6

17 lutego 2013
dzieci przez rodzicw, sobotnia polska szkoa peni tutaj bardzo wan funkcj bezporedni w nauczaniu i ksztatowaniu najmodszych w duchu polskoci, w oparciu o kultur, religi i jzyk ojczysty najwaniejsze elementy, ktre tworz i zachowuj polsk spoeczno poza granicami kraju.
FOT.: ARCHIWUM B. OSUCH

rzy tygodnie temu (Polska szkoa czy prywatne lekcje?, TP nr 4, 27.01.2013) podjlimy temat edukacji dzieci w polskich szkoach sobotnich lub podczas prywatnych lekcji. W dobie nasilajcej si polskiej emigracji, podjcie decyzji w tej sprawie wcale nie jest rzecz oczywist. O rady dla rodzicw w tej kwestii, Dziennik poprosi ludzi od lat zwizanych z edukacj polonijn.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Ze szko na bakier czy pod rk?

kucz i nauczajc. Edukacj w szkole moemy uzupenia innymi formami zdobywania wiedzy, ale nigdy nie zastpi szkoy nauczyciel domowy lub korepetytor. My, nauczyciele i pracownicy polskich szk w Anglii, mamy prawo i obowizek kontynuowa osignicia Polonii XX wieku, ktra stworzya nam mocny fundament do rozwijania i wzbogacania nowej rzeczywistoci. Nie pozwlmy manifestowa na amach prasy pochopnych opinii na temat obecnoci szk polskich w obecnej dobie.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Do szk sobotnich dziecko posya po prostu trzeba, to nasz obowizek.

FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Aleksandra Podhorodecka prezes PMS Zagadnienie Polska szkoa czy prywatne lekcje? trzeba sprowadzi do prostego pytania: czego si spodziewamy po polskiej szkole sobotniej? Jeli ma ona by wycznie miejscem, gdzie dziecko uczy si jz. polskiego, to moe faktycznie wybra lekcje prywatne. Mog one dziecku skuteczniej pomc w nauczeniu si, opanowaniu czy szlifowaniu jz. polskiego. Oczywicie, za wiksze pienidze ni sobotnia szkoa. W pojciu dziecka bdzie to jednak wycznie nauka. Ale czy chodzi wycznie o szko jzykow? Polska szkoa sobotnia to wsplnota, przyjaciele, historia i geografia, piew, taniec, kultura, zwyczaje, harcerstwo, zabawa. To wizanie dziecka ze rodowiskiem polskim; przekazywanie mu wartoci polskich; poznawanie kraju ojczystego z nauczycielem, rwienikami w klasie, z ksidzem, ze wsplnot parafialn. To wiadomo, e mieszkajc w Anglii, mog rwnie czu si Polakami i by z tego faktu dumni. Wycofywanie modych ze rodowiska polskiego na pewno nie pomoe im w utrzymaniu wizi z krajem. Prywatny nauczyciel to wygodniejsza opcja, ale wtpi czy skuteczniejsza.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Janina Bytniewska dyrektor polskiej szkoy im. Jana Pawa II Jako dowiadczony pedagog jestem za uczszczaniem dziecka do polskiej szkoy. Szkoa, jako instytucja, jest niezbdna w okresie ksztatowania osobowoci dziecka, speniajc funkcje: wychowawcz, opie-

Katarzyna karska dyrektor SPK im. Lotnikw Polskich przy Ambasadzie RP Wedug mnie obie z wymienionych opcji maj zarwno wady jak i zalety. Taka decyzja powinna zosta podjta indywidualnie. Nauka w grupie rwienikw to bardzo ciekawa i urozmaicona forma. Podczas lekcji dzieci maj moliwo spotka si z innymi osobami, a ich konwersacja nie ogranicza si jedynie do wymiany zda z nauczycielem (tak jak w przypadku prywatnych lekcji). Im wicej osb, tym wicej zda na jeden temat, a co za tym idzie ciekawsza i bogatsza rozmowa, bardziej urozmaicona lekcja. Grupa dodaje energii i motywacji. Istnieje wicej moliwoci gier, zabaw i konkursw. Bardzo wanym elementem jest take element wspzawodnictwa. Obecno innych uczniw w klasie dopinguje do osigania lepszych wynikw. Musimy pamita, e w chwili rozpoczcia przez dziecko edukacji szkolnej, do grona jego pedagogw wkracza nie tylko nauczyciel, ale rwnie rwienicy. Dziecku atwiej jest naladowa i analizowa postpowanie rwienika ni osoby dorosej, gdy nie wystpuje drastyczna rnica wiedzy i dowiadcze. Rwienicy s dla dziecka rdem pomocy, poniewa dowiadczaj podobnych wymaga ze strony dorosych i podobnych trudnoci w ich spenianiu. W kontaktach z rwienikami dzieci czsto zabieraj gos, a ich wypowiedzi s dusze, bardziej spjne i zrnicowane gramatycznie. Dzieci nie boj si mwi, poniewa nie boj

