Sie sind auf Seite 1von 113

Cdigo Penal Militar

DECRETO-LEI N 1.001, DE 21 DE OUTURO DE 1!"!


Os Ministros da Marinha de Guerra, do Exrcito e da Aeronutica Militar, usando das
atribuies que lhes confere o art. 3 do Ato nstitucional n !", de !# de outubro de !$"$,
co%binado co% o & !' do art. (', do Ato nstitucional n' ), de !3 de de*e%bro de !$"+,
decreta%,
C#DI$O PEN%L MILIT%R
P%RTE $ER%L
LI&RO 'NICO
T(TULO I
D% %PLIC%)*O D% LEI PEN%L MILIT%R
-rinc./io de le0alidade
Art. ! 12o h cri%e se% lei anterior que o defina, ne% /ena se% /r3ia co%ina2o le0al.
4ei su/ressi3a de incri%ina2o
Art. (' 1in0u% /ode ser /unido /or fato que lei /osterior deixa de considerar cri%e,
cessando, e% 3irtude dela, a /r5/ria 3i06ncia de sentena condenat5ria irrecorr.3el, sal3o
quanto aos efeitos de nature*a ci3il.
7etroati3idade de lei %ais beni0na
! A lei /osterior que, de qualquer outro %odo, fa3orece o a0ente, a/lica8se
retroati3a%ente, ainda quando 9 tenha sobre3indo sentena condenat5ria irrecorr.3el.
A/ura2o da %aior beni0nidade
(' -ara se reconhecer qual a %ais fa3or3el, a lei /osterior e a anterior de3e% ser
consideradas se/arada%ente, cada qual no con9unto de suas nor%as a/lic3eis ao fato.
Medidas de se0urana
Art. 3 As %edidas de se0urana re0e%8se /ela lei 3i0ente ao te%/o da sentena,
/re3alecendo, entretanto, se di3ersa, a lei 3i0ente ao te%/o da execu2o.
4ei exce/cional ou te%/orria
Art. # A lei exce/cional ou te%/orria, e%bora decorrido o /er.odo de sua dura2o ou
cessadas as circunst:ncias que a deter%inara%, a/lica8se ao fato /raticado durante sua
3i06ncia.
;e%/o do cri%e
Art. ) <onsidera8se /raticado o cri%e no %o%ento da a2o ou o%iss2o, ainda que outro
se9a o do resultado.
4u0ar do cri%e
Art. " <onsidera8se /raticado o fato, no lu0ar e% que se desen3ol3eu a ati3idade
cri%inosa, no todo ou e% /arte, e ainda que sob for%a de /artici/a2o, be% co%o onde se
/rodu*iu ou de3eria /rodu*ir8se o resultado. 1os cri%es o%issi3os, o fato considera8se
/raticado no lu0ar e% que de3eria reali*ar8se a a2o o%itida.
;erritorialidade, Extraterritorialidade
Art. = A/lica8se a lei /enal %ilitar, se% /re9u.*o de con3enes, tratados e re0ras de
direito internacional, ao cri%e co%etido, no todo ou e% /arte no territ5rio nacional, ou fora
d6le, ainda que, neste caso, o a0ente este9a sendo /rocessado ou tenha sido 9ul0ado /ela
9ustia estran0eira.
;errit5rio nacional /or extens2o
!' -ara os efeitos da lei /enal %ilitar considera%8se co%o extens2o do territ5rio nacional as
aerona3es e os na3ios brasileiros, onde quer que se encontre%, sob co%ando %ilitar ou
%ilitar%ente utili*ados ou ocu/ados /or orde% le0al de autoridade co%/etente, ainda que
de /ro/riedade /ri3ada.
A%/lia2o a aerona3es ou na3ios estran0eiros
( > ta%b% a/lic3el a lei /enal %ilitar ao cri%e /raticado a bordo de aerona3es ou na3ios
estran0eiros, desde que e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, e o cri%e atente contra as
instituies %ilitares.
<onceito de na3io
3 -ara efeito da a/lica2o d6ste <5di0o, considera8se na3io t@da e%barca2o sob co%ando
%ilitar.
-ena cu%/rida no estran0eiro
Art. +' A /ena cu%/rida no estran0eiro atenua a /ena i%/osta no Arasil /elo %es%o cri%e,
quando di3ersas, ou nela co%/utada, quando id6nticas.
<ri%es %ilitares e% te%/o de /a*
Art. $ <onsidera%8se cri%es %ilitares, e% te%/o de /a*,
8 os cri%es de que trata 6ste <5di0o, quando definidos de %odo di3erso na lei /enal
co%u%, ou nela n2o /re3istos, qualquer que se9a o a0ente, sal3o dis/osi2o es/ecialB
8 os cri%es /re3istos neste <5di0o, e%bora ta%b% o se9a% co% i0ual defini2o na lei
/enal co%u%, quando /raticados,
aC /or %ilitar e% situa2o de ati3idade ou asse%elhado, contra %ilitar na %es%a situa2o
ou asse%elhadoB
bC /or %ilitar e% situa2o de ati3idade ou asse%elhado, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o
%ilitar, contra %ilitar da reser3a, ou refor%ado, ou asse%elhado, ou ci3ilB
cC /or %ilitar e% ser3io, e% co%iss2o de nature*a %ilitar, ou e% for%atura, ainda que fora
do lu0ar su9eito a ad%inistra2o %ilitar contra %ilitar da reser3a, ou refor%ado, ou
asse%elhado, ou ci3ilB
dC /or %ilitar durante o /er.odo de %anobras ou exerc.cio, contra %ilitar da reser3a, ou
refor%ado, ou asse%elhado, ou ci3ilB
eC /or %ilitar e% situa2o de ati3idade, ou asse%elhado, contra o /atri%@nio sob a
ad%inistra2o %ilitar, ou a orde% ad%inistrati3a %ilitarB
fC /or %ilitar e% situa2o de ati3idade ou asse%elhado que, e%bora n2o estando e%
ser3io, use ar%a%ento de /ro/riedade %ilitar ou qualquer %aterial blico, sob 0uarda,
fiscali*a2o ou ad%inistra2o %ilitar, /ara a /rtica de ato ile0alB
8 os cri%es /raticados /or %ilitar da reser3a, ou refor%ado, ou /or ci3il, contra as
instituies %ilitares, considerando8se co%o tais n2o s5 os co%/reendidos no inciso ,
co%o os do inciso , nos se0uintes casos,
aC contra o /atri%@nio sob a ad%inistra2o %ilitar, ou contra a orde% ad%inistrati3a
%ilitarB
bC e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar contra %ilitar e% situa2o de ati3idade ou
asse%elhado, ou contra funcionrio de Ministrio %ilitar ou da Dustia Militar, no exerc.cio
de fun2o inerente ao seu car0oB
cC contra %ilitar e% for%atura, ou durante o /er.odo de /rontid2o, 3i0il:ncia, obser3a2o,
ex/lora2o, exerc.cio, aca%/a%ento, acantona%ento ou %anobrasB
dC ainda que fora do lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, contra %ilitar e% fun2o de
nature*a %ilitar, ou no dese%/enho de ser3io de 3i0il:ncia, 0arantia e /reser3a2o da
orde% /Eblica, ad%inistrati3a ou 9udiciria, quando le0al%ente requisitado /ara aqu6le fi%,
ou e% obedi6ncia a deter%ina2o le0al su/erior.
<ri%es %ilitares e% te%/o de 0uerra
Art. !F. <onsidera%8se cri%es %ilitares, e% te%/o de 0uerra,
8 os es/ecial%ente /re3istos neste <5di0o /ara o te%/o de 0uerraB
8 os cri%es %ilitares /re3istos /ara o te%/o de /a*B
8 os cri%es /re3istos neste <5di0o, e%bora ta%b% o se9a% co% i0ual defini2o na lei
/enal co%u% ou es/ecial, quando /raticados, qualquer que se9a o a0ente,
aC e% territ5rio nacional, ou estran0eiro, %ilitar%ente ocu/adoB
bC e% qualquer lu0ar, se co%/ro%ete% ou /ode% co%/ro%eter a /re/ara2o, a efici6ncia
ou as o/eraes %ilitares ou, de qualquer outra for%a, atenta% contra a se0urana externa
do -a.s ou /ode% ex/@8la a /eri0oB
G 8 os cri%es definidos na lei /enal co%u% ou es/ecial, e%bora n2o /re3istos neste
<5di0o, quando /raticados e% *ona de efeti3as o/eraes %ilitares ou e% territ5rio
estran0eiro, %ilitar%ente ocu/ado.
Militares estran0eiros
Art. !!. Os %ilitares estran0eiros, quando e% co%iss2o ou est0io nas f@ras ar%adas,
fica% su9eitos ? lei /enal %ilitar brasileira, ressal3ado o dis/osto e% tratados ou
con3enes internacionais.
Equi/ara2o a %ilitar da ati3a
Art. !(. O %ilitar da reser3a ou refor%ado, e%/re0ado na ad%inistra2o %ilitar, equi/ara8
se ao %ilitar e% situa2o de ati3idade, /ara o efeito da a/lica2o da lei /enal %ilitar.
Militar da reser3a ou refor%ado
Art. !3. O %ilitar da reser3a, ou refor%ado, conser3a as res/onsabilidades e /rerro0ati3as
do /@sto ou 0radua2o, /ara o efeito da a/lica2o da lei /enal %ilitar, quando /ratica ou
contra 6le /raticado cri%e %ilitar.
Hefeito de incor/ora2o
Art. !#. O defeito do ato de incor/ora2o n2o exclui a a/lica2o da lei /enal %ilitar, sal3o
se ale0ado ou conhecido antes da /rtica do cri%e.
;e%/o de 0uerra
Art. !). O te%/o de 0uerra, /ara os efeitos da a/lica2o da lei /enal %ilitar, co%ea co% a
declara2o ou o reconheci%ento do estado de 0uerra, ou co% o decreto de %obili*a2o se
n6le esti3er co%/reendido aqu6le reconheci%entoB e ter%ina quando ordenada a cessa2o
das hostilidades.
<onta0e% de /ra*o
Art. !". 1o c@%/uto dos /ra*os inclui8se o dia do co%6o. <onta%8se os dias, os %eses e
os anos /elo calendrio co%u%.
4e0isla2o es/ecial. Ialrio8%.ni%o
Art. !=. As re0ras 0erais d6ste <5di0o a/lica%8se aos fatos incri%inados /or lei /enal
%ilitar es/ecial, se esta n2o dis/e de %odo di3erso. -ara os efeitos /enais, salrio %.ni%o
o %aior %ensal 3i0ente no /a.s, ao te%/o da sentena.
<ri%es /raticados e% /re9u.*o de /a.s aliado
Art. !+. Jica% su9eitos ?s dis/osies d6ste <5di0o os cri%es /raticados e% /re9u.*o de
/a.s e% 0uerra contra /a.s ini%i0o do Arasil,
8 se o cri%e /raticado /or brasileiroB
8 se o cri%e /raticado no territ5rio nacional, ou e% territ5rio estran0eiro, %ilitar%ente
ocu/ado /or f@ra brasileira, qualquer que se9a o a0ente.
nfraes disci/linares
Art. !$. Kste <5di0o n2o co%/reende as infraes dos re0ula%entos disci/linares.
<ri%es /raticados e% te%/o de 0uerra
Art. (F. Aos cri%es /raticados e% te%/o de 0uerra, sal3o dis/osi2o es/ecial, a/lica%8se
as /enas co%inadas /ara o te%/o de /a*, co% o au%ento de u% t6ro.
Asse%elhado
Art. (!. <onsidera8se asse%elhado o ser3idor, efeti3o ou n2o, dos Ministrios da Marinha,
do Exrcito ou da Aeronutica, sub%etido a /receito de disci/lina %ilitar, e% 3irtude de lei
ou re0ula%ento.
-essoa considerada %ilitar
Art. ((. > considerada %ilitar, /ara efeito da a/lica2o d6ste <5di0o, qualquer /essoa que,
e% te%/o de /a* ou de 0uerra, se9a incor/orada ?s f@ras ar%adas, /ara nelas ser3ir e%
/@sto, 0radua2o, ou su9ei2o ? disci/lina %ilitar.
Equi/ara2o a co%andante
Art. (3. Equi/ara8se ao co%andante, /ara o efeito da a/lica2o da lei /enal %ilitar, t@da
autoridade co% fun2o de dire2o.
<onceito de su/erior
Art. (#. O %ilitar que, e% 3irtude da fun2o, exerce autoridade s@bre outro de i0ual /@sto
ou 0radua2o, considera8se su/erior, /ara efeito da a/lica2o da lei /enal %ilitar.
<ri%e /raticado e% /resena do ini%i0o
Art. (). Hi*8se cri%e /raticado e% /resena do ini%i0o, quando o fato ocorre e% *ona de
efeti3as o/eraes %ilitares, ou na i%in6ncia ou e% situa2o de hostilidade.
7efer6ncia a LbrasileiroL ou LnacionalL
Art. (". Muando a lei /enal %ilitar se refere a LbrasileiroL ou LnacionalL, co%/reende as
/essoas enu%eradas co%o brasileiros na <onstitui2o do Arasil.
Estran0eiros
-ar0rafo Enico. -ara os efeitos da lei /enal %ilitar, s2o considerados estran0eiros os
a/tridas e os brasileiros que /erdera% a nacionalidade.
Os que se co%/reende%, co%o funcionrios da Dustia Militar
Art. (=. Muando 6ste <5di0o se refere a funcionrios, co%/reende, /ara efeito da sua
a/lica2o, os 9u.*es, os re/resentantes do Ministrio -Eblico, os funcionrios e auxiliares da
Dustia Militar.
<asos de /re3al6ncia do <5di0o -enal Militar
Art. (+. Os cri%es contra a se0urana externa do /a.s ou contra as instituies %ilitares,
definidos neste <5di0o, exclue% os da %es%a nature*a definidos e% outras leis.
T(TULO II
DO CRIME
7ela2o de causalidade
Art. ($. O resultado de que de/ende a exist6ncia do cri%e sN%ente i%/ut3el a que% lhe
deu causa. <onsidera8se causa a a2o ou o%iss2o se% a qual o resultado n2o teria ocorrido.
& ! A su/er3eni6ncia de causa relati3a%ente inde/endente exclui a i%/uta2o quando, /or
si s5, /rodu*iu o resultado. Os fatos anteriores, i%/uta%8se, entretanto, a que% os /raticou.
& ( A o%iss2o rele3ante co%o causa quando o o%itente de3ia e /odia a0ir /ara e3itar o
resultado. O de3er de a0ir incu%be a que% tenha /or lei obri0a2o de cuidado, /rote2o ou
3i0il:nciaB a que%, de outra for%a, assu%iu a res/onsabilidade de i%/edir o resultadoB e a
que%, co% seu co%/orta%ento anterior, criou o risco de sua su/er3eni6ncia.
Art. 3F. Hi*8se o cri%e,
<ri%e consu%ado
8 consu%ado, quando n6le se reEne% todos os ele%entos de sua defini2o le0alB
;entati3a
8 tentado, quando, iniciada a execu2o, n2o se consu%a /or circunst:ncias alheias ?
3ontade do a0ente.
-ena de tentati3a
-ar0rafo Enico. -une8se a tentati3a co% a /ena corres/ondente ao cri%e, di%inu.da de u%
a dois teros, /odendo o 9ui*, no caso de exce/cional 0ra3idade, a/licar a /ena do cri%e
consu%ado.
Hesist6ncia 3oluntria e arre/endi%ento efica*
Art. 3!. O a0ente que, 3olunt?ria%ente, desiste de /rosse0uir na execu2o ou i%/ede que o
resultado se /rodu*a, s5 res/onde /elos atos 9 /raticados.
<ri%e i%/oss.3el
Art. 3(. Muando, /or ineficcia absoluta do %eio e%/re0ado ou /or absoluta i%/ro/riedade
do ob9eto, i%/oss.3el consu%ar8se o cri%e, nenhu%a /ena a/lic3el.
Art. 33. Hi*8se o cri%e,
<ul/abilidade
8 doloso, quando o a0ente quis o resultado ou assu%iu o risco de /rodu*i8loB
8 cul/oso, quando o a0ente, deixando de e%/re0ar a cautela, aten2o, ou dili06ncia
ordinria, ou es/ecial, a que esta3a obri0ado e% face das circunst:ncias, n2o /re36 o
resultado que /odia /re3er ou, /re3endo8o, su/e le3iana%ente que n2o se reali*aria ou que
/oderia e3it8lo.
Exce/cionalidade do cri%e cul/oso
-ar0rafo Enico. Ial3o os casos ex/ressos e% lei, nin0u% /ode ser /unido /or fato
/re3isto co%o cri%e, sen2o quando o /ratica dolosa%ente.
1enhu%a /ena se% cul/abilidade
Art. 3#. -elos resultados que a0ra3a% es/ecial%ente as /enas s5 res/onde o a0ente quando
os hou3er causado, /elo %enos, cul/osa%ente.
Krro de direito
Art. 3). A /ena /ode ser atenuada ou substitu.da /or outra %enos 0ra3e quando o a0ente,
sal3o e% se tratando de cri%e que atente contra o de3er %ilitar, su/e l.cito o fato, /or
i0nor:ncia ou 6rro de inter/reta2o da lei, se escus3eis.
Krro de fato
Art. 3". > isento de /ena que%, ao /raticar o cri%e, su/e, /or 6rro /lena%ente escus3el, a
inexist6ncia de circunst:ncia de fato que o constitui ou a exist6ncia de situa2o de fato que
tornaria a a2o le0.ti%a.
Krro cul/oso
! Ie o 6rro deri3a de cul/a, a 6ste t.tulo res/onde o a0ente, se o fato /un.3el co%o cri%e
cul/oso.
Krro /ro3ocado
( Ie o 6rro /ro3ocado /or terceiro, res/onder 6ste /elo cri%e, a t.tulo de dolo ou cul/a,
confor%e o caso.
Krro s@bre a /essoa
Art. 3=. Muando o a0ente, /or 6rro de /erce/2o ou no uso dos %eios de execu2o, ou outro
acidente, atin0e u%a /essoa e% 3e* de outra, res/onde co%o se ti3esse /raticado o cri%e
contra aquela que real%ente /retendia atin0ir. He3e% ter8se e% conta n2o as condies e
qualidades da 3.ti%a, %as as da outra /essoa, /ara confi0ura2o, qualifica2o ou exclus2o
do cri%e, e a0ra3a2o ou atenua2o da /ena.
Krro quanto ao be% 9ur.dico
! Ie, /or 6rro ou outro acidente na execu2o, atin0ido be% 9ur.dico di3erso do 3isado
/elo a0ente, res/onde 6ste /or cul/a, se o fato /re3isto co%o cri%e cul/oso.
Hu/licidade do resultado
( Ie, no caso do arti0o, ta%b% atin0ida a /essoa 3isada, ou, no caso do /ar0rafo
anterior, ocorre ainda o resultado /retendido, a/lica8se a re0ra do art. =$.
Art. 3+. 12o cul/ado que% co%ete o cri%e,
<oa2o irresist.3el
aC sob coa2o irresist.3el ou que lhe su/ri%a a faculdade de a0ir se0undo a /r5/ria 3ontadeB
Obedi6ncia hierrquica
bC e% estrita obedi6ncia a orde% direta de su/erior hierrquico, e% %atria de ser3ios.
!' 7es/onde /elo cri%e o autor da coa2o ou da orde%.
(' Ie a orde% do su/erior te% /or ob9eto a /rtica de ato %anifesta%ente cri%inoso, ou h
excesso nos atos ou na for%a da execu2o, /un.3el ta%b% o inferior.
Estado de necessidade, co% excludente de cul/abilidade
Art. 3$. 12o i0ual%ente cul/ado que%, /ara /rote0er direito /r5/rio ou de /essoa a que%
est li0ado /or estreitas relaes de /arentesco ou afei2o, contra /eri0o certo e atual, que
n2o /ro3ocou, ne% /odia de outro %odo e3itar, sacrifica direito alheio, ainda quando
su/erior ao direito /rote0ido, desde que n2o lhe era ra*o?3el%ente exi0.3el conduta
di3ersa.
<oa2o f.sica ou %aterial
Art. #F. 1os cri%es e% que h 3iola2o do de3er %ilitar, o a0ente n2o /ode in3ocar coa2o
irresist.3el sen2o quando f.sica ou %aterial.
Atenua2o de /ena
Art. #!. 1os casos do art. 3+, letras a e b , se era /oss.3el resistir ? coa2o, ou se a orde%
n2o era %anifesta%ente ile0alB ou, no caso do art. 3$, se era ra*o?3el%ente exi0.3el o
sacrif.cio do direito a%eaado, o 9ui*, tendo e% 3ista as condies /essoais do ru, /ode
atenuar a /ena.
Exclus2o de cri%e
Art. #(. 12o h cri%e quando o a0ente /ratica o fato,
8 e% estado de necessidadeB
8 e% le0.ti%a defesaB
8 e% estrito cu%/ri%ento do de3er le0alB
G 8 e% exerc.cio re0ular de direito.
-ar0rafo Enico. 12o h i0ual%ente cri%e quando o co%andante de na3io, aerona3e ou
/raa de 0uerra, na i%in6ncia de /eri0o ou 0ra3e cala%idade, co%/ele os subalternos, /or
%eios 3iolentos, a executar ser3ios e %anobras ur0entes, /ara sal3ar a unidade ou 3idas,
ou e3itar o des:ni%o, o terror, a desorde%, a rendi2o, a re3olta ou o saque.
Estado de necessidade, co%o excludente do cri%e
Art. #3. <onsidera8se e% estado de necessidade que% /ratica o fato /ara /reser3ar direito
seu ou alheio, de /eri0o certo e atual, que n2o /ro3ocou, ne% /odia de outro %odo e3itar,
desde que o %al causado, /or sua nature*a e i%/ort:ncia, consider?3el%ente inferior ao
%al e3itado, e o a0ente n2o era le0al%ente obri0ado a arrostar o /eri0o.
4e0.ti%a defesa
Art. ##. Entende8se e% le0.ti%a defesa que%, usando %oderada%ente dos %eios
necessrios, re/ele in9usta a0ress2o, atual ou i%inente, a direito seu ou de outre%.
Excesso cul/oso
Art. #). O a0ente que, e% qualquer dos casos de exclus2o de cri%e, excede cul/osa%ente
os li%ites da necessidade, res/onde /elo fato, se 6ste /un.3el, a t.tulo de cul/a.
Excesso escus3el
-ar0rafo Enico. 12o /un.3el o excesso quando resulta de escus3el sur/r6sa ou
/erturba2o de :ni%o, e% face da situa2o.
Excesso doloso
Art. #". O 9ui* /ode atenuar a /ena ainda quando /un.3el o fato /or excesso doloso.
Ele%entos n2o constituti3os do cri%e
Art. #=. Heixa% de ser ele%entos constituti3os do cri%e,
8 a qualidade de su/erior ou a de inferior, quando n2o conhecida do a0enteB
8 a qualidade de su/erior ou a de inferior, a de oficial de dia, de ser3io ou de quarto, ou a
de sentinela, 3i0ia, ou /lant2o, quando a a2o /raticada e% re/ulsa a a0ress2o.
T(TULO III
D% IMPUT%ILID%DE PEN%L
ni%/ut3eis
Art. #+. 12o i%/ut3el que%, no %o%ento da a2o ou da o%iss2o, n2o /ossui a
ca/acidade de entender o carter il.cito do fato ou de deter%inar8se de ac@rdo co% 6sse
entendi%ento, e% 3irtude de doena %ental, de desen3ol3i%ento %ental inco%/leto ou
retardado.
7edu2o facultati3a da /ena
-ar0rafo Enico. Ie a doena ou a defici6ncia %ental n2o su/ri%e, %as di%inui
consider?3el%ente a ca/acidade de entendi%ento da ilicitude do fato ou a de
autodeter%ina2o, n2o fica exclu.da a i%/utabilidade, %as a /ena /ode ser atenuada, se%
/re9u.*o do dis/osto no art. !!3.
E%bria0ue*
Art. #$. 12o i0ual%ente i%/ut3el o a0ente que, /or e%bria0ue* co%/leta /ro3eniente de
caso fortuito ou f@ra %aior, era, ao te%/o da a2o ou da o%iss2o, inteira%ente inca/a* de
entender o carter cri%inoso do fato ou de deter%inar8se de ac@rdo co% 6sse entendi%ento.
-ar0rafo Enico. A /ena /ode ser redu*ida de u% a dois teros, se o a0ente /or e%bria0ue*
/ro3eniente de caso fortuito ou f@ra %aior, n2o /ossu.a, ao te%/o da a2o ou da o%iss2o,
a /lena ca/acidade de entender o carter cri%inoso do fato ou de deter%inar8se de ac@rdo
co% 6sse entendi%ento.
Menores
Art. )F. O %enor de de*oito anos ini%/ut3el, sal3o se, 9 tendo co%/letado de*esseis
anos, re3ela suficiente desen3ol3i%ento /s.quico /ara entender o carter il.cito do fato e
deter%inar8se de ac@rdo co% 6ste entendi%ento. 1este caso, a /ena a/lic3el di%inu.da
de u% t6ro at a %etade.
Equi/ara2o a %aiores
Art. )!. Equi/ara%8se aos %aiores de de*oito anos, ainda que n2o tenha% atin0ido essa
idade,
aC os %ilitaresB
bC os con3ocados, os que se a/resenta% ? incor/ora2o e os que, dis/ensados
te%/or?ria%ente desta, deixa% de se a/resentar, decorrido o /ra*o de licencia%entoB
cC os alunos de col0ios ou outros estabeleci%entos de ensino, sob dire2o e disci/lina
%ilitares, que 9 tenha% co%/letado de*essete anos.
Art. )(. Os %enores de de*esseis anos, be% co%o os %enores de de*oito e %aiores de
de*esseis ini%/ut3eis, fica% su9eitos ?s %edidas educati3as, curati3as ou disci/linares
deter%inadas e% le0isla2o es/ecial.
T(TULO I&
DO CONCUR+O DE %$ENTE+
<o8autoria
Art. )3. Mue%, de qualquer %odo, concorre /ara o cri%e incide nas /enas a 6ste co%inadas.
<ondies ou circunst:ncias /essoais
& ! A /unibilidade de qualquer dos concorrentes inde/endente da dos outros,
deter%inando8se se0undo a sua /r5/ria cul/abilidade. 12o se co%unica%, outrossi%, as
condies ou circunst:ncias de carter /essoal, sal3o quando ele%entares do cri%e.
