Sie sind auf Seite 1von 6

2

Direitos humanos no trabalho educativo da Associao de Proteo e Assistncia aos Condenados (APAC) Lilian Maria Gomes de Oliveira* RESUMO Este artigo apresenta a Associao de Proteo e Assistncia aos Condenados (APAC) no contexto da situao carcerria no Brasi interpondo os !a ores recon"ecidos pe os #ireitos $u%anos& Ap's u%a co eta de dados na doutrina so(re direito constituciona e pena ) (e% co%o na o(ra de Mrio Otto(oni) *undador do %+todo apa,ueano) te%-se co%o principais conc us.es/ a ideia de punir e educar se trans*or%ou diante do tra(a "o da APAC) ,ue en!o !e os detentos e% u% desen!o !i%ento pessoa 0unto 1 *a%2 ia) aos senti%entos cristos) ao !o untariado) 1 assistncia socia ) educaciona ) psico 'gica) %+dica e odonto 'gica3 o %+todo te% u%a !iso concretista da interpretao e da ponderao de !a ores to necessrios) incutidos nos princ2pios da dignidade "u%ana e da igua dade& Pa a!ras-c"a!e/ #ireitos $u%anos& #ireito Pena & APAC 1 Introduo 4a ores ideo 'gicos) *i os'*icos) "u%anitrios) econ5%icos) sociais e outros encontrados nas Constitui.es conte%por6neas no representa% so%ente ideais ou utopias a sere% a canadas) e si% diretri7es e co%andos direcionados a todos os operadores do direito& Existe% nor%as de*inidoras dos #ireitos $u%anos ,ue %ateria i7a% !a ores recon"ecidos co%o *unda%entais para os cidados) co%o a i(erdade) a igua dade e a so idariedade) ,ue) e% regi%es de%ocrticos) e!idencia% a existncia de u%a sociedade p ura e a(erta) onde interesses di*erenciados ou at+ antag5nicos se apresenta% (SAR8E9) :;;<)& =o entanto) o cotidiano naciona !e% de%onstrando reiteradas !io a.es desses direitos) destacando a necessidade de a teoria a iar-se 1 prtica) para se a canar o dese0!e e esperado estgio) ta !e7 no p eno) %as pe o %enos o %ais pr'xi%o poss2!e de a(so uta proteo e e*iccia dos #ireitos $u%anos& Este estudo te% seu *oco na atuao prtica da Associao de Proteo e Assistncia aos Condenados (APAC)) u%a entidade ci!i de direito p>( ico e se% *ins ucrati!os ,ue no direito ptrio possui seu estatuto resguardado pe o C'digo Ci!i e a%parado pe a 8ei ?&:<;) de << de 0u "o de <@AB) 8ei de Execuo Pena (8EP)) con*or%e seu art& BC/ DO Estado de!er recorrer 1 cooperao da co%unidade nas ati!idades de execuo da pena e da %edida de seguranaE& F u% siste%a sugerido por Mrio Otto(oni (:;;<) diante de sua crena de ,ue + poss2!e D%atar o cri%inosoE no sentido de !a ori7ar a recuperao do "o%e% en,uanto su0eito ,ue te% u%a c"ance de se sa !ar) ou se0a) o "o%e% ,ue erra poder ser recuperado& Gn* uenciado pe o princ2pio da dignidade da pessoa "u%ana) o %+todo ap ica ao condenado educao ade,uada para a sua recuperao e ressocia i7ao& $o0e existe% !rias APACs espa "adas no Brasi e e% outros pa2ses& O artigo apresenta o seguinte ordena%ento 'gico) a +% dessa introduo/ u%a pri%eira seo) cu0o t2tu o + Consideraes sobre direitos humanos) a segunda, A situao carcerria no Brasil, e a terceira seo) deno%inada O trabalho educativo da APAC& Hina %ente) o tra(a "o apresenta a conc uso) de %aneira a rea i7ar u%a poss2!e contri(uio para ,ue se a(ra% no!os ca%pos re* exi!os so(re os te%as& 2 Desenvolvimento 2.1 Considera es sobre direitos humanos #esde o nasci%ento da Organi7ao das =a.es Unidas (O=U) e% <@BI) o conceito de direitos "u%anos !e% a canando u%a grande i%port6ncia na cu tura 0ur2dica %undia &
*

