Sie sind auf Seite 1von 36

Sirve el tratamiento para rehabilitar a los

delincuentes sexuales?

!osumon
In osfo frnbnjo so doscrIbo y ovnIun oI frnfnmIonfo sIcoIogIco
quo so nIIcn on In rIsIon do IrInns on InrcoIonn, Isnnn con Ios
ngrosoros soxunIos. Inrn odor ovnIunr In ofIcncIn doI frnfnmIonfo so
hnn consfIfuIdo dos gruos oquIvnIonfos uno do frnfnmIonfo y ofro do
confroI. II gruo do frnfnmIonfo osf Infogrndo or 49 sujofos quo
rocIbIoron, do mnnorn comIofn, oI frnfnmIonfo sIcoIogIco rovIsfo. Ior
su nrfo, oI gruo do confroI Io Infogrnn ?4 ngrosoros soxunIos quo no
hnbnn rocIbIdo frnfnmIonfo. Inrn soIoccIonnr Ios sujofos Infogrnnfos do
Ios gruos so fomnron on cuonfn dIvorsos fncforos do rIosgo, con In
fInnIIdnd do nsogurnr In oquIvnIoncIn y osIbIIIdnd do comnrncIon do Ios
gruos. !os rosuIfndos muosfrnn con cInrIdnd quo osfo rogrnmn
cognIfIvoconducfnI fIono unn grnn ofoncIn rohnbIIIfndorn con Ios
doIIncuonfos soxunIos. Ioso n fodo, dIvorsos fncforos osffIcos do rIosgo,
fnIos como In odnd do Ios sujofos, In durncIon do sus cnrrorns doIIcfIvns,
oI numoro do doIIfos quo hnbnn comofIdo nnforIormonfo, ofc.,
condIcIonnron oI grndo do ofIcncIn doI rogrnmn. Ior uIfImo, so dobnfo oI
noI quo, nnrfo do Ios fncforos orsonnIos do rIosgo quo son objofIvo
doI frnfnmIonfo, uodon jugnr dIsfInfos fncforos socInIos, como
fncIIIfndoros o onforocodoros do In rohnbIIIfncIon do Ios doIIncuonfos
soxunIos.

Absfrncf
ThIs nor doscrIbos nnd nssossos fho sychoIogIcnI fronfmonf
nIIod nf fho IrInns rIson InrcoIonn, SnIn fo sox offondors. In ordor
fo nssoss fho fronfmonf offocfIvonoss, fwo oquIvnIonf grous fronfmonf
nnd confroI nro soIocfod. Tho fronfmonf grou Is formod of 49 subjocfs
fhnf hnd rocoIvod fho whoIo fronfmonf rogrnm, nnd fho confroI grou of
?4 subjocfs fhnf hndn`f rocoIvod fronfmonf. Thoso grous nro boon
soIocfod fnkIng Info nccounf dIfforonf rIsk fncfors In ordor fo gunrnnfoo
fho comnrnbIIIfy bofwoon fho grous. Tho rosuIfs show fhnf fhIs
cognIfIvobohnvIournI rogrnm hns n gronf rohnbIIIfnfIvo ofoncy wIfh
sox offondors. ovorfhoIoss, fho offocfIvonoss of fho rogrnm Is modInfod
by somo sfnfIc rIsk fncfors ns fho subjocf`s ngo, fho durnfIon of fhoIr
crImInnI cnroor, fho numbor or rovIous commIffod crImos, ofc.. IInnIIy,
If Is dIscussod fhnf, nnrf from orsonnI fncfors fhnf cnn bo chnngod by
fho nIIcnfIon of fronfmonf, ofhor socInI fncfors cnn fncIIIfnfo or dIffIcuIf
fho rohnbIIIfnfIon of soxunI offondors.
2
Sirve el tratamiento para rehabilitar a los
delincuentes sexuales?
1


Santiago Redondo Illescas
2

Departamento de Personalidad, Evaluacin y Tratamiento Psicolgico
Facultad de Psicologa, Universidad de Barcelona
P. de la Vall dHebron 171
08035-Barcelona

1. Riesgo de reincidencia y tratamiento de los
agresores sexuales
!os ngrosoros soxunIos consfIfuyon un rofo Imorfnnfo nrn
In crImInoIogn nIIcndn dobIdo n In comIojIdnd do fncforos do
rIosgo quo confIuyon on oIIos. Sogun nuosfros conocImIonfos
ncfunIos, Ios ngrosoros soxunIos suoIon rosonfnr cnroncIns do fros
fIos dIforonfos nunquo InforroIncIonndos on su comorfnmIonfo y
roforoncIns soxunIos Io quo rosuIfn obvIo, on su conducfn socInI
ms nmIIn, y on sus cognIcIonos dIsforsIonos cognIfIvns
IorIIn, 2000 Irown, 2005 Ichoburun y CuorrIcnochovnrrn,

