Sie sind auf Seite 1von 34

4

UNIVERSIDAD PEDAGGICA EXPERIMENTAL LIBERTADOR INSTITUTO PEDAGGICO DE CARACAS DEPARTAMENTO DE EDUCACIN ESPECIAL CATEDRA DE EDUCACIN ESPECIAL

Conceptualizacin y Poltica de la Atencin Educativa Integral de las Personas con Deficiencias Auditivas. 1997 Introduccin La reorientacin peda ica de! "rea de De#iciencia$ a%diti&a$ $e $%$tenta en !a re&i$in de !a 'i'!io ra#(a e$pecia!i)ada* an"!i$i$ de !o$ doc%+ento$ , otro$ +ateria!e$ de !a Prop%e$ta de Atencin Inte ra! a! Ni-o Sordo en e! Marco de! Mode!o Bi!in .e , en !o$ re$%!tado$ o'tenido$ en e! dia n$tico de! "rea iniciado de$de e! +e$ de A'ri! de /0012 La concept%a!i)acin , po!(tica de !a Atencin Ed%cati&a de! De#iciente A%diti&o $e p!antea en e! +arco de !a Ed%cacin E$pecia! , en e! entendido de 3%e !a co+%nicacin , e! !en %a4e $on !o$ pi!are$ , %(a de !a pr"ctica peda ica de! ed%cando de#iciente a%diti&o* a #+ de !o rar o'4eti&o$ !in i%$tico$ , co+%nicati&o$ de$de e! +icio de $% inter&encin* a$( co+o e! de$arro!!o de !a$ 5a'i!idade$ nece$aria$ para incorporar$e de #or+a acti&a , a%tno+a a !o$ ni&e!e$ 3%e e$tr%ct%ran e! $i$te+a ed%cati&o &ene)o!ano* a! +%ndo de! tra'a4o , a !a $ociedad2 Or ani)ar e! c%rric%!%+ para e! ed%cando de#iciente a%diti&o e$ %na tarea 3%e e6i e !a participacin de! e3%ipo t7cnico8docente por c%anto* +a$ a!!" de !o$ contenido$ acad7+ico$ de %na pro ra+acin* $e trata de %na #or+acin inte ra! 3%e a'orde toda$ !a$ "rea$ de! de$arro!!o , per+ita !a $ec%encia acad7+ica 3%e coincida con !o$ intere$e$* nece$idade$ , capacidade$ de dic5o ed%cando2 E! prop$ito de e$te doc%+ento e$ pre$entar !a Concept%a!i)acin , Po!(tica de !a Atencin Ed%cati&a de! De#iciente A%diti&o* partiendo de %na &i$in retro$pecti&a de !a e&o!%cin de !a Ed%cacin de! Sordo en Vene)%e!a , e! +%ndo2 Pre$enta ade+"$ %na $(nte$i$ de !a $it%acin act%a!* prod%cto de! dia n$tico rea!i)ado con !a participacin de! e3%ipo t7cnico8docente de !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea2 E$to$ e!e+ento$ per+itieron caracteri)ar e! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! para e! De#iciente A%diti&o , de#+ir !a$ !inea$ de accin e$trat7 ica artic%!ada con !o$ !inea+iento$ 3%e orientar"n $% ad+ini$tracin2 1 !etrospectiva "ntesis #istrica de $a Educacin del "ordo La re&i$in 'i'!io r"#ica cond%ce a preci$ar* a ni&e! +%ndia!* do$ rande$ +o+ento$ en !a ed%cacin de !a$ per$ona$ $orda$2 Cada %no de e!!o$ e$t" deter+inado por !a aceptacin o no de %na !en %a propia de !o$ $ordo$* di#erente de !a$ !en %a$ 5a'!ada$ en !a$ re ione$ donde 5a'itan , co+o con$ec%encia in&o!%cran concepcione$ , po$icione$ di$tinta$ en re!acin a !a$ per$ona$ $orda$* $% ed%cacin , e! conte6to e$co!ar en !a c%a! de'e rea!i)ar$e $% e$co!aridad2

E! pri+er +o+ento co+prende a $% &e) do$ etapa$9 !a pri+era a'arca de$de ante$ de! $i !o XV 5a$ta /::;2 En e$ta etapa !a ed%cacin de! $ordo $e de$arro!! en %n !ento proce$o 3%e &a de$de %na concepcin de in&a!ide) e incapacidad* 3%e a! enerar rec5a)o o !"$ti+a cond%4o a! ai$!a+iento , a! con#ina+iento en e! propio 5o ar o en 5o$picio$9 pa$a por %na ed%cacin pri&ada e6c!%$i&a para a!%+no$ $ordo$ pro&eniente$ de #a+i!ia$ de !a no'!e)a , #ina!+ente $e con$o!idan !a$ pri+era$ in$tit%cione$ ed%cati&a$ 'a4o e! a%$picio de !a caridad p<'!ica* en %na pr"ctica 3%e co+'ina'a !a en$e-an)a de !a !en %a 5a'!ada* e$crita , e! a!#a'eto +an%a!2 =ra, Pedro Ponce de Len (1520-1584), >%an Pa'!o Bonet (1579-1633), E! A'ad de L?pee* entre otro$* $on $e-a!ado$ co+o pionero$ en !a ed%cacin de! $ordo2 En enera!* en e$ta pri+era etapa pre&a!ece !a idea de anor+a!idad* !a no ed%ca'i!idad , %n en#o3%e c!(nico8terap7%tico2 E! t7r+ino $ordo8 +%do $e e+p!e para deno+inar a !a$ per$ona$ con pro'!e+a$ de a%dicin , por tanto !a de$+%ti)acin $e con$tit%, en e! o'4eti&o centra! de %n proce$o re5a'i!itador* a<n c%ando $e per+it(a e! %$o de otra$ #or+a$ de co+%nicacin* $!o co+o apo,o para co+prender , e6pre$ar$e ora!+ente2 La $e %nda etapa a'arca de$de /::; con !a$ di$po$ione$ acordada$ en e! Con re$o de Mi!"n* 5a$ta +ediado$ de! $i !o XX2 En e$te con re$o $e decide !a pri+ac(a de !a !en %a ora! , !a erradicacin de !o$ e$to$* $e-a$ o c%a!3%ier otra #or+a co+%nicati&a di#erente a !a 5a'!ada o e$crita2 La en$e-an)a de !a !en %a ora! $e co!oca co+o pri+er o'4eti&o de !a ed%cacin de! $ordo , co+o condicin nece$aria para 3%e e! ed%cando !o re a!can)ar !o$ contenido$ e$co!are$2 E$ta tendencia* conocida co+o ora!i$+o a r%pa di#erente$ +7todo$ 3%e* a $% &e)* cond%cen a po$icione$ po!7+ica$ , contradictoria$ entre 3%iene$ con4% aron 5a'!a con $i no$ , e$to$ @%ti!i)ado$ por !o$ $ordo$ o creado$ en cada $it%acinA ta!e$ co+o co+%nicacin tota!* pa!a'ra co+p!e+entada , 3%iene$ a'o aron por %n ora!i$+o p%ro , e! per4%icio de !a$ $e-a$ para e! acce$o a !a !en %a ora!* 7$te <!ti+o e$ conocido corno +7todo ora!2 La #%nda+entacin !in .($tica 3%e $%',ace en !a tendencia ora!i$ta $e corre$ponde con !a$ teor(a$ #ono c7ntrica$ &i ente$ en e$o$ +o+ento$* !a c%a! no $!o !a 4%$ti#ica'a $ino 3%e dict !a$ pa%ta$ para $% ap!icacin en e! ca+po peda ico2 En !a pr"ctica e$co!ar !a en$e-an)a de !a !en %a ora! $e $i$te+ati) en %n ard%o , !a'orio$o pro ra+a para en$e-ar !en %a4e* en %n proce$o +%, r( ido* +ec"nico , repetiti&o 3%e* por !a in#!%encia de po$icione$ cond%cti$ta$ e$tr%ct%ra!i$ta$ do+inante$ en e! ca+po de !a p$ico!o (a , !a !in .($tica* $e ap!ica'an en !a pr"ctica peda ico2 Se e$ti+a'a entonce$ 3%e* %na &e) 3%e e! $ordo a!can)ara !o$ contenido$ de !en %a4e de dic5a pro ra+acin2 E$tar(a apto para pro$e %ir e$t%dio$ en !a e$c%e!a re %!ar2 Co+o e$ ! ico $%poner !a #or+acin de !o$ +ae$tro$ e$pecia!i$ta$ $e centr en e! conoci+iento terico , pr"ctico de +ateria$ co+oB #($ica ac<$tica* a%dio!o (a , a%dio+etr(a* #on7tica* ra+"tica e$tr%ct%ra!* etc2 , en !o$ +7todo$ 3%e indica'an Cpa$o$ a $e %irD en !a en$e-an)a* de ta! +anera 3%e a<n c%ando $e reconoc(a !a capacidad de aprendi)a4e de! ed%cando $ordo* $e i+p%$o %na concepcin directi&a de !a pr"ctica en e! a%!a , e! pape! predo+inante+ente recepti&o de! a!%+no2

E$ preci$a+ente 'a4o e$ta tendencia ora!i$ta 3%e $e inicia en #or+a $i$te+"tica !a ed%cacin de! $ordo en Vene)%e!a* a<n c%ando !a !e i$!acin conte+p!a'a !a ed%cacin co+o %n derec5o a partir de! Decreto de In$tr%ccin P<'!ica rat%ita , o'!i atoria pro+%! ada por Antonio G%)+"n B!anco e! EF de >%nio de /:F;2 E$pec(#ica+ente en e! Cdi o de In$tr%ccin P<'!ica de /0/E $e 5ace re#erencia a !a ed%cacin de !o$ cie o$ $ordo+%do$ , anor+a!e$ @$%'ra,ado n%e$troA* $in e+'ar o no e$ $ino 5a$ta /0G1 c%ando $e crean !a$ pri+era$ in$tit%cione$ por iniciati&a de! $ector pri&ado , co+o re$p%e$ta a +oti&acione$ per$ona!e$ de %n r%po de padre$ , a+i o$ de per$ona$ con pro'!e+a$ de a%dicin , &i$in* $%r e a$( !a A$ociacin Vene)o!ana de Cie o$ @/0G1A , e! In$tit%to Vene)o!ano de Cie o$ , Sordo+%do$ @/0GHA2 La participacin o#icia! $e 5ace pre$ente c%ando e! Con$e4o Vene)o!ano de! Ni-o* en /01; contrata %n r%po de re!i io$a$ e$pa-o!a$* e$pecia!i$ta$ en !a ed%cacin de $ordo$* para diri ir !a e$c%e!a ta!!er para $ordo$* !a c%a! naci tra$ !a deci$in de $eparar de! In$tit%to Vene)o!ano de Cie o$ , Sordo+%do$ a !o$ a!%+no$ $ordo$2 Po$terior+ente en /010 $e crea !a E$c%e!a Ora! de! In$tit%to Vene)o!ano de =onoa%dio!o (a ad$crito a! Mini$terio de Sanidad , A$i$tencia Socia!2 E$ a partir de /0H; c%ando e! Mini$terio de Ed%cacin $ienta !a$ 'a$e$ para !a ed%cacin e$pecia! incorporando a !a Direccin de Pri+aria , Nor+a! !a o#icina de Pree$co!ar , E6cepciona!* inicia !a #or+acin de docente$* contratando para e!!o per$ona! e6tran4ero , crea en Caraca$ !a pri+era e$c%e!a para $ordo$* !a c%a! $e deno+in DE$c%e!a E$pecia! para Sordo$ N; /D2 De$de e$e +o+ento $e con$o!ida !a ed%cacin e$pecia! o#icia!* $e crean !a$ dependencia$ ad+ini$trati&a$ en e! Mini$terio de Ed%cacin para e#ecto$ de !a $%per&i$in e$co!ar , $e #%ndan e$c%e!a$ e$pecia!e$ en ca$i todo$ !o$ e$tado$2 La concepcin de !a ed%cacin , de! ed%cando $ordo* a$( co+o !a e$tr%ct%ra ad+ini$trati&a rectora de !a ed%cacin $e tran$#or+an en !a +edida en 3%e $e 5ace +"$ co+p!e4o e! proce$o , $e e&o!%ciona de! +ode!o +7dico re5a'i!itador 5acia %n +ode!o ed%cati&o2 E$ a$( co+o de !a ed%cacin para !a$ per$ona$ e6cepciona!e$* entendida co+o %na ra+a de !a ed%cacin enera! @/0H;A* $e pro re$a 5acia !a concepcin de "rea de !a ed%cacin para !o$ ed%cando$ con nece$idade$ e$pecia!e$ @/0F1A , e! or ani$+o rector pa$a de Ser&icio de Ed%cacin E$pecia! a %n ni&e! or ani)aciona! de +a,or ran o co+o e$ e! de Direccin de Ed%cacin E$pecia!2 =ina!+ente en !a Le, Or "nica de Ed%cacin @/0:;A $e concept%a!i)a !a Ed%cacin E$pecia! co+o %na +oda!idad ed%cati&a2 Garc(a de R* /@/0F/A* Mo!ina* Ier+o$o , otro$ @/0FFA* ME2DEE (1975), L2O2E2 @/0:;A* ME2DEE2 @/00GA2 E$ta ed%cacin 'a4o %na tendencia e6c!%$i&a+ente ora!i$ta $e $%$tent en !a$ po$i'i!idade$ de !o$ $ordo$ para aprender a 5a'!ar , !o ne ati&o de !a$ $e-a$ , e$to$ para e! 76ito de e$e o'4eti&o2 Para e!!o de'(an c%'rir$e !o$ DPro ra+a$ de Len %a4eD di$e-ado$ 'a4o !a a$e$or(a de !a Direccin de P!anea+iento de! Mini$terio de Ed%cacin @/0H/A2 E$to$ pro ra+a$ $e de$arro!!a'an* en $it%acin pti+a* en cinco rado$B Pree$co!ar A* B , C , Preparatorio A , B2 Para!e!a+ente $e prepara'a a! ed%cando para !o rar e! Ddo+inio in$tr%+enta! de !o$ +edio$ de c%!t%ra co+o ta!e$ , otro$ e!e+ento$ 3%e !o capaciten para c%r$ar !a pri+ariaD M2E2 D2P,P2@/0F/A* e$ decir 3%e !a apert%ra de !a ed%cacin '"$ica @en e$e entonce$ pri+ariaA no e$ %n p!antea+iento n%e&o $ino 3%e en todo +o+ento 5a e$tado pre$ente en !a #i!o$o#(a de !a ed%cacin de !a$ per$ona$ $orda$2 En e$te de&enir !o$ ca+'io$ 3%e tra$cienden +"$ a!!" de %na ter+ino!o (a 5an $i ni#icado no $!o 3%e e! E$tado a$%+iera $% !idera) o co+o rector de !a ed%cacin e$pecia! en %na tarea de

e3%ipo$* $ino 3%e $e incorporan !o$ ordena+iento$ 4%r(dico$ 3%e #%nda+enten !e a!+ente e! derec5o %ni&er$a! de !a ed%cacin en i %a!dad de condicione$* independiente+ente de !a$ di#erencia$ indi&id%a!e$* c%ando $e centra !a atencin ,a no en !a$ incapacidade$ $ino en !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ de !a$ per$ona$* en e! re3%eri+iento de! rec%r$o 5%+ano idneo para cond%cir %n proce$o e+inente+ente ed%cati&o , en e! ca%ce de !a e$c%e!a re %!ar o e$pecia! 3%e re$ponda de !a +e4or +anera a !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ e$pec(#ica$2 E$* en $(nte$i$ &a!idar* ade+"$ de !o$ derec5o$ ci%dadano$ !o$ principio$ de nor+a!i)acin e inte racin2 La ed%cacin de !o$ $ordo$ en Vene)%e!a $e #orta!ece a !a !%) de !a$ concepcione$ 3%e ,a en otra$ !atit%de$ eran o'4eto de re&i$ione$ , ca+'io$ pro#%ndo$2 E$ a$( co+o* de$de !o$ a-o$ $e$enta en +%c5o$ pa($e$ de$arro!!ado$ con#!%,en +o&i+iento$* teor(a$ , e6periencia$ 3%e prop%$ieron !a re&i$in , reno&acin de !a ed%cacin de! $ordo* dando !% ar a! $e %ndo +o+ento de e$te co+p!e4o proce$o2 S%ecia* E$tado$ Unido$* E$pa-a e In !aterra !ideri)an !a tran$#or+acin 3%e $e e6tiende pro re$i&a , !enta+ente a! re$to de! +%ndo2 En e$te conte6to $e i+pone !a concepcin $ocio8antropo! ica de !a $ordera* prod%cto de !o$ aporte$ de !a antropo!o (a* $ocio!in .($tica* P$ico!in .($tica etc2* 3%e $ir&e para e6p!icar !a in#!%encia 3%e 5a de$e+pe-ado !a !en %a de $e-a$ propia de !o$ $ordo$* en e! ordena+iento $ocia! de !o$ +i$+o$2 Ma$$one @/00GA9 Sidear , otro$ @/001A2 Ta!e$ conoci+iento$ 5an per+itido co+prender , aceptar 3%e !o$ $ordo$ con$tit%,en %na co+%nidad !in .($tica +inoritaria , e! !en %a4e de $i no$ e$ $% !en %a nat%ra! 3%e* a! re%nir !a$ caracter($tica$ , c%+p!ir !a$ #%ncione$ propia$ de c%a!3%ier otra !en %a* de'e $er &a!orada , %ti!i)ada co+o in$tr%+ento &"!ido para $% ed%cacin Ma!+'er @/0F0A* J,!e , Ko!! citado$ por Va!+a$eda @/00GA* Vo!terra @/0:/A2 Ba4o e$ta ptica de'e ad+itir$e 3%e !o$ $ordo$ $e inte ran en !a co+%nidad de $ordo$9 pero a $% &e) e$t"n in+er$o$ en conte6to$ $ocia!e$ +a,ore$ donde predo+inan en #or+a tota! , a'$o!%ta !en %a$ 3%e $e 'a$an en !a a%dicin para $% ad3%i$icin , de$arro!!o , 3%e ade+"$ de $er e! in$tr%+ento '"$ico de $ocia!i)acin $on e! &e5(c%!o para !a apropiacin de !o$ contenido$ e$co!are$2 Se con4% a entonce$ !a nece$idad de !a !en %a de $e-a$ para 3%e e! ni-o $ordo p%eda poner en pr"ctica !a #ac%!tad de! !en %a4e , p%eda apropiar$e de !a !en %a 5a'!ada e$pec(#ica de !a co+%nidad +a,oritaria en !a 3%e ta+'i7n $e de$arro!!a , a$( p%eda inte rar$e* en #or+a e#iciente , e#ecti&a a a+'a$ co+%nidade$2 Se p!antea a$( e! 'i!in <i$+o e! c%a! reconoce !a i+portancia de a+'a$ !en %a$ , !a #%ncin 3%e cada %na c%+p!e para $ati$#acer !a$ nece$idade$ de identidad co+o per$ona $orda $ocia!+ente inte rado a !a$ do$ co+%nidade$2 E! 'i!in <i$+o deter+ina %na ed%cacin para !o$ $ordo$ 3%e pro+%e&a e! de$arro!!o , %$o de !a !en %a de $i no$2 E$to preci$a adec%ado$ +ode!o$ !in (!($tico$ en $e-a$ a tra&7$ de! contacto con ad%!to$ , otro$ ni-o$ $ordo$* a #+ de !o rar re!acione$ $ocia!e$ , de co+%nicacin 3%e* de ac%erdo con Vi ot$Li* apo,e !a din"+ica de$arro!!o co niti&o8de$arro!!o co+%nicati&o!in <($tico , 5a a po$i'!e e! aprendi)a4e de !a !en %a +a,oritaria 5a'!ada en $% co+%nidad* co+o %na $e %nda !en %a4e2 Lo$ e$t%dio$ rea!i)ado$ por di$tinto$ a%tore$ S5!e$in er* StoLoe @/0H;A* MeadoM @/0FEA* Marc5e$i @/00;A* coinciden en reconocer %na ana!o (a entre !o$ proce$o$ de ad3%i$icin de !a !en %a de $e-a$ por parte de! ni-o $ordo , de !a !en %a 5a'!ada por parte de! ni-o o,ente9 a+'o$ $e apropian de $% !en %a en #or+a nat%ra!* e$pont"nea , a$i$te+"tica prod%cto de $% interaccin

