RIJEŠENI ZADACI IZ MATEMATIKE

Ovi zadaci namijenjeni su studentima prve godine za pripremu ispitnog gradiva

za kolokvije i ispite iz matematike. Pripremljeni su u suradnji i po uputama
predmetnog nastavnika dr. Josipa Matejaš.

Zadatke je izabrala, pripremila i riješila Ksenija Pukšec

(demonstratorica iz matematike na EF).

Materijale je pregledala i recenzirala Martina Nakić

(demonstratorica iz matematike na EF).

Tehničku realizaciju materijala u programskom paketu LATEX napravio je

Krešimir Bokulić (demonstrator iz računarstva na PMF-MO).

1
 INTEGRALI
R √ √

1. Izračunajte x2 + x+ 3
x dx

Rješenje:

√ √ √ √
Z Z Z Z
x2 + x + 3 x dx = x2 dx +

3
xdx + xdx =
Z Z Z
1 1
2
= x dx + x 2 dx + x 3 dx =
1 1
x2+1 x 2 +1 x 3 +1
= + + +C =
2 + 1 12 + 1 13 + 1
3 4
x3 x 2 x 3
= + 3 + 4 +C =
3 2 3
3
x 2 3 3 4
= + x2 + x3 + C
3 3 4

2
 1
2. Izračunajte (3x2 −
R
√
3 x
)dx.

Rješenje:

Z Z Z
2 1 2 1
(3x − √ )dx = 3x dx − √ dx =
3 x 3 x
Z Z
1 1
= 3 x2 dx − √ dx =
3 x
Z Z
1 1
= 3 x2 dx − 1 dx =
Z 3 Z 2 x
1 −1
= 3 x2 dx − x 2 dx =
3
−1
x2+1 1 x 2 +1
=3· − · +C =
2 + 1 3 −1 2 + 1
1
x3 1 x 2
=3· − · 1 +C =
3 3 2
1 1
= x3 − · 2x 2 + C =
3
2 1
= x3 − x 2 + C
3

3
 √1 )dx.
R
3. Izračunajte (4x + x

Rješenje:

Z Z Z
1 1
(4x + √ )dx = 4xdx + √ dx =
x x
Z Z Z Z
1 −1
= 4 xdx + 1 dx = 4 xdx + x 2 dx =
x2
−1
x1+1 x 2 +1
=4· + +C =
1 + 1 −1 2 + 1
1
x2 x 2
=4· + 1 +C =
2 2
1
= 2x2 + 2x 2 + C =
√
= 2x2 + 2 x + C

4
 √ 1
4. Izračunajte (−x3 + x + x 3 )dx.
R

Rješenje:

√ √
Z Z Z Z
1 1
3 3
(−x + x + x )dx = −x dx +
3 xdx + x 3 dx =
Z Z Z
1 1
3
= − x dx + x 2 dx + x 3 dx =
1 1
x3+1 x 2 +1 x 3 +1
=− + + +C =
3 + 1 12 + 1 13 + 1
3 4
x4 x 2 x 3
=− + 3 + 4 +C =
4 2 3
4
x 2 3 3 4
= − + x2 + x3 + C =
4 3 4
4
x 2 √ 3 4
= − + x x + x3 + C
4 3 4

5
 R
5. Izračunajte 4xlnxdx.

Rješenje:

Z  
u = lnx dv = 4xdx
4xlnxdx = =
du = x1 dx v = 4xdx = 2x2
R
Z Z
1
= u · v − vdu = lnx · 2x − 2x2 · dx =
2

Z Z x
= 2x2 lnx − 2xdx = 2x2 lnx − 2 xdx =
x2
= 2x2 lnx − 2 · + C = 2x2 lnx − x2 + C
2

6
 R
6. Izračunajte xex dx.

Rješenje:

u = x dv = ex dx
Z  
x
xe dx = =
du = dx v = ex
Z Z
= u · v − vdu = xex − ex dx = xex − ex + C

7
 2x−2
R
7. Izračunajte x2 −2x+9 dx.

Rješenje:

t = x2 − 2x + 9
 
2x − 2
Z
dx = =
x2 − 2x + 9 dt = (2x − 2)dx
Z
dt
= = ln|t| + C = ln|x2 − 2x + 9| + C
t

lnx
R
8. Izračunajte x dx.

Rješenje:

Z  
lnx t = lnx
dx = =
x dt = x1 dx
t2 ln2 x
Z
= tdt = + C = +C
2 2

8
 R 2
9. Izračunajte xex dx.

Rješenje:

t = x2
 
Z Z
x2 dt
xe dx = dt = 2xdx/ : 2 = et =
dt 2
2 = xdx
Z
1 1 1 2
= et dt = et + C = ex + C
2 2 2

R 3
10. Izračunajte 6x2 ex dx.

