Sie sind auf Seite 1von 207

1

2008

ISSN 2233-1778

94(497.6)(091)

ISSN2233-1778

1
2008

:
, ,
-,


2008

CDU 94(497.6)(091)

ISSN 2233-1778

ACADMIE DES SCIENCES ET DES ARTS DE LA RPUBLIQUE DE SRPSKA


DPARTEMENT DES SCIENCES SOCIALES

MATRIAUX POUR
LHISTOIRE DE BOSNIE
1
2008

RDACTION:
Andrija Veselinovi, Rade Mihalji,
Tatjana Subotin-Golubovi, uro Toi

RDACTEUR:
Rade Mihalji

Banja Luka
2008

......................................................... 9
, II

.................................................................... 11
, II
....... 23
, I
o .................................... 37
, I
......................... 53
,
......................................................................... 75
,
.................... 87
,
........................................................................ 99
,
..................... 111
,
....................................................................... 123
,
....................................... 137
,
II .................................... 147
,
................. 159
,

.................................................................................. 165
,
............................................................................... 171

........................................................................................... 195
..................................................... 207
......................................................................... 209

TABLE DES MATIRES

Edition critique des sources historiques ............................................... 9


elena rgi, Charte du ban Stjepan II Kotromani donnant
les joupas de Banjica et Vrbanja au prince (knez)
Vukoslav Hrvatini.................................................................... 11
Sima irkovi, Lettre du ban Stjepan II Kotromani au comte
et la commune de Raguse concernant une dette de
commerants ragusains ........................................................... 23
Dejan Jemenica, Deux lettres du ban et roi Tvrtko Ier aux
Ragusains concernant le revenu de Ston ................................ 37
Dejan Jemenica, Cinq lettres du roi Tvrtko Ier aux Ragusains
concernant le revenu de la Saint-Dmtrius et le mogori ...... 53
Aranel Smiljani, Charte du duc (vojvoda) Radi Sankovi
lattention des Ragusains....................................................... 75
Neven Isailovi, Charte du duc Hrvoje Vuki Hrvatini au
roi de Hongrie Sigismond et la reine Marie ......................... 87
Aranel Smiljani, Charte du prince (knez) Pavle Radenovi
lattention des Ragusains....................................................... 99
Pavle Dragievi, Charte du roi Ostoja lattention des Ragusains
concernant le paiement des anciennes dettes du roi Tvrtko ... 111
Rade Mihalji, Charte du roi Stefan Ostoja lattention
des Ragusains.......................................................................... 123
uro Toi, Procs en justice en raison du prtendu meurtre
de deux franciscains Dubrovnik .......................................... 137
Aleksandra Fostikov, Charte du roi Stefan Tomaevi lattention
de Raguse sagissant dun dette du roi Tvrtko II ................... 147
Aleksandra Fostikov, Charte du roi Stefan Tomaevi lattention
de Raguse sagissant dun dette de son pre, le roi Toma .... 159
Srdjan Rudi, Charte du roi Stefan Tomaevi ordonnant ses
gens de ne pas importuner les commerants ragusains.......... 165
uro Toi, Procs des martolosi (armatoloi) herzgoviniens
Kotor ................................................................................... 171

Registre ............................................................................................ 195


Directives pour ldition des textes .................................................. 207
Liste des abbrviations ..................................................................... 209


, . ,
.
, . , . XIX XX
, , . . . ,
. codex diplomaticus.
, , , . .
, , ,
, , . ( ), , ,
.

, , , , , , .
,
.
, .


, ,
, , , .
,
.
. .
,
- .
, . ,
, , , , , .
.

10

, . 1, . 1122

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1326"


II


1326. ,
II (13221353) , ,
. ,
, . ,
.
.
Le ban de Bosnie Stjepan II (13221353) rcompense le prince (knez) Vukoslav
Hrvatini, fils de Hrvatin Stjepani, car celui-ci a rejoint son camp lors de la lutte
pour le trne de Bosnie. En raison de ce service fidle, le ban lui offre en patrimoine les joupe (sing. joupa) de Banjica et de Brbanja, avec leurs bougs Klju et Kotor. Lhritage exclut les frres et les neveux de Vukoslav, et le ban renonce son
droit dhriter ces possessions au cas o Vukoslav naurait pas ses descendants. Le
prince est tenu de fournir le service militaire.


, ,
.
1905,
1340, ,
, 1325.
. , --
.1 1906. 1914,
1322. , .
1

F. ii, Iz arkiva u Krmendu, VZA VII (1905) 217218.

28, 26,5
28 , 4 . , , , , ,
, .2 : P^AT GO(SPO)D(I)NA STPANA BANA SVOBODNOGA G(OSPODI)NA
VS ZML BOSNSK SORSK SOLSK I DOLN KRAISK I VS ZML
HLMSK.


V im t()ca i S(i)na i svtoga D()ha. Az svti Grgr a zovom ban Stpan sin |2| g(ospo)d(i)na bana Stpana po milosti b(o)`ii g(ospo)d(i)n vsm zmlam bosnskim i Soli |3| i
sor i Dolnim kram i Hlmsk zml g(ospo)d(i)n i brat
5 moi knz Vladislav. |4| Bi m(i)lost na knz Vlkoslav sin
knza Hrvatina kl~koga r st|5|avi hrvatskoga g(ospo)d(i)na
i Bap{i} na m(i)losti dla i dasva knz Vlkoslav |6| za
gov vrn sl`b dv `p Banic i Vrban t m do m i
ni |7| dva grada Kl~ i Kotor, dasva m ddin i isklad
10 vki m ngov |8| posldnm dokol na{ sm Bosn i
dokol vran nam Vlkoslav, a |9| ni dnom gov brat n
dasmo ni sinovc gov razv knz Vlkoslav. |10| I ko bi
B(o)`i snik dtci Vlkoslav kom ho dat voln .
Da t |11| noga sl`i g(ospo)d(i)n ban i da nd n ni
15 dnoga dohotka k nam ni sad |12| razv kda ho Vlkoslav
i da n inoga vl(adav)ca nd razv da s vlada|13|vci knza
Vlkoslava, a da d onoga sl`i g(ospo)d(i)n ban r`im kako
mo` naibol. |14| I za to dasva knz Vlkoslav n `p za
2

L. Thallczy, Istraivanja o postanku bosanske banovine sa naroitim obzirom na povelje krmendskog arkiva, GZM 18 (1906) 403, slika 1; . 2, ; , Studien
zur Geschichte Bosniens und Serbiens im Mittelalter, Mnchen Leipzig 1914, 78.
3
P. Aneli, Srednjovjekovni peati iz Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1970, 1517.

: - .

12

II

gov vr, a n `p bis|15|ta nvrn stasta naprotiv nam


20 polog Hrvat. A tom dar bi{ |16| svdoci dobri Bo{nan:
tp~i Radoslav i s bratiom, knz Da|17|bi{a i s bratim,
knz Drago{ i s bratim, `pan Krk{a i |18| s bratim,
t Zagori `pan Poznan i z bratim, t Ram knz |19|
sto i z bratim(!), t skopla Hrtin(!) Vl~kovi} i s
25 bratim(!), t sor |20| vovoda Voiko i z bratim(!), Brano{
^prni} i s bratim, t Soli `opan(!) |21| Bdo{ i z
bratim, ~lnik Hlap i z bratim, t Trboti} `pan
|22| Ivahn i z bratim. A tom pristav t dvora Vlk
itkovi} vovoda |23| bosnski, a drgi Vitan Thoradi}. A
30 kto ho si potvoriti i por}i |24| bz nvr da proklt
t()cm i s(i)nom i svtim d()hom i d vanglisti |25| i
v apostoloma i vsmi b(o)g godiv{imi si vk i
pridi. A si knig |26| pisa Pribo dik vlikoslavnoga g(ospo)d(i)na bana Stpana na Milh.

. , , ,

, . ,
, . , ,
.
,
, , ,
. ,
. , , .
, .
, . ,
, . : , ,
13

, ,
, , , ,
, ,
, .
, , .
,

, . , , .

, , ,
, II
1329/30, , i s bratim, i z(!) bratim(!).
, .
: , , : , , 1351. .4 , 1329/30,
, .5

, . ,
, ,
. , , , , ,
. ,
,
4

. -, II
1351. , 1 (2002) 83.
5
, II
1329/30, 3 (2004) 22.

14

II

, 1326. . ,
, ,
, .6
, , ,
1329/30.7
: ,
.
1322. , II (13041322),
, , , ,

(13161323). , ,
. II
, 13011305. , , .
.

II , , .8 , ,
II, .
:
,
, .
,
.

. , , 1964, 359;
. , , 1996, 5561; , 1326. 1331. , 4243 (19951996) 2532.
7
. -, II
, 23, . 8.
8
F. ii, Pad Mladena ubi, bana hrvatskog i bosanskog, GZM 14 (1902) 335
366; . -, . , 2001, 4345.

15

II.9
,
,
.
, ,
,
, . ,
, . , . ,
, . , .10
: , ,
. , ,
, , ,
, ,
. , , , , .
.

(), 12 (), 5, 7 ()
9

. , ,
6 (1954) 2944; . , ,
VI2 (1962) 95112 (=: , , , 1997,
318335); . , II
, 7 (2008), .
10
. -, , 4546.

16

II

. , , , , .
: . , , 1997, 20012, 5979; , 407 (. ); 1 (2002), 84, 8687 (. -).
, (. dominus), 12, 2, 3, 4 . II ,
, .
: . , , 12
(1994) 2936 (= , 2001,
104113); , 121 (. ); : . , , : , 2003, 125126, . 43;
2, 171172 (. -).
, 12, 7 ,
.
: . , ,
VI2 (1962) 95112 (= : , ,
, 1997, 318335); , 76 (. ), 676678
(. ); 1, 87 (. -)
, 12, 11 ,
. , , .
: . , ,
95112; , 7577 (. , . ).
, 13, 19, 30 ,
, . ,
, , , .

.
: . , . ; , 439 (.).
17

(), 12, 15 lat. reditus, tributum, proventus, vectigal; ( daa) , , , a


. (lat. descensus,
zalaznina) , () , .
: . , 1, 296; daa, descensus, dohodak
V. Maurani, Prinosi, 181186, 216218, 253; . , , : ,
19962, ; , , 458 (. ).
, 12, 15 lat. planta, plantatio , , . V. Maurani, Prinosi, 1279.
, 12, 16 ,
, , , . , , , ,
.
: . , , 1997, 20012; , 8586 (. ).
, 13, 21 , ,
,
, , .
, .
: . , , , 12 (1976) 747; , , 2530;
, 728 (. ); 2, 176 (. -).
, 13, 2128 () ,
, .
: . ,
, 34 (1958) 155164; , 6364
(. ); 1, 87 (. -)
18

II

, 13, 20 ,

.
, ,
, .
(
1233 1250),
.
: . , , 1955, 1422; . , , 144145; , 661
662 (. ).
, 13, 28 ,
.
, , , , , ,
.
: . , Fides publica ( )
XV , 1930, 6063; . , , 144145, ; , 587 (. ).

, , 13, 21 1329/30, ,
.
1329/30, 1332.
, .
: . -, II , 3 (2004) 29.
, , 13, 21
1329/30,
. Dabissa 1345,
1351. .
: . -, . , 30; ,
II , 89.
19

, , 13, 22 1329/30.
. -, II , 3 (2004) 30.
, , 13, 22 , .
, , 13, 23 ,
1329/30.
. , . .
: . , - , 1967,
40; . , , 34, 36, 58, 64, 87, 189; P. Aneli, Teritorijalnopolitika organizacija upe Neretve i njezino mjesto u irim politikim okvirima, Studije o teritorijalnopolitikoj organizaciji srednjovjekovne Bosne, Sarajevo 1982, 9495; . -, II ,
3 (2004) 30.
, , 13, 24 ,
1329/30. . , 30.
, 13, 24 ,
.
, , 13, 25 ,
1329/30. . ,
1332. , , , .
: L. Thallczy, Studien, 78; . , , 137; . -, II , 3
(2004) 31.
, 13, 25 , .
, , 13, 26 , 1329/30,
1332. , ,
, , , .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 101103; L. Thallczy,
Studien, 78; . , , 136; . -,
II , 3 (2004) 31.
20

II

, , 13, 27
, , , . 1332.
. , ,
1332, 1333, 1345, 1351, 1366. 1367.
: L. Thallczy, Studien, 78, 1318, 2627; , Istraivanja o postanku, 436-437; . urmin, Hrvatski spomenici I, Zagreb 1898,
8384; . -, 11. 1366, 2 (2003) 181; , II , 3 (2004) 29.
, , 13, 28 1329/30. , 1332. . , (), .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 101103; L. Thallczy,
Studien, 78; . , , 2831; , , 135;
. , . , 3233, 36-37; ,
1366. , 180181; . ,
1354. , 2 (2003) 76; . -,
II , 3 (2004) 32.
, , 13, 28
, 1329/30; II 1345, Wolk voyvoda .
1332,
.
: L. Thallczy, Studien, 78, 1315; , Istraivanja o
postanku, 436437; . , , 133; . -, II , 3 (2004) 30.
, 13, 29 ,
1329/30.
, . , , 15.
1333, . , 1345.
1367. .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 101103; L. Thallczy,
Studien, 2627; , Istraivanja o postanku, 436437; P. Aneli, Postojbina
21

i rod Divoa Tihoradia, Slovo 2526 (1976) 231239; . , , 12 (2000) 3233; . -,


II , 3 (2004) 31.

, 13, 34 ,
1354. .
, , . .
I .
: P. Aneli, Krunidbena i grobna crkva bosanskih vladara u Milima (Arnautoviima) kod Visokog, GZM n. s. Arheologija 34 (1979)
183214; , Visoko i okolina kroz historiju I, Visoko 1984 .
, 12, 8 ,
. XIII .
1305/15. , 1325. .
,
1351, 1353,
1446. .
, 12, 8 ,
, , -. ,

1322. , II . ,
.
: . -, , 226242.

22

, . 1, . 2335

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1352"


II


[1352]

,
. ,
, , : , , .

.
Rpondant une lettre des Ragusains, le ban se rfre sa feuille antrieure sur
une affaire concernant leurs citoyens Pavle et Petar Gili que le ban a fait emprisonn en raison dune dette. Il prcise quil ne les a pas fait emprisonns linstigation de Sime et Ratko, ni cause dune dette actuelle, mais dune ancienne dette
contracte lorsque ces commerants Ragusains dtenaient en location quatre
marchs du ban : Drijeva, Ostrunica, Gradac et Dvorite. Il rappelle que les Ragusains ont, eux-mmes, fait savoir par une lettre et par lmissaire du ban, Kraguj,
quil pouvait faire selon son bon vouloir avec ces dbiteurs.



Diversa Cancellariae 18, f. 64'65. 23 . :
Die XVIIII mensis madii [1354]
De mandato domini comitis et eius Minoris consilii litera sclauonescha condam domini bani Bossine infrascripta fuit registrata per manus
iue de Parmesano ad cautellam et conservationem iurium Petri de Gisla et
Pauli eius fratris.
, II, 27
, .

, I, 71, . 78,
.
1354. . ,
, .

+ d g(ospo)d(i)na bana knz dbrov~kom i vi~nikom, vlastlm |2| i op~ini, kako svoi brati i prtlm. sm vam i
pr |3| list dal pod mom p~ati kako vi govorit Simt
|4| i Ratk da sta ona mni rkla svzati Pavla Gi`lik i Pira |5|
5 i da sm svzal po ni ri~i. A sda vam govor na mo |6| vr na gspodsk: nsm Pavla i Pira svzal po Simtini |7| r~i
i po Ratkovi ni mi sta ona toga rkla: nism ni |8| svzal za sdani dlg, ngoli sm svzal za prdni dlg, |9| kda bi{ Miho
Mn~tik mn. Tda ona dr`ahota |10| s Mihom Driva i Os10 tr`nic i Gradc i Dvori, ~tiri |11| trg mo i nda mi s
ostali dl`ni vlicm dobitkm. |12| Za to sm svzal, a svzal sm po va{oi ri~i vst k mn |13| por~ili po mom ~lovc po Kragi. I list mi st dali |14| a govork: vol kako govori{ k nam nom dl`nici |15| koi ti s Dbrovnic da o
15 Pro Gi`lik i Pavl |16| za to nam n govori ni{tar r ona
sta tb rkah ti sta, |17| ~ini {to ti godi d ni. Ano moi
~lovk Kragi, ano va{ list. |18| A sdani dlg {to , za to mi
{ nima n op~in nidn. Ako Sim |19| i Ratko bil pril k sbi p~in za to mni n dlga, sm |20| trg prodal Simt i
20 Ratk, hok d ni plakn. |21| A na mo vr, na gspodsk,
ni mi Sim rkl ni Ratko |22| svzata Pavla ni Pira, nism
ni svzal skrozi ni, |23| razvi za stari dlg.

, , .

24

: -.

II


.
,
; ,
, .
, ,
, . , , , , : , ,
, . , .
. . ,
. ,
, , ,
.

. II
( ), , ,
.
, , ,
. , , ,
, . , . .
.1
.
.
(condam bani)
1

. , I, 72, . 79.

25

, 1353. ,
1355. .
e : ,
, .
. 1352.
(: ). (1353)
, .2
1351. ;
, II, .
, .


(: ).
, .
. (: )
,
. 1343.
.

, 22 (), 3, 6, 18, 19, 21 ( )
. .
1352.
Raticus de Sumagna, doanerius Narenti pro domino bano Bossine; Syme
Stephani aurificis; Raticus de Sumagna, doanerii Narenti.3 , , .
.
, ,
, .
2

. , , 3132.
, Diversa Cancellariae. 17 f. 47', 48, 3. 6. VII 1352; . , , 47 (1938) 121, . 2.
3

26

II

, , , .4
550
, , , .
.5
( ) .6
, .
. 1358. 2.600 1.
1352.
.7
, 22, 4, 7, 18, 20, 21 (Sumagna).
, . 1357,
.8
, , 22, 4, 6, 15, 21 , ,
.

, IV .9 , 1278.
, . , 1280.
4

Monumenta Ragusina II, 24.


Testamenta Blagog djela, f. 287 (1349).....item do dar io et Sime de Stepan aurese a ser Stipan de Sorgo ( 550 ). F. 287': Item meto io con Sime nella compania yperperi II, C poco manco segondo cose scrito nelo mio quaderno che se in scrino.......Item anchora auemo con Sime de pro iperperi VI C in su, la mitade sono suy et altra mitade sono mei...
6
Testamenta Blagog djela, f. 288: ...item sono arme de malla in casa de Sime in corte de misser lo ban, . .
7
Monumenta Ragusina II, 223224.
8
Monumenta Ragusina II, 189, 205.
9
II, 1962, 171, 287.
5

27

1297.10
.11 , ,
. . , , 1334
1341. .
IV
. 1312. 1313. .12
1323. 1311. .13
1341.
, , . ,

(). 600
450 .
, II,
(illorum de Gisla)
. 1341.
450 .14

.
, 1341. ,
, ,
.15 ,
.
:
Da parte de misser lo ban a misser lo conte et a tucta la corte. Perque e
me debitor Piero e Paulo de Ghisla, qual non vollo che lor sia remesso, vollo
che debian pagare come l pon trovare. E vollo che sia del so volenteroso di
10

. , 1278 1301, 1932,


. 18, . 3. , . 28, . 22, . 168169, . 417418.
11
Monumenta Ragusina I, 43, 44, 49, 126127.
12
Monumenta Ragusina I, 43, 44, 49.
13
Monumenta Ragusina I, 126127.
14
Div. Canc. 13, f. 5.
15
Div. Canc. 13, f. 31, 28. VIII 1341.

28

II

quel che a in Ragusia impero che aconiassimo infra de nui e che non abia
che fare con Piero nigun.16
:
. , , .
, .

.

11 30 .17
. ,
.
, (,
).18 , , 18. 1348,
300 .19
1352. , .20 , . , , :
Ako Sim |19| i Ratko bil pril k sbi p~in za to mni n dlga.
16

Div. Canc. 13, f. 77, 20. IV /1342/.


Div. Canc. 14, f. 51, 27. IX 1343.
18
Mon. Rag. II, 89, 2. XII 1349. D. Kovaevi, Trgovina u srednjovjekovnoj
Bosni, Sarajevo 1961, 18, . 14 , C. Jireek, Handelstrassen, . 157a:
Ex parte d. Comitis et minoris consilii misse fuerunt littere Paulo de Gisla de Ragusio, demoranti in Bossina, precipiendo quatenus domos, foveas et curiam Pauli Nicole de Menzio,
positas in Ostrusnica, nullo modo debeat accipere nec se intromittere. Et si habeat aliquid
dicere super hoc. debeat comparere visa littera usque ad II. mensem (sic!) per se aut per suum legitimum procuratorem, et responditionem (sic!) super predictis.
19
Testamenta 5, f. 97': Vollo he se dia a Piero et a Paulo de Gisla yperperi IIIC
con quest condicione che io aui sospecto per multe suspecion (!) claritade, ma l omo
non de iudicar incerto che io aui sospetion et presumcio chelo me defraudo de lo viao
de Rudnicho.
20
Div. Canc. 17, f. 43', 31. V 1352; D. Dini, Prilog prouavanju mera za vino u
Dubrovniku u XIV veku, Historijski zbornik 1920 (19661967) 424.
17

29

, 1358.
, 1352. .21
, ,
, .
. II?
1352,
. 1342. .
, 1344,
4.666
1356.22

: .
( ) ,
1343. 1341.
1342. . 13421352.
.23
.
1357. , , .24 , o
1341.25 1358.
1352.26
1363,
, . 21

Mon. Rag. II, 223224.


. , , 1987; Mon. Rag. I, 158, 13.
III 1344. 4.666 1356.
Sentenze di Cancellaria 1, f. 131', 29.VII 1356.
23
, 1349. 7. X 1349, Tome de Zamuto Mon. Rag. II, 83.
24
Mon. Rag. II, 192, 3. IX 1357.
25
Mon. Rag. II, 200, ... quod nulla persona audeat ire per possessionem Petri de Gisla, que est in Breno, nec facere aliquod damnum ...
26
. 15.
22

30

II

.27 . . Theodor Ghisla


1387.28 ( . 8)
IV .
, , 22, 89
IV (Michael Laurentii de Mene, 1304
1343).29

. (
1323, 1324, 1326).
, ,
. 1313.
, .30 II 1324. 1326.
1333; (Mihailo Mn~tik
dbrov~anin).
o 1301, 258 .31 1305. .32 1311.
1312, 1313. . II , liber princeps et dominus Bossine et Vsure.33
,
.
27

Mon. Rag. III, 304.


Testamenta 7, f. 193,
, .
29
. ,
IV , 1960, 344, 138, 296, 322, 386, 403, 422.
.
30
Testamenta 3, f. 4', 3 VIII 1324. ... Item volo et iubeo quod pars mea teretorii(!) et
domus que sunt in Rudinico sint de Michaele de Mencio.
31
J. Lui, Spisi dubrovake kancelarije IV, Zagreb 1993, 187, br. 825, 4. I 1301.
32
Div. Canc. 4, f. 22', 15. X 1305.
33
Div. Canc 7, f. 10'.
28

31

.
, 1323, .
2.000
500 . .34
,
. . 1334, , 1344. ,
. 1343, ,35
1334. 1344,
.
,
, . 1341.
, . , ,
12 . 1356, , , 1344 1346.
13351339 ( ).

, . 1349, , 1339.
II 1339! -
,
II.36
, 22, 13, 17 II, I .
34

Div. Canc. 7, f. 10' 17. VII 1323.