A0ra3a2o de /ena
& (' A /ena a0ra3ada e% rela2o ao a0ente que,
8 /ro%o3e ou or0ani*a a coo/era2o no cri%e ou diri0e a ati3idade dos de%ais a0entesB
8 coa0e outre% ? execu2o %aterial do cri%eB
8 insti0a ou deter%ina a co%eter o cri%e al0u% su9eito ? sua autoridade, ou n2o /un.3el
e% 3irtude de condi2o ou qualidade /essoalB
G 8 executa o cri%e, ou n6le /artici/a, %ediante /a0a ou /ro%essa de reco%/ensa.
Atenua2o de /ena
3 A /ena atenuada co% rela2o ao a0ente, cu9a /artici/a2o no cri%e de so%enos
i%/ort:ncia.
<abeas
# 1a /rtica de cri%e de autoria coleti3a necessria, re/uta%8se cabeas os que diri0e%,
/ro3oca%, insti0a% ou excita% a a2o.
) Muando o cri%e co%etido /or inferiores e u% ou %ais oficiais, s2o 6stes considerados
cabeas, assi% co%o os inferiores que exerce% fun2o de oficial.
<asos de i%/unibilidade
Art. )#. O a9uste, a deter%ina2o ou insti0a2o e o aux.lio, sal3o dis/osi2o e% contrrio,
n2o s2o /un.3eis se o cri%e n2o che0a, /elo %enos, a ser tentado.
T(TULO &
D%+ PEN%+
C%P(TULO I
D%+ PEN%+ PRINCIP%I+
-enas /rinci/ais
Art. )). As /enas /rinci/ais s2o,
aC %orteB
bC reclus2oB
cC deten2oB
dC /ris2oB
eC i%/edi%entoB
fC sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, 0radua2o, car0o ou fun2oB
0C refor%a.
-ena de %orte
Art. )". A /ena de %orte executada /or fu*ila%ento.
<o%unica2o
Art. )=. A sentena definiti3a de condena2o ? %orte co%unicada, lo0o que /asse e%
9ul0ado, ao -residente da 7e/Eblica, e n2o /ode ser executada sen2o de/ois de sete dias
a/5s a co%unica2o.
-ar0rafo Enico. Ie a /ena i%/osta e% *ona de o/eraes de 0uerra, /ode ser
i%ediata%ente executada, quando o exi0ir o inter6sse da orde% e da disci/lina %ilitares.
M.ni%os e %xi%os 0enricos
Art. )+. O %.ni%o da /ena de reclus2o de u% ano, e o %xi%o de trinta anosB o %.ni%o
da /ena de deten2o de trinta dias, e o %xi%o de de* anos.
-ena at dois anos i%/osta a %ilitar
Art. )$. A /ena de reclus2o ou de deten2o /or te%/o at dois anos, i%/osta a %ilitar,
con3ertida e% /ena de /ris2o e cu%/rida,
8 /elo oficial, e% recinto de estabeleci%ento %ilitarB
8 /ela /raa, e% estabeleci%ento /enal %ilitar, onde ficar se/arada de /resos que
este9a% cu%/rindo /ena disci/linar ou /ena /ri3ati3a de liberdade /or te%/o su/erior a
dois anos.
Ie/ara2o de /raas es/eciais e 0raduadas
-ar0rafo Enico. -ara efeito de se/ara2o, no cu%/ri%ento da /ena de /ris2o, atender8se8,
ta%b%, ? condi2o das /raas es/eciais e ? das 0raduadas, ou n2oB e, dentre as 0raduadas,
? das que tenha% 0radua2o es/ecial.
-ena do asse%elhado
Art. "F. O asse%elhado cu%/re a /ena confor%e o /@sto ou 0radua2o que lhe
corres/ondente.
-ena dos n2o asse%elhados
-ar0rafo Enico. -ara os n2o asse%elhados dos Ministrios Militares e 5r02os sob contr@le
d6stes, re0ula8se a corres/ond6ncia /elo /adr2o de re%unera2o.
-ena su/erior a dois anos, i%/osta a %ilitar
Art. "!. A /ena /ri3ati3a de liberdade /or %ais de dois anos, i%/osta a %ilitar, cu%/rida
e% /enitenciria %ilitar e, na falta desta, e% /enitenciria ci3il, ficando o recluso ou
detento su9eito ao re0i%e do estabeleci%ento a que se9a recolhido.
-ena /ri3ati3a da liberdade i%/osta a ci3il
Art. "(. O ci3il cu%/re a /ena i%/osta /ela Dustia Militar e% /enitenciria ci3il ou, ?
falta, e% se2o es/ecial de /ris2o co%u%, ficando su9eito ao re0i%e do estabeleci%ento a
que se9a recolhido.
<u%/ri%ento e% /enitenciria %ilitar
-ar0rafo Enico. -or cri%e %ilitar /raticado e% te%/o de 0uerra /oder o ci3il ficar su9eito
a cu%/rir a /ena, no todo ou e% /arte, e% /enitenciria %ilitar, se, e% benef.cio da
se0urana nacional, assi% o deter%inar a sentena.
-ena de i%/edi%ento
Art. "3. A /ena de i%/edi%ento su9eita o condenado a /er%anecer no recinto da unidade,
se% /re9u.*o da instru2o %ilitar.
-ena de sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, 0radua2o, car0o ou fun2o
Art. "#. A /ena de sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, 0radua2o, car0o ou fun2o consiste na
a0re0a2o, no afasta%ento, no licencia%ento ou na dis/onibilidade do condenado, /elo
te%/o fixado na sentena, se% /re9u.*o do seu co%/areci%ento re0ular ? sede do ser3io.
12o ser contado co%o te%/o de ser3io, /ara qualquer efeito, o do cu%/ri%ento da /ena.
<aso de reser3a, refor%a ou a/osentadoria
-ar0rafo Enico. Ie o condenado, quando /roferida a sentena, 9 esti3er na reser3a, ou
refor%ado ou a/osentado, a /ena /re3ista neste arti0o ser con3ertida e% /ena de deten2o,
de tr6s %eses a u% ano.
-ena de refor%a
Art. "). A /ena de refor%a su9eita o condenado ? situa2o de inati3idade, n2o /odendo
/erceber %ais de u% 3inte e cinco a3os do s@ldo, /or ano de ser3io, ne% receber
i%/ort:ncia su/erior ? do s@ldo.
Iu/er3eni6ncia de doena %ental
Art. "". O condenado a que sobre3enha doena %ental de3e ser recolhido a %anic@%io
9udicirio ou, na falta d6ste, a outro estabeleci%ento adequado, onde lhe se9a asse0urada
cust5dia e trata%ento.
;e%/o co%/ut3el
Art. "=. <o%/uta%8se na /ena /ri3ati3a de liberdade o te%/o de /ris2o /ro3is5ria, no
Arasil ou no estran0eiro, e o de interna2o e% hos/ital ou %anic@%io, be% co%o o excesso
de te%/o, reconhecido e% decis2o 9udicial irrecorr.3el, no cu%/ri%ento da /ena, /or outro
cri%e, desde que a decis2o se9a /osterior ao cri%e de que se trata.
;ransfer6ncia de condenados
Art. "+. O condenado /ela Dustia Militar de u%a re0i2o, distrito ou *ona /ode cu%/rir
/ena e% estabeleci%ento de outra re0i2o, distrito ou *ona.
C%P(TULO II
D% %PLIC%)*O D% PEN%
Jixa2o da /ena /ri3ati3a de liberdade
Art. "$. -ara fixa2o da /ena /ri3ati3a de liberdade, o 9ui* a/recia a 0ra3idade do cri%e
/raticado e a /ersonalidade do ru, de3endo ter e% conta a intensidade do dolo ou 0rau da
cul/a, a %aior ou %enor extens2o do dano ou /eri0o de dano, os %eios e%/re0ados, o
%odo de execu2o, os %oti3os deter%inantes, as circunst:ncias de te%/o e lu0ar, os
antecedentes do ru e sua atitude de insensibilidade, indiferena ou arre/endi%ento a/5s o
cri%e.
Heter%ina2o da /ena
& ! Ie s2o co%inadas /enas alternati3as, o 9ui* de3e deter%inar qual delas a/lic3el.
4i%ites le0ais da /ena
& ( Ial3o o dis/osto no art. =", fixada dentro dos li%ites le0ais a quantidade da /ena
a/lic3el.
<ircunst:ncias a0ra3antes
Art. =F. I2o circunst:ncias que se%/re a0ra3a% a /ena, quando n2o inte0rantes ou
qualificati3as do cri%e,
8 a reincid6nciaB
8 ter o a0ente co%etido o cri%e,
aC /or %oti3o fEtil ou tor/eB
bC /ara facilitar ou asse0urar a execu2o, a oculta2o, a i%/unidade ou 3anta0e% de outro
cri%eB
cC de/ois de e%bria0ar8se, sal3o se a e%bria0ue* decorre de caso fortuito, en0ano ou f@ra
%aiorB
dC ? trai2o, de e%boscada, co% sur/r6sa, ou %ediante outro recurso insidioso que
dificultou ou tornou i%/oss.3el a defesa da 3.ti%aB
eC co% o e%/r60o de 3eneno, asfixia, tortura, fo0o, ex/losi3o, ou qualquer outro %eio
dissi%ulado ou cruel, ou de que /odia resultar /eri0o co%u%B
fC contra ascendente, descendente, ir%2o ou c@n9u0eB
0C co% abuso de /oder ou 3iola2o de de3er inerente a car0o, of.cio, %inistrio ou
/rofiss2oB
hC contra criana, 3elho ou enf6r%oB
iC quando o ofendido esta3a sob a i%ediata /rote2o da autoridadeB
9C e% ocasi2o de inc6ndio, naufr0io, encalhe, ala0a%ento, inunda2o, ou qualquer
cala%idade /Eblica, ou de des0raa /articular do ofendidoB
lC estando de ser3ioB
%C co% e%/r60o de ar%a, %aterial ou instru%ento de ser3io, /ara 6sse fi% /rocuradoB
nC e% audit5rio da Dustia Militar ou local onde tenha sede a sua ad%inistra2oB
oC e% /a.s estran0eiro.
-ar0rafo Enico. As circunst:ncias das letras c , sal3o no caso de e%bria0ue* /reordenada, l
, % e o , s5 a0ra3a% o cri%e quando /raticado /or %ilitar.
7eincid6ncia
Art. =!. Gerifica8se a reincid6ncia quando o a0ente co%ete n@3o cri%e, de/ois de transitar
e% 9ul0ado a sentena que, no /a.s ou no estran0eiro, o tenha condenado /or cri%e anterior.
;e%/orariedade da reincid6ncia
! 12o se to%a e% conta, /ara efeito da reincid6ncia, a condena2o anterior, se, entre a data
do cu%/ri%ento ou extin2o da /ena e o cri%e /osterior, decorreu /er.odo de te%/o
su/erior a cinco anos.
<ri%es n2o considerados /ara efeito da reincid6ncia
( -ara efeito da reincid6ncia, n2o se considera% os cri%es anistiados.
Art. =(. I2o circunst:ncias que se%/re atenua% a /ena,
<ircunst:ncia atenuantes
8 ser o a0ente %enor de 3inte e u% ou %aior de setenta anosB
8 ser %erit5rio seu co%/orta%ento anteriorB
8 ter o a0ente,
aC co%etido o cri%e /or %oti3o de rele3ante 3alor social ou %oralB
bC /rocurado, /or sua es/ont:nea 3ontade e co% efici6ncia, lo0o a/5s o cri%e, e3itar8lhe ou
%inorar8lhe as conseqO6ncias, ou ter, antes do 9ul0a%ento, re/arado o danoB
cC co%etido o cri%e sob a influ6ncia de 3iolenta e%o2o, /ro3ocada /or ato in9usto da
3.ti%aB
dC confessado es/ont:nea%ente, /erante a autoridade, a autoria do cri%e, i0norada ou
i%/utada a outre%B
eC sofrido trata%ento co% ri0or n2o /er%itido e% lei.
12o atendi%ento de atenuantes
-ar0rafo Enico. 1os cri%es e% que a /ena %xi%a co%inada de %orte, ao 9ui*
facultado atender, ou n2o, ?s circunst:ncias atenuantes enu%eradas no arti0o.
Muantu% da a0ra3a2o ou atenua2o
Art. =3. Muando a lei deter%ina a a0ra3a2o ou atenua2o da /ena se% %encionar o
quantu% , de3e o 9ui* fix8lo entre u% quinto e u% t6ro, 0uardados os li%ites da /ena
co%inada ao cri%e.
Mais de u%a a0ra3ante ou atenuante
Art. =#. Muando ocorre %ais de u%a a0ra3ante ou %ais de u%a atenuante, o 9ui* /oder
li%itar8se a u%a s5 a0ra3a2o ou a u%a s5 atenua2o.
<oncurso de a0ra3antes e atenuantes
Art. =). 1o concurso de a0ra3antes e atenuantes, a /ena de3e a/roxi%ar8se do li%ite
indicado /elas circunst:ncias /re/onderantes, entendendo8se co%o tais as que resulta% dos
%oti3os deter%inantes do cri%e, da /ersonalidade do a0ente, e da reincid6ncia. Ie h
equi3al6ncia entre u%as e outras, co%o se n2o ti3esse% ocorrido.
Ma9orantes e %inorantes
Art. =". Muando a lei /re36 causas es/eciais de au%ento ou di%inui2o da /ena, n2o fica o
9ui* adstrito aos li%ites da /ena co%inada ao cri%e, sen2o a/enas aos da es/cie de /ena
a/lic3el Part. )+C.
-ar0rafo Enico. 1o concurso dessas causas es/eciais, /ode o 9ui* li%itar8se a u% s5
au%ento ou a u%a s5 di%inui2o, /re3alecendo, toda3ia, a causa que %ais au%ente ou
di%inua.
-ena8base
Art. ==. A /ena que tenha de ser au%entada ou di%inu.da, de quantidade fixa ou dentro de
deter%inados li%ites, a que o 9ui* a/licaria, se n2o existisse a circunst:ncia ou causa que
i%/orta o au%ento ou di%inui2o.
<ri%inoso habitual ou /or tend6ncia
Art. =+. E% se tratando de cri%inoso habitual ou /or tend6ncia, a /ena a ser i%/osta ser
/or te%/o indeter%inado. O 9ui* fixar a /ena corres/ondente ? no3a infra2o /enal, que
constituir a dura2o %.ni%a da /ena /ri3ati3a da liberdade, n2o /odendo ser, e% caso
al0u%, inferior a tr6s anos.
4i%ite da /ena indeter%inada
! A dura2o da /ena indeter%inada n2o /oder exceder a de* anos, a/5s o cu%/ri%ento da
/ena i%/osta.
Qabitualidade /resu%ida
( <onsidera8se cri%inoso habitual aqu6le que,
aC reincide /ela se0unda 3e* na /rtica de cri%e doloso da %es%a nature*a, /un.3el co%
/ena /ri3ati3a de liberdade e% /er.odo de te%/o n2o su/erior a cinco anos, descontado o
que se refere a cu%/ri%ento de /enaB
Qabitualidade reconhec.3el /elo 9ui*
bC e%bora se% condena2o anterior, co%ete sucessi3a%ente, e% /er.odo de te%/o n2o
su/erior a cinco anos, quatro ou %ais cri%es dolosos da %es%a nature*a, /un.3eis co%
/ena /ri3ati3a de liberdade, e de%onstra, /elas suas condies de 3ida e /elas
circunst:ncias dos fatos a/reciados e% con9unto, acentuada inclina2o /ara tais cri%es.
<ri%inoso /or tend6ncia
3 <onsidera8se cri%inoso /or tend6ncia aqu6le que co%ete ho%ic.dio, tentati3a de
ho%ic.dio ou les2o cor/oral 0ra3e, e, /elos %oti3os deter%inantes e %eios ou %odo de
execu2o, re3ela extraordinria tor/e*a, /er3ers2o ou %al3ade*.
7essal3a do art. !!3
# Jica ressal3ado, e% qualquer caso, o dis/osto no art. !!3.
<ri%es da %es%a nature*a
) <onsidera%8se cri%es da %es%a nature*a os /re3istos no %es%o dis/ositi3o le0al, be%
co%o os que, e%bora /re3istos e% dis/ositi3os di3ersos, a/resenta%, /elos fatos que os
constitue% ou /or seus %oti3os deter%inantes, caracteres funda%entais co%uns.
<oncurso de cri%es
Art. =$. Muando o a0ente, %ediante u%a s5 ou %ais de u%a a2o ou o%iss2o, /ratica dois
ou %ais cri%es, id6nticos ou n2o, as /enas /ri3ati3as de liberdade de3e% ser unificadas. Ie
as /enas s2o da %es%a es/cie, a /ena Enica a so%a de t@dasB se, de es/cies diferentes, a
/ena Enica e a %ais 0ra3e, %as co% au%ento corres/ondente ? %etade do te%/o das %enos
0ra3es, ressal3ado o dis/osto no art. )+.
<ri%e continuado
Art. +F. A/lica8se a re0ra do arti0o anterior, quando o a0ente, %ediante %ais de u%a a2o
ou o%iss2o, /ratica dois ou %ais cri%es da %es%a es/cie e, /elas condies de te%/o,
lu0ar, %aneira de execu2o e outras se%elhantes, de3e% os subseqOentes ser considerados
co%o continua2o do /ri%eiro.
-ar0rafo Enico. 12o h cri%e continuado quando se trata de fatos ofensi3os de bens
9ur.dicos inerentes ? /essoa, sal3o se as aes ou o%isses sucessi3as s2o diri0idas contra a
%es%a 3.ti%a.
4i%ite da /ena unificada
Art. +!. A /ena unificada n2o /ode ultra/assar de trinta anos, se de reclus2o, ou de quin*e
anos, se de deten2o.
7edu2o facultati3a da /ena
! A /ena unificada /ode ser di%inu.da de u% sexto a u% quarto, no caso de unidade de
a2o ou o%iss2o, ou de cri%e continuado.
Gradua2o no caso de /ena de %orte
(' Muando co%inada a /ena de %orte co%o 0rau %xi%o e a de reclus2o co%o 0rau
%.ni%o, aquela corres/onde, /ara o efeito de 0radua2o, ? de reclus2o /or trinta anos.
<lculo da /ena a/lic3el ? tentati3a
3' 1os cri%es /unidos co% a /ena de %orte, esta corres/onde ? de reclus2o /or trinta anos,
/ara clculo da /ena a/lic3el ? tentati3a, sal3o dis/osi2o es/ecial.
7essal3a do art. =+, & (, letra b
Art. +(. Muando se a/resenta o caso do art. =+, & (, letra b , fica se% a/lica2o o dis/osto
quanto ao concurso de cri%es id6nticos ou ao cri%e continuado.
-enas n2o /ri3ati3as de liberdade
Art. +3. As /enas n2o /ri3ati3as de liberdade s2o a/licadas distinta e inte0ral%ente, ainda
que /re3istas /ara u% s5 dos cri%es concorrentes.
<A-R;S4O
HA ISI-E1ITO <O1H<O1A4 HA -E1A
-ressu/ostos da sus/ens2o
Art. +#. -ode ser sus/ensa /or dois a seis anos a execu2o da /ena de deten2o n2o su/erior
a dois anos ou, no caso de reclus2o /or i0ual /ra*o, se o ru era, ao te%/o do cri%e, %enor
de 3inte e u% ou %aior de setenta anos, desde que,
8 n2o tenha o ru sofrido condena2o anterior, /or cri%e re3elador de % .ndoleB
8 os seus antecedentes e /ersonalidade, os %oti3os e circunst:ncias de seu cri%e, be%
co%o sua conduta /osterior a 6ste, indicati3a de arre/endi%ento ou do sincero dese9o de
re/ara2o do dano, autori*e% a /resun2o de que n2o tornar a delinqOir.
7estries
-ar0rafo Enico. A sus/ens2o n2o se estende ?s /enas de refor%a, sus/ens2o do exerc.cio
do /@sto, 0radua2o ou fun2o ou ? /ena acess5ria, ne% exclui a a/lica2o de %edida de
se0urana n2o detenti3a.
<ondies
Art. +). A sentena de3e es/ecificar as condies a que fica subordinada a sus/ens2o.
7e3o0a2o obri0at5ria da sus/ens2o
Art. +". A sus/ens2o re3o0ada se, no curso do /ra*o, o beneficirio,
8 condenado, /or sentena irrecorr.3el, na Dustia Militar ou na co%u%, e% ra*2o de
cri%e, ou de contra3en2o re3eladora de % .ndole ou a que tenha sido i%/osta /ena
/ri3ati3a de liberdadeB
8 n2o efetua, se% %oti3o 9ustificado, a re/ara2o do danoB
8 sendo %ilitar, /unido /or infra2o disci/linar considerada 0ra3e.
7e3o0a2o facultati3a
! A sus/ens2o /ode ser ta%b% re3o0ada, se o condenado deixa de cu%/rir qualquer das
obri0aes constantes da sentena.
-rorro0a2o de /ra*o
( Muando facultati3a a re3o0a2o, o 9ui* /ode, ao in3s de decret8la, /rorro0ar o /er.odo
de /ro3a at o %xi%o, se 6ste n2o foi o fixado.
3 Ie o beneficirio est res/ondendo a /rocesso que, no caso de condena2o, /ode
acarretar a re3o0a2o, considera8se /rorro0ado o /ra*o da sus/ens2o at o 9ul0a%ento
definiti3o.
Extin2o da /ena
Art. +=. Ie o /ra*o ex/ira se% que tenha sido re3o0ada a sus/ens2o, fica extinta a /ena
/ri3ati3a de liberdade.
12o a/lica2o da sus/ens2o condicional da /ena
Art. ++. A sus/ens2o condicional da /ena n2o se a/lica,
8 ao condenado /or cri%e co%etido e% te%/o de 0uerraB
8 e% te%/o de /a*,
aC /or cri%e contra a se0urana nacional, de alicia2o e incita%ento, de 3iol6ncia contra
su/erior, oficial de dia, de ser3io ou de quarto, sentinela, 3i0ia ou /lant2o, de desres/eito a
su/erior, de insubordina2o, ou de deser2oB
bC /elos cri%es /re3istos nos arts. !"F, !"!, !"(, (3), ($! e seu /ar0rafo Enico, ns. a G.
<A-R;S4O G
HO 4G7AME1;O <O1H<O1A4
7equisitos
Art. +$. O condenado a /ena de reclus2o ou de deten2o /or te%/o i0ual ou su/erior a dois
anos /ode ser liberado condicional%ente, desde que,
8 tenha cu%/rido,
aC %etade da /ena, se /ri%rioB
bC dois teros, se reincidenteB
8 tenha re/arado, sal3o i%/ossibilidade de fa*68lo, o dano causado /elo cri%eB
8 sua boa conduta durante a execu2o da /ena, sua ada/ta2o ao trabalho e ?s
circunst:ncias atinentes a sua /ersonalidade, ao %eio social e ? sua 3ida /re0ressa
/er%ite% su/or que n2o 3oltar a delinqOir.
-enas e% concurso de infraes
& ! 1o caso de condena2o /or infraes /enais e% concurso, de3e ter8se e% conta a /ena
unificada.
<ondena2o de %enor de (! ou %aior de =F anos
& ( Ie o condenado /ri%rio e %enor de 3inte e u% ou %aior de setenta anos, o te%/o de
cu%/ri%ento da /ena /ode ser redu*ido a u% t6ro.
Es/ecificaes das condies
Art. $F. A sentena de3e es/ecificar as condies a que fica subordinado o li3ra%ento.
-reli%inares da concess2o
Art. $!. O li3ra%ento sN%ente se concede %ediante /arecer do <onselho -enitencirio,
ou3idos o diretor do estabeleci%ento e% que est ou tenha estado o liberando e o
re/resentante do Ministrio -Eblico da Dustia MilitarB e, se i%/osta %edida de se0urana
detenti3a, a/5s /er.cia conclusi3a da n2o /ericulosidade do liberando.
Obser3a2o cautelar e /rote2o do liberado
Art. $(. O liberado fica sob obser3a2o cautelar e /rote2o reali*adas /or /atronato oficial
ou /articular, diri0ido aqu6le e ins/ecionado 6ste /elo <onselho -enitencirio. 1a falta de
/atronato, o liberado fica sob obser3a2o cautelar reali*ada /or ser3io social /enitencirio
ou 5r02o si%ilar.
7e3o0a2o obri0at5ria
Art. $3. 7e3o0a8se o li3ra%ento, se o liberado 3e% a ser condenado, e% sentena
irrecorr.3el, a /enal /ri3ati3a de liberdade,
8 /or infra2o /enal co%etida durante a 3i06ncia do benef.cioB
8 /or infra2o /enal anterior, sal3o se, tendo de ser unificadas as /enas, n2o fica
/re9udicado o requisito do art. +$, n , letra a .
7e3o0a2o facultati3a
! O 9ui* /ode, ta%b%, re3o0ar o li3ra%ento se o liberado deixa de cu%/rir qualquer das
obri0aes constantes da sentena ou irrecorrU3el%ente condenado, /or %oti3o de
contra3en2o, a /ena que n2o se9a /ri3ati3a de liberdadeB ou, se %ilitar, sofre /enalidade
/or trans0ress2o disci/linar considerada 0ra3e.
nfra2o su9eita ? 9urisdi2o /enal co%u%
( -ara os efeitos da re3o0a2o obri0at5ria, s2o to%adas, ta%b%, e% considera2o, nos
t6r%os dos ns. e d6ste arti0o, as infraes su9eitas ? 9urisdi2o /enal co%u%B e,
i0ual%ente, a contra3en2o co%/reendida no & !, se assi%, co% /rudente arb.trio, o
entender o 9ui*.
Efeitos da re3o0a2o
Art. $#. 7e3o0ado o li3ra%ento, n2o /ode ser no3a%ente concedido e, sal3o quando a
re3o0a2o resulta de condena2o /or infra2o /enal anterior ao benef.cio, n2o se desconta
na /ena o te%/o e% que est63e s@lto o condenado.
Extin2o da /ena
Art. $). Ie, at o seu t6r%o, o li3ra%ento n2o re3o0ado, considera8se extinta a /ena
/ri3ati3a de liberdade.
