Sie sind auf Seite 1von 27

MORFOLOGA NOMINAL

1a. DECLINACIN

Gnero: es su mayor parte femeninos. Excepciones: cometa, planeta y nombres y oficios de varn, tales como
nauta, agricola, incola, poeta, etc.
Nmero: algunos tienen slo forma plural, pluralia tantum: divitiae, nuptiae, tenebrae, Athenae, Kalendae,
etc.
Locativo: algunos nombres de ciudad. Desinencia -ae (sg) o -is (pl.). Ej: Romae, Athenis.
Desinencias particulares: dea, filia y liberta forman el dat. y el abl. pl. con desinencias -BUS para evitar
confusiones con sus respectivos sustantivos masculinos.
Declinacin griega: nom. en -AS, como en Aeneas.

2a. DECLINACIN
sust. m. y f. en -us sust. m. en -er sust. m. en -ir caso especial deus
Dominus, -i (m.) Culter, -tri (m.) Vir, -i (m.) Deus, -i (m.)
sg. pl. sg. pl. sg. pl. sg. pl.
Nom. dominus domini culter cultri vir viri deus dei /dii /di
Voc. domine domini culter cultri vir viri deus dei /dii /di
Ac. domunum dominos cultrum cultros virum viros deum deos /divos
Gen. domini dominorum cultri cultrorum viri virorum /virum dei /divi deorum /deum
Dat. domino dominis cultro cultris viro viris deo /divo deis /diis /dis
Abl. domino dominis cultro cultris viro viris deo /divo deis /diis /dis

Gnero: en su mayor parte masculinos. Excepciones: nombres de ciudades (Corinthus), islas (Delus) y rboles
(fagus), que son femeninos, y los sustantivos vulgus, virus y pelagus, que son neutros.
Nmero: algunos tienen slo forma plural, pluralia tantum: liberi, Fasti. Carecen de plural los sustantivos
humus, virus, pelagus y vulgus.
Desinencias particulares: el sustantivo filius y los nombres propios que tienen nom. en -IUS, con i breve
(Horatius, Vergilius, etc.) forman el voc. sg. en -I (fili, Horati, Vergili).




Nupta, -ae (f)
sg. pl.
Nom. nupta nuptae
Voc nupta nuptae
Ac. nuptam nuptas
Gen. nuptae nuptarum
Dat. nuptae nuptis
Abl. nupta nuptis
sustantivos n.
Adulterium, -i (n.)
Nom. adulterium adulteria
Voc. adulterium adulteria
Ac. adulterium adulteria
Gen. adulterii adulteriorum
Dat. adulterio adulteriis
Abl. adulterio adulteriis

Nmero: algunos tienen slo forma plural, pluralia tantum: arma, castra, rostra, spolia, etc.

3a. DECLINACIN
A. TEMAS CONSONNTICOS
sustantivos m. y f. sustantivos n. sustantivos parislabos
Dux, ducis (m.) Marmor, -oris (n.) Pater, patris (m.)
sg. pl. sg. pl. sg. pl.
Nom. dux duces marmor marmora pater patres
Voc. dux duces marmor marmora pater patres
Ac. ducem duces marmor marmora patrem patres
Gen. ducis ducum marmoris marmorum patris patrum
Dat. duci ducibus marmori marmoribus patri patribus
Abl. duce ducibus marmore marnoribus patre patribus

En general son imparislabos.
Otros sustantivos parislabos: mater, frater, senex, sedes.
Los sustantivos penates, parentes, quirites y civitas pueden presentar un gen. pl. en -IUM o en -UM

B. TEMAS EN -I
sustantivos m. y f. sustantivos n.
Civis, -is (m. o f.) Mare, -is (n.)
sg. pl. sg. pl.
Nom. civis cives mare maria
Voc. civis cives mare maria
Ac. civem cives mare maria
Gen. civis civium maris marium
Dat. civi civibus mari maribus
Abl. cive civibus mari maribus

En general son parislabos, pero hay varios imparislabos (animal, -is; tribunal, -is)
Los sustantivos canis, iuvenis, vates y mensis forman el gen. pl. en -UM.


C. TEMAS MIXTOS
Urbs, -is (f.)
Nom. urbs urbes
Voc. urbs urbes
Ac. urbem urbes
Gen. urbis urbium
Dat. urbi urbibus
Abl. urbe urbibus

Declinan el sg. como los temas consonnticos y el pl. como los temas en -I.
Pertenecen a este grupo los sustantivos de nom. monosilbico terminado en -NS, -RS, -BS, -PS, -LX, -RX (mons,
montis; ars, artis; urbs, urbis; stirps, stirpis; falx, falcis; arx, arcis), los sustantivos de nom. monosilbico con
vocal larga o diptongo (dos, dotis; faux, faucis) y por analoga, los sustantivos fraus, fraudis; nox, noctis; mus,
muris; nix, nivis; mas, maris.

D. TEMAS AISLADOS
Vis, vis (f.) Bos, bovis (m. o f.) Iuppiter, Iovis (m.)
Nom. vis vires bos boves Iuppiter
Voc. vis vires bos boves Iuppiter
Ac. vim vires /viris bovem boves Iovem
Gen. vis virium bovis boum Iovis
Dat. vi viribus bovi bobus /bubus Iovi
Abl. vi viribus bove bobus /bubus Iove

4a DECLINACIN
sustantivos m. y f. sustantivos n. caso especial domus (2a + 4a)
Senatus, -us (m.) Cornu, -us (n.) Domus, -us/-i (f.)
sg. pl. sg. pl. sg. pl.
Nom. senatus senatus cornu cornua domus domus
Voc. senatus senatus cornu cornua domus domus
Ac. senatum senatus cornu cornua domum domus /domos
Gen. senatus senatuum cornus cornuum domus /domi domuum /domorum
Dat. senatui senatibus cornui cornibus domui /domo domibus
Abl. senatu senatibus cornu cornibus domu /domo domibus
Loc. domi

Desinencias particulares: los sustantivos arcus, artus, partus, tribus, quercus, acu y pecu forman el dat. y abl.
pl. con la desinencia -UBUS.





5a DECLINACIN
Res, rei (f.)
sg. pl.
Nom. res res
Voc. res res
Ac. rem res
Gen. rei rerum
Dat. rei rebus
Abl. re rebus

Nmero: con excepcin de res, rei y dies, -ei, el resto de los sustantivos rara vez emplea el plural.

COMPLEMENTO AGENTE
Inanimado: abl. (abl. instrumental)
Animado: a(b) + abl. (abl. de procedencia)
Dat. de inters. Ej: Poenae tellus est mihi tacta meae. Lit: La tierra de mi castigo es tocada por m
GENITIVO: campo semntico de la memoria
DATIVO: campo semntico de la proximidad, la semejanza y la utilidad
- Dativo posesivo: objeto posedo (nom.) + verbo ESSE (traducir por tener) + poseedor (dat.)

