FORUM YAYINLARI : 7

FORUM YAYINLARI : P. K. 131 - Ankara Kapak : Orhan Peker Ankara - ark Matbaasnda baslmtr.

NDEKLER DOUM
(Vatan Sanat Yapra, 1954)
5

SARIKUMA GR
(Yeditepe, 1953)

...

9 21 33 45 51 61 67

ARKISIZ GECELERN LK
(Yeditepe, 1953)

BENC GN
(Yenilik, 1954)

ODALARDAN BR
(Forum, 1954)

ODA ODA DNYA

(Yeditepe, 1954)

DNENEN bir
(Forum, 1954)

ZANZALAK AACI
(Vatan Sanat Yapra, 1954)

KAVRUK ... ...

(Ycel, 1955)

... ... ...

75

ATAL
(Yenilik, 1957)

99 123 137 157

NEREDEN DE ANDIM MD
(Yenilik, 1956)

ANAHTAR
(Yenilik, 1957)

ACI KK YAMURUN TADINDA

(Dost, 1962)

D O U M

Eserin derinliklerinden yakc demirin acs. Karanlk titrerken... Hayvan sarslyor. Dakika yreke bile deersiz. Ilk lklk. S znt, sar sar, ter ter, i. ilik hep... Geien saatler, iice, iice. lm. lm ler dizi dizi; sra sra insan lleri. Kan, top rak. lm yoklamaa balyor, toprak kokula r iinde kann. lk bir - bir - bir -. Demir derinde. De rin, karanlk, zamansz titreyite. Demirlerden dirim, kurtulmak isteinde. Getiren, gelecek kadar habersiz. Yeniden tek her eye kar. Kadn. Sonra bir toz. Toz, gnein altnda. S cak. Toz, parldamalar iinden. Yrmek. Bir - iki - Bir - iki - Bir : Kaslmalar. Scak. K mr sca, su sca, hava sca, ate sca. iki - Bir - iki - Bir - iki. Tozlu yol bitmez gibi, scaktan scaa kouta. Soua doru bir yol... Hayvan lkla sarsntda. nemsiz nemsizlik - nemsiz saatler. Sanc. Biraz susDoum S

mu, acsz, sakin bulut, tozlu yolun stnden daha aza, daha az scaa doru. Anneliin bu lut rengi. Saadet. Sznt saadet. Bir alma aras yol. Kayganlklarn zerinden, sessiz lm saadeti, szm szm. Gne tepede. Eser karanlk; diriliin yaamazlmda. Gne tepelerinden yakyor glgeleri. Yenik yenik glgeler, azalan, tozla np, tozlarp yaamaz olan. Tozlu yol scak. Yrmyor; bitmiyor. Duruyor yol, kalkp inen tozun pien uysall altnda. Diilik kokusu. Tozlu kavuruculuun aralarndan szan, et, plak, ekimi et koku su. Tazelik uzakta. Ta serinlii esip esip eri mede. Skma atmann ardnda, daralp at ma, genleip atma - atma - atma. DEMR. n ce ince yarlan et, etin kokusu, su, su; kuru mu, susuz; kuruyacak, szdryor fazla suyu nu. Rzgr talarn dibinde esmez. Tan nnde snp tozlanacak. Kmldama, bir it me artk, bir atn itii, istem gibi bir ey. Yava yava, scan, kurunun, tozun dna doru... Birden tatllk. Serinliin yumuak... Yumuak - baka bir ey deil - Serinlik eit yumuak. Eit. lk kmldama karnn iinde daha. Sfrdan birin knn glnl. Se rinlik dmanlayor gene. Zaman yuvarlak
6 Doum

yuvarlak vurmaa balyor ittii skkla. Yrekle birlikte. Bir, iki, , drt, be... Say balyor. Karanln ucundaki bilinmez, du manl, koklanan kla birlikte... , Yol uzundur. Yalaktan yalaa, yalaktan yalaa, yalaktan yalaa sular, yeil, sular top lanp toplanp yeil yosun yuma yalaktan yalaa birikip akan sular szlyor, genili yor, yol ksalyor, ksalmann bolluu ile gr lemenin sevinci. Akmak akmak akmak. Diri nin yeniliine lmle birlikte inanma. Ta se rinliinden birden yolun dibine, kavuruculuun gbeine dp ekilme. Yuvarlak yuvar lak uzunluu sivri itiinin yrtlan ete sapla np kalma korkusu ile uralan itmenin grt la yrtan kanl kokulu boucu kabarklm duymakla dlen dlen titremelerin geti i esip akt terleten scaklnda uul uul kann... Diili... Boal. Boalm kolay, ok kolay bitebilii. Beklenen, beklendii bilinme yen, talar oynatan yumuak lk. lk o cuk olandr: Urama. Dii yaylyor. Rahat rahatlk. Deniz, ltsnda. Doumun bysndeki erkek a. Kyas ya a. Bir baka douruun, bir baka ksrl n alnda bitirici, ldrc. 1952
Doum
7

SARIKUM'A

GR

Cevat apan'a Gece, yatmadan nce perdeleri ekmemi im. Gne, denizin aklarnda doar domaz gzlerime sapland. Saat be buuu ancak geiyordu. Bir ara, hemen denize girsem, di ye dndm; vazgetim sonra. Yryecek, gezecektim. Nbetini henz savmam ktip krssnn arkasnda uyukluyordu. Daha al t saat nce, beni karladnda elimde, oda ma karaca bir anta gremeyince baya zlen garson, ond'rt onbe yalarn uykusunu alamamlyla esneyip geriniyordu kapnn nnde. Onunla gzgze gelmemee alarak hzl hzl dar ktm. Asfalt kurumaa ba lamt. Ama biraz tede toprak yolun - o da asfaltlanmamsa, diye geirdim aklmdan vck vck olacan biliyordum. akr akr yaan yamurun altnda istas yondan buralara kadar yryp ktibin nne srlsklam, sulu bir insan gibi km ol duumu unutmaa altm. "Yolu biliyordum bereket, yoksa halim nice olurdu" diye iimSarkuma Giri

den tekrarlaya tekrarlaya oda istediimde, k tip, "Talihiniz var beyim" demiti, "bylesine yamur yamam olsayd, bu sabahtan kom ple olurdu buras!" Hi de gelmemiti aklma oda bulunmayabilecei. Koskoca, yepyeni Sarkum Oteli'nin ok deimi bir Sarkumun rn olduunu dnmemitim bile. Fakat halime daha da ok kredecek durumda de ildim. Oda ayrtmadan, son trene binip by lesine gelmi olmay pikinlie vurup yattm. Sarkumdaydm gene. Yllar ncesi gibi. Fakat baka bir odada. Bir otel odas, yaban c, yeni bir oda. Odann bu yenilii, bu yaban clyd zaten beni batan karan. Sarkuma yllardr gelmek istediim halde burada ken dime yepyeni bir oda bulamyacam dn cesi deil miydi geliimi geciktiren. Bu otel odas yeniydi ama - be gnlne benim olacakt; beri yandan bu - be gn iinde karlaacam her dost, her ahbap beni eski gnlere, eski odalara ekip gtrecekti. "Yalburnundan kp buraya tamsam" diye d ndm birden. Ama hemen toparlandm. Bit memiti daha Yalburnundaki hayat, oradaki dnyam daha kapanmamt zerime. Bu d nceleri brakp Sarkuma bakmalydm za ten. Ayaklarm arlat birden. Toprak yola
10 Sarkuma Giri

girmitim. Sarkumun killi topra gene taba nnm altnda birikiyor, boyumu uzatyor, be ni sal lana sendeliye, sancl sancl yrtyor du. Fenere giden yoldaydm imdi; az kalm t kyden kmama. Aklmdan, ky, diye geir meme gldm sonra. Ky deil, insan bucak bile derken dnrd artk herhalde. Fener uzaktan grnd. O zaman, otelden ckalberi ilk olarak bam kaldrn bakm olduumun farkna vardm. Deniz, turuncu bir lt iin de akyordu. Yumuam gibi duran fener, gRn, yars turuncu, yars belirsiz bir mavi ile kurunnin arasnda gidin gelen yumuakl na, bir baparman hafif bir bastrmasyla gmlmt sanki. Dolaylarnda,, her zamanki gibi*, sar uultulu budaylar eilin bklyor du. Darack yoldan buday tarlalarnn arka sndaki cavrlara doru yrdm. Feneri de il, evimizi grmek istivordm. Gene de dolasa dolaa gidecektim ama. .Cayrlar sansar,, kuru. san sap srtan, ar dalarla, pisipisilerle kaplyd her zamanki gi bi. . ,, , . Tren vluna kadar uzanacak, oradan gide cektim evimize; eskiden de gittiim yoldan. Gnete pien cayrlarn nndeki beyaz yal b'oyall serin evi grecektim... Dalyordum.
Sarklma Giri
11

Saat onbire doru, "Sarkumu Sevenler Dernei"ne uramak gerekti. Dernek bakan n grecek, dernein kuruluunu kutlamak iin bir "Sarkum Festivali" hazrlama dn cesinden dolay tebrik edecektim onu. Teek kr etmeliydim, yllardan sonra babam unut mayp "Aziz Dostuma" diye eve mektupla da vetiye yollad iin. Fakat babamn sekiz yl nce ldn, annemden be yldr ayr ya adm anlatacaktm. Davetiyeyi de bana ge ne annemin verdiini sylerdim belki. Syler, anlatrdm ya, beni en ok skan dnceyi de bir trl skp atamyordum kafamdan. Beni dizinde hoplatm bu uhac beyi, yaayma ilgilenecek, ince eleyip sk dokuyacakt. O yl lardan bu yana olup bitenleri renmek iste yecekti. "Neyse, daha bir iki gn, pek vakit bulmaz bu skntya" diye bu dnceyi bir aralk savabildim. Sarkumu, yllarca zledik ten sonra, bugnlerde yeniden grmee zaten karar verdiimi, davetiyenin bir bahane ol maktan teye gemediini, Hseyin uhac bilmese de olurdu. Bir tren dd tyordu uzakta. Gne vkselivor. adn bilmeden inediim bir s r ot hafif hafif kokmaa balyordu. Darack, ta deli istasyon yoluna ayak bastm hemen sonra. Bir yandan yryor, bir yandan da
12

Sarkuma Giri

ayaklarmn altndaki illet, katlam amuru temizlemee urayordum. Tren sesi yaklar ken, yolun, evlerin, evleri evreleyen bahele rin arasna girdii yere geldim. Trenin soluu na uymaa almak botu, yetiemezdim. Dumanl grlt, telerde, istasyonun orada soludu, sayklad, sonra gene akt. Uzaktayd imdi. Bulunduum yerde sessiz dumanlar da lyor, ufalanyordu havada. Ses uzaklarda kesildi. Yrdm gene. Asmalar vard samda; kanca parmakl, kvranan, ilenen asmalar. Bu gnlerde bile drt ay ncesinin yapraksz, koruksuz yoksul luunda. Sabah sisi, para para, tel tel te lerine berilerine taklm kalmt. Durdum. Yllardr, yollarm boyunca, tren pencerelerin den sarkar, bunu grmee alrm, sabahlar. Asmalar yalnzd. lm iindeydiler, k tydler. Bir zamanlar buralarda, bir kulbe de oturan cce kuruncu kadna benziyorlard. Safiye Hanm da ktyd, ok ktlk etmi ti hayatnda. "lmtr imdi..." diye dn dm. Evlerin sessizlii iinden getim. Topra kmr tozu, talar kmr paras olan yer deydim imdi, istasyonda. Sessizdi ortalk. Caddeye ktm sonra.
Sarkuma Giri
13

Cadde de sessiz, uyku iindeydi. Arada bir, uykusunu alamam bir halle bir pencere ara lanyor, hemen sonra oraca kverecekmiesine uykulu, bo, karanlk, duruyordu yle ce... Fakat aralarndan gemee baladmda bir ou uykuyu unuttu. Kadn balar nceleri kararsz, salland perde ardlarmda. Sonra ba larla birlikte gvdeler de eilir, dar sarkar gibi oldu. nlerinden geerken ieri ekildiini grdm balarn arkamdan birden uzand n, baklarn, dudaklarnn kvrln duyu yordum. Bu kadnlarn hi biri beni tanyama mt. Hi birini benzetememitim tandklarma. Sarkuma, biz gittikten sonra, yerlemi olacak lard. Asfalttan ayra saptmda kadnlar unutmaa altm. Sarkum, kendine benzeti yordu insanlar, byleydi bu. ayrn kar kysnda evimiz, apak, duru yordu. Hepsini ineye ineye getim ayrn iinden : Karasar ot kurular, Sreyya ret menin daha o zamanlar bana kra yer bitkisi diye tantt, etli yeil yapraklar yldz yldz kmelenmi, dikenli, dikensiz, dz, yamr yum ru, deiik bir takm bitkiler; bo bir ililikle bitivermi sska saplarn ucundaki mor, pem be, mavi, irili ufakl iekler... Hepsini, byk
14

Sarkuma Giri

bir dikkat, bir azgn istekle inedim, amura gmdm. Eve bakmyordum yrrken. Btn sevdik lerime yle yaklammdr hep. nce yreyi yoklar, sonra birden dikerim gzm ona. r peririm o zaman. Sevdiim, olduundan da g zel, daha deerli, daha sarsc grnr. Sonra gene yere bakarm. Kimi zaman bir harcama korkusu geer iimden, "Bu kadar gzel oluna maz, gnahtr bu kadar" derim. Yaamaa a lrm, beceremem... ayrn alt ucunda durdum. Evin karsn daki kulbecikler beton ev haline gelmiti. G zm hep yerde, bir ta bile deimi gzkme yen tal yola ktm. Birden, bam meydan okurcasna kaldrarak baktm eve. Hibir ey hatrlamadan bakmaa altm. Fikretlerin, Nebahatlerin evleri, yerli yerlerinde duruyordu. Saaklar biraz daha ypranmt belki, pencere pervazlar, eikleri biraz daha ukurlamt herhalde, tahtalar kararmt. Bizimki ise apak, taze boyal, serin, braktmz gibi. Ka psnn krmzs bile deimemi. st katnn pencereleri rtlyd, uyku iindeydi. Yeni sa hiplerini tanmyordum ama, "Gece, Festival balaynca tanrz herhalde" diye dndm. Sonra, iimde bir aclk; tanp ne olacakt? Kaplarn nnde kimseler yoktu daha.
Sarklma Giri
15

Saat yediye geldii halde bizim sokakta kim seler ie, temizlie balamamt. Garipsedim. Hepsi de yabanc m, hepsi de mi yazla gel mi bunlarn, diyecek kadar oldum. "Bunu son ra da anlasam olur" diye dndm arkasn dan. Keyi kvrldm, bostan sokana sap tm. Bostan yoktu ama artk. Kkl bykl, baheli bahesiz, evler sralanmt yolun iki yanna. Yrdm. Kaplar, pencereler, uyku larndan syrlmyordu bir trl. Oysa gne, odalar imdiden a bouyordu. Kediler geziniyordu yalnz. Ar, dnceli, ki tanesini aracak oldum. En gz pek olan, arm tartar gibi ancak durdu, kat sonra. tekiler zaten oktan kamt. zl dm. Tanr gibi oldum kimini de. Soy ortadan kalkmam demek. Birden sola baktm, drtlmesine. ki beton evin aralndan, tede, iki eriin arka snda duran Dilver Hanmn evi grnyor du. Duruvermiim... Evin arkasn, arkasndaki hayat benden baka bilen biri var m diye dnmee bala dm. Sokaa bakan n pencerede oturup biz lere kanl masallar anlatan Dilver Hanmn hastalar kim bilirdi ?... O sabah erkenden, daha kimseler uyanmamken evden kp bos16

Sarkuma Giri

tana gitmitim. Yamur yamaa balamt sonra. nce nemsememitim. Hzlandn g rnce de dnmek istemitim eve. Dnlebile cek gibi deildi artk. Dilver Hanmn evinin arkasndaki eriklie, oradan da evin arka kap snn saa altna snmtm. Kediler dola yordu bacaklarmn arasnda. Evde t km yordu. Yamur daha da hzlanmt. Artk ya murdan deil, glleen sulardan, srayan a murdan kaabileceim bir yer aryordum. Eve bu ara dnmek iki kat azar iitmekti. Kapy da alamazdm bu saatte. Birden kedilerin te ker teker kaybolduunun farkna vardm. Evin kesini dnyor, geliniyorlard bir daha. Bi leklerime kadar sulara gmlerek ben de git tim oraya doru. Keyi dner dnmez, ak duran bodrum penceresiyle karlatm. Sarma k, taflan rtmt nn. Glkle ieri s zldm. Bir koku sinmiti ortala. nce onu duy mutum. Bodrumun alaca karanlna alnca da o inanlmayacak eyi grmtm. O ku pislii, hayvan kokusu iinden bir caml dolap belirmiti. stasyonda brek, poaa satan Re it Ustann caml poaa kutusunun bir ei; Tekerlekli kocaman bir kutu, bir dolap. Dil ver Hanmn bodrumunda kocasnn, maln iinde satt dolabn eini grmek o kadar gaSarkuma Giri
17

rip gelmiti ki... Caml blmelerin iinde bir takm eyler kmldyordu ama. Yaklamtm. Kediler, drt dnyordu evremde. Dikkatle baknca iim allak bullak olmutu. Her blme de bir hayvan vard. Bir kedi yavrusu, bir kur baa, bir sere, bir gvercin, bir fare, bir y lan... Dndm de ylann herhalde bir kr y lan, bir bahe ylan olduuna karar verdim bu sabah. Hayvanlarn hepsi yaral, sakatt. Kiminin kula, kiminin kuyruu kopuk, kimi kr, kimi toplad. Kulardan birinin kanad krkt. Ylansa karnndan yaral. Her blmede bir hayvan vard. Hepsini hatrlayamadm. Fakat, hi birinin tekine do kunmadna dikkat etmitim. Ne kadar kalmtm o gn, bilmiyorum. Gene bodrum penceresinden, dar ktmda, yamur oktan kesilmi gibi bir hal vard or talkta. Gne ok ykselmi, bcekler azmt. Dilver Hanma hi amadm bunu. Olu Mfik'e bile. Oysa, gizli gizli pencereden ieri bakmaa gittiim gnlerden biri, Mfik'in ieride, hayvanlarla teker teker konutuunu, onlar beslediini de grmtm. Silkindim. Gelip geenler vard imdi. Ba kyorlard garip garip. Arlaan ayaklarmn
18 Sankuma Giri

arasnda kediler dolamaa balamt. G lkle, yrdm. Mfik'i dnyordum. Deli oldu, hastaneye yatrdlar, diye bir eyler duy mutum bir aralar. Bunu da daha sonra renebileceimi d ndm. Dilver Hanm grmeli, elini pme liydim lmediyse, hatrlar myd ki?... Sokan ucuna varmtm. Evler burada yaplyordu daha. Kire kuyular, tula krn tlar, imento tozu iinden getim. Yrtman bir miyavlamaya yaklayordum, gitgide. Bir den bulutuk. Az ileride, imento uvallarnn arasnda srnyordu. Rengi belirsizdi. Kabuk kabuk, kirli sarca. Kire kuyularnn vckl duruyordu daha zerinde. Yaklatmda ba n kaldrd. Gz ukurlarnda bir pelte vard yalnz. Parlak, kan yrm bir pelte. Peltelemi gzleri burnuna doru szyordu. Ense kknden tutup kar yana, kuyusuz, yapz kalan son arsa kesine gtrdm. Ar saya dalsa yaayabilirdi belki. Fakat yola ine ceinden emindim. nip birinin ayaklarna do laacak, inenecekti. Yapabileceim baka bir ey yoktu. Dnp yola bir daha baktm. st utaki evlerle yeni bitirilenlerin arasnda harp ylla rnn evleri vard besbelli. Harp gemiti ara dan.
Sarkuma Giri 19

Saat sekize gelmemiti daha. Deniz kena rnda bulacam umduum balk kahvesine gitmek zere yola decekken irkildim. Kardan, koa koa, Fikret geliyordu ba na doru. Sesleniyor, glyor, kollarn sall yordu. .. 1953

20

Sarkuma Giri

ARKISIZ

GECELERN

LK

O sabah yalnz Sarkuma yamur yam. Bunu ok sonra rendim. Bizler iin, btn teki gnlerden biraz deiik bir gn olmutu bu. Serindi, skcyd. Sarkum, aylardan beri ilk olarak yamuru koklayabiliyor, emebiliyordu. nce kap eiklerine oturmutuk. Yamur hzlanp samzda biriken sular alnmza ak maa balaynca, ieri ektiler bizi. O gn yalnz ninem vard evde. Onun sa m bam kurulay, annemin paylamasn dan da daha sert gelirdi bana. Sert gelirdi ya, beni tartaklayacak elin, yalnz onun eli olma sn isteyecek kadar da severdim onu. Yamur dinmeden dar kmak yasakt bana; benden ok byk olan Fikretin ise, ken di kaplarndan bizim kapya gelmesine kimse karamazd. O da ieri girdikten sonra ninem sokak kapsn kapad. Yamurun keyfini bek leyecektik. Fikret snnet olal bir hafta olmutu an cak; gzmde birden bymt ama bu bir
arksz Gecelerin lki
21

ka gn iinde; bym, ok bym, kos koca bir adam olmu gibiydi. Oysa bizi hi dndrmemiti aramzdaki ya fark; onunla konuurken, alt yl hi getirmemitim aklma, o gne kadar... Ninem ar ar yukar karken, Fikret beni yan odaya ekti. Kapy kapar kapamaz yere meldi, karyolann altndan, krmz lo komotifin, yeil vagonlarn, parlak elik rayla rn dolduu oyuncak kutusunu ekti. Trenle oynamak benden ok, onun hakk gibi gelirdi bana... Babas, Sarkum istasyon efiydi n k... Birden rahatlam olduumu hl hatrla rm. Bir haftalk bykl savrulup gitmiti Fikretin. Keyfim yerine geldi, oyuna daldk. Oynamaktan yorulunca yere yatp kitap okuduk. Odaya dolan gne bizi, daldmz uzak adalardan glkle getirdi Sarkuma. Ama kimse tutamazd bizi artk. Gene de, nine min bizi salvermesini beklemitik ya sokak kapsnn nnde... Evin nnde uzanan ayrlk, balk bal kt. Ayaklarmz amurdan arlasn yrye mez oluncaya kadar komaa altk. Bizim gibi teki ocuklar da, epeydir unutulmu bir kapall anlatmak istiyorlard. Toplandmz 22
arksz Gecelerin lki

zaman, herkes, evini yeni grmesine, bilme diimiz odalar anlatmaa alt. Durulur gibi olduk bir ara. ayrn bana gitti gzlerimiz. Grdklerimiz, hepimizi a rtt. Biribirimize nasl akn akn bakt mz hl grr gibi oluyorum. Byk etinle Ay Metin, yepyeni bisiklet lerini amurlara gme gme geliyorlard bize doru. Kuru ayrda bile daha gezmemiti bu bisikletler; istasyon asfalt ile onun sonundaki parke kaldrmdan baka yol grmemilerdi. etinle Metin, iki hafta nce snnet olmular d. Bisikletler zengin babalarnn hediyesiydi. Gnlerdir, o iri - ocukluklariyle bisikletlerine tnyor, Fikretle benim btn mahalleye yay dmz "asfaltlar, cakallar" adlarna ierle diklerini belli etmek istemedikleri halde, biz leri bir gn fena dveceklerini sylyorlard. Bisikletler gittike arlat. Dayak yeyip yemeyeceimizi dnyordum. Asfaltlarsa, baka are kalmadn anlam, bisikletlerin den inmi, amurdan dnmez olmu tekerlekle rini sryerek bize doru gelmilerdi. Bekli yorduk. nemli bir ey bekliyorduk. Ben, biraz korkuyordum bu nemli eyden. Hibirimiz alay edemiyorduk bu gelile. Yanmza geldiklerinde, etin, hepimizi birden kucaklayacakm gibi bir hareketle "Alarksz Gecelerin lki
23

man ordular Polonyaya girmi," dedi. Ses k mamt bizden, gene de kmad. Metin bisik letini, o iri-kymlna yaraan bir sertlikle etinin eline tututurarak bize daha da yakla t, eli belinde "Harp balad demek istiyoruz, anladnz m?" diye savurdu. "Babam radyo dan biliyor..." Sarkumda o zamanlar bir onlarda, bir de uhaclarn takm taklavat dolutuklar me hur oniki odal evde radyo vard. Bu evlerin ikisi de demiryolunun te yanndayd. etinle Metinin bbrleniini hakl grrdk bu yz den. Annem babam bile onlara sk sk "misa firlie" deil de "radyo dinlemee" giderlerdi. ayrn kenarnda duruyorduk. Kimse bir ey sylemiyordu. kizler bu susu karsnda, burunlar havada, bisikletlerini yola, koca ko ca talarn tmsek tmsek durduu yola ekip yerde bulduklar bir denekle temizlemee ba ladlar. .. Harp balamt... Hani tarih kitaplarn da grdm, atlarn, mzraklarn biribirine girdii, llerin yerlerde yatt resimlerdeki gibi... Yanmdakiler birden uuldamaa balad. Bildiim corafyay tketiverdim. kizler, bu runlar gene havada uzaklarlarken, daha o srada, btn devletler, ehirler saylm du24

arksz Gecelerin lki

rumdayd. Herkes bir eyler sylyordu. Fikrete baktm. Susmutu o. Sonra bana bile bak madan istasyona doru uzaklamaa balad. Durgundu, yolda yrrken bile. Koard oysa her zaman. Metinlerse, evlerinde bundan dolay hi de znt duyulmuyormu gibi konumu lard, her zamanki halleri vard stlerinde, i lerinde... Anlayamyordum. Eve kotum. Ninem oturma odasndaki sedire uzanm t. Koup tepesine dikildiimi, ikizlerle teki lerden duyduklarm bir solukta anlattm hatrlarm. Ninem sert bir hareketle kalkmt. "Harp ha... Gene mi? Gene mi bu Almanlar?... Kahrolascalar, doyamadlar, doyamadlar..." Bunlar sylerken bakmamt yzme. Kzma da pek benzemiyordu ya; gzleri ya-, sarmt yalnz. Onu kzdrmaktan korktuum iin gidip taln bir kesine oturdum. Asl kzaca ey, benim talara oturmam olabilirdi. Dn medim bile. Harp vard ya... Almanlar annemin de sevmediini biliyor dum. ok sonra renecekmiim nedenini. Da ymn genel savata lmn onlardan bilirlermi... "Harp balad demek istiyoruz," demiti Metin.
arksz Gecelerin lki
25

Oysa harp, olmayacak bir eydi, olmama lyd. Babas duymumu ikizlerin, hem radyo dan. Yaland ama. "Yurtta sulh, cihanda sulh," dememi miydi Ata? Daha geenlerde bir yerde okumutum bunu. Demiti ya, Almanlar Ata' y dinleyecek miydi? Pekl gemiti ama Al man askerleri geen ylki cenaze treninde; bacaklarn bir tuhaf atarak ne; byk, am canm kel bam hatrlatan miferi eriyle... Umursamyor deillerdi demek. Gene de uymuyorlard ona. Ninem belki bunun iin kzyordu onlara. Haklyd o halde. Hem sonra belki de radyo yalan sylemiti. Belki de Metin'le etin akacktan uyduruvermilerdi bu lf. Yoo ama, bisikletlerini amur lu arsaya, nasl srerlerdi, yle olsa?... Do ruydu bu lf, doruydu muhakkak. Demek Ata'nn dedikleri ellerini kollarn balamyordu Almanlarn. Ata lm olduu iin mi yoksa?... Taln kenarnda, tan sert souu ya va vava iime ilerken, bir yl nceki cenaze dnlerini, ancak bugn sarholuk diyebilece im bir halle, nasl yeniden yaadm hatr larm. Iklar iinde bir kalabaln akt, ar aer akt o yol geliyordu aklma. Taksimdeki Anttan Harbiyeye uzanan yol. Evimiz Antn
26

arksz Gecelerin lki

karsndayd. Btn gn toplanlmt Antm evresinde. Bir kz vard sonra. Krsye k mt. Alyordu; yz slak slakt gzyan dan. Toktu ama sesi. "Ayrlmayacaz," dedi ini hatrlyorum. "Hi ayrlmayacaz." Kala balk uulduyordu; alklyordu onu galiba. Baka pek ok eyler sylemiti ya, aklmda kalan bu "Ayrlmayacaz," szyd. Akam zeri o yoldan Harbiyeye doru yrtmt babam beni. Kalabaln yzne bakyordum. Azlar, gz kapaklarn bir arlk ekiyordu sanki. Yerlere kadar sarkan bayraklar vard. Yzm kaldrp onlara sryordum altlarn dan geerken. Harbiyede mealeler vard. Ta tan bir asker, arada bir, marapa ile bir eyler dkyordu ilerine. Havada bir duman vard. im eziliyordu. Alyordu kalabalk, alayamyordum. Kendimi zorlamaktan vazgemitim. Zorla alayamazdm. Bir ey yakyordu gzle rimi yalnz, boazm bir ey tkyordu. Anlyordum "Ayrlmayacaz/... Ata'nn yolundan ayrlmlard. Genel Savala Erkin lik Sava her eyi yoluna koymamm... Da ha fazlasn dnemedim ama... Ninemin yaklaan ayak sesi beni frlat mt yerimden, hatrlarm. Yemek yemeliydik. Ackmann saati geldiini unutmutum oysa.
arksz Gecelerin lki
27

Ninem ekmek almaa gnderdi beni. Eli me sktrd paray sessizce cebime attm. Darda ise bir daha dnememitim Ata'y. Sarkumun le gnei, gemi gnlerin kavuruculuu ile yakmaa abalyordu dar sn. Ter iindeydi sokaklar. Toprak yumuak, duvarla y szntl, kiremitler buharl. Buu iin deydi Sarkum. Tatan taa sekmeden, ayrda yeniden kouan arkadalara bakmadan, istas yon yolundan bizim sokaa sapmakta olan Fik retin elindeki dergiyi merak bile etmeden fin na doru yryordum. Polonyallar sonra gene geldi aklma. Er kinlik savalarndan baka bir sava tasarlayamadm iin, onlar kp kim kurtaracak diye kafa yoruyordum. Yaltaklanp duran kedi ar kadalarmn hibirine yz vermeden yryor dum. Scak artmt. Duvarlarla, diplerinden i otlarla birlikte ben de terliyordum. Ak pen cerelerden, kaplardan yemek kokular geliyor du. Patlcanlarn, kabaklarn czrtl kzarn duyuyor, kap nlerinde piirilen etlerle balk larn kokusunu derin derin ekiyordum iime. Peynir, soan, ya, kavun, hep birden kokuyor du o maltz kokusuyla kark. zm kokuyor du sonra... Sarkum her zaman zm kokard, geniz yakacak kadar... Bu kokular her gnk
28

arksz Gecelerin lki

gibi, bulut bulut bir scakla mavi ge doru ykseldii iin, kaytsz, ilgisiz, sanyordum herkesi. Arada bir, yzlerle ellerde bir durgun luk seziyor, yanldm anlyordum sonra. Pi en etler her gnk gbi evriliyor, sahanlara, tabaklara aktarlyordu. Ekmek kucamda, dnerken, Dilver Ha nmn kapsnn nnden byk bir merakla gemitim o gn. Her gnk gibi pencereden bakyordu. Bense her gnknden byk bir para ekmek koparp attm azma. Dilvjr Hanm, o gn de hi duraksamadan,sesinin her gnk tazeliiyle, her gn syledii sz her gn syledii gibi, tadna ilk olarak varyormuasma syledi : "Ekmei bitiriyorsun ayol... Gelip ninene syleyeceim, bak gr..." Evinden hi kmazd Dilver Hanm. k sz etmek doyuruyordu onu anlalan. Dilver Hanm her gnk gibiydi. Bizleri sk sk penceresinin nne arp koca koca alan azlarmza bakmadan, bir ey anla madmz dnmeden, korkun, kanl, kar makark sava hikyeleri anlatan kadn da yle olduktan sonra Sarkum, sava dnp durgunlam olamazd ki... Eve gidince nineme her gnk kk ya lanm savurdum: "Sarayl Hanmn selm var
arksz Gecelerin lki
29

sana/' diye. Ninem, "Aleykmselam," demiti. Evet her ey her gnk gibiydi. Yemekten sonra, harpte lenlerin kannn, kanl sarglar, sargl kollarla alnlarn, kafa larla kollarn kopup yld kaya dipleri, a drlar, borular, ykk duvarlarn, kitaplarla dergilerdeki resimlikleri ile kafamda kovalatn hatrlarm. Ninem pencerenin nne oturmu, dimdik, uzaklara bakyordu. Konu mam istemediini, konumayndan anlyor dum. Sigara iiyordu stste. Neden skldm bilmiyordum. Bahe kapsndan nineme gzkmeden katm bos tanlarn iine doru. Kimseleri grmek istemi yordum. Harpten korkmuyordum ama, kt bir eydi muhakkak. Sklyordum. Saatlerdir grmediim Fikreti bile armadm yanma. Ne yapyordu o saatlerde, hl bilmiyorum. Evde oturduunu, uzun uzun dndn sa nrm... Sorar renirim bir gn, unutmam tr, eminim. Dalmtm fidanlarn arasna. Sap diple rinde, yer yapraklarnn altnda, "ylan yumur tas" dediimiz birtakm nesneler buluyor, on lar kemin eziciliinde eritiyordum. Bir ey titriyordu iimde zevkten.
30

arksz Gecelerin lki

Hava birden karardyd sonra. Bcek sesi her yan kaplyordu. Yapraklarn aras scak, yapkand. Annemle babamn gelii yaknd herhalde. Bostandan yola, yoldan ayra, a yrdan asfalta ktm, koarak. Uzaktan bi: tren sesi geliyordu. Bir aacn dibine melip beklemee koyuldum. Dalmm. Babamla an nem duruyordu tepemde. Kalktm. Birden, ba bama harbi anlatmaa baladm. Karmakar k bir eyler anlattm, hatrlarm. Almanlar, Polonyallarla Erkinlik Sava giriyordu biribirine. Durdum sonra. O konusun istedim. Bekledim, konumad. ayrdan konuma dan geiyorduk. Annem, evin kapsnda durup bize el sallayan nineme doru hzl hzl yr d. Babam o zaman konutu : "Korkacak bir ey yok olum," diyordu, "her harp istikll harbi olmaz. Almanlar kt insanlar. Polonya hlar dayanabilirse ne l. Yoksa bizim iin bile kt olabilir. Korkma. Erkekler harpten korkmamal. G bir eydir harp. Geer ama..." Sustu sonra. Korkmadm anlatamadm Eve girerken ninemin elini pmt babam. Yapmazd bunu her zaman... stanbuldan bir kitap getirmilerdi. Ona daldm. Yemek yemek bile istemiyordum.
arksz Gecelerin lki
31

nnemse gece zorla yemek yedirdikten son ra zorla yatrd beni. Ses karamadm. Bir ey taklmt aklma, ne olduunu bir trl bulamyordum. Hatrlarm, uyumadan nce, uykunun mor aydnl iinde birden bu nu zdm: Babam, eve girdii andan beri ark sylememiti o gece, ilk olarak... 1953

32

arksz Gecelerin lki

BENC

G N

Sonra suyun bana koup geldi. Kpr nn altma ekildim. Azn, boruyu, avucunu bir araya getirdi. Kpkrmzyd yz. Alnnda sular parlyordu. Ter. Su sram olamazd oralara kadar. Kpekler neden sonra ona, ken di seslerine yetitiler. Keyi, kararsz bir toz duman salarak dndler, geldiler, durdular. Su iiyordu. Kprdamad. kisi de eme su yunun amurlatrd topraklara kt; gz lerini krpmaa baladlar. Bekliyorlard onu. Dilleri sarkm, titrek titrek sallanyordu. Bir tanesi fkeyle dilerini buduna saplad, kan ts geti, gene bakt ondan yana. Yeni doru luyordu. Sular enesinden gsne gs bembeyaz gsnden, gmleini ya bir yolla izerek kar nma iniyordu. Bana deil kpeklerine bakt Sonra pantolonunun alt dmelerini hzla z d. eme diyemedim, emeye ienir mi diye medim. Pantolonunun iine soktuu eli dolu kt. teki avucuna su doldurup, getirdi, al tna tuttu. " " dedi "sen de susadn. YorulBeinci Gn
33

duk, bu kadar kotuk, koturdun beni. Atn sn sen. . Sen de serinle" Bana bakmad bile. Ben kat kat durdum. Sulad, soktu ieri. Dmelerini ilikledi. Sonra ban evirdi. Gzgze geldik. Dudann ucu biraz kvrld, gz leri ksld. Boynunu krd. Glmsyordu, k peklere bakt sonra, onlar da kalkt, yerden bir ta alp ayra doru frlatt, ikisi de ta lar gibi frladlar tan ardndan, o da koma a balad tren bir yknt grlts iinde tepemden gemee balad uzaktan geliini duymadm ddn bile akaklarm atyor tekerlerin altnda sustu sonra aaklarm da sustu uzaktalard imdi. Kye doru komadlar. Ta kyden yana atmt oysa. Ben kye dnecektim. Dnmeyecektim. Ardlarndan ko tum. Fikretin annesinin istedii tereleri attm elimden. Durdum. Avucumun terini pantolo numa sildim. Kpeklerin sesi uzaktayd. Az ileride duruyordu Mfik. Arlatm. Gittim arkasnda durdum. Bacaklar boncuk boncuk parlyordu. Dnd. "Gel bebekiye gidelim" dedi. Kpekler yemyeil, havlaya havlaya gel34

Beinci Gn

di yanmza, ktk. "Annen biliyor mu bura ya geldiini" dedi. "Bilir ya" dedim. "Okula gitmiyor musun" "Az kaldyd bitmesine, biz zaten buraya geldik, karnemi yollarlar, pek iyi ile geeceim" " gn kald tatile. Onun iin katm. Anneme syleme. Isrtrm yoksa. Ba r u t ! " Krl ban kaldrd. Uzun otlarn iin den yemyeil, geldi, sonra ban Mfiin di zine dayayp gzlerini bana dikti, krptrd, yaland uzun, kupkuru diliyle. "Anneni bil mem ki" dedim. "Bilince sylemee kalkar sn da belki" Barut'a bakyordu. kisinin de ba ayaklarnn arasnda duruyordu. Sarsn otlarn arasndan yle bir grebiliyordum. Mfikle gzgze "Bebeki kim" dedim.Kalkt, kalktm, onlar da dikildi uzun otlarn iinde, yemyeil. Otlarn bodurlap kuruduu, i nenmi bir yere yrdk. Bir kprnn daha getik altndan. Kyden de grmemitim bu rasn, imdiye dek iki kez uzanm olduum kprden de. Bir aa vard. nara benzer. Dibinde ukur bir patika. Birden denizi gr dm karmda. Koca koca, cill, mor, sar, tek tk yeil, tozlu, damarl akllarn zerinden yrdk yrdk baktm bir kayaln dibine bititii yerde baya bBeinci Gn
35

yk bir kulbe vard. nnde, bir kol, iki ba cak duruyordu akllarn arasnda. Kolla ba caklarn biri yrtlm; kirli pamuklar, bir paavrann ucu tam yrtklardan. teki ba cak salam. Mfik eildi. Salam baca ald, denize dnd, kolunu at, hzla frlatt. K pekler suya atld. Kulbenin iinden kaln kaln "Salamn atmadn inallah" dedi biri. "Onu attm" dedi Mfik. "Kzdmd da ona, onun iin atmtm dar. Uymuyordu bir tr l. te yarard ama. Neyse, gel. Ne getirdin" Syledii szlerin hepsini ezberledim. "Sala mn atmayacaktm da ne yapacaktm" dedi Mfik, ekti kolumdan, girdik. Adam pence renin nne oturmutu. Arkas dnk bize. "Kim bu" dedi. "Sarkuma yeni geldiler. Bize yaknlar. Fikretlerin bitiik komusu" Adam evirdi bam, bakt. nndeki ie dald gene. epeevre raflar vard duvarlarda. stleri do lu. anak, mlek, ipler, kese ktlar, ileri pamuk, paavra dolu kese ktlar. Kesin de, kapya yakn bir yerde, salkm salkm kol lar, bacaklar, bir iple bal, asl. Gvdeleri aradm. Bir torba dolusu ot, saman, sap vard kar kede. stnde, boynu buruk pililet gibi kolsuz kanatsz, ne kz ne erkek, duruyor du gvdeler, buruk. Sonra
36