-ar0rafo Enico. Enquanto n2o /assa e% 9ul0ado a sentena e% /rocesso, a que res/onde o
liberado /or infra2o /enal co%etida na 3i06ncia do li3ra%ento, de3e o 9ui* abster8se de
declarar a extin2o da /ena.
12o a/lica2o do li3ra%ento condicional
Art. $". O li3ra%ento condicional n2o se a/lica ao condenado /or cri%e co%etido e%
te%/o de 0uerra.
<asos es/eciais do li3ra%ento condicional
Art. $=. E% te%/o de /a*, o li3ra%ento condicional /or cri%e contra a se0urana externa
do /a.s, ou de re3olta, %oti%, alicia2o e incita%ento, 3iol6ncia contra su/erior ou %ilitar
de ser3io, s5 ser concedido a/5s o cu%/ri%ento de dois teros da /ena, obser3ado ainda
o dis/osto no art. +$, /re:%bulo, seus nE%eros e e && ! e (.
<A-R;S4O G
HAI -E1AI A<EIIV7AI
-enas Acess5rias
Art. $+. I2o /enas acess5rias,
8 a /erda de /@sto e /atenteB
8 a indi0nidade /ara o oficialatoB
8 a inco%/atibilidade co% o oficialatoB
G 8 a exclus2o das f@ras ar%adasB
G 8 a /erda da fun2o /Eblica, ainda que eleti3aB
G 8 a inabilita2o /ara o exerc.cio de fun2o /EblicaB
G 8 a sus/ens2o do /trio /oder, tutela ou curatelaB
G 8 a sus/ens2o dos direitos /ol.ticos.
Jun2o /Eblica equi/arada
-ar0rafo Enico. Equi/ara8se ? fun2o /Eblica a que exercida e% e%/r6sa /Eblica,
autarquia, sociedade de econo%ia %ista, ou sociedade de que /artici/e a Sni2o, o Estado
ou o Munic./io co%o acionista %a9oritrio.
-erda de /@sto e /atente
Art. $$. A /erda de /@sto e /atente resulta da condena2o a /ena /ri3ati3a de liberdade /or
te%/o su/erior a dois anos, e i%/orta a /erda das condecoraes.
ndi0nidade /ara o oficialato
Art. !FF. Jica su9eito ? declara2o de indi0nidade /ara o oficialato o %ilitar condenado,
qualquer que se9a a /ena, nos cri%es de trai2o, es/iona0e% ou cobardia, ou e% qualquer
dos definidos nos arts. !"!, (3), (#F, (#(, (#3, (##, (#), ()!, ()(, 3F3, 3F#, 3!! e 3!(.
nco%/atibilidade co% o oficialato
Art. !F!. Jica su9eito ? declara2o de inco%/atibilidade co% o oficialato o %ilitar
condenado nos cri%es dos arts. !#! e !#(.
Exclus2o das f@ras ar%adas
Art. !F(. A condena2o da /raa a /ena /ri3ati3a de liberdade, /or te%/o su/erior a dois
anos, i%/orta sua exclus2o das f@ras ar%adas.
-erda da fun2o /Eblica
Art. !F3. ncorre na /erda da fun2o /Eblica o asse%elhado ou o ci3il,
8 condenado a /ena /ri3ati3a de liberdade /or cri%e co%etido co% abuso de /oder ou
3iola2o de de3er inerente ? fun2o /EblicaB
8 condenado, /or outro cri%e, a /ena /ri3ati3a de liberdade /or %ais de dois anos.
-ar0rafo Enico. O dis/osto no arti0o a/lica8se ao %ilitar da reser3a, ou refor%ado, se
esti3er no exerc.cio de fun2o /Eblica de qualquer nature*a.
nabilita2o /ara o exerc.cio de fun2o /Eblica
Art. !F#. ncorre na inabilita2o /ara o exerc.cio de fun2o /Eblica, /elo /ra*o de dois at
3inte anos, o condenado a reclus2o /or %ais de quatro anos, e% 3irtude de cri%e /raticado
co% abuso de /oder ou 3iola2o do de3er %ilitar ou inerente ? fun2o /Eblica.
;6r%o inicial
-ar0rafo Enico. O /ra*o da inabilita2o /ara o exerc.cio de fun2o /Eblica co%ea ao
t6r%o da execu2o da /ena /ri3ati3a de liberdade ou da %edida de se0urana i%/osta e%
substitui2o, ou da data e% que se extin0ue a referida /ena.
Ius/ens2o do /trio /oder, tutela ou curatela
Art. !F). O condenado a /ena /ri3ati3a de liberdade /or %ais de dois anos, se9a qual f@r o
cri%e /raticado, fica sus/enso do exerc.cio do /trio /oder, tutela ou curatela, enquanto
dura a execu2o da /ena, ou da %edida de se0urana i%/osta e% substitui2o Part. !!3C.
Ius/ens2o /ro3is5ria
-ar0rafo Enico. Hurante o /rocesso /ode o 9ui* decretar a sus/ens2o /ro3is5ria do
exerc.cio do /trio /oder, tutela ou curatela.
Ius/ens2o dos direitos /ol.ticos
Art. !F". Hurante a execu2o da /ena /ri3ati3a de liberdade ou da %edida de se0urana
U%/osta e% substitui2o, ou enquanto /erdura a inabilita2o /ara fun2o /Eblica, o
condenado n2o /ode 3otar, ne% ser 3otado.
%/osi2o de /ena acess5ria
Art. !F=. Ial3o os casos dos arts. $$, !F3, n , e !F", a i%/osi2o da /ena acess5ria de3e
constar ex/ressa%ente da sentena.
;e%/o co%/ut3el
Art. !F+. <o%/uta8se no /ra*o das inabilitaes te%/orrias o te%/o de liberdade
resultante da sus/ens2o condicional da /ena ou do li3ra%ento condicional, se n2o sobre3%
re3o0a2o.
<A-R;S4O G
HOI EJE;OI HA <O1HE1AWTO
Obri0a2o de re/arar o dano
Art. !F$. I2o efeitos da condena2o,
8 tornar certa a obri0a2o de re/arar o dano resultante do cri%eB
-erda e% fa3or da Ja*enda 1acional
8 a /erda, e% fa3or da Ja*enda 1acional, ressal3ado o direito do lesado ou de terceiro de
boa8f,
aC dos instru%entos do cri%e, desde que consista% e% coisas cu9o fabrico, aliena2o, uso,
/orte ou deten2o constitua fato il.citoB
bC do /roduto do cri%e ou de qualquer be% ou 3alor que constitua /ro3eito auferido /elo
a0ente co% a sua /rtica.
;R;S4O G
HAI MEHHAI HE IEGS7A1WA
Es/cies de %edidas de se0urana
Art. !!F. As %edidas de se0urana s2o /essoais ou /atri%oniais. As da /ri%eira es/cie
subdi3ide%8se e% detenti3as e n2o detenti3as. As detenti3as s2o a interna2o e%
%anic@%io 9udicirio e a interna2o e% estabeleci%ento /siquitrico anexo ao %anic@%io
9udicirio ou ao estabeleci%ento /enal, ou e% se2o es/ecial de u% ou de outro. As n2o
detenti3as s2o a cassa2o de licena /ara dire2o de 3e.culos %otori*ados, o ex.lio local e a
/roibi2o de freqOentar deter%inados lu0ares. As /atri%oniais s2o a interdi2o de
estabeleci%ento ou sede de sociedade ou associa2o, e o confisco.
-essoas su9eitas ?s %edidas de se0urana
Art. !!!. As %edidas de se0urana sN%ente /ode% ser i%/ostas,
8 aos ci3isB
8 aos %ilitares ou asse%elhados, condenados a /ena /ri3ati3a de liberdade /or te%/o
su/erior a dois anos, ou aos que de outro %odo ha9a% /erdido fun2o, /@sto e /atente, ou
ha9a% sido exclu.dos das f@ras ar%adasB
8 aos %ilitares ou asse%elhados, no caso do art. #+B
G 8 aos %ilitares ou asse%elhados, no caso do art. !!), co% a/lica2o dos seus && !, ( e
3.
Manic@%io 9udicirio
Art. !!(. Muando o a0ente ini%/ut3el Part. #+C, %as suas condies /essoais e o fato
/raticado re3ela% que 6le oferece /eri0o ? incolu%idade alheia, o 9ui* deter%ina sua
interna2o e% %anic@%io 9udicirio.
-ra*o de interna2o
& ! A interna2o, cu9o %.ni%o de3e ser fixado de entre u% a tr6s anos, /or te%/o
indeter%inado, /erdurando enquanto n2o f@r a3eri0uada, %ediante /er.cia %dica, a
cessa2o da /ericulosidade do internado.
-er.cia %dica
& ( Ial3o deter%ina2o da inst:ncia su/erior, a /er.cia %dica reali*ada ao tr%ino do
/ra*o %.ni%o fixado ? interna2o e, n2o sendo esta re3o0ada, de3e aquela ser re/etida de
ano e% ano.
Hesinterna2o condicional
& 3 A desinterna2o se%/re condicional, de3endo ser restabelecida a situa2o anterior, se
o indi3.duo, antes do decurso de u% ano, 3e% a /raticar fato indicati3o de /ersist6ncia de
sua /ericulosidade.
# Hurante o /er.odo de /ro3a, a/lica8se o dis/osto no art. $(.
Iubstitui2o da /ena /or interna2o
Art. !!3. Muando o condenado se enquadra no /ar0rafo Enico do art. #+ e necessita de
es/ecial trata%ento curati3o, a /ena /ri3ati3a de liberdade /ode ser substitu.da /ela
interna2o e% estabeleci%ento /siquitrico anexo ao %anic@%io 9udicirio ou ao
estabeleci%ento /enal, ou e% se2o es/ecial de u% ou de outro.
Iu/er3eni6ncia de cura
! Iobre3indo a cura, /ode o internado ser transferido /ara o estabeleci%ento /enal, n2o
ficando exclu.do o seu direito a li3ra%ento condicional.
-ersist6ncia do estado %5rbido
( Ie, ao tr%ino do /ra*o, /ersistir o %5rbido estado /s.quico do internado, condicionante
de /ericulosidade atual, a interna2o /assa a ser /or te%/o indeter%inado, a/licando8se o
dis/osto nos && ! a # do arti0o anterior.
>brios habituais ou toxic@%anos
3 X id6ntica interna2o /ara fi% curati3o, sob as %es%as nor%as, fica% su9eitos os
condenados reconhecidos co%o brios habituais ou toxic@%anos.
7e0i%e de interna2o
Art. !!#. A interna2o, e% qualquer dos casos /re3istos nos arti0os /recedentes, de3e 3isar
n2o a/enas ao trata%ento curati3o do internado, sen2o ta%b% ao seu a/erfeioa%ento, a
u% re0i%e educati3o ou de trabalho, lucrati3o ou n2o, se0undo o /er%itire% suas
condies /essoais.
<assa2o de licena /ara diri0ir 3e.culos %otori*ados
Art. !!). Ao condenado /or cri%e co%etido na dire2o ou relacionada%ente ? dire2o de
3e.culos %otori*ados, de3e ser cassada a licena /ara tal fi%, /elo /ra*o %.ni%o de u%
ano, se as circunst:ncias do caso e os antecedentes do condenado re3ela% a sua ina/tid2o
/ara essa ati3idade e conseqOente /eri0o /ara a incolu%idade alheia.
! O /ra*o da interdi2o se conta do dia e% que ter%ina a execu2o da /ena /ri3ati3a de
liberdade ou da %edida de se0urana detenti3a, ou da data da sus/ens2o condicional da
/ena ou da concess2o do li3ra%ento ou desinterna2o condicionais.
( Ie, antes de ex/irado o /ra*o estabelecido, a3eri0uada a cessa2o do /eri0o
condicionante da interdi2o, esta re3o0adaB %as, se o /eri0o /ersiste ao t6r%o do /ra*o,
/rorro0a8se 6ste enquanto n2o cessa aqu6le.
3 A cassa2o da licena de3e ser deter%inada ainda no caso de absol3i2o do ru e% ra*2o
de ini%/utabilidade.
Ex.lio local
Art. !!". O ex.lio local, a/lic3el quando o 9ui* o considera necessrio co%o %edida
/re3enti3a, a be% da orde% /Eblica ou do /r5/rio condenado, consiste na /roibi2o de que
6ste resida ou /er%anea, durante u% ano, /elo %enos, na localidade, %unic./io ou
co%arca e% que o cri%e foi /raticado.
-ar0rafo Enico. O ex.lio de3e ser cu%/rido lo0o que cessa ou sus/ensa
condicional%ente a execu2o da /ena /ri3ati3a de liberdade.
-roibi2o de freqOentar deter%inados lu0ares
Art. !!=. A /roibi2o de freqOentar deter%inados lu0ares consiste e% /ri3ar o condenado,
durante u% ano, /elo %enos, da faculdade de acesso a lu0ares que fa3orea%, /or qualquer
%oti3o, seu ret@rno ? ati3idade cri%inosa.
-ar0rafo Enico. -ara o cu%/ri%ento da /roibi2o, a/lica8se o dis/osto no /ar0rafo Enico
do arti0o anterior.
nterdi2o de estabeleci%ento, sociedade ou associa2o
Art. !!+. A interdi2o de estabeleci%ento co%ercial ou industrial, ou de sociedade ou
associa2o, /ode ser decretada /or te%/o n2o inferior a quin*e dias, ne% su/erior a seis
%eses, se o estabeleci%ento, sociedade ou associa2o ser3e de %eio ou /retexto /ara a
/rtica de infra2o /enal.
! A interdi2o consiste na /roibi2o de exercer no local o %es%o co%rcio ou indEstria,
ou a ati3idade social.
( A sociedade ou associa2o, cu9a sede interditada, n2o /ode exercer e% outro local as
suas ati3idades.
<onfisco
Art. !!$. O 9ui*, e%bora n2o a/urada a autoria, ou ainda quando o a0ente ini%/ut3el, ou
n2o /un.3el, de3e ordenar o confisco dos instru%entos e /rodutos do cri%e, desde que
consista% e% coisas,
8 cu9o fabrico, aliena2o, uso, /orte ou deten2o constitui fato il.citoB
8 que, /ertencendo ?s f@ras ar%adas ou sendo de uso exclusi3o de %ilitares, este9a% e%
/oder ou e% uso do a0ente, ou de /essoa n2o de3ida%ente autori*adaB
8 abandonadas, ocultas ou desa/arecidas.
-ar0rafo Enico. > ressal3ado o direito do lesado ou de terceiro de boa8f, nos casos dos ns.
e .
%/osi2o da %edida de se0urana
Art. !(F. A %edida de se0urana i%/osta e% sentena, que lhe estabelecer as condies,
nos t6r%os da lei /enal %ilitar.
-ar0rafo Enico. A i%/osi2o da %edida de se0urana n2o i%/ede a ex/uls2o do
estran0eiro.
;R;S4O G
HA AWTO -E1A4
-ro/ositura da a2o /enal
Art. !(!. A a2o /enal sN%ente /ode ser /ro%o3ida /or denEncia do Ministrio -Eblico da
Dustia Militar.
He/end6ncia de requisi2o
Art. !((. 1os cri%es /re3istos nos arts. !3" a !#!, a a2o /enal, quando o a0ente for %ilitar
ou asse%elhado, de/ende da requisi2o do Ministrio Militar a que aqu6le esti3er
subordinadoB no caso do art. !#!, quando o a0ente f@r ci3il e n2o hou3er co8autor %ilitar, a
requisi2o ser do Ministrio da Dustia.
;R;S4O G
HA EY;1WTO HA -S1A4HAHE
<ausas extinti3as
Art. !(3. Extin0ue8se a /unibilidade,
8 /ela %orte do a0enteB
8 /ela anistia ou indultoB
8 /ela retroati3idade de lei que n2o %ais considera o fato co%o cri%inosoB
G 8 /ela /rescri2oB
G 8 /ela reabilita2oB
G 8 /elo ressarci%ento do dano, no /eculato cul/oso Part. 3F3, & #C.
-ar0rafo Enico. A extin2o da /unibilidade de cri%e, que /ressu/osto, ele%ento
constituti3o ou circunst:ncia a0ra3ante de outro, n2o se estende a 6ste. 1os cri%es conexos,
a extin2o da /unibilidade de u% d6les n2o i%/ede, quanto aos outros, a a0ra3a2o da /ena
resultante da conex2o.
Es/cies de /rescri2o
Art. !(#. A /rescri2o refere8se ? a2o /enal ou ? execu2o da /ena.
-rescri2o da a2o /enal
Art. !(). A /rescri2o da a2o /enal, sal3o o dis/osto no & ! d6ste arti0o, re0ula8se /elo
%xi%o da /ena /ri3ati3a de liberdade co%inada ao cri%e, 3erificando8se,
8 e% trinta anos, se a /ena de %orteB
8 e% 3inte anos, se o %xi%o da /ena su/erior a do*eB
8 e% de*esseis anos, se o %xi%o da /ena su/erior a oito e n2o excede a do*eB
G 8 e% do*e anos, se o %xi%o da /ena su/erior a quatro e n2o excede a oitoB
G 8 e% oito anos, se o %xi%o da /ena su/erior a dois e n2o excede a quatroB
G 8 e% quatro anos, se o %xi%o da /ena i0ual a u% ano ou, sendo su/erior, n2o excede
a doisB
G 8 e% dois anos, se o %xi%o da /ena inferior a u% ano.
Iu/er3eni6ncia de sentena condenat5ria de que sN%ente o ru recorre
& ! Iobre3indo sentena condenat5ria, de que sN%ente o ru tenha recorrido, a /rescri2o
/assa a re0ular8se /ela /ena i%/osta, e de3e ser lo0o declarada, se% /re9u.*o do anda%ento
do recurso se, entre a Elti%a causa interru/ti3a do curso da /rescri2o P& )'C e a sentena, 9
decorreu te%/o suficiente.
;6r%o inicial da /rescri2o da a2o /enal
& ( A /rescri2o da a2o /enal co%ea a correr,
aC do dia e% que o cri%e se consu%ouB
bC no caso de tentati3a, do dia e% que cessou a ati3idade cri%inosaB
cC nos cri%es /er%anentes, do dia e% que cessou a /er%an6nciaB
dC nos cri%es de falsidade, da data e% que o fato se tornou conhecido.
<aso de concurso de cri%es ou de cri%e continuado
& 3 1o caso de concurso de cri%es ou de cri%e continuado, a /rescri2o referida, n2o ?
/ena unificada, %as ? de cada cri%e considerado isolada%ente.
Ius/ens2o da /rescri2o
& # A /rescri2o da a2o /enal n2o corre,
8 enquanto n2o resol3ida, e% outro /rocesso, quest2o de que de/enda o reconheci%ento
da exist6ncia do cri%eB
8 enquanto o a0ente cu%/re /ena no estran0eiro.
nterru/2o da /rescri2o
& ) O curso da /rescri2o da a2o /enal interro%/e8se,
8 /ela instaura2o do /rocessoB
8 /ela sentena condenat5ria recorr.3el.
" A interru/2o da /rescri2o /rodu* efeito relati3a%ente a todos os autores do cri%eB e
nos cri%es conexos, que se9a% ob9eto do %es%o /rocesso, a interru/2o relati3a a qualquer
d6les estende8se aos de%ais.
-rescri2o da execu2o da /ena ou da %edida de se0urana que a substitui
Art. !(". A /rescri2o da execu2o da /ena /ri3ati3a de liberdade ou da %edida de
se0urana que a substitui Part. !!3C re0ula8se /elo te%/o fixado na sentena e 3erifica8se
nos %es%os /ra*os estabelecidos no art. !(), os quais se au%enta% de u% t6ro, se o
condenado cri%inoso habitual ou /or tend6ncia.
! <o%ea a correr a /rescri2o,
aC do dia e% que /assa e% 9ul0ado a sentena condenat5ria ou a que re3o0a a sus/ens2o
condicional da /ena ou o li3ra%ento condicionalB
bC do dia e% que se interro%/e a execu2o, sal3o quando o te%/o da interru/2o de3a
co%/utar8se na /ena.
( 1o caso de e3adir8se o condenado ou de re3o0ar8se o li3ra%ento ou desinterna2o
condicionais, a /rescri2o se re0ula /elo restante te%/o da execu2o.
3 O curso da /rescri2o da execu2o da /ena sus/ende8se enquanto o condenado est /r6so
/or outro %oti3o, e interro%/e8se /elo in.cio ou continua2o do cu%/ri%ento da /ena, ou
/ela reincid6ncia.
-rescri2o no caso de refor%a ou sus/ens2o de exerc.cio
Art. !(=. Gerifica8se e% quatro anos a /rescri2o nos cri%es cu9a /ena co%inada, no
%xi%o, de refor%a ou de sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, 0radua2o, car0o ou fun2o.
His/osies co%uns a a%bas as es/cies de /rescri2o
Art. !(+. nterro%/ida a /rescri2o, sal3o o caso do & 3, se0unda /arte, do art. !(", todo o
/ra*o co%ea a correr, no3a%ente, do dia da interru/2o.
7edu2o
Art. !($. I2o redu*idos de %etade os /ra*os da /rescri2o, quando o cri%inoso era, ao
te%/o do cri%e, %enor de 3inte e u% anos ou %aior de setenta.
%/rescritibilidade das /enas acess5rias
Art. !3F. > i%/rescrit.3el a execu2o das /enas acess5rias.
-rescri2o no caso de insub%iss2o
Art. !3!. A /rescri2o co%ea a correr, no cri%e de insub%iss2o, do dia e% que o
insub%isso atin0e a idade de trinta anos.
-rescri2o no caso de deser2o
Art. !3(. 1o cri%e de deser2o, e%bora decorrido o /ra*o da /rescri2o, esta s5 extin0ue a
/unibilidade quando o desertor atin0e a idade de quarenta e cinco anos, e, se oficial, a de
sessenta.
Heclara2o de of.cio
Art. !33. A /rescri2o, e%bora n2o ale0ada, de3e ser declarada de of.cio.
7eabilita2o
Art. !3#. A reabilita2o alcana quaisquer /enas i%/ostas /or sentena definiti3a.
! A reabilita2o /oder ser requerida decorridos cinco anos do dia e% que f@r extinta, de
qualquer %odo, a /ena /rinci/al ou ter%inar a execu2o desta ou da %edida de se0urana
a/licada e% substitui2o Part. !!3C, ou do dia e% que ter%inar o /ra*o da sus/ens2o
condicional da /ena ou do li3ra%ento condicional, desde que o condenado,
aC tenha tido do%ic.lio no -a.s, no /ra*o aci%a referidoB
bC tenha dado, durante 6sse te%/o, de%onstra2o efeti3a e constante de bo%
co%/orta%ento /Eblico e /ri3adoB
cC tenha ressarcido o dano causado /elo cri%e ou de%onstre absoluta i%/ossibilidade de o
fa*er at o dia do /edido, ou exiba docu%ento que co%/ro3e a renEncia da 3.ti%a ou
no3a2o da d.3ida.
( A reabilita2o n2o /ode ser concedida,
aC e% fa3or dos que fora% reconhecidos /eri0osos, sal3o /ro3a cabal e% contrrioB
bC e% rela2o aos atin0idos /elas /enas acess5rias do art. $+, inciso G, se o cri%e f@r de
nature*a sexual e% detri%ento de filho, tutelado ou curatelado.
-ra*o /ara reno3a2o do /edido
3 1e0ada a reabilita2o, n2o /ode ser no3a%ente requerida sen2o a/5s o decurso de dois
anos.
# Os /ra*os /ara o /edido de reabilita2o ser2o contados e% d@bro no caso de cri%inoso
habitual ou /or tend6ncia.
7e3o0a2o
) A reabilita2o ser re3o0ada de of.cio, ou a requeri%ento do Ministrio -Eblico, se a
/essoa reabilitada f@r condenada, /or decis2o definiti3a, ao cu%/ri%ento de /ena /ri3ati3a
da liberdade.
<ancela%ento do re0istro de condenaes /enais
Art. !3). Heclarada a reabilita2o, ser2o cancelados, %ediante a3erba2o, os antecedentes
cri%inais.
Ii0ilo s@bre antecedentes cri%inais
-ar0rafo Enico. <oncedida a reabilita2o, o re0istro oficial de condenaes /enais n2o
/ode ser co%unicado sen2o ? autoridade /olicial ou 9udiciria, ou ao re/resentante do
Ministrio -Eblico, /ara instru2o de /rocesso /enal que 3enha a ser instaurado contra o
reabilitado.
-A7;E EI-E<A4
4G7O
HOI <7MEI M4;A7EI EM ;EM-O
HE -AZ
;R;S4O
HOI <7MEI <O1;7A A IEGS7A1WA
EY;E71A HO -ARI
Qostilidade contra /a.s estran0eiro
Art. !3". -raticar o %ilitar ato de hostilidade contra /a.s estran0eiro, ex/ondo o Arasil a
/eri0o de 0uerra,
-ena 8 reclus2o, de oito a quin*e anos.
7esultado %ais 0ra3e
& ! Ie resulta ru/tura de relaes di/lo%ticas, re/reslia ou retors2o,
-ena 8 reclus2o, de de* a 3inte e quatro anos.
& ( Ie resulta 0uerra,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
-ro3oca2o a /a.s estran0eiro
Art. !3=. -ro3ocar o %ilitar, direta%ente, /a.s estran0eiro a declarar 0uerra ou %o3er
hostilidade contra o Arasil ou a inter3ir e% quest2o que res/eite ? soberania nacional,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
Ato de 9urisdi2o inde3ida
Art. !3+. -raticar o %ilitar, inde3ida%ente, no territ5rio nacional, ato de 9urisdi2o de /a.s
estran0eiro, ou fa3orecer a /rtica de ato dessa nature*a,
-ena 8 reclus2o, de cinco a quin*e anos.
Giola2o de territ5rio estran0eiro
Art. !3$. Giolar o %ilitar territ5rio estran0eiro, co% o fi% de /raticar ato de 9urisdi2o e%
no%e do Arasil,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
Entendi%ento /ara e%/enhar o Arasil ? neutralidade ou ? 0uerra
Art. !#F. Entrar ou tentar entrar o %ilitar e% entendi%ento co% /a.s estran0eiro, /ara
e%/enhar o Arasil ? neutralidade ou ? 0uerra,
-ena 8 reclus2o, de seis a do*e anos.
