28 november 2009 © Nederlands Dagblad

Meningen
T echnische vooruitgang is zelden
alleen maar een zegen, maar veelal
tegelijk ook het tegendeel. De uitvin-
ding van de boekdrukkunst bijvoor-
beeld heeft ertoe bijgedragen dat het
lezen van de Bijbel van een klerikaal
privilege tot een zaak van het volk
werd, maar ook dat er oceanen van
geestelijke bagger over deze wereld
zijn uitgestort. Hetzelfde geldt voor
radio en televisie en in nog sterkere
mate voor internet.
Als het om de ‘vloek’ van dat laatste
medium gaat, vallen steevast woor-
den als seks en porno, maar is er
veelal minder aandacht voor een
andere zijde van het web: interactivi-
teit. Audiovisuele media boden die
optie al langer (een bekend voor-
beeld is het programma Stand.nl),
maar vooral door internet en email
zijn de mogelijkheden van recht-
streekse interactie tussen zender en
ontvanger tot ongekende proporties
uitgegroeid.
Ook hier geldt: dat is niet bij voor-
baat negatief. Uit een bericht giste-
ren in deze krant bleek bijvoorbeeld
dat sociale netwerksites als Hyves en
Facebook niet, zoals algemeen werd
aangenomen, tot surrogaatvriend-
schappen en daarmee per saldo tot
vereenzaming leiden. En in het alge-
meen is de directheid van internet
een vooruitgang die processen veel
sneller kan laten verlopen dan vroe-
ger.
Maar de mogelijkheid tot interactie
heeft anderzijds wel bijgedragen aan
een klimaat waarvan de suggestie
uitgaat, dat we niet alleen overal een
mening over moeten hebben, maar
die ook zo snel mogelijk moeten ven-
tileren. De invloed daarvan beperkt
zich niet tot het internetverkeer,
maar is ook de omgang van mens tot
mens in steeds sterkere mate gaan
bepalen.

D at geldt ook het kerkelijk verkeer.

Predikanten klagen bijvoorbeeld dat
ze de preekstoel nog niet af zijn, of
de eerste kritische mailtjes over de
preek stromen al binnen. Sommigen
worden door de constante stroom
digitale post zo gehinderd in hun
reguliere taken, dat ze hun gemeente
hebben meegedeeld voortaan niet
meer op mailtjes te kunnen reageren.
Het ingeburgerde gebruik van het
verkleinwoord ‘mailtje’ geeft overi-
gens al aan dat e-mail doorgaans niet
het middel is om de geadresseerde
goed doordachte teksten te doen toe-
komen. Meestal spat de vluchtigheid
ervan af, terwijl het gebruiksgemak
van het middel ook nog eens uitno-
digt tot botheid, die bij een livecon-
frontatie niet zo gemakkelijk geuit
zou zijn.

V an de ‘langzamere’ communica-
tiemiddelen van vroeger, zoals de
brief, ging een zekere ‘weerhou-
dende’ werking uit. Nu die groten-
deels is weggevallen, ligt hier Bijbels
gezien een nieuwe uitdaging: we
hoeven niet per se van alles iets te
vinden en indien het uiten van een
oordeel wel noodzakelijk is – daartoe
kan wel degelijk een Bijbelse nood-
zaak zijn – , dan pas secundair. Want:
,,Een verstandig mens is karig met
zijn woorden’’, en: ,,Wie antwoordt
zonder eerst te luisteren, handelt
dwaas’’ (Spreuken 17:27 en 18:13).
PAB