Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
En la reunin de Coordinacin mantenida con el profesorado del distrito universitario del mbito de la Universidad de Sevilla, celebrada el 25/Enero/2011, se coment que la Ponencia de Qumica ha constatado que uno de los asuntos que ms preocupa es la Nomenclatura y Formulacin de compuestos inorgnicos y orgnicos. En las Orientaciones, tanto del Curso pasado como en las de este curso se hace referencia a los siguientes libros para este acometido: a) "Nomenclatura y representacin de los compuestos orgnicos. Una gua de estudio y autoevaluacin". E. Quioa Cabana y R. Riguera Vega, 2 edicin ISBN: 84-481-4363-9, 2005, Editorial Schaum. b) "Nomenclatura de Qumica Inorgnica. Recomendaciones de la IUPAC de 2005" .M.A. Ciriano y P.Romn Polo (traductores). ISBN:978-84-7733-905-2. 2007. Editorial Prensa Universitaria de Zaragoza. En esa misma reunin, se indic que, desde hace dos aos se insiste en que para los compuestos orgnicos se debe usar las normas de la IUPAC propuestas desde 1993. Disponemos de un archivo sobre las mismas que hicieron un grupo de Canarias, y que est recogido el enlace en la pgina WEB de la Ponencia, tal y como ya comentamos en la reunin de orientacin que mantuvimos el curso pasado. No obstante se puede consultar el libro de "Nomenclatura y representacin de los compuestos orgnicos" de Emilio Quio y Ricardo Riguera de la Editorial Mc Graw Hill (serie Schaum) 2 edicin, 2005 ISBN 84-481-4363-9 anteriormente referido. Respecto a los compuestos inorgnicos se puede consultar el libro recomendado por la Ponencia de Qumica que sigue las recomendaciones de la IUPAC de 2005 aunque entendemos que este libro es muy amplio y recoge la nomenclatura y formulacin de compuestos inorgnicos ms all del nivel exigido al alumno en las PAUs, existiendo otros libros que recogen estos aspectos aunque en menor extensin. Facilitamos al profesorado unos archivos elaborados por el Dpto. de Fsica y Qumica del IES Juan A. Suanzes de Avils (Asturias) siguiendo las recomendaciones de la IUPAC de 2005. De otra parte, se record que en la reunin del curso pasado facilitamos unas hojas en la que se recogen los desajustes frecuentes en la formulacin, todo ello como una orientacin hacia el profesorado y que de nuevo remitimos al profesorado. No obstante, e independientemente de toda esta informacin, los ponentes de la materia de Qumica de esta Universidad de Sevilla, siendo consciente de esta preocupacin, y de que los alumnos se juegan puntos en ello, hemos pensado que sera adecuado a ttulo orientativo para el profesorado y para el alumnado, facilitar un dosier en el que partiendo de las propuestas de
Formulacin y Nomenclatura de los exmenes (que son ya pblicos, 19992009) de las convocatorias pasadas, se responda y sirva de orientacin para el Profesorado.
2. Empleo de la adjetivacin: Cloruro sdico por Nitrato frrico por Sulfato ferroso por
3. Espacios e incorrecciones en la notacin de Stock Hidrgeno fosfato de cobre (II) por Hidrogenofosfato de cobre (II) Sulfuro de nquel (II) por Sulfuro de nquel (II) cido meta fosfrico por cido metafosfrico En la notacin de Stock los nmeros romanos tienen caracteres versalitas 4. Notaciones incorrectas por , ,
El nmero msico , A es un nmero entero por ser cardinal de un conjunto por por por por 5. Mantenimiento de nombres desechados para las sales cidas e iones de ellas Fosfato cido por Hidrogenofosfato Fosfato monosdico por Dihidrogenofosfato de sodio Fosfato disdico por Hidrogenofosfato de sodio Carbonato cido por Hidrogenocarbonato (bicarbonato)
6. Espacios inadecuados en los nombres especficos (Un nombre especfico es una palabra qumica) Metil butano por Metilbutano cido 2 hidroxi butanoico por cido 2 -hidroxibutanoico
7. Situacin inadecuada de los localizadores Metil-2-hexano por Butanol-2 2-butanol por 1,2-clorobromopropano por
8. Uso incorrecto de los signos punto, coma, guion, dos puntos Metil-butano por Metilbutano 1-2,Dicloropropano por 1,2-dicloropropano 9. Varios sufijos sobre el nombre del hidrocarburo o uso inadecuado de sufijos cido propanol-2-oico por cido 2-hidroxipropanoico cido butanodioldioico por cido dihidroxibutanoico Butanol-3-al por 3-Hidroxibutanal cido metiloicobenceno por cido bencenocarboxlico (cido benzoico 10. Localizadores literales incorrectos Ortodiclorobenceno por Alfametilnaftaleno por m-Xileno por
-diclorobenceno
metilnaftaleno m-Xileno
Nomenclatura de 1979 Nomenclatura de 1993 1-Buteno 3-Metil-1-buteno 1,3-Butadieno 3-Buten-1-ol 1-Butanol 1,2-Butanodiol But-1-eno 3-Metilbut-1-eno Buta-1,3-dieno But-3-en-1-ol Butan-1-ol Butano-1,2-diol
2-Butanamina
Butan-2-amina
En los ejemplos de nomenclatura, cuando es procedente, hemos nombrado a las sustancias de las dos formas, colocando entre parntesis las recomendadas por la nomenclatura de 1993.
Las sustancias orgnicas se clasifican en bloques que se caracterizan por tener un tomo o grupo atmico definido (grupo funcional) que le confiere a la molcula sus propiedades caractersticas. Al conjunto de sustancias que tienen el mismo grupo funcional se le llama funcin qumica. Una serie homloga es el conjunto de compuestos orgnicos que tienen el mismo grupo funcional. Las funciones orgnicas se clasifican de la siguiente manera: Funciones hidrogenadas. Slo existen en la molcula tomos de carbono e hidrgeno. Son los hidrocarburos, que pueden ser de cadena cerrada o abierta. A su vez pueden ser saturados (enlaces simples), o insaturados (enlaces dobles o triples). Funciones oxigenadas. En la molcula existen tomos de carbono, oxgeno e hidrgeno. Son alcoholes, aldehdos, cetonas, cidos, teres y steres. Funciones nitrogenadas. Las molculas estn constituidas por tomos de carbono, nitrgeno e hidrgeno y a veces de oxgeno. Son amidas, aminas y nitrilos.
A veces sucede que en un mismo compuesto participan a la vez varias funciones por lo que se les denominan sustancias polifuncionales. En estos casos hay que tener en cuenta el siguiente orden de preferencia de los grupos funcionales: cidos > steres > amidas = sales> nitrilos > aldehdos > cetonas > alcoholes > aminas >teres > insaturaciones (= > ) e hidrocarburos saturados La IUPAC ha establecido las siguientes reglas generales para la nomenclatura y formulacin de compuestos orgnicos: La cadena principal es la ms larga que contiene al grupo funcional ms importante. El nmero de carbonos de la cadena se indica con los siguientes prefijos: 3 Prop4 But5 Pent6 7 8 Hex- Hept- Oct9 10 Non- Dec-
El sentido de la numeracin ser aqul que otorgue el localizador ms bajo a dicho grupo funcional. Las cadenas laterales se nombran antes que la cadena principal, precedidas de su correspondiente nmero de localizador separado de un guin y con la terminacin il o ilo para indicar que son radicales. Varias cadenas laterales idnticas se nombran con prefijos di-, tri-, tetra-, etc. Se indicarn los sustituyentes por orden alfabtico, a continuacin el prefijo indicativo del nmero de carbonos que contiene la cadena principal y por ltimo, la terminacin (sufijo) caracterstica del grupo funcional ms importante. Cuando haya ms de un grupo funcional, el sufijo de la cadena principal es el correspondiente al del grupo funcional principal, que se elige atendiendo al orden de preferencia mencionado anteriormente.
Empezaremos por describir la nomenclatura y formulacin de las cadenas hidrocarbonadas, ya que el resto de los compuestos pueden considerarse derivados de los hidrocarburos, por sustitucin de uno o ms tomos de hidrgeno por tomos diferentes, 2
que son los que aportan al compuesto determinada reactividad y que constituyen los grupos funcionales propiamente dichos.
I.
