Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Wybrane orzeczenia
Sprawa 11/70 lnternationale Handelsgesellschaft mhH v. Einfuhr- und Vorratsstelle fiir Getreide und Futtermittel

Teza orzeczenia 1. Wa no rodkw stosowanych przez instytucje Wsplnot mo e byoceniana wy cznie w wietle prawa wsplnotowego. Prawo wynikaj ce z Traktatu, b d cego niezale nym rd em prawa, nie mo e by z samej swej natury uchylone przez prawo wewn trzne, niezale nie od jego rangi, bez podwa ania jego charakteru jako prawa wsplnotowego i bez podawania w w tpliwo podstaw prawnych Wsplnoty. W zwi zku z tym wa no rodkw Wsplnoty oraz ich skuteczno w prawie wewn trznym nie mo e by podwa ana poprzez stwierdzenia, e jest ono rzekomo przeciwne prawom fundamentalnym sformu owanym w. konstytucji pa stwa cz onkowskiego czy tezasadom jego konstytucyjnej struktury. 2. Poszanowanie praw fundamentalnych stanowi integraln cz oglnych zasad prawa chronionych przez Trybuna Sprawiedliwo ci. Ochrona takich praw, inspirowana konstytucyjnymi tradycjami wsplnymi dla wszystkich pa stw cz onkowskich, musi by zagwarantowana w ramach struktur i celw Wsplnoty.(...) Stan faktyczny W sierpniu 1967 roku firma eksportowo-importowa Internationale Handelsgesellschaft z siedzib we Frankfurcie nad Menem uzyska a licencjna wywz 20 tys. t kukurydzy w terminie do ko ca 1967 roku. Zgodnie z rozporz dzeniem Rady EWG 120/67 firma musia a z o ydepozyt gwarantuj cy, e przyznana kwota zostanie wywieziona w okre lonym terminie. Poniewa firma nie wywi za a si ze zobowi zania, depozyt zosta zaj ty przez organ administracji. Firma Intemationale Handelsgesellschaft z o y a sprzeciw, a wobec braku reakcji wszcz a post powanie przed s dem administracyjnym we Frankfurcie. S d zwrci si na podstawie art.177 Traktatu EWG z wnioskiem o rozstrzygni cie kwestii wst pnej: czy dzia ania organw administracji oraz pewne przepisy rozporz dze EWG 120/67 i 473/67 dotycz ce licencji wywozowych by y legalne. Niemiecki s d administracyjny stwierdzi , e jakkolwiek regulacja prawna Wsplnot nie jest prawem niemieckim, musi ona jednak respektowa prawa zasadnicze gwarantowane przez konstytucj niemieck . W przeciwnym przypadku zasada prymatu prawa wsplnotowego by aby niezgodna z konstytucj . System depozytowy by , zdaniem s du sprzeczny z zasadami swobody gospodarczej wynikaj cymi z art. 2 i 14 ustawy zasadniczej. Stanowiska stron Intemationale Handelsgesellschaft jako powd po podaniu faktycznych przyczyn, dla ktrych nie mog a zrealizowaw terminie przyznanej licencji eksportowej, stwierdzi a, e przepadek depozytu w istocie stanowi sankcjkarn , podczas gdy postanowienia traktatu EWG dotycz ce polityki rolnej takiej mo liwo ci nie przewiduj . System depozytowy jest tesprzeczny z zasad proporcjonalno ci (rozumianej jako ograniczenie interwencji ze strony w adz Wsplnoty), b d c oglnzasad prawa uznanprzez wszystkie pa stwa cz onkowskie i stanowi ctym samym integralncz traktatu EWG, a ponadto jest nieefektywny z punktu widzenia celw przepisw prawa wsplnotowego. Strona pozwana - urz d administracji publicznej do spraw eksportu zbo a i rodkw ywno ci stwierdzi a, e Trybuna Sprawiedliwo ci nie ma prawa oceny postanowieprawa wsplnotowego z punktu widzenia jego zgodno ci z przepisami prawa wewn trznego, w tym norm konstytucyjnych i praw fundamentalnych. Zasada swobody decyzji gospodarczych okre lona w konstytucji niemieckiej stanowi jednz podstaw fundamentalnych warto ci, na ktrych opiera si prawo Wsplnot. Przedstawiciel Komisji zaprezentowa pogl d, e organy Wsplnot s zwi zane wy cznie prawem wsplnotowym i dotyczy to rwnieochrony praw zasadniczych. System depozytowy jego zdaniem podobnie jak w opinii interweniuj cego przedstawiciela rz du holenderskiego - jest istotny punktu widzenia organizacji i funkcjonowania rynku rolnego Wsplnoty

