
34
uepo Bnmn, Hemonuc Hona vrauuua (=Cpncxa Kpaencxa Axae-
mna, Hocena nsaa, xnra LXVII, unnoco]cxn n ]nnonomxn cnncn, xnra
18), Feorpa-3arpe, 1928, c. 106-121.
35
3a vr.ucru .emonuc (demonuc ua vr.ucru npeseumep) nx. HHFH III,
Co]n, 1965, c.170-179 (yno, npeno na orxcn n enexxn or Crp. Hnmen, no
nsannero na Bnmnu); no-nonn nsann: V. Moin, Ljetopis popa Dukljanina,
Zagreb, 1950, Hemonuc nona vrauuua, nperonop, nponparnn rexcronn n
npeno Cnanxo Mnymxonn, Tnrorpa, 1967, Feorpa,
2
1988 (=Cmapa cpncra
rureeuocm 1) n Historia Krlestwa Sowian czyli Latopis Popa Duklianina,
przetumaczyl, wstp, komentarze i tablice genealogiczne opracowa Jan Lesny,
Warszawa, 1988 n rpnre nsann c nopoen nperne na crapara n nonara
nnnorpa]n.
36
Mauro Orbini, Il Regno degli Slavi, Pesaro, 1601 penpnnr Mnchen, 1985.
Pycxnr npeno na rasn xnnra or 1722 r. e cpe na-mnoro nonsnannre nsnopn sa
C.aeuoo.eapcrama ucmopu na Hancn Xnnenapcxn, no n sa pyrnre nrap-
cxn ncropnnn or XVIII nex. Ho rosn nnpoc nx.: Fon Henen, Hcmopu ua uoeama
o.eapcra .umepamvpa II, Co]n, 1932, c. 267 cn. n Arturo Cronia, Il Regno degli
Slavi di Mauro Orbini (1601) e la Istoria Slavenobolgarskaja del monaco Paisi
(1762), Bulgaria n: Rivista di cultura I, Roma, 1939. 3a nrapcxn unraren nma
a e esnnrepecno n cranonnmero na Hancn sa cmnocrra na rornre: Tyx e
nno, ue nrapnre no rona npeme nmenynann rorn n xonen napo n ocera
npennanar noxpa ynan n Tpaxn, a no onona npeme nmenynann rn rorn...
Hancn Xnnenapcxn, C.aeuoo.eapcra ucmopu, no peaxnnra na Herp
nnexon, Co]n: Fnrapcxn nncaren, 1972, c. 57.
37
B nocneno npeme nrapcxara ncropnorpa]n nacouna ornono nnnmannero
cn xm nxon nsnecrn n rosn neronnc, cnpsann cc cnrnra oxono ycrano-
nnanero craryra na nrapcxara npxna npes IX n. n nennre npsxn c pnmo-
xaronnuecxara npxna. Ha rx ca nocnerenn nynnxannnre na npo]. H. parona:
Cmapoo.eapcrama .emonucua mpaouu u demonucm ua vr.ucru npeseu-
mep n: Merovuapooeu cu+nosuv+ Hoau Ersapx B.eapcru, Bymen 1979;
Maepo Opouuu u o.eapcrume ucmopuu npes XVII eer n: Manpo Opnnn,
Hapcmeomo ua c.aeuume 1601. Orxcn, Co]n 1983, c. 9-40; Hoe npo:um ua
enucroncrama mumv.amvpa ua ce. K.u+eum Oxpuocru n: B.eapu e Hma.u u
uma.uauu e B.eapu. Hpuuocu, Co]n: emaxc, 1997, c. 52-98.
HPEIOBOP 25


38
Hocnenoro cranonnme na nayxara no resn nnpocn e ocraruno xomne-
renrno n yenrenno nsnoxeno n nscnenanero na Cn. Mnmmxonnu nx. no-
rope, en. 35. Bx. no rosn nnpoc cmo crarnnre na H. parona, nocouenn n
npenmnara enexxa.
39
Fenexxn sa xnnora n enoro na sacnyxnnn nrapcxn yuen, oxasano
noneue or nononnn nex cnoero nsecrnne npxy nrapcxara nayxa nx. npn:
F. Iepon, Araoe+ur u+ump e:ee, n: Hsc.eoeauu e :ecm ua arao. u+. e:ee
no c.v:a 80-eoouuuuuama +v, Co]n: Hsarencrno na FAH, 1958, c. V-VIII n
T. Capa]on, Buo.uoepaqu ua mpvooeeme ua arao. . e:ee, nax ram, c. IX-XXIV.
Ena or rnannnre sacnyrn na axa. euen, xoro or 1928 o 1945 r. ornanna
xarepara no narnncxa ]nnonorn npn Co]ncxn ynnnepcnrer, e n cnpanero
n npoyunanero na ocrarnnre or rpaxncxn esnx n nncmennre namernnnn,
namepnna orpaxenne n neronn xannranen rpy, Die thrakischen Sprachreste,
Wien, 1957 (=sterreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-
historische Klasse. Schriften der Balkankommission, Linguistische Abteilung XIV),
Wien,
2
1976 saxnmunrennara n uacr e nsaena na nrapcxn n nemcxn esnx no
sarnannero Xaparmepucmura ua mparucru esur (Charakteristik der thrakischen
Sprache), Co]n: Hsarencrno na FAH, 1952.
40
Hanp.: G. Sotiroff, Glagolitic Script and Linear B (Canadian Slavonic Papers,
Vol. XII, No. 3, Fall 1970, c 303-331); Y a-t-il eu une criture autochtone en terre
slave avant le temps de Cyrille et Mthode? (Revue canadienne dtudes slaves, Vol. I,
fasc. 1, printemps 1967, c 79-94); The Assassination of Justinians Personality
(Regina, 1974); The Language of Constantine the Great (Elementa nova pro historia
Macedono-Bulgarica, Regina, Saskatchewan/Canada: Lynn Publishing Co., 1986).
41
Karo npno nscnenane n rasn onacr crynra na I. Cornpon ne moxe a
nperennpa sa nnnora; arnorpa]cxnre nsnopn npenarar ome cocrnenn nmena,
xonro ro ne e oxnanan n ne nx.: R. Loewe, Gothische Namen in hagio-
graphischen Texten, n Beitrge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur
47/1923, Halle, 1923, c. 407-433.
42
Scandinavia und Scandia, Uppsala, 1963; De nordisca folknamnen hos
Jordanes, Fornvnnen, 1964; Jordanes und Scandia. Kritisch-exegetische Studien
(=Skrifter untgivna av K. Humanistiska Vetenskapssamfundet i Uppsala / Acta
Societatis Litterarum Humaniorum Regiae Uppsalensis 44: 2A, Stockholm, 1967);
Zur Geschichte des Goticismus, nax ram 44: 2B, Uppsala, 1967; Zu Cassiodor und
Jordanes n: Eranos, LXVII/1969. Acta Philologica Suecana, a Vilelmo Lundstrm
condita, c.71-80; Jordanes und die gotische Stammsage (=Studia Gotica, Stockholm,
1972) n Skandinavien bei Plinius und Ptolemaios. Kritisch-exegetische Forschungen
zu den ltesten nordischen Sprachdenkmlern, Uppsala, 1974.
43
Die Goten und Skandinavien, Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1970.
44
Ha resn nponemn e nocneren nropnr copnnx Iomu u eemu, Co]n, 2008,
nsnnsam napanenno c nacromoro nropo nsanne na npnn.



IOTH H IETH
Acen Hnnnnrnpon
3a rornre ncexn snae, ue ca repmannn ra nma nn none manxo
naueren uonex, xoro a ne e uynan sa rornuecxn yxnn nnn sa
rornuecxn npxnn, maxap n ronma uacr or rx a ne ce namnpar
n Iepmann, a nn upannn n n mnoro pyrn crpann, nxnmun-
renno Hrann. Hxon ncropnnn cnpsnar c resn rorn n nmero
na o-n Iornan, orxero nxora n mnnanoro repmannnre-rorn
ce nnn nscennnn. Hcropnxr Hopan(ec), xnnn n npnara nono-
nnna na VI nex, unro rpy
1
ce cunra sa rnanen, axo ne n enn-
crnen ncropnuecxn nsnop sa ncropnra na rornre, ne cnomenana
rosn ocrpon, a pasxasna, ue npnonauanno rornre xnneenn na
pyr ocrpon, napeuen or nero Cxansa
2
, unero mecrononoxenne
ncropnnnre onpeenr or cxocrnoro n nmenara xaro Cxannnan-
cxn nonyocrpon. 3a nero Hopan nma rnpe cmrna npecrana
xasna camo, ue ce namnpan n na-aneunn cenep, na xpa na cnera.
H ram rornre xnneenn n mnoro aneunoro mnnano ronxona
aneuno, xonxoro moxe nsomo a cn nomncnn ncexn, xoro ce e
sannmanan c ncropn. 3amoro resn rorn, unro ncropn onncna
Hopan, nnn nanycnann oreuecrnoro cn ome npen Tponcxara
nona r.e. n nesanomnenn npencropnuecxn npemena, nonexe n
camara Tponcxa nona ce e ccrona na rpannnara mexy ncro-
pnra n npencropnra. H orram re ce nscennnn na rpn xopaa.
Axo npnemem sa Tponcxara nona, ue ce e ccrona npes XIII nex
np. Xp., or ryx cnena, ue rona nscennane e cranano noneue or ne
xnnn ronnn npen Hopan a nannme cnora ncropn. H sa
rona npeme rornre or resn rpn xopaa ca mornn cnope nero a ce
pasmnoxar ronxona, ue a nacenr n sannaer ena nn ne nna
Enpona or Cenepno o Cpensemno mope n or Arnanrnuecxn
oxean o Kanxas.
Iepmancxnre ncropnnn or XIX n XX nex nnxar n rpya na
Hopan ocmecrnena ne camo cxponenara cn meura pasnpocrn-
pane mormecrnoro na cno napo npxy repnropnra ena nn ne


28

na nenn xynrypen n nnnnnnsonan cnr. Hemo noneue: or nero re
nayuanar, ue rxnara, r.e. repmancxara ncropn e crapa xaro uo-
nemxara nnnnnnsann axo ne n no-crapa or ne. Hayuanar, ue
ome npen xnnn ronnn rxnara noenna mom e cnomnna noen-
nara mom na pennn Ernner
3
, nayuanar, ue repor na Tponcxara
nona Axnn e or rexnn po, no cmo raxa n noenrenr na
Mnnoranpa Tese, a n na-npouyrnr mnrnuen repo Xepxynec.
Hayuanar, ue nmenno rexnnre xenn nnn noncrnennre amason-
xn
4
. Hayuanar cmo sa pasnn nocrnxenn na rexnnre npenn n
onacrra na nayxara n nsomo na xynrypara, n ro ome or npnnre
nexone na namara epa n opn npen rona n ncropnra na Hopan
nnncnar opnenrnponunn arn n ncropnnnre ca npnnyenn a
yrounr xpononornra na onncnannre cnrn or cnocrannero
nm c xpononornra na nxon nsnecrnn cnrn n nnunocrn,
cnomenanann saeno cc cnrnra n nnunocrnre or ncropnra na
Hopan. Taxa nanpnmep ram ce xasna, ue resn rorn, xonro rep-
mancxnre yuenn cunrar sa cnon npenn, npes xparxnre nounnxn
mexy noeonocnnre cn noxon ce sannmanann c ]nnoco]n n
ncxaxnn pyrn nayxn, nxnmunrenno c acrponomn, xaro poenn
354-re snesn na neocnoa
5
. Hayuanar, ue resn rexnn npenn ce
xpanenn rnanno c pna n mnxo, xoero onnann or craara cn,
nacemn no rexnnre nacnma (xpa pexa nrpa!), xaxnnro ne oco-
eno nnooponara nm na xnro sem npeocranna n nsonnne
6
.
Hayuanar, ue cmnre rexnn npenn uerenn n nsyuanann Fnnnra,
npeneena na rexnn esnx ome 12 cronern npen Hyrep n ue
rexnnr enncxon Byn]nna nn nsmncnnn sa rx asyxa
7
. Cmo
raxa nayuanar, ue npennre nm nnn ne camo nsnnpeno mnpo-
nmnn napo, a nnn n ccronne a nsnsar c necnn n monnrnn
xm Fora cpemy ]ananrnre na unnnn Maxeoncxn n o raxana
crenen a rn crnncar, ue npouyrnre c xpapocrra cn maxeonnn
ce pasrann n ocnoonnn nesaanno ncnuxnre cn nnennnnn
8
.
Hayuanar opn nmenara na rexnnre yunrenn n yxonnn pxono-
nrenn, na xonro re nxann cnonre sanouenn nosnann no
nsxycrno, acrponomn n ]nnoco]n ne xnnn ronnn npen
mpep, Kanr, Mapxc n Enrenc!
9

IOTH H IETH

29

Kaxna npexpacna, noyunrenna n rporarenna ncropn!
Ho n rasn r xpacnna ncropn ce oxasnar nxon penn no-
ponocrn, xonro repmancxnre ncropnnn ne saensnar nnn ce
npanr, ue ne saensnar. Bn ncexn cnyua ne nm opmar nnn-
manne n ne cnomenanar n xomenrapnnre cn a no ncxa nepor-
nocr ne rn saensnar nnn ne ncxar a rn saenexar cmo raxa n
nncoxoxnann]nnnpannre nrapcxn yuacrnnnn n nayunara rpyna,
noxpenenn or cnonre uyxecrpannn xonern n paoroarenn:
1. Cno rpy Hopan osarnanna: 3a npousxooa u oe.ama ua
eemume a ne na rornre. Ha ome nxonxo mecra n rexcra
cn ro nocnna, ue cnomenanannre n onncnannre or nero
ce xasnann no-npen . H rona cncem ne e nxaxna
cnyuana rpemxa na anropa na xnnrara nnn na xonncra,
samoro cmoro rnpr penna anropn or pannoro cpeno-
nexonne, xonro ca nosnanann namara sem n nenoro nace-
nenne no-ope or cnpemennnre enponecxn anropn.
2. Ha nxonxo mecra n rexcra cn Hopan nspnuno orensna,
ue neronnre nmar nnmo omo c repmancxnre nneme-
na, xonro ro nspexa n nonmenno, n c omoro nm nasnanne
repmann, xaro cnomenana opn n sa mnoxecrno cpaxenn,
xonro neronnre rorn/rern nonnn c pasnn n cmo raxa
nonmenno oosnauenn n rpya my repmancxn nnemena.
A xon ca rernre?
Ha rosn nnpoc unrarenr ena nn me namepn saononnrenen
orronop n cunnennra na repmancxnre anropn-menanncrn. Ho n
n rpyonere na nrapcxnre ncropnnn ro me cpemne nemanxo
yxnonunnn n sanyxanamn onpeenenn. Taxa n nmennn noxa-
sanen sa nsanannre or FAH Harnncxn nsnopn sa nrapcxara
ncropn, r. I
10
, sa rornre ce xasna, ue ca nmenno rorn (Gothi), a
nmero na rernre (Getae) ram ce ana nenax xaro omo nme sa
pasnnunn nnemena (crp. 430), a nropn nr xaro Getae Gothi
(manxo no-ony na cmara crpannna), r.e., ue no nno norpem-
noro oosnauenne rern rpna a ce pasnpar rorn. Ha unra-
ren nma a crane no-cno n cne xaro npouere enexxnre xm
nsnaxnre or xnnrara De origine actibitusque Getarum (3a npous-
xooa u oe.ama ua eemume) or Hopan n cmn rom, xoero sarna-
IOTH H IETH

30

nne nrapcxnre peaxropn n npenoaun npeanar xaro Hcmopu
ua eomume n cpxannero na rosn rom ce orensna, ue
npenor na nsnaxnre or rasn xnnra n enexxnre xm ne ca or
ope nsnecrnnre nrapcxn yuenn -p Becennn Femennnen n -p
Ienonena Hanxona Herxona. B cmn cmncn na crp. 340 ce xasna,
ue no rern ce pasnpar rorn. Cmo n nmennn yxasaren, oaue
na rom II or nsaennre or Hncrnryra no Tpaxonorn npn FAH
Hseopu sa ucmopuma ua Tparu u mparume, Co]n 2002, c. 168,
sa rernre ce xasna nx, ue nnn rpaxncxo nneme.

* * *
Axo pasrneame nnnmarenno ncropnuecxnre nsnopn, a ne rx-
nara npenamepena n na-uecro nsonauena o neysnanaemocr
nnrepnperann, me nayunm, ue nasnannero rern ce ynorpena
ne xaro oosnauenne sa pasnnunn nnemena, nnn sa nxaxno cn
orenno rpaxncxo nneme, a xaro cnparenno nonrne nsomo sa
craporo nacenenne na namnre semn, sa xoero n nrapcxara nayu-
na nnreparypa ce nsnonsna onxnoneno nasnannero rpaxn. Ho
no rona nasnanne anrnunnre anropn pasnpar ne camo nerpnxoro
nacenenne na repnropnra mexy Crapa nnannna n ynan, a cmo
n na mr or Crapa nnannna, n mexy ynan n Kapnarnre. B rosn cmn-
cn rona nasnanne ynorpenar Xexare (VI n. np. Xp.), Co]oxn
(496/97-406 np. Xp.), Xepoor (485-425 np. Xp.), Tyxnn
(nropara nononnna na V n. np. Xp.), Menanp (342-293 np. Xp.),
Xopann (65-8 np. Xp.), Knann Hroneme, Hansann n Hnnnn
(II n. cn. Xp.), a Crpaon (ox. 64 np. Xp. o 23 cn. Xp.) nocnemana
na rernre no-ronmara uacr or cemara xnnra na cnoero 3e+.eonu-
cauue (Gewgrfik)
11
. 3a ernnuecxnre ocoenocrn na naponre,
nacennamn paona n onnoro reuenne na ynan npes npnn nex
cn. Xp. n rexnn esnx nn npeocran mnoro cneenn cmo n pnm-
cxnr noer Onn(n), npexapan nocnenoro ecernnerne or xnnora
cn n sarouenne no resn mecra
12
. To napnua resn napon rern,
capmarn n rpaxn, es a npann pasnnxa mexy rx, nayuana esnxa
nm n opn nnme crnxone na nero
13
. H nmero rern ne ce samecrna n
npnnre nexone na namara epa n onacrra cenepno or ynan c
nasnannero axn, xoero rnpenne unrarenr uecro me cpemne
n ncropnuecxara nnreparypa n namernn nannc sa pemnrennara


31

noea na Tpan n axn, cne xoro repnropnra orn ynan ce
npncennna xm Pnmcxara nmnepn, noeennr napo ne ce
napnua axn, a rern (gtai)
14
nce nax, axo ne nxo pyr, ro
none pnmcxnr nmneparop n neronnr noenauannnx n rpnano
a snar xo napo ca noennn n xax rosn napo ce e napnuan,
nopan xoero ne ca nnn npnnyenn a npanr cnpanxn n ncropn-
uecxnre rpyone na anropnre or XX nex. Ho nonrnero rern ce
ynnpa, a npes cpenonexonnero n oruacrn ce samen c mnsn
nnn mnsnnn, xoero nponsnnsa or nonrnero-ernonnm ecn n
ce ynorpena xaro nasnanne sa cmoro nacenenne n na cmara
repnropn
15
. Or rona nonrne nponsnnsa oaue n nonrnero
nnsn- nnn nesn-rorn no ry nme anropnre cnpemennnnn
na cnrnra oosnauanar nacenennero na repnropnnre, namnpa-
mn ce na ceneponsrox or rpannnnre na Pnmcxara nmnepn, sa
pasnnxa or raxa napeuennre ocrpo-rorn, xonro nx nacennar
repnropnnre, pasnonoxenn sanano or rx. Tesn ne nmena cn-
pemennnre repmancxn anropn npenexar xaro necrrorn, r.e.
sanann rorn n ocrrorn, r.e. nsrounn rorn, maxap ue nsrounn-
re rorn ca xnnenn na sana n sanannre na nsrox! A no
nasnannero rorn pasnpar repmannn!
ue no nonrnero rorn rpna a ce nopasnpar rernre, or-
ensnar mnosnna anropn or pannoro cpenonexonne, xaro cn. Amnpo-
cn (nnn Amposn, cnope narnncxara rpancxpnnnn) (340-397)
16
,
cn. Heponnm (ox. 347 o 419/420)
17
, Knann Knannan (ox. 375
o cne 404)
18
, unnocropr(n) (V n.)
19
n Hanen Oposn (V n.)
20
. Te
oaue nnarar n nero neue no-mnpox cmncn n none or IV o
cpeara na VI nex na namara epa ro ne moxe a ce npneme nnro sa
nnemenno nasnanne, nnro sa ernonnm, a ce ornac o eno sae-
mamo repnropnra na nourn nna Cpena n Rronsrouna Enpona
oennenne-xoannnn na mnoxecrno mnorouncnenn napon or
pasnn naponocrnn rpynn ena nn ne or nnnn cnexrp napo-
nocrn, nacennann nenrpannnre, cenepnnre n nsrounnre paonn
na Enpona o Kanxas n Vpan na nsrox n o Cenepno n Fanrncxo
mope na cenep. H nmenno na rasn anrnpnmcxa xoannnn me ce
orae n reuenne na VI n VII nex a cnomn oxonuarenno momra na
Pnmcxara nmnepn n a nocrann nauanoro na ena nona enoxa,
samecrnna anrnunara, n sa xoro enponecxnre ncropnnn ne ca
IOTH H IETH

32

mornn a namepr nxoe no-noxomo nme or cpenonexonne.
Cnpemennnre sanann ncropnnn cunrar nanaennra na nnnre
napnapcxn napon npes raxa napeuenara enoxa na nennxoro
npecenenne na naponre sa eno na nxaxna cnpmnna or es-
xynrypnn nnemena, namnpamn ce na na-nncxoro crnano or
cnoero pasnnrne n n resn nanaenn ne xenar a nnr nnxaxna
oprannsann n cncrema, a crnxnnn n cnopanunn rpanrencxn
noxon, nsnonsnamn namannara noenna mom na Pnm.
Ho ena rnpe crpanna cnyuanocr resn nanaenn n nsomo
enoxara na nennxoro npecenenne na naponre sanounar oaue
nmenno n 165/166 ronna c noxoa na r. nap. mapxomann a
rasn e nynenara ronna or Hmennnxa na nrapcxnre nnaerenn,
oosnauanama nauanoro na poa yno. T e cnenamara ronna
cne noeara na Mapx Anpenn n Meconoramn, cne xoro
rpannnara na Pnmcxara nmnepn ce xonconnnpa na Mexy-
peunero pnmcxnre ncropnnn npemnuanar, ue rasn rpannna ce
orpnna rnpe cxopo ornono na sana. Ho cnnara cmo na n-
xaxno crpanno cnnaenne enoxara na Bennxoro npecenenne na
naponre npnxnmuna n ronnara 680 cn. Xp., xoro e n ronnara
na xonconnnpanero na nrapcxara pxana n ycranonnanero
na nenn nonnrnuecxn nenrp orcam ynan. B rosn cmncn
pasnaanero na rorcxara pxana na Teoopnx n 526 ronna n
ocnonananero pxanara na ]panxnre n nennre sanann npeenn
npes VI nex ca camo orennn erann or rasn enoxa.
Axo npouere Hcmopuma ua eemume or Hopan, nrapcxnr
unraren me orxpne cpe yunrennre na raxa napeuennre rorn-
repmannn nxon nosnarn nmena, xaro 3anmoxcnc n nxen
21
. Ho sa
rx nnro Crpaon, nnro pyrnre anropn npen nero, unnro cne-
enn ro nsnonsna n rpyonere cn, ne comanar, ue ca nnn
yunrenn na nxaxnn repmannn, a rnpr, ue nnn yunrenn na rpa-
xnre pecnexrnnno na rernre n xnneenn cpe rx
22
. H cmnr
rosn Crpaon, xoro e nn enn or na-opnre nosnanaun na
reorpa]nra n anrnunocrra, ne e uynan sa nnxaxnn repmancxn
nnemena no onnn ynan, nnn Cenepnoro uepnomopne, a coun
rexnnre semn na sana or semnre na , xonro crnrar uax o
Hanonn nmenno na semnre na n na rxnara ncropn ro
IOTH H IETH

33

nocnemana no-ronmara uacr or cemara xnnra (rnana) na cnoero
3e+.eonucauue.
Ho xo e rosn Hopan, unro xnnra repmancxnre yuenn cunrar
sa enncrnenn n na-naexen nsrounnx sa ncropnra na rep-
mancxn napo? 3a neronn xnnor n sa nnunocrra my unrarenr
nma a ysnae ocoeno mnoro or nscnenannra na nrapcxnre n
na uyxnre anropn maxap ue camo cnncxr na cunnennra,
nocnerenn na nero, saema na 80 neuarnn crpannnn. Bnpexn
nponxnnnre cronern npoyunann rnanno na repmancxnre n
cxannnancxnre yuenn, nanncann crornnn crynn no rosn nnpoc,
enncrnenoro, xoero snaem c nonoxnrennocr sa Hopan, e rona,
xoero ro camnr nn comana sa cee cn n cnora xnnra:
A cxnpnre, caarapnnre n nxon anann
23
cc cno nox na nme
Kanax nonyunnn [or nnsanrncxn nmneparop] Manxa Cxnrn
n onna Mnsn. Hapn, amara na mo ama Ananonnamyr, r.e.
mor o, nn norapnyc [cexperap] na rosn Kanax o cmprra
my, xaxro n na neronn cecrpennx, Iynrnx, napnuan ome Fasa,
xoro nn marncrp na apmnra. Tosn nocnennr nn cnn na
Anar (cnna na Anen or poa na Amannre), a as, Hopan,
maxap n neoyuen n rpamarnxara, x neron norapnyc npen
mora xonnepcn.
24
C rona as sanpmnam pasxasa cn sa npo-
nsxoa na rernre, sa naroponnre Amann, sa ennra na xpa-
pnre mxe. Cam cmo ocroen sa noxnana, rosn po orcrnnn
npe na-npocnanenn nnaeren, noxopnn ce na na-cnnnn
nox. Cnanara na rx namara na nmneparop Rcrnnnan, no-
enren n rpnym]aropa, n na xoncyna Bennsapn, noxopnren
na nanannre, a]pnxannnre n rernre nma a sarnxne nn
nexonere n me npee n noxonennra. unrarenm, sna, ue as,
xaro cnenax nncannra na no-crapnre, cpax or esxpannre
rexnn nnnan camo nxonxo nneruera n or rx, oxonxoro mor
pasym mn nosnonn, nsnnerox nenen sa nmosnarennn. H nexa
nnxo ne cn nomncnn, ue as, noem cno nponsxo or ropenas-
nanoro nneme, cm npnannn nemo xm onona, xoero npouerox
n ysnax. Axo n a ne oxnanax ncnuxo, xoero ce nnme n pasxas-
na sa resn xopa, as ro npeaox ne ronxona sa cnana na camnre
rx, xonxoro sa cnanara na rosn, xoro noen.
25


Tesn nxonxo nspeuenn, nmecro a nscnr na-naxnnre nn-
pocn ornocno nponsxoa na Hopan, nocranr penna nnpocn, no
IOTH H IETH

34

xonro ncropnnnre cnopr noneue or eno cronerne. Ocnopna ce
opn n nmero my, cne xaro enncrnenoro mcro n rexcra, xero
anropr ro comana (266) e ocrnrnano o nac n rpn pasnnunn
peaxnnn, npeanamn ro no pasnnuen naunn: iornandis, iordannis n
iordanis. Enncrnen or nscneonarennre xo Ipnm
26
nsnpnema
npnara ]opma, xaro nsnexa ernmonornra na ymara or ibro
=rnnran n nanthes =xpap, onycxaxn, ue rona e nno cnercxoro
my nme, npen ro a ce samonamn. Momsen, anrop na npnoro
xpnrnuno nsanne na rpyonere na Hopan n rnanen xanannrer no
ncnuxn nnpocn, cnpsann c Hopan, orxnpn rasn reopn, xaxro
n reopnra sa samonamnanero na anropa, xaro nocouna penna
npnmepn or nncmennre nsnopn sa ynorpeara na ]opmara iordanis
(n rpn or rx oaue nmero e exnnnnpano n ce ana xaro iordane).
Tasn ]opma npecrannna cnope nero nynrapnsnpana rpnxa
]opma na iordanes, xoro ro nsnpnema xaro rpamarnuecxn
npannnna. T xaro n namnre semn, xero anropr na Hcmopuma
ua eemume no ncxa nepornocr e poen n e npexapan nourn nenn cn
xnnor, nmero Hopan n ocera e eno or na-pasnpocrpanennre,
npornnno na nrapcxara ncropnorpa]n, nsnpnemame ryx rasn
]opma, xoro e nsnpnena cmo n pycxara ncropnorpa]n.
Ha-mnoro cnopone nn npsxa c norpa]nra na Hopan e no-
ponna ymara , xoro nxon nscneonarenn cnpsnar
c neronoro neponsnoneanne n npnemar, ue osnauana npemnnana-
nero my or cnercxn xnnor n yxonnn n samonamnane nnn opn
nonyuanane can na enncxon. Maxap n ome Momsen a opma
nnnmanne, ue ne cmecrnynar nnxaxnn yxasann ro a e nn
yxonno nnne, noneuero nscneonarenn ne morar a aar na
ymara pyro ocnenne. A ncrnncxoro ocnenne ce nsnnnua
nmenno or nara orxca or rexcra na ncropnra my c enexxn sa
neronara nnunocr. Hero nrapcxnr unraren me moxe a pasepe
no-necno, orxonxoro nemcxnre anropn or xpa na XIX n npnnre
ecernnern na XX nex. 3amoro ro noxasna uncro n npocro, ue
npn npomnara na nnacrra n nonsa na Rcrnnnan, Hopan ornmn
npn nonnre nonnrnuecxn ynpannnnn n ce nocrannn n rxna
ycnyra, cmennn cnoero apnancxo neponsnoneanne c npano-
cnanno, xaro nopsan a nspasn cnoero nepnonoannuecrno c
IOTH H IETH

35

xnnrara cn, xoro nanncan ne ronxona sa cnana na cno napo,
xonxoro sa cnanara na rosn, xoro noen.
B xparxn nperonop xm xnnrara cn Hopan ce opma xm
eno nensnecrno na nac nnne na nme Kacrann, xoro my nopuan
nanncnanero na neronara Hcmopu nnn no-rouno npeananero n
cxparen nn n ena manxa xnnxxa n cc cnon ymn cpxa-
nnero na enn 12-romen rpy npxy ncropnra na rornre or na-
noxa pennocr o en nemen, unro anrop nn nsnecrnnr
sa npemero cn o]nnnanen ncropnx na rorcxara pxana, Kacno-
op. Bsnaranero na rasn saaua Hopan xnann]nnnpa xaro xec-
roxa nonen, nsnoxena or uonex, xoro ne ncxa n a snae xonxo
rpyna e r sa nsnnnenne.
27
Hopan noueprana, ue rpynocrra
npn nanncnanero nnn no-rouno xomnnnnpanero na rasn xnnra
e ocoeno ronma n nopan rona, ue ro nn, xaxro cam rnpn n
xpa na cno rpy, neoyuen n rpamarnxara. Cunraxn ymnre
na Hopan sa neronoro neocraruno opasonanne xaro npona na
cxpomnocr, npo]. Femennnen nnme sa nero n no-rope nocouenn
rom or Harnncxnre nsnopn sa ncropnra na Fnrapn, ue snaen
narnncxn n rpnxn n ro cunra sa rpamoren, maxap n ]axrr, ue
nn rpamoren, ne e ocraruen, sa a nannme ncropn n rona
npo]. Femennnen e snaen ocra ope npn cnoponere cn c nxon
noneue nnn no-manxo rpamornn anropn, xonro nnmexa no nnpo-
cnre na ncropnra n ronnnre cne 9 IX 1944. A n no rosn nnpoc
neronoro mnenne ne ce noxpnna c mnennero na cnennanncrnre-
]nnonosn, nocranmn no cmnenne nncarencxnre cnoconocrn
na Hopan n no-rouno nnaeenero or nero na narnncxn esnx.
As ne ce cunram sa excnepr no narnncxn esnx, raxa ue n aenn
cnyua rpna a ce ocnanm na cnennanncrnre, n ro npenmno na
nrannancxnre, xonro n nocnenoro xpnrnuno nsanne na rexcra
ca nmann na pasnonoxenne ena no-xcna n n rexcrono ornome-
nne no-opa nepcn or Hcmopuma na Hopan, xero pasnnu-
nnre rpanannnn, cnnerencrnynamn sa ne ocoeno ronmara my
rpamornocr, ca nsrnaenn maxap n a ne ce snae xora n or xoro.
Bn ncexn cnyua e cno, ue xoraro my nno nsnoxeno a na-
npann or 12-romnara Hcmopu ua eomume (Historia Gothorum) or
Kacnoop enn rom, nsnoxnrennre no ncxa nepornocr ne ca
IOTH H IETH

36

nmann na pasnonoxenne pyr no-rpamoren nncaren. H npnun-
nara sa rona nno ne e n cnnnoro cnaane nnnoro na rpamornocr
npes raxa napeuenara enoxa na Bennxoro npecenenne na napo-
nre. Bce nax rona crana n cpeara na VI nex, xoraro ome nma
xnnn ocraruno mnoro nsnnrannnn na saxpnrara or Rcrnnnan
camo npen ne ecernnern Arnncxa mxona. Ho-neporno e, ue
ca nnncnann xonneprnpann rpamornn xopa nnn xaxro n ce
xasano o neoranna, ope nponepenn n cnrypnn n yexennra
cn naprnnn unenone, roronn n cnoconn a nanpanr corner-
nnre mannnynannn c ncropnra na cno napo.
Enn nnpoc, no xoro cnpemennnre anropn ne onuar mnoro
a ronopr, e nnpocr sa nporornna n rnannn nsrounnx sa
Hcmopuma na Hopan ncropnuecxnre cunnenn na Kacnoop
n Anann. 3a cunnennra na Anann ne ce snae aconmrno
nnmo ocnen, ue ca nsuesnann, r.e. no ncxa nepornocr ynn-
moxenn. 3a Kacnoop
28
ce snae manxo noneue, n ro rnanno sa
neronara nnunocr, no ne n sa cmo r nsuesnanara my cc
cnrypnocr ynnmoxena! ncropn. Taxa or ncropnuecxnre nsnopn
ysnaname sa neronara necrma xapnepa no npemero na nnmn
pexnm. T e nsnenanama na-neue cc cnerxannunara cn psn-
na, nesanncnmo or neronnre ronemn cnoconocrn n necrmoro
my opasonanne, maxap n ro a ne npnnanexan xm na-recnn
xpr npecrannrenn na nncmara nnrennrennn n Pnm ropnre c
nponsxoa n cc cnoero nncoxonocraneno nonoxenne Romani di
Roma. Fama my, nponsxoxam or po an nxonxo noxonenn
norapnycn, ocrnrnan n cnora xapnepa o nocra ynpannren na
Cnnnnn; n xauecrnoro cn na raxn ycnna a ce npncennn xm
Teoopnx (453-526) ome npen cnrypnara my noea n no rosn
naunn ce nsnra pso n neronara rorcxa pxana, crana ynpa-
nnren na cnora pona nponnnnn Fpyrn n Hyxann, mexy 501
n 507 e neue praefectus praetorii n cne nanycxanero na rasn
nxnocr oxono 507 ronna narpnnn n npnnanexn xm nopa
na Teoopnx n Panena. Cnnr my, Flavius Magnus Aurelius Cassio-
doros Senator, cne sanpmnanero na opasonannero cn, ome ena
naecerronmen, pxn npn nensnecrnn sa nac ocrorencrna
xnanecrnena peu sa Teoopnx, c xoero cn cneuenna nenara na-
IOTH H IETH

37

rocxnonnocrra na xpan, crana xnecrop n nonyuana ornauano sa
saaua a nnme noonn peun n a non nsxoxamara or xpan-
cxara xannenapn xopecnonennn, onnuaxn n cnpmen
narnncxn esnx; n 514 ronna nonyuana rnrnara xoncyn n san-
xennero a ccran rexymara xponnxa na cnrnra, xoro
cnyxa nsnnnna o nocnennre nn na Teoopnx xaro o]n-
nnanen xponncr na xpancrnoro n yxa na pxannara nonnrnxa.
Pesynrar or rasn my enocr e n neronara nanaecerromna
Historia Gothorum (Hcropn na rornre), xoro cne xpa na
rorcxara pxana saryna cnora axryannocr nnn c pyrn ymn
nnnsa n nnexca na sapanenara nnreparypa. Bnpexn, ue cne
npomnara na nnacrra ro nenara samnnana sa Koncranrnnonon n
nno ce onnrna a ce nocrann cmo xaxro Hopan n ycnyra na
nonn pexnm, rona ne my ce orana, nonexe mnnana sa rnpe
mnoro xomnpomernpan c rpyonere cn n nonsa na nnmn pexnm.
A npepaorxara na neronara ncropn n yxa na nonn pexnm
nna nsnoxena na Hopan nesanncnmo or ouennno cnaara my
xnann]nxann na nncaren.
Hpn nsnnnennero na rasn nenocnnna saaua Hopan onycxa
ne camo crnnonn n esnxonn rpemxn, pesynrar na neocrarunoro
my opasonanne n ororanamnara my enocr na nponnnnnanen
norapnyc. To opxna xpononornra na mnoro cnrn, cmecna
pasnnunn nmena n cnrn, onycxa snaunrennn rpemxn npn
onncannero na mecronpnnnananero na pasnn napon. Taxnna
rpemxn n nerounocrn ro ne onycxa oaue sa nnna n cnrn,
xonro nnuno nosnana. H na-manxo moxe a e ynpexnar, ue ne
snaen nmero na cno napo n ro nnmen norpemno rern nmecro
rorn. Hnn c pyrn ymn, ue ne ymeen a npann pasnnxa mexy
rorn n repmannn, rnpexn, ue n neronara ponna rornre no-
pano ce napnuann rern n nmann nnmo omo c repmancxnre
nnemena. To nsnpnema nsnno nponsnnsamara no ncxa nepo-
rnocr or neronn nsrounnx, Hcmopuma na Kacnoop, resa sa
nxaxno npecenenne na poonauannnnnre na neronn napo. 3a
raxona npecenenne ne nn comana oaue nnro enn anrnuen
anrop n moxem a onycnem, ue ro e nsmncneno or Kacnoop, n
xenannero my a oocnone c nxaxna mnnma oma ncropn


38

mnmonernara npsxa na naponre, ccrannnamn npemennoro
opasynanne, nsnecrno no nasnannero rorcxa pxana. H rona
npecenenne ce e ccrono, cnope Kacnoop, ome n na-pennn
mnrnunn npemena, mnoro npen Tponcxara nona, c xoro sa-
npmna npencropnra n sanouna ncropnra. H annnre, xonro
Hopan nsnpnema nno or Kacnoop n nn npecran sa pannara
ncropn na neronn napo, napoa na rernre, xonxoro re n a ca
opxann, n rnannnre cn rouxn ce nornpxanar nnn ce cpxar
n noneue nnn no-manxo nerenapnara ncropn na anxancxnre
napon. Ho ne n na repmannnre! ue ncnuxn resn napon ca no-
manxo nnn noneue cnpsann nomexy cn cc cnonre esnnn n
onuan na orpomnara repnropn, saemama nnoro uepnomopcxo
xpapexne o Kanxas n Kapnarnre, Erecxo mope n Mana Asn,
nne snaem mnoro ope or ocranannre ncropnuecxn nsnopn. Cmo
xaxro snaem, ue no rasn repnropn ne moxe a ce ronopn sa nn-
xaxnn repmancxn nnemena omnn or o-n Cxansa. Ho n Hopan
nnxe ne ronopn, ue rona ca repmancxn nnemena, a napnua resn
nnemena cc copnoro nonrne rern, pecn. rorn nnn cc c-
ornernnre my nopasenenn ocrpororn n neserorn, pas-
npaxn no npnnre naponre, nacennamn no nerono npeme
3anana Enpona, a no nropnre nacenennero na Fanxancxn
nonyocrpon. Ho ne n c nxaxnn repmancxn nnemena, xonro cn-
pemennnre repmancxn ncropnnn n ]nnonosn napnuar ocrrorn
nnn necrrorn.
Hopan, snae mnoro ope xaxno npecrannnar ocrporornre
n neserornre n ue ocrporornre nacennar Cpena, a ne Hsrouna
Enpona, r.e. semnre na sana or neserornre, a ne oparno, xaxro n
rpnano a ce ouaxna or nasnannra ocrrorn (r.e. nsrounn rorn) n
necrrorn (r.e. sanann rorn). A or npenparnoro rnxynane na resn
ne ymn nponsnnsa cmo raxa nexonnoro sanyxenne, ue
xynnre nnn omnn or Hsroxa n ro or na-aneunn nsrox, uax
na rpannnara c Knra! H ue xaxro omnn, raxa cn n ornmnn n
cpeara na VI nex. Hsuesnann xaro nm, ocranxn cne cee cn
nxonxo ysnnn ]nynn n xoncxn amynnnnn! Cmo xaxro n
rornre-repmannn, nsnnnamn ororana nna Enpona, no nsues-
nann escneno npes VI nex, sa a ornopr mcro sa nnamnre


39

cne rx cnannn, sanenn xaro mope nna Rronsrouna Enpona
uax o Henononec n oxonnocrnre na Hapnrpa.
Or rosn ocrpon Cxansa cnope Hopan xonaunnna na
napon nnn no-rouno yrpoa, paxama naponre
29
nnn ns-
nesnn n rornre. Hopan ana nr cnncx or nmena na nnemena n
napon, nacennann n mnnanoro rosn ocrpon, mexy xonro opn n
r. nap. ocrpororn sa xonro na pyro mcro n cnora ncropn
comana, ue ce npecennnn or nropara cn ponna, Cenepnoro
uepnomopne, orcam ynan n ue raxa nnn napeuenn no nmero na
cno nox
30
. Hera, ue or ceramnara Hopnern nor nauanoro
cn noneuero enponecxn napon, e necmneno npnmamnnna n sa
cnpemennnre nopnexnn xoero onpanana meporo yuacrne na
Hopnexxoro xpancxo noconcrno n Fnrapn sa ]nnancnpanero na
paornara rpyna, yuacrnama n nnrepncnnnnnnapnn npoexr na
Fanxancxara menna axaemn n nennre nynnxannn. Hop-
nexxnre nscneonarenn oaue cncem ne ce noxasnar roronn a
npnemar rasn ne. Te ycranonnar, ue nourn ncnuxn nspoenn or
Hopan nnemena, nacennann nxora o-n Cxansa, ca xnneenn
nancrnna n Cxannnann, n ro ne ronxona oranna. Ho sa nxaxno
rxno nscennane re ne snar nnmo resn nnemena ccrannnar
ocnonara na nopnexxn napo n nmar nnmo omo nnro c rorn-
re na Hopan, nnro c xaxnnro n a nno repmancxn nnemena. A
onnrr na repmancxnre ncropnnn a nocranr cpe rx nxaxnn
ocrrorn, xaxro resn repmancxn ncropnnn npennauanar nmero na
nmxnaroro cpe cnncxa na nopnexxnre nnemena n rexcra na
Hopan rorcxo nneme ocrpororn, nopnexxnre nscneonarenn
namnpar nnmen or ncxo ocnonanne, cmo xaxro n rnpennero
nm, ue nmenara na nopnexxnre nnemena cpxar xopena rorn
n ecrnnrennocr n npn repmancxnre ncropnnn, cmo xaxro npn
Hopan nnn neronn npnoopas, sanyxennero nna or crapo-
nopnexxara yma gote/goti, osnauanama xone, pecn. xonnnnn. A
xonxoro o cnncxa c nmenara na nopnexxnre nnemena, ro es
cmnenne nounna xaxro na cneenn, xaxnnro cpemame y Hrone-
me n Tannr, raxa cmo ouennno n na enexxnre na nxo mope-
nnanaren, xoro cn e orensan nmenara na nacennamnre sana-


40

noro xpapexne na Cxannnann nnemena, xaxro rn e uyn, xaro
onycxa mnoro rpemxn npn sanncnanero nm.
Bs ocnona na resn ncropnuecxn nsnopn ancrpncxnre n rep-
mancxnre ncropnnn cunnnar cnora rorcxo-repmancxa ncro-
pn. Hocnennr rpy na rasn rema e or nouernn unen na pa-
ornara rpyna, csaena sa paspaorxara na Hnrepncnnnnn-
napnn npoexr na Fanxancxara menna axaemn, npo]. -p
Xepnnr Bon]pam, o neoranna pxononn Hncrnryra sa ancr-
pncxn ncropnuecxn nscnenann npn Bnencxn ynnnepcnrer. B
neronara xnnra sa rornre
31
, ca nxnmuenn neue pesynrarnre
xaxro na anropnre or npnara nononnna na XX nex, na npno
mcro rpyonere na Hynnr Bmnr
32
, raxa n neronnre cocrnenn
npoyunann n resn na neronnre crpynnnn n Hncrnryra sa
ancrpncxn ncropnuecxn nscnenann n nsaenn or Fanxan-
cxara menna axaemn copnnx e nomecrena xparxa crarn,
xaro enn nn pesmme na rasn xnnra. Hancrnna, cnnno nneuar-
nnam e naunnr, no xoro ryx ce mannnynnpar cneennra na
anrenrnunnre ncropnuecxn nsnopn, sa a ce npncnocor n nonsa
na ena rnpe cnopna resa n ycnyra na repmancxara ncropno-
rpa]n! Hnara cneronna ncropn ne nosnana pyr cnyua, npn
xoro n raxnna uyonnmnn pasmepn a ca ce npannnn, n ro na-
nnno csnarenno, ]anmn]nxannn n mannnynannn na cnn n
nenycmncnenn n cpxannero cn annn or rpyonere na anro-
pn, xaro cnomenarnre no-rope anrnunn nncarenn, ncropnnn n
reorpa]n, nceomonpnsnarn n ynaxanann sapan xopexrnocrra cn
or ncnuxn ncropnnn. He no-manxo nneuarnnam e n naunnr a ce
nannme ncropn npornn annnre or apxeonornuecxnre nscne-
nann n or nncmennnre nsnopn! H ncnuxo rona ne nsnnsa or nmero
na nxoe uacrno nnne, npecrannnamo cnonre nnunn yexenn,
a or nmero na enn napo, an orpomen npnnoc sa nnara omo-
uonemxa xynrypa n nnnnnnsann. Hpen nononnn nex or ncropn-
nnre na ena pyra nennxa pxana, ana ne no-manx npnnoc n
cxponnmnnnara na cneronnara xynrypa, eme nanpanen onnr a
npnnnmar na cnora crpana sacnyrara sa nsnamnpanero na asy-
xara n opn na xaprnra. Cneronnara omecrnenocr orronopn ro-
rana na rosn onnr c nacmemxa n nonrpanxa. A n c nnpoca: xaxna


41

nonsa moxe a nma rasn crpana, xaro ce xnun c uyxn nepa?
Cmnr nnpoc moxe a ce nocrann nec n npe repmancxnre
ncropnnn n rexnnre nopxnnnn n Fnrapn, xonro ne camo
npnnncnar na cnonre npaen mnnmn sacnyrn sa enponecxara
xynrypa, saern or namara ncropn, no n rnpr, ue re ca csann
namara xynrypa n ue rxnoro npnccrnne no namnre semn e-
crnano xaro ernoopasynam ]axrop
33
r.e., ue na rx nxnm
opn csananero na namara pxana. ue raxnna rnpenn ne
morar a cnyxar sa onpananne na nxaxnn nonnrnuecxn nenn,
nec nnxo ne snae no-ope or repmancxn napo. A rosn napo
nma ocraruno ocnonann a ce ropee c esponnre cn npnno-
cn n cneronnara xynrypa, nayxa n rexnnxa c uyxn nepa morar
a ce xnuar camo onesn, xonro nmar xaxno pyro a noxaxar.
3a pasnnxa or repmano-rorcxara ncropn, ncropnra na rern-
re ome ne e nanncana. 3a nrapcxnre n pymncxnre, no cmo
raxa n sa cpcxnre, pycxnre, rpnxnre, rypcxnre n anancxnre
ncropnnn, nonyunnn n nacnecrno nxon uacrnnn or orpomnara
repnropn, na xoro e nsnnxnana n ce e pasnnnana rxnara anrnu-
na xynrypa, rona ne e rema. nec ncropnnnre na ncxa or resn cn-
pemennn pxann ca ce nxonunnn sa cnonre penn uacrnnn or
nnoro, xaro ce crpemr a oxaxar npenmcrnoro na cnoero nac-
necrno npe nacnecrnoro na ccenre cn. Ocnonanar ce n nponn-
rnar espo nncrnryrn sa rpaxncxn, axncxn, maxeoncxn (n
Ipnn!), nnnpncxn n xaxnn nn ne ome nscnenann, na-uecro
npnxnmunamn enocrra cn na rpannnnre na orennnre pxann
ocnen sa a nsxaxar onpeenenn nperennnn npxy uyxara re-
pnropn, uacr or rxnara ncropnuecxa ponna, xaxnoro npanr
na-uecro rpnxnre anropn. H rorana nnar npn rx nsnecrnn
yuenn-uyxennn, sa a nm xaxar, ue ne pyr, a npaenre na resn
yuenn nnn csann rxnara xynrypa, n ue es npnccrnnero na
nncoxoxynrypnnre enponenn r mna a cn ocrane napnapcxa. a
nm xaxar, ue nnpexn rxnoro r narornopno nnnnne, napon-
re, xnneemn nec no resn semn, ome ne ca sacnyxnnn ocron-
crnoro a ce npnpannr c enponecxara nnnnnnsann.
* * *



42

Bnpocr sa cmnocrra na nonrnra rorn n rern ne e
cnpsan camo c npnnnxnannra na nacenennero n Rronsrouna
Enpona mnnmn nnn ecrnnrennn, xaxro n c yuacrnero nnn
neyuacrnero na repmancxn enemenr npn rx. Tona e enn xom-
nnexcen nnpoc, sacram ocnonnn momenrn n cnrn or enpo-
necxara ncropn n xpa na anrnunara enoxa, norornmn n oy-
cnanmn nsnnxnanero na ena nona xynrypa n nona nnnnnnsann
na enponecxn xonrnnenr, ycnopeno c pasnpocrpanennero na
ena nona pennrn, xpncrnncrnoro. Ho rosn xomnnexcen nnpoc
e rcno cnpsan n c nnrarennre n nocnrennre na npomennre,
xonro me nsmenr onnxa na Enpona, sa unro ernnuecxn npo-
nsxo n nayunara nnreparypa ce npenarar ncensmoxnn xnno-
resn. B nponxenne na mnoro ecernnern nennr nponec na
pasnnrne ce pasrnexame enocrpanno nnn or rnena rouxa na
nponsnocrnennre ornomenn, nnn or rnena rouxa na opnre sa
namomne mexy orennnre pxann npn pasnpeenennero na
nacnecrnoro or pnmcxara nmnepn cne nenoro pasnaane, npo-
nxnnn uax o namero cnpemne. Cmenpemenno ncnuxn resn
paspaorxn npecnenar es nsxnmuenne opn o nec onpeenenn
nonnrnuecxn nenn. H axo nscnnanero na nnpoca sa rornre e
cnpsano na-rcno c nnpoca sa repmancxn nannonannsm nn
ncnuxnre my ]opmn na npona ome or nropara nononnna na XIX
nex, ne no-manxa cnora nsncxna n nnpocr sa raxa napeuennre
cnannn. Cnope ncropnnnre n ]nnonosnre, re, cmo xaxro
rornre, nnesanno ce nonnar n nxaxno npnnnno naxyymno
npocrpancrno n sa nxonxo ecernnern ro nsnnnar n npennnar.
Axo sa rornre nne cme n npanoro cn a ce ycmnnm n rxnoro
r nnesanno sacennane n nna Enpona or ennn n xpa o
pyrn, ronxona noneue nmame npano a ce ycmnnm n n eno
raxona nonropenne na rona r neneporno cnrne. Ome noneue,
ue n sa nero ce xpne eno ne no-manxo pasnpocrpaneno, no n ne
no-manxo onacno or nennxorepmancxn nannonannsm nnenne
nancnannsmr. Onpeenenn cpen cmo ome or cpeara na XIX
nex sanounar a nncrpymenrannsnpar nonrnero cnannn es a
ca n ccronne a my aar rouno onpeenenne samoro n
nocnenannre ecernnern nma a ce nscnn nnro ernmonornra


43

na rasn yma, nnro nenoro cpxanne n oxnar
34
. H maxap
cnpsanoro c rona nonrne nonnrnuecxo n nanannonanno nn-
xenne a cunra, ue snae mnoro ope xaxno osnauana ro, na
npaxrnxa c nero nponsnnsar ne no-manxo neopasymenn, orxon-
xoro c nonrnero rorn.
Bennxorepmancxara ne n nancnannsmr nmar enaxn npons-
xo n omn xopenn, xaro n nere nen rpcr oocnonanne n
noxpena n nayxara, mannnynnpana sa cornernara nen. Kaxro n
Ancrpo-Vnrapn n Iepmann, raxa n n Pycn nayxara ce nocran n
ycnyra na nonnrnxara, xaro nancnannsmr csana nonoa, pam-
xnre n ]opmara sa oennnane na cnanncxnre napon no
ennnoro pxonocrno na Cnra Pyct. Kaxro npn nennxorep-
mancxara ne, raxa n npn nancnannsma cmecrnena pon rpna
a nrpae nera sa npnemcrnenocr: Pycn xaro npx nacnennx na
Bnsanrncxara nmnepn n na npanocnannoro xpncrnncrno. Ho sa
ocmecrnnanero na rasn ne cmo xaxro sa ocmecrnnanero
na nennxorepmancxara ne ce nnar nxon mnoro cmecrnenn
npeuxn n re morar a ce orcrpanr camo c mannnynannn na ncro-
pnra n c nonpanxn na ncropnuecxnre nsnopn n ]axrn. 3amoro
npn no-nnnmarennoro npoyunane na nsnopnnre marepnann me ce
oxaxe, ue ne e escnopen nnro enn or ononre, onpeenmn na
Pycn ponra na pxonoen xynrypen n nonnrnuecxn nenrp na
cnanncrnoro nesanncnmo or rona xaxno rpna a ce pasnpa
no rasn yma. H na-manxo moxe a e onpanana nera, ue
Pycn e npx nacnennx n nponxnren na pennara anrnuna
xynrypa, npemnnana nanpano n nenocpecrneno or Bnsanrn n
Tpern Pnm.
oxaro no ornomenne esnxa na rornre ]nnonosnre npeno-
unrar a mnuar nopan nnncara na xaxnnro n a nno cneenn n
ncropnuecxnre nsnopn sa rorcxn esnx, xaxro n na ocrarnn or
nero, ocnen neronm po nnunn nmena,
35
rn sacran opn a ne
nsxasnar nxaxnn npenonoxenn, sa omn esnx na cnannnre
na npn norne nma nnxaxnn ocnonann sa cmnenne. Ho camo na
npn norne. 3amoro nnnmarennoro npoyunane na nexcnuecxnre
namernnnn npxy nnara nacenena or rosn npnnnno ennen na-
po repnropn nocn cc cee cn nsnenan, xonro opmar naon-


44

xn ncnuxn csaenn ornanpe npecrann na nscneonarennre.
Tona sacra na npno mcro nnunnre nmena n rononnmnre, no
cmo raxa n ronm po pyrn ymn, xaxro n nxon ocoenocrn n
rpamarnxara, sanasnnn ce y raxa napeuennre cnannn n reuenne
na xnnonern n nenornpxanamn nnro rxnara xomorennocr,
nnro omoro nm ncropnuecxo pasnnrne. A xoraro nexcnuecxnre
nscnenann sanounar a ce onnnar or pesynrarnre na pyrnre
nomomnn nayxn na npno mcro na ernorpa]nra, xaprnnara
o raxana crenen ce ycnoxnna n opxna, ue nscneonarennre
ryr nounara no xpaxara cn.
Knmuon nnpoc n sa nancnannsma, xaxro n sa nennxorepman-
cxara ne, e nnpocr sa ernnuecxn ccran na nacenennero n
Rronsrouna Enpona xaxn e neronnr nponsxo n xaxnn ca
esnnnre, na xonro ronopn.
Hmenno nnpocr, cnpsan c resara sa nnesannoro nonnane
na rornre na mcroro na nsuesnanoro nnn ynnmoxeno es ocra-
rx mecrno nacenenne e or na-cmecrnennre n ncropnorpa]nra
na Rronsrouna, no cmo raxa n na Cpena n 3anana Enpona.
Cnope rasn resa nnn mnrpannonna reopn, xaxro r ce oosna-
uana n ncropnorpa]nra npes nern n mecrn nex or namara epa
no-ronmara uacr or enponecxara repnropn mexy Arnanrnuec-
xn oxean, Vpan, Kanxas, Cpensemno n Fanrncxo mope, nxnmun-
renno namnre semn, me ce oxaxe nnrno nacenena c nxaxnn
rorn, n nomom na xonro ce nnar n pyrn napon, xaro raxa
napeuennre anapn n omnnre or aneunn nsrox xynn, a na-
nocne n nonxxnre nrapn-rarapn. Ho xaxn naunn resn uep-
rapcxn napon me samecrr ycenanoro or xnnonern mecrno
nacenenne n c xaxno me ce xpanr cne neronoro nsrpenane, an-
ropnre na mnrpannonnara reopn ne ce n samncnr a ne sapa-
nme, ue cnope cmnre anropn n npn ycranonnanero nnacrra na
pnmcxara nmnepn npxy namnre semn mecrnoro nacenenne nno
oruacrn ynnmoxeno n oruacrn orneeno or sanoenarennre xaro
pon. A n rona rnpenne e npornnno na ncxaxna nornxa n ne e
copaseno c ncropnuecxnre nsnopn, cnope xonro camo nxonxo
ecernnern cne npncennnanero n xm pnmcxara nmnepn,
Tpaxn ce npenpma n nenn rnanen ocranunx na spnenn xpann.


45

Anropnre na mnrpannonnara reopn ne ce samncnr n no xaxn
naunn ueprapcxnre napon or xpa na cnera me ce oepar c
ncnuxoro cn nmane n onrx o 3anana, Cpena n Rxna En-
pona (nxnmunrenno o namnre semn) npn nonoxenne, ue no rona
npeme Enpona e neue cpannnrenno rcro nacenena n e ocrnrnana
o ena no-nncoxa crenen na nnnnnnsann, orxonxoro re morar a
cn npecranr
36
. Ho n ncnuxn resn ueprapcxn napon cmo raxa
nnesanno me nsuesnar es a ocranr xaxnnro n a e cnen cne
cee cn, sa a ar cmo samenenn or crpancrnamn cnanncxn
nnemena, omnn ne or pyrae, a or oraneuennre na xnnn
xnnomerpn nara n 3axapnarnero samoro ocranannre cna-
nncxn nnemena n Cenepna n Hsrouna Enpona me cn ocranar no
mecrara. H orxe me ce nsemar n na-pxo nacenenara n nec
narncra uacr na Enpona ronxona mnnnonn emnrpanrn, xonro n
reuenne na eno-ne ecernnern nsnnnar nnara repnropn na
Rronsrouna n Cpena Enpona, xaro ycnnar mexynpemenno a
ce npenpnar or nonnn n pnapn n semneennn? Hpn rona npn-
nnxnann na raxnna macn or xopa ne saensna nnro enn or
cnpemennnre neronncnn ncropnuecxnre nsnopn ronopr camo
sa nanaenn na rpynn cc cmecen ernnuecxn n nnemenen ccran,
mnoro uecro c yuacrnero n na cnannn, no ne n sa namecrnne
na cnannn, xaxro ymara nanaenne onxnoneno ce npenexa
or nrapcxnre anropn, xonro ce muar a oxaxar rasn neo-
mncnena reopn c nxon cnnno renennnosnn anoxpn]nn pasxasn
cc cmnnrenen nponsxo n c rnpe orpannuena oxasarencrnena
cronocr. Hpornnno na rx ncropnuecxnre nsnopn ca ennoym-
nn n rnpennra cn, ue cne nanaennra ncnuxn nanaarenn ce
orrernnn nnn ca nnn orncnann orn ynan, xaro sa nxaxno
rxno sacennane ne crana n yma. Cmo raxa nnxaxnn ncropn-
uecxn nsnopn, xonxoro re n a ca nnn mannnynnpann n cne-
namnre nexone, ne comanar sa npomenn n ccrana na nace-
nennero. Hxon cpenonexonnn anropn, xaro nmnrpn Xomarnn
37

n unnocroprn
38
, orensnar nspnuno, ue nonnre sacennnnn ca
nnmn xnrenn na namnre semn, nporonenn n mnnanoro or no-
cxnre na Anexcanp Maxeoncxn n or pnmnnnre. Koraro resn
nsnopn a re ca npenmno or rpnxn anropn cnomenanar sa


46

nxaxno nacenenne n rpaonere, re napnuar rona nacenenne
pomecxo, r.e. npn nero ne crana yma sa ocnonnoro nacenenne
na crpanara, a nno sa npecrannrenn na nnacrra nnn xononncrn,
xaxnnro ce sacennar no namnre semn cne sannananero nm or
pnmcxara nmnepn, a no-xcno ornono ce nscennar or ram. B rosn
cmncn n nrapcxnre nnaerenn cunrar cee cn sa saxonnn
rocnoapn na semnre, nacneenn or rexnnre en. Apacxnr
ncropnx Taapn comana, ue xoraro npes 896 ronna nnsan-
rnnnre nnn pasrpomenn n nocxara na nap Cnmeon I crnrnana o
crennre na Hapnrpa, napr na cnannnre [Cnmeon] sannn npe
omnnre c npenoxenne sa mnp nparennnn na Hn VI: Tasn
crpana e napcrnoro na monre amn n as ne me ce nsrern, oxaro
enn or nama nn ne noen
39
. Hap Cnmeon I nsrxna cmo n n
nncmoro cn o nnsanrncxn nmneparop Poman Haxannn ncro-
pnuecxnre npana na cno napo npxy semra, na xoro xnnee or
xnnonern
40
.
Ho n pesynrarnre or apxeonornuecxnre nscnenann ne camo ue
ne morar a nornpr mnrpannonnara reopn, a nannno onpo-
nepranar
41
. Tesn nscnenann nornpxanar, ue npn nanaennra,
nsnpmnann na anxancxnre rpaone, ca yuacrnann onn or pas-
nn ernocn, xaro cpe sarnnannre ne ca orxpnrn cnen or nnxaxnn
xenn n ena, xonro nxa cnnerencrnynann sa npecennane na n-
xaxn napo. Hpn rona sa yuacrne na cnannn n nanaennra ce
cnomenana ena or nropara nononnna na VI nex, xoero nx or cno
crpana npornnopeun na cneennra sa nemanx po ncropnuecxn
nnunocrn cc cnanncxn nmena ne camo no namnre semn, no n
aneue na mr or rx, xaxnnro cpemame mnoro nexone npen rona.
A n nscnenannra na cnanncxnre rononnmn n Ipnn, Ana-
nn, Cpn n Fnrapn noxasnar, ue re ca cmecrnynann mnoro
cronern, axo ne n xnnonern, no-pano r.e., ue rpna a ca
cnpsann c nxaxno nacenenne, xnnno no resn mecra ome n na-
aneunn npemena, mnoro npen nnanero na rpnnre, n unro
esnx e cpxan mnoro ymn, cunrann sa cnanncxn. Ha-xypn-
osnoro n cnyua e, ue resn cnanncxn rononnmn n mrosana-
nara, no cmo n nenrpannara n cenepnara uacr na Fanxancxn
nonyocrpon, ne anar nnxaxnn yxasann sa naponocrnoro nme na


47

cnannnre, a rnpe uecro ca nn npsxa, no ymnre na npouyr
nemcxn cnanncr, c nnemennoro nasnanne na eno pasnonoxeno
no onnoro reuenne na pexa ynan rypxo-rarapcxo nneme
42
r.e.
nrapnre. Tona ocrorencrno e neocnnmo sa nscneonarennre
a re ca npenmno pycxn n uemxn cnanncrn, xaxro neocnnmo
e n crpannoro ocrorencrno, ue raxa napeuenoro cnanncxo
nacenenne n mrosananara uacr na Fanxancxn nonyocrpon na
cenep n nsrox or anmann nnxora n mnnanoro ne e cunrano cee
cn nnro sa maxeoncxo, nnro sa cnanncxo, a camo sa nrapcxo.
Ho n mnoro or cnanncxnre rononnmn n nenn rosn paon,
ronma uacr or xoro nnxora ne e nna nxnmuena n nrapcxara
pxana, ne morar a ce nsronapr npannnno nnro or rpnn, nnro
opn or pyrn cnannn npnmepn sa rona nma rnpe mnoro,
sa a ar ryx nopono nspoenn, re ce cpemar mnoroxparno
nn ncxa oxonn, n ro ne camo n mrosananara uacr na Fanxan-
cxn nonyocrpon: Fnrapen, Tpnono, Koxann, Kpcren, Knnnono,
Mpuxo, Mrnen, Heuann, Hnmna, Tpn, pnono, xnnna, p-
nen, pexa uepna, uepnosem,
43
. A cmo r neocnnmo e, ue ronm
po raxnna rononnmn ce cpemaxa npen a ar npenmeny-
nann or rpnnre cne Fanxancxara nona cmo n n nxon mnoro
rpynoocrnnn n nsonnpann paonn n Henononec n Henrpanna
Ipnn, sa xonro e rpyno a ce onycne, ue ca nnn sacenenn or
emnrpanrn-cnannn, nosnarn xaro nonnn n pnapn. Hpn rona
npen npenmenynanero na cnanncxnre rononnmn, n rxna nn-
socr ne ce cpemar pyroesnunn rononnmn, xonro nxa noxasann
nannunero n na pyr ernoc, ocrannn ram cnen or cnoero cmecr-
nynanne.
He no-neporna e n reopnra, cnope xoro no-ronmara uacr
or Fanxancxn nonyocrpon nna oesnmena cne sarnnanero na
mecrnoro nacenenne or ennemnn n npaxecxn nanaenn. Anro-
pnre na rasn reopn ne nsnmar npenn ronorpa]nra na -
nonyocrpon, xoro npenara na nacenennero neorpannuenn
nsmoxnocrn a ce yxpnna npn xaxnaro n a e onacrnocr, nxnm-
unrenno cmpronocna ennemn, n cne npemnnananero n a ce
sanpne no omonere cn xaxnoro n a e ocranano or rx. A
cmoro ce ornac n sa pyrnre ecrnn, c xaxnnro ca nsnnnenn


48

VI n VII nex: semerpecenn, neypoxan, no n nanaenn na nparone,
xonro ne nocr nasnannero rorn nnn cnannn n sa xonro neronn-
cnre pxo cnomenanar a rona neue nsnnsa or remarnunn xpr
na rosn copnnx. Bn ncexn cnyua, nesanncnmo or xapaxrepa na
ecrnnra, na xonro e nno nsnoxeno mecrnoro nacenenne, sa ns-
mnpanero my n sa nxaxno oesnmnane ne moxe a crana n yma.
Bnmnu, xoro e esycnonen nopxnnx na mnrpanrcxara reo-
pn, nn npenara ena orara xonexnn nnrarn or anrnunn n pan-
nocpenonexonnn anropn, c xonro ncxa a noxaxe xonxo pasnpo-
crpaneno e nno y rx sanyxennero, ue rern n rorn ca eno n
cmo nemo
44
. T xaro nxon or nocouennre nnrarn nsnnsar ns-
nn xpononornuecxnre rpannnn, xonro axa. euen cn e nocrannn
n cnoero nscnenane sa ocrarnnre or rpaxncxn esnx, re ce
nnar xaro nerono nponxenne n n rosn cmncn ca nnrepecnn sa
unraren. Ha resn rnpenn n nocouennre nnrarn ncropnorpa-
]nra ne moxe a npornnonocrann nnro eno enncrneno cnne-
rencrno na cnpemennnx, ue rornre ca nxaxn non ernoc, sacennn
ce ena npes nocnennre nexone n ronopem esnx pasnnuen or esn-
xa na oranna nosnaroro mecrno nacenenne. Hpn rona noneuero
nnrarn ne ca or rpyonere na nxaxnn xomnnnaropn na ncropn-
uecxn cunnenn, unro repmnnonorn re anromarnuno nsnpne-
mar nnn csnarenno apxansnpar
45
, a or cnnerenn, xonraxryna-
mn nenocpecrneno c rona nacenenne n npn nero ne crana yma
sa xnrenn na nxaxnn aneunn n exsornunn crpann, a sa ccen,
nopxamn nenpexcnaro n reuenne na mnoro nexone rproncxn
n xynrypnn ornomenn c pnmcxara nmnepn n c ocranannre enpo-
necxn napon.
Bnpexn resn copaxenn, mnrpanrcxara resa npoxana a
ce noxpen or noneuero anropn, sa xonro no-yenrennn ca
mnennra na nsnecrnn xanannrern, orxonxoro nornxara na ]ax-
rnre n na pasyma. Or nonnara n npen noneue or nex n nononnna
r nna onnnana n yrnpxanana o en nemen or penna
xannernn yuenn, cromn aneue or npaxrnxara na repennnre
nscnenann n ome no-aneue or osopa na nomomnnre nayxn
46
.
Ho nenara acypnocr n nsxycrnena xoncrpynpanocr, npornno-
peuamn nno na peannara ecrnnrennocr, ne morar a ne nn
IOTH H IETH

49

nanear na mncnra, ue r ce sacrnna or nxon nenn npnnp-
xennnn n or xonmnxrypnn copaxenn, npornnno na rexnnre
nnunn nsrnen.
Xapaxrepen npnmep sa rona nn ana ena or na-naxnnre ny-
nnxannn na axaemnx euen, crarnra Hpuuoc r+ mparo-
c.aeucrume esuroeu omuoueuu
47
. Hourn enonpemenno r nsnn-
sa na nrapcxn n na nemcxn esnx.
48
Axo n nrapcxnr napnanr
a e rpynoocrnen opn sa namn unraren, nemcxoesnunnr na-
pnanr e orneuaran n na-pasnpocrpanenoro cnanncrnuno nayuno
cnncanne, xoero ce namnpa n opnrnnan nnn n penpnnr nn ncxa
cnennannsnpana nnnorexa no cnera. B rasn crarn ce pasrnex-
ar nxon cocrnenn nmena, oxonuanamn na -porij, -por, -porus,
cnope axa. euen onnn nsnnpeno ronmo pasnpocrpanenne
n penna Tpaxn, mexy xonro ca n nmenara Prij, Poris n
Porinis, a ocoeno nnnmanne sacnyxanar Dal-porij Dal-porij,
xonro orronapr na cnanncxoro n no-rouno uemxoro nnuno nme
Dalibor/Dalebor/Dalabor, xaro npnrexanar rpnxn napanen n Th-
lmacoj c npnnnsnrenen yxnanen npeno anexooen. Tona
ana ocnonanne na axa. euen a cnpxe cmo n nmenara Prij,
Poris n Porinis cc cnanncxnre Fopnc, Fopnm, Fop n Fopnn. A
ncnuxn resn nmena nponsxoxar or cnanncxnre , n
cornerno or neronn nnoenponecxn xopen. B nara napnanra
na crarnra nrapcxn n nemcxn nma manxn, no mnorosna-
uemn pasnnxn: n nemcxn nnncna yxasannero sa nnoenponec-
xn xopen na op ce. A n nrapcxn nnncna enexxara n
xpa na crarnra: As ce npnpxam spano xm cxnamanero, ue
rpaxnre npnonauanno nnn pasenenn or cnannnre n repman-
nnre or nnonpannnre, pecn. npannnre n or xenronrannannnre,
pecn. xenrnre, raxa ue ena cne xaro resn ne naponocrnn rpy-
nn, pecn. napon ca nanycnann rona mexnnno nonoxenne, rpa-
xnre cranann ccen na cnannnre n repmannnre. Hsnnmno e a
cnomenanam na nrapcxn unraren, ue rasn enexxa npecran-
nna xomnpomnc n uecr na repmancxnre nsarenn na cnncannero,
xaro cnope rosn xomnpomnc nsanmnn nnnnn mexy cnannn
n rpaxn (xaxnoro n a ce pasnpa no resn nonrn) me ar
nsmoxnn ena cne VI-VII nex cn. Xp. A ry ocrorencrno ne


50

moxe a ocnn r rcnara npsxa mexy ronemn po
cnanncxn n rpaxncxn cocrnenn nmena, xonro namnpame n
na-crapnre nncmenn namernnnn xaro Hnnaara, a n n mnro-
nornunnre nerenn, sanncann npes II n. np. Xp. or Anonoop n
neronara Mnronornuecxa nnnorexa, no nounnamn na rpannnn-
re na npnonauannoro nacenenne na Rronsrouna Enpona
49
.
ue sa axa. euen nmero annop e escnopno npeno or rpn-
xoro Tenemax, ro ne ce cunra sanxen a oxasna xnacnuec-
xoro opasonanne y uexnre ome or na-pannoro cpenonexonne ne
nonexn na cmnenne. H xo n morn a onycne, ue ome npen
a nonsnar xnpnnnnara n narnnnnara uexnre ne ca nmann nsmox-
nocr a uerar Hnnaara n Oncera na rpnxn esnx n ronxona a
ce nxnonnar or rx, ue a npenexar na cno esnx nmenara na
rexnnre repon! Ho n Hnnaara nma ome eno mcro, xoero axa.
euen, xaro cnennanncr no xnacnuecxa nnreparypa n no rpaxn-
cxn esnx, ne moxe a ne nosnana, maxap n a ne ro cnomenana. H n
nrapcxn npeno rona mcro rnacn: 3enc [...] nsnpna ncxpmn-
re cn oun nasa, nacounaxn rn n aneunnara xm semra na
xonennnre rpaxn, na cpaxanamnre ce ornnso mnsnnn n na
npouyrnre xnnemonrn, xonro ce xpanr c mnxo, xaxro n na ann-
re, na-cnpanennnnre or xopara...
50
. Or rosn orxc ce nnxa
cno xm un sem 3enc e ornpannn cno norne maxap n nxon
anropn c onpeenenn npenounrann a orpnuar xaxnaro n a
nno npsxa xaxro na Omnponnre rpaxn c Tpaxn, raxa n na Omn-
ponnre mnsnnn c Mnsn. A, ue nnpocnnre xnrenn na rasn sem,
cnope Omnp enn nn cnennanncrn n pxonamnara opa, ce
pasnnuanar rxmo no rasn cn ocoenocr or anexoonnre xaro
annop, r.e. cnennanncrnre no xnpnne na xonne n crpena c
nx, ena nn nxo moxe a cxnane xaro naxen ener, ornnuanam
nara ernoca rpaxnre n cnannnre.
Kaxro neue ce cnomena, axa. euen npemnuana rona mcro n
cnora crarn nx n ro ne e cnpsano nenocpecrneno c ne.
Henocpecrneno cc crarnra my e cnpsan oaue enn pyr,
mnoro naxen nnpoc: 3amo ymara Fopnc, xaxro r ce npons-
nac na nrapcxn esnx n ce nnme c xnpnnnna, n ennrpa]cxnre
namernnnn, xero ro namnpa rpancxpnnpann c rpnxara asy-
IOTH H IETH

51

xa cnenre or rpaxncxn esnx, ce npeana nancxe xaro prij,
pecn. prij?
51
Ena nn nma nxo, xoro a snae npnunnara sa
rona ocrorencrno no-ope, orxonxoro e snaen axa. euen
cne xaro ne camo e npenoanan nrn ronnn craporpnxn esnx,
no e n canrop na nsnesnn ome npes 1938 n npensanan cne rona
mnoroxparno Cmapoepro-o.eapcru pe:uur, xoro nonsnaxa n
ome nonsnar uernpn noxonenn nrapcxn cnennanncrn. Tona e n
npnoro nemo, xoero nayuana nrapnnr, sanounan a yun nono-
rpnxn n craporpnxn esnx nnn omn sa npnn nr n Ipnn, a
nmenno, ue n rpnxn esnx snyxr ce npeana c p nnn mp.
Ha rona mcro ne mora a ne cnomena nemo, xoero no npeme na
monre nrynann n Conyn npes 1970-re n 1980-re ronnn nnnarn
me e pasnecennano: ]npmara, xoro enn naxounn nno cnan-
noesnuen rpx or Maxeonn eme nocrannn na cno xynyp-
xncxn yxn n conyncxara uapmn c nannc: MPOUTIK
MPOMPO, r.e. Boutique Foo, sa a e cnrypen, ue neronnre
mmmepnn me morar a ro nsronopr npannnno. Nomen est omen!
Pasnnxara n nponsnomennero na nmero Fopnc n neronnre npo-
nsnonn y rpaxnre n y cnannnre axa. euen ocnna no
enn naunn, c xoro conyncxnr xynypxn, rpyno n ce c-
rnacnn, a nmenno c nsmenennero na crnacnara n nopan
nanarnsannra na rnacnara a n an pecn. n e. A rona ne nn
ana ocnonann a onycnem, ue nmero Prij npeanano cxpa-
renara ]opma na Par-dkaj nnn Pari-dkaj, a ne npecran-
nna uncro n npocro nenpno rpancxpnnpane na nmero Fopnc /
Fopnm c orpannuennre nsmoxnocrn na rpnxara asyxa, npn-
roena camo sa nyxnre na rpnxn esnx. Cmo raxa uecrara
ynorpea na uacrnnara op xaro npecranxa nnn nacranxa npn
opasynanero na nnunn nmena noxpen rnpennero na axa.
euen, ue r ne nna nnro or xopena , r.e. nsnmam, nnro
nx or nnorepmancxn bher =noc n nara rpyno nopa-
snmn sa ocnnane cmncna na eno nnn pyro nnuno nme.
Cc cnora enexxa n xpa na crarnra cn, npenasnauena sa
uyxecrpannn unraren, axa. euen ncxa a ce npesacrpaxona or
enenryannn onnnenn, ue napymana nceomonpnerara or enpo-
necxnre ncropnnn n ]nnonosn xonnennn, cnope xoro mexy


52

rpaxncxn n cnanncxn ernocn npsxa nma n ne moxe a
nma. Cne xaro nscnenannra npes nocnennre ronnn orpnuar
mecronpennananero na nocouennre or nero napon cpe anro-
xronnoro nacenenne na Fanxancxn nonyocrpon n mxnnre, pecn.
mronsrounnre onacrn na Henrpanna Enpona, nannunero na uecro
ynorpenann cnanncxn ymn n nnunn nmena n rpaxncxn
esnx, n ro ome or na-pannara sacnnerencrnynana or nncmennre
nsnopn ncropnuecxa enoxa, cmo ne nn ana nnxaxnn ocnonann
a npnemem, ue raxa napeuennre cnannn n rpaxn ca na pas-
nnunn ernoca, ronopemn na pasnn esnnn, a ne enn ernoc, npo-
nnam ce n na rnpe nnsxn no cno ]nsnuecxn rnn napnanra,
unnro esnnn nno ca napeun na enn om esnx.