1344. Monumenta Ragusina I, 148 od 25. I 1344.
36
. -, , 1978, 31.
35

32

II

. .
1348.
.37 I ,
e , , . 1354. 1356.38 I .39

, (. Narentum, Forum Narenti), 22, 9

.
: . , , 47 (1938) 109147; . ,
, 1987; . -,
, 2122 (1976) 2936.
, 22, 9 . 1349. . , .
IV .
: . , , I, 1959,
205303; . -, .
, 22, 10
II
. .
, .
, 1488/89. 1490/91.
, , ,
37

Div. Canc. 15, f. 142, 17. VIII /1348/: ... si ipse poterit reschatare IIIIor pecias panni stameti et guacete a Craguio homine bani, quas dictus Paulus aurifex dimissit dicto Craguio. .
38
Div. Canc. 18, f. 4, 27. III 1354; Div. Canc. 18, f. 111', 19. II 1356.
39
Sentenze di Cancellaria 1, f. 131', 29. VII 1356.

33

. . 23 : Popovia ve Gradide, Lasva ve Milne


Visoko ma'a Lepenia ve Dubrovnik ve Gra. , : Bobovie, Gradite, Lava et
Milena (. 252), Visoko, Lipnie, Dubrovnik, Gra,
(Saray ovasi).
.
,
. ,40
. , . Grade , literam franchisie, 1355.41
: . Barkan, 894 (1488/89) yili Cizyesinia Tahsilatim ait Muhasebe bilanolari, TTK Belgeler 1 (1964) 37116; N. Todorov A. Velkov, Situation dmographique de la Pninsule balkanique (fin du XVe s.
dbut de XVIe s.), Sofia 1988.
: . Mazali, Gradac kod Hadia, Glasnik Zemaljskog
muzeja 54 (1942) 193206; Isti, Novi podaci o Gradcu kod Hadia, Nae
starine 13 (1972) 7985; . -, .
, 22, 10 .
. Renik mesta 19201921.
18 (
).
IV . ,
. .
40

. . , , , 1993, 1119.
41
Div. Canc. 18, f. 96', 10. XI 1355: Vlacus Slauchi de Lucha facit manifestum quod ipse promittit se et obligat Pasche de Siessa de dimittendo literam franchisie domini regis Hungarie in Grade in manibus Ratchi Sbauenouich vel Rade, fratres Iuani. Et si non
dimittetur quod cadat /in penam/ de ducatis L.

34

II

(corte)
, .
1349. : item sono arme de malla in casa de Sime
in corte de misser lo ban. ,
II. ,
, II , (uria bani). ,
. 1457.
: sub castro nostro regali Bobova
in oppido Sutischa.42 , , , .

.

42

L. Thallczy, Studien zur Geschichte Bosniens und Serbiens im Mittelalter,


Mnchen Leipzig 1914, 413.

35

, . 1, . 3752

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"13"


I

(I) , 13631374, 7.
(II) 1389, 19.
I , , ( ).
II I .
I Lettre du ban Tvrtko demandant aux Ragusains que le revenu de Ston soit vers
Marin Meneti, au nom dune dette envers Paskoj Meneti et Oberko Panurovi, auxquels le ban de Bosnie a pris la svita (tissu prcieux).
II Lettre de crance du roi Tvrtko aux Ragusains pour le protovestiaire Trifo par
laquelle est demand le versement du revenu de Ston.

22. 1333. , , ( , ,
)
, 8.000 500 .
1333. , II.1 , (tributum Pasche), (tributum S. Blasii) (3. ), .2
1
. , I1, 4852, . 54; 5354, . 55; 4547, . 52;
I, 1981, 512 (. ); . , , 1964, 92.
2
K. Jireek, Dohodak stonski, koji su Dubrovani davali srpskom manastiru sv. Arhangjela Mihajla u Jerusalimu i povelje o njemu cara Uroa (1358) i carice Mare (1479),
Zbornik u slavu Vatroslava Jagia, Berlin 1908, 527542.

,
(1378), .

. . , , (littera
tributi). ,
.
, , : ,
, .
. ,
.

. .

.
,
, ,
.
. , .
I

, 13631374, 7.

, . 38

.3
, ,
22 14,8 .
22,5
. ,
, 7,5 . ,
.

. 1 ,
3 5 . 7 . , 2,7 . , 7 . s svoim
.
90
. , , s ,
, .

, litera tributi domini bani bosnensis. , 141 an. 13001400, 2 del Pach. VII.


.
, . .
.4
: . -, , 73, .
59; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 185, . 176; T. Smiiklas, Diplomatiki zbornik XII, 449, br. 344; . , I-1, 75, . 82.
3

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM n. s. IVV (1949


1950) 114118, . 11.
4
.

39


, 443, . . 90.
*
+ t g(ospo)d(i)na Tvrtka milosti Bo`(io)m bana bosanskoga, svoim si pritlm |2| sr~anim i brati dragoi vladm grada Dbrova~koga, vlastlm i op}ini. |3| Mo draga brati vi vist koi moi dohodak vas pt sat prpr d Sto5 |4|na, sada mol vas kako mo brati drag, skpit mi tazi moi5
dohodak pt |5| sat prpr tr mi dait Marin Mn~ti},
a da ih da Marin() Mn~|6|ti} kom pi{ Pask Mn~ti} i
brko Panrovi} r sam zl |7| svit d nih. I mol vas
draga brati nmoite inoga ~initi. Pisano |8| na{m grad
10 Bobovci, sdmi d()n misca frvara.
: + Svoim si pritlm sr~a|2|nim i brati dragoi
vlad|3|m grada Dbrova~koga vla|4|stlm i op}ini.
: Littera tributi
domini bani bosnensis.

, ,
, , . , , ,
,
,
, .
, .
, .
:
, .
:
.

*
5

40

: . -.
.


,
.
, ,
, ,
.

. , ,
. , , .
9. 1375. ,6
. , 1380,
I ,7
.8
,
. , ,
.9


, .
,
6

6 (2007) 149156 (. ).
1 (2002) 117129 (. ).
8
: 1395.
4 (2005) 173192 (. ); 1398. .
; 1399. . .
9
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 114118, . 11.
7

41

. ,
, ,
.

.
( ) ,
( ). , ,
. . ,
.
.

. ,
,
.
, . ,
, , .
, - .
1358. 1376. ,
.
1376. .
. ,
1375. . 9. ,
, 1376. 1377.
.
,

42

. 1377. .10
(1377)11 terminus ante quem .
,
. 12. 1377. ,12 . 29. 1376. ,13
. . 1376. , 4. , , .14
.
12. 1375. ,
,15 ,
1374. . 1375. 1371, 1366, 1356. 1354. ,

.16 terminus post quem
(1353), 1354. ,
.
10

.
, , , (26.
), : . , I , CXLVII (1932)
135145 (=. , , 2003, 305314); . , ( ), VIII (1964)
343370; , , 1964, 137.
12
, Debita Notariae 8, fol. 13; . Toi, Dubrovnin
prezbiter Ratko, stonski kancelar, kapelan i protovestijar kralja Tvrtka I i trebinjsko-mrkanjski biskup, Godinjak DI BiH XXVIIIXXX (19771979) 44.
13
Monumenta Ragusina IV, 152153; . , XIV
, 1960, 342.
14
, Div. Canc. 24, fol. 106; . ,
I, 1955, 8, . . 40 (=. , , 464).
15
, Diversa Cancellariae (: Div. Canc.) 24, fol.
24; . Toi, Dubrovanin prezbiter Ratko, 44.
16
K. Jireek, Dohodak stonski, 527528.
11

43


1363. .17 ,
,
1363. 1374. ,
.
II I

1389, 19.

, ( IV, . 19).18
.19
17

Monumenta Ragusina III, 301.


a .
Diversa Cancellariae. ,
, ,
. 1931.
,
.
1948. , ,
Diversa Cancellariae . . .
( . )
IV. .
, IV.
/ 1948. 1950. .
, . .
,
. (V. Foreti, Pregled stanja fondova, zbirki i skupina
Dravnog arhiva u Dubrovniku na dan 22 travnja 1955, Arhivist 2 (1955) Dodatak IV 68
75) .
19
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 136137, . 22.
18

44

14 . 1,4 , 1,41,8 ,
8 .
5 . 2 . .
,
, (r, a, d, g, m, z, , i, f, ).
.
.
, ,
, 3,5
.
: . , II, 32, . 43; .
, I1 , 90, . 91.

.20
*

10

+ Kralvstva mi dragim i lbovnim pritlm knz i sdim i vlastlm dbrov~kim |2| pozdravlni. M smo z
Bogom zdravo i radi smo sli{ati va{m zdravi. I tamo poslasmo proto|3|vistira na{ga g(ospo)d(i)na Trif da o vam
zgovori d na{ stran da ga vrt. I dait m ni |4|
st prpr() ono dohotka stonskoga nam toi nam pravit.
I dait m ti pnz. |5| I Bog bdi s vami.
: + Kralvstva mi dragim pritlm() knz |2| i sdim i vlastlom dbrov~kim().
Za vrov() i za pnz.
20



.
, , .
*
: . -.

45

,
.
.
, . 500
.
. .
: , .
.

.
, , .
. 3 , .
, : STEPH(AN)I TUERTCHONI(S) D(EI) G(RATIA)
REGI(S) RASIE E(T CETERA).
.

().
. ,
, , . .21

. ( )
.

. ,
21
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 136137, . 22; P.
Aneli, Srednjovjekovni peati iz Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1970, 2123.

46

,
.
, .
.
19. 1389.
1388. ,22
terminus ante quem .
(3. ), ,

.
.
.
.

, 40 (), 6, 7 ( ) ,
. O 1348. (iudex). ,
1358. , , 1380, .
1360. 1363, 1366.
1.000 .
, ,
. , , .
: . , , 337341.
, 40, 7
, .
, . 1376.
.
1379. .
22

, Div. Canc. 27, fol. 221; . ,


, 102, . 43; . Toi, Tripe Bua, dubrovaki trgovac i protovestijar bosanskog
kralja Tvrtka I Kotromania, Godinjak DI BiH 20 (19721973) 32.

47

: . , , 342.
(Obercus Pagnurovich), 40, 8 , , 1368. (Marghi),
(Benessa), 215
, .
.
: . , , 128, 342.
(), 45, 4 , XIV
. (1308.
).
, ,
. .
, .
.
, 80-
XIV .
,
. 1381. , . 1382.
27. 1386.
, .

. dominus
, 1391. ,
.
, , , ,
. .
, .
6. 1391. , .

. 48

. ,
1398. .
: . Toi, Tripe Bua, dubrovaki trgovac i protovestijar
bosanskog kralja Tvrtka I Kotromania, Godinjak DI BiH 20 (19721973)
2539, .

, 40, 1, 14; 45, 4 . , , , ,
.

, 1282.
, .
.
: , 121 (. ).
, 40, 1, 14 .
XII ( ) 1377.
. , ,
.
: , 2829 (. ).
, 40, 2, 11; 45, 1, 8
. ,
.
(), 40, 2, 3, 9, 11
.
, .
: , 63 (. ).
, 40, 3, 9; 45, 2, 9 .
: I, 1953, 592
595 (. ); . , , 723.
, 40, 4, 6, 13; 45, 6 , . .
49

, 40, 4, 6; 45, 6 .
.
: , 152154, 441444 (. ).
, 40, 8
.

.
, , , .

, XIV .
: , 657658 (. -).
, 45, 1, 8
,
, , . 1377.
, (
). je
. , ,
( ,
.) ( , )
.
(), rector, 45, 1, 8
. 1358. (rector) .
(comes) (iudices)
. . 28. 1358.
.
: . , , 3536.
, 45, 1, 8 (iudices maioris curiae)
. .
: . , , 3236.
50

, 45, 4 .

,
.
,

. .
. ,
, , ,
.
: , 596597 (. ).
, 45, 10 .
, , ,
.
: , 7577 (. ).
(pnz), 45, 7, 10 .
.

, 40, 4; 45, 6
, (Puncta Stagni).
. , ,
. .
: M. Vego, Naselja bosanske srednjevjekovne drave, Sarajevo 1957, 110111; . , XIVXV
, 111, 1961; V. Foreti, Kroz prolost poluotoka Peljeca, Spomenica Gospe Anela u Orebiima 14701970, Omi
1970, 251326.
51

, 40, 10 , II.
, ,
.
.
XV .
: M. Vego, Naselja bosanske srednjevjekovne drave, 16;
P. Aneli, Bobovac i kraljeva Sutjeska, Sarajevo 1973;
, 139142 (. , ).

52

, . 1, . 5374

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"13"


I

(I) , 1380, 17. ;
(II) 1385, 3. ;
(III) 26. 1386 4. a 1387. ;
(IV) 1387, 20. ;
(V) 1388, 15.
I I .
II I , , .
III I , , .
IV I , , .
V I , , .
I Le roi Tvtko crit aux autorits de Raguse quil a reu le versement du revenu de
Svetodmitar (de la Saint-Dmtrius) par lintermdiaire du pope Ratko et demande que
Ratko et le petit seigneur Bogi soient considrs comme ses plniputentiaires.
II Le roi Stefan Tvrtko envoie Raguse son missaire, Djurdje Radivojevi, pour lever
le revenu de Svetodmitar et le mogori.
III Le roi Stefan Tvrtko envoie Raguse son missaire, le petit seigneur Gojak, pour
lever le revenu de Svetodmitar.
IV Le roi Stefan Tvrtko envoie Raguse son missaire, ubrijan anini, pour lever le
revenu de Svetodmitar.
V Le roi Stefan Tvrtko envoie Raguse son missaire, ubrijan anini, pour lever le
revenu de Svetodmitar et le mogori.

, , ,
. , , ,
, , I , . 10. 1378. ,
I ,
.1
(littera tributi) .
, ,

( , ),
.2
I
I


, 1380, 17.

, 21,8
9,8 , .
, , , . 1

. , , CLXVIII (1935) 224239 (= .


, , 2003, 711755); , 746748
(. ).
2
.

54


.
,
.
XIX . , ,
. : . .3 , , ( ,
. 16) .
,4 .
(Monumenta Serbica, 483, . 387) , .
I ( I1, 83, . 84).

. 2008. .5
*

10

+ Dragim i lbovnim i vspo~tnim kralvstva mi pritlm() knz i sdim i vastlm() |2| i op}in grad[a] Dbrovnika lbovno pozdravlni. I dohodk na{ koi ni stoi d
va{ga grad[a] |3| kako mi ga st dali pop Ratk, tako ni ga po~tno prinsl(), kako ni ga st vi dali. A sdi o |4| vam govori
pop Ratko i na{ vlastli~ik Bogi}, molim vas imaith(!)
vrovati, |5| na{ s r~i. I vsli vas Bog.
|6| KRAL[]
|7| + Pisa kralvstvo mi m()s()ca sktb(ra) v z pod Spl`m[] Zt().
3

. , I1, 83.
, (?) , 6 (1854) 184186, .
5
.
*
. -.
4

55

: + Knz i sdim i vlastlm() i p}in |2| grada


Dbrov nika.

,
. ,
, .
, , . .

17. .
: .

I
.
, , , .
.
1333.
(3. ).
( 1370. 1372. ),
. 1378. .

(60 ),
.

, , ,
. ,
, (
, ; 13631374. 500
1389. ). , (
56


1386/87. ; , ,
(eidem nostrum tributum duorum millium yperperorum, quod debetis nobis dare ad terminum sancti
Demetrii) 1387. ; 1388. ).
,
, ,
.
, , , , ,
, .
,
, . ,

.

.

, , . , , .
,
.
,
, . ,
XIX
. , ,
: + S(IGILLUM) TUERTCHONIS
57

REGIS BOSNE.
. , .


, . .
,
. ,
1444. 1460. .6 .
a,
.7 I ,
1377. 1378. .8 ,
I, 1385. .9
.10 . , (13771385) .
,
1379. .11

18. 1383. - .12 1382.
6

. . 4.
F. Miklosich, Monumenta Serbica, 483.
8
. , ,
I, 1959, 248, . . 111.
9
. , , 3 (1879) 442.
10
. , I , 1925, 63.
11
. , , 1964, 147
. . 3 (. 365).
12
, Diversa Cancellariae (: Div. Canc.) 25, fol.
171; . Toi, Dubrovanin prezbiter Ratko, stonski kancelar, kapelan i protovestijar kralja
Tvrtka I i trebinjsko-mrkanjski biskup, Godinjak DI BiH XXVIIIXXX (19771979) 49.
7

58

,13 terminus ante quem


.
, .
24. 1378. .14
.
17. ,
, 1378.
. , 1379. , 8.
.15
1381.16 1382. .17
1380.

. .

.
, 1378. .
1379. .
, .
(dohodk na{)
24. 1378.
13

, Div. Canc. 25 fol. 143; . Toi, Dubrovanin


prezbiter Ratko, 49.
14
Debita Notariae 8, fol.
119, Diversa Cancellariae 1377. 1379. .
Liber Diversarum Scripturarum. . I , CXLVII
(1932) 137 (= , 307308).
15
Monumenta Ragusina IV, 248, 1379. : Die VIII novembris. In consilio rogatorum ball. XXIII. Prima pars est de dando tributum duorum millium iperperorum Tvertcho Vlayevich, nomine domini regis Rassie et Bossine recepturo. Capt. er XXI.
16
, Div. Canc. 25, fol. 21; . , I , 103, . 5; . , , 233.
17
, Div. Canc. 25, fol. 212; . , I , 103104, . 6; . , , 233.

59

.18
1380. , (26. ),
.
19
.
. .
,

. , .
II
I

1385, 3.

, ( IV, . 11).20

.21 , , . 16, 23 .
. , 12,5 , .
18

. . 14.
: . , , 140153; , II2, 1970, 3443 (. ).
20
IV ,
. , I
, . 44, 18.
21
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM n. s. IVV
(19491950) 131132, . 15.
19

60

, ,
, .

(trecentesimo octuagesimo quinto)
29 .
.

.22
, , 2 , 11,5
.
, (Stephanus) ,
.
23. 1385. .23 .
,
90 .
, .
. : ( I ,
1925, 104, . 7), .
(Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM n.
s. IVV (19491950) 196197, . 1).

.24

22

.
S. Ljubi, Listine IV, 221; . , - , XCIII (1940) 121132; G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 131132, . 15.
24
, . ,
I , 45, . . 20.
23

61

*
Stephanus Tuertcho, Dei gratia rex Rascie, Bossne, Maritimarumque partium ............ |2| viris, amicis nostris predilectis, rectori consilio et Comuni ciuitatis Ragusiensis ................. |3| Noueritis, quod per
diuine largifluencie dispositionem et corporis sospitate .......................
5 ...... |4| audire cupimus. Ceterum ad vestram prefatam amiciciam mittimus aule nostre ....................... |5| monendo vestram amiciciam quatenus illos octingentos florenos, quos ............................ |6| nobis destinare velitis. Et si vestre amicicie videbitur amore nostri prefati .....
...................... |7| nobilem virum aule nostre familiarem Georgium, il10 lud aliud tributum, quod ........................ in|8|tegraliter nobis mittere
studeatis, id est mogorisium. Et in hoc nobis su.............................. |9|
Tercia die mensis nouembris sub anno Dominice incarnacionis millesimo trecentesimo octuagesimo quinto
: Nobilibus et eggregiis viris rectori, iudicibus, |2| consilio et
15 Comuni ciuitatis Ragusiensis amicis |3| nostris predilectis presententur.
: Pro parte
domini regis Rassie, die 18 |2| nouembris 1385.

, , ,
........... , , ,
. e ............................ . , , ......................
,
............................ . ,
, .........
................. , , ,
, .......................... ,
. .............................
....
: , , ,
, .
*

62

. .

: , 18. 1385.

. I .
, .
, , 1385.
. 3. 1385.
,

. ,
18. , 30. ,
25 1385.
. (26. ) , 1385. .
III
I

26. 1386 4. a 1387.

, ( IV, . 13).
,
22 11,5 . .
25

, Div. Canc. 26, 5; . , I


, 104105, . 8.

63

,

. .26
. ,
, 3,5 , .
, .27

(r, m, a, d, , z, i, , g)
. ( d a)

.
.
: . , II, 28, . 36; .
, I1, 86, . 86.
.28
*

+ Kral()vstva mi dragim i lbovnim pritlm() knz i


sdim i vlastlm v} grad[a] Doubrov()nika. |2| to poslah() k vam na{ga vlastli~i} Goka za n dohodk na{
koi mi imat dati. Zat |3| m(o)l vas i pro{ da m dast n
na{ dohodk koi ni dat vsakom Dmitrov dnv. |4| I B(o)g
bdi s vami.
: + Kral()vstva mi dragim pritlm |2| knz i sdim i vlastlom grad[a] |3| Dbrovnika.

26

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 132133, . 16.


.
28
. . 24.
*
. -.
27

64

,
() . .
. .
: , .

.
. 29
1386. 4. 1387. terminus ante quem . terminus post quem
, 30. 1385. , 1385.
,
1386 . , .30
IV
I

1387, 20.

,
( IV, .14).
29

, Div. Canc. 26, fol. 165; . ,


, 233.
30
. ,
, 153165.

65

22,5 15
. , , .
. , 9,3 , .
.
, . 3.
1385. ,
.
, A (
Amici), S ( Stephanus)
R (Rex).31 , .
.
. .32
, 90
.
, N ( Nobilibus) R
(Rex), .
.
. , , ().
, ,

(. , I , 105, .
9, G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 197, . 2).

.33
31

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 133134, . 17.


.
33
. . 25.
32

66

10

Amici karissimi. Noueritis nos diuina fauente gratia tam corporis


sospitate, quam optatuum prosperitate frui |2| alacriter, id de vobis
semper optantes. Ceterum mittimus ad vos nobilem virum dominum
Ciprianum |3| Johannis Cipriani de Spaleto, fidelem et dilectum nostrum. Placeat dare eidem nostrum tributum duorum |4| millium yperperorum, quod debetis nobis dare ad terminum sancti Demetrii. Datum
sub castro Boboua die |5| XX mensis octubris.
Stephanus Tuertcho Dei gratia rex |6| Rascie, Bosne, Maritimeque etc.
: Nobilibus et sapientibus viris Rec|2|tori, iudicibus et consilio ciuitatis |3| Ragusii, amicis nostris predilectis.
: Recepta die
IIII nouembris 87 |2| a domino rege Bosne etc.

, ,
.
, .
, ,
. , 20,
.
, , .
: ,
, .
: 4.
(13)87. .

(Amici karissimi), .
.
20. 1387. , , 4.
*

. .

67

. ,
2. , 34
.
.
V
I

1388, 15.

, ( IV, . 18).
,
14,3 22 . ,
.35
,
, . .
, , 1,5 .
, , .
, ,
.
: . , II, 32, . 42; . , I1, 89, . 89.
je .36

34

, Div. Canc. 27, fol. 63; . ,


, 233.
35
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 135, . 20.
36
. . 24.

68

*
+ Kralvtva (!) mi dragim i lbovnim pritlm knz i
sdim[] |2| i vlastlm grad[a] Dbrovnika da znat mi smo hotnim Bo`im |3| zdravo i vslo i radi smo va{m zdravi i bl(a)gm prbvani. |4| I poslahomo k vam m`a po~t5 noga i mdroga g(ospo)d(i)na ^brina @anini|5|} na{ga dvora
slg i vlastlina i molimo vas i prosimo kako brati |6| i
pritl da m dast dohodk na{ zakon ni n i st dkat[]. |7| Togo radi prosimo vas kako pritl da nam() dast
vs dkath gto|8|vh n r~n i st dkat i po g(o37
10 spo)d(i)n ^brin dast takogr |9| i d mogori{a o nas
stoi da nam dast i s tm dohodkm. I B(o)g vas() |10| vsli.
: + Kralvstva mi dragim i lbovnim |2| pritlm
knz i sdim i vlastlm[] |3| grad[a] Dbrovnika.

,
. ,
.
, ,
, o
, 800 .
,
800 ,
. .
: , .