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 120/78 Rewe-Zentral AG v. Bundesmonopolverwaltung fur Branntwein (Cassis de Dijon) ECR 1979, s. 662 Teza orzeczenia 2. W przypadku braku regulacji wsplnotowej powinny by tolerowane przeszkody w handlu wewn trznym w obr bie Wsplnoty, je eli wynikaj one z r nic w regulacjach poszczeglnych pa stw, ktra jest niezb dna z usprawiedliwionych przyczyn, a w szczeglno ci ze wzgl du na wymogi skutecznej kontroli podatkowej, ochrony zdrowia publicznego, rzetelno ci obrotu handlowego i ochrony konsumentw. 3. Poj cie " rodkw o podobnym dzia aniu jak ilo ciowe ograniczenia importu" z art. 30 Traktatu EWG powinno by rozumiane w tym sensie, e okre lenie minimalnej zawarto ci alkoholu w napojach alkoholowych przez prawo pa stwa cz onkowskiego b dzie obj te zakazem sformu owanym w tym przepisie, je eli dotyczy b dzie wwozu alkoholu legalnie wyprodukowanego i dopuszczonego do obrotu w innym pa stwie. Stan faktyczny Firma Rewe-Zentral-AG zg osi a wniosek do Federalnego Monopolu Spirytusowego o wyra enie zgody na import z Francji trunku pod nazw Cassis de Dijon, o zawarto ci alkoholu 15-20%. Zarz d monopolu stwierdzi , e pozwolenie takie nie jest w konkretnym przypadku wymagane, jednak e Cassis de Dijon nie mo e bydopuszczony do obrotu na terytorium RFN, poniewanie zawiera wymaganej przez prawo ilo ci alkoholu. Odpowiednie przepisy prawne nie dopuszczajwyj tkw od tej regulacji. Firma Rewe odwo a a si do s du administracyjnego. Sprawa zosta a skierowana do w a ciwego trybuna u finansowego Hesji, ktry zwrci si w trybie art. 177 Traktatu EWG z zapytaniem do Trybuna u Sprawiedliwo ci Stanowiska stron Firma Rewe podkre li a, e zgodnie z orzecznictwem Trybuna u Sprawiedliwo ci zakaz z art. 30 Traktatu EWG obejmuje wszelkiego rodzaju rodki zmierzaj ce do ograniczenia importu towarw wyprodukowanych w jednym z pa stw cz onkowskich na terytorium innego pa stwa cz onkowskiego. Zakaz dopuszczenia do obrotu takimi towarami spe nia dyspozycj art. 30. Niemieckie przepisy dotycz ce minimalnej zawarto ci spirytusu w alkoholu w istocie naruszaj normy prawa wsplnotowego. Rz d RFN sta na stanowisku, e przepisy prawa niemieckiego mia y na celu ochron konsumentw. Do momentu harmonizacji prawa na mocy art. 3.h oraz 100 (ktre maj na celu zniesienie barier handlowych poprzez ujednolicenie norm) przepis art. 30 Traktatu EWG mg by bystosowany tylko w takim przypadku, gdy rodki przyj te przez jedno z pa stw cz onkowskich mia y charakter dyskryminacyjny w stosunku do towarw pochodz cych z innych pa stw cz onkowskich. Tymczasem niemieckie przepisy dotycz ce zawarto ci alkoholu by y stosowane bez wzgl du na kraj pochodzenia trunku. Dopuszczenie do sprzeda y trunku o mniejszej ilo ci alkoholu ni okre lona w rozporz dzeniu prowadzi aby do sytuacji, w ktrej obrt towarowy na terytorium RFN regulowa oby prawo obce. (w tym przypadku: francuskie); w skrajnym przypadku oznacza oby to, e poszczeglne pa stwa cz onkowskie mog yby wyznaczabez wiedzy i zgody pozosta ych pa stw (wymaganych przez art. 100 Traktatu EWG) najni szy standard, ktry obowi zywa by na terytorium ca ej Wsplnoty. Narusza oby to wymg pewno ci pra~ i wkracza o w dziedziny nie przekazane do decyzji Wsplnoty. Rz d Danii bior cy udzia w post powaniu stwierdzi , e przepisy niemieckie ogranicza y rwnie obrt winami owocowymi, w tym du skim winem wi niowym. Przepisy niemieckie nie mia y, jego zdaniem, charakteru norm, ktrych uchylenie wymaga oby odwo ania si do art. 100 Traktatu EWG, ~ te nie mo na ich by o potraktowa jako ogranicze dopuszczalnych na gruncie art. 30 tego Traktatu. Zdaniem Komisji Wsplnot, wyznaczenie przez ustawodawstwo niemieckie minimalnej zawarto ci alkoholu w trunkach dopuszczanych do obrotu na rynku niemieckim mog oby byusprawiedliwione, je eli nast powa o w interesie konsumenta lub dla ochrony przed nieuczciw konkurencj . Jest jednak niedopuszczalne na mocy art. 30 Traktatu EWG, je eli prowadzi do zakazu dystrybucji produktw typowych dla innych pa stw cz onkowskich, wytworzonych wed ug charakterystycznej receptury i znanych z ni szej zawarto ci alkoholu.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 8/74 Procureur du Roi v. Benoit i Gustave Dassonville Teza orzeczenia Wszystkie przepisy pa stw cz onkowskich mog ce utrudniahandel wewn trzwsplnotowy po rednio czy bezpo rednio, rzeczywi cie czy cho by tylko potencjalnie musza byuznane za rodki o skutkach podobnych do ogranicze ilo ciowych W braku systemu wsplnotowych regu gwarantuj cych konsumentom autentyczno wskazanego miejsca pochodzenia towaru, pa stwa cz onkowskie mogpodejmowa dzia ania zmierzaj ce do zapobiegania nieuczciwym praktykom w tym zakresie pod warunkiem, e takie rodki s rozs dne i nie stanowi instrumentu arbitralnej dyskryminacji lub ukrytej bariery handlu pomi dzy pa stwami cz onkowskimi. W konsekwencji, za rodek o skutku analogicznym do ograniczenia ilo ciowego nale y uznawymg pa stwa odno nie do przedstawiania certyfikatu autentyczno ci towaru, gdy uzyskanie z kraju pochodzenia towaru takiego certyfikatu przez kolejnego importera do danego pa stwa cz onkowskiego jest trudniejsze ni uzyskanie takiego certyfikatu przez bezpo redniego importera, ktry wprowadziten towar do wolnego obrotu we Wsplnocie. Stan faktyczny Artyku 1 belgijskiego dekretu krlewskiego nr 57 z 2 grudnia 1934 roku uzale nia obrt i magazynowanie alkoholi zaopatrzonych w oznaczenie miejsca ich pochodzenia od posiadania oficjalnego dokumentu. potwierdzaj cego prawo do u ywania tego oznaczenia. Dotyczylo to tylko tych oznacze , na ktre rozci gni te zosta y ww. przepisy. Odnosi y si one m.in. do oznaczenia"Scotch whisky" (szkocka whisky). Gustave Dassonville W a ciciel przedsi biorstwa zajmuj cego si hurtow sprzeda alkoholu - naby we Francji whisky sprowadzon przez inne przedsi biorstwa z Wielkiej Brytanii (nie nale cej wwczas jeszcze do Wsplnoty), a nast pnie sprowadzi jdo Belgii. Whisky by la zaopatrzona w brytyjsknalepk potwierdzaj c pochodzenie towaru i w kwit uiszczenia akcyzy we Francji, natomiast Dassonville nie dysponowa dowodem autentyczno ci ( wiadectwem pochodzenia) szkockiej whisky. W adze Belgii dopatrzy y si w tym naruszenia wy ej wspomnianego dekretu ktry to czyn stanowi przest pstwo. W sprawie tej wszcz te zosta o dochodzenie przez prokuratora. W trakcie post powania oskar eni podnie li zarzut sprzeczno ci dekretu krlewskiego z prawem wsplnotowym jako stanowi cy ukrytbarier dla handlu wewn trz wsplnotowego. Bracia Dassonville wskazywali. e ze wzgl du na wymg dekretu dotycz cy wiadectw autentyczno ci podmiot sprowadzaj cy z innego pa stwa cz onkowskiego towar wyprodukowany za granicznajduje siw gorszej sytuacji ni podmiot sprowadzaj cy towar bezpo rednio z kraju trzeciego Tym samym pojawia si utrudnienie handlu pomi dzy pa stwami cz onkowskimi. Argumenty te sk oni y brukselski s d pierwszej instancji do zwrcenia sido Trybuna u Wsplnot z zapytaniem: ."Czy artyku y 3D, 31, 32 i 36 Traktatu nale y interpretowaw ten sposb, eby za rodek o skutku podobnym do ograniczeilo ciowych uznaprzepis prawa krajowego zakazuj cy importu towarw takich jak alkohol o pochodzeniu oznaczonym zastrze onprzez dane pa stwo nazw , gdy towarom takim towarzyszy oficjalny dokument pa stwa eksportera potwierdzaj cy prawo do u ywania tej nazwy.? Stanowiska uczestnikw post powania Oskar eni Dassonville utrzymywali, e przepis prawa belgijskiego stanowi zakazany przez art. 30 TWE rodek o skutku podobnym do ogranicze ilo ciowych. Podkre lali, e w sprawie nikt nie kwestionowa oryginalno ci i prawid owo ci certyfikatw i towarw, zawy cznprzyczynca ej sprawy by jedynie brak dodatkowego wiadectwa autentyczno ci. Uzyskanie tego wiadectwa nic by o jednak wy cznie formalno ci , nie by y one wydawane automatycznie. Dassonville'owie podkre lali. e za " rodki o skutkach analogicznych do ograniczeilo ciowych" uzna nale y zgodnie z odpowiedziKomisji udzielon panu Deringerowi (Dz. Urz. 169/67 z 26 lipca 1967) " rodki ustanowione w formie ustaw, rozporz dze , akt6w administracyjnych i praktyk administracyjnych oraz wszelkich dzia a podejmowanych przez organy publiczne lub daj cych si im przypisa , ktre skutkuj wyeliminowaniem importu. ktry w ich braku mg by mie miejsce. Firmy Fourcroy i Breuva- wyst puj ce jako powodowie cywilni w post powaniu karnym przeciw braciom Dassonvi e wskazywa y, e wymg posiadania wiadectw stosuje sijednakow do towar6w belgijskich i sprowadzanych. Alternatywnie wskazywali, e do przepisw prawa belgijskiego ma zastosowanie wy czenie spod zakazu zawarte wart. 36 TWE. Wielka Brytania zaj a stanowisko, e wymg posiadania wiadectw pochodzenia nic utrudnia handlu, a nawet go u atwia, z uwagi na mo liwo wyeliminowania podrobionych towarw. W sze cg61no ci mo liwo otrzymania certyfikatu jupo dokonanym imporcie i jego niska cena przes dzaj . e w takich wypadkach nie mamy do czynienia z ograniczeniami w handlu. Belgia broni a swoich uregulowa . Powo ywa a si tak e na wcze niejsze wypowiedzi Komisji, ktra potwierdzi a, e wymg udowodnienia prawa pos ugiwania si chronionym oznaczeniem pochodzenia towaru nie stanowi ograniczenia handlu wewn trzwsplnotowcgo. Regu y te mia y, te odgrywa istotn rol w zakresie ochrony zdrowia konsumentw. Komisja zaj a stanowisko, zgodnie z ktrym jakikolwiek rodek niezale nie od jego natury i tre ci wp ywaj cy na swobodny przep yw towarw stanowi rodek o analogicznym do ograniczenia ilo ciowego.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 6/64 Flaminio Costa v. EN EL ECR 1964, s. 585 Teza orzeczenia 3. W odr nieniu od zwyk ych umw mi dzynarodowych Traktat EWG stworzy w asny porz dek prawny, ktry po wej ciu w ycie Traktatu zosta w czony do porz dkw prawnych pa stw cz onkowskich i musi by stosowany przez ich s dy Poprzez utworzenie Wsplnoty na czas nieograniczony, posiadaj cej w asne organy, wyposa onej w osobowo prawn , w zdolno prawn i zdolno do reprezentacji w sferze mi dzynarodowej, a w szczeglno ci w prawa suwerenne wywodz ce siz ograniczenia kompetencji pa stw cz onkowskich lub z przekazania przez pa stwa cz onkowskie swych uprawnieWsplnocie, pa stwa cz onkowskie ograniczy y swoje prawa suwerenne i przez to utworzy y korpus prawa, ktre jest wi ce dla ich obywateli i dla nich samych. W czenie postanowie prawa wsplnotowego w systemy prawne poszczeglnych pa stw cz onkowskich oraz generalnie litera i duch traktatu powoduj , e pa stwa te nie mogjednostronnie podejmowa rodkw skierowanych przeciwko przyj temu przez nie prawo na zasadzie wzajemno ci porz dkowi prawnemu. rodki takie nie stanowiprzeszkody dla stosowania prawa wsplnotowego. Ze wzgl du na specyficzny charakter prawa stanowionego przez Traktat i wyp ywaj cego z niezale nego rd a, . adne normy prawa wewn trznego nie mog mieprzed nim pierwsze stwa, aby nie pozbawia go jego charakteru prawa wsplnotowego i nie podwa a podstaw prawnych samej Wsplnoty. Poprzez sam fakt, e pa stwa cz onkowskie zgodnie z postanowieniami Traktatu zastrzeg y regulacj pewnych praw i obowi zkw dot d poddanych kompetencji prawa wewn trznego dla porz dku prawnego Wsplnot, stworzy y one ostateczne ograniczenie swych praw suwerennyclr, ktre nie mo e bycofni te poprzez p niejsze jednostronne rodki sprzeczne z poj ciem Wsplnoty. (...) 7. Zobowi zanie pa stw cz onkowskich, ktre nie jest ograniczone przez adne warunki i do ktrego wykonania lub realizacji nie swymagane adne dalsze dzia ania pa stwa lub Komisji, jest wystarczaj ce i przez to samo w a ciwe, aby wywieraskutki prawne w stosunkach pomi dzy pa stwami cz onkowskimi i poszczeglnymi osobami. Jest ono bezpo rednio wi ce dla nich jako element systemu prawnego tych pa stw; jednostki mog te wywodzi z tych zobowi za prawa, ktre s dy pa stwowe musz by pod uwag . 8. Art. 53 Traktatu EWG jest norm prawa wsplnotowego, z ktrej wyp ywaj prawa dla jednostek, ktre musz byuwzgl dniane przez s dy pa stwowe. (...) Stan faktyczny Ustawa w oska nr 1643 z 6 grudnia 1962 roku znacjonalizowa a wytwarzanie i dystrybucj energii elektrycznej. Adwokat F. Costa jako u ytkownik pr du i jednocze nie akcjonariusz upa stwowionej sp ki akcyjnej Edisonvolta uwa a , e ustawa ta naruszy a przepisy art. 37,53,93 i 102 Traktatu EWG, w zwi zku z tym za da od s du wyst pienia w trybie art. 177 Traktatu o wyk adni tych przepisw Stanowiska stron Rz d w oski stwierdzi , e wniosek ten jest niedopuszczalny , gdy powo ywane przepisy nie mia y adnego znaczenia w tej sprawie. W istocie s dowi pokoju (pierwszej instancji) chodzi bowiem o stwierdzenie, czy ustawa w oska jest zgodna z Traktatem EWG. Zdaniem rz du za , je eli w sporze ma bystosowane jedynie prawo wewn trzne, a nie prawo wsplnotowe, jego ewentualna niezgodno z Traktatem EWG jest pozbawiona znaczenia. Kontrola zgodno ci prawa wewn trznego z prawem EWG by aby dopuszczalna wy cznie w trybie art. 169 i 170, a nie na mocy art. 177. Powd z kolei sta na stanowisku, e s d pokoju wyst pi nie o rozstrzygni cie merytoryczne, lecz jedynie o wyk adni przepisw. Trybuna Sprawiedliwo ci ma obowi zek dokonawyk adni Traktatu, je eli odpowiedni s d rozstrzygaj cy spr w pierwszej instancji zwrci si do z odpowiednim wnioskiem. Komisja zaprezentowa a pogl d, e Trybuna Sprawiedliwo ci rozpatruj c wniosek z o ony w trybie art. 177 nie ma obowi zku badania przyczyn, dla ktrych wniosek ten przedstawiono, ani tewnikania, czy odpowiednie przepisy maj znaczenie dla rozstrzygni cia sporu.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 38/77 Enka BV v. Impecteur der Invoerrechten en Accijzen ECR 1977, s. 2211 Teza orzeczenia 1. W przypadkach, w ktrych organy Wsplnoty zobowi zuj pa stwa cz onkowskie poprzez dyrektywy do okre lonego zachowania, praktyczna skuteczno takiego instrumentu by aby os abiona, je eli jednostka nie mog aby powo ywa si naprzed s dem, a s dy pa stwowe nie mog y bra pod uwagjako cz ci sk adowej prawa wsplnotowego. Zasada ta obowi zuje w szczeglno ci, je eli jednostka powo uje siprzed s dem pa stwowym na postanowienia dyrektywy w celu zbadania, czy w a ciwe organy pa stwowe w ramach pozostawionej im swobody wyboru formy i rodkw nie przekroczy y granic zakre lonych przez t dyrektyw . 2. Art. 177 Traktatu nie upowa nia Trybuna u do dokonywania wyk adni przepisw prawa wewn trznego ani te do wypowiadania sina temat jego rzekomej niezgodno ci z prawem wsplnotowym. Mo e jednak przy dokonywaniu wyk adni prawa wsplnotowego przedstawis dowi wewn trznemu kryteria, ktre umo liwi yby mu rozstrzygni cie danego sporu, bior c pod uwag niezgodno mi dzy prawem wewn trznym i wsplnotowym. 3. Jednostki mog powo ywasi na art. 1O.2(d) dyrektywy 69/74 z 4 marca 1969 roku w celu zbadania, czy rodki wewn trzne podj te dla jej zrealizowania sz nim zgodne, a s dy wewn trzne musz zapewni mu prymat przed instrumentami wewn trznymi, ktre oka si sprzeczne z jego brzmieniem. (...) Stan faktyczny Irlandzkie przedsi biorstwo nale ce do koncernu AKZO wytwarza o w RFN p produkty do produkcji opon samochodowych. Cz tych p produktw by a sprzedawana kontrahentom kontynentalnym i w tym celu sk adowana w sk adzie celnym nale cym do firmy Enka (tak e b d cej cz onkiem koncernu AK.ZO). Jedna z partii towaru zosta a sprzedana firmie maj cej siedzib w Luksemburgu. Przedmiotem sporu by o naliczenie c a wywozowego przy odprawie ze sk adu celnego. Sposb ustalania c a okre la w tym przypadku art. 10 dyrektywy 69/74 dotycz cej harmonizacji przepisw prawnych i administracyjnych w zakresie sk adw celnych. w a ciwy urz d celny w Arnhem zakwestionowa zg oszon warto c a, stwierdzaj c jednocze nie, e wspomniana dyrektywa nie jest bezpo rednio skuteczna w wewn trznych porz dkach prawnych pa stw cz onkowskich. Nadrz dny organ administracyjny zwrci si do Trybuna u Sprawiedliwo ci w trybie art. 177 o wyja nienie, czy dyrektywa obowi zuje bezpo rednio oraz czy prawo holenderskie jest z ni zgodne. O wiadczenia zainteresowanych stron Zdaniem Komisji Wsplnot, celem dyrektywy 69/74 by a harmonizacja prawa dotycz cego sk adw celnych, a przez to zagwarantowanie jednolitego stosowania wsplnej taryfy celnej. Przepisy holenderskie z l pa dziernika 1969 roku zosta y wprowadzone na podstawie tej dyrektywy. W post powaniu prowadzonym na podstawie art. 177 Trybuna nie mo e wypowiedzie si bezpo rednio na temat zgodno ci prawa wewn trznego z prawem wsplnotowym, mo e jednak e dokonawyk adni odpowiednich norm prawa wsplnotowego, u atwiaj c w ten sposb s dowi wewn trznemu rozstrzygni cie sprawy. Komisja odwo a a si do wcze niejszego orzecznictwa Trybuna u, ktry uzna (m.in. w sprawie 41/74 Van Duyn), e dyrektywy mog by bezpo rednio skuteczne i przez to stwarza prawa dla jednostek, o ile wynika to z charakteru, systematyki i brzmienia ich odpowiednich przepisw. Rozstrzygni cie powinno zapada w konkretnych przypadkach. Zobowi zania okre lone w dyrektywie 69/74 powinny by , zdaniem Komisji, bezpo rednio stosowane, nawet je eli nie zosta y wprowadzone do prawa wewn trznego pa stw cz onkowskich. Rz d Holandii twierdziw swym o wiadczeniu, e przepisy holenderskiego prawa wewn trznego (zarz dzenia 803/68) dok adnie odpowiada y wymogom okre lonym przez dyrektyw69/74; przepisy tej dyrektywy mog y zatem stanowi jedynie pomoc przy wyk adni prawa wewn trznego.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz Sprawy po czone C-(j/90 i C-9/90 Andrea Francovich i Danila Bonifaci v. Wiochy

