Sie sind auf Seite 1von 32

XI-EL EPIGRAMA:

Composicin en verso que se caracteriza por la brevedad, concisin, ingenio y vivacidad expresiva. En
Roma, los primeros epigramas son de fines del S II de !to, pero consiguieron su configuracin
definitiva con Quinto Valerio Marcial "#$%&$' ( de !to). En sus epigramas, Marcial muestra con gran
realismo los tipos *umanos que se mov+an en la corrompida sociedad de su ,poca. -o faltan alusiones
personales, de modo que en su obra se refle.an las dificultades de su propia vida. Su intencin era
presentar sin ambages la sociedad de su ,poca en su aspecto m/s .ocoso, sin intencin moralizante.
XII-LA HISPANIA ROMANA:
ntes de la llegada de los romanos, la 0en+nsula Ib,rica estaba *abitada por diversos pueblos pre%
romanos "+beros, tartesios, vascos, astures, c/ntabros, etc), que conviv+an con los pueblos colonizadores
"fenicios, griegos y cartagineses), por lo que era un crisol de culturas con diferentes grados de desarrollo.
1os romanos llegaron a la 0en+nsula Ib,rica, que pas a llamarse Hispania, en el S III de !to e
iniciaron un proceso de conquista del territorio que dur dos siglos. 1os pueblos conquistados se
adaptaron al modo de vida de los romanos y asimilaron su cultura en un proceso conocido como
romanizacin, que no afect por igual a todo el territorio "las zonas m/s romanizadas fueron el Este y Sur
peninsulares). 2ambi,n se produ.o una reorganizacin del territorio, que en un principio se dividi en dos
provincias3 Citerior "con capital en Cartagena) y Ulterior "con capital en Crdoba). En ,poca de Augusto
las provincias fueron tres3 Tarraconense "con capital en 2arragona), Btica "con capital en Crdoba) y
Lusitania "con capital en 4,rida). 5inalmente, en ,poca de (iocleciano "S III ( de !to), las provincias
eran seis3 Btica, Lusitania, Gallaecia, Cartaginense, Tarraconense y Mauritania Tingitana. En el S I6
( de !to se cre la provincia de las Islas Baleares.
1a romanizacin supuso un cambio en todos los /mbitos de la vida, sobre todo en lo relativo a la lengua
"el lat+n desplaz a las otras lenguas *abladas en 7ispania excepto el eusera), ur!anismo "los romanos
enriquecieron las ciudades ya existentes y crearon nuevos asentamientos o colonias, en las que todo
funcionaba como en Roma) y las "#as $e comunicacin, pues construyeron calzadas, que permit+an el
traslado r/pido de tropas y el intercambio de productos, de entre las que destacan3
%Via Augusta3 C/diz%0irineos.
%Via $e la %lata3 4,rida%storga.
%Via $el &orte3 8aragoza%storga.
%Via $el Atl'ntico3 1ugo%1isboa.
El fin del poder romano en 7ispania se produ.o en #&& ( de !to, con la lle9gada de los sue"os.
0osteriormente llegar+an los "isigo$os en :$; ( de !to y los musulmanes en ;&& ( de !to.
XIII-LA RELIGIN ROMANA:
Sus primeras manifestaciones son privadas, las ceremonias p<blicas se introducen m/s tarde.
&%E1 C=12> 0?@1IC>3
1a religin romana es polite#sta, es decir, los romanos tem+an y respetaban a muc*os dioses, de los cuales
el m/s importante era ()piter, que .unto con (uno y Miner"a formaba la Tr#a$a Capitolina. 1a mayor+a
de los dioses son *eredados de Arecia, aunque ten+an otro origen.
1os actos de culto comprend+an las plegarias, o*ren$as, sacri*icios y +uegos *unerarios. (ic*os actos
ten+an lugar en lugares consagrados " delante de un templo, una fuente o bosques sagrados). El m/s
importante era el sacri*icio de un animal que ten+a que ser inmaculado y parecer que prestaba su
consentimiento al sacrificio. =na vez muerto, se examinaban las v+sceras para saber si los dioses lo
aceptaban. En caso afirmativo, se quemaban las entraBas sobre el altar y se celebraba un banquete con la
carne. El sacrificio deb+a *acerse respetando estrictamente las frmulas y rituales.
2ambi,n se consultaba a los dioses cuando se quer+a tomar una decisin importante para la ciudad
mediante los auspicios. El m/s conocido es la observacin del vuelo de las aves. Si el ave aparec+a a la
izquierda era seBal de mal agCero y en caso contrario, la seBal era positiva.
II%II%1>S SCER(>2ES3
Era un oficio civil, desempeBado por ambos sexos. Se agrupaban en colegios sacer$otales. 1os m/s
importantes eran los siguientes3
&%,lamines3 consagrados cada uno a un dios. El m/s importante era el ,lamen -ialis o sacerdote de
()piter.
D%.e/ sacrorum3 presid+a la celebracin de fiestas religiosas.
'%%ont#*ices3 fi.aban los festivos y supervisaban el cumplimiento de los rituales.
#%Augures 0 ar)spices3 expertos en artes adivinatorias.
:%Vestales3 sacerdotisas de Vesta. (eb+an mantener encendido el fuego sagrado en el templo de la diosa.
Su cargo duraba '$ aBos ba.o voto de castidad.
III%E1 C=12> 0RI6(>3
Se realizaba en el seno familiar, ba.o la direccin del pater*amilias. 7onraba a los dioses familiares3 lares
"dioses protectores del *ogar), penates "dioses protectores de la despensa) y manes "esp+ritus de los
antepasados).
I6%E1 0-2EE- R>4->3
-ombre griego -ombre romano 5unciones
8eus F<piter (ios del cielo
7era Funo (iosa del matrimonio
0osidn -eptuno (ios del mar
7ades 0lutn (ios de los muertos
(em,ter Ceres (iosa de los cereales
frodita 6enus (iosa del amor
tenea 4inerva (iosa de la razn
polo polo (ios de la luz, razn, m<sica y vaticinios
Grtemis (iana (iosa de la caza
res 4arte (ios de la guerra
7efesto 6ulcano (ios del fuego
7ermes 4ercurio 4ensa.ero de los dioses
(ioniso @aco (ios del vino y las pasiones
XIV-LA ELEGA
1a poes#a eleg#aca es intimista y su!+eti"a3 El poeta expresa en ella sus preocupaciones por amores no
correspondidos o estados de /nimo tristes y desesperados.