I
.
, .
*
37

. -.
gdn

69

.

38 15. 1388. , terminus ante quem .
2. 1387. ,
1388. ,
.
, ( , 60 ), , 24. .39

.

, 55 (), 4, 6 ( ) , , ,
I. .
II. 1375. .
. (1377)
, 15.
1378. .
, , .
( 1375, 1377, 1378.
1382. ; 1378. 1380. ; 1381. ). ,
. .
. 1383.
38

, Div. Canc. 27, fol. 176; . ,


, 233.
39
, Div. Canc. 27, fol. 179; . ,
, XI (1892) 102, . 42; . , , 218,
. . 50.

70


. 1397. .
: . Toi, Dubrovanin prezbiter Ratko, stonski kance-lar,
kapelan i protovestijar kralja Tvrtka I i trebinjsko-mrkanjski biskup, Godinjak DI BiH XXVIIIXXX (19771979) 3958, .
, 55, 6 , I
.
: J. Naumov, Bosanski i humski vlasteliii (prilog istoriji
feudalne staleke terminologije XIVXV vijeka), Godinjak DI BiH XXVIII
XXX (19771979) 24.
, 62, 9 .
I 1385. . , . . 1399. .
: . ,
, 3 (2004) 135136,
.
, 64, 3 , I 1386. .
: J. Naumov, Bosanski i humski vlasteliii, 24.
(Ciprianus Johannis Cipriani de Spaleto),
67, 4; 69, 5, 10 .
I
(1387, 1388, 1389) (1388).
: , Div. Canc. 27, fol. 63, 176,
179; 29, fol. 31.
: . , , CLXVIII
(1935) 218, 233.

( ), 55, 1; 64, 1, 7; 69, 1, 12
.
, 55, 1; 62, 2, 14; 64, 1, 7; 67, 1, 10; 69, 1, 7, 8, 12 .
(), rector, 55, 2; 56, 11; 62, 14; 64, 1, 7; 67, 9; 69,
2, 13 .
71

, 55, 2; 56, 11; 62, 14; 64, 2, 7; 67, 9; 69, 2, 13 .


, 55, 2; 56, 11; 64, 2, 8; 69, 2, 13
.
, , 55, 3; 64, 3, 5; 69, 7, 11
.
, 55, 6; 64, 3, . , .
: CCB, 9192 (. ).
, aula, 62, 6, 9; 69, 5
. ,
(1377)

.
: CCB, 139142 (. ).
, floren, 62, 7; 69, 7, 9
. , I ( , 13541391)
(14611463). O .
,

.
,
. XIII
, 24
. XIV
. XIV
3032, XV 3540 .

( 1385. ), ( 1388. )
2.000 . 800 (, )
72

,
1:30.
, 1385. ,
2.000 .40
: CCB, 242243, 418419, 441444 (. ).
, 62, 11; 69, 10 .
, .
1234.
.
. , I. . 1363. 60 .
,
.
: . , , 207223; CCB,
746748 (. ).
, dominus, 67, 3; 69, 7, 9 .
, 64, 4; 67, 6, ,
26. . ,

.

.
, 67, 5 .
(), 69, 6 .

, 55, 9 ,

, .
40

, Div. Canc. 26, 5; . , I


, 104105, . 8.

73

, 61, 1; 67, 6 ( , 1378)


,
.
,
1382. .
: . , ( ), 8 (1964) 343370.
, 67, 7 .

74

, . 1, . 7586

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1391"

1391, 15,
, , 15.
1391. ,
,
. , , , , II
. , , . . ,
.
Le duc Radi Sankovi, fils du joupan et kaznac Sanko Miltenovi, dlivre le 15 mai
1391 une charte assurant aux Ragusains, en son nom et au nom de son pouse Goisava,
quils peuvent librement commercer et se dplacer sur son territoire, quils sont
exempts des taxes de douanes et quils sont sous sa protection. Par cet acte juridique,
le duc Radi ne fait que confirmer les droits dont jouissaient auparavant les Ragusain
au titre de chartes dlivres par des seigneurs serbes, bosniaques, humien [de la rgion
de Hum - Zahumlie], et par les souverains de Bosnie Stjepan II et Tvrtko. Ses [de
Radi] vassaux, non mentionns dans le document, sengagent respecter cette charte
la dlivrance de laquelle ont assist les missaires ragusains, le prince (knez) unj
Sorkoevi et Pavko Gunduli. La charte est authentifie par un sceau, date compter
de la naissance du Christ et crite la cour de Radi Zaborani.


, .
- , . 33 , 33,2 14 ,

, .1
.
, . 13 6 .
.

, .2 P~at knza Radi~a.
.

.3 , , , d .
,
.
, , - , .
.

voevoda per li merchadanti ,
. N 28 del Pach V 127 an 1391.
. - 1840. .4
1

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM VI (1951) 8687.


2
, .
, 4,5 , 2,5
25 G. remonik, Bosanske i humske povelje, 87.
3
15. 1391 G. remonik, Bosanske i humske povelje, 87.
4
. -, , 1840.
,

76

. , , .
, ,
.
Monumenta Serbica 1858. .5 .
.
: , (
) p~ativ p~ati v lito .
, , 15. 1391.
, .6 , ,
. , : dbrova~ko
dbrova~koi zaklsmo ( s)
. . -, , 103; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 220; . , I1, 126;
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM VI (Sarajevo
1951) 8687.

+ Va im (t)ca i s(i)na i s(v)t(o)ga d()ha. Da st vdomo
B(o)gom i svtim Mihailom Arhanglom i vsimi koi s Gospodin B(o)g godili |2|, kako da vr vovoda Radi~ svoga ca
. , , . -

, 19 (. ).
5
F. Miklosich, Monumenta Serbica;
2006.
6
. , I1;
2006. .

: -.

77

kznca Sanka i gospo Radosav i svo Radi~v i svo gospo |3|


5 Goisav svoi brati i prtlm vlast()lm dbrova~cim da
vsaki Dbrov~anin hodi s trgom i bs trga |4| svobodno po
vsm mom vladani i gdi godi zmog dohititi ... ... ... ... ...
... ... ... ... |5| ni carin n sil nii(!) dn npravd, ngo li da im
s vsi dob... ... ... ... ... ... ... ... ... |6| Stipana i bana Stipana i
10 Tvrtka ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... |7| op}ini dbrova~koi vs
povl i svobo~...7 ... ... ... ... ... ... ... ... ... |8| gospod srpsk i bosansk i homsk, i da n pork ni prd ... ... ... ... ... ... ... ... ...
|9|op}ini dbrova~koi vovoda Radi~ i s moimi vlastli
zaklsmo s ... ... ... ... ... ... ... |10| svtim dhom i ~tirmi
15 vanglisti i v apstoli i o izabranih i toi prsgosmo
knz |11| @n Sorko~v} i Pavk Gndli} dbrova~kim poklisarom. I sim povlom zapisah |12| i potvrdih
p~ati mom p~ati v lito ro`astva Hristova tis} i t i
dvt dst i a |13| lito, m()s()ca ma d()n moih()
20 dvorih() Zaborah(), a pisa Ra{ko dik.
: P~at knza Radi~a.

. , , ,

,
, ... ... ... ... ... ... ... ...
... ...8 , , , ... ...
... ... ... ... ... ... ... ...9 ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...10 ,
7

. svobo~tin F. Miklosich, Monumenta Serbica, 220.


8
: ...
9
: ...
10
: ...

78

... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
, .
1391. ,
15. , .

. , 15. 1391. ,
18.
.11
.12 ,
,
15. .

.

.

, .

11

: de deliberando nunc in presenti conscilio super literis receptis


a nostris ambassiatoribus qui sunt ad Bellyach. : de induciando usque ad cras, et recolligere omnes ad hoc conscilium qui possunt esse presentes Odluke dubrovakih vijea 13901392, pripremili N. Lonza i Z. undrica, Zagreb Dubrovnik
2005, 266.
12
, , 24. : de recipiendo nunc Canalle cum
castro Socholi et aliis locis contentis in poveya a Bellyacho et Radiio fratribus, si illud ab
eis habere poterimus. , : de querendo quod prius
dicta loca nobis privilegientur quam ipsa recipiamus a dictis Bellyacho et Radiio; 27. : de scribendo ambassiatoribus nostris qui sunt ad Radi, quod
in poveya quam comune nostrum debet facere ipsi Radi obmittatur id quod debet tractari
cum domino nostro rege Ungarie; 10. : de induciando super donis fiendis Radiio, : de donando res speciarie Radiio
voyvode Odluke dubrovakih vijea, 267.

79

, ,

... .13
.14
, .
,
II .
,
.15
, , . , ,
. .
,
, . ,
, . .
, , , ,
13

, .
. M. Vego, Iz historije srednjovjekovne Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1980, 52.
14
15.
. . , , IV6/7 (2007) 299317.
15
,
, .

80

.16 ,
, .17 . . ,
, 90132 (19121928), , 1928;
. , , -
1 ( 1949) 79105; G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM VI (Sarajevo 1951) 87; Odluke dubrovakih vijea 13901392, pripremili N. Lonza i Z. undrica, Zagreb Dubrovnik,
2005, 266268; . , , XI (1960) 1754.

, 77 (), 3 ( ) . . , .
: . , , VI2 (1962) (= , , ), 1997, 318335; , 7677 (. ); . ,
I
, 1 (2002) 125.
16

Lettere di Levante 4. 1404. : Et sello dicto Sandali over Uolche ve


uxasse a dire como avanti: vui haviti facto a Radize proferta de perperi mille per Lissez; responditi che questo non si trova. Et se lui dixesse: como negati questo che io ho privilezio;
respondete: mostratilo, che vedando lo ve saveremo rispondere. Et in caxo che luj ve llo
mostrara vederiti in esso lo meleximo, che a quello tempo non era facta mencion nessuna di
queste terre di la marina, ne de Lissez. Ma la verita e che quando a Radize fessemo questo
privilezio luj hauea Canale in man et simel deua (!) cum li sui castelli. Et nuj no l volsemo
senza el volere de Bosna. Et luj ne l proferse de farne lo priviliziare del re et da Bosna, et
meteraveze in posession et in tegnuda dele castelle. Et per questo li fessemo lo dicto privilezio. Et despoy li ando sinestre che luj non potte atendare a le proferte, ne nuj a luj fossimo
tegnudi plu Lettere di Levante 4 f. 81'.
17
,
1398. . .
, , 4142.

81

, 78, 4
, . . XIV , .
: . , ,
1996, 118; . ,
, 1997, 1724; , 268 (. ); . ,
, 2
(2003) 80.
, 78, 8
. ,
. , . .
.
: , 792795 (. , . ); . , , 4 (2005) 206.
, , 78, 15 .
.
: , 204205 (. ); . , , 4 (2005) 112.
, , 78, 16 . (12051358)
. ,
, .
: . , XIV , 1960, 3536; V. Foreti, Povijest Dubrovnika do 1800. I, Zagreb 1980,
121123; . , II , 1 (2002) 50.
, 78, 17 , . ,
.
: , 538 (. ); . -,
.
, 2 (2003) 67.
82

, 78, 20 . , .
,
. ,
.
: . , . , , , , , 106 (1923) 50
96; . , ,
1990, 3940; , 152 (. -).

, 77, 3; 78, 4, 13 1379. 1404. . , , 15. 1391. . , , ,
, .
1398. .
. 1403. . , . ,

16 .
: . , , 1955, 4248; . , , 4052; . , , 6469; . , , 22; . -,
, 2 (2003) 179.
, 78, 4
. , , .
1363. ,
83


. 1366. , ,
.
.
1366. . . 1367.
. , 1368.
. ,
, . 1370. 1372. .
: . , , 2233; . , ,
1964, 127132; M. Vego, Postanak srednjovjekovne bosanske drave, Sarajevo, 1982, 55; . , , 6469; . -, , 178179; . , , 2005.
, 78, 4 . ,
,
. .
: M. Vego, Nadgrobni spomenici porodice Sankovia u
selu Biskupu kod Konjica, GZM 10 (1955) 161; P. Aneli, Studije o teritorijalno-politikoj organizaciji srednjovjekovne Bosne, Sarajevo 1982, 97.
, 78, 5 , . (13911398) , .
, 1398,
, . ,
. 1399.
.
, .
: M. Vego, Nadgrobni spomenici porodice Sankovia, GZM
X (1955) 157166 GZM XII (1957) 127141; . , , 17, 42, 50.
84

, 78, 16 . 1354. . 9. 1390.


,
. 15.
1391. . ,
, . , ,
. 1395. , , 100 . 1402. .
: . , I1, 125127,
140; . , XIV , 1960, 412.
, 78, 16 .
1372. . ,
, XIV XV
. ,
, .
.
. ;
1461. .
: . , I1, 125
127; . , XIV , 268, 272276.
, 78, 20 .
.
,
, :
, .
,
, .
.
,
, XIV . ,
1399. , .
85

: . , . , , , , , , 106
(1923) 73; G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM
VI (1951) 8687.

, 78, 20 ,
, . 15
.
: . , I, 1978, 329; .
, , 31, 50.

86

, . 1, . 8797

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1393"




, 23. 1393.
,
,
, , ,
, je
.
Le duc Hrvoje Vuki Hrvatini dlivre une charte par laquelle il sengage, en son
nom et au nom de ses descendants et successeurs, servir fidlement et tre fidle
au roi de Hongrie Sigismond de Luxembourg et son pouse la reine Marie
dAnjou, auxquels il offre toute forme dassistance et de service contre toutes les
personnes, quel que soit leur rang, except contre le roi de Bosnie Stefan Dabia
quil a galement lintention de servir fidlement, mais uniquement tant que celuici est vivant et sous condition quil ne se soulve contre les souverains de Hongrie.


(Hof und Staatsarchiv), .
XIX Codex Diplomaticus Hungariae. , o . (1915). ,
,
. ,
.
, 16 ,
, .

, . ,
. ,
(S, R, I) , . t c, u
v . . ,
. , .
, .
,
. , ,
.
, .
P : G. Fejer, Codex Diplomaticus Hungariae ecclesiasticus
ac civilis X/2, Budae 1834, . 158159, . . 79; E. Fermendin, Acta Bosnae, . 52, . . 280 (); L. Thallczy, Jajcza (bnsg, vr s
vros) trtnete 14501527, Monumenta Hungariae Historica, Diplomataria
vol. 40, Budapest 1915, . CCXCIIICCXCIV, . . I; Lj. Thallczy, Povijest (banovine, grada i varoi) Jajca 1450.1527. (prevod M. ufflaya), Zagreb 1916, . 253254, . . I; T. Smiiklas i dr., Diplomatiki zbornik
XVII, Zagreb 1981, 529530, . . 378; M. Brkovi, Srednjovjekovna Bosna i Hum. Identitet i kontinuitet, Mostar 2002, 212 ().
, ,
: F. Raki, Pokret na slavenskom jugu koncem XIV. i poetkom XV. stoljea (II dio), Rad JAZU 3 (1868) 137138; V. Klai, Povijest
Bosne do propasti kraljevstva, Zagreb 1882, 203; F. ii, Vojvoda Hrvoje
Vuki Hrvatini i njegovo doba (1350.1416.), Zagreb 1902, 92; Poviest
hrvatskih zemalja Bosne i Hercegovine od najstarijih vremena do godine
1463, Sarajevo 1942, 357359. ,
.

, . , , , 88

, ,
, .
, , .
, c
t, u v,
, . -ti -ci,
(duntaxat
dumtaxat)
(pre prae), .
.
: M. Brkovi, Isprave hrvatskih narodnih vladara i latinske isprave bosansko-humskih vladara i velmoa, Zadar Mostar 1998, 72,
107109.
*
Nos Herwoya, inferiorum Bozne partium wayvoda, notum facimus
tenore praesentium quibus expedit universis quod nos, |2| animo deliberato et ex certa scientia, habentes spem sincere devotionis et fidei ad serenissimos principes et dominos nostros |3| gratiosos,1 dominum Sigi5 smundum, dei gratia regem, ac dominam Mariam, reginam Hungarie,
Dalmatie, Croacie etc., proinde tenore |4| praesentium ipsis promittimus, a modo in antea, omnem fidelitatem, obedientiam debitam et reverentiam contra quoscumque principes |5| et magnates ac alios cuiuscumque status, gradus, conditionis, dignitatis, tituli et praeeminentie
10 homines, excepto |6| dumtaxat inclito principe, domino Stephano Dabissa, rege Bozne, cui usque2 ad vitam suam fideliter intendimus |7| servire, nisi in casu quo ipse dominus rex Bozne contra praedictos dominum regem et dominam reginam Hungarie, quod |8| absit, insurgeret.
Tunc omnino ab ipsius domini regis3 Bozne debemus servitio abstinere
*

: .
: generosos.
2
: cuiusque.
3
ipsius domini regis Bozne debemus
ipsius domini regis et domine (regine) debemus, .
1

89

15 et nostras vires nequaquam |9| contra ipsos dominum regem et reginam


Hungarie aliqualiter et4 (!) exibere. Post mortem vero ipsius domini
Stephani Dabisse, |10| regis Bozne, nemini alteri, nisi praetactis domino
regi et domine regine Hungarie, vita nobis comite serviemus, |11| ac
semper et indefesse, liberaliter et efficaciter, mandata ipsorum domino20 rum, regis et regine Hungarie, iuxta nostram |12| possibilitatem, adimplebimus, acceptum servitium eisdem semper fideliter exibendo, et ex
nunc in antea nos in toto ad |13| ipsorum vota et5 praecepta una cum heredibus et successoribus in(!)6 nostris perpetuo offeremus et omnimode7 conformamus8 ac,9 |14| iuxta vires nostras, ipsorum comoda et ho25 noris augmenta et exaltationem semper et fideliter procurare et manutenere, vere |15| fidei iuramento, spondemus harum nostrarum, quibus
nostrum sigillum, quo utimur, est appressum, testimonio litterarum.
Datum |16| in castro Zuchan, vigesima tertia die mensis augusti, anno
domini Mmo CCCmo nonagesimo tertio.

, , , j
,
, ,
, , , , ., ,
, ,
, , ,
, , ,
, , ,
, o
, ,
. T

4

et, , ei.
5
: ex.
6
in .
7
: omnimodo.
8
, : confirmamus.
9
: et.

90

.
, , , ,
,
, , , , , , , , , , , ,
, ,
, ,
; a , .
, 23. , 1393.

.
, , .
joj , ,
1393.
. , , aj .
( ), ( ) .

. , 1962. , .

, ,
, , 1394. .
23. 1393. , , ,

.
91

a,
1394. .
, , . , 1393.
, , ,
. , ,
, .
: . , , 1964, 169174; . -, .
, 2002, 7881; P. Engel, The Realm of St.
Stephen. A History of Medieval Hungary 8951526, London New York
2005, 201203; . , , 14 (1962) 310; . ,
(1395), 5 (2006) 164166; M. Ani, Bosanska vlast u Hrvatskoj i
Dalmaciji 13871394, Beograd 1985, 6869, 123124 (
).

. , ,
notum facimus quibus expedit universis. ,
(...proinde...ipsis
promittimus...). ,
(...harum nostrarum, quibus nostrum sigillum, quo utimur, est appressum, testimonio litterarum). . ,
o
.
92

. , .
. ,
, . supremus summus voyvoda Bosne.
, .
1393. .
I 1380, , 1400. ,
. , comes,
, 1400. , 90- IV , . , , , Nos Herwoya, inferiorum Bozne partium wayvoda.
Nos,
, , .
inferiorum Bozne partium wayvoda - , , . , ,
.
, a

,
. , ,

,
. .
, ,
, o . , .
,
.
93

.
. ,
XIX . , , Pokret na slavenskom jugu (1868), Zuchan
.
, . , Szucsny
(). ,
. Napretkove Poviesti Bosne
. . .
(1962, 1985) , . , , . . 1393. , . () , je
.
: F. Raki, Pokret na slavenskom jugu (II dio), 137138; V.
Klai, Povijest Bosne, 203; F. ii, Vojvoda Hrvoje Vuki Hrvatini, 92; Poviest hrvatskih zemalja Bosne i Hercegovine, 357359; M. Brkovi, Isprave hrvatskih narodnih vladara, 160, 188189, 200, 203204, 313314, 326; . -, , 80, 100108; . , , 8; M. Ani, Bihaki kraj od 1262. do poetka XV stoljea, Glasnik arhiva i Drutva arhivskih radnika Bosne i Hercegovine 25 (1985) 200, 215; M.
Ani, Bosanska vlast u Hrvatskoj i Dalmaciji 13871394, 6869, 123124.

, , 89 (), 1 ( )

94

II. , ()
.
: 1 (2002) 122, (. )
() , , 89, 4
1368. - IV. 1374. , I
,
. 1385.
1387.
1437.
, . ,
, ,
. , ,

.
: ed. E. Mlyusz etc., Zsigmondkori oklevltr IIX (1387
1422), Budapest 19512004; E. Mlyusz, Kaiser Sigismund in Ungarn 1387
1437, Budapest 1990; P. Engel, The Realm of St. Stephen, 195243; P. Rokai,
Poslednje godine balkanske politike kralja igmunda (14351437), Godinjak
Filozofskog fakulteta u Novom Sadu 121 (1969) 89109.
, , 89, 5 1370.
I , II.
, 1385.
1382, , I . - , .
(1387), , , 1395. .
: P. Engel, The Realm of St. Stephen, 169170, 195204;
. , - , 28 (1983)
129133.
, , 89, 10; 90, 17 (13911395), I,
.
95

: . Toi, Bosanska drava u vrijeme vladavine kralja


Dabie ( ), Beograd 1976; 5 (2006) 184
(. ).

, 89, 1
.
: . -, , passim; 1 (2002)
90 (. -).
, 89, 1, 11, 12, 14; 90, 17
.
, , ., 89, 56 e e. ,
, .
XIV regnum Ungariae, Dalmatiae, Croatiae, Rame,
Serviae, Galitiae, Lodomeriae, Comaniae Bulgariaeque.
.
(Zuchan), 90, 28
, .

. , , ,
. ,
, 1396. , . , XV , .
: . -, , 80, 98, 104; M. Ani, Bihaki kraj, 200204, 213217, 228.

Wayvoda (), 89, 1 : 1 (2002) 125126 (. ).
96

Dominus, Domina (, ), passim : 2


(2003) 192 (. ); 6 (2007) 138 (. ).
Rex (), passim ,
.
: , 321324 (. )
Princeps (), 89, 10
, , , .
Magnas (), 89, 8 : , ( ), .
Servitium (), 89, 14; 90, 21
, , . : 3 (2004) 2728, (. -).

97

, . 1, . 99110

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1397"



1397, 25,

. , , , , . : , , , , . , , .
Cette charte fait suite une demande du prince Pavle Radenovi adresse Raguse
pour quelle lacceptt comme un de ses citoyens. Aprs que les Ragusains ont satisfait cette demande, le prince Pavle dlivre cette charte leur garantissant son amiti fidle, son assistance et la libre circulation et le droit de commercer sur la totalit de son
territoire. La dlivrance de cette charte a t atteste par ses vassaux: Goi Gaoi,
eprnja Gradisali, Vuka Gaoi, Vukosav Kobiljai, Ljubia Bogdani et Vukosav Poznanovi. Cette charte, date compter de la naissance du Christ, a t crite
par le scribe Radosav Milosali Ljuta, dans la rgion des Konavli.


.
, ,
, . 22,5 x 30 .1 ,2 .
, 30 .
1

Briquetu I 3194,
G. remonik, Bosanske i humske povelje
srednjeg vijeka, GZM VI (1951) 90.
2
G. remonik, Bosanske i humske povelje, 90.