Huncionria p>( ica& P's-graduada e% #ireito Registra G%o(i irio) pe a PUC Minas 4irtua & Ex-titu ar do Cart'rio de Registro Ci!i e =otas de Santo Ant5nio do 8eite) Ouro PretoJMK& Ex-ad!ogada do GLUCG) Centro de #e*esa da Cidadania& Kraduada e% #ireito pe a Hacu dade Mi ton Ca%pos&

A #ec arao Uni!ersa dos #ireitos $u%anos (#U#$)) docu%ento assinado e% <@BA) enu%era os direitos ,ue todos os seres "u%anos de!e% possuir& Esse docu%ento considera ,ue o recon"eci%ento da dignidade a todos os %e%(ros da *a%2 ia "u%ana e de seus direitos iguais e ina ien!eis + o *unda%ento da i(erdade) da 0ustia e da pa7 no %undo& Posterior%ente) *ora% apro!ados tratados internacionais so(re a %at+ria) entre os ,uais se destaca% os Pactos Gnternacionais de #ireitos $u%anos de <@MM) e *ora% criados nu%erosos dispositi!os para sua pro%oo e garantia (SAR8ER9) :;;<3 LACG=9O) :;;M3 MAR9G=S) :;;A)& =a egis ao (rasi eira) para apoiar os o(0eti!os de todos esses docu%entos) a Constituio de <@AA inscre!e co%o *unda%ento do Estado (art& <C) inciso GGG) a dignidade da pessoa "u%ana) ,ue signi*ica no s' o recon"eci%ento do !a or do "o%e% e% sua di%enso de i(erdade) co%o ta%(+% do pr'prio Estado) ,ue se constr'i co% (ase nesse princ2pio (SAR8ER9) :;;<3 LACG=9O) :;;M3 MAR9G=S) :;;A)& Loo Batista $erNen"o**) a ud A !arenga (:;;I)) ensina ,ue o princ2pio da dignidade "u%ana
So direitos *unda%entais ,ue o "o%e% possui pe o *ato de ser "o%e%) por sua pr'pria nature7a "u%ana) pe a dignidade ,ue a e a + inerente& So direitos ,ue no resu ta% de u%a concesso da sociedade po 2tica3 pe o contrrio) so direitos ,ue a sociedade po 2tica te% o de!er de consagrar e garantir ($EROE=$OHH a ud A84ARE=KA) :;;I) p&<P)&