Rješenje:

t = x3
 
Z
3
6x2 ex dx = dt = 3x2 dx/ · 2 =
2dt = 6x2 dx
Z
3
= 2et dt = 2et + C = 2ex + C

9
 R √
x
11. Izračunajte e dx.

Rješenje:

Z √
2 √ 
t = x ⇒ t = x
e x dx = =
2tdt = dx
Z Z
= e 2tdt = 2 tet dt =
t

u = t dv = et dt
 
= =
du = dt v = et
 Z 
= 2 t · et − et dt = 2(tet − et ) + C =
√ √ √
= 2( xe x − e x ) + C =
√ √x √
= 2 xe − 2e x + C

10
 R 4 1+√x
12. Izračunajte odredeni integral 1 x2 dx.

Rješenje:

Z 4 √ Z 4 √
1+ x 1 x
dx = ( + )dx =
1 x2 1 x
2 x2
Z 4  Z 4 Z 4
−3 −3
−2 −2
= x + x 2 dx = x dx + x 2 dx =
1 1 ! 1
−3
−2+1 +1
x x2 4
= + −3  =
1
−2 + 1 2 +1
−1
!
x−1 x 2 4
= + −1 1
=
−1 2
 
−1 −1 4
= −x − 2x 2 1 =
   
−1 2 4 1 2 1 2
= −√ =− −√ − − −√ =
x x 1 4 4 1 1
1 7
=− −1+1+2=
4 4

11
 R2 √
13. Izračunajte −1 x x + 2dx.

Rješenje:

2 √
Z  
t = x + 2, x = t − 2
x x + 2dx = =
−1 dt = dx
Z 2 Z 2
1 3 1
= (t − 2)t 2 dt = (t 2 − 2t 2 )dt =
−1 −1
2 5 2 3
= t − 2 · t 2 |2−1 =
2
5 3
2 5 4 3
= (x + 2) 2 − (x + 2) 2 |2−1 =
5 3

2 5 4 3 2 5 4 3 46
= ( · 42 − · 42 ) − ( · 12 − · 12 ) =
5 3 5 3 15

12
 1
Rb 2
14. Odredite parametar b ∈ R, b > −1, takav da vrijedi b+1 −1 (3x +2x)dx = 4.

Rješenje:

Z b Z b Z b 
1 2 1 2
(3x + 2x)dx = 3x dx + 2xdx =
b + 1 −1 b+1 −1 −1
 Z b Z b  3
 !
2 b
1 1 x x
= 3 x2 dx + 2 xdx = (3 · + 2 · ) =
b+1 −1 −1 b+1 3 2 −1
b !
1 1
(x3 + x2 ) (b3 + b2 − (−1 + 1)) =

= =
b+1 −1 b+1
b3 + b2 b2 (b + 1)
= = = b2
b+1 b+1
2
b =4
b=2

13
 Ra √ 1
15. Odredite parametar a ∈ R, a > 0 takav da vrijedi 2
0 x 3x + 1dx = − 9 .

Rješenje:

2
 
Z a p t = 3x + 1 Z a√ Z a√
2
dt 1
x 3x + 1dx = dt = 6xdx/ : 6 = t = tdt =
0 dt 0 6 6 0
6 = xdx
3 a 3 a 3 a
1 t 2  t 2  (3x2 + 1) 2 
= 3 =  =  =
6 2 0
9 0 9 0
1 3 1
= (3a2 + 1) 2 −
9 9
1 2 3 1 1
(3a + 1) 2 − = −
9 9 9
1 2 3
(3a + 1) 2 = 0
9
3a2 + 1 = 0
3a2 6= −1
Ne postoji takav a ∈ R

14
 R1
16. Odredite parametar a ∈ R, a > 0 takav da je a a
0 xe2x dx = 12 .

Rješenje:
1
2x
Z  
a u = x dv = e dx
a xe2x dx =
e dx = .. ∗ ∗.. = 21 e2x
R 2x
0 du = dx v =
 
t = 2x Z Z
t dt 1 1 1
∗∗ ⇒ dt = 2dx/ : 2 = e = et dt = et = e2x
dt 2 2 2 2
2 = dx
 Z    1
1 2x 1 2x 1 2x 1 1 2x  a
a x· e − e dx = a x e − · e  =
2 2 2 2 2
1    0
2 1 2 1 1 2 1 2 1
= a a ea − ea + =a ea − ea + =
2 4 4 2a 4 4
1 2 1 2 1
= e a − ae a + a
2 4 4
1 2 1 2 1 1
e a − ae a + a =
2
 4 4 2
2 1 1 1 1
ea − a − + a=0
2 4 2 4
   