en %n conte6to c%!t%ra! , $ocia!2 E$ a$( co+o e! ni-o $ordo 5i4o de padre$ $ordo$ enc%entra en $% n<c!eo #a+i!iar e! a+'iente co+%nicati&o po$iti&o 3%e !e per+ite no $!o Dponer en #%nciona+iento $%$ capacidade$ !in %i$tica$8co+%nicati&a$ $ino 3%e &a,a #or+ando !a identidad $ocia! propia de $% c%!t%ra222D Sidear , otro$ @/001A* oc%rre* $in e+'ar o 3%e +"$ de! 0;N de !o$ $ordo$ tienen padre$ o,ente$ Marc5e$( @/0:FA* SL!ear (1995); 7$to$ %ti!i)an* en $% ran +a,or(a* !a !en %a 5a'!ada co+o <nica #or+a de co+%nicacin , en con$ec%encia no $e prod%ce %na din"+ica co+%nicati&a de ca!idad 3%e potencie e! de$arro!!o co niti&o* !in .($tico* a#ecti&o , $ocia! de! ni-o* e$ta $it%acin enera %na condicin 'ic%!t%ra! de! $ordo por $% interaccin tanto en !a c%!t%ra de #a+i!iare$ , otro$ +ie+'ro$ de !a co+%nidad o,ente , de !a c%!t%ra de !a co+%nidad de $ordo$2 La ed%cacin 'i!in .e , 'ic%!t%ra! deri&ada$ de !a concepcin $ocio8antropo! ica de !a $ordera , de !a per$ona $orda 5an &enido p!anteando* a ni&e! +%ndia!* en +a,or o +enor e$ca!a* %n con4%nto de accione$ 3%e cond%cen a &a!orar en toda $% a+p!it%d !a nece$idad de !a$ do$ !en %a$B !a !en %a de $i %o$ , !a !en %a 5a'!ada , e$crita por !a co+%nidad o,ente de ta! +anera 3%e $e ten a &erdadera i %a!dad de oport%nidade$ para interact%ar tanto con $%$ i %a!e$ $ordo$ co+o con otro$ +ie+'ro$ de !a co+%nidad +a,oritaria2 ta! po$icin e$ rea#ir+ada en !a con#erencia Internaciona! Bi!in %e para !a ed%cacin de !o$ Sordo$ ce!e'rada en E$toco!+o *S%ecia en /00G2 Ia$ta +ediado$ de !o$ a-o$ :;* !a ed%cacin de !o$ $ordo$ en Vene)%e!a re$pondi a !a$ +i$+a$ concepcione$ enera!i)ada$ a ni&e! +%ndia!* por tanto e&o!%cion de %n +ode!o +7dico terap7%tico a %n +ode!o p$icopeda ico* 3%e pa%t !a e!a'oracin* ap!icacin , e&a!%acin de p!ane$ ed%cati&o$ a partir de per#i!e$ p$icoed%cati&o$ 3%e de$ta3%en !a$ capacidade$ de! $%4eto , no $%$ !i+itacione$2 DEE* @/0FHA2 En e$e conte6to $on ap!ica'!e$ !a$ +i$+a$ cr(tica$ 5ec5a$ a! ora!i$+o +%ndia! c%ando $e c%e$tiona !a pr"ctica peda ica centrada en !a en$e-an)a de! 5a'!a* !a pro5i'icin de !a$ $e-a$* pro ra+acione$ poco #!e6i'!e$* reiterati&a$* poco pertinente$ , en enera!* cond%cente$ a re$%!tado$ poco a!entadore$ en e! !o ro de !a$ 5a'i!idade$ '"$ica$ por parte de !o$ ed%cando$* pe$e a! de$p!ie %e de e$#%er)o$ , rec%r$o$ por parte de !o$ padre$* a!%+no$ , per$ona! de !a$ or ani)acione$ e$co!are$2 Ante e$ta rea!idad , !a +a,or di#!i$in de !o$ a&ance$ cient(#ico$ 3%e deter+inaron !a concepcin $ocio8antropo! ica de !a $ordera , de! $ordo* a$( co+o !o$ re$%!tado$ de $% ap!icacin en pa($e$ de$arro!!ado$ i+p%!$aron a !a Direccin de Ed%cacin E$pecia!* a tra&7$ de !a Unidad Pro ra+"tica de De#iciencia$ A%diti&a$ a pron%nciar$e a #a&or de e$ta corriente , a aco+eter !o$ ca+'io$ 3%e dieran e$a n%e&a di+en$in a! 5ec5o peda ico , e$ a$( co+o $e p!antea !a DProp%e$ta de Atencin Inte ra! a! Ni-o Sordo2 Un +ode!o Bi!in .eD2 E$ta prop%e$ta incorpora tanto en $% D#%nciona+iento co+o en $% operati&idadD !o$ aporte$ de di#erente$ di$cip!ina$* %'ica !a pro'!e+"tica de! $ordo en $% de$arro!!o !in .($tico* po$i'!e <nica+ente a tra&7$ de $% !en %a nat%ra! , reto+a !a i+portancia de !a interaccin de! $%4eto con $% entorno para !a con$tr%ccin de! +%ndo , de !o$ conoci+iento$ acad7+ico$2 La nece$idad de %n ca+'io* a !a !%) de ta!e$ conoci+iento$* e$ re#or)ada por %n con4%nto de apreciacione$* entre !a$ c%a!e$ $e +encionaronB aA !a$ di#ic%!tade$ de !o$ a!%+no$ $ordo$ en !a

co+%nicacin ora! tanto en !a inte!i i'i!idad de! 5a'!a co+o en !o$ a$pecto$ $int"ctico$ , $e+"ntico$9 'A e! retra$o peda ico de !a ran +a,or(a de !o$ $ordo$ , cA !o$ po're$ re$%!tado$ en co+pren$in !ectora , prod%ccin e$crita a!can)ado$ a !o !ar o de %na e$co!aridad pro!on ada2 Todo e$to 'rindo a %na pr"ctica ora!i$ta* ap!icada por !o$ +ae$tro$ con %na #or+acin %nidirecciona! 5acia e! ora!i$+o2 En todo e$te proce$o c%,o$ re$%!tado$ #%eron ana!i)ado$ $!o co+o prod%cto e$ &"!ido reconocer 3%e !a pr"ctica peda ica re$ponde a !a #%nda+entacin epi$te+o! ica , te!eo! ica de !a ed%cacin de! $ordo pre$ente$ tanto en !a #or+acin de !o$ docente$ co+o en !a$ orientacione$ de !a$ in$tancia$ t7cnico8ad+ini$trati&a$* re$pon$a'!e$ de !a orientacin , cond%ccin de! proce$o ed%cati&o , por otra parte* no $e con$ideraron otro$ #actore$ 3%e !o'a!+ente a#ectan a !a $ociedad , en 7$ta* a !a e$c%e!a co+o %na de $%$ or ani)acione$ $ocia!e$2 E$ta$ o+i$ione$ incidieron en !a i+p!e+entacin e i+p!antacin de !a prop%e$ta a! no con$iderar e! aporte de docente$ , t7cnico$ en !a tran$#or+acin peda ica , $% capacidad para &a!ori)ar !a pertinencia de %n ca+'io* identi#icar$e con 7! , a$%+ir e! co+pro+i$o con !o$ ca+'io$ prop%e$to$2 DLa Prop%e$ta de Atencin Inte ra! a! Ni-o Sordo2 Un Mode!o Bi!in %eD @PAINSA conte+p!a cinco a$pecto$ #%nda+enta!e$* e$to$ $on Entorno Lin .($tico Ge$t%a!* Inter&encin Te+prana* Len %a E$crita2 C%rr(c%!o E$co!ar , Len %a Ora!2 En !a e&o!%cin de !a prop%e$ta e$to$ e!e+ento$ $e #%eron +odi#icando* deter+inando a $% &e)* &ariacione$ concept%a!e$ , po$icione$ di#erente$ en $% ap!icacin2 A contin%acin $e ana!i)an 're&e+ente cada %no de e!!o$ , $e trata de %'icar e! +o+ento de ca+'io$ $i ni#icati&o$* di#(ci! de preci$ar por c%anto +%c5o$ doc%+ento$ no tienen #ec5a , $on repetiti&o$ en $% contenido2 Entorno $ing%stico&'estual. (19)*&)7 + Entorno $ing%stico De "e,as (19)) en Adelante E! entorno !in .($tico e$ conce'ido co+o e! a+'iente de co+%nicacin 3%e de'e rodear a! ni-o $ordo para #a&orecer %n contacto e$pont"neo , per+anente con 5a'!ante$ #!%ido$ de $% !en %a nat%ra!* a tra&7$ de interaccione$ con ad%!to$ , otro$ ni-o$ $ordo$2 La e$c%e!a $e con$tit%, en e! !% ar apropiado para crear e$e entorno* $e incorporaron per$ona$ $orda$ , !o$ padre$ , e! per$ona! de !o$ p!ante!e$ iniciaron !a tarea de aprender !a !en %a e$t%a!2 E! pri+er &ira4e !o con$tit%, e! pa$o de !a co+%nicacin tota! a !en %a de $e-a$9 @!en %a de $e-a$ e$ e! no+'re 3%e $e da a !a !en %a de $i no$ por ac%erdo de !o$ !in .i$ta$ !atinoa+ericano$ en %n Se+inario rea!i)ado en B%eno$ A(re$ Ar entina* en 1985.). La co+%nicacin tota! inc!%,e e! %$o $i+%!t"neo de e6pre$ione$ ora! , e$t%a! , !a con&eniencia de! de!etreo di ita! para e$ti+%!ar !a !en %a ora! @/0:HA9 po$terior+ente @/0:0 OA $e #i4a po$icin #rente a !a co+%nicacin tota! , a! reconoci+iento de !a$ $e-a$ co+o %na !en %a , en n%e$tro ca$o* !a !en %a de $e-a$ &ene)o!ana co+o !en %a* , +edio in$%$tit%i'!e para e! de$arro!!o !in .($tico e inte!ect%a! de! $ordo e i %a!+ente $e acepta !a !en %a ora!* 5a'!ada , e$crita* co+o $e %nda !en %a2 E$te p!antea+iento n%trido por !o$ pro re$o$ !in .($tico$ en e! e$t%dio de !a !en %a de $e-a$ $i ni#ic !a prioridad de! entorno en !a pra6i$ ed%cati&a , por tanto !a to+a de di$po$icione$ para %n orden di#erente en !a or ani)acin , p!ani#icacin e$co!ar co+o $e &er" +"$ ade!ante a! tratar !a e$c%e!a n%e&a2 Intervencin -e.prana

10

La PAINS a$i na ran i+portancia a !a inter&encin te+prana , #i4a co+o o'4eti&o C aranti)ar e! de$arro!!o nor+a! de! !en %a4eP , !a nece$idad de %n +edio en e! 3%e $e 5a'!e !a !en %a de $e-a nor+a!+ente , en e! c%a! e! 'e'7 $ordo p%eda interact%ar con di#erente$ inter!oc%tore$* %$%ario$ de !a !en %a de $e-a$ &ene)o!ana2 La ed%cacin te+prana a$( de#inida $e &inc%!a a! principio de nor+a!i)acin en $% prop$ito de Dnor+a!i)ar e! de$arro!!o de! !en %a4e de! ni-o $ordo , en !a creacin de condicione$ $i+i!are$ a !a$ 3%e re3%iere c%a!3%ier !en %a para $% de$arro!!o2D Lo$ Centro$ de De$arro!!o In#anti! , !a$ e$c%e!a$ para $ordo$ $e con$ideraron circ%n$tancia!+ente !o$ e$pacio$ apropiado$ para e! !o ro de e$e o'4eti&o2 Sin e+'ar o $e enc%entra %n &ac(o +%, i+portante en e! c+o $e 5a'r(a de cond%cir e! proce$o9 de ta! +anera 3%e $!o a! %no$ CDI reci'ieron 'e'e$ $ordo$ @co+o e$ e! ca$o de! CDI N;E* en Caraca$A , ante !a #a!ta de !inea+iento$ $e act% +%, re$pon$a'!e+ente pero a !a !i're interpretacin , ap!icacin de! pro ra+a de ac%erdo a !o$ rec%r$o$ di$poni'!e$B predo+in en todo ca$o %n interca+'io de %n docente o terapi$ta co+o 5a'!ante de !a !en %a de $e-a$ , %n r%po red%cido de 'e'e$ ante !a +irada o'$er&adora de !o$ padre$* en %n intento de apropiar$e de !a !en %a de $e-a$* de ta! +anera 3%e e! entorno $e con$tit%, en arti#icia!* #or)ado , carente de !a ri3%e)a co+%nicaciona! 3%e $e '%$ca'a , a!e4ado de! o'4eti&o centra!2 La +e4or apro6i+acin a! p!antea+iento terico !o con$tit%, e! ca$o de a! %na$ e$c%e!a$ 3%e reci'ieron 'e'e$ $ordo$ en $%$ a%!a$ de Pree$co!ar , en $e$ione$ corta$ e$ti+%!a'an a! 'e'7 para participar en acti&idade$ creada$ por !o$ $ordo$ pree$co!are$ , e! a%6i!iar $ordo2 No o'$tante !a$ condicione$ #($ica$ de !o$ !oca!e$ re$trin ieron e! acce$o a +a,or n<+ero de 'e'e$ con $%$ repre$entante$2 $ecto&escritura (19)*&)/ $engua escrita (19)9&90 E$te a$pecto* 4%nto con e! entorno !in .($tico* 5an $ido !o$ +"$ tratado$ en e! p!ano terico , de !a in&e$ti acin2 En !a doc%+entacin $e ana!i)an , to+an !o$ pro re$o$ 3%e $o're e! proce$o de con$tr%ccin de !a !en %a e$crita $e prod%cen e! !o$ <!ti+o$ a-o$ Good+an (1985), S+it5 @/0:GA* Terreiro* Te'ero$L, , a ni&e! naciona! e! Pro ra+a de Lect%ra de !a Direccin de Ed%cacin E$pecia!2 A !a &e) 3%e $e p!antean !a$ di#ic%!tade$ de! $ordo para acceder a !a !en %a e$crita9 en e$te $entido $e propone co+o o'4eti&oB #aci!itar e! proce$o de ad3%i$icin de !a !en %a e$crita por parte de !o$ ni-o$ , ad%!to$ $ordo$ , $% %ti!i)acin co!ecti&a en !a co+%nidadD2 DEE* @/0:0A2 La concept%a!i)acin de e$te proce$o deri& a %na +odi#icacin $%$tanti&a en !a !o'a!idad de !a prop%e$ta* !a re$triccin de !a !en %a ora! co+o $e %nda !en %a e$ cada &e) +a$ e&idente , ca+'ia por co+p!eto e! concepto de 'i!in <i$+o9 ,a no $e trata de !en %a de $e-a$ , !en %a ora! , e$crita , por tanto !a$ po$i'i!idade$ de! $ordo de acceder a! ca$te!!ano co+o $e %nda !en %a $e !i+ita a! ca$te!!ano e$crito* e! c%a! p%ede $er a!can)ado e$pont"nea+ente , $in +ediacin de !a !en %a ora!2 A<n c%ando $e de$conocen !o$ re$%!tado$ de !a in&e$ti acin c%,o tit%!o e$* preci$a+enteB La Ad3%i$icin de !a !en %a e$crita $in +ediacin de !a !en %a ora!D a%$piciada por !a Direccin de Ed%cacin E$pecia! , !a OEA* tanto !o$ p!antea+iento$ de e$pontaneidad co+o +ediacin $on o'4eto$ de re&i$in , $e p!antea en 3%e +o+ento !a inter&encin peda ica e$ nece$aria , $i $e re3%ieren D$it%acione$ did"ctica$ en 3%e e! ni-o $ordo participe acti&a+ente222 , a! +eno$ per+itan 3%e $e apropie de !o$ a$pecto$ $+t"ctico$* ra+atica!e$ , a!#a'7tico$ de !a !en %a e$crita2 P7re)* Q @/00HA2

11

Currculo Escolar. E$ e! c%arto e!e+ento $e-a!ado en !a prop%e$ta , e$ preci$a+ente e! !% ar en i+portancia 3%e $e !e atri'%,e en !a e$co!aridad de! ed%cando $ordo* !o c%a! cond%4o a proponer ca+'io$ de ta! nat%ra!e)a 3%e +odi#ica tota!+ente !a concepcin e$co!ar en e! +arco de !a +oda!idad ed%cati&a2 E! c%rr(c%!o e$ entendido en e! $entido re$trin ido de pro ra+acin e$co!ar , +a$ a<n co+o %(a$ c%rric%!are$* a! +ar en de !o$ otro$ e!e+ento$ de! c%rr(c%!o9 'a4o e$ta concepcin encontra+o$ do$ +o+ento$ di#erente$ , en cada %no de e!!o$ e! c%rr(c%!o @pro ra+aA $e a$%+e ta+'i7n en #or+a di$tinta2 En $%$ co+ien)o$ !a PAINS $e p!antea de$arro!!ar !o$ pro ra+a$ de !o$ ni&e!e$ de Pree$co!ar , B"$ica* %ti!i)ando !a !en %a de $e-a$ co+o in$tr%+ento '"$ico de !a co+%nicacin* a$%+iendo e! principio de nor+a!i)acin , para c%'rir e! &ac(o 3%e* a 4%icio de !o$ di$e-adore$ de !a prop%e$ta* de4a'a !a e$c%e!a ora!i$ta* enera!i)acin 3%e i nor e! tra'a4o de +%c5o$ docente$2 E! ca+'io de co+%nicacin tota! a !en %a de $e-a$ ener a $% &e)* ca+'io en e! c%rr(c%!o @pro ra+a$A* de ta! #or+a 3%e per+itiera !a con#i %racin de! entorno !in %i$tico , optar a !a DE$c%e!a N%e&aD* %ti!i)ando e! t7r+ino prop%e$to por Decro!, @/0EGA , en !a c%a! $%',acen idea$ de !a e$c%e!a acti&a , e! tra'a4o en e3%ipo prop%e$to por =reinet2 La e$c%e!a n%e&a incorpora !a$ area$ de acti&idade$ para $%$tit%ir Dtota!+ente !o$ pro ra+a$ de !a e$c%e!a tradiciona!222D @P%ede entender$e 3%e $e e$t" ca!i#icando a !a e$c%e!a '"$ica re %!ar por c%anto $e de$conoci e! %$o de !o$ pro ra+a$ en !a$ e$c%e!a$ para $ordo$A A !o !ar o de !o$ doc%+ento$ $e repiten n%+ero$a$ re#erencia$ a !a$ "rea$ de acti&idade$* 4%$ti#icando $% in$ercin* indicando $%$ prop$ito$* $% iriendo !a$ "rea$ , pro ra+a$* e$tr%ct%ra , re$pon$a'!e$* pero pre$enta o+i$ione$ i+portante$ en re!acin aB * Concept%a!i)acin de !a$ "rea$ de acti&idade$2 - A! no de#inir$e $e crean con#%$ione$ i+portante$ entre "rea$ , e$trate ia$ ap!ica'!e$ en c%a!3%ier acti&idad dentro , #%era de! a%!a* co+o e$ e! ca$o de 4%e o$ por e4e+p!o2 R E$trate ia$ did"ctica$ para e! de$arro!!o de !o$ pro ra+a$ de !a$ "rea$ para orientar a !o$ co+it7$ , e3%ipo$ re$pon$a'!e$ de !o$ pro ra+a$ de "rea$2 E$ta$ o+i$ione$ 3%e a $i+p!e &i$ta parecieran intran$cendente co'ran $i ni#icado c%ando $e pro+%e&e %n ca+'io de %n pro ra+a centrado en contenido , o'4eti&o$ a otro con 7n#a$i$ en !a$ e$trate ia$ did"ctica$ @+etodo!o (a* t7cnica$ , rec%r$o$ para e! aprendi)a4eA , ante circ%n$tancia$ en !a$ 3%e reiterada+ente $e 5a c%e$tionado !a preparacin de! e3%ipo t7cnico8docente2 $engua +ral La !en %a ora! est pre$ente en !o$ pri+ero$ p!antea+iento$ de !a prop%e$ta* $e interpret co+o %na nece$idad de aprendi)a4e por parte de! $ordo para interact%ar e#ica)+ente con !a$ per$ona$ o,ente$* p%ede decir$e 3%e $e !e con#iri tanta i+portancia co+o a !a !en %a de $e-a$2 E$ a$( co+o e! de$arro!!o de !a !en %a de $e-a$ contri'%ir(a decidida+ente a! aprendi)a4e de todo tipo de conoci+iento , por tanto de! ca$te!!ano ora! co+o $e !e deno+in2

12

En %n $e %ndo +o+ento !en %a 5acia !a #or+a e$crita , !o acceder a !a !ectoe$crit%ra2 En !a aceptada e$ !a !en %a de $e-a$ entorno !in .($tico2

de !a prop%e$ta* e$ti+ada en /0:080;* $e en#oca !a $e %nda ora! $e de$carta de ta! +anera 3%e $e nie a $% +ediacin para pr"ctica ed%cati&a !a <nica #or+a de co+%nicacin , todo$ !o$ e$#%er)o$ $e enca+inan 5acia !a con$tr%ccin de!

