Sie sind auf Seite 1von 14

CEREBRO, MENTE Y CULTURA

Dr. Vicente Calatayud Maldonado

INTRODUCCIN. Cuando fui invitado a participar en e te cur o, !o"ena#e a Dn. $antia%o Ra"&n ' Ca#a(, dentro de( cic(o Ciencia ' Re(i%i&n e(e%) un te"a, *ue tiene diferente re pue ta e%+n e( inter(ocutor a *uien e (e p(antea. $ent), por una parte, cierto te"or #unto a (a re pon a,i(idad *ue aca,a,a de aceptar. -or otro (ado in*uietud ' de eo de dar for"a cient)fico.!u"ani ta, a "/ de 01 a2o dedicado a( e#ercicio de (a Neurociru%)a, donde !e tenido (a oportunidad de vivir e3periencia directa , *ue "e per"itieron p(antear, o, ervar ' "editar o,re e( cere,ro, de (i4/ndono con (a "/3i"a precauci&n entre (a ,a e neurofi io(&%ica de Ca#a( ' (o po tu(ado de Ecc(e . -o tu(ado , *ue o(vida"o con de"a iada faci(idad ' frecuencia, en fa e de nue tra vida, *ue con idera"o 5de p(ena euforia profe iona(6. Evolucin histrica. E un !ec!o con tatado, (a e3traordinaria co"p(e#idad funciona( ' e tructura( de( i te"a nervio o, #u tific/ndo e con e ta co"p(e#idad (a dificu(tade *ue !an entra2ado u e tudio ' e( ca"ino *ue todav)a no *ueda por recorrer en e( conoci"iento de tan "aravi((o o &r%ano. 7ace "a de 8111 a2o , 7ip&crate 90:1.;:: a C<, *ue inicio u "a%i terio en (a i (a de Co , de afi& a (o fi(& ofo de u tie"po, con (o *ue =( deno"ina 5!ip&te i no pro,ada 5, afir"ando *ue e( e tudio ' (a o, ervaci&n de (a natura(e4a ' de( !o",re "o trar)an e( ca"ino !acia (a verdad. En u #ura"ento, reconoce (o "ora( ' (o e piritua(, a ) co"o (o f) ico ' (o "ateria(. En una de u "a%i tra(e (eccione a "=dico de (a =poca indica> 5E( !o",re de,er)a a,er, *ue e de( cere,ro ' o(a"ente de =(, de donde parten nue tra a(e%r)a , p(acere , ri a ' (a%ri"a . -or "edio de e( pen a"o , ve"o , ' o)"o di tin%ui"o (o feo de (o !er"o o, (o "a(o de (o ,ueno, (o %rato de (o in%rato... -ara (a conciencia e( cere,ro e e( "en a#ero6. Y a2ade> 5E( cere,ro e =( interprete de (a conciencia6. Cuando fina("ente e( !o",re ((e%a a co"prender *ue e( cere,ro era e( &r%ano director, = !a,)an o(vidado 'a !acia "uc!o tie"po (a pa(a,ra de 7ip&crate . E( !o",re cre'& *ue e( cere,ro actua,a, co"o un "i terio o con#unto, enviando ' reci,iendo "en a#e de( e p)ritu, e%+n (a en e2an4a de ?a(eno 9@;@.81@ 9d.C<. E( co"porta"iento, e %enera en e( cere,ro ' e "anifie ta "ediante (a actividad de e(e"ento "u cu(are , %(andu(are , a ) co"o de (a e"ocione , (o recuerdo ' e( conoci"iento. Lo pri"ero fi i&(o%o ' pat&(o%o entaron (o rudi"ento funciona(e o, ervando (a con ecuencia de"o tra,(e tra (a irritaci&n o (e i&n de (a di tinta parte de( enc=fa(o. -o terior"ente (o "icro copi ta , con u ()*uido

endurecedore , co(orante ' "icr&to"o , de cri,ieron c=(u(a ' fi,ra , i%uieron (a cone3ione entre e((a en un tra,a#o *ue todav)a continua en (a actua(idad para co"p(etar e( conoci"iento de (o circuito neurona(e e3i tente entre "a de die4 ,i((one de neurona e3tendida en tre di"en ione . Lo neuro*ui"ico ((e%aron de pu= ' u e tudio e t/n nota,(e"ente a"p(iado !acia e( futuro, intentando de cu,rir e( trafico neurona( de u tancia *u)"ica en e tado ,a a( ' activo. La neurofi io(o%)a ana()tica, i"p(icada en (o "ecani "o de acci&n, !a nacido en e te i%(o ' e ta en una fa e de co"ien4o, pero con creci"iento e3ponencia(. En (a actua(idad +nica"ente e vi (u",ra (a for"a en *ue e( &r%ano a iento de nue tra "ente, de nue tra per ona(idad, ri%e (o fine "atice de( co"porta"iento. La e3peri"entaci&n c()nica ' de (a,oratorio !a con e%uido definir (a re(acione cuantitativa *ue e3i ten entre cantidad, tipo ' "u(tip(icidad de (a infor"aci&n aferente ' (a ve(ocidad, preci i&n ' co"p(e#idad de (a accione . Atenci&n, percepci&n, ideaci&n, ra4&n ' actuaci&n, !an ido reve tido de i%nificado preci o ' operaciona(e . La acci&n inte%rativa de( i te"a nervio o ' e( enfrenta"iento con ituacione a#ena ' anta%&nica , !an ido cuidado a"ente e3a"inada a nive( de( (en%ua#e ' de (a (&%ica, de (a "i "a "anera *ue !a ta a!ora e !a,)an e tudiado (o ref(e#o e pina(e . Lo %rande co"putadore ' e( de arro((o de (a "ate"/tica de re(aci&n on +ti(e para (a con trucci&n de "ode(o , de (a "i "a for"a *ue e( e tudio de( co"porta"iento nervio o !a ervido para co"prender (a co"putadora . La pro%ra"aci&n ' a("acena"iento, a ) co"o (o "ecani "o de deci i&n de( cere,ro ' de (a co"putadora, no tienen *ui4/ "uc!o en co"+nA pero (o principio de (a teor)a de (a infor"aci&n, topo(o%)a ' teor)a de pro,a,i(idade on va(ido en a",o terreno . E( co"porta"iento depende con e%uridad de (a e tructura, ' (a e tructura de( co"porta"iento. En e( i te"a nervio o centra(, a*ue((a accione "o(ecu(are *ue condu#eron irrever i,(e"ente a "acro"o(=cu(a ' co"ponente ce(u(are i"i(are , produ#eron (a u(tra e tructura de (a c=(u(a > "e",rana ' part)cu(a *ue contro(an (o co"porta"iento f) ico.*u)"ico ,/ ico de (a neurona . La e3periencia individua(e , "odificadora de( i te"a nervio o ' de (a per ona(idad, dan (u%ar a nuevo a pecto e tructura(e en (o %rupo ' or%ani4acione , *ue a u ve4 deter"inan u co"porta"iento co(ectivo. Todo e to "ecani "o , "ati4an nue tra per ona(idad, definida de de (a anti%Bedad por Cicer&n co"o 5La "a cara con *ue e( u#eto e pre enta ante (o otro 6. $e%+n avan4a"o en e( e tudio de( cere,ro, e "odifica e te concepto, a ) Ca(entine (a define co"o 5(a u"a de di po icione !a,itua(e en e( individuo6. Dat on co"o 5(a u"a de actividade *ue e de cu,re con (a o, ervaci&n6. Marcu e co"o 5(a conver%encia de toda (a tendencia cu(tura(e de (a "ente6. E ta re(aci&n cere,ro per ona(idad ' cu(tura i",rica una erie de proce o neurofi io(&%ico re(acionado con actitude ' condicione ocia(e , fuente