2 1 1 1 1
ea − a − − a =0
2 4 2 4
 
1 1  2 
− a ea − 1 = 0
2 4
2 2 2
e a − 1 = 0 ⇒ e a = 1 ⇒ e a = e0
2
= 0 ⇒ 2 = 0 ⇒⇐
a
2
Ne postoji a za koji je e a − 1 = 0.
1 1
− a=0⇒a=2
2 4
Konačno rješenje: a=2

15
17. Neka je a ∈ R, a > 1. Odredite za koje vrijednosti parametara a vrijedi
Z a2
1
(xln2 x)−1 dx =
a 4

Rješenje:

Z a2 Z a2  
2 −1 1 t = lnx
(xln x) dx = dx = =
a a xln x
2 dt = x1 dx
Z a2 Z a2 −1
a2
dt −2 t a 2 1 a2 1 
= 2
= t dt = |a = − |a = −  =
a t a −1 t lnx 
a
1 1 1 1 −1 + 2 1
=− 2+ =− + = =
lna lna 2lna lna 2lna 2lna
1 1
=
2lna 4
2lna = 4/ : 2
lna = 2/e−
elna = e2
a = e2

16
18. Izračunajte harmonijsku srednju vrijednost funkcije f (x) = x1 na intervalu
[1, 2]. (Harmonijska se srednja vrijednost funkcije f(x) na intervalu [a, b]
definira kao H = R b−a
b dx ).
a f (x)

Rješenje:

2−1 1 1
H = R 2 dx = R 2 = =
x1+1 2

1 1 1 xdx 1+1 1
x
1 1 1 1 2
 =
x2 2 22 12
= 1 = 3 =
2 − 2
2− 2 2
3
2 1

17
19. Izračunajte geometrijsku srednju vrijednost funkcije f (x) = ex na intervalu
[0, 1]. (Geometrijska Rse srednja vrijednost funkcije f(x) na intervalu [a, b]
1 b
definira kao G = e b−a a lnf (x)dx ).

Rješenje:

1
R1 x
R1
G = e 1−0 0 lne dx = e 0 xdx =
√
1 1
x1+1  x2  12 02
= e 1+1 0 = e 2 0 = e 2 − 2 = e

18
20. Odredite veličinu površine koju omeduju grafovi funkcija y = 4 − x2 i
y = x4 − 16.

Rješenje:

y = 4 − x2
\
a = −1 < 0 ⇒
x=0⇒y=4

Sjecište krivulje s x-osi:

4 − x2 = 0
x2 = 4
x = ±2

y = x4 − 16
[
a=1>0⇒
x = 0 ⇒ y = −16

Sjecište krivulje s x-osi:

x4 − 16 = 0
x4 = 16
x = ±2

19
Sjecište krivulja:
4 − x2 = x4 − 16
4 − x2 − x4 + 16 = 0
−x4 − x2 + 20 = 0
√
x2 = t ⇒ x = t
−t2 − t + 20 = 0
1±9
t1,2 =
−2
6 t1 = −5
t2 = 4
√
x = 4 = ±2

Z 2 Z 2
2 4
P = (4 − x − x + 16)dx = (−x4 − x2 + 20)dx =
−2 −2
 2
x5 x3

 13
= − − + 20x  = 61
5 3 −2 15

20
21. Izračunajte površinu lika omedenog grafovima funkcija y(x) = x3
i y(x) = 4x

Rješenje:

Sjecišta krivulja:
x3 = 4x
x3 − 4x = 0
x(x2 − 4) = 0

x=0
x2 = 4
x = ±2

21
 P = P1 + P2
P1 = P 2
P = 2P1
Z 2 4 2
 2 
x x
P1 = (4x − x3 )dx = 4 −  =4
0 2 4 0
P = 2P1 = 2 · 4 = 8

22
22. Izračunajte
√ mjerni broj površine lika omedenog grafovima funkcije
f (x) = x − 4, osi apscisa te pravcem x=8.

Rješenje:

√
Z 8  Z 8   
   1  t = x − 4
p =  x − 4dx =  (x − 4) 2 dx = =
4 4 dt = dx
Z 8   3 8  8
 1   t 2  2 3 
=  t 2 dt =  3  =  (x − 4) 2  =
4 2 4
3 4
2 3 2 16
= · 42 − · 0 =
3 3 3

23
23. Odredite veličinu površine omedene sa y = lnx, y = 0 i x = 11.

