Sie sind auf Seite 1von 20

LOS MOLDES DE LA MENTE: MOLDES COGNITIVO-AFECTIVOS A continuacin, se va a expone una s!ntesis "e #a teo !

a "e #os $o#"es co%nitivo-a&ectivos '(e n)n"e*, +,,-, +,,./0 Esta teo !a, "esa o##a"a po e# p o&eso (e n)n"e* a pa ti "e $uc1os a2os "e t a3a4o aca"5$ico 6 "e investi%acin, supone e# &un"a$ento te ico "e# p esente t a3a4o, a pa ti "e# cua# se 1a "ise2a"o #a investi%acin e$p! ica 7ue se expon" ) en #a pa te II0 De&inicin Es 3ien sa3i"o, "es"e 7ue i u$pi #a psico#o%!a con"uctua# en e# )$3ito cient!&ico, 7ue to"os posee$os 1)3itos co$po ta$enta#es0 Sin e$3a %o, nuest a $ente ta$3i5n posee #a capaci"a" pa a const ui 1)3itos o con"uctas inte nas, a t av5s "e# $o"o "e pensa so3 e e# $un"o 6 #a vi"a0 A estos 1)3itos $enta#es, 8e" o (e n)n"e* #os 1a ##a$a"o Moldes de la Mente, pues son 1)3itos 7ue te $inan $o#"ean"o 6 con&i%u an"o #a $ane a pecu#ia en #a 7ue ca"a uno pe ci3e, inte p eta 6 eacciona ante e# $un"o 7ue #o o"ea0 Esta teo !a "e #os Mo#"es Co%nitivo-a&ectivos 1un"e sus a!ces en #a psico#o%!a co%nitiva "e auto es co$o 9ec:, La*a us, ;eine , etc0 Conc eta$ente, se 3asa en #a pe spectiva const uctivista0 En #as <#ti$as "5ca"as, #a co iente const uctivista est) to$an"o $a6o p ota%onis$o en e# ca$po "e #a psico#o%!a0 =no "e sus axio$as p incipa#es se e&ie e a 7ue e# conoci$iento 7ue a"7ui i$os "e #a ea#i"a" no s#o es p o"ucto "e esa ea#i"a", sino ta$3i5n, "e #a const uccin 7ue #a $ente 1ace "e esa ea#i"a"0 8o #o tanto, existen tantas ea#i"a"es co$o $entes0 8e o #a teo !a "e #os Mo#"es Co%nitivo-a&ectivos va $)s a##) 6 no se 7ue"a s#o en #os aspectos $)s co%nitivos, en e# pensa$iento, pues ta$3i5n esa#ta #a "i$ensin a&ectiva o "e #as e$ociones, $ost )n"ose co$o una pie*a c#ave en #a 6a &a$osa Inte#i%encia e$ociona#0 La i$po tancia "e #os Mo#"es "e #a Mente 1a si"o "e$ost a"a e$p! ica$ente o3se van"o c$o estos $o#"es in&#u6en en #a &e#ici"a", en #a a"aptacin, en e# en"i$iento o en #a e&icacia "e #as pe sonas0

La pa#a3 a >molde?@ su%ie e un a te&acto, un >continente? con una &o $a "ete $ina"a, 7ue si ve pa a >$o#"ea ? e# >conteni"o? 7ue se vie te en su inte io 0 As!, 1a6 $o#"es pa a "a &o $a a# &#an, a una ta ta, a $ate ia#es in"ust ia#es000 Los $o#"es, po #o tanto, tienen 7ue ve con #os > formatos?, pues "an &o $a0 Los moldes de la mente son, pu5s, $o"os 1a3itua#es 6 pe sona#es "e eacciona e inte p eta #a ea#i"a" en situaciones "e e%oi$p#icacin, es "eci , "on"e #as pe sonas se en& entan a una ea#i"a" 7ue #as co$p o$ete en sus inte eses 6 e$ociones0 Los $o#"es son co$o #as #entes 7ue nos pone$os ante #os o4os 6 con #as 7ue ve$os #as cosas "e un $o"o "ete $ina"o0 8oco a poco, to"os nos 1e$os const ui"o unas #entes con #as cua#es en&oca$os e inte p eta$os e# $un"o0 Los $o#"es &i#t an #a ea#i"a": co$o si "e una c)$a a "e cine se t ata a, con "istintos encua" es 6 $ovi$ientos, #a $ente en&oca #a ea#i"a" "e "istintos )n%u#os 6 $ane as0 (a6 en&o7ues 7ue se especia#i*an en ext ae #o $)s ne%ativo "e #a ea#i"a", #os &a##os, #o $a#o0 Ot os, en ca$3io, #o positivoA 1a6 en&o7ues 7ue en% an"ecen #o 7ue va a ocu i 6 #ue%o e$pe7ue2ecen #o 7ue 1a ocu i"oA 1a6 en&o7ues 7ue se cent an en #o 7ue no se tiene, etc0 To"os estos en&o7ues p o"ucen eacciones "istintas 6, cuan"o se 1acen 1a3itua#es 'moldes/, pe $iten 7ue #a ea#i"a" se vea 6 se sienta "e una $ane a "ete $ina"a 6 pecu#ia en ca"a uno "e nosot os0 =n e4e$p#o conc eto: Javier tiende a percibir en los dems malas intenciones. As, por ejemplo, cuando ve a dos amigos hablando, piensa que lo estn criticando. uando alguien tropie!a con "l por la calle, se molesta porque piensa que lo ha hecho con mala intenci#n. uando su novia mira a alg$n otro hombre, piensa que es porque desea estar con "l % as, muchas situaciones ms. &'or qu" le ocurre esto a Javier( 'orque ha construido un modo de interpretar la realidad, porque las cosas le van realmente mal o porque ha nacido as. E&ectiva$ente, Bavie 1a const ui"o una &o $a "e inte p eta #a ea#i"a", un $o#"e o 1)3ito $enta# po e# 7ue tien"e a pe ci3i $a#a intencin en #os "e$)s 6 se es suspica*0 Este $o#"e, 7ue #o ve )s $)s a"e#ante, se ##a$a )isposici#n