Los hidrocarburos son compuestos formados exclusivamente por tomos de carbono e hidrgeno que se clasifican de la siguiente manera: 1. ALCANOS 1.1 Alcanos Acclicos Lineales Son hidrocarburos saturados de cadena abierta. Se nombran con un prefijo que indica el nmero de tomos de carbono y el sufijo ano. Se representan dibujando la cadena hidrocarbonada en la que cada tomo de carbono se une al siguiente con enlaces sencillos y se completa con los tomos de hidrgeno correspondientes a la tetravalencia propia del tomo de carbono. Ejemplos: n 4 5 6 Nombre Butano Pentano Hexano Frmula molecular C4H10 C5H12 C6H14 Frmula semidesarrollada CH3CH2CH2CH3 CH3CH2CH2CH2CH3 CH3CH2CH2CH2CH2CH3
1.2 Alcanos Acclicos Ramificados Son iguales que los anteriores pero con sustituyentes que constituyen las ramificaciones. El nombre del hidrocarburo se forma con los nombres de los sustituyentes por orden alfabtico, aadiendo al final, sin separacin, el nombre de la cadena principal. Varias cadenas laterales idnticas se nombran con prefijos di-, tri-, tetra-, etc. Para ello se siguen las reglas de la IUPAC: a) Localizar la cadena principal: la que tenga mayor longitud. A igual longitud, la que tenga mayor nmero de sustituyentes. b) Numerar la cadena principal. Utilizar la numeracin que asigne los nmeros ms bajos a los sustituyentes. A iguales combinaciones, se escoge la menor numeracin por orden alfabtico de sustituyentes. c) Nombrar las cadenas laterales como grupos alquilo precedidos por su localizador separado por un guin. La representacin de estos compuestos a partir de su nombre sistemtico se hace dibujando la cadena principal, numerndola e identificando los sustituyentes con sus respectivos localizadores. Ejemplos: Nombre 2,2-dimetilhexano 3-etil-2-metilhexano Frmula CH3C(CH3) 2CH2CH2CH2CH3 CH3CH(CH3)CH(CH2CH3)CH2CH2CH3
1.3 Alcanos Cclicos Son hidrocarburos saturados de cadena cerrada. Se nombran igual que los de cadena abierta pero anteponiendo el prefijo ciclo. Se representan de la misma manera que los de cadena abierta y se pueden omitir los smbolos de C e H que se suponen localizados en los vrtices de la figura. Ejemplos: Nombre Ciclopentano Metilciclohexano Frmula
CH3
2. ALQUENOS Se llaman alquenos a los hidrocarburos que tienen uno o ms dobles enlaces. Se nombran igual que los alcanos pero terminan en -eno, y se indica la posicin del doble enlace con el localizador ms bajo posible. Se representan dibujando la cadena hidrocarbonada sealando el o los dobles enlaces y se completa con los tomos de hidrgeno correspondientes a la tetravalencia propia del tomo de carbono. Si hay ramificaciones, se toma como cadena principal la ms larga de las que contienen al doble enlace y se comienza a numerar por el extremo ms prximo al doble enlace. Cuando existe ms de un doble enlace, la terminacin es -dieno, -trieno, etc. Ejemplos: Nombre 2-penteno (pent-2-eno) 2,4-hexadieno (hexa-2,4-dieno) 2-metil-1-hexeno (2-metilhex-1-eno) Frmula CH3CH2CH=CHCH3 CH3CH=CHCH=CHCH3 CH2=C(CH3)CH2CH2CH2CH3
3. ALQUINOS Se llaman alquinos a los hidrocarburos que tienen uno o ms triples enlaces. Se nombran igual que los alcanos pero terminan en -ino, y se indica la posicin del triple enlace con el localizador ms bajo posible. Se representan dibujando la cadena hidrocarbonada sealando el o los triples enlaces y se completa con los tomos de hidrgeno correspondientes a la tetravalencia propia del tomo de carbono. Si hay ramificaciones y/o ms de un triple enlace, la nomenclatura es anloga a la de los alquenos. La cadena se nombra de forma que los localizadores de las insaturaciones sean lo ms bajos posible. Cuando hay dobles y triples enlaces en la cadena, la terminacin del compuesto debe corresponder a la del triple enlace, es decir, ino. Ejemplos: Nombre 2-pentino (penta-2-ino) 2,4-hexadiino (hexa-2,4-dino) 6-metil-1,4-heptadino (6-metilhepta-1,4-dino) Frmula CH3CH2CCCH3 CH3CCCCCH3 CHCCH2CCCH(CH3)CH3
4. DERIVADOS HALOGENADOS Se trata de compuestos hidrocarbonados en los que se sustituye uno o varios tomos de hidrgeno por uno o varios tomos de halgenos X. Se nombran y representan igual que el hidrocarburo del que procede indicando previamente el lugar y nombre del halgeno como si fuera un sustituyente alqulico. Ejemplos: Nombre 2,2-diclorohexano 1-Bromo-2-pentino (1-Bromopenta-2-ino) Frmula CH3C(Cl)2CH2CH2CH2CH3 CH3CH2CCC(Br)H2
5. HIDROCARBUROS AROMTICOS. Se trata, fundamentalmente, de derivados del benceno mono y polisustitudos. Para bencenos monosustitudos, el localizador n 1 se asigna al carbono con el sustituyente. Para bencenos polisustitudos, se siguen las mismas normas que para los cicloalcanos. Los sustituyentes en posiciones 1,2-, 1,3-, 1,4-, pueden nombrarse con los prefijos o- (orto), m- (meta) y p- (para). Cuando el anillo bencnico es un sustituyente se le denomina fenil. Ejemplos: Nombre Metilbenceno (Tolueno) 1,2-Dimetilbenceno (o- Dimetilbenceno) 1,3-Etilmetilbenceno (m-Etilmetilbenceno) Frmula
CH3
CH3 CH3
CH3
CH2CH3
II.
FUNCIONES OXIGENADAS
Las funciones oxigenadas son las que contienen, adems de tomos de carbono y de hidrgeno, tomos de oxgeno. Se clasifican en: 1. ALCOHOLES (R OH) Un alcohol es un compuesto que contiene uno o ms grupos hidroxilos (-OH) enlazados a un radical carbonado R. Los alcoholes que contienen slo un grupo OH se nombran aadiendo la terminacin ol al nombre del hidrocarburo correspondiente del cual deriva. Para ello el primer paso es elegir como cadena principal la cadena ms larga que contiene al grupo OH, de forma que se le asigne el localizador ms bajo posible. Si hay ms de un grupo OH se utilizan los trminos diol, -triol, etc, segn el nmero de grupos hidroxilo presentes, eligindose como cadena principal, la cadena ms larga que contenga el mayor nmero de grupos OH, de forma que se le asignen los localizadores ms bajos. 5
Cuando el grupo OH se encuentra unido a un anillo aromtico (benceno) el compuesto recibe el nombre de fenol. Cuando el grupo OH va como sustituyente se utiliza el prefijo hidroxi-. Ejemplos: Nombre 2-Hexanol (Hexan-2-ol) 4-Metil-2-pentanol (4-Metilpentan-2-ol) 3-Etil-1,4-hexanodiol (3-Etilhexano-1,4-diol) 3-Penten-1-ol (Pent-3-en-1-ol) 2,4-Pentanodiol (Pentano-2,4diol) Fenol (Hidroxibenceno)
OH
Frmula
CH3CHOHCH2CH2CH2CH3 CH3CHOHCH2CH(CH3)CH3 CH2OHCH2CH(CH2CH3)CHOHCH2CH3
CH2OHCH2CH CHCH3
CH3CHOHCH2CHOHCH3
m-Metilfenol (1,3-Metilfenol)
OH
CH3
2. TERES (R O R) Podemos considerar los teres como derivados de los alcoholes en los que el hidrgeno del grupo OH es reemplazado por un radical R. Para nombrar los teres se nombra la cadena ms sencilla unida al oxgeno (RO-) terminada en oxi (grupo alcoxi) seguido del nombre del hidrocarburo que corresponde al otro grupo sustituyente. Tambin se pueden nombrar indicando los nombres de los radicales R y R seguidos de la palabra ter. Ejemplos: Nombre Metoxietano (Etil metil ter) Dietilter (Etoxietano) Etil fenil ter (Etoxibenceno)
CH3CH2O
Frmula
CH3OCH2CH3 CH3CH2OCH2CH3
3. ALDEHDOS (R CHO) En los aldehdos, el grupo carbonilo (C=O) se encuentra unido a un radical R y a un hidrgeno. El grupo CHO es un grupo terminal, es decir, siempre se encontrar en un extremo de la cadena y por lo tanto se le asigna el nmero localizador ms bajo. Para nombrar un aldehdo se elige como cadena principal la cadena ms larga que contenga al grupo CHO. Si se encuentra alguna instauracin (doble o triple enlace) se elegir como 6
cadena principal la que contenga al grupo CHO y la citada instauracin. El nombre del compuesto se obtiene aadiendo al nombre del compuesto que constituye la estructura principal la terminacin al. Si existen dos grupos CHO se elegir como cadena principal la que contiene a dichos grupos y se nombran de igual manera que en el caso anterior finalizando con el sufijo dial y si adems hay presentes instauraciones se les debe asignar los localizadores ms bajos. Cuando el grupo CHO, siendo el grupo principal, se encuentra unido a un sistema cclico el nombre se formar indicando el sistema cclico seguido de la terminacin carbaldehdo. Cuando el grupo CHO no es grupo principal entonces se nombra con el prefijo formil. Ejemplos: Nombre 2-Metilpentanal 4-Hidroxipentanal 4-Hexenal (Hex-4-enal) Bencenocarbaldehido
CHO
Frmula
CH3CH2CH2CH(CH3)CHO
CH3CHOHCH2CH2CHO
CH3CH CHCH2CH2COH
4. CETONAS (R CO R) En las cetonas el grupo principal es tambin el grupo carbonilo (C=O), pero a diferencia de los aldehdos no es un grupo terminal por lo que para nombrar estos compuestos se elige la cadena ms larga que contenga a dicho grupo y se le asignar el localizador ms bajo posible. El nombre del compuesto se obtiene aadiendo la terminacin ona al nombre del compuesto que constituye la estructura principal. Cuando el grupo carbonilo se encuentra como grupo sustituyente en una cadena y no es el grupo principal, entonces se nombra con el prefijo oxo. Ejemplos: Nombre 2-Hexanona (Hexan-2-ona) 2,4-Pentanodiona (Pentano-2,4-diona) Butanona 3-Heptin-2,6-diona (Hept-3-in-2,6-diona) 2-Oxopentanal Frmula
CH3COCH2CH2CH2CH3
CH3COCH2COCH3 CH3COCH2CH3
CH3COCH2C CCOCH3
CH3CH2CH2COCHO
5. CIDOS CARBOXLICOS (R COOH) Para nombrar los cidos carboxlicos se elige como cadena principal la cadena hidrocarbonada ms larga que contenga al grupo principal el cual recibir el localizador ms bajo (el grupo carboxilo se encuentra siempre en una posicin terminal). Se antepone la palabra cido seguido de los sustituyentes con sus localizadores por orden alfabtico, nombre de la cadena carbonada y terminacin en oico. Si hay alguna instauracin (doble o triple enlace) la cadena principal sera la que contiene el grupo COOH y la instauracin. Ejemplos: Nombre cido propanoico cido-4-metilpentanoico cido-3-hidroxibutanoico cido-6-metil-3-heptenoico (cido-6-metilhept-3-enoico) cido 3-hexenodioico (cido hex-3-enodioico) cido-3-oxopentanodioico Frmula
CH3CH2COOH
CH3CH(CH3)CH2CH2COOH CH3CHOHCH2COOH
CH3CH(CH3)CH2CH CHCH2COOH
COOHCH2CH CHCH2COOH
COOHCH2COCH2COOH
6. STERES (R COO R) Los steres se pueden nombrar a partir del cido del cual derivan, eliminando la palabra cido, cambiando la terminacin oico por oato y seguida del nombre del radical que sustituye al H del grupo OH del cido. Cuando este grupo no es el principal se utiliza el prefijo oxicarbonil-. Ejemplos: Nombre Etanoato de propilo (Acetato de propilo) Butanoato de etilo Propanoato de etenilo 5-Oxohexanoato de metilo 2,3-Dicloropropanoato de fenilo
CH2ClCH2ClCOO
Frmula
CH3COOCH2CH2CH3
CH3CH2CH2COOCH2CH3
CH3CH2COOCH CH2
CH3COCH2CH2CH2COOCH3
7. SALES (R COOM) Las sales orgnicas se nombran como el cido del cual derivan, eliminando la palabra cido, cambiando la terminacin oico por oato y seguida del nombre del metal que sustituye al H del grupo OH del cido.
(CH3CH CHCOO)2Ca
III.
