Ten zbir pitnastu esejw o niesamowitych zbrodniach Kocioa katolickiego powinien sta si lektur obowizkow dla kadego.

Hans Scheibnir, MORGENPOST, Hamburg

Ta kompilacja faktograficzna suy nie tyle uzasadnieniu nowej wizji historii, ile podwaeniu prezentacji wasnych dziejw przez Koci. Przy takim rozumieniu ksiki jej efekt jest szokujcy.
El Independiente, Madryt

We wszystkich esejach, take tych, ktre dotycz wspczesnoci, znajduje potwierdzenie sformuowana przez Nietzschego definicja chrzecijastwa jako sztuki witobliwego okamywania". Dlatego te: czytajmy i wycigajmy wnioski.
Borshenblatt fur den Deutschen buchhandel

Kto jeszcze nie zna tego wielkiego krytyka Kocioa, w opinii Wolfganga Stegmiillera najwybitniejszego w tym stuleciu, ma teraz okazj do zawarcia znajomoci z jego dzieami. W Opus diaboli Karlheinz Deschner przedstawia to, co stanowi podstaw jego krytyki, ogasza fakty, straszne same przez si, ale te uwypuklone zabiegami stylistycznymi domylamy si, e mimo byskotliwoci stylu autorowi nie chodzi o form, lecz o tre, e poruszony temat sprawia mu bl, e drczy go owcza mentalno, ktra pozwala na trwanie tego monstrualnego trupa", tego historycznego potwora".
Henry Gelhausen, Dlatzeburger land, Luksemburg

Tyle przekonujce, ile byskotliwe.

Main-Echo, Ascheffenburg

Karlheinz Deschner napisa na ten temat ponad trzydzieci ksiek, a jego wywody nic trac na ostroci: analiza jest fascynujca, styl byskotliwy, eseje miae, dobitne, wcigajce czytelnika, przy caej swej naukowoci zrozumiale i dla laika, a prcz tego trzymajce w napiciu niczym powie kryminalna.
Gunther Eischer, Muncher Stadt-Zeitung

To najwybitniejszy krytyk Kocioa w tym stuleciu albo diabe we wasnej osobie zalenie od tego, czy jest czytany przez stajcych na ambonie, czy przez ludzi suchajcych kaza. Bezwzgldna, ciga krytyka Kocioa ze strony Deschncra wyrnia si bowiem tym, e pracuje on dla Pana, ale przeciw owym panom, ktrzy w sposb haniebny obchodz si z Jezusem i Maryj, ktrzy naduywaj kocielnych podatkw i teologii moralnej ku wikszej chwale swojej firmy. Nie powoduje nim nienawi, lecz gniew w obliczu nieludzkich dziejw owych sug Boga w imi prawdy bezkompromisowo wystpuje tu autentyczny humanizm. A e Deschner umie pisa porywajco, to przyznaj nawet tacy w tym kraju, ktrzy nie maj swego zdania.
Unicum, Czasopismo studenckie, Bohum

Dr Karlheinz Deschner urodzi si w 1924 r. w Hamburgu. Od zdania matury w 1942 r. do koca wojny suy w wojsku. Po wojnie studiowa prawo, teologi, filozofi, literaturoznawstwo i histori. Uznawany jest za wspczesnego Woltera i najwybitniejszego krytyka Kocioa ostatnich stu lat". Jego pasj jest pisanie, pracuje do ponad stu godzin tygodniowo. W cigu czterdziestu lat odby dwa i p tysica odczytw i spotka si z pmilionow rzesz suchaczy. Ma tysice gorcych zwolennikw i tyle samo fanatycznych wrogw. Oskarony o blasfemi zosta przez sd uniewinniony. Deschner uprawia rne gatunki literackie; jest autorem powieci, pamfletw, aforyzmw, rozpraw krytyczno-literackieh, historycznych, filozoficznych, a przede wszystkim dzie krytykujcych Koci. Powieci Die Nacht steht um mein Haus (Noc spowia mj dom), wydan w 1956 r. wywoa olbrzymie poruszenie, ktre rok pniej, po ukazaniu si pracy polemicznej Kitsch, Konvention und Kunst (Kicz, konwencja i sztuka) przerodzio si w skandal. Od 1958 r. Deschner publikuje swe demaskujce i prowokujce dziea historyczne z zakresu krytyki religii i Kocioa, m.in.: Aber-mals krachte der Hahn (1962), Mit Gott und den Faschisten (1965), Kirche und Faschismus (1968), Kirche und Krieg (1970), Das Kreutz mit der Kirche (1974), Opus Diaboli (1987). Od 1970 r. pracuje nad zakrojonym na wielk skal opus magnum: Kriminalgeschichte des Christentums (Historia kryminalna chrzecijastwa). W 1988 r. za swe racjonalistyczne zaangaowanie i dokonania literackie po Kocppenie, Wollschlagerze, Ruhmkorfie zostaje wyrniony nagrod im. Arno Schmidta, w czerwcu 1993 r. po Walterze Jensie, Dieterze Hildebrandtcie, Gerhardzie Zwerenzu Alternatywn Nagrod im. Buchnera, a w lipcu 1993 r. po Andrieju Sacharowie i Aleksandrze Dubeku jako pierwszy Niemiec otrzymuje International Humanist Award.

KARLHEINZ

DESCHNER

Opus diaboli
PITNACIE BEZKOMPROMISOWYCH ESEJW O PRACY W WINNICY PASKIEJ
Przeoy Norbert Niewiadomski
Tytu oryginau: Opus Diaboli Fiinfzehn unvershnliche Essays uber die Arbeit im Weinberg des Herrn Copyright 1987 by Rowohlt Yerlag GmbH, Reinbek bei Hamburg Copyright for the Polish edition and translation by Agencja Wydawnicza URAEUS, Gdynia 1995 Tumaczenie z jzyka niemieckiego: Norbert Niewiadomski Opracowanie graficzne: MBS studio Maciej Boguszewski Martin Makarewicz Skad komputerowy: Lech Chako Druk i oprawa: dzka Drukarnia Dzieowa S.A. 90-215 d ul. Rewolucji 1905 r. nr 45 Wszelkie prawa zastrzeone. adna cze tej publikacji nie moe by powielana ani rozpowszechniana za pomoc urzdze elektronicznych, mechanicznych, kopiujcych, nagrywajcych i innych bez uprzedniego wyraenia zgody przez waciciela praw. ISBN 83-85732-16-0

Wydawnictwo URAEUS skada serdeczne podzikowanie Panu H. R. Gigerowi za udostpnienie i wyraenie zgody na wykorzystanie w niniejszej ksice Jego obrazu Szatan I"

Powicam Katji, Barbel i Thomasowi (2.2.1959-20.10.1984)

Przedmowa
Ta ksika zawiera pitnacie krytycznych rozpraw o dziejach chrzecijastwa. Niektre z nich ukazay si wczeniej, lecz od wielu lat s niedostpne; niemal codziennie napywaj zapytania o nie. Dziki opublikowanej w wydawnictwie Heyne ksice Kirche des Un-Heils (Koci pozbawienia) pi spord tych szkicw zyskao sobie wiksz poczytno ni inne; nastpna pitka tych, ktre ukazay si dawniej nie bya szerzej znana; pi dalszych wychodzi drukiem po raz pierwszy. Z wyjtkiem wygoszonej w 1969 roku w norymberskiej Meistersingerhalle mowy Ecrasez l'infame..., ktra staa si powodem wytoczonego mi w roku 1971 procesu sdowego, wszystkie rozprawy opracowaem na nowo pod wzgldem formy, to i owo bardzo znacznie poszerzyem, zarwno pewne fragmenty sformuowaem zwilej, jak te usunem wikszo powtrze wiadomie nie wszystkie, nigdy bowiem do przypominania faktw szczeglnie znamiennych. Esej Pierwszy ukon w stron rzecznikw postpu przedstawia pokrtce nadzieje rodowisk katolickich i innych wizane z II soborem watykaskim i w zwizy sposb wprowadza w problematyk niniejszego zbioru. Rozprawa To si nazywa dziejami zbawienia stanowi do obszerne omwienie redniowiecznych wojen prowadzonych przez Koci, dokonanej przeze zagady pogan, polowania na kacerzy", czarownice i ydw, a ponadto przedstawia w konfrontacji z ukazanym rwnolegle przepychem dworu papieskiego wyzysk, jakiego dopuszczano si wobec wiernych: od chrzecijaskich niewolnikw i chopw a po dziewitnastowieczny proletariat przemysowy. Szkic Wypasaj moje owieczki!" omawia fatalne przeobraenie, majcego trzechsetletni tradycj, pacyfizmu najdawniejszego chrzecijastwa w zainicjowane w 313 roku duszpasterstwo polowe, pokrtne argumenty teologw moralistw, zdumiewajc propagand wojenn kleru nawet w czasie pierwszej i drugiej wojny wiatowej oraz postaw duchowiestwa po roku 1945. Seksualizm a chrzecijastwo to rozprawa przedstawiajca dany problem historycznie, od Jezusa i witego Pawa po wspczesno, a jej przedmiotem s: osobliwoci kultu Chrystusa i Maryi w klasztorach mskich i eskich; celibat i jego raco ujemne skutki; budzce oburzenie ponianie kobiet, ktre trwa ju bez maa dwa tysice lat; obraanie uczu maonkw; walka Kocioa z przerywaniem ciy; grzeszny seks" i manipulowanie tym pojciem przez duchownych; aggiomamento wspczesnej teologii moralnej; pesymizm seksualny ostatnich papiey. Ecrasez 1'infame albo O potrzebie wystpienia z Kocioa mowa, ktra sprawia, e stanem przed sdem nakrela skorumpowanie Kocioa (katolickiego), jego umyln nieudolno w sferze socjalnej, ogromne profity, jakie czerpie ze wiatowej produkcji wielkoprzemysowej, a take wypaczanie, pozorowanie i faszowanie zasad wiary oraz, nie rokujcy adnych nadziei na rozwizanie, problem reformy". Esej Dar Konstantyna omawia to historyczne, motywacj i trudne do przecenienia skutki owego najwikszego faszerstwa w dziejach wiata. Polityka papiey w XX wieku unaocznia wspodpowiedzialno Kurii rzymskiej za pierwsz i drug wojn wiatow, zarwno decydujc pomoc Watykanu w umacnianiu reimw faszystowskich we Woszech, w Niemczech i Jugosawii, jak i jego ryzykown polityk powojenn.

Szkic Michael Schmaus jeden z wielu dokumentuje, posugujc si tym przykadem, entuzjastyczne przystosowanie si do reimu jednego z najwybitniejszych teologw Trzeciej Rzeszy, poprzednika Karla Rahnera w Munster i Monachium. Rozprawa Kto ma wadz, ten ma wszystko stanowi odpowied na sformuowan w 1975 roku przez katolickiego historyka Kocioa Georga Denzlera i adresowan do przyjaci i wrogw" Kurii ankiet: 1. Jak ocenia Pan(-i) obecn pozycj papiestwa w Kociele i spoeczestwie? 2. Jak papiestwo powinno w najbliszej przyszoci prezentowa siebie w Kociele i poza nim? Szkic Cikie czasy dla papiey nawizuje w ironicznym tonie do mierci (czyby zamordowanego?) w Watykanie trzydziestodniowego papiea Jana Pawa I. Esej Papie udaje si na miejsce zbrodni konfrontuje pikne sowa Jana Pawa II (Karola Wojtyy) z jego homilii wygaszanych w Ameryce aciskiej z dokonanym przez katolikw krwawym podbojem tego kontynentu. Mordowanie w imieniu Maryi odsania mao znane janusowe oblicze Matki Boskiej", zniszczenia wynike z odgrywania przez ni roli bogini wojny" i z powoywania si na ni w walce z komunizmem. Atak i kontratak. Replika na skarg pewnego sugi Kocioa to esej gruntownie i szczegowo komentujcy lament jednego z niszych duchownych z archidiecezji wiedeskiej po moim udziale w wyemitowanym jesieni 1986 roku przez telewizj austriack programie Klub 2". Wystp solowy Deschnera w bibliotece albo Przeciwko dwojgu ewangelickim oszczercom stanowi odpowied na dwa artykuy, ktre ukazay si przed publicznym czytaniem przeze mnie fragmentw Kryminalnej historii chrzecijastwa w Mar i po nim. Alternatywa dla Boego Narodzenia to moja wypowied w ankiecie przeprowadzonej w 1975 roku przez rozgoni Hessischer Rundfunk. Z przypisw do zamieszczonych w tej ksice esejw zrezygnowaem. Kto zechce, ten znajdzie a nadto wskazwek rdowych i bibliograficznych do wszystkich poruszonych tu tematw (oraz pod dostatkiem materiau faktograficznego) w moich dotychczas wydanych ksikach, a zwaszcza w Abermals krahte der Hahn. Eine kritische Kirchengeschichte (Giinther, 1962, Econ, 1986), Dos Kreuz mit der Kirche. Eine Sexualgeschichte des Christentums (Econ, 1974 i 1987) w przekadzie polskim Marka Zellera Krzy Paski z Kocioem. Seksualizm w historii chrzecijastwa (Uraeus, 1994), Ein Jahrhundert Heilsgeschichte. Die Politik der Papste im Zeitalter der Weltkriege (2 tomy, Kiepenheuer-Witsch, 1982-1983) bd te w majcych si ukaza kolejnych tomach mojej Kriminalgeschichte des Christentums (Rowohlt).

Pierwszy ukon w stron rzecznikw postpu

Poniewa biskup nie chce ju bynajmniej by ekscelencj, ksidz nosi si czasem po cywilnemu, a zakonnica krcej; poniewa Koci uniewinni nareszcie Galileusza i z zimn krwi wykrelony zosta z kalendarza niejeden pomocny wity, i to tylko dlatego, e nigdy nie istnia; poniewa jezuita nie podruje ju ze sztuczn brod, lecz nago wkrada si midzy nudystw albo te mniej ostentacyjnie midzy uczniw witego Marksa; poniewa w Rzymie ojciec wity machinalnie jak pewien pozacany gwiazdkowy anioek woa Pokj, pokj!", nie tylko w okresie Boego Narodzenia urbi et orbi celebrujc pozy, ktre sprawiaj, e mowie stanu bledn z zawici; i

wreszcie poniewa w bazylice witego Piotra superflua non nocent znw pompatycz-nie zagocio zgromadzenie purpuratw i przy tej okazji przecie tyle spraw ruszyo z miejsca", posuno si naprzd", nastpio otwarcie si" na wiat", na pluralizm pogldw", dialog" przeto wanie bodaje nie tylko ci najgupsi sdz, i nasz glob si odmieni, i katolicyzm sta si bardziej liberalny, a jego teologia jest bardziej postpowa... Ale kiedy teolog staje si postpowy, to nie jest ju teologiem! Kiedy katolicyzm si liberalizuje, to nie jest ju katolicyzmem! A gdy chrzecijanin zaczyna myle, i to logicznie, i postpuje zgodnie z takim myleniem, wtedy zawsze wychodzi z niego niechrzecijanin albo i oportunista. Ale nic podobnego co jest teraz inne? I zapytajmy, co by si zmienio, gdyby nawet po wyruszeniu" mimw i statystw nie nastpio od razu wielkie hamowanie, gdyby zgromadzenie witych mw nie skoczyo si pod kadym wzgldem? Czy nie mwiono by ju o boskoci Jezusa? O tajemnicy istnienia w trzech postaciach? O cudzie przemienienia? Czy zniknaby caa bajecz-no dogmatw maryjnych? Ergo owa wspaniaa materia, na ktr zoyy si grubymi nimi szyta sofistyka i objawienia w stanie aski? Albo czy zaprowadzono by prachrzecijaski komunizm i szybko a skutecznie usunito biskupw wojskowych? (Tylko paru pasterzy zamiast caych tych stad?!) Czy nie byoby ju tej odraajcej moralnoci seksualnej? Czy dopuszczono by aborcj? Antykoncepcj? Spkowanie z kad osob, ktra osigna dojrzao pciow i pragnie tego? Czy religia mioci na pewno gosi... mio? Czy raczej nie jest tak, e nadal da ona wstrzemiliwoci poza maestwem i dosy czsto w samym maestwie? Czy Koci nie wzbogaca si wci razem z bogatymi i czyim kosztem? Czy nie chce wci skazywa swych owieczek na rze, skoro tylko domaga si tego jakie pastwo? Zarwno na Zachodzie, jak i na Wschodzie? Czy nie dziaa rka w rk z chilijskimi faszystami? I z komunistami w Polsce, w Zwizku Radzieckim? Czy w Hiszpanii nie s nadal odprawiane msze za Hitlera? Krtko mwic: czy ta religia nie jest taka, jak bya od niepamitnych czasw? Czy na pulchnej twarzy Kocioa nie pojawia si cigle ta sama pobona mina do wyprbowanej zej gry? Czy nie prostytuowano religii ju za ycia Pawa? Czy nie sprzedawano jej od czasw Konstantyna? Czy nie wpychano jej w chwilach dziejowych zawirowa wielkim tego wiata do oa ju to sztywn, majestatyczn, ju to z gitkim, gumowym krgosupem? Bo sam Koci paa dz wadzy? Bo intrygowa, by chciwy, diaboliczny, zarozumiay i bezgranicznie barbarzyski? Czy bezczelnie zagarnita suwerenno nie suya mu bezustannie do ukrywania wasnej niegodziwoci? Czy frazeologia pokojowa nie bya mu w kadej epoce potrzebna na to, by zatuszowa podeganie do wojen? A goszona przeze mio bliniego na to, eby zakamuflowa wyzysk? I czy domaganie si od ludzi ycia cnotliwego nie suyo kreowaniu grzesznikw? Czy dobrzy wyznawcy tej religii nie stanowili zawsze tylko listkw figowych dla tych zych? I czy o polityce Kocioa nie decydowali wrcz gangsterzy? Czy to nie oni byli protagonistami historii? Dziejw zbawiania? Zbawiania i zwycistw? Wielkiego oszustwa? Cigego zabijania i cigej eksploatacji? Jak wida, nie serwuje si tutaj misteriw. Nie ma tu prawie wcale mowy o grzechu pierworodnym i odkupieniu. Niewiele si te mwi o proroctwach i cudach. W adnym miejscu nie unosi si dym kadzida. W adnym miejscu nie ma transcendencji. Zamiast tego skromnie i przeraajco zarazem pojawiaj si fakty oczywicie jedynie dowody za, najstraszliwsze terrores religio-nis. One jedne bowiem mog tu przemwi. I tak jak budujce opowieci o piknie Kocioa katolickiego", o radosnym podaniu do Boga", jak opowiastki w stylu z racem do nieba", jak podnoszce na duchu wywody rozpoczynane pytaniem: Dlaczego w naszym katolickim Kociele jest tak sonecznie i przyjemnie, tak przytulnie i tak ciepo?" (Poniewa tam, przed nami, pali si wiateko, i poniewa piewamy pieni ku chwale Maryi"), jak tego rodzaju opowieci co jest chyba suszne nie zawieraj niczego, co wizaoby si z naszym tematem, tak i przedstawione tu rozprawy jeszcze suszniej *jgie wspominaj o sonecznej, przyjemnej atmosferze Kocioa katolickiego, o dostrzeganiu w nim ciepa, o rozkwicie w nim kiczu. Ludzie znaj to z milionw ksiek, milionw kaza, milionw lekcji religii i rozmw ze spowiednikami a jednak wierz w to coraz mniej. Jeli wic to, co tu zostaje zaprezentowane, jest jednostronne taka sama jest druga strona! I czy nawet nie o wiele bardziej? I to z najgorszych pobudek? Z okropnym dziaaniem praktycznym, z szokujc rol historyczn i bezmiarem niegodziwoci mimo dzielnych sistr zakonnych w

szpitalach, katedry koloskiej, misji dworcowych itd. itp.? Dlaczego bowiem Koci tak bardzo unika publicznej dyskusji? Dlaczego uchyla si od niej rwnie dzisiaj? Albo gdzie pozwala nam, choby na krtko, zmierzy si ze sob, niemale zupenie pokojowo? Czy w wityniach? W szkoach? Na rynku, na placu apelowym w koszarach? Przez radio, na przykad tu po Sowie na niedziel", kiedy to jego przecie sudzy, owi czsto tak bardzo jowialni wrogowie owiecenia, ju z rzadka tylko uywaj sw Chrystus" i chrzecijaski", tak jakby ju sami ich nie znosili, i dopiero pod koniec zdobywaj si poczciwie na may wybieg, ju prawie e wstydliwie zastosowany ostatni fortel, dziki ktremu przy tonie powanym, a ponadto przyjaznym i stanowczym zarazem, z patrzeniem dalekiemu widzowi jakby prosto w oczy niczym zrodzony z popiow feniks ukazuje si deus ex, machina"? Dlaczego to Koci tak si ba i boi konfrontaq'i sdw, dyskusji na oczach ludzi, ktrymi przecie niepodzielnie kierowa, ktrych zawsze sam naucza, wychowywa? Do czego potrzebowa indeksu? Tortur? Cenzury? Palenia ksiek ju od czasw apostow? I potem rwnie masowego palenia ludzi? Dlaczego w nim, jak nigdzie indziej, rozpowszechnione byo cakiem niestrawne starcze bajanie i wrcz fatalne doktrynerstwo? Dlaczego wci panoway nietolerancja, terror i despotyzm? Dlaczego przez dwa tysiclecia nieustannie przechodzono od sw do mordw? Czy znowu nawietlamy zbyt jednostronnie? Ale choby tu nawet bya jednostronno, jest w tym i prawda! I rodzi si zaraz pytanie, czy jeszcze zachoway sw prawdziwo goszone przez Koci dogmaty. Albo raczej: nie ma ju o co pyta! Dlaczego bowiem zawsze kadziono tak wielki nacisk na Credol Czemu to zawsze stawia si wiar ponad wszystkim innym? Czemu propaguje si pokor, gupot, paszczenie si przed krzyem, flectamus genua, sacrificiwn intellectus i to zawsze nader drastycznie, z niebem i piekem w tle, na pierwszym planie i u dou obrazu, z wyczarowywaniem wszelkich aniow i archaniow, a jeszcze czciej oczywicie ksicia ciemnoci oraz jego zastpw i piekielnych mk? Chciaby Pan dotrze do wiary, a nie zna Pan drogi do niej" pisze nawet taki geniusz, jak Pascal. Chciaby Pan uleczy si z niewiary i prosi Pan o lekarstwo: nieche si Pan uczy od tych, co ju byli w takiej sytuacji... Niech Pan zacznie od tego, od czego oni zaczynali, a mianowicie od pokazywania caym swoim zachowaniem (uywajc wody wiconej, zamawiajc msze itd.), i jest Pan czowiekiem wierzcym. W cakowicie naturalny sposb sprawi to, e nawet Pan uwierzy i ogupieje". Uwierzy i ogupie nie takie jest nasze remedium, nasze vademecum, nasza oferta zbawienia. Wprost przeciwnie. Wzywam wszystkich: bdcie sceptyczni! Peni nieufnoci! Nie dowierzajcie mi! Szukajcie s^mi! Ale jednak nie tylko w biskupich postyllach, w Bildpost", u Ratzingera, Rahnera i Kunga! Przeczytajcie chocia kilku spord ich adwersarzy! Czytajcie to, co pisz obie strony! Porwnujcie! A reszta bdzie zaleaa ju wycznie od uczciwoci.

To nazywa si dziejami zbawienia

[...] pragn na sto rnych sposobw powtrzy, e nigdy nie przysuy si Bogu ten, kto wyrzdza zo ludziom. WOLTER Wyznawca nihilizmu i wyznawca chrystianizmu te okrelenia si rymuj, ale ich obu czy wicej... NIETZSCHE [...] jeli si nie nawrcicie, wszyscy podobnie zginiecie. K. 13, 3

Ogldam wanie fotografie: trupy dzieci w chorwackim obozie koncentracyjnym. I oto nadchodzi moja rozszczebiotana crka co opowiada. Patrz na jej pocig, bladaw twarz, w jej jasne, wiele rozumiejce oczy, przenikam j wzrokiem. Nagle, w rodku zdania, ona urywa. Tatusiu...!" mwi. Id dokd z dziemi po obu moich stronach, trzymam je za rce. W pewnej chwili przypomina mi si kto. Gdzie na Wschodzie ten czowiek szed na egzekucj; jego dwoje dzieci obejmowao go, lgno do niego, a on cign je za sob, pki nie oderwano ich wystrzaami od jego ciaa. Gdy pisz te sowa, mj syn chodzi tam i z powrotem wzdu strumyka. Czasem uderza kijem o traw. A za nim klczy na ce, wycignwszy rce do kotka, jego siostrzyczka. Inne dzieci trafiay do Teresina, do Owicimia, do Jasenovca. Inni ojcowie ginli pod Stalingradem, nad Atlantykiem, w Afryce. Moi towarzysze broni umierali bezdzietnie. Sami byli jeszcze dziemi. W taki marcowy dzie jak ten zasapani szlimy po jakiej ce pod Wrocawiem. Byo to po poudniu, wiecio soce, czuo si ju wiosn. A tamci strzelali do nas jak na polowaniu... Klczaem przy nim chwil. Lea na wznak, jego wosy byy jasne, z jego brzucha wydobyway si wntrznoci. Mia siedemnacie lat. Uporczywie wpatrywa si swymi niebieskimi oczami w niebo, w to wiosenne niebo, wci wyjkujc: Mamo, mamo"... Tak umieray miliony ludzi. Na tej wojnie. Tej ostatniej. Jak daleko signiemy pamici: pazerno, przemoc, cig katastrof. Odwieczne bankructwo. Historia. Sporadycznie pojawiay si postacie wietlane. Budda, oko wiata, wiato niezrwnane. Chrystus, ten, ktry widzia wszystko, soce sprawiedliwoci, wiato prawdziwe. Oni zabraniali zabijania, chcieli, by zo przezwyciano dobrem. Chwalili ludzi nastawionych pokojowo. Gosili mio bliniego i mio wroga. Znajdowali uczniw, cae gminy. Przez ptora tysiclecia chrzecijastwo ksztatowao Europejczykw, pokolenie za pokoleniem, rzdzcych i rzdzonych, kapanw i ludzi wieckich, nauczycieli i uczniw. Chrzecijastwo przenikao wszdzie, wszystko determinowao, miao wpyw na ycie prywatne, publiczne, na rodzin, maestwo, mio, ksztacenie, gospodark, prawodawstwo i pastwo. A jednak jeszcze w XX wieku chrzecijaskie narody toczyy najwiksze w dziejach wojny, w ktrych zgino wicej ludzi ni kiedykolwiek przedtem. Jak to byo moliwe? Jak te narody osigay dojrzao? Jak wychowywano owych ludzi? Jak rzdzono nimi? Najlepszej odpowiedzi na te pytania udziela przeszo Kocioa. Koci bowiem wpywa duej i przemoniej na mieszkacw Europy, duej determinowa ich losy ni wszelkie krlestwa, dynastie, ustroje spoeczne, a by to wpyw pod kadym wzgldem wysoce negatywny, tak te oceniany zgodnie czego nie naleaoby lekceway przez mylicieli cakowicie odmiennych od siebie: Goethego, Nietzschego, Marksa, Kierkegaarda, gdy tymczasem historycy, z nielicznymi wyjtkami, nadal go nie dostrzegaj, a w najlepszym razie w wpyw bagatelizuj. A przecie wanie to jest istotne. Niech wykae to zaprezentowana tu zwiza prehistoria dwudziestowiecznego barbarzystwa: jedynie zarysowana i by moe jednostronna, ale w tym tylko, e dalej bdzie wci mowa o regule, nie za o wyjtkach, nawietlam bowiem wycznie decydujce, przesdzajce o orientacjach politycznych oddziaywanie miarodajnego chrzecijastwa reprezentowanego przez Koci powszechny, a ignoranci, pochlebcy, najrozmaitsi piewcy religijnej idylli zechc je pewno podda w wtpliwo. Dla najdawniejszych chrzecijan suba frontowa bya nie do pomylenia. Nigdzie w ich pimiennictwie z pierwszych stuleci nie ma zgody na to, co wicej, wszyscy Ojcowie Kocioa zakazywali zabijania w obronie koniecznej i oto w 313 roku cesarz Kon-stantyn obdarzy chrzecijan pen swobod praktyk religijnych, po czym w 314 roku uchwalono ekskomunik dla dezerterw. Kto porzuca bro, naraa si na wykluczenie z Kocioa. Przedtem wykluczano tych, ktrzy broni nie porzucali. Dawnych pacyfistw zastpili wic kapelani polowi, a zabijanych chrzecijan uchylajcych si od udziau w wojnie zabijajcy chrzecijascy wojownicy. Sprzyjajcy armii Koci wykreli spiesznie wszystkich onierzy-mczennikw ze swych kalendarzy i odtd wspiera wadcw dopuszczajcych si masowych mordw, a nawet niebawem sam ich zacz do takich mordw nakania i czyni to po dzi dzie. Papie Stefan II, w worku pokutnym i z gow posypan popioem, wyebra od krla

Frankw Pepina wojn przeciw Longo-bardom, z ktrymi Frankowie yli przedtem w najlepszej zgodzie. Gigantyczne klerykalne faszerstwo (wyznane po jedenastu wiekach) oraz dwie krwawe kampanie doprowadzaj do zaoenia Pastwa Kocielnego, ktre byo uznawane i powikszane przez kolejnych wadcw frankijskich i saskich. Ale i papiee zaczli niezadugo pokazywa si w hemach, zbrojach, z mieczami. Mieli wasne wojska ldowe, marynark wojenn, fabryk broni. Walczyli o kade hrabstwo, kady zamek, kad twierdz. Zagrabiali cae ksistwa. Wszdzie werbowali odakw i dokonywali rzezi na wasnych ziomkach. Leon IX zignorowa w 1053 roku uchway pokojowe z Cluny, zignorowa wydany przez siebie zakaz suby wojskowej duchownych, zignorowa obiecan mu przez chrzecijaskich Normanw przysig na wierno oraz wasalne uzalenienie i rozpocz wojn przeciw nim. Kluniacki teolog Hildebrand wezwa jako Grzegorz VII (ulubiona dewiza: Niech bdzie przeklty ten, kto nie chce miecza umacza we krwi!") cay wiat do stworzenia armii, ktr chcia poprowadzi w roli wodza i biskupa". Grzegorz IX zwrci si zbrojnie przeciwko powracajcemu jako zwycizca z krucjaty cesarzowi Fryderykowi II. Urban VI, ktry midzy innymi rkoma byego pirata mianowanego generaem zakonu joannitw nakaza zamordowanie po straszliwych torturach biskupa Akwilei oraz egzekucj piciu kardynaw, wzi ze swymi odakami udzia w sycylijskiej wojnie sukcesyjnej. Pius V i Sykstus V stoczyli wielkie bitwy morskie: pierwszy pod Le-panto przeciw Turkom, drugi na kanale La Manche przeciwko Anglikom. Juliusz II (dewiza; Jeli nie pomog klucze Piotrowe, to niechaj pomoe jego miecz!") prowadzi wojny niemale w kadym roku swojego pontyfikatu, i to tak skutecznie, e cesarz Maksymilian rozwaa, czy nie zosta papieem. Pawe IV wyzna w poowie XVI wieku, e ma rce po okie umarzane we krwi", by jednak takim moralist, i kaza zamalowa nieprzyzwoite" fragmenty Sdu ostatecznego Michaa Anioa. Jeszcze nieco ponad sto lat temu Pius IX werbowa onierzy. I jeszcze przed czterdziestoma, trzydziestoma laty mogliby papiee powtrzy sowa Pawa IV, majc wicej podstaw po temu chocia i oni bardzo dbali o moralno; na przykad Pius XII, ktry w wystosowanym pod koniec 1939 roku licie do hierarchii kocielnej USA dopatrzy si przyczyny dzisiejszych nieszcz" bynajmniej nie w faszyzmie, ktry wanie pogry wiat w najwikszej wojnie w dziejach ludzkoci, lecz midzy innymi w krtkich spdnicach pa. Nie jest to kuriozalny epizod historii Kocioa, raczej fakt wiadczcy o istniejcej rwnie dzisiaj moralnoci jeli nie bra pod uwag owych stuleci, w ktrych niejeden klasztor eski by czciej odwiedzany ni burdele, a wszyscy duchowni od szczytw hierarchii po wiejskiego proboszcza mieli konkubiny. Co za czynili papiee, to powtarzali biskupi, opaci. Byli oni synami, brami, kuzynami wieckich przedstawicieli szlachty, nie mniej pazernymi i dnymi wadzy ni ta ostatnia, zapewne te rwnie znienawidzonymi, o czym wiadcz czste w redniowieczu morderstwa spotykajce biskupw i opatw, wojny przeciw klechom i polowania na nich, a take niezliczone dokumenty literackie. W dawnym pastwie niemieckim duchowni bywali ministrami, podskarbimi, dowdcami krlewskich wojsk. Za czasw cesarza Ottona II Koci wystawi dwukrotnie wicej rycerzy ni wszyscy ksita wieccy. I na Pomocy, i na Poudniu kardynaowie i biskupi dowodzili caymi armiami. Niektrzy wysi duchowni dokonywali wasnorcznie krwawej zemsty. Nie byo te takiej diecezji, w ktrej choby jeden z biskupw nie toczyby dugoletniej wojny lokalnej. Czsto nie oszczdzali ani kobiet, ani dziewczt, zabijali starcw i dzieci, czasami nawet rka w rk z kacerzami", jak w wypadku arcybiskupa Kolonii Dietricha von Moers. Wykuwali wrogom oczy, tak jak to uczyni w 1368 roku opat klasztoru w Reichenau z kadym obywatelem Konstancji, ktry wpad mu w rce. Posyali na tamten wiat wszystkich jecw, jak tego w 1379 roku dopuci si biskup Osnabriick Die-trich. Zmuszali powstacw do bagania na klczkach o lito, a potem jednak kazali ich masowo zabija, tak jak to uczyni w roku 1415 biskup Liege, Johann von Wittelsbach. Z kleszym stanem bywao tak, i gdy syszano o czym zym czy o jakiej wojnie i pytano, kto by owo sprawi, to pokazywao si, e biskup, klecha". Biskupi sprzymierzali si z krlami przeciw ksitom, walczyli u boku ksit przeciw krlom, u boku papiea przeciwko cesarzowi, u boku cesarza przeciw papieowi, po stronie jednego papiea przeciwko innemu (a sto siedemdziesit jeden lat), po stronie duchownych duszpasterzy przeciw duchownym z zakonw, ale i przeciw innym duszpasterzom biskup Die-trich z Osnabriick przeciw biskupowi Gerardowi z Minden; biskup Eryk z Osnabriick przeciw biskupowi Henrykowi z Munster itd. na polu bitwy, na ulicy, we wntrzu wityni, sztyletem, trucizn, na wszelkie

sposoby. Przez cae wieki kler propagowa te wit wojn, do ktrej Urban II jeszcze w roku 1095 waciwie rzecz oceniajc nakania zbjcw. Papie zapewnia odpuszczenie grzechw, obfity up, krain mlekiem i miodem pync i krzycza: To nakazuje Chrystus!" I wyruszyli z krzyami na odzieniu i na sztandarach. Ju nad Renem i nad Dunajem wymordowali tysice ydw. Potem dopuszczali si gwatw i mordw na chrzecijaskich Wgrach. Podczas zwyciskiego ataku na Jerozolim latem 1099 roku w pitek, w godzinie ukrzyowania, o czym donosz urzeczeni tym kronikarze zmasakrowali blisko siedemdziesit tysicy Sa-racenw... Zabijali, bo, jak pisze arcybiskup Wilhelm z Tyru, postanowili grabi zawsze i wszdzie, kadego mieszkaca miasta". Ociekali krwi i u wejcia do kadego oczyszczonego" domu wieszali, na znak przejcia na wasno, swoje tarcze jest to jedno z najstarszych wiadectw uywania tarcz herbowych jako dowodw tosamoci. W wityni urzdzili tak jatk, e jak pisze ksidz Rajmund z Agiles za spraw cudownego, sprawiedliwego zrzdzenia boego a po kolana, a nawet a po koskie sioda, nurzali si we krwi". A nastpnie, co odnotowa autor Gsta Francorum, wiadek naoczny, szczliwi, z radoci ronic zy, poszli nasi odda cze grobowi Zbawiciela". aden artysta kabaretowy nie potrafiby lepiej sparodiowa tego chrzecijastwa. Tabula rasa! Wojna totalna. Ich idea od redniowiecza po faszystowskie krucjaty w Abisynii, Hiszpanii, Chorwacji, Rosji. A po masowe mordowanie w Wietnamie z udziaem kardynaa Spellmana. A po moralno-teologiczne placet cieszcego si zaufaniem Pacellego jezuity Gundlacha dla masowej zagady poprzez wojn atomow. A po odwag" jezuity Hirschmanna przyzwolenia na ofiar zbroje atomowych w obecnej sytuacji, mimo perspektywy utraty ycia przez miliony ludzi", co wedug niego jest bliskie postawy witego Franciszka" oraz ducha teologii krzya". A po ksik Die sittliche Ordnung der Ylkergemeinschaft (ad moralny spoecznoci midzynarodowej), w ktrej spora grupa teologw katolickich pochwala stworzenie zapasu broni jdrowej" i bagatelizuje masow mier niewinnych ofiar jako dopuszczalne dziaanie uboczne", co wedug nuncjusza apostolskiego, arcybiskupa Muencha, ktry okazywa ju sw sympati hitlerowcom, stanowi odpowied zgodn z zaleceniami ojca witego".
Wyznawca nihilizmu i wyznawca chrystianizmu te okrelenia si rymuj, ale ich obu czy wicej [...]".

Krucjaty stay si wkrtce dla wiata katolickiego jedn wielk klsk. Cae armie znikay niemale bez ladu, znikno nawet pidziesit tysicy dzieci; potem ju tylko Hitler posya dzieci na wojn. Umocni si natomiast islam i to by najtrwalszy efekt wypraw krzyowych. Muzumanie bywali zreszt nierzadko skorzy do rokowa i kompromisw. Po odzyskaniu przez nich w roku 1187 Jerozolimy nawet chrzecijascy kronikarze przyznawali, e sutan Saladyn okaza si wspaniaomylny, ludzki. Islamska obyczajno zrobia zreszt niebawem pozytywniejsze wraenie na wielu krzyowcach ni obyczaje ich wasnych dowdcw. Ale papiee nie ustawali w nakanianiu do nowych krucjat. Bya to myl przewodnia caej ich polityki zewntrznej, nie tylko" w XII i XIII wieku, lecz a po schyek redniowiecza. Eugeniusz III, Innocenty III, Grzegorz IX, Klemens VI, Urban V, Klemens VII ktry podczas wyprawy krzyowej do Tunisu ju wyprbowa proch strzelecki, co stanowi jeden z najwczeniejszych wypadkw uycia go w dziejach wiata oraz Benedykt XIII, Bonifacy IX i Eugeniusz IV niezmordowanie propagowali wit wojn, w ktrej jak wiadomo coraz bardziej liczyy si aspekty polityczne, militarne, gospodarcze; wysze stadium piractwa mwi Nietzsche i nic wicej"! Jeszcze pod koniec XV wieku Pius II da od wszystkich europejskich monarchw powszechnej krucjaty. A przekonanie Piusa, i pastwa trwaj dziki broni, nie dziki prawom", podzielaa bez wtpienia wikszo papiey, ktrzy przecie zawsze pozwalali na to, eby wierni wykrwawiali si wanie dla dobra pastw, choby istniay tam okrutne, zbrodnicze reimy. Podczas gdy wierni gin jako ofiary coraz straszliwszych rzezi, papiee pozostaj przy yciu. To nazywa si dziejami zbawienia! Ach, jakie to wspaniae przykady niezomnej wiernoci wobec monarchw, ktre nie mogy nie wynikn z przestrzegania witych zasad religii chrzecijaskiej". Tak zachwyca si Grzegorz XVI, wanie ten, ktry wyraziwszy to, co ojcom witym ley na sercach od 1789 roku gani wolno sumienia jako szalestwo", jako zaraliwy bd", ktry zjadliwie wypowiada si przeciw wolnoci handlu ksikami, zasugujcej na cige potpianie i odraz", ktry jeszcze w wydanym w 1936 roku Indeksie ksig zakazanych uzalenia czytanie Biblii w jzykach narodowych od zgody rzymskiej inkwizycji. To rozporzdzenie odwoa definitywnie dopiero Leon XIII w 1897

roku. Duchowiestwo pisze Schiller (dla chrzecijastwa, tego szalestwa, ktre skorumpowao wiat", majcy rwnie mao es-tymy, jak Goethe, ktremu nauki Chrystusowe" nie wydaway si nigdzie bardziej poniewierane ni w Kociele chrzecijaskim", ktremu protestantyzm jawi si jako stek bredni", a katolicyzm przypomina teatr, karnawa, hokus-pokus") byo od niepamitnych czasw podpor wadzy krlewskiej i musiao ni by. Zote czasy duchowiestwa i krlw przypaday zawsze na czas zniewolenia umysw i duchowni, i monarchowie zbierali niwo gupoty i nonsensu". Przed Stalinem i Hitlerem nikt w Europie nie gardzi tak bezwstydnie ludzkim yciem, nie pomiata nim tak, jak czyni to chrzecijaski Koci, powoujc si wrcz, co jest szczytem cynicznej przewrotnoci, na wol bo". wiadczy o tym take rozprawienie si z pogastwem. Pocztkowo odnoszono si wprawdzie do pogan, jako do znikomej mniejszoci, z wyran rezerw, czasem tylko polemizowano z nimi, a co wicej: z anielsk sodycz w gosie opowiadano si za wolnoci religijn. Ale poczucie wikszej siy kae na przeomie II i III wieku dziaa bardziej stanowczo, atakowa ca moc wasnych sw. Deprecjonuje si, cho bynajmniej nie jednomylnie, tradycyjn kultur, filozofi, z ktrej czerpie si korzy, jeszcze gwatowniej atakuje si widowiska i oczywicie najokrutniej szydzi si z pogaskiej religii, z kultu dla kosmosu, z deifikacji wody, ognia, gleby, nie mwic o uznawaniu zwierzt za wite. I ledwo si przeom dokona komentuje to teolog von Campenhausen dawna kocielna ideologia mczestwa i przeladowania znikna bez ladu, przemieniajc si prawie e we wasne przeciwiestwo". Ju za czasw pierwszego chrzecijaskiego cesarza proklamowana w 313 roku koegzystencja i stanowica zasad wolno wyznania ustpuj miejsca uciskowi. Ju i Konstantyn zabrania stawia nowe posgi bstw, zabrania kultu dla istniejcych, radzenia si wyroczni oraz wszelkich naboestw pogaskich. Ju Konstantyn kae zamyka, ograbia, demolowa, burzy witynie, na przykad sanktuarium Eskulapa w Egeis, wityni Afrodyty na Golgocie, Afak w Libanie, Heliopolis. Jego syn, arianin Konstancjusz przeciwstawia si jeszcze radykalniej zabobonowi", bezsensowi ofiar". Jest pierwszym z cesarzy chrzecijaskich, ktry wyznacza kar mierci za uprawianie pogaskiego kultu i zarzdza konfiskat mienia skazanych. Dochodzi ju wwczas do atakw na witynie, tortur, terroru sdowniczego. A katolicki cesarz Teodozjusz I zwalcza pogastwo nie tylko mnstwem surowych przepisw prawnych, lecz i prowadzon zaciekle wojn. Krtko mwic, ju w IV, a jeszcze wyraniej w V wieku, Koci idzie ku triumfowi krzya po zgliszczach i trupach. W Aleksandrii ariaski biskup-autokrata Jerzy nakazuje atak na wityni Mitrasa, obrazoburstwo, pldrowanie sanktuariw. Jego nastpca, katolicki patriarcha Teofil wasnorcznie niszczy toporem synny posg Serapisa i poleca, by w ssiednim orodku handlu, miecie Kanopos, zrwnano wszystkie witynie z ziemi. Jego z kolei bratanek i nastpca, Ojciec Kocioa wity Cyryl, wielki adorator Maryi, ktry uciekajc si do przekupywania ogromnymi sumami, przeforsowuje dogmat o Bogurodzicy, poleca w 415 roku napad na znan i czczon w caym wczesnym wiecie kobiet-filozofa Hypati, zakoczony sprowadzeniem jej do jednego z kociow, rozebraniem do naga i dosownie rozerwaniem na strzpy kawakami szka. Wyznawcw dawnej wiary zwalcza te fanatycznie patriarcha Jan Chryzostom, inny Ojciec Kocioa. W budzcych podziw mowach, dziki ktrym stanie si patronem kaznodziejw, nie tylko Izy pogan, lecz rwnie nakania do zburzenia wielu fenickich wity. Szczeglnie w prowinq'ach wschodnich, gdzie chrzecijanie byli pocztkowo najliczniejsi, ju pod koniec IV wieku niszczono coraz wicej wity, a podjudzane tumy nierzadko masakroway pogan. Nieomal zawsze dziao si to pod przewodem biskupw czy opatw, przy czym najaktywniejsi byli mnisi, wiskie czarne habity", jak nazywali ich Grecy, wygldali bowiem jak ludzie, lecz yli jak winie. Atakuj oni witynie twierdzi Libaniusz w napisanej w 389 roku, adresowanej do cesarza rozprawie Pro templis obadowani drewnem albo uzbrojeni w kamienie i miecze, czasem nawet bez tego, tylko z si rk i ng. Potem, tak jakby chodzio o dobro bezpaskie, zrywaj dachy, burz mury, roztrzaskuj wizerunki bstw, rozbijaj otarze. Kapanom pozostaje tylko wybr midzy milczeniem a mierci. Po zniszczeniu pierwszej wityni spiesz ku drugiej i trzeciej, i gromadz upy, drwic z prawa".

Jednym z najgorzej osawionych niszczycieli wity by Sze-nute (= syn Boga), przeor Biaego Klasztoru" w Tebaidzie, klasztoru msko-eskiego, mieszczcego w pewnych okresach bez maa dwa tysice dwustu braci oraz tysic osiemset sistr zakonnych. Jako wielki opat", prorok", aposto" nie cofa si ani przed oszustwem, ani przed wasnorcznym zabijaniem, morderstwami. Na czele wystarczajco wygodzonych hord wdziera si do wity, rabowa, dewastowa i wyrzuca obrazy bokw" do Nilu. Wszystko, co cenne, co nadawao si do spienienia, zabiera ze sob. Zdarzao si tak byo w Achminie e ograbia cae miasto, po czym je podpala, a mieszkacw okrutnie masakrowa. Nie ustawano w wymuszaniu okupw za ocalenie wity od podpalenia, w przemienianiu ich w witynie chrzecijaskie, niszczono unikatowe dziea sztuki, urzdzano szydercze procesje, pogaskich kapanw spotykaa mier i wreszcie w VI wieku wszyscy poganie zostali uznani za ludzi bez majtku i bez praw, iby jak gosi dekret chrzecijaskiego cesarza ograbieni z mienia, popadli w ndz". Ale dwudziestowieczny katolicki teolog Jean Danielou stwierdza: Koci zawsze podkrela swj szacunek dla wartoci religijnych wiata pogaskiego". W rzeczywistoci aden kocielny autorytet nie wystpi przeciw owej eksterminacji. Przeciwnie: zachcano do niej, z pozorn dbaoci o interes pastwa apelowano do wadcw: Najwitsi cesarze, zabierajcie, zabierajcie bez skrupuw witynne ozdoby" judzi ju okoo roku 347 Ojciec Kocioa Firmicus Mater-nus. Niechaj ogie mennicy albo pomie pieca hutniczego roztopi posgi owych bokw, obrcie wszystkie dary wotywne na swj poytek i przejmijcie je na wasno. Po zniszczeniu wity zostaniecie przez Boga wywyszeni". Ten sycylijski renegat spord senatorw zaleca chrzecijaskim monarchom najsurowsze prawa", stosowanie ognia i elaza", przeladowanie na wszelkie sposoby", iby nie zachowaa si nawet najmniejsza cz tego diabelskiego nasienia [...], by nie zachowa si aden lad po owym pogaskim plemieniu". I Augustyn by wrd tych doctores Ecclesiae, ktrzy wystpowali przeciw poganom przeciwstawia si najrozmaitszym monstrualnym bokom", blunierczym kultom", bawochwalczemu motochowi", mwi o zarazie" i zbrodni". Zapala si, szydzi, wci na nowo podsyca furi niszczycieli, w swoim magnum opus pod tytuem O pastwie boym przedstawia polite-izm jako przyczyn wszystkich okropnoci, wszystkich mala, bella, discordiae w dziejach Rzymu, nie cofa si nawet przed wiadomym przeinaczaniem, mwic o poganach, pozwala sobie wrcz na stosowanie wszelkich rodkw" a po faszowanie cytatw" (Andresen). Owe pogromy przebiegay wic nieporwnywalnie bardziej krwawo i okrutniej ni jakiekolwiek wczeniejsze przeladowania chrzecijan. Tabula rasa! Totalna czystka", Usunicie wszystkich elementw szkodzcych spoeczestwu. To, co nie jest zgodnie z prawd czy z norm obyczajow poucza jeszcze w 1954 roku papie Pius XII nie ma prawa istnie". Dlatego te likwidacja pogastwa temu Kocioowi nie wystarczya. Chrzecijanie zawsze zwalczali si nawzajem, lyli jedni drugich, oczerniali, ju Pawe nazywa czonkw gminy pierwotnej psami", kalekami", okrela ich jako kamliwych apostow", Piotr za w // Licie nazwa chrzecijaskich innowiercw nierozumnymi zwierztami, ktre z natury stworzone s tylko do tego, by je chwyta i pozbywa si ich; zreszt ju za czasw Kon-stantyna zwracano si przeciw niekatolikom. Zakazywano im naboestw, niszczono pimiennictwo, grabiono kocioy, rabowano mienie i skazywano ich na banicj. Ju w 385 roku w Trewirze katoliccy biskupi polecili po raz pierwszy ci innych chrzecijan z powodw wyznaniowych. Od Augustyna, prekursora owcw kacerzy, wiedzie prosta linia ku inkwizycji, ta za ju w epoce Karolingw zainicjowaa tworzenie specjalnych sdw biskupich i stopniowo doprowadzia do przeladowania sekt, z premedytacj rozptaa terror, ktry w cigu nastpnych stuleci pozbawi ycia niezliczone masy ludzi i ktry odnowi si w czasach faszystowskich, kiedy to nawet uczniowie Franciszka z Asyu stali si ludobjcami, prowodyrami strasznych pogromw, komendantami obozw koncentracyjnych. Kulminacj zbrodni inkwizycji byo wycinanie jzykw, duszenie, palenie na stosie, uprawomocnione najpierw w 1194 roku w Hiszpanii, a nastpnie we Woszech, Niemczech, Francji i wreszcie take w Anglii. W bulli^d actripanda z 1252 roku papie Innocenty IV przyrwna wszystkich chrzecijan niekatolikw do zbjcw i zobowiza wadcw do tego, by winnych heretykw zabijano w cigu piciu dni. Dominikanie, uczniowie Tomasza z Akwinu, oficjalnego filozofa tego Kocioa, ktry sam domaga si wykluczenia ludzi dotknitych zaraz" ze

spoeczestwa, zaczli tresowa psy do polowa na kacerzy i przez p tysiclecia przewodzili inkwizycji. I oto zaczy si tortury, oblewanie wod wicon, ukadanie na specjalnych awach, sadzanie na hutawce, na rozarzonych wglach, zakadanie butw hiszpaskich. Robiono znak krzya i robiono miazg z ludzi. Gdy zbiera si trybuna, odwoywa si do Ducha witego, po czym zezwala na wszelkie oszustwa. Dla dobra sprawy skomentowa zbir zezna przez szesnacie dni coraz okrutniej torturowanego Savonaroli jeden z jego sdziw to i owo pominito, to i owo dodano". Podobnie faszowano protokoy zezna wiadkw obrony. Kady katolik by zobowizany skadan przez siebie przysig do przeladowania heretykw i musia t przysig powtarza co dwa lata, rodzice musieli denuncjowa dzieci, te za swoich rodzicw, mowie denuncjowali ony, a te ostatnie swoich mw. Tak rozpoczy si donosicielstwo, dziaalno konfidentw, szpiegowanie i zastraszanie, co pniej bardzo rozwiny nowoczesne pastwa policyjne, tak rozpoczo si na wielk skal wymuszanie pozornej ulegoci i zarazem owo niepowtarzalne, ohydne poczenie strusiej polityki z obud, charakterystyczne odtd dla mentalnoci narodw chrzecijaskich. Jake tolerancyjne byy w porwnaniu z nimi kulty pogaskie! Jake wspaniaomylni bywali czsto sami Rzymianie wobec chrzecijan, ktrym po dzi dzie zdarza si w groteskowy sposb wyolbrzymia zacieko doznanych przeladowa. Reskrypt Trajana z roku 112, ktry przesdza o stosunku do chrzecijan przez nastpnych sto kilkadziesit lat, nie zezwala na ledzenie ich ani te na anonimowe donosy. Albowiem byby to zy przykad, niegodny naszej epoki". Nie chc dekretuje pniej cesarz Hadrian by drczono niewinnych, i trzeba uniemoliwi oszczercom bezkarne uprawianie ich haniebnego procederu". A tysic lat pniej: jaki postp w obyczajowoci czasw chrzecijaskich! Przy tropieniu kacerzy" dopuszczalne jest wszelkie oszustwo. Ludzie s wszdzie podjudzani do polowa na heretykw, otwarcie zaszczepia si okruciestwo. Duo paci si za miejsca w oknach z widokiem na stos, a wiernym, ktrzy zgromadz drewno, zapewnia si odpust zupeny. Urzdzane s imponujce autodafe, stanowice okazje do masowego mordowania ludzi czasem na oczach dwustu tysicy widzw. Na ostatni drog zakada si skazanym nawet czapki bazeskie, przytyka im si do ciaa rozarzone obcgi, niekiedy ucina si im praw rk, a potem sycha piew, podczas gdy ofiary zalenie od kierunku wiatru ju to si dusz, ju to z wolna si pal: Chwalimy Ci, wielki Boe". Budujcy przykad spoecznej doskonaoci" tak chwali jeszcze w 1853 roku inkwizycj wydawane przez jezuitw watykaskie czasopismo. aden artysta kabaretowy nie potrafiby lepiej sparodiowa chrzecijastwa. Zdarzao si, e umierajce kobiety zabierano w kach na miejsce egzekucji i tam wrzucano je w ogie. Sam wielki inkwizytor Toruemada osobicie posa w Hiszpanii dziesi tysicy dwiecie dwadziecia osb na stos oraz dziewidziesit siedem tysicy trzysta siedemdziesit jeden osb na galery. I jeszcze w poowie XX wieku chrzecijanie torturuj we frankistowskiej Hiszpanii, w Korei, Algierii, Grecji, Wietnamie i w wizieniach Republiki Federalnej Niemiec. W hitlerowskich Niemczech zostaje przywrcona straszliwa kara odpowiedzialnoci rodzinnej papie Grzegorz IX ekskomunikowa a do sidmego pokolenia, a papie Urban II nie uwaa za morderstwo zabicia osoby ekskomunikowanej, gwoli przysuenia si Kocioowi naszej matce". Nie wszystkich heretykw palono. Skruszonym okazywano ask. Bito ich w niedziele podczas mszy, raz w miesicu w kadym domu, gdzie spotykali si z podobnymi sobie, oraz w czasie procesji, na kadej stacji. Czasem pdzono ich te nago po ulicach, po czym byli biczowani przy otarzach i nawet legaci papiescy nie uwaali udziau w tym za uwaczajcy im. Inni skruszeni trafiali pod mur". Skazywano ich na murus largus, dosy agodne ograniczenie wolnoci, albo na murus strictus, co oznaczao doywotnie przykucie rk i ng do ciany pozbawionej okien celi, zgodnie z nakazem papiea, jak najmniejszej i jak najciemniejszej, a wic kar nie stosowan nawet za Hitlera. Jeszcze straszniejszy by murus strictissimus, o ktrym protokoy inkwizycji jednak milcz. Znani nam s katolicy, ktrzy w XIII wieku zawiadczali swoj prawowierno nastpujc przysig: Nie jestem kace-rzem, bo mam on i pi z ni, mam dzieci i jem miso, kami, przeklinam i jestem wierzcym chrzecijaninem, tak mi dopom Bg!" Zmarych, ktrych herezja" wychodzia na jaw dopiero po ich mierci, trzeba byo ekshumowa i traktowa tak, jak gdyby jeszcze yli. Niesawnym wczesnym przykadem na to jest po-

stpowanie z papieem Formozusem. Stefan VI kaza go w 897 roku wykopa, wyda na wyrok i pozbawi go dwch palcw prawej rki. Sergiusz III zarzdzi w 905 roku ponown ekshumacj zwok Formozusa, poleci przyodzia je w szaty papieskie, posadzi na tronie, po czym skazawszy go jeszcze raz kaza odrba mu kolejne trzy palce oraz gow. Gdy zadgano Zwingliego, zosta powiartowany i spalony, a dla zbezczeszczenia jego prochw dorzucono do ognia wiskie ajno, pod stosem Husa umieszczono natomiast potajemnie zgniego mua, eby zademonstrowa ludowi odr diaba. Ale sporadyczne akcje przeciw kacerzom" nie zadowalay papiey. Pogryli oni ca Europ w wojnie. Na poudnie i na pnoc wysyali krucjaty. To, co nie byo katolickie, musiao znikn, i tak samo dziao si jeszcze w XX wieku w klerykalno-fa-szystowskiej Hiszpanii oraz w Chorwacji. Pierwsza krucjata przeciwko chrzecijanom odbywaa si od 1209 roku i dotkna albigensw, zaka i hab rodu ludzkiego", jak pisa jeszcze w XIX wieku papie Grzegorz XVI, albigensw, ktrzy ewidentnie i w takiej mierze nawizywali do pierwotnego chrzecijastwa, e nawet doktor Kocioa Bernard z Clairvaux mwi o nich: Nie ma pewno bardziej chrzecijaskich kaza ni wygaszane przez nich, czyste byy te ich obyczaje". A tymczasem Innocenty III wezwa, w niecae dwa miesice po intronizacji, cay wiat chrzecijaski do palenia kace-rzy", ktrzy by si nie wyrzekli swojej wiary. Szlachcie pnoc-nofrancuskiej obieca posiadoci, krlowi Francji (ktry wyrazi swoje wtpliwoci co do krucjaty!) panowanie nad krain zamieszkiwan przez albigensw, a wszystkim katolickim krzyowcom, nawet najgorszym grzesznikom, wieczn szczliwo w raju. Po owym wezwaniu chwycili za krzye wadcy duchowni i wieccy, cae hufce rycerzy, wczgw, tysice upiecw zwok, najemni odacy, ladacznice z przewonych wity Wenery. Z pieni Przyjd Duchu wity atakowali miasta, wyrzynali mieszkacw, i heretykw", i katolikw, jak popado. Wyrzynali trzymajcych monstrancje kapanw przy otarzach, wyrzynali niemowlta i starcw: w samym tylko Beziers dwadziecia tysicy ludzi. Ju wwczas matki tuliy dzieci do piersi, by nie widziay wrzucania w ogie, tak jak to byo pniej w komorach gazowych Auschwitz. Ale e jeszcze po dwudziestu latach tej rzezi jacy albi-gensi si uchowali, Koci paci dwie marki srebrem jako premi za kadego ywego lub martwego kacerza", dostarczonego ju po zawarciu pokoju. Krucjaty i wojny religijne szalej odtd w Europie przez cae stulecia. Kontynuowane jest rwnie nawracanie pogan na Wschodzie, zainicjowane ju w 782 roku nakazan przez Karola Wielkiego" egzekucj czterech i p tysica Sasw. W roku 1147 odbywa si krucjata na ziemie Wenetw. Haso: Kto nie zechce si ochrzci, niech zginie". U schyku redniowiecza rycerze w habitach wymordowuj na Wschodzie mieszkacw caych regionw. I w kocu katolicy staczaj dziewi bitew midzy sob, bo papie da dla siebie jako dziedzictwa Matki Boskiej" czego, co rycerze te chc sobie zatrzyma. W poowie XV wieku ofiar trwajcej wojny prowadzonej przez zakon w Polsce pado tysic dziewitnacie kociow i siedemnacie tysicy dziewiset osiemdziesit siedem wsi. Piset lat pniej europejska kruqata" (jak okrelaj katolicki kapelan polowy Wehrmachtu), kampania rosyjska Hitlera, ktrej postpy odnotowuj z satysfakcj" wszyscy biskupi niemiecko-austriaccy i ktr papie Pius XII pochwala jako obron podstaw cywilizaq'i chrzecijaskiej", ot ta krucjata" pociga za sob zniszczenie ponad tysica siedmiuset miast i siedemdziesiciu tysicy wsi i pozbawia dwadziecia pi milionw ludzi dachu nad gow, nie mwic ju o zabitych. O dalszych perspektywach pisze katolik Friedrich Heer: Planowanie, obmylanie, przygotowywanie nowej wojny przez chrzecijaski Koci chccy odegra rol wsplnika w tej zbrodni jest prost kontynuacj poparcia dla wojny prowadzonej przez Hitlera, udzielonego przez przywdcw obu gwnych Kociow". Szeset lat przeladuje si waldensw tylko dlatego, e powaniej traktuj Bibli. W roku 1234 papie Grzegorz IX nakania do krucjaty przeciw chopom ze Steding, ktrzy odmawiaj arcybiskupowi Bremy nadmiernej daniny. Pi tysicy mczyzn, kobiet i dzieci ginie z rk krzyowcw, a zagrody owych chopw zajmuj osadnicy obdarzeni nimi przez Koci. Na pocztku XV wieku Marcin V i Eugeniusz IV propaguj krucjaty przeciw husytom, podczas ktrych dochodzi do strasznych wyczynw obu stron: katolikom rzebi si na czoach krzye, a husytom kielichy; kapanw piecze si w beczkach penych smoy albo zasztyletowuje si ich przy otarzach. Dokonywane rzezie wyludniaj cae miasta, setki wiosek pon, ju wtedy zostaje wyprbowana taktyka spalonej ziemi. Ale jeszcze po drugiej wojnie wiatowej zostajemy pouczeni przez protestanckiego teologa Thielickego: Chrzecijanie, ktrzy sw sub frontow odbywaj pod

okiem Boga, zawsze pojmowali rzemioso wojenne jako wykonywane w imi mioci [!]". A jego kolega Kinneth owiadcza w trzynacie lat po Hiroszimie: Nawet bomby atomowe mog suy okazywaniu mioci blinim". aden artysta kabaretowy... W 1538 roku Pawe III wzywa do krucjaty przeciw odszcze-pieczej Anglii, ktrej kacerzy" chciaby przemieni w niewolnikw wszystkich razem i kadego z osobna. W roku 1568 hiszpaski trybuna inkwizycji postanawia likwidacj trzech milionw Niderlandczykw, ktrzyjak brzmi haso wypisane na kapeluszach gezw" wol by raczej Turkami ni papistami". Gdy ksi Alba ma ju za sob wymordowanie wielu tysicy ludzi, papie przesya mu dla podtrzymania ducha powicon szpad i od tej chwili rozpoczyna si wyludnianie caych miast, nie oszczdzajce nawet jednego dziecka, a towarzysz temu wymylne okruciestwa, na przykad dawienie crek krwi ich ojcw. We Francji dochodzi w 1573 roku okrzyk bojowy: Niech yje msza! Zabijajcie, zabijajcie" w cigu jednej nocy do zmasakrowania dwudziestu tysicy hugenotw. Wyplenienia" ich da Pius V, Grzegorz XIII za urzdza z uciechy publiczne festyny i kae wybi okolicznociowy medal z wizerunkiem anioa, ktry zabija hugenota, na awersie i wasn podobizn na odwrocie. Potem, po roku 1685, opuszcza Francj dwiecie tysicy hugenotw. Masowe przesiedlenia, banicje, emigracje obserwowane w XX wieku maj swoje wielkie precedensy ju w redniowieczu, kiedy to w rne strony wiata uciekaj waldensi, humanici, luteranie, erazmianie, baptyci, socynianie, antytrynitarze itd. W roku 1584 papie Grzegorz XIII stawia w bulii In co-ena Domini protestantw na rwni z piratami i zbrodniarzami. A gdy po toczonej przez trzydzieci lat XVII wieku wojnie religijnej, ktra pochona od czterdziestu do siedemdziesiciu procent ludnoci krajw zaangaowanych w ni, cakowicie wyczerpane strony walczce zawieraj traktat westfalski, z oficjalnym protestem wystpuje papie Innocenty X. Pokrtce tylko wspomnimy tu o krwawej dziaalnoci misyjnej Kociow chrzecijaskich poza Europ: w Indiach, Afryce, Ameryce, gdzie eksterminacja spotkaa wiele milionw ludzi, na Kubie, gdzie obja wszystkich mieszkacw, a wszystko to dziao si oczywicie rwnie jak szydzi Schopenhauer in maio-rem Dei gloriam i gwoli ewangelizacji, a ponadto dlatego, e kto nie by chrzecijaninem, tego nie uwaano za czowieka". Teoretycznie chrzecijastwo jest najbardziej pokojow, ale w praktyce najkrwawsz religi w dziejach wiata. Uczciwi badacze podkrelali to niejednokrotnie. Angielski historyk William E. H. Lecky nie uwaa bynajmniej za przesadne stwierdzenia, i Koci zada ludziom wicej niezasuonych cierpie ni jakakolwiek inna religia". A niemiecki teolog Bruno Bauer przyznaje: adna religia nie pochona tylu ofiar w ludziach, i tak haniebnie ich wymordowujc, jak ta, ktra szczyci si przezwycieniem mierci na zawsze". Oni toczyli wojny i nakaniali innych do prowadzenia wojen, ktre im wanie suyy. Rozprawili si z pogastwem. Stworzyli inkwizycj. Wywoywali krucjaty przeciw Turkom i chrzecijanom. Ale tego im nigdy nie wystarczao. Od wieku XIII do XIX chrzecijaski Koci pali czarownice podczas gdy w staroytnej Babilonii palono tylko ich wizerunki. Charakteryzujca nawet najsawniejszych katolikw nader prymitywna, obsesyjna wiara w zjawy (Augustyn wierzy mocno w faunw napastujcych kobiety; Tomasz z Akwinu w demony wpywajce na pogod; papie Grzegorz I uczczony przydomkiem Wielkiego i rzadkim tytuem doctor Ecclesiae, przyznanym prcz niego jednemu tylko papieowi, przez z gr piset lat rdo chrzecijaskiej inspiracji i nauki" wypenia cztery ksiki stekiem nonsensw, od ktrych wos si jey, na przykad doniesieniem o zakonnicy, ktra nieopatrznie poyka szatana siedzcego na liciu saaty itp.; wszystko najzupeniej serio!), owa nader prymitywna wiara w zjawy, groteskowa psychoza strachu przed diabem, tumiony popd seksualny i bezgraniczna dza wzbogacania si sprowadziy na miliony ludzi, zwaszcza na kobiety, mier w strasznych mczarniach. Papiee Grzegorz IX, Aleksander VI, Leon X, Juliusz II, Hadrian VI i wielu innych wierzyli w istnienie czarownic, w istnienie mczyzn i kobiet, ktrzy jak to formuuje Innocenty VIII w swojej bulli O czarownicach, obcuj cielenie z nocnymi duchami", czynic tym wielk szkod ziemi, ludziom i zwierztom. Tak wic prcz pogan, Turkw i kacerzy" polowano ju te na czarownice i

wyznaczano nagrody za schwytane kobiety w katolickim Offenburgu na przykad dwa szylingi za sztuk podczas gdy trzy tysice lat wczeniej babiloski wadca Hammurabi grozi w 2. najstarszego kodeksu wiata kademu, kto faszywie oskary kogo o uprawianie czarw, mierci i konfiskat mienia. W czasach nowoytnych ofiary oskare poddawano bezlitosnym torturom, zmuszano dzieci i matki do wzajemnych denuncjacji, wymuszano torturami kamliwe zeznania i nazwiska kolejnych ofiar, z ktrych potem, rwnie torturami, wydobywano nastpne nazwiska. W podziemnych lochach przywizywano owe nieszczsne kobiety do drewnianych krzyy, przykuwano je od zewntrz do murw, naraano je na ataki szczurw, na wszelk pogod, a ponadto zncano si nawet nad dziemi, czsto bliskimi mierci po owiczeniu przez duchownych i oprawcw. Byy one na acuchach wywieszane z wie na zewntrz, godzone, pozwalano, by zamarzy, a potem smaono je na ogniu. Jedno z hase towarzyszcych rozprawianiu si z czarownicami brzmiao: Bdziesz torturowana, dopki twoje ciao nie zacznie przepuszcza promieni sonecznych". Wsuchajmy si w krzyki tych nieszczsnych ludzi! Wczytajmy si w to, co niektrzy pisali z wizie, ony do mw, ojcowie i matki do dzieci: zapewnienia o wasnej niewinnoci, sowa poegnania na zawsze. Trzeba to pozna, by zrozumie, e diabe jest chrzecijaninem, a chrzecijanin czsto diabem, albo inaczej: e jak mwi Kierkegaard chrzecijastwo to wynalazek szatana". Zaraza wrd byda w archidiecezji salzburskiej doprowadzia w 1678 roku do mierci dziewidziesiciu siedmiu kobiet na stosie. Biskup Bambergu Fuchs von Dornheim wymordowa okoo roku 1630 blisko szeset osb pci obojga, ktre oskarono o czary, oraz wszystkich piciu burmistrzw miasta. Jego kuzyn, arcypasterz Wiirzburga Adolf von Ehrenberg posa na stos okoo tysica dwustu czarownic i magw, po czym zarzdzi odprawianie mszy witych za ich dusze. Arcybiskup Trewiru Jan zlikwidowa w 1585 roku tyle czarownic, e w dwch wioskach ocalay tylko dwie kobiety. Niechybnie zginie cae miasto" skary si w poowie XVII wieku pewien ksidz z Bonn, gdzie pod naciskiem arcybiskupa Kolonii, bawarskiego ksicia krwi Ferdynanda palono nawet trzyletnie dzieci za rzekome obcowanie z diabami. Jak pisze si w chrzecijaskich kronikach, wszdzie sprztano" i usuwano brud", pozbywajc si owych kobiet. Jako e ze starymi nieomal si uporalimy i zostay one na nasze polecenie pozbawione ycia informuje landgraf Jerzy z Darmstadt w roku 1582 swojego przedstawiciela w augsbruskim Reichstagu teraz zabierzemy si do modych [...]". W ogie wrzucano stuletnie kobiety, roczne dzieci, kalekich i lepych, miertelnie chorych, kobiety ciarne, cae klasy szkolne, nawet duchownych i zakonnice. Szkody czynione w poszczeglnych krajach byy wiksze ni na skutek wojen. A kady, kto przeciwstawia si temu szalestwu, jako uznawany za protektora czarownic", najczciej sam suy za opa", e uyjemy tu okrelenia z czasw hitlerowskich, zilustrowanego przez dug praktyk Kocioa. Bo przecie w archidiecezji bamberskiej i w diecezji wrocawskiej istniay ju piece krematoryjne dla czarownic! Po umierceniu owych nieszcznikw kler zagrabia ich mienie i nierzadko by to prawdziwy powd wszczynania procesw o kacerstwo i czary. Jeden z mogunckich dziekanw zarzdzi spalenie ponad trzystu osb z dwch wsi po to tylko, by mc przyczy ich ziemie do swoich. Pewien skryba w Fuldzie, ktrego przeoony, opat, by znanym owc czarownic, grozi zwaszcza bogatym i pyszni si tym, e w cigu dziewitnastu lat trafio na stos siedemset osb pci obojga. Kady z licznych wyrokw wydanych w diecezji augsburskiej koczy si formu: Ich majtek przepada na rzecz fiskusa Jego Ksicej Wysokoci, przewielebnego Maruarda, biskupa w Augsburgu i proboszcza katedry w Bambergu". Cesarz Ferdynand II przestrzega biskupa Bam-bergu: Co si jednak tyczy niegodnej zaiste konfiskaty, My nie moemy ju bynajmniej pod adnym pozorem pozwoli Warn na takie poczynania". Skropione krwi pienidze inkasowali te inkwizytorzy i spowiednicy. Kata czarownic, GeiBa, ktry dziaajc w Wetteru, nie tylko wspomina w swoich rachunkach o pokryciu kosztw gorzaki wypitej tam w cigu dwch dni polowania na czarownice przez czonkw komisji", ale rwnie zabiera dla siebie jedn trzeci mienia ofiary, uratowaa przed gniewem ludu jedynie ucieczka, lecz gdy zwolniono go ze suby, zada dalszego wypacania poborw postpujc bardzo podobnie, jak wielu sdziw hitlerowskich w Republice Federalnej. Najszybszy i najatwiejszy sposb wzbogacenia si mawiano to palenie czarownic. Czsto ustawao ono, gdy znikaa perspektywa obowienia si. Reformacja nie zahamowaa tego szalestwa. Wrcz przeciwnie. Tak jak zwolennicy

reformacji w Holandii w barbarzyski sposb zdziesitkowali katolikw, tak jak pldrowali, burzyli ich kocioy i klasztory, wrzucali w ogie krucyfiksy, wizerunki witych oraz ksiy i zakonnikw, tak jak w 1527 roku w Rzymie luterascy lancknechci umiercili tysice papistw i nawet w bazylice witego Piotra zmasakrowali dwiecie osb, po czym pod grob palenia domw wymuszajc ogromne okupy albo jak uwaaj sami luteranie dziki asce boej wzbogacili si tak, e niepodobna tego opisa", tak zabijali teraz rwnie czarownice. Luter, ktry wszdzie widzia szatana, zgadza si na spopielenie diabelskich ladacznic" rwnie atwo jak papie albo powtrzmy jego okrelenie jak ta papieska winia", ktrej zreszt take chcia podobnie jak caej Kurii wyrwa jzyk przez gardo na zewntrz, a potem wszystkich tych dostojnikw wedug starszestwa w takim stanie przygwodzi do szubienicy. Kalwin za, ktry swoich krytykw z zapaem uspokaja torturami i mieczem, a ponadto posa na stos Serveta, chtnie przyznawa genewskiej radzie miejskiej wielkie zasugi w owieniu czarownic i zwraca uwag na to, e jest takich jeszcze wiele", domagajc si, by wypleniono [...] t ras". Na wielu ziemiach zamieszkanych przez protestantw zabijano w istocie wicej czarownic ni na ziemiach katolickich. W Brunszwiku, w okolicy Wolfenbuttel, gdzie pod koniec XVI wieku palono czsto nawet dziesi kobiet dziennie, supy, przy ktrych staway one trafiajc na stos, wyglday jak zwglony las. Przeladowania osigny punkt kulminacyjny dopiero po okresie reformacji. Jeszcze w XVII wieku ich ofiar pado w Europie przypuszczalnie okoo miliona ludzi, gwnie kobiet. I nawet u schyku XVIII wieku ewangelicki biskup Troilus ze szwedzkiej diecezji Dalarna wyrazi gbokie zatroskanie nasz epok obojtnoci i wolnomylnoci", w ktrej nie chciano ju pali kobiet oskaronych o czary. W caych dziejach wiata chrzecijaskiego kobieta bya w ogle le traktowana, co te stao w sprzecznoci z postaw Jezusa. Rozpocz to Pawe, stawiajcy mczyzn znacznie wyej ni kobiet, a prcz Pawa rwnie inni dawni teologowie, dopatrujcy si w kobiecie tylko istoty niszego rzdu, uosobienia cielesnoci, istoty uwodzcej mczyzn, po prostu Ewy i grzesznicy, ktr najchtniej ostrzyono by do goej skry, co zaleca wity Hieronim, ktrej czasem zabrania si nawet piewu w kociele, a czsto i wchodzenia do i przyjmowania komunii w czasie menstruacji, i to pod grob surowych kar; kontynuatorem postawy Pawa okazuje si Luter i znajduje ona swoje odzwierciedlenie w wielu dyskryminujcych przepisach prawnych a po XX wiek. Parlament niemiecki odrzuca projekt ustawy o prawie gosu dla kobiet jeszcze w sierpniu 1918 roku. We Francji kobiety uzyskuj czynne i bierne prawo wyborcze dopiero w roku 1955. A w kraju pochodzenia papiea istniao i po tej dacie dwojakie ustawodawstwo dotyczce jednej i drugiej pci, a mianowicie zdrada majak jeszcze niedawno uzna Sd Najwyszy Woch, powoujc si na stare prawo, w racej sprzecznoci z konstytucj nie bya nawet wykroczeniem, natomiast zdrada kobiety uchodzia za przestpstwo. Kocioowi nie wystarczao jednak take nabone polowanie na pogan, muzumanw, kacerzy", czarownice doczono do nich ydw. Co prawda wszystko w chrzecijastwie, co nie pochodzio od pogan, byo ydowskie, od Starego Testamentu poczwszy, poprzez zastpy aniow, praojcw, prorokw, Modlitw Pask, a po ca liturgi sowa. Ale wanie dlatego, e ydzi nie potrafili poj rzekomo chrzecijaskiego charakteru swojej wiary, dlatego e pozostawali uparci", w cigu dwch tysicleci pon ogie nienawici do ydw. I ta nienawi zacza si ju za czasw Pawa, nasilia si w Ewangelii witego Jana i wci przybieraa na sile. Ju w II wieku, najwybitniejszy podwczas apologeta Kocioa powszechnego, wity Justyn uznaje ydw nie tylko za winnych za, jakie sami wyrzdzaj, ale i tego, ktre wyrzdzaj wszyscy inni ludzie" czego nie zdoa przelicytowa nawet Streicher. Doktor Kocioa Efraim, cytra Ducha witego", Izy nard ydowski jako ludzi o naturach niewolnikw, szalecw, sug szatana, mordercw, ich przywdcy s nazywani zbrodniarzami, a sdziowie niegodziwcami, oni s dziewidziesit dziewi razy gorsi ni nie-ydzi". Doktor Kocioa Jan Chryzostom uwaa ydw za nie lepszych ni winie i barany", a o synagodze mwi: Choby j nazwa domem publicznym, miejscem rozpusty, przybytkiem diaba, twierdz szatana, zgub duszy, otchani pen wszelkiego za albo jakkolwiek inaczej, to nie powie si jednak wszystkiego, na co synagoga zasuguje". Nie ma wic nic dziwnego w tym, e ju w IV wieku dymi ydowskie bonice, e rwnie rzymscy chrzecijanie podpalaj ju wwczas jedn synagog, a inn kae zburzy biskup Dertony In-

