Konferencja na temat nowej Mszy: Dlaczego nowa Msza nie jest katolicka?

Wstp
Tytu mojej dzisiejszej konferencji moe wydawa si nieco szokujcy: dlaczego
nowa Msza nie jest katolicka. Przez now Msz rozumiem oczywicie msza !owstay !o
reformac" ## $o%oru &atyka'skiego( ogoszony !rzez Pawa )# %ull Missale romanum w
roku *+,+. -est to Msza( w kt.rej wielu( jeli nie wikszo katolik.w na caym wiecie
uczestniczy w kad niedziel. Twierdzenie( e Msza ta nie jest katolicka( mogo%y wic
wydawa si nieco dziwne. -ak jednak zo%aczymy w !rzecigu kr.tkiego czasu( jaki mamy
do dys!ozycji( kiedy !rzyjrzymy si treci nowego rytu( takiemu( jaki jest on w istocie( jest
rzecz trudn( jeli nie wrcz niemoliw( !ogodzi j z nauk /ocioa odnoszc si do
0ajwitszej 1fiary Mszy.
Prosz zauway( e !owiedziaem: 2takiemu( jaki jest on w istocie3. 0a !lakacie
informujcym o niniejszej konferencji zo%aczy mona zdjcie z cele%racji nowej Mszy !rzez
kard. Ma"oney !odczas konsekracji katedry 4 kwietnia 4554 roku. Tego rodzaju a%erracje
liturgiczne s niestety %ardzo !owszec"ne w kocioac"( w kt.ryc" s!rawowana jest o%ecnie
nowa Msza. 0ie %dziemy jednak zajmowali si witokradztwami takimi jak /omunia na
rk( klaskanie i ta'ce !odczas liturgii itd. 0aduycia te s tak roz!owszec"nione i nagminne(
e w wiadomoci wielu ludzi s one wrcz elementami skadowymi nowej Mszy. 6najomy
ksidz z 7meryki !owiedzia mi kiedy artem( e !otrze%uje indultu nawet na od!rawienie
nowej Mszy zgodnie z o%owizujcymi ru%rykami... 0ie mamy jednak czasu zajmowa si
najrozmaitszymi naduyciami liturgicznymi( jakie katolicy na caym wiecie zmuszeni s
o%ecnie znosi. 1graniczymy si do doktrynalnyc" niecisoci nowej Mszy( czyli do jej
oficjalnego aci'skiego tekstu ogoszonego !rzez &atykan( wolnego od wszelkic" naduy.
6o%aczymy( e nawet w swej najczystszej formie nowy ryt jest !od wieloma as!ektami
doktrynalnymi uomny i e in se( czyli sam w so%ie( nie wyraa wiary katolickiej w s!os.%
zdefiniowany !rzez /oci..
1we liturgiczne ekstrawagancje s na!rawd niczym w !or.wnaniu z odc"yleniami
doktrynalnymi o%ecnymi w nowym mszale( trze%a te mie wiadomo( e czstokro owe
doktrynalne niecisoci stay si 8r.dem wielu z naduy( kt.ryc" jestemy o%ecnie
wiadkami. 0a !rzykad /omunia na rk nie moga%y zosta w!rowadzona( gdy%y
u!rzednio nie zostaa zmieniona nauka dotyczca natury 0ajwitszego $akramentu oraz
Mszy. 6ast!owanie wywiconyc" ka!an.w !rzez wiernyc"( czy te( jak si ic" o%ecnie
nazywa 2wieckic" szafarzy3( nie %yo%y moliwe %ez cakowicie nowego !ojmowania Mszy(
a wic i ka!a'stwa. Tak wic( koncentrujc si na doktrynie wyraonej !rzez nowy ryt Mszy(
%dziemy w stanie odnale8 !rzyczyn i 8r.do rozmaityc" utra!ie'( dotykajcyc" o%ecnie
nasze kocioy i !arafie.
Porzdek konferencji
0iniejsza konferencja skada si %dzie z trzec" g.wnyc" czci. 0a !ocztku 9 jak
myl 9 do%rze %dzie !rzy!omnie !okr.tce( czego /oci. katolicki naucza o 0ajwitszej
1fierze Mszy. :oktryn t mona znale8 !rzede wszystkim w sowac" ;"rystusa Pana
wy!owiedzianyc" w &ielki ;zwartek oraz w nauce :oktor.w /ocioa oraz definicjac"
doktrynalnyc" formuowanyc" !rzez !a!iey oraz so%ory( zwaszcza !rzez $o%.r Trydencki(
kt.ry zdefiniowa wiele !rawd dotyczcyc" tej czcigodnej tajemnicy naszej wiary. :alej
zo%aczymy( w jaki s!os.% ryt Mszy uywany !rzed w!rowadzeniem nowego mszau
streszcza a zarazem c"roni to nauczanie /ocioa. 0ast!nie !rzyjrzymy si nauczaniu
wyraanemu !rzez now liturgi Mszy( !rzytaczajc nie tylko tekst jej samej( ale r.wnie
autorytatywnego dokumentu tumaczcego jej autentyczny sens( oraz wy!owiedzi czonk.w
Concillium( czyli komitetu %dcego rzeczywistym autorem reform liturgicznyc". 0a koniec
zo%aczymy( e nowej Mszy nie tylko %rak jest doktrynalnej !recyzji( jak !owinna !osiada(
ale r.wnie e sami jej autorzy !ragnli wyra8nie( e%y wyraaa ona doktryn inn ni nauka
zdefiniowana !rzez $o%.r Trydencki. Poczynimy te kilka !raktycznyc" o%serwacji i
konkluzji dotyczcyc" tego fundamentalnego faktu.
Zarzt: nie wolno krytykowa! "tolicy #postolskiej$
0iec" mi %dzie wolno na samym !ocztku( !rzed !rzejciem do tematu niniejszej
konferencji( ustosunkowa si do zarzutu( e nie wolno nam krytykowa rytu( kt.ry /oci.
katolicki !odaje nam za !orednictwem $tolicy 7!ostolskiej( e %yo%y czym %ez%onym a
nawet gorszcym %ada czy krytykowa ryt( w kt.rym uczestniczy wikszo katolik.w. -est
to !o !rostu nie!rawda. /ady katolik ma moralny o%owizek szuka rozwizania dylematu
stworzonego !o!rzez w!rowadzenie nowego rytu. 0igdy !rzedtem( w 45559tysicznej "istorii
/ocioa nie wydarzyo si nic !odo%nego.
<aden !a!ie( w caej "istorii /ocioa( nigdy nie stworzy nowego rytu Mszy.
1czywicie !a!iee modyfikowali r.ne o%rzdy zwizane z Msz. 0a !rzestrzeni wiek.w
zmieniany %y kalendarz i ukad wit( a!ro%owane %yy rozmaite na%oe'stwa( a r.ne
lokalne zwyczaje w!rowadzane lu% znoszone. & Liber Pontificalis( staroytnej "istorii
!a!iey( czytamy o rozmaityc" mayc" zmianac"( jakie niekt.rzy z nic" czynili w rycie
Mszy. 0a !rzykad w. Telesfor( =rek zmary w roku *>, ?czyli jakie sto lat !o
&nie%owst!ieniu Pana -ezusa@ zadekretowa: 2septem hebdomdas ante pascha iejunium
celebraretur, et natale Domini noctu missas celebrarentur, nam omni tempore, ante horae
tertia cursum nullus praesumeret missas celebrare, qua hora Dominus noster ascendit
crucem; ante sacrificium hymnus diceretur angelicus, hoc est : Gloria in ecelsis Deo3( czyli
e 2naley !oci !rzez siedem tygodni !rzed &ielkanoc( e w dzie' narodzenia Pana Msza
od!rawiana ma %y w nocy( natomiast w kadym innym czasie nikt nie !owinien jej
od!rawia !rzed godzin trzeci( czyli godzin( o kt.rej Pan wst!i na /rzy( a take e
Aymn 7nielski ?czyli Gloria@ !owinien %y odmawiany B!rzed ofiarC czyli !rzed kanonem
Mszy3. #nny !a!ie doda do Communicantes imiona wityc" /osmy i :amiana( !o mierci
tyc" mczennik.w w roku >5>. &szystkie te zmiany miay jednak c"arakter drugorzdny(
wikszo z nic" !olegaa !o !rostu na w!rowadzeniu !ewnyc" dodatk.w( czynicyc"
%ardziej !recyzyjnymi !ewne as!ekty tajemnic wiary( atakowanyc" !rzez "erezje !ojawiajce
w danym wieku( lu% !o !rostu u!ikszali czci stae Mszy niedzielnyc" "ymnami( kt.re
%yy%y normalnie odmawiane w dni witeczne.