Rješenje:

Z 11  
  u = lnx dv = dx
P = lnxdx = =
1 du = x1 dx v = x
11
Z 11 
 1  
= lnx · x − x · dx = xlnx − x =
1 x 1
  
= 11 · ln11 − 11 − 1 · ln1 + 1 = 11ln11 − 10 ≈ 16, 377
  

24
24. Izračunajte površinu omedenu krivuljama y = lnx, y = −1, x = 3.

Rješenje:

Sjecište:
lnx = −1/e−
x = e−1
Z 3 Z 3 Z 3
p= (lnx + 1)dx = lnxdx + dx =
e−1 e−1 e−1
  3
u = lnx dv = dx 
= = (xlnx − x + x)  =
du = x1 dx v = x  −1
e
3 −1 −1 −1
= xlnxe−1 = 3ln3 − e lne = 3ln3 + e =
= 3.663716307

25
25. Izračunajte površinu omedenu krivuljama y = −lnx, y = 1 i x = 3.

Rješenje:

Sjecište:

−lnx = 1/ · (−1)
lnx = −1/e−
x = e−1
Z 3 Z 3 Z 3
P = (1 + lnx)dx = dx + lnxdx =
e−1 e−1 e−1
 
u = lnx dv = dx
= =
du = x1 dx v = x
Z 3 3
1 
= x + lnx · x − x · dx = (x + xlnx − x) =
e−1 x e−1
3
= xlnxe−1 = 3ln3 − e−1 lne−1 = 3ln3 + e−1 =
= 3.663716307

26
26. Odredite opće rješenje diferencijalne jednadžbe y + y 0 = 0.

Rješenje:

dy
y+ =0
dx
dy
= −y/ · dx
dx
dy = −ydx/ : y
Z
dy
= −dx/
y

Z Z
dy
= −dx
y
lnx = −x + lnC/e−
y = e−x+lnC
y = e−x · elnC
y = Ce−x

27
27. Odredite opće rješenje diferencijalne jednadžbe y 0 − 2y = 0

Rješenje:

y 0 − 2y = 0
y 0 = 2y
dy
= 2y/ · dx
dx
dy = 2ydx/ : y
Z
dy
= 2dx/
Z y Z
dy
= 2dx
y
lny = 2x + C/e−
y = e2x+lnC
y = e2x · elnC
y = C · e2x

28
28. Riješite diferencijalnu jednadžbu y 0 = 3x2 y 2 uz uvijet y(0) = 1.

Rješenje:

y 0 = 3x2 y 2
dy
= 3x2 y 2 / · dx
dx
dy = 3x2 y 2 dx/ : y 2
Z
dy 2
2
= 3x dx/
Z y Z
y −2 dy = 3 x2 dx
y −1 x3
=3· +C
−1 3
1
− = x3 + C/ · y
y
y(x3 + C) = −1/ : (x3 + C)
−1
y= 3
x +C

1
y(0) = −
C
1
− = 1 ⇒ C = −1 ⇒
C
−1 −1
y= 3 =
x − 1 −(1 − x3 )
1
y=
1 − x3

29
29. Promjena količine
√ radne snage zadovoljava diferencijalnu jednadžbu
dL 4
dt = 0.018 L, gdje je L količina radne snage, a t vrijeme. Izračunajte
vremensku putanju kretanja količine radne snage ako je njena početna vri-
jednost L(0) = 1.

Rješenje:

dL √4
= 0.018 L/ · dt
dt
1 1
dL = 0.018L 4 dt/ : L 4
Z
−1
L 4 dL = 0.018dt/
Z Z
−1
L 4 dL = 0.018dt
4 3 3
L 4 = 0.018t + C/ ·
3 4
3 4
L = 0.0135t + C/() 3
4

4
L = (0, 0135t + C) 3

4
L(0) = C 3
4
C3 = 1 ⇒ C = 1
4
L(t) = (0.0135t + 1) 3

30
 1
−2
30. Stopa kretanja stanovništva jedne države opisana je relacijom dH
dt = 0.98t .
Ako je u početnom trenutku t=0 početno stanovništvo bilo H(0)=14 380,
izvedite vremensku putanju kretanja stanovništva H(t).

Rješenje:

dH −1
= 0.98t 2 / · dt
dt Z
−1
dH = 0.98t 2 dt/
Z Z
−1
dH = 0.98t 2 dt
1
t2
H = 0.98 +C
1
2
√
H(t) = 1.96 t + C

H(0) = C ⇒ C = 14380
√
H(t) = 1.96 t + 14380

31
 dK
31. Neto investicije I(t) se definiraju kao stopa akumuliranja kapitala
√ dt , gdje
dK
je t vrijeme, tj. dt = I(t). Ako su neto investicije I(t) = 4 t, početni
kapital K(0)=1, izračunajte funkciju kapitala.
(Uputa: riješite diferencijalnu jednadžbu dK
dt = I(t)).