3a nscnnanero na nnpoca sa cmnocrra n ernnuecxnre oco-
enocrn na npnonauannoro nacenenne na Rronsrouna Enpona,
nxnmunrenno Cenepnoro, Hsrounoro n Rxnoro Hpnuepnomopne,
nne ne pasnonarame c no-anrenrnunn n no-rounn annn or resn,
xonro nn ana amara na ncropnra Xepoor
52
. Ome n npnara
rnana na cnora xnnra ro pasrpannuana rouno namnre, r.e.
pennnre rpnn, nnn xaxro ro rn napnua ennnn, or uyxnre
nnn pyrnre, xonro ca rexnn no-nnsxn nnn no-aneunn ccen.
3a cenepnnre ccen ro ana eno omo nme rpaxn nnn cxnrn
53
, c
xoero noueprana, ue re npecrannnar enn om ernoc, es a
cnpsna nasnannra na orennn nnemena or resn ccen c rxnara
naponocr, a c mecrara, n xonro xnner. ocnonno ro xasna:
...[rpaxnre] nocr mnoro nmena ncexn cnope onacrra cn, no
ncnuxn re ce nonsnar or enaxnn saxonn sa ncnuxn nema...
54
.
Hesanncnmo or rona noneuero nscneonarenn ce onnrnar a rn
pasunenr na mnoro pasnnunn napon. A ome n npnara rnana na
xnnrara cn Xepoor opma nnnmanne na ocrorencrnoro, ue re-
sn ccen, xm xonro ro ornac cmo ]nnnxnnnre, no n nepcn-
re, ca nnsxn n connapnn nomexy cn, mom ce sacrar ornome-
nnra nm c namnre xoero cncem ne osnauana, ue re ne
nomnar nonxora nomexy cn.
Kaxro Xepoor, raxa n ocranannre craporpnxn anropn ne no-
xasnar ocoen nnrepec xm esnxa na cnonre ccen, no xaro
IOTH H IETH

53

ronopr sa nero, cnomenanar camo sa napnapcxn esnx, npn
rona n ry nonrne re ne nnarar cmncna, xoro nec ce npnana
na ymara napnap nnn napnapcxn. Tona nonrne re nsnnnuar
or esnxa (ne esnnnre!) na uyxennnre, xoro nm snyun xaro p-
p cmoro nonrne ce e sanasnno n n namn cnpemenen esnx
xaro pop, n ro c rnpe xapaxrepnara sa namn esnx no-
conxa: / . 3a Xepoor (I,57) n esnxr na nenacrnre, r.e.
na sanapenoro or rpnnre mecrno nacenenne, e napnapcxnr, a
ne nxo or napnapcxnre, xaxro n ce nspasnn, axo cunrame, ue
ccenre ronopnnn na pasnnuanamn ce nomexy cn esnnn.
55
Ha
cmoro mcro ro opma nnnmanne n na ]axra, ue ocoeno n
Arnxa sanapenoro nacenenne ne ce e npncnoconno nannno xm
nonosacennnnre ce ennnn, a nasn ome mnoro cnen or cnonre
onuan n or cno esnx. Tonxona noneue cnen or cno crapnnen
esnx n or onuanre cn nasn ocrananoro nacenenne na Fanxancxn
nonyocrpon no cmo n na Mana Asn, xero craporpnxoro
nnnnne ne nannnsa nanrpe n crpanara n ocrana camo no erecxo-
ro xpapexne, xaxro n n rpaonere-xononnn no sananoro n
cenepnoro uepnomopcxo xpapexne.

* * *
Kaxro I. Henon, raxa n C. Hecno npncrnnar xm nnpoca sa
anrenrnunocrra na cxpannann n Vncana pxonnc, nsnecren no
nmero Codex argenteus (Cpepen xoexc) n cpxam raxa
napeuenara Iomcra Buo.u ua Bv.qu.a, camo or rnena rouxa
na ncropnra n ]nnonornra npn rona oaue nocnennr ne ce
saononna camo c nsxasannre cmnenn or crpana na rnannn
nscneonaren na pxonnca ornocno nponsxoa my n esnxonnre
ocoenocrn na rexcra, no npann cmo n rnpe nenno nscnenane
sa npsxnre na rosn nncmen namernnx c pyrn nncmenn namer-
nnnn rnanno or VI nex, oranann na nanroapnre n cxpannann
nonacromem nn Bon]enmren, Mnnano, Heanon n manacrnpa
Fono. Bs ocnona na esnxonnre ocoenocrn na pxonnca n Vnca-
na C. Hecno oxasna, ue re ro cnpsnar nenocpecrneno c esnxo-
nnre ocoenocrn na resn nanroapcxn namernnnn or VI nex, r.e.
c onpeenenn ceneporepmancxn napeun or rasn enoxa, a ne c n-
IOTH H IETH

54

xaxno nmarnnepno nsrounorepmancxo rorcxo napeune or IV nex,
or xoero ne ce e sanasnn nnxaxn pyr nncmen namernnx a n ne e
morn a ce sanasn no npocrara npnunna, ue raxona napeune none
no namnre semn nnxora ne e cmecrnynano n ne e morno a cme-
crnyna.
nec nne neue snaem c nonoxnrennocr, ue Iomcrama Buo.u
ua V.qu.a e npocro ]anmn]nxar.
56
Ho cmo raxa snaem n ue
rorcxara asyxa na Byn]nna e nsrnexana no-pasnnuno or
asyxara, c xoro e nn nanncan Codex argenteus nno nsmnc-
nena or nncoxoopasonann ]anmn]nxarop or XVII nex ns oc-
nona na nsnecrnn nanroapcxn pxonncn, nncann c rpnxn n
narnncxn yxnn. A ue napeunero, na xoero e nanncan rexcrr, e
nnsxo o nomapcxoro, oxasna C. Hecno n crynra cn
nmenno rona repmancxo napeune rpna a e nosnanan ope n
anropr-]anmn]nxarop, es a moxe a cn npecrann, ue cc
cno rpy me csae non xnon n repmanncrnxara, sacrnnan n
penna ynnnepcnrern, ra opn n n namara cronnna. Ho rona, xoe-
ro nnro I. Henon, nnro C. Hecno, ca saensann npn ncnuxara cn
nncoxa epynnn n xpnrnuno ornomenne xm nsnopnre, e ena
manxa, no mnorosnaunrenna noponocr: n enncrnenn anrenrn-
uen nsnop sa enocrra na rorcxn npocnernren, yxonen oren
n npenoau, a nmenno Hproeuama ucmopu na unnocropr, ce
xasna, ue nmero my ne e Vn]nna (n ome no-manxo Byn]nna,
xaxro ro npenexar repmancxnre yuenn, n xenannero cn a ro
nsxapar repmanen!), a e Vp]nna (Orflaj)
57
nnn opn ome no-
neporno Vp]nn, n nponsxoxa or Kanaoxn, xero o IV nex
ome ne e crnnn nnro enn repmancxn rypncr, a ocnonnoro nacenenne
ce e ccrono or cmn ernoc, xoro e nacennan n namnre semn. Ho
n rosn orxc or mexynpemenno ynnmoxenara ncropn na unno-
cropr, sanasen camo n enexxnre na narpnapx uorn or IX nex, ce
xasna nspnuno ue Vp]nn(a) npenen na esnxa na cnonre cnaponn-
nn nna1a Bnnn, c nsxnmuenne na uernpnre xnnrn Hapcmea
a Codex argenteus cpxa camo nensnnn 1exc1 o1 Honn 3ane1
n nnxaxnn uacrn or Crapn 3aner. H xaxro e nsnecrno na noneuero
cnanncrn, sanosnarn c ncropnra na npxonno-cnanncxn npe-
no na Fnnnra, sa xoro ce snae, ue e nsnpmen or cnernre
IOTH H IETH

55

par Knpnn n Meron, ro ne e cpxan nmenno uernpnre
xnnrn Hapcmea, npeneenn n oanenn xm Fnnnra no ncxa
nepornocr n Hpecnan n xpa na IX nex.
H ome ena cncem nemanonaxna noponocr: Bs ocnona na
eno nncmeno cnnerencrno or ope nsnecrnn n nncoxoopa-
sonan npxonen yunren or IV nex, naxenn Heponnm, npenoau na
Fnnnra na narnncxn esnx, nne snaem xax e nsrnexana asy-
xara, c xoro cn e cnyxnn Vp]nn(a), a rona e rnaronnnara, xoro
cam ro, cn. Heponnm, e pasnpocrpannan cpe anmarnncxnre
xpncrnnn, n c xoro re nponxanar a cn cnyxar uax o xcno-
ro cpenonexonne. Ha rasn rema e nocnerena crynra Aethicus
philosophus cosmographus, or -p Foxnap Heuen, nomecrena
c manxn cxpamenn n n nacromn copnnx. Ha ne n na pesynra-
rnre or neronnre nscnenann rpna a ce cnpem ryx no-nopono.
B 1852 ronna ]pencxnr nnreparypen ncropnx Apman Ane-
sax nynnxyna enn nensnecren nnn no-cxopo sapanen
pxonnc na cn. Heponnm (~347419/420), npenoaua na Fnnnra
na narnncxn esnx. Tasn nynnxann,
58
npeanama uacr or rexcra
na enn ]nnoco]cxn rpaxrar or ororana nenosnarn sa nayxara
anrop Ernxoc Hcrpoc n narnncxn npeno na npouyrn cpenone-
xonen yuen n npxonen yunren ana nono sa necxonuaemn ncxy-
cnn, nponxnnn es npexcnane npes nocnenannre 150 ronnn,
npn xonro penna anropn npanr ncnuxo nsmoxno a ocnopr an-
renrnunocrra na Ernxoc nnn none neronara naponocr, no n
npemero, xoraro e xnnn n nncan rpaxrara cn. Enonpemenno c
nonnanero na npnnre xpnrnunn enexxn sa anropa n neronn
rpy, ome na cnenamara ronna nsnnsar n Hannnr ne nsann
c nnnn rexcr na rpaxrara no na-pannn crnrnan o nac Han-
nnrcxn npennc, saeno c ]axcnmnne or nocnenara my crpannna,
norornenn sa neuar n c xomenrapnn na nsnecrnn nemcxn nscne-
onaren Xanpnx Byrxe (1818-1876).
59
Hmenno rasn crpannna oxy-
menrnpa ]axrnre, oxasann ce r nenpnemnnnn sa mnosnna npe-
crannrenn na enponexara nayuna mncn, xonro o nocneno npe-
me nce ome nponxanar a ocnopnar rxnara npnocr. A na ne,
nocnenara crpannna or npenoa na cn. Heponnm, ca orensann
ne camo annnre sa anropa na rpaxrara, Ernxoc Hcrpoc,
60
cnope


56

ymnre my nponsnnsam or naropoen cxnrcxn po (natione
Schitica nobile prosapia parentum), no cmo raxa n cneennra na
cn. Heponnm, ue rosn anrop, xnnn npes IV nex n Mana Cxnrn,
r.e. nemna opyxa, e nanncan rpya cn na cno esnx n c nnc-
menn snann or ena asyxa, xoro na rasn crpannna e npeaena
nsnno a r, xaxro unrarenr me moxe cam a saenexn, ne e
nnmo pyro, ocnen raxa napeuenara rnaronnna. H cn. Heponnm
ne camo ce sacrnna c nenn cn anropnrer sa nenoro ysaxonnane
npn ynorpeara na orocnyxennre xnnrn, no n pasnpocrpanna
n ponnara cn, anmann, xero r nponxana a ce nsnonsna
uax o xcnoro cpenonexonne saeno c npeannero, ue nennr
pasnpocrpannren, cn. Heponnm, opn nn csan.
Hamnpam sa nsnnmno a opmam nnnmanne na unraren xonxo
rasn rema e ennxarna n necnmecrnma c npecrannre ne camo na
uyxnre anropn, no n na nrapcxnre nscneonarenn, or xonro o
cera enncrnen -p Foxnap Heuen (*1942), nonacromem n
Itornnren, e nman cmenocrra a ce sannmana c ne n ome n 1979
ronna, npen a ce npecenn n Iepmann, nynnxynan sa ne cry-
n n nrapcxn nayuen neuar.
61
A ocrorencrnoro, ue npes no-
cnenannre 25 ronnn r ce npemnuana nannno or nrapcxara
nayuna xpnrnxa, ronopn ocraruno cno, xonxo rpyno moxe a
ce nomecrn cpe manonnnre nopmn na namara ncropnorpa]n.
Ome n nauanoro na crynra cn -p Heuen opma nnnmanne
na ena naxna noponocr, nesaensana or ocranannre anropn, a
nmenno, ue nnpocr sa Ernxoc Hcrpoc, n ro nn npsxa c pannara
ncropn na nrapcxn napo n c neronn nponsxo, e nocranen
nourn cro ronnn npen Anesax n Byrxe or nsnecrnn nncoxo
epynpan nrapo-xpnarcxn yuen or XVIII nex npo]ecop upann
Kcanep Hnan e Heuennu (1707-1781),
62
xoro enn nex no-pano
or sananoenponecxnre yuenn npannnno e cxnanan ecrnn-
rennara npsxa mexy mecropoxennero na Ernxyc cpe na-
ceneponsrounara uacr na Fanxancxn nonyocrpon n nponsrnua-
mnre or rona neronn nnrepecn xm cnpsannre c rasn repnropn
ernnunn omnocrn. A rona e, xoero cnpsna rasn cryn c ena
or ocnonnnre remn na rosn copnnx: xynrypnara rpannn na


57

ernnuecxnre omnocrn, nacennann nenpexcnaro n reuenne na
mnoro xnnonern Rronsrouna Enpona.
-p Heuen npecran n cnora cryn nsuepnarenno ncxycn-
ra n enponecxn nayuen neuar, nsnnxnana nn npsxa c rpaxrara
na Ernxoc Hcrpoc n c neronara nnunocr ome or cpeara na XIX
nex, xaxro n mannnynannnre, xonro noneuero or nscneonarennre
npanr c nmero, nponsxoa n mecropoxennero my, omanonaxa-
naxn n npenepernaxn cneennra, xonro ana neronnr nceo-
moynaxanan cnpemennnx enn or npnnre xpncrnncxn yuenn,
cn. Heponnm. A cnpemennnr repmancxn ncropnx, Xann Htone
(Heinz Lwe, 1913-1990), unro nynnxann
63
cnyxn sa ornpanna
rouxa npn crynra na Heuen, nosonanaxn ce na Historia Brit-
tonum (VII nex), cnope xoro cxnrnre ca cxorn
64
, r. e. mornan-
nn, ornac poenn n Hcrpoc Ernxyc uax n Fpnrann n opn ro
nenrn]nnnpa c nxaxn npnanen or VIII nex na nme Ernx
(Etich).
B crynra cn -p Heuen anannsnpa nnnmarenno ononre sa n
npornn nenrn]nxannra na Ernxoc Hcrpoc, xaro nocouna necn-
mecrnmocrra na onnrnre nnunocrra na rosn anrop a e orpeue-
na nnn nannonannocrra n nponsxor my a ar mannnynnpann
n npenecenn aneue na sana, n Bornann n Hpnann, camo n
camo sa a ne ce npnsnae, ue ro nponsxoxa or namnre semn n ue
e cnpsan c xynrypara na Rronsrouna Enpona. Taxa xpnrnnnre na
Ernxoc or ena crpana npnemar pasnpocrpanennero na rnaronnnara
npes IV-V nex or Heponnm n nnxo or rx ne nocran no cm-
nenne nenara nenrnunocr c asyxara, nsopasena n Hannnrcxn
npennc or npenoa na rpaxrara, a or pyra crpana rnpr, ue rasn
asyxa nna ccranena npes VIII nex nn nenercxo-ncrpncxara o-
nacr ns ocnona na cenepnonrannancxara nncmena rpannn n
orram npenecena cpe cnannnre. Heuen npannnno orensna n
crynra cn, ue camo rona npornnopeune e ocraruno a nanpann
resara na Htone nenpnemnnna. Ho ro ana n pyrn naxnn apry-
menrn n samnra na npsxara Ernxoc-Heponnm, xoro e rnannoro
oxasarencrno sa nanncnanero na rpaxrara my npes IV nex n ro n
neronara ponna, opyxa, a ne n Hpnann nnn n Cpena Enpona.
Ha npno mcro mexy resn aprymenrn e rpyr na ome enn


58

cpenonexonen nncaren n yuen, nonsnam ce c ne no-manx anropn-
rer or cn. Heponnm Xpaan Manp (Hrabanus Maurus, 780-856),
De inventione litterarum (3a nsopernanero na yxnnre).
65
B rosn
cno rpy, nynnxynan n ronnara na cmprra my, 856,
66
enexn-
rnr yuen nnme: Cne enpecxara, rpnxara n narnncxara asyxa
nna nsnamepena or ]nnoco]a n xocmorpa] Ernxoc, poom cxnr
or naropono norexno, asyxa, xoro ocronourennr npesnnrep
Heponnm nenpecranno pasnpocrpannan n cno napnanr uax o
ponnara na camn Xpaan, nonexe nsxenan a ynennun nsnecr-
nocrra na rn yxnn c momra na cnora yuenocr n rpyonmne.
67


Hancrnna, sa nenpeyeenn unraren e rpyno a npoymee,
xax raxnna aprymenrn, xaro cneennra na cn. Heponnm n Xpaan
Manp moxe ne camo a ce omanonaxanar, a opn a ce orpnuar,
n ro es a nm ar npornnonocranenn yenrennn onponepxe-
nn. 3amoro mannnynannnre npxy nnunocrra na Ernxoc npon-
xanar n npes nere ecernnern, nocnenann nsnnsanero na cry-
nra na Heuen, xoraro na cnenara ce nonna n npnonnnr
nanocnex neuanna nsnecrnocr n Fnrapn ancrpncxn cnanncr
npo]. Oro Kponmanep, xoro, xaro sacrana sa Htone, or cno
crpana pasnpocrpanna resara cn sa noxpcrnren na mopancxnre
cnannn n csaren na rnaronnnara, npnanena Beprnn.
68

Cnenaxn nocneonarenno n ncxycnra cn c ononenrnre na
Ernxoc saxonnre na nornxara, Heuen crnra o enn ocoeno naxen
nnpoc xoro me ce oxaxe n enn or na-xocrennnnre opexn sa
unrarennre na crynra my. A rona e nnpocr, nnn no-cxopo
xomnnexcr or nnpocn, cnpsann c nponsneennero na crapon-
rapcxara nnreparypa, nsnecrno no nasnannero
(3a yxnnre na/or uepnopnsen Xpap). H ryx nne ornono
nannnsame n ena or onacrnre na nayxara, xero ce npennnar
rpannnnre na orennnre cnennannocrn, sacrnnann or ]nnonorn-
ra, pecn. craponrapncrnxara, cpenonexonnara ncropn n ]nno-
co]nra, no cmo raxa npn rona cncem ne na nocneno mcro
n or npanocnannoro orocnonne. H rosn xomnnexc or nnpocn
moxe a ce pemn camo cnmecrno or ncnuxn resn nspoenn
IOTH H IETH

59

orpacnn or nayxara nnn c pyrn ymn, sa neronoro pemanane ne
rpna a orccrna nnro enn or rx.
Tpyno moxe a ce xaxe, ue rpaxrarr
e npenepernan ocera or nayxara. B IV rom na orneuaranara
neoranna Knpnno-Meronencxa ennnxnonen
69
nnreparypara no
rosn nnpoc e aena na mecr xononn n ronxona mnoro cunnenn
ca nocnerenn camo na mannnna or craponrapcxnre xnnxonnnnn,
ocrannnn necpannnmo no-ronmo nnreparypno nacnecrno no cpe
resn mecr xononn unrarenr nma a orxpne crynra na Foxnap
Heuen. A n nnpexn orpomnn po nynnxannn sa uepnopnsen
Xpap n ocera ocrana nenscneno or nayxara xaxno rpna a ce
pasnpa no rona nme. ue rona e nmero na anropa na rpaxrara, snar
y nac n enara, xonro nnxar nsopaxennero my ncxa ronna na
orpomnn nnaxarn, nsnarann na npasnnxa na cn. Knpnn n Meron
sa pasnnxa or cnennanncrnre-]nnonosn n ncropnnn, xonro or na
nexa cnopr xaxno ce xpne sa rona nme. Hxon cmrar, ue ro e ncen-
onnm
70
, sa xoro rpna a ce rpcn nxo or xnnxonnnnnre n
Hpnoro nrapcxo napcrno n axe ncxar a nnr n nero ne py-
rnro, a camn nap Cnmeon I, xoro, xaxro e nsnecrno na ncexn n-
rapcxn unraren, nnmeme xnnrn, sa a cn nounna. pyrn, cne xaro
namnpar nemanxo omn crnnonn n esnxonn ocoenocrn c rpyonere
na Hoan Exsapx, cmrar, ue ro e anrop na rosn rpaxrar
71
maxap n
a ne morar a ocnr samo e rpnano a nnme no ncenonnm,
xoero camo no cee cn n nno es npeneenr ne camo n nrapcxara
nnreparypa npes cpenonexonnero.
72
A Heuen npenara nono uerene
na npouyrn, axo n nce ome nepaspan rpaxrar n oxasna no ncnuxn
npannna na nornxara, ue nonrnero uepnopnsen Xpap ne ce orna-
c o nmero na anropa na rpaxrara xoero n nno cmo npeneenr
n cpenonexonnara nnreparypa, xero nma nnro enn cnyua nmero
na anropa a e orensano n sarnannero. Cnope Heuen, n rona non-
rne rpna a ce pasnpa nrapcxn npeno na nmero Maurus Hraban:
Maurus = uepnen, uepnopnsen, a Hraban e norpemno pasuereno or
cpenonexonnn xonncr n cmeceno c nmero Xpap.
73
3arnannero
npecrannna nx nrapcxn npeno or sarnannero na
cunnennero na Xpaan De inventione linguarum nnn De inventione
litterarum, r.e. 3a usua+upauemo ua ovreume ( ), xaxro ro e


60

npeaeno n noneuero neronn pxonncn; a no cpxannero cn
npecrannna nonemnxa cpemy Manp Xpaan.
Hmero na anropa na rona nponsneenne na nrapcxara cpeno-
nexonna nnreparypa ocrana n ocera nenscneno or enponecxara
cnanncrnxa no ne no-cen e cmo nonor sa nanncnanero my, n
camoro nerono cpxanne. Hecmneno e camo, ue o nac ne e
crnrnan nennr rexcr na rona cunnenne, a nnncna xaxro neronoro
nauano, raxa n neronnr xpa. Ho n camoro ocrorencrno, ue ro e
sanaseno n rosn cn nn, es nauano n xpa, n nnso 120 pxonnca,
nxnmunrenno npepaorxnre, ncnuxn nsxoxamn or ena necrnr-
nana o nac ocnonna peaxnn,
74
nocran nnpoca samo rxmo naua-
noro n xpar na rosn rpaxrar ne ca sanasenn, cne xaro ro nno ce e
panan na nemanxa nonynpnocr cne XIV nex, a opn n no ncxa
nepornocr npen rona? H oxonxo anrenrnuen e crnrnannr o
nac rexcr na rpaxrara a nne ne nosnaname opn npororpa]a na
mnoroponnre npenncn n nsnecrnn na nac pasnouerenn mexy
rexcra na na-crapn sanasen npennc, Hanpenrnencxnr (XIV n.),
n nxon neronn no-xcnn npenncn, npeanamn ouennno no-
rouno omn npnoopas, noxasnar, ue ome rosn npororpa] e nn
cornerno npepaoren n na-neporno snaunrenno cxparen.
Bcnuxo rona nn nanexa xm mncnra, ue n npn rosn namernnx
na crapara nrapcxa nnreparypa ca npanenn nnocnecrnne nxon
naxnn mannnynannn c onpeenena nen. Ho xaxno e rpnano a ce
mannnynnpa? Hnn nx a ce cxpamana? 3amoro or ena crpana e
cno, ue raxa, xaxro cera ce uere npnoro nspeuenne na rona cun-
nenne, ro ne orronap na ncrnnara nonexe cnannnre, r.e.
napor, xoro anropr na rpaxrara pasnpa no rona nasnanne,
ne camo ca uenn n raaenn c ueprn n pesxn ( ),
no ca nonsnann or mnoro nexone n npeno na rexnn esnx n nann-
cana c rnaronnuecxara asyxa nnara nnreparypa, neoxonma sa
nsnpmnane na xpncrnncxoro orocnyxenne saeno cc Crapn
3aner, npeneen opn npen ro a ce npenee na narnncxn esnx.
A rona ne moxe a ne e nno nsnecrno na ocoeno nauerenn n
xomnerenren no nnpocnre sa yxnnre na pasnnunnre nncmenocrn
anrop. Or pyra crpana, sa ncnuxn nscneonarenn e necmneno, ue
rosn rpaxrar e ncxycnonen npnnoc no cpemy une cranonnme n


61

npornn un resa? Bnnmarennnr npounr na rpaxrara noxasna, ue
rona ne e camo resara na rpnesnunnnnre, r.e. resara, ue Foxne-
ro cnono moxe a ce npeana camo na rpn esnxa enpecxn,
rpnxn n narnncxn. Hone nononnn nex npen a ce nonn cun-
nennero opn na-ronemnr npornnnnx na cnanncxara
nncmenocr, pnmoxaronnuecxara npxna n nnnero na nana Apnan II,
narocnan n oopna nanncannre na cnanncxn esnx xnnrn sa
npxonna ynorpea. Ho rosn npornnnnx ne moxe a e n napn-
rpacxara narpnapmn, cne xaro n peaxrnpanara or ne nepcn or
xnrnero na Knpnn n Meron ce rnpn, ue namara cnanncxn
pannoanocronn ca ecrnann npn pasnpocrpanennero na cnann-
cxara nncmenocr n nnexanero n n orocnyxennero c neno
crnacne n opn no nena nnnnnarnna.
-p Heuen ce onnrna a nscnn cc crynra cn rosn nnpoc
no ro nscnna camo oruacrn. 3amoro n cne xaro ro orxpnna
nmero na ononenra n cunnennero my, ano nono na nensnecrnn
sa nac anrop na rpaxrara a nannme cno ncxycnonen
npnnoc, mnoro or nnpocnre, cnpsann c rosn xomnnexc, ocranar nce
ome nepemenn a mexy rx n nnpocr: nma nn ome nxaxn pyr
cxpnr mornn sa nanncnanero na rosn rpaxrar, samoro npn nnn-
marennoro my uerene ce nnxa, ue opn cunnennero na Xpaan
Manp e nropocrenenen nono, maxap n a ce cpxa n sarnannero.
3a pemananero na resn nnpocn nn e nyxen nennr rexcr na rosn
rpaxrar, a pasopr na crnrnann o nac ]parmenr nn noxasna, ue
rxmo rexcrr, cpxam rnannn nono sa nanncnanero my, e nn
na-craparenno orcrpanen npn peaxrnpanero na npenncnre or rona
cunnenne n nec e noneue or cnrypno, ue ro ne moxe a ce orxpne
nnn pexoncrpynpa. Hnn c pyrn ymn opn cnomenananero my e
rpnano a ce nserne. Axo nxo or nscneonarennre n a e
saensan rasn noponocr, ro rpna a e namepnn sa na-ope
a cn samnun a ue ncnuxn ocranann opn ne ce oraxar sa ne,
nnun or ycpnero, c xoero noneuero or rx nsnpnar oxasarencr-
na, ue rosn rpaxrar npnonauanno e nanncan c rnaronnna. Hpnnocr
na -p Heuen sa neronoro pasnpane e mnoro ronm n ne rpna no
nnxaxn naunn a ce ymanonaxn: ro npn nonaa na ena rnpe
naxna cnea no rasn cnea nn ornexa opn ome no-aneue, or-


62

xonxoro ro e morn a npenonara npn nanncnanero na cnora
cryn. H nnro ro, nnro pyrnre nscneonarenn ca mornn rorana,
npen 25 ronnn, a pemar nxon or nepaspemennre nnpocn, sa-
moro ena npes cnenamnre ecernnern me ce nonr nscnenann,
xonro me sanounar a xnpnr cnernnna npxy mnoro ororana
nenscnenn ocrorencrna nn npsxa c ncropnuecxara ocranonxa,
csaena npen r. nap. Mopancxa mncn na Knpnn n Meron n
c nnexanero na xnpnnnnara.
* * *
Maxap n n ncropnorpa]nra mnoroxparno a ca nsxasnann cm-
nenn sa ocronepnocrra na nsnpnerara n nayxara noxannsann
sa enocrra na Knpnn n Meron nn Bennxomopann
75
, ena
oxnar na ancrpncxn cnanncr Xepepr Benesnnxep npe rone-
mn mexynapoen cnmnosnym n Perencypr npes 1985 ronna,
nocneren na 1100-ronmnnnara or cmprra na Meron,
76
ornap
mnpoxa ncxycn no rosn nnpoc.
77
Cne nnnmarenen nperne na
ncropnuecxnre nsnopn, no n ns ocnona na apxeonornuecxnre ns-
cnenann npes nocnennre ecernnern, cpe nscneonarennre
ce nanara yexennero, ue mncnra na cnanncxnre npocnernrenn
ne ce e ccrona mexy nacenennero na nemna uexn n Cnona-
xn, a n Fnrapcxa Mopann, unro yxonen nenrp e Cnpmnym
/Cpem, nemna Cpemcxa Mnrponnna n Cpn. Tosn rpa, npn-
cennen n cpeara na IX nex xm nrapcxara pxana, e npes
npnnre cronern na namara epa cronnna na npe]exrypara Hsro-
uen Hnnpnx, oxnamama pnmcxnre nponnnnnn no nnara repnro-
pn na Fanxancxn nonyocrpon es neronara na-nsrouna uacr c
uepnomopcxoro xpapexne. Ome or cpeara na npnn nex ro e
ceannme na enncxon cn. Anponnx, enn or 70-re anocronn no-
xcno na apxnenncxon, a nana Apnan II pxononara Meron
nmenno na neronara ononna xarepa. Bcnuxn resn ocrorencrna
nanarar nona npeonenxa na cnrnra, cnpsann ne camo c on-
nanero na xpncrnncrnoro sa pxanna pennrn n nrapcxara
pxana, cc csananero na nonara asyxa, xnpnnnnara, n c
npenoa na npxonnara nnreparypa na esnxa na nacenennero na
rasn pxana, no cmo n c nnexanero na xpncrnncrnoro n
neronoro pasnpocrpanenne npes npnnre nexone na namara epa.
IOTH H IETH

63

T xaro Mopancxara mncn na Knpnn n Meron nma mnoro
nra npencropn, n nno norpemno a ce sanoune c ne, es a
ce nosnanar npemecrnamnre c mnoro nexone, no cnpsann na-
rcno c ne cnrn. H resn cnrn sanounar ecrnnrenno cc
camoro nauano na xpncrnncrnoro n Enpona c npnara mncn n c
npnoro nrynane na anocron Hanen n namn xonrnnenr, sa xoero
pasnonarame c noneue nnn no-manxo cnrypnnre annn nn nsnpne-
rn or nsrounara n sananara npxnn xaro xanonnuen, ocnonen n
cnrypen nsnop pasxas sa ncropnra na pannoro xpncrnncrno n
euuma ua anocmo.ume n cmo raxa cromnre na ncxo
cmnenne sa anrenrnunocrra cn Hoc.auu ua anocmo.ume, c xon-
ro e sanpmnan Honnr 3aner, npen a e oaneno xm nero
Omrpoeeuuemo ua Hoau Boeoc.oe.
B rexcra na euuma ua anocmo.ume, no n n Hoc.auuma ua
anocmo. Haee. oo pu+.uume n oo qu.unuume, ce cpxar nxon
noponocrn, xonro ne cnnaar c nsnpnerara or rpnxara n pnm-
cxara npxnn rxna nnrepnperann. Hemo noneue: re npecranr na-
uanoro na xpncrnncrnoro n Enpona no cncem pasnnuen naunn, or-
xonxoro e npnero n or nsrounara, n or sananara npxnn xonxoro
nere n a nmar pasnnun nomexy cn, no ornomenne na nnpoc-
nnre cnrn re noxasnar nnno ennomncnne n rona sacra ne-
npnara nnrepnperann na ]axrnre n mannnynannra na ncrnnara.
Cnope pasxasa n euuma ua anocmo.ume (16,9-40), npe
anocron Hanen ce nna xaro nnenne enn mx-maxeonen,
xoro ro monn: Ena n Maxeonn n nn nomornn! Hanen pasnpa,
ue Iocno my nonenna a npononna ram Enanrennero n ome na
cnenamara cyrpnn ce ornpan saeno c anocron Cu.a sa Maxeo-
nn ryx opmam nnnmanne na unraren npxy nmero na anoc-
rona, npnpyxanan Hanen no npeme na neronnre nrynann n
mronsrouna Enpona; nexa ro a cn npnnomnn xaxno eme xasano
no-rope sa nmenara npn mecrnoro npnonauanno nacenenne na
Enpasn; or rona nme moxem a cnm, ue Hanen, xoro no
amnna nnnn e rpx n ecrecrneno snaen rpnxn esnx, e nsen cc
cee cn sa npnpyxnren uonex nmenno or rona mecrno enpasncxo
nacenenne, sa a nsnonsna neronnre esnxonn nosnann n semnre,
xero ne ce ronopn rpnxn. namara ce xaunar na xopa, cne
IOTH H IETH

64

enn en re ca na o-n Camorpaxn, a na cnenamn en npncrnrar n
npncrannmnn rpa Heanonnc (nec Kanana). Or ram namara
ornnar nn unnnnn, npnn rpa na Maxeonn pnmcxa xono-
nn. Cnrnra, nocnenann npncrnranero na namara n rpaa ca
onncann nopono n pasxasa or euuma ua anocmo.ume. Te ca
cnpsann c npnara nponone, xoro n cnenamn coren en
anocron Hanen nsnac npe cpanoro ce mnoxecrno xenn npn
pexara. Tam ro noxpcrna ena or rx na nme Hnn, c xoero
nocran nauanoro na npnara xpncrnncxa omnna n Enpona. Tam
nponsnnsa cmo n npnnr xon]nnxr na anocronnre c mecrnnre
nnacrn: rocnoapnre na ena oceena or sn yx ponn, xororo
Hanen nporonna, ornnar n ceannmero na xnsa na nasapnn
nnoma n ro naxnenernar npe mecrnnre nauannnnn (n rpnxn
opnrnnan re ca napeuenn otputqoi, a nrapcxnr npeno nm
ana nasnannero noenon), xaro xasnar, ue Hanen n npnpyxa-
namnr ro Cnna ynrynar napoa. B pesynrar na rona namara ca
apecrynann, na Hanen nna nanecen nynnuno noo, cne xoero
nero n Cnna xnpnr n rmnnnara. Hpes nomra crana semerpece-
nne, or xoero nparnre na rmnnnara ce pasrnapr n oxonnre na
sarnopnnnnre naar. Tmnnuapr e cnnno nneuarnen or rona n
ncxa a e noxpcren saeno cc cemecrnoro cn. Ha cyrpnnra,
ynnamenn or nponsnesnnre cnrn n or rona, ue Hanen n Cnna ca
pnmcxn rpaxann n cneonarenno ne morar a ar cenn or
rx, nauannnnnre nnar n rmnnnara a ce nsnnnr npe Hanen n
Cnna n rn nsnexar or rpaa.
3a nepnocrra na pasxasa sa npnoro nrynane na anocron Hanen
n Enpona, xaxro n sa neronoro nsnnnenne na saauara, xoro my
e nocranena, a nmenno a nocern crpanara na maxeonnnre n a
nomorne na nenn napo, xaro my npeae narara necr na
Xpncronoro yuenne, nne nmame nnxaxno ocnonanne sa cmnenne.
Ho-xcno, n cnoero Hoc.auue oo pu+.uume (15,19), Hanen ns-
pnuno nornpxana nsnnnennero na rasn cno saaua c ymnre,
ue npean yuennero na Xpncroc uax o Hnnpnx. Cmnenne npe-
nsnnxna camo nnrepnperannra na rosn pasxas, r xaxro r e
nsnpnera n ycranonena or rpannnra na pnmoxaronnuecxara n
na rpnxara npanocnanna npxna. Cnope rasn rpannn nryna-
IOTH H IETH

65

nero na anocronnre Hanen n Cnna e o manxn n nesnaunrenen
rpa unnnnn, orcrom camo na 15 xnm or Heanon (n. Kanana).
Hpornnopeune mexy pasxasa n neronoro rnxynanne nma ome n
npnoro nspeuenne, n xoero ce xasna, ue unnnnn nn npnnr
rpa (poto oi) na Maxeonn pnmcxa xononn a rona ne e
npno, samoro npnnr rpa nnn cronnnara na Maxeonn e
unnnnonon, a unnnnn ne e n npnnr rpa, noceren or anocron
Hanen n Enpona, samoro rosn rpa e Heanon/Kanana. Axo ry npo-
rnnopeune n a e saensano or nxon ncropnnn
78
, xonro ro
nsrxnar no-cxopo xaro npeynennuenne na snauennero na rpaa
nn npsxa c mncnra na anocron Hanen, pyrnre ocrorencrna,
cnpsann c rona n cc cnenamoro nerono nrynane o rosn rpa,
xaxro n npornnopeunra, xonro re npensnnxnar, ocranar nesae-
nsann nnn camo ymnmneno npemnuann! or nscneonarennre.
A ry ca nncrnrynnnre na pnmcxara amnnncrpann ceann-
mero na xnsa (povtu), cnnnmero n sarnopr, xaxnnro ne e
nmano n manxoro rpaue unnnnn
79
, no npen ncnuxo pexara,
cnomenara n pasxasa, xoro nrpae naxna pon npn npnoro n
nroporo nrynane na anocron Hanen (rn. 20,6). Hpn npnoro cn
nrynane Hanen n Cnna ornnar n cornn en npn pexara xpa
rpaa, xaro ce nanar a namepr ram mecxn monnrnen om;
ram cpemar xenara na nme Hnn, xoro e n npnara, nsnpnena
or anocron Hanen na enponecxa sem cneroro xpmenne ryx ne
rpna a sapanme sa snauennero, xoero xpncrnncxara rpan-
nn orana na npnencrnoro, cpxamo ce n rnrnnre npeo-
muennx, npeoanocron nnn npeosnann. Tasn xena, saeno
cc cemecrnoro na rmnnuap cranar unenone na npeama xpnc-
rnncxa omnna n enponecxn xonrnnenr. Ho pexara nrpae nax-
na pon n npn nroporo nrynane na anocron Hanen n Maxeonn.
Koraro ro nayuana, ue mere ncxar a ro ynr no npeme na
nrynanero my sa Tpo, ro ce orxasna a samnne no mope n
nsnpa snaunrenno no-nrn peuen nr npes Maxeonn, xauna
ce nn unnnnn na xopa n o1nnyna sa Tpo, xero npncrnra
cne ne1nenno ns1ynane. Bcnuxo rona ce comana n pasxasa sa
euuma ua anocmo.ume npocro n cno. Camo ue npn unnnnn
nma a ne e nmano n n mnnanoro nnxaxna pexa, xoro mexy-
IOTH H IETH

66

npemenno a e npecxnana! Hpes nnara anrnunocr n uax o
cpenonexonnero na Fanxancxn nonyocrpon nma camo ne nna-
narennn pexn ynan n Mapnna (rp. Eroj, nr. Xep), or
unero nme nponsnnsa n rpnxoro nasnanne na namn xonrnnenr.
H xaxro e nsnecrno, na rasn pexa ce e namnpan nmenno rnannnr
rpa na Maxeonn, unnnnonon nnn no nrapcxn esnx Hnon-
nn. H or rosn rpa ce e nrynano no pexara o Tpo
xonxoro npeme e nno nyxno n na anocron Hanen sa sanpmanero
my. Tyx rpna a ce orenexn ome eno naxno ocrorencrno:
npnoro cneenne sa nrapcxoro nme na rosn rpa, xoero namn-
pame npn rona n nrapcxn ncropnuecxn nsnop, e xparxara npn-
nncxa n raxa napeuenn Xpucmuuono.cru anocmo. or npnara
nononnna na XII nex, uacrn or xoro ce cxpannar n Hnon n Knen
n xoro e npennc or snaunrenno no-crap pxonnc, cpxam cmo
rnaronnuecxn yxnn
80
. H n npnnncxara rona nme na rpaa, npeaeno
xaro ', ce cnpsna c nocemennero na anocron Hanen n
nero: ' -

81
. Koero osnauana, ue nrapcxnr napo e nasnn ome
npes XII nex, noneue or xnna ronnn, cnomenn sa nocemennero
na anocron Hanen n ro nnpexn ncnuxn mannnynannn, cnpsann
c npeananero na pasxasa sa nrynanero my n namnre semn. H ne
camo c nrynanero nmero na nrapcxn rpa, n xoro anocron
Hanen ocnonana npnara xpncrnncxa omnna n npnn enncxon-
cxn npecron n Enpona, e nno sannueno no nonra na rpnxara n
pnmoxaronnuecxara npxna n samecreno c nmero na manxoro rpn-
xo rpaue unnnnn. 3annuenn ca nnn cmo raxa n cneennra sa
ocnonanara or anocron Hanen npxonna oprannsann n Hnnpnx
maxap a orxpnname n ncropnuecxnre nsnopn opn nmenara na
enncxonn, cnernrencrnynann ome npen cpeara na npnoro cro-
nerne. Mexy rx e cn. Epm (Hermas) xaxro cn. Anponnx enn
or 70-re anocronn npnn enncxon na unnnnonon, pxononoxen
or anocron Hanen nno ome npn npnoro my nrynane. A n cnoero
Hoc.auue oo pu+.uume, nanncano ne no-xcno or 52 ronna cn.
Xp., anocron Hanen nsnpama nospann n o nero (16,23).
Hpnunnn sa resn mannnynannn c ncropnra na xpncrnncrnoro
nma mnoro ocraruno mnoro, sa a rn onpanar, xaro ryx, no-


67

neue or xero n a nno, e npnnoxnma nsnecrnara maxcnma, yc-
ranonena or npxonnara nncrnrynn: nenra onpanana cpecr-
nara a sa nscnnanero na cmnncxara nen sa resn mann-
nynannn rpna a ce snar penna noponocrn, sacramn nc-
ropnra na xpncrnncrnoro n namnre semn or camoro my nauano.
Ho xonxoro rasn ncropn n a e mannnynnpana, n nsnopnre ce cpe-
mar nce ome mnoro annn sa cnnnoro pasnpocrpanenne na xpnc-
rnncrnoro no namnre semn n sa oxnnenara yxonna enocr na
xpncrnncxnre omnnn n nenrpannara uacr na Fanxancxn nony-
ocrpon uax o ynan, a na sana o Fanapn n Ancrpn.
82
Xeprnn
na ronennra na pnmcxara nnacr npes III n nauanoro na IV nex
cranar ronm po xpncrnnn or mecrnoro nacenenne rnanno n
ceneponsrounara uacr na Fanxancxn nonyocrpon, onenn or
npxnara ome nenocpecrneno cne nenoro xonconnnpane npes
IV nex sa muennnn. Tesn ronenn sacranr ronma uacr or
mecrnoro xpncrnncxo nacenenne a norpcn yexnme orn
ynan, xero ro rpano ce ycranonna, no cne npnsnananero na
xpncrnncrnoro sa pxanna pennrn n pnmcxara nmnepn n
cpeara na IV nex, c nosnonenne na nnacrnre ce sanpma ornono
no ponnre cn mecra ronennra na xpncrnnn n namnre semn,
nscennanero na mecrnoro nacenenne n sanpmanero my n ponna-
ra ca ocrono oxymenrnpann or ncropnuecxnre nsnopn
83
.
Kaxro neue eme cnomenaro, anrnunnre anropn nocounar mno-
roxparno, ue rona mecrno nacenenne, xoero re napnuar cc cop-
nnre nonrn rpaxn, rern n cxnrn nnn c nmenara na nxon
orennn nnemena nnn nnemennn rpynn xaro rpnann n ecn
(pecnexrnnno nnsn nnn mnsn), nxonxoxparno rpcn cnace-
nne or npaxecxn nanaenn orn ynan. Tona crana n npn noxo-
a na apn (V n. np. Xp.), n npn noxoa na Anexcanp Maxe-
oncxn (IV n. np. Xp.), n npn mnoroponnre noxon na Pnm npes
I n II nex cn. Xp. B noneuero cnyuan cne npemnnananero na
onacrnocrra ro ce npma oparno n ponnara cn. 3a pasnnxa or
apn n Anexcanp Maxeoncxn oaue, xonro cne noxonre ce
orrernr n mecrnoro nacenenne nma cxopo nsmoxnocr a ce
sanpne orcam ynan, pnmcxnre sanoenarenn ce ycranonnar n se-
mra na rpaxnre (nnn rernre), ronma uacr or xonro ocranar orn


68

ynan n semnre na cponnre nm no nponsxo axn, nacennamn
onacrra mexy Kapnarnre n ynan na sana o Tnca. Km resn
nscennnnn ce npnanr npes nropara nononnna na III n nauanoro
na IV nex cmo n xpncrnnnre, norpcnnn cnacenne or rone-
nnra cpemy rx, sa xonro anrnunnre anropn rnpr, ue npons-
xoxar or mecrnoro anxancxo nacenenne
84
.
Hnxo anrnuen anrop ne rnpn, ue n semra na rpaxnre, pecn.
rernre nnn capmarnre, npes npnnre cronern na nonara epa ce e
ronopnno na rpnxn esnx.
85
Cne xaro rosn napo ce xpncrnnn-
snpa noono na cnpnnnre n apmennnre ome npes npnn nex na
namara epa, nne nmame nnxaxnn ocnonann a onycnem, ue npn
nero orocnyxennero ce e nsnpmnano na rpnxn esnx rosn
esnx nnxora ne e nn n o]nnnanen esnx na pnmcxara amnnncr-
pann no npemero, xoraro nenrpannara n cenepnara uacr na Fan-
xancxn nonyocrpon ce nxnmunar n pnmcxara nmnepn, a no npe-
me na pnmcxoro nnanuecrno esnxr na amnnncrpannra e na-
rnncxnr. Or ncropnuecxnre nsnopn nayuaname, ue cmnr rosn
napo, xoro no-pano ce napnuan rern, a or II n. cn. Xp. e ns-
necren no nasnannero rorn, nman yxonen yunren n enncxon
na nme Vp]nn(a), xoro ro npma ornono n ponnara my na mr or
ynan n npenexa na neronn esnx Fnnnra.
A xo e neronn1 esnx?

Axo unrarenr e npocnenn o ryx nnnmarenno nanncanoro no
nnpocnre sa ernnuecxn ccran n sa esnxa na mecrnoro xopenno
nacenenne n Rronsrouna Enpona, n rpnano cam a crnrne o
orronopa na rosn nnpoc xonxoro rosn nnpoc n a e nn mann-
nynnpan ocera. A ena or nopennre mannnynannn sa nero e n
nenrn]nnnpanero na rona mecrno nacenenne c nxaxnn mnnmn
repmancxn nnemena, napeuenn rorn n npecennnn ce npes IV nex
na Fanxancxn nonyocrpon n ecrnnrennocr rona ca nscenn-
nnre ce no-pano or semra cn rern, xonro or IV nex nararx
sanounar a ce sanpmar n ponnara cn. H rxen xpncrnncxn
yxonen yunren n enncxon e nn poennr n Kanaoxn n npo-
nsxoxam or cmoro mecrno enpasncxo nacenenne Vp]nn(a)
raxa nmero my ce npeana or enncrnenn anrenrnuen ncropn-
IOTH H IETH

69

uecxn nsnop sa nero, Hproeuama ucmopu or neronn cmnm-
nennx n cnaponnx unnocropr. Cmnr anrop cnomenana n ue
rona nacenenne nanycnano no-pano ponnara cn nopan ronenn
na xpncrnnn, a cne rona, noeno or Vp]nn(a), ce sanpnano no
ponnre cn mecra. A cnomenana n ue rosn yxonen yunren na
mecrnoro nacenenne npenen Fnnnra na neronn esnx.
H raxa: xo e rosn Vp]nn(a) n na xaxn esnx e nna npeneena
or nero Fnnnra? H c xaxna asyxa?
Cpe repmannnre ne e sanasen cnomen nnro sa nxaxno rxno
panno noxpcrnane, nnro sa rxna cocrnena nncmenocr none
o XVII nex, xoraro Xacyprnre pemanar a rpcr nxaxnn
ncropnuecxn annn sa pannoro noxpcrnane na rexnn napo n
nonexe ne namnpar raxnna, camn cn rn csanar c r. nap. Cpe-
pen xoexc, maxap n c penn rpemunnn, xonro narocxnonnnr
unraren onxnoneno ne saensna. A npn nrapnre raxnna cno-
menn nma, n ro ne camo enn. B necnnre na Bea Cnonena ce cno-
menana mnoroxparno nrapcxnr nap Op]en (nnn Vp]en?),
86

xoro onen enre nm npes ynan. H rona ne e nerenapnnr nenen
Op]e, xnnn npes mnrnunnre npemena, a e ne r oranna xnne-
nnr rexen yxonen yunren, xoro rn e npnan n ponara nm sem. A
nx n nrapcxn anoxpn] cc sarnannero vi -
yi, , nsnecren xaro Conyncxa .eeeu-
oa
87
, ce ronopn sa enn yxonen yunren n noxpcrnren na nra-
pnre na nme K pnn, poen xaxro n Vp]nn n Kanaoxn. To
cmo nonyunn orxponenne: vi, y [...]
y , .
y[] . Kvpnn ornna n Conyn
n ram enn ronopm rn (y ) my npeana
, y , cpxam 32 cnona
xaxro n nxon sanann nrapcxn ronopn napnuar yxnnre. Cne
rona, cnope Tnxnemxn npennc na rosn, anoxpn], ro ornna
, xero npeana na nrapnre
cnonara . H nsopaxenne na cmn
vi me cpemnem n onrapa na penna nrapcxn npxnn
or XIII n XIV nex a ro nma nnmo omo c nsopaxennra na
cnernre par Knpnn n Meron, nancxe npecrannn saeno.
IOTH H IETH

70

* * *
B ecernnernra, nocnenann onnanero na xpncrnncrnoro
sa pxanna pennrn n pnmcxara nmnepn, xpncrnncxnre omn-
nn nn nrpemnocrra na Fanxancxn nonyocrpon a rona neue ca
snaunrenen po enncxonnn n mnrpononnn, nounnenn na apxn-
enncxonnra n Cnpmnym sanounar a nrpar naxna pon n xn-
nora n n oprannsannra na xpncrnncxara npxna. Mnoro or resn
enncxonnn nmar o rona npeme neue nra ncropn, sanounana
ome npen cpeara na I nex. Ha npno mcro n cnncxa na ennc-
xonnre na Cnpmnym/Cpem, cronnnara na Hnnpnx, e yuennxr na
anocron Herp cn. Enemener, nacneen or cn. Anponnx n na-
mara ca cnomenarn n Hoc.auuemo oo pu+.uume, xero anocron
Hanen nspexa nmenara na na-nnsxnre cn crpynnnn, n ce no-
unrar or npxnara n uncnoro na 70-re anocronn. B apxnnnre cpe-
mame nmenara na ronm po npxonnn enn, yuacrnann n ns-
rpaxanero na npxonnara oprannsann no nrapcxnre semn,
xaxro n muennnn, sarnnann no npeme na ronennra cpemy xpnc-
rnnn or II o IV nex
88
. A rasn npxonna oprannsann e nna r
spano nsrpaena, ue a moxe a ce sanasn npes nocnenannre
nexone n ro nnpexn ronennra, na xonro nennre unenone n
crapemnnn ca nnn nonoxenn or pasnn crpann ne camo o csa-
nanero na nrapcxara npxna npes IX nex, no n nro cne rona.
Ha Hpnn ncenencxn npxonen cop n Hnxe npes 325 ronna
yuacrna ronma rpyna npecrannrenn na npxnara or nrapcxnre
semn maxap n nonpanennre nnocnecrnne nporoxonn n nennn-
nn na copa a ne anar cna npecrana sa yuacrnero nmenno na
resn npecrannrenn
89
. Ocrorencrnoro, ue cnenamnre npxonnn
copn rpna a cranar na repnropnra na Hnnpnx ronopn na-
cno sa ronmoro snauenne, xoero ce orana na neronara npxna
npes rasn enoxa mnoro no-ronmo, orxonxoro na Koncranrnno-
non, no n na Pnm. Cnenamnre copn cne Hnxecxn a rona e
copr or 342 ronna n Cepnxa n nerre copa or 347 o 359
ronna n Cnpmnym, xoro crana cpenme na ocnonanara or anoc-
ron Hanen Hnnpncxa anocronnuecxa npxna n n cpeara na IV
nex e nmneparopcxa pesnennn ne ce saunrar xaro ncenencxn
nnro or pnmoxaronnuecxara npxna, nnro or napnrpacxara nar-


71

pnapmn n ne nonyuanar cornernnre nm nopenn nomepa, a cne
Koncranrnnononcxn ncenencxn cop n 381 ronna ne ce xasna
neue sa npxnara n Hnnpnx ue e anocronnuecxa n ceannmero na
nenn apxnenncxon Cnpmnym ne ce cnomenana n o]nnnannnre
oxymenrn na nsrounara n na sananara npxnn uax o cpeara na
IX nex.
Ocnonnnr nnpoc, nocranen npe npecrannrennre na nnoro
xpncrnncrno no npeme na Hpnn Hnxecxn cop nnpocr sa
ycrpocrnoro n oprannsannra na npxnara, xaxro n sa nenara
enocr ce cnan or nennn pe or nsnecrnn pxononn cpen
na rasn npxna n nna nsmecren ome no npeme na copa n npes
nocnenannre ro ecernnern or nopenna neonornuecxn nnpo-
cn, nenmn ne oennennero na xpncrnnnre oxono nceomara
npxna, a rxnoro nonpnsnpane n ennmnnnpanero na ronm po
ecrnnrennn n norennnannn npornnnnnn na ena npxymxa, xo-
ro me ysypnnpa sa cee cn npanoro a pxonon cnnnre n
enocrra na ncnuxn xpncrnnn. Ha npno mcro mexy neono-
rnuecxnre nnpocn ce nocran nnpocr, ornacm ce o cmnocrra
na For-Oren, For-Cnn n Cnern yx, xoro me pasenn xpncrn-
ncrnoro na na npaxenn nomexy cn narepa. Cnope raxa nape-
uenn Hpanocnanen Cnmnon na npara, For Oren, For Cnn n
Cnern yx ca ennocsmnn n ce nsnnar xaro raxnna or nauanoro
na npemero, r.e. re ca es nauano n es xpa. Ha rasn resa ce
npornnonocran Apn, cnemennx or Anexcanpn, c rnpennero,
ue Cnnr n Cnernr yx ca or nannno pasnnuno ecrecrno or rona
na For-Oren n ca ce nsnnnn cne nero. Hpxnara n Hnnpnx
ornauano ne yuacrna n cnopa, xaro sacrnna rnenmero, ue cnena
rpannnra na Xpncronoro yuenne, npeanano or ama na cnn or
mnoro noxonenn n ue npnnre unenone na xpncrnncxnre omn-
nn ca nonyunnn rona yuenne nenocpecrneno or anocron Hanen. B
rosn cmncn, cnope ne, For-Cnn n Cnern yx ca noonocsmnn
na For-Oren, xoro enncrnen e nsnn npemero n npocrpancrnoro.
Hnn c pyrn ymn rxnoro cranonnme nma nnmo omo c resara
na Apn, xoro nsnara cnoero yuenne ena npes rperoro ecern-
nerne na IV nex. Ha nesanosnarn c rnxocrnre na orocnonnero
cnpemenen unraren me ce nnn crpanno nsnonsnanero na non-


72

rnero noonocmen nonrne na craponrapcxn (nnn np-
xonnocnanncxn) esnx npes IV nex n nno ome nro npen
rona, sa a rnpr xpncrnnnre or Hnnpnx, ue Cnmnonr na
npara, xoro re nsnonnar, nm e npeaen or rexnnre en,
xonro or cno crpana ca ro nonyuanann or noxonenne na noxone-
nne n reuenne na rpn nexa. Hpn rona ry nonrne ne cmecrnyna n
rpnxn esnx n n nero ro ce ana n npeno xaro oiov, r.e.
nooen, a ne noonocmen xoero ne e eno n cmo nemo.
He no-manxo uyno me ce nnn na cnpemennn unraren, ue rona
nonrne ce sanasna n nrapcxara npxna uax n X nex, xoraro ce
npeana or ne na pycxara npxna npn noxpcrnanero na Knencxa
Pycn n nponxana a ce nsnonsna n Pycn ome mnoro nexone
cne rona, xaro ena n cpeara na XIX nex pycxn orocnonn ycn-
nar a saenexar, ue ro ne cnnaa c nonrnero ennocmen,
cpxamo ce n npanocnannn Cnmnon na npara a pycxnre
orocnonn, ncropnnn n esnxonen n o cera nponxanar a
raar orxe ry nonrne ce e nseno n pycxn npanocnanen
Cnmnon na npara, xoro pycnre nnn nonyunnn or necmneno
npanocnannara rpnxa npxna npn xpmennero nm or ne!
90

Bmecro a ce pemar nnpocnre sa npxonnara oprannsann n sa
Cnmnona na npara, nocranenn ome na Hpnn ncenencxn cop n
Hnxe, na copnre n Cepnxa n Cnpmnym cnoponere ome noneue
ce pasrapr na nropn en cne orxpnnanero na copa n Cep-
nxa uacr or enerarnre nanycxar rpaa n ornnar a saceanar n
Hnonnn. Kypnosnoro n cnyua e, ue xaxro sa rexnn po, raxa n
sa rxnoro cranonnme no cnopnnre nnpocn, cneennra ca mnoro
npornnopeunnn, maxap n n xpana cmerxa a ce cnexar o rona,
ue orennnnre ce or ocranannre nnn menmecrno n nparone
r.e. no nemnnre npecrann enn nn pennsnonncrn. A nne
snaem or cocrnenn cn onnr npes mnnannre ecernnern xaxno
osnauanar nonrnra menmecrno n nparone, cmo xaxro sna-
em, ue sa 16 nexa npannre ne ca ce npomennnn ocoeno mnoro.
Fn nno nannno a ce cunra, ue enncrnenoro pasnnune mexy
npxnara n Hnnpnx n nere pyrn npxnn e n Cnmnona na npara.
Cmecrnena pasnnxa e nmano no ncxa nepornocr n n rxnara
npxonna oprannsann n nmenno npxonnara oprannsann n Hnn-


73

pnx, nacnenna ]opmnre na pannoro xpncrnncrno n ocnonana na
npnnnnna na crapmnncrnoro, no n na emoxpannra, rpna oco-
eno a ce e snonnna na pxononrennre na sananara n na ns-
rounara npxnn, npn xonro or IV nex nararx npnnnnnr sa nen-
rpannsannra ce nanara n n npxonnara oprannsann n ro c
ncnuxn nocnecrnn sa nenn xapaxrep, sa a ce nsnn npes cne-
namnre nexone n ocoeno n xcnoro cpenonexonne n npes Bs-
paxanero n uyonnmnn pasmepn.
Ho npeme na oxecrouennre cnopone mexy npanocnannn n
apnann n cpeara na IV nex npxnara na Hnnpnx sanasna cno
Cnmnon na npara n ro npenara no npeme na copa n Cnpmnym
npes 347 ronna xaro xomnpomnc mexy cranonnmara na apnann-
re n npanocnannnre, a cne cnnxann or nana amac n Pnmnnn
npes 359 ronna cop na npanocnannnre enncxonn nmneparop
Koncrannn I sacran ncnuxn unenone na ornpanenara xm nero
or rosn cop enerann, ccroma ce or npanocnannn enncxonn,
a ce nonnmar no enn xomnpomncen Cnmnon na npara, cp-
xam nonrnero oiov (nooen), nsnecren n ncropnra na
npxnara xaro Cnmnon na npara or Hnxe, xoero nme ro
nonyuana or manxoro rpaue Hnxe nnso o Apnanonon, xero
resn enncxonn ro nonncnar
91
. Ocranannre npanocnannn ennc-
xonn ne ca crnacnn c rosn xomnpomnc n onnar Cnmnona na
npara or Pnmnnn sa nonyapnancxn a or ram n npxnara na
Hnnpnx sa epernuecxa n nonyapnancxa, xoero nposnnme ocrana
sa ne n npes cnenamnre nexone, xoraro r nna nsxnmuena or
npanocnannero. Ceannme na npanocnannn apxnenncxon na Hnn-
pnx crana Conyn, a rnrynpr my Anncn e onen n 415 ronna
or nana Hnoxenrn I sa nancxn nnxap n sa nocpennx mexy nero
n ncnuxn ocranann enncxonn n Hnnpnx. Enncxonnre or Hnnpnx
ne npnemar nnro noneunrencrnoro na nanara, nnro no-xcno none-
unrencrnoro na napnrpacxn narpnapx n sanasnar cnora nesann-
cnmocr n cnora anronomna apxnenncxonn n Cnpmnym nnpexn
ncnuxn onnrn na pnmoxaronnuecxara npxna n na napnrpacxara
narpnapmn a ce nanoxar na rx opn cne xaro n 516 ronna
nxon or enncxonnre n Hnnpnx nnar orxapann nacnna n Hapn-
rpa n xnpnenn n sarnopa, xero mnrpononnrnre na Hnxonon n


74

Rxen Ennp n na Hnm ymnpar. Cne IV nex onmnncrnoro or
enncxonnnre na Hnnpnx ne nsnpamar noneue cnon enerarn na
ncenencxnre copn, xaro npexcnar ncnuxn cnon npsxn c Pnm n
Hapnrpa xoero cncem ne osnauana pasnaane na rxnara np-
xonna oprannsann, xaxro npenonarar onmnncrnoro ncropnnn,
cne xaro ne cpemar nnxaxnn cneenn sa ne n apxnnnre nnro na
pnmoxaronnuecxara npxna, nnro na napnrpacxara narpnapmn.
Hanpornn, apxeonornuecxnre pasxonxn no nnara nama nemna
repnropn, no n no semnre aneue na sana n na mr, nn anar
mnoroponn cnnerencrna sa ocoeno oxnnena enocr na xpnc-
rnncxnre omnnn n namnre semn rxmo npes rosn nepno. Ho
nnara repnropn na Hnnpnx e orxpnr mnoro ronm po pasnann-
nn or snaunrennn no pasmepnre cn npxonnn nocrpoxn, crpoenn
npenmno npes nropara nononnna na IV nex n nourn es nsxnm-
uenne paspymenn npes nocnennre ecernnern na V n xpa na VI
nex. H sa rx ncropnnnre o cera rnpr, ue nnn paspymenn npn
npaxecxnre nanaenn na rorn n cnannn n ro maxap ue resn
nanaenn ce nsnpmnar cnope cneennra na ncropnuecxnre
nsnopn ena or oxono cpeara na VI nex! Koero osnauana, ue
nxon ncropnnn cmecnar npnunnnre c nocnecrnnra. A n na
neocneomenn unraren nsrnexa mnoro no-nonrno, ue nnnre
napnapcxn nnemena npes npeme na Bennxoro npecenenne na
naponre ca nmann sa rnanna nen a paspymanar xamx no xamx
c ronn pne crornnnre connnn n macnnnn crpan na ompasnnre
xpncrnnn. Hpn rona n ncropnuecxnre nsnopn ne cpemame nnx-
e cneenn sa raxnna paspymenn, nsnpmnann or nanaarennre,
na xonro ce npnnncnar ncensmoxnn xecroxocrn cpemy pome-
cxoro nacenenne. Ho sarona nx cpemame cneenn sa esmn-
nocrnn ronenn cpemy apnannre xaro n xponnxara na cnpncxn
ncropnx Hoan Manana (XIV, 41).
92
A n enn nrapcxn anoxpn]
anonnmnnr anrop ana nsymnrenen no cnnara cn nspas na mxara
n crpaannra na cno napo or xecroxnre npecnenann, cnpsna-
xn ro c naexara, ue enn en me nacrnn mnpr, npxnnre me
ar ononenn n nopyrennre nm onrapn ornono nsrpaenn.
93

Or pyra crpana e nsnecrno, ue raxa napeuennre rorn, na
xonro ce npnnncna paspymananero na npxnnre, ca nsnonnann


75

xpncrnncxara pennrn maxap n xaro epernnn-apnann nnn
nonyapnann, sa xaxnnro nnn cunrann or npanocnannara npxna.
A o nac ca crnrnann n nxonxo namernnxa na rxnara npxonna
apxnrexrypa n monymenrannara nm xnnonnc. Tona ca npxnnre n
Panena, xero e nn nopr na Teoopnx, ornannan nmnepnra
na rornre, unnro npnnopnn crponrenn n xyoxnnnn ca paornnn
cne npncennnanero na rorcxara pxana xm Bnsanrn n sa
Rcrnnnn. Ho n n Fnrapn o npen nxonxo ecernnern ome
ca nnuann nec cncem nsnenennre n oruacrn nsnaann saeno c
masnnxara nennxonennn ]pecxn na r. nap. uepnena npxna npn
Hepymnna. A rona e enn or nenrponere n paona, xero epern-
nnre y nac ca nopxann yxonnara n xynrypnara rpannn na
anrnunocrra no-xcno rpnnre me rn napexar nannnxnn n
oromnnn, xaro me rnpr sa rxnoro yuenne, ue nno npene-
ceno or Hsrox, a ne e sanaseno or npnnre nexone na xpncrnn-
crnoro n ne cnena yuennero na Xpncroc, npeaeno nm or np-
nn neron anocron. 3a 3anaa rona oaue e ena n cma n-
rapcxa epec, cpemy unnro nocneonarenn pnmoxaronnuecxara
npxna me oprannsnpa npes XIII nex na-xpnannre xpcronocnn
noxon n ncropnra, npenpnann n npax n nenen nnrmnre
rpaone na rexnnre nocneonarenn n Rxna upannn.
Hmenno xaro npxnnre n Panena n Hepymnna, resn nennxonen-
nn namernnnn na eno mnoro ronmo nsxycrno, n rpnano a cn
npecrannm crornnnre paspymenn xpamone no nnara repnropn
na Fanxancxn nonyocrpon na cenep o Hcrpoc n Tomn (Kmcren-
xa), na sana o Cnpmnym (Cpem), na nsrox o Hecep n na mr
o Kopnnr, Ennp n Tecann. Ho opn n Conyn n Koncranrnnonon
na-nennxonennnre xpncrnncxn xpamone or rasn enoxa ca eno
na epernnnre-apnann nxnmunrenno nere npemecrnennnn na
Koncranrnnononcxara Cnera Co]n, nonanenn n paspymenn
or nerpamornnre npanocnannn monacn-snnorn, xaxro n enonmen-
nnre na ne npxnn n Conyn, Oxpn, Co]n, Hecep, Hnxe n n
mnoro pyrn rpaone, or xonro o nac ca crnrnann n na-op
cnyuan camo mosanunnre nm noone n oronennre nm crenn, axo n
re ne ca nnn cpnnarn o ocnonn. Tx epernnnre-apnann (nnn
nonyapnann) nocnemanar xaro cnon xarepann na Foxecrnenara


76

mpocr. Ha rasn Foxecrnena mpocr, xaxro n na Foxecrnenara
cnna n na Foxecrnenn mnp nocnemana n npnnpxennxr na apn-
annre Koncranrnn Bennxn rpnre ocnonann or nero n sanpmenn
or cnna my Koncrannn npxnn Agia Sofa, Agia Dunmhj n
Agia Ernh. Hpanocnannara npxna npnsnana oaue sa cnernn
camo xopa or nnr n xpn, ocnerenn or enara nm, no ne n npnn-
nnnn, xaro resn, na xonro ca ce noxnannn apnannre. H r
cunnna rporarennara ncropn sa Muennnara Co]n n nenn-
re rpn mepn, Bpa, Haexa n Hmon, nonoxenn na yxacnn
muenn or esnunnnnre-pnmnnn, xaro ocnemana npxnnre non-
ropno n neue na rasn cnera Co]n nocnemana nennxonennnre
xpamone na epernnnre.
ue ncnuxn resn epernnn ca nnn nrapn, rpnxara npxna ne
cxpnna. A ue ca nsnonnann cnoero xpncrnncrno na esnx, a
ne na rpnxn, nne cnena a onycnem ne camo xaro npenonoxe-
nne. 3amoro ncropnuecxnre nsnopn, nxnmunrenno nsnesnnre or
nepara na nxon or na-anropnrernnre npecrannrenn na npxnara,
xaro cn. Heponnm, Xpaan Manp, no cmo raxa n na narpnapx
uorn n Anacracn-Fnnnorexap opn axo rpna a nsemem
no pesepna cneennra na epernxa-apnan unnocropr nn anar
ocraruno cnnnn oxasarencrna ca cmecrnynannero na r. nap.
npxonnocnanncxn npenon na orocnyxenara nnreparypa,
nxnmunrenno na Fnnnra ome nononnn xnnonerne npen a
nsnsar na cnenara cnanncxnre anocronn Knpnn n Meron. Ho,
ecrecrneno, rnannoro oxasarencrno sa cmecrnynannero na cra-
pnre npenon nn anar camnre resn npenon a ce couar ryx
npornnopeunra, xonro nsnnxnar npn nscnenanero na esnxonnre
nponemn n rexcra na npxonnocnanncxara nnreparypa n xonro
morar a ce ocnr camo or noxara pennocr na npenonre
94
,
nsnnsa nn or pamxnre na rasn cryn n na nacromn copnnx.
Hpnn nnpoc, xoro n cn nocrannn ncexn, cne xaro npouere
cneennra na Heponnm n Manp Xpaan, me e: Ke ca resn
npenon? 3amo sa rx n sa asyxara, c xoro re ca nanncann, ne ce
cnomenana nnxe pyrae, a na ocranannre anropn e nsnecrno
camo, ue npenonre ca nanpanenn or cnanncxnre pannoanocronn
Knpnn n Meron, npn xoero asyxara sa rx e nna ccranena or


77

Koncranrnn-Knpnn? Ho xo asyxa? H samo rxmo sa asyxara, c
xoro ca nanncann cnanncxnre orocnyxenn xnnrn, nma r
mnoro nsanmnoorpnuamn ce npenonoxenn n xnnoresn, xonro ne
morar no nnxaxn naunn a ce nonear no om snamenaren? B
nrapcxara nayxa ce nanara c nnmo neoocnonanara xnnoresa, ue
nn Bennxa Mopann Koncranrnn-Knpnn ccrannn rnaronnnara,
nx n Fnrapn (nnn Maxeonn, cnope maxeoncxnre nayunn-
nn) Knnmenr Oxpncxn nn npepaornn na xnpnnnna n opn
nanmenynan n uecr na cno yunren. Camo no cee cn rona rnp-
enne ne e n ccronne a nspxn nnxaxna xpnrnxa n nanaranero
my n nrapcxara nayxa moxa a ce nsnpmn camo no xonmnxrypnn
npnunnn n onpeenena enoxa or namara ncropn, n ro camo or
nsnecrnn mapnonerxn, unnro xonnn ce pnaxa or pyrae n c
onpeenenn nenn, nmamn nnmo omo nnro c ncrnnara, nnro c
nayxara. Ho mannnynannra c ncrnnara sanouna ome mnoro cro-
nern no-pano. T sanouna ome or momenra, n xoro pennrnra n
npxnara ce nncrpymenrannsnpar or onpeenenn cpen, sa xonro
nenre na xpncrnncrnoro nmar nnxaxna cronocr n unro enn-
crnena nen e ynpaxnnanero na nnacr na macnre espasnnuno
na xaxna nena n c xaxnn cpecrna. Ho resn mannnynannn ne morar
a ce nsnpmar nancxe. B sananara n nenrpannara uacr na
Fanxancxn nonyocrpon, xero xpncrnncrnoro e nycnano n-
oxn xopenn ome nexone npen opxannanero na pennrnra n
npxnara, ce csana ena nena omnocr, xoro ce nporn-
nonocran na nncrpymenrannsnpanero na pennrnra n sa unero
pasxcnane ne nomarar nnro nocronnnre ronenn cpemy nennre
unenone, nnro mnoroxparnoro paspymanane na nennre npxnn n
rpaone a cmo n nrnopnpanero n or nennre nparone xaro eno
or rnannnre cpecrna sa opa n npornnoecrnne cpemy ne.
Cpemy rasn omnocr ce cunnnar n pasnpocrpannar n npo-
nxenne na mnoro cronern ncensmoxnn nenenn onnnenn n
xnenern. Tnpn ce, ue nmenno nenoro xpncrnncrno e no-
rpemnoro n nenpannnnoro nenpanocnannoro, oxaro o]n-
nnannara npxna npncnona sa cee cn ennrera npanocnanna n
npanonepna, a ncnuxn ocranann ce onnar or ne sa epernnn n
nparone.
IOTH H IETH

78

Mannnynnpar ce opn nsnopnre sa pannara ncropn na xpncrn-
ncrnoro n rona sacra ne camo manxn orxc, pasxasnam sa n-
rynanero na anocron Hanen n Maxeonn. Bnnmarennnr nperne
na rexca n euuma ua anocmo.ume n n Hoc.auuma ua anocmo.
Haee. noxasna mnoro necornercrnn mexy rx, nonyuenn or n-
xon npnanxn, no n npenmno cxpamenn n npnn rexcr. A na-
saenexnrennoro ocrorencrno, xoero ce narpanna npn uerenero
na rexcronere e, ue or nocnennre ecernnern na IV nex nararx
ncnuxn npxonnn omnnn na Fanxancxn nonyocrpon, csaenn
or Hanen, ce cunrar neue sa epernuecxn no xm rx ce npnanr
cmo n xpncrnncxnre omnnn n Mana Asn, na npno mcro n
Cnpn n Apmenn, xero e nna pasrnara enocrra na rosn
anocron, a raxa cmo n Mana Cxnrn, nemna opyxa, xero
cnope ycrnara rpannn e npornuana enocrra na anocron
Anpe. Cne nponxnrennnre ronenn na epernnnre n Mana
Asn n mxno or Kanxas, ronma uacr or raxa napeuennre mono-
]nsnrn me npemnne n Hcnama, a pyrn, xaro apmennnre, nnpexn
ronennra, me sanasr cnoero xpncrnncrno, no me ar cunrann
o en nemen or npanocnannara npxna sa epernnn.
Ionennra cpemy epernnnre no namnre semn nesanncnmo
or nasnannra, xonro nm ce anar: apnann, nonyapnann, mannxen,
oromnnn nnn nannnxnn n paspymananero na rexnnre npxnn n
rpaone no npeme na naxasarennnre noxon cpemy rx npes VI,
VII n VIII nex ne onexar nn na-manxo o nsxopennanero na
nenre nm. Hanpornn, or cpeara na VI nex re nonyuanar nomom
or enoponoro nm n enonepcxo nacenenne orn ynan n rona
csana neue rnpe cnoxna ocranonxa ne camo sa napnrpacxara
narpnapmn, no n sa camara nnsanrncxa nmnepn. Axo ymenoro
noene na nonara cpemy nanaarennre, no cmo raxa ycnemnara
nnnomann n npxonna nonnrnxa na Rcrnnnan, ca n ccronne
sa nsnecrno npeme a orpannuar onacnocrra, or nocnennre ece-
rnnern na VI n npes nenn VII nex rasn onacnocr napacrna or-
nono cc sauecrnnnre nanaenn na r. nap. cnannn n npa-
nrapn orn ynan, sanpmnnn n 680 ronna c npnsnananero
na nrapcxara pxana or crpana na Bnsanrn.