FUNCIONES NITROGENADAS
Las funciones nitrogenadas son las que contienen, adems de tomos de carbono y de hidrgeno, tomos de nitrgeno, aunque tambin pueden contener tomos de oxgeno. Se clasifican en: 1. AMINAS (R NH2) Las aminas pueden ser primarias, secundarias y terciarias segn presenten uno, dos o tres radicales R unidos al tomo de nitrgeno. Para nombrar las aminas primarias (R NH2) se puede proceder de dos formas. Una consiste en considerar el grupo R como un alcano al cual se le aade la terminacin amina. En este caso hay que buscar para el grupo NH2 el localizador ms bajo posible. La segunda forma consiste en considerar el grupo NH2 como la estructura fundamental y se nombra el grupo R como un radical al que se le aade el sufijo amina. Para nombrar las aminas secundarias (R1 NH R2) y terciarias (R1 NR2R3) se toma como estructura principal aquella que contenga un radical R con mayor prioridad de acuerdo con los criterios de seleccin de cadena principal ya vistos y para indicar que los otros radicales se unen al nitrgeno se utiliza la letra N seguido del nombre del radical correspondiente. Tambin se pueden nombrar las aminas secundarias y terciarias indicando los nombres de todos los radicales sustituyentes seguidos del sufijo amina. Cuando el grupo NH2 va como sustituyente se utiliza el prefijo amino-. Ejemplos: Nombre 2-Pentanamina (Pentan-2-amina) 2,5-Heptanodiamina (Heptano-2,5-diamina) 5-Metil-2,4-hexanodiamina (5-Metilhexano-2,4-diamina) Dietilamina p-Aminofenol
HO NH2
Frmula
CH3CH(NH2)CH2CH2CH3
CH3CH2CH(NH2)CH2CH2CH(NH2)CH3
CH3CH(NH2)CH2CH(NH2)CH(CH3)CH3 (CH3CH2)2NH
2. AMIDAS (R- CO NH2) Las amidas primarias se nombran a partir del cido correspondiente eliminando la palabra cido y cambiando la terminacin oico por amida. Se trata de un grupo terminal. Si el grupo -CONH2 se encuentra unido a un anillo, siendo grupo principal, entonces se nombra como carboxamida. Si las amidas son secundarias (R CO NH R) o terciarias (R CO NRR) los sustituyentes que reemplazan a los hidrgenos se localizan empleando las letras N. Cuando existen otros grupos funcionales de mayor prioridad se nombra con el prefijo carbamoil-. Ejemplos: Nombre Etanamida (Acetamida) N-Metilpentanamida N,N-Dietilpropanamida N,N-Diformilpropanamida 4-Metil-3ciclohexenocarboxamida (4-Metilciclohex -3enocarboxamida) cido 3-carbamoilpentanoico Frmula
CH3CONH2
CH3CH2CH(CONH2)CH2COOH
3. NITRILOS (R CN) El grupo CN es terminal, por lo que debe ir en el extremo de la cadena. Para nombrar los nitrilos se aade el sufijo nitrilo al nombre del hidrocarburo correspondiente a la cadena carbonada. En el caso de que haya ms de un grupo CN o bien se encuentre unido a un anillo, se suele emplear el sufijo carbonitrilo. Cuando existen otros grupos funcionales de mayor prioridad el grupo CN se nombran con el prefijo ciano-. Ejemplos: Nombre Propanonitrilo (Cianuro de etilo) Butanodinitrilo 4-Hexenonitrilo (Hex-4-enonitrilo) 2,4,6-Heptanotricarbonitrilo p-Cianobenzoato de etilo
CN COOCH2CH3
Frmula
CH3CH2CN
CNCH2CH2CN
CNCH2CH2CH CHCH3
CH3CH(CN)CH2CH(CN)CH2CH(CN)CH3
10
CUADRO RESUMEN DE FORMULACIN Y NOMENCLATURA ORGNICA Los compuestos orgnicos se nombran y formulan con las siguientes reglas de la IUPAC: La cadena principal es la ms larga que contiene al grupo funcional ms importante. El sentido de la numeracin ser aqul que otorgue el localizador ms bajo a dicho grupo funcional. Las cadenas laterales se nombran antes que la cadena principal, precedidas de su correspondiente nmero de localizador y con la terminacin il o ilo para indicar que son radicales. Se indicar los sustituyentes por orden alfabtico, incluyendo la terminacin caracterstica del grupo funcional ms importante a continuacin del prefijo indicativo del nmero de carbonos que contiene la cadena principal. Cuando haya ms de un grupo funcional, el sufijo de la cadena principal es el correspondiente al del grupo funcional principal, que se elige atendiendo al siguiente orden de preferencia: cidos > steres > amidas = sales> nitrilos > aldehdos > cetonas > alcoholes > aminas >teres > insaturaciones (= > ) e hidrocarburos saturados. Los hidrocarburos son compuestos formados exclusivamente por tomos de carbono e hidrgeno. Si son saturados (slo enlaces sencillos) se denominan alcanos y si son insaturados se denominan alquenos (enlaces dobles) o alquinos (enlaces triples). Pueden ser de cadena abierta o cerrada, alifticos o aromticos. GRUPOS FUNCIONALES OXIGENADOS Y NITROGENADOS Grupo SUFIJO PREFIJO Grupo principal Grupo secundario Cadena Cadena lateral principal R-COOH cido R-oico -carboxlico CarboxiR-COOR R-oato de Rilo Carboxilato de R -oxicarbonilR-COOM R-oato de M Carboxilato de M R-amida Carboxamida CarbamoilR-CONH2 R-CN R-nitrilo Carbonitrilo CianoR-CHO R-al Carbaldehdo FormilR-CO-R R-ona OxoR-OH R-ol HidroxiR-NH2 R-amina AminoR-O-R RR-ter (R-oxi-R) R-oxi
Orden
Funcin
1 2 3 4 5 6 7 8 9
cido ster Sales Amida Nitrilo Aldehdo Cetona Alcohol Amina ter
11
El libro contiene la traduccin y adaptacin ntegra al espaol de las recomendaciones de la IUPAC publicadas a finales de 2005 sobre nomenclatura de compuestos inorgnicos y organometlicos. La importancia de la comunicacin entre la comunidad de qumicos de habla hispana y el uso coherente y uniforme de los trminos empleados en qumica ha sido la idea que ha motivado a realizar este trabajo y la gua que se ha observado en la traduccin. En este sentido, se ha tenido en cuenta la versin espaola predecesora, Nomenclatura de Qumica Inorgnica. Recomendaciones de 1990, realizada por Luis F. Bertello y Carlos Pico Marn y publicada en 2001, a la que reemplaza el presente libro. Conscientes de la importancia de que esta obra tenga una amplia difusin y aplicacin entre los qumicos de habla hispana, se ha hecho un importante esfuerzo para alcanzar este fin.
La actualizacin ms reciente del Libro Rojo de nomenclatura inorgnica fue Nomenclatura de Qumica Inorgnica. Recomendaciones de 1990 (Libro Rojo I). La presente nueva edicin clarifica y actualiza las recomendaciones que afectan a los nombres y frmulas de los compuestos inorgnicos y refleja los progresos mayores y ms recientes de la qumica inorgnica. Las actuales recomendaciones son completamente coherentes con los principios de la nomenclatura de qumica orgnica de la IUPAC. El presente libro no slo reemplaza al Libro Rojo I sino tambin, donde sea procedente, a Nomenclatura de Qumica Inorgnica II. Recomendaciones de la IUPAC de 2000 ( Libro Rojo II). Uno de los principales cambios respecto del Libro Rojo I es la diferente organizacin del material, que se ha adoptado para mejorar la claridad. La copiosa cantidad de ejemplos se complementa con un amplio ndice de materias. El libro Nomenclatura de Qumica Inorgnica. Recomendaciones de la IUPAC de 2005 es la gua definitiva para los cientficos que trabajan en el mundo acadmico o en la industria, para los editores de libros, revistas cientficas y bases de datos y para las organizaciones que necesiten, dentro de mbitos legales o reglamentarios, una nomenclatura aprobada internacionalmente.
Contenido
Objetivos generales, funciones y mtodos de la nomenclatura qumica. Gramtica. Elementos. Frmulas. Nomenclatura de composicin y visin general de los nombres de los iones y radicales. Nombres de los hidruros progenitores y nomenclatura de sustitucin. Nomenclatura de adicin. cidos inorgnicos y sus derivados. Compuestos de coordinacin. Compuestos organometlicos. Slidos. Tablas. ndice de materias.
Es necesario un mtodo constante de denominacin que ayude a la inteligencia y alivie la memoria. Guyton de Morveau
Las ltimas recomendaciones de la IUPAC para la formulacin y nomenclatura de las sustancias inorgnicas, introducen novedades muy llamativas: Los compuestos de los halgenos con el oxgeno no se nombran como xidos, sino como haluros de oxgeno. Se modifica la nomenclatura sistemtica de los oxocidos y las oxosales. Se suprimen los nombres de fosfina, arsina y estibina y se sustituyen por fosfato, arsano y estibano. Se modifica la nomenclatura de iones.
Se considera que las sustancias inorgnicas pueden ser nombradas basndose en los tres sistemas de nomenclatura que se establecen: La nomenclatura de composicin. La nomenclatura de sustitucin. La nomenclatura de adicin.
Nomenclatura de composicin Se usa para denotar las construcciones de nombres que estn basadas solamente en la composicin de las sustancias o especies que se van a nombrar, en contraposicin a los sistemas que implican informacin estructural.
Una construccin de este tipo es la de un nombre estequiomtrico generalizado. Los nombres de los componentes, que pueden ser elementos o entidades compuestas (tales como los iones poliatmicos), se indican con los prefijos multiplicadores que dan la estequiometra completa del compuesto. Si existieran dos o ms componentes, stos se dividirn formalmente en dos clases: los electropositivos y los electronegativos. Ejemplos: NaCl: cloruro de sodio PCl3: tricloruro de fsforo
Se requieren reglas gramaticales para especificar el orden de los componentes, el uso de los prefijos multiplicadores y las terminaciones adecuadas para los nombres de los componentes electronegativos.
Nomenclatura de adicin La nomenclatura de adicin considera que un compuesto o especie es una combinacin de un tomo central o tomos centrales con ligandos asociados.
