Sie sind auf Seite 1von 26

Rasendrachintamani:

Author : Achrya Dhundhuknath


Only experienced knowledge & processes are mentioned & explained in
Rasendrachintamani.
Role of Scholar & teacher:
A teacher (Guru) one who should explain all theoretical follow him knowledge in
detail & teach its practical implementation. Also scholar (shishya) is one who follow
him sincerely i.e. he should be devotee. If this is not happen then both are only
participated in doing drama.
Bhumika:
1. Parad samskaras are mystery and very hard to understand but processes
(samskaras) mentioned by Siddhas (authorative persons in Rasashastra) are
included in Rasendrachintamani.
2. Few of parad samskaras are easy to perform with same effects like lengthy
processes are included in the same text.
In this chapter author discussed Trividha Dukhah and Trividha yoaga i.e. Rasayoga,
Pavanayoga, Dnyanayoga to overcome the Trividha Dukhah.
Details and classification
Mythology
Raseshwara darshan
Rasayoga: 1) To give strength & stability to body
2) Dnyana and vidnyana prapti
3) Akash gaman mokshaprapti
Pancha Parad Puja (worship) : Darshana, Sparshana, Bhakshana, Smarana, Pujana,
Dana.
Pancha Parad Puja: Trividha Dukhah (Adhibhautik Dukhah, Adhidaivik Dukhah and
Adhyatmik Dukhah).


Parad Darshana puja : It gives phalaprapti as Kedareshwara Linga Darshana.
Parad Sparshana puja: Siddhiprada
Parad Sevana puja: Trividha Dukhah nashan
Parad Dhyan/Smarana puja: Papanashan
Parad Dana puja: Ashwamedha Yadnya Phalaprapti
Parad pujan gives crore times more Phala than Shiva Sahastra Archana.
Same way described what happens with Parad Ninda etc.


Chapter 02. Murcchhana
Definition: Avyabhicharit vyadhighatakatvam Murcchhana.
It is one of the main samskara of the parad by which it definitely cures all types of
vyadhis.
Minimum quantity for Parad samskara is pala i.e. 20 gm and 4 tola (Rasarnava).
Types of Murcchhana: Bahuvidha
Shadaguna Gandhak jarit Parad: Rogaghna
Abhrak/Suvarna jarit Parad: Rasayan
Two yantras are mentioned for Gandhak karana
1) Valuka yantra in earthen pot
2) Valukayantra in pit.
Type 1)antardhum jarana 2) bahirdhum jarana
Raskarpura : two methods are of preparation described.
Yantra are not mentioned separately anywhere but described while processes are
described.



Chapter 03. Bandhadhyaya.
Definition: Swabhavik dravatvam sati vahnina anucchhidyamanatvam
murtibaddhatvam.
Samskarit parad prabhava:
Vipinaushadhipaka siddhametat.!
List of 18 Parad samskara:
Swedan, Mardan, Murchhan, Utthapan, Swedan, Patan, Bohan,
Niyaman, Sandipan, Anuvasan, Gaganadi gras, Charan, Garbhadruti,
Jaran, Saran, Kraman, Vedhan, Bhakshan.
Shodhan: (mardan utthapan)
Sr.No. Shodhan dravya Parad dosha
1 Ishtika, haridra, godhuma,tumbika,
Jambiri nimbu.
Naga dosha nashana
2 Indravaruni , ankola Vanga dosha nashana
3 Aragvadha , ghrutakumari Mala dosha nashana
4 Krushna dhattur Chapalya dosha nashan
5 Triphala, ghrutakumari Visha dosha nashana
6 Trikatu , ghrutakumari Giri dosha nashana
7 Chitrak, ghrutakumari Agni dosha nashana

Sapta kanchuk nashan: by triturating parad in ushna Kanji.
Parad shodhan phala: karta gets enhance potency to do work increases.
for karyanashan means vyadhinashan (karya = vyadhi)
Yantra praman sutra 23 siddhant.
Jarana: Jarana hi nam patan galan vyatiraken ghanahemadi grasapurvak
purvavastha pratipannatvam.
Jirna parad should be taken only after shodhan (vaman, virechan etc.) of person.
Parad jaran phal: get knowledge of mukti upaya.