P%ede entender$e a tra&7$ de e$te 're&e an"!i$i$ !a e&o!%cin de !o$ cinco e!e+ento$ de !a prop%e$ta2 M%ndia!+ente $e contin<a !a re&i$in , '<$3%eda de re$p%e$ta$ a +%c5a$ interro ante$2 Entre e!!a$ p%eden $e-a!ar$eB SC%"! e$ e! $i$te+a co+%nicati&o +"$ adec%ado para cada ed%cando de#iciente a%diti&oO SC%"! e$ e! proce$o para !a con$tr%ccin de !a !ectoe$crit%ra por parte de !o$ ed%cando$ $ordo$O 1Cu2ndo co.enzar y co.o siste.atizar la ense,anza de la lengua 3a4lada en los sordos5 SCo+o aranti)ar c%a! e$ !a re$p%e$ta ed%cati&a +a$ adec%ada , 3%e #a&ore)ca !a p!ena interaccin $ocia! de !o$ $ordo$O

SC%"! e$ !a #acti'i!idad de incorporar int7rprete$* $%#iciente+ente preparado$* a !a$ in$tit%cione$ de Ed%cacin Re %!arO II. "ituacin Actual de la Educacin del Deficiente Auditivo en 6enezuela "ituacin Actual E! dia n$tico de! Trea de De#iciencia$ A%diti&a$ $e inici a partir de A'ri! de /001* en %n proce$o de in&e$ti acin e&a!%ati&a p!ani#icado , e4ec%tado de ac%erdo a! pro,ecto pre$entado en >%nio de! +i$+o a-o2 E! an"!i$i$ , !o$ re$%!tado$ de !a in#or+acin o'tenida a tra&7$ de !o$ in$tr%+ento$ de reco!eccin de dato$ e!a'orado$ para ta! #in* #i!e pre$entado en e! doc%+ento DDia n$tico de! Trea De#iciencia$ A%diti&a$D @/00HA2 Lo$ a$pecto$ +a$ re$a!tante$ de dic5o dia n$tico* con !a inc!%$in de otro$ dato$ +a$ act%a!e$* $e $inteti)an a contin%acinB 1.& "ervicios Educativos

La atencin ed%cati&a $e c%+p!e en 11 $er&icio$ ed%cati&o$* di$tri'%ido$ en todo e! pa($2 E$to$ $er&icio$ $on de tre$ tipo$ de ac%erdo a $% e$tr%ct%ra , or ani)acin2 E! pri+ero corre$ponde a Unidade$ Ed%cati&a$ 3%e e6c!%$i&a+ente a ed%cando$ $ordo$*

13

7$to$ $on UE en todo e! pa($2 E$to$ $er&icio$ $on tre$ tipo$ de ac%erdo a $% e$tr%ct%ra , or ani)acin2 E! $e %ndo tipo de $er&icio $e re#iere a P!ante!e$ de otra "rea de Ed%cacin E$pecia! 3%e incorpora en $% e$tr%ct%ra a%!a$ para reci'ir a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$2 Se c%entan con /; a%!a$ en : Dependencia$ =edera!e$2 =ina!+ente $e tienen G a%!a$ incorporada$ a Gr%po$ E$co!are$9 $e trata de a%!a$ 3%e oc%pan %n e$pacio #($ico en a! %no$ P!ante!e$ de Ed%cacin B"$ica re %!ar2 7.& 8atricula Escolar E! +o&i+iento de a!%+no$ $ordo$ atendido$ en !o$ 11 $er&icio$ ed%cati&o$* d%rante !o$ <!ti+o$ c%atro a-o$ 5a $ido e! $i %ienteB para e! periodo e$co!ar /00E80G $e re i$traron U;:0 a!%+no$9 para /00G80U* G/UG a!%+no$9 para /00U801* G/:F a!%+no$ , para e! a-o e$co!ar 199596, G;0F a!%+no$2 La +atr(c%!a e$co!ar de! a-o /00G80U re i$tr %n de$cen$o de 0UH a!%+no$* para e! a-o /00U801 a%+enta en UU , n%e&a+ente de$ciende en 0; a!%+no$ para e! a-o e$co!ar /00180H2 Ser(a i+portante %n e$t%dio deta!!ado 3%e per+itiera conocer c%"! e$ !a tendencia 3%e $e +antiene en re!acin a! +o&i+iento +atric%!ar en e! "rea , e! n<+ero de a!%+no$ 3%e in re$an , e re$an* a$( c+o en 3%e +o+ento de !a pro$ec%cin e$co!ar $e prod%cen e$o$ e re$o$2 La +atr(c%!a e$co!ar* a ni&e! naciona!* $e di$tri'%,e en !o$ ni&e!e$ de Ed%cacin Pree$co!ar , Ed%cacin B"$ica2 Se o'$er&* para e! a-o e$co!ar 1995-96, +a,or concentracin de !a po'!acin en !a$ $eccione$ de Pree$co!ar @HE $eccione$A , en !a pri+era etapa de Ed%cacin B"$ica @/EU $eccione$ entre priinero , tercer radoA9 di$+in%,endo en !o$ rado$ $%periore$ de !a $e %nda etapa @F; $eccione$B G; $eccione$ de c%arto rado* E/ de 3%into , /0 de $e6to radoA2 La in#or+acin o'tenida deter+in !a e6i$tencia de /F $eccione$ deno+inada$ Da%!a$ e$pecia!e$D* 3%e a r%pan a!%+no$ 3%e no c%+p!en !o$ re3%i$ito$ para c%r$ar e! rado acorde con $% edad crono! ica , e$co!aridad* !o c%a! p!antea !a nece$idad de &inc%!ar !a pro ra+acin para e$to$ a!%+no$ con !o$ pro ra+a$ de otra$ +oda!idade$ e in$tit%cione$ 3%e o#re)can a!ternati&a$ +a$ apropiada$ a !o$ intere$e$ , nece$idade$ ed%cati&a$ de e$ta po'!acin2 9. & !ecursos #u.anos La ad+ini$tracin de !a ed%cacin de !a po'!acin e$co!ar 3%e a$i$te a !o$ $er&icio$ ed%cati&o$ de! "rea* e$ e4ercida por %n e3%ipo de pro#e$iona!e$2 Entre e$to$9 docente$ e$pecia!i$ta$* P$ic!o o$* Tra'a4adore$ Socia!e$* Terapi$ta$ de! Len %a4e* etc2 Lo$ dato$ o'tenido$ re#!e4an 3%e para e! a-o e$co!ar /00U801 $e ten(a %n tota! de 0HE #%ncionario$ en e! Trea de De#iciencia$ A%diti&a$2 E! an"!i$i$ deter+in !o $i %ienteB R E! per$ona! Directi&o repre$enta e! F2:N* con !a partic%!aridad de 3%e no todo$ $on !o$ tit%!are$* pre$ent"ndo$e e! ca$o de $%'directore$ encar ado$ de !a Direccin o +ae$tro$ con #%ncione$ directi&a$* 5a$ta tanto $e rea!icen !o$ re$pecti&o$ conc%r$o$2 R Un G:N de! per$ona! corre$ponde a !o$ +ae$tro$* de 7$to$ /0 N tienen tit%!o de +ae$tro ,Vo pro#e$or +encin De#iciencia$ A%diti&a$* , e! otro /0N* e$ decir !a +itad* e$ e$pecia!i$ta en !a

14

+encin de Retardo +enta! o Di#ic%!tade$ de Aprendi)a4e o $e trata de docente$ no rad%ado$* Mae$tro$ Nor+a!i$ta$ o Bac5i!!ere$ Docente$2 E$ta &ariedad de #or+acin i+p!ica* i %a!+ente di#erente$ nece$idade$ de capacitacin* partic%!ar+ente c%ando $e e+prenden ca+'io$ $i ni#icati&o$ en !a cond%ccin de! proce$o ed%cati&o2 R En re!acin a! per$ona! t7cnico $e tienen E; +7dico$ , E terapi$ta$ oc%paciona!e$2 S% per+anencia en e$to$ p!ante!e$ !i+ita $% ca+po de accin a %na po'!acin +%, re$trin ida9 por tanto a! %no$ Centro$ de De$arro!!o In#anti! $e 'ene#iciar(an con e! $er&icio de e$to$ pro#e$iona!e$2 Si $e con$idera 3%e $e tienen UE Unidade$ Ed%cati&a$ * ade+"$ de !o$ otro$ tipo$ de $er&icio$ $e-a!ado$ $e ad&ierte 3%e $!o EE de e!!o$ c%enta con terapi$ta$ de Len %a4e9 de ran i+portancia en e! tra'a4o de e3%ipo para e&a!%ar* p!ani#icar , e4ec%tar p!ane$ ed%cati&o$ diri ido$ a! de$arro!!o !in .($tico de! a!%+nado , c%,a participacin , co+pro+i$o de'en re$catar$e2 Se c%enta i %a!+ente con GH P$ic!o o$ , UH Tra'a4adore$ Socia!e$2 8 Se tienen E:H A%6i!iare$ de Terapia Oc%paciona!* per$ona! 5etero 7neo en c%anto a #or+acin , a !a$ #%ncione$ 3%e $e !e$ 5a a$i nado de ac%erdo a! +o+ento de $% incorporacinB 8 En pri+er !% ar $e tiene %n r%po de A%6i!iare$ o,ente$ 3%e &en(an tra'a4ando con e! +ae$tro* a,%dando en !a$ acti&idade$ de! a%!a ,* 8 Un $e %ndo r%po de per$ona$ $orda$ 3%e #%eron incorporada$ a partir de! a-o /0:1 para $er&ir de +ode!o de $e-a$ en e! entorno !in .($tico de !a prop%e$ta2 La #a!ta de %n per#i! pro#e$iona!* !inea+iento$ para in$tr%+entar e$e entorno , de directrice$ para e! tra'a4o de e$ta$ per$ona$ deter+inan %n r%po +%, co+p!e4o en $%$ nece$idade$* intere$e$* actit%de$ , e6pectati&a$ $o're $% act%acin pro#e$iona!2 Sit%acin 3%e re3%iere e$t%diar$e , to+ar deci$ione$ para #ine$ de capacitacin , de$e+pe-o pro#e$iona! de !o$ A%6i!iare$2 :. & Progra.acin Educativa La pro ra+acin ed%cati&a de! "rea 5a &enido adec%"ndo$e a !a Prop%e$ta de Atencin Inte ra! a! Ni-o Sordo* incorporando pro re$i&a+ente a! %no$ de !o$ e!e+ento$ conte+p!ado$ en e!!a* ap!ic"ndo$e de ac%erdo a !a$ interpretacione$ propia$ de cada r%po , per$ona en &irt%d de !a #a!ta de !inea+iento$ c!aro$ , preci$o$* !o$ &ac(o$ de tipo peda ico , !a a%$encia de a$e$or(a per+anente por parte de! e3%ipo de $%per&i$in2 En t7r+ino$ enera!e$* !a $it%acin encontrada e$ !a $i %ienteB La !en %a de $e-a$ $e 5a con$tit%ido en e! pri+er , +"$ i+portante +edio de co+%nicacin en e! de$arro!!o de !a$ acti&idade$ e$co!are$2 Lo$ e3%ipo$ t7cnico8docente de !a$ in$tit%cione$ &a!oran $% %$o para %n interca+'io co+%nicati&o e#ica) con !o$ a!%+no$ $ordo$ , !a con$ideran #%nda+enta! para !a ad3%i$icin de !o$ conoci+iento$ acad7+ico$2 No o'$tante !a ran +a,or(a con$idera 3%e no 5a !o rado %n do+inio $%#iciente , $er co+petente$ en !en %a de $e-a$ , por tanto re3%ieren de acti&idade$ 3%e #a&ore)can e$e proce$o ta!e$ co+o9 c%r$o$* interca+'io$ para ana!i)ar de'i!idade$ , #orta!e)a$* p!antear $o!%cione$* etc2

15

La pr"ctica peda ica $e centr en e! entorno !in .($tico* en detri+ento de !o$ otro$ c%atro e!e+ento$ inc!%ido$ en !a prop%e$ta , a%n a$(* !a$ di#ic%!tade$ para apropiar$e de !a !en %a de $e-a$ por parte de! per$ona! , !a !i+itada orientacin no 5a per+itido $% con$o!idacin , %n +e4or apro&ec5a+iento para !a co+%nidad ed%cati&a2 En !a +a,or(a de !o$ p!ante!e$ $e 5an reto+ado !o$ pro ra+a$ de Ed%cacin Pree$co!ar , B"$ica co+o %(a$ para !a p!ani#icacin ed%cati&a2 A3%e!!o$ 3%e contin<an ap!icando !a$ "rea$ de acti&idade$ 5an introd%cido +odi#icacione$ e incorporan* cada &e)* +"$ a$pecto$ de !a$ %(a$ c%rric%!are$2 E! pro re$o de! a!%+nado en !a$ 5a'i!idade$ '"$ica$ e$ !i+itado e i %a!+ente $e +antiene !a $it%acin de repitencia* edade$ de !o$ a!%+no$ +%, por enci+a de !a$ 3%e corre$ponden a! rado 3%e c%r$an* ina$i$tencia$ #rec%ente$ , de$ercin e$co!ar9 por tanto de'en in$tr%+entar$e accione$ , e$trate ia$ 3%e per+itan +e4orar e$te panora+a2 E! per$ona! docente p!antea !a nece$idad de or ani)ar !o$ a!%+no$ en e! ni&e! , rado 3%e !e$ corre$ponde 'a$ado$ en !a e&a!%acin , deci$in de! e3%ipo t7cnico8docente 'ien con$tit%ido , re$pon$a'!e de !a %'icacin* deter+inacin de !a$ adec%acione$ c%rric%!are$ , p!ane$ e$pec(#ico$ 3%e re$pondan a !a$ nece$idade$ ed%cati&a$* a$( co+o de! proce$o de e&a!%acin de proce$o , $%+ati&a2 E! a!%+nado no p%ede con$iderar$e po$eedor de !a$ +i$+a$ capacidade$ , portador de !a$ +i$+a$ nece$idade$9 a! %no$ re3%ieren +a,or apo,o en !en %a de $e-a$* otro$ en e$pa-o! ora! , e$crito* en $% orientacin #a+i!iar o $ocia!2 E$ por tanto* re$petar e! derec5o a !a indi&id%a!idad2 En enera! no $e c%+p!e !a #%ncin de $%per&i$in por tanto* no $e reci'e orientacin* e$ti+%!o , contri'%cin para +e4orar !a pro ra+acin e$co!ar2 Ta+poco $e 5an rea!i)ado* en !o$ tre$ <!ti+o$ a-o$ acti&idade$ de act%a!i)acin , capacitacin 3%e #a&ore)can e! interca+'io* !a di$c%$in , e! creci+iento per$ona! , pro#e$iona!2 La ad+ini$tracin de !a prop%e$ta re3%iri de per$ona$ $orda$ ad%!ta$ 3%e in re$aron a !a$ in$tit%cione$ con e! car o de A%6i!iare$ de Terapia Oc%paciona!2 S% participacin para #a&orecer e! entorno !in .($tico* co+o +ode!o de !en %a de $e-a$* $e de$&irt% por !a$ $i %iente$ ra)one$B A%$encia de !inea+iento$ c!aro$ , preci$o$ $o're e! ro! , #%ncione$ de e$te per$ona! en !a$ %nidade$ ed%cati&a$2 Di&er encia de opinione$ en !a$ $e-a$ 3%e %ti!i)a'an !o$ $ordo$ , #a!ta de in#or+acin para &a!idar %n proce$o !in .($tico aceptado2 C%+p!i+iento de #%ncione$ co+oB $%$tit%ir a! +ae$tro en $% a%$encia o en deter+inada$ acti&idade$ co+o interprete de !en %a de $e-a$2 La #rec%encia de ta!e$ atri'%cione$ , !a interpretacin de p!antea+iento$ terico$ e6pre$ado$ en a! %no$ doc%+ento$ de !a DE$c%e!a n%e&aD per+itieron crear #a!$a$ e6pectati&a$ 3%e 5a enerado rec!a+o$* roce$ , en enera! %n pro re$i&o de$contento en e! per$ona!2 *.& Evaluacin.