1os introductores del g,nero eleg+aco en la literatura latina fueron Catulo y los poetae no"i. Sin embargo,
los poetas eleg+acos principales escriben en ,poca de ugusto "'& de !to%&# ( de !to).
&%%ropercio "# de !to%antes del D ( de !to)3
Es autor de cuatro libros de 1leg#as2 En los tres primeros predomina la tem/tica amorosa centrada en la de
Cintia, su enamorada, que en el <ltimo libro, ya muerta, es ob.eto de idealizacin.
D%3"i$io "#' de !to%&; ( de !to)3
Sus obras pertenecen a diversos g,neros, entre los que destaca la ep#stola literaria "HTristiaI y H1pistulae
e/ %ontoI) y la poes#a $i$'ctica "HArs Aman$iI, .eme$ia Amoris4). Es tambi,n autor de un extenso
poema HLas Metamor*osis4, en el que se describen diversos mitos.
XV-EL DERECHO ROMANO
Es el con.unto de leyes que regularon la convivencia de los romanos. En un principio era
consuetu$inario, es decir, no exist+a el derec*o escrito, sino solamente una serie de normas de
convivencia entre los ciudadanos. El primer cdigo escrito, del aBo #:$ de !to y vigente durante
doscientos aBos, fue la Le0 $e las 5II Ta!las, que garantizaba los derec*os individuales de las personas y
constitu+an una ley com<n para patricios y plebeyos.
0osteriormente, los .uristas introdu.eron innovaciones en el derec*o romano, sentando las bases de la
ciencia .ur+dica. =na de ellas fue la distincin entre $erec6o p)!lico y $erec6o pri"a$o.
El $erec6o p)!lico afecta a la organizacin del Estado, la ciudad y las provincias.
El $erec6o pri"a$o afectaba a los particulares y pod+a ser de tres tipos3 natural "marcaba el cdigo ,tico
de todos los romanos), $erec6o $e gentes "regulaba la relacin entre los romanos y quienes no pose+an la
ciudadan+a romana) y ci"il "recog+a el con.unto de leyes procedentes de decretos y edictos).
0ara crear una ley, el magistrado propon+a un proyecto que se presentaba al Senado para su discusin.
(espu,s deb+a ser aprobado por votacin en la samblea y publicado.
1os procesos .udiciales eran organizados por los magistra$os, mientras que los +ueces examinaban los
*ec*os y pruebas y pronunciaban la sentencia en asuntos de poca transcendencia. 0ara asuntos de m/s
importancia se recurr+a a los tri!unales permanentes2
En el S 6I ( de !to, (ustiniano mand reunir toda la .urisprudencia cl/sica y las leyes de los
emperadores en una inmensa obra llamada 7-igesto4.
LATINISMOS:
%& er Examen 3
In *lagranti3 Hcon el delito evidenteI
In situ3 Hen el lugarI
Inter nos3 Hentre nosotrosI
Ipso *acto3 HinmediatamenteI
Lato sensu3 Hen sentido amplioI
Mea culpa3I por mi culpaI
Mo$us "i"en$i3 Hmanera de vivirI
Motu proprio3 Hpor propio impulsoI
Mutatis mutan$i3 Hcambiadas las cosas que *ay que cambiarI
&umerus claussus3 Hn<mero cerradoI
%eccata minuta3 Herrores pequeBos
%er capita3I por cabezaI
%er se3I por s+ mismoI
%ost mortem3 Hdespu,s de la muerteI
%DJ Examen3
%ost scriptum3 Hescrito despu,sI
.ara a"is3 Have raraI
8ine $ie3 Hsin fec*aI
8tatu 9uo3 Hestado en el cualI
8trictu sensu3 HestrictamenteI
Va$e retro3 Hvuelve atr/sI
Vice"ersa3 Hcon el papel cambiadoI
A! intestato: Ha partir del intestadoI
Corpus $elicti3 Hel cuerpo del delitoI
-ura le/, se$ le/: 7la ley es dura, pero es la ley4
Ius sanguinis3 Hderec*o de sangreI
&on !is in i$em3 Hno dos veces en lo mismoI
8u! iu$ice3 Hen manos del .uez.
EL SUBJUNTIVO:
I%2IE40>S (E HI-5EC2=4I3
&%0resente3
a%&K con.ugacin3 tema de presente cambiando la a del tema por una e L desinencias3% m,% s ,% t,% mus,% tis,
%nt.
4E%4
4E%S
4E%2
4E%4=S
4E%2IS
4E%-2
Mo ame, t< ames, etc.
b%Con.ugaciones DK, 'K y #K3 tema de presente L L desinencias3% m,% s ,% t,% mus,% tis,% nt.
4>-E%%4 1EA%%4 6E-I%%4
4>-E%%S 1EA%%S 6E-I%%S
4>-E%%2 1EA%%2 6E-I%%2
4>-E%%4=S 1EA%%4=S 6E-I%%4=S
4>-E%%2IS 1EA%%2IS 6E-I%%2IS
4>-E%%-2 1EA%%-2 6E-I%%-2
Mo aconse.e Mo lea Mo venga
c%Con.ugacin mixta3 tema de presente L I L L desinencias3 %m, %s, %t, %mus, %tis, %nt.
C0%I%%4
C0%I%%S
C0%I%%2
C0%I%%4=S
C0%I%%2IS
C0%I%%-2
Mo tome, t< tomes, etc.
D%0ret,rito imperfecto3 infinitivo L desinencias "todas las con.ugaciones)3 %m, %s, %t, %mus, %tis, %nt.
4RE%4 4>-ERE%4 1EAERE%4 6E-IRE%4 C0ERE%4
4RE%S 4>-ERE%S 1EAERE%S 6E-IRE%S C0ERE%S
4RE%2 4>-ERE%2 1EAERE%2 6E-IRE%2 C0ERE%2
4RE%4=S 4>-ERE%4=S 1EAERE%4=S 6E-IRE%4=S C0ERE4=S
4RE%2IS 4>-ERE%2IS 1EAERE%2IS 6E-IRE%2IS C0ERE%2IS
4RE%-2 4>-ERE%-2 1EAERE%-2 6E-IRE%-2 C0ERE%-2
Mo amaraN Mo aconse.araN Mo leyeraN Mo vinieraN Mo tomaraN
mase conse.ase 1eyese 6iniese 2omase.