Beinci Gn

rhime geldi mi geldi ne dedi adamn arkasnda her zaman dediini by yapp satyorsun bu bebekleri ocuklara evini barkn sen yktn istanbullunun diyor kars tekine kat gn kznn elinde senin bebeklerden varm pencerenin gerisinde bir raf dolusu ba anan ne dedi ne diyecek gld rhime samalama dedi bizim olan da vaktiyle bebek ald ondan reit efendiyle arama bir ey girdi mi kinlinin gz var kiminin yok. Cam gzls de var, boyal gzls de. hanm dedi nazarlk vardn gmleinin altnda senin hem sana by yapmamsa kret hamdolsun iyisin maallah dedi fatmanm ine ipliklere dnd
Beinci Gn
37

szm szm szd onu herif ona da m anam para verdi savd fatmanm ine ipliklere dnd bizden ktnda bunlara da gider bugn hem yeni gelmiler balarn sals da var, klhls da. Adam bir den dnd. "Bana bak, buraya geldin ya, pa ran varsa bir bebek alrsn, yoksa gene alrsn da parasn bir daha gelite getirirsin. Bizim dkkna gelip almamak olmaz" Cevap bekli yor gibiydi, vermedim. Mfik gzlerimin ii ne bakyordu. Bebekiye baktm sonra. Dik ke ke bakyordu gzmn iine. Sustum. "Paranla alrsn. Ama anandan istediini renneyeyim. Anan kimden aldm sorarsa, Bebeki Osmandan dersin. Nereden diye so rarsa, anladn m, nereden baryor balarn gzls de gzsz de ona bakyor aldn sorarsa o zaman, ayrda grdm der sin" Grlyordu. "Erkeim ben, dedim, erkek ler bebekle oynamaz ki, kzlar oynar. Deil mi" Gzleri byd. "Bu kyn btn ocuk38

Beinci Gn

lan Osmandan bebek alr. Gelir alrlar. kumlular erkek deil mi? Bir sen mi erkeim tabi neden alatmazlar evde

Sar-

erkeksin? Haydi kar paran varsa. Haydi dur ma" Mfik gene boynunu krm, gzleri g le, ban sallad inceden, al demek istiyor gibi. Cebimi taradm. kan verdim Osmana ne kadard bilmiyorum. Sayd. Masann nn den ekildi. "Se" Masann zerinde renk renk bebekler vard. En ndekinin kollar bacaklar yerinde duruyordu, ba daha yerlememi. "Kimse benim gibi yapamaz bu bebekleri. Ba m, kollarm, bacaklarn ayr ayr yaparm, skldka bir ba, bir gvde, aklma estii gi bi. Lstikle bititiririm sonra paralar. Ben yle yaparm. Oynar bylesi, abuk da kopar Ya" diyordu. Lacivertlisini setim. Elbisesi ke fen gibi bir ey babaannemin kefeni beyazd beyazd aldm, dndm onlara doru. Mfik, duda tatl, gz gle, Osmandan uzaklat. Dnd "Gidelim" akllara bastk gene. Denizin ko kusu serin, gzel geldi. "Mfik, o byc ka ry grnce syle, bir gece gideceim, bacak larn tuttuum gibi ayracam" Sesi ok ka
Beinci Gn
39

mdi. Uzaklatk "Peki" dedi Mfik. Denizin kenarnda o kuruncu rhimeyse ben de bebeki osmanm bana byc dediini duymayagreyim bir balk ls yatyordu byc olsam mterisini elinden alrdm cce musibet pis kokuyordu, le gibi, karn kapkara, atlak t. Ayrlm ortadan. Geldiimiz patika geride kald. Birden kpekler kalkt akllarn ara sndan, tyleri slak, amurlu. Hrladlar. M fik kolumu tuttu, skt. "Ta sektirelim" a kllarn kklerini seti, bir avucuna doldur du; bebei yere braktm, ta toplarm diye. Sar atld, bebei kapt, Barutla ekitiler. Mfik talar sektiriyordu bana bakmadan. Onlar sessizdi. Bebek paraland. Mfik di yemedim. Paralarn tkrdler, gene yatt lar. Tiksindim. nce bir kolu yakaladm, de nize frlattm. Barut hrlad, yerinden oyna mad, sonra teki kolu sonra ba sonra ba hemen batmad kollar ince yan yan gidiyor gvdeyi ufalayp ufalayp serptim denize.
40

Beinci Gn

Sonra bacaklar, teker teker; Mfik bebee bakmyordu, hl ta sektiriyordu. "Aferin" dedi att tan ardndan, "aferin! Seninle ar kada olacam" Son tan atm. "Gidelim" dedi gene. Kydan yrdk. Kpekler nden kouyordu. ok yrdk. Sonra "Osman biraz deli" dedi Mfik, "annem byle sylyor. Sa rklma ilk geldii zaman, Osman babamn yannda yamak bulmu, hamuru o yuururmu. Sonra bir sabah kalkm gitmi. Bezdim demi. Ben mteriye gitmem. O gelsin aya ma. Ne yapacam bilmem ama bir ey yapa can demi" Uzun bir zaman grmemiler onu. Sonra bebek yapmaa balam. "Bilirim o zaman. nce pazarda satmaa kalkt. Cce Rhine, byl dedi bunlar, pazardan kov dular. Ben acdm. Babam ok kzyordu ona. Deli dedi, hayrsz dedi. Ona yardm etmek is tedim" Bir gn cayrda grm, ardndan git mi, yerini renmi, ocuklar kandrm. "Hepsine bebek aldrdm. Sana da aldrdm. Paralarm bebeklerini elime getike. Yenisi ni alsnlar diye" Sustuk. Yrdk. Ky bitti bir yerde. "Pabucunu kar" dedi. kardm orabm da kardm. orapszd o. Suya girdik. Yksek kayala srne srne
Beinci Gn
41

baktm. "Dalma" dedi. "Bir adm ilerisi ok derin. ocuk bouldu burada!" akllarn denizin dibindeki akllar kaygan olur zerinde yrmek gt. Yeildi akllar bu rada. Az ilerisi, karanlkt; aa aa yosunlar vard. Burnu dndk. Ky gene balad. Pa bucunu giydi. oraplarm giydim. Bekledi. Pabucumu giydim. Kpekler kouyordu. ok uzakta denize girenler vard. Arkalarnda, da ha uzaklarda fener duruyordu, apak. Yrdk Sonra "Sk sk gider misin Osmana" dedim, "Giderim" dedi. ok severlermi biribirilerini. Sonra "Buradan gidersin artk eve" dedi. K pekleri armad. akll kynn gerisinde atlaklar iindeki krmz toprak ykselmee balamt. Yark bir yerinden trmand. Ko tu. Gremez oldum onu. ayra gitmi olacak. Tepemde bir kavurtu duydum birden. Sala rm kzmt. Kotum. Tkezlendim. Kotum, tekilere yaklanca soyundum. Donumu slatsara ne olacak. Ninem denize girdiimi anlar sa nasl olsa paylar. Anneme sylemez ama. Kuruturum da donumu. Gne kzgm, akllar kzgn. le vakti gelmitir. Yzme bilmiyo42

Beinci Gn

reneceim, Mfik Fikret de bilmirum yor yzmesini. imdi kuru her yanm. Eve git meli artk. Fikretin annesi de tere istemiti benden. Sylemez olaydm ayra kacam. Ne yapsam... 1954

Beinci Gn

43

O D A L A R D A N

BR

Fenerin yolun stne bir daha dt; Suat uzaklam bile; tek baln sallyor elin de. stasyona 7 dakikada, evine 10 dakikada varr. Dndm. Denize inen yolun banda n sandal aydnlatmasn bekliyorum. San dal rpntl n iindeyken atyorum bal . Kt, kof, katlm katlnn sesi geliyor. Eve gitmek uzun srer. En azndan 15 dakika, eniyorum. Usan geldi bu yoldan. Babam kzm, kapnn srgsn gene srdrmtr anneme. Otele gitsem. mrmde giremedim, gcrtl, esnedi esneyecek gibi duran kapsn dan ieri. Yllardr da geerim nnden. Ne zaman gelecektim sanki. Yatam, evimi se verdim imdiye kadar; oda demeli, oda demek daha doru olur. Odam, yalnz odam sever dim. Ondan da souttular sanki beni. Garip olacak, klm da pek uygunsuz, aldrma. Ka p srgm olsa bile bodrum penceresinden gi rerdim. O da olurdu. Otel, oteli denemeli. Yeni bir oda grrm, sras gelmiken... Param var. Nfus czdanm yanmda deil. O gerekli
Odalardan Biri 45

sanrm. Adama, Sarkumluyum da diyemem, evine gitseydin der, inanmaz da kapnn srglenmesi hikyesine, kukulanr, inansa bile bir trl, otelin nnden geemem bir daha. En iyisi aka yanma almadm, demek. Bala ktk derim. Lf olsun diye zaten birer balk ektik Suatla. O, eli bo dnmesin diye ald yanna. Eve gtrr, tel dolabn orta yerine yerletirir. Ailece paylaacak olsalar, bir ta dmlk bile dmez her birine. Bilemedin, ke dinin nne attrr byk hanm. Ama bala kan Suat, balkla dnmtr eve. Anam bilir niye ktm denize. Bir ey sylemeyi de Dilver hanmlna yediremez. Bal attm za ten. l eti ne yapaym. Otelde glerlerdi tek bal grseler. Hem onlara ne. Gider yatarm. Dertleri knye ise ezbere' okurum. Kyn ya bancs olsam eski mahalledeki oteli bilir miydim sanki. Gideceim. Amma da abuk y rmm. Gmlek srtma yapyor. Yvk bir ter srtmn ortasndan belime iniyor. Gel dim. Eski mahallede oturmadmza gre adam belki de tanmaz beni. Neyse ne, girece im. Birden btn yldzlar dklyor. Kap nn n karanlk; yelle birlik yldz kokusunu sokuyorum ieri, farkndaym. Kapy bu s cakta bile kapal tutuyorlar. Gksz ierisi, pis kokuyor. Byle mi kokar oteller? Belli et46 Odalardan Biri

memeli ama. Otele alkmm gibi yrmeli Hasta bir n altnda duran ktipten baka s yok ortalkta. nnde duruyorum. Ban kaldrmad daha, kitap okuyor. Kap da gcr dad. Eiliyorum. "Ak Sanat" okuduu. Bili rim, banda da "metin harici 27 resim" diye bir eyler yazar. Ak bir de bana sorsa... Ba nn glgesi nme doru uzanmaa balad. Pantolonuma bakyor. Lekelidir, amurludur amurlarn gremez ama slaktr belki de. Ona bakyorum ben. Masaya dayadm el lerime bakyor. l et kokusunu alm olabi lir. Ellerimde tuzlu suyun yvkl, sandal tozunun ptrll, krein kzdrd nasr var. Bilemez o bunlar. Bakyor gene de. Elle rimden anlamaa alyor beni. Salak. Gzleri kemerimde. Gmleimin yakas ok ak. Ter liyim de. Gs terlemi bir adam, bu saatte nereden gelir? Saatine bakyor. Bir buua ge liyor. Gzleri yzmde; gzme dikili. Gz leri gzlerim gibi yeil. Yal bir yeil, ala m gibi, kzgn kuma, kzgn denize bakm gibi yahut. Ne istiyorsunuz deyiverdi gzler, gzlerimin iinde. Ne isteyeceim. Kzgn, bak tm yeile. Oda istiyorum. Yeil koyulat, da ha yukarlara kt. Tuzlu kvrckl iindeki sama, terini duyabildiim alnma doru. Ge ne yeillerin iinden bakyorum. Tek yatakl
Odalardan Biri
47

m olsun, dedi. Tek yatakl olacam kendi de bilir elbet. Ne yapaym iki yata. Kanc kat ta olsun, diyor. Btn bunlar sormasa... Sor mak det de deildir herhalde. Bilmem. Gz lerinin yeilinden apayr eyler bu sorduklar. kinci katta olacak diyor. Zaten iki kat bu otel. Bir gecelik mi, diyor sonra. Bir, be, on, abuk bitirsen iini, kitabna dnersin, diyesim geli yor. Yeiller dolayor gene stm bam. Nfus kdn, diyor. Yok. Sesim ok sert k t. Birden gzleri enesiyle birlikte yukarya bakyor. Onsuz olmaz ki diyecek gibi. Sorar sn sylerim dedim, yabancs deilim burann Bir ey syleyecek oldu, vazgeti. Edi ban Adnz, diyor. Mfik. Ar.geliyor yabancnn sormas. Vazgeesim, kp gidesim tutuyor. Gzm kaldrnca yeiller gene gzmde Bekler gibi. Soyadnz, diyor bu defa. Yutku nuyorum. Breki demeli. Mfik Breki, di yorum. Duraklamyor bile yazarken. amad. Suat uhac da, Fikret nl de deseydim amayacakt. Babanzn ad. Reit, diyorum. Umurumda deil. imdi de, nereden geldiniz, diyor. Sarkumlu olduumu sylyorum; bir rpda syledim her eyi. Rahat, braksn ar tk. Syledim, yazd; syledim, yazd. Uzatt kolunu, anahtarlardan birini ividen ald, ver di. kence bitmi demek. kinci kat, merdi48

Odalardan Biri

venin karsndaki kap, dedi. Oda kokuyor. araf, di macunu, uyku kokuyor. Pencereyi ayorum. Deniz, yldzl deniz doluyor odaya. Bir kedi var bitiikteki balkonda. Denizin iinden aryorum. Ban kaldryor, kalkp geriniyor, oturuyor, kyor. Yumulan gzle rini gryorum sanki. eri ekiliyorum, deniz seyreliyor. So yunuyorum. Gmlei iskemlenin arkalna ge irdim. Pantolon bir kede de dursa olur. Da rack oda, yatak geni. Serin arafa oturuyo rum. Yatm, stm, kokusunu brakm ge lip geen. Yataklar abuk sour. Otelciler her gn insan grrler, tmen tmen insan. Bu yatak da yle. Yepyeni bir odadaym. lk ola rak odamdan baka yerde yatacam. Buras benim iin yepyeni ama aadaki ktip iin, bir bakalk olsun, olabildim mi? Bouldum gitti teki kaytlarn altnda. Benden sonra bir bakas yazlr o deftere. Yeil gzleri vard ktibin. Geceleri denize kamayan gzler. Ba l getirseymiim, zlem iinde kvranrd belki. Gndzn uyur herhalde. Denize k maz - girip yzse de. Sandal ktan uzaa e kemez. ster de ekmei. Belki. ster, belki de il, ister. Kapanm kalma benziyor gzleri. Bu pencerenin dibine kadar uzanan suyu bile grmez belki. Denize bakan bir odada ilk yaOdalardan Biri
<9

tsm bu. Sra sra gelen arpma sesinde, al madm bir sertlik var. Almadm. ini gcn bitirmi gibi, arpp duruyor aklla ra, kabaryor, ekiliyor. Kaykhane sesi gibi, dam altna giren deniz sesi. Bu damn altnda ben de varm. Ktip de var. Su yeili gzleri var ktibin, o gne grmemi, hasta n al tndaki s a j T i yznde bile parlayabilen su ye ili gzleri var. Bir daha daldm. Bunun da gzlerinde bir param kald. Bundan sonra bunu da hesaba katmalym. Beni tanyanlar arasnda bu da olacak. Olmaz ama. Unutur o. Benim tandklarm arasnda bu da olacak. Gelmeseydim keke, hi gelmeseydim. Tammayverir, geerdim. imdi o da var. Parala rm toplarken, bunun gzlerinde, yeillerin dibinde kalann da bulmak, unutmamak ge rekecek. Odann parasn verdim zaten. Er kenclen kaaym yarn. Elimden gelse de, g rnmesem ona. Erkenden kamal. Pencereden ieriye dolmu denizin, yldzlarn iinde uyu yacam. Ktip "Ak Sanat" m okur imdi. I hi yakmamm, gn aydnl yetmi. Bir komodin de varm odada. Yeni odada yatmak, heyecan gibi bir ey. arafn serin lii duruyor hl. Yataym artk. 1954
50

Odalardan Biri

O D A

O D A

D N Y A

Taksimde aydan beri oturduklarn bi liyordum ama, mektup yollamasayd, bu gece, Taksimdeki kilisenin bahesinde buluabilece imiz, gelemezdi aklma. Geceyarsma on kala, bahedeki tek elek trik fenerinin dibinde elini sktm. Konutu... "Bo yere kararlar verdik. Buluacaktk nasl olsa... Bundan sonra da..." Mektubundaki yalnlk... Drt ay nce, evlerinden ktn gece brakt yerden, ba lyor sze... Yzme bakt; gzleri kalarnn glgesinde... Konumadm. "Babam leliberi, bu, ikinci oluyor." Durdu. Sesini rzgr titretiyor gibi... Babasn gmdkleri gnn gecesi, odama kmt Pencerenin hemen dibindeymiesine, yaz se siyle akan karanlk Boaza bakarak, babamn tabutu kiliseden karken, demiti, ben de k tim, bir daha girmemee karar vererek... Ama annesi, kendisini gece yinlerine gtrmesini
Oda Oda Dnya
51

istiyordu. Evlerinden kmadan iki gn nce, Noel gecesi, Yalburnundaki kk kiliseye annesini, birlikte gtrm, darda beklemi tik onu. "Bu ikincisi. Bu gece de yanyana olmam z istedim." mee balar gibi. Sesi kesik kesik k
.
1 r

' !

"Grecek miyiz bundan sonra?" Yzme hl bakmad. " H m . . . " diye bir ses kardm. d besbelli olduu halde, sevinle konuuyordu. "Annem sana hl ierliyor. L finin edildiini bile duymak istemiyor... Nikoyu yatl okula verdik de yle ktk Yalbur nundaki evden. imdi, Sraselvilerin arkasn da, annemin bir teyzesinin evinde oturuyo ruz... Bir dericinin yannda alyorum ay dan beri... Okulu braktm..." Durdu gene. Sesi zaten ancak duyuluyor. Bir ey sylememi bekliyor gibi... "Annem, burada tannmamamzdan mem nun. Yahburnunda ise beni, bizi, ekitirip duruyorlarm daha..." Azmn kenar bkk... Ama, bouna ar yorum deiik bir tarafn. Yz, sesi, kalbi, eskisi gibi. Kitaplarndan bile, bir an olsun
52

Oda Oda Dnya

uzaklamam olacak. Dalgm imdi, eskisi ka dar dalgr, kapkaranlk kumrallnda. Kilisenin ana kapsna bakyordu. eri samam kalabaln balar stnde ykse len, elde tutulmakta olan uzun mumlarn, rz grla, saz saz salnan uzun alevlerine... "Hepimiz gibi kan iinden dodu. Kan iinde ld bazlar gibi. Doumuyla lm arasnda hemen her yl drt ay uzanr. Yalburnunda tepeler mavimsi aktr bu drt ay iinde. nceleri kar vardr, daha sonra, papat yalar. Karlarn eridiinin topran yeerdii nin farkna bile varamazsn. Beyazdr ortalk, beyaz kalr... Bulutlar vardr sonra; altna ya tlan, masmavi g hep daha uzaa atan, apak bulutlar... samn kan boyamad bun lar hi. nsan kan deil o, tanr kan; bir yan da akadursun, tepeler apak kalr... hep" Annesi duymasn byle konutuunu. Da ha o zamanlar bile, rumcay deta konuama d iin yaknr dururdu. Okuduka onu da ha da unutacak, belki de unutmaa alacak. Yunanca, mektebi de braktktan sonra, bs btn yabanclamtr onun iin. Ancak oku duu dili konuabiliyor imdi, kitap okurmu gibi. "sann kan; gzel ey; umurumda deil ama. Kanl sa, kan be emeden akan MerOda Oda Dnya
53

yemin olu, benden uzakta. Hayatm kadar kanm da benim... Kanm yalatmak iste mem..." Sustu. Ne sylediini bilmiyor. Dilerini kenetle mi; titremesi belli olmasn diye. Aleko, yahut Aleksandros Vratsis, sann kann evreleyen lerin glgesinde bym bir ocuk, byle sy lyor. Yalnzlktan, teklikten korkmadan. samn ikinci doumunun, sonsuza kanat lannn bu gecesinde, nisan havas, bir kar souuyla ikimizi de tyordu. Oysa sa, o scak lkede, ge aarken plakt. "Kanlarn Babas silecek. Bak, sevinle baracak ieridekiler. sa, ayaklarnn insan ykn bir daha unutacak. Br ak iinde; ama bizden uzak..." Uykuda gibi konuuyor. yor, besbelli. Bakyor bana... Eskisi kadar gzel. Ama az nn kenarlar bsbtn topraa ynelmi. n krn, inantan korkma olmayabileceini an layamam daha. Barmak istiyor, anlyorum. Krpeliin karanl bu. Saatine bakt. "37 dakika oldu gireli, da ha da kaca yok." Sigaralarmz, tedeki mum rmandan hbp.rsiz. yamvordu koyuda arka arkaya. Y rdk biraz. Gene fenerin dibine geldik.
54 Oda Oda Dnya

"Drt aydr, adresini iimden tekrarlya rum. Bir trl yazamadm. Sonra bu gece an nemi buraya getirmek gerekince, dayanama dm. Yazdm ite..." Syleyecei bu deil ya, oyalanyor. "Ben hasl olsa ieri girmiyorum. Hak kmd benim de" Gene sustu. Bakmad bana. "Biliyor musun?" Sesi snm. "Gelmezsin di ye korktum bir ara. Tam onbir buukta bura daydm. Onikiye eyrek kala buluacamz halde... Annem pek at bu aceleciliime. Ama, aklna bile gelemezdi seninle buluabile ceim..." Hava mum kokuyor. Rzgr, dalga dalga getiriyor alev kokusunu, stesem, fitillerin c zrtsn, dua edenlerin mrltsn bile duyabi leceim buradan... "Arnyor, ieride... Dua ediyor... Tanr havas iinde ba dnmektedir... Senin bura da olduunu bir bilse..." Heyecanl. Susmak istiyor da susamyor gibi. Sze balarken dudaklar titriyor. Gz leri, korkmu hayvanlarnkine dnm. Nere ye bakacan kestiremiyormuasma, koca koca, kaydryor onlar bir yandan tekine. Zayf yann gstermek korkusu...
Oda Oda Dnya
55

"Babam leli dokuz ay oldu. Dokuz aydr onlardan durmadan uzaklamaktaym. Uzaklaabiliyorum." Toparland. Toy kesinliiyle konuuyor Erkek dnyasnn kat yalnzl, onu bsb tn sarar artk, hem yaknda..." "Uzaklamak yetmiyor ama. Ayrldm, onlardan baka olduumu, yalnzca uzaklat m bilmekle anlatm olmam ki..." vlesi de yaplabilir, demek isterdim ona, yeter ki hayatn bu biliin iinden yaratp karasn. Ama anlamak deil, duymak bile is temeyecektir byle szleri. Benden de kuku lanr stelik. Ona, kendi mal olamayacak her evden, kanmasn reten benden. Hem, an cak kendi yarattnn kendi mal olabileceini svleven gene ben deil miydim? Sustum im diye kadar, gene de susmal... Rzgr bir daha kokladk. Balarmz daha da gmld yakalarmzn iine. Birer si gara daha yakarken, dudaklar titredi. "Sen vardn eskiden... O drt ay... Gece siyle, gndzyle yanndan ayrlamadm o 4 aydan sonra, o Noel gecesinden sonra, evden karken beni bir daha grmeyeceini syledi inde, inanamamtm. Sonralarysa, dediko dudan katn sandm. Anlayamadklar bi
56

Oda Oda Dnya

ey olunca, azlar durmayan insanlardan korktuunu, beni yalnz braktn sandm..." Bakt gzlerimin iine. Glyor, ben de gtmeliyim. "Evet, byle bir eye inanmak, kolay geldi bana. Bu gece anladm seni. Senden de kurtul dum artk..." Acaba?... Kurtuldu mu yoksa ..." Gene gld. "Bu mahallede beni biraz..." Elini akann yannda sallad. "Desinler. Ne olacak yani? Delilik alt taraf..." Kalabaln uultusu esti gene. , "Bir saat on dakika... Gireli, bir saat on dakika oldu." "Sabrszlanma Aleko. Daha da uzun sre ceini biliyorsun, ben syleyecek deilim ya sana... Yahburnund'a ben bile rendim yin lerin ne kadar srdn..." Bula bula bunu mu buldum, syleyecek ilk sz olarak... Neyse, geti, syledim artk... Unuttuum bir eymi gibi, yeni rendi im bir sevmi gibi, glmek istedim, glmee altm. "Srer daha, sabrszlanma, ieri gir sevdin..." "Evet... eri girseydim... Dardaym ama. Dars da souk..." Gene yrdk. Kilisenin arka kaps, ieri sinin, n kapnn na, sevincine yabanc;
Oda Oda Dnya
57

souk, bo, karanlk. Fenerin altnda konutu gene. "yorum. Mumlara bakmak stmaz insan. Dardaym. Darda olmann neye benzediini sana..." Anlatacak deilsin. Biliyorum. Konu ama, susma. Bam salladm yalnz. "eride, o. Mumlar, tts, onun iin. Is nyor. Yzlerce insann soluuyla, scaklyla, mumuyla... Acsn, zlemini duymasam... Ol muyor ki..." Bendim ona, hi bir dnce seni ama drmemeli, diyen; yolunu tek bana bul, di yen; imdi de dayankszlnn tutsa deil mi? "Mumlarnn alevi, snmesine engel olma lan, bekleyileri... Hi bir zaman kendimi, on lardan biri bilemedim. Onlardan kaarken, bakasnn ama debilirdim. Beni sen koru dun. Hi olmazsa kendi ama dtm... Byle dndn sen de, deil mi?... yorum." Saptyor. Yryoruz gene. Karanlk eri yip koyulayor, alp katayor admlarmz da. Dileri biribirine vuruyor... "Pi olduumu duyurmasalard bana... Duyurmasalardi. Anlamasaydm yabanc ol duumu." Fenerin, teklii gene tepemizde. Bakyor yzme... Dalgn ama.
58

Oda Oda Dnya

"Din deitirmek bile pek yaramayacak ie... yilik..." Kilisenin bir yan kaps ald. Ellerinde mumlar, ikier, er kmaa baladlar. Alevi elleriyle koruyorlar. Yalburnunda da yleydi. Ama hepsi tanyordu bizi. Hepsi bizi gsterip glyordu. eridekilerin ikiyz tanesi de temiz, biz gnahkrdk. Alekoya belki kzyor lard ama, haddini bildi, o yabancnn yann da kald, kiliseyi kirletmedi, diyenler de k mtr sanrm... Bakyor kanlara... Dalgn yz k iinde... Ama bundan sonras, blm blmdr onun iin. Yabanc odalar tanyacak. Birine smamadan, tekine geecek... rperip dikeliyor. lerideki ocua bakyor herhalde. ocuk, snm mumunu, babasmmkinden yak mak iin yukar kaldryor. Babas, herhangi birinden, o herhangi biri de mihraptan alm tr ateini. Kolay, doru... Dnd. "Bir saat krk dakika..." n kapdakilerden hemen hi biri kalmad darda... Hepsi girmitir, Durulmak isteyen alevleri ellerinde... "Annenin kmas yaklayor, deil mi?..." Bu bo szleri syemesem... Hemen hi konumam olduumu yarn farkeder ancak. Yanl anlamasa bari... Konuacak gene...
Oda Oda Dnya

"Nasl da kar yamad, ayorum..." Atlatt. Birer sigara daha yaktk. Annesiyle kar lamak istemedim. Ellerini, sigarasnn zerin de kavuturmu, stmaa alyordu. Bir ka gne kadar gelip beni bulmasn syledim. Gzleri byd. Sonra dnp hzla sokaa do ru yrdm. Dars souk. Ama odam da soumutur ya... 1952 - 53

60

Oda Oda Dnya

D N E N E N

BR

yalnzlk vard erkeklerin iinde. Dumann ar dndan "Kadnlar yalnz deil. Kadnlar yalnz olmaz. tiinde bile" dedim. Duman paralan d. Yalnzlk vard erkeklerin iinde. Kadn, dumanlarn arasndan syrlyor, szlyordu. Iklar karard sonra. ayrlacaz nasl olsa bulumak bo Kadn, dumanlar, akklklaryla yrtan ku lara dikmiti gzlerini.Kular ortada dnyor du.Sonra bir kadnn kollar karanln iinden geti, onlara katld, kular bu kollara uydu. Kular yalnz deildi. Kadnn kollarnda ya yorlard hep birlikte. Yalnz olan erkeklerdi. Kadn yanlarndayd, yalnz olamazd. yarn ayrlacak olan o deil benim spanyollar dnyordu ortada. kabna samayan kvranlar iindeler kurtulmak istermi gibi kurtulmann bo olduunu akllarna bile getirmeden Erkekler kulardan daha ku, ayaklarnn yer den kesilecei an bekliyorlard.
Dnenen bir
61

kadnlarsa yaylyor yerde dalyorlar dnmeler iinde Topunun topuklar sar ediciydi. Erkekler balarn gene nlerine ediler. ikimizin de zerinde ayrlk asl ispanyol lar dnedursun neden onlara bakmaktan imekten gzmz rtnn ak stne ak naklarna dikmekten daha iyi bir ey yapamyoruz spanyollar yay bklmleri iinde topraa b tn arlklaryla bastlar. umaktan bu gecelik de vazgetiler Erkekler kadn unutmutu bir ara. Birden ha trladlar. Ar ar iiyordu. herhangi bir gece onun iin ier de bakar da Bakyordu, ortaya gelen Barlini'ye. Baktk. On parmanda sekiz ubuk, ubuklar denge de tutuyor, tabaklara isteince can veriyordu Tabaklar, ubuklar, makaralar, sepetler, ap kalar, havaya utu, dnd, frldad, kondu; eline, alnna, burnuna, kna. Herkes ona ba kyordu. O, tabaklarna dikmiti gzn. On lara kar; yalnzln rten dalgas iinde. Ik evresinde dalgalanrken bile. "ocuklu unda anasndan dayak yemitir" dedim. "Okula gitmemitir bu ileri kavramaa al t gnlerde. Anasn alatmtr belki. D62

Dnenen bir

vnmtr arkasndan kadn, oum sersc I oldu diye." Duman ekilmiyordu szlerimin nnden. Sustum o zaman. mz de iiyoruz bo lkrdlara gl mekten kanmak iin olsa gerek Gld karmda, aznn yalnz bir kesiyle. Konumamak en iyisi. yalnzl oyalamak yakk almaz ama / yarn dnmeli yz adm tede bir yer de ayrlacaz yarn yarn da deil bugn onsekiz saat sonra yatp uyumak bu , onsekiz saati bler de uzatr da rkildik. ite bundan fazlasn hi bir zaman gre meyeceim de zenci krmas byle bebopu anlarm bir gvde bundan fazlasn yapamaz uuyor bunlar kadn boduk er kekler srm gibi konmadan uuyorlar u tular Kadn doygun bir ksknlk iindeydi. Adam lar gene zn alyorlard alglarnda. Orta da dnenler vard. biz yalnzz bu kedi de kucama kt sapsar tyleri dklyor bahar geldi m rltsndan boulacak bu yabanc yerde bile yalnz deil kucamda Trenler artk uzaktan deil yakndan tyorDnenen bir
63

du. ann sesi duvarn arkasnda. Paralar alnd, paralar verildi. Otomobil karanlkt, ak pencerelerinden baharla birlikte l m gryorum bu lm aylarnda bu yl da leceiz yarm o dnmyor sarho belki ben de ok itim nce evde itik sonra orada yarn ben dnyorum leceimizi bilmeliydik. Bileti saat nce al dm. Durmadan lmler iinde ufalanr durur dum, yle kaldm. Her lmden sonra daha yoksul, her lm daha doumunda hazrla yarak, srkleme iinde, srklendiimi bile bile, lm en ksa gnen iinde bile bekle mek. Dost, lmdedir. Bileti bir ka saat nce aldm. Ama dnden eri, aldm sylyor dum. lm gerek bana. Varsnlar evlensinler. lm ararm ben. Ayrlk ncesi aksar her za man. Bo bo baklr dolu gzlerin iine. Sr tlr, el sklr, sigara iilir. stste. Ayn e yi yapar dururuz, ayn hareketi, ayny yenile mektir elimizden gelen. ki saat nce yaban clar kart aramza, tren kalkncaya dein ayrlmadlar. Onlar ayrlmad, onlar kald, ben gittim. Yabanclarn yannda bsbtn yaban64

Dnenen bir

clatk. Srtld, el skld, sigara iildi. Tik sindim. Ayrlmadk, ayrdlar. Hepsi sevin iindeydi. Kimse kimseyi kskanmyordu. Ben kskandm. Bahar havasnda vagonlarn penceresi alr. eriye lm esiyor. Yenisi, yenilenecek olan. Baharn may;sinde lmeliyim. 1954

Dnenen bir

65

Z A N Z A L A K

A A C I

Sevda derdi dedikleri Bi'r zanzalak aac kadardr Zanzalak aalarnn altnda Siz yoksunuz glgeniz vardr S. N. ener Denen ne? Rza belki de. Daha dorusu Demir Ankaradan gelmeden nceki Rza. Bu gece anladm. Sevda olabilirdi ama olmad. Kapm saat nce tkrdatt. Aylardr yap mad bunu. O ara farkna bile varmadmd. Girin dedim mi bilmiyorum. Ban uzatt n ce. lk gnler gsterdii ekingenlie benzet tim sanyorum o halini. Yemek hazr dedi ie ri girip. Annesini hemen sormalydm. imdi gelirim dedim. Annesi evde olsa bakasna b rakmazd yemee armay. Siz balayn, u zarf yazar gelirim ben, dedim galiba. Kapnn yanndan ayrlmad. Soyunmak artk. Yemek yiyecek kimseler yok bizden baka, dedi. Bu soukta durulmaz yle; soyunmayp ne yapa cam. ardm, annen dedim, nerede? DeZanzalak Aac 67

miri yolcu edecekti. Unutmuum. Pendikte kalacak bu gece. Yatmal artk, bu soukta dikilip durmak neye yarar? Zarf yazmtm Saat sekizi oniki geiyordu. Odann n o sndrd. Yemek odasna gittik, o nde ben arkada. Sinsilik vard boynunda. Gergin, uza m gibi duran bu sandalye arkal o boyun sanki. ynce kafas donuklayor insann, her yanm donmu gibi. Masa... Soyunmam bitti bile oysa. Masa da uzamt. Gldm. Neden atn? Yalnz ikimiz yiyeceksek? Tek kiilik yatak da souk olur. Kalorifermi... Sobal evin soba grmemi odasndan da so uk buras. yle, dedi, yalnz ikimiz. Aklm snmaa balyor. Yalnz ikimiz dedi. Atma ne kar? Sen bir ucuna ben bir ucuna otu ruruz. Ayaklarm uzatmalym. Bir trl de olmuyor bu buz gibi araflarn arasnda. Kardan karya konuuruz bir gece de. Uzaklamak demek istedi. Demirden nce, drt ke masann ayrtn doldururduk. Srahi, ekmek taba, tuzluk dizilirdi drdn c kenar boyunca. Annesi sa yanmda, o sol yanmda. Uzattm. Yatak smmcaya dek ek memeliyim dizlerimi karnma. Ayaklarm uzakta. Ayaklar ayaklarma yakn dururdu. Durmazd yani. Dizini sallar dururdu. Uzak duralm demee getirdi. Oturduk. Demir gel68

Zanzalak Aac

yordum. kisini dikti. Pantolonunun cepleri ni kartrd. "Cgaram getir ieriden" diye barmakta neye bu denli geciktiini dn yordum. Ayan yere vurdu. Hans'm yatt topraa. Davranacak oldu sonra gene oturdu. Sesi yumuak, sdrek kt: "Mfik, olum, ceketimin' cebinde cgara var, getirsene". "Ge tireyim" demedim. Ama terliklerimi srye srye odalarna gittim. Lmbann gzm kamatran kirli sar, sayr nda kalakalmtm. Elimde bir Ye nice kutusu bir de pirin anahtar. Bildiim bir anahtar. Ama bizim evin, bizim kaplardan birinin anahtar deil. Bu anahtar daha bir ka gn nce grmtm bir yerde, daha bir ka gn nce... Babam - Reit Bey - sesleniyordu ieriden, "bulamadn daha" diyordu sdrek sesi. Ses karmyordum. Cgarasm bekliyordu. Sabr szln bilirdim. Sesim donmutu. Soluum tutulmutu. Pirin anahtar... imdi babamn - Reit Beyin - gzlerinde yldzlarn avuntu su snmee balam olacakt, anamn pence renin ardnda durduunu bildii yere doru kt kt bakmaa balam olacakt. nce den anamn da sesi geldi. Bulamadn m d'aha olum diyordu. Olum deyiinde bir tehlike sezmilik buldum - tehlikeyi onun" gibi sezen
142 Anahtar

kimse yoktur -, bu kez de doru bildin dedim, iimden. - Ben de yle deil miyim sanki, ben de daha imdiden bir eyler olacan bilmi yor muyum, bugn bile bilmiyor muyum nmde byk bir kesinti olduunu? - Ana mn sesini hl duyar gibiydim. Dudaklarm sryordum. Anahtar elimde duruyordu. Ce ket askya asl. Cep, elimin kalbnda aralan m kalmt, kapatmamtm bile. Sonra, da ha anahtarn hangi kapnn anahtar olduunu bilmeden, bulamadan, iimde bir eziklik, o sa r ktl cebin karanlna braktm. Anah tara dokunduumu, anahtar grdm ba bamn - Reit Beyin - bilmemesi gerektiini sezerek. imdi elimde yalnz cgara kutusu vard. Yabanc bir ey gibi, bir yol kysndan topla dm talar arasndan bir ta gibi. Bir ta gi bi demek doru olacak. Ne olduunu, ne iin ieriye gtreceimi dnecek denli aklm kalmamt. Birden anamn eteinin hrts n duydum yanbamda. Bam kaldrp bak tm- Kzgn gzlerle bakyordu bana. Biliyor sun nasl sabrszlandn, biliyorsun nasl naletletiini, ne yapyorsun sanki iki saattir burada? Cgara imee mi kalktn yoksa? G zmn iine bakyor, sznn dorulanp do rulanmayacan grmek istiyordu. Oysa cgaAnahtar 143

dikten sonra dizini sallamad. Ta gibi durdu bir hafta. Demirin yerinde, uzaktayd bu ge ce. Pencerenin kenar yumuak bir ses kar yor. Kar ylm olacak. Bakarm birazdan Pendikte de eser imdi, souk, ac. Anas r. Kendi yor mu? 0 uzun souk masann iki ucunda konumadan oturmu yiyor susuyor susarken yemeyi unutuyor bakyor biribirimize bakp gzgze geldike bamz gene taba mza indiriyor yemek yer gibi yapp alttan bakyorduk gene biribirimize. Kar adamakll beslemi pencerenin nn, yuva yuva, yumu ak. Dklyor, p gibi, temiz, acelesiz, gmc, kirli. Isnmken gene dm; pence reden bakacakmm ille. Bakyorduk biribi rimize. Sonra bakmadm bir daha. Yznn uzakl yorucuydu. Demir Bilecik dolaylarn dadr imdi. Anas uyumutur Pendikte. Ken di... Demiri kskand m anlayamadm. Kar dei. lk geldii gn grmedimdi zaten. Ertesi gn tantk. Kumral, san kumral. Gzleri Rzanmki gibi soluk yeil. Ama Rzanmkiler esmer yznde daha soluk, ok soluk durur. Gzle rine bakmadm artk yemekte. Karnm do yurdum. natla, inadna. Mandalina yeyip ye meyeceimi sorduunda bile bakmadm yz ne hayr derken. Sustu. Demir konukand.
Zanzalak Aac 69