Sr.No. Type of parad jarana Parad jarana phala
1. Sama guna gandhak jarit 100 times more efficient than
samanya shodht parad
2. Dvi guna gandhak jarit Kushthanashak
3. Tri guna gandhak jarit Jadyanashak
4. Chatur guna gandhak jarit Valipaitanashak
5. Pancha guna gandhak jarit Kshayanashan
6. Shada guna gandhak jarit sarvarogahar

Jarana anyavidhi:
Parad gandhak pishti, make its ball then allow its jarana vid different type hi in
Bhudhara
Yantra. Also different types of rasadravyas are used in Parad Jarana.
In this chapter different types of Bida nirman vidhis are mentioned.
Also, Bindu prakash yantra and Hansapad yantra described.
Sutra 89 jarana mahatva
Svarna nirman vidhi, tamra druti also mentioned here.
Kshetrikaran: In this chapter specially emphasis on Kshetrikaran as it is important for
much more efficacy of rasayoga on body. Kshetrikaran means prepare
body to consume Rasayana as preparation of field for sowing seeds.
Here body is field, its preparation means vamanadi shodhan processes
and seeds means Rasayana.
Snehana: by goghrita + saindhav lavan
Swedana: should be done by Tapasweda.
Vamana: by using Madana phala + Vacha + Saindhav + Yashtimadhu.
Rasasindura 1 ratti(125 mg) + Vacha churna by Nimba kwath anupan.
Virechana: Icchhabhedi rasa.
Without kshetrIkaran if we use Parad yoga internally gives toxic effects.
Pathya sevan: shali odana, mansarasa, yusha etc.
Abhraka bhasma should be taken one month prior to Rasayan sevan.
Parad bhasma sevan vidhi:
Dose: 1 ratti (125 mg) should not take any kind of food for 6hrs.
Should not empty stomach for triyam (9 hrs).
For constipation due to Parad sevan should be treated with
Pippalli one masha + haritaki three masha at bed time with lukewarm water.
If parad taken along with tambul patra can not cause constipation.
Pathyapathya explained in detailed
Rasa-ajirna Upaya: 40 ml karavallak swarasa + 1 tola sarjikshara.
Or Gomutra + saindhav.


Chapter 04 Abhriya adhyaya
Properties : Jaramaran nasha Amrutatvat
:Valipalit khalitya vardhyak nashan
: Parad bandhak & parad shaktidata.
: siddhidata
Types of Abhraka: 1) vajra abhrak 2) bheka-vapu abhrak 3) krushna abhrak
Grahya abhrak :- vajra abhrak & krushna abhrak.
Krushna abhrak purification in kadali kanda swaras by dolayantra method.
Satvapatan vidhi:-
Ekikaran :- Abhrak satva ekikaran done by heating it in Mitrapanchak.
Shodhan of Abhrak satva is not necessary.
Other processes are described are very common one.
Abhrakasatva sevan vidhi:-
Abhrakasatva + kantaloha bhasma + tikshnaloha bhasma (equal parts)
Bhavana :- Triphala kwatha 7 times.
:- Bhrungaraj, Amalaki, Haridra swarasa each 3 times.
Puta all this in Dhanya rashi for 1 month.
It should be used only after Kshetrikaran.
Dose :- 1 2 Ratti (125 mg)
Anupan :- madhu
Abhrak shodhan :- 1)Godugdh nirvap for 7 times
2)to keep in Tanduliya swarasa/kanji for 1 day.
Abhrak maran :
Sr.No. Contents Bhavana Puta
1. Dhanyabhrak Arkakshira Gajaputa 7 times
2. Dhanyabhrak Vata prahoha Gajaputa 3 times
3. Dhanyabhrak + Tankana - Gajaputa 3/7 times
4. Dhanyabhrak + Tankana - Dhaman/Gajaputa


Types of Abhrak bhasma (according to colour)
1. Krushna Abhrak bhasma 2. Rakta(Arun) Abhrak bhasma
Abhrak maran gana :- it contains 14 dravya for guna vruddhyartha.
1. Tanduliyak 2. Bruhati 3. Tambula patra 4. Tagar 5.Punarnava
6. Vastuka shaka 7. Mandukaparni 8. Kutaki 9. Mushakakarni
10. Madanaphal 11. Arka 12. Ardraka 13. Palash 14. Indravaruni.
Abhrak Amrutikaran: it should be done to remove blemishes of Abhrak bhasma.
It is to be done in Goghruta, Panchamruta, Triphala + goghruta.
Due to the amrutikaran bhasma loses its colour to recover it should be process in
Vataprroha swarasa.
Also there is description of Abhraka druti, Abhraka satva druti, Abhraka satvapatan.