Las reglas establecen los nombres de los ligandos y las instrucciones de uso para el orden de citacin de los nombres de los ligandos y de los tomos centrales, la indicacin de la carga o de los electrones desapareados de las especies, la designacin del o de los puntos de unin de ligandos complicados, la designacin de relaciones espaciales, etc. Ejemplos: PCl3: triclorurofsforo CCl4: tetraclorurocarbono SF6 hexafluoruroazufre HNO2 = [NO(OH)] hidroxidooxidonitrgeno
Nomenclatura de sustitucin Se utiliza ampliamente en los compuestos orgnicos y se basa en la idea de un hidruro progenitor que se modifica al sustituir los tomos de hidrgeno por otros tomos y/o grupos
Las reglas son necesarias para nombrar los compuestos progenitores y los sustituyentes, para establecer el orden de citacin de los nombres de los sustituyentes y para especificar las posicioines de unin de estos ltimos. Ejemplos: PCl3: triclorofosfano (deriva de la sustitucin de los hidrgenos del fosfano, PH3, por cloro) CF4: tetrafluorometano (deriva de la sustitucin de los hidrgenos del metano, CH4, por fluor)
NOMENCLATURA DE COMPOSICIN
La nomenclatura de composicin est basada en la composicin y no en la estructura, y puede ser la nica opcin si no se dispone de (o no pretende darse) informacin estructural.
El tipo de nombre de composicin ms sencillo es un nombre estequiomtrico, que es solamente el reflejo de la frmula (emprica o molecular). Las proporciones de los elementos constituyentes pueden indicarse: Utilizando prefijos multiplicadores Usando nmeros de oxidacin o de carga (no se trata) Nombre del elemento
El caso ms sencillo es cuando la especie a denominar est formada por un nico elemento: S8: octaazufre O3: trioxgeno N2: dinitrgeno
H2
Dihidrgeno
Prefijo numeral que indica el nmero de tomos
Al construir el nombre estequiomtrico de un compuesto binario se considera que uno de los constituyentes es ms electronegativo que el otro. El elemento ms electronegativo se escribe a la derecha y su nombre se caba en uro. El nombre de elemento menos electronegativo permanece inalterado. Esta regla tiene una excepcin: los compuestos binarios en los que el elemento ms electronegativo es el oxgeno que se nombran como xidos.
Trixido de dinitrgeno
Nombre elemento menos electronegativo
N2O3
SF6
Hexafluoruro de azufre
Ejemplos: HCl SO2 Fe3O4 PCl5 N2O5 AlH3 NaH Ca(OH)2 cloruro de hidrgeno dixido de azufre tetraxido de trihierro pentacloruro de fsforo pentaxido de dinitrgeno trihidruro de aluminio o hidruro de aluminio hidruro de sodio dihidrxido de calcio o hidrxido de calcio
Las vocales finales de los prefijos numricos no deben suprimirse (con la excepcin de monxido) Ejemplos: pentaxido de dinitrgeno y no pentxido de dinitrgeno.
Hay que tener en cuenta que los halgenos son considerados, por convenio, ms electronegativos que el oxgeno (ver tabla de electronegatividades al final de este apartado). Por tanto, las combinaciones binarias de un halgeno con el oxgeno se nombrarn como haluros de oxgeno y no como xidos, y el halgeno se escribir a la derecha: OCl2 O3Cl2 dicloruro de oxgeno dicloruro de trioxgeno
Cationes monoatmicos/homopoliatmicos Na Cr
+
3+ 2
H3O
Cu +
2+ Hg2
2+
2+ Hg2
Aniones monoatmicos/homopoliatmicos Cl S
-
22-
O2 O
2-
Trioxidosulfato(2-)
Palabra xido Carga ion (no hay espacio entre el parntesis y las letras)
Cationes heteropoliatmicos HS
-
Las oxisales son consideradas como compuestos binarios de un anin poliatmico: SO4 , CO3 y + catin (metal o grupo, como el NH4 )
2-
2-
K2SO3
Prefijo numeral
Trioxidosulfato de dipotasio
Ejemplos: Na2CO3 Ca(NO3)2 Fe2(SO4)3 KClO4 trioxidocarbonato de disodio o carbonato de sodio bis(trioxidonitrato) de calcio o nitrato clcico tris(tetraoxidosulfato) de dihierro o sulfato de hierro (III) tetraoxidoclorato de potasio o perclorato potsico Nombre del metal.
La secuencia de los elementos. Por convenio la electronegatividad desciende en el sentido indicado por las flechas.
NOMENCLATURA DE SUSTITUCIN
Los nombres se forman citando los prefijos o sufijos pertinentes de los grupos sustituyentes que reemplazan los tomos de hidrgeno del hidruro progenitor, unidos, sin separacin, al nombre del hidruro padre sin sustituir
Nombres de los hidruros progenitores BH3 AlH3 GaH3 InH3 TlH3 Borano Alumano Galano Indigano talano CH4 SiH4 GeH4 SnH4 PbH4 Metano Silano Germano Estannano Plumbano NH3 PH3 AsH3 SbH3 BiH3 Azano Fosfano Arsano Estibano Bismutano H2O SH2 SeH2 TeH2 PoH2 Oxidano Sulfano Secano Telano Polano HF HCl HBr IH HAt Fluorano Clorano Bromano Yodano Astatano
NOMENCLATURA DE ADICIN En la nomenclatura de adicin los nombres se construyen colocando los nombres de los ligandos como prefijos del nombre (o nombres) del (de los) tomo(s) central(es) Los cidos inorgnicos pueden nombrarse con esta nomenclatura, teniendo en cuenta que los hidrgenos se unen cada uno a un oxgeno y ste se une al tomo central, y que los oxgenos restantes se enlazan mediante doble enlace. No se utiliza la palabra cido. Ejemplos: HNO3 . Su estructura es : NO2(OH) H O N O se nombrara como: hidroxidodioxidonitrgeno O
H2SO4 = [SO2(OH)2]
Nombre del elemento central Prefijo numeral Palabra hidrxido
Dihidroxidodioxidoazufre
Prefijo numeral Palabra oxido
Ejemplos: H2CO3 = [CO(OH)2] dihidroxidooxidocarbono H3PO4 = [PO(OH)3] trihidroxidooxidofsforo HNO2 = [NO(OH)] hidroxidooxidonitrgeno HClO3 = [ClO2(OH)] hidroxidodioxidocloro HIO4 = [IO3(OH)] hidroxidotrioxidoyodo
Para los compuestos e iones que contienen hidrgeno en su molcula se suministra una nomenclatura alternativa denominada nomenclatura de hidrgeno
H2CrO4
Palabra hidrogeno (sin acento) Nombre del anin encerrado entre parntesis
Prefijo numeral
Dihidrogeno(tetraoxidocromato)
HCO3 Palabra hidrogeno (sin acento) Nombre del anin encerrado entre parntesis
Prefijo numeral
Hidrogeno(trioxidocarbonato)(1-)
Carga del in
X nOm
Elemento a la izquierda
Oxgeno a la derecha
Fe2O3
os
Palabra xido
Nomenclatura de Stock
xido de hierro(III)
Estado de oxidacin escrito en nmeros romanos y entre parntesis
Nomenclatura sistemtica
Palabra xido Nombre del elemento
Trixido de dihierro
Prefijo numeral que indica el nmero de oxgenos
Prefijo numeral que indica el nmero de tomos del elemento (si es distinto de uno)
Combinaciones binarias (combinaciones de dos elementos) PERXIDOS = Metal (generalmente alcalino o alcalino-trreo) - Grupo O22- (grupo perxido)
XnO 2
O: -1 N
os
de oxidacin
Metales: el suyo
Grupo perxido O2 a la derecha
2-
Elemento a la izquierda
Na2O2
Intercambiar n de oxidacin (sin signo). No es simplificable, ya que si dividimos los subndices por dos, desaparecera la agrupacn (O2) Elemento a la izquierda
os
Perxido de bario
Truco para formular perxidos: 1. Formula el xido: Na20 2. Aade un oxgeno ms: Na2O2
Ten en cuenta que no se puede simplificar si desaparece el grupo (O2)
2-
Intercambiar n de oxidacin (sin signo). Es simplificable, ya que si dividimos los subndices por dos sigue presente la agrupacin (O2)
os
Perxido de potasio
H2O2 = Perxido de hidrgeno a agua oxigenada 2
I.E.S. Juan.A. Suanzes FORMULACIN QUMICA INORGNICA Combinaciones binarias (combinaciones de dos elementos) HIDRUROS = Metal - Hidrgeno
X Hm
KH ; FeH3 ; ZnH2
N os de oxidacin
H: -1 Metales: el suyo
Metal a la izquierda
Hidrgeno a la derecha
FeH3
os
Palabra hidruro
Hidruro de cromo(II)
Nombre del metal
Dihidruro de cromo
Prefijo numeral que indica el nmero de hidrgenos Nombre del metal
