Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
SESIÓNS DE INVESTIGACIÓN
PRESENTACIÓN DO PROXECTO
CIENTÍFICO DO ÁREA DE
ONCOLOXÍA DO IDIS
CHUS Universidad de
(Plan Avante 2012 Santiago de
“O camiño ao futuro”) Compostela
• Hospital Clínico
Universitario (CHUS)
• Áreas de Gestión Clínica
(AGC): Investigación
– AGC Cardiovascular Biomédica
– AGC Neurociencias
– AGC del Cáncer
AGC del Cáncer
Trabajo interdisciplinar
PLATAFORMA DE ONCOLOGÍA
AGC del Cáncer
Plataforma de Oncología
• Procedimientos singulares:
–– Cirugía
Cirugía citorreductora
citorreductora en
en la
la carcinomatosis
carcinomatosis peritoneal
peritoneal (Sugarbaker)
(Sugarbaker) yy transplante
transplante hepático
hepático
en
en hepatocarcinoma.
hepatocarcinoma.
–– Radioterapia
Radioterapia intraoperatoria
intraoperatoria en
en cáncer
cáncer colorrectal
colorrectal (Proyecto
(Proyecto en
en desarrollo)
desarrollo)
–– Transplante
Transplante alogénico
alogénico no
no emparentado
emparentado de
de médula
médula ósea
ósea
–– Imagen
Imagen en
en Oncología.
Oncología. Diagnóstico
Diagnóstico por
por imagen
imagen molecular
molecular mediante
mediante radiofármacos
radiofármacos (Proyecto
(Proyecto
en
en desarrollo)
desarrollo)
–– Farmacocinética
Farmacocinética yy Farmacoterapia
Farmacoterapia
–– Ensayos
Ensayos Clínicos
Clínicos
–– Medicina
Medicina Molecular
Molecular yy Consejo
Consejo Genético
Genético
–– Patología
Patología Molecular
Molecular
Programa de Carcinomatosis
Peritoneal
Dominio Asistencial
Transplante hepático
Radioterapia Intraoperatoria
Dominio Asistencial
CARCINOMA
COLORRECTAL
Comparison of Intraoperative Radiation
Therapy-Containing Multimodality Treatment with
Historical Treatment Modalities for Locally Recurrent
Rectal Cancer
Mannaerts et al. Dis Col & Rectum 2001;44:1749-1758
TPH
A A A D D D
D D D
ESQUEMA DEL TRASPLANTE ALOGÉNICO
AL AL A
Nº de hermanos probabilidad
1 0,25 Probabilidad
2 0,438 hermano
3 0,578 HLA idéntico
4 0,684 = 1 - (3/4) n
5 0,763
PROBABILIDAD DE ENCONTRAR
UN DONANTE HLA IDÉNTICO
EN LA FAMILIA. SEGÚN EL
NÚMERO DE HERMANOS Sin donante familiar 60%
TRASPLANTES NO EMPARENTADOS
REALIZADOS EN GALICIA EN 2007 FUERON 0.