nocenty, e nawet wity doktor Kocioa biskup Ambroy deklaruje arliw solidarno z podpalaczami z Kallinikon i utrzymuje, i spopieliby take synagog mediolask, gdyby nie zniszczyo jej uderzenie pioruna. Nic dziwnego, e w V wieku staje w pomieniach nastpna rzymska synagoga; e patriarcha Aleksandrii Cyryl, rwnie wity i doktor Kocioa, konfiskuje wszystkie synagogi Egiptu i e pod jego przewodem, co prawda bez adnej podstawy prawnej, synagoga w jego miecie rezydencjonalnym staje si obiektem szturmu ogromnego tumu i ulega zniszczeniu, majtek ydw zostaje rozgrabiony, a oni sami, obarczeni onami i dziemi, lecz wyzuci ze wszystkiego i godni, musz opuci miasto; byo ich pono z gr sto tysicy, a moliwe, e i dwiecie, i tak przedstawiao si to pierwsze ostateczne rozwizanie" Endlsung. Ju u schyku staroytnoci uchwala si na dziesitkach synodw kolejne surowe restrykcje antysemickie, a wreszcie w 638 roku szsty sobr w Toledo nakazuje przymusowe ochrzczenie wszystkich ydw zamieszkaych w Hiszpanii, natomiast siedemnasty sobr toledaski roku 694 uznaje wszystkich ydw za niewolnikw. Ich kapitay ulegaj konfiskacie, zostaj im te odebrane dzieci od sidmego roku ycia wzwy. Zdarzao si oczywicie i tak, e wadcy wieccy i duchowni ochraniali ydw, ale na og tylko z motyww ekonomicznych albo politycznych; kazali sobie za to sono paci, a ponadto czsto dali zmiany wiary. Kiedy Ojcowie Kocioa wystpujcy u schyku staroytnoci wprowadzili pojcie ydowskiego zniewolenia, servitus Judeorum, listy elazne cesarzy i krlw z czasw ostatnich Karolingw ustanawiay coraz wiksz zaleno ydw, najpierw w zachodniej Francji, a potem w Anglii, gdzie w XII wieku zadekretowano: ydzi i wszystkie rzeczy, jakie posiadaj, nale do krla". W Niemczech byli odpowiednio wasnoci komory" cesarza, ktry uwaa siebie za waciciela ydowskiego mienia, a przynajmniej mia do niego stae prawo hipoteczne i odstpowa to prawo episkopatowi, szlachcie, miastom, przez co sytuacja ydw destabilizowaa si coraz bardziej, biskupi pochwalali stosowanie przemocy wobec ydw i zapewniali im ochron tylko w wypadku ochrzczenia si, choby ci ludzie zdychali na ich oczach. Od 1103 roku ochrona krlewska zostaa przyznana wszystkim ydom z niewielkim poytkiem dla nich na sto dwadziecia, sto trzydzieci lat, a ustanowi to Henryk IV, ktrego panowanie zapocztkowa spr z papiestwem o inwestytur. Za ow ochron ydzi musieli co rok paci wysokie podatki, co wicej, za ask" ocalenia od stosu przychodzio im wyzbywa si jednej trzeciej majtku przy okazji wyboru kadego kolejnego krla Rzymu oraz koronacji kadego cesarza rzymskiego. Byli co prawda chronieni ponadto bullami protekcyjnymi niejednego papiea: Aleksandra III w kocu XII wieku, Grzegorza IX w roku 1237, Innocentego IV w roku 1247, ale ten ostatni ju w 1244 roku kaza spali Talmud. W innych jednak bullach z roku 1279, 1577, 1584 itd. papiee regularnie zmuszali ydw do suchania cile kontrolowanych kaza nawracajcych, przy czym byli oni bici laskami, eby nie zasypiali. Ze traktowanie ydw uwaa si za dzieo mie Bogu" donosi w XII wieku Abelard. Gdy chc uda si do nastpnej miejscowoci, musz wysokimi sumami zapewnia sobie ochron ze strony Kociow chrzecijaskich, ktre w istocie pragn ich mierci, by przywaszczy sobie spucizn. Ziemi uprawnej ani winnic ydzi posiada nie mog, bo nie ma komu gwarantowa ich mienia. Jako rdo zysku pozostaje im wic tylko lichwa, a to z kolei naraa ich na nienawi chrzecijan". W 1179 roku trzeci sobr lateraski dekretuje, e chrzecijanie, ktrzy wayli si wspy z ydami, podlegaj ekskomu-nice". Innocenty III nazywa ich w roku 1205 wykltymi przez Boga niewolnikami" i pisze do hrabiego Tuluzy, ktrego oboy ekskomunik: Na pohabienie chrzecijastwa obdarzasz ydw urzdami [...]. Nasz Pan zmiady Ci!", a ponadto pragnie widzie ich w wiecznej niewoli. Sobr w Zamorze w roku 1313 ponownie zarzdza zniewolenie ich i pod grob ekskomu-niki da wykonania tego postanowienia przez wadze wieckie. Krtko mwic, antysemickie dekrety kocielne pojawiaj si a do wieku XIX. Jeszcze Leon XII, intronizowany w 1823 roku (papie tak moralny, e zakazuje walca jako taca nieprzyzwoitego), tworzy nowe getta i poddaje ich mieszkacw inkwizycji. Nic dziwnego, e stale podjudzany chrzecijaski motoch zacz rwnie likwidowa ydw. Byli oni kamienowani, topieni, amani koem, wieszani, rbani na kawaki, paleni ywcem i grzebani ywcem. Na postronkach i za wosy zacigano ich do chrzcielnicy i czynny udzia w tym przymusowym chrzczeniu bra wyszy kler, ktry cigle domaga si coraz zacieklejszych

przeladowa. Pierwsze rzezie ydw na wiksz skal byy nastpstwami krucjat. Wyprawy krzyowe finansowano w znacznym stopniu ydowskimi pienidzmi, tak wic zabijanie ydw uwalniao od zwrotu kapitau z procentami. Pierwszy taki wypadek to ograbienie przez krzyowcw w 1096 roku gminy ydowskiej w Rouen, po czym spalono domy i wymordowano ludno ydowsk miasta. To samo spotkao ydw nadreskich w Kolonii, Wormacji, Trewi-rze, gdzie biskup Egilbert uratowa tylko tych, ktrzy si ochrzcili, a pozostaych zamordowano. W Moguncji arcybiskup Ruthard obieca ydom ochron w zamian za wysok sum, a potem jednak kaza ich zlikwidowa od siedmiuset do tysica dwustu osb. Podobny los zgotowano im w Ratyzbonie, Pradze i innych miastach. Podczas szturmu na Jerozolim 15 lipca 1099 roku, kiedy to krzyowcy nurzali si we krwi po kolana i po sioda koni, zapdzono ludno ydowsk do synagog i tam spalono ywcem. W czasie tak zwanej drugiej i trzeciej krucjaty rwnie doszo do przeladowania ydw, do czego we Francji zachca opat Cluny Piotr, wielce czcigodny i wity, w Niemczech natomiast inicjatorem dziaa terrorystycznych by brat zakonny Rudolf. W Anglii rzezie rozpoczy si podczas trzeciej krucjaty lat 1189/1190; jak si twierdzi, tamtejsze gminy ydowskie nigdy nie przezwyciyy w peni skutkw owych rzezi. W wieku XIII i XIV wybuchy antysemickiej nienawici, ktre wstrzsny ca Europ, byy inicjowane przede wszystkim przez sobory lateraskie. Czwarty z nich, ktry obradowa za czasw Innocentego III, najpotniejszego papiea w caych dziejach yd napisa on w 1205 roku do biskupa Parya jest jak ogie w onie, jak mysz w worku, jak mija u szyi" ot ten sobr potwierdzi, powoujc si na Augustyna, tez o wiecznym podporzdkowaniu, zniewoleniu ydw i wyda szereg antysemickich dekretw. I tak zakazano ydom sprawowania funkcji publicznych, co rok w okresie Wielkiejnocy musieli paci specjalny podatek i pozostawa w domach, majc zamknite sklepy. Nie wolno im byo wspy z chrzecijanami, a ponadto musieli nosi zarwno okrelon odzie lub znaki rozpoznawcze, jak te wysokie stokowate kapelusze, tak zwane kapelusze ydowskie, pniej za ty piercie; std wzia si hitlerowska gwiazda dla ydw. Surowo zakazane byy stosunki pciowe midzy ydami a chrzecijanami. Taka kopulacja, potem tpiona przez nazistw, uchodzia za zbrodni przeciw chrzecijastwu, zaparcie si wiary, czasem te objaw zezwierzcenia. Prawo miejskie Moguncji karao to uciciem czonka i pozbawieniem jednego oka, jihlavskie pogrzebaniem za ycia, praskie wbiciem na pal i konfiskat mienia, augsburskie prawo miejskie oraz Zwierciado szwabskie spaleniem uoonych warstwowo winnych". W 1235 roku zabito w Fuldzie trzydzieci cztery osoby, mczyzn i kobiety, poniewa dwoje spord tych ydw zamordowao jakoby pitk chrzecijaskich dzieci, co pniej zwoana cesarska komisja uznaa za oskarenie cakowicie bezpodstawne. W latach 1257 i 1267 wymordowano czonkw gmin ydowskich w Londynie, Canterbury, Northampton, Lincoln, Cambridge i innych miastach. W roku 1281 wtrcono do wizie wszystkich ydw Kastylii i wymuszono na nich horrendalne kontrybucje: metoda stosowana rwnie chtnie jak banicja, jeli biskup albo wadca wiecki zapragn wikszych pienidzy. Z Franq'i wypdzano ydw piciokrotnie midzy rokiem 1182 a 1322, za kadym razem ograbiajc ich i ponawiajc wypdzenie. W 1290 roku pogrom dokonany w Czechach pozbawi ycia okoo dziesiciu tysicy ydw. We Frankonii, Bawarii oraz Austrii doszo, jak si utrzymuje, w 1298 roku, po oskareniu o mord rytualny, do ekstermina-q'i stu czterdziestu szeciu gmin ydowskich, przy czym pierwsz wiksz gmin, ktr spotkay przeladowania, bya wsplnota wiirzburska: dziewiset ofiar. W katolickim Bambergu zgino wwczas okoo stu trzydziestu piciu ydw, w katolickiej Norymberdze szeset dwadziecia osiem osb: mczyzn, kobiet i dzieci. W roku 1328 nastpuje niemal cakowita likwidacja gmin ydowskich w Krlestwie Nawarry. W 1337 roku z Deggendorfu rozprzestrzenia si na Bawari, Czechy, Morawy i Austri fala mordw, ktra obejmuje pidziesit jeden miejscowoci. W roku 1348 zostaj na jednej z wysp reskich spaleni ydzi bazylejscy, strasburscy za na cmentarzu. W 1349 roku w ponad trzystu pidziesiciu niemieckich miastach i wsiach gin niemale wszyscy ydzi, na og paleni ywcem. W tym jednym roku chrzecijanie wymordowali o wiele wicej ydw ni niegdy, w cigu dwustu lat przeladowa, poganie zdyli wymordowa chrzecijan! Wielu ydw mogoby ocale dziki ochrzczeniu si, ale prawie zawsze przedkadali mczesk mier nad ycie w katolicyzmie. W Moguncji katolicy zlikwidowali podwczas najwiksz

gmin ydowsk Niemiec sze tysicy osb. Po wymordowaniu ydw norymberskich nastpuje konfiskata ich domw i mienia, z czego biskup Bambergu inkasuje osiemset guldenw. W samym Bambergu cz ydw wybito, a inni z rozpaczy dokonywali samospalenia z caym majtkiem. Wszystkie niemale domy ofiar przypadaj bamberskiemu biskupowi Fryderykowi, a synagoga zostaje zamieniona w kaplic ku czci Maryi. W Wiirzburgu nastpuje zbiorowe samospalenie w domach caej ludnoci ydowskiej. W Hiszpanii wielkie rzezie rozpoczynaj si w XIV wieku straszliwymi krwawymi orgiami w Geronie i Barcelonie. W Sewilli likwiduje si w 1391 roku pod przewodem arcybiskupa ko-adiutora Martineza cztery tysice ydw, a bez maa dwadziecia pi tysicy zostaje sprzedanych w niewol. Potem pogromy objy liczne inne miasta, wszystkie dzielnice ydowskie zamieniy si w zgliszcza, a ich mieszkacy zostali powiartowani bd wypdzeni. Wydana l listopada 1478 roku bulla papiea Sykstusa IV upowania monarchw hiszpaskich do ustanowienia trybunau inkwizycyjnego, ktry 17 wrzenia 1480 roku otrzymuje polecenie rozpoczcia pracy" w Sewilli. Potem cakiem otwarcie odbywaj si istne festyny ludowe z okazji palenia na stosach. Jeszcze za pontyfikatu Sykstusa inkwizycja pali w Toledo w cigu trzech dni dwa tysice czterystu marranw tak nazywano przechrzczonych ydw, a sowo to oznacza wini. W krtkim czasie egzekucje objy, jak si oblicza, blisko trzydzieci tysicy osb. W roku 1389 ginie w Pradze jednego tylko dnia trzy tysice ydw, w roku 1420 w Austrii tysic trzystu ydw, w 1453 roku na lsku, w nastpstwie agitacji generaa kapucynw Jana Kapistrana zaciekego antysemity, ordownika krucjat, inkwizytora i witego Kocioa katolickiego, ktry czci go po dzi dzie 28 marca -r wybito wszystkich ydw, a w 1648 roku w Polsce okoo dwustu tysicy ydw. Takich danych liczbowych mona by poda wicej. Reformacja nie zmieniaa ani na jot chrzecijaskiego antysemityzmu. Wrcz przeciwnie. Po wczesnym okresie filosemity-zmu, kiedy to urzeczeni Lutrem ydzi rozgaszali, i nasta czas pojawienia si Mesjasza, w reformator zaleca w zjadliwych pam-fletach surowe miosierdzie" i ze swad powtarza gwoli przekonania wyznawcw prawie wszystkie kamstwa i straszliwe opowieci katolikw, midzy innymi posdzenie o zatruwanie studni i o mordy rytualne. Utosamia ydw ze winiami, uznawa ich za gorszych ni prosita", da dla nich kary mierci za odprawianie naboestw, domaga si zakazu publikacji, zniszczenia domw, spalenia szk i bonic, iby nikt nigdy nie zobaczy pozostaego po nich kamienia czy popiou. I niechaj to si dzieje na chwa Pana naszego i chrzecijastwa, by Bg widzia, e jestemy chrzecijanami". Jeszcze na krtko przed swoj mierci namawia Luter wadcw niemieckich do wypdzenia ydw. Ale z wikszoci duych miast wypdzono ich ju wczeniej. Kontrreformacja, zapocztkowana w 1540 roku utworzeniem zakonu jezuitw dali oni od kadego kandydata udowodnienia braku koligacji ydowskich najpierw do pitego, potem za do trzeciego pokolenia wstecz ze szczeglnym fanatyzmem tpia ydw. Pawe IV, ktry jeszcze jako kardyna Caraffa by wiadkiem zarzdzonego przez siebie w 1553 roku spalenia na rzymskim Campo dei Fiori wszystkich znalezionych w miecie egzemplarzy Talmudu (na tym samym placu spalony zosta kilkadziesit lat pniej jeden z najwikszych geniuszw czasw nowoytnych Giordano Brano), w roli papiea restytuowa wiele redniowiecznych dekretw antysemickich, narzuci ydom noszenie tych kapeluszy, zakaza im posiadania ziemi i penienia urzdw, uniemoliwi im wykonywanie wszelkich profesji akademickich te rozporzdzenia zachoway si we Woszech, prawie bez wyjtkw, a po wiek XIX i kaza spali publicznie dwudziestu czterech mczyzn oraz jedn kobiet spord mar-ranw. Gdy wielu marranw po odkryciu Ameryki przenioso si pospiesznie do Nowego wiata", Stary wiat dopad ich tam niebawem, urzdzajc okrutne autodafe to sowo, pochodzce od aciskiego actus fidei, oznacza akt wiary". We Francji los ydw uleg poprawie dziki rewolucji, w wikszoci miast niemieckich za, ale nie w Bawarii, dziki wydarzeniom roku 1848. Natomiast w Rosji, gdzie w XIX wieku yy dwie trzecie ydw caego wiata, przy czym w znacznej liczbie byli to potomkowie ludzi, ktrzy w redniowieczu salwowali si ucieczk przed krzyowcami i innymi pobonymi chrzecijanami, ot w Rosji dochodzi do pogromw wynikych z kaznodziejstwa, postawy wrogoci i jawnego szczucia ze strony kleru prawosawnego. Nie by to przypadek, i owe ekscesy zaczy si na Wielkanoc 1881 roku, a w nastpnych latach zabijano, wypdzano, na przykad w roku 1903 usunito ydw z dwustu osiemdziesiciu czterech rosyjskich miast i zapowiedzi akcji stao si bicie kocielnych dzwonw, czasem te na czele ludu stawa pop ze sztandarem ukazujcym Chrystusa ukrzyowanego: przy

aprobacie rzdu wymordowano pidziesit tysicy ludzi. I na Zachodzie antysemityzm trwa, nadal dochodzi do oskare o mordy rytualne, tortur, ofiar krwi. W Pastwie Kocielnym zostaje ze wszystkimi szczegami odtworzony system gett. W Niemczech powstaje pod koniec XIX wieku protestancki zwizek antysemicki na czele z kapelanem nadwornym Adolfem Stoeckerem z Berlina; jako gadzinwki antysemickie funkcjonuj przede wszystkim protestancka Kreuzzeitung" i katolicka Germania", ktrej gwnym udziaowcem jest w 1924 roku pniejszy zastpca Hitlera i szambelan papieski Franz von Papen. Na wzr niemiecki powstaje rwnie w Austrii Partia Antysemicka, ktrej przywdcy ksi Liechtenstein i Karl Lueger otrzymuj przed wyborami placet papiea. Lueger by potem dugoletnim burmistrzem Wiednia, antysemityzm za sta si jedynym niezmiennym punktem programu austriackiej Partii Chrzecija-Sko-Spoecznej, a bezporedni negatywn pochodn" (wedug katolika F. W. Foerstera, autora jednej z publikacji katolickiego Wydawnictwa Herder Yerlag): Adolf Hitler. Przyjmujc 26 kwietnia 1933 roku w Berlinie biskupa Ber-ninga oraz wikariusza generalnego, ksidza praata Steinmanna, powiedzia on, w peni przekonany o wielkiej potdze i gbokim sensie religii chrzecijaskiej": Atakowano mnie za sposb rozwizywania kwestii ydowskiej, Koci katolicki uwaa ydw przez tysic piset lat za szkodliwych, umieszcza ich w gettach itd., bo rozumiano, jacy s ydzi [...]. Ja nawizuj do tego, co robiono przez tysic piset lat [...], widz w przedstawicielach tej rasy ludzi szkodzcych pastwu i Kocioowi, i moliwe, e najwiksz przysug wywiadcz chrzecijastwu". Owi duchowni nie zaprotestowali ani jednym sowem. A przecie w tym samym miesicu redaktor teologiczny miesicznika Seele" skary si w licie do arcybiskupa Monachium, kardynaa Faulhabera, e w tych czasach rozniecania skrajnej nienawici do zapewne w ponad dziewidziesiciu dziewiciu procentach niewinnych obywateli ydowskich, jak widz, adne pismo katolickie nie miao odwagi gosi katolickiej nauki katechetycznej, i nie wolno nienawidzi ani te przeladowa innych ludzi a ju najmniej ze wzgldu na ich ras". Faulhaber zareplikowa z zaenowaniem, rozdranieniem, ironi i wyjani, e kady chrzecijanin musi wystpowa przeciw przeladowaniu ydw; natomiast najwysze wadze Kocioa" maj do czynienia z o wiele waniejszymi aktualnymi sprawami" i nie uwaaj za stosowne da rzdowi pretekst do przeorientowania nagonki z ydw na jezuitw". Ale Koci katolicki niejednokrotnie w przeszoci inicjowa i popiera nagonk na ydw. Jeszcze w XX wieku Pius X owiadczy dosownie: Religia ydowska bya podstaw naszej religii; zostaa jednak zastpiona nauk Chrystusa i nie moemy uzna dalszej racji istnienia tamtej". Dlatego te papie, ktrego pontyfikat przypad na lata drugiej wojny wiatowej, Pius XII, sprzeciwia si stanowczo utworzeniu pastwa izraelskiego. Gdy za powstao, wci" nalega na umidzynarodowienie Jerozolimy i miejsc witych w caej Palestynie. Watykan nigdy nie uzna pastwa Izrael i z tego wanie powodu nie utrzymuje z nim stosunkw dyplomatycznych" (Giinter Stemberger). W czasach hitlerowskich Koci czsto wygrywa dla siebie antysemityzm i narodowosocjalistyczn teori ras. I tak w opatrzonej kocielnym impmatur ksice katolickiego teologa Johannesa Petera Junglasa z roku 1935 pod tytuem Christus und der deutsche Mensch (Chrystus a nard niemiecki) cay jeden rozdzia omawia naukowo, politycznie i wiatopogldowo temat chrzecijastwo a rasa". W wywodzie naukowym czytamy: Koci nie ma nic do zarzucenia temu nowemu rozumieniu kwestii. Bo Koci bogosawi wszelkie denie do prawdy. Musi on wic przyj z uznaniem t now nauk [...]". Wywd polityczny wrcz pitnuje ze zrozumieniem" fakt, e w warunkach dotkliwego kryzysu gospodarczego tyle dziedzicznie zdrowych ludzi pozostaje w stanie bezennym i bezdzietnym bd ma niewiele dzieci, gdy tymczasem ludzie dotknici chorobami dziedzicznymi rozmnaaj si bez skrupuw i obarczaj nard osobami niepenowartociowymi pod wzgldem duchowym i cielesnym". Trzeci wywd, wiatopogldowy, poucza nas jak nastpuje: Rasa ydowska istotnie od zarania dziejw odnosia si z najwiksz wrogoci do chrzecijastwa. W dzisiejszej ewangelii sam Zbawiciel [!] zapowiada odtrcenie plemienia Izraela [...], Zbawiciel mwi: Dzieci tego krlestwa zostan wrzucone w najciemniejsz otcha, bdzie sycha pacz i zgrzytanie zbw".

Chrzecijaski Koci jest tu gloryfikowany jako Koci ludw pogaskich". Wszystkie wartoci rasy potwierdzaj si i wzmagaj", ale wedug tego, co zawiadcza teoria ras, najszlachetniejszymi przedstawicielami rasy nordyckiej w dotychczasowych dziejach wiata byli redniowieczni rycerze epoki Hohenstaufw", przy czym oczywicie wanie rycerstwo uksztatowao si pod wpywem chrzecijaskiego Kocioa". Zbir kaza Lebendige Predigt (Kazania ywe), wydany z kocielnym imprimatur w 1936 roku, proponuje na niedziele wielkopostne homili O wyszoci rasowych chrzecijan, a w niej fragment opatrzony podtytuem Krew Chrystusa przewaya nad religijnoci ydw. Po wysuniciu na plan pierwszy rasowoci", rasowych chrzecijan" oraz najautentyczniejszych rasowych chrzecijan", witych, nastpuje podsumowanie: [...] religia ydowska musiaa zosta przezwyciona. Chrystus moe sobie przypisa dokonanie tego nadludzkiego dziea [...]. Kto yje we krwi Chrystusa, ten przezwycia w sobie stopniowo ducha i formy zewntrzne religii ydowskiej". Jeszcze w 1941 roku jezuita Peter Browe dokumentuje obszernie na amach Archiv fur katholisches Kirchenrecht" sytuacj ydw ochrzczonych oraz ich dzieci z punktu widzenia prawa kanonicznego, przy czym wci jest mowa o potomstwie ydw". Ani w staroytnoci, ani w szczytowym okresie redniowiecza nie istniaa co prawda dyskryminacja tych konwertytw de facto czy de iure, ale jednak pienica si wszdzie, zwaszcza w Hiszpanii i Portugalii, pogarda dla ydw dotyczya rwnie nowych chrzecijan". Na przeomie XV i XVI wieku zaczo si usuwanie takich potomkw ydw" z wikszoci zakonw rycerskich, na przykad z zakonu alkantarskiego, z zakonu witego Jakuba od Miecza, a poza Pwyspem Iberyjskim z rycerskiego zakonu joanni-tw oraz zakonu rycerzy witego Stefana. Ale i inne zgromadzenia zakonne wystpoway po okresie redniowiecza przeciw chrzecijanom krwi ydowskiej, na przykad kanonicy regularni, trynitarze, mercedarianie, karmelici, benedyktyni, cystersi, eremici witego Hieronima, franciszkanie, tearyni, dominikanie szczeglnie po to, by mc usuy inkwizycji"; ewidentnie chodzio o nieskaziteln czysto rasow inkwizytorw. Zaoyciel zakonu jezuitw by co prawda niechtny przyjmowaniu potomkw ydw", ale dwa razy stwierdzi, e uwaa pochodzenie od ydw za wielk ask Pana, bo czy spokrewnienie z naszym Panem i Najwitsz Mari Pann nie miaoby by wielk ask?". Niebawem jednak, ju w roku 1592, przeoeni jezuitw na Pwyspie Pirenejskim zaczli odtrca ludzi ktrych rd nie jest rasowo czysty [...]; musimy bowiem oczyci z nich spoeczestwo, bo s tylko ciarem, przynosz szkody i wielu powanym krgom, zwaszcza witemu Oficjum, sprawiaj kopoty". W rok pniej, w 1593 roku, zwoana do Rzymu pita kongregacja generalna rozcigna w zakaz niemale jednogonie na cae Towarzystwo Jezusowe, przy czym nawet genera zakonu nie mg w adnym przypadku udzieli dyspensy. Bo przecie generaowie jezuitw niejednokrotnie postanawiali, e kandydaci, ktrych ydowskie pochodzenie byo znane, nie mog zosta przyjci, choby ich antenaci byli dobrymi chrzecijanami do szesnastego pokolenia i jeszcze dawniej" i choby rd wyda dwch kardynaw". Jezuita Browe koczy w roku 1941 swoj rozpraw jak nastpuje: Wedug prawa powszechnego, jakie dzisiaj obowizuje, ta przeszkoda wynikajca z krwi ju nie istnieje; jedynie dla neofitw pozostaje aktualny, zgodnie z 6. artykuu 987., okres prby, dany przez sobr nicejski. Mimo to zapewne i dzi ludzie pochodzcy od ydw, ktrych rodowd jest znany, nie zostaliby w wielu krajach tak atwo wywiceni na ksiy ani nie doczekaliby si wyszych dostojestw, jak inni kandydaci, ktrych rodzice i wczeniejsi przodkowie byli bez wyjtku chrzecijanami". Koci ewangelicki Niemiec, ktry ju w roku 1933 stworzy antysemicki paragraf dotyczcy pochodzenia aryjskiego, ogosi 17 grudnia 1941 roku nastpujcy komunikat na temat stanowiska Kocioa wobec ewangelickich ydw (podpisany przez biskupw bd prezesw Kociow krajowych Saksonii, Hesji, Meklemburgii, Szlezwika-Holsztynu, Anhaltu, Turyngii oraz przez prezesa ewangelicko-luteraskiego Kocioa Lubeki): Narodowosocjalistyczne kierownictwo pastwa dowiodo niezbicie za pomoc licznych dokumentw, e ta wojna o zasigu wiatowym zostaa wywoana przez ydw. Dlatego te podjo ono skierowane przeciw ydom decyzje wewntrzne- i ze-wntrznopolityczne, niezbdne dla zapewnienia bezpieczestwa Niemcom. Jako elementy niemieckiej wsplnoty narodowej, niej podpisane niemieckie ewangelickie Kocioy krajowe oraz ich przywdcy znajduj si na froncie tej historycznej walki obronnej, ktra m.in. uczynia niezbdnym zarzdzenie policji Rzeszy dotyczce znakw rozpoznawczych dla ydw jako naturalnych wrogw caego wiata i Rzeszy, podobnie jak ju doktor Marcin Luter [!] wysun,

nauczony dowiadczeniem, danie, by podjto jak najsurowsze kroki przeciw ydom i skazano ich na banicj z krajw niemieckich. Od dnia ukrzyowania Chrystusa a po dzie dzisiejszy ydzi zwalczali chrzecijastwo bd te wykorzystywali je lub wypaczali dla osignicia swoich egoistycznych celw. Chrzest nie zmienia niczego w rasowej odrbnoci ydw, ich przynalenoci narodowej i egzystencji biologicznej. Niemiecki Koci ewangelicki musi dba o ycie religijne niemieckich wspobywateli i sprzyja mu. Chrzecijanie rasy ydowskiej nie znajd dla siebie miejsca w tym Kociele ani adnych praw. Niej podpisane niemieckie Kocioy ewangelickie oraz ich kierownictwa zniosy dlatego wszelk wsplnot z ydochrzeci-janami. Kocioy te nie bd tolerowa adnego wpywu ducha ydowskiego na niemieckie ycie religijne i kocielne". I std wiedzie prosta droga do komr gazowych Auschwitz, utorowana tysicami traktatw, kaza, listw papieskich, postanowie soborowych. Biskupi i wici chrzecijascy ju w czasach antycznych masowo konfiskowali lub palili synagogi, ju wwczas pisali, e ojcem yda jest diabe, co powraca u Streichera, ju w IX wieku antycypowali dosownie nazistowski slogan: Nie kupujcie u ydw!", w wiekach rednich stworzyli precedens hitlerowskiej gwiazdy dla ydw i uznali odpowiednie zarzdzenie soborowe za cz prawa kanonicznego. Ju oni wyjmowali ydw spod prawa, ograbiali ich, umieszczali w gettach, przepdzali z niezliczonych spoecznoci i krajw i setki tysicy tych ludzi zmasakrowali. Koci zwalcza i eksploatowa wszystkich, w niemaym stopniu rwnie wasne owieczki, co niech zostanie w proponowanych teraz rozwaaniach o dziejach spoeczestw przedstawione nieco szczegowiej choby dlatego, e wielka ch wzbogacania si, widoczna u wyszego duchowiestwa, czyni nieuchronnym jego sprzymierzanie si z pastwami oraz obligatoryjne sankcjonowania masowej zagady od Konstantyna po Wietnam. Gdy Koci stan po stronie bogatych, to chwyci take za ich miecz po czym szybko obrasta w dostatek... Biblijny Jezus pojawi si co prawda jako przyjaciel paria-sw i ludzi wyzutych z praw, poborcw ce i grzesznikw, kalek, ludzi napitnowanych. Chwali biednych i grozi bogatym. da rezygnacji z wszelkiego majtku. Potpia niesprawiedliw mamon", uud bogactwa", a jego dobra nowina" dla ujarzmionych zapewne przyspieszya dziaania misji chrzecijaskich, zapewne przycigaa niewolnikw, wyzwolecw, robotnikw, drobnych rzemielnikw, wygnanych chopw, z ktrych w wikszoci skadaa si najdawniejsza wsplnota chrzecijaska. Zniewoleni przez rzymski kapitalizm agrarny i dyktatury cezarw, ci ludzie tsknili od pokole do wybawienia z ndzy i dostrzegali w chrzecijastwie nie tylko idealn religi, ale i spenienie proletariackich nadziei, wyzwolenie z niedostatku. Ale pniej kler nie zamierza bynajmniej zmienia struktur spoecznych. Podczas gdy nauka Chrystusa bya wrcz ekstremalnie rewolucyjna, Koci stawa si potg na wskro konserwatywn, tumi kompromisami i relatywizacj ewangeliczny radykalizm, cakowicie odegna si od tradycji pierwotnego chrzecijastwa, natomiast przej antyczny ustrj gospodarczy ze wszystkimi jego elementami. Najjaskrawiej wykazuje to utrzymywanie przez Koci niewolnictwa, a na odpowiedni do tej sytuacji dewiz natrafiamy u Pawa: tak jak kady powinien pozosta w tym stanie, w ktrym si znajduje, tak i niewolnik powinien pozosta w niewolnictwie. Co wicej, jak tego da w II wieku biskup Ignacy, niewolnicy powinni na chwa Boga jeszcze gorliwiej wykonywa prac niewolnicz"! Doktor Kocioa Ambroy nazywa niewolnictwo darem Boga". A inny doktor Kocioa Augustyn ju bez zastrzee stoi po stronie bogatych i propaguje idea pracowitoci w biedzie" pozosta biednym i duo pracowa to jedna z najistotniejszych rad, jakich udziela biednym ot Augustyn z jednej strony pociesza (jak mutatis mutandis wszystkie encykliki spoeczne ostatnich stu lat) niewolnikw stwierdzeniem, e ich los to przejaw woli Boga, a z drugiej strony uwiadamia wacicielom niewolnikw korzyci pynce dla nich z takiego uzalenienia. Rwnouprawnienie religijne niewolnikw, przyznane im ju wczeniej w kulcie Dionizosa, ustaje jednak niebawem, w roku 257, w chrzecijastwie, z chwil gdy papie Stefan I zabrania im ubiegania si o godno kapask. Pody niewolnik nie jest przecie godzien takiego zaszczytu" pisze w 443 roku doktor Kocioa, papie Leon I Wielki". Ot to w czasach pogaskich, przede wszystkim dziki stoickiej doktrynie rwnoci ludzi, nastpia wreszcie pewna poprawa losu niewolnikw, ale w IV wieku Koci znowu pogorszy ich status prawny. I nie tylko przodowa w liczebnoci posiadanych niewolnikw, lecz rwnie co nie istniao nigdzie indziej

uniemoliwia ich wyzwolenie. Jako dobro kocielne" byli oni niezbywalni. Mao tego. W kadym kolejnym stuleciu zwikszao si zniewolenie i niewolnictwo utrzymao si za spraw Kocioa przez cae redniowiecze. Tomasz z Akwinu jednoznacznie je usprawiedliwia, Egidiusz Rzymianin za wysawia je wrcz jako instytucj chrzecijask". U schyku redniowiecza ta chrzecijaska instytucja nawet rozwina si w Europie Poudniowej. Spord wielkich miast zachodnioeuropejskich najduej zachowa j konsekwentnie papieski Rzym. Niesuszne to, ale zrozumiae, jeli si pomyli o ogromnym majtku Kocioa, cho przecie groteskowe, gdy wspomnimy Jezusa i komunizm mioci" goszony przez apostow, do ktrego nawizuj nie tylko liczne sekty chrzecijaskie, lecz rwnie wielu Ojcw i doktorw Kocioa, jak Jan Chry-zostom, dajcy niejednokrotnie wsplnoty dbr zamiast wasnoci prywatnej i nakazujcy, by wszystko posiadano na sposb komunistyczny". Albo doctor Eccksiae Bazyli, jeden z najlepszych chrzecijan wszechczasw, ktry cay swj majtek oddaje biednym, a potem docza do tego ogromne dziedzictwo i wreszcie przekazuje ludziom bdcym w potrzebie wikszo dochodu z bardzo bogatej diecezji, chrzecijanin, ktry innych chrzecijan posiadajcych cokolwiek stawia na rwni ze zbjcami. Ale gdy ci doktorzy Kocioa jeszcze radykalnie krytykowali kapitalistyczny ustrj gospodarczy, domagali si jego likwidacji od podstaw i gosili jako gwn nauk chrzecijask komunizm mioci" pierwotnej gminy, zdya si ju uksztatowa sytuacja naj-bezwzgldniejszej eksploataq'i w caych dziejach ludzkoci. I bya to te eksploatacja najbardziej bezwstydna. Ju za czasw pierwszych cesarzy chrzecijaskich majtek Kocioa znacznie si powikszy. W VI wieku pobiera si kocieln dziesicin, zawarowan prawnie za Karola Wielkiego" i cigan a do XIX wieku. W VIII wieku oszustwem i wojnami zostaje uzyskane Pastwo Kocielne. I w redniowieczu co najmniej jedna trzecia caej ziemi uprawnej w Europie znajduje si w rkach duchowiestwa, a pracuj na niej niewolni chopi. Kuria przechodzi wczeniej ni wikszo dworw monarszych od gospodarki naturalnej do pieninej i rycho, dziki nawizaniu cisych kontaktw z nowo powstajcymi bankami, staje si jedn z najwikszych potg finansowych wiata. Inkasuje, co jej si naley, uciekajc si do ekskomuniki albo interdyktu, czasem te egzekwuje nalenoci od opornych dunikw przy pomocy wadcw, z ktrymi proporcjonalnie dzieli si przychodem. W podziemiach zamku papieskiego w Awinionie, najohydniej-szym i najbrudniejszym miecie, jakie zdarzyo mi si pozna" jak pisze Petrarca, gromadzone s skarby ze wszystkich stron wiata. Alvarez Pelajo, szczerze dochowujcy papieom wiernoci dostojnik Kurii, opowiada, e ilekro przybywa na pokoje papieskie, zawsze zastawa duchownych przy liczeniu pienidzy. Ju okoo roku 1000 wypomina biskup Orleanu t hab", e w Kurii prawie wszystko jest do kupienia i wyroki wymierza si wedug wagi zota. W wieku XIII skary si biskup Jakub z Vitry: Wszystko dotyczy tylko spraw przyziemnych i doczesnych, krlw i krlestw, procesw i sporw. Rzadko kiedy pozwalano na rozmow o sprawach duchowych". Pod koniec XV wieku wykrzykuje we Florencji Savonarola: Oni handluj be-neficjami i nawet sprzedaj krew Chrystusa". A w poowie XX wieku francuski ksidz-robotnik Henn Perrin dziwi si, jak niewielk wag przywizyway w przeszoci rodowiska chrzecijaskie do problemu losu robotnikw. Z roku na rok nic prcz nabonych sw" co potwierdzaj dobitnie papieskie encykliki spoeczne": Rerum novarum (1891), Quadragesimo anno (1931) oraz agodniejsza tylko w tonie, ale merytorycznie prezentujca to samo, Mater et magistra (1961). Ale rwnoczenie papie Pius XII (ktry pisze ponadto o robotniku i przedsibiorcy co nastpuje: Tworz oni co wspln prac. Chciaoby si wrcz powiedzie, e jedz przy tym samym stole. Bo przecie yj z oglnego dochodu gospodarki swego kraju".) stwierdza: Koci Chrystusowy idzie drog wyznaczon mu przez boskiego Zbawiciela [...]. Nie wtrca si do spraw czysto politycznych i gospodarczych". Mniejsza o to, e nalece do Kocioa ziemie, w sumie kilka milionw hektarw, w niektrych krajach stanowi prawie dwadziecia procent wszystkich pl i jeszcze dzi jest to najwiksza posiado w wiecie chrzecijaskim; e Koci posiada kilka najbardziej wpywowych rzymskich bankw oraz udziay w przeraajco wielu spord najpotniejszych zakadw przemysowych w Ameryce Pomocnej i Poudniowej; e niektre z nich s nawet prawie wyczn wasnoci Kocioa, jak czoowe woskie towarzystwo lotnicze Alitalia, jak zakady samochodowe Fiat (gdy tymczasem rokrocznie umieraj z godu miliony ludzi i tylko w Ameryce Poudniowej, gdzie yje trzydzieci trzy procent wszystkich katolikw, trzydzieci procent ludzi to bezdomni) rwnie trzej bratankowie Piusa XII s wysokimi dostojnikami watykaskimi, prezesuj

liczcym si bankom, firmom monopolistycznym, i gromadz, w mao ktrym wielkim skandalu finansowym we Woszech nie umoczywszy palcw, majtek rzdu stu dwudziestu milionw marek. A sam papie, ktrego beatyfikacja jest ju bliska, pozostawia w spadku mienie osobiste wartoci osiemdziesiciu milionw marek, w zocie i walucie. Zaiste: wrd wszystkich dziwnych witych Kocioa katolickiego a s w tym gronie znani faszerze dokumentw, jak doktor Kocioa Atanazy (doktor Kocioa" to najwiksze wyrnienie dla katolika; spord dwustu szedziesiciu papiey tylko dwch otrzymao ten tytu); znani specjalici od przekupywania, jak doktor Kocioa Cyryl Aleksandryjski, znani zodzieje i podpalacze, jak Marcin z Tours, patron Francuzw wrd wszystkich dziwnych witych Ecclesiae Catholicea Eugenio Pacelli byby jednym z najdziwniejszych, gdyby zosta kanonizowany. I nie tylko ze wzgldu na sowa ukasza (12,33 albo 14,33) bd Jana Chry-zostoma, doktora Kocioa: Bez niesprawiedliwoci nie sposb si wzbogaci" oraz Czowiek godny czci nie moe, nie moe by bogaty". Papiee przemieniali w pienidze prawie wszystko, dajc w kadym stuleciu przykad wielkiej korupcji i demoralizacji. Mimo zakazu sprzedawali kad nominacj na biskupa, kad godno opata, kade probostwo katedralne. Co wicej, sprzedawali ju sam moliwo ubiegania si o to, czasem nawet kilku chtnym jednoczenie, przy czym opata rosa proporcjonalnie do prawdopodobiestwa uzyskania tego, o co chodzio. Sprzedawali kad bull, kad ask, wszelkie dokumenty, wszelkie decyzje. Sprzedawali najwitsze relikwie i jeszcze w czasach antycznych zaczli rozprowadza je masowo, na przykad ju w IV wieku produkowano w Rzymie relikwie bdce replikami caunu. Koci zamkowy w Wittenberdze posiada okoo roku 1510 a pi tysicy piset relikwii. A po dziewitnastu sprawdzonych witych pozostaje po dzi dzie w kocioach i klasztorach sto dwadziecia jeden gw, sto trzydzieci sze torsw oraz zadziwiajca obfito innych czci ciaa. Napletek Chrystusa pisze Alfonso de Val-des widziaem osobicie w Rzymie, Burgos i Antwerpii" pono wystpuje on jeszcze w czternastu innych miejscowociach w samej tylko Francji znajduje si piset zbw Dziecitka Jezus. Mleko Matki Boskiej, pira Ducha witego przechowuje si w wielu miejscach". Tak oto z gr tysic lat ogupiali oni ludzi. Nic dziwnego, e i w XX wieku ludzie s podatni na wszelkie ideologiczne szalbierstwo! Nic te dziwnego, e hierarchia kocielna, ju od czasw apostow i zacieklej ni hitlerowcy, zakazywaa wszelkich pism krytycznych, palia tak literatur, przez p tysiclecia zabraniaa nawet ludziom wieckim lektury ksigi nad ksigami, zwaszcza poszczeglnych Ewangelii, i to z ca moc", jak pisano jeszcze w XVI wieku, gdy za pontyfikatu Juliusza III w miecie biskupim Wiirzburgu skracano o gow chopw, ktrzy czytali Bibli; hitlerowcy nie musieli tego stosowa w wypadku Mein Kampf, bo i ta ksika zawieraa tylko opis czynw faktycznie przez nich popenianych. Papiee inkasowali czynsz dzierawny i witopietrze z ziem im podlegych, z podporzdkowanych im bezporednio kociow, klasztorw, miast, ze wszystkich krajw objtych obowizkiem daniny. Inkasowali cay majtek wszystkich kacerzy" skazanych w Pastwie Kocielnym i od kadego kocioa na wiecie dziesit cz jego dochodw, a od niejednego nawet znacznie wicej. Inkasowali dochody biskupw zawieszonych w czynnociach oraz mienie duchownych zmarych bez sporzdzenia testamentu. Inkasowali pienidze za przyznanie i potwierdzenie prawowitoci wadzy krlewskiej, za obowizkowe wizyty ksit Kocioa ad limina apostolorum, za uchylenie niepodanych wizytacji. Inkasowali ogromne apwki, na wielk skal handlowali odpustami, coraz czciej ogaszali lukratywne lata jubileuszowe, kiedy to zdarzao si, e pienidze zgrabiano z otarzy. Stale zwikszali podatki i wymylali coraz to inne, jeden tylko papie Urban VIII a dziesi. Wymylali dziesiciny od wypraw krzyowych, ktre nigdy si nie odbyy, i tymi pienidzmi finansowali, cokolwiek zechcieli Jan XXII, jeden z najwikszych w dziejach wiata geniuszw w obracaniu pienidzmi, swoj wojn z Ludwikiem Bawarskim; Grzegorz IX dugoletni wojn z Fryderykiem II, na ktrego pastwo ten papie dokona wrcz inwazji, gdy cesarz odbywa krucjat. Bonifacy IX anulowa w 1402 roku wszystkie wnioski o beneficja, by mc kadego, kto ju co zapaci, zaszan-taowa po raz drugi. Papie Sabinian gromadzi zboe, i w 605 roku, gdy panowa gd, sprzedawa je po lichwiarskiej cenie. Papie Sykstus IV, niegdy franciszkanin, ktry wspy fizycznie ze swoja siostr i z wasnymi dziemi, zakada w Rzymie domy

publiczne, wydzierawia je kardynaom i, co wicej, oboy specjalnym podatkiem ladacznice. A Benedykt IX sprzeda kiedy ju wyzby si wszystkiego Grzegorzowi VI godno papiesk w zamian za doywotni rent. Skoro wielu papiey, tak jak wikszo potentatw, wydawao due sumy na reprezentacj, luksus, metresy, bratankw, synw, crki, skoro dziki upieczym wyprawom wojennym, lichwiarskim zyskom, kamstwom handlarzy odpustami, wznosili kocioy, ktre wiat podziwia jeszcze dzisiaj; skoro Eugeniusz IV naby koron wartoci dwch milionw frankw; skoro Leon X (Niechaj nasz pontyfikat bdzie radosny!") trwoni miesicznie od dziesiciu do dwunastu tysicy dukatw na jado; skoro Mikoaj III rozdawa swym krewnym jedno ksistwo po drugim i skoro jeszcze w cigu siedemdziesiciu piciu lat XVII wieku namiestnicy" przeszastali ogromn sum bez maa siedemnastu milionw zotych skudw oznacza to, e pienidze staway si w ich rozumieniu coraz waniejszym rodkiem sprawowania wadzy, najwaniejszym instrumentem rzdzenia a po dzie dzisiejszy, kiedy wyglda na to, e nie chc oni ju ewangelizowa, lecz kupi cay wiat, co miaoby zreszt wiksze szans powodzenia (jeli zwaymy, e nawet w Rzymie a siedemdziesit procent ludnoci umiera bez ostatniego sakramentu). Grzegorz IX poleci ju w XTV wieku by Kocioy poszczeglnych krajw zasilay bezporednio papiesk kas wojenn, a jego nastpcy zbroili si na coraz wiksz skal. Bo nawet gdy utrzymywali trjk nielubnych dzieci oraz dwudziestu nepotw, jak Pius IV, to nie zapominali o subwencjonowaniu wojen religijnych przeciw hugenotom i Turkom. I jeli nawet, mimo olbrzymich dochodw, zastawiali swoje korony, tapety Rafaela, serwisy i zostawiali po sobie milionowe dugi, jak w wypadku Leona X, to ju kolejni papiee gromadzili nowe skarby, na przykad znowu mimo wielkiego marnotrawstwa osobistego Pawe III z gr siedemset tysicy dukatw, ktra to suma znikna po jego mierci tak szybko, e to, co zostao, starczyo tylko na od dla gwardii potrzebnej na nastpne konklawe. Do. Ta gospodarka pienina, trwajca sporo ponad tysic lat i naladowana przez biskupw, opatw, wieckich monowad-cw, bya i jest oczywicie prowadzona kosztem ludu, najwczeniej woskiego, ktry przez cae redniowiecze by wyzyskiwany najbardziej i ze wszystkich stron, ale szczeglnie przez kler. mier klechom i mnichom! krzyczano w Perugii. mier Kocioowi!" to w Bolonii. Precz z papieem!" a to w Neapolu. Florentyczycy szturmowali siedzib inkwizycji i karmili psy ksiym misem. Rzym sta si najbardziej buntowniczym i najbardziej eksploatowanym miastem w wiece zachodnim. Gd, despotyczne rzdy, rewolty powtarzaj si bez koca. W roku 1585, gdy rozpocz si pontyfikat Sykstusa V, toczyo si pono po ulicach Rzymu wicej gw ni trafio melonw na targ. Rygorystyczne ustawy wyjtkowe i akcje polityczne to odpowied papiea na re-woluq' francusk, ktr Kant powita zami radoci. [...] wolne Wochy!" woa jeszcze lord Byron. Czego takiego nie byo od czasw Augusta". W 1849 roku stu trzydziestu szeciu spord stu czterdziestu jeden woskich delegatw gosuje za pozbawieniem papiea suwerennej wadzy nad Pastwem Kocielnym. Nie mog go ju uratowa zmobilizowane przeciw rodakom, sprowadzone z poowy Europy wojska. W roku 1870 papiestwo popada w niewol watykask", z ktrej wyzwalaj je dopiero faszyci. Gwny ciar ery arystokratyczno-hierarchicznej spoczywa jednak, rwnie przez duszy okres epoki nowoytnej, nie na mieszczanach, lecz na chopach czy raczej niewolnikach rolnych. Nieliczne wolne chopstwo znikno bowiem wkrtce cakowicie na skutek rozpowszechnienia si prawa rzymskiego w Europie zostao wchonite przez latyfundia wieckie bd kocielne. Postp cywilizaq'i chrzecijaskiej pociga za sob coraz wikszy ucisk chopw, najpierw przemienionych w ludzi przypisanych do ziemi, a pniej w odrabiajcych paszczyzn. Mogli by razem z ziemi dziedziczeni, sprzedawani, wymieniani, darowani i dla swoich panw znaczyli czsto mniej ni bydo. Wielki mistrz zakonu krzyackiego Siegfried von Feuchtwangen zwyk, okoo roku 1300, mawia, e nie smakuje mu ani jeden ks, jeli przedtem nie kae powiesi kilku chopw.

W wiecie zachodnim powstania chopskie rozpleniy si tak, e historycy wol ich nie dostrzega a do wieku XX. W roku 997 burz si chopi Normandii, w 1008 roku chopi bretoscy. We Fryzji, Holandii, Francji bunty chopskie powtarzaj si w cigu caego XI wieku. Jeden niewolnik rolny kosztowa wwczas we Francji trzydzieci osiem, a ko sto sous. Francuska wojna chopska rozpoczyna si w roku 1358, szlachta doprowadza do egzekucji dwudziestu tysicy osb, ale zamieszki nie ustaj przez nastpnych piset lat. W Anglii krl Ryszard II tumi krwawo wielkie powstanie chopw, ktre wybucho w 1381 roku. W roku 1437 buntuj si chopi siedmiogrodzcy. W 1514 roku szczeglnie liczne i okrutne egzekucje kad kres gronemu powstaniu chopw wgierskich. A w Rumunii bunty ucinionych zdarzaj si jeszcze w XIX i XX wieku. W Niemczech niepokoje zaczynaj si na dugo przed wojn chopsk i prowodyrzy s wszdzie paleni, wieszani, cinani, wiar-towani. W roku 1460 przeciwstawiaj si opatowi chopi z Kemp-ten. W 1476 roku szesnacie tysicy chopw manifestuje noc przy blasku pochodni pod zamkiem biskupa Wiirzburga, ktry kae do nich strzela z ustawionych na waach dzia. W 1490 roku chopi augsburscy zwracaj si przeciw biskupowi Fryderykowi z rodu Hohenzollernw. W roku 1493 zostaje zawizany alzacki Bundschuh; haso: Ruszajcie, c to za ywot? Przez klechw i szlacht nie ma dla nas ycia". Duchowni i szlachta, tron i otarz za ich spraw cae narody byy przez tysic lat otaczane pogard, uciskane, wyzyskiwane. Kady mg budowa na tyranii tamtego drugiego. I chocia czsto wystpowali przeciw sobie nawzajem, z socjologicznego punktu widzenia stanowili jedno, w ukadzie spoecznym trzymali si razem, byli klas zorientowan na wadz i zysk, yjc z potu i krwi innych ludzi, zdemoralizowan mniejszoci, jak pisze ze Strasburga o wadcach swoich czasw Biichner, mniejszoci, ktra przemienia masy obywateli w harujce bydo". Niemiecka wojna chopska wybucha nieprzypadkowo na poudniowym zachodzie kraju, gdzie austriacki arcyksi Ferdynand i biskup Konstancji wsplnie przeladowali kacerzy" w sposb szczeglnie barbarzyski. I tak jak wielu innym majcym podoe socjalne powstaniom chrzecijan przywiecay rewolucyjne idee wczesnego chrzecijastwa na przykad powstaniu chopw angielskich, ktrym przewodzili ksia pozostajcy pod wpywem nauk Wiklefa; niektrym rewoltom proletariatu woskiego albo husyckiej infiltracji na Wgrzech, w Polsce, Niemczech, Belgii oraz Francji tak przywiecay one te niemieckiej wojnie chopskiej, we Frankonii i w Tyrolu skierowanej przede wszystkim przeciw wyszemu duchowiestwu. Chopi walczyli jako bractwo ewangeliczne", jako wojsko chrzecijaskie i ewangeliczne", na ich sztandarach byy wizerunki Ukrzyowanego i imi Jezusa. Ich manifest, napisany przez spalonego w 1528 roku w Wiedniu byego kaznodziej katedralnego z Ratyzbony Balthasara Hub-maiera, profesora i prorektora jednego z uniwersytetw, uzasadnia wszystkie skargi natury ekonomicznej powoujc si na Bibli i w artykule dwunastym deklarowa niewysuwanie da niezgodnych ze sowem boym. Zdarzali si wadcy, ktrzy byli nastawieni pokojowo, skonni do rokowa, ktrzy dugo si wzdragali naruszy to, co uzgodnili z chopami, jak na przykad wadca Palatynatu, ksi-elektor Ludwik, ktrzy nawet uwaali bunt za sprawiedliw kar bo i chcieli go umierzy po dobroci", tak jak ksi-elektor Fryderyk Mdry i jego brat, ksi Jan. Ale biskupi oraz znw Marcin Luter bo, jak mwi Paracelsus, czy jest kto mniej miosierny dla biednych ni duchowiestwo?" nie ustawali w perswadowaniu, zachcali, powtrzmy za reformatorem, do rychego chwycenia za miecz", do atakowania z czystym sumieniem" (ktre kler pozostawia mordercom zabijajcym podczas wszelkich wojen), do zasuenia sobie na niebo przelan krwi" (to te jeden z ulubionych chrzecijaskich wtkw), zachcali, eby dawi, dga, po kryjomu i otwarcie, co komu bdzie zrczniej zrobi, tak jak trzeba zabi wciekego psa". Dgaj, bij, du, kto moe" szczuje Luter kiedy indziej, prawie e bardziej papieski w tym ni papie a jeli wwczas zginiesz, to dobrze; lepszej mierci nie dostpiby nigdy, bo tak umarby posuszny sowu boemu". Tak oto chrzecijaska szlachta rozprawiaa si z chopami, tysice ich zabijajc ciosami skierowanymi w d z wysokoci koskiego grzbietu, wci oszukiwaa ich, pozwalaa, by si dobrowolnie rozbrajali, po czym dokonywaa na nich rzezi, tylko pod Zabern zgino osiemnacie tysicy chopw. Chopi byli olepiani, wieszano ich, cinano, wbijano na pal, byli wiartowani, rozrywani przez konie, paleni ywcem. Gdy si zdarzyo, e mogli sobie posmarowa buty hrabiowskim tuszczem, gdy masowo grabili, przetrzebiali zamki i klasztory Do dugo wnosilimy, teraz moemy chocia raz wynie". to jednak laa si prawie wycznie ich krew. Nawet Luter uzna w

kocu uciskanie chopw za okropne" i godne poaowania". Ale co robi? Tak trzeba i Bg te tego pragnie". Bg tego chce!" tak krzyczeli ju papiee przy okazji kruqat. I nadal si tak krzyczy. Jeszcze nawet hitlerowski atak na Rosj by przedstawiany przez cay episkopat niemiecki jako wita wola Boga". A protestancki biskup Lilje woa jednoczenie: Z Bogiem! T ofiar mona ponie tylko w imi boe". Im wicej morduj, tym goniej powouj si na Boga. Niechaj was to tak nie smuci", pociesza reformator szlacht i zachca: Osio chce by bity, a gmin rzdzony przemoc" chrzecijaska recepta na rzdzenie, stosowana od dwch tysicy lat. I wojna jest Lutrowi tak samo potrzebna, jak Tomaszowi czy Augustynowi, ktry szydzi z cyniczn beztrosk czowieka raczej nie zagroonego: C powiedzie przeciw wojnie? Chyba tylko to, e gin na niej ludzie, ktrzy przecie musz kiedy umrze". Od tych diabw przejmuje Luter teori wojny sprawiedliwej", dzi moliw ju tylko jako numer kabaretowy (albo teologia moralna) i poucza: Na takiej wojnie chrzecijask jest rzecz i dzieem mioci, jeli si wrogw bez skrupuw dusi, ograbia, podpala, i jeli czyni si wszelkie szkody suce pokonaniu ich. A gdyby si miao wydawa, e duszenie i grabie to nie dzieo mioci, i gdyby jaki prostak [!] pomyla, e to nie po chrzecijasku i chrzecijaninowi tak czyni si nie godzi: zapewniam, e to te jest dzieem mioci". Dlatego wanie Luter zaleca i nakazuje chrzecijanom wyruszajcym do boju, by nie zwlekali dugo, by odmwili Wierz w Boga i Ojcze nasz i tego niech wystarczy [...], a potem dobd broni i bij w imi boe". Podobnie jak Koci papieski, Luter pozostawi biednych samym sobie, zdradzi spraw chopw paszczynianych, uczyni z reformacji ruch znowu korzystny tylko dla wadcw, nowe narzdzie despotyzmu, std te ju Thomas Miinzer protestuje gorco przeciw tej cichej wodzie", temu yjcemu w dostatku cielsku", tej wittenberskiej tucznej wini", i ma cakowit raq, kiedy pisze: Prawdziwe zodziejstwo uprawiaj nasi ksita i magnaci, ktrzy przywaszczaj sobie wszelkie stworzenie, ryby w wodzie, ptaki w powietrzu, roliny na ziemi, wszystko to musi nalee do nich. A biednym mwi: Bg przykaza, eby nie krad. Oni sami pastwi si nad wszelkimi istotami yjcymi i zabieraj je dla siebie; ale jeli biedak ukradnie byle rzecz, to zostaje skazany. Temu faszywy doktor przyklaskuje i mwi amen". Po stronie papieskiej nie dopatrzy si Luter tak naprawd niczego, co by suyo chrzecijastwu", widzia tylko sprawy pienine i spory". Na to byoby sta byle rozbjnika". A potem zacza si reformacja z grabieniem na wielk skal dbr Kocioa katolickiego przez luteraskich ksit, niemieckie krlewitka", jak drwico nazywa ich Theodor Lessing, przez ksit, ktrzy byli gotowi przyczy si do tego nowego ruchy a do granic wasnej korzyci". I przytoczmy jeszcze wyznania zawarte w broszurze zapowiadajcej zjazd ewangelikw niemieckich w Stuttgarcie w roku 1952: Nie jest zadaniem ewangelii w jakikolwiek sposb zmienia istniejc sytuacj". Klska wojny chopskiej, nad ktr potem wci ubolewano a czyni to jeszcze Alexander von Humboldt na zamku poczdamskim, tu obok apartamentw krla, z ktrym codziennie rozmawia naley do tych przeklestw niemieckiej historii, ktre okazay si szczeglnie brzemienne w skutki. Poudniowo-niemieccy chopi pozostali w paszczynie, a pnocnoniemieccy, wedug prawa uznani za wolnych, na powrt popadli w ni i odtd wszyscy s nkani jeszcze brutalniej a do pocztku XIX wieku. Wojewoda sandomierski chce w 1586 roku, by terroryzowani przez szlacht chopi inflanccy zostali zrwnani przynajmniej z polskimi chopami paszczynianymi". A zgromadzenie stanw frankowskich zastanawia si w roku 1583, gdy znowu trzeba zapaci podatek turecki", czy nie byoby atwiej y pod rzdami Turkw". I faktycznie Turcy zaoferowali wgierskim chopom wolno, w zamian za co ci ostatni chtnie wyrzekli si chrzecijastwa. Na lsku, w Saksonii, w Prusach dochodzi okoo roku 1790 do rozruchw chopskich. Hrabia Mirabeau opowiada o niewolnej egzystencji pnocnoniemieckich robotnikw rolnych: dziewit-nastogodzinny dzie pracy w lecie i w zimie. Baron vom Stein, ktry dobrze znatych ajdakw, niemieckich wadcw", obserwuje w 1802 roku w Meklemburgu pewnego szlachcica, ktry traktuje swoich chopw jak bydo. W roku 1812 Friedrich List patrzy nad Renem, Neckarem i Menem na chopw pracujcych zamiast koni i wow, ale bez poywnej strawy tych zwierzt pocigowych". Najbiedniejsi mieszkacy Holsztynu koczuj razem z chorymi i niemowltami pod goym niebem albo yj w oborach. Gdyby jednak nie opacili podatkw, to

grozia im licytacja i pozbawienie dobytku. Jeszcze w Zgromadzeniu Narodowym 1848 roku wrd szeciuset deputowanych znalaz si tylko jeden chop. W Anglii, gdzie a do XVIII wieku miewa si niewolnikw, gdzie a po XI wiek rzdzi kilkaset rodw feudalnych, gdzie do 1832 roku spord pitnastu milionw mieszkacw prawo wyborcze posiada czterysta tysicy i gdzie jeszcze za czasw Scho-penhauera dwie trzecie narodu nie umiej czyta", kler i wielcy posiadacze ziemscy odnosz si do chopw gorzej ni do wszelkiej trzody. Jeszcze w kocu XIX wieku chop jada o poow mniej, a pracuje dwa razy wicej ni winiowie w angielskich zakadach karnych. W rachunkach arendarza rwna si on zeru" odnotowuje w roku 1865 pewien oficjalny raport. Nie obawia si o przyszo, bo niczym nie dysponuje prcz tego, co jest bezwzgldnie konieczne do ycia. Cokolwiek by si dziao, dla niego nie ma ani szczcia, ani nieszczcia". Prasa liberalna szydzi bezlitonie ze szlachty i pastwowego Kocioa anglikaskiego (High Chwch) w zwizku z wysyaniem do dalekich krajw misji dla poprawy obyczajnoci dzikich ludzi znad Poudniowego Pacyfiku". Odwa si teraz zapewni koczy swj artyku pewien korespondent Morning Chronicle e pooenie tych ludzi, ich bieda, ich nienawi do Kocioa, ich zewntrzna ulego i wewntrzne rozalenie na dostojnikw kocielnych, stanowi regu we wszystkich wiejskich gminach w Anglii, a odmienne okolicznoci s wyjtkowe". Pomagay tylko niektre sekty chrzecijaskie. Ale Koci oficjalny jak pisa Marks wybaczyby raczej podwaenie trzydziestu omiu spord trzydziestu dziewiciu artykuw wiary ni zamach na jedn trzydziest dziewit jego dochodw". Europa obchodzia si nie lepiej z robotnikami przemysowymi, o czym wiadczy przede wszystkim sytuacja w kraju pochodzenia wielkiego przemysu. Jeszcze w poowie XIX wieku niejeden wolny Anglik" stanowi tasze zwierz robocze ni staroytny niewolnik. Ci ludzie, pnadzy, mieszkaj w nieprawdopodobnych wrcz norach na zgniej somie i ywi si zepsutym jedzeniem. Wszdzie brud, nieczystoci, wilgo, umierajce dzieci, chorzy i kalecy, suchoty, tyfus, lepota. Podczas gdy zyski fabrykantw urastaj do gigantycznych sum, ndza robotnikw jest coraz straszliwsza, a w 1834 roku ustawa o biedocie z roku 1601 zostaje zastpiona inn, w ktrej nie przewiduje si ju pomocy socjalnej. Ju William Blake, ktry uznaje za winnych Koci i pastwo, syszy dobiegajcy od kominw i z ulic krzyk nkanych istot. W 1866 roku mieszka tam dwiecie tysicy ludzi, ktrych ndzne pooenie jak czytamy w obszernym raporcie Juliana Huntera o zdrowotnoci przekracza wszystko co kiedykolwiek widziano w Anglii". Torysowska gazeta Standard" upomina w 1867 roku: Przypomnijmy sobie, jak cierpi ta ludno. Umiera ona z godu. I to jest fakt: oczywisty, straszny. Tych ludzi jest czterdzieci tysicy [...]. Na naszych oczach w jednej dzielnicy tej cudownej metropolii tu obok miejsc najwikszej w dziejach wiata akumulacji bogactwa, tu obok umiera bezradnie czterdzieci tysicy ludzi". Na nic zdaje si poszukiwanie pracy i ebranina, bo miejscowe orodki zobowizane do wspierania biednych same si spaupery-zoway na skutek da parafii". W 1840 roku redni czas ycia robotnika w Liverpoolu wynosi pitnacie lat. W Manchesterze pidziesit siedem procent dzieci robotniczych umiera przed pitym rokiem ycia. Dziewicio-, dziesiciolatki nierzadko haruj bez przerwy po dwadziecia cztery, po trzydzieci sze godzin. Pdzi si ich noc do fabryk i pejczami zmusza si ich do zachowania przytomnoci umysu. Jeszcze w 1860 roku zdarzaj si listy otwarte domagajce si ograniczenia czasu pracy do osiemnastu godzin. Dzieci w wieku trzech, czterech lat, zatrudnione przy wyrobie koronek, stoj na krzesach. W zakadach wikliniarskich miewaj czsto mniej miejsca ni pies w swojej budzie. Marks nazywa to przemian dziecicej krwi w kapita". W kopalniach cztero- i picioletnie dzieci razem z mczyznami i kobietami, pnagie albo cakiem nagie, na acuchach, czogaj si przez o wiele za wskie chodniki. Kto si skary, ten zostaje zwolniony i jako napitnowany" nie dostaje pracy nigdzie indziej. Zmarych wyrzuca si do roww przydronych i grzebie w jamach, w bagnie. Wyksztacenie" tych ludzi jest prawie adne; dostpuj jedynie nauki religii. W Irlandii umiera w 1848 roku z godu ponad milion ludzi. Dwa miliony emigruj. Na lsku, gdzie katolicy i protestanci s podjudzani przeciw sobie nawzajem, tkacze

popadaj w coraz gorsz ndz, mimo bardzo cikiej pracy. Byliby szczliwi zapewnia w 1844 roku Wilhelm Wolff gdyby mogli uszczkn co dla siebie z obfitej porcji ziemniakw, ktr dostaj tuczniki ich chlebodawcw. I mieszkaj w lokalach, w porwnaniu z ktrymi obora w majtku ordynata musi uchodzi za wytworny apartament". Chrzecijaski rzd nakazuje stumienie buntu. W Kolonii jedna trzecia ludnoci trudni si okoo roku 1800 ebranin. W Bawarii doliczono si pod koniec lat trzydziestych stu czterdziestu piciu tysicy dziewiciuset dziewidziesiciu trzech ebrakw, midzy innymi dwudziestu czterech tysicy dziewiciuset szedziesiciorga dzieci. Prusy zakazuj wszystkim wykadowcom uniwersyteckim (zreszt tradycyjnie prawomylnym) prowadzenia dyskusji politycznych. W latach czterdziestych emigruje z Niemiec rocznie sto tysicy, a po roku 1849 dwiecie pidziesit tysicy ludzi. We Francji w roku 1801 Napoleon I zawiera konkordat. Bo przecie nie zna nikogo, kto by rozumia innych tak dobrze, jak rozumiej si ksia i onierze". Jest te wiadomy tego, e kiedy ma si dobre stosunki z papieem, to jeszcze dzi posiada si wadz nad sumieniami stu milionw ludzi"; zacytowa to potem Mussolini, gdy zawiera ukady lateraskie. W roku 1808 Napoleon czyni podstaw caego ksztacenia, po pierwsze, nakazy religii katolickiej, po drugie za, wiernopoddaczy stosunek do cesarza to zawsze byy gwne przyczyny nieszcz narodw europejskich. Okoo roku 1830 dwie trzecie Francuzw nie jadaj misa. W fabrykach marniej mczyni, kobiety, dzieci, harujc za psie pienidze od pitej rano do smej, dziewitej wieczr. redni wiek robotnikw francuskich wynosi dwadziecia jeden lat. W roku 1848 tysice z nich gin w Paryu. W Berlinie dochodzi do zamieszek na ulicach. W Badenii, w Poznaskiem i w Pradze zostaj stumione powstania. W Rzymie panuje sytuacja zmuszajca papiea do ucieczki, a jego minister hrabia Rossi pada ofiar morderstwa. Po zaartych walkach reakcjonici odzyskuj dla siebie Wiede. Gin mczyni, kobiety, dzieci. Friedrich Hebbel, wiadek naoczny, nie omieszka opowiedzie swoich wrae ksiciu Schwarzenbergowi: [...] w ustach zwok mczyzn tkwiy niczym cygara czonki tych ludzi; to ju jest co, nie wtpi, e ten fakt zachowa si w historii". Ucinieni wszdzie si buntuj i wszdzie strzela si do nich, s wtrcam do wizie, zmuszani do emigracji. W caej Europie oparcie dla religii stanowi policja i a po XX wiek pozostaje ograniczona do moliwego minimum liczba uprawnionych do udziau w wyborach. Wiktor Hugo, niegdy ultrarojalista i chrzecijanin, woa 8 kwietnia 1850 roku w Zgromadzeniu Narodowym, gdzie przewag maj katolicy: Powstacie wreszcie, katolicy, ksia, biskupi, duchowni, wy, ktrzy siedzicie w tym Zgromadzeniu Narodowym i ktrych widz wrd nas! Powstacie! Taka jest wasza rola! C robicie na tych awach?" Jedyna reakcja: miech. W 1851 roku zostaj na rozkaz Napoleona III krwawo stumione kolejne prby powstacze. Ma si za sob Koci, armi i banki!" oto komentarz Wiktora Hugo, wymieniajcy wszystko, co i dzi jeszcze rzdzi wiatem. W 1871 roku zostaje krwawo zlikwidowane nastpne powstanie Komuny Paryskiej. W odwecie za rozstrzelanie szedziesiciu czterech zakadnikw rzd morduje sze tysicy komunardw. Ju w poowie XIX wieku reakcjonici wszystkich zainteresowanych pastw pragn likwidacji europejskiego proletariatu w wielkiej wojnie. Zabiegaj o to gorczkowo na pocztku XX wieku. Niebawem pojawia si Chrystus niemiecki, rosyjski, francuski jeszcze przed 1914 rokiem niemiecki nieprzyjaciel ma po swojej stronie dwadziecia siedem tysicy dzia Kruppa, natomiast wszystkie patenty I. G. Farben na gazy trujce zostaj sprzedane francuskiemu koncernowi chemicznemu. Co wicej, gdy niemieccy onierze umieraj z hymnem na ustach, firma Thyssena, ktry pniej finansowa Hitlera, dostarcza tarcze ochronne dla piechoty prawie o poow taniej do Francji ni na potrzeby armii niemieckiej. W cigu jednego tylko procza 1916 roku niemiecki trust stalowy przekazuje trzydzieci siedem milionw cetnarw stali i elaza do Francji. A Krupp otrzymuje zaraz po zakoczeniu wojny sto dwadziecia trzy miliony marek w zocie za sprzedany przed wojn do Anglii za wiedz niemieckiego Ministerstwa Wojny i z udziaami w zysku od kadego granatu! patent KPz 96/04 na zapalniki do granatw, dziki czemu firma kwitnie po dzi dzie. A kler spieszy z miejsca na miejsce na tyach wszystkich frontw, po tysickro pochwala masowe wybijanie si jako przejaw religijnego uduchowienia", odrodzenie religijne, moralne i spoeczne", krucjat", wit wojn", sub Bogu", nakaz naszego Boga", wol bo" itd. Od Tego

chce Bg!" z czasw wojen krzyowych oraz Tego pragnie te Bg!" z okresu wojny chopskiej, poprzez wol bo" podczas pierwszej wojny wiatowej a do witej woli Boga" w czasie drugiej wojny wiatowej. Kto nie brzydzi si tym chrzecijastwem, ten sam jest takim chrzecijaninem. I podczas gdy nad ogupionymi, sprzedanymi gowami wiernych zderzaj si ze sob bezwstydne frazesy biskupie, jezuickie i protestanckie, zawarte w mnstwie kaza i obficie przenoszone na papier, za zabicie jednego tylko onierza inkasuje si ogromn sum stu tysicy marek, z czego przemys zbrojeniowy dostaje kadorazowo szedziesit tysicy czysty zysk. Dwanacie milionw polegych. A wic wybucha ta wojna. Wreszcie. Wojn przygotowywano solidnie i powanie od lat. Przez cae lata armia pozostawaa w nieustajcej gotowoci do walki. Ale jednym z najwaniejszych krokw przygotowawczych by Kongres Eucharystyczny w Wiedniu". To stwierdza w 1916 roku kto na pewno dobrze poinformowany, austriacki biskup sufragan Waitz, ktry pniej, w 1938 roku, ju jako ksi arcybiskup, razem z kardynaem Innitzerem z Wiednia chwali wkroczenie Wehrmachtu do Austrii, widzc w tym spenienie tysicletniej tsknoty naszego narodu". W tym samym roku odbywa si Kongres Eucharystyczny w Budapeszcie, podobnie jak tamten w 1912 roku w Wiedniu, zapowiadajcy co. Adherent faszystw Eugenio Pa-celli wskazuje przy tej okazji jak legat papieski na niebezpieczestwo bolszewizmu". W rok pniej wybucha druga wojna wiatowa, dwadziecia pi tysicy polegych kadego dnia, dzienne obroty: dwa miliardy marek. W 1960 roku, w jednym z okresw nasilenia zimnej wojny, obraduje Kongres Eucharystyczny w Monachium. Cieszcy si zaufaniem Pacellego kardyna Spell-man, jeden z najaktywniejszych reakcjonistw wiata, prorokuje nadejcie czasw, w ktrych obecni wadcy komunistyczni zostan zmieceni, leci helikopterem nad elazn kurtyn i odprawia dla wojska msz pontyfikaln wrd huku dzia", nie zapominajc o nazwaniu onierzy swoimi drogimi przyjacimi". (Ksia i onierze... wiedzia to Napoleon, wiedzia to ju nawet Kon-stantyn). A katolicki federalny minister obrony StrauB, ktry pragnie, by oklniki papieskie stay si podstaw niemieckiego ustawodawstwa", wyznaje otwarcie: Jestemy po to onierzami [...] by wadza przesza z rk ateistw z powrotem w rce chrzecijan". Ju redniowieczni krzyowcy piewali o chci ruszenia na Wschd (Nach Ostland woll'n wir reiten...). I papiestwo miao w kadym kolejnym stuleciu nadziej powtrzmy to za katolikiem de Maistre'em na przejcie w spadku rozkadajcego si trupa Kocioa wschodniego. Ten tak upragniony cel wydaje si znowu bliski podczas pierwszej wojny wiatowej, gdy pastwa centralne, popierane przez Watykan, chc zdoby tereny dla osadnictwa na Wschodzie, na ziemiach polskich, na Ukrainie i nad Batykiem. W czasie drugiej wojny wiatowej wywouje entuzjazm kampania rosyjska antyklerykalnych hitlerowcw. I te miliony Niemcw, ktrym si wydaje, e gin za ojczyzn, zdychaj tylko za najwikszych zbrodniarzy w dziejach ludzkoci. Krtko mwic: po tym systematycznym chrzecijaskim wychowaniu dla fizycznego i duchownego barbarzystwa, kontynuowanym przez ptora tysiclecia, nie mogo wcale nastpi nic innego ni to, co nastpio. Papie Leon XIII nie zawaha si co prawda stwierdzi w swojej encyklice Immortale Dei z roku 1885: Wszystko, co sprzyja osobistej godnoci czowieka, co podtrzymuje rwnouprawnienie obywateli, wszystko to powoa do ycia, otacza trosk i zawsze chroni Koci katolicki". Prawdziwe jest jednak twierdzenie przeciwne. Prawda jest taka, e wszystkie udogodnienia socjalne czasw nowoytnych zostay stworzone nie przez Koci, lecz przeciw niemu. e ludzko zawdzicza prawie wszystkie bardziej humanistyczne formy i reguy wspycia wiadomym swojej odpowiedzialnoci czynnikom pozakocielnym. e Koci, jak pisze nie wrg chrzecijastwa, lecz wybitny teolog protestancki Martin Dibelius, zawsze stanowi stra przyboczn despotyzmu i kapitalizmu". Dlatego te wszyscy, ktrzy pragnli poprawy warunkw ycia na tym wiecie, musieli jak wyznaje ten chrzecijaski uczony walczy przeciw chrzecijastwu". I tak dzieje si jeszcze dzisiaj.

Wypasaj moje owieczki!'