principa(e de (a cu(tura. La evo(uci&n cu(tura( en e( !o",re e ta en re(aci&n con e( perfecciona"iento de( cere,ro. BASES NEUROF S O!O" CAS Ori#en de las neuronas. E( pri"er ' funda"enta( pa o de (a cone3ione de( i te"a nervio o, e (a %eneraci&n de neurona . La neurona e (oca(i4an en (a corte4a cere,ra(, ' n+c(eo encef/(ico ' "edu(are funda"enta("ente. La e tructura neurona( e de arro((a en tre etapa ,/ ica > -ro(iferaci&n ce(u(ar, "i%raci&n ce(u(ar ' diferenciaci&n ce(u(ar. Ori#en de las cone$iones. A "edida *ue (a neurona e diferencian, e3tienden a3one *ue de,en encontrar u o,#etivo apropiado . E te "ecani "o de for"aci&n de cone3ione o v)a , e produce en (a i%uiente fa e > a.. $e(ecci&n de (a v)a. ,.. $e(ecci&n de( o,#etivo. C..$e(ecci&n de( do"ici(io. Lo "ecani "o de e(ecci&n ' for"aci&n de (a v)a, on uficiente para e ta,(ecer un orden con idera,(e, 'a en e( cere,ro feta(. Con todo, (a tarea de e ta,(ecer cone3ione en e( i te"a nervio o todav)a no !a ter"inado. Tiene (u%ar un per)odo pro(on%ado de( de arro((o, de de e( naci"iento !a ta (a ado(e cencia, en (a cua( e ta cone3ione e perfeccionan. Muerte celular. Durante (a for"aci&n de (a v)a e e(i"inan po,(acione entera de neurona , un proce o conocido co"o "uerte ce(u(ar *ue e produce de for"a natura(. De pu= *ue (o a3one !an a(can4ado u o,#etivo ' e !a iniciado (a for"aci&n de (a inap i , e produce una di "inuci&n pro%re iva de( n+"ero de a3one ' neurona pre inaptico . La "uerte ce(u(ar reve(a (a co"petencia de factore trofico , nutriente *ue con ervan (a vida, u"ini trado en cantidade (i"itada por (a c=(u(a diana. A pe ar de *ue e to "oderno !a((a4%o , !an pue to en duda (o concepto "/ anti%uo , todav)a no e3i te con en o o,re co"o aparecen (a diferente /rea cortica(e durante e( de arro((o. En (a revi ta cient)fica , cada "e aparece una o,ra dra"/tica con neurocient)fico prota%oni ta a a",o (ado de (a frontera. Cuando deci"o *ue e( i te"a nervio o contiene entidade funciona(e ' "orfo(&%ica independiente ((a"ada neurona , deci"o "uc!o "/ de (o *ue parece a pri"era vi ta. A( contrario de (o *ue ocurre con (a "a'or)a de (o otro te#ido , (o co"ponente de( $i te"a nervio o no on parte interca",ia,(e o e*uiva(ente . Cada neurona e +nica ' u in%u(aridad re ide en u po ici&n
3

e pecifica dentro de( i te"a nervio o. E ta po ici&n viene dada por pecu(iare cone3ione con otra neurona . Cere%ro y Mente

