Sie sind auf Seite 1von 9

Oriki Oxum

Oriki Yemonja
Qualidades do Orix Oy / Ians
Setembro 11, 2008 por Manuela
Um dos rituais mais belos do Candombl quando Oy Kar, com seu tacho de
cobre repleto de o!o, "em dan#ar o r$tmo e!%& 'itualmente a(ar representa o
o!o que Oy en!ole, mas de ato o bolinho de a(ar que Oy distribui aos seus,
de cor a"ermelhada como brasa no a)er* depois de rodar na cabe#a de Oy por
todo barraco& Quando eito para "ender no camrcio, chama+se a(ara) ,a(ar -
a). ou se)a a(ar de comer e assim se populari/ou a pala"ra 0(ara)
Oy tambm er!ue a sua saia e pisa no o!o ao lado de 1an!2, Oy tambm troca
o!o com O!un reali/ando uma das mais belas dan#as do candombl& Oy con"ida
todos para !uerrear e "o che!ando O!un, Opar, Iy!unt, Ob, 1an!2 e por
3ltimo che!a Oxa!ui, a pa/ no meio da !uerra, para apa/i!uar o cora#o de
Oy&
O n3mero 4 sa!rada a Ians, no"e tambm so as qualidades de Ians e 5 so as
Oys de culto I!bal& 6enhora dos "entos, dos tu7es, das nun"ens de chumbo,
tempestades, das !uas a!itadas pelo "ento, !uas do seu rio 8$!er, onde
cultuada& 0 morte e seus mistrios no asustam Oy, 6enhora dos 9!uns, me dos
e!uns, rainha dos e!uns, Oy !uer a unl%, s% mesmo me Ians&
Qualidades:
Oy: ;etu Ligaa a !ang" e at# $on%une&'e $om ele, O() o' raio'*
Oy: Onira +ain,a a $iae e -ra, a o$e guerreira ligaa a' )gua' e Oxun,.e'te
ro'a**
Oy: <a!an O() $om %unamento $om Oxo''i, O''ai(n,/x0, guerreira o' .ento' o'
e'treito' a' mata'*
Oy 6en% ou 6insir& O() rar1''ima, ligaa Yemanj) e 2ir)
Oy: =op> mora no tempo ligaa a Oxun e /x0 3algun' ax#' a tem $omo uma -gbal#4
Oy: I)ib ou I)ib$+ .e'te bran$o ligaa a Oxal) ao .ento %rio
Oy: Kar+ .e'te .ermel,o, ligaa a !ang", ao %ogo, a5uela 5ue $arrega o ajer6
%er.eno na $abe7a*
Oy: ?ei+ *o .ento o' p)''aro', .e'te e'tampao, ligaa a /8)
Oy: <ini( + 2 'en,ora o .ento 5uente, ligaa a Oxumare e Omolu*
Oys de culto I!bal:
Oy: 9!unita -gbal#, a5ui .i.e $om o' morto'9egun'9.e'te bran$o e mari8o, ligaa a
Oxala, :an;, e ao .ento o bambu<al
Oy: @unan+-gabal#, a 5ue en$amin,a o' morto'9egun'9.e'te bran$o e mari8o, ligaa a
Oxal), :an; e ao $entro o bambu<al
Oy: ;ad + -gbale, a 5ue ilumina o $amin,o ao' morto'9egun'9.e'te bran$o,mari8o
ligaa a Oxal), Omol0 e :an;, ao bambu<al
Oy =anan ou @ur&-gbal#, a 5ue re$ebe no portal o' morto'9egun'9.e'te bran$o e
mari8o, ligaa a Oxal) e :an; ao bambu<al
=eremo' aina .)rio' outro' nome' e O() 5ue 'e $on%unem ou ';o o' me'mo', t1tulo'
e 5ualiae' i.er'a', entre ela': O() Olo#, =onin>b#, ?akareb@, 2agambar), ?iliab),
-() Aopo, -() Boun, -() 2bomC, et$*
IANS - Oy - Oy Gbale - Orix do candomble - Santa Guerreira.