1
Este trabajo se ha desarrollado en el marco del Proyecto de Investigacin Coordinado
(SEJ2005-09170-C04-01) sobre Delincuencia violenta: Programas de prevencin,
tratamiento y prediccin (2005-2008) financiado por el Ministerio de Educacin.
2
Mi gratitud a mis buenos colegas y amigos Joan Carles Navarro, Eulalia Luque y Marian
Martnez, sin cuyo trabajo esforzado y ayuda hubiera sido imposible el desarrollo de la
investigacin emprica presentada en este informe.
3
2000 MnrshnII, 200l !odondo, 2002. As uos, fodns osfns
dIfIcuIfndos doborn sor consIdorndns on oI dIsono y nIIcncIon do
un rogrnmn do frnfnmIonfo.
Iuodo nfIrmnrso quo on In ncfunIIdnd so dIsono do buonns
osfrnfogIns sIcoIogIcns nrn oI frnfnmIonfo do Ios ngrosoros
soxunIos, n un nIvoI do dosnrroIIo focnIco comnrnbIo nI do ofros
cnmos do In InforvoncIon sIcoIogIcn IudrIonIs y Jongsmn, 2003.
SIn ombnrgo, dosdo In orsocfIvn do In ufIIIzncIon rcfIcn do
fnIos focnIcns, In nIIcncIon do frnfnmIonfos n Ios doIIncuonfos
soxunIos os unn ncfIvIdnd IImIfndn n unos ocos nsos
dosnrroIIndos y, donfro do oIIos, n unos cunnfos rogrnmns on
rIsIonos, y osordIcnmonfo on In roIn comunIdnd. IIIo sIgnIfIcn
quo In roorcIon do ngrosoros soxunIos quo rocIbo frnfnmIonfo os
muy oquonn on roIncIon con oI numoro do ngrosoros soxunIos
IdonfIfIcndos y, normnImonfo, oncnrcoIndos. Ioso n fodo, Ios
odoros ubIIcos son cndn voz ms conscIonfos do In nocosIdnd do
nIIcnr frnfnmIonfos osocInIIzndos n Ios doIIncuonfos soxunIos y
or oIIo, on Ios nsos norfonmorIcnnos y ourooos, so vnn
InfroducIondo nuInfInnmonfo nuovos rogrnmns. TnIos rogrnmns
suoIon fonor Ins sIguIonfos cnrncforsfIcns gonornIos
SuoIon sor rogrnmns InfonsIvos do Inrgn durncIon.
4
IncIuyon focnIcns dIrIgIdns osocfIcnmonfo n Ins fros
rons robIomfIcns moncIonndns comorfnmIonfo soxunI
dosvIndo, dIsforsIonos cognIfIvns y funcIonnmIonfo socInI
doI sujofo.
A vocos so ufIIIznn, on oI confoxfo gIobnI doI rogrnmn,
ngonfos qumIcos InhIbIdoros doI ImuIso soxunI. So hnn
ufIIIzndo fros modIcncIonos roducforns doI ImuIso soxunI
mnscuIIno oI ncofnfo do cIroforonn, oI ncofnfo do
modroxIrogosforonn y, ms modornnmonfo, oI ngonIsfn
nnIogo do In hormonn IIborndorn do In gonndofroInn
Cn!H Croonborg y Irndford, l99? MnrshnII y
!odondo, 2002 !osIor y WIfzfum, 2000.
In In nIIcncIon suoIon InforvonIr dIvorsos fornoufns
con frocuoncIn hombro y mujor quo onfronnn n Ios
ngrosoros soxunIos on hnbIIIdndos socInIos osocfIcns con
un dobIo roosIfo l quo nrondnn n InhIbIr Ins
conducfns doIIcfIvns, y 2 quo nrondnn Ins hnbIIIdndos do
comunIcncIon nocosnrIns nrn osfnbIocor roIncIonos
soxunIos nduIfns y consonfIdns.
In gonornI, oI frnfnmIonfo suoIo fonor cnrcfor
voIunfnrIo, nunquo In ovonfunI nrfIcIncIon doI sujofo on
5
oI mIsmo suoIo sor rocomonsndn con bonofIcIos onnIos y
onIfoncInrIos ormIsos do snIIdn nI oxforIor, mojorn doI
rogImon do vIdn on rIsIon, o concosIon fufurn do In
IIborfnd condIcIonnI.
o ncuordo con dIvorsos osfudIos ovnIunfIvos, In
roIncIdoncIn do Ios ngrosoros soxunIos os, como gruo, bnjn, y so
osfImn do on forno nI 20 !osoI, 2002 Ironfky, 2003 QuInsoy of
nI., l995. II romodIo gonornI do In roIncIdoncIn do Ios
doIIncuonfos no osocfIcnmonfo soxunIos os do nIrododor doI
50. o obsfnnfo, In dIsfrIbucIon do In roIncIdoncIn os muy
hoforogonon y oscIIn onfro un numoro grnndo do cnsos do un soIo
doIIfo conocIdo y, or fnnfo, no roIncIdonfos y, on oI oxfromo
ouosfo, unos ocos ngrosoros soxunIos sorInIos, quo comofon
doconns do doIIfos n Io Inrgo do sus cnrrorns crImInnIos.
In cndn cnso, oI rIosgo do roIncIdoncIn y fnmbIon Ins
osIbIIIdndos doI frnfnmIonfo vnn n doondor do In fIoIogn do
ngrosor do quo so frnfo y, osocfIcnmonfo, do Ios fncforos do rIosgo
quo confIuynn on cndn sujofo. !n InvosfIgncIon ms modornn on
sIcoIogn crImInnI hn uosfo do roIIovo In oxIsfoncIn fnnfo do
fncforos do rIosgo numonfnn oI rIosgo como do fncforos do
rofoccIon o rosIsfoncIn rofogon nI IndIvIduo, dIsmInuyondo oI
6
rIosgo do conducfn doIIcfIvn CnrrIdo, 2005. A su voz, unos y
ofros fncforos so hnn cnfogorIzndo como fncforos osffIcos o
InmodIfIcnbIos y dInmIcos o modIfIcnbIos modInnfo
InforvoncIonos Androws y Ionfn, 2003 Androws, ZIndor, Hogo,
Ionfn, Condronu y CuIIon, l990 Condronu, !IffIo y CoggIn, l996.
!os fncforos do rIosgo osffIcos suoIon sor fncforos Inhoronfos nI
sujofo o n su nsndo y, or oIIo, do dIfcII o ImosIbIo nIforncIon,
mIonfrns quo Ios fncforos do rIosgo dInmIcos consIsfon on hbIfos,
vnIoros, cognIcIonos, bnjo osfnfus ncndomIco y socInI, bnjo
nufoconfroI, confIIcfos InfororsonnIos, ofc., fodos Ios cunIos uodon
modIfIcnrso on cIorfo grndo modInnfo InforvoncIonos nroIndns.
IxIsfon rodIcforos o fncforos do rIosgo osocfIcos do
roIncIdoncIn soxunI, quo fnmbIon uodon sor dIvIdIdos on
rodIcforos osffIcos y dInmIcos. !os rIncInIos son Ios
sIguIonfos Androws y Ionfn, 2003 IorIIn, 2000 CnIInghor of nI.,
l999 Crofh, l9?9 QuInsoy of nI., l995 MnIofzky, l99l MnrshnII,
200l MnrshnII y Inrbnroo, l989, l990 MnrshnII y !odondo, 2002
VnndIvor, 2006 fnbIn l

lCOS!!TA! TAI!A l
7
Como uodo vorso on In fnbIn nnforIor, oxIsfo un nmIIo
conjunfo do fncforos osffIcos do rIosgo quo, ndoms do In monor
odnd y do fncforos do rIosgo gonorIcos, condIcIonnn osocfIcnmonfo
In roIncIdoncIn do Ios ngrosoros soxunIos con corroIncIonos
conocIdns do onfro .l3 y .22. Ioso n fodo, Ios fncforos dInmIcos
juognn fnmbIon un noI docIsIvo on dIchn roIncIdoncIn y
consfIfuyon, on fodo cnso, dobIdo n su modIfIcnbIIIdnd, Ios objofIvos
oorfunos do Ios rogrnmns do frnfnmIonfo. MIonfrns quo Ios
fncforos osffIcos so corrosondon, on buonn modIdn, con Ios
oIomonfos onorgIznnfos o mofIvndoros do Ins ngrosIonos
oxcIfncIon, roorforIos do conducfn dosvIndn, ofc., Ios fncforos
dInmIcos osfnrnn formnndo nrfo do dos rocosos docIsIvos on
dIchns ngrosIonos InrrIngfon, l996 l confIrIondo dIroccIonnIIdnd
nnfIsocInI nI comorfnmIonfo, dobIdo n In fnIfn do hnbIIIdndos nrn
oI Iogro do Ios objofIvos dosondos onfnbInr roIncIonos
comunIcnfIvns y soxunIos con orsonns nduIfns quo consIonfon on
dIchns roIncIonos, y 2 fncIIIfnndo Ios rocosos dosInhIbIforIos
crooncIns, dIsforsIonos, fnIfn do omnfn, ofc. quo rocIIfnn In
ngrosIon.
8
2. El tratamiento de los agresores sexuales mediante
el programa Control de la Agresin Sexual (SAC),
de Garrido y Beneyto (1996)