si tego, e zostan poprawione przez nauczyciela. W przypadku odmiennoci zda, dziecko nie wycofuje wasnego punktu widzenia, ale dy do jego wyjanienia, sprecyzowania i skonfrontowania z punktem widzenia partnera. Uczy si przez to wasnego stanowiska, w pewnym sensie rwnie asertywnoci. Nauka indywidualna to stuprocentowa uwaga nauczyciela skupiona na uczniu i indywidualne podejcie. Cay plan lekcji, rodzaj i poziom wicze, poruszane tematy s dostosowane do konkretnej osoby. Nie wystpuje tu problem ze zbyt atwymi i zbyt trudnymi zadaniami. Nie wystpuje rwnie moliwo zabawy i rozmowy z rwienikami, a co za tym idzie: moliwo nawizywania przyjani. Przez wiele lat w SPK im Lotnikw Polskich istniaa forma ,,ksztacenia na odlego. Uczniowie uczestniczyli w zajciach raz w miesicu. Aby znale si w polskiej szkole czsto przemierzali 400 km. Powinnimy uwiadomi sobie, e uczszczanie do dwch szk jest ogromnym wysikiem i powiceniem, nie tylko dla dzieci, ale rwnie dla rodzicw. Nagrod za ten trud jest dwujzyczno, ktra w przyszoci bdzie ich wielkim atutem.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

czystociach. Dziki polskiej szkole dzieci maj szans by czci wikszej polskiej spoecznoci i najzwyczajniej w wiecie, mocniej poczu swoj polsko.
FOT.: ARCHIWUM A. SIEMIECZYKA

Adam Siemieczyk, poeta, pisarz Korepetycje tylko oszukuj, e si uczymy. Jest mio, ale wyabstrahowanie jzyka z ludzi, sprowadza go do poziomu jzyka obcego. Uwaam, e dziecko oprcz jzyka powinno pozna take przyjaci wrd polskich rwienikw. To moe pniej by wanym faktem, podtrzymujcym nasz tosamo.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Renata Sejnowicz nauczyciel w polskiej szkole im. M. Reja Przekazanie modemu pokoleniu polskiej kultury i jzyka jest prawdziwym wyzwaniem. Polska szkoa spenia w tej sferze ogromn rol: nie do, e uczy jzyka i literatury, to jeszcze zaznajamia z tajnikami innych przedmiotw tj. geografii, historii, religii czy piewu. Nie chodzi tu tylko o wiedz merytoryczn, ale o cay przekaz kulturowy, ktry niesie ze sob polska szkoa. To wanie tutaj, przysowiowy Polak may odtaczy poloneza Moe jedyny raz w yciu? Przyjanie zawierane w szkole s zwykle bardzo bliskie i trwaj latami, czsto zastpujc rodzin, ktra zostaa w Polsce. Lekcje prywatne to nieco inna bajka. Niewtpliwie daj moliwo rozszerzenia i pogbienia wiedzy z uwagi na ich specyfik. S bardzo skuteczne, poniewa plan nauczania moe by dostosowany cile do potrzeb ucznia. Szczeglnie korzystne okazuj si podczas przygotowa do matury z jz. polskiego. Polska szkoa natomiast nie tylko uczy, ale rwnie wychowuje w duchu ojczystych wartoci.
FOT.: ARCHIWUM P. KASJASA