II%2IE40>S (E H0ER5EC2=43
&%0ret,rito perfecto3 tema de perfecto L ERI L desinencias "todas las con.ugaciones)3 %m, %s, %t, %mus, %tis,
%nt.
46%ERI%4 4>-=%ERI%4 1EA%ERI%4 6E-%ERI%4 CE0%ERI%4
46%ERI%S 4>-=%ERI%S 1EA%ERI%S 6E-%ERI%S CE0%ERI%S
46%ERI%2 4>-=%ERI%2 1EA%ERI%2 6E-%ERI%2 CE0%ERI%2
46%ERI%4=S 4>-=%ERI%4=S 1EA%ERI%4=S 6E-%ERI%4=S CE0%ERI%4=S
46%ERI%2IS 4>-=%ERI%2IS 1EA%ERI%2IS 6E-%ERI%2IS CE0%ERI%2IS
46%ERI%-2 4>-=%ERI%-2 1EA%ERI%-2 6E-%ERI%-2 CE0%ERI%-2
Mo *aya Mo *aya Mo *aya Mo *aya Mo *aya
amado aconse.ado le+do venido tomado
D%0ret,rito pluscuamperfecto3 tema de perfecto L ISSE "todas las personas) L desinencias3 %m, %s, %t, %mus,
%tis, %nt.
46%ISSE%4 4>-=%ISSE%4 1EA%ISSE%4 6E-%ISSE%4 CE0%ISSE%4
46%ISSE%S 4>-=I%ISSE%S 1EA%ISSE%S 6E-%ISSE%S CE0%ISSE%S
46%ISSEOS 4>-=%ISSE%2 1EA%ISSEO2 6E-%ISSE%2 CE0%ISSE%2
46%ISSE%4=S 4>-=%ISSE%4=S 1EA%ISSE%4=S 6E-%ISSE%4=S CE0%ISSE%4=S
46%ISSE%2IS 4>-=%ISSE%2IS 1EA%ISSE%2IS 6E-%ISSE%2IS CE0%ISSE%2IS
46%ISSE%-2 4>-=%ISSE%-2 1EA%ISSE%-2 6E-%ISSE%-2 CE0%ISSE%-2
Mo *ubieraN Mo *ubieraN Mo *ubieraN Mo *ubieraN Mo *ubieraN
*ubiese *ubiese *ubiese *ubiese *ubiese
amado aconse.ado le+do venido tomado
%S=F=-2I6> (E S=4%ES%ESSE%5=I3
0RESE-2E 0. I40ER5EC2> 0. 0ER5EC2> 0. 01=SC=40ER5EC2>
SI4 ESSE4 5=ERI4 5=ISSE4
SIS ESSES 5=ERIS 5=ISSES
SI2 ESSE2 5=ERI2 5=ISSE2
SI4=S ESSE4=S 5=ERI4=S 5=ISSE4=S
SI2IS ESSE2IS 5=ERI2IS 5=ISSE2IS
SI-2 ESSE-2 5=ERI-2 5=ISSE-2
Mo sea Mo fueraN Mo *aya Mo *ubieraN*ubiese
fuese sido sido.
EFERCICI>S3
&%Con.uga el presente de sub.untivo de los siguientes verbos3
(o%das%dare%dedi%datum3 dar.
6ideo%vides%videre%vidi%visum3 ver.
Rego%regis%regere%rexi%rectum3 gobernar.
6enio%venis%venire%veni%ventum3 venir.
5acio%facis%facere%feci%factum3 *acer.
D%Con.uga el pret,rito imperfecto de sub.untivo de los verbos anteriores.
'%Con.uga el pret,rito perfecto de sub.untivo de los verbos anteriores.
#%Con.uga el pret,rito pluscuamperfecto de sub.untivo de los verbos anteriores.
DECLINACIONES 4 Y 5
I%#K declinacin3 incluye sustantivos de los ' g,neros3
&%4asculinos y femeninos3 tienen el nominativo singular terminado en Pus y el genitivo singular
terminado en Pus. 1a ra+z se obtiene quit/ndole Pus al genitivo singular. Se declinan aBadiendo a la ra+z
las siguientes desinencias3
E.3 Exercitus%exercitus "m)3 e.,rcito Ra+z exercit%.
SI-A=1R 01=R1
-Qus%Exercit%us -%us%Exercit%us
6%us%Exercit%us 6%us%Exercit%us
c%um%Exercit%um c%us% Exercit%us
A%us%Exercit%us A%uum%Exercit%uum
(%ui%Exercit%ui (%ibus%Exercit%ibus
b%u%Exercit%u b%ibus%Exercit%ibus
D%-eutros3tienen el nominativo singular acabado en Pu y el genitivo singular acabado en Pus. 1a ra+z se
obtiene quit/ndole Pus al genitivo singular. Se declinan aBadi,ndole a la ra+z las desinencias siguientes3
E.3 Cornu%cornus "n)3 cuerno. Ra+z corn%
SI-A=1R 01=R1
-%u%Corn%u -%ua%Corn%ua
6%u%Corn%u 6%ua%Corn%ua
c%Corn%u c%ua%Corn%ua
A%us%Corn%us A%uum%Corn%uum
(%ui%Corn%ui (%ibus%Corn%ibus
b%u%Corn%u b%ibus%Corn%ibus
II%:K declinacin3 incluye sustantivos femeninos , salvo HdiesI "mNf) y HmeridiesI "m). Solo se declinan en
singular "excepto HdiesI y HresI). 2ienen el nominativo singular acabado en es y el genitivo singular
acabado en Pei. 1a ra+z se obtiene quit/ndole Pei al genitivo singular. Se declinan aBadi,ndole a la ra+z las
desinencias siguientes3
E.3 (ies%diei "mNf)3 d+a, fec*a. Ra+z3 di%
SI-A=1R 01=R1
-%es%(i%es -%es%(i%es
6%es%(i%es 6%es%(i%es
c%em%(i%em c%es%(i%es
A%ei%(i%ei A%erum%(i%erum
(%ei%(i%ei (%ebus%(i%ebus
b%e%(i%e b%ebus%(i%ebus
0R2IC=1RI((ES (E 1S (EC1I-CI>-ES #K M :K3
&%#K declinacin3
a%H(omus%domusI "f) tiene algunas formas que se declinan por DK o por la #K3
%(ativo singular3 domoNdomui.