Mo#"e "e# cat0 ant0 $ot#e0 @0 8ie*a o con4unto "e pie*as acop#a"as en 7ue se 1ace en 1ueco #a &o $a 7ue en s#i"o 7uie e "a se a #a $ate ia &un"i"a, &#ui"a o 3#an"a, 7ue en 5# se vac!a0 +0 Inst u$ento, aun7ue no sea 1ueco, 7ue si ve pa a esta$pa o pa a "a &o $a o cue po a a#%o0 Fuente: Dic0 Cea# Aca"e$ia Espa2o#a,

*ostilig"nica+, 6 1ace senti , en $uc1as ocasiones, a3ia, ce#os o i a 1acia #os "e$)s Con e# &in "e "ete $ina cu)# es e# pape# conc eto "e #os $o#"es en nuest a pe sona#i"a" 6 "e "i&e encia #os "e ot os conceptos existentes en #a psico#o%!a, vea$os a continuacin 7u5 ca acte !sticas poseen #os $o#"es0 Ca acte !sticas "e #os $o#"es $enta#es0 DEn 7u5 se "i&e encian "e #os es7ue$asE Los es7ue$as psico#%icos son ep esentaciones si$p#i&ica"as 6 %ene a#i*a"as "e #a ea#i"a"0 8o #o tanto, son >caricaturas? "e "ete $ina"os conteni"os o ea#i"a"es, po e4e$p#o, #a ep esentacin "e #o 7ue es un cine, "e #o 7ue es un estau ante o "e #o 7ue es una 3o"a0 En ca$3io, #os $o#"es no ep esentan ea#i"a"es, sino $o"os "e eacciona o inte p eta esas ea#i"a"es, es "eci , son est ate%ias o $o"os "e ope a "e #a $ente0 En to"o caso, se !an es7ue$as "e > formato?, o #o 7ue es #o $is$o, "e# $o"o co$o se ep esenta 6 se eacciona ante una "ete $ina"a situacin0

ESF=EMAS 8SICOLGGICOS TCA9ABO: cuando pienso en el trabajo me imagino a un hombre con un mono a!ul % un martillo.

MOLDES MENTALES

TCA9ABO: cuando pienso en el trabajo imagino todo lo que tengo que hacer % el esfuer!o que tengo que reali!ar.

DEn 7u5 se "i&e encian "e #os esti#os co%nitivosE Los esti#os co%nitivos son $o"os pecu#ia es 7ue #as pe sonas tienen "e conoce o ap en"e 0 En ca$3io, #0 Los $o#"es est)n $)s e#aciona"os con #a &o $a en #a 7ue nos $ane4a$os en #a vi"a0 D8o 7u5 son 1)3itosE
+

Disposicin (osti#i%5nica: es e# $o#"e consistente en anticipa "i&icu#ta"es, p o3#e$as o con&#ictos e#aciona"os con #as pe sonas, especia#$ente, con #a i"ea "e 7ue e##as act<an con $a#a intencin, at i3u65n"o#es #os $a#es 7ue #e ocu en 6 "escu3 ien"o en%a2o 6 &a#se"a" en sus actuaciones 6 en #a ea#i"a" %ene a#0

Son 1)3itos, pe o 1)3itos $enta#es, po 7ue: a/ La $ente #os ap en"e po epeticin0 3/ La $ente act<a "e &o $a epetitiva, aun7ue sean "istintas #as situaciones0 ANTE SIT=ACIONES DISTINTAS EL TCA9ABO EL AMOC =NA 8ECSONA CONCCETA

CEACCIONES SIMILACES

H H H

E# t a3a4o "a "ine o pe o cansa E# a$o es 3onito a# p incipio pe o #ue%o se aca3a0 Es una pe sona a$a3#e pe o no s5 7ue ocu#ta0

DSe const u6en in"ivi"ua#$ente o socia#$enteE Se const u6en in"ivi"ua#$ente0 Ca"a uno "e nosot os va const u6en"o sus p opios $o#"es, pe o 5stos ta$3i5n est)n in&#uencia"os po #os "e$)s, inc#ui"a #a exp esin "e #os $o#"es 7ue #os ot os poseen0 8o e4e$p#o, si en tu % upo "e a$i%os o "e &a$i#ia es existe #a p opensin a 3usca #e &a##os a #as cosas, $o#"e "e Eva#uacin Se#ectiva Ne%ativa, esto po" ) in&#ui en tu p opia const uccin "e #a ea#i"a", "e tus $o#"es0 DSon &i4os o se pue"en ca$3ia E Los $o#"es son e#ativa$ente &i4os, pues se 1an i"o con&i%u an"o a #o #a %o "e #as expe iencias vita#es co$o 1)3itos, pe o si se to$a conciencia "e e##os 6 existe un p#an siste$)tico "e ca$3io, se pue"en ca$3ia 0 Ista es #a i$po tancia 6 e# o34etivo "e# p esente cu so0 8 eten"e$os 7ue potencies tus $o#"es positivos 6 7ue $o"i&i7ues #os 7ue te son inte &e entes0 D8o 7u5 se "esa o##an en situaciones "e e%oi$p#icacinE 8o 7ue no se t ata "e una ea#i"a" >neut a?, sino "e una ea#i"a" en #a 7ue e# >6o? est) co$p o$eti"o 'e%oi$p#icacin/0 J est) co$p o$eti"o po 7ue conecta con #os p opios inte eses 6 e$ociones0 Si no &ue a as!, en #u%a "e $o#"es $enta#es, esta !a$os 1a3#an"o "e un esti#o co%nitivo $)s0

SIT=ACIONES NE=TCAS Las ca acte !sticas "e una na an4a0 Tipos "e t a3a4o0 Di&e encia ent e e# a$o 6 #a a% esin0 Me"i"as &!sicas "e una pe sona conc eta0