0igdy jednak( !owtarzam D nigdy( w caej "istorii /ocioa( nie na!otykamy na
stworzenie w caoci nowego rytu Mszy. &szystkie ryty( zar.wno wsc"odnie jak i zac"odnie(
wywodz sw.j !ocztek od jednego z 7!osto.w( od kogo( kto %y o%ecny !odczas 1statniej
&ieczerzy lu% %y gosicielem Ewangelii w kraju( do kt.rego 7!ostoowie zostali !osani. &
rzeczy samej( to jedynie staroytno danego rytu decydowaa zawsze o tym( e m.g on %y
uywany !rzez /oci.( a nie fakt( e %y on !romulgowany !rzez !a!iea. 6 samej definicji
sakramenty czer!i sw moc z zasug 6%awiciela( kt.ry da swym 7!ostoom i ic" nast!com
wadz skadania ofiary Mszy i zarazem naoy na nic" o%owizek zac"owywania de!ozytu
wiary. To wanie w tym celu !a!ie o%darzony jest nieomylnoci w kwestiac" wiary i
moralnoci: a%y definiowa i c"roni de!ozyt wiary( a nie !o to( %y tworzy nowe doktryny.
Poniewa za liturgia !owinna %y zawsze wyrazem de!ozytu wiary( !a!ie ma
wadz i o%owizek c"roni oraz do!recyzowywa o%rzdy Mszy( nie ma jednak wadzy
tworzy liturgii cakowicie nowej i r.nej od istniejcyc". Pa!ie jest z definicji &ikariuszem
-ezusa ;"rystusa( -ego zast!c( kt.rego o%owizkiem jest strzec tego( co mu !owierzono.
Pa!ie nie jest tw.rc sakrament.w( jest ic" de!ozytariuszem. -u sam fakt( e !o raz
!ierwszy w "istorii /ocioa jestemy wiadkami takiego aktu ze strony najwyszej wadzy w
/ociele( o%liguje nas do !rzyjrzenia si %liej temu nadzwyczajnemu wydarzeniu( jakim
%yo !romulgowanie 2nowego rytu Mszy3.
-edynym znanym z "istorii !recedensem stworzenia w caoci nowego rytu jest
!rzy!adek ws!.lnot( kt.re odczyy si od /ocioa katolickiego. Marcin Futer( wkr.tce !o
zerwaniu z /ocioem katolickim i w!rowadzeniu swej nowej nauki o us!rawiedliwieniu( !o
na!isaniu traktatu 21 zniesieniu Mszy !rywatnyc"3 w roku *G4* o!u%likowa swoje nowe
zreformowane 2o%rzdy &ieczerzy Pa'skiej3. -an /alwin za!rowadzi na%oe'stwo
od!owiadajce goszonej !rzez sie%ie nowej doktrynie( wedle kt.rej nauka o Hzeczywistej
1%ecnoci Pana -ezusa w Euc"arystii jest %awoc"walstwem. 1we 2zreformowane3 liturgie
w!rowadzone zostay wanie dlatego( e !ojawiy si nowe doktryny. 0owe doktryny
wymagaj nowyc" !raktyk( a !o!rzez udzia w nowyc" !raktykac" !ozyskuje si
wyznawc.w nowyc" doktryn. Tak wic sam instynkt naszej wiary( czy raczej roztro!no
na%yta !rzez /oci. na !rzestrzeni wiek.w kae( %ymy %yli !owcigliwi i !odejrzliwi
wo%ec wszelkic" rzeczy 2nowyc"3 i 2zreformowanyc"3. 0ormaln reakcj kadego katolika(
a waciwie kadego uczciwego czowieka( jest %adanie wszystkiego( co nowe i osdzanie(
czy jest to zgodne z tym( w co wierzy( czy te nie( czy jest do%re czy ze( czy !owinien co
czyni czy te nie.
0ie jest wic wyrazem %raku szacunku wo%ec wadzy uwane czy nawet krytyczne
%adanie tego( co jest !rzez t wadz !romulgowane D jest to w istocie raczej kom!lement(
gdy !o!rzez %adanie tego( co wadza nakazuje( okazujemy( e suc"amy jej gosu. 0ie moe
%y mowy o adnym !osusze'stwie( %ez wczeniejszego rozwaenia( czy to( czego od nas
daj jest suszne( wykonalne i w jakim sto!niu. 0ie jest jednak kom!lementem( %y !osuy
si !rzykadem zaczer!nitym od ;"ristiana 7ndersena( m.wi cesarzowi( e wyglda w
swyc" nowyc" szatac" olniewajco( !odczas gdy w rzeczywistoci jest on nagi...
%ze&! pierwsza: 'aka Ko&cio(a o 'aj&witszej )fiary Mszy
6acznijmy wic od !rzy!omnienia tego( co /oci. naucza o 0ajwitszej 1fierze
Mszy. 1wo nauczanie /ocioa jest !o !rostu wyjanieniem tego( co ;"rystus Pan m.wi nam
w Ewangelii( w ust!ie dotyczcym !ierwszej Mszy( 1statniej &ieczerzy.
6%awiciel wzi c"le%( !o%ogosawi go i !owiedzia: 2Iierzcie i jedzcie( T1 -E$T ;#7J1
M1-E3( !odo%nie wzi kielic" i !owiedzia: Pijcie z tego wszyscy( T1 -E$T I1&#EM
/#EF#;A /H&# M1-E- 01&E=1 PH6KM#EH67( /TLH7 67 &#EFM IN:6#E
&KF707 07 1:PM$6;6E0#E =H6E;AL&3 OMt 4,(4PQ. Te dwa zdania zawieraj w
so%ie ca tajemnic Mszy.
Pan -ezus m.wi: 2T1 -E$T ;#7J1 M1-E3. -u !ierwsze sowo: 2T13 oznacza dokadnie
2to( co tutaj mam3. /iedy !ytamy: 2;o T1 jestR3( oczekujemy w od!owiedzi sowa czy
wyraenia( kt.re odda natur danej rzeczy. Pytam was 2;o to jestR3( a wy od!owiadacie( e to
st. D sowo 2T13 odnosi si do czego o%ecnego !rzed wami( ale co jego trwayc"
!rzymiot.w( do jego natury( do istoty rzeczy. 0ie od!owiadacie na !rzykad: 2To jest %iae3
al%o 2To jest due3( ale raczej 2To st.3. ;zym innym %yo%y za!ytanie: 2-akie to jest dueR3
czy 2-aki to ma kolorR3. 1d!owiedzi na te !ytania !owiedziay%y nam co innego( nie
!owiedziay%y jednak 2czym3 jest dana rzecz. &iele rzeczy jest duyc" i %iayc" D zar.wno
samoc".d jak i %udynek mog %y r.wnoczenie due i %iae( nikt jednak nie !omyli%y
jednego z drugim. Tak wic kiedy 6%awiciel m.wi: 2T13 z zdaniu BT1 -E$T ;#7J1
M1-E3( nie odnosi si do koloru ani wielkoci tego( co si !rzed 0im znajduje( ale raczej do
natury tej rzeczy( al%o tego( co mogli%ymy nazwa jej 2su%stancj3. 0azywamy to
su%stancj( gdy jest tym( co Bsu%9stare3( czyli tym( co 2stoi za3 czy te 2kryje si za3
!rzymiotami danej rzeczy. Moemy !omalowa samoc".d na czarno lu% .to( nadal jednak
!ozostanie on samoc"odem. 6ewntrzne !rzymioty od!owiadaj temu 2jak3 lu% 2w jaki
s!os.%3 rzecz moe istnie. 7 jednak Pan -ezus m.wi: 2T13. 1znacza to( e w momencie
wy!owiadania tyc" s.w( odnosi si do su%stancji tego( co znajduje si !rzed 0im.
6auwamy te( e Pan -ezus nie m.wi: 2to !rzedstawia3 czy nawet 2o%y to %yo3
OwarunkowoQ. M.wi !o !rostu: 2-E$T3( czyli w czasie tera8niejszym. $twierdza !rosty fakt(
identyczno !odmiotu z orzeczeniem. 0ie wyraa !ragnienia czy yczenia( ale !rosty fakt.
0ast!nie m.wi: 2;#7J1 M1-E3. Mtosamia natur tego( co trzyma w swyc" doniac"( ze
swoim !rawdziwym ;iaem. ;"rystus Pan m.wi: 2T1 -E$T ;#7J1 M1-E3( stwierdzajc w
ten s!os.%( e natura tego( co trzyma w doniac"( jest su%stancjalnie OsubstantialiterQ ta sama(
co natura -ego ;iaa.
Pan -ezus nie !owiedzia te nic 2o !ewnej iloci3 czy 2!ewnej wielkoci3 czy o
jakiejkolwiek innej cesze( a jedynie o naturze rzeczy. $td cud 0ajwitszej Euc"arystii:
kolor( wielko( ksztat i wszystko( co mogli%ymy nazwa 2akcydensami3 rzeczy !ozostaj
te same( jednak ic" natura si zmienia. Pan -ezus( !o!rzez !rosty akt wy!owiedzenia tyc"
s.w( dokonuje tego( co wczeniej o%ieca: daje swe ;iao za !okarm( su%stancjalnie i
rzeczywicie o%ecne !od !ostaciami c"le%a.