16

E! proce$o de e&a!%acin en e! "rea $e 5a de$arro!!ado 'a4o concepcione$ partic%!are$ de cada in$tit%cin , a<n de cada docente* de a!!( 3%e e6i$ta %na 5etero eneidad de criterio$ para deter+inar e! in re$o de! ed%cando* $% %'icacin e$co!ar , !a apro'acin o no de %n rado deter+inado2 Por e$ta ra)n e$ nece$ario e$ta'!ecer !inea+iento$ c!aro$ , preci$o$ en re!acin aB & & & La participacin de! e3%ipo t7cnico8docente en e! proce$o de e&a!%acin dia n$tica* #or+ati&a , $%+ati&a de !o$ ed%cando$2 E! in re$o* %'icacin , deter+inacin de !a pro ra+acin ed%cati&a +"$ adec%ada$ a $%$ nece$idade$ indi&id%a!e$2 La pro$ec%cin , pro+ocin de !o$ a!%+no$ en e! +arco de !a nor+ati&a !e a!2

/. & "upervisin. La $%per&i$in ed%cati&a e$ , $er" i+portante , $% tra$cendencia e$ +a,or c%ando $e introd%cen ca+'io$ re!e&ante$ en %n ni&e! o +oda!idad ed%cati&a* ,a 3%e i+p!ica* no $!o dar a conocer #%nda+ento$* !(nea$ de accin , otra$ orientacione$ $ino co+partir , a$%+ir !a re$pon$a'i!idad por !o$ !o ro$ a!can)ado$2 En e$te $entido %na de !a$ rande$ de'i!idade$ en !a cond%ccin de! proce$o ed%cati&o de! "rea* 5a $ido !a #a!ta de a$e$or(a , $e %i+iento por parte de directi&o$ , $%per&i$ore$2 Se i+pone entonce$* por %nani+idad* !a a$piracin , !a e6i encia de reorientar !a accin de! $%per&i$or para 3%e e$ti+%!en* diri4an , $%per&i$en e#ecti&a+ente !a acti&idad ed%cati&a2 Para e!!o $e preci$a !a '<$3%eda de di#erente$ &(a$ para conocer , orientar !a acti&idad de! docente* a tra&7$ de interca+'io$* re%nione$* c%r$o$* c(rc%!o$ de e$t%dio$* etc2 La e$ca$a participacin de! $%per&i$or , !a a%$encia de e!e+ento$ rectore$ para pro+o&er !a con$tante re&i$in , adec%acin de !a PAINS deter+in 3%e cada in$tit%cin @, en e!!a cada docenteA interpretara* ap!icara e introd%4era ca+'io$ $in en+arcar!o$ en %n proce$o $i$te+"tico de e&a!%acin 3%e re#!e4ara acierto$* !i+itacione$ , !o$ a4%$te$ corre$pondiente$2 E$ indi$pen$a'!e !a nece$idad de #orta!ecer !a accin $%per&i$ora* pro+o&iendo !a capacitacin de! $%per&i$or* e!a'orando !o$ in$tr%+ento$ 3%e ri4an $% #%nciona+iento en !a +oda!idad de Ed%cacin E$pecia! , pro+o&iendo di#erente$ acti&idade$ 3%e propicien !a di$c%$in , e! interca+'io entre !o$ pro#e$iona!e$ de! "rea2 III Prospectivas

9.1.&Concept%a!i)acin de !a Atencin Ed%cati&a Inte ra! De! De#iciente A%diti&o , e! Mode!o de Atencin Ed%cati&a2 Le a!+ente !a ed%cacin de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$ re$ponde a !o$ principio$* concepcione$ , re$o!%cione$ 3%e $e deri&an de! derec5o a !a ed%cacin* de !a participacin en

17

i %a!dad de condicione$ , de! 'ene#icio de !a$ +i$+a$ oport%nidade$ para e! !o ro per$ona!* !a'ora! , $ocia! 3%e tiene c%a!3%ier per$ona* $in +a$ !i+itacione$ 3%e a3%e!!a$ 3%e procedan de !a$ aptit%de$ , potencia!idade$2 Con$tit%cin Naciona!B Art2 F: , :; @/20H/A* Le, Or "nica de Ed%cacinB Art2 E a! 0 @/20:;A2 La Le, Or "nica de Ed%cacin @Capit%!o VIA , e! Re !a+ento Genera! de !a +i$+a @Capit%!o IVA @! 20:HA con$o!idan !a Ed%cacin E$pecia! co+o &ariante e$co!ar* #orta!ecen !a$ 'a$e$ para !a atencin ed%cati&a de !a po'!acin con nece$idade$ ed%cati&a$ e$pecia!e$* , en e!!a* !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$9 a$( +i$+o in$tr%+entan procedi+iento$ para $% cond%ccin en %n proce$o 3%e in&o!%cra "... deteccin, intervencin tem r!n!, esc"#!rid!d $ re !r!cin e inc"r "r!cin !ctiv! ! #! s"cied!d $ !# tr!%!&" r"d'ctiv"", ta! co+o !o e6pre$a e! Art2 GG de! re#erido Re !a+ento2 La ed%cacin de !o$ de#iciente$ a%diti&o$* independiente+ente de !a$ con$ec%encia$ 3%e e! rado , tipo de p7rdida a%diti&a eneren* e$ %n derec5o reconocido e irren%ncia'!e , de'e de$arro!!ar$e en e! a+'iente e$co!ar 3%e +e4ore$ condicione$ o#re)can para !o rar $% #or+acin inte ra! a !o !ar o de !a &ida2 En e$te $entido !o$ principio$ de pre&encin e inter&encin te+prana* nor+a!i)acin e inte racin e6pre$ado$ en e! Doc%+ento de Concept%a!i)acin , Po!(tica de Ed%cacin E$pecia! @/20FHA* +antienen p!ena &i encia , tota! pertinencia con !o$ ca+'io$* 3%e a ni&e! +%ndia! , naciona!* $e 5an prod%cido en !a concepcin , ed%cacin de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$* en !a$ W!ti+a$ d7cada$2 La pre&encin de !a$ p7rdida$ a%diti&a$ , !a inter&encin te+prana en !o$ ca$o$ de dia n$tico o rie$ o$ de pro'!e+a$ de tipo a%diti&o* contin<an $iendo pi!are$ para contro!ar !a$ ca%$a$ 3%e ori inan dic5a$ p7rdida$* erradicar o +ini+i)ar !o$ e#ecto$ 3%e p%edan prod%cir en e! de$arro!!o nor+a! de! ni-o , e+prender !a$ accione$ enca+inada$ para atender* !o ante$ po$i'!e* !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ 3%e $e deri&en2 La inter&encin te+prana para !o$ 'e'7$ de#iciente$ a%diti&o$ p!antea entonce$B deteccin* e&a!%acin de toda$ !a$ "rea$ de de$arro!!o , de#inicin de !a$ accione$ a rea!i)ar para orientar a !a #a+i!ia , 'rindar !a atencin $i$te+"tica 3%e cada %no re3%iera* 'ien $ea a tra&7$ de !a$ a!ternati&a$ con&enciona!e$ , no con&enciona!e$ 3%e o#rece e! ni&e! de Ed%cacin Pree$co!ar o en !a propia +oda!idad2 La nor+a!i)acin , !a inte racin #orta!ecen !o$ po$t%!ado$ con$tit%ciona!e$ de i %a!dad para !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$ en !o$ "+'ito$ #a+i!iar* e$co!ar* !a'ora! , $ocia!9 en#ati)a $% aceptacin , &a!oracin co+o per$ona$ con capacidade$ , aptit%de$* , e! re$peto a $% derec5o a apropiar$e de !a !en %a , !o$ &a!ore$ propio$ de $% co+%nidad* para a!can)ar e! de$arro!!o inte!ect%a!* e+ociona! , $ocia! 3%e !e$ per+ita co+partir p!ena+ente en !a co+%nidad a 3%e pertenecen2 Ta!e$ di$po$icione$ nor+ati&a$ $e rea#ir+an en !a !esolucin 700* de #ec5a E de Dicie+'re de /00H* !a c%a! e$ta'!ece !a$ nor+a$ para !a inte racin e$co!ar de !a po'!acin con nece$idade$ ed%cati&a$ e$pecia!e$* +edida !e i$!ati&a para!e!a , co+p!e+entaria de !a$ di$po$icione$ !e a!e$ $%$tentada$ en !a Con$tit%cin , otra$ !e,e$ naciona!e$* , en !a concordancia con !o$ po$t%!ado$ , directrice$ internaciona!e$ reco ido$ en doc%+ento$ de ONU* UNESCO , Dec!aracin de Sa!a+anca* entre otro$2 S%$tentado en e$e derec5o a reci'ir ed%cacin en !a #or+a , condicione$ e$co!are$ 3%e +e4or $e adapte a $%$ nece$idade$* $e conci'e !a ed%cacin para !o$ ni-o$* 4&ene$ , ad%!to$ de#iciente$

18

a%diti&o$ co+o %n proce$o inte ra!* contin%o , per+anente 3%e per$i %e i %a!e$ #+e$ , o'4eti&o$ 3%e !a ed%cacin enera! , 3%e $e apo,a en !a co+%nicacin co+o e! in$tr%+ento 3%e &a a per+itir !a interaccin , e! apro&ec5a+iento e#ecti&o de aprendi)a4e$ con $i ni#icacin2 La atencin ed%cati&a inte ra! de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$ $e centra en e! ed%cando co+o $%4eto8o'4eto de !a pr"ctica ed%cati&a* con potencia!idade$* nece$idade$ e intere$e$ 3%e con$tit%,en e! p%nto de partida para orientar e! proce$o peda ico , en 7$te* !a acti&idad de! $%4eto para !a Dcon$tr%ccin $ocia! de! conoci+iento en apro6i+acione$ $%ce$i&a$D2 Iern"nde)* /00H2 Se a$%+e entonce$ a! ed%cando de#iciente a%diti&o* co+o %na inte ridad 'iop$ico$ocia! con capacidade$ , di#erencia$ indi&id%a!e$ 3%e !o$ con&ierten en indi&id%o$ <nico$ , di$tinto$ entre e!!o$* , co+o ta! e6i en a!ternati&a$ ed%cati&a$ propia$ 3%e cond%)can a !a a%torrea!i)acin* !o c%a! p%ede !o rar en e! $eno de !a$ in$tit%cione$ re %!are$ de !o$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$* o en !a$ e$pec(#ica$ de !a +oda!idad de Ed%cacin E$pecia!22 @Ane6o /A Ba4o e$a per$pecti&a $e con$o!ida e! ro! de !o$ e3%ipo$ de pro#e$iona!e$* con car"cter interdi$cip!inario* 3%iene$ $er"n !o$ encar ado$ de di$e-ar , e4ec%tar pro ra+a$ de e&a!%acin , de inter&encin inte ra! a !a #a+i!ia , a! ed%cando de#iciente a%diti&o 3%e rea!i)a $% pro$ec%cin e$co!ar* en #or+a parcia! o tota!* en !a$ in$tit%cione$ propia$ de! Trea de De#iciencia$ A%diti&a$ o para apo,ar !a ed%cacin inte ra! de otro$ de#iciente$ a%diti&o$ 3%e c%r$an en !o$ p!ante!e$ de !o$ di#erente$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$ de! $i$te+a e$co!ar2 E! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! 3%e $e propone* @Ane6o EA repre$enta %na apro6i+acin terica de !o$ e!e+ento$ 3%e con#or+an !a atencin ed%cati&a e$pecia!i)ada de! De#iciente A%diti&o2 Contiene !o$ e!e+ento$ +a$ i+portante$ de! 5ec5o ed%cati&o2 Co+o ta! con$tit%,e %na 22222 $i+p!i#icacin de !a rea!idad* no inc!%,e todo$ !o$ a$pecto$ , #actore$ 3%e de#+en a! $i$te+a* $ino a3%e!!o$ 3%e $on con$iderado$ co+o !o$ +"$ re!e&ante$ D@Bi ott* L2 /0:EA2 E! +ode!o $e $%$tenta en !o$ #ine$* o'4eti&o$ , principio$ de !a Ed%cacin en enera! , en !o$ principio$ de Nor+a!i)acin e Inte racin Socia! 3%e ri en !a Ed%cacin E$pecia!2 La Nor+a!i)acin e Inte racin $i ni#ican para !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&o$ e! derec5o de participar de todo$ !o$ 'ene#icio$ directo$ e indirecto$ 3%e o#rece !a co+%nidad a todo$ $%$ inte rante$ , a incorporar$e a! a+'iente ed%cati&o 3%e re<na !a$ +e4ore$ condicione$ para e! !o ro de !o$ o'4eti&o$ ed%caciona!e$2 La pre&encin , !a nor+a!i)acin ad3%ieren re!e&ancia c%ando $e a$%+e !a di&er$idad de !a po'!acin e$co!ar , !a$ in$tit%cione$ , $%$ pro#e$iona!e$ propician e$trate ia$ de participacin* $it%acione$* e6periencia$ , acti&idade$ acce$i'!e$ a todo$ !o$ ni-o$ , $%$ #a+i!iare$ , ade+"$ c%ando $e concentran !o$ e$#%er)o$ 5acia !a pre&encin de $it%acione$ de rie$ o$ ante$ de! naci+iento , d%rante !o$ pri+ero$ $ei$ a-o$ de &ida9 etapa en 3%e !o$ pro ra+a$ pre&enti&o$ , de deteccin te+prana de !a$ de#iciencia$ a%diti&a$ $on e$encia!e$ para identi#icar ca%$a$* tipo$ , #rec%encia$ de !a$ p7rdida$ a%diti&a$* di#%ndir , ap!icar +edida$ pro#i!"ctica$* adoptar di$po$icione$ , procedi+iento$ 3%e +e4oren e! a+'iente #a+i!iar , co+%nitario , en#rentar !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ !o ante$ po$i'!e2 E$ %n Mode!o de Atencin Ed%cati&a 3%e $e centra en !a peda o (a , orienta a! proce$o 3%e c%+p!e e! indi&id%o con %na &i$in ed%cati&a2 E$ Inte ra! por3%e a'orda !a ed%cacin de! de#iciente a%diti&o con %na concepcin

19

interdi$cip!inaria 3%e conci'e a! ed%cando co+o %na inte ridad 'iop$ico$ocia!* en %n proce$o de ed%cacin per+anente* contin%o* $i$te+"tico , de apo,o a! r%po #a+i!iar* 'rind"ndo!e !a$ oport%nidade$ , condicione$ 3%e 5a an po$i'!e $% inte racin $ocia!2 La po'!acin de a!%+no$ con de#iciencia$ a%diti&a$ e$ +%, 5etero 7nea , pre$enta nece$idade$ ed%cati&a$ di$tinta$ 3%e p%eden $er $ati$#ec5a$ en di#erente$ a+'iente$ ed%cati&o$ 3%e tienen en co+<n $%$ #ine$* o'4eti&o$ , p!ane$ de e$t%dio$ para 'rindar !a #or+acin inte ra! de !o$ ed%cando$2 La ed%cacin para !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$ re$ponde a !o$ o'4eti&o$* principio$ , !inea+iento$ #or+%!ado$ para !a ed%cacin enera!2 La$ di#erencia$ $on e$ta'!ecida$ por !a$ e$trate ia$* rec%r$o$ , !a$ adaptacione$ c%rric%!are$ 3%e $ean nece$aria$* co+pati'!e$ con !o$ !inea+iento$ 3%e $e deri&en de !a$ prop%e$ta$ peda ica$ de !o$ ni&e!e$ , +oda!idade$2 En t7r+ino$ enera!e$* e! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! de! De#iciente A%diti&oB Acepta !a di&er$idad de !a po'!acin de#iciente a%diti&a* portadora por tanto* de di#erente$ nece$idade$ ed%cati&a$ 3%e re3%ieren de di&er$a$ e$trate ia$ , condicione$ ed%cati&a$ en e! conte6to de !o$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$* en !a +oda!idad de Ed%cacin E$pecia! o en otra$ in$tit%cione$ de car"cter c%!t%ra!* !a'ora! , $ocia!2 Brinda apo,o a !o$ a!%+no$ inte rado$ a !o$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$* a tra&7$ deB orientacione$ p$icopeda ica$ por parte de! e3%ipo t7cnico8docente a !o$ +ae$tro$ re %!are$* ap!icacin de pro ra+a$ co+p!e+entario$ a !o$ a!%+no$* , a$e$ora+iento a! r%po #a+i!iar c%ando a$i!o re3%iera2 Va!ora !a co+%nicacin , e! !en %a4e co+o in$tr%+ento$ 3%e potencien e! de$arro!!o !in .($tico* co niti&o* e+ociona! , $ocia! de !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$ , co+o +edio para !o rar $% inte racin en e! conte6to #a+i!iar* e$co!ar* !a'ora! , $ocia!2 Incorpora !o$ pro re$o$ de !o$ conoci+iento$ de di#erente$ di$cip!ina$* partic%!ar+ente de !a !in .($tica* p$ico!in .($tica* ne%ro!in .($tica , $ocio!in .($tica* antropo!o (a* etc222 En con$ec%encia* reconoce e! &a!or de !a !en %a de $e-a$ para !o$ a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$ $e&ero$ , pro#%ndo$* , !a nece$idad de crear !a$ condicione$ para 3%e $e !a apropien en #or+a nat%ra!* a !a &e) 3%e $e $i$te+ati)a e! aprendi)a4e de! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita en e! contin%o e$co!ar2 Per$i %e !o$ #ine$ , o'4eti&o$ e$ta'!ecido$ para cada %no de !o$ ni&e!e$ de! $i$te+a e$co!ar , adapta !o$ p!ane$ , pro ra+a$ de e$t%dio* to+ando en c%enta !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ indi&id%a!e$ , r%pa!e$* , !a pertinencia de !o$ aprendi)a4e$ para e! de$arro!!o a%tno+o* inte!ect%a!* e+ociona! , 7tico de !o$ ed%cando$2 De$taca !a i+portancia de !a e&a!%acin dia n$tica* #or+ati&a , $%+ati&a a$( co+o e! $e %i+iento* co+o #%ente$ per+anente$ de in#or+acin para 3%e e! e3%ipo t7cnico8docente deter+ine pro re$o$ , corri4a o +ini+ice !a$ di#ic%!tade$ 3%e inter#ieren en %n +o+ento deter+inado de! proce$o ed%cati&o2 I+p!e+enta +edida$ , accione$ 3%e cond%)can a! !o ro de !o$ o'4eti&o$ de !a Ed%cacin