SIT=ACIONES DE EGOIM8LICACIGN

H H H

E# at activo 7ue siento po #as na an4as0 Lo 7ue supone e# t a3a4o pa a $!0 Lo 7ue supone e# a$o pa a $!0 DFu5 si%ni&ica esa pe sona pa a $!E

LA IM8OCTANCIA DE LOS MOLDES Se%<n e# $o"o "e pe ci3i , "e inte p eta 6 "e eacciona ante #a ea#i"a" 7ue 1e$os i"o const u6en"o, es "eci , se%<n nuest os $o#"es $enta#es, vivi e$os "e una &o $a $)s o $enos a"aptativa, &unciona# 6 &e#i*0 Los $o#"es "ete $inan nuest a &o $a "e se 6 "e $ane4a nos en #a vi"a0 Es po e##o 7ue constitu6en una especie "e inte#i%encia vita#, una inte#i%encia e$ociona# o socioa&ectiva 7ue no "ete $ina"a nuest a capaci"a" pa a eso#ve p o3#e$as co$p#e4os, o pa a $e$o i*a una se ie "e pa#a3 as, o pa a ap ecia e#aciones ent e 1ec1os 'co$o s! #o 1ace e# CI o inte#i%encia aciona#/, sino pa a "e&en"e nos 6 $ane4a nos e&ica*$ente en nuest a vi"a coti"iana0 A1o a, ent a en ca"a uno "e #os aspectos 7ue 1acen 7ue #os $o#"es sean i$po tantes 6 "ete $inantes en nuest a vi"a0 EL OCIGEN DE LOS MOLDES MENTALES La 3ase neu o#%ica "e #os $o#"es Nuest o ce e3 o &unciona po eacciones 7u!$icas, t ans$itien"o in&o $acin "e neu ona en neu ona0 Fue eaccione$os "e una &o $a u ot a "epen"e "e si en nuest o ce e3 o se activa un ci cuito neu ona# u ot o0 E# ap en"i*a4e e&ue *a cie tos ci cuitos, $ient as 7ue ot os, po "esuso, se "e3i#itan0 8o #o tanto, #os ci cuitos 7ue, po ap en"i*a4e, se e&ue *an constitu6en 1)3itos 7ue, co$o 3ien 1a3 )s po"i"o i$a%ina , son pa a nosot os #os $o#"es $enta#es0 8o eso, "eci$os 7ue #os $o#"es $enta#es son 1)3itos 7ue nuest o ce e3 o 1a i"o

const u6en"o 6 7ue con&i%u an $o"os pecu#ia es e i"iosinc )sicos "e pe ci3i , inte p eta 6 eacciona ante #a ea#i"a"0 Lo $e4o "e to"o esto es 7ue se sa3e 7ue #as conexiones ce e3 a#es no son !%i"as 6 7ue esta$os en "isposicin "e ap en"e nuevos 1)3itos a #o #a %o "e to"a nuest a vi"a0 9io#o%!a vs0 Ap en"i*a4e Los $o#"es nacen 6 se 1acen000 Existen "isposiciones a# nace , pe o se c ista#i*an, "e una &o $a u ot a, con #as expe iencias vivi"as 6 con to"o cuanto ocu e en nuest o ento no0 E&ectiva$ente, #a pe sona#i"a" no nace en e# vac!o000 (a6 ten"encias %en5ticas '%eno$a/, pe o son s#o ten"encias0 Ta$3i5n 1a6 ten"encias a$3ienta#es 7ue con&o $an e# Kpsico$aK0 En este senti"o, #os $o#"es vienen a se co$o e# >psico$a? 1u$ano0 Los $o#"es son escu#pi"os a 3ase "e expe iencias, con #o 7ue e# esu#ta"o &ina# no s#o "epen"e "e #a natu a#e*a "e #a pie" a o "e# $ate ia# 'p e"isposiciones innatas/, sino ta$3i5n "e #os %o#pes o cince#a*os "e# a tista 'expe iencias pe sona#es/0 C=LNTOS J C=LLES SON LOS MOLDES 8ue"en se $uc1os, pe o #os $)s & ecuentes 6 3)sicos "etecta"os 1asta a1o a, son M,0 8a a #a o3tencin "e estos $o#"es, se consi"e #o 7ue ocu e en #a $ente "e #as pe sonas antes "e #a accin '$o#"es anticipato ios/, "u ante #a accin '$o#"es "e e4ecucin 6 "e eaccin/, "espu5s "e #a accin '$o#"es "e eva#uacin 6 "e at i3ucin/ 6 en &uncin "e #a accin &utu a '$o#"es "e p ospeccin/0 A t av5s "e una esca#a "e auto-in&o $e, e# Cuestiona io MOLDES, 8e" o (e n)n"e* '@NNO/, ext a4o, a t av5s "e an)#isis &acto ia#, unos M, $o#"es '&acto es "e p i$e o "en/0 Istos, #ue%o, 7ue"a on en%#o3a"os o esu$i"os en N pe spectivas &oca#es '&acto es "e se%un"o o "en/ 6, poste io $ente, en M "i$ensiones &oca#es '&acto es "e te ce o "en/0 O3se va e# si%uiente es7ue$a en e# 7ue se exp#ican #os M, $o#"es $enta#es0 Si "eseas conoce #a est uctu a &acto ia# co$p#eta "e #os $o#"es $enta#es, visita e# espacio tuto ia#0

(ipe cont o# Anticipato io

Fue e cont o#a eite ativa$ente con e# pensa$iento #a ea#i"a"0 8o e4e$p#o, >Me preocupo pensando, con anterioridad, o mucho tiempo antes, tiendo a preocuparme, dndole vueltas % vueltas, queriendo estar seguro % poder controlar lo que vo% a hacer-0 Lo cont a io es: -.o me planteo nada, tiendo a estar tranquilo, esperando que las cosas ocurran como tengan que ocurrir-0