In Isnnn oI nnIIsIs osocfIco do Ios doIIncuonfos
soxunIos y In nIIcncIon do rogrnmns con oIIos so InIcInron on
CnfnIunn on l996, n nrfIr do dIvorsns InvosfIgncIonos rovIns
sobro In mnforIn. !n rImorn do osfns InvosfIgncIonos CnrrIdo,
!odondo, CII, Torros, SoIor, y Ionoyfo, l995 osfudIo unn muosfrn
do 29 vIoIndoros, nuforos do 226 doIIfos do dIvorsns fIoIogns. !n
sogundn CnrrIdo, Ionoyfo, y CII, l996 nnnIIzo n 33 doIIncuonfos
soxunIos quo hnbnn nbusndo do monoros y ornn nuforos do ll6
doIIfos. !nn forcorn InvosfIgncIon CnrrIdo, CII, IorcndoII,
Mnrfnoz, y VInuosn, l998 osfudIo unn muosfrn do doIIncuonfos
soxunIos monoros do odnd con In fInnIIdnd do ndnfnr un rogrnmn
osocfIco nrn jovonos.
Como rosuIfndo do oIIo y do ncuordo con Ins IndIcncIonos
gonornIos doI frnfnmIonfo cognIfIvoconducfunI do Ios doIIncuonfos
Iooch y Mnnn, 2002 Irown, 2005 IudrIonIs y Jongsmn, 2003
CnrrIdo, 2005 !Isoy y !nndorborgor, 2006 MnrshnII y Sorrnn,
2004 McCuIro, 200l !odondo, SnchozMocn y CnrrIdo, 2002n,
2002b so croo oI rImor rogrnmn osocfIco nrn doIIncuonfos
9
soxunIos ndnfndo nI confoxfo osnnoI y donomInndo Irogrnmn do
ConfroI do In AgrosIon SoxunI SAC CnrrIdo y Ionoyfo, l996,
l99?. !n rImorn nIIcncIon do osfo rogrnmn so IIovo n cnbo
nrnIoInmonfo on dos confros onIfoncInrIos do In rovIncIn do
InrcoIonn Qunfro CnmIns y IrInns !ocn y Monforo, 2000. Isfo
mIsmo rogrnmn, con nIgunns ndnfncIonos, so nIIcn on In
ncfunIIdnd on dIvorsos confros onIfoncInrIos osnnoIos.
In osfo rogrnmn oI frnfnmIonfo so concIbo n nrfIr do dos
ojos comIomonfnrIos nvnrro, 2004. In rImor Iugnr, un ojo do
ovnIuncIon IndIvIdunI do cndn sujofo, on oI quo so formuInn
hIofosIs funcIonnIos ncorcn do Ios fncforos quo robnbIomonfo
mnnfIonon su ngrosIon. In sogundo Iugnr, un ojo do InforvoncIon
grunI n nrfIr do fodos nquoIIos conocImIonfos, hnbIIIdndos,
cnmbIos cognIfIvos y omocIonnIos quo Ios ngrosoros soxunIos dobon
nsImIInr y modIfIcnr.

2.1. La motivacin para el tratamiento

So hn uosfo do roIIovo unn sorIo do corroInfos cInIcos quo
so nsocInn n In mofIvncIon do Ios ngrosoros soxunIos nrn
nrfIcInr on un frnfnmIonfo Androws y Ionfn, 2003 CnrrIdo of
10
nI., l995 Crofh, l9?9 QuInsoy of nI., l995 MnIofzky, l99l
MnrshnII, 200l MnrshnII y Inrbnroo, l989, quo so rocogon on In
fnbIn 2 n confInuncIon

lCOS!!TA! TAI!A 2

Como uodo vorso on In fnbIn nnforIor, nIgunos do dIchos
corroInfos dosngrndo con sus nccIonos doIIcfIvns y dosoo do
cnmbInr, roconoco In oxIsfoncIn do fncforos roIncIonndos con sus
conducfns do ngrosIon soxunI, cnnz do confroInr su conducfn on
nIgunn modIdn hncon roforoncIn n un Imorfnnfo fncfor do fondo
oI grndo do concIoncIn o IncomodIdnd quo fIono oI sujofo ncorcn do
sus conducfns do ngrosIon y, on consocuoncIn, oI grndo on quo
doson o Infonfn rosoIvor oI robIomn. So frnfn, on sumn, do In
dIsosIcIon nrn oI cnmbIo do conducfn, nIgo quo nos conocfn on
sIcofornIn con In orsocfIvn do Irochnskn y ICIomonfo ncorcn
do Ios osfndIos do cnmbIo Irochnskn y IcIomonfo, l992
Irochnskn y Irochnskn, l993. Sogun osfo modoIo, oxIorndo on
muIfIIos robIomns ndIcfIvos y sIconfoIogIcos, nrn quo oI
cnmbIo do comorfnmIonfo son vInbIo y, on consocuoncIn, nrn quo
oI frnfnmIonfo son ms ofIcnz os nocosnrIo quo oI sujofo so
11
oncuonfro, como mnImo, on un osfndIo do comfomIncIon doI
robIomn, os docIr quo hnyn ndquIrIdo concIoncIn doI mIsmo quo
roconozcn quo fIono un robIomn y so hnyn suscIfndo on oI In
InquIofud do rosoIvorIo ronfo.
In oI cnso do Ios ngrosoros soxunIos, nrn quo oI IndIvIduo
fongn dosngrndo con sus nccIonos doIIcfIvns y dosoo do cnmbInr,
os nocosnrIo, nrn comonznr, quo roconozcn oI doIIfo, osfo os quo
snIgn do Ios hnbIfunIos rocosos do nogncIon quo suoIon ncomnnnr
n unn conducfn socInImonfo vorgonznnfo y do fuorfo rochnzo como
In ngrosIon soxunI.
A monudo Ios doIIncuonfos soxunIos fIondon n orcIbIrso n
s mIsmos como orsonns corrIonfos, IncIuso buonns orsonns, nrn
Io cunI mInImIznn y oxfornnIIznn Ios hochos. Inrn oIIo, uodon
nufomnfIznr unn sorIo do rocosos do onsnmIonfo on cndonn, on
Ios quo oI sujofo ufIIIzn mocnnIsmos do jusfIfIcncIon y so dn n s
mIsmo monsnjos como Ios sIguIonfos nvnrro, 2004
l. SobroofImIsmo .o., odro rosoIvorIo or m mIsmo,
soIo fuo nIgo cIrcunsfnncInI.
2. !osIsfoncIn nI frnfnmIonfo .o., no nocosIfo nIngun
frnfnmIonfo, yn hn nsndo mucho fIomo ndoms, cunIquIorn
uodo comofor un orror yn ho ngndo or oIIo.
12
3. ogncIon .o., sI no nocosIfo frnfnmIonfo, nrn quo
nsnr un mnI frngo oxIIcnndo Io quo nso
4. JusfIfIcncIon .o., n nndIo Io Imorfn mI vIdn sI Io
oxIIco, soguro quo Io confnrn n orsonns quo mo Imorfnn y
fondro quo nvorgonznrmo.
5. ConcIusIon .o., quo Io oxIIquo no sorvIr nrn nndn
no vnIo In onn.
II rogrnmn objofo do osfn InvosfIgncIon roquIoro n sus
nrfIcInnfos, InIcInImonfo o frns un fIomo rudoncInI do
nIIcncIon, oI roconocImIonfo doI doIIfo. IIIo, ndoms do fncIIIfnr oI
frnfnmIonfo, suoIo fonor ofocfos omocIonnIos bonofIcIosos nrn oI
sujofo. In oI mnrco doI frnfnmIonfo, oI gruo rorosonfn on cIorfo
sonfIdo n In socIodnd y os snIudnbIo quo oI sujofo uodn hnbInr do
su doIIfo con monor nnsIodnd y mnyor objofIvIdnd, nrondIondo n
convIvIr con Io quo hIzo, y oxorImonfnndo, on sumn, In ncofncIon
doI fornoufn y doI gruo nvnrro, 2004. Isfo rocoso roquIoro
quo oI fornoufn osfImuIo, dIrIjn y vnIoro Ios osfuorzos doI sujofo on
dIroccIon nI roconocImIonfo doI doIIfo, rocoso on oI quo cndn
IndIvIduo fondr su roIo rIfmo, sIn quo osfo dobn sor forzndo.