Entendi%ento /ara 0erar conflito ou di3er06ncia co% o Arasil
Art. !#!. Entrar e% entendi%ento co% /a.s estran0eiro, ou or0ani*a2o n6le existente, /ara
0erar conflito ou di3er06ncia de carter internacional entre o Arasil e qualquer outro /a.s,
ou /ara lhes /erturbar as relaes di/lo%ticas,
-ena 8 reclus2o, de quatro a oito anos.
7esultado %ais 0ra3e
! Ie resulta ru/tura de relaes di/lo%ticas,
-ena 8 reclus2o, de seis a de*oito anos.
( Ie resulta 0uerra,
-ena 8 reclus2o, de de* a 3inte e quatro anos.
;entati3a contra a soberania do Arasil
Art. !#(. ;entar,
8 sub%eter o territ5rio nacional, ou /arte d6le, ? soberania de /a.s estran0eiroB
8 des%e%brar, /or %eio de %o3i%ento ar%ado ou tu%ultos /lane9ados, o territ5rio
nacional, desde que o fato atente contra a se0urana externa do Arasil ou a sua soberaniaB
8 internacionali*ar, /or qualquer %eio, re0i2o ou /arte do territ5rio nacional,
-ena 8 reclus2o, de quin*e a trinta anos, /ara os cabeasB de de* a 3inte anos, /ara os
de%ais a0entes.
<onsecu2o de not.cia, infor%a2o ou docu%ento /ara fi% de es/iona0e%
Art. !#3. <onse0uir, /ara o fi% de es/iona0e% %ilitar, not.cia, infor%a2o ou docu%ento,
cu9o si0ilo se9a de inter6sse da se0urana externa do Arasil,
-ena 8 reclus2o, de quatro a do*e anos.
! A /ena de reclus2o de de* a 3inte anos,
8 se o fato co%/ro%ete a /re/ara2o ou efici6ncia blica do Arasil, ou o a0ente trans%ite
ou fornece, /or qualquer %eio, %es%o se% re%unera2o, a not.cia, infor%a2o ou
docu%ento, a autoridade ou /essoa estran0eiraB
8 se o a0ente, e% detri%ento da se0urana externa do Arasil, /ro%o3e ou %ant% no
territ5rio nacional ati3idade ou ser3io destinado ? es/iona0e%B
8 se o a0ente se utili*a, ou contribui /ara que outre% se utili*e, de %eio de co%unica2o,
/ara dar indica2o que /onha ou /ossa /@r e% /eri0o a se0urana externa do Arasil.
Modalidade cul/osa
( <ontribuir cul/osa%ente /ara a execu2o do cri%e,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, no caso do arti0oB ou at quatro anos, no caso
do & !, n .
7e3ela2o de not.cia, infor%a2o ou docu%ento
Art. !##. 7e3elar not.cia, infor%a2o ou docu%ento, cu9o si0ilo se9a de inter6sse da
se0urana externa do Arasil,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
Ji% da es/iona0e% %ilitar
! Ie o fato co%etido co% o fi% de es/iona0e% %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de seis a do*e anos.
7esultado %ais 0ra3e
( Ie o fato co%/ro%ete a /re/ara2o ou a efici6ncia blica do /a.s,
-ena 8 reclus2o, de de* a 3inte anos.
Modalidade cul/osa
3 Ie a re3ela2o cul/osa,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, no caso do arti0oB ou at quatro anos, nos casos
dos && !' e (.
;urba2o de ob9eto ou docu%ento
Art. !#). Iu/ri%ir, subtrair, detur/ar, alterar, des3iar, ainda que te%/or?ria%ente, ob9eto
ou docu%ento concernente ? se0urana externa do Arasil,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
7esultado %ais 0ra3e
! Ie o fato co%/ro%ete a se0urana ou a efici6ncia blica do /a.s,
-ena 8 7eclus2o, de de* a 3inte anos.
Modalidade cul/osa
( <ontribuir cul/osa%ente /ara o fato,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
-enetra2o co% o fi% de es/iona0e%
Art. !#". -enetrar, se% licena, ou introdu*ir8se clandestina%ente ou sob falso /retexto, e%
lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, ou centro industrial a ser3io de constru2o ou
fabrica2o sob fiscali*a2o %ilitar, /ara colh6r infor%a2o destinada a /a.s estran0eiro ou
a0ente seu,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
-ar0rafo Enico. Entrar, e% local referido no arti0o, se% licena de autoridade co%/etente,
%unido de %quina foto0rfica ou qualquer outro %eio hbil /ara a /rtica de es/iona0e%,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
Hesenho ou le3anta%ento de /lano ou /lanta de local %ilitar ou de en0enho de 0uerra
Art. !#=. Ja*er desenho ou le3antar /lano ou /lanta de fortifica2o, quartel, fbrica,
arsenal, han0ar ou aer5dro%o, ou de na3io, aerona3e ou en0enho de 0uerra
%oto%ecani*ado, utili*ados ou e% constru2o sob ad%inistra2o ou fiscali*a2o %ilitar, ou
foto0raf8los ou fil%8los,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Iobre3@o e% local interdito
Art. !#+. Iobre3oar local declarado interdito,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
;R;S4O
HOI <7MEI <O1;7A A AS;O7HAHE
OS HI<-41A M4;A7
<A-R;S4O
HO MO;M E HA 7EGO4;A
Moti%
Art. !#$. 7eunire%8se %ilitares ou asse%elhados,
8 a0indo contra a orde% recebida de su/erior, ou ne0ando8se a cu%/ri8laB
8 recusando obedi6ncia a su/erior, quando este9a% a0indo se% orde% ou /raticando
3iol6nciaB
8 assentindo e% recusa con9unta de obedi6ncia, ou e% resist6ncia ou 3iol6ncia, e%
co%u%, contra su/eriorB
G 8 ocu/ando quartel, fortale*a, arsenal, fbrica ou estabeleci%ento %ilitar, ou
de/end6ncia de qualquer d6les, han0ar, aer5dro%o ou aerona3e, na3io ou 3iatura %ilitar, ou
utili*ando8se de qualquer daqueles locais ou %eios de trans/orte, /ara a2o %ilitar, ou
/rtica de 3iol6ncia, e% desobedi6ncia a orde% su/erior ou e% detri%ento da orde% ou da
disci/lina %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de quatro a oito anos, co% au%ento de u% t6ro /ara os cabeas.
7e3olta
-ar0rafo Enico. Ie os a0entes esta3a% ar%ados,
-ena 8 reclus2o, de oito a 3inte anos, co% au%ento de u% t6ro /ara os cabeas.
Or0ani*a2o de 0ru/o /ara a /rtica de 3iol6ncia
Art. !)F. 7eunire%8se dois ou %ais %ilitares ou asse%elhados, co% ar%a%ento ou %aterial
blico, de /ro/riedade %ilitar, /raticando 3iol6ncia ? /essoa ou ? coisa /Eblica ou
/articular e% lu0ar su9eito ou n2o ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de quatro a oito anos.
O%iss2o de lealdade %ilitar
Art. !)!. Heixar o %ilitar ou asse%elhado de le3ar ao conheci%ento do su/erior o %oti%
ou re3olta de cu9a /re/ara2o te3e not.cia, ou, estando /resente ao ato cri%inoso, n2o usar
de todos os %eios ao seu alcance /ara i%/edi8lo,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a cinco anos.
<ons/ira2o
Art. !)(. <oncertare%8se %ilitares ou asse%elhados /ara a /rtica do cri%e /re3isto no
arti0o !#$,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a cinco anos.
sen2o de /ena
-ar0rafo Enico. > isento de /ena aqu6le que, antes da execu2o do cri%e e quando era
ainda /oss.3el e3itar8lhe as conseqO6ncias, denuncia o a9uste de que /artici/ou.
<u%ula2o de /enas
Art. !)3. As /enas dos arts. !#$ e !)F s2o a/lic3eis se% /re9u.*o das corres/ondentes ?
3iol6ncia.
<A-R;S4O
HA A4<AWTO E HO 1<;AME1;O
Alicia2o /ara %oti% ou re3olta
Art. !)#. Aliciar %ilitar ou asse%elhado /ara a /rtica de qualquer dos cri%es /re3istos no
ca/.tulo anterior,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos.
ncita%ento
Art. !)). ncitar ? desobedi6ncia, ? indisci/lina ou ? /rtica de cri%e %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% introdu*, afixa ou distribui, e% lu0ar su9eito
? ad%inistra2o %ilitar, i%/ressos, %anuscritos ou %aterial %i%eo0rafado, fotoco/iado ou
0ra3ado, e% que se contenha incita%ento ? /rtica dos atos /re3istos no arti0o.
A/olo0ia de fato cri%inoso ou do seu autor
Art. !)". Ja*er a/olo0ia de fato que a lei %ilitar considera cri%e, ou do autor do %es%o,
e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano.
<A-R;S4O
HA GO4K1<A <O1;7A IS-E7O7 OS
M4;A7 HE IE7GWO
Giol6ncia contra su/erior
Art. !)=. -raticar 3iol6ncia contra su/erior,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a dois anos.
Jor%as qualificadas
& ! Ie o su/erior co%andante da unidade a que /ertence o a0ente, ou oficial 0eneral,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a no3e anos.
& ( Ie a 3iol6ncia /raticada co% ar%a, a /ena au%entada de u% t6ro.
& 3 Ie da 3iol6ncia resulta les2o cor/oral, a/lica8se, al% da /ena da 3iol6ncia, a do cri%e
contra a /essoa.
& # Ie da 3iol6ncia resulta %orte,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
& ) A /ena au%entada da sexta /arte, se o cri%e ocorre e% ser3io.
Giol6ncia contra %ilitar de ser3io
Art. !)+. -raticar 3iol6ncia contra oficial de dia, de ser3io, ou de quarto, ou contra
sentinela, 3i0ia ou /lant2o,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
Jor%as qualificadas
& ! Ie a 3iol6ncia /raticada co% ar%a, a /ena au%entada de u% t6ro.
& ( Ie da 3iol6ncia resulta les2o cor/oral, a/lica8se, al% da /ena da 3iol6ncia, a do cri%e
contra a /essoa.
& 3 Ie da 3iol6ncia resulta %orte,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
Aus6ncia de d@lo no resultado
Art. !)$. Muando da 3iol6ncia resulta %orte ou les2o cor/oral e as circunst:ncias
e3idencia% que o a0ente n2o quis o resultado ne% assu%iu o risco de /rodu*i8lo, a /ena do
cri%e contra a /essoa di%inu.da de %etade.
<A-R;S4O G
HO HEI7EI-E;O A IS-E7O7 E A
IRMAO4O 1A<O1A4 OS A JA7HA
Hesres/eito a su/erior
Art. !"F. Hesres/eitar su/erior diante de outro %ilitar,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Hesres/eito a co%andante, oficial 0eneral ou oficial de ser3io
-ar0rafo Enico. Ie o fato /raticado contra o co%andante da unidade a que /ertence o
a0ente, oficial80eneral, oficial de dia, de ser3io ou de quarto, a /ena au%entada da
%etade.
Hesres/eito a s.%bolo nacional
Art. !"!. -raticar o %ilitar diante da tro/a, ou e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, ato
que se tradu*a e% ultra9e a s.%bolo nacional,
-ena 8 deten2o, de u% a dois anos.
Hes/o9a%ento des/re*.3el
Art. !"(. Hes/o9ar8se de unifor%e, condecora2o %ilitar, ins.0nia ou distinti3o, /or
%enos/r6*o ou 3ili/6ndio,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano.
-ar0rafo Enico. A /ena au%entada da %etade, se o fato /raticado diante da tro/a, ou
e% /Eblico.
<A-R;S4O G
HA 1ISAO7H1AWTO
7ecusa de obedi6ncia
Art. !"3. 7ecusar obedecer a orde% do su/erior s@bre assunto ou %atria de ser3io, ou
relati3a%ente a de3er i%/@sto e% lei, re0ula%ento ou instru2o,
-ena 8 deten2o, de u% a dois anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
O/osi2o a orde% de sentinela
Art. !"#. O/or8se ?s ordens da sentinela,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
7euni2o il.cita
Art. !"). -ro%o3er a reuni2o de %ilitares, ou nela to%ar /arte, /ara discuss2o de ato de
su/erior ou assunto atinente ? disci/lina %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano a que% /ro%o3e a reuni2oB de dois a seis %eses a
que% dela /artici/a, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
-ublica2o ou cr.tica inde3ida
Art. !"". -ublicar o %ilitar ou asse%elhado, se% licena, ato ou docu%ento oficial, ou
criticar /Eblica%ente ato de seu su/erior ou assunto atinente ? disci/lina %ilitar, ou a
qualquer resolu2o do Go36rno,
-ena 8 deten2o, de dois %eses a u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<A-R;S4O G
HA SIS7-AWTO E HO EY<EIIO OS AASIO
HE AS;O7HAHE
Assun2o de co%ando se% orde% ou autori*a2o
Art. !"=. Assu%ir o %ilitar, se% orde% ou autori*a2o, sal3o se e% 0ra3e e%er06ncia,
qualquer co%ando, ou a dire2o de estabeleci%ento %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<onser3a2o ile0al de co%ando
Art. !"+. <onser3ar co%ando ou fun2o le0iti%a%ente assu%ida, de/ois de receber orde%
de seu su/erior /ara deix8los ou trans%iti8los a outre%,
-ena 8 deten2o, de u% a tr6s anos.
O/era2o %ilitar se% orde% su/erior
Art. !"$. Heter%inar o co%andante, se% orde% su/erior e fora dos casos e% que essa se
dis/ensa, %o3i%ento de tro/a ou a2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a cinco anos.
Jor%a qualificada
-ar0rafo Enico. Ie o %o3i%ento da tro/a ou a2o %ilitar e% territ5rio estran0eiro ou
contra f@ra, na3io ou aerona3e de /a.s estran0eiro,
-ena 8 reclus2o, de quatro a oito anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Orde% arbitrria de in3as2o
Art. !=F. Ordenar, arbitr?ria%ente, o co%andante de f@ra, na3io, aerona3e ou en0enho de
0uerra %oto%ecani*ado a entrada de co%andados seus e% 0uas ou territ5rio estran0eiro,
ou sobre3o8los,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, de u% a tr6s anos, ou refor%a.
Sso inde3ido /or %ilitar de unifor%e, distinti3o ou ins.0nia
Art. !=!. Ssar o %ilitar ou asse%elhado, inde3ida%ente, unifor%e, distinti3o ou ins.0nia de
/@sto ou 0radua2o su/erior,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Sso inde3ido de unifor%e, distinti3o ou ins.0nia %ilitar /or qualquer /essoa
Art. !=(. Ssar, inde3ida%ente, unifor%e, distinti3o ou ins.0nia %ilitar a que n2o tenha
direito,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Abuso de requisi2o %ilitar
Art. !=3. Abusar do direito de requisi2o %ilitar, excedendo os /od6res conferidos ou
recusando cu%/rir de3er i%/@sto e% lei,
-ena 8 deten2o, de u% a dois anos.
7i0or excessi3o
Art. !=#. Exceder a faculdade de /unir o subordinado, fa*endo8o co% ri0or n2o /er%itido,
ou ofendendo8o /or /ala3ra, ato ou escrito,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, /or dois a seis %eses, se o fato n2o constitui cri%e
%ais 0ra3e.
Giol6ncia contra inferior
Art. !=). -raticar 3iol6ncia contra inferior,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
7esultado %ais 0ra3e
-ar0rafo Enico. Ie da 3iol6ncia resulta les2o cor/oral ou %orte ta%b% a/licada a /ena
do cri%e contra a /essoa, atendendo8se, quando f@r o caso, ao dis/osto no art. !)$.
Ofensa a3iltante a inferior
Art. !=". Ofender inferior, %ediante ato de 3iol6ncia que, /or nature*a ou /elo %eio
e%/re0ado, se considere a3iltante,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
-ar0rafo Enico. A/lica8se o dis/osto no /ar0rafo Enico do arti0o anterior.
<A-R;S4O G
HA 7EII;K1<A
7esist6ncia %ediante a%eaa ou 3iol6ncia
Art. !==. O/or8se ? execu2o de ato le0al, %ediante a%eaa ou 3iol6ncia ao executor, ou a
que% este9a /restando aux.lio,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Jor%a qualificada
& ! Ie o ato n2o se executa e% ra*2o da resist6ncia,
-ena 8 reclus2o de dois a quatro anos.
<u%ula2o de /enas
& ( As /enas d6ste arti0o s2o a/lic3eis se% /re9u.*o das corres/ondentes ? 3iol6ncia, ou
ao fato que constitua cri%e %ais 0ra3e.
<A-R;S4O G
HA JSGA, EGAITO, A77EAA;AME1;O E
AMO;1AME1;O HE -7EIOI
Ju0a de /r6so ou internado
Art. !=+. -ro%o3er ou facilitar a fu0a de /essoa le0al%ente /r6sa ou sub%etida a %edida
de se0urana detenti3a,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Jor%as qualificadas
& ! Ie o cri%e /raticado a %2o ar%ada ou /or %ais de u%a /essoa, ou %ediante
arro%ba%ento,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
& ( Ie h e%/r60o de 3iol6ncia contra /essoa, a/lica8se ta%b% a /ena corres/ondente ?
3iol6ncia.
& 3 Ie o cri%e /raticado /or /essoa sob cu9a 0uarda, cust5dia ou condu2o est o /r6so
ou internado,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos.
Modalidade cul/osa
Art. !=$. Heixar, /or cul/a, fu0ir /essoa le0al%ente /r6sa, confiada ? sua 0uarda ou
condu2o,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
E3as2o de /r6so ou internado
Art. !+F. E3adir8se, ou tentar e3adir8se o /r6so ou internado, usando de 3iol6ncia contra a
/essoa,
-ena 8 deten2o, de u% a dois anos, al% da corres/ondente ? 3iol6ncia.
! Ie a e3as2o ou a tentati3a ocorre %ediante arro%ba%ento da /ris2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano.
<u%ula2o de /enas
( Ie ao fato sucede deser2o, a/lica%8se cu%ulati3a%ente as /enas corres/ondentes.
Arrebata%ento de /r6so ou internado
Art. !+!. Arrebatar /r6so ou internado, a fi% de %altrat8lo, do /oder de que% o tenha sob
0uarda ou cust5dia %ilitar,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, al% da corres/ondente ? 3iol6ncia.
A%otina%ento
Art. !+(. A%otinare%8se /resos, ou internados, /erturbando a disci/lina do recinto de
/ris2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos, aos cabeasB aos de%ais, deten2o de u% a dois anos.
7es/onsabilidade de /artici/e ou de oficial
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% /artici/a do a%otina%ento ou, sendo oficial
e estando /resente, n2o usa os %eios ao seu alcance /ara debelar o a%otina%ento ou e3itar8
lhe as conseqO6ncias.
;R;S4O
HOI <7MEI <O1;7A O IE7GWO
M4;A7 E O HEGE7 M4;A7
<A-R;S4O
HA 1ISAMIITO
nsub%iss2o
Art. !+3. Heixar de a/resentar8se o con3ocado ? incor/ora2o, dentro do /ra*o que lhe foi
%arcado, ou, a/resentando8se, ausentar8se antes do ato oficial de incor/ora2o,
-ena 8 i%/edi%ento, de tr6s %eses a u% ano.
<aso assi%ilado
& ! 1a %es%a /ena incorre que%, dis/ensado te%/or?ria%ente da incor/ora2o, deixa de
se a/resentar, decorrido o /ra*o de licencia%ento.
Hi%inui2o da /ena
& ( A /ena di%inu.da de u% t6ro,
aC /ela i0nor:ncia ou a errada co%/reens2o dos atos da con3oca2o %ilitar, quando
escus3eisB
bC /ela a/resenta2o 3oluntria dentro do /ra*o de u% ano, contado do Elti%o dia %arcado
/ara a a/resenta2o.
<ria2o ou si%ula2o de inca/acidade f.sica
Art. !+#. <riar ou si%ular inca/acidade f.sica, que inabilite o con3ocado /ara o ser3io
%ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Iubstitui2o de con3ocado
Art. !+). Iubstituir8se o con3ocado /or outre% na a/resenta2o ou na ins/e2o de saEde.
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% substitui o con3ocado.
Ja3oreci%ento a con3ocado
Art. !+". Har asilo a con3ocado, ou to%8lo a seu ser3io, ou /ro/orcionar8lhe ou facilitar8
lhe trans/orte ou %eio que obste ou dificulte a incor/ora2o, sabendo ou tendo ra*2o /ara
saber que co%eteu qualquer dos cri%es /re3istos neste ca/.tulo,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
sen2o de /ena
-ar0rafo Enico. Ie o fa3orecedor ascendente, descendente, c@n9u0e ou ir%2o do
cri%inoso, fica isento de /ena.
<A-R;S4O
HA HEIE7WTO
Heser2o
Art. !+=. Ausentar8se o %ilitar, se% licena, da unidade e% que ser3e, ou do lu0ar e% que
de3e /er%anecer, /or %ais de oito dias,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anosB se oficial, a /ena a0ra3ada.
<asos assi%ilados
Art. !++. 1a %es%a /ena incorre o %ilitar que,
8 n2o se a/resenta no lu0ar desi0nado, dentro de oito dias, findo o /ra*o de tr:nsito ou
friasB
8 deixa de se a/resentar a autoridade co%/etente, dentro do /ra*o de oito dias, contados
daquele e% que ter%ina ou cassada a licena ou a0re0a2o ou e% que declarado o
estado de s.tio ou de 0uerraB
8 tendo cu%/rido a /ena, deixa de se a/resentar, dentro do /ra*o de oito diasB
G 8 conse0ue exclus2o do ser3io ati3o ou situa2o de inati3idade, criando ou si%ulando
inca/acidade.
Art. !+$. 1os cri%es dos arts. !+= e !++, ns. , e ,
Atenuante es/ecial
8 se o a0ente se a/resenta 3olunt?ria%ente dentro e% oito dias a/5s a consu%a2o do
cri%e, a /ena di%inu.da de %etadeB e de u% t6ro, se de %ais de oito dias e at sessentaB
A0ra3ante es/ecial
8 se a deser2o ocorre e% unidade estacionada e% fronteira ou /a.s estran0eiro, a /ena
a0ra3ada de u% t6ro.
Heser2o es/ecial
Art. !$F. Heixar o %ilitar de a/resentar8se no %o%ento da /artida do na3io ou aerona3e, de
que tri/ulante, ou da /artida ou do desloca%ento da unidade ou f@ra e% que ser3e,
-ena 8 deten2o, at tr6s %eses, se a/5s a /artida ou desloca%ento, se a/resentar, dentro e%
3inte e quatro horas, ? autoridade %ilitar do lu0ar, ou, na falta desta, ? autoridade /olicial,
/ara ser co%unicada a a/resenta2o a co%ando %ilitar da re0i2o, distrito ou *ona.
& ! Ie a a/resenta2o se der dentro de /ra*o su/erior a 3inte e quatro horas e n2o
excedente a cinco dias,
-ena 8 deten2o, de dois a oito %eses.
& ( Ie su/erior a cinco dias e n2o excedente a de* dias,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
& 3 Ie se tratar de oficial, a /ena a0ra3ada.
<onc6rto /ara deser2o
Art. !$!. <oncertare%8se %ilitares /ara a /rtica da deser2o,
8 se a deser2o n2o che0a a consu%ar8se,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
Modalidade co%/lexa
8 se consu%ada a deser2o,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos.
Heser2o /or e3as2o ou fu0a
Art. !$(. E3adir8se o %ilitar do /oder da escolta, ou de recinto de deten2o ou de /ris2o, ou
fu0ir e% se0uida ? /rtica de cri%e /ara e3itar /ris2o, /er%anecendo ausente /or %ais de
oito dias,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Ja3oreci%ento a desertor
Art. !$3. Har asilo a desertor, ou to%8lo a seu ser3io, ou /ro/orcionar8lhe ou facilitar8lhe
trans/orte ou %eio de oculta2o, sabendo ou tendo ra*2o /ara saber que co%eteu qualquer
dos cri%es /re3istos neste ca/.tulo,
-ena 8 deten2o, de quatro %eses a u% ano.
sen2o de /ena
-ar0rafo Enico. Ie o fa3orecedor ascendente, descendente, c@n9u0e ou ir%2o do
cri%inoso, fica isento de /ena.
O%iss2o de oficial
Art. !$#. Heixar o oficial de /roceder contra desertor, sabendo, ou de3endo saber
encontrar8se entre os seus co%andados,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano.
CAPTULO III
DO ABANDONO DE PSTO E DE OUTROS
CRIMES EM SERVIO
Abandono de /@sto
Art. !$). Abandonar, se% orde% su/erior, o /@sto ou lu0ar de ser3io que lhe tenha sido
desi0nado, ou o ser3io que lhe cu%/ria, antes de ter%in8lo,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
Hescu%/ri%ento de %iss2o
Art. !$". Heixar o %ilitar de dese%/enhar a %iss2o que lhe foi confiada,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
& ! Ie oficial o a0ente, a /ena au%entada de u% t6ro.
& ( Ie o a0ente exercia fun2o de co%ando, a /ena au%entada de %etade.
Modalidade cul/osa
& 3 Ie a absten2o cul/osa,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
7eten2o inde3ida
Art. !$=. Heixar o oficial de restituir, /or ocasi2o da /assa0e% de fun2o, ou quando lhe
exi0ido, ob9eto, /lano, carta, cifra, c5di0o ou docu%ento que lhe ha9a sido confiado,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, de tr6s a seis %eses, se o fato n2o constitui cri%e
%ais 0ra3e.
-ar0rafo Enico. Ie o ob9eto, /lano, carta, cifra, c5di0o, ou docu%ento en3ol3e ou constitui
se0r6do relati3o ? se0urana nacional,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
O%iss2o de efici6ncia da f@ra
Art. !$+. Heixar o co%andante de %anter a f@ra sob seu co%ando e% estado de efici6ncia,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, de tr6s %eses a u% ano.