Teza orzeczenia 3. Pe na efektywno norm wsplnotowych by aby wy czona, a ochrona praw przez nie uznanych os abiona, je eli jednostki nie mia yby mo liwo ci uzyskania odszkodowania w sytuacji, gdy ich prawa s naruszone przez pogwa cenie prawa wsplnotowego, ktre mo na przypisa pa stwu. Mo liwo odszkodowania ze strony pa stwa jest szczeglnie niezb dna, kiedy ca kowita skuteczno normy wsplnotowej jest uzale niona od podj cia dzia ania przez pa stwo cz onkowskie, a w konsekwencji jednostki nie mog , wobec niepodj cia takiego dzia ania, dochodziprzed s dem wewn trznym praw przyznanych im przez prawo wsplnotowe. Wynika st d, e zasada odpowiedzialno ci pa stwa za szkody wyrz dzone jednostkom poprzez naruszenie prawa wsplnotowego, ktre mo e mu byprzypisane, jest nieod cznym elementem systemu Traktatu. Zobowi zanie-pa stwa cz onkowskiego do naprawienia szkd znajduje rwniepodstaww .Art. 5 Traktatu, na mocy ktrego s one zobowi zane do podj cia wszelkich rodkw oglnych i szczeg owych dla zapewnienia stosowania prawa wsplnotowego i, w konsekwencji, do likwidacji nielegalnych skutkw naruszenia prawa wsplnotowego. 4. Je eli odpowiedzialno pa stwa cz onkowskiego, polegaj ca na naprawieni~ szkody wyrz dzonej jednostkom przez naruszenie prawa wsplnotowego, ktre mo e mu byprzypisane, jest narzucona przez prawo wsplnotowe, warunki dochodzenia odszkodowania zale od charakteru naruszenia prawa wsplnotowego, ktre le y u podstawy wyrz dzonej szkody. W przypadku pa stwa cz onkowskiego, ktre nie dope ni o ci cego na nim na mocy art. 189(3) Traktatu obowi zku podj cia wszelkich rodkw koniecznych dla osi gni cia rezultatu przewidzianego przez dyrektyw , pe na skuteczno tej normy prawa wsplnotowego zak ada prawo do uzyskania odszkodowania, je eli spe nione s cznie trzy warunki, tzn: po pierwsze - rezultat przewidziany przez dyrektywobejmuje przyznanie praw na rzecz jednostek; po drugie tre tych praw mo e byokre lona na podstawie przepisw dyrektywy i po trzecie- istnieje zwi zek przyczynowy mi dzy naruszeniem prawa przypisanym pa stwu i szkod poniesion przez osoby poszkodowane W przypadku braku regulacji wsplnotowej, obowi zek naprawienia skutkw wyrz dzonej szkody powstaje w ramach prawa wewn trznego o odpowiedzialno ci. Przes anki materialne i formalne okre lone przez poszczeglne ustawodawstwa narodowe w tej kwestii nie mog by mniej korzystne nite, ktre dotycz podobnych roszczeo charakterze wewn trznym i nie mogbyuregulowane w sposb utrudniaj cy ponad miar lub praktycznie uniemo liwiaj cy uzyskanie odszkodowania. Stan faktyczny Republika W oska nie wywi za a si ze swych zobowi za wynikaj cych z dyrektywy 80/987 z 20 pa dziernika 1980 roku w sprawie zbli enia ustawodawstw dotycz cych ochrony pracownikw w przypadku niewyp acalno ci przedsi biorcy. Fakt ten zosta stwierdzony przez Trybuna w orzeczeniu z 2 lutego 1989 roku (sprawa 22/87 Komisja v. W ochy, ECR 1989, s. 143). A. Francovich byzatrudniony w firmie CDN Elettronica SnC w Vicenzy. Poniewa nie uzyskiwa wynagrodzenia, a prby egzekucji okaza y sibezskuteczne, powd za da od rz du w oskiego spe nienia gwarancji przewidzianych przez dyrektyw 80/987, a w razie ich nieprzyznania - odszkodowania. D. Bonifaci wraz z 33 innymi osobami by a zatrudniona w firmie Gaia ConfezioniSri w Bassano. Firma zbankrutowa a, a wierzytelno ci pracownikw nie zosta yzaspokojone z masy upad o ciowej. W tej sytuacji powodowie za dali od rz du w oskiego cz ciowego sp acenia d ugu, na podstawie dyrektywy 80/987, a w razie niespe nienia dania - odszkodowania. Rozpatruj cy sprawy pretorzy w Vicenzy i Bassano zwrcili si w trybie art. 177 Traktatu EWG o rozstrzygni cie kwestii wst pnych, z ktrych pierwsza brzmia a: czy na mocy prawa wsplnotowego jednostka mo e dochodzi odszkodowania od pa stwa z tytu u niewype nienia przez nie obowi zku wynikaj cego z dyrektywy? Na podstawie decyzji z 14 marca 1990 Trybuna zdecydowa o cznym rozpatrywaniu obu spraw. Stanowiska stron Powodowie powo ali sina wst pie na wcze niejsze orzecznictwo Trybuna u, pozwalaj ce na dochodzenie przed wszystkimi organami- pa stwa uprawnie przyznanych przez dyrektywy. Nast pnie stwierdzili, e w przypadku, kiedy pa stwo nie wywi za o size zobowi zana o onych przez dyrektyw , w wyniku czego jednostka ponosi szkod , pa stwo obowi zane jest do jej naprawienia. Dla uzasadnienia swej tezy powodowie wskazali wcze niejsze orzeczenia Trybuna u, uznaj ce mo liwo powstania odpowiedzialno ci pa stwa za