Prosz mi natychmiast znale w katolickich klasztorach w Halberstadt duchownego nadajcego si na kapelana polowego pukw, ktre maj wyruszy do walki. w ksiulo nie musi by inteligentny, przeciwnie: im gupszy tym lepszy [...]. FRYDERYK II, 1740 Zawiadczanie caym yciem dziedzicznych praw cesarza (potnej postaci wadcy obdarzonego najczystszym monarszym sumieniem, uosobienia niemieckiej siy, majestatycznego ucielenienia cnoty onierskiej) jest rwnoznaczne z naladowaniem Jezusa. MICHAEL FAULHABER, biskup, kapelan polowy Armii Bawarskiej, o Wilhelmie II podczas pierwszej wojny wiatowej W nocy, o godzinie jedenastej, miertelnie ranieni granatem ekrazytowym, objli si, mwic: Umieramy razem, czy nie tak, umieramy razem. Za naszego ojca, cesarza w Wiedniu, umieramy chtnie". MICHAEL FAULHABER o dwch onierzach pierwszej wojny wiatowej Co podobnego ju przeywalimy w czasie tamtej wojny wiatowej i dlatego wiemy z przykrego, gorzkiego dowiadczenia, jak bardzo to potrzebne i wane, by w takiej sytuacji kady z caym oddaniem, chtnie i wiernie spenia swj obowizek. Kardyna MICHAEL FAULHABER podczas drugiej wojny wiatowej [...] bo Chrystus wymaga od nas wicej, ni wymaga Hitler. Wspczesny katolicki duszpasterz wojskowy

Cignca si a po wiek XX kronika potwornoci Kocioa katolickiego jest tym ohydniejsza, e dziay si one co niech zabrzmi jak krwawe szyderstwo! w imi pokoju, mioci, dobrej nowiny. adna religia nie zrewoluq'onizowaa dziejw wiata tak jak ta i adna nie staa si tak reakcyjna, adna nie odbiegaa w swej praktyce tak daleko od goszonych nakazw i adna nie wypieraa si tak bardzo, bd te nie bagatelizowaa tak bardzo, przepaci midzy praktyk a doktryn. Czy by jakikolwiek inny Koci, ktry musia przez cae stulecia zakazywa lektury witej ksigi, bo rzeczywisto przeczya jej w tak przeraajcym stopniu?! Czyta j pozwalano tylko ludziom pobonym i uczonym", a po lekturze in vulga translatos, in vulgari lingua spodziewano si wikszej szkody" ni poytku. Nie znane nam jest waciwie credo Jezusa historycznego, co wicej, nie mamy nawet pewnoci, czy istnia. Ale wiemy, e ten synoptyczny nauczyciel jest wolny od instynktw i namitnoci nacjonalistycznych, od patriotyzmu i dzy wadzy, e nie chce by Mesjaszem politycznym, wojujcym apokaliptykiem, lecz an-tybojownikiem, wadc pokojowym, pacyfist. Wiemy, e odrzuca prawo pici, terror, despotyzm, e da, by nie tylko bezwarunkowo przyjmowano zo, ale i odpacano za nie dobrem, e jego przykazanie mioci wroga jest nieograniczone choby si te jednoznaczne sowa przeinaczao, zawao, przemieniao w ich przeciwiestwo. Wiemy, i cae wczesne chrzecijastwo bezkompromisowo sprzeciwiao si wojnie by moe tylko dlatego, e propagowanie pacyfistycznych postulatw biblijnych odpowiadao jego politycznej nicoci. Majc wok siebie innowiercw, mona byo atwo gosi idee pojednania i mioci wroga. Czyniono to z zapaem jeszcze w IV wieku. Od Justyna poprzez lacjana, Atenagorasa, Tertuliana, Orygenesa, Cypriana, po Arnobiusza i Laktancjusza teologowie chrzecijascy nie ustaj w sawieniu pokoju, tolerancji religijnej, rezygnacji z przemocy, przebaczenia, ycia bez wrogoci i wojny. Z pompatyczn monotoni zapewniaj o swej agodnoci, dobroci, niewinnoci i tolerancji, twierdz, e co prawda jeszcze s na ziemi, ale ju te wdruj po niebie, deklaruj, e kochaj

wszystkich, do nikogo nie ywi nienawici, nauczaj, i nie naley nikogo krzywdzi, odpaca zem za zo, i trzeba raczej cierpie niesprawiedliwo, ni j wyrzdzi, raczej przela wasn krew, ni skala rce i sumienie cudz krwi. Zapewniaj, e nie odpowiedzieliby ciosem na cios, gdyby ich bito, nie procesowaliby si, gdyby ich okradzione, przeciwnie, nastawiliby drugi policzek i do tego, co zdarto by im z ciaa, dorzuciliby jeszcze paszcz, pobogosawiliby swych wrogw i modliliby si za chccych ich zabi. Chwal si tym, e zastpili miecze pugami, a lance innym sprztem do uprawy ziemi. Przyrzekaj, e ju nie bd si zbroi, walczy, broni si, bo s dziemi pokoju, bo Jezus odebra bro wszystkim uczniom, gdy rozbraja Piotra. Krtko mwic, nie akceptuj nie tylko suby wojskowej i obrony koniecznej, ale i adnego zabijania ludzi, bez wzgldu na motywy i prawo, by tak postpowa. Ale e kler wci oszukuje, e nawet patron kaznodziejw wity Jan Chryzostom afirmuje potrzeb kamstwa dla zbawienia duszy, powoujc si na przykady ze Starego i Nowego Testamentu (!), to i dzi katolicy z lekkim sercem kami, jakoby Koci zawsze i wszdzie" gosi doktryn wojny sprawiedliwej (Ermecke), jakoby zawsze odrzuca bezwzgldny pacyfizm i prcz osobistej obrony koniecznej oraz pastwowej obrony koniecznej kary mierci uznawa te ponadpastwow, tj. wojn sprawiedliw" (Fleischmann). Przedkonstantyski pacyfizm chrzecijastwa by jednak tak absolutny, e jeszcze na pocztku IV wieku synod w Elwirze pozbawi doywotnio (nie wyczajc chwili mierci) komunii kadego wiernego, ktry by tylko przez donos przyczyni si do egzekucji albo banicji innego czowieka. (Ten hiszpaski synod nie rozrnia zreszt denuncjacji zgodnej z prawd i oszczerczej. Chrzecijanin, ktry susznie czy niesusznie powoduje mier czowieka, zostaje wykluczony ze wsplnoty). Zgodnie z tym, Ojciec Kocioa Laktancjusz nie dopuszcza te do ujawnienia cudzej zbrodni, za ktr grozi kara mierci. Bo skoro Bg nie kae zabija, to zakazane jest nie tylko zbjeckie mordowanie innych ludzi; tego ostatniego zabrania ju prawo pastwowe; zabronione jest take wszelkie inne zabjstwo, nawet takie, ktre byoby dozwolone wedug prawa wieckiego". Owa zasada wyklucza oczywicie wszelk wojn, nawet t sprawiedliw". Konsekwentnie zwalcza Laktancjusz co, co zawsze prowadzio i prowadzi do rzezi, a co Koci od tamtych czasw zawsze popiera patriotyzm i nacjonalizm. Bo c innego oznaczaj korzyci ojczyzny, jeli nie szkod innego pastwa czy narodu? czy nie poszerza si wasnego terytorium, przemoc zabierajc t ziemi innym, czy nie zwiksza si wasnego dostatku, swoich dochodw, kosztem innych? Nie s to bynajmniej cnoty, lecz unicestwienie cnt. Ustaje bowiem wi spoeczna, zanika uczciwo, szacunek dla cudzego majtku, wreszcie sama sprawiedliwo [...]. Jake miaby by sprawiedliwy kto, kto szkodzi, nienawidzi, grabi, zabija? A to wanie czyni ci, ktrzy chc przysporzy korzyci swojej ojczynie". Wyczytujemy to z jego gwnego dziea Divnae Institutiones, powstaego tu przed rokiem 313. Ale, o dziwo, skrcone wznowienie tego traktatu, wydane nieco pniej, nie zawiera ju fragmentw antymilitarystycznych i gloryfikuje mier za ojczyzn! W roku 313 chrzecijanie zostali bowiem uznani przez Konstan-tyna i natychmiast si odmienili. Laktancjusz, wychowawca cesarskiego syna, a by moe i samego cesarza, byskawicznie wypar si nie tylko wasnych przekona, ale ponadto caej trzechsetlet-niej tradycji. Ze wszystkimi biskupami i witymi przeszed najkrtsz drog do obozu oprawcw ludzkoci. Bo teraz poczuli oni sprzyjajc atmosfer, dostrzegli szans na zdobycie wadzy, i dlatego zaczli kraka jak wszystkie wrony. I tak jak przedtem po anielsku sawili tolerancj i mio, niestosowanie przemocy, pokj, tak teraz nagle poczli gosi i jedno, i drugie: pokj oraz przemoc, mio wroga oraz nienawi do wroga, dobr nowin i t najgorsz: o wojnie, o wojnie! Pierwszym hasem fascynowali ogupionych ludzi, drugim zalecali si do rzdzcych, po czym i to pierwsze, i to drugie sprawiy razem, e oni sami stali si tymi najpotniejszymi, tymi, co przetrwali wszystko, katami niejednej generacji. Ludzie znajduj chyba szczegln przyjemno w tym, e pozwalaj si wci ogupia, sprzedawa, unicestwia: za ojczyzn, przestrze yciow, wolno, za Wschd i Zachd, za tego czy innego pana, ale najczciej za tych, ktrzy cigle i z tak pewnoci siebie myl Boga z wasn korzyci, a wasn korzy z Bogiem, ktrzy z tak wiadomoci celu su danej chwili, cho nigdy nie trac z oczu wiecznoci, ktrzy w czasie pokoju propaguj pokj, a w czasie wojny wojn, w obu wypadkach z rwnym przekonaniem i rwn perfekcj: tu Dziecitko Jezus, tam armaty; tu Biblia, tam proch; tu Kochajcie si", tam Zabijajcie ich, tego chce Bg". Oni przysigli, oni musz by posuszni!" Musz gin marnie, skoro tylko rozkae to jaki arcyzbrodniarz obdarzony wadz,

musz gin tysice, setki tysicy, miliony. Tak, to chyba szczeglna przyjemno przez tyle stuleci nurza si w ludzkiej krwi i woa Alleluja"! To chyba szczeglna przyjemno od bez maa dwch tysicleci kama, faszowa, oszukiwa. To chyba szczeglna przyjemno, gdy przeywajc czasem upadki, ale i wodzc za nos i rujnujc narody, czyni si z hipokryzji sztuk nad sztuki i sankcjonuje si j wci na nowo by wiodo si nam dobrze i bymy dugo yli na tej ziemi. Czy znajdziemy gdzie indziej takie zdumiewajce przemieszanie wilczego wycia i pokojowej nuty, nowiny o narodzinach boych i stosu, legend o witych i historii katw?! Gdzie znajdziemy tyle frazesw o wszechogarniajcej mioci i tak, pochaniajc waciwie wszystko, nienawi? Gdzie znajdziemy religi, ktra z mioci zabija, torturuje, kradnie, szantauje, pozbawia czci, oczernia, wyklina? Tak wspaniale uszczliwiao chrzecijastwo wiat, taka bya jego praktyka zaraza, ktra szalaa przez dwa tysiclecia. Ujmijmy to krtko: chrzecijastwo stao si antychrystem. Ono samo stao si owym ukazywanym przez siebie diabem! Ono samo byo tym zem, ktre rzekomo zwalczao! Tym piekem, ktrym straszyo, byo wanie ono! Wrd wszystkich zych rzeczy stao si ono t najgorsz: nie dlatego, e inne byy lepsze, ale dlatego, e wszystkie inne nie potrafiy by ze tak dugo i tak intensywnie, dlatego, e nic innego nie zdobyo takiej wadzy nad ludmi podatnymi na oszaamiajc uud, na ktr skaday si acina, kamstwa, duszpasterski patos, witobliwe gesty, opowieci o koszmarach i urokach zawiatw; podatnymi na podjudzanie do zbrodni, byleby dochodzio do nich w imieniu Boga (i kapanw), ktre to imi pozwalao na wszystko, wszystko czynio moliwym i wszystko uatwiao, a tymczasem sami kapani umywali rce, dbali o wasn skr, napeniali kiesy i pouczali: Nie zbierajcie skarbw na tej ziemi", Nie sdcie innych", Kochajcie si nawzajem", Czycie dobro tym, ktrzy was nienawidz". Oni czynili zo tym, ktrzy kochali Jezusa, ktrzy chcieli przestrzega jego przykaza, takim ludziom wyrywali jzyki, wykrawali oczy, miadyli koczyny, takich ludzi grzebali ywcem, rozpinali na krzyach, palili, zamurowywali na reszt ycia, nie oszczdzali im niczego, adnej haby, adnego blu, mcili si na ich dzieciach i wnukach, czujc si dobrymi i uprawnionymi do owych czynw i nadal tak si czuj. A przecie ukrzyowali ludzko! Wszyscy za jednego? Wszyscy za nich! Od czasw Konstantyna cechami, po ktrych rozpoznaje si ten Koci, s obuda i przemoc; codzienn praktyk tej religii staa si masowa zagada. Surowo zakazywano zabijania pojedynczych osb, ale umiercanie tysicy ludzi byo dzieem miym Bogu. To nie obd, to jest chrzecijastwo. Pytanie o to, czy chrzecijanin moe by onierzem, pojawio si dopiero pod koniec II wieku, a w IV wieku ju o to nie pytano. Jeli w III wieku suba wojskowa chrzecijanina bya czym wyjtkowym, to w nastpnym stuleciu stanowia regu. Jeli przed rokiem 313 biskupi wykluczali z Kocioa tych, ktrzy nie dezerterowali, to po roku 313 ekskomunika dotykaa wanie dezerterw. Pospiesznie te usunito z kalendarzy imiona tych, ktrzy stali si wczeniej mczennikami, bo nie chcieli suy w wojsku. Min czas onierzy-mczennikw, zacz si czas biskupw polowych. Towarzyszyli oni ju chtnie Konstantynowi, oczywicie nie po to, eby walczy, lecz by czerpa korzyci; iniqay Chrystusa (co za przewrotno!) widniay na sztandarach wojsk tego pierwszego wadcy chrzecijaskiego, ktry co z entuzjazmem podkrela historyk Kocioa biskup Euzebiusz toczy wojny z wiksz liczb narodw i wicej ich ujarzmi ni wszyscy cesarze pogascy. Niektrzy dobrzy chrzecijanie wysuwali jeszcze co prawda zastrzeenia. W drugiej poowie IV wieku Ojciec Kocioa Bazyli nakazuje, by nie dopuszczano do komunii ludzi wieckich wyruszajcych przeciw zbjcom i by w wypadku naruszenia zakazu pozbawiano ksiy ich godnoci duchownej. A samym wojownikom jeszcze przykazuje Bazyli, eby przynajmniej przez trzy lata nie przystpowali do komunii, bo maj nieczyste rce". Ale wkrtce wzajemne ataki z hosti w brzuchu weszy w zwyczaj, pobony chrzecijaski onierz nie mg si wrcz obej bez komunii przed walk, najpierw si modli, a potem mordowa, najpierw wznosi serce ku Bogu, a pniej rozupywa czaszki istot stworzonych na podobiestwo Boga. Ju szesnacie i p wieku zabijania z Chrystusem stanowi conditio sine qua non zbawienia duszy walczcego chrzecijanina. Ju szesnacie i p wieku ogromnie korzysta na tym kler i zamierza dalej korzysta, jest zdecydowany dalej dostarcza owieczki rzenikom obojtnie, czy czarnym, czy brunatnym, czy czerwonym albo jeszcze innym, obojtnie, czy umiercaj tradycyjnie, czy z uyciem atomu. Bo gdyby nie dostarcza ich duej, sam straciby wpywy; bo przecie tylko owo posyanie byda na rze, czemu towarzyszy bogosawiestwo, oraz uciszanie ludzi wyzyskiwanych w czasie pokoju czyni z kleru podanego sojusznika pastwa, kadego pastwa, nawet antykle-rykalnego.

Wanie: pasterze, arcypasterze. Wypasaj moje owieczki!" Pikne sowa. Ale zadajcie sobie pytanie pisze rozstrzelany przez hitlerowcw przy wasnym biurku Theodor Lessing po co i z jakich pobudek dobry pasterz myli za swoje stado. Po pierwsze dlatego, e chce te owieczki wystrzyc. Po drugie dlatego, e je chce pore". Synody odbywane w pierwszych stuleciach nie wyznaczyy adnej pokuty za mord, bo sdzono, e u chrzecijan nic takiego si nie zdarza. I w tym czasie, gdy Ojciec Bazyli, ktry ju sam mia dobre kontakty z najwyszymi dowdcami wojsk, nakazywa przynajmniej kilkuletnie niedopuszczanie onierzy do komunii, inny ksi Kocioa, ktry mia liczniejszych zwolennikw, pochwala ju zabijanie na wojnie. Atanazy, synny ojciec prawowiernoci", tyle dowiadczony w walkach ulicznych, ile wprawiony w intrygach, pasterz wybrany na biskupa gosami tylko siedmiu krzywoprzysizcw i grona pidziesiciu czterech purpuratw, ktry podszywa si pod cesarza Konstantyna i jego syna Konstancjusza II i ogasza ohydne faszywe paszkwile przeciwko arianom, opowiadajce si za natychmiastow likwidacj (bez apelacji i bez uaskawie!) kadego, kto miaby u siebie bodaj jedno z pism Ariusza; ktry zreszt jest podejrzewany o przyczynienie si do mierci tego ostatniego ot ten osobliwy wity owiadcza teraz, e co prawda mordowanie jest zabronione, ale na wojnie jest to i zgodne z prawem, i chwalebne, jeli si zabija nieprzyjaci". To upowszechnio si jako doktryna Kocioa. Ale e cae to wojownicze pokrzykiwanie katolickich zbawcw zbyt jaskrawo kcio si z ewangeli i wczesnochrzecijask tradycj, inny krzewiciel dobrej nowiny, tego samego pokroju, wykreowa rozrnienie wojny sprawiedliwej" i niesprawiedliwej". Augustyn, ktry usprawiedliwi nawet najgorsze sprzecznoci spoeczne, ktrego najistotniejsza rada dla biednych wyraaa si w sowach zalecenia, by wytrwali w zawsze takiej samej i niezmiennie cikiej kondyq'i stanu niszego" (w czym jest zgodny i z Pawem, i z Tomaszem z Akwinu); Augustyn, ktry sta si ponadto pierwowzorem redniowiecznego owcy kacerzy, bo nawraca przemoc innowiercw, da dla nich kar pieninych, konfiskaty ich kociow, banicji, a posugiwa si przy tym swoim przekonujcym cogite intrare i takimi oto piknymi sentencjami godnymi duszpasterza: Rany przyjaciela s lepsze ni pocaunki wroga", Lepiej odebra godnemu chleb, jeli ma on w pogardzie sprawiedliwo", Kto surowiej karze, ten okazuje wiksz mio" i innymi podobnymi skarbami myli katolickiej; ktry dopuszcza ju te tortury, okrela je jako lekkie" w porwnaniu z piekem, jako kuracj" (emendati) dla czowieka, a prcz tego przynajmniej akceptowa milczco kar mierci, tak jak broni wojny, uznajc j z charakterystycznym cynizmem za drog do pokoju i twierdzc, e sukces w niej usprawiedliwia pewne straty ach, ci pasterze, arcypasterze, Wypasaj moje owieczki!", ten osobliwy wity broni teraz jako wojen sprawiedliwych" wszystkich tych, ktre mszcz niesprawiedliwo" czego Jezus przecie zabrania! Pocztkowo za sprawiedliwe uchodzio oczywicie masakrowanie pogan przez chrzecijan. A poza tym owe rzezie, w czasie ktrych okazywano niewiernym mio wroga za pomoc miecza, w czasie ktrych dobra nowina wyraaa si sowami Chrystus albo mier", o ile nie nakazano z gry misji a do wyplenienia, zawsze najskuteczniejszego sposobu nawracania, ot owe rzezie byway czsto nie tylko sprawiedliwymi", ale i witymi" wojnami, podczas ktrych kady, nawet'najwikszy rbajo, mia gdyby poleg kocieln gwarancj zbawienia! Zdarzao si jednak coraz czciej, niebawem stao si regu, atakowanie jednych chrzecijan przez innych do czego po obu stronach przygotowyway posty, msze polowe, kazania polowe (w ktrych to wojenne armaty" staway si wyrazicielkami aski apelujcej", jak okreli je podczas pierwszej wojny wiatowej arcypasterz Michael Faulhaber) oraz oczywicie umacniajca komunia wita. Bywao i tak, e kler walczy z klerem, jeden klasztor z innym, biskup z biskupem, papie z papieem (i to przez sto siedemdziesit jeden lat), przy czym nie zapomniano doprawdy o adnych rodkach prowadzcych do celu. W racej sprzecznoci z nauk Jezusa i z wszystkimi teologami przedkonstantyskimi Koci katolicki zezwala ju na wojn sprawiedliw", ale na przekr wasnej (pniejszej) doktrynie pozwala praktycznie obu stronom zabija, chocia tylko jedna moe walczy w poczuciu sprawiedliwoci, o ile w ogle moe. Ale e Kocioowi co potwierdzaj wanie dzieje wojen nie chodzi wcale o sprawiedliwo czy niesprawiedliwo, lecz o to, by kraka jak wszystkie wrony i by razem z nimi ocale, dlatego te zmusza wiernych powtarzam: po obu stronach poprzez

przysig do wzajemnego masakrowania si na wojnie, a tymczasem w toku frenetycznie popieranego przez papiey powszechnego wymordowywania si, ci ostatni urzdzaj urbi et orbi budujce widowisko, podczas ktrego rozbrzmiewaj wzruszajce apele o pokj jest to najbardziej mordercza hipokryzja w dziejach wiata! Jak wyjaniaj to pasterze? Jak wymykaj si spod stryczka, ktry wci zarzucaj swoim owieczkom bo czy tych ostatnich nie wypasa si po to, by je wystrzyc, zarn i pore? Arcybiskup Fryburga Conrad Grber, czonek sympatyk SS i jeden z najgorliwszych adherentw nazizmu wrd kleru, pokaza to w roku 1935 w ksice Kirche, Yaterland und Yaterlandsliebe (Koci, ojczyzna i patriotyzm), wychwalajcej wobec brunatnych potworw waciw katolicyzmowi moc utrwalania pastwowoci: Katoliccy teologowie zawsze odrniali wojn sprawiedliw od niesprawiedliwej i nigdy nie pozostawiali pojedynczemu czowiekowi, z jego krtkowzrocznoci i zmiennymi nastrojami, swobody osdu dopuszczalnoci bd niedopuszczalnoci ewentualnej wojny, natomiast prawo do ostatecznego rozstrzygnicia przyznawali legalnym wadzom". To oznacza komentuje katolik Johannes Fleischer (i nie sdz, by kto sformuowa lepsz glos) e teologowie katoliccy zabijaj nud okresw dzielcych jedn zorganizowan przez pastwo rze od drugiej rozwaaniem ciekawej kwestii: kiedy wojna jest sprawiedliwa, a kiedy niesprawiedliwa? Zapeniaj tymi rozwaaniami grube tomiska, bo przecie rozstrzygnicie owej kwestii jest nadzwyczaj trudne pod wzgldem moralnym, politycznym i technicznym (to sowa jezuity Hirschmanna), ale zapobiegliwie, mniej lub bardziej wyranie, daje do zrozumienia: dzieci, jakie wy jestecie grupie, skoro tak powanie traktujecie nasz zabaw w teologi moraln! Bo w wypadku wybuchu wojny, kiedy to nasze rozstrzygnicia powinny waciwie znale zastosowanie praktyczne, w milczeniu, potajemnie, abdykujemy i pozostawiamy kademu zbrodniarzowi z osobna swobod osdu, co jest sprawiedliwe, a co nie jest, o ile zosta on a tak dzieje si przecie zawsze zarekomendowany przez nas jako legalna wadza, suca Bogu dla twego dobra (tak Hirschmann komentuje List do Rzymian 13, 4). My, wy, papie i biskupi, wszyscy jestemy przecie tymi pojedynczymi ludmi, ktrzy osdzaj krtkowzrocznie i ulegajc zmiennym nastrojom. W wypadku wybuchu wojny jestemy wic od papiea po ostatniego wrd katolikw wieckich tak naprawd owymi ludmi reagujcymi bardzo emocjonalnie (Hirschmann)". Wszystkie owe teologiczne czytada, pene zawiych roztrz-sa tego, co sprawiedliwe" i niesprawiedliwe", in casu belli znikaj natychmiast z oczu i podczas gdy kilka milionw owieczek egna si z tym wiatem C komu szkodzi wojna?", jak nie mg si nadziwi Augustyn duchowni dostarczaj broni, co prawda tylko broni sownej, broni owiecenia": zbir kaza wojennych Michaela Faulhabera stanowi duchowy chleb komi-ny", jak informuje, powtarzajc swoje okrelenie kaza frontowych, wydawnictwo Herdera. I widzimy, e dopiero teraz s oni w swoim ywiole. Dopiero teraz staj si prawdziwymi robotnikami w Winnicy Paskiej. Bo chocia rozstrzygnicie, czy chodzi o wojn sprawiedliw", czy nie, jest powtrzmy za jezuit Hirschmannem nadzwyczaj trudne", to w chwili wybuchu wojny staje si dla teologw bardzo atwe. Teraz bowiem, bardziej ni w czasie pokoju, obowizuje wytyczna" zawarta w licie pasterskim biskupw niemieckich napisanym podczas pierwszej wojny wiatowej: Oddajcie cesarzowi, co cesarskie...", teraz obowizuje zwaszcza wskazwka z Listu do Rzymian, 13: Kady niech bdzie poddany wadzom, sprawujcym rzdy nad innymi. Nie ma bowiem wadzy, ktra by nie pochodzia od Boga"; przy czym wystarczy pomyle o Hitlerze, by uzyska waciwe wyobraenie o Bogu albo o Pawle, ktrego zwierzchno kazaa nie tylko mocno wychosta, ale i skrci o gow, stracon zreszt w sposb bezkrwawy ju w Licie do Rzymian, 13, jeli nie wczeniej, w pobliu Damaszku... Podobnie Jezus sta si ofiar zwierzchnoci pochodzcej od Boga (od niego samego!), ale on wiedzia, e ci, co panuj nad ludmi, ujarzmiaj ich, a wielcy tego wiata stosuj wobec nich przemoc (jako e ewangelie, co ujawnia duchowy chleb kominy" Herdera, odznaczaj si niezrwnan zdolnoci adaptacji i wieloma zastosowaniami", to jest w nich pokarm duchowy i komentarze na wszelkie [!] okolicznoci i sytuacje"). O tym jednak, czy zwierzchno reprezentuje ad boy", jak utrzymuje Pawe, czy stosuje przemoc wobec narodw, jak mwi Jezus, kler, dowiadczony w rozstrzyganiu dylematw, jak nikt prcz niego, myli w czasie wojny mniej ni kiedykolwiek indziej. W ogle nie myli. Modli si. Wygasza kazania. Co w nich wysawia? Oczywicie sprawiedliw" wojn. I tu, i tam!

Straszliwymi dowodami na to s dwie, jak dotd, rzezie narodw. Po strome francuskiej pierwsza wojna wiatowa, na ktr spdzono w cigu czterech lat ponad szedziesit milionw ludzi, staa si dla katolikw, od kardynaa po wikariusza, czynnikiem wzmacniajcym Francj, oczyszczajcym i jednoczcym, boym posacem, ktrego zadaniem jest wywoanie odrodzenia religijnego, moralnego i spoecznego"; okop sta si grot w Getsemane", pole bitwy Golgot", moment rzezi bosk chwil", krtko mwic, cay kler francuski, midzy innymi rektor uniwersytetu katolickiego i pniejszy arcybiskup Parya Baudril-lart, by bardzo szczliwy z powodu tych wydarze" i to mimo e wydana w 1915 roku przez jedenastu francuskich kardynaw i biskupw broszura La guerre allemande et le catholicisme (Wojna z Niemcami a katolicyzm) oskaraa Niemcy o prowadzenie wyniszczajcej walki" z katolicyzmem i chrzecijastwem. I bardzo szczliwy by te, po przeciwnej stronie, niemiecki kler katolicki z powodu rzezi, w ktrej dziennie gino do siedmiu tysicy ludzi (Co komu szkodzi wojna?"), w sumie dwanacie milionw, do czego trzeba doda dwadziecia milionw rannych i kalekich oraz siedem milionw zmarych z godu podczas tej wojny, ktr pasterze i arcypasterze sawili potem jako wiosn ludw", wity czas", czas aski", najwiksz epok w dziejach Niemiec", jako dzie uczyniony przez Pana", wojn mi naszemu Panu", dzieo Ducha witego", przywrcenie Krlestwa Boego", zalubiny zwyciskiego narodu z Bogiem"; moglibymy przytoczy wicej podobnych bezwstydnych popisw elouentiae sacrae, z ktrych rozpowszechnienia w milionach egzemplarzy trzeba sobie zdawa spraw tak samo, jak z tego, co wyznaje katolicki teolog Heinrich Misalla: i badajc niemieckie kazania duchownych katolickich z lat wojny 1914-1918 nie natrafi w adnym ze zbiorw kaza, jakie s dostpne" na wypowiedzi o innej wymowie. To samo oczywicie po stronie protestanckiej. A w czasie drugiej wojny wiatowej? Jak wtedy wypasali pasterze swoje stada? Ot zgodnie ze starym obyczajem pasterzy; tym razem zreszt dla najwikszego zbrodniarza w dziejach wiata, ktremu ju w 1933 roku przypisali gremialnie padajcy na blask panowania Boga i udzia w Jego wiecznej wadzy", ktremu wsplnie obiecali w 1936 roku poparcie na wszelkie sposoby" i wierno a do mierci". A gdy biskup hrabia von Galen, znany bojownik ruchu oporu", w roku 1938, akurat w okresie wielkiego pogromu ydw, nocy krysztaowej", autoryzowa rot przysigi na wierno Hitlerowi, koczcej si sowami:
Co tam bl i zima za! Mnie przysiga gna. Ona jak poar wybucha, Ogarnia miecz, serce, rk moich ruchy. Cokolwiek czeka mnie potem Rzeszo, ja jestem gotw!

biskupi przykazali katolickim onierzom uczestniczcym w wojnie, ktra po stronie niemieckiej bya najzupeniej niesprawiedliwa, by przez posuszestwo wobec Fiihrera wykonywali swoje obowizki i byli gotowi powici si cakowicie". Jego atak na Rosj odnotowali, znowu in corpore, z satysfakcj", utosamili go ze wit wol Boga" i triumfem nauk Jezusa nad naukami niewiernych", a take nie omieszkali wsplnie zawiadczy dla potomnoci, e zawsze i usilnie wzywali" do popierania tej rzezi. I podczas gdy niestrudzenie zachcali do modlitw za owego supergangstera i kazali bi w dzwony po jego zwycistwach, nawet przez siedem dni z rzdu, podczas gdy odprawiali naboestwa dzikczynne, intonowali Te Deum, gratulowali, fundowali nowe dzwony do kociow, dali rwnoczenie zauwamy: w interesie bandyty, ktry zdy tysice ich wasnych duchownych (ale oczywicie nie byo wrd nich adnego arcypasterza) zamkn w swoich obozach koncentracyjnych i rozkaza setki ich wymordowa! dali od kadego, by w peni, chtnie i wiernie wykonywa swj obowizek", dooy wszelkich stara", ponis wszelk ofiar"; chwalili Hitlera jako wietlany wzr", jego koszmarne pastwo jako zbawcze przedmurze Europy", zaatakowanie caego wiata jako wypraw krzyow" i wit wojn" i wyjaniali swoim owieczkom gdy miliony ich zaczy si wykrwawia i zamarza, gdy niemieckie miasta zamieniay si w zgliszcza jakie to niewypowiedzianie wielkie szczcie, e moemy by Niemcami". Ach, bieg wydarze by znowu bardzo szczliwy! Zwaszcza e i papie Pacelli, Pius XII, bez wtpienia najwyszy z arcypa-sterzy! ktry jeszcze jako kardyna i sekretarz stanu popiera

Hitlera w roku 1933, przy okazji zaanektowania Austrii oraz wkroczenia do Czechosowacji, teraz popiera go tym bardziej, podobnie jak wszystkich faszystw. Bo chocia, jak sam mwi, bezustannie apelowa o pokj, o pokj, to jednak przestrzega miliony katolikw" w niemieckich wojskach": Oni przysigali. Oni musz by posuszni", a prcz tego, jak znowu sam wyzna, podczas tej najwikszej krwawej ani w dziejach wiata nie zabrako mu wietlanych momentw", jego serce przepeniaa nadzieja na co wielkiego, witego", by peen podziwu dla wspaniaych cech Fuhrera" i niczego nie pragn bardziej ni jego zwycistwa, o czym poinformowa go za porednictwem a dwch nuncjuszw. Miliony, wiele milionw polegych, rannych, kalekich, zagazowanych, wdw, sierot, bezdomnych, wygnacw, nieszcznikw wszelkich odmian Wypasaj moje owieczki!" Czyby pasterze zawiedli? Czyby wzili w tym udzia? Czy unurzali si po szyje we krwi? O nie! Przecie zawsze walczyli przeciw Hitlerowi. Ju przed 1933 rokiem. A w 1945 roku znowu zaczli z nim walczy. A pokonane stada, ktre tymczasem posali za pomoc kaza na jego pola bitewne, cigali z powrotem do zagrody. Otwierali szeroko wrota: Przychodcie wszystkie do mnie, wy, ktre si utrudziycie i jestecie objuczone [...]". I co czynili pniej? Po dowiadczeniach dwch wojen wiatowych? Byli pierwszymi, ktrzy ustami kardynaa Fringsa (na zjedzie katolikw w roku 1950) zadali publicznie ponownego uzbrojenia Niemcw i uznali odmow suenia w wojsku za niegodny sentymentalizm". W roku 1956 wikariusz generalny i pomocniczy biskup polowy armii Hitlera Werthmann, ktry przyozdobiony swastyk postulowa swego czasu, by rozprawiono si" z katolikami nie chccymi i na wojn, by skracano ich o gow", zosta wikariuszem generalnym Bundeswehry. W 1957 roku arcybiskup Jager, ktry suy ju nazistowskim bandytom jako kapelan dywizji i oczywicie nie w nich, ale w ich rosyjskich przeciwnikach dopatrywa si nienawici do Chrystusa, czynicej z nich prawie e zwierzta", zada realizacji ideaw krucjat [...] w formie odpowiadajcej nowym czasom". W 1958 roku zapewne gwoli uzmysowienia owej formy Jager i inni czoowi przedstawiciele duchowiestwa propagowali wyposaenie Bundeswehry w bro jdrow. W 1959 roku jezuita Gundlach oznajmi, opierajc si na doktrynie najwyszego z pasterzy: Wywoanie wojny jdrowej nie jest cakowicie niemoralne". A dzisiaj katolickie duszpasterstwo wojskowe przygotowuje ju onierzy na to, e Chrystus [!] wymaga od nas wicej ni wymaga Hitler [...]". Czyby jeszcze nie byo wiadomo, z kim ma si tutaj do czynienia?

Seksualizm a chrzecijastwo
Dopki chrzecijaska moralno nie jest odbierana jako najwiksza zbrodnia wobec ycia, dopty obrocy chrzecijastwa s w korzystnej sytuacji. NIETZSCHE Najistotniejszym osigniciem chrzecijastwa bya problematyzacja" seksualizmu [...]. Potrzeba nam takiej postawy duchowej, ktra widziaaby w seksualimie nie problem", lecz przyjemno". Wikszoci ludzi brak na to pewnoci siebie i czsto take mioci. ALEX COMFORT

Fundamentalne znaczenie seksu znajduje wyraz we wierzeniach kadego narodu i pierwotnie by to zawsze wyraz pozytywny. Vuva i phallus, srom i prcie, s dla tamtych wczesnych ludzi wite jako nosiciele zdolnoci do rodzenia i poczynania, akty pciowe za czsto s najwaniejsze w dawnej religii. Hodowano seksualizmowi poprzez hierogami, sakralne parzenie dwojga ludzi, najwikszy

ze staroytnych kultw religijnych, przy czym przynajmniej w najwczeniejszym okresie zgromadzeni ludzie czsto czyli si przypadkowo w wyuzdanych masowych orgiach. Czczono seks przez powszechn defloracj przedmaesk w wityni; adna dziewczyna nie moga wyj za m, pki nie zostaa tam pozbawiona dziewictwa przez dowolnego mczyzn ten obrzd by niegdy rwnie dobrze znany w Indiach, jak na Bliskim Wschodzie oraz wrd niektrych plemion afrykaskich. Jako trzeci z gwnych form kopulacji religijnej uprawiano stale, zwaszcza w miastach semickich i w Azji Mniejszej, spkowanie w wityni, ale hierodule nie byy pocztkowo bynajmniej otoczone pogard, przeciwnie: czsto przedkadano je nad inne kobiety. Po tysicletniej gloryfikacji seksualizm mia jednak coraz potniejszych wrogw i z coraz wiksz wrogoci odnoszono si do kobiety, tak wysoko stawianej w dawnych cywilizacjach matriarchalnych. Pojawiy si, pod auspiq'ami religii, siy, ktre zwalczay albo seksualizm, albo kobiet, a czasem i seksualizm, i kobiet. Rozpocza si wojna pci i w ogle przeciwko pci dosy wczenie w monoteistycznym judaizmie i w hellenistycznej obrzdowoci misteriw, ktre to kulty miay pniej najwikszy wpyw na chrzecijastwo. Sam Jezus nie y bynajmniej jak asceta nie mieszka jak Jan Chrzciciel na pustyni, przeciwnie: rozsta si z nim, co wicej, przez swych wrogw by lony jako arok i pijak". Ponadto bez skrpowania obcowa z kobietami, nie uwaa ich za nisze istoty, nie ponia ich, styka si te z grzesznikami, z prostytutkami i nawet nie potpi cudzoonicy. Natomiast u Pawa, waciwego twrcy chrzecijastwa, pobrzmiewa ju mocno pochwaa wstrzemiliwoci, poskramiania dzy, nienawici do ciaa. Ciao jawi si wrcz jako siedlisko grzechu. Nie ma w nim niczego dobrego", to miertelna powoka", chrzecijanin musi ciao tamsi", kiezna", zabija" itd. Rwnoczenie deprecjonuje Pawe kobiet, przedstawia j jako istot zalen od mczyzny, cakowicie mu podporzdkowan wszelkie apologetyczne wybiegi okazuj si daremne w obliczu tekstw Pawa. I wreszcie deprecjonuje ten aposto take maestwo, pozwala na nie bowiem tylko gwoli zapobieenia nierzdowi" i wyranie pochwala stronienie od kobiet. Najsawniejsi Ojcowie Kocioa zaczynaj si przeciga w propagowaniu ascezy; zachcaj z kuszcym cmokaniem zwaszcza dzieci, i to ju picio-, czteroletnie, do zachowania dziewictwa. Wymuszaj na nie pojmujcych niczego gowach i ciaach doywotnie luby. Ale gdy bardziej wiadomi doroli protestuj, to staj si ofiarami szczucia. Rodzice si sprzeciwiaj, ale chc, by ich opr zosta pokonany" naucza wity Ambroy. Niejeden zakonnik chccy zachowa czysto yje dziwacznie. Niektrzy, tak jak Makary, tarzaj si nago w mrowiskach albo, tak jak Benedykt, w cierniach, cigle pacz, tak jak Sze-nuta, lub s strasznie brudni, jak Antoni. (Zakon antonitw otrzymuje przywilej hodowania wi i wini jako atrybut, Antoni za awansuje do roli patrona zwierzt domowych). Przez cae ycie, tak jak Szymon Supnik, nie patrz na rodzon matk i rzucaj kamieniami w kobiety. Wi dokoa penisw kawaki cikiego elaza, przez co upodabniaj si do eunuchw. Cae lata spdzaj zamurowani, cae dziesiciolecia na supach, przez cae ycie jedz tylko traw, ktr pas si jak bydo. Udaj wci obkanych i niejeden z nich jest obkany. Ale teologowie jeszcze w XX wieku pochwalaj to wszystko jako heroizm" i wito", pogbione formy wiadomoci religijnej", wytwr wspaniaego wpywu Ducha witego" itd. Wrogo wobec ciaa i podania, objawiana przez histerycznych ascetw, pozostaje te najwyszym ideaem przez cae redniowiecze. Wszystko nieomal, co wie si z seksem, jest nader grzeszne, patologiczna cnota jest wita, dza uchodzi za podszept szatana, a wstrzemiliwo jest wychwalana pod niebiosa. Teologowie l ciao jako kopalni nawozu", siedlisko zgnilizny", jako pene brudu i ohydy". Nie byle kto, bo Jan z Avila, wyniesiony do godnoci nauczyciela Kocioa dopiero w 1926 roku, poucza: Gard ciaem, uwaaj je za pokryty niegiem mietnik, za co, co budzi w tobie obrzydzenie, ilekro o tym pomylisz". Nie byle kto, bo wity Franciszek kae ciao nienawidzi, gdy chce ono y w cielesnoci"; nakazuje traktowa chu jako co niegodnego, poskramia j i pogardza ni". (redniowiecznych mnichw nazywa si czasem siusiajcymi w habity" pissentunicis). Gdy mieli polucj albo jej si tylko obawiali, gdy nie bez lu-bienoci spojrzeli na kobiet, to rzucali si natychmiast, nawet w rodku nocy i zim, do wody, do najzimniejszych rzek, lodowatych jezior, tam klkali i piewali psalmy. Dla poskromienia swych czonkw mskich zakadali przez okrgy rok niewygodn odzie i nawet w niej sypiali, jak przewraliwiony Heinrich Seuse, albo czsto biczowali si do utraty przytomnoci, jak zaoyciel zakonu dominikanw. I jeszcze w XX

wieku jezuici karz siebie pejczami, stalowymi ostrzami bo przecie, jak mwi wity Franciszek Salezy, zewntrzne poskramianie to owies dla osa, eby szybciej bieg. Wysawiany wci przez Koci asceta, uznawany za czowieka silnego, pogromc zwierzcia w nas", niskiego popdu", nie ma bowiem bynajmniej silnej woli, raczej przeciwnie: jest to tylko pokorny, peen bigoterii wykonawca rozkazw, ktry chce by cnotliwy nie z wasnego wyboru, ale jedynie dlatego, e od najmodszych lat mu to wmawiano; nie jest niezomny w swym wntrzu, nie odznacza si duchow autarki, lecz jest wielce niesamodzielny, saby, tak saby, e musi si doprowadzi do szalestwa, by jako wytrwa. Susznie nazywa Nietzsche fanatyzm jedyn odmian silnej woli, ktr mona zaszczepi take czowiekowi sabemu. Jako e jest tu tumione cae ycie seksualne, przeto dochodzi do tego, i zakonnicy miewaj rozpustne wizje kobiet w najrniejszych pozach, a siostry zakonne widuj bardzo lubiene diaby, dochodzi do nader wyuzdanego obcowania ze suebnic Pask, czasem z samym Panem, do psychicznych tacw witego Wita i groteskowych ekscesw duchowych tych chrzecijan, ktrzy co ich wystarczajco demaskuje potrafi wyobrazi sobie swoje kontakty metafizyczne jedynie pod symbolicznymi postaciami mioci i maestwa. Adi, Afrodyta wyciska swoje pitno na mioci do Boga a nazbyt czsto" (Schiller). Duchowni chtnie hoduj nienaturalnej mioci do Madonny, bywaj zarczeni z Maryj, zwizani z ni lubem, uwikani w tajemne stosunki z ni, wysysaj jej mleko, zagbiaj si w duchu w jej macic; dlatego wanie nowoczesna teologia moralna rozwaa kwesti onanizmu przed figur witej Dziewicy. Mistycznym substytutem pciowym dla zakonnic jest Jezus. Koci czyni je oblubienicami", wityniami Pana", nazywa je tabemacula Christi, obdarza welonem, wiankiem, piercionkiem, a benedyktynki otrzymuj nawet ukwiecone oe maeskie z Ukrzyowanym jako panem modym na poduszce. Te zakonnice przyciskaj namitnie figur Jezusa do swych nagich piersi, czuj si brzemienne. Odbywa si caowanie, tulenie, odbywaj si medytaqe o witym obrzezaniu Jezusa, o cieple w onie Maryi w chwili zapodnienia, i przy tym roznieca si taki cudowny, oszaamiajcy ar w sobie samej. Wiele kobiet dowiadcza synnej gbokiej rany, ktra wywouje w nich niesamowit dz. Niejedna, na przykad wita Katarzyna z Genui czy Madame Guyon, dowiadczya tego podczas spotkania sam na sam ze spowiednikiem, w sposb magiczny przycigajcym j ku sobie. Inne, przykadowo wita Katarzyna ze Sieny, caymi godzinami, dniami, trwaj przez sw chu w stanie pozornej mierci. Jeszcze inne staj si tym ywsze. wita Magdalena dei Pazzi biega w szale sama lub z innymi siostrami po klasztorze, woa: Mioci, mioci, mioci... tego ju za wiele", zrywa z siebie odzienie i, wedug opowieci jej spowiednika, ojca Cepariego, skacze 3 maja 1592 roku na wysoko dziewiciu metrw w jednej z kaplic, eby uchwyci krucyfiks i umieci go midzy swoimi piersiami. wita Teresa z Avila, najwiksza mistyczka katolicka, osoba czczona ponad wszelk miar (nawiasem mwic, przesadnie pazerna), wci widzi w snach oszczepy, szable, dugie ostre przedmioty, nie moe si powstrzyma i pokazuje Panu fig", a tak czsto przeszywa j, dga, unosi w powietrze boska mio, e utrzymuje uporczywie, i nieraz przez p godziny poruszaa si w przestrzeni. Mniej wybitne chrzecijanki nosz przynajmniej jako piercionek zarczynowy boski napletek, przechowywany i czczony w wielu miejscach, ma si rozumie, w oryginale, midzy innymi przez bractwo witego napletka", specjalnych ksiy i rzesze pielgrzymw. Co wicej, wiedeska zakonnica Agnes Blannbekin delektuje si w XVIII wieku caym posikiem z napletkw. Prawie e od dziecka zafascynowana niepewnym losem najwitszego napletka podobnie jak wielu powanych Ojcw Kocioa czuje, wanie w wito obrzezania, tu po komunii, ten cudowny napletek na jzyku, okazuje si on bardzo sodki, zakonnica rozkoszuje si nim, poyka, czuje nowy napletek, znowu poyka. I tak zrobia co dokumentuje uczony benedyktyn austriacki Pez chyba sto razy". Czy potrzeba dalszych dowodw na to, e podstaw tego kultu miosnego jest libido? Pomijajc aspekt czysto literacki, nie ma te znaczcej rnicy midzy mistyk autentyczn" a nieautentyczn", wysz" i nisz", midzy mistyk a mistycyzmem. Wszdzie w tym, co ponad natur", kryje si natura, w spirytu-alizmie seksualizm, w agape erotyzm; wprawdzie rni si one pod wzgldem ekspresji, ale nie tym, co istotne. Jeli jest tak, e kto tarza si po pododze, wzywajc Jezusa albo masturbu-jc si krucyfisem, to zawsze chodzi tylko o surogaty tumionego

popdu cielesnego. Ani ono Maryi, ani kult najwitszego napletka nie zadowalaj jednak wikszoci pobonych chrzecijan. I dlatego sam Koci narzeka coraz bardziej od staroytnoci i mimo wszystkich redniowiecznych reform e zakonnicy daj ludziom najgorszy przykad", e w caej prawie Europie nie pozostao z mnicha nic prcz tonsury i habitu", e wielu tylko po to poszo do klasztoru, eby moliwie swobodnie uprawia rozpust. Libertynizm duchownych sta si faktycznie przysowiowy. Jeszcze pod koniec XVI wieku roi si w klasztorach mskich od kobiet i dzieci. Jezuici, wedug statutu zobowizani do anielskiej czystoci", wiczyli (przy tak zwanej dyscyplinie secundum sub) najchtniej nagie poladki dam, nawet tych najlepiej urodzonych od Niderlandw po Hiszpani. A na Wschodzie, wymordowujcy wszystkich, rycerze zakonu niemieckiego nie przejmowali si lubami czystoci i sub niebiaskiej Pani, Maryi", nie omijajc adnej pochwy; zadawali si z kobietami zamnymi, dziewicami, maymi dziewczynkami, a ponadto, jak mamy podstawy przypuszcza, interesoway ich samice zwierzt. Homoseksualizm kwit w klasztorach od pocztkw ich istnienia. Natomiast zakonnice inicjuj w wiecie zachodnim prostytucj u siebie. Rozprzestrzenianie Krlestwa Boego na tej ziemi wie si coraz czciej z sytuacj, w ktrej siostry zakonne stanowi konkurencj dla ladacznic. Ju w IX wieku pojawia si, powtarzane pniej, porwnanie klasztorw eskich z lupana-rami. Potem wiele klasztorw przemienia si w jawne burdele, tak jest na Pomocy, gdzie wita patronka Szwedw wyrzeka, i furty klasztorw eskich w dzie i w nocy s otwarte dla ludzi wieckich i dla duchownych, tak jest we Francji i we Woszech, gdzie teolog Mikoaj z Clemages wyznaje: Zaoenie pannie kornetu oznacza dzi skazanie jej na prostytuq". Owe miejsca medytacji Izy si jako domy rozpusty" albo domy otwarte" dla szlachty. Rada miejska Lozanny zaleca zakonnicom, by nie czyniy zbytecznymi burdeli, rada miejska Zurychu wydaje w 1493 roku utrzymane w ostrym tonie rozporzdzenie skierowane przeciw nieobyczajnemu odwiedzaniu klasztorw eskich". Tam gdzie brakowao mczyzn, gdzie zakonnicom nie pozwalano nawet mie spowiednikw, musiay one czsto zadowala si dziemi, czworonogami albo cakiem bezdusznymi przyrzdami do dawania rozkoszy, prymitywnymi rurkami, ale i sztucznymi fallusami z moszn pen mleka, ktre zimne lub ciepe siostry wtryskiway sobie w najciekawszym momencie do mniej czy bardziej dziewiczych pochew, tworzc zudzenie ejaku-lacji; byty to namiastki, ktre we Francji nie bez kozery nazywano klejnotami zakonnic, bijoiuc de religieuse. Gdy w 1783 roku zmara Marguerite Gourdan, najsynniejsza bajzelmama w tym stuleciu, znana te z produkowania owych wymylnych przedmiotw pocieszajcych, znaleziono u niej setki zamwie na takie bijowc z francuskich klasztorw. Kiedy Koci kad nacisk na obyczajno", wymierza nieludzkie kary. Osoby, ktre sprzeniewierzyy si lubom zakonnym nawet te zmuszone do wstpienia do klasztoru! wegetoway latami o chlebie i wodzie, byy doywotnio wizione, wci dodatkowo maltretowane, biczowane, przy czym liczb uderze jak to gdzie zapisano pozostawiano uznaniu" opata, ktremu tylko w wyjtkowych wypadkach wolno byo wysmaga miertelnie. Klerowi wieckiemu narzucono celibat, ktry jeszcze prymas Republiki Federalnej Niemiec kardyna Dpfner propagowa jako form ycia wynikajc z Biblii i zalecan przez ni", mimo e Stary Testament zaleca nawet arcykapanowi, by poj dziewic za on", a wedug Nowego Testamentu nawet biskup musi by mem niewiasty". Ponadto apostoowie zabierali swoje ony ze sob w podre misyjne i w caym dawnym Kociele ksia i biskupi byli w wikszoci onaci. Koci katolicki wymusi celibat z trzech powodw. Po pierwsze, rezygnacja ze stosunkw pciowych miaa uczyni duchownych bardziej wiarygodnymi i bardziej godnymi szacunku. Po drugie, kler bezenny by dla Kocioa taszy ni obarczony onami i dziemi. Po trzecie, potrzebowano zawsze dyspozycyjnych, bezwolnych narzdzi, nie zwizanych z rodzin, spoeczestwem, pastwem, narzdzi, za ktrych porednictwem chciano panowa i o to tylko chodzi. Rozpoczo si ohydne szpiegowanie, z gry ustalone we wszystkich swych szczegach. onatych duchownych usuwano, wiziono ich przez pewien czas lub doywotnio, torturowano, kaleczono, zabijano po tym, jak papiee i nauczyciele Kocioa, tacy jak Aleksander II czy Damiani, nakonili wiernych do przeladowania duchownych a do rozlewu krwi", a do cakowitego unicestwienia".

A ony ksiy, cho polubione cakiem legalnie, czsto nawet z zachowaniem ceremoniau kocielnego, trac ze stulecia na stulecie swoj prawowito, bywaj biczowane, sprzedaje si je i przemienia w niewolnice; to samo spotyka dzieci kapanw. Tymczasem ksia zachowujcy celibat miewaj zamiast zabronionej jednej kobiety niejednokrotnie mnstwo kochanek, ksie maestwo zostaje zastpione przez swoisty ksiy harem. W VIII wieku wity Bonifacy wspomina o duchownych, ktrzy maj noc w ou cztery, pi albo i wicej konkubin", pniej zdarzaj si w Bazylei, w Liege biskupi bdcy ojcami dwa-dzieciorga dzieci, w jednym wypadku liczba dzieci wynosi nawet szedziesit jeden. W XIII wieku, gdy chrzecijastwo przeywa czas rozkwitu, papie Innocenty III nazywa kapanw mniej obyczajnymi ni ludzie wieccy", a papie Honoriusz III zapewnia: [...] oni siej zgorszenie i stanowi puapk dla ludzi", papie Aleksander IV stwierdza za, e lud, zamiast stawa si lepszym, jest cakiem demoralizowany przez duchownych". Confessio propria est omnium optima probatio (wasne wyznanie jest najlepszym dowodem). Oni gnij jak bydo na kupie gnoju" to jeszcze jedna zota myl papiea z XIII wieku. A w wieku XIV, kiedy to austriacki au-gustianin Waldhausen grzmi o stajni Augiasza, zwcej si Kocioem Chrystusa, lecz bdcej tylko burdelem antychrysta", sprawy przedstawiaj si jeszcze gorzej. W XV wieku za, gdy znani teologowie zawiadczaj, e stan duchowny jest od gry do dou zepsuty", e ludzie obyczajni i uczeni nie uzyskuj wysokich godnoci", e tylko cuchnce trupy" ubiegaj si o biskupstwa, w tym wieku XV na soborze w Konstancji, ktry spali Husa, byo obecnych jak opowiada kronikarz miejski Ulrich von Richenthal oprcz papiea, ponad trzystu biskupw i Ducha witego, take siedemset ladacznic, nie liczc tych, ktre uczestnicy soboru przywieli ze sob. W Watykanie postpowano in puncto puncti tak, jak piset lafwczeniej. Przykadowo, papie Sykstus IV wystawi nie tylko (nazwan jego imieniem) Kaplic Sykstysk, ale i burdel. Sam, bdc jednym z najlubieniejszych ludzi, obcowa cielenie z rodzon siostr i ze swymi dziemi, nie tylko wprowadzi w roku 1476 wito Niepokalanego Poczcia, ale rwnie inkasowa od swych ladacznic rocznie dwadziecia tysicy dukatw podatku a ponadto mianowa krwawego zbira Toruemad inkwizytorem! Jego siostrzeniec kardyna Pitro Riario, obdarzony czterema biskupstwami i patriarchatem, dosownie zakopulowa si na mier i otrzyma za to jeden z najpikniejszych grobowcw na wiecie. W roku 1490 byo w Rzymie wedug do wiarygodnej statystyki niespena sto tysicy mieszkacw i w tej liczbie sze tysicy osiemset kobiet lekkich obyczajw; co sidma rzy-mianka bya prostytutk! Ale nie tylko papiee budowali czy kupowali domy publiczne; pozwalali sobie na to take kardynaowie i biskupi, opaci i przeorysze. Wci potwierdzaa si suszno Piusa II, ktry powoujc si na Augustyna, zapewnia krla Czech, e Koci nie moe istnie bez bdcych pod kontrol burdeli. I widocznie take kler nie mg y bez kobiet, czy byy to ony, konkubiny, czy kucharki. Mimo surowego zakazu biskupi zezwalali wielu ksiom na kochanki, byleby pacili czynsz od prostytucji", dany nawet (w Norwegii oraz Islandii w podwjnej wysokoci) od kapanw bez kobiet. Duszpasterze kontynuowali ycie seksualne oczywicie take po trydenckich reformach. Jeszcze w XVII wieku nawet purpu-raci miewali konkubiny i dzieci, na przykad arcybiskup Salzburga von Raitenau (z pikn Salome Alt) a pitnacioro. I jeszcze w roku 1970 nie wrogie Kocioowi, lecz katolickie stowarzyszenie Aktionskreis Miinchen" wypowiedziao si w memorandum przesanym do wszystkich duchownych diecezji monachijskiej o ukrywanych zwizkach podobnych do maeskich" i o wymuszonym faszu" ksidza katolickiego. Gdy jednak w roku 1973 Hubertus Mynarek, byy dziekan wydziau teologicznego uniwersytetu w Wiedniu, opisa ten fasz po swoim wystpieniu z Kocioa, to tu przed wydaniem jego ksiki Herren und Knechte der Kirche (Panowie i sudzy Kocioa) rozpoczo si takie intrygowanie, e wydawca zerwa umow i wycofa z handlu ju wydrukowany i czciowo sprzedany nakad. Obuda naley po dzi dzie do najohydniejszych, ale i najistotniejszych cech charakterystycznych chrzecijastwa. Zgodnie ze star katolick dewiz si non caste caute, jeli nie cnotliwie, to przynajmniej ostronie, papiee Aleksander II, Lucjusz III i wielu innych cile rozrniali grzech tajny i taki, o ktrym si dowiedziano, i w tym drugim wypadku wymierzali kar podwjn albo i potrjn. Nauczyciel Kocioa kardyna Damiani uzna expressis verbis za znon ukryt rozpust duchownych, ale za nieznone wiadczce o ciy brzuchy oraz rozkrzyczane

dzieci ich konkubin sprowokowa tym byskotliwe szyderstwo Panizzy: Ten Damiani mia ju icie katolicki sposb mylenia: co stao si w ukryciu, to nie zdarzyo si w ogle; grzechem jest tylko to, co krzyczy". A Jean de Gerson, kanclerz Sorbony, doctor christianis-simus, poucza kler wprost: Trzeba jednak dba o to, by wszystko dziao si potajemnie". I taka wanie jest utajona maksyma moralna rwnie naszych czasw, bo i teraz karze si za czyn rozpustny wobec osoby spowiadanej wieczn pokut i odsuniciem od kapastwa tylko wtedy, gdy jest on znany powszechnie". Oglnie biorc, nigdy nie przedstawiano czarno mczyzny, lecz kobiet, ktr sam Jezus traktowa przecie yczliwie, wzorowo i ktrej najdawniejsze chrzecijastwo zawdzicza spor cz swoich sukcesw misyjnych. Ale najwiksi Ojcowie Kocioa: Ambroy, Augustyn, Jan Chryzostom rozpowszechniaj pniej twierdzenia, i kobieta nie zostaa stworzona na podobiestwo Boga, e jest istot nisz, przeznaczon do suenia mczynie, co wicej, uywa si nierzadko zwrotw sugerujcych zaleno podobn do niewolniczej. W szczytowym okresie redniowiecza Tomasz z Akwinu, pod koniec XIX wieku uznany za pierwszego nauczyciela Kocioa katolickiego, okrela kobiet jako niepenowartociow pod wzgldem fizycznym i duchowym. Stanowi ona jakby okaleczonego", nieudanego mczyzn". To, e w ogle, poal si Boe, przychodz na wiat dziewczynki, wynika, wedug tego oficjalnego filozofa Kocioa, patrona wszystkich szk i uczelni katolickich, z niedobrego nasienia, z niewaciwej krwi macicznej albo te z tego, e wiej wilgotne wiatry poudniowe" (yenti australes) i wywouj nie tylko deszcz, ale i rodzenie si dzieci z wiksz zawartoci wody, mianowicie dziewczynek. Podobnie Luter, ktry co prawda znis celibat i wyprowadzi zakonnice z klasztorw, nazywa jednak mczyzn wyej stojcym i lepszym", a kobiet pdzieckiem" i dzikim zwierzciem"; najwiksz ich zasug jest to, e nas rodz" takich pochlebstw znajdujemy u niego wicej. Ta trwajca prawie e po dzi dzie kampania oszczerstw, wrd ktrych wypowiedzi pozytywne cakiem si zagubiy, nie tylko doprowadzia w Kociele do wielu kompromitujcych przejaww dyskryminaqi, ale rwnie wobec ogromnego wpywu kleru odbia si bardzo negatywnie na niemale wszystkich dziedzinach ycia. Kobiet dyskryminowano prawnie, ekonomicznie, spoecznie pod wzgldem moliwoci ksztacenia; bya to staa i bardzo dla niej dotkliwa postawa. Przez cae wieki nie moga wystpowa jako osoba prawna, nie miaa prawa do dziedziczenia ani do znaczniejszego majtku, jako ona musiaa y zgodnie z wol ma, ktremu Corpus luris Canonici, obowizujcy do 1918 roku (!) kodeks Kocioa katolickiego, pozwala na zmuszanie ony do postw, bicie, wizanie i wizienie jej. Dlaczego waciwie teraz gwnie kobiety gosuj na CDU? Oczywicie ze wzgldu na Koci! Ze wzgldu na Koci, ktry niegdy to najokropniejsze nastpstwo nienawici do kobiet posa miliony czarownic" do izb tortur i na stosy i ktry zezwala na to, by kobiety z najniszych warstw, a wic ich wikszo, jeszcze w poowie XIX wieku traktowano znacznie gorzej ni staroytnych niewolnikw. Koci deprecjonowa przez dwa tysice lat nie tylko kobiet, ale i maestwo cho si tego wypiera. Od witego Justyna poprzez Tertuliana do Orygenesa bardziej chwali si eunu-cha ni mczyzn onatego. Wedug Ojca Kocioa Hieronima, maonkowie yj na sposb bydlcy", kopulujc nie rni si w niczym od wi i innych nierozumnych zwierzt". Wedug Ojca Kocioa Augustyna, onaci otrzymuj gorsze miejsca w niebie, prawdziwym maestwem" jest tylko maestwo Jzefa", z cakowit wstrzemiliwoci, i byoby najlepiej, gdyby dzieci byy rozsiewane rk, tak jak ziarno". Odpowiednio do tej sytuacji idea maestwa jako sakramentu pojawia si dopiero po ponad tysicletnim istnieniu chrzecijastwa, dopiero w XI i XII wieku rozpowszechni si zwyczaj wypowiadania tak" wobec kapana, ale a do XVI wieku uznawano wano maestwa zawartego bez jego udziau. Odpowiednio do tej sytuacji czsto uniemoliwiano zawarcie zwizku maeskiego, take drugiego (w wypadku osb owdowiaych), cho takie maestwa nie byy zabronione; kiedy indziej zwalczano je zaciekle, chtnie przytaczajc powiedzenie: Maciora znowu si tarza". cile ograniczano te stosunki pciowe w maestwie. We wczesnym redniowieczu byy one zakazane w niedziele i w wita, w dni pokuty i modlitw bagalnych, we wszystkie rody i pitki albo w pitki i soboty, w oktawie wielkanocnej i zielonowitkowej, w okresie czterdziestodniowego postu, w adwencie, przed komuni, czasem i po niej, podczas ciy i po niej, summa summa-rum:

przez osiem miesicy w roku. A w szczytowym okresie redniowiecza i jeszcze pniej prawie przez p roku. Wykroczenia w tej mierze byy karane przez Koci, a naduycia naraay, a po wiek XX, na straszliw zemst Boga: na dzieci pryszczate, chore na padaczk, kalekie, optane przez diaba. Jako wzr obyczajowy zalecano wielbda spkujcego raz w roku, a zwaszcza sonic robic to tylko raz na trzy lata. Koci zezwala tylko na stosunki maeskie: po pierwsze, by uniemoliwi, czasem przyjemniejsze, stosunki pozamae-skie. Dziewcz ma po to sw pochewk mwi Luter, obrazowo wyraajc zarazem stanowisko Kocioa katolickiego by on [maonek] czerpa niej zdrowie, by nie dochodzio do polu-cji i zdrad". Po drugie, potrzebowano maestwa ze wzgldu na potomstwo. Jeli one nawet mcz si brzemiennoci i w kocu umr z tego pisze, jake szczerze, Luter nie zaszkodzi to, niech donosz do mierci, po to s". A skoro ju co woao o pomst do nieba trzeba byo si kocha, to niechby robiono to rzadko i bez podania! Przez cae stulecia okrelano prawie wszystkie stosunki maeskie jako grzeszne, a pniej za bezgrzeszne uchodziy tylko te, przy ktrych odegnywano si od rozkoszy; ta zawsze stanowia w chrzecijastwie cmen capitale. Gdy wybierano inn pozycj ni ta pono naturalna, chciana przez Boga kobieta na wznak, mczyzna nad mfacies ad faciem; wedug pewnych ekspertw jest to pozycja dajca najmniej rozkoszy, w wiecie niechrzecijaskim czsto wymiewana, zwana jako pozycja misjonarska ot jeli uprawiano, gwoli wikszej przyjemnoci, situs ultra modum (nieraz rozwaany fachowo, w rnych wariantach, przez moralistw), uchodzio to za zbrodni gorsz ni morderstwo. Teologowie byliby najbardziej zadowoleni, gdyby maonkowie spkowali z odraz do wasnego popdu, w mroku nocy, i oboje obleczeni w specjaln mnisi koszul, ktra zakrywaa wszystko a po duy palec u nogi i miaa tylko maleki otwr w okolicy genitaliw, sucy wycznie do podzenia nowych chrzecijan i praktykw celibatu. O rodkach antykoncepcyjnych w staroytnoci uywano ich czsto, i mechanicznych, i farmakologicznych, znano te metod Knausa-Ogino wiat chrzecijaski nie wiedzia, jak si zdaje, nic a do wieku XVIII. I odtd byy one na wszelkie sposoby przedstawiane jako zo. Wierni powinni raczej cierpie niedostatek, zrezygnowa z wszelkich dobrodziejstw dla siebie nauczali w 1913 roku niemieccy biskupi in corpore. Potpiali nawet odpowiedni przemys za zbrodnicz pomoc", okrelali go jako zasugujcy na wyklcie", bo nasz biedny nard niemiecki pici za jego ohydne wyroby nie tylko pienidzmi, ale i krwi, zdrowiem ciaa i duszy, szczciem rodziny" a przecie pienidzmi, zdrowiem, szczciem, paci ten, kto gardzi rodkami antykoncepcyjnymi! A nawiasem mwic, kiedy to Koci zwalcza z rwnym zapaem przemys zbrojeniowy? Kiedy to okreli go jako zasugujcy na wyklcie", zbrodniczy"? A wanie jego wyrobw" mogyby z powodzeniem dotyczy owe sowa z listu pasterskiego, wypowiedziane w 1913 roku: Za nie nasz biedny nard niemiecki musi paci nie tylko pienidzmi, ale i swoj krwi". Biskupi nie mieli jednak na myli granatw, armat, gazw trujcych. Granaty, dziaa i gazy, i ca wojn wychwalali niezadugo jak optani, uznawali t wojn za wit! A prezerwatywy byy w ich oczach diabelskim wymysem i takim pozostaj. Bo dziesitkuj eksploatujcych i eksploatowanych, dziesitkuj konsumentw, ujmuj misa armatniego, wadzy, prestiu. Dlatego trzeba byo wypowiedzie prezerwatywom wojn. Ale nigdy nie wypowiedziano wojny wojnie! Taka jest moralno Kocioa, ktry chwali rzezie i ludobjstwo jako sub Bogu ale nadal zakazuje sanitariuszom wydawania rodkw antykoncepcyjnych: niech ju raczej onierze zapadaj na ki i rzeczk. I na AIDS. Sama sprzeda rodkw antykoncepcyjnych jest i dzi uznawana za formalny wspudzia w grzechu kupujcego". A sprzeda granatw? Ale nie! Taka jest moralno Kocioa, ktremu to zawdziczamy fakt, i jeszcze teraz za reklam rodkw antykoncepcyjnych grozi wizienie, e jeszcze w drugiej poowie XX wieku (w Niemczech, we Woszech) stawiano przed sdem lekarzy, ktrzy sterylizowali kobiety, a nawet takich, ktrzy tylko polecali rodki zapobiegawcze podczas gdy w niechrzecijaskich Indiach wypaca si dorosym premie za dobrowolne poddanie si sterylizacji. Ojcowie" nawizali oczywicie do starej antyhumanistycznej postawy wrogoci wobec rozkoszy podczas Vacanum Secundum i znalaza ona te swj wyraz w nieludzkiej encyklice Humanae vitae autorstwa Pawa VI, ktra nadal zabrania wszelkiej regulacji urodze z wyjtkiem zaakceptowanego przez Piusa XII zreszt wbrew caej katolickiej tradycji wykorzystywania dni

niepodnych u kobiety, na co oburzali si nawet znani teologowie, a krytyczni katolicy szydzili z tego: Kanonizacja Knausa i Ogino, odegrana przez trup z domu starcw pod wezwaniem witego Piotra w Rzymie, w reyserii papiea Pawa VI". Ale po c mielibymy atakowa wanie jego osobicie? To nie tyle jego wina, ile wina systemu. Nie tylko encyklika zajmuje stanowisko cakiem przestarzae", jak uwaa przewodniczcy katolickiego stowarzyszenia lekarzy (Saes), nie tylko jest, wedug tego medyka, katastrofalna", lecz katastrofalny jest Koci i w ogle chrzecijastwo. I to ju od czasw Pawa, a nie dopiero od czasw Pawa! Kto tego dzi nie widzi, jest lepy albo lepego udaje. Tertium non datur. Wanie ludziom biednym przemienia kler jedyn bodaj rado, jak miewaj, w czynno pokutn wykonywan pod krzyem, mao przyjemn, w ramach obowizkowej bezustannej produkcji katolikw. Albo te da si o ile kto nie kocha si zgodnie z prawami natury" (uprawiajc w bardzo ograniczonym czasie mio wedug Knausa i Ogino) cisej ascezy, wybrania cakowitej wstrzemiliwoci", ycia takiego, jakie wiod, brat i siostra podug szlachetnego wzoru Matki Boskiej i witego Jzefa". A tymczasem ju w ubiegym stuleciu wiat mia tyle ludnoci, ile przez poprzednich szeset tysicy lat razem wzitych. I za niecaych dwiecie lat yoby na wiecie sto miliardw ludzi jeliby nie byo planowania rodziny i przy obecnym tempie przyrostu przez co cay glob, jeli wyczy morza, wysokie gry i obszary polarne, staby si jednym gigantycznym miastem. I oto podczas gdy wszyscy demografowie apeluj do ludzi, alarmuj wiat, katolicyzm podtrzymuje zakaz wszelkich rodkw antykoncepcyjnych. Rzym przeprowadzi tajn ofensyw dyplomatyczn, domagajc si od rzdw, organizacji midzynarodowych, zwaszcza od Stanw Zjednoczonych i ONZ, by zaprzestano finansowania i popierania kontroli urodze. Ostatnie, najtragiczniejsze nastpstwo takiej polityki zasygnalizowa dziaajcy w Rzymie teolog Jan Yisser, ktry na zadane mu w telewizji niemieckiej pytanie, czy Koci godzi si, w zwizku ze swym tradycyjnym nauczaniem, na beznadziejne przeludnienie, odpowiedzia: Tak. Jeli bdzie przekonany, e taki jest nakaz Boga, to sdz, e pogodzi si z tym. Choby wiat mia zgin, sprawiedliwoci musi sta si zado". Fiat iustitia et pereat mundus (niech si dzieje sprawiedliwie, choby wiat mia sczezn). Zgoa podobnie jezuita Gundlach uzna w swej interpretacji doktryny Piusa XII o wojnie jdrowej zagad atomow wiata za dowd wiernoci" adowi boemu i dlatego za w peni usprawiedliwion. Ale zanim wiat zginie, trzeba jak najwicej podzi i w adnym wypadku nie naley usuwa podw. Std te wziy si lamenty Kociow z powodu 218; zdarzyy si ju wystpy wstrzsajce, na przykad sui generis majstersztyk popis uroczej maej Ewy, ktrej los jest co prawda niepewny, ale ktrej dziennik zosta przez federalny kler obu wyzna przeniesiony prosto z macicy na supy ogoszeniowe i wrota kociow. W akcie mioci mwi ten klerykalny zarodek zostaam dzi przez rodzicw powoana do ycia". I ju to pierwsze doniesienie jak przystao na reklam robion przez klechw jest faszywe. Bo przecie ci rodzice nie powoywali do ycia. Gdyby tak byo, nie chcieliby co zaraz si okae usun podu! Ale nasze malestwo tego jeszcze si nie domyla. Przeciwnie. Po czternastu dniach, 15 lipca, chwali si ono, jak na swj wiek nieco zbyt kokieteryjnie (i nie po chrzecijasku) swoimi wdzikami. Majc dwa milimetry wzrostu, stwierdza: Moja gwka jest coraz adniejsza [...]". A 2 sierpnia to malestwo, ktre ma ju rce o poow krtsze ni drukowany wykrzyknik, szczebiocze (z rwnym talentem, jak pani Hedwig Courths-Mah-ler): Wyrosy mi te moje kochane paluszki. Bd si nimi ciebie mocno trzyma, kochana mamo". W cztery dni pniej malestwo wace dopiero jeden gram wzrusza do ez nawet tego, ktry je spodzi: Teraz mam liczny nosek. Moje uszy te s ju gotowe i s cakiem podobne do uszu tatusia". Ale w poowie sierpnia ten propagandowy, klerykalny embrion zaczyna si dziwi: Dzisiaj mama dowiedziaa si, e jestem z nimi. Dlaczego ona si martwi? Przecie obie jestemy zdrowe i jest nam dobrze". O tak. Zwaszcza mamie bdzie dobrze. Tym lepiej, e 19 wrzenia dowiadujemy si, i dzi mama chce pod presj tatusia [albo przekonanego o susznoci swoich poczyna spoeczestwa...] pozwoli, eby mnie zabito. Prosz ci, prosz ci, kochana mamo, nie rb tego, jest tyle ludzi, ktrzy pomog ci w potrzebie! [!]" Kamie si i w pierwszym zdaniu, i w ostatnim. Bo kt pomoe? Czyby Koci? Nie pomaga ju przy porodzie. A do drugiej poowy XX wieku pozwala, by zgina raczej matka ni embrion. Bezporednie zabicie podu jest zabronione i wtedy, gdy lekarz uwaa za

konieczn aborcj terapeutyczn dla ocalenia matki i gdy bez takiego zabiegu miayby umrze i matka, i dziecko". A jak pomaga i pomaga narodzonym? W redniowieczu, by tylko wtrci mimochodem, tolerowano dzieci w przytukach i sierocicach jedynie dopty, dopki nie mogy same ebra, bo prcz religii nie uczyy si na og niczego. Ale gdy w pnym redniowieczu, u progu czasw nowoytnych, wystpi nadmiar ebrakw, zaczto na nich dosownie polowa, bito ich publicznie, wypalano im pitna na piersiach, plecach, ramionach, ucinano im p ucha albo i cae, okaleczano ich na inne sposoby, a po kilkakrotnym schwytaniu jako bezrobotnych bez wzgldu na to, czy bya jakakolwiek praca po prostu umiercano. Spord siedmiuset czterdzieciorga dzieci, ktre w latach 1763-1781 trafiy do przytuku dla podrzutkw w Kassel, pod koniec 1781 roku yo ju tylko osiemdziesicioro omioro, a zaledwie dziesicioro osigno czternasty rok ycia. Prosz ci, prosz ci, kochana mamo, nie rb tego, jest tyle ludzi, ktrzy pomog ci w potrzebie!" Jeszcze w 1927 roku w katolickim Wiedniu osiemdziesit procent ludnoci yo co najmniej po cztery osoby w jednym pokoju. Kilkadziesit lat pniej w katolickich Woszech ponad milion ludzi yje z bardzo niskich dochodw z pracy chaupniczej, bez ubezpieczenia, a pidziesit procent modych, wykwalifikowanych (!) robotnikw przemysowych zarabia tygodniowo pi tysicy lirw (trzydzieci marek); milion trzysta tysicy Wochw pozostaje bez pracy, w poudniowych Woszech a ponad czterdzieci osiem procent absolwentw szk. A jaka ndza panuje w Ameryce aciskiej! Ale dzieci musz si rodzi... Lament Kocioa z powodu nie narodzonych wywoywaby pewno mniej szyderstw, gdyby Koci bardziej si troszczy o dzieci narodzone! Czyni natomiast co innego, sigajc zaiste do korzeni bytu: przy okazji kadej wikszej krwawej ani dwie wojny wiatowe i duga rze w Wietnamie (w tych wojnach zgino wicej ludzi ni Republika Federalna ma mieszkacw) dowodz tego w sposb dostatecznie przeraajcy Koci nie spoczywa, pki wite ycie, tak przeze houbione w zarodku, pki ycie czowieka uksztatowanego nie przemieni si w miazg i brud taki stan rwnie okrela si jako wity. Od czasw Konstantyna Koci bogosawi masowej zagadzie, ale stosunki pciowe poza maestwem (i czsto take w maestwie) zawsze traktowa jak zbrodni. Sami katolicy pisuj o tym, e istnieje w tej religii duga tradyqa" uwaania wszelkich aktw pciowych za grzechy albo przynajmniej za dokonywane w grzesznych okolicznociach, uwaania, i wszelka konkretna aktywno seksualna okazuje si za, bo nieodcznie towarzyszy jej podanie". I wanie wykroczenia" seksualne uchodziy zawsze za szczeglnie cikie. Ju sobr apostolski prezentuje w swoim dekrecie znan triad bawochwalstwo, mord, porubstwo" jako grzechy gwne albo miertelne. Wszystko zostaje tu zrwnane: religia, zabijanie, mio. Augustyn, ktry nie radzi sobie z wasnymi problemami seksualnymi, ktry miota si wci midzy lubienoci a frustraq', ktry potrafi na serio modli si jak nastpuje: Daj mi czysto... ale nie od razu", ktry spobonia dopiero, gdy si nasyci rozpust, gdy jego sabo do kobiet, jak u niejednego starzejcego si mczyzny, przerodzia si w swoje przeciwiestwo, gdy zaczy go nka niedomagania zdrowotne, kopotliwe dla retora schorzenia pnc i piersi, ot ten Augustyn stworzy klasyczn patrystyczn nauk o grzechu, potpiajc zwaszcza podanie pciowe, i w ten sposb zdeterminowa chrzecijask moralno, przesdzajc los wielu milionw ludzi Zachodu z mniejszymi czy wikszymi zahamowaniami seksualnymi, take w naszych czasach, i zreszt nie tylko ich los. Mio to u Augustyna zawsze tylko mio do Boga, a ta seksualna stanowi w gruncie rzeczy co szataskiego, jest ohydna", piekielna", jak dokuczliwy wrzd", jak przeraajcy ar", jest porwnywana do zgnilizny", obrzydliwego bagna", obrzydliwej ropy". Wydobywa si to z niego niczym z wrzodw towarzyszcych zakanej chorobie i przechodzi do scholastyki tej najwczeniejszej i tej doskonalszej w ktrej Wilhelm z Owernii okrela rozkosz pciow jako zwierzc", Ojciec Kocioa Bona-wentura nazywa akt miosny cuchncym", Ojciec Kocioa Tomasz z Akwinu porwnuje podanie z brudem", kopulacj za zalicza do tego, co najnisze", a Ojciec Kocioa Bernard z Clair-vaux stwierdza, e czowiek przez sw chu stawia siebie poniej poziomu ycia wi.