%blativo singular3 domoNdomu.
%cusativo plural3 domosNdomus.
%Aenitivo plural3 domorumNdomuum.
b%Sustantivos con dativo y ablativo plural Pubus3 2ribus%tribus "f)3 tribuR rcus%arcus "m)3 arcoR Suercus%
quercus "f)3 roble. (atNb pl3 tribubus, arcubus, quercubus
D%:K declinacin3
a%En ocasiones se utiliza el nominativo y acusativo plural de los sustantivos que no son HdiesI y HresI.
b%Sustantivos con doble forma3
%H4ateries%materieiI ":K)NI4ateria%materiae "&K)3 materia.
%H1uxuries%luxurie ":K)NIluxuria%luxuriae "&K)3 lu.uria.
%H0lebs%plebis "'K)N0lebes%plebei ":K)3 plebe.
'%En ciertas expresiones, el genitivo singular es Pi3 E.3I plebi scitumI,I aedilis plebiI.
EFERCICI>S3
&%(eclina en singular y plural3
4anu%manus "n)3 mano.
Exitus%exitus "m)3 salida.
Res%rei "f)3 cosa.
PRONOMBRES PERSONALES:
%&K persona3
SI-A=1R 01=R1
-%Ego -%-os
c%4e c%-os
A%4ei A%-ostrumNnostri
(%4i*i (%-obis
b%4eNmecum b%-obisNnobiscum.
%DK 0ersona3
SI-A=1R 01=R1
-%2u -%6os
c%2e c%6os
A%2ui A%6estrumNvestri
(%2ibi (%6obis
b%2eNtecum b%6obisNvobiscum.
%'K 0ersona3
SI-A=1R M 01=R13
c%Se
A%Sui
(%Sibi
b%SeNsecum.
PRONOMBRES POSESIVOS:
%&K 0ersona3 H4eus%mea%meumI "m+o)NI-oster%nostra%nostrumI "nuestro).
%DK 0ersona3 H2uus%tua%tuumI "tuyo)NI6ester%vestra%vestrumI "vuestro).
%'K 0ersona3 HSuus%sua%suumI "suyo).
EFERCICI>S3
&%naliza morfosint/cticamente y traduce3
7ostes se nobis tradiderunt.
6estrum multi felices estis.
Innata c*aritas erga patria in nobis est.
Res *umanae fr/giles et caducae sunt.
nnus dierum et noctium longa series est.
0editatus equitatusque *ostium impetus frangent.
gricolae ab solis ortu ad occasum aestate laborabunt.
Senatus exercitui magnos *onores post reditum in urbem tribuit.
Res asperas diebus festis non agemus.
Senatus magnum exercitum in *ostes mittet.
6>C@=1RI>3
7ostis%*ostis "m)3 enemigo.
2rado%tradis%tradere%tradidi%traditum3 entregar.
4ultus%multa%multum3 muc*o.
5elix%felicis3 feliz.
Innatus%innata%innatum3 innata.
C*aritas%c*aritatis "f)3 estima.
Erga "preposicin)3 para con.
0atria%patriae "f)3 patria.
In "preposicin)3 en.
Res%rei "f)3 cosa, asunto.
5ragilis%fragile3 fr/gil.
Et "nexo)3 y.
Caducus%caduca%caducum3 caduco, perecedero.
nnus%anni "m)3 aBo.
(ies%diei "mNf)3 d+a, plazo, fec*a.
-ox%noctis "f)3 noc*e.
1ongus%longa%longum3 largo.
Series%seriei "f)3 serie, sucesin.
0editatus%peditatus 3 infanter+a.
Equitatus%equitatus3 caballer+a.
Impetus%impetus "m)3 ataque.
5rango%frangis%frangere%franxi%fractum3 romper, evitar, impedir.
gricola%agricolae "m)3 agricultor.
b "preposicin)3 desde.
>rtus%ortus "m)3 salida.
d "preposicin)3 *asta.
>ccasus%occasus "m)3 puesta, ocaso.
estas%aestatis3 verano.
1aboro%laboras%laborare%laboravi%laboratum3 traba.ar.
Senatus%senatus "m)3 Senado.
Exercitus%exercitus "m)3 e.,rcito.
4agnus%magna%magnum3 grande.
7onor%*onoris "m)3 *onor.
0ost "preposicin)3 despu,s de.
Reditus%reditus "m)3 regreso.
In "preposicin)3 a, contra.
=rbs%urbis "f)3 ciudad.
2ribuo%tribuis%tribuere%tribui%tributum3 otorgar.
sper%aspera%asperum3 desagradable, arduo.
5estus%festa%festum3 festivo.
-on "adverbio)3 no.
go% agis%agere%egi%actum3 *acer.
4itto%mittis%mittere%misi%missum3 enviar.
'%naliza morfosint/cticamente y traduce3
sinus sacos plenos sale portabat et iter per viam iuxta rivum faciebat. >nus suum magno labore ferebat
et mulionis voces tolerabat. In rivum casu cecidit atque in aquis diu permansit. (enique ex aquis cum
magna difficultate surrexit ac rem mirabilem animadvertit3 Salis magna pars diluta pondus leve fecerat.
Inde asinus laetus ambulavit. sinus spongiarum pondus iuxta rivum post paucos dies ferebat. Se in
aquas proiecit, spongiae aquam sumpserunt et ponderis gravitas auxit. 2unc onus magno labore
comportavit. 7omo voluptatem immoderate saepe quaerit et dolores invenit.
6>C@=1RI>3
sinus%asinus "m)3 asno.
Sacus%saci "m)3 saco.
0lenus%plena%plenum3 lleno.
Sal%salis "m)3 sal.
0orto%portas%portare%portavi%portatum3 llevar.
Et "nexo)3 y.
Iter%itineris "n)3 camino.
0er "prep)3 por, a trav,s de.
6ia%viae "f)3 camino.
Iuxta "prep)3 .unto a.
Rivus%rivi "m)3 r+o.