2:SD & O() & O(E Fbale & Orix) o $anomble & Santa Fuerreira*
Ians # a %or7a o' .ento', o' %ura$Ge', a' bri'a' 5ue a$almam, a' $oi'a' 5ue
pa''am $omo o .ento, o' amore' e%6mero', 'en'uai', a' tempe'tae', 5ue a''olam a
exi't6n$ia, ma' n;o uram para 'empre* -an'; ajua.a Ogum na %orja o' metai',
'oprano o %ogo $om o %ole para a.i.a&lo mai' e mai', e a''im %abri$arem mai'
%erramenta' para trabal,ar o muno e arma' para a' guerra' e 5ue ambo' tanto
go'ta.am* Aor 'eu temperamento li.re e guerreiro, -an'; era uma $ompan,eira per%eita
para Ogum* Hi< o mito 5ue -an'; n;o poia ter %il,o', por i''o aotou Logun-Ed,
%il,o abanonao por Oxum, e o $riou urante algum tempo*
Hi< o mito, tamb#m, 5ue o Orix Ians era t;o lina 5ue, para %ugir ao a''#io
ma'$ulino .e'tia&'e $om uma pele e b0%alo, e 'a1a para a guerra* Iue era amiga t;o leal
5ue %oi ela a primeira a reali<ar uma $erim"nia e en$amin,amento a alma e um
amigo $a7aor ao orum 3$#u4* -an'; n;o para.a jamai'*
Jm ia em 5ue o Orix Xang %oi .i'itar 'eu irm;o Ogum e en$omenar&l,e
arma' para a guerra, -an'; 3tamb#m $on,e$ia $omo O()4 apaixonou&'e por !ang", e
partiu para .i.er $om ele, eixano Logun&/# $om Ogum, 5ue terminaria e $ria&lo* 2
partir e ent;o, tornou&'e uma a' tr6' e'po'a' e !ang" e $om ele reina e luta,
en.iano 'eu' .ento' para limpar o muno e anun$iano a $,egaa o' raio' e tro.Ge'
e 'eu amao*
Hia a 'emana: 5uarta&%eira
Kore': .ermel,o, ro'a, marron*
S1mbolo: /ruxin 3rabo e $a.alo, 'igno e poer ioruba4 e Ob# 3e'paa4*
:0mero: L
Komia: a$araj#
Saua7;o: /parrei, O()M
?ol,a: para&raio, peregun, ma$a'')*
Ervas do Orixa Iansa - Oya- Ewe Orixa.
/'te itao (oruba i< 5ue:
Bo 'i e8e Bo 'i orixa,
=rau7;o: 'em %ol,a n;o ,) Orix)
/r.a' Orixa O() ou /8e, %ol,a', planta' utili<aa' entro o $ulto Yoruba $omo o
Kanombl#, o' Olo''ain, $ulto a -%), et$***
?ol,a' e -an'; ou O() /r.a' e -emanja& -an'; Orixa
Aara&raio' e8e m#'an
/'paa e -an'; e8e ia O()
Nalaio e .el,o e8e amunimu(6
=a5uaril e8e %iriri
Ka'uarina e8e O()
Mata pa'to e8e abgol)
Cantiga da Folha Ewe Firiri:
?iriri arori o %iriri atori,
2 in %#r# imonl#,
2 in 'a b) bab) in bar@,
2 in 'a b) ai(aba torun,
Ojo ot) %ori kon
?iriri atori bab) p# tun,
?iriri atori bab) p# tun,
Orii de O!"# !ANS $sauda%&o' (ouva%&o' )e*a' Invoca%&o+
/la # grane o ba'tante para $arrega o $,i%re o b0%alo
O(E, 5ue po''ui um mario poero'o
Mul,er guerreira
/xpli$a7;o: Oriki, Ori5ui, 2ura, Fbaura, +e<a, Lou.a7;o, Lou.ar, -n.o$a7;o,
Saua7;o, He'pertar, 2$orar, et$***, normalmente utili<aa no $anombl# e no Kulto
2o' Orix)' e na7;o 3Beto, 2laketo, /ngen,o .el,o, Opojonj), :ag", 2x# Oxumar6,
Kulto a -%), Santeria Kubana, 3Lo' Ori',a'4 et$*** 3'anto, i.inae, eu'e', protetor,
guari;o, anjo a guara, Aai e $abe7a4* Arati$ao na ,ora em 5uer %or peir, o%ere$er,
%a<er, $ultuar, agraar et$** * O)rio' ';o o' termo' utili<ao' epeneno e .ariano e