O%iss2o de /ro3id6ncias /ara e3itar danos
Art. !$$. Heixar o co%andante de e%/re0ar todos os %eios ao seu alcance /ara e3itar
/erda, destrui2o ou inutili*a2o de instalaes %ilitares, na3io, aerona3e ou en0enho de
0uerra %oto%ecani*ado e% /eri0o,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie a absten2o cul/osa,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
O%iss2o de /ro3id6ncias /ara sal3ar co%andados
Art. (FF. Heixar o co%andante, e% ocasi2o de inc6ndio, naufr0io, encalhe, colis2o, ou
outro /eri0o se%elhante, de to%ar t@das as /ro3id6ncias adequadas /ara sal3ar os seus
co%andados e %inorar as conseqO6ncias do sinistro, n2o sendo o Elti%o a sair de bordo ou
a deixar a aerona3e ou o quartel ou sede %ilitar sob seu co%ando,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie a absten2o cul/osa,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
O%iss2o de socorro
Art. (F!. Heixar o co%andante de socorrer, se% 9usta causa, na3io de 0uerra ou %ercante,
nacional ou estran0eiro, ou aerona3e, e% /eri0o, ou nufra0os que ha9a% /edido socorro,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, de u% a tr6s anos ou refor%a.
E%bria0ue* e% ser3io
Art. (F(. E%bria0ar8se o %ilitar, quando e% ser3io, ou a/resentar8se e%bria0ado /ara
/rest8lo,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Hor%ir e% ser3io
Art. (F3. Hor%ir o %ilitar, quando e% ser3io, co%o oficial de quarto ou de ronda, ou e%
situa2o equi3alente, ou, n2o sendo oficial, e% ser3io de sentinela, 3i0ia, /lant2o ?s
%quinas, ao le%e, de ronda ou e% qualquer ser3io de nature*a se%elhante,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
<A-R;S4O G
HO EYE7<R<O HE <OM>7<O
Exerc.cio de co%rcio /or oficial
Art. (F#. <o%erciar o oficial da ati3a, ou to%ar /arte na ad%inistra2o ou 0er6ncia de
sociedade co%ercial, ou dela ser s5cio ou /artici/ar, exceto co%o acionista ou cotista e%
sociedade an@ni%a, ou /or cotas de res/onsabilidade li%itada,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, de seis %eses a dois anos, ou refor%a.
;R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A A -EIIOA
<A-R;S4O
HO QOM<RHO
Qo%ic.dio si%/les
Art. (F). Matar al0u%,
-ena 8 reclus2o, de seis a 3inte anos.
Minora2o facultati3a da /ena
& ! Ie o a0ente co%ete o cri%e i%/elido /or %oti3o de rele3ante 3alor social ou %oral, ou
sob o do%.nio de 3iolenta e%o2o, lo0o e% se0uida a in9usta /ro3oca2o da 3.ti%a, o 9ui*
/ode redu*ir a /ena, de u% sexto a u% t6ro.
Qo%ic.dio qualificado
& (' Ie o ho%ic.dio co%etido,
8 /or %oti3o fEtilB
8 %ediante /a0a ou /ro%essa de reco%/ensa, /or cu/ide*, /ara excitar ou saciar dese9os
sexuais, ou /or outro %oti3o tor/eB
8 co% e%/r60o de 3eneno, asfixia, tortura, fo0o, ex/losi3o, ou qualquer outro %eio
dissi%ulado ou cruel, ou de que /ossa resultar /eri0o co%u%B
G 8 ? trai2o, de e%boscada, co% sur/r6sa ou %ediante outro recurso insidioso, que
dificultou ou tornou i%/oss.3el a defesa da 3.ti%aB
G 8 /ara asse0urar a execu2o, a oculta2o, a i%/unidade ou 3anta0e% de outro cri%eB
G 8 /re3alecendo8se o a0ente da situa2o de ser3io,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
Qo%ic.dio cul/oso
Art. (F". Ie o ho%ic.dio cul/oso,
-ena 8 deten2o, de u% a quatro anos.
& !' A /ena /ode ser a0ra3ada se o cri%e resulta de inobser3:ncia de re0ra tcnica de
/rofiss2o, arte ou of.cio, ou se o a0ente deixa de /restar i%ediato socorro ? 3.ti%a.
Multi/licidade de 3.ti%as
& ( Ie, e% conseqO6ncia de u%a s5 a2o ou o%iss2o cul/osa, ocorre %orte de %ais de u%a
/essoa ou ta%b% leses cor/orais e% outras /essoas, a /ena au%entada de u% sexto at
%etade.
-ro3oca2o direta ou aux.lio a suic.dio
Art. (F=. nsti0ar ou indu*ir al0u% a suicidar8se, ou /restar8lhe aux.lio /ara que o faa,
3indo o suic.dio consu%ar8se,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
A0ra3a2o de /ena
& ! Ie o cri%e /raticado /or %oti3o e0o.stico, ou a 3.ti%a %enor ou te% di%inu.da,
/or qualquer %oti3o, a resist6ncia %oral, a /ena a0ra3ada.
-ro3oca2o indireta ao suic.dio
( <o% deten2o de u% a tr6s anos, ser /unido que%, desu%ana e reiterada%ente, infli0e
%aus tratos a al0u%, sob sua autoridade ou de/end6ncia, le3ando8o, e% ra*2o disso, ?
/rtica de suic.dio.
7edu2o de /ena
3' Ie o suic.dio a/enas tentado, e da tentati3a resulta les2o 0ra3e, a /ena redu*ida de
u% a dois teros.
<A-R;S4O
HO GE1O<RHO
Genoc.dio
Art. (F+. Matar %e%bros de u% 0ru/o nacional, tnico, reli0ioso ou /ertencente a
deter%inada raa, co% o fi% de destrui2o total ou /arcial d6sse 0ru/o,
-ena 8 reclus2o, de quin*e a trinta anos.
<asos assi%ilados
-ar0rafo Enico. Ier /unido co% reclus2o, de quatro a quin*e anos, que%, co% o %es%o
fi%,
8 infli0e leses 0ra3es a %e%bros do 0ru/oB
8 sub%ete o 0ru/o a condies de exist6ncia, f.sicas ou %orais, ca/a*es de ocasionar a
eli%ina2o de todos os seus %e%bros ou /arte d6lesB
8 fora o 0ru/o ? sua dis/ers2oB
G 8 i%/e %edidas destinadas a i%/edir os nasci%entos no seio do 0ru/oB
G 8 efetua coati3a%ente a transfer6ncia de crianas do 0ru/o /ara outro 0ru/o.
<A-R;S4O
HA 4EITO <O7-O7A4 E HA 7YA
4es2o le3e
Art. (F$. Ofender a inte0ridade cor/oral ou a saEde de outre%,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
4es2o 0ra3e
& !' Ie se /rodu*, dolosa%ente, /eri0o de 3ida, debilidade /er%anente de %e%bro, sentido
ou fun2o, ou inca/acidade /ara as ocu/aes habituais, /or %ais de trinta dias,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
& ( Ie se /rodu*, dolosa%ente, enfer%idade incur3el, /erda ou inutili*a2o de %e%bro,
sentido ou fun2o, inca/acidade /er%anente /ara o trabalho, ou defor%idade duradoura,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
4eses qualificadas /elo resultado
& 3 Ie os resultados /re3istos nos && ! e ( fore% causados cul/osa%ente, a /ena ser de
deten2o, de u% a quatro anosB se da les2o resultar %orte e as circunst:ncias e3idenciare%
que o a0ente n2o quis o resultado, ne% assu%iu o risco de /rodu*i8lo, a /ena ser de
reclus2o, at oito anos.
Minora2o facultati3a da /ena
& #' Ie o a0ente co%ete o cri%e i%/elido /or %oti3o de rele3ante 3alor %oral ou social ou
sob o do%.nio de 3iolenta e%o2o, lo0o e% se0uida a in9usta /ro3oca2o da 3.ti%a, o 9ui*
/ode redu*ir a /ena, de u% sexto a u% t6ro.
& ) 1o caso de leses le3es, se estas s2o rec./rocas, n2o se sabendo qual dos contendores
atacou /ri%eiro, ou quando ocorre qualquer das hi/5teses do /ar0rafo anterior, o 9ui* /ode
di%inuir a /ena de u% a dois teros.
4es2o le3.ssi%a
& " 1o caso de leses le3.ssi%as, o 9ui* /ode considerar a infra2o co%o disci/linar.
4es2o cul/osa
Art. (!F. Ie a les2o cul/osa,
-ena 8 deten2o, de dois %eses a u% ano.
& ! A /ena /ode ser a0ra3ada se o cri%e resulta de inobser3:ncia de re0ra tcnica de
/rofiss2o, arte ou of.cio, ou se o a0ente deixa de /restar i%ediato socorro ? 3.ti%a.
Au%ento de /ena
& ( Ie, e% conseqO6ncia de u%a s5 a2o ou o%iss2o cul/osa, ocorre% leses e% 3rias
/essoas, a /ena au%entada de u% sexto at %etade.
-artici/a2o e% rixa
Art. (!!. -artici/ar de rixa, sal3o /ara se/arar os contendores,
-ena 8 deten2o, at dois %eses.
-ar0rafo Enico. Ie ocorre %orte ou les2o 0ra3e, a/lica8se, /elo fato de /artici/a2o na
rixa, a /ena de deten2o, de seis %eses a dois anos.
<A-R;S4O G
HA -E7<4;AWTO HA GHA OS HA IA[HE
Abandono de /essoa
Art. (!(. Abandonar o %ilitar /essoa que est sob seu cuidado, 0uarda, 3i0il:ncia ou
autoridade e, /or qualquer %oti3o, inca/a* de defender8se dos riscos resultantes do
abandono,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a tr6s anos.
Jor%as qualificadas /elo resultado
& ! Ie do abandono resulta les2o 0ra3e,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
& ( Ie resulta %orte,
-ena 8 reclus2o, de quatro a do*e anos.
Maus tratos
Art. (!3. Ex/or a /eri0o a 3ida ou saEde, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar ou no
exerc.cio de fun2o %ilitar, de /essoa sob sua autoridade, 0uarda ou 3i0il:ncia, /ara o fi%
de educa2o, instru2o, trata%ento ou cust5dia, quer /ri3ando8a de ali%enta2o ou
cuidados indis/ens3eis, quer su9eitando8a a trabalhos excessi3os ou inadequados, quer
abusando de %eios de corre2o ou disci/lina,
-ena 8 deten2o, de dois %eses a u% ano.
Jor%as qualificadas /elo resultado
& ! Ie do fato resulta les2o 0ra3e,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos.
& ( Ie resulta %orte,
-ena 8 reclus2o, de dois a de* anos.
<A-R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A A QO17A
<alEnia
Art. (!#. <aluniar al0u%, i%/utando8lhe falsa%ente fato definido co%o cri%e,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
& ! 1a %es%a /ena incorre que%, sabendo falsa a i%/uta2o, a /ro/ala ou di3ul0a.
Exce2o da 3erdade
& ( A /ro3a da 3erdade do fato i%/utado exclui o cri%e, %as n2o ad%itida,
8 se, constituindo o fato i%/utado cri%e de a2o /ri3ada, o ofendido n2o foi condenado
/or sentena irrecorr.3elB
8 se o fato i%/utado a qualquer das /essoas indicadas no n do art. (!+B
8 se do cri%e i%/utado, e%bora de a2o /Eblica, o ofendido foi absol3ido /or sentena
irrecorr.3el.
Hifa%a2o
Art. (!). Hifa%ar al0u%, i%/utando8lhe fato ofensi3o ? sua re/uta2o,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
-ar0rafo Enico. A exce2o da 3erdade sN%ente se ad%ite se a ofensa relati3a ao
exerc.cio da fun2o /Eblica, %ilitar ou ci3il, do ofendido.
n9Eria
Art. (!". n9uriar al0u%, ofendendo8lhe a di0nidade ou o dec@ro,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
n9Eria real
Art. (!=. Ie a in9Eria consiste e% 3iol6ncia, ou outro ato que atin9a a /essoa, e, /or sua
nature*a ou /elo %eio e%/re0ado, se considera a3iltante,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano, al% da /ena corres/ondente ? 3iol6ncia.
His/osies co%uns
Art. (!+. As /enas co%inadas nos antecedentes arti0os d6ste ca/.tulo au%enta%8se de u%
t6ro, se qualquer dos cri%es co%etido,
8 contra o -residente da 7e/Eblica ou chefe de 0o36rno estran0eiroB
8 contra su/eriorB
8 contra %ilitar, ou funcionrio /Eblico ci3il, e% ra*2o das suas funesB
G 8 na /resena de duas ou %ais /essoas, ou de inferior do ofendido, ou /or %eio que
facilite a di3ul0a2o da calEnia, da difa%a2o ou da in9Eria.
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e co%etido %ediante /a0a ou /ro%essa de reco%/ensa, a/lica8
se a /ena e% d@bro, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Ofensa ?s f@ras ar%adas
Art. (!$. -ro/alar fatos, que sabe in3er.dicos, ca/a*es de ofender a di0nidade ou abalar o
crdito das f@ras ar%adas ou a confiana que estas %erece% do /Eblico,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano.
-ar0rafo Enico. A /ena ser au%entada de u% t6ro, se o cri%e co%etido /ela i%/rensa,
rdio ou tele3is2o.
Exclus2o de /ena
Art. ((F. 12o constitui ofensa /un.3el, sal3o quando inequ.3oca a inten2o de in9uriar,
difa%ar ou caluniar,
8 a irro0ada e% 9u.*o, na discuss2o da causa, /or u%a das /artes ou seu /rocurador contra
a outra /arte ou seu /rocuradorB
8 a o/ini2o desfa3or3el da cr.tica literria, art.stica ou cient.ficaB
8 a a/recia2o cr.tica ?s instituies %ilitares, sal3o quando inequ.3oca a inten2o de
ofenderB
G 8 o conceito desfa3or3el e% a/recia2o ou infor%a2o /restada no cu%/ri%ento do
de3er de of.cio.
-ar0rafo Enico. 1os casos dos ns. e G, res/onde /ela ofensa que% lhe d /ublicidade.
Equi3ocidade da ofensa
Art. ((!. Ie a ofensa irro0ada de for%a i%/recisa ou equ.3oca, que% se 9ul0a atin0ido
/ode /edir ex/licaes e% 9u.*o. Ie o inter/elado se recusa a d8las ou, a critrio do 9ui*,
n2o as d satisfat5rias, res/onde /ela ofensa.
<A-R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A A 4AE7HAHE
Ie2o 8 Hos cri%es contra a liberdade indi3idual
<onstran0i%ento ile0al
Art. (((. <onstran0er al0u%, %ediante 3iol6ncia ou 0ra3e a%eaa, ou de/ois de lhe ha3er
redu*ido, /or qualquer outro %eio, a ca/acidade de resist6ncia, a n2o fa*er o que a lei
/er%ite, ou a fa*er ou a tolerar que se faa, o que ela n2o %anda,
-ena 8 deten2o, at u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Au%ento de /ena
& ! A /ena a/lica8se e% d@bro, quando, /ara a execu2o do cri%e, se reEne% %ais de tr6s
/essoas, ou h e%/r60o de ar%a, ou quando o constran0i%ento exercido co% abuso de
autoridade, /ara obter de al0u% confiss2o de autoria de cri%e ou declara2o co%o
teste%unha.
& ( Al% da /ena co%inada, a/lica8se a corres/ondente ? 3iol6ncia.
Exclus2o de cri%e
& 3 12o constitui cri%e,
8 Ial3o o caso de trans/lante de 5r02os, a inter3en2o %dica ou cirEr0ica, se% o
consenti%ento do /aciente ou de seu re/resentante le0al, se 9ustificada /ara con9urar
i%inente /eri0o de 3ida ou de 0ra3e dano ao cor/o ou ? saEdeB
8 a coa2o exercida /ara i%/edir suic.dio.
A%eaa
Art. ((3. A%eaar al0u%, /or /ala3ra, escrito ou 0esto, ou qualquer outro %eio si%b5lico,
de lhe causar %al in9usto e 0ra3e,
-ena 8 deten2o, at seis %eses, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
-ar0rafo Enico. Ie a a%eaa %oti3ada /or fato referente a ser3io de nature*a %ilitar, a
/ena au%entada de u% t6ro.
Hesafio /ara duelo
Art. ((#. Hesafiar outro %ilitar /ara duelo ou aceitar8lhe o desafio, e%bora o duelo n2o se
reali*e,
-ena 8 deten2o, at tr6s %eses, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
IeqOestro ou crcere /ri3ado
Art. ((). -ri3ar al0u% de sua liberdade, %ediante seqOestro ou crcere /ri3ado,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
Au%ento de /ena
! A /ena au%entada de %etade,
8 se a 3.ti%a ascendente, descendente ou c@n9u0e do a0enteB
8 se o cri%e /raticado %ediante interna2o da 3.ti%a e% casa de saEde ou hos/italB
8 se a /ri3a2o de liberdade dura %ais de quin*e dias.
Jor%as qualificadas /elo resultado
( Ie resulta ? 3.ti%a, e% ra*2o de %aus tratos ou da nature*a da deten2o, 0ra3e
sofri%ento f.sico ou %oral,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
3 Ie, /ela ra*2o do /ar0rafo anterior, resulta %orte,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
Ie2o 8 Ho cri%e contra a in3iolabilidade
do do%ic.lio
Giola2o de do%ic.lio
Art. ((". Entrar ou /er%anecer, clandestina ou astuciosa%ente, ou contra a 3ontade
ex/ressa ou tcita de que% de direito, e% casa alheia ou e% suas de/end6ncias,
-ena 8 deten2o, at tr6s %eses.
Jor%a qualificada
& ! Ie o cri%e co%etido durante o re/ouso noturno, ou co% e%/r60o de 3iol6ncia ou de
ar%a, ou %ediante arro%ba%ento, ou /or duas ou %ais /essoas,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, al% da /ena corres/ondente ? 3iol6ncia.
A0ra3a2o de /ena
& ( Au%enta8se a /ena de u% t6ro, se o fato co%etido /or %ilitar e% ser3io ou /or
funcionrio /Eblico ci3il, fora dos casos le0ais, ou co% inobser3:ncia das for%alidades
/rescritas e% lei, ou co% abuso de /oder.
Exclus2o de cri%e
& 3 12o constitui cri%e a entrada ou /er%an6ncia e% casa alheia ou e% suas
de/end6ncias,
8 durante o dia, co% obser3:ncia das for%alidades le0ais, /ara efetuar /ris2o ou outra
dili06ncia e% cu%/ri%ento de lei ou re0ula%ento %ilitarB
8 a qualquer hora do dia ou da noite /ara acudir 3.ti%a de desastre ou quando al0u%a
infra2o /enal est sendo ali /raticada ou na i%in6ncia de o ser.
<o%/reens2o do t6r%o LcasaL
& # O ter%o LcasaL co%/reende,
8 qualquer co%/arti%ento habitadoB
8 a/osento ocu/ado de habita2o coleti3aB
8 co%/arti%ento n2o aberto ao /Eblico, onde al0u% exerce /rofiss2o ou ati3idade.
& ) 12o se co%/reende no t6r%o LcasaL,
8 hotel, hos/edaria, ou qualquer outra habita2o coleti3a, enquanto aberta, sal3o a
restri2o do n do /ar0rafo anteriorB
8 ta3erna, boate, casa de 9@0o e outras do %es%o 06nero.
Ie2o 8 Hos cri%es contra a in3iolabilidade
de corres/ond6ncia ou co%unica2o
Giola2o de corres/ond6ncia
Art. ((=. He3assar inde3ida%ente o conteEdo de corres/ond6ncia /ri3ada diri0ida a
outre%,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
& ! 1as %es%as /enas incorre,
8 que% se a/ossa de corres/ond6ncia alheia, fechada ou aberta, e, no todo ou e% /arte, a
sone0a ou destr5iB
8 que% inde3ida%ente di3ul0a, trans%ite a outre% ou utili*a, abusi3a%ente,
co%unica2o tele0rfica ou radioeltrica diri0ida a terceiro, ou con3ersa2o telef@nica entre
outras /essoasB
8 que% i%/ede a co%unica2o ou a con3ersa2o referida no nE%ero anterior.
Au%ento de /ena
& ( A /ena au%enta8se de %etade, se h dano /ara outre%.
& 3 Ie o a0ente co%ete o cri%e co% abuso de fun2o, e% ser3io /ostal, tele0rfico,
radioeltrico ou telef@nico,
-ena 8 deten2o, de u% a tr6s anos.
1ature*a %ilitar do cri%e
& # Ial3o o dis/osto no /ar0rafo anterior, qualquer dos cri%es /re3istos neste arti0o s5
considerado %ilitar no caso do art. $, n , letra a .
Ie2o G 8 Hos cri%es contra a in3iolabilidade
dos se0redos de carter /articular
Hi3ul0a2o de se0r6do
Art. ((+. Hi3ul0ar, se% 9usta causa, conteEdo de docu%ento /articular si0iloso ou de
corres/ond6ncia confidencial, de que detentor ou destinatrio, desde que da di3ul0a2o
/ossa resultar dano a outre%,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Giola2o de recato
Art. (($. Giolar, %ediante /rocesso tcnico o direito ao recato /essoal ou o direito ao
res0uardo das /ala3ras que n2o fore% /ronunciadas /Eblica%ente,
-ena 8 deten2o, at u% ano.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% di3ul0a os fatos ca/tados.
Giola2o de se0r6do /rofissional
Art. (3F. 7e3elar, se% 9usta causa, se0r6do de que te% ci6ncia, e% ra*2o de fun2o ou
/rofiss2o, exercida e% local sob ad%inistra2o %ilitar, desde que da re3ela2o /ossa
resultar dano a outre%,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
1ature*a %ilitar do cri%e
Art. (3!. Os cri%es /re3istos nos arts. ((+ e (($ sN%ente s2o considerados %ilitares no
caso do art. $, n , letra a .
<A-R;S4O G
HOI <7MEI IEYSAI
Estu/ro
Art. (3(. <onstran0er %ulher a con9un2o carnal, %ediante 3iol6ncia ou 0ra3e a%eaa,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos, se% /re9u.*o da corres/ondente ? 3iol6ncia.
Atentado 3iolento ao /udor
Art. (33. <onstran0er al0u%, %ediante 3iol6ncia ou 0ra3e a%eaa, a /resenciar, a /raticar
ou /er%itir que co% 6le /ratique ato libidinoso di3erso da con9un2o carnal,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos, se% /re9u.*o da corres/ondente ? 3iol6ncia.
<orru/2o de %enores
Art. (3#. <orro%/er ou facilitar a corru/2o de /essoa %enor de de*oito e %aior de
quator*e anos, co% ela /raticando ato de libidina0e%, ou indu*indo8a a /ratic8lo ou
/resenci8lo,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
-ederastia ou outro ato de libidina0e%
Art. (3). -raticar, ou /er%itir o %ilitar que co% 6le se /ratique ato libidinoso, ho%ossexual
ou n2o, e% lu0ar su9eito a ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano.
-resun2o de 3iol6ncia
Art. (3". -resu%e8se a 3iol6ncia, se a 3.ti%a,
8 n2o %aior de quator*e anos, sal3o fundada su/osi2o contrria do a0enteB
8 doente ou deficiente %ental, e o a0ente conhecia esta circunst:nciaB
8 n2o /ode, /or qualquer outra causa, oferecer resist6ncia.
Au%ento de /ena
Art. (3=. 1os cri%es /re3istos neste ca/.tulo, a /ena a0ra3ada, se o fato /raticado,
8 co% o concurso de duas ou %ais /essoasB
8 /or oficial, ou /or %ilitar e% ser3io.
<A-R;S4O G
HO S4;7ADE -[A4<O AO -SHO7
Ato obsceno
Art. (3+. -raticar ato obsceno e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o de tr6s %eses a u% ano.
-ar0rafo Enico. A /ena a0ra3ada, se o fato /raticado /or %ilitar e% ser3io ou /or
oficial.
Escrito ou ob9eto obsceno
Art. (3$. -rodu*ir, distribuir, 3ender, ex/or ? 3enda, exibir, adquirir ou ter e% de/5sito
/ara o fi% de 3enda, distribui2o ou exibi2o, li3ros, 9ornais, re3istas, escritos, /inturas,
0ra3uras, esta%/as, i%a0ens, desenhos ou qualquer outro ob9eto de carter obsceno, e%
lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, ou durante o /er.odo de exerc.cio ou %anobras,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% distribui, 3ende, oferece ? 3enda ou exibe a
%ilitares e% ser3io ob9eto de carter obsceno.
;R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A O -A;7M\1O
<A-R;S4O
HO JS7;O
Jurto si%/les
Art. (#F. Iubtrair, /ara si ou /ara outre%, coisa alheia %53el,
-ena 8 reclus2o, at seis anos.
Jurto atenuado
& ! Ie o a0ente /ri%rio e de /equeno 3alor a coisa furtada, o 9ui* /ode substituir a
/ena de reclus2o /ela de deten2o, di%inu.8la de u% a dois teros, ou considerar a infra2o
co%o disci/linar. Entende8se /equeno o 3alor que n2o exceda a u% dci%o da quantia
%ensal do %ais alto salrio %.ni%o do /a.s.
& ( A atenua2o do /ar0rafo anterior i0ual%ente a/lic3el no caso e% que o cri%inoso,
sendo /ri%rio, restitui a coisa ao seu dono ou re/ara o dano causado, antes de instaurada a
a2o /enal.
Ener0ia de 3alor econ@%ico
& 3 Equi/ara8se ? coisa %53el a ener0ia eltrica ou qualquer outra que tenha 3alor
econ@%ico.
Jurto qualificado
# Ie o furto /raticado durante a noite,
-ena reclus2o, de dois a oito anos.
& ) Ie a coisa furtada /ertence ? Ja*enda 1acional,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
" Ie o furto /raticado,
8 co% destrui2o ou ro%/i%ento de obstculo ? subtra2o da coisaB
8 co% abuso de confiana ou %ediante fraude, escalada ou destre*aB
8 co% e%/r60o de cha3e falsaB
G 8 %ediante concurso de duas ou %ais /essoas,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a de* anos.
= Aos casos /re3istos nos && # e ) s2o a/lic3eis as atenuaes a que se refere% os && !
e (. Aos /re3istos no & " a/lic3el a atenua2o referida no & (.
Jurto de uso
Art. (#!. Ie a coisa subtra.da /ara o fi% de uso %o%ent:neo e, a se0uir, 3e% a ser
i%ediata%ente restitu.da ou re/osta no lu0ar onde se acha3a,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
-ar0rafo Enico. A /ena au%entada de %etade, se a coisa usada 3e.culo %otori*adoB e
de u% t6ro, se ani%al de sela ou de tiro.
