KATASTAR MALIH HIDROELEKTRANA sadanje mogunosti i budua reenja

Prof.Dr. Sneana Petrovi, dipl.ma.in. Izvrni direktor EKOENERGO INENJERING Beograd Zoran Moji, dipl.ma.in. Generalni direktor EKOENERGO IENJERING Beograd

UVOD

MHE :
Oblik investicionog ulaganja (siguran, kamatonosan) OIE (Hidroenergija i energija biomase su obnovljivi izvori energije sa

najznaajnijim energetskim potencijalom). Energetski objekat (Energetski objekti se grade u skladu sa zakonom kojim se ureuje prostorno planiranje i izgradnja objekata, tehnikim i drugim propisima, a po prethodno pribavljenoj energetskoj dozvoli koja se izdaje u skladu sa Zakonom o energetici, 2004. Za izgradnju energetskih objekata, uz zahtev za izdavanje gradjevinske dozvole prilae se energetska dozvola u skladu sa posebnim zakonomZakon o izgradnji i planiranju, 2009. Vodoprivredni objekat (objekat za korienje voda-Zakon o vodama, 2010.)

KATASTAR-osnov za ocenu hodropotencijala MHE?!

Mala hidroelektrana MHE (Zakon o energetici)- hidroelektrana snage

do 10 MW. Energetski potencijal vodotokova i lokacije za izgradnju malih hidroelektrana odreene su (svojevremeno) dokumentima: Katastar malih hidroelektrana na teritoriji SR Srbije van SAP iz 1987. godine(Energoprojekt - Hidroinenjering i Institut Jaroslav erni -856 lokacija) Katastar malih hidroelektrana u Autonomnoj pokrajini Vojvodini, (Hidroinvest DTD, 1989. godine)-13 lokacija

Odstupanja u odnosu na Katastar

Izuzetno je mogue graditi objekte MHE i na drugim lokacijama uz

saglasnost Ministarstva rudarstva i energetike

Razlozi za odstupanje od Katastra:

Promena hidro-geolokih uslova, Promena stanja izgraenosti objekata i infrastrukture Promene nastale u ureenju i korienju prostora, Nemoguanost izgradnje MHE Oekivana snaga bi bila osetno manja od navedene u katastarskom listu.

Cilj: maksimalno iskorienje energetskog potencijala

KATASTAR MHE-sadanje mogunosti

Nepouzdana procena hidropotencijala u Republici Srbiji. tetne posledice koje posledino nastaju:

Naruavanje investicione klime, Nemogunost kvalitetnog upravljanja resursima (vodnim, energetskim) Potreba preispitivanja podataka iz Katastra uz neophodno auriranje Potreba aktiviranja vodnog informacionog sistema Potreba unoenja validnih podataka u generalne planove

Primer odstupanja od katastaskih podataka u postupku izdavanja energetske dozvole

Bro ju Kat astr u 75 Naziv MHE Sliv Opti na Reka Inst. proti caj m3/ s 7500 Pad( m) Snag a (kW ) 1380 1900 God. proiz v. (kWh ) 5130 Zapr emin a akum . 0,1 Tip turb ine Broj turb ina

Krepolj in

Dunav

agub ica

Mlava

21,5

Tube

Optine sa najveim potencijalom za izgradnju malih hidroelektrana

Broj lokacija za izgradnju MHE 64 35/36* 40 40/250( 16%) 47 9 22/38( 58%) 20 8

Procenjena snaga (kW) 34.300 33.284/17417* 25.925 23.458/ 123873(19%) 18.800 17.576 17.045/20112(85%) 15.825 15.690

Mogua proizvodnja (MWh) 121.203 109.692/76286* 94.026 78.394/549363 (14,3%) 73.971 60.210 72.212/89498(80,6%) 55.100 58.850

Optina Ivanjica Raka*(bez nac. parka) Pirot Kraljevo Prijepolje Zajear Crna Trava Novi Pazar Bela Palanka