Daha ilk gecesi yanma oturdu. Ankaray, ba basn, okulda yaptklarn anlatt. Yz bir glmsemede donmu. Gzleri glen eitten. Rza kskandysa neresini kskand. Yaknlk gsterdim diye mi. Bu gece belli etti ancak. Kskanacak bir ey olmadn bilir pekl. Bilebilir. Bilebilirdi. Drt gn iinde oldu ne olduysa. Demirle dn gece vedalatk. Tatili bitmi, dnecekmi, Ankaraya... Annesini, kardeini tanmyor gibiydi. Babasn daha ok seviyor belli, oradaki evi yeliyor. Yalnz benimle konutu. ri, serpilmi hayvan yav rusu. Erkenden yatt, bu gece uyuyamayacam dnerek. Anas da souk durdu. Byle bir ey bile yapm olabilir Rza. ekitirmi olabilir beni. karm evden o zaman. Yattlar sonra. Pencereden bir daha bakmam. Grece im ne, sanki. Yumuk kar, karn yumulmuu, yoku yok, arabalarn, tramvaylarn sesi boula boul a cadde teden gelir gibi kyor. Uyuklamyorum. Uykum yok. Yatak snd. Rza da uyumuyordur. Isnamamtr bile da ha. Souk szar penceresinin aralklarndan. Hele byle esti mi... Derdi Demirse, gitti De mir. Anas Demiri sever, Rzay sevdii kadar sevmiyorsa da sever, yle anladm. Rza da biliyordur bunu. Annesinin, yle dediydi, on iki yldan beri Demiri ylda iki kez grmesine,
70

Zanzalak Aac

almtr. Drt be gnlk bir sevgi payla mm ho grr, sesini karmaz buna. Yorgan arln biraz daha yitirdi. Kaskat yatm m. Yatak snd ama yorgana biraz daha sarmmah. Kalorifer oca bozulaca gn bilmi. Mandalina yiyecek yerde bir sigara yaktm. Gaz sobasnn banda ellerimi str ken sofray toplad. Souktu. Masann kapak larn grltyle itti. Oda byd birden. Es ki, bildiim, kk, kiinin yanna otu rup drdncs boyunca srahiyi, ekmek ta bam, tuzluu sraladmz, anas samda, o solumda, oturduumuz, altnda dizini sal layp sallayp, durduu masa kalakald orta da. Uzaklk kalkt ortadan. Bakmadm gene yzne. Baksam gzleri dilenecek, biliyordum sanki. Bildiimden deil. Benim bildiim Rza yle yapar dye dnmekten korktum. Kar dursa uyuyacam. Geni, ak bir gurultu iin de uyurum. Bileklerim szlamaz o zaman. Saatin t krts masann zerinde. Rza uyumu olacak bu sessizlikte. Aydnlk yerinden - camlar k rlm olacak - eriyen kar lp lp be kat yk sekten iniyor aa. Patlam dolama gibi ya ylr yerde. Uyuyabildi demek. Grltye omuz vererek, ona kulak asmadan. Rahatlad m?
Zanzalak Aac 71

Uykusunda da Demiri kskanr belki Demir neydi ki? Geen gn Beyolunda o kzn yannda y rrken, beni grm olsa gerek. Kzn koluna bylesine acemi, bylesine irkin ;slmazd yoksa. Rza irkin. Gzelliinde irkin. Nasl sevda olurdu. Korkuyor. Kardeinden korku yor. Benden korkuyor. Sevda korkusuz olma l. Hele dert olacaksa. O kz kimdi. Bir arka da olacak. Okuldan herhalde. Saat ka kim bilir. Souk, sessizlikle bouk. Kzla yanyana yryorlard. Gzgze geldiimizde, bana ka lrsa, gzlerini karmak istedi, beceremedi, kzn kolunu arad eli, eli beceriksizdi, eli kr d, kolu buluncaya kadar kzard, sonra elini kzn koluna takt, ekti yanma onu. Yanla rndan getim. Gzucuyla grdm, gzleri gzlerimi sanki aryordu hl. Sevdiini, seve bileceini mi gstermek istedi. nanmtm, sevebileceine, zaten inanmtm. Geen gn inancm ykld. Sevemez o. Hele sevda hi olamaz. Kz kulland. Demiri kskand. Suu daha da byk. Uyuyordur artk. ocuk daha. Bu f.ece bana ksmek istedi. Bunu da becere medi. Aalar nasl ardr imdi, karn altm da. Zanzalak aacm anlatmal ona. Geni, asr, vksekmi. Yemii gzelmi, ok gzel mi. Glgesi genimi, koyu, derin, scak. Ya72

Zanzalak Aac

tak iyice snd. Bam, alnm geriyor souk. Zanzalak aacnn glgesi scak olmal. Ye milerini bildiimcc anlatmalym ona. Elini atarm insan, bir srrm. Rza gibi olmal... Isrrm da tatszln neresine yoracan bilemezmi. insan kt oluyor sevdiinde. Balandmda kan isterim arada. Kan scak scak aktka, srktan akmal, aktka, s rktan, akp akp balar. lm, benim l mm gerek. Rza gibi deil. O tatsz yemi kam bilmez, tanmaz. Kansz o. Zanzalak aa cnn altnda siz yoksunuz, glgeniz vardr di yordu Saffet. lnz. lmm olsa zanzalak aacndan iyisi mi olurdu. lmm olmaz ama. lm vardr. Benim leim. Rza sevda olamazd. Korktu. Evden kmal. Uykusunun iinde de korkar m? Uykuda dostu dostluu sevdal kalmaz korkmaz teyi aramaz e kinmez kskanmaz Demir uzakta yok annesi gcyle yapayalnz korktu ykld ld acmam sevdiime acmam yklan bir o deil ne kar yanp tatlanacak barn gnee ap kanama l sevda denen inanamam g inanmak bu korkak tatszlna sevda souk kar gibi sev da denen 1954

Zanzalak Aac

73

K A V R U K

Vs'at O. Bener'e nce kapkaranlk bir gk grdm. Son ra, camlarn stndeki yamur iziklerini. Oda karanlkt. Babam giyiniyordu, kalkmaly dm. Yatamn ayak ucunda, amar sepeti duruyordu. Bir yn amar vard iinde, a mar gnleri grdm yndan byk bir yn, tl, tsz, karmakark... Babama baktm, kalk dedi yalnz. Ceketini giymiti. Ne oldu diyemedim. Sonra pardessn giy di. Yangn vard, dedi, duymadn sen. Boul dum, inanmam, dedim. Pencereden bak, de di. O zaman, pencereye giderken, nerede, diye sordum. nce Halk beyin evi yand, sonra da Rahmi beylerinki, dedi babamn sesi. So kak kapsnn nnde bir hortum uzanyordu. Talarn aras amurlamt. Fikreti grdm, pencerenin altnda. Elini kolunu sallyordu. Soka dolduran kalabaln uultusunu du yuyordum, Fikretin sesi gelmiyordu. Pencere yi nasl atm hatrlayamyorum. "Btn ky ayaktayd, bir sen uyuyordun" dedi Fik ret, "haydi, in de Kr Meryemi grmee gideKavruk 75

lim." Arka odaya kotum. ki evin dam k m, plak kmrler, sivri sivri duruyordu ge kar. Giyindim. Aa inerken annem merdivende yakalad. "Nazmiye hanmla o cuklar aada. Kardklar eyalarla aldk onlar eve. Mnasebetsizlik etme." Sarld, p t sonra. Merdivenin altnda koca koca boha duruyordu. Yank kokmaa balad ha va. Nazmiye teyzenin gzleri yalyd. Nerminle Nazmi, yabanc gibi duruyorlard taln kesinde. Nazmiye teyzenin elini ptm, son ra, gemi olsun gibi bir eyler syledim ga liba. Nazmiye teyze beni kucana ekti, pt. Hava, kovalara daldrlan marsklar gibi ko kuyordu. Nerminle Nazmiye baktm. Bir eycikler syleyemedim; gzlerini karyorlardi zaten. Bam edim, nme baka baka dar ktm. Annem bir ey yedirmemiti, karken farkna vardm, anlayamadm. Babam gr dm birden, uzakta, ayrdan istasyon cad desine kyordu. Evden ktn grememi tim. Birden Fikret durdu nmde. eriye bakt, fsldad sonra. "Sizdeler daha, annen almasayd onlar eve, sokakta kalrlard. Bizde yer vok, biliyorsun. Sizin ev daha geni. Ha san bev de imdi geldi. Nazmiye teyzelerin eve bakp duruyor hdk. Gel ama, nce Kr Meryeme gidelim." Yrmee baladk. Ta76 Kavruk

larn aras yeni kurumaa balyordu. Hortu mu toplamlard, birden yokolmutu. Otlar yemyeildi, parlak, temiz, Marsk kokusuna ballbabalarn kokusu katlyordu. Pht pht bir koku. Scak, kekremsi, phtlam bir ko ku. Gk kapkarayd. Kan gibi kokuyordu ha va. Gk bile kokuyordu. Nebile bisikletten dt gn de byle bir koku vard eczane de. Kara derisinin zerinde kan kapkara du ruyordu, kokuyordu byle. Bir et kokusu, kanl, yank bir et kokusu. Gk kapkarayd. Yamur ne zaman yad, dedim. "Yangn sndrdklerinde yamaa balad. Sahi, sen uyanmadn m hi?" Keyi dndk. Vck v ck, kalabalk sokaa saptk. Fikret drtt be ni. "Bak Hasan beye... Sahi sen hi uyanma dn m? Sylesene." Hayr, dedim. "Amma uy ku sendeki. Taa Demirli'den itfaiyeler geldi. Tulumbalarn sesiyle btn Sarkum sarsld da sen duymadn ha? Atyorsun." Hasan bey rpmyordu. Ona doru gittik. "te uyan dm. Kapkaranlkt. Annem bahede babamla konuuyordu. Ablam giyiniyordu. Sonradan farkna vardm, baheden bir aydnlk geli yordu. Haminnem aa indi, yakt, yan gn var, dedi, Nazmiyelerin orada. Ablam bah eye kotu, biz de gittik arkasndan. Sizin bah ede annenle baban vard, bizimkilerle konuKavruk 77

uyorlardi. Seni sordum, uyuyor dediler. Ha minnem, toplann dedi annene, bir srarsa mahvoluruz, bizim sra da gider. Kyn tu lumbas geldi o ara. Alevler Nazmilerin damn dan kyordu ama, sonra anladk, asl Halk beyin evi adamakll tutumu; birden parla d. Babamla baban yardma kotular. Hamin nem size geldi. Baban, uyandrmayn olan, demi. Annenle toplamlar amar, sen hl uyuyormusun. nanmadm. "Hi uyanmadn m?" Yz ne bakyordum. Hayr, dedim, sonra? "Son ras, ite biz de toplandk. Sizin bohalar aa kata indirdiler. Haminnem geldi. Annemle ikisi giyinip ktlar. Sonra ite, Nazmiye tey zem ocuklarla, iki para bohasyla kaldrm da kalmt. Babanla bizimkiler, onlar ald lar, size gtrdler. Bizim Zehra bile uyand sabaha kadar alad durdu. Sen nasl uyan madn?" Hasan beyi dinledik sonra. Hi dur mam, soluk almam gibi syleyip duruyor du. "Evimi yaktlar. Evimi yaktlar. Byle ev ldn ls dirisinden evl. Tvbe tvbe, et tikleri saygszlk yetmedi, evimi de yaktlar. Yarabbi, bak u Hasan kuluna da ac. Al u kzin cann da uhacnn kz demesinler ar tk. Yzm kalmad..." Yattrmak istiyor lard, glyorlard arkasnda. "Hasan beyam78

Kavruk

ca iyiden/ iyiye saptm," dedi biri. "Evimi yaktlar kahrolascalar." diyordu Hasan bey. Fikret ekti kolumdan. "Gel, Kr Meryeme bakalm." Rahmi beyamca nerede, dedim o zaman. "Gelir neredeyse, babam erkenden te lefon etti. stanbuld'aym. Nazmiye teyzem, onu bekliyormu zpten. Ellerinde kalan alp stanbula gideceklermi. Gel Meryeme baka lm." Fikretin babasn dnyordum. s tasyon efi olmakjtelefonu ap stanbuldakilerle konumak, gzel bir eydir herhalde. stanbulda, babam da konuur telefonda. Ama buradan konutuunu hi bilmiyorum. Ha lk beyin evi, drt duvar kalmt nnden getiimizde. Pencerelerden, dkk, kara kara svalar grnyordu koca koca direklerin ara sndan. Halk bey nerede peki, dedim. "Uyu yormu o. Neden sonra uyanm da zor kur tarmlar. Btn arka taraf tutumumu. Za ten krk dkk evdi, ne yaptlarsa fayda et medi. ok bir eyini de karamad. Kitaplar, her eyi yand..." Zaten resimsiz kitaplard onlar, bir gn kartrmtm, biliyorum. "...Kurtarabildiklerini bir bavula doldurdu, bir eyler syledi. stanbula gitti galiba. Er kenden. tfaiyeler Hasan beyin evi kurtulsun diye uratlar. st kat gitti ama alt kald. Gel be artk, Meryemi greceksin." Marsk koKavruk 79

kuuna et kokusu kart, sonra snd. Bos tanlara doru yrdk. Yank otlar kokuyor du imdi. Fikret uzand, bir daldan iki kays kopard, birini azna att, tekini bana verdi. Ks ks glyordu. "Uyuyorsun sen daha. Ne reye gidiyoruz imdi?" Bilmem, dedim, Meryemin bostanna deil mi? Hem neden Meryeme gidiyoruz? Kovar gene bizi. Fikret gl yordu, ekti beni. Bostann kaps akt. Gir dik, kpekler havlamad. Sarncn sular yem yeil, yosunluydu, her zamanki gibi; yapraklayordu kylarnda. Aalardan den yap raklar, koyunlar gibi sokuluyordu biribirilerine. Fikret gene ekti omuzumdan. Msrla gelmitik. Saplarn arasna daldk; yangn ye rine geliyorduk gene. Saplarn arasndan evle rin arkasndaki arsaya getik. Buradan daha sivri, daha yank gzkyorlard. Evlerin tam arkasnda bir kalabalk vard, ba eik, yere bakan. Polisler, uzun boylu, dimdik dolayor du. Ne oluyor, dedim, hani Meryem? Gene buraya geldik. "br yandan polisler yakla trmyor, bu yandan sokulabiliriz." Kime? Ka labalktan iki ba bana dnd. "Sus be ena yi" dedi Fikret, "kovalatacak msn bizi?" Sustum. Bacaklarn, kalalarn arasndan s zldk. Bam uzattm. "te Kr Meryem," dedi Fikret. Yerde, kapkara, insana benzer
80

Kavruk

bir ey vard. Sonra bir kadna benzettim. Ba caklar bkkt, dizkapaklar bann yann da. Tulum gibi imiti. Ba, yz, seemiyordum ama. Kollarn, srtn, kn, butla rm teker teker grmee baladm. Kr Mer yem yanmt yangnda. Buydu Meryem. Hava birden kokmaa balad. Meryemin, kapkara, yank, yark etlerinin kokusu ge ayordu. Yarklar kpkrmz, kanl gibiydi. Kara deri, toprak gibi atlamt; fenerin yaknlarndaki toprak gibi. Bir dalga bekledim, kan derelesin, denizlesin, atlaklar alp gtrsn diye baktm, fe nerin dibinde yaptm gibi. Et kokusu kapl yordu ortal. Nebile beliriverdi yanmda. Ona baktm. 0, az ak, enesi sarkk, Meryeme bakyordu. Sonra, kendi kendine, silik, psnr sivri sesiyle "Allah, benim gibi olmu" de diini duydum. Meryemin, Nebileyi "Pis Arap" diyerek kovalay geldi aklma. Meryem, ye il bir tabutun iinde, bir sar tabutun iinde, kapkara yatyordu. Ba atlak iinde yusyu varlak, kel; tabanlarnn altnda eski, karar m bir pembelik sezdim sonra. Sonra birden, herkes konumaa balad. Grltnn iin den iki polis eli uzand, tuttuklar bir uval Meryemin zerine rttler. Niye rtyorlar, dedim Fikrete. O zaman bacaklar, kalalar
Kavruk 81

araland. Grlt iinde, grltnn iinden atldk. Glyorlard, baryorlard : arkada. Katm. Durduumda, uhaclarn evi karmdayd. ayrn ortasndaki dut aac bile geride kalmt. Fikret de bana yetiti. Yann da Mfik vard. Onun da ardnda, kpekleri. Yere ktm. uhaclarn oniki odal konan dan ses gelmiyordu. Btn ky ayrn te sindeki yolun tesindeki evlerin arkasndaki Meryemin evresinde kaynayordu. Onlar da iki yanma ktler. Kpeklerin ikisi de kar ma yatt. Kulaklar, kuyruklar, sesleri ksk, gzleri iri, ksa ksa uludular, balar ayakla rnn arasna dt. "Konumasan, samalamasan olmaz myd?" dedi Mfik. Fikret, "Kovdularsa senin yznden oldu" dedi. Sus tular, sustum. Ne grecektiniz, dedim sonra. Karlk vermediler. Mfik azn Kat, st duda kvrld, dilerini skt, akaklar oyna d. "Korkuntu" dedi neden sonra "tiksindim. Gene de bakardm ama. Gelip kaldracaklar neredeyse." "Bir daha da gremeyiz" dedi Fik ret, "nereden grrz artk?" Meryem nasl yand, dedim. Birden koku geldi burnumuza; kupkuru, sar otlar kokamazd. Rzgrn esti ini anladm. Marsk kokusu, et kokusu, Sarkumu kaplyordu. Mfik, "Ben biliyorum" dedi. Fikret, "Ben de biliyorum" diye atld.
82

Kavruk

"Bilemezsin sen benim kadar; babam anlatt." Fikret snd. "Babam anlatt. Gece eski ma halleden dnyormu. Arife gittiydi. Arifi bi lirsin, burunda, mezarla yakn oturan balk . Hani pazar sabahlar, asfalttaki kklere stakoz satar. te ona gittiydi. Dnerken kes tirmeden geleyim diye, Meryemin bostannn arkasndan dolam, ite o zaman grm. Meryem, evlerin arkasndaki arsada, msrl n tam karsnda drt be erkekle oturmu, rak iiyormu. Yanlarnda da ey Zehra var m, o-o-orospu Zehra. Hepsi sarhomu adam akll. Fazla ses karmyorlarm ama ks ks glyrlarm.pmler sonra, sarlmlar, yere yatmlar, altalta, stste..." "Baban m anlatt bunlar?" dedi Fikret. "Uyduruyorsun. Ne biliyorsun?" Mfik solundu. "Uydurdum. Babam anlatmad. Biliyorum. Biliyorsun." "Anlat Mfik" dedim galiba. "Sonra, baba mn dedii, glyorlarm, fsl fsl konuu yorlarm. Yanlarnda mumlar varm. Babam sokaa, bostanla evlerin arasndan km. Herkesler uyuyormu. Kaplarn alaym, ha ber vereyim, diye dnm, vazgemi sonra. Bizim baheye, tabi arka kapdan girmi. Erikliin kapsndan. Kilidi de asm, kitlemi. Sarholar bizim baheye girmesin diye. O zaman heriflerin kalkp, Zehray da aralarKavruk
83

na alarak sallana sallana yoldan aa indik lerini grm. yice uzaklatklarna kannca, ii rahat etmi, eve gelmi. Ben, geldiini duy dum, o saatte. Uykum hafiftir." "Ya Meryem" dedim. "te, anlalyor arkas. Arkadalar gittikten sonra szm olacak. Yannda mum lar varm ya, ite onlar otlar tututurmutur. Meryem de yand, evler de." "Peki barmad: m yanarken?" "Szd dedim ya. Bilirim, babam bazan szar. Annem yle diyor, szd diyor. O zaman onu soyar, yatrmak ister, kaldramaz, tartaklar, uyandramaz." "Neden szar ba ban?" dedim. "Neden olacak, insan rak iince szar." "Babam da ier" dedim, "szmaz ama." "Az ier de ondan. Benimki iti mi ok ier." "Rak, ok pis kokar Mfik. l gibi. Hani buraya ilk geldiimizde, o pis iltan iiriyorlard her sabah bana. nn gibi kokar. Nasl ierler?" "Bilmem ki, byklerin houna gidi yor belki... belki de..." "Demek Meryem de rak iti, szd. Can ok yanm mdr der sin?" "Elbet yanmtr" dedi Fikret, "geen lerde parmam yaktm, bilirim. nsann ca n ok yanar." "Szmt dedik Fikret, sznca l gibi olurmu insan, duymazm. Hem n ce entarisini tututurmutur otlar, sonra da salar tutumutur. Scaktan baylmtr ste84

Kavruk

lik. Hem, cam yandysa da oh olsun..." Fik ret, "Ayp Mfik" diye atld, "l o..." "G nahtr Mfik" dedim. Mfik hmkrd. "Otu rup imesi gnah deil mi?... Tiksindim, tik sindim ama gene de bakardm..." "Bak!" de dim. uhaclarn Hasan bey geliyordu. Yannda iki kii vard, koltuk altlarndan tutuyorlard Hasan Beyi. Hasan bey yaklan ca, kpekler yerinden frlad, hrladlar. M fik Barutun kafasna vurdu. kisi de venildiyerek nmze yattlar gene. Hasan bey geldi geti. Arkalarndan baktk. Bahelerinin ka ps nnde silkindi. tekiler hemen uzakla tlar. Dnd, ayrn br ucuna doru, "La netler" diye bard, tkrd, kapy itti, gir di. Aalarn arasnda onu gzden yitirdii mizde, bir tren ar ar evin yanndan geti. Trenin gemesine beimiz de atk. Tuhaf tuhaf baktk arkasndan. Tepemin sndn duydum o zaman. Bulutlar aralanmt biraz. Gne tepedeydi. Karnm ackt. "Kalkalm" dedim. Kalktk. Dutun altndan geerken, Fikret "Kalabalk azalm" dedi; yrdk. Annemle Fikretin annesi aryorlard bizi, ellerini sallyorlard. Yaklatmzda azarla maa baladklarn duydum. Yemek vaktinin oktan geldiini sylediler sonra. Mfik, "Annem bekler" diyerek ayrld. Reit efendiKavruk
95

nin, yangn yerinden doru geldiini grdm. Kpekler, gene ksk, yrdler Reit efendi den yana. Mfiin, babasna grnmek iste mediini anladm. Koa koa uzaklamt, biz durduk. Bir araba yanat arsann nne. Adamlar, dolu bir uval tayorlard. Araba ya yklediklerinde, uvaldan sarkan iki k mr karas baca grdm. Kotuk Fikretle. Tuttular bizi. Araba uzaklarken, Meryemin kara, kapkara, krmz krmz atlaklar iin deki bacaklar sallanyor, sallanyordu. Nazmiler gitmiti evden. Annem tuttu, pt beni. "Nazmiye yemin ettirdi. pmek istiyormu seni, gitmeden nce. Gremedi ta bi... Nerelerdeydin?" "Meryeme gittik" diyor, annemin pmesindeki soukluu dnyor dum. Sonra anladm. Kendi iin deil, Naz miye hanm teyze iin pmt beni. O sra, azarlar beni uyandrd. Baryordu. "Cevap versene, Meryemin banda ne iin vard se nin? Cevap versene!" Veremedim. Kolumdan tutun muslua srkledi. Her gn muslua nasl olsa gider, elimi ykarm zaten; yemee oturmadan her gn yaparm bu ii. Elimi de o ykad bu kez. Sofrava oturduktan biraz sonra, babam kaaeldi. Gnn cumartesi ol duunu o zaman hatrladk. Bekledik onu. Oturdu, yemee baladk. Konutu sonra...
G6

Kavruk

"Rahmi beylerle istasyonda konutuk. Yollar ak olsun..." Lokmalar dizildi araya. "Bir ey deil, ocuklarn korktuuna acrm. On lara ok yazk oldu. Sersem gibiydiler hl; o cin gibi ocuklar..." Ben, sedirin kesine tklm bulduum, Nerminin ayl geyikli mendilinin szn etmedim. "... Hem neymi, biliyor musun? Komserden rendim." Sesini indirdi. Burnumu kaldrmadm. Dinlemee alp, dinleyip, bir lokmay lf olsun diye yutuyordum arada. "Hani Reit efendinin an lattklar var ya... Asl i, Meryem yalnz kal dktan sonra olmu. Bunu Rahmi Bey anlatt istasyonda. Ona da Nazmiye hanm anlatm. Bize syleyememi bunlar kadncaz. Meer, o, geceleyin bir aralk uyanm, arka pence reden bir k geldiini grnce kalkp bak m; Meryem, tek mumun nda rlplak, otlarn zerinde..." "Yannda biri mi..." diye fsldadn sanyorum annemin... Babamn sesi daha da silikleti. "Hayr, canm, yalnz, yalnz; otlarn zerinde kvranyor, eitli bi imler alyormu..." Dondum. Bsbtn sili nen ses "...hasta... zehirlenmi... dnm... hasta... deilmi... anlyorsun..." dedi, sn d. Ellerinden, sesin bana baktn anladm. Bam kaldrmamaa altm. Attryor dum. Durmadan. "Sonra?" dedi' annem. Ona
Kavruk
87

baktm o zaman, sonra babama. "Sonra yat m ite. Geince kalkar diye dnm. Mu mu grd halde aklna bir eycikler gelme mi. Ho, zaten uyku sersemi, yatm gene hemen. Yeriniyorlard, ikisi de, bunlar anla trken. Yatmaz olaydm, diyordu Nazmiye, haber vereydin, uyandraydn, diyordu Rah mi. Kime haber vereydim, kimi uyandraydm, dedi o zaman Nazmiye. Sustum. Rahmi de sustu. Hasan beyden haberleri olmad, Allah tan, yoksa... Pek fena olurdu. Rahminin gz leri yaard vallahi o ara... Neyse... Asl i komserde... k sen bakalm, konuacaz ananla..." Ediim bamn nnde parma sallanyordu. Parmak tabamn yannda dur du bir ara. Tabak mumula ekirdei dolmu tu. atm. Kalktm. Arkamdan kapy kapa dlar. Eie oturdum. Sokak kans tkrdad daha sonra, birden tkrdad. Fikret gelmiti. Susturun ieri aldm. Gene eie oturdum. "irip brakmlar yanma" diyordu babam ieride. "Herhalde, epey sonra ekmi olacak. Bulup sorguya ekmiler onlar da. Kamaa yeltenmemiler iin garibi." Annem bir eyler mrldand. "Bilmem. Szm olacak adama kll. Mum erimi tabi. Otlar tututurmu, onu da yakm. Bakkal, dn Meryemin on tane mum aldn sylemi." Sonra babamn
88 Kavruk

ayaa kalktn duydum. Katm kapnn nnden. Fikretle sokaa ktk. Konumadan yryorduk. Gnein altnda, duruluktan keskinlemi mavi, gzlerimle gzkapaklarm i zik iinde brakrken, ou sararm imenle rin yer yer kaplad yolun kysndan, kedi lerle duvar diplerinde biten osuruk otlarnn yanndan geip gidiyorduk. Isnm tahtalar, kendikendilerine tutuabilirdi bundan byle, snan talar, frnn ta scaklnda atlayan ekmekler gibi, boydan boya yarlabilirdi. M fiklerin evi, scan iinde yark kokuyordu. Serin, kfl. Dilver hanm, pencerenin n ne oturmu, yanmasnda kitap okuyan Mfiin san kartryordu. Silkindi birden. "Bu yurun ocuklar" dedi. Mfik, kitaptan ban kaldrdnda, kpkrmz kzarmt. Yaptn sandmz iten bambaka bir eyle urat anlald, dersine alrken damdan dercesine, bambaka eyler sorduu zamanlarda grdmz gibi bir krmzlk. Gzleri by m... Bir ey sormadm o ara. Pencereden balarmz soktuk ikimiz de. Mfik, bouk bir sesle, "Girmeyin" dedi, "kyorum ben de." S T e okuduunu sordum. Dilver hanm, dalgnlnn iinden "Yahu brak da gelsin ieri ocuklar. Bu scakta ne dolaacaksnz darda?" dedi. Mfik ona bakmad bile.
Kavruk
89

"Maymun elini" dedi. Sonra dar kt. Dilver hanm byk bir glkle konutu gene : "Annen, ninen nasllar?" "Ninem gndr stanbulda; br gn gelecek galiba" dedim. "Selm syle. Size gelmek isterdim ama... Dald gene Dilver hanm. Mfik ekitirdi kolumdan o zaman, "Haydi gidelim." Denize doru yrdk, kklerin yakasndan. Bizi g rnce, neden kzarm olduunu sordum M fie. Kulama, "Annemin eli salarmdayJ da ondan," diye fsldad; ardm; hi konu madk sonra; dolaa dolaa ilk buday tarla sna vardk... Ksa, sert saplarn, samanlarn stnde, plakl plak, atlak, yank, ka rarm plakl duya duya plak yola k tk. Denize indik sonra. rlplakt o da Uzakta, ok, ok uzakta, bir ka atlak dalga kvrcklayordu, ak, ak... Dmdzd deniz Fener solda, dimdik, yalnz, sar ile, duruk, derin, koyu mavi - yeilin arasnda, aklnda yapayalnzd. Sada uzakta, Sarkumun deni ze yryen uzak burnunda, balk Arifin evi nin pencerelerini, ltnn iinden grdm sandm. Gk grler gibi bir ey duyduk sonra. Fikrete bakyordum. Birden dndk Mfie. akl sektiriyordu her zamanki gibi. Yadrga dm bu kez. Hi konumam olduumuzu o araan anladm. Yadrgadm. Gene sustuk.
Kavruk

Sonra, Mfik, okur gibi, "Meryem gnahkr bir kadnd. yle dedi annem. Orospuydu..." .midem bulanyordu. "... Cehennemde yanacak dedi annem..." .rdm, Meryemin pembe atlakl kavrukluunda cehennemde yanmaa yer yoktu, kalmamt. "... Etlerini yakacaklar. eysine kzgn demir ler sokacaklar..." .ayp dedi fikret. ayp mfik. "... Ayp olan, kpekler gibi, bostann iinde stste binmeleri; kedi gibi, ku gibi deil, kpek gibi..." .dalgann uultusu iinde susuyorduk. "... Kpek gibi srnyorlard yerlerde, dizst, grdm bir gn, grdm, msrln iin den, erkek nce durdu karsnda, glyordu Meryem gdklanm gibi..." .uultu kabaryordu dalgann iinden. "... Bzldm. Adamm pantolu gevedi, sark t, Meryemin bacaklarn, sonra kn gr dm, adam binerken Meryem kikirdeyii iin de bard, kocaman bir adamd, sonra kpek ler gibi ileri geri gittiler..." .serpintiler geliyordu uultuda, katlatm. "... Yere dtler sonra, saplar eziyorlard,
Kavruk
91

yeillik akyordu zerlerine, adamn bacaklar uzad sonra, uzad, uzad, uzad..." .baryordu mfik dalgann iinde, avucundaki akllar sat. slandk, fenerin dibinde "... Ksld sonra..." koca bir grlt snd. Dalga ekiliyor du. Mfik yere kt. akllarn kkleri srkleniyordu denizle birlikte. Uzakta bir gemi, eski mahallenin, Arifin evinin nnden dnyordu burnu; ltnn iinde eridi. Ilt koyulamad bile. Fenerin kayalndan sular damlyordu denize herhalde. Paralanan byk dalgann ardndan daha kkleri geldi. Fenerin akl kirlenmee ba lyordu kamam gzlerimde. Dnelim mi, de diimi sanyorum. Mfiin anlattklarndan, pek bir ey anlamadm ama, sorulmayacan sezdim. Sonra gene Mfiin kulana fslda dm, "Annen ne biliyor Meryemin kt bir in san olduunu?" "Bilmez olur mu? Bilir el bet." "Peki neden san okamasndan skl dn?" dedim. "Onu sevmediimi sylerim hep. Beni sevivor, fakat ok kryor. Onun iin sev mem." "pmez misin hi?" "Tabi perim. Her sabah, her gece. Sonra azarlar beni, kse rim, barrz gene. Ama krar beni. Sevmem. Ondan, sizin nnzde okaymca..." Fikret,
92

Kavruk

"Ne fsl fsl sylenip duruyorsunuz yahu" dedi birden. Ben gene Mfie baktm. "Reit amcam, krmaz m seni?" Ondan sokakta her brek almda, babamn, annemin hatrn sormasna baklrsa, terbiyeli adamdr, diye dndm. Annem, terbiyeli adamlar, iyi kim selerdir, der durur. Mfik, "Krmaz" dedi neden sonra. "Krmaz, hi bir zaman krmaz ama, beni sevmez hi. Sevmedii besbelli. Yabancrymm gibi davranr. nrm kimi zaman onunla. nmee alrm. Olmaz ama, bilirim sevmediini. Hzm keser. Olu deilmiim gibi diyeceim neredeyse..." Dal d sonra. Reit amcay severim ben. Ama, se verdim daha dorusu. Mfik byle syledik ten sonra sevmeyeceim, artk hi sevmeyece im Reit Amcay. Mfii nasl sevmez? nce inanmadm, inanamadm. "Nasl sevmez?" de dim Mfie. Sonra Mfik and iti. Yalan sylemiyorum, dedi. nandm. Fikret ileride yryordu. Ona yetitik. Asfalta ktmzda, kardan gelen babamla Suatn babasn gr dk. ocuklar brakp kotum. Babamn elin den tuttum. Sktm elini. O da benimkini skt galiba. Hasan amca bana aldrmad. Babama anlatyordu, "Yaland, bunad artk. Ali am cam, ne denli dinse, ne denli glyse, ba bam o denli kt. Sabahberi, evimi yaktlar Kavruk
93

diyor da baka bir ey demiyor. Kardeimin znts yetmezmi gibi, herhangi bir kyl olarak yangna, yanan evlere, hatt yanan ka dna zlmek azm gibi, bir de sayklamala rn dinlemek onun... Rahmiyi kardeim gibi severim. Babamn yznden ne Nazmiyeyi, ne Rahmiyi doya doya grebiliyorum. Yangn biz grmedik mi sanki? Vallahi kapnn n ne gitti, durdu; onlara yardm etmee kalkar sanz, lm grn dedi. Yanan ev, kznn oturduu ev, Rahminin evi, evin iindekiler kz ile torunlar; stelik Rahminin iki gn dr stanbulda olduunu biliyor. Yanan ev kendi evi kardeiim. Gene de... Deli oluyor dum hallerini dndke. Ah, bir yandan da Hseyini grecektin ya... Kardeim o da, yer mek istemem. stemem ama, onun gariplii de bir baka gariplik. Gten kuvvetten yana, amcama ekmi. Derdi merak, ona bir yetki verilsin, o da Sarkumu, gnlnce, bildii gi bi yeniden kursun. Byle ilere kalkarsa g nn birinde, amam dorusu. nanmazsn, bir ara, sevinir gibi bile oldu. Yahu, dedi, bu evlerin yerine ok daha gzeli yaplabilir; Sarkumun en irkin evleriydi bunlar. Bizimki ler, naslsa canlarn kurtarmlardr, dedi sonra, babamn nasl baktn grnce. Ben anladm tabi, babamn niin byle baktn
94

Kavruk

hemen aaladm. Kzmt, Hseyinin irkin ev demi olmasna kzmt. Bilirsin, ev. Hasan uhacnn oldu muydu, kulbeye de benzese, ok gzel olur. uhacnn mal olsun da gzel olmasn, hele, irkin densin, imkn m var? Daha bu sabah, sokaa kmadan, Hseyin yakama sarlp ne dese beenirsin? Dn, dedi, bu evlerin yenisi ne gzel olur. Yahu, ko ca sllede, Nazmiye ne oldu acaba, diye bi risi olsun, azn ap bir ey sylemedi, ba bamn o szlerinden sonra. Yalnz, Nimet sa baha dein dnd durdu onu, biliyorum, ama bana bile bir ey sylemedi. Suat, hala sn sever, bilirsin. Bir ey yapamadmz grnce hepimize gcendi, kst vallahi... Pes dorusu..." Sessizce yrdk epey. Neden sonra "Sen naslsn?" diye sordu Hasan amca. yiyim, de dim. Dinlemedi bile. stasyona geliyorduk. Orada ayrld. Arkasndan baktk. Ban g remez oldum az sonra. Babamn elini yavaa ektim. Bir tren geti istasyondan; arkasn dan gn mavisi ufka akt. stasyonun k lar yand birden. Mavi akp gerken evin yo lunu tuttuk. Kars kararyordu artk. Bir g ceniklik vard havada. Sessizdi her yer. Bu sus kunluk iinde asfalttan ayra, ayrdan evi mizin yoluna getik. Annem kapda bekliyorKavruk 95

du bizi. "Merak ettim*' dedi daha uzaktan. Ko numadmz grnce, "Bir su mu iledi babas?" diye sordu. "Hayr" dedi babam. Sofra hazrd. Birden bir yorgunluk kt ii me. Babam, anneme, mutfaa doru giderken bir eyler sylyordu. Kenarda, duvara dayan dm, kaldm, kprdamadan. Epey sonra an nem geldi yanma. Havada iek kokusu var d, yank kokuyordu, et kokuyordu, scakt hava, annem beni ald, muslua gtrd, eli mi yzm ykad, kurularken canm actt, ses karmadm, babam geldi, soyunmutu, radyom olsun isterdim bu akam dorusu dedi, sofraya oturduk, zeytinyal barbunya vard, kfte vard, salata vard, pilv vard, Fikret ak pencereden seslendi, yeni dnyormu eve, annem gelemez dedi yemek yiyor imdi, Fikretlerin kaps ald kapand, Zeh ra alamaa balad, haminnesinin sesi ninni syledi, Fikret duvara vurdu kez, ben de vurdum, onlar da yemee oturmulard, Ha san bey lanet edip duruyordur kzma dedi ba bam, annem Nazmiyecik dedi bu gece rahat bir uyku uyua bari kadncaz Rahmi bey onlar nereye gtrd acaba, babam Rahmi zaten bir ev tutacan sylyordu nereye g trecek bu akam otele tabi dedi, vah vah dedi annem evi vard dne dein bugn yok,
96 Kavruk

evi Hasan bey dnsn dedi babam, annem zavall kz dedi ne biim baba bu amma kalbsizmi, pilv srd nme, hl dargn kz na felketteyken bile komuyor kurtarmaa aabeyleri bile gelmedi, ne gelmesi dedi ba bam ne gelmesi Hasan bey engel olmu on lara kapy tutmu lm grrsnz demi gidemezsiniz demi evini bile yakmaa raz baksana, annem kalbsiz adam sanki btn hnc Rahmiye de ne oluyor pekl geindiri yor da Nazmiyeyi bir gn krdn duymadm nasl seviirler biliyorsun ocuklar herhalde dedelerinin evindeki ocuklarn hepsinden iyi, Suattan iyi deil diye dndm Suat ben de ok severim Mfik de ok sever ama anneme bir ey sylemedim, babam ilerinde bir Suat var dedi o ok iyi bir ocuk galiba sanki onun da anas uhaclardan m akrabalarndan m deil kendini sevdiremediyse de Hasan beyin bir dediini iki etmiyor kadncaz ben ama asl Hasandan korkuyorum hastalkldr o bi lirsin Allah etmeye ona bir ey olursa Nimet de srnr Suat da Hasan bey olunu imdi yannda ister ama bir bir bir ey olsa ikisini de silker atar, vallahi dedi annem olu da rdan bir kadn ald da mrn krn etti gene de evinde oturmas artyla kabul etti kzma kolaylk gstereceine reddetti Rahmiyle evKavruk 97

lendii iin bundan iyisini mi bulurdu uhac sllesi iinde nerdeee ama Rahmi bey onlar la oturmay kabul ettii halde istemem dedi Hasan bey gene de aarm onlar bu evde oturttuuna ne oldu sanki sonunda ettii k tlkle kald Nazmiye bir daha dnerse .bu ralara budalalk eder, Nerminin mendili ben de kalacak yleyse diye dndm, brak ca nm Allahakna dedi babam olana baksana dedi sonra uyukluyor, annem haydi dedi z mn bitirsene, uyuklamyorum dinliyorum demedim, zmm yiyordum babam Nazmiye dedi gene sonra Hasan bey sonra soyunmak dedi annem Meryemi grmek dedi Meryem rlplakt rlrl rlplak plak plak Bam zm tabann iinde, uyuyakal mm. Bu sabah sylediler. Meryem gzmn nnden gitmiyor; kavruk... nce kapkaran lk bir gk grdm. 1954

98

Kavruk

 A T A L

A. Cmcoz'a

No

me

acuerdo

quien fui

no me acuerdo quien soy, ni de donde parti ni hacia donde me voy. Fucronseme a perder raices de verdad, que he perdido la fe en mi inmortalidad... Miguel de UNAMUNOCANCIONERO

I Gneten atlayan kabuunun iinde evin sessizlii g bir gebelik arlndayd. Arka kapsna gtren sarmakl yolun kapkaran lk, slak serinliinde yvk derimi iten sus mu bir aba vard. Suat bir daha belki de grmeyeceimi dndm; denizsiz, Suatsz geecek geceleri... Suat bir daha pemeyeceimi dndm. Yllarca nce, gene byle bir kavurtu gnn izen bu yeil karanlk serinatal
99

liginde Suatla oynarken, onu kucaklayp pt m, tam o sra arka kapdan bize doru gel diini grdm byk hanmefendiyi hatr ladm. Durdum gene o gnk-gibi-. Kucamda Suatn soluyan arln duydum. Ama bugn kap almad. Suata "Byk hanm geliyor, kocaninen" demitim; "bizi grd, geliyor"; baka bir ey sylemiyordum. "Aldrma" de miti, "grse de bir ey anlamaz, deli olduu nu bilmiyor musun sanki?" Byk hanmefen di sarmakt yolun ortasnda durmutu. Biz, katlam, karanlkla kavurtunun kesiti i azda duruyorduk. Byk hanmefendinin dudaklar kprdyordu. Durdu. "Ahlkszlar" dediini bir daha duyabildim bugn. Sessizlik ptrdyordu karanlkta. "Ahlkszlar yeil inekler denizde mavi efendi stl otlar ieri yapma demitim zaten fkrdyorlar gene" de diini bir daha duydum. Sonra, gz bizde deil, herhangi bir yerde, sarmaklarn ara sndan, koca gvdesiyle bir sinek kadar kk, gemiti tedeki kavurtuya. Suatm sa terlemiti. "Deli ama gene de korktum bir ara. Bizi grecek diye..." Yol bombotu bugn. Yvk derimden baka bir ey yaamyordu. Suat evde bulamyacam bildim. Dnden sonra ba na grnmek istemeyeceini bildim... Kapy tkrdattm. 100
atal

Sessizlik tkrdy emdi, sindirdi; yrekler att karanlk bolukta. Ptrdlar kesilmiyor du; yllarn ptrds bir trl kesilmiyordu. Avucumun iini kapya yaptrdm, parmak larmla bir daha vurdum. O zaman kapnn ka pal olmadn anladm. Gcrtsz araland. Ptrdy blerek merdivene doru gittim. Bir den en st katn tavana yakn penceresinden bir gne eriyii dkld zerime. Loluk, ptrdnn yerini alan bir lt iinde dalyor du. zerimde titreen n sesi, geride, serin karanln kaplarla blmelenmi sszl iin de yanklanyordu. Basamaklar gcrdatma dan gnein iinde ykselmee baladm. 1 Merdivenin en st basamanda kavurtuyu da, yeili de, loluu da unutmutum. Gev edim. nce ktan sonra da sessizlikten sy rldm. Suatn oda kaps aralkt. Budalaca bir umutla yrdm. uhaclarn bombo evi birden grldemee balad. Kapy ar ar ittim. , Bir reze gcrts yanp snd. Eyalar gne iinde yzyordu ama Suatn ba sivrilmiyordu bir yerlerde. Bu oday hep gneler iinde hatrlayacam. Bu odada havann kararabilecei, gece olabilecei, penceresinden yeil bir aynn ieri dolabileceini aklm alamyor, gzmn nne hl getiremiyorum. Belki de
atal 101

hi grmeyeceim odann bu halini. belki de geen akam...