79

Hpncennnanero xm nrapcxara pxana na omnpnn re-
pnropnn n sananara n mrosananara uacrn na Fanxancxn nony-
ocrpon npes IX nex nocran npe nrapcxnre nnaerenn Hpecnan
n ocoeno Fopnc I cepnosnn nponemn nn npsxa c neponsnone-
annero na rxnoro nacenenne xoero cncem ne ce ccron or
cnannn-esnunnnn, xaxro ce npnema n ncropnorpa]nra. Cpe
xnrennre na resn repnropnn npeonaanar xpncrnnnre a resn
xpncrnnn ca cnope npecrannre n na rpnxara n na pnmcxara
npxnn epernnn-apnann. H rona e nno ocnonnara npeuxa npn
nperonopnre na xns Fopnc c npecrannrennre na napnrpacxara
narpnapmn n na pnmoxaronnuecxara npxna, samoro n enara, n
pyrara cunrar resn xpncrnnn sa epernnn. A n nnpocnnre epernnn
nno ne xenar a ce orxaxar or cnora npa n or cnonre npnnnnnn.
Ho pasmnpnanero na nrapcxara pxana na sana n mrosa-
na nocran cmo raxa n pnmoxaronnuecxara npxna, n napnrpa-
cxara narpnapmn npe nonn nponemn nn npsxa c rona nacene-
nne.
95
3a Bnsanrn oaue ry ocrorencrno orxpnna n nonn ns-
moxnocrn, nocpecrnom xpncrnncxara pennrn a sacnnn cnoero
nnnnne n n rasn uacr na Fanxancxn nonyocrpon, xoero r or
nexone e sarynna n ro nnpexn npemennnre ycnexn, xonro ce
yanar na Rcrnnnan upes csananero na anronomna, no none ne
npaxecxn pasnonoxena cnpmo rpnnre apxnenncxonn sa xpnc-
rnncxoro nacenenne n sananara uacr na nonyocrpona, r. nap.
Apxnenncxonn na Hpna Rcrnnnana. Tasn apxnenncxonn ce
pasnaa camo nxonxo ecernnern cne yupenanero n, a npnun-
nara sa rona e ne camo nexenannero na nenoro nacenenne a c-
rpynnun c napnrpacxara narpnapmn. Baxna pon sa pasnaa-
nero na rasn apxnenncxonn nsnrpana pnmoxaronnuecxara npxna
c nsncxnannra cn sa cnasnane na nocrnrnarnre ome npen nexone
cnopasymenn c napnrpacxara narpnapmn, xonro onpeenr so-
nnre sa nnnnne na nere npxnn. annonnnnr n ymen nonnrnx
narpnapx uorn (858-867 n 877-886) orxpnna n nonocsaenara
cnryann manc ne camo sa nsnpmane na nnsanrncxoro nnnnne
npxy nenn Fanxancxn nonyocrpon xoero n ecrnnrennocr e
nno ynpaxnnano camo or Koncranrnn Bennxn. To pasnpa, ue
upes Fnrapn n morn a pasnpocrpe rona nnnnne n aneue na


80

sana, n crpannre, rpannuemn nenocpecrneno cc Cnemenara
pnmcxa nmnepn, xonro npes nocnennre nexone ca sacrpamanann
nenpexcnaro cnrypnocrra na nmnepnra n ro n ne no-manxa cre-
nen orxonxoro nennre cenepnn ccen. B rosn cmncn rpna a
ce pasnpar n naxnnre nonnrnuecxn xoone, xonro Bnsanrn a n
ecrnnrennocr rona e napnrpacxara narpnapmn, ornannana or
uorn npenpnema n cpeara na IX nex. H npn resn nonnrnuec-
xn xoone rnannnre ecrnamn nnna ocnen uorn, xoro ocrana
sa cnenara ca nrapcxnr xns Fopnc I n namara conyncxn
par Koncranrnn-Knpnn n Meron, xonro uorn cunra sa aco-
nmrno connapnn c nonnrnxara na Bnsanrn n c rpnxara npxna.
Hpes cnenamnre ecernnern ena or rnannnre ponn me nrpae n
enncxon uopmosa Hopryencxn, xoro n 866 ronna me oe n
Fnrapn naueno na pnmoxaronnuecxnre yxonnnnn, rpn ronnn
no-xcno me oprannsnpa ocnemananero na npxonnnre xnnrn n
asyxara na Koncranrnn-Knpnn n Meron, xaxro n pxononara-
nero na nocnenn sa apxnenncxon na Cnpmnym; a ome no-xcno,
or 891 o 896 ronna, me saeme n nancxn npecron.
Hpnnr or nonnrnuecxnre xoone na uorn nma sa nen camo
a ce onnna nnnmarenno nounara sa pemnrennn ecrnn no ena
nrocpouna nporpama, nsrornena nnnmarenno n c maremarnuecxa
rounocr. Tona e raxa napeuenara Fperannnmxa mncn.
96
Maxap
rasn mncn n a e cnnno ocnopnana n nayunara nnreparypa, cne
xaro sa ne nnncnar annn n o]nnnannnre ncropnuecxn nsnopn, sa
nxaxna enocr na Koncranrnn n Meron cpe mecrnoro nace-
nenne n sananara uacr na Fanxancxn nonyocrpon ca sanasenn na
mnoro mecra pasnnunn cneenn ne na nocneno mcro n cnee-
nnero or nnrnpann manxo no-rope anoxpn] sa npeaennre na
Kvpnn 32 cnona n rpa Pann na Fperannnna.
ann Koncranrnn-Knpnn no npeme na cnora Xasapcxa mncn
97

sa npnn nr nayuana sa nxaxna pycxa nncmenocr, xaxro e xa-
sano n neronoro cnnno mannnynnpano or napnrpacxara narpnap-
mn xnrne
98
, e rpyno a ce npenenn. Tona comenne e nno
ocera ronxona nrn npepeaxrnpano n npernxynano, ue nec e
nensmoxno a ce orenn n nero ncrnnara or nencrnnara. He e
neneporno rona cneenne a e nnncano n xnrnero c nen a ornne-
IOTH H IETH

81

ue nnnmannero or ]axra, ue rasn nncmenocr e nna ocraruno
mnpoxo pasnpocrpanena na Fanxancxn nonyocrpon, n no-rouno
cpe apnannre n sananara uacr na nonyocrpona, n paona na
pexa Fperannnna n n Mopancxo r.e. oxono Cnpmnym/Cpem cpe
nacenennero no onnnara na pexa Fnrapcxa Mopana. ann ne-
ra a ce npnnneue rona nacenenne xm napnrpacxara narpnapmn
nocpecrnom nnranero na nspanara sa nsnonnanero na penn-
rnra n nsnpmnanero na orocnyxennero na ponn my esnx e
omna npno y uorn nnn y Koncranrnn-Knpnn n Meron, e cmo
rpyno a ce npenenn. uaxr e oaue, ue uorn
99
nanono nonnra
nnpoca sa apnancrnoro, sa neronara cmnocr n snauenne n ne
cnon omnnnn, no n n xopecnonennnra cn naroapenne na ne
ca crnrnann o nac nnrnpannre or nero orxcn or Hproeuama
ucmopu na unnocroprn, sa xonro eme cnomenaro no-rope. A
rona cnnerencrnyna, ue ro e nn ocraruno ope sanosnar
xaxro c nponemnre ornocno ernnuecxn nponsxo na oneennre
nn nnsanrncxara nmnepn or Vp]nn(a) apnann, raxa n c npo-
nema sa rxnara nncmenocr n npenoa na Fnnnra na rexnn
esnx. H cne xaro npxy orocnyxenara nnreparypa na apnannre,
saeno c asyxara, c xoro r e nanncana, ome npen nexone e n-
na nanoxena anarema or napnrpacxara narpnapmn n or pnmo-
xaronnuecxara npxna, resn nponemn ca mornn a ar pemenn
enncrneno no enn mnoro npocr naunn. A rona xonymoncxo
pemenne n nponexanero my n morno a nsxoxa, no n a ce
ocmecrnn na eno, camo or rennannn npxonen nonnrnx n nn-
nomar uorn. To e cnenoro:
1. a ce ccrann nona asyxa, xaro ce nsnonsnar rpnxnre
n narnncxnre yxnn, onnnenn c nnncnamnre n resn
ne asyxn yxnn sa sanncnane na npncmnre camo na
esnxa na nrapnre snynn a re ca ce cpxann cmo n
ycnpmencrnanara n reuenne na ner nexa rnaronnuecxa
asyxa, xoero snaunrenno ynecnna rpancxpnnpanero.
2. a ce rpancxpnnpar c rasn nona asyxa orocnyxennre
xnnrn.
3. Tesn xnnrn, a cmo n asyxara, c xoro re ca nanncann,
xaxro n rexnnr esnx, a ce nerannsnpar or napnrpacxara


82

narpnapmn. Hocnenoro ycnonne csana npenocranxn
n sa npnnnnuanero xm Bnsanrn cmo na rpannunnre
repnropnn n cnopnara sona mexy nsrounara n sananara
npxnn.
4. a ce nsnoxn nsnnnennero na rasn saaua na namara
conyncxn par Koncranrnn-Knpnn n Meron, xonro ce
nnar npn rona xaro na-noxomn sa ne n nancrnna ce
cnpanr no nsmoxnn na-necrm naunn.
Orennnre ]asn or mncnra na namara par ca nscnenann or
mnoro anropn n ryx nma a ce cnnpame na noponocrnre. 3a
nororonxara na nnara mncn nn]opmannnre nn ca orpannuenn
r nno e nxnmunana nsnpnanero na nanncannre c rnaronnna
orocnyxenn xnnrn, nxnmunrenno Fnnnra. ann re ca namepe-
nn n Fperannnmxo nnn oxono Cpem, no onnnara na Fnrapcxa
Mopana, ne e or ocoeno ronmo snauenne ]axr e, ue ca nnn na
pasnonoxenne na Koncranrnn-Knpnn n Meron ome n camoro
nauano na Mopancxara mncn, xoraro sanouna rxnoro npnno-
xenne, xaxro n ncropnuecxnre nsnopn e napeuena enocrra na
cnanncxnre anocronn. Honeuero nscneonarenn, noneenn or
rpannnra n nnepennre n ncropnorpa]nra or mnoro nexone
nocrynarn sa npeno na orocnyxenara nnreparypa or rpnxn
na cnanncxn, nsnpmen or namara par, ne ca ce opn norpy-
nnn a pasepar xaxno ce xpne sa ymara npnnoxenne, c xo-
ro neronncnnre n nsomo cpenonexonnnre anropn ca nnn no-
nacno. px npnmep sa raxona nepasnpane cpemame npn mnoro
ope sanosnarn c npxonnara nnreparypa pycxn nscneonaren
apxnmanpnr Heonn (1822-1891). Harxnaxn ce n Hepecnann-
Cysancxn neronnc na nsnecrnero, ue sa nononnn ronna nama
nona-psonncnn no pxonocrnoro na Meron
nnara Fnnn,
100
ro ne moxe a cpxn cnoero nsmymenne or
nenenocrra na rona rnpenne, es a noosnpa xaxro n xonnc-
rr na rosn rexcr, oannn xm ymnre ]
ue n ecrnnrennocr ryx ne crana yma
sa npeno, a sa rpancxpnnpane rexcra na Fnnnra or rnaronnna
na xnpnnnna, xoero ocnna n psnnara na rasn nponeypa, or-
ronapma na nsmoxnocrnre na nama psonncnn
101
.


83

3a nororonxara n nrynanero na Koncranrnn-Knpnn n Mero-
n o Pnm na-nono n mepoanno e nscnenanero na H.Tpynre,
102

xoro onncna nopono nepnnernnre na rona nrynane, nsnnxna-
nn or nonara ocranonxa, csaena c erponnpanero na uorn or
narpnapmecxn npecron, no n cc samnara na rpnxnre yxonnn-
nn n Fnrapn c narnncxn. Hnrepecno e oaue, ue ocera nnxo or
nscneonarennre ne e opnan nnnmanne na ]axra, ue nmenno
enncxon uopmosa Hopryencxn (816-896), xoro e naueno na na-
rnncxnre yxonnnnn, omnn n Fnrapn n 866 ronna
103
, opra-
nnsnpa rpn ronnn no-xcno nepemonnra no ocnemananero na
npxonnnre xnnrn nanncann nno c xnpnnnna, xoero nscneona-
rennre ne morar nnn ne xenar a saenexar. To e n rosn, xoro
pxononara sa cnemennnn yuennnnre na Knpnn n Meron. Ome
npn nocemennero my n Fnrapn npes 866 ronna mexy nero n
nrapcxn nnaeren ce ycranonnar ornomenn, nounnamn na
nsanmno onepne, r neoxonmn npn ocxanero na npone-
mnre nn npsxa c nerannsnpanero na apnannre-epernnn or
pnmoxaronnuecxara npxna, cne xaro resn nponemn nsrnexa
ce narxnar na npeuxn cpe panxanno-npanocnannnre cpen nn
Bnsanrn n cnomarar sa erponnpanero na uorn nxonxo mece-
na no-xcno. a ne sapanme, ue Pnmcxara mncn na parra
Koncranrnn-Knpnn n Meron npornua n rosn npomexyrx or
npeme
104
, n xoro ena or rnannnre ponn n npn ocnemananero na
cnanncxnre xnnrn, no n npn pxononaranero na Meron sa
apxnenncxon na Cnpmnym, r.e. na nrapcxnre semn, ce nrpae or
uopmosa Hopryencxn. Crpanno e, ue onmnncrnoro ncropnnn ne
opmar nnnmanne na rasn noponocr, xaro cnpsnar pxo-
nonaranero na Meron c Bennxomopann
105
, xoro nnro n
reorpa]cxo, nnro n nonnrnuecxo, a ome no-manxo n npxonno-
amnnncrparnnno ornomenne, nma nemo omo cc Cnpmnym/
Cpem, unro enncxonn or cpeara na I nex e yxonen nenrp na
Hsrouen Hnnpnx n cornerno na Fanxancxn nonyocrpon n nma
nnxaxna npsxa cc semnre na sana or Fnrapcxa Mopana n or
sano na ynan, xonro cnaar no mpncrnpyennnra na 3anaen
Hnnpnx. Kaxro uopmosa, raxa n xns Fopnc, ca nnn cncem na-
cno cc snauennero na ocnpornara or nexone apxnenncxoncxa


84

xarepa na Hnnpnx, na xoro e nn nocranen Meron a apxn-
enncxon na Hnnpnx osnauana yxonen rnana ne camo na nrap-
cxnre semn, no n na nnara repnropn na Hsrouen Hnnpnx, oxna-
mama ocnen Fnrapn cmo n mxnara, no n na-sananara uacr
na Fanxancxn nonyocrpon, no rona npeme nsnn rpannnnre na
nrapcxara pxana, c xoero neue ce nporpamnpa non xon]nnxr
na pnmoxaronnuecxara npxna c Bnsanrn, no n cncem ne no-
manx xon]nnxr mexy nana Apnan II n nxon neronn enncxonn,
xonro pemnrenno ce npornnonocranr cpemy nerannsnpanero cra-
ryra na epernnnre-apnann n cpemy nsnnmananero na apxn-
enncxonnra na Cnpmnym/Cpem, xm unnro rpannunn repnropnn
ccennre repmancxn enncxonnn nmar cnon nperennnn. Cmprra
na nana Apnan II n 872 ronna nna manxo cne ormranero na
xns Fopnc or pnmoxaronnuecxara npxna n nma sa nocnecrnne
nnanero na npornnnara naprn na nnacr npn xoero sanounar
penpecnnre ne camo cpemy Meron, no n cpemy neronn noxpo-
nnren uopmosa Hopryencxn, xoro nna ornuen or npxnara n e
npnnyen a rpcn yexnme uax n Hcnann. Ho c ypexanero
craryra na nrapcxara npxna xaro anronomna apxnenncxonn
no ernara na nnsanrncxn nmneparop nno ne ce pemanar
ocnonnnre nponemn c nerannsnpanero na epernnnre-apnann n
nperonopnre mexy npecrannrennre na nnacrra n Fnrapn n
Bnsanrn crnrar npes 880-re n 890-re ronnn o sanena ynnna,
sa xoero ocrorencrno ncropnnnre ocera ne morar a aar pa-
symno ocnenne. Tona sacran cnenamn nnaeren, ncrnnn na
nrapcxn npecron, Cnmeon I, a npenpneme pemnrennn mepxn
sa nnnoro orenne na nrapcxara npxna or napnrpacxara
narpnapmn, no n sa onnanero na cnanncxn esnx sa o]nnna-
nen n pxannara n npxonnara amnnncrpann, a n n orocny-
xennero n rona crana n 892 ronna, xoraro nancxnr npecron
neue ce saema or mexynpemenno peannnrnpann uopmosa.
Cxcnanero na Cnmeon c napnrpacxara narpnapmn n ocoeno
cnenamara my crnxa npn paspnna c ne n 919 ronna, xoraro ro
enocrpanno onna nnnara nesanncnmocr na nrapcxara npxna,
ce rnxynar or ncropnorpa]nra npornnopeunno, xaro npeonaa-
na orpnnarennoro ornomenne cpemy resn na xoa n nonnrnxara


85

na nrapcxn nnaeren, onecnn cne cee cn rexxn nocnecrnn
sa nrapcxn napo n xnpnnnn cnxa npxy nrapcxara ncro-
pn sa mnoro cronern nanpe. A sa rona orpnnarenno ornomenne
cnomara or ena crpana nenosnananero na no ncxa nepornocr
rnannn nono, npensnnxan nrapcxn nnaeren a npncrnn
xm raxnna xpann mepxn, noxpenenn cmo n or noennn ecr-
nn cpemy Bnsanrn: nenpnmnpnmocrra na napnrpacxara nar-
pnapmn no ornomenne na nponemnre, cnpsann c npnsnananero
na epernnnre, xonro ccranr ocnonnara uacr or nacenennero n
nononpncennennre xm nrapcxara pxana semn, no n no
repnropnra na cenep or ynan n n sananara uacr na Fanxancxn
nonyocrpon. Or pyra crpana, sa orpnnarennoro ornomenne na ns-
cneonarennre cecrna n ycranonnnoro ce yexenne, ue nap
Cnmeon nsnma resn ocnopnann mepxn enocrpanno, onnpaxn ce
camo na cnora noenna cnna. Hnnoro orccrnne na annn or
ncropnuecxnre nsnopn sa xaxnnro n a nno orxpnrn nnn rann
npsxn mexy nero n nancxara xypn noxpen rona yexenne,
maxap n ne camo nornxara a nn sacran a onycnem rxnoro
cmecrnynanne, no n no-xcnn o]nnnannn oxymenrn na pnmo-
xaronnuecxara npxna, xaro npenncxara na nap Kanon c nana
Hnoxenrn III, xonro nornpxanar resn npsxn. Cnnaennero
no npeme na r. nap. Hpecnancxn cop c nonrn]nxara na nana
uopmosa (891-896 ronna) noxpanna cmo rona npenonoxenne
n nanara nponepxa na ncnuxn nsnopnn marepnann, sacramn o-
crorencrnara cnpsann c ronemn ncenapoen cop or 892 ron-
na, xoraro ce nsnmar raxnna naxnn pemenn, sacramn cara na
nrapcxn napo.
106
ue sa resn cnrn nma a namepnm nn-
xaxnn cneenn nn nnsanrncxnre ncropnuecxn nsnopn, e nemo
nannno ecrecrneno. Ho n apxnnnre na Barnxana ne cnomenanar no
rosn nnpoc nnmo, a opn ram a ca sanasenn nxaxnn oxymenrn
nn npsxa c nero, re ca neocrnnn sa nayxara. Hocnenannre
cmprra na nana uopmosa cnrn orpmar c ynoro na mnua-
nnero ncnuxo, cnpsano c nmero my. Ome n 897 ronna cpemy ns-
ponennre or rpoa cmprnn ocranxn na nanara ce nsnpmna ce-
en nponec, ro e onen nocmprno sa epernx, cnara my pxa,
c xoro narocnann epernnnre, nna orceuena, a rpynr my ce


86

npeana na nopyranne n xnpn n Tnp
107
. Ha npocnennn
nnnmarenno rexcra n rasn cryn unraren ena nn rona pasnnrne
na cnrnra, xaxro n snonemnre mepxn cpemy ympenn nana
uopmosa, me ce nnr uynonarn n nenonrnn. 3a pasnnxa or
noneuero nscneonarenn, xonro n o cera ne ca n ccronne a cn
ocnr npnunnnre sa ca n sa neronoro pemenne, nnxaxn n
rx camo nxaxnn nnunn npaxn, nopoenn or opara sa na-
momne mexy orennnre naprnn, npecrannn or nparonere n
npnnpxennnnre na pxannara nonnrnxa na nanara, nnnmaren-
nnr unraren me pasepe xon ca epernnnre, narocnonenn or
uopmosa.
Maxap n ope samncnen, no cmo raxa ope npnneen n ns-
nnnenne, nnanr na narpnapx uorn ne moxe a nocrnrne ouax-
nanoro nsecrnne. To cpema cnnno npornnoecrnne or crpana
na panxanno nacrpoennre xprone n npanocnannara npxna, no n
n cpenre na pnmoxaronnuecxara npxna, orxasnamn a ce npnmn-
pr c nsnonsnanero na cnanncxn esnx npn orocnyxennero n
ro nesanncnno or rona, c xaxna asyxa orocnyxennre xnnrn ca
nanncann. 3a nana Hoan XIII opn n 971 ronna, cro ronnn cne
narocnannero na nanncannre c xnpnnnna orocnyxenn xnnrn
or neronn npemecrnennx nana Apnan II, ne camo rexnnr esnx,
no n rxnoro cpxanne ca epernuecxn n neonycrnmn n oro-
cnyxennero na pnmoxaronnuecxara npxna
108
. A n nporoxona na
Cnnnrcxn npxonen cop or 1060 ronna ce xasna, ue rorcxnre
nncmena (rnaronnnara) e nsnamepnn nxaxn cn epernx Mero-
n, xoro nn nanncan nxora mnoro nxnnnn nema na cmn
rosn cnanncxn esnx npornn npenncannra na xaronnuecxara
npxna, nopan xoero, c Foxn npnca, xaxro xasnar, nn naxa-
san c nnesanna cmpr.
109
Bnpexn rona npornnoecrnne, rna-
ronnnara nponxana a ce nsnonsna n anmann n n ocrananara
uacr or Xpnarcxo uax o xcnoro cpenonexonne, maxap n no
ernxera na epernuecxa nncmenocr. T ne ce samen ram c xnpn-
nnna n npnunnara sa rona e ne camo pasenennero na npxnnre n
XI nex. Cne psoro n mnpoxo pasnpocrpanenne na xnpnnnnara
npes X nex n sanannre paonn na nrapcxara pxana, npn-
cennennero nm xm Bnsanrn n 1018 ronna, no npen ncnuxo


87

nnxnnnpanero na nesanncnmocrra na nrapcxara npxna or na-
pnrpacxara narpnapmn n 1037 ronna, cnpsano c nnranero na
cxnsmara npxy ne, nma sa nocnecrnne nopenoro paspymanane
na nrapcxnre epernuecxn npxnn n noncemecrnoro ynnmo-
xanane na orocnyxennre xnnrn, nanncann na nrapcxn esnx n
c xnpnnnna, or xoero ycnnar a ce sanasr mnoro manx po
pxonncn, cxpnrn n nxon manacrnpn, npenmno n 3anana Fn-
rapn n na Aron. Tesn mepxn npensnnxnar cnnno neononcrno
cpe nrapcxoro nacenenne, nspasnno ce n necrnxnamn ynrone
npes nenn XI nex, xonro nor o npeocmncnne na acnmn-
nannonnara nonnrnxa na napnrpacxara narpnapmn. Or xpa na
XI nex xnpnnnnara n nrapcxnr esnx ornono ce nnexar n
nrapcxnre semn no nnsanrncxo nnanuecrno, paspymennre
npxnn ornono ce nsrpaxar xaro npanocnannn, a cmenpemen-
no ce nsononna n xynrr xm nxon or nrapcxnre cnernn, n
rona uncno Knpnn n Meron, Knnmenr, Haym n Hnan Pnncxn,
xaro rexnnre xnrn nnar nanono nanncann nnn camo npepeax-
rnpann n yxa na rpnxara nonnrnxa. B rosn cmncn n mncnra
na Knpnn n Meron neue ce npecran xaro naropoen axr,
samncnen n nsnpmen or napnrpacxara narpnapmn sa npocne-
manane na cnannnre-esnunnnn, na xonro ce nonac Xpncronoro
yuenne n neronara na-uncra ]opma, cpxama ce n rpnxara
npxna n nenoro orocnyxenne. 3annuanar ce ncnuxn cnneren-
crna sa cmecrnynannero na xpncrnncrno n nrapcxnre semn
npen IX nex, xoraro rxnoro nacenenne nno noxpcreno.
Cmo raxa ce sannuanar ncnuxn cnomenn sa nxaxna nncmenocr y
rona nacenenne, npen a my ce ae xnpnnnnara. Tesn mannny-
nannn oaue ne ce nsnpnemar or nxon xprone na nrapcxoro
nacenenne, xonro orronapr na rx c maconn nporecrnn nnxe-
nn a rona ca raxa napeuennre oromnnn, mannxen n nannnx-
nn. Te ce onnar or rpnxara, a or xpa na XIII nex n or nrap-
cxara npxna sa epernnn, a rexnnre yuenn sa npenecenn ornn
n nmamn nnmo omo c xpncrnncrnoro. Cpemy nocneonare-
nnre nm ce nsnmar paxononcxn mepxn, xonro n xpa na xpanmara
me onear n XIV nex o nnnoro pasennenne na omecrnoro n
o pasnaanero na nrapcxara pxana.


88

nro npen ynnmoxananero na nrapcxnre orocnyxenn
xnnrn, sanounano n nponeeno npes nropara rpera na XI nex, resn
xnnrn nponnxnar n Pycn. 3a rxnoro macono pasnpocrpanenne n
Knencxa Pycn pemanamo snauenne nma nrapcxnr xnnxonnnx
n nnen eren na Hpecnancxara xnnxonna mxona npesnnrep
Ipnropn, nnocnecrnne enncxon Mnsncxn, xoro n cpeara na
X nex nnuno sanac n Knen ccranen or nero copnnx, cpxam
ronm po ncropnuecxn, orocnoncxn, no cmo n npancrneno-
noyunrennn cunnenn, xonro sanounar a ce npenncnar ram ome
npes nocnenoro ecernnerne na X nex, xaro no rosn naunn
nocranr nauanoro na pycxara xnnxnnna. Hpes nocnennre ece-
rnnern na XI nex oaue nnar ynnmoxenn cmo n n Pycn
nourn ncnuxn nrapcxn opnrnnann, onenn sa epernuecxn or
npecrannrennre na rpnxara npxna, xonro n reuenne na mnoro
ecernnern ynpaxnnar xeremonnra cn n na pycxara npxna
maxap n n npenncnre or nrapcxnre xnnrn npn ncnuxn cnyuan a
moxe a ce ycranonn rexnnr nponsxo.
Enonpemenno c xamnannra cpemy nrapcxnre xnnrn n cpemy
nrapcxnre xnnxonnnnn, na npno mcro enncxon Ipnropn,
110

ce mannnynnpar n pycxnre neronncn nn npsxa c nsnpmenoro
or nrapcxara npxna noxpcrnane na pycnre,
111
no cmo nn
npsxa cc cnanncxara nncmenocr, or xoero nsnnxnar penna
npornnopeun n rexnn rexcr a nenra na resn mannnynannn e a
ce csae yexennero, ue npen 987 ronna n pycxnre semn ne
e nmano nnro xpncrnnn, nnro nncmenocr, a xaxro noxpcrnane-
ro, raxa n nnexanero na nncmenocr n Pycn, e eno enncrneno
na rpnxara npxna n nennre npecrannrenn.
B rosn xonrexcr neue cnrypno me crane cno sa unraren xaxno
e rpnano a e cxpareno n cornerno peaxrnpano cmo n
rexcra na rpaxrara . H cpemy xoro e
nna nacouena nonemnxara na neronn anrop. A n samo n nero ne
ce cnomenana nnro rnaronnnara, nnro ]axrr, ue npen a ce cc-
rann xnpnnnnara e nmano pyra cnanncxa nncmenocr n opn
orocnyxenn xnnrn, nanncann c ne. Ho rosn ennxaren nnpoc
nsrnar a nocranr n yuacrnnnnre n ncxycnra sa Ernxoc
Hcrpoc n sa rpaxrara na rosn cxnrcxn ]nnoco]. Tona e nnpo-


89

cr sa esnxa, na xoro anropr e nanncan cno rpaxrar, npen ro
a e npeneen na narnncxn onesnennr n n nponxenne na
mnoro cronern nenpexcnaro mannnynnpan nnpoc sa esnxa na
repmannnre-rorn, na-rcno cnpsan c nnpoca sa nncmenocrra,
nsnamepena or repmanena Byn]nna n nsnonsnana or nero npn
npenoa my na Fnnnra. H rxmo yxnnre or asyxara, c xonro
Ernxoc e nanncan cno rpy (suos characteres litterarum) n xonro
nsopasna cn. Heponnm n cnora nynnxann, a cne nero npe-
cran n Xpaan Manp, ca eno or rnannnre oxasarencrna npornn
xnnoresara sa repmannnre-rorn axo unrarenr e npocnenn
nnnmarenno rexcra na rasn cryn, rpna a e saensan, ue sa
cn. Heponnm rornre ca rern
112
n nmar nnmo omo nnro c rep-
mancxn ernoc, nnro c esnxa na rosn ernoc, a Xpaan Manp n
cnoero cunnenne De inventione literarum, cne xaro npann nper-
ne na pasnnunnre asyxn, nnxe ne ronopn sa rorcxa asyxa.
Ho resara sa repmannnre-rorn n rxnara asyxa ne moxe a ce
nopxa ne camo samoro nsopasennre or Heponnm n Xpaan
yxnn nmar nnmo omo c yxnnre, nsmncnenn or ]anmn]nxa-
ropa, nsrornnn npes XVII nex npocnonyrn Codex argenteus n
Vncana. Hponsxor na resn yxnn e mnoro no-crap cmnre
nncmenn snann orxpnname npn nanncn, nspsann npxy rnnnenn
nnouxn noneue or eno n nononnna xnnonern npen Ernxoc
Hcrpoc a nannme cno rpaxrar. H nmenno rasn asyxa npecran-
nna mocrr mexy anrnunara xynrypa na nacenennero na Rro-
nsrouna Enpona n xynrypara na enponecxoro cpenonexonne. Ho
xaxn naunn xpnrcxo-mnxencxara asyxa, nsnecrna no nasnanne-
ro Linear B ce rpanc]opmnpa n raxa napeuenara rnaronnna,
noxasna n ena cno cryn npo]. Ieoprn Cornpon
113
no rasn
rema nsnnsa nn or remarnunn xpr na nacromn copnnx n ce
ornac xm remara na cnenamn copnnx or rasn nopenna.
Homecrenara ryx cryn or npo]. Cornpon sacra nnpoca sa
cocrnennre nmena n namn napo n rxnara crapa rpannn,
xaro oopna xonnennnra na nxon anropn sa rexnn repmancxn
nponsxo. Ho rasn xonnennn nopxar opn n nxon or na-
npo]nnnpannre n nsrxnarn repmancxn ]nnonosn. Ha rx nm e
xasano, ue rornre ca repmannn, xasano nm e, ue esnxr na resn


90

rorn e repmancxn n n cnonre nscnenann re rpna a namepr
npsxnre na repmancxn esnx c nero. a nponepnar oxonxo nep-
nn n ocnonarennn ca oxasarencrnara, ue rornre ca repmannn,
ne e rxna saaua rona e saaua na ncropnnnre. A rxna saaua
ca ]nnonornuecxnre n ernmonornuecxnre nscnenann, n ue npn
resn nscnenann ce nonyuanar ne camo rnpe cmnnrennn, no
opn n ]anracrnunn pesynrarn, nne neue nnxme npn nmena xaro
Hopan n Vp]nn(a). Beue eme cnomenaro, ue ernmonornuecxnre
nscnenann npxy nmero Hopan nnn Hopnan, xaxro ro e
npouereno or enn ne ocoeno naexen xonncr anar ocnona-
nne ne na xoro a e, a na enn or na-enexnrnre nscneonarenn
na repmancxn esnx, xo Ipnm, a nsnee nponsxoa na rona nme
or ymnre ibro =rnnran n nanthes =xpap
114
. A ue rona nme ca
nocnnn ome or nesanomnenn npemena n nocr o en nemen
mnoro ecerxn xnnn nrapn no namnre semn, ro ne e snaen, a e
nmano n or xe a nayun
115
. Enn pyr, cmo raxa nsnecren nem-
cxn ]nnonor, oxasna nx repmancxara ernmonorn na nmenara
Bepa/Bepxo, Ana, Hapnca, Cnna, Cana, n pyrn noonn
116
.
ue noneuero rnnnuno-repmancxn nmena xaro Byn]nna (nn-
uero) nnn Arnna (=Axnn) naxpa ce oxasnar nrapcxn, unrare-
nr ena nn me ce yuyn nono sa yuynane moxe a ae camo
nannnocrra, c xoro nscneonarennre ce ocranr a ar nonex-
ann or ycranonenn oranna n nayxara, no nnxora nenponepnann
xnnoresn.
Ha rona mcro nne ornono onnpame na nnpoca sa crapnre rpan-
nnn npn cocrnennre nmena y namn napo a rona e ena rema,
xoro ce pasnpocrnpa n xomnerennnra na nourn ncnuxn omecr-
nenn nayxn: or ]nnoco]nra, ncropnra, ]nnonornra n ernorpa-
]nra, uax o orocnonnero, xaro na ncxa or rx ana ocraruno
marepnan sa pasmncn. Hne neue nnxme or crynra na axa.
euen xonxo naxna e r sa ncropnorpa]nra n no-rouno nn nps-
xa cc cnoponere sa nponsxoa na namn napo n neronn esnx.
Ha ne me e nocnerena omnpna cryn n cnenamn rom, a
nomecrenara ryx cryn na npo]. Cornpon ome nenax yrnpx-
ana snauennero, xoero onomacrnxara npnonna n npn nscn-
nanero n pemananero na rorcxn nnpoc cmo cc cpecrnara


91

na cpannnrennoro esnxosnanne. Ho nnunnre nmena y namn napo
cnpsnar neronn esnx n c na-crapara xynrypa na Enpasn a
nonnre nscnenann na ]nnonornra oopnar nsnpnernre ocera
cxnamann, ue nmnxara na uoneuecrnoro ce e namnpana nxe
mexy Hnn n Hamnp n or ram ro e rprnano no ncnuxn nocoxn c
ueprapnre, xonro npenecnn xynrypara cn n n Enpona.
117
Hocnennre
nscnenann sa pasnnrnero na esnnnre noxasnar, ue ro e sanounano n
pernona, oxnamam Mana Asn n uepnomopcxn acenn, orpaen
or Kanxas, Kapnarnre, Erecxo n Apnarnuecxo Mope, n unro
nenrp e Fanxancxnr nonyocrpon, nncoxoro nnaro na Anaona n
Meconoramn. Hmenno ram sa npn nr n Enpasn nsnnxna seme-
ennero, a c nero ce csanar n ycnonnra sa ycenan xnnor n sa
nsrpaxane na yxpenenn cennma, xonro me aar n pemnrennn
rnacx sa pasnnrnero na xynrypara nn ncnuxn nenn orpacnn n
xnonone.

IOTH H IETH

92

FEHEXKH

1
Jordanis Romana et Getica, recens. Theodorus Mommsen (=Monumenta
Germaniae historica, B 1, 5,1, Berlin: Weidmann, 1882) Bcnuxn nocounann n rexcra
ca no rona nsanne, mnoroxparno npensanano n penpnnr, sa nocneen nr n
1982.

Ha-nono xpnrnuno nsanne na narnncxn rexcr: Iordanis, De origine
actibusque Getarum, a cura di Fr. Guinta / A. Grillone, Roma: Istituto Storico
Italiano per il Medio Evo, 1991 (=Fonti per la storia dItalia 117); nrapcxn
npeno na nsnaxn or rexcra n peaxnnra na Momsen or Bec. Femennnen n
I. Hanxona-Herxona n: Harnncxn nsnopn sa nrapcxara ncropn, I, Co]n,
1958, c. 326-367. Or cxopo nma nono nsanne na nsnesnn npes 1960 r. pycxn
npeno c xpnrnunn enexxn or E. u. Cxpxnncxa: Hopan, O npoucxoroeuuu u
oeuux eemoe. Iemura, C.-Herepypr, 1997 cmnr npeno e nynnxynan
neoranna n n Hnrepner: www.vostlit.narod.ru/texts/rus/Iordan/text1.htm (es
nperonopa, enexxnre n xomenrapnnre na neronara nsarenxa) n moxe a ce
nonsna necno or nrapcxn unraren, nopan xoero ryx nma a ce anar
omnpnn nsnaxn or rexcra my. B enexxnre xm rexcra no-nararx ce nnrnpa
xaro Iemura, a nn]pnre, ornacmn ce xm rexcra na Hopan, ca cnope
nsannero na Momsen n ca nsnpnern or noneuero peaxropn, nsanann cne
nero xnnrara na Hopan, nxn. peaxropnre na pycxoro nsanne or 1960 r. n
nenoro na-nono nrannancxo nsanne.

2
Iemura 9, 16-17.

3
Hax ram 47.

4
Hax ram 57-60.

5
Hax ram 69.

6
Hax ram 267.

7
Hax ram.

8
Hax ram 65.

9
Hax ram 69.
10
Co]n, 1958. Ho-nararx n rexcra nnrnpan xaro HHFH.
11
Mecrara n rexcrone na anrnunnre anropn, xero ce cnomenanar rernre, ca
aenn npn D. Decev, Die thrakischen Sprachreste (nx. en. 26 xm nperonopa),
c. 103-105, xaxro n npn K. Boshnakov, Die Thraker sdlich vom Balkan in dem
Geographika Strabos (=Palingenesia, Bd. 81), Wiesbaden/Stuttgart, 2003 nx.
Index.
12
Bx.: N. Holzberg, Ovid. Dichter und Werk, Mnchen: C.H.Beck,
2
1998;
Publius Ovidius Naso, Gedichte aus der Verbannung: lateinisch und deutsch,
Stuttgart: Reclam, 2001; cm., Briefe aus der Verbannung: lateinisch und deutsch,
Zrich: Artemis & Winkler, 2001; Ovids Epistolae ex Ponto I-II, Komment.
M. Helzle, Heidelberg: Winkler, 2003.
IOTH H IETH

93


13
Bx. nanp.: Ex Ponto, III, 2., 100; IV, 13., 18-22; Tristia V, 12., 58; 7., 55.-56.
14
W. Vollgraff, Inscriptions dArgos, n: Bulletin de correspondance hellnique
28/1904, c. 425: ...tn kat Getn nekh...
15
Getae sunt Mysi, quos Sallustius a Lucullo dicit esse superatos (Serv. ad
Verg. Aen. 7, 604) nnrnpano cnope . euen, noc. cu., c. 104.
16
Ambrosius, De fide II, 16.
17
...Et certe Gothos omnes retro eruditi magis Getas quam Gog et Magog
appettare consueverun (Migne, PL 23, 2, xon. 999).
18
Claudius Claudianus, Works. With an English translation by M. Platnauer, I,
cap. 3, 21; II, cap. 29, 15, 3: Num tua cum Geticas stravisset dextra catervas.
19
Philostorgius, Historia ecclesiastica, n: Migne, PL 65 [Hono nsanne:
Kirchengeschichte. Mit dem Leben des Lucian von Antiochien und den Fragmenten
eines arianischen Historiographen, hrsg v. Jos. Bidez, besorgt von Fr. Winkelmann
(= Die griechischen chritlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte 5, Berlin
1972,
3
1981, c. 17
3-4
]: Oti Orfilan fhs kat totouj toj crnoj ek k tv
cpuv Iotpou Lku0v (o o v uui Ictu, o o vuv Iotqou kuooi) poln
ej tn `Rwmawn diabibsa lan, di'esbeian k tn okewn qn laqntaj
=...no rona npeme Vn]nna onen n pomecxnre semn mnoropoen napo or
ornynancxnre cxnrn, napnuann nxora rern, a cera rorn, xonro nopan cnoero
narouecrne nsrann or cocrnennre cn semn. Cpn. IHFH I, Co]n, 1954, c. 31.
20
Paulus Orosius, Historiarum adversus paganos libri VII, edit. C. Zangemeister,
Lipsiae 1889 (=Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum V/1889), II, 5:
...onesn rern, xonro cera ce napnuar rorn.
21
Iemura, 67-69.
22
3a cnomenananero nmero na 3amonxcnc/3anmoxcnc or anrnunnre anropn
nx.: K. Boshnakov, noc. cu., c. 313-315, a raxa cmo: I. I. Russu, Religia geto-
dacilor, n: Anuarul Institutului de Studii Clasice, Cluj, V/1949, c. 61-137; cm.,
Zalmoxis, n: Paulys Real-Encyclopdie der classischen Altertumswissenschaft (no-
nararx nnrnpana xaro RE), IX A2/1967, xon. 2301-2305.
23
Bn nsnpneroro or noneuero anropn uerene na rona mcro or rexcra na
Hopan ce xasna: Scyri vero et Sagadarii et certi Alanorum... Q. A. Fpayn,
Pasicraui e oo.acmu eomo-c.aeucrux omuoueui, C.-Herepypr 1899,
c. 123 cn., cunra certi Alanorum sa rpemxa na xonncra nmecro ceteri Alanorum,
r.e. n , xoero cnope mene e no-npnemnnno, r xaro no rosn naunn
Hopan cnpsna resn cponn nomexy cn napon, nacennann Ceneponsrounoro
n Hsrounoro uepnomopne or noxa pennocr n cnomenanann or penna
anrnunn anropn ome npes IV-V n. np. Xp. na-uecro c rxnoro copno nme
capmarn, no n cc cmo copnoro nme anann nx.: Rnian A. Kynaxoncxi,
A.aui no ceoui+ r.accu:ecrux u eusaumucrux nucame.e, n: ureni n
IOTH H IETH

94


Hcropnuecxom Omecrn Hecropa-Hronncna, xn. XIII, Kien 1899. Txnara
poona apncroxpann e n na-recnn npsxn c Hpan, no n c nrapcxara poona
apncroxpann. Or ne nponsxoxa por na amannre, xoro sanpmna c rorcxn
nmneparop Teoopnx, neronara mep Amancynra (535) n nnyx Aranapnx. 3a
cnoponere ornocno cxnpnre n caraapnnre, n xonro noneuero nemcxn anropn ncxar a
nnr repmancxn nnemena, nx. enexxnre na E. u. Cxpxnncxa: Hopan, O npouc-
xoroeuuu u oeuux eemoe. Iemura, (nx. en. 1), c. 332-333 n Otto J. Maenchen-
Helfen, Die Welt der Hunnen. Eine Analyse ihrer historischen Dimension, Wien/Kln/
Graz: Hermann Bhlhaus Nachfolger, 1978; Wiesbaden: VMA-Verlag
2
1997, c. 15 cn.,
112-114 n 300-301 c nsuepnarenen nperne na pasnnre resn no nnpoca.
24
Iemura, 266.
25
Hax ram, 315-316.
26
Jakob Grimm, ber Jornandes und die Geten, n: Kleine Schriften III, Berlin
1866, c. 171-235.
27
Iemura, 1.
28
Hperne na nnreparypara sa Kacnoop nx. npn L. Hartmann, Cassiodorus, n:
RE III A/1899 xon. 1672-1676 n J. M. Allonso-Nes, Cassiodor(us), n:
Reallexikon der Germanischen Altertumskunde II, Berlin/New York: Walter de
Gruyter, 1974, xon. 1551-1554. Bx. cmo: HHFH I, Co]n, 1958, c. 303.
29
Iemura, 25.
30
Iemura, 82.
31
Herwig Wolfram, Die Goten. Von den Anfngen bis zur Mitte des sechsten
Jahrhunderts. Entwurf einer historischen Ethnographie, Mnchen: C. H. Beck, 1979,
2
1980,
3
1990, 586 crp. rexcr + 8 xaprn. Knnrara e nsnsna cmo n nrannancxn,
]pencxn n amepnxancxn npeno, a xaxro ce comana n copnnxa sa rornre,
nororn ce cmo n nrapcxn npeno.
32
Bx. en. 22 xm nperonopa.
33
Bx. en. 5 xm nperonopa.
34
Ho rosn nnpoc nx. nanp.: A. Brckner, Der Name Slaven, Zeitschrift fr
Ortsnamenforschung, II, Berlin, 1926/27 (Penp. Nendeln/Liechtenstein, 1971) c. 147-154.
35
Ha rasn rema me ce cnpem nopono no-ony, a na ne e nocnerena n
rperara cryn na Cepre Hecno n nacromn copnnx, no cmo raxa n cryn-
ra na Ieoprn Cornpon.
36
oxonxoro mn e nsnecrno, enncrnennnr nemcxn nscneonaren, nocranm
no nnpoc mnrpannonnara reopn, e Oro Menxen-Xen]en, xoro n cnoero
nscnenane npxy xynnre (nx. no-rope, en. 23), c. 112, cmo saana nnpoca xax
rornre-repmannn, nacennann Rxna Pycn, ca mornn a ce npnnnxar o
Vnrapn saeno c nenn cn po n cc craara cn, cne xoero a npensemar nna
IOTH H IETH

95


Hanonn, n ann ca nonyunnn or rennnre rpansnrna nnsa sa npemnnanane npes
Tpancnnnann. Ho n ro nsrna a nocrann nnpoca xax resn rorn-repmannn
npen rona ca ce opann or o-n Cxansa o Kpnm sa xoero nrynane ne e
ocraruna camo ena rpansnrna nnsa, a none ecer.
37
nmnrpn Xomarnn, 27 m.u, Ha+em ua ce. uau ome apxuepapx u :voo-
meope K.u+eum, enucron ua B.eapu e Oxpuo, 1: ...[mnsnnnre], xonro
napor onxnoneno snae n xaro nrapn ... nporonenn nxora or pxara n
momra na Anexcanp or Onnmn npn Fpyca [...] cne mnoro ronnn npemnnann c
ronma nocxa ynana n sannaenn ncnuxn ccenn semn: Hanonn n anmann,
Tpaxn n Hnnpn, a n ronma uacr or Maxeonn n Tecann An. Mnnen,
Iprume rumu ua K.u+eum Oxpuocru. Veoo, mercm, npeeoo u oocuume.uu
oe.erru, Co]n: Hsarencrno na FAH, 1966, c. 175.
38
Bx. en. 19.
39
H. Herpon n B. Imsenen, Xpucmo+amu no ucmopuma ua B.eapu I,
Co]n: Hayxa n nsxycrno 1978, c. 205 cn.
40
IHFH IV, Co]n, 1961, c. 302 cn.
41
Bx. npen ncnuxo oomanamn rpy na Michael W. Weithmann, Die
slavische Bevlkerung aus der Griechischen Halbinsel. Ein Beitrag zur historischen
Ethnographie Sdosteuropas, Mnchen: Dr. Dr. Rudolf Trofenik, 1978 (=Beitrge
zur Kenntnis Sdosteuropas und des Nahen Ostens begrndet von Rudolf Trofenik,
Bd. XXXI ).
42
Max Vasmer, Die Slaven in Griechenland, Berlin 1941 (Abhandlungen der
Preuischen Akademie der Wissenschaften, Phil,-hist. Klasse Nr. 12 Penpnnr
Leipzig: Zentralantiquariat der Deutschen demokratischen Republik, 1970,
2
1977
=Subsidia byzantina. Lucis ope iterata IV), c. 320.
43
Bx. M. Vasmer, noc. cu., Wortregister. 3a nrapcxnre rononnmn nx. cmo:
A. M. Cennmen, C.aeucroe uace.euue e A.oauuu, Co]n 1931 (Penp. Co]n:
Hayxa n nsxycrno, 1981), a raxa cmo mnoroponnre orennn nscnenann no
rosn nnpoc na Hopan 3anmon nnnorpa]n n B.eapcru esur, 31/1981,
c. 367-378 n 38/1988, c. 253-255
44
Bx. neronara cryn n rosn copnnx, c. 191.
45
Tepmnnr apxansnpane me cpemnem uecro n nscnenannra na ncro-
pnnnre n ]nnonosnre nx. nanp. D. Decev, Der ostgermanische Ursprung des
bulgarischen Volksnamens, n: Zeitschrift fr Ortsnamenforschung, II 1926/27, c. 210.
46
Hperne na nsnopnre n nnreparypara nx. npn: Hans Ditten, Ethnische
Verschiebungen zwischen der Balkanhalbisel und Kleinasien vom Ende des 6. bis
zur zweizen Hlfte des 9. Jahrhunderts (=Berliner Bizantinistische Arbeiten Bd. 59,
hrsg. von Ralf-Johannes Lilie, Ilse Rochow, Friedhelm Winkelmann sowie Ihor
evcenko, Berlin: Akademie Verlag, 1993). 3a nrapcxara ncropnorpa]n or
naxno snauenne e crarnra na Hnan yuen, Ba.raucrum Peousmor npes
IOTH H IETH

96


npeama no.oeuua ua VI eer. Ha:a.uu c.aeucru uanaoeuu (B.o+opcru
npe.eo I/1942, c. 229-270), npeneuarana n: cm., B.eapcro cpeouoeeroeue,
Co]n: Hayxa n nsxycrno, 1972, c.11-69, xoro npes cnenamnre 60 ronnn ce
npnema sa eranon no rosn nnpoc.
47
Homecrena n Pou.eeu coopuur ua Hapoouama ouo.uomera e H.oeoue
(Pou.eeu coopuur Bopuc roeu:), Co]n 1927, c. 311-317.
48
Ein Beitrag zu den slavisch-thrakischen Sprachbeziehungen, n: Zeitschrift fr
slavische Philologie, IV/1927, c. 377-383.
49
Mexy resn nmena me cpemnem ne camo no-rope cnomenarn Hapnc/Fopnc,
no cmo raxa nmenara Mnnto, Ene/Ento, Hoapx, Xpom, Inanuo, Knonto,
Meyma, Hpm, no cmo raxa n ap(n) nx. Anonnoop, Muqo.oeu:ecra
ouo.uomera, Hennnrpa: Hayxa, 1972, c. 66-67.
50
Zc [...] uuto oc uiv tpccv ssc uciv, vooiv oev Ophkv
kuqopecvo uuv Muov t cuev ku uuv 1qov uuktouov,
'Aiev :e, oikuiotutev v0peev... H.uaoa XIII, 1 cpn. Hseopu sa ucmo-
puma ua Tparu u mparume I, Co]n, 1981, c. 31.
51
B nxon nrapcxn sanann nanexrn cpemame cmo n nmenara Hapym n
Hapamxena, unro npnopnrer npe Hapnc n Hapacxena, cnope rpnxara
rpancxpnnnn, e necmnen. Ho n nmero Fopnc n nxon crapn rexcrone ce
npeana xaro Fopnm.
52
Xepoor, Hcmopu I-II, Hpeno or craporpnxn H. nmnrpon, no
peaxnnra na I. Mnxanon, Co]n: Hayxa n nsxycrno, 1986, 1990. Bx. cmo n
orxcnre n: Hseopu sa ucmopuma ua Tparu u mparume I, Co]n 1981.
53
Axo ncxame a ycranonnm nponsxoa na ymara cxnr, pecn. cxnrn, ne e
nyxno a xonm uax n ernnercxara nycrnn Sktij, xaxro npenopuna M. uac-
mep, Jmu+o.oeu:ecru c.oeapi pvccroeo sira III, Mocxna, 1987, c. 640 cn., a e
ocraruno a nornenem xaxno snauenne r nma n nrapcxn esnx, n ro ome or
xnnn ronnn nacam. Taxa me moxem a cn ocnnm cmo n n xaxno ce ccron
pasnnxara mexy ycenannre semneennn rpaxnre n ueprapnre
no cenepnoro Hpnuepnomopne.
54
Xepoor, Hcmopu, rn. V, 3,2.
55
Hax ram, I, 57: Kaxn esnx ronopenn nenacrnre, ne mora rouno a xaxa. Ho
axo e neoxonmo, nx morn a xaxa, ue xaro c no nenacrnre, xonro n cera
onranar namnpamn ce na rnpcennre rpa Kpecron n xonro npen ca xnnenn n
semra, napnuana cera Tecannorna, xero nnn ccen na napoa, napnuan
cera opncxn, xaxro n no nenacrnre, xonro ocnonann Hnaxn n Cxmnaxe n
Xenecnonra n xonro no-pano sa nsnecrno npeme xnnenn saeno c arnnnnre, nnn
xaro c no xoero n a e or ocranannre cennma, xonro, nexn nenacrncxn,
ca npomennnn nmenara cn ra axo no ncnuxo rona rpna a nanpannm saxnm-
uenne, nx xasan, ue nenacrnre ca ronopenn na napnapcxn esnx. Axo nemara c
IOTH H IETH

97


nenn nenacrncxn napo ca croenn raxa, arnuecxnr napo, nexn nenac-
rncxn, neno c npemnnananero cn xm ennnnre n cnenano a e npomennn
esnxa cn n a e nayunn ennncxn esnx. B xpa na xpanmara nnro xpecronn, nnro
nnaxnenn ca nmann enaxn esnx c nxon or saonxanmnre rn nnemena ocnen
nomexy cn; a rona no-xasna, ue n nara napoa ca sanasnnn onona napeune,
xoero ca onecnn cc cee cn, npemnnanaxn n semnre, xero ca ce sacennnn.
56
Touno oxasyema e ncropnra na Codex argenteus camo cne 1654 r., xoraro
nsnecrnnr xnacnuecxn ]nnonor Hcax Bocnyc comana, ue ro nn nonyunn or
mnecxara xpannna Kpncrnna (1632-1654, 1689), cne xoero cmnr ro nsana
n 1665 ronna n oppexr sa npnn nr. ororanamnara ncropn na pxonnca
nounna oruacrn na npenonoxenn n oruacrn na nenornpenara c nnmo
nerena, ue o 30-ronmnara nona pxonncr ce namnpan n npnrexanne na
nmneparopa na Cnemenara pnmcxa nmnepn Pyon] II ( 1612 r., Hpara),
orxero cne sannananero na Hpara nn npemnnan n pnere na mnecxn
nnxonoen Hoxan Kpncro] Ktonnrcmapx, xoro ro noapnn na xpannna Kpnc-
rnna. Ocrorencrnoro, ue nonara na Codex argenteus cnnaa rnpe rouno c
npemero, xoraro Hoxan Inayep nsoperna macrnnoro or cpepen nnrpar
(1648 r.), a n ]axrr, ue sa neronoro orxpnrne comana nocouennr no-rope
]nnonor Hcax Bocnyc, cno ronopr, ue pxonncr npecrannna csnarenna
]anmn]nxann. Bn npsxa c rona cpn.: . Kecnep, Pvccra ueu.usau.
Mocxna: 3xoHpecc-2000, 2002, c. 65.
57
Bx. no-rope, en. 49.
58
Armand dAvezac, Ethicus et les ouvrages cosmographique intituls de ce
nom, n: Memoires presentes par divers sa vants a L'Academie des inscriptions et
belles lettres, I ser., II, Paris, 1852, c. 230 cn.
59
Cosmographiam Aethici Istrici ab Hieronymo ex Graeco in Latinam brevia-
rium redactam secundum codicem Lipsiensem separato libello expressam primum
edidit Henricus Wuttke, Lipsiae, 1853 (
2
1853).
60
Ernxyc nocn no ncxa nepornocr cnoero nposnnme or ponn cn rpa, Hcr-
poc (Istroj / `Histrpolij / Histria ) n Cenepna opyxa, ox. 40 xm cenepno or
Tomn/Kmcrenxa, xoro ce cnomenana ome or Crpaon n Hnnnn (I n. np. Xp.);
Xnepoxn (VI n.) ro nocran n enapxnra Cxnrn (Hieroclis Synecdemus et
notitiae graecae episcopatuum accedeunt Nili Doxapatrii Notitia Patriarchatuum et
locorum nomina imutata ex recognitione Gustavi Parthey, Repr. Amsterdam 1967,
c. 6, 637
5
). Bx.: Tabula imperii romani L 35 (Romula-Durostorum-Tomis), Bucarest,
1965, c. 45 cn. (c nn.), xaxro n reorpa]cxara xapra, npnnoxena xm V. Velkov,
Cities in Thrace and Dacia in late Antiquity, Amsterdam, 1977.
61
Aethicus Philosophus Cosmographus (unnoco]cxa mncn, 1979, 2, c. 72-85;
4, c. 54-65); nx. cmo B. Pejtscheff. Das Werk De inventione litterarum des
Hrabanus Maurus und die altbulgarische Schrift O pismenech cranoristza
Hrabra (Archiv fr mittelrheinische Kirchengeschichte, 34/1982, c. 37-41).
IOTH H IETH

98


62
oxonxoro mn e nsnecrno, -p Heuen sa npnn nr n namara cnpemenna
ncropnorpa]n ce sannmana c ocranann neneuaran ncropnuecxn rpy na Heuennu.
63
Heinz Lwe. Ein literarischer Widersacher des Bonifatius. Virgil von Salzburg
und die Kosmographie des Aethicus Ister (=Akademie der Wissenschaften und der
Literatur in Mainz, Abhandlungen der Geistes- und Sozialwissenschaftlichen Klasse,
Jg. 1951, Nr. 11) , Mainz-Wiesbaden, 1951-1952.
64
Qua aetate Britones venerunt ad Britanniamq et qua Schitae, id est Scotti, qui
nunc dicunter Hibernenses, ad Hiberniam nnrnpano no Htone, c.27/925; cmram,
ue ryx xomenrapnnre ca nsnnmnn: ue cxnrnre ca nacennann omnpna repnropn
e nceomonsnecrno, no ue rasn repnropn ce e npocrnpana uax o Fpnrann,
pecn. Bornann, ne cn e npecrann nnxo anrnuen nnn cnpemenen ncropnx.
65
Migne, PL 112, Lutetia Parisiorum, 1878 (penpnnr Turnholti: Typographi
Brepols Editores Pontifici, 1963), xon. 15791584. 3a sarnannero na rpaxrara
na Xpaan Manp cpn. enexxnre na F. Heuen n crynra my Das Werk De
inventione litterarum des Hrabanus Maurus... nx. no-rope, en. 61.
66
Pxonncr na crynra ce e namnpan cpe ocranannre nenynnxynann c-
unnenn na Xpaan n ronnara na nenoro nanncnane e nensnecrna, no noneuero
nscneonarenn npenonarar, ue e nanncana xm xpa na xnnora my nn ncexn
cnyua r npemecrna none c eno ecernnerne ronnara, sacnnerencrnana sa
csananero na cnanncxara nncmenocr, 963, n xoro nce ome mnosnna nscneo-
narenn cnpsnar c rnaronnnara, a ne c xnpnnnnara.
67
Migne, PL 112, xon. 1579-1580.
68
Bx.: Otto Kronsteiner, Virgil als geistiger Vater der Slawenmission und der
ltesten slawischen Kirchensprache n: Virgil von Salzburg, Missionar und Gelehr-
ter, Salzburg 1984, c. 122-128 n nrapcxn npeno na cmara crarn: Bupeu.
ovxoeeu oaua ua norpcmeauemo ua c.aeuume u ua ua-cmapu c.aeucru
proeeu esur n: Die slawischen Sprachen 8 /1985, c. 133-142, c nnnorpa]n.
69
Co]n: Axaemnuno nsarencrno Mapnn pnnon, 2003 xnnrara oaue
ce nonn ena n cpeara na 2004 r., a peaxnnonnara paora e npnxnmunna ome n
2001 ronna. Ho-nararx n rexcra ce nnrnpa KME.
70
3a pasnnunnre reopnn no rosn nnpoc, xaxro n nsomo sa ccronnero na
nayunnre nscnenann, cnpsann c rpaxrara, nx. npen ncnuxo monorpa]nra na
Kym Kyen, Uepuopuse Xpaop, Co]n: Hsarencrno na FAH, 1967. Kpnrnuno
nsanne na pxonncnre e nsrorneno or Ana xamenyxa-Koccona, Uepuopuse
Xpaop O nuc+euexi, Co]n: Hsarencrno na FAH, 1980. Hnrarnre n rosn
copnnx ca aenn cnope nsannero na Hanpenrnenn npennc n monorpa]nra
na K. Kyen, a or nrapcxn my npeno cnope npenoa na K. Kyen n: Cmapa
o.eapcra .umepamvpa, 2 Opamopcra nposa, Co]n: Fnrapcxn nncaren, 1982.
71
Tona saensna ome I. A. Hntnncxi, Kmo oi. :epuopuse Xpaop, n:
Bnsanricxoe oospenie, 1917, 3, c. 151-156 ocraruno oranna, sa a e
IOTH H IETH

99


sapaneno n ornono orxpnro. Bx. nanp. Xpncro Tpena]nnon, Ko e Uepuo-
puse Xpaop, n: yxonna xynrypa, 81/2001, 6, c. 9-13 n oxnaa na cmn,
Hpec.aecru useopu sa mparmama 3a ovreume ua Uepuopuse Xpaop, nsnecen
na Mexynaponn cnmnosnym Bennxonpecnancxara xynrypa IX-X nex,
Bymen, 2002 r., n: Hpec.aecra ruuroeua uro.a, r. VII, Co]n: Axaemnuno nsa-
rencrno Mapnn pnnon: 2004, c. 279-291, nynnxynan cne nsnnsanero na r. IV
or KME.
72
Cnncxr na npenonarannre anropn nxnmuna ena nn ne ncnuxn nrap-
cxn xnnxonnnnn or IX-X nex, nxnmunrenno Koncranrnn-Knpnn unnoco].
73
Ho ncxa nepornocr nmero e nno nanncano n opnrnnana O c na-
peno , xoero npann ome no-neporna rpemxara.

74
B cnoero nscnenane K. Kyen (nx. no-rope, en. 82) ana rexcra na 73
npennca, a W. Veder, Utrum in alterum abiturum erat? A Study of the Beginnings of
Text Transmission in Church Slavic, Bloomingtom, 1999, c. 18-20, coun mexynpe-
menno ynennunnn ce rxen po, xaro nxnmuna cmo n npepaorxnre.
75
Bx. nanp. nynnxannnre na ynrapcxn ncropnx Imre Boba: The Episcopacy
of St. Methodius, n: Slavic Review 26, 1, 1967, c. 85 cn. (npeneu. n n: Die
slawischen Sprachen 8/1985, c. 21 cn.); Wo war die Megale Moravia? nax ram,
8/1985, c. 5 cn.; Abodriti qui vulgo Praedenecenti vocantur or Marvani
Praedenecenti? n: Palaeobulgarica 8/1984, 2, c. 29 cn.; Constantine-Cyrill,
Moravia and Bulgaria in the Chronicle of the Priest of Dioclea, nax ram, 9/1985,
1, c. 59 cn.; Novi pogled na povijest Moravie. Preispitivanje povijesnih izvora o
Moravskoj, Rastislavu, Sventoplku i sv. braci Cirilu i Metodu. Split, 1986.
76
Herbert Schelesniker, Die historischen und politischen Hintergrnde der
kyrillomethodianischen Mission. n: Symposium Methodianum. Beitrge der Interna-
tionalen Tagung in Regensburg (17. bis 24. April 1985) zum Gedenken an den 1100.
Todestag des hl. Method. Neuried: Hieronimus, 1988, c. 269-279.
77
Bx. npen ncnuxo: Martin Eggers, Das Gromhrische Reich Realitt
oder Fiktion. Eine Neuinterpretation der Quellen zur Geschichte des mittleren
Donauraumes im 9. Jahrhundert (=Monographien zur Geschichte des Mittelalters.
Band 40). Stuttgart, 1995 n cm., Das Erzbistum des Method. Lage, Wirkung und
Nachleben der kyrillomethodianischen Mission (=Slavistische Beitrge, 339), Mn-
chen, 1996, xaxro n Nikolaos Trunte, In quadam civitate, quae lingua gentis illius
Dowina dicitur. Versuch einer Neulokalisierung, n: Zeitschrift fr Slavische Philo-
logie, 61/2002, 1, c. 1-24, n Herep Rxac, Kupu. u Memoou e B.eapcra
Mopaeu, Co]n: Orneano, 2000.
78
Bx. nanp.: Johanna Schmidt, Philippoi (viioi), n: RE, 19B/1938,
xon. 2206-2244. Anropxara opma cmo nnnmanne na cneennero, ue rpar e
pnmcxa xononn, ronopemo, ue ro e no-xcna nnrepnonann, nanpanena c nen a
ce npeae no-ronma ocronepnocr na pasxasa sa xon]nnxra na anocronnre c
pnmcxara nnacr. B ecrnnrennocr no npeme na nrynannra na anocron Hanen
IOTH H IETH

100


no Fanxancxn nonyocrpon ncnuxn no-ronemn rpaone nmar craryra na xononn,
a rona ce cnomenana camo sa unnnnn.
79
Ho npeme na apxeonornuecxnre pasxonxn npes 1937 ronna nnar orxpnrn
ocranxnre or sarnopa nn unnnnn n or rorana ce nxnmunar n excxypsononara
nporpama na cmnpennre noxnonnnnn, maxap n manxo no-xcno a ce oxasna, ue
rosn sarnop n ecrnnrennocr e nn nonnr pesepnoap (nncrepna) sa cce-
nn esnuecxn xpam.
80
3a Xpncrnnononcxn anocron nx. Aemilius Kaluniacki, Aktus epistolaeque
Apostolorum palaeoslovenice. Ad fidem codicis Christinopolitani saeculo XII-o
scripti, Vindobonae, 1896. Hperne na nnreparypara npn: AH CCCP Orenenne
ncropnn. Apxeorpa]nuecxa xomnccn. Ceooui rama.oe c.aeuo-pvccrux pvro-
nucuix ruue, xpauuuxc e CCCP XI-XIII ee. Mocxna: Hayxa 1984, c. 101-103.
81
Tasn npnnncxa sa npnn nr onapona E. Kaluniacki, Zur Geschichte der
bulgarischen Benennung der Stadt Philippopel, n: Archiv fr Slavische Philologie,
Bd. XVI, Berlin 1894, c. 595.
82
Ionma uacr or resn cneenn ca cpann n nscnenanero na Daniel Farlatus,
Illyrici Sacri, I-VIII, Venetiis 1751-1819. Hxon or rx npeana Jacqes Zeiller, Les
origines chrtiennes dans les provinces Danubiennes dans l`Empire Romain, Paris,
1918 (=Bibliotque des coles Franaises dAthnes et de Rome publie sous les
Auspices du Mimistre de lInstruction publique, fasc. 102), c nnnorpa]n. B
nonnre cunnenn na anropn-xaronnnn noneue ne ce cnomenana nnmo sa pannoro
xpncrnncrno no namnre semn, samoro cnope resn anropn ro e epernuecxo, r.e.
ne e xpncrnncrno. Bx. nanp. ocnonnn rpy no ncropn n orocnoncxnre ]a-
xynrern na xaronnuecxnre ynnnepcnrern n Iepmann: Peter Kawerau, Lehrbuch
der Kirchengeschichte. Geschichte der alten Kirche, Marburg: N. G. Elwert, 1967.
Cpn. cmo cnmecrnoro ]pencxo-nemcxo xaronnuecxo nscnenane: Die Geschichte
des Christentums. Religion, Politik, Kultur, hrsg. v. J.-P. Mayeur... Deutsche Ausgabe
hrsg. v. N. Brox... 1. Die Zeit des Anfangs, hrsg. v. Luce Petri, Freiburg/Basel/Wien:
Herder, 2003. He no-pasnnuno ce npecran rasn ncropn n n rpyonere na npano-
cnannnre orocnonn penpesenrarnnen n rosn cmncn e rpyr na M. 3. Hocnon,
Hcmopu Xpucmuaucro Hepreu (oo pasoe.euu Hepree 1054 e.), Fpmxcent:
Xnsnt c Forom, 1964; Knen,
2
1991. Ha nrapcxn unraren n nno nnrepecno
a npouere xaxno nnme npo]ecopr n Knencxn n Co]ncxn ynnnepcnrer sa
rornre n sa npanrapnre-rarapn xnnrara my e nanncana no npeme na
neronoro emnrpanrcrno n namara cronnna, xero ro ymnpa n 1931 ronna.