13
2.2. Objetivos y componentes del programa de
tratamiento

Isfo rogrnmn os do orIonfncIon cognIfIvoconducfunI y on
su fnso do gruo fIono unn durncIon romodIo do l0l2 mosos, n
rnzon do 4 sosIonos somnnnIos do dos horns. II quInfo dn do In
somnnn so dodIcn nI soguImIonfo do cndn IndIvIduo on onfrovIsfn
IndIvIdunI y n cuosfIonos ondIonfos rovIsIonos do grndo,
ormIsos, ofc.. !os objofIvos fornoufIcos gonornIos doI rogrnmn
son Ios sIguIonfos CnrrIdo y Ionoyfo, l996
l. Invorocor un nnIIsIs ms ronIIsfn or nrfo do Ios
sujofos nrfIcInnfos on oI mIsmo ncorcn do sus ncfIvIdndos
doIIcfIvns.
2. Mojornr sus cnncIdndos y hnbIIIdndos do roIncIon
orsonnI.
3. Mojornr sus osIbIIIdndos do roInsorcIon y do no roIncIdIr.
o modo ms osocfIco, oI rogrnmn osf osfrucfurndo on
moduIos o IngrodIonfos quo so dIrIgon n Ios dofIcIf o fncforos do
nocosIdnd crImInogonIcn ms comunos do Ios doIIncuonfos
soxunIos. Incororn 6 IngrodIonfos, cuyos fundnmonfos focnIcos y
objofIvos fornoufIcos so rocogon sucInfnmonfo on fnbIn 3
CnrrIdo y Ionoyfo, l996 CnrrIdo of nI., l995
14
lCOS!!TA! TAI!A 3

2.3. Equipo de tratamiento

II oquIo do frnfnmIonfo rosonsnbIo do osfo rogrnmn osf
formndo or sIcoIogos, jurIsfns crImInoIogos, oducndoros y
frnbnjndoros socInIos. !os fornoufns rIncInIos doI rogrnmn do
ngrosoros soxunIos son Ios sIcoIogos, quo ofocfunn fnnfo In nrfo
confrnI do In ovnIuncIon InIcInI como In nIIcncIon do Ins focnIcns
do frnfnmIonfo rocogIdns on In fnbIn 3.

2.4. Formatos y contextos de aplicacin del programa

II rogrnmn so dosnrroIIn on fros formnfos y nIvoIos do
InforvoncIon
l. IvoI IndIvIdunI l dn or somnnn nrn In ronIIzncIon
do In ovnIuncIon InIcInI do Ios sujofos y, n Io Inrgo doI dosnrroIIo doI
rogrnmn, nrn oI soguImIonfo y mofIvncIon do cndn sujofo,
osIbIos IncIdoncIns y nIIcncIon do ruobns sIcoIogIcns.
15
2. IvoI grunI cunfro dns or somnnn os oI nucIoo
rIncInI do In InforvoncIon, on quo so frnbnjn modInnfo Ios
moduIos sIcosocInIos doI rogrnmn.
3. InforvoncIon y soguImIonfo on oI oxforIor unn voz quo oI
sujofo nccodo nuovnmonfo n In comunIdnd, rImoro do modo
suorvIsndo snIIdns rogrnmndns, on gruo o IndIvIdunIos, con
ncomnnnmIonfo do un fornoufn, rosfrIngIdo ormIsos do snIIdn
do unos dns, rogImon nbIorfo o nufonomo IIborfnd condIcIonnI y
IIborfnd dofInIfIvn. In osfos soguImIonfos nrfIcInn frnbnjndoros
socInIos y Ios roIos fornoufns doI rogrnmn, quo ronIIznn
monsunImonfo unn sosIon do soguImIonfo on oI oxforIor do In
rIsIon, on In quo nrfIcInn fnnfo IIborndos condIcIonnIos como
Infornos quo uodon snIIr do modo suorvIsndo.

2.5. Seleccin de los grupos de tratamiento y evaluacin
inicial de los sujetos

!os gruos frnfndos on osfo rogrnmn so comonon do un
numoro do sujofos quo oscIIn onfro l0 y l5, soIoccIonndos onfro Ios
Infornos doI confro condonndos or doIIfos soxunIos quo cumInn
Ios dos sIguIonfos roquIsIfos nvnrro 2004 l quo osfon on
condIcIonos jurdIcoonnIos do obfonor In IIborfnd condIcIonnI on oI
16
Inzo do 3 n 4 nnos os docIr, quo nI InIcIo do rogrnmn osfon
roxImos nI cumIImIonfo do Ins fros cunrfns nrfos do In condonn
do rIsIon quo cumIon, y 2 quo fongnn un roconocImIonfo,
nunquo son mnImo o nrcInI, doI doIIfo y unn cIorfn mofIvncIon
InIcInI nrn nrfIcInr on oI rogrnmn. Con oI roosIfo do
numonfnr y mnnfonor dIchn mofIvncIon uodo ncfnrso y
suscrIbIrso onfro cndn Inforno y oI fornoufn dIrocfor doI gruo un
ncuordo conducfunI. In osfo oI sujofo so comromofo n nsIsfIr y
nrfIcInr on Ins sosIonos dInrIns doI rogrnmn y oI fornoufn, or
su nrfo, so comromofo n vnIornr osIfIvnmonfo dIchn
nrfIcIncIon y osfuorzo on Ins fufurns rouosfns do bonofIcIos
onIfoncInrIos osIbIos ormIsos, IIborfnd condIcIonnI y rogImon
nbIorfo.
So ofocfun unn ovnIuncIon InIcInI modInnfo onfrovIsfn
somIosfrucfurndn y In nIIcncIon do In oscnIn do sIconfn IC!SV
do Hnro y do unn oscnIn do rIosgo do l0 foms dIsonndn nI ofocfo
nvnrro, 2004.
So IncIuyo como mxImo un sujofo con orfII sIcofIco or
gruo ovnIuncIon IC!SV do Hnro, con unn unfuncIon
comrondIdn onfro l8 y 24. !n rnzon nrn ndofnr osfn modIdn
osfrIbn on fncIIIfnr, do osfo modo, un mojor confroI or oI fornoufn
17
do Ios osIbIos Infonfos do mnnIuIncIon quo uodnn ofocfunr
orsonns con nIfo nIvoI do sIconfn, n In voz quo nI rosfo doI
gruo Io rosuIfn fnmbIon ms fcII roconocor dIchos Infonfos.
In snfosIs, so osorn quo fodns Ins InforvoncIonos
moncIonndns Infogrnnfos doI Irogrnmn do ConfroI do In AgrosIon
SoxunI so frnduzcnn on mojorns conducfunIos, cognIfIvns y
omocIonnIos consIsfonfos con Ios objofIvos moncIonndos y, n In
osfro, on unn roduccIon doI rIosgo do comofor nuovos doIIfos o do
In frocuoncIn y grnvodnd do Ios mIsmos.