Barbara Osuch nauczyciel w polskiej szkole im. M. Konopnickiej Polskie szkoy s bardzo istotnym elementem ksztatujcym charakter oraz osobowo modego emigranta. Nauczanie indywidualne w postaci prywatnych lekcji z pewnoci przynosi bardziej wymierne efekty w zdobywaniu wiedzy, ni praca w kilkunastoosobowej grupie, to jednak uczszczanie do polskiej szkoy ma wicej zalet. Uczniowie nie tylko uczestnicz w lekcjach, ale rwnie bior udzia w wielu wydarzeniach kulturalnych. Nie bez znaczenia jest kultywowanie tradycji i zwyczajw, zwizanych z obchodami np. Wielkanocy. Uwaam, e w perspektywie czasu, uczszczanie do polskiej szkoy przyniesie zdecydowanie wicej korzyci dla ucznia ni lekcje prywatne. Wane s take zawarte przez ucznia znajomoci i przyjanie w szkole oraz budowa nowych relacji w spoeczestwie na emigracji.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Katarzyna Wena nauczyciel w polskiej szkole im. M. Konopnickiej Prywatna edukacja na pewno ma wiele zalet, ale nie zapewni dziecku wszystkiego tego, co wnosi do jego rozwoju spoecznego grupa, jak stanowi klasa. Dziecko uczy si zasad i obyczajw, jakie panuj w polskojzycznej grupie, poznaje jej struktury dziaania. Pomocne jest mu to w rozwoju wiadomoci kulturowej i narodowociowej. Dziki temu ma styczno nie tylko z kultur angielsk, ale te polsk. Prywatne lekcje wnosz zapewne bardzo duo, nastawione s na indywidualny kontakt z uczniem, na jego zainteresowania i konkretne potrzeby. Nauczyciel powica czas tylko jednej osobie i jest to ogromnym plusem. Brak tutaj jednak kontaktu z rwienikami, uczestnictwa w wanych narodowych witach, czy uro-

Aleksandra Awie, dziaaczka spoeczna na rzecz edukacji polonijnej Nic i nikt nie moe zastpi edukacji w szkole, bo jest to instytucja, dziaalno grupowa, a przecie powszechnie wiadomo, e sukces osiga si razem, przy wsparciu innych. Jzyk to kod, to podstawa funkcjonowania w yciu spoecznym. Ile jestemy warci, nie znajc wasnego, ojczystego kodu i co moemy o sobie powiedzie i w jaki sposb powiedzie? W szkoach sobotnich dziecko dowiadcza kontaktu z rwienikami swojej narodowoci, rozwija wic jzyk, konwersujc take z nimi. Uczszczajc na sobotnie zajcia, korzysta z dziedzictwa kulturowego przekazywanego mu nie z jednego, stronniczego rda, ale z wielu. Nauczyciele zmieniaj si, wymieniaj pomocami naukowymi. Korepetytor moe jedynie uzupeni to, o czym si mwi w szkole lub jeszcze raz wyoy lekcj dla ucznia, ktry sobie nie radzi z dan parti materiau.

Piotr Kasjas poeta, prowadzi lekcje poezji w polskich szkoach Pewnych, a zarazem wanych elementw kulturowych, nie da si osign lub zachowa poprzez korepetycje, czy prywatne lekcje, zwaszcza u modego czowieka. Z racji tego, e yjemy na emigracji, dzieci bardzo czsto s odseparowane od kontaktu z rwienikami, jzyka, religii i kultury ojczystego kraju. A przecie najwaniejsz rzecz w wychowaniu dziecka w duchu polskoci jest znalezienie dla niego wystarczajco duo czasu, by wpoi mu pewne wartoci narodowociowe. Czyli przy braku czasu na wychowywanie

Henrieta Rutkowska nauczyciel w polskiej szkole na Willesden Green Kady z nas uczy si inaczej, nie dla kadego system szkolno-klasowy jest odpowiedni. W tym wypadku naley pomyle o moliwociach, jakie daj prywatne lekcje. Jednak dla coraz wikszej liczby polskich dzieci mieszkajcych w UK, jz. polski staje si obcym, ktrego musz si uczy tak, jak wikszo z nas musiaa uczy si jz. angielskiego. Zastanwmy si, co najbardziej pomogo nam w tej nauce? Moim zdaniem nie ma nic lepszego ni kontakt z ywym jzykiem, rnymi jego odcieniami w potocznej mowie. Tego nie uzyskamy w kontakcie z jednym, choby najlepszym, nauczycielem. Polska szkoa zapewnia kontakt z jzykiem na rnych poziomach komunikacji. Nie tylko nauczyciel ucze, ale rwnie ucze ucze.