EN 2008 EN EL CHUS: 3
IMAGEN EN ONCOLOGÍA
Oportunidad Tecnológica en el CHUS
Pico de Realce
IMAGEN FUNCIONAL
Difusión
• Respuesta tumoral
RESPUESTA TUMORAL, MENOR
RESTRICCION DE LA
DIFUSION
T2
IMAGEN FUNCIONAL
Difusión
b0
b800
• Detección tumoral
• Caracterización de lesiones
• Detección de tumor residual
• Monitorización de respuesta a tratamiento
ADC • Predicción de respuesta a tratamiento
• Whole-body imaging
Imagen Tumoral INTEGRAL
Imagen Anatómica
Dynamic.mpg
Dynamic.mpg
IMRT
PRE-TTO
POST-TTO
80
70
60
50
40
30
20
10
0
2004 2005 2006 2007 2008
Cada muestra de
DNA es introducida
en 8 tubos de
reacción separados y
situados en el
instrumento de real-
con 12 12 12 12 12 12 13 La reacción de
time PCR ala asp arg cys ser val asp
PCR tarda 2 horas
DOMINIO DE INVESTIGACIÓN
Soportes
• IDIS (CHUS-USC)
–– Cuatro
Cuatro de
de un
un total
total de
de nueve
nueve CIBERs:
CIBERs: CIBER
CIBER dede Enfermedades
Enfermedades Raras,
Raras, CIBER
CIBER de
de
Epidemiología,
Epidemiología, CIBER
CIBER dede Fisiopatología
Fisiopatología de
de la
la Obesidad
Obesidad yy Nutrición,
Nutrición, CIBER
CIBER de
de
Terapia
Terapia Celular
Celular yy CIBER
CIBER de
de Enfermedades
Enfermedades Neurodegenerativas
Neurodegenerativas
–– Dos
Dos CONSOLIDER
CONSOLIDER en en el
el área
área de
de Bio-Farm-Med
Bio-Farm-Med aplicados
aplicados aa la
la salud
salud humana:
humana:
Nanomateriales
Nanomateriales yy Biomedicina
Biomedicina (NANOBIOMED)
(NANOBIOMED)
–– CAIBER
CAIBER (Consorcios
(Consorcios Asociados
Asociados dede Investigación
Investigación Biomédica
Biomédica en
en Red)
Red)
–– Áreas
Áreas dede investigación:
investigación: Cáncer,
Cáncer, Cardiovascular,
Cardiovascular, Endocrinología
Endocrinología yy Nutrición,
Nutrición,
Enfermedades
Enfermedades inflamatorias,
inflamatorias, Genética
Genética yy Neurociencias
Neurociencias
–– Área
Área de
de 2000
2000 m m22 yy más
más de
de 100
100 investigadores
investigadores en
en la
la planta
planta -2
-2 del
del Hospital
Hospital Clínico,
Clínico,
con
con un
un total
total de
de 11
11 laboratorios,
laboratorios, además
además de
de otros
otros en
en el
el Hospital
Hospital oo la
la Facultad
Facultad de
de
Medicina.
Medicina.
• IDICHUS
–– Gestiona
Gestiona un
un total
total de
de más
más de
de 100
100 proyectos
proyectos de
de investigación
investigación
Laboratorios de Investigación (CHUS)
Laboratorios de Investigación de
Neurociencias (CHUS)
DOMINIO DE INVESTIGACIÓN
Soportes
Coordination
Affymetrix
Spanish National Genotyping Center
Genotyping
Pre-genotyping
Pre-genotyping Genotyping platforms: Post-genotyping
Post-genotyping
DNA
••Data
Datadownload
download
DNAextraction
extractionand
and Designs ••Format
Formatchanges
changes
quantification
quantification Genotyping
••Data analysis
Data analysis
Project
Projectdesign
design ••Customer
Customersupport
support
SNP
SNPselection
selectionbased
basedon:
on: Data checking
Function prediction
•Function
•Previous
prediction
PreviousLD
LD
••Known
Known diseaseassociation
disease association
Researchers
Researchers Biólogos (Genética)
Matemáticos
Biólogos (Genética)
Tecnólogos Bioinformáticos
Médicos
(Biólogos- Médicos
Técnicos
Biotecnólogos)
Técnicos I+D: Biológos, Químicos, Físicos
Bioinformáticos (Nanotecnólogos), Bioinformáticos
Dominio de la Muestra
Biobancos
Trabajo integrado
• El desarrollo de un proyecto de
Biobancos exige el desarrollo paralelo
de tecnología de investigación
“Una investigación”, Sorolla
Modalidad de Miembros del Grupo Líneas de Investigación
Investigador Principal
Grupo
Mónica Burócziova
Catarina González López del Castillo
José Ant. Costoya Puente Oncología molecular Pablo Iglesias Vázquez - Grupo Oncología Molecular
Marcos Seoane Souto
Ana Senra Viñas
- Cáncer
Joaquín Cortés Laiño
- Enfermedades Cardiovasculares
Faustino Rodríguez-Segade Villamarín
- Enfermedades Endocrinas, Nutricionales y Metabólicas
Jorge Martínez Castro
- Enfermedades Músculo Esqueléticas y del Aparato locomotor
Miguel Ángel Caínzos Enrique Mena del Rio
Cirugía experimental - Enfermedades Neurológicas
Fernández Ana Calvache Rodríguez
- Enfermedades Infecciosas
Fernando Santos Benito
- Epidemiología, Salud Públicay Servicios de Salud. Atención Primaria
Francisco González Rodríguez
- Farmacología
José Luis Rodríguez Couso
- Inflamación
- Cáncer
- Enfermedades Cardiovasculares (*)
- Enfermedades Endocrinas, Nutricionales y Metabólicas
Miguel Souto Bayarri - Enfermedades Músculo esqueléticas y del Aparato locomotor
Pablo García Tahoces - Enfermedades Neurológicas
Juan José Vidal Carreira Imagen
José Martín Carreira Villamor - Enfermedades Infecciosas
José Manuel García Vázquez - Epidemiología, Salud Pública y Servicios de Salud. Atención Primaria
- Farmacología
- Genética y Biología de sistemas
- Inflamación
- Cáncer.