<A-R;S4O
HO 7OSAO E HA EY;O7ITO
7oubo si%/les
Art. (#(. Iubtrair coisa alheia %53el, /ara si ou /ara outre%, %ediante e%/r60o ou a%eaa
de e%/r60o de 3iol6ncia contra /essoa, ou de/ois de ha368la, /or qualquer %odo, redu*ido
? i%/ossibilidade de resist6ncia,
-ena 8 reclus2o, de quatro a quin*e anos.
& ! 1a %es%a /ena incorre que%, e% se0uida ? subtra2o da coisa, e%/re0a ou a%eaa
e%/re0ar 3iol6ncia contra /essoa, a fi% de asse0urar a i%/unidade do cri%e ou a deten2o
da coisa /ara si ou /ara outre%.
7oubo qualificado
& ( A /ena au%enta8se de u% t6ro at %etade,
8 se a 3iol6ncia ou a%eaa exercida co% e%/r60o de ar%aB
8 se h concurso de duas ou %ais /essoasB
8 se a 3.ti%a est e% ser3io de trans/orte de 3al@res, e o a0ente conhece tal
circunst:nciaB
G 8 se a 3.ti%a est e% ser3io de nature*a %ilitarB
G 8 se dolosa%ente causada les2o 0ra3eB
G 8 se resulta %orte e as circunst:ncias e3idencia% que o a0ente n2o quis 6sse resultado,
ne% assu%iu o risco de /rodu*i8lo.
4atroc.nio
3 Ie, /ara /raticar o roubo, ou asse0urar a i%/unidade do cri%e, ou a deten2o da coisa, o
a0ente ocasiona dolosa%ente a %orte de al0u%, a /ena ser de reclus2o, de quin*e a trinta
anos, sendo irrele3ante se a les2o /atri%onial deixa de consu%ar8se. Ie h %ais de u%a
3.ti%a dessa 3iol6ncia ? /essoa, a/lica8se o dis/osto no art. =$.
Extors2o si%/les
Art. (#3. Obter /ara si ou /ara outre% inde3ida 3anta0e% econ@%ica, constran0endo
al0u%, %ediante 3iol6ncia ou 0ra3e a%eaa,
aC a /raticar ou tolerar que se /ratique ato lesi3o do seu /atri%@nio, ou de terceiroB
bC a o%itir ato de inter6sse do seu /atri%@nio, ou de terceiro,
-ena 8 reclus2o, de quatro a quin*e anos.
Jor%as qualificadas
& ! A/lica8se ? extors2o o dis/osto no & ( do art. (#(.
& ( A/lica8se ? extors2o, /raticada %ediante 3iol6ncia, o dis/osto no & 3 do art. (#(.
Extors2o %ediante seqOestro
Art. (##. Extorquir ou tentar extorquir /ara si ou /ara outre%, %ediante seqOestro de
/essoa, inde3ida 3anta0e% econ@%ica,
-ena 8 reclus2o, de seis a quin*e anos.
Jor%as qualificadas
! Ie o seqOestro dura %ais de 3inte e quatro horas, ou se o seqOestrado %enor de
de*esseis ou %aior de sessenta anos, ou se o cri%e co%etido /or %ais de duas /essoas, a
/ena de reclus2o de oito a 3inte anos.
( Ie ? /essoa seqOestrada, e% ra*2o de %aus tratos ou da nature*a do seqOestro, resulta
0ra3e sofri%ento f.sico ou %oral, a /ena de reclus2o au%entada de u% t6ro.
3 Ie o a0ente 3e% a e%/re0ar 3iol6ncia contra a /essoa seqOestrada, a/lica%8se,
corres/ondente%ente, as dis/osies do art. (#(, & (, ns. G e G ,e & 3.
<hanta0e%
Art. (#). Obter ou tentar obter de al0u%, /ara si ou /ara outre%, inde3ida 3anta0e%
econ@%ica, %ediante a a%eaa de re3elar fato, cu9a di3ul0a2o /ode lesar a sua re/uta2o
ou de /essoa que lhe se9a /articular%ente cara,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a de* anos.
-ar0rafo Enico. Ie a a%eaa de di3ul0a2o /ela i%/rensa, radiodifus2o ou tele3is2o, a
/ena a0ra3ada.
Extors2o indireta
Art. (#". Obter de al0u%, co%o 0arantia de d.3ida, abusando de sua /re%ente
necessidade, docu%ento que /ode dar causa a /rocedi%ento /enal contra o de3edor ou
contra terceiro,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
Au%ento de /ena
Art. (#=. 1os cri%es /re3istos neste ca/.tulo, a /ena a0ra3ada, se a 3iol6ncia contra
su/erior, ou %ilitar de ser3io.
<A-R;S4O
HA A-7O-7AWTO 1H>A;A
A/ro/ria2o indbita si%/les
Art. (#+. A/ro/riar8se de coisa alheia %53el, de que te% a /osse ou deten2o,
-ena 8 reclus2o, at seis anos.
A0ra3a2o de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena a0ra3ada, se o 3alor da coisa excede 3inte 36*es o %aior salrio
%.ni%o, ou se o a0ente recebeu a coisa,
8 e% de/5sito necessrioB
8 e% ra*2o de of.cio, e%/r60o ou /rofiss2o.
A/ro/ria2o de coisa ha3ida acidental%ente
Art. (#$. A/ro/riar8se al0u% de coisa alheia 3inda ao seu /oder /or 6rro, caso fortuito ou
f@ra da nature*a,
-ena 8 deten2o, at u% ano.
A/ro/ria2o de coisa achada
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% acha coisa alheia /erdida e dela se a/ro/ria,
total ou /arcial%ente, deixando de restitu.8la ao dono ou le0.ti%o /ossuidor, ou de entre08
la ? autoridade co%/etente, dentro do /ra*o de quin*e dias.
Art. ()F. 1os cri%es /re3istos neste ca/.tulo, a/lica8se o dis/osto nos && ! e ( do art.
(#F.
<A-R;S4O G
HO EI;E4O1A;O E OS;7AI J7ASHEI
Estelionato
Art. ()!. Obter, /ara si ou /ara outre%, 3anta0e% il.cita, e% /re9u.*o alheio, indu*indo ou
%antendo al0u% e% 6rro, %ediante artif.cio, ardil ou qualquer outro %eio fraudulento,
-ena 8 reclus2o, de dois a sete anos.
& ! 1as %es%as /enas incorre que%,
His/osi2o de coisa alheia co%o /r5/ria
8 3ende, /er%uta, d e% /a0a%ento, e% loca2o ou e% 0arantia, coisa alheia co%o
/r5/riaB
Aliena2o ou onera2o fraudulenta de coisa /r5/ria
8 3ende, /er%uta, d e% /a0a%ento ou e% 0arantia coisa /r5/ria inalien3el, 0ra3ada de
@nus ou liti0iosa, ou i%53el que /ro%eteu 3ender a terceiro, %ediante /a0a%ento e%
/restaes, silenciando s@bre qualquer dessas circunst:nciasB
Hefrauda2o de /enhor
8 defrauda, %ediante aliena2o n2o consentida /elo credor ou /or outro %odo, a 0arantia
/i0norat.cia, quando te% a /osse do ob9eto e%/enhadoB
Jraude na entre0a de coisa
G 8 defrauda subst:ncia, qualidade ou quantidade de coisa que entre0a a adquirenteB
Jraude no /a0a%ento de cheque
G 8 defrauda de qualquer %odo o /a0a%ento de cheque que e%itiu a fa3or de al0u%.
( Os cri%es /re3istos nos ns. a G do /ar0rafo anterior s2o considerados %ilitares
sN%ente nos casos do art. $, n , letras a e e .
A0ra3a2o de /ena
3 A /ena a0ra3ada, se o cri%e co%etido e% detri%ento da ad%inistra2o %ilitar.
Abuso de /essoa
Art. ()(. Abusar, e% /ro3eito /r5/rio ou alheio, no exerc.cio de fun2o, e% unidade,
re/arti2o ou estabeleci%ento %ilitar, da necessidade, /aix2o ou inex/eri6ncia, ou da
doena ou defici6ncia %ental de outre%, indu*indo8o ? /rtica de ato que /rodu*a efeito
9ur.dico, e% /re9u.*o /r5/rio ou de terceiro, ou e% detri%ento da ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
Art. ()3. 1os cri%es /re3istos neste ca/.tulo, a/lica8se o dis/osto nos && ! e ( do art.
(#F.
<A-R;S4O G
HA 7E<E-;AWTO
7ece/ta2o
Art. ()#. Adquirir, receber ou ocultar e% /ro3eito /r5/rio ou alheio, coisa /ro3eniente de
cri%e, ou influir /ara que terceiro, de boa8f, a adquira, receba ou oculte,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
-ar0rafo Enico. I2o a/lic3eis os && ! e ( do art. (#F.
7ece/ta2o cul/osa
Art. ()). Adquirir ou receber coisa que, /or sua nature*a ou /ela %anifesta des/ro/or2o
entre o 3alor e o /reo, ou /ela condi2o de que% a oferece, de3e /resu%ir8se obtida /or
%eio cri%inoso,
-ena 8 deten2o, at u% ano.
-ar0rafo Enico. Ie o a0ente /ri%rio e o 3alor da coisa n2o su/erior a u% dci%o do
salrio %.ni%o, o 9ui* /ode deixar de a/licar a /ena.
-unibilidade da rece/ta2o
Art. ()". A rece/ta2o /un.3el ainda que desconhecido ou isento de /ena o autor do
cri%e de que /ro3eio a coisa.
<A-R;S4O G
HA SIS7-AWTO
Altera2o de li%ites
Art. ()=. Iu/ri%ir ou deslocar ta/u%e, %arco ou qualquer outro sinal indicati3o de linha
di3is5ria, /ara a/ro/riar8se, no todo ou e% /arte, de coisa i%53el sob ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
& ! 1a %es%a /ena incorre que%,
Ssur/a2o de 0uas
8 des3ia ou re/resa, e% /ro3eito /r5/rio ou de outre%, 0uas sob ad%inistra2o %ilitarB
n3as2o de /ro/riedade
8 in3ade, co% 3iol6ncia ? /essoa ou ? coisa, ou co% 0ra3e a%eaa, ou %ediante concurso
de duas ou %ais /essoas, terreno ou edif.cio sob ad%inistra2o %ilitar.
-ena corres/ondente ? 3iol6ncia
& ( Muando h e%/r60o de 3iol6ncia, fica ressal3ada a /ena a esta corres/ondente.
A/osi2o, su/ress2o ou altera2o de %arca
Art. ()+. A/or, su/ri%ir ou alterar, inde3ida%ente, e% 0ado ou rebanho alheio, sob 0uarda
ou ad%inistra2o %ilitar, %arca ou sinal indicati3o de /ro/riedade,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a tr6s anos.
<A-R;S4O G
HO HA1O
Hano si%/les
Art. ()$. Hestruir, inutili*ar, deteriorar ou fa*er desa/arecer coisa alheia,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
-ar0rafo Enico. Ie se trata de be% /Eblico,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a tr6s anos.
Hano atenuado
Art. ("F. 1os casos do arti0o anterior, se o cri%inoso /ri%rio e a coisa de 3alor n2o
excedente a u% dci%o do salrio %.ni%o, o 9ui* /ode atenuar a /ena, ou considerar a
infra2o co%o disci/linar.
-ar0rafo Enico. O benef.cio /re3isto no arti0o i0ual%ente a/lic3el, se, dentro das
condies nele estabelecidas, o cri%inoso re/ara o dano causado antes de instaurada a a2o
/enal.
Hano qualificada
Art. ("!. Ie o dano co%etido,
8 co% 3iol6ncia ? /essoa ou 0ra3e a%eaaB
8 co% e%/r60o de subst:ncia infla%3el ou ex/losi3a, se o fato n2o constitui cri%e %ais
0ra3eB
8 /or %oti3o e0o.stico ou co% /re9u.*o consider3el,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, al% da /ena corres/ondente ? 3iol6ncia.
Hano e% %aterial ou a/arelha%ento de 0uerra
Art. ("(. -raticar dano e% %aterial ou a/arelha%ento de 0uerra ou de utilidade %ilitar,
ainda que e% constru2o ou fabrica2o, ou e% efeitos recolhidos a de/5sito, /ertencentes
ou n2o ?s f@ras ar%adas,
-ena 8 reclus2o, at seis anos.
Hano e% na3io de 0uerra ou %ercante e% ser3io %ilitar
Art. ("3. <ausar a /erda, destrui2o, inutili*a2o, encalhe, colis2o ou ala0a%ento de na3io
de 0uerra ou de na3io %ercante e% ser3io %ilitar, ou n6le causar a3aria,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a de* anos.
! Ie resulta les2o 0ra3e, a /ena corres/ondente au%entada da %etadeB se resulta a %orte,
a/licada e% d@bro.
( Ie, /ara a /rtica do dano /re3isto no arti0o, usou o a0ente de 3iol6ncia contra a /essoa,
ser8lhe8 a/licada i0ual%ente a /ena a ela corres/ondente.
Hano e% a/arelhos e instalaes de a3ia2o e na3ais, e e% estabeleci%entos %ilitares
Art. ("#. -raticar dano,
8 e% aerona3e, han0ar, de/5sito, /ista ou instalaes de ca%/o de a3ia2o, en0enho de
0uerra %oto%ecani*ado, 3iatura e% co%boio %ilitar, arsenal, dique, doca, ar%a*%,
quartel, alo9a%ento ou e% qualquer outra instala2o %ilitarB
8 e% estabeleci%ento %ilitar sob re0i%e industrial, ou centro industrial a ser3io de
constru2o ou fabrica2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a de* anos.
-ar0rafo Enico. A/lica8se o dis/osto nos /ar0rafos do arti0o anterior.
Hesa/areci%ento, consun2o ou extra3io
Art. ("). Ja*er desa/arecer, consu%ir ou extra3iar co%bust.3el, ar%a%ento, %uni2o,
/eas de equi/a%ento de na3io ou de aerona3e ou de en0enho de 0uerra %oto%ecani*ado,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Modalidades cul/osas
Art. ("". Ie o cri%e dos arts. ("(, ("3, ("# e (") cul/oso, a /ena de deten2o de seis
%eses a dois anosB ou, se o a0ente oficial, sus/ens2o do exerc.cio do /@sto de u% a tr6s
anos, ou refor%aB se resulta les2o cor/oral ou %orte, a/lica8se ta%b% a /ena co%inada ao
cri%e cul/oso contra a /essoa, /odendo ainda, se o a0ente oficial, ser i%/osta a /ena de
refor%a.
<A-R;S4O G
HA SIS7A
Ssura /ecuniria
Art. ("=. Obter ou esti/ular, /ara si ou /ara outre%, no contrato de %Etuo de dinheiro,
abusando da /re%ente necessidade, inex/eri6ncia ou le3iandade do %uturio, 9uro que
excede a taxa fixada e% lei, re0ula%ento ou ato oficial,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
<asos assi%ilados
& ! 1a %es%a /ena incorre que%, e% re/arti2o ou local sob ad%inistra2o %ilitar, recebe
3enci%ento ou /ro3ento de outre%, ou /er%ite que 6stes se9a% recebidos, auferindo ou
/er%itindo que outre% aufira /ro3eito cu9o 3alor excede a taxa de tr6s /or cento.
A0ra3a2o de /ena
( A /ena a0ra3ada, se o cri%e co%etido /or su/erior ou /or funcionrio e% ra*2o da
fun2o.
;R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A A 1<O4SMHAHE -[A4<A
<A-R;S4O
HOI <7MEI HE -E7GO <OMSM
nc6ndio
Art. ("+. <ausar inc6ndio e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, ex/ondo a /eri0o a 3ida,
a inte0ridade f.sica ou o /atri%@nio de outre%,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
& ! A /ena a0ra3ada,
A0ra3a2o de /ena
8 se o cri%e co%etido co% intuito de obter 3anta0e% /ecuniria /ara si ou /ara outre%B
8 se o inc6ndio ,
aC e% casa habitada ou destinada a habita2oB
bC e% edif.cio /Eblico ou qualquer constru2o destinada a uso /Eblico ou a obra de
assist6ncia social ou de culturaB
cC e% na3io, aerona3e, co%boio ou 3e.culo de trans/orte coleti3oB
dC e% esta2o ferro3iria, rodo3iria, aer5dro%o ou constru2o /orturiaB
eC e% estaleiro, fbrica ou oficinaB
fC e% de/5sito de ex/losi3o, co%bust.3el ou infla%3elB
0C e% /oo /etrol.fero ou 0aleria de %inera2oB
hC e% la3oura, /asta0e%, %ata ou floresta.
& ( Ie cul/oso o inc6ndio,
nc6ndio cul/oso
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Ex/los2o
Art. ("$. <ausar ou tentar causar ex/los2o, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
ex/ondo a /eri0o a 3ida, a inte0ridade ou o /atri%@nio de outre%,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos.
Jor%a qualificada
& ! Ie a subst:ncia utili*ada dina%ite ou outra de efeitos anlo0os,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
A0ra3a2o de /ena
& ( A /ena a0ra3ada se ocorre qualquer das hi/5teses /re3istas no & !, n , do arti0o
anterior, ou 3isada ou atin0ida qualquer das coisas enu%eradas no n do %es%o
/ar0rafo.
& 3 Ie a ex/los2o causada /elo desencadea%ento de ener0ia nuclear,
-ena 8 reclus2o, de cinco a 3inte anos.
Modalidade cul/osa
& # 1o caso de cul/a, se a ex/los2o causada /or dina%ite ou subst:ncia de efeitos
anlo0os, a /ena deten2o, de seis %eses a dois anosB se causada /elo desencadea%ento
de ener0ia nuclear, deten2o de tr6s a de* anosB nos de%ais casos, deten2o de tr6s %eses a
u% ano.
E%/r60o de 0s t5xico ou asfixiante
Art. (=F. Ex/or a /eri0o a 3ida, a inte0ridade f.sica ou o /atri%@nio de outre%, e% lu0ar
su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, usando de 0s t5xico ou asfixiante ou /re9udicial de
qualquer %odo ? incolu%idade da /essoa ou da coisa,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Abuso de radia2o
Art. (=!. Ex/or a /eri0o a 3ida ou a inte0ridade f.sica de outre%, e% lu0ar su9eito ?
ad%inistra2o %ilitar, /elo abuso de radia2o ioni*ante ou de subst:ncia radioati3a,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
nunda2o
Art. (=(. <ausar inunda2o, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, ex/ondo a /eri0o a
3ida, a inte0ridade f.sica ou o /atri%@nio de outre%,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a oito anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
-eri0o de inunda2o
Art. (=3. 7e%o3er, destruir ou inutili*ar obstculo natural ou obra destinada a i%/edir
inunda2o, ex/ondo a /eri0o a 3ida, a inte0ridade f.sica ou o /atri%@nio de outre%, e%
lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos.
Hesaba%ento ou des%orona%ento
Art. (=#. <ausar desaba%ento ou des%orona%ento, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o
%ilitar, ex/ondo a /eri0o a 3ida, a inte0ridade f.sica ou o /atri%@nio de outre%,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Iubtra2o, oculta2o ou inutili*a2o de %aterial de socorro
Art. (=). Iubtrair, ocultar ou inutili*ar, /or ocasi2o de inc6ndio, inunda2o, naufr0io, ou
outro desastre ou cala%idade, a/arelho, %aterial ou qualquer %eio destinado a ser3io de
co%bate ao /eri0o, de socorro ou sal3a%entoB ou i%/edir ou dificultar ser3io de tal
nature*a,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a seis anos.
Jatos que ex/e% a /eri0o a/arelha%ento %ilitar
Art. (=". -raticar qualquer dos fatos /re3istos nos arti0os anteriores d6ste ca/.tulo,
ex/ondo a /eri0o, e%bora e% lu0ar n2o su9eito ? ad%inistra2o %ilitar na3io, aerona3e,
%aterial ou en0enho de 0uerra %oto%ecani*ado ou n2o, ainda que e% constru2o ou
fabrica2o, destinados ?s f@ras ar%adas, ou instalaes es/ecial%ente a ser3io delas,
-ena 8 reclus2o de dois a seis anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Jor%as qualificadas /elo resultado
Art. (==. Ie do cri%e doloso de /eri0o co%u% resulta, al% da 3ontade do a0ente, les2o
0ra3e, a /ena au%entada de %etadeB se resulta %orte, a/licada e% d@bro. 1o caso de
cul/a, se do fato resulta les2o cor/oral, a /ena au%enta8se de %etadeB se resulta %orte,
a/lica8se a /ena co%inada ao ho%ic.dio cul/oso, au%entada de u% t6ro.
Hifus2o de e/i*ootia ou /ra0a 3e0etal
Art. (=+. Hifundir doena ou /ra0a que /ossa causar dano a floresta, /lanta2o, /asta0e%
ou ani%ais de utilidade econ@%ica ou %ilitar, e% lu0ar sob ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. 1o caso de cul/a, a /ena de deten2o, at seis %eses.
E%bria0ue* ao 3olante
Art. (=$. Hiri0ir 3e.culo %otori*ado, sob ad%inistra2o %ilitar na 3ia /Eblica,
encontrando8se e% estado de e%bria0ue*, /or bebida alco5lica, ou qualquer outro
inebriante,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
-eri0o resultante de 3iola2o de re0ra de tr:nsito
Art. (+F. Giolar re0ra de re0ula%ento de tr:nsito, diri0indo 3e.culo sob ad%inistra2o
%ilitar, ex/ondo a efeti3o e 0ra3e /eri0o a incolu%idade de outre%,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Ju0a a/5s acidente de tr:nsito
Art. (+!. <ausar, na dire2o de 3e.culo %otori*ado, sob ad%inistra2o %ilitar, ainda que
se% cul/a, acidente de tr:nsito, de que resulte dano /essoal, e, e% se0uida, afastar8se do
local, se% /restar socorro ? 3.ti%a que d6le necessite,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a u% ano, se% /re9u.*o das co%inadas nos arts. (F" e (!F.
sen2o de /ris2o e% fla0rante
-ar0rafo Enico. Ie o a0ente se abst% de fu0ir e, na %edida que as circunst:ncias o
/er%ita%, /resta ou /ro3idencia /ara que se9a /restado socorro ? 3.ti%a, fica isento de
/ris2o e% fla0rante.
<A-R;S4O
HOI <7MEI <O1;7A OI MEOI HE ;7A1I-O7;E
E HE <OMS1<AWTO
-eri0o de desastre ferro3irio
Art. (+(. %/edir ou /erturbar ser3io de estrada de ferro, sob ad%inistra2o ou requisi2o
%ilitar e%anada de orde% le0al,
8 danificando ou desarran9ando, total ou /arcial%ente, linha frrea, %aterial rodante ou de
tra2o, obra de arte ou instala2oB
8 colocando obstculo na linhaB
8 trans%itindo falso a3iso ac6rca do %o3i%ento dos 3e.culos, ou interro%/endo ou
e%baraando o funciona%ento dos %eios de co%unica2oB
G 8 /raticando qualquer outro ato de que /ossa resultar desastre,
-ena 8 reclus2o, de dois a cinco anos.
Hesastre efeti3o
& ! Ie do fato resulta desastre,
-ena 8 reclus2o, de quatro a do*e anos.
& ( Ie o a0ente quis causar o desastre ou assu%iu o risco de /rodu*i8lo,
-ena 8 reclus2o, de quatro a quin*e anos.
Modalidade cul/osa
& 3 1o caso de cul/a, ocorrendo desastre,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
<onceito de Lestrada de ferroL
& # -ara os efeitos d6ste arti0o, entende8se /or Lestrada de ferroL qualquer 3ia de
co%unica2o e% que circule% 3e.culos de tra2o %ec:nica, e% trilhos ou /or %eio de cabo
areo.
Atentado contra trans/orte
Art. (+3. Ex/or a /eri0o aerona3e, ou na3io /r5/rio ou alheio, sob 0uarda, /rote2o ou
requisi2o %ilitar e%anada de orde% le0al, ou e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
be% co%o /raticar qualquer ato tendente a i%/edir ou dificultar na3e0a2o area, %ar.ti%a,
flu3ial ou lacustre sob ad%inistra2o, 0uarda ou /rote2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a cinco anos.
Iu/er3eni6ncia de sinistro
& ! Ie do fato resulta naufr0io, sub%ers2o ou encalhe do na3io, ou a queda ou destrui2o
da aerona3e,
-ena 8 reclus2o, de quatro a do*e anos.
Modalidade cul/osa
& ( 1o caso de cul/a, se ocorre o sinistro,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Atentado contra 3iatura ou outro %eio de trans/orte
Art. (+#. Ex/or a /eri0o 3iatura ou outro %eio de trans/orte %ilitar, ou sob 0uarda,
/rote2o ou requisi2o %ilitar e%anada de orde% le0al, i%/edir8lhe ou dificultar8lhe o
funciona%ento,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
Hesastre efeti3o
! Ie do fato resulta desastre, a /ena reclus2o de dois a cinco anos.
Modalidade cul/osa
( 1o caso de cul/a, se ocorre desastre,
-ena 8 deten2o, at u% ano.
Jor%as qualificadas /elo resultado
Art. (+). Ie de qualquer dos cri%es /re3istos nos arts. (+( a (+#, no caso de desastre ou
sinistro, resulta %orte de al0u%, a/lica8se o dis/osto no art. (==.
Arre%6sso de /ro9til
Art. (+". Arre%essar /ro9til contra 3e.culo %ilitar, e% %o3i%ento, destinado a trans/orte
/or terra, /or 0ua ou /elo ar,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Jor%a qualificada /elo resultado
-ar0rafo Enico. Ie do fato resulta les2o cor/oral, a /ena de deten2o, de seis %eses a
dois anosB se resulta %orte, a /ena a do ho%ic.dio cul/oso, au%entada de u% t6ro.
Atentado contra ser3io de utilidade %ilitar
Art. (+=. Atentar contra a se0urana ou o funciona%ento de ser3io de 0ua, lu*, f@ra ou
acesso, ou qualquer outro de utilidade, e% edif.cio ou outro lu0ar su9eito ? ad%inistra2o
%ilitar,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
-ar0rafo Enico. Au%entar8se8 a /ena de u% t6ro at %etade, se o dano ocorrer e%
3irtude de subtra2o de %aterial essencial ao funciona%ento do ser3io.
nterru/2o ou /erturba2o de ser3io ou %eio de co%unica2o
Art. (++. nterro%/er, /erturbar ou dificultar ser3io tele0rfico, telef@nico, tele%trico, de
tele3is2o, tele/erce/2o, sinali*a2o, ou outro %eio de co%unica2o %ilitarB ou i%/edir ou
dificultar a sua instala2o e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, ou desde que /ara esta
se9a de inter6sse qualquer daqueles ser3ios ou %eios,
-ena 8 deten2o, de u% a tr6s anos.
