CIVILOPEDIA Online: Austria

Civilization V CIVILOPEDIA Online

Zaoenia gry
Language:

Cywilizacje i przywdcy
Strona gwna cywilizacji i przywdcw Ameryka Anglia Arabia Austria Babilon Bizancjum Celtw Chin Dania Egipt Etiopia Francja Grecja Hiszpania Holandia Hunw Imperium azteckie Imperium Inkw Imperium irokeskie Imperium osmaskie Indii Japonia Kartagina Korea Majw Mongolia Niemiec Persja Polinezja Rosja Rzym Songhaj Syjam Szwecja

Historia
Nazwa maego, rdldowego pastwa Austrii pochodzi od starogermaskiego pojcia Ostarrichi, po raz pierwszy uytego w 996 r. przez cesarza rzymskiego narodu niemieckiego Ottona III. Austria zawsze bya wanym graczem na politycznej i militarnej mapie Europy. Na pocztku XII w., po prawie 650 latach rzdw dynastii Habsburgw, Austria staa si jednym z najwaniejszych pastw europejskich, zawizaa trwae sojusze i traktaty handlowe na caym kontynencie. Pniejsze poczenie Austrii i Wgier w jedno cesarstwo przynioso obu narodom stabilizacj, zniweczon dopiero po wybuchu I wojny wiatowej, a potem przez niemieck okupacj podczas II wojny wiatowej. Po zakoczeniu tych wielkich konfliktw

Przywdcy:

Unikatowe jednostki:

granice Austrii zostay zmienione, a niepodlega Republika Austrii jest dzi krajem demokratycznym szczyccym si neutralnoci i stabilnoci.

Klimat i teren Unikalne budowle:

Krajobraz Austrii zdominowany jest przez grujce Alpy, wikszo kraju to teren grzysty o chodnym umiarkowanym klimacie. Cho granice kraju zmieniay si kilkukrotnie, Austria zawsze miaa licznych potnych ssiadw, gwnie Niemcy, Wochy, Wgry i Republik Czesk. Tkwic pomidzy rywalami i sojusznikami, Austria i jej mieszkacy przystosowali si do ycia w nieustannie zmieniajcym si otoczeniu. Wspczenie Austriacy czerpi korzyci w wykorzystania dominujcego terenu alpejskiego, austriaccy sportowcy osigaj doskonae wyniki w sportach zimowych, szczeglnie w narciarstwie zjazdowym, skokach narciarskich i snowboardzie.

Pocztki
Aleksander Askia Attyla Bismarck Budyka Czyngis-chan Dariusz I Dydona Elbieta Gandhi Gustaw Adolf Hajle Sellasje Harald Sinozby Harun ar-Raszid Hiawatha Izabela Kamehameha Katarzyna Maria Teresa Montezuma Nabuchodonozor II Napoleon Oda Nobunaga Oktawian August Pachacutec Pakal Ramkhamhaeng Ramzes II Rzymianie wadali poudniow Austri przez wiele stuleci, ale okoo III w. n.e. rosnce w si plemiona germaskie z Pnocy zaczy wdziera si na terytoria Rzymu. Do V w. utrata terenu bya jednym z najwikszych problemw Cesarstwa, rozpad imperium wymkn si spod kontroli, co dao swobod dziaania osadnikom z Bawarii i okolic. Miasto Vindobona zostao zdobyte przez Awarw w 630 r., a w kocu VIII w. zostali oni pokonani przez Karola Wielkiego. Pocztki historii Austrii wi si z wdrujcymi Celtami i ich konfliktami z ekspansywnym Cesarstwem Rzymskim. Na pocztku pierwszego tysiclecia p.n.e. tereny dzisiejszej Austrii na pnoc od Dunaju zamieszkiwane byy przez plemiona Celtw. Ci pierwsi Celtowie wywodzili si z kultury Hallstatt, biorcej sw nazw od wioski Hallstatt, w ktrej odnaleziono wikszo artefaktw. Przybycie Rzymian okoo 200 r. p.n.e. zakoczyo dominacj celtyck w tym regionie, poniewa Rzym szybko podbi miejscowe ludy i przej kontrol. To w tym okresie staroytna osada Vindobona zostaa zdobyta i zamieniona w rzymski obz wojskowy. W miar upywu czasu Vindobona staa si wanym orodkiem handlowym nad Dunajem, by potem sta si stolic Austrii Wiedniem.