Gloria Martínez Río
- Enfermedades Endocrinas, Nutricionales y Metabólicas
Dolores Sanguinetti Rodríguez
Anxo Vidal Figueroa Nuevos genes - Mecanismos moleculares en oncogénesis
Miguel Estravís Sastre
- Busqueda de nuevos marcadores tumorales y validación de dianas
Eva Amanda del Pilar Gallego Suárez
terapéuticas
11 INVESTIGADORES PRINCIPALES
77 INVESTIGADORES ASOCIADOS
Línea de Investigación: MÁXIMO FRAGA
Equipo investigador:
fá
Ga bla lar
lio s
lin
LH clá
clásico
ro lu
s
nt ce
Ce eas
Buena Mala
respuesta respuesta
Lin
Línea de investigación Máximo Fraga
Perfil genético y
respuesta al tratamiento
LH clásico: 29 casos
OncoChip v2
Análisis supervisado:
- buena respuesta vs mala
- sets de genes previamente definidos
Línea de Investigación: TOMÁS GARCÍA-CABALLERO
Equipo investigador:
JR Antúnez, I. Abdulkader, M. Diniz, MP Santiago, M Ginarte, O Prieto,
B Fernández-Rodríguez, A Carballeira, A Vázquez-Boquete,
I Fernández-Campos, D Ínsua, P Vieiro
García-Caballero T, Menéndez MD, Vázquez-Boquete A, Gallego R, Forteza J, Fraga M.
HER-2 status determination in breast carcinomas. A practical approach
Histol Histopathol (2006) 21:227-236
Diniz-Freitas M, García-Caballero T, Antúnez-López J Gándara-Rey JM, García-García A.
Pharmacodiagnostic evaluation of EGFR expression in oral squamous cell carcinoma.
Oral Dis (2007) 13:285-290
Santiago MP, Vázquez-Boquete A, Fernández B, Masa C, Antúnez JR, Fraga M, Forteza J,
García-Caballero T.
Whether to determine HER2 status for breast cancer in the primary tumour or in the
metastasis
Histol Histopathol (2009) in press.
Línea de Investigación: JOSÉ CAMESELLE-TEIJEIRO
CÁNCER DE TIROIDES:
MORFOLOGÍA, MUTACIONES INTRAGÉNICAS Y CAMBIOS EPIGENÉTICOS.
Equipo investigador:
E F G H
BRAF mutation in solid cell nest hyperplasia associated with papillary thyroid
carcinoma. A precursor lesion? Hum Pathol, 2009 (in press).
Equipo investigador:
Colaboración: E. de Alava
EWS SYT
•Intestinal clear cell sarcoma with melanocytic differentiation and EWS [corrected] rearrangement:
report of a case. Abdulkader I, Cameselle-Teijeiro J, de Alava E, Ruiz-Ponte C, Used-Aznar MM,
Forteza J. Int J Surg Pathol. 2008 Apr;16(2):189-93. Erratum in: Int J Surg Pathol.2008
Jul;16(3):354.
•Primary synovial sarcoma of the lung. Zamarrón C, Abdulkader I, Alvarez UC, Barón FJ, Prim JM,
Ledo RL, Forteza J. Intern Med. 2006;45(10):679-83. Epub 2006 Jun 15.