Rješenje:

dK
= I(t)
dt
dK √
= 4 t/ · dt
dt
√ Z
dK = 4 tdt/
Z Z √
dK = 4 tdt
3
t2
K=4 3 +C
2
8 3
K = t2 + C
3

K(0) = C ⇒ C = 1
8 √
K(t) = t t + 1
3

32
32. Funkcija potražuje p(Q) = 42 − 5Q − Q2 , gdje je Q količina proizvod-
nje, predstavlja cijenu koju je potrošač voljan platiti za različite količine
proizvodnje. Ako je ravnotežna
R Q0 cijena p0 = 6, onda je potrošačev pro-
bitak (benefit) jednak 0 p(Q)dQ − Q0 p0 , gdje je Q0 ravnotežna količina.
Izračunajte potrošačev probitak za ovaj konkretan slučaj.

Rješenje:

42 − 5Q − Q2 = 6
Q2 + 5Q − 36 = 0
Q0 = 4
4 2 3 4
Z 
Q Q 320
(42 − 5Q − Q2 )dQ = (42Q − 5 − ) =
0 2 3 0 3
Z Q0 Z 4
p(Q)dQ − Q0 p0 = (42 − 5Q − Q2 )dQ − 4 · 6 =
0 0
320 248
= − 24 = = 82.67
3 3

33
33. Odredite sve funkcije y(x) za koje vrijedi Ey,x = 2lnx.

Rješenje:

Ey,x = 2lnx.
x dy dx
· = 2lnx/ ·
y dx Zx
dy dx
= 2lnx · /
Zy Z x
dy 2lnx
= dx
y x
Z Z  
dy lnx t = lnx
=2 dx =
y x dt = x1 dx
Z
lny = 2 tdt
t2
lny = 2 · + lnC
2
lny = ln2 x + lnC/e−
2
y = eln x+lnC
2
y = eln x · elnC

lnx
y = elnx ·C
y = xlnx · C
y = Cxlnx

34
34. Pronadite funkciju potražnje u ovisnosti o cijeni, q(p), ako joj je koeficijent
elastičnosti u odnosu na cijenu Eq,p = − 51 i q(1)=3.

Rješenje:

1
Eq,p = −
5
p dq 1 dp
· =− /·
q dp 5 Zp
dq 1 dp
=− /
Z q 5
Z p
dq 1 dp
= −
q 5 p
1
lnq = − lnp + lnC
5
−1
lnq = lnp 5 + lnC
1
lnq = ln(p− 5 · C)/e−
1
q = p− 5 · C

1
q(1) = 1− 5 · C = C ⇒ C = 3
1
q(p) = 3p− 5

35
35. Odredite funkciju potražnje q=q(p) kao funkciju cijene p, ako je uz jediničnu
−p
cijenu potražnja q jednaka 10, te vrijedi da je Eq,p = 2(101−p) .

Rješenje:

−p
Eq,p =
2(101 − p)
p dq −p dp
· = /·
q dp 2(101 − p) p
−dp
Z
dq
= /
q 2(101 − p)
 
t = 101 − p
−1
Z Z
dq dp
= = dt = −dp/ · (−1)
q 2 101 − p
−dt = dp
1 −dt
Z
lnq = −
2 t
1
lnq = lnt + lnC
2
1
lnq = ln(101 − p) + lnC
2
1
lnq = ln(101 − p) 2 + lnC
lnq = ln[ 101 − p · C]/e−
p
p
q = 101 − p · C
q(1) = 10C
10C = 10/ : 10
C=1
p
q(p) = 101 − p

36
 √
36. Pronadite funkciju ukupnih troškova T(Q) za koju je ET,Q = Q, a fiksni
su troškovi jednaki 1.

Rješenje:

p
ET,Q = Q
Q dT p dQ
· = Q/ ·
T dQ Q
√ Z
dT Q
= dQ/
Z T QZ
dT 1
= Q− 2 dQ
T
1
Q2
lnT = 1 + lnC
p2
lnT = 2 Q + lnC/e−
√
T = e2 Q+lnC
√
T = e2 Q
· elnC
√
T = Ce2 Q

T (0) = 1
√
2 0
T (0) = C · e = C · e0 = C · 1 = C ⇒ C = 1
√
2 Q
T (Q) = 1 · e
√
T (Q) = e2 Q

37
37. Pronadite funkciju ukupnih prihoda R(Q) ako joj je koeficijent elastičnosti
u odnosu na proizvodnju ER,Q = 41 i R(1)=15.