Invo#uc a se en #a ea#i"a"0 8o e4e$p#o, Me decido % me implico, me meto en las situaciones sin estar I$p#icacin Vita# refle/ionando o anali!ndolas. 0implemente me meto % las vivo0 Suscita pensa$ientos c !ticos 6 anticipa (ipe c iticis$o 6 inconvenientes0 8o e4e$p#o, Anticipo peligros % Anticipacin problemas, tiendo a imaginar peligros, problemas o Ave siva fracasos, e/agerando lo que me pueda ocurrir0 Disposicin (osti#i%5nica Suspicacia Sospec1a e i$a%ina $a#as intenciones en #os "e$)s0 8o e4e$p#o, 1magino dificultades por parte de los otros, 6 me imagino que la gente me crear problemas o me fastidiar cuando menos lo espere0

Foca#i*a #a atencin en un aspecto ne%ativo a pesa "e Eva#uacin #os positivos0 8o e4e$p#o, Me fijo en lo malo, aunque Se#ectiva Ne%ativa ha%a cosas positivas conseguidas, tiendo a fijarme en los fallos o inconvenientes0 Foca#i*a #a atencin en un aspecto "e# 7ue se ca ece, a pesa "e #o 7ue se tiene0 8o e4e$p#o, Me centro en lo en que me falta, tiendo a fijarme ms en lo que me queda por conseguir o en lo que no tengo, que en lo que he conseguido o poseo0 C ee en #a p opia capaci"a"0 8o e4e$p#o, 2engo fe en conseguir lo que me propongo % pienso que tengo capacidades para resolver las situaciones que me encuentre0

Foca#i*acin #as Ca encias

Autocon&ian*a

In&#acin Decepcin

I$a%ina exa%e a"a$ente #o 7ue va a ocu i 6 #ue%o senti e# "esencanto0 8o e4e$p#o, 3spero cosas e/traordinarias, tiendo a pensar o decir 4va a ser maravilloso5. 6uego, no es as % me decepciono0 Fue"a se enc#ava"o en "eseos o $etas "e "i&!ci# #o% o0 po 8o e4e$p#o, )eseo % no puedo, me cuesta renunciar a lo que quiero, aunque s" que eso no es posible o que me crea conflictos seguir manteni"ndolo0

I$antacin #o I$posi3#e

Consi"e a 7ue e# p opio te$pe a$ento es e# causante "e At i3ucin a# sus p o3#e$as0 8o e4e$p#o, )ebido a mi temperamento, Te$pe a$entosi fallo, fracaso o me salen las cosas mal, suelo pensar e$otivi"a" que es debido a que me pongo nervioso % no me controlo0 Disociacin E$ociona# E#i$ina o atenua #os a&ectos0 8o e4e$p#o, 2iendo a desconectar mis sentimientos, tiendo a no implicarme, a ver las cosas sin apasionamiento, a no go!ar, ni sufrir0 Eva"i se "e #os p o3#e$as en #u%a "e en& enta se a e##os0 8o e4e$p#o, )esvo la atenci#n, cuando me encuentro con algo que me afecta, procuro no atender, no darle vueltas, no darle importancia0 Convence se pa a no actua 0 8o e4e$p#o, 7a!ono mi distanciamiento, me do% argumentos o ra!ones para evitar intervenir o actuar0 A% isa #o 7ue va a ocu i pa a no i$p#ica se0 8o e4e$p#o, 3spero poco, tiendo a no entusiasmarme demasiado con lo que me vo% a encontrar, ms bien procuro quitarle valor o importancia antes de que ocurra0 To#e a 6 enca4a #os &a##os as! co$o cana#i*a #os senti$ientos0 8o e4e$p#o, 'rocuro encau!ar, cuando me encuentro ante un fracaso o con algo que me afecta, procuro buscar posibles salidas que me puedan a%udar o que puedan ser $tiles a los dems0 Lo cont a io es '-/: )escargo mis sentimientos en otras situaciones, cuando

O3#icui"a" Co%nitiva

Autoconviccin In1i3ito ia

Anticipacin Deva#uativa

Enca4e E$ociona#

me encuentro con algo que me afecta, enfada o molesta, procuro reaccionar descargndome en otras personas o situaciones0 9usca excusas 6 "iscu#pas ante e# & acaso0 8o e4e$p#o, "e 8usco ra!ones, cuando me encuentro ante mis propios fallos, procuro justificarlos, dando argumentos % ra!ones a m o a los dems0 Se cui"a"oso 6 evisa #o 7ue se est) 1acien"o0 8o e4e$p#o, )o% por supuesto que todo est controlado, me 6 falta precisi#n % amarre en lo que hago, pues suelo creer que lo que estudio, trato, negocio o trabajo est suficientemente dominado, pero luego quedan cabos sin atar0 (ace p#antea$ientos "i&usos 6 "ispe sos0 8o e4e$p#o, Me genero muchas dudas, suelo darle muchas vueltas a las cosas % se me ocurren muchas ideas, pero luego no s" por cul decidirme0

Busti&icacin #os Fa##os

8 ecisin Supe visin

A& onta$iento 9o oso

I$a%ina sac i&icios 6 pena#i"a"es0 8o e4e$p#o, Anticipacin "e 1magino mucho esfuer!o, tiendo a imaginar % hacer duro Es&ue *o 6 Costo todo el trabajo % el esfuer!o que me supone tener que meterme en una situaci#n o actividad. 8ensa 7ue #os "e$)s son #os esponsa3#es "e# p opio 5xito0 8o e4e$p#o, )ebido a la actitud o At i3ucin Socia# comportamiento de los otros, si acierto, tengo "/ito o me "e# Ixito salen las cosas bien, suelo pensar que es debido a que ha% personas que me benefician o que me a%udan0 8ensa 7ue #a sue te u ot os &acto es $iste iosos son #os esponsa3#es "e #o 7ue nos ocu e0 8o e4e$p#o, )ebido a las cosas que uno no sabe, si fallo, fracaso o me salen las cosas mal, suelo pensar que es debido a fuer!as, destino o mala suerte que estn en contra de uno0