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

wydanie aktw prawnych sprzecznych z prawem wsplnotowym (6/60 Humblet v. Belgia, ECR 1960, s. 1124; 39/72 Komisja v. W/ochy, ECR 1973, s. 101 i n.), a tak e doktryn tzw. effet utile. Zdaniem powodw, s dy krajowe powinny zapewni jednostkom prawa wynikaj ce z prawa wsplnotowego, a w przypadku ich narusze - orzec wyp at przez zainteresowane pa stwo odszkodowa . Rz d wioski ograniczysi do zakwestionowania tezy, e postanowienia dyrektywy 80/987 s wystarczaj co precyzyjne i bezwarunkowe, aby mo liwe by o ich bezpo rednie stosowanie. Nawet za w przypadku uznania ich za odpowiadaj ce podanym kryteriom, s d wewn trzny by by zobowi zany do zbadania, czy- zachodz wszystkie okoliczno ci przewidziane przez przepisy dyrektywy, aby jednostka mog a dochodzi ewentualnych przys uguj cych jej uprawnie . Zdaniem w adz w oskich, s dy w oskie analizy takiej nie przeprowadzi y. Komisja ze swej strony stwierdzi a, e spe nione zosta y warunki bezpo redniej skuteczno ci dyrektywy 80/987, gdy zarwno kr g osb uprawnionych, jak i zakres przys uguj cych im uprawnie , zosta y jednoznacznie okre lone w samym tym akcie oraz w do czonym doaneksie. Zdaniem Komisji przepisy dyrektywy powinny by interpretowane w taki sposb, e pa stwo jest ostatecznym gwarantem wszelkich roszczefinansowych ze strony pracownikw i nie mo e si zwolni od ich spe nienia twierdz c, e roszczenia te powinny byspe nione przez w a ciwe instytucje niepa stwowe. Wreszcie w ko cowej cz ci swego wywodu przedstawiciele Komisji stwierdzili, e prawo do uzyskania odszkodowania przez jednostki by oby mo liwe nawet w sytuacji, gdyby dyrektywa nie spe nia a warunkw bezpo redniej skuteczno ci. - Zgodnie z wcze niejszym orzecznictwem Trybuna u, o odpowiedzialno ci organw wewn trznych rozstrzygaj bowiem s dy wewn trzne, a przes ank odpowiedzialno ci mo e bynaruszenie prawa wewn trznego. Warunkiem powstania odpowiedzialno ci jest stwierdzenie, czy dana jednostka spe nia wymogj okre lone danym aktem prawnym. W sprawie interweniowa y rz dy Wielkiej Brytanii, Holandii i RFN. Zdaniem rz du brytyjskiego, dyrektywa 80/987 nie spe nia wymogw bezpo redniej skuteczno ci (tj. precyzyjno ci i bezwarunkowo ci sformu owa ), a z orzecznictwa Trybuna u nie tylko nie wynika obowi zek odszkodowawczy z tytu u naruszenia prawa wsplnotowego, lecz wr cz przeciwnie - prawo wsplnotowe nie powinno bytraktowane jako stanowi ce dodatkowpodstawodpowiedzialno ci w sferze prawa wewn trznego. Rz d holenderski nie wypowiedzia siw przedmiocie bezpo redniej skuteczno ci dyrektywy 80/987, w odniesieniu do ewentualnej odpowiedzialno ci pa stwa za naruszenia prawa wsplnotowego, stwierdzinatomiast, e samo prawo wsplnotowe takiej mo liwo ci nie przewiduje, jednak e rwnocze nie nie sprzeciwia si dochodzeniu roszczez tego tytu u zgodnie z normami prawa wewn trznego. Wreszcie rz d niemiecki uzna , e dyrektywa 80/987 nie mo e stanowi podstawy dochodzenia roszcze odszkodowawczych, a w dodatku kwestia ewentualnej odpowiedzialno ci pozaumownej pa stwa cz onkowskiego za naruszenie prawa wsplnotowego nie nale y do kompetencji Wsplnoty.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz Sprawy po czone 3,4 i 6/76 Cornelis Kramer i inni

