Internacionalni univerzitet u Novom Pazaru

Departman Pravnih nauka u Niu Pravo unutranjih poslova

Seminarski rad iz Kriminologije

TERORIZAM

Student Dimitrije ivkovi Br. Index-a 2-1811

Mentor Prof. Dr. Miodrag Jovi

2012 Ni 1

Sadraj: ......................................................................................2 Pojam: ........................................................................................3 Terorizam kroz istoriju: .............................................................4 Teroristike grupe: .................................................................5-7 Dihad .......................................................................................7 Terorizam u Srbiji i regionu ......................................................8 Anti teroristika borba i akcije...............................................9-10 Zakljuak .................................................................................11 Bibliografija .........12

Pojam:
Terorizam je smiljena upotreba nezakonitog nasilja ili pretnje nezakonitim nasiljem radi usaivanja straha, s namerom prisiljavanja ili zastraivanja vlasti ili drutva kako bi se postigli ciljevi koji su uopteno politiki, verski ili ideoloki. U kriminologiji se terorizam (od lat. rei terror, uas,. strah), zbog motiva iz kojih se vri, odreuje kao jedan od oblika ispoljavanja politikog kriminaliteta. Teroristiki akti planiraju se unapred, a da bi postigli puni efekat svog postupanja, teroristi moraju da manipuliu zajednicom kojoj je upuena poruka vrenjem akta terorizma.

Terorizam kroz istoriju:

Jedna od prvih teroristikih organizacija bila je jevrejska Lehi (heb. leahso iuoaH iemahoL), osnovana ciljem da na tlu engleske kolonije (Britanski mandat Palestina) uspostavi jevrejsku dravu i pone sa veom imigracijom Jevreja. Prve rtve je zionistike grupe bili su engleski Lord Mojn u Kairu. 1946. bomba u jerusalimskom hotelu Kralj David ubije 91 britanskih vojnika a godinu kasnije naprave pokolj palestinskog zaselka Dejr Jain, gde strada oko 250 Palestinaca. Slinim ciljem je 1929. osnovana teroristika grupa Irgun (heb. uhueaLHaiuhuvmTh iuhuloHs i luaao Yiz mahoL) Danas postoje razne teroristike organizacije koje pokuavaju da nametnu svoj stav u skoro svim zemljama sveta. Bitno je naglasiti etiri glavna elementa terorizma:

Cilj aktivnosti su uvek ili po pravilu politike prirode, Upotreba nasilja ili pretnje upotrebom nasilja; rtve su po pravilu neduni graani; Nepostojanje direktne veze izmeu terorista i rtve, tj. napad nije usmeren prema rtvi ili rtvama pojedinano, ve se teroristikim inom eli uputiti poruka, jednoj iroj zajednici (dravi, drutvu itd.).

Nabrojanim elementima treba pridodati jo dva. Tradicionalno se vjeruje da teroristi u izvoenju svojih akcija ele na sebe skrenuti to je mogue veu panju. Drugi vaan element je, svakako, ideologija, bilo da se radi o varijantama politikog ekstremizma ili verskom fanatizmu. Posebno opasnu situaciju predstavlja pojava kada se terorizam koristi kao nain borbe odreenih verskih i fanatinih grupa. To znai da se religija koristi kao motiv za ostvarenje odreenih politikih ciljeva.

Teroristike grupe:

ETA
(Euskadi Ta Askatasuna, Baskijska domovina i sloboda) je naoruana baskijska paravojna organizacija osnovana 1959. godine. Kao glavni cilj ETA ima nezavisnost Baskije. SAD i veina drugih zemalja je smatra teroristikom organizacijom. Nastala je iz studentske organizacije koja se borila protiv vojne diktature generala Franca. Vlade panske i Francuske, Evropske unije i SAD-a ETA-u smatraju teroristikom organizacijom. Njoj se pripisuju napadi sa ukupno oko 820 rtava. Ova paravojna organizacija je najaktivnija teroristika organizacija u zapadnoj Evropi. Oni se ve due od trideset godina zalau za stvaranje nezavisne drave Baskije na teritoriji regije Baskija koji obuhvaaa vie pokrajina panske i delove jugozapadne Francuske. Odgovorna je za desetke otmica, a najpoznatija rtva je panski premijer Luis Carrero Blanco. Ubijen je 1979. bombom na izlazu iz crkve. Znak njihove organizacije je zmija koja se ovila oko sekire.Preko 500 njihovih militanata su zatvoreni. ETA se estoko protivi izgradnji elezara i nuklearnih elektrana koje smatraju vrlo tetnim za okolinu i nepotrebnim za Baskiju. Ideologija ETA-e pored baskijskog nacionalizma je i marksizam. Zbog toga ta organizacija je izrazito nepopularna meu baskijskim bogataima. Komunistika ideologija smatra se takoe jednim od uzroka zabrane u zapadnom svetu kao i njenim svrstavanjem meu teroristike organizacije. Ciljevi ETA-e u veini sluajeva objekti su represivnog aparata drave: policija, sudovi, vojska panske. Ipak, neki napadi su primeri klasinog terorizma, kao bombaki napad u Barseloni u kojem je poginula 21 osoba. Ipak, tu je svoju najsmrtonosniju akciju iz 1987. godine u Barceloni, ETA sama proglasila velikom grekom.

Al-Qaida
Al-Kaida (arapski "baza") ime je meunarodnog saveza Islamskih teroristikih organizacija. Osnovali su je arapski mudahedinski dobrovoljci koji su tokom 80-tih odlazili u Afganistan borili se protiv snaga SSSR-a. Najvee voe te organizacije su Saudijac Osama Bin Laden i Egipanin Ayman al-Zawahiri. Odgovorna je za vie tekih teroristikih napada, kao to su napadi 11. septembra 2001., nakon kojih SAD pokree Rat protiv terorizma koji je bitno oslabljuje i tera njene lanove iz Afganistana. Nakon toga Al-Kaida se povlai i sprema za nove napade.injenica koja je veoma udna je ta da su ovu organizaciju tokom borbe protiv sovjetskih snaga 80-tih godina podpomagale direktno u novcu i naouruanju SAD a nakon deset godina I same sjedinjene drave ulaze u rat protiv Al Qaidae.

IRA
IRA ili Irska republikanska armija organizacija je koja je osnovana u cilju sjedinjenja Severne Irske s Republikom Irskom. Nedavno je poloila oruje, ali postoji niz njenih frakcija.Ona frakcija koja je poloila oruje, odrekla se nasilnih metoda i najavila rjeenje problema za zelenim stolom, naziva se Privremena IRA. Njihov najpoznatiji lan bio je demonstrant Bobby Sands.

Hamas
Hamas je naziv za politiku organizaciju u Palestini. Osnovana je 1987. godine pod imenom Palestinsko krilo muslimanskog bratstva, a osnovao ga je eik Ahmed Yassin. Naziv organizacije znai: "Islamski pokret otpora." Neke zemlje svrstavaju Hamas meu teroristike organizacije. Ne priznaje postojanje Drave Izrael, ve to podruje zove "cionistiki entitet." Stav je te organizacije da itava Palestina pripada Palestincima te nee dozvoliti Jevrejima da imaju dravu na tom podruju. Ipak, nakon pobede na palestinskim izborima 2006. godine, trae se nani da Hamas, barem preutno, prizna postojanje jevrejske drave,meutim naj noviji dogaaji u pojasu Gaze dovode do eskalacije sukoba i zapoinjanja novog rata to ne doprinosi mirnom reenju problema.

OVK -OVPMB
Oslobodilaka vojska Kosova ili OVK (albanski: Ushtria lirimtare e Kosovs ili UK) je paravojna formacija kosovskih Albanaca iji je cilj 1990-ih bio oruanom borbom postii nezavisnost, odnosno otcjepljenje Kosova od Jugoslavije i Srbije uz pomo NATO-a . U februaru 1982. su Albanci u Nemakoj poreklom sa Kosova, osnovali organizaciju Kosovski narodni pokret - KNP (alb. Lvizja Popullore e Kosovs) kao konkurentnu organizaciju pacifistiki orijentisanoj Demokratskom savezu Kosova (alb. Lidhja Demokratike e Kosovs) Ibrahima Rugove. KNP se od poetka zalagala za oruanu borbu protiv srpske vojske, policije i naroda, kao i protiv kolaboratora iz sopstvenog albanskog naroda. U maju 1993. se u Pritini iz KNP-a odvaja desna frakcija i naziva Nacionalni pokret za oslobodyenye Kosova - NPOK (alb. Lvizja Kombtare pr lirimin e Kosovs). Ta organizacija je pokuala da osnuje oruane grupe i ucstvovala je u nabavci oruja kako meu lanovima organizacije u Nemackoj, tako i na Kosovu.