Pierwsze granice

1 von 5

CIVILOPEDIA Online: Austria

Sedong Sulejman Teodora Waszyngton Wilhelm Wu Zetian

W 976 r. powstaa Marchia Austriacka, po niemiecku nazywana Ostmark, czyli Marchi Wschodni, obejmujca wikszo terytorium przyszego imperium austriackiego. Marchia, inaczej terytorium graniczne, bya synonimem regionw granicznych redniowiecznej Europy. Marchia Austriacka zostaa powoana przez cesarza rzymskiego narodu niemieckiego Ottona II. Nazwa ta zastpia wszystkie dawne okrelenia tego terenu, w tym Marchi Awarw utworzon przez Karola Wielkiego w VIII w., obejmujc ten sam region. Pniej syn Ottona Otton III nazywa te tereny Ostarrichi.

Hrabiowie Babenberg
Rd Babenbergw, pierwsza dynastia wadcw Marchii Austriackiej, dosza do wadzy na yczenie cesarza rzymskiego narodu niemieckiego Ottona II. W 976 r. Leopold I zosta mianowany margrabi Austrii w nagrod za lojalno wobec Ottona w czasie powstania bawarskiego. Tytu margrabi przyznawano hrabiom rzdzcym redniowiecznymi marchiami penicymi gwnie rol militarn jako bufor gwnej czci imperium. Hrabiowie rodu Babenberg rzdzili Austri przez prawie 300 lat, do czasu pojawienia si najbardziej wpywowej dynastii Austrii rodu Habsburgw.

Rzdy rodu Habsburgw

Dynastia Habsburgw, zaoona w XIII w. przez niemieckiego krla Rudolfa I Habsburga, staa si jednym z najpotniejszych rodw krlewskich Europy. Ostatni z Babenbergw ksi Fryderyk II zmar w 1246 r., co dao Habsburgom okazj do przejcia kontroli nad regionem. Po wybraniu Rudolfa na cesarza rzymskiego narodu niemieckiego zaj on prowincje Austrii i rozpocz walk o sukcesj z Ottokarem II, ksiciem czeskim. Zwycistwo pozwolio Rudolfowi obsadzi na tronie dwch synw Rudolfa II i Alberta I, pierwszych wadcw Austrii z dynastii Habsburgw. Przez kolejnych 600 lat Habsburgowie umacniali swe wpywy i autorytet w Europie. W 1452 r. zdobyli koron cesarza rzymskiego narodu niemieckiego, kiedy to Fryderyk III zosta wybrany przez papiea Mikoaja V. Sukces Fryderyka doprowadzi do jeszcze wikszej ekspansji wadzy Habsburgw, ktrzy a do pocztkw XIX w. kontrolowali Austri i Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego. Podczas swego dugiego panowania Habsburgom udao si zdoby wiele terenw otaczajcych Austri, z ktrych najwaniejsze byy Wgry. Wgry czsto stanowiy przedmiot sporw midzy imperium Habsburgw a Turkami osmaskimi okupujcymi znaczn cz terytorium tego kraju, ale w kocu znalazy si pod pen kontrol Austrii po przegranej przez Turkw bitwie pod Wiedniem w 1683 r. Ostatnia monarchini z dynastii Habsburgw austriackich Maria Teresa, ktra rzdzia Austri w XVIII w., stoczya wojn o sukcesj tu po mierci jej ojca. Jako pierwsza kobieta przewodzca monarchii Habsburgw spotkaa si z pogard Francji i konkurencyjnych Prus, ktre rociy sobie prawa do tronu Austrii, co doprowadzio do wybuchu wojny o sukcesj. Konflikt zakoczy si po 9 latach w 1748 r. Maria Teresa zostaa uznana za wadczyni Austrii, ale za cen oddania Prusom cennego regionu lska. Za rzdw Marii Teresy kraj ustabilizowa si, gwnie dziki prowadzonej przez ni polityce gospodarczej i

2 von 5

CIVILOPEDIA Online: Austria

spoecznej. Zrwnowaenie budetu Austrii poprzez zwikszenie opodatkowania i uregulowania wydatkw umoliwio wzmocnienie osabionej armii austriackiej, a poprawa systemu edukacji i opieki zdrowotnej zapewniy dobrobyt caemu narodowi.