. ,
.
. 129 an 1397, N 15 del Pach V.
, . , , 2 .
2,5 1,6 .
.3
, . ,
, .4
, .
, : S(igillum)
Domini Pauli.
1397.
-.5 . ,
,
, .
Monumenta Serbica 1858. .6
, , ,
. 3

,
G. remonik, Bosanske i humske povelje, 90.
4
,
,
.
G. remonik, Bosanske i humske povelje, 9091.
5
. -, , 106107.
6
F. Miklosich, Monumenta Serbica, 229. 2006. .

100

, : svto po~iv{ago svtopo~iv{ago bavavam, bavam .


,
, .7 , bavovam, bavam .
, ,
, , . .
-, , 106107; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 229; . , I1, 245; G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 8991.

+ Izvolnim Boga ca vsdr`itla i posp{nim |2| sina
dinorodnago i savr{nim vsprsvtago dha. |3| Da vdomo
vsakom ~ovk sadi{nm i poslidom, |4| i da st v~no i
pamtno sim povlom i zapisanim |5| kako doi} k nam Rapa5 i G~ti} doslan d() knza, vlast |6| i vs p}in grada
Dbrovnika, i nam dons zapis kako |7| knz, vlastl i vsa p}ina grada Dbrovnika primi{ |8| i zapisa{ mn knza Pavla
Radinovi}a za svoga |9| brata i gra}anina, a tozi bismo iskali
d nih da nam |10| ~in, i zato mi knz Pava, sin svtopo10 ~iv{ago |11| gospodina i roditla mi gospodina knza Radina
blani}a, bava|12|m s i zapis knz, vlastlm i vsoi p}ini grada |13| Dbrovnika da sam Dbrovnik pritl viran i
da |14| prim grad Dbrovnik i da sabldam nih trgovc |15|
i nih trg d vsakoga zla vsd kdi bd mo}i |16| dos}i i
15 da mog nih trgovci slobodno dohoditi s trzmi |17| i s potrbami po vsoi moi dr`av i po vsih koi nas |18| sl{a stoti
koliko im bd lpko, i pak slobodno |19| po}i sa vsim bza vsak
7

. , I1, 245.
2006. .

: -.

101

zabav sabldni i baro|20|vani. A tomi svdoci na{i vlastl


Goi} Ga~i} |21|, ^prna Gradisali}, Vk{a Ga~i}, a d()
20 Primori |22| Vkosav Kobila~i}, Lbi{a Bogdan~i}, Vkosav |23| Poznanovi}. Lita rova Gospoda Issa Hrista tis|24|no
tri sta i dvt dst i sdmo lito, misca |25| marta dva dsti
pt dan na Blagovist. |26| Za vliko virovani postavismo na{
p~at |27|. A pisa dik Radosav Milosali}, kadi bismo
25 Kona|28|vlah na Ltoi.

. , , , , , ,

, .
, , , ,
,
,
,

; ,
. : , , ,
, , . 1397. , 25.
. .
, , .

. , 2,5 , ,
.
, , .
102




. ,
, .
,
.
.
. . ,
.8
. , ,
.9
,
. , .
.
, .
, , .
, .
. , , 90132
(19121928); . , , - 1 (1949) 79105; G. remonik, Bosanske i humske
8

.
. , , ,
2006, 362, . 195 200. Reformationes 30, f. 57', 24. III 1397: de faciendo eidem literas
citatinantie in pergamento cum illis clausulis et sollempnitatibus quibus recepti fuerunt alii
nobiles de Bossina. ad recipiendum sacramentum.
.
9

103

povelje, 9091; . , , , 2006, 362.



, , 101 (), 8 ( ) ,
. ,
, . , ,
, ,
.


. ,
, .
: . ,
, 266 (1961) 87128; , 126127 (. ).
, 101, 16
. ( ) . ,
.
, , .
: , 165169 (. ).
, 102, 17
, , , . , . , .
,
, , , , ,
.
: , 201 (. ).
104


, 101, 5 (13451368)
.
( )
, . , .
, 80 90- XIV ,
. ,
. . .
: . , XIV , 1960, 130, 250252; . , , 6, 177.
, 101, 7, 9 XIV XV . .
1391. , , ,
. 23. 1415.
.
: . , I1, 85; . , , 211212 (1902) 3963, 3461;
. , I, 1978, 329, 339340, 347; . , , 1999, 417418; G. remonik,
Bosanske i humske povelje, 89; . ,
I ,
1, 123; . , ,
, 2003, 3745.
, 101, 10 .
, , , , .

. .
105

: . , I1, 245; .
, , 211 ( 1902) 3963;
. , , 3739.
, 102, 19 , . ,
, , .
: . , I1, 245; .
, , 78 (1922) 128, 132.
, 102, 19 , . .

. ,
.
: . , I1, 245.
, 102, 19 ,
.
, . ,

, .
: . , I1, 245; .
, , 128, 132.
, 102, 20
.10 1349. 1434. .11 , ,

,
. ,
10

. , , 214.
, . , , 214.
11

106

.12
1413. .
: . , I1, 245,
536; . , - , 1967; . ,
, 1998, 214. . , , 2006, 160.
, 102, 20 .
, 17. 1398. .13 30.
1410. .14 10. .15
1412. . ,

3. 1415.
.16 9. 1421. . , ,
12

, 1398. .
13

. ,
I1, 407.
14
.

. , I1, 408.
15
, , ,
. , I1, 408409.
16
, , ,
. ,
, ,
.

107

1411. 1447. .
.
: . , I-1, 245,
407410, 565; . , - ; . , , 99, 209; . ,
, 177.
, 102, 20 . ,
, . . , , 30.
1410. . 10. 1410. .17
1415.
. , ,
,
. 14301432. 100 , 50
. ,
. , ,
30
.
: . , I1, 245,
408410; . , - ; . , , 104, 213.
, 102, 24 .
. ,
, 3. 1420. .18
17

, .
18
22. 24. 1421. G. remonik, Bosanske i humske povelje, 91.

108

,
.19
: . , I1, 245;
. , . , , , , , , 106 (1923) 7374; G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 9091; M. Vego, Zbornik srednjovjekovnih natpisa Bosne i Hercegovine IV, Sarajevo 1970, 35; .
, , 1974,
102; . ,
, 1997, 154, 163.

, 102, 20 . , ,

, . , ,
, , , . XIV
. .
: P. Aneli, Srednjovjekovna upa Primorje u Humskoj
zemlji, Tribunia 6 (Trebinje 1982) 2740; . ,
, , 1996, 3132; . ,
, , 116; .
, , 6, 199.
, 102, 25 .
, , , . 1371. , .
19

, , , ,
1415.
1420. . ,
, , ,
.
.

109

1377.
. 1391, .
, 1419. , 1426. .
: . , XII
XV , LXVI ( 1926) 3121.
, 102, 25 . .
. 1427. .
. .
: . , XII
XV , 3121.

110

, . 1, . 111121

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1398"



I
, 1398, 20.
I 2.550 . .
Le roi de Bosnie Stefan Ostoja confirme aux Ragusains quil a lintention de payer
les anciennes dettes du roi Tvrtko Ier dun montant de 2550 ducats. Cette Charte
est dlivre sur l'intervention des nobles ragusains un urkovi et Miho Rasti.


.1 . 46,4 , 46 , 33,8 ,
34,2 . 9,8 .
0,13 0,14 0,11 0,11 .
4.2 ( ) . 25

23 .
19 19-
. 20. 24.
19. 23. 8,5 .
8,6 .
. 2,53 .
, , 2,5 1,7 .
1

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka II, GZM IVV (Sarajevo
1950) 148151.

kralvstvo mi
, .
, . , 3,5 .
7,7 . . 33
. .

: Poueglia de Re Ostoia, che se debiano pagare li merchandanti
de lo tributo de Stagno per quelo, che tolse lor Re Tuertcho. 1398 a di 20
nouembrio. , XV
, 1398. a di 20 nouembrio Registrata. N. 8 del Pach IX a
130 an. 1399. . , 60 , , .
.2
: . -, , . 83,
. 107109; F. Miklosich, Monumenta Serbica, . 224, . 231232; .
, I1, . 428, . 418420 ( ).

Va im ca i Sina i Svtoga d()ha amin. Az Stipan
sto po milosti g(ospo)da b(o)ga blagovrni kral Srblm,
Bosn, Prmori, Hmsci |2| zmli, Zapadnm stranam, Donim kram, sori, Soli, Podrini i k tom. Da vidimo vsako5 m ~lovk kom s podoba kako doido{ v|3|li~stv kralstva(!)
mi d slavnoga grada Dbrovnka plmniti vlastl i poklisari
a na im @n @rkovi} i Miho~ Rasti} |4| govor} razmno i ~sno vsih dilih kralstv mi i m inimi rabotami
slatko prosi{ i moli{ govor} da bi im platilo |5| kralstvo
10 mi o im sta d`an brat kralstva mi biv{i slavnoga spomnti g(ospo)d(i)n kral() Tvrtko. I mi vdiv{ pro{ni
2

: . , , 19903, . 398.
20. IX, 20 XI.

: -.

112

15

20

25

30

35

40

pra|6|vo i dostoino govorni i tako razgldav{ povli i lstov i kltvi g(ospo)d(i)na krala Tvrtka kako da bi s n kratila krasna lbav i d|7|obri zakoni ko s3 vazda postali m
kralstvom mi i m Dbrovnkom v()s toi razgldav{ i vidiv{ stvorismo svit s kra|8|lstva mi s poglavitimi vlastli
koi to vrm bh pr nas. V()si s nami dinosrdno naslid} c(a)ra nb()skago koi krpi kralstvo mi |9| dobrh dlih sli{asmo pr{n4 poklisarv dbrova~scih i stvorismo
im milost i zapisasmo po sih na{ih povlah da im platimo
i p|10|la}amo dv tis}i i pt sat i pt dst dkat o im
stal d`an kral() Tvrtko a da im s pla}a vm na~nom: da s pla}a |11| vsako godi po pt sat5 pr()p()r d
(d)ohodka koim6 s d`n davati kralstv mi vlasin(i)h
svtcih na tri dn msca frvara a to d (d)o|12|hodhka
(!) koim s d`ni na{im prvim i nam za Ston da dbi do tol do koli s isplati v()s dg zgora r~ni sm
list dv |13| tis}i i pt sat i ptdst dkat, a dokl s
isplat tai dg da d togai dohotka r~noga nam nar n dad razi da si s |14| pla}a za dg a isplativ{ s r~noga dga da
da kralvstv mi tai dohodak (ka)ko s ga davali na{im prvim. A tom im svdoc |15| i r~nci kralstva mi vlastl vovoda Hrvo, tpa~i Batalo, vovoda Vka{in i vovoda P(a)vl
Kl{i} i knz Stipan |16| Hlap~i} na{ga(!) kralstva dvorski. Pisan na Dmn na dvadsti d()n msca novbra
lta ro`astva Hrstova .~. |17| i .t. i .. a .i. Pisa Stipan Dobrnovi} kralstva mi dk a da s po~n pla}ati prvih
vlasinih svtsc|18|ih na .g. dni prvara .~. .t. .. .. i kralvstvo mi prs` i kl s zgora r~nimi vlastli da si pismo bd
kripko |19| i nporo~no dokl im s dg isplati.
+ GOSPODIN KUR() STEFAN ST KRAL()
SRBLEM() BOSNI I PRIMORI
3

-: ko s, kok
: pro{n
5
-: pptsat
6
: koi mi
4

113

, . , , , , , , , , . ,
,
.
,
,
,
. ,



,
: o

. ,

.
, ,
,
.
1398. ,
1399.

.
+ ,

114


,
.
. , , ,
, . . .


.7
. ~ (1.000) t i (300 8). ()
90. .8

, 112 (), 7 ( ) Junius (Gugno,
ugno) de Georgio (Giorgea, Zorzi, ori) . , , . ( XIV
XV )
XIV XV .
. 1398. 1399. .
1413, 1419. 1423.
. , , - , ( ).
XIV
7

. , , , C
(1922) 1321; , CX (1923) 714; , CLVII
(1933) 238.
8
. , , ,
CXXXII (1928) 3640; . , , I2
( 1926) 316; . ,
, 5 (2006) 182.

115

.
1333.
, .
XV .
, .
.
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 107, 231,
233, 235, 259, 287, 320, 347; . , I1, 53,
267, 300, 304, 419, 421, 424, 584, 611; I2, 439; . , , 1935, . 196, 265, 366, 458, 465;
, . ,
1997, . 633 Georgio (Zorzi) de, Junius; . ,
1, 19752, . 348; .
,
XIV , 2 (1955) 81101 + ; . ,
XIV , 1960, . 201227, 327; I. Voje, Kreditna trgovina u srednjovjekovnom Dubrovniku, Sarajevo 1976.
, 112, 7 Michael (Micoius, Mihoc) de Resti, (
XIV XV ), , .
: . ,
, 2 (2003) 191192.
, 113, 33 , .
: . , , , , : , 1934, . 338347; EJ 1, Zagreb 1955, 390391 (A.
Babi); . , , , 12 (1976) 3536; 1 (2002) 89 (. -);
2 (2003) 182 (. -); 1,
2004, 442 (. ); 4 (2005) 184185 (. );
5 (2006) 183 (. ); 6 (2007) 179180 (. ).
, , 113, 33 ,
. ,
XIV . 1378, , 1400. . 1398. .

, . ,
, .
116

: 1 (2002) 124 (. ); 2 (2003) 180


(. -); 5 (2006) 168169 (. ).
, , 113, 33
.
: F. Miklosich, Monumenta erbica, 224, 232,
234, 236; . , I1, 420, 422, 426, 434, 435; .
, 1, 447448; . , , : , 2003, . 239, 254255, 268, 281, 286, 290, 301; . , , 1964, 164,
202203, 282; 3 (2004) 146147 (. ).
, 113, 34 , . 1401. .
: . , , : , . 736, . 62; ( ), 19992, 143 (. ).
, 113, 36 .
( , 15.
1399). ,
1399, . .
: F. Miklosich, Monumenta erbica, 232, 235,
249; . , I1, 420, 423; . , , CVI (1923) 69; G. remonik,
Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM IVV (1950) 149155.

(), 112, 6; 113, 19 , , . XV
.
: , , 538539 (. ); 5
(2006) 154 (. ).
(), 113, 12 . . , , , , , , .
117

: . , ,
CLXI (1934) 1215; 3 (2004) 139 (. ).
, 113, 21, 28
. , , XV .
( ).
I
(1461
1463). 14,05 980/1000. . 3,559 . ,
,
.
: . , III (1952)
4154; , , 242, 243; , 442, 443 (. ); 3
(2004) 138 (. ).
a, 113, 23 12 .
, .
, .
.
: . , II, 199205; , , 152154; , 418, 419; , 441444 (. ); 2 (2003)
140, 141 (. ).
( ), 113, 2526, 29, 31
500 .
1333.
.
II . . (3.
).
: F. Miklosich, Monumenta erbica, 105109; .
, I1, 4554; K. Jireek, Dohodak stonski, koji
su Dubrovani davali srpskome manastiru sv. Arhangjela Mihajla u Jerusali118

mu i povelje o njemu cara Uroa (1358) i carice Mare (1479), Zbornik u slavu Vatroslava Jagia, Berlin 1908, str. 527542; V. Trpkovi, Oko ustupanja Stona i Peljeca Dubrovanima (13261333), IG 1 (1963) 3960;
, , 747 (. ); 2 (2003) 140 (. );
4 (2005) 199200 (. ).
, 113, 24, 38 . ( ) . 3. .
() . , (Blsiov),
XIV .
: . , ,
39 (2001/2002) 201207.
, 113, 32
.
.
: . , ,
CX (1923) 714; 1 (2002) 126127 (. );
4 (2005) 190191 (. ).
, 113, 32 . . ,
.
1354. 1400. . , .
: . , , 20012, . 151; 1 (2002) 127 (. ); 4 (2005) 191 (. ).
, 113, 33
. 1240. 1400. . ,
.
: . , , , 12 (1976) 745; 2 (2003) 80 (. ); 176 (.
-); 3 (2004) 14 (. ).
, 113, 34 ,
. 1378. .
119


.
: . , , 147; 1 (2002)
128 (. ); 3 (2004) 149 (. ).
, 113, 37 . .
. 3. 1399. .
: . , ,
CVI (1923) 6572; , , 152 (. -); 1 (2002) 51 (. ); 5 (2006) 154 (. ).
, 113, 41 - . 1377. .
: . , ( ), : , , , 1997, .
277305; 1 (2002) 125 (. ); 6 (2007) 165166 (.
. ).

:
, 113, 26 .
.
.

. ( ).
1673. . , .
: . , ,
2
1999 , 252 255; M. Vego, Naselja bosanske srednjevjekovne drave, Sarajevo 1957, 110111; . , XIVXIX
, , CXI, , 13, 1961; . , 1326. 1333. , 4243 (19951996) 2532; 5 (2006) 185 (. ).
120

, 113, 35 . .
, , .
: . , , 210, 349, 502; M. Vego,
Naselja bosanske srednjevjekovne drave, 38; . , , 122123; 5 (2006) 170171 (. ).

121

, . 1, . 123135

930.2:003.074(497.6)"13"
091=163.41"1399"



1399. 15.
, , ,
( ) . .
.
, , : , , , . .
Par cet acte Stefan Ostoja, roi des Serbes et de Bosnie, donne la commune de
Raguse, titre de patrimoine ternel et de terre noble, le littoral voisin de Slano,
savoir les villages allant de Kurilo (aujourdhui Petrovo selo) Ston. La commune
de Raguse, ainsi sensiblement agrandie, se trouvait ds lors directement relie par
la terre ferme Ston.
Ont assist lcriture de cet acte juridique les missaires ragusains et des nobles
bosniaques en vue dont, entre autres, de puissants seigneurs: le duc Hrvoje Vuki,
le prince (knez) Pavle Radenovi, le duc Sandalj, le tepija Batalo. Cet acte est un
document cl sagissant de lalination dune partie du territoire de Bosnie.


.
.
53,2 , 54 , 38,3 .
: Poueglia
de re Ostoia, chomo dono a Raguxi le vile de Umbla per fin a Stagno.
1399 die 15. zenaro. .
dri : N. 2 del Pac. I. Steffano Ostoja cede a titolo di
Regalo ai Nobili Ragusei tutti i villaggi principiando dal luogo cosi detto

Curilo Deri (?) sino a Stagno. 1399. gen. 15. No 131 an. 1399.
.1

Liber privilegiorum, XIX Codex Ragusinus. . Codex Ragusinus,
, .2 , ,
i , . -, 1840, 109112,
. 84. F. Miklosich, Monumenta
Serbica, 233235, No CCXXV . , , I1,
420423, . 429. . Codex Ragusinus, 34.
. , , 319320.

vlmona silo prsvtago D()ha, B(o)` slavimi va Troici,
va d()ci ` rk i Sin i va svtom Dsi, Troic prsvta,
slava tb va t bo krstih s, |2| i tobo prh bo`astvn
blagodit spodobal{ m naslidovati prsto moih prarodi5 tl, gospod srbsk i bosansk, za n bo ti moi praroditli v
zmln|3|m3 carstv carstva{,4 i na nbsno(!) carstvo
prslil s. Mn ` vid zml praroditl moih po nih
staval{, a n im svogo5 pastira, d nih|4| ` plmn i
az izabran bh pomo bo`i i pr~isti go Matr, vn10 ~an bh bogodarovanim vncm na kralstvo, ko biti mi va
Hrista B(o)ga |5| blagovirnom i Bogom postavlnom g(ospo)d(i)n kir Stipan stoi, kral Srblm, Bosni i Pomori i
1

G. remonika, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM IVV (19491950) 151152.
2
. , XV ,
CLXIX87 (1936) 174175.

: -.
3
m : F. Miklosich, Monumenta Serbica, 233.
4
cars(t)v(ov)a{, F. Miklosich, Monumenta Serbica, 233; carstva{, . , I1, 421.
5
svoga, F. Miklosich, Monumenta Serbica, 233.

124

(15. 1399)

15

20

25

30

35

40

vsim zapadnim stranam. I potom ` na~h sa Bogom |6| kralvati i praviti prsto kralstva, dil ` milosti ~in zapisani gradovom i mstom, vsakom ` po dostoni go.
Va sih ` vasih vdh sr~an l|7|bav i virno porabotani roditlm i praroditlm kralvstva mi i samom kralvstv mi, vlastl slavnoga grada Dbrovnika, i va prvo mo pr{asti na kra|8|lvstvo dari, ` mi darova{ mnogo po~tni, s
vliko sr~ano lbov nih nlicmirno.
I ti izido{ prd kralvstvo mi vspo~tni m`i vlastl6
db|9|rova~sci poklisari koi bih doslani kralvstv mi d
vlastl i d op}in7(!) grada Dbrovnika, na im @n @rgovi} i Miho~ Rasti} i { nimi Nikola G~ti}, |10| i spomn{ kralvstv mi d r~nih vlastl i d i op}in(!),8
govor za zml, o s i ko s d Krila dri do Stona do nih
msta, r za ti zml moi praroditl|11|i, gospoda ra{ka i bosanska,9 dobrim bitovali im s s, i zato za nih vrno
posl`ni, kako r~no(!), mii po milosti bo`ii kral Stpan
sto s volom pa~ i s |12| hotinim vlastl i vlmo` kralvstva mi, dah bain i plmnito vlastlm i vsoi p}ini grada Dbrovnika s milosti i sa tvr`dnim zml d
Krila |13| dri do Stona sa vsimi sli i zasci i s ldmi i s
vsimi mmi i pravinami i s vodami i s pa{ami i z drvmi i z
dbravami i z grmm i sa vsakim inim dostonim i s |14|
sa(!) vsimi pravinami kotari tihi zmal i sl(!) r~nih. A
na im si i si sla: naiprvo Krilo, slnik, Lbaa~, Groma~a, ra{aac, Trstno, Mr~vo, Brs()~vo, Mravi|15|nac,
Dlgo, Malkov, i drg Malkov, Slano, Trnova, Podgora,
^pik}, Podiimo~, Kotzi, Zaton, Viso~ani, To~ilnik, Smokovlani, {l i Topola.
6

vlastl : F. Miklosich, Monumenta Serbica, 233; .


, I1, 421, . , , 319.
7
p}in, . , I1, 421.
8
p}in, . , I1, 421.
9
bosanska, F. Miklosich, Monumenta Serbica, 233.

125

45

50

55

60

65

70

I ta sla zgora |16| pisana sa vsim dostonim nih dasmo nim


vki vkom plmnito do skon~ani svta, da s vol-ni i
blasni nimi vki ni i ditca i n|17|~i i pran~i nih,
dokl svt stoi, kako prava i plmnita gospoda vrh pisanim
slmi i vladani. I kda stvori si milost kral|18|vstvo mi, tzi bih kralvstva mi vlastl, a na im vovoda Hrvo, knz Paval
Radinovi}, vovoda Sandal, tpa~i Batalo i vovoda Vlatko
Tvrtkovi}, |19| vovoda Vka{in Milatovi}, vovoda Paval
Kl{i}, knz Pr}bo Masnovi}, knz Rado Radosali}, knz
Rado Dragosali}, knz Voisav Vovodi}, knz |20| Vka{in
Zlatonosovi}, knz Kova~ Dini~i}.
I kralstvo mi pr}s` i roti s s vrh pisanimi na{imi vlastli, da si pismo i zapisani ko stvo|21|ri kralstvo mi na{im sr~anim prtlm, da krpko i nporo~no vki, a
pa~ da ih zblda kralstvo mi da vsak skrbi i p~ali kako
na{ sr|22|~an brati i prtli.
I koga ` Bog izvoli gospodovati po nas, mol kako gospodina
i brata, sga pisani n potvorit, i` darovah za prav |23| lbav vlastlm dbrova~scim za porabotani i za ~st nih.
Tko li bi s potvoril, da proklt d gospoda Boga vsm
dr`itla i d p|24|r~ist go matr i da v svtih vrhovnih apostol i d d van}list i d o izabranih i da
vsih Bog godiv{ih10 d v}ka, da (!) |25| pr~stan
Idi prdaditl Hrstov, i d kralvstva mi da proklt
va vki.
Pino(!)11 na sori, va slavnoi na{oi voisci Li{nici, va lita
|26| ro`astva12 Hristova ~t lto, msca gnvara na dn.
Dan st d rk Stipana Dobrinovia, kralstva mi dka,
amin.
|27| + G(OSPO)D(I)N KUR() STFAN ST, KRAL()
SRBLM(), BOSNI I PRIMORI.
10

godiv{ih, F. Miklosich, Monumenta Serbica, 234235.


