SVEUILITE U SPLITU

FAKULTET GRAEVINARSTVA, ARHITEKTURE I GEODEZIJE

HIDROLOGIJA
1.

PROGRAM
ana

Studentica: Ana Rai

Ak. God. 2012./13.

I.

DIO

Tablica 1.1. Zadani srednji dnevni protoci

2000.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

I
3,08
2,69
2,45
2,33
2,11
2,00
1,80
1,70
1,61
1,51
1,43
1,34
1,34
1,30
1,30
1,25
1,21
1,21
1,17
1,13
1,09
1,09
1,70
2,57
2,00
1,80
1,61
1,43
1,34
1,34
1,43

II
1,51
1,51
1,80
2,00
1,90
1,80
1,70
1,61
1,80
2,69
2,45
2,22
2,00
1,90
1,80
1,61
1,61
1,51
1,43
1,34
1,30
1,25
1,25
1,21
1,17
1,13
1,09
1,05
1,05

III
1,01
1,80
2,82
2,57
2,22
2,00
1,80
1,70
1,51
1,43
1,34
1,30
1,25
1,17
1,17
1,13
1,05
1,01
1,01
0,98
0,94
0,90
0,90
0,90
0,87
0,98
1,70
2,45
2,22
2,22
2,22

IV
2,22
2,82
2,82
3,22
4,45
4,79
3,51
2,95
2,57
2,33
2,11
2,00
1,90
1,80
1,70
1,61
1,51
1,43
1,34
1,30
1,21
1,17
1,13
1,09
1,05
1,01
0,98
0,98
0,94
0,90

V
0,90
0,87
0,87
0,83
0,80
0,80
0,80
0,83
0,83
0,80
0,76
0,76
0,76
0,76
0,73
0,73
0,70
0,73
0,73
0,70
0,70
0,70
0,70
0,70
0,70
0,70
0,67
0,67
0,70
0,67
0,67

VI
0,67
0,64
0,64
0,64
0,64
0,64
0,61
0,61
0,61
0,61
0,61
0,61
0,61
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,55
0,58
0,58
0,55
0,55
0,55
0,55
0,55
0,55
0,58
0,55

VII
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,52
0,55
0,52
0,52
0,49
0,52
0,52
0,52
0,52
0,49
0,49
0,49
0,49
0,46
0,46
0,49
0,46
0,46
0,46
0,46
0,46
0,46
0,46
0,46

VIII
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,46
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44

IX
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,44
0,41
0,44
0,44
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,44

X
0,64
0,87
2,22
3,65
4,28
3,08
2,22
4,28
3,81
2,95
3,22
3,08
2,45
2,00
1,70
1,43
1,21
1,09
1,01
0,94
0,90
0,87
0,83
0,80
0,76
0,73
0,73
0,80
0,76
0,76
0,76

XI
0,76
0,76
0,76
0,80
1,05
1,13
1,21
2,22
2,45
2,45
2,45
2,22
2,00
1,80
1,70
1,61
1,51
5,53
6,53
9,09
6,74
5,34
4,12
3,36
7,63
13,70
12,80
9,35
7,18
5,92

XII
4,62
3,51
3,08
2,82
2,45
2,45
2,22
2,11
2,00
1,90
2,11
2,00
1,90
1,90
1,80
1,70
1,70
1,70
1,70
1,70
1,70
1,70
1,61
1,51
1,70
2,69
5,34
10,20
8,59
10,40
8,84

U prvom dijelu programa dobili smo srednje dnevne podatke o istjecanju s izvora rnovnice za 2000. godinu. Podaci su dani u tablici 1.1 na
prethodnoj stranici.
Na temelju tih podataka najprije smo odredili karakteristine protoke po mjesecima. Protok Q je protekli volumen u jedinici vremena. Pod
karakteristinim protocima mislimo ponajprije na minimalni mjeseni protok, maksimalni mjeseni protok, raspon protoka koji se dobije kao
razlika minimuma i maksimuma te srednji mjeseni protok.
Karakteristini protoci prikazani su u tablici 1.2.
Tablica 1.2. Karakteristini protoci po mjesecima