83
Bx. no-rope, c. 45 n en. 43.

84
Bx. no-rope, c. 31 n en. 19.

85
Bx. nanp. nocouennre no-rope, c. 30, cneenn na Onn sa esnxa na
mecrnoro nacenenne.

86
Beoa C.oeeua I, ccr. Fopnc Xpncron, Co]n: Ornopeno omecrno, 1997.
Bx. nanp. pasnnunnre napnanrn sa poxennero na Op]en/V]pen-mnax, c. 124-
214 n Hpece.euue uapooa vm Kpaua se+e ua vuae, c. 23-66.
IOTH H IETH

101


87
Bx.: Hn. open, Co.vucra .eeeuoa, n: KME 3/2003, c. 707-715 (nn.).
88
Bx. npen ncnuxo nocouennre no-rope nscnenann na D. Farlatus n
J. Zeiller (nx. en. 82). Cpn. cmo: . Hyxnen, Hcmopu ua o.eapcrama prea
I, Co]n, 1910, c. 9-54.
89
Bx. Eduard Schwartz, ber die Bischofslisten der Synoden von Chalkedon,
Nicaea und Konstantinopel, n: Abhandlungen der Bayerischen Akademie der
Wissenschaften, Phil.-hist. Abteilung, NF 12, Mnchen, 1937 n E. Honigmann, The
Original Lists of the Membres of the Council of Nicaea, the Robber-Synod and the
Council of Chalcedon (Byzantion 16/1942-1944, c. 20-80).
90
Bx. Ludolf Mller, Gibt es Spuren eines arianischen Einflusses auf das
Christentum der Kiever Rus? n: Millennium Russiae Christianae. Tausend Jahre
christliches Ruland 988-1988. Vortrge des Symposiums anllich der Tausendjahr-
feier der Christianisierung Rulands in Mnster 5.- 9. Juli 1988, Kln/Weimar/Wien:
Bhlau, 1993. Ha rosn nnpoc e nocnerena mora cryn 3a urou npoo.e+u om
pauuama ucmopu ua xpucmuucmeomo e o.eapcrume se+u (no neuar).
91
3a resn cnrn nx. npen ncnuxo Teoopnr Knpcxn, Hproeua ucmopu:
Theodoret, Kirchengeschichte, Hrsg. L. Parmentier, Berlin: Akademie-Verlag,
2
1954
(=Die Griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte, hrsg. von der
Kommission fr Sptantike Religionsgeschichte der Deutschen Akademie der Wissen-
schaften zu Berlin), npeno na nemcxn: Theodoret von Cyrus Kirchengeschichte, aus
dem Griechischen bersetzt und mit Einleitung und Anmerkungen versehen von Dr.
A. Seider, Mnchen: Verlag Josef Ksel & Friedrich Pustet, 1926; npeno na pycxn
n Hnrepner: www.christianity.shu.ru/Texts/theodoret.htm Bx. cmo: Sozomenus,
Kirchengeschichte, Hrsg. Jos. Bidez, eingeleitet, zum Druck besorgt und mit
Register versehen von Gnther Christian Hansen, Berlin: Akademie-Verlag, 1960
(=Die Griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte, hrsg. von der
Kommission fr Sptantike Religionsgeschichte der Deutschen Akademie der
Wissenschaften zu Berlin) n Socratis Scholastici Historia ecclesiastica Libris VII pycxn
npeno: Coxpar Cxonacrnx, Hepxonna ncropn, Mocxna: Poccn+n, 1996 (cmara n n
Hnrepner: www.christianity.shu.ru/Texts/socrat.htm) nx. npen ncnuxo rn. 31 o 37;
cne nponeenara or npxnara nensypa npxy rpya na Coxpar or nxon rnann ca
ocranann camo no nxonxo nspeuenn, a na-naxnnre noponocrn sa copnre n
Cnpmnym n Apnmnnn nnncnar. He mnoro noneue ce cnomenana sa rx npn Hans
Lietzmann, Geschichte der Alten Kirche, Berlin/New York: Walter de Gruyter,
6
2000
n H. Jedin, Handbuch der Kirchengeschichte II. Die Reichskirche nach Konstantin
dem Groen: 1. Das Werden der Reichskirche im Rahmen der kaiserlichen
Religionspolitik, Digitale Bibliothek 35: Handbuch der Kirchengeschichte, c. 1506-
1520 (=Handbuch der Kirchengeschichte II, Freiburg/Basel/Wien: Herder, 1973).
92
B. M. Hcrpnn, Xpouura Hoauua Ma.a.i e c.aeucro+ nepeeooe, penp. ns.,
nor. M. H. uepntmena, Mocxna: xon Vann +n Cans, 1994, XIV, 17
28-29
,
c. 317: y ,
wy, , y
. Cpn. cmo n rpnxn rexcr: Ioannis Malalae
IOTH H IETH

102


Chronographia, recens. I. Thurn (=Corpus fontium hisoriae byzantinae, vol. XXXV,
ser. Berol., Berolini et Novi Eboraci: Walter de Gruyter, 2000), c. 295
31-32
.
93
Bx. Buoeuue ua npopor auuu. sa apeme u sa noc.eouume ouu u sa rpa ua
ceema or Hon parononn copnnx n: onxa Herxanona n Anncana Mnnrenona,
Cmapoo.eapcra ecxamo.oeu. Aumo.oeu (=Cnanncxa nnnorexa, no omara
peaxnn na Emnn Hn. nmnrpon. Cepn Slavia orthodoxa, orr. pe. Cnernnna
Hnxonona), Co]n: Cnannxa, 1993, c. 101 cn. Bx. cmo Bacnnxa Tnxona-3anmona,
Mupm u eouama ee eusaumucrama u o.eapcrama ucmopuro-anora.unmu:ua
ruuruuua n: Hnreparypna mncn, 1993, 6, c. 128-133.
94
Cpn. nanp. H. E. Encen, Ipueopi npeceumep, nepeeoo:ur epe+euu
oo.eapcraeo ap Cu+eoua n: Hsnecri Orneni pyccxaro stxa n cnonecnocrn
Hmneparopcxo Axaemn nayx 1902 r., VII, 3, c. 356-366. 3a npenoa na
uernpnre xnnrn Hapcmea nx. Cn. Hnxonona, K ucmopuu mercma ruue Hapcmea e
c.aeucro nuci+euocmu, n: Jews and Slavs, 3/1995, c. 54-68 n cm., 3a ua-
cmapu o.eapcru cpeouoeeroeeu pronuc ua Cmapu saeem, n: Craponrapcxa
nnreparypa, 28-29/1994, c. 110-118.
95
Ornomennra mexy pnmoxaronnuecxara npxna n Fnrapn or IX o XIV
nex ca npoyuenn na-nsuepnarenno ns ocnona na oxymenrn nn Barnxancxn
apxnn or Bacnn Imsenen: Forschungen zur Geschichte Bulgariens im Mittelalter,
Wien: Verein Freunde des Hauses Wittgenstein, 1986, c. 175-199 n Kpamr
o:epr epxv omuoueuuma +erov pu+crama prea u o.eapcromo apcmeo
npes cpeouoeeroeuemo (IX-XIV e.) n: Kamo.u:ecrama ovxoeua rv.mvpa u ue-
uomo npuccmeue u e.uuue e B.eapu, Co]n: Ie-Hnpnc, 1992, c.71-83.
Bx. cmo: Hn. yuen, 3a oorv+eumume us Bamuraucru apxue, omuacuu ce
oo o.eapcrama ucmopu (IX-XIV e.), n: Hsnecrn na Hcropnuecxoro pyxecrno
n Co]n XIII/1933, c. 113-141 (= Hn. yuen, B.eapcro cpeouoeeroeue, Co]n:
Hayxa n nsxycrno, 1972, c. 260-288) n cm., Hpenucrama ua nana Huoreumu III
c o.eapum, n: Ionmnnx na ynnnepcnrera cn. Knnmenr Oxpncxn
Co]n, Hcropnxo-]nnonornuecxn ]axynrer XXXVIII, 3/1942. Mnorosnaunrenno
e ocrorencrnoro, ue or IX n. ca sanasenn perncrpnre c nancxara xopecnonen-
nn camo sa nepnoa 872-882 r.
96
3a Fperannnmxara mncn n pasnnunnre cranonnma na nscneonarennre nx.:
Hnnna Ipamena, Bpeea.uuura +ucu, n: KME I/1985, c. 237-243.
97
3a cnpemennoro ccronne na nscnenannra no rosn nnpoc nx.: Hn.
open, Xasapcra +ucu, n: KME IV/2003, c. 347-353.
98
3a r. nap. pycxa nnn pymxa nncmenocr nx.: Kpacnmnpa Kocrona,
Pvuru nuc+eua, n: KME III/2003, c. 500-503 c nn. n c nperne na rnannnre
resn no nnpoca. 3a neccrorennocrra na nocnenara resa, cnope xoro n rosn
rexcr crana nnpoc sa repmano-cxannnancxn nponsxo na nnemero pocn ryx
e nsnnmno a ce anar noponocrn, cne xaro npes nocnennre ecernnern
eme oxonuarenno nscneno, ue raxona ronopmo na repmancxn esnx nneme ne e
cmecrnynano. Tona ce ornac n o npenonoxennra, cnpsnamn pycxnre nnc-
mena c repmannn-rorn. 3acera na-neporna nsrnexa resara, ue rona mcro e
nnrepnonnpano n xnrnero na cn. Knpnn, maxap n a ne e nnxax nsxnmueno ro
IOTH H IETH

103


a e namepnn n Xepcon orocnyxenn xnnrn, nanncann c rnaronnna, xoero a ro
e nacounno a norpcn noneue raxnna xnnrn, namnpamn ce, xaxro e nsnecrno,
cpe apnannre n Fperannnmxo n n onnnara na Fnrapcxa Mopana pasnpa
ce, axo ne e neue snaen sa rx nmenno or saynenara c mncrepnn Fperannnmxa
mncn.
99
3a uorn nx. npen ncnuxo: Joseph Kardinal Hergenrter, Photius, Patriarch
von Constantinopel. Sein Leben, seine Schriften und die griechische Schisma, I-III,
Regensburg, 1867-1869 [Penp. Darmstadt, 1966]. Honara nnnorpa]n nx. npn:
Hnn Hnnen, 4omu, n: KME IV/2003, c. 296-301. Kopecnonennnra na uorn
e nsaena or 'Iwnnij N. Balttaj, Fwtou to sofwttou ka giwttou pat-
rircou Kwnstantinoplewj pistola, Londnw, 1864, a na-nonoro nsanne na
omnnnnre my e or B. Laurdas: Fwtou `Omilai, Thessalonike, 1959; anrnncxn
npeno npn: Cyril Mango, The Homilies of Photius, Patriarch of Constantinople,
Cambridge Mass., 1958 (=Dumbarton Oaks Studies III), ]pencxn npeno npn:
Photios. Texte tabli et traduit R. Henry, I-VIII, Paris, 1959-1977. Bx.cmo IHFH
IV, Co]n, 1961, c. 104-106.
100
q s
] s- , ] ] s w
[ y, c. 8: Knst Mnxann Anpeennu Oo-
nencxi, dmonuce Hepec.e. Cvsoa.icraeo, cocmae.euui e ua:a. XIII e.
(Bpemennnx mocxoncxaro omecrna ncropin n pennocre poccicxnx 9/1851)].
101
Apxnmanpnr Heonn, peeu pvronuci, n: Pyccxi necrnnx 201/1889
anpent, c. 19.
102
Nikolaos Trunte, Die Rmische Mission Konstantins des Philosophen. Zur
romischen Diuplomatie der 60er Jahre des 9. Jahrhunderts, oxna, nsnecen na
Mexynaponn cnmnosnym Bennxonpecnancxara xynrypa IX-X nex, Bymen,
2002 r., n: Hpec.aecra ruuroeua uro.a, r. VII, Co]n: Axaemnuno nsarencrno
Mapnn pnnon, 2004, c. 241-277.
103
Bx. Hnn Hnnen, Hoco.cmea ua o.eapume e Pu+ npes IX eer, n: KME
III/2003, c. 221-223 n cm., Hoco.cmea ua Pu+ e B.eapu npes IX eer., nax ram,
c. 223-226.
104
Xpononornra na Mopancxara mncn n ccrannero na xnpnnnnara ce
ocnopna nro nopan nenpannnnoro nnrepnpernpane na ronnara, nocouena n
rpaxrara no rosn nnpoc nx.: K.Kyen, Uepuopuse Xpaop, c. 85-148
n Hn. open, 3a A.ercauopucromo u Mopaeo-Hauoucromo .emoopoeuue u sa
urou oamu e cmapama c.aeucra nuc+euocm, n: Ionmnnx na Co]ncxn
ynnnepcnrer, uaxynrer no Cnanncxn ]nnonornn, r. LXIX,2 /1976, c. 121-173.
105
3a ycranonnanero na rona nenpno rnpenne onpnnacr mnoro nxon
no-xcnn mannnynannn n xnrnra na Knpnn n Meron, nsnpmenn or
napnrpacxara narpnapmn c nen a npnxpnr ncrnnara sa nonoxnrennoro
ornomenne na nancxara xypn xm mncnra na cnanncxnre anocronn, no n sa
IOTH H IETH

104


npnomananero na epernnnre xm Pnm. Tasn nonnrnxa na nancxara xypn n
nnnero na nana Hnxona I n Apnan II cpema cnnno npornnoecrnne cmo or
crpana na onpeenenn xoncepnarnnnn xprone n n pnmoxaronnuecxara npxna,
xonro na nxonxo nrn ycnnar a nsemar npenec n nenara nonnrnxa n a
nacouar n npornnnoro nanpannenne, xaro cmo raxa nonpeunar na Meron a
saeme apxnenncxoncxn npecron n Cnpmnym, ycrponar n Perencypr c cpemy
nero n ro sarnapr n enn or manacrnpnre npn rpaa. A sa rona no xaxn naunn n
nancxara xypn mannnynnpa cneennra sa mncnra na Koncranrnn-Knpnn n
Meron nn Bennxomopann nx. H. Rxac, noc. cu. (cpn. en. 89), c. 183-193.
106
B cnora nocouena no-rope, en. 43, cryn, Hoe npo:um ua enucroncrama
mumv.amvpa ua ce. K.u+eum Oxpuocru, npo]. H. parona orxpnna nono nor-
npxenne sa yuacrnero na npecrannrenn or pnmoxaronnuecxara npxna na
copa n 892 ronna.
107
3a resn cnrn nx. npen ncnuxo: G. Domenici, Il papa Formoso, n: La
Civilta Cattolica 75/1924, 1, c. 106-120; J. Duhr, Le concile de Ravenna 898. La
rhabilitation du pape Formose, n: Recherches de science religieuse 22/1932,
c. 541-579 n cm., Humble vestige dun grand espoir du. Episode de la vie de
Formosa, nax ram 42/1954, c. 361-387.
108
Bx. nynara na nana Hoan XIII o Fonecnan uemxn (972 r.), c xoro ce
ycranonna npaxxara enncxonn npn npxnara na cn. Bnr n cn. Bennecnan, xaxro
n ennuecxn manacrnp npn npxnara na cn. Ieoprn, unro rexcr e npeaen n
Xpouurama na Kosma Hpaxxn (Cosmae chronica boemorum, Monumenta germa-
niae historica, Scriptorum, t. IX, Hannoverae 1851, Reprint 1963, c. 49) nx. cmo
HHFH II/1960, c. 316 cn. B rasn nyna ce noueprana, npxnara n ennuecxnr
manacrnp a ar ycrpoenn cnope ycrana na cn. Fenenxr n no pxono-
crnoro na namara mep aarnca Mapn. Ho ne cnope cexrara na nrapcxn
napo nnn na pycxn, nnro nx na cnanncxn esnx, a copasnaxn ce c
anocronnuecxnre napen n pemenn... (sub regula sancti Benedicti et obedientia
filiae nostrae, abbatissae Mariae, constituatur congregatio sanctimonialium. Verum-
tamen non secundum ritus aut sectam Bulgarae gentis vel Ruziae, aut Sciavonicae
linguae, sed magis sequens instituta et decreta apostolica). Or rexcra ce nnxa
cno, ue ryx crana yma sa ne pasnnunn nema: or ena crpana rona ca openre
cnope cex1a1a na snrapcxn n na pycxn napo, a or pyra crpana
cnanncxn1 esnx. Tona osnauana, ue cnope npecrannre na pnmcxara npxna,
n Fnrapn (no n n Pycn!) npxonnnr op ne camo ue ce nsnpmna na
cnanncxn esnx, no n cnope openre na nxaxna cexra, unnro ocoenocrn ne ce
yrounnar. Hnxo or nscneonarennre ocera ne e opnan nnnmanne na rasn
noponocr, rnxynaxn rexcra n cmncn, ue nsnpmnanero na npxonnn op
na cnanncxn esnx npecrannnano epec. opn n rnpe cnoonn npeno na
nemcxn esnx ce xasna, ue nnro npanocnannnr op, nnro cnanncxnr esnx
rpna a omnnnpar (weder der orthodoxe Ritus noch die slawische Sprache
IOTH H IETH

105


sollen dominieren Cosmas von Prag, Die Chronik Bhmens I, In Anleitung an die
bersetzung von Georg Grandaur neu bersetzt und eingeleitet von Franz Huf, hrsg.
v. Alexander Heine, Essen, 1987, c. 87).
109
Dicebant enim gothicas literas a quodam Methodio haeretico fuisse repertas,
qui multa contra catholice fidei normam in eadem sclauonica lingua mentiendo
conscripsis, quam ob rem diuino judicio repentina dictur morte fuisse damnatus.
Hnnn rexcr or nocranonnennero na Cnnnrcxn cop saeno c nrapcxn
npeno nx. n: HHFH II, Co]n, 1960, c. 370-371.
110
Hoponocrn no rasn xamnann ana Kns Mnxann Oonencxn n nnrnpa n
cnonre Hsc.ooeaui u sa+mru no pvccru+ u c.aeucru+ opeeuocm+
(Hpu.oreuie r O nepeoua:a.iuo pvccro .monucu), C.-Herepypr 1875,
c. 148, ena npnnncxa n pycxn pxonnc or nauanoro na XII nex, Copnnx n
Apxnna na Mnnncrepcrnoro na Bnmnnre paorn n Mocxna, 78/958, n. 365,
cc cpxann cm., 3a n-crapn nrapcxn cpenonexonen pxonnc na
Crapn saner, n: Craponrapcxa nnreparypa, 28-29/1994, c. 110-118e:
.
111
3a noxpcrnanero na pycnre nx. monre crynn: Aeuoepaquma ua Bopuc u
I.eo u npoo.e+m sa epapxu:uomo noo:uueuue ua pvcrama prea npeou 1037
eoouua, n: A. unnnnrnpon, B.eapu / Busaumu / Pvcu. Hsc.eoeauu ua cpeouo-
eeroeuama rv.mvpa, Fepnnn, 2002, c. 21-83 n Horpcmeauemo ua Pvcu u
B.eapu, nax ram, c. 129-158.
112
Bx. no-rope, en. 17.
113
G. Sotiroff, Glagolitic Script and Linear B (Canadian Slavonic Papers, Vol. XII,
No. 3, Fall 1970, c 303-331).
114
Bx. no-rope, c. 34.
115
Ernmonornra na rona nme ocrana nce ome nenscnena npn nce, ue ca ro
nocnnn nxon or na-sacnyxnnnre nrapcxn ]nnonosn. A a ce cunra, ue ro e
saero or esnxa na enn napo, omn or nycrnnra, xpa xoro e rexna camo
ena pexa, n ro c pyro nasnanne, xaxro nnme n nsaenn or Hncrnryra sa
nrapcxn esnx npn FAH B.eapcru emu+o.oeu:eu pe:uur, rom II, Co]n, 1979,
c. 107 cn., ne e ocoeno nornuno n yenrenno.
116
Richard Loewe, Gothische Namen in hagiographischen Texten, e: Beitrge
zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur 47/1923, Halle 1923, c. 407-433.
Br. uanp. c. 432: ...daher ist der Kappadokier Sabas wahrscheinlich erst nach den
Goten Sabas benannt worden. Man wird also den gotischen Namen Sbaj [...] nicht
nur zu spanisch-westgotischen Sabigotho, Sabaricus, sondern auch zu althoch-
deutschen Sabarich, Saverich, Sabelgard, Sabulo zu stellen haben.
117
Ho rosn nnpoc nx. npenapnrennnre comenn sa npoyunannra na no-
nosenancxnre nscneonarenn Russel D. Gray n Quentin D. Atkinson: Language-


106


tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin :
Nature (London), 426, 27. 11. 2003, . 435-439.
. : www.kontrastivlinguistik.de priv. adr. corresp: rd.gray@auckland.ac.nz .


IOTH H IEPMAHHH.
3A IEPMAHHH HAH 3A TPAKH E HPEBEA YAmHAA
BHBAHHTA?
*

Ianuo Henon
Hsxoxaxn or Hopan (Jordanis, De origine actibusque Getarum
1
),
cnope xororo rornre npnonauanno xnneenn n Cxannnann,
ncropnnnre rn cunrar sa repmannn. H nonexe nnn repmannn,
nmenara na rexnnre xpane, xaro Bnnmnp, Banamnp n Teoopnx
ce cunrar sa repmancxn nmena, a rorcxnr enncxon Vn]nna nn
npenen sa rornre-repmannn Fnnnra.
Honexe me ynpexnar, ue cm nanpannn or repmannnre rpaxn
nnn nrapn, rpna a ce nsxaxa no rosn nnpoc.
As cm nsyuanan ncropnra na rernre n ne nosnanam nnro enn
repmanncr, xoro cunra rernre sa repmannn. Hancrnna, xo
Ipnm
2
n Bnnxenm Kpa]r
3
ca sacrnnann resara, ue rernre nnn
repmannn, no rasn resa ne e namepnna nnxaxnn npnnpxennnn
cpe ocranannre nscneonarenn. Iepmanncrnre cunrar rernre sa
rpaxn n nxa ce nscmenn na ncexn, xoro rn cunra sa repmancxo
nneme. Axo rona e raxa, ne pasnpam xaxnn npornnopeun morar
a nsnnxnar mexy mene n repmanncrnre, xaro xasnam, ue rernre
nnn crapnre rpaxn ne ca repmannn. Kaxro neue eme oxasano, ne-
renara sa npecennanero na rornre or Cxannnann e camo ena
nerena, xoro ce ornac o nponsxoa na rernre, a ne o repman-
cxnre cxannnannn.
Iernre ce nnn nscennnn or Cxannnann, nnme Hopan, xoro
e osarnannn cnora ncropn npn rona 3a npousxooa u oe.ama ua
eemume. Cnope rasn ncropn ce nocouna unnnmep, nernr
rorcxn xpan cne nscennanero or Cxannnann, xaro rercxn xpan
4
.

*
Gantscho Tzenoff, Die Abstammung der Bulgaren und die Urheimat der Slaven.
Eine historisch-philologische Unteruchung ber die Geschichte der alten Thrakoilly-
rier, Skythen, Goten, Hunnen, Kelten u. A. [Hponsxor na nrapnre n npapon-
nara na cnannnre. Hcropnxo-]nnonornuecxo nscnenane npxy ncropnra na
pennnre rpaxonnnpn, cxnrn, rorn, xynn, xenrn n p.], Berlin und Leipzig: Walter
de Gruyter & Co, 1930, Kapitel 2, c. 123-132.


108

Xynnre nananann rernre n rn sacrannnn a nanycnar semra
cn
5
. Hmneparop Banenc rn npnen n Mnsn (oxono 376 r. cn. Xp.)
6
.
Amannre ccrannnann naroponnuecxn po na rernre
7
. A cno-
pe Hsnop axnre nx nnn or rorcxn nponsxo
8
.
3a a ocnr resn ocrorencrna, nxon ncropnnn xasnar, ue
rornre n rernre nnn na pasnnunn napoa nscennnnnre or
Cxannnann nnn repmancxn rorn, xonro cne sacennanero nm na
ynana nnn napeuenn rern. Tona ocnenne oaue ryn ncxa
yenrennocr, cne xaro eme oxasano, ue ne e nmano nnxaxno
npecennane or Cxannnann. Ocnen rona cmo n rnpennero, ue
rornre nnocnecrnne nnn napeuenn rern, ne orronap na ncrnna-
ra npno e rxmo oparnoro: rernre nnocnecrnne nnn napeue-
nn rorn. Taxa Hanen Oposn nnme npes IV nex: ...onesn rern, xo-
nro cera ce napnuar rorn,
9
a unnocropr nnme: ...cxnrnre orn
ynana, xonro crapnre anropn napnuaxa rern, a ceramnnre
rorn.
10
Cmo n Heponnm (347-419) nnme: ...Et certe Gothos om-
nes retro eruditi magis Getas quam Gog et Magog appettare consue-
verun
11
. A Amposn orensna: ...Gog iste Gothus est
12
. Knan-
n Knannan, xoro e nn cnpemennnx na Anapnx, comana,
ue Anapnx naueno na rernre nananan Hrann
13
. Cnope Kacno-
op rercxnr xpan Bnrnr(ec) napnuan rorcxn napo geticus po-
pulus
14
. Taxnna oxasarencrna morar a ce oanr ome mnoro n
or ncnuxn rx crana cno, ue rernre no-xcno nnn napeuenn ro-
rn, a ne oparno. Hne nmame ryx npona na ena nexcnuecxa saxo-
nomepnocr n nrapcxn esnx, npn xoro snyxr e cne npeme
ce npenpma n o. Taxa ce nonyuana nanpnmep npn ymara w/
pexa, or xoro crana po/no-po. Hnn npn meus/mo, veho/nos n
pyrn noonn. Hannno ecrecrneno e sa rpaxnre a xasnar ro-
rn ram, xero rpnnre xasnar rern. pyr n nn cnyuar, axo
sacrnnnnnre na nporepmancxara resa nxa mornn a oxaxar, ue
nmano nxaxna pasnnxa mexy rornre n rernre axo nxa mornn
a nn noxaxar xe ca xnneenn rornre n xe rernre. Torana n
nmano nxaxno onpananne sa rxnara resa. B ecrnnrennocr
oaue e nensmoxno a ce orenr rornre or rernre: rornre ne ca
xnneenn enonpemenno c rernre, a enoro nme e samecrnno pyro-
ro ram, xero npen ce e ronopnno sa rern, nnocnecrnne ce ro-
nopn sa rorn n sa rern noneue ne ce uyna nnmo.
IOTH H IEPMAHHH

109

Ho ne camo or nmero na rernre, a n or cpxannero, xoero
Hopan nnara n nero n cnora Hcmopu ua eemume, ce nopasn-
pa, ue ro nma npenn nmenno rernre, opn xoraro nnme sa ro-
rn. Tponcxn repo Tene]yc ro napnua ror
15
. Iercxara xpa-
nnna Tomnpnc sa nero cmo e n rorcxa xpannna
16
. Cnomenarnr or
Xepoor
17
n Crpaon
18
rpaxncxn ]nnoco] n oxecrno 3anmox-
cnc ce nonnsanan cnope Hopan npn rornre
19
. Iercxnr ]nno-
co] nxen (Dicenius)
20
nn cmo ror, a n ernnercxnr xpan Beco-
snc (Vesosis) nomnan cpemy rornre
21
. Hopan nno onncna crapn-
re rern, xonro napnua rorn, npn xoero oaue nnnarn nsrxna pas-
nnxara mexy rornre n repmannnre
22
. Ho Hopan cncem ne e
enncrnennr, xoro no rorn pasnpa rern, r xaro ome Ence-
nn (Eusebius, 340) nnme n cnora xponnxa, ue rornre napnua-
nn 3anmoxcnc cnoe oxecrno. 3naun anrnunnre nncarenn pasn-
pann no rorn crapnre rpaxncxn rern.
Honexe nacennamnre onnoro reuenne na ynan rern nnn
cxnrcxn napo, Hpoxonn Kecapncxn nnme n cnora Hcmopu ua
eomume, ue rorcxnre nnemena no-pano nnn napnuann cxnrn, a n
cnora Hcmopu ua eauoa.ume xasna: Koraro Xonopn eme
nmneparop na 3anaa, n nmnepnra naxnyxa napnapn; xaxnn xa
re n xaxno nanpannxa, me pasxaxa cera. Hpen, xaxro n cera, rona
xa rnanno rorcxn nnemena na-ronemnre n na-npouyrnre
cpe rx xa rornre, nanannre, nnsnrornre n rennnre. A npen
rn napnuaxa capmarn n menanxnenn; nxon nx napnuaxa resn
napon cmo n rern [...] Or pennn npemena re xnneexa orn
ynan.
23

3naun crapnre xpaynancxn xnrenn nnn napnuann npen
capmarn, menanxnenn n rern, a cera, r.e. n VI nex rorn. Cnomena-
rnre ryx or Hpoxonn nnsnrorn ce napnuar or Tpeenn Honno
(Trebellius Pollio) npocro nnsn: ... Scytharum diversi populli,
Peuci, Grutungi, Austrogoti, Teruingi, Visi, Gepides, Celtae etiam et
Eruli
24
. Cnon Anonnnap (Sidonius Apollinarius) cmo ana sa
rx nmero nesn (vesi), es oanxara rorn
25
nasnannero nese-
rorn (Vese-Gothae) ynorpena camo Hopanec, oxaro Hrone-
me (Ptolemus) ornac napoa na nnsnre nnn nesnre xm
capmarcxnre napon, no nnme rxnoro nme necn (coooi), xa-


110

ro comana, ue re xnneenn npn Kapnarnre
26
. Or rasn nncmena
]opma, n sanncnmocr or rona na xo snyx ce nocran yapennero
na nnn na e nponsnnsar rpancxpnnpannre c narnnnna
]opmn visi/nnsn n vesi/ecn. Karo crap xpaynancxn napo nro-
nemeennre coooi ca nnn rern, a nonexe Hopan n Hpoxonn
napnuar rernre rorn, ennnr ynorpena sa rx nasnannero ne-
serorn, pecn. nnsnrorn, a pyrnr necn.
Cneonarenno, craporo xpaynancxo nacenenne npen e nno
napnuano capmarn, menanxnenn n rern, a nonp rona ce na-
pnua rorn, xonro ne ca nnmo pyro, ocnen Onnnennre ecn
n rern, xonro cmo xaro Hpoxonnennre nnsnrorn, nnn cap-
marcxn nnemena: Haoxono e nnnr capmarcxn napo, n ecn, n
rern.
27

Or ryx ce nnxa, ue Hpoxonnennre nnsnrorn n Hopanonnre
neserorn ne ca nnmo pyro, ocnen Onnnennre ecn/rern. Kaxro
ce nnxa or nocouenoro no-rope mcro, Hpoxonn oren nnsn-
rornre or rornre, nonexe xaro nspona axncxnre nnemena, ro
nnme: rorn, [...] nnsnrorn n r.n. Onnn nx rn napnua rern n
ecn.
Onnn n nxon pyrn anropn nnmar nmero ecn c nono
s bessi, a Hpoxonn c eno s: Bson gnoj
28
. Ho raxn
naunn Hpoxonn nnme nmero na cennmero Fecanapa Vesoupa-
ron (Besoupron
29
). 3naun nmecro ecn, Hpoxonn xasna ne-
cn. Or ryx crana neue ome no-cno, ue Hpoxonnennre nnsn nnn
nesn ne ca nnmo pyro, ocnen crapnre ecn.
Honexe oaue nanannnre v n m ce samecrnar nomexy cn
(nanp. Valamir n Malamir), sa Heponnm mesia e enosnauno c
besia, r.e. crpanara na ecnre. Ho Mesia Heponnm pasnpa Mn-
sn, crpanara nacenena c ecnre, raxa ue r crana crpana na ecn-
re n or rnena rouxa na reorpa]nra.
H axo ce xasna, ue Vn]nna nn npenen Fnnnra sa neserorn-
re, rona osnauana, ue e npenen sa ecnre, nnn c pyrn ymn,
sa mnsncxnre rern.
Ocrporornre npnnanexar cmo xm xpaynancxoro nacene-
nne, nonexe amnnsypnnre, na xonro cnope Hpncx
30
xynr Pya
onna nona, ne morar a ar nnmo pyro, ocnen ocrpororcxn-
IOTH H IEPMAHHH

111

re amann. A mo ce ornac o rnpennero, ue ocrporornre nnn
ocrrorn, r.e. nsrounn rorn, a nesnrornre nnn nnsnrornre
necrrorn, r.e. sanann rorn, rpna ryx a orenexa, ue
rona ocnenne e oaneno xcno n npornnopeun na Hopan. Cno-
pe Hopan
31
ocrporornre xnneenn na sana or nnsnrornre, n
ccecrno c nacennamnre peronere na p. Tnca rennn n c xynn-
re n Hanonn. Hanoncxnre xynn nounnnnn no nnacrra cn camo
ocrporornre, a ne n nesnrornre, xonro saemann semnre na nsrox,
uax o Honryc (uepno mope). T xaro ocrporornre nnn npnnre,
xonro ce cncxann c xynnre, n nonexe ce cunra, ue nanaennero
na xynnre omno or nsrox, nsnpnero e yexennero, ue ocrporo-
rnre nnn nsrounnre rorn, xoero ne e npno nnro or ernmonornu-
na, nnro or reorpa]cxa rnena rouxa, samoro xynnre nananann
or sana n noxopnnn xnnymnre na sana, n Hanonn, ocrpororn.
Ocnen rona e ]axr, ue xynnre pasnpocrpenn nnacrra cn camo
npxy xnnymnre n Hanonn ocrpororn, rennn, pyrn, cyann (na-
cenennero no peronere na p. Cana), anann n xepynn
32
. Besnrorn-
re, xonro nacennann Mnsn n Tpaxn uax o uepno mope, ne ca
nnn nnxora no rxna nnacr. H xaro onpeen mecrononoxenne-
ro na rornre, Hopan orensna,: Koraro ropecnomenarnre nne-
mena, sa xonro cera ronopnm, xnnexa no mecrara na rxnoro np-
no pascennane, n Cxnrn o Meorna [Asoncxo mope], nmaxa sa
xpan, oxonxoro nn e nsnecrno, unnnmep.
33
Hpn nroporo nm
mecroxnrencrno n axn [pnmcxara nponnnnn Kpapexna a-
xn cc cronnna Cepnxa nnn Co]n], Tpaxn n Mnsn [xpan
nm eme] 3anmoxcnc, sa xororo cnnerencrnynar mnoro neronnc-
nn, ue npnrexanan saenexnrennn nosnann no ]nnoco]n
34
. Ho
ome npen rona re nmaxa 3enr, enn mp mx, a cne nero n-
xen (Diceneus); rpernr e 3anmoxcnc, xororo neue cnomenaxme. Te
nmaxa cmo n ocra yunrenn n mpocrra. Ho raxn naunn rornre
xa nnnarn no-opasonann or nourn ncnuxn ocranann napnapn n
c rona npnnnuaxa na rpnnre. [...] B rxnoro rpero mecroxnren-
crno xpa Honrncxoro (uepno) mope, xero cranaxa no-uoneunn
n xaxro neue ce cnomena no-opasonann, re ce pasenxa na
na poa: neserorn, xonro ce nounnnaxa na poa na anrnre, n
ocrpororn, nounnenn na npouyrnre amann.
35



112

Ho rorn Hopanec ryx nno nopasnpa crapnre rpaxn
rpaxnre na 3enr, nxen n 3anmoxcnc. Or onncannero my ce ysna-
na, ue resn rpaxn ca cn cmennn mecroxnrencrnoro, xaro n npn
rpnre mecra, xonro ce nocounar or nero, ce xacae sa rpaxncxn o-
nacrn. Axo oaue Hopan ryx nma npenn nxaxno crpancrnane
na rornre, ro rpna a e nporexno xaxro cnena: ornauano re xn-
neenn n Meorna, r.e. npn Tanpncxn Foc]op, cne rona ornmnn
n Tpaxn, axn (mxno or ynan) n Mnsn n naxpa npn Honryc
(uepno mope), n Manxa Cxnrn (opyxa). Tona e eno crapo
npeanne, cnope xoero Tomnpnc cpasnna nepcnre npn Xep (Ma-
pnna), cne xoero norernnna c nocxara cn na cenep n ocnonana
rpaa Tomn, nec Koncranna/Kmcrenxa na uepno mope.
3a resn rpaxncxn rorn nnn rpaxn Vn]nna npenen Fnnnra. H
xoraro ce ronopn, ue rornre npemnnann or orn ynan n Mnsn n
Tpaxn, rona ne rpna a ce pasnpa xaro nnnasn na nxaxnn
napnapcxn napon, nonexe cmnre rorn, nacennann onacrnre
cenepno or ynan, ornmnn npn cnonre par mxno or ynan.
Hopan nnme: Ho raxn naunn neserornre [...] nonnamenn or
[nanaennero cpemy] rexnnre cnnemennnn [ocrporornre] [...] ce
xoneaenn xax a nocrnr, nro pasmnmnnann n naxpa, no o-
mo crnacne ornpannnn nparennnn n Pnmcxara nmnepn, npn nm-
neparop Banenr (Banenc), para na nmneparop Banenrnn, no-cra-
pn, xaro oemanann a ce nounnr na neronnre saxonn n a xn-
ner no nerona nnacr, axo ro nm orcrnn sem sa sacennane n
Tpaxn nnn Mnsn. 3a a nanpanr monara cn no-yenrenna, re
oemann a cranar xpncrnnn, axo nm ar aenn nacrannnnn,
xonro a rn oyuanar na rexnn esnx. Karo nonyunn rona nsnec-
rne, Banenr ce sapanan, nonexe n cam ro ncxan a nm npenoxn
cmoro. To npnen rernre n Mnsn n no raxn naunn nsnrnan
crena xpa pxanara cn, saxpnnma or ocranannre napon
36
.
H Hopan npopxana: Te npemnnann ynan n ce sacennnn c
nosnonennero na nmneparopa n Kpapexna axn, Mnsn n n
rpaxncxnre nponnnnnn
37
.
Bs ocnona na rona comenne ce nonyuana nneuarnennero, ue
rornre nnn rernre, samoro re npemnnanar or pyrara crpana na
ynan n Mnsn sa npnn nr ce sacennar n Kpapexna axn,
IOTH H IEPMAHHH

113

Mnsn n rpaxncxnre nponnnnnn, oxaro cnope npenmnnre
cneenn na Hopan re ome ornpen xnneenn n resn nponnnnnn.
Ornomennra mexy resn rorn n Banenr nsrnexa oaue ne ca
nnn r npnrencxn, xaxro nn ce xasna n nocnenoro comenne,
nonexe manxo cne rona rornre ce nanrar cpemy Banenr, n npn
rona npno n Tpaxn. Banenr sarnna nenocpecrneno cne nrxara
npn Apnanonon n rornre cranar rocnoapn na nonoxennero. 3a
resn cnrn Hopan pasxasna no cnenn naunn: Ena cne rasn
cn noea neserornre sanounaxa a ce sacennar n nere Tpaxnn n n
Kpapexna axn, xonro re cunraxa sa cno pona sem
38
. Cne-
onarenno neserornre cunrann nere Tpaxnn (Tpaxn n Mnsn),
xaxro n Kpapexna axn, sa rxna pona sem. H cera, cne
xaro noennn pnmcxnre ynpannnnn n resn semn, re npnann, ue
me morar a xnner cnoono nnn no-cnoono n cnora ponna.
Tyx rpna ome nenax a nouepraem, ue neserornre nnnarn
ca nnn cnomenanann n Tpaxn, Mnsn n Kpapexna axn, ma-
xap n no nmero ecn nnn mnsn pecn. mnsnnn, r.e. ue
nacenennero na Tpaxn, Mnsn n Kpapexna axn ce e ccro-
no nnnarn or rosn napo. Tona e eno naxno ocrorencrno, none-
xe n ceramnoro nacenenne na resn onacrn npnnanexn xm c-
mara esnxona rpyna.
Xepoor onncna onuanre na rona nacenenne, xoero ro nx na-
pnua macarern, xaxro cnena: ...re ne cer [r.e. ne opaornar
semra], a ce nsxpannar or cnonre craa n or pnnre, xaxnnro n
Apaxcec [ryx ouennno crana yma sa p. Xep/Mapnna] nma n
nsonnne n nnr mnxo
39
. Tona ca Omnponnre mnsnnn, xonro
cmo ce xpanr c mnxo: 3enc [...] nsnpna ncxpmnre cn oun na-
sa, nacounaxn rn n aneunnara xm semra na xonennnre rpa-
xn, na cpaxanamnre ce ornnso mnsnnn n na npouyrnre xnne-
monrn, xonro ce xpanr c mnxo, xaxro n na annre, na-cnpane-
nnnnre or xopara....
40

A n Hopan, xoro npnnanexn xm cmn napo na rernre n
nnme cnora Hcmopu ua eemume oxono 550 r. cn. Xp., comana,
ue Vn]nna npenen Fnnnra nmenno sa rosn xpanem ce c mnxo
napo na mnponmnnnre n enn mnsnnn: Hmame oaue n py-
rn rorn, raxa napeuennre mann rorn (Gothi minores), maxap n


114

ncmnocr a ca mnorouncnen napo (populus immensus); re nmaxa
sa cno enncxon n npnmac Vn]nna, xoro, xaxro pasxasnar, nsna-
mepnn sa rx asyxa. o en nemen re xnner n Mnsn, nacen-
naxn mecrnocrra oxono Hnxonon [Nikopolis ad Istrum npn Benn-
xo Tpnono] n nonoxnero na Xemyca [Crapa nnannna]. Te ca
mnorouncnen, no een n nenoncrnen napo, xoro ne npnrexana
nnmo, ocnen pasnnunn craa, nacnma n ropn. 3emra nm ne e
nnoopona na nmennna, no ana nsonnno ncxaxnn pyrn pacre-
nn n nnoone. Hxon xopa ram nsomo ne nosnanar nosara n ne
snar, ue r cmecrnyna, a nnno cn xynynar or ccennre onacrn.
Honeuero or rx ce xpanr c mnxo
41
.
Hnma resn xpanemn ce c mnxo mnsnnn ca nnn repmannn?
Moxe nn a ce xaxe sa omnnre yx or Cxannnann repmannn,
rprnann a sannanar semn, ue ca nnn mnponmnn napo? Io-
rnre, sa xonro Vn]nna npenen Fnnnra, xnneenn mexy Ere-
cxo mope n onnoro reuenne na ynan. B Xep/Mapnna re none-
nn pna. Kpa Xep e Apnanonon, xero resn rorn sa npnn
nr ce nnrnann cpemy nmneparop Banenr. Apnanonon nn rnan-
nnr rpa na nponnnnnra Xemnmonr, nacenena or raxa napeuenn-
re neserorn, naueno na xonro cron Acnap n cne nero Teoo-
pnx Kpnnornenr. B oxnaa cn sa Cemn ncenencxn cop n
Hnxe npes 787 r. Anacracn Fnnnorexapr (Anastasius Biblio-
thecarius) cnomenana Apnanononcxn enncxon, xoro nman n sna-
nnero Enncxon na Iorn. To nnme: Niceta sanctissimus epis-
copus Adrianopoleos [...] Nicephorus indignus episcopus Dyrrachia-
nensum provinciae Illyricanensum regionis. Tesn enncxonn nnn
npecrannnann or monacn: [...] Ioanus monachus et locum obtinen-
te Nicephori episcopi Dyrrachii n Cyrillus monachus et locum reti-
nente Nicetae Episcopi Gothiae
42
. 3naun ryx Hnxnra ce oosnaua-
na ne xaro enncxon na Apnanonon, pecn. na nponnnnn Xemn-
monr, a xaro enncxon na Iorn. Xnneenn nn ca npes 787 ronna n
Tpaxn repmannn? A Bana]pn Crpao (Walahfrid Strabo, 849)
nnme: Iornre nnn rernre npeneoxa na cno esnx cnemennre
xnnrn, or xonro n o nec ome ca sanasenn y mnoro napon oxy-
menrn. H xaxro nayuaname or nsnecrnra na naexnn par, o
en nemen oxecrnenara cnyxa npn nxon cxnrcxn napon,
ocoeno npn xnrennre na Tomn, ce nsnpmna na cmn esnx
43
.
IOTH H IEPMAHHH

115

Xnrennre na Tomn nnn rernre na Tomnpnc snaun uerar Vn]n-
nonn npeno na Fnnnra.
ue xnrennre na Tomn, xaxro n ocranannre mnsnnn n rpaxn n-
nar napnuann npes IX nex nrapn, ne e nyxno ryx a nsrxnam.
Karo nrapn rn cnomenana n Hopan, xoraro nnme, ue semnre,
nacenenn c nrapn ce npocrnpar na Honrncxo mope
44
.
Ho nmero nrapn ce cnomenanar or Komec Mapnennn
(Marcellinus Comes)
45
cmo n Vn]nnonnre nnxononnn, xaxro n
xnneemnre xpa nrpa. Tona ce ornac n sa neserornre n Cenrn-
mann, xero cmo no-xcno ce ronopn sa nrapn mexy
nncannre oxono 610 r. neserorcxn nncma nma n nonncann or
Bulgar comes Septimaniae
46
. H or pyrn ncropnuecxn nsnopn, na
xonro ryx nma a ce cnnpam, ce pasnpa, ue Vn]nna e ocnonaren
na nrapcxara npxna. Kasanoro o ryx e ocraruno, sa a noxa-
xe, ue Vn]nna e npenen Fnnnra nmenno sa crapnre rpaxn. Fes
nsomo a ce sannrepecynar sa rpaxncxnre rorn, nonexe cun-
raxa resn rorn sa npecenenn or Cxannnann repmannn, ncropn-
nnre onnxa, ue Vn]nna nn npenen Fnnnra na repmancxn
esnx. Hsarenr na cunrann sa npennc or rasn Fnnn Codex
argenteus (Cpeopuu rooerc), Hoxan Kpncrnn Han, nnme no
rosn nnpoc: ann esnxr na Codex argenteus e rorcxn nnn ne?
Hpen a cranar nsnecrnn rorcxnre nncmenn oxymenrn or Hea-
non n Apeno, nmame nnmo uyno n rona, ue no rosn nnpoc ce
cnopn. B Codex argenteus nma nnro ena yma sa ry xaxn e ro
n orxe nna, n sa ncnuxo rona moxem camo a raaem. Ornauano
ncnuxo cn npneme ope, oxaro mnecxnre yuenn ne opxaxa
paorara. Te namepnxa Fnnn na nxaxno repmancxo napeune,
xoero ne moxe a ce cpannn c nnro eno or ocera nsnecrnnre
repmancxn napeun, n r xaro or ncropnra e nsnecrno, ue Vn-
]nna e npenen Fnnnra na rorcxn esnx, re pemnxa, ue Codex ar-
genteus e nmenno rosn npeno, a esnxr my e rorcxn nnn Vn]n-
non
47
.
3naun napexnn enn repmancxn pxonnc Vn]nnon, nonexe
ne snaenn xax pyroue a ro napexar, a cne rona ro anar sa o-
xasarencrno, ue Vn]nna nn npenen sa repmannnre Fnnnra! To-
rana rpna oaue a oxaxar n ue crapnre rpaxn nnn nrapnre,
unra npxna e ocnonan Vn]nna, nnn repmannn
48
.


116

Iornre rpnano a ar repmannn n sarona, ue rexnnre xpane
nocenn repmancxn nmena. 3a nac e nenonrno xax moxe a ce cun-
rar sa repmancxn raxnna rnnnunn cnanncxn nmena, xaro Bnn-
mnp n Fennmnp. Axo Banamnp, xororo Hpncx napnua Balmeroj
49

e repmancxo nme, rorana rpna sa npnemem sa repmancxn n nme-
nara na xyncxn rnanarap Fanamnp, na nrapcxn nnaeren Ma-
namnp, na cpcxn xpan Bennmnp n na pycxn xns Bnanmnp.
Axo cpannnrennoro esnxosnanne ocrann nacrpana ncropnuecxnre
npepascnn n pasrnea rosn nponem or uncro esnxona rnena
rouxa, ro me ce crnacn, ue n cnope esnxosnannero rornre-rern,
xynnre n nrapnre ca nsnxn na rpaxncxn napo.
Hmero na xyncxnr xpan ce nnme ocnen Fanamnp (Balamir) cmo n
Fanamep (Balamber)
50
. Balamer (Fennmnp, Fnnmnp) osnauana n
cnr nnn cnern en. Craponrapcxara yma mnp e n rcna
ernmonornuna npsxa c rpnxara mro nenna cnernnna.
Inacnnre n ca nsanmosamecrnmn n sanncnmocr or rona a-
nn nsronopr nm cnena nnnpncxnre nnn rpaxncxnre napeun.
B Tpaxn xasnar no, npnonauannara yma e nna ano n
orram Fanamnp nnn Banamnp. B Hnnpn xasnar eno n orram
Fenamnp, no-xcno Fennmnp nnn Bennmnp, xaxro ce e napnuan n
cpcxnr xpan. B rosn cmncn moxem a cpannnm nrapcxoro
ce n cam c pycxoro canrtc, a cmo raxa nrapcxoro
nexa n nram. Inacnara a, xaxro noxasnar npnmepnre ca-
n nar- nnocnecrnne npnema xaro npncranxa n, r.e. or a e
cranano . Bcnecrnne na rona nmero Banamnp nnn Fanamnp
nec snyun Fnnmnp, pecn. Fennmnp n sanannre onacrn na Fan-
xancxn nonyocrpon. Taxa ue nmero na rorcxn xpan Filimer
51
ne e
nnmo pyro, ocnen cnanncxoro Fennmnp.
Hmenara Arnna n Vn]nna nnn repmancxn, nonexe sanpmnar
na -nn. Arnna osnauana orue, amnna. Bom rona e raxa,
snaun n rpaxo-]pnrnnnre ca nnn repmannn, cne xaro re na-
pnuann ama cn are (Atthj)
52
. A mo ce ornac o oxonuannero
-nn, rorana n nrapcxnre nmena Cronn, Foxnn, Crpaxnn, xaxro
n nmero na nanoncxn xns Konnn (Kotzloj)
53
, xaxro n mnoro
pyrn, rpna a ca repmancxn nmena. Cnope r. nap. Hmennnx
IOTH H IEPMAHHH

117

na nrapcxnre xnse nnaerennre Kopmncom, Bnnex n Vmop
nnn or poa Box-nn. 3naun n rosn po n rpnano a e rep-
mancxn.
Karo npn rorcxn xpan Hopan nasonana Fepnr
54
. Hpncx cnome-
nana enn xyncxn noenonauannnx na nme Fepnx (Bricos)
55
. a
cpannnm rona nme cc craponrapcxnre Fepn-cnan n Fepn-ca
(nme na enn opncxn xpan)
56
. Bs ocnona na ncnuxo rona cme
yeenn, ue xoro nsyun nrapcxn n rpaxncxn esnx, nnxora
nma a cunra rorcxnre nmena sa repmancxn ymn. Iornre ca rern,
cneonarenno rpaxn.

IOTH H IETH

118

FEHEXKH

1
Jordanis Romana et Getica, recen. Theodorus Mommsen (=Monumenta
Germaniae historica, B1, 5,1, Berlin: Weidmann, 1882) no-nararx n rexcra:
Getica. [Bcnuxn nocounann n rexcra ca no rona nsanne, mnoroxparno npe-
nsanano n penpnnr, sa nocneen nr n 1982.

Ha-nono xpnrnuno nsanne na
narnncxn rexcr: Iordanis, De origine actibusque Getarum, a cura di Fr. Guinta / A.
Grillone, Roma: Istituto Storico Italiano per il Medio Evo, 1991 (=Fonti per la storia
dItalia 117); nrapcxn npeno na nsnaxn or rexcra n peaxnnra na Momsen or
Bec. Femennnen n I. Hanxona-Herxona n: dATHHCKH H3BOPH 3A
B1dIAPCKATA HCTOPHB I, Co]n, 1958, c. 326-367; pycxn npeno c xpnrnunn
enexxn or E. u. Cxpxnncxa: Hopan, O npoucxoroeuuu u oeuux eemoe. Mocxna,
1960 n nnrepnerno nsanne: www.vostlit.narod.ru/texts/rus/Iordan/text1.htm (es
enexxn n xomenrapnn) en. pe.]

2
Jakob Grimm, ber Jornandes. Philologische und Historische Abhandlungen
der Kniglichen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Berlin, 1848; ber
Jornandes und die Geten n: Kleinere Schriften 3, c. 171-235, Berlin, 1866;
Geschichte der deutschen Sprache, Leipzig 1868.

3
Wilhelm Kraft, Die Kirchengeschichte der germanischen Vlker, Bd. I, 1. Abt.,
Die Anfnge der christlichen Kirche bei den germanischen Vlkern, Berlin, 1854.

4
Getica, 121.

5
Hax ram, 129: Quod genus expeditssimum multarumque nationum grassa-
torem, Getae ut viderunt, pavescunt, suoque cum rege deliberant...

6
Cmo, 131: ...susceptosque in partibus Moesiae Getas quasi murum regni
sui contra ceteras statuit gentes.

7
Cmo, 315: Haec hucusque Getarum origo ac Amalorum nobilitas et viro-
rum fortium facta.

8
Isidorus Hispalensis Originum sive etymolarum libris XX, Migne PL 82. 9c. 2, 90.

9
Paulus Orosius, Historiarum adversus paganos libri VII, edit. C. Zangemei-
ster, Lipsiae 1889 (=Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum V/1889), II, 5:
Modo autem Getae illi, qui et nunc Gothi.

10
Philostorgius, Historia ecclesiastica n: Migne, PL 65 [Hono nsanne, hrsg v.
Jos. Bidez/Fr. Winkelmann Die griechischen chritlichen Schriftsteller der ersten
Jahrhunderte 5, Berlin 1972]: ...k tv cpuv Iotpou Lku0v (o o v uui
Ictu, o o vuv Iotqou kuooi) cpn. IHFH I, Co]n, 1954, c. 30.

11
Migne, PL 23, 2, xon. 999.

12
Ambrosius, De fide II, 16.

13
Claudius Claudianus, Works. With an English translation by M. Platnauer, I,
cap. 3, 21; II, cap. 29, 15, 3: Num tua cum Geticas stravisset dextra catervas.

14
Cassiodorus, Variae lib. 12, Edit. Th. Mommsen (=Monumenta Germaniae
historica, autores antiquissimi XII, Berlin, 1894), IX, 31.

IOTH H IEPMAHHH

119



15
Getica, 58-61.

16
Hax ram, 61-63.

17
Hax ram, 94-96.

18
Hax ram, 3, 5.

19
Hax ram, 39.

20
Hax ram, 39, 67, 69, 71, 73.

21
Hax ram, 44.

22
Hax ram, 24, 31, 58, 67.

23
Iot0ik 0vq o v ku u potcpov tc v ku tuvv oti, t o o
uvtev ciot tc ku xiooetutu Iot0oi tc coi ku Buvoioi ku Ooiotqoi
ku Iquioc. uui cvtoi Luupoutui ku Mcuuivoi vouovto .... oto
c cp otuv Istpov k uuio kouv Procopii de bello Vandalico
=Procopii Caesariensis opera omnia rec. Jacobvs Havry, Editio stereotypa
correctior addenda et corrigenda adiect Gerhard Wirth, Lipsiae 1958), III (V), 2, 2
n 6. Cpn. IHFH II, Co]n, 1958, c. 112 cn.

24
Claudius, c. 6.

25
Carmen, V, 475 ff.

26
Bicoooi upu tv Kuputqv t po III, 5, 8.

27
Sauromatae citugunt, tera gens, Bessique Getaeque Tristia, III, 10, 5.
Publii Ovidii Nazonis Opera Corpus Poetarum latinorum, London, 1894.

28
Procopii de bello gothico =Procopii Caesariensis opera omnia rec. Jacobvs
Havry, Editio stereotypa correctior addenda et corrigenda adiect Gerhard Wirth,
Lipsiae 1958), II (VI) 26, 3 (c. 265). Cpn. IHFH II, Co]n, 1958, c. 119 .

29
Procopii de aedificiis =Procopii Caesariensis opera omnia rec. Jacobvs
Havry, Editio stereotypa correctior addenda et corrigenda adiect Gerhard Wirth,
Lipsiae, 1958), IV, IV, 11, c. 146. Cpn. IHFH II, Co]n, 1958, c. 176 Fen. pe.

30
Excerpta e Prisco Excerpta de legationibus, ed. C. de Boor, Berolini, 1903,
I, 1, c. 121 cn. [Cpn. (Ipnxn) Hsnopn sa nrapcxara ncropn I, Co]n, 1954,
c. 87 cn. Fen. pe.]

31
Getica, 97-99.

32
Hax ram, 261, 268 cn.

33
Cmo, 39. unnnmep e cnanncxoro nme Fennmnp.

34
Ut, ergo ad nostmm propositum redeamus, in prima sede Scythiae iuxta
Meotidem commanentes praefati, unde loquimur, Filimer regem habuisse noscuntur,
in secunda, id est Daciae, Thraciaeque et Mysiae solo Zalmoxen, quem mirae
philosophiae eruditionis fuisse testantur plerique scriptores annalium Getica, 39.

35
...tertia vero sede super mare Ponticum iam humaniores et, ut superius
dixirtius, prudentiores effecii, divisi per familias populi, Vesegothae familiae
Balthorum, Ostrogothae praeclaris Amalis serviebant nax ram, 42.

36
...susceptosque in partibus Moesiae Getas quasi murum regni sui contra
citeras statuit gentes.
IOTH H IETH

120



37
...ipse quoque, ut dictum est, Danubio transmeantes Daciam ripensem,
Moesiam Thraciasque permisso principis insederunt, cmo, 131-133.

38
Quo tempore Vesegothae Thracias Daciaque ripense post tanti gloria tropaei
iamquam solum genitalem potiti coeperunt incolere 138.

39
...ocipouoi oS ouocv, B' Bo ktqvcev eouoi kup i0ev oi oc D0ovo
oi Tk to Apuxce otuo upuivovtui, uuktootui oc croi I, 216.

40
...Muov t' cuev ku uuv qov uuktouov, 'Aiev :e,
oikuiotutev v0peev... Hnnaa XIII, 1 [Cpn. Hseopu sa ucmopuma ua
Tparu u mparume I, Co]n, 1981, c. 31]

41
Getica, 267.

42
Migne, PL 129, 3, xon. 243, 246, 247.

43
Gothi et Getue, qui divinos libros in suae locutionis proprietatem transtu-
lerunt, quorum adhuc monumentu, apud nonnuttos habentur. Et fidelium fratrum
relatione didicimus, apud quasdam Scytharum gentes, maxime Tomitanos, eadem
locutione, divina hactenus celebrari officia.

44
supra mare Ponticum Bulgarum sedes distendunt Getica, 36.

45
Marcellini Comitis Chronico, edit. Th. Mommsen Monumenta Germaniae
Historiae, AA, XI, I, Berolini 1893, c. 104, 107, 108 Cpn. HHFH I, Co]n 1958,
c. 318.

46
Monumenta Germaniae historica, Bd. 3, c. 677.

47
Johann Christian Zahn, Ulfilas gothische Bibelbersetzung, Weissenfels
1805, c. 25-28.

48
Bx. no rosn nnpoc crynra na Cepre Hecno Ha rare esur e ou.a
uanucaua Iomcrama Buo.u ua V.qu.a n rosn copnnx, c. 169-184 n mora
cryn Iomu u eemu, cmo, c. 54 n en. 56 en. pe.

49
Excerpta e Prisco nx. en. 30, I, 1, c. 152 [Cpn. (Ipnxn) Hsnopn sa
nrapcxara ncropn I, Co]n 1954, c. 123 cn. Bx. cmo npn Manx (Mlcoj),
Byzantiaca, nax ram, c. 135 cn. Fen. pe.]

50
Getica, 130, 248 cn.

51
Getica, 26.

52
Eustathius zu Hom. ad Iliadem 565.

53
Constantinus Porphyrogenitus, De administando imperio, Bonnae c. 30.

54
...iam pene quinto rege regnante post Berig Filimer Getica, 26.

55
Priskus (c. 203, 15; 209, 14).

56
Strabo, 331, fr. 48.


KOH CA IETHTE
*

Cepren Aecnon
Be sanounem namero nscnenane c ananns na eno mnoro nax-
no mcro y Hopan, xoero me nnrnpame nsnno: In qua Scythia
prima ab occidente gens residet Gepidarum, qui magnis opinatisque
ambitur fluminibus, nam Tisia per aquilionem eius chorumque dis-
currit; ab africo vero magnus ipse Danubius, ab eoo Flutausis
**
secat,
qui rapidus ac verticosus in Istri fluenta furens divolvitur, introsus
illis Dacia est, ad corona speciem ardius Alpibus emunita, iuxta
quorum sinistrum latus, qui in aquilione vergit, ab ortu Vistulae fluminis
per imensa spatia Venetharum natio populosa consedit, quorum nomina
licet nunc per varias familias et loca mutentur, principaliter tamen
Sclaveni et Antes nominatur (Jordanes, Getica, 33-34).
B npeno rona osnauana: Hpnnr or sana napo n Cxnrn ca
rennnre, unro sem ce opocna or ronemn n snaunrennn pexn; a
nmenno Tnca npecnua or cenep xm mr, or sana reue cam nenn-
xnr ynan (raxa nxon npenexar rexcra, a n ecrnnrennocr
ab africo osnauana or mro-sana, C. H.), or nsrox reue Flutausis
(nenscneno, no ncxa nepornocr rona e pyroro nme na Tnnscns
C. H.), xoro, ooraren cc crpemnrennn n ypnn npnronn, ce
nnnna nn nonre na Hcrp (ynan); no-nanrpe nexn axn,
samnrena xaro c nenen or crpmnn nnannnn na rona mcro npe-
xcname npenoa.
Tyx oaue nsnnxna nnpocr: xax rennnre ca mornn a ar
na-sanannr napo na Cxnrn, axo Cxnrn e rpannuena neno-
cpecrneno c Iepmann? (Scythia si quidem Germaniae terre con-
fines Getica, 30). Ta rpannnnre na Iepmann nnxora ne ca ce
npocrnpann o cpenn ynan! Tona ce ocnna mnoro npocro:
rpannnara mexy Iepmann n Cxnrn e nna oma camo n nena-
ra cenepna uacr, oxaro n paona na cpenn ynan o Cxnrn ce

*

Hepec+omp ocuoe ucmopuu c.aeu I, Menypn, 1956, c. 44-55.

**
B nsannero na Giunta/Grillone (nx. c. 92, en. 1): Alutus, cnp. Onryn en. pe.



122
onnpana neue ne Iepmann, a pyra crpana ouennno rona e
pnmcxara nponnnnn Banepn.
Be orenexnm ryx mnoro naxen ]axr: nnemero na rennnre,
cunrano or ncnuxn sa repmancxo, no ymnre na Hopan xnneeno n
Cxnrn xaro na-sanano or cxnrcxnre nnemena. Axo rennnre ca
nnn na-nsrounoro or nsrounnre repmancxn nnemena, rpannnara
mexy Iepmann n Cxnrn n npemnnanana na nsrox or semra na
rennnre, a ce oxasna, ue rpannnara e mnnanana na sana or rx
cneonarenno rennnre ne ca nnn repmann.
Hancrnna moxe a ce onycne, ue n Cxnrn ca xnneenn n rep-
mann, n cnannn, n xenrn, n npannn n r.n., no oxonxoro nmero na
crpanara nponsnnsa or napoa, moxe a ce onycne, ue n Cxnrn
xnneenn npen ncnuxo pasnn cxnrcxn nnemena. Vxasannero sa
rennnre nn sacran a ce ycmnnm, ue re nnn repmann no-
cxopo re nnn cxnrn. Ho-nararx me nnnm, ue nma n pyrn
annn, ronopemn npornn repmancxn nponsxo na rennnre.
Tyx cme npnnyenn a nanpannm ronmo orcrnnenne. B namn-
re nsrounnnn nne nocronno cpemame nmero axn n nasnanne-
ro axn. Kaxno snaem sa rasn crpana, xoro n pennocrra ne-
cmneno nna na-rcno cnpsana cc cnannnre?
Ome Xepoor (oxono 444 r. np. Xp.) comana, ue n onacrra
ceneposanano or ynan n Tnca, ocrnrama na cenep o Kapnarn-
re, xnner cxnrn. Eno or resn nnemena ce napnuano cnrnnn n n-
no rocnocrnamo. nemnnr rpa Cerenn, pennnr Sigidunum,
nanomn sa cnrnnnre.
axn, crpanara na axnre n pennocrra, e saemana omnpna
repnropn n Henrpanna Enpona, rpannuema na cenep c Kapnarn-
re, na mr c ynan, na sana c pexara Pathissus (Tnca) n na nsrox c
necrp (Tyras). Ha sana r ce npocrnpana npnonauanno o
ynan n rasn my uacr, xero ro reue or cenep na mr. Hroneme
nocran nenara nsrouna rpannna ne no necrp, a no Ceper (Hie-
rasus). Ipannnnre na crpanara, xaxro me nnnm no-ony, c reue-
nne na npemero snaunrenno ca ce xoneaenn n rona ocrorencrno
ne rpna a nsnycxame or nornea cn.
axnre ce cunrar sa nneme or rpaxncxn xopen, no xon ca
rpaxnnnre, nnxo ne e n ccronne a ocnn. Hpnonauanno


123

axnre ce napnuann aon, xaro cne IV nex np. Xp. rona nme
orcrnnno mcro na nmero axn. Or pyrnre rpaxncxn nneme-
na na-nnsxn o rx no esnx n onuan ca nnn rernre. axnre
onxnoneno nnn napnuann or rpnnre gtoi, a pnmnnnre nx
rn napnuann daci.
B arnuecxara xomen, a cmo y Hnanr n Tepennn, aoc n
Iera (Davus, Geta) ca uecro cpemann nmena na pon.
Koraro axnre sa npnn nr cranann nsnecrnn na pnmnnnre, re
neue nnn ocrnrnann nncoxa crenen na nnnnnnsann. Inannoro
nm sanrne nno semneenne n cxoroncrno, xone orrnexann
rnanno sa npenos na rexecrn. Te paspaornann snarnnre n cpep-
nnre naxonma n Tpancnnnann, noenn oxnnena rpronn cc
ccennre napon xoero ce nnxa or snaunrennoro xonnuecrno
uyxecrpannn monern, namepenn n rasn crpana. Xnneenn n p-
nenn xmn, orpaenn c nner, no n no-xcno npeme c nomomra na
pnmcxn apxnrexrn crponnn n oxpxenn cc crenn yxpennenn n
xonyconnnn xamennn xynn.
Te npnann n escmprnero na ymara n rneann na cmprra ca-
mo xaro na npomna na nenoro mecronpennanane. Texnnr rna-
nen xpen saeman ocoeno naxno nonoxenne xaro npecrannren na
oxecrnoro na semra. To nn rnanen cnernnx na noxa n nero-
nnre pemenn ce npnemann xaro oxonuarennn.
axnre ce enenn na ne xnacn: apncroxpann n nponerapnar.
Camo npnnre nmann npano a noxpnnar opcnarara cn rnana n
nocenn nncrenn manxn. Bropara xnaca ccrannn onxnonennre
nonnnn, cennnre n sanarunnre; re nocenn nrn xocn.
H r, or Xepoor uax o npemero na Hesap (45 r. np. Xp.), a-
xnre neue nnn semneennn. Mexy 326 n 293 r. np. Xp. n axn
omno or Monann nnemero na rernre n sannano semra nm,
xaro ce opasynana axncxo-rercxa pxana.
Pnmcxn reorpa] Crpaon xasna, ue rernre nsnpnenn esnxa na
axnre, a nno n rxnara xynrypa. Tasn axncxo-rercxa pxana
npecrannnana rnpe snaunrenna cnna: r ce e npocrnpana or
Annnre o necrp n uepno mope, pasnonarana c necraxnnna
apmn, rprynana no ynan n necrp, onnana snaro n Cpena
axn n Cemorpacxo. Haueno na pxanara cron nox, a my


124
nomaran, xaxro neue ce xasa, nncmnr cnemennx xaro raxn n
ncropnuecxnre nsnopn ce cnomenana 3amonxcnc, xoro nn nay-
unn mnoro or ernnrnnre.
B nauanoro na II nex np. Xp. axnre nmann nox na nme Opon,
Oroles neporno cnanncxoro open/opn, n rona ana nsnecren
namex sa cmnncxara nannonannocr na resn axn, alias rern.
Crnxnonennra na axnre c acrapnnre n pnmnnnre (112-109
n 74 r. np. Xp.), npornn xonro re nonyunnn nomom or cxopncxn-
re n apannre, snaunrenno orcnannn rxnara mom.
Ho nnacrra na Fypncra nnn Fypenncra (saenexere ornono cna-
nncxn xapaxrep na nmero!), cnpemennnx na Hesap, rpannnnre na
pxanara snaunrenno ce pasmnpnnn, apmnra nm nna nannno
npeycrpoena, a mopannoro ccronne na napoa ce nonnrnano. Fac-
rapnnre n onre nnn noeenn n opn rpnxnre rpaone Onnn n
Anononn na pera na uepno mope nonanann n rexnn pne.
axnre neue npecrannnann raxana onacnocr sa pnmcxara nm-
nepn, ue Rnn Hesap norornn cnennanna excnennn npornn
rx, no cmprra my nonpeunna a ocmecrnn. Oxono rona npeme
n Fypenncra nn ynr, a pxanara my ce pasnanana na uernpn
nnn axe ner uacrn, xonro ce ynpannnann or pasnnunn noxone.
Tyx rpna a ce cnomenar noxonere na axnre Cxopnn (45-30 r.
np. Xp.) n Kornc (saenexere ornono cnanncxn xapaxrep na
nmenara!). 3nauennero na Kornc cno nponnuana or ]axra, ue
nmneparop Anrycr nsnamepnan a ce oxenn sa mep my, a or
pyra crpana cmnr nmneparop cronn cnora nerronmna
mep Rnn c Kornc (cnope pyrn cneenn nocnennr nn
opn xenen sa mep na nmneparop Anrycr). Kornc e ope
nsnecren or crnxa na Xopann: occidit Daci Cotisonis agmen n
oara, nanncana na 1 mapr 29 ronna np. Xp. T neporno ce or-
nac o noxoa na Mapx Kpac (30-28 r. np. Xp.), a ne na Kopnenn
Henryn, xoro cranan xoncyn ena n 18 ronna cn. Xp.
axnre ce cnomenanar mnoro uecro no npemero na nmneparop
Anrycr, xoraro re npnsnann npxonnara nnacr na Pnm, no n nnxa-
xn cnyua ne nnn ycmnpenn, n n no-xcno npeme ce nsnonsnann
or ncxa nsmoxnocr a npemnnanar sampsnann ynan n a rpa-
r pnmcxara nponnnnn Mnsn.


125

Or 85 o 89 r. axnre nonnn ne nonn c Pnm no pxono-
crnoro na ypac (Duras) nnn nypnaneyc (Diurpaneus). Cne ne
cepnosnn nopaxenn na-nocne pnmnnnre nocrnrnann ycnex no
pxonocrnoro na Ternyc Rnnan, no nnn npnnyenn a cxnmuar
mnp nopan noeara na mapxomannre na omnnnan.
enean, nox na axnre (80/87-107 r.), npnan na pnmnnnre
nseroro n nnuxa opxne n uacr or nnennnnnre n nonyunn xopona
or pnere na omnnnan, npnsnanxn cynepennrera na Pnm.
B ecrnnrennocr oaue axnre ocranann nesanncnmn, xoero ce
nornpxana n or ]axra, ue sa a ce nsann or nanaennra na a-
xnre, omnnnan ce sanxnn a nm nnama exerono anx.
3a a cnoxn xpa na rona nosopno nonoxenne nmneparop Tpa-
n pemnn a nanece nenax sannnarn yap na axnre. Hpnnr my
noxo (101-102 r.) sanpmnn cc sansemane cronnnara na axnre
Sarmizegethus (nonacromem Bpxenn) n saonxanmara onacr.
Bropnr noxo (105-107 r.) npnxnmunn cc camoyncrnoro na
enean xaro nnenn nopaxennero na axnre, ro n xena my ns-
nnnn orpona. pxanara my nna sannana or Pnm n axn nna
npenpnara n pnmcxa nponnnnn.
Hopaxennero na axo-rercxara pxana oruacrn ce ocnna n
c ry, ue axnre ne nnn ononnn or ynpannennero na rernre,
nnxaxn n rx cnon yrnernrenn. B pesynrar na rona axnre npe-
mnnann na crpanara na pnmnnnre, npenounraxn rxnara nnacr.
Tyx rpna a ce orenexn, ue eno or nnemenara na axnre,
xonro npemnnann na crpanara na pnmnnnre, a nmenno snrnre,
ce cunra or mnosnna nscneonarenn sa cnanncxo. B camoro
nme na rosn napo re nnxar orpasena cnanncxara yma snx,
osnauanama cmo n nneme. Ena nn raxona oxasarencrno sa-
cnyxana cepnosno nnnmanne, no camara mncn, ue snrnre
(n nsomo axnre) nnn cnannn, ne moxe necno a e or-
xnpnena.
Cne noeara na Pnm rernre nanycnann axn, xaro ornenn
cc cee cn ronm po or nounnennre na rx axn n crpanara
snaunrenno onycrna. Cxpnrn sa Cemorpacxnre nnannnn oaue,
re nponxnnn n sananpe a esnoxor c nanaennra cn pnmn-
nnre.


126
Hocnennre opasynann or axn pnmcxa nponnnnn cc cro-
nnna Vnnn Tpana n sanounann ycnneno a sacennar axn cc
cnon xononncrn.
Hcropnra na rasn nona e nanncana or non Kacn (Dio Cas-
sius), no na-op xomenrap sa ne e Tpanonara xonona, noxpn-
ra nourn nsnno c nsopaxenn na cnenn or rasn nona.
Cnope Marquardt rasn nponnnnn e nmana nocouennre no-rope
rpannnn, no Brandis (n Pauly-Wissowa Realencyclopdie) cunra,
ue axn na nsrox e ocrnrana camo o pexa Alutus (cnp. Onryn),
xaro repnropnra na nsrox e npnnanexana na onna Mnsn, a na
sana ce e orpannuanana camo c Tpancnnnann n Mana Bnaxn,
es a ocrnra o Tnca. Hannno ecrecrneno e, ue n reuenne na
npemero rpannnnre na axn ca ce nsmennn n ne e nsmoxno a
ce ycranonr nxaxnn ncrnncxn rpannnn.
Hponnnnnra axn nna no nnacrra na ynpannren c panr npe-
ropn n ram e nn pasnonoxen XIII nernon c mnoroponn no-
momnn orpn. 3a a ce nscranonr paspymennra or nonara n
nponnnnnra nnn oxapann pnmcxn xononncrn, rnanno mxe, a n
crapnre xnrenn sanounann cmo nocrenenno a ce sanpmar.
3a samnra or nanaennra na napnapnre nnn nocrpoenn yx-
pennenn, npoxapann rpn noennn nr, cennnamn rnannnre
rpaone, a uernprnr, Tpanonnr, npecnuan Kapnarnre, xaro
nnnsan n Tpancnnnann npes Porerypncxn npoxo. Inannn rpa-
one nnn Sarmizegetusa, napeuen no-xcno Ulpia Trajana, n
Apulum, nonacromem Karlsburg
*
.
3aeno c pennrnra axnre nsnpnenn n esnxa na noenrenn-
re, n mnosnna nnxar n resn cnrn nauano na opasynanero na
Pymnn, xoero o nsnecrna crenen e npno, axo ne ce sapan
xaxna naxna pon e nsnrpano n rasn onacr cnanncrnoro
**
.
B 129 r. npn nmneparop Apnan axn nna pasenena na Iop-
na n onna; npnara nxnmunana Tpancnnnann, a nropara Mana
Bnaxn. Mapx Anpenn pasennn axn na rpn uacrn: (1) Porolis-
sensis no nmero na rnannn rpa Porolissum (npn ceramnn Moj-

*
Pym. Ana Rnna, ynr. Gyulafehrvr, cmo Fenrpa nnn Weienburg en. pe.
**
Hpes no-ronmara uacr or cpenonexonnero mxnnre n nsrounnre paonn na
crpanara ca no nrapcxn nporexropar, a npxnara e nounnena na Fnrapcxara
(Oxpncxara) n no-xcno na Tpnoncxara narpnapmn en. pe.



127

rad), (2) Apulensis no nmero na rpa Apulum n (3) Maluensis
(mecrononoxennero my ne e nsnecrno). Tesn rpn axnn nmann o-
ma cronnna Sarmizegethus n cner, pemanm enara na nponnnnn-
ra, nemo xaro napnamenr.
Pnmnnnre pxann axn, no ne ocoeno cnrypno. Cnope nc-
ropnuecxnre nsnopn, npn Gallienus (256 r.) rornre npemnnann
Kapnarnre n nsrnacxann pnmnnnre or nnara nponnnnn ocnen
or nxonxo yxpennenn mexy pexnre Temem n ynan. B ncropn-
ra erannre ce npemnuanar. Tnpennero na Rufinus Festus, ue
npn nmneparop Gallienus axn nna saryena sa nmnepnra,
namnpa nornpxenne n neouaxnanara nnnca n axn na pnmcxn
nanncn n monern cne 256 ronna.
Hmneparop Aypennan (270-275) orrernnn nnara pnmcxa nocxa
or repnropnra orn ynan, xaro sacennn pnmcxn xononncrn na
mr or pexara, n Mnsn, xero opasynan nponnnnnra Dacia Au-
reliani. Hocnenara nna pasenena no-xcno na Dacia Ripensis na
ynan cc cronnna Ratiaria (cnp. Apuap) n Dacia Mediterranea
cc cronnna Sardica (cnp. Co]n); nocnenara nponnnnn nno-
cnecrnne nna na cno pe pasenena na Dardania u Dacia Medi-
terranea.
Ho raxn naunn nnxame, ue c reuenne na npemero nonrnero
axn nperpnno snaunrennn nsmenenn no ornomenne na npo-
crpancrnoro, a a ne ronopnm sa nacenennero, cnpsano cc c-
moro nonrne. Hopan rona npn onenxara na ncropnuecxnre an-
nn rpna a ce copasname n c npemero, n cc snauennero, xoe-
ro ce e npnanano na nonrnra axn n axn.
H raxa, nne nnxame, ue ome 300 ronnn npen namara epa re-
rnre opasynann cnmecrno c axnre snaunrenna pxana, no,
pasnpa ce, ca cmecrnynann no cmnre nmena snaunrenno no-
orpano, samoro ome Xepoor rn cnomenana. A camara axn, xaro
crpana, rpannuema na cenep c Kapnarnre, e nna esycnonno nn-
narn na-rcno cnpsana cc cnannnre.
Hne nce ome ne snaem xon ca nnn axnre n xon ca nnn rernre,
no e escnopno, ue cara nm nna rcno cnpsana cc cnannn-
re. Hopan rona e neoxonmo npen ncnuxo a pasrneame xon
ca nnn n ecrnnrennocr resn napon n xaxnn nsanmoornomenn
nmann cc cnannnre.