, Pisano.
12
ro`astva, .
11

126

(15. 1399)


, ,
, ,
, , ,

. ,
, ,
,
,
, , .
, , ,
.
, , ,
, , .
,

,
, , , , , , , (dobrim bitovali im s s), ,
, , ,
,
,


.
: , , , , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , .
() , ,
127

, ,

(vladani). , , , ,
, ,
, , ,
, , , , .
, ,
.
() , , , .
,


, , .
, , 1399. , , .
, , .
, , .

, . .
.13 . .14
.15 , , .
13

G. remonik, Prodaja bosanskog Primorja Dubrovniku god.1399. i kralj Ostoja,


GZM 40 (1928) 119.
14
. , , 319.
15
J. Lui, Stjecanje, dioba, i borba za ouvanje dubrovakog primorja 13991405,
Arhivski vjesnik 1112 (19681969) 118120.

128

(15. 1399)

.
.
. , , .
.
, ,
.
.
(3 ) 26 , . 15 . ,
3,8 . , . ,
.16

.
.
I .17 ,
,
I.
.
.18

...spodobal{ m naslidovati prsto moih praroditl, gospod
srbsk i bosansk zanbo ti bh moi praroditli v zmln m
carstv carstvova{, i na nbsno carstvo prslil s. Mn `
vid zml praroditl moih po nih staval{, a n im svogo
pastira vn~an bh bogodarovanim vncm na kralstvo blagovirnom i Bogom postavlnom g(ospo)d(i)n kir Stipan stoi,
kral Srblm, Bosni...

I .
, , i bosansk,
gospodin, kir, bh. . ,
16

: G. remonik, Bosanske i humske povelje, 151152.


F. Miklosich, Monumenta Serbica, 203204.
18
G. remonik, Prodaja bosanskog Primorja Dubrovniku, 119.
17

129

, . 27. 1386.19
. . 7. 1398.
.20 , aliquod tributum Bossne pro obtinendo terras de Curilla
usque Stagnum donec habebimus ab eis responsum.21
,
.22 .
,
,23
, .

.24 , . , , 25. 1399.25
19

F. Miklosich, Monumenta Serbica, 203, 233.


quod ser Nicolaus de Gociis sit cum ambassiatoribus pro querendis terris cum Cheruoe ut capto commissionis lecte continetur J. Lui, Stjecanje, 119.
21
Reformationes 31, f. 120, 7. X 1398.
, , .
22
Prima pars est de firmando copiam donationis nobis fiende per regem Bossine de
Terris de Churile mittendam nostris ambassiatoribus in forma nunc lecta. Reformationes
31, f. 123, 123 J. Lui, Stjecanje, 119120.
23
Prima pars est de induciando usque ad diem martis proximum super deliberatione
in scribendo ambassiatoribus Bossine quod remaneant in Bossina expeditis inde pristavo et
pouelijs quas ibi debent habere. Reformationes 31, f. 123; J. Lui, Stjecanje, 119120.
24
21. 1398: Prima pars est de rescribendo nostris ambassiatoribus super literis donationum terrarum nobis fiendis per regem Bossine ipsi ambassiatores non querant ad dictas literas salvo quam bullam dicti regis in eis tamen scribi faciant nomina baronum Bossine quot plurium poterunt scribi facere. Et penes hos faciatis ad dictam
donationem facere iurare quot plures barones poteritis et nichilo in discretione vestra sit non
faciendi jurare quot potestis. Reformationes 31 f. 124.
25
. , , 6 (2007) 183199.
20

130

(15. 1399)


(@n @rgovi}, @rkovi}), 125 (), 23
( ) Junius f. Give Junii de Georgio (13721430), . ,
. .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 231, 233, 235, 259, 277,
320, 347; . , I1, 267, 300, 419, 421, 424, 584.
: . , XIV , 1960, 309312.
(Miho~ Rasti}), 125, 24 Micoius de Resti
(13661431), , .
. I, XV
. .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 231, 233, 235, 247, 259;
. , I1, 8, 9, 267, 270, 399, 400, 419, 421,
424, 611, 644; I2, 810.
: . , , 390393.
(Nikola G~ti}), 125, 24 Nicola de
Goe de Pustierna .
, .
, .
. : , .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 233, 254, 261, 276, 323,
325, 329, 347; . , I1, 375, 421, 441, 491,
496, 586, 591. 611; I2, 233.
: . , XIV ,
254256.
, 126, 48 1 (2002) 123 (. ).
, 126, 48 : I, 2004, 442 (. ); 4 (2005) 184185
(. ); 6 (2007) 179180 (. ).
131

, 126, 49 1 (2002) 124 (. ); 6 (2007) 177 (. ).


, 126, 49 1 (2002) 124 (.
).
, 126, 50 : 3
(2004) 146147 (. ).
, 126, 50 : 4
(2005) 184 (. ).
, 126, 50 : 6
(2007) 181 (. ).
, 126, 51 . .
1392. ,
.
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 222; . , I1, 171, 174, 422, 426, 494.
: 6 (2007) 180 (. ).
, 126, 51 XIV .
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 222, 234, 237; . , I1, 174, 422, 426.
: P. Aneli, O usorskim vojvodama i politikom statusu
Usore u srednjem vijeku, Prilozi XIII (1977) 33, 3637; . ,
, VI, 2001, 272
274; 6 (2007) 180 (. ).
, 126, 52 :
6 (2007) 205207 (. ).
, 126, 52 : 6
(2007) 204205 (. ).
, 126, 69 .
. . .
.
: F. Miklosich, Monumenta Serbica, 232, 235, 249; . , I1, 420423.
: . , ; . , XIV. , , , , ,
132

(15. 1399)

, CVI (1923) 69; G. remonik, Bosanske i humske povelje, 154152, 156; P. Aneli, Dijaci u srednjovjekovnoj Bosni i Humu,
Tribunia 7 (1983) 8687.
,
, , 126, 54, 59 : 4 (2005) 189
190 (. ).
, 125, 22 : B, 538539 (. );
5 (2006) 154 (. ).
, 125, 30 . : . , .
, 125, 35 . :
. , .
, 125, 36 : 1 (2002) 87 (. ); 3 (2004) 147 (. ); 4 (2005) 190 (. ).
, 126, 46 : 5 (2006) 205207 (. ).
, 125, 14, 32; ??3, 46 : B, 407 (. ); 1 (2002) 8687 (. -); 2 (2003) 2728
(. ), 175 (. -), 3 (2004) 2627 (. ), 147 (. ); 4 (2005) 146 (. ), 189 (. ); 5 (2006) 153 (. ).

24 : , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . ,
. (Dlgo). , .
.
. , . ,
, , - ( ). ,
133

. ,
(dexen) . in cauo de Dolge... in meo dela Val de Dolge... sopra Dolge in
Prisoie.26
, , 125, 26, 33 (Rjenik JAZU).
(Dlgo), , 125, 39 ( ).
, 125, 13 : 4 (2005)
171172 (. ).

26

J. Lui, Stjecanje,171. XIX


. A. Kaznai-Hrdalo, Dioba i ubikacija Slanskog primorja u
doba pripojenja Dubrovniku godine 1399, Anali zavoda za povijesne znanonosti istraivakog centra u Dubrovniku XVII (1979) 39.

134

135

(15. 1399)

1:
15. 1399. , .

, . 1, . 137146

930.2:003.074(497.6)"14"
091=163.41"1429"




,
,

, .
. , :
,
100 .
Lessentiel de ce travail consiste en la transcription et linterprtation, accompagnes de fac-simils et dune traduction en serbe moderne, du texte dun acte notarial ragusain par lequel il est publiquement tabli devant le comte et le Petit conseil que sont vivants et appartiennent toujours lordre franciscain Marin et Marko,
parents des Milatovi, famille noble de Hum. Ces derniers avaient apostroph les
Ragusains Vlahota et son fils Nalko Hrankovi [en les accusant] davoir tu leurs
parents et fils de la fille du tepija Milat Jakovica. Bien quaccuss tort, les Hrankovi ont t svrement condamns lors du procs: Nalko a t condamn deux
ans de demprisonement ferme, alors que la peine demprisonnement de Vlahota a
t commue en une amende de 100 ducats.

, ,
XIV .1 ( ),2 (domini circha
1

. , - , 1967, 31.
Pribil Rolceuich de Dubraue homo Milatchi tepeia. Historijski arhiv Dubrovnik (HAD): Diversa Cancellariae (Div. Canc.) XXI, fol. 81, 5. IV 1386.
. . , , 2000, 156 E. Kurtovi,
Fragmenti o Milatoviima, Bosna Franciscana, asopis franjevake teologije, God. XII, Br.
21, Sarajevo 2004, 223, nap. 2.
2

confinia Narenti) .3
, circha confinia Narenti,
, , .
,
, . ,
( ) ,
.
, , ,
: 31 ,
. .
,
, , , , ,
. , (
)
,

36
.4
, ,
, , ,

.5
3

HAD: Reformationes (Ref.) XXXIX, fol. 13, 31. III 1391. . . , , 31.
4
M. Vego, Historija Brotnja od najstarijih vremena do 1878. godine, itluk 1981,
68, 94, 95, 110, 111, 154, 157, 204, 205,
64 65 E. Kurtovi, Fragmenti o Milatoviima, 223226.
Srednjovjekovna humska upa Luka, Zbornik
znanstvenog simpozija Povijest hrvatskog Poitelja odranog 16. i 17. veljae 1996. godine u apljini, itluk 1996, 168224,
, .
5
. 2.

138

, : . ,
, ,
(1378, 1380. 1383) .6
,7
, (1399),
( ).8 , , ,
.
.
( , ) 1423,
,
.9 , (), a Chotaoze (
),10 sub castro dicti Marci
, ,
, , , .11

. , I1, . 86, 10. IV 1378; L. Thalloczy, Kako je i


kada Hrvoje postao veliki vojvoda Bosanski?, GZM IX (1897) 183191 . , I, 1951, 28. IX 1383. . E. Kurtovi, Fragmenti o Milatoviima, 227228.
7
:
Voch Milatouich e Sancho e Marcho e della fraternita e gente HAD: Lamenta de Foris
(Lam. de For.) V, fol. 167, 7. V 1423. . . Toi, Stanovnitvo srednjovjekovnog trga
Drijeva, Prilozi Instituta za istoriju XX/19 (1986) 97.
8
. , I1, 426, . 431, 6. II 1399. . . ,
- , 32.
9
. 7.
10
1432. deli nostri mercadanti
de Andrea Muruich et Ziucho Braicouich (Chotaoze) , , homeni de Marcho Gergurouich (, ) e homeni de Vocossau et Vocasin Milatouichi HAD: Lettere e commissioni di Levante (Lett. di Lev.) XI,
fol. 122, 8. VI 1432. . (Historija Brotnja, 95, 96, nap. 66, 110) a
Chotaoze , , .
11
HAD: Lam. de For. XI, fol. 146`, 7. VII 1436. , , : M. Vego, Historija
Brotnja, 96, nap. 66, 108, 203), .

139

XV .


.12 , ,
, , .13
: Vochassinum et Vochossaum filios Sanchi Milatouich de Chelmo.14
, , , ,
.15 , , ,
.16

Die XX junii 1429 indictione VII
Vlachota Cranchouich coram nobili et sapienti viro domino Rectore ser
Nicola Jo. de Poza et eius minori consilio comparuit, dicens et exponens,
12

1456.
13

HAD: Lam. de For. XXVIII, fol. 26, 8. III 1465; Lam. de For. XXXI, fol. 97', 14. XII

HAD: Acta Consilium Rogatorum (Cons. Rog.) XVII, fol. 197, 22. II 1464; Lam. de
For. XXXVI, fol. 253', 23. IV 1465.
14
HAD: Diversa Notariae (Div. Not.) XVI, fol. 8787', 20. VI 1429.
15
HAD: Cons. Rog. VII, fol. 183, 9. VIII 1440; fol. 183', 8. VIII 1440; . ,
I2, 60, . 659, 3. II 1445; 61, . 660, 28. II 1445; 66, . 667, 19. VII
1453; . , III, 1967, 197, . 443, 27. II 1445. .
. , , 1998, 112, 254, . , , 1967, 46, . 25, 198.
16
HAD: Div. Not. XVI, fol. 87-87', 20. VI 1429. , ( ),
, . 242. , 66, .

140

quod retroactis temporibus, maxima auania et maximum disturbium, ei et filio suo Nalcho,17 data est per quosdam Vochassinum et Vochosauum filios
Sanchi Milatouich de Chelmi,18 dicentes et imputantes, quod idem Nalchus
filius Vlacote, mori fecerat affines eorum Vochassini et Vochoslaui .s. (scilicet!), fratrem Marinum et fratrem Marcum, ordinis minorum, fratres et filios Ostoie et Jacovize sororis dicti Sanchi. Qui Ostoia pater dictorum fratris
Marini et fratris Marci, nunc est frater ordinis minorum, et se nominat Andreas.19 Et quod in rei et pura veritate dicti frater Marinus et frater Marcus,
17

,
( ), 1425. 1429. . , , 1987, 128 Isti, Dubrovaka porodica Hrankovi, Anali Zavoda za
povijesne znanosti JAZU, 20 (1988) 94.
18
(maxima auania et maximum disturbium) (retroactis temporibus) , ,
1427, HAD: Cons. Rog. IV, fol. 20, 2. V 1427.
,
(fuerat inhonestis verbis contra Regimen Ragusii) HAD: Div. Canc. XLI, fol. 207,
29. XI 1427.
19
,
(morti feceret affine) ( )
, ,
, , , , 1428.
(Vlacote Cranchouich et Nalchi filii sui detentorum)
(inquisitionis et processus... contra Nalchum Vlacotich et
ipsum Vlacotam). HAD: Cons. Rog. IV, fol. 42', 2. I 1428; fol. 43, 3. I 1428; fol. 43', 8. I
1428; fol. 46, 24. I 1428. , ,
, , ,
HAD: Cons. Rog. IV, fol. 47, 7. II 1428.
, , HAD: Cons.
Rog. IV fol. 46, 24. I 1428; fol. 46', 25. I 1428; fol. 47, 7. II 1428. (o

: I. Miti, Prilog upoznavanju naina kanjavanja u Dubrovakoj Republici,
Anali Zavoda za povijesne znanosti istraivakog centra JAZU, 2223 (1985) 165168).
: (carceres inferiores), , , 1428. ,

141

quos dicti Vochassinus et Vochoslauus dicebant mortuos per dictum Nalchum vivunt et sani sunt, et praesentialiter sunt et se reperiunt in civitate Ragusii. Quapropter ad excusationem sui, et dicti Nalchi filii sui, et ut ubique
locorum fides fieri possit de pura veritate, suppliciter requirebant, ut per dictum dominum Rectorem et eius consilium, mitteretur pro dictis duobus fratribus qui ut supra per affines suos predictos Vochassinum et Vochoslauum,
dicebantur mortui et examinarentur et audirentur, quicquid dicerent, super re
ipsa.20 Qui dominus Rector et minus consilium, audita expositione et petici, ,
HAD: Cons. Rog. IV, fol. 47', 9. 10. II 1428. , , ()
,
,
, , ,
, . (
I. Miti, O vrstama kazni u Dubrovakoj Republici, Balkanika 15 (1984) 118).
, ,
, .
, , , , .
,
.
, . , , ,
, , , , HAD: Cons. Rog. IV, fol.
47'48, 10. II 1428.
, , ,
, ,
(pro leteris voivode Sandagl scriptis in favorem
suum), 100 , , , HAD: Cons. Rog. IV, fol. 48, 10. II
1428.
20
, . ,
, (mortuos per dictum Nalchum),
(vivunt et sani sunt... et se reperiunt in ciuitate Ragusii).
(pura veritate)
, ,
, (mortui)

142

one simul facta per dictum Vlacotam, attento quod iusta et digna requirit vocari ad se fecerunt dictos fratrem Marinum et fratrem Marcum, qui interogati in verbo veritatis, ut dicerent, qui sunt et quis eorum est pater et mater, et
si ulla offensio eis vel alicui eorum, in persona vel aliter unquam facta fuit
per dictum Nalchum filium Vlacote, sponte dixerunt et una voce, quod ipsi
filii sunt Ostoie et Jacovize sororis Sanchi Milatouich, qui Ostoia pater
eorum nunc est frater ordinis minorum, et se nominat frater Andreas, et quod ipse frater Marinus nunc sunt quindecim anni quod cepit regulam et habitum Sancti Francisci et ipse frater Marchus, similiter cepit regulam et habitum predictum, nunc sunt duo anni. Et quod in persona, nec ere nullam offensam unquam receperunt a dicto Nalcho, nec a dicto Vlacota, nec ab aliquo ex suis et quod sanni gratia omnipotentis sunt, ut videri potest, et vivunt.21 Quod quam rogabant ut per d. Rectorem et minus consilium, ad et
(quiquid dicerent super re ipsa) HAD: Div. Not. XVI, fol.
87, 20. VI 1429.
21

(iusta et digna requirit),
. , ,
: , , ,
,
,
(nunc est frater ordinis minorum) (se nominat frater
Andreas). , (cepit regulam et habitum Sancti Francisci),
(nunc sunt duo anni). , ,
,
(nullam offensam) , , , , (sanni sunt...et vivunt), HAD: Div. Not. XVI,
fol. 87', 20. VI 1420.
, . , ,

. , , , ,
. frater
Andreae ragusino nostro lector... in ordine et conventu sancti Francisci
ducati auri viginti ad studium .
(HAD: Acta Consilium Minus (Cons. Min.) IV, fol. 242, 19. V 1429),
( !), .

143

per excusationem eorum que per affines suprascriptos imputabantur pro eis,
dicto Nalcho, ut supra latius declaratum et dictum est, ubique gentium et locorum fieret plena fides, de his que sibi nunc dicebant et super quibus ut supra interogati fuerant et quod vivunt et sanni sunt ut supra.22 Que quidem
idem d. Rector et minus consilium michi Mellino presenti et audienti suprascripta omnia madauit ad cautelam dicti Nalchi et Vlacote in notaria scribi
debere.23
frater
Andreas rdinis fratrum minorum 1444. , , , ,
D. Fabianich, Storia dei fratri Minori dai primordi della loro istituzione in
Dalmazia et Bosina, Vol. I, Zara 1863, 436438, br. XX, 24. XII 1444.
, ,
, 35 . , . , ,
,
, 14441459. ,
() , . ,
I-1, 120, . 696, 3. IX 1444; Poviest hrvatskih zemalja Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1941, 527, 530, 545, 548 . , , 235
236.
22

, ( ) , , ,
,
(vivunt et sani sunt), HAD: Div. Not. XVI,
fol. 87', 20. VI 1429.
23

,
, (ad cautelam)
HAD: Div. Not XVI, fol. 87', 20. VI 1429.
, , . ,
, , . ,
(possit ire ad medicandum in carceres) (possit et debet extrahi de carceribus faciendo se flubotomare) HAD: Cons. Min. IV, fol. 120, 11. II 1428; fol. 176, 17. VII
1428; fol. 184`, 14. VIII 1428; HAD: Cons. Rog. IV, fol. 53, 15. IV 1428. ,
. , , ( 1428. 1429. ), (propter infirmitatem) (

144

20. , VII
. de Poza ,
, , , , , , , ,
,
. ,
,
. , , ,
,
, , , .
, ,
, .

, ,
, , )
, .
(um eisdem stricturis et penis prout in sententiam continetur),
, , , ,
HAD: Acta Consilium maius (Cons. Mai.) III, fol. 216, 17.
VI 1428; Cons. Mai. IV, fol. 29', 30. V 1429, fol. 41, 28. VI 1429; HAD: Cons. Min. IV,
fol. 252', 27. VI 1429; HAD: Cons. Rog. IV, fol. 59, 16. VI 1429. (
: I. Miti, Prilog poznavanju naina kanjavanja u Dubrovakoj Republici, 168170;
: . , , 128, 137, 138 Isti,
Dubrovaka porodica Hrankovi, 88, 89, 93, 94, 98).

145

, ,
,

.
, ,
, ,
.
, ,
,
.
, .

146

, . 1, . 147158

930.2:003.074(497.6)"14"
091=163.41"1461"



II
1461, 25,
, , , ,
II , , .
Le roi de Bosnie, Stefan Tomaevi, sengage envers le comte, les nobles et la
Commune de Raguse, en leur donnant sa parole de seigneur, respecter le serment
fait par son pre, le roi Stefan Toma, ces mmes nobles sagissant du rglement
de la dette du roi Stefan Tvrtko II Tvrtkovi envers des commerants ragusains et
leur verser le solde de cette dette ds quil le pourra.



. . ,
, .
, . , , ,
.
, .

. , ,
II.1
1

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka II, GZM n. s. IVV


(19491950) 194196, . 67; P. Aneli, Srednjovjekovni peati iz Bosne i Hercegovine,
Sarajevo 1970, 36, 46, 48, . 68, . VIII . 14.
.

: . -, , 286,
. 152; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 490, . CCCXCIV; . , I2, 165, . 738.2

, , . 443, 308.
*
+ Va im t()ca i Sina i Sina(!)3 i Svoga Dha amn.
Milosti bo`im mi gospodin tfan Stpan kral |2|
Srblm, Bosni i Primor i k tom damo viditi vsakom ~lovik kom s podoba po |3|vom na{m otvorn list kako s
5 bitovasmo r~ na{om gospockom na{im() drazim i sr|4|~anim pritlm, knz i vlastlm i vsoi p}ini vlast dbrova~cih noi srbro |5| o bi zo gospodin
kral Tvrtko trgovcm dbrova~cim() s litar i d n~
i za toi|6|i srbro bi{ gospodin roditl mi gospodin
10 kral Toma{ bitova platiti vlastlom |7| togai srbra vi{ pisanoga imali s tri plat d dohodak kralvstva mi
ko imamo |8| imavati d knza i d vlast prima tis} i
dvisti prpr, a stalo o im ni dopla}|9|no togai vi{ pisanoga srbra bitovasmo s platiti iz na{ komor r~nom |10|
15 knz i vlastlm o bi s naipr~ moglo, i povli smo ga p~atiti na{om srdnom virova|11|nom p~at. Pisano ic
misca novmbra k dan list(!)4 gospodnih() ~a lito.

: -.
:
, 19, 21, 3031 (. ).
3
.
4
lit : . -, , 286; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 489; . , I2, 166. , li t, , . -, s.
lit liti. lito
, , : / ,
. 3 (2004) 127128 (. ); 5 (2006) 175176, 191192,
195198, 200201 (. ).
2

148

II

pisa Brano{ |12| dik po zapovidi gospodina mi gospodina krala Stipana.


: Per L(ibre) 99 onc(ie) 4 || Per Re Stefano obliga de pagar l arzento tolto per re Tuertcho 1461.
: N. 2 del Pacch. XI. :
No. 290 an. 1461.5

, , . ,
, , , ,
, , o
:
, ,
,
, , , , , ,
, .
, ,

. .
, , , ,
1461. .
, ,
.

25. 1461. : . , I2, 162


167 . 737741; . , , . , , j
. , 7 ( ).
5
. .
G.
remonik, Bosanske i humske povelje, 194.
(18151918) . .