3. Sirve este tratamiento para rehabilitar a los
delincuentes sexuales?

II Irogrnmn do ConfroI do In AgrosIon SoxunI so vIono
nIIcnndo on oI Confro IonIfoncInrIo IrInns dosdo l996 hnsfn In
ncfunIIdnd. AIgunos sujofos quo fuoron frnfndos yn hnn cumIIdo
sus condonns do rIsIon y hnn snIIdo on IIborfnd. IIIo hn ormIfIdo
dosnrroIInr In ovnIuncIon quo nqu so rosonfn, nrn conocor sI oI
frnfnmIonfo Iogrn o no rohnbIIIfnr n Ios doIIncuonfos quo fuoron
frnfndos.
18
3.1. Objetivos e hiptesis de este estudio

As uos, oI objofIvo fundnmonfnI do osfn InvosfIgncIon os
ovnIunr In ofIcncIn doI frnfnmIonfo doscrIfo do Ios ngrosoros
soxunIos, unn voz quo hn sIdo frnfndo un numoro nmIIo do sujofos
y quo hn frnnscurrIdo oI fIomo sufIcIonfo nrn odor ofocfunr un
soguImIonfo rnzonnbIo do su comorfnmIonfo on In socIodnd.
!n hIofosIs rIncInI do nrfIdn os In sIguIonfo Ios sujofos
quo hnn comIofndo oI frnfnmIonfo Cruo do frnfnmIonfo
obfondrn rosuIfndos sIgnIfIcnfIvnmonfo mojoros on Ins vnrInbIos
doondIonfos ovnIundns monor roIncIdoncIn soxunI, no soxunI y
fofnI, y monor grnvodnd do Ios doIIfos quo uodnn comofor quo Ios
sujofos quo no hnn rocIbIdo frnfnmIonfo Cruo do confroI.
Isfn rImorn hIofosIs so mnfIzn con unn sogundn hIofosIs
comIomonfnrIn como muosfrn In bIbIIogrnfn osocInIIzndn !Ico,
HnrrIs y QuInsoy, 200l Ios ofocfos osIfIvos osornbIos doI
frnfnmIonfo, quo or dofInIcIon oorn sobro In modIfIcncIon do
fncforos dInmIcos do rIosgo hbIfos y vnIoros doIIcfIvos,
dIsforsIonos y jusfIfIcncIonos, fnIfn do omnfn, osfIIo do vIdn
dososfrucfurndo, ofc., sorn moduIndos y robnbIomonfo
roducIdos n nrfIr do vnrInbIos osffIcns do rIosgo, fnIos como oI
hIsforInI doIIcfIvo rovIo doI sujofo, In monor odnd, In vorsnfIIIdnd
19
doIIcfIvn, oI fIo do vcfImns n Ins quo ngrodo o su osIbIo orfII
sIcofIco. Todos osfos fncforos osffIcos son Inhoronfos nI sujofo
o n su nsndo, or Io quo, nunquo fIonon un ofocfo ofoncIndor doI
rIosgo do roIncIdoncIn, no uodon sor nIforndos or In InforvoncIon
fornoufIcn. As uos, so osorn onconfrnr quo In ofIcncIn doI
frnfnmIonfo no son unvocn, sIno mnyor o monor on funcIon do In
monor o mnyor rosoncIn on cndn sujofo do fncforos do rIosgo
osffIcos InnIfornbIos.

3.2. Muestras evaluadas y diseo de investigacin

!n obIncIon fofnI do ngrosoros soxunIos quo hnn cumIIdo
condonn on oI Confro IonIfoncInrIo IrInns, dosdo In InnugurncIon
do osfo confro on mnyo do l99l hnsfn oI 3l do dIcIombro do 2002,
os do 346 sujofos, quo on conjunfo son nuforos do ms do ??0
doIIfos soxunIos con un romodIo do 2,23 doIIfos soxunIos or
sujofo. TnmbIon son rosonsnbIos do ms do 630 doIIfos no
soxunIos. o osfn obIncIon fofnI so hnn oxfrndo y soIoccIonndo Ios
gruos objofo do osfn InvosfIgncIon uno frnfndo n = 49 y ofro
confroI n = ?4, do Ios quo so hn ofocfundo un soguImIonfo unn
20
voz IIborndos y roInfogrndos n In comunIdnd n Io Inrgo do un
orIodo romodIo do 3 nnos y 8 mosos.
Isfn InvosfIgncIon os un osfudIo rofrosocfIvo ronIIzndo
modInnfo un dIsono do gruo do confroI no oquIvnIonfo, os docIr no
soIoccIonndo nI nznr. o obsfnnfo so hnn fomndo dIvorsns modIdns
do dourncIon mofodoIogIcn nrn orrndIcnr Ios sosgos ms
Imorfnnfos quo odrnn nmonnznr In homogonoIdnd y
oquIvnIoncIn do Ios gruos. Como rosuIfndo do oIIo, Ios gruos
uodon consIdornrso oquIvnIonfos.
Inrn In rocogIdn do Ios dnfos so hn crondo unn InnfIIIn do
codIfIcncIon do vnrInbIos, quo Incororn unn osfrucfurn do cunfro
grnndos cnfogorns A vnrInbIo IndoondIonfo nIIcncIon vs. no
nIIcncIon doI frnfnmIonfo, I vnrInbIos moduIndorns
domogrfIcns, do cnrrorn crImInnI, vcfImns, cInIcns, ofc., y C
vnrInbIos crIforIo o doondIonfos dIsfInfos nrmofros do
roIncIdoncIn. In fofnI so hnn nnnIIzndo 5l vnrInbIos

21
3.3. Resultados

Es eficaz el tratamiento?

!os rosuIfndos ms Imorfnnfos do osfn InvosfIgncIon, on
roIncIon con su rIncInI objofIvo son Ios sIguIonfos vonso In
IIgurn l do Ios 49 sujofos Infogrnnfos doI gruo do frnfnmIonfo
hnn roIncIdIdo on doIIfos soxunIos, n Io Inrgo do un orIodo do
soguImIonfo do cunfro nnos, 2 sujofos 4,l y on doIIfos no
soxunIos l sujofo 2,0, Io quo sumn unn roIncIdoncIn fofnI do 3
sujofos 6,l. Ironfo n oIIo, do Ios ?4 Infogrnnfos doI gruo do
confroI, durnnfo un orIodo do soguImIonfo do fros nnos y modIo,
l3 sujofos oI l8,2 hnn roIncIdIdo on doIIfos soxunIos y l0 ms on
doIIfos no soxunIos l3,6, Io quo nunn un fofnI do 23 sujofos
roIncIdonfos oI 3l,8. Todns osfns dIforoncIns onfro Ios gruos
rosuIfnn osfndsfIcnmonfo sIgnIfIcnfIvns.
Isfos rosuIfndos confIrmnn on osoncIn In hIofosIs rIncInI
do osfn InvosfIgncIon, n snbor In ofIcncIn doI frnfnmIonfo
cognIfIvoconducfunI nIIcndo con Ios ngrosoros soxunIos on In
rIsIon do IrInns. II frnfnmIonfo Iogrn roducIr In roIncIdoncIn
soxunI on un l4,l, quo rosuIfn do In dIforoncIn onfro In fnsn doI
22
gruo do confroI, quo os do l8,2, y In doI gruo do frnfnmIonfo,
quo os doI 4,l.

lCOS!!TA! IIC!!A l

Qu variables modulan la reincidencia sexual?