Chapter 05. Sarvagandhakadhyay
Gandhak when washed with jambiri swarasa all dust like impurities goes down.
Grahya gandhak:- Navanit prabha i.e. shine like navanit (butter), amalasar gandhak.
Special gandhak shodhan:- by adhapatan method
For this method liquid media used is godugdha or kanji with goghruta.
Other methods:- 1.Goghruta & godugdha nirvap method
2. Gandhak + Tankan nimbu swarasa bhavana
Then, Eranda tail bhavana for 3 days.
Gandhak gandhanashan vidhi :- gandhak pachan in godugdha by adding Suryavarta
Rasa. Then put in triphala kwath. Another method also described but not found
suitable.
Two types of Gandhak tail described.
Use of Gandhak tail:- kushthanashan
1.Gandhak bandha:- parad 1 pala + gandhak 1 tola in devadali swarasa by finger
pinching.
2. Gandhabandha (Pishti) :- Parad 12 parts + Gandhak 2 parts by ghruta mardan.
:- Parad 8 parts + Gandhak 1 parts by tail mardan.
Uses Baddha Gandhak :- a) Gandhak jarana
b) Naga marana
Properties of Baddha Gandhak:- kushthahar, mrutyuhar, jwaradi rog nashak,
agnivardhak(mahanushno), viryavruddhikar.


Chapter 06
Rasibhavanti lohani.!
Samanya shodhan of dhatu:-
1. Taile takre.!
2. Nirvapa in Kadalimula swarasa 7 times.
For Nagavangadi dhatu
1. Dhalan in Taile takre..!
2. Dhalan in Arkakshira 7 times.


Chapter 07:- Vishoparasa shodhanopaya
Visha, Upavisha, Rasasadhan vivechan(remained)
Importance of Visha dravya:- 1. Out of all Rasayana they are energizer.
3. They can overcome(useful) all diseases.
No. of Visha:- 18
Types of Visha: a) Saumya visha 08
b) Tikshna visha 10
Name of saumya visha: 1. Saktuka 2. Mustak 3. Kaurma 4. Darvikar
5.Sarshap 6. Saikat 7. Vatsanabh 8.Shrungivish.
Names of Tikshna visha:- 1.Kalakuta 2. Meshashrungi 3. Durdar 4. Halahal
5.Karkota 6. Haridra 7.Raktashrungi 8. Keshar
9.Yamadranshtra 10. Granthi visha.
Collection of Visha dravya:
When that tree have ripen fruits, which are not get touched by Vishaghna dravya i.e.
should not under influence of Vishaghna dravya.
Purification of Visha dravya:
Cut down Visha dravya into pieces and then dip into Gomutra for 3 days. But gomutra
should be change everyday then dry in sunlight.
Visha sthapana:- Visha dravya must keep in cotton cloth dipped in Rakta sarshapa oil.
Due to this Visha dravya does not loses its potency.
Visha marana:- It is done by adding and triturating equal Tankana.
Visha dravyas are classified in 4 groups i.e. Bhrahmanadi.
Visha prayog:- Nishiddhakal Sharad, Grishma, Vasant, Varsha rutu.
Ishtakala Hemant, Shishir rutu.
Dose :- start from tila pramana upto 8 jawa.
Anya maten:- Start 1 sarshapa to 7 sarshapa.
Then, 7 sarshapa to 1 sam(?)
Definition of Visha:- Sarvarogopashamanam drushtipushtikaram bhavet !
Chapter 08 Prayogiya adhyayam
This chapter gives guidelines how to prescribe Rasaushadhi to the patients.
- Herbal drugs ingestion after Rasayoga sevan gives much better result in short
duration.
- If there is no result with same then gradually increase the dose with gradual
decrease.
- Guidelines to collect raw drugs & its authenticity.
- Shambhavi Mudra indicated for Rasamaran.
- Here also described few processes of, yantra used, storage of Rasayoga.
- Processed parad should be kept in horn of animal, bamboo.
- 29 Rasayoga described in this chapter with its processing, properties etc.
- Indications & contraindication of rasayoga described.
- Remedies to eradicate harm develop due to Rasayoga.
- Anupana of Rasayoga with the specification like kwath preparation, dose of
anupan, prakshepa etc.
- Favorable Time of Rasayoga preparation according graham, nakshatra etc.
- Pathya-pathya described in detailed.
- This chapter mainly contain Loha maran(sthalipaka, putapaka). Its types &
their comparison, dosage form, use in formulation etc.
- Also Shilajat shodhan, types, its authentication, sevana vidhi etc.