149

: . ,
1461.
: N. 2 del Pacch. XI. :
. 290 1461.

, 17. 1461, , , 23. 25. ,6 ,
, ,
II .

, , .7
,
, II. 8
6

. , , , 2003, 265266 ( 1955). . 4.


7
1419.
.
. 1447.
, ,
. , , . . , II, , 2003, 615619 (
1962); . , ,
1994, 612613.
8
. 1434. , . . -, , 1978, 153. , : N. Jorga, Notes
et extraits pour servir lhistoire des croisades au XV-e sicle II, Paris 1899, 103104,
107; M. Vego, Naselja bosanske srednjevjekovne drave, Sarajevo 1957, 59; . ,
I, 1975; P. ivkovi, Tvrtko II Tvrtkovi. Bosna u prvoj polovini XV stoljea, Sarajevo 1981, 45.

150

II

,
II . 18. 1428.
, a Smuicha et a Cognic.9 , 1.000
31. 1428, .10
. 1428. II . ,
. 11
II 4. 1444, II, .12 , 31. 1446. , ,
II
.13 ,
.14 ,
1428. . , , .
,
9

N. Jorga, Notes II, 241.


P. ivkovi, Tvrtko II Tvrtkovi, 123 . 72.
11
P. ivkovi, Tvrtko II Tvrtkovi, 127129, 134135, 194197;
, : . , , VI (1954) 245247; D. Kovaevi, Trgovina u srednjovjekovnoj
Bosni, Sarajevo 1961, 4648, 103.
12
N. Jorga, Notes II, 405406; . , I () , 1924, 637; P. okovi, Bosanska kraljevina u prijelomnim godinama 14431446, Banjaluka 1998, 6364.
13
. , I, 638; . , ,
303; P. okovi, Bosanska kraljevina, 108.
14
, : M. ,
(, , ), , 2003, 738739, . 7879. . . 18 :
, .
10

151

II ,15
.16
, . . , , ,
.17

, .
:
, 1428. , 31. 1446. , .
,
327,932 . 32,58 .18 ,
. ,
.19
. 23. 1461. .20 ,
25. ,
. . , 15

M. , , 736738.
. , I2, 516519.
17

. ,
. . ,
, XIV1 (1979) 154, 156157.
18
: .
19
. , , 12 (1981) 5253,
.
. . , , 2 (2003) 141.
20
. , I2, 163.
16

152

II

, .21
,
, , 22. 1463, , , .22
, , ,
.23

,
, ,
, ,
, .
, , .24
,
, .25
21

M. , , 739, . 82.
Prima pars est de offerendo Stiepano logofeth et Dobercho, ambassiatoribus maiestatis regis Bosne, denarios honorantie que ipsi omni anno datur per comune nostrum, videlicet id quod sibi debetur pro tempore preterito..., . Acta Consilii Rogatorum 17 f.204. . , . ,

.
23
. , I2, 168169; . , , XIV (1963) 211; . , (), 3, 2002, 40
41 . 66.
24
. , , 90 (1912) 78, 86
87, 9394.
25
, : . , .
, , , . , 1997, 290 ( : VIII1 (1964)); .
-, , 1997, 4259, 95, 306;
. , , 2001, 205239; 1
(2002) 51 (. ), 7677 (. ), 125 (. ); D. Lovrenovi, Na
klizitu povijesti. Sveta kruna ugarska i Sveta kruna bosanska 13871463, Zagreb Sarajevo 2006, 452453.
22

153


, ,
, , .26
.27 , ,28 .29
.
,
, ,
. ,
.30
. , .31

, 149 (), 18 ( ) . , 23. 25. 1461.
: G. remonik, Bosanske i humske povelje II,
188, 191196. . . 4.

, 148, 1, 7, 9; 149, 18 , .

.
: , 121 (. ); . ,
, 104113; . -, .
26

. , , 92 (1913) 178
180; , 94 (1914) 237, 240. :
.
27
. . 1.
28
. , I2, 165, 166.
29
. , I2, 165, 167.
30
: . , , 132 (1928) 3641.
31
. , I2, 166167.

154

II

, 2002, 8384; 1 (2002) 52 (. ); 2 (2003)


171172 (. -), 192 (. ); . , , :
, 2003, 125126, . 43; 3
(2004) 27 (. -), 121 (. ), 137 (. );
5 (2006) 153154 (. ); 6 (2007) 50 (. ), 165166 (.
. ), 207 (. ).
O , 148, 4 .
: . , ,
161 (1934) 126; , 529532 (. ); 2 (2003) 52 (.
); 3 (2004) 139 (. ).
, 148, 5, 10, 14 . , , . ,
, , , , .
: . , , 1964, 372373; , 204205 (. ); 3
(2004) 138 (. )
XIII , : . , - 13-
, CXXIII (1927) 4065.
, 148, 5 . ,
.
, . . . 26.
: . , ,
92 (1913) 178-180; . , , , , , 1999, 324328 ( VI2 (1962)).
K , 148, 6, 12, 15 (rector) .
, (18. 1358.), .
: V. Foreti, Povijest Dubrovnika do 1800. I, Zagreb
1980, 132136; I (2002) 50 (. ).
, , 148, 6, 10, 12, 15 ,
155

.
, .
.
: . , XIV , 1960, 388; 2 (2003) 27 (. ). . . 7.
(libra), 148, 8
.
,
.
, .
327,932 , XV 337,240 . 12 , 6
, 72 e.
.
1412. 12 20 , 20 12
.
: . , I, 5659, 7186;
. , , 144148, , , , 1997 ( : . ,
, ,
1974, 4952); . . 19.
(oncia), 148, 8 ,
. .
: 2 (2003) 201202 (. ). .
, 148, 11 II (13221353),
, 15. 1333. , , ,
22. 1333, , 500 .
I, : ,
2.000 . ,
.
156

II

: M. , , 208239; V. Tripkovi, Oko ustupanja Stona i Peljeca Dubrovanima (13261333), 1


(1963) 3960; . , ,
92; I, 1981, 343344 (. ), 512513 (. ); V. Foreti, Povijest Dubrovnika, 9192; . , , 22 (1983) 165206; , 746748 (.
); 2 (2003) 140 (. ); 4 (2005) 199200 (.
); 6 (2007) 182 (. ).
, 148, 13 , ,
, .
12 . , 12
() ,
, .
: . , I, 4956;
( ) 441444 (.); 2 (2003) 140141 (. );
5 (2006) 97 (. ). .
, 148, 14 . .
, , comes camerarius. ,
.
: . , II, 1988, 429; .
, XIV , 1960, 38; . , ,
1997, 188189; , 311312 (. -); 3 (2004) 139
(. ).
, 148, 15 . , .
, 149, 18 ,
. , ,
.
: . , ,
106 (1923) 65-72; , 156 (1933) 57; , 152 (. ); 1 (2002) 51 (. ); 2 (2003) 82 (. ); 5 (2006) 154 (. ).

157


, 148, 16 .
, ,
1404. .
II, .
, , 23. 1361. .
: L. Thallczy, Povijest banovine, grada i varoi Jajca
14501527, Budapest 1915, prevod M. ufley, Zagreb, 1916; M. Vego, Naselja, 49 50; . -, ; Arheoloki leksikon
Bosne i Hercegovine II (Sarajevo 1988) 179180, ; . -, ; . , .
, 2 ( 1997) 2023; M. Ani,
Jajce, portret srednjovjekovnog grada. Muzej hrvatskih arheolokih spomenika, Split, 1999; . , 1463. , . ,
2002, 464475; Jajce 13961996: Zbornik radova sa znastvenog simpozija u povodu 600. obljetnice spomena imena grada
Jajca (ured. D. Lovrenovi), Jajce 2002; 3 (2004) 150 (. ).

158

, . 1, . 159164

930.2:003.074(497.6)"14"
091=163.41"1461"





1461, 25,
, ,
, , 205 8 , , .
Le roi de Bosnie, Stefan Tomaevi, assure au comte, aux nobles et la Commune
de Raguse quil honorera le serment, prononc en donnant sa parole de seigneur,
fait des commerants ragusains et quil leur versera 205 litres et 8 onces dargent,
au titre du solde de la dette de son pre, le roi Stefan Toma.


. , . 3 , 4 , 2,53,5
, 10,4 , ... 6 ,
2 . , 5 , . . ,
, . ,
. ,
, II.1
1

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka II, GZM n. s. IVV


(19491950) 193195, . 65; P. Aneli, Srednjovjekovni peati iz Bosne i Hercegovine,

: . -, , 285,
. 151; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 488489, . CCCXCII; . , I2, 165166, . 739.
, , . 443, 305.

+ Milosti bo`im mi gospodin tfan Stpan kral
Srblm, Bosni, Primor i k tom |2| damo viditi vsakom
~lovik kom s podoba po vom na{m() tvorn list |3|
kako s bitovasmo na{im drazim i sr~anim pritlm
5 knz i vlastlom i vsoi |4| p}ini vlast dbrova~cih za
noi srbro ko z gospodin roditl mi gospodin |5|
kral Toma{, trista i pt litar i sam na~ i toga im
srbra pla}no li|6|tar sto trgovcm na to im a gospodin kral Stipan dah mo r~ gospock i bi|7|tovah noi o
10 im ni doplati roditl mi gospodin kral Toma{ srbra
dvi|8|sti i pt litar i sam na~ da im a gospodin
kral Stipan platim iz mo komor |9| koliko s pr~ zmo`
knz i vlastlom ili kom ni rk ili koga do{l. |10| I povli smo ga p~atiti na{om() srdnom zakonitom p~at. Pi15 sano ic misca |11| novbra .k. dan na lita rova Hristova ~a.2 A pisa Brano{ dik po zapovidi gospodina mi |12|
gospodina krala Stipana.
: Per l(ibre) 305 on(cie) 8 || per Re Stefphano, obliga de pagar li arenti tolti
per re Thomas 1461.
Sarajevo 1970, 36, 46, 48 . 68, . VIII . 14. ,
, . , II, .

: -.
2

: Hristova ~a, (a), . Hsva. : . -, , 285 . 151; F. Miklosich, Monumenta Serbica,
489; . , I2, 166.

160

: N. 3 del Pacch. XI. : No.


291 an. 1461.3

, , , , , , . ,
,
, ,
. .
, , ,
, ,
, ,
, , , .
. , ,
1461. . , , .
: . ,
1461.
: N. 3 del Pacch. XI. :
. 291 1461.

II ,
,
, .4
,
. , , .
,
3

: G. remonik, Bosanske i humske povelje, 194.


II: . , II,
.
4

161


.5 , . , . , terminus ante quem . 1452, . 7. 1452. , , , , , , 400 .6 , .
.
T . 1456.
.
, .7 ,
, ,
.
K soto Vesela Straxa conte Pauao Modrinich et Stiepan Miloseuich, diach dela maesta, .8
5

, : D. Kovaevi, Trgovina u srednjovjekovnoj Bosni, 5253.


6
Lettere di levante 15 f. 91: ... voia dir el signor despoto al re sel vegnira al stanag per
li ducati havuti de noy cerca libre 400 tolte ali mercadanti vignando de Srebreniza... . , ; . , ,
, 2003, 286287 ( 1955);
. , , 1994, 377, . 86.
7
: como conte
Pauao ve ha detto chel schauo ha comandato che tuti li arzenti se debiano portar in Turchia
alla cecha et chel ha comandato che cheryech debia levar tal arzenti sel sera portato per suo
paese. Lettere di Levante 16, f. 150, 24.04.1456. (. , ).
8
Lettere di Levante 16, f. 146-146`, 17.05.1456. (. , ). , , 17. 1456:
Re de Bosna se agreva sopri di te che tu ha portato arzento fore dal suo paese senza licentia et saputa soa et contra el comandamento fatto per la maesta alli mercadanti. Lettere
di Levante 14, f. 11 /a tergo/ (. , ).

162

,
.9 1456, ,10 14. ,
,11 7. .12
1357,13 1460,14
.

. 1452, 1453. 1454. .15
1457, . 14. 1457.
pro facto tributorum que petit et pro facto zeche,16
.17
. 1459, ,

.18
,
.

9

12. 1456, : ...li direti che


a noy pare che noy siamo torti ali merchadanti damnificati per la maesta soa et siamo stati
raxone de questo loro danno, perche vogliando lor passare per paese de cherzech con li arzenti li comandassemo che omnino dovesseno passare per paese del detto signor re. Lettere di Levante 16, f. 142-142 (. , ).
10
Acta Consilii rogatorum 15, f. 3 10. 1456. (. , ).
11
Acta Consilii rogatorum 15, f. 6 12. (. , ).
12
Acta Consilii rogatorum 15, f. 15. (. , ).
13
D. Kovaevi, Trgovina u srednjovjekovnoj Bosni, 5253, . 46 48.
14
. , .
15
M. , (, , ), , 739, . 79.
16
Acta Consilii rogatorum 15, f. 142`. (. , ).
17
Acta Consilii rogatorum 15, f. 194`, 30. 01. 1458. (. , ).
18
. Acta Consilii rogatorum 16, f. 36, 30. 04. 1459. (. ,
).

163

,
.19
II.20

,
,21 : , , , , ,
, .22

, 160 (), 1, 6, 9, 10, 11, 17 ( );
, 160, 3; , 160, 4; , 160, 5,
13; , 160, 5, 13; (libra), 160, 7, 8, 11; (oncia), 160, 7, 11; , 160, 9; , 160, 12; ,
160, 13; , 160, 16, .
.

, 160, 15 .
.

19

. , , 92 (1913) 178180.
: . , II, , .
21
. .
22
. , , 92 (1913) 120
126; , 96 (1920) 48, 67.
20

164

, . 1, . 165170

930.2:003.074(497.6)"14"
091=163.41"1461"





25. 1461,
25. 1461.

, .
Le roi Stefan Tomaevi dlivre le 25 novembre 1461 Jajce une charte ordonnant
ses gens de ne pas importuner les commerants ragusains et de ne pas leur imposer de nouvelles taxes, mais [au contraire] de leur rclamer les mmes taxes de douanes que sous le rgne des rois de Bosnie antrieurs.


25. 1461. , ,
. .
22 29 . 3 , 4,2
11,5 .
3 2,3 .
. . M 1,2 .
6
2
. .


.

.
7 , 4,2
.
: Saluo conduto
per Re Stiepan che non se piglia saluo le gabelle vsate. 1461.
N. 1 del Pacch. XI,
293 an. 1461.1

,
.
.
.
. -, , 287; F. Miklosich, Monumenta Serbica, 489; V. Bogii, Na slovenskom jugu, I Zakoni izdani najviom zakonodavnom vlau u samostalnim dravama, Zagreb 1872, 77 (); . , , 258259; . ,
I2, 166.
,
, . 443, 306.

+ Milosti Bo`im Mi gospodin fan Stpan,


kral Srblm, Bosni, Primor i k tom, |2| damo viditi vsakom ~l(o)v()k, kom s podoba, po vom na{m tvorn
list, |3| kako zapovidismo i zapovidamo slgam kralvstva mi,
vovodam, knzovom, |4| `panom, carinikom i vsak vrst
vlasnikom na{im, da nitkor n smi na{m |5| rsag
1

166

G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, GZM 45 (1950) 194195.


: -.

nidnom trgovc dbrova~kom ni slgam nih2 ~initi nidn


|6| novin3 ni bzakoni ni zavrtic, ngo da s zima na nih
po zakon prava |7| carina, kako bilo i za prv gospod kralv bo10 sanskih, r im smo na toi da|8|li r~ i vir na{ gospock i
tai na{ tvorn list s na{om p~at srdnom |9| virovanom. Pisano ic msca novmbra k dan, lit ro()va H(risto)va ~a |10| lito. pisa Brano{ dik po zapovidi gospodina mi gospodina krala Stipana.

, , , ,
, ,
: , , ,

, , , , ,
,
. 21. 1461. . , .

, ,

. , 25. 1461. ,
, , , .
, . 25.
.
, .
2
3

nih . F. Miklosich, Monumenta Serbica, 489.


novoin . -, , 287.

167

.4
25. 1461. : ,
, , , .5 .
1377.
,
. , ,
, .6 fan
.
II .7
, ,
: slgam kralvstva mi, vovodam, knzovom, `panom, carinikom i vsake vrst vlasnikom na{im.
.8 , 13. 1461,
. vovodam knzovm `panom carinikm globarm katnarm
i vsakoga stan ldm slgam na{im .9 1461.
XV , , , 4

. , , 90 (1912) 9394.
23. : ,
, , , , , , , , , , , . . ,
I2, 162.
6
. , , , , , 1997,
289290; . , , , VI, 2001, 205239.
7
. , I1, 512, 513, 514, 519; I2, 117, 118, 121.
8
. , I2, 167.
9
. , I2, 76.
5

168

. 7. 1456. na{im slgam vovodam i knezovom i inim vlasnikom na{im .10 ,


15. 1392. : , , , , , ,
.11
. , 21. 1422.
II , : baroni, conti e castallani, officiali, rectori e zuppani, zudexi de le terre, castelli e luogi nostri e ai altri tuti
soditi e fideli nostril.12 , , 15. 1444. : rectores, castellani,
zupani, iudices et alii officiales regni nostril.13

, II. ,

,
.
, ,
, 60 .
I,
, .14 II,

.

. ,
.15
.

I
. TVERTCONI, DABISSE
10

. , I2, 121.
. urmin, Hrvatski spomenici I (11001499), Zagreb 1898, 96
12
. Ljubi, Listine VIII, 204.
13
. Ljubi, Listine IX, 189.
14
G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 194195.
15
G. remonik, Studije za srednjovjekovnu diplomatiku i sigilografiju Junih Slavena, Sarajevo 1976, 6162.
11

169

, : STEPHI. OSTOIE D G. REGI RASIE.


TVERTCONI
NI . .
I
, .
.16
25. , , .
,
. , .
, , ,
.17

, 167 (), 13 ( )
. 23. 25.
1461. .
: . , I2, 165167.

, 167, 12 .

XIV XV .
.
: L. Thallczy, Povijest (banovine, grada i varoi) Jajca, Zagreb 1916; . Mazali, Stari grad Jajce, GZM (A) 7 (1952) 59100; . , . , 2002.

16
17

170

P. Aneli, Srednjovjekovni peati iz Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1970, 36,


G. remonik, Bosanske i humske povelje srednjeg vijeka, 196.

, . 1, . 171193

930.2:003.074(497.6)"14"
091=163.41"1477"



( )
1477. ( )
( ).

,
.
.
ntre mi-juillet et fin aot 1477 a t conduit devant le tribunal de Kotor un procs contre deux martolosi herzgoviniens (Radivoj Radulovi de Cernica et son
serviteur pay Obrad Dobravi de Rudin) en raison de la soi-disant vente de
deux Mladenovi (Jurain de Perast et Radi du village de Strp). A cette occasion, a t tabli ce document, long et difficilement lisible, qui, par le pass, a
dj fait lobjet des efforts des chercheurs et de lattention des diteurs, sur le travail desquels nous revenons dans la partie introductive de ce travail. Le grand
nombre de passages rvlant des lectures et interprtations incorrectes nous a incit a publi de nouveau le texte intgral de cette source intressante dont il ressort que lesdits martolosi nont pas particip la vente des Mladenovi et ont t
relaxs de la prison de Kotor.

XVI -
, 10. 23. 1477. .1 , - ,
1

Istorijski arhiv Kotor (IAK): Sudsko-notarski spisi (SN) XVI, 360367, 10. VII 1477;
14. VII 1477; 12. VII 1477; 14. VII 1477; 2. VIII 1477; 11. VIII 1477; 23. VIII 1477.

, , , . , , . ,
,
, ,
, . ,
, , , ,
, , .
, ,
.

1952. .2 , ,
,
,
. , , , .
. , , ,

( !) ( !).3
, ,
,
2

P. Butorac, Proces o martolozima 1477. godine u Kotoru (prilog za kulturnu povijest oblasti hercega Vlatka prije njezina konanog pada pod turski jaram), Anali Historijskog instituta u Dubrovniku, Dubrovnik 1952, 133144.
3
, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143.

172

, .4 , , ,
, , , , , ( )
( ).5
, , ,
, ,
1477. ,
.
1474. Morlachi,
, ( ) , ,
( !), .6 , , ,
,

(famulum sallariatum) ,
(
) .7
, -
, , ( , ) in extenso
.

. ,
( ), XVIII/XXII, . 3, 1965, 527539.
5
, 528.
6
. , ( ), , II2, 1970, 310, . 4.
7
. , 1477. (
), 54 (2007) 119129.

173


1477 die X Julii
Comparuerunt coram magnifico domino comite et capitaneo ultrascripto
Stiepcho gener Radmani Sillop de Perasto8 et Dabisiuus faber et allii multi
de Perasto narrantes et exponentes quod cum venisset ad eorum nottitiam
per viam cuisdam Radici Braichouich et Jurag Radici Goichouich: quod ad
domum cuiusdam Stephani Milloradouich de Josiza, districtualis lllustrissimi domini Vlatici,9 peruenissent duo martollosii10 et homines malle condittionis, qui allias depredarunt Radichium Mladienouich de Sterpo, districtus
Cathari:11 Qui martollosii inpresentiarum venerunt ad composittionem cum
8

( . , Proces o martolozima, 136 ), . , , 528.


9
, () ,
.
10

,
,
- (, ) ( ) ,
, 2005, 491.
11
: Radichium Mladienouich de Sterpo, districtus Cathari Radichium Mladienouich de Sterpo, districtualem dicti, .
, districtus Cathari,
, districtualis Illustrissimi domini Vlatici,
dicti Cathari ,
. , ,
, , ,
, . , ,
, , , . ,
( , 529), (14821687) .
, , , ,
. ( , 1979, 145),

174

Stana uxore dicti Radici allias depredatti hoc modo: quod ipsa Stana daret
eis unam eius filiam et quod ipsi darent Radichium eius virum sibi, et ita
dicta Stana dedit eius mediocrem filliam Stephano Milloradouich, ut conduceret eam dictis martollosiis, et ita ipse Stephanus conduxit eam predictis, et
dum ispi Stiepcho12 et Dabisiuus et alii sotti de Perasto hoc intelexissent,
statuerunt inter se ire ad domum dicti Stephani Milloradouich, ut reddimerent dictam puellam, ne iret in captiuitatem, et sic inmediate intrarunt in duabus barchis et iuerunt versus Biellam et ante quam aplicarent ad lochum
Bielle, inter se dixerunt: nos non bene faciemus, si ibimus ad allienum territorium ad capiendum istos, et sic remanserunt concordes inter se, ut non
irent, et sic ante auroram absconderunt barchas apud terram et aliqui descenderunt in terram, et sic stando, in aurora viderunt venire versus Biellam
unum ex ipsis martollosiis supra equum et in certa barcha dictus Stefanus
Miloradouich in qua erat dicta puella, et in certa butta erat alter martollosius
cohopertus cum certa pallea, et sic unum in mari alterum in terram ceperunt
sub Biela et conduxerunt eos Catharum et presentauerunt eos ad carceres13
petentes eos et etiam conduxerunt puellam ad eius matrem.
die dicto
Radosauus Braichouich habitator Anguscie14 constitutus coram prefacto
magnifico domino comite in salla superiori pallattii presentibus ser Dabre de
1478. ,
. , , 1978, 262263.
12
: Stiepcus Stiepchus, Stiepco Stiepcho. . , . ,
, ,
. . ( , 526),
.
13
, , . , ,
, , , , . , , 530. , ,
, ,
, , , , , 1420. . , , 120121.
14
. , , 530.