So hnn oxIorndo fnmbIon Ins osIbIos InfornccIonos onfro oI
rosuIfndo roIncIdoncIn/noroIncIdoncIn soxunI y Ins dIvorsns
vnrInbIos moduIndorns consIdorndns, como osIbIos fncforos do
rIosgo, on oI osfudIo. oI nnIIsIs bIvnrIndo do In roIncIdoncIn
soxunI nrn unn muosfrn fofnI do l23 sujofos, sumn do Ios 49
frnfndos ms Ios ?4 confroIos, so onconfro cnncIdnd oxIIcnfIvn
do In roIncIdoncIn soxunI on 26 vnrInbIos o fncforos do rIosgo.
!os dnfos obfonIdos confIrmnn on buonn modIdn In sogundn
hIofosIs formuIndn nI nnnIIznr Ins cnrncforsfIcns do Ios sujofos
roIncIdonfos con IndoondoncIn do quo hnynn sIdo frnfndos o no
nnrocon InfornccIonos con fncforos do rIosgo fundnmonfnImonfo
osffIcos o InmodIfIcnbIos monor odnd nI snIIr on IIborfnd, cnrrorns
crImInnIos ms roIongndns, mnyor numoro do doIIfos, vcfImns
dosconocIdns, ofc.. As, Ios sujofos roIncIdonfos, ndoms do hnbor
rocIbIdo frnfnmIonfo on monor roorcIon l4,3, rosonfnn
23
rIosgos osffIcos dIvorsos quo, sIn dudn, osfn jugnndo un noI
docIsIvo on In roIongncIon do sus cnrrorns crImInnIos sIn o con
frnfnmIonfo.

4. Conclusiones

In In fIgurn 2 so rorosonfn In dIsfrIbucIon do In
roIncIdoncIn on Ins muosfrns do ngrosoros soxunIos no frnfndos do
ncuordo con In InvosfIgncIon InfornncIonnI nIrododor doI 80 no
roIncIdon, mIonfrns quo ncnbnn roIncIdIondo on forno n un 20
!osoI, 2002 QuInsoy of nI., l995. Quo sucodo, sI so nIIcn un
frnfnmIonfo como oI nqu rosonfndo !o quo sucodo os quo on
gonornI oI frnfnmIonfo uodo robnjnr on 5l0 In fnsn do
roIncIdonfos osornbIos 20, os docIr uodo roducIrIn n In mIfnd
Iooch y Mnnn, 2002 HnII, l995 !odondo y SnchozMocn, 2003.
Isfn roduccIon do In roIncIdoncIn os roorcIonnI n Ios bonofIcIos
doI frnfnmIonfo on ofrns fIoIogns do doIIncuonfos vonso unn
rovIsIon on WoIsh y InrrIngfon, 2006. Ioso n fodo, rosfn un
orconfnjo rosIdunI do l0l5, do sujofos do nIfo rIosgo, quo
robnbIomonfo vnn n ncnbnr roIncIdIondo n osnr do hnbor
nrfIcIndo on oI frnfnmIonfo. Isfos sujofos suoIon corrosondorso
24
con nquoIIos quo rosonfnn oI oor ronosfIco on fncforos osffIcos
do rIosgo, fnIos como In monor odnd y oI InIcIo fomrnno on In
doIIncuoncIn.

lCOS!!TA! IIC!!A 2

II modoIo do In fIgurn 2 os foorIco, y rorosonfn Io quo Ios
osfudIos ovnIunfIvos suoIon onconfrnr, sIn frnfnmIonfo y cunndo so
nIIcn frnfnmIonfo. !os dnfos obfonIdos on osfo osfudIo son, on
rIncIIo, nIgo ms ofImIsfns, yn quo oI nhorro on roIncIdoncIn
soxunI, como rosuIfndo doI frnfnmIonfo, os doI l4,l sobro unn
roIncIdoncIn bnso doI gruo confroI doI l8,2. As uos, rosfn unn
roIncIdoncIn rosIdunI sujofos frnfndos quo, oso n fodo, roIncIdon
doI 4,l.
In concIusIon, Ios rosuIfndos obfonIdos sugIoron unn
consIdornbIo ofoncIn rohnbIIIfndorn doI frnfnmIonfo cognIfIvo
conducfunI nIIcndo on In rIsIon do IrInns InrcoIonn, Isnnn.
Isfo osfudIo cInrnmonfo ruobn, on formInos cIonffIcos, quo In
nIIcncIon doI frnfnmIonfo roduco In fnsn do roIncIdoncIn do Ios
ngrosoros soxunIos frnfndos, dosdo unn fnsn quo sorn osornbIo doI
l8 n unn doI 4, nrn un orIodo do soguImIonfo romodIo do
cnsI cunfro nnos. o obsfnnfo, dobIdo n In roIongndn ofoncInIIdnd
25
doIIcfIvn do Ios ngrosoros soxunIos, osfos rosuIfndos InIcInIos soIo
consfIfuyon unn rImorn nroxImncIon ovnIunfIvn quo dobor sor
comIofndn modInnfo un soguImIonfo ms roIongndo do Ios
sujofos quo ormIfn ovnIunr su roIncIdoncIn n ms Inrgo Inzo.
Aunquo on osfo osfudIo no so hnn odIdo ovnIunr ofrns
vnrInbIos y fncforos do rofoccIon, os muy robnbIo quo, ndoms
doI frnfnmIonfo sIcoIogIco nIIcndo, Ios sujofos frnfndos hnynn
confndo con ofros fncforos fnvornbIos nrn su roInsorcIon socInI,
fnIos como In nyudn do sus fnmIIIns y unns condIcIonos InbornIos y
socInIos fnvornbIos. CnsI con fodn sogurIdnd oI frnfnmIonfo
nIIcndo hn romovIdo cnmbIos orsonnIos on Ios sujofos on sus
hnbIIIdndos, ncfIfudos, modos do onsnmIonfo y confroIos
omocIonnIos quo hnn confrIbuIdo n In InhIbIcIon do In ngrosIon
soxunI. SIn ombnrgo, osfos cnmbIos y mojorns orsonnIos fnmbIon
hnn fonIdo quo confnr, nrn hncorso ronIIdnd, con confoxfos
fnvornbIos on Ios quo udIornn mnnIfosfnrso. !n ovnIuncIon
combInndn do cnmbIos orsonnIos y fncforos socInIos do roInsorcIon
consfIfuyo un rofo do In mxImn ImorfnncIn nrn In InvosfIgncIon
fufurn on In rohnbIIIfncIon fnnfo do Ios doIIncuonfos soxunIos on
nrfIcuInr como do Ios doIIncuonfos on gonornI.
26
REFERENCIAS BIBLIOGRFICAS