0ast!nie 6%awiciel m.wi: 2T1 -E$T I1&#EM /#EF#;A /H&# M1-E- 01&E=1
PH6KM#EH67( /TLH7 67 &#EFM IN:6#E &KF7073. Mtosamia 2T13 z zawartoci
kielic"a( !oniewa czsto !yn %ierze nazw od naczynia( w kt.rym si znajduje( czsto
m.wimy %utelka wody( a nie !o !rostu woda i odwrotnie: m.wimy: 2:aj mi troc" wody3(
majc w rzeczywistoci na myli 2Podaj mi %utelk z wod3( !oniewa !yny ze swej natury
umieszczane s w !ojemnikac".
6wr.my te uwag na kolejne sowa: 267 &#EFM IN:6#E &KF7073. Pan -ezus m.wi
w istocie o !rzelewaniu swej /rwi nie w czasie !rzyszym( ale tera8niejszym. M.wi o
!rzelewaniu swej /rwi w akcie ofiary( o sakramentalnym oddzieleniu swego ;iaa od /rwi(
!odo%nie jak krwi %aranka !asc"alnego( kt.ry s!oyty zosta na kr.tko !rzedtem !rzez
dwunastu 7!osto.w( skro!iono u!rzednio na otarz wityni.
6%awiciel ws!omina te o !owodzie( dla kt.rego ofiaruje sw /rew: 267 &#EFM3.
Podo%nie jak krew %aranka !asc"alnego uratowaa od !ewnej mierci tyc"( kt.ryc" drzwi
namaszczone zostay jego krwi( r.wnie Pan -ezus ofiaruje sw /rew i namaszcza wargi
tyc"( kt.rzy skadaj ofiar za od!uszczenie grzec".w czonk.w rodziny Ioej.
6%awiciel !owiedzia %owiem 7!ostoom: 2To czy'cie( ilekro !i %dziecie( na moj
!amitk3. Pan -ezus nakazuje im 2czyni to3( czyli czynno wykonan wanie !rzed ic"
oczyma. M.wi r.wnie: 2na moj !amitk3. 0ie m.wi: 2ws!ominajc mnie3 w rozumieniu
ceremonii u!amitniania( ale 2na moj !amitk3( czyli w akcie kontynuujcym to( co 1n
uczyni i uo%ecniajcym to( co s!eni w ofierze. 6 tego !owodu ka!an !odczas Mszy nie
m.wi: 2To jest ;iao ;"rystusa3( ale 2T1 -E$T ;#7J1 M1-E3( dziaajc( jak m.wimy( in
persona Christi( w samej oso%ie ;"rystusa( z wadz dan dokonywania tego samego aktu(
jaki s!eni 1n !odczas 1statniej &ieczerzy i na /alwarii.
1fiara Mszy jest wic tym samym( co 1fiara /rzyowa D jedyna r.nica !olega na s!oso%ie(
w jaki jest dokonywana. 0a /rzyu fizyczne ;iao i /rew Pana -ezusa oddzielone zostay od
sie%ie !o!rzez rce o!rawc.w( w kt.re do%rowolnie si odda. Podczas Mszy natomiast
fizyczne ;iao i /rew 6%awiciela rozdzielane s !od !ostaciami ;"le%a i &ina( !o!rzez rce
wywiconyc" do tego celu sug otarza( w celu zastosowania tyc" zasug( kt.re wysuy 1n
na /rzyu w jedynej 1fierze( odnawianej na c"rzecija'skic" otarzac". -est to ta sama ofiara(
inny jest jedynie s!os.% jej dokonywania D jest to ofiara !rze%agalna( !odo%nie jak 1fiara
/rzyowa( skadana dla zastosowania zasug wysuonyc" !rzez 1fiar /alwarii.
Sw. Pawe w *> rozdziale Listu do !yd"# !isze: 2Mamy otarz( z kt.rego nie maj !rawa je
ci( kt.rzy !rzy%ytkowi su3. 1tarz im!likuje ofiar( ofiar nie %dc ofiar $tarego Prawa(
czy te ofiar tyc" 2kt.rzy !rzy%ytkowi su3. 1znacza ofiar doskonalsz od ofiar $tarego
Prawa( ofiar( kt.r s!rowadzajc na otarz -ezusa ;"rystusa( uwicajcego ludzi sw
wasn /rwi( jak !isze w. Pawe w innym miejscu tego samego rozdziau.
$td fundamentalna !rawda dotyczca 1fiary Mszy: jest to ofiara !rze%agalna. Ta ofiara(
kt.r skada 6%awiciel za nasze grzec"y !odczas Mszy w. jest tak czsto ws!ominana w
staroytnej literaturze c"rzecija'skiej( e !odawanie tu tyc" !rzykad.w %yo%y z%yteczne.
Iyo%y %ardzo ciekawe ukaza niezwyk cigo nauki /ocioa dotyczcej Mszy w.(
wymagao%y to jednak znacznie wicej czasu i mogo%y stanowi temat oso%nej konferencji.
Przedstawmy wic w zwizy s!os.% nauk /ocioa( kt.ra zostaa w s!os.% nieomylny i
niezmienny zdefiniowana !rzez $o%.r Trydencki !odczas jego TT## sesji. Poniej
!rzedstawimy o%szerny fragment dokument.w !rzyjtyc" !odczas tej sesji ( kt.ry !osuy
nam !.8niej jako !unkt odniesienia !odczas analizy nowego rytu Mszy. ;"ocia !odczas
konferencji nie zaleca si generalnie !rzytaczania dugic" cytat.w( niemniej jednak uwaam(
e so%.r zdefiniowa nauk w s!os.% tak jasny( e adne moje sowa nie mogy%y odda tego
le!iej: $o%.r Trydencki uczy:
27 !oniewa w Ioskiej ofierze( dokonujcej si we Mszy w. jest o%ecny i w s!os.%
%ezkrwawy ofiarowany ten sam ;"rystus( kt.ry na otarzu /rzya Bofiarowa samego sie%ieC
O<yd +(4UQ w s!os.% krwawy( !rzeto naucza w. so%.r( e ofiara ta jest !rawdziwie
!rze%agalna Okan. >Q. Przez ni %owiem( kiedy !rzyst!ujemy do Ioga ze szczerym sercem i
!rawdziw wiar( z %oja8ni i ze czci( skruszeni i !okutujcy Botrzymujemy miosierdzie i
znajdujemy ask w stosownej c"wiliC O<yd V(*,Q. T ofiar Pan !rze%agany( udzielajc aski
i daru !okuty( od!uszcza !rzest!stwa i grzec"y( nawet %ardzo wielkie. -edna !rzecie i ta
sama jest Aostia( jeden i ten sam !o!rzez !osug ka!an.w $kadajcy ofiar( kt.ry w.wczas
ofiarowa samego sie%ie na /rzyu( tylko s!os.% ofiarowania jest inny. Tej to krwawej ofiary
otrzymujemy !rzeo%fite owoce !rzez t niekrwaw( kt.ra daleko jest od tego( %y w
jakikolwiek s!os.% uwaczaa !ierwszej Okan.VQ. :latego te susznie %ywa ofiarowana nie
tylko za grzec"y( kary( zadouczynienia i inne !otrze%y wiernyc" yjcyc"( ale wedug
tradycji 7!ostolskiej take za zmaryc" w ;"rystusie( kt.rzy jeszcze nie zostali cakowicie
oczyszczeni Okan.>Q3.
&idzimy tu trzy fundamentalne !rawdy( w s!os.% konieczny zwizane z katolickim
rozumieniem 1fiary Mszy:
*. Msza jest !rawdziw ofiar( kt.r 6%awiciel !ozostawi nam !o!rzez ustanowienie
Euc"arystii.
4. Polega ona na zoeniu -ezusa ;"rystusa w s!os.% %ezkrwawy( w tej samej ofierze(
kt.r zoy 1n na /rzyu ofiarujc samego sie%ie 1jcu jako <ertwa. 1fiara ta jest
identyczna z 1fiar /rzya !od tym wzgldem( e ten sam jest /a!an oraz <ertwa(
r.ny jest jedynie s!os.% ofiarowania.
>. 1fiara ta ma wic warto wynagradzajc( !oniewa 6%awiciel ofiarowa si na
/rzyu na od!uszczenie naszyc" grzec".w.