MIN

1,09

1,05

0,87

0,90

0,67

0,55

0,46

0,44

0,41

0,64

0,76

1,51

SRED

1,66

1,61

1,50

1,96

0,75

0,59

0,50

0,44

0,42

1,77

4,14

3,21

MAX

3,08

2,69

2,82

4,79

0,90

0,67

0,55

0,46

0,44

4,28

13,70

10,40

RASPON

1,99

1,64

1,95

3,89

0,24

0,12

0,08

0,03

0,03

3,64

12,94

8,89

Na temelju dobivenih podataka, osim odreivanja karakteristinih protoka, moemo takoer konstruirati i hidrogram otjecanja.
Hidrogram ili hod protoka je grafiki prikaz protoka vode u ovisnosti o vremenu, tj. prikazuje koliine vode koje otjeu vodotokom prije, za
vrijeme i poslije padalina, a dobije se kada se iz zabiljeenih vodostaja preko protone krivulje odrede odgovarajui protoci vode.

Hidrogram otjecanja rijeke rnovnice za 2000. godinu prikazan je na slici 1.1., dok su karakteristini protoci za istu godinu navedeni u tablici 1.3.

HIDROGRAM OTJECANJA RNOVNICE ZA 2000. GODINU

16,00

14,00
Q (m^3/s)

12,00
10,00
8,00
6,00
4,00
2,00
0,00
0

50

100

150

200

250

Vrijeme (dani)

Slika 1.1. Hidrogram otjecanja rijeke rnovnice

Tablica 1.3. Karakteristini godinji protoci

MIN
SREDINA
MAX
RASPON

0,412
1,54
13,7
13,288

9.IX., 12.IX. - 29.IX.

26.XI.

300

350

400

Koristei podatke o srednjim mjesenim vrijednostima (tablica 1.4.) moemo odrediti i sumarnu liniju istjecanja (slika 1.2.) za 2000. godinu.
Sumarna ili integralna linija pokazuje tok postepenog rasta ukupnih vrijednosti otjecanja kao funkcije vremena od nekog poetnog trenutka t 0.
Tablica 1.4. Srednje mjesene vrijednosti i mjesene vrijednosti otjecanja izraene u volumenu
MJESEC
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII

Qsred (m3/s)

D t 10 (sec)

1,66
1,61
1,50
1,96
0,75
0,59
0,50
0,44
0,42
1,77
4,14
3,21

2,678400
2,505600
2,678400
2,592000
2,678400
2,592000
2,678400
2,678400
2,592000
2,678400
2,592000
2,678400

V=Qsred*T (10 m3)

0
4,446144
4,034016
4,0176
5,08032
2,0088
1,52928
1,3392
1,178496
1,08864
4,740768
10,73088
8,597664

UKUPNO

18,55

31,62

48,791808

V = V
0
4,446144
8,48016
12,49776
17,57808
19,58688
21,11616
22,45536
23,633856
24,722496
29,463264
40,194144
48,791808

Slika 1.2. Sumarna linija

Prvu i posljednju toku sumarne linije spaja zamiljeni pravac koji sa x osi zatvara kut . Tangens tog kuta daje srednju godinju vrijednost
protoka.
tg

48,79
4,066
12

Osim sumarne linije, na temelju podataka o srednjem mjesenom protoku, moemo napraviti i histogram otjecanja prikazan na slici 1.3.
Histogram prikazuje prosjenu mjesenu koliinu otjecanja.

Histogram otjecanja po mjesecima

4,50
4,00
3,50
Q (m^3/s)

3,00
2,50
2,00
1,50
1,00

0,50
0,00
I

II

III

IV

VI

VII

Vrijeme (mjeseci)

Slika 1.3. Histogram otjecanja

VIII

IX

XI

XII

Kada smo odredili srednje mjesene i godinje protoke moemo na jednostavan nain odrediti i osnovne karakteristike otjecanja. U osnovne
karakteristike otjecanja spadaju:
Specifino otjecanje (q) - koliina vode s jedinice povrine u jedinici vremena, rauna se po formuli

U naem sluaju zadana je povrina sliva od 90 km 2, pa specifino otjecanje iznosi q=45,178 ls-1/km2.