Au%ento de /ena
Art. (+$. 1os cri%es /re3istos neste ca/.tulo, a /ena ser a0ra3ada, se fore% co%etidos e%
ocasi2o de cala%idade /Eblica.
<A-R;S4O
HOI <7MEI <O1;7A A IA[HE
;rfico, /osse ou uso de entor/ecente ou subst:ncia de efeito si%ilar
Art. ($F. 7eceber, /re/arar, /rodu*ir, 3ender, fornecer, ainda que 0ratuita%ente, ter e%
de/5sito, trans/ortar, tra*er consi0o, ainda que /ara uso /r5/rio, 0uardar, %inistrar ou
entre0ar de qualquer for%a a consu%o subst:ncia entor/ecente, ou que deter%ine
de/end6ncia f.sica ou /s.quica, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, se% autori*a2o
ou e% desac@rdo co% deter%ina2o le0al ou re0ula%entar,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
<asos assi%ilados
! 1a %es%a /ena incorre, ainda que o fato incri%inado ocorra e% lu0ar n2o su9eito ?
ad%inistra2o %ilitar,
8 o %ilitar que fornece, de qualquer for%a, subst:ncia entor/ecente ou que deter%ine
de/end6ncia f.sica ou /s.quica a outro %ilitarB
8 o %ilitar que, e% ser3io ou e% %iss2o de nature*a %ilitar, no /a.s ou no estran0eiro,
/ratica qualquer dos fatos es/ecificados no arti0oB
8 que% fornece, %inistra ou entre0a, de qualquer for%a, subst:ncia entor/ecente ou que
deter%ine de/end6ncia f.sica ou /s.quica a %ilitar e% ser3io, ou e% %anobras ou
exerc.cio.
Jor%a qualificada
( Ie o a0ente far%ac6utico, %dico, dentista ou 3eterinrio,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
7eceita ile0al
Art. ($!. -rescre3er o %dico ou dentista %ilitar, ou a3iar o far%ac6utico %ilitar receita, ou
fornecer subst:ncia entor/ecente ou que deter%ine de/end6ncia f.sica ou /s.quica, fora dos
casos indicados /ela tera/6utica, ou e% dose e3idente%ente %aior que a necessria, ou co%
infra2o de /receito le0al ou re0ula%entar, /ara uso de %ilitar, ou /ara entre0a a 6steB ou
/ara qualquer fi%, a qualquer /essoa, e% consult5rio, 0abinete, far%cia, laborat5rio ou
lu0ar, su9eitos ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
<asos assi%ilados
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre,
8 o %ilitar ou funcionrio que, tendo sob sua 0uarda ou cuidado subst:ncia entor/ecente
ou que deter%ine de/end6ncia f.sica ou /s.quica, e% far%cia, laborat5rio, consult5rio,
0abinete ou de/5sito %ilitar, dela lana %2o /ara uso /r5/rio ou de outre%, ou /ara destino
que n2o se9a l.cito ou re0ularB
8 que% subtrai subst:ncia entor/ecente ou que deter%ine de/end6ncia f.sica ou /s.quica,
ou dela se a/ro/ria, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, se% /re9u.*o da /ena
decorrente da subtra2o ou a/ro/ria2o indbitaB
8 que% indu* ou insti0a %ilitar e% ser3io ou e% %anobras ou exerc.cio a usar
subst:ncia entor/ecente ou que deter%ine de/end6ncia f.sica ou /s.quicaB
G 8 que% contribui, de qualquer for%a, /ara incenti3ar ou difundir o uso de subst:ncia
entor/ecente ou que deter%ine de/end6ncia f.sica ou /s.quica, e% quartis, na3ios,
arsenais, estabeleci%entos industriais, alo9a%entos, escolas, col0ios ou outros quaisquer
estabeleci%entos ou lu0ares su9eitos ? ad%inistra2o %ilitar, be% co%o entre %ilitares que
este9a% e% ser3io, ou o dese%/enhe% e% %iss2o /ara a qual tenha% recebido orde%
su/erior ou tenha% sido le0al%ente requisitados.
E/ide%ia
Art. ($(. <ausar e/ide%ia, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, %ediante /ro/a0a2o
de 0er%es /ato06nicos,
-ena 8 reclus2o, de cinco a quin*e anos.
Jor%a qualificada
! Ie do fato resulta %orte, a /ena a/licada e% d@bro.
Modalidade cul/osa
( 1o caso de cul/a, a /ena de deten2o, de u% a dois anos, ou, se resulta %orte, de dois a
quatro anos.
En3enena%ento co% /eri0o extensi3o
Art. ($3. En3enenar 0ua /ot3el ou subst:ncia ali%ent.cia ou %edicinal, ex/ondo a /eri0o
a saEde de %ilitares e% %anobras ou exerc.cio, ou de indefinido nE%ero de /essoas, e%
lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de cinco a quin*e anos.
<aso assi%ilado
! Est su9eito ? %es%a /ena que% e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, entre0a a
consu%o, ou te% e% de/5sito, /ara o fi% de ser distribu.da, 0ua ou subst:ncia
en3enenada.
Jor%a qualificada
( Ie resulta a %orte de al0u%,
-ena 8 reclus2o, de quin*e a trinta anos.
Modalidade cul/osa
3 Ie o cri%e cul/oso, a /ena de deten2o, de seis %eses a dois anosB ou, se resulta a
%orte, de dois a quatro anos.
<orru/2o ou /olui2o de 0ua /ot3el
Art. ($#. <orro%/er ou /oluir 0ua /ot3el de uso de quartel, fortale*a, unidade, na3io,
aerona3e ou estabeleci%ento %ilitar, ou de tro/a e% %anobras ou exerc.cio, tornando8a
i%/r5/ria /ara consu%o ou noci3a ? saEde,
-ena 8 reclus2o, de dois a cinco anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de dois %eses a u% ano.
Jorneci%ento de subst:ncia noci3a
Art. ($). Jornecer ?s f@ras ar%adas subst:ncia ali%ent.cia ou %edicinal corro%/ida,
adulterada ou falsificada, tornada, assi%, noci3a ? saEde,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Art. ($". Jornecer ?s f@ras ar%adas subst:ncia ali%ent.cia ou %edicinal alterada,
redu*indo, assi%, o seu 3alor nutriti3o ou tera/6utico,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
O%iss2o de notifica2o de doena
Art. ($=. Heixar o %dico %ilitar, no exerc.cio da fun2o, de denunciar ? autoridade
/Eblica doena cu9a notifica2o co%/uls5ria,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
;R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A
A AHM1I;7AWTO M4;A7
<A-R;S4O
HO HEIA<A;O E HA HEIOAEHK1<A
Hesacato a su/erior
Art. ($+. Hesacatar su/erior, ofendendo8lhe a di0nidade ou o dec@ro, ou /rocurando
de/ri%ir8lhe a autoridade,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
A0ra3a2o de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena a0ra3ada, se o su/erior oficial 0eneral ou co%andante da
unidade a que /ertence o a0ente.
Hesacato a %ilitar
Art. ($$. Hesacatar %ilitar no exerc.cio de fun2o de nature*a %ilitar ou e% ra*2o dela,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, se o fato n2o constitui outro cri%e.
Hesacato a asse%elhado ou funcionrio
Art. 3FF. Hesacatar asse%elhado ou funcionrio ci3il no exerc.cio de fun2o ou e% ra*2o
dela, e% lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, se o fato n2o constitui outro cri%e.
Hesobedi6ncia
Art. 3F!. Hesobedecer a orde% le0al de autoridade %ilitar,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
n0resso clandestino
Art. 3F(. -enetrar e% fortale*a, quartel, estabeleci%ento %ilitar, na3io, aerona3e, han0ar ou
e% outro lu0ar su9eito ? ad%inistra2o %ilitar, /or onde se9a defeso ou n2o ha9a /assa0e%
re0ular, ou iludindo a 3i0il:ncia da sentinela ou de 3i0ia,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<A-R;S4O
HO -E<S4A;O
-eculato
Art. 3F3. A/ro/riar8se de dinheiro, 3alor ou qualquer outro be% %53el, /Eblico ou
/articular, de que te% a /osse ou deten2o, e% ra*2o do car0o ou co%iss2o, ou des3i8lo
e% /ro3eito /r5/rio ou alheio,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a quin*e anos.
& ! A /ena au%enta8se de u% tero, se o ob9eto da a/ro/ria2o ou des3io de 3alor
su/erior a 3inte 36*es o salrio %.ni%o.
-eculato8furto
( A/lica8se a %es%a /ena a que%, e%bora n2o tendo a /osse ou deten2o do dinheiro,
3alor ou be%, o subtrai, ou contribui /ara que se9a subtra.do, e% /ro3eito /r5/rio ou alheio,
3alendo8se da facilidade que lhe /ro/orciona a qualidade de %ilitar ou de funcionrio.
-eculato cul/oso
& 3 Ie o funcionrio ou o %ilitar contribui cul/osa%ente /ara que outre% subtraia ou
des3ie o dinheiro, 3alor ou be%, ou dele se a/ro/rie,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
Extin2o ou %inora2o da /ena
& # 1o caso do /ar0rafo anterior, a re/ara2o do dano, se /recede a sentena irrecorr.3el,
extin0ue a /unibilidadeB se lhe /osterior, redu* de %etade a /ena i%/osta.
-eculato %ediante a/ro3eita%ento do 6rro de outre%
Art. 3F#. A/ro/riar8se de dinheiro ou qualquer utilidade que, no exerc.cio do car0o ou
co%iss2o, recebeu /or 6rro de outre%,
-ena 8 reclus2o, de dois a sete anos.
<A-R;S4O
HA <O1<SIITO, EY<EIIO HE EYAWTO E HEIGO
<oncuss2o
Art. 3F). Exi0ir, /ara si ou /ara outre%, direta ou indireta%ente, ainda que fora da fun2o
ou antes de assu%i8la, %as e% ra*2o dela, 3anta0e% inde3ida,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
Excesso de exa2o
Art. 3F". Exi0ir i%/@sto, taxa ou e%olu%ento que sabe inde3ido, ou, quando de3ido,
e%/re0ar na cobrana %eio 3exat5rio ou 0ra3oso, que a lei n2o autori*a,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Hes3io
Art. 3F=. Hes3iar, e% /ro3eito /r5/rio ou de outre%, o que recebeu inde3ida%ente, e%
ra*2o do car0o ou fun2o, /ara recolher aos cofres /Eblicos,
-ena 8 reclus2o, de dois a do*e anos.
<A-R;S4O G
HA <O77S-WTO
<orru/2o /assi3a
Art. 3F+. 7eceber, /ara si ou /ara outre%, direta ou indireta%ente, ainda que fora da
fun2o, ou antes de assu%i8la, %as e% ra*2o dela 3anta0e% inde3ida, ou aceitar /ro%essa
de tal 3anta0e%,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
Au%ento de /ena
& ! A /ena au%entada de u% tero, se, e% conseqO6ncia da 3anta0e% ou /ro%essa, o
a0ente retarda ou deixa de /raticar qualquer ato de of.cio ou o /ratica infrin0indo de3er
funcional.
Hi%inui2o de /ena
& ( Ie o a0ente /ratica, deixa de /raticar ou retarda o ato de of.cio co% infra2o de de3er
funcional, cedendo a /edido ou influ6ncia de outre%,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
<orru/2o ati3a
Art. 3F$. Har, oferecer ou /ro%eter dinheiro ou 3anta0e% inde3ida /ara a /rtica, o%iss2o
ou retarda%ento de ato funcional,
-ena 8 reclus2o, at oito anos.
Au%ento de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena au%entada de u% t6ro, se, e% ra*2o da 3anta0e%, ddi3a ou
/ro%essa, retardado ou o%itido o ato, ou /raticado co% infra2o de de3er funcional.
-artici/a2o il.cita
Art. 3!F. -artici/ar, de %odo ostensi3o ou si%ulado, direta%ente ou /or inter/osta /essoa,
e% contrato, forneci%ento, ou concess2o de qualquer ser3io concernente ? ad%inistra2o
%ilitar, s@bre que de3a infor%ar ou exercer fiscali*a2o e% ra*2o do of.cio,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% adquire /ara si, direta ou indireta%ente, ou
/or ato si%ulado, no todo ou e% /arte, bens ou efeitos e% cu9a ad%inistra2o, de/5sito,
0uarda, fiscali*a2o ou exa%e, de3e inter3ir e% ra*2o de seu e%/r60o ou fun2o, ou entra
e% es/ecula2o de lucro ou inter6sse, relati3a%ente a 6sses bens ou efeitos.
<A-R;S4O G
HA JA4IHAHE
Jalsifica2o de docu%ento
Art. 3!!. Jalsificar, no todo ou e% /arte, docu%ento /Eblico ou /articular, ou alterar
docu%ento 3erdadeiro, desde que o fato atente contra a ad%inistra2o ou o ser3io %ilitar,
-ena 8 sendo docu%ento /Eblico, reclus2o, de dois a seis anosB sendo docu%ento /articular,
reclus2o, at cinco anos.
A0ra3a2o da /ena
& ! A /ena a0ra3ada se o a0ente oficial ou exerce fun2o e% re/arti2o %ilitar.
Hocu%ento /or equi/ara2o
& ( Equi/ara8se a docu%ento, /ara os efeitos /enais, o disco fono0rfico ou a fita ou fio de
a/arelho eletro%a0ntico a que se incor/ore declara2o destinada ? /ro3a de fato
9urUdica%ente rele3ante.
Jalsidade ideol50ica
Art. 3!(. O%itir, e% docu%ento /Eblico ou /articular, declara2o que d6le de3ia constar,
ou n6le inserir ou fa*er inserir declara2o falsa ou di3ersa da que de3ia ser escrita, co% o
fi% de /re9udicar direito, criar obri0a2o ou alterar a 3erdade s@bre fato 9urUdica%ente
rele3ante, desde que o fato atente contra a ad%inistra2o ou o ser3io %ilitar,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos, se o docu%ento /EblicoB reclus2o, at tr6s anos, se o
docu%ento /articular.
<heque se% fundos
Art. 3!3. E%itir cheque se% suficiente /ro3is2o de fundos e% /oder do sacado, se a
e%iss2o feita de %ilitar e% fa3or de %ilitar, ou se o fato atenta contra a ad%inistra2o
%ilitar,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
<ircunst:ncia irrele3ante
! Ial3o o caso do art. (#), irrele3ante ter sido o cheque e%itido /ara ser3ir co%o t.tulo
ou 0arantia de d.3ida.
Atenua2o de /ena
( Ao cri%e /re3isto no arti0o a/lica8se o dis/osto nos && ! e ( do art. (#F.
<ertid2o ou atestado ideol50ica%ente falso
Art. 3!#. Atestar ou certificar falsa%ente, e% ra*2o de fun2o, ou /rofiss2o, fato ou
circunst:ncia que habilite al0u% a obter car0o, /@sto ou fun2o, ou isen2o de @nus ou de
ser3io, ou qualquer outra 3anta0e%, desde que o fato atente contra a ad%inistra2o ou
ser3io %ilitar,
-ena 8 deten2o, at dois anos.
A0ra3a2o de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena a0ra3ada se o cri%e /raticado co% o fi% de lucro ou e%
/re9u.*o de terceiro.
Sso de docu%ento falso
Art. 3!). Ja*er uso de qualquer dos docu%entos falsificados ou alterados /or outre%, a que
se refere% os arti0os anteriores,
-ena 8 a co%inada ? falsifica2o ou ? altera2o.
Iu/ress2o de docu%ento
Art. 3!". Hestruir, su/ri%ir ou ocultar, e% benef.cio /r5/rio ou de outre%, ou e% /re9u.*o
alheio, docu%ento 3erdadeiro, de que n2o /odia dis/or, desde que o fato atente contra a
ad%inistra2o ou o ser3io %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos, se o docu%ento /EblicoB reclus2o, at cinco anos, se o
docu%ento /articular.
Sso de docu%ento /essoal alheio
Art. 3!=. Ssar, co%o /r5/rio, docu%ento de identidade alheia, ou de qualquer licena ou
/ri3il0io e% fa3or de outre%, ou ceder a outre% docu%ento /r5/rio da %es%a nature*a,
/ara que d6le se utili*e, desde que o fato atente contra a ad%inistra2o ou o ser3io %ilitar,
-ena 8 deten2o, at seis %eses, se o fato n2o constitui ele%ento de cri%e %ais 0ra3e.
Jalsa identidade
Art. 3!+. Atribuir8se, ou a terceiro, /erante a ad%inistra2o %ilitar, falsa identidade, /ara
obter 3anta0e% e% /ro3eito /r5/rio ou alheio, ou /ara causar dano a outre%,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<A-R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A O HEGE7 JS1<O1A4
-re3arica2o
Art. 3!$. 7etardar ou deixar de /raticar, inde3ida%ente, ato de of.cio, ou /ratic8lo contra
ex/ressa dis/osi2o de lei, /ara satisfa*er inter6sse ou senti%ento /essoal,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Giola2o do de3er funcional co% o fi% de lucro
Art. 3(F. Giolar, e% qualquer ne05cio de que tenha sido incu%bido /ela ad%inistra2o
%ilitar, seu de3er funcional /ara obter es/eculati3a%ente 3anta0e% /essoal, /ara si ou /ara
outre%,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
Extra3io, sone0a2o ou inutili*a2o de li3ro ou docu%ento
Art. 3(!. Extra3iar li3ro oficial, ou qualquer docu%ento, de que te% a 0uarda e% ra*2o do
car0o, sone08lo ou inutili*8lo, total ou /arcial%ente,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<ondescend6ncia cri%inosa
Art. 3((. Heixar de res/onsabili*ar subordinado que co%ete infra2o no exerc.cio do car0o,
ou, quando lhe falte co%/et6ncia, n2o le3ar o fato ao conheci%ento da autoridade
co%/etente,
-ena 8 se o fato foi /raticado /or indul06ncia, deten2o at seis %esesB se /or ne0li06ncia,
deten2o at tr6s %eses.
12o inclus2o de no%e e% lista
Art. 3(3. Heixar, no exerc.cio de fun2o, de incluir, /or ne0li06ncia, qualquer no%e e%
rela2o ou lista /ara o efeito de alista%ento ou de con3oca2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
nobser3:ncia de lei, re0ula%ento ou instru2o
Art. 3(#. Heixar, no exerc.cio de fun2o, de obser3ar lei, re0ula%ento ou instru2o, dando
causa direta ? /rtica de ato /re9udicial ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 se o fato foi /raticado /or toler:ncia, deten2o at seis %esesB se /or ne0li06ncia,
sus/ens2o do exerc.cio do /@sto, 0radua2o, car0o ou fun2o, de tr6s %eses a u% ano.
Giola2o ou di3ul0a2o inde3ida de corres/ond6ncia ou co%unica2o
Art. 3(). He3assar inde3ida%ente o conteEdo de corres/ond6ncia diri0ida ? ad%inistra2o
%ilitar, ou /or esta ex/edida,
-ena 8 deten2o, de dois a seis %eses, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que%, ainda que n2o se9a funcionrio, %as desde
que o fato atente contra a ad%inistra2o %ilitar,
8 inde3ida%ente se se a/ossa de corres/ond6ncia, e%bora n2o fechada, e no todo ou e%
/arte a sone0a ou destr5iB
8 inde3ida%ente di3ul0a, trans%ite a outre%, ou abusi3a%ente utili*a co%unica2o de
inter6sse %ilitarB
8 i%/ede a co%unica2o referida no nE%ero anterior.
Giola2o de si0ilo funcional
Art. 3(". 7e3elar fato de que te% ci6ncia e% ra*2o do car0o ou fun2o e que de3a
/er%anecer e% se0r6do, ou facilitar8lhe a re3ela2o, e% /re9u.*o da ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Giola2o de si0ilo de /ro/osta de concorr6ncia
Art. 3(=. He3assar o si0ilo de /ro/osta de concorr6ncia de inter6sse da ad%inistra2o
%ilitar ou /ro/orcionar a terceiro o ense9o de de3ass8lo,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
Obstculo ? hasta /Eblica, concorr6ncia ou to%ada de /reos
Art. 3(+. %/edir, /erturbar ou fraudar a reali*a2o de hasta /Eblica, concorr6ncia ou
to%ada de /reos, de inter6sse da ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
Exerc.cio funcional ile0al
Art. 3($. Entrar no exerc.cio de /@sto ou fun2o %ilitar, ou de car0o ou fun2o e%
re/arti2o %ilitar, antes de satisfeitas as exi06ncias le0ais, ou continuar o exerc.cio, se%
autori*a2o, de/ois de saber que foi exonerado, ou afastado, le0al e definiti3a%ente,
qualquer que se9a o ato deter%inante do afasta%ento,
-ena 8 deten2o, at quatro %eses, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Abandono de car0o
Art. 33F. Abandonar car0o /Eblico, e% re/arti2o ou estabeleci%ento %ilitar,
-ena 8 deten2o, at dois %eses.
Jor%as qualificadas
! Ie do fato resulta /re9u.*o ? ad%inistra2o %ilitar,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
( Ie o fato ocorre e% lu0ar co%/reendido na faixa de fronteira,
-ena 8 deten2o, de u% a tr6s anos.
A/lica2o ile0al de 3erba ou dinheiro
Art. 33!. Har ?s 3erbas ou ao dinheiro /Eblico a/lica2o di3ersa da estabelecida e% lei,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Abuso de confiana ou boa8f
Art. 33(. Abusar da confiana ou boa8f de %ilitar, asse%elhado ou funcionrio, e% ser3io
ou e% ra*2o d6ste, a/resentando8lhe ou re%etendo8lhe, /ara a/ro3a2o, recebi%ento,
anu6ncia ou a/osi2o de 3isto, rela2o, nota, e%/enho de des/esa, orde% ou f@lha de
/a0a%ento, co%unica2o, of.cio ou qualquer outro docu%ento, que sabe, ou de3e saber,
sere% inexatos ou irre0ulares, desde que o fato atente contra a ad%inistra2o ou o ser3io
%ilitar,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Jor%a qualificada
! A /ena a0ra3ada, se do fato decorre /re9u.*o %aterial ou /rocesso /enal %ilitar /ara a
/essoa de cu9a confiana ou boa8f se abusou.
Modalidade cul/osa
( Ie a a/resenta2o ou re%essa decorre de cul/a,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Giol6ncia arbitrria
Art. 333. -raticar 3iol6ncia, e% re/arti2o ou estabeleci%ento %ilitar, no exerc.cio de
fun2o ou a /retexto de exerc68la,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos, al% da corres/ondente ? 3iol6ncia.
-atroc.nio indbito
Art. 33#. -atrocinar, direta ou indireta%ente, inter6sse /ri3ado /erante a ad%inistra2o
%ilitar, 3alendo8se da qualidade de funcionrio ou de %ilitar,
-ena 8 deten2o, at tr6s %eses.
-ar0rafo Enico. Ie o inter6sse ile0.ti%o,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
<A-R;S4O G
HOI <7MEI -7A;<AHOI -O7 -A7;<S4A7
<O1;7A A AHM1I;7AWTO
M4;A7
Ssur/a2o de fun2o
Art. 33). Ssur/ar o exerc.cio de fun2o e% re/arti2o ou estabeleci%ento %ilitar,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a dois anos.
;rfico de influ6ncia
Art. 33". Obter /ara si ou /ara outre%, 3anta0e% ou /ro%essa de 3anta0e%, a /retexto de
influir e% %ilitar ou asse%elhado ou funcionrio de re/arti2o %ilitar, no exerc.cio de
fun2o,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
Au%ento de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena a0ra3ada, se o a0ente ale0a ou insinua que a 3anta0e% ta%b%
destinada ao %ilitar ou asse%elhado, ou ao funcionrio.
Iubtra2o ou inutili*a2o de li3ro, /rocesso ou docu%ento
Art. 33=. Iubtrair ou inutili*ar, total ou /arcial%ente, li3ro oficial, /rocesso ou qualquer
docu%ento, desde que o fato atente contra a ad%inistra2o ou o ser3io %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a cinco anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
nutili*a2o de edital ou de sinal oficial
Art. 33+. 7as0ar, ou de qualquer for%a inutili*ar ou cons/urcar edital afixado /or orde% da
autoridade %ilitarB 3iolar ou inutili*ar s6lo ou sinal e%/re0ado, /or deter%ina2o le0al ou
orde% de autoridade %ilitar, /ara identificar ou cerrar qualquer ob9eto,
-ena 8 deten2o, at u% ano.
%/edi%ento, /erturba2o ou fraude de concorr6ncia
Art. 33$. %/edir, /erturbar ou fraudar e% /re9u.*o da Ja*enda 1acional, concorr6ncia,
hasta /Eblica ou to%ada de /reos ou outro qualquer /rocesso ad%inistrati3o /ara
aquisi2o ou 3enda de coisas ou %ercadorias de uso das f@ras ar%adas, se9a ele3ando
arbitr?ria%ente os /reos, auferindo lucro excedente a u% quinto do 3alor da transa2o,
se9a alterando subst:ncia, qualidade ou quantidade da coisa ou %ercadoria fornecida, se9a
i%/edindo a li3re concorr6ncia de outros fornecedores, ou /or qualquer %odo tornando
%ais onerosa a transa2o,
-ena 8 deten2o, de u% a tr6s anos.
& ! 1a %es%a /ena incorre o inter%edirio na transa2o.
& ( > au%entada a /ena de u% tero, se o cri%e ocorre e% /er.odo de 0ra3e crise
econ@%ica.
;R;S4O G
HOI <7MEI <O1;7A
A AHM1I;7AWTO HA DSI;WA
M4;A7
7ecusa de fun2o na Dustia Militar
Art. 3#F. 7ecusar o %ilitar ou asse%elhado exercer, se% %oti3o le0al, fun2o que lhe se9a
atribu.da na ad%inistra2o da Dustia Militar,
-ena 8 sus/ens2o do exerc.cio do /@sto ou car0o, de dois a seis %eses.
Hesacato
Art. 3#!. Hesacatar autoridade 9udiciria %ilitar no exerc.cio da fun2o ou e% ra*2o dela,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos.