175

Bexantis et ser Joanne de Augustino15 interprete dixit, quod dum heri ipse
Radosauus portasset certos fructus mororum uxori Stephani Milloradouich,
que est eius conmater, et dum ibi staret, quidam Radiuoy Radullouich de
Cerniza,16 qui ibi erat cum Obrad famulo suo, accepit eum in capittio et dixit: quis obstaret, si vellem ducere te mecum: et tunc Stephanus predictus
dixit ei: dimitte eum, quia ipse est meus compater, ego non dimitterem eum
abducere, donec caput meum staret super me.
die X Julii
Obrad Dobraucich de Malleseuich de Rudine17 famulus ultrascripti Radiuoy, unus ex ultrascriptis marthollosiis18 presentutus per illos de Perasto ad
carceres: constitutus coram magnifico domino comite et capitaneo ultrascripto in camera torture, presente ser Dabre Bexantis judice,19 interprete ser
Joanne de Augustino: et interrogatus per ipsum dominum comitem et capitaneum:20 quis conduxit eum ad istas partes et qualiter venit. Qui Obrad dixit

15

ser Dabre de Bexantis Joanne de Augustino, P. Butorac


(Proces o martolozima, 137, 139, 140, 142 143) domino,
dominus , , illustrissimus d(ucis).
16

, , , , ,
( . 136) 1674.
. . , , , .
( ), . , , , ,
, , . .
17
( !) ,
, , , ,
, , ,
147577. A. Alii, Poimenini popis sandaka vilajeta Hercegovine (Poimenini popis), Sarajevo 1985, 99. .
. , , 121.
18
unus ex ultrascriptis martholosiis, .
ultrascriptis Vlessis (ultrascriptis
martholosiis) (Vlessis martholosiis).
19
. ,
, 530.
20
, , , , . Laurentio Victuri . . . honorando comite et capitaneo Cathari, IAK:

176

ipsum esse famulum sallariatum cuiusdam Radiuoy Radullouich de Cerniza.


Qui Radiuoy dum sciret, quod quidam Radich Mladienouich de Sterpo, districtus Cathari, allias fuisset captus per martollosios et esset conductus Cernizam et venditus cuidam subassi nomine Scander, et ipse Scander dedisset
dictum Radich ad guberandum ipsi Radiuoy; Dictus Radich pluries dixit
dicto Radiuoy, ut amore dei vellet venire ad eius uxorem, ut sibi daret unam
ex suis filliabus, videlicet mediocrem, eo quia faceret concanbium pro ipso
Radichio, et quod non dimitteret eum ire in captiuitatem Turchorum. Tandem ipse Radiuoy mottus zello pietatis accepit quamdam literam, quam dictus Radich, fecit scribere uxori sue, et una cum ipso Obrad venit ad domum
cuiusdam Stephani Milloradouich subditi Illustrissimi d(ucis) Vlatici, et
dum ibi esset, rogauit ipsum Stephanum, ut iret ad uxorem dicti Radici captiuati: Qui Stephanus accepta litera iuit ad uxorem dicti Radici et presentauit
ei literam et inmediate predicta uxor Radici venit ad ipsum Radiuoy cum
duabus filliabus suis ad domum ipsius Stephani, et dum loquerentur insimul,
remanserunt concordes hoc modo: quod ipse Radiuoy acciperet mediocrem
filliam dicti Radici et conduceret eam ad dictum Scander, et si ei placebit,
quod acciperet eam et restituet Radichium eius virum, sin autem ipse Radiuoy reconduceret eam matri suae. Et etiam ipse Stephanus Milloradouich dixit: et ego vollo conducere eam ad Castrum nouum et in presentia domini
ducis Vlatici vollo consignare eam dicto Radiuoy.21 Et sic isto ante auroram
dictus Stephanus dixit dicto Radiuoy: ego vollo conducere certum furmentum mecum ad Castrum nouum et ponam eum in barcha. Et tu astrades super meum equum, et ego et Obrad famulus tuus cum ista puella ibimus in
barcha, et dum astradissent in barcha et irent versus Castrum nouum, inmediate obuiauerunt eis aliqui ex Perasto, et venerunt ad eius barcham et insultauerunrt eos et pre timore eo quia fuit percussus cum uno lapide in flancho,
intrauit in certa butissella (!) et ita fuit captus per dictos de Perasto in dicta
barcha, et Radiuoy qui equitabat etiam captus fuit, et perducti fuerunt Catharum et presentati ad carceres. Videns prefactus magnificus dominus ea que
dictus Obrad dixit, mandauit iterum poni in carceribus.

SN. XIV, 645, 3. VII 1436. . . , , Miscellanea 27 (2006) 143.


21
ad Castrum nouum in presentia domini ducis Vlatici . O : . , , 151, . 216.

177

die X Julii
Radiuoy Radullouich de Cerniza subditus Turchorum,22 alter ex ultrascriptis martollosiis, presentatus ut ultra: Constitutus coram ultrascripto domino comite locho et presentatibus ultrascriptis et interrogatus per ipsum
dominum comitem, ei scit, quare fuit conductus Catharum: Qui Radiuoy dixit, quod dum alias quidam Radich de Sterpo, districtus Cathari, fuisset captus per aliquos murlachos de Subci23 et conductus Cernizam, fuit venditus
cuidam Scander subassi, qui est in Cerniza,24 et dum ipse Radich per dictum
subassi datus esset ad guberandum ipsi Radiuoy, et dum haberet eum domo
sua, dictus Radich, sepissime rogauit eum amore dei, ut vellet venire ad eius
uxorem, ut sibi daret unam ex filliabus suis, videlicet mediocrem, et quia faceret concanbium pro ipso. Tandem ipse Radiuoy motus pietate fecit se
compatrem cum dicto Radich,25 et accepit certam literam, quam dictus Radich fecit scribere uxori sue, et una cum Obrad famulo suo venit ad domum
cuiusdam Stephani Milloradouich, subditi ducis Vlatichi, et dum ibi esset,
rogauit dictum Stephanum, ut vellet ire ad uxorem dicti Radici et ei presentare dictam literam viri sui: Qui Stephanus iuit ad uxorem dicti Radici et
presentauit ei ipsam literam et inmediate predicta uxor Radici venit ad ipsum Radiuoy cum duabus filliabus suis et cum dicto Stefano, et dum ibi starent, remanserunt concordes hoc modo: quod ipse Radiuoy acciperet eius
filliam mediocrem et conduceret eam ad dictum Scander, et si ei placebit,
quod acciperet eam, que non est sana et devastata est in spatulis, et quod re22

, , 1475/77. (A. Alii, Poimenini popis, 122), , . (. , , 1995, 519). : . , , 121.


23
1477. .
, , , 2003, 184.
24
,
,
1482, ,
, o, 1474. (subassa de Mostar). . , XIII XIV , , II, 69 . , , 263, . 344.
25
.
,
(quia ipse est meus compater)
(donec caput meum staret super me) IAK: SN. XVI, 360, 10. VI 1477.

178

stitueret eius virum, sin autem ipse reconducet eam sibi. Et tunc predictus
Stephanus dixit: Et ego etiam vollo eam conducere ad Castrum nouum et in
presentia domini ducis Vlatici vollo tibi consignare ipsam. Et sic isto mane
ante diem dictus Stephanus dixit ei: ego vollo conducere certum meum bladum ad Castrum nouum per barcham. Tu astrades super meum equum, et
ego et Obrad famulus tuus cum ista puella ibimus per barcham. Et cum
astradisset in barcha et irent versus Castrum nouum, inmediate obuiauerunt
eis aliqui ex Perasto et venerunt ad dictam barcham et aliqui per terram et
ceperunt eos et conduxerunt Catharum et possiti fuerunt in cerceribus. Interrogatus, qua intentione et causa possuit manum in capittio Radosaui Braichouich qui erat apud Stephanum Milloradouich, dixit, quod est verum quod
per sollatium posuit manum ad eius capitio, non pro aliqua malla intentione,
et dixit ei, si vellem te abducere quis abstaret, et subite dimissit eum, et
aliud non fecit et si esset homo talis conditionis, non venisset Catharum quia
in isto anno venit Catharum cum suis mercimoniis per tres menses. Qui maginificus dominus comes intelligens suprascripta mandauit iterum poni in
carceribus.
die 14 Julii
Radiuoy suprascriptus constitutus coram prefacto magnifico domino comite et capitaneo presente ser Dabre predicto in salla superiori pallatii interprete ser Johanne de Augustino, interrogatus per ipsum dominum comittem,
si vult aliud dicere circha opositionem sibi motam per illos de Perasto. Qui
Radiuoy dixit, quod non vult aliud dicere nisi ut supra dixit, et quod si est
congruum quod pro bono opere pietatis et amore Dey ipse debet substinere
mallum, ipse contentus est substinere. Et aliud non dixit nisi ut supra. Qui
iterum repositus fuit in carceribus.
die XII Julii
Stana uxor Radici Mladienouich de Sterpo: constituta coram magnifico domino comite sepedicto in salla inferiori pallatii presentibus ser Dabre de Bexantis judice, interprete ser Johanne de Augustino, et interrogata per ipsum dominum comitem si scit que causa venit ad eius presentiam, dixit quod credit eo
quia Radich eius maritus a marthollosiis fuit subraptus et fuit conductus ad lochum Cerniza et venditus cuidam subassi nomine Schander, et altera die venit ad
eam, quidam Stephanus Milloradouich de Josiza subditus Illustrissimi ducis
Vlatici, et sibi portauit certam literam et dixit ei, quod dictus Radiuoy Radullouich de Cerniza qui detentus est in carceribus, missit eum ad eam cum ipsa litera; Et sic ipsa fecit venire ad eam quemdam Radogna de Perasto, et fecit legere
eam, in qua continebatur ut intra legitur. Et dum ipsa Stana eam intellexisset,
accepit duas ex filliabus suis videlicet mediocrem et minorem et intrauit in
179

barcha dicti Stephani et cum eo iuit ad eius domum, ubi inuenit predictum
Radiuoy una cum dicto Obrad famulo suo, cum quo Radiuoy habuit colloquium, in quo predictus Radiuoy dixit ei, quod ipse habebat eius virum Radicium in domo sua, et habuit eum a Schander subassi in Cerniza, et quod
ipse Radich erat eius compater et quod amore dei et suo ac etiam mottus pietate, eo quia pluries rogauit eum, ut huc veniret, et sic venit, ut ipsa Stana
ei daret eius mediocrem filliam, et conduceret eam dicto Scander subassi et
postea conduceret Radichium eius virum sibi, et ita vir suis per dictam literam ei scripsit ut daret eius filliam mediocrem. Et sic ipsa Stana ei dedit dictam eius filliam mediocrem, et ipse Radiuoy promissit ei, quod citius poterit
conducere sibi Radichium eius virum et eius compatrem, et in inmediate ipsa Stana recessit ab eo cum allia puella et venit domum et dictus illich remansit. Interrogata si credit, quod dictus Radiuoy Radullouich de Cerniza
cum dicto Obrad famullo suo venit pro operattione ista aut malli animi et
malle intenttionis, respondit, quod credit quod non, et quod pro operatione
ista venit: interrogata, si audiuit aut ab aliquo, intellexit quod dictus Radiuoy
sit martollosius et homo malle vitte et condittionis, dixit, quod nunquam intellexit ipsum esse hominem simillis condittionis, et quod aliud nescit nec
audiuit nec intelexit nisi ut supra dixit.
die 14 Julii
Jurassinus Mladienouich de Perasto: Constitutus coram magnificho domino comite et capitaneo ultrascripto existente in salla superiori pallatii,
presentibus ser Dabre de Bexantis Judice et ser Joanne de Augustino cancellario et interprete sclauo.26 Narans et exponens, quod in tempore magnifici
et generosi domini Betrucii Gabriel tunc dignissimi comitis et capitanei ciuitatis Cathari:27 ipse Jurassinus et allii quatuor de Perasto, inter quos fuit que26

insuper Solano, interprete


sclauo
interprete ( interpres = ), Solano,
sclauo (. sclauus = , , , , sclauus illiricus seruianus:
sclauus scilicet seruianus, scilicet illiricus).
( , 532)
,
(cancellarius et interpres sclauus) IAK: SN. XVI, 367, 2.VIII 1477.
27
, ,
1476 , . , 1470/71. .
. , terminus post quem non 1472/1473.

180

dam sua attinens, fuerunt capti per martollosios et subditos Turchorum et fuerunt conducti ad lochum Cernice et ex Cerniza fuerunt postea conducti ad
quemdam allium lochum, ubi venditi fuerunt, et quod pro recuperratione sua
ipse vendidit omnia sua bona, ita quod ad presens ipse est pauperissimus et
miserabilis, et non habet aliquid cum quo posset conducere et allere vittam
suam et cum sit quod inpresentiarum duo homines ex Cerniza sint capti et
detenti in carceribus, eo quia conducebant certam puellam de villa Sterpi ad
partes suas, videlizet ad Cernizam: et dum ipse hodie vidisset portam carceris apertam eo quia dabatur eis aliquid ad comedendum ipse Jurassinus iuit
ad carceres et vidit predictum hominem, quem perfecte cognouit esse unum
ex illis qui subrapuit eum et conduxit eum Cernizam, et tenuit eum per duos
aut tres dies, donec venditus fuit aliis, et tenebat eum in certa stalla contigua
domuy habitationis sue, que domus erat cohoperta scandullis siue de tabulis,
et firmiter cognoscit eum de illis esse: et ad hoc vult subjacere pena caputis
et omni allia pena, si ita non reperitur: qui magnificus dominus hoc intellecto dixit predicto Jurassino: Caue et aduerte bene, quid dicis, quia, si ita non
esset prout dicis, faceres maximum peccatum, ut iste homo innocenter pateretur aliquod mallum: Qui Jurassinus iterum respondidit et dixit: ego vollo
subjacere pena torture et etiam capittalli, si ipse non est de illis qui subrapuit
me, et conduxit me Cernizam prout dixi: Videns et intelligens prefactus
magnificus dominus momes predicta mandauit venire ad eius presentiam
predictum hominem de Cerniza: ut ipse Jurasinus mellius et aptius eum videret et cognosceret, qui inmediate per comillitonem conductus fuit ad eius
presentiam, et dum ibi esset, idem magnificus dominus comes interrogauit
dictum Jurassinum, si ipse est de illis qui subrapuisset eum conduxisset Cernizam: Qui Jurassinus videns eum, inmediate iterum affirmauit esse illum
quem predixit, addens quod ipse habet certum porum in galta sinistra et
unum paruum ictum(!) in facie in medio cilgiarum(!).28 Videns et intelligens
,
,
1473, P. Butorac, Proces martolozima, 135; . , , 532533 . , , 310, . 4.
28

,
(certum porum in galta sinistra et unum
paruum ictum in facie in medio cilgiarum). , , ,
galta sinistra galea sua, , ,
.

181

predicta idem magnificus dominus comes et capitaneus interrogauit dictum


de Cerniza, si cognoscit dictum Jurasinum, qui respondidit nunquam vidisse
nec cognouisse eum. Qui magnificus dominus comes dixit: iste homo accusat te, quod es martollosius et quod subrapuisti eum cum aliis quattuor et
conduxisti eos ad Cernizam jam sex anni, circha sex.Qui Cernizanus respondidit hoc non esse verum nec unquam simmilia operasse. Videns et intelligens prefactus magnificus dominus comes predicta omnia intendens inquirire super inde et ire ad torturam ut habere possit veritatem: Mandauit ser Joanni de Augustino interpreti et mihi cancellario, ut perspiceremus coram
magnifitia sua ipse Cernizanus haberet porum et ictum super faciem, prout
dictus Jurasinus per anthea dixit. Quo perspecto super facie per anbos nihil
repertum fuit. Videns prefactus magnificus dominus comes hoc mendattium
dicti Jurassini dixit ei: hec signa quae dicebas quod iste homo haberet non
reperiuntur; Qui tamen Jurassinus perseuerabat ipsum esse de illis qui subrapuerunt eum, ut predixit. Tandem predictus magnificus dominus comes videns, quantum erraretur circha omnia illa que ipse dixit, intendens ire ad torturam cum ipso pro habenda veritate dixit dicto Jurassino: ego volli sibi fuorce dare, tot scapos quot ipse dicet veritatem, et si aliquid malli ei accidet
ad torturam, cum ipso innocente de hac re tu habebis peccatum maximum ad
meritares magnam punitionem: Qui Jurassinus considerans et aduertens verba predicta valde stetit supra se perspiciens ipsum Cernizanum et multum
mirauit et considerauit eum, finaliter dixit prefacto magnifico domino comiti
in presentia predicti ser Dabre de Bexantis et ser Joannis de Augustino. Ego
bene consideraui ipsum hominem. Ego nollo, quod ipse deuastatus sit ad
torturam, nec vollo quod anima mea pro hac re habeat aliquod peccatum.
Iste homo non est de illis qui subrapuit me neque cognosco eum nec unquam ipsum vidi. Qui magnificus dominus comes videns et considerans predicta dixit dicto Jurassino: quare accussabas eum, quod ipse erat martollosus
et quod subrapuit te, qui Jurassinus dixit hoc fecisse, quia allias subraptus
fuit a martollosis et quod pro recuperatione sua expendidit circha ducatos
quadraginta, et volebat videre, si hoc modo potuisset recuperare dictos denarios, quos expendidit, ab isto homine et hac de causa fecit et aliter non. Tunc
,
, ,

, ,
. , , , . ( , 534)
.

182

dictus dominus comes valde increpauit eum et reprehendidit eum presentibus suprascriptis, et etiam predictus dominus comes fecit vocari aliquos de
Perasto, et precipue istos qui conduxerunt dictos de Cerniza ad carceres, et
dictus coram ipsis omnia confessus est et narauit ut superius continetur.
Die 14 Julii
Radich Mladienouich de Sterpo alias captus a Turcis constitutus coram
magnifico domino comite ultrascripto presentibus ser Dabre de Bexantes interprete ser Johanne de Augustino, in salla superiori pallatii et interrogatus
per ipsum dominum comitem et capitaneum, qualiter fuit captus et a quibus
et quo deductus fuit respondit, quod quando gentes Illustrissimi ducis Vlatici ibant Rixanum,29 in sequenti die, dum transiret quidam vajvoda nomine
Bujach, qui erat capitaneus societatis Subci,30 qui sequebatur dictas gentes
predicti Illustrissimi ducis Vlatici, et dum ipse Radich esset ad certam custodiam, quidam Radasinus cognomen cuius ignorat31 et alter eius socius, quos
anbos bene cognoscerat, si eos videret, et predictus Radasinus dixit dicto
Bujach capitaneo siue vajuoda: volumus hunc hominem capere. Qui Bujach
vajvoda dixit: capite: et sic ipsi anbo irruerunt contra ipsum et ceperunt
eum, et presentauerunt eum cuidam Turcho, qui inmediate conduxit eum
Cernizam et presentauit eum cuidam Scander Subassi qui ibi comoratur. Qui
Scander subassa consignauit eum cuidam Cernizano, penes quem stettit per
duos dies, et dum dictus Scander subassa sentiret et intelligeret, quod quidam Sclauus illuch veniebat, valde dubitauit et ipse Radich a dicto Sclauo
29

.

. , , , VI2
(1962) 125.
30
( ),
(capitaneus societatis Subci),
, a, ,
. 122, , 108 ,
.
( ),
, ( )
(societatis Subci), ,
, .
. , , 126127.
31
, , ,
,
, , A. Alii, Poimenini popis, 123.

183

acciperetur, et tunc dedit eum predicto Radiuoy, ut teneret eum caute et cellatte et dum sic staret, ipse Radich fecit se conpatrem cum dicto Radiuoy, a
quo valde bene tractabatur, et dum pluries rogasset eum, ut amore dei prouideret, ne iret in perditione et in captiuitate manibus Turchorum, et dum sic
loquerentur ad inuicem, ipse Radich dixit ei: Ego habeo aliquas fillias, ego
vollo dare unam pro me, si Scander subassa erit contentus. Et sic ipse Radich fecit scribere unam literam Stane uxori sue, ut daret pro eo eius mediocrem filliam, quam literam consignauit dicto Radiuoy, qui se obtulit venire
ad eius uxorem, ob nimiam pietatem et amorem, quem erga ipsum Radicium
ipse Radiuoy habebat, et ita reccesit, et in illa nocte, ipse Radich deo mediante aufugit. Qui Radich tantum se laudat de ipso Radiuoy et de eius societate quantum dicere posset: Adens et dicens ut retulit ser Dabre de Bisantis
judex; quod Dabisiuus faber de Perasto instantissime rogauit eum, ut nullo
modo diceret, quod dictus Radiuoy dettentus in carceribus eum bene tractasset sed malle, et quod est homo martollosius et malle condittionis, et quod
hoc nolluit nec potuit facere.
1477 die secundo Augusti
Magnificus dominus comes et capitaneus ultrascriptus considerans et aduertens quod predicti, videlizet Radiuoy Radullouich et Obrad eius famulus de
Cerniza sunt in carceribus dettenti ad instantiam aliquorum de Perasto, qui
eos presentauerunt ad carceres, et dum coram eo esset Dabisiuus faber de Perasto unus ex dictis presentatibus mandauit ser Joanni de Augustino cancellario et interprete sclauo,32 quod predicto Dabisiuo mandaret nomine suo et aliorum suorurn sociorum in dicta causa interuenientum, quod hinc ad dies octo
proxime futturos debeant probasse contra dictos de Cerniza quod sint homines
martollosii et malle vitte et pessime conditionis aut accionis, id quod probare
intendunt; alioquin procedetur ad id quod iustitia suadebit.
die XI Augusti
Constituti coram prefacto magnifico domino comite et capitaneo Stephanus gener Radmani Sillop et Dabisiuus faber et allii multi de Perasto in salla
superiori pallatii presentibus ser Dabre de Bexantis et ser Tripcho de Georgio Rattcouatto, et interrogati per ipsum dominum comitem, si habent aliquid ad probandum seu ad producendum pro fauore juriorum (!) suorum contra
32

cancellario et interprete sclauo ser Ivanu de Augustino


, ,
, , ,
. ,
, Johannes quondam ser Jacobi de Augustinus, cancellarius et interpres lingue
sclaue. L. Blehova-elebi, Hrianstvo u Boki 12001500, Podgorica 2006, 38, nap. 16.

184

dictos de Cerniza in carceribus dettentos ad eius instantiam non obstante quod terminus eis statutus ellapsus sit, quod sint martollosii aut homines malle
vitte et condittionis. Responderunt unanimiter, quod non habent aliquid
aliud ad producendum nec ad probandum nisi ut anthea dixerunt ac produxerunt, quod ipse Radiuoy conducebat dictam puellam ad eius partes scilicet
Cernizam. lnterrogati etiam per ipsum dominum comitem si sciunt, qualiter
ipsi conducebant dictam puellam ad suas partes, dixerunt, quod mater sua
dedit eis pro recuperatione Radici patris sui: et hoc intellexerunt, postquam
acceperunt dictam puellam a manibus eorum.
die 23 Augusti
Magnificus et generosus dominus comes et capitaneus ultrascriptus sedens sub logia marine,33 astantibus judicibus et alliis quam pluribus, viso et
diligenter examinatto processu predictorum Radiuoy Radullouich de Cerniza et Obrad eius famuli, et attento quod jus non reperitur ipsos esse culpabilles nec in aliquo dollo et attento quod non esset iustum neque condecens quod aliqua persona de bono opere lapidaretur attento eorum innocentiam ipsos Radiuoy et Obrad pro nunc rellaxauit et licentiauit ex carceribus presentibus suprascriptis.

10. 1477.

,

, :
, , , , .
, :
, , .

33

. (in platea S. Triphonis)


, , , (sub logia marine) : . , XII XV ,
1950, 109125 . , , 128.

, ,
.

185

. , ,
.
:
,
, . ,
, . , ,
, , ,
.

