Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
inleiding
Lees meer
inleiding
Sluit
Annemieke Traag (1960, Wenum-Wiesel) is sinds april 2011 namens D66 gedeputeerde bij de provincie Gelderland. Zij is verantwoordelijk voor klimaat en energie, economie en innovatie, cultuur en cultuurhistorie, jeugdzorg en milieubeleid. Mijn bestuurlijke ambitie werd gevoed door de contacten die ik als directeur Regio Twente kreeg met het Innovatieplatform Twente. Uit de contacten die ik daardoor had met het bedrijfsleven en kennisinstellingen en de samenwerking die zo ontstond, groeide het gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de vraagstukken en opgaven in de samenleving. Ik ben ervan overtuigd dat we een belangrijke meerwaarde kunnen bereiken door de krachten te bundelen tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Mijn ambitie is daar als bestuurder een boost aan te geven, daar zelf invloed op uit te oefenen.
inleiding
Sluit
Jan Borgman
eigenaar melkveehouderij
Als agrarisch ondernemer ontvangt Jan Borgman gratis zonlicht op zijn land: hij oogst fotonen. Die fotonen worden door planten omgezet in biomassa. Hij kan die fotonen ook rechts treeks, zonder tussenkomst van planten, gebruiken om energie op te wekken. Met zonnecellen. Het grootste probleem daarbij is echter de opslag. De klassieke accu kent namelijk hoge kosten, hoge risicos en beperkte efcintie. De nieuwe vanadium redox batterij (vrb) gaat daar verandering in brengen. De vrb werkt veel efcinter en daarmee kunnen agrarische ondernemingen zelfvoorzienend worden voor hun elektriciteit of zelfs nettoleverancier. En wie weet ontstaat er zo nog een nieuwe activiteit op het erf: het opladen van elektrische voertuigen. Tanken bij de boer!
hoofdstuk 1
Achterliggende trends Van trends naar beleid Onze focus Biobased economy
Lees meer
Sluit
Hans Berkhuizen
directeur Milieudefensie
Als directeur van Milieudefensie zet Hans Berkhuizen zich in voor een duurzame en eerlijke wereld, waarin burgers, overheden en bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Het liefst ziet hij dat elektrische autos, etssnelwegen en thuiswerken de benzineauto overbodig maken. Want dan worden snelwegen niet meer vervuild door benzine en diesel. Met elektrische autos die op wind en zonne-energie rijden, verandert de A15 in een Duurzame Energiesnelweg. Een weg waar de automobilist uit de regio met zijn elektrische auto wind en zon tankt, die langs de weg wordt opgewekt. Hans is blij met de medewerking van de Provincie Gelderland en wil gezamenlijk deze droom waarmaken. Een duurzame proeftuin die navolging vindt op andere snelwegen in Nederland en daarbuiten.
Terug
Achterliggende trends
Om onze doelen op het gebied van energietransitie te bereiken, moeten we zaken samen slim aanpakken. Met onze partners verkenden we vier energiescenarios van het Trendbureau Overijssel. Op basis van deze studie signaleren we de volgende tien trends als basis voor beleid. Om onze ambities te halen.
We verwachten een verdubbeling van het aandeel elektriciteit 1 Fossiele energie wordt schaarser en duurder in de totale energieconsumptie. Dat komt vooral door elektrisch Omdat fossiele energie schaarser wordt en dus duurder, neemt de vervoer en het verwarmen en koelen met warmtepompen. Een zoektocht naar alternatieve, hernieuwbare energiebronnen toe. kans daarbij is het hernieuwbaar opwekken van de elektriciteit. Daarmee verwachten we lagere prijzen, nieuwe zekerheden en 7 Verandering via innovatie en ict toenemende onafhankelijkheid. Vaak zijn nieuwkomers de motoren van de innovatie, via de route 2 Energiebesparing is cruciaal kennis-kunde-kassa. Ze maken hierbij actief gebruik van ict. Uit alle scenarios komt n ding duidelijk naar voren: Ook het koppelen van kennis, meters, netwerken, producenten energiebesparing is hard nodig. Vooral in de bestaande gebouwde en buffers (smart grids) via ict, geeft vele mogelijkheden. omgeving valt nog veel te besparen, wat een substantile impuls 8 Richting een biobased economy geeft aan de regionale economie. Ook is er winst te halen door We gaan naar een biobased economy, met een combinatie van centrale restwarmte in te zetten. en decentrale installaties. Daarbij hoort toenemende import van 3 Hernieuwbare energie vormt een steeds groter biomassa, en het meer benutten van biomassa uit de regio.