Chapter 09
Jwaradhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Tripurabhairav 1 valla Dantimula kwatha Takra
2 Swcchhandabhairav ratti Dhatturapatra Sharkara,ikshu
rasa manuka etc
3 Navajwararipu 1 ratti - Ardraka+madhu
4 Jwaradhumaketu 1 valla Ardraka swaras Ardraka
5 Ratnagiri rasa Vasa, guduchi,..
14 drugs
Dhanyak
+ pippali
6 Shitari rasa 2 gunja Nimbu swarasa Koshna jala
7 Hinguleshwara rasa 2 gunja Jala Koshna jala
8 Navajwarebhasinha rasa 2 gunja - Ardraka swaras
9 Shitabhanji rasa 2 gunja Dantimula kwatha Ardraka+madhu
10 Chandrashekhara rasa 1-2 gunja Rohumatsya pitta Takra
11 Mahajwarnkusha rasa 2 gunja jala Ardraka,jambiri
12 Jwarankusha rasa 2 ratti Jala Ardraka
13 Meghanada rasa 2 ratti Meghanada
swarasa
Panchamruta
14 Vidyavallabha rasa 2 valla - Sharkara
15 Vishamajwarankusha
Lauha
- - Koshna jala
16 Shitabhanji rasa - Karavellak
swarasa
Tambula patra
17 Lokanatha rasa - Mayur pitta,
matsya pitta etc.
Ikshu rasa
18 Tridoshahari rasa - Ahipitta -
19 Agnikumara rasa 1 ratti - Ardraka+madhu
20 Chintamani rasa 1 ratti - Chitrak + madhu
21 Sannipatasurya rasa Panch pitta Chitrak + madhu
22 Tridoshaniharavinasha-
surya rasa
1 ratti Chitrak kwath Ardraka+madhu
23 Sannipatatulanala rasa - Chitrak ,Ardraka Koshna jala
24 Bhairava rasa 2 ratti Vasa, shigru,..
15 drugs
Tambula+madhu
25 Jalayaugika rasa 2 ratti Matsya & mayor
pitta
Panchakoal
26 Vishwamurti rasa 1 ratti - Ardraka+madhu
27 Varisagara yoga 4 masha - Ardraka+madhu
28 Virabhadra rasa 4 ratti - Ardrak,chitrak
29 Trinetra rasa 2-3 ratti - Madhu,
panchakola
30 Panchavaktra rasa 2 ratti Dhattura patra Ardraka+madhu
31 Swacchhandanayak rasa 1 ratti - Ardraka+madhu
32 Jayamangala rasa 2 ratti - Dashamula+madhu
33 Nasyabhairav rasa - Arka kshira Nasya
34 Anjanabhairava rasa - Jambiri Anjana
35 Mohandhasurya rasa - Rason Rason + marich
Anjanartha
36 Rasachudamani rasa 1 ratti Ardraka Nimbu swarasa
37 Vadava rasa - - Guda
38 Suchikabharana rasa Suchi agra - Pracchhan,
gharshan
39 Panchanana rasa 1 ratti Arka patra Ardraka+madhu
40 Bhasmeshwara rasa 5 ratti - Ardraka+madhu
41 Unmatta rasa 1 ratti Dhattura phala Nasya

Jwaratisara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Siddha praneshwar rasa 1masha usnodaka Tambula patra

Atisaradhikara:
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Anandabhairava rasa 1-2 ratti Jala Kutaja twak
2 Mruatasanjivani rasa 2-4 ratti - Shunthyadichurna,
madhu
3 Kanakasundara rasa 2 ratti Bhrungaraj Madhu
4 Karunyasagar rasa 2 masha Bhrungaraj Madhu

Sangrahani adhikar
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Swalpanayika churnam 3 shan - -
2 Madhyanayikachurnam 3 shan - kanji
3 Bruhannayika churnam 1 bidal - -
4 Rasaparpati 2 ratti - Madhu
5 Panchamruta parpati 8 gunja - Madhu + ghruta
6 Hansapottali rasa 3 ratti - Maricha + ardraka
7 Grahanikapata rasa 1 masha Maricha + madhu
8 Grahanivajrakapata rasa 1 vella - Shalmali churna
9 Gaganasundara rasa 4 valla - Madhu
10 Purnachandra rasa - Nagavalli madhu + ghruta
11 Trisundara rasa 1 masha - Jeerak
12 Kanakasundara rasa 1 chana Vijaya (bhanga) Madhu + ardrak
13 Vijayabhairava rasa - - -
14 Kanadyalauham