Haklyd

II Kalan gnler eksiliyordu. Suata iki gn sonra stanbula gideceimizi syleyince ben de o da bir tuhaf olduk. Oysa ikimiz de biliyor duk bunu daha nce; biliyorduk, bekliyorduk. ayrn ortasndaki aacn dibindeydik. Ban kaldrd. Ge mi bakt, yapraklara m, bilmi yorum. Dizlerimin arasnda, bozaran topran koyu ot lekelerine saplyd gzlerim. Uzaktan, eski bostann iinden bir kurbaa sesi arada bir uzanyordu bize dein. "Bak" dedi ok son ra, "odamn penceresi karanlk, btn teki pencereler aydnlkken". Samaladn dn dm sanmasn diye baktm. Evlerinin ^.tn odalarnda k vard; nc katn bir tek penceresi kapkarayd. Camn ay parlat yordu. "Grsen odam u anlarda, nasl koca man, nasl kck grnr... Ay baucuna vurur yatan. Her sev bvr, irileir, her ey uzaklara kaar." "Odan grmedim bu zaman larda" dedim "doru, aysmda hi grme dim odam," "Gremeyeceksin de bundan son ra. Bu ^eceden sonra avm d, ykm ba lyor, p,ir dahakinde ise tstanbulda olacak sn.". "Baka bV zaman da obr; avn bir da ha parladi, tolunay olduu bir gece seni gr102 atal

mee gelirim" dedim. Dingin, uzak, ksk, ya knlk scaklnda dolgun, pes, ar sesiyle "gelmezsin" dedi. Barmak istedim, glmek istedim, geleceimi sen de biliyorsun demek istedim, samaladn, ldrdn dnyada ondan baka dostum olmadn bildiini, byle bir eyi azndan karmakla, dn mekle, beni, kendini, dostluu yadsdn sy lemek istedim, azm doldu, enelerim kasl d, bouldum... bam kaldrmadm bile. G lemedim. lm iinde, "gelirim" dedim. "Gel mezsin" dedi, "unutursun beni. ocukluk ar kada bile deiliz. Yanyana bydk ama iki miz de yalnz, ikimiz de ayr. Birlikte oynadk. Birbirimizin iini de biliyoruz... dn da bel ki. ki yldr her gece bir aradayz... Bala da ktk... Gene de..." I Geri geri ekildim. Elim kapnn tokma na deindiinde rktc bir ses kt. O za man uzaktan, bitkin bir baka ses, srklene srklene "Kim o?" diye sordu. Suatn ocuk ken yatt yatan battallatrd ara kaps nn ardndan ses bir daha "Kim o?" diye eridi. "Benim, Mfik..." "Suat, sen misin, sen mi sin?" Ses tkenmeyecekmiesine arlam, srklenmiti. Sz bittiinde byk bir ses sizlik duydum. Her ey, yllardr susmayan batal 103

tn tahtalar susmu gibi... "Benim teyzeciim, Mfik" dedim. Suatm odasndan kp anne sinin odasna girdim. II "Geleceim" dedim. "... gene de ama, gene de gelmeyeceksin, unutacaksn nk bunlar, bunlar nemli deil, oynadk imdiye dek. Oyunlarsa unutulur. Geriye ne kalacak ki?..." Suluydum, her eyde suluydum, Suat konu tuka sululuum artyordu. Barmak iste dim, sululuumu herkese duyurmak istedim, istedim, istedim... Sevmek diye bir eyler geldivdi aklma o anda... Toprak bozdu hl diz lerimin arasnda. Otlarn lekeleri biraz aydn lanmt. Bacaklarm uzattm galiba. "Ama, bala ktmz svledimiz gnler..." Kesti szm. "Gstermelik bir iki balk ekiyor, karanlkta biribirimizle oynuyorduk, biliyo rum..." "Oynamak m diyorsun" diyebildim. "Tabi. Oynamakt o yaptklarmz. Ben sen den, sen benden daha yakn bir kimse bulama dk da ondan biribirimizle oynuyorduk. Bir bakas da olabilirdi, hi bir ey deimi ol mazd gene. Oynadk. Oynamaktan baka bir ey yapamadmz iin. Neden kabul etmek is temiyorsun?" Ktlk ediyordu, ktleiyordu. teki uhaclara benziyordu. Annemin iin iin, belli etmeden, belki de erefine ye104 atal

diremedii iin bir ey sylemeden bana kz dm, Suatla her gece bulutuum, bala k tm iin, niin ktm bildii iin benden ar ar souduunu dnmek istememee altm. Yer bile kararmaa balad. Rzgr esti sonra. Kurbaa, susacan anlatmak ister gibi grldayan bir ses kard bir daha. ok sonra Suat, "Krdmsa bala. Gitmeliyim ben" dedi. Gitmesi gerekmiyordu. Herhalde artk uvumu olan annesinden baka kimse beklemiyordu onu. Anahtar vard. Benim gibi deil. Geen hafta benim yaptm gibi otele gitmesi korkusu yoktu. Bu kez otele de gide cek deildim.. Bodrum penceresinden girecek tim eve. Suat kimse beklemiyordu. Evlerinin btn pencereleri snmt. i yoktu. Gene de gitmek istiyordu. "Yarn sabah" dedim, "yarm sabah, gelir misin? Fenere gel, altda, ortalk daha serinken, sandala binelim... Ge lecek misin?" Ayakta, ayn nnde duruyordu. Yzn ezbere okuyordum. "Evet" dedi. Uzak latn duydum. Toprak kararyordu altm da. Otelcinin gzlerinin Suatn gzlerine ne denli benzediini birden anladm. Erdim. Bir horoz tt... Benim de gzlerim yeil ama su yeili deil, yal, yanm, denizin zlemini e ken bir yeil deil... teki horozlar da sra ile tmee baladlar... Suatm gzlerinin yeili
atal 105

kanm bir yeil, otelcininkinden baka bir ;ildi ama Suatn gzlerini anlamak iin otelnin gzlerini grmeliymiim... Horozlar t)rdu. Suatn penceresi, ayrdan yola, yoldan zim bahenin arka kapsna vardmda bile pkaranlk kalmt. Uyumu olacan dindm; n, bekleyeceimi bildii iin yakamtr dedim. Utandm sanyorum sonra, ma gene de uyanamayacamdan, gelemiyeceinden, gelmeyeceinden korktuumu biliyom. Hatrlayamyorum nasl uyuduumu dn ;ce... Bir ark gibi geliyordu uzaktan... I araflarn arasnda ban g halle grim. Karmakark, darmadank bir grbz jek gibi yatyordu. Kokuyordu oda. ocukktan kalma kapallk, araf, ne denli silke rse silinse tozun sinip kemirdii kumalarn kusuna, sabun kokusu karyordu. Yalnz tn kokular bastran, ince, ekimsi bir ko daha vard. Yataa yaklatka daha tank, daha belirli bir hal alan bir koku; iki kuu... araf bklmleri iinden belirivea bedenin bkk boynu doruldu, ba biraz ilkti, sonra gene yld. "Ben de Suat an stm". Ses imdi biraz daha canl, gene de nsuz bir acnn arl altnda ezik kmt.
atal

"Ne diye sen geldin? Neden Suat gelmedi? O lum nerede?" Sonra birden, "Onun nerede ol duunu bilmiyor musun sanki? Senin yerine o neden gelmedi?" "Teyzeciim" demee yeltendim. Ban yastnn zerinde hzla bir saa bir sola vurarak "hayr" demee balad. "Ha yr hayr hayr hayr hayr ben senin teyzen falan deilim beni bir parack sevseydin da ha sk urardn Suata beni byle yalnz brak mamasn sylerdin hayr hayr hayr hayr be ni sevmiyorsunuz ne sen ne olum Suat Suat niin gelmiyor nerede nerede abuk syle Su at nerede?" Ba birden durdu. Yz, midesi bulanmasna ekidi. akndm. "Beni b}'le brakyor, yalnz, yapayalnz brakyorsunuz da sonra neden hastalandm diye ayorsu nuz. Sevmiyorsunuz ki beni, sevmiyorsunuz ki... Sevmiyorsun ki..." Yorgun, durdu. Bir adm daha attm. araf kvrmlar iinden in ce, yontulmu eli uzand. "Gel, gel yanma. B tn mrm yalnzlk iinde geti. Gel, gel, biraz otur, hemen gitme, Suat da yok, gel bari, sen otur biraz yanmda." Sesi snyordu git gide. Ter kokusunun iinde ilerledim. Ba yas ta gmlyor, beli ykseliyordu. araf, bi imini almaa balad. Eli, havada, yaklama m bekliyordu. Kolumu yakalaynca ekti. Oturdum. "Gel ite, gel dedim. Bydnz,
atal 107

szm bile dinlemiyorsunuz artk. Hastaym da hl bana acmyorsunuz." Pencereden gi ren gne nce bana saldrmt. Nimet teyze nin elleri kolumun zerinde, gnein iinde kvranyordu. Szleri gne iinde eridi. Gz leri duyardan yana kaymt. Epey sonra, du vara kar, bir ey daha syleyebildi. "Neden geldin? Suatm burada olmayacan bilmiyor muydun?" Gne her eyi susturmutu. Ondan bakas ses karamryordu. Glkle "gidiyo ruz yarn; gidiyoruz da teyzeciim... Allahas marladk demee geldimdi..." dedim. "Suat gi deceini, bugn geleceini biliyor muydu? Ne den sokaa kt yleyse?" Cevap veremedim. "Ne dedin?" Gzleri yzmdeki gnee takl d. "Ne dedin?" Sesinin boulduu kabaryordu. "Gidiyor musun? Gidiyor musunuz?" "Evet, stanbula. Artk bir daha dnmeyeceiz burava. Oraya yerleeceiz. Siz de bizi grme e gelirsiniz deil mi? Ben de arasra Sarkuma geleceim tabi. Annemle geliriz. Deil mi? Deil mi teyzeciim?" Durdum birden, kesil dim. Syleyecek baka lf bulamadm. Kuru boazm hzl solunuum korkuttu beni. "Ba bam orada bir dkkn ama her zaman d nrd" demei denedim. Kendim bile duy madm sylediklerimi. Sa gz gzme sapl susuyordu. Aralk dudaklar kprdamyordu
108 atal

bile. Sol gzn bir gne damlac biraz s tr gibiydi. Kolum ellerinin ar donu altnda uyumaa balad. II Bir ark gibi geliyordu uzaktan. Alacal sabahn iinde, gecikmi, kararsz, koyu, acelesiz, ac, gcyle doldurucu, gerici, bolartc bir ark gibi... Koarak denize indim. Bir se rinlik uuyordu. Otlar kokularn salmaa ba lyordu. Krksz deniz, kylarna arpt kk dalgalar nereden karyor diye atm. Kenardaki akllara diktim gzm. nce bir srklenme sesi, sonra hafif bir hrt, sonra da suyun krlmas duyuluyordu. Sandal her zamanki yerindeydi. Yanna gidip oturdum. akllar souktu. Pabularm kardm sonra, paalarm svadm. Ayaklarmn ucuyla akl lar eeledim, slak topra eeledim. Suat yol dan iniyordu. Gzmn ucuyla kumlu yoldan akllara gemesini bekledim. Bam kaldr myordum. Lcivert keten stl, lstik tabanl pabular yanmda durdu. Buruuk keten pan tolonu, ince bacaklarnn zerinde, denizle a kllarn nnde, bir sallant iinde... Bam o zaman da kaldrmadm. Elimi ince, sivri ke mikli bileine uzattm, tuttum, sktm. Otur mak istediini, oturmasn istediimi sand n sezdim o zaman. Bileini daha ok sktm. atal
109

Katlat, oynamad, kprdamad artk. Ba m ar ar kaldrdm. Bana bakyormu. Y zn sarslarak, ac iinde grdm. Gzeldi. Gzeldi. Yzn o gne dek hi grmemitim sanki. Glyordu. Yepyeni, tandm, hi grmediim bir yzd bu. Gzleri ukurda, kalarnn glgesinde; yeil, yunmu, ar yeiller... Bur nu ince, ucu keli, burun kanatlar kabarm. Byk az, dilerini btn, ocukluklaryla akta brakyor, enesi uzuyordu. Salar d yordu kalarnn arasna. Gzeldi. nce, ka ranlk, klar iinde. Gene aklma gnah sz akld. O dakikaya dein, yzne bu denli az bakm olduuma, gzlerimi, onunla konuur ken hep yere diktiime, evreye ynelttiime sevindim. Bildiim yzn yeni gryordum. Tutuluyordum. Gzeldi... Bileini o zaman, oturmasn istediimi anlatrcasma ektim. Yava yava kt. Bileini braktm. Konumamtk daha. Denizin yz ar ar, pul pul d, ald, kzd. Fenerin dibindeki kayalar, sular blerken keskinleti, dalgacklarn sesi irileti. "Erken uyanabilmisin" dedim. Ce vap vermek istemediini homurtusundan an ladm. Grl grl konumak istedim. Uzan dk sonra. "Dn gece" dedim, "syledikle rin..." Byk bir kaya yardr fenerin dibinde, 110 atal

dibi oyuk gibidir, st bir saak gibi denize uzanr; kayann dibine yuvarlanarak sokul dum. O da yuvarland, yanma geldi. Balar mz saan altndayd. "Sylediklerin..." de dim, "yersiz lkrdlard, biliyorsun..." eki mek istemiyormuasna, sustururcasma, "Evet, evet, gerekli olan anlamak, anlayo ruz" dedi. Sustum. Anlayamadm. Susuyorduk. Gne denizin zerinde yansmaa balad. Ayaklarm snyordu. Gevedim, gevediini duydum. Yzne evirdim gzlerimi. Yunmu yeiller, kirpiklerin arasndan, szlatarak bak yordu. "Haydi" dedim, "sandala binmeyecek miydik?" Kirpikler, gcenik, yeilleri rtt. Gne gzlerimin iine dek sapland. Gene ondan ya na baktm. Elim, aralk aznn zerinden do lat, gzlerine srnd, sana tutuldu. ek tim. "Haydi kalk." Homurtusu elimi kard, parmaklarm kvrlverdi. Sandaln yanma git tim. Pabularm iine attm, "kalk" dedim bir daha. Neden sonra denize alabildik... I nce dizleri titremee balad. Sar vu rularn duyuyordum belimde. Sonra az ka pand, elleri canland, gzleri yeniden bakt, iini ekti ar ar. "Gitme, gitme daha". G lkle anladm. Gne bam amt. Suat gelatal

111

miyordu, gelmeyecekti. Gece beiki aacn al tna gelir diye ocuka umutlandm. Gelmeye cekti. Ama teki uhaclar evlerine dolacak lard neredeyse. Uzaktan, yoldan doru, ocuk sesleri duyduumu sandm. Yekindim. Birden gzleri ald, eneleri zayf yanaklarm dalga landrd. Elleri demirlemiti. "Gitmeyecek sin, kalacaksn, beni byle yapayalnz braka mazsnz. Annenin, babann gitmesi umurum da deil. Onlar beni ka kez grd, ben onlar la ne zaman ahbaplk ettim. Sen gidemezsin ama. Yalnz kalamam kalamam kalamam". Sesi tizleiyordu. "Suat yokken sen benim o lum saylrsn. Olumsun sen, teki olum." spirto kokusu yaklayor, ekiyordu. "ti im iin kzyor bana Suat. Kzmaa hakk varm gibi. Babas lmeden de btn bu s rnn kahrna katlanmam onun iindi, babas ldkten sonra da. Bu odada, hepsinin iinde yabanclm, onlardan olmaym duya. du ya, yabanclklarna, dmanlklarna katlana katlana, hepsinden uzakta, yllarca barma ta bastm. Anlyor musun? Onun iin, onun iin btn bunlar. Geceleri kmaa, sabahla ra doru dnmee balad zamanlar da bir ey demezdim. Oysa beni sevdiini bilirdim, sanrdm... tekileri akamdan akama gr yorum zaten. Verdikleri yemek boazmdan 112 atal

aa inmiyor ama gene de ayrlmyorum bu evden. Onun dzeni bozulmasn diye. Ona on lar bakyor, ben bakamyorum. Anlyor mu sun? Ama anlayamazsn sen. Sen de onun ar kadasn. Sen de onun gibisin." Ba kof bir grltyle yast ezdi. "Kalk, u gzden il iesini al." Ban duvara evirmiti. "abuk ol, ver u ieyi." Kolumu braktn grdm, duymadm ama. "Ne duruyorsun. Konsolun st ekmesinde. abuk ver." ekmede bir hap iesi vard. "Hl bulamadn m?" Duvar se sini bouyordu. "Uzun ie." Mendillerin, tl bentlerin, altndan bir ucu gzken kahveren gi uzun ieyi aldm, uzattm. Mantarn ekip azna dayad. Keskin kokuyla toparlandm. ieyi gene tkam, yastnn altna saklam t... "Ne yapyorsun teyze!" Sesim boulduk tan kurtulmadan sivrildi. "Karma, karma sen. Anlayamazsn. Anlayamazsn yalnzln ne olduunu. Gel yanma." Yz hl duvara evriliydi. Sesi dzgnd ama. Byk bir znle ar, nemli, dzgn bir ses. "Gel." Ge ne koluma yapt, oturttu yataa. "Geceler bo yu onu bekledim, biliyor musun? Geceler bo yu. Seni sevdii, seninle gezdii iin kskan lktan parmaklarm diledim durdum. Gece ler boyu, uykusunun iinde bile olsa, bana ses lenmesini, beni yanma armasn bekledim.
atal 113

Ba ard, tt, hastaland gnler, kulam kirite, ocukluunda ard gibi arsn diye bekledim. Bana ihtiyac olsun di ye hastalanmasn istediim zamanlar bile ol du. Bu aradaki kapnn nne ocuk yatan o ekti. Bu kapdan girmeyeyim diye odasna. zerinden de atlardm ben. Tek arsn o. Ama olmad. Hi bir zaman armad. Gece ler iinde yalnz, bekleyip durdum. Yalnzlm her geen gnle biraz daha artyordu... Sonra imee baladm." Acnma. Sesi dileniyordu imdi. Ama eli hl koluma kenetli. "Sr, evden uzaklat zamanlar serbestim. Bugn gibi. Demirliye gittiler. Hepsi. ok ge dneceklermi. Sabahtan beri yapayalnzm' evde. Yemek de yemedim.Yalnz,yapayalnz..." Sesi mrltya dnt. "Sabah beri iiyorum ben de. Suat gelince beni bu halde grsn..." "zlecek ama, zlmesini ister misiniz teyzeciim?" "zlecekmi... Ben de ok zldm onun yznden. Hem sana ne onun zlme sinden. Onu benden ok mu seviyorsun yani. Sen ne karyorsun, h a ? " Gitmeliydim. "Hem zlmez, zlmez. Ge vakit gelince odama u ramaz ki. Seni uyandrmak istemedim der er tesi sabah. Grmez bile..." Gitmeliydim. Sesi nin dzgnlnden cesaret aldm. Camn ze rinde bir sinek birden evi grltyle doldur114

atal

maa balad. Davrandm. "Ben artk gideyim teyze..." Eli kolumdan kayd, arafn katlar n ezdi. Birden kasld sonra. Yastn zerin de ba gene umutsuzluu vurmaa balad: bir saa> bir sola. Gzleri uramt. Beni gr myor gibiydi. nce peten balad: "Hayr hayr gitme daha gitme daha hayr hayr..." Bann hareketi hzlandka vcudunun kasl mas artyordu. Beli, bayla ayaklar arasnda kprleiyordu. "Mfik Mfikiim gitme daha daha gitme kal yanmda beni yalnz b rakma..." Gzleri devriliyordu. "Yalvarrm kal gitme ben sensiz ne olurum sonra bekle kal biraz daha Mfik Mfikiim Mfiki im Mfikiim" Elleri, havaya, engeller gi bi kalkp dyordu. "Gitmeliyim teyzeciim, gitmeliyim. Gideceim ama mektuplar yazaca m size. Gene geleceim. Sizler iin geleceim. Sk sk greceiz..." Azma doluveren sz ler ldrmt. "imdi gitmeliyim. im ok daha. Yarn sabah gideceiz, dnn..." Eli mi uzattm, ekti. "Gel bari gel peyim seni nasl olsa bir daha gelmezsin gelecek misin..." ekiyordu, btn gcyle ekiyordu. "Bay ramda gelirim, geleceim, sz, teyzeciim..." "Bayram m hangi bayram bayrama daha ok var yalan sylyorsun deil mi bayrama ne kadar var daha?" spirto kokusu btn kesatal
115

kinliiyle yzm dvyordu. "Bir buuk ay sonra." "Bir buuk ay sonra m?" Btn ar l, btn gc elinde topland. "Gelmezsin ki gelmezsin ki ama sahi gelir misin bir buuk ay sonra?" "Gelirim tabi. Geleceim. Elbet gele ceim. Doru buraya geleceim." "Ben bir bu uk ay nasl kalacam ya yapayalnz Suat ge ne beni burada brakp gidecek yok ama sen yoksun diye belki kalr burada gitmez..." V cut hl kprleiyor, ba hl saa sola vu ruyordu. Sesse daha yksek, daha dolgun, da ha az rpntl. "Gel Mfikiim gel Mfikiim biraz dur gitmeden nce bir peyim se ni..." Hareketleri arlat, dindi. Eildim. An sz sessizlik iinde camdaki sinek gene ege men... Gzlerini yummutu. Yz, olduu gi bi, ispirto kokusuna dnyordu. akaklarm dan tuttu. spirto kokusu iinde alan du daklar bir yanamdan bir yanama azmn zerinden geerek nemli bir yol izdi. Birden brakt, uzaklatm. "Git imdi, git, gelirsen bir gn memnun olur, seviniriz. Git olum, g le gle, annene ok selm syle. Yolunuz ak olsun. Gle gle evldm, gle gle" diyen sesi dingindi; dingin, ok uzaktan, utancn i lerinden gelen bir ses. Geri geri yryerek k tm kapdan. Suatn odasna yaklamadm bi le. Merdivenin sahanl koyu, scak bir eri116

atal

yikti imdi. Koyuluk, aadaki serinlie do ru yol yol akyordu. Denize dalar gibi akkan scakl bldm. Merdivenler gcrdamad sa nyorum. Kapnn hemen nnde, bir esinti iinde, scan ardmda kapandn duydum. Terim soumaa balad. teki uhaclarn hepsi Demirliye gitmiti. Ge vakit dnecekler di. Darnn scana daha sonra da dalabilir dim. Esintide, belki biraz da Suat bekleyerek durdum. Terim kuruyordu. II Demirliye doru ekiyordum. Sandaln banda, hl kskn, bir eli denize sarkm, uyukluyordu. ok sonra fenerle Demirlinin ortasndaki kumluun karsna geldik. Krek ler hafiflemiti. nce bir lt duydum, sonra da altmzda kumlar ince ince gcrdad. Suya atladm. Yosunlar gemitik. Suat drttm. Canland. Paalarn svad, atlad suya. Krk demiri attk, sandal saldk. Biraz tede saln maa balad. Gne yarlmt iyiden iyiye. Kumlar kzmaa balyordu. imdi Sarkumda, fenerle balk Arifin evi arasnda bir sr insan denize giriyor olmalyd. Fenerin beri sinde, bebeki Osman leli, tek insan kalma mt. Fenerle Demirlinin arasnda yapayalnz dk. Sararm kir, ok uzaklarda, bir yandan Sarkumun bir yandan da Demirlinin kck atal
117

. evleriyle snrlanyordu. Barmak istedim. Kulana fsldadm o zaman, "Ne demek is tedin, anlama derken?" "Anlayoruz ite." Sonra gene sustu. Kynn gerisinde, krn ba lad yerde, byk bir incirin glgesine uzan dk. Otlar bir daha kavruluyordu. Deniz, n iinde her gnk gibi yorucuydu. Terliyor duk glgede. Scak, yumuak, lif lif kokan bir ter doluyordu aramza. Glgelik, bir kuyu dibi gibiydi. Gne evreye dkldke glgenin serinlii eridi. Konumaa abalyordum da ha. Sonra Suatm bir parma, bir parmama dedi. Glgelik gene serinleti, serinlik birden eridi gene sonra. Susmamaa, konumaa al yordum. nc parmam da parmaklarna takldnda cevap verdim. O zaman btn parmaklarmz kenetlendi, eli elime doldu. Isnm bir denizin iinde elinin yumuakl n renmee, bilmee baladm. Deniz kabar d, eli elimde yoruld. Elimi kaldrdm, ek tim, ellerimiz, ykl, karnmn zerine ykld. Omuzlarmz deiniyordu. Ellerimiz ldrd sonra. Birden atm gzlerimi. Onun gzleri vumuktu. Kprdamyordu. Terliyordu, terli yordum. Bvk bir gnein iindeydik artk. Eriyorduk. Deniz scaktan uulduvordu. Gne tepevi geti. Scak artyor, glgevi yiyor, ayaklarmza doru uzatyordu onu. Gev118 atal

edik. Uzandm. Gnler gemi gibiydi. Ba omuzumda arlat. Bir tren dd ulat uzaktan. Krn kenarnda dumann grdm. Gzlerini amadan, bacaklarn uzatmadan ya tyordu. Kolum uyutu bann altnda. Kurak topran zerinde Suat bir krk izgi gibiydi. Acktm birden. Arandm, uyuklamadan baka doyurucu bir yiyecek olmadn bildiim hal de... O zaman gzgze geldik. ncecik bir ka rann boydan boya bld kirli yeil gzle riyle dimdik bakyordu. Kapkarayd. nce, e vik. Nereden, ne zaman geldiini kestiremedim. "Pusu" diye ardm, kulaklarn dikti. Elimi uzattm, rken kaslar parlak kara ty lerini dalgalandrd. "Geh" dedim, biraz daha uzanmak istedim. Yldrad, apak krda yitti gitti. Sonra bir tren daha geti. Deniz uyan yordu. Suat drttm. "Uyumak istiyorum" de di. Gzlerini hl amyordu kyya geldiimiz de. Sandal ektim, bindik. Demiri aldm, k ree oturdum. Gzel yz gnee kar alar gibiydi. Aldm nce, Aklarda, gzlerini at. Yeiller, yunmu, temiz, klyd. enesi uza d, az ald, ocuk dileri parlad, esnedi; salar kalarnn arasnda dolayordu. Rz gr kmt. Soyunmaa balad. Denizin yemi serinlii iinde biribirimizi kovalyor, sandaln ardndan yzp yakalamaatal 119

a alyor, bordaya tutunduumuzda yeil etlerimize bakp glyorduk. Ben giyinirken kree o geti. Benden us ta olduunu gstermek istedi. Gne gene kz maa balyordu. Gmleimde kuruyan terin kokusu ar geliyordu imdi. Krei elinden aldm. Bir katlk vard iimde. Suat daha g zel olamazd, olmamalyd zaten. Glyor, du da sarkyor, kvrlyor, geviyordu. Sandal her zamanki yerine ektiimizde ikimiz de sus mutuk. Kumlu yoldan trmandk, yolu gee rek, buday tarlasnn kysndan yrmee baladk. imin katl, yeile, gzelliine, gmk yeillerin gmk gzelliine sard. "Mfik" dedi. Yeillerin iine baktm. "Gele ceksin gelecek ay, geleceksin, deil mi?" Gz m yumdum, bam "evet" dercesine salla dm. Sustu. Koluma girdi. Arln mrmn sonuna dein kolumda duyacam sandm. Katlk zlr gibi oldu. Tren yoluna vard mzda elini kolumdan ekti. Katlk katlat birden. El sktk. "Buradan ayrlsam iyi olur. Evden merak ederler..." "Annenin ellerinden nerim. Yarn bir ara urayp Allahasmarla dk demek istivorum zaten..." dedim. Sevindi. Gne evlerinin damna deivordu. Ik iinde uzaklat, eridi. Katlk katld. Bir gn sonra gidecektik. lmsz olunamayacam anlama120 atal

a baladm. Geride byk, unutulmayacak bir ey kalyordu ama... Dn yoktu, yarn bi lemezdim, bugn bile yoktu. Katlk vard yal nz. "lm" dedim, "lm..." I Darda beni, arada bir tavuklarn, kedi lerin noktalad bir sessizlik karlad. Gece onu evde bekledim. Aacn altna gitmek iste medim. Gelmedi. Eminim aaca da gelmemi tir.

Bu sabah tren, her zamanki gibi Sarkumla Demirlinin arasndaki usuz bucaksz krn st bandan geti. ncir aac, uzakta, denizi lekeliyordu. Sarkuma bu gece, yarn sabah, ertesi gn, ertesi gece dnmeyeceiz. Biliyor dum. Biliyordu. 1954- 1955

atal

121

N E R E D E N

D E

A N D I M

MD.

A. K.' ya B i r g n , ey demiti, hatrlarm, kadnlar demiti, hayr hayr, siz kadnlar demiti de alnmtm, kzmtm ona, sinirlenme demiti, barmak istiyorsun gene besbelli, sus ama sus da dinle, bktm usandm bu rmandan de miti, susmay o anda sanki neden kabul et tim bilmiyorum, siz kadnlar derken susma yacaktm ya, budalalk ettim, btn mrmce ettiim gibi zaten, bu denli budala olmasay dm, ne babasna varrdm, Allah rahmet eyle sin, nur iinde yatsn adamcaz, ite beni bir o sevdi, ona da varmadm, varamadm, o hain kaza ald onu elimden, budala olmasaydm ne Reite varrdm yani ne de, ey, yani Reite varmazdm o olmasayd arada, kimbilir ne de iyi olurdum, yok belki de daha kt olurdum ya, ite onun yznden, onu sevdiimden, ona deli gibi,,daha doumundan ok nce karnm tekmelerken deli gibi balanmtm, onun iin brekiye varma kabul ettim ya zaten bir de beni sustursun, susturmaa kalksn, beni sevNereden de Andm imdi 123

dii, beni sevmemesine imkn olmad halde, beni sevdiini, beni sevmemesine imkn olma dn bildiim halde, hayatnda onu benden ok sevecek, sevebilecek bir kadn, hatt bir erkek bulamayacam bildii halde, beni zer di, susturmaa kalkard, o gn nasl sustum nasl kovmadm yanmdan nasl atmadm ken dimi denize, siz kadnlar desin bana, siz ka dnlar, sanki ben de teki kadmlardanmm gibi, siz kadnlar bir eye balannca kusurlar mil olup gznze ekilse gene de grmezsi niz desin, grmezsiniz desin, grmezden gelir siniz demiyorum grmek istemezsiniz demiyo rum grmezsiniz diyorum desin, grmezsiniz krsnz nk desin, ben kusurlarn grmyormuum, ben kusurlarn grmyor muy dum sanki, barma ta basp bir eycikler de meden gnm zehir gecemi gndz etmiyor muydum, susuyordum gene, susuyordum da bir eycikler sylemiyordum, kusurunu grme diim iin mi, grmezden geliyordum tabi, bi liyordu stelik o da, sonra kalksn grmezden geliyorsunuz demiyorum grmyorsunuz de sin, sizde onu grecek gz olsayd kadnlnz kadnlk olmazd nk desin, onu karnnda tam onun uruna hereye katlanm olan anasna - kadn desin, kadnm tabi kadnm ama onun iin deil onun gznde kadn olma124 Nereden de Andm imdi

malydm, zaten o karnmda kvlcmlandktan sonra kadnlm m kald ki, grmyorsunuz krsnz nk desin, evet, gemi gn, geti hepsi, gitti benden uzaklat uzaklar girdi ara mza vcutlarmzn odalarmzn yemeklerimi zin snmalarmzn arasna, benden baka kimsesi benim ondan baka kimsem olmad halde, ayn evde oturuyor yatp kalkyor g rndmz halde, uzaklat benden sonra bir gn geldi att geldi yanma yollarmz ye niden kesiti, batacan anladklar bir gemiyi farelerin brakp katn anlatrlar onun gibi herkes de onu brakm anlalan, yapayalnz kalnca gene ben aklna geldim, belki de has talanacan anlad, yavrum bana dnd, sahi bunu hi dnmemitim imdiye dein, bana dner dnmez beni grr grmez hastaland n sanmtm, bana dnmee mecbur olmaa dayanamad sanmtm, beni ekemiyor san mtm, hic mi hi aklma gelmedi, bala beni Tanrm bala beni olumun gnahna girmi im, bilmem belki de yanlyorum ama yok havr eminim eminim hastalanacan bildii hastalanacan sezdii iin dnd bana, ben de alndm gstermee almtm, su be nim gnah benim, Tanrm bala beni, seni cok unuttum kadnlma kapldm gzlerim krlenmiti grmyordum grmem grebilNereden de Andm imdi 125

nem gereken eyleri, haklyd belki de, haklyI o da ama, b a l a beni Tanrm, gene de bana dner lnmez hastaland aklmdan kmyor, hasalk diyorum kendikendime sylenirken bile, tastalk kelimesinden baka bir ey geirmek ile istemiyorum aklmdan oysa hastalk olaasma hastalkt ama, akl kart olumun, ldird, sokaa kmak istemiyordu ldrecek;r beni diyordu duymuyor musunuz diyordu 2sleri grlty sava var darda Tanr dnay cezalandryor cezalandrmak iin eytan ildi yeryzne btn erkekler lecek lmek temiyorum yalnz gebe kadnlar kurtulacak nlar ocuk douracak hepsi iyi kadn deil larn hepsi iyi kadn deil ama ocuklar iyi mal o ocuklar eytan yenecekler Tanrya den yolu yeniden bulacaklar Tanrnn istedigibi adamlar olabilecekler kadnlar lmeyek, a n r m nasl da hl kulaklarmda ml>r szleri/imdi kulamn dibinde bir daha ylyormu gibi, sonra sonra top tfek ses:i eskisi gibi gelmez oldu, daha rahatt tedirlif kalmamt, Tanrm diyordu artk seni buklardan baka kimse bulamaz dnyann 1 gzne kamam ocuklardan baka kim> Nereden de Andm imdi

se ulaamaz sana, o zamanlar evde dolayor du artk, yatrmyordk, ama eve bir yabanc gelir gelmez, kapnn alndn duyar duymaz odasna kaar kapsn kitler srgler oturur du, yle zamanlarda iime korku der kapy vursam nasl olsa cevap vermeyeceini bilir dim zaten sonra kzp da bir ey yapmasndan korkardm gider anahtar deliinden bakardm ona, odann bir kesine snm otururdu, yere otururdu, iyileeceinden umudu kesmi tim, bala beni Tanrm, senden bile umudu mu kesmitim, bala beni bala beni, d a h a s o n r a bir gzlk lf tutturduydu gzlk grd yerde saldryordu, kr gzle re gzlk zaten yaramaz diyordu, sonra bir gn kendi gzln istedi, krdn olum de mitim de hatrlamad, nasl krdm anneciim dedi, iyiletiini o zaman anladm, krettim sana Tanrm, beni gene kaldrmtn elimden tutup, secde ettim Tanrm, bala beni ba la beni, b e n d e n artk nefret etmediini grnce sevinten ne yapacam bilmez oldum, kr : mm meer, gerekten krmm greme miim benden nefret etmediini, hastalk gele cekti ona hastalk gelecekti, ondand bu hal leri, bana dner dnmez kavga etmee balaNereden de Andm imdi 127