We blijven onder andere inzetten op grootschalige en regionale 9 Een bron voor nieuwe werkgelegenheid en innovatie productie van biogas. Grijze energie, opgewekt met behulp van fossiele Gelderland heeft al een sterk emt-cluster. Door energietransitie groeit dit cluster en wordt het een nog belangrijkere pijler van de Gelderse brandstoffen, blijft echter in de komende decennia nog wel nodig. economie. Samenwerking tussen ondernemers, onderzoekers in 4 Consumenten worden prosumenten kennisinstellingen en overheden is daarbij de sleutel tot succes. Maatschappelijk verantwoord en decentraal produceren wordt gangbaar. Consumenten gaan meer en meer energie produceren 10 Steeds belangrijkere rol van de eu In 2008 stelde de eu doelen voor hernieuwbare energie en en worden prosumenten. Dat doen ze vooral vanwege de broeikasgasreductie in 2020. Ook praten ze in Brussel over klimaatverandering, sociale cohesie, om kosten te besparen en regelgeving die energiebesparing verplicht. energiezelfstandigheid.
Terug
Terug
Onze focus
Lees meer
Sluit
Onze focus
De provincie spreekt regelmatig met partners en energie deskundigen. Op basis daarvan kwamen we tot een focus voor de energietransitie. Ook continuteit op het vorige programma is meegewogen. De focus komt duidelijk in beeld, als we de economische en de energieopgave verbinden met de maatschappelijke opgave: zie de guur. Projecten en activiteiten die aan twee of drie van deze opgaven bijdragen, hebben onze prioriteit. Binnen de overlap van twee, maar liever nog drie cirkels ligt het win-wingebied. We willen daarbij opereren vanuit onze rollen. We kiezen samen met onze partners voor een aantal zichtbare projecten. We sluiten aan bij de trends die we zien en passen onze aanpak aan als dat nodig is.
Gelderse kansen
Herkenbaar Gelders is de inzet op bio-energie en biobased economy. Deze focus past uitstekend bij onze groene provincie met een grote agrofood (en tuinbouw) sector en Wageningen ur. Ook de aanwezigheid van een sterke emt-sector, die zich onderscheidt met vooraanstaande ondernemingen en kennisinstellingen, biedt Gelderse kansen. Vooral op het gebied van smartgrids & energy, duurzame decentrale opwekking van energie en warmte en schone aandrijftechnologie.
Terug
De biobased economy heeft de potentie om door te groeien tot n van de speerpunten van de nationale economie. Zeker omdat Nederland sterk is in chemie, agrofood en logistiek. En omdat er breed draagvlak is voor deze ontwikkelrichting.
Chemie
Biobased economy
Agro food
Tuinbouw
Energie
Logistiek
Water
Creatieve industrie
hoofdstuk 2
Lees meer
Doelgericht ambitieus
Onze ambitie is stevig. Maar wel realistisch. We streven naar een hernieuwbare, betrouwbare en betaalbare energievoorziening. Naar minder afhankelijkheid van het buitenland. Naar economische innovatie en groei en een bloeiende biobased economy in Gelderland. In concrete cijfers willen we in 2020 14% hernieuwbare energie n 20% energiebesparing ten opzichte van 2010 bereiken. We streven ook nog eens naar energieneutraliteit in 2050. Dit blijft geen utopie als we er nu samen de schouders onder zetten. En als we doelgericht aan de slag gaan. We streven daarbij drie doelen na: de emt-sector verder versterken, energiebesparing stimuleren en bijdragen aan hernieuwbare energie. Doelen en subdoelen waarvan we een doelenboom hebben gemaakt. Maar doelgericht werken is niet genoeg. We moeten ook effectief zijn. Dus ondersteunen we innovaties waarvan we kunnen onderbouwen dat ze bijdragen aan wat we willen bereiken. En we omarmen icoonprojecten en marktintroducties die kansrijk zijn. Tot slot ondersteunen we vooral uitrolprojecten die kostenefcint zijn.