128
B rosn ouepx nne camo erno me naxnpnnm namara nporpama,
a c erann n xpnrnxa me ce saemem no-nararx.
H r, n camoro nauano na II nex or namara epa pxanara na
rernre ce pasnaa, axnre ce ocnooxanar or nnacrra na rernre n
ce nounnnar na Pnm. Ocrarnn or rernre ce orrernr na nsrox n
orram sanounar a ecnoxor pnmnnnre c nanaennra cn. o ro-
na npeme ne ce cnomenana sa nnxaxnn rorn.
Axo nornenem xaxno nnmar ncropnnnre-cnpemennnnn na c-
nrnra sa naponre, nacennann nemnn pycxn mr, r.e. cenep-
noro uepnomopcxo xpapexne, me nnnm cnenara cxema: or
1000 o 700 np. Xp. ryx nonnrnuecxn omnnnpar xnmepnnnre,
cne rona cxnrnre (700 o 200), capmarnre (200 np. Xp. o 200
cn. Xp.), rornre (200 o 370), xynnre (370 o 454) n np.
Kaxro neue orensaxme, n 107 r. cn. Xp. pxanara na rernre n
axn npexparna cnoero cmecrnynanne, a pasnrnre rern or-
crnnar na nsrox, no nponxanar a ecnoxor pnmnnnre. A or
200 r. cn. Xp. nne nnxame neue pxana na rornre n cenepnoro
uepnomopne, r.e. ram, xero ca orcrnnnn rernre.
3naun sa rosn npomexyrx or npeme ce e nsnpmnno sarau-
noro n manoneporno npecennane na rornre or xpapexnero na
Fanrncxo mope o uepnomopcxoro xpapexne, xero re n
rpnano a ce cncxar c rernre.
Hpn cnpemennoro ccronne na namnre snann moxem oaue
a npnsnaem camo cnenoro: nne nmame nnxaxnn cnen or npe-
cennane na repmann-rorn or Cenepna Enpona. Cnnerencrnoro na
Hopan e camo ena nerena, noona na nerenara na Hpoxonn
Kecapncxn sa xepynnre, xonro ce nscennnn n Hcnann (Tyne).
Herenara na Hopan rpna a ce orxnpnn n axo nne cropnm
rona, ornenax me nsuesnar ncnuxn nenornunocrn, necrnacyna-
nn, neoymenn n escmncnnnn.
Kaprnnara na cnrnra e nna ouennno pasnnuna: cne pas-
rpoma na axo-rercxara pxana or Tpan rernre orcrnnar n
Cenepnoro uepnomopcxo xpapexne, xaro ce nsmxnar or nnn-
nnero na pnmcxara nmnepn, ocranaxn n cmoro npeme o nsrou-
nara rpannna na cnora nnma pxana, orxero sanounar a
esnoxor pnmnnnre.


129

Cne no-manxo or 100 ronnn cmnre resn rern ornono ce no-
nnar n c]epara na sananara nonnrnxa, npn xoero oaue rx neue
rn napnuar ne camo rern, no n rorn. H r, rernre ce nonnar
xaro ]ennxc or nenenra, camo nexnuxo npomenxn cnonre nepa.
Hcropnxr Hopan, cam ror no poxenne, pasxasna n cnora nc-
ropn oaue ne ronxona sa rornre, xonxoro sa rernre (de Getibus
etc.). Cneonarenno n n cpeara na VI nex rernre nponxanar a
cmecrnynar n nmero nm e nno n ynorpea.
Be oannm, ue cne nsnnneno c nepnnernn crpancrnane npes
nna Enpona, n xpa na xpanmara rornre nsuesnar escneno n
A]pnxa, Hcnann, Cnnnnn n r.n., a rernre nce nax ocranar.
Ouennno saraxara na rernre ce nscnna nannno yonnerno-
pnrenno: xm 200-ra ronna ncropnnnre ca pxann rernre n
rornre ne samoro rona ca nnn na pasnnunn napoa c rnpe
cxonn nmena, a nonexe enn n cm napo manxo e npomennn
cnoero nme, nexo ce e nsmennno nponsnomennero my. Hsomo nne
moxem a noosnpame, ue nasnannero rorn e narnnnsnpannr
napnanr, a rern ennnnsnpannr. Hnn na-neporno cne snyxa
r e nmano n]ronr
*
.
Hoonn npomenn nn ]onernxara npn nmenara na naponre
nma mnoro: nexnre ce npenpmar n nxn, cnonennre n cnannn, a
xasapnre ca nnn n xosapn, n xosapn, n xasapn n xasaxn n r.n.
nno, ue ne e nmano nnxaxnn npexcnann n ncropnra na pen-
nn napo rern, nmano e camo npeme, xoraro ca rn napnuann n rorn,
no-xcno npenmno rorn, a ncnuxo cnpmnno c rona, ue naxpa nax
sanounann a rn napnuar rern.
Hnxaxno crpancrnane na nna rpyna repmancxn nnemena naueno
c rorn ne e nmano, ne e nmano n sannanane na Cenepnoro uepno-
mopcxo xpapexne nmano e nspaxane na crapara pxana na
rernre n orara cc cnrn ncropn na cmn napo npes cne-
namnre nexone.
Ho raxn naunn ce orcrpanna n apxeonornuecxara saraxa: sa-
mo rornre, axo ca omnn or Hpnanrnxa, ne ca onecnn maxap n
na-cnan cnen or cnora xynrypa? Ta nann rona e napor, xo-
ro e pasxnarnn pnmcxara nmnepn n pasrpomnn?

*
T.e. oe nnn to. Cpn. n nocnenara cryn n rosn copnnx en. pe.


130
Or nama rnena rouxa ncnuxo rona ce ocnna mnoro npocro:
xynrypara na Hpnuepnomopnero ce pasnnnana or I o IV nex na
namara epa nannno cnoxono n saxonomepno, es xaxnnro n a
nno nnmnn nnnnn. Pasnaanero na axo-rercxara pxana ne
npecrannnano xaracrpo]a sa Hpnuepnomopnero n no-cnennanno
sa xynrypara na rernre.
Honnara na rernre xpa ynan no nmero rorn, npnnnxna
nnnmannero na sanannre ncropnnn, e cranana no npnnya re ca
ce orrernnn rorana or nparone, xonro rn sacrpamanann neue ne or
sana, a or nsrox.
Ho xaxna e nna ernnuecxara npnnanexnocr na resn rern nnn
rorn? Bn ncexn cnyua re ne ca nnn repmann. oxasarencrno sa
rona e npen ncnuxo pasnpocrpanennero na repmancxnre nnemena.
Hne xareropnuno orxasname a npnemem nsmoxnocrra sa cmecr-
nynane na ronemn napon, xonro a ne ca ocrannnn cne cee cn
nnxaxnn marepnannn cnen n ne ca nonnnnn na cnonre ccen.
Tona e nnna escmncnnna.
Axo ce opnem xm ncropnra, me namepnm repmann camo n
onacrra mexy Pen n Ena. B xoa na ncropnra re nocrenenno
ca pasmnpnann cnonre semn na sana n na mr sa cmerxa na xenrnre
n na pomancxnre nnemena, a na nsrox sa cmerxa na cnannnre n ne-
ro-nnroncxnre n ]nncxnre nnemena Tona e nn nr nponec, npo-
nxnn cronern.
Hona na repmann (mnoro nnemena!) n npn rona nn nn na
cnnna, xomnaxrna maca, npnnnua na nepornocrra sa npenacnero
nm c nermo xnnnmue.
A npen ncnuxo cnanncxnre, yrpo-]nncxnre, pomancxnre n
pyrnre nnemena n Henrpanna, Hsrouna n Rronsrouna Enpona n
rpnano a orpasr n cnonre esnnn cnnno repmancxo nnnnne,
cne xaro mnnmoro repmancxo rocnocrno na rx e nponxnno
ne en, ne na, a cronern no raxona nnnnne nma.
Cmo raxa n rpnano a orxpnem repmancxn cnen n rononn-
mnra, n onuanre n npnannra na naponre-ccen, n npn rona
nounnenn. Hnmo noono nma.
Hne snaem ocnen rona, ue repmannre nnn omo nsero ycenan
napo ropcxn nnn npnmopcxn. He nosnaname nnro eno cxnrnn-


131

uecxo, nomacxo repmancxo nneme. Moxem a nonpname n uep-
rapcxnre rannrn na repmannre cc cmn ycnex, xaxro n mopcxnre
xopan na rarapnre.
Hma cmo raxa n npexn yxasann or crapara ncropn: nnxo or
ncropnnnre-xnacnnn ne nocran repmannre na nsrox or Bncna,
nnxo ne rn napnua cxnrn. Hanpornn, repmannre ca napo, o-
pe nsnecren na pnmnnnre, ynorpenamn ymara cxnrn nmen-
no no ornomenne na nerepmannre. Axo nx ce noponnm n npno-
nsrounnnnre n ce narxnem na raxa napeuennre rorn or cenepnoro
xpapexne na uepno mope n or Kpnm (n ecrnnrennocr ry ca
rern!), me nnnm nancxe, ue crapnre anropn xaxro pnmcxnre,
raxa n rpnxnre rn napnuar nnnarn cxnrn. 3naun rornre n
Hpnuepnomopnero ne ca nnn repmann n npornnen cnyua re
nxa nnn cornerno napnuann.
He e es snauenne n ocrorencrnoro, ue xaro ronopn sa Cxnrn
n nennre sanann rpannnn, Hopan nocouna ynan n pexa Tnca
xaro nena sanana rpannna. Tyx xasna ro ca xnnenn rennnre.
Hne ne snaem rouno xon ca nnn rennnre, no n ncropnra rx-
nara ca e na-rcno cnpsana ne c repmannre, a c xepynnre,
cnannnre n rornre. Ha-uecro re ca ecrnann cnmecrno, xaro
nemo nno, xoero ronopn n nonsa na rexnn nnsx nponsxo.
Hopan nspona ocem nnemena n Cxnrn: rennn, nenern,
cxnannnn, anrn, nnnnapn, ecrn, axannpn n nrapn. Cnomenana-
xn nenernre, ro nnme: ... resn, xaxro nocounxme n nauanoro nnn
n cnncxa na naponre, nponsnnsar n npnrexanar
cera rpn nmena: nenern, anrn n cxnannnn.
Tasn ]pasa na Hopan ce rnxyna raxa, ue ro nn cunran camo
nenernre, cxnannnnre n anrnre sa nponsnesnn or enn xopen. T
oaue moxe a ce pasnpa n no pyr naunn: ue Hopan cunra
ncnuxn resn ocem nspoenn nnemena sa nponsnnsamn or enn xopen.
Hopan nnme: nam hi, ut in initio expositionis vel catalogo gen-
tium dicere coepimus, ab una stirpe exorti, tria nunc nomina edide-
runt, id est Venethi, Antes, Sclaveni (Getica, 119).
Axo rona e raxa, ro n rennnre, n nrapnre, n r. n. ca cnannn.
Ho raxn naunn no ornomenne na rennnre nne orensname:


132
1) ue re xnneenn ne n Iepmann, a n Cxnrn,
2) re ca npeuncnenn cpe ocemre nnemena, xonro ouennno
ncnuxn ca or enn xopen, nmenno cnanncxn. 3a nenernre
Hopan cunra sa nyxno a oann, ue cera re ce nnn pas-
nanann na rpn rpynn, no ncnuxn or enn n cm xopen
*
.
Hnrepecno e a ce orenexn, ue Ba]apnx n cnonre Cnanncxn
pennocrn
**
cunra nannno norpemno cxnrnre sa monronnn, a
saeno c rona orensna, ue nmenara na pexnre n axn: Tnca,
uepna, Fepsona, Henco n r.n. ca cnanncxn. Or rona ro crnra o
nsnoa, ue crapnre xnrenn na anmann, Hanonn n axn ca
nnn cnannn, no resn cnannn nnn no-xcno nsrnacxann or
xenrnre n nocoxa xm Kapnarnre
***
.
Hpnmepr c Ba]apnx noxasna xax uonex moxe a ce onnxn
o ncrnnara n nce nax a ne pasepe. Ba]apnx npnsnana pen-
nocrra na npennananero na cnannnre na Fanxannre, no xaro
nsoperna nsrnacxnanero na cnannnre or xenrnre, ro nann-
no ce oraneuana or ncrnnara.
Hpen ncnuxo necno ce nsrnacxnar camo nomacxnre nneme-
na, a a ce nsxnpnr ycenannre e mnoro rpyno. Tx nnn na-
nnno rn ynnmoxanar (xoero crana nsnnpeno pxo), nnn rn
nounnnar, no rona nounnnane ome ne osnauana nsuesnanero
nm nonxora ca nyxnn mnoro cronern, sa a e acnmnnnpan
enn nn uyx napo. A na-uecro npn cmna na nnacrra noxope-
nnr napo cn ocrana xaxnro e, n mom camo ce nsmenr ocro-
rencrnara n ymp na napoa-noenren, ro ce nsnpan ornono
nspoen.

*
Benernre (Venethi), napnuann cmo Benn, Bnnn n Banann, npecrannnar
no ncxa nepornocr npnonauannoro nacenenne na snaunrenna uacr or nenrpan-
na Enpona, xoro rpannun na mr c Apnarnuecxo mope, na sana nxnmuna nsrou-
nnre Annn n ocrnra o p. Ena, a na cenep rexnn ccen ca sanannre n cenepnnre
cnanncxn napon, xonro oruacrn nnar nsrnacxann or repmancxnre nnemena na
nsrox, a oruacrn ce cmecnar c rx. Texnn nacnennnn ca cnonennre. Ho rosn
nnpoc nx. nperonopa, en. 20 na c. 22 en. pe.
**
Paul Joseph Schafarik, Slawische Altertmer I, Leipzig 1843, c. 267-288 en. pe.
***
Hax ram, c. 245-250 en. pe.



133

Karo npnnexame rosn npnmep, sanounaxn oraneue c rennn-
re n axn, ncxame a noxaxem xax nne ce narxname na mne-
nnero, ue n axn xnneenn cnannn n ue cnannnre xnneenn ome
or pennocrra cmo n n anmann, r.e. na mr or ynan.
*


*
Crnacno ycranonenara or repmancxnre ncropnnn cxema, cnannnre ca mornn
a sanounar cnoero npnnnxnane or 3axapnarnero na mr, sana n mrosana
uax o Rxna Ipnn (Henononec) ena or cpeara na VI nex nararx, cne or-
rernnero n mrosanana nocoxa na nacennamnre Henrpanna Enpona repmancxn
nnemena (no xonro re pasnpar ocnen nanroapnre, cmo rornre n nanannre).
Kaxro ncropnuecxnre nsnopn, raxa n apxeonornuecxnre nscnenann, a cmo n
annnre or esnxosnannero n ernorpa]nra, oaue nenycmncneno ronopr, ue
npnonauannoro nacenenne na Rronsrouna Enpona ne e nmano nnmo omo c
nnxaxnn repmancxn nnn xenrcxn nnemena, a e nno c ennen nponsxo n e rono-
pnno esnx, ornnuanam ce xaxro or esnxa na repmancxnre, raxa n na rpnxnre n
xenrcxnre nnemena, no rnpe nnsx c esnxa, cunran sa cnanncxn en. pe.




3AIAKATA HA IOTHTE
*

Cepren Aecnon
Hxonxo saraunn nnpoca n ncropnra ca cnpsann c rornre
n paspemananero nm na-neporno me npeopne ncnuxnre nn
npecrann sa rasn enoxa n me xnpnn cnernnna npxy pannara
ncropn na npnuepnomopcxnre cnannn.
1. Kaxna e nna nannonannocrra na rernre, xm xaxna
rpyna napon ca cnaann n samo nnocnecrnne ca sanou-
nann a rn napnuar rorn? Iorcxnr ncropnx or VI nex
Hopan, xoro cmo e ror no poxenne, napexn cnoero
cunnenne De Getorum sive Gothorum origine et rebus
gestis, c xoero cam orensna, ue rorn n rern ca eno n
cmo nemo. Hma oaue annn, ue xoraro ypnara ncropn
na rornre npnxnmunna n re cnesnn or cnenara, pasrna-
pxn ce n pyrn napon, rernre nce nax ca ocranann.
Cneonarenno cnnnanero na rernre c rornre (axo e nmano
nsomo cnnnane!) e nno npemenno nnenne.
2. Kaxna e nna nannonannocrra na rornre, sa xonro np-
nonauanno ce rnpn, ue ca xnnenn n mronsrounara uacr
na Hpnanrnxa no Bncna no nmero Gotones, Gutones, no-
xcno Gothis n no-cerne ca nonanann na peronere na
uepno mope n n Kpnm? Kaxno e morno a naxapa nneme cc
sacenan naunn na xnnor xaro rx a nanycnar Hpnan-
rnxa n a ce nacouar xm npnuepnomopcxnre crenn npes
nenpoxonma mpexa or pexn, nara, ropn n r.n., npe-
npmaxn ce n ueprapn, a ocnen rona n n mopcxn nnparn?
Hsnecren nn e n ncropnra pyr npnmep na noona
mnrpann n Enpona or cenep xm aneunn mr, npn rona
ne na nocxn, a na nn xomnnexc or nnemena? Kax e
cranano raxa, ue noono orpomno no cnora cmnocr n
oem ncropnuecxo cnrne e nno orpaseno camo or Hop-
an n nnro enn pyr ncropnx opn ne e namexnan sa

* Hepec+omp ocuoe ucmopuu c.aeu I, Menypn, 1956, c. 56-91.



136

mnnanoro na rona saenexnrenno nnenne? He e nn rorana
ocranenoro or Hopan camo nerena es peanen nsrounnx?
3. 3amo apxeonornuecxara nayxa, nsyuanama pasnnrnero na
xynrypara n Cenepnoro Hpnuepnomopne, ne moxe a ynonn
nnro enn cen npnsnax sa nonara na rornre? 3amoro
ne moxem a cn nnymnm, ue nennr xomnnexc or npnan-
rncxn nnemena e nman ena n cma xynrypa c rasn na nne-
menara or Hpnuepnomopnero. Hcropnra na xynrypara n
Hpnanrnxa e pasnnuna or rasn n Hpnuepnomopnero xaxro
no xapaxrep, raxa n no npeme n remnone na pasnnrne.
4. 3amo apxeonornuecxara nayxa ne moxe a orxpne cnen
or xynrypara na rornre ram, orxero re ca nponsnesnn?
Bce nax na Bncna re ca nnn eno uyxo rno cpe cna-
nnnre n nero-nnronnnre, a ryx crana yma sa ena ocra
ronma ernorpa]cxa ennnna. B xpana cmerxa camara
nona na rornre xpa Bncna e nsxnmunrenno manonepo-
rno. Axo no ocrpon Cxansa na Hopan pasnpame
Cxannnancxn nonyocrpon, ro xax e cranano raxa, ue or
ena nsnnpeno pxonacenena crpana ce e npecennno na
xonrnnenra nno nneme n rona nneme ne e nno ynnmo-
xeno or mecrnoro nacenenne? H naxpa, xaxno e npens-
nnxano rasn mnrpann? Or ncropnra snaem, ue nmnrpa-
nnra e cranana or mr na cenep, or rcronacenennre
mecra, a ne oparnoro.
5. Kax e cranano raxa, ue na nannno pasnnunn napoa, a
nmenno rornre or Cenepna Enpona, sa xonro ce rnpn,
ue ca repmannn, n rernre or mxna Enpona, xonro npn
ncnuxn nonoxenn ne ca repmannn, ca opasynann enn
napo, xaro npn rona napor-noenren (rornre) cn npn-
cnonn nmero na noeennre (rernre)? Moxe nn enn
spanomncnem uonex a nonpna n raxana nenenocr?
6. 3amo n nsnecrnara nn ncropn na rornre cpemame pas-
nnunn nmena na noxone, orennn ymn, xaxro n onuan,
xonro es cmnenne ca cnanncxn? He e nn samoro enn
or xomnonenrnre na napoa rern-rorn, a nmenno rernre,
ca nnn cnanncxn napo?
3AIAKATA HA IOTHTE

137

7. Kax a cn ocnnm rpannnra, cnope xoro n cnoero
nsnanne xm napoa cpemy nonnnre Foran Xmennnnxn
cmran Ooaxp, noxa na xepynnre nneme, nnsxo o
rornre sa poonauannnx na yxpanncxnre xasann?
8. Kax e nsmoxno rornre, xonro ca ynpannnann Hrann,
Iann, Hcnann, Cenepna A]pnxa n r.n., a ne ca ocrannnn
nnmo or cnora nncmenocr, ocrnrama cnope nxon anropn
raxnna nncorn, ue Fnnnra nna npeneena na rorcxn
esnx? Ke ca namernnnnre, crpanre, narponnre nnoun
c rorcxn nanncn? Ke ca pyrnre pxonncn na rorcxn
esnx c nsxnmuenne na Fnnnra n npeno na Vn]nna? He
ca nn npann onesn anropn, xonro rnpr, ue raxa napeue-
nnr Vn]nnon npeno, nanpanen na nxaxn penen rep-
mancxn esnx, ne e ncmnocr Vn]nnon npeno? 3amoro
nmero na Vn]nna e npnxaueno xm npenoa camo ns
ocnona na npenonoxenn.
9. Axo rornre ca nnn repmancxo nneme, npecrannnamo
nsrounn anannocr na repmannre (uax n Kpnm!) n opa-
synamo nna nenpexcnara nepnra or repmancxn nnemena
or Pen nourn o on, ro xax a npnemem, ue c pasnaanero
na rorcxara pxana, rasn nepnra nsnenx ce e cmannna o
neysnanaemn pasmepn? Ta nann pasnar na rorcxara p-
xana ne e osnauanan ]nsnuecxoro ynnmoxanane na rep-
mancxnre nnemena n cpenara n oruacrn mxnara uacr na
Enpona? A camo cne 2-3 nexa ncnuxn onacrn, saemann or
repmann, ce oxasnar saern or cnannn. opn a onycnem, ue
cmecrnynar cnpxecrecrnenn nnenn, re ne morar a ce
cnyuar c ecerxn nnemena n mnnnonn xopa! opn a onyc-
nem, ue e nmano nxaxn neocnnm mop cpe repmancxnre
nnemena, xax me cn ocnnm orxe ca ce nonnnn ronxona
mnoro cnannn, xonro sa 2-3 nexa ca nacennnn orpomnnre
npocrpancrna na Cpena Enpona cne repmannnre? Axo e nma-
no noono sacennane crana nnpoc sa nponec c orpomnn
maman samo n ncropnra opn ne ce namexna sa rona?
Bnpocn xaro resn nma mnoro n camnr ]axr na rxnoro saanane
ronopn sa rona, ue c rornre ce e cnyunno nxaxno orpomno neopa-
symenne. Hexa ce onnrame a nscnnm rona neopasymenne.


138

Kaxno snaem sa rernre or rnena rouna na o]nnnannara ncro-
pn? Iernre ca penen napo or rpaxncxn nponsxo, nnsxn o
axnre, no nnxo ne moxe a ocnn xaxno rouno snaun rpaxn-
cxn nponsxo.
Ocnonnoro nm mecronpennanane nno e nno n paona na ec-
nn pr na ynan mexy pexnre Oescus (Hcxp) n Iatrus (nrpa).
3a npnn nr nmero nm ce cnomenana nn npsxa c noxoa na
apn Xncracn cpemy cxnrnre (515 np. Xp.), no npeme na xoro
re nnn nounnenn na apn, no cn npnann cnooara nenara
cne orrernnero my na nsrox.
Iernre ca onncann or Xepoor xaro na-mormoro or rpa-
xncxnre nnemena. Ocoeno nsymenn ocranann rpnnre or npara
na rernre n escmprnero na ymara n sarona rn napnuann ara-
narnsonrec, a nounrann n ooxecrnnann Zalmoxis nnn Za-
molxis, xororo rpnnre cmrann sa yuennx na Hnrarop. Te mnoro
onuann mysnxara n neenero n nmann onua a onnuar xpennre
cn n enn pexn, a ner n a cnnpr na nnpa. Iernre nnn mnoro
nsxycnn n n crpenara c nx no npeme na esa.
Hpes V n. np. Xp. re ouennno ccrannnann xananepnra na
Cnranx, noxa na Opncnre, npn nanaennero my na Hepnxac II,
noxa na maxeonnnre, no pasnaanero na opncxara pxana
ornono rn nanpannno cnoonn.
Koraro npes 342 r. unnnn II Maxeoncxn npenpnan opncnre
n cnon anxonnarnn, rernre, xonro ce onacnann, ue nna rexnnr pe,
sanounann nperonopn c noenren. Texnnr nox Korenac (Cotelas)
ocrann nonnn na unnnn II n my an mep cn sa cnpyra.
Hpnnnsnrenno no cmoro npeme, neporno no narncxa na
rpnannre n pyrn nnemena or nenrpannara uacr na Fanxancxn
nonyocrpon, rernre npemnnann na nenn pr na ynan. Hpen
nauanoro na noxonre cn xm Mana Asn Anexcanp Bennxn
pemnn npno a cn rapanrnpa cnrypen rnn. Heronnre onepannn
cpemy rpnannre ne nnn nannno ycnemnn n sarona ro pemnn a
npexocn ynan n a nanane rernre. Hocnennre, xaro ne nnn n
ccronne a ce npornnonocranr na nocxnre na Anexcanp,
nanycnann cronnnara cn n nsrann n crennre na cenep or enrara
na ynan, r.e. n Fecapan, xero Anexcanp neoxorno rn
nocnenan. Tosn noxo nno ne sanpmnn c nnmo cepnosno, no
rernre nouyncrnann cnnara na maxeoncxoro opxne.
3AIAKATA HA IOTHTE

139

Oxono 326 r. np. Xp. noxor na maxeoncxn ynpannnx na
Tpaxn cpemy rernre na Zopyrion sanpmnn xaracrpo]anno.
Hpes 298 r. Hnsnmax onnn nona na rernre, xaro rn onnnnn,
ue nomarar na nxon ynronno nacrpoenn maxeoncxn nnemena.
To nponnxnan n pannnnnre na Fecapan, xero nn nannno
oxpxen or rern n npnnyen a ce npeae. Maxap ue rernre
xenaenn cmprra na Hnsnmax, noxr na rernre Dromichetes my
paspemnn a ce npne y oma cn nenpenm, na-neporno c nenara
na orpomen orxyn. Hpn Thorda e namepeno ronmo xonnuecrno
snarnn monern n nxon or rx nocr nmero na Hnsnmax.
Koraro rannre nannesnn n Hsrouna Enpona, re ce cncxann c
rernre, pasnnn rn n npoann ronma uacr or rx n pocrno n
Arnna. Orrorana nno ca sanounann a napnuar rernre axn.
Hne ne pasnonarame c ncrnncxa ncropn na rernre. H maxap ue
npes VI nex ce namepnnn ncropnnn, xonro a nnmar ncropn na
rornre (Hopan), o rosn momenr nnxo ne ce e sannrepecynan or
cara na rernre.
3naem, ue npes I cronerne np. Xp. rernre, noenn or Fypnncra
(unero nme snyun ocra cnanncxn: ypenecrnnx), nananann
Onnn na Kpnm n nonoxnnn na crpaxorno onycromenne, or
xoero r nro npeme ne morna a ce cnseme. Camnr ]axr na
nanaenne na rernre na Onnn e xpacnopeunno oxasarencrno sa
rona, ue re ca xnnenn na Hpnuepnomopnero n ue cnnnre nm n
rpnano a ca rcno cnpsann c resn na cnannnre.
Hera, ue rern n rorn ca eno n cmo nemo oranna cn e
namepnna nnnn nopxnnnn, no xaro nno mnosnncrnoro ne
npnema rosn nsrne. Cmenpemenno ncropnxr or VI nex Komec
Mapnennn, ronopexn sa nanaennero na cnannnre n anrnre na
Bnsanrn npes 495 n 517 ronna, nanpano rn napnua rern.
Teo]nnaxr Cnmoxara (Hcmopu, VII, 2,5), ncropnx or nauanoro
na VII nex, rnpn, ue rern e na-pennoro nme na cnannnre.
B no-nono npeme C. H. Toncron n crarnra cn Hapi u
Bo.xu no vuae (Conercxa 3rnorpa]n, 1942, 2) cmo ce
nsxasna n nonsa na rona, ue rernre ca npaenre na cnannnre.
Taxa nnxame, ue sanounaxn oraneue, nne npncrnname no
na-npx naunn xm nnpocnre, ornacmn ce xm nponsxoa na
cnannnre n nemo noneue na pycnre, r xaro cnrnra n
IOTH H IETH

140

Fecapan, no ycrnero na nenp n r.n. es cmnenne neue ce
ornacr ocra cno sa npaenre na pycnre.
Ho ornomenne na nponsxoa na rernre nma rpn reopnn. Cnope
npnara rernre ca repmancxo nneme. Tasn ne e namepnna no-
xpena camo or nama repmancxn yuenn: 1) Jacob Grimm (ber Jor-
nandes Philologie n: Historische Abhandlungen der Kngl. Akademie
der Wissenschaften zu Berlin, 1848; Geschichte der deutschen Sprache,
Leipzig 1868, n 2) Wilhelm Kraft (Die Anfnge der christlichen Kirche
bei den germanischen Vlkern, I. Abt. Berlin 1854), no nnxo, opn
repmancxnre yuenn, ne nopxa rasn reopn.
Cnope pyrara reopn rernre ca rpaxnnn, a cnope rperara
re ca cnannn. Tyx nma a ce sanouaname n pasrnexanero
na rosn nnpoc, oxaro ne nn ce nscnr pyrnre crpann na rosn
nponem. Hpn ncnuxn nonoxenn, axo npnemem reopnra, ue rern-
re ca rpaxnnn, rpna a ocnnm samo rorana Komec Map-
nennn n Teo]an Cnmoxara nanpano rn napnuar cnannn.
Tpaxncxara reopn ne nna a ce nsnpnema xaro nnno
orpnnanne na cnanncrnoro na rernre: repmnnr rpaxn nnxora
ne ce e cnpsnan c nnemenno nasnanne, a c reorpa]cxn repmnn,
osnauanam npnnnsnrenno cmoro xaro anxannn, ynannn,
annnnn, npnuepnomopnn n r. n.
a npemnnem xm rornre. Honeuero nscneonarenn nnxar n rx
repmannn, maxap n nxon a orensnar, ue nnpocr sa rornre n
rxnara napnapcxa pxana na uepnomopcxoro xpapexne e enn
or na-rmnnre nnpocn n pennara ncropn na Hsrouna Enpona.
Ocnonnnr rpy no ncropnra na rornre e or Hopan (Hopanec/
Hopnan), ror no nannonannocr, nanncan oxono 551 r. ncropnra na
rornre n enncrnena peaxnn no sarnanne De origine actibusque
Getarum, r.e. 3a npousxooa u oecmeuma ua eemume. Tosn rpy ne e
camocrorenen, a ce ocnonana rnanno na na nsrounnxa, xonro ne ca
crnrnann o nac: 1) cunnennero na ncropnxa or xpa na IV nex
Anann n ocoeno 2) Hcmopu ua eomume or Kacnoop.
Kacnoop nn ronm nonnrnuecxn een no npemero na ocrpo-
rorcxn xpan Teoopnx. Heronara Hcmopu ua eomume e nann-
cana npes V nex, no ne e crnrnana o nac. Ho ncnuxo nnun, ue rona
e nn renennnosen rpy na npnnopen neronncen, unro enncr-
nena nen nna a nsnennun na ncxa nena xpancxn po na Ama-
3AIAKATA HA IOTHTE

141

nnre. Cnope Kacnoop rornre nmann ne no-manxo penna n cnan-
na ncropn or camn Pnm, a nnacrra na rornre ce nna npocrnpana
npxy orpomnn npocrpancrna o Hpnanrnxa n ropnoro reuenne
na Bonra. Hxon nscneonarenn npnemar, ue opn Honropo nn
nounnen na rornre. []
Ho nexa nnnm naxparxo xaxno snaem sa rornre or rnenara
rouxa na o]nnnannara ncropn.
Iornre Gotones, no-xcno Gothis, ca renroncxo nneme, xoero
npes I nex cn. Xp. nsrnexa e onranano cpenara uacr or acena
na Bncna. Te moxe n ca nnn na-nsrounoro or repmancxnre nne-
mena. Cnope Hopan rornre nponsxoxann or ocrpona Scandza
r.e. Skane nnn Bnenn. B nmero na ocrpona Iornan neporno ce
e orpasnno o nsnecrna crenen mnnanoro na rornre. Hpenoxann
or Berig re ce ycranonnnn na mcro, napnuano Gothiscandza (rou-
noro mecrononoxenne e nannno nensnecrno). Cne rona sannae-
nn onacrra Ulmerugi (Holmryge cnope anrnocaxconcxnre neren-
n), neporno pasnonoxena nnso o Rgenwald n nsrouna Ho-
mepann n nounnnnn naponre Ulmerugi n Vandali. (Tpna a
orenexnm, ue n n nere nanmenonann npnccrna xopenr rugi:
Ulme-rugi, Rgen-wald, a cmo n ue na ocrpon Pyrnne, cera Pmren,
n pennn npemena e xnnno cnanncxoro nneme na pyrnre, C.H.)
Cnope Hopan, no npeme na mecrn nm nox Filimer re ce nnn
npecennnn n Cxnrn n saenn mecrnocr, xoro napexnn Oium. (Mecro-
nonoxennero e nannno nensnecrno; rpna oaue a orenexnm,
ue nmero unnnmep nno e cnanncxo, r xaro n pennocrra ncnu-
xn cnanncxn napon, uexn, cpn, nrapn, nonnn, n r.n., nmann
mnoxecrno nmena, sanpmnamn na mep nnn mnp. Tyx rpna
cmo a ce orenexn, ue anropnrernnr yuen H.-G. Beck, sacrn-
nam roxy-mo nsnoxenoro, oan, ue ocrananara uacr or rxnara
panna ncropn, aena no Hopan n Kacnoop, e ocnonana na
nenpna nenrn]nxann na rornre c rernre, penno rpaxncxo
nneme. Hnn c pyrn ymn, ncropnra na rornre ce cmra or pen-
na nnnn yuenn sa rpemxa, C.H.)
Bnpocr ann ncropnra c mnrpannra na rornre or Bnenn e
npna e nn mnpoxo ncxyrnpan, rasn nerena e cnpsana ne camo
c rornre, no n c nanroapnre n nno c nxon pyrn renroncxn


142

nnemena. (Or cee cn oanme n xepynnre, rennnre n nome
onesn, xonro ca nnnsann n nnsx ocer c rornre, C.H.).
Moxe c ocnonanne a ce nomncnn, ue ena nn uax ronxona mno-
ro napon ca nponsnesnn or Cxannnann, no cmecrnynanero na
resn nerenn, pasnpa ce, nsncxna nxaxno ocnenne.
(Hensmoxnocrra nenn nnemena a ca emnrpnpann or Cxan-
nnann e ouennna opn sa nxon o]nnnannn ncropnnn, no n
cmoro npeme nnxo ne npann nsnoa, ue xasanoro or Hopan e
npocro npnxasxa, C.H.).
Bsmoxno e oaue mnoro xpancxn ]amnnnn a nmar oruacrn
cxannnancxa xpn rasn xnnoresa noxoxa na connannnre yc-
nonn or nepnoa na mnrpann, xaxro ce nnxa or Volsunga Saga
u Hervara Saga ok Heidreks Konungs.
(Tyx nax ce nsxasna npannnnara mncn, ue opn n nerenapnnre
poocnonn nma spnne ncrnna, a nmenno, ue cmenn sanoenarenn
or Cxannnann ca noxopnnn nxon mecrnn nnemena na xonrn-
nenra, ynpannnann ca rn n... ca ce pasrnapnn n rx. 3anasnano ce
e camo npeannero sa rexnn nponsxo, xoero oaue ne osnauana,
ue sanoenarennre nnn nmnrpanrn c xennre, enara, crapnnre n r.n.
Axo sanomnanoro or cxannnannnre xonrnnenranno nneme e no-
nyuanano nmero na cnonre noenrenn n raxa ca ce nonnann ne
enonmennn nnemena eno n Cxannnann n pyro na xonrn-
nenra, ro rona nsomo ne osnauana, ue nocnenoro crana cxan-
nnancxo camo sapan rona, ue ro e ynpannnana cxannnancxa
nnacrn. Tona ncropnnnre c nporepmancxn cxnamann ne ro pas-
npar. C.H.)
Bpsxara na rornre c Iornan ne e neneporna, r xaro or
apxeonornuecxnre annn crana cno, ue n pannn npemena rosn
ocrpon e nopxan axrnnna rpronn c peronere no ycrnero na
Bncna. Axo oaue e nmano nxaxna mnrpann, ro no-cxopo moxe
a ce npenonoxn, ue r e nna n oparna nocoxa.
(Taxa reopnra sa mnrpannra or Cxannnann ce oxasna mnoro
cnopna. onycxa ce rouno oparnoro ue e nsmoxna mnrpann
or xonrnnenra none xm ocrpon Iornan. Hocnenoro npenono-
xenne namnpa nornpxenne n annnre sa cnanncxara npnna-
nexnocr na rosn ocrpon n pennocrra, xoraro cronnna e nn rpa
3AIAKATA HA IOTHTE

143

Bncna, cera Bncn / Vncn. Hmame nsmoxnocr a ce orxnonnm,
sa a pasrneame rasn nnrepecen noponocr. C.H.)
Ho nponsxo rornre ena nn morar a ar orenenn or nana-
nnre
*
, c xonro, cnope Hpoxon, nnn cxonn no esnx n nn ncxo
ornomenne. Ocnen rona rennnre pyro renroncxo nneme, sa
xoero xasnar, ue onranano enrara na Bncna cmo ca nnsxo
cnpsann c rornre. Cnope Hopan re nsenn yuacrne n mnrpann-
ra or Scandza.
* * *
Karo nsxnmunm cmnnrennnre sanncxn na Hnnnn nn npsxa
cc comennero na nremecrnennxa Pytheos, npnoro cneenne
sa rornre e or 1 nex cn. Xp., xoraro re nnn no nnacrra na
mapxomancxn nox Marobudus.
B pnmcxara ncropn rornre ce nonnar n nauanoro na III nex
cn. Xp., xoraro xm 214-215 r. nnnsar n cxnarxa c nmneparop Ka-
paxana (211-217). Hcropnra na nannnsanero na rornre n paona
na uepno mope n n Kpnm e orpnara n mrnara na nensnecrnocr-
ra. 3naem camo, ue n pamxnre na III nex rpannnnre na rorcxara
pxana snaunrenno ce pasmnpnnn na mr n ue nnara onacr oxono
onnoro reuenne na ynan nna oexr na rexnn rpaexn n naesn.
Cnope Capitolinus nmneparop Iopnan (238-244) ce napnuan
Victor Gothorum, no ne snaem nnmo sa nona na Pnm c rornre.
Hmneparop Decius (249-251) sarnnan n nrxa c rornre n Mnsn.
Cnope Hopan n rasn nona noxr na rornre npno nn Ostro-
gotha, a nocne Cniva. Hocnennr ce nsxnanna n anrnocaxcon-
cxara noema Widsith. Hmneparop Gallus (251-253) nn npnnyen
a nnama anx na rornre.
Ho rona npeme rornre crnrnann o Kpnm, nounnnnn ronma
uacr or ocnopcxara pxana n sansenn nenn ]nor. Hpes 258
ronna re nsnonsnann ]nora, sa a npecexar mopero n a nananar
Kanxasxoro xpapexne (Hnnyna), a nocne n Tpanesyn. Hanae-
nnra nm ce nonropnnn npes 261 n 262 r. n ome no-ronemn ma-
man. Cxopo re repopnsnpann nnoro xpapexne na uepno mope,
crnrnann o Mpamopno, Erecxo n Cpensemno mope, rpaenn
rexnnre xpapexn n nanaann opn Arnna.

*
3a ernnuecxn nponsxo na nanannre nx. nperonopa, en. 20 na c. 22 en. pe.


144

Ocnonen nsrounnx na cneenn sa mopcxnre naesn na rornre e
cunnennero na excnn (Herennius Dexippus), Skthica. Heronara
ncropn oxnama nepnoa or 238 o 271 r. n onncna opara na
rpnnre c naponre, pasnonoxenn na cenep or onnoro reuenne na
ynan n no cenepnn pr na uepno mope n ocoeno c rornre.
3acnyxana cn oaue a ce orenexn, ue rornre uecro nnn na-
pnuann cxnrn n ue nere nmena rorn n cxnrn ce cnomena-
nann ne camo no ornomenne na rornre, no n cnpmo pyrn nneme-
na, ecrnann saeno c rx. Tona naxn ocoeno sa xepynnre.
Taxa uecro ce oxasname n cnryann, xoraro ne moxem a pas-
epem xoe rouno nneme e nanaano: rornre-repmannn nnn nxaxna
cmec c pyrn nnemena, nnn n xpana cmerxa camo cxnrnre es
repmannnre.
Ocneomenocrra na excnn ce nxn na nnunn my onnr ro
e nn nauannnx na rpnxnre nocxn, orncxnamn rornre-cxnrn
or Arnna.
ue nanaennra ne ca nnn eno enncrneno na rornre, ce
pasnpa or nocnannero na Heoxecapncxn enncxon cn. Ipnropn,
npexnnn nanaennero na rornre saeno c nxaxno sarauno
nneme Boradi (opaon nnn ror]on), a cnope pyrn nsrounnnn
Borani. T xaro opaonre ce cnomenanar npnn nxme mornn
a saxnmunm, ue re ca nrpann noema pon n nanaennero.
Hmero opann nenonno npensnnxna mncnra, ue araxynamnre
ca nnn cnannn: nsnecrno e, ue n pennocrra ne nnnarn ca nncann
apan (onen), a opan n sarona nmero opann neanno cn-
naa c roremnoro nanmenonanne xaro opn, nnnn, nncn-
nn. Ha rosn nnpoc nma a moxem a ce cnpem no-nopono,
maxap ue annnre na excnn sacnyxanar cnennanen ouepx.
Hmneparop Anpennan (270-275) ypxan noea na rornre na
pera na ynan n Hanonn, rornre nnn npnnyenn a npemnnar
na nenn pr na pexara, no cnnnre nm ne nnn cnomenn nannno,
a nponnnnn axn nce nax nna orcrnena or rx.
Hpes 279 r. no npemero na nmneparop Probus (276-282) ronmo
xonnuecrno acrapnn, repmancxo nneme, orcrnnamo npe na-
npenamnre rorn, nno npeceneno n Mnsn n Tpaxn. Or rona
moxe a ce nanpann xocnennr nsno, ue axo acrapnnre ca nnn
3AIAKATA HA IOTHTE

145

repmann, ro rornre ne ca nnn repmann: ncropnra na noonn
nacrnnenn noxasna, ue n resn cnyuan pocrnennre nnemena ce
oennnar. Axo acrapnnre ca nnn repmann, ne e nmano nyxa
a ce orrernr no samnrara na Pnm, samoro ce ra or uyxnre,
a ne or cnonre.
Ho npemero na Koncranrnn Bennxn rornre nax rpannn Mnsn
n Tpaxn, no npes 321 r. Koncranrnn rn orncnan n rn npnnynn
a cxnmuar nsroen sa Pnm mnp. Or xpa na III nex nayuaname sa
nopasenenn na rornre, napnuann Greutungi, Teruingi, Austro-
gothi (Ostrogoti), Visigothi, Taifali n r. n., maxap ue ne e cno ann
re nsomo ca ce pasnnuanann enn or pyrn n no xaxno rouno ca
ce pasnnuanann.
Maxap ue rona e npemero, xoraro nnaennra na rornre ce pas-
npocrnpar aneu na mr n nsrox, re ne ocnoonnn crapnre cn
semn na Bncna. Hopan npeana nxonxo nerenn sa rexnnre xon-
]nnxrn c pyrnre renroncxn nnemena n no-xonxperno sa noeara
na noxa Ostrogotha na noxa na rennnre Fastida n sa pyra na
Geberic na noxa na nanannre Visimar (Wisumar) n xpa na
ynpannennero na Koncranrnn Bennxn, n pesynrar na xoero nana-
nnre noncxann n nonyunnn paspemenne a ce sacenr n Hanonn.
Cne Geberic ynpannnan na-nennxnr nox na rornre Herma-
naric (Eormenric, Iormunrekr), sa unnro nonnsn ce pasxasna n
nerennre na ncnuxn renroncxn nannn.
Cnope Hopan ro nounnnn xepynnre, ecrnre (stii), nene-
nre n pyrn nnemena, xonro nsrnexa nacennann mxnara uacr na
Pycn. (B rona ornomenne n o]nnnannara ncropn nposnpa nna
neynepenocr, rnpe aneue e Bncna or Kpnm. Ouennno cmecnanero
na rornre c rernre e ocnonnara npnunna n sa rona opxnane. C.H.).
Or anrnocaxconcxnre nsrounnnn cno nnun, ue nnacrra my na
sana ocrnrana o Xonman. To nn xecrox n ce rnpn, ue
ynn nnemennnnnre cn Embrica (Emerca) n Fritla (Fridla), sa a
sarpan orarcrnoro nm.
Ome no-snamennra e ncropnra cc Suanhilda (Svanhildr), xoro
cnope cenepnara nerena nna nerona cnpyra, no nna exsexy-
rnpana sapan nenpno onnnenne n nsnenpa. namara par
Amminius (Alamdir) n Sarus (Sorli) ce onnrann a ormcrr sa
cmprra n Hermanaric nn rexxo panen or rx.


146

3a a noxaxa xonxo e necrannen marepnanr or resn nerenn n
xonxo pasnoopasna e rxnara nnrepnperann, me cn nosnon a
nnrnpam Pnaxon, 1953, xoro ronopn sa cmn ennso:
Pasxasr na Hopan sa pocomonnre e mnoro nnrepecen. Or
nero pasnpame, ue nxo cn snaren poc nn cmsnnx nnn noun-
nen na Xepmanapnx, no nsmennn na rocnoap cn. Torana rorcxnr
xns napenn xenara na rosn poc Cynnna a e pasxcana
mexy na xon, cne xoero parra na Cynnna (cmo pocomo-
nn), no cnnara na xpnnoro ormmenne, ynnn camn Xepmana-
pnx. Tona moxe a e cranano camo, axo pocomonnre ca nnn ne or
noxopeno nneme, a or pannonpanen cmsnnx.
Km npemero na Xepmanapnx ce ornacr n enara na mnoro
pyrn repon, sa xonro comanar anrnncxnre n cenepnnre neren-
n n cpe xonro cnena a ce cnomenar nmenara na Wudga (Vidi-
goia), Hama n nxon pyrn, npecranenn or Widsith xaro samnr-
nnnn na cnora crpana or xynnre n ropara xpa Bncna.
Hermanaric ce camoynna xm 370 ronna cne noeara na
xynnre na rornre. uacr or rornre n no-xonxperno ocrporornre,
ce nounnnar na xynnre. Bnsnrornre nonyunnn nosnonenne a
npecexar ynan n a ce sacenr n Mnsn. Ho rona npeme snaunren-
na uacr or napoa npnema xpncrnncrnoro. B 378 ronna oaue ns-
yxna nona, nmneparop Banenc e pasnr n sarnna npn Apnanonon.
Tyx cnnpame c npecrannero na ypnara ncropn na ocrpo- n
nnsnrornre nocnenannre cnrn nmar no-aneuno ornomenne
xm nnrepecynamnre nn nnpocn.
Hannno nensnecrno e xora rouno, no rornre (nnn rernre?) ca
crnrnann o Kpnm, sannaenn Focnopcxoro napcrno n csann ryx
Iorn. Fnnn nn ca oaue sanoenarennre repmannn?
B nsxnmunrenno mnpoxn n opxan nnpoc sa rornre me ce
onnrame a nscnnm orennnre crpann na nponema: me sanounem
c rona, xoero snaem sa rornre n Kpnm. 3a nenra me ce opnem xm
xnnrara na A. A. Bacnnten (A. A.Vasiliev, The Goths in th Crimea,
Cambridge, Mass.,1936), xoro e na-connnnr n cpannnrenno
non rpy no nnpoca.
Cne xaro npouere rasn xnnra or 280 crpannnn, unrarenr me
nsnane n neoymenne: xax raxa rornre, xonro yx xnnenn or nexo-
ne n Kpnm, rornre, xonro ca xpncrnnn or npnnre nexone na xpnc-
3AIAKATA HA IOTHTE

147

rnncrnoro, rornre, xonro nmann cocrnen npeno na Fnnnra,
a ne nn ocranr nnro enn pe na cno rorcxn esnx? (Bacnnten ne
ce sannmana c rosn nnpoc, a n xaro xymannrapncr, ne n morn).
Hnro ena crpaa c nannc or rornre (opn pasnannnn!), nnro
enn namernnx, nnro ena narpona nnoua, nnro enn nannc no
crennre na crornnnre nemepn, xero re ca xnnenn, monnnn nnn xpn-
nn, nnro enn xamx c nnnnnann, nnro enn rnnnen c, nnn ryxna,
nnn meranen c, nnro enn npemer c nannc, nnro enn pxonnc! C
ena yma, yxnanno nnro enn pe xero n a nno. Bcnuxo, xoero
nn e nsnecrno sa rornre, e nanncano na rpnxn nnn narnncxn.
Bcnuxn nxnocrnn nnna, ynpannnann Iorn, ca nncann na
rpnxn esnx. Taxa e nno n no npemero na camocrorennoro
cmecrnynane na rornre, n no npemero na xyncxoro, anapcxoro,
neuenemxoro, xasapcxoro, rarapcxoro n r.n. nnanuecrna.
Ho opn a ne e ocranan n pe or rosn rpamoren napo, pasnona-
ram cc cocrnena nncmenocr, ro none n rpnano a ca ocranann
nxaxnn cone nnn nsenn, xapaxrepnsnpamn rorcxara xynrypa.
Hnmo raxona nma. Pasnonarame camo c eno rono nme Iorn
*
.
Hsnpanen npe noonn xapnnannn ]axrn, uonex ena nn n
nonpnan na rnpennra, ue ome npes XVII nex, xaxro comana
Kemn]ep
,
, n Kpnm ce nsnonsnann mnoro repmancxn ymn.
H xax a cnpxem rona c rnpennero na axaemnx Hanac,
nrynan o Kpnm npes 1793-1794 ronna, ue n nmenara na pexnre,

*
Cnope ncropnuecxnre nsnopn nasnannero Iorn nma mnoro no-mnpox oxnar
n nxnmuna or IV n uax o VIII nex cmo ronemn repnropnn na mr or Fanxana, a
apnanononcxnr apnancxn enncxon e nocnn rnrnara enncxon na rornre nx.
no-rope, c. 114 n en. 42 na c. 120 en. pe.
,,
Engelbert Kmpfer (1651-1716), repmancxn nexap, nremecrnennx n nscneonaren
na cnyxa npn Hsrounonnncxara xomnann, nponrynan ronemn uacrn or Asn o
nonn. Cunnennra my, rnanno nrnn enexxn, no n nscnenann no ncropn na
nonn n no ecrecrnena ncropn, ca nsanann n npensanann mnoroxparno, sa nocne-
en nr: Engelbert Kaempfer, Werke, Bd. 1-5, kritische Ausgabe in Einzelbnden, Mn-
chen: Judicium, 2001-2003. 3a neronnre nrynann n nrnn enexxn, xaxro n sa rx-
noro snauenne sa nayxara nx.: Sabine Klocke-Daffa, Engelbert Kaempfer (1651 -1716)
und die kulturelle Begegnung zwischen Europa und Asien, Lemgo: Landesverband Lippe,
2003 n Gerhard Bonn, Engelbert Kaempfer (1651 -1716). Der Reisende und sein Einflu
auf die europische Bewutseinsbildung ber Asien, Frankfurt am Main: Lang, 2003. C.
Hecno ce nosonana na nxon neronn enexxn, n xonro ro npeana cneennra na
Fycex sa xpnmcxnre rorn-repmannn. Cam ro ne e xonn n Kpnm en. pe.


148

onnnnre, nnannnnre na Kpnm nma nnxaxnn cnen or rorcxn
napo n ue n nnro enn or rarapcxnre nanexrn ne ce saensnar
opn na-manxn cnen or rorcxn esnx.
Hanac e nn ncrnncxn ronm yuen n npn rona repmanen n
cneonarenno ne n nponycnan raxn naxen sa repmannnre ]axr.
Or pyra crpana cmo ne nna a ce npeneperna n xasanoro or
Kmpfer, ue xm cnncxa c rorcxnre ymn n Kpnm, ccranen or
Busbecq
,
, ro npnannn mnoro pyrn, a n cmoro npeme e ns-
necrno, ue Kmpfer nnxora ne e nn n Kpnm.
Axo oaue ce opnem xm annnre na anapcxn nonnx Hans
Schiltberger, xoro npexapna nrn ronnn na nsrox (1394-1427),
r.e. npn ncnuxn nonoxenn 200 ronnn npen Kmpfer, me nnnm,
ue ro opn ne cnomenana sa ynorpeara na repmancxn esnx n
Kpnm, maxap ue e nannno ecrecrneno nmenno enn repmanen a
my opne nnnmanne. To camo xasna, ue n Kpnm ce ronopn na
ceem esnxa. Cemnr ro napnua Kuthia Sprauch. Bacnnten
cnpsna rasn yma c nmero na onacrra n Kpnm Sudi (Sutti, Suti)
n nnxa n nero Guti, r.e. Gothia!
Crpyna nn ce, ue axo sanounem a cn ]anrasnpame, me nmame
noneue ocnonann sa oparnoro. Bacnnten rnpn, ue nma n napn-
anr ne c Kuthia, a c Ruthia. T xaro n nncmenara peu yxnnre
K n R necno morar a ar cpxann (nn ncexn cnyua no-
necno, orxonxoro K n G), ro moxem a npenonoxnm, ue npa-
nnnnara rpancxpnnnn e nna Ruthia, r.e. Russia, r xaro pycn
na narnncxn ce nnmeno xaro rutheni.

,
Ogier Ghislain de Busbeck (1522-1592), xaro nocnannx na ancrpncxn nmne-
parop uepnnan I npn nopa na Cmneman II npennana or 1556 o 1562 r. n
Hapnrpa. Heronnre onncann na Typnn, xonro cnomarar mnoro sa onosnanane-
ro na crpanara or enponennre, ca nsaenn no ]opmara na 4 nncma n ca npe-
nsanann mnoroxparno, sa nocneen nr: The Turkish Letters of Augerius Ghiselinnus
Busbequis, Oxford: Clarendon Printing, 1968. B Hapnrpa Fycex orxpnn nama
xpnmcxn rorn-repmannn; ennnr or rx nn neue sapannn cno esnx, a pyrnr,
sa xoro ce orensna nspnuno, ue nn or rpnxn nponsxo, snaen manxo repmancxn
rorcxn esnx n cpemy nsnecrno sannamane my nponxrynan 68 ymn, xonro ca
enncrnenoro oxasarencrno sa cmecrnynannero na rosn esnx n ce nnrnpar nn
ncnuxn nscnenann n cnpanounnnn no ncropn na nemcxn esnx. Fycex oaue
nsxasna cmnenne, ue resn ymn ca or esnxa na xpnmcxnre rorn n onycxa, ue
neronnre cnnerenn moxe a ca nnn n rpancnnnancxn caxconnn. 3a xopnyca na
Fycex n nsomo sa xpnmcxn rorcxn esnx nx.: MacDonald Stearns Jr., Crimean
Gothic. Analysis and etymology of the Corpus (=Studia linguistica et philologica 6),
Saratoga, California: Anma Libri, 1978, c nnnorpa]n en. pe.

3AIAKATA HA IOTHTE

149

Axo nx nsemem npenn, ue npes 1263 r. apacxnr nncaren
xm o]nnnannoro noconcrno na ernnercxn cynran orensna, ue
n Kpnm xnner: xnnuann, pycnann n anann, ro namero npe-
nonoxenne snyun aneu no-ocronepno or Kuthia=Sutia=Gothia.
H ome: axo cnope Kmpfer n nauanoro na XVIII nex n Kpnm ca
nsnonsnann mnoro rorcxn ymn, ro xax a rnxyname ]axra, ue
xoraro npes 1778 r. or Kpnm n Mapnynon no nonnrnuecxn npn-
unnn ca nscenenn 31820 npanocnannn (a rornre nnn raxnna or
pennn npemena), ncnuxn re ronopenn na rarapcxn n ne nsnons-
nann nnxaxnn rorcxn ymn
*
.
H ome: sa nexone (yx!) npecro na rornre nnro enn ror ne e
orensan n ncropnra. Hemo noneue, n Kpnm ne e sanaseno opn
eno rorcxo nme!
Hma ome eno ocrorencrno, xnpnmo cnxa npxy paorara
na Bacnnten: xaro ronopn n npnnre crpannnn sa ynancxnre rorn
n nscnna, ue mnoro ncropnuecxn annn ce ornacr nesnano sa
xoro sa xpnmcxnre nnn sa ynancxnre rorn (no pemana, ue ce orna-
cr o xpnmcxnre) Bacnnten nsnenx mnxna sa ynancxnre rorn.
Csana ce nneuarnennero, ue xpnmcxnre rorn ca xnnenn cn-
cem nsonnpano or ponnnnre cn, xoero snyun neneporno. Bce nax
pascronnero or ycrnero na ynan o Kpnm e nnmoxno manxo sa
napo, repopnsnpan c mopcxn araxn ne camo peronere na uepno,
no n na Mpamopno, Erecxo n Cpensemno mopera. Ecrecrneno,
n rpnano a e nmano cnmecrnn orpannrennn n nacrnarennn
nonn, mopcxa rpronn, paxone mexy ennra na xpnmcxnre n
ynancxnre rorn no nnmo noono nma.
Karo npnemem ncnuxo xasano oryx, xaxro n npemnuanoro,
nopan nnnca na ocraruno mcro sa nsnaranero my, moxe a ce
nanpann camo enn nsno: npennananero na rornre/rernre n
Kpnm e nno ocra xparxo. 3a nsnecrno npeme re ycnenn a ce
oennr n a nnaer nenn Kpnm, csann pxana, ann
cnoero nme, no mnoro cxopo nsuesnann xaro noem n pxonoem
]axrop, r.e. oruacrn ce orrernnnn, oruacrn ce pasrnopnnn n mecr-
noro nacenenne, xoero ce ynecnnano or ocrorencrnoro, ue
rornre (nnn no-cxopo rernre) nnn nnsxn c mecrnoro nacenenne.

*
3a cxanenne nsrounnnnre ne comanar nnxaxnn noponocrn sa resn npa-
nocnannn rarapn, onranann repnropnra na cpenonexonnn Tmyrapaxan, sa
unero nacenenne snaem, ue e nno cpono na npanrapnre-rarapn en. pe.


150

Tnpennero, ue or III o XVII nex nxnmunrenno n Kpnm ca
ronopnnn na repmancxn esnx, e nnn nno na neopasymenne, nnn
oponamepena nxa, nnn snocropno momennnuecrno.
Fnx ncxan a nonnram: a xe a nocrannm rorana nncanoro or
Busbecq n nxonxo pyrn?
Ha rosn nnpoc ana orronop Johann Beckman (1739-1811),
repmancxn yuen n nremecrnennx. To nnme:
Hanocnex nnxo ne e orxpnn nnxaxnn cnen or rornre [n
Kpnm]. Hpes exemnpn 1796 r. mor npnren yuen, npo]. Hacquet
or Hemepr [Hnon] mn nnca [cnenoro], xoero as npnnaram ryx:
Mora a nn ynep nnca ro ue mnoro enpen, xonro ca nanc-
xe n Honr (am Pontus) [r. e. n Hpnuepnomopnero, C.H.], ce ns-
xnnnar xaro pennn repmannn nnn rorn.
*

T xaro nma ncropnuecxn annn, ue ome or III nex n Kpnm nma
enpen n r xaro ocnonara na enpecxn nnm e repmancxa, ro
repmancxnr esnx n Kpnm nma rnpe npocro ocnenne.
Koraro uonex npouere xnnrara na Bacnnten, my crana muno sa
xymannrapncrnre: Bacnnten nma orpomnn snann, rpyocnoco-
nocr, nmon xm paorara, xpnrnuen noxo, no my nnncna rnan-
noro ymennero na ocnonara na npannnen ananns na peonnnre
a ce nscranonr peannnre ueprn na mnnanoro. Karo noneuero
ncropnnn n Bacnnten ne e ncropnx, a apxnnap, npexpacno nosna-
nam oxymenrnre or cno apxnn, no necnocoen na rasn asa a
nannme ncropn ryn ce n peonnn n nsnycxa noemara nnmxa
n nscnenanero. Hnara my xnnra e summa summarum, npocro
oxasarencrno, ue peanno sa rornre n Kpnm ncmnocr ne moxe a
ce xaxe nnmo: npes nnoro npeme ce ronopn sa rorn, no camnre
rorn nannno orccrnar.
Karo nsemem npenn xnnrara na Bacnnten n pyrn marepnann,
rpna a xaxem, ue nma nnxaxnn cepnosnn oxasarencrna sa
cmecrnynanero n Kpnm na xaxnnro n a nno repmannn xoraro n
a nno. Iorn n Kpnm e nmano, no re ne ca nnn repmannn.
Hxax-cn ne mn ce npna, ue nscneonarennre ne ca nomncnnnn
npxy cnenoro: xax raxa rornre, xnnenn n reuenne na cronern
sacenano n cpena Enpona, nsnenx ce npenpnann n mopcxn
nnparn n Kpnm? He e nn oprannuecxn uyxo mopero na xnnennre

*
Johann Beckmann, Literatur der lteren Reisebeschreibungen I, Gttingen 1807, c. 179 cn. en. pe.
3AIAKATA HA IOTHTE

151

n ropnre n pannnnnre? Hpexocnanero na mopero nsncxna ne camo
cmenocr, no n onnrnocr n nsxycrno. Xnrennre na cpena Enpona
es cmnenne ne ca cnoconn na raxona nemo. 3a rona ca neo-
xonmn xnrenn or mopcxoro xpapexne nnn none or ronemn
pexn. Or ncropnra na excnn pasnpame, ue n mopcxnre araxn
naxna pon nrpaenn xnrennre or enrnre na ynan n necrp
nmenno re crpoenn nyxnnre xopan n rn ynpannnann n mopero.
Hourn cnrypno e, ue rona ca nnn cnannn rern-rorn. Hecny-
uano ca rn napnuann opann nnn opan.
Hpn nscnenanero na ynancxnre rorn, n rpcenero na oxasa-
rencrna sa rona, ue rornre ca nnn repmannn, nne npen ncnuxo ce
cncxname c enn ]axr or orpomno snauenne: nsnecrno e, ue ror-
cxnr enncxon Vn]nna nnn Byn]nna, xnnn n Manxa Cxnrn, r.e.
opyxa, e npenen Fnnnra na rorcxn esnx n ue e orxpnr pxo-
nnc, nsnecren xaro Codex argenteus, nanncan na nxaxno penno
repmancxo napeune, nsnecrno xaro Byn]nnono. Hannne e escnop-
no oxasarencrno sa repmancxn nponsxo na rornre.
Ero xaxno oaue nnme npenoaur na Codex argenteus, Hoxan
Han: ann esnxr na Codex argenteus (Cpepnnr xoexc) e ror-
cxn nnn ne? Hpen rorcxnre nncmenn oxymenrn or Heanon n Apeno
a cranar nsnecrnn, nmame nnmo uyno n rona, ue no rosn nnpoc
ce cnopn. B Codex argenteus nma nnro ena yma sa ry xaxn e ro
n orxe nna, n sa ncnuxo rona moxem camo a raaem. Ornauano
ncnuxo cn npneme ope, oxaro mnecxnre yuenn ne opxaxa
paorara. Te namepnxa Fnnn na nxaxno repmancxo napeune, xoero
ne moxe a ce cpannn c nnro eno or ocera nsnecrnnre repmancxn
napeun n r xaro or ncropnra e nsnecrno, ue Vn]nna npenen
Fnnnra na rorcxn esnx, pemnxa, ue Codex argenteus e nmenno rosn
npeno, a esnxr my e rorcxn nnn Vn]nnon
*
.
Taxa ce oxasna, ue Codex argenteus e cmran sa Vn]nnon, r.e.
rorcxn camo na asara na nonpxnocrnn npenonoxenn das ist
eine ganz andere Geschichte! Hnxo ne e oxasan, ue Codex argen-
teus e nanncan or Vn]nna. Hsnecrno nn e camo, ue xm 350 ronna
Vn]nna e npenen Fnnnra na rorcxn esnx, no sa rona, ue Codex
argenteus e nmenno neronnr npeno, nma nnxaxnn oxasarencrna.

*
Johann Christian Zahn, Ulfilas gothische Bibelbersetzung, Weissenfels 1805, c. 25-28.


152

Koexcr e nanncan ocnonno c rpnxn yxnn, no c npnanne-
ro na nxonxo narnncxn n pynnuecxn, xaro npn rona nxon rpnxn
yxnn, nanpnmep, ncn osnauanar pyr snyx, pasnnuen or rpnxn.
B momenra Codex argenteus ce namnpa n Vncana cpe pxo-
nncnre or VI nex, a orxcnre or Fnnnra ca nn Bon]enmren-
cxara n Mnnancxara nnnorexn.
Oxasna ce, ue n n rona oxasarencrno sa repmancxn nponsxo
na rornre nma cepnosnn necornercrnn: a, nne pasnonarame c
npeno na Fnnnra, no nnxo ne moxe a oxaxe, ue rosn npe-
no e na rorcxn esnx n no-rouno na esnxa na enncxon Vn]nna
*
.
Hma n pyrn orexuanamn ocrorencrna: npno, Codex argen-
teus e orxpnr ne n Iorn no onnoro reuenne na ynan, xero
Vn]nna e xnnn n paornn sa mecrnoro nacenenne. Pasnpa ce,
xnnrara moxe a e ornecena na xpa cnera Habent sua fata libelli,
no paorara e ram, ue no onnoro reuenne na ynan ne ca ocra-
nann nnxaxnn cnen or Vn]nnonara nncmenocr.
Axo xynrypara na rornre-repmannn e nna ronxona pasnnra, ue
a e nanpanen npeno na raxana orpomna xnnra, n morno a ce
ouaxna cpe pasnannnnre n opyxa a ar namepenn narpo-
nn nnoun, pasnannnn or crpan c nanncn c yn]nnonn yxnn. Ho
raxnna nma. Hma yn]nnonn nanncn n na pyrn mecra, xero
ca xnnenn rornre: n Hrann, Iann, Hcnann, Cenepna A]pnxa.
Cneonarenno Codex argenteus e nn npocro nsonnpan onnr sa
csananero na nona nncmenocr, xoro e cnpn oryx. Axo eme
pasnpocrpanena, cnrypno mxa a ce namepr nanncn na rponn-
nnre na snarnnre rorn n r.n.
Kaxro nnxame, rorcxara reopn sa Codex argenteus ne e ye-
nrenna r e neporna, no ne e oxasana. Moxe a ce nsnrne n
pyro npenonoxenne: Codex argenteus e eno na nxo penen o-
pasonan repmanen-xpncrnnnn, no ro nma nnmo omo c Vn]nna.
uaxrr, ue esnxr na xoexca ne npnnnua na nnro eno cn-
pemenno repmancxo napeune, nnmo ne oxasna. Paorara e ram, ue
ne pasnonarame c oxymenrn sa nnro eno repmancxo napeune, sa
a ro cpannnm c xoexca. Ha npaxrnxa ne snaem nnmo sa repman-

*
Codex argenteus cpxa camo nennen rexcr na Honn 3aner, no ne n
Crapn 3aner r.e. Fnnnra, a cnope ncropnuecxnre nsnopn Vn]nna e npenen
Crapn 3aner es uernpnre xnnrn Hapcrna en. pe.