ADJETIVOS DE 1a CLASE
adjetivos con m. sg. en -us
Iustus, -a, -um
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. iustus iusta iustum iusti iustae iusta
Voc. iuste iusta iustum iusti iustae iusta
Ac. iustum iustam iustum iustos iustas iusta
Gen. iusti iustae iusti iustorum iustarum iustorum
Dat. iusto iustae iusto iustis iustis iustis
Abl. iusto iusta iusto iustis iustis iustis

adjetivos con m. sg. en -er
Pulcher, -chra, -chrum
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. pulcher pulchra pulchrum pulchri pulchrae pulchra
Voc. pulcher pulchra pulchrum pulchri pulchrae pulchra
Ac. pulchrum pulchram pulchrum pulchros pulchras pulchra
Gen. pulchri pulchrae pulchri pulchrorum pulchrarum pulchrorum
Dat. pulchro pulchrae pulchro pulchris pulchris pulchris
Abl. pulchro pulchra pulchro pulchris pulchris pulchris
ADJETIVOS DE 2a CLASE
Tres terminaciones genricas (m., f., n.) en nom. sg.
Acer, -cris, -cre
sg pl.
m. f. n. m. f. n.
nom. acer acris acre acres acria
voc. acer acris acre acres acria
ac. acrem acre acres acria
gen. acris acrium
dat. acri acribus
abl. acri acribus

Dos terminaciones genricas (m./f., n.) en el nom. sg.
Omnis, -e
sg. pl.
m./f. n. m./f. n.
Nom. omnis omne omnes omnia
Voc. omnis omne omnes omnia
Ac. omnem omne omnes omnia
Gen. omnis omnium
Dat. omni omnibus
Abl. omni omnibus

Los adjetivos celer, -eris, -ere; inops, -opis; menor, -oris; supplex, -icis forman el gen. pl. en -UM.

Una terminacin genrica en el nom. sg.
Ingens, -ntis
sg. pl.
m./f. n. m./f. n.
Nom. ingens ingentes ingentia
Voc. ingens ingentes ingentia
Ac. ingentem ingens ingentes ingentia
Gen. ingentis ingentium
Dat. ingenti ingentibus
Abl. ingenti ingentibus

Los participios presentes se declinan como adjetivos de una terminacin genrica en el nom. sg.. Cuando se
emplean como sustantivos o tienen valor verbal (por ejemplo, en ablativo absoluto), forman el abl. sg. en -E.




Adjetivos que se declinan como un sustantivo de tema en consonante
Superstes, -titis
sg. pl.
m./f. n. m./f. n.
Nom. superstes superstites superstita
Voc. superstes superstites superstita
Ac. superstitem superstes superstites superstita
Gen. superstitis superstitum
Dat. superstiti superstitibus
Abl. superstite superstitibus

Los adjetivos vetus, -eris; pauper, -eris; particeps, -ipis; sospes, -itis; dives, -itis; superstes, -itis siguen la
declinacin de tema en consonante y tienen por lo tanto abl. sg. en -E, gen. pl. en -UM y nom., voc. y ac. n. pl. en
-A.

Los adjetivos pueden tomar a veces en la traduccin valor sustantivado. Ej: summa arbore: en lo alto del rbol

GRADOS DEL ADJETIVO
COMPARATIVO
Formacin: tema de adj. (de gen. sg.) + -IOR (m./f.) o -IUS (n.)
Siguen la 3a declinacin de tema en consonante.
Iustior, iustius (de iustus, -a, -um)
sg. pl.
m./f. n. m./f. n.
Nom. iustior iustius iustiores iustiora
Voc. iustior iustius iustiores iustiora
Ac. iustiorem iustius iustiores iustiora
Gen. Iustioris iustiorum
Dat. Iustiori iustioribus
Abl. Iustiore iustioribus

SUPERLATIVO
Formacin: tema de adj. (de gen. sg.) + -ISSIMUS (m.), -ISSIMA (f.), -ISSIMUM (n.)
Se declina como un adj. de 1a clase.

FORMAS ESPECIALES DE COMPARATIVO Y SUPERLATIVO
Adjetivos con nom. sg. en -LIS forman el superlativo agregando -LIMUS, -LIMA, -LIMUM al tema del adj.
(de gen. sg.): facilis, -e > facillimus, -am -um
Adjetivos con nom. sg. en -ER forman el superlativo agregando -RIMUS, -RIMA, -RIMUM al nom. sg.:
pulcher, -chra, -chrum > pulcherrimus, -a, -um
Adjetivos compuestos terminados en -DICUS, -FICUS, -VOLUS forman el comparativo agregando
-ENTIOR, -IUS al tema de adj. (de gen. sg.) y el superlativo agregando -ENTISSIMUS, -A, -UM: maledicus,
-a, -um > maledicentior, -ius; maledicentissimus, -a, -um.
Adjetivos cuyo nom. sg. termina en -EUS, -IUS, -UUS, tienen un comparativo y superlativo perifrstico, es
decir, se les aade el adverbio MAGIS o el adverbio MAXIME: idoneus, -a, -um > magis idoneus; maxime
idoneus.

COMPARATIVOS Y SUPERLATIVOS IRREGULARES
POSITIVO COMPARATIVO SUPERLATIVO
bonus, -a, -um melior, -ius optimus, -a, -um
malus, -a, -um peior, -ius pessimus, -a, -um
magnus, -a, -um maior, -ius maximus, -a, -um
parvus, -a, -um minor, minus minimus, -a, -um
multi, -ae, -a plures, -es, -a plurimi, -ae, -a

Para las formas comparativas de inferioridad se utiliza minus.
Cuando el comparativo se usa sin nexo comparativo y trmino, tiene valor intensivo, cercano al del superlativo.
Por ejemplo: longior, muy largo o demasiado largo.
Adverbializacin del comparativo neutro: la forma n. puede eventualmente significar adverbializacin. Por
ejemplo: multo me vigilare acrius ad salutem quam te ad perniciem rei publicae. (Yo velo mucho ms
ardientemente por la salvacin de la repblica).

1) CONSTRUCCIN COMPARATIVA: Quam + 2 trmino de comparacin (= caso que en el 1 trmino)

S PVS
[Pilum longius quam gladius est.] La lanza es ms larga que la espada
n. n/c 2T. nv
const. comp.
PS

2) COMPLEMENTO COMPARATIVO: 2 trmino de comparacin en caso ablativo (sin nexo comparativo)
S PVS
[Pilum longius gladio est.] La lanza es ms larga que la espada
n. 2T(cp) nv
PS/

PRONOMBRES PERSONALES
sg. pl.
1a 2a 3a 1a 2a 3a
Nom. ego tu - nos vos -
Voc. - tu - - vos -
Ac. me te se nos vos se
Gen. mei tui sui nostri /-trum vestri /-trum sui
Dat. mihi tibi sibi nobis vobis sibi
Abl. me te se nobis vobis se

Refuerzos: los pronombres pueden aparecer reforzados con sufijos como -MET (egomet, nosmet), -PSE (sepse),
-TE (tute). El pronombre de 3 persona puede duplicarse en ac. o abl: sese.
Circ. de ca: los abl. + cum forman circ. de ca (mecum, tecum, secum, nobiscum, vobiscum).