>nus%oneris "n)3 peso.
4agnus%magna%magnum3 grande.
1abor, laboris "m)3 esfuerzo.
5ero%fers%ferre%tuli%latum3 soportar.
4ulio%mulionis "m)3 molinero.
6ox%vocis "f)3 grito.
2olero%toleras%tolerare%toleravi%toleratum3 aguantar.
Casus%casus "m)3 casualidad.
Cado%cadis%cadere%cecidi%casum3 caer.
tque "nexo)3 y.
In "preposicin)3 en.
qua%aquae "f)3 agua.
(iu "adverbio)3 durante muc*o tiempo.
0ermaneo%permanes%permanere%permansi%permansum3 permanecer.
(enique "adv)3 finalmente.
Ex "preposicin)3de.
(ifficultas%difficultatis "f)3 dificultad.
Surrigo%surrigis%surrigere%surrexi%surrectum3 resurgir.
c "nexo)3 y.
Res%rei "f)3 cosa.
4irabilis%mirabile3 admirable.
nimadverto%animadvertis%animadvertire%animadversi%animadversum3 advertir, darse cuenta de.
0ars%partis "f)3 parte.
(ilutus%diluta%dilutum3 disuelto.
0ondus%ponderis "n)3 peso.
1evis%leve3 ligero.
5acio%facis%facere%feci%factum3 *acer.
Inde "adv)3 luego.
1aetus%laeta%laetum3 contento.
mbulo%ambulas%ambulare%ambulavi%ambulatum3 caminar.
Spongia%spongiae "f)3 espon.a.
0ost "preposicin)3 despu,s de.
0aucus%pauca%paucum3 poco.
(ies%diei "mNf)3 d+a, plazo, fec*a.
0ro.icio%pro.icis%pro.icere%pro.eci%pro.ectum3 lanzar.
Sumo%sumis%sumere%sumpsi%sumptum3 tomar, absorber.
Aravitas%gravitatis "f)3 carga.
2unc "adv)3 entonces.
Comporto%comportas%comportare%comportare%comportatum3 llevar.
7omo%*ominis "mNf)3 ser *umano.
6oluptas%voluptatis "f)3 placer.
Immoderate "adverbio)3 inmoderadamente.
Saepe "adverbio)3 con frecuencia.
Suaero%quaeris%quaerere%quaesivi%quaesitum3 buscar.
(olor%doloris "m)3 dolor, padecimiento.
Invenio%invenis%invenire%inveni%inventum3 encontrar.
#%naliza morfosint/cticamente y traduce3
4inos, Cretae rex atque 4inotauri pater, t*enis paucis annis antea magno bello vicerat. 6ictor non
solum magnam pecuniam, sed etiam multos obsides ab t*eniensibus quotannis flagitabat atque
obsidibus 4inotaurum alebat. Sed 2*eseus, t*enarum regis filius, riadnae, Cretae tyranni filiae,
auxilio saevum monstrum occidit. riadna cum 2*eseo e Creta, patria sua, evasit, sed 2*eseus in insula
-axo nocte puellam reliquit.
6>C@=1RI>3
4inos%4inois "m)3 4inos, rey de Creta.
Creta%Cretae "f)3 Creta.
Rex%regis "m)3 rey.
tque3 y.
4inotaurus%4inotauri "m)3 el 4inotauro.
0ater%patris "m)3 padre.
t*enae%t*enarum "f pl)3 tenas.
0aucus%pauca%paucum3 poco.
nnus%anni "m)3 aBo.
ntea "adverbio)3 antes.
4agnus%magna%magnum3 grande.
@ellum%belli "n)3 guerra.
6inco%vincis%vincere%vici%victum3 vencer.
6ictor%victoris "m)3 victorioso, vencedor.
-on "adverbio)3 no.
Solum "adverbio)3 solo.
0ecunia%pecuniae "f)3 dinero.
Sed "nexo)3 pero, sino.
Etiam "adv)3 incluso.
>bses%obsidis "m)3 re*,n
b "preposicin)3 de.
Suotannis3 todos los aBos.
5lagito%flagitas%flagitare%flagitavi%flagitatum
lo%alis%alere%alui%alitum3 alimentar.
2*eseus%2*esei "m)3 2eseo.
5ilius%filii "m)3 *i.o.
Saevus%saeva%saevum3 cruel.
riadna%rianae "f)3 riadna.
2yrannus%tyranni "m)3 tirano.
5ilia%filiae "f)3 *i.a.
uxilium%auxilii "n).
>ccido%occidis%occidere%occidi%occisum3 matar.
Cum "preposicin)3 con.
ENex "preposicin) desde.
0atria%patriae "f)3 patria.
0uella%puellae "f)3 .oven, muc*ac*a, niBa.
In "preposicin)3 en.
Insula%insulae "f)3 isla.
-axus%-axi "f)3 -axos.
-ox%noctis "f)3 noc*e.
Relinquo%relinquis%relinquere%reliqui%relictum3 de.ar, abandonar.
PRONOMBRE RELATIVO:
SI-A=1R 01=R1
4 5 - 4 5 -
-%S=I S=E S=>( -%S=I S=E S=E
c%S=E4 S=4 S=>( c%S=>S S=S S=E
A%C=I=S "los ' g,neros) A%S=>R=4 S=R=4 S=>R=4
(%C=I "los ' g,neros) (%S=I@=S "los ' g,neros)
b%S=> S= S=> b%S=I@=S "los ' g,neros)
ORACIONES SUBORDINADAS ADJETIVAS DE RELATIVO:
Realizan la funcin de un ad.etivo. El pronombre relativo concierta en g,nero y n<mero con su
antecedente en la proposicin principal, pero no tiene por qu, coincidir el caso de ambos.
E.emplos3
%6idetis servos qui aurum quaerunt3 6eis esclavos que buscan oro.
Servos3 antecedente3 c sg, >(.
Sui3 pronombre relativo3 -om. pl, S=FE2>.
%Romulus urbem condidit quam Romam vocavit3 Rmulo fund una ciudad a la que que llam Roma.
=rbem3 c. sg, >(
Suam3 c. sg, >(.
%(einceps annus fuit quo ego consulatum petivi3 continuacin fue el aBo en el que aspir, al consulado.
nnus3 antecedente3 -om, sg, S=FE2>.