7%y wic ryt Mszy %y katolicki( czyli %y wyraa katolick ide c"rzecija'skiej ofiary( musi
on wyraa r.wnoczenie te fundamentalne !rawdy. #stniej z !ewnoci inne jeszcze as!ekty
ofiary 6%awiciela( jednak te trzy !rawdy tworz jak gdy%y jdro tajemnicy. =dy%y kto
za!rzeczy jednej z tyc" !rawd( nie wyznawa%y wiary katolickiej( ale jak inn( r.n od
niej religi.
Poniewa !rawdy te maj tak fundamentalne znaczenie dla naszej wiary( mamy !rawo
doszukiwa si jasnego ic" wyrazu w rycie Mszy. Mczestniczymy we Mszy !rzede wszystkim
dlatego( e zo%owizuje nas do tego nasza wiara D jestemy na Mszy( !oniewa naszym
o%owizkiem jest oddanie czci Iogu i !oniewa !otrze%ujemy ask( jakie s skutkiem Mszy.
Iymy jednak mogli otrzyma te aski 9 o%rzdy i modlitwy towarzyszce ofierze( kt.re
nazywamy rytem Mszy( musz !ozostawa w zgodzie z wiar. Hyt Mszy !owinien wyjania
w s!os.% jasny i jednoznaczny !rzynajmniej te trzy ws!omniane !unkty( a%y %y w zgodzie z
doktryn nauczan !rzez /oci. od czas.w a!ostolskic".
%z&! drga: doktryna nowej Mszy
Przyjrzyjmy si wic rytowi nowej Mszy i !rzeanalizujmy jej doktrynalne !odstawy. -u na
!ierwszy rzut oka nowa Msza wydaje si %y do niejasna w wielu uywanyc" !rzez sie%ie
sformuowaniac". &!rowadza wiele s.w i wyrae'( kt.ryc" nie s!otykamy w starym rycie D
takic" jak 2na!.j duc"owy3( kt.re s %ardzo niejednoznaczne( !rzez co czsto trudno jest
zrozumie ic" znaczenie.
0a szczcie wraz z rytem Mszy z roku *+,+ o!u%likowana zostaa wana instrukcja
zatytuowana $nstitutio Generalis Missalis %omani O#=MHQ( kt.ra suy nam jako &st! do
nowego mszau. ;o ciekawe( o ile staroytny ryt !osiada jedynie na !ocztku z%i.r ru%ryk
o!isujcyc" !raktyczn cele%racj Mszy ?jak od!rawia Msz( o!is o%rzd.w@( to nowy
msza jest !od tym wzgldem %ardziej am%itny. To &!rowadzenie( jak stwierdzi sam
arc"itekt nowego rytu O&otitiae V,( kwiecie' *+,+( s. *G*Q( nie jest jedynie z%iorem ru%ryk(
ale traktatem teologicznym( nie tylko dusz!asterskim( ale r.wnie katec"etycznym ze swej
natury i niez%dnym do zrozumienia Mszy. ;iekawe te( e o ile stary ryt traktowa
fundamentaln natur Mszy jako co do%rze ju znanego ?Msza %y w zasadzie jedynie
!raktycznym !odrcznikiem do uytku ka!ana@( to tekst nowej Mszy o!u%likowany zosta ze
wst!em doktrynalnym( kt.rego intencj %yo !rzedstawienie teologicznyc" !odstaw nowego
rytu. ;"o od tego czasu dokument ten !odlega wielu !owanym modyfikacjom D zwaszcza
w roku 4554 D ja !rzytacza %d tre jego oryginalnej wersji( kt.ra o!u%likowana zostaa z
mszaem w roku *+,+( a kt.ra najjaniej oddaje intencje tw.rc.w nowego rytu.
Powierzc"owne !or.wnanie mszau Pawa )# z tym( kt.ry uywany %y !rzed nim od
nie!amitnyc" czas.w( wykazuje !ewne !odo%ie'stwa !omidzy o%oma 'rdo Missae: w o%u
mamy /yrie eleison( =loria( czytania i ;redo( Prefacj oraz $anctus( /omuni w. etc.
-ednak %lisza analiza !ierwszego z nic" !okazuje( i !omimo !ewnyc" !ozornyc"
!odo%ie'stw( zasadnicza struktura liturgii zostaa zmieniona. Podczas gdy tradycyjna Msza
ma struktur ofiary( o%ejmujcej !rzedstawienie ofiary( ofiarowanie oraz s!oycie ertwy( to
struktura nowej Mszy !rzy!omina ydowsk uczt !asc"aln: %erak" al%o %ogosawie'stwo
!okarm.w( dzikczynienie oraz amanie si c"le%em i jedzenie.
Tradycyjny ryt Mszy( ze wzgldu na fakt( e jest ona D jak /oci. zawsze utrzymywa D
!rawdziw ofiar( ofiar czyst za!owiedzian !rzez !roroka Malac"iasza O*(**Q(
skoncentrowany %y na tajemnicy zawartej w sowac" /onsekracji. Poniekd cay ten ryt
o%raca si wok. jednego zasadniczego !unktu( kt.remu su wszystkie inne o%rzdy.
Poniewa jako istoty ludzkie nie jestemy w stanie zrozumie w caoci tajemnicy( kt.ra
dokonuje si w tym jednym momencie( ryt !rze%iega w s!os.% !edagogiczny( czsto
odnoszc si do niekonsekrowanej "ostii jako 2Aostii3 czy 2<ertwy3( w antycy!acji aktu(
kt.ry ma wkr.tce nast!i( jak n!. w 'ffertorium w modlitwie 2(uscipe sancte Pater ?...@ "oc
immaculatam "ostiam3( 2'fferimus tibi, hunc calicem salutaris )***+3. Podo%nie( a%y ukaza
rzeczywisto <ertwy( czyni si odniesienia do ;iaa ;"rystusa Pana !o!rzez jego !rzymioty:
2panem sanctum ,itae aeternae3 D mona to zo%aczy zwaszcza w rytac" wsc"odnic"( gdzie
%ardziej akcentowana jest rzeczywisto ertwy ofiarnej. Tak wic w tradycyjnym
!ojmowaniu liturgii( Msza jawi si jako jedna( jedyna w swoim rodzaju akcja ofiarna(
!olegajca na u!rzednim ju rozwaaniu( ofiarowaniu( urzeczywistnieniu( uwiel%ieniu i
uczczeniu( a na koniec na s!oyciu w jednoci ;iaa Mistycznego.
-ednak reformatorzy i autorzy nowego rytu uwaali( e Euc"arystia( jako ustanowiona
!odczas uczty !asc"alnej( !owinna !osiada cec"y ws!omnienia. :og%na jedno z 1fiar
/rzya( a nawet ofiarny c"arakter !asc"y zostay wic osa%ione( a%y zaakcentowa as!ekt
uczty u!amitniajcej. -est to oczywiste od samego !ocztku #=MH( kt.ra w drugim
!aragrafie o!isuje Msz jako 2cele%racj 1statniej &ieczerzy Pana3( kt.r nasz Pan
ustanowi 2jako !amitk swej Mki i 6martwyc"wstania3. 6auwamy tu( e c"ocia !rawd
jest( i Msza zostaa ustanowiona !odczas 1statniej &ieczerzy( nie jest ona cele%racj
1statniej &ieczerzy D nie jest !amitk w rodzaju jakiej 2rocznicy3( czy !rzejawem nostalgii
za 1statni &ieczerz( w kt.rej uczestniczy sam 6%awiciel. -est ona !amitk jedynie w tym
sensie( e w jej trakcie dokonuje si ta sama 1fiara( kt.rej dokona ;"rystus Pan. Msza
uo%ecnia !onownie t sam <ertw i tego samego /a!ana( a%y !o raz kolejny s!eni t
sam ofiar. 0ie jest wic cakowicie !o!rawnym twierdzenie( e Pan -ezus ustanowi Msz
2jako !amitk3 D waciwszym %yo%y !owiedzenie( e ustanowi 1n Msz na !amitk tej
ofiary 9 jak tego naucza $o%.r Trydencki 9 a%y ofiara kontynuowana %ya i o%ecna w /ociele
a do ko'ca czas.w. :rugi !aragraf #=MH w!rowadza tu !ierwsz niejasno D mogo%y to
%owiem oznacza( e Msza jest rodzajem ws!omnienia 1statniej &ieczerzy( co %yo%y
nie!rawd( al%o te( e jest ona w jaki s!os.% jej rekonstrukcj( co %yo%y mniej wicej
!o!rawne( ale %ardzo niejasne.