Volumen istekle vode (V) koliina otekle vode sa slivne povrine za odreeni period vremena

Sloj otjecanja (h) koliina vode otekle sa slivne povrine, ravnomjerno rasporeena po cijeloj povrini

Da bi u potpunosti opisali otjecanje rijeke rnovnice za 2000. godinu potrebno je definirati krivulju trajanja i histogram uestalosti.
Krivulja trajanja je krivulja koja kae koliki je postotak vremena ili broj dana kod kojih je vodostaj ili protok jednak danim koliinama ili vei od
njih (slika 1.4.).
Histogram uestalosti je grafiki prikaz uestalosti, a uestalost je broj pojavljivanja neke vrijednosti u odreenom razdoblju opaanja (slika
1.5.).
Kako bi odredili trajanje i uestalost potrebno je najprije podatke svrstati u razrede tako da broj razreda zadovoljava formulu
(n=broj razreda; N=ukupan broj podataka).
Zatim iz tablice zadanih podataka oitavamo koliki je broj dana u svakom mjesecu u kojima je protok pripadao odreenom razredu, te
naposlijetku raunamo uestalost i trajanje, izraeno u postotcima (%). Taj je postupak sadran u tablici 1.4.
Tablica 1.4. Tablica trajanja i uestalosti
razred
13,700-12 ,589
12,589-11,482
11,482-10,375
10,375-9,268
9,268-8,161
8,161-7,054
7,054-5,947
5,947-4,840
4,840-3,733
3,733-2,626
2,626-1,519
1,519-0,412

I
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
12
17
31

II
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
14
14
29

III
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
11
19
31

IV
0
0
0
0
0
0
0
0
2
5
9
14
30

V
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
31
31

VI
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
30
30

VII
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
31
31

VIII IX
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
31 30
31 30

X
0
0
0
0
0
0
0
0
3
5
5
18
31

XI
2
0
0
1
1
2
2
3
1
1
9
8
30

XII
0
0
1
1
2
0
0
1
1
4
20
1
31

dani
2
0
1
2
3
2
2
4
7
19
80
244
366

dani
2
2
3
5
8
10
12
16
23
42
122
366

U (%)
0,55
0,00
0,27
0,55
0,82
0,55
0,55
1,09
1,91
5,19
21,86
66,67
100,00

T (%)
0,55
0,55
0,82
1,37
2,19
2,73
3,28
4,37
6,28
11,48
33,33
100,00

Krivulja trajanja protoka za 2000. godinu

14
12

Q (m^3/s)

10
8
6
4
2
0
0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00
trajanje (%)

Slika 1.4. Krivulja trajanja protoka

60,00

70,00

80,00

90,00

100,00

Histogram uestalosti

0,00

13,700-12 ,589
12,589-11,482
11,482-10,375
10,375-9,268

Q (m^3/s)

9,268-8,161
8,161-7,054
7,054-5,947
5,947-4,840

4,840-3,733
3,733-2,626
2,626-1,519

1,519-0,412

Slika 1.5. Histogram uestalosti

10,00

20,00

uestalost (%)
30,00
40,00

50,00

60,00

70,00

Iz prethodnih grafova moemo odrediti modus i medijanu.

Modus je vrijednost sluajne varijable koja ima najveu uestalost. Rauna se po formuli:

A vrlo lako se moe odrediti i iz histograma uestalosti.

Medijana je vrijednost sluajne varijable koja odgovara 50%-tnom trajanju. Rauna se po formuli:

Ili se iitava iz krivulje trajanja. Osim medijane iz krivulje trajanja moemo iitati vrijednost protoka bilo kojeg trajanja, pa tako recimo
3
3
trajanju od 25% odgovara protok 2,25 (m /s), a trajanju od 75% odgovara vrijednost protoka 0,87 (m /s).

II.

DIO

U drugom dijelu programa dobiven je niz vrijednosti kontinuirane sluajne varijable maksimalnih godinjih protoka za rijeku Omblu u
vremenskom periodu od 51 godinu (podaci prikazani u tablici 2.1.). Nad tim podacima potrebno je izvriti statistiku analizu.
Tablica 2.1. Zadani podaci
Godina
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981

Q (m3/s)
125,2
90,5
109,5
102,1
97,7
100,6
90,5
89
99,3
101
93,3
87,5
109
90,4
101
90,4
96,3
69,6
96,3
102
90,4

Godina
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002

Q
(m3/s)
90,4
76,3
90,4
109
101
93,3
93,3
90,4
90,4
89,4
89,7
84,7
105
86,1
104
84,7
77,7
104
94,8
94,8
102

Godina
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011

Q
(m3/s)
89
81,8
91,9
101
81,8
79
94,8
117
79

U prvom koraku za zadane podatke je potrebno definirati osnovne statistike parametre:

1 N
Srednja (prosjena) vrijednost: rauna se po formuli : x xi , koja za prethodno navedene podatke iznosi 94,08431.
N I 1
2
1 N
Varijanca: iskazuje kvadrat odstupanja i jednaka je 2 xi x =108,2237
N i 1
1 N

( xi x ) 2 i iznosi =10,40306.
Standardna devijacija definira se kao srednje kvadratno odstupanje i vrijedi

N i 1

Budui da zadane podatke tretiramo kao sluajne varijable moemo odrediti i distribucije njihovih apsolutnih i kumulativnih frekvencija
raspodjele. To je prikazano u tablici 2.2., te grafiki na slici 2.1.
Tablica 2.2. Tablica distribucije uestalosti
i
1
2
3
4
5
6
7
8

razred
69,6-76,55
76,55-83,5
83,5-90,45
90,45-97,4
97,4-104,35
104,35-111,3
111,3-118,25
118,25-125,2

srednja vrijednost
razreda
73,075
80,025
86,975
93,925
100,875
107,825
114,825
121,725

fi
2
5
15
11
12
4
1
1

fi*
0,04
0,10
0,29
0,22
0,24
0,08
0,02
0,02

fi* (%)
3,92
9,80
29,41
21,57
23,53
7,84
1,96
1,96

i
0,006
0,014
0,042
0,031
0,034
0,011
0,003
0,003

fi*
0,04
0,14
0,43
0,65
0,88
0,96
0,98
1,00

Graf relativne frekvencije i gustoe frekvencije

maksimalnih godinjih protoka
35,00

0,050

30,00

0,040

f*(%)

25,00
20,00

0,030

15,00

0,020

10,00
0,010

5,00
0,00

0,000
73,075 80,025 86,975 93,925 100,875 107,825 114,775 121,725
Qmin(m/s)

Slika 2.1. Grafiki prikaz distribucije

U drugom koraku odreujemo empirijsku raspodjelu zadanih vrijednosti, ali pritom moramo paziti da podatke najprije poredamo u padajui niz
tako da vrijedi da je
.
Empirijsku vjerojatnost raunamo po formuli
, to je prikazano u tablici 2.3., te grafiki krivuljom raspodjele na slici 2.2.
Krivulja raspodjele je grafiki prikaz funkcije raspodjele, a mjerodavna funkciju raspodjele odreuje se na temelju mjerenih podataka kako bi
doli do pojma vjerojatnosti neke hidroloke veliine.

Tablica 2.3. Empirijska vjerojatnost

Godina
1961
2010
1963
1973
1985
1994
1996
1999
1964
1980
2002
1970
1975
1986
2006
1966
1969
1965
1977
1979
2000
2001
2009
1971
1987
1988
2005
1962
1967

Q (m /s)
125,2
117
109,5
109
109
105
104
104
102,1
102
102
101
101
101
101
100,6
99,3
97,7
96,3
96,3
94,8
94,8
94,8
93,3
93,3
93,3
91,9
90,5
90,5

MAX
125,2
117
109,5
109
109
105
104
104
102,1
102
102
101
101
101
101
100,6
99,3
97,7
96,3
96,3
94,8
94,8
94,8
93,3
93,3
93,3
91,9
90,5
90,5

RANG
1
2
3
4
4
6
7
7
9
10
10
12
12
12
12
16
17
18
19
19
21
21
21
24
24
24
27
28
28

Pe
0,009804
0,029412
0,04902
0,068627
0,068627
0,107843
0,127451
0,127451
0,166667
0,186275
0,186275
0,22549
0,22549
0,22549
0,22549
0,303922
0,323529
0,343137
0,362745
0,362745
0,401961
0,401961
0,401961
0,460784
0,460784
0,460784
0,519608
0,539216
0,539216

Godina

Q (m /s)

MAX

RANG

Pe

1974

90,4

90,4

30

0,578431

1976

90,4

90,4

30

0,578431

1981

90,4

90,4

30

0,578431

1982

90,4

90,4

30

0,578431

1984

90,4

90,4

30

0,578431

1989

90,4

90,4

30

0,578431

1990

90,4

90,4

30

0,578431

1992

89,7

89,7

37

0,715686

1991

89,4

89,4

38

0,735294

1968

89

89

39

0,754902

2003

89

89

39

0,754902

1972

87,5

87,5

41

0,794118

1995

86,1

86,1

42

0,813725

1993

84,7

84,7

43

0,833333

1997

84,7

84,7

43

0,833333

2004

81,8

81,8

45

0,872549

2007

81,8

81,8

45

0,872549

2008

79

79

47

0,911765

2011

79

79

47

0,911765

1998

77,7

77,7

49

0,95098

1983

76,3

76,3

50

0,970588

1978

69,6

69,6

51

0,990196

Empirijska funkcija raspodjele

1,2
1

0,8

0,6
0,4
0,2
0
0

20

40

60

80

Qmax(m3/s)