Suo3 pronombre relativo3 b. Sg, C. CIRC=-S2-CI1.
EFERCICI>S3
&%naliza morfosint/cticamente y traduce3
2ibi pecuniam quam mi*i praestaveras reddo.
mici quibus confido multi non sunt.
Ile qui ante felix fuit bis miserum est.
Saepe *omines id quid volunt libenter credunt.
(iligens agricola serit arbores quorum fructus numquam aspiciet.
0*idias 4inervae simulacrum, quo templum quod t*enienses sacraverant ornavit, fecit.
4inervae templum, quod clarus artifex aedificavit, pulc*rum est.
6>C@=1RI>3
0ecunia%pecuniae "f)3 dinero.
0raesto%praestas%praestare%praestavi%praestatum3 prestar.
Reddo%reddis%reddere%redidi%reditum3 devolver.
micus%amici "m)3 amigo.
Confido%confidis%confidere%confidi%confisum3 confiar.
4ultus%multa%multum3 muc*o.
-on "adverbio)3 no.
nte "adverbio)3 antes.
5elix%felicis3 feliz.
@is "adverbio)3 dos veces.
4iser%misera%miserum3 desgraciado.
Saepe "adverbio)3 con frecuencia.
7omo%*ominis3 ser *umano.
6olo%vis%velle volui3 querer.
1ibenter "adverbio)3 voluntariamente.
Credo%credis%credere%credidi%creditum3 creer.
(iligens%diligentis3 diligente, aplicado, traba.ador.
gr+cola%agricolae "f)3 agricultor.
Sero%seris%serere%serui%seritum3 sembrar.
5ructus%fructus "m)3 fruto.
-umquam "adverbio)3 nunca.
spicio%aspicis%aspicere%aspexi%aspectum3 ver.
0*idias%0*idiae "f)35idias.
4inerva%4inervae "f)3 4inerva.
Simulacrum%simulacri "n). estatua.
2emplum%templi "n)3 templo.
t*enienses%t*eniensium "m pl)3 los tenienses.
(ea%deae "f)3 diosa.
Sacro%sacras%sacrare%sacravi%sacratum3 consagrar.
>rno%ornas%ornare%ornavi%ornatum3 adornar.
5acio%facis%facere%feci%factum3 *acer.
Clarus%clara%clarum3 famoso.
rtifex%artificis "m)3 artista, art+fice.
0ulc*er%pulc*ra%pulc*rum3 *ermoso.
D%naliza y traduce3
-octe, qua mater lexandrum concepit, ingens serpens, qui eius corpus circumvolvebat apparuitR Eadem
die duae aquilae supra domus patris eius culmen sederunt, quasi omen duplicis imperii, Europae et siae.
0raeterea, ea die eius pater duarum victoriarum nuntium accepit.Id omen universo terrarum orbis infanti
victoriam portendebat. Is enim, admodum iuvenis, immensum imperium condidit.
6>C@=1RI>3
-ox%noctis "f)3 noc*e.
4ater%matris "f)3 madre.
lexander%lexandri "m)3 le.andro 4agno.
Concipio%concipis%concipere%concepi%conceptum3 concebir.
Ingens%ingentis3 gigantesco.
Corpus%corporis "n)3 cuerpo.
Circumvolvo%circumvolvis%circumvolvere%circumvolvi%circumvolsum3 rodear.
(ies%diei "Nf)3 d+a, plazo, fec*a.
(uo%duae%duo3 dos.
quila%aquilae "f)3 /guila.
Supra "preposicin)3 sobre.
Culmen%culminis "n)3 te.ado.
(omus%domus "f)3 casa.
Sedeo%sedis%sedere%sedi%sessum3 sentarse, posarse.
Suasi "adverbio)3 como.
>men%ominis "n)3 presagio.
(uplex%duplicis3 doble.
Imperium%imperii "n)3 imperio, mando.
Europa%Europae "f)3 Europa.
Et "nexo)3 y.
sia%siae "f)3 sia.
0raeterea "advrbio)3 adem/s.
0ater%patris "m)3 padre.
-untium%nuntii "n)3 anuncio.
(uo%duae%duo3 dos.
6ictoria%victoriae "f)3 victoria.
ccipio%accipis%accipere%accepi%acceptum3 recibir.
=niversus%universa%universum3 todo.
>rbis%orbis "m)3 orbe.
2erra%terrae "f)3 tierra.
Infans%infantis "m)3 infante.
0ortendo%portendis%portendere%portendi%portentum3 anunciar.
Enim "adverbio)3 en efecto.
dmodum "adverbio)3 a<n.
Iuvenis%iuvenis "m). .oven.
Immensus%immensa%immensum3 inmenso.
Condo%condis%condere%condidi%conditum3 fundar.
'%naliza y traduce3
Araeci 2roiam per multos annos oppugnabant et multa proelia in planitie sub urbis moenibus gerebant.
Cassandra, regis 0riami filia et pollinis sacerdos, suis civibus patriae cladem perniciemque praedicebat,
sed 2roiani Cassandrae verbis fidem non tribuebant et magnae victoriae spem servabant.
Araeci 2roiam post longam annorum seriem equi dolo expugnaveruntR ita *ostium acies urbem
occupaverunt et omnia ferro ignique vastaverunt. 0ostremo Cassandra et aliae mulieres 2roianae Araecis
serviebant.
6>C@=1RI>3
4ultus%multa%multum3 muc*o.
2roia%2roiae "f)3 2roya.
0er "preposicin)3 durante, por, a trav,s de.
nnus%anni "m)3 aBo.
>ppugno%oppugnas%oppugnare%oppugnavi%oppugnatum3 atacar.
Et "nexo)3 y.
In "preposicin)3 en.
Sub "preposicin)3 ba.o.
=rbs%urbis "f)3 ciudad.
4oenia%moenium "n pl)3 muralla.
0roelium%proelii "n)3 combate.
Aero%geris%gerere%gessi%gestum3 llevar a cabo.
Cassandra%Cassandrae "f)3 Casandra.
Rex%regis "m)3 rey.
0riamus%0riami "m)3 0r+amo.
5ilius%filii "m)3 *i.o.
pollo%pollinis "m)3 polo.
Sacerdos%sacerdotis "mNf)3 sacerdote%sacerdotisa.