Los hidruros no metlicos no se nombran como tales, todos ellos tienen nombres especiales, no sistemticos: CH 4 : Metano SiH4 : Silano NH3 : Amoniaco PH3 : Fosfano AsH3 : Arsano
(1) (2) (3)
Las combinaciones binarias del hidrgeno con los no metales del grupo de los anfgenos y halgenos no se consideran hidruros. En ellos se invierte el orden entre el H y el elemento y se nombran de la siguiente forma (el segundo nombre: cido... , se usa para disoluciones acuosas del gas) HF : Fluoruro de hidrgeno o cido fluorhdrico HCl : Cloruro de hidrgeno o cido clorhdrico HBr : Bromuro de hidrgeno o cido bromhdrico HI : Ioduro de hidrgeno o cido iodhdrico H2S : Sulfuro de hidrgeno o cido sulfhdrico N oxidacin: H : +1; halgenos, anfgenos: estado oxidacin negativo Todos son gases y cuando se disuelven en agua se comportan como cidos (de ah el nombre: cidos hidrcidos)
os
SbH3 : Estibano
(1) (2)
Yn X m
N os de oxidacin
El ms electronegativo: El otro: +
Para formular:
Elemento ms electronegativo a la derecha
P Cl3
Intercambiar n de oxidacin (sin signo)
os
Tetracloruro de carbono
Nombre del elemento menos electronegativo (situado a la izquierda)
Combinaciones binarias (combinaciones de dos elementos) Metal - No metal (halgenos y anfgenos) Sales haloideas
KBr ; Fe 2S 3 ; AgCl
MnX m
N os de oxidacin
No metal:
Metal: el suyo
FeCl3
Intercambiar n de oxidacin (sin signo)
os
Sulfuro de plomo(IV)
No metal terminado en URO Nombre del metal
Disulfuro de plomo
Prefijo numeral que indica el nmero de tomos del no metal
EJERCICIOS
COMBINACIONES BINARIAS. (1) Nombrar Na2O HCl AlH3 AgCl SF6 Formular xido de litio xido de zinc Tetracloruro de carbono Disulfuro de plomo Amoniaco
COMBINACIONES BINARIAS. (2) Nombrar Cu2O SO3 CH4 KI PCl5 Formular Dixido de plomo Hidruro de magnesio Disulfuro de carbono cido clorhdrico Bromuro potsico
COMBINACIONES BINARIAS. (3) Nombrar N2O5 SO2 PH3 Fe2S3 HI Formular Hidruro de potasio Tricloruro de hierro cido fluorhdrico Silano Dicloruro de estao
COMBINACIONES BINARIAS. (4) Nombrar P2O5 CO H2S Ca2C NH3 Formular Trixido de dioro cido yodhdrico Sulfuro de sodio Tetracloruro de silicio Dicloruro de cobalto
COMBINACIONES BINARIAS. (5) Nombrar P2O3 CO2 Ni4C3 NiI3 AsH3 Formular xido de aluminio Dihidruro de cobre cido fluorhdrico Sulfuro de carbono xido clcico
SOLUCIONES
COMBINACIONES BINARIAS. (1) Nombrar xido de sodio (sdico). Monxido de disodio Cloruro de hidrgeno. cido clorhdrico Trihidruro de alumnio. Hidruro de aluminio Cloruro de plata Hexafluoruro de azufre COMBINACIONES BINARIAS. (2) Nombrar Monxido de dicobre Trixido de azufre Metano Yoduro potsico (de potasio) Pentacloruro de fsforo COMBINACIONES BINARIAS. (3) Nombrar Pentaxido de dinitrgeno Dixido de azufre Fosfano Trisulfuro de dihierro. Yoduro de hidrgeno. cido yodhdrico COMBINACIONES BINARIAS. (4) Nombrar Pentaxido de difsforo Monxido de carbono Sulfuro de hidrgeno. cido sulfhdrico Carburo de calcio (clcico). Amoniaco COMBINACIONES BINARIAS. (5) Nombrar Trixido de difsforo. Dixido de carbono Tricarburo de tetraniquel Triyoduro de niquel. Arsano Formular Al2O3 CuH2 HF CS2 CaO Formular Au2O3 HI Na2S SiCl4 CoCl3 Formular KH FeCl3 HF SiH4 SnCl2 Formular PbO2 MgH2 CS2 HCl K Br Formular Li2O ZnO CCl4 PbS2 NH3
FORMULACIN Q. INORGNICA
EJERCICIOS
COMBINACIONES TERNARIAS. (1) Nombrar NaOH HNO3 H2CO3 K2 SO4 AgNO2 Formular Hidrxido clcico cido sulfuroso cido hipocloroso Nitrato de plata Carbonato de litio
COMBINACIONES TERNARIAS. (2) Nombrar Al(OH)3 HBrO2 Pb(OH)4 FeSO4 Co(NO3)2 Formular cido sulfrico Hidrxido de magnesio Clorato potsico cido ntrico Carbonato amnico
COMBINACIONES TERNARIAS. (3) Nombrar H3PO4 Fe(OH)3 H2CrO4 KMnO4 Cr(OH)3 Formular Dicromato potsico Hidrxido de bario cido metafosforoso cido perclrico Hidrxido de mercurio(I)
COMBINACIONES TERNARIAS. (4) Nombrar Ni(NO3)2 Sn(OH)2 CuSO4 (NH4)3PO4 CaCO3 Formular cido difosfrico Carbonato de plomo(IV) cido dicrmico Hidrxido de mercurio(II) cido clrico
COMBINACIONES TERNARIAS. (5) Nombrar NaHCO3 Fe(NO3)3 KH2PO4 CuSO4. 5H2O LiHSO4 Formular cido difosforoso Hidrgeno carbonato de calcio Hidrgeno fosfato de amonio cido permangnico Hidrxido de oro(III)
FORMULACIN Q. INORGNICA
SOLUCIONES
COMBINACIONES TERNARIAS. (1) Nombrar Hidrxido de sodio cido ntrico cido carbnico Sulfato de potasio Nitrito de plata COMBINACIONES TERNARIAS. (2) Nombrar Hidrxido de aluminio. Trihidrxido de aluminio cido bromoso Hidrxido de plomo(IV). Tetrahidrxido de plomo Sulfato de hierro(II) Nitrato de cobalto(II) COMBINACIONES TERNARIAS. (3) Nombrar cido fosfrico Hidrxido de hierro(III). Trihidrxido de hierro cido crmico Permanganato potsico Hidrxido de cromo(III). Trihidrxido de cromo COMBINACIONES TERNARIAS. (4) Nombrar Nitrato de niquel(II) Hidrxido de estao(II). Dihidrxido de estao Sulfato de cobre(II) Fosfato amnico Carbonato clcico COMBINACIONES TERNARIAS. (5) Nombrar Hidrgeno carbonato de sodio. Bicarbonato sdico Nitrato de hierro(III) Dihidrgeno fosfato de potasio Sulfato de cobre(II) hidratado (pentahidratado) Hidrgeno sulfato de litio Formular H4P2O5 Ca(HCO3)2 (NH4)2HPO4 HMnO4 Au(OH)3 Formular H4P2O7 Pb(CO3)2 H2Cr2O7 Hg(OH)2 HClO3 Formular K2Cr2O7 Ba(OH)2 HPO2 HClO4 HgOH Formular H2SO4 Mg(OH)2 KClO3 HNO3 (NH4)2CO3 Formular Ca(OH)2 H2SO3 HClO AgNO3 Li2CO3
FORMULACIN Q. INORGNICA
EJERCICIOS
COMBINACIONES TERNARIAS. (1) Nombrar NaOH HNO3 H2CO3 K2 SO4 AgNO2 Formular Hidrxido clcico cido sulfuroso cido hipocloroso Nitrato de plata Carbonato de litio
COMBINACIONES TERNARIAS. (2) Nombrar Al(OH)3 HBrO2 Pb(OH)4 FeSO4 Co(NO3)2 Formular cido sulfrico Hidrxido de magnesio Clorato potsico cido ntrico Carbonato amnico
COMBINACIONES TERNARIAS. (3) Nombrar H3PO4 Fe(OH)3 H2CrO4 KMnO4 Cr(OH)3 Formular Dicromato potsico Hidrxido de bario cido metafosforoso cido perclrico Hidrxido de mercurio(I)
COMBINACIONES TERNARIAS. (4) Nombrar Ni(NO3)2 Sn(OH)2 CuSO4 (NH4)3PO4 CaCO3 Formular cido difosfrico Carbonato de plomo(IV) cido dicrmico Hidrxido de mercurio(II) cido clrico
COMBINACIONES TERNARIAS. (5) Nombrar NaHCO3 Fe(NO3)3 KH2PO4 CuSO4. 5H2O LiHSO4 Formular cido difosforoso Hidrgeno carbonato de calcio Hidrgeno fosfato de amonio cido permangnico Hidrxido de oro(III)
FORMULACIN Q. INORGNICA
SOLUCIONES
COMBINACIONES TERNARIAS. (1) Nombrar Hidrxido de sodio cido ntrico cido carbnico Sulfato de potasio Nitrito de plata COMBINACIONES TERNARIAS. (2) Nombrar Hidrxido de aluminio. Trihidrxido de aluminio cido bromoso Hidrxido de plomo(IV). Tetrahidrxido de plomo Sulfato de hierro(II) Nitrato de cobalto(II) COMBINACIONES TERNARIAS. (3) Nombrar cido fosfrico Hidrxido de hierro(III). Trihidrxido de hierro cido crmico Permanganato potsico Hidrxido de cromo(III). Trihidrxido de cromo COMBINACIONES TERNARIAS. (4) Nombrar Nitrato de niquel(II) Hidrxido de estao(II). Dihidrxido de estao Sulfato de cobre(II) Fosfato amnico Carbonato clcico COMBINACIONES TERNARIAS. (5) Nombrar Hidrgeno carbonato de sodio. Bicarbonato sdico Nitrato de hierro(III) Dihidrgeno fosfato de potasio Sulfato de cobre(II) hidratado (pentahidratado) Hidrgeno sulfato de litio Formular H4P2O5 Ca(HCO3)2 (NH4)2HPO4 HMnO4 Au(OH)3 Formular H4P2O7 Pb(CO3)2 H2Cr2O7 Hg(OH)2 HClO3 Formular K2Cr2O7 Ba(OH)2 HPO2 HClO4 HgOH Formular H2SO4 Mg(OH)2 KClO3 HNO3 (NH4)2CO3 Formular Ca(OH)2 H2SO3 HClO AgNO3 Li2CO3
IONES tomos (iones monoatmicos) o conjunto de tomos (iones poliatmicos) con carga elctrica
Cu2+
Anin cloruro
-
Cl
Smbolo no metal
Aniones poliatmicos
Son los grupos atmicos que resultan de quitar los hidrgenos a los oxocidos.