Arsharoga chikitsa
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Agnimukhalauham - - -
2 Bhalltakalauham - - -
3 Piyushasindhu rasa 1 masha - Madhu
4 Shadanan rasa 1 valla - -
5 Arhakuthara rasa 2 masha - Dadima swarasa
6 Nityodita rasa 1 masha Surana kanda Ghruta
7 Chakrbaddha rasa 2 gunja Chitrak, ardrak,
bhrungaraja
Trikatu + madhu
8 Chandraprabha gutika 3 ratti - Takra

Agnimandya chikitsa
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Triphalalauham - - -
2 Kravyada rasa 4 valla Chanak ksharadra Takra + lavan
3 Kravyada rasa-2 2 masha Nimbu,panchakol,
kakamachi,

4 Mahashankavati - - -
5 Ajirnakantaka rasa 3 gunja Kantakari Nimbu
6 Hutashana vati 1mudga Nimbu Ardrak + madhu
7 Amruta vati - Bhrungaraj -
8 Agnikumara rasa - Jambiri -
9 Agnijanani vati 1 karsha Bhrungaraj Madhu
10 Bhasmasuta - - -
11 Bhasmasuta-2 - - -
12 Ramabana rasa 1 masha Chincha phala Bilva + marich
13 Agnikumara rasa - Jambiri -
14 Laghvananda rasa 2 gunja Dadima swarasa Tambula
15 Mahodadhi rasa - - -
16 Chintamani rasa 1-2 gunja - -
17 Rajavallasbha rasa 1 masha - -
18 Paniyabhakta gutika 1 gunja kanji Kanji

Krumi adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Krumighatani vati - Madhu sharkara





Pandu rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Pandvari rasa 1 valla Kumari Madhu
2 Pandusudana rasa - - -
3 Pandugajakesari rasa 1 aksha - Takren
4 Vangeshwara rasa - - -
5 Pandunigraha rasa - - Ghruta
6 Anila rasa 2 ratti - -
7 Lauhasundara rasa - Trikatu, ardrak Madhu
8 Pranavallabha rasa 4 gunja Ajadugdh Roganurup
9 Dhatrilauham - - Madhu + ghruta
10 Dviharidradya lauham - - Madhu + ghruta
11 Kansyapishtika rasa - Devadali -

Raktapitta adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Sudhanidhi rasa 1 gunja Triphala Madhu
2 Sharkaradya lauham - - Jala
3 Khandakdya auham 1bidal - godugdha

Rajayakshma adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Amrteshwara rasa 6 gunja - Madhu + ghruta
2 Ratnagarbhapottali rasa 4 gunja - Pippali + madhu
Marich + ghruta
3 Mahamruganka rasa 4 gunja - Roganurup
4 Mruganka rasa 2 gunja - Roganurup
5 Rajamruganka rasa 4 gunja - Madhu + ghruta
6 Lokeshwara rasa - Jambiri -
7 Lokeshwarapottali rasa 4 gunja - Pippali + madhu
8 Parpati rasa 1 valla Bharangi etc. Tambula
9 Shilajatvadi lauham - - Madhu
Kasadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Rsendra gutika 1 kalay Kakamachi etc -

Shwasa-hikka adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Suryavarta rasa 2 gunja - Madhu
2 Hemadri rasa - Nimbu swarasa -
3 Meghadambara rasa 2 gunja Dashamoola -
4 Pippalyadi lauham - - -

Trushnaroga adhidhara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Tamrachakri rasa - vatankura -

Unmadapasmara adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Parpati - - Aja/avighruta ,
2 Unmadagajankusha rasa 1 valla Dhatturapatra,
kupilu
-
3 Trikatrayadya lauham - - -

Vatavyadhi rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Swacchhandabhairava
rasa
- Nirgundi Rasna + madhu
2 Vijayabhairava taila - - -
3 Pindi rasa 2 gunja Tryushana -
4 Vatakantaka rasa 2 gunja jambiri Nirgundi,guggulu,
goghruta
5 Arkeshwara rasa 2 gunja Chitrak, Triphala Triphala
6 Talakeshwara rasa - - -
7 Shunyatahara lepa - - -
8 Trigunakhya rasa 1 gunja - Kshira, goghruta

Vatarakta adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Kushtha-kanduhar tail - - Lepan
2 Guduchi lauham - - -
3 Gurupatakari rasa - - -

Amavatadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Vatavidhwansana rasa 1 valla Chitrak -
2 Amavatari rasa - - Ghruta
3 Vruddhadarvyadi
lauham
- - -
4 Amavatari gutika-1 - - -
5 Amavatari gutika-2 1 karsha Ushnajala



Shooladhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Vidyadharabhram 1-2 masha Goghruta,
shitajala
2 Pathyadi lauham - - Madhu,goghruta
3 Krushnadi lauham - - Madhu,goghruta
4 Paniyabhakta gutika - - Ardraka
5 Pidabhanji rasa 1 kola Jambiri Kanji
6 Shankhavati - - -
7 Shulbasundara rasa 1 valla Dhatur,eranda,
Chitrak, trikatu
-
8 Jwarashoolahara rasa 2 gunja - Tambula
9 Shoolagajakesari rasa 2 gunja - Ushnajala
10 Chatuh samalauham 1- 8
masha
- Narikel jala
11 Trikatrayadi lauham - - -
12 Abhayalauham - - -
13 Sharkaralauham - - -
14 Triphalaauham - - Madhu + ghruta

Amlapittadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Amlapittantak rasa 1 masha - Madhu
2 Lilavilasa rasa 2 valla - Dugdha,
kushmand..
3 Kshudhavati vati - - Amlodaka
4 Suryapaka tamram 3 ratti - -
5 Abhraka yoga - - -
6 Avipattikar churna - - Narikel jala
7 Paniyabhakta gutika - Triphala Takra
8 bruhat -Paniyabhakta
gutika
- - -
9 Amalakyadi lauham - - -

Kapharogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Manthanabhairav rasa 1 masha Koshataki Nimbi kwath
2 Shleshmakanal rasa - Surasa -
3 Shleshmashailendra rasa - Bilwadi Koshnajala
4 Kaphachintamani rasa 1chanak ardraka
5 Maha -Shleshmakanal
rasa
Kalay Snuhikshira -
6 Kaphaketu rasa 1 gunja Ardraka -
7 Mahalakshmivilas rasa 2 gunja Jala Roganurupa
8 Agnikumara rasa 1 ratti - Tambula

Hrudrogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Panchanan rasa - Amalaki, draksha,
Yashti, kharjuara
Sita
2 Hrudyarnava rasa 1chanak Trihala,kakamachi -
3 Nagarjunabhra rasa - Arjuna -
4 Gunjagarbha rasa Nimbu, kakamachi
Dhattur, jayanti
Mandapan

Ashmari rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Anandabhairavi vati - - -
2 Pashanavajra rasa - - -
3 Trivikram rasa 2 gunja - Madhu + jambiri
4 Parpati rasa - - -

Mutrakrucchha - mutraghatadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Loha prayog - - -
2 Trinetrakhya rasa 1 valla Durva, yashti siddhakshira
3 Varunadya lauham 1 shan -
4 Mutrakrucchhantak rasa 4 gunja - Sura,
5 Laghu lokeshwara rasa

4 gunja - Ghruta +
maricha


Prameha adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Prammehasetu rasa-1
2 Prammehasetu rasa-2 1 valla - Triphala +madhu
3 Harishankar rasa-1 1 masha Amalaki, haridra -
4 Harishankar rasa-2 - Amalaki -
5 Indravati 1masha - -
6 Vangavaleha yoga - - -
7 Vidangadi lauham - - -
8 Anandabhairav rasa 2 gunja - Madhu
9 Vidyavagisha rasa 1 masha Madhu + haridra
10 Mehamudga rasa - - -
11 Chandraprabha vati 1badarasthi - Tambula,
avidugdha
12 Vangeshwara rasa-1 2 gunja - Madhu
13 Vangeshwara rasa-2 - - -
14 Bruhat- Vangeshwara
rasa
2 gunja - -
15 Kasturi modak - - -
16 Mehakeshari 2 masha Kumari -
17 Mehavajra rasa 1 nishka ghruta
18 Yogeshwara rasa 1chanak Amalaki -
19 Mehahara rasa 1 valla - Madhu
20 Rujadalan vati 1 valla - Guda
Prameha adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Gaganadi lauham 1 karsha - madhu
2 Tarakeshwar rasa-1 1 karsha - Madhu +
udumbar
3 Tarakeshwar rasa-2 1 karsha - Madhu +
udumbar
4 Someshwara rasa - - -
5 Somanatha rasa-1 10 ratti Ajadugdha -
6 Somanatha rasa-2 2 gunja Trivrutta Madhu