O respeito 1 dignidade da pessoa "u%ana tradu7-se e% i%portantes conse,uncias) tais co%o a igua dade de direitos entre todos os "o%ens3 sua integrao na sociedade co%o pessoas) e no co%o cidados3 a garantia da independncia e autono%ia do ser "u%ano3 a o(ser!6ncia e proteo dos direitos ina ien!eis do "o%e% e a no ad%issi(i idade da negati!a dos %eios *unda%entais para o desen!o !i%ento de a gu+% co%o pessoa ou a i%posio de condi.es de !ida su(u%anas (SAR8E9) :;;<)& E% Martins (:;;A)) a percepo da dignidade "u%ana co%o !a or i%pu sionador de todos os direitos est no siste%a constituciona no apenas co%o u% siste%a 0ur2dico) %as Dta%(+% co%o siste%a po 2tico e socia E (p& IB)& Lussara Maria Moreno Lacinto (:;;M) *a a da dignidade "u%ana co%o princ2pio *unda%enta do direito& E e te% u%a *uno in*or%ati!a para ,ue a ati!idade egis ati!a este0a e% re e!6ncia co% os princ2pios e !a ores po 2ticos) sociais) +ticos e econ5%icos do ordena%ento 0ur2dico& So( essa perspecti!a) os princ2pios atua% co%o prop'sitos prospecti!os) i%pondo sugest.es para a adoo de *or%u a.es no!as ou de regras 0ur2dicas %ais atua i7adas) e% sintonia co% os anseios da sociedade e e% atendi%ento 1s 0ustas rei!indica.es dos 0urisdicionados& Outro preceito i%portante + o princ2pio da igua dade) disposto no art& IC da Constituio Brasi eira) Dtodos so iguais perante a ei se% distino de ,ua ,uer nature7a Q&&&RE) re*erendando trata%ento igua a todos os cidados) pois !eda as di*erencia.es ar(itrrias) as discri%ina.es a(surdas) d trata%ento desigua aos casos desiguais) na %edida e% ,ue se desigua a%) ,ue + exigncia tradiciona do pr'prio conceito ocidenta de 0ustia (CRHJAA)& A igua dade *or%a ) entendida co%o igua dade de oportunidades e igua dade perante a ei) te% sido insu*iciente para ,ue se e*eti!e a igua dade %ateria ) isto +) a igua dade de todos os "o%ens perante os (ens da !ida) to en*ati7ada nas c"a%adas de%ocracias popu ares) e ,ue) nas Constitui.es de%ocrticas i(erais) !e% tradu7ida e% nor%as de carter prag%tico& =o entanto) %es%o co% esses princ2pios) no Brasi ) nu%a !iso gera ) as %i "ares de DcadeiasE a,ui espa "adas so caracteri7adas pe a *a ta de "igiene) super otao) 2ndices e e!ados de !io ncia) pro%iscuidade entre os detentos (a(usos sexuais)) consu%o de drogas) doenas contagiosas e a corrupo dos carcereiros& 2.2 A situao carcer!ria no "rasil U%a den>ncia e% reportage% on!line de Bia Bar(osa (:;;@)) %e%(ro da O=K Rep'rter Brasi ) aponta u%a s+rie de atrocidades ,ue ocorre% nos pres2dios (rasi eiros) ao apresentar os resu tados do re at'rio DSituao do Siste%a Prisiona Brasi eiroE) entregue pe a Co%isso ao Conse "o =aciona de Po 2tica Cri%ina Penitenciria& Segundo a autora) e% So Pau o) " cerca de PI %i presos a +% do n>%ero de !agas nos pres2dios& D=as <BB unidades prisionais) " @:&AMI !agas) "o0e ocupadas por %ais de <:I %i detentosE e D" den>ncias de agress.es) tortura por agentes do Estado) ausncia ou inade,uao de trata%ento %+dicoE (p& <)& Agripino Hi "o e 4i ar (:;;@) a*ir%a% ,ue o n>%ero de detentos ,ue ocupa% as ce as c"ega a ser de cinco !e7es %ais a capacidade& Segundo esses autores/

U%a pes,uisa *eita no antigo co%p exo penitencirio do Carandiru %ostra!a ,ue a Casa de #eteno %antin"a M&I;A detentos e% sete pa!i ".es di*erentes) sendo ,ue a capacidade era de I;; detentos& 9a%an"a irresponsa(i idade por parte dos go!ernantes *oi ,ue) e% <@@:) exp odiu u%a grande re(e io) ,ue ter%inou na %orte de <<< detentos) e %uitos *eridos (AKRGPG=O HG8$O e 4G88AR) :;;@) p& <)&