Sluit
Biomassa geldt als een co2-neutrale energiebron. gdf suez Energie Nederland (voorheen Electrabel) heeft een lange ervaring met hernieuwbare energiebronnen. In 2010 nam het bedrijf de biomassa-installatie bij Centrale Gelderland in Nijmegen in gebruik. Een belangrijke bijdrage aan de verduurzaming van de energiemix in Nederland. Door de biomassa-installatie kan jaarlijks ongeveer een kwart van de hoeveelheid steenkool worden vervangen door biomassa. Resultaat: een co2-reductie van 750.000 ton per jaar. Voor een duurzame toekomst zoekt gdf suez Energie Nederland altijd naar dialoog met stakeholders als klanten, politici, belangenorganisaties, ngos en lokale belangenorganisaties. Vanuit Centrale Gelderland is de provincie Gelderland een van onze belangrijkste stakeholders.
Terug
Vestigingsklimaat
Een goed vestigingsklimaat is belangrijk om de emt-sector in Gelderland te laten oreren. Dus zorgen we dat icoonprojecten hier alle kans van slagen hebben. Het gaat dan om aansprekende, grote projecten die een regio op de kaart zetten. Per regio kijken we of we innovatiepartijen naar Gelderland kunnen halen die ons ecosysteem voor innovatie kunnen versterken.
Provinciale investering
De provincie investeert ink om de emt-sector en biobased economy te versterken. Een groot deel van onze nanciering gaat naar (icoon)projecten. Veel van deze projecten dragen ook bij aan de doelstellingen van energiebesparing en/of hernieuwbare energie. Vanaf 2014 verwachten we nieuwe Europese conanciering.
Onze inzet
We willen dat de emt-sector in Gelderland een belangrijke, nog meer groeiende economische drager wordt. Dat is belangrijk voor de energietransitie en de biobased economy. Maar ook voor de werkgelegenheid. We zien energie als een topsector en een motor van nieuwe kennisclusters. We onderhouden nauwe contacten met het landelijke Top Team Energie en willen een prominente plek innemen binnen de landelijke organisatiestructuren voor biobased economy.
Revolverende middelen
We werken ook met revolverende middelen. Dit zijn middelen uit een investeringsfonds dat ondernemingen en instellingen onder gunstige voorwaarden geld uitleent voor projecten. Dit fonds blijft bestaan doordat aossingen en rente weer terugvloeien. Die middelen kunnen vervolgens worden gebruikt om nieuwe projecten te nancieren. Er blijft ruimte voor subsidies.
Terug
stimuleringsregeling voor de huursector. Verder bekijken we andere mogelijkheden zoals het inzetten van de nieuwe hretechnologie in de bestaande bouw.
Bedrijven
Bedrijven hebben nog een groot onbenut potentieel aan energiebesparing. Daar liggen kansen. Vooral kleine bedrijven maken nog weinig gebruik van de mogelijkheden om energie te besparen. Samen met het mkb ontwikkelen we hiervoor een Onze inzet aanpak. De papierindustrie en glastuinbouw behouden onze We zetten in op energiebesparing. We sluiten ons aan bij het speciale aandacht. De inzet van kleine warmtekrachtkoppelingen Europese doel van 20% energiebesparing in 2020 ten opzichte van (wkk) is hier een optie. 2010. Dat betekent jaarlijks een gemiddelde besparing van 2%. Eigen voorbeeldrol Energiebesparing omvat alle energiebesparingsmaatregelen om Als provincie gebruiken we natuurlijk ook energie. We geven de consumptie van energie te verminderen. het goede voorbeeld door energiebesparing nadrukkelijk na te Investeringsdrempels verlagen streven bij onze huisvesting, inkoop en aanbesteding, verlichting Veel energiebesparing en kostenbesparing bereiken we in de van de provinciale wegen en het wegbeheer. Ons beleid gebouwde omgeving. Dat gaat breder dan woningbouw. We bevordert duurzaam goederenvervoer. We