Slika 2.2. Empirijska funkcija raspodjele

100

120

140

U treem koraku izabiremo teoretske funkcije raspodjele i procjenjujemo njihove parametre. Za hidroloke podatke najee se za teoretske
funkcije izabiru normalna i lognormalna raspodjela.
Normalna raspodjela je dvoparametarska i kao ocjene njenih parametara uzimamo aritmetiku sredinu i standardnu devijaciju. U naem
sluaju parametri su =94,08431 i =10,40306. Moe se raunati za negrupirane, tj. za pojedinane podatke ili za grupirane podatke na nain
da se zadani podaci raspodijele u razrede, to e kasnije biti potrebno za izvravanje
testa. Taj postupak je prikazan u tablici 2.4., te tablici
2.5., a usporedba normalne i empirijske raspodjele prikazana je krivuljama raspodjele na slici 2.3.
Tablica 2.4. Normalna raspodjela po razredima
Razred

fi

F(Xi)

P=F (Xi-(Xi-1))

fti=N*P(X)

69,6

76,55

69,6

-2,37699

0,0188

0,0188

0,9588

76,55

83,5

76,55

-1,70227

0,0446

0,0258

1,3158

83,5

90,45

15

83,5

-1,02755

0,1515

0,1069

5,4519

90,45

97,4

11

90,45

-0,35283

0,3632

0,2117

10,7967

97,4

104,35

12

97,4

0,321894

0,6255

0,2623

13,3773

104,35

111,3

104,35

0,996614

0,8389

0,2134

10,8834

111,3

118,25

111,3

1,671334

0,9525

0,1136

5,7936

118,25

125,2

118,25

2,346054

0,9906

0,0381

1,9431

125,2

3,020774

0,9987

0,0081

0,4131

sum

0,9987

50,9337

Godina
1961
2010
1963
1973
1985
1994
1996
1999
1964
1980
2002
1970
1975
1986
2006
1966
1969
1965
1977
1979
2000
2001
2009
1971
1987
1988
2005
1962
1967
1974
1976
1981

Q (m3/s)
125,2
117
109,5
109
109
105
104
104
102,1
102
102
101
101
101
101
100,6
99,3
97,7
96,3
96,3
94,8
94,8
94,8
93,3
93,3
93,3
91,9
90,5
90,5
90,4
90,4
90,4

MAX
125,2
117
109,5
109
109
105
104
104
102,1
102
102
101
101
101
101
100,6
99,3
97,7
96,3
96,3
94,8
94,8
94,8
93,3
93,3
93,3
91,9
90,5
90,5
90,4
90,4
90,4

z
2,991012
2,202782
1,481841
1,433778
1,433778
1,049276
0,953151
0,953151
0,770512
0,760899
0,760899
0,664774
0,664774
0,664774
0,664774
0,626324
0,501361
0,34756
0,212984
0,212984
0,068796
0,068796
0,068796
-0,07539
-0,07539
-0,07539
-0,20997
-0,34454
-0,34454
-0,35416
-0,35416
-0,35416

F(z)
0,99861
0,986195
0,930809
0,924182
0,924182
0,852974
0,829743
0,829743
0,779502
0,776641
0,776641
0,746902
0,746902
0,746902
0,746902
0,734449
0,691941
0,635915
0,58433
0,58433
0,527424
0,527424
0,527424
0,469951
0,469951
0,469951
0,416846
0,365219
0,365219
0,361611
0,361611
0,361611

(z)
0,00139
0,013805
0,069191
0,075818
0,075818
0,147026
0,170257
0,170257
0,220498
0,223359
0,223359
0,253098
0,253098
0,253098
0,253098
0,265551
0,308059
0,364085
0,41567
0,41567
0,472576
0,472576
0,472576
0,530049
0,530049
0,530049
0,583154
0,634781
0,634781
0,638389
0,638389
0,638389

Godina

Q (m /s)

MAX

F(z)

(z)