Udara rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Agasti rasa 2 valla Trikatu Kampillak
2 Trailokyasundara rasa 2 gunja Nirgundi ghruta
3 Vaishwanara rasa 1badarasthi Nimbi,eranda Kshirapaka
4 Jalodarari rasa 1 nishka - -
5 Mahavahni rasa 1 nishka - Ushnajala
6 Trailokyadambara rasa 3 gunja Bijapuara Ghruta
7 Chakradhara rasa 2 gunja - Ardraka
8 Pippalimulyadi lauham - - -
9 Udarari rasa 1 masha Snuhikshira Chinchaphala
10 Icchhabhedi rasa-1 2 gunja - koshnajala
11 Icchhabhedi rasa-2 2 gunja - sharkara
12 Vajrakshara churnam 2 nishka - Koshnajala,
gomutra
13 Udaramayakumbha-
Kesari rasa
1 masha Jambiri -
14 Abhaya vati 1 kalaya Snuhikshira Ushnajala
15 Bhedini vati - - -
16 Rohitakadya lauham - - -
17 Lokanatha rasa - Nagavalli Guda, jiraka
18 Bruhat -Lokanatha rasa 2 valla - Madhu
19 Plihari rasa 9 gunja - -
20 Lauhamrutyunjaya rasa - Bilvapatra -
21 Mahamrutyunjaya rasa 1 gunja Ardrak, guduchi -
22 Varishoshana rasa 2 ratti Bakuladi. Roganurupa
23 Bruhat-pippali guda - - -
24 Tamreshwara vati - - -
25 Agnikumara lauham - - Madhu + ghruta
26 Darubhasmadi yoga - - -
27 Mrutyunjaya lauham 1 masha Ardrak, guduchi -
28 Pliharnava rasa 1 valla - -
29 Plihashardula rasa 2 gunja Trivrutta -
30 Yakrudari lauham 9 gunja - -
31 Tamra kalpa - Jambiri

Gulmarogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Vidyadhara rasa nishka Snuhikshira Godugdha
2 Vangeshwaro rasa 2 gunja - Vasu + ghruta
3 Narach rasa 2 gunja jala -
4 Tamrayoga 2 gunja ardraka swarasa madhu
5 Sarveshwara rasa 1-2 gunja - madhu
6 Gulmashrdula rasa 1 valla - ghruta
7 Kankayana gutika 1-2 guja matulunga roganusaren
8 Gopijala - - -
9 Mahakankayana
gutika
2 gunja kumari ardraka swarasa
10 Mahanarach rasa 1 nishka - ushnodaka
11 Gulmavajrini rasa - dantimula ardraka+madhu
12 Gulmakanala rasa 4 gunja musta, shunti,
apamarga,
pittapapada.
haritaki kwath

Udavarta-anaha rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Vaidyanath vati 1-2 gunja brahmi, amlaloni ushnodaka
2 Ichchhabhedi rasa 1 gunja jala ushnodaka
3 Udavartahara lauham - Trivrutta kwath sita




Vruddhi- shlipadadi adhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Nityanada rasa - nishottar, danti,
chitrak, haritaki
shitajala
2 Kanadi vati 1 valla jala -
3 Rasabhasma yoga - - -
4 Antravruddhihar yoga - - erandamula

Arbuda rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Raudra rasa 1 gunja nagavalli,
meghanad,
punarnava,
gomutra
madhu
2 Marisha dandakshara
vati
- jala -
3 Darukadi vati - - -
4 Ahimansahar lepa - nimbu swarasa -

Vidradhi rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 all yogvahi yoga - - -

shotharogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Katukadya lauham - - madhu, dugdha
2 Trushnadya lauham - - triphala kwath.
3 Suvarchaladya lauham - - -
4 Ksharagutika 1 kola - -
5 Vyoshadya lauham - - madhu, gomutra,
triphala kwath
6 Trikatvadya lauham - - -

Sthaulya rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Trushanadya lauham - - madhu+ghruta
2 Vadavagni rasa-1 3 gunja arkakshira madhu
3 Vadavagni rasa-2 1 valla arkakshira madhu+ghruta
4 Pushtyankusha rasa 1 gunja tulsi, chtrak,
kumari
madhu
5 Yogavahi rasa - - -

Bhagandara rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Bhagandarahara ras 1 gunja kumari, nimbu -

Vrana rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Vrana ropana rasa 3 valla madhu -