Szczegami zajto si w sposb odpowiadajcy temu, co przedstawilimy interesowano si stosunkiem ze zmar, ze statu, z przedziurawion drewnian lalk, z dziuraw gazi. Rozwaano przypadek, w ktrym do pochwy zostaje wprowadzony dzib kury", w ktrym do pochwy wprowadza si plwocin albo chleb, eby skoni psa do lizania sromu", w ktrym onanizuje si psa, by doprowadzi jego czonek do erekcji, a potem wprowadzi go do pochwy". Te i liczne inne podobne do nich sytuacje doczekay si dokadnego oszacowania przez ekspertw, a groziy za nie przeraajco wysokie kary. W szczytowym okresie redniowiecza teologowie zastanawiaj si nad ludmi, ktrzy przez sw tusz mog spkowa tylko na sposb zwierzcy", albo rozwaa si grzeszno sytuacji, kiedy to mczyzna jest podniecony jak ko albo mu". Sumienniej zajto si zdolnoci eunuchw do ycia maeskiego (czy jedno jdro albo brak jder pozostawia tak zdolno, czy wystarczy virga erecta bez wytrysku itd.), ale take kobiet zwon", co stanowio przeszkod uniemoliwiajc zawarcie zwizku maeskiego. Waciwy zoty wiek katolickiej teologii moralnej zacz si w XVIII stuleciu. Jeden z jej klasykw, uhonorowany najwyszym tytuem kocielnym, wity Alfons de Liguori, bada w swej Theologia Moralis, wydanej ponad siedemdziesit razy, grzeszno i karalno kontaktw maeskich i pozamaeskich, z wytryskiem nasienia i bez niego; rozwaa ogldanie niepoczciwych czci ciaa" (partium inhonestarum) do ktrych zaliczano genitalia oraz to, co w ich bezporednim otoczeniu, przy czym wyrniano czci mniej poczciwe" (partes minus honestae), piersi, ramiona, uda; tak jeszcze w XX wieku! innego czowieka z bliska i z bardzo odlegego miejsca; rozwaa te mimowolne polu-cje lekarzy, ktrzy musz dotyka narzdw pciowych. Wyznacza najstosowniejsz pozycj do wytrysku mskiego nasienia i przyjcia go przez narzdy rodne kobiety". Zastanawia si nad kopulacj na siedzco, na stojco, z boku i od tyu na sposb zwierzcy; nad tak, przy ktrej mczyzna jest pod kobiet albo pozbywa si spermy poza naturalnym naczyniem kobiety" (extra vas natu-rale). Rozwaa spkowanie z trupem kobiety (coire cum femina mortua), sprawdza, czy to grzech miertelny, jeli po trzecim akcie jednej nocy odmwi si czwartego albo jeli odmwi si komu, kto chciaby to robi pi razy w miesicu. I z tym wszystkim teologia moralna nazywa si po dzi dzie nauk o naladowaniu Chrystusa". Liguori, zerany przez skrupuy, lki, wtpliwoci, popad w obd, a pniej, w osiemdziesitym smym roku ycia, cierpic przez wasn chu, woa z paczem: Och, mam ju osiemdziesit osiem lat, a ogie mej modoci jeszcze nie wygas!" Zdarzali si moralici, ktrzy przebadali dwadziecia tysicy wypadkw obciajcych sumienie", ktrzy drczyli swe ciao a do krwi, ktrzy jak Liguori oszaleli. A nakadane przez nich pokuty zrujnoway niejednego czowieka spowiadanego. Wymowne jest porwnanie kar za grzechy zwizane z seksem i tych za morderstwa. We wczesnym redniowieczu kobieta pokutowaa ju za jednorazowy onanizm (ktry przecie nikomu nie szkodzi, lecz tylko sprawia przyjemno) nawet przez trzy lata, co mogoby oznacza zrnicowanie kary zalenie od czasu i miejsca: trzy lata bez stosunkw pciowych, z zakazem podrowania i jazdy konnej, jedynie o chlebie i wodzie. Natomiast ten, kto zabi na wojnie lub na rozkaz swego pana zamordowa kogo w czasie pokoju, pokutowa tylko czterdzieci dni! Dzi co prawda onanizujca si katoliczka pokutuje niedugo, a'omierz-katolik, ktry zabija na wojnie, od dawna jest zwolniony z pokuty, jeli pokutuje, to wtedy, gdy nie zabija, gdy sprzeniewierzy si przysidze. lak si zmienia ale czy na lepsze? Ale tak woaj teologowie. W Kociele myli si teraz liberalniej, z wiksz otwartoci na wiat. Wiele z tego, czego broniono jeszcze niedawno (!), czego konserwatyci broni nadal, stracio aktualno i zostao ju potpione przez samych moralistw, krtko mwic, znamienna przemiana (i pod tym wzgldem), nowe perspektywy, przesunicie akcentw, postpowo, wiksza dynamika, mylenie ewolucyjne itd. Ale czy to prawda? Czy teologia moralna naprawd si radykalnie zmienia? Czy raczej mamy tu do czynienia z paroma nowymi czczymi zapewnieniami i star hipokryzj? Owszem, dzi, gdy cnota nie jest w cenie (chocia w kraju papiey istniej jeszcze polisy ubezpieczeniowe na dziewictwo crki), obserwuje si usilne prby pokazania innego oblicza; dzi gosi si mniej prawd wiecznych ni dawniej, raczej chce si uprawia teologi dostosowan do obecnej sytuacji", mniejsza jest skonno do trzymania si dawniejszej otoczki" sowa boego, raczej chce si przekazywa je wedug dzisiejszego widzenia czowieka i wiata" (Schoonen-berg). Kompleksom seksualnym Pawa byli

winni ydzi i poganie, pogldom Orygenesa Platon i stoicy, pogldom Augustyna manicheici, deprecjonowaniu seksu w redniowieczu kace-rze". I jeli w ostatniej epoce dziejw Kocioa" katolicka wrogo wobec seksu znalaza swj niezrwnany wyraz", to mamy tu tylko do czynienia z odzwierciedleniem spoeczestwa mieszczaskiego proweniencji wiktoriasko-purytaskiej" (Pfurtner). Ale niektrzy nie wahaj si nawet oskara samych siebie, najbardziej postpowi" apologeci celebruj powszechnie Pater, peccavi chtnie mwi si o grzechu pierworodnym i chtnie kapituluje si honorowo, pochwalajc van de Yeldego. Ci ludzie przyznaj, e we wszystkim [!] dopatrywali si tylko za, e czsto niewaciwie" oceniali seksualizm, e wyolbrzymiali warto dziewictwa dla ogu", e wyolbrzymiali te grzeszno" (Schrteler). Spokojnie" wyznaje inny katolik, e mamy tu ogromnie wiele [!] do'nadrobienia i naprawienia. Nieodlege s czasy, w ktrych nasze rozumienie obyczajnoci byo bardzo zdeterminowane przez pruderi i nienaturalno" (Roetheli). Zdarza si, e takie wyznania s krtkie, czasem dotycz przynajmniej niektrych spraw, ale kiedy indziej s rozproszone w caym dziele, przez co czytelnik nieuwany, a obdarzony wyobrani, mgby i po dwustu stronach kuszcych moralnoteolo-gicznych snw o mioci (z zaleceniem stosunkw przedmaeskich, przynajmniej w paru wypadkach, ale nie jest to wcale przyzwolenie dotyczce wszelkich sytuacji") dopatrzy si w katolicyzmie caych bachanalii zmysw i dionizyjskiego ubstwienia seksu. W ktrym jednak momencie, raczej wczenie ni pno, nawet najbardziej ambitnych apostow postpu ogarnia przeraenie wasn odwag i wtedy coraz wyraniej daj do zrozumienia, e waciwie pojmowane aggiomamento moralnoci kocielnej nie oznacza bynajmniej ograniczenia czy rezygnacji z przesania ewangelicznego poprzez oportunistyczne dostosowanie si do aktualnych gustw", o nie, chodzi tu o co przeciwnego, o wydobycie tego, co dla nas dzi stanowi waciw tre chrzecijaskiego przesania [...]" itd. (Pfurtner). Rzecznicy postpu" prawie zawsze posuguj si t sam toporn metod. Najpierw rozbrzmiewa przyznanie si do ewidentnych bdw z blisko dwch tysicy lat, zwize, dobitne, czasem wrcz tak radykalne, e wiadczce o chci zmieniania wiata, e mona by sdzi, i czeka nas rewolucja, gdyby si od dawna nie wiedziao, e nie pojawi si nic prcz starych wad. Pewien wspczesny teolog moralista (to smutne, e kto taki yje w naszych czasach) pisze bez adnego wstydu: Koci zawsze opowiada si przeciw podejrzliwoci wobec prokreacyjnych kontaktw pciowych", a na tej samej stronie przedstawia nastpujc hierarchi: seks; nad nim, znacznie wyej", mio fizyczna; i wreszcie o wiele waniejsza ni to pierwsze i to drugie agape (Haring). Ale nie oznacza to dyskredytowania seksu, nie, nie! Sprzeciw dotyczy tylko rozsmakowania si w nim, lu-bienoci, dzy, intensywnej rozkoszy. Sprzeciw dotyczy przeywania", a chodzi tu przecie o zabicie"! Bo popd pciowy jest oczywicie chciany przez Boga i dlatego dobry. Ale biada temu, kto nie potrafi ju nad nim zapanowa! Temu, kto bez umiaru i bez zahamowa folguje popdowi, staje si on bowiem zwierzciem!" (Leppich). Tak, jeli nawet popd jest dobry, to podanie musi si skoczy tam, gdzie zaczyna si grzech [...]. niemiertelne dusze nie mog by powicane zaspokajaniu popdu" (Berghoff). Wszystko ju jakby znane. Wedug powszechnego stanowiska teologii moralnej, za ciki, miertelny grzech uchodzi nadal nie tylko pene zaspokojenie seksualne (nie brzmi to piknie" narzeka prymas Hffner) poza maestwem, lecz i kade chciane bezporednie podniecenie si". Rozkosz nadal jest obrzydzana, choby bya niewolna i krtkotrwaa"! Teologowie podkrelaj, e nie chodzi tu o spraw bah" (Jone). Kilka milionw ofiar wojny im nie przeszkadza; to wrcz budujcy, uszlachetniajcy fakt. Ale kopulacja ile ona niszczy! Grzech seksualny jest tak szataski, e wedug nauki katolickiej wolno bliniemu yczy czego zego, nawet mierci (!)", na przykad po to, eby lekkomylny mody mczyzna nie zszed na manowce" (Jone). Tak ci ludzie pojmuj moralno i jeszcze dzi od profesora po kardynaa z Kurii mimo przemian w teologii, przesunicia akcentw, nowych perspektyw, pustych sw, frazesw, wyrzekaj na ewangeli cielesnoci i zdziczenia seksualnego", dyktatur seksualn",

otpiajcy odr seksu", przeklty sek-sualizm naszych czasw", niegodny czowieka seks", t zaraz" itd. Odstrczanie od seksu wci jest powizane z grob popad-nicia w chaos"; czowiek afirmujcy rozkosz dla samej rozkoszy, znia si do poziomu ycia zwierzcia", staje si ofiar bezlitosnego zniewolenia", ktre prowadzi do perwersji i sadyzmu, a koczy si to zbrodni na tle seksualnym" i degradacj narodu" brzmi to wszystko tak samo, jak tysic czy piset lat temu. I nie moe by inaczej, bo przecie moralici s cakowicie zaleni od papiestwa, ktre i w XX wieku jest arcyreakcyjne, jest najbardziej wpywowym reprezentantem moralnoci seksualnej, nadal w swej istocie redniowiecznej. W encyklice Costi connubii z 1930 roku wany sojusznik Mus-soliniego, Hitlera i generaa Franco Pius XI wyznaje co prawda, e jest do gbi poruszony skargami maonkw, ktrzy przez nkajc ich bied nie wiedz, jak zdoaj wychowa dzieci". Ale mimo poruszenia fatalna sytuacja majtkowa" nie moe si sta przyczyn jeszcze bardziej fatalnego bdu". Skoro bowiem akt pciowy w maestwie powinien ze swej natury budzi nowe ycie, to ci, ktrzy swoim dziaaniem wiadomie pozbawiaj go jego naturalnej mocy, postpuj wbrew naturze". Encyklika Piusa XI o maestwie uznaje wszystko, co przeszkadza reali-zaq'i kurialnej dzy wadzy wci propagowanej jako wadza boska" za grzeszne", naganne", nieobyczajne", za wielk win"! Wszyscy, ktrzy przez niech do bogosawiestwa, jakim s dzieci, unikaj ciaru, ale chc zaywa rozkoszy", postpuj wrcz w sposb zbrodniczy". Tak sam moralno rozpowszechnia nastpca Piusa XI Pius XII. Wszelki zamach maonkw poucza w roku 1951 woskie akuszerki na spenienie aktu maeskiego albo na jego naturalne nastpstwa, z zamiarem pozbawienia tego aktu waciwej mu mocy i zapobieenia powstaniu nowego ycia, jest nie-obyczajny". w papie twierdzi nawet, e ta norma bdzie obowizywa i jutro, i zawsze". A w odpowiedzi na pismo wiatowej Federacji Modych Katoliczek, domagajce si wikszego liberalizmu, Pius XII jeszcze raz podkreli konieczne obowizywanie prawa moralnego" (a wic oczywicie rzymskiego katolicyzmu) i wyjani, e zdrada maeska, stosunki pciowe osb nieonatych i niezamnych, naduywanie maestwa, samozaspokaja-nie" s surowo zakazane" przez boskiego prawodawc. Zakoczy ostrym tonem: Nie ma czego bada. Jakakolwiek jest sytu-aq'a osobista, nie ma innego wyjcia: trzeba si podporzdkowa". W roku 1968 nawiza do starej tradycji zwalczania rozkoszy Pawe VI sw encyklik Humanae vitae, zwan encyklik o piguce" (cho nie wspomina ona o piguce, ale jednak rwnie jej dotyczy) i przyjt na caym wiecie niechtnie, take przez katolikw. Nadal dopuszczaa ona tylko uwzgldnianie dni niepodnych, o czym ju bya mowa, natomiast zabraniaa wszystkiego, co zapobiega zapodnieniu, ju to przed aktem pciowym maonkw, ju to w jego trakcie albo po nim", i dekretowaa, e kady akt pciowy w maestwie musi jako taki (per se) by zorientowany na tworzenie ycia ludzkiego", i to nawet wtedy, gdy istniej zasugujce na rozpatrzenie, wakie argumenty na rzecz innej praktyki". Drugi sobr watykaski te nie pozwala dzieciom Kocioa wkracza w regulacji urodze na drogi zakazane przez doktryn w zwizku z interpretacj prawa boego". Yaticanwn Secun-dum nazywa aborcj ohydn zbrodni" (konstytucja pastoralna nr 51). Zasadniczo przeciwny przerywaniu ciy jest rwnie protestantyzm, ale po stronie ewangelikw obserwuje si ostatnio przejawy tendencji bardziej humanistycznej; poza tym protestantyzm dopuszcza wszelkie formy kontroli urodze, o ile nie powoduj szkodliwych dla zdrowia skutkw ubocznych. Jednake wszystkie Kocioy chrzecijaskie w mniejszym czy wikszym stopniu podtrzymuj tradycyjny pesymizm seksualny, zwaszcza Koci rzymskokatolicki. Tak wic byoby bdne, wrcz absurdalne, mniemanie, i moralno kleru pod tym wzgldem zmienia si ostatnio. Po pierwsze dlatego, e niewiele albo i nic nie znaczy kilka lat pozornego przystosowywania si, skoro poprzedziy je prawie dwa tysiclecia chybionego wychowania ze wszystkimi jego straszliwymi nastpstwami. Po drugie dlatego, e mimo istnienia postpowej mniejszoci wrd moralistw kocielna literatura uwiadamiajca" w swej masie trzyma si starego podziau na popd cielesny i przeycia duchowe, na ciao i dusz, nic wic si nie zmienia. Po trzecie dlatego, e og katolikw (i nie tylko katolikw) ma niewielki poytek z maych koncesji teologw bardziej postpowych", a intelektualistw karmi si pozorami odmiany na lepsze. Po czwarte dlatego, e i powana" teologia moralna stoi wci w tym samym miejscu, w ktrym staa zawsze. I po pite dlatego, e Koci moe

w kadej chwili wycofa si ze wszystkich ustpstw, jeli bd po temu sprzyjajce okolicznoci. Rekapitulacja dziejw prowadzi do niepodwaalnego w kadym razie nie do podwaenia przez teologa moralist wniosku, e wierni zawsze byli jednakowo uwikani w grzeszno seksualn. Pawe grzmi przeciw temu bardzo podobnie, jak czyni to wczesny czy pniejszy scholastyk albo dwudziestowieczny moralista. Czyby przez dwa tysice lat wychowywano daremnie? Pewne jest przynajmniej to, e katolicka instytucja pokuty nie moe si obej bez grzesznika. Pewne jest i to, e nikt nie zdawa sobie z tego lepiej sprawy, ni sam kler. Tak, by tego wiadomy, ale te nie chcia, by ludzie byli inni, chcia, eby owieczki pozostay nie zmienione i to jest najwaniejsza konkluzja tej naszej rekapitulacji. Pocztkowo, w pierwotnym chrzecijastwie, dziao si tak by moe bez ukrytych intencji, bez ewidentnych hipokryzji. Ten domys wynika z surowoci pierwszych kar. Ale gdy jednorazow pokut zastpiono dwu- i wielokrotn (jak mwi Nietzsche: Kto porusza usteczkami, / Kto dyga i si oddala, / I nowymi grzeszkami / Sprawia, e starych nie ma wcale"), to zaczo by coraz bardziej oczywiste, e nie chodzi o obyczajno, etyk, popraw" grzesznika, lecz o stworzenie zalenoci. Kler potrzebuje grzechu, z niego yje. A najlepiej yje z tego grzechu, ktry zdarza si najczciej i dlatego jest jego ukochanym dzieckiem: z grzechu seksualnego. Przez niego wanie wierny staje si a po najgbsze wkno mzgu i ostatni skrawek ka niewolnikiem Kocioa, od najmodszych lat jest wychowywany w nienawici do popdu, zaszczepia si mu wiadomo grzechu, nie po to, eby by wolny od grzechu, lecz po to, eby wci popada w konflikty, by cigle grzeszy, cigle ulega pokusie, bo tylko jako winny, jako ten, ktry nie zapanowa nad sob, otrzymuje pomoc od Kocioa, absoluq i nadziej na upragnione wieczne zbawienie, inaczej mwic, przez to wanie staje si czowiekiem manipulowanym, rzdzonym, uciskanym. Kler propaguje ofiar, rezygnacj, i pragnie ich. Ale liczy si ze saboci" ludzkiej natury, nad ktra obudnie ubolewa, gdy tymczasem stanowi ona rdo najwikszego szczcia, podstaw egzystencji kleru. Luter, czsto okazujcy si najbardziej szczerym z tego bractwa, sformuowa to bez ogrdek: Bd grzesznikiem i grzesz do woli, ale pokadaj ufno w Chrystusie i raduj si z nim". I chyba jeszcze dobitniej: Prawdziwi chrystusowi wici musz by dobrymi, wielkimi grzesznikami i musz pozosta witymi". Ten czy w obojtny katolik, protestant, bezwyznaniowiec mgby powiedzie: co mnie obchodzi ta caa przeszo chrzecijastwa i dzisiejszy Koci?! Ale trudno o pogld bardziej faszywy i bardziej niebezpieczny. Bo chocia znaczenie duchowe chrzecijastwa jest teraz niewielkie, mniejsze ni kiedykolwiek przedtem, rwne zeru, to jednak wpywa ono nie tylko na polityk i gospodark, ale rwnie, i to w sposb decydujcy, na nasz moralno w sprawach seksu, a tym samym na kadego czowieka w wiecie zachodnim, nawet na niechrzecijan i wrogw chrzecijastwa. To, co sobie myleli jacy tam wdrowni pasterze kz sprzed dwch i p tysica lat, wci ma wpyw na oficjalne kodeksy Europy i Ameryki. I dzi jeszcze istnieje ewidentny zwizek midzy perwersyjnymi pogldami na seks prorokw Starego Testamentu czy Pawa a odpowiedzialnoci karn za nierzd w Rzymie, Paryu, Nowym Jorku. W Republice Federalnej Niemiec rwnie wystpuje nadal tendencja do utosamiania prawa z moralnoci, zwaszcza co si tyczy obyczajnoci i moralnej oceny seksu, i jest to niewtpliwie spucizna po tumieniu popdu w chrzecijastwie. Ustawodawca powouje si monotonnie, nuco, na pojmowanie obyczajnoci", dotychczasow obyczajowo", zasady moralne narodu" za tymi formukami kryje si tylko stara wrogo chrzecijastwa wobec seksu. A Federalny Trybuna Konstytucyjny powouje si ipsissimis verbis na publiczne zwizki wyznaniowe, zwaszcza oba wielkie Kocioy chrzecijaskie, z ktrych nauk znaczna cz narodu czerpie mierniki dla swej postawy moralnej". Analogiczna sytuacja panuje w wielu innych krajach europejskich. Kocielny zakaz kazirodztwa znajduje swj wyraz w praktyce sdowniczej, pojcie nierzdu rozciga si nawet na maonkw i gro za to bardzo surowe kary, dzieci urodzone na skutek zdrady maeskiej nie mog zosta zalegalizowane nawet przez pniejszy zwizek maeski z ich matk, karze si za

aborcj, za stosunki z nieletnimi, za reklam antykoncepcji wszystko to i wiele wicej przy zasadniczej zgodnoci z moralnoci Kocioa. Nawet w Stanach Zjednoczonych, gdzie religia i prawo s przecie w teorii rozdzielone, ta pierwsza ma wielki wpyw na legislacj. Werdykty sdw amerykaskich w sprawach karnych opieraj si po dzi dzie na jurysdykcji seksualnej angielskich sdw cywilnych z okresu pnego redniowiecza, dla ktrych wzorem s z kolei kocielne dekrety w kwestiach dotyczcych seksu. Ale, niezalenie od obowizujcego prawa czy raczej bezprawia, rwnie obyczajowo powszechna zreszt nie tylko na Zachodzie jest nader represyjna. Bo mimo wszelkich narusze tabu obowizuje ono nadal. Zbyt gboko utkwio w wiadomoci mas i nie tylko mas. Potwornoci staro- i nowotestamentowego zabobonu wci oddziauj poprzez teologi, prawo, a nawet pewne obszary medycyny i psychologii, i w znacznym stopniu szkodz naszemu yciu pciowemu i w ogle naszemu yciu. Rekapitulujc, byoby naiwnoci sdzi, e klerykalne tabu ju nie istnieje, e wrogo wobec rozkoszy zostaa przezwyciona, e kobieta si wyemancypowaa. Tak jak nas bawi dzi redniowieczna mnisia koszula, tak przysze pokolenia bd si miay z tego, co my pojmujemy jako woln mio": ycie pciowe, ktre nie mie pokazywa si publicznie, ukryte w czterech cianach, przepdzone do ach, jake wolnej! sfery intymnoci", najczciej skazane na nocn ciemno, jak wszelkie inne ciemne sprawki, a jednak kulminacja radoci, rozkoszy, mioci ograniczane przez cenzur, regulowane prawnie, obwarowane karami, cige, doywotnie ukrywanie si, rdo ju to depresji, ju to niebezpiecznych aktw agresji, jedna z gwnych przyczyn histerii, oziboci, strachu, melancholii, obudy. Chrzecijastwu mona i trzeba zarzuci wiele, i to rzeczy potwornych, dla ktrych nie ma usprawiedliwienia. Najpowaniejszy zarzut brzmi tak oto: chrzecijastwo nie uczynio ludzi szczliwymi, wpdzio ich w jeszcze wiksze nieszczcie. Ale niech t zwiz rekapitulacj zakocz sowa nie przeciwnika chrzecijastwa, lecz teologa, Demosthenesa Sawamisa: Zazdro, mordy, samobjstwa, najrniejsze przejawy obudy, czsta frustracja i agresja, totalne uprzedmiotowienie kobiety [...], zdegradowanie wsplnoty dwojga ludzi przez zamian jej na doywotnie wizienie, ponadto zaniedbywanie gwnych zada maestwa i rodziny oraz odpowiedzialnej troski o dzieci oto niektre z licznych skutkw wrogiej seksualizmowi moralnoci Kociow, ktre jeszcze dzi, powoujc si na Chrystusa, broni na wszelkie sposoby swego destrukcyjnego oddziaywania na ycie seksualne ludzi [...]".

Ecrasez L'infame albo O potrzebie wystpienia z Kocioa

[...] nazywaj siebie chrzecijanami, a s to wilki w owczej skrze. GOETHE

Dlaczego zwracamy jeszcze uwag na tego trupa? Na ogromne zwoki dziejowego potwora? Na resztki po monstrum, ktre dopado, rozszarpao i poaro wiele istot ludzkich (braci, blinich, istot stworzonych na podobiestwo Boga!), a czynio to ze spokojnym sumieniem i wietnym apetytem przez ptora tysiclecia tak jak si trafiay ofiary, tak jak zdawao si poytecznie, wszystko to na wiksz chwa molocha i gwoli lepszego utuczenia siebie: monstrum poerao ojcw i matki, dzieci i starcw, chorych i kalekich, ubogich duchem i talentami, miliony pogan, miliony ydw, miliony czarownic, miliony Indian (co najmniej pitnacie milionw z jednego pokolenia!), miliony Afrykaczykw, miliony chrzecijan, wszystkich tych ludzi oczerniono, a potem zostali zabici i strawieni przez owo monstrum; byo wrd nich rwnie siedemset tysicy prawosawnych, ktrych

 jeszcze w naszych czasach ywcem grzebano, ywcem rozpinano na krzyach, bito a do ostatniego tchnienia, topiono, rozstrzeliwano, umiercano sztyletami, duszono, wieszano, cinano, ktrym przerzynano garda, wykuwano oczy, ucinano uszy i nosy. Wszystko to za dziao si zgodnie z dawnym obyczajem, z pomoc bardzo aktywnego duchowiestwa, zwaszcza franciszkanw! ktre samo strzelao, dgao, skracao o gow, i to z bogosawiestwem i aprobat Eugenio Pacellego, papiea Piusa XII, tego zawsze tak seraficznego na pozr ascety, szanowanego i niemale ubstwianego na caym wiecie, a poza tym tak skromnego, z takim samozaparciem, tak przez cae ycie przywizanego do ewangelicznego ideau ubstwa, e (tak, nie mog si powstrzyma, eby tego nie powtarza bezustannie) pozostawi po sobie tylko symboliczny grosik, grosik witego Piotra albo, by tak rzec, grosik Eugeniusza, grosik Pacellego w wysokoci osiemdziesiciu milionw marek w zocie i walucie wszystkie te pienidze zarobione cakiem prywatnie, dziki pracowitoci oraz oszczdnemu yciu, cikim wasnym trudem (bo przecie potrzeba tylko jednego, nieprawda?), i dlatego wanie za tak apostolsk metamorfoz, za tak pikne naladowanie Chrystusa czeka go niebawem kanonizacja. Ach, jaka satyra w wiatowej literaturze jest lepsza, rwnie dobra czy choby w poowie tak dobra, jak ywot tego najsawniejszego papiea naszych czasw!? I podczas gdy stryj Eugenio, wity a po koce delikatnych, wskich i dugich palcw (ach, niezapomniane s udzielane nimi bogosawiestwa!), zain-kasowa osiemdziesit milionw, jego trzej bratankowie, wszyscy doskonale ustawieni i w stolicy apostolskiej, i w wielkim biznesie, dorobili si stu dwudziestu milionw marek a ile milionw katolikw zmarniao tymczasem w ndzy, umaro z godu? Czy zatem nasze pytanie pocztkowe i nasza na pozr tak anachroniczna autopsja nie s ju bardziej zrozumiae: dlaczego nadal przypatrujemy si temu potworowi przemawiajcemu jak anio, ktry przecie od dwustu lat jest martwy, bo w doskonaym stylu pokonany przez kilka najtszych umysw wiata, ale w gruncie rzeczy martwy z wasnej winy, przez straszliw dz krwi (wystpujc rwnoczenie z goszeniem dobrej nowiny oraz mioci bliniego i wroga) i przez niezrwnany fasz (gdy tymczasem ten potwr podawa si za rdo jedynie zbawiennej prawdy)? Przypatrujemy mu si wci, bo z tym swoim cudownym odkiem tylko on jest u niego cudowny! nadal ley to tu, to tam i na ludzkich oczach marnieje, cho jest rozpieszczany i odkarmiany bardziej ni wite krowy w Indiach (ktre przynajmniej s ywe i nie szkodz nikomu); bo jego wo cigle jeszcze unosi si dokoa w powietrzu; bo nadal atakuje nas w habitach i sutannach, w katedrach i koszarach, za porednictwem parlamentw, paragrafw, podrcznikw, kiczowatych pimide, rozgoni radiowych; wszdzie jeszcze redniowiecze, wszdzie nabone zawodzenie, radosne Alleluja!" i gony zachwyt z powodu zmartwychwstania, a potem: zdj hemy do modlitwy i rzuci si do masowego grobu ofiar atomu bo ci uprawiajcy woln amerykank chrzecijanie dopuszczaj nawet wojn jdrow, nawet bomby atomowe tak pouczaj oni mog przysuy si mioci bliniego, mog rozpropagowa nauk witego Franciszka i teologu krzya, choby miao doj do powszechnej zagady. Mamy bowiem to sowa ojca Gundlacha S. J., profesora i rektora Uniwersytetu Papieskiego za pontyfikatu Piusa XII, ktrego wizje atomistyczne propagowa on z wielk elokwencj niezachwian pewno, e wiat nie trwa wiecznie, a po drugie nie ponosilibymy odpowiedzialnoci za koniec wiata. Moglibymy wtedy powiedzie, e Pan Bg [...]". Czyby, jeszcze po zagadzie wiata? Ale nic to, dla nich nie ma nonsensu, ktry nie byby moliwy i ktry uchodziby za przestpstwo. Najwaniejsze to sta przy Panu Bogu. Z pokolenia na pokolenie w jego imieniu wypowiadano kamstwa, torturowano, dokonywano rzezi, z jego pomoc strumyki i rzeki zabarwiay si na czerwono od krwi i w cigu dziejw nagromadziy si cae gry trupw, z Bogiem przeciw ydom, z Bogiem przeciw Longobardom, Sasom, Saracenom, Wgrom, Brytyjczykom, Polakom; z Bogiem przeciw albigensom, z Bogiem przeciw waldensom, z Bogiem przeciw mieszkacom Steding, husytom, gezom, hugenotom, chopom; z Bogiem przeciw protestantom, z Bogiem przeciw katolikom, a przede wszystkim z Bogiem przeciw sobie nawzajem, z Bogiem na pierwsz, na drug wojn wiatow, z Bogiem wyruszy si pewno i na trzeci; nie majce sobie rwnych ekumeniczne wite zabijanie: bo w tym koczcym si wieku dwudziestym wszdzie jeszcze wystpuje maksimum rodkw zagady oraz minimum czowieczestwa, jeszcze u progu ery atomowej najczystszej wody etos ludoerczy, wszdzie jeszcze gdy tymczasem stpa si po Ksiycu (co prawda tylko po to, by kiedy kontynuowa mordowanie; tam wanie albo stamtd) redniowieczna mentalno rodem ze skadowiska trupw, wszdzie jeszcze trupi zapach chrzecijastwa, w ktrym przemieszay si kadzido, muzyka Palestriny oraz gosy takich ludzi, jak o. Lep-pich; jeszcze w czterysta lat po mierci Giordana Bruna, trzysta lat po mierci Pierre'a Bayle'a,

dwiecie lat po Wolterze, sto po Nietzschem, pidziesit po Freudzie, tak zawstydzajco, tak fatalnie mao osb opuszcza ten Koci, ktry cae generacje przodkw nie tylko podkada pod n pastwa albo i sam umierca, lecz ponadto przez ptora tysiclecia zuboa ich w sposb zgoa straszliwy, ten Koci, ktry ju przez Karla Kautskiego zosta nazwany najwiksz machin wyzysku, jak wiat kiedykolwiek oglda". Nie bez kozery wanie papiee, namiestnicy Chrystusa, surowo zabraniali przez cae stulecia czytania Biblii w jzyku narodowym, co wicej, do roku 1897 uzaleniali to od zgody rzymskiej inkwizycji wystawiajc sobie w ten sposb najbardziej kompromitujce wiadectwo nikczemnoci! Bo tak jak wszystkie owe masakry, ludobjcze kampanie, rzezie pogan, pogromy ydw, polowania na kacerzy, stosy, pale oraz izby tortur, wiee dla czarownic, wyprawy krzyowe, wszystkie owe rzekomo mie Bogu jatki, owe niezliczone wojny i wojenki, w ktre Koci by zaangaowany bezporednio lub porednio (a w ile wojen w Europie nie by zaangaowany?), tak jak cae to mordowanie wcale nie byo zgodne z intencjami tego, ktry przecie chcia pokoju i mioci wroga, tak te uprawiana przez kler od czasw antycznych polityka eksploatacji, przyczyna niewyobraalnych nieszcz, pozostaje w jaskrawej sprzecznoci z postaw owego Jezusa, ktry wedug Biblii yje w cakowitej biedzie, w ostrych sowach potpia niesprawiedliw mamon" i fasz bogactwa", da od swoich uczniw, by sprzedali wszystko, co posiadaj, i by gosili ewangeli bez trzosa za pasem. Ale ju w III wieku biskupi przyznaj sobie prawo do zaspokajania wszystkich swoich potrzeb z dochodw Kocioa. W IV wieku staj si sojusznikami pastwa, ktre wrcz wysysa krew ze swych poddanych. A ju w V wieku biskup Rzymu jest najwikszym posiadaczem ziemi w cesarstwie rzymskim. Od dawna tumi si wszdzie protesty polityczne, likwiduje si zamieszki chrzecijan na tle socjalnym w Afryce, Hiszpanii i Galii, a zarazem elo-kwentnie obiecuje si biedakom szczcie w zawiatach, midzy innymi po to, by tym atwiej byo ich wyzyskiwa na tym wiecie. Ju w VI wieku pobiera si kocieln dziesicin, zalegalizowan pniej przez Karola Wielkiego, pogromc Sasw, i Koci otrzymuje j a do XIX wieku. W smym stuleciu zostaje na skutek oszustwa uzyskane Pastwo Kocielne, ktrego istnienie jest potem wci na nowo potwierdzane prawnie przez wadcw frankijskich i tych z dynastii saskiej, a terytorium powikszane, i wreszcie wasne wojska ldowe i marynarka wojenna uzbrojone po zby tocz wojny. Grabi si wszystko, co jest do zagrabienia, twierdze i zamki, cae hrabstwa i ksistwa. Kradnie si wszystko, co jest do ukradzenia: ju w IV wieku mienie wity pogaskich, w VI wieku mienie wszystkich pogan, potem majtek milionw wygnanych albo zabitych ydw, dobytek spalonych kacerzy i czsto rwnie dobytek spalonych osb pci obojga, ktre oskarono o czary. Okradani s nie tylko ludzie inaczej mylcy, ale i wierni tego Kocioa, poprzez coraz to inne i coraz wysze podatki, poprzez czynsz dzierawny, witopietrze, szantae, sprzeda odpustw, rzekome cuda, faszywe relikwie, przy czym czsto inkasuje si pienidze dziki ekskomunikom, interdyktom oraz za pomoc miecza; ze zrozumiaych wzgldw najbardziej wyzyskiwany jest nard woski, a sam Rzym staje si najbardziej buntowniczym i najuboszym miastem Europy Zachodniej: liczba jego mieszkacw spada z dwch milionw w czasach pogaskich do niecaych dwustu tysicy w XIV wieku. W redniowieczu Koci posiada oczywicie nie tylko w nastpstwie grabiey i wojen, ale i dziki dotacjom ze strony tych, z ktrymi by podczas owych rabunkw i walk w sojuszu jedn trzeci caego europejskiego areau i ziemia ta jest obrabiana przez paszczynianych chopw, czsto przez swoich wacicieli traktowanych gorzej ni bydo. Nie jest przypadkiem, e w czasach rozkwitu chrzecijastwa za takiego chopa nie paci si nawet poowy tego, co za konia! Nieprzypadkowo posiada Koci, ktry ju w IV wieku w zwizku z potrzeb taniej siy roboczej dla coraz wikszych majtkw ziemskich zaostrza i umacnia niewolnictwo, prawdopodobnie najwiksz liczb niewolnikw. Nieprzypadkowo uniemoliwia ich wyzwalanie jako dobra kocielnego", co nigdzie indziej nie wystpuje; mao tego, w kolejnych stuleciach zwiksza zniewolenie tych ludzi. Nieprzypadkowo w dar boy", jak nazywa to Ojciec Kocioa Ambroy, owa instytucja chrzecijaska", jak okrela to za Tomaszem z Akwinu Egidiusz Rzymianin, uzyskuje nawet jeszcze wiksze znaczenie w Europie Poudniowej u schyku redniowiecza. Nieprzypadkowo papieski Rzym jest spord wielkich miast europejskich tym, ktre najduej utrzymuje niewolnictwo. I nieprzypadkowo nowoytne niewolnictwo Murzynw amerykaskich, stanowice bezporedni kontynuacj niewolnictwa redniowiecznego, jest usprawiedliwiane tymi samymi argumentami teologicznymi: powoywaniem si na zrwnanie religijne i na wol bo. Inaczej mwic: jeli przedtem niewolnik

by posuszny przez bezradno i ze strachu, to potem Koci chrzecijaski narzuci mu lepe posuszestwo jako obowizek etyczny! (I tak jak jemu, tak w gruncie rzeczy wszystkim wszystkim onierzom i osobom cywilnym, w ogle wszystkim chrzecijanom). Albowiem Koci, w ogle Kocioy chrzecijaskie wszelkich wyzna stay zawsze po stronie wacicieli niewolnikw, wyzyskiwaczy: katolicki, ktry ju w staroytnoci (co widzimy w pismach Augustyna) wysawia idea pracowitej biedy", pociesza niewolnikw tym, e ich los jest zgodny z wol Boga, natomiast ich panom wyjania korzy wynikajc dla nich z takiego wpywu na niewolnikw; Koci Lutra, ktry sam w sposb icie kleszy zaprzeda straszliwie eksploatowanych chopw wadcom, umacniajc tak i zapewniajc kontynuacj panowania tych ostatnich a do XX wieku; angielski Koci oficjalny, ktry jeszcze przez cay wiek XIX nie reagowa w ogle na przeraajc ndz angielskich robotnikw rolnych i przemysowych pod wieloma wzgldami gorsz ni antyczne niewolnictwo i raczej wybaczyby, jak pisa Marks, zamach na trzydzieci osiem spord trzydziestu dziewiciu artykuw swojej wiary ni na jedn trzydziest dziewit wasnych dochodw; oraz Koci prawosawny Rosji, ktry a do 1917 roku posiada tam trzeci cz ziemi i eksploatowa nard nie mniej ni car, ktrego najwyszej wadzy trzeba byo si podporzdkowa wedug pierwszego artykuu kodeksu imperium bo to nakazuje sam Bg". Zawsze, jak ju powiedzielimy, w imi boe. I bieda te w imi boe. Tak samo wczoraj, jak dzisiaj, kiedy to zmieniy si co prawda zauwamy, e z koniecznoci metody, ale wyzysk pozosta. Bo skd wzi si ogromny kapita bdcy dzi w posiadaniu Kociow? Przewysza je wszystkie bogactwem Koci katolicki, ktry nadal dysponuje najwikszym areaem ziemi w wiecie chrzecijaskim, ktrego akcje i inwestycje kapitaowe szacowano ju dziesi lat temu na blisko pidziesit miliardw marek; ktremu podlega kilkanacie bankw w samym Rzymie; do ktrego naley de facto rwnie najwikszy prywatny bank wiata, Bank of America, bo Koci ma w nim pidziesit jeden procent udziaw, ktry posiada niemae zapasy zota w Fort Knox oraz kapita zainwestowany w najrniejsze przedsibiorstwa, midzy innymi w liczce si firmy hiszpaskie, francuskie towarzystwa naftowe, gazownie oraz elektrownie w Argentynie, boliwijskie kopalnie cyny, brazylijskie fabryki kauczuku, przemys hutniczy w Stanach Zjednoczonych, General Motors Corporation, najwiksze woskie towarzystwo lotnicze Alitalia" oraz zakady samochodowe Fiat, ponadto w cay szereg przodujcych woskich firm ubezpieczeniowych i budowlanych, w ubezpieczenia na ycie i ubezpieczenia materialne w Niemczech, w bade-skie fabryki aniliny i sody, w fabryki farb w Leverkusen, w towarzystwo naftowe Deutsche Erdl Aktiengesellschaft, w ham-burskie elektrownie, w esseskie kopalnie wgla kamiennego, w nadreskie huty stali, w koncern Yereinigte Deutsche Metall-werke, w Siiddeutsche Zuckeraktiengesellschaft, w Gesellschaft fiir Lindes Eismaschinen (maszyny do produkcji lodw), w firm Siemens & Halske AG, w firm Mannesmann AG, w BMW itd., itd., nie mwic ju o bankach stanowicych wasno Kocioa... Koci, kampanie wojenne, kapita s od czasw Konstan-tyna po dzi dzie tak nierozerwalnie zwizane ze sob, tak ewidentnie zoyy si na cig bezustannych potwornoci, e nawet obrocy Kocioa przyznaj teraz, i nie wszystko jest zgodne z ideaem i boskie, i ziemskie dzieje Kocioa maj bardzo ludzki, by moe a nazbyt ludzki bieg. Pojcia czowieczestwa i nadmiernego czowieczestwa nie s tu najstosowniejsze, skoro Koci, reprezentujcy religi zdecydowanie nakazujc mio bliniego i wroga, masakruje i pozwala masakrowa swoich blinich i wrogw gorzej ni bydo i czyni to nie jeden raz, nie dziesi razy, nie sto razy, ale przez ptora tysiclecia; skoro przeze, bezporednio i porednio, zgino wicej ludzi ni za spraw jakiejkolwiek innej religii na wiecie i przypuszczalnie nawet za spraw wszystkich innych razem wzitych! I chyba jednak mamy do czynienia z pewnym naduyciem poj czowieczestwa i nadmiernego czowieczestwa, skoro naladujc" tego, ktry z ca surowoci kontynuowa bezwzgldnie antykapitalistyczne nastawienie ydowskich prorokw oraz yjcych we wsplnocie majtkowej esseczykw, ktry naucza: Nie zbierajcie skarbw na tej ziemi [...]", sprzedajcie to, co posiadacie, albo oddajcie to biednym", nie bdzie moim uczniem aden z was, ktry nie pozbdzie si wszystkiego, co posiada" i podobnie; skoro naladujc" wanie jego, powtrzmy jeszcze raz za Kautskim, Koci sta si najbardziej gigantyczn machin wyzysku na wiecie; skoro, po wielu stratach w wieku owieconym, w tym stuleciu w sojuszu z Bogiem i wszystkimi supergangsterami faszyzmu od Mus-soliniego poprzez Hitlera i generaa Franco a po Pavelicia znowu uzyskuje kolosalne bogactwo i dziki ebraninie, datkom, podatkom i ogromnym udziaom w wielkim przemyle Europy i Ameryki bezustannie je powiksza, jak chtnie wyznaje, musi powiksza, bo

oprcz duszpasterstwa wojskowego i gupoty ludzkiej ju tylko pienidz jest ow opok, fundamentem, na ktrym spoczywa dzisiaj chrzecijastwo (nie tylko) rzymskie i na ktrym marnieje, wane jedynie dla umysw prymitywnych i dla tych, co czerpi z niego korzyci. Gwoli usprawiedliwienia si wypowiadane s twierdzenia, i ideay ewangeliczne stawiaj bardzo wysokie wymagania, i nie powinno si potpia chrzecijastwa i Kociow za to tylko, e nie realizuj owych ideaw w caej peni, e realizuj je poowicznie albo w jeszcze mniejszym stopniu. Ale, powtrzmy, pojcia czowieczestwa i nadmiernego czowieczestwa zostaj jednak cokolwiek naduyte, skoro w kadym kolejnym stuleciu i tysicleciu realizuje si co wrcz przeciwnego, krtko mwic, skoro Koci dowid ca swoj histori, e jest symbolem, ucielenieniem i absolutnym mistrzem zbrodni dziejowej! Zbrodniczych poczyna, w obliczu ktrych nawet kto tak zdegenerowany jak Hitler wydaje si niemale czowiekiem honoru, bo przecie od pocztku wystpowa na rzecz przemocy, a nie tak jak Koci na rzecz pokoju! Jaskrawy kontrast midzy ideaem a rzeczywistoci ujawni zreszt niebawem to, co byo i jest atwo rozpoznawalne, gwn cech charakterystyczn wszelkiego chrzecijastwa kocielnego: wystpujcy w nim od staroytnoci czynnik niezmiennej obudy, ktry odbi si negatywnie na egzystencji szedziesiciu pokole chrzecijan; ponadto w kontrast sprzyja rozwojowi dosownie niewiarygodnej sztuki egzegezy, polegajcej na przeinaczaniu sensu wszelkich sw Jezusa istotnych z etycznego punktu widzenia; kamano interpretujc, wypaczajc, znajdujc co innego, ni Jezus chcia powiedzie, a zamiast tego wszystko, co trzeba byo znale, i wykazywano przy tym o wiele wicej cynizmu i hipokryzji ni uczciwoci i czowieczestwa. Kocioy chrzecijaskie cakowicie si zdyskredytoway nie tylko z pacyfistycznego i socjalnego punktu widzenia, ale i pod trzecim wzgldem, ktry jeszcze musimy omwi: co si tyczy prawdy. Bo przecie nieprawdziwe s ju nawet podstawy wiary! Jeli zatem przyj, e te Kocioy mogyby nagle, po tylu wiekach grabiey i mordw, przemieni si we wsplnoty pod wzgldem etycznym nieskazitelne, nawet w symbole czowieczestwa (co de facto jest niemoliwe, bo yj one z krwi dostarczanej rnym pastwom), to przecie nadal byyby nieprzekonujce co do dogmatw, jako e waciwie nic nie czy tych Kociow z Jezusem, lecz przeciwnie: prawie wszystko oddala od niego szczliwie wiadomo to nie tyle o zajadych libertynach, ile o caych generacjach chrzecijaskich teologw, ktrych mudna praca, akrybia przy krytycznym badaniu Biblii jest wprost niewyobraalna dla laika. Nie wiemy z ca pewnoci, czy posta Jezusa z Nazaretu o ktrej milcz wszystkie pozachrzecijaskie rda historyczne jego stulecia (prcz lepych, ktrzy przejrzeli, kalekich, ktrzy odzyskali wadz w nogach, zmarych, ktrzy zostali wskrzeszeni) czy ta posta jest historyczna. Ale wiemy z ca pewnoci, e Jezus biblijny ktrego radykalny etos, chocia nie do zrealizowania przez masy, zasuguje na najwikszy szacunek pomyli si w swym niezachwianym przekonaniu o bliskim kocu wiata i nastaniu sdu ostatecznego, pomyli si tak samo, jak wszyscy inni apokaliptyczni heroldowie, jak wczeniejsi prorocy ydowscy i perscy, ktrzy zapowiadali koniec wiata, i jak cae pniejsze pierwotne chrzecijastwo. Wiemy i jestemy pewni tego, e ewangelie przez czoowych teologw naszego stulecia scharakteryzowane jako ahisto-ryczne zbiory anegdot, ktre naley wykorzystywa z najwiksz ostronoci nie s dzieami pierwszych apostow ani adnych wiadkw naocznych; e zostay skompilowane dopiero w kilkadziesit lat po domniemanej mierci Jezusa z obiegowych opowieci i zmyle ewangelistw, i e jeszcze w II wieku nie uwaano ich w chrzecijastwie za wite i wynike z boskiej inspiracji; e adna ewangelia, i w ogle adne pismo biblijne, nie istnieje w oryginale, w pierwotnym brzmieniu, lecz jedynie w odpisach dokonywanych z kopii innych odpisw; e kopici przez ponad dwa wieki wprowadzali zmiany, zamierzone i nie zamierzone, robili zabiegi harmonizujce, uzupeniali, poprawiali, przez co oryginalny tekst Biblii jest czsto nie do ustalenia z jakkolwiek doz prawdopodobiestwa, a co dopiero z cakowit pewnoci, natomiast liczba rnych lekcji zbliya si do pidziesiciu tysicy. Wiemy z ca pewnoci, e tak w chrzecijastwie, jak i w ogle w antyku, od pocztku przyzwalano na pobone oszustwo, e naleao ono niejako do literackich obyczajw tamtej epoki; dlatego nie tylko Pawe, ktremu te przypisano pewne listy biblijne, sfaszowane bd w caoci, bd czciowo, wyznaje, e chodzi jedynie o to, by gosi chwa Chrystusa, z ukrytymi intenqami albo bez nich", a oprcz niego Ojciec Kocioa Jan Chryzostom, patron kaznodziejw, cakiem otwarcie opowiada si za potrzeb kamstwa dla zbawienia duszy, i to powoujc si nawet na

przykady ze Starego i Nowego Testamentu; rwnie Orygenes, jeden z najwikszych i najszlachetniejszych chrzecijan, z ca stanowczoci dopuszcza oszustwo i kamstwo jako ..zbawienne". Podana przez Nietzschego definicja chrzecijastwa jako sztuki witego kamstwa znajduje swoje potwierdzenie w caej protestanckiej krytyce Biblii. Faszerstwa pisze dzi teolog Carl Schneider w swej monumentalnej pracy Geistesgeschichte des antiken Christentums (Duchowa historia staroytnego chrzecijastwa) rozpoczynaj si w epoce nowotestamentowej i nigdy nie ustaj". Wiemy i jestemy pewni tego, e Jezus jest coraz bardziej ubstwiany w kolejnych ewangeliach od najstarszego tekstu Marka poprzez pniejsze ewangelie Mateusza i ukasza a po najmodszy tekst Jana ale jeszcze w III wieku nie jest na og utosamiany z Bogiem, lecz wyranie temu ostatniemu podporzdkowany, i taka bya powszechna doktryna Kocioa! Wiemy z ca pewnoci, e modsze ewangelie systematycznie poprawiay starsze, e nie tylko posta Jezusa, ale take postacie jego uczniw s coraz bardziej idealizowane i wci przybywa coraz wspanialszych cudw. Wiemy i jestemy pewni tego, e Pawe, waciwy twrca chrzecijastwa, raczej ignorowa osob Jezusa i fundamentalnie zmieni jego nauk, e nie tylko wprowadzi ascez, brzemienn w skutki pogard dla kobiety i deprecjacj maestwa, ale i sformuowa szereg zupenie nowych dogmatw, cakowicie sprzecznych z nauk Jezusa, jak na przykad doktryn predesty-naq'i, doktryn odkupienia, ca chrystologi; e midzy nim a jerozolimskimi apostoami toczyy si dugie spory teologiczne, bo w chrzecijastwie w ogle, nawet w pierwotnej gminie, nie byo nigdy jednolitoci prawd wiary, a zamiast tego ju w III wieku istniay dziesitki, w IV wieku za ju setki rywalizujcych ze sob wyzna", spord ktrych zwyciy w kocu katolicyzm, bo przejmowa wszystko, co przydatne, z innych wielkich herezji", zrcznie unikajc przy tym popadnicia w skrajnoci, by bowiem najlepiej zorganizowany i najbrutalniejszy w owej walce konkurencyjnej. Caa historia dogmatw to przecie jeden acuch intryg, przemocy, denuncjacji, przekupstwa, faszowania dokumentw, ekskomunik, banicji oraz mordw. A przy tym wszystkim to te wiemy z ca pewnoci i jest to wystarczajco tragikomiczne nie ma w chrzecijastwie w ogle niczego, co mogoby pretendowa do oryginalnoci z punktu widzenia dziejw ideologii i religii. Wszystko bowiem od centralnych idei po marginalne obyczaje zostao przejte od pogan" albo od ydw: zapowied Krlestwa Boego, status dzieci boych, mio bliniego i wroga, idea Mesjasza--Zbawiciela, proroctwa Odkupiciela, jego pochodzenie, cudowne narodziny z ona dziewicy, hod pasterzy, przeladowanie go ju w koysce, kuszenie przez szatana, nauczanie, cierpienie, mier (rwnie na krzyu), zmartwychwstanie (rwnie w trzecim dniu albo po trzech dniach, a wic w dniu czwartym, bo i ta chwiejno w ewangeliach bierze si ewidentnie std, e zmartwychwstanie boga Ozyrysa witowano w trzecim, a boga Attysa w czwartym dniu od jego mierci), jego objawienie si w postaci cielesnej, jego zstpienie do pieka i wniebowstpienie, nauka o grzechu pierworodnym, doktryna predestynacji, trjca, chrzest, spowied, komunia, liczba siedem dla sakramentw, liczba dwanacie dla apostow, samo apostolstwo, urzd biskupa, kapastwo, diakonat, sukcesje, acuchy tradycji, Matka Boska, kult Madonny, miejsca pielgrzymek, tablice wotywne, czczenie relikwii, jasnowidztwo, cuda, takie jak chodzenie po wodzie, uciszanie burzy, pomnaanie jada, wskrzeszanie po c wylicza: nic nowego! I wszystko to powtarza si w chrzecijastwie bynajmniej nie tylko w swej zewntrznej postaci, jako analogia formalna, jako wycznie pa-ralelno obrzdw, ale rwnie z takim samym znaczeniem, tyle e pod innymi nazwami, a czsto nawet bez zmiany nazwy. Wobec zafaszowanych podstaw wiary traci waciwie sens, tak czste obecnie, rozwaanie ewentualnej reformy Kocioa. Bo gdyby naprawd chciano nawiza do Jezusa, a dzi oznacza to oczywicie nawizanie do owego Jezusa, ktrego bez maa dwiecie lat badania ewangelii przez krytycznych teologw uwolnio od wizerunku legendarnego, nawizanie stanowice warunek konieczny wszelkiej reformy! to musiaby Koci zrezygnowa ze wszystkiego, czym jest, z czego si skada, z sakramentw, dogmatw, biskupw i papiea! adna reforma chrzecijastwa nie ograniczyaby si do reform, lecz staaby si rewolucj, przewrotem w stosunkach midzyludzkich. To wynikaoby niezalenie od rezultatw bada krytycznej teologii z samego nakazu mioci wroga! Co wicej, wynikaoby to ju z przykazania mioci bliniego, przez jednego z najprzyzwoitszych antycznych chrzecijan, Ojca Kocioa Bazylego (ktry cay swj ogromny majtek, podlegajcy opodatkowaniu przez trzech wadcw, niezwocznie i cakowicie podarowa

biednym) skomentowanego takim oto zdaniem: Kto kocha bliniego swego jak siebie samego, ten nie posiada wicej ni blini". (Niestety, byoby to mieszne, gdybymy choby przez chwil jeszcze kontynuowali t myl mieszne, trzeba to przyzna, w obliczu praktyki chrzecijaskiej, ale i komunistycznej). Zajmijmy si jednak, na zakoczenie, nieco mniej utopijnymi pomysami reformy, bo czy nie reformowano od niepamitnych czasw? Czy ju drugie pokolenie chrzecijan nie reformowao tego, co pozostao po pierwszym, czy Koci pokonstantyski nie reformowa przedkonstantyskiego: reformowali Bonifacy i Hugo z Cluny; reformowano w Grze, Brogne, Hiersau, Siegburgu, Einsiedeln; reformowano w Konstancji, Bazylei, Trydencie. Reformowano i to niemao w Rzymie. Innocenty III, ktry nie tylko antycypowa hitlerowsk gwiazd dla ydw, nie tylko wprowadzi do prawa kanonicznego mnstwo surowych sankcji antysemickich oraz podjudzi chrzecijan przeciw albigensom i waldensom powsta i przepasz sobie miecz", dobrze znany chrzecijaski jzyk, na ktry zareagowano tak wymordowaniem dwudziestu tysicy mieszkacw Beziers, jak rwnie rozpoczciem dwudziestoletniej (oczywicie witej") wojny domowej ale ktry ponadto tak by uwikany w konszachty wojenne i finansowe, e biskup Jakub z Vitry wyrzeka, i nie pozwalano ju na mwienie o sprawach duchowych, jest uwaany za jednego z najwikszych reformatorw wrd papiey. A Luter okazywa si, gdy reformowa to, co naprawd istotne, jak wiadomo, bardziej papieski ni papie i chyba posa na stos wicej czarownic, sta si o wiele zajadlejszym antysemit (na ktrego susznie powoywa si w Norymberdze Streicher), da, by wszystkie synagogi i szkoy ydowskie podpalono, by zburzono ich domy", by odebrano im modlitewniki i pisma talmudyczne", by zabroniono im u nas publicznego chwalenia Boga, dzikowania mu, modlitw, nauczania, i to pod kar mierci", i wzywa te szlacht do duszenia, dgania, zabijania po kryjomu i otwarcie, jak komu wypadnie" wyzyskiwanych przez ni chopw, tak jak trzeba zabi wciekego psa"; by to reformator tak wybitny, e sam przyzna: Najwikszymi mordercami s kaznodzieje [...]. Ja, M. Luter, pokonaem wszystkich zbuntowanych chopw, bo kazaem ich zabi; caa ich krew spada na mnie. Ale przypisuj to naszemu Panu i Bogu, on przykaza mi tak mwi". Oczywicie jak zawsze: w imieniu Boga! Najgorsze gangster-stwo w dziejach wiata zawsze w jego imieniu. I tak to, z Bogiem, dalej odnawiali oni i doskonalili, po dzi dzie trwa bezustanna reformatio in capite et membris: z etycznego punktu widzenia cigle wielkie masakry a po dwie wojny wiatowe, czczone jako kru-q'aty" i prowadzone przy znaczcym poparciu Kocioa (czemu towarzyszyy papieskie apele o pokj!). A w dogmatach coraz dziwniejsze zmylenia a po dogmatyzacj (przez wiele stuleci podawanego w wtpliwo rwnie w Rzymie) cielesnego wniebowzicia Maryi, za spraw niesawnej pamici Pacellego, ktry cho bardzo niechtny proletariatowi by w tak cudownych stosunkach z ow on galilejskiego cieli (podobnie te z czoowymi faszystowskimi inicjatorami wojen i z wielkim kapitaem), i ukazaa mu si na niebie w trzy kolejne dni (o godzinie szesnastej) w roku 1950, w ktrym to zosta zdefiniowany w dogmat. O Boe naprawd nie mog si powstrzyma, musz go wezwa a wic pojawiaj si nowi reformatorzy? Inspiratorzy ekumenizmu i tacy, co go realizuj? Rzecznicy unae sanctael Inicjatorzy dialogu ze wiatem? Ewangelizatorzy ateistw? Ci, ktrzy otwieraj si na lewo i na prawo? W jakim charakterze si pojawiaj, jaka jest ich funkcja? Chyba jednak pojawiaj si jako ci, co przeduaj owo nieszczcie, wykonawcy zalece hierarchii, ktra wanie dziki nim jak po kadej reformie bdzie nadal egzystowa, cieszc si jedynie uszczliwiajcymi benefi-cjami i jedynie uszczliwiajc wadz, majc do dyspozycji biskupw i kapelanw polowych, ca armi asystujcych teologw moralistw", i majc papiea, ktry gdy gin ludzie, wzrusza apelami o pokj i przypomina o przysidze wojskowej! Reformatorzy? Zaledwie kosmetycy trupa. Mianowani konserwatorzy zwok, co ju cuchn i nie potrzebuj reformy, lecz rakarza, ktry by je uprztn.

Dar Konstantyna"
Czyby wiat chcia by oszukiwany? Zwaszcza w tym, z czym wie najwiksze nadzieje w religii. I najbardziej przez tych, co wymylili zbone oszustwo"? Jak pisze jeden z naszych klasykw teolog Herder, nie byo ono ju wkrtce grzechem, lecz zasug na chwa bo i ku zbawieniu dusz". Faszerstwa zaczynaj si w Nowym Testamencie i niebawem przewaaj nad prawd, a twierdzenie, i w redniowieczu istniao niemale tyle sfaszowanych dokumentw, annaw, kronik, ile prawdziwych, nie jest chyba przesadzone; trzeba doda, e a po waciwe redniowiecze oszustami byli prawie wycznie duchowni. (Albo, jak to eufemistycznie wyraa historyk Bosi: Prawd jest, e faszerze prawie nigdy nie byli ludmi wieckimi"). Niezliczeni przedstawiciele kleru, zakonnicy, przysparzali w owych czasach swojemu Kocioowi, poprzez fabrykowanie faszywych dyplomw lub interpolacj dyplomw oryginalnych, korzyci politycznych, ekonomicznych, prawnych, krtko mwic: pienidzy, wadzy, prestiu. Ale faszerstwo, o ktrym teolog Kantzenbach mwi, e nie miao waciwie znamion przestpstwa", zapewne dlatego, i jest najwikszym i najskuteczniejszym tak zwany dar Konstantyna" zostao dokonane w poowie VIII wieku. Jakie byo jego to historyczne, jakie motywy i jaki cel? Wczeniej papiee, coraz potniejsi dziki tym, co stali nad nimi, dziki wschodniorzymskim cesarzom, doprowadzali stopniowo do skutku separacj od wschodniego imperium z pomoc Longobardw. Gdy jednak ci ostatni zapragnli dla siebie caej Italii, stali si zbyt niebezpieczni dla papiey. I jeli przedtem Rzym zwraca si razem z imperium wschodnim przeciw jego wrogom, potem za razem z Longobardami przeciw imperium wschodniemu, to teraz uciek si do pomocy Frankw dla pokonania Longobardw. Papie Grzegorz III usiowa niejednokrotnie podjudzi Karola Mota przeciwko krlowi Longobardw Liut-prandowi, chocia byli oni zaprzyjanieni. Podeganie do wojny odbywao si przy pomocy witego Piotra i stao si ju bardzo modne w polityce kocielnej. Nawet w pierwszych listach do Karola Mota czytamy: Budujemy na tym, i darzysz witego ksicia apostow Piotra i nas samych synowsk mioci i e przez wzgld na cze, jak ywisz dla niego, zastosujesz si do naszych zalece". Wysuchaj yczliwie mojego dania, bo wwczas ksi apostow wpuci ci do Krlestwa Niebieskiego". Zaklinam ci na ywego, prawdziwego Boga i na najwitsze klucze grobowca witego Piotra, ktre przesyamy ci w darze, by nie przedoy przyjani dla krlw longobardzkich nad mio do ksicia apostow". Upominamy ci w obliczu Boga i jego strasznego sdu". Obawiamy si, i zostanie ci to poczytane za grzech" dugo kontynuowana taktyka kija i marchewki. Na nic nie zday si jednak pochlebstwa i groby, dary w postaci wielce wtpliwych relikwii, ogniwa acuchw, ktre krpoway niegdy ksicia apostow. Pn jesieni 741 roku zmarli obaj: Karol Mot i Grzegorz III, ten, ktry jako ostatni z biskupw Rzymu poprosi rezydujcego w Konstantynopolu cesarza o potwierdzenie swojej godnoci. I gdy nastpca Grzegorza papie Zachariasz (741-752) przechytrzy Longobardw w ten sposb, e na pozr cakiem legalnie pozbawi ich starego krla niejednego kasztelu i rozlegego lenna, a nowy krl z on i crk trafili za spraw papiea ju to nakonieni perswazj, ju to zmuszeni do klasztoru, i gdy brat Ratchisa longobardzki krl Aistulf zacz bra odwet, wwczas nowy papie Stefan II pospieszy do Frankw. W rodku zimy w aobnym stroju przekroczy Alpy. Na pocztku stycznia 754 roku pad razem ze sw wit na podog zamku Pepina w Ponthion, koo Chalons nad Marn, ubrany w worek, z gow posypan popioem, i przez zy, powoujc si na zasugi witych apostow Piotra i Pawa, baga Pepina, by ten wyrwa i jego, i wszystkich Rzymian z rk Longobardw. Nie chcia wsta opowiada frankijski kronikarz dopki krl, jego synowie oraz dostojnicy spord Frankw nie podali mu rk i nie podnieli go z podogi na znak przyszej pomocy i wyzwolenia". Pepin zosta osadzony na tronie przy aprobacie papiea Zachariasza w roku 751, kiedy to prawowitego krla Childeryka III, ostatniego Merowinga, postrzyono i umieszczono w klasztorze. Teraz oto w uzurpator i krzywoprzysizca, ktry jako pierwszy nazwa siebie trafnie wadc z boej

aski", przysig, i docenia poyteczn rol witego Piotra w cesarstwie rzymskim"; wkrtce po tym papie przywaszczy sobie prerogatywy cesarza i mianowa Pepina oraz jego synw patrycjuszami Rzymian. Tytu patricius Romanorum, do 751 roku noszony przez cesarskiego namiestnika, egzarch Rawenny, oznacza wszelako jaskrawe pogwacenie prawa i faktyczne oderwanie si od Bizancjum. Papie wci wspomina podwczas o pastwie bogosawionego Piotra i witym Kociele boym". W kwietniu 754 roku, podczas zgromadzenia rady pastwa Frankw w Ouierzy (Carisiacum), zostaje postanowiony dar Pepina", rwnoznaczny z utworzeniem Pastwa Kocielnego. Pepin obiecuje Stefanowi II ogromne terytoria, przyrzeka witemu Piotrowi co, co wcale nie jest jego, Pepina, wasnoci, lecz naley do cesarza: wikszo ziem woskich, zwaszcza e cesarz Konstantyn jakoby ju wczeniej obieca o wiele wicej. Jeli wszystkie wskazwki nie s mylce, to tak zwany dar Konstantyna najbardziej spektakularna kulminacja niezliczonych szalbierstw duchowiestwa w redniowieczu zrodzi si na pocztku lat pidziesitych VIII wieku w otoczeniu Stefana II, prawdopodobnie jeszcze przed jego podr do pastwa Frankw. Wedug Waltera Ullmanna i innych badaczy, wszystko wskazuje na to, e miejscem narodzin tego falsyfikatu bya kancelaria papieska". Nawet katoliccy historycy papiestwa Seppelt i Schwaiger pisz przecie: w dokument zosta zapewne sporzdzony w krgach rzymskich, by moe z okazji podry Stefana II do pastwa Frankw, eby nakoni krla Pepina do spodziewanych donaqi terytorialnych we Woszech". Potrzebny by tytu prawny do owych nader finezyjnie uzyskiwanych ziem. Prawdopodobnie wanie podczas sesji rady pastwa w Ouierzy przeama Stefan opr Pepina za pomoc dokumentu, ktry ogasza witego Piotra prawowitym suwerenem i wacicielem ziem woskich, papiea za osob obdarzon godnoci cesarsk, wrcz cesarzem Zachodu. Wzorem dla sawetnego Constitutum Constantini bya, powstaa chyba w Rzymie pod koniec V wieku, Legenda sancti Sive-st, jedna z najpoczytniejszych opowieci hagiograficznych chrzecijastwa, znana we Woszech, w Anglii, w pastwie Frankw. Posugujc si tym gatunkiem literackim, kler czsto dokonywa aktw o znaczeniu historycznym. Ju na pocztku VI wieku, kiedy toczyli ze sob wojn papie Symmachus i antypapie Wawrzyniec, owa legenda znalaza zastosowanie przy okazji faszerstw Symmachiaskich, ktrymi chciano na wszelkie moliwe sposoby dowie, e nikt nie moe sdzi papiea. Jak czytamy w tej obiegajcej wiat w rozmaitych wersjach, przekazanej w setkach odpisw postylli, cesarz Konstantyn by przeladowc chrzecijan, za co zosta ukarany wysypk na ciele, z ktrej go jednak papie Sylwester wyleczy, a potem ochrzci. Ale faktycznie Konstantyn nigdy nie przeladowa chrzecijan, lecz uprzywilejowywa ich niebywale, nigdy nie drczya go wysypka i nigdy nie zosta te ochrzczony przez Sylwestra; tym, ktry go ochrzci, by przecie biskup Euzebiusz z Nikomedii, kacerz" ariaski, a stao si to dopiero w roku 337, gdy cesarz by na ou mierci, papie Sylwester za nie y ju od dwch lat. (Koci czci Sylwestra 31 grudnia tak jakby w kady ostatni dzie roku chcia sobie przypomnie, co mu zawdzicza). Przyjmujc za podstaw bajk, sfabrykowano dokument, ktrym papiestwo w oszukaczy sposb uzyskao dla siebie Pastwo Kocielne, zalegalizowao sw wadz wieck i wrcz odwrcio sytuacj, jaka panowaa do tego czasu. Zgodnie z owym prawem konstytucyjnym cesarz rzymski, ktremu papiestwo dotd podlegao, zosta oto podporzdkowany papiestwu! Dokument ten jest sformuowany jako edykt cesarza Konstantyna I (306-337) wydany dla papiea Sylwestra I (314-335), z dat i wasnorcznym podpisem Konstantyna oraz tego adnotacj, i on sam spisa go u grobu witego Piotra. Z wdzicznoci za cudowne wyleczenie si z wysypki cesarz darowuje Rzym oraz cay Zachd Sylwestrowi i jego nastpcom. Konstantyn potwierdza uroczycie prymat papiea nad patriarchatami Antio-chii, Aleksandrii, Jerozolimy, Konstantynopola i prymat na caym globie. Zezwala biskupowi Rzymu na uywanie wszelkich oznak godnoci cesarskiej, przyznaje mu cesarski majestat. Papie ma by gow wszystkich Kociow, arcykapanem wiata. Monarcha przekazuje w darze jemu i jego nastpcom paac cesarski na Lateranie, miasto Rzym, miasta i prowincje Italii oraz cay Zachd. Sam wadca

tak koczy si ten falsyfikat zamierza przenie swoje imperium na obszary wschodnie". Albowiem nie godzi si, by cesarz ziemski sprawowa wadz tam, gdzie powstao wspaniae pastwo i zaoona zostaa stolica chrzecijastwa". Kady, kto okae si na tyle zarozumiay, by chcie sprzeniewierzy si temu edyktowi, zostanie jak czytamy skazany przez cesarza na banicj. Co skonio Pepina do pogodzenia si z t donacj" wyrazem skrajnej megalomanii i niepospolitej dzy wadzy? Ani jedno sowo w a pidziesiciu listach papiey do Karolingw, od Karola Mota po Karola nazywanego Wielkim, nie wskazuje na jakkolwiek realn korzy polityczn, na prawdziwy poytek dla Frankw bo te adnych korzyci nie byo! Zamiast tego chytrze i nieodmiennie kusz papiee przychylnoci stranika bramy niebios, witego Piotra, nagrod na tamtym bd ju na tym wiecie, ale oczywicie strasz te wiecznymi karami; za papieem sta zawsze waciwy partner kontraktu, wity Piotr we wasnej osobie, ktrego kult owi namiestnicy" rozwijali systematycznie, zwaszcza wrd Anglosasw i Frankw; na przeomie VII i VIII stulecia by to ju ich najwaniejszy wity. Adresatami dziesitkw zachowanych z epoki Merowingw dokumentw byy klasztory pod wezwaniem witego Piotra, ktrych od czasw Dagoberta I powstao okoo trzydziestu. Germanowie zaczli niebawem czci Piotra jako gwaranta chway doczesnej i niebiaskiej, jako wielkiego protektora i wojownika, jako stranika bramy niebios. Do jego rzekomej krypty grobowej pielgrzymowali z najdalszych krajw nawet ich krlowie, a niektrzy wyzbywali si tam koron i bogactwa i przywdziewali habity. Wybieg z wykorzystaniem postaci witego Piotra o ktrym nie wiadomo, ani gdzie, ani kiedy umar, bo wszelkie relaqe na ten temat to sagi i bajki" (Kalwerau) umocni wczesnoredniowieczn Kuri jak mao ktre z innych jej poczyna i, powtrzmy za Gregoroviusem, ugruntowa w istocie... wieck wadz papiey". Krtko mwic, do posuszestwa zmusiy Pepina wzgldy nie polityczne, ale czysto religijne. Przy swym wielkim dowiadczeniu wojennym by on bowiem w kwestiach metafizyki" dosownie krwawym laikiem, ktry po prostu okazywa posuszestwo rzymskiej wyroczni" (Zwlfer), dla ktrego mio do witego Piotra" stanowia wytyczn postpowania jak mwi Heller, by to czowiek naiwny, mylcy podug swoich zmysw, ktremu Stefan II, znajc go na co dzie, mg obiecywa i grozi: Nie spraw mi zawodu, a nie zostaniesz odtrcony u bramy do Krlestwa Niebieskiego i odczony nagle od swojej najmilszej maonki!" W dniu 28 lipca 754 roku w kociele w Saint-Denis papie jeszcze raz godnie namaci w imieniu Trjcy witej majordoma Pepina, ktrego odtd zawsze nazywa kumem". Namaci rwnie jego synw, Karola i Karlomana, czynic ich krlami z boej aski" (Dei gratid), by tym sposobem umocni prawowito wadzy uzurpatora. Groc karami kocielnymi, Stefan zabroni Frankom wszelkich elekq'i krlw innego pochodzenia. Pepin ze swej strony przysig po tym boskim potwierdzeniu" jego panowania, i bdzie szanowa prawo, zapobiega grabieom i niesprawiedliwoci, chroni i powiksza mienie Kocioa, co w istocie oznaczao wanie, grabiee i bezprawie, tym bardziej e Pepin narzuci pacenie klerowi dziesiciny poprzez ustaw pastwow, a z ziem dzierawionych od Kocioa zada nawet podwjnej dziesiciny (nona et decima). Wszystkie te negocjaq'e, przysigi, obietnice, w otoczce kurialnej metafizyki", oznaczay oczywicie po prostu wojn, ktry to cel papie osign chyba przede wszystkim dziki darowi Konstantyna". aden krl frankijski nie wojowa co prawda z Longobar-dami od ponad stu lat, od czasw Merowinga Childeberta II Lon-gobardowie nie czynili niczego, co mogoby zosta poczytane za akcj nieprzyjazn. Frankowie widzieli w nich spokrewnione plemi, byli ich przyjacimi i towarzyszami broni ju od czasu walk z Arabami. Dlatego te frankijscy wielmoe stawiali rzymskim daniom opr majcy niemale znamiona buntu. Cz wielkich panw grozia porzuceniem krla. Jego rodzony brat, byy ma-jordom Karloman pospieszy z Monte Cassino, by zapobiec wojnie albo, powtrzmy za biografem papiea, by udaremni dzieo witego Kocioa". Karloman wywar gbokie wraenie na Frankach, zosta jednak przez Stefana dyscyplinarnie zamknity w jednym z klasztorw Vienne, gdzie wkrtce zmar. W areszcie klasztornym znaleli si te jego postrzyeni i przemoc ubrani w habity synowie. Tak jak przed trzema laty papie Zachariasz dopomg Pepinowi w usuniciu prawowitych wadcw, Merowingw, tak teraz Stefan udzieli mu wsparcia w pozbyciu si jego wasnych krewnych. A jednak Pepin, niegdy na dworze w Pawii adoptowany przez Longobarda Luitpranda, co

zobowizywao Germanina do bezwzgldnej wiernoci przez cae ycie, latem 754 roku przeby ze swoimi wojskami i razem z papieem Mont Cenis. Stao si to, jak usilnie zapewnia, tylko z mioci do witego Piotra, w nadziei na nagrod od Boga. Armia longobardzka zostaa wzita w kleszcze od przodu i od tyu i poniosa klsk. Krl Aistulf, ktry ledwo uszed z yciem, zawar bardzo niekorzystny dla siebie pokj. Papie jednak, uzyskawszy to, do czego Pepin zobowiza si w Ponthion, ale nie to, co mu obieca w Quierzy, nadal podega do wojny, ktrej Frankowie mieli ju serdecznie do. Ledwo wrcili do domw, Aistulf zama narzucony rozejm. I gdy spustoszy kraj, okrad go z relikwii, otoczy ze wszystkich stron Rzym, przez trzy miesice oblegajc bronione przez frankij-skiego opata Warnehara miasto, pontifac majdmus nawoywa do bagalnych procesji i w jednej z nich sam nis krzy z bazyliki na Lateranie z przypitym do traktatem zerwanym przez krla Longobardw. Nieustannie docieray odtd do uszu Pepina papieskie woania o pomoc, w Rzymianin baga, zaklina, uywa wszelkich rejestrw swojej kaznodziejskiej i retorycznej sztuki perswazji. Na wypadek nieposuszestwa zagrozi bowiem Pepinowi i jego synom ekskomunik, a nawet swoistym przyspieszonym sdem ostatecznym. W wielu listach tak do niego, jak i do wieckich oraz duchownych dostojnikw pastwa Frankw, do wojska i caego narodu swoich przybranych synw" odmalowywa papie wymownie nieszczcia witego Piotra: zniszczone winnice, pomordowane dzieci, zhabione siostry zakonne. Twierdzi, i nikt nie potrafiby opowiedzie o tym, co uczyniono Kocioowi, tylko kamienie mogyby to opaka. Okropn acin, naszpikowan frazesami biblijnymi i sownictwem rodem z najohydniejszego argonu bizantyskich kancelarii (od sodkiego jak mid spojrzenia i oblicza" po Wasz miodopynn Wysoko" i ludzi kpanych w bosko-ci", deifluo), wyrzeka, kusi, ostrzega, powoujc si na Pana Naszego, na Najwitsz Mari Pann, na witego Piotra, na wszystkie niebiaskie zastpy, mczennikw i gosicieli wiary, nakania / jednej strony do dokoczenia zbonego dziea i oddania witemu Piotrowi tego, do czego ma on prawo", z drugiej za strony zachca, by pomyle o zbawieniu duszy". I ty, i twoi urzdnicy bdziecie musieli ze wszystkiego zda spraw przed sdem boym". W dniu strasznego sdu odpowiecie przed Bogiem i witym Piotrem. Wiedzcie, e ksi apostow [...]" itd., itd. Skoro sam (!) ksi Piotr napisa w kocu do Frankw, i oczywicie w rwnie zym stylu, straszc gronym Stwrc wszechrzeczy" i znowu kuszc wieczn nagrod i nie koczcymi si nigdy rajskimi rozkoszami" byleby si pospieszono, byleby si pospieszono! Frankowie rozpoczli w 756 roku drug wojn. Pepin przekroczy jeszcze raz Alpy i znw tylko gwoli odkupienia grzechw, z mioci do witego Piotra, ktrego frankijscy wojownicy wzywali ju teraz przed swoimi bitwami. Powtrnie pokonali Longobardw i znowu podyktowali zwycionym twarde warunki pokoju. I ju w nastpnym roku donis Stefan krlowi Frankw o mierci tyrana", tego, ktry poszed za szatanem, upija si krwi chrzecijan, burzy kocioy"; o tym, e przebity boym sztyletem, spad on w piekieln czelu". Papie mia si z czego cieszy. Uzyska wadz nad Rzymem, nad egzarchatem, nad Pentapolis. Zagarn dwadziecia dwa grody na pomoc i na wschd od Apeninw, ktre stanowiy odtd razem z ksistwem rzymskim dziedzictwo witego Piotra", redniowieczne Pastwo Kocielne. Bizancjum mogo si spodziewa i spodziewao si, e Pepin jemu przekae to terytorium. Ale penomocnik Pepina opat Fulrad z Saint-Denis ruszy od grodu do grodu, niewolc najznakomitszych mieszczan jako zakadnikw i skadajc klucze od miejskich bram u stp witego Piotra. Pepin przekaza bowiem owe ziemie odpowiednim dokumentem jemu i jego namiestnikowi we wieczne wadanie, a sprzeczne z tym legatem roszczenia greckiego cesarza odrzuci, owiadczajc, e stao si to nie dla dobra jednego czowieka, ale przez mio do witego Piotra i gwoli zbawienia duszy. Wdziczny kler ju w VIII wieku nazywa Pepina Dawidem", Salomonem", nowym Mojeszem". A Frankw wychwala papie Pawe I (757-767) jako wity nard". Kuria miaa przecie teraz swoje pastwo, Pastwo Kocielne. Ale z czasem i kady inny biskup, kady opat zapragn tego, co posiada biskup Rzymu wasnego pastwa kapaskiego". I tak jak papiee uzyskali to swoje w nastpstwie wojen i oszustw, a potem przez cae tysiclecie starali si je dalszymi wojnami i szalbierstwami zachowa i powikszy, tak te pozostali ksita Kocioa toczyli niezliczone boje i biorc przykad z Rzymu fabrykowali niezliczone dowody darowizn, nie mniej kamliwe ni akt darowizny Konstantyna".

Co prawda pocztkowo wykorzystywano w akt bardzo wstrzemiliwie, kultywowano tylko pami o pierwszym chrzecijaskim cesarzu i jego wzorowym zachowaniu, ale nigdy nie czyniono uytku z samego dokumentu, nigdy Constitutum Con-stantini nie suyo do legitymizacji uroszcze. Prawdopodobnie rwnie papiee uznawali w dokument za faszywy. Pierwszy powouje si na Hadrian I w swojej korespondencji z Karolem Wielkim". Dopiero jednak w poowie IX wieku, gdy ten falsyfikat uzyska ju pewien presti, sta si dokumentem prawnie wicym i zosta zarwno wczony w inne wielkie faszerstwo Kocioa. Dekretapseudo-Izydora, jak te w kocu uwzgldniony w licznych innych kodeksach kanonicznych. Ekspansywna polityka terytorialna papiestwa, ktre podporzdkowywao sobie stopniowo rne ksistwa i cae krlestwa, miaa swoj podstaw prawn w owej rzekomej darowinie; powouje si na ni nadal to Pastwo Kocielne", ktre istnieje obecnie. Nie liczc pewnych wyjtkowych sytuacji, w dokument spoczywa, waciwie nie wykorzystywany, przez trzysta lat w kocielnych archiwach. Kiedy jednak przyzwyczajono si do tego ogromnego daru", a falsyfikat sta si dokumentem nadzwyczaj autorytatywnym, zacz odgrywa wielk rol. Ze wzgldu na Koci wyklina kadego, kto przywaszcza sobie majtek Kurii albo w jakikolwiek sposb sprzyja takiemu przywaszczeniu. Szczeglnie czsto powouje si na ten dokument tak zwane papiestwo czasu reformy. W wczesnej korespondencji papieskiej s przytaczane jego dusze fragmenty. Leon IX (1049-1054) motywuje nim i to z naciskiem prymat papieski; papie interpretuje przy tej okazji w dar jako zwrot, z donere czyni reddere: cesarz zwrci zatem poniekd Bogu to, co od Niego otrzyma. W ten sposb unikn Leon wywoania wraenia, e Koci by niegdy zdany na cesarsk ask. Pen autorytatywno osigno Constitutum Constantini dziki Grzegorzowi VII. Stao si ono wwczas uznanym elementem prawa kanonicznego. I w czasie wojny przeciw Henrykowi IV, ktry nigdy nie akceptowa papieskich ambicji opartych na zwykym oszustwie, Grzegorz zada, zarwno przy wyborze pierwszego antykrla Rudolfa Szwabskiego w roku 1077 jak i przy elekq'i drugiego antykrla Hermana von Salm w 1081 roku, przysigi zawierajcej uznanie owego klerykalnego szalbierstwa. Powoujc si na nie, Grzegorz IX podkrela wrcz w XIII wieku e wedug Konstantyna papie sprawuje nie tylko rzd dusz na caym globie, lecz take rzdy nad wszystkimi ludmi i rzeczami; nie mogo zatem istnie niezawise cesarstwo, prawdziwym cesarzem by przecie papie. Podobnie podczas ostatniej wielkiej kampanii redniowiecznego Rzymu przeciw cesarstwu, przeciwko Ludwikowi Bawarskiemu w XIV wieku, w wielu krgach za waciw podstaw prawn akcji Kocioa uchodzi dar Konstantyna". Jeszcze w roku 1433 musia zobowiza si do honorowania go przyszy cesarz Zygmunt. Tak dugo bowiem uwaano owo gigantyczne faszerstwo, ktrego skutki trudno przeceni i bez ktrego papiestwo nie osignoby pewno swej przyszej potgi i pniejszego autorytetu, za autentyczny dokument. Zdarzyli si jednak tacy mdrzy ludzie, ktrzy nie dali si zwie. Po raz pierwszy okreli cesarz Otto III (983-1002) w niezwykym zgoa dokumencie skierowanym przeciw Sylwestrowi II (999-1003) w dar", pniej uznawany nawet przez Dantego za prawdziwy jako niewany pod wzgldem prawnym. W wieku XII tamto oszustwo zostao zdemaskowane przez zwolennikw Arnolda z Brescii. Jeden z jego uczniw Rzymianin imieniem Wze pisa w licie do Fryderyka Barbarossy wkrtce po wyborze tego ostatniego na krla Niemiec, a wic po roku 1152 e cay ten dar Konstantyna" to bajka i kamstwo, o czym w Rzymie wie si powszechnie i nawet kobiety i robotnicy najemni potrafiliby tego dowie najuczeszym mom. W XIII wieku wtpi w autentyczno dokumentu rwnie monarcha tak niepospolity, jak Fryderyk II. W 1440 roku humanista Laurentius Valla, sekretarz papieski i proboszcz bazyliki lateraskiej, definitywnie zdemaskowa faszerstwo. Gdy za u zarania nowoytnoci papie Aleksander VI (1492-1503) zada, opierajc si na darze Konstantyna", od Wenecji, by ta przekazaa stolicy apostolskiej swoje wyspy na Adriatyku, pose Wenecji zaproponowa szyderczo Jego witobliwoci odnalezienie dokumentu i zapewni, e na odwrocie zobaczy papie uwag, i Adriatyk naley do Wenecji. Historiografia rzymskokatolicka przyznaa jednak dopiero w XIX wieku, e byo to faszerstwo. A sama Kuria niejednokrotnie rocia sobie energicznie prawo do uzyskanych w w podstpny sposb przywilejw, a nawet dzisiaj opiera si na nich. Goethe, ktry ca histori Kocioa okrela jako pomieszanie omyek i przemocy", mwi wic za mao. Nie jest ona bowiem

nagromadzeniem omyek, lecz oszustw zapewne nie w tym jednym, ale w tysicach wypadkw.