Rješenje:

1
ER,Q =
4
Q dR 1 dQ
· = /·
R dQ 4 ZQ
dR 1 dQ
= /
Z R 4 Q Z
dR 1 dQ
=
R 4 Q
1
lnR = lnQ + lnC
4
1
lnR = lnQ 4 + lnC
1
lnR = ln(Q 4 · C)/e−
1
R = Q4 · C

1
R(1) = 1 4 · C = C ⇒ C = 15
1
R(Q) = 15Q 4

38
38. Odredite funkciju ukupnih prihoda R=R(Q) kao funkciju proizvodnje Q ako
je Eπ,Q = −Q, gdje je π(Q) granični prihod, a π(0) = 2.

(Uputa: R(0)=0).

Rješenje:

Eπ,Q = −Q
Q dπ dQ
· = −Q/ ·
π dQ Z Q
dπ
= −dQ/
Z π Z
dπ
= −dQ
π
lnπ = −Q + lnC/e−
π = e−Q+lnC
π = e−Q · elnC
π = e−Q · C

π(0) = C ⇒ C = 2
π(Q) = 2e−Q
 
Z Z Z t = −Q
R(Q) = π(Q)dQ = 2e−Q dQ = 2 e−Q dQ = dt = −dQ =
−dt = dQ
Z Z
= 2 et · (−dt) = −2 et dt = −2et + C = −2e−Q + C

R(0) = −2 + C
−2 + C = 0
C=2
R(Q) = −2e−Q + 2

39
39. Odredite funkciju ukupnih prihoda R=R(Q) kao funkciju proizvodnje Q ako
4Q
je Eπ,Q = 2Q−3 , gdje je π(Q) granični prihod, a π(0) = 9.

(Uputa: R(0)=0).

Rješenje:

4Q
Eπ,Q =
2Q − 3
Q dπ 4Q dQ
· = /·
π dQ 2Q − 3 Z Q
dπ 4
= dQ/
π 2Q − 3
 
Z Z t = 2Q − 3
dπ dQ
=4 = dt = 2dQ/ : 2
π 2Q − 3 dt
2 = dQ
Z dt
2
lnπ = 4
Z t
dt
lnπ = 4
Z2t
1 dt
lnπ = 4 ·
2 t
lnπ = 2lnt + lnC
lnπ = 2ln(2Q − 3) + lnC
lnπ = ln(2Q − 3)2 + lnC
 
2
lnπ = ln (2Q − 3) · C e−

π = C(2Q − 3)2

40
 π(0) = 9C
9C = 9/ : 9
C=1

π(Q) = (2Q − 3)2

 
Z Z t = 2Q − 3
R(Q) = π(Q)dQ = (2Q − 3)2 dQ = dt = 2dQ/ : 2 =
dt
2 = dQ
1 t3 t3
Z Z
2 dt 1 2
= t = t dt = +C = +C =
2 2 23 6
3
(2Q − 3)
= +C
6
−27
R(0) = +C
6
27
− +C =0
6
27
C=
6
(2Q − 3)3 27
R(Q) = +
6 6

41
40. Elastičnost potražnje q prema promjeni cijene p dana je sa Eq,p = a, pri
čemu je a pozitivna konstanta. Odredite parametar a takav da je q(1)=1.

Rješenje:

Eq,p = a, a>0
a =?, q(1) = 1
p dq dp
· = a/ ·
q dp Zp
dq dp
=a· /
Zq Zp
dq dp
= a
q p
lnq = alnp + lnC
lnq = ln(C · pa )
q = C · pa

q(1) = C · 1a = C · 1 = C ⇒ C = 1
q(p) = pa · 1 = pa
q(1) = 1a = 1
q(1) = 1, ∀a > 0

42
41. Zadana je funkcija graničnih troškova t(Q) = 6Q2 − Q + 1, gdje je Q
količina proizvodnje. Ako su fiksni troškovi 10, izračunajte funkciju ukup-
nih troškova T(Q).

Rješenje:

Z Z
T (Q) = t(Q)dQ = (6Q2 − Q + 1)dQ =
Q3 Q2 3 Q2
=6 − + Q + C = 2Q − +Q+C
3 2 2

T (0) = 10
T (0) = C
⇒ C = 10
3 Q2
T (Q) = 2Q − + Q + 10
2

43
 √
42. Zadana je funkcija graničnih troškova t(Q) = Q. Izvedite funkciju ukup-
nih troškova ako su ukupni troškovi na nivou proizvodnje Q=9 jednaki 10.