6auwamy r.wnie( e wyraenie 2jako !amitk swej Mki i 6martwyc"wstania3 jest !o
!rostu %dne. Msza jest !amitk jedynej 1fiary( %dcej 8r.dem 1dku!ienia( !odczas gdy
6martwyc"wstanie jest raczej owocem z tej 1fiary wynikajcym. M.wic cile D w
6martwyc"wstaniu Pana -ezusa nie ma niczego ofiarnego( mona natomiast !owiedzie( e
6martwyc"wstanie to jest owocem( jaki Pan -ezus czer!ie ze swojej 1fiary. 0ie dokonuje 1n
wynagrodzenia za nasze grzec"y !o!rzez 6martwyc"wstanie. Przez 6martwyc"wstanie nie
s!aca dugu Ioej s!rawiedliwoci( ale raczej otrzymuje nagrod za swe !osusze'stwo(
!osusze'stwo a do mierci krzyowej( jak uczy nas w. Pawe. 6martwyc"wstanie czyni
owoce ofiary D tj. o%fito Ioej aski D moliwymi do !rzyjcia !rzez nasz natur( nie ma
jednak skutku ofiary. ;zynic Msz !amitk r.wnoczenie Mki jak i 6martwyc"wstania(
w!rowadza si dwuznaczno: !oniewa 6martwyc"wstanie nie na c"arakteru ofiarnego.
/to natomiast m.g%y !orednio wycign z cytowanego zdania wniosek( e !amitka nie
jest ofiar( ale raczej !rostym ws!omnieniem caego dziea odku!ienia. Te niedokadne
sformuowania( czce dwa zwizane ze so%( ale r.ne akty( mona niestety znale8 w
caym &!rowadzeniu 1g.lnym i samej nowej Mszy. $kutek tego jest taki( e niezwykle
trudno jest odczytywa znaczenie jej tekstu w tradycyjnym katolickim znaczeniu.
;zym wic jest MszaR :rugi !aragraf #=MH !ozostawia nas w nie!ewnoci !od tym
wzgldem. 7 jednak &!rowadzenie !odaje dalej( w artykule U( definicj Mszy( definicj(
%dc streszczeniem teologii wyraanej !rzez nowy ryt:
2&ieczerza Pa'ska lu% Msza jest witym zgromadzeniem lu% ze%raniem ludu Ioego
gromadzcego si razem( !od !rzewodnictwem ka!ana( %y cele%rowa !amitk Pana. 6
tego !owodu o%ietnica ;"rystusa: B=dzie s dwa al%o trzej zgromadzeni w imi moje( tam ja
jestem !orodku nic"C lu% trzec" gromadzi si w imi moje( tam ja jestem !or.d nic"3 OMt
*P(45Q stosuje si naj!eniej do lokalnego zgromadzenia /ocioa3.
&idzimy wic( e Msza zredukowana zostaa do roli zgromadzenia( wieczerzy. Termin
2wieczerza3 czy 2uczta3 uywany jest we &!rowadzeniu 1g.lnym stale( !odo%nie jak w
rycie samej nowej Mszy. &!rowadzenie okrela r.wnie t wieczerz jako 2zgromadzenie3
2!od !rzewodnictwem ka!ana3( kt.re ma na celu cele%racj !amitki( dla !rzy!omnienia
tego( co ;"rystus Pan uczyni w &ielki ;zwartek. 6auwamy( e w definicji tej nie ma
najmniejszej nawet wzmianki o:
9 Hzeczywistej 1%ecnoci Pana -ezusa w Euc"arystii
9 Hzeczywistoci ofiary
9 $akramentalnej funkcji konsekrujcego ka!ana
9 &ewntrznej wartoci 1fiary Euc"arystycznej( niezalenej od o%ecnoci zgromadzenia.
&idzimy wic( e definicja zawarta we &!rowadzeniu 1g.lnym nie czyni odniesienia do
adnej z !rawd dogmatycznyc"( majcyc" zasadnicze znaczenie dla katolickiej nauki o Mszy
w.. 0ie s!os.% znale8 w niej nawet najmniejszego ladu adnej z tyc" zwizanyc" z Msz
!rawd( !rawd %dcyc" dogmatami wiary( w kt.re zo%owizani jestemy wierzy. 0ie ma w
niej adnej wzmianki o tym( e jest to ofiara( o jej zwizku z 1fiar /rzya( ani o jej wartoci
wynagradzajcej. 0ie mona w niej znale8 ladu !o adnej z !rawd( majcyc"
fundamentalne znaczenie dla waciwego rozumienia Mszy. -akiekolwiek nie %yy%y intencje
autor.w &!rowadzenia 1g.lnego( rozmylne !ominicie tyc" !rawd dogmatycznyc" w
definicji Mszy jest r.wnoznaczne z ic" kwestionowaniem. 2Mszy3( kt.rej definicj
!rzedstawia &!rowadzenie( %rak jest wszelkic" cec"( c"arakteryzujcyc" Msz katolick.
-ednak to druga cz owej definicji( !o!rzez swe !ominicia i dwuznacznoci z%lia si w
nie%ez!ieczny s!os.% do nauczania sekt !rotestanckic". $twierdza ona( e o%ietnica
;"rystusa 2=dzie s dwa al%o trzej zgromadzeni w imi moje( tam ja jestem !orodku nic"3
odnosi si w s!os.% a%solutny do zgromadzenia wiernyc". & ten s!os.% &!rowadzenie
stawia o%ietnic Pana -ezusa( odnoszc si jedynie do -ego duc"owej o%ecnoci !o!rzez
ask( na tym samym !oziomie jakociowym( co -ego fizyczna i su%stancjalna o%ecno w
rzeczywistoci 1fiary Euc"arystycznej. 1%ecno 6%awiciela w naszyc" duszac" !o!rzez
ask i wiar jest jednak czym r.nym od -ego o%ecnoci w 0ajwitszym $akramencie.
$tawiajc znak r.wnoci !omidzy tymi dwoma formami o%ecnoci( z kt.ryc" jedna jest
cakowicie duc"owa( sugeruje si( e o%ecno Pana -ezusa w c"le%ie i winie jest r.wnie
jedynie duc"owa.
Mona %y oczekiwa( e &!rowadzenie 1g.lne wyjani t %ardzo nie%ez!ieczn( jeli nie
wrcz "eretyck dwuznaczno. -ednak w kolejnyc" artykuac" wyjanienia takiego nie
znajdujemy( &!rowadzenie !rzec"odzi !o !rostu do !odziau Mszy na 2Fiturgi $owa3 oraz
2Fiturgi Euc"arystyczn3( gdzie !rzygotowywany jest 2st. $owa Ioego3 oraz 2st. ;iaa
;"rystusa3( a%y wierni mogli otrzyma 2!ouczenie i !okarm3. 7le nawet ta kontra!ozycja
dw.c" czci Mszy jest nie!o!rawna( gdy zdaje si sugerowa( e maj one r.wn warto D
w istocie samo uycie terminu 2st.3 OmensaQ zamiast 2otarz3 OaltarisQ i zestawienie sowa
Ioego oraz ;iaa ;"rystusa !onownie sugeruje( e o%ecno ;"rystusa Pana na otarzu ma
t sam warto( co -ego o%ecno na kartac" Ewangelii. Poza tym( nie znajdujemy adnego
odniesienia do faktu( e -ezus ;"rystus skada sam sie%ie w ofierze D jest 1n o%ecny jedynie
jako 2!okarm3( a%y 2!osili wiernyc"3. Te dwa wyraenia( !omimo( e mog one %y
do!uszczalne( kiedy uywane s oddzielnie( kiedy jednak uywane s ws!.lnie D s !o !rostu
nie!rawdziwe.
& owej definicji !odawanej !rzez &!rowadzenie 1g.lne nie s!os.% r.wnie( niestety(
odnale8 adnej wzmianki o g.wnym celu Mszy( kt.rym jest uwiel%ienie Ioga !o!rzez
ofiarowanie :rugiej 1so%y Tr.jcy Przenajwitszej. &s!aniaa modlitwa roz!oczynajca
'ffertorium w tradycyjnym rycie: 2Przyjmij( Tr.jco Swita( t ofiar...3 zostaa usunita. &
istocie wszelkie wzmianki o ofierze skadanej Tr.jcy Przenajwitszej zostay systematycznie
usunite z nowej Mszy D nawet z Prefacji o Tr.jcy Switej usunity zosta ust!: 2o%y "od
su%y mojej( Tr.jco Przenajwitsza3.
& tradycyjnej Mszy takiej( w jakiej od!rawiana %ya ona !rzez wieki( znajdujemy nieustanne
odniesienia do jej celu: zadouczynienia Iogu za grzec"y. -ednak nowy ryt( zamiast ka
nacisk na ofiar za od!uszczenie grzec".w ywym i umarym( !odkrela niemal wycznie
as!ekt 2karmienia3 i 2uwicania3. Fecz duc"owe !osilanie oraz uwicanie wiernyc" s
jedynie drugorzdnymi celami Mszy i to %dcymi jedynie konsekwencj realizacji celu
g.wnego( czyli ofiary. Msza !osiada wewntrzn warto z%awcz czer!an z krwawej
1fiary /alwarii( cakowicie niezalen od o%ecnoci wiernyc"( kt.rzy mogli%y w niej
uczestniczy. Msza !osiada dla Ioga warto niesko'czon nie dlatego( e w jej wyniku
ludzie dost!uj uwicenia( ale z tego !owodu( e jest to ta sama ofiara( kt.r -ego
umiowany $yn zoy na /rzyu.