Polityka papiey w XX wieku

Syn Czowieczy nie mia na czym zoy gowy. W Biblii jawi si jako yjcy cakiem biednie. Domaga si rezygnaq'i z wszelkiego majtku. da pracy misyjnej bez trzosa za pasem. I w pierwotnej gminie istotnie panuje swoisty komunizm. Wywodzcy si z niej ebionici rwnie obstaj przy wsplnocie dbr, czyni ubstwo nieuchronnym obowizkiem. Zostaj co prawda uznani za kacerzy. Jeszcze jednak w IV wieku zdarzaj si tacy Ojcowie Kocioa, co gosz: Naladujmy pierwsze zgromadzenie chrzecijan, u ktrych wszystko byo wsplne" (Bazyli), Wsplnota dbr jest odpowiedniejsz form ycia ni posiadanie prywatnej wasnoci i jest ona naturalna" (Jan Chryzostom). Ale ju w pitym stuleciu biskup Rzymu przewysza bogactwem kadego innego mieszkaca imperium. W VIII wieku uzyskuje Pastwo Kocielne, dopuszczajc si oszustw i wywoujc wojny. A niebawem i sami papiee bd przywaszcza sobie zamki, grody i cae ksistwa. Inicjuj prac misyjn za pomoc miecza. Prowadz wojny obronne i zaczepne, wojny domowe, wite wojny". Rozpoczynaj zbrojne pielgrzymki", krucjaty. Jeszcze w XIX wieku posya Grzegorz XVI w chwili wybuchu rewolucji swoj soldatesk przeciwko Wochom, sprowadza te na pomoc wojska austriackie. I nawet podczas pierwszej i drugiej wojny wiatowej kapelani polowi na wszystkich frontach, reprezentujcy wszystkie strony walczce, popychaj wiele milionw ludzi ku mierci papiee tymczasem woaj: Zawrzyjcie pokj! Pokj!" A rwnoczenie dochodzi w dziejach papiestwa i do innych oszustw: za pomoc witych pieluszek i spdniczek, niezliczonych zbw i napletkw Pana, mleka Matki Boskiej, pir, jaj Ducha witego. Zostaje sfabrykowana Donatio Constantini, najwiksze faszerstwo w historii. Zostaje sporzdzony Dekre-ta pseudo-Izydora, przez wiele wiekw sporzdza si nieomal tyle faszywych dyplomw, annaw, kronik, ile prawdziwych. I podczas gdy samemu sobie przyznaje si wszelkie moliwe przywileje, immunitety, prawo nadawania tytuw hrabiowskich, prawa handlowe, celne, ulgi podatkowe, wszelkie moliwe statusy wyjtkowe, podczas gdy papiee, biskupi, opaci yj czsto w niebywaym przepychu, miewaj metresy, burdele, banki, podczas gdy przekupuj, szantauj, dopuszczaj si szachrajstw, kiedy w gr wchodz godnoci, synekury, relikwie, bulle, podczas gdy roztrwaniaj dobra kocielne obdarzajc nimi krewnych, faworytw, podczas gdy domagaj si witopietrza, procentw, pacenia za odpusty, podatkw, dziesicin i dziewicin, nie tylko wyzyskuj, posuwaj si do oszustw, intryg, ale i zadaj mier, walcz przeciw sobie nawzajem, sztyletem, trucizn; wdajc si wci w spory prawne, kampanie wojenne, masakruj tych, co s po ich stronie, i tamtych, pogan, ydw, kacerzy", czarownice, Indian, Murzynw to nie walka, to rze! Krtko mwic: Wypeniaj posannictwo. Ewangelizuj. Czsto stwierdzano najpierw Goethe, potem Dostojewski, Nietzsche, i wreszcie Henry Miller, ktry napisa to w licie do mnie e gdyby Jezus pojawi si znowu, to ukrzyowano by go jeszcze raz. Ale tylko jeden z kardynaw Kurii by na tyle kompetentny, eby doda: tym razem jednak nie w Jerozolimie, lecz w Rzymie". lak, bo przecie w Jeruzalem jeden powici si dla innych, a w Rzymie powica si innych dla siebie. Tymczasem jednak wszystko znacznie si poprawio, czy nie tak? Przyjrzyjmy si wic temu na tym wiecie ma si bowiem nie tylko do wyboru wycie w stadzie wilkw albo beczenie wrd owiec.

Leon XIII (1878-1903) Polityka Kurii na przeomie stuleci za czasw Leona XIII i jego sekretarza stanu Rampolli bya zorientowana szczeglnie na Francj i carsk Rosj. Sdzono, e przyszo naley do ludw sowiaskich, i dlatego wspierano je, a w nagrod spodziewano si rosyjskiego Kocioa prawosawnego.

Leon XIII, dny papieskiej suwerennoci i duchowej wadzy nad caym wiatem, by wanie tym papieem, ktry mia siebie za bliskiego osignicia owego celu. Chocia publicznie, podobnie jak wszyscy papiee od czasu utraty Pastwa Kocielnego, potpia wycig zbroje, prywatnie oczekiwa jednak rychej wojny wiatowej i tak oto przedstawi jej niechybne nastpstwa" w rozmowie z austriackim historykiem Theodorem von Sickelem: Kwestia wschodnia zostanie natychmiast rozwizana i zarazem wyeliminuje si islam; Rosja, ktra bdzie korzysta ze wsparcia i rad Kocioa, podyktuje Europie pokj..." Mwic te sowa, Leon XIII wsta i przepowiedzia klczcemu przed nim protestantowi Sickelowi: A gdy to si stanie, wy, protestanci, pjdziecie po prostu za przykadem Rosjan". W 1903 roku, gdy sdziwy papie zgas, obie wielkie koalicje Francja-Rosja oraz Niemcy-Austro-Wgry wszelkimi sposobami dyplomatycznymi popieray kada swojego zwolennika. Ale, jak tyle razy przedtem, zwyciy, w sidmej turze wyborw, kto neutralny, patriarcha Wenecji Giuseppe Sarto, odtd Pius X zmiana imion charakteryzuje papiey i hochsztaplerw.

Pius X (1903-1914)
Wybr Sarta pozorny kompromis okaza si wkrtce sukcesem pastw centralnych. Wychowany w austriackim regionie weneckim, we wrogoci do yjcych po ssiedzku Sowian poudniowych, Pius X pozosta przez cae swe ycie wierny orientacji antysowiaskiej. Dlatego te ceni starego, oddanego Kurii cesarza Franciszka Jzefa i jak sam twierdzi przywizywa zawsze najwiksz wag do utrzymania bardzo dobrych stosunkw z Austri". Przy pomocy bowiem Austrii, ktrej zaleao na Ukrainie, chciano podbi Wschd, skatolicyzowa Bakany i ujarzmi rosyjski Koci prawosawny byo to odwieczne marzenie Rzymu, ktre w rnych epokach usiowano urzeczywistni ekspansj wojenn i dyplomatyczn, krucjatami, z pomoc niemieckich rycerzy w habitach i szwedzkich wojsk, grobami, mamieniem, niebywaymi oszustwami: tak oto, okoo 1605 roku, inscenizujc nie majc sobie rwnej fars, osadzono na tronie moskiewskim faszywego cara, prawdopodobnie zbiegego mnicha, Dymitra Samozwaca, ktremu papie Pawe V zaleci w brewe z 10 kwietnia 1606 roku: [...] jako e moesz swojemu narodowi nakaza wszystko, co zechcesz, przyka mu przeto, by uzna namiestnika Chrystusa!" Przed pierwsz wojn wiatow nastpio take zblienie Kurii do cesarskich Niemiec, rwnie skorych do ekspansji na Wschd. A po aneksji tureckich prowincji Boni i Hercegowiny przez Austri zadano, eby zaja ona ponadto Albani a stao si to na wiedeskim Kongresie Eucharystycznym w roku 1912. (Kongresy eucharystyczne odbyte zarwno tu przed drug wojn wiatow, jak i w okresach nasilenia zimnej wojny, take suyy zaartej kampanii skierowanej przeciw Kocioowi wschodniemu). W lipcu 1914 roku za, po zamordowaniu nastpcy tronu, minister spraw zagranicznych Austrii hrabia Berchtold owiadczy ambasadorowi Niemiec, i uwaa za wykluczone, by nawet taki rzd, jak serbski, przekn austriackie dania. Gdyby jednak tak si stao, to Austrii nie pozostawaoby nic innego prcz prowokowania Serbii dopty, dopki nie zaistniaaby moliwo wkroczenia armii austriackiej do Serbii. Tego wanie pragn Pius X, papie na wskro religijny", czysty niczym Parsifal"! Wszake nie tylko niejednokrotnie i z dokadnoci niemale co do roku zapowiedzia (pierwsz) wojn wiatow, globalny kataklizm, guerrone la guerra che viene, w jego ustach prawie ju stereotyp ale chcia te doczeka si ukarania Sowian za wszystkie winy", bo obawia si, e w przeciwnym razie oddadz si oni gremialnie pod opiek Rosji, najwikszego wroga Kocioa". Sono tutti uanti barbari woa w 1913 roku. I Austro-Wgry powinny byy ich pokona to nie ulegao wtpliwoci. Nie kto inny jak biskup pomocniczy Salzburga, pniejszy ksi-arcybiskup Waitz, przyzna w rodku wojny, i jednym z najwaniejszych krokw przygotowujcych" do niej by Kongres Eucharystyczny w Wiedniu". A wiedeski metropolita kardyna Nagel, szczeglnie ceniony przez Watykan, chcia swego czasu wrd Sowian, rasy bezspornie zyskujcej na znaczeniu" znale oparcie i szerokie zaplecze" dla Kocioa, a nawet mwi o utworzeniu katolickiego pastwa sowiaskiego". Tu przed wybuchem tamtej katastrofalnej wojny za prowadzeniem walki opowiedzia si te na amach katolickiego tygodnika GroBsterreich" pniejszy wiceburmistrz Wiednia E. K.

Winter: Ju sze lat czekamy na ostateczne rozadowanie wszystkich drczcych napi, ktre odczuwamy tak dotkliwie w caej naszej polityce. Wiemy, e tylko z wojny moe zrodzi si nowa i wielka Austria, szczliwe, zapewniajce swym ludom spokojn egzystencj pastwo wielkoaustriackie, i dlatego chcemy wojny. Chcemy wojny, bo ywimy gbokie przewiadczenie, e tylko poprzez ni, w sposb radykalny, raptowny, osigniemy nasz idea: potn, wielk Austri, w ktrej austriacka pastwowo, austriackie posannictwo, polegajce na obdarzeniu ludw bakaskich wolnoci i kultur, rozkwitn w sonecznym blasku wielkiej, pomylnej przyszoci. Ju dwakro kaza nam los chwyci za bro i dwakro woylimy j z powrotem do pochew. Za trzecim i ostatnim razem czeka nas zbawienie. Znowu nadarza si nam okazja do przypomnienia sobie o naszym historycznym zadaniu, bymy stali si hegemonem Bakanw, znowu wskazuje nam palec boy drog, ktr musimy pj, eby nawanica niedalekich ju wydarze nie zmya nas z areny ycia tak jakby Austria nigdy nie istniaa. Stawk jest tu: by albo nie by! Jeli chcemy egzystowa nadal jako wielkie, kulturotwrcze, mocarne pastwo i jeli chcemy sprosta naszemu historycznemu posannictwu na Bakanach i na Ukrainie w imi katolicyzmu i europejskiej kultury, to musimy chwyci za miecze... Mdlmy si do Boga, by tamtym, to znaczy: krgom nastawionym pojednawczo, niechtnym wojnie, nie udao si tym razem postawi na swoim, i Bg, ktrego jestemy narzdziami na tym wiecie, wysucha nas." Tak pisano w owym katolickim tygodniku, popieranym przez arystokracj i biskupw. I w cesarstwie niemieckim najgoniejsze fanfary" sycha byo z szeregw kleru"; i tutaj wanie prasa ultramontaska domagaa si, by jako ultima ratio przemwiy armaty (Jrg). Nie dziwi wic, e 26 lipca 1914 roku baron Ritter, bawarski charge d'affaires w stolicy apostolskiej, telegrafuje do swego rzdu: Papie aprobuje stanowczo Austrii wobec Serbii. Kardy-na-sekretarz stanu ufa, i Austria tym razem nie ustpi. Stawia sobie pytanie, kiedy Austria mogaby prowadzi wojn, jeliby nie miaa nawet tyle determinacji, by zbrojnie da nauczk obcemu rzdowi odpowiedzialnemu za zamordowanie arcyksicia". Rwnie pose austriacki hrabia Moritz Palffy potwierdza w korespondencji z ministrem spraw zagranicznych, e Jego witobliwo kilkakrotnie wyrazi al, i Austro-Wgry poniechay ukarania swojego niebezpiecznego naddunajskiego ssiada" i e kardyna Merry del Val, sekretarz stanu, wyrazi 27 lipca 1914 roku nadziej, i monarchia zastosuje rodki ostateczne". Nazajutrz Austria, pocztkowo bynajmniej niezdecydowana na to, wypowiedziaa Serbii wojn, ulegajc take i przede wszystkim presji Berlina. Pniej Merry del Val i przedstawiciele innych krgw zblionych do Kurii rozgaszali wiadomo, i wybuch wojny zama serce, zmaremu 20 sierpnia 1914 roku, Piusowi X -r kto wie, czy raczej nie rado z tego powodu. A w roku 1954 zosta on kanonizowany przez Piusa XII, wielkiego sprzymierzeca faszystw. Ale, jak pisze Helvetius, gdy si czyta legendy o witych, znajduje si wrd nich tysice kanonizowanych zbrodniarzy. Nawet dugo dziaajcy w Rzymie katolicki biskup Alois Hu-dal uhonorowany Zot Odznak Partyjn NSDAP stwierdza po zapoznaniu si z aktami austriackiej misji dyplomatycznej w Watykanie: Jak wykazuj relacje tego przedstawicielstwa, w koach watykaskich uwaano wojn z Serbi z religijnego punktu widzenia za obrachunek ze schizm, ktra umocnia si wrd wszystkich ludw bakaskich dziki kulturalnej i ekonomicznej pomocy Kocioa rosyjskiego i ktrej katolicyzm nie zdoa si ju przeciwstawi mimo znacznego nakadu si i rodkw. Powrt prawosawnych pochodzenia sowiaskiego i narodowoci rumuskiej na ono rzymskiego Kocioa wyraa si we wszystkich krajach bakaskich znikomymi liczbami, niewartymi tego, by je wymienia."

Benedykt XV (1914-1922)
Nastpc witego Piusa, Giacomo delia Chiesa, Benedykta XV, czowieka raco niskiego wzrostu, nie cakiem proporcjonalnego, pochodzcego ze starej szlachty genueskiej, poprzedzaa nie najprzychylniejsza fama. Przyczyni si do niej pewien epizod jeszcze z czasw pontyfikatu Leona XIII. w papie upatrzy sobie na przeomie stuleci na podsekretarza stanu niejakiego Tarnassiego, zwolennika pastw centralnych. Zachowanie pozorw neutralnoci

wymagao przeciwwagi dla cakowicie zorientowanego na Rosj i Francj, potnego sekretarza stanu Rampolli. Ale Tarnassi zmar nagle w sposb zagadkowy w 1901 roku, kiedy to jako w istocie jeden z najniebezpieczniejszych adwersarzy Rampolli mianowany kardynaem, mia si przenie do Rzymu. W Watykanie chodziy suchy o otruciu, bo mier Tarnassiego bya nazbyt podana, by w mniemaniu Kurii moga nastpi z przyczyn naturalnych. Za morderc uchodzi Monsignore delia Chiesa" (Eduard Winter). Tak czy inaczej, w markiz i najbardziej zaufany ucze Rampolli awansowa zamiast zmarego tak nagle Tarnassiego na stanowisko podsekretarza stanu, a po mierci Piusa X, co prawda dopiero w szesnastej turze wyborw, zosta jego nastpc. Mimo e Benedykt XV by przeciwnikiem polityki Leona i zwolennikiem Francji, pocztkowo dziaa na rzecz pastw centralnych, zgodnie z pradawn strategi Watykanu: jeli to moliwe, sta po stronie najsilniejszego, przypuszczalnego zwycizcy. Niemcy zdyy przecie zaj ca Belgi, Krlestwo Polskie i Litw, zdobyy cz Francji, nadbatyckich ziem imperium rosyjskiego, Biaorusi; Serbia i Rumunia rwnie zostay podbite. To zrozumiae samo przez si, e Kurii lea na sercu los Austro--Wgier. Nawet katolicki historyk papiestwa Schmidlin przyznaje: Naturaln kolej rzeczy ju w czasie wojny wiatowej przy caej neutralnoci w zasadzie zarwno osobista, jak i oficjalna sympatia papiea bya po stronie habsburskiej monarchii podwjnej, ze wzgldu na jej katolicki charakter przeciwstawianej schizmatyckiej Rosji, protestanckiej Anglii oraz niewierzcej Francji." Monarchia habsburska stanowia przecie jedyne wielkie mocarstwo pozostajce w cisych zwizkach z Watykanem, i to takie, ktre rokowao skuteczn obron przed Sowiaszczyzn i prawosawiem. Stolica apostolska uwikaa te w wojn po stronie pastw centralnych Bugari, realizujc w ten sposb jeden z celw swej polityki wschodniej. I majc wanie na myli katolickie Austro-Wgry, Benedykt jeszcze wiosn 1915 roku potwierdza cakowit zbieno naszych interesw". I wwczas, gdy Wochy przystpiy do wojny zwanej guer-rone albo nostra guerra, wojny propagowanej z zapaem przez woski kler oraz pras i organizacje katolickie; wojny prowadzonej jako dalszy cig walk przeciw Austrii, jako czwarta wojna o niepodlego", za ujarzmionych braci" w Trydencie i Triecie; wojny, w ktrej bogosawiono wyruszajce na front wojska, powicano sztandary, w ktrej walczyo z broni w rku ponad dwadziecia tysicy woskich duchownych papie nadal sta po stronie pastw centralnych. Jemu i Kurii chodzio przy tym zarwno o przetrwanie katolickiej monarchii nad Dunajem, jak i o wasn egzystencj. Od roku 1870 bowiem, kiedy to doszo do konfiskaty Pastwa Kocielnego, stosunki stolicy apostolskiej z Wochami byy bardzo napite. Dostojnicy Kurii liczyli si te nadal ze zwycistwem pastw centralnych. Dlatego wanie Benedykt XV ujawni ich sztabowi generalnemu w dniu 6 maja 1915 roku planowane przystpienie Woch do wojny. Tym samym papie potwierdzi inne meldunki na ten temat, Austria za moga przygotowa si do odparcia woskiego ataku, ktry zosta natychmiast powstrzymany. Dopiero gdy szczcie wojenne" si odmienio, rwnie Watykan przeszed do obozu ententy. Ale Osservatore Romano" pisa 24 maja 1919 roku: Stolica apostolska w czasie wojny nieustannie (costantemente) dziaaa na rzecz pastw ententy (a favore delie potenze dli' Intesa), zwaszcza na rzecz Belgii, Woch i Francji". Benedykt za owiadczy teraz: T wojn przegra Luter". Pki jednak trwao owo dantejskie pieko, gra rol cakowicie bezstronnego papiea pokoju". Ale w jednym czasie wykrzykiwa pod adresem wyrzynajcych si chrzecijaskich narodw swoje pikne biblijne nakazy, gosi pokj, pojednanie, mio, i przyj na siebie odpowiedzialno za duszpasterstwo wojskowe, ktre narzucao katolickim onierzom wzajemne umiercanie jako najwyszy nakaz moralny, co byo najbardziej zbrodnicz hipokryzj w dziejach wiata. Nie potrafimy poj ani tego, ani jego chwiejnej polityki. W pastwach centralnych okrelano go przez pewien czas jako francuskiego papiea", w rozumieniu ententy by to le pap bo-che", on sam za odnosi do siebie sowa Benedykta XIV o mczestwie neutralnoci". W 1917 roku co prawda jeszcze raz interweniowa na rzecz pastw centralnych, ale tylko ze strachu przed rosyjsk rewolucj. Ta ostatnia musiaa wszystkich dostojnikw Kocioa przyprawi o lk, zwaszcza tak beznadziejnie konserwatywnego papiea, wywodzcego si z woskiej arystokracji papiea, ktry w swym ordziu urbi et orbi, wygoszonym w pierwszym dniu roku 1917, nie zawaha si powiedzie: Wobec Boga nie ma osb wyej postawionych, ale jak mwi wity Bernard nie ulega

wtpliwoci, i Bogu jest milsza cnota wielkich panw, bo janiej wieci. Jezus Chrystus te by szlachcicem, do szlachty naleeli i Maryja, i Jzef"; mao tego: namiestnik" stwierdzi, e panuje doskonae zrozumienie midzy Chrystusem a szlacht na tym wiecie". Ta wojna, guerrone, przyniosa Kurii ogromne zyski. Kardyna Gasuet przyzna bez ogrdek podczas zjazdu katolikw w Liver-poolu: Zapanowao przekonanie, i tym, ktry najwicej skorzysta na wojnie, by papie!" Teraz jednak nie ba si on niczego tak, jak przewrotu na Wschodzie, tym bardziej e zaczto si liczy z proliferacj rewolucji na Polsk i ca Europ. Dlatego te Benedykt uzna wsplnoty unickie za czat rzymskiego Kocioa, ktrej przypado w udziale zadanie ruszenia z Biaorusi i Ukrainy na Wschd i pozyskanie prawosawnej Sowiaszczyzny dla papiestwa, co oznaczao inauguracj polityki antybolszewickiej, kontynuowanej o wiele energiczniej przez jego nastpcw. Papie pokoju" Benedykt XV odszed do wiecznoci w roku 1922; po nim przewodzili Kocioowi dwaj kolejni papiee pokoju.

Pius XI(1922-1939)
Wpierw pojawi si w roli papiea jako Pius XI, Achille Ratti, wybrany w czternastej turze gosowania. I z jego pomoc w ramach programu pontyfikatu: Pokj Chrystusowy w Krlestwie Chrystusa" (w Ewangelii brzmi to: Pokj na Ziemi") pojawili si Mussolini, Franco, Hitler. Mussolini, autor Nie ma Boga i Metresy kardynaa, co prawda jeszcze w 1920 roku okrela ludzi pobonych jako chorych, drwi z dogmatw i stroi si w obelgi adresowane do klechw niczym w wonny wianek". Ale ju w roku 1921 chwali Watykan i katolicyzm tak arliwie, i kardyna Ratti, ktrego dzieli rok od wyboru na papiea, zawoa: Mussolini robi szybkie postpy i ywioowo zdawi wszystko, co mu stanie na drodze. Mussolini to wspaniay czowiek. Syszycie? To wspaniay czowiek!" I papie, i Duce pochodzili z Mediolanu. Obaj nienawidzili komunistw, socjalistw, liberaw. Pertraktowali ze sob co obaj potwierdzili jeszcze przed fars, jak by marsz na Rzym", przez tego nowego Cezara wykonany w wagonie sypialnym pocigu Mediolan-Rzym. Pi minut strzelaniny stwierdzi wwczas szef sztabu generalnego, Pitro Badoglio i nikt ju nie usyszy nic o faszyzmie". Ale e Mussolini w przeciwiestwie do poprzedniego reimu liberalnego znis wolno prasy i zgromadze, a ponadto poleci zawiesi krzye w szkoach, wprowadzi nauk religii, ochrania procesje, jak te zwrci skonfiskowane kocioy i klasztory, to doszoby do porozumienia, choby ten ateista nie modli si do Madonny na oczach zgromadzonych faszystw. Adoracja zawsze pociga za sob jak diabelsk sprawk. Pierwsz przysug tego byego socjalisty stao si uratowanie od bankructwa Banco di Roma, ktremu Kuria i niejeden z jej dostojnikw powierzyli wysokie sumy, a uczyni to, uszczuplajc skarb pastwa p ptora miliarda lirw, po czym kardyna Yannutelli, dziekan witego Kolegium" owiadczy, e Mussolini zosta wybrany jako ten, ktry ocali nard i przywrci mu szczliwy byt". Nastpnie Pius XI zacz z wdzicznoci coraz bardziej ogranicza wph/wy antyfaszystowskiej katolickiej partii chopskiej i nakaza jej przywdcy, sycylijskiemu ksidzu Sturzo, rezygnaq ze stanowiska w niej, pniej za zada wycofania si wszystkich duchownych z tej partii, co rwnao si jej rozwizaniu. Papie nie protestowa wcale, gdy wielu jej czonkw, midzy innymi ksiy, zgino z rk faszystw. I nie zamierza bynajmniej protestowa, gdy mordowano tysice komunistw i socjalistw. I nawet kiedy najzagorzalszy przeciwnik Mussoliniego, mody wykadowca prawa karnego i zarazem przywdca socjalistw Giacomo Mat-teotti, ktry cay swj znaczny majtek rozdzieli midzy biednych chopw, zosta wywieziony i w okrutny sposb zamordowany przez faszystw, na co zareagowano nadzwyczajnym oburzeniem i adresowanym do krla daniem odsunicia Mussoliniego od wadzy, nawet wtedy ojciec wity znowu stan po stronie tego faszystowskiego zbrodniarza i ogosi 20 grudnia 1926 roku: Mussolini zosta nam zesany przez Opatrzno". Trzy lata pniej doszo do zawarcia ukadw lateraskich, ktre przysporzyy faszystom prestiu tak jak niebawem konkordat z Niemcami hitlerowskimi przysporzy prestiu nazistom ale przede wszystkim przyniosy ogromne korzyci Kurii. Wprawdzie zrezygnowaa ona definitywnie z Pastwa Kocielnego (ktre powstao w VIII wieku w nastpstwie oszustw i wojen, po czym poprzez oszustwa i wojny z gr tysic lat byo powikszane przez papiey, wielokrotnie je traccych i uzyskujcych a do ostatecznej likwidacji w 1870 roku), w zamian jednak papie uzyska nieograniczon suwerenno terytorialn i osobist w obrbie Citta del Yaticano oraz, jako

rekompensat, kapita na miar banku o zasigu wiatowym" wedug wczesnej wartoci pienidza zawrotn sum miliarda lirw w obligaqach i siedemset pidziesit milionw lirw gotwk; przy picioprocentowej kapitalizacji powstawaa roczna renta w wysokoci bez maa dziewidziesiciu milionw. Kocioy to spki handlowe, dajce wieczny zysk wiernym i doczesny kapanom. Katolicyzm sta si religi pastwow, jego krytyka podlegaa karze, luby kocielne zrwnano z cywilnymi, uniemoliwiono rozwody, a nauk religii uczyniono obowizkow. Wydano zakaz publikaqi i filmw skierowanych przeciw Kocioowi. Pastwo przyjo wrcz na siebie obowizek dostosowania caego swojego ustawodawstwa do prawa kanonicznego. Oznaczao to koniec duchowej niezawisoci kraju. Pius XI wymg na faszystach to, do czego nie zdoay doprowadzi protesty czterech papiey wobec liberalnych wadz woskich: kapitulacj rzdu. Stao si co, czego nie obserwowano w politycznych stosunkach Woch z Kocioem od z gr stulecia". To sowa adwokata Francesca Pacellego, ktry przez wiele lat, przewanie potajemnie, osobicie pertraktowa z Mussolinim w kwestiach objtych ukadami, po ich ratyfikacji otrzyma tytu margrabiego, a gdy jego brata ukoronowano na papiea, zosta nagrodzony jako negocjator dziedzicznym tytuem ksicym. Kuria triumfowaa. Pius XI znowu dopatrzy si w Mussolinim czowieka zesanego nam przez Opatrzno" i nakaza ksiom codzienn modlitw za niego. Owe wydarzenia stay si okazj do uroczystoci, w ktrych brali udzia dostojnicy kocielni, przywdcy partyjni i generalicja pod sztandarami faszystowskimi i kocielnymi. Razem z Wochami cieszy si cay wiat katolicki; sw rado wcale gorliwie okazyway te wierne Niemcy. W Monachium wyrazi aprobat dla owego klerykalno-faszystowskiego zbratania Hitler, i to zgoa nie mniej arliwie ni jego pniejszy entuzjastyczny zwolennik, kardyna Faulha-ber. A nadburmistrz Kolonii Konrad Adenauer, ktry zim z 1932 na 1933 rok owiadczy, i tak wielka partia, jak NSDAP musi koniecznie sta si parti wsprzdzc", przepowiedzia Musso-liniemu w wystosowanym do niego telegramie gratulacyjnym, e zapisze si on zotymi goskami w dziejach Kocioa katolickiego. Natomiast Pius XI, ktry w cigu kilku lat osign tak sensacyjne wyniki dziki ofiarowaniu partii katolickiej i wyniesieniu Mussoliniego, podj oto prb podobnego przewrotu w Niemczech poprzez ofiarowanie Centrum. W obu wypadkach papie zainicjowa rozwizanie partii katolickiej, by umoliwi dyktatur we Woszech: Mussoliniego, w Niemczech: Hitlera. w historyczny przewrt uda si za spraw sekretarza stanu Eugenia Pacellego, pniejszego papiea. Bdc do 1929 roku nuncjuszem w Monachium i Berlinie, kierowa on Parti Centrum (ktrej ponadwyznaniow pochodn stanowi dzi CDU/CSU), to polityczne narzdzie Kurii w Niemczech, coraz dalej na prawo. Jeden z jego pomocnikw, pniej szambelan papieski i zastpca Hitlera, Franz von Papen usun latem 1932 roku jako kanclerz socjaldemokratyczny rzd Brauna i Severinga, odwoa zakaz dziaalnoci SA i SS i zrobi wszystko, co mg, eby doprowadzi do przejcia wadzy przez Hitlera. Drugim czowiekiem w tym spisku by przyjaciel Pacellego, profesor prawa kanonicznego Kaas, ktry w swej roli przywdcy Centrum nie podejmowa adnej wanej decyzji bez zgody Pacellego. Natychmiast po przekonaniu swojej frakcji do gosowania za przekazaniem wadzy Hitlerowi pospieszy do Rzymu. Stamtd przesa Hitlerowi, z ktrym tu przed wyjazdem konferowa w cztery oczy, czego nie byli wiadomi nawet jego najblisi partyjni przyjaciele, szczere yczenia pomylnoci", zada rozwizania Centrum, co te zaraz nastpio, i porozumiawszy si z papieem i Pacellim uspokoi licznie protestujcych katolikw: Hitler potrafi poprowadzi naw pastwow. Jeszcze zanim zosta kanclerzem, spotykaem si z nim niejednokrotnie i wielkie wraenie zrobio na mnie jego liczenie si z faktami przy niezachwianej wiernoci szlachetnym ideaom [...]". Skoro Fuhrer otrzyma to, co Fuhrerowi si naleao, musia i papie swoje otrzyma. W dniu 10 kwietnia odwiedzili go Papen i Hermann Gring, ktry zdy ju zagrozi noc drugich noy" i owiadczy: Moim zadaniem jest nie wymierzanie sprawiedliwoci, lecz tylko unicestwianie, eksterminacja". Pius XI przyj obu z wielkimi honorami i wczeniej ju kilka razy pochwaliwszy Hitlera za wydanie zakazu dziaalnoci partii komunistycznej ponownie wyrazi rado z tego, e jak stwierdzi na czele rzdu niemieckiego stan polityk bezwzgldnie zwalczajcy komunizm. Niemieccy biskupi za, ktrzy dotd jednogonie zakazywali wstpowania do partii hitlerowskiej pod grob kar kocielnych, zaczli teraz popiera t parti. Ale ten, kto si decyduje na zmian punktu widzenia, nie musi zmienia przekona, jeli zmiana przekona w nich si mieci. Tak wic ju 20 lipca 1933 roku zosta zawarty konkordat, ktry Hitler okreli jako trudny do opisania sowami sukces" i wyraz cakowitego uznania" jego wadzy, bo przecie ten traktat

zalegalizowa j z dnia na dzie w oczach caego wiata. W istocie" bowiem mwi w jednym z kaza w 1936 roku kardyna Faulhaber papie Pius XI by najlepszym, a pocztkowo wrcz jedynym przyjacielem nowej Rzeszy. Miliony ludzi za granic odnosiy si z pocztku nieufnie do nowej Rzeszy i zajmoway postaw wyczekujc, a zaufania do nowego rzdu Niemiec nabray dopiero po zawarciu konkordatu [...]". Skdind ojciec wity godzi si te na ewentualne sprzeniewierzenie si ukadom midzynarodowym ze strony Hitlera, bo ju wtedy w tajnym protokole dodatkowym zawar z nim umow na wypadek wprowadzenia powszechnego obowizku suby wojskowej. Kuria pragna re-miiitaryzacji Niemiec pod rzdami Hitlera tak jak pragna remilitaryzacji rzdzonej przez Adenauera Republiki Federalnej! We Woszech, gdzie w 1931 roku Mussolini wyrazi yczenie wszechobecnoci religii [...] trzeba dzieci uczy katechizmu, i to od najmodszych lat" podrczniki dla szk podstawowych skaday si podwczas w jednej trzeciej z fragmentw katechizmu i modlitw, a w dwch trzecich z apologii faszyzmu i wojny, ktra zreszt niebawem wybucha w Abisynii. Mussolini przygotowywa t inwazj potajemnie od 1933 roku, jakoby zmuszony do tego brakiem przestrzeni yciowej dla Wochw. Ale w Italii byo jeszcze bardzo wiele nie uprawianej ziemi, ktra co prawda naleaa do wacicieli latyfundiw oraz do Kocioa, i dzi jeszcze najmajtniejszego posiadacza ziemi w wiecie chrzecijaskim. Faszyci nie mogli sobie pozwoli na utrat sympatii tych pierwszych i tego ostatniego, dlatego te wdali si w wojn. Gwidemy krzycza Mussolini 6 lipca 1935 roku w Eboli do swoich onierzy tak na wszystkich Murzynw, teraniejszych, dawnych i przyszych, jak te na ich ewentualnych obrocw", po czym wszystkim zgromadzonym obieca ogie penych oowiu pociskw". Od dawna by zdecydowany na konflikt zbrojny, potrzebowa go. Nie wrzasn po raz drugi choby mi wrczano Abisyni na srebrnej tacy, ja chc j zdoby dziki wojnie". Podczas gdy pidziesit dwa pastwa czonkowskie Ligi Narodw potpiy rozpoczt 3 padziernika 1935 roku agresj jako bezprawn wojn zaczepn, woscy purpuraci nie posiadali si z zachwytu. Ze swych ambon gosili to samo co mwcy partyjni, wzywali do datkw na rzecz zwycistwa, sami ofiarowywali swoje zote krzye biskupie, acuchy, piercienie, zegarki (w Abisynii zagrabiono zoto negusa, trony cesarskie, korony, powozy, szable, zastaw stoow, w wielu wypadkach rzeczy zawierajce mnstwo zota i usiane szlachetnymi kamieniami). Wyszy kler zada te darw wotywnych z klasztorw i sanktuariw bdcych celami pielgrzymek, a prcz tego zabroni dyskutowania o susznoci wojny, krtko mwic, i to sowami napisanymi przez katolika: Cay wiat potpia Mussoliniego z wyjtkiem papiea". Katolicki teolog-moralista Johannes Ude, Austriak, owiadczy wwczas: Ale chrzecijaskie Kocioy oraz rne pastwa przygldaj si tej ohydnej rzezi i tej bezwstydnej, otwarcie grabieczej kampanii i milcz. Milczy take Rzym. Odpowiedzialne osobistoci nie zdobywaj si na odwag wykrzyczenia w obliczu tych szataskich niegodziwoci w Abisynii w imieniu Chrystusa non licet. Tak oto mci si postawa dwulicowa, niezgodno doktryny z praktyk. W ten sposb Koci staje si jednak pomiewiskiem i przedmiotem wielkiej irytacji niejednego czowieka". Ale Rzym nie milcza, Rzym koloryzowa. Watykaski organ Osservatore Romano" okreli w 1935 roku ow grabiecz klerykalno-faszystowsk agresj jako akt wspaniaej ludzkiej solidarnoci". A wydawane rwnie w Watykanie jezuickie czasopismo Civilta Cattolica" pisao butnie w nastpnym roku: Wszyscy [!] byli jednomylni: sprawiedliwa jest ta wojna, a wic i dokonana przemoc aneksja [...]". Dlatego te Mussolini z najgbsz wdzicznoci" mwi o uytecznej wsppracy kleru podczas wojny abisyskiej" dodajc: [...] a mam na myli przede wszystkim przykadny patriotyzm wielu woskich biskupw, ktrego dowiedli przekazujc swoje zoto lokalnym placwkom partii faszystowskiej, oraz tych kapanw, ktrzy umacniali w narodzie woskim wol oporu i gotowoci do walki". Czy wszystko to jednak dziao si wbrew woli ojca witego? Wrcz przeciwnie. Wplatajc wiadczce o tym sowa w wiele wezwa do opamitania, w apele o pokj obowizkowa rzymska obuda stwierdza Pius XI, i wojna obronna [!] w celu ekspansji [!] coraz liczniejszej ludnoci moe by sprawiedliwa i suszna. Wiedeskie pismo katolickie Reichspost" okrelio owe wypowiedzi kilkakrotnie w komentarzu z kompetentnych krgw" jako jednoznaczne": Skoro papie Pius XI jednoznacznie [!] uznaje za sprawiedliw tak wojn obronn, jak rwnie wojn kolonialn, jeli utrzymuje si ona w rozsdnych granicach i ma posuy coraz liczniejszej ludnoci, to chce on cakiem wiadomie przyzna Italii w tak wyznaczonych granicach prawo naturalne i w

ramach owego niedoskonaego prawa ludzkiego ponadto uprawnienie do ekspansji w Abisynii". Woskiej ekspansji! Dlatego te namiestnik Chrystusa" zaleci swoim biskupom, by propagowali i chwalili faszystowskie okruciestwa za morzem jako akty suszne i sprawiedliwe", jako wit spraw", wit wojn", jako powtrzmy to za szczeglnie yczliwie nastawionym do faszystw kardynaem Schusterem, beatyfikowanym za pontyfikatu sojusznika faszystw Piusa XII kampani ewangelizacyjn", jako dzieo cywilizacji chrzecijaskiej suce etiopskim barbarzycom"! I podczas gdy purpuraci bogosawili bro i bombowce, podczas gdy kazali si modli za Abisyczykw i gosili, e ci ludzie s obiektem wielkiej misji cywilizacyjnej posyano do Afryki wizerunki Madonny, armaty, gaz trujcy, a tamci, pnadzy, padali jednak tam, gdzie dosiga ich rozpylany z powietrza gaz, ktry wypala skr i rozrywa puca, po czym wszyscy martwi czy na wp martwi byli likwidowani w sposb najhigieniczniejszy: miotaczami ognia. Wrd najwaniejszych dostawcw sprztu wojskowego znalaza si watykaska fabryka amunicji! Kiedy Abisynia zostaa ujarzmiona i za katolickimi wojskami podyy cae zastpy braci i sistr zakonnych, kardynaowie i biskupi wysawiali nowe rzymskie imperium, ktre poniesie krzy Chrystusowy po caym wiecie pod przewodem Duce, tego wspaniaego czowieka". Sam Pius XI te podziela triumfaln rado caego tego wielkiego i dobrego narodu z pokoju, ktry jak powiedzia 12 maja 1936 roku bdzie przypuszczalnie, i na to liczymy, stanowi istotny wkad, preludium do zaprowadzenia prawdziwego pokoju w Europie i na caym wiecie". Drugie preludium do zaprowadzenia prawdziwego pokoju nastpio tego lata, rozpocza si bowiem wojna domowa w Hiszpanii, kraju przez wiele stuleci a do granic wytrzymaoci eksploatowanym przez Koci. Sami jezuici, by tylko o tym wspomnie, kontrolowali w pierwszych dziesicioleciach XX wieku jedn trzeci caego hiszpaskiego kapitau. (Pod koniec XX wieku posiadaj oni najwikszy prywatny bank na wiecie, Bank of America, w ktrym maj pidziesit jeden procent udziaw). Natomiast Koci hiszpaski, cile zwizany ze szlacht i wielkim przemysem el dinero es muy catolico, pienidze s bardzo katolickie; tak brzmi tamtejsze porzekado kaza niegdy redniowiecznymi metodami torturowa tysice winiw i rozstrzeliwa setki ludzi. Ju okoo roku 1910 Hiszpanie w ponad dwch trzecich nie byli praktykujcymi katolikami; okoo 1930 roku wikszo robotnikw pozostawaa bez chrztu, choby dlatego, e ich rodzicw nigdy nie byoby sta na opacenie chrztu, a ponadto osiemdziesit procent chopw stanowili analfabeci. Jak bowiem przyzna jeden z prawicowych ministrw owiaty, gdy mia wyda zgod na otwarcie szkoy dla szeciuset dzieci robotniczych: Nam nie potrzeba ludzi mylcych, lecz wow, co potrafi pracowa". Niemale bez kropli krwi zastpia Hiszpania w 1931 roku dotychczasowy ustrj republikaskim. Ale ju w roku 1933 ten rok zosta chyba wybrany nie bez kozery tamtejsi biskupi w licie pasterskim, a papie w wydanej 3 czerwca encyklice, zadali witej krucjaty dla przywrcenia Kocioowi peni praw". Pucz generaa Franco przeciw legalnemu rzdowi rwnie rozpocz si z bogosawiestwem purpuratw chciabym kiedy doczeka tego pisze Tucholsky e Koci nie pobogosawi czego, co mu si opaci" przy czym niejedna witynia suya jako baza operacyjna w walce z narodem, a ponad dwadziecia tysicy kociow ulego w tej wojnie zniszczeniu. Caemu wiatu przedstawiali jednak owi klerofaszyci swoje powstanie haso legionistw frankistowskich oraz wyznajcych islam Maurw brzmiao: Niech yje mier! Precz z inteligenta! faszywie jako wojn religijn przeciw ateistycznemu komunizmowi, jako, by powtrzy sowa zawarte w licie pasterskim hiszpaskiego episkopatu, krucjat przeciw czerwonej rewolucji wiatowej"; to zafaszowanie historii byo kolportowane zarwno przez Watykan, jak i przez hitlerowskiego ministra propagandy: wrd czterystu siedemdziesiciu trzech deputowanych do parlamentu znajdowao si pitnastu komunistw, a hiszpaska partia komunistyczna liczya tylko dziesi tysicy czonkw! Ale kamliwe twierdzenie o wojnie religijnej oraz antykomunistycznej krucjacie wpyno na to, e prawie wszystkie pastwa europejskie i Stany Zjednoczone postanowiy nie wspiera rzdu Hiszpanii. Natomiast papiescy partnerzy, Hitler i Musso-lini, przysali niezwocznie samoloty myliwskie, bojowe i zwiadowcze patronk woskiego lotnictwa wojskowego bya Najwitsza Bogurodzica z Loreto", ktrej wito faszyci czcili szczeglnie uroczystymi naboestwami, po nich za defiladami a ponadto przysyali czogi, dziaa przeciwlotnicze, granatniki oraz inny sprzt wojskowy i byy to cige dostawy, ktre pozwoliy armii powstaczej na przykad na to, e podczas

bitwy nad rzek Ebro przez pi tygodni zrzucano rednio dziesi tysicy bomb dziennie. W rewanu Kuria zobowizaa si do rozpoczcia w caym wiecie katolickim obliczonej na szeroki zasig kampanii antybolszewickiej" (Avro Manhattan). Nad gwn kwater generaa Franco jako pierwsza zaopo-taa flaga papieska, a nad Watykanem zawisa niebawem flaga frankistowska. Oprcz tego Pius XI w tym samym czasie co w Norymberdze Hitler wezwa wiat do walki z bolszewizmem, okreli udzielone przez jego faszystowskich sojusznikw wsparcie bombowe jako rodki prewencyjne i zaradcze" i latem 1938 roku bez wahania odrzuci prob rzdw Francji i Anglii o przyczenie si do protestu przeciw bombardowaniu republikaskiej ludnoci cywilnej. W szczytowym okresie wojny podzikowa natomiast zbuntowanemu generaowi Franco za jego hodowniczy telegram, wielce uradowany tym, e w posaniu Waszej Ekscelencji dostrzegamy przejaw odwiecznego ducha katolickiej Hiszpanii". Zaledwie kilka miesicy wczeniej Niemcy zaanektoway Austri i jej episkopat stan po stronie Hitlera nawet szybciej ni w roku 1933 episkopat niemiecki: My, biskupi Austrii, postanowilimy po sumiennych naradach, w obliczu wielkiej chwili dziejowej, jak przeywa nard austriacki, i w przewiadczeniu, i w naszych czasach zostaje zaspokojona tysicletnia tsknota naszego narodu do zjednoczenia si z Niemcami w jednym wielkim pastwie, skierowa do wszystkich wiernych przedstawiony niej apel. Moemy to uczyni z tym wiksz ufnoci, e penomocnik Fuhrera odpowiedzialny za przeprowadzenie w Austrii plebiscytu Gauleiter Biirckel zaznajomi nas z uczciwymi intencjami polityki Fiihrera, ktrej dewiz s sowa: Oddajcie Bogu to, co boskie, a cesarzowi to, co cesarskie. Wiede 21 marca 1938 roku. Za wiedesk prowincj kocieln: Th. kard. Innitzer, za salzbursk prowincj kocieln: S. Waitz, ksi-arcybiskup". (Waitz by wanie tym, ktry wczeniej okreli Kongres Eucharystyczny w Wiedniu jako jeden z najwaniejszych krokw przygotowawczych" do od lat pilnie i solidnie przygotowywanej" pierwszej wojny wiatowej!) Po przedmowie" tych dwch ksit Kocioa nastpio uroczyste owiadczenie": Powodowani naszym najgbszym przekonaniem, my, niej podpisani biskupi austriackiej prowincji kocielnej owiadczamy dobrowolnie, w zwizku z majcymi wielkie historyczne znaczenie wydarzeniami w pastwie niemiecko-austriackim, co nastpuje: Z radoci konstatujemy, i ruch narodowosocjalistyczny dokona i dokonuje wiele tak dla podnoszenia jakoci ycia narodu i rozwoju gospodarki, jak rwnie w polityce spoecznej, co suy Rzeszy Niemieckiej i narodowi niemieckiemu, a szczeglnie najuboszym jego warstwom. Ponadto ywimy przekonanie, e dziki dziaaniom ruchu narodowosocja-listycznego zostao zaegnane niebezpieczestwo rozprzestrzenienia si niszczcego wszystko ateistycznego bolszewizmu. Biskupi obserwuj to dziaanie dla przyszoci, yczc mu penego powodzenia i bogosawiestwa boego, i do takiej wanie postawy wzywaj wiernych. W dniu plebiscytu my, biskupi traktujemy to jako oczywisty patriotyczny obowizek, bymy poczuli si Niemcami i optowali za Rzesz Niemieck i od wszystkich wierzcych chrzecijan oczekujemy, e oka si wiadomi tego, co s winni swojemu narodowi. Wiede, 18 marca 1938. Th. kard. Innitzer Hefter, abp S. Waitz, ks-abp Pawlikowski, abp Johannes Maria Gfllner Michael Memelauer". Wiedeski kardyna przesa ten hodowniczy dokument 18 marca penomocnikowi Fuhrera odpowiedzialnemu za przeprowadzenie plebiscytu w Austrii, Gauleiterowi Biirckelowi, z nastpujc adnotaq: Ten dokument przekona Pana, e my, biskupi spenilimy swj patriotyczny obowizek dobrowolnie, bez adnego przymusu. Wiem, e to owiadczenie zapewni nasz dobr wspprac. Z wyrazami najwyszego szacunku i Heil Hitler, Th. kard. Innitzer, abp". W starej Rzeszy" poparli przeprowadzany tu 10 kwietnia 1938 roku plebiscyt kardynaowie: Bertram z Wrocawia, Faul-haber z Monachium i Schulte z Kolonii. Podobnie jak inni niemieccy biskupi, rwnie Faulhaber, ktry zdy sta si bojownikiem ruchu oporu", zarzdzi z tej okazji bicie w dzwony i prcz tego nakaza caemu podlegemu sobie klerowi udzia w plebiscycie. Peni zapau arcypasterze sformuowali swoje zalecenia: W przysz niedziel, 10 kwietnia: Za zjednoczonymi, silnymi Niemcami (biskup Osnabriick); W niedziel jednogonie tak" (biskup Bambergu); Niemiecki mczyzno, niemiecka kobieto, spenij swj obowizek wdzicznoci dla Fuhrera!" (biskup Mini); Kady gos za wodzem wielkich Niemiec" (biskup Rotten-burga) itd., itd. Nie wzruszeni walk z Kocioem, stali oni od 1933 roku jak jeden m po stronie Hitlera. Wszyscy chwalili go, podziwiali, gloryfikowali (niejeden zapewne tylko na pozr; ale przecie nard widzia, sysza i czyta jedynie takie jawne przejawy poparcia!) za kampanie, ktre powtrzmy za wydaniem pisma Regensbur-ger Bistumsblatt" [organu ratyzboskiej kurii biskupiej przyp. tum.]

z 16 kwietnia 1939 roku na zawsze wprowadziy Niemcy na aren dziejw wiata. Jeli rok 1935 by rokiem zapocztkowujcym remilitaryzacj, a 1936 rokiem, w ktrym zajta zostaa Nadrenia, to rok 1938 jawi si naszemu myleniu politycznemu i niemieckiemu patriotyzmowi jako ten, w ktrym urzeczywistniono Wielkie Niemcy i dziki historycznym dokonaniom Fuhrera spenio si odwieczne marzenie [...]. Nie mniej imponujcy jest rozwj wewntrzny, jaki Niemcy od roku przeywaj: wojskowe wzmocnienie Wehrmachtu, zabezpieczenie granic Rzeszy, realizujcy cele planu czteroletniego przyrost gospodarczy, znaczny rozwj komunikacji, rozbudowa autostrad, wzrost liczby samochodw, istotne zwikszenie tonau statkw i postp w przemyle lotniczym, a take wiele innych zjawisk ile w tym zawiera si pracy i sukcesw, ktre trzeba przypisa Adolfowi Hitlerowi!" Jednym z sygnatariuszy pronazistowskich listw pasterskich by nawet bojownik ruchu oporu" von Galen; podpisa on i ten list, w ktrym jeszcze pod koniec 1941 roku niemieccy biskupi zapewniali wsplnie, e niejednokrotnie" i zdecydowanie" poparli polityk Hitlera! Prowadzona przez niego straszliwa wojna, ktrej wszyscy oni, bez wyjtku, sprzyjali i sprzyja zalecali, bya w ich mniemaniu wyraonym w tyme roku m corpore zgodna ze wit wol Boga". A w sierpniu 1942 roku rwnie katolicki biskup poowy Wehrmachtu Rarkowski, ogosi, co nastpuje: [...] za wszystkim, co wam, onierze, rozkazuje nasz wdz i naczelny dowdca si zbrojnych, i za tym, czego od was oczekuje ojczyzna, kryje si wola i nakaz samego Boga!" Bo i w ostatnich latach owego wojennego pieka stali oni po stronie Hitlera. Jeszcze w 1944 i 1945 roku arcybiskup Bambergu Kolb, ktrego nazwiskiem ochrzczono z wdzicznoci jedn z ulic w tym miecie, mwi: Jeli armie zoone z onierzy walcz, to na zapleczu frontu musi znale si armia ludzi rozmodlonych". Chrystus oczekuje, e tak jak On, posusznie i chtnie przyjmiemy na siebie cierpienie i odwanie poniesiemy krzy". A biskup Wiirzburga nawoywa z zapaem jeszcze 22 stycznia 1945 roku: Opowiedzcie si jednak za adem pastwowym! W duchu nauk witego Brunona wolno mi wezwa was, bycie wanie w godzinie prby spenili swoje obowizki wobec ojczyzny! Przyjmijcie na siebie wszystkie klski, by spodoba si Bogu! Te ofiary przemienia si w szczeble drabiny, ktra zawiedzie was do Krlestwa Niebieskiego. Przez ofiar zasuycie na zbawienie". Jeszcze w 1945 roku polowy biskup pomocniczy Werthmann zachca wojska Hitlera do walki: Naprzd, chrzecijascy onierze, ku zwycistwu!" Ale powrmy do papiey, bez ktrych placet owi biskupi na pewno nie popieraliby tak arliwie Hitlera. Po zdawieniu z pomoc Berlina i Rzymu republiki hiszpaskiej pomoc Moskwy dla rzdu Hiszpanii bya o kilka miesicy pniejsza dopiero co ukoronowany jako papie Eugenio Pa-celli, Pius XII, pogratulowa tego sukcesu l kwietnia 1939 roku generaowi Franco: Wznoszc serce ku Bogu, cieszymy si razem z Wasz Ekscelencj z tego tak upragnionego przez Koci katolicki zwycistwa. ywimy nadziej, e odzyskawszy pokj Paski kraj z nowym przypywem energii przywrci dawne tradycje chrzecijaskie!" I znowu najwiksze wpywy w Hiszpanii uzyska kler. Zniesiono wolno sowa, prasy, zgromadze; literatur, filmy, audyq'e radiowe poddano surowej cenzurze; wszystkie partie z wyjtkiem faszystowskiej, a nie wyczajc katolickiej, bo Franco reprezentowa teraz interesy Rzymu w sposb rokujcy znacznie wiksz skuteczno, zostay objte zakazem dziaalnoci. (Patronk kobiecej sekcji Falangi obrano wit Teres z Avila, najwiksz mistyczk katolick!) Watykan doprowadzi przedtem do rozwizania partii katolickich w rzdzonych przez Mussoliniego Woszech i w hitlerowskich Niemczech. Tu, w Hiszpanii, rozegra si taki sam krwawy dramat. Chocia w wojnie domowej ju stracio ycie okoo szeciuset tysicy Hiszpanw, po jej zakoczeniu nie ustay morderstwa na rozkaz generaa Franco, ktrego nader szlachetne chrzecijaskie uczucia" sekretarz stanu kardyna Pacelli wychwala ju w czasie puczu. Woski minister spraw zagranicznych hrabia Ciano szacowa, e codziennie odbywao si podwczas w Sewilli osiemdziesit, w Barcelonie sto pidziesit, a w Madrycie od dwustu do dwustu pidziesiciu egzekucji. Wedug oficjalnych statystyk rzdu hiszpaskiego, od zakoczenia wojny domowej w roku 1939 do wiosny roku 1942, a wic w Hiszpanii przeywajcej czas pokoju, w okresie, w ktrym na yczenie Piusa XII Franco zacz przywraca dawne tradycje chrzecijaskie", rozkaza on rozstrzela ponad dwiecie tysicy osb!

Pius XII (1939-1958)

Nowy papie spdzi w roli nuncjusza trzynacie lat w Niemczech, podziwia

wspaniae cechy tego narodu" i otacza si Niemcami. Jego doradcami byli: dawny przewodniczcy Partii Centrum, Kaas, niemiecki jezuita Hentrich, niemiecki jezuita Gundlach, niemiecki jezuita Hiirth. Mia niemieckiego sekretarza osobistego, jezuit Leibera, oraz niemieckiego spowiednika, ktrym by jezuita Bea. Ojciec Wiistenberg, Niemiec, piastowa wany urzd w Sekretariacie Stanu. I nawet szczeglnie bliska ojcu witemu zakonnica Pasualina Lehnert, wzita na frywolne jzyki jako la papessa, papieyca, czasem te nazywana virgo po-tens, ktra suya mu ju w niekanonicznym wieku dwudziestu trzech lat w nuncjaturach na ziemiach niemieckich dziki dyspensie Benedykta XV, w paacach Watykanu dziki dyspensie Piusa XI, i wreszcie w jego wasnym papieskim apartamencie, dokd, dziki dyspensie samego papiea Pacellego, sprowadzaa inne siostry zakonne, bo ten apartament by bardzo duy" nawet ta najblisza mu zakonnica pochodzia z Bawarii. Mao tego: nie tylko dwa wspaniae koty perskie papiea nazyway si Peter i Mieze, nawet kanarki (midzy nimi cakiem biay ulubiony ptak Gretchen) oraz inne ptaszki, ktrych w papieskich pokojach byo wiele", nosiy na og niemieckie imiona. Ludzie odwiedzajcy Watykan dochodzili do wniosku, e pontifex mcad-mus yje na niemieckiej wyspie", mwili o papieu Niemcw" i czsto nazywano go po prostu niemieckim papieem". W walce Kocioa z Hitlerem, ktrego dojciu do wadzy, otwarcie pochwalonemu przez nuncjusza w Berlinie, sam Pacelli sprzyja w decydujcej mierze poprzez Papena i Kaasa, tak jak wywar istotny wpyw na wyranie profaszystowsk polityk swojego poprzednika, zwaszcza przed wojnami w Abisynii i Hiszpanii i podczas nich w owej walce Kocioa niemiecki papie" by niezmiennie skonny do mediacji. Jeli bowiem Pius XII, z oczywistych wzgldw, nie ywi sympatii dla antyklerykalizmu Hitlera, a wci to potpia, ceni go jednak za rozprawienie si z liberaami, socjalistami i komunistami i spodziewa si po nim walnej rozprawy z bolszewizmem. Mia nadziej, i to, czego papiestwo nie osigna w pierwszej wojnie wiatowej, postawiwszy na Habsburgw i cesarza niemieckiego, zostanie osignite przy pomocy Hitlera w drugiej wojnie wiatowej, kiedy to codziennie gino dwadziecia pi tysicy osb, a dzienne obroty pienine dochodziy do dwch miliardw marek mianowicie katolicyzacja Ba-kanw i podporzdkowanie rosyjskiego Kocioa prawosawnego. Dlatego wanie Rzym, w swych rachubach mylcy tradycyjnie o caych stuleciach, popiera, mimo prowadzonej walki z Kocioem, polityk wewntrzn i, nawet bardziej, zagraniczn antyklerykalnych hitlerowcw. Dlatego te wydawany przez Kuri dziennik otrzyma niebawem polecenie zaprzestania druku artykuw polemicznych, szczeglnie o charakterze politycznym. Dlatego te pierwsz gow pastwa, ktr Pius XII poinformowa o swojej elekcji by Fiihrer" co sam papie podkrela i ten wanie czowiek, jeden z najwikszych zbrodniarzy wszechczasw, majcy za sob ju siedem lat rzdw znaczonych terrorem, zosta uhonorowany w pewnym licie od papiea najlepszymi yczeniami oraz nadziej na opiek nad nim i ask Boga wszechmogcego. Dlatego te po dokonanym jesieni 1939 roku zamachu na Hitlera Pius XII osobicie pogratulowa mu, poprzez swego nuncjusza, uratowania si od tego wielkiego niebezpieczestwa; w imieniu biskupw Bawarii pogratulowa te Hitlerowi kardyna Faulhaber. (My wszyscy dzikujemy Panu Bogu za Jego askawo" pisa organ ratyzboskiej kurii biskupiej po zbrodniczym zamachu [...] na ycie Fiihrera i kanclerza Rzeszy". My wszyscy modlimy si z gbi naszych serc: Panie, miej zawsze pod Twoj cudown opiek Fiihrera i cay nasz nard niemiecki!") Dlatego te Pius XII owiadczy tu po niemieckiej inwazji na Czechosowacj, i gotw jest wiele uczyni dla Niemiec". Dlatego te nie potpi ani jednym sowem hitlerowskiej agresji przeciw katolickiej Polsce, a tymczasem niemiecki biskup polowy Rar-kowski, jakby naladujc Goebbelsa, gorco zaleci wszystkim katolickim onierzom, by w tej kampanii wzorowali si na wietlanej postaci prawdziwego bojownika, naszego Wodza i naczelnego dowdcy". Dlatego te w tydzie po inwazji na Rosj nie zabrako papieowi przebyskw wiata", o czym z radoci mwi w swym radiowym ordziu, przebyskw dajcych sercu nadziej na rzeczy wielkie, wite", i dostrzega wspania ofiarno walczcych w obronie [!] zrbw chrzecijaskiej kultury", wyraajc ufno w ich triumf" wypowiadajcy te sowa namiestnik Chrystusa" nie mia zapewne na myli onierzy Armii Czerwonej; tym bardziej trzeba w to wtpi, i ju na rok przed hitlerowsk inwazj na Rosj grupa jezuickich absolwentw rzymskiego Collegium Russicum przekroczya radzieck granic, w przebraniach i pod faszywymi nazwiskami, by na zlecenie Watykanu prowadzi dziaalno szpiegowsk. Dlatego te podsekretarz stanu w rzdzie Rzeszy Luther doszed w duszym memorandum do nastpujcego wniosku: Obecny papie ju od chwili

wybuchu wojny wie swe plany polityczne ze zwycistwem pastw osi". Dlatego te szef wywiadu Schellenberg, Obergruppenfuhrer SS, podsumowa swoj piciostronicow relacj z rozmowy z papieem: Papie uczyni wszystko, co w jego mocy, eby zapewni zwycistwo Niemiec. Jego celem jest zniszczenie Rosji". Dlatego te Pius XII niezmordowanie apelujc o pokj da w kulminacyjnym okresie wojny wyraz nie tylko najgortszej sympatii dla Niemiec, ale i podziwowi dla wielkoci Fuhrera" i poleci a dwm nuncjuszom, eby mu przekazali, e papie nie pragnie niczego bardziej ni zwycistwa Fuhrera"! Przecie ju w 1939 roku podkrela, i Fiihrer" jest prawowitym przywdc Niemcw, a kto odmwi mu posuszestwa, ten zgrzeszy. Dlatego te i po wojnie usiowa w papie stawiajc w Europie nade wszystko na niemieckiego kanclerza Adenauera uparcie i bez gotowoci do kompromisw kontynuowa swoj polityk kataklizmw, przy czym niejednokrotnie przyzwala nawet na wojn jdrow, ewidentnie bowiem zaleao mu na tym, by zostay zlikwidowane nastpstwa tego, za co by wspodpowiedzialny i co zakoczyo si rwnie jego klsk choby dziesi razy wicej ludzi miao straci ycie.

Jan XXIII (1958-1963)

Pius XII zmar na pocztku padziernika 1958 roku, pogrywszy wiat w gbokiej aobie. Duch wity sam by chyba przeraony namiestnikami", ktrych przedtem wybierano, i dlatego przeznaczy t godno ich zupenemu przeciwiestwu, patriarsze Wenecji nazwiskiem Angelo Giuseppe Roncalli. Gdy po elekcji Jan XXIII stan po raz pierwszy na loggii ponad placem witego Piotra, pewna dama krzykna un grasso! (grubas) i zemdlaa. Nie brakowao nigdy i nadal nie brak przecie katolikw oceniajcych papiey podug ich dobrej aparycji (ale nie wedug tego, jakimi siebie kreuj). I cho Szekspirowski Juliusz Cezar woa: Niech otaczaj mnie grubasy!", na ludziach z poczuciem estetyki Jan XXIII musia wywrze druzgocce wraenie, zwaszcza w porwnaniu z ascetycznym Pacellim, biaym anioem, angelo bianco, jak go nazywano w Rzymie, czowiekiem jak promie wiata", by powtrzy pene zachwytu sowa Reinholda Schne-idera mimo e dziaalno Jana, w przeciwiestwie do dziaalnoci poprzednika, nie miaa cech niszczycielskich. Ten papie by bowiem, jako ju z natury czowiek w najlepszym tego sowa znaczeniu ludzki, prawdziwie dobrotliwy, nie bez wdziku, prosty, niekonwencjonalny. Wbrew obyczajom chtnie wyrywa si ze swej zotej klatki, wsiada do pocigw i odbywa krtkie pielgrzymki Amerykanie nazywali go: Johnny Walker, rzymianie za: Giovanni fuori le mura. Kada religia yje i dziki temu, e cz jej sug jest wicej warta ni ona sama. I czasem, dosy rzadko, nawet papie jest wicej wart ni papiestwo. Jan by kochany przez swoje owieczki, nie drczy ich utrudniajcymi ycie dekretami, zabiega nawet o pojednanie z ydami i w ogle o przezwycianie nienawici rasowej. Zamiast polityki pozornej neutralnoci, uprawianej przez Pacellego, jego celem bya chyba polityka prawdziwie neutralna, czego najbardziej znanym wiadectwem jest encyklika Pacem in tenis (1963). I zamiast idcego po milionach trupw antykomunizmu poprzednikw zainicjowa ostrone, czsto wspominane otwarcie na lewo", co stao zreszt w sprzecznoci z jego postaw jako kardynaa, przy czym ta nowa, elastyczniejsza tendencja wynikaa z liczenia si z nowymi realiami polityki wiatowej. O tym, i Jan XXIII by jednoczenie wytworem swego ka-tolicko-teologicznego wychowania oraz winiem kurialnego aparatu wadzy, wiadczy wyranie i przeraajcojego encyklika Mater et magistra (1961). Tkwi ona kadym swoim sowem w lepym zauku, gdzie znalazy si wszystkie wczeniejsze encykliki spoeczne"; wida w niej aosny i doprowadzajcy czytelnikw do aosnego stanu tok mylenia, ktrym to ojcowie wici zawsze, w niewiarygodny wrcz sposb, uchylaj si za pomoc oglnikw od poruszania istotnych problemw i, co zakrawa na przestpstwo, bagatelizuj jaskraw dysproporcj midzy poziomem ycia ludzi zamonych a biedakw. Znamienne jest te to, e natychmiast po swej elekcji Roncalli pooy kres eksperymentowi socjalnemu francuskich ksiy-robotnikw, ktry sam niegdy, jako nuncjusz w Paryu, popiera bo obawia si teraz, i owi ksia zara si wirusem marksizmu. Rwnie znamienne s fakty, e nie dopuci do poruszenia na zwoanym przez siebie soborze tematu Maestwo czy celibat dla kapanw", e sprzeciwia si emancypacji kobiet i nie chcia sysze o dopuszczeniu ich do posugi kapaskiej, e mimo nader ekumenicznego, braterskiego obcowania z prawosawnymi i protestantami nigdy nie pozostawia najmniejszych wtpliwoci co do tego, e zjednoczenie byoby moliwe tylko poprzez powrt" wszystkich owieczek do rzymskiej owczarni.

Ale chocia ten serdeczny i abstrahujc od urzdu, od czego jednak abstrahowa nie moemy sympatyczny czowiek nie by pod wzgldem podejcia do dogmatw dysydentem czy wrcz kryptokomunist, lecz przeciwnie papieem wiernym obowizujcym interpretacjom, to przecie w oczach wielu hierarchw tak dalece wypada ze swojej papieskiej roli, e niebawem zaczto dopatrywa si w nim zwaszcza w Rzymie ju tylko niefortunnie wybranej osoby", a dziaajcy w Kurii kardyna Ot-taviani stwierdzi wrcz, gdy papie zmar po dugich cierpieniach, i za ycia popad on w wity obd".

Pawe VI (1963-1978)
Z tej wanie przyczyny za pontyfikatu nastpcy Roncallego, Pawa VI, ktry przedtem jako kardyna Montini by arcybiskupem Mediolanu, powrcono pod kadym wzgldem do tradycji, a stao si to jeszcze podczas soboru, przedmiotu tylu absurdalnych nadziei omamionego wiata. Dyskusja na soborze zostaa ograniczona jeszcze bardziej, wiele spraw wyczono z niej w ogle jako bezdyskusyjne i Pawe VI nie speni te proby o kanonizowanie Jana XXIII przez aklamacj, lecz proces kanonizacyjny uzaleni, co jest wystarczajco wymowne, od rwnoczesnej kanonizacji Piusa XII, z ktrego szkoy on, Montini, sam wyszed. Ju w pierwszej encyklice Ecclesiam Suam (1964) ten z jednej strony nieskory do decyzji, bojaliwie nieufny, a z drugiej strony autorytarny i neoabsolutystyczny pontifex rozwia wikszo nadziei, jakie p wiata zdaje si ywi po kadym konklawe, co jest absurdalne, bo aden papie, ktokolwiek nim bdzie, nie uczyni z tej instytucji niczego lepszego. Jego pisma oklne na temat celibatu oraz encyklika Humanae vitae okazay si arcyre-akcyjne. Nadal narzuca redniowieczn moralno w podejciu do ycia seksualnego i nadal zaleca wiar w diaba. Stosujce tortury i dopuszczajce si mordw rzdy latynoskie pomija ten papie zazwyczaj absolutnym milczeniem, chocia nie przepuci bodaj adnej okazji do poskarenia si z namaszczeniem na zo tego wiata, a bywao i tak, e wanie w krajach Ameryki aciskiej wystpowa w kazaniach przeciw niecierpliwoci" uciskanych, yjcych w miertelnym niebezpieczestwie, przeciw rewo-luq'i, przeciw przemocy, bo przecie nie jest ona ewangeliczna ani te chrzecijaska, przewrt za okazuje si zudny. Ten papie udzieli nawet uroczystej audiencji postrachowi Afryki, krwawemu Aminowi. A bliski Pawowi VI kardyna Spellman, ktry sprawdzi si jako zaufany czowiek Pacellego ju podczas drugiej wojny wiatowej, pniej za, w jednym ze szczytowych momentw zimnej wojny wystpi razem z ministrem obrony Straus-sem na rzecz elaznej kurtyny, krzycza teraz, w roli amerykaskiego biskupa polowego w wojnie wietnamskiej, e Amerykanie broni tam sprawy boej, broni sprawiedliwoci i cywiliza-cji. Ale gdy ten kardyna, zadomowiony bardziej chyba na Wall Street ni w swoim Kociele, domaga si cakowitego zwycistwa (Trudno wyobrazi sobie mniej ni zwycistwo"), gdy wygasza podegajce mowy, ktrymi niejednokrotnie wprawia w zaenowanie nawet Waszyngton, co jest wielce wymowne, gdy wic robi to samo, co robi kler w pierwszej i drugiej wojnie wiatowej, gdy bez skrupuw wzywa do rzezi, do zabijania, papie Pawe, tak jak Benedykt XV podczas pierwszej, a Pius XII podczas drugiej wojny wiatowej, apelowa w czasie owej wojny wietnamskiej o pokj, pokj, pokj. Kady papie papieem pokoju! I kady jest rwnie papieem biednych. I sam biedny. Biedny jak mysz kocielna. Albo jak Pius XII. Jak jego nastpca Pawe. Spord a piciuset zarejestrowanych watykaskich samochodw Jego witobliwoci przysugiway tylko trzy, midzy innymi skromny mercedes 600, specjalnie wykonany dla nastpcy biednego Syna Czowieczego, a podarowany mu dziki porednictwu rwnie biednego rycerza Grobu witego, bankiera Absa. Biedacy trzymaj si razem, a jake! W witym Rzymie", w tej citta dei barracati miecie penym slumsw, dzielnic ndzy, mia Pawe Biedujcy bardzo mizerne mieszkanie, tylko dla siebie trzynacie pokojw, a ponadto na zaspokojenie podstawowych potrzeb tylko picioosobow sub pci obojga, nie mwic ju o tysicu innych niedogodnoci. Och, biedny by ten papie! Nietrudno zrozumie, dlaczego od czasu do czasu przypomina ludzkoci, zwaszcza jej katolickiej czci, o Naszej witej biedzie i braku dochodw"... A tak zbiednia! W dniach 25 i 26 kwietnia 1973 roku szef Departamentu Przestpczoci Zorganizowanej i Korupcji bynajmniej nie w Moskwie, ale w amerykaskim Ministerstwie Sprawiedliwoci, Lynch, przyby w asycie funkcjonariuszy policji oraz FBI do papieskiego Sekretariatu Stanu i przedoy orygina pisma, ktrym Watykan" zamwi u nowojorskich mafiosi sfaszowane papiery wartociowe na fikcyjn sum bez maa miliarda dolarw", co byo jednym z najwikszych oszustw wszechczasw" (David A. Yallop). Tak czy inaczej, Pawe VI y jeszcze pi lat w tej biedzie, cieszc si dobrym zdrowiem. By

zahartowany, bo przey wiele trudnych chwil, a oprcz tego by to kunktator oraz intelektualista (w tym stuleciu chyba jedyny na papieskim tronie), czowiek, ktrego wcale dowcipny kardyna Felice zapytany przez jego nastpc, Lucianiego, o stosunek Pawa do masonerii scharakteryzowa tym oto byskotliwym zdaniem: Ojciec wity wyrabia sobie pogld na to jeszcze wwczas, gdy zaskoczya go mier".

Jan Pawe I (26 YIII-28 IX 1978)

Albino Luciani by czowiekiem, ktry czsto wyrabia sobie pogld od razu, i nierzadko nawet suszny, po czym zaraz nastpoway czyny; to z kolei sprawio, e jego pontyfikat trwa nie ptorej dekady, jak w wypadku jego poprzednika, lecz zaledwie miesic. w dawny patriarcha Wenecji, syn robotnika, chrzecijaskiego socjalisty i wroga kleru, by kim cakiem nietypowym, czowiekiem, ktry wczenie wstawa, mao jad, pi wod mineraln, czasem cytowa takich antychrystw, jak Mark Twain czy George Bernard Shaw, lubi prostolinijno, uczciwo, konsekwencj, krtko mwic, by ksiciem Kocioa majcym wiele danych po temu, eby ubiec w popularnoci nawet papiea tak lubianego, jak Jan XXIII jeliby mu pozwolono biec. Ale dla nazbyt wielu okaza si a nazbyt niebezpieczny. Wizerunek papiea rozpowszechniony tu po jego mierci wanie przez te rodowiska w Kurii, ktre byy najbardziej zainteresowane w jego znikniciu, wizerunek wiecznie umiechnitego niedogi, niezdary, prowinq'onalnego apostoa, stanowi bowiem tylko obrzydliw, potwarcz karykatur. To, e Luciani jest niebezpieczny, sygnalizoway ju pozorne bahostki protokolarne, choby fakt, i zabroni gwardzistom klkania na jego widok (Kim jestem, eby oni przede mn padali na kolana?"), natomiast przed Pawem VI zakonnice i ksia klkali, przynajmniej przez pewien czas, nawet rozmawiajc z nim tylko przez telefon. O wiele bardziej niepokojce byy oczywicie grone innowacje technologiczne; na przykad to, e papie chcia uwypukla macierzyski charakter Boga; to, e okaza si rzecznikiem sztucznej regulaq'i urodze, co miao wielkie znaczenie polityczne. Po rozmowie na ten temat z sekretarzem stanu Wlotem papie odprowadzi tego ostatniego do drzwi i powiedzia: Eminencjo, przez trzy kwadranse dyskutowalimy o antykoncepcji. Jeli prawdziwe s dane, jakie otrzymaem, te rne statystyki, to w czasie naszej rozmowy ponad tysic dzieci w wieku poniej piciu lat zmaro z niedoywienia. W cigu nastpnych trzech kwadransw, kiedy to i Eminencja, i ja bdziemy z przyjemnoci oczekiwa nastpnego posiku, umrze z niedoywienia dalszy tysic dzieci. Jutro o tej porze okae si, e zmaro trzy tysice dzieci, ktre teraz jeszcze yj e zmaro z niedoywienia. Nasz Pan nie zawsze troszczy si o to, eby nam niczego nie brakowao." Takie sowa mwi o Albinie Lucianim wicej ni dugie rozprawy. Ale najbardziej niebezpieczny sta si Jan Pawe I przez polityk kadrow, jak zamierza prowadzi jest to zawsze naj-kopotliwszy obszar polityki i zreszt najwaniejszy, bo na nim zazwyczaj ponosi klsk wszelka polityka, szczeglnie ta najlepsza. Ten papie, ktry postrzega Watykan jako targowisko", planowa szybk, energiczn czystk i tam, i gdzie indziej, przy czym na licie osb przewidzianych do odstrzau znalazy si czoowe osobistoci, nawet sekretarz stanu kardyna Jean Yillot (6 sierpnia 1966 roku przyjty do jednej z l masoskich w Zurychu); ponadto majcy cise powizanie z najprawdopodobniej zamordowanymi mafiosi, bankierami Calvim i Sindon, prezes Banku Watykaskiego biskup Paul Marcinkus; ponadto przyjaciel tego ostatniego, arcybiskup Chicago Cody, w najpewniej nie tylko dlatego, e roztrwoni ogromne sumy z funduszy Kocioa na zaspokojenie potrzeb swojej kochanki, ktr przywiz nawet do Rzymu, gdy mia otrzyma kapelusz kardynalski. Wszystkich wymienionych tutaj, i niejedn inn osobisto, papie Jan Pawe I przyprawi o niepokj, czy uda si zachowa wadz, stanowisko, presti (odejcie Marcinkusa byo przewidziane ju na ten dzie, ktry przypada po dniu mierci Lu-cianiego), tak wic w obliczu tej sytuacji, jak i caego splotu dziwactw, sprostowa, sprzecznoci, kamstw, ktrymi Kuria otoczya ten zgon, chciaoby si rzec, i nic nie wydaje si bardziej naturalne ni nienaturalna mier Lucianiego. Jeli nawet nie sposb udowodni morderstwa, nie pozostawiajc adnej wtpliwoci, to przecie duo wicej przemawia za tym, e doszo do niego, ni przeciwko temu, a acuch poszlak przedstawiony przez Davida A. Yallopa ma zaskakujco wiele ogniw i a nadto zrozumiaa staje si wypowied opata Ducaud-Bourgeta, arcykonserwatyw-nego przedstawiciela Kocioa: Zwaywszy na wszystkie te wytwory diaba, ktre panosz si w Watykanie, trudno uwierzy, e ta mier bya mierci naturaln". (aden lekarz Kurii nie wzi jednak na siebie odpowiedzialnoci za uwiarygodnienie

przyczyny mierci wystawionym przez siebie aktem zgonu). Chcc przynajmniej na pewien czas uciszy rozchodzc si byskawicznie po wiecie pogosk o zamordowaniu papiea i odwrci uwag nowym widowiskiem, czym prdzej, ju 16 padziernika, wybrano jego nastpc.