Di(der -enfie(d ' B. Li,et, fueron a(%uno de (o neurociru#ano *ue e arrie %aron a e3p(orar (o 5Mi terio de (a Mente6, ,a /ndo e en (a e3periencia vivida con u paciente . De de entonce , (a circun tancia t=cnica ' tecno(&%ica !an ca",iado u tancia("ente, en (o *ue a( trata"iento de enfer"edade neuro(&%ica e refiere. Ta",i=n !an ido u tancia(e ' 'o dir)a *ue e3traordinario (o conoci"iento o,re e( funciona(i "o de( cere,ro. No o, tante, ' reci=n ter"inada (a D=cada de( Cere,ro, (o principio ,/ ico en (o *ue e centraron (o conoci"iento de (a din/"ica cere,ra(, e "antienen con (a "i "a actua(idad *ue entonce . Mora 9@EEE<, afir"a *ue 5E( funciona"iento de( cere,ro de( !o",re e todav)a e( pro,(e"a 9Fo "i terioG< U(ti"o por re o(ver6. E( fin de( "undo !a ido vaticinado en "+(tip(e oca ione a (o (ar%o de (a !i toria. De de (o tie"po de Bacon de Ceru(a", de (o fi(& ofo perfeccioni ta de( $i%(o HCIII ' de (a fe en e( pro%re o de( HIH, e( "e#ora"iento !u"ano %racia a (a ciencia ' a (a tecno(o%)a e a e%uro u pro%re o. Aun ante , -(at&n, cre'& *ue = podr)a encontrar o(uci&n a (o pro,(e"a !u"ano ' afir"a,a> 5 i (o fi(& ofo reinaran ' (o re'e e trocaran en fi(& ofo 6. Un de cu,ri"iento de a(entador en nue tra d=cada, !a ido (a de"o traci&n de *ue no ie"pre (a ra4&n conduce e3acta"ente a (a o(uci&n de (o pro,(e"a !u"ano ' *ue, en %enera(, inf(u'e e ca a"ente en e( cur o an%riento de (a !i toria de( !o",re. Ca,e pre%untar> F!a au"entado e( pro%re o tecno(&%ico (a fe(icidad !u"anaG FE de ea,(e una ociedad re%ida cient)fica"enteG $a,e"o *ue en (a per ona !u"ana, e3i te una din/"ica evo(utiva end&%ena, en (a cua( (o ra %o end&%eno , inf(u'en en e( te"pera"ento ' e to a u ve4 en (a "ente, en (a afectividad ' en (a pra3i . En @EII, $u $antidad e cri,e una carta a( director de( O, ervatore Ro"ano, en e( centenario de NeJton, indicando (a nece idad de un entendi"iento ' una co(a,oraci&n entre Ki(o of)a, Teo(o%)a, Bio(o%)a ' Ciencia Natura(e , indicando en u u(ti"o p/rrafo> 5E t/i ((a"ado aprender (o uno de (o otro , a renovar e( conte3to en e( *ue e !ace (a ciencia ' a nutrir (a incu(turaci&n *ue re*uiere una teo(o%)a viva. Cada una de a",a parte ten=i todo *ue %anar de e ta interacci&n, ' (a co"unidad !u"ana a (a *ue a",a ervi"o tiene derec!o a e3i%)rno (o.6 Nunca #a"/ a (o (ar%o ' anc!o de (a !i toria de (a Ciencia, e !a "anife tado tanto inter= en e( conoci"iento de( cere,ro, u funci&n ' u re(acione con (a
4

"ente ' con e( co"porta"iento !u"ano. Durante "uc!o a2o , !a unido a neuroanato"i ta , neur&(o%o c()nico , neurociru#ano ' p i*uiatra , a (o *ue e u"aron inte(ectua(e procedente de otra di cip(ina co"o (a Mate"/tica , K) ica, Lu)"ica, E(ectr&nica e Infor"/tica, dando nuevo concepto e idea a (a inve ti%acione de (a neurociencia . M(ti"a"ente e unieron ?en=tica e In"uno(o%ia entre otra , aportando i"portante a pecto para un "e#or conoci"iento de nue tro principa( &r%ano. Apro3i"ada"ente durante "/ de do ciento a2o , (a ciencia ((a"ada raciona(, !a (i"piado pro%re iva"ente ' de for"a ,a tante efica4 ' concien4uda, aun*ue todav)a no uficiente, a( "undo civi(i4ado de uper tici&n ' "a%ia. -ri"ero e trato de reducir e( univer o "ec/nico a una for"u(a co"pren i,(e. De pu= Ein tein ' u tie"po, introdu#eron (o concepto de anti"ateria, de tie"po re(ativo ' de( "undo no rea(. Reciente"ente, (o avance de (a diferente ra"a de (a ciencia e t/n contri,u'endo a co"poner una i"a%en de( !o",re tan orprendente co"o (a de Ciencia Kicci&n. En (o *ue parece er *ue todo e( "undo coincide e e( potencia( creativo de( cere,ro !u"ano. E a!ora cuando e"pie4an a conver%er de nuevo (a Ciencia ' (a 7u"anidade ' ade"/ de for"a ,a tante ine perada. Lo inve ti%adore o,re e( cere,ro, para de cri,ir (a "aravi((a *ue !an con e%uido, citan a Buda ' Di((ia" B(aNe. Lo ") tico ' (o poeta , !a ta no !ace "uc!o tie"po, te"ero o de (o a pecto de !u"ani4ado de (a ciencia, e apo'an a!ora en (o infor"e de (a,oratorio para poder verificar (o *ue !a ta no !ace "uc!o tie"po e con iderara co"o conoci"iento intuitivo. La "ente ' u proce o creativo, con titu'e un te"a de inve ti%aci&n intentando e3p(orar (a cone3ione *ue pudieran e ta,(ecer e con e( "undo f) ico. Mi conviccione per ona(e ' (a de *uien %uia,a "i inve ti%acione , "e per"itieron dia(o%ar ta",i=n de de una per pectiva p ico.e piritua( o,re e( potencia( !u"ano. No "e acuerdo, ni !e podido encontrar (a cita, pien o *ue puede er de -enfie(d, o *ui4/ de( propio Ecc(e > 5De( "i "o "odo *ue no e puede de#ar (a po()tica e3c(u iva"ente en "ano de (o po()tico , no e adecuado *ue (a ciencia ea propiedad e3c(u iva de (o inve ti%adore profe iona(e 6. En e to "o"ento e( cientifici "o e do%"a de fe. Tiene u propia (itur%ia, u acerdote , u credo arcano , ' por upue to, u propio !ere#e A ' on (o !ere#e (o *ue a "enudo re u(tan er (o de cu,ridore "a aceptado . A(%una vece (o re u(tado de (a inve ti%acione on tan intere ante *ue e !an deno"inado 5"itociencia6, conoci"iento *ue de %raciada"ente, in ,a e, penetran en (a ciencia o cu(tura popu(ar. Una ve4 *ue e"e#ante !a((a4%o !an ido aceptado por ac(a"aci&n popu(ar e convierten en piedra an%u(ar para otra po i,i(idade aun "/ p eudo cient)fica *ue (a anteriore . Lo %rande de cu,ri"iento , a ) co"o (o %rande ()dere , e3i%en de for"a peri&dica un rea(inea"iento ' renovaci&n ' en con ecuencia una actua(i4aci&n,
5