Zarzt: W Novus Ordo Missae kilkakrotnie *ywane jest s(owo +ofiara,
& nowym rycie znale8 mona !ewne wyraenia( sugerujce akcj ofiarn( czy te samo
sowo 2ofiara3. -ednak nawet w tyc" miejscac" zasadnicze znaczenie sowa 2ofiara3 zostao
!omniejszone( jeli wrcz nie zast!ione w caoci !rzez now doktryn.
1fiara( z samej swej natury( !olega na oddaniu Iogu tego( co jest Mu mie i !rzyjemne.
-ednak z !owodu grzec"u !ierworodnego( adna ofiara !oza ofiar zoon !rzez ;"rystusa
Pana nie moe %y sama z sie%ie uwaana za !rzyjemn i mi Iogu. Pamita te naley( e
w wyniku tego( e czowiek !rzez grzec" odczy si od Ioga( kada ofiara skadana !rzez
ludzi musi mie as!ekt wynagradzajcy.
-ednak nowy ryt Mszy wydaje si zmienia sam natur ofiary zoonej !rzez Pana -ezusa na
/rzyu. 0ie jest ona ju !ostrzegana jako ofiarowanie nieskazitelnej <ertwy D $yna Ioego
1jcu( jako wynagrodzenie za nasze grzec"y( ale raczej jako rodzaj wymiany dar.w !omidzy
Iogiem a czowiekiem. ;zowiek !rzynosi c"le%( a I.g czyni z niego 2c"le% ycia3(
czowiek !rzynosi wino( a I.g zmienia je w 2na!.j duc"owy3. -ak m.wi modlitwa nowego
rytu:
2Iogosawiony jeste( Panie( Ioe wszec"wiata( %o dziki Twojej "ojnoci otrzymalimy
c"le%( owoc ziemi oraz !racy rk ludzkic". Przynosimy go To%ie( a%y sta si dla nas c"le%em
ycia3.
&yraenia 2c"le% ycia3 i 2na!.j duc"owy3 s oczywicie cakowicie mtne i mog oznacza
cokolwiek. Po raz kolejny s!otykamy si w tym miejscu ze wy!omnian ju wczeniej
dwuznacznoci: zgodnie z now definicj Mszy ;"rystus jest o%ecny wr.d swoic" uczni.w
jedynie na s!os.% duc"owy. ;"le% i wino zmieniane s jedynie duc"owo D nowa Msza nie
uywa sowa 2su%stancjalnie3. Ta dwuznaczno r.wnoznaczna jest z negacj
fundamentalnego dogmatu( wedle kt.rego ;"rystus o%ecny jest rzeczywicie( su%stancjalnie i
w caoci !od !ostaciami sakramentalnymi. ;o waniejsze( we Mszy nie !rzedstawiamy
Iogu w ofierze c"le%a i wina( ale jedyn ofiar -ezusa ;"rystusa. 0awet gdy%ymy %yli w
stanie zinter!retowa wyraenia 2c"le% ycia3 jako oznaczajce w jaki s!os.% ;iao
;"rystusa( nadal %dzie ono nie!o!rawne D nie ofiarujemy Iogu c"le%a( a%y m.g on zosta
zmieniony( ofiarujemy Mu D !o!rzez !odw.jn /onsekracj c"le%a i wina( gdzie Pan -ezus
ofiarowany jest w s!os.% sakramentalny( sam 1fiar /alwarii. To wanie ona jest mia
Iogu( a nie 2dziea rk ludzkic"3( kt.re skaone s !rzez grzec" i %d.
0a szczeg.ln uwag zasuguje r.wnie fakt( e we wszystkic" modlitwac"
euc"arystycznyc" usunite zostay !owtarzane wielokrotnie w starym rycie !ro%y( %y I.g
!rzyj t ofiar. 0ie %aga si ju Ioga( %y wejrza na t 1fiar( mamy do czynienia z samym
tylko dzikczynieniem za otrzymane do%rodziejstwa. 6niko zasadnicze rozr.nienie
!omidzy ofiar Iosk i ludzk( zatarta te zostaa cakowicie zasadnicza wyjtkowo
skadanej w ofierze <ertwy. 0owy ryt Mszy nie wyraa ju w s!os.% jasny tajemnicy /rzya.
6ostaa ona zaciemniona( ukryta( a !rzez to uczyniona nieczyteln dla wiernyc".
&!rowadzenie 1g.lne nadaje terminowi 2modlitwa euc"arystyczna3 O#=MH *+,+( GVQ
nast!ujce znaczenie:
2;ae zgromadzenie czy si z ;"rystusem w wyznawaniu wielkic" rzeczy( jakie I.g
uczyni i w skadaniu ofiary3.
1 jakiej ofierze jednak mowaR /to j skadaR 0ie ma adnej od!owiedzi na te !ytania.
0ast!nie &!rowadzenie !odaje nast!ujc definicj:
2Hoz!oczyna si centrum i szczyt caej cele%racji: Modlitwa Euc"arystyczna( modlitwa
dzikczynienia i uwicenia3 O#=0H *+,+( GVQ.
$kutki tej modlitwy zast!uj wic !rzyczyny( o kt.ryc" nic si nie ws!omina. -ednoznaczna
wzmianka o celu ofiary( wyraona w starym rycie w modlitwie 2(uscipe (ancte -rinitas...3
zostaa usunita i nie zast!iona a%solutnie niczym. Ta zmiana w modlitwac" jest dowodem
na fundamentalne !rzeo%raenie( jakie nast!io w samej doktrynie.
Pow.d( dla kt.rego nie ws!omina si ju w s!os.% jednoznaczny o ofierze Pana -ezusa jest
do !rosty: osa%iona zostaa %owiem centralna rola Hzeczywistej 1%ecnoci. &e
&!rowadzeniu 1g.lnym jest ona ws!omniana tylko raz i to jedynie w !rzy!isie odnoszcym
si do $o%oru Trydenckiego D nawet jednak w.wczas m.wi si o niej w kontekcie !osiku.
0igdy nie czyni si wzmianki o rzeczywistej i trwaej o%ecnoci ;"rystusa w !rzeistoczonyc"
!ostaciac" D o -ego ;iele( /rwi( :uszy i I.stwie. 0awet sowo 2transsu%stancjacja3( termin
uyty !rzez $o%.r Trydencki dla wyraenia dogmatu wiary( jest !rzez &!rowadzenie
cakowicie ignorowany. 6 tekstu Mszy zniko o%ecne w tradycyjnym 'ffertorium wezwanie
do :uc"a Switego( %y !rzyszed i zst!i na ofiar( %y dokona !onownie cudu Ioskiej
1%ecnoci( tak jak niegdy zst!i do ona 0ajwitszej Maryi Panny. -est to tylko jeden z
!rzykad.w caej serii !rzejaw.w de!recjonowania i negowania Hzeczywistej 1%ecnoci.
&yrazem tej tendencji s gesty liturgiczne( jakie widzimy w nowym rycie. $taroytne i
czcigodne !raktyki( kt.re wyraay wiar w Hzeczywist 1%ecno( zostay zredukowane lu%
cakowicie !ominite. 0a !rzykad:
Przyklknicia: !ozostay jedynie trzy !rzyklknicia ka!ana i jedno wiernyc" w c"wili
/onsekracji. Prosz zauway( e u!rzednio ka!an !rzyklka w momencie( w kt.rym
wy!owiada sowa konsekracji( !oniewa wiara m.wi nam( e w tym momencie 9 !o!rzez
!osug ka!ana 9 o%ecny staje si na otarzu ;"rystus. /a!an adoruje =o wic w tym
wanie momencie( a nast!nie !odnosi =o tak( a%y m.g %y adorowany !rzez o%ecnyc".
-ednak w nowym rycie nie ma !rzyklknicia a do momentu( w kt.rym Pan -ezus
ukazywanyc" jest zgromadzeniu( jak gdy%y to ono !o!rzez akt wiary !owodowao -ego
o%ecno na otarzu. :wuznaczno ta !otgowana jest !rzez fakt( e za kadym razem( kiedy
nowy ryt czyni jakie odniesienia do o%ecnoci Pana -ezusa w sakramencie( systematycznie
dodaje sowo 2no%is3 2nam3( jak gdy%y o%ecno 6%awiciela %ya skutkiem su%iektywnej
wiary zgromadzenia.