PRONOMBRES POSESIVOS
sg. pl.
1 p. meus, -a, -um noster, -tra, -trum
2 p. tuus, -a, -um vester, -tra, -trum
3 p. suus, -a, -um suus, -a, -um

PRONOMBRES DEMOSTRATIVOS
His, haec, hoc (este, esta, esto)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. hic haec hoc hi hae haec
Voc. - - - - - -
Ac. hunc hanc hoc hos has haec
Gen. huius horum harum horum
Dat. huic his
Abl. hoc hac hoc his

Iste, ista, istud (ese, esa, eso)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. iste ista istud isti istae ista
Voc. - - - - - -
Ac. istum istam istud istos istas ista
Gen. istius istorum istarum istorum
Dat. isti istis
Abl. isto ista isto istis

Ille, illa, illud (aquel, aquella, aquello)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. ille illa illud illi illae illa
Voc. - - - - - -
Ac. illum illam illud illos illas illa
Gen. illius illorum illarum illorum
Dat. illi illis
Abl. illo illa illo illis


Is, ea, id (eso, aquello, l; esa, aquella, ella; eso, aquello, ello)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. is ea id ei /ii /i eae ea
Voc. - - - - - -
Ac. eum eam id eos eas ea
Gen. eius eorum earum eorum
Dat. ei eis /iis /is
Abl. eo ea eo eis /iis /is

Ipse, ipsa, ipsum (l mismo, ella misma, ello mismo)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa
Voc. - - - - - -
Ac. ipsum ipsam ipsum ipsos ipsas ipsa
Gen. ipsius ipsorum ipsarum ipsorum
Dat. ipsi ipsis
Abl. ipso ipsa ipso ipsis

Idem, eadem, idem (lo mismo, la misma, lo mismo)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. idem eadem idem eidem /iidem /idem eaedem eadem
Voc. - - - - - -
Ac. eundem eandem idem eosdem easdem eadem
Gen. eiusdem eorundem earundem eorundem
Dat. eidem eisdem /iisdem /isdem
Abl. eodem eadem eodem eisdem /iisdem /isdem

PRONOMBRE RELATIVO
Qui, quae, quod
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. qui quae quod qui quae quae
Voc. - - - - - -
Ac. quem quam quod quos quas quae
Gen. cuius quorum quarum quorum
Dat. cui quibus
Abl. quo qua quo quibus

Concordancia: concuerda en gnero y nmero con el antecedente. El caso depende de su propia funcin.
Circ. de ca: quocum, quacum, quibuscum indican circ. de ca.

SINTAXIS DE LA PIA

El pronombre relativo encabeza una prop. rel. atrib. que modifica a un sustantivo antecedente (PIA); su modo
verbal es el indicativo.

Casos con subjuntivo:
a) Matiz adverbial (matiz causal, final, consecutivo -tal que-, concesivo, etc.)
Ej: Serit arbores, quae alteri saeculo prosint. Planta rboles que aproveche (para que aproveche matiz
final) la siguiente generacin.
b) Restriccin semntica del antecedente.
Ej: Pericles atque Alcibiades fere sunt antiquissimi quorum quidem scripta constent. Percles y Alcibades
son los ms antiguos de los cuales los (cuyos) escritos ciertamente permanecen.
c) Atraccin modal
Ej: Censet milites ((qui flumen transierint)PIA venturos esse victoris)ACI. l juzga que los soldados que
hayan atravesado el ro llegarn vencedores. (La PIA est dentro de una proposicin mayor, el ACI).

Si carece de antecedente, la proposicin relativa es sustantiva.
Ej: Beati sunt qui probos liberos habent(SS). Felices son quienes tienen buenos hijos.

Relativo de recursividad: cuando un relacionante tiene ms de un nivel de recursividad. Ej: Considius dicit
montem, quem a Labieno occupari Caesar voluerit, ab hostibus teneri, donde quem es utilizado de un doble
modo: el monte que Csar quera que fuera ocupado por Labieno (OD. de Csar quera que Labieno ocupara el
monte y S de El monte es ocupado por Labieno).

Casos especiales de proposiciones relativas
1) Relativo aparente: despus de puntuacin fuerte el relativo se traduce por un pronombre demostrativo.
Ej: Quorum corpora non sunt in caelum elata. Los cuerpos de aquellos no fueron llevados al cielo
2) Repeticin del antecedente: se elimina en la traduccin.
Ej: Dicunt diem qua die(CT) omnes conveniant. Fijan un da en el cual todos coinciden
3) Omisin del antecedente
Ej: Xerxes praemium proposuit [eis] qui novam voluptatem invenissent. Jerjes propuso un premio para
aquellos que hubiesen encontrado un nuevo placer
4) Inclusin del antecedente en la prop. rel.
Ej: In templo non erat [vir] quem virum invenire volui. En el templo no estaba el hombre a quien yo quise
encontrar
5) Concordancia del relacionante con el predicativo
Ej: Caesar Alesiam, quod est oppidum Mandubiorum, iter facere coepit. Csar emprendi el camino hacia
Alesia, que es la fortaleza de los mandubios. (quod debera concordar con Alesiam en sg. f., pero concuerda
con el predicativo oppidum Mandubiorum).


PRONOMBRE INTERROGATIVO
Quis, (quae), quod (quin, cul, qu cosa, por qu -ac.-)
sg. pl.
m. f. n. m. f. n.
Nom. quis (qui) quis (quae) quid (quod) qui quae quae (qua)
Voc. - - - - - -
Ac. quem quam quid quos quas quae (qua)
Gen. cuius quorum quarum quorum
Dat. cui quibus
Abl. quo qua quo quibus

Las formas entre parntesis son propias del interrogativo cuando funciona como atributo.

PRONOMBRES INDEFINIDOS
Quisquis (quaequae), quicquid, quidquid: cualquiera que
Aliquis, aliqua, aliquid (n. pl. aliqua): alguno, algo
Quidam, quaedam, quiddam: un cierto
Quidpiam, quaepiam, quippiam o quidpiam: alguien, alguno
Quisquam, quaequam, quidquam: alguno, nadie (se usa en oraciones negativas y en las comparativas)
Quisque, quaeque, quidque: cada uno
Unusquisque, unaquaeque, unumquodque: cada uno
Quicumque, queacumque, quidcumque: cualquiera que sea
Quivis, quaevi, quidvis: cualquiera, el que quieras
Quilibet, quaelibet, quidlibet: cualquiera, el que te guste

Los pronombres a continuacin tienen el gen. sg. en -IUS y el dat. sg. en -I :
Alius, -a, -ud: otro
Alter, altera, alterum: el otro (de dos)
Utervis, utravis, utrumvis: cualquiera de los dos
Uterlibet, utralibet, utrumlibet: cualquiera de los dos
Uterque, utraque, utrumque: el uno y el otro (de los dos)
Alteruter, alterutra, alterutrum: el uno o el otro (de los dos)
Nullus, -a, -um: ninguno
Ullus, -a, -um: alguno (se usa en lugar de nullus en clusulas negativas)
Solus, -a, -um: solo
Totus, -a, -um: todo
Nemo (neminem, nullius, nemini, nullo): nadie

