CIRCUNSTANCIALES INSTRUMENTO - MEDIO ablativo per y acusativo (si es persona i ) MODO cum y ablativo (si es un sustantivo sin modifcador) ablativo (si es una construccin sustantiva) ii CAUSA ablativo ob o propter y acusativo e!" ab" de iii " prae iv y ablativo v FIN dativo ad o in y acusativo causa o #ratia y #enitivo vi ARGUMENTO de (o super) y ablativo AGENTE ab y ablativo (si es un ser animado) ablativo (si es un ser inanimado) dativo (si el v$ es peri%r&stica pasiva o part$ pas$ COMPAA cum o sine y ablativo vii HOSTILIDAD in" contra" versus" adversus y acusativo LIMITACIN - RELACIN ablativo acusativo (en poes'a) PRECIO - ESTIMA ablativo #enitivo (si la estimacin es indefnida viii ) ABUNDANCIA O CARENCIA ablativo #enitivo (con al#unos ad(etivos) MATERIA e! o de y ablativo ad(etivo" deriv$ en )eus"*ea"*eum" concertado CUALIDAD ablativo #enitivo CULPA ablativo de y ablativo #enitivo i! TIEMPO QVANDO+ ablativo (con in si e!presa edades) QVAMDIU+ acusativo (con per si e!presa continuidad) LUGAR A$ Si es nombre com,n" o propio de pa'ses o islas #randes x VBI: in y ablativo xi
VNDE+ e!" ab" de y ablativo QVO+ in" ad y acusativo !ii QVA : per y acusativo !iii -$ Si es nombre propio de ciudad o isla pe.ue/a VBI: ablativo ( 01" 21 o 31 decl$ pl$) o locativo xiv (41 o 51 xv s#$) VNDE+ ablativo !vi QVO+ acusativo QVA + per y acusativo MEDIDA di%erencia (con comparativo)+ ablativo distancia recorrida+ acusativo distancia e!istente+ acusativo o ablativo dimensiones+ sum y ad($ lon#us" latus" altus !vii y acusativo edad+ natus"*a"*um y num$ card$en acusativo y annos !viii a#ens"*entis y num$ ord en acusativo sin#$ y annum en sin#$ !i! E6E78L9S Instrumento - me!o 7a#nos :omines virtute metimur" non %ortuna (C$ Nep$ Eum$ l)$ Latn II A Prof. Claudia Carione ;ecima re#io per tribunos militum Caesari #ratias e#it (C<s$ -$ =$ 4$24)$ Moo Cum %ebri domum rediit (Cic$ ;e 9r$ 0$54)$ >aec ma#no studio a#ebat$ (C<s$ -$C$ 4"0?)$ C"us" Concordia parvae res crescunt" discordia ma!imae dilabantur$ (Sal Iu#$"4?) In Asiam :inc abii propter pauperiem (Ter$ >eaut$ 4$4$3@)$ 8eriit ita.ue Cato e! decreto suo (S<n$ Ep$ 4?2$05)$ F!n Non virtuti laborat" sed #loriae (S<n$ Ep$ 440$05)$ Ad :anc te amentiam natura peperit (Cic$ Cat$ 4$4?53)$ Caesar in Epirum rei %rurnentariae causa le#atos misit (C<s$ -$ C$ 0$25)$ Ar#umento $Tem"% ;e contemptu pecuniae multa dicuntur (S<n$ Ep$ 4?A$4 l)$ A#ente Arma ab aliis posita" ab aliis erepta sunt (Cic$ 8ro 7arc$ 4?)$ >is lacrimis non movetur 7ilo (Cic$ 8ro 7il$ 0B)$ A Iove sunt nobis capienda primordia (Cic$ Le#$ 5$0)$
Com&"'(" Cives cum civibus de virtute certabant (Sal$ Cat$ @)$ Host!)!" ;ic in avaritiamC dic in lu!uriam (S<n$ Ep$ 4?A$5)$ L!m!t"*!+n o Re)"*!+n =alii lin#ua" institutis" le#ibus inter se diDerunt (C<s$ -$ =$ 4$4)$ Pre*!o - Est!m"*!+n Te trecentis talentis re#i Cotto vendidisti (Cic$ 8is$ 02)$ 8arvi sunt %oris arma" nisi est consilium domi (Cie$ 9D$ 4$55)$ A,un"n*!"- C"ren*!" ;ionysius tyrannus omni cultu :umano carebat (Cic$ Tusc$ 3$55)$ Completus iam carcer mercatorum erat (Cic$ Eerr$ 5$3$3B)$ M"ter!" >omo e corpore animo.ue constat (Cic$ Fin$ 3$45)$ E!ponit ea pulc:errima vasa ar#entea (Cic$ Eerr$ 5$2$5B)$ Cu")!" ;i me pusilli fn!erunt anirni (>or$ Sat$ 4$2$4B)$ -ono es animo (Ter$ Eun$ 4$52)$ Cu)&" - Pen" Accusatus est criminibus #ravissimis (Cic$ Clu$ 55)$ Alcibiades accusatus est proditionis (C$ Nep$ 7ilt$ B)$ T!em&o 8rima luce Considius ad Caesarem occurrit (C<s$ -$ =$ 4 40$05)$ Latn II A Prof. Claudia Carione Tuilus re#navit annos duos et tri#inta (Liv$ 4$04)$ Lu#"r In acie non %ui (Cic$ Fam$ @$4A)$ In vitium ducit culpae %u#a" si caret arte (>or$ Ad 8is$ 04)$ Caesar e! :ibernis le#iones educit (C<s$ -$ =$ 4$4?)$ Eenies ad summa per planum (S<n$ Ep$ A2$40)$ Iter Appia via %acio (Cic$ G$ F$ 4$4$H)$ Me!" Sol multis partibus maior est .uam terra (Cic$ N$ ;$ 5$0H)$ Tridui viam pro#ressi rursus reverterunt (C<s$ -$ =$ 2$2)$ Guattuor milia passuum ab :oste posuit castra (Liv$ 0B$0A)$ 7ilites a##erem latum pedes trecentos e!stru!erunt (C<s$ -$ =$ B$52)$ E" Cato annos .uin.ue et octo#inta natus e!cessit e vita (Cic$ -rut$ 5?)$ Caesar annum a#ens se!tum decimurn patrem amisit (Suet$ ;iv$ Iul$ l)$ i No se consideran personas, por no ser libres, los esclavos y los soldados. ii cum puede intercalarse. iii Si adems de causa e!presa ori"en. iv Si la causa impide una acci#n. v e! y ab pueden perder su consonante delante de otra consonante. vi $l "enitivo siempre antepuesto. vii Con pronombres personales, cum se a"re"a al ablativo como encltica. viii Suelen ser ad%etivos sustantivados. i! Por elipsis del ablativo crimine. ! Se consideran "randes Sicilia, C#rce"a y Cerde&a. !i $n poesa suele omitirse la preposici#n. !ii $n poesa puede emplearse el dativo. !iii Con los nombres' via, porticus, porta, pons, vadum an"ustiae, suele usarse el ablativo. !iv La desinencia de este anti"uo caso es (i, y (ae en la )* decl. !v +ambi,n con los nombres comunes' domi, ruri, -umi, militiae, siempre .ue est,n solos o con los posesivos meus, tuus y suus. !vi Las preposiciones se omiten tambi,n con domus y rus. !vii Concordado con .uien tiene las dimensiones o la edad !viii nacido -ace ! a&os !i! /iviendo el a&o d,cimo se!to 0 tiene .uince a&os