At i3ucin M)%ica

At i3ucin a #as 8ensa 7ue #a $ane a "e p oce"e es #a esponsa3#e "e #o Est ate%ias 7ue nos ocu e0 8o e4e$p#o, )ebido a mis estrategias, si

fallo, fracaso o me salen las cosas mal, suelo pensar que es debido a que no utilic" el procedimiento o medio adecuado0 8ensa 7ue #a &a#ta "e es&ue *o es #a esponsa3#e "e #o 7ue nos ocu e0 8o e4e$p#o, )ebido a mi falta de At i3ucin a #a esfuer!o, si fallo, fracaso o me salen las cosas mal, suelo Fa#ta "e Es&ue *o pensar que es debido a mi falta de esfuer!o, de no haber trabajado ms0 Convence se pa a actua 0 8o e4e$p#o, Me conven!o para implicarme, procuro convencerme para meterme con inter"s en esa situaci#n % me digo 4esto lo hago aunque no me apete!ca5. Autoani$a se: 8o e4e$p#o: >Me "o6 )ni$os: Me "o6 )ni$os "ici5n"o$e cosas co$o Ppiensa en #os esu#ta"osQ, o 3ien, Paun7ue no $e apete*ca o encuent e "i&icu#ta"es, poco a poco se $e 1a ) $)s &)ci#Q, o ta$3i5n, P)ni$o 7ue 6a &a#ta $enosQ0? 8 eve , "e &o $a const uctiva, #o 7ue pue"e ocu i 0 8o e4e$p#o, 7efle/iono % anali!o, tiendo a anali!ar con calma la situaci#n, imaginando lo bueno % lo malo con que me puedo encontrar0 8 eve #as eacciones e$ociona#es 7ue se pue"en tene , pa a cont o#a #as0 8o e4e$p#o, 'reveo mi estado de nimo, procuro pensar en c#mo tener serenidad % no ponerme nervioso a la hora de actuar0 8ensa 7ue uno $is$o es e# esponsa3#e "e# 5xito0 8o e4e$p#o, )ebido a mis cualidades, si acierto, tengo "/ito "e# o me salen las cosas bien, suelo pensar que es debido a mis habilidades, a mi carcter o a que so% as0 9usca a#te nativas positivas a #as "i&icu#ta"es0 8o e4e$p#o, 2ransformo las desgracias en bienes, tiendo a buscarle alg$n sentido positivo a los desenga9os, reveses o infortunios0

Autoconviccin Vo#itiva

Auto$otivacin p oactiva

Anticipacin Const uctiva 8 eviso a

Cont o# E$ociona# Anticipato io

At i3ucin Inte na#ista Ixito

T ans&o $acin Centa3i#i*a"o a

Anticipacin (ipe va#o ativa "e# Ixito

Motiva se anticipan"o 5xitos0 8o e4e$p#o, Anticipo "/itos, tiendo a imaginar las posibles ventajas % "/itos que puedo conseguir0

-0 Est uctu a &acto ia# "e #os Mo#"es ENC=ADCE FOCAL I: IM8LICATIVO-VITAL DIMENSIGN FOCAL @: Di ecto-vita# & ente a (ipe cont o#- e&#exivo Es #a pe spectiva $enta# po #a 7ue se tien"e a i$p#ica se 6 a pasa a #a accin sin exa%e a #a &uncin e&#exiva, 7ue pue"e ##e%a a se inope ante e inte &e ente0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en e"uci #a e&#exin o e# an)#isis, actuan"o "i ecta$ente, "eci"i5n"ose, i$p#ic)n"ose, con #os 3 a*os a3ie tos ante #a ea#i"a" 6 a# p i$e i$pu#so, aun7ue ta$3i5n con e# ies%o "e #as consecuencias "e to"a i$pu#sivi"a"0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en p eten"e cont o#a #as situaciones 6 esta se%u o en e##as, exa%e an"o p evia$ente, inc#uso con $uc1a ante#acin, #a &uncin e&#exiva, sin p#antea$ientos ope ativos, exp esan"o in7uietu", p eocupacin, p e%untas, "u"as 6 eite acin "e i$)%enes e i"eas

I$p#icacin vita# 'R/

(ipe cont o# anticipato io '-/

ENC=ADCE FOCAL II: DE AB=STE DIMENSIGN FOCAL @: 8ositivi*ante 6 pon"e a"a & ente a Ne%ativa 6 "isto sionante Es #a pe spectiva $enta# "e cent a se 6 va#o a #os aspectos positivos "e #a

ea#i"a"0 La atencin se &oca#i*a en #o positivo, en #o 7ue se tiene, en #o 7ue se 1a conse%ui"o, en #as venta4as 6 en #o 7ue es ea#ista 6 posi3#e, a "i&e encia "e cent a se en #o ne%ativo, en #os inconvenientes, en pe%as 6 $inucias, en #o 7ue &a#ta, en #o 7ue no se tiene, a pesa "e 7ue existan $uc1as cosa positivas0 8o #o tanto, no se tien"e a anticipa e i$a%ina pe#i% os, p o3#e$as, & acasos000 o con&#ictos e#aciona"os con #as pe sonas0 Ni exa%e a #o 7ue #e pue"a ocu i 0 A# eva#ua #o 7ue #e est) ocu ien"o o #o a#can*a"o, #a atencin se &oca#i*a en #o ne%ativo, en #os inconvenientes, "ici5n"ose: Eva#uacin se#ectiva ne%ativa '-/ >$a#, $u6 $a#? o >si, pe o?, encont a"o pe%as 6 $inucias, a pesa "e 7ue existan $uc1as cosa positivas0 Se anticipan e i$a%inan pe#i% os, p o3#e$as, & acasos0000 Se tien"e a ve e# #a"o (ipe c iticis$o 6 Anticipacin ne%ativo, #os &a##os, #o 7ue pue"e se pe 4u"icia# aun7ue #as situaciones pue"an se Ave siva '-/ positivas 6 at activas0 To"o e##o pue"e asocia se con una actitu" ana#!tica, 1ipe c !tica, suspica*000 Se anticipan "i&icu#ta"es, p o3#e$as especia#$ente, con #a i"ea "e 7ue act<an con $a#a intencin0 F)ci#$ente se tien"e a "escu3 i en%a2o 6 &a#se"a" en #as actuaciones "e #os "e$)s 6 en #a ea#i"a", en %ene a#0