$aa tipo e $ulto religio'o, ma' 5ue n;o mua muito o 'entio e 'im mua o ialeto
utili<ao 3a l1ngua4*
Aara maiore' -n%orma7Ge' e Komo utili<ar ao $erto o oriki, pro$ure 'eu pai e 'anto
3Nabalorix), Yalorix), Mameto, =ateto, Nabala8o, et$**4, ou e'tue um pou$o 'obre a
pronun$ia o ialeto (oruba 5ue n;o # i%1$il, parti$ularmente apreni leno e ou.ino
'o<in,o, ai .o$6 poe tirar um exemplo 5ue %or7a e .ontae # um o' prin$ipai'
ponto' para 5ue na ,ora e lou.ar, re.eren$iar o Kanombl#, orix)', 'anto', Heu'e',
.oun, et$***, .o$6 poe 'im %a<er, e ar o mel,or e 'i, me'mo n;o teno o (oruba
$omo uma l1ngua nata e no''o pa1'*
O(E 2 =o -8o /%Pn Fb#
O(E Ol@kP Qra
ObCnrin Ogun
ObCnrin Oe
O(a Rr1rC 2r@j0 N) Oko B0*
-ru Sni(En To :i O(E Y1 : Se, SeU
-bi O(a TE, L@ Fbin)
ObCnrin T@P Ni /ni ?@ -gb)
O(E t1 a8on Pt) r1
=1 Ton =or1 +V Ha -gb) :W SC -gb@
X#VpE X#V, O(a PM
/rW +e :ikan :i Mo :bE O
2%#%# -k0
ObCnrin Ogun, =i :) -bon +V :1 Q Bi B0n
O(E P, O(E =@t@ XunM
O(E, 2 AY2gb), AYQ8o M@ :i B1)k1),
B1)k1), T#r# T#r# LY O(E :'e =i S
2 +Cn Hengbere N1i ?0lEn1
O =iti =1 :%i Fbogbo 2r) +Cn N1 /'in
X#VpE, O(a Ol@mo Me'an, -b) +e RM
$li5ue abaixo em Leia mai' para .er a trau7;o
/la # grane o ba'tante para $arrega o $,i%re o b0%alo
O(E, 5ue po''ui um mario poero'o
Mul,er guerreira
Mul,er $a7aora
O(E, a $,armo'a, 5ue i'pGe e $oragem para morrer $om 'eu mario*
Iue tipo e pe''oa # O(EU
O lo$al one O(E e't), pega %ogo
Mul,er 5ue 'e 5uebra ao meio $omo 'e %o''e uma $aba7a
O(E %oi .i'ta por 'eu' inimigo'
/ ele', a''u'tao', %ugiram atirano a' bagagen' no mato
/eepa XeM O,, O(EM
Z' a 0ni$a pe''oa 5ue temo
Oena.al a Morte
2 mul,er guerreira 5ue $arrega 'ua arma e %ogo
O,, O(E, E O(E re'peito e 'ubmi'';oM
/la arruma 'ua' $oi'a' 'em emora
+apiamente O(E %a< 'ua' $oi'a'
/la .agueia $om eleg[n$ia, $omo 'e %o''e uma n"mae %ulani
Iuano ana, 'ua .italiae # $omo a o $a.alo 5ue trota
/eepa O(a, 5ue tem no.e %il,o', eu te 'a0oM
,AN-IGAS O!A - IANSA O)I.AS
K2:=-F2S OJ O+-: H/ !-+\ OY] OJ -2:SD
6auda#o de Ians ou Oy: /A2++/-, OY] M/SS2: O+J:*
A B Canti!a de Ians ou OyC
N-+- N-+- N2 2F2: LO^J ONZ +-BOM2: M2+-_
D B Canti!a de Ians ou OyC
O() tete O(a bal# O(a ten te a (aba,
O(a tete, O(a ten te O(),
E B Canti!a de Ians ou OyC
=a ni a paa looo O(a, oo ,o (a&(a, 3bi'4
5 B Canti!a de Ians ou OyC
O(a O(a korro nile ati mo tum bale, 3bi'4
F B Canti!a de Ians ou OyC
O() Onile o ni geere p@ " paro ti, 3bi'4
OHJ +/F/:=/ H/ OY2
OS" /E0I - 1Si2ni3ica ainda ventilar1
2ut,or: 2J=O+: /NOM- ` at : 0a:1b ` Kategor( : OHJ `
O') Meji # o Lc o0 no jogo e b0<io' e o primeiro na orem e $,egaa o 'i'tema -%),
one # $on,e$io pelo me'mo nome* /m -%) # $on,e$io pelo' j6je $omo dS) Mejid* O'
nag"' o $,amam e dO') Mejid e tamb#m e dOj1 O')d* dS)d, em (orub), 'igni%i$a
aina .entilar, arejar, poeno tamb#m ter o 'entio e 'eparar, e'$ol,er, e'$apamento,