Ove dve partije su podravane od strane mlaih Albanaca porijeklom sa Kosova u zemljama zapadne Evrope. Rugovina DLK je podrku dobijala iz vladajueg sloja albanskog drutva jo

iz stare komunistike Jugoslavije.

Po nekim procenama, oko 5.000 Albanaca se u graanskom ratu u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini borilo protiv Srba a na strani Hrvata i Muslimana. Deo njih se kasnije prikljuio OVK.

OVK poinje sa masovnom nabavkom oruja i vojnom obukom svojih pripadnika od 1994. godine. Ta obuka se delimino izvodila na teritoriji Albanije uz podrku njene regularne vojske. Kampanja OVK protiv srpskih i jugoslovenskih vlasti je godine 1998. prerasla u kosovski rat, koji je godinu dana kasnije doveo do napada NATO-a na Jugoslaviju i povlaenja srpskih i jugoslovenskih snaga s Kosova. Nakon dolaska UNMIK-ove uprave na Kosovo OVK je slubeno prestao s djelovanjem, a mnogi njegovi lanovi preli u novoformirani Kosovski zatitni korpus. OVK je osnovana 1994. a prvi put u javnost je izala 1996. godine. Osniva i voa OVK je sve do njegove smrti 1998. godine bio Adem Jaari (alb. Adem Jashari), a posle toga do rasputanja 1999. Haim Tai (alb. Hashim Thai). Takoe treba naznaiti da su ove teroristike snage delovale uz pomo NATO snaga na podrivanju suvereniteta i teritorijalnog integriteta Jugoslavije-Srbije.

Ustae
Kralj Aleksandar nije uspeo da ujedini njegovu vienacionalnu kraljevinu dvadesetih godina 20. veka. Kralj odustaje od demokratije i uvodi kraljevsku diktaturu (6. januara 1929.) menjajui istovremeno ime Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Kraljevina Jugoslavija, ime je eleo da naglasi jedinstvo naroda. Kao odgovor na kraljev postupak, Ante Paveli e osnovati tajnu organizaciju ustae koja e zagovarati hrvatsku nezavisnost i sluiti se terorizmom u postizanju svoga cilja. Osnovno uenje ustaa je bilo da nema ni sloge ni pomirenja izmeu Hrvata i Srba.Rad Ustae bio je tajan, a rad Hrvatskog domobrana javan. Prvi atenat ustaa je izvren dana 22. marta 1929. kada su ustae Mijo Babi i Matija Soldina ubili u Zagrebu glavnog urednika Novosti i predsednika Jugoslovenske tampe Tonija legela. Po direktivi Pavelia, a uz pristanak i podrku maardske vlade, Perec je jo 1931. na imanju Janka Pusta kod Na Kanjie osnovao ustaki logor. Janka Pusta je postala jedan od glavnih ustakih centara za obuavanje diverzanstkih grupa i atentatora, odakle su bile vrene diverzantske akcije u Kraljevini Jugoslaviji: podmetanje paklene maine na eleznikoj stanici u Osjeku, u vagonu voza Osjek-Vinkovci, na pruzi Zagreb-Beograd, u Zagrebu pred pravoslavnom crkvom i u dvoritu kasarne 32. peadijskog puka. Vea ustaka akcija je bila izvedena poetkom septembra 1932 u Lici; tu su akciju ustae nazvale kasnije Velebitski ustanak. Desetorica ustaa su se prebacila iz Italije preko Zadra na Velebit sa ciljem da se 7

udrue sa tamonjim ustakim organizatorima (Rukavini, Artukoviu i Doenu) Ustae e napasti policijski stanicu u selu Bruani i veinu njih je pohvatala i pohapsila policija a ostali su pobegli u inostranstvo.