3AIAKATA HA IOTHTE

153

cxnre napeun ne camo or IV, no n or VI n opn or VIII nex. Pas-
nonarame enncrneno c orennn ymn nnn orxcn. Ero samo yn-
]nnonnr esnx moxe a ce cpannna camo c repmancxnre napeun or
snaunrenno no-xcnn oxymenrn. A orryx n nsnoa, ue yn]nno-
noro napeune moxe cnoxono a ce oxaxe npaponren na xoero n
a e or cnpemennnre repmancxn napeun, a nne ne pasnonarame c
marepnann sa nscnenane na ncropnra na repmancxnre napeun.
Taxa Vn]nnonara Fnnn, xaro oxasarencrno sa repmancxn
nponsxo na rornre nma pemanamo snauenne. Moxe n a, moxe
n ne. Tpna a ce rpcr pyrn, no-cepnosnn oxasarencrna.
Hexa ce onnrame a cepem onnnnrenna nn]opmann sa
rernre n rornre. Pnmcxnr reorpa] Crpaon (63 np. Xp. o 23 cn.
Xp.) nnme: Hma ome eno penno enenne [sa xnrennre] na
crpanara. Enara uacr [or rx] napnuann axn, a pyrara
rern. Iern ce napnuann nmenno xnneemnre o Honr (r.e. uepno
mope, C. H.) n aneu na nsrox, a axn (Dakous) (xnneemnre) n
npornnononoxnara nocoxa xm Iepmann n nsnopa na ynan;
nxora, npenonaram, ca rn napnuann an (Daous) (VII. 3, 12).
C pyrn ymn, ome n nauanoro na nonara epa, r.e. xoraro ne ce e
snaeno nnmo sa rornre, rernre neue xnneenn n nsrounara uacr na
Cxnrn o uepno mope n na nsrox.
Fnnn nn ca rorana axnre n rernre cnannn? H a, n ne. Ho-
ronma uacr or rx no-cxopo ne ca nnn, no nxon nnn no-cxopo
uacr or rx es cmnenne ca nnn cnannn.
Or nesanomnenn npemena enponecxnre crenn ca nnn nace-
nenn c ueprapn, or npeme na npeme Asn e nnana nonn nnunma
nmnrpanrn, ocnonna uacr or nacenennero na Cxnrn nnn nmenno
resn ueprapn, a or xaxna nann ca nnn e sannceno or enoxara.
Hpes ncnuxn enoxn oaue n Cxnrn e nmano paonn, nacenenn
or semeennn, ronma uacr or xonro nnn cnannn. Hpenna-
nnncxara mecrnocr na Kapnarnre, onnnnre na pexnre n r.n. a-
nann npennranne na opaun, pnapn, rpronnn no mopcxnre n peu-
nn nrnma n rona, pasnpa ce, ne ca nnn noman.
B no-cnoxonn npemena opaunre cranann noneue, npnonnann
snauenne n moxe n opn ca ynpannnann, no n ypnnre npemena
opnre na ueprapnre ornono ynnmoxanann nocrnrnaroro.
IOTH H IETH

154

H raxa, rernre xnneenn xpa uepno mope ome npen nonara epa
n re npn ncnuxn nonoxenn ne nnn repmannn. Hnara no-xcna
ncropn pasxasna sa pasnnrnero na repmancxnre nnemena n rexnn
Drang nach Osten. Ho rona nnxenne orunra ycnex ena npes noc-
nenoro xnnonerne na namara epa, ororana repmannnre xnnee-
nn ocnonno na sana n na mr. Te nmann ocer cc Cpeen ynan,
no nnxora ne nnn sacenann xnrenn na Fanxannre.
Pasnpa ce, n nepnnernnre na nonnrnuecxara opa na Ipnn
n Pnm, orennn noennn rpynn repmannn moxe a ca nonanann na
Fanxannre, no rona ca nnn npocro nocemenn, xonro ne ocrannn
nnxaxnn pyrn cnen, ocnen paspymenn.
H raxa, rernre cmecrnynann or pennn npemena. Or enn mo-
menr nararx sanounann a rn napnuar rorn. Orosius (IV nex)
nnme: Modo autem Getae illi, qui et nunc Goti (I, 16), r. e. resn
rern, xonro cera ce napnuar rorn.
Philostorgius (IV nex) nnme: Or cxnrnre orcam ynan, xonro
crapnre anropn ca napnuann rern, a ceramnnre napnuar rorn (II, 5).
Claudius Claudianus, cnpemennx na Anapnx, comana, ue na-
ueno c Anapnx rernre nananann Hrann: Nam tua cum Geticos
stravisset dextra catertvas... (I, 3, 21; II, 29, 15, 21, 3). Cassiodo-
rus xasna, ue noxr na rornre Vitiges napnuan napoa cn geti-
cus populus (Varia, IX, 31). Hieronymus (IV nex) nnme: Et certe
Gothos omne rtro eruditi magis Getas quam Gog et Magog appel-
lare consueverunt (Migne PG 23, 2, col. 999).
3naun anropnre or IV nex cmrann, ue n pennn (opn sa rx)
npemena napor ce e napnuan rern, a cera ce napnua rorn.
Hapor e cmnr n mecroxnrencrnoro e cmoro, nexo ce e npo-
mennno camo nmero.
Baxno e, ue Hopan nnnarn pasrpannuana rornre or repmannre
(Iemura, 24, 31, 58, 67). Ouennno ncropnxr na rornre, cam ror
no nponsxo, snaen, ue nma pasnnxa mexy rornre n repmannre.
Hnrepecno e n comennero na Hpoxon Kecapncxn sa nmnepa-
rop Xonopn (395-423): Koraro Xonopn eme nmneparop na 3a-
nanara nmnepn, napnapnre nponnxnaxa n pxanara... H npen,
xaxro cera, re xa n ronmara cn uacr or rorcxn nponsxo na-
mnoroponnre n cnannn rorn, nanannre, nnsnrornre n rennnre.
3AIAKATA HA IOTHTE

155

Hpen rn napnuaxa capmarn n menanxnenn, nxon napnuaxa resn
napon n rern... Or pennn npemena re onranar ornnara crpana
na ynan.
3naun pennnre xnrenn na nenn pr na ynan ce napnuann
npen capmarn, menanxnemn, rern, a cera (nauanoro na VI n.) rorn.
Cnena a nonnrame npnnpxennnnre na nporepmancxara reo-
pn: xora n ncropnra repmannre ca ce napnuann capmarn nnn
menanxnenn?
Eusebius ( 340) comana, ue rornre napnuann Zalmoxis or.
Hpno, xaxro me nnnm n no-xcno, Zalmoxis e nn rercxn or,
repmannre nnxora ne ca nmann raxn or.
Hopan nocronno pxa rernre n rornre, cmraxn rn sa eno
n cmo nemo, no or mnoxecrnoro orxcn crana cno, ue ronopexn
sa rorn, ro ncmnocr nma npenn rernre. Cnope Hopan
rponcxnr repo Telephus nn ror (Iemura, 58-61), no e nann-
no cno, ue ro e nn rer, r xaro no npemero na Telephus
ymara ror ne cmecrnynana na mr.
Cnope Hopan (Iemura, 61-63) rercxara napnna Tomyris
nna rorxa. Cnope Xepoor (IV, 94-96) n Crpaon (VII, 3, 5)
rpaxncxnr ]nnoco] n or Zalmoxis nn rer, a cnope Hopan
(Iemura, 39) ro e ror. H ryx moxem a nornpnm, ue no npe-
mero na Zalmoxis na Fanxannre nnxo ne e uynan sa repmann, ram
e nmano rern.
Hexa orenexnm oaue, ue noxonere na rornre rnpe uecro
ca nocenn cnanncxn nmena. Herenapnnr npnn nox na rornre,
Berig, nocen noospnrenno cnanncxoro nme eper, a na yxpa-
nncxn ro opn snyun xaro epir.
Enn or cnenamnre xpane nn Filimer. B pennocrra ronma
uacr or cnanncxnre nmena sanpmnann na mep n mnp, xaro
npn rona eno n cmo nme ce ynorpenano n n nara napnanra:
Bnanmnp n Bnanmep n r. n. Tona ne oxasna, ue ncnuxn rorn ca
nnn cnannn, no nma cmnenne, ue cnannnre ca nnn uacr or
nxaxna pxorn c rornre.
Tpna a orenexnm n, ue nopasenennra na rornre nocr
nnn npnsnann na npomna n neprypannn n nasnannra cn.
IOTH H IETH

156

Trebellius Pollio (Claudius, c. 6) xasna: Cxnrnre ca pasnn napo-
n Peuci, Grutungi, Austrogoti, Teruingi, Visi, Gepides, Celtae n
Eruli. Hpen ncnuxo e cno, ue rornre n rexnnre nopasenenn
ca onranann Cxnrn, no ne n Iepmann. Axo ryx ca xnneenn ron-
xona mnoro repmancxn nnemena, n rpnano a ce npemecrr
cmo rpannnnre na Iepmann n Cxnrn, r xaro mecrnocrra ce
napnuana cnope napoa, xoro nacennan. Ocnen rona, nnsn-
rornre ce napnuar npocro Visi.
ue rona ne e cnyuano, pasnpame or Sidonius Apollinarius
(Carmen, V, 475), xoro nnme ne sa Visi, a sa Vesi. Camnr
Hopan cmo nnme sa Vese-Gothae.
Ptolemaius (III, 5, 8) npnuncnna Visi nnn Vesi xm cap-
marcxnre (no ne n repmancxnre!) nnemena n rn napnua Biessi,
xonro onranann Kapnarnre. Orsnyx or resn ecn ouennno e
Fecapan.
He nna a ce sapan, ue n rpnxn esnx nma yxnara n
snyxr or ne ce npeana or nnsxnre o ne xaro n n y n
sarona npenpmanero na vesi n ecn npn npeno or rpnxn e
nannno saxonomepno n ne npensnnxna cmnenn.
Onn(n) (Tristia, III, 10, 5) nnme: Sauromatae cingunt, fera gens,
Bessique Getaque r.e. oxpxanar capmarn, nn napo, ecn n rern.
Cnope Onn (43 r. np. Xp. o 17 r. cn. Xp.) oxono rpa Tomn, n
opyxa, xero ro xnneen xaro nsrnannnx, nmano capmarn
(no ne repmannn!) ecn n rern (no ne n rorn!).
Tpna a orenexnm n norpemnara ynorpea na nonrnra
Ostro- nnn Austrogotae n Vesigotae: repmano]nncrnamnre ncropn-
nn, xonro ne pasnpar n ne xenar a pasepar cmncna na resn
nonrn, ca rn npenpnann n ocrrorn n necrrorn, r.e. n ns-
rounn n sanann rorn, sa xoero nma nnxaxnn ocnonann. Opar-
no: necrrornre xnnenn na nsrox, a ocrrornre na sana n
camo n pamxnre na no-nararmnnre npecenenn nmano cnyuan, n
xonro nesnrornre ce oxasnann no-sanano or ocrporornre.
Axo ce opnem xm Hopan (Iemura, 97-99), me nnnm, ue
ocrporornre ca xnnenn sanano or nesnrornre n nnn ccen na
xnneemnre no Tnca rennn n xynn n Hanonn.
3AIAKATA HA IOTHTE

157

Hopan (Iemura, 261, 268) nnme, ue xynnre nounnnnn camo
ocrporornre, rennnre, pyrnre, cyannre (neporno xnrenn na no-
peunero na Cana), anannre n xepynnre, onranann Hanonn, xoero
ne ce ornac o nesnrornre n cneonarenno re ca xnnenn n Mnsn
n Tpaxn o uepno mope, r.e. mxno or ynan.
Kaxro e nsnecrno or ncropnra, nesnrornre ne nnesnn n o c
xynnre n nonyunnn nosnonenne a xnner n pamxnre na Bnsan-
rn, no ce sacennnn n paonn, xonro neue nnn saern or rexnn c-
nnemennnnn.
Ionopexn sa nennxnre ]nrypn na rornre Hopan nnme: Ut
ergo ad nostrum proposition redeamus, in prima sede Scythiae iuxta
Meotidem commanentes praefati, unde loquimur Filimer regem
habuisse noscuntur, in secunda, id est Daciae, Thraciaeque et Mysiae
solo Zalmoxem, quem mirae philosophiae eruditionis fuisse testantur
plerique scriptores annalium (Iemura, 39), r.e. ... (rornre) nmann
no npeme na cnoero npno mecroxnrencrno Meorna n Cxnrn...
xpan unnnmep (ouennno Fennmnp, C.H.). Hpn nroporo, r.e. n
axn, Tpaxn n Mnsn, mnoro ncropnnn cnomenanar 3anmoxcem
xaro nsrxnar nosnanau na ]nnoco]nra.
H ome (Iemura, 42): ... no npen rona re nmann mpena
Zeuta, cne nero Diceneus n Zalmoxen, sa xororo neue ronopnx.
Ocnen rona nmann mnoro yunrenn no mpocr. 3arona rornre
nnn nnnarn no-opasonann or ncnuxn ocranann napnapn n n rona
ornomenne ce npnnnxanann o rpnnre...
H ome: tertia vero sedo super mare Ponticum iam humaniores et,
ut superius diximus; prudentiores effecti, divisi per familias populi,
Vesegothae familiae Balthorum, Ostrogothae praeclaris Amalis
serviebant, r. e. na rperoro mcro na uepno mope, xero neue
nnn no-xymannn n, xaxro neue cnomenax, no-opasonann, re ce
pasennn na na poa neserornre ce nounnnann na poa na
Fanrnre, a ocrporornre na cnannn po na Amannre.
Or nmenara na mpennre 3enra, nneneyc n 3anmoxcen, xaxro
n or cnomenananero na axn, Mnsn n Tpaxn, crana cno, ue
Hopan ronopn ne sa repmannre rorn, a sa rernre, pennnre xn-
renn na Fanxannre.
IOTH H IETH

158

Karo pasxasna sa sacennanero na nesnrornre nn Bnsanrn c
nosnonennero na nmneparop Banenr (364-378), Hopan xasna:
Susceptosque in partibus Moesiae Getas quasi murum regni sui
contra citeras statui gnies.... Koero snaun: To [Banenr] npnen
rernre n npeennre na Mnsn n rn nocrannn xaro xpenocrna crena
na cnora pxana cpemy pyrnre napon. Tyx opn e ynorpe-
ena ymara rern. H ome: Ipse quoque, ut dictum est, Danubio
transmeantes Daciam ripensem, Moesiam Thraciasque permisse
principiis insederunt nnn a re npemnnann ynana n ce sacennnn c
nosnonenne na nmneparopa n Kpapexna axn, n Mnsn, n n
Tpaxn (Iemura, 131-133).
a ce opnem cera xm cnnerencrnoro na Walahfrid Strabo
(De rebus ecclesiasticarum, 7): Gothi et Getae, qui divinos libres in
suae locutionis proprietatem transtulerunt, quorum adhuc monumen-
ta apud nonnullos habentur. Et fidelium fratrum relatione didicimus,
apud quasdam Scytharum gentes, maxime Tomitanos, eadem locu-
tione, divina hactenus celebrari officia. B npeno rona osnauana:
Iornre n rernre npenenn cnemennre xnnrn na cocrnen esnx, sa
xoero namnpame cneenn y mnoro napon. H nne pasnpame or
comennra na ocronn sa onepne par, ue cnemenara cnyx-
a na rosn esnx n cera ce nponexa npn nsnecrnnre cxnrcxn nne-
mena sa pasnnxa or xnrennre na rpa Tomn.
H raxa, Walahfrid Strabo ( 349), nnpexn ue cmran rornre sa
cxnrn n ne pasnnuanan rornre or rernre, nsnonsna n nere y-
mn. H ro, xaxro n pyrnre pennn anropn (opnere nnnmanne!)
nnxora ne napnuar rornre nnn rernre repmann rasn nenrn-
]nxann e na yuennre or XVIII-XX n. B nnrnpann orxc es
cmnenne crana yma sa Vn]nnonn npeno na cnemennre xnnrn,
cnrne, orensano n mnoro uncro pennrnosnn nponsneenn. H
nmenno ryx, n Tomn, paoren Vn]nna. Oxasna ce, ue crana yma sa
penna rpannn n raxa napeuenara Manxa Cxnrn (nemna
opyxa) ome or npnnre nexone na namara epa ce ycranonnno n
pasnpocrpannno xpncrnncrnoro. Hpnunna sa rona, pasnpa ce,
nna nocronnara npsxa c Bnsanrn. Ho rona xpncrnncrno or
pennn npemena noceno cno nannonanen xapaxrep rernre ncxa-
3AIAKATA HA IOTHTE

159

nn a ce monr na cno esnx n sarona cnyxara ce nsnpmnana,
na-omo xasano, no cxnrcxn.
Vn]nna npenexa nnnra sa rernre or Manxa Cxnrn, a ram
ce e sanasnna nexonnara rpannn, sa xoro ronopn Crpaon.
Iepmannnrerorn or 3anana Enpona, xnnenn no nnnnnero na
Pnm, nmar nnmo omoc rona. Vn]nnonara xynrypa ce e pas-
nnnana no ynan, a ne no Pen nnn Ena.

* * *
a pasrneame cera nnpoca or neronara ]nnonornuna crpana.
Hxon nnxar n nmenara Arnna n Vn]nna repmancxn nmena,
r xaro sanpmnar na nn. I. Henon (Gantscho Tzenoff, Die
Abstammung der Bulgaren und die Urheimat der Slaven, Berlin 1930,
c. 131 cn.)
*
cnpanennno orensna, ue oxonuannra nn ca rnnnu-
no nrapcxn nanpnmep, Cronn, Foxnn, Crpaxnn n r. n. Moxem
a onnnnm n nmero na nanoncxn nox Konnna, xaxro n nnac-
rnra na nrapcxnre nnaerenn or poa Boxnn.
Be onnnnm n ue camoro oxonuanne na a nnn o e rn-
nnuno sa penno-cnanncxnre nmena. Karo sanmcrnann xpncrnn-
cxnre nmena or rpnnre, pennnre cnannn nm npnanann cocr-
nenn rnnnunn oxonuann, nanp. Ianpnno, annno, xaxro cmecr-
nynann rnnnuno cnanncxn nmena, xaro Btmara, Hyrra, Temara,
Xnra n r. n.
Bcnuxn resn coopaxenn, pasnpa ce, ne oxasnar, ue rornre
nnn rernre ca nnn cnannn, no orxnpnr rnpennero, ue re ca
nnn repmannn.
Hexa nornenem cera cnnerencrnoro na Hpoxon Kecapncxn.
B cunnennero cn 3a eouama c eomume, xnnra IV, ro onncna
naponre, xnneemn no peronere na uepno mope n sanouna onnca-
nnero cn or mxnoro xpapexne, nocrenenno ce npexnpn na
nsrox (xanxasxn) n naxpa ce cnnpa npn ycrnero na on, xaro
camo nonpxnocrno cnomenana n sa naponre na sana or nero.
Tpna a opnem ocoeno nnnmanne na rona yxasanne, r xaro
nsnoxennero na Hpoxon e ocra opxano n na mecra unrarenr

*
Bx. crynra na I. Henon n rosn copnnx, c. 116 cn. en. pe.



160

moxe a nanpann norpemnn saxnmuenn sa mecrononoxennero na
nxon napon, axo nponycne pea, no xoro Hpoxon rn nspona.
Be sanounem nnrara or pasen 4, 7:
Orn carnnnre xnner mnoro xyncxn nnemena. Hpocrnpa-
mara ce orryx crpana ce napnua Ennncn; xpapexnara uacr,
xaxro n nrpemnara, e saera or napnapnre o raxa napeuenoro
Meorncxo naro n o pexa Tananc, xoro ce nnnna n Fna-
roro. Camoro rona Fnaro ce nnnna n Enxcnncxn Honr.
Tyx crana yma sa onasn uacr or nsrounoro xpapexne, xoro
sanouna manxo na mr or Tamancxn nonyocrpon n nponxana na
cenep no xpapexnero na Asoncxo mope, xoero ce napnua Meo-
rncxo naro, o ycrnero na on.
Haponre, xonro xnner ryx, n pennocrra ce napnuann xnme-
pnnn, a cera ce napnuar yrnrypn....
Kaxro e nsnecrno yrnrypnre ca eno or xyncxnre nnemena.
Hnrepecnoro e, ue Hpoxon ne xasna nnmo sa npomnara na mecro-
xnrencrnoro na xnmepnnnre, no cno orensna, ue ce e npo-
mennno camo nmero na napoa.
...no-nararx na cenep or rx ca semnre na esxpannre nne-
mena na anrnre.
Tona e mnoro naxno yxasanne sa ponnara na pennnre nsrounn
cnannn (anrnre) cnope Hpoxon r ce npocrnpana na-manxo o
ycrnero na on, a ne camo mexy necrp n nenp, xaxro rnpn
Hopan. Hpn rona annnre na Hopan n Hpoxon ca nourn or eno
n cmo npeme.
Fnnso o resn mecra, or xero sanouna ycrnero na Fnaroro,
xnner raxa napeuennre rorn-rerpaxcnrn; re ne ca mnoroponn
n nnpexn rona cnasnar c naroronenne xpncrnncxn saxon ne
no-sne or mnoro pyrn .
Or rosn orxc ce pasnpa, ue mecrononoxennero na rornre-
rerpaxcnrn ne moxe a ce ycranonn c rounocr, r xaro ymara
nnso cnpmo Kepuencxn nponnn nma rnpe mnpoxo sna-
uenne n no-cxopo crana yma sa xanxasxoro xpapexne, r xaro
Hpoxon npes nnoro npeme onncna nmenno nero.
...Hpnnanexann nn ca nxora resn rorn xm apnancxoro nepo-
nsnoneanne, xaro ncnuxn ocranann rorcxn nnemena, nnn no nn-
3AIAKATA HA IOTHTE

161

pocnre na npara ca cnenann nxaxno pyro yuenne, ne mora a
xaxa, r xaro n camnre re ne snar n nsrnexa ne ca ce samnc-
nnn na rona; a n o cera nsnonnar npara cn c ymenna npoc-
rora n nennxa esponornocr.
Hsnnsa, ue rornre-rerpaxcncrn na-neporno ca nnn npano-
cnannn, a ne apnann, xaxro ocranannre rorn. Tona oxasna, ue re
ca saemann nxaxna nsonnpana or pyrnre rorn repnropn; na-
neporno rona e nn Kanxas, a ne Kpnm.
Manxo npen rona (a nmenno xoraro ce nanpmnxa 21 ronnn
or enonnunoro ynpannenne na nmneparop Rcrnnnan (r. e. oue-
nnno npes 548 r. C.H.) re nsnparnnn nn Bnsanrn uernpnma
nocnannnn c mona no rx a ar nparenn enncxonn, samoro
rosn, xoro nm nn cnemennocnyxnren nacxopo ympn; re rnp-
enn, ue or aacrnre (axasnnre) ca paspann, ue nmneparopr e
nsnparnn cnemennx na nocnennre. Hmneparop Rcrnnnan, xoro
c roronnocr nsnnnnn monara nm, rn nycnan.
Or orxca cnena, ue: 1) rornre nancrnna ca nnn manxo, r
xaro enn cnemennx e moxen a ocnyxna ncnuxn, 2) manxo
npen rona ymnre couar npnnnsnrennoro npeme na nannc-
nane na aenara rnana or Hpoxon (oxono 548 r.), 3) ]axrr, ue
rornre-rerpaxcnrn ca paspann or axasnnre sa nonyuenn or rx
or Bnsanrn cnemennx noxasna, ue rornre-rerpaxcnrn ca nnn
ccen c axasnnre, r. e. ca xnnenn na xanxascxoro xpapexne, a
ne n Kpnm.
Tyx me nanpannm manx nponycx, xoro e manonaxen sa nac.

B pennocrra orpomnoro mnoxecrno na xynnre, xonro rorana
napnuann xnmepnnn, nacennano mecrara, sa xonro neoranna
cnomenax n enn nap rn e ynpannnan. Benx na rx nnacrnan
nap c nama cnna, ennnr or xonro ce xasnan Vrnryp, a pyrnr
Kyrpnryp. Koraro semnnr nr na ama nm npnxnmunn, namara
cn noennnn nnacrra n ncexn napexn noannnnre cn na cee cn.
Taxa ome no moe npeme re ce napnuann yrnrypn n xyrpnrypn.
Tyx nmame nsnnpeno nenno comenne na Hpoxon: n pen-
nocrra xynnre ce napnuann xnmepnnn n xnnenn no cmnre mec-
ra, r. e. na npaxrnxa no nsrounoro xpapexne na Asoncxo mope.


162

Ocnen rona xynnre ce napnuann ome yrnrypn n xyrpnrypn n sann-
cnmocr or rona sa xo or nere xyncxn pxann cranano yma.
Oxasna ce, ue nera, ue xnmepnnnre nnn nsronenn or cxn-
rnre e nenpna xynnre nnn ncmnocr xnmepnnnre, xonro n
xoa na ncropnra ocranann a cmecrnynar c pyro nme.
Te ncnuxn xnnenn na eno mcro, c enn n cmn npann n
naunn na xnnor, es xonraxr c xopara, xonro xnneenn or pyrara
crpana na Fnaroro n neronoro ycrne [Kepuencxn nponnn], r
xaro nnxora ne nnn npennynann resn non, a n ne noosnpann, ue
e nsmoxno; re ronxona ce crpaxynann or rona nexo eno, ue opn
ne ce onnrnann a ro nsnnnr, es opn a onnrar a nsnpmar
rosn npexo.
Or rosn orxc crana cno, ue onncnamnr rona Hpoxon cmra,
cee cn sa namnpam ce or pyrara crpana na Fnaroro, r.e. na
xanxasxoro xpapexne. Cnena orxc, nnrnpan n cxon, xaro
ouennno nanncan n nonero na pxonnca na Hpoxon:
[Or pyrara crpana na Meorncxoro Fnaro n neronoro ycrne n
Enxcnncxn Honr, rouno na rosn pr or pennn npemena xnner
raxa napeuennre rorn-rerpaxcnrn, sa xonro roxy-mo ronopnx; sna-
unrenno no-aneu or rx xnner rornre-nnsnrorn n ncnuxn ocra-
nann nnemena na rornre. Hpen re ce napnuann cmo cxnrn, r
xaro ncnuxn resn nnemena, xonro onranann resn mecra ce napn-
uann c omoro nme cxnrn; nxon or rx ce napnuann canpomarn,
menanxnemn (uepnopemxonnn) n no nxaxn pyr naunn].
B rosn rexcr na Hpoxon nma nxaxno neopasymenne: nspasr
or pyrara crpana...rouno na rosn pr e escmncnen n npn
ncnuxn nonoxenn npornnopeunn. Hmame nn ncmnocr paora c
nponycx or crpana na cnpemennn npenoau na Hpoxon?
H raxa, nmano mnoro rorcxn nnemena, xonro Hpoxon napnua
rorn-rerpaxcnrn, rorn-nnsnrorn n nanann, xaxro n pyrn rorcxn
nnemena. Cneonarenno crana yma sa enn penen n mnoropoen
napo, xoro e ycnn a ce pasmnoxn, a saeme ronma nnom n a
ce pasenn n mnoxecrno nnemena. Axo npnemem reopnra sa no-
nara na rornre oxono nauanoro na namara epa, rnpennero sa
rxnara mnoroponocr e nannno neocnnmo. Hann npn npe-
cennanero or Cxansa rornre saenn camo 3 xopaa, cneonarenno
3AIAKATA HA IOTHTE

163

ca nnn na-mnoro 300-400 ymn. T xaro n nopmannn ycnonn
nacenennero ce ynona npnnnsnrenno na ncexn 25 ronnn, n-
xonxocrornn ronnn ne ca ocraruno, sa a morar rornre a
saemar raxana orpomna repnropn.
H ome: n pennn npemena rornre nnn napnuann cxnrn,
xaxro n ncnuxn napon, xnnenn no resn mecra, cneonarenno nme-
ro cxnrn ne e ernorpa]cxo, a reorpa]cxo
*
.
Ho-nararx nma ena nerena sa rona xax no npeme na non
mnan xnmepnnn (raxa ca napeuenn or Hpoxon, no ncmnocr ca
xynn) noronnnn xomyra xm noara, r npennynana o pyrn
pr, cneonarenno o Kpnm, a re ce xnpnnnn cne ne n orxpn-
nn, ue nponnnr e npoxonm.
Karo ce npnann pso n ponnre semn, re nenara nsnecrnnn
ncnuxn xnmepnnn, ue sa rx nonre ca npoxonmn. H ero, xaro
rpanann opxnra, re npexocnnn es a ce anr Fnaroro n ce
osonann na npornnononoxnn pr. Ho ry npeme nanannre neue
nnn nanycnann resn mecra n ce nacrannnn n Hnn, a nnsnrornre
ce sacennnn n Hcnann.
Tona cnrne cneonarenno ce e cnyunno cne 427 ronna,
xoraro nocnennre nanann nanycnann Hcnann n ce sacennnn n
cenepna A]pnxa n no-rouno n cnpemenen Tynnc.
H ero, ue xnmepnnnre, xonro nnesanno nananann onrana-
mnre resn pannnnn rorn, nsnnn mnoro or rx, a ocranannre
opnann n rcrno. Tesn, xonro ycnenn a nsrar, nsenn cc
cee cn enara n xennre cn n nanycnann ponnre semn n npexo-
cnaxn pexa Hcrp, ce osonann n semnre na pnmnnnre.
T xaro rornre-rerpaxcnrn xnneenn, xaxro ce xasa, snaun-
renno no-aneu or pyrnre rorn n no-rouno npn Kepuencxn npo-
nnn, rpna a ce npenonara, ue nmenno re noenn ocnonnn yap
na xynnre. Kaxro me nnnm no-nararx oaue, Hpoxon cam cn
npornnopeun.
Ornauano re npnunnnnn mnoro snnnn na xnneemoro ryx nace-
nenne, no nocne, c narononennero na nmneparopa, ce sacennnn n

*
Axo nsxoxame or ernmonornra na ymara cxnrn, crnrame a saxnmuenne-
ro, ue rona nasnanne ca nocnnn ncnuxn noman na cenep or ynan n uepnomopcxoro
xpapexne, sa pasnnxa or ycenannre semeennn en. pe.



164

Tpaxn. Or ena crpana re ce cpaxanann peom c pnmnnnre xaro
rexnn cmsnnnn n nonyuanann or nmneparopa, xaro ncnuxn pyrn
nonnn ronmna sannara n snanne ]eeparn: c rona narnncxo
nme rn napnuann rorana pnmnnnre, xonro cnope men ncxann ra-
xa a noxaxar, ue rornre ne nnn noeenn or rx nn nona, a ca
cxnmunnn c rx oronop c onpeenenn ycnonn. Vcnonnra, xonro
ce ornacnn o noennnre ena, na narnncxn ce napnuar ]eepa
(foedera). Or pyra crpana, uacr or cmnre resn rorn noena c
pnmnnnre n nonn es xaxnro n a nno nono or pnmcxa
crpana, oxaro ne ce orrernnnn n Hrann, noenn or Teoopnx.
Tona e pasnor na cnrnra n ncropnra na rornre.
Or xasanoro or Hpoxon crana cno, ue ro nemo e opxan. To
onncna xax xynnre (xnmepnnnre) neouaxnano nananann rornre-
rerpaxcnrn, nsronnnn rn or Kpnm n rona ce cnyunno, xoraro nan-
annre neue nnn n cenepna A]pnxa, a nnsnrornre n Hcnann.
Bnpexn rona ncropnnnre npnemar, ue crpancrnannra na rornre
ce ocnnar rouno c narncxa na xynnre.
Karo nsnnn enn n naxapann pyrn, xaxro neue xasax, a ce
nscenr or crpanara, xynnre saenn resn semn. Or rx xyrpnrypnre,
xonro nsnnxann cnonre xenn n ena, ce sacennnn ryx n o moero
npeme xnnenn no resn mecra.
Moxem a nomncnnm, ue crana yma camo sa Kpnm, ue xynnre
camo ca samecrnnn rornre, no no-nararx nnxame, ue crana yma
sa ceneposananoro xpapexne na uepno mope.
H nnpexn ue ncxa ronna nonyuanann or nmneparopa ronemn
apone, npexocnaxn pexa Hcrp, re nocronno nsnpmnann na-
esn no semnre na nmneparopa, nnaxn ry cmsnnnn, ry nparone
na pnmnnnre. Vrnrypnre cc cno nox pemnnn a ce npnar y
oma, sa a morar a nponxar a nnaer camn rasn crpana.
Heaneu or Meorncxoro naro re cpemnann raxa napeuennre
rorn-rerpaxcnrn.
Tyx Hpoxon cn npornnopeun: xasano e, ue rornre-rerpaxcnrn
nnn oruacrn nsnrn npn npnn cncx c xynnre n oruacrn ce
npecennnn n Tpaxn. Oxasna ce oaue, ue uacr or rx nce nax
cmecrnyna nxe n paona na Asoncxo mope.
3AIAKATA HA IOTHTE

165

H n nauanoro rornre, xonro nsnrnann nperpaa or mnronere
cn npe nacrnnamnre rorn (ryx neporno nma rpemxa n npenoa
rona n rpnano a ca xynnre), pemnnn a ornr nana-
ennero nm, xaro pasunrann na cnora cnna n na spannnara na
cnonre nosnnnn; nann nnn na-cnnnnre or ncnuxn ramomnn
napnapn.
Ha ry mcro npornnopeunero npn Hpoxon e ome no-nno: rornre-
rerpaxcnrn nce nax ce oxasnar na-cnnnnre or ncnuxn ramomnn
napnapn.
Orryx moxe a ce nanpann camo enn nsno: npn npnn cn-
cx c xynnre, rornre ne nnn ynnmoxenn, uacr or rx nnn ynrn,
uacr nanycnann ponnara, no ocnonnara maca e ocranana, r xaro
nce nax re ce oxasann na-cnnnnre or ncnuxn ramomnn napnapn.
Koraro yrnrypnre pemnnn a ce npnar, rornre-rerpaxcnrn ce
oxasann na nr nm n pemnnn a ne rn nponycnar. Ocnen rona,
nauanoro na ycrnero na Meorncxoro Fnaro, xero rorana xn-
neenn rornre-rerpaxcnrn, opasyna sannn nn ]opmara na nony-
mecen, sarpaxaxn rn or ncnuxn crpann n sarona npeocran na
nacrnnamnre cpemy rx enn, npn rona ne mnoro mnpox nr.
Or rosn orxc crana cno, ue npn sanpmanero cn rornre-
rerpaxcnrn xnneenn na Kepuencxn nonyocrpon n pemnnn a oxa-
xar ornop, sa a samnrr mecroxnrencrnoro cn.
Ho nocne (r xaro nnro xynnre ncxann a cn ryr npemero
sa rx, nnro rornre moxenn a ce nanar c ocraruno ycnex a
ce npornnonocranr na raxn ronm po nparone) re sanounann
nperonopn nomexy cn, c nen a oennr cnnnre cn n saeno a
nsnpmar npexoa; re pemnnn, ue rornre me ce sacenr na nporn-
nononoxnn pr o camn nponnn, ram, xero xnner n cera, n
npenpmaxn ce sananpe n npnrenn n cmsnnnn na yrnrypnre,
a xnner ram npes nnoro npeme, xaro nmar enaxnn npana c rx.
Ero xax ryx ce nacrannnn rornre.
Or rosn orxc ce nnxa, ue rornre-rerpaxcnrn nnn npnnyenn
a ce npecenr n xanxascxara crpana na Kepuencxn nponnn.
...r xaro xyrpnrypnre, xaro neue xasax, ocranann n semnre or
pyrara crpana na Fnaroro (na sana), yrnrypnre ocranann enn-
crnenn nnaerenn na crpanara, xaro ne csanann nnxaxnn rpy-


166

nocrn na pnmnnnre, c xonro re ne nnnsann n ocer nopan cnoero
mecroxnrencrno. Mexy ennre n pyrnre nmano mnoro nnemena,
raxa ue, ncxar nnn ne, na rx ne nm ce nanarano a nponnar npax-
enocr xm pnmnnnre. Orn Meorncxoro Fnaro n pexa Tananc n
ronma uacr or pasnonoxennre ram non, xaxro neue xasax, ce sace-
nnnn n xyrpnrypnre-xynn. Cne rx nnara crpana saemar cxnrnre
n ranpnre, uacr or xoro n o nec ce napnua Tanpnxa...
Cne resn nnemena e pasnonoxen xpamopcxnr rpa Focnop,
xoro neoranna eme nounnen or pnmnnnre. Axo ce rprne or
rpa Focnop xm rpa Xepcon, xoro ce namnpa n xpamopcxara o-
nacr n oranna e nounnen na pnmnnnre, nnara onacr mexy rx
e saera or napnapnre or nnemero na xynnre. na pyrn no-manxn rpa-
a nnso o Xepcon, napnuann Kenn n uanaropn, or pennn npe-
mena ca nounnenn na pnmnnnre n raxnna xa cmo no moe
npeme. Ho neoranna nxon or napnapcxnre nnemena, nacennamn
ccennre onacrn, rn sannaxa n paspymnxa o ocnonn. Hrr
or rpa Xepcon o enrara na pexa Hcrp, xoro napnuar cmo n
ynan, e ecernna nn; ncnuxn resn mecra ce saemar or napnapn.
Pexa Hcrp reue or nnannnnre na crpanara na xenrnre, n xaro sao-
nxan [cenepnnre] npeenn na Hrann, npornua npes onacrra na
axnre, nnnpnre, rpaxnnnre n ce nnnna n Enxcnncxn Honr. Bcnuxn
semn or ryx o Bnsanrn ca no nnacrra na pnmcxn nmneparop.

Tesn orxcn npensnnxnar mnoxecrno nnpocn. Hpen ncnuxo
e nannno necno samo rornre ne ca nycnann yrnrypnre npes
cnonre semn n ne ca ocranann no mecrara cn. Kaxn e nn cmn-
cnr yrnrypnre a nsnmar cc cee cn na npornnononoxnn pr
rorn-rerpaxcnrn, xaro nm anar nnnn npana sa panencrno? Ko e
nacennn mecrara, ocranenn or rerpaxcnrnre?
Axo npemecrnanero na yrnrypnre n nsomo cnrnra ce
ccpeorouanann oxono nponnna, samo ne ce xasna nnmo sa Foc-
nopa, nann n pasxasa na Hpoxon ro e cnomenar ncrpann or cn-
rnra, a peanno e nn rouno na nr npes nponnna n nxax e rp-
nano a e samecen n nere npemecrnann na rornre?
Kax rpauerara uanaropn n Kenn, pasnonoxenn na Tamancxn
nonyocrpon, r. e. na xanxascxoro xpapexne, ce oxasnar nnso
3AIAKATA HA IOTHTE

167

o Xepcon n Kpnm? 3amo ranpnre, xnneemn n Kpnm nsomo ne
ca samecenn n rasn ncropn?
3amo e xasano, ue rornre or pennn npemena ce napnuann cxn-
rn, a n xpa na pasxasa cxnrn n ranpn ce nonnar xaro camo-
crorennn nnemena? Bsmoxno nn e a ce onycne, ue Kepuen-
cxnr nponnn moxen a e npexocen npes po? H na-nocne n
mnoro cryennre ronnn Asoncxo mope n Kepuencxnr nponnn
sampsnar, cneonarenno xynnre ca nmann nonxora nosmoxnocr
a nocerr n npornnononoxnn pr.
B pasxasa na Hpoxon morar a ce orenexar na momenra.
Camara nerena neporno e no-penna or npemero, sa xoero rono-
pn Hpoxon, xm ne me ce npnem na pyro mcro. Hecnpsannre
momenrn n pasxasa nno ce ocnnar c rona, ue Hpoxon e nsnaran
onona, xoero e uen or pyrn anropn, no ne e paspan npannnno
nopan nenosnananero na mecrnocrra n r.n.
Crpyna nn ce, ue pasxasr na Hpoxon n nn no-ocronepen,
axo my aem pyra reorpa]cxa nnrepnperann. a sanounem c
rona, ue npexor npes po na Kepuencxn nponnn e ronxona
neporno, xonxoro n rosn na enpenre npes uepneno mope, no axo
ce npna na ncropnuecxoro ocnonanne sa nerenara, npexo e
nmano. Ho-neporno e a crana yma sa Apaarcxara crpenxa,
orenma Cnnam or Asoncxo mope.
Cnnam nancrnna e nnnrx, no sa ueprap, xoro ne onua noara
n nma mnoro ocer c ne, ro e nenpoxonm. Cnoxono moxe a
ce onycne, ue xynnre, nacennamn cenepnoro xpapexne na
Asoncxo mope, ne ca nocemanann Kpnm, no xoraro paspann sa
poa, nananann mecrnoro nacenenne. Cne mnoxecrno nepnne-
rnn re ce osonann aneu na 3ana, no npn sanpmanero cn ns-
nonsnann Apaarcxara crpenxa xaro mocr, xoro cmecrneno cx-
parnn nrn nm nr xm crapnnnnre mecra na rexnnre npenn
nsrounoro xpapexne na Asoncxo mope.
Kaxnoro n a ce e cnyunno, rornre-rerpaxcnrn n xpana cmerxa
ce osonann ne n Kpnm, a n Kyan n ryx ouennno ce nperonnnn n
nsuesnann. 3arona onnrr na A. A. Bacnnten a nscnena cara
na rornre-rerpaxcnrn n Kpnm ce oxasan neycnemen uncro n
npocro samoro re ne nnn neue ram.


168

Ome eno copaxenne ronopn n nonsa na ry npenonoxenne
nsnecrno e, ue rornre-rerpaxcnrn ce napnuann n rorn-rpanesnrn.
Bacnnten oren ocoeno nnnmanne na rosn nnpoc. Axo ce opnem
xm Hopan, me orxpnem cnenoro yxasanne sa rpnxnre rpaone n
Cxnrn no pera na uepno mope Borysthenis, Olbia, Callipolis, Cher-
son, Theodosia, Careon, Myrmicion u Trapezus. T xaro rpaonere ca
pasnonoxenn n reorpa]cxa nocneonarennocr or sana na nsrox n
nxon, xaro Myrmicion, ca na camoro xanxascxo xpapexne, cno e,
ue rpa Trapezus ne e n Kpnm. Komenraropnre cmrar, ue rona e
Tpanesynr, no ry pasnpa ce e cncem norpemno, samoro nocne-
nnr nsomo ne e nnnsan n ccrana na rpnxnre rpaone n Cxnrn.
Trapezus neporno e nn manx rpa n paona na Tamancxn
nonyocrpon, xero xnneenn rornrerpanesnrn. Taxnna rpao-
ne e nmano mnoro n Hpoxon noueprana, ue rerpaxcnrnre nnn
manxo na po. Bo ce ornac o camoro nme rerpaxcnrn, ro
nxn nponsxoa cn na rona, ue rornre ce pasnanann na uernpn
xnana (rerpa na rpnxn e uernpn).
Bcnuxn resn n pyrn nnpocn cno noxasnar, ue npe nac nma
ome ena saaua npno a nnrepnpernpame Hpoxon n a ore-
nnm rpemxnre my or ncrnnara. Hpn ncnuxn nonoxenn oaue,
nxon or yxasannra my ca rnpe naxnn n morar a nn nomornar
a ocnernm mnoro rmnn mecra.
C rona cmrame, ue rpna a cnpem nsnoxennero no nnpoca sa
rornre: npannnno me e a noxonm xonnenrpnuno xm pema-
nanero na mnoro nnpocn, r.e. npno a cn nscnnm xonnuecrnoro
nponemn, ccronnero na ncexn or rx, a nocne, pasnonaraxn c
nenn marepnan, a npncrnnm xm nsnexanero na saxnmuenn n
reopnn
*
.

*
Cepre Hecno nynnxyna ome nna nopenna nscnenann, cnpsann cc
cmara remarnxa, no-naxnnre or xonro ca cnomenarn n nperonopa na copnnxa,
en. 26-31, c. 23 cn. Hxon or resn nscnenann, nocnerenn na nponemn sa esnxa
na craporo nacenenne na Hpnuepnomopnero me ar nynnxynann n cnena-
mnre copnnnn en. pe.



HA KAKTB E3HK E BHAA HAHHCAHA IOTCKATA
BHBAHH HA YAmHAA
*

Cepren Aecnon
Tosn nnpoc moxe a nposnyun crpanno neporno na rorcxn, me
nn ornpnar. Ho nemara ne ca ronxona npocrn, xonxoro nsrnex-
ar na npn norne.
Hnxo ocera ne e oxasan, ue Codex argenteus n pyrnre
orxcn or raxa napeuenara Iorcxa Fnnn ca nanncann or ennc-
xon Vn]nna. B nnro enn or orxcnre nma yxasann, ue nann-
canoro e or Vn]nna.
3naem camo or mnoro nsrounnnn, ue n xpa na IV nex rerr (nnn
rorr) Vn]nna, enncxon na rpa Tomn (Koncranna), pasnonoxen
na sanann pr na uepno mope, e npenen Fnnnra na rorcxn
esnx a rornre ca cmrann sa napo c repmancxn xopen.
Or pyra crpana, namepenn ca pxonncn c pennrnosno cp-
xanne, nanncann c ocoena asyxa na nxaxn nensnecren rep-
mancxn esnx. Taxa e nanpanen n nsnor: snaun rona e Fnnn-
ra n npeno na Vn]nna. Eno oaue e npenonoxennero, a
pyro oxasarencrnoro, no raxona nma.
Pasnpa ce, mnoro napon ca ce nnrepecynann or npenoa na
Fnnnra n ca npanenn cno, n Vn]nna ne e nn nsxnmuenne.
Apmennn, rpysnnnn, xonrn n pyrn ome n noxa pennocr
npenexann Fnnnra na ponnre cn esnnn n naponre or rep-
mancxn nponsxo ne ca npanenn nsxnmuenne.
Kax pasnpame rorana, ue Codex argenteus e nmenno npenor
na Vn]nna? Kasnar nn, ue esnxr na rosn Codex e nxaxn
crpanen pennorepmancxn nanexr n rona nn ouennno ror-
cxn. Ho nann n pennocrra ca cmecrnynann n pyrn nanexrn
na repmancxn esnx, a n mnoro repmancxn nnemena rnpe or-
anna ca npnenn xpncrnncrnoro. Cneonarenno, enncrnenoro
oxasarencrno e, ue nne snaem sa npenoa na Vn]nna, a sa pyrn

*

Hepec+omp ocuoe ucmopuu c.aeu I, Menypn 1956, c. 111-127.




170

npenon ne snaem. Ho axo n ncropnra ne ce cnomenana, ue nxo
e npenen Fnnnra na esnxa na rpysnnnnre, apmennnre, xonrnre,
xynnre, anannre n r.n, rona ome ne e oxasarencrno, ue raxnna
npenon ne e nmano. Hanpornn: nne snaem c aconmrna cnryp-
nocr, ue resn npenon ca cmecrnynann, no sa pasnnxa or Vn]nna
nne ne snaem nmenara na npenoaunre.
ue ne rpna a em ]opmanncrn, ce nnxa n or ]axra, ue
ocera nce ome ne e paspemen n nnpocr xaxna asyxa e nsope-
rnn cnanncxnr npocnernren Koncranrnn Knpnn xnpnnnna
nnn rnaronnna, a npenor na Fnnnra na enara or resn asy-
xn e nanpanen ne npes IV, a npes IX nex. Hsnnsa, ue axo ne moxem
cno a nopenm xynrypnnre cnrn or IX nex, ena nn me
moxem a nsncxname rounocr sa nepno or 500 ronnn no-pano.
Hne c roronnocr nxme ce crnacnnn c npenonoxennero, ue Codex
argenteus e Fnnnra na Vn]nna, axo npnaxme, ue rorcxnr esnx e
repmancxn, no xaxro me nnnm, nma ocra cepnosnn ocnonann a ce
cmnname n rona. A axo rornre ne ca repmannn, re nno ne nxa
mornn a nannmar nnpocnn Codex na repmancxo napeune! Cne-
onarenno ro e nanncan na nxaxn pyr pennorepmancxn esnx
npenonarame, ue Codex argenteus e nanncan na nanroapcxn esnx.
ue rona e nsmoxno, ce nornpxana or cnennre ]axrn:
1. pxanara na ocrporornre n Hrann e nanana npes 555
ronna a pxanara na nanroapnre nsnnxna npes 568
ronna, r. e. 13 ronnn cne rona. Ho raxn naunn nanro-
apnre ce oxasnar npexn nacnennnn na rornre n Hrann.
Hpoxapnanero na emapxannonna nnnn mexy rx e nens-
moxno: xpar na ennre ce noxpnna c nauanoro na pyrnre.
Hsnnsa, ue pxonncr, xoro e nanncan n Hrann npes VI
nex (nmenno xm rona npeme ornacr Codex argenteus), ne e
rouno arnpan n moxe c enaxn ycnex a ce cmra xaxro sa
rorcxn, raxa n sa nanroapcxn, ome noneue, ue n nara
esnxa ce cmrar sa pennorepmancxn. Hne nouepraname, ue
ryx npannm camo cpannenne c nen a noxaxem, ue namero
npenonoxenne ne e neneporno. Hne ne rnpnm, ue Codex
argenteus e nanncan na nanroapcxn esnx, a opmame
nnnmanne npxy cepnosnara nepornocr rona a e raxa.
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

171

2. pxanara na ocrporornre n Hrann e npocmecrnynana e-
na 58 ronnn (493-555 r.), a pxanara na nanroapnre
nxonxo crornn ronnn (or 568 r.), xoraro nanroapnre
oxonuarenno ce cnenn c mecrnoro nacenenne, xaro npeann
cnoero nme na Homapn. pxanara na rornre e cmecr-
nynana n ccronne na nourn nenpecrannn nonn n na no-
cronno npemecrnane, xoero nno xpano nenaronpnrno
sa pasnnrnero na xynrypara n no-xonxperno sa nncanero na
pxonncn n r.n. pxanara na nanroapnre cmo nomnana
or npeme na npeme, no e nmano n snaunrennn naysn, no
npeme na xonro nnn nsnrann nneuarnnamn crpan n
xonro naronpnrcrnann pasnnrnero na nncmenocrra. Cne
xaro ce nonnnn n Hrann, nanroapnre ce ycranonnnn n
ne rpano n oxonuarenno. Or rona crana cno, ue e no-
nsmoxno Codex argenteum a e nanncan nmenno npes eno-
xara na nanroapnre, a ne na rornre.
3. H rornre, n nanroapnre ynpannnann nourn nna Hrann
saeno c pnmnnnre n Bnsanrn. Hpes V-VI n. n Hrann e
nmano rpn nnnnn: mecrnoro na Pnm, na Bnsanrn n na
npnmnnnre (npno na rornre, nocne na nanroapnre). Ty
cmecnane namepnno uacrnuno orpaxenne n asyxara na
Codex argenteus: r ce ccron ocnonno or rpnxn, narnncxn
n pynnuecxn yxnn, xaro npn rona nxon rpnxn yxnn nmar
nponsnomenne pasnnuno or rpnxoro. T xaro opn n Pnm
rpnxnr esnx e nn esnxr na xynrypara, npnemanero my sa
ocnona na cocrnenara asyxa e enaxno neporno xaxro sa
rornre, raxa n sa nanroapnre.
4. Hensmoxno e a ce ycranonn rounara arara na npnema-
nero na xpncrnncrnoro or nanroapnre, no nne snaem, ue
ome npen nnanero cn n Hrann re ca nnn xpncrnnn n
no-xonxperno nocneonarenn na apnancxara cexra. B xpa
na VI n nauanoro na VII nex oaue re npnemar xaronnnnsma.
Vn]nna, xaxro n xpaynancxnre rorn, cmo nnn apn-
ann n sarona nma cmnenne, ue xpncrnncrnoro na ro-
rnre n na nanroapnre e or enn xopen. Ero samo n ryx e
nensmoxno a ce npoxapa pasrpannunrenna nnnn mexy


172

rornre n nanroapnre. C. C. Mierow, The Gothic History of
Jordanes, Princeton University Press 1915, n xomenrapnre cn
orensna (c. 165), ue apnancrnoro nno nsnpnero or ro-
rnre, nanannre, yprynnre n cyannre; ouennno xm resn
nnemena npnnanexann n nanroapnre. Tona noxasna, ue
apnancrnoro e morno a oe n Hrann ne camo or nsrox
nnn or mr, no n or cenep, r xaro n rpnre nocnenn nne-
mena xnneenn cenepno or Annnre.
5. Hanroapnre ne nnn nannno nn napo, a xnneenn n
c]epara na pnmcxoro nnnnne, nnso o rpannnnre na Hra-
nn, n sarona ome npes VII nex npn rx ce cpemar ncrnncxn
ncropnuecxn xponnxn (Scriptores Rerum Langobardorum.
Monumenta Germaniae historica, 1876). 3arona nma nnmo
uyno, ue npes VI nex (a moxe n n no-pano) re neue ca
nmann cnemenn xnnrn, npeneenn na rexnn esnx. He nna
a ce sapan, ue c ncexn nex nepornocrra sa npeno crana
nce no-ronma nn npsxa c omn pcr na xynrypara n En-
pona. 3arona, axo onycxame npeno na Fnnnra na ror-
cxn esnx npes IV nex, ro ome no-neporno e raxn a e nn
nanpanen or nanroapnre npes V nnn VI nex.
6. Hpnnpxennnnre na rorcxn nponsxo na Codex argen-
teus npenonarar, ue Iorcxara Fnnn na Vn]nna e nna
nnecena nn npsxa c npecennanero na ocrporornre or Fan-
xannre n Hrann, no ne no-manxo neporno e npenonoxe-
nnero, ue Codex argenteus e nnecen n Hrann or nanroap-
nre nnn ue e csaen nmenno ram. Cpemy anxancxn
nponsxo na Codex argenteus ronopn ]axrr, ue nnro na
Fanxannre, nnro n Mana Asn, xero apnancrnoro e nno
cnnno pasnpocrpaneno, ca orxpnrn cnen or Fnnnra na
Vn]nna. Tpyno e a cn npecrannm, ue or IV nex ram ne e
nmano pxonncn, narponn nanncn, memopnannn nanncn
n r. n. na rasn cnoeopasna asyxa.
* * *
3a ronmara nepornocr Codex argenteus a e nanncan n Hrann
ronopn ccpeorouananero na orxcn, orxpnrn nmenno n Hrann
n oruacrn n Iepmann.
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

173

a) Honacromem Codex argenteus ce namnpa n Vnnnepcnrercxa-
ra nnnorexa na Vncana, npen rona e nn n Hpara, a e orxpnr n
manacrnpa Bepen, 3anana Iepmann.
) Codex Carolinus, xoro ce namnpa n nnnorexara na Bon-
]enmren, npen e nn nn Bacenypr.
n) Codices Ambrosiani cera ca n Mnnano, npen rona ca nnn n
manacrnpa Fono, mrosanano or Hnauenna.
r) Or Iuceucrume qpae+eumu enn nponsxoxa or Fono, py-
rn ca namepenn n Heanon, Apeno, a enn e xynen n Ernner.
Hmenno orxpnnanero na Codex Carolinus, na Incencxnre ]par-
menrn n na Codices Ambrosiani n Iepmann, orxero ca omnn
nanroapnre, nn xapa a mncnnm, ue nponsxor na Codex argen-
teus e no-cxopo repmancxn n ue npenonoxennero, ue Iorcxara
Fnnn e onecena or Fanxannre n Hrann e neocnonarenno.
ue ocrnrnannre o nac orxcn ne nponsxoxar or Fanxannre,
oxasnar nxon or rx, xonro npecrannnar napanennn rexcrone
na rorcxn n narnncxn. Ha Fanxannre, xero e npeonaanano
rpnxoro nnnnne, napanennnr esnx e nn rpnxnr.
Hsnor e, ue nsmoxnocrra Codex argenteus a e nanncan or
nanroapnre, e ocra ronma npn ncnuxn nonoxenn ne no-
manxa or rasn ro a e nanncan or rornre.
H raxa, rpna a npnsnaem, ue anropcrnoro na rosn pxonnc ce
xoneae mexy rornre n nanroapnre. Ho xaro nmame npenn
ocrorencrnara, xonro nannno orxnpnr anropcrnoro na ro-
rnre, samoro re ne ca nnn repmannn, cnena, ue Codex argenteus
e moxeno a e nanncan camo or nanroapnre.

Ocnonnnr nsnop sa ncropnra na rornre e Hopan, a cam ro e
nn ror n e nanncan ncropnra cn oxono 550 ronna. Hexa npo-
nepnm oxonxo ca ocronepnn annnre my sa repmancxn npons-
xo na rornre.
I. Hopan sanouna ncropnra cn sa rornre or 1490 ronna np. Xp.
Konxo manxo neporna e rasn ara nnun or ]axra, ue amara na nc-
ropnra Xepoor e xnnn 1000 ronnn no-xcno! opn Tpon-
cxara nona, sa xoro nmame camo noernuno npeanne, e nna 300
ronnn no-xcno. Ero samo comennero sa nauanoro na ncro-
pnra na rornre e aconmrna nerena.


174

Hma xax a nonpname, ue 1500 ronnn np. Xp. na xopaa or
Cxannnann ca oxapann na xonrnnenra rorcxoro nneme n ue na-
merra e sanasnna opn nmero na npnn nm nox. 3naem, ue na-
ronemnre xopan or cpenonexonnero ca moxenn a npenacr o
120 ymn, no nann ryx ne crana yma sa VII-VIII n. or namara epa,
a sa 1500 ronnn npen ne, xoraro rexnnxara na xopaocrpoene e
nna ocra no-cnaa. Cneonarenno moxe a crana yma ne sa 240
ymn, a sa na-mnoro crornna. Manxo neporno e, ue ncropnra e
sanasnna cnenre na rpyna or 100 ymn, ocoeno axo opnem
nnnmanne na ]axra, ue crana yma sa 1000 ronnn npen naua-
no1o na nncana1a nc1opn.
Bepornocrra sa npecennanero na rornre or Cxannnann ne ce
pasnnuana no nnmo or nerenara sa Hoenn xonuer. Tona e ronxo-
na ouennno, ue opn npnnpxennnnre na repmancxn nponsxo
na rornre ornacr npecennanero nm xm peronere na Meorna
(Asoncxo mope) xm npnnre nexone na namara epa, r.e. orxnpnr
na 1500 ronnn ncropn na rornre xaro nannno neocronepnn.
Tasn meronxa na nayuno nscnenane, npnnarana or ncropnnnre, e
nannno neccrorenna. T e nono nenpnemnnna.
Or ena crpana, axo npnnre 1000 ronnn or ncropnra na Hop-
an ca aconmrno mnrnunn, ro rona ne moxe a ce xaxe n sa cne-
namnre 500 ronnn np. Xp., xoraro neue ce nonnnn ncropnnnre
Xepoor, Tyxnn n nna nnea pnmcxn n rpnxn ncropnnn,
xonro, nsern saeno, nn comanar ocra sa rernre. Hnxo ne e
an na cnpemennnre ncropnnn npanoro a pasrnexar xasanoro
or pennnre ncropnnn xaro nerono n neocronepno. Bcnuxn pen-
nn ncropnnn ronopr sa rernre mnoro cronern npen cnpemen-
nnre ncropnnn a npnemar nerenara sa npecennanero na rornre.
Axo re npnar n npnxasxara sa npecennanero na rornre or Cxann-
nann xm peronere na Meorna, nxnn ca a npnar n n arara,
xoro nm ana Hopan, a ne a npnnnxnar c 1700-1800 ronnn.
Bropo, a ce npnema, ue npecenennero e cranano npes II nnn III
nex or namara epa, e cmo neocnonarenno. Hnro enn ncro-
pnuecxn nsrounnx ne nornpxana, ue rernre/rornre ca ce no-
nnnn n Hpnuepnomopnero npes namara enoxa. Bcnuxn nsrounnnn
ronopr, ue rernre ca nnn ram nro npen namara epa.
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

175

Cneonarenno nocranonxara, npnera or ceramnnre ncropnnn,
ue rornre ca ce nonnnn n Hpnuepnomopnero npes II-III nex or na-
mara epa, or ena crpana nannno npornnopeun na xasanoro or
Hopan, a or pyra nma nnxaxno nornpxenne. T xaro no-
neue nnn no-manxo nocneonarennara ncropn na rornre sanouna
or 375 ronna, xoraro re, nsrnxann or xynnre, ce nonnar na
crpannnnre na omara ncropn na Ipnn n Pnm, ncropnnnre
cmrar, ue rornre ce nonnnn na-rpn nexa no-pano. Ho rona e
camo npenonoxenne es xaxnoro n a nno ocnonanne.
Enncrnennr cnrypen ]axr e rosn sa cmecrnynanero na rern-
re n Hpnuepnomopnero nxonxo crornn ronnn npen nauanoro
na namara epa. Hpecennanero na rorn ram or Cxannnann e
nnna nsmncnnna. Tpyno e uonex a npneme, ue cnpemennara
ncropnuecxa nayxa e morna a onepnpa ronxona nexomncneno c
annn or nerennre, xaro ue rona ca ocronepnn ]axrn. Ho r nce
nax ro npann n npn rona xpano nenocneonarenno: axo npnar n
ncropnunocrra na rorcxn nox Bepnr, npecennn ce or Cxannna-
nn 1500 ronnn npen namara epa, samo ne npnar n cmecrny-
nanero na necornannn nnn na sme, ynr or 3nr]pn n Hecen sa
Hnenynrnre? Hann rona ca ]axrn c enaxna crenen na ocro-
nepnocr?
II. Cneonarenno nne pemnrenno orpnuame npecennanero na
rornre or Cxannnann n Meorna xaro neoocnonano. H nemo
noneue, rnpnm, ue rona nsomo ne ce e cnyunno. B ncropnra
nmame cneenn sa nnro eno npecennane na nneme or Cxann-
nann. Cxannnann nnnarn e nna ena n pxonacenena crpa-
na. Hpecennann cranar camo or npenacenenn xm pxonacenenn
onacrn, a ne oparnoro. Tosn nocrynar e ronxona ouennen, ue
anropr na crarnra sa rornre n Encyclopedia Britannica (1911 r.),
xoro ce npnpxa xm reopnra sa mnrpannra na rornre, nce
nax ne e morn a ne orenexn, ue oparnara mnrpann, r.e. or
xonrnnenra xm Cxannnann, e aneu no-neporna.
3naem, ue rpynn nonnn or Cxannnann ca nsnpmnann naesn xm
enponecxn xonrnnenr n ca ocnonanann ram pxann n noneuero
cnyuan camo nnacrnn; sa npecennane c xenn, ena n crapnn nma
annn. Tona ca noonn, no nannno pasnnunn ecrnn. Bcnuxn


176

naesn pano nnn xcno ca sanpmnann c acnmnnann na npn-
mnnnre or mecrnoro nacenenne. Camo xennre, enara n crap-
nnre ca moxenn a sanasr nannonannara npnnanexnocr na npn-
mnnnre, no rx rn e nmano.
Axo ry nn e cno na asara na onnra or nnara ncropn or VII
o IX nex, ro ocnonannra sa rona xm 1500 ronnn npen namara
epa ca ome no-ronemn. Hera na Hopan, ue Cxannnann e yrpo-
ara na nannnre, nsxnpnma na xonrnnenra nann cne nann, e
nno na ]anrasnra my, r ronopn camo sa xpanara my neocne-
omenocr. Karo nspona 27 nnemena, xnneemn n Cxannnann,
ro ne snae, ue Cxannnann ncmnocr ne e ocrpon Cxansa.
3a Hopan Cxannnann e nna nxaxna npnxasna crpana xaro
Hnn nnn Knra, sa xoro e moxeno a ce ronopr ncxaxnn ne-
nnannnn. Axo nponsxor na nxoe nneme e nensnecren, na-
necno e ro a ce nsnee or Cxannnann. H ecrnnrenno, cno-
pe Hopan, orpomno xonnuecrno nnemena nponsxoxa or Cxan-
nnann rorn, rennn, xepynn, pyrn, nanann, ann n r.n ncnu-
xn ca orram.
Horpemnocrra n npecranara sa Cxannnann xaro yrpoa na
nannnre e ouennna, no (rona e cnnara na npepascxa) xopara
ca nonpnann. Taxa n nnxo ne ce e samncnnn xax ca mornn a ce
por nenn nnemena n ena crpana, xero e morno a ce xnnee
camo npes nononnnara or ronnara. 3amoro n pennocrra Cxann-
nann e nna orara camo na snepone sa non; sa semeenne n cxo-
roncrno ne e cranano n yma, r xaro npen 2000-3500 ronnn
Cxannnann e nna nannno nna crpana, a ycnonn sa pasnnrne
na semeenne n cxoroncrno ca mornn a nsnnxnar camo c ycn-
nnra na nxonxo ecerxn noxonenn.
Crpanara e nna noxpnra c nenpoxonmn ropn, ne cnyuano o-
pn xpanere nmann npxopn xaro pnocexaur n r.n.
Hnro ena crpana n cnera, xoro e pasnnnana nona n pnonona,
ne e ponna nncma xynrypa ncnuxn nonynamn nnemena ca nnn
ueprapcxn, necnoconn a csaar marepnanna asa sa nanpex
na xynrypara. Fpor na unenonere na noonn nnemena e onxno-
neno nesnaunrenen, r xaro onecrnre n neocrnrr na ynon ne
nosnonnar na nacenennero a naxnpnn nxaxna cpena nn]pa.
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

177

opn n Honropo, pasnonoxen n aneu no-naronpnrnn xnn-
marnunn ycnonn, neronncnre ca nsncrpenn cc comenn sa
nepnonunn rnaone sapan cnaara pexonra. B Cxannnann e
nno ome no-sne ram semeennero nno n aconmrno nauanna
]asa. 3a a nma nxaxn xnsnen mnnnmym, e nn nyxen onnnn-
renen oxo, a ro e nnan or rpaexn na ccenre, xnneemn n
no-op xnnmar n n no-orarn semn.
Kasano nnaue, nmano e xo a ce nscenna or Cxannnann, r
xaro ram npenacenenocr nnxora ne e nmano.
Ionmo npecenenne ne e morno a nma, samoro ne e nmano xo
a ce npecenna, a npecennanero na mena or 200-300 ymn na na
xopaa (na rpern e nmano rennn) ne moxe a e ano pesynrarn.
Tasn rpynnuxa n nna nesaanno ynnmoxena npxo n xocneno
or mecrnnre xnrenn.
Ome no-manxo neporno e rona nneme a e nponxnno crpan-
crnanero cn npes nenn xonrnnenr or Fanrnxa o Hpnasonnero. C
nsxnmuenne na Hopanonara nerena, nnro enn pyr nsrounnx
ne xasna n yma sa rona cnrne. Hx n ne e nsnecrno xe rouno
rona nremecrnne e npnxnmunno. Cpena Enpona ne e cren, xe-
ro uonex moxe cnoxono a npecnua orpomnn pascronn. Henpo-
xonmnre, esnrnn ropn, narara, mnoxecrnoro pexn, a na mecra
n nnannnnre, ca nnn orpomnn npencrnn. Ecrecrnennre nrnma
nnn no onnnnre na pexnre, no nmenno ram e xnneeno mecrnoro
nacenenne, xoero, pasnpa ce, e nocpemano nepyxenmno npn-
mnnnre mena nmnrpanrn, esnomomnn n nenosnananero na mecr-
nocrra. Axo nce nax nxe re ca ycnnann a nponxar nr cn, no-
nararx ca cpemann ryx nnn ram cepnosno npornnoecrnne, xoero n
na-op cnyua rn e cnnpano, a moxe n axe n ynnmoxanano.
B mpexara or nara, pexn n npnronn mnrpanrnre ca moxenn a
nyxar esxpano ncmnocr o oxonuarennara cn rnen. B
xpana cmerxa, axo ce e npecennano nno nneme, rpnano e a ce
npenosnar ena, xenn, crapnn, onnn n onrx, no nann e n-
mano rpancnopr n nrnma.
Fnxme sannrann npnnpxennnnre na nera sa mnrpann na
rornre: c xaxno ca ce xpanenn re? Ouennno ne ca nmann nsmox-
nocr a nocr xpana sa crornnnre xnnomerpn nr npno e rp-


178

nano a nma raxnna sanacn, a nocne rpnano re a ce npenacr no
nxaxn naunn. Camo cpannnrenno nenaronapennr cc cronancrno
cxoronen n nonen e moxen a cn nosnonn a mnrpnpa, no opn n
nonenr sanncn or ynona, ro ne rprna naxero cn noncxa, a x-
ero n nmano nneu. Axo cxoronenr, xoro non ycenan nnn
nonyycenan naunn na xnnor, moxe a samnrn croxara cn c
orpan, rona e nensmoxno a npann no npeme na nr n xnnornn-
re ca cranann xeprna na nnnn, meuxn, pncone n r. n., xonro nnn
n nsonnne n onesn npemena.
3arona nera, ue rornre ca ycnenn a nponrynar crornnn
xnnomerpn npes epn n ropn (n na-naxnoro es a snar naxe
ornnar), e nnen nonsens. Hpnnpxennnnre na mnrpannra csna-
nar rona n npenonarar, ue r e nna nr nponec, nponxnn
ecerxn ronnn.
Axo mnrpannra ce e nsnpmnana na erann, rpyno e a ce pasepe
xax e morna a ocrane nenenacouena or Fanrnxa xm Meorna. Bce
nax rornre ne ca mnrpnpann npes npasno npocrpancrno, a npes
onraemn semn n cneonarenno ne ornnann ram, xero ncxann, a
xero mornn a npemnnar, npeoonnaxn cnpornnara na mecr-
nnre xnrenn. Hsnnsa, ue nrr nm aneu ne e nn no npana nnnn.
He nna a npenepername n ]axra, ue n Hpnanrnxa rornre es
cmnenne ca nnn ropcxn xnrenn, unero cronancrno n naunn na
xnnor e nn copasen c rona. Ho n Hpnasonnero, xero yx ca ce
osonann, re ca nonanann n crennn ycnonn, xoero e nsncxnano
nnna npomna n naunna na xnnor. Tasn xnrecxa meramop]osa e
manxo neporna.
Ho ome no-neneporno e rornre a ca ce ycranonnnn na rone-
mn nr or Asn xm Enpona, xero oranna ca rocnocrnann
ueprapnre, xonro es cmnenne nesaanno nxa ynnmoxnnn rasn
xanxa rpynnuxa nmnrpanrn.
Bcnuxn resn copaxenn noxasnar, ue nerenara na Hopan sa
mnrpannra na rornre e npocro npnxasxa n rona ce nornpxana
or neonponepxnmn ]axrn.
III. Axo n npnnre nexone na namara epa n paona na Meorna
ca ce nonnnn mnrpanrn n re saemann rocnocrnamo nonoxenne,
rona namecrnne n rpnano a namepn nxaxno orpaxenne n
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

179

namernnnnre na marepnannara xynrypa: n rpnano a nma nonn
]opmn na cone c pasnnuen pncynx, pyrn opn na rpya,
pyrn opxn, pyr rnn crponrencrno, pyrn ]opmn na norpean-
nn pnryann n r.n. nnmo noono nma. Touno oparnoro: nann-
no neocnnm e ]axrr, ue rornre ne ca ocrannnn nnxaxnn cnen
n Hpnuepnomopnero. Hnara xynrypa na rasn onacr n npnnre
nexone na namara epa e onxnonen, pannomepen norox or cnrn,
ne ce cpema nnmo nono n neouaxnano. H rona e pasnpaemo
nma cnen, samoro ne e nmano mnrpann.
IV. Axo ce opnem xm ]nnonornra, me orenexnm eno
rnpe crpanno orccrnne na nnnnne na repmannn npxy rexnnre
npnuepnomopcxn ccen. Hnro n esnxa na cnannnre, nnro na c-
cennre nm npancxn nnemena, orxpnname cnen or repmancxo
nnnnne. A rornre-repmannn ca cmecrnynann n Hpnuepnomopne-
ro yx crornnn ronnn n opn ca nmann noema nosnnn. Hpn ncnu-
xn nonoxenn sa nounnennero na nsrounnre cnannn (anrnre)
nma npexn annn. Hancrnna, nma rpyna anropn, xonro orxpnnar n
esnxa na cnannnre nxon repmannsmn, no: 1) resn repmannsmn ca
mornn a ce nonr ncnecrnne nnnnnero na pyrn repmancxn
nnemena, a ne rouno na rornre, 2) resn repmannsmn ca manxo: 20-
30 ymn, 3) nma anropn, xonro ne cmrar resn ymn sa repmanns-
mn, a nm npnnncnar pyr nponsxo n naxpa, 4) nma nscneonare-
nn, xonro oxasnar, ue raxa napeuennre repmannsmn ncmnocr ne
ca repmancxn ymn, a npn camnre repmannn ca sanmcrnann or py-
rn napon. Taxa no ornomenne na nnnnnero na repmannnre np-
xy esnxa moxem camo a orenexnm, ue ro e rnpe nesnaunrenno
n npn rona cnopno. Kasano c pyrn ymn: n ryx ne orxpnname
ocesaemn cnen or npncrcrnne na repmannn n Hpnasonnero. H
nnro n rononnmnra, nnro n esnxa na pyrnre xnrenn na Kpnm ne
ca orxpnrn nnxaxnn cnen or repmannn. Taxa nerenara na Hop-
an ce pasnna ne camo samoro ne nspxa xpnrnunn ananns
na nornxara, no n samoro nnxaxnn marepnannn ]axrn ne
nornpxanar.
V. B cmoro npeme ncropnra na Hopan noxasna cno xax n
samo ce e nonnno neopasymennero. Hcropnra na Hopan e n-
nocrno cnpsanara nc1opn na napoa na re1n1e, samoro rosn
IOTH H IETH

180

napo nma nnmo omo c rornre n e napo or nerepmancxn npo-
nsxo. Km rasn ncropn ome n camoro nauano, r.e. or mnrnunn
npemena, e npnxpenena nerenara sa rornre or Hpnanrnxa. Kax n
samo ce e nonnna rasn npnxasxa ne cn crpyna a ce ncxyrnpa
neymecrnocrra na nerenara e ouennna.
Eno e necmneno: ome or npemero na Xepoor na Fanxannre n
n Hpnuepnomopnero e xnnn ronm napo c nra npencropn,
nocem nmero . pxanara na rernre e cmecrnynana n npo-
nxenne na mnoro cronern n e nmana ocra nncoxa xynrypa.
Hcropnnnre ca orensann, ue ome npen nauanoro na namara epa
rernre npnnnuann no-cxopo ne na napnapnre, a na rpnnre, r
xaro nmann snamennrn ]nnoco]n, ocoena n ocra cnoeopasna
pennrn c npa n escmprnero na ymara n r.n. Tasn morma
pxana e nnnsana n cepnosnn cncnn c Hepcncxara nmnepn
n e nsnnsana or noennnre nsnnrann noenrenxa. Kaxro n ncro-
pnra na ncxa ronma pxana, raxa n n rasn na rernre e nmano
enoxn na pasnner n na ynax, ycnexn ca ce peynann c neycnexn.
oxonxoro moxe a ce cn, Pnm e nsnrpan rnpe naxna pon n
ynnmoxananero na pxanara na rernre npes nocnennre na
nexa npen namara epa n npes npnnre na nexa or namara epa.
Hamecrnnero na xynnre oxonuarenno e cnomnno momra na rernre.
Bce ome ne e ycranoneno xora, no manxo npen nonara na xynnre
ca sanounann a napnuar rernre rorn (n rona neporno e ano oc-
nonanne sa nonara na nerenara sa mnrpannra na rornre). ue
rona e raxa nnun or nna nopenna nsrounnnn. Oposnyc, ncropnx
or IV nex, nnme (I, 16): ... resn rern, xonro cera napnuar rorn.
unnocropr (II, 5), ncropnx or IV nex, nnme (II, 5): ...or cxnrnre
orn ynan, xonro crapnre anropn napnuann rern, a ceramnnre
napnuar rorn. Camnr Hopan napnua cnoero cunnenne 3a
npousxooa u oe.ama ua eemume, n ynorpena ymnre rern n
rorn xaro cnnonnmn. Fes a nannnsame n aprymenrann, me
orenexnm, ue or enn momenr nararx sanounann a napnuar
nmenno rernre rorn rona e aconmrno rnpo ycranonen ]axr.
Csnyunero na nere nmena e ano nono sa rxnara cnno-
nnmnsann. He e esnnrepecno a ce orenexn, ue rpnnre
sanounar a nnmar ncropnra na rernre, a ena no-xcno xm rx
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

181

ce npncennnar pnmcxnre ncropnnn n nmenno re yrnpxanar
repmnna rorn sa rernre ouennno no-rnpara ]onernxa e no-
xapaxrepna sa pnmnnnre. Taxa ncropnra na rernre ce oxasna
ncropn na nxaxn napo or xenrcxn nponsxo, xoro oxnama ner
nexa o n ner nexa cne nauanoro na namara epa napo, xnnn n
Hpnuepnomopnero. Iornre-repmannn ca ce osonann n rasn ncropn
cncem cnyuano n ca nnn npnxpenenn xm ne no neopasymenne.
VI. Camnr Hopan onpeeneno ne e cmran rernre (rornre) sa
repmann. Karo onncna cxannnancxnre nnemena (24), ro xasna,
ue re ncnuxn npensxoxar repmannre no pcr n cnna na yxa
ryx nno ce uyncrna npornnonocranne na rornre na Hopan na
repmannre. Ho-nararx, onncnaxn Cxnrn, ro orensna (31),
ue o Cxnrn na sana e Iepmann, no rornre na Hopan ca
xnneenn n Cxnrn. Mnoro ncropnnn nenenx n cncem cno
napnuar rernre cxnrn, no nnxo nnxora ne e napnuan repmannre
cxnrn. Manxo no-ony (33) Hopan xasna, ue rennnre (nneme or
rornre) e na-sananoro n Cxnrn, nnso o Iepmann. Hannno
ouennno e, ue axo rennnre ca repmann, re n rpnano a ca
onncann xaro xnneemn n Iepmann n rorana rpannnara, pasen-
ma Iepmann n Cxnrn, n rpnano a nexn no-nsrouno or re-
nnnre no peanno rpannnara e n na sana. Hmenno samoro renn-
nre ne ca repmann, a cxnrn. Ocoeno nno e npornnonocrannero
na rornre n repmannre n orxca, n xoro Hopan ronopn sa sa-
nmcrnanero na nmena na pasnnunn napon or pyrn napon (58):
... pnmnnnre sanmcrnar or maxeonnnre, rpnnre or pnmn-
nnre, capmarnre or repmannre, rornre uecro or xynnre. Tyx ca
nspoenn na-ocnonnnre napon n onosnnn enn xm pyr, ro-
rnre n repmannre ]nrypnpar xaro anraronncrn, xaro ronemn na-
nnn, rocnocrnamn n roranamnn cnr. Ho-ony (67) Hopan
orensna, ue no cner na ]nnoco]a Dicineus xpanr na rornre
Fypnncra (90-57 r. np. Xp.) onycromnn crpanara na repmannre,
xoro cera e nn nnaenne na ]panxnre. H ryx nno repmannre ca
uyxn sa rornre na Hopan. ue crana yma sa rorn-nerepmann e
cno n or ]axra, ue rona ce e cnyunno npes nocnenn nex
npen namara epa, a cnope npnnpxennnnre na rorcxara reopn
rornre-repmann ca ce nonnnn na mr ena npes II-III nex cn. Xp.


182

He nna a sapanme, ue sa Hopan rornre nnn cnpysnre na
amasonxnre, xnnenn no Meorna or nenp o on (44), ue
cnnr na Tene]yc, Enpnnnn (58-60), e sarnnan n Tponcxara
nona, nexn ce na crpanara na rponnnre n r.n. Bcnuxo rona
nannno nn orxnonna or repmannre. Hexa n resn comenn nma
mnoro nerenapnn mornnn, no resn nerenn nmar ornomenne
xm repmannre.
VII. He pasnoname c ocronepnn cneenn sa repmannre na
nsrox or Pen n Ena n pennocrra. Axo npnemem sa ]axr rxnoro
npnccrnne na Fanxannre n n Hpnuepnomopnero npes npnnre
nexone na namara epa, ro ocrana orxpnr nnpocr xax ca mornn a
nsuesnar nnocnecrnne. Axo camoro nsuesnane e reopernuno
onycrnmo, ro escnenoro nsuesnane e nannno nensmoxno.
* * *

H raxa, nnxame, ue reopnra sa mnrpannra na rornre-repmannn
or Hpnanrnxa xm Hpnasonnero ne ce nornpxana nnro ncro-
pnuecxn, nnro nornuecxn, nnro apxeonornuecxn, nnro nnnrnnc-
rnuno. Tona cnrne ce ornac xm npancropnuecxn npemena, 1500
ronnn np. Xp., n e nannno mnrnuno. Tona e npnxasxa, sa xoro
ne nna a ce ronopn noneue ncropnra e nayxa, a ne mnronorn.
Hcropnra na rernre na Hopan ce ornac o napo or nerep-
mancxn nponsxo, xoro or pennn npemena nnn none or 500 ro-
nna np. Xp. e xnnn na Fanxannre n n Hpnuepnomopnero. Hs-
necrno e, ue rernre ca sanounann a ce napnuar rorn ena n
nocnenn orxc or cnora ncropn.
B nauanoro na namara epa ne e nmano nnxaxnn repmancxn nne-
mena n mxnara uacr or Enpona, a repmannre or pennn npemena ca
xnnenn mexy Pen n Ena.
Camnr Hopan npornnonocran cnonre rorn na repmannre n
rn cmra sa cxnrn.
Orryx crana cno, ue rorr Vn]nna ne e morn a nannme
Codex argenteus, r xaro xoexcr e nanncan na esnx, nnsx o
rpynara na repmancxnre esnnn. Ho axo rosn Codex ne e nanncan
or Vn]nna, ro moxe a e nanncan camo or nanroapnre.
IOTCKATA BHBdHB HA Vd4HdA

183

Cneonarenno, Codex argenteus n pyrnre ]parmenrn or raxa
napeuenara Iorcxa Fnnn ca nanncann or nensnecren anrop na
nanroapcxn esnx, a or Fnnnra na Vn]nna o nac ne e crnr-
nano nnmo.