Czytaj obok

17 lutego 2013
cay swj czas powica uczniowi, nie musi koncentrowa si na przekazywaniu wiedzy innym podopiecznym. Moe dopasowa plan lekcji do potrzeb ucznia. Polskie sobotnie szkoy maj t zalet, e integruj zarwno dzieci jak i ich rodzicw, mobilizuj rodziny do wsplnych dziaa na rzecz szkoy, instytucji polonijnych. Dziki takim akcjom, Polacy yjcy na obczynie bior czynny udzia w krzewieniu polskiej kultury.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

25

Monica Kostrzewska wicedyrektor w polskiej szkole na Willesden Green Nauki w szkole polskiej nie da si zastpi prywatnymi lekcjami. Zajcia w szkole to nie tylko nauka jzyka, to take zapoznanie si z histori i geografi Polski, ktrej znajomo ma duy wpyw na ksztatowanie si tosamoci kulturowej. Szkoa to spotkania z rwienikami, nawizanie przyjani i uczestnictwo w prelekcjach historycznych. Na lekcjach uczniowie mog korzysta z wielu pomocy naukowych, ktrymi dysponuje szkoa, a nie zawsze s one w posiadaniu osb prywatnych. Modzi emigranci czsto s osobami zagubionymi, polska szkoa jest dla nich miejscem, gdzie mog poczu si zauwaeni. Z perspektywy czasu widz, e modzie coraz chtniej uczszcza do polskiej szkoy, wiadcz o tym liczne klasy AS i AL.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Iwonna Skarzyska-Goc kierownik ksigarni PMS Najwaniejsze jest da dziecku jakkolwiek moliwo nauki jz. polskiego. Dla wielu rodzicw najlepszym rozwizaniem jest posyanie maluchw do szkoy, nie zawsze jest to jednak moliwe, ze wzgldu na sytuacj rodzinn, odlego szkoy od miejsca zamieszkania, czasu jaki musz powici na dostarczenie dziecka do szkoy. Polskie szkoy sobotnie powinny dba o utrzymanie wysokiego poziomu zaj, by czas spdzony w nich przez dzieci nie by zmarnowany i by dzieci z chci do szkoy uczszczay. Zarwno szkoy, jaki prywatni nauczyciele musz dba o to, by rozbudzi w uczniach potrzeb kontaktw z kultur polsk, nie tylko w wymiarze historycznym, ale take wspczesnym.
FOT.: ARCHIWUM K. CAMPBELL

Katarzyna Campbell autorka literatury dziecicej Z ca pewnoci nauczanie prywatne jest sposobem efektywniejszym. Nauczyciel

FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Maria Dziaowska nauczyciel w szkole im. M. Konopnickiej Obie formy nauki jz. polskiego w szkole polskiej lub podczas prywatnych lekcji s dobre, poniewa prowadz do opanowania jzyka ojczystego. Nauka w polskiej szkole to nie tylko przyswajanie regu dotyczcych nauki jzyka, ale kontakt z grup rwienicz. Dziecko w szkole sobotniej uczy si i poznaje wiat, a take nabiera umiejtnoci funkcjonowania w spoeczestwie, bo w ramach szkoy tworzy si cenne rodowisko polskie, ktre naleaoby popiera, aby dzieci nie zatraciy swych korzeni.
FOT.: MAGORZATA BUGAJ-MARTYNOWSKA

Kinga Christodoulou asystentka nauczyciela w polskiej szkole na Stamford Hill Szkoa to wspaniae miejsce, nie tylko do poszerzania wiedzy o Polsce i jz. polskim, ale rwnie do kompleksowego rozwoju intelektualnego. Dzieci ucz si rwnie jak porozumiewa si ze swoimi rodakami, rwienikami, a take pewnych zachowa charakterystycznych dla kadego narodu. Poprzez zabaw z innymi znajduj lub pogbiaj swoj tosamo narodow oraz czuj przynaleno do polskiej spoecznoci. Wanym elementem jest rwnie propagowanie polskich tradycji, ktre czasami w rodzinach s zaniedbywane lub zapominane. Wybierajc nauczanie w domu, tak naprawd nie dajemy dziecku wyboru wzorcw i modeli do naladowania. r