0owy msza nie ws!omina ju te o rozmaityc" !rze!isac"( za!ewniajcyc" od!owiednie
traktowanie wityc" Postaci: o !uryfikacji !alc.w ka!ana nad kielic"em( o za%ez!ieczaniu
ic" !rzed kontaktem z rzeczami niewitymi !o /onsekracji( o !uryfikacji naczy'
liturgicznyc"( kt.ra nie musi %y ju dokonywana natyc"miast i nad kor!oraem( o
nakrywaniu kielic"a !alk i koniecznoci zocenia wntrza naczy' liturgicznyc". &szystkie
staroytne !rze!isy ustanowione na wy!adek u!uszczenia Aostii zostay zast!ione jedn(
niemal sarkastyczn instrukcj: 20aley j z uszanowaniem !odnie3.
:zikczynienie nie jest ju o%ecnie od!rawiane w !ostawie klczcej( zast!ione zostao
!rzez groteskow !raktyk( !odczas kt.rej ka!an oraz o%ecni czyni dzikczynienie siedzc
?co jest logiczn konsekwencj !rzyjmowania /omunii na stojco@. /omunia na rk(
!raktyka nigdy nie tolerowana !rzez /oci.( staa si o%ecnie norm.
&szystkie owe !ominicia s dodatkowym wiadectwem tego( w jak radykalny s!os.% wiara
w dogmat o Hzeczywistej 1%ecnoci jest o%ecnie w !raktyce !orednio( jeli rcz nie
otwarcie 9 negowana.
-orma Konsekracji
Te zewntrzne zmiany rytu s wyrazem fundamentalnego !rzeo%raenia w doktrynie
dotyczcej Hzeczywistej 1%ecnoci i natury ofiarnego aktu Mszy. Mona to dostrzec r.wnie
w zmianie tego( co stanowi serce Mszy( czyli w sowac" /onsekracji( wy!owiadanyc" w
momencie( gdy ka!an urzeczywistnia o%ecno ;"rystusa Pana na otarzu w akcie
sakramentalnej ofiary.
& starym mszale istniao wyra8ne ty!ograficzne oddzielenie kontekstu "istorycznego oraz
samyc" s.w /onsekracji( ka!an musia wy!owiada je wyra8nie i oddzielnie od reszty
tekstu( !oniewa dokonywa w tej c"wili akcji sakramentalnej( akcji in persona Christi( a nie
jedynie czyta tekst Ewangelii. -ednak w nowej Mszy nie zac"owuje si ju wyra8nego
rozr.nienia !omidzy akcj sakramentaln a jej "istorycznym kontekstem D w istocie
&!rowadzenie 1g.lne nazywa je 2relacj "istoryczn3( nie rozr.niajc !omidzy sowami(
kt.re !owoduj to( co oznaczaj( a !rost relacj z wydarzenia "istorycznego.
& starym mszale /onsekracja %ya formu sakramentaln( od!owiednio wy!owiadan( a nie
jedynie relacj czy ws!omnieniem "istorii o ustanowieniu sakramentu. Mona to zo%aczy w
tekcie samej Mszy( gdzie sowa w. Pawa 2Mysterium fidei3 2Tajemnica wiary3 wstawione
zostay w sowa Pana -ezusa( jako natyc"miastowy wyraz wiary ka!ana w tajemnic( kt.r
/oci. urzeczywistnia !o!rzez "ierarc"iczne ka!a'stwo. & nowej Mszy jednak sowa te:
2Tajemnica wiary3 wy!owiadane s !od koniec !odw.jnej /onsekracji( a wierni
od!owiadaj: 2Smier Twoj gosimy Panie -ezu ?...@ i oczekujemy Twego !rzyjcia w
c"wale3( czynic aluzj do drugiego !rzyjcia ;"rystusa D na $d 1stateczny. Iez
najmniejszej !auzy wierni wyraaj swe oczekiwanie na ;"rystusa dokadnie w momencie(
kiedy jest 1n su%stancjalnie o%ecny na otarzu D jak gdy%y !rawdziwe !rzyjcie ;"rystusa
miao mie miejsce do!iero na ko'cu czas.w( a nie !odczas Mszy.
.ola wiernyc/
Ten akt wiary wy!owiadany !rzez zgromadzenie !od koniec !odw.jnej /onsekracji jest
c"arakterystyczny dla nowej wizji /ocioa jako ws!.lnoty. & nowym rycie rola
!rzy!isywana wiernym jest a%solutnie autonomiczna i std kom!letnie faszywa. &idzimy to
nie tylko w nowej definicji Mszy jako 2witego zgromadzenia lu% ze%rania ludu3( ale te w
o%sesyjnyc" odniesieniac" do ws!.lnotowego c"arakteru Mszy. &!rowadzenie 1g.lne
w!rowadza nieznane dotd rozr.nienie !omidzy 2Msz ze zgromadzeniem3 i 2Msz %ez
zgromadzenia3 O#=MH *+,+( >>Q. 1!isuje te Modlitw &iernyc" jako cz Mszy( !odczas
kt.rej:
2Fud wykonujc sw.j urzd ka!a'ski( wstawia si za caym rodzajem ludzkim3 O#=MH
*+,+( >VQ.
Tak wic rola wiernyc" !odniesiona zostaa i zr.wnana z rol ka!ana( kt.ry jedynie
2!rzewodniczy cele%racji3( jak to stwierdza definicja !odawana !rzez &!rowadzenie 1g.lne.
& nowym rycie rola ka!ana jest konsekwentnie !omniejszana( zmieniana i faszowana.
/a!an jest o%ecnie raczej !rzewodniczcym( ni wywiconym sug otarza( od!rawiajcym
Msz in persona ;"risti. -est takim samym czowiekiem( jak inni czonkowie zgromadzenia(
kim delegowanym !rzez lud. /iedy &!rowadzenie 1g.lne m.wi o czci Mszy( w kt.rej
nad darami wzywany jest :uc" Swity( a kt.ra to cz tradycyjnie nazywa si 2e!iklez3
?wedug =rek.w w tym wanie momencie dokonuje si Przeistoczenie@( czyni to !rzy!isujc
wy!owiadane !ro%y anonimowo caemu /ocioowi. ;z naleca do ka!ana znika
O#=MH *+,+( GGQ. H.wnie nowy o%rzd !okutny roz!oczynajcy Msz ma o%ecnie c"arakter
kolektywny( odtd ka!an nie jest ju sdzi( wiadkiem i rzecznikiem wo%ec Ioga( a
logiczn konsekwencj tego jest zniesienie udzielanego !o o%rzdzie rozgrzeszenia 9 ka!an
jest o%ecnie 2zintegrowany ze swymi %rami3. Wormalnie /omunia ka!ana %ya rytualnie
oddzielna od /omunii wiernyc" D r.wnie to wane rozr.nienie zostaa zniesione.
Ponadto w nowym rycie nie m.wi si ani sowa o wadzy ka!ana jako 2ofiarnika3( nie jest on
ju !rzedstawiany jako czowiek( kt.ry ma moc konsekrowa( 2wzitym s!omidzy ludu3(
jak to m.wi w. Pawe w Ficie do yd.w O<yd GQ.
Iy moe ten wanie as!ekt najjaniej !okazuje nam intencje reformator.w D zredukowanie
ka!a'stwa z funkcji sakramentalnej do roli urzdu !rzewodniczenia cele%racji. 0ie ma ju
ofiary( nie !otrze%a wic te ka!ana D stad jest on o%ecnie zast!owany !rzez wieckic".
Poniewa ka!a'stwo zwizane jest wewntrznie z ofiar( kiedy znosi si ofiar( to samo
s!otka musi i ka!a'stwo.
/onsekwencj tego jest radykalna zmiana w arc"itekturze kocio.w z%udowanyc" !o
w!rowadzeniu nowej Mszy. M!rzednio( we wszystkic" kocioac" z%udowanyc" !rzed
rokiem *+,+( widoczna jest wyra8na intencja arc"itekta: sku!i ca uwag ludu na otarzu.
1tarz sku!ia uwag na jednym !unkcie i ku temu !unktowi skierowane %yy wszystkie
ceremonie. /a!an sta !omidzy ludem a otarzem( jako e %ya to jego funkcja( %y
rzecznikiem ludu !rzed Iogiem( tym( kt.ry skada ofiar za grzec"y swoje i grzec"y ludu.
0ajwitszy $akrament umieszczony %y nad g.wnym otarzem( !oniewa jest 1n konkluzj
ofiary ustanowionej jako wieczna !amitka 1fiary 6%awiciela( a Pan -ezus o%ecny jest w tym
sakramencie jako <ertwa( wstawiajc si za nami u Ioga i udzielajc nam ask( kt.ryc" tak
%ardzo !otrze%ujemy.