por nue tra parte, de( conoci"iento de (o "i "o , 'a *ue (o dato e a"ontonan, (a cri i e inten ifica ' de,e"o re ponder o aceptar nue tra cu(pa,i(idad o i%norancia en u po i,(e err&nea o deficiente interpretaci&n. La inve ti%acione o,re (o !e"i ferio cere,ra(e , e !an convertido en una pe*ue2a indu tria, !a' *uien !a,(a de 5Die tro cere,ra(e 6 9 intuitivo , art) tico , de or%ani4ado < o 5 4urdo cere,ra(e 6 9 (inea(e , ana()tico , or%ani4ado . E( enti"iento de afecto e con idera co"o a(%o pri"ario, un pince( *ue uti(i4a"o para i(u trar nue tro conoci"iento. $e !a,(a de 5Tona(idade de conoci"iento6, de un a(fa,eto de afecto innato co"o e( te"or, (a a(e%r)a, (a ira, (a e3citaci&n. E( incon ciente, e !a co"pro,ado, no e un i"p(e a pecto de (a "ente, ino un fen&"eno co"p(e#o con "+(tip(e faceta . La i"p(antaci&n de c=(u(a enfer"edade neurona(e . en e( cere,ro, !a "e#orado deter"inado tipo de

La "e"oria todav)a e "antiene co"o un fen&"eno "i terio o, a(%uno e pecu(an *ue tiene "eno *ue ver con e( a("acena#e de dato ' "/ con (a i"a%inaci&n. A!ora "a *ue nunca parece conc(u'ente *ue (a vida no e una "a*uina ' e( cere,ro u "otor. $e%+n de cu,ri"o "/ dato o,re e( cere,ro, e( "i terio e en anc!a, e a"p(ifica con "/ inten idad, co"o i nunca fu=ra"o a tocar fondo. E( cere,ro adu(to, e (a pie4a "/ co"p(e#a de( univer o. $u conoci"iento e dif)ci( ' re*uiere tie"po ' e fuer4o. O. Ecc(e di#o a( re pecto> 5E ta e"pre a no tendr/ fin, a( "eno durante i%(o 6. Ante $antia%o Ra"&n ' Ca#a( afir"a,a> 5E( (o%ro "/ tra cendenta( de( !o",re de,er)a er (a con*ui ta de u propio cere,ro6. &EOR AS SOBRE !A RE!AC ON MEN&E'CEREBRO. La teor)a "oni ta, e ,a a en (o "/ puro concepto neuro(&%ico , pretendiendo de"o trar *ue a trav= de toda (a cone3ione ' entrada *ue tienen (u%ar en e( enc=fa(o, interactuando entre ), producen una v)a eferente con funci&n. acci&n "otora. Tiene co"o o,#eto poder de"o trar e( co"porta"iento a, o(uto de un ani"a( o de( !o",re, inc(u'endo u conducta ver,a( de una for"a "ateria(i ta, d/ndo(e principa( ' +nico re pon a,(e de e ta circun tancia a( cere,ro. $i e ta teor)a puede er acepta,(e para (o ani"a(e ta",i=n puede aceptar e, en !u"ano , con %rande re erva , en ca o de re pue ta "otora auto"/tica o e tado u,con ciente , aun*ue puedan er co"p(icado . No nie%an e ta teor)a "ateria(i ta , (a e3i tencia de (a "ente o conciencia, pero (a tratan co"o una con ecuencia de (a actividad cere,ra(, in "a'or repercu i&n

en e( cere,ro. La e tructura cere,ra( funciona con independencia de cua(*uier actividad "enta(. -ode"o di tin%uir a(%una variante funda"enta(e , de e ta teor)a> @. . Materia(i "o radica(, en donde e nie%a de for"a radica(, co"o u no",re indica, (a e3i tencia de fen&"eno "enta(e . No e3i te pro,(e"a a(%uno en (a re(aci&n cere,ro "ente. 8. . Moni "o neutra(. ;. .Epifeno"ena(i "o *ue defiende (a teor)a de (o e tado "enta(e e3i ten pero ie"pre en re(aci&n con aconteci"iento f) ico . 0. . Teor)a de (a identidad p iconeura(, en (a cua( (o e tado "enta(e on (a caracter) tica interior de a(%uno e(e"ento "ateria(e , ta(e co"o, (a neurona id=ntica tienen una acci&n efectiva ' uficiente para (a re pue ta "enta(e de( cere,ro. A e ta teor)a , *ue pode"o con iderar (a "/ repre entativa , e van uniendo con e( tie"po ' (a evo(uci&n de (o conoci"iento , otra "uc!a ta(e co"o> interaccioni "o e"er%ente 9$perr' @E:P ' @E::<, fi ica(i "o 9$"art @EP;' @E:I<, "ateria(i "o e"er%ente 9Bun%e @E::<. Toda e ta teor)a ' a(%una "a ,a an (a re(aci&n cere,ro."ente en (a (e' natura(, pero e ta ar%u"entaci&n cae por u propio pe o, pue no e3i te en (a (e'e de (a f) ica, *u)"ica, ,io(o%)a o a tro(o%)a nin%una referencia a (o e tado de conciencia o "enta(e . No e3i te nin%+n apo'o (&%ico a (a teor)a de *ue todo (o e tado de ener%)a o "ateria a(,er%an una cierta conciencia pri"ordia(, inc(u o (o /to"o . -ero no o(o no e3i te apo'o (&%ico, ino *ue en (a f) ica no encontra"o nin%+n teore"a *ue pueda #u tificar e ta ituaci&n. M(ti"a"ente, e !an incorporado a e ta teor)a , a*ue((o %rupo de inve ti%adore , *ue tra,a#an o,re co"putaci&n. Con (o ordenadore pode"o !acer (o *ue no ven%a en %ana, inc(u o tra,a#o *ue nue tra propia facu(tade f) ica no no (o !u,ieran per"itido, pero (o *ue e ta c(aro, e *ue con (o ordenadore , nunca podre"o er a"a,(e , ni tierno ni crue(e . Otra co a e *ue e *uieran e3p(icar por (o "ecani "o ci,ern=tico , e( funciona(i "o de nue tra - i*ue, pero ie"pre en e( ordenador o en u "ecani "o , a parte de *ue e tare"o o"etido a (o di e2adore , nunca podre"o tener en e((o e"ocione . La evo(uci&n ,io(&%ica no de"ue tra co"o (o e tado "enta(e ' (a conciencia, o(o e pueden de arro((ar a( er cau a("ente efectivo , de ta( "anera *ue produ4can ca",io en e( funciona(i "o cere,ra( ' en con ecuencia en e( co"porta"iento. E ta circun tancia o(o e po i,(e, i (a "a*uinaria neura( de(