Jan Pawe II (1978-)

Jak sycha, arcybiskup Krakowa Karol Wojtya znalaz si na tronie biskupw Rzymu w efekcie powstania sieci wzajemnych powiza politycznych, sigajcej od kardynaw zachodnioniemieckich i amerykaskich poprzez CIA w analizie dokonanej przez t agenq' wypad najlepiej i poprzez osawione Opus Dei, ktrego przywdcw przyj ju w kilka dni po elekcji, a do Kurii. Bdc czowiekiem arcykonserwatywnym, propaguje, nie bez pewnej domieszki chopskiej jakby przebiegoci oraz sowiaskiego wdziku, wyranie ofensywnie optymizm; jest to niewtpliwie postawa, ktr przeciwstawia si wiadomie raczej sceptycznemu i defensywnemu konserwatyzmowi poprzednika, Pawa VI. A jako papie podrujcy" od kilkunastu lat trafia czciej na pierwsze strony gazet ni szef jakiegokolwiek innego rzdu na wiecie. Ale poza tym wszystko pozostao po staremu: kardyna Cody nie opuci Chicago, kardyna Wlot utrzyma si na stanowisku sekretarza stanu, arcybiskup Marcinkus, mocno uwikany w interesy mafii oraz inne ciemne sprawki, pozosta prezesem Banku Watykaskiego i Jan Pawe II awansowa go nawet w 1981 roku na zastpc przewodniczcego Komisji do Spraw Pastwa Watykaskiego, ktrego to pastwa nie mg pniej przez duszy czas opuci, bo czyhaa na niego woska policja! I pod innymi wzgldami nic si nie zmienio. Przeciwnie: Karol Wojtya okaza si kontynuatorem antykomunistycznej i antyradzieckiej polityki ostatnich Piusw, chocia prowadzi j, dostosowujc si do okolicznoci, ostroniej. Ale wybr na papiea zawdzicza przecie midzy innymi i nie jest to najmniej wana przyczyna swej zdecydowanie antymarksistowskiej postawie i wschodnim dowiadczeniom, przy czym rezolutnie staje po stronie USA, skd pochodzi wikszo dochodw Kurii. Papiesk strategi cakowicie jednoznacznej obudy w sowach demaskuj przede wszystkim dwa spord jego teatrw: Ameryka aciska i Polska. Zwaszcza w Ameryce aciskiej dokada Jan Pawe II wszelkich stara, by z jednej strony zachowa przychylno tych, co s u wadzy, a z drugiej strony utrzyma wpyw na uciskane katolickie masy, i z tym karkoomnym tacem na Unie radzi sobie cakiem zrcznie, co prawda tylko dziki atwowiernoci znacznej czci tamtych ludzi i za pomoc racych kamstw. Tak wic ten namiestnik Chrystusa", jak sam siebie nazywa, twierdzi, e cele jego podry s na wskro duszpasterskie", e zabiegi Kocioa jako eksperta w kwestii czowieczestwa" (Pawe VI), jako obrocy praw czowieka" maj zawsze charakter religijny", nie za spoeczny albo polityczny", bo te Koci bynajmniej nie pragnie miesza si do polityki". W istocie Koci uprawia wycznie polityk, chocia w religijnej otoczce, i wszystko, co si dzieje za spraw Kocioa, ma nastpstwa polityczne; wwczas gdy podrujc po Ameryce Poudniowej, papie stara si za wszelk cen rozadowa napicie sytuacji przedrewolucyjnej po to, eby zapewni rzdzcym zachowanie wadzy i pienidzy; wwczas gdy tam, i wszdzie indziej, dziaa w penej zgodnoci z interesami USA, nie liczc si ze straszn ndz i niezliczonymi trupami. Wprawdzie sam dostrzega na pewnych obszarach tego kontynentu nadziei" w doprawdy przeraajcej mierze niezdrowe warunki ycia, bied, wrcz ndz, ciemnot i analfabetyzm, nieludzkie warunki mieszkaniowe, chroniczne niedoywienie oraz wiele innych, rwnie smutnych przejaww za", ale zawsze tylko oglnikowo, bez przekonania domaga si sprawiedliwoci, sprawiedliwego podziau dbr, przestrzegania praw czowieka. Jest zdecydowanie przeciwny zmniejszaniu liczby urodze", co stanowi nieodzown przesank zmniejszenia masowego ubstwa. Nie godzi si z tym, eby zmiany konieczne do osignicia wikszej [!] sprawiedliwoci nastpoway gwatownie, w sposb rewolucyjny, krwawo" gdy tymczasem papiee nakazywali przecie, poprzez duszpasterstwo wojskowe, przelewanie krwi, wrcz je forsowali, i jakim tonem! Ale papiee zawsze staj po stronie tych, co maj wadz, i bogatych, do ktrych sami si zaliczaj. Gdy tamci chc wojny, to chc jej te papiee. Gdy tamci nie pragn wojny, to czsto i papiee jej nie pragn. Nie paajcie nienawici, nie mylcie o uywaniu siy" krzycza Wojtya szlachetnie, po chrzecijasku do wyzyskiwanych Indios i campesinos. Bogosawieni ci, co wobec Boga si biedni, bo do nich naley Krlestwo Niebieskie" pociesza na stadionie Morumbi w Sao Paulo robotnikw. I nie wstydzi si uy tego biblijnego frazesu w dzielnicy ndzy Vidigal w Rio de

Janeiro. Nic prcz pustych stw! Niech rodziny, ktre cierpi bied, nie upadaj na duchu, niech nie uwaaj walki za swj idea ani bogactwa za peni szczcia; zamiast tego starajcie si, wspomagani przez wszystkich innych, pokona trudny etap niedostatku, a doczekacie si lepszych czasw [...]" na tamtym wiecie! starajcie si pokona trosk nadziej" ktra speni si na wity nigdy! Godujcym ten papie mwi: Biednymi wobec Boga s rwnie tak zwani bogaci". Papie naucza, i Chrystus nie potpia czowieka bogatego, dlatego e jest bogaty, naucza, i Chrystus nie godzi si tylko na egoistyczne korzystanie z dbr materialnych, nie potpia natomiast posiadania ich! Ludzie stanowi jedn rodzin". Jestemy rodzin zoon z dzieci Boga" pouczy papie robotnikw rolnych w Racife i wezwa tych nieszcznikw, by zachowali wszystko, co uprawnione we wspyciu obywateli": umiowanie harmonii, ufno wobec Boga i otwarto na sprawy nadprzyrodzone, cze dla Najwitszej Marii Panny itd., itd.! Ten papie odrzuci twierdzenie, jakoby Jezus by zaangaowany politycznie", a nawet uwikany w walk klasow", zanegowa takie rozumienie Chrystusa jako polityka, rewolucjonisty i wywrotowca" i zamiast tego mwi o cakowitym zbawieniu przez mio, ktra odmienia, przynosi pokj, przebacza i jedna". I w duchu takiej przebaczajcej, jednajcej mioci Jan Pawe II nie ucisn rki nikaraguaskiemu ksidzu i ministrowi Ernesto Cardenalowi, ale niebawem tym serdeczniej ciska donie dyktatorowi Riosowi Monitowi w Gwatemali oraz mordercy arcybiskupa Romero, D'Abuissonowi, w Salwadorze! Waszego godu absolutu zwrci si do modziey nie zaspokoj surogaty ideologii, sprowadzajce nienawi, przemoc, rozpacz. Jedyne rdo radoci stanowi Chrystus, o ile dy si do i kocha Go szczerze [...]". Sam przecie przebywa wrd ludzi jako potrzebujcy pomocy biedak", urodzi si w biedzie [...], by nas wzbogaci swoim ubstwem". I tak samo biedna bya Jego matka. Kiedy nkaj was troski i jestecie u kresu wytrzymaoci, mylcie o tym, e Bg obra sobie ubog matk [...]". Rado pochodzca od Jezusa Chrystusa przewysza wszelkie cierpienie i wszelkie trudy ycia". Oto na czym polega prawdziwe wyzwolenie: gosi chwa Jezusa". Nie pozwlcie, eby przemieniano was w narzdzia!" Tak zwaszcza eby nie robi tego Watykan! Ten papie przeciwstawia si zdecydowanie humanizmowi ateistycznemu". Cigle podkrela, e Koci nie musi szuka azylu w obrbie jakichkolwiek ustrojw politycznych czy w jakiejkolwiek: ideologii", e nie ucieka si do adnego rodzaju przemocy ani do dialektyki walki klasowej, ani te do praktyki bd analizy marksistowskiej". Negacja walki klas jest rwnoznaczna ze zdecydowanym opowiedzeniem si za szlachetn walk o sprawiedliwo spoeczn. Walka klas stworzyaby jedynie sytuacj niesprawiedliw dla tych... ktrzy dotychczas mieli przywileje po swojej stronie". I po ich stronie powinny one oczywicie pozosta. Szczeglnie za po stronie wyszego kleru. Biskupi latynoscy mieszkaj w paacach, kontroluj gazety, popieraj wyzyskujcych lud politykw, a majtek osigany z podlegych im parafii wykorzystuj do tego, eby wyposaa faworyzowanych przez siebie biedakw lub dla innych, bardzo podejrzanych celw politycznych i kocielnych. W okresie mojego pobytu w Ameryce aciskiej duchowni ze wszystkich szczebli hierarchii wypeniali sobie czas organizowaniem zbirek pienidzy; z uzyskanej sumy, np. z dziesjciu tysicy dolarw, zabierali cztery tysice dla siebie, a na cel kwesty wydawano w kocu a dwa tysice dolarw". Wielkie sumy z tych rodkw pieninych, ktre pyn do latynoskich organizacji religijnych, s przekazywane na Pwysep Iberyjski oraz do Woch i do Watykanu. Gdyby ludzie mieli choby jakiekolwiek pojcie o bogactwie biskupw czy organizacji religijnych, to nikt rozsdny nie zasiliby ich ju adnym datkiem". Tak opini sformuowa katolicki duchowny Giuliano Ferrari, ktry w kocu nazwa Koci rzymski najwikszym i naj-ohydniejszym biznesem na wiecie", ktry by zaprzyjaniony z kardynaami Confalonierim, Tisserantem i Be, zna bez maa pidziesiciu innych kardynaw, a w kardynale Samore mia serdecznego wroga i ktrego zwoki po kilku prbach morderstwa" (jak stwierdzi sam Ferrari, zaliczywszy do gangu" rwnie paru wymienionych przeze z nazwiska biskupw) znaleziono w jednym z pustych przedziaw w pocigu pospiesznym Genewa-Pary. Czy pad ofiar watykanizmu"? Podobnie jak, wedug jego sw, inni latynoscy duchowni, Camilo Torres czy Oscar Romero, o ktrym Ferrari na krtko przed swoj mierci napisa: Najnowsza zbrodnia Watykanu to zamordowanie w San Salvador mojego przyjaciela, arcybiskupa Oscara Romero". Determinacji Jana Pawa II, papiea z Polski, w kontynuowaniu antysowietyzmu Piusa XI i Piusa XII chocia w obliczu aktualnego wwczas ukadu si musia zachowywa si powcigliwie

 dowioda ju jego pierwsza pielgrzymka do Polski. Mwiono ju wtedy o wdarciu si do sowieckiego imperium", a kardyna Knig, arcybiskup Wiednia, zdecydowanie przychylny Woj-tyle, przepowiada trzsienie ziemi a po Ural" i spodziewa si tego, na co papiestwo liczy od tylu stuleci, mianowicie wielkiego napywu Sowian do Kocioa". Bez wojny nie jest to realne ani dzisiaj, ani jutro. A papie wyjani na niezliczone sposoby, jak naprawd pojmowa sw rzekomo duszpastersk" wizyt. Nie gdzie indziej, ale wanie na placu Zwycistwa w Warszawie, przed Grobem Nieznanego onierza, woa: W ilu miejscach naszej ojczyzny traci ycie ten onierz! W ilu miejscach Europy i wiata zawiadczy sw mierci, e bez niepodlegej Polski na europejskiej mapie nie bdzie Europy sprawiedliwej!" Wymownie te zakoczy t homili: I oto woam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem papie Jan Pawe II, woam z gbi tego stulecia, woam w przededniu Zielonych witek: Zelij swego ducha! Zelij swego ducha! I odnw oblicze Ziemi! Tej Ziemi! Amen". Woa z gbi tego stulecia wieku pierwszej i drugiej wojny wiatowej, faszyzmu i pniejszej walki ze Zwizkiem Radzieckim, bo pod wzgldem politycznym takie wanie byo i jest to stulecie w Europie. Nastpnego dnia wspomnia o chrystianizacji Wschodu, nie tylko Polakw, ale i Chorwatw, Sowecw, Bugarw, Morawian, Sowakw, Obotrytw, Wieletw, Serbw uyckich. Czy nie chce tego Chrystus, czy nie dzieje si to za spraw Ducha witego zapyta e ten polski, sowiaski papie wanie teraz uwiadamia duchow jedno chrzecijaskiej Europy?" I odpowiedzia okrzykiem zakrawajcym na dewiz krzyowcw: Tak, Chrystus chce tego". Ten ojciec wity, ktry nieprzypadkowo nakaza Radiu Watykaskiemu reorientacj na Europ Wschodni, zada wolnoci Kocioa w Polsce i na caym dzisiejszym wiecie". Wspomnia o najedzie Tatarw w roku 1241, ktremu stawi czoo Henryk II Pobony. (W istocie ponis on straszliw klsk i sam pad 9 kwietnia w bitwie pod Legnic). Papie wysun postulat: Europa, ktr tragicznie podzielia [!] straszna wojna wiatowa stoczona pod koniec pierwszej poowy tego stulecia, ta Europa, ktra mimo e jest obecnie trwale rozdarta pod wzgldem ideologicznym i polityczno-gospodarczym, co wynika z rnicy ustrojw, nie przestajc dy do fundamentalnej dla niej jednoci, musi zwrci si ku chrzecijastwu". Albo: By chrzecijaninem to znaczy: czuwa. Jak onierz na posterunku [...]". Nie by to naturalnie przypadek, e Wojtya jako papie wanie w Polsce zaapelowa o ponowne zjednoczenie Europy w chrzecijastwie"; e owiadczy: My, Polacy, wybralimy drog na Zachd tysic lat temu"! Pjcie t drog oznacza jednak znowu tak jak za Piusa XI i Piusa XII przeciwstawienie si Wschodowi, prawdopodobnie coraz ostrzejsze. Nastpstwem orientacji zachodniej jest kroczenie u boku Ameryki Stanw Zjednoczonych, dla ktrych dwie wiatowe potgi to stanowczo za duo i ktrym chyba nie wystarcza dwch wojen wiatowych.

Michae Schmaus jeden z wielu

Rok 1933 a katolicyzm niemiecki! Znowu zblia si wierto dentysty i znowu pacjent drgnie, strasznie krzyczc". Tak, dosy kiczowato, zaczyna si jeden z rozdziaw ksiki, w ktrej dentysta" Carl Amery wini za kapitulag Kocioa katolickiego w roku 1933 nie papiea i nie biskupw, lecz wiernych. Bo przecie, jak twierdzi, najpierw stana po strome Hitlera wikszo wiernych, a dopiero potem episkopat i Watykan. W rzeczywistoci jednak kolejno bya odwrotna; zmian postawy zainicjowaa Kuria, za jej przykadem za poszli niemieccy biskupi i caa reszta. Jak bowiem pisaa katolicka Allgemeine Rundschau", biskupi nie mog walczy, gdy Rzym opowiada si za pokojem". A Karl Bachem, historiograf Partii Centrum, uwaa opr po uznaniu rzdu przez Koci za wrcz niemoliwy do pogodzenia z moralnoci. Pozostaje tylko pjcie za przykadem biskupw [...]". Roma locuta, causa finita dla niemieckich purpuratw. Jeszcze w 1932 roku bez wyjtku wrogo nastawieni do nazizmu, teraz bez wyjtku przeszli na jego stron. Biskupi

bawarscy dopatrzyli si 6 maja 1933 roku w programie rzdu Hitlera odnowy duchowej, obyczajowej i gospodarczej" i przestrzegali: Teraz nikt nie powinien przez zniechcenie albo gorycz sta z boku i wyrzeka; nikt kto szczerze pragnie si wczy, nie powinien przez jednostronno i brak wielkodusznoci zosta odstawiony na boczny tor". Nikt nie moe si uchyla od udziau w wielkim dziele budowania [...]". Ju w czerwcu cay niemiecki episkopat przypisa Hitlerowi i jego pastwu realizacj wadzy boej i partycypowanie w wieczystym boskim autorytecie..." W gruncie rzeczy nie zaskakuje to a tak bardzo. Zwrcenie si Hitlera przeciwko Wschodowi byo podane. Zniesienie przeze wolnoci prasy, sowa i zgromadze stanowio powtrzenie odwiecznego obyczaju papiey. Koci nie zaprotestowa te nigdy przeciw wizieniu i mordowaniu komunistw, socjalistw i liberalnych antagonistw Hitlera; pniejsze pretensje dotyczyy prawie wycznie naruszenia interesw czysto katolickich. A e nie przejmowano si zbytnio losem ydw, to jest zrozumiae samo przez si, zwaywszy na bez maa dwa tysice lat chrzecijaskiego antysemityzmu. Po pierwszych zapewnieniach biskupw o wiernoci i chci kolaboracji, powtarzanych przez oba Kocioy jeszcze w pniejszym okresie drugiej wojny wiatowej, nastpiy niebawem deklaracje tzw. teologii naukowej, dostosowywanie si do ducha epoki jest przecie od dawna jedn z jej wielkich namitnoci. Ju w 1933 roku wydawnictwo Aschendorff w Munster zainicjowao seri ksiek o nazwie Rzesza i Koci", po czym w kadej z tych broszur stwierdzao: Rzesza i Koci to seria publikacji majca suy budowaniu Trzeciej Rzeszy poczonym wysikiem pastwa narodowosocjalistycznego oraz katolickiego chrzecijastwa. Przywieca jej przekonanie, i nie ma zasadniczej sprzecznoci midzy dokonujcym si w naszych czasach naturalnym odrodzeniem narodu a nadprzyrodzonym yciem Kocioa. Dzieje si natomiast tak, e przywrcenie adu politycznego zdaje si domaga dopenienia, ktre miaoby swe rdo w religii. Uwiadomienie tego i pogbienie takiej wiadomoci to chyba najwaniejsze obecnie zadanie duchowe niemieckiego katolicyzmu i jego najlepszy wkad do sukcesu wielkiego dziea niemieckiej odnowy, do ktrego Fuhrer wezwa wszystkich Niemcw. Owemu zadaniu powinna posuy ta seria, ktra bdzie si ukazywa bez cisych ram czasowych. Seria na wskro niemiecka i na wskro katolicka". Niemale z dnia na dzie usprawiedliwili tu najwybitniejsi teologowie kompromis midzy pastwem a Kocioem. Braniewski teolog Joseph Lortz, czonek partii od l maja 1933 roku, autor wydanej po raz pierwszy w roku 1932 (a w roku 1965 opublikowanej po raz dwudziesty trzeci) ksiki Geschichte der Kirche in ideengeschichtlicher Betrachtung (Historia Kocioa w wietle dziejw ideologii), nie cofa si przed zadan tyrad, ktra mogaby usprawiedliwi katolick wolt. Skary si na to, e w Kociele panuje wrcz tragiczna niewiedza o potnych pozytywnych siach, ideach, planach narodowego socjalizmu, ktre s powszechnie dostpne w swej autentycznej postaci ju od roku 1925, dziki ksice Hitlera Mein Kampf". Teolog Lortz przypisuje katolikowi Adolfowi Hitlerowi" i jego ksice zadziwiajc pewno wykadu i przewaajc nad wszystkim innym logik wewntrzn, co wicej, okrelaj jako doprawdy wielk". Ze wzruszeniem dzikuje Wodzowi" za ocalenie Niemiec i Europy od chaosu bolszewizmu", obwieszcza, i dopatrzy si pokrewnych podstaw narodowego socjalizmu i katolicyzmu, i wyraa pogld, e tylko katolicyzm moe w wielu istotnych dziedzinach zrealizowa zaoenia narodowego socjalizmu, oraz swoj cakowit aprobat tego kierunku, po czym koczy proroczo: [...] albo ten ruch doprowadzi nas do ocalenia, albo znajdziemy si w chaosie". Cieszcy si wwczas wiatow saw teolog z Tybingi Karl Adam rwnie nie omieszka przypodoba si nowej wadzy. Na aniach Theologische Ouartalsschrift" publikuje artyku Deutsches Volkstum und katholisches Christentum (Przynaleno do narodu niemieckiego a wyznawanie katolickiego chrzecijastwa) przemilcza go bibliografia zamieszczona w wydanym w 1952 roku zbiorze prac dedykowanych autorowi! artyku, w ktrym nie dopatruje si sprzecznoci midzy narodowym socjalizmem a Kocioem. Przeciwnie: s nierozczne jak natura i aska. Sam Hitler przyby, pocztkowo co prawda nie rozpoznany, z Poudnia, z katolickiego Poudnia". Ale nadesza

chwila, w ktrej go zobaczylimy i rozpoznalimy" zapewnia Adam, wychwalajc dalej tego historycznego superbandyt niemale jak Mesjasza. I oto stoi przed nami jako ten, ktrego wezway gosy naszych poetw i mdrcw, jako wyzwoliciel niemieckiego geniuszu, ktry zdj nam przepaski z oczu i pozwoli za wszelkimi zasonami politycznymi, gospodarczymi, spoecznymi, wyznaniowymi zobaczy znowu to, co istotne, i pokocha to: nasz wsplnot krwi, nasz niemieck tosamo, czowieka, jakim jest homo Germanus". I jeszcze podczas drugiej wojny wiatowej, u szczytu sawy Hitlera, woa Adam: Oto stoi przed nami ta nowa Rzesza, pena arliwej woli ycia i pasji, obdarzona potn si, twrcza, podna. My, katolicy, widzimy siebie jako elementy tej Rzeszy i dopatrujemy si swojego najwaniejszego zadania na tej ziemi w subie tej Rzeszy [...]. Krew niemiecka jest i pozostanie w swej istocie podstaw rwnie naszej chrzecijaskiej rzeczywistoci [...]. Z nakazu sumienia suymy wszystkimi siami tej nowej Rzeszy i bdziemy suyli, cokolwiek si wydarzy [...]". I co si wydarzyo? Nadszed rok 1951 i Karl Adam otrzyma Wielki Federalny Krzy Zasugi, przyznany przez prezydenta Republiki Federalnej Niemiec Heussa, ktry ze swej strony ju w 1932 roku w ksice Hitlers Weg (Droga Hitlera), na przekr rnym gosom krytycznym, pochwali skuteczno", nieulega-nie w obliczu przeciwnoci", szlachetno", zdumiewajce osignicia" Fiihrera, w sumie ca t wspania przemian", i sam te rozpozna pokrewne elementy strukturalne" programu hitlerowcw i katolickiej nauki spoecznej, podobnie jak Lortz, Adam i wielu innych teologw; w tym gronie byo rwnie mnstwo teologw protestanckich, ktrzy w swoim zachwycie przeprowadzali nawet paralele midzy gminami witego Pawa z I wieku a oddziaami brunatnej armii Hitlera" i z zapaem mwili o SA Jezusa Chrystusa" (Th. Daechsler). Wszyscy ci teologowie dostarczali, oczywicie postfactum, naukowego" uzasadnienia wielce szokujcego wspudziau kleru w poczynaniach jego dotychczasowego przeciwnika. W takim ujciu i czowiek majcy sta si teraz jedyn postaci centraln eseju, okazuje si kim do zastpienia, tylko jednym z wielu tych, ktrzy nagle uznali siebie za powoanych do objawienia wiatu, i cele Hitlera s w znacznej mierze i od dawna zbiene z celami Kociow chrzecijaskich. Michael Schmaus, urodziny w 1897 roku w Grnej Bawarii, by profesorem dogmatyki w Pradze, Miinster, i od zakoczenia wojny w Monachium; w Miinster i Monachium okaza si poprzednikiem jezuickiego dogmatyka Karla Rahnera. Schmaus napisa, czsto wznawiane, czterotomowe dzieo Katholi-sche Dogmatik (Dogmatyka katolicka), rwnie czsto wznawiane dzieo Vom Wesen des Christemtums (O istocie chrzecijastwa), a ponadto Meditationen tiber Christus (Medytacje o Chrystusie), Von den letzten Dingen (O rzeczach ostatecznych) oraz szereg innych prac, midzy innymi wydan w serii Rzesza i Koci" zaledwie pidziesiciostronicow rozpraw o konfrontacji katolicyzmu chrzecijaskiego ze wiatopogldem narodowosocja-listycznym (Begegnungen zwischen katholischem Christentum und nationabozialistischer Weltanschauung), w ktrej medytuje mniej o sprawach ostatecznych ni o sprawach podwczas pierwszych. Wznowiona ju w listopadzie 1933 roku, ksika ta miaa trafi przede wszystkim do katolikw rozumiejcych epok, zgodnie z dewiz: Vox temporis vox Dei (Gos czasu to gos Boga). Gos czasu by tym, co skonio samego autora do publikacji jego traktatu, nie mia bowiem wtpliwoci, e powinien zarwno bez zastrzee podporzdkowa si nowemu pastwu, jak i doceni podstawy duchowe wiatopogldu narodowosocjalistycznego" oraz przekaza istotne wskazania w chwili, w ktrej s one niezbdne". Gos Boga rozbrzmia natomiast u Schmausa z ust uczestnikw konferencji biskupw w Fuldzie 28 marca 1933 roku Schmaus przytoczy dosownie tre zezwolenia biskupw na jego wstpienie do partii hitlerowskiej. Dla kadego katolika jest to z gry oczywiste, e episkopat nie cofnby wczeniejszego zakazu, gdyby ywi przekonanie, e myl katolicka i narodowo-socjalistyczna przecz sobie". Do gosu Boga i gosu czasu doszy Gosy Czasu" Stimmen der Zeit", jezuicki miesicznik, ktry w tym samym roku, roku jubileuszu naszego zbawienia" (to odnosio si zreszt do Jezusa Chrystusa, a nie do Hitlera), uczci potg symboli" sama osoba Hitlera staa si symbolem wiary narodu niemieckiego w jego przysz egzystencj" i nie wspomnia o wrogoci midzy swastyk a krzyem chrzecijaskim. Przeciwnie: znak natury znajduje dopiero spenienie i doskonao w znaku aski". Schmaus nie ryzykowa wic, kiedy miao zapuci si w odleg histori. Kto bowiem chce poj to, co si dokonuje u nas z ywioow si gwatownej burzy, ten musi poszuka rde, z

ktrych ona powstaa". Poza sfer rozwaa pozostao oczywicie bogobojne redniowiecze, kosmos uporzdkowany". Katastrofa zacza si dopiero w czasach nowoytnych z ich swobod, autonomi, duchem wolnoci", wanie teraz zaczynajcym przeladowa Europ. Wolno bya t potg, ktra zdominowaa okres od XVI do pocztku XX wieku". Zadziwiajca to wizja historii, jeli zwaymy, e prawie przez cay ten okres spora cz chopw w Europie podlegaa pasz-czynie! e jeszcze w XVI wieku przedstawiciele szlachty niemieckiej grywali w karty o ycie swoich parobkw albo wymieniali ich na psy! e jeszcze na pocztku XIX wieku biskupi sankcjonowali handel niewolnikami! e niewolnictwo w krajach chrzecijaskich dotrwao a do pocztkw XX wieku: w prawosawnej Rosji do 1861 roku; w protestanckiej Ameryce Pomocnej do roku 1865; w katolickiej Brazylii do 1888 roku. Wolno nie bya zreszt jedynym nieszczciem, jakie nkao ludzi w czasach nowoytnych. Do tego dosza idea rwnoci. Co gorsza, obie zaczto w 1789 roku wciela w ycie. Wedug praw czowieka proklamowanych przez rewolucj francusk wszyscy ludzie rodz si wolni i rwni i pozostaj wolnymi i rwnymi". W tym zdaniu Schmausa nie rozpoznajemy obrzydzenia, z jakim je sformuowa. Jak pisze dalej: Nic nie jest mniej katolickie ni skrajnie demokratyczne podejcie do bytu". Albo: Odtd nie byo ju zaczonych przez wspln egzystencj czonkw spoecznoci, lecz byy tylko rwne, rwnouprawnione, samodzielne jednostki, ktre na mocy swobodnie podjtej decyzji wizay si, poprzez zawart midzy sob umow, w jedno, ktre istniay podobnie jak pojedyncze kamienie w caym ich stosie, nie za jak czci jednego organizmu [...]. Pozostaje wraenie, i ma si wci przed sob mas kamieni". Owa zdobycz XIX wieku wydaa mu si co prawda niebagateln wolno to doprawdy dobro wielkiej wagi. Ale, ma si rozumie, tylko w rzeczywistoci boskiej". I tak samo jest w wypadku innych przejaww postpu, na przykad swobody nauczania i mylenia, stanowicych zapewne wielkie", ale i tragiczne osignicia". Uwolnienie si od wizi religijnych" prowadzi bowiem do cakowitego zaniku zwizku mylenia i woli z konkretnymi rzeczywistociami, ustrojami, wartociami"; owa tak niszczca epoka zapocztkowana przez Kanta" wprowadzia przecie nie tylko ide wolnoci", ale rwnie ide rwnoci, tego, co u kadego czowieka realizuje si jednakowo jako humani-tas". Co wicej, od rozumu oczekiwano wrcz, e skieruje ycie, nie regulowane ju przez normy ponadludzkie, na tory egzystencji spokojnej, wolnej od przesadnych reakcji". Ale to straszne! A prcz wolnoci" i rwnoci" byy jeszcze nauka, obfito odkry", scjentystyczne rnice pogldw" itd. Wszystko to co prawda zgodne z natur", ale w XIX wieku spotkao ludzi zupene rozdarcie duchowe". Coraz blisza stawaa si katastrofa, ktra przypada na czas przed pierwsz wojn wiatow i po niej. Ludzi XIX i pocztku XX wieku, ktrym si wydawao, e osignli najwysze szczyty, ogarna beznadziejna, miertelna samotno. Zostali wyrwani z sytuacji ywotnego powizania z rzeczywistoci bosk, ze wsplnot, wyrwani z gleby, na ktrej trwali. Paraliujco [...]" dziwaczna to wizja [...] podziaao na przedwojenne pokolenie to, co okrelamy jako oderwanie od korzeni". Ten teolog gani bezlitonie ow unicestwiajc sytuacj przedwojenn" oraz czas po rzezi, duchowo, jaka panowaa przed wojn i jaka po wojnie okazaa si bezuyteczna i destrukcyjna", duchowo, ktra zdobya si na wyraanie istoty i wartoci czowieka wzorem chemicznym. Czytalimy kiedy w gazetach o tym, e rosyjscy [!] chemicy szacuj warto czowieka na kilka marek". Ale w czasie wojny, kiedy to pniejszy zwolennik Hitlera, biskup polowy Faulhaber, nie tylko przyrwna poparcie dla cesarza Wilhelma II do naladowania Jezusa", lecz rwnie okreli wojenne armaty" jako wyraz aski apelujcej do czowieka", w czasie wojny ten czowiek, ktrego warto jak twierdzi Schmaus rosyjscy chemicy oszacowali na zaledwie kilka marek", zacz nagle by wart sto tysicy marek, przy czym przemys zbrojeniowy inkasowa zysk dochodzcy do szedziesiciu tysicy marek od jednej bohaterskiej mierci"... Jaki to wzrost wartoci! Ale o tej wojnie, ktra pozbawia ycia dwanacie milionw onierzy, pozostawia rany albo kalectwo dwudziestu milionom i spowodowaa godow mier siedmiu milionw ludzi, nie mwic o szkodach materialnych ocenianych na tysic szeset osiemdziesit miliardw marek, nie wspomina Schmaus ani jednym sowem, i to w roku, w ktrym Watykan wyrazi zgod na ewentualne wprowadzenie powszechnego obowizku suy wojskowej w Niemczech hitlerowskich, co zostao zapisane w wychwalanym przez szambelana papieskiego i

zastpc Fiihrera von Papena protokole dodatkowym, doczonym do konkordatu z Rzesz Niemieck. Jako straszliwa jawi si tylko sytuacja przedwojenna", a potem czas po dyktacie z okolic Parya". W tym wanie okresie Schmaus dostrzega bowiem tak tragiczne osignicie", jak swoboda nauczania i uczenia si", dopatruje si w rozumie nie inaczej ni Karl Adam autokraty". A przecie jedynowadztwo to przywilej chrzecijastwa lub tak bardzo pokrewnej mu brunatnej zarazy kombatantki w walce z racjonalizmem, liberalizmem, indywidualizmem. Ot dopatruje si w ruchu narodo-wosocjalistycznym najostrzejszego i najskuteczniejszego protestu przeciw duchowoci XIX i XX wieku. Ruch ten zastpuje me-chanistyczny obraz wiata wiatopogldem organicznym, postaw liberaln i indywidualistyczn zwizkiem z tym, co jest dane, z ziemi, ze wsplnot. Pojcia organizmu, adu, wsplnoty to fundamenty wiatopogldu narodowosocjalistycznego [...]. Prawdziwy narodowy socjalizm wystpuje jako radykalne przeciwiestwo liberalizmu oraz indywidualizmu. [...] Oba te wiatopogldy s bowiem tak przeciwstawne, jak natura i nadnaturalno" gdy tymczasem, wedug jezuickich Stimmen der Zeit", swastyka i krzy uzupeniay si przecie jako znak natury" i znak aski"! A rang prekursorw owej tak wielkiej naturalnoci", rozmachu", tempa" tej narodowej rewolucji" nadaje Schmaus nie tylko nijakiemu albo i niepojtemu katolickiemu felietonicie nazwiskiem Julius Langbehn, ale rwnie najwikszym antychrystom w dziejach ludzkoci: Friedrichowi Hlderlinowi oraz Frie-drichowi Nietzschemu! I przy tym w autor, ktry zdecydowanie odcina si od rzekomego liberalizmu czasw dawniejszych, grznie coraz bardziej w takich pojciach, jak natura, gleba, nastpstwo rodowe, wsplne pnie, rasa, krtko mwic, w caym hitlerowskim bekocie o krwi i ziemi oraz o wyszoci" ducha niemieckiego. Ludzie tego samego pochodzenia narodowego, ktrzy czuj si zwizani ze sob, nie ulegaj bezpodstawnemu urojeniu. W naszej krwi kr, jak to kiedy wspaniale przedstawi Peter Lippert, w drobnych, a przecie niewymownie potnych kroplach owi utajeni posacy, ktrzy aktywizuj wszystkie nasze siy, elementy, narzdy, a wic nadaj te rozmach yciu duchowemu. Dlatego wanie ludzie jednej krwi maj podobne reakcje umysu i wraliwoci. Bo jak wyraa to Lippert na podou ycia emocjonalnego wznoszony jest gmach ycia duchowego i ono rwnie zostao unurzane we krwi, podobnie jak religia [...]. Przedstawiciel ktregokolwiek z narodw romaskich inaczej wyobraa sobie Boga ni Germanin. W tym dopatruje si narodowy socjalizm swojego najwaniejszego celu wychowawczego: w takim wychowaniu kadego Niemca, by by prawdziwym Niemcem". Po pouczeniu, e nie istnieje czowiek sam przez si", ale kady jest Francuzem, Japoczykiem albo Niemcem", albo jeszcze kim; po wyjanieniu definicji Niemiec jest w peni czowiekiem, gdy jest w peni Niemcem" nastpuje, jako niemale nieuchronna konsekwencja, przedstawienie stanu, w ktrym jest si czstk narodowej caoci", wsplnoty narodowej", wizja tego wanie narodu i jego a jake! szczeglnej misji dziejowej. Poniewa za wszelk histori kryje si wola Boga, moemy z historii bez obawy o pomyk wyczyta, i Bg wyznaczy narodowi niemieckiemu jedno z najwikszych zada [...j. Jeli historia wiata nie miaaby straci sensu, jeliby nie miaa si dokonywa bez udziau woli boej, to narodowi niemieckiemu naleaoby przyzna inn rang ni murzyskiej Republice Liberii". Ale e dogmatyk Schmaus zna nie tylko wol bo, lecz rwnie wol ziemskiego realizatora tamtej, ktrego Mein Kampf oczywicie przeczyta, to i nie omieszka poprze energicznego dziaania rnych krgw na rzecz zainteresowania Niemcw w Rzeszy ich rodakami za granic". Na sze lat przed agresj Hitlera na Czechosowacj przypomnia, e przez dyktat z okolic Parya wielkie skupiska Niemcw zostay odseparowane od Rzeszy"; e w Czechosowacji yje mniejszo niemiecka liczca ponad trzy miliony ludzi"; e te trzy miliony to co prawda obywatele czechosowaccy, ale jednak czonkowie narodu niemieckiego, i to bardzo wiadomi swojej niemieckoci"; i wreszcie, e istotnym celem ruchu narodowosocjalistycznego jest unarodowienie Niemcw". Ten teolog zaserwowa te kamstwo o narodzie bez przestrzeni, podkreliwszy, e ostatni cel zaoony przez narodowych socjalistw polega na tym, by nard niemiecki uzyska znowu swobodn przestrze yciow dla zwikszenia swojej liczebnoci i dla rozwoju i by wszyscy jego czonkowie

mogli otrzyma niezbdn im cz przestrzeni, ziemi, i odpowiednio partycypowa w szansach rozwoju. Tymczasem musimy, na ile to moliwe, urzdzi si na przestrzeni, jak dysponujemy [...]". Na Niemcy spada nazistowska burza i w protecie przeciw duchowoci XIX i XX wieku oraz w bagnie ideologii krwi i ziemi" wyrosy jej najcenniejsze owoce, a Schmaus pyta teraz o stosunek katolicyzmu do tego wszystkiego. Odnajdujemy, zreszt ju duo wczeniej, wiele podobiestw. Bo przecie i biskup sufragan Burger woa w 1933 roku: Cele rzdu Rzeszy s od dawna rwnie celami naszego katolickiego Kocioa". Profesor Schmaus otwiera swj wykaz cech pokrewnych powoaniem si na Syllabus Piusa IX, tego ojca witego, ktry w XIX wieku sformuowa ponadto dogmat o nieomylnoci papiea; ktrego wwczas jednak, co moemy przeczyta midzy innymi w nowej biografii Piusa napisanej przez katolickiego teologa Augusta B. Haslera, dyplomaci katoliccy, historycy Kocioa oraz hierarchowie cakiem serio uznali za chorego umysowo, a prcz tego za nieuczonego", gupca" (to stwierdzi biskup Maret, podobnie wyrazi si kardyna Lavigerie). A wic ten osawiony Syllabus, symbol religijnego barbarzystwa bo potpia on wszystko, co wtedy i dzi uchodzio i uchodzi za mniej lub bardziej oczywiste: panteizm, naturalizm, socjalizm, liberalizm, racjonalizm, indywidualizm, indyferentyzm, towarzystwa biblijne i tak dalej, i tak dalej ot ten Syllabus przedstawia Schmaus w 1933 roku, bdc pewnym jego znacznej zbienoci z nazistowskim credo, jako tekst nadal autorytatywny dla katolikw i z dum t jego miarodajno podkrela. Wwczas stwierdza Schmaus, wspominajc wiek XIX i chyba nie zdajc sobie wcale sprawy z ironicznej wymowy swoich sw dopatrywano si w tym dokumencie czarnej reakcji, wrogoci wobec postpu i kultury. Ale dla postawy duchowej katolikw pozosta on miarodajny. O tym kady moe si przekona [...]". Tak, susznie! Schmaus odrzuca konsekwentnie wszelk myl liberaln. W epoce liberalistycznej" panowa co prawda wielki respekt dla czcej wszystkie jednostki humanitas". Ale to jest tym mniej istotne, e owa humanitas gwarantuje wszystkim ludziom rwno". A wolno"! Ot to, taki liberalizm, ktry kademu z osobna dawa prawo do ycia wedug wasnego uznania [!], nieuchronnie prowadzi do socjalizmu goszcego walk klas bd do marksizmu [...]. Sta si on walk wszystkich ze wszystkimi". Fakt, e Schmaus potpia wszelki socjalizm (nie zwizany z tym, co wyznawali hitlerowcy) nie wymaga komentarza byo to kiedy rwnie powszechne wrd teologw, jak dzisiaj, gdy socjalizm" zatriumfowa w wielu czciach wiata, powszechne jest ich eglowanie z socjalistycznym wiatrem. Ale midzy rokiem 1933 a 1945 pywao si w brunatnym wirze. Schmaus cieszy si, e prawdziwy narodowy socjalizm, bdcy skrajnym przeciwiestwem liberalizmu oraz indywidualizmu" nada ideom antyliberalnym gbi, ktrej si nie domylalimy, i rozpowszechni je w caym narodzie"; tak, by to niewtpliwie jeden z celw papieskiego paktu nie tylko z Hitlerem, ale i z pozostaymi faszystami: z Mussolinim, ktrego grabiecza inwazja na Abisyni bya z zachwytem chwalona przez kler; z generaem Franco, ktrego wojn domow Koci popiera w sposb fanatyczny; z Paveliciem, w ktrego Niezalenej Chorwacji" to wci fakt mao znany tamtejsi katolicy, ksia i zakonnicy wymordowali siedemset pidziesit tysicy prawosawnych Serbw, topic, cinajc, krzyujc ywcem, grzebic ywcem, wiar-tujc i palc. Wszystko to jest cile powizane. Midzy wiar katolick a myleniem liberalistycznym nie ma rwnowagi ideowej. Przystaj one do siebie rwnie mao pod wzgldem duchowym, jak mao przystaj do siebie ogie i woda. Antagonizm midzy nimi jest nieuchronny i nieodwoalny". Natomiast w peni uprawnione byo zwizanie si z hitlerowcami, poniewa: Zdecydowana negacja liberalizmu, ktry przypisywa ludziom moc twrcz przysugujc tylko prawdziwemu Stwrcy, wiadczy o podobnym ukierunkowaniu katolicyzmu i narodowego socjalizmu". Jako pokrewne jawi si one rwnie przez swj stosunek do racjonalizmu s bowiem nade wszystko irracjonalne. Hitleryzm nie jest wykoncypowanym systemem, wymylonym wiatopogldem, lecz ruchem wynikym z podstaw bytu, z pierwotnych instynktw. Przeciwstawno wobec racjonalizmu jest tu ewidentna". I podczas gdy katolik nie moe si dopatrzy zwizku midzy duchowoci narodowosocjalistyczn" a witalizmem Nietz-schego, Francuza Bergsona i yda Theodora Lessinga, to dopatrzy si bez trudu zwizku midzy katolicyzmem a narodowosocjalistyczn witalnoci". Widzi on bowiem, jak cay czowiek odzyskuje w tej witalnoci swoje prawa, a nie tylko jedna jego cecha rozum. A poza tym sama wiara nie jest niczym innym jak yciem wynikajcym z ukrytych

rde i rwnie jest daleka od zwyczajowego racjonalizmu". Schmaus odcina si te od indywidualistycznej interpretacji Kocioa. Powierzchown postaw jest traktowanie go jako instytucji zbawczej", w ktrej kady dla siebie miaby szuka zbawienia. Koci nie jest niczyj prywatn domen, lecz ciaem, w ktrym wszystkie czci s ze sob zwizane. Jawi si prawie e jako swoiste wcielenie w ycie cytowanego tu chtnie hitlerowskiego hasa: Poytek ogu jest waniejszy ni poytek jednostki", to haso za okazuje si z kolei przeformuowaniem nakazu mioci bliniego, tej najistotniejszej cnoty" chrzecijan. I tu, i tam centralne miejsce zajmuje wsplnota istniejca w sposb naturalny. Narodowy socjalizm czyni ide narodu wyrosego z krwi i ziemi, z okrelonego losu i okrelonego zadania punktem cikoci swojego wiatopogldu". Katolicko oznacza zwizek z tym, co dane, co obiektywne, szacunek dla tego, co wyniko, co powstao". Katolik, od ktrego ten teolog wymaga umiejtnoci rozrnienia kwestii istotnych i nieistotnych, aktualnej formy i wiecznej treci", powinien wic afirmowa hitleryzm z podwjnego nakazu sumienia jako katolik i jako Niemiec. Poniewa Koci jest sam wsplnot, to uznaje i afirmuje inne wsplnoty naturalne. We wszystkim, co naturalne, przejawia si bowiem to, co nadprzyrodzone. Katolik jest z gry zorientowany na anrmowanie wsplnoty. Dlatego te w jego akceptacji wsplnoty narodowej nie ma objaww sceptycyzmu czy zwlekania. Wypowiada on swoje tak nie tylko jako Niemiec, jako czowiek wyrosy z tej samej krwi i ziemi, dowiadczajcy tego samego losu i wykonujcy to samo zadanie co tysice, miliony innych ludzi, ale rwnie jako kto zobowizany do tego przez sw wiar. Widzi w caoci narodu wyrosej z krwi i ziemi, majcej wsplny los i jedno zadanie, dzieo boej Opatrznoci. Bg uprzd i powiza nici w splot, ktry nazywamy narodem. Mio czowieka wierzcego do wasnego narodu zostaje przez to wyniesiona ponad wszelkie wahania osobistych skonnoci i przekona.Tkwi swymi korzeniami w kipicej krwi i urodzajnej ziemi, dwch dzieach Boga, ma wic zakotwiczenie w nienaruszalnym pierwotnym boskim fundamencie. Jedn z konsekwencji mioci do wasnego narodu jest suszna troska o utrzymanie czystoci krwi, tej podstawy struktury duchowej naszego narodu". Faktem oczywistym jest to, e nie tylko Schmaus ugrzz w bagnie krwi i ziemi. Owa tendencja rozpanoszya si tak, i w pewnym raporcie gestapo zostao zawarte szyderstwo, e w systemowej epoce republiki weimarskiej Koci uwypukla takie wartoci, jak: wolno, rwno, braterstwo, a teraz mwi si o wizi narodowej, o potrzebie przywdztwa, o krwi i ziemi". Schmaus afirmuje z pasj, jak wszyscy jego koledzy, ale nie kady w czasach najdawniejszych, pastwo. Idc ladami Tomasza z Akwinu, zwanego doctor Ecclesiae kat acochen, w ktrego yach pyna przecie take niemiecka krew", wychwala pastwo nazwane przez Nietzschego najbezwzgldniejszym z bezwzgldnych potworw" : jako najdoskonalsz spoeczno na tej ziemi". I nie chodzi tu oczywicie tylko o abstrakcyjne pojcie. Wol pastwa ucielenia jego wdz". Obowizujcej bezwzgldnie zasadzie przywdztwa w obrbie partii narodowosocjalistycznej" odpowiada jednak ogromny autorytet papiea". Tak, akcentowanie przez hitlerowcw autorytetu stanowi na poziomie naturalnym odpowiednik sytuacji, w ktrej Koci jest obdarzony autorytetem w kwestiach wiata nadprzyrodzonego". Co wicej, hitlerowskie pojcie autorytetu prowadzi do ponownego zrozumienia dla autorytetu Kocioa". Bo nie ma wtpliwoci co do tego, e papie jest wodzem niekwestionowanym". Tam, gdzie si tak zdecydowanie wystpuje na rzecz irracjonalizmu, kultu krwi i ziemi, autorytetu, totali-zmu, tam te nie sposb nie pomyle o efekcie tego wszystkiego: o ofierze. Ofiara jest bardzo istotnym elementem jzyka i zasobu poj narodowego socjalizmu". Jako wsplnot ofiarn w najgbszym sensie" ma Schmaus jednak przede wszystkim okazj pochwali Koci, uzna postaw heroiczn" za zgodn z ide katolick", a ycie spokojnie i wygodne za odejcie od ducha Chrystusa", ktry w kadej chwili by gotw do bezgranicznego powicenia", ktry nie waha si ani chwili przed wybraniem mierci. Nikt nie przedstawi tej jego cechy bardziej przekonujco ni Karl Adam". Kilkakrotnie zostaje te przypomniany Heliand, w epos bohaterski z wczesnych czasw powizania chrzecijastwa z ideologi germask", w ktrym Chrystus okazuje si krlem-wo-dzem i jego ladem id wierni wojownicy"; kilkakrotnie wspomina si o redniowiecznych klasztorach, gdzie w podniosym nastroju pisano pierwsze kroniki uwieczniajce wielkie czyny narodu niemieckiego". Znajdujemy ponadto dalsze rozwaania o wiadomoci narodowej i pastwowej katolikw, dowiedzionej pniej, w roku 1935, przez czonka sympatyka SS, arcybiskupa Freiburga

Grbera w jego wasnej ksice Es lebe Christus, der die Franken liebt (Niech yje Chrystus, ktry kocha Frankw). Wykazawszy w ten sposb, e Koci (kt by w to wtpi?) wydobywa" z narodu to, co najwysze", Schmaus chowa si operujc wci cytatami z Tomasza z Akwinu i z najbardziej miarodajnego dziea Hitlera Mein Kampf" rwnie pod koniec, tak jak robi na pocztku, za plecami biskupw, tym razem bawarskich, ktrzy w licie pasterskim z 5 maja woali pod wodz kardynaa Faulhabera: Teraz nikt nie powinien przez zniechcenie i gorycz sta z boku i wyrzeka". A dalej cytuje Schmaus zapewnienia kardynaa Bertrama, e biskupi pokadaj ufno w Bogu, i nowy ad w yciu spoecznym jest waciwy, ywi bowiem t radosn wiadomo, e wierna Kocioowi katolicka cz narodu ma wanie teraz wielkie zadanie przed sob". Schmaus stwierdzi ju zreszt ze swojej strony, co nastpuje: Katolik wypowiada swoje tak gono i stanowczo, nie tylko w taki sposb, jak gdyby by yczliwym obserwatorem dziea unarodowienia, ale jako powany, chtny i gotowy do powicenia uczestnik". Tak oto w katolicki dogmatyk przedstawi w duym skrcie istotne zbienoci midzy katolickim chrzecijastwem a wiatopogldem narodowosocjalistycznym". Naley mwi tylko o zbienociach, nie za o pokrywaniu si w caej peni". Ale, jak pisze Schmaus: Tablice narodowosocjalistycznych koniecznoci i tablice imperatyww katolickich znajduj si co prawda waciwie na rnych poziomach bytu: te pierwsze na poziomie naturalnym, te ostatnie za na poziomie rzeczy nadprzyrodzonych; te pierwsze dbaj o naturalne zdrowie narodu, te ostatnie o nadprzyrodzone zabarwienie, zgodnie ze swoimi celami, ale wskazuj one ten sam kierunek". Wskazyway... I Koci poszed t sam drog co brunatni zbrodniarze. Katolikowi nie przystawao bowiem powtrzymy za teologiem Schmausem z rezygnacj spoglda w przeszo i aowa zmarych, ktry trafiali do grobu, bo min czas ich ycia". Wrd owych zmarych byy jednak nie tylko katolickie partie i stowarzyszenia, ktre musiay si rozwiza, ale i cay fasz ideologiczny wieku XIX i pocztku wieku XX: naturalizm, racjonalizm, indywidualizm, krtko mwic, wszystko, co oto zdawaa si zmiata nie majca sobie rwnej burza dziejowa. Grzech miertelny liberalizmu i marksizmu polega na tym, e zawiniy one bezlitosnym gwatem zadanym naturze, e ulegy zudzeniu, i czowiek jest rdem i stwrc wszystkiego, co istnieje, i wszystkich norm. Nie mona arbitralnie tworzy sztucznych ustrojw. Taka prba przynosi w efekcie sztuczne wytwory, ktre nie ostaj si w obliczu wichrw i burz dziejowych". Ale ani liberalizm, ani marksizm nie zginy, zgino natomiast wanie to, co wychwala Michael Schmaus. W roku 1951 przyjto go jednak do Bawarskiej Akademii Nauk i zosta rektorem uniwersytetu w Monachium. Szesnacie konwentw katolickich, ktrych przywdcy rwnie opowiadali si arliwie za Hitlerem, mianowao Schmausa honorowym filistrem". Sojusznik Hitlera Franco udekorowa Schmausa krzyem komturskim hiszpaskiego orderu Al merita dvii. A kolaborujcy z Hitlerem Pius XII wynis go w 1952 roku do godnoci praata osobistego Jego witobliwoci. Oby idee przedstawione w tej broszurze zakoczy Schmaus swj wywd z 1933 roku z coraz wiksz dynamik zstpoway z szarych wyyn teorii na poziom rzeczywistoci i objawiay si w konkretach ycia codziennego. Im gbiej wszyscy mczyni i wszystkie kobiety w narodzie niemieckim przenikn do pokadw wizi narodowych i wiary, z tym wiksz ufnoci bdziemy mogli patrze w mrok przyszoci, z tym wiksz ufnoci bdziemy mogli zakada, e uda si podjta budowa Rzeszy Rzeszy, ktra stanie si wsplnot ofiarn czonkw narodu niemieckiego, niezomnie trwajcych przy Bogu, znajdujcych rdo ycia w przynalenoci do tego narodu, pokornie pokadajcych nadzieje w Bogu, wiadomych swojej odpowiedzialnoci, uksztatowanych przez Chrystusa".

Kto ma wadz, ten ma wszystko

Odpowied na ankiet katolickiego teologa Georga Denz-lera (1975): 1. Jak ocenia Pan(i) obecn pozycj papiestwa w Kociele i spoeczestwie? 2. Jak papiestwo powinno w najbliszej przyszoci prezentowa siebie w Kociele i poza nim?"
Pytanie pierwsze: Jak ocenia Pan(-i) obecn pozycj papiestwa w Kociele i spoeczestwie?"

Dzisiejszy wpyw papiestwa jest znikomy, jeli porwnamy go z peni wadzy, jak miao ono w redniowieczu. Ale gdy przyjmiemy za miernik jego porak sprzed stu lat, to okae si, e nie ma si ono a tak le albo te, wskutek faszyzmu, znowu niezbyt dobrze. Facta loguuntur. Wprawdzie aneksja rosyjskiego Kocioa prawosawnego, ktr podczas pierwszej wojny wiatowej chciano zrealizowa przy pomocy Habsburga, a w drugiej wojnie z pomoc Hitlera, nie powioda si i jake czsto dziaano na Wschodzie: od czasw Hadriana VI (1522-1523), Klemensa VII (1523-1534), Klemensa VIII (1592-1605), od czasw inwazji dokonanej przez katolick Polsk jeszcze przed pojawieniem si Romanoww, ale Kuria wychodzia z kadej katastrofy obronn rk dziki ukadom lateraskim, wojnie w Abisynii, wojnie domowej w Hiszpanii, drugiej wojnie wiatowej, od klski do klski potwierdzajc suszno sw Ojca Kocioa i biskupa Kyros Teodoreta: Fakty historyczne ucz, i wojna przynosi nam wiksz korzy ni pokj". Rs kapita, przybywao wadzy, ale wiara kurczy si coraz bardziej, i wiadomo, komu to kurczenie si wychodzi na zdrowie, a kogo zabija. Ten bowiem, kto dawno przesta by obiektem zabiegw duchowych, kto si nie liczy dla nauki, raczej nie zachowa religijnoci. Jeli przestan wierzy intelektualici, to i lud prdzej czy pniej straci wiar. Ona wic zadecyduje. Jedynie wiara umoliwia zdobycie wadzy i jedynie ona moe zapewni utrzymanie jej. A wadza to wszystko, bez niej, jak dowodzi historia, nie ma niczego. W czasach krucjat, masakrowania ydw, wybijania Maurw na ziemiach hiszpaskich, rzezi pogan, Indian i Murzynw, i palenia czarownic, autodafe, niewolnictwa papiestwo stao wysoko ponad globem i wanie dlatego byo trwalsze ni dzi, kiedy to, cignite na ziemi, stracio wiele z dawnego czaru. Bo tylko bdc opromienionym owym nieocenionym nimbem zawiatw, tylko tam, gdzie w kadzidlanym dymie zawsze bez najmniejszego skrpowania popeniano crimen capitale, tylko tam mona byo i mona dalej pozwala sobie na wszystko, nawet na rol diaba jako namiestnika" Pana. miertelne niebezpieczestwo wie si z zanikiem wiary u ludzi wieckich, a ferment wrd kleru nie jest a tak grony. Czy nie byo ju nieraz tak, e kler si burzy i wierzy coraz mniej? Ale majc (legalnie) kobiety przy sobie, a prcz tego intratne prebendy i wysze godnoci w wypadku przywdcw buntownikw" (honores mutant mores), duchowni bd nadal gosi t jedyn prawd, ktra uszczliwia ludzi. Skdind jednak rzecznicy postpu", czasem nazbyt dynamiczni", gitcy", irytuj tych bardziej konserwatywnych w Kociele, zachwycajc zarazem osy liberalne, pseudolewicowe, a Rzym ma z nich w gruncie rzeczy najwikszy poytek, mimo e chwilami wysuwaj powane" zarzuty. Bo wanie ich nowe akcenty", perspektywy", ich odnawiajce zabiegi kosmetyczne, krtko mwic cay ten nowomodny makija niegdysiejszej krlowej nauk, sprawiaj, e wiara zachowuje pozory ywotnoci podobnie jak w znanych Drogach nieobecnych Eyelyna Waugha wielce uzdolnieni mumifikatorzy czyni to wobec nieboszczykw": O, pan Joyboy,

jaki pikny! Tkk, on naprawd wyglda teraz bardzo adnie. Mumifikator uszczypn go lekko w udo, tak jak to robi handlarze drobiem: Jeszcze mikki". Owi rzecznicy postpu zapewniaj to, e mwi si" o religii, czyni j w do przyjemny sposb aktualn", sprawiaj, e nadaje si do telewizji, jako akme tej epoki, jako jzyk, na ktry tumacz" Ewangeli, i porzez takie kuracje odmadzajce", poprzez konieczne dostosowanie do biecych potrzeb, do tego, w czym upatrywany jest genius saeculi, stwarzaj dopiero warunki do przetrwania religii. Za pomoc najrniejszych amacw terminologicznych, dziwacznego przeformuowywania, manewrw w duchu aggiomamento, wykonywanych raczej nieporadnie ni z polotem, a jednak jeszcze dla wielu nie do rozszyfrowania, ze mierteln powag sugeruje si postp", i to nawet z przyzwoleniem najwyszej instanqi, postp centymetr po centymetrze, i w ten sposb nie ujmuje si pewno brzemienia wiary nieco mniej ospale mylcym wiernym, ale i nie pozbawia si ich nadziei na ulg. W takim postpowym" dziaaniu, owocnym ju od czasw Pawa, rwnie starym i szacownym jak chrzecijastwo, kryje si jednak straszne ryzyko. Ustpstwa na rzecz aktualnych potrzeb, ducha epoki, w imi postpu (w cudzysowie i bez niego) oddalaj bowiem coraz bardziej od rda. Ten dystans, widoczny z czasem i dla najospalej mylcej owieczki, zwiksza si, a wiara staje si wasn karykatur, przeciwiestwem dawnej wiary, ktrej przecie nie mog caej diabli porwa, bo byoby to fatalne. Jakkolwiek wawo jednak nada si, postukujc szpotawymi stopami, za biegiem dziejw wiata, zawsze chce si zachowa pozory trwania, pozory semper idem w cigej wyprzeday. Skoro hierarchia kocielna wanie tu zyskuje sw szans stulecia, to moe ona przecie by zarazem nowoczesna i tradycjona-listyczna, reformatorsko radykalna i wierna religii; jednoczenie posuwa si naprzd i cofa. Tam towarzysz Jezus", komunizm mioci" w duchu apostow, gdzie indziej lewicowy katolicyzm i socjalizm, teologia rewolucji". C to za wspaniay bodziec! Cudowniejszy pi Lourdes i wszelkie aski pochodzce od Boga! W latach trzydziestych Rzym wspdziaa wprawdzie ze skrajn prawic i, jeszcze prawie e w poowie stulecia, przy ponad szedziesiciu milionach trupw z chodem nawet w sercu, z Mussolinim, generaem Franco i Hitlerem; pastor bonus Pa-celli usankcjonowa wprawdzie jeszcze pniej w jednoznacznie wskazanym kierunku wrcz wojn atomow. Ale wszystko to nie przeszkodzi adnemu papieowi niezadugo po tym interpretowa Ewangelii po proletariacku", poniekd jako social go-spel, jako God's political activity i razem z komunistami przeciwstawi si kapitalizmowi, gdyby ten mia ostatecznie zbankrutowa. (Czy kardyna hrabia Chiaramonti, bratanek Piusa VI, nie antycypowa ju w 1797 roku, w sposb przykadny, otwarcia na lewo"? Gdy do Imoli, w ktrej od lat by biskupem, zbliyy si silne oddziay rewolucyjne, zapewni sobie wybr cywilny na biskupa, sta si z dnia na dzie demokratycznym apostoem rwnoci, wygosi podegajce, przeomowe kazanie, uczci Chrystusa jako demokratycznego przyjaciela ludu, a chrzecijan okreli jako najlepszych demokratw i z wzajemnoci zachwyci generaa Bonapartego). Ten Koci, Koci katolicki, w kadym momencie dziejw bra na siebie wszystko" mwi z pochwa teolog Joseph Bernhart. Czasem przeciw cesarzowi, kiedy indziej przeciw ksiciu, innym razem przeciw miastom, kiedy indziej przeciwko mieszczanom, czasem przeciw komunizmowi, innym razem przeciw faszyzmowi, ale zawsze przeciwko masom, z ktrych si yje. Kto wyje tak jak wilki gosi pewne mazurskie przysowie ten moe dugo wie swj pieski ywot".
Pytanie drugie: Jak papiestwo powinno w najbliszej przyszoci prezentowa siebie w Kociele i poza nim?" Postpowanie papiestwa zaley od sytuacji na szczytach wadzy i tylko od niej. Dlatego te pytanie o sposb jego wasnej prezentacji" jest pytaniem o utopi, bo zawsze przedstawiao siebie jako co, czym nie byo. Fiat executio!

Cikie czasy dla papiey

Bdc ju w V wieku w posiadaniu najwikszych majtkw ziemskich w cesarstwie rzymskim, jeszcze w wieku XX mieli oni z poytku ubstwa", ktry wychwalali, nade wszystko poytek. Nawet najjaniej spord nich wiecca gwiazda, angelo blanco, promie wiata", w mniemaniu biskupa Gubera wrcz wyt-skniony papie anielski", nawet Pius XII, nawet ten seraficzny Pius XII sta si multimilionerem dziki temu, e jego towarzyszka ycia i on ubiegali si nawzajem w wyczaniu wiata, e oszczdza na ogrzewaniu (co prowadzio nawet do odmroe), w sposb prawie e niewiarygodny", jak opowiada ta towarzyszka ycia, tak nierozczna, i wolno jej byo rano go budzi, a wieczorem odprowadza do sypialni, i jemu pozwolono j jako pierwsz i jedyn w dziejach kobiet" (wedug Grigulevicia) zabra na konklawe. A potem dobroduszny grubas Jan zapomnia o tym, e w yciu potrzeba tylko jednego! I ju jego nastpca Pawe poczu si zmuszony cakiem serio przypomnie o Naszym witym ubstwie i braku rde dochodw", o tej niepomylnej okolicznoci [...], i Kocioowi braknie rodkw materialnych potrzebnych na wszechogarniajce dzieo dobroczynnoci i miosierdzia [...]". w brak by tym bardziej przykry, e wiernych przeraay takie tytuy z pierwszych stron gazet, jak ten oto: Arcybiskup zu-boyt papiea Pawa o 752 miliony. I jeli nawet chodzio o kilka milionw mniej w wypadku sumy, ktr przywaszczyli sobie mafioso Sindona oraz sekretarz Instytutu Dziaalnoci Religijnej, szef Banku Watykaskiego, monsignore Marcinkus, (zwany witym Gorylem") to jednak bolao. Purpuraci do tamtych dwch usposobieni zapewne nieyczliwie doliczyli si co prawda wanie wwczas, w tym jednym witym roku" 1975, interesu" na sum dwunastu miliardw frankw na korzy Kocioa, to znaczy: mistycznego Ciaa Chrystusa. I jeli nawet byo o kilka miliardw wicej wiadomo przecie, jak szybko rozchodz si pienidze... W kocu pozostay Pawowi ju tylko trzy trumny jedna ze zwyczajnego drewna cyprysowego", jak dowiedziano si na caym wiecie, druga prosta trumna dbowa", a o trzeciej, oowianej, nie powiemy nic. Nad ciaem biedaczyny palia si te tylko jedna gromnica". I czonkowie stu dziesiciu delegacji rzdowych, siedem tysicy policjantw oraz telewidzowie w prawie pidziesiciu krajach patrzyli na t ndz wytrzeszczonymi ze zdziwienia oczami. Co wic pozostao Janowi Pawowi I? Pozosta mu tylko jego umiech! I urzeka nim prawie kadego, ale ten i w przebiegy kardyna nie podda si czarowi. Ten Luciani potrafi zrezygnowa z tiary, tronu, lektyki, czasem potrafi mwi jak wiejski proboszcz, czasem wywoywa wybuchy miechu w wytwornej sali au-diencyjnej, uywa nawet formy ja" zamiast My", prezentowa Boga Ojca raczej jako matk. Nie zosta jednak jeszcze podpisany aden oficjalny dokument. Jeszcze nie zdarzyo si nic, czego nie daoby si cofn. I podczas gdy zaczto dokoa tego tronu nad trony z trosk patrze na owego czowieka, ktry na nim zasiada, on sam by jeszcze bardziej zatroskany swoim losem: ju przed wyborem drczya go myl o grocym niebezpieczestwie"; mimo wielu umiechw czu si przytoczony" tym urzdem, ktry napawa go lkiem", wydawao mu si nawet, e, tak jak Piotr, postawi stop na powierzchni wody i e ze strachu przed szalejc burz" bdzie musia zaraz zawoa: Ocal mnie, Panie!" Za pno! Ju dosiga go jedna z owych nagych mierci, ktrych nie brak w dziejach ojcw witych". Zwyczajny zawa, w naszych czasach przecie tak czsty! Niemoliwe" wykrzycza co prawda od razu jego wenecki sekretarz, ktry zna swojego patriarch zbadanego tu przed wyjazdem na konklawe, bez stwierdzenia jakiejkolwiek choroby serca jako czowieka zaprawionego w wdrowaniu po Dolomitach. Tacy ludzie nie umieraj na zawa". Inni krzyczeli: Potrzeba sekcji zwok! Ale Kuria powoaa si czym prdzej zbyt skwapliwie na prawo kanoniczne. Ale w owym czasie umiecha si ju patrzcie, patrzcie Jan Pawe II. Czy na myl o tamtych dziesiciu milionach, o ktrych znw byo gono na wiecie? Czy na myl o niepewnych lotach Ducha witego, ktry najpierw szybowa nad kardynaami Sirim i Benellim, potem za nad Colombem i Polettim, a wreszcie zniy si do niego, Wojtyy? Chyba e umiecha si po prostu

dlatego, i zostaa dowiedziona moliwo uprawiania polityki globalnej rwnie metod cigego umiechania si (i zawsze z przyjemnoci, jak w pewnej starej operetce)? Albo umiecha si wrcz dlatego, e jego, te penego troski i obaw", wedug wszelkiego prawdopodobiestwa nie mogo spotka ryche zatrzymanie pracy serca? I by moe nie tylko wedug wszelkiego prawdopodobiestwa? Teraz umiecha si pewno niejeden czowiek Kurii. Zwaszcza e wszystkich kilka tysicy pracownikw czekay dodatkowe pensje z okazji mierci jednego papiea i wyboru nowego; w cigu dwch miesicy sze, co musiao oczywicie powikszy wit bied", pomimo znanej na caym wiecie pracowitoci. (Na pytanie o to, ile osb w Watykanie pracuje, Jan XXIII odpowiedzia pono bez wahania: Zapewne poowa"). I zarwno dlatego, jak te z paru innych, nie wymienionych jeszcze, przyczyn. My te najchtniej umiechalibymy si wci, a gdyby nasze konto nie byo chronicznie uszczuplane ponad jego stan, to doprawdy nawet my posalibymy czek do Rzymu do tej beczki bez dna, ktrej nie zdoaj nigdy zatka ani bramy pieka, ani bramy nieba.

Papie udaje si na miejsce zbrodni

Widzi pani, Mylady powiedziaem kady ruch, jaki pani tu oglda, sposb skadania rk i otwieranie ramion, to przyklkanie, mycie rk, okadzanie, ten kielich, cay wrcz strj tego czowieka, od mitry po rbek stuy, wszystko to jest staroegipskie i stanowi pozostao po duchowiestwie, ktre zgbiao pierwotn mdro, wynajdowao pierwszych bogw, wyznaczao pierwsze symbole i mod ludzko..." Jako pierwsze oszukiwao dodaa z gorycz Mylady i sdz, doktorze, e z najwczeniejszej historii wiata nie zostao nam nic prcz paru aosnych, oszukaczych formuek. I s one wci skuteczne. Bo czy widzi pan tamte ponure twarze? Zwaszcza tego mczyzn, ktry pad na swoje gupie kolana i wyglda tak strasznie gupio ze sw rozdziawion gb?" HEINRICH HEINE

Ale gdy ten czowiek sprawia raczej wraenie dobrego ojca, postaci czasem przyjaznej, osoby kiedy indziej niemale przebiegej? I jego wygld nie nasuwa myli o poprzednikach, ktrzy rozpinali na krzyu cae narody i kontynenty? Tak jakby nie istnia Baronius, kardyna witego Kocioa rzymskiego, ktry dopatrywa si urzdowych obowizkw" gw tego Kocioa w wypasaniu i zabijaniu", zgodnie z nakazem: wypasaj moje owieczki, a potem: zabijaj i jedz! Bo gdy papie ma do czynienia z opornymi, to jest dla niego nakazem zabicie i zjedzenie ich. Tak jakby odki kilkuset papiey ach, gdyby je tak wysondowa! nie przetrawiy wielu milionw w zocie i akcjach, caych miast, ksistw, wszelkich iloci ludzkiego misa, kruchych niemowlt i ugotowanych koci kacerzy, smakowitych dziewic, miertelnie chorych, nawet ciarnych (Ratujcie ycie poczte!"), istot stworzonych na podobiestwo Boga, w rnym wieku i rnych wyzna. Tak jakby ulubion dewiz Grzegorza VII nie byy sowa: Niech bdzie przeklty ten, kto nie chce miecza unurza we krwi". I tak jakby dewiza Juliusza II nie brzmiaa, jak nastpuje: Skoro nie pomagaj klucze Piotrowe, to niechaj pomoe mi miecz Piotrowy". Tak jakby jego niezapomniany poprzednik Pius XII" (to sowa Jana Pawa II) nie woa, wspominajc o wojownikach Hitlera: Oni przysigli. Oni musz by posuszni". Tak jakby Madonna (zawsze bdca prawdziw gwiazd przywiecajc ewangelizacji", wedug sw Jana Pawa II) nie przepowiedziaa, e jeli Rosja si nie nawrci, to niejeden nard zginie [...]". Nie, on nie zblia si z gron min i nie z mieczem; zblia si po biblijnemu, z pokojowymi intencjami, z dobr nowin". Bg przychodzi do nas!" woa. Krlestwo Boe jest wrd nas!" tak, otrzymujemy od niego krlewski dar, co prawda tylko jeden bezgraniczn yczliwo". To przyjaciel ludzi, ktry chciaby odwiedzi kady dom i kad chat", chtnie spotkaby si ze

wszystkimi, z kadym chciaby porozmawia, ale najchtniej za-siadby do stou z rodzinami biedakw, tych, ktrym brak chleba eby im pomc". Ale to jest niestety niemoliwe wyjani w Rio i zaproponowa co lepszego: ciao Jezusa i jego bezcenn krew [...] w nie majcym koca kociele pod firmamentem rozpocierajcym si nad Rio de Janeiro, o wiele wikszym i wspanialszym ni kopua stworzona przez Michaa Anioa". Ach, czy najuboszemu z biedakw nie yje si tam lepiej ni papieowi w Rzymie? Ale chocia chtnie i tam, i wszdzie dzieliby szczliwy los biedakw, ktrych bezustannie uznaje za bogosawionych", bo do nich naley Krlestwo Niebieskie", jeszcze pikniejsze ni niebo nad Rio on nie moe godowa razem z nimi. Troska o cao gna go dalej, przez ldy i morza; nie, nie po to, eby przynosi ze sob powiew wielkiego wiata, lecz po to, by pozwoli pozna Chrystusa. I nie wystpuje on, Mylady, na sposb sta-roegipski", ani te powtrzmy szyderstwo Goethego jako najlepszy aktor Rzymu" czy wrcz najlepszy urbis et orbis. Jeszcze raz: nie. On zblia si jak anio Paski, dosownie z wyyn nieba, jak sam Duch wity. Tyle e teraz ju bez gobich skrzyde i bez pir takich, jak te pokazywane jeszcze w 1542 roku przez biskupa Moguncji: dwa pira trzeciej osoby Boga razem z jajem teje osoby. I przychodzi bez kostura wdrowca", na sposb cakiem ewangeliczny, nawet bez pienidzy za pasem". Te s ukryte w szwajcarskich bankach, w USA, w tysicach firm; w piwie, ropie naftowej, likierach klasztornych, w hotelach i nieruchomociach, w maych miejscowociach wczasowych i gazetach, w elektrowniach, ubezpieczeniach, towarzystwach telefonii, kolejach (Otrzymalicie to za nic i za nic przekacie dalej..."); s ukryte w argentyskich gazowniach, boliwijskich kopalniach cyny, brazylijskich fabrykach gumy (Opaca si suy sprawie Chrystusa" mwi papie Jan Pawe II); s ukryte w Alitalii, koncernie Fiat, w BMW, w Bayer Leverkusen, w firmie Siemens und Halske, w General Motors Corporation, w U.S. Steel, Sharon Steel, Bethlehem Steel, a do tego dochodz dywidendy z fabryk broni, kasyn gry, ach, mgbym tak wylicza caymi stronicami. Ale: I tego wystarczy, by poj, jakie wspaniae jest to powoanie" mwi Karol Wojtya. Nadlatuje czterosilnikowym odrzutowcem papieskim z wbudowan sypialni (Moje krlestwo nie jest z tego wiata"), po czym zstpuje jako gwiazda religijnego happeningu", budzc zachwyt caego globu, jako geniusz", bohater ludu", the moral leader of the world, John Travolta Ducha witego", po prostu: John Paul Superstar. W gobiej biaej sutannie, oznace niewinnoci, cauje wrd skierowanych na niego kamer, na bynajmniej nie gupich kolanach, przeciwnie, skutecznie dziaajc na masy kraj swego nawiedzenia, i to zawsze ciepo i spontanicznie, jak kto, kto czyni to po raz pierwszy", cho w Brazylii zrobi to ju trzynacie razy. A potem naprzd, midzy salutujcych oficjaw, ekscelenqe i eminencje, ku mom stanu i racjom stanu, nawet pomidzy pikarzy, midzy cae stada reporterw, z ktrych wielu przywiz ze sob propaganda fide! Salwy, honory wojskowe, orkiestry wojskowe, marsze wojskowe, prcz tego zote sowa, ale, Mylady, bez aosnych, oszukaczych formuek", tylko sowa prawdy, sowa yciodajne, dobra nowina" dla setek tysicy, w bocie, w deszczu, w sonecznym skwarze w czterysta lat po spaleniu Giordana Bruno, ktry jcza ju, gdy w kurzu / klczano / Przed tym potworem, Jego witobliwoci /1 modlono si modlono...", ktry szydzi i wzdycha:
O wita i ola ciemnoto, o wita ignorancjo, O wita gupoto, o wita dewocjo!