Cesarstwo Austriackie
Wybuch wojen napoleoskich pod koniec XVIII w. doprowadzi do powstania wielu koalicji przeciwstawiajcych si Cesarstwu Francuskiemu Napoleona. Austria przyczya si do pierwszej koalicji przeciwko Napoleonowi w 1793 r. Francja zostaa zaatakowana przez kilka potg europejskich, jednak Francuzom udao si odeprze najedcw. Mimo tego niepowodzenia Austria nadal przeciwstawiaa si Francji i uczestniczya niemal we wszystkich siedmiu koalicjach zawizanych przeciwko Napoleonowi. Niestety, pocztkowe wysiki Austrii prowadziy wycznie do klsk. Cesarz rzymski narodu niemieckiego Franciszek II, pragnc skonsolidowa swoje ziemie w regionie, stworzy w 1804 r. Cesarstwo Austrii i nada sobie tytu cesarza Austrii. Abdykujc z tronu cesarza rzymskiego narodu niemieckiego, Franciszek podpisa w 1805 r. traktat nazwany pokojem preszburskim, rozwizujcy Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, dziki czemu mg oddali roszczenia Napoleona wzgldem ziem niemieckich, wyraane przez Zwizek Reski. Po porace Napoleona w 1813 r. siy zjednoczone przeciwko Francji rozwizay ten zwizek, ktry szybko odrodzi si w postaci Zwizku Niemieckiego. Zwizek Niemiecki by uni krajw niemieckojzycznych, ktrej przewodziy Austria i Prusy. Jednak zgodna wsppraca tych odwiecznych rywali trwaa bardzo krtko. W 1866 r. Prusy i ich najwikszy sojusznik Wochy najechay sporne tereny Holsteinu, co doprowadzio do wybuchu wojny z Austri. Austria wspierana przez wikszo czonkw zwizku stana do walki z silniejsz armi prusk. Po krtkim konflikcie Prusy odniosy zdecydowane zwycistwo i rozwizay Zwizek Niemiecki. W 1848 r. przez Europ przetoczya si rewolucja zwana Wiosn Ludw. Robotnicy z caej Europy zbuntowali si przeciwko rzdzcym monarchom. Idee rewolucyjne nie ominy te Austrii gdy rozniosy si wieci o powstaniu we Francji, poddani Cesarstwa Austriackiego przyczyli si do tego ruchu. Cho rewolucja w Austrii zakoczya si niepowodzeniem, to przyczynia si do powstania Cesarstwa Austro-Wgier, poniewa wgierski nacjonalizm zyska na znaczeniu przy jednoczesnym wzrocie niezadowolenia z austriackich rzdw. W 1867 r. podpisano ugod austriacko-wgiersk, na mocy ktrej cesarz austriacki Franciszek Jzef wynegocjowa utworzenie Cesarstwa Austro-Wgier rzdzonego przez cesarza Austrii, natomiast Wgry otrzymay niezaleny parlament i rzd.

Cesarstwo Austro-Wgier
Unia Austro-Wgier daa Wgrom wiksz niezaleno od Austriakw, a jednoczenie dziki uzyskaniu wikszego poparcia ze strony spoeczestwa Wgier zwikszya stabilno Austrii. Ponadto unia ta wzmocnia Austri, osabion po wojnie z Napoleonem w ubiegym wieku. Wydarzenia prowadzce do I wojny wiatowej, majce swe korzenie w I i II wojnie bakaskiej, wynikay z nieustajcej walki o wpywy na Bakanach pomidzy Austro-Wgrami a Rosj i Serbi. Austro-wgierska okupacja Boni, bdca

3 von 5

CIVILOPEDIA Online: Austria

prb powstrzymania rosyjskiej ekspansji w tym regionie, doprowadzia do nasilenia nacjonalistycznej opozycji na Bakanach, przez co Europa znalaza si na kursie ku wojnie na nieznan dotd skal.