Kushtha rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 Mahataleshwara rasa nishka jambiri madhu+ghruta
2 kushthakuthara rasa 2 nishka ushnajala madhu+ghruta
3 kshiragandhak rasa pala - dugdha
4 kushtadalana rasa - - madhu+ghruta
5 kushanashak Hartal - - madhu
6 chandanana rasa 1 masha kakodubara kshira -
7 kushtakalagnirudra rasa - - -
8 Talakeshwara rasa -1 2 valla jambiri, gomutra,
kumari,bhrungaraj,
suranakanda
haritaki +
madhu
9 Talakeshwara rasa -2 - - guduchi +
madhu
10 kushthakanala rasa 1 valla nimbi, triphala,
aragvadha
-
11 sarveshwara rasa 2 gunja jambiri, dhattura,
vasa, kanhera,
kupilu, vasa
madhu/eranda
12 udayabhaskara rasa 1 ratti - guduchi +
madhu
13 brahmarasa 2 nishka - madhu
14 paribhadra rasa 1 nishka khadirakwatha -
15 sidhmahara pralepa-1 - ardraka -
16 sidhmahara pralepa-2 - jambiri -
17 dadruhara lepa - gomutra -
18 Sarakushthahara lepa - eranda taila -
19 shwetari rasa 1 nishka bhrungaraja
swarasa
madhu + ghruta
20 shashilekha vati 1 nishka bakuchi kwath madhu
21 Talakeshwara rasa - amalaka, apamarga guduchi +
madhu
22 vajravati - kakodumbara
kshira
Triphala &
trikatu
kwath.

23 chandrakanta rasa 1 nishka nirgundi, ardrak,
chitrak mula
bakuchi tail
24 sankocha rasa - - madhu
25 manikya rasa 2 gunja vatakshira,
nimbakwath
ghruta
26 siddha taleshwara rasa - somaraji kwath -
27 kushthaharitaleshwara
rasa
- gomutra madhu
28 rasataleshwara rasa 2 gunja bhrungaraj madhu+ghruta
29 lankeshwara rasa 2 gunja amlavetasa madhu+ghruta
30 bhutabhairava rasa - rohitamula, durva,
snuhikshira
ajadugdha,
takra
31 arkeshwara rasa 2 gunja arka, triphala,
chitrak, bhrungaraj
-
32 vijayabhairava rasa 1 ratti arkakshira madhu, shunthi
kwath, narikel
jala
33 kushthari yoga 3 tanka - madhu
34 shadanana gutika - - -
35 kushthanashan rasa 1 karsha gomutra -
36 shwitra-dadruhara lepa - - -
37 shwitrahara lepa - arkakshira -
38 mukha-shwitrahara lepa - - -
39 savarnakara lepa - gomutra -
40 Rasamanikya - - -
41 amrutankura loha 1 ratti narikela jala -
42 shuddhamartanda rasa - - -


Visarpa, visphoata, snayu rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 kalagnirudra rasa 1 masha karkoti swarasa pippali+madhu
2 visphotari rasa 2 valla - khadir, nimbi etc
3 snayukari ras - - -
4 tantukari rasa - - musli swarasa
Shitapitta rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 rasabhasma yoga 2 valla - yavani, guda

Masurika Rogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 paparogantaka rasa - - madhu + ghruta


kshudrarogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 hemadri rasa - ketaki etc. -

Mukharogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 mukharogahara rasa - jati, nimba -
2 parvati rasa - - -
3 dvijaropini vatika - - -

Netrarogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 nayanamrutanjana - - -
2 tamranjana - madhu -
3 saptamruta lauham - - madhu+ghruta

Strirogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 pradarantaka rasa - kumari -
2 pushkara leha - - -
3 garbhavilasa rasa 4 gunja jambiri swarasa -
4 garbhavinoda rasa 1 chanak jala -
5 sutiskari rasa 2 gunja bhekaparni dugdha, trikatu
6 sutikahara rasa 1 badarasthi jala gandhaprasarani,
madhu
7 rasashardula rasa 6 gunja grishmasunder
rasa, nagavela
-
8 mahabhravati 4 gunja grishmasunder
rasa, nagavela,
vasa
madhu+ghruta
9 sutikaghnarasa 2 gunja ajadugdha -

Balarogadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
All the drugs mentioned above but in low doses.

Vishadhikara
No Yoganama Dose Bhavana Anupan
1 vishahara varti - Nimbu swarasa -

Characteristic of superior vaidya: who has best knowledge of arishta, satva,
nadi, vyadhi also proper understanding of aushadhi.
Drugs not included in this text which are extincted, having low therapeutic
effects.
Importance of Rasashastra in Medical treatment: like food having no salt, so
all the science are incomplete without Rasashastra.
Parad able to give health, longevity, prosperity without any difficult task.
All the experienced knowledge, also knowledge coming from inside, easy to
recite, with complete knowledge, free from all errors. It is like invaluable
Mani collected is called as Rasendrachintamani.

Das könnte Ihnen auch gefallen