Rješenje:

Z Z p
2 3 2 p
T (Q) = t(Q)dQ = QdQ = Q 2 + C = Q Q + C
3 3

T (9) = 10
T (9) = 18 + C = 10
⇒ C = −8

2 p
T (Q) = Q Q − 8
3

44
43. Dana je funkcija graničnih troškova t=t(Q) formulom t(Q) = (Q + 1)lnQ,
gdje je Q proizvodnja. Odredite funkciju ukupnih troškova ako na nivou
proizvodnje Q=1, ukupni troškovi iznose 43 .

Rješenje:

" #
u = lnQ dv = (Q + 1)dQ
Z Z
T (Q) = t(Q)dQ = (Q + 1)lnQdQ = 2 =
du = Q dQ v = (Q + 1)dQ = Q2 + Q
1
R
 2  Z  2 
Q Q 1
= + Q lnQ − +Q dQ =
2 2 Q
 2  Z 2
Q Q + 2Q 1
= + Q lnQ − · dQ =
2 2 Q
 2  Z
Q Q+2
= + Q lnQ − dQ
2 2
 2  Z
Q 1
= + Q lnQ − (Q + 2)dQ =
2 2
 2
1 Q2 1

Q
= + Q lnQ − − · 2Q + C =
2 2 2 2
 
1 2 1
= Q + Q lnQ − Q2 − Q + C
2 4

45
 3
T (1) =
  4
1 2 1 5
T (1) = · 1 + 1 ln1 − · 12 − 1 + C = − + C
2 4 4
5 3
− +C = ⇒C =2
 4 4
1 2 1
T (Q) = Q + Q lnQ − Q2 − Q + 2
2 4

46
44. Zadana je funkcija graničnih troškova t(Q) = (1 + Q)e−Q gdje je Q količina
proizvodnje. Odredite funkciju prosječnih troškova ako fiksni troškovi iznose
100.

Rješenje:

−Q
Z Z  
u=1+Q
−Q dv = e dQ
T (Q) = t(Q)dQ = (1 + Q)e dQ = =
du = dQ v = e−Q dQ = −e−Q
R
Z Z
= (1 + Q) · (−e ) − −e dQ = (1 + Q) · (−e ) + e−Q dQ =
−Q −Q −Q

= (1 + Q) · (−e−Q ) − e−Q + C = e−Q (−1 − Q − 1) + C =

= (−2 − Q) · e−Q + C

T (0) = 100
−0
T (0) = (−2 − 0) · e + C = −2 · 1 + C = −2 + C
−2 + C = 100
C = 102
T (Q) = (−2 − Q) · e−Q + 102

T (Q)
A(Q) =
Q
(−2 − Q) · e−Q + 102
A(Q) =
Q

47
 √
45. Zadana je funkcija graničnih prihoda r(Q) = Q + 1. Izračunajte funkciju
ukupnih prihoda.

Rješenje:

Z Z p  
t=Q+1
R(Q) = r(Q)dQ = Q + 1dQ = =
dt = dQ
Z √ Z 3
1 t2
= tdt = t dt =
2
3 +C =
2
2 3 2 3
= t 2 + C = (Q + 1) 2 + C
3 3

R(0) = 0
2 3 2
R(0) = · (0 + 1) 2 + C = + C
3 3
2
+C =0
3
2
C=−
3
2 3 2
R(Q) = (Q + 1) 2 −
3 3
2 p 2
R(Q) = (Q + 1) Q + 1 −
3 3

48
 1
46. Dana je funkcija graničnih troškova t(Q) = Q 4 i cijena u ovisnosti o količini
proizvodnje, p(Q)=2-Q. Ako su fiksni troškovi nula, izračunajte funkciju
dobiti.

Rješenje:

D(Q) = R(Q) − T (Q)

R(Q) = p(Q) · Q
R(Q) = (2 − Q) · Q

Z Z
1 4 5
T (Q) = t(Q)dQ = Q 4 dQ = Q 4 + C
5
T (0) = 0
T (0) = C
⇒C=0
4 5
T (Q) = Q 4
5
4 5
D(Q) = Q(2 − Q) − Q 4
5

49
47. Zadana je funkcija graničnih troškova t(Q) = 2Q2 − Q + (Q + 1)−1 i cijena
p(Q)=5-Q u ovisnosti o količini proizvodnje Q. Ako su fiksni troškovi 3,
odredite funkciju dobiti.