1982

90,4

90,4

-0,35416

0,361611

0,638389

1984

90,4

90,4

-0,35416

0,361611

0,638389

1989

90,4

90,4

-0,35416

0,361611

0,638389

1990

90,4

90,4

-0,35416

0,361611

0,638389

1992

89,7

89,7

-0,42144

0,336715

0,663285

1991

89,4

89,4

-0,45028

0,326254

0,673746

1968

89

89

-0,48873

0,312516

0,687484

2003

89

89

-0,48873

0,312516

0,687484

1972

87,5

87,5

-0,63292

0,263393

0,736607

1995

86,1

86,1

-0,7675

0,221393

0,778607

1993

84,7

84,7

-0,90207

0,183509

0,816491

1997

84,7

84,7

-0,90207

0,183509

0,816491

2004

81,8

81,8

-1,18084

0,118834

0,881166

2007

81,8

81,8

-1,18084

0,118834

0,881166

2008

79

79

-1,44999

0,073531

0,926469

2011

79

79

-1,44999

0,073531

0,926469

1998

77,7

77,7

-1,57495

0,057634

0,942366

1983

76,3

76,3

-1,70953

0,043677

0,956323

1978

69,6

69,6

-2,35357

0,009297

0,990703

Tablica 2.5.Normalna raspodjela

Empirijska i normalna krivulja raspodjele

1,2

0,8

0,6
normalna
empirijska

0,4

0,2

0
0

20

40

60

80

Qmax (m^3/s)

Slika 2.3. Usporedba empirijske i normalne raspodjele

100

120

140

Za mnoge hidroloke podatke pogodnija je lognormalna raspodjela. Sluajne varijable lognormalne raspodjele dobiju se logaritmiranjem
sluajnih varijabli normalne raspodjele.
Lognormalna raspodjela je takoer dvoparametarska, a parametri raspodjele dobivaju se po formulama :
2
= 4,538234 za srednju vrijednost i za standardnu devijaciju ' ln 1 2 =0,109156. Isto kao i kod normalne raspodjele
2
Q
2 Q

podatke emo grupirati u razrede. Postupak raunanja prikazan je u tablicama 2.6. i 2.7., a usporedba normalne, lognormalne i empirijske
raspodjele prikazana je na slici 2.4.

Q' ln

Tablica 2.6. Lognormalna raspodjela po razredima

Razred
69,6
76,55
76,55
83,5
83,5
90,45
90,45
97,4
97,4
104,35
104,35
111,3
111,3
118,25
118,25
125,2

fi
2
5
15
11
12
4
1
1

Q
4,242765
4,337944
4,424847
4,504797
4,578826
4,647751
4,712229
4,772801
4,829912

z
-2,70684
-1,83489
-1,03876
-0,30632
0,371874
1,003303
1,594002
2,148911
2,672118

F(Xi)
0,0034
0,0336
0,1492
0,3783
0,6443
0,8413
0,9441
0,9842
0,9962

P=F (Xi-(Xi-1))
0,0034
0,0302
0,1156
0,2291
0,266
0,197
0,1028
0,0401
0,012

fti=N*P(X)
0,1734
1,5402
5,8956
11,6841
13,566
10,047
5,2428
2,0451
0,612

sum

0,9962

50,8062

Tablica 2.7. Lognormalna raspodjela

godina
1961
2010
1963
1973
1985
1994
1996
1999
1964
1980
2002
1970
1975
1986
2006
1966
1969
1965
1977
1979
2000
2001
2009
1971
1987
1988

Q
(m^3/s)
125,2
117
109,5
109
109
105
104
104
102,1
102
102
101
101
101
101
100,6
99,3
97,7
96,3
96,3
94,8
94,8
94,8
93,3
93,3
93,3

MAX
125,2
117
109,5
109
109
105
104
104
102,1
102
102
101
101
101
101
100,6
99,3
97,7
96,3
96,3
94,8
94,8
94,8
93,3
93,3
93,3

z
1,095612
0,789721
0,393285
0,360313
0,360313
0,0481
-0,04798
-0,04798
-0,2607
-0,27325
-0,27325
-0,40831
-0,40831
-0,40831
-0,40831
-0,46789
-0,69043
-1,05682
-1,54654
-1,54654
-2,67661
-2,67661
-2,67661
-2,58505
-2,58505
-2,58505