PARTCULA INTERROGATIVA -ne: de refuerzo, para preguntas retricas (no es necesario traducirlo).
CLASES DE COORDINACIN
a) Copulativa: et, -que / ac, atque [enfticos] / et et, cum tum, tum tum (ya ya), non solum sed etiam
[correlativos] / nec nec, neque neque [negativos]
b) Adversativa: sed, at (adv. dbil, a veces ilat.), verum, vero, tamen, autem (adv. dbil)
c) Disyuntiva: vel, aut
d) Consecutiva: ergo, igitur, quare, quapropter, quamobrem
e) Causal o ilativa: nam (pues), namque (as que), enim, etenim (en efecto)


MORFOLOGA VERBAL

MODO INDICATIVO
VOZ ACTIVA
Infectum 1 (impera-) 2 (iube-) 3 (absolv-) 4 (audi-) 3a mixta (capi-)
PRESENTE impero
imperas
imperat
imperamus
imperatis
imperant
iubeo
iubes
iubet
iubemus
iubetis
iubent
absolvo
absolvis
absolvit
absolvimus
absolvitis
absolvunt
audio
audis
audit
audimus
auditis
audiunt
capio
capis
capit
capimus
capitis
capiunt
PRETRITO
IMPERFECTO
imperabam
imperabas
imperabat
imperabamus
imperabatis
imperabant
iubebam
iubebas
iubebat
iubebamus
iubebatis
iubebant
absolvebam
absolvebas
absolvebat
absolvebamus
absolvebatis
absolvebant
audiebam
audiebas
audiebat
audiebamus
audiebatis
audiebant
capiebam
capiebas
capiebat
capiebamus
capiebatis
capiebant
FUTURO IMPERFECTO imperabo
imperabis
imperabit
imperabimus
imperabitis
imperabunt
iubebo
iubebis
iubebit
iubebimus
iubebitis
iubebunt
absolvam
absolves
absolvet
absolvemus
absolvetis
absolvent
audiam
audies
audiet
audiemus
audietis
audient
capiam
capies
capiet
capiemus
capietis
capient
Perfectum 1 (imperav-)
PRETRITO PERFECTO imperavi
imperavisti
imperavit
imperavimus
imperavistis
imperaverunt /-ere
PRETRITO
PLUSCUAMPERFECTO
imperaveram
imperaveras
imperaverat
imperaveramus
imperaveratis
imperaverant
FUTURO PERFECTO
(habr ordenado)
imperavero
imperaveris
imperaverit
imperaverimus
imperaveritis
imperaverint
VOZ PASIVA (+ c. ag. en abl.) (valor pasivo o impersonal)
Infectum 1 (impera-) 2 (iube-) 3 (absolv-) 4 (audi-) 3a mixta (capi-)
PRESENTE imperor
imperaris
imperatur
imperamur
imperamini
imperantur
iubeor
iuberis
iubetur
iubemur
iubemini
iubentur
absolvor
absolveris
absolvitur
absolvimur
absolvimini
absolvuntur
audior
audiris
auditur
audimur
audimini
audiuntur
capior
caperis
capitur
capimur
capimini
capiuntur
PRETRITO
IMPERFECTO
imperabar
imperabaris /-re
imperabatur
imperabamur
imperabamini
imperabantur
iubebar
iubebaris /-re
iubebatur
iubebamur
iubebamini
iubebantur
absolvebar
absolvebaris /-re
absolvebatur
absolvebamur
absolvebamini
absolvebantur
audiebar
audiebaris /-re
audiebatur
audiebamur
audiebamini
audiebantur
capiebar
capiebaris /-re
capiebatur
capiebamur
capiebamini
capiebantur
FUTURO IMPERFECTO imperabor
imperaberis /-re
imperabitur
imperabimur
imperabimini
imperabuntur
iubebor
iubeberis /-re
iubebitur
iubebimur
iubebimini
iubebuntur
absolvar
absolveris /-re
absolvetur
absolvemur
absolvemini
absolventur
audiar
audieris /-re
audietur
audiemur
audiemini
audientur
capiar
capieris /-re
capietur
capiemur
capiemini
capientur
Perfectum 1 (imperat-)
PRETRITO
PERFECTO
(fui ordenado)
imperatus, -a, -um sum
imperatus, -a, -um es
imperatus, -a, -um est
imperati, -ae, -a sumus
imperati, -ae, -a estis
imperati, -ae, -a sunt
PRETRITO
PLUSCUAMPERFECTO
(haba sido ordenado)
imperatus, -a, -um eram
imperatus, -a, -um eras
imperatus, -a, -um erat
imperati, -ae, -a eramus
imperati, -ae, -a eratis
imperati, -ae, -a erant
FUTURO PERFECTO
(habr sido ordenado)
imperatus, -a, -um ero
imperatus, -a, -um eris
imperatus, -a, -um erit
imperati, -ae, -a erimus
imperati, -ae, -a eritis
imperati, -ae, -a erunt

MODO SUBJUNTIVO
VOZ ACTIVA
Infectum 1 (lauda-) 2 (mone-) 3 (leg-) 4 (audi-) 3a mixta (capi-)
PRESENTE laudem
laudes
laudet
laudemus
laudetis
laudent
moneam
moneas
moneat
moneamus
moneatis
moneant
legam
legas
legat
legamus
legatis
legant
audiam
audias
audiat
audiamus
audiatis
audiant
capiam
capias
capiat
capiamus
capiatis
capiant
PRETRITO
IMPERFECTO
laudarem
laudares
laudaret
laudaremus
laudaretis
laudarent
monerem
moneres
moneret
moneremus
moneretis
monerent
legerem
legeres
legeret
legeremus
legeretis
legerent
audirem
audires
audiret
audiremus
audiretis
audirent
caperem
caperes
caperet
caperemus
caperetis
caperent
Perfectum 1 (laudav-) 2 (monu-) 3 (leg-) 4 (audiv-) 3a mixta (cep-)
PRETRITO PERFECTO laudaverim
laudaveris
laudaverit
laudaverimus
laudaveritis
laudaverint
monuerim
monueris
monuerit
monuerimus
monueritis
monuerint
legerim
legeris
legerit
legerimus
legeritis
legerint
audiverim
audiveris
audiverit
audiverimus
audiveritis
audiverint
ceperim
ceperis
ceperit
ceperimus
ceperitis
ceperint
PRETRITO
PLUSCUAMPERFECTO
laudavissem
laudavisses
laudavisset
laudavissemus
laudavissetis
laudavissent
monuissem
monuisses
monuisset
monuissemus
monuissetis
monuissent
legissem
legisses
legisset
legissemus
legissetis
legissent
audivissem
audivisses
audivisset
audivissemus
audivissetis
audivissent
cepissem
cepisses
cepisset
cepissemus
cepissetis
cepissent
VOZ PASIVA
Infectum 1 (lauda-) 2 (mone-) 3 (leg-) 4 (audi-) 3a mixta (capi-)
PRESENTE lauder
lauderis /-re
laudetur
laudemur
laudemini
laudentur
monear
monearis /-re
moneatur
moneamur
moneamini
moneantur
legar
legaris /-re
legatur
legamur
legamini
legantur
audiar
audiaris /-re
audiatur
audiamur
audiamini
audiantur
capiar
capiaris /-re
capiatur
capiamur
capiamini
capiantur
PRETRITO
IMPERFECTO
laudarer
laudareris /-re
laudaretur
laudaremur
laudaremini
laudarentur
monerer
monereris /-re
moneretur
moneremur
moneremini
monerentur
legerer
legereris /-re
legeretur
legeremur
legeremini
legerentur
audirer
audireris /-re
audiretur
audiremur
audiremini
audirentur
caperer
capereris /-re
caperetur
caperemur
caperemini
caperentur
Perfectum 1a (laudat-)
PRETRITO PERFECTO laudatus, -a, -um sim
laudatus, -a, -um sis
laudatus, -a, -um sit
laudati, -ae, -a simus
laudati, -ae, -a sitis
laudati, -ae, -a sint
PRETRITO
PLUSCUAMPERFECTO
laudatus, -a, -um essem
laudatus, -a, -um esses
laudatus, -a, -um esset
laudati, -ae, -a essemus
laudati, -ae, -a essetis
laudati, -ae, -a essent