Rješenje:

D(Q) = R(Q) − T (Q)

R(Q) = p(Q) · Q
R(Q) = (5 − Q) · Q

Z Z
T (Q) = t(Q)dQ = (2Q2 − Q + (Q + 1)−1 )dQ =
Z Z Z
= 2Q2 dQ − QdQ + (Q + 1)−1 dQ =
Q3 Q2
Z  
1 t=Q+1
=2· − + dQ = =
3 2 Q+1 dt = dQ
Z
2 3 1 2 dt 2 3 1 2
= Q − Q + = Q − Q + ln(Q + 1) + C
3 2 t 3 2

T (0) = 3
T (0) = C
⇒C=3
2 1
T (Q) = Q3 − Q2 + ln(Q + 1) + 3
3 2

2 1
D(Q) = (5 − Q) · Q − Q3 + Q2 − ln(Q + 1) − 3
3 2
2 1
D(Q) = 5Q − Q2 − Q3 + Q2 − ln(Q + 1) − 3
3 2
2 1
D(Q) = − Q3 − Q2 + 5Q − ln(Q + 1) − 3
3 2

50
48. Zadana je funkcija graničnih troškova t(Q) = 3Q2 − 2Q − 4lnQ i cijena
√
p(Q) = 20 − Q u ovisnosti o količini proizvodnje Q. Ako su ukupni troškovi
za jediničnu proizvodnju jednaki 5, odredite funkciju dobiti.

Rješenje:

D(Q) = R(Q) − T (Q)

R(Q) = p(Q) · Q
p
R(Q) = 20 − Q · Q

Z Z
T (Q) = (3Q2 − 2Q − 4lnQ)dQ =
t(Q)dQ =
Z Z Z
2
= 3 Q dQ − 2 QdQ − 4 lnQdQ

Z   Z
u = lnQ dv = dQ 1
lnQdQ = = lnQ · Q − Q · dQ =
du = Q1 dQ v = Q Q
= QlnQ − Q + C

Q3 Q2
T (Q) = 3 · −2· − 4(QlnQ − Q) + C
3 2
T (Q) = Q3 − Q2 − 4Q(lnQ − 1) + C
T (1) = 5
3 2
T (1) = 1 − 1 − 4 · 1(ln1 − 1) + C = −4ln1 + 4 + C = 4 + C
4+C =5
C=1
T (Q) = Q3 − Q2 − 4Q(lnQ − 1) + 1

p
D(Q) = Q 20 − Q − Q3 + Q2 + 4Q(lnQ − 1) − 1

51
49. Zadana je funkcija graničnih troškova t(Q) = Qe2Q . Ako su fiksni troškovi
3
4 , a cijena po jedinici proizvoda 3.56, odredite funkciju dobiti.
(Uputa: dobit=prihod-troškovi.)

Rješenje:

D(Q) = R(Q) − T (Q)

R(Q) = p · Q
R(Q) = 3.56Q

dv = e2Q dQ
Z Z  
2Q u=Q
T (Q) = t(Q)dQ = Qe dQ =
du = dQ v = e2Q dQ = ... ∗ ... = 21 e2Q
R

 
Z t = 2Q Z
dt 1
∗⇒v= e dQ = dt = 2dQ/ : 2 = et = e2Q
2Q
dt 2 2
2 = dQ

Z
1 1 2Q 1 1 1
T (Q) = Q · e2Q − e dQ = Qe2Q − · e2Q + C =
2 2 2 2 2
1 1
= Qe2Q − e2Q + C
2 4
3
T (0) =
4
−1
T (0) = +C
4
1 3
− +C =
4 4
C=1
1 1
T (Q) = Qe2Q − e2Q + 1
2 4
1 2Q 1 2Q
D(Q) = 3.56Q − Qe + e − 1
2 4

52
50. Zadana je funkcija graničnih prihoda π(Q) = (1 − 2Q)e−2Q . Ako su troškovi
po jedinici proizvoda 10, a fiksni troškovi 2.2, odredite funkciju dobiti.
(Uputa: dobit=prihod-troškovi).

Rješenje:

D(Q) = R(Q) − T (Q)

T (Q) = 10Q + 2.2

−2Q
Z Z  
u = 1 − 2Q dv = e dQ
R(Q) = π(Q)dQ = (1 − 2Q)e−2Q dQ =
du = −2dQ v = e−2Q dQ
R
 
Z t = −2Q Z  
−2Q dt 1 1
t
e dQ = dt = −2dQ/ : 2 = e − = − e−2Q ⇒ v = − e−2Q
2 2 2
− dt2 = dQ

  Z  
1 −2Q −1 −2Q
R(Q) = (1 − 2Q) · − e − e (−2dQ) =
2 2
  Z
−1 −2Q
= (1 − 2Q) · e − e−2Q dQ =
2
 
1 −2Q 1
= (1 − 2Q) · − e + e−2Q + C =
2 2
1
= e−2Q (−1 + 2Q + 1) + C = Qe−2Q + C
2
R(0) = 0
R(0) = C
⇒C=0
R(Q) = Qe−2Q

D(Q) = Qe−2Q − 10Q − 2.2

53