Para nombrar:
Obtener el estado de oxidacin del tomo central: la suma algebraica de los estados de oxidacin debe ser igual a la carga del ion: (SO4)
2-
Para formular:
Determinar el estado de oxidacin del tomo central a partir de la terminacin. Escribir el cido correspondiente, quitarle los hidrgenos y obtener el anin: Anin nitrato: ato :(+5) -> cido ntrico : HNO3 -> NO3 ion nitrato
f) CH2=CHCH=CH2
Buten-1,3-dieno
HClO4 SrO2
Tetraoxoclorato(VII) de hidrgeno
Dixido de estroncio
c) cido benzoico
Sulfuro de aluminio Hidrgenocarbonato de litio Hidrgenotrioxocarbonato de litio Pent-1-ino 2 OPCIN B Na3PO4 Tetraoxofosfato(V) de sodio
b) Hidrxido de bismuto (III) c) Metanal d) N2O5 e) PbSO3 f) (CH3CH2)2NH a) Clorato de hierro (II) b) Fluoruro de plata c) 2,5-Dimetilhexano d) HIO e) Cu2O
Bi(OH)3 CHOH Pentaxido de nitrgeno Ulfito de plomo(II) Dietilamina 3 OPCIN A Fe(ClO3)3 AgF (CH3)2CHCH2CH2CH(CH3)2 cido hipoyodoso xido de cobre(I)
Trihidrxido de bismuto
f) CH2=CHCH(CH3)2
2-metil-buta-3-eno 3 OPCIN B
NH4NO3 Ba(OH)2
c) Metilbenceno
Tolueno
c) 1,2,3-Trietilbenceno
d) Cl2O7 e) BeH2 f) CH3CH2CN a) Sulfato de niquel (II) b) Hidrxido de magnesio c) Benzoato de etilo d) HF e) Sn(IO3)2 f) CH2=CBrCH2CH3 a) Bromuro de cobre (II) b) xido de cloro (III) c) Trietilamina d) CCl4 e) Co(OH)3 f) CH2ClCH2CH2Cl a) Nitrato de calcio b) Hidrxido de cromo (III) c) Propano-1,2,3-triol d) SbBr3 e) H3PO4
Heptaxido de dicloro Hidruro de berilio Propanonitrilo NiSO4 Mg(OH)2 C6H5COOCH2CH3 Fluoruro de hidrgeno Yodato de estao(II) 2-bromobut-1-eno 5 OPCIN A CuBr2 Cl2O3 (CH3CH2)3N Tracloruro de carbono Hidrxido de cobalto(III) 1,3-dicloropropano 5 OPCIN B Ca(NO3)2 Cr(OH)3 CH2OHCHOHCH2OH Tribromuro de antimonio cido fosfrico cido tetraoxofosfrico(V)
xido de cloro(VII)
4 OPCIN B
Trihidrxido de cobalto
f) CH3COOH
Dioxonitrato(III) de plata
CaCl2 Al(CO3)2
d) H2O2 e) Co(OH)2
f) CH3COCH2CH3
Butanona
EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 2000 Formule o nombre los compuestos siguientes 1 OPCIN A a) xido de cobre (I) b) Carbonato de sodio c) But-2-ino d) NH4Cl e) Li2SO4 f) CH2OHCH2OH Cu2O Na2CO3 CH3CHCHCH3 Cloruro de amonio Sulfato de litio Etanodiol o etilenglicol 1 OPCIN B a) Fluoruro de hidrgeno b) Cromato de mercurio (II) HF HgCrO4 Tetraoxocromato(VI) de mercurio(II) Tetraoxosulfato(VI) de litio Hemixido de cobre Trioxocarbonato de sodio
c) Tribromometano
CHBr3
a) Pentasulfuro de diarsnico
As2S5 K HCO3
CH3CH2CH(OH)COOH Hipoclorito de calcio Pentxido de dinitrgeno Propanona Oxoclorato(I) de calcio xido de nitrgeno(V)
2 OPCIN B a) Monxido de carbono b) Nitrito de cesio c) Propanal d) ZnO e) HIO3 f) CH3COOCH2CH3 CO Cs(NO2) CH3CH2CHO Propanaldehdo xido de cinc Trioxoyodato(V) de hidrgeno cido ydico cido trioxoydico(V) xido de carbono(II) Dioxonitrato(III) de cesio
3 OPCIN A a) xido de cromo (III) b) Fosfato de calcio Cr2O3 Ca3(P Tetraoxofosfato(V) de calcio O4)2 Trixido de dicromo Ortofosfato de calcio
c) cido benzoico
C6H5COOH
d) BaSO4 e) KNO3
f) CH3CH2OH
3 OPCIN B a) Sulfato de amonio b) Hidrxido de cobre (II) c) cido propanoico d) HI e) NaHCO3 f) CH3NHCH2CH3 (NH4)2SO4 Cu(OH)2 CH3CH2COOH Yoduro de hidrgeno Hidrogenocarbonato de sodio Hidrogenotrioxocarbonato de sodio Etil metil amina Tetraoxosulfato(V) de amonio Dihidrxido de cobre
4 OPCIN A a) xido de platino (IV) b) Yodato de calcio PtO2 Ca(IO3)2 Dixido de platino Trioxoyodato(V) de calcio
c) Benceno
C6H6
H2Se (aq)
cido selenhdrico
xido de manganeso(IV)
Trioxosulfato(IV) de mercurio(II)
f) CH2=CHCH=CH2
Buta-1,3-dieno
5 OPCIN A a) Nitrato de hierro (III) b) Perclorato de potasio c) Trietilamina d) CuO e) HIO3 f) CH3CH2OCH2CH 3 cido ydico Fe(NO3)2 KClO4 Trioxonitrato(V) de hierro(III) Tetraoxoclorato(VII) de potasio
5 OPCIN B a) Hipobromito de sodio b) Hidr6xido de estao (II) NaBrO Sn(OH)2 CH2BrCH2Br Fosfato de cobalto(III) Hidruro de calcio Clorometano 6 OPCIN A CaF2 Trixido de diantimonio C6H5NO2 Perxido de sodio Dixido de disodio cido perclrico Tetraoxoclorato(V) de hidrgenocido tetraoxoclrico(VII) Etino o acetileno Tetraoxofosfato(V) de cobalto(III) Oxobromato(I) de sodio Dihidrxido de estao
c)1,2-Dibromoetano
a) Fluoruro de calcio b) xido de antimonio (III) Sb2O3 c) Nitrobenceno d) Na2O2 e) HCIO4 f) CHCH
Sesquixido de antimonio
6 OPCIN B a) Hidrxido de hierro (III) Fe(OH)3 Trihidrxido de nquel b) Dixido de azufre SO2 xido de azufre(IV) c) 2-Cloropropanal CH3CHClCHO d) PCl5 Pentacloruro de fsforo Cloruro de fsforo(V) e) HNO2 cido nitroso cido dioxontrico(III) Dioxonitrato(III) de hidrgeno
f) CH4
Metano
c) Clorobenceno
C6H5Cl
Mn(OH)2 e) H2SeO3
d)
Dihidrxido de manganeso Hidrxido de manganeso(II) cido selenioso cido trioxoselnico(III) Trioxoseleniato(III) de hidrgeno Etanal
f) CH3CHO
1 OPCIN B a) Hidrogenosulfato de potasio KHSO4 Hidrgenotetraoxosulfato(VI) de potasio b) xido de vanadio (IV) VO2 Dixido de vanadio c) cido 2-metilpentanoico CH3CH2CH2(CH3)CHCOOH d) RbCIO4 e) BaCl2
f)
CH3CH2NHCH3
2 OPCIN A a) Cromato de estao (IV) b) Fluoruro de vanadio (III) c) P-nitrofenol d) NaH2PO4 e) Tl2O3 f) CH3CH=CHCH2CH3 Dihidrgenotrioxofosfato(V) sodio xido de talio(III) Pent-2-eno deDihidrgenofosfato de sodio Trixido de ditalio Sn(CrO4)2 VF3 Tetraoxocromato(VI de estao(II) Trifluoruro de vanadio
2 OPCIN B a) Nitrato de cobre (II) b) Hidrxido de cesio Cu(NO3)2 Cs(OH) Trioxonitrato(V) de cobre(II)
c) cido benzoico
C6H5COOH
Trixido de dibismuto
a) Sulfito de sodio b) Hidrxido de niquel (II) c) Propanal d) HBrO e) SnCl4 f) CH2=CHCH=CHCH3 a) cido cloroso b) Yoduro de amonio
cido hipobromoso Oxobromato(I) de hidrgeno cido oxobrmico(I)) Tetracloruro de estao xido de estao(IV) Pent-1,3-dieno 3 OPCIN B HClO2 cido oxoclrico(III) NH4I
c) Ciclohexano
d) e)
As2S3 KHCO3
f)
CH3CH2COOCH2CH3
4 OPCIN A a) Hipoyodito de sodio b) xido de teluro (IV) NaIO TeO2 Oxoyodato(I) de sodio Dixido de teluro
c) Fenol
C6H5OH
d) LiCl
Cloruro de litio
e) f)
CaH2 CH3CH2OCH2CH3
4 OPCIN B a) Perclorato de cromo (III) b) Nitrato de paladio (II) c) Propanona Cr(ClO4)3 Pd(NO3)2 CH3COCH3 Tetraoxoclorato(VII) de cromo(III) Trioxonitrato(V) de paladio(II)
d)
H2SO3
Triososulfato(IV) de hidrgeno
e) CsOH f) CH3CH2Br a) xido de magnesio b) Cromato de mercurio (I) c) 3-Etil-3-metilpentano d) PbSO4 e) PH3
f)
Bromuro de etilo 5 OPCIN A MgO Hg2CrO4 Tetraoxocromato(VI) de mercurio(I) CH3CH2CH(CH2CH3)2CH2CH3 Sulfato de plomo(II) Tetraoxosulfato(VI) de plomo(II) Fosfina Trihidruro de fsforo Butanona 5 OPCIN B Ba(OH)2 LiMnO4 CH3CH2OCH2CH3 Ortofosfato de calcio oTetraoxofosfato(V) de calcio fosfato de calcio Trixido de diboro 1-cloropropano 6 OPCIN A ZnS CsIO2 Dioxoyodato(III) de cesio Dixido de uranio xido de uranio(IV) Nitrato de estao(IV) Trioxonitrato(V) de estao(IV) cido propanoico o propinico
CH3COCH2CH3
Tetraoxomanganato(VII) de litio
d)
B2O3 f) CH3CH2CH2Cl
e)
Dixido de azufre xido de azufre(IV) cido brmico cido trioxobrmico(III) Trioxobromato(III) hidrgeno Etilamina
de
EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 2002 Formule o nombre los compuestos siguientes 1 OPCIN A a) Permanganato de bario b) Dixido de azufre c) cido 3-metilbutanoico Ba(MnO4)2 SO2 (CH3)2CHCH2COOH Tetraoxomanganato(VII) de bario xido de azufre(IV)