Disposicin 1osti#i%5nica '-/

A# eva#ua #o 7ue #e est) ocu ien"o o #o Foca#i*acin en #as ca encias '-/ a#can*a"o, #a atencin se &oca#i*a en #o 7ue &a#ta, en #o 7ue no se tiene, $)s 7ue en #o 7ue se posee0 In&#acin-"ecepcin '-/ Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en 3a#ancea se ent e #a i#usin 6 e# "esen%a2o, t as un &on"o "ep esivo0 Se so3 e"i$ensiona #a $eta, o #o 7ue se p eten"e o3tene , no tanto co$o p oce"i$iento sino co$o p#antea$iento "es$e"i"o, no ea#ista, $)%ico, 7ue espe a 7ue ##e%ue "e &o $a casi

supe sticiosa, sin sac i&icio o es&ue *o, "e $o"o inope ante0 8o #o 7ue, poste io $ente, se vive #a "ecepcin 6 e# "esencanto0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en at i3ui #os 5xitos 6 #os & acasos a su 1u$o , At i3ucin a# te$pe a$ento o te$pe a$ento o esta"o "e )ni$o, po #o 7ue e$otivi"a" '-/ 7ue"a $u6 asocia"o con una "isposicin >i$potente? "e "es$o a#i*acin 6 "esencanto0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en ca %a se "e &e en s! $is$o, en #as p opias capaci"a"es, en sus posi3i#i"a"es "e 5xito ante cua#7uie situacin, inc#uso co$pa )n"ose con #os "e$)s, as! co$o sinti5n"ose capa* "e enta3i#i*a #os p o3#e$as e inconvenientes con 7ue se encuent e0

Autocon&ian*a 'R/

Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en no enuncia 6 7ue"a ape%a"o a "eseos I$antacin po #o i$posi3#e '-/ invia3#es, i$posi3#es, nocivos o %ene a"o es "e p o3#e$as 6 con&#ictos, pa a e##o, se $antienen 1iptesis en%a2osas "e posi3i#i"a"0 DIMENSIGN FOCAL +: Sintoni*ante & ente a Disociativa Es #a pe spectiva $enta# "e a& onta$iento co%nitivo 6 a&ectivo, a t av5s "e #a cua# e# su4eto a3o "a #os p o3#e$as 6 #as "i&icu#ta"es, as! co$o #as e$ociones 7ue suscita #a ea#i"a"0 Lo cont a io se !a "esvia #a atencin, o#vi"a o p ovoca &antas!as opuestas ante #os p o3#e$as, as! co$o, "esconecta sus senti$ientos, "esi$p#ica se o ve #as cosas "e $ane a & !a 6 "istante pa a no su& i 0 Disociacin e$ociona# '-/ Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en "esvita#i*a se, en "esconecta #os senti$ientos, en no i$p#ica se, en ve #as cosas "e $ane a & !a 6 "istante sin apasiona$iento, aun7ue no se %oce, evitan"o su& i 000 8a a e##o, se esta inte 5s 6 se a% isa

e# posi3#e esu#ta"oA o 3ien, se 1ipe ana#i*a 6 i"icu#i*a #o 7ue 1a6 "et )s "e #as cosas 6 "e #as pe sonas o 3ien, se "esv!a #a atencin, sin $)s0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en "esvia a# atencin "e #a conciencia, en o#vi"a o p ovoca eacciones o &antas!as opuestas, a# encont a se ante #os p opios &a##os o ante a#%o 7ue #e a&ecta ne%ativa$ente0 Es e# $o#"e consistente en exa%e a #a inapetencia 6 e# "istancia$iento con #a ea#i"a", ")n"ose a s! $is$o a %u$entos 6 a*ones pa a in1i3i se 6 no actua , vi5n"ose incapa*, "es$o a#i*)n"ose, "eva#uan"o sus capaci"a"es, a% isan"o #os posi3#es esu#ta"os o p#antean"o 1ipot5ticas e i ea#es con"iciones0

O3#icui"a" co%nitiva '-/

Autoconviccin in1i3ito ia '-/

Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en "eva#ua o a% isa #o 7ue se 7uie e o3tene , p ocu an"o no $antene espe an*as, ni entusias$os 7ue poste io $ente pue"a "a Anticipacin "eva#uativa '-/ #u%a a "esencanto, po #o 7ue ta$3i5n se usa, co$o un escu"o p otecto "e &utu o "o#o , e# i$a%ina #as consecuencias pe 4u"icia#es o ne%ativas 7ue pue"en ##e%a 0 DIMENSIGN FOCAL M: Co$pati3i#i*a"o a & ente a De&ensiva-"esvia"a Es #a pe spectiva $enta# con #a 7ue se tien"e a enca4a 6 to#e a #os & acasos 6 & ust aciones, p ocu an"o no "esp#a*a o "esvia #a insatis&accin 1acia ot os aspectos o ea#i"a"es 6 es&o *)n"ose en encont a a#te nativas "e so#ucin0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en 4usti&ica #os & acasos con a*ones 6 a %u$entos "ive sos, o 3ien "esp#a*a #os senti$ientos en ot as situaciones0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en