Dihad
Dihad (arapski: )predstavlja islamski izraz koji predstavlja koncept vjerske dunosti muslimana. Na arapskom rije jihd je imenica koja znai "borba". Dihad se esto spominje u Kuranu, najee kao "borba na putu Alaha (al-jihad fi sabil Allah)".[1][2] Osoba koja prakticira dihad se zove mudahid, u mnoini mudahedini. Dihad je usmjeren protiv ejtanovih iskuenja, aspekata vlastite linosti ili protiv vidjljivog neprijatelja.

Terorizam u Srbiji i regionu:

U zadnje vreme smo svedoci sve eih napada na snage bezbednosti Srbije u podruiju kopnene zone bezbednosti prema kosovu.Te napade izvravaju pripadnici UCK koji ne oklevaju da se pohvale tim uspehom,u tim napadima je dolazilo do ranjavanja i pogibije pripadnika snaga bezbednosti.Naj skoriji napad desio se u mestu Dobroin kada je na policijski punkt pucano iz automatskog naourzanja,pri cemu nije bilo povreenih. U region u skorije vreme mozemo da pomenemo dogaaj koji se odigrao u Sarajevu kada su na Ameriku ambasadu otvorila vatru dvojica vehabija.U tom napadu eliminisan je terorista koji je poinio to krivino delo.

Anti teroristika borba:

Protiv teroristiku borbu vode protiv teroristike jedinice koje su obuene i specijalizovane za ovaj vid borbe.Akcije u kojim uestvuju su sloene i zahtevaju stalnu spremnost.Postoje i timovi za brza dejstva koji su u svakom trenutku spremni da krenu u neku od protiv teroristikih akcija.U Srbiji to su jedinice PTJ,SAJ,VOJNA POLICIJA,ANDARMERIJA itd.. A u svetu jedne od naj poznatijih jedinica su Spetcnaz,Swat,GIGN,RAID,SAS itd.Najveu ulogu u ovoj borbi imaju i obavetajne slube koje dolaze do informacija i saznanja o teroristikim grupama na terenu.

Anti teroristike akcije:

Minhenski masakr:se dogodio na letnjim Olimpijskim igrama 1972. godine u Minhenu u Nemakoj. Tada je 8 palestinskih terorista iz organizacije Crni septembar ulo u zgradu gde su bili smeteni izraelski atletiari i ubili dvojicu a devetoro drali kao taoce za vreme akcije. Svi taoci su ubijeni tokom kontroverzne akcije nemake policije u pokuaju da ih spasu. Od osam terorista, petorica su ubijeni tokom akcije spasavanja, dok su trojica uhapeni i predati Libiji malo manje od dva meseca posle napada.Ovaj teroristiki napad je prouzrokovao brojne akcije izraelske obavetajne slube Mosad, koja je i posle 20 godina sprovodila atentate na planere i izvrioce minhenskog masakra. Opsada Iranske ambasade:Tridesetog aprila, 1980. godine, est naoruanih iranskih terorista zauzelo je Iransku ambasadu u Londonu.Pri tome su za taoce uzeli 26 osoba koje su zatekli unutra. Nakon opsade i dugih pregovora koji su trajali nekoliko dana, otmiari su 5. maja ubili jednog taoca i izjavili da e ubijati po jednog svakih 30 minuta dok im se ne ispune zahtevi. Britanske vlasti su pozvale S.A.S. (Special Air Service), elitnu jedinicu britanskih specijalaca, da intervenie i oslobodi taoce, to su i uinili.Operacija je nazvana Nimrod.Tom prilikom likvidirano je 5 terorista, a jedan je uhapen. Svi taoci osim jednog su spaeni. Radua 72: (operacija Radua 72) je zvanini naziv zdruene akcije jugoslovenskih organa vlasti pri likvidaciji i hapenju ubaene ustake grupe terorista u leto 1972. godine na teritoriji SFRJ. Ubaenoj naoruanoj ustakoj grupi od 19 terorista iz Australije je bio glavni cilj da podignu hrvatski narod na ustanak i obnove Nezavisnu Dravu Hrvatsku, te samim tim razbiju Jugoslaviju. Ustae su svoju akciju vodile pod tajnom ifrom Feniks. Grupa od 19 ustaa koji su pripadali ustakoj organizaciji Hrvatsko revolucionarno bratstvo je nazvana Bugojanska grupa po lokaciji gdje su likvidirani ili uhapeni od strane Jugoslovenske narodne armije. Kako se upad ustake grupe terorista desio ubrzo nakon stiavanja od strane Hrvata nazvanog Hrvatskog proljea u decembru 1971, ovaj dogaaj je dobio publicitet i izvan granica Jugoslavije. Talaka kriza u Beslanu: je naziv za jedan od najteih teroristikih napada koji su pogodili Rusiju u njenoj istoriji. Poela je 1. septembra 2004. nakon to su eenski teroristi zauzeli jednu kolu a zavrila je 3. septembra 2004. napadom ruskih specijalnih jedinica. Poginulo je 344 ljudi, od ega 186 dece.