Civis%civis "m)3 ciudadano.
0atria%patriae "f)3 patria.
Clades%cladis "f)3 desastre.
0ernicies%perniciei "f)3 perdicin, ruina.
2roianus%2roiana%2roianum3 2royano.
6erbum%verbi "n)3 palabra.
5ides%fidei "f)3 cr,dito, fe, lealtad.
-on "adverbio)3 no.
2ribuo%tribuis%tribuere%tribui%tributum3 dar.
4agnus%magna%magnum3 grande.
6ictoria%victoriae "f)3 victoria.
Spes%spei "f)3 esperanza.
Servo%servas%servare%servavi%servatum3 conservar.
Equus%equi "m)3 caballo.
(olus%doli "m)3 engaBo.
0ost "preposicin)3 despu,s de.
1ongus%longa%longum3 largo.
Series%seriei f)3 serie.
Araeci%Araecorum "m pl)3 los griegos.
Expugno%expugnas%expugnare%expugnavi%expugnatum3 atacar.
Ita "adverbio)3 as+.
7otis%*ostis "m)3 enemigo.
cies%aciei "f)3 e.,rcito.
>ccupo%occupas%occupare%occupavi%occupatum3 ocupar.
>mnis%omne3 todo.
5errum%ferri "n)3 *ierro.
Ignis%ignis "m)3 fuego.
5erro ignique3 a sangre y fuego.
6asto%vastas%vastare%vastavi%vastatum3 devastar.
0ostremo "adverbio)3 por <ltimo.
lius%alia%alium3 otro.
4ulier%mulieris "f)3 mu.er.
Servio%servis%servire%servii%servitum3 servir, ser esclavo de.
#%naliza morfosint/cticamente y traduce3
-on tantum bonos viros putamus, qui mala non amant et solum omnia bona expetunt, sed etiam, qui
aliena non cupiunt, sua non effundunt, immo reb<s suis indigentibus subveniunt. 6ere bonos ideo
iudicamus *omines, qui minime divitias optant, sed contra simplicia, utilia, non superflua quaerunt. In
reb<s privatis tamquam in publicis necessariae parsimonia et modestia. Reliqua necessaria non sunt.
6>C@=1RI>3
-on "adverbio)3 no.
2antum3 tanto.
@onus%bona%bonum3 bueno.
6ir%viri "m)3 *ombre.
0uto%putas%putare%putavi%putatum3 considerar
4alus%mala%malum3 malo.
>mnis%omne3 todo.
Expeto%expetis%expetere%expetivi%expetitum3 buscar.
Sed "nexo)3 pero, sino.
Etiam "adverbio)3 incluso.
lienus%aliena%alienum3 a.eno.
Cupio%cupis%cupere%cupivi%cupitum3 desear.
LA VOZ PASIVA:
I%2IE40>S (E HI-5EC2=4I3
Se forman exactamente igual que en voz activa combiando las desinencias3 %orNr,% risNre,% tur,% mur,% mini,
%ntur. 1a <nica excepcin es la DK persona del singular del futuro imperfecto de indicativo de Bas
con.ugaciones &K y DK, donde se cambia P@I por P@E.
E.3 mabis "voz activa)NamaberisNere "voz pasiva).
II%2IE40>S (E H0ER5EC2=4I3 se forman con el participio perfecto pasivo y el verbo S=4.
&%0articipio perfecto pasivo3 se forma a partir del tema de supino 3 supino del enunciado ":K forma) sin P
um3
%mo%amas%amare%amavi%amatum "amar)3 amat%
%4oneo%mones%monere%monui%monitum "aconse.ar)3 monit%
%1ego%legis%legere%legi%lectum3 lect%
%udio%audis%audire%audivi%auditum3 audit%
%Capio%capis%capere%cepi%captum3 capt%
l tema de supino resultante se aBaden las desinencias Pus "m)%a "f)%um "n) para el singular y Pi "m)%ae
"f)%a "n) para el plural3
SI-A=1R 01=R1
4 5 - 4 5 -
%mat%us%amat%a%amat%um %mat%i%amat%ae%amat%a
%4onit%us%monit%a%monit%um %4onit%i%monit%ae%monit%a
%1ect%us%lect%a%lect%um %1ect%i%lect%ae%lect%a
%udit%us%audit%a%audit%um %udit%i%audit%ae%audit%a
%Capt%us%capt%a%capt%um %Capt%i%capt%ae%capt%a.
D%2IE40>S (E I-(IC2I6>3
a%0rtet,rito perfecto3 participio de perfectoLpresente o pret,rito perfecto de indicativo de S=43
S=4N5=I S=4=SN5=I4=S
matus%a%um ESN5=IS2I mati%ae%a ES2ISN5=IS2IS
ES2N5=I2 S=-2N5=ER=-2N5=ERE
Mo fuiN*e sido amadoNa
S=4N5=I S=4=SN5=I4=S
4onitus%a%um ESN5=IS2I 4oniti%ae%a ES2ISN5=IS2IS
ES2N5=I2 S=-2N5=ER=-2N5=ERE
Mo fuiN*e sido aconse.adoNa

S=4N5=I S=4=SN5=I4=S
1ectus%a%um ESN5=IS2I 1ecti%lectae%lecta ES2ISN5=IS2IS
ES2N5=I2 S=-2N5=ER=-2N5=ERE
> fuiN*e sido leidoNa
S=4N5=I S=4=SN5=I4=S
uditus%a%um ESN5=IS2I uditi%ae%a ES2ISN5=IS2IS
ES2N5=I2 S=-2N5=ER=-2N5=ERE
Mo fuiN*e sido o+doNa
S=4N5=I S=4=SN5=I4=S
Captus%a%um ESN5=IS2I Capti%ae%a ES2ISN5=IS2IS
ES2N5=I2 S=-2N5=ER=-2N5=ERE
Mo fuiN*e sido cogidoNa
b%0ret,rito pluscuamperfecto3 participio perfecto Lpret,rito imperfecto o pluscuamperfecto de indicativo
de S=4.