Teza orzeczenia 1. art. 210 Traktatu EWG oznacza, e wsplnota posiada w zakresie swych stosunkw zewn trznych kompetencj do zaci gania zobowi zami dzynarodowych w ca ej sferze zadaokre lonych w Cz ci Pierwszej Traktatu. To uprawnienie wyrasta nie tylko z wyra nego upowa nienia przez Traktat, lecz mo e rwnie wyp yn z innych postanowie Traktatu. (...) Stan faktyczny Przed s dami okr gowymi w Holandii wszcz to post powanie karne przeciwko pewnym holenderskim rybakom oskar onym o naruszenie przepisw wydanych przez Holandi , ktre ogranicza y po owy fl dry i soli. Przepisy te by y wydane na podstawie konwencji londy skiej z 1959 r. o po owach na p nocnowschodnim Atlantyku (tzw. konwencja NEAFC, wesz aw ycie w 1963 r.). S dy zwrci y sido Trybuna u o wydanie orzeczenia interpretuj cego postanowienia artyku w 30,31,34,38 do 47 Traktatu EWG oraz art. 102 Umowy o Przyst pieniu, a tak e rozporz dzeRady nr 2141/70 i 2142/70 dotycz cych wsplnej polityki w zakresie rybo wstwa i wsplnego rynku produktw rybnych. Pytania s dw dotyczy y zagadnienia, czy pa stwa cz onkowskie zachowa y prawo do wydawania przepisw takich jak wskazane powy ej, czy przepisy takie s zgodne z prawem Wsplnot i czy tylko Wsplnota ma prawo zaci ga zobowi zania mi dzynarodowe w tej sferze. Stanowiska stron Officer van Justitie (prokurator) w Arrondissementrechtsbank (s dzie okr gowym) w Zwolle odwo a si do wyroku Trybuna u w sprawie Van Haaster (sprawa 190/73, ECR [1974] 1123), w ktrej orzeczono, i rodki przyj te przez pa stwa s niezgodne z rozporz dzeniem wyra nie zakazuj cym ogranicze ilo ciowych (lub rodkw maj cych efekt analogiczny) w handlu pomi dzy pa stwami cz onkowskimi w danej dziedzinie. Rozporz dzenia Rady cytowane w tej sprawie nie zawieraj zakazu ograniczeilo ciowych. Rozwa aj c kwesti , czy rodki przyj te przez rz d Holandii szgodne z celami i zasadami Wsplnot, uczestnik post powania przywo a orzeczenie VI sprawie ERT A (patrz wy ej) i stwierdzi , e prawo pa stw cz onkowskich do samodzielnej regulacji wygasa dopiero w sytuacji, gdy organy Wsplnot przyjm odpowiednie rodki, a wi c w danej sprawie od momentu wprowadzenia ograniczena podstawie art. 5 rozporz dzenia 2141/70 lub art. 102 Umowy o Przyst pieniu. W chwili pope nienia czynw przez rybakw takie wsplne ograniczenia nie by y wprowadzone. Oskar eni stwierdzili, e przepisy holenderskie s niezgodne ze wskazanymi rozporz dzeniami Rady, ktre powinny byinterpretowane zgodnie z ich celem, tj. jako wprowadzaj ce wspln organizacj rynku produktw rybnych. Powo ali si na spraw ERT A, by dowodzi , e fakt organizacji wsplnego rynku przez Wsplnotwystarcza, by pa stwa cz onkowskie nie mia y kompetencji do samodzielnego wchodzenia w stosunki zewn trzne w tym zakresie. R nica pomi dzy ERT A, gdzie rozporz dzenie 543/69 wyra nie nada o Wsplnocie prawo do zawierania umw z pa stwami trzecimi, a obecn spraw , gdzie oba rozporz dzenia nie zawierajtakiej wyra nej kompetencji, nie jest istotna, poniewa rozporz dzenia 2141/70 i 2142/70 tworz bardziej rozwini t organizacj rynku ni rozporz dzenie 543/69. W konsekwencji pa stwa cz onkowskie nie maj od 1970 r. prawa do samodzielnego wyznaczania kwot po owowych na podstawie NEAFC. Wielka Brytania uzna a, e sprawa ERT A nie kwalifikuje si jako precedens w tym sporze. Zasada wyra ona w owej sprawie, e skoro Wsplnota wydaje postanowienia ustanawiaj ce wsplne normy, to pa stwa cz onkowskie nie mog zaci ga zobowi za wobec pa stw trzecich naruszaj cych te normy, nie ma zastosowania, je eli przedmiot owych wsplnych norm i umw zwartych z pa stwami trzecimi nie jest identyczny. Tak e opinia 1/75 nie stanowi precedensu w tej sprawie. Dotyczy ona norm wsplnej polityki handlowej, ktre daj ipso jure wy czn kompetencj Wsplnocie do zawierania. umw mi dzynarodowych. Artyku y 30, 31 i 34 nie dotycz wsplnej polityki handlowej a art. 17 rozporz dzenia 2142/70 odwo uje si do niej jedynie w sposb dorozumiany lecz w kontek cie innym, ni zagadnienie b d ce przedmiotem niniejszego sporu Dania podzieli a pogl d, e podstawy orzeczenia w sprawie ERT A nie maj4 zastosowania, ze wzgl du na brak podstaw do dzia ania Wsplnoty. Holandia stwierdzi a, e z orzeczenia ERT A wynika a contrario, i w obecnym stanie legislacji Wsplnoty pa stwa cz onkowskie zachowa y prawo do wchodzenia w stosunki zewn trzne w zakresie konserwacji zasobw rybnych, przy czym ze wzgl du na art. 5 rozporz dzenia 2141/70 i art. 102 Umowy o Przyst pieniu te prawo nie jest wy czne ani ostateczne. Komisja podkre li a, e art. 43 upowa nia Wsplnotdo przyjmowania rodkw w celu konserwacji zasobw ryb, co o bejmuje rwnieprawo do zawierania umw mi dzynarodowych. Wsplnota nie musi wydawa aktw jednostronnych, zanim zawrze takie umowy. Jednak e, tak d ugo, jak Wsplnota nie zawar a

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

wspo mnianych umw, pa stwa cz onkowskie mog y to czyni , do czasu, kiedy wesz yw ycie postanowienia o wsplnej polityce w zakresie rybo wstwa, tj. do l lutego 1971. Od tego czasu jedynie Wsplnota ma prawo zawieraumowy mi dzynarodowe w zakresie ochrony zasobw rybnych. Konwencja NEAFC by a zawarta po wej ciu w ycie Traktatu EWG, nie podpada wi c pod postanowienia art. 234. Mimo to pa stwa cz onkowskie nie naruszy y Traktatu, gdyratyfikowa y NEAFC przed 1970 r. Wsplnota, stosuj c art. 234 przez analogi , powinna dapa stwom cz onkowskim rozs dny okres na dostosowanie swych zobowi zana o onych NEAFC do wynikaj cych z Traktatu. Komisja uzna a wi c, e Wsplnota ma wy cznkompetencj do prowadzenia negocjacji i zawierania umw dotycz cych rodkw przeznaczonych na zachowanie zasobw przemys u rybo wczego i nakierowanyc h na wprowadzanie ogranicze po owowych.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 4/73 J. No/d, Kohlen und BaustoffgrohandJung v. Komisja Wsplnot Europejskich ECR 1974, s. 491 Teza orzeczenia (...) 2. Prawa zasadnicze stanowi cz sk adow oglnych zasad prawa, ktrych przestrzeganie zapewnia Trybuna . Gwarantuj c te prawa Trybuna ma obowi zek czerpainspiracje z tradycji konstytucyjnej wsplnej pa stwom cz onkowskim i nie mo e utrzyma rodkw, ktre s niezgodne z prawami zasadniczymi ustanowionymi i gwarantowanymi przez konstytucje tych pa stw Podobnie umowy mi dzynarodowe...dotycz ce ochrony praw cz owieka, przy ktrych powstaniu pa stwa cz onkowskie wsp pracowa y lub ktrych s sygnatariuszami, mog dostarczy wzorcw, ktre nale y na ladowaw ramach prawa wsplnotowego. 3. Je eli prawa w asno ci s chronione przez prawo konstytucyjne wszystkich pa stw cz onkowskich i je eli podobne gwarancje istniej w odniesieniu do prawa swobodnego wyboru i uprawiania handlu lub zawodu, powsta e przez to prawa, aczkolwiek dalekie od niewzruszalnych prerogatyw, musz by interpretowane w wietle spo ecznej funkcji w asno ci i chronionych przez nie dzia alno ci Z tego wzgl du prawa o tym charakterze schronione przez prawo zawsze z zastrze eniem restrykcji ustanowionych zgodnie z interesem publicznym. W obr bie porz dku prawnego Wsplnot wydaje sitak e s uszne, by prawa te w razie potrzeby by y poddane pewnym ograniczeniom usprawiedliwionym przez nadrz dne cele realizowane przez Wsplnot , pod warunkiem, e istota tych praw pozostaje nienaruszona. Powy sze gwarancje w adnym wypadku nie mog by rozci gni te na ochron zwyk ych interesw handlowych lub okoliczno ci, ktrych niepewno stanowi sam istot dzia alno ci gospodarczej Stan faktyczny Wysoka W adza EWWiS, zgodnie z postanowieniami umw zawartych w zwi zku z powstaniem tej organizacji, rozwi za a w maju 1954 roku centraln organizacj do spraw w gla, utworzon w Zag biu Ruhry przed powo aniem do ycia EWWiS. W lutym 1956 roku organ ten zezwoli na wspln sprzeda w gla przez kopalnie zgrupowane w trzech agencjach, a nast pnie okre liwarunki, na jakich poszczeglni dostawcy mogli kupowa w giel od tych agencji. Decyzja w tej sprawie by a nast pnie wielokrotnie modyfikowana. Na mocy tych modyfikacji firma Nold, b d ca jednym z dostawcw, zosta a pozbawiona przez wymienione wy ej trzy agencje mo liwo ci zakupu w gla. Decyzja Wysokiej W adzy, ustanawiaj ca nowe warunki posiadania statusu dostawcy, zosta a uchylona przez Trybuna na wniosek firmy Nold. Z czasem Komisja Wsplnot pozwoli a na po czenie wszystkich kopal w Zag biu Ruhry, w stosunku do ktrych okre li a warunki sprzeda y w gla. Nowe warunki zosta y nast pnie przekazane dostawcom. Odpowiednia decyzja zosta a zaskar ona przez firm J. N old przed Trybuna em Spraw.iedliwo ci. Stanowiska stron Powd, firma J. Nold, stwierdzi a, e pad a ofiar dyskryminacji. Utrzymywa a zw aszcza, e poprzez wydanie oglnych warunkw handlu pogwa cone zosta y pewne prawa zasadnicze zawarte w konstytucjach pa stw cz onkowskich i przej te przez prawo Wsplnot, w tym konkretnym przypadku - prawo w asno ci. Powd uwa a bowiem, e wy czenie go z handlu w glem by o rwnoznaczne z wyw aszczeniem. Decyzja Komisji mia a bypodj ta ponadto z pogwa ceniem prawa do swobodnego rozwoju osobowo ci, prawa do wolno ci dzia alno ci gospodarczej oraz zasady proporcjonalno ci. Strona pozwana uwa a a natomiast, e TrybunaSprawiedliwo ci nie ma prawa interpretowania i stosowania zasad prawa wewn trznego pa stw cz onkowskich, w tym norm konstytucyjnych; jej zdaniem, traktat EWWiS nie zawiera gwarancji praw nabytych. Opinia Rzecznika Generalnego Rzecznik A. Trabucchi stwierdzi , e zarzut naruszenia praw zasadniczych mo e byrozwa any tylko w takim zakresie, w jakim prawa te schronione przez dany system prawny. Poniewaorzecznictwo Trybuna u konsekwentnie twierdzi o, e prawa zasadnicze stanowicz systemu prawnego Wsplnot, nale y rozwa y , czy ustanowione przez Komisjnormy rzeczywi cie prowadz do naruszenia praw zasadniczych. Wyk adnia proponowana przez powoda ogranicza aby prawo ustanawiania warunkw handlu we Wsplnocie i w konsekwencji uniemo liwia aby wszelk ingerencj w adz Wsplnoty w gospodark . Do praw zasadniczych chronionych przez Wsplnot rzecznik zaliczywolno , prawo w asno ci, rwno , niedyskryminacji proporcjonalno . Jednocze nie jednak podkre li on, e prawa zasadnicze nie majcharakteru absolutnego i nie sustanowione na zawsze, lecz w pewnych sytuacjach mogbyzmieniane lub ograniczone przez wymogi dobra publicznego. W danym przypadku przepisy stanowione przez Wsplnot powinny d y do ochrony praw nie tylko producentw czy osb prowadz cych handel, lecz tak e konsumentw.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz Amministrazione delie Finanze delIo Stato v. Simmenthal SpA ECR 1978, s. 629