cere,ro e ta a,ierta a inf(uencia *ue provienen de (o nue tra propia e3periencia con ciente .

uce o

"enta(e , de

En "i e3periencia, tra "i pro(on%ada actividad co"o neurociru#ano, "e atrever)a a afir"ar> De nin%una "anera, (a din/"ica funciona( de (a e tructura neura(e cere,ra(e , pueden dar una e3p(icaci&n uficiente ' convincente de (a tota(idad de u accione , a ) co"o de (a e3periencia con ciente de( er !u"ano. A( revi ar (a fi(o of)a de (o c(/ ico , encontra"o *ue -(at&n 'a de cri,e un proce o "u' e"e#ante a( *ue po terior"ente co"p(etar)a Ecc(e . La re(acione cuerpo."ente (a e(a,ora teniendo en cuenta> Mundo @. . O,#eto vi i,(e . Mundo 8. . Afeccione de( A("a o e tado de( A("a. Mundo ;. .O,#eto inte(i%i,(e . De cri,e ade"/ una interre(aci&n reciproca entre (o "undo @.8 ' 8.;, ie"pre a trav= de( "undo @, e( "undo de (o o,#eto vi i,(e . Co"o vere"o , aun*ue in (a ,a e neurofi io(&%ica actua(e , 'a e p(antea,a (a e3i tencia de un er uperior, *ue aun*ue pa ando por e( "undo f) ico, contro(a,a ' upervi a,a toda nue tra actividade p )*uica . La per ona !u"ana, para -(at&n e ta con tituida por do pi(are funda"enta(e > n+c(eo o cu,ierta ' e( o,rar !u"ano, *ue e ,a a en tre punto funda"enta(e > E( de eo, e( enti"iento ' e( conoci"iento. $+,ita"ente, pode"o tener una en aci&n "etaf) ica, procedente de (a conciencia de nue tra propia e3i tencia. ?enera("ente interpreta"o *ue o"o per ona *ue ienten, pien an ' act+an (i,re"ente !a ta *ue no p(antea"o > FLui=n o' en rea(idadG, F-or *u= no o' "i !er"anoG La cue ti&n de por *ue o"o propietario de nue tro propio 'o, e co a *ue viene de anti%uo. La vida e apo'a en (a "ateria inor%/nica, pero ofrece a(%o nuevo en for"a de "/ (i,ertad, de (a "i "a "anera (a p i*ue e apo'a en (a vida, rea(i4ando en e( or%ani "o dotado de p i*ui "o una for"a aun "/ e(evada de (i,ertad *ue no pueden tener (o ve%eta(e . A ) (o i"pu( o vita(e , nue tro in tinto , ori%inado en nue tra nece idade fi io(&%ica , crean (o afecto , (o enti"iento din/"ico , *ue a u ve4, "odu(an (o i"pu( o vita(e . E to enti"iento , dan for"a a( e p)ritu, a (a ra4&n, *ue a u ve4 e encar%a de for"a reciproca de "odu(ar (o enti"iento , co",in/ndo(o e%+n u re(aci&n. A*u) co"ien4a (a di cu i&n acerca de( "i terio de nue tra e3i tencia> e o *ue ((a"a"o e p)ritu, a("a, "ente, ra4&n o conciencia. FLu= no !ace entir o pen arG FC&"o e puede for"ar de de (a "ateria, *ue e nue tro cere,ro un "undo e piritua( de en acione ' e"ocione , de co(ore ' o(ore , de a(e%r)a ' pena G A partir de( i%(o HCII, (a fi(o of)a e3pre a,a cada ve4 "/ c(ara"ente (o *ue !o' "uc!o e%ui"o intu'endo> Cuerpo ' A("a on do co a di tinta , *ue e inf(u'en "utua"ente.