no 'entio e e'$orrer* Hi<em 5ue anteriormente o' 'igno' e -%) n;o $on,e$iam o ar a
.ia* ?oi e'te o 'igno 5ue o' $,amou e $olo$ou a too' em $ontato $om o ar*
/m (orub), a' pala.ra' d2') Mejid 'igni%i$am, prin$ipalmente, dua' $oxa'd, no 'entio
e repre'entar o' @rg;o' %eminino', 5ue ';o $omanao' por e'te O0*
O') Meji # um o0 $ompo'to pelo' elemento' )gua 'obre %ogo, $om preomin[n$ia o
primeiro, o 5ue ini$a o inami'mo no 'entio e ajua e apoio* Korre'pone ao ponto
$areal Su&Suoe'te, E $arta nc 2 o =arot 3a dAapi'ad4 e 'eu .alor num#ri$o # o L*
Sua' $ore' ';o o .ermel,o, o laranja e o .in,o* Z um o0 %eminino, repre'entao,
e'oteri$amente, por uma $abe7a ,umana 'obre a lua minguante, '1mbolo o poer
%eiti$eiro %eminino, numa re%er6n$ia ine5u1.o$a E 'ua liga7;o E' pr)ti$a' e %eiti7aria,
na' 5uai' a' mul,ere' 'e e'ta$am por 'ua ota7;o natural, inerente E 'ua $oni7;o e
pro$riar, tran'%ormano um e'permato<@ie mi$ro'$@pi$o num 'er ,umano*
O') Meji repre'enta a' dBenne'1'd 3%eiti$eira'4, pot6n$ia' a magia negra 5ue utili<am a
noite e o %ogo* S;o e'p1rito' mal.ao' 5ue, ,ierar5ui$amente, en$ontram&'e 'ituao'
abaixo o' .o0n'* O') Meji #, portanto, um o' o0 mai' perigo'o'* 2 ele # atribu1a a
$ria7;o e too' o' animai' ligao' E %eiti7aria, $omo o gato, algun' ant1lope', a $oruja,
a anorin,a, o pintarroxo, o .erel,;o, a la.aeira e o engole&.ento*
O') Meji $omana o 'angue e too' o' @rg;o' interno' o $orpo, e, por exten';o, o
$ora7;o e a $ir$ula7;o 'ange1nea, a abertura o' ol,o' e o' inte'tino'* Z ele 5uem ) $or
ao 'angue*
O') Meji pre'ie a e.o$a7;o o' emai' 'igno' 'obre o dopon i%)d* Z tamb#m e'te 'igno
5uem e.o$a e tra< too' o' emai' E pre'en7a o babalorix), urante a' $on'ulta' ou em
5ual5uer pro$eimento em 5ue a' %igura' 'ejam ri'$aa' 'obre o tabuleiro, $abeno a
-k) Meji a %un7;o e $onu<i&lo' e .olta, logo 5ue a' 'ua' pre'en7a' n;o 'e %a7am mai'
ne$e'')ria'*
Komo 'e poe ob'er.ar, O') Meji po''ui poere' ilimitao': 'eno ele a5uele 5ue poe
%a<er tuo e 5ue, e%eti.amente, tuo %a<*
O') Meji # o 'en,or o 'angue* =oo' o' ,omen', pelo %ato e po''u1rem 'angue, ';o
proprieae' e''e 'igno*
+ege a' orel,a', o' ol,o', a' narina', o' l)bio', o' bra7o', a' perna' e o' p#', a me'ma
%orma 5ue o' @rg;o' genitai' %eminino'* Aoe 'er en$ontrao no %luxo men'trual, no
.entre a' mul,ere' men'truaa', a1 a extrema no$i.iae 5ue l,e # atribu1a*
He.emo' e'$lare$er, em rela7;o ao %luxo men'trual, 5ue, embora perten$eno a O')
Meji, logo 5ue 'e aparta o $orpo a mul,er pa''a a perten$er a -rP'0n Meji, e, 5uano
erramao 'obre o 'olo, pa''a a 'er e R%0n Meji*
O' %il,o' e'te o0 n;o e.em $omer $arne e gato e nem toa' a' $omia' 5ue ';o
o%ere$ia' a :an;* :;o u'ar te$io' e %uno .ermel,o ou a<ul* O' ,omen' e'te o0
';o proibio' e e'perar o orga'mo e 'ua' mul,ere' e a' mul,ere' n;o e.em prati$ar
o $oito urante o ia*

Das könnte Ihnen auch gefallen