. Teza orzeczenia

(...) 2. Bezpo rednie obowi zywanie prawa wsplnotowego oznacza, jego postanowienia posiadaj pe nmoc jednolicie we wszystkich pa stwach cz onkowskich pocz wszy od momentu wej cia w ycie przez ca y okres wa no ci Bezpo rednio obowi zuj ce przepisy stanowi rd o praw i obowi zkw dla wszystkich, ktrych one dotycz ; bez wzgl du na to, czy chodzi o pa stwa cz onkowskie, czy teo poszczeglne osoby. Skuteczno ta dotyczy rwnie ka dego s du, ktrego zadanie jako organu pa stwa cz onkowskiego polega na ochronie praw, przyznawanych jednostkom przez prawo wsplnotowe. 3. Zgodnie z zasad prymatu prawa wsplnotowego postanowienia traktatw i bezpo rednio obowi zuj ce akty prawne organw Wsplnot wywierajw wewn trznym porz dku prawnym nie tylko skutki takie, e poprzez samo swe wej cie w ycie uniemo liwiaj stosowanie ka dego przepisw prawa wewn trznego z nimi sprzecznego, lecz tak e skoro te postanowienia prawne stanowihierarchicznie wy szcz sk adow porz dku prawnego obowi zuj cego na terytorium ka dego pa stwa cz onkowskiego - powoduj e wej cie w ycie nowej normy prawa wewn trznego jest niemo liwe w takim zakresie, w jakim by aby ona sprzeczna z normami wsplnotowymi Je eli aktom prawnym w dziedzinie, na ktr rozci ga si kompetencja prawotwrcza Wsplnoty, lub te innym niezgodnym z postanowieniami prawa wsplnotowego, przyznana zosta aby prawna skuteczno , prowadzi oby to do zanegowania efektywno ci zobowi za zaci gni tych przez pa stwa cz onkowskie na podstawie Traktatu, co z kolei oznacza oby postawienie pod znakiem zapytania podstaw Wsplnoty. 4. S d pa stwowy, ktry w ramach swej w a ciwo ci ma stosowaprawo wsplnotowe jest zobowi zany do dba o ci o pe nskuteczno tych norm, co przejawia si rwniew konieczno ci niestosowania ka dego, rwnie p niejszego postanowienia prawa wewn trznego, bez konieczno ci wnioskowania lub czekania na uchylenie danej normy w trybie ustawodawczym lub w jakimkolwiek innym post powaniu przewidzianym przez prawo konstytucyjne. Stan faktyczny Firma Simmenthal sprowadzi a z Francji do W och pewnilo wo owiny z przeznaczeniem do spo ycia. W zwi zku z przewidzianym przez w oskie prawo wewn trzne badaniem weterynaryjnym i zdrowotnym musia a op aciich koszty. W zwi zku z tym wnios a powdztwo przeciwko w oskiej pa stwowej administracji finansowej, opieraj c sina tezie, e op aty te stanowiprzeszkodw swobodnym przep ywie towarw, przewidzianym przez prawo wsplnotowe. W toku post powania I instancji Trybuna Sprawiedliwo ci wyda orzeczenie w trybie art. 177 Traktatu EWG (sprawa 35/76 Simmenthal I, ECR 1976, s. 1871), w ktrym uzna , e op aty weterynaryjne i sanitarne w obrocie wewn trz Wsplnoty powinny by traktowane podobnie jak op aty celne i podlegazwrotowi. Na tej podstawie pretor w Susa wyda orzeczenie zobowi zuj ce organy finansowe go zwrotu zap aconej przez firm Simmenthal sumy. Od tej decyzji administracja finansowa wnios a apelacj . Pretor w post powaniu apelacyjnym, e normy prawa wsplnotowego ssprzeczne z wydanp niej ustaw w osk. Zgodnie z orzecznictwem w oskiego Trybuna u Konstytucyjnego, s dy powszechne nie s w adne uchyla przepisw prawa wewn trznego sprzecznych z prawem wsplnotowym, lecz powinny przekaza spraw do rozstrzygni cia Trybuna owi Konstytucyjnemu. Do czasu rozstrzygni cia nie mo na jednak stosowa prawa wsplnotowego niezggodnego z prawem wewn trznym, co podwa a oby istot tego systemu prawa. Pretor Susy zawiesi post powanie i zwrci sido Trybuna u Sprawiedliwo ci na podstawie art. 177 Traktatu EWG o rozstrzygni cie kwestii wst pnej: je eli zgodnie z art. 189 Traktatu EWG i jednolitym orzecznictwem Trybuna u Sprawiedliwo ci przepisy prawa wsplnotowego nadaj ce si do bezpo redniego stosowania musz byw pe ni, ca kowicie i jednolicie stosowane w systemach prawnych pa stw cz onkowskich bez wzgl du, na normy prawa wewn trznego, aby zapewniochronpraw podmiotw przyznanych na rzecz jednostek, czy nale y w zwi zku z tym interpretowa zakres tych przepisw w taki sposb, e stosowanie wszelkich norm prawa wewn trznego sprzecznych z tymi przepisami musi bywy czone bez oczekiwania na ich formalne uchylenie przez ustawodawckrajowego lub inny organ konstytucyjny (np. na stwierdzenie jej niezgodno ci z konstytucj ); w szczeglno ci dotyczy to sytuacji, gdy prawo wewn trzne pozostaje w mocy w przypadku deklaracji niezgodno ci z konstytucj , co prowadzi w konsekwencji do tego, e przepisy prawa wsplnotowego nie mog yby by w pe ni i jednolicie stosowane, a przez to nie by aby mo liwa ochrona praw obywateli Stanowiska stron Przedstawiciel firmy Simmenthal stwierdzi , e w oski porz dek prawny stwarza w przypadku stwierdzenia niezgodno ci mi dzy prawem wsplnotowym i prawem wewn trznym alternatyw : uchylenie normy przez ustawodawc lub stwierdzenie jej niezgodno ci z konstytucj . Powoduje to niekorzystne nast pstwa dla