=esse contexto) a dignidade do ser "u%ano + a!i tada) o ,ue e!a a in>%eros de(ates na sociedade) %as os pro( e%as ainda no *ora% reso !idos& 4e0a% os co%entrios do #e*ensor P>( ico) Coordenador da Assistncia Ludiciria ao Preso) Kera do Car!a "o) citados por Bia Bar(osa (:;;@)) so(re o Centro de #eteno Pro!is'ria de Arara,uara (SP)) onde %ais de <&B;; detentos esto con*inados e% u%a rea de M;; %etros ,uadrados a c+u a(erto&
Q&&&R no " condi.es %2ni%as de per%anncia no oca ) Se% escanda oso desrespeito aos direitos *unda%entais p as%ados e% tratados internacionais rati*icados pe o Pa2s) na Constituio Hedera e na 8ei de Execuo Pena T& Para e e) a situao + grotesca e Sa condio de con*ina%ento dos respecti!os presos u trapassa ,ua ,uer i%ite de ra7oa(i idade e "u%anidadeT& SA o(rigao de o Estado %anter condi.es %2ni%as de a o0a%ento de condenados + ine,u2!oca Q&&&R& A Constituio Hedera ) e% seu artigo IC) inciso U8GU) assegura aos presos o respeito 1 dignidade *2sica e %ora & Q&&&R& #>!ida no resta) portanto) de ,ue + do Estado o de!er de %anter condi.es %ini%a%ente aceit!eis de encarcera%ento) o(rigao essa ,ue no !e% sendo cu%pridaT) di7 a representao) ,ue) e% seguida) critica a postura do go!erno estadua & S=o " u%a a*ir%ao p>( ica categ'rica) ou no %2ni%o a entadora) de ,ue ta situao ser re!ertida de *or%a i%ediata& Pe o contrrio) o ,ue se assiste + u%a not'ria passi!idade co%o se o *ato de os presos estare% nessa condio *osse a go natura ) decorrente das re(e i.es ocorridas e ,ue assi% *icar por pra7o inde*inido& Q&&&R Este *ato nos re%ete a situa.es %edie!ais e% ,ue presos era% tranca*iados e% enxo!ias) (ar(rie essa desca(ida nu%a sociedade %ini%a%ente ci!i i7ada) (a i7ada por u% arca(ouo 0ur2dico interno e internaciona ) ora !io ado) co%o a Con!eno contra a 9ortura e outros 9rata%entos ou Penas Cru+is) #esu%anos ou #egradantes das =a.es UnidasT (CAR4A8$O a ud BARBOSA) :;;@) p& <)&

A partir dos dados aci%a) pode-se a,ui atar ,uo gra!e + pro( e%a do encarcera%ento& O siste%a pena condu7 1 %argina i7ao do de in,uente) e os e*eitos diretos e indiretos da condenao produ7e%) e% gera ) a %argina i7ao do indi!2duo& Essa %argina i7ao se apro*unda ainda %ais durante a execuo da pena& =o entanto) + ,uase un6ni%e a a*ir%ao na doutrina de ,ue a pena se 0usti*ica por sua necessidade& Bitencourt (:;;M) p& <;:)) por exe%p o) di7 ,ue Da pena constitui-se nu% recurso e e%entar co% ,ue conta o Estado) e ao ,ua recorre) ,uando necessrio) para tornar poss2!e a con!i!ncia entre os "o%ensE para ,ue o #ireito Pena cu%pra a sua *uno de %edida de segurana& Para %ini%i7ar a cri%ina idade e a ,uantidade de presos) Otto(oni (:;;<) exp ica ,ue existe u% cic o !icioso da !io ncia (HGKURA <) ,ue pode ser a terado se existir u% tra(a "o educati!o nos pres2dios& Co% a proposta de ressocia i7ar detentos) 0unto co% u% grupo de !o untrios cristos no Pres2dio $u%ait) e% So Los+ dos Ca%pos) a pri%eira APAC + *undada <@?:& A experincia *oi se %u tip icando e% di!ersos Estados (rasi eiros e e% %ais de P; pa2ses) contando co% o apoio da O=U por %eio de seu 'rgo consu ti!o para assuntos penitencirios) o Prision "ello#shi $nternational (PHG)) ao ,ua a APAC se *i iou) e da Hraternidade Brasi eira de Assistncia aos Condenados (HBAC)) entidade ,ue congrega) *isca i7a e d suporte a todas as APACs do Pa2s&