Tak, klcze w bocie wite osy tym si nie przejmuj / Kolana zginaj, rce nabonie skadaj / W nadziei, e je Pan bogosawi bdzie..." i w powietrzu nie ma ju tak czsto wystpujcych przy podobnych okazjach niebiaskich zastpw, lecz jest latajca superbrygada antyterrorystyczna"; na dachach strzelcy wyborowi, a pod ziemi jednostki specjalne przeczesuj dzie i noc systemy kanaw mwic krtko: nikt nie pokada ufnoci w Bogu! Ale za to, wszystko jak w filmie kryminalnym. Kade miejsce akcji jest zarazem miejscem zbrodni. I to jakim! Jeden tylko przykad: pierwsza daleka podr. W dniu 25 stycznia 1979 roku Jan Pawe II dotkn ziemi w Republice Dominikaskiej na wyspie Haiti, potem wsta i powiedzia: Panie prezydencie, umiowani bracia w biskupiej posudze, bracia i siostry! Dzikuj Bogu, e pozwala mi wstpi na ten skrawek ziemi amerykaskiej"; przyj tutaj drog, ktr obrali pierwsi krzewiciele wiary po odkryciu tego kontynentu [...]". Susznie. Tutaj stwierdza naoczny wiadek, hiszpaski dominikanin Bartolome de Las

Casas, pniejszy biskup Chiapas rozpoczo si mordowanie, duszenie tych nieszcznikw [...]" [...] bo dzi moemy wyraa tylko podziw i wdziczno za to, czego oni dokonali" powiedzia papie. Chrzecijanie pisze Las Casas wdzierali si midzy ludzi, nie oszczdzali ani dzieci, ani starcw, ani kobiet brzemiennych, ani tych w poogu, rozpruwali im ciaa i rozrywali wszystkich na kawaki, nie inaczej, ni gdyby napadli na stado owiec [...]" [...] eby gosi chwa Chrystusa, Zbawiciela mwi radonie papie eby broni godnoci tubylcw, strzec ich nienaruszalnych praw", unaoczni waszym przodkom Krlestwo Boe". Oni szli w zawody, ktry potrafi rozpata czowieka za pierwszym ciosem miecza, ktry zdoa rozerwa gow pik albo wyrwa wntrznoci". Wwczas to mwi triumfalnym gosem papie ten umiowany lud otworzy si na wiar w Jezusa Chrystusa". Nowo narodzone istotki opowiada Las Casas odrywali, chwytajc je za nogi, od piersi matek i rzucali je na skay, rozbijajc im gowy". Niech bdzie pochwalony Pan, ktry mnie tu zaprowadzi" zawoa papie... Inne dzieci wczyli ze sob po ulicach, trzymajc je za ramiona, miali si przy tym i artowali, a w kocu wrzucali te dzieci do wody i mwili: Teraz tam si miotaj, ty mae, ndzne ciao!" [...j tu, gdzie na tym kontynencie rozpoczo si dzieo boe, na chwa i cze Pana naszego [...]". Inni zabijali i matk, i dziecko [...]" [...] tu, gdzie zatknito pierwszy krzy, odprawiono pierwsz msz i odmwiono po raz pierwszy Ave Maria". Robili oni te szerokie szubienice, takie e stopy prawie dotykay ziemi, na kadej z tych szubienic wieszali na cze i chwa Zbawiciela i dwunastu apostow po trzynastu Indian, potem podkadali drewno, rozniecali ogie i palili wszystkich ywcem" [...] w istocie aska i waciwe powoanie Kocioa" stwierdzi papie. Koci istnieje po to, eby ewangelizowa". Kiedy pojawi si gubernator wyspy [...] przywoa on do siebie trzystu najznakomitszych wadcw i obieca im bezpieczestwo. Wikszo z nich zwabi podstpnie do somianej chaty [...] i kaza ich wszystkich spali ywcem". Najznakomitsi wadcy spaleni nowi wadcy zainstalowani. Stolica apostolska powiedzia papie ustanowia pierwsze biskupstwa Ameryki wanie na tej wyspie". Wszystkich pozostaych, razem z ich wit, chrzecijanie zabili lancami i szpadami; ale krlow Anacoan przez respekt powiesili". Bo przecie wywiadczya ona chrzecijanom najwiksze przysugi", wprost nadzwyczajne dobrodziejstwa". Dlatego te przez respekt dla niej: na szubienic. Regua bya natomiast taka: Monych i szlachetnie urodzonych zabijali oni zazwyczaj jak nastpuje: robili stosy z bierwion kadzionych na widy, przywizywali do nich nieszcznikw, a niej rozniecali niewielki ogie, i ci ludzie z czasem krzyczeli aonie i w straszliwych cierpieniach oddawali ducha Bogu [...]. Wszystkie opisane tu okropnoci i jeszcze wiele innych widziaem na wasne oczy". Krzewiciele wiary w stosunkowo krtkim czasie objli swoj dziaalnoci cae Santo Domingo" mwi papie. Byli to ludzie, ktrzy lgnli zwaszcza do biednych i bezradnych, do tubylcw [...] Pniej, za czasw Francisca de Yitoria, uksztatoway si na tej podstawie pocztki prawa midzynarodowego". Biskup Las Casas: Jako e wszyscy, ktrzy mogli uciec, skryli si w grach i weszli na najbardziej strome szczyty, eby uchroni si przed tymi okrutnymi, bezlitosnymi ludmi, podobnymi do zwierzt drapienych, wic ci dusiciele, ci miertelni wrogowie rodu ludzkiego, tak wytresowali swoje psy myliwskie, by szybciej, ni odmawia si Ojcze nasz, rozryway one kadego napotkanego Indianina; potniejsze psy owiy Indian niczym dzikie winie i poeray ich". Papie Jan Pawe II: Jeli mamy tu wyrazi zasuon wdziczno tym, ktrzy jako pierwsi posiali ziarno wiary, to naley si ona przede wszystkim zakonom, ktre bez reszty powiciy si dzieu ewangelizacji, chocia ponosiy czasem ofiary, nawet spotykaa je mczeska mier [...]". Biskup Las Casas: Jako e Indianie, co zdarzyo si jednak tylko par razy, w susznym i witym gniewie zabili kilku spord chrzecijan, ci ostatni przyjli za sw regu, by w odwecie za zabicie jednego chrzecijanina gino z ich rk stu Indian [...]". Papie Jan Pawe II: Koci by wic na tej wyspie pierwsz instancj, ktra zatroszczya si o sprawiedliwo i prawa czowieka [...]". Czy Karol Wojtya zna tylko katolick wersj historii swego Kocioa? Z takiej wiedzy bierze

si oczywicie ostrzejsze widzenie tego, co pikne, zwaszcza tych paru wasnych mczennikw", ktrzy zawsze stanowi to najlepsze, co w dziejach danej religii moe si wydarzy; dlatego te papie przypomina o tym ze wzruszeniem". Ale, podobnie jak w wielu innych historiach Kocioa, nie wspomina si sowem o ofierze krwi milionw ludzi zaatakowanych, prawowitych wacicieli tej ziemi! W kadym razie teraz naucza papie teraz nie naley prbowa gorzej sytuowanych obdarza przywilejami", bo przecie stworzyoby to tylko nowe sytuacje niesprawiedliwe dla tych, ktrzy dotychczas korzystali z przywilejw" [!]. (Ach, przydaaby si ju encyklika spoeczna" jego autorstwa! wiat aknie jej! I na pewno jeszcze wicej ludzi umrze po niej z godu!) Ale wasno Kocioa to oczywicie co innego ni niegdysiejsza wasno Indian. Nie powinnimy, co historycy wci podkrelaj, dostosowywa dzisiejszych wyobrae do czasw dawniejszych. Jednoczenie moliwe, e dawne wyobraenia byy cakiem faszywe i e dopiero teraz dochodzimy do waciwego widzenia przeszoci. Na przykad Las Casas. Ten czowiek by co prawda do czego si zapewne nie nadawa zakonnikiem i biskupem. y na Haiti i na Kubie, w Gwatemali, Peru, Meksyku, i to bez maa p wieku. Ale wanie ten dugi okres, tropikalny klimat, a prcz tego wielkie tempo realizacji dziea boego, sprawiy, e ten czowiek widzia wkrtce ju tylko czerwie, krew, dotkna go zawodowa lepota, nie dostrzega bowiem owych tak czsto przez papiea okrelanych jako pikne" owocw, owocw ewangelizacji", ktre tam wanie dojrzeway, i co gani pewien jezuita z naszych czasw w kocu potrafi ju tylko produkowa opowieci grozy". Ale nie dlatego powtrzmy za owym jezuit e jak mona by sdzi naprawd dziay si tam straszne rzeczy, lecz po prostu dlatego, e bdc na miejscu, Las Casas nie widzia spraw w ich waciwym wymiarze". Tak, Panie Boe, dzi wida, ma si rozumie, e owych z gr pidziesit milionw czerwonoskrych i czarnych, ktrzy tracili ycie w miar postpw dziea boego, to nic, co ja mwi, to przecie w ogle adna tragedia. Przeciwnie: W caych dziejach misjonarstwa nie ma niczego wspanialszego". To jest nauka! Z kocielnym imprimatur. A po przeciwnej stronie autor tego eseju. Jakby nie do byo tego, e bez skrupuw wyrywa cytat za cytatem z kontekstu, to jeszcze brak mu owej subtelniejszej (czy wyszej) umiejtnoci odrnienia tych, ktrzy torowali drog, waciwych rbajw, od tych, ktrzy szli za nimi z dobr nowin". Jakie pikne s stopy tych, co gosz sowo boe!" to powiedzieli Pawe i Wojtya. Jedni bowiem zabijali, a drudzy ewangelizowali; jedni orali, drudzy obsiewali: to dwa cakiem odmienne zadania, waciwie tak samo nie majce ze sob zwizku, jak czci ciaa rozerwanego na strzpy i wypatroszonego Indianina. Staranne oddzielenie sprawia, e nie istnieje adne powizanie. I chocia pni scholastycy hiszpascy, Soto, Baez, Grzegorz z Walencji, pozwalali na wojn kolonialn, wojn przeciw wrogom misjonarzy", sama krwawa robota nie bya oczywicie przytoczmy sowa Francisca Suareza, czoowego wwczas hiszpaskiego teologa, jezuity spraw kapana i stanu duchownego". Nie, ci ostatni mieli z tym rwnie mao do czynienia, jak z eksterminacj pogan, ydw, kacerzy", czarownic". Zwaszcza najwysi duchowni, papiee, nie zabijali adnego Indianina e papie zabi papiea, to si czasem zdarzao ale przecie nie Indianina. Pod tym wzgldem s oni cakiem niewinni; tak niewinni, jak Hitler ktry te nigdy nie zamordowa adnego yda nie jest winien temu, e ydzi ginli w komorach gazowych. Ale jeli chodzi o pierwszych krzewicieli wiary" (w wszym rozumieniu) na Haiti, owych dwunastu synw w. Franciszka", to Jan Pawe II mgby doczyta si nawet u Josepha Hffnera, arcybiskupa Kolonii, e pochwalali oni metody osadnikw", ktre opisa Las Casas. A gdy nieco pniej do franciszkanw doczyli dominikanie i Antonio de Montesino grzmia w 1511 roku z ambony kocioa witego Dominika: Czy to nie ludzie?" (na chrzecijaskim Zachodzie spierano si o to jeszcze w XVIII wieku!), Czy nie maj pojtnych dusz? Czy nie jestecie zobowizani kocha ich jak samych siebie?" wtedy to prowincja dominikanw, Alfonso de Loaysa, przypuszczalnie na polecenie biskupa Juana de Fonseca zakaza z mocy Ducha witego" wszelkiej krytyki. Kto ma zbyt wraliwe sumienie, ten niechaj wraca do Hiszpanii! Koci katolicki, ktrego ewangelizacja jako jedyna" posiada moc zbawiania ludzi, bo stanowi objawienie mioci", Koci katolicki, ktry tutaj woa papie Jan Pawe II w tym wanie miecie rozpocz tyle piknych rzeczy", gdzie co wicej sam Bg rozpocz swoje dobroczynne dzieo", w istocie pod wzgldem teologicznym i praktycznym w peni popiera zniewalanie i masow eksterminacj, owo dobroczynne dzieo; byo to zreszt za czasw takiego

poprzednika Karola Wojtyy, ktrego ten niewdziczny nie wspomina ani razu w czterdziestu siedmiu homiliach latynoskich, zapewne dlatego, e tamten chyba nie tak bardzo ceni celibat, bezcenn warto chrzecijastwa wedug sw Jana Pawa II i tysicletnie dziedzictwo Kocioa", skoro sam mia z rnymi kochankami dziesicioro dzieci i czsto wspy z bardzo jeszcze mod rodzon crk. Aleksander VI, wcale nie najgroniejszy z namiestnikw", przyzna w bulli Inter coetera z 4 maja 1493 roku Nowy wiat (omnes insulas et terras firmas irwentas et inveniendas, detectas et detegenda), ktry nie nalea do niego, tak jak Watykan nie naley do Dalaj Lamy, po prostu Hiszpanom i Portugalczykom, wzywajc ich jednoczenie, by tubylcw, mieszkacw owych ldw, doprowadzili do okazywania czci Zbawicielowi i do wyznawania wiary katolickiej". Gdy w niecae czterdzieci lat po tym akcie darowizny jak zwykle wzmocnionym msz i komuni wit, bez udziau prawnikw, ale w asycie pobonej braci zakonnej rozpoczto krucjat przeciw Peru, wadca Inkw Atahualpa owiadczy po kazaniu misyjnym pniejszego biskupa ojca Yicente de Valverde: Co si tyczy papiea, o ktrym mwicie, to musi by szalony, skoro myli o tym, eby rozdawa ziemie, do niego nie nalece. Ja nie chc zmienia wiary. Wasz Bg zosta, jak mwicie, zabity przez tych samych ludzi, ktrych stworzy. Mj za wadca wskaza na wspaniae soce, co wanie zachodzio za gry yje wci w niebie i spoglda na swoje dzieci". Po tych sowach w mnich, jeden z tych tak czsto chwalonych przez Jana Pawa II nieustraszonych misjonarzy" z odlegego XVI wieku, ktrych wiara i wielkoduszno zasuguje na podziw", rozkaza: Atakujcie od razu! Udzielam wam absolucji!" I z okrzykiem bojowym Santiago ci, co nieli dobr nowin", wymordowali od dwch do dziesiciu tysicy swoich bezbronnych goci; a na koniec, po odebraniu caego zota, zabito jak pospolitego zbrodniarza przy uyciu garoty, ruby duszcej, rwnie wadc, ostatniego Ink, ktrego ojciec de Valverde nawet ochrzci i co wicej nazajutrz odprawi uroczyst msz za jego dusz. Tak objawia si chrzecijaska mio", ten istotny czynnik ycia kocielnego", tak odbywao si budowanie Krlestwa Boego", ewangelizacja", by powtrzy kolejny stereotypowy, dobitny slogan Karola Wojtyy, tak wygldao to, czemu papiee nie od dzi zawdziczaj swoje latynoskie szczcie, a latynosi jeszcze dzi swoje nieszczcie. Dla konkwistadorw i dla Kocioa zagrabienie Ameryki byo jeszcze jedn krucjat", walka przeciw tubylcom stanowia bezporedni kontynuacj ich wojny z Maurami; Indianie to dla nich potwory" i ich zagada spodoba si Bogu". Misjonarze ani myleli podawa w wtpliwo konkwist. Ta krwawa akcja bya warunkiem powodzenia misji, wojna sprawiedliwa" (guerra justa) jest zawsze dopuszczalna, a bellum romanum, wojna z niewiernymi, zawsze sprawiedliwa ponad wszelk wtpliwo", wic take kada wojna z Indianami. Hiszpaski kaznodzieja nadworny Gregorio, ktry nazywa Indian mwicymi zwierztami", dowodzi wedug pism Tomasza z Akwinu, e trzeba rzdzi nimi elaznym prtem", i propagowa zniewalanie ich. Poza paroma znikomymi wyjtkami, misjonarze domagali si przemocy". Rwnie w, tak wychwalany przez papiea, jezuita Jose de Anchieta, pionier ewangelizacji", boy czowiek", aposto Brazylii, ktry wicej ni ktokolwiek przyczyni si do szczcia waszego narodu", wzr dla caej generacji misjonarzy", wypowiada tak oto dewiz: Miecz i elazny prt to najlepsi kaznodzieje" a Jan Pawe II beatyfikowa go w 1980 roku! W kocu nie wystarczaa ju nawet regua haitaska stu martwych Indian za jednego zabitego chrzecijanina. Chcc pomci trzech jezuitw zamordowanych przez Karibw nad rzek Orinoko, posano tam onierzy, by jak donosi w 1685 roku z Ameryki Poudniowej jezuita Johann Gastl zabili oni tylu Karaibw, ilu zdoaj zabi. Nie ma lepszego sposobu na okieznanie dzikoci ludw barbarzyskich [...]". I jeszcze w 1812 roku jezuita del Coronil poucza wojska wyruszajce przeciw powstacom w Wenezueli: Zabijajcie wszystkich powyej sidmego roku ycia!" Ale papie nie zawaha si ani chwili i powiedzia: Koci chciaby powici si Indianom. Dzi tak samo [!], jak czyni to wobec ich przodkw od czasw odkrycia kontynentu". Wyspa Haiti, w chwili przybycia katolikw zamieszkana przez lud indiaski na wysokim poziomie cywilizacji, miaa okoo miliona stu tysicy ludnoci; w 1510 roku ju tylko czterdzieci sze tysicy; w 1517 roku ju tylko tysic. Tu, mimo trudnoci i ofiar, osignito pikne wyniki" powiedzia papie. Tu zawiadcza si dzi istnienie Chrystusa [...]". Liczy si tylko jedno. Ich wadza! Obecnie dziewidziesit pi procent ludnoci

Republiki Dominikaskiej to katolicy. I by moe kt to wie jaka wojna atomowa sprawi, e i dziewidziesit pi procent mieszkacw Europy bdzie katolikami, tyle e nie bd to ju pewnie potomkowie Europejczykw, lecz na przykad wycznie rzymskokatolickich Latynosw. Jaki szczliwy byby potem kady papie taki szczliwy, jak Jan Pawe II w Ameryce aciskiej! Bo kto idzie po z gr pidziesiciu milionach trupw, tak jak to czyni papiee, ten potrafi przej take po piciuset milionach trupw czy po jeszcze wikszej ich liczbie. Gdyby nawet wiat zgin tak jezuita Gustav Gundlach zinterpretowa doktryn Piusa XII o wojnie atomowej (podkrelajc, e papie zdaje sobie doskonale spraw z zasigu i realiw") znaczyoby to niewiele; bo przecie nie my, mwi dosownie ten jezuita, ponosilibymy odpowiedzialno za koniec wiata", natomiast moglibymy wtedy powiedzie, e Pan Bg przyjmuje odpowiedzialno na siebie". Wskutek zagady milionw Indian na Haiti, na innych wyspach i na kontynencie zaczo brakowa rk do pracy. I wtedy wanie Bartolome de Las Casas, wspczujcy Indianom, poradzi, by sprowadzono do Ameryki niewolnikw murzyskich, co rozpoczo nowy wspaniay etap realizacji dziea boego. Jak si bowiem oblicza, w pewnych okresach na jednego schwytanego niewolnika, ktry dociera ywy do wybrzey Afryki, przypadao dziesiciu zmarych podczas transportu drog ldow, a potem na morzu umierao dziewi osb z kadej ocalaej dziesitki. Ludzie zachodni stwierdza papie zaszczepili w Ameryce aciskiej now kultur, zasiedlajc kontynent coraz to innymi narodami", midzy innymi jak wspomnia uczciwie Murzynami z Afryki". Trzydzieci milionw tego ju nie powiedzia trzydzieci milionw czarnych, albo nawet o wiele wicej, sprowadzili z czasem chrzecijanie do Ameryki; prawie tyle samo, albo nawet o wiele wicej, stracio ycie jeszcze na ldzie afrykaskim bd na osawionych statkach niewolniczych. Ale i ten rozdzia", pocieszy Jan Pawe II, zosta ju zamknity [...]". I peen niezatartych wspomnie" o piknych dniach", ktre przynajmniej on przey w kolebce katolicyzmu Nowego wiata", odlecia w huku salw armatnich 27 lutego 1979 roku do Meksyku. Po czterech godzinach wysiad z samolotu DC-10 woskiego (czy raczej: watykaskiego) towarzystwa lotniczego Alitalia, pad na uwicon meksykask ziemi" caujc j, potem zwinnie si podnis i szybko podszed do przybyego w ostatniej chwili prezydenta Jose Lopeza Portillo. Senor powita papiea szef pastwa, w ktrym co prawda yje dziewidziesit siedem i p procent katolikw, ale ktre nie ma stosunkw dyplomatycznych z Watykanem nawizania ich po papieskiej wizycie spodziewa si tylko przywdca meksykaskich komunistw i nawet wywaszczyo kler na mocy konstytucji z 1917 roku. Ergo: Portillo powita namiestnika Chrystusa" nie jako skadajcego wizyt pastwow, lecz jako turyst (bo to nic zego i do niczego mnie nie zobowizuje"), zdoby si na dokadnie cztery krtkie zdania i niezwocznie opuci lotnisko. Papie Jan Pawe II nawiza nie do roku 1917, ale do czasw pomylniejszych. Ju w dwadziecia lat po rozpoczciu, w 1492 roku, goszenia dobrej nowiny w Nowym wiecie poinformowa ta wiara dotara do Meksyku". Ale razem z wiar, co ponti-fex znowu przemilcza, przyszy wojny, inkwizycja, niewolnictwo, syfilis choroba, ktrej oznakami pono si pyszniono tak, jak gdzie indziej bliznami po ranach wojennych. Wraz z katolicyzmem rozprzestrzenia si przecie atmosfera rozpasania seksualnego" i wanie duchowiestwo nader podnie powikszao Krlestwo Boe, najchtniej za porednictwem czarnoskrych Mulatek i Murzynek, Tutaj podkreli papie nie moe by adnej rnicy midzy poszczeglnymi rasami i cywilizacjami"; Chrystus jest bowiem wszystkim i we wszystkich". Ale i w jego wybranych oblubiecach tkwi nie tylko Pan, lecz i syfilis. W klasztorach pobonych kobiet byo go a nadto. Wiem dobrze pochwali je papie jak wielki by wkad zakonnic w rozpowszechnianie wiary w Ameryce aciskiej [...]. Tutaj pracoway one stale u boku kleru diecezjalnego". Ale e oblubienice Paskie mimo najlepszych chci nie mogy zaspokoi wszystkich chtnych, to zastpczo ofiarowyway przynajmniej to, co upieky, jako brzuch zakonnicy" i westchnienie zakonnicy", jako niebiask sonin" i

anielski ksek". Rozpasaniu seksualnemu towarzyszyo rozpasanie mordercw. Bo ewangelizacja", ktra wedug Jana Pawa II w tym kraju dokonaa si w sposb cudowny", bya i tam, jak przy tylu innych okazjach, poczona z totaln", dogmatyczn", wit" wojn; bynajmniej nie z walk bladych twarzy przeciw czerwonoskrym", lecz z walk chrzecijan przeciwko niewiernym". To wyjania radykalny charakter rozpowszechnienia dziea boego rwnie w Meksyku, a potraktowano tak ludzi cakowicie ufnych, gocinnych, ktrzy zfiliali si do Hiszpanw dosownie jak do bogw; pod wzgldem techniki wojennej stali oni na tyle niej od Hiszpanw, e w kocu ich heroizm nie zda si na nic, tak jak daremna byaby odwaga onierzy znad Marny w obliczu dzisiejszej bomby atomowej". Mimo poniesionych strasznych ofiar w ludziach, stojc pod wzgldem etycznym znacznie wyej od katolikw, ci Indios, ktrzy ocaleli, otrzymali zatem to, co Karol Wojtya okreli w Meksyku jako podstawy wiary chrzecijaskiej", mio Chrystusa do ludzi": Ta mio nie jest stronnicza, bo nikogo nie wycza [...]", to, co propagowa jako dobr nowin" przynoszon ludziom bez wzgldu na narodowo, poziom kultury, ras, epok rozwoju, status spoeczny czy warunki ycia", to, co pochwali jako dzieo ewangelii i pokoju, oparte na sprawiedliwoci i mioci midzy ludmi i midzy narodami"; krtko mwic, otrzymali przeciwiestwo ateistycznego humanizmu", poznali wymiar absolutu": oszustwa, grabiee, tortury, niewolnictwo i masow zagad. Posuszni Rzymowi katolicy bili, dgali, dusili, zatapiali, palili; wszystko to w imi boe i w imieniu Najwitszej Maryi Panny. Palili krlw, wodzw plemion, czarownice", ca warstw rzdzc dawnego Meksyku. Spalili mnstwo wsi, miast, bezcennych wity, wizerunkw bogw, dzie sztuki, prawie ca kultur Aztekw. Uhonorowany przez papiea w Meksyku jako pierwszy z grona wielkich postaci krzewicieli dobrej nowiny", franciszkanin Juan de Zumarraga, pierwszy meksykaski arcybiskup, szczeglnie wyrni si w niszczeniu miejsc kultu. Ju w 1531 roku donis o zburzeniu ponad piciuset wity i ponad dwudziestu tysicy wizerunkw bokw". Kapitan Bernal Diaz del Castillo wyzna zreszt, e Hiszpanom nie zdarzyo si nigdy takich rzeczy oglda i nawet nie nio si o nich [...]". A przecie i Albert Durer zanotowa, bdc w 1520 roku w Brukseli, na dworze Karola V: I przez cae ycie nie widziaem niczego, co by tak radowao moje serce, jak te przedmioty [...] i dziwiem si przemylnoci ludzi w obcych krajach". Trupy i popi. Oni mieli dla tamtych nie tylko o wiele mniej szacunku i litoci pisze Las Casas a mwi prawd, bo przez cay czas ogldaem to na wasne oczy, nie tylko mniej szacunku i litoci ni dla swego byda, daby Bg, eby nie traktowali ich okrutniej ni bydo, ale nawet znaczyli tamci nie wicej, raczej o wiele mniej ni nieczystoci na drogach". Na mczyzn i na kobiety szczuli psy, karmione ludzkim misem, wiartowanymi ywcem indiaskimi niemowltami. Rozrywali jecw midzy dwoma komi albo dwoma cznami. Wbijali ciarne kobiety na pale, przywizywali ofiary do luf armatnich i puszczali je z dymem, na wiksz chwa Zbawiciela" prowadzili je na szubienice, ucili im setki rk, nosw, warg, piersi, z pomoc Boga, witej Dziewicy i apostoa Santiago [...]", witego patrona Hiszpanw, Jakuba, ktrego rzekomy grb w Santiago de Compostela stanowi od pnego redniowiecza wany cel pielgrzymek w wiecie zachodnim. I to, co jeszcze w XVIII wieku zostao przez Gottfrieda Arnolda okrelone jako czyny drapienych bestii, istnych diabw wcielonych", w XX wieku stanowi dla kardynaa Hoffnera z Kolonii kto by pomyla, e sta go na tak otwarto! wyraz niekamanej... religijnoci"! Tym, ktrych owi szczerzy papici nie zamordowali, ktrzy w obliczu ich religii mioci sami nie odebrali sobie ycia, jak to czsto robili w Europie ydzi, tym ludziom, przy oficjalnej aprobacie teologw, zakadano elazne obroe na szyje, acuchy, i wypalano im na ciaach w imieniu cesarza oraz w imi wiary chrzecijaskiej rozarzonym elazem liter G (guerra = wojna). Bezustanne polowanie na ludzi. Bg i bogactwo jak pisze Las Casas krlom hiszpaskim dostao si dwiecie milionw dukatw w zocie, srebrze i kamieniach szlachetnych; wedug pewnego badacza z naszych czasw, tamtym gangsterom udao si w cigu stu pidziesiciu lat od pocztku konkwisty zarobi dwiecie pidziesit siedem milionw czterysta osiemdziesit siedem tysicy czterysta osiemnacie funtw szterlingw i nic innego ich nie interesowao, chyba e kobiety, ktre ci szczerzy adoratorzy Maryi czynili brzemiennymi", eby je mc droej sprzeda. Za jednego konia pacili nawet omiuset Indianami. [...] i po stu latach goszenia dobrej nowiny mwi w Meksyku ojciec wity znalazo si na tym nowym kontynencie ponad siedemdziesit biskupstw z czterema milionami chrzecijan", w

kocu tu wanie po piciu wiekach ewangelizacji yje blisko poowa wszystkich wiernych Kocioa katolickiego [...]". Tak, czy to nie rwnoway dwunastu, moe pitnastu milionw maluczkich, mczyzn, kobiet, a nawet dzieci", wymordowanych jak pisze Las Casas w cigu czterdziestu lat?! I prcz tego blisko czterdziestu milionw czarnoskrych? Szkoda tylko, e papie nie wspomnia nigdy o czowieku, ktry zdoby cay Meksyk dla katolicyzmu, dla Kocioa, wysawianego wci przez Karola Wojty jako instytucja troszczca si o ludzk godno", bronica praw czowieka", wyspecjalizowana w humanizmie", natomiast Adolf Hitler przypomnia owego wielkiego katolickiego bohatera 26 stycznia 1936 roku w Monachium, kiedy to przedstawi swoje wyobraenia o prawie" do kolonii i posuy si przykadem krwioerczej, potwornej grabiey, ktrej dokona Fernando Cortez odwany i szlachetny tak nazywa go szczerze katolicki leksykon Herder-Yerlag wyksztacony i zasuony dla propagandy chrzecijastwa". Sam Cortez nazywa siebie sug Chrystusa, powikszajcym jego wadz"; jego gwne zadanie: rozpowszechnianie wiary katolickiej". Ma si rozumie, towarzyszyli mu podobnie jak Hitlerowi kapelani polowi, ktrym poleca wygasza kazania, sam zawsze dziaa w imi boe, w imieniu Matki Boskiej i witego patrona Hiszpanii. Jego towarzysz broni Bernal Diaz, opowiada: Codziennie rano czyta brewiarz. Kadego dnia z wielkim skupieniem sucha mszy. Na patronk obra sobie Madonn". Wszdzie w Meksyku kaza Cortez pokazywa wizerunki Maryi i wznosi krzye; na sztandarach jego podpalaczy te widnia krzy znak nadziei dla ludzi w kadej epoce" (Wojtya). Poprzez krzy Bg ukaza czowiekowi jego godno [...]". Dziki Cortezowi nadzieja i godno spod znaku krzya rozprzestrzeniay si zazwyczaj dopty, dopki na polu nie byo ju ywych, a za to byo peno trupw" to jego wasne sowa. I dorzumy zaraz dalsze cytaty z relacji przesyanych przeze midzy rokiem 1520 a 1522 do Karola V, w ktrego krlestwie soce nie zachodzio, midzy innymi dziki Cortezowi! Szacuj, e pozostao ich niewielu". [...] gnalimy ich przed sob przez dwie mile i byo to ucieszne widowisko. Wielu z nich dopadlimy i za-dgalimy [...]". [...] napadem na dwie wsie, w ktrych zabiem wielu Indian." [...] zdobylimy obie wsie, podpalilimy je i uradowani wrcilimy do miasta". [...] wrzucilimy ogie do ponad trzystu domw". [...] podpaliem sze wsi." [...] spalilimy dziesi wiosek". Ludzie wybiegali z domw bez broni, kobiety i dzieci nago, wszyscy przemieszani. Na pocztku wielu zabilimy [...]". [...] z okrzykiem bojowym Santiago! napadem ich znienacka i zadgaem ponad stu mczyzn". Z okrzykiem Santiago! przejechalimy konno szeroki plac i zadgalimy wszystkich, ktrzy podpadli pod lance [...]. Zgino ponad piciuset wrogw". Przyzywajc na pomoc witego Jakuba, zaczli oni atakowa [...] i rzeka, ktra pynie w dole, bya jak mi doniesiono czerwona od krwi pomordowanych". [...] wtedy to zabilimy albo wzilimy do niewoli ponad omiuset Temikstitaczykw". W cigu dwch godzin pado wtedy trzy tysice mieszkacw". [...] i pognalimy obrocw do jeziora. Zgino przy tym ponad sze tysicy mczyzn, kobiet i dzieci". [...] w tym jednym dniu zabilimy albo wzilimy do niewoli ponad dwanacie tysicy Temikstitaczykw". Tego dnia [...] zabito albo wzito do niewoli ponad czterdzieci tysicy Temikstitaczykw". Ponad pidziesit tysicy ludzi umaro w tym miecie". To, o czym Cortez lakonicznie informuje swojego katolickiego monarch, staje si ywsze, a zwaszcza bardziej krwiste, w pewnym tekcie azteckim, opisujcym rze tysica Indian w ktre wito. Jedynie w taki sposb przyczyniano si do zwycistwa fundamentalnych praw czowieka", dziea ewangelii i pokoju" tak byo na Haiti, tak w Meksyku i wszdzie indziej w Ameryce Poudniowej. Wanie wtedy, gdy krg taczcych wykonywa najpikniejsze figury i rozbrzmiewaa jedna pie po drugiej, w tym szczytowym momencie festynu", poboni Hiszpanie wdarli si na uwaany za wity wewntrzny dziedziniec, eby wyci uczestnikw zabawy. Przybyli pieszo, mieli w rkach elazne miecze oraz drewniane i elazne tarcze. Tak uzbrojeni, zaatakowali taczcych i utorowali sobie drog do tego miejsca, gdzie bito w bbny. Schwycili dobosza i odrbali mu rce. Potem odrbali mu gow, ktra potoczya si daleko po ziemi. A pniej napadali na taczcych, dgali, przebijali ich na wylot, zabijali swoimi mieczami. Niektrych przekuwali od tyu i ci padali na ziemi ze zwisajcymi wntrznociami. Innych skracali o gow; najpierw rozdwa-jali gojvy, a potem roztrzaskiwali je na mae kawaki. Jeszcze innych dgali w ramiona i otwieray si tym ludziom wielkie rany na plecach. Temu i owemu oderwano ramiona od ciaa. Niektrych trafiono w uda i ydki. Innym rozpatano brzuchy i wntrznoci wyleway si na ziemi. Ten i w prbowa uciec, ale daremnie, bo potykali si o wasne trzewia. Jakkolwiek si ratowali, nikt nie ocala. Jedni

prbowali przedosta si na zewntrz, ale Hiszpanie mordowali ich przy bramach. Inni wspinali si na mury, lecz tych Hiszpanie wbijali na ostrza mieczw [...]. Krew wodzw laa si jak woda i zbieraa si w kauach. Kaue zleway si ze sob, sprawiajc, e cay dziedziniec wityni przemieni si w wielkie grzskie bajoro. W powietrzu unosi si odr krwi i wntrznoci. A Hiszpanie rozbiegli si teraz po domach prywatnych i zabili wszystkich, ktrzy si tam jeszcze ukrywali". Ta krwawa orgia jest jedn z tych wielu, ktrymi Cortez wyludni Meksyk Cortez, katolik, ktry jak pisa do swego cesarza zgodnie z nakazami ewangelii nie chcia odpaca zem za zo", ktry nie tylko kaza swoim kapelanom gosi najwaniejsze prawdy wiary", ale i sam wygasza kazania: Jestemy chrzecijanami i wierzymy tylko w jednego prawdziwego Boga, w Jezusa Chrystusa, ktry za nas cierpia [...]". Wierzymy tylko w niego i dlatego te jego tylko czcimy". Na miejscu waszych bokw znajdzie si teraz nasza pena chway, wita Pani, matka Jezusa Chrystusa, ktry jest synem Boga [...]". Wanie kult Maryi jest tym, co szczeglnie czy ludobjc Corteza z papieem wszdzie i stale zalecajcym nabon cze dla niej, i to chtnie wanie w krajach, w ktrych speni si nakaz Chrystusa", gdzie poprzez ask chrztu wszdzie przybyo dzieci boych" a dzieci szatana troch ubyo... Gdy katoliccy Hiszpanie zawitali do Meksyku, yo tam okoo jedenastu milionw Indian, a po stu latach ju tylko ptora miliona. W taki sposb Koci bronicy praw czowieka", wyspecjalizowany w humanizmie" zdoby dla siebie kontynent, na ktrym odtd panuje samowola i terror, na ktrym odtd on sam stoi po stronie mordercw, dyktatorw, na ktrym odtd istnieje niewielka klika wielkich posiadaczy ziemskich, yjcych w fantastycznym przepychu, a prcz nich yje tam ogromne mnstwo ludzi wegetujcych, niedoywionych, analfabetw, a do koca XIX wieku byy tam spoecznoci utrzymujce instytucj niewolnictwa, co niewiele si rnio od sytuaqi znanej ze staroytnego Rzymu. Dzikuj Bogu, e ju nigdy nie bd musia odwiedzi kraju, w ktrym s niewolnicy", zanotowa Charles Darwin 19 sierpnia 1836 roku, uszczliwiony tym, e wreszcie na zawsze" opuszcza wybrzee Brazylii. Podobnie jak u schyku epoki antycznej gdy ju pod koniec IV wieku feudalny ywot biskupa Rzymu, jego luksus, sta si przysowiowy, gdy wreszcie Koci nie tylko przodowa pod wzgldem liczby posiadanych niewolnikw, ale i, czego nigdzie indziej nie byo, uniemoliwi wyzwalanie niewolnikw jako dobra kocielnego" podobnie jak w redniowieczu, tak pniej w Ameryce Poudniowej niewolnictwo byo w zasadzie akceptowane przez Koci katolicki. Korzystali z niego ludzie wieccy i duchowni; duchowni i klasztory, czsto bdce w posiadaniu wielkich latyfundiw, uczestniczyli w handlu niewolnicami; co wicej, jezuici i franciszkanie, tyle razy chwaleni przez Jana Pawa II, sprzyjali maestwom midzy Indianami i czarnymi, by potem uzna ich potomstwo za chopw paszczynianych, co na przeomie XVIII i XIX wieku wytyka genera Arouche, dyrektor generalny brazylijskich wiosek indiaskich. Konkubinat wrd niewolnikw by dozwolony, ochrzczeni mogli zadawa si z nie chrzczonymi, tolerowano nawet zakazane wspycie z ludmi wolnymi i byo ono wrcz bardzo swobodnie uprawiane, rwnie przez kler. Katolicka Ameryka hodowaa niewolnikw, tak jak si trzyma trzod albo gobie. Najproduktywniejsze przejawy niewolnictwa czytamy w pewnym manifecie plantatorw to podne ciaa kobiet". Ale gdy ci ludzie umierali, to zwoki owych nieszcznikw staway si atwym upem psw i spw, czsto skadano je jakkolwiek na play albo, przywizane do drewnianych bali, byy w porze odpywu wyrzucane do morza... Instytuqa wyspecjalizowana w humanizmie [!]" Jeszcze w XX wieku Koci Ameryki aciskiej jawi si jako beznadziejnie ultramontaski, arcyreakcyjny, jako waciwa ostoja panujcego adu", wielkiej finansjery, kolonializmu na poy feudalnych latyfundystw. Podczas gdy masy ludowe z pokolenia na pokolenie marniay w brudzie i ndzy, kapani stawali si niemale wszechmocni, obrastali w ogromne bogactwo, podobnie jak pozostali waciciele niewolnikw, jak wielcy panowie; ksia licytowali schwytanych Indian, eby pokry

koszty budowy domw boych", utrzymywali dla wasnej przyjemnoci trzydziestoosobowe orkiestry i czasem potrzebowali nawet rk niewolnikw przy zaatwianiu si. Franco i Salazar byli w Ameryce aciskiej bohaterami kle-rykalnej propagandy, czczono ich jako wzory do naladowania, prawie wszdzie krgi chrzecijaskie uczestniczyy w ustanawianiu dyktatur czy innych reimw antyludowych, inscenizoway pucze i kontrpucze, torturowano, rozstrzeliwano tysice ludzi, biedacy uboeli jeszcze bardziej, a bogaci byli coraz zamoniejsi. Majtki o powierzchni pidziesiciu tysicy hektarw uwaane s za niewielkie. W niektrych pastwach, np. w Brazylii, do trzech procent ludnoci nale prawie dwie trzecie obszaru kraju; istniej te diecezje, gdzie przecitny dochd roczny nie przekracza stu pidziesiciu dolarw i na trzysta tysicy mieszkacw przypada jeden szpital (z trzydziestoma kami). Szerz si ciemnota, analfabetyzm, chroniczne niedoywienie. A przy tym (wedug danych z roku 1980) liczba ludnoci Peru podwaja si co dwadziecia lat, Meksyku co osiemnacie lat, Brazylii co siedemnacie lat. A co papie Jan Pawe II mia do zaoferowania temu godujcemu kontynentowi, gdzie w wizieniach jest coraz cianiej, gdzie slumsy wci si rozrastaj, gdzie cae masy peonw s przepdzane, zabijane, rozstrzeliwane w czasie ucieczki? Ot zgodzi si, e robotnikom nale si pewne prawa, ale przypomnia im te o ich obowizkach. Uzna wasno za zobowizanie socjalne, ale i podkreli prawo do prywatnej wasnoci. Wyrazi pragnienie, by dobra byy rozdzielane sprawiedliwiej, nie chcia jednak, eby rozumiano Jezusa opacznie jako rewoluq'onist. Prosi rzdzcych, by czynili wicej dla rzdzonych, i baga Maryj, eby uchronia te pastwa przed przewrotami. Co prawda jeden raz upomnia si o pilne reformy", istotne zmiany", mwi te o przeprowadzonym we waciwy sposb wywaszczeniu". Ale utono to wrcz w powodzi prawie bezustannie powtarzanych perswazji cakiem innego rodzaju, w jawnym strofowaniu tych biednych, wyzyskiwanych ludzi, w ewidentnym tumieniu sytuacji rewolucyjnej, w cigym zwalczaniu, jeli si nie myl, nie wymienionego nigdy z nazwy komunizmu, w ktry ten wykrwawiany od stuleci kontynent mgby teraz popa. Papie ostrzega wci przed ideologiami opartymi na nienawici i przemocy", przed radykalizmem spoecznym i politycznym", przed dziaaniem bezpodnym i niszczcym". Walka klasowa nie prowadzi do adu spoecznego". Ale, seor, by powtrzy odezwanie prezydenta Meksyku, czyby chrzecijastwo doprowadzio do adu spoecznego"? I czy nie miao ono na to prawie dwch tysicy lat? A jak wygldao, gdy byo wszechmocne? Czy wtedy nie bywao tak, e chop kosztowa blisko trzykrotnie mniej, Indianin za osiemset razy mniej ni ko? A jak jest dzisiaj? Czy walka klasowa nie jest jednym z nastpstw chrzecijastwa? Instytucja wyspecjalizowana w humanizmie [!]" Aposto adu spoecznego" apelowa te niestrudzenie do robotnikw, poucza ich, e robotnik powinien sumiennie wykonywa swoje obowizki", e powinien wnosi swj wkad" do tego, co inicjuj ludzie stojcy nad nim". Odda hod godnoci pracy", szlachetnoci pracy". Praca czyni z was przede wszystkim wsppracownikw Boga". Praca zblia was bardzo do zbawienia, ktre Chrystus sprawi mk na krzyu". Dlatego te robotnicy powinni by gotowi przyj wszystko, co w codziennej monotonii jest cikie, przytaczajce, co upokarza i drczy". Robotnicy, jestecie kochani przez Boga" powiedzia. Bg kocha was. Chrystus kocha was. Matka Boska, Maryja dziewica, kocha was. Koci i papie kochaj was [...]". I wy musicie kocha Boga". Na tym skorzysta nawet [!] gospodarka" zawoa do robotnikw. (Nie, do przedsibiorcw!) A co do tych najbiedniejszych z biednych? Ich zapewni najwaniejszy przedstawiciel, posiadajcego miliardy, Watykanu o swej szczeglnej sympatii". Ich nazwa przyjacimi i brami", przyjacimi i uczestnikami tego samego dziea", szczeglnie kochanymi przez Boga". W nich dopatrzy si w cakiem odmienny sposb obecnego Chrystusa". Co wicej, nie omieszka przypomnie im, e i Syn Boy urodzi si w biedzie", e y wrd biedakw", e Bg wybra sobie biedn matk". Zada od robotnikw, by dzie w dzie" troszczyli si o wasny rozwj religijny i moralny", to znaczy, by pozwalali Kocioowi jeszcze bardziej sob komenderowa. Przestrzeg, by nie uwaali bogactwa za co, co daje szczcie, w adnym wypadku, raczej niech przezwyciaj trosk nadziej". Pochwali prawdziw rado biedakw", dostrzeg w nich godne pozazdroszczenia bogactwo duchowe, ludzkie i religijne". Biedni wobec Boga s te bogatymi" mwi w dzielnicy ndzy Yidigal, w Rio de Janeiro. Powiedzia, e Bg wszystko wynagrodzi" i e wszyscy jestemy brami [...]". Papie kocha was" zawoa. Za wprost cudowne" uzna to nawet idol katolickich rewolucjonistw", biskup Helder Camara. A przy tym we wszystkich encyklikach spoecznych" papiey Jan Pawe II susznie cz-

sto si na nie powoywa jest takiego bezwstydnego mydlenia oczu pod dostatkiem; bogatych karci si w nich zawsze agodnie, biednych udzi si nabonie, i kady to doprawdy cudowne moe z tych encyklik, tak jak z Biblii, wyczyta, co zechce. Cay kunszt katolickiej moralnoci spoecznej polega przecie na tym, by z wielkich ofiar na rzecz bogatych uczyni mae ofiary bogatych na rzecz biednych. Papie, ktry rozbudzi nadzieje" piaa z zachwytu Frankfurter Allgemeine Zeitung". Papie dla biednych, papie dla robotnikw, dla Indian, winiw, chorych i dzieci papie, ktrego miliony darz szczerym zaufaniem [...]". I milionerzy te! Bankierzy robili ju w caostronicowych ogoszeniach, zawierajcych wiersze Wojtyy z jego polskiego okresu, reklam i papieowi, i nowemu pokoleniu bankierw". Jan Pawe II domaga si usilnie czci dla Maryi, powszechnej pobonoci, wiernoci biskupom, celibatu. W ostrym tonie protestowa przeciw rozwodom, rodkom antykoncepcyjnym, aborcji. Bo przecie wci jest za mao katolikw, zwaszcza w Ameryce aciskiej... A teologia wyzwolenia"? Pomijajc ju to, e podobno uzna j za faszyw teologi" (zreszt wszelka teologia jest taka), zapytajmy: czy nie istniay zawsze biae kruki, nawet wrd chrzecijan? I czy tacy ludzie nie byli zawsze w staroytnoci, w redniowieczu, rozpinani na krzyach i paleni przez purpuratorw? Czy nie zdarzyo si w 1810 roku tak, e Miguel Hidalgo, ksidz, wystpi na czele zgrai Indian i Metysw w achmanach przeciw despotom? Czy nie rozstrzelano go z biskupim bogosawiestwem i czy nie pokazywano przez dziesi lat jego gowy zatknitej na pal w centrum twierdzy katolicyzmu Guanajuato? A gdy w wypadku zwycistwa socjalizmu wszystkie kruki zbielej i ludzie pokroju Miguela Hidalgo zostan uznani za witych, to czy socjalizm chrzecijaski nie okae si powtrzmy sowa Lenina z 1913 roku, zawarte w licie do Maksyma Gorkiego najgorsz odmian socjalizmu", jego najgorszym wypaczeniem? Tak czy inaczej zapytajmy, jak pytano w Prusach Wschodnich: czy koryta nie pozostaj takie same, a tylko pojawiaj si nowe winie? Na trzecim synodzie generalnym biskupw latynoskich w Pu-ebli, w dniu 28 stycznia 1979 roku, Jan Pawe II stwierdzi: Kto zna histori Kocioa, ten wie, e zawsze bywali biskupi zasugujcy na szacunek, tacy, ktrzy angaowali si mocno na rzecz godnoci ludzi powierzonych przez Boga ich trosce i odwanie bronili tej godnoci. Czynili to zawsze w imi swego biskupiego posannictwa; bo dla nich godno ludzka stanowia warto ewangeliczn, ktr nie naley poniewiera, jeli nie chce si bardzo obrazi Stwrcy. W wypadku jednostki podeptanie tej godnoci nastpuje wtedy, gdy niedostatecznie respektuje si takie wartoci, jak wolno, prawo do praktyk religijnych, nietykalno fizyczna i psychiczna, prawo do podstawowych dbr niezbdnych do ycia, prawo do ycia wanie [...]". Ale nikt nie respektowa tych wszystkich praw mniej, nikt ich przez dwa tysice lat nie depta tak bezwzgldnie i bezustannie, jak Kocioy chrzecijaskie, zwaszcza Koci rzymskokatolicki.' I tylko taki papie, jak Jan Pawe II, ktry posuwa si do tego, e gloryfikuje biskupw jako mistrzw prawdy", potrafi zdoby si i na to, eby nieliczne wyjtki przedstawi jako regu, a sam regu przemilcza i w ten sposb okamywa cay wiat w ywe oczy, zreszt odwiecznym obyczajem swoich poprzednikw.

Mordowanie w imieniu Maryi

[...] kult Maryi [...] to powstaa z ludzkiej bezradnoci i potrzeby oparcia, z jezuickiego sprytu i kocielnej dzy wadzy historia zgoa infantylnego zabobonu, bezwstydnych faszerstw, przeinacze, arbitralnych interpretacji, omamie i manipulacji; widowisko do paczu i do miechu prawdziwa boska komedia. ARTHUR DREWS

Jan Pawe II nasili kult Maryi od Polski po Afryk, od Hiszpanii po Ameryk acisk. Nieszkodliwe zjawisko? Apolityczne wzmoenie pobonoci? W tym Kociele nie ma rzeczy nieszkodliwych! Nie ma rzeczy apolitycznych! A ju na pewno nie jest apolityczna Maryja, cho zdziwi to chyba katolikw, ktrzy najmniej znaj histori swego Kocioa. Nieprzypadkowo. Kim jest Maryja? Czy triumfuje ona ju w Biblii! Tak jak to dzieje si pniej, gdy wypiera ze wiadomoci wielu wiernych nawet Syna Boego"? Wrcz przeciwnie! W caym Nowym Testamencie mwi si o niej bez szczeglnej czci. Pawe, najstarszy pisarz chrzecijaski, wspomina o niej rwnie mao, jak najstarszy ewangelista. Ale ignoruj t posta take Ewangelia w. Jana, List do Hebrajczykw, Dzieje apostolskie. I sam Jezus, w Pimie wystpujcy z siedmior-giem rodzestwa i jako pierwszy syn" Maryi, przemilcza swe narodziny z dziewicy. Nigdy nie nazywa jej matk, karci j, a ona widzi w nim szaleca. aden Ojciec Kocioa sprzed III wieku nie wie nic o jej wiecznym dziewictwie, aden sprzed VI wieku nie wspomina o Wniebowziciu. Co wicej, zdogmatyzowana pniej wiara w Niepokalane Poczcie bya przez najwikszych witych: Bernarda, Bonawentur, Alberta Wielkiego, Tomasza z Akwinu i innych, ktrzy powoywali si na Augustyna, zwalczana jako zabobon. Kim jest Maryja? Postaci now, wyjtkow w dziejach religii? Przeciwnie! To tylko chrzecijaska kontynuacja" antycznej Wielkiej Matki, najstarszego bstwa rodu ludzkiego, zawiadczonego ju okoo 3200 roku p.n.e. Zna je ju najwczeniejsza z rozpoznanych religii, sumerska. Wizerunek tej postaci znajduje si ju na otarzu wityni w Unik, prehistorycznym miecie na obszarze Babilonii. Sumerowie zw j Inann, Babiloczycy Isztar, Huryci Sausk, Asyryjczycy Mylitt, Syryjczycy Atargatis, Fenicja-nie Astarte; jako Aszera, Anat albo Baalat (partnerka Baala) jest okrelana w Starym Testamencie, jako Kybele przez Fry-gijczykw, jako Gaja, Rea, Afrodyta znana jest Grekom, jako Magna Mater Rzymianom. Odnajdujemy j te w Indiach pod imieniem Mahadevi. A w Egipcie widzimy j pod postaci Izydy, niemale dokadnego pierwowzoru Maryi. Izyda bya na dugo przed Maryj czczona jako matka pena mioci", krlowa niebios", krlowa mrz", obdarzajca askami", ratujca", niepokalana", semper virgo, sancta regina, mater dolorosa. Izyda uchodzia, jak pniej Maryja umajajca", za matk zieleni i rozkwitu. Podobnie jak Maryja, ju Izyda porodzia w dziewictwie i bdc w podry. Podobnie jak Maryja, ju Izyda trzymaa dzieci boe tu zwane Harpokratesem albo Ho-rusem na kolanach bd karmia je piersi. Podobnie jak Maryja, ju Izyda nazywana jest Matk Bosk" (mwt n/r). I w roku 431 musi ona odstpi swoje tytuy Matki Boskiej" i Boej rodzicielki" onie galilejskiego cieli, przy czym jednym z czynnikw wspdecydujcych o przyjciu tego dogmatu na soborze w Efezie byy ogromne sumy, ktrymi patriarcha Aleksandrii, wity Ojciec Kocioa Cyryl, przekupi, kogo tylko mg, poczwszy od wysokich urzdnikw pastwowych, poprzez maonk prefekta pretorianw, a po wpywowych eunuchw i wpywowe pokojwki; cho sam by bogaty, wykosztowa si tak, e musia dopoyczy sto tysicy sztuk zota i jeszcze nie wyszed na swoje. Nawet zapodnienie Maryi zostao przypisane tej porze roku, kiedy nastpio zapodnienie Izydy, ktrej chronologi ci nadzwyczaj dokadnie rejestrowa egipski kalendarz wit. Izyda przekazaa tamtej ydwce w spadku take swoje atrybuty: pksiyc, gwiazd i zdobiony gwiazdami paszcz. A e istniay kiedy czarne wizerunki Izydy, to i karnacja Maryi bywaa ciemna, nawet czarna, i tym czarnym madonnom z Neapolu, Czstochowy, a zwaszcza rosyjskim przypisywano szczegln wito. Kim jest Maryja? Obroczyni kobiety? Symbolem kobiety, czczonej przez Boga jako matka"? Przeciwnie! Karykatur kobiety! Jest to istota wniebowzita za ycia cielesnego, niepokalana" podaniem, bez skazy, czysta, triumfujca nad swoimi zmysami, dziewica ante partum, in partii, post partum, pena glorii antagonistka Ewy, grzesznicy, winnej, partnerki wa i fallusa. Im bardziej w bogobojnym redniowieczu rozkwita kult Madonny, im bardziej roi si od pieni, kaza, kociow, bractw na jej cze, tym czciej jest poniana, upokarzana, ujarzmiana kobieta. Kobieta ma niewiele praw, jako menstruujca i ciarna uchodzi za istot nieczyst, jakoby kala j te pord, a nierzadko i kopulacja. Uchodzi za stale otwart bram piekie", gdy tymczasem Maryja, suebnica Boga", a wic kapana, awansuje do miana bramy niebios". Tu wywyszenie ponad wszelk miar, tam nieomal bezgraniczne ponianie, ktrego kulminacj stao si spalenie setek tysicy czarownic. Kim jest Maryja?

Umajajc krlow"? Matka Bosk Lipow"? Len"? Owszem. Ale zarazem, tak jak jej antyczne poprzedniczki, jak bogini mioci i walki Isztar, jak dziewicza bogini wojny Atena i inne chrzecijask bogini krwi i zemsty, Matk Bosk Bitewn i Matk Bosk Eksterminacyjn. Bo starym obyczajem ludzi pobonych jest mordowanie w imieniu Maryi. Wojska bizantyjskie zabieray na wojny jej wizerunek, ktry znajdowa si te w paacu cesarskim w Konstantynopolu i w rnych miejscach stolicy. Liczni katoliccy wodzowie byli szczerymi czcicielami Maryi. Cesarz Justynian I, ktry z papiesk pomoc wypleni dwa plemiona germaskie: Wandalw i Ostrogotw, przypisa swe krwawe zwycistwa Maryi. Podobnie uczyni jego bratanek Justyn II, ktry uzna j za patronk wojny z Persami. Na dziobach okrtw wojennych cesarza Herakliusza widniay wizerunki Maryi. Chlodwig, istny potwr, upamitniany po dzi dzie nazw jednego z placw w Kolonii, przypisywa swe brutalne triumfy nad kacerzami" Maryi. Bdce celami pielgrzymek sanktuaria w Tours i Poitiers zostay pono przez Karola Mota, zwanego motem boym", wielkiego czciciela rwnie Matki Boskiej", zarzucone trupami trzystu tysicy Saracenw. Karol Wielki", ktry majc wiele on i kochanek, zawsze nosi na piersi wizerunek Maryi, zdoa w cigu czterdziestu szeciu lat rzdw, podczas pidziesiciu kampanii, zdziesitkowa niejeden nard i zupi setki tysicy kilometrw kwadratowych, wysuchawszy naszych przestrg" jak skomentowa to papie Hadrian I. Poczuwajc si do wdzicznoci, Karol rozpowszechni w swoim pastwie kult Maryi na miar wczeniej nie spotykan i wznis na polach bitewnych godne tej niebiaskiej protektorki sanktuaria" (Hcht). Cae redniowiecze to epoka rozkwitu mioci do Maryi i ohydnych rzezi w jej imieniu. Myl o zwycistwie Maryi" pojawiaa si we wszelkich dziedzinach ycia [...]. Nawet w walkach wieckich imi Maryi rozbrzmiewao w bojowych okrzykach chrzecijan" (Hcht; z kocielnym impmatur). Przy pasowaniu na rycerza otrzymywao si powicony miecz, wrczany ze sowami: Na chwa Boga i Maryi przyjmij ten miecz i adnego innego". Maryjo, dopom" woano czsto przed bitw. O clemens, o pia, o dulcis virgo Maria O dobra, agodna, sodka Panno Maryjo!" piewali krzyowcy przed wyruszeniem na okrutne rzezie w Ziemi witej". Na Wschodzie rycerze Zakonu Niemieckiego, ktrzy mordowali i pacyfikowali bez ustanku, suyli tylko swej niebiaskiej Pani Maryi". Straszliwe rozprawienie si z albigensami to triumf Naszej Pani Zwyciskiej". Trwajca przez cae redniowiecze, od roku 711 do 1492, wojna z islamem w Hiszpanii, te zostaa uznana za zwycistwo Matki Boej". Imi Maryi rozbrzmiewao podczas bitwy stoczonej w 1212 roku w dniu wita Szkaplerza Najwitszej Panienki pod Navas de Tolosa, gdzie krl Kastylii Alfons i jego odacy pod maryjnymi sztandarami pooyli pono trupem ponad sto tysicy Maurw i nagrabili mnstwo zota oraz kamieni szlachetnych. W kilkadziesit lat pniej, w 1248 roku, krl Ferdynand wity z wizerunkiem Maryi na piersi i jej imieniem na ustach pokona Maurw w bitwie pod Sewill. A wygna ich w kocu z Hiszpanii Ferdynand Katolicki, fanatyczny czciciel Maryi. Wszdzie bya widoczna mariaska dynamika dziejw". W bitwie o Belgrad (1456) mariaskim czynie zbrojnym pod wodz wielkiego propagatora Maryi" witego Jana Kapistrana, szalejcego generaa franciszkanw, ktry mia te na sumieniu bardzo wielu ydw zgino, pono, z pomoc Maryi, osiemset tysicy Turkw. Osiem tysicy pado podczas morskiej bitwy pod Lepanto (1571). wity Pius V ogosi dzie tej bitwy, 7 padziernika, wanym witem na pamitk Naszej Pani Zwyciskiej". A Wenecjanie, ktrzy przyczynili si istotnie do zwycistwa, umiecili pod powieszonym w Paacu Dow obrazem przedstawiajcym bitw napis: Nie potga, nie bro i nie wodzowie, lecz Maryja Racowa pomoga nam zwyciy!" W Nowym wiecie adoratorem Maryi by krwawy zbir Cor-tez. Obra j sobie za patronk wszdzie, gdzie na grach trupw wznosi krzy, pokazywa te jej wizerunek i owiadcza, e oto na miejscu indiaskich bokw" znajdzie si nasza triumfujca, wita Pani, matka Jezusa Chrystusa, ktry jest synem Boga [...]". Rwnie pierwsza krwawa ania wojny trzydziestoletniej, bitwa pod Bia Gr w pobliu Pragi (1620) bya zwycistwem Maryi; katolicki wdz Tilly te j z zapaem wielbi; na gwnym sztandarze Ligi widnia wizerunek Matki Boskiej" i napis, na ktry Nasza Pani Zwyciska zasuya" (te sowa otrzymay imprima-tur!): Terbilis, est castrorem acies ordinata Straszna jak wojsko w szyku bojowym". Jak to moliwe, e Tilly odnis trzydzieci dwa zwycistwa pod znakiem Naszej Pani z Alttting", a potem, bdc jednym z najwikszych wodzw wszechczasw" i podwczas, uchodzc za najpowaniejszy autorytet w kwestiach strategii nie tylko w Niemczech, ale i w Europie"

(Gilardone), za trzydziestym trzecim razem uleg przewadze kacerza" Gustawa Adolfa i sam te poleg mimo udziau Maryi? A zwycia ona jeszcze w XX wieku. Po grabieczej inwazji Mussoliniego na Abisyni Wosi przesyali z wojny widokwki ukazujce ugwiedon Madonn z Dziecitkiem ponad wie spowitego dymem z dzia czogu, ktry atakowali z boku onierze. Podpis: Ave Maria. Arcybiskup Neapolu kardyna Ascalesi urzdzi na trasie z Pompejw do Neapolu procesj z obrazem Matki Boskiej", podczas ktrej samoloty wojskowe zrzucay ulotki gloryfikujce w tym samym zdaniu wit Dziewic, faszyzm i wojn w Abisynii. Patronk lotnikw Mussoliniego bya wita Matka Boska z Loreto". Sukcesem Maryi okazaa si oczywicie take hiszpaska wojna domowa. Krtko mwic, caa pobona historia Zachodu to cig cudownych zwycistw Maryi. Wedug tego, co twierdzi Hcht w swoim wydanym za zgod wadz kocielnych dziele Maria ret-tet das Abendland. Fatima und die Siegen in allen Schlachten Gottes" in der Entscheidung urn Ruftland (Maryja ratuje wiat zachodni. Fatima i triumfatorka we wszystkich bitwach boych" w starciu decydujcym o losach Rosji, 1953) utworze budzcym groz i zasuenie dedykowanym z wyrazami czci Jego witobliwoci Papieowi Piusowi XII, wielkiemu bojownikowi o pokj" wikszo decydujcych bitew odbya si w wita maryjne albo przynajmniej na trzy dni przed Jej najwikszym witem", na dwa dni przed narodzinami Maryi", w przeddzie Wniebowzicia Maryi", w wieczr poprzedzajcy wito Racowe" i tak dalej, i tak dalej, a do Napoleona i Hitlera, ktry czego si wreszcie std dowiadujemy waciwie zosta pokonany tylko przez Maryj i papiea Pacellego. Albowiem, jako papie prawdziwie mariaski", Pius XII wezwa w 1942 roku, kiedy to narody zachodnie" byy w miertelnym niebezpieczestwie", cay wiat katolicki do lubowania Krlowej Raca i do potnej krucjaty modlitewnej" i patrzcie, patrzcie, zwycistwa Maryi nastpuj jedno po drugim, tyle e nie po stronie pastw osi, dla ktrych przeznaczy je Pacelli. Wanie 31 padziernika 1942 roku, gdy papie zalubi ludzko z Niepokalanym (!) Sercem Maryi, dokonao si, jak wiadomo, pierwsze przeamanie przez Anglikw frontu nieprzyjacielskiego pod El Alamein. Nastpne zwycistwo Maryi: Stalingrad! W wito Matki Boskiej Gromnicznej. Matka Boska" w sojuszu z Armi Czerwon! A dalej: wyzwolenie Tunisu i Afryki Pnocnej w wito Fatimy. Kapitulacja Woch, kraju pochodzenia papiea, w wito Narodzin Maryi. Ostateczne pokonanie Rzeszy Niemieckiej i zawieszenie broni w wito Objawienia si archanioa Michaa (patrona Niemiec!) na grze Gargano. Oprcz tego zwycistwo nad Japoni, po zrzuceniu pierwszych bomb atomowych triumf Maryi! Kapitulacja Japonii w wito Wniebowzicia! Na pamitk najkrwawszych orgii bitewnych w naszych dziejach obszar Europy pokrywaj kocioy pod wezwaniem Maryi Zwyciskiej: od Santa Maria de Yictoria pod Fatima, poprzez Maria de Yictoria w Ingolstadt, koci Zwycistwa Maryi w Wiedniu, koci Maryi Zwyciskiej" na polu bitwy pod Bia Gr koo Pragi, a po koci Maria delia Yittoria w Rzymie itd. I akurat w okresie trwania otoczonego chwa sojuszu klero-faszystowskiego, za czasw Mussoliniego, Hitlera, generaa Franco, Salazara, Fatima staje si wsplnie z Lourdes kolejnym celem pielgrzymek maryjnych, sawnym i nader niesawnym zarazem, bo coraz wyraniej funkcjonujcym jako orodek propagandy antykomunistycznej i antybolszewickiej. Wszdzie powstaj gazety, wydawnictwa, kocioy, kaplice ku czci Matki Boskiej Fatimskiej. Powstaje szwabska Fatima" i Fatima w kraju Zulu-sw" oraz Fatima wschodnioafrykaska". Kult dociera do Chin, na Poudniowy Pacyfik. I w roku 1942, gdy wojska Hitlera tkwi w gbi Rosji, a Pius XII i jego biskupi rozptuj na caym wiecie, icie goebbelsowskimi metodami, kampani antyradzieck, kolportuje si te proroctwo" fatimskiej Madonny: Pokj nastanie, gdy Rosja si nawrci. Jeli tak nie bdzie, to rozpowszechni ona swe pomyki na caym wiecie, wywoa niejedn wojn i przeladowania Kocioa; dobrzy ludzie bd drczeni, ojciec wity wiele wycierpi; niejeden nard zginie [...]". A w roku 1950, gdy Pius XII, obdarzony widzeniami rwnie obficie jak kapitaem, oglda na niebie cud doliny fatimskiej", biskup Sheen wykrzykuje, przemawiajc w Fatimie: Plac Czerwony w Moskwie ma oto przeciwwag w Biaym Placu w Fatimie [...]. Za pidziesit lat Plac Czerwony bdzie Placem Biaym. Mot przemieni si w krzy Chrystusa, a sierp w ksiyc pod stopami Naszej Pani!" Niewane, e przy okazji zniknie niejeden nard"... Byleby Rzym uzyska to, czego chce! Ale w tym wszystkim Maryja odgrywa, i w polityce kocielnej, i jako obiekt kultu, rol niebagateln od Portugalii do Polski i Ameryki aciskiej. Na caym wiecie Kuria zwalczaa komunizm i ZSRR. Od lat dwudziestych, kiedy to czczono cud nad Wis" (1920) jako zwycistwo Maryi nad

Armi Czerwon, jako ocalenie Europy przed bolszewi-zmem" (biskup Graber), stolica apostolska otwarcie i potajemnie podtrzymywaa istnienie frontu antyradzieckiego, stajc po stronie Pisudskiego, Hitlera, Stanw Zjednoczonych. A odwieczne zadanie Polski polega na tym, by stanowi przedmurze chrzecijastwa" w obronie przed Rosj, kordon sanitarny, a zarazem baz wypadow. Watykanowi chodzio przecie nie tylko o likwidacj szataskiego Zwizku Radzieckiego, lecz rwnie o podporzdkowanie sobie rosyjskiego Kocioa prawosawnego. Cel aktualny ju prawie tysice lat, a prbowano go osign na wszelkie sposoby, dyplomatyczne i militarne, poprzez krucjaty, wysikiem niemieckich rycerzy w habitach i wojsk szwedzkich; gigantycznym oszustwem, jak w wypadku awantury owej bezczelnej postaci, ktr na pocztku XVII wieku jako rzekomego carewicza w efekcie kampanii wojennej osadzono na tronie, by Rosja staa si rzymskokatolicka. Ta farsa historyczna nie ustpujca bynajmniej pod wzgldem oszukaczego charakteru darowi Konstantyna", najwikszemu faszerstwu wszechczasw rwnie rozpoczyna si w Polsce, przy aplauzie ojca witego Pawa V i szczeglnym poparciu jezuitw, nuncjusza papieskiego oraz arcybiskupa krakowskiego, jednego z poprzednikw Karola Wojtyy, ktry nie tylko niezmordowanie zaleca wszdzie nabon cze dla Maryi, lecz ponadto przypomina Polsce o jej historycznym" zadaniu. Wanie podczas jego pielgrzymki" w czerwcu 1979 roku powtarzao si to cigle, chocia z bardzo potrzebn ostronoci, w wypowiedziach o budzcych strach moskiewskich od-miecach. Ale kady wie, co to oznacza., jeli Jan Pawe II mwi w Polsce, e przez sw tysicletni histori" naley ona do Europy, e bez niepodlegej Polski na mapie Europy nie moe istnie Europa sprawiedliwa!" Jeli on, papie sowiaski, wanie teraz chce uwidoczni jedno duchow chrzecijaskiej Europy" i woa: Tak, tego chce Chrystus", co paskudnie przypomina stary okrzyk bojowy krzyowcw, ktry syszelimy jeszcze w czasie pierwszej i drugiej wojny wiatowej: w czasie tej wojny, ktra Europ w tragiczny sposb podzielia" z wszelk pomoc Watykanu! i dlatego Europa musi zwrci si ku chrzecijastwu", jak tego zada w czasie swej podry po Polsce kontynuujc poprzedni myl papie Woj-tya; wanie w sanktuarium maryjnym" na Jasnej Grze, gdzie Czarna Matka Boska jest oboona odznaczeniami wojennymi, zada wolnoci Kocioa w Polsce i w dzisiejszym wiecie"; wanie tam, przed obliczem Maryi, Krlowej Polski", wyjani, co to znaczy by chrzecijaninem w Polsce [...]. By chrzecijaninem to oznacza: czuwa. Jak onierz na posterunku [...]". Horst Herrmann, byy wykadowca katolickiego prawa kanonicznego, podkrela susznie w swojej ksice Papst Wojtyla. Der Heilige Narr (Papie Wojtya. wity gupiec), e od czasw Piusa XII nie byo tak bardzo zorientowanego na kult Maryi papiea, jak Jan Pawe II; e podczas jego podry wizyty w miejscowych sanktuariach maryjnych s wrcz punktami kulminacyjnymi i tak byo w irlandzkim Knock, woskim Loreto, meksykaskim Guadalupe oraz w Polsce, na Jasnej Grze; e rwnie jego adoracja Maryi jest wyrazem swoistej teologii politycznej"; e rwnie dla niego Maryja jest triumfatork", co przypomina sowa Piusa XII, osawionego stronnika faszystw, ktry nazwa j triumfatork we wszelkich bitwach boych". I tak jak papie Pacelli apelowa o to, by luby zoone Maryi stay si woaniem o skuteczne reformy obyczajw, o konieczne zmiany na poziomie ycia osobistego i rodzinnego, na poziomie ycia w pastwie i spoeczestwie, na poziomie ycia narodowego i midzynarodowego", tak te papie Wojtya wspomnia w kontekcie lubw zoonych Czarnej Matce Boskiej" z Czstochowy nie tylko o polskich cierpieniach", ale take o polskich zwycistwach" i uzna za konieczne, za coraz bardziej konieczne panowanie Matki Boskiej". Czy chodzi tu o Polsk? O Niemcy? O Europ Zachodni? O Stany Zjednoczone? Chodzi tylko o nich samych oraz ich wadz! Gdyby pomylny wynik wojny pozwoli Amerykanom sta si panami wiata, zwaszcza Woch wyjani po drugiej wojnie wiatowej jezuicie Tondiemu Monsignore Fallani z watykaskiego Sekretariatu Stanu to sytuacja ekonomiczna Watykanu i katolicyzmu byaby niepewna i cika. Teraz Ameryka daje nam tyle dolarw, ile chcemy, bo potrzebuje nas jako potgi politycznej. Ale jutro przejliby wszystko protestanci". A jak my si wwczas zachowamy?" spyta jezuita. Poszukamy kogo, kto by podj walk z Amerykanami odpar Fallani tak jak teraz chcemy, eby Ameryka walczya z komunizmem". Ale i wwczas jaki papie zaapeluje o pokj, jaki Koci oddolny" bdzie mie nadziej na reformy", kult Maryi bdzie kwit, a wierni bd piewa raczej odruchowo, ni z gbokim przekonaniem: Maryjo, dopom..."

Atak i kontratak Replika na skarg pewnego sugi Kocioa

Deschner HaBfurt, 2 II 1987 Pan Dr Peter Huemer Redakcja Club 2" Wiede Szanowny Panie, jeszcze raz dzikuj serdecznie za zaproszenie mnie do udziau w programie Club 2". I prosz o wybaczenie tego, e przez kilka podry i nadmiar korespondencji odpowiadam z opnieniem na Paskie listy. A poza tym wahaem si, czy warto traci czas przez wite oburzenie owego diakona z archidiecezji wiedeskiej. Zazwyczaj zadaj sobie w wypadku takich elukubragi tylko to jedno pytanie: czy w czowiek jest niewiadomy, czy jedynie udaje niewiedz? Ta pierwsza sytuacja wiadczyaby le o jego intelekcie, ta ostatnia za o jego charakterze. Ale przecie w klasycznym Kociele obudy tylko na pozr nielogicznie straszy te poczenie jednego i drugiego za. Co krytykuje ten czowiek? Nieustannie rozwodzi si na temat moich nierzeczowych i penych nienawici wypowiedzi", mojej nacechowanej nienawici, wrogiej postawy", braku przyzwoitoci i tolerancji", mojego niewaciwego zachowania", popadnicia w histeri i ton nienawici"; lamentuje z powodu wysczonego jadu", narzeka na agresywnego pisarza", na dzikie zachowanie tego pisarza", ktry wrcz cynicznie zaatakowa agodnego i odpowiadajcego z godnoci ojca Bsteh, wyszydziwszy i obraziwszy tym zachowaniem i swoimi wypowiedziami uczucia religijne wszystkich ludzi wierzcych, rwnie moje". Ale to brzmi strasznie. Przeoeni diakona odnotowali jego wypowied i o to zapewne chodzio. A teraz trzeba by si spodziewa kontrargumentw, przekonujcego zdezawuowania, niezbitego dowiedzenia mi tego, e mijam si z prawd, e jestem niekompetentnym ignorantem, sprostowania moich zafaszowa, ujawnienia oszczerstw, przesady, pomyek, sprzecznoci, faszywych wnioskw, ulegania zudzeniom oraz kamstw ile suga Kocioa miaby tu moliwoci rozprawienia si ze zdeklarowanym wrogiem Kocioa i wszystkimi jego perfidnymi wypowiedziami! Ale na trzech stronach maego druku nie ma ani jednego sprostowania. w diakon przybiera tylko ton mentorski, ma za ze, gniewa si, nie pochwala, wyraa dezaprobat, co mu si nie podoba, z czym innym nie moe si ju pogodzi, jest oburzony, czuje si dotknity, obraony. A e niczego, zupenie niczego nie moe obali, wic przypisuje mi ryczatem nierzeczowo, ryczatem niestosowne zachowanie, ryczatem nietolerancj. Nierzeczowa, nieuczciwa, waciwie jednym wielkim skandalem jest bowiem dla takich jak on zawsze i z gry wszelka fundamentalna krytyka tego, ach, tak nieomylnego, wycznie uszczliwiajcego, jedynie witego Kocioa Ecclesiae Catholicae. Gdyby owieczki mylay, to uznayby tak pretensj do wycznoci ju a priori za podejrzan. I gdyby mieway odczucia etyczne, to napawaaby je odraz ta ich dka Piotrowa", pokonujca atwo wszelk mtn wod, d, na ktrej odbywa si wyprzeda dusz; raziaby historia dogmatyzmu, wojen, okropnoci, owo upokarzanie, ujarzmianie, wysysanie prawie szedziesiciu pokole, owe oszustwa za pomoc cudw i relikwii, oszustwa finansowe, intrygi, faszerstwa, ogupianie wszystkich dokoa, bez maa dwa tysice lat trwajce przemykanie si przez dzieje wiata dziki kamstwom, krwi, zom. Ale owieczki nie myl one powtarzaj modlitwy. Wiedz, co prawda, e Koci to te

ludzie, e nawet kapani s tylko ludmi, e nie wszystko jest wite, e zdarzay si pomyki, saboci, a nawet to autentyczne sowa zaczerpnite z jednej z masowych gazet katolickich zdarzy si jeden zy papie. Mylenie, samodzielne mylenie jest jednak owieczkom niepotrzebne, jest dla nich niewskazane. Kiedy natomiast kocielne owiecanie stara si ludzi olepia, eby ich mc prowadzi, to zaspokaja potrzeby, ktre nie wystpiyby bez tego owiecania. Dobrze jest bi w puste gowy. Ale co ja waciwie powiedziaem podczas tej odbytej tu przed Zaduszkami dyskusji, ktra dotyczya umierania, mierci, obrzdw i kultw odnoszcych si do niej? Na wstpne pytanie prowadzcego Kunona Knbla o to, jak wyobraamy sobie swoje pogrzeby, odpowiedziaem, e ju zadysponowaem, i chciabym zosta pochowany oczywicie mutatis mutandis tak jak moje psy; w najtaszej trumnie, odprowadzany tylko przez nioscych j ludzi, ktrzy powinni si jedynie upewni, e grzebi wanie mnie; bez pieww, bez sowa, bez adnych innych dwikw, bez dzwonienia, wiecw, nekrologw, podzikowa, bez i w tym momencie odwrciem si do siedzcego naprzeciw i na ukos ode mnie profesora teologii fundamentalnej i teologii religijnej, ojca Bsteh prosz mi wybaczy, bo byem bliski dodania: i, Boe uchowaj, bez klechy. I ju dzi przeklinam kadego, kto chciaby rozgasza wieci o moim nawrceniu... Czsto przecie rozpowszechnia si takie pogoski. I jeli nawet s prawdziwe, to udowadniaj" rwnie mao, jak przeciwna sytuaq'a, o ktrej opowiada Hans Georg Brenner z Grupy 47 w odpowiedzi na moj ankiet Co Pan(-i) sdzi o chrzecijastwie?" a mianowicie wspomina o duchownych popeniajcych w chwili mierci teologiczne samobjstwo", pod koniec ycia wyrzekajcych si swojej wiary; Brenner opowiada mi to o swoim wasnym ojcu, pastorze, ktry dowiadczy szczeglnie dugich i cikich cierpie. Kiedy chciaem znikn przy dwikach trzeciej czci VIII symfonii Brucknera; dzi, jak powiedziaem, chc by w tym podobny do moich psw. Niejeden uzna, e zszedem na psy. Ale ja ceni te zwierzta znacznie bardziej ni wiele osobistoci chowanych na koszt pastwa. I niech si ludzie poboni bocz o to, e mona i tak, cakiem zwyczajnie, bez najrozmaitszych uczu tych, co koyszcym si krokiem podchodz do pogronych w aobie, skadajc kondolencje, tych, co umiechaj si zoliwie, tych, po ktrych wida wspczucie, ciekawo, ch udziau w spektaklu, rado z cudzego nieszczcia; e mona si obej bez ksidza, kazania, uciskw doni, sentencji: [...] bdzie y, chocia umar", bez pozornie penego troski, ale w podtekcie gronego wezwania: Pomdlmy si za nastpnego, ktry nas opuci..." W czasie tamtego programu take inne osoby wyraay yczenie, by si nimi zbytnio nie przejmowano po ich mierci, wolay raczej wicej skorzysta za ycia; ale wszyscy katolicy chcieli zapewni swoim zwokom ku pocieszeniu rodziny ca zwyczajow tromtadrag, adnemu ceremoniaowi dla uczczenia obywatelskiego bohaterstwa nie towarzyszy tyle kamstw, co temu wanie! Zapanowaa wrd uczestnikw programu prawie pena zgoda co do tego, e zmary nie ma ju z owych ceremonii adnego poytku, bardziej natomiast przydaj mu si msze wite za jego dusz, jak stwierdzia jedna z dwch pa siedzcych obok zakonnika, ktra wydaa mi si to pewno zadziaaa moja bujna fantazja! wcieleniem pobonej Heleny. Pani Ottilie Schiechl, pielgniarka, zaznaa co prawda tej pociechy (oprcz owej wikszej, jak stanowi dla niej wiara), e na pogrzebie jej dwudziestojednoletniego syna byo bardzo, bardzo wiele osb i bardzo, bardzo duo kwiatw", przy czym w cigu caego programu prawie e nie znika z jej ust niewtpliwie pogodny, ale i nieco drwicy umiech: niema demonstracja niezomnej wiary, ktrej nie zdradzay natomiast bynajmniej, wiadczce przewanie o przeywanych katuszach, rysy twarzy ojca Bsteh (na ten temat wypowiedzia si w pewnej znanej sentencji Nietzsche) chocia ten zakonnik bardzo si stara zatuszowa taki stan rzeczy sowami. Ale powtrzmy sowa pani Ottilie Schiechl: Zmary ma wicej poytku z mszy odprawianych za spokj jego duszy". Tak mocny argument wysuna, ze wzgldu na jego moc, w dosownym brzmieniu jeszcze raz, opatrujc go niemale zaskakujcym zastrzeeniem: Zmary ma, moim zdaniem, wicej poytku z mszy odprawianych za spokj jego duszy i ja je zreszt czsto zamawiam". Dla niej jest bowiem wielk pociech, e moe wierzy w to, i kiedy znowu bdzie przy nim, a wierzy w to bardzo mocno. Jestem przekonana, e on widzi nas stamtd albo czuje, e tu jestemy..." A z drugiej strony i w pewnej sprzecznoci z powyszym nawet Ottilie Schiechl (ktrej wygld, wyraonym potem w domu zdaniem mojej crki, odpowiada jej nazwisku [schiechl w au-

striackiej niemczynie: brzydki", przyp. tum.]) bya przekonana, e zmary nie ma adnego poytku ze swojego pogrzebu; z piknych zwok, jak mwi si w Wiedniu" to jeden z nielicznych wtrtw urzdnika wiedeskiego zakadu pogrzebowego, pana Miillera, wedug mojego wraenia werbalnie i optycznie gwiazdy tego wieczoru, chocia nie bd ju pewno o nim pniej wspomina. (Tymczasem korci mnie, eby naszkicowa wszystkich goci, mimo e nie dotyczy to tematu, ale jednak wie si z nim pewien pisarz niemiecki, ktrego honor mona uratowa tylko stwierdzeniem, e lepiej pisze, ni mwi, chwilami zbyt zapalczywie wcza si, zaprzecza, wpada w sowo, w ogniu walki pieni si, jka, poyka cae wyrazy, tak jakby chcia je ocali, jakby si ba, e zostanie ich zaraz pozbawiony albo e sam ich zapomni; tak, ten czowiek, ktry powinien pozostawi mwienie zawodowym gaduom, mistrzom show, demagogom, politykom, klechom, pniej, gdy w domu wpatrywaem si w ekran, w fatalny doprawdy sposb przypomina mi mnie samego...) Jedynie moja austriacka koleanka po pirze Lotte Ingrisch, znana z takich publikaq'i, jak Przewodnik po zawiatach, Umieranie dla pocztkujcych, rwnie wykazaa pogldowo, cho inaczej ni Ottilie Schiechl, z wiksz elokwencj i ostentacj, janiej i dogbniej zarazem (jej sympatyczna twarz przypominaa mi przegrzewajcy si kocio) swoje stae obcowanie z potgami, siami z innych wymiarw: Wszyscy jestemy duchami" zawoaa w pewnej chwili, i to, jeli si dobrze zastanowi, wcale susznie, ot Lotte Ingrisch wie, e zmary wspprzeywa, le mwi, wsprozkoszuje si swoim pogrzebem, ponad wszelk wtpliwo jest ciekaw siebie w postaci zwok", bo a tak wielka jest ludzka ciekawo"! Nie tylko jednej z jej przyjaciek przytrafio si co takiego, e zobaczya zmarego w chwili, gdy fika kozioki, widziaa go cakiem pijanego", ale i jej samej: Widywaam, i to w sytuacjach zupenie banalnych, ju nie pamitam, czy dyrektora banku, czy pisarza, rozmawiaam z tym kim, potem wysiadaam z tramwaju albo egnaam si i dopiero pniej przychodzio mi na myl, chwileczk, ale przecie ten czowiek zmar trzy tygodnie temu [...]" tu rozemiaa si serdecznie tak, tak, zmary zawsze towarzyszy swoim zwokom"; to zdanie nawet we mnie nie budzi sprzeciwu. Natomiast nieco smutne wydaje mi si to, e wiele osb nie zaznaje przez cae ycie tylu objaww szacunku, ilu po mierci; e ostatni zaszczyt, jaki je spotyka powiedziaem to, posuywszy si dobitnym cytatem nierzadko jest i pierwszym. Na pytanie moderatora programu o ycie potem" odpowiedziaem: moim zdaniem, zmarli yj nadal nie w swojej, lecz w naszej wiadomoci. Umieraj, gdy popadaj w zapomnienie. I przeciwstawiajc si chrzecijaskim iluzjom co do ycia pozagrobowego dodaem, e chrzecijastwo w sposb sadystyczny powiksza rado zbawionych tym, e dane im jest patrze z nieba na piekielne mki grzesznikw, i to przez ca wieczno! Ale czy s to sowa nieprawdziwe? (Abstrahujmy od faktu, e caa ta wizja jest faszywa!) To s przecie dawne chrzecijaskie wyobraenia. Ju w Nowym Testamencie stykamy si z podjudzaniem przeciw niewiernym, z zacht, by wyrzdzi im to samo, co oni nam uczynili, i odpaci im w dwjnasb, tak jak na to zasuguj swoimi uczynkami. Nawiasem mwic, wida tu sprzeczno z pacyfistycznymi przykazaniami Jezusa. A potem Tertulian cieszy si, e grzesznicy mikn i kruszej" w piekielnym ogniu. Chciaby bez koca syci wzrok widokiem swoich smacych si tam oponentw: Jakie tam bdzie wielorakie widowisko? Co bdzie przedmiotem mojego zdziwienia, mojego miechu? Gdzie zaznam radoci, ekstazy?" Take biskup-mczennik Cyprian obiecuje zbawionym, gwoli powikszenia niebiaskiej szczliwoci, przez ca wieczno (!) widok mk ich niegdysiejszych przeladowcw. Podobnie Laktancjusz osadza ycie wieczne widokiem potpionych. A przecie i oficjalny teolog Kocioa Tomasz z Akwinu (agodny jak baranek" szydzi Nietzsche) zapewnia: Iby witym bardziej si spodobaa (magis complaceat) niebiaska szczliwo i eby jeszcze arliwiej dzikowali za ni Bogu, dane im jest widzie w caej peni (perfecte) kary dotykajce bezbonych". Czy to nie sadyzm? C znaczy pieko Owicimia wobec wiecznego pobytu w piekle? powiedziaem i postawiem pytanie: Jak takie wieczne mki piekielne daj si w ogle pogodzi z ide Stwrcy zawsze dobrego i wszechmogcego? Jak ten ostatni to wytrzymuje? Jak wytrzymuj to wierni? Jak radzi sobie z tym sam ojciec Bsteh? Jake mona uznawa owo pniejsze ycie" za to waciwe, jake tu cieszy si nim, skoro dua cz ludzkoci, jej wikszo wiecznie pada ofiar rzezi, jest drczona, i to w najokropniejszy, najperfidniejszy sposb? W tym momencie ojciec Bsteh skin gow, po czym powiedzia: Zrozumiaem pana dobrze".