GRAMTICA DEL SUBJUNTIVO

Negacin NE
A) VOLUNTAD Tiempos: pte. / pret. perf. Trad: pte.
1) Subj. volitivo imperativo (en 3a. o 2a. p.) (pte.)
Ej: Veniant. Que vengan
2) Subj. volitivo exhortativo (pte.)
Ej: Laboremus. Trabajemos
3) Subj. volitivo prohibitivo (pte. / pret. perf.)
Ej: Ne id facias / feceris. (ne cave facias/ noli facere/ ne faciat/ ne facito) No lo hagas
4) Subj. volitivo concesivo (pte.)
Ej: Ne sit summus malum dolor, malum certe est. Que el dolor no sea el mal supremo, es ciertamente
un mal / Sit sacrilegus aunque sea impo
B) DESEO (subj. desiderativo u optativo)
1) Deseo real. Tiempos: pte. / pret. perf. + IAD (utinam, etc.). Trad: pte. del subj.
Ej: Utinam ne aeger sim / fuerim. Ojal no est enfermo
2) Deseo irreal
De presente (pret. imp.)
Ej: Utinam doctus esset! Ojal fuese sabio!
De pasado (pret. plusc.)
Ej: Utinam istam calliditatem hominibus di ne dedissent. Ojal los dioses no hubieran otorgado esa
astucia a los hombres
Negacin NON
C) POSIBILIDAD IRREALIDAD (subj. potencial)
1) Subj. potencial propiamente dicho. Tiempos: pte. / pret. perf. Trad: condicional pte.
Ej: Consilium tibi dem / dederim. Yo te dara un consejo
2) Subj. potencial impersonal [en 2 p.: interpelacin al lector] (pte. / pret. imp.)
Ej: Videas / Videres. Podra verse
3) Subj. irreal
De presente (pret. imp.)
Ej: Ita facerem, sed me multa impediunt. Yo lo hara, pero muchas cosas me lo impiden
De pasado (pret. plusc.)
Ej: Ita fecissem, sed me multa impediunt. Yo lo habra hecho, pero muchas cosas me lo impiden
D) DUDA PROTESTA (subj. deliberativo). Tiempos: pte. / pret. imp. Trad: infinitivo
1) Duda propiamente dicha
Ej: Quid faciam? Non eam? Eloquar an sileam? Qu hacer? No ir? Hablar o callar?
2) Protesta
Ej: Tibi ego rationem reddam? Yo, rendirte cuentas?

Se utiliza como conjugacin del verbo subordinado en algunas PIA, en proposiciones sustantivas interrogativas
indirectas, en algunas proposiciones sustantivas completivas y en algunas proposiciones adverbiales incluidas.

MODO IMPERATIVO
VOZ ACTIVA 1 2 3 4 3a mixta
PRESENTE impera
imperate
iube
iubete
absolve
absolvite
audi
audite
cape
capite
FUTURO imperato
imperato
imperatote
imperanto
iubeto
iubeto
iubetote
iubento
absolvito
absolvito
absolvitote
absolvunto
audito
audito
auditote
audiunto
capito
capito
capitote
capiunto
VOZ PASIVA 1a 2a 3a 4a 3a mixta
PRESENTE imperare
imperamini
iubere
iubemini
absolvere
absolvimini
audire
audimini
capere
capimini
FUTURO imperator
imperator
-
imperantor
iubetor
iubetor
-
iubentor
absolvitor
absolvitor
-
absolvuntor
auditor
auditor
-
Audiuntor
capitor
capitor
-
capiuntor

VERBOS IRREGULARES
Sum, es, esse, fui
INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO
PRESENTE sum
es
est
sumus
estis
sunt
sim
sis
sit
simus
sitis
sint

es


este
PRETRITO
IMPERFECTO
eram
eras
erat
eramus
eratis
essem
esses
esset
essemus
essetis


---
errant essent
FUTURO
IMPERFECTO
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt


---

esto
esto

estote
sunto
PRETRITO
PERFECTO
fui
fuisti
fuit
fuimus
fuistis
fuerunt
fuerim
fueris
fuerit
fuerimus
fueritis
fuerint


---
PRETRITO
PLUSCUAMPERFECTO
fueram
fueras
fuerat
fueramus
fueratis
fuerant
fuissem
fuisses
fuisset
fuissemus
fuissetis
fuissent


---
FUTURO PERFECTO fuero
fueris
fuerit
fuerimus
fueritis
fuerint


---


---

COMPUESTOS DE SUM:
Absum, abes, abesse, abfui (estar ausente, distar)
Adsum, ades, adesse, adfui (estar presente, asistir, ayudar)
Desum, dees, deesse, defui (faltar)
Insum, ines, inesse, infui (estar dentro)
Intersum, interes, interesse, interfui (estar entre, tomar parte, intervenir, participar)
Obsum, obes, obesse, obfui (perjudicar, obstaculizar, daar)
Possum, potes, posse, potui (poder)
Praesum, praees, praesse, praefui (estar al frente, presidir, comandar)
Prosum, prodes, prodesse, profui (aprovechar, servir)
Subsum, subes, subesse (estar debajo, subsumir, subyacer)
Supersum, superes, superesse, superfui (sobrevivir)

Possum, potes, posse, potui Prosum, prodes, pordesse, profui
PRESENTE possum
potes
potest
prosum
prodes
prodest
possumus
potestis
possunt
prosumus
prodestis
prosunt

Eo, is, ire, ivi /ii, itum
INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARITICIPIO
PRESENTE eo
is
it
imus
itis
eunt
eam
eas
eat
eamus
eatis
eant

i


ite


ire


iens, euntis
PRETRITO
IMPERFECTO
ibam
ibas
ibat
ibamus
ibatis
ibant
irem
ires
iret
iremus
iretis
irent