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

podmiotw prawnych w postaci wyd u enia i wzrostu kosztw post powania, przeci enia s dw itp., ponadto decyzja ustawodawcy lub odpowiednie orzeczenie s du konstytucyjnego lub innego tego typu organu nie ma mocy wstecznej. W zwi zku z tym Trybuna Sprawiedliwo ci powinien okre ligeneraln zasadpost powania w sytuacji sprzeczno ci prawa wewn trznego z prawem wsplnotowym. Trybuna we wcze niejszym orzecznictwie wskazazasady obowi zywania i stosowania prawa wsplnotowego jako nowego porz dku prawnego (zw aszcza w sprawie 26/62 Van Gend en Loos); chodzi teraz o zapewnienie ich uniwersalnej realizacji poprzez uznanie zasady absolutnego prymatu prawa wsplnotowego przed prawem wewn trznym. Istniej ca luka prawna nie gwarantuje jednostkom pe ni przyznanych im praw. Rz d w oski zakwestionowa formaln zasadno post powania. W kwestii merytorycznej przedstawiciel rz du w oskiego zaprezentowa stanowisko, e jakkolwiek oczywista jest zasada prymatu prawa wsplnotowego przed prawem wewn trznym, to metody eliminacji i rozwi zywania konfliktw powinny by pozostawione prawu konstytucyjnemu pa stw cz onkowskich. Up yw czasu mi dzy wnioskiem o stwierdzenie niezgodno ci prawa wewn trznego z wsplnotowym ; wydaniem decyzji w tej sprawie nie musi oznaczapozbawienia obywateli praw wynikaj cych z przepisw Wsplnot. Decyzja ustawodawcy lub s du konstytucyjnego mo e mieskutek ex tunc; dotyczy b dzie przy tym wszystkich podobnych sytuacji faktycznych, podczas gdy decyzja s du stosuj cego prawo wsplnotowe by aby skuteczna tylko w konkretnym rozstrzygni ciu. Zdaniem Komisji Wsplnot, ustawodawstwo w oskie ze wzgl du na wielk ilo aktw prawnych jest szczeglnie podatne na powstawanie konfliktw mi dzy systemami prawa wewn trznego i wsplnotowego. Wyk adnia prawa przez organy je stosuj ce powinna uwzgl dnia zasad prymatu prawa Wsplnot i w ten sposb prowadzi do eliminacji konfliktw.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 26/62 N. V. Algemene Transport- en Expeditie Onderneming Van Gend & Loos v. Nederlandse Administratie der Belastingen Teza orzeczenia (...) 3. Europejska Wsplnota Gospodarcza stanowi nowy porz dek mi dzynarodowoprawny, na rzecz ktrego pa stwa zredukowa y, jakkolwiek w ograniczonym zakresie, swe prawa suwerenne; porz dek prawny, ktrego podmiotami s nie tylko pa stwa cz onkowskie, ale tak e jednostki. Niezale nie od ustawodawstwa pa stw cz onkowskich prawo Wsplnoty powinno przyznawa prawa jednostkom, podobnie jak nak ada na nie obowi zki. Prawa takie powstajnie tylko wtedy, gdy wynika to wyra nie z Traktatu (EWG p. t um.), lecz tak e na podstawie jednoznacznych zobowi za , ktre Traktat nak ada tak na jednostki, jak i na pa stwa cz onkowskie i organy Wsplnoty Stan faktyczny Firma Van Gend & Loos sprowadzi a do Holandii z RFN pewnilo formaldehydu. Holenderskie organy celne poprzez zmian kwalifikacji przeznaczenia towaru faktycznie podnios y obowi zuj ce taryfy celne. Zdaniem powodw, wprowadzenie podwy szonej op aty nast pi o z pogwa ceniem art. 12 Traktatu EWG. Przepis ten nakazywa powstrzymywanie si przez pa stwa cz onkowskie od nak adania nowych ce lub innych op at o tym samym charakterze w obrotach mi dzy nimi, a tak e powstrzymywanie siod podnoszenia op at ju obowi zuj cych. W a ciwy holenderski organ s dowy, rozpatruj c skarg , stwierdzi , e w istocie przedmiotem sporu jest wyk adnia traktatu EWG, i zwrci si do Trybuna u Sprawiedliwo ci z wnioskiem o rozstrzygni cie kwestii wst pnej, zgodnie z art. 177 ust. 3 Traktatu EWG. Stanowiska stron W czasie post powania powd oraz zainteresowane pa stwa (zgodnie z art. 20 Statutu Trybuna u Sprawiedliwo ci) przedstawi y swe stanowiska. Rz d holenderski i belgijski zakwestionowa y w a ciwo s du uznaj c, e przedmiotem sporu jest nie wyk adania traktatu EWG, lecz jego stosowanie w konkretnym przypadku, a kwestia stosunku prawa wsplnotowego do prawa Beneluxu powinna by rozstrzygni ta na gruncie regu kolizyinych holenderskiego prawa konstytucyjnego Zdaniem zainteresowanych rz dw, art12 Traktatu EG jest skierowany do pa stw cz onkowskich, nie obowi zuje wprost i nie stwarza bezpo rednich praw i obowi zkw dla organw pa stwowych i jednostek. Komisja EWG uwa a a natomiast, e moc prawa wsplnotowego w systemach prawa wewn trznego cz onkowskich nie mo e by okre lona przepisami tego prawa wewn trznego lecz jedynie przez Traktat EWG, gdycelem traktatu by o stworzenie nowego porz dku prawnego, nawet je eli stosowanie tego prawa pozostawiono s dom wewn trznym. Prawo to powinno bystosowane w sposb jednolity we wszystkich pa stwach cz onkowskich, a wiec o jego mocy w prawie wewn trznym musi rozstrzygn wy cznie prawo EWG. Art. 12 zawiera !jasn i jednoznaczn norm obowi zuj c ktra nie zosta aw aden sposb zmodyfikowana przez inne przepisy Traktatu Opinia Rzecznika Generalnego Rzecznik K. Roemer stwierdzi , e rozstrzygni cie sprawy wymaga przede wszystkim wyja nienia charakteru prawa wsplnotowego. Istota jego nie wyczerpuje siw stosunkach umownych mi dzy pa stwami jako podmiotami prawa mi dzynarodowego, lecz polega przede wszystkim na tym, i Wsplnota ma w asne organy oraz mo liwo stanowienia i stosowania prawa wi cego bezpo rednio tak organy pa stwowe, jak i obywateli. Ponadto Traktat EWG zawiera normy, ktre mog bybezpo rednio stosowane (m.in. art. art. 8586, 48, 60 i inne). Obok nich mo na jednak wskaza normy, ktre maj charakter zobowi za mi dzypa stwowych (np. art. art. 11 i 37 Traktatu EWG). W ka dym przypadku nale y wi c zbada charakter konkretnych przepisw prawa wsplnotowego, ktre powinny bystosowane, z punktu widzenia ich adresata oraz tre ci.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 14/68 Walt Wilhelm et al. v. Tezy orzeczenia 1. Traktat EWG ustanowiswj w asny system prawny, zintegrowany z systemami. prawnymi pa stw cz onkowskich, ktry musi by stosowany przez ich s dy. By oby niezgodne z charakterem tego systemu, gdyby zezwolipa stwom cz onkowskim na wprowadzenie lub utrzymanie rodkw prawnych, ktre by yby zdolne w jakikolwiek sposb ogranicza efektywno Traktatu w praktyce. Moc obowi zuj ca Traktatu i rodki podejmowane dla jego realizacji nie mog by r ne w poszczeglnych pa stwach wskutek obowi zywania rodkw wewn trznych, gdyprzez to funkcjonowanie systemu Wsplnot by oby zak cone. a osi gni cie celw Wsplnoty nara one na niebezpiecze stwo. W konsekwencji konflikty pomi dzy normami Wsplnoty i normami krajowym. Musz byrozwi zywane przy zastosowaniu zasady, e prawo Wsplnoty zachoruje pierwsze stwo. 2. Dopki rozporz dzenie przewidziane w art. 87(2)(e) Traktatu nie b dzie stanowi inaczej, w adze krajowe mog podejmowa dzia ania przeciwko umowie zgodnie z ustawodawstwem pa stwowym dotycz cym konkurencji, nawet je eli kwestia zbadania umowy z punktu widzenia jej zgodno ci z prawem Wsplnot jest w toku rozpatrywania przez Komisj , jednak e z zastrze eniem warunku, e zastosowanie prawa krajowego nie b dzie przeszkoddla pe nego i jednolitego stosowania prawa Wsplnoty lub te dla uzyskania skutkw rodkw podejmowanych w celu jej realizacji. Je eli prowadzenie rwnoleg ych post powa mo e spowodowa za stosowanie sankcji, generalny wymg naturalnej sprawiedliwo ci wymaga, by wszelkiego rodzaju poprzednia decyzja o rodkach karnych by a brana pod uwag przy okre laniu sankcji, ktre maj by na o one. 3. Art. 7 Traktatu EWG, ktry zabrania poszczeglnym pa stwom cz onkowskim stosowania ich prawa w sposb zr nicowany w zale no ci od obywatelstwa zainteresowanych stron, nie dotyczy kwestii r nic w traktowaniu lub negatywnych konsekwencji wynikaj cych dla osb lub przedsi biorstw podlegaj cych jurysdykcji Wsplnot z r nic istniej cych pomi dzy ustawodawstwami pa stw cz onkowskich. z zastrze eniem, e dotykajone wszystkie osoby poddane im zgodnie z kryteriami obiektywnymi i bez wzgl du na ich obywatelstwo. Stan faktyczny Decyzj z 28 listopada 1967 roku Federalny Urz d Kartelowy (Bundeskartellamt) RFN ukara6 przedsi biorstw grzywn na podstawie niemieckiej ustawy z 1957 roku przeciwko ograniczeniom konkurencji za jednoczesne, rzekomo uzgodnione podniesienie o 8% cen produkowanej przez nie aniliny. Komisja Wsplnot ze swej strony wszcz a post powanie na podstawie rozporz dzenia nr 17 z 31 maja 1967 roku przeciwko 4 spo rd przedsi biorstw ukaranych przez Urz d Kartelowy, a tak e przeciwko grupie innych przedsi biorstw z krajw Wsplnoty i pa stw trzecich. Zdaniem Komisji, podwy ka cen aniliny przeprowadzona przez te firmy by a uzgodniona i narusza a zasady konkurencji. Post powanie to mog o prowadzi do na o enia grzywien. Ukarane przedsi biorstwa stwierdzi y przed s dem w Berlinie, e Urz d Kartelowy nie mg prowadzi post powania na mocy prawa niemieckiego w sprawie obj tej jednocze nie post powaniem przed Komisj na mocy Traktatu EWG. Kwestia ta zosta a przedstawiona Trybuna owi Sprawiedliwo ci przez S d Kameralny w Berlinie na mocy art. 177 Traktatu EWG do rozstrzygni cia wst pnego. Stanowiska stron Zgodnie z art. 20 statutu Trybuna u strony post powania i zainteresowane pa stwa przedstawi y swe obserwacje i uwagi dotycz ce kwestii prymatu prawa wsplnotowego i jego skutkw w prawie wewn trznym pa stw cz onkowskich. Powodowie twierdzili, e w przypadku zbiegu post powa na podstawie prawa wewn trznego i prawa wsplnotowego, zgodnie z zasadne bis in idem, powinno mie zastosowanie wy cznie prawo Wsplnot. Stosowanie prawa wewn trznego w sprawach o znaczeniu europejskim prowadzi oby do stworzenia sztucznych warunkw konkurencji na rynkach wewn trznych. Je eli zezwolono by na wy czenie przez w adze wewn trzne realizacji prawa ustanowionego przez Wsplnoty, prowadzi oby to do zagro edla wsplnej polityki gospodarczej Wsplnoty i do stworzenia wyspy wewn trz wsplnego rynku, na ktrej obowi zywa yby regu y konkurencji inne niokre lone przez Wsplnoty. Warunkiem realizacji polityki Wsplnot jest przeto wy czenie stosowania prawa wewn trznego w kwestiach, w ktrych regulacja Wsplnoty jest directly applicable, concrete and exhaustive . Powodowie odrzucili przy tym argumentacjUrz du Kartelowego i rz du RFN, ktre twierdzi y, e zasada ne bis in idem nie mo e miezastosowania w przypadkach dzia a w adczych pa stw obcych.. Stwierdzili oni, e prawo Wsplnot nie mo e byw aden sposb okre lone ani nawet porwnywane z