20

B"$ica , #%nda+enta!+ente* de !o$ o'4eti&o$ de !a ed%cacin , tra'a4o de !a po'!acin de#iciente a%diti&a* 3%e por di&er$a$ ra)one$ $e incorpora tard(a+ente o 5a interr%+pido $% pro$ec%cin en e! $i$te+a e$co!ar2 Incorpora di&er$a$ e$trate ia$ 3%e 'rinden oport%nidade$ para 3%e !a po'!acin de de#iciente$ a%diti&o$ p%eda de$arro!!ar$e inte ra!+ente a tra&7$ de !a$ acti&idade$ e6trae$co!are$ 3%e $e rea!i)an en !a co+%nidad* con4%nta+ente con !a in$tit%cin e$co!ar , con otra$ or ani)acione$2 9.7.& Caracterizacin del Educando Deficiente Auditivo E! concepto de ed%cando 5a $ido de$arro!!ado por !a peda o (a co+o e! t7r+ino irre+p!a)a'!e de! $%4eto de !a ed%cacinB e! 5o+'re co+o indi&id%o , $er $ocia!2 A 7! e$t" diri ida !a ed%cacin* por 7! e$ rea!i)ada , conce'ida2 E$te t7r+ino e6p!ica e! dina+i$+o de! 5ec5o ed%cati&o , !a &i$in de !o$ proce$o$ 3%e $e c%+p!en en e! indi&id%o 3%e $e e$ta #or+ando2 E$ta ed%ca'i!idad e$* por con$i %iente* e! p%nto inicia! de !a accin peda ica2 Ne ar $% e6i$tencia e$ ne ar !a po$i'i!idad , e#icacia de !a accin ed%cati&a2 E! ed%cando de#iciente a%diti&o e$ conce'ido co+o e! centro de! proce$o peda ico ,2 co+o %na %nidad 'iop$ico$ocia!2 E$ e! $%4eto de !a pr"ctica ed%cati&a con capacidade$* actit%de$* intere$e$ , otra$ pec%!iaridade$ 3%e !!e&a a conocer!o co+o a %na per$ona con di nidad 3%e re3%iere !a $ati$#accin de $%$ nece$idade$ ed%cati&a$2 La$ nece$idade$ ed%cati&a$ e$ta'!ecen rande$ di#erencia$ +ode!ada$ por e! rado de p7rdida a%diti&a* edad de inicio de !a p7rdida* actit%d de !o$ padre$ e inter&encin te+prana2 Por e!!o e$ nece$ario ana!i)ar !o$ #actore$ 3%e in#!%,en en e!!a$ , deter+inar !a$ di#erencia$ $i ni#icati&a$ 3%e a#ectan !a co+%nicacin* e! aprendi)a4e , e! de$e+pe-o e$co!ar , $ocia!2 La$ de#iciencia$ a%diti&a$ $e concept%a!i)an co+o !a di$+in%cin o p7rdida en !a capacidad para o(r* !a c%a! p%ede &ariar de$de %na p7rdida !e&e 5a$ta !a p7rdida pro#%nda de !a a%dicin2 E$ta$ no con$tit%,en %na cate or(a 5o+o 7nea por3%e !o$ di#erente$ rado$ de p7rdida$ a%diti&a$ ori inan di#erente$ tipo$ de $ordera 3%e eneran +a,or o +enor co+pro+i$o en otra$ #%ncione$* 3%e &an de$de %na !i era di#ic%!tad para identi#icar %n $onido e$peci#ico 5a$ta no prod%cir ni interpretar re$p%e$ta$ a%diti&a$ ori inando di#ic%!tade$ co+%nicati&a$ 3%e a!teran e! de$arro!!o de !a !en %a ora! por3%e no p%ede $er ad3%irida en #or+a e$pont"nea , nat%ra! Lo$ #actore$ 3%e $e de'en con$iderar $on !o$ $i %iente$B 'rado de p;rdida auditiva< E6i$ten di#erente$ c!a$i#icacione$ de !a$ p7rdida$ a%diti&a$* entre 7$ta$ $e enc%entran !a$ de#inida$ por e! rado de p7rdida a%diti&a en cada %no de !o$ o(do$ , en #%ncin de !a$ di&er$a$ #rec%encia$ de $onido* ra&e$ o a %da$2 A e$ta ta6ono+(a pertenecen !a$ p7rdida$ a%diti&a$ !e&e$* +oderada$* $e&era$ , pro#%nda$ c%,a i+portancia en e! p!ano peda ico $e e6p!ica por !a reperc%$in 3%e e! rado de p7rdida tiene $o're $%$ 5a'i!idade$ !in .($tica$ @Godinan ,

21

C5acin*/0FH9 O2M2S2*/0:;9 Viro!i* /00/9 Marc5e$i* /00GA2 De#iciencia a%diti&a !e&eB C%antitati&a+ente $i ni#ica p7rdida de !a a%dicin entre U; , 11 deci'e!e$2 La per$ona con 7$ta p7rdida a%diti&a co+prende , e6pre$a e! !en %a4e 5a'!ado con !i era$ di#ic%!tade$* por3%e a! %no$ (ndice$ #on7tico$ de d7'i! inten$idad no $on perci'ido$* por e!!o re3%ieren de a%6i!iare$ a%diti&o$ e inter&encin ed%cati&a e$pecia!i)ada para +e4orar e! %$o* #or+a , contenido de $% !en %a ora!2 S% e$co!aridad de'e !!e&ar$e a ca'o en !a e$c%e!a re %!ar* con apo,o e$pecia!i)ado2 De#iciencia a%diti&a +oderadaB E$ta cate or(a inc!%,e !a$ per$ona$ con p7rdida$ de a%dicin entre 1H , H1 deci'e!e$2 La$ di#ic%!tade$ de a%dicin $on $i ni#icati&a$* re3%ieren %$ar per+anente+ente a%6i!iar a%diti&o para +e4orar e! de$arro!!o de! !en %a4e , reci'ir $% ed%cacin en e$c%e!a$ re %!are$* con $e %i+iento , apo,o e$pecia!i)ado2 De#iciencia a%diti&a $e&eraB Corre$ponde a p7rdida$ de !a a%dicin entre HH , :H deci'e!e$2 La incidencia de !a p7rdida a%diti&a $e e&idencia tanto en !a recepcin co+o en !a prod%ccin de !a !en %a ora!* o'$tac%!i)"ndo$e e! de$arro!!o e$pont"neo de !a +i$+a2 Re3%ieren atencin en Unidade$ Ed%cati&a$ E$pecia!i)ada$2 De#iciencia a%diti&a pro#%ndaB La p7rdida de a%dicin $%pera !o$ :H deci'e!e$ e inter#iere $i ni#icati&a+ente en e! de$arro!!o de! !en %a4e ora!2 Pre$entan ran di#ic%!tad para incorporar !a !en %a ora! co+o +edio de co+%nicacin , ad3%i$icin de conoci+iento$2 S% ed%cacin p!antea por tanto e! de$arro!!o de !a co+%nicacin , de! !en %a4e co+o in$tr%+ento$ para ad3%irir e! conoci+iento* !o c%a! e$ po$i'!e $i $e !e proporciona %n a+'iente en 3%e $e #a&ore)ca %n interca+'io e interaccin 3%e con!!e&e a e$ti+%!ar $%$ potencia!idade$2 S% ed%cacin de'e rea!i)ar$e en Unidade$ Ed%cati&a$ E$pecia!i)ada$2 E$ i+portante en#ati)ar 3%e de ac%erdo a! rado de p7rdida a%diti&a $e rea r%pan do$ cate or(a$ de per$ona$ con de#iciencia$ a%diti&a$* e! pri+ero a r%pa !o$ de#iciente$ a%diti&o$ !e&e$ , +oderado$ 3%e p%eden ad3%irir !a !en %a ora! por &(a a%diti&a , e! $e %ndo a r%pa !o$ de#iciente$ a%diti&o$ $e&ero$ , pro#%ndo$ c%,o rado de p7rdida a%diti&a no !e per+ite !a ad3%i$icin de !a !en %a ora! , re3%ieren de !a &i$in co+o principa! cana! de co+%nicacin2 E$to$ <!ti+o$ para e#ecto$ ed%cati&o$ , $ocia!e$ $on con$iderado$ SORDOS2 Ba4o e$ta ptica $e reconoce 3%e !o$ $ordo$* co+o co+%nidad !in .($tica +inoritaria* interact<an en e! $eno de !a $ociedad en !a 3%e pre&a!ecen !en %a$ 3%e re3%ieren de !a a%dicin para acceder a e!!a$ en #or+a nat%ra!2 Se trata de do$ rea!idade$ de$%nida$ por %n &inc%!o co+%nicati&o pero en !a 3%e e$ nece$ario , po$i'!e encontrar !a co+%nin de! r%po* p!ante"ndo$e entre otra$ a!ternati&a$* %n +ode!o de ed%cacin inte ra! $%$tentado en e! 'i!in .i$+o , en 7$te* cada !en %a de$e+pe-a %na #%ncin <ti! 3%e $ati$#ace !a$ nece$idade$ co+o per$ona$ $orda$ , co+o $ere$ $ocia!e$ p!ena+ente inte rado$ a !a $ociedad2 Etiologa< La etio!o (a 5ace a!%$in a !a ca%$a 3%e 5a ori inado !a de#iciencia a%diti&a2 E$ta$ ca%$a$ $e a r%pan en do$ tipo$B Iereditaria$ , Ad3%irida$2 La pri+era e$ e! re$%!tado de tran$+i$in en7tica de padre$ a 5i4o$ , !a $e %nda p%ede oc%rrir ante$* d%rante o de$p%7$ de! naci+iento por inco+pati'i!idad $an %(nea* tra%+a$ de! naci+iento* ano6ia$* +enin iti$* otiti$* entre otra$ ca%$a$2 E$tad($tica+ente $e 5a co+pro'ado 3%e e6i$te %na +enor pro'a'i!idad de pro'!e+a$ a re ado$ a !a de#iciencia a%diti&a c%ando e$ta e$ de ori en 5ereditario* +ientra$ 3%e !a$ ad3%irida$ $e a$ocian

22

con +a,or #rec%encia a pro'!e+a$ 3%e inter#ieren en !o$ aprendi)a4e$ e$co!are$ @Ri&iere* A2 /0:GA2 Edad de ad=uisicin< E$te a$pecto $e re#iere a !a edad en 3%e #i!e ad3%irida !a p7rdida a%diti&a* e$ti+"ndo$e 3%e !a$ con$ec%encia$ en e! de$arro!!o nor+a! $er"n +a$ con$idera'!e$ +ientra$ +enor $ea !a edad de ad3%i$icin de !a $ordera2 En e$ta re!acin crono!o (a8ca%$a $e deno+ina de#iciencia a%diti&a pre8!in .($tica c%ando !a !e$in $e prod%ce ante$ de !o$ tre$ a-o$* per(odo en e! c%a! e! ni-o tiene %na e6periencia !in .($tica !i+itada* co+petencia !in .($tica +%, #r" i! , no $e 5a prod%cido $%#iciente or ani)acin de !a #%ncin ne%ro! ica @Conrad* /0F0A2 La de#iciencia a%diti&a po$t8!in .($tica* co+o $% no+'re !o indica* $e prod%ce c%ando e! ni-o 5a a!can)ado +a,or co+petencia !in .($tica9 en con$ec%encia $e trata de con$er&ar !o$ !o ro$ o'tenido$ , e$ti+%!ar e! pro re$o !in .($tico2 Actitud de los padres< E6i$te con$en$o en aceptar 3%e !a actit%d de !o$ padre$ e$ %n #actor i+portante en e! de$e+pe-o de !o$ ni-o$ $ordo$2 La co+pren$in o no de !a$ con$ec%encia$ de %na p7rdida a%diti&a con!!e&a a a$%+ir po$icione$ , actit%de$ para #a&orecer %n a+'iente po$iti&o o de$#a&ora'!e para e! de$arro!!o de! ni-o2 Genera!+ente oc%rre 3%e !a$ per$ona$ $orda$* padre$ de ni-o$ $ordo$* co+prenden +e4or !a $it%acin de $% 5i4o , p%ede e$ta'!ecer %n $i$te+a de co+%nicacin a tra&7$ de !a !en %a de $e-a$* con#or+"ndo$e interca+'io$ !in .($tico$ e#ecti&o$ de$de +%, te+prana edad2 C%ando e! padre e$ o,ente* $%$ e6pectati&a$ $on !a$ de %ti!i)ar !a !en %a ora! , !o rar 3%e e! ni-o i %a!+ente p%eda ad3%irir!o2 Co+prender , aceptar !a$ di#erencia$ 3%e +arca !a $ordera p%ede to+ar tie+po* crear %n a+'iente poco e$ti+%!ante , !i+itar e! interca+'io a#ecti&o , !in .($tico en !o$ pri+ero$ a-o$9 !o 3%e ind%da'!e+ente reperc%te en e! de$arro!!o a#ecti&o* e+ociona! , co no$citi&o de! ni-o2 Intervencin te.prana< E! #actor inter&encin te+prana a'arca do$ a$pecto$ i+portante$B E! +o+ento en 3%e $e inicia !a inter&encin2 La ca!idad de dic5a inter&encin2 E! pri+er #actor per+ite e$ta'!ecer %na re!acin directa entre e! +o+ento en 3%e $e inicia !a inter&encin , !a$ po$i'i!idade$ de pro re$o de! ni-o9 +ientra$ +"$ te+prana+ente $e inicia !a atencin inte ra! de! ni-o* tendr" +a,ore$ oport%nidade$ para a!can)ar ni&e!e$ de de$arro!!o de$ea'!e$2 E$ta pre+i$a con#ir+a e! &a!or de !a pre&encin e inter&encin te+prana en !a atencin de! ni-o de#iciente a%diti&o2 En e$te $entido e$to$ pro ra+a$ $e proponen e$ti+%!ar !a$ potencia!idade$ de! ni-o , e&itar o aten%ar !a$ con$ec%encia$ 3%e !a a!teracin p%eda acarrear2 De i %a! +anera* de'e orientar 5acia !a opcin e$co!ar +"$ con&eniente para e! ni-o , !a #a+i!ia2

23

La ca!idad de !a inter&encin $e &a!ora en !a +edida en 3%e 7$ta 5a contri'%ido a #a&orecer e! de$arro!!o per$ona! de! ni-o* #orta!eciendo !a$ 5a'i!idade$ co+%nicati&a$ , !in .($tica$ 3%e !e per+itan incorporar$e en #or+a acti&a , a%tno+a a !a &ida #a+i!iar , e$co!ar2 Una conc!%$in i+portante e$ e! &a!or 3%e !a in#or+acin de !o$ #actore$ anteriore$* aporta a !a e&a!%acin* dia n$tico , to+a de deci$ione$ para !a inter&encin ed%cati&a de! ni-o2 E$ta contri'%cin per+ite* no $!o co+prender $% de$e+pe-o act%a!* $ino #a&orecer !a %'icacin e$co!ar 3%e re<na e! +"6i+o de condicione$ para $% aprendi)a4e* to+ando en c%enta !a$ di#erencia$ , di&er$idade$ de !a$ de#iciencia$ a%diti&a$2 E$ta$ di#erencia$ e$ta'!ecen do$ a$pecto$ #%nda+enta!e$ &inc%!ada$ a e$te ed%candoB en pri+er !% ar !o$ de#iciente$ a%diti&o$ !e&e$ , +oderado$ incorporado$ a !a e$c%e!a re %!ar con apo,o e$pecia!i)ado para c%'rir con 76ito !o$ aprendi)a4e$ e$co!are$ de !o$ di&er$o$ ni&e!e$ de! $i$te+a ed%cati&o de ac%erdo a $%$ de+anda$ , nece$idade$ e$pec(#ica$2 E! $e %ndo r%po !o con$tit%,en* !o$ de#iciente$ a%diti&o$ $e&ero$ , pro#%ndo$ !!a+ado$ co+<n+ente $ordo$* 3%e a$i$ten a !a$ %nidade$ ed%cati&a$ e$pecia!i)ada$ , 3%iene$ pre$entan %na di#ic%!tad @, en +%c5o$ ca$o$ %na i+po$i'i!idad de %ti!i)ar e! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$critaA para co+%nicar$e con !o$ o,ente$* e$to $%pone !a %ti!i)acin de otro$ cdi o$ de co+%nicacin di#erente$ a !a$ de !o$ o,ente$* por e!!o %ti!i)a entre otro$* e! cana! &i$%a! para e! interca+'io de in#or+acin2 E! pri+ero , +a$ i+portante de e$to$ cdi o$ e$ !a !en %a de $e-a$* 3%e tiene %n e$tat%$ reconocido !in .($tica+ente co+o %na !en %a 'a$ada en e! %$o de !a$ +ano$* 'ra)o$* o4o$* cara , c%erpo* , e$ con$iderado co+o e! pri+er !en %a4e de !a$ per$ona$ $orda$ @Con#erencia Internaciona! $o're !a Ed%cacin Bi!in .e de! Sordo* S%ecia* /00GA* per+itiendo e! acce$o a! conoci+iento , a !a in#or+acin co+o %n $i$te+a &i$%a! de co+%nicacin2 Pero ta+'i7n e$ nece$ario 3%e !a$ per$ona$ $orda$ interact<en per+anente+ente con per$ona$ o,ente$ , re3%ieren i %a!+ente e! cdi o co+%nicati&o 3%e pre&a!ece en !a co+%nidad +a,oritaria* en n%e$tro ca$o* e! e$pa-o! en $%$ do$ #or+a$* ora! , e$crita2 De !o anterior $e de$prende !a i+portancia de! 'i!in .i$+o en e! de$arro!!o de! c%rr(c%!o para e! ed%cando $ordo* reconocido +%ndia!+ente por di&er$o$ a%tore$ , rati#icado en XII Con re$o M%ndia! de !a =ederacin de Sordo$* Viena /001 . Conocer !a$ caracter($tica$ de! ed%cando de#iciente a%diti&o no$ per+iten &a!orar !a in#or+acin 3%e !o$ a$pecto$ +encionado$ aportan a !a e&a!%acin* dia n$tico , to+a de deci$ione$ para !a inter&encin ed%cati&a2 I6 Ad.inistracin Del 8odelo De Atencin Educativa Integral Del Educando Deficiente Auditivo :.1.& $neas de Accin Estrat;gica E! an"!i$i$ precedente en re!acin a !o$ pro re$o$* !i+itacione$ , per$pecti&a$ de !a ed%cacin de! de#iciente a%diti&o en &inc%!acin con !o$ po$t%!ado$ de !a Con$tit%cin Naciona!* !a$ Le,e$ , !o$ principio$ de de+ocrati)acin , +oderni)acin 3%e nor+an !a +oda!idad Ed%cacin E$pecia!* per+itieron e$ta'!ecer %n con4%nto de !inea$ de accin e$trat7 ica 3%e con$tit%ir"n !inea+iento$ orientadore$ para +e4orar !a ca!idad de! proce$o ed%cati&o , a$( $ati$#acer !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ indi&id%a!e$ , $ocia!e$ de !o$ a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$2