Broj lokacija za izgradnju MHE 8 30 19 32 22/69 (31,9%) 16 30 13 10/64 (15,6%) 16/16 (100%) 17 19 17 21

Procenjena snaga (kW) 11.216 10.974 10.706 10.185 10.141/12562 (80,7%) 9.875 9.800 9.785 9.305/ 20465 (45,4%) 8.945/7794 (115%) 8.675 8.625 8.320 8.310

Mogua proizvodnja (MWh) 25.850 45.391 30.180 38.438 38.985/54936 (71%) 35.318 36.099 30.937 27.419/ 92764 (30%) 24.380/33124 (73,6%) 34.553 32.877 29.720 36.832

Optina Despotovac Brus Knjaevac Vranje Kurumlija Priboj Trgovite Valjevo Tutin agubica Bosilegrad ajetina Leskovac Nova Varo

Broj lokacija za izgradnju MHE 27 13 19/62 (30,6%) 12 8/88 ( 9%) 12 15/48 (31.2%) 7 11 6 14 1 1 1 1

Procenjena snaga (kW) 8.170 7.990 7.640/17166 (44,5%) 7.070 6.740/13720 (49%) 5.346 5.325/12868 (41,4%) 4.730 4.690 4.655 4.515 3.000 850 620 1.220

Mogua proizvodnja (MWh) 32.543 28.262 27.395/77250 (35,4%) 27.500 20.050/60804 (33%) 17.928 19.862/56652 (30,6%) 10.230 16.578 20.283 19.459 13.700 4.700 2.270 8.190

Optina Surdulica Vlasotince Bajina Bata Ni Boljevac Uice Ljubovija Negotin Vladiin Han Arilje Babunica Novi Sad Vrbas Beej Bela Crkva

Potencijal MHE SO Crna Trava-kategorizacija

 100kW 7,90% 100-200kW 29% 200-500kW 26,30% 500-1000 31,60% 1 MW 5,30%

Budua reenja
Prostorni plan Srbije (2010.):

podaci iz Katastra malih hidroelektrana esto ne odgovaraju stvarnom stanju na terenu ne bi ih trebalo striktno primenjivati u dananjim uslovima potrebna tehno-ekonomska I ekoloka evaluacije reenja utvrdjivanje optimalnog korienja raspoloivog potencijala vodotoka. Katastar se moe koristiti kao dokumentaciona podloga za pripremu izgradnje MHE uz neophodnost prethodne provere stanja u prostoru i hidrologiji.

Program ostvarivanja strategije razvoja energetike Srbije od 2007-

2012. godine (Izmene i dopune - Novembar 2009. detaljna revizija lokacija predvienih Katastrom MHE utvrdjivanje precizne liste izvodljivih lokacija za izgradnju malih hidroelektrana

Put ka lokacijskoj dozvoli

Prostorni planovi :
1) Prostorni plan Republike Srbije; 2) Regionalni prostorni plan; 3) Prostorni plan jedinice lokalne samouprave; 4) Prostorni plan podruja posebne namene. Planski osnov za izgradnju malih hidroelektrana - direktna

primena prostornih planova jedinica lokalne samouprave i prostornih planova podruja posebne namene Male hidroelektrane se mogu graditi i na poljoprivrednom zemljitu, uz prethodno pribavljenu saglasnost ministarstva nadlenog za poslove poljoprivrede.

Primer - SO Ljubovija
Vlada Republike Srbije -donela maja 2010. godine odluku

o izradi Regionalnog prostornog plana za podruje Kolubarskog i Mavanskog upravnog okruga nosilac izrade Prostornog plana je Republika agencija za prostorno planiranje. Plan e biti izraen u roku od 12 meseci Valjevo, abac, Ub, Oseina, Lajkovac, Mionica, LJig, Bogati, Loznica, Vladimirci, Koceljeva, Mali Zvornik, Krupanj i LJubovija.