HGKURA < - Cic o 4icioso da !io ncia Honte/ O99OBO=G) :;;<) p& PB& =a %udana desse cic o) a execuo pena o(0eti!a a reintegrao socia do condenado) pois a nature7a retri(uti!a da pena no (usca so%ente a pre!eno) %as ta%(+% a "u%ani7ao& =esse sentido) a*ir%a-se ,ue o o(0eti!o *unda%enta da execuo da pena + punir e "u%ani7ar& 2.# $ trabalho educativo da APAC O %+todo socia i7ador ap icado na APAC (aseia-se na preparao e !a ori7ao "u%ana do sentenciado co% ao e!ange i7adora para o*erecer aos condenados condi.es de se recuperare%) !isando) dessa *or%a) proteger a sociedade) pro%o!er a "ar%onia e a 0ustia socia & F de (o% a !itre ressa tar ,ue a %etodo ogia perdura por %ais de trinta anos de experincia e + co%pro!ada%ente e*iciente na recuperao e ressocia i7ao do condenado) tendo e% !ista a pouca reincidncia da,ue es ,ue passara% por esse %+todo& A APAC atinge at+ @;V de recuperao e reintegrao dos condenados) sendo ,ue o siste%a penitencirio tradiciona ) gastando trs !e7es %ais) apresenta u% 2ndice de <IV apenas (O99OBO=G) :;;<)& Seus e e%entos constituti!os esto na conscienti7ao da rea i%port6ncia do tra(a "o3 da re igio co%o *ator de re* exo) de *or%a a apri%orar o ado espiritua e socia do indi!2duo& O %+todo proporciona ainda a assistncia socia ) educaciona ) psico 'gica) %+dica e odonto 'gica co%o apoio 1 dignidade "u%ana dos detentos) (e% co%o o contato co% a *a%2 ia do recuperando) pois esse + !isto co%o u% !2ncu o a*eti!o essencia de %aneira a contri(uir para a reintegrao da,ue e 1 sociedade& Esses do7e e e%entos so exp icados por Otto(oni (:;;<)) a seguir) co% seus principais o(0eti!os/ <) Partici ao da comunidade - (usca-se %inistrar cursos para o(ter resu tados positi!os) encontrar espaos nas igre0as) 0ornais) e%issoras de rdioJ94 etc&) para di*undir o pro0eto ,ue se pretende instituir na cidade) para ro%per as (arreiras do preconceito& :) %ecu erando a&udando o recu erando - o(0eti!a desen!o !er o senti%ento de a0uda %>tua e co a(orao entre os recuperandos (co%o u% senti%ento %uito sa utar) e de!o !er ao recuperando %ais tran,ui idade) pro%o!endo u% c i%a de cooperao %>tua& P) 'rabalho - acredita-se ,ue o tra(a "o de!e *a7er parte do contexto) parte da proposta) %as no de!e ser o e e%ento *unda%enta & Cada regi%e te% u%a ati!idade de acordo co% a *ina idade da proposta& B) %eli(io e a im ort)ncia de se *a+er a e, eri-ncia de .eus - o(0eti!a a recuperao do preso pautada pe a +tica crist& I) Assist-ncia &ur/dica - (usca o*erecer esse tipo de assistncia) !isto ,ue @IV da popu ao prisiona no t% condi.es de contratar u% ad!ogado) especia %ente na *ase da execuo pena ) ,uando o recuperando to%a con"eci%ento dos in>%eros (ene*2cios *acu tados pe a ei&