houden rekening met willen daarvoor samen met andere overheden en bedrijven energiebesparing bij de concessieverlening voor het openbaar slimme constructies ontwikkelen om investeringsdrempels te vervoer. En in cultuurhistorische programmas voor monumenten verlagen. Bijvoorbeeld via energie service companies (escos). en landgoederen speelt energiebesparing een rol. De nieuwbouw van woningen moet naar energieneutraal in Financile inzet en instrumenten 2020. Om die transitie te ondersteunen begonnen we al met We ondersteunen het ontwikkelen van nieuwe instrumenten het project Woonpark Gelderland. en maken gebruik van opdrachten en subsidies. Ook hier werken Bestaande woningbouw we met revolverende middelen, net als bij het versterken van Gelderland blijft ook actief in de grootschalige uitrol van de emt-sector. energiebesparing in de bestaande woningbouw. We hebben een isolatieregeling voor koopwoningen die nog doorloopt in 2012. Ook onderzoeken we het nut en de mogelijkheden van een
Terug
Breed palet
We gaan vele projecten met hernieuwbare energie actief ondersteunen en faciliteren. We bieden daarbij ruimte aan alle vormen van hernieuwbare energie. Deze breedte is nodig. Want alleen een breed palet aan hernieuwbare energie leidt tot een hoog percentage hernieuwbare energie.
Ondersteunen vernieuwingstrajecten
Samen met de regios brengen we kansen in beeld en ontwikkelen we routekaarten. Er zijn in de provincie veel initiatieven om hernieuwbare energie op te wekken. Bijvoorbeeld door het opstarten van een lokaal of regionaal duurzaam energiebedrijf of door het ontwikkelen van nieuwe nancieringsconstructies voor zonne-energie. We willen pilots op dit gebied ondersteunen die de overschakeling op hernieuwbare energie moeten faciliteren. Dat geldt ook voor pilots op het gebied van slimme energienetten.
Terug
Doelenboom
Ambitie
Toekomstbestendige energievoorziening met bijbehorende economische innovatie en groei. Biobased economy floreert. We dragen bij aan 20% energiebesparing in 2020 ten opzichte van 2010, aan 14% hernieuwbare energie in 2020 en we streven naar energieneutraliteit in 2050.
emt is een belangrijke (en groeiende) economische drager en draagt bij aan energietransitie en biobased economy
De sector is georganiseerd, zichtbaar en heeft breed draagvlak onder achterban en in partnerschap met PG Biobased economy is gegroeid, verbreed, georganiseerd en zichtbaar
Lees meer
Sluit
Doelenboom
We maken bij onze doelen onderscheid tussen resultaatAmbitie Toekomstbestendige energievoorziening met bijbehorende economische innovatie en groei. verplichtingen en inspanningsverplichtingen. Omdat wij voor Biobased economy floreert. We dragen bij aan 20% energiebesparing 2020 ten zijn opzichte van 2010, de realisatie van de doelen sterk in afhankelijk van de inzet aan 14% hernieuwbare energie in 2020 en (en we draagvlak streven naar in 2050. van bij)energieneutraliteit onze partners, hebben we voor de meeste doelen een inspanningsverplichting. Waar we de uitkomst zelf kunnen realiseren, bij onze voorbeeldrol, hebben we een resultaatverplichting. emt is een belangrijke (en Bijdragen aan energieBijdragen aan groeiende) economische besparing door ondehernieuwbare energie door drager en draagt bij aan steunen/faciliteren ondersteunen/faciliteren energietransitie en doelgroepen doelgroepen biobased economy
De sector is georganiseerd, zichtbaar en heeft breed draagvlak onder achterban en in partnerschap met PG Biobased economy is gegroeid, verbreed, georganiseerd en zichtbaar
hoofdstuk 3
Na alle voorbereidingen nu gewoon doen. Gelderland heeft alles in huis om het tot een succes te maken.