Pln
0,0037686
0,0201063
0,0742803
0,0803521
0,0803521
0,1445286
0,1653948
0,1653948
0,2108115
0,2134139
0,2134139
0,2406003
0,2406003
0,2406003
0,2406003
0,2520608
0,2915501
0,3445609
0,3944184
0,3944184
0,4506574
0,4506574
0,4506574
0,5088216
0,5088216
0,5088216

godina
2005
1962
1967
1974
1976
1981
1982
1984
1989
1990
1992
1991
1968
2003
1972
1995
1993
1997
2004
2007
2008
2011
1998
1983
1978

Q
(m^3/s)
91,9
90,5
90,5
90,4
90,4
90,4
90,4
90,4
90,4
90,4
89,7
89,4
89
89
87,5
86,1
84,7
84,7
81,8
81,8
79
79
77,7
76,3
69,6

MAX
91,9
90,5
90,5
90,4
90,4
90,4
90,4
90,4
90,4
90,4
89,7
89,4
89
89
87,5
86,1
84,7
84,7
81,8
81,8
79
79
77,7
76,3
69,6

z
-1,5608
-1,06553
-1,06553
-1,03802
-1,03802
-1,03802
-1,03802
-1,03802
-1,03802
-1,03802
-0,86407
-0,79788
-0,71594
-0,71594
-0,45741
-0,26462
-0,10306
-0,10306
0,166223
0,166223
0,371555
0,371555
0,454224
0,536216
0,855932

Pln
0,563805
0,618391
0,618391
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,648992
0,660304
0,67522
0,67522
0,7291
0,775732
0,818072
0,818072
0,890127
0,890127
0,938982
0,938982
0,955274
0,9689
0,996604

Slika 2.4. Usporedba empirijske, lognormalne i normalne raspodjele

Poznavajui distribucije zadanih podataka vrlo je lako izraunati odreene vjerojatnosti (tablica 2.8.) kao i vrijednosti protoka za odreene
povratne periode (tablica 2.9.). Povratni period predstavlja broj godina nakon kojih e se neka pojava sigurno dogoditi.
Tablica 2.8. Tablica prorauna vjerojatnosti godinjeg protoka po normalnom zakonu raspodjele
(x)
0,999
0,99
0,9
0,7
0,5
0,3
0,1
0,01

F(x) (%)
0,1
1
10
30
50
70
90
99

z
3,09
20326
1,282
0,524
0
-0,524
-1,282
-2,326

x=+z*
125,9130709
209463,4429
107,2896427
99,4818117
94,08431373
88,68681575
80,8789847
70,12519102

Tablica 2.9. Tablica prorauna godinjeg protoka za razliite povratne periode po normalnom zakonu raspodjele
PP
200
100
50
10

F(z)
0,995
0,99
0,98
0,9

z
2,576
2,326
2,054
1,282

Xpp=+z*
120,6185786
118,0434364
115,2416818
107,2896427

Posljednji korak statistike analize je testiranje prilagodbe empirijske i teoretske raspodjele to se vri primjenom 2 testa
i KS-testa.
n

2
2 test vrijedi da je sluajna varijabla

f i fti 2

2
,ukoliko je 2 dop
pretpostavka da se sluajna varijabla ravna po izabranoj
f ti
teoretskoj raspodjeli se prihvaa, u suprotnom e se odbaciti. Vjerojatnost odbacivanja hipoteze je P 2 12 . Testiranje
normalne i lognormalne raspodjele za dane podatke prikazano je u tablicama 2.10 i 2.11.

i 1

Tablica 2.10. Testiranje normalne raspodjele

i
1
2
3
4
5

razred
69,6-83,5
83,5-90,45
90,45-97,4
97,4-104,35
>104,35

fi
7
15
11
12
6
51

fti
2,2746
5,4519
10,7967
13,3773
19,0332
51

Tablica 2.11. Testiranje lognormalne raspodjele

hi-kvadrat
9,8168492
16,721916
0,0038281
0,141804
8,9246318
35,609029

i
1
2
3
4
5

RAZRED
4,24-4,42
4,42-4,5
4,5-4,58
4,58-4,65
>4,65

fi
7
15
11
12
6

fti
1,7136
5,8956
11,6841
13,566
17,9469
51

hi-kvadrat
16,3084
14,0597
0,0401
0,1808
7,9528
38,5417

,=5,99 < 35,609029

,=5,99<38,5417

hipoteza H0 da se podaci ravnaju po normalnoj raspodjeli se ne prihvaa

hipoteza H0 da se podaci ravnaju po lognormalnoj raspodjeli se ne prihvaa

Kolmogorov-Smirnovljev test za ocjenu prilagodbe empirijske raspodjele teoretskom uzima se najvea apsolutna razlika izmeu te
dvije funkcije raspodjele. Za KS-test vrijede sljedee formule :
Dn max Fn x F x