Andrews, D., y Bonta, J. (2003). The Psychology of Criminal Conduct (3
ed.). Cincinnati (EEUU): Anderson Publishing Co.
Beech, A., y Mann, R. (2002). Recent developments in the assessment and
treatment of sexual offenders. En J. McGuire, Offender Rehabilitation
and Treatment (pp. 259-288). Chichester: John Wiley & Sons.
Berlin, F.S. (2000). The Etiology and Treatment of Sexual Offending. En D.
Fishbein: The Science, Treatment, and Prevention of Antisocial Behaviors
(cap. 21). Kingston, New Jersey: Civic Research Institute.
Brown, S. (2005). Treating Sex Offenders. Cullompton, Devon (UK): Willan
Publishing.
Budrionis, R., y Jongsma, A.E. (2003). The Sexual Abuse Victim and Sexual
Offender Treatment Planner. Hoboken (New Jersey): John Wiley & Sons.
Echebura, E., y Guerricaechevarra, C. (2000). Abuso sexual en la
infancia: vctimas y agresores. Un enfoque clnico. Barcelona: Ariel.
Farrington, D.P. (1996). The explanation and prevention of youthful
offending. En P. Cordelia y L. Siegel (eds.) Readings in contemporary
criminological theory. Boston: Northeastern University Press.
Gallagher, C. A., Wilson, D. B., Hirschfield, P., Coggeshall, M. B., y
McKenzie, D. L. (1999). A quantitative review of the effects of sex
offender treatment on sexual reoffending. Corrections Management
Quarterly, 3, 19-29.
27
Garrido, V. (2005). Qu es la psicologa criminolgica. Madrid: Biblioteca
Nueva.
Garrido, V., y Beneyto, M.J. (1996). El control de la agresin sexual. Un
programa de tratamiento para delincuentes sexuales en prisin y en la
comunidad. Valencia: Ed. Cristobal Serrano Villalba.
Garrido, V., y Beneyto, M.J. (1997). La valoracin psicolgica de los
agresores sexuales: los delitos, la reincidencia y el tratamiento. En
Cuadernos de Derecho Judicial:Delitos contra la libertad sexual. Escuela
Judicial. Consejo General del Poder Judicial.
Garrido, V., Beneyto., M.J., y Gil, A. (1996). Els delinqents sexuals
institucionalitzats. Un estudi del agressors de nens. Barcelona: Centre
dEstudis Jurdics i Formaci Especialitzada.
Garrido, V., Gil, A., Forcadell, A., Martnez, R.M., y Vinuesa, M.R. (1998).
Joves agressors sexuals: avaluaci, diagnstic i tractament. Memoria de
investigacin. Barcelona: Centre dEstudis Jurdics i Formaci
Especialitzada. Generalitat de Catalunya.
Garrido, V., Redondo, S., Gil., A., Torres, G., Soler, C., y Beneyto, M.J.
(1995). Delinqens sexuals en les presons. Barcelona: Generalitat de
Catalunya.
Gendreau, P., Little, T., y Goggin, C. (1996). A meta-analysis of the
predictors of adult offender recidivism: What works? Criminology, 34(4),
575-607.
28
Greenberg, D.M., y Bradford, J.M.W. (1997). Treatment of the paraphilic
disorders: A review of the role of the selective serotonin reuptake inhibitors.
Sexual Abuse: A Journal of Research and Treatment, 9, 349-360.
Groth, A.N. (1979). Men who rape: The psychology of the offender. New
York: Plenum Press.
Hall, N. G. C. (1995). Sexual offender recidivism revisited: A meta-analysis
of recent treatment studies. Journal of Consulting & Clinical Psychology,
63, 802-809.
Lipsey, M.W., y Landerberger, N.A. (2006). Cognitive-Behavioral
Interventions. En B.C. Welsh y D.P. Farrington, Preventing Crime: What
Works for Children, Offenders, Victims and Places (pp. 57-71).
Dordrencht, The Netherlands: Springer
Lsel, F. (2002). Sirve el tratamiento para reducir la reincidencia de los
delincuentes sexuales?. En S. Redondo, Delincuencia sexual y sociedad
(pgs. 361-396). Barcelona: Ariel.
Maletzky, B.M. (1991). Treating the sexual offender. London: Sage.
Marshall, W.L., y Barbaree, H.E. (1989). Sexual violence. En K. Howells y
C.R. Hollin (Eds.), Clinical approaches to violence. Chichester: John
Wiley and Sons.
Marshall, W.L., y Barbaree, H.E. (1990). An integrated theory or the
etiology of sexual offending. En W.L. Marshall, D.R. Laws y H.E.
Barbaree (Eds.), Handbook of sexual assault: Issues, theories, and
treatment of the offender (pgs. 257-275). New York: Plenum Press.
29
Marshall, W.L. y Redondo, S. (2002). Control y tratamiento de la agresin
sexual. En S.Redondo (Coord.), Delincuencia sexual y sociedad (pgs.
301-328). Barcelona: Ariel.
Marshall, W.L. y Serran, G.A. (2004). Tratamiento del agresor sexual. En J.
Sanmartn (Coord.), El laberinto de la violencia (pp. 309-319). Barcelona:
Ariel.
McGuire, J. (2001). What works in correctional intervention? Evidence and
practical implications. En G.A.Bernfeld, D.P. Farrington, y A.W. Leschied,
Offender Rehabilitation in Practice (pp. 25-43). Chichester (UK): Wiley &
Sons.
Navarro, J.C. (2004). El tratamiento de los agresores sexuales en prisin. I
Congreso de Psicologa Jurdica y Forense en Red, 3-14 de Mayo de
2004.
Prentky, R.A. (2003). Remediation of coercive sexual behavior. En B.K.
Schwartz, Correctional Psychology: Practice, Programming, and
Administration (pp. 13-1 to 13-33). Kinston (New Jersey): Civic Research
Institute, Inc.
Prochaska, J.O. y DiClemente, C.C. (1992). Stages of change in the
modification of problem behaviors. En M. Hersen, R.M. Eisler y P.M.
Miller (Eds.), Progress in behavior modification (pgs. 184-214).
Sycamore, IL: Sycamore Press.
Prochaska, J.O. y Prochaska, J.M. (1993). Modelo transterico de cambio
para conductas adictivas. En M. Casas y M. Gossop (Eds.), Tratamientos
30
psicolgicos en drogodependencias: recada y prevencin de recadas
(pgs. 85-136). Barcelona: Ediciones Neurociencias.
Quinsey, V.L., Lalumire, M.L., Rice, M.E., y Harris, G.T. (1995). Predicting
sexual offenses. En J.C. Campbell (Ed.), Assessing dangerousness:
Violence by sex offenders, batterers, and child abusers (pp. 114-137).
Thousand Oaks, CA: Sage.
Redondo, S. (2002). Delincuencia sexual: mitos y realidades. En S.
Redondo (coord.), Delincuencia y sociedad (Cap. 1, pgs. 35-52).
Barcelona: Ariel.
Redondo, S. y Snchez Meca, J. (2003). Gua de tratamientos psicolgicos
eficaces para la delincuencia juvenil. En M. Prez, J.R. Fernndez
Hermida, C. Fernndez Rodrguez, e I. Amigo Vzquez, Gua de
tratamientos psicolgicos eficaces III. Infancia y adolescencia (pgs.
183-214). Madrid: Pirmide.
Redondo, S., Snchez-Meca, J., y Garrido, V. (2002a). Crime treatment in
europe: a review of outcome studies. En J. McGuire, Offender
Rehabilitation and Treatment (pp. 113-141). Chichester: John Wiley &
Sons.
Redondo, S., Snchez-Meca, J. y Garrido, V. (2002b). Los programas
psicolgicos con delincuentes y su efectividad: La situacin europea.
Psicothema, 14 (Supl.), 164-173.
Rice, M.E., Harris, G.T., y Quinsey, V.L. (2001). Research on the treatment
of adult sex offenders. En J.B. Ashford, B.D. Sales, y W.H. Reid, Treating
31
Adult and Juvenile Offenders With Special Needs (pp. 291-312).
Washington, D.C.: American Psychological Association.
Roca, M., y Montero, P. (2000). Intervencin con psicpatas en prisin. En
A. Raine y J. Sanmartn: Violencia y psicopata. (Estudios sobre violencia,
n 4). Barcelona: Ariel/Centro Reina Sofa para el Estudio de la Violencia.
Rsler, A., y Witztum, E. (2000). Pharmacotherapy of Paraphilias in the Next
Millennium. Behavioral Sciences and the Law, 18, 43-56.
Vandiver, D.M. (2006). A prospective analysis of juvenile male sex
offenders: Characteristics and Recidivism rates as adults. Journal of
Interpersonal Violence, 21(5), 673-688.
Welsh, B.C. y Farrington, D.P. (2006). Conclusions and Directions from
Evidence-Based Crime Prevention. En B.C. Welsh y D.P. Farrington,
Preventing Crime: What Works for Children, Offenders, Victims and
Places (pp. 227-237). Dordrencht, The Netherlands: Springer.