mt gene, anacm diyor sonra gene de kav ga ediyordu, hastaland sonra, iyileti de, ama sonra benden gene ayrld, aramza be sokak girdi bu kez be sokak otuzdokuz kap, geli yor bana ben de ona gidiyorum ama eve dn mek istemiyor, eve gelince zaten odasnn ka psna bile yaklamyor, delilii sanki o odaya kapanm bekliyormu gibi onu, korkuyor odadan kapsndan bile korkuyor ama ne olur sa olsun rahat imdi, odasna kapanp yaz yor okuyor, alyor da, her ay gelip anneci im senin paran diyor brakyor bir eyler ba na da, memnunum memnunum yle olduuna, paray brakyor ok oturmuyor beni ne zaman gelip greceksin diye soruyor, sylyorum y z glerek ayrlyor, sk sk gidince sklmasn dan ekmiyorum gene de aryor beni gecikti im zamanlar, Tanrm ne olurdu sanki ne olurdu gene dnse evine, ona baka bir oda verirdim, ev benim nasl olsa Reitten grd m en byk iyilik bu, geinecek kadar para getiriyor bu ev, Allah rahmet eylesin Reit ba na ok iyilik etti gnahna giriyorum dorusu ama hayatmn btn ykn de ondan bili yorum, neyse Reitin sras deil, i m d i bana gelmek istemiyor, bekliyorum ama, umuyorum, bir gn gelecek,, her eyden
128 Nereden de Andm imdi

usanacak bezecek yle gelecek bana, bezginlik iinde ama artk hasta olmayacak, Tanrm ba layacak onu bana, bezginlik iinde gelecek ama kucam ak, onu nasl beklediimi bili yor biliyor biliyor, n e r e d e n de andm imdi o gn, gene de unutamyorum o gn sylediklerini, hem ki min yznden de kavgaya tutumutuk imdi hatrladm, bir arkada yzndendi, cieri be para etmez bir arkadan bana ye tutu yordu o zamanlar, imdi de yle belki ama sevdii insanlar artk gelip bana anlatmyor, artk kskanmadm sanyor da onun iin olacak, yaptklarn teker teker kafama vur muyor artk, bir zamanlar yle yapard ya, ar tk kskanmaktan vazgetiimi sanyor, oysa ben ben ben hl kskanyorum onu, dostlarn dan sevdiklerinden benim sevgimi paylaan lardan nasl kskanmam onu, ama kskand m ona ne zaman belli ettim ki, iyilii iin sy ledim ne syledimse, nasl raz gelirdim olur olmaz adamlara tutulmasna sevmesine, ile rinde ya bir kii ya da iki kii beenebildim, zaten hepsi onu yalnz brakmadlar m, has taland zaman biri bile gelip yoklad m ki, zaten onlar hibir zaman sevmediler onu, o sevdi yand uykular kat elinden geleni yapt
Nereden de Andm imdi 129

onlar iin gecesini gndzn haram etti on larn varl uruna, yannda olmalar yetiyor du, sevilmei istemedi ki hi, bunun da m farknda deildim sanki, ama imdi bir ey sylemiyor artk, erin diyor arada bir erin diyor glmsyor, sevilmei de bir rense, kskanyorsun d i y o r d u o zamanlar, kska nyorsun ayp sana diyordu, oysa kskand m kendime bile amyordum o zamanlar, na sl da syleyebilmiti o szleri, siz kadnlar di ye, kusurumuz buymu, evet sevdiimiz insa nn kusuru olmasn istemeyiz, kusuru varsa grmezden geliriz, ama hayr krmz de on dan grmezmiiz, hayr demitim zaten o gn, bir kadnn gz on erkek gznden daha iyi grr hakikatleri demitim, inanmadyd, anlamadyd, dinlemiyordu zaten beni o zaman lar, ho ne zaman dinlemek istedi sanki, hep kendisi konuurdu, ben de azm ap bir ey sylemee kalktm m hemen susturmak ister di, ben de szm saknmazdm tabi, doruyu sylyorum da onun iin kzyor susturmaa kalkyorsun deyince bsbtn kprr, az na geleni sylemee balar ikimizin de gn zehir olurdu onun yznden, oysa ne zaman eriyi syledim ona ben, ne zaman olmayacak bir ey syledim, ama hakikatin sylenmesini
130 Nereden de Andm imdi

sevmezdi besbelli, hep yalan sylememi iste diler, btn mrmce btn mrmce, n c e babas ile bir yalan hayat yaadk, onun bu yalan hayat renmemesine hi duy mamasna nasl da dikkat ettim, kimselerle grtrmek bile istemezdim bana kalsa, ama babas, adamcaz gerekten de babalk etti ona, onu ne kadar da severdi, Mfik de M fik de az buuk sayard onu ama hibir zaman gnln almak iin de olsa yzne glmedi sarlp babacm demedi, biliyormuasna ama bilmesine de imkn yoktu nereden bile bilirdi, sonradan hastalandnda boyuna by le bir eyler syledi durdu ama aldrmadm, hem sahi az nce bu syledikleri aklma gel memiti, ben de unuttum demek, bilemezdi ama kuruntulu bir ocuktu zaten, babas ba bas bambaka bir adamd ok severdi beni, o da Reit de hibir zaman yanl sylyorsun demediler, biribirimize krldmz gnler ol duu halde, yanl sylemektense sustuumu bilirdi Reit, bir ey syleyince de doru ol duunu anlard sen daha iyi bilirsin derdi, Mfik, benim olum, bana byle bir ey sy lemek istemedi hi, ona sorsan benim her de diim eri her dediim yanl olurdu, neyse
Nereden de Andm imdi 131

ama, o gn Tanrm beni snamak istedi galiba, oluma byle bir sz ettirdi, s a n k i buna ne diye bu denli takldm, bil mem ki aklma geldi imdi, siz kadnlar kr snz bir adam sevdiniz mi en ufak kusuru nu bile grmezsiniz de, yok en ufak kusuru dememiti, ey demiti, hibir kusurunu gr mezsiniz de en ufak bir su ilemeyegrsn size kar, evet yle demiti, size kar o za man gznze bir baka perde iner, azyla ku tutsa da dnyann en kt kiisi olur de miti, yalan da deil, bir insan iyiyse iyi k tyse ktdr, bir insann kalbini kran adam dan hayr m gelir, o benim kalbimi ok krd ama olum tabi, ne yaparsa ho greceim ne yaparsa balayacam, onu gene eskisi gibi seveceim, hi yapmasa ilemese daha iyi olur tabi, ama hangi oul anasnn kalbini krmaz hele ana olunu benim gibi seven bir ana ise, ama olunu benim sevdiim kadar seven ana bulunur mu kolay kolay, hangi ana benim ka dar kendini feda etti, hangi ana genliini bir kalemde sildi olu iin, ah nereden de aklma girdi bunlar, uykum kat, nereden de aklma geldi gecenin ortasnda, yatamda onun iin hl drt dndm uykularmn katn bilir mi, bilse de anlar m sanki,,kzar belki de
132 Nereden de Andm imdi

ama yok kzmaz artk kzamaz, sevilmei rendi belki de, sevilmenin erincini rendiini sanyorum, daha geen gn dalmtk ikimiz de, dalp gitmitik, birden yekindi, Tanrya gi den tek yol aktan geer anne dedi, ikimiz de bunu aradk mrmz boyunca, sen bulama dn ama ben buldum, tek bir insann akn yemei imei giymei uyuma Tanrya iykm minnet borcu diye sunma sen aradn sonunda ben buldum dedi, sevilmei renme yen insan bunu byle syler mi, ama s e v i l m e i artk biliyorsa bile anla maz gene istemez gene uykularmn onun y znden katn, anacm nur iinde yatsn, neden girdi ryama, bir ey mi olacak gene, duruyordum, evimizin denize bakan pencere leri oktu ama ben bir tanesini pek severdim, Hisardan Arnavutkyne kadar her yeri grr dm sedire oturduum zaman, kucamda Mfik vard, emziriyordum, sdm emerken her zaman yapt gibi zevkten homurdanyor, boulacak diye korktuum halde mememi a zndan ekemiyordm, gzleri kayyordu, s zlyor kslyor kapanyordu her yutkunuunda, bakmaa doyamyordum, yavrusunu gremeyen babasn dnyor alyordum, Reit yokmu daha ortalarda evlenmemimiNereden de Andm imdi 133

daha onunla, odada yapayalnzdm, kar dan vapurlar geiyordu, bizim yalnn nnden az vapur geerdi, birden bir vapur belirdi rh tmn nnde, ddn ttrd, lmm o gemi, yavrumu almaa gelmimi, Mfik hl mememi brakmyordu, onu sk sk tutuyor dum, vapur ddn bir daha ttrd, d dk sesi yrtc delici bir sesti, evde kimse yokmu yapayalmzmm, vapur ddn bir daha ttrdkten sonra birden ilerledi, teki pencereden baktm zaman gremedim, sonra odann kaps ald, annem girdi ieri, birden rktm, Mfii mememin zerinde s kp duruyordum, annem anneciim o bembevaz yzyle incecik yan kar aklnda sa laryla kapkara elbisesiyle anneciim yanma geldi, korkma yavrum dedi yavrunu kimse ala maz elinden, bir kadn olunu kime kaptrd ki imdiye dein, ben byle bir ey duymadm, kadn lr ama yavrusunu vermez, sonra y zne bakt, bu ocuk doymu dedi grmyor musun, neden hl meme veriyorsun, uykusu gelmi uyuyacak artk, ver onu bana, annemin vzne baktm, tatl yzl anneciim deildi karmdaki kadn, yabanc kt yzl ocuu mu hile ile elimden almak isteyen birivdi, Mfiin gzleri kapalyd ama zevkinden yummutu onlar, doymamt daha. emiyordu,
134 Nereden de Andm imdi

sdn kemiklerimden syrlarak mememe in diini duyuyordum, nasl brakabilirdim, bir kadm ocuunu kimseye vermez kimseye kap trmaz lse de ocuunu korur diyen sen deil miydin dedim, b zaman kadn gld, kendimi birdenbire bir krda buldum, kadm glerek arkamdan kouyor ben kayordum, Mfik hl kucamda memesini emiyordu, st gel miyordu artk, olum alamaa balad, ben kayordum o kadm kovalyordu, olumun a lamas ile kadnn glmesi biribirine kart, o zaman uzakta annemi grdm, kollarn a mt, bana gel ko yoruldu o kesildi artk yetiemeyecek sana diyordu, soluk solua tepe ye trmanyordum, kadm ok aada kalmt, neredeyse anneciimin kucana atlacaktm, Mfik durmadan alyordu, anne sd'm ke sildi dedim, annem bam sallad, tam yetie cektim, kayboldu yitti birden sr oldu, Mfik sustu, mememi srd, ban evirdi sonra, uyandm, ter iindeyim, uykum kat, Mfik bam evirdii zaman gzleriyle bana sanki sen kusurlu bir annesin, sdn kesildi, bir an nenin sd korkudan kesilir mi diyordu, ben ne kusur ettim, ne zaman bir dediini iki et tim, o insanlarla dn kalkma dediim za manlar m kusur ediyordum. Mfik onlar eve getirdii zaman azm ap bir ey dedim
Nereden de Andm imdi 135

mi hi, ama kaba kt ocuklard, onlar o se viyordu ama ben her zaman onlarn kusur larn grrdm, onun iin mi kusurlu oluyor kadnlar, doruyu syledikleri iin mi, ah biraz uyusam biraz uyusam, yarm gidip grmeliyim onu, san okamalym pmeliyim, her kusu runu ho grmeliyim balamalym, Tanrm bala beni, kadmsam ana deil miyim? Ona, o n u n hatr iin arkadalarna ma sallar anlatrdm bir zamanlar, bir kez ona darlmtm drt yalarndayd evde brakp kyordum arkamdan bakyordu gzucuyla g ryordum alayacakmasma yzn buru turdu sonra birden yzne korkun bir umut suzluk geldi sen beni brakp gidersen ben de arab arrm gelsin beni yesin derim demi ti, ne olurdu ne olurdu imdi de ayn eyi sy lese imdi de anne bir masal anlatsan a dese, ne olurdu?
1954-1956

136

Nereden de Andm imdi

A N A H T A R

Camn ardndan kedilere bakyordum. G nein iinde yzyorlard yerde. Alaca, boylu boyunca uzanmt, karn tokmuasna, gzle rini krptrp duruyordu bana bakarken; a z aralkt, yal dilerinin uzamlmdan yor gun... Bebek, az tedeydi, akl karalnn ka sl evikliiyle dimdik, kurulu, iri peneleri tortop, duruyordu. Gzleri olanca bnlkleriyle almt, ortadan blk yeiller iri iri bakyordu. Donmutu ta scanda. Yavru adsz, krpe, titrek, yumak, iki aylk bile olmamaklm bilisizliinde adm kararsz anasyla aabeyi arasnda gidip geliyordu. n ce anasnn kuyruuna saldryor, ondan yz grmeyince aabeyinin nne seriliyordu. Kar nndan enesine uzanan apakl, dudaklarnn, dilinin, dilerinin pembelii snrlyordu. Be bek dimdik, donuk, yaltaklanlara, satamala ra direniyordu hl. Sonra birden zld. Kuyruu fkeyle titreti, yavruyu kapp sr maa balad. Alaca, hl kprtszd, yavru aabeyinin dileri altnda rpmyor, peneleAnahtar 137

rinin iinde yuruluyordu, ac ac barmaa balad. Cam tkrdattm. Bebek kulaklarn dikip bana bn, sinsi blk yeilleriyle bakt, dondu gene. Yavru silkindi, kendini gene Be bein nne att. Hans anas, Sarkuma yazla gelen Al manlarn evinde iri ar dolaan krk bozmas Viyanal bir Iran azmannn yanndan ayrlma d iin yavrusunu alrken adnn Alman ad olmasna ses karmamtm, Firuz demei de nedikti ama beenmemiti bu ad, Hans kaldyd bylece erkek yalnzlnn iinden ba kard bana. Karmda durur, sar gzlerini gz lerime dikerdi. Susard baktnda. Kurt da ldkten sonra eve gelmiti. Kpek kokular nn sindii btn keleri dolam, koklam, sonra elgin elgin mutfan ortasna oturmu, bakmt bana. O ilk gnden beri sesi kma mt evde. Kitap okuduumda, sabah gzm araladmda, yanmda treyiverir, kendine baktrmak iin konumaa yeltenirdi. Bam kaldrmazdm, gzm gene yumardm. O za man gelir, kitanla gzm arasnda durur, yas tma yan yatar, bildii btn sesleri dizerdi ardard'a; gene bakmaz, "Ne var?" derdim; ke di grtlann dibinden gelen bouk, ksk, k k sesler kedice deildi. Konumaa abalar, anlatmak isterdi. Neden sonra bakardm gz138 Anahtar

lerinin iine, susard o zaman. Hrldard. stanbulun skk beton yalnzlnda bs btn sustu. Bir ka ay iinde konumaktan vazgeti. Bir kvrakl, yumuak irilii kalmt. Sonra sokaa indii bir gn bir arabarim al tnda kald. Kucama alp baheye gtrr ken bahe, betonu kemirebilmi otlarn ar dnda yllardan beri betona da, ise de, kmr tozuna da direnebilmi birka clz aala bun larn dibindeki uyuz topraklard scackt daha, ineyici lstiklerin altnda kalm kuy ruu ile ard ayaklar kaskatyd ama boyun canlyd, gzleri akt, donuk bal rengini in cecik kanl yollar iziyordu, Hans dedim, ko numad, bakmad. Aa diplerinin en yumu an buldum, Reit Beyin Sarkum gelene inde, ilkyazdan gz sonuna dein bir aa esintisi altnda ime geleneinde direnerek ilk gneli gnleri grr grmez birka akamdr sofrasn kurdurduu aacn dibiydi bu bul duum ukurunu kazdm. O akam Reit Bey babam m demeli? o zamanlar babam olmadn renmemitim daha onu hl babam biliyordum Hans'n lmn sofrasnn kurulmasna bakarken duyduydu, "oh olsun sana" dediydi. "stanbu lun Sarkum olmadn sana sylemitim, bAnahtar 139

rakalm demitim bu hayvancaz buraya, ha trlyorsun deil mi, o gn hayvan sepete sok maa uratnda sylemitim bunu, demi tim ehir buna yaramaz diye, bana bir ey gelir bunun diye, sylemitim sana bunlar de il mi?" Ben de Hans'n, sofrasn kurduu karhk topran altnda yattn sylemedim, lsnn zerinde isin dedimdi iimden. nndeki paket bitince, gene cgarasm getirmemi istemiti benden. Annemle ben biz de o Sarkum geleneine uyuyorduk - mut fan tel kafesli penceresinin ardnda duru yorduk. Annem yllardan sonra gene stanbulda oturmann belli etmek istemedii sevinci iinde dalgnd. (Ne yldzlar vard artk, ne Derecik, ne halas, ne de sava yllar, her ey yitmi bitmiti, ikinci sava bile, yorgundu ar tk, kendi ocukluunun, benim bile ocuklu umun tesinde, zlmenin artk baladn duyduu bu anda gene stanbula dnm ol mann mutluluunu bana bile belli etmeden yaamaktan baka bir dnd yoktu, ben se derslerimi bitirip yannda durduum za manlar, eskisi gibi, ien babama - Reit Beye bakp Sarkum'un son gecelerini ansrdm, bir yl ncesini... Suat gelirdi aklma, gremedi im yldzlar, tede olmayan deniz, bahksz, oteli bile olmayan geceler, kedisiz geceler, De140 Anahtar

miriye doru tek bana duran incir aac, Suat, yalnzlm, alm gelirdi aklma; yum ruklarm sklr, kollarm gerilir, dilerim kenetlenirdi. Yalnzlma benden baka kimsenin are bulmayacan anlardm ama elimden ne gelebilirdi? Bilmiyordum.) Dimdik, donuk, du ruyordum pencereye kar. en babama - Re it Beye - bakyordum. Kaygsz gibiydi o. Ara dn sonunda bulmu gibi. Sarkumdaki umut uval dolmutu ama bizden bsbtn uzaklaarak. Nasl dolmutu, ikimiz de bilmi yorduk. Ne anam, ne ben. Onu gryordum ama arkasnda Hasene hanmlarn tahta duvar, ahap evi, kuyu yeri ne bir beton duvar vard. Bann zerinden gndzn amar aslan - bilmediim, tannmak istemediim st katlarn sabah temiz aslp akama doru kmrle beneklenmi olarak toplanan yadrgadm amarlarnn asld - teller ayordu. Gene karanlkta iiyordu Reit bey, mutfak nn yaklmasn gene istemiyordu ama onu st katlarn aydnlatyordu, be ton duvarn kestii, emdii k... Birden aran d, nndeki kutuyu tutup yrtt. Homurdandn duydum. Annem bana dnd, bir ey sylemedi, gene nne bakt. Ben kmldamAnahtar 141

y o r d u m . kisini dikti. P a n t o l o n u n u n cepleri ni kartrd. "Cgaram getir ieriden" diye b a r m a k t a neye bu denli geciktiini dn y o r d u m . Ayan yere vurdu. Hans'n yatt topraa. Davranacak oldu s o n r a gene o t u r d u . Sesi yumuak, sdrek kt: "Mfik, olum, ceketimin cebinde cgara var, getirsene". "Ge t i r e y i m " demedim. Ama terliklerimi srye srye odalarna gittim. Lmbann gzm k a m a t r a n kirli sar, sayr nda kalakalmtm. Elimde b i r Ye nice k u t u s u bir de pirin a n a h t a r . Bildiim bir a n a h t a r . Ama bizim evin, bizim k a p l a r d a n birinin a n a h t a r deil. Bu a n a h t a r d a h a bir ka gn nce g r m t m bir yerde, d a h a bir ka gn nce... B a b a m - Reit Bey - sesleniyordu ieriden, " b u l a m a d n d a h a " diyordu sdrek sesi. Ses k a r m y o r d u m . Cgarasm bekliyordu. Sabr szln bilirdim. Sesim d o n m u t u . Soluum t u t u l m u t u . Pirin a n a h t a r . . . imdi b a b a m n - Reit Beyin - gzlerinde yldzlarn avuntu su snmee balam olacakt, a n a m n pence renin a r d n d a d u r d u u n u bildii yere doru k t k t b a k m a a balam olacakt, ince den a n a m n da sesi geldi. B u l a m a d n m d a h a olum diyordu. Olum deyiinde b i r tehlike sezmilik b u l d u m - tehlikeyi o n u n gibi sezen 142 Anahtar

ordum. kisini dikti. Pantolonunun ceplerii kartrd. "Cgaram getir ieriden" diye armakta neye bu denli geciktiini dnordum. Ayam yere vurdu. Hans'n yatt jpraa. Davranacak oldu sonra gene oturdu, esi yumuak, sdrek kt: "Mfik, olum, ^ketimin cebinde cgara var, getirsene". "Ge reyim" demedim. Ama terliklerimi srye irye odalarna gittim. Lmbann gzm kamatran kirli sar, ryr nda kalakalmtm. Elimde bir Yeice kutusu bir de pirin anahtar. Bildiim bir aht.ar. Ama bizim evin, bizim kaplardan irinin anahtar deil. Bu anahtar daha bira gn nce grmtm bir yerde, daha bir gn nce... Babam - Reit Bey - sesleniyordu ieriden, bulamadn daha" diyordu sdrek sesi. Ses karmyordum. Cgarasn bekliyordu. Sabrzln bilirdim. Sesim donmutu. Soluum tulmutu. Pirin anahtar... imdi babanm Reit Beyin - gzlerinde yldzlarn avuntu snmee balam olacakt, anamn pene nin ardnda durduunu bildii yere doru )t kt bakmaa balam olacakt. nce:n anamn da sesi geldi. Bulamadn m daha Sum diyordu. Olum deyiinde bir tehlike zmilik buldum - tehlikeyi onun gibi sezen
142 Anahtar

kimse yoktur -, bu kez de doru bildin dedim, iimden. - Ben de yle deil miyim sanki, ben de daha imdiden bir eyler olacan bilmi yor muyum, bugn bile bilmiyor muyum nmde byk bir kesinti olduunu? - Ana mn sesini hl duyar gibiydim. Dudaklarm sryordum. Anahtar elimde duruyordu. Ce ket askya asl. Cep, elimin kalbnda aralan m kalmt, kapatmamtm bile. Sonra, da ha anahtarn hangi kapnn anahtar olduunu bilmeden, bulamadan, iimde bir eziklik, o sa r ktl cebin karanlna braktm. Anah tara dokunduumu, anahtar grdm ba bamn - Reit Beyin - bilmemesi gerektiini sezerek. imdi elimde yalnz cgara kutusu vard. Yabanc bir ey gibi, bir yol kysndan topla dm talar arasndan bir ta gibi. Bir ta gi bi demek doru olacak. Ne olduunu, ne iin ieriye gtreceimi dnecek denli aklm kalmamt. Birden anamn eteinin hrts n duydum yambamda. Bam kaldrp bak tm- Kzgn gzlerle bakyordu bana. Biliyor sun nasl sabrszlandn, biliyorsun nasl naletletiini, ne yapyorsun sanki iki saattir burada? Cgara imee mi kalktn yoksa? G zmn iine bakyor, sznn dorulanp do rulanmayacan grmek istiyordu. Oysa cgaAnahtar 143

ra itiimi biliyordu. Bir ey yok anne dedim, bir ey yok ancak, ey, sana bir ey sylemek istiyordum ama dur, cgaray gtreyim, son ra, sonra, o yattktan sonra sana bir ey sy lemek isterdim, kt bir ey galiba anne, gali ba ok kt bir ey, bir... Babam - Reit Bey kkremiti sonra. Cgaray hl m bulamadn diye kkremiti. Sonra hemen pimiti sesi. Yoksa boaltamadn m daha diyordu sdreyerek. - Sarkumda olmadn ansm ola cakt -. Anam kolumu skt. Dinleme dedi bu szleri, ben de sylediklerim iin utanyorum imdi, kusuruma bakma olum, haydi git, dik kat et de... (Dikkat etmenin ne demek oldu unu iyi biliyordum, dikkat etmek, babam kzdrmayacak, babama kprmek frsat ver meyecek gibi konumak, alttan almak, ayk olduu zamanlar dnyann en iyi adam oldu unu unutmamak, sarho olduunu unutma dan, babam olduunu unutmadan beni krsa bile azm kt szler sylemek, "cevap ver mek, kar durmak" iin amadan konumak demekti). Aklm sarnn bilinmezliinden s zman bir ktle takl, gidiyordum bahe ye, betona, bountuya, babama - Reit Beye doru... Hans'm gml olduu topraa do ru... Bahe yank kokuyordu bu gece, bir ya nk kokusu iinde ikisini iiyordu o. Beni g144 Anahtar

rr grmez barmaa balad, ama bouk, peltek, ksk bir sesle... Nerede kaldn, bitiremedin mi kutuyu daha, bir eyler daha kal d m iinde, bir iki cgara falan?... Eline s ktrdm kutunun heyecan iinde sustu. Elleri titriyordu karanlkta, biliyordum, kib rit yalm da titrekti, sesi kesilmiti, derin de rin soluduunu duyuyordum yalnz... Duman ekiyordu, emiyordu, cgaras ortal aydnla tyordu... Havada bir yank kokusu vard. Yllarca nce yanan Meryem'in bostann ansdm, ba m korkuyla kaldrp baktm. Artk yalnz en st kattan k geliyordu. Ne duman vard havada ne yalm. Ama o yank kokusu hl ge liyordu burnuma. Sonra bir yank deil de bir sa, yal, yeni boyanm bir sa bir kadn sa kokusu olduunu anladm, anlayverdim. Bir kadm sa kokusu, hafif yank, yal bir boya kokan bir kadn sa... Alna doru taan bir boya grdm sonra... Ne dikiliyorsun dedi babam - Reit Bey birden, ne dikiliyorsun? Sanki hibir zaman ge, bana, ien bir adama, karanlkta ien bir adama bakmadn imdiye dein... Cgarasn isteyen, bekleyen, olundan istedii cgara s iki saatte gelmeyen bir adamn sabrszl n hi grmemimi gibi...
Anahtar 145

Alna doru taan bir boya gryordum, a kaklardan aa, kulak arkalarndan enseye doru akm bir boya... Kara bellediimiz sa larn zerinde kzlms bir esmerlikle parla yan bir boya. Yal bir derinin, her bir gze nei bir inenin yumuak bir kumata at ukurlara benzemi yal bir derinin rtt bir yz uzuyordu. Burnu uzuyordu, yz ene ye doru inceliyordu, kalar gzlerin d u lar zerine doru iniyordu, yz her zaman aclym, sancym gibi duruyordu, her za man durduu gibi, hele benim bir yanlm kardnda... Dikilip durma dedi bir daha babam - Reit Bey -, dikilip durma orada, git anann yanma, beni her gece gzetlediiniz yere git, brak g e bakmay, olmayan yldzlara baka zaman bakarsn, ben ldkten sonra bakarsn yldz lara, durma karmda yle... Kamtm. Yz, iman bir gvdeye bin mi geliyordu bana doru karanln iinde. Yanlm bulduu zaman bakt gibi, gzle rini devirerek bakyordu imdi de, beendin mi yaptn der gibi bakyordu... Yanndan geerken, anam, kolumdan tut tu beni, ekti yanna. Gel, kamann sras de il, azndan baklay kar, syle bana ne ol duunu, bir ey var mutlak, yoksa sen yle
146 Anahtar

eyler sylemezdin... Susuyordum. teki yolu denedi: Baktm da, babana bir tek sz syle medin, bir tek karlk vermedin, iyi ama se nin huyun deimediine gre, btn syle diklerini ya iitmedin ya da umursamadn, ak ln dalgadayd demektir. Hangisi, syle, syle bana, hangisi, syle, olum benim. Gene eski yola dnyorduk. Parmaklarm omuzuna geti, salarn kokladm, anneciim, anacm dedim. Sesini karmad, neden son ra yeter olum dedi, canm acttn ama ses karmadm, yeter, syle bana ne var, ne ol du? Ne geldi birden aklna? Seviniyordum ca nnn yandn aka sylediine, benim de istediim oydu. Btn kadnlar gibi can yan malyd, sevilirken bile... ey, anne, ey, diyordum; bir trl azm varmyordu, emin deildim daha. Anne dedim, babamn cebinde, cgara kutusunu alrken, al tnda bir ey bir anahtar buldum bir kap anahtar... Susuyordu, bana bakmyordu bile. Kt anne, ok kt bir ey, sana belki de sylememeliydim - nasl sylemezdim syleyecektim sylemem gerekiyordu - sar, pirin bir anah tar anne, uzun, bildiim kaplarn hibirine uymayan, ne evin ne de baka bir yerin, an cak evet, bir tek kap var, bildiim bir kap,
Anahtar 147

geen gn anahtarn elime almtm, biliyorrum, bir dii krk gibi duran bir anahtard geen gnk, bu da yle anne, Tijen Hanmn anahtar... Sz, boazma taklmadan geivermiti. Geen gn derse gittiim zaman Tijen Hanm kapy amak iin inmemi yukardan anahta rn atmt. San yeni boyamt o gn, ders boyunca yanllarm karmt ardarda, der se almtm ama o gn nedense yanhsz sylediklerimi bile daha doru syletmek is temi, kzmt bana, sonra da pmt, kusu ra bakma bugn biraz sinirliyim demiti, du daklar kaln, yvk, pis scakt, yzm ka rrken burnuma dolmutu sa boyasnn ko kusu... Yllardr evime girip kan o kadn dedi anam, sesi bouk deil, sesi ksk deil, sesi tiz deil, yllardr evime girip kan o kadn... Sana ders vermesini zaten istememitim ben, senin bebekliini bile bildii halde o erkek delisi, erkeklerini yannda tutamam, hepsi ni karm, gene de herhangi bir erkein kar snda eriyiveren o kadndan ders alman is tememitim ben, istememitim, senin iin korkmutum, oysa... Demek babana yapt bu ii, baban bana bu ii yapt demek, demek ikisi de bana bunu yapmaktan ekinmediler,
148 Anahtar

demek... Reit ka aydr eve biraz ge geldi i gnlerde yz glerek konuuyor, ona ne rede kaldn hi sormayacam bildii hal de bana olmadk i hikyeleri anlatyor, ile rinin dzeldiine, dzeleceine inandrmak is tiyor beni, ok para kazanacaz diyor yle gecelerinde, ka aydr yle deyip durdu, ben de itiini sanyordum ilk zamanlarda, sonra anladm, az iki kokmuyordu, heyecand bu, ben de sevinmee balamtm, senin iin se vinmee balamtm, baka trl bir hayat da grebileceksin diye sevinmee balamtm, geliyor, sevincinden iiyordu evinde, demek... Hayr hayr olmaz yle ey, sen ldrdn m ldrdn m Mfik - bunu inanmadan syledii ne de belliydi, gerekten ldrdm zaman btn bunlar syleyememitir, kimbilir ne yapmtr o zamanlar ?- tvbe de yav rum, sylediinin gnah olduunu dnm yor musun, gnah, gnah, babann gnahna giriyorsun olum. Gel dedim o zaman, gel de kendin gr, o zaman anlarsn uydurup uydur madm, neden iki saat durdum o cebin ba nda? Neden kukulanp geldin sanki? nse zisinin kuku konusu olmasna dayanamad, kendisinde epeydir grmediim bir eviklikle kalkt, odalarna gittik. Anahtar cepten ka rp verdim. Duruyordu avucunda, sar, parAnahtar 149

lak, uzun, bir dii krk gibi... Btn ktlk ler gibi... Bu anahtar o anahtar anne dedim, imdi artk yemin bile edebilirim, ama bu bir ey demek deildir, deil mi, hem sonra kav ga etmeyin anne, o kadn bilirsin, belki de anahtarn bir eini yaptrmak yahut da trpletmek iin vermitir babama... Yatan dnyordum Tijen Hanmn, darack evinin en geni odasnn yardan o unu kaplayan iki kiilik, yksek, geni, ka bark, kaan kocasndan kalma karyolasn; yatan sa yannda karki evlerin damlarna bakan pencereyi - o pencereden bakmaa ba ylrdm daha kkken, imdi de bakarken houma gider ya, tranvaylarm tepeden gr n o darack sokak iinde, insanlarn altn c katlardan nemsizleen boylar... - ans dm; o yatakta yllarca nce... Sarklmdan anamla stanbula gittiimiz bir gn, Tijen Hanma da uramtk, onlar ieride oturup uzun uzun konumulard, uy kum gelmiti, Tijen Hanm hemen beni ku caklayn yatana gtrm yatrmt, ok rahat bir yatakt o zaman, yumuack, san c... Onlar dnyordum o yatakta, kkn, dkn kadmlyla sarlan Tijen Hanm, o vataa dinlenmek iin yatan babam - Reit Bey -, anama - yoksa onun paras m onun pa150 Anahtar

ras m diyordu imdi anam kafas gene o ya na iliyordu yoksa onun paras myd getire cei diyordu imdi - anlataca masallar uy durabilmek iin o yataa yatan Reit Bey, ba na epeydir Tijen Hanmn ders parasn sar zarflar iinde vermeyi unutan Reit Bey, sa n, alnn, kulak arkalarn, akaklarn bo yayarak onu bekleyen Tijen Hanm... Scak, yumuak, yvk, ikisiz, denizsiz, gnesiz, dsz, kuru umutlu, para kiri rengi rtl, di macunlar kokan yatak... Sa boyasnn yal yank kokusu nasl sinmezd'i aralarna? Unut artk bunlar dedi anam, unut ar tk, sen bir evcikler bilmeyeceksin - Dilver diyordu fkeli sesi baheden, Dilver, biraz peynir getirsen e - senin hibir eyden haberin olmayacak, - Dilver. Mfik, nerelerdesiniz gene, peynir getirseniz e, ses bouktu, Sarkumdaki gibi nlamyordu, komular duyma sn diye, betonlar almasn diye kslm bir sesti artk bu - ben konuacam onunla, yok korkma, imdi deil, yarn, br gn, ne za man olursa olur, sen varsn nk, - bahe den betonlarn yanklandrd bir angrt duvdum, anne peynir istiyor dedim, geliyor galiba - ama anahtar ben bu gece bulmu ola cam, sen tesine karma, sen unut bunlar haydi git yat yatana... Kendini, Tijen HanAnahtar 151

ma kar, bende korumak istiyordu. Beni oda dan dar itmi, kapy rtmt ardmdan, mutfaa gene de ondan nce yetiti, peyniri kapp ona gtrd, ocuun yatan atm da dediini duydum, teki homurdamyordu. Oturduu yerde ayan topraklara vurup du ruyordu, Hans'm gml olduu yere... Ama hibir ey bilmemek, babamn - Re it Beyin - doruluuna hainlik etmek olacak t, ansmtm birden, be yalarndaydm, bir komularn evine gitmitik, bykler oturup konuurlarken ben kaplar ap sessizce oda lara giriyor, geziyor, kyordum. Hibir eyi kartrmadm bildikleri iin bana bir ey sylemiyorlard. Sevdiim bir karanlk oda vard, korkmazdm oraya girmekten, karanlk olduu halde bir gle yan vard. En son o odava girmitim. Dolarken masann zerin de, bir yirmibelik grmtm. il, yusyuvar lak, yumuack bir yirmibelik: kt bir ev yaptm bile bile cebime atmtm onu. O gece eve dner dnmez de yantm ii sylevince babam kimlere binmiti, abuk, imdi den tezi yok gtrp geri vereceksin demiti de anam engel olmutu, deli misin Reit de miti, yapt bir kere, bir daha yapmayacana, mr boyunca byle bir ev yapmayacana sz verdi olum bana, ama imkn yok oraya
152

Anahtar

bir daha gndermem demiti, olunun para aldn, bir hrsz olduunu mu anlatmak istiyorsun konu komuya demiti, olunun bir hrsz olduunu dnmyorum ama bu yaptna da hrszlk derim demiti babam, hemen gtrp verecek yoksa hali duman de miti, alyordum, alyordum, bir daha yap mam babacm diyordum, ama beni ne olur oraya gnderme diyordum, sen gitmezsen ben giderim demiti babam, beni kolumdan tutup yatama atm kapy ekip gitmiti, darda anamn yalvardn duyuyordum, utanyor dum onu bu hale sokmu olduum iin, ne olur gitme Reit Bey diyordu, ne olur gitme, beni dn, brak onu, beni dn diyordu, byle syleyerek onu yumuatmaa alyor du, sonra birden Mfiin hrsz saylmas sa na pek dokunmuyor eninde sonunda, yle mi anlamalym demiti, anlamamtm o zaman, babamn - Reit Beyin - sesi ykseldiydi, do kunur, dokunur. Reitin yetitirdii ocua bak derlerse senin yzn kzarr m ki diyordu, ne halin varsa gr demiti sonra, bu yirmibe kuruluk hrszlk benim deil ama senin ba n yakabilir bir gn, nasl olsa ben onun o yan gremeyeceim... Sonra sokak kaps grltyle kapanmt. Anam odaya girdiydi ru sonra, beendin mi yaptn dediydi, o d
Anahtar 153

adam vazgeirinceye dein ne ektiimi ben bilirim... Boynuna sarlp alamtm.Hkrrken bir ara, braksaydn anne, gidip sylesey di, artk beni bir daha eve almazdnz, kavga etmezdiniz diye sylendiimi hatrlyorum. Adama deil, btn zdenliiyle inand doruluuna hainlik etmekti bu yaptm. Drt gn sonra akam zeri eve birlikte dndler. Her eyin olup bittiini anladm. Bir ey sormadm anama, gzleri kpkrmzy d. Odasna girdi, yataa yatt, alad durdu. Yanma yaklatmda, artk ders mers yok dedi, baka bir sz kmad azndan. Sonra geldi sofray kurdu, yemekleri kard, yemei babamla Reit Beyle kar karya yedik o akam, anam yanmzda yoktu. Gzgze gel dike babamn Reit Beyin gzlerinde bir aclk gryordum. Bir ey sylemedi ama. ld gne dein. Anahtar kimin bulduu nu biliyordu, eminim. Ama iki ay nceki kav gadan sonra hic oturmad park sralarna gidin oturan, bizlere, karakoldan karakola gi derek kaza olup olmadn sorduran, buldu umuzda da benim hkra hkra aladm grnce bir daha vapmam. bir daha ayrlmam vanndan olum diven adam bu kez hibir ey vapmad, lmne dein anamla kavga ettik lerini duymadm, lm dolmutu eve, il is154 Anahtar

temesine aldrmadan okula gittiim sonra da lsnn basma arldm o gne dein kavga olmad evde, dirim de... Btn bunlar kedilere bakarken geldi ak lma, anam dalgnlm neye yoracan bile memitir gene... Bu gece, eski ktlar ynn dzene so karken buldum bunu, yazal alt yl olmu. Bugn ayn 12' si. Reit Bey'in 10 yl nce bu aym 10 'unda ldn ansdm. Sekiz yldr bu ayn 10' u ylece gelip geer, unuturum onun o gn ldn, be yl nce bugn beni hastaneye kaldrm olduklarn biliyorum ama bunu da unutuyorum, unuttum anam i lenir, anam bugn de ansdka ilenir, bu sabah bana bakp bakp dalyordu, oysa bug nn ne gn olduu ancak az nce geldi benim aklma, dalyordu anam ama benim ansmam istedii bir gn olmasa gerek bugn, anam ilenir, beni de yle unutacak dediini bilirim iinden, ama bilir onu unutamayacam, bilir ya ilenmek gene de houna gider,.. Bununla yayor. Ama benim iin artk her ey geti. imdi o var, adn her yazmn bana yazdm. Be nm dirimim onunla balad. Gerisi, her ey ulalmaz, kavuulmaz, bir geride... 1957
Anahtar 155