Arjan Prinsen, bedrijfsleider Groot Zevert
Lees meer
Sluit
Arjan Prinsen
bedrijfsleider Groot Zevert
Arjan Prinsen is al jaren actief in de biogas- en landbouwsector. Als bedrijfsleider bij Groot Zevert Vergisting weet hij alles van mestvergisting. Hij is net als veel anderen enthousiast over de duurzaamheid daarvan. Om tot een echte doorbraak te komen, moeten echter eerst de productiekosten van biogas sterk omlaag. Daarom werkt Arjan dagelijks aan innovatie en ontwikkeling. Samen met regionale bedrijven ontwikkelt hij bijvoorbeeld alternatieven voor mestrafnage. En aan de teelt van eiwitrijk eendenkroos met vergiste mest als voedingsbron voor veevoer. Die combinatie heeft veel duurzame potentie. En tegelijkertijd worden daarmee de productiekosten van biogas met bijna 40% verlaagd. Een Achterhoekse win-win-win voor veehouders, klimaat en milieu.
hoofdstuk 4
Fora
Lees meer
Sluit
Maria Barbosa
directeur Algaeparc Wageningen ur
In 2011 heeft Algaeparc Wageningen ur op Wageningen Campus het Algaeparc (Algae Production And Research Centre) gebouwd. Algaeparc onderzoekt duurzame en economisch rendabele microalgenteeltsystemen. Daarmee slaat het centrum een brug tussen fundamenteel onderzoek en de industrile productie van algen. De biomassa uit algenteelt is de basis voor biobrandstoffen en is een bron van eiwitten voor voedsel en chemicalin. Algaeparc draagt bij aan de uitvoering van het landelijke Innovatiecontract Biobased Economy en sluit dus aan bij de Provinciale doelen. Dergelijke biobased economy heeft zelfs de potentie om door te groeien tot n van de speerpunten van de nationale economie.
Terug
De transitiearena
De transitiearena is een overlegstructuur met onze belangrijkste partners, vernieuwers en inspirators op het gebied van energie transitie. We luisteren er actief naar onze partners en de markt. Dat doen we ten minste n keer per jaar in het voorjaar. We bespreken dan de voortgang van de energietransitie in Gelderland en voorstellen voor nieuwe initiatieven. Naar aanleiding van de gesprekken passen we eventueel onze doelstellingen aan en selecteren we nieuwe projecten.
hoofdstuk 5
Lees meer
Sluit
Nancy Kabalt
directeur Klant & Markt Liander
Onder andere door kleinschalige, decentrale opwek en door de opkomst van de elektrische auto, wordt onze energiehuishouding steeds complexer. Netwerkbedrijf Alliander staat middenin deze ontwikkelingen en is dan ook druk doende haar netwerken geschikt te maken voor die nieuwe toepassingen. Zo test Liander in Apeldoorn met diverse partners de effecten van decentrale energieopwek op het elektriciteitsnetwerk. En met het programma Energie in Beeld biedt Liander lokale overheden inzicht in energieverbruik op wijkniveau of op postcodegebied. Met die gegevens kunnen gemeenten gericht aan de slag met verbetertrajecten. Wat de Provincie natuurlijk stimuleert. Een mooi voorbeeld van gezamenlijk werken aan een duurzame samenleving.
contact
Zonne-energie is inmiddels een betaalbaar alternatief en een geweldige bijdrage aan de new green economy.
Fons van Pul, directeur Pxx Solar bv
Lees meer
Colofon
T (026) 359 91 11 F (026) 359 94 80 post@gelderland.nl www.twitter.com/provgelderland Ontwerp Provincie Gelderland, afdeling Communicatie Tekst Tekstschrijvers.nl Fotograe Norbert Voskens, Nijmegen
contact
Sluit
Pxx levert pv zonne-energie systemen die elektriciteit opwekken voor eigen gebruik of voor teruglevering aan het elektriciteitsnet. Er zijn systemen voor woningen, maar ook installaties op bedrijfsgebouwen, boerderijdaken en veldinstallaties. Zo is in 2010/2011 bij Azewijn een solarpark van ongeveer 8 hectare gerealiseerd. De opbrengst is 1,8mwp, voldoende om circa 550 woningen volledig van stroom te voorzien. Met dit soort projecten streeft Pxx Solar naar het verduurzamen van biodiversiteit, klimaat, energie en water. En de Provincie Gelderland speelt een grote rol als cordinator en stimulator van duurzame projecten.