---


---


---
FUTURO
IMPERFECTO
ibo
ibis
ibit
ibimus
ibitis
ibunt


---

ito
ito

itote
eunto


iturum, -am,
-um esse


iturus, -a,
-um
(Regular en perfectum)

COMPUESTOS DE EO:
Abeo, -is, -ire, abivi, abitum (despedirse, alejarse de)
Adeo, -is, -ire, adivi, aditum (acercarse a)
Exeo, -is, -ire, exii, exitum (salir)
Anteo, circumeo, ineo, intereo, obeo, pereo, preaeeo, praetereo, prodeo, redeo, subeo, transeo

Fero, fers, ferre, tuli, latum
Voz activa INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO
PRESENTE fero
fers
fert
ferimus
fertis
ferunt
feram
feras
ferat
feramus
feratis
ferant

fer


ferte


ferre


ferens, -ntis
PRETRITO
IMPERFECTO
ferebam
ferebas
ferebat
ferrem
ferres
ferret


---


---


---
ferebamus
ferebatis
ferebant
ferremus
ferretis
ferrent
FUTURO
IMPERFECTO
feram
feres
feret
feremus
feretis
ferent


---

ferto
ferto

fertote
ferunto


laturum, -a,
-um esse


laturus, -a, -um
Voz pasiva INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO INFINITIVO PARTICIPIO
PRESENTE feror
ferris
fertur
ferimur
ferimini
feruntur
ferar
feraris /-re
feratur
feramur
feramini
ferantur

ferre


feremini


ferri


---
PRETRITO
IMPERFECTO
ferebar
ferebaris /-re
ferebatur
ferebamur
ferebamini
ferebantur
ferrer
ferreris /-re
ferretur
ferremur
ferremini
ferrentur


---


---


latus, -a, -um
FUTURO
IMPERFECTO
ferar
fereris /-re
feretur
feremur
feremini
ferentur


---

fertor
fertor


ferunto


latum iri


ferendus, -a,
-um
En el perfectum de la voz activa y pasiva es regular.

COMPUESTOS DE FERO:
Affero, affers, afferre, attuli, allatum (traer, aportar)
Aufero, aufers, auferre, abstuli, ablatum (quitar, arrebatar)
Antefero, antefers, anteferre, antetuli, antelatum
Circumfero, circumfers, circumferre, circumtuli, circumlatum
Confero, confers, conferre, contuli, conlatum (conferir, comparar, amontonar)
Defero, defers, deferre, detuli, delatum
Differo, differs, diferre, distuli, dilatum
Effero, effers, efferre, extuli, exlatum
Infero, infers, inferre, intuli, illatum (llevar hacia, introducir)
Offero, offers, offerre, obtuli, oblatum
Interfero, interfers, interferre, intertuli, interlatum (interferir)

Volo, vis, velle, volui (querer) / nolo, non vis, nolle, nolui (no querer) / malo, mavis, malle, malui (preferir)
INDICATIVO SUBJUNTIVO IMPERATIVO
PRESENTE volo
vis
vult
volumus
vultis
volunt
nolo
non vis
non vult
nolumus
non vultis
nolunt
malo
mavis
mavult
malumus
mavultis
malunt
velim
velis
velit
velimis
velitis
velint
nolim
nolis
nolit
nolimus
nolitis
nolint
malim
malis
malit
malimus
malitis
malint

noli


nolite

PRETRITO
IMPERFECTO
volebam
volebas
volebat
volebamus
volebatis
volebant
nolebam
nolebas
nolebat
nolebamus
nolebatis
nolebant
malebam
malebas
malebat
malebamus
malebatis
malebant
vellem
velles
vellet
vellemus
velletis
vellent
nollem
nolles
nollet
nollemus
nolletis
nollent
mallem
malles
mallet
mellemus
malletis
mallent


---
FUTURO volam
voles
volet
volemus
voletis
volent
nolam
noles
nolet
nolemus
noletis
nolent
malam
males
malet
malemus
maletis
malent


---

nolito
nolito

nolitote
nolunto

En el resto de los tiempos son regulares.

VERBO FIO
Este verbo, de la misma raz que fui, se conjuga como un verbo de 4 conj., pero tiene algunas formas anormales,
como el inf. en desinencia pasiva fieri. Significa producirse, ocurrir, volverse, llegar a ser, sirve de pasiva a
facio en las formas de infectum; las de perfectum se forman sobre facio.
Muchas expresiones se forman con fio y facio, como ceterus fit, ser cierto, o certiore facere aliquem, enterar a
alguien de algo.

FORMAS NO FINITAS DEL VERBO

INFINITIVO

Voz activa 1 2a 3a 4a 3a mixta
PRESENTE
(llamar)
uocare retinere uincere inuenire accipere
PERFECTO
(haber llamado)
uocavisse retinuisse uicisse inuenisse accepisse
FUTURO
(haber de llamar)
uocaturum,
-am, -um esse
retenturum,
-am, -um esse
uicturum,
-am, -um esse
inuenturum,
-am, -um esse
accepturum,
-am, -um esse
Voz pasiva 1 2a 3a 4a 3a mixta
PRESENTE
(ser llamado)
uocari retineri uinci inueniri accipi
PERFECTO
(haber sido llamado)
uocatum, -am,
-um esse
retentum, -am,
-um esse
uictum, -am,
-um esse
inuentum,
-am, -um esse
acceptum, -am,
-um esse
FUTURO
(haber de ser llamado)
uocatum iri retentum iri uictum iri inuentum iri acceptum iri

SINTAXIS DEL INFINITIVO

A) Usos nominales
1) Funcin sujeto
Ej: Turpe est mentiri. Mentir es vergonzoso (concordancia con el n.)
2) Funcin objeto directo
Ej: Volo exire. Quiero partir
3) Funcin predicativo subjetivo
Ej: Vivere est cogitare. Vivir es pensar
4) Funcin predicativo objetivo
Ej: Video equos currere. Veo a los caballos correr
5) Funcin apsito de sustantivo
PVS SS PVS
Ej: [Si tantus amor, <casus cognoscere nostros> <est>.] Si tan grande es el ansia de conocer nuestras
PS n. n. n. inf. a. nv desgracias
OD OD
apos. (constr. inf.)
B) Usos verbales
1) Infinitivo de narracin o histrico. Se traduce por un pret. imp. o pret. perf.
2) Infinitivo o acusativo exclamativo. Ej: O me miserum! Te in tantas aerumnas propter me incidisse (S.
en ac.)
3) Proposicin de infinitivo (ACI)
Tienen el sujeto y su concordancia en ac. (proviene de un doble acusativo, como en Doceo pueros(OD)
grammaricam(ac. de cosa)
Aparece con verbos declarativos (dico, affirmo, nego), verbos de percepcin intelecutal (censeo, existimo),
verbos de percepcin sensorial (audio, video), verbos de sentimiento (gaudeo, doleo, moveo) y en
expresiones impersonales o terciopersonales como necesse est, opus est, licet, constat.
Infinitivo presente: simultaneidad.
Ej: Credebam Romanos Belgas vincere. Crea que los romanos vencan a los belgas
Infinitivo pretrito: anterioridad.
Ej: Credebam Romanos Belgas vicisse. Crea que los romanos haban vencido a los belgas
Infinitivo futuro: posterioridad.
Ej: Credebam Romanos Belgas victuros esse. Crea que los romanos venceran a los belgas