•Pathological changes related to Imatinib treatment in a patient with a metastatic gastrointestinal
stromal tumour. Abdulkader I, Cameselle-Teijeiro J, Forteza J. Histopathology. 2005 Apr;46(4):470.
•Predictors of malignant behaviour in gastrointestinal stromal tumours: a clinicopathological study of
34 cases. Abdulkader I, Cameselle-Teijeiro J, Gude F, Fraga M, Varela-Durán J, Barreiro F, Forteza
J. Eur J Surg. 2002;168(5):288-96.
•Sclerosing epithelioid fibrosarcoma primary of the bone. Abdulkader I, Cameselle-Teijeiro J, Fraga M,
Caparrini A, Forteza J. Int J Surg Pathol. 2002 Jul;10(3):227-30.
Pathological changes related to Imatinib treatment in a patient with a metastatic
gastrointestinal stromal tumour.
Abdulkader I, Cameselle-Teijeiro J, Forteza J. Histopathology. 2005 Apr;46(4):470.
Línea de Investigación: ÁNGEL CARRACEDO
GENÉTICA DEL CÁNCER
- Genética del cáncer colorectal
- Genética del cáncer de mama
Equipo investigador:
C. Ruíz-Ponte, A. Vega, A. Blanco Pérez, C. Fernández Rozadilla,
N. Gómez Fernández, M. Santamariña Pena
LÍNEAS DE INVESTIGACIÓN EN GENÉTICA DEL CÁNCER
COLORRECTAL (CRC) Y MAMA
(Clara Ruíz-Ponte y Ana Vega)
1.- Identification of low-penetrance alleles and CNVs associated to sporadic and familial
colorectal cancer risk. EPICOLON consortium.
2.- Genetic basis of hereditary colorectal cancer syndromes (FAP, MAP, Lynch syndrome)
• Objetivos:
– Búsqueda de nuevos marcadores
tumorales y validación de dianas
terapéuticas a través de técnicas de
genómica funcional:
•• Expresión
Expresión aa escala
escala genómica
genómica
•• Modificación
Modificación genética
genética en
en mamíferos
mamíferos
•• Interferencia
Interferencia de
de ARN
ARN
• Tecnologías:
–– Desarrollo
Desarrollo dede ratones
ratones transgénicos
transgénicos que
que expresen
expresen condicionalmente
condicionalmente marcadores
marcadores tumorales
tumorales para
para
valorar
valorar las
las repercusiones
repercusiones funcionales
funcionales que
que su
su presencia
presencia tiene
tiene enen la
la evolución
evolución del
del tumor
tumor
–– Búsqueda
Búsqueda de de perfiles
perfiles moleculares
moleculares en
en cáncer
cáncer folicular
folicular de
de tiroides
tiroides mediante
mediante Exon
Exon Arrays.
Arrays.
–– Análisis
Análisis del
del patrón
patrón de
de metilación
metilación génica
génica en
en enfermedades
enfermedades oncohematológicas.
oncohematológicas.
Línea de Investigación: CLARA ÁLVAREZ
NEOPLASIA Y DIFERENCIACIÓN ENDOCRINAS
- Diferenciación de las células hipofisarias
- BANTTIC: (Bank of Thyroid Tumors in Culture)
Equipo investigador:
S. B. Bravo, E. Diaz Rodriguez, M.e Garcia-Lavandeira, M. ER Garcia-
Rendueles, S. Perez Romero, J. Sousa Rodrigues
Células madre de la hipófisis en su nicho Esferoide de células madre hipofisarias
crecido en cultivo
Línea de Investigación: ANXO VIDAL
Equipo investigador:
Equipo investigador:
C. Pombo, M. Fidalgo, M. Fraile, G. Hernández, A. Guerrero, A. Pires
Respuesta celular al estrés oxidativo
Equipo investigador:
MCF-7 cells
200
***
100
control
0
+ Pit-1 6 20
0 12
Days
Línea de Investigación: JOSÉ ANTONIO COSTOYA PUENTE
Equipo investigador:
CÁNCER DE PÁNCREAS
- Evaluación y desarrollo de la elastografía guiada por ecografía
endoscópica en el diagnóstico diferencial de masas sólidas pancreáticas
- Participación activa en el grupo europeo colaborativo PanGen-EU
Equipo investigador:
M. Sobrino Faya, J. Fernández Castroagudín, J. Iglesias García, M.
Barreiro de Acosta, J. Lariño Noia, E. Molina Pérez, P. Otero Iglesias,
A.B. Lozano León, E. Varo Pérez, L.Nieto García, M. Luaces Regueira
Pancreatic mass
EUS-elastography
WP5: Epigenética
Cáncer de pulmón
(FFRR: Dieta, ocupación, radón residencial, susceptibilidad genética)
Cánceres de orofaringe
(FFRR:Dieta, ocupación, susceptibilidad genética, tabaco, alcohol...)
Cáncer de mama
(Absorción de antioxidantes –Betacaroteno, alfatocoferol, ácido ascórbico y selenio)
Juan Miguel Barros Dios
Adolfo Figueiras
Juan J. Gestal
Agustín Montes Martínez
Alberto Ruano Raviña
Mª Amparo Barreiro Carracedo
Olga Dosil Díaz
Leonor Varela
et al.
Área de Medicina Preventiva e Saúde Pública - USC
CIBER de Epidemiología y Salud Pública-Galicia
Instituto de Investigaciones Sanitarias -CHUS
Grupo de investigación de epidemiología del cáncer British Medical Journal 2005
FI:4,875
PR: 23/132
ANÁLISIS DAFO
• DEBILIDADES: • AMENAZAS:
– No pertenencia a la RTICC
– Falta de comunicación entre clínicos y básicos. – Falta de un presupuesto adecuado por parte de
– Poca participación directa de los clínicos en la la Administración para un proyecto ambicioso
investigación. de cáncer.
– Falta de investigación traslacional de inmediata
aplicación a la clínica. – Dificultad para la renovación tecnológica.
– Focalización de investigadores con exclusividad en el – Sentido localista y minifundista de la
tema del cáncer.
– Falta de registro de tumores hospitalario investigación en Galicia.
– Dificultad para modelos experimentales animales – Grandes centros de investigación oncológica en
adecuados.
Madrid y Barcelona.
• FORTALEZAS: • OPORTUNIDADES:
– Voluntad política de que exista un proyecto de – Ningún otro hospital de Galicia ha diseñado un
investigación en cáncer. proyecto de investigación oncológica
– Marco hospitalario adecuado para el desarrollo ambicioso.
de un proyecto de investigación en cáncer. – Ciclotrón en las inmediaciones del hospital.
– Biobanco. – Posibilidad de nuevos proyectos como
– Existencia de estructuras consolidadas de Radioterapia con Protones.
investigación básica relacionada con cáncer – Nuevos proyectos de Biomedicina en el Campus
(Fundación Xenómica). de Santiago (CIMUS).
ENTIDADES Y NODOS PARTICIPANTES EN LA RED
GR: 0
GR: 0
GR: 2 GCA: 2
GR: 2 GR: 3 GCA: 2
GCA: 0 GR: 3
GCA: 0 GCA: 1 GR: 6
GCA: 1 GR: 6
GCA: 1 GR: 1
GCA: 1 GR: 1
GCA: 2
GCA: 2
¡0!
GR: 29
GR: 8 GR: 29
GR: 8 GCA: 6
GCA: 0 GCA: 6
GCA: 0
GR: 21
GR: 21
GCA: 2
GCA: 2
GR: 6
GR: 6
GR: 1 GCA: 3
GR: 1 GCA: 3
GCA: 1
GCA: 1 GR: 0
GR: 0
GCA: 1
GCA: 1
GR: 4
GR: 4
GCA: 3
GCA: 3
GR: 1
GR: 1
GCA: 0
GCA: 0
Grupos no RTICC:
INVESTIGACIÓN INVESTIGACIÓN
BÁSICA CLÍNICA
Investigación Traslacional
Invest.básica
Investigación
traslacional
Invest.