I wojna wiatowa
Do wybuchu I wojny wiatowej w 1914 r. doszo po zamachu na arcyksicia Franciszka Ferdynanda, niedoszego dziedzica tronu Cesarstwa Austro-Wgier. Serbski nacjonalista Gavrilo Princip dokona zabjstwa i pomimo prb dyplomatycznego rozwizania kryzysu Austro-Wgry wypowiedziay Serbii wojn. Po rozpoczciu wojny zacza dziaa skomplikowana sie sojuszy i krajw zwizanych porozumieniami. Do Austro-Wgier walczcych z Rosj doczy ich najbliszy sojusznik Niemcy, a Wielka Brytania wesza do wojny po niemieckiej inwazji na Belgi. Konflikt rozpocz si jako spr Austro-Wgier i Serbii, jednak sie sojuszy wojskowych spowodowaa, e do wojny doczyy wszystkie wiatowe potgi. Po latach dotkliwych klsk Austro-Wgry pogryy si w chaosie, a w 1919 r. podpisano traktat wersalski koczcy I wojn wiatow.

Pierwsza Republika Austrii

Austro-Wgry zostay rozwizane przez zwyciskie siy aliantw w 1919 r., a Austri zreformowano wedug jej dawnych granic i nazwano Austri Niemieck. Traktat z Saint-Germain, podpisany po zakoczeniu I wojny wiatowej, powica Austrii szczegln uwag: zabroniono w nim ewentualnego zjednoczenia Austrii i Niemiec. Jednak powstae pniej nazistowskie Niemcy, pod przywdztwem pochodzcego z Austrii Adolfa Hitlera, nic sobie nie robiy z postanowie tego dawnego traktatu.

Anschluss
W 1938 r. wojska niemieckie weszy do Austrii, aby wczy j do Trzeciej Rzeszy. Mimo oporu austriackich przywdcw, Niemcom udao si stworzy marionetkowy reim i przy duym poparciu spoecznym przyczy Austri. To zjednoczenie Austrii i Niemiec nazywane Anschluss doprowadzio do natychmiastowego rozwizania republiki austriackiej, a terytorium to nazwano Ostmark, czyli Marchi Wschodni.

Nowa Republika
Po przegranej przez Niemcy II wojnie wiatowej alianci okupowali Austri przez ponad dekad, a do podpisania w 1955 r. Deklaracji neutralnoci i Traktatu o pastwie austriackim. Traktat o pastwie austriackim przywrci Austrii status niezalenej republiki, a Deklaracja neutralnoci stwierdzaa, e przez cay czas swego istnienia Austria zawsze zachowa neutralno militarn.

Wspczesna Austria
Od czasu powstania drugiej republiki Austria zachowuje neutralno i staa si kwitnc demokracj. Po odzyskaniu niepodlegoci po II wojnie wiatowej Austria przystpia do Organizacji Narodw Zjednoczonych w 1955 r. jako 70. pastwo czonkowskie. W Wiedniu, stolicy Austrii, mieci si jedno z gwnych przedstawicielstw ONZ, a wedug wskanika rozwoju spoecznego ONZ poziom ycia w Austrii naley do najwyszych na wiecie. W 1995 r. po przeprowadzeniu referendum Austria wesza do Unii Europejskiej, a w 1999 r. przyja wspln walut euro. Austria cile wsppracuje z ONZ i opiera wikszo swej polityki zagranicznej na rozwizywaniu konfliktw i pokojowych stosunkach z caym wiatem.

Ciekawostki

4 von 5

CIVILOPEDIA Online: Austria

Wielki Paac Schnbrunn w Wiedniu, w ktrym niegdy zasiadali wadcy z dynastii Habsburgw, ma ponad 1400 pokoi i jest popularn atrakcj turystyczn. Popularny cukierek, zwany PEZ, zosta stworzony w 1927 r. w Austrii przez Eduarda Haasa III. Nazwa PEZ pochodzi od pierwszej, rodkowej i ostatniej litery niemieckiego sowa oznaczajcego mit pieprzow, Pfefferminz. Wielu najwikszych kompozytorw muzyki klasycznej byo Austriakami, na przykad Wolfgang Amadeusz Mozart, Jzef Haydn i Franciszek Liszt.

The artwork and designs contained on this site were not created by the site owner. All artwork and designs were done by Firaxis and have been exported from their game Civilization V. The site owner does not hold any rights on the art or designs. All content was generated using the game's XML data files.

5 von 5