PARTICIPIO
Voz activa 1 2 3a 4a 3a mixta
PRESENTE uocans, -ntis retinens, -ntis uincens, -ntis iuneniens, -ntis accipiens, -ntis
FUTURO uocaturus, -a,
-um
retenturus, -a,
-um
uicturus, -a,
-um
inuenturus, -a,
-um
accepturus, -a,
-um
Voz pasiva 1 2 3a 4a 3a mixta
PERFECTO uocatus, -a, -um retentus, -a, -um uictus, -a, -um inuentus, -a, -um acceptus, -a, -um
FUTURO
-GERUNDIVO-
uocandus, -a,
-um
retinendus, -a,
-um
uicendus, -a,
-um
inueniendus, -a,
-um
accipiendus, -a,
-um

SINTAXIS DEL PARTICIPIO
1) Participio atributivo
Ej: aqua fervens(a). El agua que hierve. (trad. por prop. relativa)
Ej: Conon dirutos(a) muros reficit. Conn reconstruy los muros destruidos. (trad. por ppio. pasado)
Ej: [Conon dirutos muros a Lacedemoniis]. Conn reconstruy los muros destruidos por los lacedemonios.
n. n. c.ag.
a. (constr. de ppio. atrib.)
OD

2) Participio predicativo
Ej: [Omne malum nascens facile opprimitur.] Todo mal es anulado fcilmente al nacer (trad. por inf.)
PS CM nv
Ej: [Menti uti non possimus cibo et potione completi.] No podemos hacer uso de la inteligencia si estamos
CM n. llenos de comida y bebida
PS (contr. ppio)

Con los verbos de percepcin fsica (ver, or), participio predicativo objetivo:
Ej: [Video te fugientem.] Te veo huir (trad. por inf.)
nv OD PO
Ej: Agnosco nomen tuum, in omnibus terris auditum (n. de constr. ppio. pred.) Reconozco tu nombre, odo
en todas las tierras
ABLATIVO ABSOLUTO
Valor: temporal, causal, concesivo, comparativo, condicional, modal.
1) Con participio de pretrito
S P
[Hostibus victis, Caesar eis laudem non tribuit.] Puesto que los enemigos fueron vencidos
Ab. Ab. (causa)

2) Con participio presente
S P
[Superbo regnante, Pythagoras in Italiam venit.] Cuando reinaba Tarquinio el Soberbio
Ab.Ab. (temp.)

3) Con dos elementos nominales
S P
[Cicerone consule, Catilina accusatus est.] Siendo cnsul Cicern
Ab.Ab. (temp.)
GERUNDIVO
Funcin: adjetiva
Valores:
1) Obligacin (constr. perifr. P. + compl. ag. en dat.)
Ej: Senatus auctoritas mihi defendenda fuit. La autoridad del senado debi ser defendida por mi.
2) Intencin / fin: PO de verbos como dar, entregar, conceder, asumir, dejar, tener, etc.
Ej: Patriam ipsam vel diripiendam vel inflammandam reliquimus. Dejamos la patria misma, ya para que
la saquearan, ya para que la incendiaran.
Ej: Do pueros(OD) educandos(PO).
3) Posibilidad: como los adj. en bilis.
Ej: Monstrum horrendum, informe, ingens Un monstruo horrendo, informe, gigantesco

Complemento agente en dat.
Ej: [Virtus <tibi colenda> patientia est.] La paciencia es una virtud que debe ser cultivada por t
n. c.ag. n.
a. (contr. ppio)
PS

GERUNDIO
Ac. (ad) uocandum (ad) retinendum (ad) uincendum (ad) inueniendum (ad) accipiendum
Gen. Uocandi retinendi Uicendi inueniendi accipiendi
Dat. Uocando retinendo Uicendo inuendiendo accipiendo
Abl. Uocando retinendo Uicendo inuendiendo accipiendo
Funcin: sustantiva. Indica habitualmente finalidad o posibilidad (facultad/aptitud).
Formacin: tema de pte. + -ND + desinencias.
AC.: ad scribendum (quo final) para escribir. En ac. NO puede recibir OD (s en gen. y abl.). Para eso se
usa el gerundivo. Si no hay un sust. en la construccin ad + entonces se trata de un gerundio (funcin
sust.).
GEN.: cupidus scribendi (ce) deseoso de escribir (puede tener OD)
DAT.: utilis scribendo til para escribir. NO puede recibir OD en dat.
ABL.: mens alitur discendo et cogitando la mente se nutre aprendiendo y pensando (puede tener OD).








CONTRAPOSICIN GERUNDIO Y GERUNDIVO
Gen.:
<rem conficiendi> facultas Gerundio = sust. (recibe modificadores) La facultad de concluir el asunto
OD n. n.
ce.
rei conficiendae facultas Gerundivo = adj. (es modificador) La facultad de concluir el asunto
n. a. n.
ce.
Abl.:
in consulem diligendo (gerundio recibe modif.) in consule diligendo (gerundivo es modif.)
al elegir a un cnsul

Ac. / Dat. La construccin de gerundivo reemplaza al gerundio si hay OD en la construccin.
(ac) ad eam rem conficiendam (gerundivo funciona como modif. del OD) para concluir ese asunto
(dat) rogationi ferendae (gerundivo funciona como modif. del OD) para presentar un proyecto de ley

SUPINO
Ac. uocatum retentum uictum inuentum acceptum
Dat. (arcaico) Uocatui retentui uictui inuentui acceptui
Abl. uocatu retentu uictu inuentu acceptu
Funcin: expresa finalidad
Ej: Milites ad eum venerunt <rogatum auxilio>
nv. OD
constr. sup. final
Ac.: Spectandum (sup. final)veniunt. Vienen a ver
Dat.: Lepida memoratui(c. adnom.). Cosas agradables de recordar
Abl.: Res facili factu(c. adnom.). Cosa fcil de hacer / Mirabile dictu!