d)
NaNO2
Dioxonitrato(III) de sodio
e) AgF
f)
CH3COCH3
Propanona
1 OPCIN B a) Hidrxido de hierro (III) b) Sulfato de potasio Fe(OH)3 K2SO4 Trihidrxido de hierro Tetraoxosulfato(VI) de potasio
c) Ciclohexano
d) e) f)
Carbonato de bario Agua oxigenada 1,1-dicloropropano 2 OPCIN A H2S V2O5 (CH3)2CHCH2COOH Sulfito de potasio Hidrxido de mercurio(II) Propanal
Pentaxido de divanadio
K2SO3
e) Hg(OH)2 f) CH3CH2CHO
2 OPCIN B a) Nitrito de hierro (II) b) Perxido de cobre (II) c) 3-Pentanona d) LiH e) K2HPO4 Fe(NO2)2 CuO2 CH3CH2COCH2CH3 Hidruro de litio Hidrgenotetraoxofosfato(V) potasio Acetato de etilo 3 OPCIN A a) Hipobromito de sodio b) cido fosfrico NaBrO H3PO4 Oxobromato(I) de sodio cido tetraoxofosfrico(V) Tetraoxofosfato(V) de hidrgeno de Monohidrgenotetraoxofosfato de potasio Dioxonitrato(III) de hierro(II) Dixido de cobre
f) CH3COOCH2CH3
c) m-Dimetilbenceno
Cr(ClO4)3 Pd(NO3)2
c) Propan-1,3-diol
CH2OHCH2CH2OH
Dicloruro de hierro
4 OPCIN A a) Clorato de calcio b) Hidrxido de nquel (II) c) Propanal d) Na2O2 e) Fe2S3 f) CH3CH2NHCH3 CaClO3 Ni(OH)2 CH3CH2CHO Perxido de sodio Sulfuero de hierro(III) N-Etilmetilamina (etil) (metil) amina 4 OPCIN B a) Hidruro de aluminio b) Hipoyodito de cobre (II) c) o-Dibromobenceno d) NH4Cl e) BaCr2O7 f) CH3CH2OCH3 Cloruro de amonio Dicromato de bario Etil metil ter o metoxietano 5 OPCIN A a) Nitrato de plata b) Sulfuro de cobalto (II) AgNO3 CoS Trioxonitrato(V) de plata AlH3 Cu(IO)2 Monoxoyodato(I) de cobre(II) Dixido de disodio Trisulfuro de dihierro o Trioxoclorato(V) de calcio Dihidrxido de nquel
Heptaoxodicromato(VI) de bario
c) o-Nitrofenol
Fluoruro de titanio(IV)
a) b) c) d) e)
5 OPCIN B NaBrO3 Trioxobromato(V) de sodio H2SO3 cido trioxosulfrico(IV) Trioxosulfato(IV) de hidrgeno CH2=C(CH3)CH2CH2CH3 Tricloruro de oro Cloruro de oro(III) Hidrxido de litio
f) CH3CH2CH2CH2OH
Butan-1-ol
6 OPCIN A a) Hidrxido de platino (IV) b) Dixido de azufre Pt(OH)4 SO2 Tetrahidrxido de platino xido de azufre(IV)
c) Propeno
CH2=CHCH3
d) KMnO4 e) CsHSO3 f) CH3CH2OH 6 OPCIN B a) Hidrgenocarbonato de sodio b) Sulfuro de plomo (II) c) Benceno d) Al2O3 e) H2CrO4
Hidrogenotrioxocarbonato de sodio
de
f) CHC-CH3
c) Etano-1,2-diol
CH2OHCH2OH o glicol
d) e)
Mnl2 FeSO4
f) CHCH
AgOH HF CH3CONH2 Acetamida Sulfato de amonio Agua oxigenada Tetraoxosulfato(VI) de amonio Peoroxido de hidrogeno Dixido de dihidrgeno
Cr2O3 Mg(NO3)2
c) cido benzoico
d) HgS e) H3BO3
f) CHCl3
Triclorometano o cloroformo
2 OPCIN B
Dihidrogenofosfato de aluminio a) Cloruro de estao (IV)
Al(H2PO4)3 SnCl4
b) Propan-2-ol
CH3CH(OH)CH3
c) Cu(BrO2)2 d) SbH3
e) CH3OCH3
Ca(SO3)2 Sr(OH)2 HCHO Formaldehdo Diyoduro de platino cido ortofosfrico o fosfrico Buta-1,3-dieno 3 OPCIN B
f) CH2=CHCH=CH2
c) Fenol
C6H5OH
Fluoruro de plomo(II)
Difluoruro de plomo
ZrO2 As2S3
c) 3-Metilpentano
CH3CH2CH(CH3)CH2CH3
Tetraoxomanganato(VII) de potasio
a) Hidrxido de magnesio b) Yodato de potasio c) Etil metil ter d) NaClO e) H2Se f) H2BrCHBrCH2CH3 a) Bromuro de hidrgeno b) Fosfato de litio c) But-2-eno d) Co(OH)2 e) HNO2 f) CH3CHO
Mg(OH)2 KIO3 Metoxietano Hipoclorito de sodio Seleniuro de hidrgeno 1,2-dibromobutano 5 OPCIN A HBr Li3PO4 Ortofosfato de litio CH3CH=CHCH3 Hidrxido de cobalto(II) cido nitroso Etanal o acetaldehdo
Oxoclorato(I) de sodio
Tetraoxofosfato(V) de litio
Dihidrxido de cobalto
5 OPCIN B Hidrogenocarbonato de cesio a) xido de cadmio b) o-Dimetilbenceno c) Al(OH)3 d) CrF3 e) (CH3)3N Hidrxido de alumnio Fluoruro de cromo(III) Trimetilamina 6 OPCIN A a) Cromato de calcio b) Perxido de estroncio c) 2-Pentanona d) HClO2 e) N2O5 f) CH2=CHCH2CH=CHCH3 a) Sulfuro de cinc b) cido bromoso c) Metilpropano d) CO e) Fe(NO3)3 f) CH2OHCHOHCH2OH CaCrO4 SrO2 CH3COCH2CH2CH3 cido cloroso cido dioxoclrico(III) Dioxoclorato(III) de hidrgeno Tetraoxocromato(VI) de calcio Dixido de estroncio Trifluoruro de cromo CsHCO3 CdO 1,2-dimetilbenceno o-xileno
Hidrogenotrioxocarbonato de cesio
Pentaxido de dinitrgeno Hexa-1,4-dieno 6 OPCIN B ZnS HBrO2 cido oxobrmico(III) CH3CH(CH3)CH3 Monxido de carbono Nitrato de hierro(III) Propanotriol o glicerina
xido de nitrgeno(V)
Dioxobromato(III) de hidrgeno
cido dioxoclrico(III)
CoPO4
f) CH3CCH
Propino
1 OPCIN B a) xido de oro (III) b) Nitrito de cinc c) o-Bromofenol Al(HSO4)3 SiCl4 Hidrgenosulfato de aluminio Tetracloruro de silicio Tetraoxosulfato(VI) de aluminio Au2O3 Zn(NO2)2 Trixido de dioro Dioxonitrato(III) de cinc
d) e)
f) CH3CH2COOCH3
Propanoato de metilo
2 OPCIN A a) Hidrxido de berilio b) cido perclrico c) Dietilamina CuBr2 Na2Cr2O7 Be(OH)2 HClO4 Dihidrxido de berilio cido tetraoxoclrico(VII) Tetraoxoclorato(VII) de hidrgeno
(CH3)2NH
d) e)
f) CH3CHO
Etanal
MgH2 K2SO4 CH3CH2CH(CH3)CH2CH2CH3 xido de antimonio(III) 2-fluoropropano 3 OPCIN A K2S HBrO3 cido trioxobrmico(V) Trioxoybromato(V) de hidrgeno Trixido de diantimonio Tetraoxosulfato(VI) de potasio
Sb2O3 HIO3
Trihidrxido de bismuto
Dihidrgenotetraoxofosfato(V) de sodio
f)
Ag2CrO4 H2Se
Tetraoxocromato(VI) se plata
c) cido benzoico
C6H5COOH
d) e)
CaH2 NO2
f) CH3CH2OH
4 OPCIN A a) xido de platino (II) b) Nitrato de hierro (III) PtO Fe(NO3)3 Trioxonitrato(V) de hierro(III)
c) 1,2-Dicloroetano
ClCH2CH2Cl
d) NaH e) HBrO
f)
CH3CH2COCH3
Butanona 4 OPCIN B
BaO2 PbF2
c) Metano
CH4
d) e)
Bi2O3 H2SO3
xido de bismuto
f) CH3CH2CONH2
Propanamida
c) Nitrobenceno
d) Na2O2 e) Ni(ClO3)2
f)
CH2=CHCH=CH2
5 OPCIN B NaNO2 a) Nitrito de sodio b) Hidrogenocarbonato de potasio KHCO3 c) cido 2-hidroxibutanoico d) NH4Cl e) SO2 f) (CH3)3N a) Perxido de estroncio b) Cromato de estao (IV) c) Butan-2-ol d) Li2SO4 e) KOH f) CH3CHBr2 CH3CH2CH(OH)COOH Cloruro de amonio Dixido de azufre Trimetilamina 6 OPCIN A SrO2 Sn(CrO4)2 CH2CH2CH(OH)CH3 Sulfato de litio Hidrxido de potasio 1,1-dibromoetano Tetraoxosulfato(VI) de litio Dixido de estroncio Tetraoxocromato(VI) de estao(IV) Dioxonitrato(III) de sodio Hidrgenotrioxocarbonato de potasio
xido de azufre(IV)
6 OPCIN B BeH2 NaMnO4 CH2=CHCOOH cido acrlico Trixido de dinitrgeno Bromato de calcio Metoximetano o dimetil ter
Tetraoxomanganato(VII) de sodio
Dioxobromato(II) de hidrgeno
f) CH3CONH2
c) Nitrobenceno
C6H5NO2
d) PH3 e) Ag2CrO4 f) CH3CH2CHClCH2CH3 a) Trixido de azufre b) Perxido de calcio c) Ciclohexanona d) HIO3 e) Al(HSeO4)3
cido trioxoydico(V)
de Hidrgenoseleniato de aluminio
f) CH3COOCH2CH3
2 OPCIN B a) Ortoarseniato de sodio b) Cloruro de amonio c) Butano-1,4-diol d) Co(OH)2 e) NH3 f) CH3OCH2CH2CH3 Na3AsO4 NH4Cl CH2OHCH2CH2CH2OH Hidrxido de cobalto(II) Amoniaco Azano Dihidrxido de cobalto Trihidruro de nitrgeno Tetraoxoarseniato(V) de sodio
a) Nitrito de hierro (II) b) Hidruro de berilio c) Trimetilamina d) TiO2 e) KOH f) HOCH2COOH a) Yoduro de oro (III) b) Perxido de hidrgeno
Fe(NO2)3 BeH2 (CH3)3N Dixido de titanio Hidrxido de potasio cido hidroxietanoico 3 OPCIN B AuI3
Dioxonitrato(III) de hierro(III)
xido de titanio(IV)
Triyoduro de oro
c) But-2-eno
CH3CH=CHCH3
c) Fenol
d) LiClO3 e) MnO2
f) CH3CH=CHCH2CH3
Penten-2-eno