Nie zaprotestowa. I tamten diakon te potrafi tylko narzeka oglnikowo, jeli protestuje, to nie wdajc si w adne szczegy, skarc si na mnie, uderza tylko w patetyczny ton nigdy nie wypowiada si konkretnie! A w kwestii zgodnoci nauki o wiecznej karze pieka z miosierdziem Pana Boga poradmy si ks. A. M. Rathgebera, ktrego leksykon Czy pastwo to wiedz? zdy si ju tak przyj i sprawdzi, jak Ploetz czy Dahlmann-Waitz w opinii historykw" (Deutsche Tagespost") i przeczytamy u niego: Bg jest nieskoczenie dobry i cierpliwy, zawsze chtnie wybacza. Ale Bg nie moe pozwoli na to, by wiecznie go lekcewaono". Zatem z jednej strony jest on nieskoczenie dobry, cierpliwy, zawsze gotowy przebacza, a z drugiej jednak nie wiecznie i nie zawsze; niech tam, my to wytrzymamy, ale nie do zniesienia jest sposb, w jaki teologowie obchodz si z logik. Bg nie moe pozwoli na to, by wiecznie go lekcewaono", nie, wiecznie, wiecznie potrafi on kara: za to, e kto przez kilkadziesit lat mia inne pragnienia ni on. I to, co okrela monsignore Rathgeber jako sprawiedliwo, miosierdzie, mio wszystko to charakteryzuje ow posta Boga. Ale i dla tego Ploetza" i Dahlmanna--Waitza", katolikw, pieko stanowi waciwie wielk tajemnic, tak wielk i gbok, e [...]" oszczdmy sobie tych pustych sw. (Ten autor przypomnia mi zaraz przy lekturze peen drwiny art Roberta Musila, ktry stwierdzi, e jeli si dobrego chrzecijanina albo pobonego yda strci z ktregokolwiek pitra nadziei czy dobrobytu, to on zawsze spadnie, by tak rzec, na cztery apy swojej duszy. Bierze si to std, e wszystkie religie przewidziay w swojej eksplikacji ycia darowanego czowiekowi pewn irracjo-naln, niewymiern reszt, do ktrej odnoszono sowa o niezbadanych wyrokach Opatrznoci; jeeli miertelnikowi co si nie zgadzao w jego rachubach, to wystarczao mu, eby przypomnia sobie o owej reszcie i ju jego duch mg z zadowoleniem zaciera rce". Ojciec Bsteh nie zaciera rk. Prawie bez przerwy malowaa si na jego twarzy niejaka troska, gorycz, eby nie powiedzie: zgorzknienie (ale waciwie nie byo po nim wida niechci, nie). I teraz oto zdystansowa si, wprawdzie agodnym i nabonym tonem, ale rzeczowo, jednoznacznie, od wszelkiej wiary w wieczny charakter mk piekielnych, mao tego, w ogle w pieko; trzykrotnie wypowiedzia z ca pewnoci" i mwi tylko o piekle w cudzysowie". Przeciwnie wyzna ten rzymskokatolicki profesor teologii fundamentalnej oraz teologii religii gotw bybym z ca pewnoci (!) powiedzie, e jeli o mnie chodzi, to jako chrzecijanin uwaam za swj obowizek ywi nadziej, e w piekle w cudzysowie nie znajdzie si aden czowiek", e adne" ze stworze boskich nie zostanie na wieki odseparowane od Boga. Bo pieko z ca pewnoci (!) nie istnieje nigdzie w adnej postaci jako miejsce realne i czekajce na goci bd ludzi, ktrzy powinni tam trafi, jak to sobie czasem tak chtnie (!) wyobraano [...]" jak to sobie wyobraano przez cae stulecia", wtrci prowadzcy program Kuno Knbl tak, tak", potwierdzi Bsteh, po czym mwi dalej: [...] a pozostali trafiaj w inne miejsce. Nie jest wic z ca pewnoci (!) tak powtrzy, obalajc tamto przypuszczenie e ktokolwiek musi by na zawsze odczony od Boga". Ale ja chciaabym tego" powiedziaa siedzca obok mnie moda pisarka niemiecka Constanze Elsner. Mie do czynienia z takim Bogiem, ktry jest odpowiedzialny za Sodom i Gomor i inne podobne historie, o nie... Mnie ten Bg, w ktrego wierzy ojciec, przeraa". Reagujc na ewidentne zanegowanie przez tego zakonnika wiecznych mk piekielnych, stwierdziem, i jako katolicki teolog ma on obowizek wierzy w nie, bo wieczno mk piekielnych wystpuje i w katolickiej, i w protestanckiej ortodoksji, ergo powiedziaem z naciskiem ojciec jest heretykiem". Bsteh umiechn si agodnie, a siedzca przy nim Ottilie Schiechl te ledwo powstrzymaa si od drwicego umiechu. Heretykiem" powtrzyem. Bo to, co gosi ten zakonnik, gosi ju najwikszy teolog pierwszych trzech wiekw chrzecijastwa, jeden z najszacowniejszych chrzecijan, Orygenes, a mianowicie doktryn apo-katastazy, wszechpojednania, powrotu wszystkich nawet szatana do Boga. Ale Orygenesa wci na nowo okrzykiwano heretykiem, co dzisiaj pewno budzi al wielu kolegw ojca powiedziaem bo przecie czasy si zmieniy [...]". Ojciec Bsteh mia ju skin gow, ale skrzywi si, gdy dodaem: ...a wtedy chtnie zmienia si troch teologi". w uczony poprosi w tym momencie, bym mu pozwoli zada jedno proste pytanie": Czy w ktrejkolwiek prawdzie wiary tego Kocioa jest mowa o piekle? Koci mwi o tym od wiekw, od dwch tysicy lat odparem. Ale teolog obstawa przy swoim: Czy gdziekolwiek w doktrynie Kocioa stwierdza si, e tyle a tyle ludzi trafio do pieka bd te, e ktokolwiek jest w piekle? Czy

istnieje taka prawda wiary?" Przedtem wyraziem swoj sympati temu sprawiajcemu wraenie przygnbionego (co zawsze budzi moje wspczucie), zapewne yczliwemu ludziom zakonnikowi, ktry wiele podrowa i naby wielkiego dowiadczenia yciowego i ktrego te na podstawie jego wypowiedzi zaczem podejrzewa on zaprotestowaby oczywicie o to, e jego wiara w ycie pozagrobowe nie jest (o wiele) wiksza ni moja (i ni wiara wikszoci tych do licznych teologw, ktrych znam osobicie), ot wyraziem mu przedtem swoj sympati, przekonawszy si o jego humanitarnych nadziejach dotyczcych naszego losu po mierci, teraz jednak stwierdziem: W tej chwili wydaje mi si ojciec mniej sympatyczny, jeli wolno mi to powiedzie. Bo teraz..." dlaczego?", odezwa si Bsteh nie, prosz mi pozwoli to powiedzie, teraz odzywa si w sowach ojca znana a do przesytu obuda, do ktrej w wypowiedziach kolegw ojca i tego Kocioa jestemy przyzwyczajeni. Bo z jednej strony ma ojciec wprawdzie racj, to nie zostao dogmatycznie zdefiniowane, zgadza si, ale rzeczywisto bya taka, e przez dwa tysiclecia kolejne pokolenia nkano nauk o piekle... to by horror dla kadego czowieka". Tak, z ca pewnoci stwierdzi ojciec Bsteh. Gotw jestem potraktowa bardzo powanie to, co pan mwi, to nie ulega wtpliwoci. Ale tu chodzi o sposoby rozumienia wiary, ktre w dziejach faktycznie ustaliy si tak czy inaczej i jeszcze (!) si jako ustal, z pewnoci. Ale zaleaoby mi na tym, eby stao si jasne, e Koci nie wysuwa nigdzie w wykadzie wiary twierdzenia, i choby jeden czowiek jest naprawd definitywnie odseparowany od Boga, twierdzenia, z ktrym jako chrzecijanin musiabym si pogodzi [...]". Prowadzcy dyskusj chcia zakoczy rozwaania o Kociele, doda jednak: z drugiej strony, dopowiem tylko to jedno i tymi sowami chciabym uzupeni wypowied pana Deschnera ot przypominam sobie, kiedykolwiek wspomn swoje dziecistwo i swoich przyjaci: panowa wtedy wielki strach..." o tak!", potwierdzi kto ...przed piekem z widami, diabem i wiecznym smaeniem si, i mona to sobie byo wyobrazi, i oczywicie tego nauczali ksia, katecheci et cetera, nie mnie, ale moich przyjaci: zobaczysz, co ci spotka, jeli nie zrobisz tego czy tamtego..." albo to zrobisz! Zajem si, szanowny panie Huemer, szerzej tym tematem, by wykaza, e profesor teologii katolickiej pozwala sobie na to, eby na oczach milionw widzw po prostu zbagatelizowa wiar w pieko i wieczne mki piekielne, zby j, tak jakby prawie wcale nie istniaa. Dzisiaj bowiem jest to wierzenie dla niejednego trudne do przyjcia. Dzi wydaje si to i katolikom, i protestantom niewiarygodne; dlatego te liczni postpowi" sudzy Boga staraj si dostosowa do ducha nowych czasw, to jest zreszt ich najwaniejsze zajcie i z tej wanie przyczyny zawsze okrelam takich najbardziej postpowych" teologw jako najgorszych. Jednoczenie jednak wci nie brak chrzecijan, s ich pewno setki milionw, tych, ktrzy nadal wierz w istnienie pieka i oczywicie powinni wierzy s to bynajmniej nie tylko ludzie prymitywni. Znam pewnego wyksztaconego czowieka (waciciela fabryk w Europie i Ameryce), ktry teraz, gdy jest stary i chory, znw i z wikszym przejciem ulega wyobraeniom swego katolickiego dziecistwa i drczy go myl o piekle. Mona by stworzy ogromne biblioteki tekstw, ktre w wszystkich epokach istnienia chrzecijastwa prezentoway okropnoci pieka. I mimo e papiestwo nigdy nie zdefiniowao wiary w pieko jako dogmatu, to jednak przysporzya mu wikszych korzyci ni ktrakolwiek (zdefiniowana) prawda wiary, a ponadto chocia bez definicji i w katolicyzmie, i w ortodoksji protestanckiej wystpuje owo wierzenie jako prawda absolutna. Najsawniejsze autorytety chrzecijastwa nie ustaj w uwiadamianiu tego, e pieko istnieje. Biblia wspomina o tym ponad siedemdziesit razy. Dwadziecia pi razy mwi o piekle Jezus, przestrzega przed robakiem, ktry nie umiera", ogniem, ktry nie wygasa", ogniem nie dajcym si ugasi", wieczn kar". Podobnie czyni Pawe, podkrelajc, e tego, kto grzeszy, spotyka kara i wieczna mka". I powoujc si na Bibli, na Jezusa i Pawa, formuuj swoje sdy najwybitniejsi Ojcowie Kocioa; Jan Chryzostom wie, e w ogie nie ma koca" i dlatego zawsze" trzeba o nim myle, w czasie porannego posiku nie mniej ni przy wieczerzy"! Take Augustyn mwi czsto o wiecznej udrce", o wiecznej karze", o tych, co na swoje nieszczcie pozostaj w stanie wiecznej mierci", chocia od 421 roku co zabrzmi dosy kuriozalnie wystpuje w jego pismach swoiste zawieszenie ognia, weekend w piekle, przerwanie kary od

sobotniego wieczoru do wczesnych godzin rannych w poniedziaek! Jeszcze kilka lat wstecz, a do 415 roku, gwatownie negowa tak moliwo, a Tomasz z Akwinu odrzuci j ponownie. Nauk o piekle rozpowszechniali przez wiele stuleci oczywicie rwnie papiee, Wigiliusz, Pelagiusz I, Innocenty III, Innocenty IV i inni, jest to te doktryna soborowa, na przykad niesawnej pamici, ze wzgldu na decyzje godzce w ydw, IV soboru lateraskiego (1215) albo, o wiele wczeniejszego, zgromadzenia Konstantynopolitaskiej Prowincji Kocielnej (543), ktre po raz kolejny uznao Orygenesa za heretyka: Kto mwi bd wierzy, e kara spotykajca ze duchy i bezbonych ludzi trwa tylko do czasu i po upywie pewnego okresu ustaje, po niej za nastpuje cakowite przywrcenie do ask [apokatastaza] zych duchw i bezbonikw, ten niechaj bdzie usunity z Kocioa" jest to zreszt takie zdanie, ktre czoowy rzekomo katolicki teolog XX wieku Karl Rahner uwaa za twierdzenie doktrynalne nacechowane nieomylnoci. Katechizm rzymski ustalony przez sobr trydencki i wydany na polecenie Piusa V te uprzedza w mocnych sowach, e bezboni s w piekle wiecznie (perpetuo) pozbawieni wiatoci boskiego obrazu", e zostaj wrzuceni w ogie wieczny" (in i&iem aetemum) i cierpi bl, jak przy biciu albo biczowaniu, albo te przy innego rodzaju karach cielesnych, spord ktrych bez wtpienia najwikszy bl sprawia udrka ognia", tym bardziej e trwa bdzie po wsze czasy" (utperpetuum tempus duraturum sit) i potpieni nigdy nie zdoaj si uwolni od towarzystwa najnie-godziwszych diabw"! Catechismus Romanus podkrela jednoznacznie: Oto co duszpasterze powinni bardzo czsto uwiadamia wiernym" (saepissime inculcare debent). Jeszcze przecie w XX wieku jezuici wykonuj wiczenia duchowe" zaoyciela zakonu Ignacego Loyoli ktry, zdaniem jednego z jego synw", czy w sobie ludzk wielko z czynami czowieka obkanego" musz w rnych wiczeniach i rnymi zmysami przekonywa samych siebie o takich wymiarach, jak dugo, szeroko i gboko pieka", wyobraa sobie owe niezmierzone ogniste czelucie oraz dusze znajdujce si jakby w ognistych ciaach", a ponadto pacz, wycie, krzyk", dym, siark" et cetera. I wreszcie w ostatnim wiczeniu na godzin przed wieczerz" powinni przypomina sobie wszystkie dusze, ktre s w piekle" i cieszy si, e sami (jeszcze) si do nich nie zaliczaj. Powtarzam: przez dwa tysice lat wbijano to do gw, cho nigdy ex cathedra, przez dwa tysice lat w ten sposb doprowadzano niezliczone rzesze ludzi do najgorszych, doywotnich wyrzutw sumienia, do beznadziejnego nieszczcia, i oto teraz, gdy nawet katolicy wierz w to coraz mniej, ojciec Bsteh jak z ca pewnoci wielu innych teologw w naszych czasach daje do zrozumienia, e chrzecijanin jest obowizany mie nadziej na co cakowicie sprzecznego ze wszystkim, czego na ten temat uczono dotychczas, i w to wierzy. Nagle przestaj si liczy wszelkie wezwania soborw, papiey, najwikszych Ojcw Kocioa, nawet sowa Pawa i nawet te, ktre wypowiedzia Jezus. A czy w ogle go kiedykolwiek suchano?! Czy nie umiercano go wci na nowo? Dlatego wanie w odpowiedzi na ankiet katolika Heinricha Spaemanna: Kim jest Jezus z Nazaretu dla mnie?" napisaem krtko: Na pewno nie Bogiem. By moe czowiekiem. W Biblii ukrzyowanym jeden raz, a w dziejach Kocioa stale rozpinanym na krzyu". Wanie, kt przejmowa si zawsze Jezusem mniej ni kler! Nie bez powodu mieszkacy Rzymu rozszyfrowuj skrt S.C.Y. (Stao Citta del Yaticano) na tablicach rejestracyjnych samochodw dostojnikw Kurii sowami: Se Cristo vedesse (Gdyby Chrystus to widzia!) Przypomina mi si przy tej okazji karta pocztowa, ktr przysaa mi niedawno zapalona czytelniczka" z Grnej Bawarii, od lat w subie Kocioa. Na Paskie ksiki czytamy jak i na zamordowanie papiea w roku 1978, na miliardowe oszustwo z 1971 roku, na zasugi Kocioa dotyczce piguki antykoncepcyjnej i przy tym prby przekupstwa zwrciam uwag czonka kapituy diecezjalnej... (telef.) Zadaam mu pytanie! Co powiedziaby na to Jezus? Ten duchowny odpar: Ach, gdybymy zawsze pytali o zdanie Jezusa..." Ale ci ludzie nie tylko nie pytaj Jezusa, z ca konsekwencj nie spiesz si te do niego. Tak samo jak my to zadziwiajce zjawisko boj si umierania. W ksice Ein Jahrhundert Heilsgeschichte. Die Politik der Papste im Zeitalter der Weltkege (Sto lat dziejw zbawienia. Polityka papiey w epoce wojen wiatowych) niewtpliwie naj-

aktualniejszej z moich krytyk Kocioa i wanie dlatego na og przemilczanej wskazaem na podeszy wiek papiey w cigu ostatnich stu lat i w programie Club" przypomniaem o tym: Leon XIII powiedziaem doy do dziewidziesiciu trzech lat; Pius X do siedemdziesiciu dziewiciu, Pius XI do osiemdziesiciu dwch, Pius XII do osiemdziesiciu dwch, Jan XXIII do osiemdziesiciu dwch, Pawe VI do osiemdziesiciu jeden lat. Co do dwch gw Kocioa zmarych w modszym wieku istnieje podejrzenie, e nie spotkaa ich mier naturalna. Benedykt XV, chyba nieprzypadkowo najmniej znany papie w tym stuleciu, odszed do wiecznoci jako czowiek szedziesiciosiedmioletni, cakiem niespodziewanie, zaskakujco szybko, skulony i wykrzywiony z blu, co dao powd do pogoski o otruciu (on sam pono nie wedug pogosek rozpowszechnianych przez ludzi nieyczliwych, lecz wedug tego, co mwiono w Watykanie otru kiedy rywala). Rwnie nagle, w bardzo zagadkowych okolicznociach, zgas Jan Pawe I, umiechnity Albino Luciani, ledwo zacz rzdzi i ledwo chwyci za miot, eby zrobi porzdek. Ale nawet jeli uwzgldni tych zmarych w modszym wieku ksit Kocioa, przecitna dugo ycia znacznie przewysza nasz. Nieodparcie nasuwa si taki oto wniosek: ani ten urzd, ani tsknota piastujcych go ludzi do Jezusa nie s pewno zbyt wyczerpujce. Umacnia nas w tym podejrzeniu aktywno ich lekarzy osobistych i innych koryfeuszy medycyny, sprowadzanych w chwilach kryzysw zdrowotnych z caego wiata, a ostatnie sowa" niejednego z papiey przed odejciem do Chrystusa nie zawsze byy wywaone, jak na przykad wyznanie wiary Piusa X: [...] chyba wszystko si koczy" czy wyznanie Leona XIII: Zblia si katastrofa [...]". W kadym razie pozostali ludzie, take ci katoliccy, osigaj przecitnie wiek o wiele modszy ni papiee, ktrzy widocznie powicaj znacznie wicej troski i pieczy wasnemu yciu ni yciu swoich owieczek. Bo przecie od pnego antyku po dzi dzie dopuszczaj do tego, by czsto nawet kolejne generacje wymieray na polach bitewnych; ostatnimi czasy co prawda zawsze towarzysz temu wypowiadane z namaszczeniem apele o pokj, ale rwnoczenie onierzy obowizuje wita przysiga", i bd walczy do ostatniej kropli krwi. Tak, to, czego kler strzee w onie matki, to zarazem wydaje na pastw losu, gdy jest wojna; tak jakby gromadzi miso armatnie w brzuchach kobiet. Posuszestwo oto idea tych, ktrzy chc panowa. Nie jest to przesanka mdroci, jak sdzi Augustyn, lecz nieraz przesanka bohaterskiej mierci. Tak wic sternicy Kocioa staraj si wydua wasne ycie, mimo radoci czekajcej w zawiatach, a jednoczenie kiedykolwiek widz tak potrzeb, co zdarza si czsto skracaj ycie innym. Przyznaj, e w Wiedniu to i owo pomieszaem, nie wypowiedziaem si tak jasno: dyskutowanie nie jest moim atutem i pora przed pomoc nie jest te dla mnie najlepsza (bo przez cae ycie wstawaem wczenie). Tak czy inaczej mj wkad do dyskusji nie by a tak dez-orientujcy, eby ojciec Bsteh musia uzna siebie za zdezorientowanego. Szczerze mwic odrzek on, dostojnie i roztropnie dobierajc sowa w tej chwili waciwie nie wiem, jak miabym oceni paskie wypowiedzi, zwaywszy na temat tej rozmowy. Paskiej ksiki nie czytaem. Przypuszczam, e to, co pan mwi, wie si z ca treci paskiej ksiki. Powiedziabym po prostu, e pady tu sowa, do ktrych nie potrafi si odnie, na przykad do tego, czy papiee s teraz starsi, czy nie. Prosz mi nie wzi tego za ze, to znaczy, jest tu jaka kwestia, ale po prostu nie wiem co, traktuj pana powanie, naprawd, bo czuj, e dla pana jest to jaka kwestia, ale ja nie mog podzieli paskiej oceny, bo czy papie Leon XIII do dziewidziesiciu lat, czy tylko do siedemdziesiciu [...]". Tak jakby o to chodzio! Przypomniaa mi si (i wspomniaem o tym) recenzja pierwszego tomu moich Dziejw zbawienia napisana przez innego teologa, ktry na amach Wiener Zeitung" stwierdzi, e Deschner z nienawici i cynicznie auje, i papiee doyli do tak pnej staroci". O tym nie moe oczywicie by mowy powiedziaem w programie Club" to jest oszczerstwo, zawarte zreszt w krytyce" penej oszczerstw, ale przecie tym przypominajcej potpienie sformuowane przez owego diakona i kogo tam jeszcze, i dezawuuje wycznie oglnikowo, pitnuje sumarycznie, ryczatem deprecjonuje mnie i moj prac, mwi o moim diabolicznym sercu", odmawia mi dokadnoci", uczciwoci", przypisuje mi dzieo, w ktrym roi si jakoby od bdw, nieprecyzyjnych sformuowa, faszywych wnioskw i niezrozumiaych stwierdze niezgodnych z prawd", rzecz monstrualn", ktrej cechy charakterystyczne to nieznone lizganie si po powierzchni, niechlujstwo i wywoana nienawici nierzeczowo", opluwanie w stylu

totalitarnych pismakw w Trzeciej Rzeszy, literatw stalinowskich i nieprzyjaci Boga z podziemi tajnych stowarzysze, sekt, bractw midzynarodowych, tak ohydne, e w dzisiejszych czasach wrcz niespodziewane [...]". To ta sama oglnikowa maniera i mania krytycznego osdu, co u owego diakona bez jakichkolwiek dowodw! Jedyny konkretny obiekt ataku tego katolika na amach Wiener Zeitung", mj rzekomy al, i papiee doyli do takiej pnej staroci", zosta zmylony ja tego nie napisaem! Przecitna dugo ycia biskupw Rzymu (i wszystkich innych) jest mi obojtna ju choby dlatego, e jak wykazuje historia rzadko kiedy pojawia si kto lepszy albo te dlatego, e jeli wyjtkowo zdarzy si kto taki, to przecie w aparat jest tak przemony, skorumpowany, zy, i nawet lepszy" papie nie wprowadzi istotnych zmian. W gruncie rzeczy jest to cakiem obojtne owiadczyem wic w Wiedniu kto stoi na czele tej instytuqi". Nie moe ona sta si niczym innym, ni jest po dwch tysicach lat mona to ju powiedzie. Potem przypomniaem, e umieraj nie tylko ludzie, ale i zwierzta, i uznaem za znamienny fakt, i zawsze mwi si tylko o czowieku, tym ukoronowaniu dziea stworzenia", ktre trzeba by raczej nazwa ukoronowaniem dziea wyzysku. A przecie ju w Starym Testamencie czytamy: Kto wie, czy dusza czowieka kieruje si ku grze, dusza za bydlcia w d, pod ziemi?" (Stara religia Izraelitw nie znaa wiary w zmartwychwstanie; odrzucali j te saduceusze i Samarytanie). Z drugiej jednak strony jest rwnie w Starym Testamencie owo straszne w swej wymowie i skutkach wezwanie: Poddajcie je sobie!" Jedynymi osobami, ktre w programie Club" jednoznacznie podzielay moje wspczucie wobec zwierzt (powiedziaem tam, e czowiek jest notorycznym przestpc jadospis to najkrwawsza karta, jak zapisujemy!) byy moda aktorka Katerina Jacob i, nawet bardziej, Lotte Ingrisch. Ale wanie ta ostatnia syszaa oczywicie z ust teologa, pewno ktrego z postpowych", zielenicych si jak trawa na wiosn e w owym miejscu wystpi bd w tumaczeniu". W rzeczywistoci miaoby to zdanie brzmie nie: Poddajcie je sobie", lecz: Idcie i strzecie, ochraniajcie ziemi". To a nazbyt mieszne. (I a nazbyt typowe). Przecie ju na pierwszej stronie Biblii Bg nakazuje podobnym mu ludziom kilkakrotnie, by objli wadz nad rybami w morzu, nad podniebnymi ptakami, nad bydem i wszelk zwierzyn na polu. I zaraz po tym wzywa si nas jeszcze raz: [...] poddajcie je sobie i panujcie [...]". A pniej jeszcze raz mowa jest o strachu i grozie, ktr powinien czowiek budzi we wszystkich zwierztach, o tym, e one powinny znale si w dyspozycji czowieka. Niech wszystko, co si porusza i yje, bdzie waszym pokarmem". Z owego ogarniajcego najwicej istot wyroku niewoli i mierci, z owej piekielnej introdukcji do przeobraenia jednej z gwiazd w rzeni, ojciec Bsteh, wierny waciwej jego rzemiosu sztuce agodzenia, przeinaczania, przedstawiania rzeczy sprzecznie z faktami, uczyni co cakiem odmiennego, prawdziwie piknego. Zapytany o w bd w tumaczeniu", ten suga Boga stwierdzi bowiem: Widzi pan, ja zaczbym akurat w tym miejscu, a raczej wyszedbym jednak od tego, e chrzecijanin, ktry uzalenia wasn egzystencj od pomocy boskiej, musi zakada to samo w odniesieniu do zwierzt, do caego wiata, gwiazd, wiata, ksiyca i soca. Nie ma on prawa uwaa siebie za w jakiejkolwiek mierze uprzywilejowanego, jako stworzony przez Boga, a wszystko inne uwaa za po prostu istniejce i nadajce si do takiego czy innego wykorzystania. Motywacj mojej wiary jest wanie wiadomo, e jestem tym, kim jestem, bo Bg w swej mioci chce mnie takiego, i e to samo dotyczy zwierzcia, soca, ksiyca i kwiatw". Do zasad biblijnych przystaje to wszystko jak pi do nosa. Bo Genezis, pierwsza ksiga Mojesza, mwi bardzo wyranie o wywyszeniu czowieka, nigdzie za o tym, jakoby nie mia on prawa uwaa siebie za w jakiejkolwiek mierze uprzywilejowanego". Wedug Ksigi Rodzaju powinien on panowa", sprowadza strach i groz na wszystkie zwierzta i te ostatnie s jednoznacznie oddane mu we wadanie, ale nie po to, by ich strzeg i je chroni, lecz by poera wszystko, co si porusza i yje"! Natomiast ojciec Bsteh, przedstawiciel religii jaskrawi dualistycznej, zaprezentowa zgoa monistyczny obraz wiata, obraz wielce pozytywny, taki, e w harmonii sfer nieomal sycha dzwony, ale z Pismem witym, a jeszcze bardziej z chrzecijask praktyk, kontrastuje ta wizja w sposb budzcy groz. Dlatego te moderator programu Knbl uzna za podane, nader interesujce z

politycznego punktu widzenia i nader wane dogmatyczne zdefiniowanie takiego sposobu mylenia przez Rzym". Na to Bsteh: Widzi pan, zagadnity o to, stwierdzibym jednak, e cay Koci zawsze utrzymywa, i nie ma adnej rzeczy widzialnej ani niewidzialnej, ktrej by nie stworzy Bg. Jest on wic stwrc nieba i ziemi. Inna sprawa, e po czci, i nie wiem, jak wielka to cz, zostao to pniej zapomniane i przepado, nie wiadomo gdzie". Ale wanie o to chodzio i o to chodzi! Skoro mwi pan, e byoby podane, eby Koci sformuowa to kiedy ex cathedra, ja powiedziabym, i odkd istnieje chrzecijaskie wyznanie wiary, zaczyna si ono od sw: Wierz w Boga, Stworzyciela nieba i ziemi. A jeeli ma pan na myli Genezis (!), to przecie w tych wielkich wizjach zawiera si caa historia stworzenia, nie tylko globalnie wszystko to, co w niebie i na ziemi, ale wspomina si tam te o wodzie, o oddzieleniu wiata, o ksiycu i socu, o zwierzynie, robactwie i rybach [...]". Wtem rozleg si okrzyk protestu. Teolog mwi jednak dalej: Najpierw zostao to stworzone przez Boga. Takie stwierdzenie wystpuje w istocie rwnie w Nowym Testamencie. W wierze chrzecijaskiej wiat stanowi przecie niepodzieln cao. I na tym wiecie yje czowiek ze swym powoaniem [...]". Jakim?", zainteresowa si kto. Bsteh pomin to pytanie milczeniem. Powiedziabym wic, e tak si szczliwie skada, i naprawd od zarania dziejw wiary chrzecijaskiej datuje si wyrana wiadomo tego, e nie moe by tak, by czowiek uwaa tylko siebie za stworzenie boe, a wszystko inne za istniejce ot tak, po prostu. Z tego wynika, e kad inn istot te musz traktowa jak stworzenie boe, to znaczy pochodzi ona od Boga, Bg obdarzy j racj istnienia, odrbnoci, a nie ja, On j stworzy, nieprawda, tak jak stworzy mnie". Pani Jacob zapytaa dwa razy pod rzd: Kto daje nam prawo do zabijania?" Na to Bsteh odpowiedzia w kocu: Kto, kto daje, kto je sobie uzurpuje, dzieje si tak po prostu gwoli zabijania". To oczywisty nonsens. Zabija si nie gwoli zabijania, lecz to niemale zbyt banalne stwierdzenie gwoli zysku i z dzy panowania. Co si tyczy zwierzcia, to ju starsi greccy filozofowie z czasw przedchrzecijaskich przyznaj mu dusz podobn do naszej. U pitagorejczykw wiza si z tym przekonaniem zakaz spoywania misa; podobnie w Indiach. Ju Budda da wyrzeczenia si przemocy wobec wszelkich istot", obojtnie, czy chodzi o rolin, o zwierz, czy o czowieka. Zgodnie z tym nakazem, buddyzm stawia zwierz na rwni z czowiekiem, na rwni z bstwem. Hindus symbolizuje takie mylenie kultem okazywanym krowie. Ale w chrzecijastwie zwierz stanowi rzecz; wycznie przedmiot eksploatacji, hodowli, oww, poerania; czowiek jest miertelnym wrogiem zwierzcia, jego diabem. Czy Bg troszczy si o woy? Czy nie wypowiada si zawsze tylko z myl o nas?" Tak pyta ju Pawe, pierwszy chrzecijanin" (Nietz-sche). W czasach inkwizycji w dniu witego Jana w caej Europie Zachodniej wrzucano masowo koty do ognia, a w Metzu takie autodafe utrzymyway si a do poowy XVIII wieku. Chrzecijaska mio do zwierzt kwitnie: dzisiaj w masarniach, rzeniach, wylgarniach, tuczarniach, ciemnych oborach, w szlachetnym mylistwie" rzenikw lenych i kowych, w akcie dogdum-ping, tormentum malitiae, na arenach walk bykw, podczas walk kogutw i psw, przy wiwisekcjach. W Republice Federalnej Niemiec przynajmniej do 1970 roku istniao publiczne ucinanie bw kogutom" i ucinanie bw gsiom", przy czym wieszane bem w d ofiary byy czsto straszliwie masakrowane. Dawniej byo niemale powszechnym zwyczajem przed wyjazdem na urlop, e wyrzucano do sedesu i spukiwano, a teraz przed swoim wypoczynkiem ludzie pozbywaj si psw i kotw, przywizujc je do drzew, rozbijajc im by, wyrzucajc je do zsypw, w Ameryce taki los rokrocznie spotyka miliony zwierzt. A miliony innych bada si (nie tylko) w naszym kraju w sposb ohydny, by tak rzec, w celach naukowych. Wspomniaem wwczas o Woszech, gdzie ludzie umiercajcy zwierzta nadal mwi: senza anima [bez duszy przyp-tum.] i non e cristiano [to nie jest stworzenie chrzecijaskie przyp. tum.]. Przypomniaem takich filozofw, jak Klages i Theodor Lessing, ktrzy dali wstrzsajce opisy na pocztku XX wieku tego niesamowitego zniszczenia. Podwczas gino rok w rok trzysta milionw ptakw, padajc ofiar mody damskiej. Cywilizacja pisze Klages ma cechy rozpasanej dzy zabijania i jej trujce wyziewy wyniszczaj bogactwo ziemi". Lessing za ubolewa nad niesamowitym pastwieniem si nad zwierztami, na przykad fokami, przy ich zabijaniu i pisze: Poowy ryb i mordy popeniane na ptakach w cigu jednego roku sprowadzaj na ziemi tyle cierpie, e w porwnaniu z

tym krwawa ania wojny wiatowej lat 1914-1919 wydaje si niewinn dziecic zabaw". Niestety nie wymieniem Schopenhauera, ktry dopatruje si w chrzecijaskiej pogardzie dla zwierzt nastpstwa owej sceny instalowania si w rajskim ogrodzie" i twierdzi, e znalaz tylko jedno takie miejsce w Biblii, gdzie do sabo wystpuje si na rzecz oszczdzania zwierzt. Ale ojciec Bsteh uczci w swej przemowie stworzenie nieba i ziemi, wielkie wizje Genezis, chrzecijaskie wyznanie wiary, soce, ksiyc i gwiazdy, take kwiaty, wszystko; powiedzia, e kad inn istot te trzeba traktowa jak stworzenie boe, bo tego chce Bg w swej mioci, bo od niego te istoty pochodz. Mimo to sposb wypowiadania si owego katolickiego teologa, wykluczajcy dyskusj, bo uciekajcy od przedmiotu i od dziejw, raczej nieporadny ni wiadomie wprowadzajcy w bd (chocia ten czowiek nie jest pewno a tak poczciwy, za jakiego chciaby uchodzi), ot jego sposb wypowiadania si wydaje mi si jednak nie tak fatalny, jak wypowiedzi protestanckiego papiea naszych czasw Karla Bartha, ktry co prawda rwnie uznaje zwierz za pochodzce od Boga, a nawet zabrania czowiekowi je mordowa, ale czynic takie oto sofistyczne, le mwi, teologiczne rozrnienie: Czowiekowi nie wolno te mordowa zwierzcia. Moe je tylko zabi, gdy jest wiadomy tego, e naley ono nie do niego, lecz do Boga [...]. Zabijanie zwierzt jako wyraz posuszestwa jest moliwe tylko w postaci penego czci aktu pokuty, dzikczynienia, okazania przez uaskawionego grzesznika wdzicznoci temu, ktry jest stwrc i panem czowieka i zwierzcia. Zabijanie zwierzt dokonywane z przyzwoleniem i z nakazu Boga stanowi akt kapaski [...]". Tak jak zabijanie ludzi! O-hy-da! Pod koniec programu podjem si zwizego podsumowania i wskazania kwintesencji naszego stosunku do umierania, do mierci, a mianowicie: y aktywniej, wiadomiej, intensywniej, z o wiele wikszym szacunkiem dla ycia, dla ycia kadej innej istoty, kadego czowieka i kadego zwierzcia. I zakoczyem sowami: By moe nasza tragedia polega przede wszystkim na tym, e utrudniamy ycie innym, nie potrafic uatwi sobie wasnego ycia. I by moe rdem nadziei dla nas byaby przede wszystkim sytuacja, w ktrej uatwialibymy ycie innym po to, by i nam samym yo si lej". Tak to, szanowny panie Huemer, w wikszoci z wyjtkiem wtrce ujem swj wkad do dyskusji, to i owo przedstawiwszy zwilej, inne kwestie za rozszerzywszy. Zadaniem owego skarcego si diakona byoby wychwycenie, podwaenie i obalenie wypowiedzi, ktre go zaszokoway. Jak powiedziaem, nie sprbowa tego nawet, tak jak co wielce znamienne nie sprbowa tego nigdy wobec mnie Koci (katolicki). W innych wypadkach rzuca si Koci na wszystko, co nadaje si do zaatakowania, na najmniejsze, najbahsze potknicie. A jake chtnie sprowadziby mnie ad absurdum gdyby mg! Koci nigdy mi tego nie wybaczy, e jest tak odraajcy, jak go przedstawiem. Gdy jednak z braku argumentw trzeba unika kontrowersji, to jeli nie sposb milcze argumentuje si zawsze ad kominem, wybiera si zniewaenie osoby. Dlatego te nasz diakon mwi le o mnie, bo nie moe mwi le o moich intencjach. Stawia mnie na rwni z osobnikami podstpnymi (sczy [...] jad") albo patologicznymi (histeria"), niemale dzikimi pod wzgldem etycznym jednak bardziej godnymi szacunku ni ludzie cywilizowani", do ktrych sam siebie zalicza. w diakon przypisuje mi rwnie hasa ateistyczne", chocia nie jestem ateist, czego dowodziem nieraz, nawet tytuami swoich ksiek. Oczywicie i w tym wypadku oskara tylko ryczatem. I ryczatem tylko wytyka niedbae, nieobiektywne prowadzenie programu Club 2", poniewa moderator pan Kuno Knbl nie przeszkodzi temu dziko zachowujcemu si pisarzowi powiedzie a tyle przeciwko wierze, przeciw Kocioowi i przeciwko Bogu". (Ten czowiek opowiada si za tolerancj!) Jedynie oglnikowo krytykuje hasa z dziewitnastowiecznego lamusa kulturkampfu" tak jakby hasa byy bdne dlatego, e s stare, dziewitnastowieczne, ze stulecia Marksa i Nie-tzschego. A jak gono zaprotestowaby pewno, gdybym mu wskaza hasa z lamusw I, II i III wieku, kiedy powstao to, czego on, herold antyku, broni po dzi dzie! w diakon stwierdza u mnie kilkakro nienawi, ktra nigdzie nie grasuje tak bardzo, jak w szeregach duchowiestwa, w traktatach Ojcw Kocioa, papiey, teologw: najgorsza, najohydniejsza, najzwyczajniejsza nienawi. Diakon si myli ja nie paam nienawici do nich. Ja nimi pogardzam. Nie jestem fanatykiem, jestem sceptykiem. A nie widziano chyba nigdy sceptyka, ktry byby fanatykiem. Nie, ja nie propaguj adnej doktryny, adnego dogmatu ani te nieomylnoci. Nie, nie

chc mie prozelitw, nie chc stworzenia wsplnoty, zwolennikw i osb zalenych ode mnie. Nie cierpi na zapdy misjonarskie, ch nawracania, wyolbrzymione posannictwo. Wszystko podaj w wtpliwo, czasem nawet wasne wtpliwoci. Wierz w mao co i nawet nie zawsze z penym przekonaniem. Lubi znak zapytania: to mj znak rozpoznawczy, mj krzy, moja wiara, jedyna, ktrej misjonarzem, a nawet mczennikiem mgbym si sta gdyby nie moje Wtpliwoci. Ale wtpliwoci i krytyka maj to do siebie, e s atrakcyjne nie dla ludzi najgupszych, lecz dla tych mylcych. I nawet nasz diakon trafia jeden raz w sedno, gdy pisze: Krytyczna modzie, ludzie stojcy z boku, wtpicy, rozczarowani Kocioem [...] umocni si natomiast w swej rezerwie wobec Kocioa i uznaj wypowiedzi pana Deschnera za demaskujce chrzecijastwo i Koci". Jad, jaki sczy ten autor, utwierdzi chrzecijan niepraktykujcych i odszczepiecw w ich postawie". Ale i caa wikszo owieczek nie cieszy tego diakona. Bo w masach chrzecijan substancja wiary jest bardzo cienka". Uwaa owe masy za podatne jeli nie na agresj, to jednak na awersj czy animozj". Czyja to wina? Czy takich aroganckich, zdziczaych bojownikw kulturkampfu jak ja? Czy raczej tych, co maj monopol na uszczliwianie, tych, ktrzy przecie od dwch tysicy lat troszcz si o ow substancj wiary", od dwch tysicy lat strzyg, posyaj na rze swoje owieczki, od dwch tysicy lat ogupiaj, wyzyskuj, zniewalaj, zabijaj. To nie przesadnie przedstawione fakty historyczne", to s po prostu fakty historyczne obojtnie, czy w diakon je zna, czy nie, czy przyznaje, i zaistniay, czy te nie. Wyglda na to, e tego sug Kocioa uszczliwiaj tylko najubosi w intelekt i najubosi duchem. Proci ludzie na przykad w szpitalach" (gdy przez chorob i blisk perspektyw mierci znowu ogarnia ich strach przed piekem!) skar si na skrcenie kazania porannego z piciu do trzech minut, na to, e przeniesiono cz audycji religijnych na mniej dogodn por itd. Jak osign to, eby te tak przecie liczne (!) audycje planowano i przygotowywano w sposb na tyle przemylany i atrakcyjny, by podstawowe wartoci chrzecijastwa oraz nasza wiara, jako pomocna w yciu kademu z osobna i wszystkim ludziom razem, lepiej docieray i wywoyway entuzjazm? Serca, umysy, rce niechaj przeciwstawiaj si zanikowi!" Wanie, trzeba da wiatu jeszcze wicej tego katolickiego bekotu na ekranie! Czy jestem nietolerancyjny? Czy raczej dotyczy to owego diakona? To byo oburzajce... Protestuj... dam..." Tak w kilku kolejnych wersach strofuje on zarzd radia i telewizji austriackiej i pyta wadczym tonem: Gdzie my jestemy?" Ha, na pewno ju nie w Austrii Ignaza Seipela! Ksidza i kanclerza, ktry rzdzi cakowicie zgodnie z oczekiwaniami Watykanu. Ktrego pierwsze i ostatnie pytanie brzmiao: Czy to posuy Kocioowi?" Ktry nie cofn si przed niczym w walce z wrogami Jezusa Chrystusa", nawet przed wojn domow. Ktry poleci otworzy ogie do tych, co ze zrozumiaych powodw podpalili Paac Sprawiedliwoci, czego nastpstwem byo ponad tysic rannych i osiemdziesit dziewi ofiar miertelnych w Wiedniu. Ktry bezustannie, a do mierci, nakania swoich przyjaci w niemieckiej katolickiej Partii Centrum, by si porozumieli z Hitlerem. Ktry wyzna 26 wrzenia 1930 roku na amach sztokholm-skiej gazety Aftonbladet": Nie znam Hitlera, ale jestem przekonany, e i on, i wielu innych modych ludzi, ktrzy opowiedzieli si za nim, to ludzie z ideaami". W przeraajcy sposb przypomina to pewn wypowied jego kolegi, duchownego i teologa ksidza Kaasa, przywdcy Partii Centrum, ktry przyczyniwszy si do zaprowadzenia dyktatury przez Hitlera napisa z Watykanu: Hitler potrafi poprowadzi naw pastwa. Zanim jeszcze zosta kanclerzem, spotkaem si z nim kilka razy i byem pod wielkim wraeniem jasnoci jego myli oraz tego, e liczy si on z faktami, a przy tym pozostaje wierny swoim szlachetnym ideaom [...]". Podobnie wszystko to si wie i przystaje wzajemnie do siebie! kardyna Innitzer z Wiednia uzna, e z chwil zajcia Austrii przez Hitlera, tego wodza zesanego przez Boga", spenia si tysicletnia tsknota naszego narodu"; uczci wkroczenie Niemcw biciem w dzwony i wywieszeniem flag ze swastyk na kocioach, po czym za swoje zasugi zosta osobicie przez Hitlera odznaczony Medalem Marchii Wschodniej to fakt po dzi dzie prawie nie znany, bo wszdzie pomija si go milczeniem. (O innych szczegach i dalszych powizaniach moe si ten diakon dowiedzie z mojej ksiki Ein Jahrhundert Heilsgeschichte; wszystko jest tam bardzo dobrze udokumentowane). Gdzie my jestemy?!" Czy to ja jestem nietolerancyjny? Czy zadaem od ojca Bsteh albo innych katolikw z grona dyskutantw, eby przeprosili mnie za to, i rozpowszechniali twierdzenia nierzeczowe i faszywe? Za to, e ich wiara gboko rani moje uczucia? Czy miaem pretensj do prowadzcego program o to, i

nie wmiesza si", eby apodyktycznie przyhamowa" katolikw? Czy zadaem od niego przeprosin za niepowane ekscesy w tym programie"? Nie, to on, wyznawca religii mioci bliniego i mioci wroga, ubolewa, oburza si, protestuje w imieniu wszystkich katolikw austriackich przeciw niepowanemu i obraliwemu prowadzeniu programu Club 2, jeli to w ogle mona okreli jako prowadzenie"... My, katolicy, nie pozwolimy ju, by tak si z nami obchodzono (!)". On stawia czoo, pod ktrym kryje si niewiele, i rwnie on nie skorzysta na tym, e kiedy y Karl Kraus. dam, eby ten pisarz przeprosi ojca Bsteh osobicie za swoje napaci, i chciabym prosi, by ORF poinformowao mnie o treci swojego listu do wspomnianego pisarza oraz o jego reakcji na. Jeli to nie jest moliwe, prosibym, by pan Kuno Knbl (!)" galopujc do Rzymu, diakon pozostawia za sob sowa i nazwiska z takim samym brakiem enady, jak i materi, o ktr tu chodzi przeprosi ojca Bsteh za swoje niewaciwe prowadzenie i poinformowa mnie o tym". Kuno Knbl prowadzi dyskusj lekko, swobodnie, szarmancko. Zachowywa wobec wszystkich! neutralno, niemale wyczajc siebie samego, kademu dawa czas na wypowied, pozwala kademu mwi bez ogranicze. I wanie za tak tolerancj, liberalizm, otwarto z pewnymi wyjtkami program Club 2" jest lubiany w Austrii i gdzie indziej przez bardziej wybrednych widzw, ale by moe nie przez wszystkich prostych ludzi w szpitalach i nie przez wszystkich diakonw. Nawet nasz suga Kocioa potwierdza jednak, e dotychczas zwyczajem ORF bya przyzwoito i tolerancja, take w programie Club 2", a wic od lat, jeli nie dziesicioleci. Ale teraz on protestuje, da, oczekuje przeprosin; przeprosin za moj rzekom nietolerancj, zajado", histeri", jad". Czy nie wie, e to wszystko stanowi odwieczne domeny zwaszcza jego Kocioa? Czy nie wie, e chrzecijanie, midzy innymi niejeden z najwikszych witych katolicyzmu, ju we wczesnych dziejach Kocioa nawet chrzecijan innego wyznania lyli jako zaraonych", kalekich", synw diaba", psy", wcieke psy", chore psy", lisy", wilki", zwierzta w ludzkiej postaci", dzikie zwierzta", bestie", ydowskich pobratymcw", brudne winie", bydo rzene nadajce si do pieka", cakiem obkanych, zasugujcych na zgadzenie"? Czy nie wie, e jeszcze w XX wieku katolicy piszcy petycje do Watykanu nazywaj wszystkich innowiercw zwierztami nurzajcymi si w brudzie"? e jeszcze w XX wieku katolicy opowiadaj si za prawem do zabijania kacerzy, mwi o bogosawionym ogniu stosw" i broni palenia kacerzy jako aktu arliwej mioci"? e jeszcze w XX wieku Osservatore Romano" okrela protestanck szko w Rzymie jako obraz naszego Pana"? Czy nie wie, e jeszcze w 1947 roku madryccy studenci puszyli si w pewnej ulotce wydanej przed spldrowaniem anglikaskiej kaplicy: My, hiszpaska modzie akademicka z roku 1947, uwaamy siebie za w penym tego sowa znaczeniu spadkobiercw ducha inkwizycji"? e inna ulotka gosia: Wolelibymy stosy inkwizyqi ni liberalistyczn tolerancj! Ani kroku dalej w tej herezji!"? A on mnie zarzuca brak tolerancji! I czy nie wie, e kardyna Segura w swym dotyczcym protestantw licie pasterskim z roku 1952 uzna, e kacerzom" nie przysuguje ochrona prawna w wypadku konfliktu z katolikami? e jeszcze w 1953 roku kardyna Ottaviani z Kurii owiadczy w kwestii protestanckich mniejszoci w Europie Poudniowej, co nastpuje: Z punktu widzenia prawdziwego katolika tak zwana tolerancja jest nie na miejscu"? A ja miabym przeprasza, i przeciwstawiam si nietolerancji, brutalnoci oraz oszustwom tego Kocioa? Czy Ecclesia Catholica wyrazia choby jeden raz skruch co zreszt byoby bezsensowne! z tego powodu, e bezporednio i porednio jest odpowiedzialna za eksploatacj i umiercenie setek milionw ludzi, e przez dugie lata i doywotnio wizia rzesze niewinnych, e cae rzesze ludzi przez wiele wiekw skazywaa na spalenie, poprzedzone uciciem rk czy jzyka, a gdy umierali, kazaa im piewa: Chwalimy Ci, wielki Boe!"? Z tego powodu, e by przytoczy tylko ten fakt za jej spraw Anno Domini 1600, po siedmiu latach cikiego wizienia, trafi rwnie na stos jeden z najgenialniejszych mylicieli czasw nowoytnych Giordano Bruno? Wrcz przeciwnie! Gdy w 1889 roku na tym samym rzymskim targu kwietnym, na ktrym Koci spopieli tego dominikanina, odsonite jego pomnik, papie Leon XIII modli si, pragnc odpokutowa to witokradztwo, przez cay dzie przed sakramentem", potpi t rzekom prb wytrzebienia wiary chrzecijaskiej i otrzyma niezliczone wyrazy poparcia z caego wiata. Difficile set satiram non

scribere. Chyba e zbrodnia nie jest zbrodni, jeli datuje si sprzed kilkuset lat? Byaby to bardzo chrzecijaska interpretacja! I czy ten czowiek nie wie, e w ujciu czysto ilociowym Koci katolicki dopuci si w XX wieku wikszych potwornoci ni w ktrymkolwiek wczeniejszym stuleciu swoich dziejw? Czyby nie wiedzia, jak Koci zachowywa si podczas pierwszej i drugiej wojny wiatowej, w czasie wojny wietnamskiej? Jak si odnosi do faszystowskich dyktatur Mussoliniego, Franco, Hitlera? Czy nie wie, e w katolickiej Polsce, odrodzonej dziki traktatowi wersalskiemu, w latach dwudziestych i trzydziestych doszo do bodaj czy nie najokrutniejszych przeladowa religijnych w nowszej historii, i to wedug instrukqi prosto z Watykanu? e wikszo cerkwi prawosawnych na Ukrainie rozgrabiono, przemieniono w stajnie i latryny, e ponad tysic ksiy prawosawnych trafio do wizienia i poprzez masakry wyludniono cae wsie? Podwczas to watykascy wizytatorzy jedzili stale po kraju, eby obserwowa rozpowszechnianie si tej jedynie zbawiennej religii. W roku 1930, jak si twierdzi, a dwiecie tysicy Ukraicw przebywao w wizieniach. Czy nie wie, e w 1938 roku doszo tam do kolejnych pogromw? e w lipcu spord trzystu cerkwi prawosawnych na Chemszczynie i Podlasiu sto przerobiono ju na kocioy rzymskokatolickie, ponad siedemdziesit zostao spalonych >albo ulego zniszczeniu w inny sposb, prawie tyle samo zamknito; e ju w sierpniu po stu trzydziestu tamtejszych wityniach prawosawnych pozosta tylko popi? I suga tego Kocioa chce mnie uczy tolerancji! Czy nie wie, e od roku 1941 do 1943 podczas katolickiej krucjaty przeciw Serbskiemu Kocioowi Prawosawnemu dwiecie dziewidziesit dziewi cerkwi obrabowano, zburzono, przemieniono w magazyny, szalety, stajnie, e dwiecie czterdzieci tysicy prawosawnych Serbw nawrcono pod bezwzgldnym przymusem na katolicyzm, a blisko siedemset pidziesit tysicy prawosawnych Serbw chrzecijan! wymordowano, czsto po straszliwych torturach? e obcinano im uszy, nosy, wykuwang oczy, e wyrywano im wosy, brody, e ich skalpowano? e dzieci, starcy, mczyni i kobiety byli cinani, sztyletowani, rozstrzeliwani, duszeni, topieni, e palono ich ywcem, wiartowano ich ywcem, krajano ywcem na kawaki, grzebano ywcem i rozpinano ywcem na krzyach? Czy nie wie, e zamordowano rwnie co najmniej trzystu prawosawnych ksiy, e w Zagrzebiu, stolicy Chorwacji, gdzie rezydowali prymas arcybiskup Stepina oraz legat papieski Marcone, metropolita prawosawny Dozyteusz by torturowany tak okrutnie, i popad w obd? e uduszono osiemdziesicioletniego metropolit Sarajewa Petera Simonicia, e osiemdziesiciojednoletniemu biskupowi Platovowi z Banja Luki podkuto stopy jak koniowi, po czym zmuszono go, by szed dopty, dopki nie straci przytomnoci, pniej za rozniecono ogie na jego piersi, wykuto mu oczy, odcito uszy, nos, w kocu go dobito? Czy nie wie, e haniebne wyczyny jego Kocioa w tej Chorwacji Boga i Maryi", w tym Krlestwie Chrystusa", byy tak ohydne, i zaprotestoway nawet niemieckie czynniki oficjalne, dyplomaci, generalicja, funkcjonariusze partyjni, nawet suba bezpieczestwa SS i wreszcie take hitlerowski minister spraw zagranicznych poleci, by wyraono w Zagrzebiu zdecydowan dezaprobat rzdu Rzeszy dla niesamowitych ekscesw", mao tego, sam Hitler owiadczy: Kiedy rozprawi si z tym reimem ale nie teraz!"? Czy nie wie, e Koci katolicki mia cise powizania z tym pastwem, e nie tylko by jego duchowym protektorem i adherentem, ale ponadto cz kleru, zwaszcza jezuici, a jeszcze liczniej franciszkanie, wzia czynny udzia w masakrach? e duchowni przyznawali si, i czsto sigaj po pistolet maszynowy", i nadszed czas na uywanie rewolweru i pistoletu", i nie jest ju grzechem zabicie siedmioletniego dziecka, jeli naruszy ono ustaszowskie prawo". W moliwie krtkim czasie wymordowa wszystkich Serbw oto nasz program". Czy nie wie, e prymas Alojzije Stepina dopatrzy si w tej akcji rki Boga", e wyrazi on w jednoznacznych sowach podzikowania chorwackiemu klerowi, przede wszystkim franciszkanom", i usprawiedliwi nawet metody zastosowane przeciwko ydom"? e sam ojciec wity, prywatnie multimilioner, Pius XII szefa partii, rzdu i pastwa tego raju dla mordercw Antego Pavelicia (ktry nazywa zreszt swoje pastwo Krlestwem Boym") przyj w Watykanie na uroczystej audienq'i, na poegnanie yczy mu powodzenia w dalszej pracy", a" podczas samej audiencji pochwali go jako praktykujcego (!) katolika"? I przedstawiciel tego Kocioa da ode mnie, bym przeprosi innego sug tego Kocioa!

Czy ten czowiek jest szalony? Niewiadomy? Bez charakteru? Jakkolwiek si to przedstawia, ja zrobi co innego. Tak, postaram si mu przysuy a mianowicie udziel mu pewnej rady, wska mu co palcem, i niech on bd jego przeoeni skorzystaj z tego w peni, ci ostatni bowiem mogliby zobaczy w nim czowieka z inwencj, odznaczajcego si wyczuciem potrzeb duszpasterskich, zrozumieniem potrzeby zwikszenia powszechnej pobonoci, umiejtnoci nieomylnego rozpoznawania, co jest, a co nie jest katolickie; Bg raczy wiedzie, czy ten duchowny nie zasuguje na awans... Wsplnota witych, do ktrej on naley, ma, jak wiadomo, patronw do wszystkiego; s to wici, ktrych ludzie wzywaj na pomoc i ktrych czcz jako tych, co maj w swojej opiece konkretne kocioy, osoby, stany, zawody, a dzieje si tak zarwno na podstawie prawdy wiary dotyczcej wsplnoty wanie witych, jak te na podstawie doktryny pouczajcej o rnych funkcjach mieszkacw Krlestwa Boego. Bg potrzebuje pomocnikw do dalszej pracy"; do pracy w Winnicy Paskiej. Ale wrd owych patronw, owych witych zapewniajcych ochron, s i tacy, ktrzy opiekuj si rzemiosami wrcz krwawymi, a nazbyt krwawymi, dlaczego by nie, skoro krew ma w tym Kociele tak wielkie znaczenie! Pord tego mnstwa patronw uwiadomiem to sobie wanie wwczas, gdy zainteresowaem si Chotwaq' Boga i Maryi", owym Krlestwem Chrystusa" brak jednak wci patrona komendantw obozw koncentracyjnych. Takiego autentyku" zabrako we wspaniaej galerii katolickich monstrw. (Chciaoby si powiedzie, e ojcem chrzestnym tego sformuowania jest kodeks karny). Krtko mwic: dla wypenienia luki, o ktr tu chodzi, proponuj osob franciszkanina Filipovicia-Majstorovicia, zwanego bratemszatanem". Bdc komendantem obozu koncentracyjnego w Jasenovcu, osawionego masowymi egzekucjami, zlikwidowa w cigu czterech miesicy niemao, bo czterdzieci tysicy osb, ma wic za sob praktyk zawodow, a w 1945 roku doczeka si mczeskiej korony. Wyniemy go na otarze! Czy kaci maj ju swojego patrona? Zwaywszy na rol, jak to wanie rzemioso odgrywao w cywilizacji chrzecijaskiej, brak ich patrona byby wprost niepojty. Ale jeli go nie ma, to proponuj kolejnego koryfeusza: franciszkanina-stypendy-st Brzic. W cigu jednej nocy, 29 sierpnia 1942 roku, skrci on w Jasenovcu o gow tysic trzysta szedziesit osb, posugujc si specjalnym noem. Wyniemy go na otarze! Czy takie kanonizaq'e nie zdziaayby wicej ni przeduenie porannego kazania z trzech do poprzednich piciu minut? Oby w ich nastpstwie podstawowe wartoci chrzecijastwa" by powtrzy za diakonem i jego sowami zakoczy oby dziki nim wiara chrzecijaska jako pomocna w yciu kademu z osobna i wszystkim ludziom razem, lepiej docieraa i wywoywaa entuzjazm"! Niechaj pracuj na to serca, umysy, rce czy tak, jak u skracajcego o gow Brzicy, czy raczej tak, jak u diakona bez gowy? Drogi panie Huemer, ycz Panu wszystkiego najlepszego. Karlheinz Deschner

Wystp solowy Deschnera w bibliotece albo Przeciwko dwojgu ewangelickim oszczercom

Deschner HaBfurt, 7 II 1987 Do Redakcji Marler Zeitung"

Szanowna Redakcjo, powoujc si na znan Pastwu ustaw prasow, uprzejmie prosz o zamieszczenie w miejscu, w ktrym zosta omwiony mj wieczr autorski w Mar, nastpujcego sprostowania: 1. Nieprawd jest to, co napisano 2 II 1987 w Marler Zeitung" w artykule pod tytuem Wystp solowy Deschnera w Insel: sil sw przeciw chrzecijastwu, a mianowicie, e Deschner poprosi pod koniec wieczoru autorskiego w bibliotece [orodka kultury] Insel o powstrzymanie si od braw i zwrci si do suchaczy z prob o zastpienie ich wsparciem materialnym i duchowym". To prawda, i od ponad dwch lat, po najwikszym wstrzsie w moim yciu, nie pragn ju braw, o czym za kadym razem informuj audytorium, powtarzajc to wyjanienie; w Mar brzmiao to, jak wynika z nagrania magnetofonowego dokonanego przez pracownikw biblioteki, tak: Prosz pastwa o niewyraanie aplauzu. Jeli zamiast uznania, braw dla mnie, pomogliby pastwo komukolwiek, ale nie mnie, materialnie bd, co te jest chwalebne, duchowo, byby to gest o wiele rozsdniejszy". Dziennikarka tej gazety znieksztacia moje sowa w sposb perfidny (by moe spaa), zmienia je w swoisty ape o jamun, i napisaa: Trzeba by kupowa jego ksiki choby przez wspczucie [...]". Zanim to napisaa, moga zasign jzyka u a stu pidziesiciu suchaczy albo przesucha (widoczn wwczas dla wszystkich) tam magnetofonow; na ni spadnie odpowiedzialno, jeeli owo zgodne z tendencj artykuu pomwienie trafi do innych gazet czy ksiek, co nie byoby pierwszym takim wypadkiem. Moja Kryminalna historia chrzecijastwa, ktrej fragmenty czytaem, doczekaa si w cztery miesice od ukazania si drukiem czwartego wydania. Wedug informacji zawartej w niewielkiej broszurce wydawnictwa Rowohlt Uber Karlheinz Deschner. Leben, Werke, Resonanz (O Karlheinzu Deschnerze. ycie, twrczo, recepcja), jestem sponsorowany przez pewnego wspaniaomylnego Szwajcara". Ale i bez tego nie pozwolibym sobie nigdy na zwrcenie si do publicznoci o wsparcie materialne i duchowe". Nawet w koszmarnym nie nie mgbym zapragn, eby kupowano moje ksiki przez wspczucie". Mam kilka milionw czytelnikw i przypuszczam, e jeszcze nikt nie kupi adnej z moich ksiek przez wspczucie. Ale tamta chrzecijaska dziennikarka nie ma jak oponowa. I dlatego, e nie moe zbi adnego z moich argumentw (nawet nie usiuje tego zrobi), ucieka si do drwiny i pisze nieprawd typowe zachowanie. I dlatego, e rwnie nikt inny nie mg mi zarzuci kamstwa, przypisuje mi ona arogancj czowieka chccego zawsze mie racj" i twierdzi, e bya to dla mnie okazja do pawienia si w arogancji i bucie tego jedynego, ktry wie". Kto mnie zna, wie, e nie kwapi si do dyskutowania; w swoim zawodzie naprawd dobrze czuj si tylko za biurkiem. Kto mnie zna, ten wie, e nie jestem bynajmniej arogancki, chyba e w stosunku do pewnego okrelonego typu ludzi. A w mniemaniu, jakie faktycznie mam o sobie: i po kilkudziesiciu latach zajmowania si histori chrzecijastwa (przy stugodzinnym tygodniu pracy) wiem na ten temat chyba nieco wicej ni niejeden ministrant albo ten i w spord moich suchaczy, nie wyraaj si mam nadziej arogancja i buta. Pozostawmy bez komentarza sowa o tym jedynym, ktry wie". W wiedzy dopatruj si cum grano salis nieszczcia, ale prawdziwym nieszczciem jest dla mnie (ludzka) niewiedza. Do nauki, zwaszcza do historiografii, odnosz si sceptycznie i z wiekiem dochodz do przekonania, e najmniejsza pomoc znaczy wicej ni najwiksza myl. 2. Nieprawd jest to, co w Marler Zeitung" zostao stwierdzone ju w tytule: Wieczr autorski bez moliwoci sprzeciwu. Prawd jest natomiast, i nie zabrako gosw przeciwnych, w ktrych przewaay wtpliwoci, ale zdarzay si i protesty. Niemale zawsze zachcam i jeli mnie cakiem nie zawodzi pami zachciem take w Mar do metodycznego powtpiewania, do niewiary" w moje wywody, a uczyniem to jednoznacznie, bo c za arogancja! uwaam, e mog sobie na to pozwoli, w przeciwiestwie do tych, ktrzy zawsze odwouj si do wiary i musz si do niej odwoywa. Zachcam jednak rwnie do porwnywania argumentw obu stron, to znaczy: do mylenia, samodzielnego rozstrzygania, ale nie do powtarzania czegokolwiek jak modlitwy! 3. Nieprawd jest, e To, co nie byo moliwe przez dwie i p godziny trwania imprezy, mianowicie dyskusja, zaczo si pniej w mniejszych grupach". Prawd jest natomiast, e czytaem przez godzin i kwadrans, a potem tyle czasu dyskutowano. Jeeli faktycznie, jak utrzymuje gazeta sia sw tego krytyka Kocioa zdruzgotaa suchaczy", to nie ja jeden

wywoaem taki efekt. W (ustnych) debatach nie odznaczam si jednak si swoich sw (czym upodabniam si nawet do witego Pawa, z ktrym nie miabym zbytniej ochoty stan w jednym szeregu): poruszane kwestie mwi same za siebie wicej, ni ja mgbym powiedzie (u Pawa wyglda to inaczej). 4. Jeli owa chrzecijaska reporterka uwaaaby za przynajmniej uczciwsz [...] polemik z teologiem", to przychodzi mi wyjani, i przebieg imprezy zalea nie ode mnie, lecz od organizatorw, ktrych dobrym prawem jest taka koncepcja wieczoru autorskiego bez polemiki to jest zreszt regua z nielicznymi wyjtkami. Czy po prelekq'i teologa Marler Zeitung" yczya sobie kiedykolwiek polemiki z wrogiem Kocioa? Id o zakad, e jeszcze nigdy! A dlaczego odwrotnie? Czy w ogle polemizuje si z kazaniami? Czy po kazaniach odbywaj si dyskusje? Na przykad po Sowie na niedziel"? Nie pozwala na to nie tyle dostojestwo" materii, ile ona sama! Na pojedynki sowne ze mn i innymi przeciwnikami Kocioa zapraszano dziesitki teologw, ale nie zjawi si prawie aden. Oni nie mog sobie na to pozwoli. Jak zarazy boj si poraki w merytorycznej dyskusji oraz krytycznej eksplikacji. 5. Typowa jest postawa duchownego podobnie jak owa dziennikarka ewangelika ktry spotwarzy mnie w artykule na czterech szpaltach Marler Zeitung", zanim jeszcze wystpiem w tym miecie; ktry wyrzeka, e proponuje si takiego literata", ogupiajcego suchaczy w stylu Sturmera", e doprowadzam do upadku kultury" (mj dawniejszy i obecny wkad do niej jest chyba wikszy ni wkad tego pastora), e w moich wypowiedziach powraca w najlepsze mentalno Sturmera oraz hasa, ktre w III Rzeszy pocigny za sob zagad ludzi inaczej mylcych i wysegregowanych pod wzgldem rasy". Czowieku! Czy ja kiedykolwiek rozgaszaem kamstwa i przeraajce opowiastki o ydach? Czy porwnywaem ydw ze winiami, czy lyem ich jako gorszych ni prosita"!? Czy daem dla nich kary mierci za udzia w naboestwach, zakazu publikacji, zniszczenia ich domw, szk, synagog, eby zniknli na wieki" i na chwa Pana naszego i caego chrzecijastwa, by Bg przekona si, e jestemy chrzecijanami"!? Czy to ja napisaem to, a oprcz tego tyle innych podobnych rzeczy, ktre trzeba uzna za nakanianie do zbrodni? Nie, to napisa Marcin Luter, w ktrego Kociele ksidz pastor suy! Luter, na ktrego susznie powoywa si Streicher, szef wydawanego w Norymberdze Sturmera"! I ten pastor mnie zarzuca styl i mentalno Sturmera"! Czyby ten czowiek nie wiedzia o tym, e ju w IV wieku chrzecijanie podpalali synagogi, a biskupi deklarowali arliw solidarno z podpalaczami? Czy ten czowiek naprawd nie wie, e hitlerowska gwiazda dla ydw ma swoje rdo w redniowiecznym papiestwie i prawie kocielnym? e niesawnej pamici slogany Sturmera": Nie kupujcie u ydw!", Ojcem yda jest szatan", pochodz od chrzecijaskich witych? Czyby ten czowiek nie wiedzia, e majce dug i krwaw tradycj przeladowanie ydw przez chrzecijan wiedzie prosto do hitlerowskich komr gazowych? Czy ten czowiek naprawd nie wie, z jakim entuzjazmem wanie jego Koci, Ewangelicki Koci Niemiec, ukada si z Hitlerem i nazistami? e w wielu Kocioach krajowych odsunito nawet ydw wyznania ewangelickiego od praktyk religijnych? Jeeli tego nie wie, to wyzywani go na pojedynek sowny w Mar ale od razu dodam: on si uchyli od tego. Ju raz tak zrobi: najpierw na czterech szpaltach, w najlepszym stylu klechw, obrzuci mnie botem, domagajc si zreszt szansy na replik", potem za, gdy przyjechaem do Mar, sam wieci nieobecnoci; wiedzia, co czyni. Mao tego: w pastor sugeruje, e opowiadam si za moralnoci autorytarn" i walcz z etyk wspczucia". W rzeczywistoci wanie wspczucie, wanie to, e nie potrafi si pogodzi z cierpieniem, niesprawiedliwoci, przemoc, stao si moj gwn motywacj pisarsk, a zawiadczaj o tym wszystkie moje publikacje. Podobnie, powodowany braterskim podejciem do zwierzt, nie jadam ani misa, ani ryb. w suga Boga kamie twierdzc, e ja, Karlheinz Deschner, nie uznaj ju adnych wartoci w yciu czowieka prcz absolutnej wolnoci wadzy". In summa: elukubracje owego ewangelickiego pastora przypominaj mi, tak jak wywody

tamtej ewangelickiej damy, pewne (cytowane z pamici) zdanie Karla Krausa: Znieksztacenie rzeczywistoci w relacji stanowi wiarygodn relacj o rzeczywistoci. Z wyrazami szacunku Karlheinz Deschner

Alternatywa dla wit Boego Narodzenia

Chrzecijaska ba o Boym Narodzeniu jest nam wszystkim tak dobrze znana, i wielu sdzi, e znajduje si w kadej Ewangelii. Ale opowiada j tylko ukasz, a wywid j niemale w caoci z ydowskich i pogaskich legend. I poniewa jedynie na zmylenia zdobyli si take Marek, Mateusz i Jan, to i sam Albert Schweitzer dochodzi do nastpujcego wniosku: Nie ma niczego, co byoby bardziej negatywne ni rezultaty bada nad yciem Jezusa. w Jezus z Nazaretu, ktry pojawi si jako Mesjasz, zapowiedzia Krlestwo Boe i zmar, by nada dzieu swego ycia znamiona witoci, nigdy nie istnia". Zastpmy wic pasterk, uroczyste kazania i Bg raczy wiedzie, jakie jeszcze inne chimery szczliwoci, bodaj chwilow refleksj historyczn. Radz zostawi choinki w lesie, a wiece w domu towarowym i raczej zapali wiato z myl o sobie samych. Ju bowiem nawet przy nikym owietleniu staje si jasne to, e niewiele jest rzeczy tak bahych, jak cay ten boonarodzeniowy blichtr i fasz dookoa, prawie nic za nie ma tak wielkiego znaczenia, jak niedostatek dotykajcy bliniego. Lepiej nakarmi godujcego, ni si samemu przeje i wrzuci swoje pienidze w paszcz przemysu. Zamiast rok w rok wsuchiwa si w sowa rzymskiego witego Mikoaja", naleaoby si zainteresowa kapitaem, jakim dysponuje Koci, jego nadal olbrzymimi posiadociami ziemskimi oraz zarobkami purpuratw. Niejednego zdziwiyby one bardziej ni wszystkie boonarodzeniowe cuda opisane przez ukasza i niejeden zrozumiaby pewno, dlaczego ju w dniu narodzin Pana znalazy si w pobliu w i osio. Lud mwi Arno Holz ma due szare uszy, a jego poganiaczami s rabini, ksia i pastorzy". Krtko mwic, zamiast piewa o wieczkach na choince", warto byoby sobie przypomnie, gdzie jeszcze si co pali na tym wiecie; mona by odtd odwrci t ohydn zabaw: codzienne swoiste Boe Narodzenie, a tylko w Boe Narodzenie dni powszednie. Proponuj: od zaraz zrezygnowa z poruszania w penym tajemnic dniu narodzin Pana przez najdawniejszy Koci, ktry przecie musia to wiedzie najlepiej, wizanym z dat 19 kwietnia, 20 maja lub 14 listopada synnego tematu A na Ziemi pokj ludziom dobrej woli" i kaza zamilkn wszystkim chrom dziecicym, dzwonom katedralnym i klechom. Niech wszelkie przejawy popadania w nastrj sentymentalny zasu na potpienie, niech zostanie surowo ukarany kady, kto bdzie mia w domu choink, kto zaintonuje kold, kto zoy yczenia Wesoych wit", kto bdzie z namaszczeniem rozprawia o pokoju albo wypowie jakie inne nabone sowa. Zamiast tego niech stanie si obowizkowe uprawianie wanie w owym dniu intensywniej, z wiksz koncentracj i, jake by inaczej, z caym chrzecijaskim elan vital i elan d'amour tego, co zwykle rozkada si rwnomiernie na cay rok: szerzenia niezgody, nienawici, jadu, przemocy, ledwo skrywanego barbarzystwa, wojny wszystkich przeciw wszystkim. Teraz intrygujmy w Boe Narodzenie, dopuszczajmy si icie diabelskich oszustw, rzucajmy oszczerstwa, judmy i niszczmy blinich. Aut Caesar aut nihil, aut vincere aut mori. Kto zabija przez cay rok, nieche teraz popenia swe mordy rabunkowe, seksualne, z mocy prawa ju tylko w Boe Narodzenie. I niech odtd wszystkie wojny tocz si wycznie w ater dies. A w pozostae trzysta szedziesit cztery dni niechaj panuje bezwzgldny rozejm,

najwspanialszy pokj, niech kady postpuje tak, jak postpowalibymy pewno, gdyby bya cho odrobina prawdy w tym, co syszymy tutaj spomidzy choinek, ze szklanych ekranw, w kocioach. A na Ziemi pokj ludziom..." gdy tymczasem ludzko w kadej minucie kadego roku trwoni bez maa milion marek na zbrojenia i co kilka sekund umiera z godu jakie dziecko. Cicha noc, wita noc, wszystko pi [...]". Ot to.

Nota o autorze
Karl Heinrich Leopold Deschner urodzi si 23 maja 1924 r. w Bambergu. Jego ojciec Karl, lenik i hodowca ryb, pochodzi ze skromnej rodziny katolickiej. Matka, Margareta Karolin, z domu Reischbck, protestantka, wychowywaa si w paacach swego ojca we Frankonii i Dolnej Bawarii. Pniej przesza na katolicyzm. Karlheinz Deschner, najstarszy z trjki dzieci, uczszcza do szkoy podstawowej w Trossenfurcie (Steigerwald) w latach 1929-33, pniej do seminarium franciszkaskiego w Dettelbach nad Menem, gdzie pocztkowo zamieszka z rodzin swego ojca chrzestnego (i bierzmowania), radcy duchownego Leopolda Bau-manna, a pniej w klasztorze franciszkanw. W latach 1934-42 uczszcza w Bambergu do Starego, Nowego i Niemieckiego Gimnazjum jako ucze Internatu Karmelitw i Angielskich Panien. W marcu 1942 r. zda matur. Studia zacz zaocznie na wydziale lenictwa Uniwersytetu Monachijskiego, w latach 1946/47 sucha wykadw z dziedziny prawa, teologii, filozofii i psychologii w Wyszej Szkole Filozo-ficznoTeologicznej w Bambergu. W latach 1947-51 na uniwersytecie w Wiirzburgu studiowa nowe literaturoznawstwo niemieckie, filozofi i histori. Studia zakoczy w 1951 r. bronic pracy doktorskiej na temat Liryka Lenaua jako wyraz metafizycznej rozpaczy. Z zawartego jeszcze w tym samym roku maestwa z Elfi Tuch urodzio si troje dzieci: Katja, (1951), Barbel (1958) i Tho-mas (1959-1984). W latach 1924-1964 Deschner mieszka w byej siedzibie myliwskiej ksit biskupw w Tretzendorf (Steigerwald), nastpnie przez dwa lata w domku wiejskim swego przyjaciela w Fischbrunn (Hersbrucker Schweiz). Wreszcie przenis si do HaBfurtu nad Menem, gdzie mieszka do dzi. Karlheinz Deschner uznawany jest za wspczesnego Wol-tera i najwybitniejszego krytyka Kocioa ostatnich stu lat". Publikowa powieci, krytyk literack, eseje, aforyzmy, a przede wszystkim dziea historyczne z zakresu krytyki religii i Kocioa: Abermals kraehte der Hahn (1962), Mit Gott und den Faschisten (1965), Kirche und Faschismus (1968), Kirche und Krieg (1970), Das Kreuz mit der Kirche (1974), Opus Diaboli (1987). Wygosi ponad dwa tysice odczytw, ktre zarwno fascynoway jak prowokoway suchaczy. W 1971 r. stan przed sdem w Norymberdze oskarony o zniewaanie Kocioa". Od 1970 r. pracuje nad zakrojonym na wielk skal opus magnum: Kminalgeschichte des Christentums (Histori kryminaln chrzecijastwa). Z zaplanowanych dziesiciu tomw do dzi ukazay si cztery. Poniewa dla tak niespokojnych i niepokojcych duchw jak on nie ma posad, urzdniczych stanowisk, stypendiw naukowych, gratyfikacji i dotacji, ca jego ogromn prac badawcz i jej prezentacj umoliwia jedynie bezinteresowna pomoc kilku przyjaci i czytelnikw, zwaszcza poparcie serdecznego przyjaciela i mecenasa pisarza, Alfreda Schwarza ktry wraz z autorem przeywa wydanie pierwszego tomu Historii... we wrzeniu 1986 r., ale drugiego ju nie doczeka oraz niemieckiego przedsibiorcy, Herberta Steffena. W semestrze letnim 1987 r. na uniwersytecie w Munster prowadzi Deschner seminarium na temat Historia kryminalna chrzecijastwa". W 1988 r. za swe racjonalistyczne zaangaowanie i dokonania literackie po Koeppenie, Wollschlagerze, Ruhmkorfie zosta wyrniony nagrod im. Arno Schmidta, w czerwcu 1993 r. po Walterze Jensie, Dieterze Hildebrandtcie, Gerhardzie Zwerenzu Alternatywn Nagrod im. Biichnera, a w lipcu 1993 r. po Andrieju Sacharowie i Aleksandrze Dubeku jako pierwszy Niemiec otrzyma International Humanist Award.