ACI

KKYACMURUN

TADINDA

T.' ye MFK Maystan s o n r a t o p r a k atlar, clz otlar dibinden sararr, devedikenleri, pisipisiler, hardallarla o s u r u k o t l a r kimi o r t a d a kimi k yda grlemee balarlard. Gergin yank top ran a t l a k l a r n d a n b t n bu otlarn, bitkile rin kokusu gkleri t u t a r c a s n a fkrr, gkler y a m u r d a n yana yoksullard. Geceleri Meryemin b o s t a n n d a n kalkan k u r b a a uul tusu, bahede rak ien b a b a m n y a n m a dein sokulurdu. O duymazd a m a onlar. Anam, bu ses b u l u t u n a kulak verir, iine da lar, tesinde ocukluunu b u l u r anlatrd yl dzl ge kar. (Derecik denen yeri anlatrd ben yllarca sonra oralar g r d m o n u n an lattklarn b u l m a a altm a m a b o u n a u r a t m oralar o z a m a n vard h e r yaz babas nn bavullar nasl zerlerine o t u r a r a k kapa dn onlar H a y d a r p a a d a n nasl t r e n e bin dirdiini t r e n e b i n d i k t e n s o n r a Derecie git m e k iin indikleri istasyona v a r a n a dein geen Ac Kk Yamurun Tadnda 157

zamann nasl uzadn istasyonda inip ken dilerini bekleyen arabaya binerken her kezinde annesini nasl kzdrdn nasl yerinde du ramadn anlatrd bana. ki aylk bir yaa yn zlemini kiinin on ay nasl da her eye katlanarak stanbulun yamurunu amuru nu okumann skntlarn hocalarnn terslik lerini babasnn eilmek bilmez sevgisiyle ana snn parlayp snen fkeler arasnda szlen akan besleyen sevgisini iek asnn korku sundan bir gn sokaklara frlayp babasn ardndan koturmasn hepsini hepsini bir araya getirir on ayn iine sdrrd her e yi o on ayn sonunda gelecek olan iki ayn do luluuna gvenerek tadn o zaman belle mee balamtm.) Mutfan penceresinin nne otururduk, (anlatrd Derecie girer girmez annesinin yanndan ayrlarak kotu unu annesinin fkesini sokaktakilerin bak larn umursamadan halasnn evine doru nnden kaan kedileri bile geerek kotuu nu araln bana gelir gelmez durakladn ilk evin kapsnn nnden sm durma dan akp duran Bamyaclarn kznn nn den geerken salna salma krta krta yr dn kz ben geldim birazdan bizim kapya gel de oynayalm dediini ondan sonra gene ok gibi frlayarak soluu halasnn kapsnn
158 Ac Kk Yamurun Tadmda

nnde aldn anlatrd. Eve girer ninesine seslenir ninesi o ufack olunun kucanda trene bindirilen trenden indirilen ninesi vcu dunu yuvarlaya yuvarlaya merdivenden aa inerken halas yetiir onu kucana alr per skarm. Ninesinin byle bir ey yapabilecek hali yokmu tabi aradan birka yl getikten sonra anam ninemi kollarnn arasna alp kal dracak gteymi; Ninesiyle de pp kok lama bittii zaman sra anamn sevmedii ac d halasna gelirmi sevmezmi onu Tanr nn gn gizli gizli rak ien annesinin de ablasnn da kendisinden uslanmasndan da deil kendisinden umudu kestikleri kk ha lasn daha kkken soluu koktuu rak koktuu iin sevmezmi ama acrm o haline acmak gerektiini sanrm ailenin yzkaras sayld sz edildii zaman adnn nne ar dna hep bir zavall eklendii iin o da acr m ona ama sonralar onun da sevilebileceini renmi. Yal yal elleriyle derdi bana yal yal elleriyle mutfaktan kar elleriyle bana dokunmamaa alarak kollaryla beni gsne bastrrd oniki yalarma dein ta kldm ona derdi ardndan gider ykle so kulduunu kelere sndn grdke ses sizce srne srne neredeyse eteklerine doAc Kk Yamurun Tadnda 159

kunacakmasma yaklar yataklarn gizledi i bir keden nlnn altndaki byk ce binden o cepte de neler vard bir bilsen her zaman merak eder her zaman elimi atmaa kalkar her zaman da eli hafife elime iner r ktr karrd ne simit krntlar ne mantar paralar sicimler anahtarlar vard o cebin iinde ama ille de anahtarlara aklm ermezdi evde anahtar kullanlan bir tek yer yoktu onu da sonradan rendim bavulunun anahtarlarym onlar eyizini yirmi yl nce katlayp yerletirdikten sonra kitledii bavulunun anahtarlaryd bunlar bavulunu iinin ok s kld alayas geldii gnlerde kartrr r tleri ilemeleri birer kesinden tutar eker kimi zaman da birine gzn siler bavulu ge ne kapatr gene kitlerdi byle olduunu ok iyi biliyorum ka kez onu seyretmitim san dk odasnn kapsnn ortasndaki atlaktan alard ama yllardan beri kararndan dnme miti bunu da ok sonralar rendim. Yirmi yl nce eyizini dzd gerdee girmesinin artk gn saysna bindii zamanlarda bam baka titiz bir kzm sonra evlenecei adam da sevdiini Derecikte herkes biliyormu ama dn gn gelmi atm kk halam ev lenmek istemediini sylemi Derecik biribirine girmi hibir eye kulak asmam odas160 Ac Kk Yamurun Tadnda

na kapanm durmadan kyarm kendime de yip duruyormu odas dediim de sandk oda s diye anlattm oda iini orada iledii iin oray odas sayarm bavulun bir tanesini ka pnn nne getirmi kapy amaa alrsa nz kendime kyarm der dururmu yirmi gn sonra sesi kesilmi kapy aabilmiler o za man bakmlar ki kk halam halsiz halsiz odann ortasnda yatyor kapnn nnde du ran sandk ak ekmek krntlar amarla rn stn rtyor odann bir kesinde de bir sr ie testi tas, marapa bombo duru yor. Kk halamn bu ie oktan hazrland anlalm ama stne pek varamamlar o gnden sonra cin tutmu onu. Yllar gemi dedikodular snm her ey unutulmu ama ben hl o sara nbetlerini ok iyi hatrl yorum birka kez grdm nmde tutuldu geriye evde kalm cinli ayya bir kz brak mlar her ey unutulmu geen yllarla ama neden o ii yaptn kimse anas bile ablas bile renememiler leli de yirmibe yl bul duuna gre bu iin iyzn kimse bilmiyor bilmeyecek ho onu hl hatrlayan olur mu Derecikte bilmiyorum ite nlnn altn daki o byk cepten iesini daha dorusu i elerinden birini karr susuz susuz ierdi rak y birka iesi vard yle ayr yerlerde gizlenAc Kk Yamurun Tadnda 161

mi hl annesinin ablasnn ona engel olmak istediklerini sanrd ho engel olmak isterlerdi ya artk i iten getii ellerinden hibir eyin gelemeyeceini bildikleri iin bundan da vaz gemi kadncaz Tanrya emanet etmi bir halleri vard ama sevmekten ok acrlard ona mutfak ilerini ona brakmlard ite dedi im gibi elleri ya iindeydi sabahtan akama dein piirdii yemeklerin tadn hl unuta mam o yal ellerden kan yemek beni arasra tiksndirirdi ama o tadna doyum olmaz dolmalar kzartmalar ne de tatl gelirdi bana denizden dndm badan geldiim leler de akamlarda. Sk sk taklrdm ona o ye mek kaplarnn tencerelerin sebzelerin zeytin ya ielerinin pirinlerin unlarn hamur tah talar oklavalarn arasnda rpnd anlar seer saati sorardm mineli bir saati vard...) Anlatrd bylece. Mutfak penceresi ak olur du, parmakln bir tel rg rterdi. Oturdu umuz yerden bakardk babama gm bir dumann ardndan. Babam, iki gl fidannn arasnda raksn susuz ekip ac peynirle tatl kavunu denkletirirken nne, az ser bestledikten sonra da gkyzne bakard, (mineli bir saati vard diye brakt yerden sz balard anam gzel incecik renk renk bir saatti bu babas dedem almm ona bu
162 Ac Kk Yamurun Tadnda

saati her gece yatmadan nce dikkatle kurar kulana gtrr dinler azna gtrr per klfna sokar baucuna brakrd ite o saate bakmas ok houma giderdi o kargaaln iinde yanna sokulur halacm benim derdim saat ka acaba kasa ka kz sana ne saatten ne yapacaksn saati diye kr gler benim bir tanem diye ellerini uzatr havada bir a hin grp yolunu deitiren kular gibi yal olduu aklna gelen elleri bileklerinden kvr lr kollarn yanaklarma dedirirdi sonra ge ne Allah iyiliini versin kz bula bula bu za man m buldun saati sormak iin der gene de iin iin sevinir yle iyi bilirdim ki se vindiini belki de benim ona verdiim en b yk sevinlerden biri de buydu sere par maklaryla nnn dmelerini zmee a lr uzun uzun uratktan yz kpkrmz kesildikten sonra alnnda boncuk boncuk ter ler parldamaa balarken nn aar kat kat gmleklerinin arasndan ipi bulur eker gene sere parmaklaryla klf eker saati yzne yaklatrarak gznden ok burnuna yanaklar na, srecekmiesine yaklatrarak bakar uzun uzun zaman o anda dondurmak lmezliinde ezberlemek istercesine bakard saatin durmu olduunu sanrdm ou zaman yznde okur dum o durmuluu ama gene yznde okurAc Kk Yamurun Tadnda
163

dm durmadn yelkovann sezdirmeden hep bir tedeki izgiye doru srndn y znde aclk grrdm daha sonra zamann hl durmadna zlr kendi ann hl kapanmam olduuna yanar gibi bir hal olur du yznde saati mineli renkli incecik saatini gene sere parmaklaryla nce klfna sonra kat kat amarlarn arasndan koynuna so karken. Ah nasl acmazdm nasl kyardm oncaza.) Pencereden bahenin tahtaperdesini, onun ardnda Hasene hanmlarn pencere kafesinin st kysn, onun stnde ahap du var, en stte de yldzlara boulmu sts koyu maviye bakardm. Anam szn srd rrd. (Ah o zamanlar geti geti bir yaz g n istasyona dein gelen ninemi kucaklayp kaldrrken bizi almaa gelmi olan babam annesini kucana alp arabasna bindirir ara bac ocua srmesini sylerken ninem gz yalar iinde ban mendiline gmerken bir daha buralara dnmeyeceimizi ninemin o k leceini stanbulu kran sava yllarnda De recie gitmenin artk dnlemeyeceini k k halamn her zaman itiinden bir yudum fazlasn imeden saatini dikkatle sevgiyle ta parcasna kurup klfna yerletirip baucuna brakt herhangi bir gecenin sabahnda artk uyanmayacan byk halamn babama ha164 Ac Kk Yamurun Tadnda

ber bile vermeden evi satp bir sabah kap mzda lokmalarn artk drt boaza ancak yet tii kapmza dikileceim bilmiyordum. Bamyaclarn kzn yanma arp smkl bur nundan smkl dudaklarndan ykanmaya ykanmaya yaraya boulmu smkl dudakla rndan tiksindiim halde bir on paralk vere rek salt houma gittii iin ninemi de anam da kzdran o bacaklarm katma iini bir daha yaptramayacam bilmiyordum evet ya bacaklarm katrdm ya da bam baylr dm yle tatl tatl kanmaya Bamyaclarm kz da beni sever ehirli komumuz diye ver benimle oyun oynamaa can atard ama ben o smklnn yanmda oyun oynamasna da yanamazdm tabi ancak deniz kysnda ba da bacaklarm gneten yanp kand uzun rgl sam scakta ar gelip zdm za manlar kamasna raz olurdum- O balara salkmdan salkma gidip birer tane ama yal nz birer tanecik tadarak doyduum gnler deniz kysna inip erkeklerin gelemedii yolun getii iki kaya arasnn bile birka petemalla kapatld yzp aldm arkamdan an nemi ac ac barttm gnler bir daha gel medi gelmedi bir daha. Sava yllar babamn da aabeyimin de cann ald anamla ben gene de, yaayacak gc bulduk kendimizde ama o
Ac Kk Yamurun Tadnda

eski gnler bir daha gelmedi bir daha gelme di...) Anamn, darda ien babama bakarken neler dndn hl tasarlayamyorum ama. lmn zledii zamanlar olmutur sa nrm. Bana ocukluunun ltl yksn anlatrken o adama, pencere parmakln r ten tel kafesin ardnda gks gms titrek an tesinde ikisini ien adama aknlkla baktn sezdiimi biliyorum. Bir o kadar n... Bugn bile anlayamyorum o adama va rn. Ama iyi bir adamd. (Bana bakalarnn babas gibi her akam bir eyler tamaz, iste diimi alasam da yrtmsam da almazd. Ama birdenbire yolda giderken beni herhangi bir ey almakla sevindirebilecei aklna gelir gel mez alrd, dergi olsun kt helvas olsun, ba lon olsun bayramlarda bayrak olsun. Belki severdim belki de sevmezdim, hl bilemiyo rum. Onun lmn istediim zamanlar oldu ama, lmn istedim anamla babaa kal mak istedim. Beni krd zamanlar, beni kr d zamanlar ok olurdu, beni krd zaman lar lmesini isterdim. Ama belki de her ocu un isteyebilecei gibi deil, lmesini kaskat kesilmesini evden alnp gtrlmesini bir daha dnmemek zere gtrlmesini isterdim, btn gcmle. Ama anam onu severdi san rm, hem sever hem sevmezdi. Beni krd za166 Ac Kk Yamurun Tadnda

manlar, onu krd zamanlar, bizi krd za manlar ok olurdu, o da onu sevmez belki de iin iin, utana utana gnah ilediini bile bile lmn isterdi. Kavga ederlerdi, ok et tiler ama hibir zaman krc kavgalar olmad bunlar. Biribirlerine hibir zaman hakaret et mediler kt szler sylemediler. Sabrl adamd o. Anam ka kez beni haladyd ona gerektii lde sayg gstermediim sevgimi belirtmediim iin. Baban o, der dururdu, ba ban o. Ama kendi iin hibir zaman bu sev giyi bu saygy istemedi, annenim ben anne nim ben demedi. O zamanlar daha bir eyler sezmiyordum ama bunlar ok sonralar ha trladm da... Hatrladm da ne oldu...) Gk kararrd sonradan. Babamn ikisi tkenmezdi. (Bugn ona babam diyebiliyorum artk. Ne fke kald ne kin. Belki biraz aclk. Ona hl kzdm zamanlar oluyor, kendini aan lmnden teye alarn sonu na dein uzanabilecek bir sorumluluu bilme den dnmeden yklenmi olduu iin, ama bu kzma da kzma saylmaz biliyorum, aclk demek daha doru olacak. Anamn, sava yl larnda babasnn arlat bir gece il al mak iin, yabanc askerlerin sarho olup y kldklar sokaklardan adam geirmedikleri Senegal'li askerlerin sylentilere gre genelevAc Kk Yamurun Tadnda
167

lerin birinde bir kadnn gslerini srp ko pardklar kadn ldrdkleri gnlerde tan dk bir eczacnn evine gzn krpmadan gi den anamn o adama varn hl anlayam yorum. O mhendisten sonra, dnlerine bir ka gn kala bir otomobil kazasnda cadde nin orta yerinde kanlara boulan adamn, ba bamn bunu ilk olarak aka dnebil dim babanm can verdiini baucunda du rup gren, yreinin durduunu anladktan sonra dp baylan kadn o adama nasl va rrd? Bana baba olarak onuverirken, benim iin brekiye katlanrken gerektii anda ken dine bir hayat kurabilmi, kadnlarn al maa yeni balad gnlerde bir erkek gibi para kazanmasn bilmi olan kadnd san yorum. Ama o adama varp Sarkuma yerle tikten sonra da penceresinin nne oturarak ilerinden artakalan saatlerini dlere, artk bir daha yzne kamayaca bir denize dalp yzerek, gitgide batarak, dibi hibir zaman bulmadan, bulsa da ayaklarn dibe vurun kendini yukarya atacak gc duymak bile is temeyen, evinden kmayan, yatm ocukla ra korkun masallar anlatan, nereden kt belli olmayan sarayl hanm lkrdsn ykle nen kadiri oldu. Eski kadnln ilencini de yceliini de tama taplayan bir kadn. Ba168 Ac Kk Yamurun Tadnda

ban Reit Breki'ye ocukasma bile olsa saygszlk etmemi, gereken sevgiyi gsterme memi tella, sinirlilikle karlyordu. Kendine gvendii iin benden yle bir ey istemiyor du. Boazdaki yakm, ktiplikle balayarak ykselen bir adama kz yeren bir babann ya ls olmasna almt; Derecikten gelen adam zeki alkan sadk bir adamd ama yal an neannemin babasmmd, efendiliin ana yoluy la gemesine alkt anam. Ama dedem yal nn efendiliini pek yapamam, savan ykn ts balarken yal satlm ehre inmiler. Oradaki evde nce o lm sonra da daym. An neannem ailenin kuruyan erkek damarlarn gmerken kendi gcn gstermi ama o da marlarn yerini tutma grevi de anama kal mt, o zaman kadn yolundan geen efendi liin tadn tatt anlalan. Ama o da yenilmek istedi sonunda. Ona vard. yi bir adamd ama...) Kavkhr, kck iki sofrasnn al tndan bacaklar kar gbee uzanrd. O za manlar, pencerenin ardnda ikimiz de susmu olurduk. Bizi bir kez bile armad yanma. Her sevi sofrada olurdu. Yedekler de. masa nn ardnda kald iin grnmeyen bir seh pann zerinde dururdu. Kavkld. bacakla rm uzatt, sofrann zerindekilerin artk bittiim anladmz zamanlarda, eli uzanr,
Ac Kk Yamurun Tadnda 169

aranhktan bir tutam kiraz, zm, erik eker yaratrd. Karanln dourduu bu yemileri az sonra seemez olurdum zaten, gk bsb tn kararm, gzlerim uykulanm olurdu. Anam suskunluunu bir i geirile deler, son ra korkuyla, daha dorusu rkeklikle o delii hemen yamar, elimi sktrrd avucunda. (kavgalarnn sonunda enelerini kasarak ya nma gelir beni kucana alr pencerenin n ne yahut anneannemin odasna gtrr orada sessiz sessiz alard beni gsne bastrarak. Senin iin katlanyorum btn bunlara, senin iin katlanyorum deyiini hl kulaklarmda duyuyorum. Darda austosbcekleri yeilli in aralarnda titreen scak havay vmlatrd.) Tek dayana olmay daha o zaman ren mitim. Ama benim de bir o denli telere uzan dm, tahtaperdeyi, kuyunun krn, dam lar, gmn rtt karanlk yeillerin dur madan iin iin kaynatn bildiim Meryemin kurbaal havuzunu aarak gn bsb tn karard, koyu bir isin altnda yatan ky snr mezarln, o mezarln tesindeki bana yasak olduu iin kar kar bildi im krlar bir srayta atm bilmeden bakard yzme, (benim dalgm bir ocuk ol duumu bilirdi ama kendi dlerine dalp su yuna dnen balk gibi byk kuyruk vuru170 Ac Kk Yamurun Tadnda

laryla karanlklarna daha da saplandnda benim dalgnlm da unuturdu, dalga geme me kzan babamd yani Reit o istemezdi dal ga gememi o engel olurdu bir kede sessiz oturmama o dayanamazd o kskanrd d lerimi onun yzn grdke dlerim kesildi yllar boyu kesildi ksrlat, o kskanrd, annemse benim daldm bile farketmezdi bel ki...) Ben oralardan bir daha dnmez, beni bana ok bir dnce pay vermeden bu denli sevdii iin ierler, (ocukluk duyarlm bir ok eyleri anlamama yardm etti ama birta km eylerde de ne denli yanldm anlayn ca...) ta yukarlarda, iki havann ara dein den baheye, rak ien babama, durmadan dinlenmeden, tketmeden, tkenmeden, er tesi sabah frnna gidip brekleri satc ocuklara datacam, bir zamanlar b rek satt baka baka yerlerde ayn an da birka ocuun eliyle breklerinin sa tlacan dnmyormuasma ien ada ma bakardm, (anam Sarkuma ilk gel dii zamanlarda babamn bir tek yardmc s varm, Allah rahmet eylesin Bebeki Os man, o da kanca yalnz kalm yllarca bu ii kendi kendine yrtmee alm, o za manlardan tek hatrlayabildiim akam zer leri eve gelince yorgun argm kyd, sonAc Kk Yamurun Tadnda 171

ra da anam bir keye ekerek heyecanl he yecanl bir eyler anlatyd, hl aka ha trlayabildiim, seike grebildiim tek yz anamn yz, yorgunluunu bile unutarak bir eyler anlatan bir damm karsnda anamn yz, dalgn, inanmaz, dl... Sonralar to parland, istasyonda brek satmaz oldu artk, Sarkumun baka baka yerlerinde ocuklar satyordu onun breklerini, kendine gveni nce meydana gelen sonra da pekien adam larn bolartsyla iiyordu artk o gnlerde.) Ama ban gkyzne kaldrd zaman (ya am olduklarn, yaadn unutup ancak yaanacak gnlerini dnen bir insan oldu unu daha o yamda sezmee balamtm, iyi yrekli bir adamd ama beni gene de sev mezdi) dlerin ayakta tuttuu bir torbayd. Beni gene de sevmezdi (iyi bir adam olduu halde) beni dlerine hi sokamadyd d'a on dan. (Dlerini hibir zaman gerekletireme di sanyorum, dlerinin gc yetmeyeceini belki de bildii iriliinden, breklerini kendi sa tacak yerele ocuklara sattrmas onu dn drmyordu bile, sava, skntlar atlattk, brakt brekilie bir daha dpmedi, stanbula giderek yeni yeni atld tecim ilerinde kendini snamak istedi batt, dlere erieme miti gene, dleri gene ondan yzlerce adm
172 Ac Kk Yamurun Tadnda

ileride kouyordu, beni sokmak istememiti onlara yardmm istememiti ama beni yeti tirmei de kendine bor bilmiti, belki yard mm isteseydi belki isteyebileydi belki ben de bir eyler...) Bense o zaman, kamay d nerek, neden kamak istediimi bilemeyerek saatleri anamn dizleri dibinde geirirken uy kuyla birlikte burnuma sararan, grleen, at layan krn kokusu gelir; anamn zlemlerinin tesindeki l, kskanlk yazsnn yaban ya ratklarn canlandrp semirtirken, bir gn ldracam bilmeden, kudurgan bir yalnzl n te sevinlerine bilisizliim iinde dalar, babamn bu yldzlar snm karanlk iinde hl durmadan dinlenmeden, tketmeden, t kenmeden imesine tutulurdum. Yllarca sonra, bir sabah, ar hasta ol duunu syleyen mdrn (ben durmadan sa bah onu biraz rahatsz brakmtm ama bir eyi yoktu neden aryorlar acaba? ilc da evde il da alacak deilim sabah braktm da biraz rahatszd ama bakaca bir eyi yok tu neden aryorlar acaba? diyordum) bana bir izin kd imzalayp eve gnderdii, ora da onu enesi bal bulduum gn anamn h krklar iinden gelen bir aydnla doru ak tm, (anamn hkrklarnda lmn acln dan ok derin eski unutulmu rtlm evAc Kk Yamurun Tadnda 173

resine giden yollarn bile unutulmu olduu bir pimanlk vard sanki, ona ktlk etmi de ona alyormu gibi, onu yitirmekten ok dlerini ayakta tutmaa yardm etmedii kendi dlerine dald iin pimanlk duyuyormu gibi, dlerine karmak onu yalnz brakmamak beni de ona doru itmek zorla mak elinden gelebiiu/di belki hi deilse m rnn bir yerinde bir annda onu yapabilecek durumdayd belki ama yapmamt biliyorum dlerinin tmnn bana dayandrlm oldu unu o zamanlar bile sezerdim.) Artk ona, i tii iin, karanlkta bizleri unutarak hi gerekletirmeyecei dlerine dald, anlal mam, ezilmi, ne yapmsa yaranamam bir adam oynad, hatt o anda anama, benden baka tutunacak aslacak ilenecek kzlacak sevilecek bir ey, bir varlk, bir etten kemik ten bahane brakmad iin bile kzmamann, kzamamanm iki bulut aras yolunu buldum, (onu sevmi miydim sevmemi miydim, hl dndme gre nemli demek, o gn, anamla kavga etmelerinden sonra paraszl nn acs iinde mrnce gidip oturmad, bir kez bile gece olup eve dnmediini bilmem, mrnce gidip oturmad bir parkn srala rna snd gece, onu saatlerce bekledikten sonra anamla sokaa kp karakol karakol
174

Ac Kk Yamurun Tadnda

dolaarak kaza olup olmadn sorduumuz gece aalarn karanlnda yalnzlnn doru unda szk szk duran adam bulduumuz zaman ne onu yitirmenin ne de daha sonra bulmann acsn sevincini duymutum, kzm tm ona, anam da beni de bylece duygu landrmaa kalkt iin, bunun ne bo bir ey olduunu bildii halde gene de yapmaktan baka bir ey dnmedii iin kzmtm ama eve dndmzde, onlar soyunup yattnda ben alamaa baladm,hkra hkra alama a baladm, ld gn de alamadm oysa, alayamadim, ama o gece onlar yataklarn dan kaldracak yanma getirecek denli hkra hkra aladm durdum, bana sarlyordu, a lama olum diyordu bir daha yapmam bir da ha brakmam hep yannda kalrm diyordu, alamam bir ocuun alamasym gibi kes mee kalkmt, yanmdan ayrlmyordu ba m okuyordu, bense neden alamtm o gece hl bilemiyorum, ama gene de balayamyordum bu yaptn, bilmiyordum neye ala dm...) Babam geride kalmt, Suat da ba kalar da. Gnl yordamyla yrmee bala dm yolda babam abuk unuttum. Hibir zaman kskan olmamt, dlerimden baka bir eyi kskanmamt, onlar da belki kskanmamt ya, kendi dlerinin bana kapal
Ac Kk Yamurun Tadnda 175

tuttuu kapsnn berisinde kalan her ey iin bana gvenmiti, yani gvenin tesinde, gve nin bitmesi gereken yerde gvenmiti bana, gvenin hibir deerinin kalmad, varl ile yokluunun arasnda kl denli ayrm ol mayan bir yerde gvenmiti. Gvenin, ld yerde balayan ykmttsn anam dlerinde i ledi, besledi. Anam bana gvenmedi, biliyorum, biliyor dum. Biribirimizi sevdiimiz iin. Ama ben sevdiklerime gvendim. Yanlmm gvenir ken. Gvendiim iin deil, eksik sevdiim, sevmesini bilmediim, sevginin kysnda ya ayan akl kiileri denizin paras sayp say gdan fazlasn gsterdiim, sevgiyi onlara da srattm iin yanlmm. Bunu dnrken bile yanlla bouluyorum. nce hesaba ka tm iin. Bugn, ldrdktan, sevdikten, yanp y klp yeniden dorulduktan, sonunda benim iin yrnebilecek, tekliinde artacak denli teki yollara benzeyen tek yolu bulduktan, erincin tarc garipliinde Yehuda'y anladk tan sonra her ey kolay geliyor. Bundan sonra gle rastlamayacamdan deil, akn t ketilmez gln bildiim iin kolay geli yor.
176 Ac Kk Yamurun Tadnda

Yehuda sayi ele verirken pmt. Hain liinden deil, say sevdii, kskand, kendi art onbir kiiyle paylamaa yanamad, onu, kendini aan, onbir kiiyi de say da aan bir de brakmaa raz gelmedii, ele veriinin onu ldreceini bildii iin perek ele vermiti. pmekten baka bir ey dne medii, lmn, aldn bilmedii eiinde duran say uurlarken kavurucu sevgisini baka hibir eye gvenemedii, ykleyemedii, kurban edemedii iin pmt. Onu l me yollamadan ldrmamak iin. Ama pt gnn gecesinde grtlan soluksuzluun son suzluuna balad zaman, sann leceinden emindi. Akn kklnden, clzlndan baka bir kesine tutunamam, yakamozunu kendine gksel bir besin bellemiti. Gvenememiti kendisine gvenene; kskanmt onu, tekinin kskand gibi. teki yani, RN Ben onun her eyiydim. Biliyordu, bili yordum bildiini. Yolumuza bir austos gne i gibi kavurucu, kurutucu Mfik kana de in. Dediini eriten svlar gibi kt yolumu za. Rahattk, rahat deildik belki ama o kan drc rahatlmza inanmann rahatl iin de kaygszdk. Kk kayglarm, kskanhkAc Kk Yamurun Tadnda 177

larm rdek tylerinin zerinde yuvarlanan boncuk boncuk duru sulardan farksz, sz lp duruyordu zerinde. Ben onun her eyiy dim. Gnlnde benden bakasna yer ola mazd... MFK Rn gibi. Hl anlayamadm onu. Yahut, anlamaktan rkyorum. Olanakszl destek edinen bir yk yamurun altnda da balasa, bozkr gneinin altnda da balasa, olanaksz temeli, en olmayacak yapy en atak knt snda atlatverecektir. O atak knty ak lamak iin uramaktan rkyorum. Deme sine deiyor. Tekelci, kskan sevgiyi baka bir ucundan zmee almalym... DLVER Beni gene unutmaa balad. Artk yan ma uramyor bile. stediim olmutu. Evini brakp gene bana dnmt, (be sokak otuz dokuz kap tedeki evi brakp gene bana dn mt bir akam, doruca eski odasnn kap sna doru yrmt, am, bakm, kapy gene ar ar rtmt ama artk kendi l gnl da uysallamt onun iin besbelli, onunla da barkt, benimle de.) Uuyordum sevinten. Erinci buldum, mutluluu ren178 Ac Kk Yamurun Tadnda

dim diyeli beri bana dnmesini bekliyordum. Bir gn (ben hibir ey sylememitim sevin liydi yalnz ona bakyordum yzne bakyor dum iinden bir gzellik bularak yeniden yabilen harap yzne bakyordum) birdenbire (ben byle bir ey sezdirmemitim bile hi skmak istemiyordum onu artk yitirmi ol may kabul ediyor gibiydim yle duruyordum artk) anne ben bu evden kp yanma gele ceim dediinde (Tanrm sen biliyorsun sen grdn en ufak bir ey yaptm m yle bir ey sylemesi iin azm atm m en ufak bir krgnlk sezdirdim mi ona) ne syleyeceimi bilememitim sevinten, (uuyordum uuyor dum geen btn ac yllar unutmutum, an ne bu grltleri duyuyor musun lmek iste meyen lmden kaan ama lmeleri gereken bu insanlarn seslerini duyuyor musun dedii bunlar derken yava yava korkulu gzlerle pencereye bakarak odann perdelerin lolu unda kalan kesine snd o gneli ses siz kokulu scak akam zerinden ok nce balayan Reitin lmyle bile deil ondan bile nce balayan o garip sinirlilikle alan ac yllar unutmutum, nce genliine ya na sonra da anlayamadm eylere yorduum o sinirlilikle balayan Reitin lmyle yeinleen o kemik kathndaki aclk hastalmAc Kk Yamurun Tadnda 179

da zehire dnen utancn yz kzartsnn su luluun nedeninin bilisizlii iinde reklendii keden ok gibi frlayan sokan uyuturan kas kat eden sululuun damtla damtla bi linmeyen bir ocakta bilinmeyen bir erekle da mtla damtla zehire dnen aclk ylla rn arasna yatyor benden uzaklayordu.) Ama sonralar, bir gn (sonralar deil bir gn deil eve geldiinin ertesi gn ama o ilk gn bana ne de uzun gelmiti neler de sdrmamtm ben o gne) sevdii de eve geldi, (sev dii demenin hiliini gszln ben de biliyorum ben de biliyorum belki arkada de sem dostu desem onun dedii gibi dost desem dost sznn iine onun sdrdklarndan ok onun dndklerinden az eyler str madan dost demeliyim, yllar boyunca onlarn yz deiti ama Mfiin onlarda arad on larda bulduu deimedi galiba, bir de benim byle eylere ne akl ne de gnl erdirebildiimi syler, dostu geldi demeliyim.) Onu M fiin istedii gibi arlamak iin elimden ge leni yaptm, Mfii sevindirmek eski bala rmz (zamann koparr gzkp koparamad ancak gevettii ok gevettii beni bile kandracak kertede gevettii balar o do madan nceki karn yreimin atmaa ba lad zamandan beri elimi kolumu balayan
180

Ac Kk Yamurun Tadnda

bana her eyi baka trl yaptran balar) yeniden balamak istiyordum (onu yeniden kendime balamak istiyordum yllar boyunca iyiletikten sonra benden ayr kalmasnn b tn dev acs iinde durmadan beklediim is tediim can attm eyi yapmak istiyordum her eyini benden yeniden bekleyebilmesini bana her istediini yaptrmasn mrm t myle onun eline vermei istiyordum), ime sine (dokunduu halde doktorlar hep beni bir keye ekerek syledikleri karlarndaki sanki herhangi bir hastaym gibi bana nem vererek zlediim ama elimden yitirdiim bir nem vererek imeme]i ierse de az imesine dikkat etmelisiniz hi deilse ok az ok az dedikleri halde) yemesine yalnz kalmasna odaya kapanp beni grmek istemediini belli ede ede konumasna (ok sevdii insanlarla konutuu zaman benim girmeme sinirlendii lde az eye sinirlenmitir bilirim bir za manlar buna katlanamazdm girerdim birden bire odaya bir eyle bir eyle korkun bir ey le karlama beklerdim neredeyse onu kan lar iinde yerde yatar grmei beklerdim ama hibir ey grmezdim ask fke yadran y znn sessizliinden baka bir eyle karla mazdm sonra sonra buna da katlanma rendim artk odaya hi girmiyorum kapal kaAc Kk Yamurun Tadnda
181

pnm ardndan yllardr unuttuum bir yumu aklkla sesinin snp kabarmasn tatl dalgalann teki sesin noktalad o btn a lar kendininmi gibi tutulmadan taklmadan akan duru mrltya kulak veririm) sayg gs termee altm, elimden geleni yaptm, anne bana masal anlat demesinin bo umudunu ku rumu gsmde gizlemee baktm artk, hi bir ey istemedim ondan Tanrm tanktr (hi bir ey hibir ey ona arlk verecek onu ks tekleyecek hibir ey), yalnz tek bir ey tek bir ey bekledim, sevinmesini (sevinmesini be ni yeniden eskisi gibi sevdii gibi sevmesini), gene fkelendi bana bu gece, hibir ey sy lemedi barmad armad ama fkelendi bana, ne yapaym tutamadm gene kendimi ama neden yaptm bunu, iyiliini istediim iin deil mi, bu gece Talha'mn geleceini sylemedi, eve gelir gelmez ok yorgunum anne dedi gitti yatana uzand (belki bir saat kapsnn nn den sk sk getim durdum gzleri tavana di kili yz bir glyor bir aslyordu nce kork tum sonra bir eyler andn anladm kimbilir aklndan neler geiyordu o anda ama yz gitgide asld glmez oldu aklndan geenlerin acl etime batt neden dertli acaba bu gece
182 Ac Kk Yamurun Tadnda

diye dndm neden sklyor acaba) ama Talha'nn geleceini bilmiyordum ki, sonra dald uykuya vard, girip stn rt mek istedim kedi koltuunun altna rek lenmiti onu kaldrdm ama stn kendi rt mt bana hi pay brakmamt, kapsn rttm, neden sonra Talha geldi, geleceinden Mfiin haberi olup olma dn sordum, varm, beni bekliyor dedi, o zaman ben de uyumakta olduunu syledim, yle mi dedi Talha (yzndeki aknl he men sevince sonra da kaygya dnen akn l hl gryor gibiyim), uyandraym m diye sordum, (Talha ok iyi bir ocuk ilk gr dm anda sevdim onu Mfik ne olurdu bandan beri onun gibilerle dp kalksayd, o zaman bu olanlarn hibiri olmazd belki de, hayr Tanrm hayr bala beni bunlar olma lyd alnma alnna yazlm eyler idiyse, ba la beni), ok iyi ocuk Talha aydnlk gz leri var ak bir yz var gld zaman su lar akar gibi olur, Mfik de ocukken y leydi ama sonralar gzlerinin rengi dnd koyulat alnnda aznn kenarlarnda izgiler belirdi benim eski olumdan bireycikler kal mad geriye, sonra o hastalk o hastalk, Talhanm da yz krklar iinde ama boaz
Ac Gk Yamuru Tadnda 183

kurumam, hl glerken sular akyor gibi, Talha gk gzlerini indirdi bana doru, uyan drmayn dedi, odasna girdi sonra yatann banda durdu bakt ylece, rtnn kayan bir kesini dzeltti, ben dzeltememitim, bakt elini uzatt yzne doru sonra ekti, gzleri zgnd ama az sevinliydi, ayakla rnn ucuna basa basa kt, bir daha sordum uyandraym m diye, uyandrmayn diyecei ni biliyordum, yle dedi de, oturun biraz bek leyin dedim, ince ocuk olduu belli zaten, oturdu, Mfiin birden uyanmasn beklemi yor deildi besbelli kula kiriteydi ama M fik Talha yalmdayken uyanmadktan sonra hi uyanmazd, onu nasl sevdiini biliyorum ama uyandrmaa da kyamadm, zaten Talha de medi mi uyandrmayn diye, oturdu biraz bek ledi kalkt gitti sonra, gideli be on dakika ol mutu Mfik grlt ile kapsn at, gzle ri bymt, anladm, o sormadan ben sy ledim Talhann gelip gittiini, yz bozuldu alavacak sandm, elimi uzattm, banyoya gi rip kapsn yzme arpt, uyandrmak iste medim dedim kapnn arkasndan, uyandra bilirdin dedi beni ne bos eyler iin uyandrmsndr dedi sarcizmelinin biri iin bile ge lir drter uyandrrdn dedi, Talhaya sordum dedim o da seni uyandrmam istemedi, sor184 Ac Kk Yamurun Tadnda

mayacaktm dedi ne zaman sordun imdiye de in dedi Talha iin lm deinden yekinebileceimi bilmiyor musun sanki dedi kapnn te sinden, ama Talha da uyandrmad dedim, in ce ocuk olduu iin tabi dedi uyandrmak ister mi o hi uyandrmak sana den bir iti dedi sustu sonra, ceketini giydi frlad evden, Kskan diye baryordu gzleri yz sessiz az Kskan diye uluyordu Kskan, ah ne den sanki sevgime iyiliime kapldm da fin dedi Talha iin lm deinden yekinebilekelendirdim onu, yaranamadm gene yarana madm ona, tutup uyandracaktm barma ta basp, (uykusunu blecektim ama fkelenmeyecekti, doktorlar fkelenmesinin de iyi ol mayacan syler dururlard bir zamanlar ta bi ona dikkat edemedik hibirimiz, ama fkelenmeyecekti hi deilse, bu fkeyle firlamayacakt sokaklara, ben gene yapayalnz kal mayacaktm, onu zmeyecektim, Tanrm ne dir bu ektiim, suum ne gnahm ne ne yap tm ne ettim ben hayatmda Tanrm neden ne den...) TALHA Merak ettim. Sabah grmtk, hasta falan deildi ama gene de kaygyla sordum hasta olup olmadn. Annesi hayr deyince
Ac Kk Yamurun Tadnda 185

rahatladm. Yorgundu uyandrmak istemedim. Annesi ok istedi ama brakmadm (annesini zmek de istemedim sezdim uykusunun ze rine titrediini ama ben de uyandramazdm ben hi uyandramazdm). Onu bir daha gr dkten sonra konumay baka bir gne bra kabilirdim. Biraz oturdum ama uyanmad kendiliinden. Gittim. Kahveye oturdum. Ka plarnn karsndaki kahveye. Kapdan frla masn bekleyerek. Kahveyi souta souta i tim. Gzm kaplarna mhlanmt. kmad. Kalktm, eve dndm. Uyandrmadma nasl zlyorum imdi... MFK Soluk solua, kestirme olsun diye arsadan geerken bunlar geldi aklma. Nasl da anm m bugn bilmeden nasl da hepsi aklma gelmi. Birden bir daha Sarkumun topram buldum arsann topranda, atlakt, otlar diplerinden sararmaa balyordu. Aydnlk gecenin iinde sarlklarm seebiliyordum. Koku salyorlard. Kinsiz, kskanlksz bir ko kuydu bu. fkem ar ar snd. Kskanmalaryla kskanlklaryla bana ac verenleri an dm. Ona daha temiz gidiyorum bylece. f kem snd. Onlar, eksik kiilerdi. Ben onun yanma daha tam, daha bir btnlk iinde
186 Ac Gk Yamuru Tadnda

gideyim, onun eksiksizlii benim de eksiksizliim oluyor. Anama gvenmem doru olmad. Bu k k kskanl ondan beklemezdim ama ya pabileceini de dnmeliydim. Hl uyku iindeyim. TALHA, Gzleri uykuya boulmamak iin iri iri almt kapda beliriverdiinde. Dili hl, dolak duygularn arasnda peltekleiyordu. Niin yaptn bunu dedi. lk. syledii bu oldu. Neden yaptn bunu,hakkn yoktu dedi.Bakyordum yzne, (susturduum btn szlerimin ykyle dolu bakyordum yzne, seviniyor dum.) Gzlerini gzlerime dikmek iin aba gsterdii belliydi. Btn gn seni bekledim, nasl hakkn olur uyandrmamaa, yapma bir daha dedi. Bam salladm, ne diyebilirdim. Gzlerinin iinin yandn ben duyuyordum (o ikiliin birlii dedii hal iinde; yanan gz lerine bakan gzlerim yanyordu; o da sussun istiyordum ama susmuyordu konuuyordu tu tularak da olsa syledii szlerin ard kesil mek bilmiyordu), anama cok kzdm dedi, byle syleme bsbtn zlrm zaten seni uyandrmadma zldm dedim, sen iine bak sen dedi, kolumu skt (gene susamyorAc Kk Yamurun Tadnda 187

d susamyordu ama iine bak sen demekten baka bir syleyecek sz bulamayacak hale gelmiti anlyordum ne demek istediini ii me bakacaktm zaten istedii oydu nk, inanlmaz bir sevgi gc iinde hem az dur mak istemiyordu hem de kolumu skyordu szlerin gszletii yerde baka bir ey ya pamyordu), sustuk ikimiz de. (neden sonra ikimiz de sustuk bakyorduk.) Bir daha yap ma, hakkn yok dedi bir daha. Dik dik bak tk sonra, yumuak yumuak. Dahfi sonra git ti. Karanla kart. Rahatm ama, rahatm. MFK Yehuda erkek gibi davranm hi deilse. RN Akam zeri yolda yanmdan geti ama grmedi beni. Ne denli dalgn olduunu bili yorum. Gene de bir ara, grmezden geldiini sandm, kzdm. Sonra vazgetim fkeden. Artk yapacam yaptm. Grmezden geldiyse de ki gelmedi, eminim imdi artk her e yin bittiini o akam anlatm olmadk m biribirimize? Ben de sanki neden o Talha denen adam ta yapp bana attm? Ona kzyor dum, kzmasn da istiyordum ama o son ta da oynadktan sonra oyunu kazanmaktan vaz gemi olduumu bilmeliydim. Hem bilmiyor
188