4 OPCIN B a) Sulfato de aluminio b) Hidrxido de mercurio (II) c) 2-Metilhexan-3-ol d) HNO3 e) Cl2O5 f) CH3CH2OCH2CH3 Al2(SO4)3 Hg(OH)2 CH3CH(CH3)CHOHCH2CH2CH3 cido trioxontrico(V) cido ntrico Trioxonitrato(V) de hidrgeno Pentaxido de dicloro xido de cloro(V) Tetraoxosulfato(VI) de aluminio Dihidrxido de mercurio
f) CH3CHOHCH3
cido ortofosfrico cido fosfrico Perxido de potasio Propanal 6 OPCIN A Mn(SO3)2 NH4Cl
Triososulfato(IV) de manganeso(II)
m-xileno
e) GaH3 f) CH3COOH
6 OPCIN B Fe(OH)3 Trihidrxido de hierro H2CrO4 Tetraoxocromato(VI) de hidrgeno CH3CCCH3 xido de nitrgeno(I) Sulfuro de cadmio Dimetilamina xido de dinitrgeno
c) 1,2-Etanodiol
Glicol CH2OHCH2OH
c) 1-Butino
d) WO3 e) NH4F f) CH2=CHCH(CH3)CH3 a) cido hipocloroso b) Fosfato de plata c) Pentan-2-ol d) PbO2 e) NaH f) HOOCCH2COOH
xido de wolframio(VI) Fluoruro de amonio 3-metilbut-1-eno 3 OPCIN B HClO Ag3PO4 CH3CH2CH2CHOHCH3 Dixid de plomo Hidruro de sodio cido propanodiico o malnico 4 OPCIN A
Trixido de wolframio
xido de plomo(IV)
HIO3
cido trioxoydico(V)
Tetraoxofosfato(V) de nquel(III)
e) SnO2 f) CH2=CHCH2COCH3 a) xido de mercurio (II) b) Clorato de potasio c) cido 3-metilhexanoico d) MgH2 e) Co(OH)3 f) CH3CH2NHCH3 a) Yoduro de mercurio (I) b) Hipoclorito de calcio
Dixido de estao Pent-4-en-2-ona 4 OPCIN B HgO KClO4 CH3CH2CH2CH(CH3)CH2COOH Hidruro de magnesio Tridrxido de cobalto (Etil)(metil)amina 5 OPCIN A HgI2 Ca(ClO)2 C6H5OH
xido de estao(IV)
c) Fenol
xido de nitrgeno(I) Oxido de dinitrgeno Permanganato de amonio Tetraoxomanganato(VII) de amonio Acetamina o etanamina
5 OPCIN B a) Nitrito de plata b) Perxido de estroncio c) Dimetil ter d) K2O e) FeCl2 f) CH3CH2CHOHCOOH a) Hidrogenocarbonato de sodio b) xido de manganeso (III) c) cido 2-aminobutanoico d) Na2CrO4 e) CuI f) CH3CH2CH2NH2 AgNO2 SrO2 CH3OCH3 xido de potasio Cloruro de hierro(III) Tricloruro de hierro cido 2-hidroxibutanoico 6 OPCIN A NaHCO3 Hidrgenotrioxocarbonato de sodio Mn2O3 Trixido de dimanganeso CH3CH2CH(NH2)COOH Cromato de sodio Yoduro de cobre Tetraoxocromato(VI) de sodio Ioduro de cobre(I) Dioxonitrato(III) de plata Dixido de estroncio
Propanaminao propilamina
6 OPCIN B a) Sulfito de estao (II) b) Hidrxido de cobre (II) SnSO3 Cu(OH)2 Trioxosulfato(IV) de estao(II) Dihidrxido de estao
c) m-Dimetilbenceno
m-xileno
d) Ag2O e) KBrO
Oxobromato(I) de potasio
f) CH3OCH2CH2CH3
cido actico d) Sc(OH)3 e) HgSO4 f) HCHO Hidrxido de escandio Sulfato de mercurio(II) cido frmico o metanico Trihidrxido de escandio Tetraoxosulfato(VI) de mercurio(II)
1 OPCIN B a) Arseniato de hierro FeAsO4 (III) b) Perxido hidrgeno c) But-3-en-1-ol d) MgH2 e) H2S f) CH3CH2OCH3 de H2O2 Agua oxigenada CH2=CHCH2CH2OH Hidruro de magnesio Sulfuro de hidrgeno Metoxietano Etil metilter 2 OPCIN A a) Hidrogenocarbonato de NaHCO3 sodio b) xido de oro (lll) c) Metilbutano d) PH3 e) HClO2 f) CH3COOCH3 Au2O3 Trixido de dioro Hidrgenotrioxocarbonato de sodio Sesquixido de oro Tetraoxoarseniato(V) de hierro(III) Dixido de dihidrgeno
(CH3)2CHCH2CH3 Fosfina cido cloroso Fosfano cido dioxoclrico(III) Trihidruro de fsforo Dioxoclorato(III) de hidrgeno
2 OPCIN B a) Hidrxido de galio b) Bromato estroncio c) Propan-1-ol Ga(OH)3 de Sr(BrO3)2 CH3CH2CH2OH Trihidrxido de galio Trioxobromato(V) de estroncio
cido sulfuroso
Trioxosulfato(IV) de hidrgeno
cido trioxosulfrico(IV)
xido de yodo(III)
a) xido de paladio (lV) b) Nitrato de cobalto (lll) c) Propanoato de metilo d) Na2O2 e) SiF4
Dixido de disodio
f) CH3CH2CH3
Propano
3 OPCIN B a) Permanganato cobalto (II) b) cido brico c) Penta-1,3-dieno d) Bi2O5 e) NH4Cl f) CHCH de Co(MnO4)2 H3BO3 Tetraoxomanganato(VII) de cobalto(II) cido ortobrico
Trioxoborato de hidrgeno
CH3CH=CHCH=CH2 xido de bismuto(V) Cloruro de amonio Etino o acetileno 4 OPCIN A Pentaxido de dibismuto
a) Bromuro de cadmio
CaBr2
Trihidrxido de escandio
Dihidrgenotetraoxofosfato(V) de potasio
Trimetilamina 4 OPCIN B
Heptaoxodicromato(VI) de potasio
Tetraxido de osmio
f) CH3CHO
Etanal o acetaldehdo
b) Hidrxido de vanadio (V) V(OH)5 c) Fenol d) (NH4)2S e) AlPO4 C6H5OH Sulfuro de amonio Fosfato de aluminio
f) CH3CH2CH2CH2CH2COOH
5 OPCIN B a) xido de rubidio b) Hipoclorito de berilio c) propan-2-amina d) Sn(CO3)2 Rb2O Be(ClO)2 (CH3)2CHNH2 Carbonato de estao(IV) Tetraoxocarbonato de estao(IV) Oxoclorato(I) de berilio
e) CCl4
Tetracloruro de carbono
f) CH3CH=CH2
Propeno
6 OPCIN A a) Fluoruro de boro b) Nitrito de cobre (l) c) Metanal d) AsH3 e) HIO f) CH3CH2CH2NH2 a) Cromato de plata b) Perxido de ltio c) 1,3-etilmetilbenceno d) CO e) Pb(NO3)2 f) CH3COCH2CH3 Monxido de carbono Nitrato de plomo(II) Butanona BF3 CuNO2 HCHO Trifluoruro de boro Dioxonitrato(III) de cobre(I) Formaldehdo
Hidruro de arsnico Arsina cido hipoyodoso Acido oxoydico(I) Oxoyodato(I) de hidrgeno Propilamina 6 OPCIN B Ag2CrO4 Tetraoxocromato(VI de plata Li2O2 Dixido de dilitio
Trioxonitrato(V) de plomo(II)
EJERCICIOS DE SELECTIVIDAD 2009 Formule o nombre los compuestos siguientes 1 OPCIN A a) Telururo de hidrgeno b) Hidrxido de mercurio(II) H2Te Hg(OH)2 Dihidrxido de mercurio
c) Etanal
CH3CHO
d) FeCl2 e) K2Cr2O7 f) CH3COCH3 a) Cloruro de amonio b) cido selenioso c) Etanoato de metilo d) HCIO2 e) Al2O3
Trixido de dialuminio
f) CH3CH(NH2)COOH
cido 2-aminopropanoico
2 OPCIN A a) Hidruro de berilio b) Cromato de bario c) Nitrobenceno d) Ca3(PO4)2 e) H2O2 f) CH3CCCH2CH2Cl BeH2 BaCrO4 C6H5NO2 Fosfato de calcio Perxido de hidrgeno 5-cloropent-2-ino 2 OPCIN B a) Fluoruro de calcio CaF2 Tetraoxofosfato(V) de calcio Dixodo de dihidrgeno Agua oxigenada Tetraoxocromato(VI) de bario
xido de wolframio(VI)
Hidrgenotrioxosulfato(VI) de sodio
H2CrO4 Cu(OH)2
c) Pentan-2-ol
CH3CH(OH)CH2CH2CH3
xido de estroncio(IV)
c) 1,2-Dimetilbenceno
4 OPCIN A a) Monxido de carbono b) Nitrito de cobre (II) c) Etilmetil ter d) LiOH e) MnS f) CH3CH2COOH 4 OPCIN B a) Permanganato de potasio b) Sulfuro de plata KMnO4 Ag2S Tetraoxomanganato(VI) de potasio CO Cu(NO2)2 CH3CH2OCH3 Hidrxido de litio Sulfuro de manganeso(II) cido propanoico xido de carbono(II) Dioxonitrato(III) de cobre(II)
c) Heptan-2-ona
CH3COCH2CH2CH2CH2CH2
d) PtO2 e) Cu(NO3)2
f) CCl4
Tetracloruro de carbono
c) Pent-2-eno
CH3CH=CHCH2CH3
d) Na3AsO4 e) FeCl2
f) (CH3)2CHCH2CH2CH3
2-metilpentano
5 OPCIN B a) Amoniaco NH3 Azano Trihidruro de nitrgeno b) Hidrogenosulfato de aluminio Al(HSO4)3 Hidrogenotetraoxosulfato(VI) de hidrgeno c) cido etanoico CH3COOH cido actico d) Ni(OH)2 Hidrxido de nquel(II) Dihidrxido de nquel e) KNO3 Nitrato de potasio Trioxonitrato(V) de nquel(II) f) CH2=CHCOCH3 But-3-en-2-ona 6 OPCIN A a) Sulfito de amonio b) Perxido de bario c) Hexa-1,4-dieno d) HIO3 e) SO3 f) CH3CH2NH2 (NH4)2SO4 Tetraoxosulfato(VI) de amonio BaO2 Dixido de bario CH2=CHCH2CH=CHCH3 cido ydico Trioxoyodato(V) de hidrgeno cido trioxoydico(V) Trixido de azufre xido de azufre(VI) Etanamida o etilamina 6 OPCIN B HBrO4 Tetraoxobromato(VII) de hidrgeno AgOH CH3NHCH3 Nitrato de amonio xido de cobre(I) Trioxonitrato(V) de amonio xido de dicobre Hemixido de cobre
cido tetraoxobrmico(VII)
f) CHCl3
Triclorometano o cloroformo