Dana 1. septembra 2004. tridesetak terorista je upalo i zauzelo kolu Broj 1 u Beslanu, u ruskoj republici Severnoj Osetiji. U trenutku napada odravale su se sveanosti za prvi dan kolske godine, pa se u zgradi nalazilo oko 1300 dece, roditelja i nastavnika. Nekoliko ljudi je uspelo da pobegne, ali su teroristi, eenske i arapske nacionalnosti,uspeli zatvoriti veinu u sportskoj dvorani i minirati zgradu. Zahtev terorista je bila nezavisnost eenije ili e bombai samoubice aktivirati eksploziv. Sledei dan nekoliko talaca je puteno, a otkriveno je kako se u blizini kole nalaze leevi ubijenih u prvim asovima napada. Tokom dana mogli su se uti sporadini pucnjevi i detonacije. Treeg septembra je dogovoreno odnoenje tela poginulih koja su ve dva dana leala u dvoritu kole. U trenutku dolaska kola hitne pomoi, u koli se zaula eksplozija, nakon ega je nekoliko talaca pokualo beg. Na njih su teroristi otvorili vatru a nekoliko bombaa samoubica se samodetoniralo. U vatreni okraj su ule specijalne snage, potpuno nepripremljene jer nikakav napad nije bio planiran. Ubrzo su uli u kolu i vatreni okraji su se nastavili. Eksplozije u sportskoj dvorani uzrokovale su uruavanje krova i poar, te je kasnije mnogo leeva poginulih pronaeno tamo. Nekoliko asova nakon napada jo uvek su se mogli uti pucnji i detonacije. Krajem dana teroristi su likvidirani i veina ranjenika je zbrinuta u bolnicama. Tragian bilans samo je mogao da potkrepi ogorenje u Rusiji i svetu koje su uzrokovale slike poginule i ranjene dece: na kraju je izbrojano 344 mrtvih (od ega 186 dece) i 700 povreenih. Gubici sigurnosnih snaga brojali su 11 poginulih specijalaca, a ubijena su 32 terorista dok je jedan uhapen.

Likvidacija Adema Jaarija:1998 godine 5. marta. Posle ubistva dvojice i ranjavanja osmoro policajaca, pripadnici MUP-a su sproveli akciju u kojoj je unitena jezgro teroristikih bandi albanskih separatista u Donjem Prekazu. U kojem su ivote izgubila dva policajca a osam ranjeno, a likvidirana je vea grupa terorista na elu sa njihovim voom Ademom Jaarijem. U toku izvravanja ovog zadatka dolo je do vie napada terorista na policijske patrole, okupljenih oko bandita Adema Jaarija, koji su se nakon odlunog odgovora policije, zabarikadirali u teroristikoj bazi, na porodinom imanju Jaarija. Tokom obrauna likvidirano je vie od dvadeset terorista koji su u napadu na policiju koristili pukomitraljeze, rune bacae, automatske i snajperske puke, karabine i rune bombe.

10

Zakljuak:
Terorizam je jedan od naj gorih vidova nasilja sa kojim se teko bori a u kome najee neduni ljudi stradaju.Vei broj teroristikih organizacija je podpomognut direktno od strane NATO snaga iako je to poznata injenica retko ko govori o tome.Teroristike organizacije su postale instrument velikih sila u ispunjavanju njihovih ciljeva.

11

Bibliografija: www.wikipedia.com Kriminologija: Dr Slobodanka Konstantinovi Vili,Dr Vesna Nikoli Ristanovi,Dr Miomira Kati Kriminologija - ore Ignjatovi Beograd, 2011

12