, , ser Dabr de Bexantis ser Joanne de Augustino, , , , , , ,
: ,
?. : ,
, , .
10. a
,
, , ,
ser Dabre de Bexantis ser Johann de Augustina.
,
.
,
, ,
. , ,
, , ,
. , ,
186


, .
, .
. : ,
, , , . :
.
. ,
. , . , .
. ,
, . . , , , . , .
10. a
, , , , .
, ,
,
,
, ,
,
, , ,
. ,
. , ,
, , .

187

:
, , ,
, . : . () : . , , . ,
, ,
.
,
,
, .
,
. ,
, .
14.

ser Dabre ser Johanne de Augustino.
,
,
, . . .
12.
, , ser Dabre de Bexantis ser Johanne de Augustino.
,

.
,
,
,
188

, . , ,
. ,
, , ,

,
,
,
.
. , , , . , .
,

.
14.

ser Dabre de Bexantis ser Joanne de Augustino,
. ,
, , ,
, ,
, , ,
, , . , ,
, . , , ,

189

, ,
,
, . , .
:
, , , , , . : ,
,
.
,
.
. , ,
,

. ,
, . :

,
.
. . ser Joanni de Augustino
,
.
. ,
: , .

, .
,
, :
, , ,
. ,
,

190

ser Dabr de Bexantis ser Joannis de Augustino:


. ,
.
, , .
:
?

,
.
,

() .
14.
, ,
ser Dabr de Bexantis ser Johanne de Augustino
,
,
,
, ,
( )
, ,
: . : .
, ,

.
.
,

. , , , ,
. : , ,
.
, ,
191

,
, , , , . . ser Dabr
de Bexantis
, ,
, .
1477, 2.
,

,
,
, ,
ser Joanni de Augustino
, , . , ,
. .
11.
, , ser
Dabr de Bexantis ser ,
,
, .
.
,
, .

, , .
.
23.
,
, 192

, , .

193


176
175, 186
(, ), 143, 145, 146
84, 160
92, 94
14, 79, 80, 128
,
78, 80
22

11
9, 40, 55, 112, 148,
159, 166
11
115
13, 15, 22, 96
, 109
11, 12, 13, 14, 16, 18, 23, 24, 25,
26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 49, 56, 70,
95, 95
(Curia bani),
35
11, 13, 15, 18, 22
, 22
,
, 114, 116,
119, 123, 128, 131
11, 15, 16, 17, 18, 22, 37,
83, 105, 106, 117, 123, 127, 130, 138
, 75, 79, 81,
83, 85,
77
,
180, 181, 189
, 39, 44, 77, 87, 149
186
105

58, 71
, 83, 84,
86
94, 96
73
102
50
35, 37, 38, 40, 52, 67, 74
, 53,
54, 56, 71
173, 176, 180, 183
, 183
172, 174, 180
151
105, 109
, 49
17
9, 12, 13, 16, 18, 19, 26, 27,
30, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 40, 47, 48,
49, 50, 52, 54, 58, 59, 67, 70, 71, 72,
73, 74, 81, 82, 83, 84, 90, 91, 92, 93,
94, 95, 96, 97, 103, 104, 105, 106,
114, 115, 118, 119, 123, 127, 128,
130, 131, 132, 149, 150, 151, 153,
154, 157, 161, 167, 168, 170
, 22
13, 17
, 41
95
, 15
14, 20
, 147, 149, 154, 159,
161, 167, 170
13, 14, 18
162
24, 40, 49, 73, 78, 102
31, 47
, 127, 133
26

195

, 14, 20
(), 183, 191
, 52
172, 173, 174, 175,
176, 180, 181, 182, 183
, 48
17
, 52
109
174
, 37, 118
9
80, 84, 139
15
120
, 50
33, 50, 61, 82, 85, 95, 118,
169
17, 46, 47, 51, 75, 80, 81, 154
11, 16, 17, 25
, 175
17, 97
37, 38, 46, 51, 54,
56, 57
vectigal,
, 120,
129, 130, 131, 141, 151, 153
, 24
, 138
150
28, 51, 153
46
, 28, 29, 30, 70, 73
22, 33, 150
, 127, 133
14, 21
79, 80, 85
106
, 52
18
140

196

, 19
, II 13,
15
, 45, 55, 64, 68, 129
19, 24, 40, 46, 49, 56, 65, 69,
72, 75, 78, 79, 81, 92, 102, 114, 123,
127, 128, 137, 147, 149, 155, 159, 161,
164
18
53, 54, 56, 65, 71, 72
, 81, 83, 85,
110
, 108
, 128, 132
, 22
, 174, 176, 177, 178,
181, 183, 185, 187, 188, 191
137, 141, 142,
143, 145, 146
Vlacus Slauchi 34
. 30
, 128, 132
76, 87, 93, 94, 95, 96, 123,
128, 130, 139, 140
, 83
, 14, 20
Wolk voyvoda,
, 11, 13, 15, 18, 22
, 22, 158
94
105
109
105
85
96
139
139
,
14, 21
, , I
84

, 22
, 128,
132
, 114,
116, 128, 132, 139, 140, 141, 142, 144,
145
, 152
, 140
99, 102, 105
139, 140, 141,
142, 144, 145
99, 102, 108
, 19
, 11, 13,
15, 16, 18, 22
99, 102, 106
,
31, 181, 182
, 106
172, 173, 176, 178
86
9, 115
60
20
, 75,
78, 84
, 132
, 53, 65,
71
99, 102, 106
, dominus 17, 24, 29, 40, 48,
49, 73, 97, 114, 128, 154, 164
50
88, 172
61
, 23, 25, 26, 28, 139
139
34
34

100
137, 139
14, 18, 21
, 127, 133
157
85
109
9
31
, , 84
, 185, 186, 192
, 13, 19
, 41, 48, 71, 87,
90, 91, 92, 93, 94, 95, 129, 169, 170
27, 90, 92, 95, 96, 168
50
73
daa,
17, 19, 21, 27, 29, 34, 35, 41, 42,
47, 62, 69, 70, 71, 72, 103, 114, 119
, 23, 25, 26, 28, 34, 55
13
50
descensus,
Diversa Cancellariae, 44
o 20, 21
o 21
76, 79, 83, 85, 99, 102, 108, 109,
114, 120, 128, 129, 132, 147, 149, 154,
157, 159, 161, 164, 167, 170
50, 72, 73, 155, 157
137, 152
9
57, 65, 73
, 153
175, 176
Dobre de Bexantis 186, 188, 189, 191,
192,
140
, 141

197

138, 139
12, 13, 14, 15, 16, 90,
93, 94, 95, 96, 114, 168, 170
13, 18, 40, 42, 47, 49, 54,
56, 57, 58, 59, 65, 67, 68, 69, 72,
114, 118, 149, 152, 153, 156, 163
, 14, 20
, 49
83
109
, 9, 38, 44, 45, 60, 63,
65, 68, 76, 103, 112,140, 141, 147,
159, 165
17
, 23, 25, 26, 28, 29, 30,
32, 33, 141, 145
26
55
, 138
137, 138
, 14, 25, 26,
27, 28, 30, 31, 33, 37, 40, 42, 44, 47,
48, 50, 53, 54, 57, 59, 60, 62, 65, 67,
69, 70, 71, 72, 73, 75, 77, 79, 80, 81,
83, 84, 99, 102, 103, 105, 107, 108,
109, 110, 111, 114, 115, 117, 118, 119,
120, 123, 124, 127, 128, 129, 130, 131,
132, 133, 137, 139, 140, 141, 144, 145,
149, 152, 153, 154, 155, 156, 162, 163,
167, 168
69, 72, 108, 111, 114, 118, 137,
142, 191
, 127, 133
, 114
91, 92
91
83
85
,
23, 25

198

27, 35
54, 84, 130
150, 162
185
, 53,
62, 63, 71
14, 128
99, 97, 174
9
, 87, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96
, 48
109
111, 114, 115, 127,
131
75, 79, 80, 85
131
11, 13, 15, 16, 18, 19, 22, 94,
119, 121, 132, 138
, 28, 30
14, 20, 21, 83, 84, 109, 167,
168
102, 104
75, 79, 86
20, 21
, 106
, 14, 15, 16, 20
144
155
, 75, 77, 79,
82, 103, 112, 115, 147, 155, 159, 164
zalaznica,
74, 114, 168
,
73, 107, 109, 127, 133
IV 44, 60, 63, 65, 68
94
, 15
54, 56, 60, 73

33
173, 178, 183, 187
, 15
20
, 184, 186,
188, 189, 190, 191, 192
85
, 27
, 22
21
, 14, 21
50
44
19
87, 94, 149, 150, 154, 158, 160,
164, 165, 167, 170
, 27
, 162
,
139, 140, 141, 143, 145, 146
, 29
, 94,
129
, 153
95
27, 33, 58
, 174, 185, 188
,
171, 173, 180, 189, 190, 191
174
18, 78, 82, 83, 84
105
70, 144
176, 180, 183, 185, 186, 188,
189, 191, 192
31, 139
- 76, 100,
124
IV, - 95
48

, 27
94
27, 32
, 11, 13, 15, 22
11, 13, 14, 15, 18, 19, 23, 29, 46,
47, 49, 50, 51, 56, 62, 65, 67, 69, 71,
82, 85, 93 99, 102, 103, 114, 120, 123,
128, 131, 132, 137, 139, 140, 144, 147,
148, 154, 155, 159, 161, 164, 167, 168,
169, 174, 176, 180, 184, 185, 186, 187,
188, 190, 191, 192
14
185, 192
, 128, 132
58
- 32
, 138
, 80
(), 149,
157, 161
79, 80, 81, 83, 85, 99, 102,
103, 105, 108, 109, 110, 130
43, 47
, 95
83, 84, 150, 151
, 127, 133, 139
48, 171, 175, 176, 186, 187, 188
, 11, 13, 15, 22
9, 171
, 49, 52, 104, 120
, 23, 25, 30, 32, 33
31, 34, 37, 43, 48, 49, 50, 54, 56
57, 58, 59, 60, 64, 66, 67, 68, 70, 79,
80, 87, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97,
121, 123, 127, 128, 129, 130, 132, 162,
163, 164, 165, 168, 170
,
47, 50, 56, 65, 69,
71, 112, 114, 128, 167
139
, 14, 20

199

46, 49, 52, 58, 72, 91, 92, 95,


170
178, 186
185
, 14
, 123, 127, 133
140
91, 93
I, 95
31
34
27
9, 23
34
91
117, 162
, 106
, 83, 130
23, 25
littera tributi,
litera franchisie 34
149, 152, 156, 157, 159, 161,
162, 164
128
45, 55, 64, 68, 85, 112, 120,
129, 130
, 127, 133
, 138
, 138, 170
, 94
128
, 46, 58, 170
,
106
99, 102, 107, 108
99, 102, 103, 110,
176
97
21

200

39, 41, 42, 46, 111, 123,


129
, 141,
143, 144, 145, 146
, 127, 133
, 23, 31, 50,
62, 67, 115, 131, 137, 140, 141, 144,
145, 146
32
, 85
,
48
, 87, 90,
93, 95
30, 105
37, 40, 41, 42, 47
, 137, 141,
142, 143, 144, 145, 146
95
, 139, 140
, 137, 141,
142, 143, 144, 145, 146
171, 174, 176, 184, 185,
186, 188, 189, 190, 191, 192
32
157
, 19
28
29
138
146
52
172, 173, 174,
175, 176, 180, 182
181
42, 55, 58, 77,
100, 124
, 116, 137, 138, 139
, 137,
138, 139, 140
, 85
, 138

11, 14, 22
93, 94
34
183
109
15, 50, 67, 90, 114, 128, 133
17
21
29
83
, 31, 41, 48,
49, 128
23, 39, 41, 64, 99, 147,
159, 165, 172
10
() 25, 26,
28, 30, 31, 32
111, 114, 115, 127,
131
, 140
II , 15
9
107
53, 56, 60, 62, 63, 68, 69,
70, 73, 156
106
174
Morlachi, 173, 178
178
44
11, 12, 14, 15
, 127, 133
93
, 127, 133
, 31
137, 141, 143, 144,
145, 146
9,
55
174
15, 17

20, 83, 86
15, 16, 33, 37, 83, 137, 138
J de Poza 145
, 54, 84,
109
48
127, 130, 131
27, 28, 29, 31, 35
, 76, 124
, 30, 33
, 112 ,
123, 124
21
18, 46, 47, 51
177, 178, 187, 188
155
, 146
9
37, 38, 40, 41, 48
171, 173, 176, 186
20
, , 186, 187, 188, 189, 192,
193
18
109
47, 70, 105
24, 40, 42, 48,
51, 53, 54, 56, 62, 73, 78, 79, 82, 102,
123, 127, 128, 131, 132, 143, 147, 149,
150, 152, 154, 155, 156, 159, 161, 163
, 174
, 127, 133
13, 27, 35, 70
, 127, 133
141, 143, 144, 145, 146
, 14, 20
, 41, 83, 94, 107,
111, 112, 114, 115, 117, 128, 123, 124,
127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 139,
147, 159, 169, 170
94, 96

201

23, 25, 26, 28, 29, 32,


33
, 127, 133
140
162
75, 78, 80, 85
, 21, 22
23, 25, 27, 28, 29,
30, 31, 32
, 114, 117,
121, 128, 132
29
91
, 81, 83, 85, 99,
100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107,
108, 109, 110, 123, 128, 131
, 15
, 140, 162
9
, 139
105
137, 139, 141, 192
176
Pasche de Siessa 34
37, 38, 40, 41, 43,
44, 47, 48
173, 176
31, 51, 116, 118, 120
, 171, 173, 174,
175, 176, 181, 184, 185, 186, 187, 188,
189, 191, 192
11, 12, 75, 111, 123
46
27, 29, 30, 31, 32, 37, 40,
48, 50, 57, 59, 67, 72, 73, 108, 114,
118, 149, 151, 152, 156, 157
48
30, 32, 33
48
23, 25, 27, 28, 29,
30, 31, 32

202

109
28
123, 133
12, 24, 25, 39, 45, 46, 55, 57, 61,
64, 66, 68, 76, 77, 79, 80, 88, 91, 92,
99, 100, 102, 103, 128, 129, 147, 149,
154, 159, 160, 165, 166, 167, 169, 170
23, 24, 25, 26, 28, 30, 30, 34,
38, 39, 41, 42, 44, 45, 46, 53, 54, 55,
56, 58, 60, 61, 63, 64, 65, 66, 67, 68,
72, 87, 91, 117, 130, 133, 186, 187,
188, 189, 191
planta, plantatio,
, 158
11, 14, 15, 16, 18, 19, 22, 39,
42, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 87,
91, 92, 93, 94, 96, 102, 105, 106, 107,
109, 11, 112, 114, 115, 117, 118, 119,
123, 127, 129, 130, 131, 133, 139, 147,
157, 159, 164, 164, 165, 166, 167, 169
109
, 127, 133
73
, 127, 133
114, 168
, 14, 20
152
79, 82, 85, 105, 114, 117,
123, 128, 129, 130, 131, 133
31
95
74
47
34
73, 84
127, 128
37, 156
127
37
138
21
, 14

, 128, 132
, 14
26
24, 46, 49, 56, 62, 65, 67,
69, 71, 68, 102, 128, 148, 161
176
174
34, 37, 62, 67, 74, 83, 102,
109, 114, 127, 128, 149, 161, 167, 168
19, 21
31
proventus,
, 31, 131
46, 48, 51, 70
23
183, 191
171,
173, 177, 178, 181, 186, 187, 188, 189,
191, 192, 193
71
, 71
, 102, 105
, 140
185
171, 185, 186,
187, 188, 191, 192
, 75, 76, 77,
78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 107, 130
,
108
174
174, 185, 192
, 128, 132
, 128, 132
176
, 107
106
107
189
, 140
183

178, 186, 188


99, 102, 108, 109
,
78, 84
162
, 108, 110
20
21
, 15
, 107
, 73
, 13, 16, 19, 21
80
14, 15, 16, 20
Ratcho Sbauenouich 34
23, 25, 26, 27, 29, 30
, , 43, 51, 53,
54, 56, 58, 59, 70, 71
102, 103, 105
107, 108
88, 94
, 79, 85
reditus,
, 145, 146
149, 154, 155, 159,
161, 163, 164, 167
73, 109
174, 183, 191
27
186
171, 173, 186
29, 31
80, 83, 168
129, 130
18
, 22
, 83, 107,
110, 123, 128, 141, 142
, 22
137, 139, 140, 141,
145, 146

203

, 56, 73,
75, 78, 82, 83, 84
139
, 80, 81, 83, 84,
88, 110
174
33, 34
, 13, 15, 16, 18, 19,
20, 21, 106, 114, 116, 119, 132, 139
37, 47, 56, 114, 118, 119
13, 14
43, 47, 54, 57, 60,
63, 65, 67, 70, 73
80
176
104
185
143, 144, 146
, 38, 53, 54, 56, 57, 59, 60, 63,
65, 69, 70, 71, 117, 118, 152, 153, 156
50
37, 40, 42, 50
91
23, 25, 26, 27, 29,
30, 35
, 107
94
176
172, 173, 176
173, 176
106
, 173, 178, 186, 187,
188, 189, 190
94, 96
109
, 127, 133
123, 130, 131, 132,
133
, 140
30
17

204

42, 89
, 127, 133
47, 120
12, 13, 14, 16, 20, 21, 114, 168
50
67
53, 54, 56, 60, 73
, 16, 18, 29, 31, 50, 51, 59,
62, 63, 67, 72, 73, 74, 82, 83, 85, 104,
114, 115, 118, 123, 127, 128, 131, 149,
157, 161, 167, 168, 170
105, 138, 162, 163
21
118
43
,
185, 188, 189, 190
, 22, 162
106
, 59
85, 167
45, 61, 64, 68
138
, 140,
168, 173
,
26, 37, 41, 48, 51, 116, 118, 156
, 150
174, 178, 185,
186, 187, 188, 189
, 72,
118, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153,
154, 158, 159, 160, 161, 163, 165, 167,
168, 169, 170
, 192
114, 117, 120
128, 129, 132
, 151
21
I, 13, 14
II, 11, 12, 13,
14, 15, 16, 17, 21, 22, 25, 26, 28, 30,

31, 32, 33, 35, 37, 52, 70, 75, 78, 80,
95, 118, 156
162
27
, 114, 117
, 26, 27
, 153
174, 175, 185, 186
24, 42, 55, 58,
77, 100, 124
31, 37, 40, 42, 51, 56, 70, 114,
115, 116, 118, 120, 123, 127, 133, 156
33, 37, 38, 42, 43,
44, 46, 47, 49, 56, 60, 70, 112, 118,
153, 156
37, 51
137
, 106
171, 173, 174, 185, 186, 187,
188, 189, 191
- 148
, 31, 47, 50, 56,
65, 67, 69, 72, 115
35, 52, 105
87, 91, 94, 96
9
11, 12, 14, 87, 88, 89,
94
I, 22, 23,
24, 30, 32, 33, 35, 37, 38, 41, 42, 43,
44, 46, 50, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 60,
61, 62, 63, 65, 67, 69, 70, 71, 72, 73,
74, 75, 78, 80, 84, 93, 95, 105, 111,
114, 118, 129, 131, 168, 169, 170
II, 94, 132, 147,
149, 150, 151, 152, 158, 161, 164, 168,
169
, 59
21
27, 28, 30
13, 18, 114, 119, 123, 128,
131, 139

, 138
138
21
, 55, 58, 144, 147,
149, 150, 151, 152, 154, 158, 159, 160,
161, 162, 163, 168, 169
Tome de Zamuto 30
, 127, 133
, 127, 133
32, 173, 176
109
18, 25, 26, 31, 34, 51, 82, 115, 138,
139
23, 26, 31, 42, 50, 76, 102,
121, 147, 148, 150, 151, 159, 161, 162,
163, 165, 167, 168
18, 81, 82, 99
84, 105, 107, 108, 109
- 58,
71
, 14, 16
85
38, 40, 46, 54
tributum 38, 41, 48, 51, 54, 56, 57, 59,
60, 63, 70, 72
tributum Pasche,
tributum S. Blasii,
, 44, 46,
48
192
, 127, 133
32
77
, 127, 133
, 95, 107, 173, 183, 191
9, 115, 131
55, 58, 89, 91, 94,
153
58, 61

205

34, 47, 52, 79, 90, 91, 92,


94, 95, 96, 131
96
149, 156, 159, 161, 164
, 41, 109
,
14, 16, 20, 140
, 12, 13, 14, 16, 20, 21, 31, 96,
114, 128, 168
105
87, 88, 89
28
94
143
, 62, 72
33, 162
141
163
48
137
9
, 43
, 33
139, 140
34, 173, 178, 183
, 139
15
X, 14, 20, 21
, 132
92
178
18
137, 141
, 13, 18, 90, 92, 95,
96, 168
11, 13, 15
, 14, 20
, 15, 16
, 87, 91, 93,
94, 96, 123, 128, 130, 158, 170

206

, 114, 116, 169


9
, 12, 13, 14, 15,
20, 80, 82, 84, 114, 116, 118, 137, 140,
141, 145, 156, 162, 178
95
109, 110
, 26, 30, 31, 51, 75,
78, 80, 82, 105, 110, 141, 165, 167,
168
50
, 171, 172, 173,
175, 176, 178, 184, 186, 187, 188,
189, 190, 191, 192
94
codex diplomaticus 9
. 138
. 22
138
173, 176
47
137
14, 18
, 127
99, 102, 106
95
, 108
38, 41, 42, 43, 44,
60, 61, 63, 64, 66, 68, 100, 111, 112,
123, 128, 129, 147, 159, 165, 169, 170
53, 67, 69, 71
183
33
55, 58
11, 12, 14, 94
46
46, 170
21

:
/ ; ; , , ; ; ; .
: ; .
:
1. .
2.
.
3. .
.
4.
.
5. () .
6. .
7. ( ).
8. [ ].
9. .
10. .
11.
(!). .
12. ,
.
13.
(e), (),
.
().
207

14. , ,
, ,
, (}).
15.
( ) , , . prorok pr(o)rok, r~nno r~()nno.




,
:
( )

208


Acta Albaniae

L. Thallczy C. Jireek E. Sufflay, Acta et


diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia,
vol. III, Vindobonae 19131918

E. Fermendin,
Acta Bosnae

E. Fermendin, Acta Bosnae potissimum


ecclesiastica cum insertis editorum documentorum
regestis ab anno 925 usque ad annum 1752,
Monumenta spectania historiam Slavorum
Meridionalium vol. 23, Zagreb 1892

//

/
/

. ,

. ,
IIII, 18631864.

(. .
. ), 1997

III, 1981, 1982.

209

II/2, 1970

. ,

. , , 11
(1892).

. ,

-,
, , ,
, , ,
, , , ,
, , 1840

. Ljubi, Listine

. Ljubi, Listine o odnoajih izmedju junoga


Slavenstva i Mletake republike IX, Zagreb 1868
1891.

(. .
. ), 1999

F. Miklosich,
Monumenta
erbica

F. Miklosich, Monumenta erbica spectantia historiam


Serbiae, Bosnae, Ragusii, Viennae 1858.

Monumenta
Ragusina

Monumenta Ragusina. Libri reformationum I V,


Zagreb 18791897

. ,

. ,
, 1912

, ,

. ,

. , III, 1858,
1862.

Rad JAZU

Rad Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti

T. Smiiklas i dr.,
Diplomatiki
zbornik

T. Smiiklas i dr., Diplomatiki zbornik kraljevine


Hrvatske, Dalmacije i Slavonije, I ; XV, Zagreb 1934;
XVII, Zagreb 1981

210

. ,

. , ,
1926

. ,

. , I
VI, 19021926

. ,

. ,
, 1927

. ,

. , I1,
1929; I2
1934

. ,

. , , ,
, , , ,
., III (1890)

211


1
2008

ISSN
2233-1778
:
,
400

Das könnte Ihnen auch gefallen