Santa Muerte

Czowiek boi si mierci. Dla tych co wierz w ycie wieczne przejcie na drugi wiat te jest dowiadczeniem najczciej traumatycznym, dlatego mao kto pieszy si do nieba - owszem, chce si tam znale, ale nie teraz, pniej. W wielu kulturach wiata, szczeglnie w ich odmianach ludowych, prbowano si oswoi z koniecznoci umierania, wic proces ten na rne sposoby uczowieczano, ale mier w formie kostuch i im podobnych przedstawiano jako osoby wstrtne, odpychajce, zoliwe, podstpne i wrogie czowiekowi, uzbrojone w kosy, sierpy, motki i inne narzdzia zabijania. Prawie zawsze w tych kulturach mier bya kobiet, mimo e w wielu jzykach sowo mier jest rzeczownikiem rodzaju mskiego. Inaczej wyobraana jest mier w Meksyku. Owszem to kociotrup, ale w eleganckich szatach, dodatkowo przyozdobiony w pirka, koronki, drogie kamienie, bo to nie jest zwyczajna mier, to Santa Muerte - wita mier. Owszem musi wykonywa wyroki boskie czyli umierca ludzi, ale z drugiej strony jest bardzo czowiekowi yczliwa, pomaga mu za ycia. I cho nie jest pikna, bo to kociotrup, nawet gdy caa zakryta piknymi wymylnymi szatami, to jednak twarzy si jej nie zakrywa, mimo to nazywana jest pieszczotliwie Pikn Pani, wit liczn, Bia Dziewczynk, Santissima, czyli Najwitsza. Kult ten znany jest w Meksyku od wiekw, ale sta si bardzo popularnym dopiero w ostatnich dwch dziesicioleciach. W niektrych dzielnicach stolicy kraju jest popularniejszy od kultu Matki Boskiej z Guadelupy, a kult maryjny w krajach latynowskich jest niezwykle rozwinity. Nawet kult Matki Boskiej Czstochowskej nie moe konkurowa z nim, jest on w tych krajach bardziej emocjonalny, spontaniczny, demonstatywny. Podobnie jest we Woszech. Mieszkaem przez kilka lat w Rzymie, przez 2 miesice w Sewilli, spdziem kilka tygodni w Meksyku, widziaem wic na wasne oczy to prawie szalecze zauroczenie Maryj. U wielu prostych ludzi wita mier jest niejako wcieleniem Matki Boskiej z Guadelupy, nie przeszkadza im to, e zamiast piknej twarzy kobiety, ale czaszka kociotrupa. Kult witej mierci jest znany przede wszystkim wrd metysw, u najbiedniejszych obywateli kraju jak bezrobotnych z faweli, skromnych sklepikarzy, u ludzi dowiadczonych yciowo, a ostatnio wrd mafiozw i osb zwizanych z handlem czy rozprowadzaniem narkotykw - ci ludzie na og nie yj dugo, padaj od kul rywalizujcych gangsterw, mier zaglda im w oczy prawie kadego dnia, dobrze wic jest mie wit mier po swojej stronie. Uczeni do dzi snuj dysputy i nie bardzo mog doj do wsplnej opinii, skd si ten kult wzi, jak powstaa ta forma religijnoci. Myl, e ci co widz w nim mieszank elementw kultu maryjnego i kultu mierci u Aztekw, ktrzy te mier uczowieczali, s chyba najbliej prawdy. Wadze kocielne s wprost bezsilne i niezdecydowane co z nim pocz. S w tym kulcie jakie elementy pogaskie, ale z drugiej strony wita mie jest