Ocrana a xaxem n nxonxo ymn sa nanroapcxn esnx, xoro
ocera ce cmra sa rorcxn. Hscnenaxn neronara nexcnxa, ne mo-
xaxme a ne saenexnm cnennre ocoenocrn: 1) or ncnuxn uacrn
na peura camo rnaronnre noxasnar nno pocrno c repmancxnre
xopenn, no nxon, xaro nanpnmep rnaronr ymnpam, ca nannno
uyxn na repmancxnre, 2) napeunra n cmecrnnrennnre n ronma
uacr or cnyuanre ca uyxn na repmancxnre, opn ymn xaro
uonex n mx ca nannno uyxn na repmancxnre xopenn. Fes
a nannnsame n onnnnrenna aprymenrann, r xaro ryx ne e
mcroro, me orenexnm camo, ue esnxr na Codex argenteus e pe-
synrar or cmecnanero na repmancxn c xenrcxn ocra noxo, a
ne nonpxnocrno cmecnane. Tona ronopn, ue npennre na anropa
na Codex argenteus ca xnneenn n onacr, xero repmannre n xen-
rnre ca nnn saeno n nponxenne na cronern.
B saxnmuenne me orenexnm, ue nsnaraxn paornara cn xnno-
resa, nne ne nperennpame a cme oxnanann ncnuxn crpann na
nponema, neporno nma erann, xonro cme nponycnann, no ca
nonesnn sa ocxane. Hpenonarame oaue, ue resn erann me
nsnnynar n eme, xoraro nornenem esnxa na Codex argenteus
or pyra rnena rouxa n xoraro sanounem a ornacme rornre xm
pyra rpyna napon npn ncnuxn nonoxenn ne xm repmancxara.
Moxe n ne e nsnnmno a opnem nnnmanne na unraren,
xoro ne onua nononneennra n xoro rnea na namara rpax-
ronxa na nnpoca xaro na cnerorarcrno, ue ne cme enncrnenn n
namnre rnpenn. Hsnecrnnr ncropnx Momsen e cmran pao-
rara na Hopan sa npocra xomnnnann. To nanpnmep nponnuno
orensna, ue enncrnenoro, xoero orxpnname npn Hopan e, ue
nnrnpa Orosius or npna pxa!
Hsnecrnnr anrnncxn yuen Hodgkin nannno npeneperna
xaro ncropnuecxn oxymenr rnannre VXIII, r.e. rouno rona,
xoero na-uecro ce nnrnpa or Hopan.
IOTH H IETH

184

Bnpexn rona xopara npnar na Hopan ...samoro ymnre my ca
nanncann na xaprn. Hpn raxona cmecnane na opoxauecrnen
ncropnuecxn marepnan c neopoxauecrnen e rpyno, pasnpa ce,
a pasnonarame c ncrnncxa ncropn.














Beneaxa na csc1ann1en:
Homecrnanero na npemecrnamoro nscnenane na C. Hecno/Hapamonon n rosn
copnnx nma sa nen a noxaxe, ue ome npen noneue or nononnn nex e nmano ns-
cneonarenn, xonro ca mncnenn rpesno n pasymno, es a ce nnnr or csaenn
n ncropnorpa]nra npepascnn, npemnnanamn or noxonenne na noxonenne,
es nnxo a ce samncnn cepnosno oxonxo re orronapr na ncrnnara. Mexy-
npemenno neue ce cmra sa ycranoneno or nayxara, ue sa r.nap. Cxannnancxo
npecenenne nnncnar oxasarencrna xaxro or apxeonornra, raxa n or ncropnuec-
xnre nsnopn, a pasxasr na Hopan sa raxona npecenenne namnpa nopxnnnn
camo cpe mannnna cnpemennn repmancxn anropn no rosn nnpoc nx. monre
enexxn nn nropara uacr na rosn copnnx: Iomu u eemu II, Co]n, 2008, xero ca
pasrneann nopono xaxro ncropnuecxnre nsnopn, raxa n pesynrarnre or apxeo-
nornuecxnre nscnenann or nocnennre ecernnern. Cmo ram ce pasrnexa n
enocrra na Vp]nn/Vn]nna n nnpocr sa Cpepnara Fnnn na Byn]nna,
xoro npornnno na cneennra na ncropnuecxnre nsnopn, comanamn, ue ano-
cronr na rernre e npenen Fnnnra ne cpxa nnro enn enncrnen orxc or
ne, r.e. or Crapn 3aner, a camo uacrn or Honn 3aner. B nocneno npeme ce no-
cran no nnpoc n anrenrnunocrra na camn pxonnc c neronara xonxoro ran-
crnena, ronxona n neneporna ncropn, n ro or rnannnre nopxnnnn na reopn-
ra sa pannoro xpncrnncrno npn repmancxnre nnemena sa cranonnmero na
cnpemennara nayxa no resn nponemn nx. n cmn copnnx, c. 161 cn. (A.u.)


AETOHHCTT HA YKAHHCKHH HPE3BHTEP
H IOTOMAHHHTA Y CTPBHTE H BH3AHTHHHHTE
mepo mnmnu
Ha nnpoca xax e ccranen neronncr, orronap cam yxnncxnr
npesnnrep cc cnennre ymn, nocranenn or Opnnn n Hynn n
nauanoro na neronnca, xaro enn nn yno:
Ho nama mona, nsnmenn par n Xpncra n ynaxaemn
cnemennnn na cnern apxnenncxoncxn npecron na yxnncxara
npxna, a n no monara na mnoro crapnn [nnn crapemnnn, r.e.
cnercxn npnennn], no na-neue na mnaexra or namn rpa
[Fap
1
], xoro ce nacnaxana, xaxro e neue onua y mnanre
nme, ne camo cc cnymane nnn c uerene sa nonnre, a n c yuacrne
n rx, a npenea or cnanncxn na narnncxn esnx nncannero sa
rornre [libellum gothorum] a rona na narnncxn ce xasna regnum
sclavorum n xoero ca onncann ncnuxn rexnn [na rornre nnn
cnannnre] ena n nonn, maxap ue [c rasn paora] sarpynnx
cnora crapocr, nce nax ce crapaex, nacpuanan or parcxa nmon,
a saonon namero xenanne. Ho nexa nnxo or onesn, xonro
uerar [rosn pxonnc], a ne cn nomncnn, ue cm nanncan nemo
pyro, ocnen onona, xoero cm uen n xoero cm uyn or namnre amn
n ocronennn crapnn, raxa xaxro rn npeanar n npannn pasxas. [...]
Hpen ncnuxo ncxam a orenexa, ue c nnrnpannre ymn
yxnncxnr npesnnrep nenrn]nnnpa rornre cc cnannnre,
r.e. xasna, ue narnnnre or Fap ro nomonnnn a nm npenee rosn
pxonnc sa cnannnre nnn rornre, xaxro narnnnre (pomannre)
onuann a napnuar cnannnre, xoro ro cam neporno ne mnoro
nro npen rona nn nanncan na cnanncxn esnx. Orxecrnenn
n rosn cmncn, rornre ce cnomenanar n camn rexcr n rnana V,
xero ce xasna: Gothi qui et Sclavi (sc. nuncupantur). T yxnn-
cxnr npesnnrep pasnpan npsxara na rorn n cnannn, a xaxro
nnxme r ca nnxann n apxnxon Toma, n oxr
anono
2
.

,
uepo Bnmn, Hemonuc Hona vrauuua, Feorpa-3arpe, 1928, c.106-121.



186

Ho orxe nponsnnsa rona nenrn]nnnpane na rornre n cna-
nnnre y yxnncxn npesnnrep n xaxno e neronoro snauenne?
oxonxoro mn e nsnecrno, npnara cnea na roromann n
namnre sanann semn namnpame n xnrnero na cn. ym, xero ce
pasxasna xax na 7 ma ronnara ne ce xasna cn. ym sarnna
muennuecxn, cne xoero ome cmara nom nna norpean or
cnonre pyrapn xpncrnnn na mcroro, xero e nsxnan. Koraro
cne nsnecno npeme cnnpar ronennra, xpncrnnnre npenacr ne-
ronoro rno n rpa Canona, n npxnara Cn. Mapn. H ryx ce
xasna: Postea vero Gothorum irruptione diruptis funditusque eversis
Salonis. 3naun, cne xaro nsrannre na ccennre ocrponn rorn
ce sanpnann, npenpnann xpama na Rnnrep n nopena na no-
xnennan n rpa Cnnnr n npxna Cn. Mapn. B ne, nax ne ce
xasna n xo ronna, na 29 mnn npenecnn rnoro na cn. ym or
pasnannnnre na Canona: ubi ad hanc usque diem in magna venera-
tione habetur et colitur
3
.
Hsnecno e, ue rasn nerena sa npnn nr e nanncana mnoro
npen nropara nononnna na XI nex (neporno na-xcno ome n X
nex), xoraro nonyunna nemnara rexcryanna ]opma or Aam Hapn-
xannn, no npemero na cnnnrcxn apxnenncxon Hanpenrn (1060
o 1099). Cnope enn crap nsrounnx apxnxon Toma pasxasna
xax no npemero na apxnenncxon Hanpenrn nxo cn Aam Ha-
pnxannn, uonex ornnuno nnaeem nsxycrnoro, npncrnrnan n Cnnnr
na nr sa Arnna, xero rpnano a yun rpnxn nayxn. H xoraro
apxnenncxon Hanpenrn ro npnen c nounr, sannran ro ann n o-
paornn pasxasnre sa muennuecrnoro (Passiones) na cn. ym n
cn. Anacracn, xonro neue nnn onncann, no c npocr esnx a rn
opaorn raxa, ue a nmar xpacnna xomnosnnn. To c paocr
npnen npenoxennero n nsnmaxn rpanno or crapnre ncropnn
(a veteribus ystoriis), nsononnn nerennre sa namara muennnn
n nsmen crnn. He e neporno uyxenen, xaxnro nn Aam
Hapnxannn, camononno a nnee n rexcra nmero rorn xaro exnn-
nanenr sa cnannn (xpnarn); no-ecrecrneno e a ro e namepnn n
nonsnannre opnrnnann, nnn xaxro xasna Toma, n no-crapnre nc-
ropnn. Tona e na-crapara nn]opmann sa roromannra y nac na
sana, n moxem a ornecem na-xcno xm X nex.
IOTOMAHHBTA V C1PBHTE

187

H or XI nex ca ce sanasnnn annn sa roromannra n xpnarcxa
anmann. Or nporoxonnre na Cnnnrcxn npxonen cop (cnno) n
1060 ronna, no npen ncnuxo or enn oxna sa cnrnra n
Xpnarcxo mexy 1060 n 1064, sanasen or apxnxon Toma, cno
ce nnxa, ue pomannre (narnnnre) n anmarnncxnre rpaone n
ocoeno n Cnnnr napnuann rorn onesn xpnarn, xonro ce opr
sa cnanncxa nnryprn n npxnara. Hemo noneue, na cnnoa nno
cno ]opmynnpano, ue rorcxnre nncmena (rnaronnnara) e ns-
namepnn nxaxn cn epernx Meron, xoro nn nanncan nxora
mnoro nxnnnn nema na cmn rosn cnanncxn esnx npornn npe-
nncannra na xaronnuecxara npxna, nopan xoero, c Foxn npn-
ca, xaxro xasnar, nn naxasan c nnesanna cmpr.
4
Tesn ymn
cno noxasnar, ue narnncxnr anmarnncxn xnnp n cnora ompasa
xaxro xm cnanncxara nnryprn, raxa n xm nenn rpy na cne-
rnre par Koncranrnn-Knpnn n Meron, ro onpeennn xaro
epernuecxn n no-rouno xaro apnancxn, pecn. rorcxn. [...]
Axo cera cpannnm yxa n cmncna na nsnnennra na anma-
rnncxnre pomann (narnnn) or X n XI nex, xoraro Fapcxara enncxo-
nn neporno e nna nn npsxa cc cnnnrcxara npxna, c yxa n
cmncna na npnnre rnann n neronnca na yxnncxn npesnnrep,
n xonro crana yma sa rorn, necno me pasepem, ue rona e enn n
cm yx, eno n cmo pasnpane: yxnncxnr npesnnrep nenrn-
]nnnpa rornre cc cnannnre camo ororana, oxaro ca esox-
nnnn, r.e. oxaro ne ca npnenn xpmennero or [xaronnuecxara]
npxna, n sarona ronopn sa rorn camo n npnnre rnann na cno ne-
ronnc. Pasnpa ce, xaro xpncrnncxn cnemennx, ro ne e n morn
a ronopn cc cnmnarn sa esoxnnre cnannn (rornre); no
onona npeme re nnn nnn n neyxporenn, a nxon or rexnnre xpa-
ne nnn ocoeno cnnpenn. Ho xoraro npnemar xpcra, re npen
ncnuxo npecranar a ar rorn, npenpmaxn ce n cnannn, n
cmenpemenno cranar xaro no nxaxno uyo narn n opn, ocnen
n pexn nsxnmuenn. 3arona ne e neoxonmo ns ocnona na
raxnna pasnpann, xonro nannno orronapr na yxa na onona
npeme, a ce xoncrpynpar ne orennn uacrn na neronnca n a ce
rpcr nama orennn anropn, or xonro ennnr n rpnano a e
anmarnncxn poman (narnn) a pyrnr cnannnn (cpnn). [...]


188


* * *
B pesynrar na namnre nscnenann ne ce nsxnmuna nsmoxnocrra
sa onesn uacrn, n xonro yxnncxn npesnnrep ronopn sa rornre,
ro a e nsnonsnan n nxon or nncmennre oxymenrn, sa xonro
cam rnpn, ue e uen. Hemo noneue, rona e rnpe neporno,
nonexe, xaxro nnxme, roromannra mexy npnmopcxnre po-
mann (narnnn) n onna anmann e no-crapa or yxnncxn
npesnnrep, a ne moxem a npenepernem n ]axra, ue Fap, a npen
ncnuxo neronnr xaronnuecxn xnnp, npes XI n XII nex e nn n
mnoro oxnnenn npsxn c onna anmann, ocoeno no npeme na
nepornnre cy]parannn npsxn cc cnnnrcxara npxna n opara
c yponnnx xoraro ornono ce rpcr npsxn cc cnnnrcxara
npxna. A a ne sapanme, ue n apcxnr enncxon Ipryp (oxono
1175-1189) e poen n 3aap. [...]
3a nxaxna no-cnaa roro-cnanncxa rpannn n yxn ronopn
n ]axrr, ue n cpenonexonna Cpn nmero ror e osnauanano
nrapnn, a ne cnannnn. Taxa cnnr na Cre]an Heman, xpan
Cre]an Hpnonenuann ( ox. 1227), n norpa]nra na cno ama
nnme: Enn orcrnnnx or cmoro nneme rorn, napnuano n
nrapcxo, na nme Crpes, ce ornenn na sana or mora pxana
(r.e. or Cpn)...
5

3a cmoro nnme c mnoro noponocrn n manxo no-mnanr or
Cre]an Hpnonenuann monax Teoocn n norpa]nra na cn.
Cana (nropara nononnna na XIII nex). To xasna: Hmame, nxaxn
cn na nme Crpes, maxap n snoymen, no or nncox po, or nrap-
cxara crpana, or napcxn po, ponnna na Kanon, nap saropcxn,
xororo, xaxro pasxasnar, yn cn. nmnrp. 3amoro rosn Kanon,
napr 3aropcxn, ce nnrna n paspymn mnoro rpnxn rpaone no
nna Tpaxn n no nna Maxeonn, samoro rorana Hapnrpa p-
xexa n nnaeexa ]psnre, xonro ne ce rpnxexa sa sanasnanero na
ocranannre rpaone, cunraxn, ue ne ca rexnn, a onsn, namnpaxn
rn onycrenn n nemomnn, pasopname rn, n ncnuxo craname cnope
Foxn npomncn. Taxa nrapcxnr nap Kanon rprna (1207)
xm Conyn c namepennero a ro sannaee, no mom ce npnnnxn
o rpaa, c Foxn npnca or nxaxna nennnma onxa n cpnero
IOTOMAHHBTA V C1PBHTE

189

ymp n nnesanno cnpmn. Hacnen ro Fopnn. Tosn ropecnome-
nar Crpes e nporonen or nap Fopnn, xoro cne yncrnoro na
nap Kanon e sansen napcrnoro, n meme a ro yne xaro napcxn
ponnna. 3amoro n rosn ror, xasannr Crpes, eme mnoro npouyr
sapan xpapocrra cn, n sa rona ome noneue my sannxaxa n my
xenaexa cmprra, xaro ce crpaxynaxa a ne n a ce nsnapn n a
rn nsne. Taxa, snaun, nporonen or rx n cncem orxnpnen, n-
maxn xe a ce yxpne, nsra y narouecrnnn nennx xynan n
camopxen Cre]an. A rosn xpncronmen paocrno ro npne c
ncnuxn, xonro xa omnn saeno c nero, nsxasnaxn xm nero
ncxaxna nmon n pyxenmnero na cnora xporocr. [...] 3a a ro
yen no-ope sa ncrnncxara npa n or nmon xm nero, ro ce
noparnmn c nero, neocronn, npe Cneroro Enanrenne, n ro
apn c mnoro xone n xopa n c ncnuxn norpenocrn. A npen rona,
xaxro xasaxme, rornre mnoro ce sacnnnxa n, namnpaxn mnoro
rpnxn rpaone nycrn n esnomomnn, sansexa rn n sannaxa,
npensexa n rpaonere oxono Conyn, pxexn n pnere cn n
Oxpn. Crpes oaue ce oxasan nenaroapen cnpmo Cre]an
Heman n my ce npornnonocrannn: H crana (Crpes) po na sanncr
n snoa, n es crpax or Fora noxnapn ymara cno, samoro sa ne-
nsponmnre opnnn na Cre]an xm nero my ornpmame c es-
ponn snnnn n npasnoymn, a cne xaro ce nomnpn c rpnnre n
sanouna cc cnonre rorn a cnpa nensponmo mnoxecrno or
pasnnunn napon n c ronma namennocr, penexn xaro nn, rpr-
na npornn neronoro oreuecrno c namepennero a my nanaxocrn n
cncem a ro onycromn. Ho, na-naxpa Crpes nenaeno ymnpa:
H raxa, cc crpamnn onxn or nennnma pana n cpnero rasn
nom nnesanno nsnycna x.
6

Cmo n Ipnropn Hamnax (ox. 1408) pasxasna n cnora no-
rpa]n na xpan Vpom III euancxn (1321-1331) xax npornn nero
ce nnrnan n 1330 ronna nrapcxnr nap Mnxann c ronma
nocxa, xoro cpan or pasnnunn crpann n or pasnnunn napon:
cne xaro cpan ne manxa nomom n or onesn rorn, xonro xnner
or pyrara crpana na ynan, rprnan nn nona xaro pasnnny-
nano mope
7

Or npnneennre annn nnxame, ue npes cpennre nexone
cpnre nenrn]nnnpar nrapnre c rornre.


190

Tona nenrn]nnnpane oaue ne e opnrnnanno cpcxo, a e
npemnnano y cpnre or nnsanrnnnre. Hne ne moxem n rasn
crarn a nannesem nn ncnuxn noponocrn sa rona xax ce e
crnrnano o rasn rnpe naxna nenrn]nxann. Hamara rnanna
saaua cunrame sa nsnnnena, oxonxoro xoncrarnpaxme nxon or
rnannnre ]asn n ]axrn.
Hpen ncnuxo rpna a cn npnnomnnm, ue rpaxncxnre rern
(Gtai, Gaetae, Getae) ome no npemero na Xepoor n Tyxnn,
snaun n V nex np. Xp., nacennar nara pra na onnn ynan
(Hcrpym). Xepoor nnme (IV, 93): Hpen apn a ocrnrne
Hcrpym, na-nanpe noxopn cc cnna rernre. A rernre ca na-
xpapn n na-mnpnn or rpaxnre, xonro my ce npornnonocrannxa,
no xa nenara noxopenn. Tyxnn (II, 96) pasxasna xax cms-
nnxr na arnnnnre, rpaxncxnr nap Cnranx, nananan maxeon-
nnre (429 np. Xp.). To nnrnan na nona saeno c ocranannre
rpaxn ome n rernre or ornnara (r.e. cenepnara) crpana na
nnannnara Xemyc (r.e. nemnn Fanxan).
Ho-nararx Tyxnn xasna: Tesn rern ca ccen cc cxnrnre
n cn cnyxar cc cmoro opxne, xaxro n onesn, n ncnuxn ca
cpunn crpennn n esaun. [...]
Iernre oaue ome npen cpeara na IV nex np.Xp. nanycxar
ecnn (mxnn) pr na ynan nnn Hcrp n ocnonanar pxana
na nenn (cenepnn) pr, xero npes 336 ronna np. Xp. rn nanaa
Anexcanp Bennxn. Hsuesnar or resn xpanma xm I nex np. Xp.
Ho npemero oxono Xpncronoro paxane Crpaon (VII, 3) napnua
onacrra mexy onnn Hpyr n necrp rercxa nycrnn, r.e.
semra, or xoro ca nsuesnann rernre, nnn semra, xoro nxora re
ca nacennann. Ho nnpexn ncnuxo rona nmero rern, a neporno n
ocrarnn or rercxn napo, ce nnn sanasnnn n Mnsn, snaun na
ecnn, mxen pr na ynan, n no-xcno.
Km cpeara na III nex cne Xpncra n ornynancxnre xpanma
n no ceneposanann pr na uepno mope ce sacennar nsrouno-
repmancxn rorn.
8
He camo noonero na nmero, a na-neue rona,
ue re ce nacrannar n onasn sem, xero n no-crapo npeme ca
xnnenn rernre, ana nono pnmcxnre n nnsanrncxnre nncarenn
or IV nexa nararx peonno a nenrn]nnnpar repmancxnre rorn
IOTOMAHHBTA V C1PBHTE

191

cc crapnre rpaxncxn rern. Mncn, ue me e ope axo ns-
rxnem ome ryx n rona, ue nenrn]nnnpanero na no-mnanre nnn
no-xcno omnnre napon c no-crapnre, a uax n oranna nsues-
nannre napon, y pnmnnre (narnnnre) n nnsanrnnnre e onxno-
neno nnenne, xoero nourn peonno ce nonrap. Taxa, Enn
Cnaprnan n xnrnero na nmneparop Kapaxana (211-217) xasna:
Gothi, Getae dicerentur (X, 6), a n xnrnero na nmneparop Anro-
nnn Ier (211-212), par n cnnaeren na Kapaxana: Geticus
maximus quasi Gothicus (VI, 6), oxaro Rnn Kannronnn n xn-
rnero na nmneparop Maxcnmnn Tpaxnen (235-238) nnme sa nero:
Semper cum Gothis commercia exercuit; amatus est autem unice a
Getis, quasi eorum ciuis" (IV, 5). Tasn nenrn]nxann nsnpnemar
n xpncrnncxnre nncarenn. Hemo noneue: re sanounar a cnpsnar
rornre nnn rernre c nnecxnre Ior n Maror, cnnonere na ]er.
3arona cn. Heponnm (331-420) nnme: Et certe Gothos omnes retro
erudii magis Getas, quam Gog et Magog appellare consueuerunt.
Hae itaque septem gentes, quas de Japheth venire stirpe memoravi,
aquilonis partem habitant (Migne PL XXIII, 2). Cnena ro n cn.
Anrycrnn (ox. 400): Gentes istae, quas appellant Gog et Magog,
non sic sunt accipiendae tanquam sint aliqua parte terrarum barbari
constituti, siue quos quidam suspicantur Getas et Massegetas propter
littera horum nominum primas siue aliquos alios alienigenas et a
Romano iure seiunctos (II, 15). axe n aneunnr ncnanen Hanen
Oposn (Orosius, ox. 430), n nponsneennero cn Historiarum ad-
versus paganos libri septem, xasna: Modo autem Getae illi, qui et
nunc Gothi (I, 16).
Pasnpa ce, ue rasn nenrn]nxann e mnnana npes cpenone-
xonnero c naxno onnnenne. H ncropnnnre, n pyrnre nncarenn
no onona npeme nce no-uecro nasonanar ncnuxn ornynancxn
napnapn c nmero cxnrn snaun n rornre (nnn rernre), n xynnre,
n nrapnre, a na-naxpa n cnannnre, camo samoro re ncnuxn
nnann o rpannnnre na pnmcxara nmnepn or onacrnre na crapa
Cxnrn. Hpes cnenamara ]asa nnsanrncxnre nncarenn sanounar
a nenrn]nnnpar rernre (r.e. per consequens rornre) n cnan-
nnre. Or ryx nma camo ena xpauxa o nenrn]nxannra na resn
napon nomexy nm. Ero no rosn naunn cnannnre cranann rorn
IOTH H IETH

192

(rern) n axe cxnrn, a nonexe n nrapnre omnn or onasn crpa-
na na onnn ynan, nno cncem nornuno n rx a sanounar a
orxecrnnar cc crapnre rern, r.e. c rornre, a n cc cxnrnre.
Bs ocnona na rona, ome nenx me nonropnm namn rnanen
pesynrar: nenrn]nxannra na cnannnre (na npno mcro cpn-
re n xpnarnre) c rornre, a cne rona n na nrapnre c rornre,
xaxro orxpnxme na-nanpe n namnre crapn sanann nerenn n
xponnxn (nanp. n nerenara sa Cn. ym, cne rona n neronnca na
yxnncxn npesnnrep n n nponsneennero na apxnxon Toma), a
cne rona n y namnre no-xcnn nsrounn arnorpa]n (Cre]an
Hpnonenuann, Teoocn n Hamnax), ncmnocr e or nnsanrn-
cxn nponsxo n e ocnonano na mannra na nonnre napon a ce
ana nmero na cornernnre crapn napon, or unnro semn re ca
nnann nnn n unnro semn ca ce sacennnn.
9

Tona nnenne ce nocnna n or cnenamnre nxonxo annn.
Ome Komec Mapnennn (Comes Marcellinus, ox. 535) n cnora
xponnxa e nenrn]nnnpan rernre cc cnannnre: Mundo Illyricia-
nae utriusque militiae ductor dudum Getis Illyricum discursantibus
primus omnium Romanorum ducum incubuit eosque haut paucis
eorum interemptis fugavit,
10
oxaro Hopan (Jordanis, ox. 551),
cam no nponsxo ror, nenrn]nnnpa rornre cc crapnre rern.
11

Taxa e pasmnmnnan n cnpemennxr na Hopan, nnsanrncxnr
ncropnx Hpoxon ( cn. 562). B cunnennero cn Iomcrama eoua
(I, 24) ro xasna: Koraro rornre npes 537 r. nananann Pnm, nxon
narpnnnn nsnecnn nane nxaxno npopouecrno na Cnnnna, n xoero
ce xasnano, ue npes mecen xnnnrnn (mnn) Pnm ne rpna a ce on
or nnmo, xoero e rercxo, ,,samoro, xasnaxa, rorn n rern ca eno n
cmo
12
. Ha pyro mcro (IV, 5) Hpoxon xasna: Or onasn crpana
na Meorncxoro esepo (Asoncxo mope) n nporoxa, xoro ro cnps-
na c uepno mope, perr e nacenen or rerpaxcncxnre rorn, cne
rx rornre, nnsnrornre, nanannre n pyrn rorcxn napon. B
mnnanoro re ce napnuaxa n cxnrn, samoro ncnuxn napon, xonro
nacennar onesn npeenn, nocr omoro cxnrcxo nme; nxon or
rx ce napnuar n canpomarn nnn menanxnenn
13
. H na-nocne n
xnnrara cn Bauoa.crama eoua Hpoxon nnme (I, 2): Koraro
Xonopn nn nmneparop na 3anaa, napnapnre, a ocoeno rornre,
IOTOMAHHBTA V C1PBHTE

193

nanannre, nnsnrornre n rennnre, sanounann a pymar nmnepn-
ra. Hpen rn napnuaxa capmarn n menanxnenn, a nxon napnuar
resn napon n rern
14
. H Hsnop Cennncxn ( 636) n cunnennero
cn Historia Gothorum nenrn]nnnpa rornre c rernre n cc cxn-
rnre cc cnennre ymn: Gothi, de Magog Japhet filio orti, cum
Scythis una probantur origine sati; unde nec longe a vocabulo dis-
crepant. Demutata enim ac detracta littera, Gethae quasi Scythae sunt
nuncupati
15
.
Ho rona npeme nnsanrncxnr ncropnx Teo]nnaxr Cnmoxara
(ox. 570-640) ornono sanouna a nenrn]nnnpa cnannnre c rern-
re n xareropnuno nnme, ue rercxoro nme e no-craporo nme na
resn napnapn (r.e.
.
cnannnre)
16
. Tasn nenrn]nxann cne rona
ce cpema n npn narpnapx uorn (ox. 860) n neronnre oanxn xm
xponnxara na Teo]nnaxr Cnmoxara.
17
Ho ome npen nero
nnxame, ue enn or na-naxnnre crapn nnsanrncxn xponncrn,
Teo]an (ox. 812), na eno mcro n cnora Xpouoepaqu, pasnpa
ce ns ocnona na no-crapn nsnopn, nenrn]nnnpa cxnrnre c rep-
mancxnre rorn, a na pyro c rypancxnre xynn.
18
A Hponxnrenr
na Teo]an (ox. 940), xoro paorn no nasopa na nmneparop
Koncranrnn Farpenoponn, napnua nx xpnarnre n cpnre cxn-
rn.
19
Hemo noneue, n cam Koncranrnn Farpenoponn, xoro or
cno crpana e na-opnr nosnanau na crapara ncropn na xpna-
rnre n cpnre, na eno mcro cmo raxa rn nasonana cxnrn
20
, a
rona ouennno e nsnpnen or nero n Hn Ipamarnx (ox. 1013).
21

Cera nn crana cno orxe moxe yxnncxnr npesnnrep (ox. 1180)
a xaxe cnenoro: Caeperuntque se litrique populi valde inter se
diligere, id est Gothi qui et Sclavi, et Vulgari, et maxime, quod ambo
populi (r.e. rorn xonro ca cnannn n nrapn) gentiles essent, et
una lingua esset omnibus (r.e. cnanncxn esnx), a apxnxon
Toma (ox. 1260), ouennno cnenaxn nero: Gohti a pluribus dice-
bantur, et nichilominus Sclaui n no-nararx: In terra uero Getha-
rum
22
, que nunc Seruia seu Rasia nuncupatur, prope stagnum
quoddam (Cxaapcxoro esepo) ciuitatem fecit construi (nmneparop
noxnennan), quam ex suo nomine Diocliam appelavit
23
. [...]
IOTH H IETH

194

FEHEXKH
1
Hopan resn ymn, n ocoeno nopan sanctae sedis archiepiscopatus Dio-
cletanae ecclesiae n nostra civitatis, na xoro ne ana nme, Tyepo cunra, ue
yxnncxnr npesnnrep e xnnn n paornn npxy cno neronnc ome n crapara
noxne, xoro cnope nero rorana ome e npon]rnana. 3acnyxana nnnmanne n
ocrorencrnoro, ue apcxnr enncxon Ipryp n cnoero nncmo or 1178 r. napnua
cnora npxna: Dioclitana ecclesia. [3a arnponxara na neronnca nx. monre
enexxn xm rexcra na Bnmnu, crp. 15 cn. Cnpemennara ncropnorpa]n ne
nopxa cmo neronara resa, ue rexcrr npecrannna ennno nno en. pe.]
2
anono nnme: Nuncius autem, qui infidelis erat, hortatu ducis baptismum
suscepit. Erant enim Sclavi adhuc gentiles quia a Gothis originem traxerant
H. Simonsfeld, Andreas Dandolo und seine Geschichtswerke, Mnchen, 1876, c. 156.
3
Fr. Racki, Acta sanctorum, Doc. 288, Aprilis vol. II, 8: desumpta ex breviario
Spalatensi.
4
Thomas archidiaconus Historia Salonitana, n: Monumenta spectantia historiam
Slavorum meridionalium XXVI, ed. Fr. Racki, Zagrebiae, 1894, c. 49: Dicebant
enim gothicas literas a quodam Methodio haeretico fuisse repertas, qui multa contra
catholice fidei normam in eadem sclauonica lingua mentiendo conscripsis, quam ob
rem diuino judicio repentina dictur morte fuisse damnatus. [Fnrapcxn rexcr or
nocranonnennero na Cnnnrcxn cop nx. n: HHFH II, Co]n, 1960, c. 370-371
en. pe.]
5
P. J. afark, ivot Sv. Symeona od krle tpna, 22, nnrnpano cnope npe-
noa na Famn, Cmape cpncre ouoepaquje I, c. 62-63.
6
Xnrne na cn. Cana or monax Teoocn, nynnxynano or annunu no
nenepnoro sarnanne: ueom ua Ceemu Caea. Hannca omenrnn, Feorpa, 1860.
Hnrnpanara uacr sa Crpes ce namnpa na crp. 103. Baxnoro n resn annn e, ue
rornre (r.e. nrapnre) nnxame xaro nacnnnnnn n esnepnnnn, xoero no cmncn
n yx orronap na npecranara na npnmopcxnre nsnopn sa rornre.
7
Hamnaxonara norpa]n na xpan Cre]an Vpom III euancxn e nynn-
xynana or Ba]apnx n I.acuur cpncroe v:euoe opvumea, Kn. XI, Feorpa, 1859.
Hynnxynana e c nsnecrnn nonpanxn n or Cron Honaxonn n Cmapuue, xn.
XVI, 112, 3arpe, 1884, n n I.acuur XI, 71.
8
Tyx Bnmnu nsnpnema c nnmo neoxasanara resa na ncropnnnre or XIX n.
sa sacennane na repmancxn rorn, xaro nnnsa n npornnopeune c nnrnpannre or
nero no-nararx cpenonexonnn anropn. B rosn cmncn npnneennre nnrarn ca
rnpe naxnn n noxasnar nocroncrnoro, c xoero cpenonexonnnre anropn
ennoymno rnpr, ue rern n rorn ca eno n cmo nemo a rona nocroncrno
ne moxe a ce ocnn c nxaxno sanyxenne, cne xaro nnro enn anrop opn
ne nsxasna npenonoxenne, ue nnpocnnre rorn nxa mornn a ar cncem
pyr napo, pasnnuen or ope nsnecrnnre na anrnunnre anropn rern. H rxmo
Hpoxonn, xoro n cnyua e enn or na-xomnerenrnnre cpenonexonnn anropn,

IOTOMAHHBTA V C1PBHTE

195


xasnaIot0ik 0vq o v ku u potcpov tc v ku tuvv oti, t o o
uvtev ciot tc ku xiooetutu Iot0oi tc coi ku Buvoioi ku Ooiotqoi
ku Iquioc. uui cvtoi Luupoutui ku Mcuuivoi vouovto es d o
ka Getik qnh tat' kloun. [...] oto c cp otuv Istpov k uuio
kouv r.e.: Cmecrnynann ca, a cmecrnynar n cera mnoro rorcxn n pyrn
nnemena. Ha-ronemnre n na-npouyrnre cpe rx xa rornre, nanannre,
nnsnrornre n rennnre. A npen rn napnuaxa capmarn n menanxnenn; nxon nx
napnuaxa resn napon cmo n rern [...] Or pennn npemena re xnneexa orn
ynan Procopii de bello Vandalico =Procopii Caesariensis opera omnia rec.
Jacobvs Havry, Editio stereotypa correctior addenda et corrigenda adiect Gerhard
Wirth, Lipsiae, 1958), III (V), 2, 2 n 6. Cpn. IHFH II, Co]n, 1958, c. 112 cn.
en. pe.
9
3a rona e nncan L. Nieder1e n Slovenske Staroitnosti II, c. 187-190, 315-317,
375. [Hmenno Hnepne e enn or csarennre na resara, ue cpenonexonnnre
anropn no nxaxna cn nnepnn nenrn]nnnpar nonnre napon c nmenara na
crapnre. A n rasn resa ocrana neocneno xe nsuesnar crapnre napon
n, pasnpa ce, orxe nnar nonnre. Hpn rona ce oxasna, ue nonnre napon
es nsxnmuenne sanasnar esnxa n onuanre na crapnre en. pe.]
10
Th. Mommsen, Chronica minora saec. IV, V, VI, VII II, Berlin 1894, c. 103
(=Monumenta Germaniae hisorica. Auctorum antiquissimorum, tomus XI). ue ryx
crana yma sa cnannn, r.e., ue rernre na Mapnennn ncmnocr ca cnannn nx.
L. Niederle, op. cit. 189-190, xero ce nsnpnema rnxynannero n crynra na
Jonan Paonn: Ko cv eemu v xpouuu ro+eca Mape.uua (I.ac Cpncre Kpaee-
cre Araoe+uje xn. IX, c. 204-214).
11
Th. Mommsen, Jordanis Romana et Getica. Berlin 1882, 64, 70 (= Monuu-
menta Germaniae historica, B 1, V, 1). Hosonanaxn ce na nocouenoro no-rope
mcro Hopan xasna: Dio storicus et antiquitatum diligentissimus inquisitor, qui
operi suo Getica titulum dedit (quos Getas iam superiori loco Gothos esse
probavimus, Orosio Paulo dicente)... [3a anancxo-rercxn nponsxo na Hopan
nx. enexxnre mn xm neronara Hcmopu, c. 33-38 en. pe.]
12
Getikn gr fasin qnoj toj Gtqouj (ed. Haury, Procopii Caesariensis
opera omnia, vol. II, Leipzig 1905, c. 121).
13
Hax ram, c. 504. [Ho rosn nnpoc nx. crynra na C. Hecno n cmn
copnnx, c. 159-168 en. pe.]
14
Hax ram, vol. I, c. 311.
15
Th. Mommsen, Chronica minora... ed. cit. 293 n 268.
16
Theophylacti Simocattae Historiae ed. de Boor, Leipzig, 1887, 116-117
(III 4, 7); 232 (VI 6, 14); 247 (VII 2, 5).
17
Photii summaria, ed. De Boor, c. 8 n c. 13: o d Gtai toi Sklboi t per
tn Qrkhn lumanonto.
18
Theophanis Chronographia ed. de Boor vol. I, Leipzig, 1883 c. 66, 102.
[Ecrecrneno, n rexcra cn nnro Teo]an, nnro neronnr nponxnren, ynorpe-
IOTH H IETH

196


nar ymnre repmancxn rorn n rypancxn xynn, xaxro rn nnrnpa Bnmnu,
xoro no rosn naunn nomara na cpcxn unraren a cn nscnn npecrannre
en. pe.]
19
Hax ram, c. 288: Skuqn Kpeutoi fq ku Lcpoi.
20
Constantinus Porphyrogenetus, Vita Basilii, ed. Migne, PG 109, col. 304:
'A t cv ppo vioovtu iov ote ce kut to povoo t coeo
uoiciu Buoiciou t oc pp oooevov poui oiqqouo0ui. 'Akoo0e p
to oipo ku tv kut tv 'Espuv puutev cov cq0vtev t
uoiciu to Miu, ku [...] oopou to upupoi ccvqcvq, ti c v
ku tv v Huvvoviu ku Auutiu ku tv ckcivu toutev oiukcicvev Lku0v,
Kpeutoi fq ku Lpoi ku Zuouo Hcpouvitui tc ku Kuvutui ku
Aiokqtiuvo ku [Nu]pcvtuvo, t vkuqcv tv `Reuiev pikputciu qviu-
suvtc utovoo tc ku utooootoi ku0cotqkciouv, oiev povtev ovov
pocvoi. B cunnennero cn De Thematibus, edit. Bonn, 50, Koncranrnn Farpe-
noponn pasxasna xax nmneparop Rcrnnnan II nacennn Crpnmoncxara rema (n.
Crpymnmxo) c nxaxnn cxnrn. B. 3narapcxn, Hcmopu ua npeomo o.eapcro
apcmeo, I, 1, Co]n 1918, c. 159-161, ocnna, ue no cxnrn rpnano a ce
pasnpar nrapn.
21
Leonis Grammatici Chronographia, ed. Bonn. 160: t spria okontej
Skqai.
22
B nxon napnanrn na pxonnca, mexy xonro n crapn narnxancxn (XIV n.),
nnme Gothorum.
23
Thomas archidiaconus, ed. Racki II, 26.



AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS
Boanap Henuen
Ena nn npn nscnenanero na craponrapcxara n crapocnann-
cxara rpannn n onacrra na ]nnoco]nra moxe a nsnnxne
no-rpyen, no-sanneren, no sarona nx ronxona no-nnrepecen n
snaunrenen nnpoc or rosn, xoro ce nocran n nacromara
cryn. Tpynocrra n cnyua nna ne camo or npemera na npo-
yunanero, a n or nyxara a ce npeopnm c narpynann n sana-
nara nayxa or eno cronerne nacam onnr, no cnnara na xoro r
cunra neue sa yrnpeno, ue cmrannr n mnnanoro sa cnanncxn
]nnoco], yuen n nncaren or IV nex Ernxyc Hcrep, poen n npe-
ennre na nemna opyxa, ne e cnannnn, a npn ncnuxn cnyuan
sananoenponeen. Taxa ce e crnrnano oram, ue ocranen es sa-
mnra, enncrnennr cnanncxn mncnnren or ronxona panno npeme,
nopan nacrounnocrra na nn orp sanann nscnenaun n xpa na
xpanmara e nponsrnacen opn sa npnanen, camo n camo a ne
ocrane raxn, xaxnro e nn n ecrnnrennocr.
1. HCTOPH HA BTHPOCA 3A uHHOCOuA ETHKVC HCTEP
Hpes 1852 r. ]pencxnr yuen dAvezac nsana pannocpenonexonen
rpy c ]nnoco]cxo n reorpa]cxo-ernorpa]cxo cpxanne
1
. Anrop
e Ernxyc (Aethicus), a npnnr my npenoau na narnncxn esnx cn.
Heponnm (~347-420), xoro orensna sa nero, ue no naponocr e cxnr
or naropoen nponsxo (natione Schitica nobile prosapia parentum) n
n npnnoxenne xm cno npeno ana opasnn or yxnnre, c xonro e
nanncan opnrnnanr (suos characteres litterarum quos adinvenit, ita
distinxit). Eno cronerne no-xcno ce nonna rpyr, xoro nperenn-
pa oxonuarenno a ecnannnsnpa rosn anrop, xaro ro onn sa npnan-
en.
2
3a a ce crnrne oram, n reuenne na cro ronnn penna nscne-
naun ca npnannn ycnnne cne ycnnne, rnacxaxn Ernxyc or nsrox,
or ponara my opyxa, nce no-nasana, sa a oe pe a onr sa
nerona ponna ocrponnre oxono npnancxn pr. Hpnn Kyncrman
3
n

,
Crynra e nynnxynana sa npnn nr n cn. unnoco]cxa mncn, 1979, 2, c. 72-85.
Tyx ce neuara c manxn cxpamenn n axryannsnpann or anropa enexxn, es a
ce nocouna nsnsnara npes nocnenannre rpn ecernnern nnreparypa.



198

Por
4
ocnopnar anrenrnunocrra na cunnennero na Ernxyc, nsa-
eno nonropno or Byrxe
5
, xoro nsnnsa c nerona samnra.
6
B
cmara 1853 ronna Heprn npann pyro nsanne na rexcra,
7
n
xoero, maxap n enonpemenno c Byrxe,
8
no mnoro no-ocrono,
oocnonana namnpoxo nsnoa sa cnanncxara npnnanexnocr na
Ernxyc. Benara oaue rosn nsno ce ocnopna, mexy pyrnre n
or nsnecrnn nanpemero cn canxrnerepyprcxn npo]ecop Kynnx
8
.
Hxonxoro nsann na nponsneennero na Ernxyc camo sa ena-
ne ronnn, mnoroponnre penensnn, cnopone n ncxycnn no
nna Enpona nn noxasnar xaxn nnrepec e npensnnxano rona
nayuno cnrne. Ho nanpena crpemexr Ernxyc a ce oes-
cnannn n ]nnoco]cxo-xocmorpa]cxnr my opnrnnanen rpy a
ce npnann xm sananoenponecxara nnreparypna rpannn.
Iyrmmnr
10
ce onnrna a oxaxe, ue cunnennero e nsnnxnano
npes VII nex n pxanara na ]panxnre, a Kpym
11
npes VIII nex;
n nceprannra cn Xnnxonnn (nnn Xnnxonnu)12 rnpn, ue
rnopara e csaena cne 768 ronna, a anropr ce rpcn neue
xm Fpnrann.
13
Cmenpemenno ce orxnpn
14
opn onycxanero rpyr na Ernxyc
a nma rpnxn nporornn, xaxnoro mnenne nopxa Fym.
15

H raxa nname o na-xpann n xapaxrepen nscnenau na nn-
poca, nocouenn Htone, xoro ce npncennna xm reopnra, ue
Ernxyc e npnanen n cxnama nenra na npoyunanero cn no nnpoca
raxa: xaro nsxoxa or npemenona na cunnennero ne no-panna or
768 ronna, a onpeenn xo ce xpne sa anropcxoro nme n xe
rouno e nanncano camoro nponsneenne.
16
Htone ynenuana oceram-
nnre ycnnn na sananoenponecxara nayxa a oescnnna ocnon-
noro oxasarencrno, ue ]nnoco]cxara n xocmorpa]cxa rnopa na
Ernxyc Hcrep e nanncana or cnannnn npes IV nex, maxap n rona
oxasarencrno a ce ana n nynnxynann or Byrxe rexcr na camoro
cunnenne
17
, xero nnme: Incipit Liber Ethici translato e philosophi-
co edito(s) oraculo a Hieronimo presbytero dilatus ex cosmographia
it est mundi scriptura edicta Aethici philosophi cosmographi
18
n


Explicit liber Aethici philosophi chosmographi natione Schitica
nobile prosapia parentum. Ab eo enim ethica philosophia a reli-
quis sapientibus onginem traxit.
19

AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

199
C pyrn ymn, Htone, cmo xaxro cnonre npexonnnn orcro-
na cnenara resa: 1. ue cunnennero na Ernxyc ne e ncmnocr or
anrop no raxona ncrnncxo nme, a ro n na-opn cnyua e ncen-
onnm na mnoro no-xcen nncaren. 2. T xaro rnopara e nann-
cana n xpa na VIII nex, nensmoxno e a e npeneena or nxa-
xn pyr esnx (r.e. cnanncxn) na narnncxn, a camo e cxparena n
nnonsmenena or nocouenn n ne Heponnm, samoro rosn nnen
xpncrnncxn yuen, xoro npn npenexa Fnnnra na narnncxn
esnx, xaxro e nsnecrno e npexapan uacr or xnnora cn npes IV nex n
anmann.
Boenn or nspnunoro cneenne n rexcra na cunnennero, ue cn.
Heponnm ro e npenen or opnrnnannn my esnx na narnncxn, nnrn-
pannre Heprn n Byrxe npnemar sa npemenona na rnopara IV nex
r.e. nexa na Heponnm. Tona arnpane e enncrnenoro nsmoxno n
ro nna xaro cnecrnne or ymnre na neronn npenoau n cnpe-
mennnx. a npnemem ncnuxo rona snaun npocro a ce onepnm na
cneennra n rexcra na cunnennero, xonro ca nannne nn ncnuxnre
my nosnarn narnncxn nepcnn. A axo ne ncxame a npnemem resn
cneenn, rpna a orxnpnnm nnoro nponsneenne na Ernxyc-
Heponnm xaro ]nxnn, sa a em nocneonarennn n pasnpocrpem
neonepnero cn xm ena or uacrnre my npxy nnoro.
Hr xm raxona ecrnne, nnpexn nnara my neccroren-
nocr, noema Htone. To ce crpemn a saonxonn annnre n rexcra sa
neronn anrop xaro enncrneno nonoxnrennn n cnrypnn n nn npe-
nara eno cnoe nocrpoenne cc cnenoro cpxanne: cunnenne-
ro e nanncano n xpa na VIII nex nanpano na narnncxn esnx or
npnanena Bnprnn, enncxon na 3annypr, no ncenonnma Ernxyc
Hcrep xaro anmsopna n naponuna nerona nonemnxa cpemy cnpe-
mennnxa my, yuenn Fonn]ann. Ocoena rexecr na ononre cn
Htone ncxa a npnae upes naneorpa]cxn ananns na na-
crapn sanasen npennc na cunnennero, xoro cnope nero
rpna a e ornecen xm anapcxara nnreparypna mxona na
enncxon Apeo or upasnnr (764-783 ronna).
20
A cnope Htone
anapcxn ca cmo raxa n cnenamnre no npeme npenncn, xaxro n
nsomo sa nero Fanapn e nenrpr na pasmnoxananero na nep-
cnn or Ernxonoro nponsneenne.
21



200

Anropr npnanen, mecronona na rpya my Fanapn,
npeme xpar na VIII nex. H ero, ue ocranenoro or Heponnm cne-
enne n npeneenoro or nero cunnenne sa anropa Ernxyc Hcrep,
cxnr or IV nex, xaro ue nn nannno nna ennmnnnpano. Ho axo
Htone cn e nocrannn nenocnnnara nen a oescnnn upes pas-
cxenn nna nopenna ]axrn, nne me ce nocrapaem ryx a
oxaxem, ue resn ]axrn ca neonponepxnmn, a onnrr a ar
onenn sa ]anmnnn e norpemen n nopouen.

2. BT3PAXEHH CPEBV VHHBOXHTEHHTE HA ETHKVC HCTEP
Hsxoxaxn or ocrorencrnoro, ue n namara nayuna nnreparypa
nnpocr sa Ernxyc ne e nocrann n e nenosnar, nannno ecrecrneno
n nno unrarenr a xaxe: oryx ce ronopn sa enn nensnecren
anrop na nxaxn ronm rpy. Moxe nn a ce npneme eno nnn
pyro rnpenne sa nero, es a nosnaname camn rpy? Taxa ue
nne me nynnxyname n rpya na Ernxyc no-rouno ornacmara
ce xm nenocpecrnennre nn nnrepecn nerona ]nnoco]cxa uacr.
Ho cunnennero na Ernxyc e nropnr nope nponem n sarona ro
ocranme xaro npemer na nropara nononnna or crynra nn. Hp-
nnr nponem e: Ko e Ernxyc Hcrep n ann cn crpyna nsomo a
ce sannmaname c nponsneennero my? 3amoro axo nancrnna Htone
e npan, rorana rpna a orcrnnm nsyuananero na rosn nnpoc na
ncropnnnre na anapcxara, npnancxara n nsomo sananoenpo-
necxara xynrypa. Or rona, ann me cymeem a sanasnm cnann-
cxara npnnanexnocr na Ernxyc, sanncn n nnrepecr nn xm ne-
ronara rnopa xaro nspna no npeue nsnec1na na nac npona na
cnanncxa1a qnnocoqcxa uncsn. Ero samo npen ncnuxo rp-
na a oxaxem, ue Ernxyc e cnannnn or mnoro panna enoxa n
orryx ue cunnennero my nnnsa n xpra nnrepecn na ncropnra
na cnanncxara xynrypa. Tona me nsnpmnm upes cncrema or
nspaxenn na npornnnnre mnenn n onon n nonsa na
namero

HTPBO BT3PAXEHHE
noxo sanyxenne e a ce cmra xaro Htone,
22
ue rpyr na
Ernxyc crana nsnecren na nayxara n npemer na nscnenane or
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

201
1852 ronna nacam. 3amoro n neorneuarann sa xanocr pxonnc no
ncropn na nrapnre or nsnecrnn nrapo-xpnarcxn yuen or
XVIII nex npo]ecop upann Kcanep Hnan e Heuennu (1707 o
1781) na crpannna 89 namnpame orxc or cunnennero na Ernxyc
no sarnanne Ex Aethici Cosmographia (Hs Koc+oepaquma ua
Emurvc).
Tyx Heuennu nsnonsna onona mcro or xocmorpa]cxara uacr
na cunnennero, xero ce ronopn sa mnoro pannn cnnerencrna
sa npanrapnre. Tona ce nnxa or nsnecennre ncrpann na crpa-
nnnara repmnnn, na xonro nne me ce npnem ornono nn npsxa c
xpnrnxara na meroa na Htone sa emn]pnpane na cnenn]nunnre
ernorpa]cxn nonrn na Ernxyc. Baxnoro e pyro ue enn an-
ropnreren sa npemero cn yuen xaro Heuennu, n nponxenne na
10 ronnn xannnep n na nrn pexrop na ynnnepcnrera n Ipan, ne
ce cmnna n anrenrnunocrra na nmero Ernxyc n n rpya my, a ro
npnnnnua xaro naxen nsrounnx sa pannara ncropn na Kanxasxn
pernon n sa npanrapnre. Hpn rona ]axrr, ue Heuennu nonsna
Ernxyc xaro nsnop sa npanrapcxara ncropn, noxasna, ue ro
enn nex no-pano or sananoenponecxnre yuenn npannnno e cxna-
nan ecrnnrennara npsxa mexy mecropoxennero na Ernxyc
cpe na-ceneponsrounara uacr na Fanxancxn nonyocrpon n npo-
nsrnuamnre or rona neronn nnrepecn xm cnpsannre c rasn
repnropn ernnunn omnocrn. Ero samo nxnmunanero na orxc
or rpaxrara na Ernxyc n rpya na Heuennu ne moxe necno a ce
omanonaxn xaro oxasarencrno, ue npes XVIII nex rosn rpaxrar n
neronnr anrop ca nnn nsnpnemann xaro anrenrnunn n ecr-
nnrennn. H ronxona no-ysnnmn nopan neocneomenocrra cn sa
raxn snaunrenen ]axr ce oxasnar neronnre xpnrnnn, unro
nocneen npecrannren e Htone.

BTOPO BT3PAXEHHE
Axo cranonnmero na Heuennu sa anrenrnunocrra na Ernxoc ne e
ocraruno oxasarencrno sa samnrnnnnre na resara na Htone,
nne me npnneem enn ocoeno naxen ]axr or cunnennra na
enexnrn nemcxn yuen n ]nnoco] or VIIIIX nex, aar or uyna
n enncxon na Mann Xpaan Manp (Hrabanus Maurus, 780-856). B
IOTH H IETH

202

cno rpaxrar 3a usoopemeauemo ua esnnnre,
23
arnpan or 856
ronna, ro nnme: Cne enpecxara, rpnxara n narnncxara
asyxa nna nsnamepena or ]nnoco]a n xocmorpa] Ernxyc, poom
cxnr or naropono norexno, asyxa, xoro ocronourennr npes-
nnrep Heponnm nenpecranno pasnpocrpannan n cno napnanr uax
o ponnara na camn Xpaan, nonexe nsxenan a ynennun
nsnecrnocrra na rn yxnn c momra na cnora yuenocr n rpyo-
nmne. H Xpaan nsopasnn yxnnre n cno rpaxrar. 3aenexn-
rennoro e, ue re rnpe npnnnuar na no-xcnnre rnaronnuecxn
yxnn, na rnaronnnara, n rosn ]axr ce npnsnana nec or penna
anropn.
24
Hsnor e, ue Xpaan Manp npnema xaro npno nnrn-
panoro or nac cneenne n rexcra na rpya na Ernxyc sa neronara
naponocr, npemenonara na rnopara my n no-xcnara nameca na
Heponnm n ne. Xpaan e ocraruno ronm yuen, sa a ne ce
sanyxana, ome noneue, ue cam ro e nsnonsnan n npouyroro cn
cunnenne De Universo (3a ece.euama) nxon uacrn or rpya na
Ernxyc.
25
Hsomo Xpaan npnema, a ne orxnpn rnpennero
na Heponnm, ue Ernxyc e nncaren or IV nex or naropoen
cxnrcxn nponsxo. Hemo noneue: ro rnpn sa nero, ue e
nsoperaren na npo1o1nna na no-xscna1a asyxa na cnannn1e
rnaronnna1a. Taxa nne nname o nnpoca sa Ernxyc xaro
csaren na nparnaronnnara. 3a Xpaan e necmneno, ue asy-
xara na Ernxyc e rxmo cxnrcxa a rona snaun cnanncxa n
ue r e cmecrnynana ome n nauanoro na V nex, xoraro Heponnm
pasnpocrpannan n nopan rona ce e sanasnna nn ncnuxn
cnanncxn onacrn na sana or Cxnrn, uax o sacenennre c rep-
mannn paonn, or xonro e nponsnnsan Xpaan. Hne aname ryx
xonne na nparnaronnuecxnre yxnn na Ernxyc, no ne cnope
no-xcnara nm nepcn, npecranena n rpaxrara na Xpaan, a no
onaponann or Byrxe nannnrcxn npennc or npenoa na
Heponnm.
uaxrr, ue cnope cneennra na Heponnm n na Xpaan, Ernxyc
Hcrep nn nsnamepnn rnaronnuecxnre yxnn, a cmo, ue cnope
no-xcno pasnpocrpanenoro cpe xpnarnre npeanne rnopen na
rxnara rnaronnnara e Heponnm, ce npnema esycnonno or yue-
nnre, ocnopnamn anrenrnunocrra na Ernxyc.
26
Hnxo ocera ne e
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

203
ocnopnn cxocrnoro mexy asyxara na Ernxyc n no-xcnara
rnaronnna, nanpornn ncnuxn ro nornpxanar. Ha rona ocno-
nanne raxn sanouen nscnenau xaro Heprn ome npes XIX nex
onna Ernxyc xareropnuno sa cnannnn.
27
Or pyra crpana, cnnerencrna sa ynorpeara na asyxara na
Ernxyc orxpnname npenmno no repnropnra na sana or onnoro
reuenne na ynan, uax o nacenennre c repmannn paonn. Taxa
nne cme namepnnn nn cno na eno or nomemennra na mnoro
crapa uepxna nnso o rp. Hncpyx, nsnncan cc cncem noonn na
Ernxyconnre rnaronnuecxn yxnn. Taxn ]axr nornpxana cnne-
rencrnoro na Xpaan, ue nsoperenara na nsrox asyxa na Ernxyc ce
e pasnpocrpannna c nocpennuecrnoro na Heponnm uax o repman-
cxnre npeenn. Hemo noneue n xonrexcra cn Xpaan nno o-
nycxa, ue ]nnoco]cxo-xocmorpa]cxoro cunnenne na Ernxyc e
nno nanncano na poen cnanncxn esnx cc cmara rasn asyxa, a
anmarnncxnr narnnen Heponnm ro e npenen na narnncxn.
Hoxasarenno sa neccrorennocrra n renennnosnocrra na resara
sa ]nxrnnnocrra na Ernxyc e rxmo ocrorencrnoro, ue Htone n
pyrnre anrncnanncxn nacrpoenn nscnenaun ne morar a ne npne-
mar rnaronnuecxn, r. e. cnanncxn, onnx na nomecrnanara n xpa
na narnncxnre npenncn or cunnennero na Ernxoc asyxa, a n
cmoro npeme, cnope anraxnmenra cn, rpna a rnpr, ue
anropr na rasn cnanncxa asyxa ne e cnannnn; ocnen rona re
rnpr, ue Heponnm nancrnna pasnpocrpannan cpe cnannnre na
sana or Cxnrn rnaronnna, no nensmoxno nno rona a e npmen
ro n r. n. o raxnna noxn npornnopeun ce crnra camo n camo
a ce orneme or cnannnre na-pannnr rxen sacnnerencrnynan
or ncropnuecxnre nsnopn yuen. 3a a cme oxpa opocnecrnn
nn nsnponsnexanero na xpnrnxynanara or nac resa na Htone,
rpna a xaxem, ue ro ope csnana esnsxonocrra na nporn-
nopeunero, n xoero nsnaa, xaro or ena crpana nac1ona nspnuno
sa naanoc11a na noone1o ueay E1nxycona1a asyxa n cna-
nncxa1a rnaronnna, a, o1 pyra o1xasna na E1nxyc cnann-
cxa npnnaneanoc1. 3arona Htone npnrna o raxona xonrntop-
crno ro ce nosonana na eno nscnenane or 1939 ronna,
28
nno
nxnoneno or roranamnara repmancxa nonnrnxa xm cnannnre, n
IOTH H IETH

204

xoero nsnecrnn ]axrn ce opmar naonaxn n n xpana cmerxa nsnn-
sa, ue nancrnna cnomenarnr Bnprnn Hxeernxyc cnope Htone
e nspenn rnaronnuecxnre yxnn n xpa na rpya cn, no rona nno n
xpa na VIII nex, xoraro neue rn yxnn nnn nannne, csaenn
npenapnrenno no nnnnnero na ]panxn-mncnonepn npxy ocno-
nara na meponnnrcxoro nncmo n nrannancxn xypcnnen mnnycxyn n
onacrra na axnnnecxn narpnapxar n nonyocrpon Hcrpn.
29

Tona ne camo ne cnacna reopnra na Htone, a onexa o xpaen
acyp or ena crpana a ce npnema pasnpocrpanennero na nparna-
ronnnara npes IV-V nex or Heponnm
30
n nonynpnsnpanero n xaro
cnanncxo nncmo, a or pyra a ce rnpn na cmara crpannna y
Htone
31
, ue rona nncmo nno ccraneno npes VIII nex nn nenercxo-
ncrpncxara onacr nn npsxa cc cenepnonrannancxara nnc-
mena rpannn n orram or sana nanoxeno cpe cnannnre.
Pasxpnnanero na rona noxo npornnopeune n resara na Htone
e ocraruno a nanpann xopenno nenpnemnnna. Ocnen rasn
xoncrarann oaue nne me npnannm or cee cn ome eno nspa-
xenne cpemy ncnuxn anropn, xonro, noono na Htone, orxnpnr,
ue or IV nex nararx c nocpennuecrnoro n ycnnnra na Heponnm
na sana cpe cnannnre ce e pasnpocrpannana nparnaronnna, xoro
no cocrnenoro my neenoxparno npnsnanne, nornpeno or Xpa-
an, Heponnm nsen nmenno or Ernxyc Hcrep.

TPETO BT3PAXEHHE
3a cnnara na yexennero cpe cnannnre, ue nonsnanara or rx
ocoeno n xpnarcxara c]epa rnaronnna nm e sanemana or
Heponnm, cnnerencrnynar ne camo npnneennre or Heprn
32
n or
camn Htone
33
nsrounnnn, a n enn nourn omamen sa nac, nrapn-
re, anrop: nosnarnr oxrop no ]nnoco]n n yuen or nauanoro
na XVIII nex xon Heuennu (1681-1738), xoro n rpya cn no ncro-
pn n reorpa]n na cnera c Tesucu no ooua qu.ocoqu (3arpe, 1714)
nnme cnenoro: nec or ncnuxn esnnn na-mnpoxo ce e pasnpo-
crpannn cnanncxnr, napnuan cera nnnpncxn or Apnarnuecxo
mope nourn o Knra n Taprapcxn oxean [Tnxn oxean . a.].
Hpnonauannara ]opma na esnxa ce e pasnanana na mnoro pas-
nonnnocrn, n rona uncno resn na anmann, Bnnnx [nsrounara
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

205
uacr na Bmpremepr n sananara na Fanapn . a.], Foxemn,
Hononn, Mocxonn, Fnrapn n mnoro pyrn. Byxnn1e na 1osn
esnx ca na nna: xnpnncxn, nsnauepenn o1 cn. Knpnn, nou-
1n noonn na rpsnxn1e, n anua1nncxn nnn neponnucxn,
unn1o an1op e Heponnu.
34

Cne xaro xpnarcxara rpannn r mnoroxparno nonrap, ue
Heponnm e csan anmarnncxnre cnanncxn yxnn, snaun, ue
rona e cranano npes IV-V nex npemero na Heponnm. Ho rona
osnauana cmo raxa, ue ome rorana na Fanxannre, n opn n na-
sananara nm uacr, e nmano cnannn, sa xonro resn yxnn nnn
npenasnauenn copasno esnxa nm. H na-nocne osnauana, ue ocra-
nenoro or camn Heponnm cneenne sa anropa na npeneenn or
nero na narnncxn esnx rpaxrar, Ernxyc Hcrep, ccrannn asyxa na
cno esnx, e npno. Axo no Heponnmono npeme n anmann e nma-
no nyxaemn ce or asyxa cnannn, na xonro ro an, ome npen
rona n nsrounn xpa na Fanxancxn nonyocrpon rpna neue a e
nmano cnannn, or xonro ro nsen, sa a ae na sanannre.
Heponnmonoro cneenne e npno nsnno, nxnmunrenno n n rasn
uacr, xoro yrnpxana cxn1cxn nponsxo na Ernxyc, xoro ne e
pyr, a nmenno cnanncxn, samoro no npemero, xoraro e ocraneno
cneennero, xaxro me oxaxem no-ony, enoro e rxecrneno na
pyroro, Hopan rona ecrecrneno e Ernxyc Hcrep a ce cunra sa
cnannnn. 3arona n ccranenara or nero asyxa na ponn my esnx
no-xcno nna nsnpnera c nocpennuecrnoro na Heponnm or sa-
nannre cnannn. Cnanncxara npnnanexnocr na Ernxyc c ncnuxn
nponsrnuamn or ne cnecrnn nne me oxaxem c penna onon.

3. OBOH B HOH3A HA CHABHHHA ETHKVC HCTEP
Htone n noonnre my orpnnarenn na Ernxyc ca ocoeno cnan n
anannsa na cneennero or Heponnm, ue Hcrep nn poom cxnr, or
naropono norexno. Hosonanaxn ce na eno mcro n snaun-
renno no-xcnara, ena or 7 nex, Historia Brittonum (Fpnrancxa
ncropn), cnope xoero cxnrnre ca cxorn
35
, r. e. mornannn,
Htone ce nana c enn yap
36
(mit einem Schlage) a pemn
saraxara sa cxnrcxn nponsxo na Ernxyc, na xororo neue cc
cnrypnocr rpna a ce rnea xaro na npnanen.
37
Cnope nero


206

rn ne-rpn ymn n Fpnrancxara xponnxa morar a oescnnr
rnpennero na enn or na-yuennre xopa or npnnre nexone
cn. Xp., Heponnm, cneuennn cn orpomen anropnrer n mepoan-
nocr. H rpna a nonropnm Fpnrancxara ncropn e or VII nex n
nopan rona ne moxe a e ocronepna n cneennra cn sa
cnrn or IV nex nexa na Ernxyc n Heponnm. Taxa ue nne orcro-
name nepnocrra na Heponnmonoro rnpenne sa cxnrcxn npons-
xo na Ernxyc n cmncn cnanncxn, n npemnnaname xm namn

HTPBH OBO
3a a pasepem xaxno osnauana npes uernprn nex n n peunnxa na
Heponnm ymara cxnrcxn, rpna sa pasnnxa or Htone a cn
nocnyxnm c annnre, o xonro ca ocrnrnann n pyrn nayxn, a ne
camo ncropnra na craponpnancxara nnreparypa. Taxa ncropnnn-
re nn anar pemenne na nnpoca. Hpes IV-VI nex, r. e. 1sxuo
nn1epecynamn1 nn nepno, ncropnuecxnre nsnopn napnuar
nemna opyxa Cxn1n (Scythia)
38
. H saenexnrennoro e, ue
nmenno n Cxnrn e nn rpa Hcrpoc (Histria), nexam cenepno or
Tomn (Kmcrenxa) nsnecren n nec no rona nme. Pnmcxnr
ncropnx Amnan Mapnennn ro cnomenana xaro nxora rnpe
mormn rpa Hcrpoc
39
n narnncxa rpancxpnnnn Histria.
Tnpe neporno e no nmero na rosn rpa xaro neron poen
Ernxyc a e nonyunn nposnnmero Hcrep, a ne no nmero na ynan/
Hcrp, nnn no nmero na pennoro cennme Xncropno
39a
nnso o
ypocropym (Cnnncrpa), xaxro mncnn Byrxe.
40
3arona, xoraro an-
ropr Heponnm npes IV-V nex ronopn sa Ernxyc xaro sa poom
cxnr, rona osnauana, npno, ue ro nponsnnsa or Cxnrn, r.e.
opyxa, n o1nnxse pyrae. Fnxa nn nspasnnn, ue ro moxe
a e poen n Cxnrn, no samo a e cnannnn? Moxe a e pyr
ror, rpx, pnmnnnn, axnen nnn rpaxnen, no ena nn ronxona
pano e nmano ryx cnannn, a opn a e nmano, samo ,,cxnr snaun
nenpemenno cnannnn? Orronop npnn: axo ne e nn cnannnn,
xax me ocnnm, ue e nsnauepnn asyxa, mnoro noona na no-
xscna1a cnanncxa rnaronnna? Orronop nropn: nax ncropnuec-
xara nayxa cnnerencrnyna, ue npes nepnoa IV-VI nex, xm
repmnnonornra na xoro ce e npnpxan ecrecrneno n Heponnm
xaro cnpemennnx, cnannn, nrapn [...] ce comanar n nsnopnre
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

207
no omoro nasnanne cxn1n nnn re1n
41
. Tona e nsxnmunrenno
naxno. To osnauana, ue axo e cmecrnynana rpannn n nsnopnre a
onpeenr cnannnre, a n nrapnre, xaro cxn1n ocoeno npes VI
nex, xaxro yrounna Benxon,
42
ro rasn rpannn ce e xopenna n no-
pannnre anropn na cmn nepno, xaro nanpnmep Heponnm, xoro
or cno crpana e osnaunn enn cnannnn xaro Ernxyc c repmnna
cxnr n nnxame no-xcno, na-neue npes VI nex, ro naunn na
osnauanane a e cranan crnn. Mexy pyroro npxy ocnonara na
raxnna ]axrn xaro cunnennero na Ernxyc moxem a cnm, ue
cnannnre ca nacennann opyxa npes no-panno npeme or ocera
onycxanoro. B saxnmuenne poennr no cocrnenoro my nsnne-
nne n Xncrpn, r.e. Hcrpoc, cxnr Ernxyc Hcrep, rxmo no cnnara na
osnauennero cn xaro cxnr cnope yrnpennre repmnnn na ro-
ranamnara enoxa, noxnpnenn no-pano or camn Heponnm, e
cnannnn. Ho nma ome mnoro onon n nonsa na rona.