32
Tabla 1. Predictores de riesgo de reincidencia sexual

Predictores estticos Predictores dinmicos
1.[Factor genrico: menor edad]
2.Mayor nmero de delitos sexuales previos
3.Mayor nmero de delitos previos en general
4.Versatilidad delictiva (no especializacin sexual)
5.Violencia en la realizacin de los delitos previos
6.Escalamiento en la gravedad de los delitos (violencia,
vctimas menores)
7.Vctimas desconocidas
8.Tipo de vctima:
-Femeninas (.17)
-Masculinas (.20)
-Infantiles (.22)
-Adultas (.13)
9.El delito no ha sido resultado de algn estresor
especfico circunstancial
10.Evidencia de psicopatologa grave (psicosis) o ingreso
previo en psiquitricos (.18)
11.Acciones excntricas, rituales, fantasas desviadas
recurrentes, uso de pornografa
12. Presentar varias parafilias (abusos, violaciones)
13.Perfil psicoptico (Factor I de la Esala de Psicopata
de Hare, PCL): Rasgos psicopticos ) (.18)
1.Negacin o racionalizacin
persistente del delito
2.Baja/nula motivacin para seguir
un tratamiento
3.Baja competencia interpersonal y,
en general, factores de
necesidad criminognica
(cogniciones, valores y hbitos
delictivos, amigos
delincuentes, dependencia a
drogas)
4.Alta excitacin ante estmulos
sexuales desviados y baja
excitacin ante estmulos
adecuados
5.Bajo control de la conducta
desviada
6.Carecer de pareja (.22)
7. Perfil psicoptico (Factor II de la
Esala de Psicopata de Hare,
PCL): Conducta antisocial,
salvo la que corresponde al
pasado)
Fuente: Elaboracin propia a partir de diversos autores. Las correlaciones presentadas proceden
de Quinsey et al. (1995)

33
Tabla 2. Correlatos clnicos favorables para el tratamiento
Desagrado con sus acciones delictivas y deseo de cambiar
Reconoce la existencia de factores relacionados con sus conductas de agresin sexual
(fantasas, creencias, ira, alcohol)
Capaz de entablar relaciones afectivas
Capacidad verbal
Capacidad para aprender de la experiencia
No hubo violencia fsica en la comisin de los delitos
Capaz de controlar su conducta en alguna medida
Cierto ajuste en su pareja, trabajo y otras reas sociales
No presenta psicosis ni otras deficiencias neurolgicas graves

34
Tabla 3. Ingredientes teraputicos, fundamentos y objetivos del Programa de Control de la
Agresin Sexual (SAC)

Mdulos o
Ingredientes
teraputicos
Fundamentos tericos Objetivos
1.Distorsiones
cognitivas
(reestructuracin
cognitiva)
(44 sesiones)
Terapia Cognitiva de Beck y
otras aportaciones sobre
pensamientos automticos y
errneos y sobre
reestructuracin
Reestructurar la percepcin y
distorsiones del sujeto sobre el
hecho delictivo, sus propios deseos y
su percepcin de las mujeres, nios,
violencia, etc.
2.Mecanismos de
defensa
(15 sesiones)
Tcnicas de neutralizacin de
Matza y Terapia de realidad
de Glasser
Erradicar el uso de justificaciones y
promover la responsabilidad del
sujeto sobre su propia conducta
3.Conciencia
emocional
(18 sesiones)
Educacin en autoexploracin
emocional
Aumentar la conciencia y el
repertorio emocional del sujeto
4.Empata
con la vctima
(27 sesiones)
Trabajo de Marshall sobre
sensibilizacin hacia el dolor
y emociones ajenas; tcnica
role taking de Platt et al.
Ensear al individuo a reconocer
emociones y sentimientos de otras
personas (vctimas), y aumentar su
capacidad de empata
5.Prevencin
de recadas
(17 sesiones)
Pithers y Laws a partir de
Marlat y Gordon (en
alcohlicos)
Mejorar la capacidad del sujeto para
anticipar y romper las cadenas de
precursores (cognitivos, fisiolgicos,
emocionales, conductuales y
ambientales) de sus delitos
6.Estilo de vida
positivo
(17 sesiones)
Tcnicas psicoeducativas y
modelado estructurado de
Goldstein
Mejorar sus habilidades de
planificacin de vida y sus hbitos y
rutinas cotidianas

35

Figura 1. Reincidencia sexual, no sexual y total del Grupo de
Control y del Grupo de Tratamiento
18,2
4,1
13,6
2
31,8
6,1
0
5
10
15
20
25
30
35
Reincidencia
sexual
Reincidencia
no sexual
Reincidencia
total
G Control
G Tratamiento


36

Reduccin de la
reincidencia como
resultado del
tratamiento
Reincidencia
residual en sujetos
de alto riesgo
80%
5-10%
10-15%
20%
No reincidentes no tratados Reincidentes no tratados
Figura 2. Modelo sobre la magnitud de la no-reincidencia/reincidencia sexual
en muestras de agresores sexuales no tratados y los posibles efectos del
tratamiento en la reduccin de la reincidencia residual

Das könnte Ihnen auch gefallen