<oa2o
Art. 3#(. Ssar de 3iol6ncia ou 0ra3e a%eaa, co% o fi% de fa3orecer inter6sse /r5/rio ou
alheio, contra autoridade, /arte, ou qualquer outra /essoa que funciona, ou cha%ada a
inter3ir e% inqurito /olicial, /rocesso ad%inistrati3o ou 9udicial %ilitar,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, al% da /ena corres/ondente ? 3iol6ncia.
Henuncia2o caluniosa
Art. 3#3. Har causa ? instaura2o de inqurito /olicial ou /rocesso 9udicial %ilitar contra
al0u%, i%/utando8lhe cri%e su9eito ? 9urisdi2o %ilitar, de que o sabe inocente,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
A0ra3a2o de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena a0ra3ada, se o a0ente se ser3e do anoni%ato ou de no%e
su/osto.
<o%unica2o falsa de cri%e
Art. 3##. -ro3ocar a a2o da autoridade, co%unicando8lhe a ocorr6ncia de cri%e su9eito ?
9urisdi2o %ilitar, que sabe n2o se ter 3erificado,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Auto8acusa2o falsa
Art. 3#). Acusar8se, /erante a autoridade, de cri%e su9eito ? 9urisdi2o %ilitar, inexistente
ou /raticado /or outre%,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
Jalso teste%unho ou falsa /er.cia
Art. 3#". Ja*er afir%a2o falsa, ou ne0ar ou calar a 3erdade, co%o teste%unha, /erito,
tradutor ou intr/rete, e% inqurito /olicial, /rocesso ad%inistrati3o ou 9udicial, %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a seis anos.
Au%ento de /ena
! A /ena au%enta8se de u% t6ro, se o cri%e /raticado %ediante sub@rno.
7etrata2o
( O fato deixa de ser /un.3el, se, antes da sentena o a0ente se retrata ou declara a
3erdade.
<orru/2o ati3a de teste%unha, /erito ou intr/rete
Art. 3#=. Har, oferecer ou /ro%eter dinheiro ou qualquer outra 3anta0e% a teste%unha,
/erito, tradutor ou intr/rete, /ara fa*er afir%a2o falsa, ne0ar ou calar a 3erdade e%
de/oi%ento, /er.cia, tradu2o ou inter/reta2o, e% inqurito /olicial, /rocesso
ad%inistrati3o ou 9udicial, %ilitar, ainda que a oferta n2o se9a aceita,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
-ublicidade o/ressi3a
Art. 3#+. Ja*er /ela i%/rensa, rdio ou tele3is2o, antes da intercorr6ncia de decis2o
definiti3a e% /rocesso /enal %ilitar, co%entrio tendente a exercer /ress2o s@bre
declara2o de teste%unha ou laudo de /erito,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Hesobedi6ncia a decis2o 9udicial
Art. 3#$. Heixar, se% 9usta causa, de cu%/rir decis2o da Dustia Militar, ou retardar ou
fraudar o seu cu%/ri%ento,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
! 1o caso de trans0ress2o dos arts. !!", !!= e !!+, a /ena ser cu%/rida se% /re9u.*o da
execu2o da %edida de se0urana.
( 1os casos do art. !!+ e seus && ! e (, a /ena /ela desobedi6ncia a/licada ao
re/resentante, ou re/resentantes le0ais, do estabeleci%ento, sociedade ou associa2o.
Ja3oreci%ento /essoal
Art. 3)F. Auxiliar a subtrair8se ? a2o da autoridade autor de cri%e %ilitar, a que
co%inada /ena de %orte ou reclus2o,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Hi%inui2o de /ena
! Ie ao cri%e co%inada /ena de deten2o ou i%/edi%ento, sus/ens2o ou refor%a,
-ena 8 deten2o, at tr6s %eses.
sen2o de /ena
( Ie que% /resta o aux.lio ascendente, descendente, c@n9u0e ou ir%2o do cri%inoso, fica
isento da /ena.
Ja3oreci%ento real
Art. 3)!. -restar a cri%inoso, fora dos casos de co8autoria ou de rece/ta2o, aux.lio
destinado a tornar se0uro o /ro3eito do cri%e,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a u% ano.
nutili*a2o, sone0a2o ou desca%inho de %aterial /robante
Art. 3)(. nutili*ar, total ou /arcial%ente, sone0ar ou dar desca%inho a autos, docu%ento
ou ob9eto de 3alor /robante, que te% sob 0uarda ou recebe /ara exa%e,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a tr6s anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie a inutili*a2o ou o desca%inho resulta de a2o ou o%iss2o cul/osa,
-ena 8 deten2o, at seis %eses.
Ex/lora2o de /rest.0io
Art. 3)3. Iolicitar ou receber dinheiro ou qualquer outra utilidade, a /retexto de influir e%
9ui*, 5r02o do Ministrio -Eblico, funcionrio de 9ustia, /erito, tradutor, intr/rete ou
teste%unha, na Dustia Militar,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos.
Au%ento de /ena
-ar0rafo Enico. A /ena au%entada de u% t6ro, se o a0ente ale0a ou insinua que o
dinheiro ou utilidade ta%b% se destina a qualquer das /essoas referidas no arti0o.
Hesobedi6ncia a decis2o s@bre /erda ou sus/ens2o de ati3idade ou direito
Art. 3)#. Exercer fun2o, ati3idade, direito, autoridade ou %Enus, de que foi sus/enso ou
/ri3ado /or decis2o da Dustia Militar,
-ena 8 deten2o, de tr6s %eses a dois anos.
4G7O
HOI <7MEI M4;A7EI EM ;EM-O
HE GSE77A
;R;S4O
HO JAGO7E<ME1;O AO 1MGO
<A-R;S4O
HA ;7AWTO
;rai2o
Art. 3)). ;o%ar o nacional ar%as contra o Arasil ou Estado aliado, ou /restar ser3io nas
f@ras ar%adas de na2o e% 0uerra contra o Arasil,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Ja3or ao ini%i0o
Art. 3)". Ja3orecer ou tentar o nacional fa3orecer o ini%i0o, /re9udicar ou tentar /re9udicar
o bo% 6xito das o/eraes %ilitares, co%/ro%eter ou tentar co%/ro%eter a efici6ncia
%ilitar,
8 e%/reendendo ou deixando de e%/reender a2o %ilitarB
8 entre0ando ao ini%i0o ou ex/ondo a /eri0o dessa conseqO6ncia na3io, aerona3e, f@ra
ou /osi2o, en0enho de 0uerra %oto%ecani*ado, /ro3ises ou qualquer outro ele%ento de
a2o %ilitarB
8 /erdendo, destruindo, inutili*ando, deteriorando ou ex/ondo a /eri0o de /erda,
destrui2o, inutili*a2o ou deteriora2o, na3io, aerona3e, en0enho de 0uerra
%oto%ecani*ado, /ro3ises ou qualquer outro ele%ento de a2o %ilitarB
G 8 sacrificando ou ex/ondo a /eri0o de sacrif.cio f@ra %ilitarB
G 8 abandonando /osi2o ou deixando de cu%/rir %iss2o ou orde%,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
;entati3a contra a soberania do Arasil
Art. 3)=. -raticar o nacional o cri%e definido no art. !#(,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<oa2o a co%andante
Art. 3)+. Entrar o nacional e% conluio, usar de 3iol6ncia ou a%eaa, /ro3ocar tu%ulto ou
desorde% co% o fi% de obri0ar o co%andante a n2o e%/reender ou a cessar a2o %ilitar, a
recuar ou render8se,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
nfor%a2o ou aux.lio ao ini%i0o
Art. 3)$. -restar o nacional ao ini%i0o infor%a2o ou aux.lio que lhe /ossa facilitar a a2o
%ilitar,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Alicia2o de %ilitar
Art. 3"F. Aliciar o nacional al0u% %ilitar a /assar8se /ara o ini%i0o ou /restar8lhe aux.lio
/ara 6sse fi%,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Ato /re9udicial ? efici6ncia da tro/a
Art. 3"!. -ro3ocar o nacional, e% /resena do ini%i0o, a debandada de tro/a, ou 0uarni2o,
i%/edir a reuni2o de u%a ou outra ou causar alar%e, co% o fi% de nelas /rodu*ir confus2o,
desalento ou desorde%,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O
HA ;7AWTO M-7V-7A
;rai2o i%/r5/ria
Art. 3"(. -raticar o estran0eiro os cri%es /re3istos nos arts. 3)", ns. , /ri%eira /arte, ,
e G, 3)= a 3"!,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de de* anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O
HA <OAA7HA
<obardia
Art. 3"3. Iubtrair8se ou tentar subtrair8se o %ilitar, /or te%or, e% /resena do ini%i0o, ao
cu%/ri%ento do de3er %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
<obardia qualificada
Art. 3"#. -ro3ocar o %ilitar, /or te%or, e% /resena do ini%i0o, a debandada de tro/a ou
0uarni2oB i%/edir a reuni2o de u%a ou outra, ou causar alar%e co% o fi% de nelas
/rodu*ir confus2o, desalento ou desorde%,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Ju0a e% /resena do ini%i0o
Art. 3"). Ju0ir o %ilitar, ou incitar ? fu0a, e% /resena do ini%i0o,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O G
HA EI-O1AGEM
Es/iona0e%
Art. 3"". -raticar qualquer dos cri%es /re3istos nos arts. !#3 e seu & !', !## e seus && ! e
(, e !#", e% fa3or do ini%i0o ou co%/ro%etendo a /re/ara2o, a efici6ncia ou as
o/eraes %ilitares,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<aso de concurso
-ar0rafo Enico. 1o caso de concurso /or cul/a, /ara execu2o do cri%e /re3isto no art.
!#3, & (, ou de re3ela2o cul/osa Part. !##, & 3C,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a seis anos.
-enetra2o de estran0eiro
Art. 3"=. Entrar o estran0eiro e% territ5rio nacional, ou insinuar, se e% f@ra ou unidade
e% o/eraes de 0uerra, ainda que fora do territ5rio nacional, a fi% de colh6r docu%ento,
not.cia ou infor%a2o de carter %ilitar, e% benef.cio do ini%i0o, ou e% /re9u.*o daquelas
o/eraes,
-ena 8 reclus2o, de de* a 3inte anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<A-R;S4O G
HO MO;M E HA 7EGO4;A
Moti%, re3olta ou cons/ira2o
Art. 3"+. -raticar qualquer dos cri%es definidos nos arts. !#$ e seu /ar0rafo Enico, e !)(,
-ena 8 aos cabeas, %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de quin*e anos, 0rau %.ni%o. Aos co8
autores, reclus2o, de de* a trinta anos.
Jor%a qualificada
-ar0rafo Enico. Ie o fato /raticado e% /resena do ini%i0o,
-ena 8 aos cabeas, %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o. Aos co8
autores, %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de quin*e anos, 0rau %.ni%o.
O%iss2o de lealdade %ilitar
Art. 3"$. -raticar o cri%e /re3isto no arti0o !)!,
-ena 8 reclus2o, de quatro a do*e anos.
<A-R;S4O G
HO 1<;AME1;O
ncita%ento
Art. 3=F. ncitar %ilitar ? desobedi6ncia, ? indisci/lina ou ? /rtica de cri%e %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de tr6s a de* anos.
-ar0rafo Enico. 1a %es%a /ena incorre que% introdu*, afixa ou distribui, e% lu0ar su9eito
? ad%inistra2o %ilitar, i%/ressos, %anuscritos ou %aterial %i%eo0rafado, fotoco/iado ou
0ra3ado, e% que se contenha incita%ento ? /rtica dos atos /re3istos no arti0o.
ncita%ento e% /resena do ini%i0o
Art. 3=!. -raticar qualquer dos cri%es /re3istos no art. 3=F e seu /ar0rafo, e% /resena do
ini%i0o,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de de* anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O G
HA 1OAIE7G]1<A HO HEGE7 M4;A7
7endi2o ou ca/itula2o
Art. 3=(. 7ender8se o co%andante, se% ter es0otado os recursos extre%os de a2o %ilitarB
ou, e% caso de ca/itula2o, n2o se condu*ir de ac@rdo co% o de3er %ilitar,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
O%iss2o de 3i0il:ncia
Art. 3=3. Heixar8se o co%andante sur/reender /elo ini%i0o.
-ena 8 deten2o, de u% a tr6s anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
7esultado %ais 0ra3e
-ar0rafo Enico. Ie o fato co%/ro%ete as o/eraes %ilitares,
-ena 8 reclus2o, de cinco a 3inte anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Hescu%/ri%ento do de3er %ilitar
Art. 3=#. Heixar, e% /resena do ini%i0o, de condu*ir8se de ac@rdo co% o de3er %ilitar,
-ena 8 reclus2o, at cinco anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Jalta de cu%/ri%ento de orde%
Art. 3=). Har causa, /or falta de cu%/ri%ento de orde%, ? a2o %ilitar do ini%i0o,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
7esultado %ais 0ra3e
-ar0rafo Enico. Ie o fato ex/e a /eri0o f@ra, /osi2o ou outros ele%entos de a2o
%ilitar,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Entre0a ou abandono cul/oso
Art. 3=". Har causa, /or cul/a, ao abandono ou ? entre0a ao ini%i0o de /osi2o, na3io,
aerona3e, en0enho de 0uerra, /ro3ises, ou qualquer outro ele%ento de a2o %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de de* a trinta anos.
<a/tura ou sacrif.cio cul/oso
Art. 3==. Har causa, /or cul/a, ao sacrif.cio ou ca/tura de f@ra sob o seu co%ando,
-ena 8 reclus2o, de de* a trinta anos.
Ie/ara2o re/ro33el
Art. 3=+. Ie/arar o co%andante, e% caso de ca/itula2o, a sorte /r5/ria da dos oficiais e
/raas,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Abandono de co%boio
Art. 3=$. Abandonar co%boio, cu9a escolta lhe tenha sido confiada,
-ena 8 reclus2o, de dois a oito anos.
7esultado %ais 0ra3e
! Ie do fato resulta a3aria 0ra3e, ou /erda total ou /arcial do co%boio,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Modalidade cul/osa
( Ie/arar8se, /or cul/a, do co%boio ou da escolta,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<aso assi%ilado
3 1as %es%as /enas incorre que%, de i0ual for%a, abandona %aterial de 0uerra, cu9a
0uarda lhe tenha sido confiada.
Ie/ara2o cul/osa de co%ando
Art. 3+F. -er%anecer o oficial, /or cul/a, se/arado do co%ando su/erior,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
;oler:ncia cul/osa
Art. 3+!. Heixar, /or cul/a, e3adir8se /risioneiro,
-ena 8 reclus2o, at quatro anos.
Entendi%ento co% o ini%i0o
Art. 3+(. Entrar o %ilitar, se% autori*a2o, e% entendi%ento co% outro %ilitar ou
e%issrio de /a.s ini%i0o, ou ser3ir, /ara 6sse fi%, de inter%edirio,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
<A-R;S4O G
HO HA1O
Hano es/ecial
Art. 3+3. -raticar ou tentar /raticar qualquer dos cri%es definidos nos arts. ("(, ("3, && !
e (, e ("#, e% benef.cio do ini%i0o, ou co%/ro%etendo ou /odendo co%/ro%eter a
/re/ara2o, a efici6ncia ou as o/eraes %ilitares,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de quatro a de* anos.
Hano e% bens de inter6sse %ilitar
Art. 3+#. Hanificar ser3io de abasteci%ento de 0ua, lu* ou f@ra, estrada, %eio de
trans/orte, instala2o tele0rfica ou outro %eio de co%unica2o, de/5sito de co%bust.3el,
infla%3eis, %atrias8/ri%as necessrias ? /rodu2o, de/5sito de 3.3eres ou forra0ens,
%ina, fbrica, usina ou qualquer estabeleci%ento de /rodu2o de arti0o necessrio ? defesa
nacional ou ao be%8estar da /o/ula2o e, be% assi%, rebanho, la3oura ou /lanta2o, se o
fato co%/ro%ete ou /ode co%/ro%eter a /re/ara2o, a efici6ncia ou as o/eraes %ilitares,
ou de qualquer for%a atenta contra a se0urana externa do /a.s,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
En3enena%ento, corru/2o ou e/ide%ia
Art. 3+). En3enenar ou corro%/er 0ua /ot3el, 3.3eres ou forra0ens, ou causar e/ide%ia
%ediante a /ro/a0a2o de 0er%es /ato06nicos, se o fato co%/ro%ete ou /ode co%/ro%eter
a /re/ara2o, a efici6ncia ou as o/eraes %ilitares, ou de qualquer for%a atenta contra a
se0urana externa do /a.s,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Modalidade cul/osa
-ar0rafo Enico. Ie o cri%e cul/oso,
-ena 8 deten2o, de dois a oito anos.
<A-R;S4O Y
HOI <7MEI <O1;7A A 1<O4SMHAHE
-[A4<A
<ri%es de /eri0o co%u%
Art. 3+". -raticar cri%e de /eri0o co%u% definido nos arts. ("+ a (=" e (=+, na
%odalidade dolosa,
8 se o fato co%/ro%ete ou /ode co%/ro%eter a /re/ara2o, a efici6ncia ou as o/eraes
%ilitaresB
8 se o fato /raticado e% *ona de efeti3as o/eraes %ilitares e d6le resulta %orte,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O Y
HA 1ISAO7H1AWTO E HA GO4K1<A
7ecusa de obedi6ncia ou o/osi2o
Art. 3+=. -raticar, e% /resena do ini%i0o, qualquer dos cri%es definidos nos arts. !"3 e
!"#,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de de* anos, 0rau %.ni%o.
<oa2o contra oficial 0eneral ou co%andante
Art. 3++. Exercer coa2o contra oficial 0eneral ou co%andante da unidade, %es%o que n2o
se9a su/erior, co% o fi% de i%/edir8lhe o cu%/ri%ento do de3er %ilitar,
-ena 8 reclus2o, de cinco a quin*e anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
Giol6ncia contra su/erior ou %ilitar de ser3io
Art. 3+$. -raticar qualquer dos cri%es definidos nos arts. !)= e !)+, a que este9a co%inada,
no %xi%o, reclus2o, de trinta anos,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
-ar0rafo Enico. Ie ao cri%e n2o co%inada, no %xi%o, reclus2o de trinta anos, %as
/raticado co% ar%a e e% /resena do ini%i0o,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de quin*e anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O Y
HO AAA1HO1O HE -\I;O
Abandono de /@sto
Art. 3$F. -raticar, e% /resena do ini%i0o, cri%e de abandono de /@sto, definido no art.
!$),
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O Y
HA HEIE7WTO E HA JA4;A HE A-7EIE1;AWTO
Heser2o
Art. 3$!. -raticar cri%e de deser2o definido no <a/.tulo , do ;.tulo , do 4i3ro , da
-arte Es/ecial,
-ena 8 a co%inada ao %es%o cri%e, co% au%ento da %etade, se o fato n2o constitui cri%e
%ais 0ra3e.
-ar0rafo Enico. Os /ra*os /ara a consu%a2o do cri%e s2o redu*idos de %etade.
Heser2o e% /resena do ini%i0o
Art. 3$(. Hesertar e% /resena do ini%i0o,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
Jalta de a/resenta2o
Art. 3$3. Heixar o con3ocado, no caso de %obili*a2o total ou /arcial, de a/resentar8se,
dentro do /ra*o %arcado, no centro de %obili*a2o ou /onto de concentra2o,
-ena 8 deten2o, de u% a seis anos.
-ar0rafo Enico. Ie o a0ente oficial da reser3a, a/lica8se a /ena co% au%ento de u%
t6ro.
<A-R;S4O Y
HA 4AE7;AWTO, HA EGAITO
E HO AMO;1AME1;O
HE -7IO1E7OI
4iberta2o de /risioneiro
Art. 3$#. -ro%o3er ou facilitar a liberta2o de /risioneiro de 0uerra sob 0uarda ou cust5dia
de f@ra nacional ou aliada,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de quin*e anos, 0rau %.ni%o.
E3as2o de /risioneiro
Art. 3$). E3adir8se /risioneiro de 0uerra e 3oltar a to%ar ar%as contra o Arasil ou Estado
aliado,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
-ar0rafo Enico. 1a a/lica2o d6ste arti0o, ser2o considerados os tratados e as con3enes
internacionais, aceitos /elo Arasil relati3a%ente ao trata%ento dos /risioneiros de 0uerra.
A%otina%ento de /risioneiros
Art. 3$". A%otinare%8se /risioneiros e% /resena do ini%i0o,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<A-R;S4O YG
HO JAGO7E<ME1;O <S4-OIO AO 1MGO
Ja3oreci%ento cul/oso
Art. 3$=. <ontribuir cul/osa%ente /ara que al0u% /ratique cri%e que fa3orea o ini%i0o,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos, se o fato n2o constitui cri%e %ais 0ra3e.
;R;S4O
HA QOI;4HAHE E HA O7HEM
A7A;7^7A
-rolon0a%ento de hostilidades
Art. 3$+. -rolon0ar o co%andante as hostilidades, de/ois de oficial%ente saber celebrada a
/a* ou a9ustado o ar%ist.cio.
-ena 8 reclus2o, de dois a de* anos.
Orde% arbritria
Art. 3$$. Ordenar o co%andante contribui2o de 0uerra, se% autori*a2o, ou excedendo os
li%ites desta,
-ena 8 reclus2o, at tr6s anos.
TTULO III
DOS CRIMES CONTRA A PESSOA
CAPTULO I
DO HOMICDIO
Qo%ic.dio si%/les
Art. #FF. -raticar ho%ic.dio, e% /resena do ini%i0o,
8 no caso do art. (F),
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anosB
8 no caso do & ! do art. (F), o 9ui* /ode redu*ir a /ena de u% sexto a u% teroB
Qo%ic.dio qualificado
8 no caso do & (' do art. (F),
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
CAPTULO II
DO GENOCDIO
Genoc.dio
Art. #F!. -raticar, e% *ona %ilitar%ente ocu/ada, o cri%e /re3isto no art. (F+,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
<asos assi%ilados
Art. #F(. -raticar, co% o %es%o fi% e na *ona referida no arti0o anterior, qualquer dos atos
/re3istos nos ns. , , , G ou G, do /ar0rafo Enico, do art. (F+,
-ena 8 reclus2o, de seis a 3inte e quatro anos.
CAPTULO III
DA LESO CORPORAL
4es2o le3e
Art. #F3. -raticar, e% /resena do ini%i0o, cri%e definido no art. (F$,
-ena 8 deten2o, de seis %eses a dois anos.
4es2o 0ra3e
& ! 1o caso do & !' do art. (F$,
-ena 8 reclus2o, de quatro a de* anos.
& ( 1o caso do & ( do art. (F$,
-ena 8 reclus2o, de seis a quin*e anos.
4eses qualificadas /elo resultado
& 3 1o caso do & 3 do art. (F$,
-ena 8 reclus2o, de oito a 3inte anos no caso de les2o 0ra3eB reclus2o, de de* a 3inte e
quatro anos, no caso de %orte.
Minora2o facultati3a da /ena
& # 1o caso do & # do art. (F$, o 9ui* /ode redu*ir a /ena de u% sexto a u% t6ro.
& ) 1o caso do & ) do art. (F$, o 9ui* /ode di%inuir a /ena de u% t6ro.
TTULO IV
DOS CRIMES CONTRA O PATRIMNIO
Jurto
Art. #F#. -raticar cri%e de furto definido nos arts. (#F e (#! e seus /ar0rafos, e% *ona de
o/eraes %ilitares ou e% territ5rio %ilitar%ente ocu/ado,
-ena 8 reclus2o, no d@bro da /ena co%inada /ara o te%/o de /a*.
7oubo ou extors2o
Art. #F). -raticar cri%e de roubo, ou de extors2o definidos nos arts. (#(, (#3 e (##, e%
*ona de o/eraes %ilitares ou e% territ5rio %ilitar%ente ocu/ado,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%o, se co%inada /ena de reclus2o de trinta anosB reclus2o /elo
d@bro da /ena /ara o te%/o de /a*, nos outros casos.
Iaque
Art. #F". -raticar o saque e% *ona de o/eraes %ilitares ou e% territ5rio %ilitar%ente
ocu/ado,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de 3inte anos, 0rau %.ni%o.
TTULO V
DO RAPTO E DA VIOLNCIA CARNAL
7a/to
Art. #F=. 7a/tar %ulher honesta, %ediante 3iol6ncia ou 0ra3e a%eaa, /ara fi% libidinoso,
e% lu0ar de efeti3as o/eraes %ilitares,
-ena 8 reclus2o, de dois a quatro anos.
7esultado %ais 0ra3e
! Ie da 3iol6ncia resulta les2o 0ra3e,
-ena 8 reclus2o, de seis a de* anos.
( Ie resulta %orte,
-ena 8 reclus2o, de do*e a trinta anos.
<u%ula2o de /ena
3 Ie o autor, ao efetuar o ra/to, ou e% se0uida a 6ste, /ratica outro cri%e contra a ra/tada,
a/lica%8se, cu%ulati3a%ente, a /ena corres/ondente ao ra/to e a co%inada ao outro cri%e.
Giol6ncia carnal
Art. #F+. -raticar qualquer dos cri%es de 3iol6ncia carnal definidos nos arts. (3( e (33, e%
lu0ar de efeti3as o/eraes %ilitares,
-ena 8 reclus2o, de quatro a do*e anos.
7esultado %ais 0ra3e
-ar0rafo Enico. Ie da 3iol6ncia resulta,
aC les2o 0ra3e,
-ena 8 reclus2o, de oito a 3inte anosB
bC %orte,
-ena 8 %orte, 0rau %xi%oB reclus2o, de quin*e anos, 0rau %.ni%o.
DISPOSIES FINAIS
Art. #F$. I2o re3o0ados o Hecreto8lei nE%ero ".((=, de (# de 9aneiro de !$##, e de%ais
dis/osies contrrias a 6ste <5di0o, sal3o as leis es/eciais que define% os cri%es contra a
se0urana nacional e a orde% /ol.tica e social.
Art. #!F. Kste <5di0o entrar e% 3i0or no dia ! de 9aneiro de !$=F.
Aras.lia, (! de outubro de !$"$B !#+ da nde/end6ncia e +! da 7e/Eblica.
ASGSI;O QAMA11 7AHEMA_E7 G7S1E`A4H
AS7>4O HE 4a7A ;AGA7EI
M^7<O HE IOSZA E ME44O
4SRI A1;\1O HA GAMA E I4GA

Das könnte Ihnen auch gefallen