czczona tak jak Virgen z Guadelupy pielgrzymkami, (co poboniejsi robi to na kolanach), odmawianiem raca i innymi praktykami maryjnymi. Nie ma adnych tekstw opisujcych podstawy i zasady tego kultu, nie ma wic czego konkretnego co monaby uzna czy potpi. Odrzucenie praktyki jako herezji to sprawa niebezpieczna, ktra mogaby rzesz ludzi odczy od Kocioa. Nie ma wic wyjcia, trzeba to tolerowa. Oficjalnie ten kult okrela si wic jako form pobonoci iudowej. wita mier to kociotrup, nie ten wyjty z grobu, ale utworzony z plastyku, drzewa, czy innego materiau. Wspomniana dobroczyno mierci jest wielokierunkowa, dlatego kociotrupa przywdziewa si w szaty rnice si kolorami. I tak mier w kolorze czerwonym pomaga w kopotach sercowych, studenci kupuj mier niebiesk, bo ta pomaga w zapamitywaniu tekstw i przy egzaminach. Zota Pani usprawnia interesy, biaa, ubrana najczciej jak oblubienica, pomaga w dochowaniu czystoci a do maestwa i spotkania przyszego maonka czy maonki czystych, nie obcionych zbytnio przedmaeskimi przygodami. Czarna mier ma strzec przed zym urokiem, czy oczyci czowieka z niego, gdy taki na nim ju ciy-. Polskim jednodniowym zaduszkom, odpowiada w Meksyku tygodniowa celebracja mierci.S pochody, s akty pokuty, jest wszelkiego typu modlitwa. Prawie zawsze tym ceremoniom towarzyszy zesp grajkw melodii ludowych i popularnych zwany mariachi. W dzielnicach biedoty kult ten wyszed z domw na ulice, buduje si na rodku placw otarze, ustawia na nich, czy przy nich, kilka figur mierci i inne przemylne ozdoby zwizanie z umieraniem, jak trumienki, mydo odpowiednio wyrzebione, by przypominay czowiekowi przemijanie, w rzeczywistoci przynoszce kupujcemu powodzenie w mioci prosta kalkulacja: czowiek umyty ma zawsze wiksze szanse w tej dziedzinie. Figurki mierci na sprzeda s rnych rozmiarw od jednego centymetra do dwch metrw, tak na kad kiesze. Budowanie otarzy i ustrajenie ich to nie tylko przejaw religijnoci ich twrcw, ale rzecz materialnie opacalna, bo kady z modlcych si rzuca do kosza jaki pieniek, batonik, puszk coca coli, czy nieco drogocenniejszy dar. Kociotrup z tego nie korzysta, korzystaj jego opiekunowie. Kociotrup odwdzicza si nie tylko doran pomoc w yciu, jak w zdobywaniu pienidzy, w mioci, zdaniu egzaminu, potrafi nawet uzdrawia.W zapisach internetowych z ostatnich kilku lat mona wyczyta opisy dziesitkw czy nawet setek cudownych uzdrowie. Przy okazji celebry wita Zmarych mona pohandlowa nie tylko kociotrupami, ale i tortill z kurczakiem, marihuan, owocami , koszulkami z truposzem na froncie, a tak dla rwnowagi z Virgen z Guadelupe na plecach, no i rnorodnymi ozdbkami, wiecidekami, niekoniecznie zwizanymi ze witem. W Polsce w dniu Wszystkich witych i w dniu zadusznym ozdabiamy groby osb bliskich i te o ktrych ju nikt nie pamita, zapalonymi zniczami i kwiatami, w Meksyku praktyka ta wychodzi poza cmentarz, poza otarzyki domowe i pokannych rozmiarw otarze uliczne, ozdabia si te budynki

uytecznoci publicznej. I tak w bibliotece publicznej jest niekiedy prawie tyle rozczytanych "truposzw" co ksiek, w piekarniach i cukierniach dominuje chleb i ciasto w formie kociotrupw czy trumien, na wystawie sklepu z samochodami to szkielet mski w eleganckim garniturze i w czarnych okularach obok szkieletu innej pci w szpilkach i w mini. Cho lubi sodycze, nie potrafibym wbi swoich zbw w trumienki, nie przeknbym sodkich szkielecikw, bo chyba mentalnie i emocjonalnie jestem innym czowiekiem, z innego krgu kulturowego i z innej epoki. Niech to i robi za mnie inni! (Santa Muerte, wita mier, Kult mierci, Wadysaw Pomaraski)