Otpornost materijala 1 ZADATAK:

5. Zadatak

Dva lima jednake debljine t1 = 8 mm i lim debljine t = 15 mm spojeni su meusobno sa tri zakovice promjera d = 10 mm. Treba odrediti doputeno optereenje F, ako je zadano: doputeno naprezanje na posmik dop = 110,0 MPa i doputeno naprezanje na obodni pritisak odop = 250,0 MPa.

RJEENJE:

Kako bi se vanjsko optereenje ravnomjerno raspodijelilo na zakovice uvodi se ekvivalentni statiki sustav koji sadri silu F (prolazi teitem T) i moment M od ekscentrinog djelovanja sile F.

Na svaku zakovicu djeluje odgovarajui dio sile F, odnosno S F =

F . 3

Moment M od ekscentrinog djelovanja sile F dobije se pomou sljedeeg izraza

M = F sin 45 200 + F cos 45115 = 157,5 2 F . (1)

Od momenta M u zakovicama se pojavljuju sile S1 i S2 koje su okomite na spojnicu teita T i zakovica.

Otpornost materijala 1

5. Zadatak

a = 100 mm

b = 502 + 502 = 50 2 mm

M = S1 a + 2 S 2 b = 100 S1 + 100 2 S 2

(2)

Iz odnosa sila i krakova proizlazi S1 S2 = a b b 50 2 2 S 2 = S1 = S1 . = S1 a 100 2 Kombinacijom izraza (1), (2) i (3) dobije se sljedei izraz.
157,5 2 F = 100 S1 + 100 2 S1 S1 = 1,1137 F S 2 = 0, 7875 F Maksimalna sila Smax pojavljuje se u zakovici 1 i dobije se vektorskim zbrajanjem sila S1 i SF. Maksimalna sila u zakovici Smax odreuje se prema sljedeoj slici. 2 2 (4)

(3)

S max =

( S1 + S Fh )

+S

2 Fv

2 F 2 F = 1,1137 F + + = 1,3698 F 2 3 2 3

ODREIVANJE DOPUTENOG OPTEREENJA: a) nosivost na posmik dvorezne zakovice: max dop

max =

S max dop d 2 2 4 F 12 614 N = 12, 61 kN

1,3698 F 110 102 2

Otpornost materijala 1

5. Zadatak

b) nosivost na obodni pritisak mjerodavna je na podruju sredinjeg lima debljine t (zato to je 2t1>t): o max odop

o max =

S max 1,3698 F odop 250 15 10 t d F 27 376 N = 27,38 kN

Mjerodavna je manja vrijednost, odnosno doputeno optereenje iznosi F = 12,61 kN.