M) Assist-ncia 0 sa1de - !isa o*erecer assistncia %+dica) odonto 'gica e outras) de u% %odo "u%ano e e*iciente& O no atendi%ento dessas necessidades cria u% c i%a insuport!e ) extre%a%ente agressi!o) !io ento) *oco gerador de *ugas) re(e i.es e %ortes& ?) 4alori+ao humana - o(0eti!a co ocar e% pri%eiro ugar o ser "u%ano) re*or%u ando a autoi%age% do "o%e% ,ue errou& O detento + c"a%ado pe o no%e) suas "ist'rias de !ida so !a ori7adas e " u% interesse pe a sua sorte e seu *uturo& A educao e o estudo ta%(+% *a7e% parte desse contexto) considerando ,ue a popu ao prisiona naciona + constitu2da de ?IV de ana *a(etos ou se%iana *a(etos& A) "am/lia - (usca-se no ro%per os e os a*eti!os do recuperando e sua *a%2 ia& =o #ia dos Pais) das Mes) das Crianas) =ata e outras datas i%portantes) + per%itido ,ue os *a%i iares participe% co% os recuperandos& @) 2oluntrio - !isa esti%u ar o !o untariado co%o ser!io ao pr'xi%o& Para esta tare*a) o !o untrio precisa estar (e% preparado& Sua !ida espiritua de!e ser exe%p ar) se0a pe a con*iana ,ue o recuperando ne e deposita) se0a pe as atri(ui.es ,ue "e so con*iadas) ca(endo- "e dese%pen"- as co% *ide idade e con!ico& Existe u%a preparao do !o untrio atra!+s de u% curso) durante o ,ua a %etodo ogia + con"ecida& <;) C%3 ! Centro de %einte(rao 3ocial - !isa o*erecer ao recuperando a oportunidade de cu%prir a pena pr'xi%o ao seu n>c eo a*eti!o - *a%2 ia) a%igos e parentes& Haci ita a *or%ao de %o de o(ra especia i7ada) *a!orecendo a reintegrao socia ) respeitando a ei e os direitos dos condenados& <<) M4rito - (usca-se conceder ad!ertncias) %as ta%(+% e ogios e pr%ios) co%o sa2das %ais *re,uentes) por exe%p o& <:) 5ornada de Libertao com Cristo - !isa o*erecer interiori7ao para re* ex.es de !ida& F o ponto a to da %etodo ogia& Os recuperandos *ica% trs dias e% re* exo e interiori7ao para as ,uest.es de no!a *i oso*ia de !ida& A APAC di!ide e% B etapas a sua proposta de ressocia i7ao e% re ao ao %ode o progressi!o do cu%pri%ento das penas/ o tra(a "o no regi%e *ec"ado3 no regi%e se%ia(erto3 no regi%e a(erto (priso-a (ergue) e o tra(a "o co% o ex-recuperado& Wuanto ao tra(a "o no regi%e *ec"ado) a Dtare*a %ais di*2ci do ser "u%ano + separar o %ateria do espiritua E) di7 Otto(oni (:;;<) p& ?;)& Para ,ue isso acontea) o %+todo uti i7a ,ua ,uer procedi%ento apropriado a a0udar o recuperando a se e!antar e% esp2rito e o(ter o autocon"eci%ento& Me "orar a autoi%age%) (uscar a !a ori7ao co%o ser "u%ano) a trans*or%ao do corao) tornando-se to erante) pac2*ico) capa7 de perdoar) re0eitando in*or%a.es negati!as) so os o(0eti!os dessa pri%eira *ase& Segundo Otto(oni (:;;<))
O regi%e *ec"ado + o %o%ento prop2cio para o preso co%ear seu autocon"eci%ento) para ,ue e e possa %e "orar a auto-i%age%) !a ori7ar-se co%o ser "u%ano) trans*or%ar o pr'prio corao) torn- o aco "edor) to erante e pac2*ico) capa7 de perdoar e e% condi.es de) co% per*eio) *i trar as %ensagens ,ue rece(e) re0eitando as negati!as (O99OBO=G) :;;<) p& ?M)&

L o regi%e de tra(a "o se%ia(erto d ao preso a oportunidade de ter u%a pro*isso de*inida& Co%o a 8EP *a!orece as sa2das para estudos) a instituio consegue (o sas de estudos para cursos pro*issiona i7antes de sapataria) padaria) a *aiataria) %ec6nica etc& e ad%ite ,ue os detentos exera% *un.es (urocrticas dentro da entidade&
O recuperando do regi%e se%i-a(erto ,ue ti!er aptido poder ser apro!eitado para os ser!ios (urocrticos da entidade) de!endo perce(er) ,uando poss2!e ) u% pr'a(ore a t2tu o de a0uda de custo para suas despesas %ais pre%entes (O99OBO=G) :;;<) p& ?M)&

O tra(a "o no regi%e a(erto (priso-a (ergue) d ao recuperando ,ue pro!ou ter condi.es para !o tar ao con!2!io socia u%a pro%essa de e%prego co%pat2!e co% sua especia idade& Wuando isso acontece) o recuperando est p ena%ente capa7 de co a(orar co% sua *a%2 ia e responder por seus atos) pro%o!endo o (e% co%u%& =o caso do tra(a "o co% ex-recuperando) existe dentro da APAC u% departa%ento pr'prio) *or%ado por !o untrios) para a *isca i7ao da,ue es ,ue se encontra% e% go7o do (ene*2cio da i(erdade) pois existe% di*icu dades na reinsero socia de u% ex-detento) tais co%o dependncia ,u2%ica) di*icu dades para o(ter tra(a "o etc&