BTOPH OBO
Koraro uerem cunnennero na Ernxyc, mnoro cnnno nneuarnenne nn
npann cnenoro: n npnara, ]nnoco]cxa uacr na rpya cn, xaro
ronopn sa oxecrnenoro rnopuecrno, ro nopxa (c. 9 or nsa-
nnero na rexcra or Byrxe), ue nonr e npnoro csanne na Fora,
a onxe no nnnnnero na nnncxn mncnnren or I nex cn. Xp.
pxa(c) npnema rocnocrnoro na necnpanennnocrra n snoro n
cnera. Tn mecra or nponsneennero na Ernxyc snyuar cncem xaro
resnre na no-xcnoro nrapcxo oromnncrno. Tona me nponnun
]axrnuecxn, xoraro npecrannm camn rexcr. To cpxa n ena
xocmonorn sa mcroro n nnxennero na cnnnero n nynara, xax-
ro n sa pasnonoxennero na pyrnre neecnn rena xm rx, xoro
cmo orxpnname no-xcno n oromnncxnre mnrone; a oromnncrnoro
ce nna xaro cnannonrapcxa anxancxa pennsn na xpncrnn-
crnoro. Hannunero na nenn enemenrn y Ernxyc, nocxasnamn
no-xcnoro oromnncrno, noxasnar, ue Hcrep e nn cpoen na nc-
xonnoro cnanncxo xpncrnncrno.
TPETH OBO
ue nayxara oranna e ycranonnna rxecrnoro mexy Cxnrn
or IV nex n nemna opyxa oxasnar or pyra crpana n ns-
cnenannra na ]nnoco]cxo-reonornuecxara rpannn no rn semn.
IOTH H IETH

208

Hma nra penna pannn xpncrnncxn anropn, r. n. cxn1cxn monacn,
unero oreuecrno e Scythia minor [Manxa Cxnrn], nemna o-
pyxa
44
. Mexy rx ca Hoan, Heonnn, Axnn n Manpnnn, npo-
uyrnr nonncn Exsnryc (Dionisius Exiguus, r.e. nonncn Mann
csaren na neropoenero no nonara epa, eno or naxnnre nocrnxe-
nn na enponecxara nnnnnnsann), Hoan Maxcennnyc,
45
uernpn-
mara nonncann cnennannoro ormarnuecxo nocnanne o xnnee-
mnre n Capnnn a]pnxancxn enncxonn
46
n anropr na nsnecrno-
ro cunnenne Hpu+epu ua ceemume omu (Exempla sanctorum pat-
rum).
47
Cxn1cxn1e monacn oranna ca nnesnn n ncropnra na ]nno-
co]nra, reonornra n nnreparypara, xaro nponsxoxamn or npee-
nnre na nemna opyxa. Tona e xareropnuno oxasarencrno, ue
onpeenennero cxnr, cxnrcxn npes ona enoxa ce e anano npxy
ocnonara na uec1onponsxoa na uonexa, r. e. axo e nn poom or
Cxn1n, ca ro napnuann cxn1. Bom rona, xaxro nnun or ropnnre
npnneenn npnmepn, ce e ornacno sa enn, xax n morno a ne ce
ornac sa pyr, osnauen cmo xaro poom cxnr Ernxyc Hc-
rep? Ty e naxen ono n nonsa na ]axra, ue Ernxyc no cnnara na
ocranennre or nero annn sa mecropoxennero my nponsxoxan
or rpa Xncrpn (Hcrpoc) n nemna opyxa.
uETBTPTH OBO
Be sanounem c napaoxc: ocoeno px, omnpen n opnrnnanen
ono n nonsa na cnanncxara npnnanexnocr na Ernxyc e no name
nnxane eno or ocnonnnre nponsneenn na craponrapcxara
nnreparypa (3a ovreume ua Uepuo-
puse Xpaop). Hapaoxc, samoro rona snamennro cunnenne sa-
nouna rxmo c nspnunoro rnpenne y
,
48
r. e. npen, npouee, cnannnre nmaxa xnnrn,
xoero snaun, ue ne onycxa mncn sa cnanncxo nncmo no-pano or
IX nex na Fanxannre npemero, xoraro e nsnnxnano c nomomra na
csaenara or Knpnn n Meron asyxa n n nena samnra. A nne
orcroname cnanncxo nncmo ome n IV nex xaro rnopenne na Ernxyc
Hcrep! Ta npen ncnuxo rpaxrarr
nn onponeprana ome or nauanoro cn, a nne rpcnm n nero na-
opnrnnannoro nornpxenne na resara cn... H me ro namepnm, xaro
rouno n rona e n napaoxcr.
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

209
3a a crane ncnuxo cno, me sanounem orram, ue narpynanara
orpomna nayuna nnreparypa no ,
npx na xoro e nennoro n onnpamo ce na mnoro nonn npenncn
npoyunane na K. Kyen Uepuopuse Xpaop, nce nax sacera ne nn
ana xnmu sa ncnuxn nsmoxnn napnanrn ananns na rexcra, xoro
nesanncnmo or cnora xparxocr n neonpmenocr, ce oxasna npn
rpnennno nscnenane nce ome oxpa nenperpcen n naroaren.
H xoraro my nanpannm non pasop, ce osonaname npe nonoxennero,
ue rona cunnenne nn ana pemenne n na nnpoca sa Ernxyc Hcrep.
oram crnrame no cnenn naunn:
1. He e name orxpnrne, ue n oxo ce nonemnsnpa c
npornnnnnnre na Knpnno-Meronenoro nncmo. C rona ca crnacnn
ncnuxn. Hne me opnem oaue nnnmanne na enn repmnn n xpa
na nponsneennero, xero ce xasna: ,
, r. e. Hma n pyrn nsspaaenn, xonro pyrae
me xaxem. Honoro, xoero nnacme n npenoa ryx, e xareropnu-
noro npeanane na craponrapcxara yma xaro nspa-
xenne, xaxro nanpnmep e y Hoan Exsapx,
49
a ne xaxro ce npenexa
onxnoneno c o1ronop
50
. Cneonarenno n xpa na rnopara -
e nanernaro, ue r e ocrpa nonemnxa,
xoro me nponxn. a, nornpxanar ncnuxn nscnenaun, rona
e ropema nonemnxa cpemy rpnesnunnnnre, ncensmoxnnre orpn-
narenn na Knpnno-Meronenoro eno n np.
81
Ho anropr na -
nma ome enn npx npornnnnx, na xororo
ce npornnonocran, ocnen na ncnuxn ocera nsnecrnn. 3a a ysnaem
xo e ro, me rpna a ce npnem na cncremara n pea na pasnnrnre
n rpaxrara my neronn , r. e. nsspaaenn.
2. Cne xaro nsonnuana rpnesnunnnnre, cnope xonro xpncrnn-
cxa xnnxnnna moxe a ce nnme camo na esnnnre or Xpncronn
xpcr, a nmenno enpecxn, rpnxn n narnncxn, anropr na -
nsnenx npemnnana npxy ncropnuecxn pe na nsnnx-
nane na esnnnre n sanna:
D . . , ' r.e. For ne e crnopnn
npno enpecxn esnx, nnro pnmcxn, nnro ennncxn, a cnpnn-
cxn (nou. moe F. H.). Tona e rnnnuno nspaxenne a xomy e
ornpaneno? To ne e n npxa npsxa c resara na rpnesnunnnnre, sa-
IOTH H IETH

210

moro re rnpr, ue ropnnre rpn esnxa ca cnemenn ne no pea na
nsnnxnanero cn, a samoro ca nnn ynorpeenn npn cmprra na
Xpncroc. 3naun ryx ce nspasna na pyr npornnnnx n cnopa.
Ko e ro?
Tona e Maypyc Xpaan. B nnrnpanoro neue cunnenne 3a us-
oopemeauemo ua esuume ro ana xpnrnxynann n
pe na nona na enpecxn, rpnxn n narnncxn esnx, no-rouno
cmra enpecxn sa na-panen esnx.
52
Cpemy rasn nerona resa sa
na-pannn esnx ce opn anropr na rpaxrara , xaro
cmra sa npn cnpncxn esnxa na Aam.
Ho rnannoro e, ue Maypyc Xpaan ana asyxn1e na orennnre
esnnn, yxnnre, c xonro ce nnme na rx (litteras, characteres)
53
.
Tona e, xoero npensnnxna nnnmannero na neronn ononenr,
anropa na . To raxa n napexn nonemnxara cn 3a
nuc+euama, sa ovreume ua Uepuopuse Xpaop, na Maurus (Hep-
nopnsen) Hepnen nouepnenn, uonaxa, xanyrepa, Xpaan
(Hraban). Hsnecrno e, ue Xpaan e nn monax, aar nn uyna, a
craponrapcxoro osnauenne sa monax e
64
(uepnopnsen)
nopan uepnoro onexno. 3naexn sa monamecrnoro na Maypyc
Xpaan n noenn or cornercrnynamoro snauenne na rpnxn esnx
na nmero Maypyc, na craponrapcxn esnx ca npenenn nenara rona
nme no na-ecrecrnenn naunn xaro uepnopnsen. A Xpaan
(Hraban) n reuenne na nxonxoro nexa, xonro orenr npnara no-
na na npes IX-X nex
55
or npnn sanasen npennc Han-
penrnencxn (XIV nex) e nn nonrapen na Xpap, samoro or
enn momenr nararx npn nncmenara rpannn na npenncnaunre
eno cnonocueranne n nmecueranne xaro uepnopnsen Xpaan n sa-
rnannero nm e nsrnexano xaro
rpemxa nmecro , nopan nsmoxnara nm nesa-
nosnarocr c nmero n rpya na Xpaan (Hraban)
55a
. H re ca sanou-
nann a nnmar Xpasp na mcroro na Xpaan. Taxa ue npnona-
uannoro sarnanne e cranano -
(3a ovreume ua Uepuopuse Xpaop). A
no cpxannero cn cunnennero e nonemnxa nmenno cpemy ns-
noxennero sa esnnnre n asyxnre n Hsoopemeauemo ua esu-
ume or Maypyc Xpaan. Taxa ue cnope nac n sarnannero na
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

211
rpaxrara ce nma npenn Xpaan, nonrapen nnoc-
necrnne nonno nnn nenonno na Xpasp, a camnr rpaxrar e na-
nncan or pyr c1aposnrapcxn an1op, xoro ne moxe a e uepno-
pnsen Xpap, r. e. Xpaan.
3. H raxa, ne cpemy npnencrnoro no npemenona na enpecxn
esnx cnope Xpaan ce nomna ronxona n , a npornn
pyro na uernpro mcro n pascnennero cn Xpaan nomecrna
cneennero sa yxnnre na Ernxyc n rn nsopasna. Tona e, xoero
npensnnxna anropa na . 3arona ro orxpnna n none-
mnxara cn c Xpaan c nspasa Hpen, snaun, cnannn1e nuaxa
xnnrn. Honexe npannnno cmra, ue rnpennero na Xpaan sa
asyxara na Ernxyc n cauo1o nenno nsopaaenne ca npxo
oxasarencrno sa cmecrnynanero na cxnrcxo (cnanncxo) nncmo
ome npes IV n., anropr na ce uyncrna sanxen a
anynnpa nenara rona oxasarencrno, xaro ro orpeue n orxnpnn
ome c npnnre cn ymn. Ho samo? Hnma ro ne e sannrepecynan n
rop xaro npecrannren na cnanncxara omnocr n xynrypa or
raxona neno panno sanoenanne xaro enoro na Ernxyc Hcrep?
4. Hpen a orronopnm na nnpoca, rpna a snaem cnenoro:
mnoro ca nemara n rexcra na , xonro nn yexanar, ue
rosn nonemnuen rexcr nomna c rpya na Maypyc Xpaanyc, xaro
orxnpn npoxapanara ram ne, ue cxnrr Ernxyc csana
asyxa, xoro nocne Heponnm pasnpocrpannn. Axo n csnannero
na anropa na cxnrcxn ne e rxecrneno cc cna-
nncxn, ro ne n opnan nnnmanne na rpya na Xpaan.
uaxrr, ue my e opnan nnnmanne, oxasna, ue e nsnpmnn rona
no nnnn na cnanncxa sannrepecynanocr; ue sa nero cneennra
na Xpaan sa cxnra no poxenne Ernxyc ce ornacr ncmnocr o
enn cnannnn or IV n. n neronara cnanncxa asyxa. A sa nac
rona e na-naxnoro. To cnnerencrnyna, ue cnanncxara npnna-
nexnocr na Ernxyc ce nornpxana xocneno or raxn naxen
oxymenr, xaro craponrapcxoro cxasanne
, nonnno ce camo ecernnern no-xcno or 3a usoopemeaue
ua esuume
66
xaro nerono snrapcxo npo1nnoenc1nne.
5. Bpmame ce ornono na nnpoca: 3amo nrapcxara xynrypa
or IX/X n. n nnnero na anropa na ce
IOTH H IETH

212

opn cpemy Xpaan n ne onycxa cneennero my sa Ernxyc a ce
npnema xaro ocronepno. H ro xax ce opn!
A. Hpno, xaro nanomn sa rpcenoro or Knpnn cxocrno
mexy neronnre n rpnxnre yxnn.
57
A Xpaan rnpn, ue
yxnnre na Ernxyc ca nannno opnrnnannn, es nnnnne
ornnxe. Houepranara npnnnxa c rpnxnre yxnn osna-
uana, ue n crana yma sa xnpnnnnara, a ne
sa rnaronnnara, maxap sa Knpnn a ce rnpn, ue nn
nsnamepnn rnaronnnara. Knpnnnnara oaue e noona na
rpnxoro nncmo.
58

F. Honexe Ernxyconnre yxnn nnxax ne npnnnuar na rpnxnre,
npornnonocranxn nm xnpnncxnre, anropr na cxasanne-
ro ncxa a nnymn, ue xnpnnonoro e npnoro
cnanncxo nncmo, samoro npen nero pyro c nooen npo-
nsxo n ocoenocrn ne e nmano.
B. Hsnecrno e, ue por na Ernxyconnre yxnn cnope
Xpaan e 23. Taxn po nourn e panen na uncnenocrra
na yxnnre n rpnxara asyxa 24. H anropr na -
nsonnuana n Xpaan saeno c
pyrn, xoraro nnme: y , .
. ' ,
. .
59
, r. e. pyrn xasnar: samo
nn e crnopnn 38 yxnn, xaro n c no-manxo moxe a ce
nnme cmoro, xaxro rpnnre nnmar c 24? C pyrn ymn,
na rona mcro n e nsera na npnnen asyxara na
Ernxyc ornocno po na yxnnre, nnn no-rouno: nonexe ce
nonemnsnpa cpemy asyxa or 24 yxnn, nne pasnpame, ue e
nnsnpana asyxara na Ernxyc cnope cneennero na Xpaan.
I. Ha npornnonocrannero n na
Xpaanonara resa sa npenmcrnoro no npemenona na
enpecxn esnx opnaxme neue nnnmanne n ro e
npnara cnea, no xoro ycranonnxme, ue cxasannero
e nenenacouena n nocneonarenna nonemnxa
cpemy 3a usoopemeauemo ua esuume or Xpaan.

H o1nono samo ce e c1nrnano o 1asn noneunxa?
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

213
6. 3amoro anropr na e nn
nsnno anraxnpan c Knpnno-Meronenoro nncmo n nanaranero
my xaro c naxna nonnrnuecxa mpxa na npxonnara pxanna
nnacr n nnnero na, xaxro cam nnme, .
'. '.
'
60
, r. e. na rpnxn nap Mnxann, nrapcxn xns
Fopnc, mopancxn xns Pacrnna, n narencxn (na Fnarno, nemno
Fanaron) xns Konen. Karo neonor na nnacrra anropr na
nopxa cornerno, ue nsnpneroro or ne Knpnnono
nncmo e enncrnenoro n npnoro cnanncxo nncmo, y
w
61
, r. e. raxa, par, For e an pasym
na cnannnre. To n omanonaxnn n nonennn rona cnrne, axo
npneme or Xpaan, ue ro nma aneuen npereua n nnnero na Ernxyc
n neronara asyxa. 3arona ce opn cpemy Xpaan. 3a nero samnrara
na Knpnnonnre yxnn e nonn1nuecxa enocr, oxonxoro rx-
noro yrnpxanane n pasnpocrpanenne e nnpoc n na nonnrnuecxa
o]nnnanna nnnnnarnna na nnacrra n cnanncxnre pxann, na
npno mcro cpe xonro e nocranena Bsnrapn c nennn xns
Bopnc. Ty, xoero e canxnnonnpano or xnsa, e cnanncxara
asyxa. Tona e ocnonnara neonornuecxa nosnnn na .
. H axo nma cneenn, ue no-pano e cmecrny-
nano pyro cnanncxo nncmo re rpna a ce orxnpnr. V
Xpaan rona nncmo e noono na rnaronnnara n sarona cnope
nac anropr na ana a ce pasepe
n pea na opa cpemy Xpaan, ue Knpnn e ccrannn ne rnaronn-
nara, samoro n snaunno, ue e nonropnn Ernxyc, a xnpnnnnara,
r.e. asyxara my nma nnmo omo c nnxo npenmna, n e npnara
n enncrnena cnanncxa asyxa. Tona rpna a ce nma npenn,
xoraro ce pemana nce ome orxpnrnr nnpoc, rnaronnnara nnn
xnpnnnnara nma npe oun xaro Knpnnono nncmo anropr na -

62
, nesanncnmo or na-nocnennre ycnnn
sa pemenne n nonsa na rnaronnnara.
63
Hne nxme noueprann opn,
ue nonara na n cmncna na nonemnxa cpemy Xpaan e
nna nsmoxna cauo cne cssanane1o na xnpnnnna1a, sa a
moxe r a e npornnonocranena xaro opnrnnanen ]axr n noc-
rnxenne na rnaronnnara, sa crapoannocrra na xoro ce e
IOTH H IETH

214

snaeno cnope nonynpnocrra na Xpaanonoro cunnenne, npe-
nncnre or Heponnmonara nepcn na rpya na Ernxyc Hcrep, nnn
nx or raxnna ]axrn na cnpornna cpemy rnaronnnara, xaro cun-
nennero na anmarnnena Toma Apxnxon. B nero ce sanna, ue
parr na Knpnn, Meron, nsnonsnan sa nyxnre na cnanncxara
nnryprn ro1cxn yxnn
64
raxa Toma napnua rnaronnuecxnre
nncmena, cnexaxn rn o rorcxara asyxa.
7. Karo ce crpemn a oopn cneennero na Xpaan sa anropa or
IV nex Ernxyc n neronara asyxa, rpaxrarr c rona
oxasna, ue csarenr my cxnama rasn asyxa xaro cnanncxa,
orryx n Ernxyc xaro cnannnn. Tona sa nac e naxnoro ue n csna-
nnero na enn ronxona saenexnrenen craponrapcxn nncaren
xaro anropa na , Ernxyc Hcrep e
csc cnanncxa npnnaneanoc1; eno oxasarencrno, c nomomra
na xoero saxnmuaname, ue Ernxyc Hcrep, poom or rp. Xncrpn
(Hcrpoc n nemna opyxa), e na-pannnr nsnecren na nac
]nnoco] na cnanncxnre napon*.



*
Harnncxnr rexcr or rpaxrara na Ernxyc n ncrnnennero na Heponnm,
saeno c rexnn nrapcxn npeno, ca aenn n npnnoxennero xm cra-
rnra na Foxnap Heuen n cn. unnoco]cxa mncn 1979, 4, c. 63-65.
Hpes 1980-re n 1990-re ronnn n nrapcxara nayuna nnreparypa, es
nsomo a ce cnomenana rpyr na F. Heuen, ce noxpen npornnnara
na nero resa, nopxana rnanno or sannyprcxn cnanncr npo]. Oro
Kponmanep, xoro c penna nynnxannn npoxapna nera, ue csaren
na rnaronnnara n nenn rnanen pasnpocrpannren, a cmo noxpcrnren na
cnannnre n Fnrapcxa Mopann, e npnanenr Bnprnn (!?) nx.
nanp.: Virgil als geistiger Vater der Slawenmission und der ltesten sla-
wischen Kirchensprache n: Virgil von Salzburg, Missionar und Gelehrter,
Salzburg 1984, c. 122-128 n nr. npeno na cmara crarn Bupeu.
ovxoeeu oaua ua norpcmeauemo ua c.aeuume u ua ua-cmapu c.aeu-
cru proeeu esur n: Die slawischen Sprachen 8 /1985, c. 133-142. 3a rasn
cno neymopna enocr n nonsa na nrapcxn napo n nrapcxara
nayxa anropr nonyun rnrnara noueren oxrop na Bymencxn ynn-
nepcnrer (xoro nnocnecrnne, cne cxanana nn npsxa c neronoro
npenoxenne n Fnrapn a e nneena narnncxara asyxa, my eme
ornera) en. pe.
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

215

Asyxara na Ernxyc Hcrep cc cneennero sa nero n rpya my
(cnope Hannnrcxn npennc n nsannero na Byrxe)



216

FEHEXKH

1
Armand DAvezac, Ethicus et les ouvrages cosmographique intituls de ce
nom Memoires presentes par divers sa vants a L'Academie des inscriptions et
belles lettres, I ser., II, Paris, 1852, c. 230 cn.
2
Heinz Lwe. Ein literarischer Widersacher des Bonifatius. Virgil von Salzburg
und die Kosmographie des Aethicus Ister, Mainz-Wiesbaden, 1951-1952.
3
F. Kunstmann, n Mnchener gelehrte Anzeiger, 1854, c. 249.
4
C. L. Roth, n Heidelberger Jahrbcher, 47 (1854), c. 270 cn.; 48 (1855), c. 100 cn.
5
H. Wuttke, Die Kosmographie des Istrier Aitikus im lateinischen Auszuge des
Hieronimus. Aus einer Leipziger Handschrift, Leipzig 1853.
6
H. Wuttke, Die Aechtcheit des Auszugs aus der Kosmographie des Aithikos,
Leipzig, 1854.
7
K. Pertz, De cosmographia Ethici libri tres, Berlin, 1853.
8
Wuttke, Die Kosmographie, c. LXXV.
9
Wuttke, Die Aechtcheit, c. 62.
10
A. von Gutschmid, Kleine Schriften. 5 (1894), c. 418 cn.
11
B. Krusch, MG. SS rer. Merov., 7. c. 517 cn.
12
K. Hillkowitz, Zur Kosmographie des Aethicus, Diss., Bonn, 1934.
13
A. Ebert, Allgemeine Geschichte der Literatur des Mittelalters im Abendland,
l
2
(1889), c. 608 ff.; M. Manitius, Geschichte der lateinischen Literatur des
Mittelalters, l (1911), c. 229 cn. J. F. Kenney. The sources for the early history of
Ireland l, New York 1929, c. 145 cn. G. Dottin, Le philosoph Aethicus et les Celtes
insulairs Revue des etudes anciennes 25 (1923), c. 144 cn..
14
Hillkowitz, c. 6, en. 2.
15
N. Busch, Zur Kosmographie des Aethicus Ister Mitteilungen aus der liv-
lndischen Geschichte 21, Riga, 1921, c. 195 cn.
16
Lwe, op. cit., c. 7.
17
Wuttke, Die Kosmographie, c. 1.
18
3anouna xnnrara na Ernxyc, npeneena n ]nnoco]cxn nsaena or Heponnm
npesnnrep; xnnrara e ns Kocmorpa]nra, xoero snaun onncanne na cnera; Enxrn
na Ernxyc ]nnoco], xocmorpa].
19
Hax ram: Hsnneuenne or xnnrara na Ernxyc ]nnoco], xocmorpa], poom
cxnr or ponrenn c naropono norexno. Orryx npouee nponsxoxa ernuecxara
]nnoco]n xaro ocranana or mpennre (]nnoco]nre).
20
Lwe, c. 8-17.
21
Hax ram, c. 18-27 cn.
21a
Honnnnre ce cne npnoro nynnxynane na rasn cryn mnenn na
nxon anropn rpannrnpar oxono resara na Hillkowitz (nx. no-rope, en. 12,
nsnoxena ornono or nero n nn nropara uacr na rpya my: Zur Kosmographie
des Aethicus, Teil 2, Frankfurt/M, 1973), cnope xoro npemenonara na Ern-
xyconn rpy ce ornac xm VIII nex. Tesara na Lwe sa Bnprnn xaro anrop
(c npnancxn cn axnenr cncem ne nona nx. no-rope crarnra na G. Dottin
AETHICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS

217
n en. 13) ce orxnpn, a ce nopxa ocnonarennocrra na cxnrcxn npons-
xo na Ernxoc, noxannsnpan oxono pera na uepno mope n cnpemenna o-
pyxa nx: Vittorio Peri, La Cosmographia dellAnonvmo di Histria e il
suo compendio dellVIII secolo, n: Vestigia, Studi in onore di Giuseppe Billa-
novich. Storia e letteratura, 163, Roma 1984, c. 503-558 n ocoeno 558; Otto
Prinz, Untersuchungen zur berlieferung und zur Orthographie der Kosmo-
graphie des Aethicus, n: Deutsches Archiv fr Erforschung des Mittelalters,
37/1981, c. 474-510 n ocoeno 508-510 en. anr.
22
Hax ram, c. 5.
23
Migne, PL 112, xon. 15791580, De inventione linguarum.
24
Lwe, c. 70.; Manitius, Literaturgeschichte l, c. 299; Wuttke, Die
Kosmographie, c. LXXVI, LXXII, en. l, LXXIII en. 2; Pertz, c. 156 cn.;
Fr. Saniek Bosansko-humski krstjani i katarsko-dualisticki pokret u sred-
njem vijeku, Zagreb.
25
Wutt ke, c. LXIX.
26
Lwe, c. 69.
27
Pertz, c. 151 cn.
28
M. Hocij, Die westlichen Grundlagen des glagolitischen Alphabets Sud-
ost-deutsche Forschungen 4 (1939), c. 509 cn.
29
Lwe, c. 70.
30
Hax ram.
31
Hax ram.
32
Potthast. Reg. Pont. Rom. 14, 485.
33
Lwe, c. 70.
34
Hodie omnium latissime pater lingua Sclavonica, nunc Illyrica dicta, cum a
mari Adriatico ad ipsam prope Chinam, & Tartaricum Oceanum in usu sit. Est mat-
rix lingua in multas propagines diffusa, puta Dalmaticam, Vindicam, Bohemicam,
Polonicam, Moscoviticam, Bulgarica & plures alias. Ejus duplices sunt characteres,
Cyrilliani a S. Cyrillo inventi, figura penesimiles Graecis, & Dalmatici, seu Hiero-
nymiani, quorum author D. Hieronymus: Jacobus Peiaczevich. Veteris & novae
Geographiae Compendiosa Congeries. Zagrabiae, 1714, c. 59.
35
Scithae, id est Scotti Lwe, c. 27.
36
Hax ram.
37
Hax ram.
38
B. Benxon, Ipaom e Tparu u aru npes rcuama aumu:uocm (IV-VI
nex), Co]n 1959, c. 89 n cn. Ocnonen nsnop sa nponnnnnra Cxnrn e Xnepo-
xn, Synecdemus, 636, 9.
39
Hax ram, c. 91. Bx. n nonoro nsanne c npnnoxena naxpa ncropnxo-
reorpa]cxa xapra, na xoro ce nnxa Cxnrn n Hcrpoc: V. Velkov, Cities in
Thrace and Dacia in late Antiquity, Amsterdam, 1977, c. 107, 108 cn.
40
Wuttke, Die Kosmographie, c. LXXIX. Bcmnocr cam Ernxyc nnme (c. 78
or rexcra my y Byrxe), ue e poen n Xncrpn (Histria), r. e. Hcrpoc.
IOTH H IETH

218

41
B. Benxon, c. 236.
42
Hax ram.
43
Hax ram, c. 234 n cn.; 245 n cn.; Lwe, S. 60; W. Krafft, Die Anfnge der
christlichen Kirche bei den germanischen Vlkern l, l, 1854.
44
B. Altaner, Kleine patristische Schriften, Berlin 1967, c. 377. Bx. n noco-
uenara ram nnreparypa.
45
Hax ram, c. 494 f.
46
Hax ram, c. 503 cn.; Migne, PL 65, xon. 442-451.
47
Altaner, c. 489 cn.; Bx. ome F. Heuen, 4u.ocoqcrum mparmam e
Cu+eouoeu coopuur, Co]n, 1977, c. 7 cn.
48
K. Kyen, Uepuopuse Xpaop, Co]n, 1967, c. 188.
49
H. nnexon, . Herxanona, K. Kyen, Xpucmo+amu no cmapoo.eapcra
.umepamvpa, Co]n, 1967, c. 101.
50
F. Heuen, Bsnpue+aue ua Apucmome.oeama qu.ocoqu e cpeouoeeroeua
B.eapu unnoco]cxa mncn, 1978, 8, c. 94.
51
K. Kyen, nnr. cu., c. 72 n cn.
52
Migne, PL 112, xon. 1579-1580.
53
Hax ram.
54
K. Kyen, c. 39-40.
55
Hax ram, c. 20 cn.
56
Xpaanonoro cunnenne e arnpano 856 r. Bx. Migne, PL 112.
57
w y , w ' ...
w ,
K. Kyen. c. 189. "
58
K. Mnpuen, Cmapoo.eapcru esur, Co]n, 1972, c. 15.
59
K. Kyen, c. 189.
60
K. Kyen, c. 191.

61
K. Kyen, c. 191.
62
Hax ram, c. 54-55.
63
F. Benuena, Komopie 38 ovre cosoa. Koucmaumuu 4u.ocoq Cnann-
cxne xyntrypt n Fanxant, Co]n, 1978, c. 57 cn.
64
Toma Arhidakon, Historia Salonitanorum Pontificum, ed. F. Racki. 1894,
c. 49. Or pyra crpana, Heponnm, pasnpocrpannrenr na Ernxyconnre nparnaro-
nnuecxn yxnn, e an cnern na Vn]nna, csaren na rorcxara asyxa, npn
nsnpmnane na neronoro eno Bx. K. Kyen, c. 72, en. 2. A rona osnauana, ue
Vn]nna e nonsnan rnaronnnara na Ernxyc-Heponnm, a ne oparnoro rorcxara
asyxa a e opasen na rnaronnnara xaxro ce e sanynn Toma.



OHOMACTHHHH H AEKCHKAAHH OCOBEHOCTH
B PAHHHH IOTCKH E3HK*
Ieoprn Co1npon

I BTBEEHHE.
1. Cnope ena omonpnera reopn, rorcxnr esnx nn repman-
cxn. Hscnenanero na pannn rorcxn nmena pasxpnna oaue crpan-
nn ocoenocrn, xonro ne ce crnacynar necno c rona nnxane. Ho
cmn naunn nxon rorcxn ymn, cpemamn ce n oxymenrn or V,
VI n X nex, nponnar onpeeneno ne-repmancxn ueprn. Henra na
rasn cryn e a nacoun nnnmannero xm nxon or resn oco-
enocrn, c orne a ynecnn emoro nscnenane na rosn nnre-
pecen nponem.
II H3TOuHHHHTE.
2. Ocnonnnr nsrounnx sa rorcxnre nmena e (nsnnmno e a ce
xasna) Iomcrama ucmopu na Hopan (Iordanes).
1
Hopan e nncan
oxono cpeara na VI nex, xoraro Hpoxon (Procopius) cmo e nncan
cnora Hcmopu ua eouume pyra xnnra, n xoro namnpame
nxonxo rorcxn nmena. H rpernr nsrounnx na raxnna nmena e
Hcmopuma ua qpaurume na Ipnropn or Typ (Gregorius de
Tours), cmo or VI nex.
3. Ocnen resn xnnrn, nmame n enn narnncxo-rorcxn pxonnc
or 551 ronna, ccranen n Panena rorcxa rnpnna n Hrann n
nponxenne na mnoro ronnn. Tosn pxonnc e nn npoyuanan n
e nynnxynan npes 1805 ronna or Iaerano Mapnnn (Gaetano
Marini) n neronnre Papiri Diplomatici. 3a cxanenne nn nepcnra


* ONOMASTIC AND LEXICAL CURIOSITIES IN EARLY GOTHIC n: tudes Sla-
ves et Est-Europenes, Revue universitaire, publi pour le Centre de Slavistes et de
Specialistes Est-Europens du Canada de l'Est en collaboration avec l'Association
Canadienne des Slavistes par les presses de l'Universit Laval, Montreal, Quebec,
vol. XIII (1968 r.), p. 53-62.
IOTH H IETH

220

na Mapnnn 17-re pea na rorcxn esnx, cpemamn ce n pxonnca, ne
ca nsnponsneenn. 3arona rosn, xoro ncxa a nscnena rorcxn
rexcr, rpna a cn ocnrypn ]oroxonne na pxonnca.
2
4. Enn no-xcen nsrounnx na rorcxn nmena e Heceu sa a.ou-
eocru rpcmouoceu noxoo (Chanson de la Croisade Albigeoise)
or XIII nex.
3
Be npnnomnnm, ue rosn xpcronocen noxo ce e
ccron n Rxna upannn na repnropnra na xpancrno Iorn,
npocmecrnynano o xpa na X nex, xoraro e nno npncenneno
xm pxanara Tynysa (Toulouse).
5. H naxpa, nmame xaro nsrounnx Kuueama ua epe+ouuume,
nanncana npes X nex or nmneparop Koncranrnn Farpenoponn
(Constantine Porphyrogenitus), n xoro namnpame peunnx c ymn,
nsnern or nsnnnnrennre na raxa napeuenn rorcxn rann npe
nnsanrncxn nop. Hxon or resn ymn ouennno ca narnncxn,
nxon ca rpnxn, no nnxon ne nsrnexa a ca repmancxn.

III IOTCKH HMEHA OT IV, V n VI BEK.
6. Mnoro rorcxn nmena or IV, V n VI nex oxonuanar rnnnuno
na -HHA / -ILA. Tona e enn nnrepecen onomacrnuen ]axr no rpn
npnunnn:
a. Hxon xyncxn nmena or cmn nepno cmo sanpmnar na
-HHA / -ILA.
. Hxon nmena, cmecrnynamn nec n Tpaxn n Maxeonn,
xero rornre ca xnnenn npen a ce npnnnxar xm Hrann,
oxonuanar na -HH.
n. Axo nma repmancxn nmena c noona xon]nrypann, re
rpna a ca mnoro pexn.
TAFHHHA I
Iomcru
Agila
Albila
Costila
Merila
Totila
Ulfila
Xvucru
Attila
Bigila
Blivila
Froila
Optila
Thraustila
Tparo-+areooucru
Foxnn
Fopnn
Momunn
Hmmnn
Cronn
Crpaxnn

Iep+aucru
?

OHOMACTHUHH H dEKCHKAdHH OCOBEHOCTH

221

7. Arnna (Agila) e nn rorcxn xpan na Hcnann.
4
Annna
(Albila) e nn rorcxn renepan.
5
Kocrnna (Costila) n Mepnna
(Merila) ca nnn rorcxn yxonnnnn n Panena.
6
Tornna (Totila) e
nn rorcxn xpan n Hrann. Hmero na enncxon Vn]nna (Ulfila) e
ope nosnaro, xaxro n nmero na xyncxn nox Arnna (Attila).
Fnrnna (Bigila) e nn xyncxn naroponnx n nopa na Arnna,
7
a
cmo n Onrnna (Optila)
8
n Tpaycrnna/Tpocrnna (Thraustila).
9

Cnope Hopan Fnnnnna (Blivila) n uponna (Froila) nnn capma-
rn, napo, sa xoro ce cmra, ue e nn pocrnen c xynnre.
10
8. Moxe a ce cnopn, ue oxonuannra -HHA / -ILA n -HH / -IL
ne ca nenrnunn n nmar onpeenen cmncn, sarona n no-ropnara
rannna npecranme cpannenne na rorcxnre nmena c rpaxo-maxe-
oncxnre. Ho-ocronoro nm nsyuanane noxasna, ue cmecrnynar
opn ocnonann sa raxona cpannenne.
9. Hpen ncnuxo sa orensnane e, ue oxonuannero -HH / -IL e
rnnnuno rpaxo-maxeoncxo. Tona moxe a ce saxnmun or ]axra,
ue n Tpaxn, pecn. Fnrapn, nmena xaro Achilles n Vergilius
nonyuanar cornerno ]opmnre Axnn/Axnn n Beprnn (Vergil).
Cneonarenno, oxonuannero -HH / -IL neporno e nno onuano
npannno.
11
Hamnpame noxpena na rasn reopn nn ]axra, ue
nmero Arnna (Agila) cmo ce cpema xaro Arnn (Agil).
12
Hpoxon
(Procopius) cnomenana xyncxn nox na nme Sandil
13
, oxaro n
narnncxara uacr na Panencxn pxonnc orxpnname nmero Sinthila.
10. Hma nsnecrno ocnonanne a cmrame, ue no-nroro oxon-
uanne (-HHA / -ILA) e nno npenounrano or nnsanrncxnre
ncropnnn nopan nsncxnannra na rpnxara ]onernxa n samoro
anropnre, xonro ca nnmenn na narnncxn, n noneuero cnyuan
npocro ca npenacnn ]opmnre, xonro ca namnpann n rpnxn ns-
rounnnn. Knacnuecxnr rpnxn esnx ne e onycxan crnacna n
xpa na ymara, ocnen axo rona ne e nna R, S nnn N. Tona
e nno raxa oxaro xpncrnncrnoro ne ce e yrnpnno n nmenara,
sanpmnamn na -B, -D, -L, -M n -CH, ca sanounann a ce nnar
uecro n rpnxnre nsrounnnn, neporno no nnnnne na nne-
cxnre nmena. B no-panmnn npemena uyxn nmena, xonro ca
sanpmnann na -L, nsrnexa ca nnn npomenenn raxa, ue a rn
nanpanr npnemnnnn sa ymnnre rnanuera na rpnxoronopmara


222

nynnxa. Taxa n rpnxnre nsrounnnn Xannan (Hannibal) ce nna
xaro Annibas, Xacypan (Hasdrubal) xaro Asdrubas, a Maxap-
an (Maharbal) xaro Maapac (Maarbas), nonxora n Maapan
(Maarbal).
11. Ho nmenara Xannan (Hannibal), Xacypan (Hasdrubal) n
Maapan (Maharbal) ca ]nnnxncxn, xoro esnx ne e nn ]nex-
rnnen. Hxon nmena n esnnn es cxnonenn, xaxro nsrnexa, ca
nnn npncnocoenn xm rpnxn esnx no nxaxn pasnnuen nr, a
nmenno upes narypannsnpane na nnnnrennn naex. Tpaxo-
maxeoncxnre nmena, oxonuanamn na -HH, cmenr rona oxon-
uanne na -HHA, xoraro ce nocranr nn nnnnrenen naex. Taxa
Foxnn (Boil) crana Foxnna (Boila), Fopnn Fopnna (Borila) n
r.n. Tpaxo-maxeoncxoro nme Fopnn (Boril) cmo ce nna nn
nnsanrncxnre nsrounnnn xaro Fopnna (Bourila n Borilas).
14
Bs-
moxno e, cneonarenno, n nmennrenen naex ncnuxn ropecno-
menarn rorcxn n xyncxn nmena a ca sanpmnann na -HH / -IL,
xaxro e npn nxon rpaxo-maxeoncxn nmena n o en-nemen, a
or nnmemnre na rpnxn ncropnnn onxnoneno a nn e npeanana
rxnara ]opma nn nnnnrenen naex. Hsrnexa ram, xero rona
ce e cnyunano, ne e nmano mnoro repmancxn nmena.
12. pyra nopenna or rorcxn nmena or V n VI nex npecranr
nenycmncneno cnanncxa crpyxrypa, xaxro moxe a ce nnn or
Tannna II.
TAFHHHA II
Iorcxn
Eurich
Mir
Teudomir
Theodorich
Vallia/Wallia
Valamir
15

Athanaric
Cnanncxn
Rpnx
Mnp(xo)
uyomnp
utoopnx
Ban
Bnanmnp
A]anacnx
Iepmancxn
?

Bcnuxn resn nmena npnnanexar na xopa, sa xonro e nsnecrno,
ue ca xnnenn n nomnann n Tpaxn, n Maxeonn, n Hrann nnn
Iorn.
OHOMACTHUHH H dEKCHKAdHH OCOBEHOCTH

223

IV IOTCKH HMEHA OT XV BEK.
13. Hmero Mnp (Mir) ce nna cmo n n Heceu sa a.oueocru
rpcmouoceu noxoo (Chanson de la Croisade Albigeoise). B rosn
nsrounnx namnpame cmo n cnennre nmena:
TAFHHHA III
Iorcxn(?)
Berzi
Cerni
Gordo
Dorde
Drago
Milon
16

Nagor
Liuva
Cnanncxn
Fpsn
uepnn
Iopn
Tope
paro
Mnnan
Harop(nn)
Hma
Iepmancxn
?
Heceuma ne onpeen resn nmena xaro rorcxn. Hamero
ocnonanne a rn cmrame sa raxnna e, ue noneuero or rx npn-
nanexar na xopa, xonro ca ce nnn na crpanara na mxnnnre
cpemy xpcronocnnre or cenep. Cmo raxa rnannnr rpa na
mxnnre e nn cronnnara na rona, xoero no-pano ce e napnuano
Iorn. Kpcronocnnre or cenep n no-ronmara cn uacr ca nnn
repmann.
14. Hpenonaraxn, ue npnara xononxa nmena ca nancrnna
rorcxn, a nropara cnanncxn, xax nxme mornn a snaem xoe or
xoe e nsneeno? Hne ne snaem orronopa na rosn nnpoc, no snaem,
ue n peonere na mxnnnre e nmano mnoro mxe, unnro npenn
ca omnn or Fanxancxn nonyocrpon. Tona cno e noxasano upes
npnccrnnero n Heceuma na raxnna npesnmena n nposnnma, xaro
Bosna (Focna, r.e. ocnenen), Dalmats (anman, r.e. anmarnnen),
Arnaud (Apnay, r.e. ananen) nnn Roci (Pocn, r.e. pycnax).
17
15. pyr naxen eran nn ana ]axrr, ue nmenara, noxasann n
rannnn II n III, ca es snauenne n repmancxn, narnncxn nnn
rpnxn esnx, oxaro n cnanncxn re nmar onpeenenn snauenn.
Taxa Mnp (Mir) osnauana mnp(en), mnponmnn, Bnanmnp (Vla-
dimir) osnauana nnaeren, nnacrennn na cnera, Teyomnp (Teu-
IOTH H IETH

224

domir) osnauana uyo na cnera, Berzi (Fpsn) osnauana ps,
nnesanen, Cerni (uepnn) osnauana uepen, Gordi (Iopn) snaun
rop n r.n.
16. Tononnmnra na Rxna upannn cmo nocxasna sa raxona
nnnnne. B Heceuma nmero Toulouse (Tynysa) nonxora ce nnme
Toloza, nonxora opn Tolza. Ho onnoro reuenne na p. ynan
nma rpa, xero rornre ca npennanann npes IV nex, nmero na
xoro e Tulca (Tynua) ena nnrepecna ananorn. B mxnara uacr
na upannn enn npnrox na p. Iapona (Garonne) ce e napnuan
Save, nonrapxn nmero na npnrox na ynana. pyra pexa n
mxnara uacr na upannn e napeuena La Dordogne, xoero snyun
xaro Dardania, craporo nme na Cpn. Hmame n rpa na nme
Cauzac (r.e. Kosx) n pyr, napeuen Belcaire. Broporo nme camo
manxo ce orxnonna or Bolgaire, xoero e rnpe noxasarenno, cne
xaro epernnnre, cpemy xonro e nn nacouen xpcronocnnr
noxo, ca oosnauenn nspnuno xaro cels de Bolgaria, r.e.
nrapn.
18


V HEKCHuECKH EHEMEHTH OT PABEHCKH PTKOHHC.
17. Panencxnr pxonnc nosnonna emn]pnpanero na-manxo
na rpn nnunn nmena n ceem pyrn rorcxn ymn. Hmenara ca Me-
pnna (Merila), Paman (Raimand) n Vnnpnu (Uiljaric). pyrnre
ymn ca diakon, papa, bokareis, kautsjon, killiggans, mic n vairc.
18. Hmero Mepnna (Merila) nma nosnarara rorcxa xon]nrypa-
nn n ne nornxna xm xomenrapnn. Vnnpnu (Uiljaric) e nnre-
pecno c rona, ue nanomn enn or narponnmnre, npeonaanamn
no Apnarnuecxoro xpapexne n nrpemnocrra, xaro Kapaxnu,
Hnxonnu, Hononnu n p. cno e, ue Paman (Raimand) e ror-
cxara ]opma na Pamon (Raymond). Tona e nno onuano nme
cpe rorcxara apncroxpann na Rxna upannn n cnennanno cpe
rpa]onere na Tynysa. Cmoro nme ce nana ryx n ram n Iepmann
xaro Pamyn (Raimund), a n Hcnann xaro Pamon (Ramon). Hnro
ena or resn ]opmn oaue ne nn nanomn sa nponsxoa na rona
nme ronxona xnno, xaxro cnanncxnr my napnanr: Poman (Ro-
man). B rasn npsxa nnrepecno e a ce orenexn, ue Rome na cna-
nncxn crana Pnm.
OHOMACTHUHH H dEKCHKAdHH OCOBEHOCTH

225

19. Bo ce ornac o ceemre pyrn rorcxn ymn, morar a ce
nanpanr cnennre xoncrarannn:
a. Diakon ouennno osnauana xon. Tona ne e nnro rpnxara
]opma na ymara (diakonos), nnro narnncxara nnn repmancxara
(diaconus/Diakon), a cncem cno e nenara cnanncxa ]opma.
. Papa npes onona npeme e nna nsnonsnana n cmncn na
enncxon.
19
T e onenna nenpomenena n nrannancxn n n cna-
nncxnre esnnn cc snauennero non. B nemcxn cmo ce e sana-
snna, no c pasnnuno snauenne.
n. Kautsjon moxe n e o]opmena no opasen na narnncxara
yma cautio, cc snauennero rapanr, nopunren nnn nacro-
nnx, noneunren.
r. Bokareis e nna npeneena or Iaerano Mapnnn (Gaetano Ma-
rini) xaro cexperap. Cmara yma (boukar) ce cpema npes IX
nex n enn cnanncxn oxymenr cc snauennero mna cryenr.
20
Bochartz ce cpema xaro nnuno nme n Chanson de la Croisade Albi-
geoise.
21
. Cnope Mapnnn Killiggans osnauana manxa monera, pnmcxn
solidus. B naponn ronop n Tpaxn n Maxeonn nec ronoran
osnauana manxa monera cc cronocr npnonauanno oxono na co-
nna.
e. Mic snaun manx nnn xaro npe]nxc e sub- (no-). Taxa
micdiakon osnauana no-xon.
x. Uairc nsrnexa cornercrna na cnanncxara yma npx,
osnauanama nno, cop nnn nn, nnen.

VI PEuHHKTT HA IOTCKH TAHH.
20. B cnora Kuuea ua epe+ouuume (De ceremonii aulae byzan-
tinaes) Koncranrnn Farpenoponn (Constantine Porphyrogenitus)
onncna rorcxn rann, npecrann, xaxro nsrnexa, nenx n ro-
nnara npe nmneparopcxn nop n Koncranrnnonon.
22
Ho npeme
na npecrannennero ranntopnre, oneuenn n rorcxn onexna,
nspnuann onpeenenn ymn, 14 or xonro ce oxasnar narnncxn, 5 ca
rpnxn, a 9 cncem ouennno ca cnanncxn. pyrn 14 ymn ca
nocouenn n or Koncranrnn Farpenoponn, a n or nxonxo xomen-
raropn na pennn anropn, xaro enpecxn, no ne ca ocnenn
IOTH H IETH

226

saononnrenno. Be e cncem cnpanennno a ce oann, ue n
xnnrara sa cnanncxnre ymn ce xasna cmo, ue nnn crapo-
enpecxn, xoero noxasna, ue rosn, xoro e ccrannn peunnxa, ne e
nn ronxona op nnnrnncr, sa xaxnro ce e cmran.

IV
PEuHHK HA IOTCKH TAHH
Harnncxn
*
amor
anti
bonus
circa
gaudens
deus
dies
incertus
ora
salvator
tu
tutubans
vadens
vicinus

14
Ipnxn
episcuantes
hagia
diamon(os)
nikato
episco(pos?)










5
Crapoenpecxn
ailares
belous
gegdema
gergerethro
des
El
elkivonides
idesavatous
kiva
nikoni
oua
seva
sevakiva
sikadiase

14
Cnanncxn
gubilar
**
Igor
***

ide
Sibir
****
nana
ogun
eretouri
vele
toul
*****






9
Iepmancxn
?














0

Omo = 42 ymn

*
Cxnonennre narnncxn ]opmn ca cxparenn o nmennrennn nm naex,
enncrneno uncno.
**
Ena ouennna napnann na ymara rynren (gubitel).
***
Ipnxnr nannc e Igger, nponsnacno Hnrep. Tona e naunnr, no
xoro Hynrnpan e napnuan pycxn npnnn Hropt. (Bx. Cepre Hecno,
Hcmopu pvccoe e ueusepaueuuo+ euoe 1, Hapnx, 1953, c. 37 n 2, Hapnx,
1954, c. 163. Cxannam, ue n momenra na nncanero oxnar or nparennuecrnoro
na Hynrnpan ne mn eme na pasnonoxenne.)
****
Ipnxnr nannc e Iber.
*****
ymara toul ne e nsnncana n camn peunnx, no ce nna n nanora na
ranna.

OHOMACTHUHH H dEKCHKAdHH OCOBEHOCTH

227

21. 3nauennero na cnanncxnre ymn e xaxro cnena:
a. Gubilar (= rynren) osnauana carana.
. Igor (Hropt) e nnuno nme.
n. Ide (ne) osnauana (ro) nna.
r. Sibir (=sever/cenep) osnauana cenepna crpana neporno
Cnnp. Hpn rpnxn naunn na nsnncnane nauannoro S e nno
sameneno c pesrano npnnxarennoro, xaxnro e cnyuar c mnoro
pyrn uyxn ymn, acopnpann or rpnxn esnx.
. Nana (=nn) osnauana anauxa, oxa. B eemxn
esnx nann osnauana cnn.
e. Ogun e orn.
x. Peretouri osnauana npeopmam, npexarypnam.
s. Vele (nenn) osnauana ronop, sanonnam.
n. Toul (nrynxa) e xonuan.
Bcnuxn resn ymn nno cornercrnar na cnrnero c rorcxn
rann ena nonypennrnosnanonynoenna nepemonn.

VII BE OCOFEHH VMH OT GETICA HA HOPAH.
22. Hopan xasna, ue rornre nmann neronncn n nncmenn oxy-
menrn, xonro nnn napnuann belagines.
23
Fnrapcxara yma
ener osnauana snax, orneuarx. Moxe a ce npenonoxn,
ue r non nponsxoa cn or npemero, xoraro n nomom na namerra
cn xopara nspsnann enesn no xopara na pnerara, npn xoero ce
e orxpnnana nara uacr na pnoro no xopara. Or no-nararmen
nnrepec n rasn npsxa e ]axrr, ue cnanncxara yma sa n e
en. Inaronr en osnauana cnanm, nmm (xoxa, xopa
na pno). Cneonarenno, belagines moxe a ce rnxyna xaro
enesn. B cnpemennn nrapcxn esnx ymara enexnnx
osnauana re]repue sa sanncxn.
23. Hax cnope Hopan npn cmprra na Arnna neronnre xopa
nponenn norpeannn nrpn, xonro re napnuann strava.
24
He e
nsmoxno rona a e nna monroncxa (xyncxa) yma. Axo rona
eme raxa, nauannoro S meme a e acnnpnpano (npnnxa-
renno) n ymara meme a snyun istrava, xaxro n nno n cn-
pemennn rypcxn nnn n ynrapcxn esnx, xero, nanpnmep, nmero
Cre]an crana cornerno Hcre]an n Hmnan. Ho nma n pyro o-
cnenne sa rasn ocoena yma. B Rrocnann uecrnanero na np-
IOTH H IETH

228

xonen cneren ce napnua cnana. Cncem nsmoxno e norpeannn-
re nrpn sa Arnna a ca nnn napeuenn raxa. T xaro sa rpnnre
ce e oxasano rpyno a nponsnacr snyxonara rpyna sl, re onx-
noneno nmecro rona nponsnacnn n nnmenn sthl. Taxa e ns-
moxno n opnrnnannn rpnxn rexcr, nncan or Hpncx (Priscus),
cnanncxara yma cnana a ce e nonnna xaro sthlava. Hop-
an, xoro, xaxro snaem, e nncan na narnncxn, mnpoxo e nonsnan
xnnrara na Hpncx. Hpanexn rona, ro rpna a e nn nsxymen
a narnnnsnpa sthlava na strava. Cmecrnynar mnoxecrno
noxn ymn, npn xonro moxe a ce nanmana raxn cnanno-
narnncxn napanennsm: cnama stramen, cna strabo,
cnyxa struo.

VIII H3BOH
24. Hsnor or rona nscnenane ouennno e, ue esnxr na
rornre o XIII nex nponna nxon xyncxn n cnanncxn xapax-
repnn ueprn, no ena nn n nxaxnn repmancxn. Fonmnncrnoro
rorcxn nnunn nmena, sanpmnamn na -HHA nmar xaro napanennn
nxon xyncxn n ca noonn na nxon cnpemennn rpaxo-
maxeoncxn nmena, oxonuanamn na -HH. pyrn rorcxn nmena or
V n VI nex, xaro Athanaric, Eurich, Teudomir n Theodorich, neno-
cpecrneno nanoonar nxon rnnnunn cnanncxn nmena. Cmo-
ro ce ornac n sa nxon rorcxn nmena, sanncann n Heceu sa a.ou-
eocru rpcmouoceu noxoo.
25. Panencxnr pxonnc cpxa na-manxo 3 nnunn nmena n 7
pyrn ymn, xonro nponnar noonn xapaxrepncrnxn. B rosn
oxymenr nsrnexa nnncna repmancxn xomnonenr.
26. Peunnxr na rorcxn rann n Kuuea ua epe+ouuume
cpxa ne no-manxo or 42 ymn, 14 or xonro ca narnncxn, pyrn
14 ca crapoenpecxn (nnn c necnrypen nponsxo), 5 ca rpnxn, 9
cnanncxn, no nnro ena repmancxa.
27. H naxpa, ne rorcxn ymn or Getica na Hopan, a nmenno
belagines n strava, morar a ar ocnenn saononnrenno,
npnemaxn, ue re ne ca nnro xyncxn, nnro repmancxn, a or
cnanncxn nponsxo.
Universit Laval
OHOMACTHUHH H dEKCHKAdHH OCOBEHOCTH

229

FEHEXKH

1
Ha-nono nsanne: Iordanis, De origine actibusque Getarum, Roma: Istituto
Storico Italiano per il Medio Evo, 1991. B nnreparypara ce nsnonsna onxnoneno
Jordanis Romana et Getica, rec. Theodorus Mommsen n: Monumenta Germaniae
historica, B 1, 5,1, Berlin: Weidmann 1882, mnoroxparno npensanana, sa nocneen
nr n 1982; nr. npeno na nsnaxn or cmn rexcr or Bec. Femennnen n:
dATHHCKH H3BOPH 3A B1dIAPCKATA HCTOPHB I, Co]n 1958, c. 326-367.
Anropr nnrnpa anrnncxn npeno na Charles Christopher Mierow, The Gothic
History of Jordanes, Princeton University Press, 1915 (en. pe.).

2
3a narnncxn rexcr nx: I Papiri Diplomatici, Roma, 1805, 119, c. 180-
183 n 345-350.

3
Hono nsanne na Heceuma (Chanson...), nororneno or Eugene Martin-
Chabot, e nynnxynano npes 1960-1961 r. (n rpn roma), Hapnx, Les Belles Lettres.

4
Gregoire de Tours, Histoire des Francs IV. 8, Paris: Les Belles Lettres 1963, I,
c. 187.

5
Procopii de bello gothico (=Procopii Caesariensis opera omnia rec. Jacobvs
Havry, Editio stereotypa correctior addenda et corrigenda adiect Gerhard Wirth,
Lipsiae 1958), II (VI) 11, 1 (c. 196).

6
Gaetano Marini, Papiri... etc., c. 182 n Paeeucru pronuc (Ravenna ms),
10-rn pe.

7
Tona nme ncmnocr ce cpema npn Hpncx (Priscus), nx. C. D. Gordon, The
Age of Attila, Ann Arbour: The University of Michigan Press 1961, c. 77-103.

8
Ioannes Antiochenus, fragm. 201 (4), n: C. D. Gordon, op. cit., c. 53.

9
Hax ram. Tona nme ce cpema n npn Hopan.
10
Getica, 50, 265.
11
Km resn nrapcxn nmena rpna a ce oanr ome ome mnoro ecerxn
pyrn, oxonuanamn na -HH n orensann or Hopan 3anmon n neronn B.eap-
cru u+euuur, Co]n, 1988; re ncnuxn ca nsnneuenn or nncmenn ncropnuecxn
nsnopn. Taxnna ca nanp. Focnn, Foromnn, Fpaecrnn, Baxnnn n r. n. Or pyra
crpana nemanxo nmena or uyx nponsxo, xaro Ianpnn, Bacnn, Beprnn n Emnn,
ca nonrapenn, xaro ca npnonnn cmoro oxonuanne n ca r pasnpocrpanenn
n nrapcxnre semn, ue nnxo ne rn cunra sa uyxn en. pe.
12
Hax ram, 58.303.
12
De bello gothico, II (VIII) 19, 8 (c. 586).
14
Cxnnnna-Kepnn (Scylitzes/Cedrenos) n Migne, PG 122, xon. 466. Ana
Komnnna (Anna Comnena) ro e sanncana xaro Borloj cpn. Ipnxn nsnopn sa
nrapcxara ncropn VI, Co]n 1966, c. 340 n VIII, Co]n 1972, c. 16, 23-26, 29,
32, 35, 60 (en. pe.).
IOTH H IETH

230

15
Tona nme ce cpema n pasnnunn ]opmn: Filimer, Ballomer, Gelimer, Valamer
n p.
16
Mnnon (Milon), xoro moxe a e nn ror, a moxe n ne, e nn nancxn
nparennx, nsnonsnan sa nomnpnanero na Pamon VI Tynysxn (Raymond VI de
Toulouse) c Pnm. (Chanson..., rnana I, 11.).
17
pyrn nnunn nmena, cnomenarn n Heceuma (Chanson), xonro nmar
cnanncxo snyuene, ca: Otes (nsmoxno Oren), Simos (noono na Cnmo) n
Molnar. 3a orensnane ca cmo nmena na nacenenn mecra, xaro Galhac (r.e.
Ionx mcroro na oxcannre nnn enn xopa), Crest Arnaut (Anancxn xpcr)
n Podamila (Hosamnna) noprnre na Tynysa, apnepara, xero ca ce cnpann
raxcnre.
18
Inana I, 2.

19
Hsnonsnano e n rosn cmncn or Encenn (Eusebius), Eccl. Hist. VII. 4.
20
or uepnopnsen Xpap: y. Bx. K. Kyen, Uepuopuse
Xpaop, Co]n, 1967, c. 190.
21
Inana 9, 95-97.
22
Inana 92 (83) Constantin VII Porphyrognte, Le livre des crmonies (De
Ceremoniis aulae byzantinae), Texte tabil et trad. par Albert Vogt, t. II, p. 182-187,
Paris: Les Belles Lettres, 1967.
23
Getica, 11.69.
24
Hax ram, 50, 258.













BMECTO HOCAECAOBHE
IOTH H IETH *

Ieoprn Co1npon

B uernprara xnnra na cnoero cunnenne De Mensibus Hoan
Hnncxn nnme cnenoro:
Hsnpanenara xonona na uopryna nn Bnsanrnon e nocranena
ram or Homne Bennxn. Ha rona mcro ro e ocann Mnrpnar n
neronnre rorn n cne xaro rn noenn, sannan Bnsanrnon. Tona
ce nornpxana or nannca na narnncxn na cnnpanonnnara
onnnonxa na xononara, xoro rnacn: Ha uopryna sa [rona, ue mn
nomorna sa] noeara na rornre. Ho-xcno rona mcro crana
mexana. Iornre ca rern.
1

Bnxame, ue rornre ca nnn nsnecrnn na pnmnnnre no npe-
mero na Homne Bennxn, roecr npes npnn nex np. Xp., xaxro n ue
re ca nomnann na crpanara na Mnrpnar, xaxro noneuero pyrn
uepnomopcxn napon. Ocnen rona, Hoan Hnncxn, xoro e nncan
no npemero na Rcrnnnan, nenrn]nnnpa rornre c rernre es
nnxaxnn sapxxn.
Cne xaro rornre ca nnn camo xnon na rernre a rern e nmero,
xoero mnoro anropn anar na cnanncxoro cemecrno or napon
xax ce e cnyunno raxa, ue no-xcno nmero rorn ce nanara n nou-
rn nannno nsmecrna no-mnpoxoro nonrne rern? B norpa-
]nra na Kapaxana or Enn Cnaprnan nayuaname sa crpaxonnr
nnnnenr, xoro xnpn cnernnna npxy cnrnra, xonro nepo-
rno ca npnunnara sa rona onomacrnuno samecrnane. Koraro
Kapaxana cn nsmncnn npxopn xaro Iepmannxyc, Haprnxyc,
Apanxyc n Anamannxyc, Xennn Heprnnaxc (Helvius Perti-
nax) my noxnpnnn meronnro:
oanere cmo raxa, Iernxyc Maxcnmyc, mon.
Tona nno nsero sa namex sa Iera para na Kapaxana, xororo
nocnennr ynn, oxaro rern, xasna Cnaprnan, e nmero na ro-
rnre, xonro ro noxopn cne nopenna or cpaxenn npn enn or
noxonre cn na nsrox.
2



232

no Kacn xasna, ue cne yncrnoro na Iera axo nxo ce
ocmenname a nannme nmero na Iera nnn camo a ro npomenne,
nenara ro ocxaxa na cmpr.
3
3a rasn cno mera n Heprnnaxc
nsrynn rnanara cn.
Hoona xecroxocr onpeeneno e npensnnxnana cornernnre
sarpynenn. Iercxnre napon ne ca npecranann a cmecrnynar.
Or npeme na npeme e nno neoxonmo a ce nnme sa rx. Kax e
morno a crane rona? Bcnuxo coun, ue anropnre or onona npeme
pso ca orxpnnn naunn sa xnrpynane. T xaro enn or xnono-
nere na rernre ce xasnan rorn, nncarennre sanounann a rono-
pr camo sa rorn ncexn nr, xoraro rpnano a ce xaxe nemo sa
ncnuxn rercxn napon. Ho-xcno onacnocrra or opxnann
sapan nomnara nna ononena or anropn xaro unnocroprn,
Oposn n Hpoxonn, sarona re ce saemar a ocnnar, ue rornre
ne ca nxaxn non, ocxopo nensnecren napo, a ue ca cmnr
napo, xoro n mnnanoro e napnuan rern. pyrn nncarenn or
uernprn n nern nex npocro ce npmar xm craporo nme n
nanpano ronopr sa rern, a ne sa rorn, xoraro nmar a xaxar nemo
sa xopara, xonro ca onpeennn nonnrnxara na Koncranrnnonon n
xonro ca nsnpamann xononnn n Hrann, mxna upannn n Hcna-
nn.
Hanpnmep Cnnecn (Synesius Cyrenus) n nncmoro cn or 399
ronna ne xasna nnmo sa rorn. He samoro ca nsuesnann nnn ne e
uynan sa rx. Hpocro my ce e crpynano no-npannnno a rn napnua
c rpannnonnoro nm nasnanne rern.
4
ymara rorn orccrna n
n rexcronere na Knannan. B ena nerona noema, nacxopo npens-
aena cc sarnanne De bello gothico
5
, ne ce ronopn nnxe sa
rorn. Bcnuxo cn nna na mcroro, axo nornenem opnrnnannoro
sarnanne na rnopara, xoero e De bello getico. Cne npounr na
rexcra crana cno, ue peaxropr na nonoro nsanne cnoenonno e
samennn ymara rer c ror.
Pyrnnn Hamarnan ran, xoro e nncan npes nern nex ronopn
namnpoxo sa rernre n Hrann. To nnro nenx ne cnomenana sa
npnccrnne na rorn. Hpnunnara e cna. Iornre ca nnn ram, no c
rx ca nnn n pyrn rercxn napon, xaro nnsnrorn, nanann n
rennn. Omoro nasnanne na ncnuxn resn napon e nno rern n


233

cne nsuesnanero na sannaxara, nanoxena or Kapaxana, neue ne e
nmano npnunna resn napon, nsern saeno, a ne ar napnuann
cc craporo nm, ope nsnecrno nme.
Hxon anropn oaue ca nponxanann a onpeenr rercxnre
napon xaro rorn uax o XVI nex (1525 ronna). B cnonre sannc-
xn sa mocxoncxara enerann npn nana Knnmenr VII, nynn-
xynann xaro npnnoxenne xm Rerum Moscoviticarum Commen-
tarii na Xepepman, Paulus Jovius orensna cnenoro nsnne-
nne na pycxn nocnannx Demetrius (nmnrpn Iepacnmon):
Cterum cum a Demetrio qureremus, an apud ipsos ulla de
Gotthis populis vel fama per manus a maiorib. tradita , vel ex ipsis
literarum monumentis superesset, qui ante mille annos & Csa-
rum imperium, & urbem Romam omnib. Iniuriis deformatam ever-
tissent: respondebat, & Gotthic gentis, & Totilae regis nomen
clarum esse atque illustre, in eamque expeditionem coivisse plures
populos, & ante alios Moscovitas: crevisseque eum exercitum ex
colluvie Livoniorum & Circumvolganorum Tartarorum : sed pro-
pterea omnes Gotthos fuisse appellatos, quoniam Gotthi, qui insu-
lam Islandiam sive Scandaviam incolerent, autores eius expeditio-
nis extitissent. (Torana nonnraxme nmnrpn ann cpe neronn-
re xopa ce e sanasnn cnomenr xaro npeann nnn sanncxn
sa rornre, xonro npen xnna ronnn noxopnxa nmnepnra na
nesapnre n rpa Pnm, xoro ce e noxnapnn or ncxaxnn ne-
cnpanennnocrn. To ornpna, ue nmenara n na rorcxnre napo-
n, n na nap Tornna ca nsnecrnn n cnannn, ue nxonxo napon
ca yuacrnann n rosn noxo, npen ncnuxo mocxonnrnre; ue
apmnra ce ynennunna or nnnonnn n rarapn or pernona na
Bonra. Oaue ncnuxn re nnn napnuann rorn, samoro rornre,
xonro xnnenn na ocrpon Hcnann nnn Cxanann, nnn nnn-
nnaropnre na noxoa.)

He snaem ann Paulus Jovius e nanpannn rpemxa, xaro e nmer-
nan nmero na Hcnann, nnn e nanpannn nmnrpn. Hacenennero
na Hcnann nnnarn e nno manxo n e nemncnnmo, ue ncnannnre
ca mornn a npenpnemar npnxnmuenne, nenmo pasrypnero na
sananara nmnepn. Honoxennero no peronere na Fanrncxo


234

mope e nno pasnnuno. Hacenennero ram e nno mnoropono n
ena nopenna or rnann ronnn e nemo, xoero e morno a naxapa
Gaut-nre a ynennuar manconere cn sa onennane, xaro ornar
xm no-rocronpnemnn semn na mr. Hxon or resn Gaut-n necm-
neno ca omnn or mronsrounnre uacrn na Cxannnancxn nony-
ocrpon, no-oraneuennre paonn na xonro ca nnn cnao nsnecr-
nn na narnncxnre n rpnxn reorpa]n. Mnosnna pennn yuenn ca
mncnnnn, ue Cxannnann e ocrpon. Taxona e mnennero n na Hop-
an or mecrn nex, xoero e nonrapno or pasnn anropn opn
xnna ronnn no-xcno. Xepepman ocnna nponsxoa na
neopasymennero n cnenn nacax:
Scandia vero non est insula, sed continens, Svueti regni pars,
qu longo tractu Gotthos contingit, et cuius nunc bonam partem
rex Dani possidet. Cterum cum eam, harum rerum scriptores,
maiorem ipsa Svuetia fecerint, ex eaquem Gotthos et Longobardos
progressos fuisse retulerint: videntur, mea quidem sententia, hc
tria regna veluti integrum quoddam corpus, Scandi duntaxat
nomine comprehendisse : quia tum illa terr pars inter mare
Baltheum, quod Finlandiam alluit, et Glaciale mare, incognita
fuit: quque adhuc propter tot paludes, innumeros fluuios et
intemperiem coeli inculta atque parum cognita est. Qu res fecit,
ut plerique hanc immens magnitudinis insulam, uno Scandi
nomine appellarent. (Cxannnann oaue ne e ocrpon, a xonrn-
nenr; ro e uacr or xpancrnoro na Bnenn, xoero nma nra
rpannna c [semra na] rornre, ronma uacr or xoro cera npn-
nanexn na xpancrno ann. Honexe onesn, xonro ca nncann sa
resn nema, ca nsxapnann no-ronma or Bnenn, n nonexe nn-
mar, ue orram ca omnn rornre n nomapnre, oxonxoro pas-
npam, re ca nxnmunann resn rpn napcrna n eno nno, nape-
ueno c omoro nme Cxann. Hpes onesn npemena semra, xoro
ce namnpa mexy ]nncxn pr na Fanrncxo mope n Apxrn-
uecxn oxean, e nna nenosnara. H o nec resn semn ca ocrana-
nn neopaornaemn n manxo npoyuenn sapan mnororo esepa,
esponnre pexn n cyponn xnnmar. Tona ocnna ]axra, ue
mnoro [nncarenn] onpeenr resn semn xaro ocrpon c rnranrcxn
pasmepn, xaro ca my ann nmero Cxann.)
IOTH H IETH

235

Moxem a cme cnrypnn, ue nnnnnarnnara sa macono npecennane
e omna or xopara, xonro ca xnneenn oxono Fanrncxo mope,
nxnmunrenno na ocrponnre Iornan n Bonnn. Ha nropn ocrpon
ca orxpnrn pynnnre na nerenapnn rpa Bnnera, xoro nxora e
nn rproncxo cpenme na nnnernre, xoero me peue na nenenre,
nennre nnn nanannre.
* * *
Iornre, sa xonro nnme Paulus Jovius, ca nxnmunann nsnecren
po or xapnarcxnre xyrnynn, or Gaut-nre xpa peronere na Fan-
rncxo mope, xaxro n xopa or mnoro, axo ne n ncnuxn, pyrn rer-
cxn napon. 3arona ce cncxname c ncensmoxnn nsnncnann na
nmero: Getae, Geats, Gothi, Goti, Gothz, Gauts n Hutzuli.
* * *
Konxoro o rxecrnenocrra na rornre cc cnannnre, orxpn-
name cnenoro nanmenne na Anpea anono n neronnre xpo-
nnxn: Erant enim Sclavi adhuc gentiles, quia a Gothis originem
traherunt. (Bcmnocr cnannnre ororana ca nnn esnunnnn, r
xaro ca noromnn na rornre.)
Tona ce ornac sa cnrn, xonro ca ce cnyunnn npes 830 ron-
na cn. Xp.
6
(Hnrarr e no demonuc u np. na Bnmnu, crp. 55. He e
nsnenaa, ue Bnmnu mncnn, ue anono e npnen cranonnmero na
yxnncxn npesnnrep.)
* * *
Tepmnnr cnanncxn, mexy pyroro, cpannnrenno orcxopo
ce npnnara sa nnoro cnanncxo cemecrno na naponre. Hanpn-
mep noncxnr esnx ne nnnarn e nn cunran sa cnanncxn, a rona
neporno ce nxn na ]axra, ue nonnnre npnemar narnncxara
nncmenocr. Ha sarnannara crpannna na Hproeua ucmopu or
Hesap Faponn
7
(nynnxynana n Mocxna npes 1719 r.) nnme, ue
xnnrara e npeneena na cnanncxn or noncxn.


236


FEHEXKH
* Crynra na I. Cornpon e orneuarana n npnnoxenne xm monorpa]nra my
sa Rcrnnnan, nanncana n 1971 ronna: G. Sotiroff, The Assassination of Justi-
nians Personality, Lynn: LYNN Publishing Company / P.O. BOX 821 Regina,
Saskatchewan, 1974. Hcxam a nsxaxa cnora na-ronma naroapnocr na Rnn
n Herp nmnrponn or Fepn, Bnenapn, xonro ocrannxa exsemnnp or
xnnrara na I. Cornpon n na Hnan Cramenon sa neronn npeno na crarnra,
xaxro n sa cecrnnero npn nororonxara na nsannero.


1
Ioannis Lydus Liber de mensibus, Ed. Ricardus Wuensch, Studgardiae in Aedi-
bus B. G. Teubneri, 1898 (=Bibliotheca Scriptorum Graecorum et Romanorum
Teubneriana), Repr. Stutgard, 1967), c. 161,
7-19
132. Hoan Hnncxn nsnpons-
nexa rpnxn npeno na nannca, a na narnncxn rpna a e nno nanncano:
Fortun reduci ob devictos Gothos.

2
Tyx nnrnpano no: Aelius Spartianus, The Life of Antoninus Caracalla, n: The
Historia Augusta, Latin and English, Vol. II, X.6, c. 28/29-30/31 (Loeb Classical
Library, editae 1924. Cpn. cmo no-nonoro nsanne: Scriptores historiae Augustae,
edidit Ernestus Hohl (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubne-
riana), Lipsiae in Aedibus B. G. Teubneri, (=Bibliotheca Scriptorum Graecorum et
Romanorum Teubneriana), Editio stereotypa correctior addenda et corrigenda
adiecerunt Christa Samberger et Wolfgang Seyfarth, Vol. I, Leipzig: Teubner, 1965,
c. 192. Cpn. cmo nemcxn npeno n: Die Kaisergeschichte der sechs Schriftsteller,
bersetzt und mit Anmerkungen begleitet von C. August Clotz, Stuttgart: J. B.
Metzlersche Buchhandlung, 1857, c. 295. Bx. n rexcra na opnrnnana saeno c
anrnncxn npeno or nsannero na Loeb n enexrponnoro nsanne:
http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Historia_Augusta/Caracalla*.html
Txecrnenocrra na rornre n rernre e cno nspasena n rosn nsrounnx c narnncxa
nenycmncnenocr: Gothi Get dicerentur en. pe.

3
Hnrnpano no: Cassius Dio, Roman History, Vol. IX: Epitome of Book
LXXVIII, 12.5, c. 307-309 (Loeb Classical Library, Greek texts and facing English
translation: Harvard University Press, 1927. Transl. Earnest Cary) enexrp. ns. n:
http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/home.html . Bx.
cmo no-nonoro nsanne na opnr. rexcr: Cassio Dione, Storia romana, a cura di
Giuseppe Norcio, 7 volumi, Milano: BUR, 1995 cn. n na-nonoro nsanne na opnr.
rexcr c anrn. npeno n npoexra Iyrenepr: Projekt Gutenberg. Online Book
Katalog: http://www.gutenberg.org/etext/12061 Dios Rome, Volume 6 by Cassius
Dio, Volume 6: An Historical Narrative Originally Composed in Greek During the
Reigns of Septimius Severus, Geta and Caracalla, Macrinus, Elagabalus and
Alexander Severus. Translator Herbert Baldwin Foster, EText-No.12061, Release
Date 2004-04-01 en. pe.

4
De Regno, 1081A. Tyx nnrnpan cnope nsannero na Christian Lacombrade n
npeno na ]pencxn: Synsios de Cyrne. Hellne et chrtien, Paris: Les belles
Lettres, 1951, c. 54. Hpenoaur rnpn, ue Synesios e nsnonsnan pennnre nmena
na napnapcxnre napon, sa a cn npnae rexecr. Tona mnenne [xoero e
IOTH H IETH

237


ocoeno pasnpocrpaneno n o nec n crnna na rexxn, no c nnmo neoocnonan
n noneuero cnyuan repmnn apxansann nmerxa na ns.] e cpe ocnonnnre
npnunnn sa mrnnnnara, xoro orpma nnara ncropn na xcnara Pnmcxa
nmnepn. Cnnecn (Synesios) n neronnre cnpemennnnn ne ca nmann xaxnnro n
a nno npnunnn a ycnoxnnar rexcronere cn xaro xonrnnpar c nmena. To
napnua rornre c nmero rern, 3ABOTO CA FHHH IETH.

5
Ho ncxa nepornocr I. Cornpon nma npenn nsannero n nopennara Loeb
classical library 135: Claudian in two volumes, with an English Translaion by
Maurice Platnauer, Vol. 1, 1922, nsnnsano mnoroxparno n penpnnr, mexy pyroro
n nsannero or 1968 r.: Cambridge, Mass.: Harvard Univ. Press / London : Heine-
mann. Hocnenoro penpnnrno nsanne na cmn rexcr npn cmoro nsarencrno,
oxonxoro mn e nsnecrno, e or 1998 r. Hsannero or 1922 r. cmecrnyna n n
napanenen narnncxn n anrnncxn enexrponen rexcr: The Gothic War by Claudian
http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Claudian/De_Bello_Gothico*.html
B narnncxn rexcr na noemara, xaxro n n anrnncxn npeno, nnxe ne ce
cnomenanar (ocnen n sarnannero na anrnncxn npeno!), a nn
ncnuxn nsmoxnn rpamarnunn ]opmn: Getis, Getas, Getae, Getici, Geticas, Geta-
rum. Taxona nponsnonno samenne na ymara rern, pecn. rercxn, c rorn n rorcxn
or crpana na yuennre npenoaun nnn peaxropn me cpemnem mnoro uecro n
nayunara (nxnmunrenno n nrapcxara) nnreparypa, opn axo ro ce namnpa n n
sarnannra na cunnennra na xcnoanrnunnre anropn. 3a nero ce anar nopo-
nn ocnenn, ue cornernnr anrop ne e nosnanan ecrnnrennoro nasnanne na
nnpocnn napo opn xoraro ro onncna cnrn or ncropnra na rosn napo,
xoro n rpnano a ce ouaxna, ue xaro cnpemennnx e snaen snaunrenno no-
ope or xnnennre eno n nononnna xnnonerne no-xcno xomenraropn. Taxn
e cnyuar n c xnnrara 3a npousxooa u oe.ama ua eemume or npnnanexamn na
rosn napo anrop, Hopan, xoro n cnora xnnra mnoroxparno npann pasnnxa
mexy rern/rorn n repmancxnre nnemena. Ho rosn nnpoc nx. cmo monre
enexxn na c. 29-30 n cmn copnnx saeno c npenparxn xm rexcrone na
nrapcxnre nscneonarenn en. pe.

6
Hnrarr e no demonuc nona vrauuua, Feorpa-3arpe, 1928, c. 55.

7
eui Heproeua u eparoaucra. Om Poroecmea Iocnooa Haueeo
Iucvca Xpucma. Hs nronncantin Kecap Fapont copanna. Hpeneena c
noncxaro stxa na cnanencxi, xpome nntx c nepxontm npanocnannom
nocrouno npornnnocre pnmcxnx y Fapont n cxaprn oprammnxc. B
Mocxn, 1719 en. pe.







CTTPXAHHE
HPEIOBOP KTM BTOPOTO H3AHHE.. ................................ 1
HPEIOBOP OT CTCTABHTEH.. ............................................. 5
Acen unnnnrnpon
IOTH H IETH................................................................................ 27
Ianuo Henon
IOTH H IEPMAHHH.................................................................. 107
Cepre Hecno
KOH CA IETHTE ........................................................................ 121
Cepre Hecno
3AIAKATA HA IOTHTE ........................................................ 135
Cepre Hecno
HA KAKTB E3HK E FHHA HAHHCAHA
IOTCKATA FHFHH HA VHuHHA.................................... 109
uepo Bnmnu
HETOHHCTT HA VKHHCKH HPE3BHTEP
H IOTOMAHHTA V CTPFHTE H BH3AHTHHHHTE........ 185
Foxnap Heuen
AETICUS PHILOSOPHUS COSMOGRAPHUS........................ 197
Ieoprn Cornpon
OHOMACTHuHH H HEKCHKAHHH OCOFEHOCTH
B PAHHH IOTCKH E3HK....................................................... 219
Ieoprn Cornpon
IOTH H IETH............................................................................ 231


























IOTH H IETH
Hscnenann
Hac1 I
ccrannren n anrop: Aceu Uu.uueupoe
Fnrapcxa. Bropo nsanne.
ISBN 978-954-91702-3-8

nsana: 3nesn exc xyo Bynrapec
sa roumarmu: www.ziezi.net

Heuarnn xonn 15,5
uopmar 16/60/84
nrnranen neuar Alphagraph
Co]n 2008

Das könnte Ihnen auch gefallen