Naci& a ) e( dua(i "o, concepto defendido funda"enta("ente por e( fi(& ofo franc= De carte 9@QEP. @PQ1. -ara =(, e( cuerpo e una co"p(icada "a*uinaria *ue funciona e%+n una (e'e dada , ' *ue ade"/ ocupa un (u%ar en e( e pacio. En ca",io e( e p)ritu o a("a, *ue De carte ((a"o Ra4&n, no ocupa (u%ar ' e (i,re de entir ' pen ar (o *ue *uiere. Ta",i=n puede inf(uir o,re e( cuerpo. Cuando (a ra4&n *uiere "over un ,ra4o, e "ueve. E( pro,(e"a de( dua(i "o era de"o trar co"o funciona e ta interacci&n. De carte co(oca,a (a ede de (a ra4&n en (a %(/ndu(a pinea(, de de donde e ta enviar)a u "en a#e a( cuerpo. E ta e3p(icaci&n u cit& en e%uida (a pre%unta> Fc&"o puede a(%o *ue no pertenece a( "undo f) ico, e( e p)ritu o (a ra4&n, "ovi(i4ar ener%)a f) icaG Dentro de (a teor)a dua(i ta o dua(i "o citare"o a(%una > @. . -ara(e(i "o. En donde e( cuerpo ' e( e p)ritu e t/n incroni4ado pero no interact+an entre ), e"itida por Lei,ni4. $on do u tancia di tinta pero *ue no e inf(u'en, pero *ue funcionan en para(e(o, %racia a *ue fueron incroni4ada por Dio en e( "o"ento de (a creaci&n. 8. .Epifeno"ena(i "o *ue defiende (a teor)a de (o e tado "enta(e e3i ten pero ie"pre en re(aci&n con aconteci"iento f) ico . Nue tro fi(o ofo Orte%a ' ?a et, e ocupo de e to a pecto ' (o deno"ino Cita(idad, A("a ' E p)ritu. En (o +(ti"o a2o , co"o !e"o vi to e( e tudio de (a conducta !u"ana ' un "e#or conoci"iento de (a neuro,io(o%)a, con u creciente conoci"iento de( cere,ro !u"ano, !a upue to una interacci&n de toda e ta di cip(ina , provocando de de (o a2o :1 con (a o,tenci&n de( -re"io No,(e por O. Ecc(e , una nueva etapa. ;. . E( interaccioni "o> E( cuerpo ' e p)ritu interact+an entre ). Ecc(e deno"ina 5Teo(o%)a natura(6. E( pro,(e"a cere,ro."ente, (o p(antea co"o (a re(acione entre (a actividade de( "ecani "o neurona( cere,ra( ' e( a"p() i"o e pectro de "anife tacione de (a conciencia. -ara de arro((ar u teor)a, O.Ecc(e , e ,a a en (a de cripci&n de (o tre "undo de -opper> Todo cuanto e3i te ' e o,#eto de e3periencia e u,ica en a(%uno de e o tre "undo > Mundo @. . E e( "undo de (o o,#eto ' e tado f) ico . Entidade f) ica . Mundo 8. .E e( "undo de (o e tado "enta(e , *ue inc(u'e> E tado de conciencia. Di po icione p ico(&%ica . E tado incon ciente . Mundo..; 9-opper<. Contenido de (o pen a"iento . -roducto de (a "ente !u"ana. 9K) ico , Te&rico < E e( "undo de (a cu(tura producida por e( !o",re.
9

Ta",i=n propone (a interacci&n entre e to "undo ' u contenido. An(lisis y discusin. Criterios )ersonales Tarde o te"prano (a ciencia de( cere,ro !an de c!ocar con un eni%"a, *ue i%ue e tando tan (e#o de u o(uci&n co"o !ace "i( a2o . Nadie a,e (o *ue e (a conciencia, (a "ente. Ta"poco tene"o nin%una ra4&n para *ue en (o pr&3i"o decenio ea ac(arado tan e3traordinario "i terio por (a i(u"inaci&n ce%adora de a(%uno neurocient)fico . La conte"p(aci&n de e te pro,(e"a no de#a at&nito . E cierto *ue e3i ten !o",re *ue e tudian con inten idad e( cere,ro !u"ano ,u cando e a pi ta %er"ina( *ue con titu'a e( cora4&n de nue tra autocon ciencia. $perr' u%iri& *ue (a conciencia e un fen&"eno e"er%ente de( cere,ro ' *ue i"u(t/nea"ente de e"pe2a un pape( cau a( en (a deter"inaci&n de (a actividad neuro(&%ica. -ropu o un co"pro"i o entre e( "ateria(i "o ' e( "enta(i "o, con una interacci&n "utua entre (a "ente ' (a "ateria en (o do"inio uperiore de una +nica #erar*u)a continua. E3i ten evidencia c(ara ' creciente , de *ue a(%uno e tado cere,ra(e e corre(acionan con cierto fen&"eno de (a conciencia e inver a"ente (o fen&"eno de (a conciencia afectan a (a actividad cere,ra(. Lo "en a#e *ue provienen de (a v)a neura(e van aco"pa2ado de una tran for"aci&n *ue no a,e"o e3p(icar, pero *ue e atri,u'e a( proce o perceptua(. A u"i"o *ue e produce una tra for"aci&n de ener%)a a e3periencia de onido, co(or, aro"a , !a",re, ed, do(or ' un in nu"ero de otra en acione . Lo "en a#e neura(e ((e%an a( cere,roA in e",ar%o en e( proce o perceptivo a, trae"o parte de e to dato , e decir, efectua"o una e(ecci&n. E ta actividad e(ectiva upone capacidad de atenci&n ' de a, tracci&n. No referi"o a un principio activo *ue or%ani4a (o dato en oria(e para "antener (a unidad de (a e3periencia o conciencia. Ecc(e di tin%ue (a e3periencia con ciente de (a conciencia de i o autoconciencia. La unidad de (a e3periencia con ciente e "anifie ta en for"a 5in"ediata6 ' 5privada6. La cua(idade en oria(e de un o,#eto no e pueden e3p(icar a( *ue no co"parte (a "i "a e3periencia. $e%+n Mountca t(e (o "en a#e *ue ((e%an a( cere,ro van for"ando continua"ente "apa neutra(e din/"ico de( "undo e3terno, de nue tra ituaci&n ' orientaci&n en e e "undo. -ero "/ !a((a de e a i"/%ene (a captaci&n de (o fen&"eno e3terno e ta (i%ada a (a e3periencia. Cada i"a%en e ta (i%ada a una for"aci&n e3peri"entada, %en=tica o a("acenada, *ue e privada ' +nica. A (o "/ a(to nive(e , de u propia e3periencia, cada uno con tru'e de de dentro u propia vi i&n per ona(6. E to concepto parecen coincidir con (o de( fi(o ofo Ditt%en tein> 5La
10

e3periencia per ona(, (e#o de er un producto de proce o f) ico , *u)"ico ' fi io(&%ico , parece "a ,ien con tituir (a ,a e "i "a de todo (o *ue deci"o , con a(%+n i%nificado, acerca de e o proce o uperiore . La infor"aci&n en oria( e pen a"iento ' en e( (en%ua#e. reconocida, c(a ificada ' refor"u(ada en