Clínica
50 60 70 80 90 00
Años
Proyectos de excelencia
FASE IV:
Demostrada la mejora de un tto. se convierte en norma
Estudio de la tolerancia y eficacia en contextos nuevos
Valora gran nº de pacientes: peligros imprevistos y eficacia
ENSAYOS FASE I
METABOLIC NODE
Coordinating center: IDIBAPS-Hospital Clinic
(Barcelona)
Coordinator: Dr. Ramón Gomis
ONCOLOGIC NODE
Participating centers:
Coordinating center: Centro de Investigación del Cáncer
(Salamanca) NEUROPSYCHIATRIC NODE -. Hospital Universitario de Tarragona Joan XXIII (Dr.
Coordinating center: Hospital Psiquiátrico Universitario Instituto Joan Vendrell Ortega)
Coordinator: Dr. Enrique de Álava
Pedro Mata (Reus) -. IRCIS-Institut de Recerca en Ciencies de la Salut de
Participating centers: Coordinator: Dra. Elisabet Vilella Reus (Tarragona) (Dr. Lluis Masana Marín)
-. Hospital Clinic (Barcelona) (Dra. Marta Aymerich) -. Fundació Sarda Farriol (Barcelona) (Dra. Anna Novials
-. IUOPA (Oviedo) (Dra. Aurora Astudillo) Participating centers: Sarda)
-. IMAS Hospital del Mar (Barcelona) (Dr. Francesc Solé) -. Universidad Autónoma de Madrid (Dr. Fernando Valdivieso, Dra. -. Hospital Josep Trueta (Girona) (Dr. José Manuel
-. Hospital Universitario Virgen de las Nieves (Granada) (Dr. Mª Jesús Bullido); Hospital La Paz (Madrid) (Dra. Ana Frank) Fdez.-Real Lemos)
Ángel Concha) -. Universidad del País Vasco (UPV/EHU) (Dra. Mª Ángeles M. de
-. Hospital de Cruces (Bilbao) (Dr. Luis Castaño
-. Hospital Carlos Haya (Málaga) (Dra. Mª Dolores Bautista Pancorbo); Hospital de Cruces (Bilbao) (Dr. J. Zarranz)
González)
Ojeda) -. Generalitat Valenciana, Consellería de Sanidad, Direcció General -. Hospital Clínico San Carlos (Madrid) (Dr. Manuel
de Salut Pública (DGSP) (Valencia): Serrano Ríos)
· Hospital La Fe (Dr. Juan Andrés Burguera) -. Hospital Carlos Haya (Málaga) (Dr. Federico Soriguer)
· DGSP (Dr. Antonio Salazar) -. Hospital Clínico de Valencia (Dr. Rafael Carmena)
. Institut de Biomedicina de Valencia, CSIC (Dr. Jordi Pérez-
Tur) Cortesía de Enrique de Alava
Necesidad de invertir en tecnología
Necesidad de invertir en tecnología
PET-TAC
Imagen molecular
Epidemiología molecular
MLH1 germline epimutations in selected patients with early-onset non-polyposis colorectal cancer.
ÁREA DE ÁREA DE
GENÉTICA CÁNCER
Mejor opción para resolver el
paradigma
•• Proporcionar
Proporcionar al
al AGC
AGC de
de Oncología
Oncología del
del CHUS
CHUS el
el carácter
carácter traslacional
traslacional de
de la
la
Investigación
Investigación eminentemente
eminentemente aplicada
aplicada hacia
hacia las
las necesidades
necesidades dede los
los
enfermos
enfermos
•• El
El promocionar
promocionar un un espacio
espacio de
de investigación
investigación con
con modelos
modelos experimentales
experimentales
animales
animales o o celulares
celulares que
que facilite
facilite el
el diálogo
diálogo entre
entre los
los investigadores
investigadores
básicos
básicos yy clínicos.
clínicos.
•• Superar
Superar las
las contradicciones
contradicciones estructurales
estructurales dede los
los “compartimentos
“compartimentos
estancos”
estancos” yy proporcionar
proporcionar herramientas
herramientas para
para la
la aplicación
aplicación clínica
clínica de
de las
las
aportaciones
aportaciones científicas,
científicas, proporcionando
proporcionando un un ámbito
ámbito dede aplicación
aplicación
personalizada
personalizada de
de la
la Medicina
Medicina en
en función
función de
de las
las necesidades
necesidades dede cada
cada
enfermo
enfermo de
de cáncer.
cáncer.