CONJUGACIONES PERIFRSTICAS
Voz Formacin funcin Traduccin
ACTIVA Ppio. Fut. A. + SUM (indica
tiempo)
Expresa inminencia o intencin Ir a, estar por, tener
intencin, haber de
PASIVA Gerundivo + SUM (+ ag. en dat.) Expresa necesidad, obligacin, deber Deber, tener que
Ej A.: Caesar hostes superaturus est. (concordancia de gnero y nmero entre superaturus y Caesar)
Ej P.: Delenda est Carthago. (concordancia de gnero y nmero entre delenda y Carthago)

PROPOSICIONES SUBORDINADAS SUSTANTIVAS
a) relativas sustantivadas
b) de infinitivo
c) encabezadas por conjuncin
d) interrogativas indirectas


PROPOSICIONES SUSTANTIVAS INTERROGATIVAS INDIRECTAS

Tiene funcin sustantiva, en general como OD. El verbo est en subjuntivo; aparecen elementos interrogativos:
loa pronombres interrogativos, ubi, unde, quo, qua, etc. e IAI: num (se traduce en la pregunta indirecta como
si), utrum an, -ne an, an.
A) Quis venit? Quin viene? Nescio quis veniat. No s quin viene
B) Num dux hostes ex moenibus vidit? Acaso el jefe vio los enemigos desde las murallas? Nescit num
dux hostes ex moenibus viderit. l no sabe si el jefe vio a los enemigos desde las murallas
C) Romani hostes vicerunt an victi sunt? Los romanos, vencieron a los enemigos o fueron vencidos?
Nescio utrum Romani hostes vicerint an victi sint. No s si los romanos vencieron a los enemigos o fueron
vencidos
Verbo ppal. Relacin Verbo subordinado (subj.) Ejemplo
PRESENTE o FUTURO simultaneidad pte. Nescio ubi cives sint
anterioridad pret. perf. Nescio ubi cives fuerint
posterioridad ppio. fut. a. + pte. de SUM Nescio ubi cives futuri sint
PRETRITO simultaneidad pret. imp. Nesciebam ubi cives essent
anterioridad pret. plusc. Nesciebam ubi cives fuissent
posterioridad ppio. fut. a. + pret. imp. de SUM Nesciebam ubi cives futuri essent

PROPOSICIONES COMPLETIVAS INTRODUCIDAS POR INCLUYENTES
Ut, ne, quominus, quin + SUBJUNTIVO
1) Verbos de voluntad
Afirman con ut. Ej: Opto ut exeas. Deseo que te vayas
Niegan con ne. Ej: Opto ne exeas. Deseo que no te vayas
2) Verbos de temor (verba timendi)
Afirman con ne. Ej: Metuo ne veniat (de Metuo. Ne veniat!) Temo que venga (= vbos. de impedimento)
Niegan con ut. Ej: Metuo ut veniat (de Metuo. Ut veniat!) Temo que no venga
3) Verbos de impedimento (quominus) Ej: Non impedio quominus veniat. No impido que venga
y duda negada (quin) Ej: Non dubitat quin sit Troia peritura. No duda de que Troya habr de ser destruida
4) Verbos de acontecer
Afirman con ut. Ej: Saepe fit ut erremus. A menudo sucede que nos equivocamos
Niegan con ut non. Ej: Saepe fit ut non erremus. A menudo sucede que no nos equivocamos

Quod + INDICATIVO
Se traduce por el hecho de que. Se usa acompaandos verbos de sentimiento (gaudeo, doleo), verbos
impersonales, pronombres interrogativos (quid est quod), etc.
Ej: In hoc sumus sapientes, quod naturam optumam ducem sequimur eique paremus. Somos sabios en esto: el
hecho de que seguimos a la naturaleza ptima como gua y la acatamos.





PROPOSICIONES INCLUIDAS ADVERBIALES

1) Temporales (Funcin: circ. de tiempo)
cum, ut, uti, ubi, quando = cuando
cum primum, ubi primum, ut primum, simul, simul ac,
simul atque, statim ac = tan pronto como, en cuanto + IND.
postquam, postequam = despus que
dum, donec, quoad = mientras
dum, donec, quoad = hasta que + SUBJ.
antequam, anteaquam, priusquam = antes que + IND. / SUBJ.

2) Causales (Funcin: circ. de causa)
quod, quia, quoniam, quando, quandoquidem = porque, ya que, puesto que + IND. (o subj.)
Ej: concelebras (per te quoniam genus omne animatum concipitur visitque exortum lumina solis). T
pueblas en masa porque a travs de ti todo gnero de seres vivientes es concebido y, una vez nacido,
contempla las luces del sol.
cum = porque, ya que, puesto que + SUBJ.

3) Temporales causales (Funcin: circ. de tiempo / causa)
cum = como, [gerundio simple o compuesto] + SUBJ. (pret. imp. o pret. plusc.)
Ej: (Cum Caesar Citeriore Gallia pervenisset), rumores ad eum adferebantur. Habiendo llegado Csar de la
Galia Citerior, los rumores eran trados hasta l. (pret. plusc. por accin anterior. Para accin simultnea,
pret. imp.: perveniret llegando)

4) Modales - comparativas (Funcin: circ. de modo o apos. de adverbio)
ut, sicut, uelut, quemadmodum, tamquam = como
tam quam = tan como
tantus quantus = tanto cuanto
tantum quantum, tot quot = tantos cuantos
quo magis eo magis, quanto magis tanto magis = cuanto ms, tanto ms + IND. (subj.
non minus quam = no menos que poco frecuente)
non magis quam = no ms que
ac, atque = quam = como, que
potius quam = ms bien que, antes que
Comparativas condicionales
quasi = como si + SUBJ.

5) Concesivas
Quamquam, etsi, tametsi = aunque, si bien, a pesar de que, por ms que + IND.
Quamvis, licet, cum = aunque, si bien, a pesar de que, por ms que + SUBJ.



6) Finales (Funcin: circ. de fin)
ut = para que
Ej: Vestem ei dono (ut induct). Le doy un vestido para que lo lleve
ne = para que no
Ej: Profisciscar (ne ibi maneam). Me marchar para no quedarme all + SUBJ.
quo (+ comp.) = para que
Ej: Adiuta me, (quo id fiat facilius). Aydame, para que esto se haga ms fcil

7) Condicionales (Funcin: prtasis)
si = si
nisi, ni, si non = si no
sin = pero si
siue (seu) = o si
sive (seu) sive (seu) = ya si ya si
Perodo hipottico
Prtasis Apdosis (oracin principal)
Realis INDICATIVO presente o futuro (imp. o perf.) INDICATIVO o IMPERATIVO
Si vis pacem, para bellum.
Si quieres la paz, prepara la guerra
Eventualis (posible
o eventual
SUBJUNTIVO presente SUBJUNTIVO presente o pretrito perfecto
Si velis pacem, bellum pares.
Si quisieras la paz eventualmente, prepararas la guerra
Irrealis de presente SUBJUNTIVO pretrito imperfecto SUBJUNTIVO pretrito imperfecto
Si velles pacem, bellum parares.
Si quisieras la paz pero no se quiere, prepararas la guerra
Irrealis de pasado SUBJUNTIVO pretrito pluscuamperfecto SUBJUNTIVO pretrito pluscuamperfecto
Si voluisses pacem, bellum paravisses.
Si hubieses querido la paz, habras preparado la guerra

8) Consecutivas
Adverbios que lo anuncian: sic, ita, adeo, tantus, -a, -um, talis, -e
ut = de suerte que, que + SUBJ.
ut non, quin = de suerte que no, que no

Das könnte Ihnen auch gefallen