stycznia mina setna rocznica urodzin Witolda Lutosawskiego. W Royal Festival Hall, 30 stycznia, odby si koncert inaugurujcy rozpoczcie roku imienia tego wielkiego kompozytora. By to pierwszy koncert z serii, przygotowanej przez gwnego dyrygenta i dyrektora artystycznego Orkiestry Philharmonia Esa-Pekk Salonena. Cay projekt, zorganizowany i wspfinansowany przez Instytut Adama Mickiewicza, bdzie promowa polsk muzyk poza granicami kraju. Muzyka zaczyna si tam, gdzie sowo jest bezsilne t maksym czsto posugiwa si Lutosawski. Mia ogromn ch przekazywania suchaczom tego czego, co sam w gbi duszy odczuwa. Czsto jego muzyka jest pena sprzecznoci i paradoksw. To, czego nie da si wyrazi sowami, mona wyrazi w muzyce. Esa-Peka Salonen, nazywa muzyk Lutosawskiego pasjonujc, gbok i niezwykle nastrojow, a seri dedykowanych mu koncertw wyraa swoje uznanie dla jego twrczoci. Jest jednym z nielicznych muzykw, ktry moe pochwali si blisk znajomoci z kompozytorem. Ich znajomo siga lat 70., kiedy Salonen by studentem, a nastpnie, jako pocztkujcy dyrygent, wykonywa kompozycje Lutosawskiego, ktry wspiera swojego modszego koleg po fachu. Pracujc nad koncertami Lutosawskiego poda ladami kompozytora, podrujc po Polsce. Towarzyszy mu Steven Stucky, dyrektor artystyczny projektu Sowa Utkane. W 2010 r. Krystian Zimerman wystpi w Royal Festival Hall podczas 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. Wtedy podj decyzj o dwuletniej przerwie w koncertowaniu. Zawsze gra na swoim instrumencie, aby zredukowa do minimum jakiekolwiek zakcenia i mc koncentrowa si tylko na muzyce. Przywizuje wielk uwag do akustyki sal koncertowych, najnowszych technologii dwiku i budowy instrumentu. Taki sam stosunek ma do swoich nagra, wsppracujc z Deutsche Gramophon, co przysporzyo mu wiele prestiowych nagrd. Krek z kameraln muzyk, zwizan z uroczystociami 100. rocznicy urodzin kompozytorki i skrzypaczki Grayny Bacewicz, to jego najnowsze nagranie. Tym razem w RFH zagra zadedykowany Lutosawskiemu Koncert fortepianowy, skomponowany w 1988 r. na zamwienie Festiwalu Muzycznego w Salzburgu. Zimerman gra z pasj, zaangaowaniem i ogromnym wyczuciem, doskonale oddajc z jednej strony dramatyzm, z drugiej liryzm utworu. Kiedy skoczy, mimo ogromnego aplauzu, nie zagra na bis, tylko podnis do ust partytur i ucaowa j.

JOLANTA POTOCKA

Sowa Utkane: Zimerman

FOT.: ARCHIWUM

Na program koncertu zoy si take utwr Lutosawskiego na orkiestr pt. Msza aobna oraz utwr Mauricea Ravela Daphnis et Chlo. Wspaniae wykor e k l a m a

nanie zawdziczamy nie tylko wietnemu dyrygentowi, jakim jest Salonen, ale rwnie doskonaej Orkiestrze Philharmonia. Msza aobna powstaa dla uczczenia 10.

rocznicy mierci Bli Bartoka. Czsto doszukuje si wtku biograficznego w tym i innych utworach Lutosawskiego. On sam twierdzi, e komponowa ponad swoimi przeyciami i yciowymi dowiadczeniami, niemniej jednak utwr ten porusza do gbi, zaglda w gb naszej duszy, dotyka ukrytych emocji. Kompozycja Daphnis et Chloe jest baletem, ktry mona wykonywa osobno, jak miao to miejsce podczas koncertu. Udzia chru Philharmonia Voices spotgowa wymow tej niecodziennej kompozycji. Tego wieczoru, Royal Festival Hall bya wypeniona po brzegi publicznoci, nie tylko brytyjsk, ale midzynarodow. Polacy byli w zdecydowanej mniejszoci. Wieczr ten pozostanie w pamici na dugo. Koncert by znakomity, nic doda, nic uj. Informacje o nastpnych koncertach mona znale w weekendowych wydaniach Dziennika Polskiego. r Rok Lutosawskiego szczegy DzP13

Mamy do rozdania 4 bilety na koncert w Londynie i 4 na koncert w Manchesterze. Zadzwo i odbierz: 020 8222 8774