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

prawem stanowionym przez pa stwa trzecie. Rz d RFN oraz interweniuj ce rz dy Francji i Holandii stwierdzi y, e normy prawa kartelowego pa stw cz onkowskich, zakazuj ce pewnych dzia a , nie mogbyw aden sposb ograniczone przez prawo wsplnotowe. Rz d niemiecki stwierdzi przy tym, e przepisy prawa wsplnotowego nie regulujkwestii karteli w sposb wyczerpuj cy, przez co mog yby mie niekorzystne dzia anie w sferze prawa wewn trznego. Pa stwa cz onkowskie muszmiemo liwo eliminowania tych zagro e . Podobny pogl d wyrazi te rz d holenderski. W odniesieniu do oglnych zasad funkcjonowania prawa europejskiego rz d RFN sta na stanowisku, e brak jakiejkolwiek regulacji zakazuj cej stosowania w sposb posi kowy lub uzupe niaj cy prawa wsplnotowego w sprawach, w ktrych istnieje regulacja wsplnotowa. Dotyczy to rwnie stosowania sankcji o charakterze karnym, ktre mog by podejmowane niezale nie od odpowiednich dzia a organw Wsplnoty. W opinii Komisji w zasadzie dwa porz dki prawne: wewn trzny i wsplnotowy mog by konkurencyjnie stosowane w pewnych kwestiach. Istnieje jednak w takich sytuacjach niebezpiecze stwo konfliktw, ktre powinny by rozstrzygane zgodnie z oglnymi zasadami prawa wsplnotowego. Je eli nie ma sprzeczno ci mi dzy obydwoma systemami prawa, w adze krajowe maj swobod stosowania rodkw przewidzianych przez prawo wewn trzne. Je eli dzia ania te mia yby jednak os abia lub uniemo liwi funkcjonowanie prawa wsplnotowego, dzia anie w adz pa stwa cz onkowskiego by oby niezgodne z art. 5 Traktatu EWG. Zgodnie z t zasad , w adze krajowe powinny wstrzyma si z nak adaniem kar na podstawie prawa wewn trznego w sprawach dotycz cych konkurencji do czasu rozstrzygni cia post powania prowadzonego przez organy Wsplnoty. Je eli uznaj one naganno post powania danego podmiotu, lecz nie na o kar, rwnie w adze pa stwowe nie mog stosowa sankcji.

Integracja ekonomiczna Europy wybrane orzeczenia

Joanna Wolszczak-Derlacz

Sprawa 41/47 Yvonne van Duyn v'. Home Office ECR 1976, s. l3r Teza orzeczenia (...) 2. By oby sprzeczne z wi c skuteczno ciprzypisywan dyrektywom przez art. 189, gdyby wy czy mo liwo powo ywania sina zobowi zania przez nie na o one przez osoby, ktrych one dotycz . W szczeglno ci, gdy w adze Wsplnoty na o y y na pa stwa cz onkowskie na mocy dyrektywy obowi zek okre lonego zachowania, u yteczno takiego aktu by aby os abiona, gdyby jednostki nie mia y mo liwo ci powo ywania sinaprzed s dami krajowymi, a te z kolei nie mog y bra go pod uwag jako elementu prawa wsplnotowego. Art. 177, ktry upowa nia s dy krajowe do przedstawiania Trybuna owi pytadotycz cych wa no ci i wyk adni wszystkich aktw instytucji europejskich bez jakiegokolwiek rozr nienia, oznacza tak e, e na te akty jednostki mog powo ywa si przed s dami krajowymi. Niezb dne jest analizowanie w ka dym przypadku, czy charakter, oglny uk ad i sformu owanie danej normy mog by bezpo rednio skuteczne w stosunkach mi dzy pa stwami cz onkowskimi i jednostkami. 3. Art. 3(1) dyrektywy Rady nr 64/221 z 25 lutego 1964 roku w sprawie koordynacji specjalnych rodkw dotycz cych ruchu i pobytu obywateli pa stw obcych, ktre by yby usprawiedliwione wymogami porz dku publicznego, bezpiecze stwa lub zdrowia publicznego, przyznaje jednostkom uprawnienia, ktre mogby dochodzone przez nie przed s dami wewn trznymi pa stw cz onkowskich i ktre te ostatnie majobowi zek chroni . Stan faktyczny Za o ony w USA i dzia aj cy w Anglii ko ciscjentologiczny byuwa any przez rz d brytyjski za stanowi cy zagro enie dla porz dku publicznego i spo ecznie szkodliwy. Jakkolwiek rz d nie mg zabroni jego dzia alno ci, postanowi ograniczajwszelkimi dost pnymi rodkami. Obejmowa y one m.in. zakaz udzielania cudzoziemcom zezwole na prac w o rodku scjentologicznym. Y van Duyn, obywatelka holenderska, mia a podj prac sekretarki w college'u scjentologicznym w East Grinstead. Oficer imigracyjny na lotniku w Londynie odmwi jej prawa wjazdu ze wzgl du na wymogi porz dku publicznego, opieraj c si na postanowieniach brytyjskiego prawa wewn trznego i dzia aj c w zakresie swych kompetencji. Van Duyn odwo a a siod tej decyzji do s du, powo uj c sina art. 48 Traktatu EWG dotycz cy swobodnego przep ywu osb, rozporz dzenie 1612/68 i art.3 dyrektywy 64/221. S d rozpatruj cy spraw zwrci si do Trybuna u Sprawiedliwo ci w trybie art. 177 Traktatu EWG z zapytaniem, czy art. 48 Traktatu EWG oraz dyrektywa 64/221 mog by bezpo rednio stosowane i czy przyznaj one jednostkom prawa, ktre mogby dochodzone przed s dem. Stanowiska stron Y. van Duyn i Komisja opar y sina wcze niejszym orzecznictwie Trybuna u i zgodnie stwierdzi y, e art. 48 jest bezpo rednio stosowalny. W odniesieniu do dyrektywy 64/22 --Van Duyn sta a na stanowisku, e kryteria bezpo redniej skuteczno ci dyrektyw sidentyczne, jak dotycz ce poszczeglnych przepisw traktatu EWG. W zwi zku z tym nie mo na pozbawijednostkwynikaj cych z tego aktu praw tylko na podstawie stwierdzenia, e jego litera nak ada obowi zki wy cznie na poszczeglne pa stwa cz onkowskie. W zwi zku z tym ka da norma wsplnotowa jest samowykonalna, o ile jest sformu owana jasno i bezwarunkowo oraz o ile jej wykonanie nie jest pozostawione do pe nej dyskr cji pa stw cz onkowskich. Komisja uzna a, e moc dyrektywy mo na przyrwna do mocy traktatw za o ycielskich., podczas gdy moc zarz dzejest zbli ona do mocy przepisw ustawodawstwa wewn trznego. Je eli przepisy dyrektywy s jasne i jednoznaczne, musz by uznane za samowykonalne, a jednostce muszprzys ugiwa rodki ochrony przed nadu ywaniem przez w adze krajowe uprawnie wynikaj cych z prawa wsplnotowego. Rz d brytyjski stan na stanowisku, e art. 189 Traktatu EWG rozr nia skutki dyrektywy i rozporz dzenia. Je eli organy EWG pos ugujsi formdyrektywy, oznacza to, e liczsiz tym, e nie b dzie ona bezpo rednio skuteczna, poza wyj tkowymi przypadkami. W tym przypadku struktura dyrektywy 64/221 nie wskazuje, by mog a ona by samowykonalna. Opinia Rzecznika Generalnego Rzecznik H. Mayras stwierdzi , e jakkolwiek art. 189 Traktatu EWG rozr nia pomi dzy rozporz dzeniami i dyrektywami, przypisuj c bezpo redni skuteczno tylko tym pierwszym, to orzecznictwo Trybuna u rozci gn o ten skutek tak e na dyrektywy, zw aszcza w takich przypadkach, w ktrych na pa stwa na o ono obowi zek okre lonego dzia ania. Pozbawienie jednostek mo liwo ci dochodzenia praw wynikaj cych z dyrektyw prowadzi oby w konsekwencji do os abienia znaczenia takiego aktu prawnego. Mo liwo bezpo redniego stosowania dyrektywy nale y oceniabior c pod uwag jej brzmienia, charakter i oglny kszta t aktu prawnego. W przypadku dyrektywy 64/221, ktrej celem by o ujednolicenie stosowania klauzuli porz dku, bezpiecze stwa i zdrowia publicznego w celu ograniczenia swobody przep ywu osb, jej przepisy spe niaj kryteria bezpo redniego stosowania.