-ednak w nowyc" kocioac" uwaga sku!ia si gdzie indziej: s one skoncentrowane na
zgromadzeniu. /a!an( jako !rzewodniczcy( umieszczony jest !orodku( twarz do ludu(
jako e zgodnie z now definicj Mszy( Pan o%ecny jest raczej !or.d nic"( ni na otarzu. &
rzeczy samej nowe kocioy nie maj a%solutnie sensu %ez o%ecnoci zgromadzenia i z tego
wanie !owodu s one czsto zamknite( kiedy nie od!rawia si w nic" na%oe'stwa. -est to
w%rew tradycyjnej !raktyce D zgodnie z kt.r kocioy !owinny %y otwarte( !ozostawione
do dys!ozycji ludzi( kt.rzy !ragnli%y !omodli si do 6%awiciela o%ecnego na otarzu.
0owe doktryny wymagaj nowyc" !raktyk( a !o!rzez nowe !raktyki !romulgowane s nowe
doktryny.
Konklzja
Tak wic( :rodzy &ierni( ko'czac nasz kr.tki wykad na temat rytu nowej Mszy !oczy'my
kilka s!ostrzee':
Po !ierwsze( nowa Msza jako taka nie jest wyrazem katolickiej doktryny o Mszy
zdefiniowanej !rzez $o%.r Trydencki. 7 !oniewa doktryna ta jest fundamentalnym raison
d./tre Mszy( sam !odstaw tego( co liturgia !owinna wyraa( musimy stwierdzi( e nowy
ryt Mszy jest sam w so%ie oraz z sie%ie( zy. -est zy w cile teologicznym sensie tego sowa(
kt.rym jest %rak do%ra( jakie rzecz !owinna !osiada. -est wewntrznie zy w tym sensie( e
nie jest to jedynie kwestia inter!retacji czy s!oso%u od!rawiania nowej Mszy. $am w so%ie
ryt ten nie wyraa !rawd wiary( kt.re wyraa !owinien. 0awet gdy%y momentami jego
dwuznaczne sformuowania mogy %y inter!retowane w tradycyjnym sensie( ju sam fakt( e
ryt nie wyklucza inter!retacji "eretyckiej wystarcza( %y go odrzuci( jako nieod!owiedni do
uycia !rzez katolik.w. Fiturgia z samej swej natury musi %y wyrazem wiary( a wic kady
katolik ma !rawo i o%owizek widzie w niej !recyzyjn i jasn definicj wiary katolickiej(
jasno wyraajcej to( w co katolicy wierz odnonie do tajemnicy( kt.r cele%ruj.
/iedy jednak m.wimy( e nowy ryt Mszy jest sam w so%ie zy( nie sugerujemy w ten s!os.%(
e ludzie czy nawet ka!ani( kt.rzy go uywaj( musz %y koniecznie zym lud8mi(
!oniewa wielu uczestniczy w tej Mszy !o !rostu z ignorancji al%o faszywie rozumianego
!osusze'stwa. ;zstokro nie znaj oni !o !rostu niczego innego. 0iemniej jednak(
!oniewa nowa Msza nie jest wyrazem wiary katolickiej( stanowi ona w %ardzo realnym
sensie zagroenie dla wiary( okazj do grzec"u utraty wiary. Modlc si sowami( kt.re s
celowo dwuznaczne( naraamy si na nie%ez!iecze'stwo !rzyjcia "eretyckic" i faszywyc"
!ogld.w.
Tak wic w !raktyce nikomu nie wolno uczestniczy w nowej Mszy( !odo%nie jak nie wolno
uczestniczy w liturgii !rawosawnej czy !rotestanckiej D i to z tyc" samyc" !owod.w(
!oniewa stanowio%y to zagroenie dla naszej wiary.
0iekt.rzy ludzie wysuwa mog o%iekcj( e !rzecie nowa Msza !romulgowana zostaa
!rzez $tolic 7!ostolsk( a wic nie moe zawiera adnego %du ze wzgldu na
nieomylno !a!iesk. -est to !o !rostu nie!rawda. 0ieomylno !a!iea nie dotyczy
kadego aktu( jaki on wykonuje( ogranicza si jedynie do !rzy!adk.w( gdy definiuje on
doktryn dotyczc wiary i moralnoci( %dc czci Ioego 1%jawienia. 0ieomylno ta
nie dotyczy tworzenia nowyc" doktryn( ale jedynie definiowania zawsze wyznawanyc"
!rawd.. 0igdy w "istorii /ocioa !a!ie nie stworzy nowego rytu Mszy( o do!uszczalnoci
danego rytu Mszy decydowao !rawo zwyczajowe( a nie fakt( e zosta on !romulgowany
!rzez !a!iea. =dy%y !rawd %yo( e !a!ie ma wadz tworzenia nowyc" ryt.w(
niewt!liwie mogli%ymy znale8 jakie wiadectwa "istoryczne tego faktu( jednak w
rzeczywistoci !a!iee zawsze m.wi o tym( co otrzymali od swyc" !o!rzednik.w( a nie o
tym( co sami stworzyli. M.wic w!rost: sam fakt( e ryt ten zosta !romulgowany !rzez
!a!iea nie zmienia istoty samej rzeczy( zwaszcza gdy dotyczy to nowoci( nies!otykanej
nigdy w "istorii /ocioa.
0awet jednak odnonie !rawomocnoci !romulgacji 0owej Mszy mona mie u!rawnione
wt!liwoci D z !owod.w nie tylko doktrynalnyc"( ale i kanonicznyc"( oraz niemal !ewnej
niemonoci( %y !rawo mogo znie to( co %yo odwiecznym zwyczajem. 1wa kanoniczna
niewano jest jednym z !owod.w( dla kt.ryc" znajdujemy si dzi w a%surdalnej sytuacji
kanonicznej( zwaszcza !o motu proprio Ienedykta T)# (ummorum pontificum( w sytuacji(
w kt.rej mamy dwa s!rzeczne ze so% !rawa !owszec"ne rzdzce t sam kwesti w
/ociele 9 to jednak mogo%y stanowi temat odr%nej konferencji.
0iestety !omimo faktu( e temat naszej konferencji jest wystarczajco o%szerny( %ymy mogli
kontynuowa j jeszcze dugo( musimy ograniczy si do tego( co ju zostao !owiedziane(
czyli m.wic w skr.cie: e nowy ryt Mszy nie wyraa doktryny /ocioa katolickiego
dotyczcej 1fiary Mszy( a wic nie jest katolicki.
Moemy wic zo%aczy( :rodzy &ierni( jak wielka jest rola Tradycji( zwaszcza w naszyc"
czasac". /westia nowej Mszy i dylemat !rzed jakim stawia ona kadego katolika nie jest
jedynie s!raw aciny( kadzida czy c"orau gregoria'skiego. To kwestia dotykajca samego
serca naszej wiary. 0ie c"odzi jedynie o !ikno rytu( ale o !rawd( jak on wyraa. 0ie
c"odzi jedynie o !ikno %udynk.w !rzeznaczonyc" do kultu Ioego( kt.re nasi !rzodkowie
wznosili kosztem wielkic" !owice'( ale o sam 1fiar( dla kt.rej je wznosili. To kwestia
zac"owywania tej tradycji( kt.ra uczynia Polsk tym( czym jest i %dc jedyn drog( dziki
kt.rej moe ona zac"owa sw tosamo D kwestia wiary katolickiej. To wiara katolicka
stworzya wasz kraj( to 1fiara Mszy go uwicia i uczynia narzdziem o%rony
;"rzecija'stwa( to 1fiara Mszy dawaa si waszym !rzodkom( cier!icym tak dugo !od
o%c oku!acj. Macie o%owizek zac"owa t 1fiar( trzyma si tego testamentu naszego
Pana i 6%awiciela -ezusa ;"rystusa( kt.ry s!isa nam 1n swoj wasn /rwi. 0ie
zdradzajcie tego testamentu( kt.ry !rzekazali wam wasi !rzodkowie. Tak jak !rzetrwali oni
oku!acj ze strony fizycznyc" wrog.w ;"rzecija'stwa( tak wy musicie !rzetrwa oku!acj
/ocioa !rzez modernist.w i tyc"( kt.rzy niszcz go od wewntrz. # z ask( kt.ra wy!ywa
z Mszy( %dziemy nadal trzyma si tego( czego musimy %y !ewni( gdy 6%awiciel o%ieca(
e nawet %ramy !iekielne nie !rzemog /ocioa. Tak dugo( jak zac"owywana jest -ego
1fiara( adne moce !iekielne nigdy nad nami nie za!anuj. Tak wic( :rodzy Przyjaciele(
!romy w s!os.% szczeg.lny Matk Io( %y zac"owaa nas %lisko /rzya( !odo%nie jak 1n
!rzy nim staa( %lisko ofiary naszego Pana -ezusa ;"rystusa( kt.r kontynuuje 1n w
0ajwitszej 1fierze Mszy( %ymy !o!rzez owoce Mszy mogli cieszy si yciem( kt.re nie
ma ko'ca D kt.rego to szczcia ycz kademu z was. :zikuj za &asz uwag i niec" I.g
o%darzy &as swoim %ogosawie'stwem.