En ca",io para $perr', (a e3periencia con ciente for"a parte inte%ra( ' activa de( proce o cere,ra(. E ti"a *ue e i"po i,(e ,u car una e3p(icaci&n de (o proce o con ciente o(o "ediante dato ,io*u)"ico ' fi io(&%ico , *ue, i ,ien e o dato on i"portante para entender (a actividad cere,ra(, no on uficiente para e3p(icar fen&"eno co"o (a en acione , (a percepcione , (a idea , (a i(u ione ' (a en i,i(idad en %enera(. 5La propiedade de (a conciencia on diferente ' a(%o "a *ue (a u"a de (o uce o neurofi ico*ui"ico , de (o cua(e , a u ve4, on %enerada . E to e , (a conciencia tra ciende (o deta((e de( trafico de( i"pu( o nervio o en (a "a((a cere,ra(e de (a "i "a "anera *ue (a propiedade de( or%ani "o tra cienden (a propiedade de (a c=(u(a o *ue (a propiedade de (a "o(=cu(a tra cienden de u co"ponente at&"ico 6. Lo proce o neurofi io(&%ico contro(an (o proce o "enta(e ' vicever a, pero (o fen&"eno con ciente tienen una "a'or inf(uencia, co"o i e tuvieran ituado en (a parte uperior de (a or%ani4aci&n #er/r*uica. La !ip&te i de $perr' repre enta un co"pro"i o entre a(%uno enfo*ue *ue identifican (a actividad "enta( con (a nervio a ' (o *ue e ta,(ecen una neta di tinci&n entre a",a actividade . En ca",io (a !ip&te i de Ecc(e e c(ara"ente dua(i ta. $e2a(a una dicoto")a entre (a e3periencia per ona( perceptua(, por un (ado, ' (a codificaci&n de (o "&du(o cortica(e por otro. $e%+n e te autor, (a "ente autocon ciente, e una entidad independiente *ue e ta en continua actividad, o,teniendo infor"aci&n, o "/ ,ien, (e'endo en (a "u(titud de "&du(o *ue act+an en (o nive(e "a e(evado de( cere,ro. Durante (a 5(ectura6, (a "ente autocon ciente e(ecciona infor"aci&n por "edio de (a atenci&n, inte%rando ' dando una unidad a (a e3periencia. La con#etura e ,a a, en parte, en e3peri"ento con paciente con (e ione cere,ra(e en re(aci&n con u capacidad de co"unicaci&n ver,a( ' no ver,a(. $e !a notado *ue a (o paciente a (o *ue e (e !a eccionado e( cuerpo ca((o o ' !an a(ido de (a intervenci&n con (o do !e"i ferio eparado , !an ufrido "u' poca a(teracione en u facu(tade "enta(e . Co"o 'a !e"o dic!o, (a ciru%)a !a de#ado a e o paciente con do "ente eparada co"o i tuvieran do e fera di tinta de conciencia. E ta dup(icidad "enta( !a ido de"o trada con re pecto a (a percepci&n, co%nici&n, aprendi4a#e ' "e"oria. Entonce , e%+n Ecc(e , no e (a "a*uinaria neura(, (a *ue provee (a unidad de (a e3periencia con ciente, ino (a "ente autocon ciente. Ecc(e e refiere ade"/ a( !ec!o de *ue (o "en a#e en oria(e ta",i=n re u(tan "odificado por otro proce o ,
11

co"o (a e"ocione , enti"iento ' "otivacione . A ocia e te !ec!o con e( !ipot/(a"o ' e( i te"a (i",ico *ue e pro'ectan a (o (&,u(o fronta(e "odificando ' a2adiendo un co"ponente e"otivo a (a percepci&n con ciente. E a,ido, ade"/ , *ue e( (&,u(o prefronta( ' e( i te"a (i",ico, a",o re(acionado con (o e tado e"ociona(e , interact+an a trav= de v)a *ue pa an por circuito en oria(e . La corte4a prefronta( eria e( /rea donde (o proce o e"otivo e u"an con (a o"atoe te ia, (a vi i&n ' (a audici&n para a ) inte%rar (a e3periencia con ciente ' para inducir (a conducta. Ecc(e di tin%ue (a e3periencia con ciente, *ue induce a (a conducta, de (a conciencia de ) o "ente autocon ciente. E ta e un principio activo *ue "antiene (a unidad de (a e3periencia. La autocon ciencia confiere e ta unidad de ) "i "a a toda (a e3periencia o accione o, de otro "odo, "antiene u propia identidad en toda (a e3periencia ' en (a accione . $inteti4ando todo e e #ue%o de interaccione , Ecc(e afir"a *ue (a "ente autocon ciente e#erce una funci&n uperior de contro( ' de interpretaci&n o,re (o uce o neura(e , en virtud de una interpretaci&n de do,(e v)a entre (o tre "undo a (o *ue pertenece e( !o",re> E( "undo f) ico, (a e3periencia en oria( ' e"ociona( ' (o e tado de conciencia ' en e( tercero, (a actividad inte(ectua( ' cu(tura(. La o, ervacione ((evada a ca,o en una %ran cantidad de paciente (e ione cere,ra(e !a po i,i(itado intuir a(%una ()nea %enera(e funciona"iento cere,ra( durante e( pen a"iento. con de(