A APAC reco%enda os tra(a "os a(orterpicos (artesanato)) !istos co%o ati!idades teraputicas& Os presos aprende% tapearia) pintura de ,uadros a ' eo) pintura de a7u e0os) gra*ite) t+cnicas e% cer6%ica) con*eco de redes) toa "as de %esa) cortinas) tra(a "os e% %adeira) argi a) sil6 screen, pintura de *aixas) dentre outras t+cnicas& Concluso Ao conte%p ar os !a ores recon"ecidos pe os #ireitos $u%anos) pode-se di7er ,ue o tra(a "o educati!o da APAC) (aseado na ideia de punir e educar) se trans*or%ou) diante dos %+todos de ressocia i7ao) e% u%a proposta de sucesso& En!o !er os detentos na (usca do desen!o !i%ento pessoa 0unto 1 *a%2 ia) dos senti%entos cristos e do !o untariado) dar assistncia socia ) educaciona ) psico 'gica) %+dica e odonto 'gica a0uda% na recuperao do preso& O %+todo apa,ueano) (aseado nos princ2pios da dignidade "u%ana e da igua dade) te!e u%a !iso concretista da interpretao e da ponderao de !a ores to necessrios aos recuperandos& Co%o di7 Otto(oni) Dse %atar%os o Scri%inosoT) + poss2!e sa !ar o "o%e% para a i%p e%entao de no!as gera.es dos #ireitos $u%anosE& Esses !rios instru%entos criados pe a APAC so uti i7ados para possi(i itar o surgi%ento de u%a interpretao atua e criati!a para no!as a.es e% direitos "u%anos e no direito pena & Para o apri%ora%ento do siste%a prisiona (rasi eiro) ,ue causa pro*unda e 0usti*icada preocupao de!ido 1 crescente cri%ina idade) torna-se necessrio no apenas %odi*icar eis) au%entar penas e construir penitencirias) %as (uscar reso !er os in>%eros pro( e%as da sociedade atua ) ,ue ainda precisa atingir u% n2!e %2ni%o de segurana) ,uer se0a e a econ5%ica) po 2tica ou socia & %e&erncias AKRGPG=O HG8$O) Los+3 4G88AR) Marcus 4inicius P& C& A su erlotao das cadeias como *ato (erador das rebelies& #ispon2!e e%/ X"ttp/JJYYY&!ia0us&co%&(rJ!ia0us&p"pZpagina[artigos\id[M<B]& Acesso e% <I no!& :;;@& A84ARE=KA) R>(ia ^anote i de& O princ2pio 0ur2dico constituciona *unda%enta da dignidade "u%ana no #ireito do 9ra(a "o& %evista 3/ntese7 Porto A egre) !&<M) n& <@;) a(r& :;;I& BARBOSA) Bia& 3ituao de res/dios de 3o Paulo 4 de barbrie7 X"ttp/JJYYY&reporter(rasi &co%&(rJexi(e&p"pZid[MI@]& Acesso e%/ : no!& :;;@& #ispon2!e e%/

BG9E=COUR9) Ce7ar Ro(erto& 'ratado de direito enal/ parte gera & <;& ed& So Pau o/ Sarai!a) !& <) :;;M& BRASG8& Lei n8 97:;<, de ;; de &ulho de ;=>?& Gnstitui a 8ei de Execuo Pena & #ispon2!e e%/ X"ttp/JJYYY&p ana to&go!&(rJcci!i J eisJ8?:<;&"t%]& Acesso e%/ P ago& :;;A& BRASG8' CO=S9G9UG_`O (<@AA)& Constituio da %e 1blica "ederativa do Brasil7 M& ed& atua & at+ a E%enda Constituciona nC I:) de A de %aro de :;;M& Be o $ori7onte/ Manda%entos) :;;M& LACG=9O) Lussara Maria Moreno& .i(nidade humana/ princ2pio constituciona & Curiti(a/ Luru) :;;M& MAR9G=S) H ade%ir Ler5ni%o Be inati& .i(nidade da *unda%enta & Curiti(a/ Luru) :;;A& essoa humana@ princ2pio constituciona

O99OBO=G) Mrio& 2amos matar o criminosoA M+todo APAC& So Pau o/ Pau inas) :;;<& SAR8E9) Gngo ao *gang& A e*iccia dos direitos *undamentais& Porto A egre/ 8i!raria do Ad!ogado) :;;<&

Das könnte Ihnen auch gefallen