Ac Gk Yamuru Tadnda

muydum sanki? Oyunu o kesintiden sonra so kakta ilk selmladm gn elimden kardm. Bu ii ne denli umut iinde, dzen iinde yap trma da, bir yerde ipin elimden kaacan bilmeliydim. Ondan nefret etmek, onu balta lamak kald imdi elimde. Ama bunu da ya paym m yapmayaym m, karar veremiyo rum. Bundan sonras, mutluluumu, kocam, sevgimi kskanmak deil, onu kskanmak ola cak. O da farknda bunun. Artk vazgemeli. Ama ortaya kt gne dein ne iyiydik. Onu nasl bekledik. Sadunla tanyorlard, bir kez grmlerdi. Sadun onun szn ok etti ama yazmadlard uzunca bir zaman. Sonuna dein yazmaz olalard ya... Sonra Sadun yazmaa balad, balad o hikye. Bir akam eve dnnce onu kapnn nnde bul duk. O gece, ertesi gece, daha ertesi gece ge celer ardarda sraland, haftalar aylar sralan d biribirlerini seviyorlard- Kskandm, dayanamayacak denli kskandm. Evden uzak lamas iin kurduum oyunda hepimiz al tk. O bile bu almaya katld. Bilmeden. Uzaklatrdm ama bir gn gene geldi. Sadunsuz yapamyor edemiyordu. Bunu anladm, Sadunu ele geirmem gerektiini bildim. Bir su gibi szyordu aramza artk. rdek tyleri suyu emiyordu. Sadunun benim olmas iin
Ac Kk Yamurun Tadnda 189

Mfiin bir kusuru kmalyd ortaya. kt da, daha dorusu, kardm da... SADUN Bu gece nesi var gene... Bir saattir rad yonun banda dmeleri kartryor, eviri yor eviriyor, oynuyor, besbelli akl baka yer de. Oysa byle olmamas gerekirdi. Yangn snd artk, karn kmltda, ikilii byyor, bundan byle herkes grebilecek. stedii ol du. Yeryznden silinmeyecek (o byk tut kusu doyunduruldu artk bu dnyada iz bra kacak kadnn yceliine erdi artk) ona say g gsterecek herkes (ksr dediklerim duy mayacak yzlerine baktka, ksr diyerek kendisini inemek isteyen dnyaya kar du racak aln ak) hem de benden olacak bu ocuk, balayacak beni, yanndan ayrmaya cak. Ho, ocuklarn bile bir adam karsnn yannda tutmaa yetmeyebileceini grd. Grd de dnd dolat Mfii oradan vur maa kalkt. Neyse geti bunlarn hepsi. Bun lardan sonra olanlar da geti. Mfik nedense ylba gecesi bir daha grnd halde aya n gene kesti bir iki hafta iinde. Herhalde yapt denemenin boluunu anlad. Onunla artk bir daha gei ilemeyeceini anlad, (bu nu anlamayacak ne vard sanki artk anlam
190 Ac Kk Yamurun Tadnda

olmas gerekirdi evet yeniden denemek istedi ama kimseye yaramad sonunda...) Zaten son geliinde Rn onu gene ok sinirlendirdi, bes belliydi. O da oturup alay etti Rnyla. Beni hibiri dnmedi o gece. (hibiri beni sev diklerini syledikleri halde ne biri ne teki beni dnmee katland her zamanki gibi ben kavgann dnda kalyorum kavga benim bamdan kt halde ben darda kalmaa mahkmum her zaman karmyorum ilgilen miyorum bile diyebilirim yorgan varsnlar iste dikleri gibi paylasnlar yrtnsnlar istedikleri lde yorgan ben olduuma gre kendi ken dimi rtecek halim de olmayacak tabi btn bunlarn sama olduunu biliyorum btn bunlar kendi kendimi oyalamak kendikendime balatmak iin dndm biliyorum ama yleyim ite ben souk souk elimden baka ey gelmiyor kendimi sevdirmek iste yen ben deildim Rn belki de beni bu souk halim iin sevdi ama Mfiin benden bekle dii baka bir eydi biliyorum ama gene de biliyorum elimden baka bir ey gelmeyecei ni baka bir ey gelmesini istemediimi var snlar yle kabul etsinler beni edeceklerse ben souk duygusuz bir adamm karmyorum kavgalarna benim yzmden de km olsa ama hi hibiri o gece beni dnmedi) SuAc Gk Yamuru Tadnda 191

san karmla alay eden arkadamn arasnda benim yerim her zamanki gibi belirsiz bir yer di, bir boluktu. Konutuk, gitti. Bir daha da grnmedi. Daha sonra sokakta karlatk m karlamadk m farknda bile deilim hatr lamyorum daha dorusu, unutmu olmak far knda olmamaktan benim iin bile daha iyi saylr. Ben de aramadm. Eskiden Rn ile herhangi bir arpma olmasn diye aramyor dum. Ama imdi, imdi arasam da ararhasam da (Rn arpaca denli arpt benimle bile artk arpmalarn da bir deeri kalma d diye dnebiliriz) herhangi bir eyin de imeyeceini biliyorum. Her ey bitti, geti. Rn'nm artk yalnz bir tek eyi dnmesi gerekirdi, byyen dirim, iinde (karnnn iinde bana olan sevgisinin bakalarna olan nefretinin bile uzanamayacaklar eriemeye cekleri bir yerde karnnn saysz lsz dip siz derinliinde) bykleeni. Kimden ne alp vermeyecei var gene? Ben durumu yklen dim (her eyi her sz her hareketi her d nceyi kimden nereden nasl gelirse gelsin kime nerede nasl doarsa dosun). Artk ben de mesele deilimdir onun iin. Ama gene de bir ey var bu radyonun dmelerinde. Neyi zemedi acaba? (bu gece gene bana srtn dnecek gene konumayacak gene dnecek
192 Ac Kk Yamurun Tadnda

gene cgara iecek kalar gene atlacak be nimle uramadna kalbm basabilecek durumda olduum halde sanki kzd benmiim gibi sanki bunca ey olup bitmemimi gibi davranacak biliyorum bekliyorum) MFK Rn bunu yapamazd. ki ey dnebili yorum. Ya Sadunu benden kskand, ya da beni sevdi - daha dorusu bana tutuldu - de meliyim. Sadunu kskanacak bir ey yoktu. Sadun onundu, onu kimse Rn'nm elinden alamaz d. Zaten ahin gibi duruyordu banda Sadunun. Neden korktu, onu neden nasl yldrd o hale getirdi, bilemiyorum. Kocasnn yk n yklenen ilk kadn o deil (kocasnn y kn yklenmek diyorum bu ie ama aslnda kocasnn ykn yklendii yok kocasna yk brakmyor demek daha doru olacak, susan kocasnn yerine konumuyor o, syle necek bir ey brakmad iin belki de koca sna imdi hatrlyorum kocasnn ykn yklenmek Sadunun terimiydi herhangi bir eyi syletmeden syledii iin susuyor Sadun. Bunu ac iinde yapmyor hi biri, ne susan ne syleyen. Sadun kendini Rn'ya yaatyor, bir ocuk gibi, kskan bir analk havas iinAc Kk Yamurun Tadnda 193

de) bu yk yklenen ilk kadn Rn deil elbet, onu yldrd demek de yanl, Sadun belki de btn varlyla ylmaa hazrd, ya hut Rn onu hazrlamt bu ylgnla. Sadunun beni sevmesi (buna sevmek denir miy di) varlmdan holanmas (belki o bile de il)... Rn'mn kocas kimseyi sevemez miy di mr boyunca? Birinin varlndan holanamaz myd? Her an karsnn m olmalyd (zaten yleydi ama Rn daha fazlasn isti yordu besbelli), karsmmkinden baka bir ha yat karmamal myd hayatna? Rn, Sadunun hayatndan herkesi uzaklatrdktan son ra kendi kendini ne yapacan hi dnme di mi? Hava baya serin, mee baladm. Aalarn alt bsbtn nemli souk. Srama (karanlk iinde oturduu yeri insan bsbtn' benimsiyor) kimse oturmasa bari. u anda ko numak istemezdim (kafam karmakark ne dndm ne dneceimi bilmiyorum bir sr sama geti aklmdan ama olsun ge ne de istemiyorum lfa tutulmay). Talha'ya ta atmasn nasl balayaym. Nasl balayaym deil, Sadunun hatr iin bile olsa nasl aldrmayaym (Sadunun hatr iin diyebiliyorum onu gerekten sevmi oldu um iin ama gene de dnyorum Sadun
194 Ac Kk Yamurun Tadnda

o sessiz kprtsz souk iten glmseyiiyle bir hatr szn dndrmeyecek denli uzak dururdu). Ktl bu denli ilerlettikten son ra... (bsbtn serseme evirdi beni herif, zorla geldi yanma, zorla oturdu, zorla konu tu, zorla konuturdu, zorla gitti, karanl ge ceyi yalnzl skntdan kurtulmak iin her hangi bir insanla konumay sevdiini ren dim yalnz kaldn bu akam evinde kardei ne fkelenip onu dvdn rendim karde inden baka kimsesi kardeinin de ondan baka kimsesi olmad halde biribirlerini sk sk fkelendirdiklerini kardeinin buna sayg szlk etmee yeltendiini onun da dayanama yp tokad bastn rendim imdi de iinin yandn eve dnmek istedii halde kardei nin uyumasn beklemek iin daha bir yol evi ne gitmeden sokaklarda aa altlarnda dola acan rendim, btn bu rendiklerimi unutacam imdi ama) durmamal artk bu rada, anamam bile, dnmek yle dursun, anlar ar dar da dizemem bile. Yoruldum. Yaknda dolamayacam geceleri, doktor lara uymaa zorlayacaklar beni (zorlayacak lar yok benim kendi korkum zorlayacak bili yorum), karanlklar zaten oktan yitirmitim,
Ac Kk Yamurun Tadnda
19S

uzun bir sre iin bakalarnn olacak bu ka ranlklar. Benim hibir paym olmayacak on larda. Talha. Talha ne yapyordur imdi? TALHA Hepsi uyudu. Bir beni uyku tutmad. Ka ranlk hl yayor (saysz lsz kaynarscak bir karanlk dirim). Hepsinin soluu uy kunun rneine uymu tslayc bir soluk. Ka ranlk uultu dalgalanyor, soluklara uyup ka b a n yor snyor, durmadan yorulmadan (sa ysz kaynarscak). Bu karanlk lmedi daha, yayor kalabalnda, bense uyuyamyorum, lemiyorum hepsine uyup. Mfik nerededir imdi? Saat daha onbir buuk. Onun yatmas na daha en az iki saat var. alyor mu? Bel ki de karanl harcamaa urayordur. Son karanlklarn... (sevdii yitirdii bulduu ge ne yitirecei karanlklarn bu karanlklar ben de yitirecekmiim gibi oluyorum) ksam sokaa rastlarm belki de, ama rastlamak da istemem kimseye rastlamayaym. Evinde ol madn bildiim iin evine doru da yr rm belki. Yarn, ktm anlatnca sorar herhalde ona gidip gitmediimi. Hayr diyece196 Ac Kk Yamurun Tadnda

im, sana gelmedim. Bulamadma yanmasn diye. ksam... GLY Babam karanla kar giyiniyordu. Pen cereden k geliyordu. Gzl parlad. Sine madaki korkun adam gibi ama ben korkma dm onun babam olduunu biliyordum. Ba bam sessiz sessiz giyindi, bana bakt. Ben g zm yumdum. Atmda sokak kaps ka pand. Nereye gitti. Sinemadaki adam hatr ladm gene. Babam yokken gelebilirdi. Kork tum bzldm. Sonra sokak kaps ald ka pand. Babamn pabucunu kardn duy dum. Oda aydnlanmt biraz. Gk karanl erivordu. Babam gene bana bakt, soyunu yordu bir yandan. Sam gzlerimi gizliyordu, onun iin yummadm. Babam yorgun gibiydi. Oturun bir cgara iti. Cgara itiinde cok se verim babam, dumanlar gznn rengini alr vavar yznn her yanna, ama renn seeme dim. Sonra babam ctsrarasm sndrd, vatt. Kimse uyanmad, benden baka kimse bilmi yor babamn gittiim, geldiini. MFK Mavivi sevdiini daha bilmediim gnler de onu birdenbire bir resmin derin sanc dipAc Kle Yamurun Tadnda 197

siz mavisine ekinerek benzettim, benzettii mi syledim, benzetmedim bu mavi sensin de dim daha dorusu, cevap vermemiti nce sonra konutu. O mavi lm bilemez, yanma gelse bilmeden tiksinir, dirimi durmadan te pirler lm ayrr iinden -yalnz dirim tohu munu brakr. Talha bozgunu iinde bile di rimdir, tohumunu ekmi, onun ocuklar var olu var olu var, onu lm yatanda yat makta olduunu bile bile brakacak iniltisine kulan tkamaa alarak evden kaacak bir daha onu sa gremiyeceini bile bile evden kacak olmayan bir olu (o suumun ykn hl iimde tayorum), mavi dipsizliinde yalnz kalmayacan biliyor seziyor umuyor Talha, uykusu kaarsa onun iin kaar biliyo rum, kendi dirimim onlarnkinden stn tut maktan korkuyor stn tutmu olmaktan e kiniyor kendine zg vermek istiyor su san dnn karln kendikendine detmek iin, oysa bo bu sknts kendi yaayryla deyi arasnda bir ayrlk belleyerek devini gere ince yapamadn sanarak kendini yprat mas bo, bilebilir de bunu kendini yermekten ktlemekten yenilgiyi ylgnl bozgunu be nimsemekten biraz vazgese grebilir de, vaz gese nk o mavi salt kendine zg ver mek iin bunlar benimsiyor, ocuklarnn evi198 Ac Kk Yamurun Tadnda

nin hakkn yediini sanyor oysa onun tohu mu yeermee balad bile, biliyor yalnz kal mayacan (Reit gibi yalnz kalmayacan ben biliyorum onun yalnz kaldn bir ben biliyorum onu lm deinde yalnz brakt m bir ben biliyorum ilintimi lmnden n ce kesmiesine... Bir ben biliyorum iniltile rinden kam olduumu eve dnp onu e nesi bal bulduumda duvarlarn benim iin o iniltileri hl yanklandrdn o gnn ge cesi biimini alm olan yatana isteyerek zorla yatm olduumu ayaklarmla ellerimle o biimin snrlarn arayarak alamaktan yor gun den anam uykuya vardktan ok sonra bile o snrlar arayarak vakit geirdiimi bir ben biliyorum... eriden horultular geliyor du, 18 yl nce naslsa bir araya gelmi na sl arayarak nasl bir araya gelmi olduklarna hl bir trl akl erdiremediim iki aile nin bana yabanc yarsnn horultular geliyor du, elimizde avucumuzda hi bir ey brakma dklarn bildikleri halde yardm bahanesiyle lee en kargalar gibi eve dolan halamla kocasnn horultular... Yllarca grmedik ten sonra stanbula dnmzde birden kar mza kan kendilerine evde bir yer bir oyuk amaa alan ablasyla kocas benim onu yalnz brakmn cezasn vereceklerdi bizi
Ac Kk Yamurun Tadnda 199

yalnz brakmamakla, cenazesinin banda ba na kendimi onun olu sayyor olu belliyorsam bir oul olarak davranmam gerektiini kup kuru gzlerle syledikten sonra yeniden ala maa balayan bir hala, byle szleri ocukla rna syleyecek bir hala olmayacan) kendi de biliyor kendi de biliyor ama kendine zg yaratmaa gelince (biliyor Tanrm bilmeli o lunun krei kapp nereden geldiini bilmeye cei bir hnla yamurun yumuatp amurlatrd killi topraklar sert tahtalar kof bir grltyle eze eze yuvarlamayacan bu ii yatktan sonra da onu artk kzlamayacak fkelenemeyecek denli uzak grerek onu ge ride brakmayacan bilmeli Tanrm bilmi yorsa da bilmeli) gene de kendini tutamyor... Hl onda aklm, hl onda, ne yapyor dur acaba? TALHA Bana avdarekmekl erin den amt bir gn. avdarekmekleri dedii eyi nce anla madm. Ne demek istediini sormadm. Nasl olsa anlatacakt. Aklma nce cok garip bir ey geldi. Kussara'h Pitkhanas gibi bir ad sy leyerek anlatmaa balayacan sandm. Ga rip, eski adamlar, ne zaman yaad bilinme yen eski krallar birdenbire konuma konu200

Ac Kok Yamurun Tadnda

su yaparak sze girimesine almtm. Ama bu avdarekmekleri eski insanlar deildi. He le kral deillerdi hi. Bahanelerdi bunlar, ya ayna yn vermi, kendileri nemsiz yaptk lar ykc bahaneler... Baka bir gn, eski ahbaplarndan birini anlatrken birden "Talha" dedi, "bir zaman lar, mrmn bir yerinde, insanlar heyecan yoluyla, tutku yoluyla tandm. Kaptm, kapl dm., srkledim, srklendim." im burkul du. Beni tanmas da heyecan yoluyla olmad mi diye dnmek istedim. Vakit brakmad. "Yaadm, o zamanlar da yaadm" dedi, "ya amadm, varlm buna balamadm demi yorum" dedi, "ancak bir gn tek bama kal dm anlyordum. Tek bama. ki kii deil dik. Bir tek kiiydim. Kalakalyordum yle. Yalnzdm, Hayatlar ayr ayr akyordu. He yecan yitivordu. atlayan, ufalanp dalan bir tortu kahyordu geride. Suyum baka bir su aryordu o zaman." Dnyordum, dnme e abalyordum arada, tik grtmz gn basm dumanlyd hafiften. Evine gtrlme nin sknts iindevdim. Karlaym kendime yontamadm, bakalar da vard yanmda, ona yontamadm, ev sahipliinin gerektirdiklerini yapyordu. "Aranyor, buluyor, heyecan, tutku Ac Kk Yamurun Tadnda
201

tututurup sndren bir makine haline geli yordum." Bunca saat dolatm, yoruldum (kendimi yormak iin elimden geleni yaptm onun evi ne dein de uzandm uyku iindeki, katlar say dm birden karlamamz umarak karla mama isteyerek sokak fenerlerini sayarak hesab ararak yava yava bir kmaza gir diimi duyarak sokaklardan klardan bu so kaklar birka saat sonra dolduracak kalaba lklardan rkerek sklarak nefret ederek git meyi uzaklamay gene kendime kendikendime kurubama kalmay dnerek ayam srdm) bunlar darda da dnmek is tedim ama kafamn ii bir trl dzene gir medi, atlayp durdum birinden tekine (ka ranln kaynarscak sayya gelmez karanln iinde), imdi yatama yattm, uyuyacama alyorum. Yorgunum. Gn yacak neredey se. Yorgunum (bacaklarm ellerim buruturup durduum alnm krtrdm gzlerim omuz larm ar ykler kaldrm gibi yorgun ama kafam kouyor hl lmedi), sabah kalkp ie gitmeliyim. Herkes hl uykuda ama birazdan uykular hafifleyecek. Hemen uyumaa bak malym (lmee bu gecelik lmee). Ama bir an iin kendimi makinenin, arklarn, vidalm dnda duyuyorum. Ne olursa olsun, ii202 Ac Kk Yamurun Tadnda

mi temizleyeyim. "Makine haline geliyordum" demiti, (bense dnyordum, onu ilk grd m gn... sonra birden kalkm, yanma oturmu, tekileri brakp benimle konu mutu, ev sahiplii benden yana kaymaa ba lamt, nce benden bildii tek eyi konu tuk, iirlerimi... sonra yer deitirdim, gene yanma geldi, bilmem neden hemen orackta Lerzan, ocuklar anlattm anlatmam gerek tiini sezdim, onlar anlatrken davrann anlayamamtm o gn, bugn de anlatmaa kalksam kendi kendime, gene de anlatamam ya, anlyorum, daha dorusu seziyorum artk anlamn, yanlmyorum da, yanlmadm bi liyorum. Belki de tutku yolunu tkayan o an oldu, birden zerine gvenmeyi andran bir hal gelmiti, sesi ald, daha ok imee ba ladk... tekiler vard tekiler yoktu... Sonra avrldk iimde l l bir ey akyordu ha trlyorum yllarn ucunda e ucunda gelen tatl bir su gibi yamur yasn isterdim o ge ce yamur yasn sama dolup yzme aksn istiyordum ama kar yayordu o gn yamt kar da diniyor arlayordu yava yava bir don kaplvordu ortal o gece bir daha bu lumaa karar verilmiti tekilerce, ben nce isteksiz davranmtm sevindiricinin rktcln duydum belki de tatl suya azm
Ac Kk Yamurun Tadnda
203

dedirmek susuzluu artrr diye dndm belki de neye karar vereceimi bilemedim... Akam buluacamz saatten ok daha ge bir vakitte bulutuumuzda gzlerinde benden bakasn grmeyen bir hal vard-) Loluun iinden iekmeleri gelmee ba lad artk, uykunun sonuna yaklaldn an latan soluklar, birden dnler, kesilmeler, soluklanmalar, krkrne atlmalar. Az vak tim kalm. Duvar iyiden iyiye aydnland. (o gece benimle konumak iin evremde dolanyordu, benden baka her ey skyordu onu sanki, beni bu hali skt, uzaklap otur duunu kulaklarn tkarcasna iki imee baladn grnce de ben kalkyor yanma gidiyor konumaa yeniden balamak iin eli mi omuzuna dayyordum bir elin skn anlyordu ona sevindim yllarn ucunda en ucunda gelen bir su tatl bir su gibi sevindirdi beni omuzu canlanyordu elimin altnda, gz lerin gzlerin iine bakmasn anhvordu bili yordu ona sevindim otlar yakan donlarn zl gibi yllardan yllardan sonra sevin dim gene konuuyorduk, bir ara ayrlmas gerekti beni bekleyin dedi giderken, elbet bek leyecektim ama neden elbet, bilmiyordum da ha... geldi sonra, saatler gene geip
204 Ac Kk Yamurun Tatlnda

(bu aydnlk artmasa ne olurdu Tanrm) gitti, yola birlikte ktk, herkesi darltt n bile bile duyura duyura yryordu ya nmda, kar yamyordu artk, epeydir yama mt, yerler buz tutmutu, ayaklarm yor du, o ban yakasna gmyordu, yryor duk, memiz bile kesildi daha sonra, ayak larmz yerlerinde duymuyorduk artk, o da yle demiti ben de, o kadar... yollarmzn ayn olmas sevindirmiti bizi, evimi gster dim, ama kapmn nnde durmadm onunla sokan teki bana dein yrdm, orada ben istedim pelim dedim ptk, isteksiz deildi ama ekingendi... imdi anlyorum, heyecandan korkuyordu, tutkudan korkuyor du hl, sarholuun bahane olmasndan kor kuyordu, ayrld, bulumaa sz vermitik biribirimize, ardndan baktm o bakmad gitti... (k oalyor, gidiyorum galiba) ama bir gece) bir gece, "sen beni bulma a hazrdn, bende aradklarn" (yok yok yle deildi yle deildi) "bulduklarn bulmaa hazr..." GLY Ben uyandm, kalktm, sessizce, odann kapsndan baktm, babamn elleri skhyd, sonra gzleri yumuldu, elleri ald dt. Ac Kk Yamurun Tadnda
205

Yznumraya gittim. Dndmde uyuyordu, horluyordu sanki ama kard bir horultu deildi, hlt gibi bir eydi. Gene yattm. im di gne doacak, kaldracaklar beni, okula gnderecekler ama ben uyur gibi yapacam onlar gelince. Urasnlar beni uyandrmak iin. Nasl olsa gideceim okula, tembelliim den de deil... RN Geceki uyku uyku deildi. Dndm dur dum yatamda. Karnmdaki de oynad, ptr dad, durmad, (oynadka seviyorum onu, ca nm acttka seviyorum, yreim durur gibi oluyor birden sonra gene incecik bir un elermi gibi dkermi gibi arpntnn iinden ay dnla bolarmaa kyorum, o zaman bsb tn seviyorum onu) Sadun bir ey sylemedi, azn ap tek bir sz etmedi bana (etmesini de nasl olsa beklemiyordum ama gene de...), bir eyler olduunu anlamtr, anladn san mtr. Srtn evirdi uyudu, (srtn evirip uyumann en ksa zm yolu olduuna y lesine inanm ki, ekiliveriyor aradan ekiliveriyor birden her eye yabanc kesiliyor, gam sz diyemem bilirim onu ama keke ben de yle olsam, onun gibi yapabilsem, srtm e virdiimde ardmda kalan btn dnyay bir
206 Ac Kk Yamurun Tadnda

rpda silebisem arria onun gibi acsn duy maktan diri diri yzlmek duygusundan bir an bile kurtulmadan onun gibi yapabilsem...) Ben hl rahat edemedim, tedirginliim belli olacak diye bsbtn sinirleniyorum. nme bu sabah yedi tane de cetvel kardlar. He sapta yoktu bunlar. Yapmaa alyorum ama olmuyor, (bu tedirginlik bu tedirginlik... Ara da bir arada bir de deil ya sk sk demeliyim bu kama duygusu kamak istiyorum kamak istiyorum istediim anda istediim yere kaa bileceimi biliyorum da biliyorum nereye git sem bir benim iin ama birden uzaklarda ok uzaklarda olmak isteini ne yapaym kamak istiyorum bambaka insanlarn benim insan larmdan bambaka olan tanmadm insanla rn yanma gitmek dillerini bilmediim huyla rn sularn trelerini bilmediim insanlarn yanma gitmek onlarn yannda yabanc kalmak pahasna da olsa gitmek sanki ben burada her zaman yabanc deil miyim babam bile anam bile kocam bile herkes herkes bana yabanc deil mi beni kim anlyor kim biliyor bana kim hak veriyor kvrandm zaman guru rumu kurtarmak iin yaptklarm kim do ru buluyor kim benim bencil bir canavar olduumu sylemekten geri kald imdiye deAc Kk Yamurun Tadnda 207

in kim) Bir sigara iimi dinlenme bahane siyle dalga gemeliyim, boulacam yoksa. Btn arkadalarm da yapmyor mu ayn eyi? (ama ben yapnca baka trl oluyo biliyorum bende bir ey var herkese batyor; batan belki de benim batmaktan korkmayan halim; her neyse her neyse beni ekemeyenler nasl olsa syleyeceklerini syleyecekler... Gitmek istiyorum belki de kanm ekiyor beni baka yerlere, bilmediim grmediim nasl olduunu bile dnemediim anamn ninemin bile grmedikleri garip yerler ar yor beni esmer kapkara sal kadnlarn er keklerin da geitlerinde dolat bir yer bil mem ben yle dnyorum belki yle deil ama biliyorum ben oraya gitsem de iki da tepesi arasna tellerimi gerip kozam rmee balayacam yeniden aclk kozam zehir ko zam paralayp ap havaya ktm zaman lar bir iki soluktan sonra darnn havasna dayanamayp yeniden rmee baladm on suz edemediim nereye gidersem gideyim kur tulamayacam beni douumdan ilence uratlmhm kendinde saklayan stan besle yen byten kozam rmee balayacam receim kapanacam iine dmanlarm ykmak iin kozamn iinde acl damtaca208

Ac Kk Yamurun Tadnda

m zehri kaynatacam en ad duyulmadk tozlar bir araya getirip kartracam bu zehre sonra bir gn kozay paralayp kaca m kaplacam kendimi unutacam birden aklm bama gelecek birden kamak isteye ceim kozama kapanmadan baka insanlar baka treler grmek isteyeceim bunu bana yaptrmayacaklarn biliyorum dmanlarm olacak dmanlarm olacak nk beni istedi im gibi yaamaktan alakoymu olacaklar dmanlarm olacak onlar balayamayaca m kamayacam da nk katm zaman o adn bile ancak dnebildiim garip esmer insanlarn da geitleri arasnda sivri yksek kaya oklar arasnda dolatklar o lkeye ka tm zaman bile bu kez kamaktan kamann da aybn kurtulunmazhn duya duya koza m yeniden rmee balayacam biliyorum ben bu koza iin yaratldm bu kozay rmem iin Tanrnn bir yzkaras olmak iin biliyo rum aclm zehrimi koza yapp iine smmadka yaadm bilmiyorum - bakalar nn sevmeden yanmadan yandrmadan yaa dklarn bilemeyileri gibi...) Cgaram bitti, sezdirmeden yenisini yak tm. Sevmeden yaamayanlar, yaayamayan lar dnyorum da gene o geliyor aklma...
Ac Kk Yamurun Tadnda 209

Aylarca nce o gn karma ktnda ban bakt ban evirip evirmemeyi tartt iin den belliydi, ben yardm ettim ona, Merha ba dedim. Gene eytanm drtmt. Ne yapacam bilmiyordum, merak ediyordum, onu yanl m doru mu biliyordum onu merak etmitim. Umudumu kracak myM? (her ey den sonra her eyden sonra artk bir umut tan sz amann boluunu bilmiyor deilim deildim ama demek gene hl iimde bir umut bir ey...) Merhaba dedi, Rn de dirtmek istedim ama demedi bir trl, bekli yordum adm sylemesini bekliyordum umu yordum ama hi deilse bu umut boa k yordu (boa kmaa balamt bir umudum dmanlm yeniden balayabilirdi demek...) Kendisini sordum, annesini sordum cevap ve riyor o da bana beni soruyor Sadnu soru yordu. Kuduracak oldum, (az alkanlm voksa daha kuduracak bir ey olmadn ben de biliyordum. Kudursam nce kendime kudurmalydm, bu durumda daha balangtay dk onun suu daha balamamt, kendini tam olarak gstermemiti) Oyun uzun srer gibi olunca seni grmek isterdik gene deyi verdim (kendimi tutamadm tutamadm ara nyordum gene) ne gibi diye sordu bkk azyla. Ne gibisi yoktu bunun, aklamam is 210
Ac Kk Yamurun Tadnda

tiyordu, aklamam gerekiyordu, zehri bir daha diktim, evde dedim, seni yeniden grmek isterdik, dostluunu eskisi gibi yeni den isterdik... (eskisi gibi olamayacan bildiim halde...) Gznn iine bakyordum, dik dik, beni balamak istersen... Sesi nin krlacan, ka ularnn burnundan uzaklap alnna doru yryeceini, aznn bu kez aclkla bkleceim biliyordum. Hep si oldu. Balamak diye bir ey olamaz za ten diyordu sesi, krk krk, ben zaten ba lanacak bir ey bilmiyorum, yani ortad. yle bir ey yok, kalar akn, az bkk acl. Balamak diye bir ey yok ki... Evet demi, stelemitim, kzdm yads ma, bana ok kzdn, haklydn da... Sesi gene sertelmiti. Kzp kzmadm baka ko nu, onu brakalm imdi. Sesi ekingenleti sonra. Eve mi geleyim... gene? Evet de dim, istersen yani... Yalnz seninle daha nce biraz konumak istiyorum. Ancak eve geldiinde, benimle daha nce konumu ol duunu Sadna belli etmezsen... Bilmem, daha iyi olurdu belki... Tartyordu gene, ge ne yeniliyordu. yilii iinse, olur demiti. Seviniyordu aramzda bir ktlk kalmad n syleyebildiine, besbelliydi. Ben de sevin mitim, insann eskiyen bir yarann kabuuAc Kk Yamurun Tadnda 211

nu trnaiyle koparrken szlatc sevinle...

kazrken duyduu

Bir eyler anlatmam gerektiini sezdiim iin anlattm Sadunun halini, ne yapaym, bir trl adam olamam ben bile dedim, set lerinin alacan bildiim iin. Sen kzar sn belki bu sylediklerime, benden bsbtn nefret edersin ama madem beni bir dost ola rak grebiliyorsun hl, konuabiliyoruz, bunlar sylemeliyim demiti. Bylesine ks kanlk seni hibir sonuca gtrmez Rn, bundan vazgemelisin. Bir erkein hayatnda tek insan olma isteyebilirsin ama baara mazsn bunu... (birok eyleri biliyor anlyor gibi konuuyordu ama bir ok eyleri de bil miyor gibi) Bir kadnsn ama bir erkein bir kadndan baka insanlara da ihtiyac var de miti, ona arkada olabilirsin ama bakala rnn da hakkn bilebilmelisin demiti, ku sura bakma ama bu byle demiti. Kuduruyordum artk, bu kez kuduruyordum. Unuta myorum hl bu szleri. Hayr demitim, ne mnasebet, samimiyetine inandm iin konutum, dinliyorum. Kzamam ki sana... Nasl grmedim, nasl grmedim, kzamam ki sana dediimde sanki Kzsan da ne olacak? Nasl olsa her eyi oktan yitirmitik, senin
212 Ac Kk Yamurun Tadnda

hatrn iin yeniden balamaktayz dediini, her haliyle bunu sylediini nasl anlamadm, grmedim. Kendi ustalma, kendi kozama dalmtm. Ama o da bataa saplanyordu, o da farkna varmamt bunun. Sadun'a iyilii iin bile olsa, ihanet gibi bir ey oluyor bu yollu szer sylediydi sonra... Hayr, dorusu u, ona birtakm eyler anlatmak istedim. Onu eve ardm. Evde hayat dayanlmaz bir hal alyordu. Mfik or tadan ekildikten sonra Sadun'un huylar da deimee balad. Aslnda Mfik gittii iin deil, biliyorum. Ancak o da bir bahane oldu ona. Huyu deiti. Eskiden yle olduunu sy lerdi ya inanmazdm, gerekten de yle oldu, tembelleti, huysuzlat, beni beni (beni adamdan saymaz oldu trkesi) unutur gi biydi, benimle konumamaa, akamdan saba ha, sabahtan akama yazlarndan kitaplarn dan baka bir eyle uramaz oldu. Hastalana cak diye korkuyordum, sonra anladm, yazla rn gazeteye kendi gtryordu ben evde yok ken, havasn alp dnyordu ama benim ha berim olmasn bile istemiyor gibiydi. Bana eziyet ediyordu, bu denli domuzluunun tu tabileceini bilmezdim. stelik sanki domuz luk eden benmiim gibi bakyordu bana. Bir
Ac Kk Yamurun Tadnda 213

gn dayanamadm, bam alp ktm soka a, ite Mfii o gn grdm. Mfii o gn onun iin ardm eve, onunla gene g rsn, onunla gene eskisi gibi konusun (es kisi gibi benim iin olamazd artk ama Sadun iin olabilirdi diye dnmtm), asn az n, onu yeniden eski haline getirsin diye... Onun, Sadun iin ardm onu, onun iin her szne katlandm.Sadunu hl sevdiini bildi im iin (nereden biliyordum nereden bilebi lirdim artk...) Sadunu hl sevdiim, kkanim iin. Atele oynadm ama stnlk enin de sonunda gene bende kald (acnn stnl aranm bulunmu derdin stnl...) ikinci cgaram da oktan bitmi, bana ba kyorlar, dnyor gibi yapmalym, cetvel leri inceliyor gibi yapmalym, farkna varmamahlar, almalym gene. TALHA Pencereyi atm. Oysa her sabah ak bu lurum. Bu sabah erken geldim, ben atm. Dalmm sonunda ama uyandrlr uyandrl maz kalktm ykandm giyindim ktm. So kaklar hl kalabalklamamt geceden beri. Yorgunluk duymuyorum. Pencereden mavilie dalp dalp dnyorum nmdeki ktlara. Pencere yalnz benim sanki bugn. Ktla214 Ac Kk Yamurun Tadnda

makineye gemi ar ar doluyor. Pencere var, o benim ite, ktlarn tesinde mavi bir mutlulua alyor. Ktlar doluyor ar ar, karyorum onlar, yenilerini takyorum, o: lar da doluyor. Pencerede mavi orada hl, duruyor yerinde, mutluluk gibi. Sarnyorum bu maviye. Gk duru, dupduru. Benim g m, sarndm mutluluum... Gece dalarken, Mfiin heyecan yoluyla, tutku yoluyla tand insanlardan uzaklam m birden. Kendimizi dnmm. Anlyo rum imdi, biliyorum. Bizimki heyecan yoluy la, tutku yoluyla tanma olmad. Durmadan heyecanlandk ama durmadan da heyecanm z bastrdk. kimiz de, konumadan, bu ii daha birlikte dnmeden bundan korkmu, elimizden geleni yapmtk dalgaya kaplma mak iin. Sevinliyim bugn, buna seviniyo rum galiba, alttan alta, aka farkna varma dan. Onun dedii gibi, makine olmaktan, bir kr sevgi makinesi olmaktan daha ilk anda kurtulmuuz. Ona ilk gecelerden birinde, sev diim bir insan bir ey ister yahut severse o eyi ben de ister ben de severim demitim de, hemen atlm, yle olmamal demiti. yle olmas gzeldi ama yle olmamalyd, heyeca n silmek iin. ok sonra bir gn o, insan bir
Ac Kk Yamurun Tadnda 215

insan severse sever sevmezse sevmez ama bir kez sevdi miydi kusurlar eksikleri yanlla ryla sevmeli dediinde ben atldm, o eksikle ri yanllar dzeltmee almak seven insa nn hakk olmamal m diye sordum. Duraksa madan konutu : Dnlebilecek en yksek l bu olsa gerek iki dost arasnda. Gk masmaviydi gene o gn. Gzlerinin yaardn grmezden geldim. Ben de bam evirdim. Bir kt daha. Tanrya sndk ikimiz de. (oysa ben de biliyorum ben de biliyo rum o kama isteini o kama uzaklama boz gununu o mavinin sarya le dnt yeri zaman ben de biliyorum ben de bildim uzak larda iken yahut kendi evimde iken sevdiim insanlarn yaknnda uzanda rmcek ar dml nce sokulup tutmaz hale getiril milii sonra emilip boalmay ama imdi unutmak istiyorum bildiklerime kaplyorum gene ama kurtuluyorum kurtulabiliyorum kaplyorsam katm korktuum iin deil ama zayf yerlerimi yeniden hatrladm iin. Bo lkrd bunlar mavi var karmda pence re var...)
216 Ac Kk Yamurun Tadnda

