Home

Ustawienia organizacyjne

© by Kristine Alex

Sukcesy zawodowe dzięki ustawieniom systemowym

Firmy coraz częściej pytają o ustawienia. Wiele osób poznało ustawienia rodzinne i słyszało,
że można je stosować także do spraw zawodowych. Ale wprowadzenie tej metody do
przedsiębiorstwa lub organizacji zależy również od tego, czy jest wola i odwaga, żeby
wypróbować coś nowego.

Rzecz zasadnicza: Żeby z powodzeniem wprowadzać w życie zmiany w przedsiębiorstwie,

niezbędne jest podejście systemowe. Każdy członek systemu ma określoną przestrzeń
działania, która jest współokreślana przez inne elementy systemu. Oznacza to w praktyce, że
przy każdej decyzji ważne jest uwzględnienie całego kontekstu.

W jakich sytuacjach przydatne są ustawienia

Za pomocą ustawień systemowych można w bardzo krótkim czasie osiągnąć maksymalny

przyrost wiedzy i wskazać konkretne alternatywy działania. W porównaniu z innymi metodami
oszczędza się czas i pieniądze.

Jeśli w jakiejś firmie powstał konflikt w zespole, to zazwyczaj proponuje się warsztat dla
zespołu, co oznacza, że całemu zespołowi trzeba dać trzy dni wolnego. Pracując natomiast za
pomocą ustawień wystarczy jedno ustawienie przeprowadzone z szefem zespołu zamiast
całego seminarium ze wszystkimi uczestnikami. Ponadto ustawienie daje możliwość, żeby
kierownik działu nie musiał koniecznie rozwiązywać swojego konfliktu kompetencyjnego ze
swoimi najbliższymi współpracownikami, lecz żeby sprawą zająć się z pomocą
niezaangażowanych przedstawicieli.

Ustawienia można stosować efektywnie zarówno w pracy indywidualnej, jak i w pracy

grupowej. Można je stosować do spraw każdego działu przedsiębiorstwa – kierownictwa,
właścicieli, zarządu, pracowników firmy lub urzędu – i proponować rozwiązania w wielu
kwestiach, które odnoszą się do dziedziny relacji. Typowe obszary tematyczne to np.:
rozwiązywanie konfliktów w miejscu pracy, zachowania kierownicze, przygotowanie
negocjacji, kontakty z klientem, restrukturyzacja, osiąganie celów, przenoszenie wzorców
zachowania z rodziny w otoczenie pracy, podejmowanie decyzji i wypracowywanie wizji.

Ponadto ustawienia nadają się znakomicie do różnych bloków tematycznych jak:

• Znalezienie i zajęcie własnego miejsca w systemie;
• Rozwiązanie uwikłań systemowych;
• Rozpoznanie zaburzeń w systemie;
• Wyjaśnienie stosunków w systemie;
• Sprawdzenie alternatyw – właściwe decyzje;
• Wyrobienie widzenia systemowego;
• Atmosfera w zakładzie;
• Style kierowania;
• Optymalne obsadzanie stanowisk;
• Wychowywanie następców; interesy rodzinne i gospodarcze;
• Zakładanie firmy;
• Zarządzanie kryzysowe;
• Radzenie sobie z chaosem;
• Odkrywanie i wprowadzanie innowacji;
• Fuzja przedsiębiorstw;
• Restrukturyzacja: stwarzanie i stabilizowanie nowych struktur;
• Praca zawodowa a życie prywatne.

Ale nie zawsze w centrum zainteresowania są problemy stosunków w pracy. Specjaliści do

spraw marketingu mogą dzięki ustawieniom sprawdzić na przykład akceptację nowego
produktu, zanim wejdzie on na rynek.

Jak funkcjonują ustawienia systemowe?