E( conoci"iento de( cere,ro puede incre"entar nue tra capacidade de i"a%inaci&n ' percepci&n, de apreciaci&n ' de co"pren i&n de( i%nificado de nue tra vida . E( e tudio de (a or%ani4aci&n de( cere,ro "ue tra *ue (a creencia , (a fe ' e( arte creativo on caracter) tica e encia(e ' univer a(e de (a vida !u"ana. La noci&n de *ue e( ver o e( e cuc!ar con i te o(a"ente en reci,ir "en a#e de( e3terior e un %rave error. En e te entido, ' defendiendo un i te"a trinitario para e( !o",re, *ue fue creado a i"a%en ' e"e#an4a de E(, "e atrever)a afir"ar, natura("ente in caer en %rave defecto de interpretaci&n, *ue pode"o con iderar una trinidad neuro."enta(.p )*uicaA La Mente, e e( -adre de todo, *ue e !i4o carne entre no otro , A E( cere,ro, con e( *ue pode"o co"unicarno uno con otro ' re(acionarno en u no",re co"o ere !u"ano . Todo e((o inf(uido por e( e p)ritu, *ue e define co"o principio ani"ado ' vita(A (o *ue da vida a( or%ani "o f) ico en contra te con u e(e"ento "ateria(e A e( op(o de vida. La p i*ue. Lo ere !u"ano o"o e encia("ente e piritua(e , por*ue enti"o (a nece idad de pre%untarno cue tione funda"enta(e o u tancia(e > F -or*ue nac)G, FCu/( e e( i%nificado de "i vidaG, F-or *u= ten%o *ue e%uir ade(ante cuando "e iento depri"ido, can ado o fru tradoG, FLu= !ace *ue todo e to va(%a (a penaG. De ea"o a(%o a (o *ue poda"o a pirar, a(%o *ue no ((eve "a a((/ de no otro "i "o ' de( pre ente, a(%o *ue no proporcione va(or a no otro "i "o ' a (o *ue !ace"o .
12

7o' e !a introducido un nuevo t=r"inoA inte(i%encia e piritua(, *ue difiere de (a inte(i%encia e"ociona( en u capacidad de tra for"aci&n. La inte(i%encia e"ociona(, "e per"ite preci ar en *ue ituaci&n "e !a((o ' co"portar"e adecuada"ente. La inte(i%encia e piritua( per"ite pre%untar"e i *uiero e tar en e a ituaci&n deter"inada. -er"ite funcionar con (o ()"ite de "i ituaci&n, per"itiendo *ue 'o "i "o (a %u)e. No ca,e duda *ue co"o defini& Catte(( e3i te una "otivaci&n re(i%io a unificadora, *ue per"ite e tar en contacto con Dio o con a(%+n principio *ue da entido o a'uda, *ue con titu'e una fuer4a potencia( de i"pu( o en toda nue tra vida *ue per"ite encontrar(e entido ' va(or a todo (o *ue !ace"o . E( cere,ro, e(a,orando i"pre ione e3terna ' co",in/ndo(a con uno proce o incon ciente interno , enciende de a(%una for"a (a (u4 "i terio a de (a vivencia per ona(, ((a"ada ta",i=n conciencia e p)ritu o a("a. De "o"ento (o +nico *ue pueden intentar (a neurociencia ' (o neurocient)fico , e tratar de definir (o proce o cere,ra(e *ue vienen aco"pa2ado por (a co"pre i&n con ciente de( individuo, de i%ua( for"a *ue e (oca(i4aron (a /rea de (a pa(a,ra o de( c/(cu(o. $e%+n Met4in%er, (a conciencia e una "era i(u i&n> La noci&n de un 'o aparente"ente independiente, e de,e a *ue (o proce o cere,ra(e *ue producen nue tra vivencia *uedan ocu(to a nue tra co"pren i&n. Afir"o ta",i=n, *ue u propia creencia e ta,an ,ien e3pre ada por u co(e%a T!orpe, *uien vio (a ciencia co"o una upre"a actividad re(i%io a. T!orpe "anten)a (a a, o(uta nece idad de creer en un "undo e piritua( *ue )nter penetra ' in e",ar%o tra ciende (o *ue ve"o co"o "undo "ateria(6. E( %ran f) ico Ma3 -(ancN, vio (a ciencia co"o una ,+ *ueda de i(u"inaci&n e piritua(. E( cere,ro or%ani4ado de( !o",re (e !a per"itido reci,ir ' proce ar infor"aci&n !a ta un %rado in precedente , ' en ,a e a e((o, "anipu(ar ' contro(ar u a",iente con %ran capacidad. La e tructurada co"unicaci&n entre (o !o",re , (a c(a ificaci&n de (a e3periencia, (a de ti(aci&n de concepto ' u for"a(i4aci&n en (en%ua#e codificado, !i4o po i,(e (a creaci&n co(ectiva de !erra"ienta ' "a*uina , de fuente de ener%)a ' de todo un rico a",iente int=tico de cu(tura en e( *ue e t/n in"er o todo (o !o",re de ,uena vo(untad. Dn. -)o de( R)o 7orte%a dec)a> 5 E( e p)ritu de( inve ti%ador arde, in con u"ir e, en una (/"para de tre ((a"a > (a po(icro"a de (a en i,i(idad art) ticaA (a ,(anca ' (u"ino a de (a in*uietud por de cu,rir nueva verdade A (a a4u(, en fin, cu'o v=rtice e e(eva "u' a(to ' ,u ca (a eternidad A partir de( e tudio de( cere,ro aprenda"o a vivir "e#or ' en pa4, con no otro "i "o ', con nue tro e"e#ante , ante de *ue ea de"a iado tarde.

13

B B! O"RAF A -opper, R.R. ' O.C. Ecc(e > T!e e(f and it ,rain,$prin%er, Ber(inS7eide(,er%SNeJ. YorN. @E::. T!orpe, 7.D.,> -urpo e in a Jor(d of c!ance. O3ford Univer it' -re @E:I. , O3ford,

$perr',R.D.> Kore,rain co""i uroto"' andcon ciou aJardee , O. Med. -!i(., 8, 9@E::<, @1@.@8P. Ecc(e , O.C. 7'pot!e e re(atin% to t!e ,rain."ind pro,(e". Nature,9@EQ@< @PI. Q;. Q:. Ecc(e , O.C. T!e !u"an "' ter'. $prin%er. Ber(inS7eide(,er%SNeJ.YorN9@E:E< Oun%,R., -erception and Action, en -roceedin% of t!e 8I t! Internationa( Con%re of -!' io(o%' Budape t,@1, Re%u(atin% Kunction of t!e Centra( Nervou $' te". @EI1.

14

Das könnte Ihnen auch gefallen