24

E$ta$ !inea$ $e de#inen en accione$ de &ariada nat%ra!e)a , a!cance e i+p!ican !a artic%!acin entre !o$ di&er$o$ pro ra+a$ de !o$ di$tinto$ ni&e!e$ , +oda!idade$ de! $i$te+a e$co!ar* e! #orta!eci+iento de !a de$centra!i)acin de !o$ $er&icio$ ad+ini$trati&o$ , !a e#icacia de !a e$tr%ct%ra enera! en !a '<$3%eda de +a,or participacin* re$pon$a'i!idad , co+pro+i$o en !a e$tin2 E$ta$ !inea$ de accin $e a r%pan en c%atro cate or(a$* cada %na de e!!a$ $e concreta en e$trate ia$ , accione$ 3%e $e de$arro!!ar"n en !o$ ni&e!e$ ad+ini$trati&o$ +acro* +e$o , +icro de! $i$te+a2 :.1.1.& !elacin Coordinacin e Integracin. E! pro ra+a de De#iciencia$ A%diti&a$ i+p%!$ar" $% inte racin a !a$ pro ra+acione$ de !o$ di#erente$ or ani$+o$ naciona!e$* re iona!e$* e$tata!e$ , +%nicipa!e$* a$( co+o internaciona!e$ para rea!i)ar accione$ coordinada$ , con4% ar e$#%er)o$ 3%e +e4oren !a ca!idad de !a ed%cacin de !o$ ni-o$* 4&ene$ , ad%!to$ de#iciente$ a%diti&o2 Para e! !o ro de 7$ta !(nea $e de$arro!!ar"n !a$ $i %iente$ e$trate ia$ , accione$B 8 =orta!ecer !a artic%!acin con !o$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$ de! $i$te+a e$co!ar* para acordar accione$ , +edida$ 3%e per+itan !a e$co!ari)acin de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&o$ en e! +edio e$co!ar 3%e +e4or re$ponda a $%$ nece$idade$ ed%cati&a$2 E$ti+%!ar !a participacin de !o$ +edio$ de co+%nicacin $ocia! en !a rea!i)acin de pro ra+a$ de di#%$in , orientacin a !a #a+i!ia , a !a co+%nidad $o're pre&encin* deteccin te+prana , !a$ po$i'i!idade$ de inte racin e#ecti&a en !o$ p!ano$ e$co!ar* #a+i!iar , $ocia! de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&o$2 I+p!e+entar +ecani$+o$ inter e intra in$tit%ciona!e$ con e! #+ de a$e %rar en cada re in* e$tado o +%nicipio* procedi+iento$ e#icace$ t7cnico$ , cient(#ico$ para !a e&a!%acin de !a$ caracter($tica$ de !a$ p7rdida$ a%diti&a$ , de! de$arro!!o co+%nicati&o* co niti&o* $ocia! , #a+i!iar de! ed%cando para !a %'icacin , pro$ec%cin en !a a!ternati&a ed%cati&a 3%e +e4or $e adapte a $%$ nece$idade$ indi&id%a!e$ , propicie $% +o&i!idad 5ori)onta! , &ertica! dentro de! $i$te+a e$co!ar2 Or ani)ar circ%ito$ ed%cati&o$ 3%e inte ren !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ @Centro de De$arro!!o In#anti!* P!ante!e$* Centro de Re5a'i!itacin de! Len %a4eA* , $er&icio$ de apo,o a !a e$c%e!a re %!ar @E3%ipo$ de Inte racin* A%!a$ Inte rada$ , Unidade$ P$icoed%cati&a$A de Ed%cacin E$pecia! a !a$ Rede$ Ed%cati&a$ prop%e$ta$ por !o$ Ni&e!e$ de Ed%cacin Pree$co!ar , B"$ica* de ta! +anera 3%e !a po'!acin e$co!ar tanto de !o$ ni&e!e$ co+o de !a$ +oda!idade$ de %n $ector eo r"#ico* $e 'ene#icien +%t%a+ente de !o$ rec%r$o$ , e6periencia$ 3%e p%edan o#recer cada %no de e!!o$2 Pro+o&er* participar , apo,ar* pro ra+a$ inter$ectoria!e$ 3%e per+itan atender !o$ pro'!e+a$ $ocioecon+ico$ de !a po'!acin de#iciente a%diti&a , contri'%,an a di$+in%ir !o$ (ndice$ de repitencia , de$ercin* , en con$ec%encia* a%+entar !o$ (ndice$ de retencin , pro$ec%cin e$co!ar2

25

:.1.7.& A-E>CI+> ED?CA-I6A I>-E'!A$ DE$ DE@ICIE>-E A?DI-I6+ 8 E! pro ra+a De#iciencia$ A%diti&a$ #or+%!ar" !a$ pa%ta$ para con$o!idar e! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra!* en+arc"ndo!o en !a de$centra!i)acin ed%cati&a , orient"ndo!o en %n proce$o de e&a!%acin contin%a 3%e per+ita inc!%ir adaptacione$ pertinente$ en 'a$e a !a$ nece$idade$ de! ed%cando co+o centro de !a accin ed%cati&a2 Para !o rar 7$ta !(nea $e !!e&ar"n a ca'o !a$ $i %iente$ e$trate ia$ , accione$B Pro+o&er enc%entro$ re iona!e$* e$tata!e$ , !oca!e$ 3%e po$i'i!iten e! an"!i$i$ , di$c%$in de! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! , !a de#+icin de accione$ para $% ap!icacin* $e %i+iento , e&a!%acin* en !a$ di#erente$ a!ternati&a$ ed%cati&a$ para !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$2 In$tr%+entar !o$ +ecani$+o$ para !a inte racin de !o$ de#iciente$ a%diti&o$ !e&e$ , +oderado$ a !a$ rede$ de Ed%cacin Pree$co!ar , B"$ica , aranti)ar e! apo,o de !a +oda!idad de Ed%cacin e$pecia! a! a!%+no* a !a #a+i!ia , a !o$ +ie+'ro$ de !a co+%nidade$ e$co!ar2 In$tr%+entar !o$ +ecani$+o$ para incorporar a !o$ a!%+no$ $ordo$ @De#iciente$ A%diti&o$ Se&ero$ , Prot%ndo$A a !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea* proporcion"ndo!e $i$te+a$ &i$%a!e$ de co+%nicacin* para e! de$arro!!o de !a !en %a de $e-a$ , para e! aprendi)a4e de! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita* , acceder a !a pro ra+acin ed%cati&a de !o$ ni&e!e$ de! $i$te+a e$co!ar o %'icar!o directa+ente en !a$ in$tit%cione$ de !a$ Rede$ de Pree$co!ar , B"$ica o#reci7ndo!e$ e! apo,o e$pecia!i)ado de ac%erdo a $%$ nece$idade$ ed%cati&a$2

E$ta'!ecer %n pro ra+a de atencin inte ra! para !a po'!acin +a,or de 3%ince a-o$* 3%e por di&er$a$ circ%n$tancia$ 5a,an de$ertado de! $i$te+a e$co!ar , #or+an parte de !a 4%&ent%d de$oc%pada* di$e-ando pro ra+a$ de capacitacin para e! tra'a4o con %n co+ponente de a!#a'eti)acin* 5a$ta e! !o ro de !a ed%cacin o'!i atona 3%e todo &ene)o!ano tiene derec5o a #in de $ati$#acer !a$ nece$idade$ '"$ica$ de atencin ed%cati&a de 7$ta$ per$ona$ a tra&7$ de accione$ coordinada$ con e! INCE* Or ani)acione$ no %'erna+enta!e$ , !a Direccin de Ed%cacin de Ad%!to$ , Mini$terio de !a =a+i!ia2 E$ta'!ecer +ecani$+o$ 3%e per+itan !a recon&er$in de !o$ p!ante!e$ ed%cati&o$ en %n $o!o t%rno de 4ornada co+p!eta9 e$pecia!+ente en a3%e!!o$ e$tado o !oca!idade$ donde !a$ condicione$ $ocioecon+ica$ , $ocia!e$ !o acon$e4an , !o per+ita !a in#rae$tr%ct%ra #i$(ca* !a incorporacin de rec%r$o$ 5%+ano$ , dotacin de +ateria!e$ a #in de c%'rir de %na +anera +a$ a+p!ia !a$ nece$idade$ ed%cati&a$* $ocia!e$* recreati&a$* de $a!%d , de #or+acin para e! tra'a4o* incorporando pro ra+a$ , acti&idade$ e6trae$co!are$ o participando en otro$ pro+o&ido$ por !a co+%nidad , 3%e 'ene#icien a !a po'!acin de#iciente a%diti&o2

:.1.9. I>6E"-I'ACI+> E! Pro ra+a de De#iciencia$ A%diti&a$ pro+o&er" acti&idade$ de in&e$ti acin 3%e per+itan act%a!i)ar e! conoci+iento , !a pr"ctica ed%cati&a de !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$2 Para de$arro!!ar e$ta !(nea $e p!antean !a$ $i %iente$ e$trate ia$ , accione$B

26

Proponer , e4ec%tar in&e$ti acione$ a ni&e! naciona!* re iona!* !oca! e in$tit%ciona! $o're !a$ condicione$ , pro'!e+a$ 3%e inciden en e! proce$o ed%cati&o de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$ para decidir $o're !o$ pro ra+a$* e$trate ia$ , +ateria!e$ e#icace$ en $% ed%cacin2 I+p%!$ar entre !a$ !(nea$ per+anente$ de in&e$ti acin de! "rea de De#iciencia$ A%diti&a$* !a$ $i %iente$B Socio8!in .($ticaB Caracteri)acin de !a Co+%nidad $orda en Vene)%e!a2 Peda ica9 Inno&acione$ Ed%cati&a$ en e! "rea de De#iciencia$ A%diti&a$2

8 8 8 8

Sit%acin de !a inte racin $ocia! en e! "+'ito e$co!ar* #a+i!iar , !a'ora! de! de#iciente a%diti&o2 Estadstica< Cuantificar la po4lacin venezolana con Deficiencias Auditivas. 8 =o+entar pro ra+a$ con4%nto$ de in&e$ti acin con otra$ in$tit%cione$* $o're a$pecto$ re#erido$ :/ e4ercicio de !a pro#e$in de !o$ docente$* t7cnico$ , ad+ini$trati&o$* %'icado$ en !a$ di#erente$ in$tancia$ in&o!%crada$ en e! proce$o ed%cati&o de! De#iciente A%diti&o2 Proponer , e4ec%tar in&e$ti acione$ 3%e deter+inen !a nece$idad , !a$ po$i'i!idade$ de #or+acin de interprete$ 'i!in %e$ para incorporar$e a !o$ $er&icio$ de apo,o re3%erido$ para !a inte racin e$co!ar de !o$ $ordo$2

U2/2U28 DE"A!!+$$+ P!+@E"I+>A$ E! Pro ra+a de De#iciencia$ A%diti&a$ e$ti+%!ar" e! de$arro!!o pro#e$iona! de! per$ona! 3%e participa en !a atencin ed%cati&a de !a po'!acin con De#iciencia$ A%diti&a$* para e!!o $e p!antean !a$ $i %iente$ e$trate ia$ , accione$B 8 E$ti+%!ar !a p!ani#icacin , de$arro!!o de pro ra+a$ para !a act%a!i)acin de! per$ona! docente* t7cnico , ad+ini$trati&o de !a$ di#erente$ in$tancia$ ad+ini$trati&a$* en 'a$e a !a$ nece$idade$ detectada$ en e! proce$o de in&e$ti acin2 =o+entar , apo,ar pro ra+a$ de +e4ora+iento pro#e$iona! para e! per$ona! t7cnico8docente de! "rea de De#iciencia$ A%diti&a$2

U2E28 $I>EA8IE>-+" PA!A $A AD8I>I"-!ACI+> DE$ 8+DE$+ E! Mini$terio de Ed%cacin* a tra&7$ de! Area de De#iciencia$ A%diti&a$ @co+o Unidad Pro ra+"tica de !a Direccin de Ed%cacin E$pecia!A ad+ini$trar" e! +ode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! en e! +arco de !a de$centra!i)acin ed%cati&a* tran$#iriendo de +anera pro re$i&a a !a$ in$tancia$ e$tata!e$* +%nicipa!e$ ,Vo !oca!e$ !a e4ec%cin de! +i$+o* e i+partiendo !o$ !inea+iento$ 3%e orientar"n e! proce$o ed%cati&o de !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$* en !a$ per$pecti&a$ intra$ectoria! e inter$ectoria!* conte+p!ada$ en !a$ !(nea$ e$trat7 ica$ de accin2

27

PE!"PEC-I6A I>-!A"EC-+!IA$< E! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! $e p!antea en do$ direccione$ in&o!%crando no $!o a !a Moda!idad de Ed%cacin E$pecia!* $ino a otro$ Ni&e!e$ , Moda!idade$ de! Si$te+a Ed%cati&o2 8 La pri+era de e!!a$ en e! +arco de !a e$c%e!a Re %!ar para a3%e!!o$ a!%+no$ De#iciente$ A%diti&o$ inte rado$ a !o$ P!ante!e$ de !o$ di#erente$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$ de! Si$te+a Ed%cati&o2 En ta! $entido e! apo,o a! ed%cando* a !o$ docente$ , a !a co+%nidad ed%cati&a e$ #rinda+enta!* para aranti)ar $% inte racin e$co!ar2 Por e!!o e$ i+portante #orta!ecer con docente$ e$pecia!i$ta$ en e! Area de De#iciencia$ A%diti&a$* a !o$ Ser&icio$ de Apo,o de !a E$c%e!a Re %!ar @E3%ipo$ de Inte racin* Unidade$ P$icoed%cati&a$* A%!a$ Inte rada$ , Centro$ de Re5a'i!itacin de! Len %a4eA9 !o 3%e per+itir" %na accin participati&a e inte rada &inc%!ada a !a pro ra+acin 3%e o#recen !o$ Ni&e!e$ de Pree$co!ar* B"$ica* Media Di&er$i#icada , Pro#e$iona! , !a Moda!idad de Ed%cacin de Ad%!to$ @Re$o!%cin E;;1* Dicie+'re /00HA2 E$ a$( co+o %na pro ra+acin coordinada , artic%!ada per+itir" rea!i)ar acti&idade$ 3%e aranticen !a incorporacin* per+anencia , $e %i+iento de e$to$ a!%+no$ * a$pecto de ran i+portancia para #a&orecer !a pro$ec%cin e$co!ar* en e! entendido 3%e !a e6periencia 5a de+o$trado 3%e +%c5o$ de#iciente$ a%diti&o$* 5an $ido e6c!%ido$ de! Si$te+a E$co!ar por de$ercin o por no incorporacin* a! de$conocer$e !a$ po$i'i!idade$ ed%cati&a$ de e$to$ ed%cando$2 E!!o no $o!o contri'%ir" con $% per+anencia , 76ito e$co!ar* $ino 3%e aranti)ar" e! proce$o de inte racin ed%cati&a2 En e$te $entido* e! Pro ra+a de De#iciencia$ A%diti&a$ con$idera 3%e !a &inc%!acin a !o$ Ni&e!e$ , otra$ Moda!idade$ de'e rea!i)ar$e* coordinando accione$ 3%e den a conocer !a$ Nece$idade$ Ed%cati&a$ de !o$ De#iciente$ A%diti&o$ , !a$ E$trate ia$ para #a&orecer $% inte racin $ocia!2 8 La $e %nda* en e! +arco de !a Moda!idad de Ed%cacin E$pecia!* a tra&7$ de !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea para a3%e!!o$ ed%cando$ De#iciente$ A%diti&o$ SEVEROS Q PRO=UNDOS c%,a$ p7rdida$ a%diti&a$ no !e$ per+ite !a ad3%i$icin de! !en %a4e ora! por &(a a%diti&a , re3%ieren de !a &i$in co+o cana! principa! de co+%nicacin , de acce$o !a in#or+acin2 Ra)n por !a c%a! !a co+%nicacin e$ e! e4e centra! de! proce$o en$e-an)a8aprendi)a4e , p!antea !a nece$idad de %n en#o3%e co+%nicati&o a tra&7$ de !a %ti!i)acin de Si$te+a$ Vi$%a!e$ de Co+%nicacin 3%e per+itan !a interaccin , con e!!a e! aprendi)a4e de conoci+iento$* $ean e$to$ $ocia!e$* nor+a$ de cond%cta* contenido$ e$co!are$ , e! aprendi)a4e de! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita2 De$de e$ta per$pecti&a* !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea #a&orecer"n !a interaccin de per$ona$ o,ente$ , $orda$ en e! conte6to e$co!ar2 De$de e$ta per$pecti&a* !a ed%cacin de !o$ ni-o$* 4&ene$ , ad%!to$ de#iciente$ a%diti&o$ tiene co+o prop$ito t<nda+enta! aranti)ar no $!o e! in re$o* $ino !a pro$ec%cin , c%!+inacin e6ito$a de !o$ ed%cando$ en e! $i$te+a e$co!ar , 5acer po$i'!e $% inte racin $ocia!2 En !a #or+acin inte ra! de !o$ de#iciente$ a%diti&o$* e! c%rric%!%+ tiene co+o #<ncin orientar !a$ acti&idade$ , e6periencia$ ed%cati&a$ p!ani#icada$ , de$arro!!ada$ en e! a+'iente e$co!ar , e6trae$co!ar* para i+p%!$ar en e! ed%cando de#iciente a%diti&o e! incre+ento de $% #%er)a creadora* de $%$ re!acione$* de $%$ nece$idade$* capacidade$ , #or+a$ de co+%nicacin2 En e$te

28

$entido* e$ preci$o de#inir , or ani)ar !o$ e!e+ento$ principa!e$ 3%e interact%an e inte ran !a pr"ctica ed%cati&a e$pecia!i)ada en %n todo* para co+prender co+o $e re!acionan cada %no de e!!o$2 E! C%rric%!%+2 E$ e! e!e+ento !o'a!i)ador 3%e en+arca no $o!o !a$ acti&idade$ , e6periencia$ e$pec(#ica$ de !a pro ra+acin ed%cati&a de$arro!!ada en !a$ in$tit%cione$ ed%cati&a$* $ino ta+'i7n en e! conte6to $ocia! 3%e !o rodea* en e! c%a! !a co+%nidad ed%cati&a $e inte ra , con$o!ida !o$ pro,ecto$ peda ico$ de! p!ante!* para !o rar !a #or+acin inte ra! de! ed%cando de#iciente a%diti&o2 E! c%rric%!%+ co+o %n proce$o de'e re$ponder a %na concepcin inte ra! de! $i$te+a ed%cati&o2 E! $i$te+a ed%cati&o e$ %n con4%nto or "nico* inte rador de po!(tica$ , $er&icio$ 3%e aranti)an !a %nidad de! proce$o ed%cati&o tanto e$co!ar co+o e6trae$co!ar , $% contin%idad a !o !ar o de !a &ida de !a per$ona +ediante %n proce$o de ed%cacin per+anente @Le, Or "nica de Ed%cacin* Art2 /UA2 Cada ni&e! , +oda!idad $e orienta por !o$ #ine$ de !a ed%cacin* en e$te $entido !a ed%cacin e$pecia! co+o +oda!idad $e concept%a!i)a co+o %n proce$o inte ra! deter+inado por !o$ #ine$ , o'4eti&o$ e$ta'!ecido$ en !a nor+ati&a !e a!* !o c%a! $i ni#ica !a po$i'i!idad de introd%cir &ariacione$ en !a$ e$trate ia$ did"ctica$ %ti!i)ada$ en !o$ di#erente$ ni&e!e$ ed%cati&o$ para atender en #or+a di#erenciada , por %n docente e$pecia!i$ta apo,ado por %n e3%ipo t7cnico8docente* a e$ta po'!acin2 E! c%rric%!%+ re$ponder" a !o$ principio$ e$ta'!ecido$ en !a pro ra+acin de !o$ ni&e!e$ de pree$co!ar , '"$ica , !o$ propio$ de n%e$tra +oda!idadB #!e6i'i!idad* inno&acin* re iona!i)acin* participacin* $er #acti'!e$ , re$ponder a !a$ nece$idade$ , di#erencia$ indi&id%a!e$ , a !a $ocia!i)acin2 E! c%rric%!%+ para !o$ ed%cando$ $%pone %n an"!i$i$ de !a di&er$idad de !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ , co+o ta!* e! c%rric%!%+ interact<a de +anera co+p!e4a con %na &i$in tota!i)ante 3%e per+itir" conce'ir !o$ e!e+ento$ 3%e inter&ienen en !a accin ed%cati&a co+o %n proce$o per+anente* #!e6i'!e e inno&ador 3%e propicie !a participacin de toda$ !a$ in$tit%cione$ ed%cati&a$2 De #or+a ta! 3%e e! c%rric%!%+ para !o$ de#iciente$ a%diti&o$ de'e con$iderar !o$ $i %iente$ a$pecto$ #i+da+enta!e$B /A Ap!icar !o$ di$e-o$ c%rric%!are$ de !o$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$ de! $i$te+a e$co!ar* con !a$ adaptacione$ re3%erida$ en #!incin de !a$ nece$idade$ de !o$ ed%cando$2 EA Uti!i)ar , ap!icar $i$te+a$ de co+%nicacin &i$%a! * 'ien $ea co+o co+p!e+ento a !a !en %a ora! @Lect%ra !a'ia!* &er'otona!* pa!a'ra co+p!e+entada* etc2222A o co+o e! %$o de otra !en %a* !a !en %a de $e-a$ @Marc5e$i /0:F* Ian$en /00;* ALa+at$% , SteMart /00E* S&art5o!+ /00G* Ma,er , Gordon /00H* D(a)8E$te'a-e) , Va!+a$eda /00HA para !a en$e-an)a de! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita2 El ConteAto "ocial.