Podruje Kolubarskog i Mavanskog upravnog okruga

Katastarski podaci-LJUBOVIJA
Br.u katastr u
671 672 673 674 675 676 677

Naziv MHE

Sliv

Optina

Reka

Instal.p roticaj m3/s

0.312 0.405 0.284 0.936 0.700 0.177 1.950

Pad m

Snaga KW

God.pr oizvod nja KWh

494,000 1,590,000 535,000 980,000 1,562,000 720,000 2,046,000

Zapremina akumulacij e
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Tip turbine

Broj turbi na
2 2 2 2 2 2 2 2

Sekulii Uzovnica Pavlovii Mikuljak Stepanovii Piperii Ravanica

Drina Drina Drina Drina Drina Drina Drina

Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija

Krupinska Uzovnika Uzovnika, Rujevaka Graanika Graanika, Postenjska Graanika, Kozlenska Ljubovia

43.0 93.0 69.0 36.0 81.0 148.5 30.0

100 440 145 260 415 190 545

Francis Francis Francis Francis Francis Pelton Francis

679 680 681 682 683 684 685

Dikline Drmnik Stepanovii Vrhpolje Vujii Liporavan Gredina

Drina Drina Drina Drina Drina Drina Drina

Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija Ljubovija

Ljubovia, Miljaki p. Ljubovia, Orovika Ljubovia, Orovika Bukovika Trenjica Trenjica Trenjica, Dubranjica Trenjica, Trebua

0.282 0.434 0.246 0.174 1.000 0.932 0.690

114.5 54.0 85.0 113.5 58.0 120.0 153.0

235 180 155 145 420 785 775

748,000 681,000 579,000 546,000 1,573,000 2,932,000 2,893,000

0.00 0.00 0.00 0.60 0.50 0.45 0.00

Pelton Francis Pelton Pelton Francis Pelton Pelton

2 2 2 2 2 2 2

686

Radojii

Drina

Ljubovija

0.219

114.0

175

661,000

0.00

Pelton

VOS
Prosene godinje sume padavina

VOS
Proseni specifini oticaj

HIDROENERGETSKI POTENCIJAL OPTINE LJUBOVIJA (Master plan)-rezime

UKUPNO (kom) NETO PAD (m) INSTALISANA SNAGA (kW) PROIZVODNJA ELEKTRINE ENERGIJE (kWh)

Sliv reke Ljubovie Sliv reke Trenjice Sliv Bukovike reke Sliv reke Graanice Sliv Uzovnike reke

17 10 2 10 6

856,77 1102 190 814 682

4346 4865 326 1726 719

19,73106 22,125106 1,61106 7,75106 3,037106

Sliv Krupinske reke Sliv Grabovike reke

2 1

195 80

215 89

1,99106 0,41106

UKUPNO:

48

3919,77

12.286

56,652106

Revizija procene hidropotencijala

UKUPNO (kom) NETO PAD (m) INSTALISANA SNAGA (kW) PROIZVIDNJA ELEKTRINE ENERGIJE (kWh) 56,652106 19,862106 35,06% Master plan EE Prema Katastru

48 15 31,25%

3919,77

12.286 5.325 43,34%

Poloaj kiomernih stanica na slivnom podruju reke Ljubovie do VZ "Zeleni Vir

Zakljuak:
Katastar MHE se ne moe smatrati merodavnom osnovom za procenu

hidropotencijala; Neophodni su inovirani podaci o hidropotencijalu kao uslov za racionalno i odgovorno upravljanje resursima; Kategorisati objekte MHE (do 1 Mw, od 1 do 10MW i preko 10 MW) i predvideti proceduru za svaku od njih. Potrebno je ukladiti nadlenosti i obezbediti usaglaenu metodologiju za realizaciju objekata MHE; Iskljuiti neodredjenost koja proizvodi komisijska razmatranja posebnih sluajeva; Obezbediti vie javnosti u radu i integrisati postojee rezultate i podatke. Aktivirati vodni informacioni sistem; Uneti validne podatke u generalne planove; Omoguiti potencijalnim investitorima pouzdane informacije i preciznu proceduru za realizaciju posla.