ER4N5=ER4 ER4=SN5=ER4=S
matus%a%um ERSN5=ERS mati%ae%a ER2ISN5=ER2IS
ER-2N5=ER-2 ER-2N5=ER-2
Mo *ab+a sido amadoNa
ER4N5=ER4 ER4=SN5=ER4=S
4onitus%a%um ERSN5=ERS 4oniti%ae%a ER2ISN5=ER2IS
ER2N5=ER2 ER-2N5=ER-2
Mo *ab+a sido aconse.adoNa
ER4N5=ER4 ER4=SN5=ER4=S
1ectus%a%um ERSN5=ERS 1ecti%ae%a ER2ISN5=ER2IS
ER2N5=ER2 ER-2N5=ER-2
Mo *ab+a sido le+doNa
ER4N5=ER4 ER4=SN5=ER4=S
uditus%audita%auditum ERSN5=ERS uditi%ae%a ER2ISN5=ER2IS
ER-2N5=ER-2 ER-2N5=ER-2
Mo *ab+a sido o+doNa
ER4N5=ER4 ER4=SN5=ER4=S
Captus%a%um ERSN5=ERS Capti%ae%a ER2ISN5=ER2IS
ER2N5=ER2 ER-2N5=ER-2
Mo *ab+a sido cogidoNa
c%5uturo perfecto3 participio perfecto Lfuturo imperfecto o futuro perfecto de indicativo de S=4.
ER>N5=ER> ERI4=SN5=ERI4=S
matus%a%um ERISN5=ERIS mati%ae%a ERI2ISN5=ERI2IS
ERI2N5=ERI2 ER=-2N5=ERI-2
Mo *abr, sido amadoNa
ER>N5=ER> ERI4=SN5=ERI4=S
4onitus%a%um ERISN5=ERIS 4oniti%ae%a ERI2ISN5=ERI2IS
ERI2N5=ERI2 ER=-2N5=ERI-2
Mo *abr, sido aconse.adoNa
ER>N5=ER> ER=-2N5=ERI-2
1ectus%a%um ERISN5=ERIS 1ecti%ae%a ERI2ISN5=ERI2IS
ERI2N5=ERI2 ER=-2N5=ERI-2
Mo *abr, sido le+doNa
ER>N5=ER> ERI4=SN5=ERI4=S
uditus%a%um ERISN5=ERIS uditi%ae%a ERI2ISN5=ERI2IS
ERI2N5=ERI2 ER=-2N5=ERI-2
Mo *abr, sido o+doNa
ER>N5=ER> ERI4=SN5=ERI4=S
Captus%a%um ERISN5=ERIS Capti%ae%a ERI2ISN5=ERI2IS
ERI2N5=ERI2 ER=-2N5=ERI-2
Mo *abr, sido cogidoNa
'%2IE40>S (E S=@F=-2I6>3
a%0ret,rito perfecto3 participio perfecto Lpresente o pret,rito perfecto sub.untivo de S=4
SI4N5=ERI4 SI4=SN5=ERI4=S
matus%as%um SISN5=ERIS mati%ae%a SI2ISN5=ERI2IS
SI2N5=ERI2 SI-2N5=ERI-2
Mo *aya sido amadoNa

SI4N5=ERI4 SI4=SN5=ERI4=S
4onitus%a%um SISN5=ERIS 4oniti%ae%a SI2ISN5=ERI2IS
SI2N5=ERI2 SI-2N5=ERI-2
Mo *aya sido aconse.adoNa

SI4N5=ERI4 SI4=SN5=ERI4=S
1ectus%a%um SISN5=ERIS 1ecti%ae%a SI2ISN5=ERI2IS
SI2N5=ERI2 SI-2N5=ERI-2
Mo *aya sido le+doNa
SI4N5=ERI4 SI4=SN5=ERI4=S
uditus%a%um SISN5=ERIS uditi%ae%a SI2ISN5=ERI2IS
SI2N5=ERI2 SI-2N5=ERI-2
Mo *aya sido o+doNa
SI4N5=ERI4 SI4=SN5=ERI4=S
Captus%a%um SISN5=ERIS Capti%ae%a SI2ISN5=ERI2IS
SI2N5=ERI2 SI-2N5=ERI-2
Mo *aya sido cogidoNa
b%0ret,rito pluscuamperfecto3 participio perfecto Lpret,rito imperfecto o pluscuamperfecto sub.untivo de
S=4.
ESSE4N5=ISSE4 ESSE4=SN5=ISSE4=S
matus%a%um ESSESN5=ISSES mati%ae%a ESSE2ISN5=ISSE2IS
ESSE2N5=ISSE2 ESSE-2N5=ISSE-2
Mo *ubieraN*ubiese sido amadoNa
ESSE4N5=ISSE4 ESSE4=SN5=ISSE4=S
4onitus%a%um ESSESN5=ISSES 4oniti%ae%a ESSE2ISN5=ISSE2IS
ESSE2N5=ISSE2 ESSE-2N5=ISSE-2
Mo *ubieraN*ubiese sido aconse.adoNa
ESSE4N5=ISSE4 ESSE4=SN5=ISSE4=S
1ectus%a%um ESSESN5=ISSES 1ecti%ae%a ESSE2ISN5=ISSE2IS
ESSE2N5=ISSE2 ESSE-2N5=ISSE-2
Mo *ubieraN*ubiese sido le+doNa
ESSE4N5=ISSE4 ESSE4=SN5=ISSE4=S
uditus%a%um ESSESN5=ISSES uditi%ae%a ESSE2ISN5=ISSE2IS
ESSE2N5=ISSE2 ESSE2ISN5=ISSE2IS
Mo *ubieraN*ubiese sido o+doNa
ESSE4N5=ISSE4 ESSE4=SN5=ISSE4=S
Captus%a%um ESSESN5=ISSES Capti%ae%a ESSE2ISN5=ISSE2IS
ESSE2N5=ISSE2 ESSE-2N5=ISSE-2
Mo *ubieraN*ubiese sido cogidoNa.
EFERCICI>S3
&%Con.uga el pret,rito perfecto, pluscuamperfecto y futuro perfecto de indicativo y el pret,rito perfecto y
pluscuamperfecto de sub.untivo de uno de los siguientes verbos3
(o%das%dare%dedi%datum3 dar.
6ideo%vides%videre%vidi%visum3 ver.
Rego%regis%regere%rexi%rectum3 gobernar.
6enio%venis%venire%veni%ventum3 venir.
5acio%facis%facere%feci%factum3 *acer.

Das könnte Ihnen auch gefallen