Dn Do
P( Dn Do )
Testiranje prilagodbe normalne i lognormalne raspodjele pomou KS-testa prikazano je u tablici 2.12.
Pe
0,009804
0,029412
0,04902
0,068627
0,068627
0,107843
0,127451
0,127451
0,166667
0,186275
0,186275
0,22549
0,22549
0,22549
0,22549
0,303922
0,323529
0,343137
0,362745
0,362745
0,401961
0,401961
0,401961
0,460784
0,460784

Pn
0,001261
0,013051
0,06725
0,073802
0,073802
0,144637
0,167865
0,167865
0,218232
0,221104
0,221104
0,250986
0,250986
0,250986
0,250986
0,263512
0,306306
0,362787
0,414843
0,414843
0,472304
0,472304
0,472304
0,530347
0,530347

Pln
0,003769
0,020106
0,07428
0,080352
0,080352
0,144529
0,165395
0,165395
0,210811
0,213414
0,213414
0,2406
0,2406
0,2406
0,2406
0,252061
0,29155
0,344561
0,394418
0,394418
0,450657
0,450657
0,450657
0,508822
0,508822

Pe-Pn
0,008543
0,016361
-0,01823
-0,00517
-0,00517
-0,03679
-0,04041
-0,04041
-0,05157
-0,03483
-0,03483
-0,0255
-0,0255
-0,0255
-0,0255
0,04041
0,017224
-0,01965
-0,0521
-0,0521
-0,07034
-0,07034
-0,07034
-0,06956
-0,06956

Pe-Pln
0,006035
0,009305
-0,02526
-0,01172
-0,01172
-0,03669
-0,03794
-0,03794
-0,04414
-0,02714
-0,02714
-0,01511
-0,01511
-0,01511
-0,01511
0,051861
0,031979
-0,00142
-0,03167
-0,03167
-0,0487
-0,0487
-0,0487
-0,04804
-0,04804

0,460784
0,519608
0,539216
0,539216
0,578431
0,578431
0,578431
0,578431
0,578431
0,578431
0,578431
0,715686
0,735294
0,754902
0,754902
0,794118
0,813725
0,833333
0,833333
0,872549
0,872549
0,911765
0,911765
0,95098
0,970588
0,990196

0,530347
0,583969
0,636069
0,636069
0,639709
0,639709
0,639709
0,639709
0,639709
0,639709
0,639709
0,664814
0,67536
0,689204
0,689204
0,738659
0,780869
0,818865
0,818865
0,883484
0,883484
0,92846
0,92846
0,944153
0,957875
0,991273

0,508822
0,563805
0,618391
0,618391
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,622247
0,648992
0,660304
0,67522
0,67522
0,7291
0,775732
0,818072
0,818072
0,890127
0,890127
0,938982
0,938982
0,955274
0,9689
0,996604

-0,06956
-0,06436
-0,09685
-0,09685
-0,06128
-0,06128
-0,06128
-0,06128
-0,06128
-0,06128
-0,06128
0,050872
0,059934
0,065698
0,065698
0,055458
0,032856
0,014468
0,014468
-0,01094
-0,01094
-0,0167
-0,0167
0,006828
0,012714
-0,00108
0,065698

-0,04804
-0,0442
-0,07918
-0,07918
-0,04382
-0,04382
-0,04382
-0,04382
-0,04382
-0,04382
-0,04382
0,066694
0,07499
0,079682
0,079682
0,065018
0,037994
0,015261
0,015261
-0,01758
-0,01758
-0,02722
-0,02722
-0,00429
0,001688
-0,00641
0,079682

Tablica 2.11. Testiranje normalne i lognormalne raspodjele prilagodbe

Za KS-test vrijedi da je za normalnu raspodjelu Dn=0,065698 to je manje od kritine

vrijednosti D0=0,190438 pa se pretpostavka da se podaci ravnaju po normalnoj
raspodjeli prihvaa. Za lognormalnu raspodjelu vrijedi da je Dn=0,079682 to je
takoer manje od kritine vrijednosti pa se i ta hipoteza prihvaa.