Busti&icacin "e #os &a##os '-/

Enca4e 6 encauce e$ociona# 'R/

aco%e #as e$ociones "esa% a"a3#es "e to"a & ust acin, no "esca %an"o e# $a#esta en ot as pe sonas o situaciones, ni "esconectan"o, ni 1u6en"o, ni ence )n"ose en s! $is$o, sino $)s 3ien, 3uscan"o posi3#es sa#i"as 7ue pue"an esu#ta <ti#es 6 encaucen #as e$ociones p o"uci"as0 DIMENSIGN FOCAL -: Ope ativa & ente a Inope ante Es #a pe spectiva $enta# 7ue tien"e a a& onta #as ta eas 6 so#uciona #os p o3#e$as "e $ane a e&ica*, no "ispe s)n"ose, ni 1acien"o p#antea$ientos i ea#es, ni ca %)n"ose "e a %u$entos evitativos, sino p#ani&ican"o, sien"o p eciso, cont o#an"o e# tie$po 6 #os pasos a "a , as! co$o, co i%ien"o #os posi3#es e o es 6 conso#i"an"o #os avances0 Es e# $o#"e o est ate%ia e#aciona"o con un aspecto "e #os $etaco$ponentes "e #a inte#i%encia "e Ste n3e % consistente en %a anti*a e&icacia, sien"o p eciso, supe visan"o 6 conso#i"an"o #o 7ue se ##eva a ca3o, sin "e4a na"a >en e# ai e?, "an"o $uest as "e &i $e*a 6 pe sistencia0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en 1ace p#antea$ientos "i&usos, no ea#istas o poco ope ativos con #o 7ue se p eten"e conse%ui 0 De esa &o $a, se pospone #o 7ue se tiene 7ue 1ace , se ca#cu#a in%enua$ente e# tie$po "isponi3#e, se a$ontonan #os t a3a4os 6 o3#i%aciones, se #e asa#tan $<#tip#es i"eas, p o6ectos 6 "u"as0

8 ecisin 6 supe visin 'R/

A& onta$iento 3o oso '-/

Es e# $o#"e consistente en >ca %a se Anticipacin "e es&ue *o 6 costo ne%ativa$ente? en &uncin "e# costo pe sona#, i$a%inan"o #os es&ue *os, #os '-/ sac i&icios, #as "i&icu#ta"es, su %i5n"o#e "u"as 6 "es)ni$o0 DIMENSIGN FOCAL .: Li3 e "e at i3ucin 1ete o e&e encia# Es #a pe spectiva $enta# po #a 7ue se evita at i3ui #os 5xitos 6 & acasos a ea#i"a"es exte nas especto a #a p opia esponsa3i#i"a", ta# co$o #os ot os, #a

$a%ia, #os ene$i%os o e# p opio te$pe a$ento0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en at i3ui #os 5xitos a #os "e$)s, a ot os 7ue #e 3ene&ician o #e a6u"an, pe o ta$3i5n, e# & acaso, aun7ue, en $eno $e"i"a, se at i3u6e a #os "e$)s, "an"o $uest as "e % an "epen"encia socia#0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en at i3ui #os 5xitos o & acasos a &ue *as "esconoci"as, ta# co$o "estino, a*a , sue te000

At i3ucin socia# "e# 5xito '-/

At i3ucin $)%ica '-/

ENC=ADCE FOCAL III: O8TIMISADOC DIMENSIGN FOCAL @: Opti$i*acin autoc !tica & ente a Ausencia "e Autoc !tica Es #a pe spectiva $enta# po #a 7ue se tien"e a at i3ui #os 5xitos 6 & acasos a #a p opia esponsa3i#i"a", especia#$ente, consi"e an"o #as est ate%ias o p oce"i$ientos, e# t a3a4o 6 e# es&ue *o e$p#ea"o 6, en "e&initiva, e$a can"o e# pape# "ecisivo 7ue tiene uno $is$o en #a consecucin 6 esu#ta"os "e# p opio 7ue1ace 0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en at i3ui #os 5xitos 6, especia#$ente, #os & acasos a sus est ate%ias o p oce"i$ientos uti#i*a"os, estan"o asocia"a esta "isposicin con #a 3<s7ue"a "e so#uciones 6 con #a va#o acin "e# p opio es&ue *o0

At i3ucin a #as est ate%ias 'R/

Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en at i3ui #os & acasos a su &a#ta "e es&ue *o o At i3ucin a #a &a#ta "e es&ue *o "e"icacin, 7ue"an"o asocia"o con 'R/ "isposicin a p#ani&ica $a# #as ta eas 6 especia#$ente e# tie$po0 DIMENSIGN FOCAL +: Opti$i*acin p epa ato ia & ente a Desconsi"e acin

"e posi3i#i"a"es Es #a pe spectiva $enta# a t av5s "e #a 7ue se p epa a 6 se auto%estiona, especto a s! $is$o, #os "istintos co$ponentes psico#%icos 7ue pue"an potencia 3uenos esu#ta"os 6 evita inte &e encias0 En conc eto, se auto&o$enta #a &ue *a "e vo#unta", se p ev5 #as con"iciones 6 e# escena io "e actuacin, se autoa"$inist a )ni$os 6 e&ue *os, se p epa an 6 encau*an #as e$ociones, a# tie$po 7ue se en&oca #a accin "e una $ane a opti$ista 6 const uctiva0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en pone en $a c1a #a ##a$a"a >&ue *a "e vo#unta"?, ")n"ose a s! $is$o a %u$entos, a*ones 6 )ni$os pa a i$p#ica se en #as situaciones, es&o *)n"ose o $ost a &i $e "ecisin, a pesa "e #a inapetencia o "i&icu#ta"es 7ue uno p ev50

Autoconviccin vo#itiva 'R/

Anticipacin p eviso a 'R/

Es e# $o#"e consistente en #a p evisin 6 p ospeccin, ap#ica"o a #a vi"a0 8o #o 7ue se e&#exiona 6 se ana#i*an caute#osa$ente #as const uctiva con"iciones, #as venta4as e inconvenientes "e ca"a situacin, pe o con e# ta#ante "epo tivo "e en& enta se a e##a 6 "e encont a so#uciones0 Es e# $o#"e o est ate%ia a"$inist a"o a "e auto e&ue *os, consistente en "a se a s! $is$o )ni$os, antes o "u ante #os p ocesos en 7ue est) i$p#ica"o, pensan"o en #os #o% os &utu os, en #as venta4as000 p evisin $o"o "e ante "a #e una en su a Ine te-