Klient wybiera zarówno dla siebie, jak i dla innych uczestników przedstawicieli, którzy nie
mają nic do czynienia ze sprawą, a więc nie są bezpośrednimi uczestnikami problemu. Klient
szuka dla nich właściwego miejsca w przestrzeni. Przedstawiciele mają za zadanie uważnie
śledzić to, jak się czują na określonym miejscu. Zdumiewające jest to, że przedstawiciele
czują się jak osoby, które reprezentują. Przyjmują postawy, uczucia, doznania cielesne, myśli
a nawet gesty reprezentowanych osób. Niekiedy potrzeba trochę czasu, żeby znaleźć
adekwatne miejsca dla uczestników ustawianego systemu. Ale jedno jest pewne:
przestawiane osoby czują się natychmiast lepiej, gdy znajdą się na odpowiednich dla siebie
miejscach.

Pierwszy obraz w ustawieniu odzwierciedla status quo, tzn. aktualną sytuację. Obraz ten
pozwala lepiej rozumieć, co się właściwie dzieje. Celem jednak nie jest zatrzymywanie się przy
przyczynach zaistniałej sytuacji, lecz dotarcie do obrazu rozwiązania. Poprzez różne kroki takie
jak werbalne interakcje (ustawione osoby wypowiadają pewne zdania, które wprost nazywają
to, o co rzeczywiście chodzi) i przestawienia w przestrzeni (umieszcza się osoby w innym
miejscu w przestrzeni) uruchomiony zostaje proces zmian.

Wypracowany obraz rozwiązania stanowi później zdumiewające źródło siły i umożliwia wyjście
z dotychczasowych wzorców zachowania. Nowe staje się możliwe. „Po ustawieniu dostałam
kontrakt, którego wcześniej nie odważyłabym się przyjąć. Dzięki ustawieniu było to możliwe, i
zrealizowałam go z dużym powodzeniem”, napisała założycielka własnej firmy po swoim
ustawieniu na temat sukcesu zawodowego.

W pracy indywidualnej klient określa poszczególne pozycje w przestrzeni np. szef, klient czy
sekretarka za pomocą lalek, poduszek lub rozłożonych na ziemi kartek, na których staje. Sam
klient albo terapeuta wczuwają się w poszczególne pozycje. Ta procedura funkcjonuje
zdumiewająco dobrze. Podobnie jak przy pracy z reprezentantami tu również wypracowuje się
obrazy rozwiązanie i uruchamia procesy.

Co trzeba wyjaśnić na początku przy ustawieniach organizacyjnych w kontekście

zawodowym?

Zasadnicza różnica między ustawieniem organizacyjnym a ustawieniem rodzinnym polega na

tym, że systemu rodzinnego nie można opuścić, należy się do niego na zawsze. Na system
organizacyjny decydujemy się i mamy możliwość opuszczenia go.

Przed rozpoczęciem ustawienia w kontekście zawodowym ważne jest dokładne wyjaśnienie,

na czym polega zadanie: czy klient chce pracować tylko na płaszczyźnie czysto zawodowej,
czy wolno także podejmować sprawy osobiste, które pochodzą z jego osobistego otoczenia,
wzgl. z rodziny, i działają na jego otoczenie w pracy? Zwłaszcza osoby nie mające
doświadczeń z ustawieniami są często zaskoczone tym, że mogą pojawić się bardzo osobiste
tematy.

Ciekawym zjawiskiem, które obserwuje się przy ustawieniach, jest to, że pracownicy często w
firmie szukają dla siebie i znajdują miejsce, które znają z systemu rodzinnego. Jeśli ktoś, np.
w rodzinie jest outsiderem, również w pracy zajmuje często takie miejsce.

Oto przykład: pewnemu człowiekowi z dyplomem wyższej uczelni trudno było znaleźć i
utrzymać pracę odpowiadającą jego wykształceniu. Za każdym razem, zanim jeszcze zdołał
zebrać owoce swojej pracy, był jakiś ważny powód do odejścia. Co przeszkadzało mu w
osiągnięciu sukcesu zawodowego? Ustawienie pokazało się, że czuł się bardzo silnie związany
ze swoim dziadkiem, któremu z powodu braku wykształcenia nigdy nie udało się wyżywić
swojej rodziny. Dzięki ustawieniu uświadomił sobie ten proces i mógł na przyszłość uczcić
swojego dziadka w inny sposób, a jego życie zawodowe uległo zmianie i mógł działać z
większym powodzeniem.