29

E$t" con#or+ado por !a Sociedad* !a C%!t%ra , !a$ Per$ona$* 3%e a r%pada$ entre $i inte ran co+%nidade$2 En e$ta$ co+%nidade$ !a$ per$ona$ interact%an , $e n%tren para $% #or+acin* creacin c%!t%ra!* , conoci+iento2 En !a accin ed%cati&a e$pecia!i)ada e$ preci$o con$iderar a !a co+%nidad de $ordo$2 La $ordera e$ %n #en+eno c%!t%ra! en e! 3%e !o$ +ode!o$ , pro'!e+a$ $ocia!e$* !in .($tico$ e inte!ect%a!e$ e$t"n &inc%!ado$2 La rea!idad de e$ta co+%nidad de'e $er con$iderada con4%nta+ente con !a de !o$ o,ente$* a+'o$ r%po $on i+portante$ por3%e e! de#iciente a%diti&o con&i&e en e!!o$2 Por !o tanto de'e &inc%!ar$e e! proce$o ed%cati&o a !a$ e6periencia$ de! ed%cando inte rado a !a #a+i!ia , a !a co+%nidad co+o 'a$e #i+da+enta! para !a participacin en !a to+a de deci$ione$ 3%e con!!e&an a !a e$tin a%tno+a de! p!ante!* con e! co+pro+i$o de in&o!%crar$e en e! proce$o ed%cati&o co+o +ie+'ro$ acti&o$ de !a co+%nidad ed%cati&a2 Institucin Educativa. La In$tit%cin Ed%cati&a $e conci'e co+o e! !% ar donde $e !!e&a a ca'o e! proce$o $i$te+"tico de en$e-an)a8aprendi)a4e9 en e!!a D222$e operaciona!i)a , contro!a e! 5ec5o peda ico @Iern"nde)* /2 /00HA a tra&7$ de! c%rric%!%+ , !a$ e6periencia$ ed%cati&a$ 3%e $%r en en !a e$c%e!a , en e! conte6to $ocia!222D2 La atencin ed%cati&a inte ra! de !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$ $e concreta en do$ tipo$ dc In$tit%cione$ Ed%cati&a$B En !o$ p!ante!e$ ed%cati&o$ o#icia!e$ , pri&ado$ de !o$ di#erente$ Ni&e!e$ , Moda!idade$ de! Si$te+a Ed%cati&o* con4%nta+ente con !o$ $er&icio$ de apo,o de !a Moda!idad Ed%cacin E$pecia! , otro$ propio$ de !a co+%nidad* En !o$ p!ante!e$ ed%cati&o$ de !a Moda!idad Ed%cacin E$pecia!* para a3%e!!o$ a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$ c%,a$ caracter($tica$ deter+inen 3%e 7$ta $ea !a opcin +"$ adec%ada a $%$ nece$idade$ ed%cati&a$2 La$ in$tit%cione$ ed%cati&a$ en e! "rea de De#iciencia$ A%diti&a$ de'en #!e6i'i!i)ar$e de #or+a ta! 3%e per+itan %na or ani)acin e$co!ar e#ecti&a2 Para e!!o e$ nece$ario en+arcar !a pra6i$ ed%cati&a en %na di+en$in t7cnico8docente* con !a acti&a participacin , con$en$o de $%$ inte rante$ en !a to+a de deci$ione$* para dar re$p%e$ta a !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ indi&id%a!e$ , co!ecti&a$ de! a!%+nado2 Ta!e$ con$ideracione$ e6p!ican por 3%7 toda$ !a$ in$tit%cione$ no $on i %a!e$2 P%eden tra'a4ar con !a +i$+a pro ra+acin* pero !a #or+a de de$arro!!ar e! proce$o* de e$ti+%!ar !a accin* de interact%ar con !o$ a!%+no$* de intere$ar a !o$ padre$* de $a!ir de !o$ +%ro$ de! p!ante! 5acia e! +edio $ocia! , de con$iderar !a$ nece$idade$ $ocia!e$ , ed%cati&a$ $e-a!an di#erencia$ c%a!itati&a$ entre !a$ in$tit%cione$ de !a +i$+a +oda!idad , entre !o$ di#erente$ ni&e!e$9 en con$ec%encia !o$ pro,ecto$ peda ico$ $e con$tit%,en en a!ternati&a$ &"!ida$ para diri ir !a accin ed%cati&a e$pecia!i)ada acorde a !a$ rea!idade$ e$co!are$ , co+%nitaria$2 Progra.acin educativa. &

30

E$te a$pecto con$tit%,e e! co+ponente orientador , %(a para #a&orecer e! de$arro!!o de! c%rric%!%+ en !a$ in$tit%cione$ e$co!are$2 Conte+p!a !o$ e!e+ento$ a $e %ir con !o$ ed%cando$* e3%i!i'rio nece$ario entre dar re$p%e$ta$ a! r%po , a cada partic%!ar2 La Pro ra+acin e$co!ar inc!%,eB 8 Lo$ p!ane$ de e$t%dio 8 E$trate ia$ did"ctica$ 8 La e&a!%acin $os Planes de Estudio2 E! re !a+ento de !a Le, Or "nica de Ed%cacin* en $%$ art(c%!o$ H , F* con$idera 3%e !o$ p!ane$ de e$t%dio $on !o$ doc%+ento$ o#icia!e$ de! Mini$terio de Ed%cacin* orientadore$ de !a acti&idad docente en !o$ di#erente$ ni&e!e$ de! $i$te+a e$co!ar2 Concept%a!i)ada !a +oda!idad co+o &ariante e$co!ar $e 4%$ti#ica t7cnica , ad+ini$trati&a+ente 3%e en !a pra6i$ ed%cati&a de! ed%cando de#iciente a%diti&o $e %ti!icen !o$ p!ane$ , pro ra+a$ de e$t%dio para !o$ di#erente$ ni&e!e$ , otra$ +oda!idade$* incorporando !a$ adaptacione$ c%rric%!are$ $%$tentada$ en !a reorientacin peda ica pre&i$ta para dic5o$ ni&e!e$* a$( co+o !a$ adaptacione$ deri&ada$ de !a$ nece$idade$ indi&id%a!e$ , co!ecti&a$ de !a po'!acin e$co!ar2 En e$te $entido* ta!e$ adaptacione$* orientada$ a !a $e!eccin o incorporacin de aprendi)a4e$ $i ni#icati&o$* de'en $er prod%cto de %na c%idado$a p!ani#icacin por parte de !o$ e3%ipo$ de tra'a4o (nter e intrae$co!are$ co+pro+etido$ en !o$ pro,ecto$ peda ico$ de cada p!ante!2 Estrategias did2cticas. E! proce$o peda ico $e caracteri)a por e! con4%nto de e6periencia$ de aprendi)a4e en !a$ c%a!e$ $e interre!acionan !a accin de !o$ docente$ , de !o$ ed%cando$2 De a!!( !a i+portancia 3%e con$tit%,en !a$ e$trate ia$ did"ctica$ para %iar !a con$ec%cin de aprendi)a4e$ $i ni#icati&o$ conte6t%a!i)ado$* donde e! ed%cando de#iciente a%diti&o de'e $er e! &erdadero prota oni$ta de e$te proce$o2 La$ e$trate ia$ did"ctica$ co+prendenB !a $e!eccin de !o$ +7todo$* entendido$ co+o a3%e!!o$ procedi+iento$ peda ico$ 3%e diri en e! aprendi)a4e para e! !o ro de !o$ o'4eti&o$ prop%e$to$9 !a$ t7cnica$ 3%e repre$entan !a$ #or+a$ de cond%cir , orientar !o$ aprendi)a4e$* , !o$ +edio$* co+o e! con4%nto de rec%r$o$ 3%e #aci!itan , opti+i)an e! aprendi)a4e de! ed%cando2 E$ta$ proporcionan %n con4%nto de e!e+ento$ co+%nicati&o$ 3%e po$i'i!itan !a interaccin participati&a* rec(proca* entre !o$ a!%+no$* , entre 7$to$ , !o$ docente$* !o 3%e i+p!ica 3%e e! ed%cando act<e* re#!e6ione* interca+'iando idea$* opinione$ , conoci+iento$9 incre+entando a$( e! de$arro!!o de !a co+%nicacin , e! !en %a4e2 En !a ed%cacin de! de#iciente a%diti&o e$ i+portante con$iderar !a$ e$trate ia$ co+%nicati&a$ +a$ adec%ada$ para #a&orecer e! +terca+'io co+%nicati&o* ta!e$ co+oB $i$te+a$ de co+%nicacin &i$%a!* +7todo$ orto#nico$* entrena+iento a%diti&o* de$arro!!o de !a !ect%ra !a'ia!* tra'a4o indi&id%a! , en r%po* , rea!i)ar !a$ adaptacione$ c%rric%!are$ e$pec(#ica$ 3%e

31

contri'%,an a! pro re$o !in <($tico , co+%nicaciona! de! de#iciente a%diti&o2 La$ e$trate ia$ did"ctica$ $on de ran i+portancia* ,a 3%e a tra&7$ de e!!a$ !a in$tit%cin ed%cati&a a!can)a $%$ o'4eti&o$* $ati$#aciendo $%$ #ine$ , 5ace rea!idad !a indi&id%a!i)acin de! c%rric%!%+2 $a evaluacin. Conce'ida co+o %n proce$o $i$te+"tico inte ra! , per+anente para orientar* +e4orar , to+ar deci$ione$ 3%e $ir&an para a!can)ar e! de$arro!!o pti+o de !a pro ra+acin ed%cati&a2 La e&a!%acin e$ %na parte intrin$eca de! proce$o de! c%rric%!%+* !a con$ideracin de c%a!3%iera de !o$ co+ponente$ de! c%rric%!%+ tiene i+p!icacione$ para !a$ otra$ parte$* por3%e e! c%rric%!%+ e$ e$encia!+ente %na %nidad2 E$to e$ !o 3%e per+ite con$iderar a !a e&a!%acin co+o %n proce$o !o'a!* c%,o o'4eto centra! e$ e! ed%cando de#iciente a%diti&o , e! conte6to donde $e de$arro!!a !a accin ed%cati&a e$pecia!i)ada2 E! prop$ito !%nda+enta! de !a e&a!%acin e$ !a to+a de deci$ione$ 3%e per#eccionan e! proce$o ed%cati&o , aranti)an e! +e4ora+iento de !a ca!idad de &ida de! indi&id%o2 De$de e$ta per$pecti&a !o$ o'4eti&o$ principa!e$ de !a e&a!%acin $on !o$ $i %iente$B 8 8 8 8 Orientar , rep!antear e! proce$o de en$e-an)a8aprendi)a4e2 Entender* &a!orar !o$ proce$o$ ,!o$ re$%!tado$ de !a accin ed%cati&a2 Identi#icar !o$ #actore$ 3%e #a&orecen e inter#ieren e! pti+o de$arro!!o indi&id%a! de todo$ !o$ a!%+no$2 P!ani#icar e! pro ra+a de inter&encin ed%cati&a* a partir de !o$ re$%!tado$ o'tenido$2

E! p!antea+iento de e$to$ o'4eti&o$ de$taca !a i+portancia de !o$ tipo$ de e&a!%acinB Dia n$tica* =or+ati&a , S%+ati&a en !a accin ed%cati&a e$pecia!i)ada2 @Ane6o U* U2/* U2E* U2GA2 Alternativas Educativas En co5erencia con !o ante$ e6p%e$to* $e p!antea !a nece$idad de pre$entar %n +ode!o con !a$ di#erente$ a!ternati&a$ ed%cati&a$* e! c%a! per+iteB Ordenar , repre$entar !a$ accione$ peda ica$2 E6p!icar !a$ re!acione$ 3%e cond%)can a %na re#!e6in8accin2 Concretar !o$ prop$ito$ de#inido$ por !a +oda!idad ed%cati&a2 Orientar !o$ proce$o$ en cada a!ternati&a2 E$te +ode!o de a!ternati&a$ ed%cati&a$ para e! ed%cando de#iciente a%diti&o @Ane6o 1A e6i e orientar e! c%rric%!%+ con %n en#o3%e interdi$cip!inario* participati&o* di#erenciado $!o por !a$ adaptacione$ nece$aria$ para a!can)ar e! +"6i+o de$arro!!o de e$ta$ per$ona$2 La ed%cacin de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&a$ re$ponde a !o$ o'4eti&o$* principio$ , !inea+iento$ e$ta'!ecido$ para !o$ di#erente$ ni&e!e$ de! $i$te+a ed%cati&o , para !a Moda!idad de Ed%cacin E$pecia!2

32

La Ed%cacin Pree$co!ar 5a de pro+o&er !a atencin inte ra! de !o$ ni-o$ de#iciente$ a%diti&o$ entre O , H a#io$ de edad* a tra&7$ de !a$ &ia$ con&enciona!e$ , no con&enciona!e$ prop%e$ta$ por e! ni&e! , por !a$ opcione$ 3%e o#rece !a Moda!idad de Ed%cacin E$pecia!2 La Ed%cacin B"$ica* por $er co+<n e i %a! para tod$ !o$ &ene)o!ano$ entre !o$ H , /1 a-o$ de edad , !o$ 3%e 5a'iendo $%perado !o$ /1 a-o$ 5a,an $ido e6c!%ido$ de! $i$te+a e$co!ar* de'er" proc%rar a !o$ ni-o$* 4&ene$ , ad%!to$ de#iciente$ a%diti&o$* di#erente$ a!ternati&a$ 3%e aranticen !a o'!i atoriedad de e$ta ed%cacin2 Para re$ponder a !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ de !a po'!acin de#iciente a%diti&a* !a Direccin de Ed%cacin E$pecia! en #or+a %ni!atera!* o en artic%!acin con !o$ ni&e!e$ de Pree$co!ar , B"$ica , con otra$ +oda!idade$ e in$tit%cione$ de !a co+%nidad* o#rece !a$ $i %iente$ a!ternati&a$B !edes 8aterno&Infantiles Para !o$ 'e'7$ 3%e pre$entan rie$ o$ o a!to$ rie$ o$ de pre$entar p7rdida$ a%diti&a$* con e! #in de pre&enir !a$ con$ec%encia$ 3%e 7$ta$ eneran en $% de$arro!!o o act%ar en ca$o de %n dia n$tico $e %ro* iniciando de in+ediato !a$ accione$ 3%e in&o!%cran a$i$tencia a !a #a+i!ia , a! ni-o* deri&"ndo!o$ a! Centro de De$arro!!o In#anti! o a !a opcin de Pree$co!ar 3%e con&en a +a$ a $% de$arro!!o2 Centros De Desarrollo Infantil (C.D.I. Para !a identi#icacin* e&a!%acin , e$ti+%!acin de toda$ !a$ "rea$ de! de$arro!!o de !o$ ni-o$ con p7rdida$ a%diti&a$* a$( co+o !a ap!icacin de e$trate ia$ 3%e potencien e! de$arro!!o de !a$ capacidade$ !in <($tica$* co+%nicati&a$* co no$citi&a$ , $ocia!e$ 3%e per+itan &i$!%+'rar %na contin%idad ed%cati&a e6ito$a en e! ca%ce de !a e$c%e!a re %!ar2 Lo$ ni-o$ de#iciente$ a%diti&o$ $e&ero$ , pro#!indo$ @$ordo$A re3%ieren ade+"$* interact%ar con otro$ ni-o$ , ad%!to$ $ordo$ apara de$arro!!ar !a !en %a de $e-a$9 por tanto de'e a$e %rar$e $% per+anencia* de$de !a +"$ te+prana edad* en conte6to$ 3%e re<nan e$a condicin* &a!e decir* !a$ $eccione$ de pree$co!ar de !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ para Sordo$2 Se re3%ieren por con$i %iente* pro ra+a$ co+partido$ , artic%!ado$ entre !o$ e3%ipo$ C2D2I2 , !a$ Unidade$ Ed%cati&a$* a #in de in#or+ar* a$e$orar a !a #a+i!ia , proporcionar !a atencin p$icopeda ica a !o$ ed%cando$2 !EDE" DE A-E>CI+> I>-E'!A$ DE$ >I6E$ DE ED?CACI+> P!EE"C+$A! Para !o$ de#iciente$ a%diti&o$ !e&e$ , +oderado$* por !a$ &(a$ de !a e$co!ari)acin en !o$ Centro$ de Ed%cacin Pree$co!ar , por !a &(a no con&enciona! en !o$ Io are$ de C%idado Diario o G%arder(a$ In#anti!e$9 con e! apo,o de Ed%cacin E$pecia! a tra&7$ de !o$ Terapi$ta$ de Len %a4e o de! Mae$tro E$pecia!i$ta de !o$ C2D2I2* Inte racin* Unidade$ P$icoed%cati&a$ co+%nidad 3%e inte re e! circ%ito de Ed%cacin E$pecia! 3%e $e propone con#or+ar2 !edes De Escuelas Del >ivel De Educacion Basica Para incorporar !a po'!acin de de#iciente$ a%diti&o$ !e&e$ , +oderado$* a$( co+o a3%e!!o$ con p7rdida$ a%diti&a$ $e&era$ , pro#%nda$ 3%e $e p%edan 'ene#iciar con e$ta inte racin*