Auto$otivacin p eactiva 'R/

Es e# $o#"e o est ate%ia "e ap#ica"o a #as e$ociones 6 a su Cont o# e$ociona# anticipato io encau*a #as a"ecua"a$ente 'R/ "ete $ina"as situaciones 6 c$o sa#i"a positiva, 3as)n"ose autocon&ian*a 6 opti$is$o0 DIMENSIGN FOCAL M: Opti$i*acin Autopotencia"o a & ente auto#i$ita"a

Es #a pe spectiva $enta# po #a 7ue se potencia e# p opio po"e pe sona#, tanto anticipan"o posi3#es 5xitos, co$o at i3u6en"o #os 5xitos a #a p opia

esponsa3i#i"a", co$o a #a capaci"a" "e auto$otiva se 6 "e t ans&o $a sus p opios pensa$ientos 6 senti$ientos "e &o $a const uctiva 6 & uct!&e a, & ente a una "isposicin in"i&e ente, "es$otiva"a o auto#i$ita"o a0 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en autoesti$u#a se pa a actua , 3as)n"ose en e# Anticipacin 1ipe va#o ativa "e# 5xito 6 $a%ni&icacin "e #os esu#ta"os 5xito 'R/ posi3#es, i$a%inan"o, pa a e##o, e# t iun&o, exa%e an"o sus venta4as 6 consecuencia000 Es e# $o#"e o est ate%ia consistente en at i3ui #os 5xitos a s! $is$o, a #as p opias At i3ucin inte na#ista "e# 5xito cua#i"a"es o &o $a "e se , po #o 7ue 'R/ p e"o$ina un ta#ante autova#o ativo 6 opti$ista0 Es e# $o#"e o est ate%ia "e enta3i#i*acin vita#, t a"uci"o po >3ien, a pesa "e #o enta3i#i*a"o a $a#o?, con #a 7ue #as pe sonas t ans&o $an #os posi3#es p o3#e$as, "es% acias "esen%a2os000

T ans&o $acin 'R/

.0 Investi%aciones so3 e $o#"es

(e n)n"e*, 80, Capote, C0, 6 Ga c!a, V0 '+,,-/0 (a3i#i"a"es e$ociona#es en #a $e4o a "e# en"i$iento en $ate$)ticas0 ' omunicaci#n presentada en el 1: ongreso de 'sicologa % 3ducaci#n/0 (e n)n"e*, 80, (e n)n"e*, G0 6 Ga c!a, B0F0 '+,,-/0 E"ucacin &a$i#ia 6 Mo#"es Co%nitivo-A&ectivos0 ' omunicaci#n presentada en el 1: ongreso 1nternacional de 'sicologa % 3ducaci#n/0 (e n)n"e* 80, Capote M0 C0, Ga c!a V0 '+,,+/0 Mate$)ticas 6 $o#"es co%nitivos0 3valuaci#n e 1ntervenci#n 'sicoeducativa, :olumen ;, n$mero < % =. (e n)n"e*, 80 6 Co" !%ue*, (0 'sin pu3#ica /0 E# 5xito en a4e" e*

$e"ia"o po #os $o#"es co%nitivo-a&ectivos0 8 o6ecto Su&iciencia Investi%a"o a0 =nive si"a" "e La La%una, +,,@0

"e

(e n)n"e*, 8e" o 6 (e n)n"e*, Gustavo >pendiente de publicaci#n?0 Mo#"es Co%nitivos-A&ectivos 6 A"aptacin en #a Lu"opat!a0 (e n)n"e*, 8e" o 6 9aute, D)ci# B0 > omunicaci#n presentada en el 111 ongreso 1nternacional de 'sicologa de la 3ducaci#n?0 Mo#"es Co%nitivo-a&ectivos 6 A"aptacin0 (e n)n"e*, 8e" o 6 9aute, D)ci# B0 >111 ongreso 1nternacional de 'sicologa de la 3ducaci#n?0 Mo#"es Co%nitivo-a&ectivos 6 9ienesta Su34etivo In"ivi"ua#0

O0 9i3#io% a&!a

80 (e n)n"e* KGuani K '+,,+/0 Los Mo#"es "e #a Mente: M)s a##) "e #a inte#i%encia e$ociona#0 La La%una 'Tene i&e/: Ta&o 8u3#icaciones0 8e" o Guani '@NNT/0 E# c"i%o ocu#to "e #a $i a"a0 La La%una 'Tene i&e/: Ta&o 8u3#icaciones0 80 (e n)n"e* 6 M0D0 Ga c!a '@NN+/0 8IELE: 8 o% a$a inst ucciona# pa a #a E"ucacin 6 Li3e acin E$otiva0 Ap en"ien"o a vivi 0 Ma" i": TEA E"iciones0 80 (e n)n"e* 6 C0 Acie%o "e Men"o*a '@NNN/0 IDAFE: 8 o% a$a au"iovisua# inte activo pa a e# "esa o##o "e va#o es0 La La%una 'Tene i&e/: Ta&o 8u3#icaciones0 D0 Go#e$an '@NN./0 E$otiona# Inte##i%ence0 NeU Jo :: 9anta$ 9oo:s0 D0 Go#e$an '@NNT/0 ;o :in% Uit1 e$otiona# inte##i%ence0 NeU Jo ::

9anta$ 9oo:s0 M0 Davis, M0 McVa6 6 E0C0 Es1e#$an0 '@NT./0 T5cnicas "e autocont o# e$ociona#0 9a ce#ona: E"iciones Ma t!ne* Coca0 C0B0 Ste n3e % '@NT./0 9e6on IF: A t ia c1ic t1eo 6 o& 1u$an inte##i%ence0 NeU Jo :: Ca$3 i"%e =nive sit6 8 ess0 90 ;eine '@NTW/0 An att i3utiona# t1eo 6 o& $otivation an" e$otion0 NeU Jo :: Sp in%e -Ve #a%0

Das könnte Ihnen auch gefallen