Takie nieświadome lojalności w stosunku do jakiegoś członka rodziny występują często.

Często już samo pytanie: „komu w rodzinie podobnie się wiodło, kto nie miał np. sukcesu, kto
zawsze rezygnował krótko przed osiągnięciem celu?” pozwala osiągnąć zdumiewające wglądy.

Instrumentarium

Każdy doradca dobrze zna takie sytuacje: atmosfera w firmie jest zła i pociąga za sobą
wysoką fluktuację kadr – na czym poważnie cierpi jakość pracy. Lub: szef obraża swoich
współpracowników i wywołuje w ten sposób nieświadomie silny opór – spada również
wydajność i motywacja współpracowników. Ustawienia systemowe są bardzo silnym
instrumentarium i dają wartościowe impulsy. W krótkim czasie można wypracować wskazówki
przydatne do dalszego postępowania. Dalszy pozytywny efekt polega na tym, że zdobywa
pracownik jasność co do swojego właściwego miejsca, z którego może dobrze i skutecznie
działać. Rozpoznaje granice swojej przestrzeni działania i może się opowiedzieć za lub
przeciwko jakiemuś kontraktowi..

Często dużą rolę odgrywają wzajemne poszanowanie i respekt. Jeśli się zważa na hierarchię,
przynależność, równowagę dawania i brania, wtedy każdy uzyskuje swoje właściwe miejsce, a
cały system zyskuje.

Oto przykład: nowemu kierownikowi, który niespodziewanie przejął szeroki zakres zadań i
bardzo wiele chciał zmienić, nie udało się zająć mocnej pozycji. Jego plany nie były
akceptowane, a realizacja zadań przeciągała się. Ustawienie pokazało, że bardzo mocno
odrzuca swego poprzednika i chciałby wszystko robić inaczej. Początkiem rozwiązania było
uszanowanie osiągnięć poprzednika. Dzięki tej postawie udało mu się wprowadzenie własnych
koncepcji i zajęcie w firmie właściwego miejsca.
 Niewłaściwe miejsce czyni nieszczęśliwym

Członek zarządu firmy, która świeżo weszła na giełdę, przyszedł na ustawienie krótko przed
ważnym posiedzeniem. Ze względu na silne konflikty przedsiębiorstwu groziło załamanie.
Zapytał, jak mógłby poprowadzić następne posiedzenie zarządu, żeby nie doszło do katastrofy.

Każdy członek zarządu przez wejście na giełdę zarobił wiele milionów. Stało się to możliwe
dzięki sprytnemu pomysłowi eksperta finansowego, który teraz także stał się członkiem
zarządu. Ustawienie pokazało, że szczególne zaangażowanie, którym wykazał się ekspert,
późniejszy członek zarządu, nie zostało uszanowane. Wyrzuty sumienia poszły tak daleko, że
jeden z członków zarządu nie ruszył swoich udziałów a inny wszystko po krótkim czasie
wydał. Obaj nie potrafili przyczynić się do utrzymania przedsiębiorstwa. Po pracy z tym
procesem obaj byli w stanie uczcić szczególny wkład kolegi i podziękować mu za to. To
umożliwiło im zajęcie swoich miejsc w zespole i oddanie swojej energii do dyspozycji. Klient
relacjonował cztery tygodnie później, że posiedzenie zarządu przebiegło zdumiewająco gładko
i zostały wypracowane konstruktywne wnioski.

Zarówno w pracy indywidualnej jak i w grupowej systemowe ustawienia organizacyjne dają

nam w krótkim czas rozległą wiedzę i oferują możliwość zmian. W bardzo żywy sposób
zyskujemy dostęp do nowych wymiarów relacji i do tego, co dany system wiąże i utrzymuje.

Tłum. Zenon Mazurczak

© by Kristine Alex

© 2003-2004 Hellinger Polska Stopka | Kontakt