GLY Anladm imdi. Biliyorum. Babam Mfik amcama gitmitir bu gece. retmen bak yor. LERZAN Bana dalgac diyemezler ya. Sabah beri alyorum. imdi biraz dinlenebilirim. Dal ga da geerim istersem. im bitti saylr. Bi ara geceyars uyanp da Talhay yanmda gremeyince merak ettim. Bekledim, hibir yerden ses gelmiyordu. ktn anladm. Hu yudur kmak. Daha dorusu huyuydu. M fik ortaya kal beri yalnz iki kez mi ne kt gece ortas sokaa. Ne oldu diye dndm bir ara. Sonra bu gece Mfiin nasl soluk solua kapda grndn hatrladm. Talhanm cannn sklmasn anlamak g olma d. Uyumuum gene. Ama bu sabah birden Mfiin eve ilk geliini hatrladm. Kapdaki hali dn gecekinin aynyd da ondan belki. O akam da yle gelmi, Talha evde mi diye sormutu soluk solua. Hayr demitim, bi arkadayla buluacakt alt buukta. O arka da benim demiti. Be dakika geciktim de gi dince onu bulamadm durakta. Acaba bekle medi mi unuttu mu yoksa gelemedi mi diye
Ac Kk Yamurun Tadnda 217

sormak istedim onun iin geldim demiti. Ah yazk demitim, o da ok zlmtr ir di, isterseniz buyurun bekleyin, bilmem ama gelir mi ki demitim, hem iyi ki evi biliyordu nuz demitim ardndan. Evet geen akam gstermiti demiti. Tam o srada merdiven den Talhann ayak sesi geldi. kimiz birden, ite geliyor demitik. Biraz oturmulard, son ra Talhay alp evine gtrmt. Aradan ok bir zaman gemedi, eve girip kmaa bala d, evin adam oldu. Dnrm de Talha byle olacan bilseydi o akam durakta bi raz daha beklemez miydi derim kendi kendi me. Ama nasl olsa ayni ey olacakt... Oldu da... Bir gece ona sevincimi syledim, Talha sizinle arkada olduktan sonra ben ok sevin dim dedim, olmayacak kimselerle dp kalk myor, eskisi gibi imiyor dedim. Biz de ii yoruz ama dedi, ylesi deil dedim. Anlad sustu. Ben devam ettim, o baka bir ey sy lemedi. Ama sevindii gzlerinden belliydi. Ancak bir gn geldi, canm sklmaa ba lad. Kskanlk gibi bir ey... Evet efendim, evet getiriyorum. evet, bitirdim... (dneme3'eceim...)
218

Bitti

Ac Kk Yamurun Tadnda

RN (aranm bulunmu derdin stnl su gibi hava gibi...) SADUN Bir ey var sanki bugn... Dn gece Rnya bakarken onu dnyordum, bu sabah onu gene dndm, le zeri de bizim so kaktan, bizim pencerenin nnden getiini grnce bize geleceini sandm. Katldm. Ama zil almad sonra, kap vurulmad. Talbann bizden sokak yukarda oturduunu hatrladm. Clk bir soluk geti grtlamdan, (klor koklam gibi aka olsun diye arkada larn burnumun altna tutup kokla bak dedik leri neyle dolu olduunu bilmediim bir tp kokladm gn hl unutamadm lisedey dik o arkadalar stelik iyi arkadalarmdand iyi bellediklerimden cierim yrtlr gibi ol mutu kan kusacam sanmtm sonra ken dime geldim ama btn gn o koku burnum dayd o arkadalara da bir ey yapmaa kalk madm ne dvdm ne svdm ne kstm bugn de yle oldu ne kstm ne de ne de tesi yok ki bunun artk ama gerekten klor koklam gibi oldum clk clk yrtc...) GelAc Kk Yamurun Tadnda 219

mek isterdi, biliyorum ama Rn yznden gelmiyor... Yldnmmden nceki iki geliini zaten hayra yormamtm. Onu acele acele evden savmaa altm, Rn gelmeden nce. Garip bir direnii vard ama. Sanki Rn ile kar lamak istiyormu gibi. Bense kamyordum herhangi bir karlamalarndan. Biliyordum, Rn bir ey syleyecek yahut hibir ey sy lemeden hakaret edecekti ona. Son gidiinde, zlme demiti ben gene gelirim (zlme derken benimle alay ediyordu, kararn ver miti, beni hazrlamak iin bile deildi o sz ler, zlme diyordu, sen istediin denli ura abala ben gene bildiimi okurum diyordu) Geldi de. (ho artk bugn dne dne gel mesine yol aann belki de gelmesini isteye nin Rn olduunu sezer gibi oluyorum, belki de yamlyorum ama ilk geldii gn yani Rnyla ilk karlat gn ikisinde de benim aldanamayacam bir hal vard, Rn bir kav gay kazanm gibiydi, nce Mfiin bu hare ketini beendiini gelmesinin houna gittiini bir daha stnln belirttiini sandm ama sonra sonra o kazanmann gururu iinde bi raz bir para da istenen bir eyin dilenen bir eyin olup olmayaca merakndan kurtulmuluun sevincini seer gibi oldum bilmer
220 Ac Kk Yamurun Tadnda

bilmem bilmem) Rnya karlkl oturuyor duk. Geen yl kutlanan yldnmm hatrl yordum ben. O gece evde bir sr insan var d. Mfik de vard aralarnda. Elenilmiti, saatlerce elenilmiti. (ama ben elenmiyor dum benim iin eleniliyordu ama ben e. nenlere bakp biraz eleniyordum canm skl myordu, memnundum ama onlar gibi elen miyordum ben Rn beni bildii halde ben de elenceye katmak iin elinden geleni yap yordu ama benim kendi elencem yetiyordu bana onlarnkine katlp daha ok elenemezdim byleydim byleyim ben) Yalnz Rnda bir hal vard, daha dorusu geceyarsmdan sonra bir hal olmaa balad, alttan alta akp bir gn habersiz topra kertiveren sinsi su lar gibi... Ertesi gn kmt bu sknt orta ya. Mfiin ad bir boanma hikyesine ka rmt, Rn aradn bulmu gibiydi, (ka rtrlmt daha dorusu kartrlmt de meliyim Rn bunu neden arasmd onu da bilemiyorum ama byle bir hali vard) M fik bir yuvay ykmaktan ekinmeyecek bir adam diye tutturdu, (isteseydi Rn daha iyi bir bahane bulamaz myd sanki? Onun iin bilemiyorum byle bir frsat arayp bulmu gibi olmasn, hem elentinin orta yerinde...
Ac Kk Yamurun Tadnda

221

Mfiin ocak sndrd, sndrmekten e kinmeyecei yoktu ki ortalkta...) Yalnz Rnnn korkusu vard. Byle bir hikyeye ka rmas sanki bize de uursuzluk getirecekti. Rn her eyden nce beni kskanyordu, bili yordum, beni yitirmekten korkuyordu. Mfi in uursuzluk getirebileceini (onu dndyse) o gece aklna takm olacak. Onu byle sulandrmakla evden uzaklatrmak istiyor du, anlyordum, onu grmek bile istemiyordu artk. Korkuyordu. Yahut baka dnceler vard kafasnda. Belki braklm bir kadn ol maktan korkuyordu, belki de benim kamam dan. Mfik bir boalma bahanesi oldu. Bir ka gn o eve geldike, yarm azla bir mer haba dedi, konumad, surat ast, sonunda bil gece beni zorlad o ii yapmaa, (ben istemeseydim, evet demeseydim, yaparm demeseydim yapmayabilirdim de ama yaptm ben t istiyordum demek, ben de kabul ediyordum, ona, Rnya her nedense hak veriyordum de mek) Ertesi gn Mfie aka anlatmak zo runda kaldm. Rnnn ona artk gveni kal madn, bile bile isteye isteye bu kar - koca nn arasna girdiini dndn artk or grmee tahamml etmediini, eve hi deil se bir zaman iin gelmemesinin daha iyi ola can syledim. Kaar gibi konuuyordum.
222 Ac Kk Yamurun Tadnda

Kovalanr da kaar gibi. Kayordum, ken dimden de kayordum. Hr gr kmasn is temiyordum. Mfik bunu kolayca anlad, bana yardm bile etti. Utanyordum, kayor dum hl Mfik olur dediinde, gelmeyiveririm dediinde. Sesi bouktu. Yalnz bir ey bilmek istiyordu. Sokakta karlatmz zamanlar ne yapacaktk. Ne cevap vereceimi bilemedim. Hale gre demitim. Buna da peki demiti. Beni arada bir grmek isteye ceini, evine gitmemi, darda bulumamz; syledi. Peki dedim ama ben de inanmyor dum byle olabileceine. Kayordum hl. Allahasmarladk, telefonunu bekleyeceim dedi, gitti. Ondan sonra da ben aramadm. O bir iki kez kaamak geldi, oturup konutuk, gitti sonra. Bu ii nasl yaptm ayorum hl. Yldnmmde geldi kapya dayand. a rdm. Girdi ieri, bir ey olmamasna mer haba dedi Rnya. Oturdu. ok deil. Sonra gene geleceini syleyerek kalkt gitti. akn dm. Rn memnundu sanki gene geldiine Belki de geen zaman onu deitirdi diye d nmtm. Bir iki kez daha geldi. Rnnn ev de olduu saatleri semesinde bir sebep aradm,kendini yeniden kabul ettirmee almakAc Kk Yamurun Tadnda 223

tan bir baka sebep bulamadm. Son gelii ge ne bir ac geli oldu. Rn daha ilk szlerinde Talhaya ta att. Talhay tandndan da de il, ben bile tanmyorum. Onlar birlikte gr m olacak. Bana da Mfie de yeni bir der kazandrmak iindi bu ta. Mfik gld, ko nutu, ancak bu ta da unutmad. Gittiinde bir daha gelmeyeceini biliyordum. Rn sy leyeceini syledikten, karnndaki yeni dirimi st kapal sezdirdikten sonra, yani artk ne olursa olsun, ne olmusa olsun, yenenin o ol duunu anlattktan sonra ekilmi yatmt. Birka gece sonra tiyatroda karlatmzda Mfik geldi benimle konutu ama biraz te de duran Rnya bakmad bile. Neden bak madn biliyordum ama bunu ikisi de bilmi yor, yani bildiimi bilmiyorlar. Rn aynala rn iinde nce Mfie sonra Talhaya uzun uzun bakmt. Ben gzucu ile gryordum Rnnn yaptm. Farknda deildi ama o. Ondan sonra Mfikle gzgze geldiler ayna nn iinde. Mfik glmseyecek bile oldu. Rn, onu grdn belirte belirte gzlerini evirdi, baka yana bakt. Artk her ey bit miti. Ben hl kayorum. Bu kirli, bu ir kin hikyeden kayorum. nsanlarn herhan gi bir gizli duyguya bahane edilmelerinden kayorum. Kaacak yer bilmiyorum. Rn
224 Ac Kok Yamurun Tadnda

daha iyi bir i yaptn m sanyor imdi? (ama onu olsun kendimi olsun sulandrmak tan ne kacak hepimiz sularmz bile bile ilemiyor muyuz ileyip durmuyor muyuz iledikten sonra bir trl yanamyor deil miyiz lme lm bize ancak yapmayaca mz yaptktan sonra ar gelmiyor mu?) RN Bunu kabul etmeliyim artk. Akamdan beri aklmda evirip evirip durduum, kendi kendime bir trl kabul etmee yanamad m eyi kabul ettirmeliyim. Mfii sevdim, daha dorusu istedim. Sadunu bylesine sev diim halde, elimden karmamak iin haya tm ekinmeden ortaya koyabileceim halde, o elenti gecesi Mfii sevdiimi anladm, onu istediimi duydum. Bana yz vermiyordu. Yok, yz vermek ad bir lkrd, yz vermek deil, beni sayyordu, onun iin bir ablaydm, bir ne bileyim bir insan herhangi bir insan dm, bana hibir baka trl duygu duyma d, beslemedi, belki de besleyemeyeceindendi ama olsun, besleyebilseydi gene de bana yak laacak, kt niyetle yaklaacak adam deil (kt niyet dediim eyi. sanki ben istemedim mi? Ah bu anda burada olmayacaktm ben olmamalydm, btn bu eyleri dnmemeAc Kk Yamurun Tadnda 225

liydim, bildiim insanlar dolmamalyd akl ma, bildiim szler duymamalydm evrem de kafamda, o esmer insanlar arasnda olma lydm, tanmadm seslerini bile anlayama yacam insanlar arasnda dar da geitlerin den geerken sepetleri balarnda o dalarn tesindeki vadilere kendi vadilerinin yemi lerini o garip ounun ad duyulmam tad bilinmemi yemilerini gtren kudilli insan larn arasnda olmalydm, scaktan yar p lak gezen, Tanrya krkrne inandklar balandklar halde gnah ilemek iin hibi; frsat karmayan yaamann tadndan baka yalnz Tanr korkusunu bilen adamlar arasn da...) Sadunu, Talhay sevdi, seviyor, bana yaklamad bile. Kskandm, ama Sadunu ks kandm lde kendimi de kskandm gali ba. Bir buuk yl kendi kendime bile bunu aka itiraf etmedim, edemedim. imdi ede biliyorum artk. Tehlike kalmad. Mfik bi raz daha gelmi olsayd eve belki belki bir ey olurdu. Yok yok olmazd gene olmazd ya, evden uzaklamas gerekiyordu... Hepimizi kurtardm. plerin benim elim de olduunu, hepsini isteimce oynatabilece imi gsterdim onlara, (yeni bir koza rmem gerekti nk yeni bir gmlek yalnzlma
226 Ac Kk Yamurun Tadnda

beni yeniden bryecek bir ey kozan gerekti bana hava gibi su gibi...) Gsterdim, gcm rendiler, ben de rendim onlarla birlik kendi gcm, ama ben gsz yanm da bi liyorum, onu da rendim. Talhay bile ks kandm hakkm yokken. Yok yok bitti artk. Bu son karar olacak, dayanrsam tabi, yeni bir lgnlk etmezsem, bu son karar olacak. Mfii artk unutmak, onu grmemeliyim, onun yaadn unutmalyn, ocuum var nasl olsa. ocuum var, her eye kar o ko ruyacak beni, bir olum olacak, olmal, olur inallah, Sadun da artk evlendiim, beendi im, sevdiim Sadun olacak. Mfik yok, ol mayacak. Belki yllar sonra... Hayr o kapy bile ak brakmamal. Yok. Bu kadar. Ne de kolaym, aradan bir buuk yl geince ne de kolay geldi... Mfik yok. Kurtuldum ondan. Hepimizi de kurtardm. pler benim elimde. ekiliyorum artk... (bir gn grrsek gene de yle d nmeden edemiyorum bir gn grrsek elimi uzatacam gene, aynalar unutacam konuacam, onu gene aracam eve na:; olsa kurtulmadm m kurtulmadk m?)
Ac Kk Yamurun Tadnda 227

LERZAN Evet, kskanlk gibi bir ey... Sabah beri bir sr ey oldu ama, aklma takld bir kez, kskanlk gibi bir eydi... Ho sabah neleri dnmtm, aklmdan kt bile, ama ha yr, hatrladm neye yle dediimi, evet, bir gece nedense canm sklmt, Mfik Talhaya yarna deyip ayrlrken dayanamadm. Ne sylediimi artk hatrlamyorum ama bir ey syledim, onu kracak bir sz syledim. Hay Allah, neydi... Neyse, hatrlayacam da ne olacak, bana gece brakmyor, gndz brak myor gibi gelmiti o gnlerde. Sonra sonra geti bu. Altmdan deil altmdan de il... Talhay gne gibi severim, toprak gibi, aa, su gibi. Onu kskanmaa hakkm yok, biribirimize balyz nk. Her eyimiz biribirine bal. Ben onsuz o bensiz edemeyiz. Almyazmz kenetlenmi. Neden, bilmiyorum, yahut da ylesine biliyorum ki unuttum artk. Suladm iek gibi. Korkmak bo. Bir gece Mfiin tehlike deil, gvenlik olduunu duy dum. Gelmi oturmutu. Talha yoktu. Gele cekti. Bekledik. Talha gelmiyordu. lk yarm saatten sonra Mfik sklr gibi oldu. nce anlamadm, benden sklyor sandm. Alna caktm da. Sonra anladm. Talha yokken bek228 Ac Kk Yamurun Tadnda

lemek istemiyordu evde. ocukluunu yzne vurmadm tabi. Odann br kesinde b zlm oturuyordu, klyordu, klmek istiyordu sanki. Benden utanyordu belki de. Talhadan da utand geti aklmdan, ama on dan utanmazd. Onlar da biribirine balayan bir sr vard. O zaman aydnland gzm. Bi zim srrmz baka, onlarnki bakayd. Talha her iki srrn birer yarsyd. Onu bsb tn aydnlk grdm, d gzmde. Bugn anlyorum ya, bu genilii bu anlay analk veriyor. Kadn ne denli gen olsa, ana olduk tan sonra bir sr eyleri anlyor. Ama Mfiin dedii gibi, bir yerde anlaysz, kskan, dar kafal olacamdan korkuyorum, olum daha byd, onyedisini at zaman... (olum benim...) O gece epey bekledikten sonra evet, ne olduysa o gece olmutu, imdi aklma geldi, ilk tandm gnlerdeydi, evden kp gittik ten sonra korkuyla Talhaya sormutum, aca ba senin zerinde bir deneme mi yapyor diye, o denli takn, o denli hesapl grndyd bana, kadn gz aldanmaz derler, ben de aldanmadim sanmtm (daha dorusu aldanp aldanmadm ok nemliydi iin doru sunu anlamak istiyordum) Talhay, Talhanm duygularn bilirim, sevince bilirim nasl olur
Ac Kk Yamurun Tadnda 229

bilirim, Talhann duygularm oyuncak edin oynamak isteyen bir adam m acaba diye kor kular girmiti iime o gece epey bekledik ten sonra, bzlp kldkten sonra birden byd, ocuklar yataklarna gnderdi. Ben bir ey sylememitim. O, tatllkla, sertlikle, gereken szleri syleye syleye ocuklar ya tak odasna gnderdi sonra da ben gideyim Lerzan dedi, biraz daha bekleyin dememe ku lak asmad, kalkt gitti. O kapdan kal be dakika ya olmu ya olmamt, kap ald. Talha girdi ieri. Sarhotu. Btn mrnce onu yle sarho grmemitim. Yklyordu, leceim, kurtar beni diyordu. Aklm bam dan gitti. Kosam Mfiin ardndan yetiebi lirdim belki de ama onu brakamazdm. Yol da nasl karlamamlard ona ayordum. Elimden geleni, btn bildiklerimi yaptm, onu biraz rahatlatabildim, yatrdm. leceim diyordu, elimden tut diyordu, bitiyorum di yordu, neden sonra soluu biraz dzeldi. M fiin evini bilmiyordum, ona kolayca bulup getirebilirdim yoksa. Biliyorum, hemen, nas 1 ise, nerede ise koacakt. Ama nerede bulabi leceimi bilmiyordum. Bir yerler dnyor dum ama emin deildim. Neden sonra biradzeldiini grnce vazgemitim Mfii aramaktan. Ona sormutum, Mfii getire230 Ac Kk Yamurun Tadnda

yim mi demitim, hayr demiti ama ne so" duumu anlam myd bilmiyorum. Onu ne rede bulabileceimi bilmememe nasl yanm tm o gece. O zaman sezmitim ite onun g venlik olduunu. O vard. Oysa Tahrann sk lp imee srklendii o gn, yannda eski arkadalarndan biri vard. Onu brakmt bylesine iirdikten sonra. O da bir taksiye binmi gelmiti. Ertesi gn bunlar Mfie anlattmzda nasl kvrandyd zntden. Keke arsaydmz deyip duruyordu. Sonra, taksi ile dndn anlatnca vurulmua dn m, yerinmiti. Grdm demiti o arabay, kapdan km biraz ilerlemitim, arabann iindekini de Talhaya benzetmitim ama Tal hann arabayla dnmesi tuhafma gitti hem baktm araba kapnn nnde deil berisind durdu demiti... Bakm, arabadan birinin in mesini beklemi, uzun uzun bekleyip kimse inmeyince zntyle, arlkla yoluna koyul mu. Oysa Talha, sarholuundan parasn bir trl hesaplayamyormu, onun iin gecikmi. mz de yandydk bu aksilie. Talha sar holukla kapy da armt. (Mfiin anlat t hikyeye baka bir gn olsayd inanmayabilirdim de, baka bir insan olsaydm Talhay grd halde bana bir sknt amamak
Ac Kk Yamurun Tadnda 231

iin katm dnebilirdim de, ama o gn artk bunlar dnemezdim, biliyordum, d nemezdim) Mfikten bazan sklr gibi ol dum ama yanlm abuk anladm. Ona g venebileceimi de anladm sonralar... imdi iyi. Mesele yok, biliyorum. TALHA Bu akam da Lerzan nereden hatrlad ysa, sarholuktan ykldm o geCeyi hatrlat t sz arasnda. Bilmem neden, gece ktmn farkna vard da ondan m? Neyse nemli olan o deil. O gecenin ertesi Mfik nasl zldyd. Bekletmemi, krktk olasya i memi unutmu yalnz Neden dnmedim, ara baya neden daha ok dikkat etmedim, neden armadnz dij'ordu hep. Neden imitim sahi, srklenmitim besbelli, Kemal bir tane daha zorla deyip durmutu o gece ama ben neden imitim... Mfikten c alr gibi bir halim vard, belli belirsiz hatrlyorum. On dan c alr gibi bir hal. O gnden sonra da yle oldu ya birka kez. Kendimi korumak iin yapyordum sanki. Ama kendimi neden, kimden koruyacaktm. O benim iin bir teh like olmad ki hibir zaman.,. O gece byle zlrken bir an sanki Hastalansa arlasa da ona herhangi bir ey yapabilme yardm
232 Ac Kk Yamurun Tadnda

edebilme rahat verebilme frsat elime gese der gibi yahut dnr gibi bir hal geldi y zne. Sevginin bylesinden korktum. Bu, h yecandan, kr tutkudan baka bir ey deil di. Bu, ateti, yakan, tketen, kln bile da tacak gc bulabilen ateti. Sonra da byle dndm iin utandm. O da byle duy mu olabilirdi ya bir an iin, o da hemen utan mtr yle dndyse... Ama baka bir gece gene sklyor gibiydim.; Onu hem istiyor hem istemiyordum. O gece onu istemeyiimin se beplerinden birini sezdim. Onun her gecesini bana vermesi skyordu beni. Bana yaayacak vakit brakmad iin deil. Onun uzanda da yaayacak vakit bulduumu ona da syle miimdir. Ona gittiim zaman nasl olsa iki mizin apayr hayatn yayoruz. Bu hayat ayr ayr ne benim ne onun, ikimizin hayat. Saniye saniye yaadmz, harcanmaz, tken mez... Bana geldii, Lerzanm, ocuklarmn yannda bu kendimizin olan hayat zorla ba latt, beni evimden ailemden durduumuz yerde de olsa zorla alp gtrd zamanlar bile evimle onun arasnda diri kalan bir say g var, o yn de skmamak beni; ben de o hayat yaarken yaadm bildiime, damla damla szdm duyduuma gre... (hayr
Ac Kk Yamurun Tadnda 233

ama benim iin gecelerini byle harcamas s kyordu beni korkutuyordu daha dorusu korkmadan kabul edebilmeli korkutuyordu... Hep o bir gn gelir de... korkusu dedii ey... Bu korkunun bo bir korku olduunu kendi ka kez syledi ben de biliyorum ben de biliyorum) nsan bylesine sevebildikten sonra korkuyu atmal iinden, yaamal, yal nzca yaamal, iinden bu yaamann kurdu olacak her trl lm tohumunu atabilmeli, atmal diyor hep. Ben de farkndaym ama o korkuyu hl iimden atamadm anlyorum ara ara... Hep o bir gn gelir de... korku su. Bo evet, ben de byle belledim ama... (ama l var binlerle ylm gerisi ncesi var yalnzlk var yalnzln oyalanmas abas nn kiiyi aldatan boluu var dnmek ka mak kendikendine kalmak istei var sar kum lar stnde ^maviliin altnda araya baka bir rengin katmad... Var ama... Bu korku oluyor gene. Dedii gibi bu korkuyu atmak, gzn yumup yalanc bir gvenlik duyusuna kaplmak olmamal. Bu dirim, bu duygular her gn tartaklanmak, szlmeli; uykuya ka plmak yle dursun uykusuzluk iinde kv ranmak bir bakma, ama korkudan uzakta, uzakta bile deil, tede (yllk binlerce yllk
234 Ac Kk Yamurun Tadnda

korkulardan yosunlu kaypak karanlklardan uzakta uzakta bile deil tede bu karanln unutulduu) korkunun bilinmedii bir yer de... mitik gene, birka gn oluyor (yok yalnz gn gn oldu da araya bunca gnlk olaylar st gibi geliyor bana) i mitik, ikimiz de tutukluklarmz bir yana b rakmtk. Ben sze baladm, nasl oldu bil miyorum, evin beni arasra sktn anlatmak istedim. Belki beceremedim ama anlatk. Skt doru deil, insann an olur kendini ksteklenmi duyduunu anlatmak istedim. Zaten ben byle eyleri anlatmakta hep g lk ekerim (yle derim de kzar bana sen anlatamazsan sen anlatamadn sylersen kim anlatabilecek der szlerin ykn sorum luluunu bilmeyen insanlar m der, belki de sorumluluunu bildiim iin duyduum iin anlatamyorum derim, kamak iin farkmdaymdr o da farknda, deli der gler) Ama o gece glemiyorduk, glmyorduk, hayatmz yayorduk, iindeydik, dna kp glme in celiini kendini beenmiliini atyorduk bir kyya. Deniz daha nemliydi. Konutuklar mz balangta her zamanki gibiydi, biribirimizi kavryorduk, ele geiriyorduk, sonra sonAc Kk Yamurun Tadnda
235

ra n can damarna geldik. Durdum. Benden sz amt, beni bulmaktan... Durdum. Sen zaten aryordun dedim, bir eyler aryordun dedim, onlar bulmaa hazrdn dedim, o za man karna ben ktm, hazrdn bulmaa, bende buldun o aradn, bende grmek iste diin, bulduun eyleri bulmaa hazrdn... pi uzatmtm, elimdeydi, ekiine gre ya dm salamlatracak ya da zecek Bekliyordum. Ban sallad. Bekliyordum. Evet dedi, hazrdm belki, ip geriliyordu, ha zrdm belki, ip kayyordu, 1 ama sende bulma a deil, ip skyordu. Sende bulmaa deil. Tesadf diyelim istersen dedi. Tesadf ama her ey de, mrmz kuran her ey de tesa df ya... Sen de tesadfsn ben de. Kelime lerle oynamayalm. Tesadf deil Tanr diye ceim ben... Her neyse dedi sonra, u yahut bu yolda tesadf ama sen olmasaydn bulacak mydm aradm, evet hazrdm belki ama... Amas var... p orta yerde duruyordu. D m ertesi gece balad, (her zaman yle ya par bunu kusur sayacak mym ki?) Yolda gi derken. Sustuktu bir ara. Birden karanla doru Talha dedi, dn gece her zamanki gibi eekliimi ettim sana hazrdm belki derken, tesadf derken; Tanr derken doruyu syle236 Ac Kk Yamurun Tadnda

misim, dndm, btn gece dndm, ar yordum ama bulmaa hazr deildim, sende bulmaa, seni bulmaa hazr olmadm gibi. Aryordum yalnz, belki ne aradm da iyi ce bilmiyordum, seziyordum ancak. Ama sen de buldum. Bulduumu bildim ama yadrga dm, kt bir eyin yadrganmas gibi deil, kiinin kapal havalarda ban kaldrp tepe sinde ar duru bir maviyi grnce yadrgama s gibi, gzel bir tek bulutu engin maviliin iinde grp yadrgamas, mavinin gzellii ni yadrgamas gibi bir ey. Hazr olsaydm ya drgamazdm. Bu yadrgamann ardndan ge len sevin her eyi zd... (yamur iseliyor du scak dingin suskun bir yamur yzn kaldrd bir daha syledi kanc kezdi bilmi yorum bir daha syledi ona yamuru sevdir mi olduumu, eskiden kaardm yamurdan imdi hi deilse yanndayken bu yamurun salarma gzlerime azma yamasn seviyo rum diye, yamuru ikimiz de seviyorduk) yle demiti. Ama bir gece nce, bunlar daha sylemeden, ipi bsbtn dmlemeden b raktktan sonra, kskanlk szne akvermiti. Bizim olan bir eyle bunun dnda kalan larn davranndan tr... Aka dayanama yan kimselerden, aktan rken kimselerden
Ac Kk Yamurun Tadnda 237

amt, Yehuday anlayp anlatmaa kalkt birden... Karmakark anlatyordu ama bir k beliriyordu szlerinin iinden. Srnesim gelen bir k. Ak onun anlatt gibi olma lyd (benim bildiim gibi benim de bildiim gibi susup sylemediim gibi susmaktan ST rlaeam yaknda) lmden kurtulmu, iki nin her eye kar tekliini bulmu... Gzleri doluydu parlyordu, yalar enesine doru akyordu. Yzm evirmedim uzun bir za man... Bakp durduk. Neredeyse gelir. Silkineyim. (silkineyim patlayaym yllarn tortusunu boaltaym ba layacam yaknda aylardr uyuyan atei uyan dracam uyanacak kendiliinden boalacak akacak susmadan ayrlacam sze geeceim gemilerin iinden gelen sze...) DLVER Gecikti gene bu gece, yemee gelmeyecek demek. Oysa bu sabah evden karken dn geceyi unutmu gibiydi. Sarld bana. Hep an neciim diye ard beni. Bir sr ey istedi benden. Bilirim onun bu ocuk markln. Beni sevindirdiini bildii iin mi yapyor yoksa ona hizmet etmem mi houna gidiyor, arasra bilemiyorum. Ama hayr, bilmeliyim,
238 Ac Kk Yamurun Tadnda

beni sevdiini gstermek iin bundan baka bir yol dnemiyor ou zaman, (sevmesini nasl biliyor diye ayorum arasra mr bo yunca sevdiklerini hep byle mi sevdi ki...) Benim iin de byle ama, ben de biliyorum istediim eyin bu olduunu. Ama bu sabah da ayn eyi yapt halde neden gelmedi ye mee? Bir ey mi oldu, gene bir ey mi hatr lad, kzd m yoksa... (btn mrm byle geti hep onu dndm byle elimde ne ka lyor eninde sonunda...) Talhaya m gitti acaba? Ona gittiyse beni hatrlamaz bile, ya hut hatrlasa da onu brakp gelmez. Onu bek lemekten vazgeip yemee oturdum. Lokma lar boazmdan gemiyor. Yemediim iim k zyor sonra, yemeye yemeye hastalanmak m istiyorsun sen diyor. Nasl yemek yemek ister canm o olmadka yanmda? Onun gelmedi i zamanlar benim a kaldm dnrse gelmesi, yemekleri hi aksatmamas gerekir di. Beni gerekten dnyorsa... Belki de gerekten zlyor, dnyor ama gene ge lemiyor ayrlp Talhann yanndan... O Talha... Hayr ama, ok arkadan grdm, hi biri ona eriemezdi, ben bile inandm buna, ben bile gveniyorum ona, ama byle her ge cemizi... Ho onun alp almad belli deil,
Ac Kk Yamurun Tadnda 239

Mfik benim olum, bilirim onun huyunu. (Talha Mfik iin bambaka bir ey oldu onun bile farkndaym, tekilerin hibirine byle balanmad, baka bir ey bu bamba ka, eski artk unutulan bilinmeyen dostluklar gibi) Bu yemei bitirmee almalym. Gel meyecek. Kimbilir hangi olmayacak saatte ka pnn aldn duyacam, anahtarlarn ce bine sokusunun sesini tanyacam, odama ge lip baucumdaki lmbay sndrmesini bek leyeceim, gzlm, kitabm gzmden, yastmdan almasn duyacam, yatana ya tn dinleyeceim, uyuyuunu... Yarn sabah yeniden o uykudayken kalkp baucuna gide ceim, onu uyurken seyredeceim. Olum be nim. Ne yaptysa, ne olduysa... Olum... Ne olurdu Talhann zamanndan biraz da bana vermeyi isteseydi ama...
i

MFK Ne yapyordur imdi? Gecikmeme bakp sokaa frlamasa bari. Kouyorum ama yeti ecek miyim ona? Bir yetisem... Konuaca m var, konumalym, grmeliyim onu... Sesi geliyor kapnn ardndan. rim, soluk alabilirim...
240

Durabili

Ac Kk Yamurun Tadnda

Konuacaklarm her zamanki gibi nem siz, nemsiz grnd halde nemli ufack eylerdi. Dn gecenin szn etmemee ok dikkat ettim konuurken. Bir ara ald o konu ama hemen uzaklatk ondan... Yalnz skldm, bam alp aalarn altnda, ka ranlkta dolatm syledim, o da ktn syledi. Bana gittin mi diye sordum korkarak, hayr dedi, kimseyi grmek istemiyordum. Se vindim. Beni gelip de bulamam olsayd z lecektim, daha ok zlecektim. Ama sklp bana geceyars gelmee kalkmas da ne sevin dirici olurdu... Bu kez uyandrmaa karar vermi olarak... Hayr aklm baka yerde. Ona birdenbire syledim dndm, beni arasra kabul etmek istemiyorsun dedim. Nasl dedi. yle dedim, anlatmak elimden gelmez imdi, ancak szm de geri alyorum hemen dedim, az nce anamn szn ederken benim gibi enayice korkulara kaplarak bana onu ok yalnz brakma dediin iin szm geri al yorum. Beni kabul etmek istemeyiin belki de bu yzden demedim ama hl aklm oraya takl. Evet gerekten beni kabul etmek iste miyor gibi geliyor arasra. Benden uzakla yor, onu grmek istediim halde arasra bir
Ac Kk Yamurun Tadnda 241

sr bahane buluyor beni grmemek iin are aryor (biliyorum unutmamalym belki kendikendine dnrken bile bunu aka geir miyor aklndan yalnz o kendini sulu bulma duygusu onu deliyor arasra yznde gryo rum onu ellerinde gzlerinde unutmamalym bunu kendi bencilliime dalp ben de bencil liimin duygusundan kurtulamyorum ya) be ni tutmaktan korktuunu seziyorum baz baz, anlyorum, yaptnn ocuka bir ey oldu unu anlatmak istiyorum ona. Sonra vazgei yorum. Vazgeiyorum nk ben de duyuyo rum bunu arasra, ben de arasra korkuyorum, onu tutmaktan ksteklemekten (bu duygu sunun sululuunun deliciliinin de bo oldu unu kendine bo yere znt yarattn da sylemek isterdim ama ben de yle deil mi yim?) Bana anam ok yalnz brakmasan dedi i sra gznn iine bakyordum, ben de yle dnyorum dedim zaten ama bu kendi hayatmz yaamaktan vazgemek demek ol masa gerek... Gzlerinde bir parlt grdm, donuklayan bir parlt. Bam evirmedim ben de, onun yapt gibi. Orada da balandk artk...
242 Ac Kk Yamurun Tadnda

Beni yalnzken grd zamanlar daha sevinli, beni yalnzken grmek istiyor, far kndaym. Ama beni yalnzken grmee al rsa bir eit kamaya gitmi olacak, onu is temiyorum. Kamamal, bilenmeliyiz. Kaan insanlardan sz amtk bir gece, bana bul maa hazrdn dedii gece, kaanlar var de mitik, bir de smak bulanlar, sma bu lanlar onu aram olanlar, arayarak gklerin altnda dolam olanlar. Bir de kaanlar var ama, nereden katn belki bilen ama nere ye katn hi bilmeyen insanlar. Onlara ne den yaklaalm, neden onlara benzeyelim. Kamaya benzeyen bir ey yapmamalyz. Yal nz kalmann mutluluu iinde bu mutluluu kamaa deer bulmamalyz. Ben de kamak istediini duvarm arasra. Bendim geenler de ona Talhaya anamla konuurken ona anama gemi gnlerinden sz ettirmeme e almasn syleyen, onlardan sz at zaman tatllkla, kararllkla sz baka yere getirmesini syleyen. Anam gemi gnlerini ancak gzyalaryla anar, zlmemesi iin ben de konuturmam onu konuturulmamaa da zlyor ama tekine zld lde deil. Talhadan da ayn eyi istedim. Ama bunu is terken, Talhann bu szlere, bu gemie ya banc kalmasn da istemi olmuyor muydum?
Ac Kk Yamurun Tadnda 243

Ben de kamak istiyorum ara sra. (bildikle rimden bilmediklerimden) Ben de kamama lym. Sma bulduktan sonra... TALHA Bencillikten neden at bu gece? Bencil likten uzak olduumuzu o bilmezse kim bile cek? Ben de biliyorum bencillie benzeyen bir sr davrann altnda bencillik deil bambaka bir ey olduunu, (onun bencilli e benzeyen bir sr davrannn altnda) Bencillik deil, kendini orta yere getirerek btn dnyay bu kendiliin evresinde kur mann sonucu bu. Bencillik deil ama her eyi, beni bile kendi gnlnn iinden gr mek. Ben. de ayn eyi yapabilirdim. Yapm yorum ama. Ben de onu dnyann ortas bel lemi gibiyim, (yaknda szler balayacak be nim iin de yaknda az kald ben de sze ge eceim gemie geeceim aramzda zlme mi en nemli dmler yaknda balayacak ortaya atlmaa artk glyz balayabiliriz bilmeceler a yaknda balayacak zlecek bilmecelerin a imdiye dein konutuu muz her eyin tesinde ardnda kalan ikimi zin de deinip katmz eyler benim iin deil onun iin deil bizim iin nemli olar eyler) Ben de boyuna onun sylediklerinden
244 Ac Kk Yamurun Tadnda

balyorum yrmee. Ama bencillik nasl geldi aklna durup dururken, eski konuydu... Ama gelir onun aklna, gelir, tartaklama de dii de bu deil miydi bir bakma? (yalnz yaknda balayacak olan a beklemiyor o beklemiyor karanln szle aydnlanmasn isteyen bekleyen oydu ama bunu beklemiyor biliyorum aracak ama glyz artk g l olmalyz ben de tkezlenebilirim o da ama tkezlenmeler de sona erecek mevsimler gibi tkenmez grnd halde gl olmalyz) MFK Bencilliin tesine getiimi, getiimizi anlatmak istedim, gereksizdi biliyorum ama edemedim sylemeden. Belki de anlatmak is tediimi daha bilmiyor. Bilmiyor daha ama yaknda onu bile anlatabileceim aka, rk meden, korkmadan. Bencilliin irkinliin te sine nasl gemi olduumu, olduumuzu. Bil miyor, belki amak g gelecek bana ama an latmalym ona nasl her lnn tesinde ol duunu, daha glyz artk, olmalyz, anla tacam, yaknda. Bencilliin szn ok et tim bu gece, dolandm evresinde. Yaknda balayacak her ey.
Ac Kk Yamurun Tadnda 245

Ama, onun olmad bir yere gitmektense mrm boyunca yerimden kmldamak iste mediimi biliyor. Geen gn, gene gitmekten, gezmekten konuurken ben gitmem nedenini bilirsin dediimde ben de gelirim birlikte gi deriz demedi mi? Gidemez, ben de gidemem, ama benim gitmem iin onun da gitmesi, bir likte gitmemiz, onun azndan kan bir sz olmad m? Glln umudundayz.
19 5 6

www.eskikitaplarim.com

246

Ac Kk Yamurun Tadnda