33

directa+ente en !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! ni&e! o en !o$ centro$ e$pec(#ico$ de !a Moda!idad de Ad%!to$* con !a a$i$tencia de !o$ e3%ipo$ de Ed%cacin E$pecia!* c%ando a$( !o re3%ieran2 ?nidades Educativas Para "ordos Para 'rindar Ed%cacin Pree$co!ar para +enore$ de H a-o$ , Ed%cacin B"$ica para ed%cando$ entre H , /1 a-o$ de edad 3%e de+anden $i$te+a$ &i$%a!e$ de co+%nicacin para de$arro!!ar $% !en %a nat%ra! @!a !en %a de $e-a$A , de e$trate ia$ para e! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita* co+o $e %nda !en %a @Bi!in %i$+oA* a$( co+o !a$ adaptacione$ c%rric%!are$* e$trate ia$ , rec%r$o$ 3%e cond%)can a !a #or+acin inte ra! , po$i'i!ite $% inte racin* en c%a!3%ier +o+ento de $% e$co!aridad* a! ni&e! de ed%cacin re %!ar* con a$i$tencia de !o$ e3%ipo$ t7cnico8docente$ de Ed%cacin E$pecia!* de $er nece$ario2 E=uipos De IntegracionC Aulas IntegradasC ?nidades Psicoeducativas D Centros De !eiia4ilitacion Del $enguaEe. Para 'rindar a$e$or(a t7cnico8docente a !o$ +ae$tro$ de !a$ in$tit%cione$ 3%e #or+an !o$ circ%ito$ ed%cati&o$* $e %ir e! pro re$o , detectar !a$ di#ic%!tade$ de !o$ a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$ inte rado$ a! Pree$co!ar o B"$ica re %!ar , ap!icar !o$ pro ra+a$ co+p!e+entario$ 3%e $e preci$en para $%perar !a$ di#ic%!tade$ 3%e &a,an pre$ent"ndo$e en e! de$arro!!o e&o!%ti&o* en !o$ pro re$o$ acad7+ico$ , en !a adaptacin e$co!ar de !o$ a!%+no$ inte rado$2 ?nidades Educativas De +tras Areas De $a 8odalidad De Educacion Especial Para 'rindar !a ed%cacin 3%e nece$itan a3%e!!o$ a!%+no$ $ordo8cie o$* $ordo$ con retardo +enta!* $ordo$ con a%ti$+o* , en enera! $ordo$ +"$ otra pro'!e+"tica a re ada* c%,a$ caracter($tica$ , condicione$ $on tan di$tinta$ , por tanto pre$entan otra$ nece$idade$ ed%cati&a$ tan co+p!e4a$* 3%e $% e$co!aridad p!antea accione$2 Coordinada$ entre !a$ di#erente$ %nidade$ pro ra+"tica$ de !a Direccin de Ed%cacin E$pecia! , de !o$ e3%ipo$ interdi$cip!inario$ de !o$ p!ante!e$ de !a$ "rea$ re$pon$a'!e$ de !a atencin peda ica de e$ta po'!acin2 -alleres De Educacion $a4oralC Centros De @or.acln D Capacitacion $a4oralC +rganizaciones >o 'u4erna.entales (+ng C Ince + Cual=uier +tra Institucion +ficial + PrivadaC Con Progra.as Educativos Para $a Fuventud Desocupada Para iniciar o contin%ar !a atencin ed%cati&a de !a po'!acin de#iciente a%diti&a +a,or de /U a-o$* 3%e !e proporcione !a$ co+petencia$ de ed%cacin '"$ica* orientacin , e6p!oracin &ocaciona! ,2 capacitacin !a'ora!2 Lo$ 4&ene$ de#iciente$ a%diti&o$ encontrar"n en a! %na de e$ta$ opcione$ !a 3%e per+ita rea#ir+ar $%$ potencia!idade$ , &a!idar $%$ derec5o$ a !a inte racin $ocia!2 Planteles De Educacion 8ediaC Diversificada D Profesional Para contin%ar e! proce$o #or+ati&o de !o$ a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$ inte r"ndo!o$ de ac%erdo a !a$ condicione$* re i+ene$ , !inea+iento$ e$ta'!ecido$ por e! re$pecti&o ni&e!* con !a

34

incorporacin de int7rprete$ de !en %a de $e-a$ @c%ando $e ten a e$te rec%r$o con !a #or+acin re3%eridaA o con e! apo,o de !o$ e3%ipo$ de !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ E$pecia!e$ 3%e inte ran !o$ circ%ito$ ed%cati&o$ prop%e$to$2 ?niversidadesC Institutos D Colegios ?niversitarios Para !a #or+acin Pro#e$iona! , de Po$t rado de !a po'!acin de#iciente a%diti&a 3%e ten a aptit%de$* 5a'i!idade$* a$piracione$* rec%r$o$ per$ona!e$ , +ateria!e$* c%+p!a con !o$ re3%i$ito$ de in re$o de e$ta$ in$tit%cione$ , enc%entre en e!!a$ !a o#erta ed%cati&a +a$ con&eniente2 Se reco+ienda i %a!+ente e! apo,o de int7rprete$ de !en %a de $e-a$ para 3%iene$ !o nece$iten , de pro ra+a$ co+p!e+entario$ peda ico$* econ+ico$ , $ocioc%!t%ra!e$ 3%e aranticen !a pro$ec%cin , c%!+inacin en e$te ni&e! ed%cati&o2 La e$co encia de !a a!ternati&a ed%cati&a 3%e $ati$#a a +"$ e#iciente+ente !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ de !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$ de'e $er e! prod%cto de %n proce$o de e&a!%acin p$icoed%cati&a* con car"cter dia n$tico* #or+ati&o , $%+ati&o* rea!i)ado por %n e3%ipo interdi$cip!inario 3%e con$idere* tanto !a$ caracter($tica$ , nece$idade$ indi&id%a!e$* co+o a$pecto$ #a+i!iare$* co+%nitario$ , $ocia!e$ 3%e rodean a cada ed%cando2 En todo ca$o !a e&a!%acin #or+ati&a per+itir" introd%cir ca+'io$* act%ar inter$ectoria!+ente , p!antear !a +o&i!idad &ertica! , 5ori)onta! de! a!%+no en e! $i$te+a e$co!ar , en 7$te* e! a+'iente ed%cati&o +"$ idneo para cada ca$o2 Para de$arro!!ar e$te Mode!o de ac%erdo a !a$ a!ternati&a$ prop%e$ta$ $e p!antean !o$ $i %iente$ !inea+iento$B /A Lo$ a!%+no$ con de#iciencia$ a%diti&a$ !e&e$ , +oderada$ c%r$ar"n $% e$co!aridad en !o$ p!ante!e$ de Ed%cacin Pree$co!ar , B"$ica re %!ar2 La +oda!idad de ed%cacin e$pecia! proporcionar" e! apo,o e$pecia!i)ado , orientar" adec%ada+ente !a pro$ec%cin e$co!ar2 EA Lo$ a!%+no$ con de#iciencia$ a%diti&a$ $e&era$ , pro#%nda$ @SORDOSA c%,a$ nece$idade$ ed%cati&a$ re3%ieren de$arro!!ar capacidade$ co+%nicati&a$ de! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita* de !a !en %a de $e-a$ o de a+'a$ !en %a$* in re$ar"n a !a$ %nidade$ ed%cati&a$ de! "rea %'ic"ndo!o$ en e! ni&e! , rado 3%e !e corre$ponde de ac%erdo a $% pro re$o acad7+ico* e$co!aridad , edad* para iniciar o contin%ar $% pro$ec%cin e$co!ar2 GA La $e!eccin , deci$in de !a +e4or a!ternati&a ed%cati&a para e! de#iciente a%diti&o de'e $er e! prod%cto de %n proce$o de e&a!%acin p$icopeda ico inte ra!* ri %ro$o , cooperati&o* 3%e deter+ine e! in re$o* %'icacin* inter&encin e$pec(#ica parcia! o te+pora!* tra$!ado* $e %i+iento , e re$o de! ed%cando9 deter+inacin 3%e in&o!%cra !a inter&encin de! e3%ipo t7cnico8docente de !o$ $er&icio$ , %nidade$ ed%cati&a$ de !a +oda!idad ed%cacin e$pecia!* con !o$ e3%ipo$ pro#e$iona!e$ de! Ni&e! o de otra Moda!idad , !a opinin de! r%po #a+i!iar2 UA E! proce$o de e&a!%acin de !o$ ed%cando$ de'e $er e! re$%!tado de !a accin interdi$cip!inaria de! e3%ipo T7cnico8docente2 La coordinacin , cooperacin entre !o$ di#erente$ pro#e$iona!e$ 3%e inte ran e$to$ e3%ipo$ @ P$ic!o o$* tra'a4adore$ $ocia!e$* terapi$ta$ de! !en %a4e , otro$ pro#e$iona!e$A e$ de ran i+portancia para e! 76ito de !a pro ra+acin ed%cati&a* por tanto !a p!ani#icacin , de$arro!io de !a e&a!%acin dia n$tica* #or+ati&a , $%+ati&a $e conci'e co+o %n proce$o inte ra! 3%e $e inicia c%ando e! ni-o in re$a por pri+era &e) en %na In$tit%cin Ed%cati&a

35

, contin<a d%rante todo e! proce$o ed%cati&o9 de a!!( !a re!e&ancia de! e3%ipo T7cnico8docente en !a pro$ec%cin e$co!ar de! de#iciente a%diti&o* tanto* en !a atencin ed%cati&a directa a! ed%cando co+o en !a #!incin orientadora a !a #a+i!ia , a !a co+%nidad* a #in de 'rindar!e po$i'i!idade$ rea!e$ de inte racin a! proce$o ed%cati&o , #a&orecer $% inte racin #a+i!iar , $ocia!2 1A La e&a!%acin a%diti&a en !a ed%cacin de !a per$ona de#iciente a%diti&o e$ %na #!iente i+portante de in#or+acin para deter+inar no $!o !a reco+endacin de! %$o de !a$ prte$i$ a%diti&a$ por parte de! e$pecia!i$ta* $ino para p!ani#icar , e4ec%tar acti&idade$ de co+%nicacin 3%e $e 'a$en en %ti!i)acin de toda$ !a$ po$i'i!idade$ $en$oria!e$ de! ed%cando ta!e$ co+oB entrena+iento a%diti&o 'a$ado en !o$ re$to$ a%diti&o$* !a percepcin e$tr%ct%ra$ r(t+ica$ $entida$ a tra&7$ de $% c%erpo , !a e6pre$in corpora!2 HA La$ %nidade$ ed%cati&a$ de! "rea or ani)ar"n a !o$ a!%+no$ en Grado$* de ac%erdo a !o e$ta'!ecido en !a nor+ati&a !e a!2 Cada rado e$tar" a car o de %n Docente E$pecia!i$ta con e! apo,o de !o$ otro$ inte rante$ de! e3%ipo T7cnico8docente de! c%a! #or+a parte2 FA E! c%rric%!%+ para !o$ ed%cando$ $e orienta to+ando co+o 'a$e !o$ p!ane$ , pro ra+a$ de e$t%dio$ de !o$ ni&e!e$ de Pree$co!ar , Ed%cacin B"$ica* para !o c%a! e! di$e-o de'e $er #!e6i'!e adapt"ndo!o a !a$ nece$idade$ indi&id%a!e$ , r%pa!e$ de !o$ a!%+no$ e incorporando !a$ reorientacione$ c%rric%!are$ pre&i$ta$ para e$to$ ni&e!e$2 :A La pro ra+acin ed%cati&a en !a$ %nidade$ de! "rea $e de$arro!!ar" de ac%erdo a !a$ "rea$ , a$i nat%ra$ e$ta'!ecida$ en !o$ pro ra+a$ de !o$ Ni&e!e$ de Pree$co!ar , B"$ica2 Entre e$ta$ "rea$* e! "rea de !en %a de'e incorporar e$trate ia$ did"ctica$ 3%e de$arro!!en !a !en %a de $e-a$ , e! aprendi)a4e de! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita* tanto en $it%acione$ de interca+'io co+%nicati&o $i ni#icati&o$ rico$ , e#icace$ co+o en corre!acin con !o$ contenido$ , o'4eti&o$ de !a$ de+"$ "rea$ acad7+ica$9 e$to e6i e !a accin con4%nta , coordinada de! docente de! a%!a , de! terapi$ta de! !en %a4e* a$( co+o !a e4ec%cin de e$trate ia$ r%pa!e$ e indi&id%a!e$ 3%e to+en en c%enta !a$ nece$idade$ partic%!are$ de !o$ ed%cando$2 0A En e! conte6to de! 'i!in <i$+o para !a ed%cacin de! $ordo* e! e$pa-o! en $%$ #or+a$ ora! , e$crita con$tit%ir" %no de !o$ o'4eti&o$ de !a pro ra+acin e$co!ar* e$ta'!eciendo tie+po , e$pacio 3%e per+ita a!can)ar en #or+a intenciona! , $i$te+"tica !a$ co+petencia$ co+%nicati&a$ para +teract%ar con !o$ o,ente$ , %ti!i)ar !a in#or+acin e$crita co+o 5erra+ienta p!acentera para !o$ aprendi)a4e$ acad7+ico$ , !a recreacin2 En e$te $entido e$ !%nda+enta! !a capacitacin de !o$ docente$ para #a&orecer actit%de$ po$iti&a$ e i+p!e+entar e$trate ia$ , rec%r$o$ para !a en$e-an)a , %$o de !a !en %a2 /;A E! de$arro!!o de !a !en %a de $e-a$ re3%iere de !a interaccin de! ni-o $ordo con $%$ i %a!e$ , de! contacto , apo,o de! ad%!to $ordo @con capacidad , di$po$icin para re!acionar$eA para #a&orecer acti&idade$ , $it%acine$ 3%e 'rinden toda$ !a$ po$i'i!idade$ de %$ar !a !en %a de $e-a$ en #or+a nat%ra! c%+p!iendo con !a$ di$tinta$ #i+cione$ propia$ de c%a!3%ier !en %a E$te ad%!to p%ede $er e! a%6i!iar $ordo* padre$ o #a+i!iare$* o &o!%ntario$ de !a$ a$ociacione$ de $ordo$2 En !o$ ca$o$ de !o$ a%6i!iare$ $ordo$ incorporado$ en !a$ %nidade$ ed%cati&a$ de! "rea $e %'icar"n pre#erente+ente en !a$ a%!a$ de pree$co!ar , en !a$ de !a pri+era etapa de ed%cacin '"$ica* , $er&ir"n de apo,o* 'a4o !a coordinacin de! docente de! a%!a* a !a$ acti&idade$ e$co!are$ , e6trae$co!are$ pre&i$ta$ en e! pro,ecto ed%cati&o de !a in$tit%cin2

36

//A La pro ra+acin 3%e rea!i)an !o$ docente$ de Man%a!idade$* Ed%cacin =($ica* Di'%4o* Teatro , otra$ e$pecia!idade$* $e artic%!ar" por %n !ado a !a$ re$pecti&a$ "rea$ , a$i nat%ra$ pro ra+"tica$ , por e! otro a !a p!ani#icacin de !o$ docente$ de !o$ re$pecti&o$ r%po$ de a!%+no$* de #or+a ta! 3%e re$pondan a !a concepcin de #or+acin inte ra! de! ed%cando2 /EA La po'!acin de ni-o$ de#iciente$ a%diti&o$ de cero @;A a $ei$ @HA a-o$ $er" e&a!%ada , atendida en !o$ Centro$ de De$arro!!o In#anti!* coordinando !a inter&encin ed%cati&a , e! $e %i+iento a partir de !o$ G a-o$ con !o$ p!ante!e$ 3%e con#or+an !a$ Rede$ de Atencin Inte ra! de! Ni&e! de Pree$co!ar ,Vo con !o$ $er&icio$ , %nidade$ ed%cati&a$ propia$ de! "rea de De#iciencia$ A%diti&a$ % otra$ "rea$ de !a +oda!idad 3%e +e4or con&en a* de ac%erdo a !a$ nece$idade$ ed%cati&a$ deri&ada$ de !a e&a!%acin p$icopeda ica pertinente2 /GA La po'!acin e$co!ar de De#iciente$ A%diti&o$ entre !o$ $ei$ @HA , 3%ince @/1A a-o$ de edad* podr" iniciar* pro$e %ir , c%!+inar !a Ed%cacin B"$ica en !o$ p!ante!e$ re %!are$ de! re$pecti&o ni&e!* con apo,o T7cnico8docente de !o$ $er&icio$ de Ed%cacin E$pecia! o en !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de !a Moda!idad de Ed%cacin E$pecia!2 /UA Lo$ a!%+no$ $ordo$ 3%e c%r$an $%$ e$t%dio$ en !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea* podr"n incorporar$e a !a E$c%e!a Re %!ar en c%a!3%ier +o+ento de $% e$co!aridad* $ie+pre , c%ando $%$ nece$idade$ ed%cati&a$ $e !o$ per+itan* #aci!itando de e$ta +anera $% inte racin e$co!ar2 /1A Lo$ a!%+no$ $ordo$ 3%e c%!+inen !a $e %nda etapa de Ed%cacin B"$ica podr"n contin%ar a! $7pti+o rado de Ed%cacin B"$ica Re %!ar en !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea 3%e o#re)can !a tercera etapa de Ed%cacin B"$ica* en !o$ Centro$ de Ed%cacin de Ad%!to$ o en !o$ p!ante!e$ de Ed%cacin B"$ica Re %!ar* con apo,o e$pecia!i)ado de !o$ e3%ipo$ T7cnico8Docente$ de !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ de! "rea* aranti)"ndo$e $% inte racin e$co!ar2 /HA Lo$ a!%+no$ $ordo$ 3%e c%!+inen $% Ed%cacin B"$ica* $e incorporar"n a !a Ed%cacin Media* Di&er$i#icada , Pro#e$iona!* en c%a!3%iera de !a$ opcione$ 3%e o#rece e! ni&e! corre$pondiente , !a Moda!idad de Ed%cacin de Ad%!to$* con apo,o e$pecia!i)ado de! e3%ipo T7cnico8Docente de !a$ Unidade$ Ed%cati&a$ , de !o$ Ser&icio$ de Ed%cacin E$pecia!2

/FA La po'!acin de a!%+no$ de#iciente$ a%diti&o$ +a,ore$ de 3%ince @/1A a-o$ 3%e re3%iera iniciar o pro$e %ir Ed%cacin B"$ica* $er" %'icada en !o$ pro ra+a$ con&enciona!e$ o no con&enciona!e$ 3%e per+itan !a pro$ec%cin e$co!ar , !a #or+acin para e! tra'a4o 'ien $ea en !o$ ni&e!e$ o +oda!idade$ de! $i$te+a ed%cati&o o en otra$ or ani)acione$2 /:A Lo$ pro,ecto$ ed%cati&o$ de cada in$tit%cin incorporar"n a !o$ ed%cando$ de#iciente$ a%diti&o$ a !a$ acti&idade$ e6trae$co!are$ 3%e o#re)can oport%nidade$ de $ocia!i)acin* a%toa#ir+acin , enera!i)acin de !o$ aprendi)a4e$ #or+a!e$ en conte6to$ nat%ra!e$ de! +edio e$co!ar* #a+i!iar o $ocia!2 Entre e$ta$ acti&idade$ e6trae$co!are$ p%eden $e-a!ar$eB !o$ centro$ e$t%dianti!e$* peridico e$co!ar* cooperati&a$ e$co!are$* &i$ita$ %iada$* etc222 /0A Cada %nidad ed%cati&a de! "rea incorporar" a !o$ padre$ , repre$entante$ para 3%e cono)can , participen acti&a+ente en !o$ pro,ecto$ ed%cati&o$ !!e&ado$ a ca'o en cada in$tit%cin e$co!ar2

37

E;A La inte racin rea! de !a$ per$ona$ de#iciente$ a%diti&o$* e6i e accione$ , e$trate ia$ 3%e pro+%e&an actit%de$ po$iti&a$ , de reconoci+iento a $%$ capacidade$2 En e$ta +i$in !a$ %nidade$ ed%cati&a$ de! "rea e4ec%tar"n acti&idade$ con !a co+%nidad para pro+o&er !a di#!i$in , conoci+iento de $%$ pro ra+a$ a #in de !o rar %na e#ecti&a inte racin $ocia!2 PE!"PEC-I6A I>-E!"EC-+!IA$. En e$ta per$pecti&a* !a e4ec%cin de! +ode!o re3%iere concertar accione$ !o$ di&er$o$ or ani$+o$ e in$tit%cione$ de !o$ di#erente$ $ectore$ %'erna+enta!e$ , no %'erna+enta!e$* co+%nidade$* #a+i!ia$ , a$ociacione$ de $ordo$* !o 3%e per+itir" con$o!idar e! Mode!o de Atencin Ed%cati&a Inte ra! de! De#iciente A%diti&o* a tra&7$ de di&er$a$ accione$* a #in de aranti)ar!e !a inte racin $ocia!2

Das könnte Ihnen auch gefallen